Skip to main content

Full text of "Patrologiae cursus completus ; omnium SS patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum"

See other formats 




Google 





This 15 a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 


It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 


Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 


Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work 15 expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 


We also ask that you: 


- Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 


- Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


* Maintain attribution The Google *watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


- Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book 15 in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 


About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 


athttp://books.google.com/ 








C. 550. 
κά. 





| 






QS m j 


JVEID RII 
i, 








HARVARD 
COLLEGE 
LIBRARY 


PATROLOGLE 


CURSUS COMPLETUS, 


BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA 


OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM, SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM, 


$IVE LATINORUM, SIYE GE.ECORUM, 


QUI AB ΑΥΟ APOSTOLICO AD AETATEM INNOCENTII III (ANN. 1216) PRO LATINIS, 
ET AD ΡΗΟΤΙΙ TEMPORA (ANN. 865) PRO GRLECIS, FLORUERUNT ; 


RECUSIO CHRONOLOGICA 


OMNIUM οὐ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICJE TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA 
ECCLESLE SAECULA ET AMPLIUS, 
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER 8E CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, 
PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA ; 
DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; 
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUAE TRIBUS NOVISSIMIS SARCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS 
DPETECTIS, AUCTA ; 
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS S1VE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI 
' SUBSEQUENTIBUS, DONATA ; 
CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULISSINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM 
DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA ; 
OPERIBUS CUM DUBII8, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM 
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA; 

DUCENTIS ET AMPLIUS INDICIBUS LOCUPLETATA ; SED PRAESERTIM DUOBUS IMMENSIS KT GENERALIBUS, ALTERO 
SciLicET RERUM, οσο CONSULTO, QUIDQUID NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM AUTEM UNUSQUISQUE 
PATRUM, ABSQUE ULLA EXCEPTIONE, IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ; 
ALTERO SCRIPTUR/E SACR/E, £X QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBYIUM QUINAM PATRES ET 
IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURA VERSUS, 

A PRIMO GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMBNTATI 8INT. 

EDITIO ACCURATISSIMA, CETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, 81 PERPENDANTUR CIARACTERUM NITIDITAS, 
CHARTAE QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PEAFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS 
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTEB 

SIMILIS, PRETI! EXIGUITAS, PILESERTIMQUE I8TA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA, 
SRXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS Βία ILLIC SPARSORUM, 
PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES AETATES, 
LOG08, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS , COADUNATORUM. 


SERIES GRJECA, 
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE GRAECE 
Α S. BARNABA AD PHOTIUM. 
AGCURANTE J.-P. MIGNE, 


Biblietheco cleri universe, 
8IVE 
CORSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIUS ECCLESIASTICAM BAMOS EDITORB. 





PATROLOGIA, AD INSTAR IPSIUS ECCLESLE, ΙΧ DUAS PARTES DIVIDITUR, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GIUECO-LATINA. 
LATINA , JAM , PENITUS EXARATA, VIGINTI-QUINQUE. ET DUCENTIS VOLUMINIBUS MOLE 8UA STAT, AC QUINQUE- 
VIGINTI-CENTUM ET MILLE FBANCIS VENIT, GRAECA DUPLICI EDITIONE TYPI8 MANDATA EST. PRIOR GRJECUM 
TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALI AMPLECTITUR, ET FORSAN CENTUM VOLUMINUM EXCEDET NU— 
MERUM. POSTERIOR AUTEM HANC VERSIONEM TANTUM EXHIBET, IDEOQUE INTRA QUIRQUAGINTA CIRCITER VOLU- 
MINA RETINEBJITUR. UNUMQUODQUE VOLUMEN GRACO-LATINUM OCTO, UNUMQUODQUE MERE LATINUM QUINQUE 
FRANCIS SOLUMMODO EMITUR : UTROBIQUE VERO, UT PRET!I IIUJUS BENEFICIO FRUATUR EMPTOR, COLLECTIONEM 
INTEGRAM, SIVE GRJECAM SIVE LATINAM COMPARET NECESSE ERIT; SECUS ENIM CUJUSQUE VOLUMINIS AMPLITU- 
DINEM NECNON ET DIFFICULTATES VARIA PRETIA ZQUABUNT. 


——— RR — 


PATROLOGIJE κκ” TOMUS XCVI. 


S. JOANNES DAMASCENUS, JOANNES CP., JOANNES NICJENUS, JOANNES EUBOEENSIS. 


— ERR tomo 


EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM, 


IN VIA DICTA D'AMBOISE, OLIM PROPE PORTAM LUTETLE PARISIORUM VULGO D'ENFER. 
NOMINATAM, SEU PETIT-MON TROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA. 


C^ — 


1860 





Áb o S, LA £. 
Áo 


2 ? 
στ 3 € σε} πό 
6 Ü 


E d 


SAECULUM VIII, ANNUS Του. 


TOY EN ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ 


ΙΩΑΝΝΟΥ. 


ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΙ, | 
MONAXOY.KAI IIPEZBYTEPOY ΙΤΕΡΟΣΟΑΥΜΟΝ, 


ΤΑ EYPIXKOMENA IIANTA. 


SANCTI PATRIS NOSTRI 


JOANNIS DAMASCENI, 


MONACHI ET PRESBYTERI HIEROSOLYMITANI, 


OPERA OMNIA ο EXSTANT 


ET EJUS NOMINE CIRCUMFERUNTUR, 


FX VARIIS EDITIONIBUS, ET CODICIBUS MANU EXARATIS, GALLICIS, ITALICIS ET ANGLICIS, COLLECTA, RECENSITA , 
LATINE VERSA, ATQUE ANNOTATIONIBUS ILLUSTRATA, CUM ΡΕΑΕΤΙΙΘ DISSERTATIONIBUS ΕΤ COPIOSIS INDICIBUS , 


CURA ET STUDIO 


P. MICHAELIS LEQUIEN, 


MORINO-BOLONIENSIS, ORDINIS FF. PRAEDICATORUM: 





variorum curis adaucta, nempe, 
ANDR. GALLANDII , ANG. MAH, ETC. 
ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE jJ.-P. MIGNE, 


BIBLIOTHEC/E CLERI UNIVERSE, 
SIVE 


CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICJE RAMOS EDITORE. 


———————m90990«4  "-———— 


TOMUS TERTIUS. 


—Ull ED OQOO0 Q9 cS —— 


VENEUNT 3 voL. 35 FRANCIS GALLICIS. 


EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM, 


IN VIA DICTA D'AMBOISE , OLIM PROPE PORTAM LUTETLE PARISIORUM VULGO D'ENFER 
NOMINATAM, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA, 


1860 


SAECULUM VIII, ANNUS ἼοῬ. 


ELENCHUS 


AUCTORUM ET OPERUM QUI 1N HOC ΤΟΝΟ XCVI CONTINENTUR. 


S. JOANNES DAMASCENUS. 


Sacra Parallela. (Continuatio.) col. 9 
Excerpta ex Parallelis Rupefucaldinis. 461 
Homilie. 545 
Precationes tres. 815 
Carmina et Cantica. 818 


Huc usque ex Editione R. P. Michaelis Lequien ; que nunc sequuntur 
collegit et supplementi vice addidit Patrologie Editor. 


: Vita Berlaam et Joasaph. 851 
S. Artemii Passio. 1249 
Joannis Orthodoxi Disputatio cum Manicbeo. 1319 
Disputatio Saraceni cum Christiano. 1895 1335 
Liber adversus lIconoclastas. 1347 
Hymni. 1363 
Fragmenta in Mattheum. 1407 

JOANNES CP. PATRIARCHA. 
Epistola ad Constantinum papam. 1415 
JOANNES NICJENUS ARCHIEPISCOPUS. | 
De Nativitate Domini sermo. 1435 


JOANNES EUBOEENSIS. 


Sermo in Conceptionem Sanctissime Virginis Deiparee. 1479 
Sermo in SS. Innocentes et in Rachel. 1501 
———D090c4€ m m ———— 


Parisiis. — Ex typis MIGNE. 








SANCTI PATRIS NOSTRI 


JOANNIS DAMASCENI 


DE SACRIS PARALLELIS. 


ZTOIXEION 8. 

TITA. Λ’. — Περὶ τῆς θείας µυσταγωγίας. 

« Τὸ µυστήριον ἐμοὶ xal τοῖς ἐμοῖς. » 

« Mh δότε τὸ ἅγιον τοῖς χυσὶν, μηδὲ βάλητε τοὺς 
µαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων µήποτε 
χαταπατῄσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, χαὶ 
στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς. » 

« Οὐδεὶς βάλλει οἶνον νέον εἰς ἀσκοὺς παλαιούς. 
El δὲ μὴ, ῥήζει ὁ νέος τοὺς ἀσχοὺς, xat αὐτὺς Exyv- 
θήσεται, xol el. ἀσκοὶ ἀπολοῦνται. 'AXÀ' οἵνον νέον 
εἰς ἀσχοὺς χαινοὺς βλητόον, xai ἀμφότεροι συντη- 
ροῦνται. » 

Τὸ εἰς τοὺς τυχόντας ῥίπτειν τὰ τῆς σωτηρίας 
μυστήρια, χαὶ πάντας ὁμοίως παραδέχεσθαε, τοὺς 
μήτε βίῳ χαθαρῷ, µήτε λόγῳ ἑξητασμένῳ xal ἀχρι- 


εἶ κεχρηµένους, ὅμαιόν ἐστιν ὥσπερ ἄν τις ἐν B 


ἀγγείῳ ῥυπαρῷ τὸ Φολντίμητον μύρον ἐμδάλῃ. 


Γλυχύτητα μέλιτος πῶς ἀναγγελῶ τοῖς ἀγνοαῦ- 
eU; 

Μυστικῶς τὰ μυστικὰ φθεγξώµεθα, καὶ ἁγίως τὰ 
ἅγια χαὶ μὴ ῥίπτωμεν εἰς βεδήλους ἀκοὰς τὰ μὴ 
ἔχφορα, μηδὲ σεµνοτέρους ἡμῶν ἀποφαίνωμεν τοὺς 
προσχυνοῦντας τοῖς δαίµοσιν, καὶ τῶν αἰσχρῶν μύ- 
θων xal πραγμάτων θεραπευτάς, 


Οὐ θέμις τὰ ἱερὰ µνστήρια ἐκλαλεῖν ἁμυή- 
τοις. 

TITA. Β’. — Περὶ θυσιῶν * xal ὅτι κιόδή-Ίους 0v- 
ciac ὁ θεὸς οὐ παραδέχεται. —— 

« Εἶπε Κύριος 6 θεὸς τῷ Κάῑν - "Iva τί περίλυπος 
ἐγένου ; χαὶ ἵνα τί συνέπεσεν τὸ πρόσιωπόν σου; Οὐκ ἂν 
ὀρθῶς προσενέγχῃς, ὀρθῶς δὲ [μὴ] διέλῃς, ἥμαρτες; 
ἠσύχασον. Ἡρὺς οἱ ἁτοστροφὴ αὐτοῦ, καὶ σὺ αὐτοῦ 
ἄρξεις. » 

« Πάντα ὅσα ἔχει μῶμον ἐν ἑαυτῷ, οὐ προσάξουσι 
Ευρίῳ, διότι οὗ δεχτὰ ἔσται. » 


PATROL. GR. XCVI. 


(CONTINUATIO). 


5393 LITTERA 9. 
TIT. I. — De divina institutione. 
, Isa. Χχιν, 16. — « Secretum mihi et. meis. » 

Matth. vi, 6. — « Nolite sanctum dare canibus, 
neque projiciatis margaritas vestras ante porcos, 
ne conculcent eas pedibus, et conversi disrum- 
pant vos. » 

Luc. v, 51, 58. — « Nemo mittit vinum novum 
in utres veteres. Alioquiu rumpel vinum novum 
uires, et ipsum effundetur, et utres peribunt. Sed 
vinum novum in utres novos mittendum est, et 
utraque conservantur. » | 

S. Basil. in princ. Prov. — Salutis mysteria 
ad quoslibet projicere, atque omnes zque admit- 
tere, qui nec vitz2e puritate, nec exacta et certa 
fidei doctrina prediti sint, hoc perinde est ac si 
quis ingentis pretii unguentum in sordidum vas 
injiciat. 

Ejusdem. — Mellis dulcedinem quonam pacto 
illis exponam, qui ejus ignari sunt ? 

S. Greg. Naz. orat. 4 De theol. — Mystica my. 
stice, et. sancta sancie proloquamur : neque ad 
profanas aures ea projiciamus, quà minime sunt 
efferenda, nec committamus, ut nos gravitate mo- 
rum superare videantur qui dzemones adorant, ac 
obscenas res et fabulas colunt. 

Philonis. — Nefas est sacrosancta mysteria pro- 
fanis enarrare. 

TIT. M. — De sacrificiis : et quod adulterinas 
hostias Deus non admittat, 

Gen. 1v, 6, 7. — « Dixit Dominus ad Cain : 
Quare m«estus facius es? aut cur concidit facies 
tua ? Nonne si bene obiuleris, recte autem non 
diviseris, peccasti? quiesce. Ad teerit conversio 
ipsius, et tu dominaberis illius. » 

Levit. xxii, 22. — « Omnia quacunque habue- 
rint maculam in seipsis, non oltferes Domino :, 
quia non accepta erunt, » 

1 


11 S. JOANNIS DAMASCENI 12 


Malach. 1, 8, 9. — « Quod si offeratis cecum in A 


sacrificium, nonne malum esL? et si olferatis 
claudum et languidum, nonne malum est ? offer 


illud duci tuo : si susceperit te, et acceperit faciein 


tuam, dicit Dominus omnipotens? » 

Malach. n, 4. — « Maledictus qui erat potens, 
οἱ habebat in grege suo masculum, et votum ejus 
super eo, et immolat debile Domino. » 


TIT. lil. — — De divinis oraculis : et quod ea au- 
dire et medilari oporteat. 


Deut. τι, 19-90. — « Ponite verba hzc in cor- 
dibus vestris et in animis vestris, et alligate ea 
pro signo in manu vestra, et erit immotum ante 
Oculos vestros. Et docete filios vestros, ut ea lo- 


ε Ἐὰν προσαγάγητε τυφλὸν εἰς θυσίἰαν, οὗ xaxóv; 
xai ἐὰν προσαγάγητε χωλὸν T) ἄῤῥωστον, οὗ χαχόν ; 
προσάγαγε δὲ αὐτὸ τῷ ἡγουμένῳ σου * εἰ προσδέξε- 
ται Ἡ ληψεται πρόσωπόν aov, λέχει Κύριος ὁ παντο- 
xpátup; 

c Ἐπιχατάρατος ὃς f$» δυνατὸς, καὶ ὑπῆρχεν ἐν 
τῷ ποιµνίῳ αὐτοῦ ἄρσεν, χαὶ ἡ εὐχὴ αὐτοῦ ἐν αὖὐ- 
τῷ, xai θύει διεφθαρµένα τῷ Kuplt. » 

TITA. I'. — Περὶ θείων Aor * καὶ ὅτι χρὴ 
ἀκροᾶσθαι αὐτῶν, καὶ διὰ μµε]έτης ἔχειν 
αὐτά. 
« θήσετε τὰ ῥήματα ταῦτα ἐπὶ τὰς καρδίας ὑμῶν, 

καὶ εἰς τὴν ψυχὴν ὑμῶν, καὶ ἐφάφατε αὐτὰ εἰς ση- 

μεῖον ἐπὶ τῆς χειρὸς ὑμῶν, καὶ ἔσται ἀσάλευτον 
πρὸ ὀφθαλμῶν. Καὶ διδάξατε αὐτὰ τὰ τέχνα ὑμῶν 


quantur in seipsis quando sederint domi, et am- B λαλεῖν ἓν αὐτοῖς καθηµένους ἐν οἴχῳ, xai πορενο- 


bulaverint in via, et accubuerint, et surrexerint. 
Ei scribes easuper postes domus tus et fores 
tuas, ut multiplicentur dies vestri, et dies filiorum 
vestrorum super terram. » 

Psal. xi, 7. — « Eloquia Domini, eloquia ca- 
$a, argentum igne examinatum, probatum ter- 
re, » eic. 

6944, Psal. ανν, 51. — « Eloquia Domini igne 
examinata, » etc. 

Psal. xvii, 8. — « Lex Domini immaculata, 
convertens animas : testimonium Domini (466, 
sapientiam prsstans parvulis. » 

Psal. cxvin, 2-4. — « Beati qui scrutantur te- 


µένους ἐν ὁδῷ, xai καθεύδοντας, xat διανισταµένους * 
καὶ γράψεις αὐτὰ ἐπὶ τῶν φλιῶν τοῦ οἴχου cou xal 
τῶν πυλῶν σου, ἵνα πληθυνθῶσιν αἱ ἡμέραι ὑμῶν, 
καὶ αἱ ἡμέραι τῶν νἱῶν ὑμῶν ἐπὶ τῆς γῆς.) 

ε Τὰ λόγια Κυρίου, λόγια ἀγνά' ἀργύριον πεπν- 
ρωμένον,ιδοχίµον τῷ ΥΠ.» xaX τὰ λοιπά. 


« Τὰ λόγια Κυρίου πεπυρωµένα. »., 


ε Ὁ νόµος Κυρίου ἅμωμος, ἐπιστρέφων φνχάς” 
ἡ µαρτνρία Χνρίου matt, σοφίζουσα νῆπια. » 


« Μαχάριοι οἱ ἐξερευνῶντες τὰ μαρτύρια αὐτοῦ. 


simonia ejua. In via testimoniorum tuorum dele- ρ Ἐν τῇ ὁδῷ τῶν µαρτυρίων σου ἑτέρφθην ὡς ἐν παντὶ 


ctatus sum sicut in omnibus divitiis. Quam dulcia 
faucibus meis eloquia tua, super mel ori meo. Lz- 
tabor ego super eloquia tua, sicut qui invenit 
spolia multa. Lucerna pedibus meis verbum tuum, 
et lumen semitis ineis. » 

Prov. vi, 25. « Lucerna est mandatum legis, et 
lumen. Scire legem est bonz cogitationis. » 

Prov. x, 8. — « Sapiens corde precepta sus- 
cipiet. » 

Prov. xxx, 5. — « Omnes sermones Dei igniti 
sunt, » 

Eccli. xvi, 55. — « Omnem narrationem Dei 
velis audire, et proverbia intelligenti: non effu- 
giant a te. » — 57. « Cogitatum habe in preceptis 
Domini, et in mandatis ejus meditare semper. » 

Eccli. ix, 25. — « Omnis enarratio tua in lege 
Altissimi. » 

Joan, v, $6. — « Scrutamini Scripturas, quia 
vos putatis in. ipsis vitam habere; et ille sunt 
qui testimonium perhibent de me : et non vultis 
venire ad me ut vitam habeatis. » 

]] Tin. wi, 16, 47. — « Omnis Scriptura di- 
vioitus inspirata utilis est. ad docendum, ad ar- 
guendum, ad corripiendum. ad erudiendum in 
justitia, ut perfectus sit homo Dei, ad omne opu. 
bonum instructus. » 

S. Basil. De invid. — Spirituali sermone in Ec- 

esia scaturiente, el pio corde ex Spiritus gratiis 

fontis modum manante, leto animo quz dicun- 


πλούτῳ. Ὡς γλυκέα τῷ λάρυγγέ µου τὰ λόγιά aov, 
ὑπὲρ μέλι τῷ στόµατί µου ! ᾿Αγαλλιάσομαι ἐγὼ ἐπὶ 
τὰ λόγιά σου, ὡς εὑρίσχων σχῦλα πολλά. Λύχνος 
τοῖς ποσἰ µου ὁ νόμος, χαὶ φῶς ταῖς τρίδοις µου. » 


«Λύχνος ἐντολὴ νόµου, καὶ φῶς. Τὸ γνῶναι νό- 
μον, διανοίας ἐστὶν ἀγαθῆς. » 
« Σοφὸς καρδίᾳ δέξεται ἑντολάς. » 


ε Πάντες λόγοι θεοῦ πεπυρωµένοι. » 
« Πᾶσαν διἠγησιν θεοῦ θέλε ἀχροᾶσθαι, χαὶ παρ- 


οιµίαι συνέσέως μὴ ἐχφυγέτωσάν σε. » — « Διανοοῦ 
ἓν τοῖς προστάγµασι Κυρίου, xat ἓν ταῖς ἐντολαῖς 


D αὐτοῦ µελέτα. διὰ παντός. » 


« Πᾶσα διἠγησίς σου ἓν νόµμῳ 'Ὑφίστου. » 


t Ἐρευνᾶτε τὰς Γραφὰς, ὅτι ὑμεῖς δοχεῖτε iv 
αὐταῖς Quhv αἰώνιον ἔχειν ' xal ἐχεῖναί cloty. αἱ 
μαρτνροῦσαι περὶ ἐμοῦ. xai οὐ θέλετε πρός µε 
ἐἑλθεῖν, ἵνα Gov αἰώνιον ἔχητε. » 

« Πᾶσα Γραφὴ θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος πρὸς 
διδασχαλίαν, πρὸς ἑλεγμὸν, πρὸς ἐπανόρθωσιν, πρὺς 
παιδείαν τὴν Ex δικαιοσύνης, ἵνα ἄρτιος ᾗ ὁ τοῦ Θεοῦ 
ἄνθρωπος, πρὸς πᾶν ἔργον ἐξηρτισμένος. » 


Λόγου πνευματικοῦ βρύοντος ἐν Ἐκχλησίᾳ, xoi 
καρδίας εὐσεθοῦς Ex τῶν χαρισµάτων τοῦ Πνεύματος 
πηγαζούσης, δέχου μετ εὐφροσύνης τὰ λεγόμενα, 





13 SACRA PARALLELA. 14 
xai εὐχαρίστως τὸν Ex τῆς ὠφελείας xapmbv τρύ- A tur excipe, et cum gratiarum actione emolumen- 


Υησον. Οὐὖδεὶς γὰρ ἡλίου λάμφαντος ἐπιχαλύπτει 
ὄψεις. 

Πᾶσα Γραφὴ θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος, διὰ τοῦτο 
συγγραφεῖσα παρὰ τοῦ Πνεύματος, ἵνα ὥσπερ ἓν 
κοινῷ τῶν φυχῶν ἰατρείῳ πάντες ἄνθρωποι τὸ ἵαμα 
τοῦ οἰχείου πάθους ἕχαστος ἐχλεγώμεθα” ἵαμα γὰρ, 
φησὶ, χαταπαύσει ἁμαρτίας µεγάλας' xol ἆπαξ- 
απλῶς χοινὸν ταμεῖόν ἐστιν ἀγαθῶν διδαγµάτων, τὸ 
ἑχάστῳ πρόσφορον χατὰ τὴν ἐπιμέλειαν ἑξευρί- 
σχουσα. Τά τε γὰρ παλαιὰ τραύματα τῶν Ψφυχῶν 
ἐξιᾶται, xal τῷ νεοτρότῳ ταχεῖαν ἑπανάγει τὴν 
ἐπανόρθωαιν, καὶ τὸ ἀχέραιον διασώξει’ xal ὅλως 
ἑξαίρει τὰ πάθη, ὅσον οἷόν τε, τὰ ποιχίλως ταῖς ψυ- 
γαῖς τῷ βίῳ τῶν ἀνθρώπων ἐνδυναστεύοντα. Τί οὖν 
οὐχ ἂν µάθοις ἐντεῦθεν; οὗ τῆς ἀνδρείας τὸ µεγα- 
λοπρεπές; οὐ τῆς δικαιοσύνης τὸ ἀχριδές; οὐ συ- 

Φροσύνης τὸ σεµνόν; οὐ τὸ τῆς φρονήσεως τέλειον; 
"obyt µετανοίας τρόπον» οὐχ ὑπομονῆς µέτρα; οὐχ 
6 τι ἂν εἴπῃς τῶν ἀγαθῶν; Ἐνταῦθα ἕνι θεολογία 
τελεία, πρόῤῥησις τῆς διὰ σαρχὸς ἐπιδημίας τοῦ 
Χριστοῦ, ἀπειλὴ χρίσεως, ἀναστάσεως ἑλπὶς, φόθος 
χολάστεων, ἐπαγγελίαι δόξης, μυστηρίων ἀποχάλυψις' 
πάντα ὥσπερ ἐν µεγάλῳ τινὶ χαὶ χοινῷ ταµείῳ τῇ 
θείᾳ ΓΤραφῃ τεθησαύρισται. 


Wi. fructum carpe. Neque enim fulgente sole oculos 
quisquam claudit. 
Ejusdem in Psal. 1. — Omnis Scriptura. divini- 
tua inspirata utilisque est, atque a. Spiritu idco 
conscripta, in qua velut in communi curando- 
rum animorum officiua, sui quisque morbi medi- 
cinam eligamus : Medicina quippe, inquit, mae 
gna peccata comprimet, Et, ut paucis dicam, 
commune est bonarum doclrinarum penu, ut qua 
dedita opera illud promat, quod unicuique con- 
ducibile sit. Nam et inveteratis animorum vulne- 
ribus medetur, etei qui recens sauciatus est 
promptam medicinam adhibet, eumque servat, 
qui integra valetudine est, ac demum quoad ejus 
fieri potest, ea aufert vitia, qux in hacce vita 
animas quadam veluti tyrannide variis modis op- 
primunt. Ecquid enim hinc non addiscas ? an- 
non fortitudinis magnificentiam ? annon exactum 
justitize studium ? annon temperantiz decus ? an- 
non omnibus absolutam numeris prudentiam ? 
annon ponitentie rationem ? annon patientis mo- 
dum ? annon denique quidquid boni abs te com- 
memorari queat? Hic perfecta doctrina Divinita- 
tis continetur : Christi in carne adventus predictio, 


judicii comminatio, resurrectionis spes, suppliciorum metus, glorie pollicilatiopes, sacramentorum 
pateíactio. Omnia in Seriptura divina lanquam in amplo quodam et communi promptuario recon. 


dita sunt. 
Της αὐτῆς δυνάµεως δεῖται προφητεύουσί τε xol 


S. Greg. Thaumat. in laua. Origen. — Eadem 


ἀχροωμένοις προφητῶν, καὶ οὐχ ἂν ἀχούσῃ προφή- Q virtute opusestiis qui prophetant, ac $38 iis 


του, ὅτῳ uh αὐτῷ προφητεῦσαν Ἠνεῦμα τὴν σύν- . 


εσιν τῶν αὐτοῦ λόγων ἐδωρήσατο. 


ΑἈχόρεστος ἡ γλυχύτης τῶν πνευματιχῶν ῥημά- 
των. — ϊχόνα τις ἄφυχον ἀναθεὶς παιδὸς, 7) φίλου, 
ἢ συγγενοῦς, νομίζει παρεῖναι ἐκεῖνον τὸν ἀπελθόν- 
τα, καὶ διὰ τῆς εἰχόνος αὐτὸν φαντάζεται τῆς ἀφύ- 
χου. Πολλῷ μᾶλλον ἡμεῖς διὰ τῶν θείων Γραφῶν τῆς 
τῶν ἁγίων παρουσίας ἀπολαύομεν, οὐχὶ τῶν σωµά- 
των αὐτῶν, ἀλλὰ τῶν ψυχῶν τὰς εἰχόνας ἕἔχοντες * 
τὰ γὰρ παρ) αὐτῶν εἰρημένα, τῶν φυχῶν αἱ εἰκόνες 
εἰσίν. — Ὥσπερ γῆν μὴ βρεχοµένην οὐκ ἔστι, χᾶν 
µυρία τις βάλλῃ σπέρµατα, στάχνας ἐξενεγχεῖν * 
οὕτω ψυχὴν οὐκ ἔστιν μὴ ταῖς Γραφαῖς ποτισθεῖσαν 
πρότερον, xàv µνρία τις ἐκχέῃ ῥήματα, χαρπόὀν τινα 
ἐπιδείξασθαι. — ᾽Αγαπητὲ, ὅμως αὐτὰ τὰ ῥήματα 
χάτεχε ' xai γὰρ ἁγιά-ει φυχἣν καὶ d τῶν Γρα- 
φῶν ἡ ἀνάγνωσις. Οὐ τοῦτο δὲ μόνον ἔσται τὸ χέρ- 
δος ὑμῖν, ἀλλὰ χαὶ τῷ χρόνῳ πλε[ίονα οἵσῃ τῇ συν- 
εχείᾳ τῆς ἀναγνώσεως, αὐτομάτως σου τῆς διανοίας 
ἀνοιγομένης. 
pturarum lectio sanctilatem anima conciliat. 
plura progressu temporis scies. Etenim lectionis 

Ei σώματος εἰχόνες παραμυθίαν φέρουσιν τοῖς ὁρῶ- 
σιν, πολλῷ μᾶλλον αἱ τῆς θείας Γραφῆς εἰχόνες. Κά- 
χεῖναι μὲν οὐ δυνατὸν πανταχοῦ ὁρᾷν, ἀλλ ἀνάγχη 
διηνεχῶς ἐφ᾽ ἑνὸς ἱδρῦσθαι τόπου. Ταύτην δὲ ὅπουπερ 
ἂν ἀτέλθῃς, πδριαγαγεῖν οὐδὲν τὸ xu) voy. Ἐναποθέ- 


qui prophetarum sunt auditores. Nec ullus un- 
quam prophetam intellexerit, nisi cui propheticus 
Spiritus sermonum suorum intelligentiam dona- 
verit. 

S. Chrysost. — Tanta. est spiritualium verbo- 
rum dulcedo, ut ea nemo satiari queat. —— Cum 
quispiam fiii, aut amici, aut cognati imaginem 
erexit, adesse sibi eum qui abscessit, existimat, 
et per inanimam imaginem hunc sibi cogitatione 
informat. Quanto ergo magis mos per divinas 
Scripturas sanctorum virorum presentia frui-- 
mur, non quidem corporum , sed animorum ina- 
ginem habentes ? eorum quippe dicta, animarum 
imagines sunt. — Quemadmodum fleri non potest 


D ut terra, quae imbribus minime perfusa est, 


quamlibet quis innumera semina jaciat, produ- 
cat spicas: consimiliter fleri nequit ut anima, 
«ue Scripturarum fluentis minime rigata est, 
etiamsi quispiam sexcenta verba fuderit, fructum 
ullum ostendat. — Charissime, etsi eorum quae 
dicuntur, vim nequaquam  nosli, verba tamen 
ipsa retine. Nam nuda quoque ac simplex Scri- 


Nec vero hoc tantum lucri consequeris, verum et 
assiduita)e ingenium tuum sponte aperietur. 


Ejusdem. Quod periculosum sit ad spectacula per- 
gere, -- Si corporis imagiues nonnihil solatii spe- 
culatoribus afferunt, quauto inagis idem divina 
Scripture imagines 'prestiterini? Nam illas ubi- 
que cernere impossibile est : sed certo loco flxaa' 


15 S. JOANNIS DAMASCENI 16 
esse perpetuo oporlet; Ίππο autem, quoquo Α µενος γὰρ αὐτὴν τοῖς τῆς διανοίας capuelore, ὄπουπερ 


40638. tecum circumferre nihil prohibet. Cum 
enim eam in promptuariis animi collocaveris, 
ubicunque sis , ipsam semper intueri et ingentem 
inde percipere utilitatem licebit. 

Ejusd. De Pwenit. —In Scripturis sanctis ver- 
sari oportet. Velut enim vinum baustum moro- 
rem sedat, ac pectus in lzetitiam convertit; sic spi- 
rituale vinum animam voluptate afficit. 

S. Clement. — Sicut mare omnibus patet , ita ut 
slius natet, alius negotietur, alius piscetur: ac 
Tursus velut terra communis est, ut alius iler 
faeiat, aret alius, alius zedificet : eodem modo dum 
Seriptura legitur, alius in fide, alius in moribus 
juvatur, alteri per litterarum notitiam superstitio 


ἂν [3], σννεχῶς αὐτὴν ὁρᾷν δυνήσῃ, καὶ πολλὴν ἔστι 
παρ’ αὐτῆς καρποῦσθαι τὴν ὠφέλειαν. 


Ἐντυγχάνειν δεῖ ταῖς θείαις Γραφαῖς. Ὥσπερ γὰρ 
olvog πινόµενος χαταπαύ[σ]ει λύπην, καὶ µεταδάλλει 
την καρδίαν εἰς εὐφροσύνην, οὕτως ὁ πνευματιχὸς 
οἶνος εἰς χαρὰν µεταδάλλει τὴν ψυχἠν. 

"Dc δὲ ἡ θάλασσα ἀνεῖται πᾶσιν, χαὶ ὁ μὲν vf 
χεται, ὁ δὲ ἐμπορεύεσαι, ὁ δὲ ἀγρεύει τοὺς ἰχθύας 
xa ὡς ἡ Y?) χοινὴ, ἄλλος μὲν ὁδεύει, ἄλλος δὲ ἀροῖ, 
ὁ δὲ οἰχοδομεῖ * οὕτως xai τῆς Γραφῆς ἀναγινωσχο- 
µένης, ὁ μὲν εἰς πίστιν, ὁ δὲ εἰς Ίθος ὠφελεῖται : 
ἀφαιρεῖται δὲ ἄλλου δεισιδαιµονἰα διὰ τῆς ἐπιγνώ- 


eximitur. Pugil denique, ubi Olympicum curri- B σεως τῶν γραμμάτων. Ὅ δὲ ἀθλητῆς Υνωρίσας τὸ 


culum cognoverit, doctrinam subit, pugnat, 
palmam adipiscitur, elisis et fractis adversariis, 
lisque qui verz scientie viam exagitant. 


TIT. IV. — De divinis mysteriis. 

Joan. vi, 51-D9. — « Ego sum panis vivus qui 
de colo descendi. Si quis manducaverit ex 
hoc pane , vivet in seternum : et panis quem ego 
dabo, caro mea est quam ego dabo pro mundi 
vita. Amen, amen dico vobis, nisi manducaveri- 
fis carnem Filii hominis , et biberitis ejus sangui- 
nem, non habebitis vitam in vobis. Qui manducat 
igneam carnem, e& bibit meum sanguinem , habet 
viiam szlernam : et ego resuscitabo eum in no- 
yissimo die, Caro enim inea vere est cibus, et 
sanguis meus vere est potus; qui manducat 
meam carnem, et bibit meum sanguinem, 536 
in me manet et ego in illo. Sicut misit me vivens 
Pater, et ego vivo propter Patrem, et qui mandu- 
cat me, et ipse vivet propter me. Hic est panis 
qui de celo descendit. Non sicut manducaverunt 
minna, et mortui sunt : qui manducat hunc pa- 
nem, vivet in eternum. » 


I Gor. x, 21, 32. — « Non potestis calicem Do- | 


mini bibere, et calicem daemoniorum. Non potestis 
mens: Domini participes esse, et mens: demo- 
niorum. Άη €emulamur Dominum ? nunquid fortio- 
res ilio sumus? » 


] Cor. x1, 25-29.— « Ego enim accepi a Domino, p 


quod et tradidi vobis, quoniam Dominus Jesus 
in qua nocte tradebatur, accepit panem , et gra- 
tias agens, fregit, el dixit : Hoc est corpus meum 
quod pro vobis frangitur. Hoc facite in meam 
commemorationem. Similiter et calicem postquam 
eenavit, dicens : Hic ealix. novum testamentum 
est in nieo sanguine. Hoc facite in meam comme- 
morationem. Quotiescunque enim manducabitis 
panem hunc, et calicem bibetis, mortem Domini 
annuntiabitis donec veniat. ltaque quicunque 
manducaverit panem , vet biberit calicem Domini 
indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini. 
Probet autem seipsum homo , et sic de pane illo 
edat, et de calice bibat. Qui enim manducat et 


στάδιον Ὀλυμπιαχὸν, ἐπαποδύεται τῇ διδασκαλίᾳ, 
καὶ ἀγωνίζεται, xal νικηφόρος Υίνεται, τοὺς ἁντι- 
πάλους καὶ χατατρέχοντας τῆς γνωστικῆς ὁδοῦ παρα-᾽ 
χρουσάµενος xal χαταγωνισάµενος. 

TITA. Δ’. — Περὶ θείων μυστηρίων". 

« Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς, ὁ Ex τοῦ οὐρανοῦ 
χαταθάς. 'Eáv τις φἀγῃ ἓχ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσε- 
ται εἰς τὸν αἰῶνα ᾿ καὶ ὁ ἄρτος ὃν ἐγὼ δώσω, ἡ σάρξ 
μού ἐστι, ἣν ἐγὼ δώσω ὑπὲρ τῆς τοῦ κόαµον ζωῆς. 
Ἀμὴν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγῆτε τὴν σάρχα 
τοῦ Υἱοῦ ἀνθρώπου, xal πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐχ 
ἔχετε ζωὴν ἓν ἑαυτοῖς. 'Ὁ τρὠγων µου τὴν σάρχα, 
χαὶ πίνων µου τὸ αἷμα, ἔχει ζωὴν αἰώνιον * xat ἐγὼ 
ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἑσχάτῃ ἡμέρᾳ. 'Η γὰρ oápt 
μου ἁἀληθῶς ἐστι βρῶσις, xat τὸ αἷμα ἀληθῶς ἐστι 
πόσις΄ ὁ τρώγων µου τὴν σάρχα, xai πίνων µου τὸ 
αἷμα, tv ἐμοὶ μένει, χἀγὼ Bv αὐτῷ. Καθὼς ἀπ. 
ἐστειλέν µε ὁ ζῶν Πατ]ρ, x&yà ζῶ διὰ τὸν Πατέρα: 
καὶ ὁ τρώγων µε, κἀχεῖνος ζήσεται δι ἐμέ. Οὗτός 
ἐστιν ὁ ἄρτος &x τοῦ οὐρανοῦ καταθάς. O0 καθὼς 
ἔφαγον τὸ μάννα καὶ ἀπέθανον ' ὁ τρώγων τοῦταν τὸν 
ἄρτον, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα. » 


« Οὐ δύνασθε ποτήριον Κυρίου πίνειν, καὶ ποτή- 
ριον δαιµονίων. Οὐ δύνασθε τραπέζης Κυρίον µετ- 
έχειν, xal τραπέζης δαιµονίων. Παραζηλοῦμεν τοῦ 
Κυρίου; μὴ ἰσχυρότεροι αὐτοῦ ἐσμεν; » 


ε Ἐγὼ γὰρ παρέλαδον ἀπὺ τοῦ Κυρίου, ὅ xal παρ- 
έδωκα ὑμῖν, ὅτι ὁ Κύριος Ἰησοῦς àv τῇ νυχτὶ ff παρ- 
εδίδοτο, ἔλαθεν ἄρτον, xai εὐχαριστήσας, ἔχλασε, 
καὶ εἶπεν Τοῦτό μού ἐστι σῶμα, τὸ ὑπὲρ ὁμῶν 
χλώμενον. Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. 
Ὡσαύτως καὶ τὸ ποτήριον μετὰ τὸ δειπνῆσαι, λέγων; 
Τοῦτο «b ποτήριον ἡ χαινὴ διαθήκη ἐστὶν ἓν τῷ Epp 
αἵματι τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. 
'ΟὉσάκις γὰρ ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον, xal τὸ πο- 
τήριον πίνητε, τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου καταγχἑλλετε 
ἄχρις οὗ ἔλθῃ. Ὥστε ὃς ἐὰν ἐσθίῃ τὸν ἄρτον, f| πἰνῃ 
τὸ πυτήριον τοῦ Κινρίου ἀναξίως, ἔνοχος ἔσται τοῦ 
σώματος τοῦ Κυρίου. Δοκιμαζέτω δὲ ἑαυτὸν ἄνθρω- 
πος, καὶ οὕτως Ex τοῦ ἄρτου ἑἐσθιέτω, xal ἐχ τοῦ 
ποτηρίου πινέτω. 'O γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως, 





11 


SACRA PARALLELA. 


18 


χρῖμα δαυτῷ ἐσθίει χαὶ πίνει, μὴ διαχρίνων τὸ σῶμα A bibit indigne, judicium sibi manducet οἱ bibit, 


τοῦ Κυρίου. » 

'0 Μωῦσῆς φησιν’ θύσατε ἁμνὸν προθάτων ἅμω- 
pov, καὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐπιχρίσατε ἐπὶ ταῖς θύραις. 
Τί λέχεις; αἷμα ἀλόγον σώζειν ἀνθρώπους λογιχοὺς 
οἶἵδεν; Nat, φησί. Καθάπερ οἱ ἀνδριάντες οἱ fact 
λιχοὶ, ἄψυχοι χαὶ ἀναίσθητοι ὄντες, τοὺς καταφεύ- 
γαντας εἰς αὐτοὺς, ἀνθρώπους ἐμφύχους, xal at 
σθησιν ἔχοντας, διασώζουσιν αἱ ἄψυχοι xat ἀναίσθητοιν 
οὐχ ἐπειδὴ χαλχός ἐστιν, ἀλλ ἐπειδὴ εἰχὼν τοῦ βα- 
αιλέως ἐστίν' οὕτω δὴ xai τὸ αἷμα ἐχεῖνο «b ἀν- 
αἴσθητον χαὶ ἄφυχον, τοὺς ψυχὰς ἔχοντας ἀνθρώ- 
πους ἔσωσεν οὐκ ἐπειδὴ αἷμα ἣν, ἀλλ ἐπειδὴ 
εοῦ αἵματος τούτου τύπος ἣν. Ὅτε εἶδεν ὦ ὁλο- 
θρεύων ταῖς θύραις ἐπιχεχρισμένον τὸ αἷμα, καὶ οὐκ 
ἑτόλμησεν ἐπιπηδῆσαι. Νῦν ἂν ἴδῃ σε ὁ διάδολος, 
οὐχὶ ταῖς θύραις ἐπιχεχριαμένον τὸ αἷμα τοῦ σώ- 
ἕατος, ἀλλὰ τῷ στόµᾶτι τῶν πιστῶν ἐπιχεχρισμέ- 
voy τὸ αἷμα τῆς ἀληθείας, τὸ αἷμα τοῦ ναοῦ τοῦ 
Χριστοφόρου, o0 πολιῷ μᾶλλον χαθέξει; El γὰρ 
ἄγγελος ἰδὼν τὸν τύπον ἡδέσθη, πολλῷ μᾶλλον ὁ 
διάθολος ἰδὼν τὴν ἀλήθειαν φεύξεται. "Evo£e τὴν 
πλευρὰν ὁ ατρατιώτης ἐχεῖνος, xal ὤρνξε τὸν volyov 
τοῦ &ylou yao), χἀγὼ τὸν θησαυρὸν εὗρον, xai τὸν 
πλοῦτον ἔλαθδον. Οὕτω xal ἐπὶ τοῦ ἀμνοῦ γέγονεν. 
Ἱουδαῖοι ἔσφαζον τὸ πρόθατον, χἀγὼ τὴν θυσίαν 
ἑχαρπωσάμην, bx τῆς πλευρᾶς αἷμα καὶ ὕδωρ. — 
ἝὭσπερ Yovh τὸ τεχθὲν οἰχείῳ τρέφει αἵματι xat 
γάλακει, οὕτω xal ὁ Χριστὸς οὓς ἐγέννησεν, αὐτὸς 
οἰχείῳ τρέφει διηνεχῶς αἵματι. 


non dijudicans corpus Domini. » 
S. Chrysost, — Moyses ait: Mactate agnum 
sine maeula, et ejus sanguine januss illinite 
(Exod. xu, 5-7). Quid ais? sanguisne animantis 
. rationis expertis. hominibus ratione przditis af- 
ferre salutem potest? Ita sane, inquit. Nam 
quemadmodum imperatorum statue, quamvis 
cum anima , tum sensu careant, homines tamen 
anima et sensu pragdilos ad se confugientes , pe- 
riculis eximunt , non quia ex ere constant , sed 
quia imperatoris effigiem gerunt: eodem modo 
eruor etiam ille sensu atque anima carens, homi- 
nibus animam babentibus saluti fuit: non quod 
sanguis esset, sed quia sanguinis bujus typum 


D gereret, Ubi januas sanguine delibulas extermi- 


nator vidit, impetum facere nop est ausus. Nunc 
eum diabolus, non foribus sanguinem corporis 
impositum viderit, sed veritatis cruorem ; cruo- 
rem , inquam, Christiferi illius templi ori flde- 
lium aspersum viderit, annon sese multo magis 
continebit ? Cum etenim angelus, figuram duntaxat 
conspicalus , reverentia affeetus sit, quanto ma- 
gis diabolus conspecta veritate fugam capesaev? 
Latus miles ille popugit, ac sancti templi parie- 
tem effodit : atque ego thesaurum naetus sum , eb 
opes accepi. Sic in agno quoque contigit. Judei 
agnum jugulabant : et ego sacrificium carpsi, ex 
latere, videlicet sanguinem et aquam. — (Quem- 


C admodum mulier flliom sanguine suo et lacfe 


Alit : sic Christus eos quos genuit, sanguine suo semper nutrit. 


Tt ποιεῖς, ἄνθρωπε; τοῦ Χριστοῦ παρόντος, ἁγγέ- 
λων παρ!σταµένων, τῆς τραπέζης προ[σ]κειμένης, 
τῶν ἁδελφῶν σου μυσταγωγουµένων ἔτι, αὐτὸς χατα- 
λιμπάνων ἀποπηδᾶς: xal ἐπὶ δεῖπνον μὲν χληθεὶς, 
χᾶν πρότερον χορεσθῇῆς, οὗ τολμᾶς τῶν ἄλλων xata- 
κειμένων ἀναχωρῆσαι πρὺ τῶν φίλων. ἐνταῦθα δὲ 
τῶν μυστηρίων ἐπιτελουμένων, τῆς ἱερᾶς τελετῆς 
συνεστώσης ἔτι, καταλιµπάνεις ἓν µέσῳ πάντα, χαὶ 
ἀναχωρεῖς: Καὶ ποῦ ταῦτα συγγνώµης Seta; ποίας 
δὲ ἀπολογίας; Βούλεσθε εἴπω, τίνος ἔργον ποιοῦσιν 
cl πρὺ τῆς ἑσχάτης Εὐχαριστίας ἀναχωροῦντες, καὶ 
τὰς εὐχαριστηρίους ᾠδὰς οὐκ ἐπιφέροντες τῷ τέλει 
τῆς τραπέξης; Τάχα φορτικόν ἐστι τὸ μέλλον λεχθή- 
ναι, ἀλλ' ὅμως ἀναγχαῖον εἰπεῖν διὰ τὴν τῶν πολλῶν 


Ejusd. Hom, de baptismo Christi. — Quid agis, 
o homo? Christo praesente, angelis astantibus , 
mensa proposita , dum fratres tui sacro hoc my- 
sterio initiantur, tu relictis omnibus abscedis? 
qui dum ad conam vocatus es, tametsi prius 
satiatus , reliquis tamen adhuc accumbentibus , 
recedere ante amicos non audeas : 5377 hic vero, 
dum mysteria celebrantur, dum sacra adbuc cz- 
remonia constat, cuncta inchoata relinquis, ac 
recedis? Et quamnam tandem hac veniam , quam 
excusationem merentur ? Vultis dicanr eujus opore 
fungantur illi qui ante extremum Eucharistie 
ácium abscedunt, nec cantiones eas quibus gra- 
ti; Deo aguntur, ad meus: finem subjangunt? 


ῥᾳθυμίαν. Ὅτε ἐχοινώνησεν τὸ ἔσχατον δεῖπνον 6 Ἰού- D Grave forsitan erit quod dieturus sum : sed ob 


δας χατὰ τὴν τελευταίαν νύχτα, τῶν ἄλλων ἁπάντων 
ἀναχειμένων, αὐτὸς προπηδἠσας ἐξῆλθεν. Ἐκεῖνον 
μιμοῦνται χαὶ οὗτοι οἱ πρὺ τῆς ἑσχάτης ἀποπηδήῆσαν- 
ττς. Ἐχεῖνος εἰ μὴ ἐξῆλθεν, οὐκ ἂν ἐγένετο προδό- 
της. El μὴ χατέλιπεν τοὺς μαθητὰς, οὐκ ἂν ἁπολώ- 
Aet. El μὴ τῆς ἀγέλης ἑαυτὸν ἀπέῤῥηξεν, οὐκ ἂν αὖ- 
τὸν µόνον εὗρεν ὁ λύκος, xal κατέφαχεν αὐτόν. El 
μὴ τοῦ ποιµένος ἑαυτὸν ἐχώρισεν, οὐχ ἂν θηριάλωτος 
Υέγονεν. Διὰ τοῦτο ἐχεῖνος μὲν μετὰ Ἰουδαίων, οὗτοι 
$5 μετὰ τοῦ Δεσπότου, καὶ ὑμἠσαντες, φησὶν, εὖ- 
θέως. )Ορᾷς ὅτι ἡ ἑσχάτη μετὰ τὴν θυσἰαν εὐχὴ xaz' 
ἐχεῖνον γίνεται τὸν τύπον. Ταῦτα δὲ ἐννοῶμεν' ταῦτα 
λογινώμεθα. Φοθηθῶμεν τὸ χείµενον ἐπὶ τοῦτο χρῖμα. 


multorum socordiam dictu necessarium est. Cum 
Judas postrema illa nocte ultimz cente particeps 
factus est, aceumbentibus ceteris ipse exsiliit et 
excessit. Hunc igitur et illi imitantur, qui ante 
extremam orationem abscedunt. llle nisi disces- 
sisset , minime proditor exstitisset. Nisi discipu- 
los deseruisset, nequaquam  periisset. Nisi a 
grege seipsum abstraxisset, a lupo inventus non 
esset, nec devoratus. Nisi se a pastore avulsis- 
set, preda feris non fuisset, Ob exin causam ille 
cum Judsis, hi cum Domino : Et. hymno dicto, 
inquit ( Math. xxvi, 50), statim. exierunt. Jam 
vides extremam orationem , qua gacriticiuim con- 


19 S. JOANNIS DAMASCENTÍ 90 
sequitur, exemplo illo fieri. Hac porro animo A Αὐτός σοι τῆς σαρχὸς µεταδίδωσι, σὺ δὲ οὐδὲ λόγοις 


complectamur, bsc consideremus. lllud judicium 
quod huic crimini constitutum est , perhorresca- 
mus. Ipse tibi carnem impertit suam : tu ne ver- 
bis quidem eum remuneraris, nec pro accepto 
dono gratias agis. Quinimo percepto quidein cor- 
poreo alimento, et sublata mensa, ad orationem 
te confers : spirituali autem cibo (ruens, qui 
creaturam omnem tam visibilem quam invisibi- 
jem excedit, tu, qui homo,es ac vilis nature, 
non perstas uti grates tum verbis, tum rebus per- 
solvas? Ecquid tandem afferri possit, quin hzc 
extremo cruciatu digna sint? H»c autem eo non 
dico, ut vos tumultuemini, et clamores excite- 
tis : verum ut eam quam decet modestiam prz- 


αὐτὸν ἀμείδῃ, οὐδὲ εὐχαρισταῖς ὑπὲρ ὧν ἔλαθες"' ἀλλὰ 
σωματικῆς μὲν τροφῆς ἀπολαύων, μετὰ τὴν τράπε- 
ζαν εἰς εὐχὴν τρέπῃ, πνευματιχΏς δὲ τῆς ὑπερδαλ- 
λούσης τὴν Χτίσιν ἅπασαν, τήν τε ὁρατὴν χαὶ àópa- 
τον, µετέχων, ἄνθρωπος (ov καὶ τῆς εὐτελοὺς φύσεως, 
οὗ μένεις εὐχαριστῶν, καὶ ῥήμασι, xal πράγµασι» 
Πῶς οὐκ ἑσχάτης κολάσεως ταῦτα ἄξια; Ταῦτα λέγω 
οὐχ tva θορυθηθῆτε xaX χράζητε, ἀλλ' ἵνα τὴν προσ- 
ἠχουσαν εὐταξίαν ἐπιδείξησθα. Μυστήρια xat λέγεται 
xaX ἔστιν. Ἔνθα δὲ μυστήρια, πολλῆ σιγἠ΄ μετὰ πολ- 
λῆς τοίνυν χατανύξεως, μετὰ πολλῆς εὐχοσμίας, μετὰ 
τῆς προσηκούσης ἡμῖν εὐλαθείας , τῆς ἱερᾶς ταύτης 
ἀφώμεθα θυσίας, ἵνα εἰς πλείονα εὔνοιαν οὖν Bcby 
ἐπισπααώμεθα, xal τὴν ψυχὴν ἐκκαθάραντες, οὕτως 


feratis. Mysteria dicuntur, ac vere sunt, Ubi au- D δυνηθῶμεν τῶν αἱωνίων τυχεῖν | tov] ἀγαθῶν. 

tem mysteria, altum quoque silentium sit oportet. Quamobrem multa cum compunctione, mul- 
taque modestia, et cum convenienti pietate sacrosanctum hoc sacrificium  attingamus, quo 
majorem Dei erga nos benevolentiam nobis conciliemus , et perpurgatis animis , ita demum sempiterna 


bona consequi possimus. 


TIT. V. — De iis qui in afflictione, et curis, et 
maorore versantur. 


Job in, 20, 91. — « Quare lux data est iis qui 
in amaritudine sunt, et vita animabus qui in 
, tristitiis versantur ; qui desiderant mortem , nec 

obtinent. Mors enim viro est requies. » 

Job vit, 12-15. — « Terres me per somnia, et 
in visionibus horrore me percellis. Si dormiero , 
dico, Quando erit dies? Si surrexero, rursus 


TITA. E'. — Περὶ 6:«6opévyov, xal gportitórcow, ΄ 
xal «Ἰύπης. 


« Ἵνα τί δίδοται τοῖς ἓν πιχρίᾳ qs, ζωὴ δὲ ταῖς 
tv ὀδύναις ψυχαῖς ; ol ἱμείρονται θάνατον, χαὶ οὗ 
τυγχάνουσιν, θάνατος ἀνδρὶ ἀνάπανσις. » 


« Ἐκφοδεῖς µε ἑνυπνίοις, καὶ iv ὀράμασί µε xa- 
ταπλήττεις. Ἐὰν χοιμηθῶ, λέγω, Πότε ἡμέρα ; xal 
ἐὰν ἀναστῶ, πάλιν λέγω, Πότε ἑσπέρα; Πλήρης δὲ 


dico, Quando erit vespera? Plenus autem sum C γίνομαι ὀδυνῶν. » 


doloribus. » 

Job xvn, 11-14. — « Dies mei transierunt in 
fremitu. Mortem vocavi ut pater meus esset. » 

Job xix, 19. — « Unanimiter venerunt tenta- 
tiones super me. » 

Ibid. —« Desertus sum ab omnibus : perii , et 
sine domo factus sum. » 

Job ix, 18. — « Nunc derident me novissimi. 
Nunc me commonefaciunt in parte, quos dignos 
non esse censebam canibus gregum meorum. » 

538 Job xix, 15, 14. — « Fratres mei reces- 
serunt a me. Alienos magis quani me noverunt. 
Amici mei immisericordes exstiterunt. Famulum 
meum vocavi, et non obedivit mihi. Os autem 


4 


«Al ἡμέραι µου παρῆλθον ἐν βρόμῳ. θάνατον 
προσεχαλεσάµην πατέρα µου εἶναι. ) 
« "Ομοθυμαδὸν ἤλθεν τὰ πειρατήρια ἐπ' ἐμέ. ) 


« Κατελείφθην ὑπὸ πάντων, ἀπωλόμην, xal ἔξοικος 
ἐγενόμην. » 

εΝῦν κατεγἑλασάν µου ἐλάχιστοι. Nuy νουθετοῦσί 
µε ἐν μέρει, οὓς οὐχ ἡγησάμην ἀξίους εἶναι κυνῶν 
ἐμῶν νομάδων. » 

«Αδελφοί µου ἀπέστησαν ἀπ' ἐμοῦ. Ἔγνωσαν 
ἀλλοτρίους ἢ ἐμέ. Φίλοι δέ µου ἀνελεῆμονες γεγόνα- 
aw, θερἀποντά µου ἐχάλεσα, xat οὐχ ὑπήχουσέ µου. 
Στόμα µου ἑδέετο, xal ixévcuov τὴν Yuvalxá pov. 


meum rogabat, et supplicabam uxorem meam. D Ἐλεήσατέ µε, οἱ φίλοι xelp γὰρ Κυρίου ἐστὶν fj 


Miseremini mei, o amici. Nam manus Domini est 
qua tetigit me. » 

Job xxx, 97. — « Venter; meus efferbuit, et 
non silebo. » 

Psal, vi, 6. — « Laboravi in gemitu meo, la- 
vabo per singulas noctes lectum meum. » 

Psal. xui, 1. — « Usquequo, Domine, oblivisce- 
ris 1ne in finem? » etc. 

Psal. xvii, 4. — « Circumdederunt me dolores 
mortis, » etc. 

Psal. xxx, 14. —« Factum est cor meum tan- 
quam cera liquescens, » 

Psal. xxiv, 17. — « Tribulationes cordis mei 
multiplicatae sunt, » etc. 


ἀφαμένη µου.) 


c 'H xoa µου ἐξέζεσεν, xat οὐ σιωπῄσοµαι.) 


«Ἐκοπίασα ἓν τῷ στεναγμῷ µου, λούσω καθ᾽ Ex&- 
στην νύχτα τὴν χλίνην μου.) 

c Ἔως πότε, Κύριε, ἐπιλῆσῃ µου εἰς τέλος; » καὶ 
τὰ λοιπά. 


«Περιέσχον µε ὠδῖνες θανάτου, » xal τὰ λοιπά. 
c Ἐγενήθη dj χαρδία μον ὡσεὶ κηρὸς τηχόµενος. ? 


« AL θλίψεις τῆς Χαρδίας µου ἐπληθύνθησαν, » καὶ 
τὰ λοιπά. 


91 SACRA PARALLELA. 99 


« 00x ἔστιν ἴασις ἓν τῇ σαρχί µου, ? χαὶ τὰ λοιπά. A Psal. xxxvii, Ἰ. — « Non est sanitas in carne 


ε Ἡ χαρδία µου ἐταράχθη, ἐγχατέλιπέν µε ἰσχύς 
pov. ? 

ε Ἔθου ἡμᾶς ὄνειδος τοῖς γείτοσιν ἡμῶν, » xat τὰ 
λοιπά. « Ἐταπείνωσας ἡμᾶς &v τόπῳ xax, » καὶ τὰ 
λοιπά. « Ἐταπεινώθη εἰς χοῦν ἡ φυχἠ ἡμῶν, » καὶ 
τὰ λοιπά. 

ε Ἐλυπήθην ἐν τῇ ἁδολεσχίᾳ µου, χαὶ ἑταράχθην,) 
xa τὰ λοιπά. 

εΣῶσόν µε, ὁ θεὸς, ὅτι εἰσήλθοσαν ὕδατα, » καὶ 
τὰ λοιπά. ε Ἐπληθύνθησαν ὑπὲρ τὰς τρἰχας, » xa 
τὰ λοιπά. « Απηλλοτριώμένος ἐγενήθην τοῖς ἆδελ- 
φοῖς, » xai τὰ λοιπά. ---«Ἐγενήθη εἰς ὀνειδισμοὺς 
ἐμοί- xai ἀθέμην, » xal τὰ λοιπά. « Πτωχὸς xal ἁλγῶν 
εἰμι 2γώ. ἡ σωτηρία σου. » 


mea , » etc. « Cor meum conturbatum est, dereli- 
quit me virtus mea. » 

Psal. xiu, 15. — « Posuisti nos opprobrium 
vicinis nostris, » etc. « Humiliasti nos in loco 
malo, » etc. « Humiliata est in pulvere anima 
nostra, » etc. 

Psal. Liv, 5. — « Contristatus sum in exercita- 
tione mea , et turbatus sum, » etc. 

Psal. txvui, 4.—« Salvum me fac, Deus, quoniam 
intraverunt, » etc. « Multiplicati sunt super ca 
pillos, » etc. « Extraneus factus sum fratribu 
meis, » etc. — 10. « Factum est in opprobrium 
mihi, et posui, » etc. « Pauper et dolens sum 
ego : salus lua, » etc. 


« Ταχὺ προχαταλαθέτωσαν ἡμᾶς ol, » χαὶ τὰ λοιπά. B Psal. ΙΙΚΣΝΙΙ, 8. — « Cito auticipent nos mi- 


€ Ἐπλήσθη xaxov ἡ ψυχή μον, καὶ ἡ ζωή pov, » 
καὶ τὰ λοιπά. 

ε Ὡλιγώθησαν, καὶ ἐκακώθησαν ἀπὸ θλίφεως, » 
καὶ τὰ λοιπἀ. 

€ ᾽Ανδρὸς λυπηροῦ ξηραίνεται ὁστᾶ. » 


ε Δότε µέθην τοῖς ἓν λύπαις, χαὶ οἶνον πίνειν τοῖς 


ἓν ὀδύναις, ἵνα ἐπιλάθωνται τῆς πενίας, xal τῶν mó- 
νων μὴ μνησθῶσιν ἔτι. » 


« Ὥσπερ chc ἱματίῳ, χαὶ σχώληξ ξύλῳ, οὕτως 
λύπη ἀνδρὺς βλάπτει χαρδίαν. » 
ε Ἐγὼ χαθεύδω, καὶ ἡ χαρδία µου ἀγρυπνεῖ. » 


€ Οἴμοι, ψυχη, ὅτι ἐγενόμην ὡς συνάγων καλάμην 
Ev ἀμήτῳ, καὶ ὡς ἐπιφυλλίδα Ev τρυγητῷ, οὐχ ὑπάρ- 
χοντος βότρυος τοῦ φαγεῖν τὰ πρωτόγονα. » 


« Εἶπεν Ἰωνᾶς πρὸς αὐτούς"' "Αρατέ µε, xat ἐμδά- 
λετε εἰς τὴν θάλασσαν, xal χοπάσει ἡ θάλασσα, διότι 
ἔγνωχα ὅτι δι᾽ ἐμὲ 6 χλύδων οὗτος. » 


t Ἐδόησα ty θλίψει, » 
« Δέσποτα Κύριε, λάθε τὴν duyfjv µου ἀπ᾿ ἐμοῦ, 
ὅτι καλὸν τὸ ἀποθανεῖν µε μᾶλλον ἡ ζην µε. » 


«Κύριε, ἓν θλίψει ἐμνήσθημέν σου, ἐν θλίψει µι- 
χρᾷ 1) παιδεία σου ἡμῖν. » 


« Τὴν κοιλίαν µου ἀλγῶ, xal τὰ αἰσθητήρια τῆς 
χαρδίας µου µαιµάσσει µε. » 

« Τίς δώσει ἓν χεφαλῇ µου ὕδωρ, xa ὀφθαλμοῖς 
µου πηγὴν δακρύων; xai χλαύσομαι τὸν Aaby τοῦτον 
ἡμέάρας xal νυχτός. » 

ε Οἴμοι ἐγὼ, μῆτερ, ὡς τίνα µε Éxexec, ἄνδρα δι- 
χαξόμενον καὶ διακρινόµενον ἓν πάσῃ τῇ y]; Οὔτε 
ὠφέλησα, οὔτε ὠφέλησέν µε οὐὖδείς. Ἡ ἰσχύς µου 
ἐξέλιπεν y. τοῖς χαταρωµένοις µε. » 


€ Ἐπιχατάρατος fj ἡμέρα ἓν ᾗ ἑτέχθην ἓν αὑτῇ' ἡ 


ἡμέρα ᾗ ἑτεχέν µε 1j µήτηρ µου, μὴ ἔστω ἐπευκτή. 
Ἵνα τί τοῦτο ἐξηλθον ἐκ μήτρας τοῦ βλέπειν κόπους 


sericordiz tua, » etc. 

Psal. ΕΣΣΣΥΙΙ, 8. — «Repleta. est malis anima 
mea, et vita, » elc. 

Psal. cvi, 99. — « Pauci facti. sunt, et vexati 
sunt a tribulatione, » etc. 

Ρτου. xvni, 29. — « Viri tristis exsiccantur 
0882. » | 

Prov, xxxi, 6, 7, — « Date siceram iis qui in 
morore sunt, et vinum bibere iis qui in dolori- 
bus : ut obliviscantur paupertatis sue, et labo- 
rum non recordentur amplius. » 

Prov. xxv, 20. — « Sicut tinea vestimento, et 
vermis ligno , ita tristitia viri nocet cordi. » 

Cant. v, 9. —« Egodormio, et cor meum vi- 
gilat. » 

Mich. vu, 14, 2. —« Vo mihi, &nima mea, 
quia factus sum sicut qui colligit in autumno spi- 
cam , et ut qui racemum in vindemia, cum non 
sit botrus ad comedendum primigenia. » 

Jon. 1, 129. — « Dixit Jonas ad eos : Tollite 
me , et projicite in mare, et quiescel mare: quo- 
niam cognovi quod propter me sit tempestas 
ista, » | 

Jon. i, 3, — « Clamavi in tribulatione. » 

Jon. iv, $. — « Dominator Doimnine, tolle ani- 
mam meam a me. Melius est enim mihi mori 
quam vivere. » 

Isa. xxvn, 16. —« Domine, in tribulatione 


p memor fui tui: in tribulatione parva disciplina 


tua nobis. » 

Jerem. 1v, 19. — « Ventrem meum doleo, et sen- 
sus cordis mei provocant me. » 

Jerem, ix, 1. — « Quis dabit capiti meo aquam, 
et oculis meis fontem lacrymarum? et lugebo 
populum hunc diu noctuque. » 

D39 Jerem. xv, 10. —« Heu me, mater, 
quare ine genuisti virum rixa et disceptationis 
reum in omni terra ? Non profui, nec profuit 
mihi quisquam. Fortitudo mea defecit in iis qui 
maledicunt mihi. » 

Jerem. xx, 14. — « Maledieta dies in qua na- 
tus sui ; dies in qua peperit me mater mea, non 
sit benedicta. Quare de vulva egressus sum, ut 





23 ο 5. JOANNIS DAMASCENI 


B. 


viderem labores et dolores? et consumpti sunt in A xal κάν καὶ διετέλεσαν kv αἰσχύνῃ αἱ ἡμάραι 


confusione dies mei? » 

Jerem, xxu 9.— « Contritum est cor meum 
in me, contremserunt omnia ossa mea: factus 
sum sicut vir contritus, et sicut homo vino cap- 
tus a facie Domini. » 

Jerem. 1i, $4. — « Nabuchodonosor rex Baby- 
lonis devoravit me ut draco : implevit ventrem 
suum esca mea. Ejecerunt me labores mei .in 
Babylonem. » 

Baruch n, 18. — « Anima que tristis est, et 
anima esuriens dabunt gloriam et justitiam , Do- 
mine. » 

Baruch. 1«, 12, 15. — « Netao. gaudeat super 
me viduam derelictam a multis. Ambulate, filii, 
ambulate : ego enim derelicta sum sola. Exui me 
stola pacis; indui autem me sacco obsecratio- 
nis. » 

Thren. y, 9, 90, 21. — « Vide, Domine, humi- 
liationem meam, quoniam magnificatus est ini- 
micus, Vide, Domine , quoniam tribulor, et con- 
turbatus est venter meus, el cor meum subrer- 
sum est in me. Aluit me amaritudine, inebriavit 
me absynthio. Ejecit calculo dentes meos : ciba- 
vit me cinere : repulit a pace animam meam. » 

Eccli. 1v, 2. — « Ne provoces ad iracundiam 
hominem in anxietate sua. Cor iratum ne insu- 
per turbes. » 

Eccli. vn, 12. — « Ne irrideas hominem in 


μου; 

 υνετρίδη ἡ χαρδία µου ἐν ἐμοὶ, ἐσαλεύθη πάντα 
τὰ ὁστᾶ µου’ ἐγενήθην ὡς ávhp σνντετριµµένος, χα) 
ὡς ἄνθρωπος συνεχόµενος. » 


« Ναθουχοδονόσωρ βασιλεὺς Βαθυλῶνος xattqa vé 
µε ὡς δράκων ' ἔπλησεν τὴν χοιλίαν αὐτοῦ ἀπὸ τῆς 
τροφῆς µου. "E&eoáv µε οἱ µόχθοι µου εἰς Βαδν- 
λῶνα. » 

c "Foyh λυπουµένη καὶ φυχῆ πεινῶσα δώσουσι δό- 
ξαν xa δικαιοσύνην, Ἑύρις. » | 


«Μηδεὶς ἐπιχαιρέτω uoi τῇ xfpz τῇ καταλειφθείσῃ 
ὑπὸ πολλῶν. Βαδίζετε, véxva, βαδίζετε' ἐγὼ γὰρ xat- 


B ελείφθην ἔρημος. Ἐξεδυσάμην τὴν στολὴν τῆς εἰρή- 


νης, ἐνεδυσάμην δὲ σάχχους τῆς δεῄσεως. » 


c Ἴδε, Κύριος, τὴν ταπε(νωσίν µου, ὅτι ἐμεγαλύνθη 
ὁ ἐχθρός. Ἴδε, Κύριος, ὅτι θλίδοµαι, καὶ Ἡ καρδία poo 
ἑταράχθη, καὶ ἡ χαρδία µου ἑστράφη ἓν ἐμοί. Ἐχόρ- 
τασέ µε πικρίας, ἑμέθυσε χολῆς, ἐξέδαλε ψήφῳψ ὁδόν- 
τας µου. Ἐφώμισέ µε σποδόν' ἁπώσατο ἐξ εἰρήνης 
ψΨυχἠν pov. » 


« Μ] παροξύνῃς ἄνδρα ἐν ἀπορίᾳ αὐτοῦ. Καρδίαν 
παρωργισµένην μὴ προσταράξῃς. » 


ε Mh χαταγελάσῃς ἄνθρωπον ἐν πικρίᾳ φυχῆς aà- 


swaritudine animz ejus. Est enim qui humiliat, (, τοῦ” ἔστι γὰρ ὁ ταπεινῶν, xaX ὃ ἀνυψῶν. » 


et qui exaltat. » 

Eccli. xi, 29. — « Malitia hore oblivionem fa- 
eit deliciarum. » 

Eccli. xxx, 12, 15. — « Melior est mors quam 
vita amara, et requies zterna, quam languor 
perseverans. Tristitiam non des anim: tus, et 
tristitiam longe expelle a te. Multos enim occidit 
wiatitia, et non est utilitas in illa, » 

Eccli. xxxvi, 19. — « Ex tristitia evenit mors, 
et tristitia cardis incurvabit virtutem. Ne dederis 
in tristitia cor tuum, sed repelle cam a te, memor 
factus novissimorum. » 

Act. τιν, 21. — « Per multas tribulationes 
oportet nos introire in regnum colorum. » 


Η Cor. vn, 5, 6. — « Cum venisseinus in Ma- D 


cedoniam , nullam requiem habuit caro nostra, 
sed in omnibus tribulationem passi sumus : foris 
pugna, intus timores. Sed qui consolatur humi- 
les, consolatus est nos Deus in adventu Titi. » 

Η Cor. u, 1-5. — « Statui hoc ipsum apud me, 
ne iterum in tristitia venirem ad vos. Si enim 
ego contristo vos, et quis est qui me letiflcet, 
nisi qui contristatur ex me? Et hoc ipsum scri- 
psi vobis, uL non, cum venero, tristitiam habeam 
de quibus oportebat me gaudere. » 

S. Basil. in Psal. τι. --- Solet Deus ex gra- 
vissima tribulatione opem illis qui ipsum requi- 
runt, prestare. Morbo conflictare? xquo animo 
esto. Quem enim diligit Deus , castigat ( Prov. 111, 


«Κάχωσις ὥρας ἐπιλησμονὲν ποιεῖ τρυφῆς. » 


εΚρείσσων θάνατος ὑπὲρ ζωὴν πικρὰν, 7) ἀἁῤῥώστημα 
ἔμμονον. ΜΗ 6b; εἰς λύπην τὴν ψυχἠν σου, καὶ λύ- 
«nv μαχρὰν ἁπόστησον ἀπὸ σοῦ. Πολλοὺς γὰρ ἀπώλε- 
σεν ἡ λύπη, χαὶ οὐχ ἔατιν ὄφελος ἐν αὑτῇ. » 


c "Arb λύπης ὀχδαίνει θάνατος, καὶ λύπη καρδίας 
χάµψει ἰσχύν. ΜΗ δὺς εἰς λύπην τὴν καρδίαν σου, 
ἀπόστησον αὐτὴν μνησθεὶς τὰ ἔσχατα. » 


εΔιὰ πολλῶν θλίφεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν eio. τὴν 
βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. » 

« Ἐλθόντων ἡμῶν εἰς Μαχεδονἰαν, οὐδεμίαν ἔσχη- 
xev ἄνεσιν ἡ σὰρξ ἡμῶν, ἀλλ᾽ Ev παντὶ θλιδόµενοι’ 
ἔξωθεν µάχαι, ἔσωθεν φόδοι. ᾽Αλλ' ὁ παρακαλῶν τοὺς 
ταπεινοὺς, παρεχάλεσεν ἡμᾶς à θεὸς kv τῇ παρουσίᾳ 
Τίτου.» 

« Ἔχρινα ἐμαυτῷ τοῦτο, τὸ μὴ πάλιν ἐν λύπῃ ἑλ- 
θεῖν πρὸς ὑμᾶς. El γὰρ ἐγὼ λνκῶ ὑμᾶς. καὶ τίς ὁ 
εὐφραίνων µε, εἰ μὴ ὁ λυπούμενος ἓς ἐμοῦ; Καὶ 
ἔγραφα τοῦτο, ἵνα μὴ ἐλθὼν λύπην ἔχω ἀφ᾿ ὧν ἔδει 
µε χαἰρειν. » 


Φίλον θεῷ ἐκ τῆς καθ᾽ ὑπερδολὴν θλίψεως χαρίζε- 
eat τοῖς ἐκζητοῦσιν αὐτὸν τὴν βοῄθειαν, Noct, ; 
εὐθύμει. "Or γὰρ ἁγαπᾷ Κύριος, παιδεύει. Πτω- 
χεύεις; εὐφραίνον, ὅτι Λαζάρου σε τὰ ἀγαθὰ διαδέ- 


SACRA PARALLELA. | | 96 


ξεται. ᾽Ατιμάξῃ διὰ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ ; µαχάριος eT, A 12). In egestate versaris? gaude: quia te Lazari 


ὅτι σου ἡ αἰσχύνη εἰς δόξαν ἀγγέλου µεταθληθήσε- 
παι. Πείσωμεν οὖν ἑαυτοὺς, ἀδελφοὶ, &v χαιρῷ πει- 
ῥρασμοῦ μὴ πρὸς ἀνθρωπίνας ἑλπίδας ἀποτρέχειν, 
xoi ἑαυτοῖς τὰς βοηθείας θηρᾶσθαι, ἀλλ' ἓν δάχρνσι 
χαὶ στεναγμοῖς, xai φιλοπόνῳ προσευχῇ, xat áypu- 
πνίᾳ εὐτόνῳ τὰς δεῄήσεις ποιεῖσθαι. Οὗτος γὰρ λαµ- 
Gávet βοήθειαν £x. θλίψεως, ὁ τῆς ἀνθρωπίνης βοη- 
θείας ὡς µαταίας χαταφρονῶν. --- Φέρει παραμυθίαν 
ὀδυνωμένῳ f) χοινωνία τῶν στεναγμῶν. — Φορτιχκὸν 
τοῖς ὑπὸ λύπης τὴν φυχἠν κεχαχωµένοις fj ἐπιτίμη- 
Stc. — "Ἔστιν ὅτε xa τοῦτο φάρµαχον ἀγαθὸν εἰς 
σωτηρίαν, fj θλῖψις. — Ποιεῖ xai βασιλέας ταπεινοὺς 
πάθος. 


quam, ut ei commodum ad salutem pharmaeum afflictio sit. ---Ἱπροςδίουθς quoque humiles 


dit calamitas. 


bona excipient. lgnominia propter Dei nomen 
afficeris? beatus es : ejusmodi quippe ignominia in 
angelicam gloriam mutabitur. $450 Quapropter hoc 
nobis ipsis persuadeamus, fratres, tentationis 
tempore ad spes humanas minime confugere, 
neque hinc auxilium nobis aucupari , verum eum 
laerymis et gemitibus, necnon assidua preca- 
tione, iatentoque pervigilio orationes fundere. 
Sic enim auxilium de tribulatione capit, qui hu- 
manam opem uti vanam aspernatur. — Gemituum 
societas ei solatium affert , qui in doloribus ver- 
satur. — Molesta iis objurgatio est, quorum ani- 
mus moerore profligatus est. — Accidit nonnun- 
red- 


Mi σφόδρα Báxvou ταῖς λυπηροῖς. "Av γὰρ ἧττα B. — S. Greg. Naz. in S. Basil. — Molestis rebus ne 


λυπούμεθα, ἡττόν ἐστι λυπηρά. 


Ὑπὲρ ὧν πάθωμεν χαχῶς, f, ἁμαρτήματα δια- 
λύομεν, ἡ λαμπροτέρους λαμθάνοµεν τοὺς στεφάνους, 
ἂν ph ἁμαρτήματα τοσαῦτα ἔχωμεν. — "'Eàv γλίχῃ 
εἰσελθεῖν elc τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, τὴν θλίῖψιν 
ἐπίσπασαι. Ὅ γὰρ μὴ θλιδόµενος, οὐδαμῶς εἰσελεύ- 
σεται, διότι στενή ἔστιν ἡ πύλη: 


Ὁ ἐχθλίδων ἑαυτὸν ἓν τῇ στενῇ, οὗτος εὔδηλον ὅτι 
τεύξεται τῆς θείας ἑχείνης εὐρυχωρίας, xaX τῆς &va- 
παύσεως τῆς Ev ταῖς ἑπουρανίοις αὐλαῖς. Ὁ δὲ ἐμ- 
πλατύνων ἑαυτὸν Ev τῷ παρόντι βίῳ διὰ σπατάλης, 
xai µέθης, xaX δόξης ἀπανθούσης, οὐκ ἂν εἰσέλθοι 


valde mordearis, Nam quo minus meroris inde 
conceperimus, hoc quoque minus moleste sunt. 

S. Chrysost. — Pro iis quibus vexamur incom- 
modis, vel peecata delemus, vel si tot peccata 
non habeamus, illustriores coronas accipimus. 
— Si in regnum colorum ingredi studes , aflli- 
ctionem accerse. Nam qui afflictionibus non pre- 
mitur, non ingredietur : quandoquidem arcta est 
janua. 

S. Nili. —Qui seipsum in arcta via premit, 
hic quoque dubio procul divinam illam latitudi- 
nem et requiem in coelesti aula consequetur. Qui 
autem in presenti vita, per delicias , et temulen- 
tiam, fluzam ac marcescentem gloriam, seipsum 


αφηνούµενος. —- Προσέταξέ σοι ὁ Κύριος, ἵνα En:xa- C dilatat, haudquaquam, vel si vim faciat, illuc 


λέσῃ αὐτὸν ἓν ἡμέρᾳχ θλίψεως. Διὸ οὗ yph χατοχνεῖν, 
ἀλλὰ παντὶ μὲν xatpip ἐπιχαλεῖσθαι Θεὸν, μάλιστα 
δὲ ἓν τοῖς τῶν θλίφεων, ἵνα δείδωµεν τοῖς ἐχθροῖς, 
ὅτι οὗ χατεπόθηµεν ὑπὸ τῶν περιστάσεων, ἀλλὰ 
μετὰ πεποιθήσεως πρὺς 8sby ἀναθλέπομεν. 


Ἡέμπτος ἡμῖν ἀγὼν, κατὰ τοῦ πνεύματος τῆς λύ- 
T6, τοῦ ἐπισχοτοῦντος τὴν duyhv ἀπὸ πάσης €vev- 
ματιχῆς θεωρίας, χαὶ κωλύοντος αὐτὴν ἀπὸ πάσης 
ἀγαθης ἐργασίας. "Όταν γὰρ πονηρὸν τοῦτο πνεῦμα 
περιδράξηται τῆς ψυχῆς, καὶ ὅλην αὐτὴν σχοτώσῃ, 
obx εὐχὰς ἐχτελεῖν μετὰ προθυµίας σνγχωρεῖ, οὐ τῶν 
ἱερατικῶν ἀναγνωσμάτων τῇ ὠφελείᾳ ἐγχαρτερεῖν. 
Πρᾶον xoi εὐκατάμιχτον πρὸς τοὺς ἁδελφοὺς τὸν 
ἄνθρωπον εἶναι οὐχ ἀνέχεται. Καὶ πρὸς αὐτὴν τοῦ 
Ρίου τὴν ἐπαγγελίαν piso; ἐμποιεῖ. Διὰ τοῦτο εἷς 
σχοπὸς ἡμῖν ἐστιν ἁγωνίσασθαι τὸν πνευματικὸν 
ἀγῶνα, xai πάση φυλαχῇ τηρήσωμεν τὴν ἑαυτῶν 
καρδίαν ἀπὸ τοῦ πνεύματος τῆς λύπης. Ὥσπερ γὰρ 
σῆς ἱμάτιον, xa σχώληξ ξύλον, οὕτως ἡ λύπη τὴν 
τοῦ ἀνθρώπου ψυχὴν κατεσθίει, ἐχχλίνειν πείθουσα 
φπᾶσαν ἀγαθὴν συντυχίαν » xal οὐδὲ παρὰ τῶν γνη- 
σίων φίλων συµδουλίας δέχεαθαι συγχωροῦσα, οὐδὲ 
χρηστὴν ἀπόκρισιν χαὶ εἰρηνικὴν ἑπιτρέπουσα µετα- 
δοῦναι, ἀλλὰ πᾶσαν τὴν ψυχὴν παραλαθοῦσα, πιχρίας 
αὐτὴν καὶ ἁπδίας πληροῖ. Καὶ λοιπὸν ὑποθάλλει τοὺς 


introibit. — lmperavit tibi Deus ut in die tribula- 
tionis ipsum invoces. Quocirca cunctandum non 
est hoc facere : verum cum semper alias, tam 
p'ssertim calamitosis temporibus Dei opem im- 
plorare oportet : ut hostibus ostendamus nos mi- 
nime rerum acerbitatibus absorptos esse, verum 
cum fiducia oculos ad Deum conjectos habere. 
Cassiani lib. xx. Vid. t. H. Operum S. Athanasii. 
— Quintum nobis certamen est adversus tristitie 
spiritum , qui tantas animz tenebras offundit ut 
spiritualem omnem contemplationem eripiat, 
eamque ab owni proba actione deterreat. Nam 
oum malus hic spiritus arreptam animam caligine 
totam prorsus infecerit, jam nec eam preces 
cum alacritate fundere, nec sacrarum lectionum 
utilitati constanter incumbere sinit : non lenem 
atque societatis communicationisque eum fratri- 
bus cultorem esse hominem patitur. Imo ita eam 
afficit, ut ipsam quoque vitz promissionem ode- 
rit. Quare hoc nobis propositum sit, ut spiri- 
tusle certamen obeamus, ei quam  diligentis- - 
sime cor nostrum 4 tristitie spiritu integrum 
servemus. Ut enim tinea vestimentum , et vermis 
liguum, sic meror hominis animam corrodit , 
hoc ipsi persuadens, ut bonos omnes congressus 
ccetusque fugiat, ac ne a sinceris quidem amicis 
consilium capere sinens, nec denique accommo- 





91 S. JOANNIS DÁMASCENI 98 
dum ullum et pacatum responsum dare permit- A ἀνθρώπους ὡς αἰτίους αὐτῇ τῆς ταραχῆς γενοµένους, 


tens. Quin potius ubi animam omnino tenuerit, 
acerbitate eam et fastidio implet. Tum deinceps 
hoc nobis immittit in mentem , ut homines tan- 
quam hujusce nobis tristitie auctores fugiamus. 
Quam quidem tristitiam sic vitare debemus, 


Ἔντινα λύπην οὕτως ὀφείλομεν ἐχχλίνειν, ὡς τὴν 
πορνείαν xal φιλσργυρίαν, καὶ τὸν θυμὸν, xal τὰ 
λοιπὰ τῶν παθῶν. Αὕτη δὲ θεραπεύεται διὰ προσευ- 
χῆς, καὶ τῆς εἰς θεὸν ἑλπίδος, καὶ μελέτης τῶν θείων 
λογίων. 


veluti fornicationem, 8/41 pecuniarum cupiditatem, iram, et reliquas perturbationes, Atqui hze 
oratione et spe in Deum necnon divinarum Scripturarum meditatione curatur. 


TIT. VI. — De morte, et infernorum statu. 


Job wn, 9. — « Si descenderit homo in infer- 
nun, non ascendet ultra, neque cognoscel eum 
amplius locus ejus. » 


Job x,29. — « Terra tenebrosa et caliginosa, 
terra tenebrarum setecnarum, ubi non est lumen, 
nec vitam hominum videre licet. » 

Psal. vi, 5. — « Non est in morte qui memor 
Sit Lui, » etc. 

Psal. xxix, 9. — « Quo utilitas in sanguine meo, 
dum descendo ? » etc. 

Psal. xxxix, 11. — « Nunquid. narrabit aliquis 
in sepulcro misericordiam tuam ? » etc. 

Psal, cxv, 18, — « Non mortui laudabunt te, 
Domine, neque omnes, » elc. 

Eccli. xvn, 26. — « Altissimum quis laudabit 
in inferno? a. mortuo quasi nihil sit perit con- 
fessio. » 

Eccli. χω, 4-4, — « Non est in inferno aecusa- 
Uo vitze, O mors, quam amara est. memoria tua 


TITA. Q'. — Περὶ θανάτου, καὶ τῆς ἐν τῷ ᾷδῃ 
καταστάσεως. 


« Ἐὰν ἄνθρωπος καταθῇ εἰς ἄδην, o0 μὴ ἀναδῇ 
ἔτι, οὐδὲ μὴ ἐπιγνῷ αὐτὸν ὁ τόπος αὐτοῦ. » 


« Γη σκοτεινῆ καὶ ζοφερὰ, vf, σκάτους αἰωνίου, οὗ 


Β οὐκ ἔστι φέγγος, οὐδὲ ὁρᾷν ζωὴν βροτῶν, » 


ε Οὐχ ἔστιν ἓν τῷ θανάτῳ ὁ μνημονεύων σου, » 
χαὶ τὰ λοιπά, 

€ Τίς ὠφέλεια Ey τῷ αἵματί µου, ἐν τῷ χαταθαί- 
νδιν µε ; » χαὶ τὰ λοιπά. 

« ΜΗ διηγήσεταί τις ἓν τῷ τάφῳ τὸ ἕἔλεόύς σου; » 
xai τὰ λοιπά. 


« Οὐ νεκροὶ αἰνέσουσί σε, Κύριε, οὐδὲ πάντες, » 
xa τὰ λοιπά. 

« Ὕψιστον τίς αἰνέσει ἐν ᾷδῃ; ἀπὸ νεχροῦ ὡς 
μηδὲ ὄντος ἀπόλλυται ἑξομολόγησις. » 


εΟὐχ ἔστιν ἐν τῷ ᾷδῃ ἑλεγμὸς ζωῆς, Ὦ θάνατε, 
ὧς πικρόν σου τὸ μνημόσυνόν ἐστιν ἀνθρώπῳ εἰρη- 


bomini habenti pacem in substantiis suis ; viro C Υεύοντι ἐν τοῖς ὑπάρχουσιν αὐτῷ, ἀνδρὶ ἀπερισπά- 


quieto, et cujus vix prosperz sunt in omnibus, 
et adhuc valenti accipere cibum! O mors, quam 
bonum est judicium tuum homini indigenti , et 
qui minoratur viribus, defecto state, et cui de 
omnibus cura est , et incredibili, et qui perdidit 
sapientiam I » 

Prov. xxvn, 20. — « ]ufernus et perditio non 
implentur. » 

S. Basil. hom. (Quod Deus non sit auct. mal. — 
Mala que in iuferno sunt, Deum auctorem non 
habent. 

S. Chrysost. — lnfernus commune hospitium 
est , et luctuum oficina. 


στῳ, xal εὐοδουμένῳ ἐν πᾶσιν, χαὶ ἔτι ἰσχύοντι ἐπι- 
δέξασθαι τροφἠν! Ὦ θάνατε, καλόν σου τὸ χρὶμά 
ἐστιν ἀνθρώπῳ ἐπιδεομένῳ xal ἑλασσουμένῳ loyt, 
ἐσχάτῳ vlog, καὶ περισπωμένῳ περὶ πάντων καὶ 
ἀπειθοῦντι, xal ἁπολωλεχότι ὑπομονήν. » 


€ Άδης χαὶ ἀπώλεια οὐχ ἐμπίπλανται. » 


Τὰ ἓν ἅδῃ χαχὰ οὐχὶ θεὸν ἔχει τὸν αἴτιον, ἀλλ’ 
ἡμᾶς αὐτούς. 


"Άδης χοινὸν πανδοχεῖόν ἐστι, καὶ θρήνων ἑργαστή- 


. prov. 


TIT. Vli. — De mortuis : et quod eorum causa p TITA. Z. — Περὶ Gavóvcov* καὶ ὅτι οὗ δεῖ ἐπὶ 


non sit lugendum. 


Levit. xix, 28. — « Super mortuo non incident 
carnes suas. » 

JI Reg. ι, 926,927. — « Doleo super te, frater 
Jonathan. Speciosus mihi fuisti valde. Mirabilis 
facta est dilectio tua, super dilectionem mulie- 
rum. ) | 

Η Reg. xii, 20-25. — « Surrexit David de terra, 
et lotus unctusque est: cumque mulasset vestes 
suas, ingressus est domum Dei, et adoravit eum. 
κ petivit panem ut ederet, et apposuerunt ei 
panem, et comedit. Et dixerunt pueri ejus ad 
eum : Quid est verbum hoc quod fecisti ? Adhuc 
vivente infante jejunabas, et flebas. et vigilias 


τῷ προαπε«θόγτι πενθεῖν. 


« "Eni νεκρῷ τὰς σάρχας αὐτῶν οὐ χατατεμοῦ- 
σιν. » 

c ᾽Αλγῶ ἐπὶ ob, ἁδελφὲ Ἰωνάθαν» ὡραιώθης pot 
σφόδρα. Ἐθαυμασιώθη fj ἀγάπησίς σου ἐμοὶ ὑπὲρ 
ἀγάπησιν γνναικῶν. » 


ε Ανέστη Δαθὶδ ἐκ τῆς γῆς, καὶ ἑλούσατο, xai 
ἠλείφατο, xal ἤλλαξεν τὰ .μάτια αὑτοῦ, xat εἰσηλθεν 
εἰς τὸν οἶχον τοῦ Θεοῦ, xai προσεχύνησεν αὐτῷ. Καὶ 
ἤτησεν ἄρτον φαχεῖν, καὶ παρέθηχαν αὐτῷ ἄρτον, 
xaX ἔφαγεν. Καὶ εἶπαν οἱ παῖδες αὐτοῦ πρὸς αὐτόν ’ 
Τί τὸ ῥῆμα τοῦτο ὃ ἑποίησας ; ἔτι ζῶντος τοῦ παιδα- 
plou ἑνήστενες, xal ἔχλαιες, καὶ Ἠγρύπνδις γαὶ 


99 SACRA PARALLELA. 30 
Ἠνίχα ἀπέθανεν, ἀνέστης, xal ἔφαχγες ἄρτον καὶ πέ- A agebas. Nunc autem, ex quo mortuus est , sur- 


πωχας. Καὶ εἶπε Aa65 * Ἐν τῷ τὸ παιδάριον ἔτι Cf]v 
ἑνήστευσα, χαὶ ἔχλαυσα, ὅτι εἶπα, Τίς οἶδεν εἰ ἑλεή- 
σει µε Κύριος, χαὶ ζήσεται τὸ παιδάριον; Καὶ νῦν 
τέθνηκεν, ἵνα τί τοῦτο ἐγὼ νηστεύσω; μὴ δυνήσοµαι 
ἐπιστρέφαι αὐτὸν ἔτι, "Evi πορεύσοµαι πρὸς ab- 
τὸν, xat αὐτὸς οὐχ ἀναστρέψει πρός µε. » 


« Συνετέλεσαν àv ἀγαθοῖς τὸν βίον αὐτῶν, ἐν δὲ 
ἀναπαύσει ἆδου ἑχοιμήθησαν. » 

ε Ἐχεῖ ἀναπαύσονται χατάχοποι τῷ σώματ:, ὁμο- 
θυμαδὸν ol αἰώνιοι οὐκ Ίχουσαν φωνὴν φηρολόχου. 
Mixphc xaX μέγας ἐχεῖ ἐστιν, xal θεράπων δεδοι- 
χὼς τὸν χύριον αὐτοῦ. » 

ε Ἐὰν ἀποθάνῃ .ἄνθρωπος , ζήσεται, συντελέσας 
ἡμέρας βίου αὐτοῦ. » 

€ Ἐλεύσῃ ἓν τάφῳ, ὥσπερ σἵτος ὥριμος κατὰ xat- 
pv θεριζόµενος. » 

ε θάνατος ἀνδρὶ ἀνάπανσις. » 

« Εὐλοχία ἀπολλυμένου ἐπ) ἐμὲ ἕἔλθοι. » 


« "Aya0by πορευθῆναι εἰς οἶχον πένθους, f) εἰς οἵ- 
xov πότου. Καρδία σοφῶν ἐν οἴχῳ πένθους * χαρδία 
δὲ ἀφρόνων ἐν olxip εὑὐφροσύνης. » 


« "Oct ἐπορεύθη ἄνθρωπος εἰς οἴχον αἰῶνος αὐτοῦ, 
xai ἐχύχλωσαν ἓν ἀγορᾷ οἱ χοπτόµενοι. » 


« Καθὼς ἐξηλθεν ἀπὸ γαστρὸς μητρὸς αὑτοῦ vu- 
μνὸς, ἐπιστρέφει τοῦ πορευθῆναι ὡς Ίχει, καὶ οὐδὲν 
λήψεται bv μόχθῳ αὐτοῦ, ἵνα πορευθῇ ἐν χειρὶ αὖ- 
τοῦ. ) 

« ᾿Αγαθὴ ἡμέρα θανάτου ὑπὲρ ἡμέραν γεννήσεως 
αὐτοῦ. )» | 

ε Τελειωθεὶς &y ὀλίγῳ ἐπλήρωσε y póvouc μαχρούς. 
Αρεστὴ vàp ἂν Κυρίῳ fj φυχἠ αὐτοῦ ' διὰ τοῦτο 
ἔσπευδεν Ex μέσου πονηρίας. » 


ε Mi] ὑστέρει ἁπὸ χλαιόντών , καὶ μετὰ πενθούν- 
των πἐνθησον. ) 

« Mh ἐπίχαιρε ἐπὶ vexpip* µνήσθητι ὅτι πάντες 
τελευτῶμεν. » 

« Μουσιχἡ ἐν πένθει ἄχαιρος διἠγησις. Ἐπὶ νεκρῷ 
κλαῦσον * ἐξέλιπε γὰρ qux. Πένθος νεκροῦ ἑπτὰ ἡμέ- 
ρας. ) 

εΤέχνον, ἐπὶ νεχρῷ χατάγαγε δάχρυα, xat ποίησον 
«b πένθος χατὰ τὴν τάδξιν αὐτοῦ ἡμέραν µίαν , xal 
δύο χάριν δ.αθολῆς * χαὶ παραχλήθητι λύπης ἕνεχα. 
Γνῶθι γὰρ ὅτι οὐχ ἔστιν ἐπάνοδος. Καὶ τοῦτον γὰρ 
οὐχ ὠφελήσεις, καὶ σεαυτὸν κακώσεις. "Amb γὰρ 
λύπης ἐχθαίνει θάνατος. » 


ε Ἐν τῷ ἀποθανεῖν ἄνθρωπον, κληρονομήσει ἐρ- 
πετὰ, xat θηρία, καὶ σχώληχας. » 

Οὔτε γυναιβν,. οὔτε ἀνδράσιν ἐπιτέτραπται τὸ 
φιλοπενθὲς xaX φιλόδαχνρν, ἁλλ᾽ ὅσον ἐπιστυγνάσαι 
τοῖς λυπηροῖς, xal μικρόν τι δάκρυον ἁποστάξαι, χαὶ 
τοῦτο ἡσυχῆ, μηδὲ ἀναθρασσόμενον, μηδὲ ὁλολύζον- 
τα, μηδὲ καταῤῥηγνύντα χιτῶνα, f) κόνιν καταχεό- 


rexisti , et. comedisti panem. Et ait David : Dum 
vivere! adhuc infans, jejunavi, et flevi, quia 
dixi : Quis scit si forte misereatur mei Dominus, 
et vixerit infans ? Et nunc mortuus est, ut quid 
ego jejunabo ? nunquid eum potero revocare am- 
plius? Ego vadam magisad eum: ille vero non 
revertetur ad me. » 

Job xxi, 13. — « Consumpserunt in bouis vi- 
tam suam : in quiete autem inferni dormierunt. » 

Job ut, 18. — « Ibi requieverunt fatigati cor- 
pore: unanimiter zsterni non audierunt vocem 
exactoris, Parvus et magnus ibi sunt , et servus 
timens dominum snum. » 

5492 Job xiv, 14. — « Si mortuus fuerit bomo, 
vivet consummans dies vitze sud, » 

Job v, 26. — « Ingredieris in sepulcrum, sicut 
triticum maturum quod suo tempore metitur. » 

Job xvn, 16. — « Mors viro requies. » 

Job xxix, 15. — « Benedictio pereuntis super 
me veniat. » 

Eccli. vii, 2. — « Melius est ire in domum lu- 
ctus, quam in domum convivii. Cor sapientum 
in domo luctus: cor autem stultorum in domo 
lgtitim. » 

Eccli. xit, 5. — « Quoniam profectus est homo 
in domum saeuli sui , et circumdederunt. in foro 
plangentes. » 

Eccle, v, 15. — « Sicut. egressus est nudus de 
ulero matris suz , sic revertetur ut eat sicut ve- 
nit : et nihil auferet in labore suo, ut proficisca- 
tur in manu sua. » 

Eccle. vi, 1. — « Melior est dies mortis ejus, 
quam dies nativitatis. » 

Sap. 1v, 15. — « Consummatus in brevi exple- 
vit tempora multa. Placita enim erat Domino 
anima illius. Idcirco properavit educere illum de 
medio iniquitatis. » 

Eccli, vi1, 52. — « Ne desis plorantibus, et cum 
lugentibus luge. » 

Eecli. vii, 7. — « Noli ketari super mortuo: 
memineris quod omnes morimur. » 

Eccli. xi, 6. —« Musica in luctu importuna 
narratio. Super mortuum plora : defecit enim lux. 


D Luctus mortui septem dies. » 


Eccli. xxxviu, 14, 15. — « Fili, in mortuum 
produc lacrymas, et fac planctum secundum me- 
ritum ejüs uno die, et duobus propter detractio- 
nem : et consolare propter tristitiam. Noveris 
enim quod non esl regressus. Neque enim illi pro- 
deris, et teipsum pessimabis. À tristitia énim fe- 
slinat mors. » 

Eccli. x, 14. — « Cum morietur homo, hzredi- 
tabit serpentes, et bestias, et vermes, » 

S. Basil. hom. grat. actio. — Nec mulieribus, 
nec viris permissum est Juclui et lacrymis impen- 
síus indulgere; verum hactenus duntaxat, ul ex 
rebus tristibus et molestis nonnihil πιά con- 
trahant , et paululum quiddam illacryment, idque 





3l 


S. JOANNIS DAMASCENI 


32 


tacite , ac non clamando, nec ejulando, nec ve- Α µενον, μηδὲ ἄλλοτι τῶν τοιούτων ἀσχημόνως ἐπιτη- 


stem lacerando , aut pulvere se aspergendo , aut 
quidquam aliud ejusmodi przferendo, qua tur- 
piter affectantur ab iis qui rerum humanarum 
imperiti sunt. Ignavi siquidem animi est, quique 
nihil ex spe divina nervorum collegerit, adversis 
rebus immodice frangi et consternari. Ut enim 
vermes iu mollioribus potissimum arboribus ge- 
nerantur : sic etiam moerores in tenerioribus ho- 
minum ingeniis ac moribus producuntur. 

S. Chrysost. — Ne igitur in mortuum illum, qui 
clausit oculos, et vocis expers jacet, intueare: 
sed resurgentem illum prospice, immortalisque 
et tremenda glorie compotem cerne. At familiari- 
latem. vitsque consuetudinem requiris, eoque 


δευοµένων παρὰ τῶν ἀπαιδεύτως ἑχόντων πρὸς τὰ 
ἀνθρώπινα. ᾿Ανάνδρου γὰρ φυχῆς, xal οὐδένα τόνον 
ix τῆς ἁἀπὶ θεὸν ἑλπίδος ἐχούσης, τὸ σφοδρῶς xava- 


πίπτειν, xal ὑποῤῥήγνυσθαι τοῖς λυπηροῖς. Ὥσπερ 


οἱ σχώληκες ἓν τοῖς ἁπαλωτέροις τῶν ξύλων ἐχτί- 
χτονται μάλιστα, οὕτως αἱ λύπαι ἓν τοῖς µαλαχωτέ- 
ροις Ίθεσι τῶν ἀνθρώπων ἐμφυτεύονται. 


ΜΗ τοίνυν ἀπίδῃς εἰς ἐκεῖνον τὸν νεκρὸν, τὸν µέ- 
µυχότα τοὺς ὀφθαλμοὺς, xaX ἄφωνον χείµενον, ἀλλὰ 
τὸν ἀνιστάμενον ἀπόθλεπε, xat ἁπολαμδάνοντα δόξαν 
ἀχήρατον καὶ φριχώδη. Αλλά συνῄθειαν xaX ὁμι- 
λίαν ζητεῖς, χαὶ διὰ τοῦτο ὁδύρῃ, χαὶ χλαίεις, xal 


nomine luges , ingemiscis et ploras ? Et quid af- B θρηνεῖς ; Καὶ πῶς obx ἄτοπον εἴη τοῦτο; El γὰρ 


ferre possis, quin hoc absone facias ? Etenim si 
flliaam matrimonio cuipiam junxeris, tum deinde 
ille ea accepta in longinquam regionem abeat, 
illieque perpetua prosperitate fruatur, nihil tibi 
grave ex hujusmodi peregrinatione accidisse cen- 
ses, εἰ prosperitatis fama moerorem solaris. Hic 
autem, cum 3/43 non amicus, non cognatus, 
verum Dominus ipsemet eum acceperit , :equumne 
est nos angi et lamentari? Qui autem fieri possit, 
inquies, ut a fletu et lamentis is qui homo sit, 
abstinere queat ? Ego vero hoc mon dico: sed 
mororis vehementiam exscindo. M«orere enit 
natur: est : at immodieo moerore confici, insa- 
num est, ac diabolieze operationis, muliebrisque 
animi. Dole sane, lacrymas funde: verum nme 
iniquiore atque iinpotentiore animo sis, nec eam 
ob rem stomacheris. Gratias illi age qui accepit , 
ut eum ornes qui hinc excessit, ac funus ejus 
praeclare celebres. Nam si zgre alque infenso 
animo ipsius mortem feras, tum ipsum contume- 
lia afficis, tum eum qui recepit ad iracundiam 
excitas, tibique ipsi detrimentum affers. Sin au- 
tem grates agis, simul et ipsum exornas, illum- 
que 4 quo assumptus fuit, honoras, ac de teipso 
bene mereris. Lacryma, uti Dominus tuus Lazari 
causa lacrymas fudit , modum nobis et terminos 
maroris constituens, quos excedere minime con- 
veniat. Ád hunc quippe modum Paulus quoque 


C 


νυμφίῳ δέδωχας τὸ θυγάτριόν σου, εἶτα λαθὼν αὐτὸ ὅ 
νυµφίος elc μαχρὰν ἀπεδήμησε χώραν, καὶ χαλῶς 
πράττων διατελοίη, οὐδὲν ἠγῇ δεινὸν τὸ γεγενημένον 
ἐπὶ [τῷ] παραμυθῆσαι τὴν ἀθυμίαν. Ἐνταῦθα δὲ οὐχ 
ἀνθρώπον, οὗ φἰλον, οὗ συγγενοῦς λαθόντος αὐτὸ, ἀλλ᾽ 
αὐτοῦ τοῦ Δεσπότον, ἀλγεῖν χαὶ ὀδύρεσθαι ὀφείλομεν, 
Καὶ πῶς δυνατὸν, φησὶ, μὴ χλαίειν χαὶ ὀδύρεσθαι 
ἄνθρωπον ὄντα; Οὔτε ἐγὼ τοῦτο λέγω, ἀλλά τὴν ἐπί- 
τασιν τῆς ἀθυμίας ἀναιρῶ. Τὸ μὲν γὰρ ἀθυμεῖν τῆς 
φύσεώς ἐστι, cb δὲ πέρα τοῦ μέτρου, μανίας xal 
διαθολιχῆς ἐστιν ἑνεργείας, xal γυναιχώδους ψυχῆς. 
Άλγησον, δάκρυσον, ἀλλὰ μὴ ἁἀποδυσπετήσῃς, μὴ 
δυσχεράνῄῃς, μὴ ἀγαναχτήοῇῃς. Εὐχαρίστησον τῷ λα- 
θόντι, ἵνα κοσµήσῃς τὸν ἀπελθόντα, καὶ λαμπρὰ αὐ- 
τῷ ποιἠσῃς τὰ ἑντάφια. Ἐὰν γὰρ δυσχεράνῃς f) 
ἀγανακτῄσῃς, χἀχεῖνον χαθύθρισας, xai τὸν λαθόντα 
παρώξυνας, xal σεαυτὸν διέθλαψας. Ἐὰν δὲ εὐχαρι- 
στήσῃς, χἀκεῖνον ἑχόσμησας, χαὶ τὸν λαθόντα ἑδόξα- 
σας, χαὶ σεαυτὸν ὠφέλησας. Δάκρυσον ὡς ὃὁ Δεσπό- 
της σου ἐδάχρυσε τὸν Λάζαρο», µέτρα τιθεὶς ἡμῖν, 
xaX σταθμοὺς, xa ὅρους τῆς ἀθυμίας, οὓς ὑπερδαί- 
νειν οὐ δεῖ. Οὕτω xai Παῦλος εἶπεν Περὶ δὲ τῶν' 
καχοιµηµένω», á6sAgol, οὐ θέΊομεν ὑμᾶς ἀγγοεῖν, 
ἵνα μὴ ἀυπῆσθε, à; καὶ οἱ Aoizol μὴ ἔχοντες &A- 
πἰδα. Λυποῦ, ἀλλὰ μὴ ὡς Ἕλλην ὁ ἀπογινώσχων 
τῆς ἑαυτοῦ ζωῆς, ὁ μὴ βλέπων εἰς τὴν µέλλουσαν 
ἀνάστασιν. Πιστεύσατέ por, ἀγαπητοὶ, ὅτι αἰσχύνο- 
μαι διερχόμενος διὰ τῆς πλατείας , xal ἀχούων χο- 


dixit : De dormientibus autem. nolumus. vos igno- D ροὺς Ὑυναικῶν ἀσχημονουσῶν, τρίχας τιλλομένας, 


rare, fratres, uL non contrisiemini, sicut et ceteri 
qui spem non habent (11 Thess. v, 19). Moestus 
ονίυ; at non ut ethnicus, cui de vita sua nulla 
omnino spes est , quique futuram resurrectionem 
haudquaquam intuetur. Credatis velim mihi, chia- 
vissimi : pudet me profecto, cum per pla- 
(635 transeo, et muliercularum immodestarum 
choros audio, 3vulsas comas, genas laceratas, 
incisa brachia. Quid igitur adversum nos genti- 
les dicturi sunt? Quid? Annon hi sunt qui de re- 
surreclione sapienter disserunt, at in rebus ipsis 


παρειὰς σπαραττοµένας, βραχίονας χατατεµνοµέ- 
νους. Τί οὖν ἐροῦσιν οἱ Ἕλληνες καθ) ἡμῶν; Τί οὖν; 
οὐχ οὗτοί εἰσιν οἱ περὶ ἀναστάσεως φιλοσοφοῦντες, 
καὶ ἓν τοῖς ἔργοις τὰ τῶν ἀπεγνωσμένων ἑργαζόμε- 
voi ; Ei γὰρ ἐθάῤῥουν οὗτοι ὅτι ἀληθῶς ἀνάστασις 
νεχρῶν ἐστιν, οὐχ ἂν οὕτως ἑθρήνουν. Τίνος ἕνεχεν 
οὕτως δαχρύεις, εἰπέ µοι, τὸν ἀπελθόντα; Πονηρὸς 
3v; Οὐκοῦν διὰ τοῦτο ὀφείλεις εὐχαριστεῖν, (1) ὅτι 
τάχιον ἠρπάγη, πρὶν ἡ ἀλλαγῇ αὐτῷ τὰ τῆς χρηστή- 
τητος, xal προσελάδετο αὐτὸν ὁ θεὺς εἰς χωρίον, 
ἕνθα μετὰ ἀσφαλείας λοιπὸν διάχει, xal μεταθολην 


NOT £. 
1) Hic aliqua desunt quz sic fere restituas : ὅτι ἡ πονηρία αὐτοῦ συνανελήφθη. ᾽Αλλὰ χρηστὸς ἣν: οὗ- 


χοὺν διὰ τοῦτο ὀφείλεις εὐχαριστεῖν. 


33 SACRA PARALLELA: | 34 


οὐχ ἔστιν ὑποπτεῦσαι οὐχέτι. ᾿Αλλὰ νέος fiv ; Καὶ διὰ À ea faciunt, quae deploratie salutis hominibus cone 


τοῦτο εὐχαρίστησον τῷ λαθόντι αὐτὸν, ὅτι τάχιον 
πρὸς τὴν ἄνω πολιτείαν αὐτὸν ἐχάλεσεν. ᾽Αλλὰ γέρων 
ἣν; Καὶ διὰ τοῦτο πλείονα δόξασον τὸν λαδόντα αὐ- 
τὸν, xat εὐχαρίστησον πάλιν. Αἰσχυνθῶμεν τὸ σχῆμα 
τῆς ἐκφορᾶς. Διὰ τοῦτο εὐχαὶ, xal φαλμοὶ, xaX δοξο- 
λογία Oei, ἵνα μὴ χλαίῃς καὶ θρηνῇῆς, ἀλλὰ μᾶλλον 
ἵνα εὐχαριστῆς τῷ λαθόντι αὐτὸν θεῷ. "Ov γὰρ τρό- 
πον τοὺς ἐπ ἀρχὴν κχαλουµένους μετὰ πολλῆς προ- 
πέμπουσιν ἅπαντες τῆς τιμῆς, οὕτω xal τοῦτο μετὰ 
πολλῆς τῆς τιμῆς, ὡς ἐπὶ μείζονα κληθέντα ἀξίαν, 
xa τιμὴν, xa πολιτείαν. ᾿᾽Ανάπαυσίς ἐστιν ὁ θάνα- 
«€, ἱδρώτων xal φροντίδων βιωτικῶν ἁπαλλαγή. 
Mi δυσχεράνῃς, μὴ ἀποδυαπετήσῃς, ἀλλ εὐχαρίστει 
τῷ 8t. 


sentanea sunt? Nam si hoc ipsis persuasum esset, 
mortuos vere ad vitam redituros esse, haudqua- 
quam ad hunc modum lugerent. Quid tandem 
est, queso, quamobrem illum qui vitam morte 
commutavit usque adeo plores ? Num malus erat? 
Ergo hace de causa gratias habere debes, quia 
ejus improbitas compressa est. At probis moribus 
erat. Àtqui hoc quoque nomine te ampliores Dco 
gratias agere convenit, quod celerius ante sit ra- 
ptus, quam a probitate descisceret, illumque 
Deus assumpserit, ubi deinceps secure victurus 
sit, nec jam ulla mutationis suspicio subitura. 
Sed juvenis erat. Et idcirco etiam gratias ei qui 
accepit habeto, quod euim ad supernam rempubli- 


cam acciverit. At senex erat. Eam quoque ob causam ilum qui ipsum accepit, uberius lauda, 
rursumque gratus esto. Pudorem nobis ipsa funeris species ineutiat, Ob id vota, et psalmi, et 
Dei laudes celebrantur, ut ne plores nec lamenteris, verum potius Deo, qui illum accepit, gra- 
tum animum exbhibess. Velut enim eos qui ad imperium et principatum nascuntur, honorifice 
omnes prosequuntur : eodem modo hunc quoque n.agno cum honore comitantur, tanquam ad  ma- 
jorem bonorem, dignitatemque, et reipublice administrationem vocatum. Hequies mors est, 
atque ab hujusce vite sudoribus et curis liberatio. Ne igitur stomacheris, et :gre feras, sed Do 
grMia5 age. 

Διὰ τί οὐχὶ θνητὰ φρονεῖν περὶ τοῦ θνητοῦ mpo- B. — S. Basil. Hom. mart. Jul. — Cur non ita te as- 


ηθίοθης, ἁλλ᾽ ἁπροαδόχητον τοῦ παιδὸς τὸν θάνατον 
προσεδέξω, "Ὅτε σοι πρῶτον προσηγγέλθη τοῦ vloo ἡ 
Υέννησις, εἴ τίς σε ἥρετο, ποταπόν ἐστι τὸ τεχθέν * τί 
ποτε ἂν ἀπέκρινες ; ρα 8220 τι ἂν εἶπες, 7| ὅτι ἄν- 
θρωπός ἐστι τὸ γεννηθέν; El δὲ ἄνθρωπος, χαὶ θνη- 
τός. Οὐχ ὁρᾷς ἤλιον ἀνατέλλοντα, xal πάλιν δυόµε- 
vov; σελήνην αὔξουσαν, εἶτα φθίνουσαν; οὐ τὴν γῆν 
θάλλουσαν, εἶτα Εηραινοµένην; Τί τῶν περὶ ἡμᾶς 
ἕστηχεν ; τί ἀχίνητον ἔχει τὴν φύσιν xal ἁμετάπτω- 
Tov; Ανάδλεφον εἰς τὸν οὐρανὸν, xaX ἴδε τὴν γῆν’ 
οὐδὲ ταῦτα διαευνἰζει. Ὁ γὰρ οὐρανὸς καὶ ἡ γη παρ- 
ελεύσεται, φησὶν, ol ἁστέρες ἐχ τοῦ οὐρανοῦ πεσοῦν- 
ται, ὁ Ίλιος σχοτισθῄσεται, ἡ σελήνη οὐ δώσει τὸ 
φέγγος αὐτῆς. Τί οὖν θαυμαστὺν, el καὶ ἡμεῖς µέρος 


suefecisti, ut mortalia de mortali sentires, veruin 
commisisli, uti tibi nec opinanti $444 filii mors 
accideret ? Cum tibi primum filii ortus nuntiatus 
est, si quis ex te sciscilatus esset quid partu 
edit uu sit, quid tandew respondisses ? an aliud 
quidpíam dixisses, nisi, Homo est id quod na- 
tum est? Si autem homo, mortalis ergo est. An- - 
non solem exorientem vides, ac rursus occiden- 
tem ? augescentem lunam , ac deinde decrescen- 
tem? annon terram virentem, et posthac arescen- 
tem ? Quidnam eorum quz circa nos sunt , fixum 
ac stabile est ? quid ejus naturz est, ut nec mo- 
veri, nec mutari queat? Suspice codum , et ter- 
ram intuere : ne hec quidem sempiterna sunt. 


ὄντες τοῦ χόσµου ἁπολαύομεν τῶν Ex τοῦ χόσµου; C Celum enim , inquit Christus, et terra trans- 
ibunt : stelle cadent de ccelo. Sol obtenebrabitur, et. luna non. dahit lumen suum ( Matth. xxiv, 
29). Quid igitur wirum, si nos quoque qui pars mundi sumus, rerum wundanarum sorte frui- 


mur? 

Ἔθους γὰρ χωρισμὸς καὶ τοῖς ἀλόγοις ἐστὶ δυσφο- 
ρώτατος. Καὶ τότε εἶδον ἐγὼ βοῦν ἐπὶ φάτνης δα- 
Ἀρύοντα τοῦ συννόµου αὐτοῦ χαὶ ὁμοζύγου τελευτή- 
σαντος, xal τὰ λοιπὰ τῶν ἁλόγων σφοδρῶς τῆς συν- 
ηθείας ἔστιν ἰδεῖν ἀντεχόμενα. Xu δὲ οὐχ οὕτως Epa- 
θες, οὐδὲ ἐδιδάχθης. ᾽Αλλ’ ἀρχὴν μὲν φιλίαν λαµθά- 
νειν ix. μαχκρᾶς ὁμιλίας χαὶ χρονίου ἔθους, οὐδὲν 
ἀπειχός ' ὀδύρεσθαι δὲ χωρισμὸν διὰ τὴν ἐπὶ πλεῖστον 
ἡμῖν γενοµένην διατριθὴν, παντελῶς ἄλογον. Ofov, 
γυνἡ συνεχληρώθη σοι κατὰ τὴν χοινωνίαν τοῦ βίου, 
πᾶσαν ἡδονήν σοι χατὰ τὸν βίον παρεχοµένη, εὐθν- 
μίας δημιουργὸς, θυµηδίων πρόξενος, τὰ χρηστὰ 
συναυξάνουσα, ἐν ταῖς λοιπαῖς τὸ πλεῖστον µέρο» τῶν 
ἀνιαρῶν ἀφαιρουμένη. Ἀὗτη δὲ ἑξαίφνης ἀναρπα- 
σθεῖσα οἴχεται. Mh ἀγριαίνῃ τῷ πάθει, μηδ' αὑτόμα- 
τόν τινα εἴπῃς εἶναι συντυχίαν τὸ γινόµενον, ὡς µη- 
δενὸς προστάτου τὸν χόσμαν οἰγονομοῦντος * μηδὲ 


Ibid. — Consuetudinis disjunctio brutis etiam 
perpessu difficillima est. Nam et bovem aliquando 
vidi in przsepio lacrymas edentem, cum is mor- 
tuus esset quocum pabulari et jugum trahere 
solebat. Atque etiam reliquas animantes rationis 
experles cousueludini arctissime adhzrentes li- 
cet conspicere, Át tu non ita eruditus atque in- 
stitutus es: verum ut amicitie initium ex longa 
familiaritate et. diutorna consuetudine accipere 


D Irudquaquam absurdum est; ita ob diuturnum 


usum disjunctionem postea lamentis prosequi, 
a ratione prorsus alienum fuerit, Exempli gratia : 
uxor libi vite socia obtigit, omnem tibi dum 
viveret voluptatem prebens: hilaritatis artifex 
fuit, jucunditatum conciliatrix; res l»tas una 
tecum auxit, in tristibus maximam molestiarum 
partem ademit. Ipsa porro repente de medio αν» 





35 S. JOANNIS DAMASCENI  - 36 


ripitur, Ne ob calamitatem hanc in furorem pro- A ἐχπέσῃς τῶν ὅρων τῆς εὐσεθείας. Ἐπειδὴ γὰρ ὅλως 


rumpas, nec fortuitum quemdam esse casum id 
quod contigit, dicas ; perinde scilicet ac si nemo 
οι cujus cura et providentia mundus gubernetur : 
nee pietatis finibus excidas, Quoniam enim duo 
in earne una exstlilistis , magnopere tibi ignoscen- 
dum est, qui acerbo animo dissidium et conjun- 
ctionis divisionem feras; atl iminime tamen 
proinde aut cogitare , aut proloqui aliquid eorum 
qua non decent, conducibile fuerit. lstud enim 
animadvertas velim , quod qui nos eflinxit et ani- 
mavit Deus, proprium unicuique anime spatium 
concessit, atque alias aliis exitus metas prescri- 


psit. Etenim pro arcanis sapientie justiti;eque 


sue rationibus, hune diutius in carne manere 
voluit, illuni autem corporis vinculis ocius ex- 
solvi constituit, Quemadmodum ergo qui in vin- 
cula conjecti sunt, partim diutius in earcere 
inclusi afflictantur, partim celerius ex ejusmodi 
&rumna eximuntur : sic etiam anima pro digni- 
tatis cujusque ratione, pariüm longiore temporis 
intervallo in hac vita detinentur, partim minore: 
sapienter nimirum, el profunde, ac prestantius 
quam humana mens consequi possit, Deo crea- 
tore nostro res cujusque nostrum gubernante et 
moderante. Àn Davidem non audis dicentem : 
Educ de custodia animam meam ? ( Psal. οχι, 10.) 
Annon de sancto viro audivisti, quod soluta ip- 
sius anima sit? Quid Simeon? cum Dominui 
nostrum complecteretur, quam vocem emisit? 
nonne hanc, Nunc- dimittis servum tuum, Do- 
mine? (Luc. n, 29.) 545 Ei enim qui ad supernam 
vitam citato cursu tendit, omni cruciatu et quovis 


ἐγέγεσθε οἱ δύο εἰς σάρχα μίαν, πολλὴ συγγνώµη τῷ 
τὴν διχοτοµίαν καὶ τὴν τῆς αυναφείας διαίρεσιν 


΄ μετ) ἀλγημάτων δεχοµένῳ * οὐ μὴν τούτου ἕνεχεν, 1) 


διανοεῖσθαί τι τῶν οὗ προσηχόντων, ἢ φθέἐγγεσθαί 
σοι λυσιτελές. 'Evvóngov γὰρ ὅτι ὁ πλάσας ἡμᾶς 
xai φυχώσας θεὸς, ἰδίαν ἔδωχεν ἑχάστῃ φΦυχῇ τὴν 
διαγωγἣν, χαὶ ἄλλους ὅρους ἔπηξε τῆς ἐξόδου. Tov 
μὲν yàp ἐπὶ πλεῖον παραμεῖναι τῇ παρουσίᾳ τῆς 
σαρχὸς ᾠχονόμησε, τὸν δὲ θἄττον ἀπολυθῆναι τῶν 
δεσμῶν τοῦ σώματος διετάξατο, χατὰ τοὺς ἀῤῥήτους 
τῆς σοφίας αὐτοῦ χαὶ τῆς δικαιοσύνης λόγους. Ὥσπερ 
οὖν οἱ ἐν ταῖς εἰρκταῖς ἐπιπίπτοντες, οἱ μὲν ἐπὶ 
πλείονα χρόνον τῇ χαχώσει δεσµωτηρίων ἕναπο- 
Χλείονται, οἱ δὲ ταχυτέραν εὑρίσχουσι τῆς χαχοπα- 


B θείας ἁπαλλαγήν ' οὕτω xal αἱ ψυχαὶ, αἱ μὲν ἐπὶ πολὺ 


προσχατέχονται τῇ ζωῇ ταύτῃ, αἱ Ok ἐπ᾽ ἔλαττον 
χατὰ τὴν ἀναλοχίαν τῆς ἀξίας ἑκάστου, σοφῶς xal 
βαθέως, xat ὡς οὐχ ἂν ἐφίκοιτο νοῦς ἀνθρώπων, τὰ 
περὶ ἐσχάτων ἡμῶν τοῦ Κτίσαντος προθλεποµένου. 
Οὐκ ἀχούεις λέγοντος τοῦ Δαδίδ' ᾿Εξάγαγε ἐκ gv- 
αακῆς τὴν ψυχή» µου; Οὐκ Ἠχουσάς περὶ τοῦ 
ἁγίου, ὅτι ἀπελύθη αὐτοῦ ἡ φυχἠ; Τί δὲ Συμεὼν, ὅτε 
ἑνηγχαλίσατο τὸν Κύριον ἡμῶν, ποίαν ἀφῆχε φω: 
νήν; Οὐχ ὅτι Nov ἀπο.ύεις τὸν δοῦὺ.Ίόν σου, Δά- 
σποτα; To γὰρ ἐπειγομένῳ πρὸς τὴν ἄνω διαγω- 
γἣν βαρυτέρα πάσης χολάσεως χαὶ δεσμωτηρίου παν- 
τὸς fj μετὰ τοῦ σώματός ἐστι διατριθή. Mh τοίνυν 
τῇ σεαυτοῦ ἀπολαύσει ἐπιζήτει τὰς περὶ τῶν φυχῶν 


C διατάξεις ἀχολουθεῖν, ἀλλὰ λογίζου περὶ τῶν cuv- 


αφθέντων xavà τὺν βίον, οἶτα θανάτῳ διισταµένων, 
ὅτι παραπλῄσιοἰ εἰσιν ὁδοιπόροις µίαν ὁδὸὺν πορευο- 
μένοις. 


carcere acerbior est cum corpore commoratio. Quocirca ne illud quzras, ut qua de animabus a Deo 
decernuutur, oblectationi uz obsecundent : verum de his qui tibi in vita conjuneti fuerunt, et posthac 
morte dirempti sunt, boc cogites, eos viatoribus qui viam eamdem obeant, similes esse. 


Ibid. Hom. de grat. act. — Nec intempestive 
mortes, nec ulla alia infortunia, quz preter opinio- 
nem irruant, nos unquam exterrebunt, si. pietatis 
iustituti doctrina sumus. Verbi gr., filius mihi ju- 
venis erat, solus generis mei successor, senecta 
solatium, generis ornamentum, zqualium suorum 
decus, columen domus, eam zelalis partem agens 
qua suavissima est : hic morte abreptus excessit ; 
ac terra et cinis factus est, qui paulo ante, cum 
verba faceret, jucunde audiebatur, οἱ amcnissi- 
mum paternis oculis spectaculum praebebat. Quid 
igitur faciam ? Num vestem concerpam ? num humi 
volutari, queritarique, et intolerabili quodam dolore 
affici, et iis qui adsunt, me ceu puerum aliquem ad 
verberum ictus exclamantem palpitantemque osten- 
dere sustinebo? Annon me potius ita comparabo, 
ut eorum quae accidunt necessitatem mecum repu- 
tans, nemini scilicet mortis legem parcere, sed per 
omnes ztates que grassari, et omnia prorsus qua 
composita sunt, dissolvere, ejusmodi eventu tan- 
quam inusitato nou conturber, nec mentem meam 
everli sinam, velut inopinata dejectus plaga? hoc 
jampridem edoctus, me cum mortalis essem, mo: 


Οὔτε ἀωρίαι θανάτου, οὔτε ἄλλαι τινὲς Ouoxinolot 
ἁδοχήτως ἐπιοῦσαι ἐχπλῆξουσιν ἡμᾶς ποτε, τοὺς 
παιδευοµένους τῷ λόγῳ τῆς εὐσεθείας. Οἶον, male 
μοι ἣν νεανίἰας, µόνος τοῦ Ὑένους διάδοχος, παρα- 
μύθιον γήρως, ἐγχαλλώπισμα Ὑένους, ἄνθος τῶν 
ὀμηλίχων, στήριγμα τῆς οἰχίας, αὐτὸ τῆς ἡλιχίας 
ἄγων τὸ χαριέστατον, οὗτος ἀνάρπαστος οἴχεται * 
καὶ yf, καὶ xóvig γέγωνεν, ὁ πρὸ βραχέος ἡδὺ μὲν 


D ἄχρυσμα φθεγγόµενος, Ίδιστον δὲ θέαµα iv τοῖς 


τοῦ γεννήσαντος ὀφθαλμοῖς. Τί οὖν ποιῄσομεν ; 
Καταῤῥήξομαι τὴν ἐσθητα, χαὶ καταδέξοµαι χυλιν- 
δεῖσθαι yap.aY, xal ποτνιᾶσθαι, χα) ὀυσανασχετεῖν, 
καὶ δεικνύειν ἐμαντὸν τοῖς παροῦσιν, οἰονεὶ παϊδά 
τινα ὑπὸ πληγῶν ἐχθοῶντα xal ἁποσπαίροντα;, Ἡ 
τῷ ἀναγχαίῳ τῶν γινοµένων προσχὼν, ὅτι ἁπαρ- 
αίτητος ὁ τοῦ θανάτου νόμος, διὰ πάσης ὁμοίως 
ἡλιχίας χωρῶν, xai πάντα ἐφεξῆς τὰ σύνθετα δια- 
λύων, οὗ ξενισθήσομαι τῷ συµθάντι; οὐκ ἀνατραπή- 
σοµαι τὸν νοῦν ὡς ὑπὸ πληγὰς . ἁπροσδοχήτους 
καταῤῥαχθείς, πάλαι προπεπαιδευµένος ὅτι θνητὸς 
Qv, θνητὸν εἶχον τὸν παῖδα, καὶ ὅτι οὐδὲν τῶν ἀνθρω- 
πίνων βέδαιον, οὐδὲ εἰς τὸ παντελὰὲς παραμένειν 
τοῖς κτησαµένοις πέφυκεν. ᾽Αλλὰ χαὶ πόλεις µεγάλαι, 





37 SACRA PARALLELA. | 38 
xa ἐπιφανεῖς τῇ τε τῶν κατασκευασµάτων λαμπρό- Α talem quoque fllium habuisse, nihilque humana- 


τητι, xat τῇ δυνάµει τῶν ἐνοιχούντων, xal τῇ λοιπῆ 
κατὰ τὴν χώραν xai τὴν ἀγορὰν εὐθηνίᾳ διαπρέπου- 
σαι Ev ἐρειπίοις νῦν µόνοις τῆς παλαιᾶς σεµνότητος 
τὰ σύμδολα φέρουσι. Καὶ πλοῖον πολλάκις ἐκ θα- 
λάττης διασωθὲν, χα» µυριάχις μὲν ταχυναντῆσαν, 
μυρίον δὲ φόρτον τοῖς ἑμπορευομένοις διαχοµίσαν, 
μιᾷ προσθολἡ πνεύματος Ἠφανίσθη ' στρατόπεδα δὲ 
χρατήσαντα μάχης πολλάκις τῶν ἑναντίων, περι- 
τραπεἰσης αὐτοῖς τῆς εὐημερίας, ὄλεεινὸν θέαµα 
xai διήγηµα Ὑέγονεν. Ἔθνη δὲ ὅλα xal νῆσοι ἐπὶ 
μέγα δυνάµεως προελθοῦσαι, καὶ πολλὰ μὲν χατὰ 
q^", πολλὰ δὲ κατὰ θάλατταν ἑγείραται τρόπαια, 
πολὺν δὲ πλοῦτον Ex λαφρύρων ἀθροίσασαι, καὶ χρόνῳ 
χαταναλώθησαν, χαὶ αἰχμάλωτοι γενόµενοι, δονλείας 
τῆς ἐλευθερίας Ἠλλάξαντο. Καὶ ὅλως ὅπερ ἂν εἴπῃς, 
τῶν µεγίστων χαὶ ἀφορήτων xaxov Ίδη προλαθὼν 
ὁ βίος ἔχει τὰ ὑποδείγματα. 


rum rerum íirmum ac consistens esse, nec cum 
dominis suis in perpetuum manere natum esse, 
Quin et ingentes, et clarz civitates, que tum δύο 
ficiorum splendore, tum incolarum potentia, tum 
reliqua regionis, fori, nundinarumque ubertate et 
copia ornatz erant, nunc in ruinis solis pristina? 
magnificeutie signa ferunt. Adhzc navis quz sa- 
pius incolumis e mari evasit, οἱ sexcenties citato 
cursu mare peragravit, innumerasque negotiatori- 
bus inerces gestavit, unico venti jmpetu obruta, et 
de medio sublata est. Exercitus quoque, qui sz- 
penumero hostes praelio superaverant, in contra- 
rium ipsis conversa felicitate, miserandum specta- 
culum, confabulationumque maleria fuerunt. Gen- 
tes etiam integre , et insule, eum ad magnam 
potentiam pervenissent, et multa terra marique 
tropaea erexissent, et amplissimas opes ex spoliis 


hostium collegissent, aut vetustate consumpti sunt, aut captivitate oppresse, cum libertate sere 


vitutem conimutarunt. Atque, ut omnia complectar, nullum tam magnum, nec 


tam  intolerabile ma. 


lum dixeris, cujus exempla vita humana non habeat. 


"Opa (1) εἰς την πρὸς θεσσαλονιχεῖς ᾿Ἐπιστολὴν 
πῶς γράφει περὶ τῶν χεχοιµηµένων * xai οὐχ cire, 
περὶ τῶν ἀποθανόντων * "Iva uf) «υπῆσθε ὡς καὶ 
οἱ «οιποὶ ol ut) ἔχοντες ἑλπίδα. Τὸ χαταχόπτεσθαι 
τοίνυν ἐπὶ τοῖς ἀπελθοῦσι, τῶν οὐκ ἐχόντων ἑστὶν 
ἐλπίδα. Wuyh γὰρ περὶ ἀναστάσεως οὐδὲν ἔπιστα- 
µένη, ἀλλὰ τὸν θάνατον τοῦτον ἀθάνατον εἶναι νοµί- 
ζουσα, εἰκότως περὶ ἁπολωλεχότων κχόπτεται καὶ 


Ex hom. 6 S. Chrysost. in I ad Thess, — Videsis 
in Epistola ad Thessalonicenses, quomodo scribat 
Apostolus : Nolumus vos ignorare de dormientibus 
(non dixit, de mortuis), ut non contristemini, sicut 
el celeri qui spem non habent (I Thess. 1v, 19). 
Plangere igitur et. discruciari ob eos qui e vivis 
excesserunt, illorum est, qui spem non habeant. 
Nam animus qui de resurrectione nihil sciat, sed 


θρηνεῖ, xai ἀφορήτως πενθεῖ, Σὺ δὲ ὁ προσδοκῶν (? mortem hane immortalem esse existimet, non ab 


ἀνάστασιν, τίνος χάριν ὁδύρῃ; Τῶν μὴ ἑχόντων ἑλ- 
πίδα ἐστὶν τὸ ὀδύρεσθαι. ᾿Αχούσατε τῶν γυναιχῶν 
ὅσαι Φφιλόθρηνοι, ὅσαι πρὸς τὰ πάθη ἀἁφορήτως 
φέρεσθε, ὅτι τὰ τῶν ἐθνικῶν πράττετε. KL δὲ τὸ ἆλ- 
γεῖν ἐπὶ τοῖς ἀπελθοῦσιν ἐθνιχὸν, τὸ καταχόπτεσθαι 
xa καταξα[νειν τὰς παρειὰς, τίνων ἄρά ἐστιν, εἰπέ 
μοι; Tivog Évexev θρηνεῖς; εἰ πιστεύεις ὅτι ἀναστή- 
σεται, οὐχ ἀπόλωλεν. "Όταν οὖν alba ἀποδάλῄς ἐν 
ἀώρῳ ἡλικίᾳ, οὐδὲν οὐδέπω πρᾶδαι δυνάμενον, τίνος 
ἕνεχεν θρηνεῖς; τί ἐπιζητεῖς; Ἐλπίδας, qot, χρη- 
στὰς ἀνέφαινεν, καὶ προαεδόκων ὅτι µου προστή- 
σεται. Διὰ τοῦτο ζητῶ µου τὸν ἄνδρα, διὰ τοῦτο τὸν 
vlóv- xai διὰ τοῦτο χόπτοµαι xal θρηνῶ, οὐκ ἀπι- 
στοῦσα τῇ ἀναστάσει, ἀλλ' ἔρημος βοηθείας γενομένη, 


re tanquam ob perditos angatur lamenteturque, 
5/46 et intolerabili luctu conficiatur. Tu vero qui 
resurrectionem exspectas, cur lamentaris? Lamen- 
tari eorum est qui spem non babent. Audite, imu- 
lieres, quzecunque ad Juetum propense estis, atque 
in :egritudines anigii impotenter proruitis, quoniam 
gentilium more agitis. Quod si ob eos qui e vita 
migrarunt, dolere ethnicum est ; age quorumnam, 
quaeso, esl pugnis se contundere, et genas laniare? 
Quid enim est cur lugeas, si eum resurrecturum 
credas, ac non prorsus interiisse? Cum ergo pre- 
niatura adhuc zetate filium, quique nondum mune- 
ris quidquam obire valeot, amittis, quorsum luges ? 
quid requiris ? Bonz spei, inquis, specimina pree- 


xai προστάτην ἁπολωλεχυῖα, τὸν σύνοιχον, τὸν bv D ferebat : huncque mihi prxsidio fore sperabam. 


πᾶσι χοινωνοῦντα, τὸν Tony OpoUvea* ταῦτα πενθῶ. 
Οἶδα ὅτι ἀναστήσεται, ἀλλ᾽ οὗ φέρω τὺν μεταξὺ χω- 
ρισµόν. Ilo); τῶν πραγμάτων ὁ ὄχλος ἐπιῤῥεϊ * 
πᾶσι πρόχειµαι τοῖς βουλομένοις ἀδιχεῖν. Ταῦτα 
οὖχ ἀφίησί µε τὴν χηρείαν φέρειν πράως. Auk ταῦτα 
κόπτοµαι, διὰ ταῦτα θρηνῶ. El ταῦτα πενθεῖς, τί 
δευτέροις ὁμιλεῖς γάµοις ; Mh φίλει τὸν ἄνδρα τοῦ 
Θεοῦ πλέον, xal οὖχ αἰσθήσῃ χηρεἰας ποτέ, Auk τί; 
ὅτι προστάτην ἔχεις τὸν μᾶλλον φιλοῦντα ἀθάνατον. 
Αὐτὸὺν τίς σοι ἔδωχεν, ὦ γύναι; οὐχὶ αὐτός ; σὲ δὲ 
τίς ἐποίησεν ; οὐχὶ αὐτός; πόσης ταῦτα ὀργῆς τὰ 


Ob eam causam maritum desidero ; hanc ob cau- 
sam filium. Atque idcirco in luctu et planctu ver- 
$or, non quod resurrectioni diffidam, sed quod 
auxilio destiluta sim, quod patronum amiserim, 
quod contubernalem , quod in omnibus rebus so- 
cium, quod consolatorem. His nominibus in luctu 
ago. Eum, quidem resurrecturum esse, non me 
fugit : at intermediam disjunclionem ferre nequeo. 
Ingens negotiorum turba ingruit : quibusvis inju- 
riam inferre volentibus pateo. Hiec sunt quz vi- 
duitatem zquo placidoque animo ferre non sinunt, 


NOTA. 
(U Hxc strictim Damascenus compegit ex prolixioribus Cbrysostomi, qux Filius ex integre 


transtulit et edidit. 





39 S. JOANNIS DAMASCENI 40 
Mis de causis pectus tundo : his de causis lanren- A ῥήματα: Τί τοιοῦτον ἔσχες παρὰ τοῦ ἀνδρός ; εἰ γὰρ 


tor. Si hzc tibi luctus est causa, curnam ad secun- 
das nuptias convolas? Ne maritum magis quam 
Deum diligas : ac viduitatis molestias nequaquam 
persentisces. Quid ita? quia immortalem patronum 
atque antistantem habes qui le impensius amet. 
Maritum ipsum quis tihi dedit, o mulier? annon 
ipse ? te vero ipsam quisnam fecit? annon ipse? 
Quid? quantam verba h»c iram merentur? Quid 
vero ejusmodi a marito babuisti? Nam si quid in 
te contulit beneficii : at id fecit cum tuis ipse be- 
neficiis afficeretur. In Deo autem nihil tale dicere 
queas. Neque enim ullis nostris beneficiis provo- 
catur Deus, ut tot tantisque nos itidem beneficiis 
augeat : verum cum ipse nulla re indigeat, boni- 


τι χαὶ εὐεργέτησεν, ἀλλ᾽ εὐπαθῶν. Ἐπὶ δὲ θεοῦ οὐδὲν 
τοιοῦτον ἂν ἔχοις λέγειν. Οὐ γὰρ εὐπαθῶν παρ’ ἡμῶν 
ὁ θεὺς, οὕτως ἡμᾶς εὐεργετεῖ, ἀλλ᾽ ἀνενδεῆς ὧν, ἐξ 
ἀγαθότητος µόνης ε)τοιεῖ τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος. 
Βασιλείας σοι ἐπηγγείλατο, ζωὴν ἀθάνατον, δόξαν, 
υἱοθεσίαν ἔδωκεν , συγχληρονόµον τοῦ Μονογενοῦς 
ἐποίησεν. Σὺ δὲ τὸν ἄνδρα πενθεῖς ; τί τοιοῦτον 
ἐχεῖνος ἐγαρίσατο ; Thy Ίλιον αὐτοῦ ἀνέτειλεν * τὸν 
ὑετὸν ἔδωχεν * ταῖς ἑτησίοις τροφαῖς τρέφει. Obat 
ἡμῖν Ex τῆς πολλῆς ἀχαριστίας. Διὰ τοῦτο λαμθάνει 
τὸν ἄνδρα, ἵνα αὐτὸν μὴ ζητῇς * δέον εὐχαριστεῖν, 6£ov 
πάντα ἐπ αὐτὸν ἐπιῤῥίπτειν. Τί γάρ ἐστιν ὧν παρὰ 
τοῦ ἀνδρὺς ἔτυχες; ὠδῖνες, xal πόνοι, xat ὕδρεις, 
καὶ λοιδορίαι, καὶ ἐπιτιμήσεις πολλάχις xol &yava- 


tate sola ad bene de hominum genere merendum Ὦ κτήσεις. Οὐ ταῦτα παρὰ τῶν ἀνδρῶν; 'AXY ἔστι, 


adducitur. Regna tibi pollicitus est, eternam vitam 
οἱ gloriam : adoptionem concessit, cohxredem 
Unigeniti fecit. Tu vero maritum luges? quid tale 
tibi ille largitus est? Deus solem suum oriri fecit, 
pluviam prebuit, annuis te cibis alit. O nos ingra- 
tissimo animo miseros! Ελπι ob causam tibi mari- 
tum rapit, ut ne ipsum requiras : cum contra gra- 
tias ipsi agere, omniaque in eum conjicere opor- 
teat. Quid enim a marito consecuta es? partus, 
dolores ac labores, contumelias, maledicta, objur- 
gationes, sxpe etiam indignationes. Annon hzc 
sunt qus vobis a maritis accidunt? At, inquis, 
alia quoque peroptima sunt. Quisnam vero illa? 
magniücis te vestibas ornavit, auro faciem tuam 
cinxit, venerationem tibi apud omnes conciliavit. 
Habet quoque rex vestimenta, non vero ejusmodi : 
imo vestis est auro decora. Si vis, aniniam potius 
indue. At, inquis, maritus meus ab hominum con- 
temptu ime vindicabat. Et quid hoc magnum? vi- 
duitas certe non te sinit in congemptum damoni- 
bus veuire. Tunc famulis tuis imperabas , si tamen 
Wnperabas ; nunc autem famulorum loco ineorporeis 
copiis, principatibus, 5345/7 et potestatibus, atque 
adeo ipsi rectori mundi imperas. Quisnam vero 
relictos fllios sit educaturus, anxii snimi es? pu- 
pillorum pater curam ipsorum geret. (uis enim, 
dic, qu:so, ipsos tibi dedit * Annon Dominum audis 
in Evangeliis dicentem : Anima pluris est quam 


esca, et corpus plusquam vestimentum (Luc. xi, 22). ϱ 


Viden' quemadmodum a consuetudine, ino ab in- 


fidelitate luctus nobis oriatur? At patre vita functo . 


non jam zque clari illustresque filii. sunt? Qui 
vero fieri possit ut, cum Deum patrem habeant, 
nequaquam clari sint ? Quot tibi homines ostendere 
liceat, qui cum a viduis sint educati, splendorem 
tamen consecuti sunt? quot rursus sub patrum 
tutela. educatos, corruptis tamen moribus exsti- 
terunt, et misere perierunt ? Nec vero eos contuea- 
ris, qui zonis aureis cincti sunt, non qui equis fe- 
runtur, aut qui in imperatorum aulis collucent, 
et asseclas habent ac. pedagogos. Ilzc enim for- 
tasse sunt, quae viduis pupillorum suorum eausa 
luctum cient, quando hoc secum reputant : Hic 


φησὶ, xai ἕεερα χρηστά. Tola 55 ταῦτα ; ἐχαλλώπισέ 
σε ἱματίοις πολυτελέσι ' χρυσία περιέθηχε τῷ προσ- 
ώπῳ αἰδέσιμον πᾶσιν ἀποίησεν. Ἔχει καὶ οὗτος ὁ 
βασιλεὺς ἑμάτια, οὗ τοιαῦτα. ἱματιαμός ἑστιν διά- 
χρυσον «κόσμον ἔχων. Ἐὰν θέλῃς, περίδαλε «hv 


 Quytjv. ᾽Αλλ' οὐχ ἐποίησεν εὐχαταφρόνητον ἀνθρώ- 


σποις ἐχεῖνος. Τί τοῦτο μέγα; ἡ μέντοι χηρεία οὐκ 
ἀφίησί σε γενέσθαι εὐχαταφρόνητον τοῖς δαίµοσιν. 
Τότε τῶν οἰκετῶν ἐχράτεις τῶν σῶν, εἴ γε πάντως 
ἑχράτεις * νυν) δὲ ἀντὶ τῶν οἰχετῶν, ἁσωμάτων 
δυνάμεων, τῶν ἀρχῶν, τῶν ἐξουσιῶν, τοῦ κοσµοχρά- 
τΟρος. ᾽Αλλὰ τὰ χαταλειφθέντα παιδία θρέφαι µερι- 
μνᾶς; ὁ πατὴρ τῶν ὁρφανῶν αὐτῶν προνσῄσεται. 
Τίς αὐτὰ δέδωκεν, εἰπέ jov; Οὐκ ἀχούεις τοῦ λέγον- 
τος ἓν τοῖς Εὐαγγελίοις, ὅτι 'Η Φυχὴ α.]εῖόν ἐστι 
τῆς τροφῆς, καὶ εὸ σοῶμα τοῦ ἐγδύματος, Ορᾶς 


ὅτι ἀπὸ συνηθείας, ἀλλὰ ἀπιστίας ἡμῖν ὁ θρῆνος 


γίνεται; Αλλ' οὐκ ἔστι λαμπρὰ τὰ καιδία τοῦ πα- 
ἑρὸς τετελεντηκότος; Διὰ τί «by θεὺν ἔχει πατέρα, 
xat οὐκ ἔστι χαμπράἀ; Πόσους 5οι δείξω ὑπὸ χηρῶν 
ἀνατραφέντας xaX Ὑενομένους εὐδοχίμους; κόσους 
δὲ ὑπὸ πατράσιν ὄντας καὶ διεφθαρµένους καὶ που 
λωλότας; Mi πρὸς ἐχείνους ἴδῃς διεζωσµένους τὰς 
ζώνας τὰς χρυσᾶς , μηδὲ τοὺς bp' ἵππων Φφερο” 
pévoo; , μηδὲ τοὺς ἓν τοῖς Ῥασιλείοις λάμποντας 
διὰ τοὺς πατέρας, μηδὲ τοὺς ἀχολονθοῦντας ἔχον» 
τας xaY παιδαγωχούς. Ταῦτα γὰρ ἴόως τὰς yf- 
gas ἐπὶ τοῖς ὀρφανοῖς χόπτεσθαι. movet, ἐννοουμένας, 
ὅτι Καὶ οὗτος ὁ ἐμὸς malc, st γε ὁ πατὴρ αὐτοῦ πε- 
ριῆν, τοσαύτης ἂν ἀπήλαυσεν µαχκαριότητος * νῦν δὲ 
ἓν χατηφείᾳ xal ἁτιμίᾳ, καὶ οὐδενὸς λόγου ἄξιός 
ἑστιν. Μηδὲ ταῦτα ἑννοήσηῃς, ὦ γύναι, ἀλλὰ ἀναπέ- 
τασον τοῦ οὐρανοῦ τὰς πύλας' τῷ λογισμῷ κατάµαθε 
τὰ ἐχεῖ βασίλεια. Ἴδε τὸν ἐχεῖ χαθήµενον βασιλέα. 
Ἔξεστιν, ἐὰν θέλῃς, ἐπὶ τοῖς οὐ ρανοῖς αὐτὸν στρατεῦ- 
σαι * εἰς ἑχείνην χατάλεξαι τὴν στρατολογίαν. Οἱ γὰρ 
ἐχεῖ χαταλεγόμενοι οὐκ ἐφ᾽ ἵππων φέρονται, ἁλλ᾽ ἐν 
νεφέλαις ' ox. ἐπὶ γῆς βαδίζουσιν, ἀλλ᾽ εἰς τὸν οὐ- 
ρανὸν ἁρπάζονται * οὐ παῖδας ἔχοναι τους προητου- 
µένους, ἀλλὰ τοὺς ἀγγέλους αὐτοὺς * ὀὐ βὰσιλεῖ 
παρεστήχασι θνητῷ, ἀλλὰ ἀθανάτῳ βασιλεῖ τῶν βα- 
σιλευόντων * οὗ ζώνην δερµατίνην περὶ τὴν ὀσφὺν 
ἔχοντες, ἀλλὰ τὴν δόξαν ἑχείνην τὴν ἄῤῥητον, xai 


4 SACRA PARALLELA. | 42 
βασιλέων Ὑένονται λαμπρότεροι. Ἐν γὰρ τοῖς βασι- A quoque filius meus, si pater ipsius adhuc superstes 


λείοις ἐχείνοις, οὐ *xioUvoc, οὐκ εὐγένεια, οὐδὲν ἄλλο 
3| ἀρετὴ ζητεῖται. ᾽Απεσχίσοθης τοῦ ἀνδρὸς, ἀλλ' 
ἠνώθης «ip Χριστῷ. Οὐχ ἔχεις συνόμιλον τὸν ὁμόδου- 
ον, ἀλλ) ἔχεις τὸν Δεσπότην. Όταν εὔχῃ. οὐχὶ τῷ 
Gp διαλέχεις; ὅταν ἀναγινώσχεις, ἀχούεις αὐτοῦ 
σοι διαλεγοµένου. Τέ΄ δέ σοι διαλέγεται; πολλῷ τοῦ 
ἀνδρὸς προσηνέστερα ῥήματα. 'O μὲν γὰρ ἀνῆρ, xày 
χολαχεύῃ, οὐ πολλὴ ἡ τιµή ΄ ὁμόδονλος γάρ ἐστιν. 
"Όταν οὖν ὁ Δεσπότης τὴν δούλην κολαχεύῃ, τότε 
πολλὴ ἡ θεραπεία. Πῶς οὖν ἡμᾶς οὐ θεραπεύει; 
"Αχουσον. Δεῦτε, qat, πρός µε, πάντες οἱ xoziv- 
τες καὶ πεφορτισµένοι, κἀγὼ ἀγαπαύσω ὑμᾶς. 
Ka πάλιν διὰ τοῦ προφήτου Bod λέγων * MT) ἐπιλή- 
σεταιγυνἡ ἐλεῆσαι τὰ ἔγγονα τῆς κοιίας αὐτῆς; 
E166 xal ἐπιλάθοιτο γυνη, 44A ἐγὼ οὐκ ἐπιλήσο- 
μαι, «Ἰάγει Κύριος. Πόσου ταῦτα φίλτρου τὰ ῥήματα ; 
Ἐπίστρεψον πρός µε, καὶ σωθήσῃ. Tl τούτων τῶν ῥη- 
µάτων fjàcov ; ὁρᾷς διάλεξιν Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους. 
“Ὑπόμεινον οὖν, ἵνα τῶν αἰωνίων ἁπολαύσῃς ἀγαθῶν. 


essel, pari felicitate frueretur : nunc vero jn. mce- 
rore et contemptu est, nulloque omnino in pretio 
babetur. Ne, inquam, hzc cogites, muiier : veruin 
animo et cogitatione coli portas aperi, atque pa- 
Jatium illud cognosce. Regem illic consistentem 
cerne. Potes, sí libet, illum in colis militem scri- 
bere, atque in illam militiam ascribere. Nam qui 
illic accensentur, non equis vehuntur, sed nubi- 
bus : non in terra ambulant, sed in celum rapiun- 
tur : non pueros habent qui praeant, sed ipsos 
angelos : non mortali regi astant, sed immortali 
Regi regum : non zona pellicea cinctos lumbos | 
habent, sed ea gloria qu:e sermonis facultatein 
excedit ; atque adeo imperaloribus ipsis splendi- 
diores sunt. Etenim in illa aula, non divitiz, non 
nobilitas, aut aliud quidquam ejusmodi requiritur, 
sed virtus duntaxat. Avulsa es a viro? at Christo 
conjuncta es, Conservum non habes qui tecum 
famuletur, sed Dominum habes. Cum oras, annon 


cum Deo colloqueris ? Rursus cum legis, hunc te alloquentem audis. Quidnam vero loquitur tibi? 


verba certe inulto suaviora quam maritus solebat. Nain etiamsi maritus te blanditiis demulceat, 


boc 


tamen non in magno bonore ponendum est : quippe qui eonservus tuus sit. Cum ergo Dominus ancillae 
blanditur, tum vero ingens ejusmodi obsequium est. Quo igitur modo nos blande non deliniat? audi. 
Venite ad me, iuquit, omnes qui laboratis, el onerati estis, et. ego  reficiam vos (Math. Xi, 28). Ac 
rursus per prophetam in hunc modum clamat : Nunquid oblivisci potest mulier fetus uteri sui?  & 
δὲ illa oblita fuerit, ego tamen non  obliviscar tui, dicit Dominus (Isa. xvix, 15). Quantam amoris virg 
haec verba pre se ferunt? Convertere ad. me, et salvus eris. Quid his verbis jucundius? videsne 
Dei cum hominibus colloquium ? Quse cum ita sint patientiam presta, ut sempiterna bona con- 
sequaris. 

Mà γὰρ ἁδαμάντινος ἣν Ἰὼδ τὴν καρδίαν; p (9.— Ejusd. — Nunquid Job adamantino corpore erat 


γὰρ ἐκ λίθου ἦν πεποιηµένα αὐτῷ τὰ σπλάγχνα ; 
Ἔνπεσον αὐτῷ δέκα παῖδες bv βραχείᾳ χαιροῦ por], 
μιᾷ πληγῇ συντριθέντες ἐν τῷ οἴχῳ τῆς θυµηδίας, 
ὃν χαιρῷ τῆς ἀπολαύσεως ἐπικατασείσαντος αὐτοῖς 
τοῦ διαδόλου τὸ οἴχημα. Elbsv 'τράπεζαν αἵματι 
μεμιγμένην ' εἶδεν παΐδας, διαφόρως μὲν κατὰ τὺν 
χρόνον ἀποτεχθέντας, χοινῃ δὲ ὑπελθόντας τοῦ βίου 
τὸ τέλος. Οὐχ ὤμοξεν * οὗ χατετίλατο τὴν χόµην ' 
02x. ἀφηχέ τινα φωνὴν ἁγενῆ, ἀλλὰ τὴν ἀοίδιμον Exel- 
νην, xai παρὰ πᾶσιν ἀνυμνουμένην ἓν παῤῥησίᾳ 
ἐφθέγξατο' 'O Κύριος ἔδωχεν, ὁ θεὺς ἀφείλατο" 
ὡς τῷ Πυρίῳ ἔδοξεν, o0tuc καὶ ἐγένετο * εἵη τὸ 
ὄνομα Κυρίου ebAornpérov εἰς τοὺς αἰῶνας. Mi 
ἀσυμπαθὴς ὁ ἄνθρωπος; χαὶ πῶς, ὃς γε περὶ ἑαυ- 
τοῦ λέγει, ᾿Εγὼ ἔλχαυσα ἐπὶ παντὶ ἁδυνάτῳ ; 


ἩἨτιμάσθης; ἀλλὰ πρὸς τὴν δόξαν τὴν διὰ τῆς 
ὑπομονῆς ἐν οὐρανοῖς ἀποχειμένην ἀπόθλεφον. Ἐζη- 
µιώθης; ἀλλ’ ἐνατένισον τῷ πλούτῳ τῷ Exoupavity, καὶ 
τῷ θησαυρῷ ὃν ἀπέθου σεαυτῷ διὰ τῶν ἀγαθῶν πρά- 
ξεων. Ἐξέπεσας τῆς πατρίδος; ἀλλ’ ἔχεις πατρίδα «hv 
ἐπονράνιον Ἱερουσαλή p. Τέχνον ἀπέδαλες; ἀλλ) 
ἀγγέλους ἔχεις μεθ’ ὧν χωρεύσεις περὶ τὸν οὐρανὸν 
τοῦ θεοῦ, χαὶ εὐφρανθήσῃ τὴν αἰώνιον εὑφροσύνην. 
Οὕτως ἀνατ,θεὶς τοῖς παροῦσιν ἀνιαροῖς τὰ προσ- 
δοχώµενα ἀγαθὰ, φυλάξεις σεαυτῷ τὸ ἄλυπον τῆς 
quyüe καὶ ἁτάραχον, ἐφ᾽ ᾧ προσκαλεῖται ἡμᾶς 
Ἡ νοµοθεσία τοῦ ᾽Αποστόλου.-- Μήτε τὰ φαιδρὰ 

PiTROL. Gn. XCVI, 


nunquid ipsius viscera ex lapide constabant ? Exi- 
guo temporis momento decem ipsi filii uua plaga 
conciderunt in domo lztitiz, diabolo zedem in eos, 
cum epulis et oblectationibus vacarent, concutiente. 
548 Vidit mensam eruore conspersam : vidit 
filios dispari quidem tempore in lucem editos, si- 
mul autem e vita sublatos. Nom ingemuit, non 
comam evulsit, non vocem ullam ignavam emisit ; 
sed prz:eclaram illam atque omni laude celebratam 
fidenli animo prolocutus est : Dominus dedit, Do- 
minus abstulit : sicut Domino placuit, ita factum 
est ; sit nomen Domini benedictum in. secula (Job 1, 
21). Num durus quispiam hie homo erat, qui mi- 
seriis aliorum non moveretur? Qui tandem istud, 


D cum ipsemet de se dicat : Flebam cum eo qui erat 


affíctus (Job xxx, 25). 

Ejusd. — lguominia affectus es ? ad gloriam illam 
qua per patientiam in celis recondita est, oculos 
conjice. Detrimentum passus es? in coelestes divi- 
tias oculos fige, inque éum thesaurum quem per 
probas actiones tibi eondidisti. Patria pulsus es? 
at patriam habes coclestem Jerusalem. Filium aimi 
sisti? at angelos habes quibuscum circa Dei thro- 
num choros agitabis, et selerna voluptate afficie- 
ris. Ad hunc scilicet modum praesentibus molestiis 
exspeclata bona opponens, trauquillum ac moerore 
vacuum animi statum ipse tibi conservabis, ad 
quem nempe nos Apos!eli lex invitat. -— Da ope-. 


2 


49 S. JOANNIS DAMASCENI 4i 
ram ut nec res secunda nimiam animo tuo Leti- A civ ἀνθρώπων περιχαρείας ἀμέτρους ἐμποιείτω ocu 


tiam afferant, nec rursus acerba hilaritatem ipsius 
mostitia οἱ contractione dejiciant. 

S. Batil. in mart. Jul. — In lugentium calami- 
tatibus esse tristem consentaneum est. Etenim ita 
demum eorum qui dolent, animos tibi conciliabis, 
sj nec in eorum acerbis casibus hilarem animum 
preeferas, nec alienos dolores susque deque habeas. 
Non tamen cum iis qui moérent, immodico merore 
affici convenit, nec cum eo qui adversa for- 
tona conflictatur exclamare et affligi, aut in aliis 
rebus eum imitari et sequi, cui dolor tenebras offu- 
dit. Hinc enim calamitatem auxeris potius quam 
lenieris. 

Ibid. — Qui jacentem cupit erigere, is eo qui 
prostratus est, sublimior prorsus esse debet. Qui 
ver) item concidit, aliero quoque a quo excitetur, 
opus habet : ceterum rerum eventibus submor- 
deri, et tacite cum morentibus contristari equum 
est. 

Ejusd. — Cur opes nostras prudenti Domino non 
committamus, quas ad libitum adiministret, sed 
velut propriis exspoliemur, excandescinmus, atque 
eorum qui ex hac vita decesserunt, tanquam af- 
fecti injuria sint, vicem dolemus. 

Eju;d. — Hoc nomine discruciemur, quod in 
hisce sepulcris quae cireuaferimus , diuturniorem 
moram trahimus : et qui dii facti sumus, peccati 
mortem, ut homines, obimus, 

S. Greg. Nas. Orat. in. Casar. — Quandiu de- 
functum lugebimus adhuc ? annon ad idem domici- 
lium contendimus? annon lapidem eumdem quam- 
primum subituri sumus? annon pulvis idem brevi 
futuri sumus ?* Hujusmodi vita nostra est, fratres : 
hujusmodi in terra ludicrum est, ut cum non 
fuerimus, nascamur, et cum nati simus, alio mi- 
gremus. 

S. Chrysost. — Ne filii tui, o homo, quieti invi- 
deas : verum hoc noveris, eum obita iorte, ad 
meliorem lstitiam migrasse, atque ad prestantio- 
rem regionem perrexisse ; teque non lilium ami- 
sisse, verum in tuta jam sede colloeasse. Cave igitur 
dicas : $449 Non jam pater vocabor. Quid enim est, 
quiso, quamobrem manente filio pater jam appel- 
lari desinas ? num enim lilium perdidisti * num filii 
jacturam fecisti? Imo vero potius adeptus es, et 
certius habes. Ob idque non hic tantum , sed etiam 
in ccelo vocaris pater. 

S. Nili. — Propter mortuum noli lamentari. 
Commune siquidem hoc iter est : ac beatus qui 
antevertit. ' 


TIT. VIII. — De morte, et mortis metu. 


Gen. xu, 10-19. — « Facta est fames in terra, et 
descendit Abram in /Egyptum, ut peregrinaretur 
ibi. Dixitque uxori suse : Novi quod pulchra sis 
mulier, et quod cum te viderint Agyptii, dieturi 
sunt : Uxor illius est, et interficient me, te vero 
reservabunt, Dic ergo, obsecro te : Quia soror illius 


voxf, µήτε τὰ λυπηρὰ κατηφείαις, καὶ συστολαῖς τὸ 
γαῦρον αὐτῆς ταπεινούτω. 

Ἐπιστυγνάζειν ταῖς συμφοραῖς τῶν πενθούντων 
ἀχόλουθον. Οὗτιο γὰρ σεαυτὸν οἰχειώσῃ τοῖς πά- 
σχουσιν μὴ χαθιλαρευόμενος τῶν συμφορῶν, μηδὲ 
ἑναδιαφορῶν τοῖς ἀλλοτρίοις ἀλγήμασιν. θὺ μὲν 
περαιτέρω Τε σὐνεχφέρεσθαι τοῖς λυπουµένοις προσ- 
Tixev, ὥστε f] συνεχθοᾷν,ἡ συνθρηνεῖν τῷ πεπονθότι, 
3 ἐν τοῖς μὲν ἄλλοις μιμεῖσθαι καὶ ζηλοῦν τὸν ἐσ- 
κοτωµένον ὑπὸ τοῦ πάθους. Ἐκ τούτων ἐπιτείνειν 
μᾶλλον ἔστι τὴν συμφορὰν, f) πραῦνειν. 


Ὁ τὸν κείµενον ἐγεῖραι βουλόµενος, ὑψηλότερος 


B εἶναι τοῦ πεπτωχότος πάντως ὀφείλει. Ὁ δὲ t£ 


[σου χαταπεσὼν, ἑτέρου xai αὐτὸς τοῦ ἀνιστῶντος 
δεῖται, ἀλλὰ δάχνεσθαι μὲν ὑπὸ τῶν γινοµένων, 
xai ἡσυχη τοῖς λυπουµένοις ἐπιστυγνάζειν προα- 
$xov. 

Τί οὐκ ἐπιτρέπομεν τὰ ἑαυτῶν κτήµατα pb 
τὸ δοχοῦν διατίθεσθαι τῷ φρονίμῳ . Δεσπότῃ, ἀλλ᾽ 
ὡς οἰχείων στερούµενοι ἀγανακτοῦμεν, xal τοῖς 
ἀποθνῄήσχουσιν ὡς ἀδιχηθεῖσιν συμπάσχομεν. 


Λυπηθῶμεν, ὅτι βραδύνοµεν τοῖς τάφοις, οἷς 
περιφέροµεν, ὅτι ὡς ἄνθρωποι ἁποθνῄσχομεν τὸν 
τῆς ἁμαρτίας θάνατον, θεοὶ Υεγονότες. 


Πόσον ἔτι τὸν ἀπελθόντα πενθήσοµεν ; οὗ πρὸς 
τὴν αὑτὴν Σπειγόμεθα µονήν; οὗ tbv αὐτὸν ὑποδυσό- 
µεθα λίθον αὐθίχα ; οὐχὶ αὐτὴ χόνις μετὰ μιχρὸν 
ἐσόμεθα. Τοιοῦτος ὁ βίος ἡμῶν, ἀδελφοί * τοιοῦτον 
ἐπὶ γῆς παίγνιον, οὐκ ὄντας yevisias, xaX γενοµέ- 
νους ἀναλυθῆναι. 4 


Μὴ φθόνει τῇ ἀναπαύσει τοῦ υἱοῦ σου, ἄνθρωπε, 
ἁλλὰ γνῶθι, ὅτι el, βελτίονα χαρὰν µετέστη, xat 
πρὸς ἀμείνω λῆξιν ἀπεδήμησεν ὁ τελευτήσας' xoà 
οὐχ ἀπώλεσας τὺν υἱόν σου, ἁλλ᾽ àv ἀσύλῳ λοιπὸν 
ἀπέθου χωρίῳ. ΜΗ τοἰνυν λέγε, ὅτι Οὐχέτι καλοῦ- 


D µαι πατὴρ. Διὰ ^l, εἰπέ pot, τοῦ υἱοῦ µένοντος ; 


μὴ γὰρ ἀπέθδαλες τὸ παιδίον; μὴ γὰρ ἀπώλεσας 
«by ulóv ; μᾶλλον ἐχτήσω, xal ἀσφαλέστερον ἔσχες. 
Διὰ τοῦτο οὐχέτι ἐνταῦθα µόνον χαλεῖ πατὴρ, ἀλ) ὰ 
xa ἓν οὐρανῷ. 


Mh θρήνει ἐπὶ νεκρῷ. Κοινὴ yàp fj ὁδὸς, καὶ ὁ 
φθάσας, µαχάριος. 


TITA. H', — Περὶ θανᾶτον, καὶ ᾠφόδου ἐξ αὐτοῦ 
qeropévov 

€ Ἐγένετο λιμὸς ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ χατέθη "Λθραμ 
εἰς Αἴγυπτον παροιχῆσαι. Καὶ εἶπεν τῇ γοναιχὶ αὐτοῦ" 
Γινώσχω ἐγὼ ὅτι yuvh εὐπρόσωπος εἶ ' ἔσται οὖν 
ὡς ἂν ἴδωσί σε οἱ Αἰγύπτιοι, ἐροῦσιν ὅτι Γυνὴ αὐτοῦ 
αὕτη, xal ἀποχτενοῦσί µε, σὲ δὲ περιποιῄσονται. 
Εἰπὲ δὲ, ὅτι ᾿Αδελφὴ αὑτοῦ εἰμι, ὅπως ἂν .εὖ po ti 


ιδ SACRA PARALLELÁ. | 48 
νηται διὰ σὲ, καὶ ζήσεται ἡ φυχἠ µου ἕνεχεν σοῦ. À sum; ut bene sit mihi propier te, et vivat anima 


Ἐγένετο 0b ἠνίκα εἰσῆλθεν "Αόραμ εἰς Αἴγυπτον, 
ἰδόντες οἱ Αἰγύπτιοι τὴν γυναῖχα ὅτι χαλὴ ἦν σφόδρα, 
ἐπήνεδάν αὐτὴν αβὸς Φαραώ. Καὶ τῷ "Αδραμ εὖ 
ἐχρήάαντο δι αὐτὴν. Καὶ ἦτασεν ὁ θεὸς τὸν Φαραὼ 
ἑτασμοῖς µεγάλοις xdi πνηροῖς, xai «bv οἶχον αὐτοῦ 
περὶ Σάρας τῆς γυναιχὸς "A0pap. Καὶ καλέσας δὲ 
Φαραὼ τὸν "A6pap, εἶπεν αὐτῷ * Τί τοῦτο ἐποίησάς 
pot, xai οὐκ ἀπήγγειλάς µόι ὅτι γυνή σού ἐστιν ; xat 
ἔλαθόν αὐτὴν ἐμαυτῷ εἰς γυναῖκα * καὶ ἰδοὺ ἡ γυνἡ 
σου, χαὶ λαθὼν ἆ πότρεχει » 


ε Παρῴχησεν ᾿Αθραὰμ. bv Γεράροις. Εἶπεν δὲ 
"Apad. περὶ τῆς γυναιχὸς αὐτόῦ, ὅτι ᾽Αδελφή μού 
ἐστιν: Ῥφὑδήθη γὰρ εἰπεῖν, ὅτι Tovf) noo ἐστιν; µή- 
ποτε χτείνώσιν αὐτὸν οἱ ἄνδρες τῆς χόλεως. Εἶπεν 
Ἀθιμέλεχ τῷ ᾿Δδραάμ΄ TL ἐποίησάς qot τοῦτο: 
εἶπεν δὲ ᾿Αδραάμ Elxa-" Apa οὐκ ἔοτι θεοσέδεια ἐν 
τῷ τόπῳ τούτῳ, καὶ ἀθοκτενοῦσί µε δι᾽ αὐτὴν. » 


Ὁμοίώς Ἰσαὰκ παρῴλχησεν ἓν Γεράροις, xaX εἶπε 
τῇ Ῥεδέχχᾳ ὁμοίως, 

« Ἐφοθήθη Δαθὶδ ἀπὸ προσώπου ᾽Αγχοὺς βασι- 
λέως Γὰ0, καὶ ἡλλοίωσεν τὸ πῥόσωπον αὐτοῦ » xol 
παρεφἑρετὸ, xai Estuve, xal τὰ αἶελα αὐτοῦ κἀτέρ- 
ῥει ἐπὶ τὸν πώγωνα αὐτὸῦ. » 

€ Αλέατειλεν Ἰεζάδελ πρὸς Ἠλίου, xai εἶπεν : 
Tbe Κοιῄσειάν pot οἱ θεοὶ, xal τάδἀ προθείησαν, 
ὅτι αἄριον θήσομαι τὴν φυχήν σου ὡς φυχὴν ἑνὸς ἐξ 


mea ob gratiam tui. Et factum est, cum Abram, 
introivit in /£gyptum, videntes Zgyptii mulierem; 
quod pulchra esset nimis, laudaverunt cam apud 
Pharaonem, et Abram benefeceruut propter ipsa. 
Et animadvertit Deus in Pharaonem animadver: 
sionibus magnis et malis, et io. domum ejus, ob 
Saram uxorem Abram. Advocans autem Pharao 
Abram, dixit ei : Quid hoc fecisti mihi, et non 
muntiasti mihi quod uxor tua sit? et accepi eam 
mihi in uxorem, Et ecce uxor tua; et accipiens 
eam, abscede. » 

Gen. xx; 1-5. — « Peregrinus egit Abrabam ín 
Geraris: Dixit autem Abraham de uxore sua; quia 
6oror mea est: Timuit enim dicere ; Uxor nea est, 
ne forte interficerent eum homines civitatis, etc. 
Et dixlt Abimelech ad Abraham : Quare hoc fe- 
cisti ? Respondit autem Abraham : Dixi ? Forte nou 
est timor Dei in loco isto, et occldent me propter 
ipsam. » 

*: Cohsimiliter peregrinatus est Isaáe in  Geraris, 
et eodem modo Rebeccz locutus est (Gen; xxvi, 6). 

I Περ. xxi, 19. — « Et timuit David a tacie 
Anchus tegis Geth, οἱ immutavit volum suam; 
et coliabebatur inter manus eorum, defluebanique 
salive in barbam ipsius. » 

]11I Reg. xix, 2. — « Misit Jesabel ad Eliam, 
et dixit : Hzc inihi faciant dii; et hec addant, nisi 
tras posuero animam tuam sicut animam unius ex 


αὐτῶν. Καὶ Eoo6f0n, xal ἐπορεύθη ὁδὸν ἡμερῶν τεσ- ο ipsis. Et timuit, et perrezit viam quadraginta die- 


capáxovta. ) 
t Τότε ol µαθηταὶ ἀφέντες τὺν Ἰησοῦν ἔφυγον. » 


ἝἜνεστιν ἀνθρώπῳ παντὶ τὸ δεδιέναι τὺν θάνατον. 


. ΠΛ. 8. --- Περὶ θὰλάσσης. 

€ Ἰσχύϊῖ κατέπαυσε τὴν θάλασσαν ΄ ἐπιστήμῃ δὲ 
ἕστρωσε τὸ χῦτος αὐτῆς. » 

« Ἔφραξα θάλασσαν kv πύλαις, ἠνίχα ἐμαιοῦτο, 
καὶ ix χδιλίας µμητρὸὸ αὗτῃν ἐξεπορεύέτο. Ἐθέμὴν 
δὲ αὐτῇ νέφος ἀμφίασιν, ὁμίχλην δὲ αὐτὴν ἑσπαρ- 
Ὑάνωσα. Ἐθέμην δὲ ὅρια, περιθεὶς κχλεῖθρα xal 
πύλας, εἶπον αὐτῇ ' Μέχρι τούτου ὀλεύσῃ, καὶ οὐχ 
ὑπερδήσῃ, ἀλλ iv σεαυτῇ αυντριθῄσεταί σου τὰ 
χύµατα. » 

« Σννάχων ὡσεὶ ἀσκὸν ὕδάτα θαλάσσης, » xài τὰ 
λοιπά. 

€ Ὁ συνταράσσων τὸ χῦτος τῆς θαλάόσἠς, » xài 
τὰ cá. 

« Σὺ ἐχραταίωσας ἓν τῇ δυνάµει dou. τὴν θάλασ- 
σαν, σὺ σννέτριψφας, » xai τὰ λοιπά. 

« Αὕτη fj θάλασσα µεγάλη, xat ἐὐρύχωρος, » xol 
τὰ λοιπά, 

« Οἱ χαταθαίνοντες εἷς θάλασσαν kv πλοίοις, » xat 
τὰ λοιπά. 

« Πάντες οἱ χείµαῤῥοι πορεύονται elc τὴν θάλασ- 
σαν, χαὶ ἡ θάλασσα οὐκ ἔστι πιμπλαμένη. » 

€ Ἐν τῷ τιθέναι τῇ θαλάσσῃ ἀκριθασμὸν αὐτοῦ, 
καὶ ὕδατα οὐ παρέλεύσεται τὸ στόµα αὐτοῦ. » 


4h . - .c JUPE EP 


rum, » 

Matth. xxvi, 50. — « Tunc discipuli relicto Jesu 
fugerunt. » 

Cyritl. — Ownibus hominibus hoe insitum est, 
ut mortem extimescant. 

. TIT, 1X. — De mari. 

Job xxvi, 19. —— « Fortitudine sedavit mare. 
scientia autem stravit cavitatem ejus. » 

Job xxvin, 8:10; — « Conclusi ostiis mare, quan- 
do erumpebat, et de vertre iatris sue proflcisce- 
batur: Posuí autem ei nubem vestimentum, cali 
gine autem quasi pannis obvolvi. Posui terminos, 
circeumponenia claustra οἱ januas. Et dixi ei ; Usque 
hüc venies, et non procedes auplius, et iri teipsa- 
confringentur fluctus tui. » 

Psal. xxxi, 7. — « Congregans sicut in utre 
aquas maris, 7 eic. 

Psal. χε 7... — « Qui conturbat profundum 
maris, » etc. 

550 Ριαί. txxin, 14. — «Τα confirmasti in 


: virtute tua mare, tu contribulasli, » etc. 


Psal. cut, 293. — « Hoc mare magnum et spatioe 
sum manibus, » etc. . 

Psal. cvi, 25. — « Qui descendunt mare in na- 
vibus, » etc. 

Eccle. 1, 7. — « Omnia flumina intrant in mare, 
et mare non redundat. » 

Prov. viu, 27.—« Quando statuebat mari termi- 
num suum, et aque nop prztergredientur pre- 
ceptum ejus. » 


£ 


ba. xti, 16,—« Dominus qui dat viam in mari, A 


et in aqua forti semitam. » 

: Jerem, v, 92, 25. — « Qui posuit arenam termi- 
num mari, precepto sempiterno, e£ non supergre- 
dietur illud. Et commovebuntur, et sonabunt 
fluctus ejus, et non transgredientur illud. Qui de- 
dit sonitum in mari, et sedavit fluctus ejus : Domi- 
nus omnipotens nomen ipsius. » 

. Sap. xiv, 2-5.—« Ut navis merces ferat, homines 
excogitaverunt, et artifex sapientis fabricavit sua. 
Tua autem, Pater, providentia gubernat : quoniam 
dedisti et in mari viam, et in aquis semitam for- 
lissimam : ostendens quoniam potens es ex omni- 
bus salvare, etiamsi sine arte aliquis adeat mare. 
Vis autem minime otiosa esse sapientie opéra? et 


S.-JOANNIS DAMASCENI 


48 

« Κύριος ὁ δοὺς ὁδν ἓν θαλάσσῃ, xat ἐν ὕδατι 
ἰσχυρῷ τρίθον. » 

ε Ὁ τάξας ἄμμον ὅριον τῇ θαλάσσῃ mposcáy gast 
αἰωνίῳ, xaX οὐχ ὑπερθήσεταϊ- αὐτὸ, xai ταραχθήσε- 
ται, καὶ ἠχήσουσι τὰ κύματα αὐτῆς, xal οὐχ ὑπερ- 
6ἠσεται αὑτό. 'O δοὺς κραυγὴν ἐν θαλάσση, xat 
ἐχοίμισεν τὰ χύµατα αὐτῆς. Κύριος ὁ παντοκράτωρ 
ὄνομα αὐτοῦ. 

€ Thy μὲν ὀλχάδα ὀρέξει πορισμῶν ἐπενόησαν &v- 
θρωποι, τεχνίτης δὰ σορίᾳ χατεσχεύασεν. Ἡ δὲ cf, 
Πάτερ, διακυθερνᾷ πρόνοια. ὅτι καὶ ἓν θαλάσσῃ 
ἔδωχας ὁδὸν, xaX &v ὕδασι τρίδον ἁσφαλῆ, δειχνὺ- 
ὅτι δύνασαι ἐχ παντὸς σώζειν, εἰ xat ἄνευ τέχνης 
τις ἐπιθῇ. θέλεις δὲ μὴ ápy& εἶναι τὰ τῆς σοφίας 
ἔργα, xat διὰ τοῦτο καὶ ἑλαχίστῳ ξύλῳ πιστεύουσιν 


propter hoc etiam et exiguo ligno credunt homines B ἄνθρωποι φυχὰς, καὶ διελθόντες κλύδωνας σχεδίᾳ 


animas suas, et trauseuites mare per ratem libe- 
rati sunt. » 

Eccli. xui, 16, 17. — « Qui navigant mare, 
enarraverunt periculum ejus, et auditu aurium 
nostrarum adwmiramur. Et illic preclara opera et 
mirabilia. Habitatio omnis animantis, creatura 
cetorum. ) 

S. Basil. hom. & in. Hexaem. — Saepeuumero 
mare a ventis actum in furorem, ac fluctibus in 
summam altitudinein assurgens, simulatque littora 
.duntaxat tetigerit, impetu suo in spumain dissoluto 
revertitur. Annon me metuelis, dieit Dominus, 
qui pono arenam terminum mari ; arena, qua nihil 
imbecillius est, mare quod ventorum vis reddit 
intolerabile, ceu freno quodam coercetur. 

lbid. — Jucundum plane spectaculum est albe- 
&cens inare, cum firma ipsum tranquillitas obtinet : 
jucundum item, cum lenibus auris crispans ter- 
guin, purpureum aut czeruleum colorem intuentium 
oculis injicil, nec vicinam continentem vehemen- 


.Wius verberat, sed velut amicis quibusdam paca- 


tisque complexibus consalutat, 

lbid. — Mare terras longe inter se distantes 
nexu $uo copulat, liberum navigantibus eommer- 
cium praebens. Atque tum mercatoribus opes con- 
ciliat, tum vitz penurias facile sarcit : tam iis qui 
rerum copia abundant, id afferens ut ea possint 
exportare, quam illis qui inopia conflictantur, ne- 
cessaria subministrans. 


D 
S. Greg. Na3. orat. 2 Theol. — Si magnitudi- 


pem naris admirari non possem, a£ saltem lenita- 
tem ipsius mirarer, quove pacto, etsi soluluin est, 
intra suas metas sese contineat. Sin lenitatem mi- 
rari nequirem, admiratione profecto magnitodinem 
prosequerer. Quoniam vero utrumque ipei inest, in 
* utroque robur ejus pradicemus. Quid ipsum coegit? 
quid tanquam vinculis quibusdam hoc asirinxit? 
: quonam modo attollitur, et intra terminos suos 
consistit, ac si vicinam terram vereatur? Qui fit 
. Ut et fluvios omnes capiat, et tamen οἱ exuberan- 
tem suam 551 copiam idem semper maneat? 
- quonam pacto arena ipsi limes est? qualenam ele- 
1nento preceptum circumcinxit super faciem aqua? 


C 


“δύναμιν ἑπαινέσωμεν. Tí τὸ συναγαγόν; 


ἐσώθησαν. » 


εθΩὶ πλέοντες τὴν θάλασσαν., διηγἠσαντο τὸν xtv- 
δυνον αὑτῆς, χαὶ ἀχοῇ ὡτίων ἡμῶν θαυμάζημεν. Καὶ 
ἐχεῖ τὰ θαυμάσια καὶ παράδοξα ἔργα, ἑἐποιχία παν- 
τὸς ζώου, χτίσις χητῶν. » 


Μαινομένη πολλάκις ἐξ ἀνέμων θάλασσα, χαὶ εἰς 
ὕψος μέγιστον διανισταµένη τοῖς χύμασιν, ἐπειδὰν 
µόνον τῶν αἰγιαλῶν ἄψηται, εἰς ἀφρὸν διαλύσασα 
τὴν ὁρμὴν, ἐπανῆλθεν. "H ἐμὲ οὗ φοθηθήσεσθε, λέ- 
γει Κύριος, τὸν τιθέντα ἄμμον ὅριον τῇ θαλάσσῃ; τῷ 
ἀσθενεστάτῳ πάντων, τῇ φάμμῳ, fj ταῖς βίαις τῶν 
ἀνέμων ἀφόρητος χαλινοῦται θάλασσα. 


Ἡδὺ δὴ θέαµα, λευχαινοµένη θάλασσα, }Υαλί- 
νης αὐτὴν σταθερᾶς χατεχούσης  ἡδὺ δὲ xal ὅταν 
πραείαις abpalc τραχννοµένη τὰ νῶτα, πορφυροῦσαν 
χρόαν, i χυανὴν τοῖς ὁρῶσιν προσθάλῃ ' ὅτε οὐδὲ 
τύπτει βιαίως τὴν γείτονα χέρσον, ἁλλ᾽ otov εἰρηνι- 
καὶς ttov περιπλοχαϊς ἀσπάζεται. 


Θάλασσα συνάπτει δι ἑαυτῆς ἀχώλντον τοῖς ναυτι- 
λομένοις τὴν ἐπιμιξίαν παρεχοµένη, χαὶ πλούτου 
πρόξενος ἐμπόροις γίνεται, χαὶ τὰς τοῦ βίου χρείας 
ἐπανορθοῦται ῥᾳδίως' ἐξαγωγὴν μὲν τῶν περιττῶν 
τοῖς εὐθηνουμένοις παρεχοµένη, ἑπανόρθωσιν δὲ 
τοῦ λείποντος χαριζοµένη τοῖς ἑνδεέσιν. 


θαλάσσης, εἰ μὲν τὸ μέγεθος οὑχ εἶχον θαυµάσαι, 
ἐθαύμασα ἂν τὸ ἤμερον, καὶ πῶς ἵσταται λελυμένη 
τῶν ἱδίων ὄρων &vtóc* εἰ δὲ μὴ τὸ Ίμερον, πάντως 
τὸ μέγεθος. Ἐπεὶ δὲ ἀμφότερα, τὴν &v ἀμφοτέροις 
τί τὸ δη- 
σαν; πῶς ἑπαίρεται χαὶ ἵσταται, λελυµένη τῶν 
ἰδίων ὅρων ἑντὸς, ὥσπερ αἰδουμένη τὴν γείτονα γῆν; 
Πῶς δέχεται ποταμοὺς πάντας, xa ἡ αὐτὴ διαμένει 
διὰ πλήθους περιουσίαν; πῶς ψάμμος ὅριον αὐτῇ ; 
πηλίχον τῷ στοιχείῳ πρόσταγμα ἐγύρωσεν ἐπὶ πρὀσ- 
«toy ὕδατος; τοῦτο τῆς ὑγρᾶς φύσεως ὁ δεσµός. 
Πῶς ὃξ τὸν χερσαῖον (ναυτίλον ἄγει ξύλῳ μικρῷ καὶ 
πνεύµατι, τοῦτο οὗ θαυμάζεις ὁρᾷν ; οὐδὲν ἐξίστατό 
σου fj διάνοια, ἵνα γη xai θάλασσα δεθῶσιν ταῖς 





49 SACRA, PARALLELA. δν 
χρεῖίαις διὰ τῆς ἐπιμιξίας, εἰς Ey ἔλθῃ τῷ ἀνθρώπῳ, A quin hoc Hquid- naturz vinculum est, (onam 
τὰ τοσοῦτον ἀλλήλων διεστηκότα χατὰ τὴν φύσιν. ilem modo terrestrem nautilum exigui ligni οἱ 
venti ope ducit (non miraris intuens? non obstupesciL tua mens?) uti per commercium ob ueeessa- 
rios usus mare terraque muluo vinciantur, atque in unurmn hominis causa coeant, quz naiura tanto- 


pere inter se dissident. 

Τὲ δὲ θάλασσα καὶ vf, πράως ἀλλήλαις ἐπιμιγνύ- 
μενα, xai διαδόντα χρηστῶς, xai ἀντιλαμδάνοντα, 
καὶ φιλανθρώπως τὸν ἄνθρωπον τρέφει, χαὶ τῷ ἀν- 
θρώπῳ τὰ παρ᾽ ἑαυτῶν χορηγοῦντα πλουσίως καὶ 
φιλοτίμως, 

Οἱ καταδαϊΐνοντες εἰς θάλασσαν àv πΆοίοις, 
αὐτοὶ εἴδον τὰ θαυμάσια Κυρίου ἐν τῷ βυθῷ. 
Ποῖα θαυμάσια; Πέλαγος ἄχρι νεφῶν ἀνοιδαῖνον, γῆν 
ἐν µέσοις ὕδασιν ὑπολάμπουσαν, τὸ σχάφος ἀπὸ 
μετεώρου χρεµάμενον χύµατος, καὶ νῦν μὲν καθάπερ 
χρη μνοῖς τοῖς κοιλώµασι τῶν ὑδάτων ὀνολισθαῖνον, 
νῦν δὲ χορυρουµένου τοῦ χύματος ἀνασφενδονούμε- 
ww £l; ἀέρα 


Ἱαρασσομένη θάλασσα ταῖς ἐμθολαῖς τῶν πνευµά- 


των ἐκ πυθµένος, xot ὠθουμένη βιαίως τῆς ψάμμου. 


τοὺς ὅρους οὐχ ὑπερθάλλεται. Ὅριον γὰρ ἔθου, φη- 
civ, ὃ οὐ παρελεύσεται, ᾽Αλλ' ὅταν ix πελάγους xu- 
λιόµενον διαδράµῃ τὸ χῦμα, καὶ παφλάζον κοιλανθῇ, 


καὶ βρυχώµενον, καὶ εὐθὺς ἀναχκλᾶται καὶ ἀνελίττε-- 


ται, χαὶ ὥσπερ ἐπὶ χεφαλῆς παλαιόμενον ὑποχύπτει 
αἰδοῖ xai δέει, καὶ εἰς ἑαυτὸ διαλύεται, xal ὁὀροθέ- 
σιον οὖχ ὑποτρέχει τῆς ψάµμµου. Ὢ τοῦ θαύματος | 
την μεγάλην χαὶ φοδερὰν θάλασσαν ἡ εὕριπος φάμ- 
poc ἀποτειχίξε., καὶ ΥΠ λεπτὴ, καὶ χνούδης ἡ ὑπὸ 
τῶν πνευμάτων τῇδε κἀχεῖσε διαχεοµένη, µαινοµέ- 
νοις χύµασι γίνεται χαλινός., 


S. Greg. Naz. orat. 1. — Nam quid de mari ac 
lerra dicam, qua? placide inter se miscentur, be- 
nigne dant et recipiunt, atque hominem propensa- 
humanitate alunt, copiose illi opes suas profuseque 
suppeditando ? 

S. Chrysost. — Qui descendunt mare in navibus, 
ipsi viderunt mirabilia Domini in profundo (Psal. 
cvi, 25, 24). Quie mirabilia? Pelagus ad nubes 
ugque intumescens, terram i& mediis aquis elu- 
centem, navim e sublimi fluctu pendentem, et 
modo quidem per undarum cavitates in praeceps 
labentem, subsidentemque, modo rursum fluctibus 
sesc veluti funda quadam attollentibus assurgen- 
tem. 

Ejusd. — Ventorum impetu ab imo fundo per- 
turbatum mare, atque ingenti vi impulsum, areng 
terminos minime transit. . Terminum siquidem, 
inquit ille, posuisti, quem non transgredietur. 
Verum cum fluctus e pelago volutus percurrerit, 
seseque :esluans excavaverit, et. quasi rugiens iu- 
tumuerit, atque in littora elatus propenderit, tum 
divinam legem in arena impressam legit, statim- 
que refringitur et. revolvitur, ac velut reverentia 
quadam et metu affectus, in caput prolabitur, et 
jn sese dissolutus, impositas sibi metas non exce- 
dit. O singulare miraculum ! lugens illud atque 
horrendum mare ab arena, hoc eat re instabili. 


ceu muro quodam obsepitur, ac terra tenuis etlanuginis instar, qu:eque a ventis quoquo versum: 


spargitur, furentes fluctus frenat et reprimit, 

"Άξιον θαυμάσαι θάλασσαν, δι fic τὰς ἀντιδόσεις 
τῶν ἀγαθῶν αἱ χῶραι ἀλλήλαις ἀντεκτείνουσιν,, καὶ 
τὰ μὲν ἑνδέοντα λαμθάνουσιν . ὧν δὲ ἀργοῦσι, περι- 
ουσίαν ὀναπέρπον, 


TITA. r — Περὶ θυγατέρω». 
€ Ἐὰν γυνὴ εὔξηται εὐχὴν, xai ὀρίσηται ὁρισμῷ. 
ἐν τῷ οἴχῳ πατρὸς αὑτῆς v τῇ νεότητι αὐτῆς, xal 
ἀχούσῃ ὁ πατὴρ αὐτῆς τὰς εὐχὰς αὐτῆς, xal τοὺς 
ὁρισμοὺς αὐτῆς, οὓς ὠρίσατο κατὰ τῆς φυχῆς αὐτῆς, 


Philon. — Mare admirari opere pretium est, 
cujus beneficio terrx: regiones sibi invicem com- 
mutationes bonorum pendunt, atque tum ea qui- 
bus carent, accipiunt, tum ea quibus abundant, 
remittunt, 

TIT. X. — De filiabus. 

Num. xxx, 5-5. — « Mulier si quidpiam vove- 
rit, et constrinxerit se juramento, in domo patris. 
sui, in juvenili eate sua, et audierit pater ejus 
vota ipsius, et juramenta qus juravit in animam 


καὶ παρασιωπήσῃ αὐτῆς ὁ πατὴρ, καὶ avfjcovrat πᾶ- D suam, et. tacuerit pater. ejus, rata erunt omnia. 


σαι ai εὐχαὶ αὑτῆς, μενοῦσιν αὐτῇ. Ἐὰν δὲ ἀνανεύων 
ἀνανεύῃ ὁ πατὴρ αὐτῆς πάσας τὰς εὐχὰς αὐτῆς, xat 
τοὺς ὁρισμοὺς οὓς ὡρίσατο, οὐ στήσονται * χαὶ Κύ- 
pros καθαριεῖ αὐτὴν, ὅτι ἀνένευσεν ὁ πατὴρ αὐτῆς. » 


«θυγατέρες σοι eloív; πρόσεχε τῷ σώματι αὐτῶν, 
χαὶ ph ἱλαρώσῃς πρὸς αὑτὰς «b πρόσωπόν σου. 
ἜἘκδίδου θυγατέρα, καὶ ἔσῃ τετελεκὼς ἔργον μέγα, 
xai ἀνδρὶ σννετῷ δώρησαι αὐτὴν, » 

t θυγάτηρ πατρὶ, ἀπόκρυφος ἀγρυπνία, καὶ f) μέ- 
βῖμνα αὐτῆς ἀφιστᾷ ὕπνον.» 

€ Ἐπὶ θυγατρὶ ἁδιατρόπῳ στεβέωσον φυλάχην. » 


« Guyátnp ἐπὶ ἑλαττώτει γίνεται. θυγάτηρ φρον/- 


veta ipsius : : manebunt ipsi. Sin autem abnuens 
abnuerit pater ipsius, omnia vota ejus et ounia 
juramenta ejus, qux jurando constituit, non sta- 
bunt. Dominus mundabit eam, eo quod abnuerit 
pater ipsius. » 

Eccli. vu, 26, 27. — « Επί tibi sunt? serva 
corpus illarum, et non ostendas faciem tuam hi- 
larem ad illas. Trade filiam, et grande opus 
feceris, et homini sensato da illam. » 

Eccli. xxx1, 1. — « Filia, arcana patri vigilia 
est : οἱ cnra ipsius submovet somnum. » 

Eccli. xxvi, 415. — « In filia imprudente firma 
custodiam. » 

552 Ecc!i, xxu , 5-5. — « Filia in. deminora- 


al S. JOANNIS DAMASCENI 32 
tacite , ac non elamando, nec ejulando, nec ve- Α µενον, μηδὲ ἄλλοτι τῶν τοιούτων ἀσχημόνως ἐπιτη- 


stem lacerando , aut pulvere se aspergendo , aut 
quidquam aliud ejusmodi przferendo, qua tur- 
piter affectantur ab iis qui rerum humanarum 
imperiti sunt. Ignavi siquidem animi est, quique 
nihil ex spe divina nervorum collegerit, adversis 
rebus immodice frangi et consternari. Ut enim 
vermes in mollioribus potissimum arboribus ge- 
nerantur : sic etiam moerores in tenerioribus ho- 
minum ingeniis ac moribus producuntur. 

S. Chrysost. — Ne igitur in mortuum illum, qui 
clausit oculos, et vocis expers jacet, intueare: 
sed resurgentem illum prospice, immortalisque 
et tremendzx glorie compotem cerne. At familiari- 
tatem vitzeque consuetudinem requiris, eoque 


δευοµένων παρὰ τῶν ἀπαιδεύτως ἑχόντων πρὸς τὰ 
ἀνθρώπινα. ᾿Ανάνδρου γὰρ φυχῆς, xal οὐδένα τόνον 
ix τῆς ἐπὶ θεὸν ἑλπίδος ἐχούσης, τὸ σφοδρῶς χατα- 


πίπτειν, xal ὑποῤῥήγνυσθαι τοῖς λυπηροῖς. Ὥσπερ 


οἱ σχώληχες ἓν τοῖς ἁπαλωτέροις τῶν ξύλων ἐκτί- 
χτονται μάλιστα, οὕτως αἱ λύπαι by τοῖς µαλαχωτᾶ- 
ροις ἤθεσι τῶν ἀνθρώπων ἐμφυτεύονται. 


Mt τοίνυν ἀπίδῃς εἰς ἐχεῖνον τὸν νεκρὸν, τὸν µε- 
μυχότα τοὺς ὀφθαλμοὺς, xaX ἄφωνον χείµενον, ἀλλὰ 
τὸν ἀνιστάμενον ἀπόθλεπε, χαὶ ἀπολαμθάνοντα δόξαν 
ἀχήρατον xal φριχκώδη. Αλλά συνῄθειαν xaX ὁμι- 
λίαν ζητεῖς, xal διὰ τοῦτο ὁδύρῃ, καὶ χλαίεις, xal 


nomine luges , ingemiscis et ploras ? Et quid af- B θρηνεῖς;, Καὶ πῶς obx ἄτοπον εἴη τοῦτο; El γὰρ 


ferre possis, quin hoc absone facias ? Etenim si 
flliam matrimonio cuipiam junxeris, tum deinde 
ille ea accepta in longinquam regionem abeat, 
illieque perpetua prosperitate fruatur, nihil tibi 
grave ex hujusmodi peregrinatione accidisse cen- 
ses, el prosperitatis fama moerorem solaris. Hic 
autem, cum 5/49 non amicus, non cognatus, 
verum Dominus ipsemet eum acceperit , :equumne 
est nos angi et lamentari? Qui autem fleri possit, 
inquies, ut a fletu et lamentis is qui homo sit , 
abstinere queat ? Ego vero hoc mon dico: sed 
mororis vehementiam exscindo, Moerere eniu 
naturz est : at immodieo merore confici, insa- 


num est, ac diabolic:e operationis, muliebrisque C 


animi. Dole sane, lacrymas funde: verum nme 
iniquiore atque impotentiore animo sis, nec eam 
ob rem stomacheris. Gratias illi age qui accepit, 
ut eum ornes qui hinc excessit, ac funus ejus 
preclare celebres. Nam si zgre atque infenso 
animo ipsius mortem feras, tum ipsum contume- 
lia afficis, tum eum qui recepit ad iracundiam 
excitas, tibique ipsi detrimentum affers. Sin au- 
tem grates agig, simul et ipsum exornas, illum- 
que a quo assumptus. fuit, honoras, ac de teipso 
bene mereris. Lacryma, uti Dominus tuus Lazari 
€ausa lacrymas fudit , modum nobis et terminos 
mceroris cunstituens, quos excedere minime con- 
veniat. Αά hunc quippe modum Paulus quoque 


νυμφίῳ δέδωχας τὸ θυγάτριόν σου, εἶτα λαδὼν αὐτὸ ὁ 
νυμφίος εἰς μαχρὰν ἀπεδήμησε χώραν, καὶ καλῶς 
πράττων διατελοίη, οὐδὲν ἡγῇᾖ δεινὸν τὸ γεγενηµένον 
ἐπὶ [τῷ]παραμυθῆσαι τὴν ἀθυμίαν. Ἐνταῦθα δὲ οὐχ 
ἀνθρώπον, οὗ φίλου, οὗ συγγενοῦς λαθόντος αὐτὸ, ἀλλ᾽ 
αὐτοῦ τοῦ Δεσπότου, ἀλγεῖν χαὶ ὀδύρεσθαι ὀφείλομεν, 
Καὶ πῶς δυνατὸν, qnot, ph χΧλαίειν xal ὀδύρεαθαι 
ἄνθρωπον ὄντα; Οὔτε ἐγὼ τοῦτο λέγω, ἀλλά τὴν Enl- 
τασιν τῆς ἀθυμίας ἀναιρῶ. Τὸ μὲν γὰρ ἀθυμεῖν τῆς 
φύσεώς ἐστι, τὸ δὲ πέρα τοῦ μέτρου, μανίας xal 
διαθολικῆς ἔστιν ἑνερχείας, xal γυναιχώδους ψυχῆς. 
λγησον, δάχρυσον, ἀλλὰ μὴ ἁποδυσπετήσῃς, μὴ 
δυσχεράνῃς, μὴ ἀγανακτήοῃς. Εὐχαρίστησον τῷ λα- 
θόντι, ἵνα χοσµμῄσῃς τὸν ἀπελθόντα, καὶ λαμπρὰ ab- 
τῷ ποιῄσῃς τὰ ἑντάφια. Ἐὰν γὰρ δυσχεράνῃς ἡ 
ἀγαναχτήσῃς, χἀκεῖνον καθύδρισας, χαὶ τὸν λαθόντα 
παρώξυνας, xai σεαυτὸν διέθλαψας. Ἐὰν δὲ εὖχαρι- 
στήσῃς, xáxslvov ἑχόσμησας, καὶ τὸν λαθόντα ἑδόξα- 
σας, xal σεαυτὸν ὠφέλησας. Δάκρυσον ὡς ὃ Δεσπό- 
«ης σου ἐδάχρυσε τὸν Λάζαρον, µέτρα τιθεὶς ἡμῖν, 
xai σταθμοὺς, xal ὅρους τῆς ἀθυμίας, οὓς ὑπερθαί- 
νειν οὐ δεῖ. Οὕτω xal Παῦλος εἶπεν, Περὶ δὲ τῶν 
χεχοιµημένων, àósAgol, οὐ θέ.Ίομεν ὑμᾶς ἀγγοεῖγ, 
ἵνα μὴ «υκῆσθε, à; καὶ οἱ .οιποὶ μὴ ἔχοντες &A- 
πίδα. Λυποῦ, ἀλλὰ μὴ ὡς Ἕλλην ὁ ἀπογινώσχων 
τῆς ἑαυτοῦ ζωῆς, ὁ μὴ βλέπων εἰς τὴν µέλλουσαν 
ἀνάστασιν. Πιστεύσατέ pot, ἀγαπητοὶ, ὅτι αἰσχύνο- 
μαι διερχόμενος διὰ τῆς πλατείας , xal ἀχούων yo- 


dixit : De dormientibus autem. nolumus vos igno- D ροὺς γυναικῶν ἀσχημονουσῶν, τρίχας τιλλομένας, 


rare, fratres, ul non contrisiemini, sicut el ceteri 
qui spem ποπ habent (11 Thess. wv, 12). Moestus 
e8l0; Δἱ non ut ethnicus, cui de vita sua nulla 
omnino spes est , quique futuram resurrectionem 
haudquaquam intuetur. Credatis velim mihi, cha- 
vissimi : pudet me profecto, cum per pla- 
teas transeo, et muliercularum immodestarum 
choros audio, 3vulsas comas , genas laceratas, 
incisa brachia. Quid igitur adversum nos genti- 


les dieturi sunt? Quid? Annon hi sunt qui de re- . 


surreclione sapienter disserunt, at in rebus ipsis 


παρειὰς σπαραττοµένας, βραχίονας χατατεμνομµέ- 
νους. Τί οὖν ἐροῦσιν οἱ Ἕλληνες καθ) ἡμῶν; Τί oov; 
Οὐχ οὗτοί εἰσιν οἱ περὶ ἀναστάσεως φιλοσοφοῦντες, 
χαὶ ἐν τοῖς ἔργοις τὰ τῶν ἀπεγνωσμένων ἑἐργαζόμε- 
vor ; El γὰρ ἐθάῤῥουν οὗτοι ὅτι ἀληθῶς ἀνάστασις 
νεκρῶν ἐστιν, οὐχ ἂν οὕτως ἐθρήνουν. Τίΐνος ἕνεχεν 
οὕτως δαχρύεις, εἰπέ pot, τὸν ἀπελθόντα; Πονηρὺὸς 
fv; Οὐχοῦν διὰ τοῦτο ὀφείλεις εὐχαριστεῖν, (1) ὅτι 
τάχιον ἡρπάγη, πρὶν 1) ἀλλαγῇ αὑτῷ τὰ τῆς χρηστό- 
τητος, xal προσελάδετο αὑτὸν ὁ θεὺς εἰς χωρίον, 
ἔνθα μετὰ ἀσφαλείας λοιπὺν διάγει, χαὶ μεταθολΏν 


NOT £. 
(1) Hic aliqua desunt quz sic fere restituas : ὅτι ἡ πονηρία αὐτοῦ συνανελἠφθη. ᾽Αλλὰ χρηστὸς fv *. οὐ- 


κοὺν διὰ τοῦτο ὀφείλεις εὐχαριστεῖν. 


33 SACRA PARALLELA. | m 


οὐκ ἔστιν ὑποπτεῦσαι οὐχέτι. ᾽Αλλὰ νέος fjv ; Καὶ διὰ Α ea faciunt, quae deplorat salutis hominibus cone 


τοῦτο εὐχαρίστησον τῷ λαδόντι αὐτὸν, ὅτι τάχιον 
πρὸς τὴν ἄνω πολιτείαν αὐτὸν ἐχάλεσεν. ᾽Αλλά γέρων 
$v; Καὶ διὰ τοῦτο πλείονα δόξασον τὸν λαδόντα αὖ- 
τὸν, xat εὐχαρίστησον πάλιν. Λἰσχυνθῶμεν τὸ σχήμα 
τῆς ἐχφορᾶς. Διὰ τοῦτο εὐχαὶ, καὶ ψαλμοὶ, καὶ δοξο- 
λογία Θεῷ, ἵνα μὴ χλαίῃς xaX θρηνῆς, ἀλλὰ μᾶλλον 
ἵνα εὐχαριστῇς τῷ λαθόντι αὐτὸν θεῷ. "Ov γὰρ τρό- 
πον τοὺς ἐπ᾽ ἀρχὴν χαλουµένους μετὰ πολλῆς προ- 
πέμπουσιν ἅπαντες τῆς τιμῆς, οὕτω καὶ τοῦτο μετὰ 
πολλῆς τῆς τιμῆς, ὡς ἐπὶ μείζονα κληθέντα ἀξίαν, 
xai τιμὴν, xai πολιτείαν. ᾿Ανάπαυσίς ἐστιν 6 θάνα- 
voc, ἱδρώτων xal φροντίδων βιωτικῶν ἁπαλλαγή. 
Mi) δυσχεράνῃς, μὴ ἀἁποδυσπετήσῃς, ἀλλ᾽ εὐχαρίστει 
τῷ θεῷ. 


sentanea sunt? Nam sí hoc ipsis persuasum esset, 
mortuos vere ad vitam redituros esse, haudqua- 
quam ad hunc modum lugerent. Quid tandem 
est, quaeso, quamobrem illum qui vitam morte 
commutavit usque adeo plores } Num malus erat? 
Ergo hac de causa gratias babere debes, quia 


. ejus improbitas compressa est. At probis moribus 


erat. Àtqui hoc quoque nomine te ampliores Deo 
gratias agere convenit, quod celerius ante sit ra- 
pius, quam a probitate descisceret, illumque 
Deus assumpserit, ubi deinceps secure victurus 
sit, nec jam ulla mutationis suspicio subitura. 
Sed juvenis erat. Et idcirco etiam gratias ei qui 
accepit habeto, quod euin ad supernam rempubli- 


cam acciverit. Αἱ senex erat. Eam quoque ob causam illum qui ipsum accepit, uberius lauda, 
rursumque gratus esto, Pudorem nobis ipsa funeris species ineutiat. Ob id vota,et psalmi, et 
Dei laudes celebrantur, ut ne plores nec lamenteris , verum potius Deo, qui illum accepit, gra- 
tum animum exhibeas. Velut enim eos qui ad imperium et principatum — nascuntur, honorifice 
omnes prosequuntur : eodem modo hunc quoque n.agno cum honore comitantur, tanquam ad ina- 
jrem bonorem, dignitatemque, et reipublice administrationem vocatum. Mequies mors est, 
atque ab hujusce vite sudoribus et curis liberatio. Ne igitur stomacheris, et zgre feras, sed Dio 
gratias age. : 

Διὰ € οὐχὶ θνητὰ φρονεῖν περὶ τοῦ θνητοῦ mpo- B. — S. Basil. Hom. mart. Jul. — Cur non ita te as- 


ηθίοθης, ἁλλ᾽ ἀπροάδόχητον τοῦ παιδὸς τὸν θάνατον 
προσεδέξω; "Ὅτε σοι πρῶτον προσηγγέλθη τοῦ υἱοῦ ἡ 
γέννησις, eU τίς σε ἤρετο, ποταπόν ἐστι τὸ τεχθέν * τί 
ποτε ἂν ἀπέκρινες ; &pa ἄλλο τι ἂν εἶπες, f) ὅτι ἄν- 
θρωπός ἔστι τὸ γεννηθέν; El δὲ ἄνθρωπος, xaX θνη- 
τός. Οὐχ ópdc Ίλιον ἀνατέλλοντα, xaX πάλιν δυόµε- 
vov; σελήνην αὔξουσαν, εἶτα φθίνουσαν; οὐ τὴν γῆν 
θάλλουσαν, εἶτα ξηραινομένην»; Ti τῶν περὶ ἡμᾶς 
ἕστηχεν ; τί ἀχίνητον ἔχει τὴν φύσιν xal ἁμετάπτω- 
Tov; Ανάθλεφον εἰς τὸν οὐρανὺν, καὶ ἴδε τὴν γῆν 
οὐδὲ ταῦτα διαεωνἰζει. 'O γὰρ οὐρανὸς xai) γη παρ- 
ελεύσεται, φησὶν, ol ἁστέρες ἐχ τοῦ οὐρανοῦ πεσοῦν- 
ται, Ó ἥλιος σκοτισθῄσεται, ἡ αελήνη οὗ δώσει τὸ 
φέγγος αὐτῆς. Τί οὖν θαυμαστὺν, εἰ καὶ ἡμεῖς µέρος 


suefecisti, ut mortalia de mortali sentires , verum 
commisisti, ut tibi nec opinanti 54445 filii mors 
accideret ? Cum tibi primum filii ortus nuntiatus 
est, si quis ex te sciscitatus esset quid partu 
edit uu sit, quid tandem respondisses ? an aliud 
quidpíam dixisses, nisi, Homo est id quod na- 


tum est? Si autem homo, mortalis ergo est. An- - 


non solem exorientem vides, ac rursus occiden- 
tem ? augescentem Iunam , ac deinde decrescen- 
tem? annon terram virentem, et postbac arescen- 
tem ?* Quidnam eorum qus circa nos sunt , fixum 
ac stabile est? quid ejus naturz est, ut nec mo- 
veri, nec mutari queat? Suspice codum , et ter- 
ram intuere: ne hec quidem sempiterna sunt. 


ὄντες τοῦ χόσµου ἀπολαύομεν τῶν ix τοῦ χόσµου; C Colum enim, inquit Christus, et terra trans- 
ibunt : stelle cadent de ccelo. Sol obtenebrabitur, et. luna ΠΟΠ dahit lumen suum ( Matth. xxiv, 
29). Quid igitur mirum, si nos quoque qui pars mundi sumus, rerum wundanarum sorte frui- 


mur? 

Ἔθους γὰρ χωρισμὸς xo τοῖς ἀλύγοις ἐστὶ δυσφο- 
ρώτατος. Καὶ τότε εἶδον ἐγὼ βοῦν ἐπὶ φάτνης δα- 
αρύοντα τοῦ συννόµου αὑτοῦ καὶ ὁμοζύγου τελευτή- 
6αντος, xal τὰ λοιπὰ τῶν ἁλόγων αφοδρῶς τῆς συν- 
ηθείας ἔστιν ἰδεῖν ἀντεχόμενα. Σὺ δὲ οὐχ οὕτως Epa- 
θες, οὐδὲ ἐδιδάχθης. "AX ἀρχὴν μὲν φιλίαν λαμθά- 
νειν ix. μαχρᾶς ὁμιλίας xal χρονίου ἔθους, οὐδὲν 
ἀπειχός * ὀδύρεσθαι δὲ χωρισμὸν διὰ τὴν ἐπὶ πλεΐστον 
ἡμῖν γενοµένην διατριθὴν, παντελῶς ἄλογον. Οἴον, 
γυνὴ συνεκληρώθη σοι χατὰ τὴν χοινωνίαν τοῦ βίου, 
πᾶσαν ἡδονήν σοι χατὰ τὸν βίον παρεχοµένη, εὖὐθν- 
µίας δημιουργὸς, θυµηδίων πρόξενος, τὰ χρηστὰ 
συναυξάνουσα, ἐν ταῖς λοιπαῖς τὸ πλεῖστον µέρος τῶν 
ἀνιαρῶν ἀφαιρουμένη. Abrr δὲ ἐξαίφνης ἀναρπα- 
σθεῖσα οἴχεται. ΜΗ ἀγριαίνῃ τῷ πάθει, unb αὑτόμα- 
τόν τινα εἴπῃς εἶναι συντυχίαν τὸ γινόµενον, ὡς µή- 
δενὸς προαχτάτου τὸν χόσμον οἰγονομοῦντος * urbi 


Ibid. — Consuetudinis disjunctio brutis etiam 
perpessu difficillima est. Nam et bovem aliquando 
vidi in przsepio lacrymas edentem, cum is mor- 
tuus esset quocum pabulari et jugum trahere 
solebat. Átque etiam reliquas animantes rationis 
expertes consuetudini arctissime adhzrentes li« 
cet conspicere. Αἱ tu non ita eruditus atque in- 
stitutus es: verum ut amicitie initium ex longa 
familiaritate et diuturna consuetudine accipere 


D Irvudquaquam absurdum est; ita ob diuturnum 


usum disjunctionem postea lamentis prosequi , 
a ratione prorsus alienum fuerit. Exempli gratia : 
uxor tibi vite socia obtigit, omnem tibi duin 
viveret voluptatem praebens: hilaritatis artifex 
fuit, jucunditatum conciliatrix; res letas una 
tecum auxit, in tristibus maximam molestiaruim 
partem ademit. Ipsa porro repente de inedio ar» 


35 S. JOANNIS DAMASCENI 90 
ripitur. Ne ob calamitatem hanc in furorem pro- A ἐχπέσῃς τῶν ὄρων τῆς εὐσεθείας. Ἐπειδὴ γὰρ ὅλως 


rumpas, nec fortuitum quemdai esse casum id 
quod contigit, dicas ; perinde scilicet ac 8i nemo 
οι cujus cura et providentia mundus gubernetur : 
πες pielatis finibus excidas, Quoniam enim duo 
in carne una exstitislis , magnopere tibi ignoscen- 
«lum est, qui acerbo animo dissidium et conjun- 
ctionis divisionem feras; at minime tamen 
proinde aut cogitare, aut proloqui aliquid eorum 
qua non decent, conducibile fuerit. Istud enim 
animadvertas velim , quod qui nos eflinxit et ani- 
mavit Deus, proprium unicuique anime spatium 
concessit, atque alias aliis exitus metas prescri- 
psit. Etenim pro arcanis sapientie justitizeque 
su rationibus, hunc diutius in carne manere 
voluit, illum autem corporis vinculis ocius ex- 
solvi constituit, Quemadmodum ergo qui in vin- 
cula conjecti sunt, partim diutius in carcere 
inclusi afflictantur, partim celerius ex ejusmodi 
s&rumna eximuntur : sic etiam anima pro digni- 
tatis cujusque ratione, partim longiore temporis 
intervallo in hac vita detinentur, partim minore: 
sapienter nimirum, el profunde, ac prestantius 
quam humana mens consequi possit, Deo crea- 
tore nostro res cujusque nostrum gubernante et 
moderante. Απ΄ Davidem non audis dicentem : 
Educ de custodia animam meam ? ( Psal. οχι, 10.) 
Annon de sancto viro audivisti, quod soluta ip- 
sius anima sit? Quid Simeon? cum Dominum 
nostrum complecteretur, quam vocem  emisil? 
nonne hanc, Nunc dimittis servum tuum, Do- 
mine? (Luc. n, 29.) 5/4155 Ei enim qui ad supernam 
vitam citato cursu tendit, omni cruciatu et quovis 


ἐγένεσθε οἱ δύο εἰς σάρχα ulav, πολλὴ συγγνώμη τῷ 
τὴν διχοτοµίαν καὶ τὴν τῆς συναφείας διαίρεσιν 


. μετ᾽ ἀλγημάτων δεχοµένῳ ' οὐ μὴν τούτου ἕνεχεν, ἢ 


διανοεῖσθαί τι τῶν o) προσηχόντων, ἢ φθέγγεσθαί 
σοι λυσιτελές. Ἐννόησον γὰρ ὅτι ὁ πλάσας ἡμᾶς 
xal ψυχώσας θεὸς, ἰδίαν ἔδωκεν ἑχάστῃ ψυχῇ τὴν 
διαγωγἣν, καὶ ἄλλους ὄρους ἔπηξε τῆς ἐξόδου. Tbv 
μὲν γὰρ ἐπὶ πλεῖον παραμεῖναι τῇ παρουσίᾳ τῆς 
σαρχὸς ᾠχονόμησε, τὸν δὲ θᾶττον ἀπολυθῆναι τῶν 
δεσμῶν τοῦ σώματος διετάξατο, xavà τοὺς ἀῤῥήτους 
τῆς σοφίας αὐτοῦ xat τῆς δικαιοσύνης λόγους. Ὥσπερ 
οὖν οἱ ἐν ταῖς εἰρχταῖς ἐπιπίπτοντες, οἱ μὲν ἐπὶ 
πλείονα χρόνον τῇῃ χαχώσει δεσµωτηρίων ἕναπο- 
χλείονται, οἱ δὲ ταχυτέραν εὑρίσχουσι τῆς χαχοπα- 


B θείας ἁπαλλαγήν ' οὕτω xaX αἱ ψυχαὶ, αἱ μὲν ἐπὶ πολὺ 


προσκατέχονται τῇ ζωῇ ταύτῃ, αἱ ὃξ ἐπ) ἔλαττον 
κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς ἀξίας ἑκάστου, σοφῶς xai 
βαθέως, χαὶ ὡς οὐχ ἂν ἐφίχοιτο νοῦς ἀνθρώπων, τὰ 
περὶ ἑσχάτων ἡμῶν τοῦ Κτίσαντος προθλεποµένου. 
Οὖκ ἀκούεις λέγοντος τοῦ Aa6l6* ᾿Εξάγαγε ἐκ φυ- 
ἑαχῆς τὴ» ψυχή» µου; Οὐχ Ἠχουσᾶας περὶ τοῦ 
ἁγίου, ὅτι ἀπελύθη αὐτοῦ ἡ ψυχή; Ti δὲ Συμεὼν, ὅτε 
ἐντγναλίσατο τὸν Κύριον ἡμῶν, ποίαν ἀφΏχε φω: 
viv ; Οὐχ ὅτι Nor. ἀπο.ύεις τὸν δοῦ.ἰ)όν σου, Δέ- 
σποτα; Ti γὰρ ἐπειγομένῳ πρὸς τὴν ἄνω διαχω- 
Y^» βαρυτέρα πάσης χολάσεως καὶ δεσμωτηρίου παν- 
τὸς ἡ μετὰ τοῦ σώματός ἐστι διατριδή. Mh τοίνυν 
τῇ σεαυτοῦ ἀπολαύσει ἐπιζήτει τὰς περὶ τῶν ψυχῶν 


c διατάξεις ἀχολουθεῖν, ἀλλά λογίζου περὶ τῶν συν- 


αφθέντων χατὰ τὺν βίον, εἶτα θανάτῳ διισταµένων, 
ὅτι παραπλἠσιοἰ εἰσιν ὁδοιπόροις µίαν ὁδὸν πορευο- 
μένοις. 


carcere acerbior est cum corpore couimoratio. Quocirca ne illud άὔφγας, ut «qua de animabus a Deo 
decernuntur, oblectationi tux obsecundent : verum de his qui tibi in vita conjuncti fuerunt, el postliac 
morte dirempli sunt, hoc cogites, eos viatoribus qui viam eamdem obeant, similes esse. 


Ibid. Hom. de grat. act. — Nec inlempestivie 
mortes, nec ulla alia infortunia, quz preter opinio- 
uem irruant, nos unquam exlerrebunt, si. pietatis 
instituti doctrina sumus. Verbi gr., filius mihi ju- 
venis erat, solus generis mei successor, senecta 
solatium, generis ornamentum, zequalium suorum 
decus, columen domus, eam zeatis parlem agens 
quae suavissima est : hic morte abreptus excessil ; 
ac terra el cinis factus est, qui paulo ante, cum 
verba faceret, jucunde audiebatur, et amcnissi- 
mum paternis oculis spectaculum przbebat. Quid 
igitur faciam ? Num vestem concerpam ? num humi 
volutari, queritarique, et intolerabili quodam dolore 
affici, et iis qui adsunt, me ceu puerum aliquem ad 
verberum ictus exclamantem palpitantemque osten- 
dere sustinebo? Annon me potius ita comparabo, 
ut eorum quz accidunt necessitatem mecum repu- 
tans, nemini scilicet mortis legem parcere, sed per 
omnes ztales zque grassari, et omnia prorsus qua 
composita sunt, dissolvere, ejusmodi eventu tan- 
quam inusitato non conturber, nec mentem meam 
everti sinam, velut inopinata dejectus plaga? hoc 
jampridem edoctus, me cum morfalis essem, 100” 


Οὔτε ἁωρίαι θανάτου, οὔτε ἄλλαι τινὲς δυσχληρίσι 
ἁἀδοχήτως ἐπιοῦσαι ἐκπλήξουσιν ἡμᾶς ποτε, τοὺς 
παιδευοµένους τῷ λόγῳ τῆς εὐσεθείας. Οἶον, male 
pot ἣν νεανίας, όνος τοῦ Ὑένους διάδοχος, παρα- 
μύθιον γήρως, ἑγκαλλώπισμα Ὑένους, ἄνθος τῶν 
ὁμηλίχων», στήριγμα τῆς οἰχίας, αὐτὸ τῆς ἡλιχίας 
ἄγων 5b χαριέστατον, οὗτος ἀνάρπαστος οἴχεται * 
καὶ γη xaX χόνις Ὑέγωνεν, ὁ πρὸ Bpayéo; ἡδὺ μὲν 


D ἄχουσμα «φθεγγόµενος, Ίδιστον δὲ θέαµα (v τοῖς 


τοῦ γεννήσαντος ὀφθαλμοῖς. Τί οὖν ποιῄσομεν ; 
Καταῤῥήξομαι τὴν ἑσθητα, χαὶ χαταδέξοµαι κυλιν- 
δεῖσθαι χαμαὶ, χαὶ ποτνιᾶσθαι, χαὶ δυσανασχετεῖν, 
καὶ δειχνύειν ἐμαυτὸν τοῖς παροῦσιν, οἱονεὶ παῖδά 
τινα ὑπὸ πληγῶν ἐχθοῶντα xal ἁποσπαίροντα;, Ἡ 
τῷ ἀναγχαίῳ τῶν γινοµένων προσχὼν, ὅτι ἆπαρ- 
αίτητος ὁ τοῦ θανάτου νόμος, διὰ πάσης ὁμοίως 
ἡλιχίας χωρῶν, xat πάντα ἐφεξῆς τὰ σύνθετα δια- 
λύων, οὗ ξενισθήσομαι τῷ συµδάντι ; οὐχ ἀνατραπή- 
σοµαι τὸν νοῦν ὡς ὑπὸ πληγὰς ἁπροσδοχήτους 
καταῤῥαχδείς:; πάλαι προπεπαιδευµένος ὅτι θνητὺς 
Qv, θνητ»ν εἶχον τὸν παῖδα, καὶ ὅτι οὐδὲν τῶν ἀνθρω- 
πίνων βέδαιον, οὐδὲ εἰς τὸ παντελὰὲς παραμένειν 
τοῖς χτησαµένοις πέφυχεν. ᾽Αλλὰ xal πόλεις µεγάλαι, 





37 SACRA PARALLELA. | 38 
xai ἐπιφανεῖς τῇ τε τῶν κατασχευασµάτων Japmpó- A talem quoque fllium habuisse, nibilque humana- 


τητι, καὶ τῇ δυνάµει τῶν ἐνοικούντων, xal τῇ λοιπῇ 
χατὰ τὴν χώραν xai τὴν ἀγορὰν εὐθηνίᾳ διαπρέπου- 
σαι ἐν ἐρειπίοις νῦν µόνοις τῆς παλαιᾶς σεµνότητος 
τὰ σύμόολα φέρουσι. Καὶ πλοῖον πολλάκις ἐχ θα- 
λάττης διασωθὲν, χα) µυριάχις μὲν ταχυναντῆσαν, 
μυρίον δὲ φόρτον τοῖς ἐμπορευομένοις διαχοµίσαν, 
pid προσθολἡ πνεύματος Ἠφανίσθη ’ στρατόπεδα δὲ 
κρατῄσαντα μάχης πολλάχις τῶν ἑναντίων, περι- 
τραπείσης αὐτοῖς τῆς εὐημερίας, ἑλεεινὸν θέαµα 
xai διῆγημα Ὑέγονεν. Ἔθνη δὲ ὅλα χαὶ νῆσοι ἐπὶ 
μέγα δυνάµεως προελθοῦσαι, xal πολλὰ μὲν κατὰ 
T5", πολλὰ δὲ κατὰ θάλατταν ἑγείρασαι τρόπαια, 
πολὺν δὲ πλοῦτον Ex λαφύρων ἀθροίσασαι, χαὶ χρόνῳ 
χαταναλώθησαν, χαὶ αἰχμάλωτοι γενόµενοι, δουλείας 
τῆς ἐλευθερίας Ἠλλάξαντο. Καὶ ὅλως ὅπερ ἂν εἴπῃς, 
τῶν μεγίστων xal ἀφορήτων χαχῶν fj6n προλαθὼν 
ὁ βίος ἔχει τὰ ὑποδείγματα. 


rum rerum lirmum ac consistens esse, nec cum 
dominis suis in perpetuum manere natum exwse, 
Quin οἱ ingentes, et clare civitates, quae tum zdi- 
fieiorum splendore, tum incolarum potentia, tum 
reliqua regionis, fori, nundinarumque ubertate et 
copia ornatz erant, nunc in ruinis solis pristinzi 
magniflcentiz siyna ferunt. Adhzc navis quz se- 
pius incolumis e mari evasit, et sexcenties citato 
cursu mare peragravit, innumerasque negotiatori- 
bus merces gestavit, unico venti jmpetu obruta, et 
de medio sublata est. Exercitus quoque, qui δς- 
penumero liostes przlio superaverant, in contra- 
rium ipsis conversa felicitate, miserandum specta- 
culum, confabulationumque materia fuerunt. Gen- 
tes etiam integre , et insule, eum ad magnam 
potentiam pervenissent, et multa terra marique 
tropea erexissent, et amplissimas opes ex spoliis 


hostium collegissent, aut vetustale consumpl» sunt, aut captivitate oppressx, cum libertate sere 


vitutem commutarunt. Atque, ut omnia complectar, nullum tam magnum, nec 


tam  intolerabile ma. 


lum dixeris, cujus exempla vita humana non babeat. 


"Opa (1) εἰς τὴν πρὸς θεσσαλονιχεῖς "Ertato)hy 
πῶς γράφει περὶ τῶν χεχοιµηµένων * xaX οὐχ εἶπε, 
περὶ τῶν ἁποθανόντων * "να μὴ ἀυπῆσθε ὡς xal 
οἱ «Ἰοιποὶ ol uf) ἔχοντες ἐπίδα. Τὸ χαταχόπτεσθαι 
τοίνυν ἐπὶ τοῖς ἀπελθοῦσι, τῶν 00x ἑχόντων ἑστὶν 
ἑἐλπίδα. Vuyh γὰρ περὶ ἀναστάσεως οὐδὲν ἔπιστα- 
µένη, ἀλλὰ τὸν θάνατον τοῦτον ἀθάνατον elvat νοµί- 
ζουσα, εἰκότως περὶ ἁπολωλεχότων Χόπτεται xal 


Ex hom. 6 S. Chrysost. in 1 ad Thess. — Videsis 
in Epistola ad Thessalonicenses, quomodo scribat 
Apostolus : Nolumus vos ignorare de dormientibus 
(non dixit, de mortuis), ut non contristemini, sicut 
el celeri qui spem non habent (I Thess. 1v, 12). 
Plangere igitur εἰ diseruciari ob eos qui e vivis 
excesserunt, illorum est, qui spem non habeaat. 
Nam animus qui de resurrectione nihil sciat, sed 


θρηνεῖ, xal ἀφορήτως πενθεῖ, Σὺ δὲ 6 προσδοχῶν (? mortem hanc immortalem esse existimet, non ab 


ἀνάστασιν, τίνος χάριν ὁδύρῃ; Τῶν μὴ ἑχόντων ἑλ- 
πίδα ἑἐστὶν τὸ ὀδύρεσθαι. Αχούσατε τῶν γυναιχῶν 
ὅσαι φιλόθρηνοι, ὅσαι πρὸς τὰ πάθη ἀφορήτως 
φέρεσθε, ὅτι τὰ τῶν ἐθνικῶν πράττετε. El δὲ τὸ ἆλ- 
γεῖν ἐπὶ τοῖς ἀπελθοῦσιν ἐθνιχὸν, τὸ χατακόπτεσθαι 
xai χαταξαίνειν τὰς παρειὰς, τίνων ἄρά ἐστιν, εἰπέ 
μοι: Τίνος ἕνεχεν θρηνεῖς; εἰ πιστεύεις ὅτι ἀναστή» 
σεται, οὐχ ἀπόλωλεν. Όταν οὖν παΐδα ἀποδάλῃς Ev 
ἀώρῳ ἡλικίᾳ, οὐδὲν οὐδέπω πρᾶξαι δυνάµενον, τίνος 
ἔνεχεν θρηνεῖς; τί ἐπιζητεῖς; Ἐλπίδας, qnot, χρη- 
στὰς ἀνέφαινεν, xal προσεδόκων ὅτι µου προστή- 
σεται. Διὰ τοῦτο ζητῶ µου τὸν ἄνδρα, διὰ τοῦτο τὸν 
vlóv- καὶ διὰ τοῦτο χόπτοµαι xal θρηνῶ, οὐκ ἁπι- 
στοῦσα τῇ ἀναστάσει, ἀλλ ἔρημος βοηθείας γενοµένη, 


xai προστάτην ἀπολωλεχ»ῖα, τὸν σύνοιχον, τὸν bv D ferebat 


πᾶσι χοινωνοῦντα, τὸν παρηγσροῦντα ταῦτα πενθῶ. 
Οἶδα ὅτι ἀναστήσεται, ἀλλ᾽ οὗ φέρω τὸν μεταξὺ χω- 
ρισµόν. Ἠολὺς τῶν πραγμάτων ὁ ὄχλος ἐπιῤῥεῖ * 
πᾶσι πρόχειµαι τοῖς βουλοµένοις ἁδιχεῖν. Ταῦτα 
οὖχ ἀφίησί µε τὴν χηρείαν φἑρειν πράως. Auk ταῦτα 
κόπτοµαι, διὰ ταῦτα θρηνῶ. El ταῦτα πενθεῖς, τί 
δευτέροις ὁμιλεῖς γάµοις ; Mh φίλει τὸν ἄνδρα τοῦ 
θεοῦ πλέον, xai οὖχ αἰσθήσῃ χηρείας ποτέ, Διὰ «f; 
ὅτι προστάτην ἔχεις τὸν μᾶλλον φιλοῦντα ἀθάνατον. 
Αὐτὸν τίς σοι ἔδωχεν, ὦ γύναι; οὐχὶ αὑτός ; σὲ δὲ 
τίς ἐποίησεν ; οὐχὶ αὐτός; πόσης ταῦτα ὀργῆς τὰ 


re tanquam ob perditos angatur lamenteturque, 
5446 οἱ intolerabili luetu conficiatur. Tu vero qui 
resurrectionem exspectas, cur Jamentaris ? Lamen- 
tari eorum est qui spem non habent. Audite, mu- 
lieres, quzecunque ad luctum propense estis, atque 
in segritudines anipi impotenter proruitis, quoniam 
gentilium more agitis. Quod si ob eos qui e víta 
migrarunt, dolere ethinicum est ; age quorumnam, 
quaeso, est pugnis se contundere, et genas laniare? 
Quid enim est cur lugeas, si eum resurrecturum 
credas, ac non prorsus interiisse ? Cum ergo prae- 
matura adhuc ztate filium, quique nondum mune- 
ris quidquam obire valeat, amittis, quorsum luges? 
quid requiris ? Bonz spei, inquis, specimina prz- 
: huncque mihi presidio fore sperabam. 
Ob eam causam maritum desidero; hanc ob cau- 
sam filium. Atque idcirco in luctu et planctu ver- 
Sor, non quod resurreclioni diffidam, sed quod 
auxilio destituta sim, quod patronum amiserim, 
quod contubernalem , quod in omnibus rebus 50» 
cium, quod consolatorem. His nominibus in luctu 
ago, Eum, quidem resurrecturum esse, non me 
fugit : at intermediam disjunctionem ferre nequeo. 
Ingens negotiorum turba ingruit : quibusvis inju- 
riam inferre volentibus pateo. Hzc sunt qua vi- 
duitatem zquo placidoque animo ferre non sinunt, 


NOTA. 
(1) Hec strictim Damsscenus compegit ex. prolixiorihus Chrysostomi , qua Fillius ex integre 


transtulit et edidit. 





39 S. JOANNIS DAMASCENI 40 
His de causis pectus tundo : his de causis lanren- A ῥήματα; Τί τοιοῦτον ἔσχες παρὰ τοῦ ἀνδρός ; el γάρ 


tor. Si hiec tibi luctus est causa, eurnam ad secun- 
das nuptias convolas? Ne maritum magis quam 
Deum diligas : ac viduitatis molestias nequaquam 
persentisces. Quid ita? quia immortalem patronum 
atque antistantem habes qui te impensius amet. 
Maritum ipsum quis thi dedit, ο muller ?* annon 
ipse? te vero ipsam quisnam fecit? annon ipse? 
Quid? quantam verba hec iram merentur? Quid 
vero ejusmodi a marito babuisti? Nam si quid in 
te contulit beneficii : at id fecit cum tuis ipse be- 
neflciis afficeretur. In Deo autem nibil tale dicere 
queas. Neque enim ullis nostris beneficiis provo- 
catur Deus, ut tot tantisque nos itidem beneficiis 
augeal : verum cum ipse nulla re indigeat, boni- 


τι χαὶ εὑεργέτησεν, ἀλλ᾽ εὐπαθῶν. Ἐπὶ δὲ θεοῦ οὐδὲν 
τοιοῦτον ἂν ἔχοις λέγειν. Οὐ γὰρ εὐπαθῶν παρ’ ἡμῶν 
ὁ θεὸς, οὕτως ἡμᾶς εὑεργετεῖ, ἀλλ᾽ ἀνενδεῆς ὧν, ἐξ 
ἀγαθότητος µόνης Σὐποιεῖ τὸ τῶν ἀνθρώπων Ὑγένος. 
Βασιλείας σοι ἑπηγγείλατο, ζωὴν ἀθάνατον, δόξαν, 
υἱοθεσίαν ἔδωκεν , συγχληρονόµον τοῦ Μονογενοῦς 
ἐποίησεν. Σὺ δὲ τὸν ἄνδρα πενθεῖς ; τί τοιοῦτον 
ἐχεῖνος ἐγαρίσατο ; Τὸν Ίλιον αὐτοῦ ἀνέτειλεν * τὸν 
ὑετὸν ἔδωχεν * ταῖς ἑτησίοις τροφαῖς τρέφει. Οὖὐαὶ 
ἡμῖν Ex τῆς πολλῆς ἀχαριστίας. Διὰ τοῦτο λαμθάνει 
τὸν ἄνδρα, ἵνα αὐτὸν μὴ ζητῇς * δέον εὐχαριστεῖν, δέον 
πάντα ἐπ᾽ αὐτὸν ἐπιῤῥίπτειν. TL γάρ ἐστιν ὧν παρὰ 
τοῦ ἀνδρὺς ἔτυχες; ὠδῖνες, καὶ πὀνοι, xai ὕδρεις, 
καὶ λοιδορίαι, xaX ἐπιτιμήσεις πολλάχις καὶ ἀγανα- 


tate sola ad bene de homiaum genere merendum B χτήσεις. Οὐ ταῦτα παρὰ τῶν ἀνδρῶν; 'AXY ἔστι, 


adducitur. Regna tibi pollicitus est, seternam vitam 
et gloriam : adoptionem concessit, cohxredem 
Unigeniti fecit. Tu vero maritum luges? quid tale 
tibi ille largitus est? Deus solem suum oriri fecit, 
pluviam prebuit, annuis te cibis alit. O nos ingra- 
tissimo animo miseros! Eam ob causam tibi mari- 
tum rapit, ut ne ipsum requiras : cum contra gra- 
tias ipsi agere, omniaque in eum conjicere opor- 
teat. Quid enim a marito consecuta es? partus, 
dolores ac labores, contumelias, maledicta, objur- 
gationes, ssepe etiam indignaiones. Annon hzc 
sunt quie vobis a maritis accidunt? At, inquis, 
alia quoque peroptima sunt. Quauam vero illa? 
magnificis te vestibus ornavit, auro faciem tuam 
cinxit, venerationem libi apud omnes conciliavit. 
Habet quoque rex vestimenia, non vero ejusmodi : 
imo vestis est auro decora. Si vis, animam potius 
indue. At, inquis, maritus meus ab hominum con- 
temptu me vindicabat. Et quid hoc magnum? vi- 
duitas ccrte non te sinit in conjemptum demoni- 
bus venire. Tunc famulis tuis imperabas , si tamen 
imperabas ; nunc autem famulorum loco incorporeis 
copiis, principalibus, 5/57 et potestatibus, atque 
adeo ipsi rectori mundi imperas. Quisnam vero 
relictos fllios sit educaturus, anxii animi ee? pu- 
pillorum pater curam ipsorum geret. (uis enim, 
dic, qu:eso, ipsos tibi dedit * Annon Dominum audis 
in Evangeliis dicentem : Anima pluris est quam 


esca, et corpus plusquam vestimentum (Luc. xui, 22). ϱ 


Viden' quemadinodum 4 consuetudine, into ab in- 


fidelitate luctus nobis oriatur? At patre vita furcto . 


non jam zque clori illustresque fllii. sunt? Qui 
vero fieri possit ut, cum Deum patrem habeant, 
nequaquam clari sint ? Quot tibi homines ostendere 
liceat, qui cum a viduis siut educati, splendorem 
tamen consecuti sunt? quot rürsus sub patrum 
tutela educatos, corruptis tamen moribus exsti- 
terunt, et misere perierunt ? Nec vero eos contuea- 
ris, qui zonis aureis cincti sunt, non qui equis fe- 
runtur, aut qui in imperatorum aulis collucent, 
el asseclas habent ac. pedagogos. Ilz:c enim for- 
tasse sunt, quae viduis pupillorum suorum causa 
luetum cient, quando hoc secum reputant : llic 


φησὶ, xat &cepa χρηστά. Ποῖα δὴ ταῦτα; ἐχαλλώπισέ 
σε Ἱματίοις πολυτελέσι' χρυσία περιέθηχε τῷ προσ- 
ὠπῳ'' αἰδέσιμον πᾶσιν ἐποίησεν. Ἔχει καὶ οὗτος ὁ 
βασιλεὺς ἱμάτια, οὗ τοιαῦτα' ἰματισμός ἁστιν διά- 
χρυσον κόσμον ἔχων. Ἐὰν θέλῃς, περίδαλε «hv 


Ἰφυχήν. 'AXX' οὐχ ἐποίησεν εὐχαταφρόνητον ἀνθρώ- 


ποις ἐχεῖνος. Τί τοῦτο μέγα; ἡ μέντοι χηρεία οὐχ 
ἀφίησί σε γενέσθαι εὐχαταφρόνητον τοῖς δαίµοσιν. 
Ἰότε τῶν οἰκετῶν ἐκράτεις «v σῶν, εἴ γε πάντως 
ἐχράτεις * νυνὶ δὲ ἀντὶ τῶν οἰχετῶν, ἀσωμάτων 
δυνάµεων, τῶν ἀρχῶν, τῶν ἐξουσιῶν, τοῦ χοσµοχρά- 
τορος. Αλλά τὰ χαταλειφθέντα παιδία θρέφαι µερι- 
pvdc; ὁ πατὴρ τῶν ὀρφανῶν αὐτῶν προνοῄσεται. 
Τίς αὐτὰ δέδωκεν, εἰπέ gov; Οὐκ ἀχούεις τοῦ λέγον- 
τος Ev τοῖς Εὐαγγελίοις, ὅτι ' Ψυχἠὴ «.1είόν ἐστε 
τῆς τροφῆς, xal có σῶμα τοῦ ἐγδύματος:; Ὁρᾶς 


ὅτι ἀπὸ συνηθείας, ἀλλὰ ἀπιστίας ἡμῖν ὁ θρῆνος 


γίνεται; Αλλ' οὐκ ἔστι λαμπρὰ τὰ καιδία τοῦ πα: 
ερὺς τετελευτηχότος; Διὰ τέ τὸν θεὺν ἔχει πατέρα, 
xat οὐχ ἔστι Χαμπρά; όσους σοι δείξω ὑπὸ χηρῶν 
ἀνατραφέντας xal Ὑενομένους εὐδοχίμους; πύσους 
δὲ ὑπὸ πατράσιν ὄντας καὶ διεφθαρµένους καὶ ἆπον 
λωλότας; Mh πρὸς ἑχείνους (asc διεζωσµένους τὰς 
ζώνας πὰς χρυσᾶς , μηδὲ τοὺς bp ἵππων φερο- 
µένους , μηὴδὸ τοὺς bv τοῖς Ῥασιλείοις λάμποντας 
διὰ τοὺς πατέρας, μηδὲ τοὺς ἀχολουθοῦντας ἔχον» 
τας γαὶ παιδαγωχούς. Ταῦτα γὰρ ἴσως τὰς χἡ- 
pa; ἐπὶ τοῖς ὀρφανοῖς χόπτεσθαι υποιεῖ, ἑννοουμένας, 
ὅτι Καὶ οὗτος ὁ ἐμὸς παῖς, et γε ὁ πατὴρ αὐτοῦ πε. 
ριῆν, τοσαύτης ἂν ἁπήλαυσεν µακαριότητος * νῦν δὲ 
ἓν χατηφείᾳ xai ἀτιμίᾳ, καὶ οὐδενὸς λόγου ἄξιός 
ἐστιν. Μηδὲ ταῦτα ἐννοῄσῃς, ὦ γύναι, ἀλλὰ ἀναπέ- 
τασον τοῦ οὐρανοῦ τὰς πύλας' τῷ λογισμῷ κατάµαθε 
τὰ ἐχεῖ βασίλεια. Ἴδε τὸν ἐχεῖ καθήµενον βασιλέα. 
Ἔξεστιν, ἐὰν θέλῃς, ἐπὶ τοῖς οὐρανοῖς αὐτὸν στρατεῦ- 
σαι * εἰς Σχείνην κατάλεξαι τὴν στρατολογίαν. Οἱ γὰρ 
ἐχεῖ χαταλεγόµενοι οὐκ ἐφ᾽ ἵππων φέρονται, ἁλλ᾽ Ev 
γεφέλαις * οὖχ ἐπὶ γῆς βαδίξουσιν, ἀἁλλ᾽ εἰς τὸν οὐ- 
ρανὸὺν ἁρπάζονται * o0 παΐῖδας ἔχονσι τοὺς προηχον- 
μένους, ἀλλὰ τοὺς ἀγγέλους αὐτοὺς οὐ βασιλεῖ 
παρεστῄχασι θνητῷ, ἀλλὰ ἀθανάτῳ βασιλεῖ τῶν βα- 
σιλευόντων * οὗ ζώνην δερµατίνην περὶ τὴν ὀσφὺν 
ἔχοντες, ἀλλὰ τὴν δόξαν ἐχείνην τὴν ἅῤῥητον, xal 


ει SACRA PAHALLELA. |. 4 


βασιλέων γίνονται λαμπρότεροι. "Ev γὰρ τοῖς βασι- A 


λείοις ἐχείνοις, οὐ «τλοῦτος, οὐχ εὐγένεια, οὐδὲν ἄλλο 
ἡ ἀρετὴ ζητεῖται, ᾿Απεσχίσθης τοῦ ἀνδρὸς, ἀλλ 
ἠνώθης τῷ Χριστῷ. Oüx ἔχεις συνόµιλον τὸν ὁμόδου- 
λον, ἀλλ᾽ ἔχεις τὸν Δεσπότην. "Όταν εὔχῃ. οὐχὶ τῷ 
θεῷ διαλέγδις; ὅταν ἀναγινώσχεις, ἀχούεις αὗτου 
σοι διαλεγοµένου. Τί δέ σοι διαλέγεται; πολλῷ τοῦ 
ἀνδρὸς προσηνέστερα ῥήματα., Ὁ μὲν γὰρ ἀνὴρ, χᾶν 
χολαχεύῃ, οὗ πολλὴ ἡ τιµή ^ ὁμόδουλος Yáp ἐστιν. 
Ὅταν οὖν ὁ Δεσπότης τὴν δούλην κολαχεύῃ, τότε 
πολλὴ f θεραπεία. Πῶς οὖν ἡμᾶς οὐ θεραπεύει; 
"Axoucoy. Δεῦτε, qol, πρός µε, πάντες οἱ κοπιων- 
τες καὶ πεφορτισµένοι, κὰγὼ ἀγαπαύσω ὑμᾶς. 
Καὶ πἀλιν διὰ τοῦ προφήτου Bod λέγων * Mh) ἐπιϊή- 
σεται Tur ἐλεῆσαι τὰ ἔγγονα τῆς κοιίας αὐτῆς; 
El δὲ καὶ ἐπι]άθοιτο Tory, 44A" ἐγὼ οὐκ ἐπιλήσο- 
μαι, «ἐόγει Κύριος. Πόσου ταῦτα φίλτρου τὰ ῥήματα; 
Ἐπίστρεφον πρός µε, καὶ σωθήσῃ. Τί τούτων τῶν ῥη- 
µάτων ἤδιον ; ὁρᾷς διάλεξιν Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους. 
Ὑπόμεινον οὖν, ἵνα τῶν αἰωνίων ἁπολαύσῃς ἀγαθῶν. 


quoque filius meus, si pater ipsius adhuc superstes 
esset, pari felicitate frueretur : nunc vero in. mc- 
rore et contemptu est, nulloque omnino in pretio 
habetur. Ne, inquam, hzc cogites, πι {ερ : veruin 
animo et cogitatione coli portas aperi, atque pa- 
Jatium illud cognosce. Regem illic consistentem 
cerne. Potes, si libet, illum in colis militem scri- 
bere, atque in illam militiam ascribere. Nam qui 
illic accensentur, non equis vehuntur, sed nubi- 
bus : non in terra ambulant, sed in ccelum rapiun- 
tur : non pueros habent qui praeant, sed ipsos 
angelos : non mortali regi astant, sed immortali 
Regi regum : non zona pellicea cinctos lumbos : 
habent, sed ea gloria qu:& sermonis facultatem 
excedit ; atque adeo imperatoribus ipsis splendi- 
diores sunt. Etenim in illa aula, non divitiz, non 
nobilitas, aut aliud quidquam ejusmodi requiritur, 
sed virtus duntaxat. Ávulsa es a viro? at Christo 
conjuncta es. Conservum non habes qui tecum 
famuletur, sed Dominum habes. Cum oras, annon 


cum Deo colloqueris ? Rursus cum legis, hunc te alloquentem audis. Quidnam vero loquitur tibi? 
verba certe inulto suaviora quam maritus solebat. Nam etiamsi maritus te blanditiis demulceat, Ίου 
tamen non in magno bonore ponendum est : quippe qui conservus tuus sit. Cum ergo Dominus ancilla 
blanditur, tum vero ingens ejusmodi obsequium est. Quo igitur modo nos blande non deliniat? audi. 
Venite ad me, inquit, omnes qui laboratis, et onerati estis, et. ego reficiam vos (Math. xi, 28). Ac 
prursus per prophetam in hunc modum clamat : Nunquid oblivisci potest mulier fetus wteri sui?  &t 
si illa oblita fwerit, ego tamen non  obliviscar iui, dicit Dominus (Isa. xix, 19). Quantam amoris viza 
hxc verba pre se ferunt? Convertere ad me, et salvus eris. Quid his verbis jucundius? videsne 
Dei cum hominibus colloquium * Qui cum ita sint patientiam presta, ut sempiterna bona con- 
sequaris, 

Mi γὰρ ἁδαμάντινος Av Ἰὼδ τὴν καρδίαν: uj (.— Ejusd. — Nunquid Job adamantino corpere erat 


yàp ix λίθου ἣν πεποιηµένα αὐτῷ τὰ σπλάγχνα ; 
Ἔπεσον αὐτῷ δέχα παῖδες iv βραχείᾳ χαιροῦ ῥοπῇ, 
p πληγή συντριδέντες ἐν τῷ οἴχῳ τῆς θυµηδίας, 
ὧν χαιρῷ τῆς ἀπολαύσεως ἐπικατασείσαντος αὐτοῖς 
τοῦ διαδόλου τὸ οἴχημα. Elbsv «τράπεζαν αἵματι 
μεμιγµένην ' εἶδεν παΐῖδας, διαφόρως μὲν χατὰ «by 
χρόνον ἀποτεχθέντας, xowi] δὲ ὑπελθόντας τοῦ βίου 
τὸ τέλος. Οὐχ ὤμοξεν * οὗ χατετίλατο τὴν κόµην ; 
Ο3χ ἀφῃηχέ τινα φωνὴν ἁγενῆ, ἀλλά τὴν ἀοίδιμον Exel- 
νην, xaX παρὰ πᾶσιν ἀνυμνουμένην ἓν παβῥησίᾳ 
ἐφθέγξατο᾽ 'O Κύριος ἔδωκεν, ὁ θεὸς dgelJAaco* 
ὡς τῷ Πυρίῳ ἔδοξεν, οὕτως καὶ ἐγένετο * εἴη «à 
ὄνομα κυρίου eb Aornpévor εἰς τοὺς αἰῶνας. Mf 
ἀσυμπαθὴς ὁ ἄνθρωπος; xa πῶς, ὃς ye περὶ ἑαυ- 
τοῦ λέγει, Εγὼ ἔλχαυσα ἐπὶ παγτὶ ἁδυνάτῳ; 


Ἠτιμάσθης; ἀλλὰ πρὸς τὴν δόξαν τὴν διὰ τῆς 
ὑπομονῆς ἐν οὐρανοῖς ἀποχειμένην ἀπόθλεφον. Ἐζη- 
µιώθης; ἀλλ' ἑνατένισον τῷ πλούτῳ τῷ ἐἑπουρανίῳ, καὶ 
τῷ θησαυρῷ ὃν ἀπέθου σεαυτῷ διὰ τῶν ἀγαθῶν πρά- 
ξεων. Ἐξέπεσας τῆς πατρίδος; ἀλλ’ ἔχεις πατρίδα τὴν 
ἐπουράνιον ᾿Ἱερουσαλήμ. ἸΤέχνον ἀπέδαλες; ἀλλ' 
ἀγγέλους ἔχεις μεθ’ ὧν χωρεύσεις περὶ τὸν οὐρανὸν 
τοῦ Θεοῦ, χαὶ εὐφρανθήσῃ τὴν αἰώνιον εὐφροσύνην. 
Οὕτως ἀνατ:θεὶς τοῖς παροῦσιν ἀνιαροῖς τὰ προσ- 
δοχώµενα ἀγαθὰ, φυλάξεις σεαυτῷ τὸ ἄλυπον τῆς 
ανχῆς xoi ἁτάραχον, ἐφ᾽ ᾧ προσχαλεῖται ἡμᾶς 
Ἡ νοµοθεσία τοῦ ᾽Αποστόλου.-- Mite τὰ φαιδρὰ 

Ῥμτλοι. Gn. XCVI, 


nunquid ipsius viscera ex lapide constabant ? Exi- 
guo temporis momento decem ipsi filii uua plaga 
conciderunt in domo lztüitie, diabolo edem in eos, 
cum epulis et oblectationibus vacarent, concutiente. 
548 Vidit mensam eruore conspersam : vidit 


filios dispari quidem tempore in lucem editos, si- 


mul autem e vita sublatos. Non ingemuit, non 
comam evulsit, non vocem ullam ignavam emisit ; 
sed pr:eclaram illam atque omni laude celebratam 
fldenti animo prolocutus est : Dominus dedit, Do- 
minus abstulit : sicut Domino placuit, ita factum 
esl ; sit nomen Domini benedictum im secula (Job 1, 
21). Num durus quispiam hie homo erat, qui mi- 
seriis aliorum non moveretur? Qui tandem istud, 


D cum ipsemet de se dicat : F'lebam cum eo qui erat 


affictus (Job xxx, 25). 

Ejusd. — lguowminia affectus es ? ad gloriam illam 
qua per patientiam in canis recondita est, oculos 
conjice. Detrimentum passus es? in coelestes divi- 
tias oculos fige, inque éum thesaurum quem per 
probas actiones tibi condidisti. Patria pulsus es? 
at patriam habes coclestem Jerusalem. Filium ami- 
sisti? at augelos habes quibuscum circa Dei thro- 
num choros agitabis, et seterna voluptate afficie- 
ris. Ad hanc scilicet modum prasentibus molestiis 
exspeciata bona opporens, tranquillum ac moerore 
vacuum animi statum ipse tibi conservabis, ad 
quem nempe nos Apos!eli lex invitat. — Da opp». 


2 


43 S. JOANNIS DAMASCENI 4i 
ram ut nec res secunde nüniam armimo tuo keti- Α τῶν ἀνθρώπων περιχαρείας ἀμέτρους ἁἐμπο,εέτω ocu 


tiam afferant, nec rursus acerbe hilaritatem ipsius 
moestitia et contractione dejieiant. 

S. Batil. in mart. Jul. — In. lugentium calami- 
tatibus esse tristem consentaneum est. Etenim ita 
demum eorum qui dolent, animos tibi conciliabis, 
si nec in eorum acerbis casibus hilarem animum 
preferas, nec alienos dolores susque deque habeas. 
Non tamen cum iis qui morent, immodico merore 
alfici convenit, nec cum eo qui adversa for- 
tuna conflictatur exclamare et aflligi, aut in aliis 
rebus eum imitari et sequi, cui dolor tenebras offu- 
dit. Hinc enim calamitatem auxeris potius quam 
lenieris., 

Ibid. — Qui jacentem cupit erigere, is eo qui 
prostratus est, sublimior prorsus esse debet. Qui 
vero item concidit, altero quoque a quo excitetur, 
opus habet : ceterum rerum eventibus submor- 
deri, et tacite cum morentibus contristari :sequum 
est. 

Ejusd. — Cur opes nostras prudenti Domino non 
committamus, quas ad libitum adininistret, sed 
velut propriis exspoliemur, exeandescimus, atque 
eorum qui ex hac vita decesserunt, tanquam af- 
fecti injuria sint, vicem dolemus. 

Eju:d. — Hoc nomine discruciemur, quod in 
hisce sepulcris quz:e circuaiferimus , diuturniorem 
moram trahimus : et, qui dii facti sumus, peccati 
mortem, ut homines, obimus. 

S. Greg. Nas. Orat. in. Casar. — Quandiu de- 
functum lugebimus adhue? annon ad idem domici- 
lium contendimus? annon lapidem eumdem quam- 
primum subituri sumus? annon pulvis idem brevi 
futuri sumus ? Hujusmodi vita nostra est, fratres : 
hujusmodi in terra ludicrum est, ut cum non 
fuerimus, nascamur, et cum nati simus, alio mi- 
gremus. ' 

S. Chrysost. — Ne filii tui, o homo, quieti invi- 
deas: verum hoc noveris, eum obita morte, ad 
meliorem letitiam migrasse, atque ad przstantio- 
rem regionem pertexisse ; teque non lilium ami- 
sisse, verum in tuta jam sede collocasse. Cave igitur 


QvyT, μήτε τὰ λυπηρὰ χατηφείαις, καὶ Φυστολαῖς τὸ 
γαὔρον αὐτῆς ταπεινούτω, 

Ἐπιστυγνάζειν ταῖς συμφοραῖς τῶν πενθούντων 
ἀχόλουθον. Οὗτιο γὰρ σεαυτὺν οἰχειώσῃ τοῖς πά- 
σχουσιν ph καθιλαρευόμενος τῶν συμφορῶν, μηδὲ 
ἐναδιαφορῶν τοῖς ἀλλοτρίοις ἀλγήμασιν. O0 piv 
περαιτέρω γε σονεχφέρεσθαι τοῖς λυπουµένοις προσ- 
χεν, ὥστε ἢ συνεχθοᾷν,ἡ συνθρηνεῖν τῷ πεπονθότι, 
Ἡ iv τοῖς μὲν ἄλλοις μιμεῖσθαι xal ζηλοῦν τὸν ἐςσ- 
κοτωµένον ὑπὸ τοῦ πάθους. Ἐκ τούτων ἐπιτείνειν 
μᾶλλον ἔστι τὴν συμφορὰν, 3) πραῦνειν, 


Ὁ τὸν κείµενον ἐγεῖραι βουλόμενος, ὑψηλότερος 


B εἶναι τοῦ πεπτωχότος πάντως ὀφείλει. Ὁ δὲ dE 


[σου χαταπεσὼν, ἑτέρου xal αὐτὸς τοῦ ἀνιστῶντος 
δεῖται, ἀλλὰ δάχνεσθαι μὲν ὑπὸ τῶν γινοµένων, 
xai ἡσυχη τοῖς λυπουµένοις ἐπιστυγνάξειν προος- 
f xov. 

Τί oóx ἐπιτρέπομεν τὰ ἑαυτῶν χτήµατα πρὺς 
τὸ δοχοῦν διατίθεσθαι τῷ φρονίμῳ Δεσπότῃ, ἀλλ) 
ὡς οἰχείων στερούµενοι ἀγαναχτοῦμεν, xal τοῖς 
ἀποθνήσχουσιν ὡς ἁδιχηθεῖσιν συμπάσχοµεν. 


Λυπηθῶμεν, ὅτι βραδύνοµεν τοῖς τάφοις, ol; 
περιφέροµεν, ὅτι ὡς ἄνθρωποι ἀποθνῄσχομεν τὸν 
τῆς ἁμαρτίας θάνατον, θεοὶ γεγονότες. 


Πόσον ἔτι τὸν ἁπελθόντα πενθήσομεν ; οὐ πρὸς 
τὴν αὐτὴν ὀπειγόμεθα µονήν; οὗ τὸν αὐτὸν ὑποδυσό- 
µεθα λίθον αὐθίχα ; οὐχὶ αὐτὴ χόνις μετὰ μικρὸν 
ἑσόμεθα. Τοιοῦτος ὁ βίος ἡμῶν, ἀδελφοί * τοιοῦτον 
ἐπὶ γῆς παίγνιον, οὐκ ὄντας γενέσθαι, καὶ γενοµέ- 
νους ἀναλυθῆναι. - 


Mh φθόνει τῇ ἀναπαύσει τοῦ υἱοῦ σου, ἄνθρωπς, 
ἀλλά γνῶθι, ὅτι εἰς βελτίονα χαρὰν µετέστη, xat 
πρὸς ἀμείνω λῆξδιν ἀπεδήμησεν ὁ τελευτήσας᾽ xai 
οὖχ ἀπώλεσας τὸν υἱόν σου, ἁλλ᾽ ἐν ἀσύλῳ λοιπὸν 
ἀπέθου χωρίφ. Mi) τοίνυν λέγε, ὅτι Οὐχέτι χαλοῦ- 


dicas : 5/59 Non jam pater vocabor. Quid enim est, D µαι πατἠρ. Auk τί, εἰπέ pot, τοῦ υἱοῦ µένοντος ; 


quaeso, quamobrem manente fllio pater jam appel- 
lari desinas? num enim filium perdidisti ? num fllii 
jacturam fecisti? Imo vero potius adeptus es, et 
certius babes. Ob idque non hic tantum , sed etiam 
in ccelo vocaris pater. 

S. Nili. — Propter mortuum noli lamentari. 
Commune siquidem hoc iter est : ae beatus qui 
antevertit. 


TIT. VII. — De morte, et mortis metu. 


Gen. xu, 10-19. — « Facta est fames in terra, et 
descendit Abram in /Egyptum, ut peregrinaretur 
ibi. Dixitque uzori suce: Novi quod pulchra sis 
mulier, et quod cum te viderint AEgyptii, dicturi 
sunt : Uxor illius est, et interficient me, te vero 
reservabunt. Dic ergo, obsecro te : Quia soror illius 


ph γὰρ ἀπέθδαλες τὸ παιδίον; μὴ γὰρ ἁἀπώλεσας 
τὸν υἱόν; μᾶλλον ἐχτήσω, xal ἀσφαλέστερον ἔσχες. 
Διὰ τοῦτο οὐχέτι ἐνταῦθα µόνον καλεί macho, ἀλ) à 
xai ἐν οὐρανῷ. 


Mh θρήνει ἁπὶ vexpip. Κοινὴ γὰρ ἡ ὁδὺς, παὶ ὁ 
φθάσας, µαχάριος. 


ΤΙΤΑ. Η’, — Περὶ 0avdcov, καὶ φόδου ἐξ αὐτοῦ 
γεγοµέγου. 

c Ἐγένετο λιμὸς ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ χατέδη ΄Α6ραμ 
εἰς Αἴγυπτον παροικῆσαι. Καὶ εἶπεν τῇ γυναιαὶ αὐτοῦ" 
Γινώσχω ἐγὼ ὅτι γυνὴ εὐπρόσωπος εἶ ' ἕσται οὖν 
ὡς ἂν ἴδωσί σε οἱ Αἰγύπτιοι, ἑροῦσιν ὅτι Γυνὴ αὐτοῦ 
αὕτη, xal ἀποχτενοῦσί µε, σὲ δὲ περιποιῄσονται. 
Eink δὲ, ὅτι ᾿Αδελφὴ αὑτοῦ εἰμι, ὅπως ἂν εὖ μού γά- 








i5 SACRA PARALLELA. | 46 
νηται διὰ σὲ, καὶ ζήσεται ἡ ψυχή µου ἕνεχεν σοῦ. Α sum; ut bene sit mihi propler te, οἱ vivat anima 


Ἐγένετο δὲ ἠνίκα εἰσῆλθεν "Αδραμ εἰς Αἴγυπτον, 
ἰδόντες οἱ Αἰγύπτιοι τὴν γυναῖχα ὅτι χαλὴ ἣν σφόδρα, 
ἐπῄήνεδάν αὐτὴν πρὸς Φαραώ. Καὶ τῷ "Αδόραμ εὖ 
ἐχρήάαντυ δι αὐτήν. Καὶ ἧτασεν ὁ Geb τὸν apa 
ἑτασμοῖς µεγάλοις xal πονηροῖς, xat τὸν οἶχον αὐτοῦ 
περὶ Σάρας τῆς γυναιχὸς 'Αθραμ. Καὶ αὰλέσας δὲ 
Φαραὼ τὸν "Αδραμ, εἶπεν αὐτῷ ΄ Τί τοῦτο ἑβοίησάς 


μοι, καὶ οὐκ ἀπήγγειλάς itt ὅτι γυνή σού ἐστιν, xay — Abram, dixit οἱ : 


ἔλαθόυ αὐτὴν ἐμαυτῷ εἰς γυναῖχα * καὶ ἰδοὺ ἡ γυνή 
σου, χαὶ λαθὼν ἆ πδτρεχει » 


ε Παρῴχησεν ᾿Αθραὰμ iv Γεράροις. Εἶπεν δὲ 
Ἀθραὰμ περὶ τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, ὅτι ᾽Αδελφή μού 
ἐστιν: Βφὑθήθη γὰρ εἰπεῖν, ὅτι Γυνὴ μού ἐστιν; µή- 


ποτε χτε[νώσιν αὐτὸν οἱ ἄνδρες τῆς πόλεως. Εἶπεν B 


Αθιμέλεχ τῷ 'A6paáp.* Τί ἐποίησάς µοι τοῦτο: 
εἶπεν δὲ "A6paág.- Εἶπα" Ἆρα οὐχ ἔστι θεοσέδεια iv 
τῷ τόπῳ τόύτῳ, xal ἀποκτενοῦσί µε δι’ αὐτήν. » 


Ὁβοίὼς Ἰααὰκ παρῴχησεν ἐν Γεράροις, xat εἶπε 
τῇ Ῥεδέκκᾳ ὁμοίως, 

« Ἐφοθήθη Δαθὶδ ἀπὸ προσώπου ᾽Αγχοὺς βασι- 
λέως Γὰ0, xat ἡλλοίωσεν τὸ πρόσωπον αὑτοῦ  χαὶ 
παρεφέρετύ, χαὶ ἔδιπτε, καὶ τὰ σίελα αὐτοῦ χἀτέῥ- 
pex ἐπὶ τὸν πώγωνα αὐτὸῦ. » 

« Αλέότειλεν Ἰεζάδελ πρὸς Ἠλίου, xai εἶπεν 
Τάδε οιῇσειάν pol οἱ θεοὶ, xal τάδό προθείησαν, 
ὅτι αὔριον θήδομαι τὴν φυχἠν σου ὡς φυχὴν ἑνὸς ἐξ 


mea ob gratiam tui. Et factum est, cum Abram, 
introivit in Zgyptum, videntes Zgyptii mulierem, 
quod pulchra esset nimis, laudaverunt cam apud 
Pharaonem, et Abram benefecerunut propter ipsam; 
Et animadvertit Deus in Pharaonem animadver: 
sionibus magnis et malis, et in. domum ejus, ob 
Saram uxorem Abram. Advocans autem Pharao 
Quid hoc fecisti mild, et non 
nuntiasti mihi quod uxor tua sit? et accepi eam 
mibi in uxorem, Et ecce uxor tua, et accipiens 
eam, abecede. 5 | 

Gen. xx; 1-5. — « Peregrinus egit Abraham in 
Geraris: Dixit autem Abraham de uxore sua; quid 
Soror ea est; Timuit enim dicere ; Uxor mea est, 
ne forte interficerent eum homines civitatis, etc. 
Et dixit Abimelech ad Abrabam : Quare hoc fe- 
cisti ? Respondit autem Abraham : Dixi : Forte non 
est timor Dei in loco isto, et occident me propter 
ipsam. » 
*- Consimiliter peregrinatus est Isa&c in Geraris, 
et eodem modo Rebeccz locutus est (Gen, xxvi, 6). 

I Περ. xxi, 12. — « Et timuit David a tacie 
Ancbus tegis Geth, et immutavit vultum suum ; 
et collabebatur inter manus eorum, defluebanique 
εαν in barbam ipsius. » 

]1I Reg. xix, 2. — « Misit Jesabel ad Eliam, 
et dixit : Hzc mihi faciant dii; et hac addant, nisi 
tras posuero animam tuam sicut animam unius ex 


αὐτῶν. Καὶ ἐφοδήθη, xal ἐπορεύθη ὁδὸν ἡμερῶν τεσ- c, ipsis. Et timuit, et perrexit viam quadraginta die- 


capáxovca. » 
t Τότὲ ol μαθηταὶ ἀφέντες «bv Ἰησοῦν Eguvov. » 


"Eveattv ἀνθρώπῳ παντὶ τὸ δεδιέναι τὸν θάνατον. 


TITA. 6’. --- Περὶ θα1άσσης. 

Ἰσχύ: χατέπαυσε τὴν θάλασσαν ' ἐπιστῆμῃ δὲ 
ἕστρωσε τὸ χῦτος αὐτῆς. » 

ε Ἔφραξα θάλασσαν ἓν πύλαις, ἠνίχα ἐμαιοῦτο, 
xal àx χοιλίας µητρὸὸ αὗτὴν ἐξεπορεύετο. Ἐθέμὴν 
δὲ αὐτῇ νέφος ἀμφίασιν, ὀμίχλην δὲ αὐτὴν ἑσπαρ- 
Υάνωσα. Ἐθέμην δὲ ὅρια, περιθεὶς κχλεῖθρα xal 
πύλας, εἶπον αὐτῇ * Μέχρι τούτον ἐλεύσῃ, xal οὐχ 
ὑπερδήσῃ, ἁλλ ἓν σεαυτῇ συντριθήσεταί σου τὰ 
χύµατα. » 

« Συνάγων ὡσεὶ ἀσχὸν ὑδαία θαλάσσης, » xài τὰ 
λοιπά. 

« 'O συνταράσσων τὸ αῦτος τῆς θαλάσόσής, » xat 
τὰ λοιπά. 

ε Σὺ ἐχραταίωσας kv τῇ δυνάµει dou. «ἣν θάλασ- 
σαν, σὺ συνέτριφας, » xai τὰ λοιπά. 

« Αὕτη fj θάλασσα µεγάλη, καὶ ἐὀρύχωρος, » xai 
τὰ λοιπά, 

« Οἱ χαταθαΐνοντες εἷς θάλασσαν Ev πλοίοις, » καὶ 
«à λοιπά. 

« Πάντες οἱ χείµαῤῥοι πορεύονται εἷς τὴν θάλασ- 
σαν, χαὶ fj θάλασσα οὐκ ἔστι πιμπλαμένη. » 

« Ἑν τῷ τιθέναι τῇ θαλάσσῃ ἀκριθασμὸν αὐτοῦ, 
καὶ ὕδατα οὐ παρέλεύσεται τὸ στόµα αὐτοῦ. » 


- - . . T. 95 ο. 


rum. » 

Matth, xxvi, 50. — « Tunc discipuli relicto Jesu 
fugerunt. , 

Cyrill. — Omnibus hominibus hoe insitum est, 
ut mortem extimescant; 

TIT, IX. — De mari. 

Job xxvi, 19. — « Fortitudine sedavit mare. 
scientia autem stravit cavitatem ejus. » 

Job 1xxvut, 8:10; — « Conclusi ostiis mare, quan- 
do erumpebat, et de vertre matris sue proficisce- 
batur. Posui autem ei nubem vestimentum, cali 
gine autem quasi pannis obvolvi. Posui termines, 
circumponens claustra et januas. Et dixi ei 1 Usque 
hüc venies, et non procedes auplius, οἱ irí. teipsa- 
confringentur fluctus tui. » 

Psal. xxu, 7. — « Congregans sicut in utre 
aquas maris, 5 etc. 

Psaál. uxiv; 7. — « Qui conturbat profundum 
maris, » eic. 

550 Psal. 1xxin; 14. — « Tu confirmasti in 


: virtute tua mare, tu contribulasti, » etc. 


Psal, cut, 93. — « Hoc mare magnum et spatioe 
sum manibus, » etc. . 

Psal. cvi, 25. — « Qui descendunt mare in na- 
vibus, » etc. 

Eccle. 1, 1. — « Omnia flumina intrant in mare, 
et mare non redundat. » 

Prov. viti, 27.—« Quando. statuebat mari termi- 
num suum, et aqu» nop pretergredientur pre- 
ceptum ejus. » 


£T S..JOANNIS DAMASCENI i8 


ba. xum, 16.—« Dominus qui dat viam in mari, A 


et in aqua forti semitam. » 

| Jerem, v, 22, 25. — « Qui posuit arenam termi- 
num mari, precepto sempiterno, et nen supergre- 
dietur illud. Eti comniovebuntur, et sonabunt 
fluctus ejus, et non transgredientur illud. Qui de- 
dit sonitum in mari, et sedavit fluctus ejus : Domi- 
nis omnipotens nomen jpsius. » 


: Sap. xiv, 2-5.—« Ut navis merces ferat, homines 


excoyitaverunt, et artifex sapientis fabricavit sua. 
Tua autem, Pater, providentia gubernat : quoniam 
dedisti et in mari viam, et in aquis semitam for- 
tissimam : ostendens quoniam potens es ex oimni- 
bus salvare, etiamsi sine arte aliquis adeat mare. 
Vis autem minime otiosa esse sapientis opéra? et 


« Κύριος ὁ δοὺς ὁδὺν ἐν θαλάσσῃ, xat ἐν ὕδατι 
ἰσχυρῷ τρίδον. » » 

« Ὁ τάξας ἄμμον ὅριον τῇ θαλάσσῃ προστάγµατι 
αἰωνίῳ, καὶ οὐχ ὑπερθήσεταί αὐτὸ, xai ταραχθἠσε- 
ται, καὶ Ἰχήσουσι τὰ χύµατα αὐτῆς, καὶ οὐχ ύπερ- 
θήσεται αὑτό. 'O δοὺς χραυγὴν ἓν θαλάσσῃη, xol 
ἑχοίμισεν τὰ χύµατα αὐτῆς. Κύριος ὁ παντοκράτωρ 
ὄνομα αὐτοῦ. » 

€ Τὴν μὲν ὀλχάδα ὀρέξει πορισμῶν ἐπενόησαν &v- 
θρωποι, τεχνίτης δὲ σοφίᾳ κατεσχεύασεν. Ἡ δὲ of, 
Πάτερ, διαχυδερνᾷ πρόνοια. ὅτι xaX ἓν θαλάσσῃ 
ἔδωχας ὁδὸν, xai ἐν ὕδασι τρίδον ἀσφαλῆη, δειχνὺς 
ὅτι δύνασαι ἐχ παντὸς σώζειν, εἰ xat ἄνευ τέχνης 
τις ἐπιθῇ. θέλεις 6k μὴ ἀργὰ εἶναι τὰ τῆς σοφίας 
ἔργα, xal διὰ τοῦτο χαὶ ἑλαχίστῳ ξύλῳ πιστενουσιν 


propter hoc etiam et exiguo ligno credunt bomines P ἄνθρωποι φυχὰς, xal διςελθόντες χλύδωνας σχεδίᾳ 


animas suas, el transeuntes mare per ratem libe- 
rati sunt. » 

Eccli. χι, 16, 17. — « Qui navigant mare, 
enarraverunt periculum ejus, et auditu aurium 
nostrarum adwiramur, Et illic preclara opera et 
mirabilia. Habitiatio omnis animantis, creatura 
cetorum. ) 

S. Basil. hom, & in Hexaem. — Saepeuumero 
mare a ventis actum in furorem, ac fluctibus in 
$ummam altitudinein assurgens, simulatque littora 
duntaxat tetigerit, impetu suo in spumam dissoluto 
revertitur. Annon me meluetis, dicit Dominus, 
qui pono arenam terminum mari ; arena, qua nihil 
imbecillius est, mare quod ventorum vis reddit 
intolerabile, ceu freno quodam coercetur. 

lbid. — Jucundum plane spectaculum est albe- 
&cens imnare, cum firma ipsum tranquillitas obtinet : 
jucundum item, cum ]Jenibus auris crispans ter- 
gui, purpureum aut czruleum colorem intuentium 
oculis injicit, nec vicinam continentem vehemen- 
«μας verberat, sed velut amicis quibusdam paca- 
tisque complexibus consalutat. 

lbid. — Mare terras longe inter se distantes 
nexu $uo copulat, liberum navigantibus commer- 
cium przbens. Atque tum mercatoribus opes con- 
ciliat, tum vite penurias facile sarcit : tam iis qui 
rerum €opia abundant, id afferens ut ea possint 
exportare, quam illis qui inopia conflictantur, ne- 
cessaria subministrans. 

S. Greg. Nas. orat. 2 Theol. — Si magnitudi- 
nem maris admirari non possem, at saltem lenita- 
tem ipsius mirarer, quove pacto, elsi solutuin est, 
intra suas metas sese contineat. Sin lenitatem mi- 
rari nequirem, admiratione profecto magnitadinem 
prosequerer. Quoniam vero utrumque ipsi inest, in 
'* utroque robur ejus preedicemus. Quid ipsum coegit? 
quid tanquam vinculis quibusdam hoe astrinxit? 
- quonam modo attollitur, et intra terminos suus 
eonsistit, ac si vicinam terram vereatnr? Qui 6t 
. ut et fluvios omnes eapiat, et tamen ol» exuberan- 
tem suam 551 copiam idem semper maneat? 
- quonam pacto arena ipsi limes est? qualenam ele- 
inento preceptum circumcinxit super facien aqua? 


ἐσώθησαν. » 


« Oi πλέοντες τὴν θάλασσαν , διηγήσαντο τὸν χίν- 
δυνον αὑτῆς, xal ἀχοῇῃ ὠτίων ἡμῶν θαυνμάζομεν. Καὶ 
ἐχεῖ τὰ θαυμάσια xal παράδοξα ἔργα, ἑποιχία παν- 
τὸς ζώου, χτίσις χητῶν. » 


Μαινομένη πολλάκις ἐξ ἀνέμων θάλασσα, καὶ εἰς 
ὕψος μέγιστον διανισταµένη τοῖς χύμασιν, ἐπειδὰν 
µόνον τῶν αἰγιαλῶν ἄψηται, εἰς ἀφρὸὺν διαλύσασα 
τὴν ὁρμὴν, ἐπανῆλθεν. Ἡ ἐμὲ οὗ φοδηθῄσεσθε, λέ- 
γει Κύριος, τὸν τιθέντα ἄμμον ὅριον τῇ θαλάσσῃ; τῷ 
ἀσθενεστάτῳ πάντων, «fj ψάμμῳ, fj ταῖς βίαις τῶν 
ἀνέμων ἀφόρητος χαλινοῦται θάλασσα. 


Ἡδὺ δὴ θέαµα, λευχαινοµένη θάλασσα, vas, 
νης αὐτὴν σταθερᾶς κατεχούσης' ἡδὺ δὲ xal ὅταν 
πραεἰαις αὐραῖς τραχννοµένη τὰ νῶτα, πορφυροῦσαν 
χρόαν, ἣ χυανἣν τοῖς ὁρῶσιν προσθάλῃ:' ὅτε οὐδὲ 
τύπτει βιαίως τὴν γείτονα χέρσον, ἀλλ’ otov εἰρηνι- 
xaig τισι περιπλοχαῖς ἀσπάζεται. 


Θάλασσα συνάπτει δι) ἑαυτῆς ἀχώλντον τοῖς ναυτι- 
λομένοις τὴν ἐπιμιξίαν παρεχοµένη, xol πλούτου 
πρόξενος ἐμπόροις γίνεται, xat τὰς τοῦ βίου χρείας 
ἑπανορθοῦται,ῥᾳδίως ' ἐξαγωγὴν μὲν τῶν περιττῶν 
τοῖς εὐθηνουμένοις παρεχομένη, ἐπανόρθωσιν ὃδ 
τοῦ λείποντος χαριξοµένη τοῖς ἐνδεέσιν. 


Θαλάσσης, εἰ μὲν τὸ μέγεθος οὐκ εἶχον θαυµάσαι, 
ἑβαύμασα ἂν τὸ ἥμερον, xai πῶς ἴσταται λελυμένη 
τῶν ἱδίων ὄρων ἑντός' εἰ δὲ μὴ τὸ μερον, πάντως 
τὸ μέγεθος. Ἐπεὶ δὲ ἀμφότερα, τὴν &v ἀμφοτέροις 


δύναμιν ἐπαινέσωμεν. Ti τὸ συναγαγόν; τί τὸ δη- 


σαν; πῶς ἑπαίρεται χαὶ ἵσταται, λελυμένη τῶν 
ἰδίων ὅρων ἐντὸς, ὥσπερ αἰδουμένη τὴν γείτονα γῆν; 
Πῶς δέχεται ποταμοὺς πάντας, xai ἡ αὐτὴ διαμένει 
διά πλήθους περιουσίαν; πῶς ψάμμος ὅριον αὐτῇ ; 
πηλίχον τῷ στοιχείῳ πρόσταγµα ἑἐγύρωσεν ἐπὶ πρὀσ- 
«rov ὕδατος; τοῦτο τῆς ὑγρᾶς φύσεως ὁ δεσμός. 
Πῶς δὲ τὸν χερσαῖον ιναντίλον ἄγει ξύλῳ μικρῷ καὶ 
πνεύµατι; τοῦτο οὐ θαυμάζεις ὁρᾷν ; οὐδὲν ἑξίστατό 
σου ἡ διάνοια, ἵνα γη xai θάλασσα δεθῶσιν ταῖς 











49 SACRA, PARALLELA. 59 
χρείαις διὰ τῆς ἐπιμιξίας, εἷς Ev Ελθῃ τῷ ἀνθρώπῳ, A quin hoc liquida: nature vinculum est. Quonam 


τὰ τοσοῦτον ἀλλήλων διεστηκότα κατὰ τὴν φύσιν. 


item modo terrestrem nsutilum exigui Jigni οἱ 


venti ope dueit (non miraris intaens? non obstupescil tua mens?) uti per commercium ob neeessa- 
rios usus mare terraque mutuo vinciantur, atque in unum hominis causa coeant, quae natura tanto- 


pere inter se dissident. 

Tt δὲ θάλασσα xai γῆ πρἆως ἀλλήλαις ἐπιμιγνύ- 
μενα, xal διαδόντα χρηστῶς, καὶ ἀντιλαμθάνοντα, 
καὶ φιλανθρώπως τὸν ἄνθρωπον τρέφει, xal τῷ ἀν- 
θρώπῳ τὰ παρ᾽ ἑαυτῶν χορηγοῦντα πλουσίως καὶ 
φιλοτίμως. 

Οἱ καταδαϊνοντες sic θάλασσαν àv x Aoloic, 
αὑτοὶ εἶδον tà θαυμάσια Κυρίου ἓν τῷ βυθῷ. 
Ποῖα θαυμάσια; Πέλαγος ἄχρι νεφῶν ἀνοιδαῖΐνον, γην 
ἐν µέσοις ὕδασιν ὑπολάμπουσαν, τὸ αχάφος ἀπὸ 
μετεώρου κρεμάμενον χύματος, xal νῦν μὲν καθάπερ 
κρη μνοῖς τοῖς χοιλώµααι τῶν ὑδάτων ἑνολισθαῖνον, 

VUv δὲ χορυρουµένου τοῦ χύµατος ἀνασφενδονούμε.. 
ww εἰς ἀέρα 


Ἱαρασσομένη θάλασσα ταῖς ἐμδολαῖς τῶν πνευµά- 
των ἐχ πυθµένος, καὶ ὠθουμένη βιαίως τῆς ψάμμµου 
τοὺς ὅρους οὐχ ὑπερθάλλεται. "Οριον γὰρ ἔθου, φη- 
civ, ὃ οὗ παρελεύσεται, ᾽Αλλ' ὅταν Ex πελάγους χυ- 
λιόµενον διαδράµῃ τὸ χῦμα, xax παφλάζον κοιλανθῇ, 
xaX βρυχώμµενον, καὶ εὐθὺς ἀναχκλᾶται καὶ ἀνελίττε-- 
ται, χαὶ ὥσπερ ἐπὶ καφαλῆς παλαιόµενον ὑποχύπτει 
αἰδοῖ καὶ δέει, καὶ εἰς ἑαυτὸ διαλύεται, xal ὁροθέ- 
σιον οὐχ ὑποτρέχει τῆς ψάµµου, Ὢ τοῦ θαύματος | 
την μεγάλην xai φοδερὰν θάλασσαν ἡ εὕριπος ψἀμ- 
poc ἀποτειχίδει, καὶ YT] λεπτὴ, xoi χνούδης ἡ ὑπὸ 
τῶν πνευμάτων τῄδε κἀχεῖσε διαχεοµένη, µαινοµέ- 
νοις χύμασι Ὑίνεται χαλινός. 


S. Greg. Naa. orat. 1. — Nam quid de mari ac 
lerra dicam, qux placide inter se iniscentur, be- 


nigne dant et recipiunt, atque hominem propensa: 


humanitate alunt, copiose illi opes suas profuseque 
guppeditando * 

S. Chrysost. — Qui descendunt mare in navibus, 
ipsi viderunt mirabilia Domini in profundo (Psal. 
cvi, 25, 24). Que mirabilia? Pelagus ad nubes 
usque intumesceus, terram i& mediis aquis elu- 


B centem, navim e sublimi fluctu pendentem, οἱ 


modo quidem per undarum cavitates in praeceps 
labentem, subsidentemque, modo rursum fluctibus 
sese veluti funda quadam attollentibus assurgen- 
tem. 

Ejusd. — Ventorum impetu ab imo fundo per- 
turbatum mare, atque ingenii vi impulsum, arena 
terminos minime transit. . Terminum siquidem, 
inquit ille, posuisti, quem non transgredietur. 
Verum cum fluctus e pelago volutus percurrerit, 
seseque zstuans excavaverit, et quasi rugiens in- 
tumuerit, atque in littora elatus propenderit, tum 
divinam legem in arena impressam legit, statire- 
que refringitur et revolvitur,ac velut reverentia 
quadam et metu alfectus, in caput prolabitur, et 
in sese dissolutus, impositas sibi metas non exce- 
dit. O singulare miraculum ! lugens illud atque 
horrendum mare ab arena, boc est re instabili. 


ceu muro quodam obsepitur, ac terra tenuis etlanuginis instar, queque a γεηίίδ quoquo versum: 


spargitur, furentes fluctus (renat et reprimit. 

"A&tov θαυμάσαι θἀλασσαν, δι fic τὰς ἀντιδόσεις 
τῶν ἀγαθῶν αἱ χῶραι ἀλλήλαις ἀντεκτείνουσιν., καὶ 
τὰ μὲν ἑνδέοντα λαμδάνουσιν. ὧν δὲ ἀργοῦσι, περι- 
ουσίαν ἀναπέμποναι. 


TITA. l'. — Περὶ θυγατέρων. 

ε Ἐὰν γυνἡ εὔξηται εὐχὴν, xaX ὀρίσηται ὁρισμῷ. 
ἐν τῷ οἴχῳ πατρὸς αὐτῆς ἐν τῇ νεότητι αὐτῆς, xal 
ἀκούσῃ ὁ πατὴρ αὐτῆς τὰς εὐχὰς αὑτῆς, xal τοὺς 
ὁριαμοὺς αὐτῆς, οὓς ὡρίσατο κατὰ τῆς φυχῆς αὐτῆς, 
xai παρασιωπήσῃ αὐτῆς ὁ macho, χαὶ στῄσονται πᾶ- 
σαι αἱ εὐχαὶ αὐτῆς, μενοῦσιν αὐτῇ. Ἐὰν δὲ ἀνανεύων 
ἀνανεύῃ ὁ πατῃρ αὐτῆς πάσας τὰς εὐχὰς αὐτῆς, xal 
τοὺς ὁρισμοὺς οὓς ὠρίσατο, οὐ στῄσονται : xaX Κύ- 
Ριος καθαριεῖ αὐτὴν, ὅτι ἀνένευσεν ὁ πατὴρ αὐτῆς. » 


« θυγατέρες σοι εἰσίν; πρόσεχε τῷ σώματι αὐτῶν, 
xai ph ἰἱλαρώσῃς πρὸς αὐτὰς «b πρόσωπὀν σου. 
Ἔκδίδου θυγατέρα, καὶ ἔσῃ τετελεχὼς ἔργον μέγα, 
καὶ ἀνδρὶ σννετῷ δώρησαι αὐτήν. » 

t θυγάτηρ πατρὶ, ἀπόκρυφος ἁγρυπνία, καὶ fj µέ- 
βίμνα αὐτῆς ἀφιστᾷ ὕπνον. » 

€ "Eni θυγατρὶ ἁδιατρόπῳ στεβέωσον φυλάκην. » 


€ θυγάτηρ àv ἑλαττώτει γίνεται. θυγάτηρ φρονί- 


Philon. — Mare admirari opere pretium est,. 
cujus beneficio terrz:& regiones sibi invicem com- 
mutationes bonorum pendunt, atque tum ea qui- 
bus carent, accipiunt, tum ea quibus abundant, 
remittunt. 

TIT. X. — De filiabus. | 

Num. xxx, 2-5. — « Mulier si quidpiam vove- 
rit, et constrinxerit se juramento, in domo patris. 
sui, in juvenili setate 'sua, et audierit pater ejus 
vota ipsius, et juramenta qua juravit in animain 


D suam, eí tacueril pater ejus, rata erunt omnia. 


vela ipsius : manebunt ipsi. Sin autem abnuens 
abnuerit pater ipsius, omnia vota ejus οἱ omnia 
juramenta ejus, qu: jurando constituit, non sta- 
bunt. Dominus mundabit eam, eo quod abnuerit 
pater jpsius. » 

Eccli. vn, 26, 27, — « Filixw tibi sunt? serva 
corpus illarum, et non ostendas faciem tuam hi- 
larem ad illas. Trade filiam, et grande opus 
feceris, et homini sensato da illam. » 

Eccli. xxxi, 1. — « Filia, arcana patri vigilia 
est : el cura ipsius submovet somnum. » 

Eccli. xxvi, 15. — « In filia imprudente firma 
custodiau. » 

559 Ecc!i, xxu, 5-5. — « Filia in. deminora- 











2- -e "αφ 


τα wi. 


T——— rw ————— ull 


5! | S. JOANNIS DAMASCENI 5 
tione est. Filia prudens hzreditatem feret viro À μὴ χληρονομήσει ἄνδρα αὐτῆς, ναὶ ἡ χαταιαχύνου- 


SUO : et qui confundit, in mperorem fit genitoris, 
Patrem et virum eonfundit audax, et ab utrisque 
inhonorabitur. » 

I Tim. v, 924. — « Yolo adolescentulas nubere, 
filios procreare, matres familias esse. » 


TIT. ΧΙ. — Quod nemini temere fidendum sit. 


Mich. νι, 5, 6. — « Nolite credere amicis, ne- 
gue sperate in ducibus. Ab ea quz dormit in sinu 
iuo cave ne quid ei coneredas, quidpiam faciens, 
Quoniam fllius contumeliam facit patri, et filia 
consurgit adversus matrem suam; nurus adversus 
socrum suum. Iniinici hominis omneg qui in do- 
mo lpsius sunt. » 


Jerem. ΙΧ, Á. — « Unusquisque a proximo suo B 


cavete, et in sorore ne confidite : quoniam omnis 
frater supplantans supplantabit, et omnis amicus 
dolose ambulat: et unusquisque fratres suos de- 
yidebit, » 

Eccli. viu, 91. — « Coram extraneo ne facias 
quidquam arcanum : nescis enim quid pariet. 
Non omni bomini. cor tuuni manifestes, ne forte 
convicietur tibi. » 

Eccli. xxvi, 7. — « Noli consiliari cam eo qui 
tibi insidiatur : a zelautibus gbsconde consilium 
tuum. Omni bomini: ne pandas cor tuum. » 

TIT. ΧΗ. --- De messe el vindemia. 

Luc. xix, 9, 40. — « Cum messueritis segetes 
ferra vestre, non in totum demeles messem agri 
tui : que ceciderint de messe tua non colliges, et 
yitem luam non ex toto vindemiabis, neque grana 
vilis tug colliges. Pauperj ei peregrino dimittes 
ea. » 

TIT. xiu. — De venatoribus. 

Deut. στι, 6, 7. ' Si incideris in nidum avis 
jn quacunque arbore, et mater incubuerit pullis 
aul ovis, non accipies matrem cum flliis. Dimit- 
tendo dimittes matrem z filliog autem capies tibi , 
pt bene sit tibi, et longo vivas tempore, » 


LITTERA 1, 


TIT. 1. — De curationibus factis α Domino et a 


prophetis, 


1V Reg. wi, 9 5699. -- — . Venit Neeman . cum curri- 
bus suis, et. sietil juxta domum Eliszi. Et misit 
ad eum Eliseus nuntium digens : : Pergens lavare 
septies in Jordane : et revertetur caro tua super 
te, atque mundaberis. Et iratus est. Neeman, ei 
dixit : Ecce, aiebam, egredietur ad me, et invoca- 
bit nomen Domini Dei sui, et apponet manum 
suam super lepram, et colliget eam a carne mea. 
Nonne meliores sunt Arbana et Pharphad fluvii 
Damasci, Jordane, et omnibus fluviis Israel? annon 
potius lavabor in eis, et mundabor? Et accesse- 
runt pueri. ejus, et $59 dixerunt ei: Pater, si 
verbugjp locutus magnum esset ad te propheta, an- 
non id fecisses? cum dixerit ad te, Lavare et 


σα, εἰς λύπην γεννήσαντος. Πατέρα xoi ἄνδρα χατ- 
αισχύνει ἡ θρασεῖα, καὶ ὑπὸ ἀμφοτέρων ἀτιμασθήσε- 
ται. ) 

« Βούλομαι τὰς νεωτέρας Υαμεῖν,. τεχνογονεῖν, 
οἰχοδεσποτεῖν. ν΄ — 


TITA. 1Α’. — Περὶ τοῦ μὴ θαῤῥεῖν trt dc Ecv 
χεν. 


« Mi χαταπιστεύετε ἓν φίλοις, μηδὲ ἑλπίζετε ἐπὶ 
ἠγουμένοις. "Amb τῆς συγχοίτου σου, φύλαξον τοῦ 
ἀναθέσθαι αὑτῃ, τὶ ποιῶν. Διότι υἱὸς ἀτιμάζει πα- 
σέρα, καὶ θυγάτηρ ἑπανέστηχεν ἐπὶ μητέρα αὐτῆς, 
νύμφη ἐπὶ τὴν πενθερὰν αὐτῆς. Ἐχθραὶ ἀνδρὸς πάν- 
φες οἱ ἓν τῷ οἴχῳ αὐτοῦ. » 


« Ἔχαστος ἀπὺ τοῦ πλησίρν αὐτοῦ φυλάξασθε, 
καὶ ἐπ ἁδελφῆς μὴ πεποίθετε' ὅτι πᾶς ἁδελφὸς 
πτέρνῃ πτερνιεῖ, xai πᾶς φίλος δολἰαν πορεύεται" 
ἕχαστος τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ χαταπαίζεται. » 


€ Ἐνώπιον ἀλλοτρίου μὴ ποιῄσῃς xpumtóv- οὐ 
ὰρ οἶδας τί τέξεται. Παντὶ ἀνθρώπῳ μὴ ἔχφαινε 
καρδίαν σου, ἵνα μὴ ὀνειδίσῃ σε. » 


« Mi συμδολεύου μετὰ τοῦ ὑποθλεπομένου σε" 
ἀπὸ τῶν ζηλούντων ἔγχρυψον βοαυλἠν σου. Mb παντὶ 
ἀνθρώπῳ ἔχφαινε χαρδίαν cau. » 

TITA. 18’. — Περὶ θερισμοῦ καὶ ερυγητοῦ. 

t€ Ἐχθεριζόντων ὑμῶν τὸν θεριαμὸν τῆς γῆς ὑμῶν, 
οὗ συντελέσετε «bv θερισμὸν ὑμῶν τοῦ ἀγροῦ τοῦ 
ἐχθερίσαι, καὶ τὰ ἁποπίπτοντα τοῦ θερισμοῦ σου οὐ 
συλλέξεις, xa τὸν ἀμπελῶνά σου οὐκ ἑπανατρυχή- 
σεις, οὐδὲ ῥάγας τοῦ ἀμπελῶνός σου συλλέξεις. Τῷ 
πτωχῷ xa τῷ προσηλύτῳ ἀφέσεις αὑτά. » 

TITA. II". — Περὶ θηρεντῶ». 

« "E&v συναντήσῃς νοσσιὰν ὀρνέου àv τῇ ὁδῷ ἐπὶ 
παντὶ δἐνδρῳ, καὶ f µήτηρ θάλπῃ ἐπὶ τῶν νεοσσῶν, 
ἡ ἐπὶ τῶν eov, οὐ λήψῃ τὴν μητέρα μετὰ τῶν τέ- 
Χνων. ᾿Αποστολῇ ἀποστελεῖς τὴν μητέρα, τὰ δὲ παι- 
δία λήψη ἑαυτῷ, ἵνα εὖ σοι γένηται, xal πολυήµερος 


Eon. » 
ZTOIXEION I. 


TITA. Δ’. — Περὶ jaudtov ὑπὸ Κυρίου xal προ- 
φητῶν γψοµέγων. 

' € Παρεγένετο Νεεμὰν σὺν τοῖς ἅρμασιν αὐτουφ xal 
Ecc» ἐπὶ τῆς θύρας τοῦ οἴχου Ἑλισαιά. Καὶ ἐπέστει- 
λεν πρὸς αὐτὸν ᾿Ελισαιὲ ἄγγελον, λέγων * Πορευθεὶς 
λοῦσαι ἓν τῷ Ἱορδάνῃ ἑπτάχις, xal ἑπιστρέφει fj σάρξ 
σου ἐπὶ; σοὶ, χαὶ χαθαρισθἠσῃ. Καὶ ἐθυμώθη Νεεμὰν, 
xo εἶπεν. Ιδου Ἐλεγον, ἐξελεύαεται πρός µε xai 
ἐπιχαλέσεται kv ὀνόματι Κυρίρυ τοῦ θεοῷῦ αὐτοῦ, xal 


- ἐπιθήσει τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπὶ τὸ λεπρὸν, καὶ ἐπισν- 


νάξει αὐτὸ ἀπὸ τῆς σαρχός µου. Οὐχ ἀγαθὸς Αρδάνα 
καὶ Φαρφὰδ ποταμοὶ Δαμασχοῦ ὑπὲρ τὸν Ἱορδάνην, xal 
ὑπὲρ πάντα τὰ ὕδατα Ἱσραήλ; οὐχὶ ποῤευθεὶς λούσοµαι 
àv αὐτοῖς, καὶ χκαθαρισθήσοµαι; Καὶ προσΏλθον οἱ 
παΐδες αὐτοῦ xal εἶπον αὐτῷ ' Πάτερ, εἰ µέγαν λό. 
ον ἐλάλησεν πρὸς ab ὁ προφήτῃς, οὐκ ἂν ἑποίησας ; 


53 SACRA PARALLELA, 0 
χαθότι εἶπεν mph; cb, Λοῦσαι, καὶ χαθαρίσθητι; A mundare. Et descendit Neeman, et lavit se septies 


Καὶ χατέδη Νεεμὰν, xal ἑδαπτίσατο ἂν τῷ Ἰορδάνῃ 
ἑπτάχις χατὰ τὺ ῥῆμα τοῦ ἀνθρώπου τοῦ θεοῦ. » 

« "Hv Ἡσαῖας àv τῇ αὐλῇ, xat ῥῆμα Κυρίου ἑγέ- 
νετο πρὸς αὐτὸν, λέγων, Ἐπίστρεφον, καὶ ἑρεῖς 
πρὸς Ἐξεχίαν ἡγούμενον τοῦ λαοῦ Τάδε λέγει Κύ- 
p:oc ὁ Geb, Δαθὶδ πατρός σου’ "Hxouca τῆς προσ- 
ερχῆς σου, xal εἶδον τὰ δἀχρυἀ aou* ἰδοὺ ἐγὼ ἰάσο- 
μαί σε ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ, xal ἀναδήσῃ εἰς τὸν 
οἴχον Κυρίου, καὶ προσθήσω ἐπὶ τὰς ἡμέρας σου ἔτη 


᾿δικαπέντε, xal ἐκ χειρὸς βασιλέως ᾿Ασαυρίων ῥύσο. 


μαί σε, xal τὴν πόλιν ταύτην. » 

« Μεταθαίνοντι αὐτῷ ἀπὸ τοῦ ὄρους, ἠχολούθησαν 
αὑτῷ ὄχλοι. πολλοί. Καὶ ἰδοὺ λεπρὸς προσελθὼν προσ- 
εχύνει αὐτῷ, λέγων’ Κύριε, ἐὰν θέλῃς, δύνασαί µε 
καθαρίσαι. Καὶ ἑχτείνας τὴν χεῖρα Ίφατο αὐτοῦ, 
λέγων Θέλω, χαθαρίσθητι, Καὶ εὐθέως ἐχαθαρί- 
$03. » 

ε Εἰσελθόντι αὐτῷ εἰς Καπερναοὺμ, προσῆλθεν 
αὑτῷ ἑχατοντάρχης, παρακαλῶν αὐτὸν, xai λέγων’ 
Κύριε, ὁ xal; µου βέδληται ἓν τῇ οἰχίᾳ παραλντι- 
Χὸς, δεινῶς βασανιζόμενος. Καὶ λέγει αὐτῷ ὁ "In- 
φοῦς᾽ Ἐγὼ ἐλθὼν θεραπεύσω αὐτόν. Καὶ ἀποχριθεὶς 
ὁ ἑχατόνταρχος, ἔφη: Κύριε, οὖκ εἰμὶ ἱκανὸς, ἵνα 
µου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς * ἀλλὰ µόνον εἰπὲ λό- 
Υον, xal ἰαθήσεται ὁ παῖς μον. Καὶ γὰρ ἐγὼ ἄνθρω- 
πός εἰμι ὑπὸ ἑξουσίαν, ἔχων ὑπ ἐμαντὸν στρατιώ- 
φας, χαὶ λέγω τούτῳ Πορεύθητι, xal πορεύεται" 
xai ἄλλῳ, Ἔρχου, καὶ ἔρχεται. xal τῷ δούλῳ µου, 
Wolncov τοῦτο, xai voit. ᾽Ακούσας δὲ ὁ Ἰησοῦς, εἶπεν 


in Jordane, juxta sermonem hominis Dei. » 


]V Reg. xx, 4-6. — 4 lsaias erat jn atrio, et 
verbum Domini factum est ad eum dicens : Re- 
vertere, et dic Ezechiz principi populi : Hzc di- 
cit Dominus Deus David patris tul : Audivi ora- 
tionem tuau, et vidi lacrymas tuas : ecce ego sa- 
nabo te in diem tertium, et ascendes in domum 
Domini. Et adjiciam ad dies tuos annos quinde- 
'im, et de manu regis Assyriorum lijberabo te, et 
civitatem istam, » 

Matth. vii, 4-5. — « Descendente eo. (Jesu) de 
monte, secut:e. su: t. eum turbae multe. Et ecce 
leprosus veniens, adorabat eum dicens : Domine, 
8j vis, potes me mundare. Et extendens Jesus ma- 
num, tetigit eum, dicens : Yolo , mundare. Et con- 
festim mundatus est. » | 

Ibid. 5-9. — « Cum intrasset. Capharnaum, 36” 
cessit sd eum centurio, rogans eum, et dicens : 
Domine, puer meus jacet in. domo paralyticus, et 
male torquetur, Et ait illi Jesus : Ego veniam, et 
curabo eum. Et respondens centurio, ait: Domine, 
non sum dignus ut intres sub tectum meum, sed 
tantum dic verbum, et sanabitur puer meus. Nam 
eL ego homo sum sub potestate constitutus, habens 
swb me milites; et dico huic : Vade, et vadil; et 
alii, Veni, et venit ; et servo meo, Fac hoc, et fa- 
cit. Audiens autem Jesus, dixit : Amen dico vobis, 
neque inveni tantam fidem in Israel. Et dixit cen- 


[τοῖς ἀχολουθοῇσιν]: ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, οὐδὲ ἐν τῷ C turioni : Vade, et sicut credidisti, flat tibi. » 
Ἱσραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον. Καὶ εἶπεν τῷ Exavovrápyn* "Ymaye, καὶ ὡς ἐπίστευσας, Ππνηθήτω 


90:. ) 

1 Ἐλθὼν ὁ Ἱησοῦς εἰς τὴν. οἰχίαν Πέτρου , εἶδε 
m πενθερὰν αὐτοῦ mupéccoucav* xal Ίψατο τῆς 
χειρὸς αὐτῆς, xal ἀφΏχεν αὐτὴν ὁ πυρετός. » 

« Παράγοντι τῷ Ἰησοῦ ἠκολούθησαν αὐτῷ δύο 
τυφλοὶ χράζοντες χαν λέγχοντες ιν ἡμᾶς, 
Κύριε, υἱὸς Δαθίδ, Λέγχει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς:. πΠι- 
στεύετε, ὅτι δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι; Λέγουσιν αὐτῷ; 
Nat, Κύριε. Τότε ἢψατο τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν λέγων» 
Κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν. Καὶ ἀνεῴχθη- 
σαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί. Αὐτῶν δὲ ἐξερχομένων, ἰδοὺ 
προσήνεγχαν αὐτῷ ἄνθρωπον χωφὸν δαιµονιζόµε- 
vov* xal ἐχθληθέντος τοῦ δαιµονίου, ἐλάλησεν ὁ 
χωφός. » 

« Μεταδὰς ὁ Ἰησοῦς ἐχεῖθεν, Ίλθεν εἰς τὴν 6υν- 
αγωγὴν αὐτῶν. Καὶ ἰδοὺ ἄνθρωπος ἦν τὴν χεῖρα 
ἔχων ξηρἀν. Τότε λέγει τῷ ἀνθρώπῳ' Ἔντεινον τὴν 
xstpá σου, xal ἐξέτεινεν, xal ἁποκατεστάθη ὅγι]ς 
ὡς ἡ ἄλλη. » 

« Προσήνεγχαν αὐτῷ πάντας τοὺς χαχῶς ἔχοντας. 
Καὶ παρεχάλουν αὐτὸν, ἵνα µόνον ἄφωνται τοῦ κρα- 
σπέἑδου τοῦ ἐματίου αὐτοῦ. Καὶ ὅσοι ἤφαντο, διεσώ- 
θησαν. » 

« Toy γννὴ Xavavala ànb τῶν ὁρίων ἑκείνων 
ἐξελθοῦσα, » χαὶ τὰ λοιπά. « Προσῆλθον αὐτῷ ὄχλοι 
πολλοὶ ἔχοντες μεθ ἑαυτῶν χωλοὺς, τυφλοὺς, κωφοὺς, 


Ibid. 44. -- « Et cum venisset Jesus in domum 
Petri, vidit socru » ejus febricitantem : ct tetigit 


manum ejus, et dimisit eau febris. » 


Matth. 1x, 27-55. — « Transeunjo Jesu, secuti 
sunt eum duo cei, clamantes et dicentes :. Mise- 
rere nostri, lli David, Dicit eis Jesus: Creditis 
quia hoc possum facere vobis? Dicunt el : Utique, 
Domine. Tunc tetigit oculos eoruin, dicens : βο- 
cundum fidem vestram flat vobis, Εν. aperti sunt 
oculi eorum. Egressis autem illis, ecce obtulerunt 
ei hominem mutum, demonium habentem : et 
ejecto daminio, locutus est mutus. » 


Math. xn, 9, 10. — « Cum inde Jesus trans- 
disset, venit in synagogam ipsorum. Et eece bomo 
habens manum aridam. Tunc dicit homini : Ex- 
tende manum uam ; et extendit, et restituta est 
sanitati sicut altera, » 

Matth. xiv, 45, 16. — « Obtulerunt e! omnes 
male habentes. Et rogabant eum, ut vel solum 
fümbriam vestimenti ejus tangerent. Et quetquot 
tetigerunt, salvi facti sunt. » 

M auih, xv, 99, 30. — « Ecce mulier Cbananza 
3 finibus illis egressa, » etc. « Et accesserunt ad 
eum turba multe, habentes secum claudos, czcos, 





55 S. JOANNIS DAMASCENI 56 
muigs et debiles, Et projecerunt eos ante pedes Α χυλλούς. Καὶ ἕῤῥιψαν αὐτοὺς παρὰ τοὺς qmóba;; Ἰησοῦ, 


Jesu, et curavit eos. » 

Mutth, xvii, 44, 45. — « Accessit ad eum homo 
genibus provolutus ante 55/$ eum, dicens : Do- 
mine, miserere fllio meo, quia lunaticus est; et 
sape cadit in ignem, et crebro in aquam. Et dixit 
Jesus : Afferte mihi illum huc. Et increpavit illum, 
et exivit ab eo daemonium. » 

Matth. xx, 30, 534, — « Et ecce duo czci se- 
dentes secus viam, clamaverunt dicentes : Mise- 
rere nobis, fili David. Et vocavit eos, et ait : Quid 
vultis ut vobis faciam ? Dicunt. illi : Domine, ut 
aperiantur oculi nostri. Misertus autem illorum 
Jesus, teligit oculos eorum, et viderunt. » 

Joan, v, 2. — « Erat quidam homo triginta et 
octo annos habens in infirmitate sua : el dixit ei 
Jesus : Vis sanus fieri? » eic. 

Joan. 1x, 6, 7. — « lec cuni dixisset, exspuit 
in lerram, et fecit lutum ex sputo, et linivit super 
oculos cxci, et dixit ei : Vade ad natatoria Siloe. 
Abiit ergo, et lavit, et venit videns. » : 


Luc. vi, 41, 42. — « Ecce vir Jairus procidens 
ad pedes Jesu, rogabat eum ut intraret domum 
suam, quia filia unica erat ei, quasi annorum 
duodecim, et hxc moriebatur. Cum autem iret, 
mulier qua erst in. fluxu sanguinis, retrorsum 
tetigit flmbriam vestimenti ejus, et confestim ste- 
tit fluxus sanguinis ejus. » 

Ibid. 49, 50. — « Adhuc illo loquente, venit qui- 
dam ad principem svnagoge, dicens ei : Quia filia 
tua mortua est, noli vexare magistrum. Et venit 
domum, et apprehensa manu illius, clamavit di- 
cene : Puella, surge. Et reversus est spiritus 
ejus. » 

Luc. xii, 11, 412. — « Ecce mulier qus habebat 
spiritum infirmitatis annis decem et octo, et erat 
luclinata, nec. poterat sursuni respicere. Et dixit 
ei Jesus : Mulier, dimissa es ab infirmitate tua. Et 
statim erecta est. » 

Marc. 1, 24, 25.— « Erat homo in spiritu im- 
mundo, et exclamavit dicens : Sine, quid nobis et 
tibi, Jesu Nazarene? Venisti perdere nos. Et com- 
minatus est ei Jesus : Obmutesce, et exi er illo. 
Et exiit ab eo. » 

Marc. n, 5, 4. — « Veniunt ad eum ferentes 
paralyticum ; et nudaverunt. tectum, et submise- 
runt grabbatum in quo paralyticus jacebat. Videns 
autem Jesus fidem illorum, dixit paralytico : Re- 
mittuntur tibi peccata tua, Surge, et tolle grabba- 
tum tuum, et ambula. » 

Marc. v, 4-15.—4« Venit Jesus in regionem Gadare- 
norum, et occurrit ei de monumentis homo exiens, 
in spirit imiundo. Videns autem Jesum a longe, 
cucurrit, et adoravit, et clamans voce magna, di- 
xit: Quid mihi et tibi, Jesu fili, Dei Altissimi ? 
Adjuro te per Deum, ne me torqueas. Et interro- 
gabat eum : Quod tibi nomen est? Et dicit οἱ : 
Legio mihi nomen est. Et deprecabantur oum 


χα) ἐθεράπευσεν αὐτούς. » 

ε Προσῆλθεν αὐτῷ ἄνθρωπος Τονυπετῶν αὐτὸν, 
καὶ λέγων’ Κύριε, ἐλέησόν µου τὸν υἱὸν, ὅτι σελη- 
νιάζεται͵ xal πολλάχις πίπτει εἰς τὸ πῦρ, xai πολ- 
λάχις εἰς τὸ ὕδωρ. Καὶ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς' Φέρετέ pos 
αὐτὸν 73s. Καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ, xoi ἐξῆλθεν ἀπ' 
αὐτοῦ τὸ δαιµόνιον. » 

« Ἱδου δύο τυφλοὶ καθήµενοι παρὰ τὴν ὁδὸν, xal 
ἔχραξαν λέγοντες: Ἑλέησον ἡμᾶς, Κύριε, νἱὲ Aa- 
615. Καὶ ἐφώνησεν αὐτοὺς, καὶ εἶπεν ' Τί θέλετε 
ποιήσω ὑμῖν ; Λέγουσιν αὐτῷ; Κύριε, ἵνα ἀνεωχθῶσιν 
ἡμῶν οἱ ὀφθαλμοί. Σπλαγχν:αθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς, fiato 
τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν, καὶ ἀνέβλεφαν. » 

("Hv ἄνθρωπος, καὶ εἶχεν τριάκοντα ὀκτὼ ἔτη ἐν 
ef, ἀσθενείᾳχ αὑτοῦ * xaX λέγει αὐτῷ ὁ "2095 * θέλεις 
ὑγιῆς γενέσθαι; » χαὶ τὰ ἑξης. 

 Ταῦτα εἰπὼν, ἕπτυσεν χαμαὶ, xay ἐποίησε πηλὸν 
ἀχτοῦ πτύσματος, καὶ ἐνέχρισεν ἐπὶ τοὺς ὑφθαλμοὺς 
τοῦ τυφλοῦ, χαὶ εἶπεν αὐτῷ Ὕπαγε, νίψαι εἰς «hv 
κολυµδήθραν τοῦ Σιλοάμ.. Καὶ .νιψάµενος Ίλθε βλέ- 
πων. ) . 

« Ἰδοὺ ἀνὴρ Ἰάειρος πεσὼν παρὰ τοὺς πόδας τοῦ 
Ἰησοῦ, παρεχάλει αὐτὸν εἰσελθεῖν εἰς τὸν οἵκον αὐτοῦ, 
ὅτι θυγάτηρ µονογενῆς ἦν αὐτῷ ὡς ἑτῶν δώδεκα, χαὶ 
αὕτη ἀπέθνησχεν. "Ev δὲ τῷ ὑπάγειν αὐτὸν, γυνῆ 
οὖσα ἓν ῥύσει αἵματος, ὄπισθεν ἤφατο τοῦ κρασπέδου 
τοῦ ἱματίου αὐτοῦ, xoi παραχρΏμα ἔστη ἡ ῥύσις 
τοῦ αἵματος αὐτῆς. » 

« "Ext λαλοῦντος, ἑπορεύθη τις ἀπὺ τοῦ ἀρχισυν- 
αγώχου, λέγων αὐτῷ, ὅτι Τέθνηχεν fj θυγάτηρ σου: 
ph σχύλλε τὸν διδάσχαλον. Καὶ ἐλθὼν εἰς τὴν οἰχίαν, 
xai χρατῄήσας τῆς χειρὸς αὐτῆς, ἐφώνησε λέγων; 
'H «alg, ἐγείρου. Καὶ ἐπέστρεψεν τὸ πνεῦμα αὖ- 
τῆς. P 4 

« Ἰδοὺ γυνὴ ἔχουσα πνεῦμα ἀσθενείας ἔτη bexa- 
πέντε, καὶ ἣν συγχύπτυυσα, xal μὴ δυναµένη ἆνα- 
χύφαι εἰς τὸ παντελές. Εἶπεν δὲ αὐτῇῃ ὁ Ἰησοῦς * 
Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σον ' xo παρα- 
χρήμα ἀνωρθώθη. » 

« "Hy ἄνθρωπος àv πνεύµατι ἀχαθάρτῳ, xal ἀν- 
ἐκραξεν λέγων; "Ea, τί ἡμῖν xaX oot, Ἰησοῦ Ναζα»- 
ρηνέ; Ἡλθες ἀπολέσαι ἡμᾶς, Καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ 
ὁ Ἰησοῦς' Φιμώθητι, xol ἔξελθε ám αὐτοῦ. Καὶ 


D ἐξῆλθεν ἀπ᾿ αὐτοῦ. » 


ε Ἔργονται πρὸς αὑτὸν παραλυτιχὸν φέροντας, 
xal ἁπεστέγασαν τὴν στέγην, καὶ χαλῶσι τὸν xpáf- 
6ατον iq' ᾧ ὁ παραλυτιχὸς χατέχειτο. Ἰδὼν δὲ ὁ 
Ἰπσοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν, λέγει τῷ παραλυτικῷ * 
ἸΑφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου. Ἔγειρε, xat ἄρον 
πὸν χράθθατόν σου, xal περιπάτει. » 

ε Ἠλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς τὴν χώραν τῶν Γαδαρηνῶν, 
xai ὑπήντησεν αὑτῷ ἐκ τῶν ' μνημείων ἄνθρωπος 
ἐξερχόμενος ἓν πνεύματι ἀχαθάρτῳ. Ἰδὼν δὲ τὸν 
Ἰησοῦν µαχρόθεν, ἕδραμεν καὶ προσεχύνησεν αὐτὸν, 
xai χράξας φωνῇ µεγάλῃ λέγει. Τί ἐμοὶ χαὶ σοὶ, 
υἱὲ τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου» Ὀρχίζω σε τὸν θεὸν, Uf 
µε βασανίσῃης. Καὶ ἐπηρώτησεν αὐτόν * Τί ὄνομά 
co! Καὶ λέγει αὑτῷ * Λεγεὼν ὄνομά µο:. Καὶ 


ES SACRA PARALLELA. | 88 
παρεκἀλουν αὐτὸν, ἵνα μὴ ἑξαποστείλῃ, αὐτοὺς ἔξω A multum, ne se expelleret extra regionem. Erat 


τῆς χώρας. " Hv δὲ ἐχεῖ ἀγέλη χοίρων βοσχοµένη, xal 
παρεχάλουν αὐτὸν οἱ δαίμονες λέγοντες' Πέμψον 
ἡμᾶς sig τοὺς χοίρους, ἵνα εἰς αὐτοὺς εἰσέλθωμεν. 
Καὶ ἐπέτρεψεν αὑτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Καὶ ἐξελθόντα 
τὰ πνεύματα τὰ ἀχάθαρτα, εἰσῆλθον εἰς τοὺς χοίρους : 
Ὥσαν δὲ δισχίλιοι. ) 

«Φέρουοι δὲ αὐτῷ χωφὸν μογίλαλον καὶ παρα» 
χαλοῦσιν αὐτὸν, ἵνα ἐπιθῇ αὐτῷ τὴν χεῖρα. Καὶ ἔδαλε 
τοὺς δακτύλους αὐτοῦ εἰς τὰ ὥτα αὐτοῦ, χαὶ Ίψατο 
τΏς γλώσσης αὐτοῦ, xal ἰάθη εὐθέως. » 


« Φέρουσιν αὐτῷ τυφλὸν, καὶ ἔθηχε τὰς χεῖρας 
αὐτοῦ ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, xaX ἀνέδλεφεν. » 
« Έϊπε Πέτρος ' ᾿Αργύριον xai χρυσἰον οὐχ ὑπάρ- 


autem ibi grex porcorum pascens. Et depreca- 
bantur eum daemones dicentes : Mitte nos in por- 
cos, ut in eos introeamus. E! concessit eis Jesus. 
Et exeuntes spiritus immundi, introierunt in por- 
cos : erant autem duo niillia. » 


5955 Marc. vu, 54, 55. — « Adducunt autem ei 
surdum et mutum, et deprecabantur eum ut im- 
poneret illi manum. Et misit digitos suos in auri- 
culas ejus, et tetigit linguam ejus; et statim sa- 
natus est. » 

Marc. vis, 22. — « Adducunt ei exeun, et ín 
oculos ejus imposuit manus suas ; et respexit. » 

Act. rs, 6. — « Dixit Petrus : Argentum et aurum 


χει pot * ὃ δὲ ἔχω, τοῦτό σοι δίδωµι * "Ev τῷ ὀνόματι B non est mihi ; quod autem habeo, hoc tibi do : In 


Ἰησοῦ Χριστοῦ περιπάτει. Καὶ παραχρΏμα ἑστερεώ- 
θησαν αὐτοῦ al βάσεις, καὶ τὰ σφνρὰ, καὶ περι- 
επάτει. ) 

€ Διὰ τῶν χειρῶν τῶν ἁποστόλων ἐγένετο σημεῖα 
χαὶ τέρατα by τῷ λαῷ πολλά; ὥστε χατὰ τὰς πλα- 
τείας ἑκφέρειν τοὺς ἀσθενοῦντας, ἵνα διερχοµένου 
Πέτρου, κἂν fj σχιὰ ἐπισχιάσῃ τινὶ αὐτῶν. » 

ε Ἐγένετο Πέτρον διερχόµενον διὰ πάντων, χατ- 
ελθεῖν καὶ πρὸς τοὺς ἁγίους εἰς Λύδδαν. Καὶ εὗρεν 
ἐχεῖ ἄνθρωπον Αἰνέαν ὀνόματι, EE ἑτῶν ὀχτὼ χατα- 
χείµενον ἐπὶ κραθδάτου, ὃς ἣν παραλελυµένος. Καὶ 
εἶπεν αὐτῷ Πέτρος. Αἰνέα, ἰᾶταί σε Ἰησοῦς ὁ Ἆρι- 
στὸς, καὶ εὐθέως Ιάθη. » 


ε "Avfp τις ἀδύνατος τοῖς ποσὶν ἐχάθητο, χωλὸς 
ix χοιλίας μητρὸς αὐτοῦ, ὃς οὐδέποτε περιπεπα- 
τήχει. Εἶπεν δὲ ὁ Πὰῦλος» ᾿Ανάστηθι ἐπὶ τοὺς πόδας 
σου ὀρθὸς, xat ἤλατο, χαὶ περ,επάτει. » 

ε Παιδίσχη ἔχουσα πνεῦμα Πύθωνος, παραπο- 
ρευοµένων αὐτῶν ἔκραξεν, λέγουσα’ Οὗτοι ἄνθρωποι 
δοῦλοι τοῦ Θεοῦ Ὑφίστου εἰσίν' εἶπεν δὲ ὁ Παῦλος : 
Παραγγέλλω σοι ἓν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ, 
Ἔτξελθε ἐξ αὐτῆς. » 

ε Ἐγένετο πατέρα Πουπλίου πυρετοῖς χαὶ δυσεν- 
«spia συνεχόμενον χαταχεῖσθαι. Πρὸς ὃν ὁ Παῦλος 
εἰσελθὼν xal προσευξάµενος, ἐπιθεὶς τὰς χεῖρας, 
ἰάσατο αὐτόν. » 
TITA. B'.— Iepl ἱερατικῶν' καὶ ὅτι οὐκ ἔξεστιν' 

ἰδιωτεύονζι ἄπτεσθαι ἱεραεικοῦ σχεύους. 

ε Ἐξέτεινεν 'OQÀ τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπὶ τὴν χι- 
δωτὸν τοῦ Θεοῦ, χατασχεῖν, ὅτι πβριέσπασαν αὐτὴν 
οἱ µόσχοι ' χαὶ ἐθυμώθη Κύριος τῷ 0ξᾶ, xal ἑπάτα- 
ξεν αὐτὸν ὁ θεὺς, xal ἀπέθανεν παρὰ τὴν χιδωτὸν 
τοῦ Κυρίου. » 9 

« Εἶπεν Δαδίδ' Οὐχ ἔσται ἆραι τὴν χιθωτὸὺν τοῦ 
θεοῦ, ἀλλ J| τοὺς Λευῖτας, ὅτι αὐτοὺς ἑἐξελέξατο 
Βύριος λειτουργεῖν αὐτοὺς ἕως αἰῶνος. » 

« Ἔστησαν οἱ ἱερεῖς ἐπὶ Ὀξίαν τὸν βασιλέα, χαὶ 
εἴπον αὐτῷ * 00 σοι, "Octa, θυμιᾶσαι. Ἔξελθε &x τοῦ 
ἁγιάσματος, ὅτι ἀπέστης ἀπὸ τοῦ Κυρίου, καὶ οὐχ 
ἔσται σοι τοῦτο εἰς δόξαν παρὰ Κυρίου τοῦ θεοῦ. 
Καὶ ἔθυμώθη ᾿Ὀξζίας, καὶ ἓν τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὸ 
θυμιατήρ:ον, τοῦ θυμιᾶσαι ἐν τῷ ναῷ. Καὶ £y τῷ 


nomine Jesu Christi ambula. Et protinus consoli- 
dat: sunt bases ejus et crura, et ambulabat. » 


Act. v, 15, 14. — « Per manus autem apostolo- 
rum fiebant signa et prodigia multa in plebe ; ita ut 
in plateas ejicerent inflrmos, ut, veniente Petro, sal- 
tem umbrá illius obuimbraret quemquam illorum.» 

Aci. 1x, 52-54, — « Factum est ut. Petrus, dum 
transiret per universos, devenirel et ad sanctog 
qui babitabant Lydd:e. Et invenit ibi hominem 
JEneam nomine ab annis octo jacentem in grab- 
bato, qui erat paralyticus. Et dixit ei Petrus: 
JEnea, sanat te Jesus Christus ; et statim sanatus 
est. ) 

Act. xiv, 8,9. — «Quidam vir Lystris infirmus 
pedibus sedebat, claudus ex utero matris suz, qui 
nunquam ambiulaverat. Dixit autem Paulus : Surge 
super pedes tuos rectus. Et exsilivit, οἱ ambulabat.» 

Act. xvi, 16, 47. — «Puella. quaedam habens 
spiritum Pythonis, transeuntibus ipsis clamabat, 
dicens : Isti homines servi Dei excelsi sunt. Dixit 
autem Paulus : Precipio tibi in nomine - Jesu 
Christi, exi ab θα.» — 

Act. xxviu,8,9.—« Contigit autem patrem Publii 
febribus et dysenteria vexatum jacere, Ad quem 
Paulus intravit, et cum orasset, et imposuisset ei 
manus,.6auavil eum. » 

TIT. li. — De supellectile sacra : et quod homini 
privato vas sacrum tangere non liceat. 

11 Reg. vi, 6, 1. — « Extendit Oza manum ad 
aream Dei ut teneret eam, quoniam detrahebant 
eam vituli, lratusque est indignatione Dominus 
contra Ozam, οἱ percussit euim Deus : et mortuus 
est juxta arcam Domini. » 

1 Paral. xv, 2, 5. — «Dixit David : Non licet 
ferre arcam Dei, nisi solis Levitis : quoniam Deus 
elegit eos'ut ministrent in szculum. » 

11 Paral. xxvi, 18, 19. — « Steterunt sacerdotes 
in Oziam regem, et dixerunt : Non est tui officii, 
Ozia, ut adoleas incensum. Egredere de sanctuario, 
quoniam abscessisti a Domino, et non erit hoc 
tibi in gloriam a Domino Deo. Et iratus est Ozias, 
et in maau illius thuribulum ut adoleret in. tem- 








99 .— S. JOANNIS DAMASCEN1 60 
plo . et cum irasceretur 1m sacerdotes, lepra, orta A θυμωθῆναι αὐτὸν πρὸς τοὺς ἱερεῖς, xal λέπρα ἂν» 


est in fronte ejus coram sacerdotibus in domo 
Domini. » 


TIT. Ill. — De supplicantibus : et quod. supplica- 
Liones deprecantium audire oporteat. 

]1 Reg. xix, 18, 19. — « Semei filius Gera ceci- 
ilit in faciem suam coram rege, dum ille transiret 
Jurdanem, et dixit: Ne reputet dominus meus 
jniqudatem, neque memineris $55 omnium qus 
lique egit seryus tuus in die qua profectus est 
dominus meus rex; quoniam ego peccavi, Et ait 
vex : Non morieris. Et juravit illi, » 

411 Reg. xii, &, 5. — « Extendit manum suam 
Jeroboam, dicens ; Apprehendite eum. Et exaruit 
manus ejus quam extepderat. ad eum, οἱ effusus 
.est adeps quz super illud erat. Et ait rex ad virum 
Dei : Deprecare faciem Dei tui, et restituatur ma- 
nus mea mibi. Et oravit homo Dei, et restituit 
manum regis ipsi, et facta esp sicut prius fue- 
rat, » 

JV Reg. 1, 15, 14. — « Venit ad Eliam quinqua- 
genarius tertius, ej curvavit genga contra Eliam, 
οι locutus est ei, et dixit : Homo Dei, in pretio 


sit aniina mea, et anima servorum tuorum illorum. 


quinquaginta. Et locutus est angelus Domini ad 
Eliam, et dixit : Descende nihil veritus, Et 2scen- 
dit Elias, et descendit ad regem? » 


Job xxxvi, 19. « Ne declinet sponte mens tua a 
supplicatione jn angustia imbecillium. » 

Eccli. iy, 4. — « Rogationem supplicantis ne 
abjicias, et ab egeno ne avertas faciem tuam. » 

S. Greg. Nas. — Quam [oeium est, et nos hac a 
vobis requirere, et vos non prebere! — Gum eo a 
quo aliquid postilatur, metienda postulatjo esf. 
JEque enim absurdum est a parvo magna postu- 
lare, atque a inagno parva, lllud enim importunum 
est; hoc preparci animi.— Supplicem admitte, ου] 
(lies opitulatur, 


TIT. 1V. — De equalitate : et quod cuique pro me- 
rito sit tribuendum 


Psal. xvii, 25. — « Cum aancto sanctus eris, et 
cum viro innocente innocens eris. » 


Luc. xx, 25. — « Reddite que sunt Cesaris Cx- p 


sari, et quz sunt Dei Deo. » 

Rom. xui, 7. — « Reddite omnibus debita : cui 
tributum, tributum; cui vectigal, vectigal; cui 
lionorem, honorem ; cui timorem, timorei. » 

S. Cyrilli. — Certaminis arbiter non simpliciter 
et temere athletis, ad cujusque arbitratum hono- 
res iinpertit : verum potius pro eo 3c quisque 
praeclare se gessit, przinia distribuit. — qualitas 
justitize fons est. 

Philonis. — Paria imparibus tribuere, summe 
injustitiz est. 

Josephi. — Nemini injuriam inferre, vcrum zqui- 
tatem colere, firma potentia est. — Quidquid 
aquitalis est expers, a charitate abhorre" 


έτειλεν àv cip μετώπῳ αὐτοῦ ἑναντίον οῶν ἱερέων kv 
οἴχῳ Κυρίου.» 


TITA. T*. --- Περὶ ἱκετευόντων * καὶ ὅτι χρὴ τὰς 
ἱκεσίας τῶν δεοµέγων προσίσσθαι. 

εΣεμεὶ υἱὸς T'epk ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ 
ἑναντίον τοῦ βασιλέως , διαθαίνοντος αὐτοῦ τὸν 
Ἰορδάνην, καὶ εἶπεν, Mh λογιζέσθω ὁ Κὐριός µου 
ἀνομίαν * μὴ μνησθῇς ὅσα ἠδίχησεν ὁ παῖς σου ἓν τῇ 
ἡμέρα fj ἐξεπορεύετο ὁ χύριός you βασιλεὺς, ὅτι 
ἐγὼ ἡμαρτον. Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεύς 0 uh àsm- 
O&vnc? Καὶ ὤμοσεν αὐτῷ. » | 

1 Ἐξέτεινε τὴν χεῖρα αὐτοῦ Ἱεροδοὰμ, λέγων 
Συλλάδετε αὐτόν. Καὶ ἐξηράνθη fj χεὶρ αὐτοῦ, fiv 


p ἐξέτεινεν πρὸς αὐτὸν, καὶ τὸ θυσιαστήριον ἑβῥάγη, 


xaX ἐξεχύθη 1) πιότης f) ἐπ᾿ αὐτῷ. Καὶ εἶπεν ὁ βασι- 
λεὺς τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ Θεοῦ’ Δεήθητι τοῦ θεοῦ cou, 
καὶ ἐπιστρεφάτω ἡ χείρ µου πρός µε. Καὶ ἐδεήθη ὁ 
ἄνθρωπος τοῦ θεοῦ, καὶ ἑπέστρεφε τὴν χεῖρα τοῦ 
βασιλέως πρὸς αὐτόν’ xal ἐγένετο καθὼς fv. » 

ε Ἡλθε πρὸς ἈἨλιοῦ πεντηκόνταρχος ὁ τρίτος, 
xai ἔχαμφεν τὰ γόνατα αὐτοῦ χατέναντι Ἠλιοῦ, xat 
ἑλάλησε πρὺς αὐτὸν, χαὶ εἶπεν Άνθρωπε τοῦ θεοῦ, 
ἐντιμηθήτω δὴ ἡ φυχἠ µου, χαὶ fj duyt τῶν δούλων 
σου τούτων τῶν πεντήχοντα. Καὶ ἑλάλησεν ἄγγελος 
Κυρίου πρὺς Ἡλιοῦ, xol εἶπεν, Κατάδηθι, μὴ 
φοδηθῇς. Καὶ ἀνέστη Ἠλιοῦ, χαὶ κατέδη πρὸς τὸν 
βασιλέα. » 

ε Mh ἐχχλίνῃ ὁ νοῦς σου Exi δεῄσεως ἓν ἀνάγχῃ 


C ἀδννάτων, » 


« Ἱχέτην δεόµενον μὴ ἁπαναίνου, xat ἀπὸ δεοµέ- 
you μὴ ἀποστρέφης ὀφθαλμόν. » 

Ὡς αἱσχρὸν ταῦτα χαὶ ἡμᾶς ἀπαιτεῖν, xal μὴ 
παρέχειν ἡμᾶς. --- Συμμετρεΐσθαι δεῖ τῷ αἰτουμένῳ 
τὴν αἴτησιν. 'Ὁμοίως γὰρ ἄτοπον παρὰ μικροῦ µε- 
γάλα ζητεῖν, καὶ παρὰ μεγάλου µιχρά. Τὸ μὲν γὰρ 
ἄχαιρον, τὸ δὲ σµιχρόλογον. -- Δέχου τὸν ἱχέτην, 
ἐπίχουρον ἔχοντα τὴν ἡμέραν. 


TITA. Δ’. --- Περὶ Ισότητος * καὶ ὅτι χρὴ τὰ πρὸς 
ἀξίαν vepetr. 

« Μετὰ ὁσίου ὅσιος Ear, χαὶ μετὰ ἀνδρὺς ἀθώου 
ἀθῶος ἔσῃ. 

« ᾿Απόδοτε τά Καΐσαρος Καίσαρι, καὶ τὰ τοῦ Θεοῦ 
τῷ θεῥῷ. ». 

ε ᾽Απόδοτε πᾶσι τὰς ὀφειλὰς, τῷ τὸν φόρον, τὸν 
φόρον, τῷ τὸ τέλος, τὸ τέλος, τῷ τὴν ιμὴν, τὴν 
τιμὴν, τῷ τὸν φόδον, τὸν φόδον. » 

O)y & πλῶς ὁ ἀγωνοθέτης τοῖς ἑθέλουσι τῶν ἆθλη- 
«àv τὰς ἐξαιρέτους χαρίζεται τιμὰς, ἀναλόγως δὲ 
μᾶλλον ταῖς τῶν ἀθλητῶν εὐδοχιμήσεσι διανέμει τὰ 
γέρα. — Ἰσότης πηγἡ δικαιοσύνης. 


Τὸ νέμειν ἴσα τοῖς ἀνίσοις, τῆς µεγίστης ἑστὶν 
ἁδιχίας. 
» T) µηδένα ἁδικεῖν, à) ἰσότητι τιμᾷν, ἰσχυρὰ 
δύναμις. — Vy τὸ ἄνισον, ἀγάπης ἀλλότριον, 





81 SACRA PARALLELA. | : e 


TITA. E. — Περὶ ἰατρῶν, καὶ ἰατρείας. 

« Ὑμεῖς ἐστε ἰατροὶ ἄδιχοι, καὶ ἰαταὶ xaxov 
πάντες. 9 

« Τίμα ἰατρὺν πρὸς τὰς χρείας τιμῆς αὐτοῦ * xal 
γὰρ αὐτὸν ἔχτισεν ὁ Κύριος. Παρὰ Ὑψίστου ἑστὶν 
ἴασις, καὶ παρὰ βασιλέως ληψεται δόµατα. 'Emt- 
στήµη ἱατροῦ ἀνυψώσει χεφαλὴν αὐτοῦ, καὶ ἔναντι 
µεγιστάνων θαυμασθήσεται. Ἰατρῷ δὸς τόπον ' xal 
γὰρ αὐτὸν ἔχτισεν ὁ Κύριος. 'O ἁμαρτάνων ἕναντι 
τοῦ ποιῄσαντος αὐτὸν, ἐμπεσεῖται εἰς χεῖρας ia- 
εροῦ. » 

Οἱ τῶν σώµατων θεραπευταὶ, τοὺς μὲν ὑγιαίνον- 
πας τοῖς προφυλακτιχοίς βοηθήµασιν ἀσφαλίζον- 
ται’ τοὺς δὲ χεχρατηµένους ὑπὸ τοῦ «πάθους οὐχ 
ἐΥχειροῦσιν. --᾽Ανεπιστήμων ἰατρὸς πρὸς xá μνοντας 
εἰσιὼν, ἀντὶ τοῦ εἰς ὑγείαν αὑτοὺς ἐπαναγαχεῖν, xot 
£b μιχρὸν λείφανον τῆς δυνάµεως ἀφαιρεῖται. --- Ol 
τῶν ἰατρῶν σοφοὶ τῶν φαρμάκων τὰ αὐστηρότερα 
φαίνειν διδόντες τοῖς χαχοσίτοις, µέλιτι πολλάκις τὴν 
κύλιχα περιχρίουσιν. 


Οἴμαι τοὺς ἀρχαίους εῶν Ιατρῶν, οὐχ ἁπλῶς, οὐδ' 
ἁλόγως νοµοθετῆσαι δηµοσιεύεσθαι τὴν τῶν ποιχί- 
λων ἐργαλείων ἐπίδειξιν, ἀλλ᾽ ἵνα τοὺς ὑγιαίνοντας 
ἁἀσφαλίζωνται, προσδειχνύντες αὐτοὺς ὁπόσων ἅτα- 
ἁτοῦντες δεῄσονται. 


Τέλειον lazpby λέγομεν, τὸν μηδὲν τῶν εἰς ὠφέ- 
àsiay ἀνηχόντων xal θεραπείαν παραλιπόντα, 


ἸΑγαθὸς ἰατρὸς οὐ μιᾷ ἡμέρᾳ τῷ νοσοῦντι πάντα 
ἀθρόα τὰ ὑγεινὰ ἐπιφέρειν ἂν θελήσειεν, εἰδὼς 
βλάδην ἑργασόμενος μᾶλλον f| ὠφέλειαν. ἀλλὰ 
διαμετρησάμενος τοὺς χαιροὺς ἐπιδιανγέμει τὰ σωτή- 
pu, xaX ἄλλο τι ἄλλα προστιθεὶς, πράως ὑγείαν 
ἐμποιεῖ, | 


TITA. G*. — Περὶ ἑματίων' xal ὅει ob Getlpa- 


τισμῷ πολυτελεῖ κεχρῆσθαι, 1) dvópa, 4j vv- 


Yatxa. 


« Ἐνδύσεται ὁ ἱερεὺς χιτῶνα λινοῦν, xat περι- 
σχελὲς λινοῦν ἑνδύσεται περὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ. » 


€ Ἱμάτιον ὑφασμένον ἔχδνε * κἰόδηλον οὐχ ἐπιδα- 
λεῖς σεαυτῷ. » 

« Οὐχ ἔσται σχεύη ἀνδρὺς ἐπὶ γυναιχὶ, οὐδὲ μὴ 
ἑνδύσεται ἀνὴρ στολὴν γυναιχείαν, ὅτι βδέλυγµά 
ἔστι Κυρίῳ πᾶς ποιῶν ταῦτα. Οὐκ ἑνδύσῃ κίδδηλον, 
ξρ.α καὶ λῖνον ἐν τῷ αὐτῷ. » 


« "Ev navit καιρῷ ἔστωσαν τὰ ἵμάτιά aou 1evxá. 


€ "Ev περιδολῇ Ipazluv. μὴ χαυχήσῃ. » 


«Τάδε λέγει Κύριος. Ἀνθ) ὧν ὑψώθησαν αἱ θυγα. 


τἐρες Σἰὼν, xal ἐπορεύθησαν ὑψηλῷ τραχήλῳ, xal 
νεύμασιν ὀφθαλμῶν, καὶ τῇ πορείᾳ τῶν ποδῶν, 


Α TIT. V. — De medicis et medicina. 


Job xiu, 4. — « Yos estis iniqui medici, et sa-' 
natores mali omnes. » . 

Eccli. xxxvim, 4, 2.—« Honora medicum propter 
necessitates pretii illius : etenim Dominus creavit 
illum. Ab Altissimo est medela, et a rege accipiet 
donationem. Disciplina medici ezaltabit caput 
illius, et in conspectu magnatum collaudabitur. Da 
locum medico : etenim illum $87 Deus creavit. 


Qui delinquit in conspectu ejus, incidet in manus 


medici. » 

S. Basilii. — Qui corporibus medentur, sanos 
quidem subsidiis ad precavendum morbumaccom- 
modis premuniunt : iis autem qui jam morbis 
agitantur, manum non admovent. — Imperitus 
medicus ad zgrotos ingrediens, pro eo atque 8a» 
nitati eos restituere debet, illud quoque paulum 
virium quod ipsis reliquum est, adimit. — Solertes 
medici eum acerbiora pharmaca zgrotis fastidio 
laborantibus haurienda porrigunt, melle persepe 
poculum circunmlipiunt. 

8. Chrysost. — Mea quidem sententia prisci 
medici non temere nec citra rationem hoc sanxe- 
runt, ut varia artis instrumenta palam propone- 
rentur, ad illos qui incolumi valetudine frueren- 
tur, cautiores reddendos ; ipsis videlicet ostepden- 
tes quantis opus habituri eint, οἱ intemperantius 
sese gesserint. 

Didymi. — Perfectum medicum hunc demum 
appellamus, qui nihil eorum qu:m'ad utilitatem 
curationemque zgrorum attinent, protermittit. 

Philonis. — Probus medicus non uno eodemque 
die ea omnia simul, qu: ad valetudine.n condu- 
cant, dgroto voluerit adhibere ; quippe qui explo- 
ratum habeat, hac ratione plus se illi detrimenti 
quam utilitatis allaturum ; verum partitis tem- 
poribus salutaria medicamenta tribuit : atque 
alias aliud adjiciens, sensim eum in sanitatem 
asserit. 


TIT. VI. — De indumentis : quodque sumpluosis 
vestibus uti, nec viri, nec mulieres debeant. 


Levit. vi, 40. — « Vestietur linea tunica sacer- 
dos, οἱ feminalibus lineis induet circa corpus 
suum, ) 

Levit. xix, 19. — « Vestem contextam erue » 
nec quidquam adulterinum impones tibi ipsi. » 

Deut. xyi, 5, 6. — « Non. erit supellex. viri su- 
per mulierem, neque vir induetur veste feminea : 
quis abominabilis est apud Deum omnis qui facit 
hac. Non indueris vestimento adulterino, ut in 
ipso lana et linum sint. » 

Eccle. x, 8. — « Omni teinpore vestimenta tua 
alba sint. » 

Eccli. xi, 24. — « 1m vestitu indumentorum n6 
glorieris. » 

Για. 1, 16-24, — « Hec dicit Dominus : Pro eo 
quod elevate sunt filis Sion, et ambulaverunt 
collo extento, οἱ nutibus oculoruin, et gressu pe- 


—— o o —  ———-. o. 


(3 S. JOANNIS DAMASCENI 64 
dumsimul tunicas trahebant, et pedibus simulgestie- A ἅμα σύρουσαι τοὺς χιτῶνας, xal τοῖς ποοῖν ἃμα 


bant : et bumiliavit Deus principes filiasSion: et Do- 
minus revelabit habitum earum in die illa. Et aufe- 
vet Dominus glorian vestimenti earum, et ornatum 
earum, etreticula, et annulos, εἰ armillas, οἱ inau- 
res, et purpureas preetextas, et tapetes qu: circa do- 
mut sunt, et perspicua Laconica, et byssina, et hya- 
cinthina : et byssum auro et hyaciutho contextam, 
el theristra et accubitoria ex auro. Et erit tibi pro 
odore suavi pulvis, et pro zona fune cingeris : et 
pro ornamento capitis calvitium habebis, et pro 


clavata purpura accingeris sacco, Hzc tibi pro pul- 
chritudine erunt. » 


παἰζουσαι * χαὶ ταπεινώσει 6 θεὺς ἀρχούσας θυγατέ- 
pac Σιών. Καὶ Κύριος ἀνακαλύψει τὸ σχημα αὖ- 
τῶν ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἑχείνη. Καὶ ἀφελεῖ Κύριος τὴν 
δόξαν 4o0 ἱματισμοῦ αὐτῶν, xal τὸν χόσμον αὐτῶν, 
καὶ τὰ ἐμπλόχια, xal τοὺς δακτυλίους, xai τὰ περι; - 
δέξια, καὶ τὰ ἐνώτια, xal τὰ περιπόρφυρα, καὶ τὰ 
ἐπιθλήματα τὰ κατὰ τὴν οἰχίαν, καὶ τὰ διαφανη 
λαχωνικὰ [xat τὰ βύσσινα, καὶ τὰ ὑαχίνθινα, καὶ την 


βύασον σὺν χρυσίῳ, xat ὑαχίνθῳ συγχαθωφασµένην, 


καὶ τὰ θἐριστρα, xai τὰ χλιτὰ τοῦ χρνσίου. Καὶ 
ἔσται σοι ἀντὶ ὀσμῆς τῆς ἠδείας κονιορτὺς, xa ἀντὶ 
ζώνης σχοινίῳ ζώσῃ, καὶ ἀντὶ τοῦ xócgou τῆς x&- 


φαλῆς QaÀáxpoa ἕξεις, xol ἀντὶ τοῦ χιτῶνος τοῦ μεσοπορφύρου περιζώσῃ σάκχον. Ταῦτά σοι ἀντὶ 


χαλλυπισμοῦ. » 


558 Math. m, 5. — « Ipse Joannes. habebat 8 


vestimentum de pilis cameli, et zonam pelliceam 
circa lumbos suos. » 

S. Basil. Reg. fus. disp. art. 23. — Cur vesti- 
mentis utamur, hac wuaica voce nobis Apostolus 
ostendit : Haben!es autem vestimenta, et quibus te- 
gamur, his contenii simus (I Tim. vi, 8); tanquam 
videlicet tegumento solo opus habeamus, nou item 
ut per varietatem cjusque eleganti: studium, in 
interdictam luxuriam, ne quid dicam gravius, ia- 
cidamus. Iac enim per inane minimeque necessa- 
rium artilicium introducta sunt. ld quod aperte 
ostendit primus ille integumentorum usus quem 
Deus indigentibus dedit. Etenim tunicas illis pelli- 
ceas fecit, et induit eos. Ob obhscenas siquidem 


corporis partes obtegendas satis erat is tunicarum C 


usus. At quoniam aliud quoque uobis in vestimentis 
proponitur, nempe ut. eorum ope calorem contra- 
lamvs ; idcirco utriusque rei perpensum et explo- 
ratum esse judicium debet, uti vestimenta, tum 
eas corporis partes, in quibus minus honestatis 
inest, contegant, tum ad propulsandas aeris inju- 
rias, nobis przesidio sint. — Usus vestimenti inevi- 
tabili illa necessitate citeumscribendus est, qua 
ad eum adigimur. Sin immoderatum circa ea stu- 


« Λὐτὸς 6 Ἰωάννης εἶχεν τὸ ἕνδυμα αὐτοῦ ἀπὸ 
πριχὸς χαµήλου, καὶ ζώνην δερµατίνην Tipi τὴν 
ὀσφὺν αὑτοῦ. » 

Toy οχοπὺν τῆς χρῄσεως τοῦ ἑνδύματος ὑπέθαλεν 
ἡμῖν ὁ ᾿Απόστολος διὰ μιᾶς λέξεως, εἰπών ' Ἔχοντες 
δὲ τροφὰς καὶ σκεπάσµατα, τούτοις ἀρχεσθησό- 
µεθα” ὡς τῆς σχεπῆς ἡμῶν προσδεοµένων µόνης, 
οὐχέτι μέντοι xat τῆς ποικιλίας τοῦ ἀπ᾿ αὐτῆς καλ- 
λωπισμοῦ εἰς τὴν ἀπηγορευμένην περπερείαν ἐχ- 
πιπτόντων, ἵνα uf) τι χεῖρον λέγω. Ταῦτα γὰρ ὕστε- 
pov ἐπεισήχθη διὰ τῆς περιέργου µματαιοτεχνίας. 
Δηλοϊ δὲ xol ἡ πρώτη τῶν σκεπασµάτων χρῆσις, ἣν 
αὐτὸς ὁ θεὸς τοῖς ἐπιδεηθεῖσι δέδωχεν. Ἐποίησε γὰρ 
αὐτοῖς ὁ Θεὺὸς χιτῶνας δερµατίνους, καὶ ἑνέδυσεν 
αὐτούς. Πρὸς γὰρ τὴν τῶν ἀσχημόνων ἐπιχάλυψιν 
ἑξήρχει ἡ τοιαύτη τῶν χιτώνων prote. Ἐπειδὴ 
χαὶ ἕτερος σχοπὺς συνεισέρχεται, τὸ θάλπεσθαι διὰ 
τῶν σκεπασµάτων, ἀνάγχη ἀμφοτέρων ἑστοχασμέ- 
νως τὴν χρῆσιν εἶναι, τοῦ τε περιστέλλειν ἡμῶν τὰ 
ἀσχήμονα, χαὶ τοῦ ἀλεξήματα εἶναι πρὸς τὴν ἐκ τῶν 
ἀέρων βλάδην. --- Ἑῆς χρήσεως τὸ µέτρον, fj ἆπα- 
ραίτητος &váyxn τῆς χρείας. EL δὲ ὑπὲρ τὴν χρείαν, 
πλεονεξίας, f| Φφιληδονίας, 1) κενοδοξίας ἔχει τὴν 
νόσον. — Σκοπὺς ἑἐσθῆτος εἷς, χάλυµµα εἶνα, σαρ- 
κὸς πρὸς χειμῶνα xal θέρος αὐταρχές. 


dium sit, hoc ab avaritize, aut libidinis, aut inanis glorie morbo preficiscitur. — "Vestimentorum finis 
hie unus 9956 debel, ut integumentum, cum *ad hiemem, tuin ad zstatemm accommodatum carni pre- 


Jeat. 
S. Greg. Naz. — Ne vestitu molli et promissa 


Mh ἑἐσθτῆτι μαλαχισθῶμεν, ἁπαλῇ τε καὶ περιῤ- 


effeminemur, et cujus quidquid pulcherrimum sit, D ῥεούσῃη, xaX ἧς τὸ χάλλιστον ἀχρηστία. 


nulli usui est. 

Ejusdem in laud. Gorg. — Non aurum arte ela- 
boratum pulchritudinis augends gratia adhibuit : 
non flavas comas, cum perspicue, tum subobscure 
Jucentes; non eineinnorum imposturis honestum 
caput fedissime inumbrantium ; non diffluentis et 
pellucidz&e vestis magnificentiam ; non lapidum 
splendorem, et gratias quibus propinquus aer co- 
Joratur, ac formae undique collustrantur; non 
pietorum artes el. przsstigias ; non vilem illam et 
exigui pretii pulchritudinem : verum fluxam formz 
venustatem jis relinquebat quie theatra et trivia 
consectantur, et quibus pudori οἱ probro est eru- 
bescere. 


Οὐ χρυσὺς ixslvm ἣν xócpoc, ἓν τέχνῃ ποιηθεὶς 
εἰς χάλλους περιουσἰαν * οὐ ξανθαὶ πλοχαμίδες, δια- 
φαινόμεναί τε xal ὑποφαινόμεναι, xal βοστρύχων 
ἔλιχες, σηφίσµατα σχηνοποιούντων τὴν τιµίαν χε- 
φαλὴν, ἀτιμότατα οὐκ ἐσθῆτος περιῤῥεούσης καὶ 
διαφανοῦς πολυτελεία" οὐ λίθων αὐγαὶ xaX χάριτας 
χρωννῦσαι τὸν πλησίον ἀέρα, καὶ τὰς μορφὰς Περι- 
λάμπουσαι' οὗ ζωγράφων τέχναι καὶ γοητεύµατα, 
xaX τὸ εὔωνον χάλλος, ἀλλὰ τὴν ῥέουσαν εὐμορφίαν 
ταῖς ἐπὶ θεάτρων παρῆχεν χαὶ τριόδων, xal ὅσαις 
αἰσχύνη καὶ ὄνειδος τὸ αἰσχύνεσθαι. J 


65 


SACRA PARALLELA. | 66 


Τὸ εὐϊματεῖν μειραχιῶδές ἔστι µόνον, xai iv Α S. Cyrilli. — Eleganti vestitu. delectari, puerile 


µόνῃ δοχήσει τὸ ἡδὺ ἔχει, καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς δια- 
παίζε.. 

Al τῶν ἀναγχαίων χτήσεις, οὐ τὴν ποιότητα Bia- 
δερὰν ἔχουσιν, ἀλλὰ τὴν παρὰ τὸ µέτρον ποσότητα. 
,— Οὐ χατὰ πάντα σχοραχιστέον τὴν χοίσιν, ἀλλ) 
ὥσπερ φαρμάχῳ xat βοηθήµατι χρηστέον τῷ popu. 


TITA. Z'. — Περὶ ἱσότητος" xal δει ἴση τάξις 
παρὰ 65 πάντων. 


« Μικρὸν xal µέγαν οὗτος ἐποίησεν, αὐτός τε 
προνοεῖται περὶ πάντων. » 

Οὐχ ἐθέλει γὰρ Χριστὸς ἄναξ τε χέων, τῶν μὲν 
πατὶρήπιος εἶναι, τῶν δὲ βαρυφρενέων. 


Ox ἔστι προσωποληφία παρὰ τῷ θεῷ, κατὰ τὸ 
εγραμμένον, ἀλλ' εἴτε τις εἴη μέγας καὶ σοδαρὺς, 
πλούτῳ τε xa δόξῃ τῇ κατὰ τὸν κόσμον εἰς ὕψος 
Ἀρμένος, την ἀχλεᾶ χαὶ ἀγέραστον ἀποίσεται φῆφον, 
τοῖς τῆς φαυλότητος αἰτιάμασιν ἑνεχόμενος ' ci τέ 
τις Εἴη μιχρὸς, πτωχείᾳ τε χαὶ ἁδοξίᾳ συζῶν, χατα- 
διχασθήσεται πρὸς ἀχαθαρσίαν, εἰ uh τοῖς εἰς ἀρετὴν 
ἐπαυχοίη τρόποις.! 


ZTOIXEION κ. 


μι E — Περ ριμάτων. vh καὶ ὅτι ob 

AME vi η ὀυσκραγοῦσό, 

« Εἶπε Κύρως πρὸς Ἰώδ. Mh ἀποποιοῦ got τὸ 
αρῖμα; οἴει δέ µε ἄλλως σοι χεχρηµατιχέναι, f| tva 
ἀναφανῆς δίχαιος ; » 

€ Διὰ τί ἁσεθεῖς ζῶσιν, πεπαλαίωνται δὲ xol 
ἐν πλούτῳ: Ὁ σπόρος αὐτῶν χατ᾽ ἐπιθυμίαν ψυχῆς, 
τὰ δὲ τέχνα αὐτῶν ἓν ὀφθαλμοῖς : οἱ οἶχοι αὐτῶν 
εὐθηνοῦσιν, φόδος δὲ οὐδαμοῦ * µάστιξ δὲ παρὰ Ku- 
plou οὐχ ἔστιν ἐπ᾽ αὐτοῖς. Μένουσι δὲ ὥσπερ πρό- 
6ατα αἰώνια, τὰ δὲ παιδἰα αὐτῶν προσπαἰζουσιν, 
ἀναλαμδάνοντα φαλτήριον χαὶ χιθάραν. Συνετέλεσαν 
ἐν ἀγαθοῖς τὸν βίον αὐτῶν. » 

ε Ἡ δικαιοσύνη σου ὡς ὄρη θεοῦ, τὰ χρ[µατά σου 
ἄδυσσος πολλή. 

« Μη παραζήλου &v τῷ κατευοδουµένῳ ἐν τῇ ὁδῷ 
αὐτοῦ, ἐν ἀνθρώπῳ ποιοῦντι παρανοµίαν. Εἶδον τὸν 
ἀσεθῃ ὑπερυψούμενον, xal ἑπαιρόμενον ὡς τὰς 


ést duntaxat, ac voluptatem in sola opinatioue 
positam habet, oeéulosque ludificatur. 

S. Clem. Alez. — Rerum necessariarum | ade- 
ptiones non perniciosam qualitatem habent, sed 
lnmodicam quantitatein. — Haud prersus abji- 
cienda unctio est : verum unguento tanquam me- 
dicamento et auxilio utendum. . 

TIT. VII. — De «qualitate; quodque eodem gradu 
apud Deum omnes suat. 

* Sap. vi, 8. — « Pusillum et magnum ipse 

fecit, et equaliter ei cura est de omulbus. » 

S. Greg. Naz. — Nec enim eum Christus rex sit, 
horum quidem esse vult benignus pater, erga illos 
vero se gravem prebere. 


B 5. Cyrilli. —Non est personaruta acceptio apud 


Deum, quemadmodum Litteris sacris proditum est 
(Rom. n, 11) : sed sive quis magnus sit et ;rro- 
gans, atque tum opibus, $569 tum munduna  glo- 
ria iu altum evectus, ingloriam tamen εἰ prasmio- 
yum expertem sententiam feret, οἱ vitiis el eri- 
minibus obstrictus teneatur : sive quis parvus sit, 
et in inopia et obscuritate vitam agat, is immune 
ditie damnabitar, nisi virtutis dotibus Boreat. 
LITTERA K. 

TIT. 1. — De judiciis Dei : et quod moleste ferre 
non oporteat, οἱ justi calamitutibus conflictentur, 
injustis autem prospere omnia succedant. 

Job xL, 8. — « Dixit Dominus ad Job : Nunquid 
repellis meum . judicium ? putas autem me aliter 
tibi respondisse, nisi ut appareas justus ? » 

Job xxi, 7-9. — « Quare impii vivunt, invete- 
Taverunt autem etiam in divitiis ? Semen eorum 
secundum desiderium anim : fllii eorum in oca- 
lis. Domus eorum abundantes sunt : timor autem 
nusquam : flagellum non est in illis a Domino. 
Manent sicut oves perpetuz : at pueri eorum lu- 
dunt, accipientes psalterium et citharam. Consum- 
maverunt in bonis vitam suam, » etc. 

Psal. xxxv, 1. — « Justitia tua sicut niontes Dei, 
*et judicia tua abyssus multa. » 

Psal. xxxvi, $5, 56. — « Ne semuleris in eo qui 
prosperatur in via sua, in homine facienti jueti- 
tiam. Vidi impium superezaltatum, et elevatum 


γέδρους τοῦ Atfávou* xal παρῆλθον, καὶ ἰδοὺ p Sicut cedros Libani : et transivi, εἰ ecce non 


οὐχ tv. » 

t Παρ᾽ ὀλίγον ἐξεχύθη «à διαθὴµατά µου: ὅτι 
ἐνήλωσα, » χαὶ τὰ λοιπά. --- ε Ἰδου οὗτοι οἱ ἆμαρ- 
τωλοὶ, xal οἱ εὐθηνοῦντες εἰς τὸν αἰῶνα. » 

« θεὸς κριτής ἐστι τοῦτον ταπεινοῖ, χαὶ τοῦτον 
ool. » 

— * Mh ζηλούτω σου ἡ καρδία ἁμαρτωλοὺς, ἀλλ’ ἐν 
φόδῳ Κυρίου ἴσθι ὅλην τὴν ἡμέραν. » 

« θησαυρίξεται δικαίοις πλοῦτον ἀσεδῶν. » 


, ε Ἔσται ὡς χονιορτὸς ἀπὸ τροχοῦ ὁ πλοῦτος τῶν 
ἀσεδῶν, χαὶ ὡς χοῦς φερόμενος' καὶ ἔσταιώς στιγμὴ, 
"καὶ ἔσται ὡς ἑνυπνιαζόμενος xa0' ὕπνον ὁ πλοῦτος 
τῶν ἐθνῶν ' χαὶ ἕσονται Ey τῷ ὕπνῳ πίνοντες xal 


erat. » 

Psal. .xxu, 2, Set A2, — « Pene diffusi sunt 
gressus mei, quia zelavi, » elc. — « Ecce ipsi pec- 
catores et abundantes in szeulo, » etc. 

Psal. txxiv, 8. — « Deus judex est. Hunc humi- 
liat, et hunc exaltat. » 

Prov. xxii, 47. — ι Ne smuletur cor tuum 
peccatores, sed in timore Domini sta tota die. » 

Prov. xui, 22, — « Thesaurizantur justis opes 
impiorum. » 

Isa. xxix, 5-8. — « Et erunt sicut pulvis de rota 
diviti& impiorum, el sicut favilla que rapitur, 


' eruntque sicut punctum. Eterunt sieut qui semniat 


dormiendo divitie gentium, et erunt in somne bi- 


61 ο $. JOANNIS DAMASCENI 64 
bentes et edentes, et cum surrexerint, vanum est A ἐσθίοντες, xai ἀἐξαναστάντων αὐτῶν μόίαιον zb 


somnium. Ei sicut qui per somnium sitit, velut si 
bibat, et cum surrexerit, adhuc sitit, et anima 
ejus frustra speravit : sic erunt divitie omnium 
gentium. » 

Jerem: xu, 4, 9. — « Justus quidem es, Do- 
mine, quiasatisfaciam tibi : verumtamen judicia 
loquar ad te. Quid est quod via impiorum prospe- 
ratur? bene est omnibus qui pravaricantur, Plan- 
tasti eos, et radicem miserunt. Generaverunt filios, 
et fecerunt fructum. Prope es iu ori eorum; et 
longe a renibus eorum. ) 

Eccli. 1x, 16. — « Ne 2eles glotiam peccatorum. 

Sap. xi, 5. — « Per que ponas . passi. sunt 
inimici illorum, per h»c cum abundarent, laetati 
sunt. » 

Hom. ix, 10-21. — « Et Rebecca, ex uno con- 
eubitu habens lsaac pairis nostri, cum nondum 
nali essent, nec quidquam boni aut mali egissent, 
dictum est ei : Quia major serviet 500 minori, 
sicut scriptum est : Jacob dilexi, Esau autem odio 
habui. Quid igitur dicemus? nunquid iniquitas 
, apud Deum ? Absit 1 Moysi enim dicit : Miserebor 
cujus misereber, et misericordimmn prestabo illi 
cujus .miserebor. Igitur non est volentis, neque 
currentis, sed miserentis est Bei. Dicit enim Scrl- 
ptura Pharaoni : Quia in hoc ipsum excitavi te, ut 
ostendam in te virtutem meam, et ut annuntietur 
Domen meum in universa terra, Ergo cujus vult 
miseretur, etquem vult indurat. Dices itaque mihi: 
Quid adhuc quaeritur? voluntati ejus quis resistit? 
Igitur, o homo, quis es tu qui respondeas Deo? 
Nunquid dicit figmentum ei qui se finxit, Quid me 
fecisti sic? Annon habet potestatem figulus luti ex 
eadem massa facere aliud vas in honorem, aliud 
vero in contumeliam? ».. 

Rom. xi, 50. — « 0 altitudo divitiarum sapientize 
e& scientie Dei! quam incomprehensibilia sunt 
judicia ejus, et investigabiles vie ejus ! » 

S. Basilii. — Quamvis rationes eorum que a 
Deo administrantur, captum nostrum fugiant, om- 
nino tamen id quod a sapiente, et ab eo 4 quo 
redamamur, adiministratum est, sequo animo debet 
accipi, quamvis alioqui sit molestum. 

Ejusd. in init. Prov. — 
ceelitus infertur justitia, cum emendandi et repre- 
hendendi vim liabeat, propter eorum decretorum 
que in ipsa recondita sunt, altitudinem agre ad- 
modum humano ingenio perspici potest. Hoc enim, 
ni fallor, est, quod ait : Justitia tua. sicut montes 
Dei (Psal. xxxv, 7). 

S. Greg. Nas. — Nulla praediti peritia sumus, 
qua arcana Dei judicia probemus. — Alii quidem 
ex Deiamicis prospero, adversa alii nihil istis pe- 
jores, navigatione utuntur. Quis horum rationes 
novit, nisi tu, o Verbum ac ratio? 

Ejusd. De am. paup. — Quis scit num ille ob 
vitium plectatur, bic rursus uti bonus et laude 
dignus evehatur ; ac no contra ob flagitiosam 


Qua nobis a justo judice p 


ἐνύπνιον. Καὶ ὃν τρόπον ἐνυπνιάζεται ὁ διφῶν ὡς 6 
πίνων, καὶ ἐξαναστὰς ἔτι διψᾷ, ἡ δὲ φυχὴ αὐτοῦ 
εἰς χενὸν Ἠλπισεν, οὕτως ἔσται ὁ πλοῦτος πάντων 
τῶν ἑθνῶν. » 

« Δίχαιος eI, Κύριε, ὅτι ἀπολογήσομαι" πλὴν χρί- 
µατα λαλήσω πρὸς o£. Τί ὅτι ὁδὺς ἀσεδῶν εὐοδοῦ- 
ται; εὐθήνησαν πάντες οἱ ἀθετοῦντες ἀθέτημα: 

Ἑφύτευσας αὐτοὺς, xai ἑῥῥιζώθησαν - ἑτεχνοποίη- 
όαν, καὶ ἑποίησαν χαρπὀν. Ἐγγὺς εἶ σὺ τοῦ στόμα» 
τος αὐτῶν, xai πόῤῥω ἀπὸ τῶν νεφρῶν αὐτῶν.» - 


t Mi ζηλώσῃς δόξαν ἁμαῤτωλῶν, » 
ἑ Δι) ὧν ἐχολάσθησαν οἱ ἐχθροὶ αὐτῶν, διὰ τοῦτο 
αὗτοὶ ἀποροῦντες εὐεργετήθησαν. » 


« Καὶ Ῥεδέχχα ἐξ ἑνὸς κοἰτην ἔχουσα Ἰσαὰκ τοῦ 
πατρὸς ἡμῶν, µήπω γεννηθένέων, μηδὲ πραξάντων 
τι ἀγαθὸν, 1 καχὸν, ἑῤῥήθἡή αὐτὴ, ὅτι 'O psiQuv 
δουλεύσει τῷ ἑλάσσονι, χἀθὼς Υέγραπται' Tov "Ia- 
κὼδ ἠγάπησα, τὸν δὲ 'Ἡσαῦ ἑμίάησα. T6 οὖν ἐροῦ- 
μεν; Mi ἁδιχία παρὰ τῷ θεῷ; Μὴ γένοιτο. Tij 
Μωσῇ γὰρ λέχει. Ἐλεήσω ὃν ἂν ἑλεῶ, καὶ οἰχτει- 
ρήσω ὃν ἂν οἰχτείρω. "Apa οὖν οὐ τοῦ θέλοντος, οὐδά 
τοῦ τρέχοντος, ἀλλὰ τοῦ ἑλφοῦντος θεοῦ. Λέγει γὰρ 
1j Γραφὴ τῷ Φαραῶ, ὅτι Εἰς αὐτὸ τοῦτο ἐξέγειρά σε, 
ὅπως ἑνδείξωμαι ἐν col τὴν δόναμίν µου. "Apa οὖν bv 
θέλει, ἐλεεῖ, ὃν δὲ θέλει σχληρύνει. "Epelq οὖν got, TÉ 
ἔτι µέμφεται ; τῷ γὰρ βουλήµατι αὐτοῦ τίς ἀνθέστη- 
χκεν ; Μενοῦν γε, à) ἄνθρωπε, σὺ τίς εἶ ὁ ἀντα ποχρινό- 
µενος τῷ θεῷ; Mh pel. τὸ πλάαµα τῷ πλάσαντν, Τί 
µε ἐποίησας οὕτως; ἡ οὐκ ἔχειέἐξουσίαν ὁ χεραμεὺς 
τοῦ πηλοῦ ix τοῦ αὐτοῦ φυράµατος ποιῆσαι, ὃ μὲν 
εἰς τιμὴν σχεῦος, ὃ δὲ εἰς ἀτιμίαν ; » 


« Ὢ βάθος πλούτου, xal σοφίας, xal γνώσεως 
θεοῦ ! ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ κρίµατα αὐτοῦ, xal ἀνεξι- 
χνίαστοι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ ! » 

Κὰν οἱ λόγοι τῶν παρὰ θεοῦ οἰχονομουμένων δια» 
φεύγωσιν ἡμᾶς, πάντως Ye παρὰ τοῦ σοφοῦ xal 
ἀγαπῶντος ἡμᾶς οἰχονομηθὲν, &sobextóv ἐστι, κἂν 
ἐπίπονον f. 


Ἡ παρὰ τοῦ δικαιοχρίτου ὀὐρανόθεν ἑπαγομένη 
ἡμῖν δικαιοσύνη, .ἑπανορθωτικὴ οὖσα xal ἀνταπο" 
δοτιχὴ, πολὺ ἔχει τὸ δυσθεώρητον, διὰ τὸ Όψος τῶν 
ἑναποχειμένων αὑτῃ δογμάτων. Τοῦτο γὰρ οἶμαι 
λέγειν «by φαλμῳδὸν, Ἡ δικαιοσύνη σου ὡς ὄρη 
θεοῦ. 


᾽Αμαθεῖς έσμεν, ὥστε τὰ ἄῤῥητα τοῦ θεοῦ χρί- 
pata. δοχιµάζειν. — "Αλλοι μὲν εὐπλοοῦσι τῶν θεῷ 
φίλων, ἄλλοι δὲ δυσπλοοῦσιν οὐδὲν χείρονες. Τίς οἷδς 
τούτων τοὺς λόγους, πλὴν cou, Λόχε; 


Τίς οἶδεν, εἰ ὁ μὲν διὰ χαχίαν κολάζεται, ὁ δὲ ὡς 
ἐπαινούμενος αἴρεται, ἀλλὰ μὴ τοὐναντίον, ὁ μὲν 
διὰ πονποίαν ὑφοῦται, ὁ δὲ δι ἀρετῆν δοχιµάξεται , 


6 SACRA PARALLELA. ——— t" 
'O μὲν ἀλεῖον ἑπαιρόμανος, ἵνα καὶ πέσῃ χαλεπώ- A ille vitze rationem attollatur, hic vero ob virtutem 


τερον, ὅλην ἑώμενος πρότερον ὥσπερ τινὰ νόσον 
ἐχρῆξαι νὴν ἑαυτοῦ καχίαάν, ἵνα xai χολασθῇ διχαιό- 
τερον * ὁ δὲ xol παρὰ δόξαν πιεζόµενος, ἵνα ὥσπερ 
χρυσὸς iv χἀαμίνῳ δόχιμασθεὶς, τῆς xaxlac, εἶ τι xa 
μιχρὸν εἶχε, τοῦτο ἑχτήξῃ. 


Κόχλος τίς ἐστιν, ἁδελφό, 40v ἀνθρωπίνων 
πραγμάτων, xal παιδεύει διὰ τῶν ἑναντίων ἡμᾶς 6 
Θεός. "Ώσπερ συνεδτήσαῖο tà πάντα σοφῶς, xol 
συνέδησεν, οὕτω σοφῶς τὰ πάντα διεξάγων, καὶ 
χυδερνῶν τοῖς ἀνεφίχτοις αὐτοῦ καὶ ἀνε[ιχνιάστοις 
αὐτοῦ κρίµασιν. 

"Ev µόνον πεπεῖσθαι χρῃ, ὅτι συµφερόντως ἡμῖν 


exploretur? llle, inquam, altíus eveliatur, nt gra- 
vius corruat, dum sinitur omnem prius improbi- 
tatem suam ceu morbum quemdam exproinere, ut 
et justiori supplicio plectatur : hic rursus calami- 
tátibus preter hominum exspectationem prema- 
εάν, ut tafquam aurum imn foruace probatus, vel 
tantillum hoc quod vitii liabuerit, excolet. 

Ejusd. — Circulus quispiam est rerum huümana- 
Tum, fratres, ac Deus nos per contratia erüdit, ut 
qui, qàemadmoduim sapienter ómnia constituit, 
dc colligavit, ita pari quoque sapientia, omnia pro 
suis judiciis, quze nec mente dssequi, mec perte- 


. Stigere quis possit, regat et gubernet. 


S. Chrysost. e serm. ad Stagir. — Hoc unum 


ἅπαντα οἰχονομεῖται παρὰ Θεοῦ, τὸν δὲ τρόπον Ὁ nobis persuasum esse debét, cuncta ad utilitatem 


μηχέτι ζητεῖν, μήτε ἁγνοοῦντας ἀσχάλλειν f| ἆθυ- 
μεῖν. Οὔτε γὰρ δυνατὸν ταῦτα εἰδέναι, οὔτε συµφέ- 
gov, τὸ μὲν διὰ τὸ θνητοὺς εἶναι, «b δὲ διὰ τὸ τα- 
χέως εἰς ἀπόνόιαν αἴρεσθα,. 


* $ací τινες * Διά τί [Αίχαιοι ἀσθενοῦσι, χαὶ πένον- 
ται, ἄδιχοι δὲ ῥώννυνται xa πλουτοῦσι» διὰ τί 
. τοῦτο, ἵνα οἱ μὲν στεφανωθῶσιν, οἱ δὲ τιμωρηθῶσιν 
εἰς αἰῶνα ; 

Εἴρηχας, διὰ τί ὁ θεὺς τοῦτον χἐχριχεν ἀθυμεῖν 
xai θλίδεσθαι ἁγαθὸν ὑπάρχοντα, xoi ἄλλον ἰλα- 
ρεύεσθαι καὶ πλοντεῖν πάνυ φαῦλον ευγχάνοντα; xal 
διὰ τί ἄλλος ἐν πᾶσιν εὐοδοῦται, xal ἄλλος by πᾶσιν 
ἀποτυγχάνει; διὰ εί οὗτος ἔῤῥωται, x&xelvoc νοση» 
λεύεῖαι, xat ἄλλος χρηστός τις &vhp iv τῷ δαιμο- 
νίῳ συντρίθεται, ὁ δὲ πονηρὺς 6$; Μὴ περιεργάζου 
τὰ ὑπὲρ ck, µόνον δὲ ἤίνωσκε, ὅτι βουλήσει τοῦ 
Κρείττονος xai φήφῳ ταῦτα πάντα γίνεται μὴ 
μέντοι χαταξητήσῃς τὸν λόγον τῆς ἀχριδείας. Παῦ- 
λος ὁ τηλιχοῦτος ἀπεφήνατο ἀνεξερεύνητα εἶναι τὰ 
κρίµατα τοῦ θεοῦ. Οὐκ ἔστι τοίνυν δυνατὸν Χαταλα- 
θεῖν τὰ ἴχνη τῶν ποδῶν Κυρίου, xal τῶν αὐτοῦ 
βουλημάτων. Τὰ γὰρ κρίµατα αὐτοῦ ἄδυσσος 
πολ Λη, χαθά φησιν ὁ Προφήτης. | 


Ἑάν τις ἀπελθὼν, βούλεται περᾶσαι ποταμὸν, καὶ 


Ποδίζασι a Deo gubernari : quonam autem modo 
gubernentur, non jam investigare, nec quia hoc 
ignoremus, maerore et fnolestia affici, Hxc enin 
Scire, nec possumus, nec expedit : alterum qui- 
dem, quia mortales sumtüs; alterum, quia cito im 
arrogantiam efferremur. 

S. Nili. — Aiunt nonnulli : Cur justi imbecil- 
litate et inopia laborsnt, injusti contra robore at» 
que opibus pollent ? Quid ita, ut illi coronentur, 


- hi autem sempiternis suppliciis detineantar ? 


561 Ejusd. — Quisiisti quid causz sit , quam- 
obrem hoc constitutum a peo sit, ut vir bonus 
moreat et opprimatur, alius contra, qui perquam 
improbis moribus sit, in hilaritate et opibus ver- 
setur : et cur alteri prospera omnia contingant , 
alter nulla in re quod cupit assequatur : cur, in- 
quam, ille valeat, hic adversa valetudine laboret t 
curque vir probus a dzemone affligatur, malus vero 
integer et incolumis vivat. Ne curiose inquiras ea 
que captum excedunt tuum : verum hoc solum 
noscás, Dei voluntate et sententia omnia geri , nec 
exactissimam corum rationem quzras. Paulus vir 
ille tantus , impervestigabilie Dei judicia esse pra- 
nuntiavit. Quocirca fleri nequit, ut pedum Domini 
consiliorumque ipsius vestigia quisquam assequa- 
tur. Judicia onim ejus, ut ait Propheta, abyssus 
multa ( Psal. xxxv, 7). 

Eusebii. — Si quis fluvium trajicere velit, quem 


6pd αὐτὸν παφλάζοντα [R. καχλάζοντα], καὶ κατα- p testuantem , et horrenda quadam rapiditate flen- 


συρόµενον φοθερῶς, χαὶ μηδενὸς ἄλλου ἐπιχειροῦν- 
τος διελθεῖν [δι αὐτοῦ, παραδουλεύσηίέαι δὲ καὶ 
εἰσέλθῃ, θέλων ἐπιδείξασθαι ἑαυτὸν ὡς γανναῖον xol 
δυνατὸν, xaX ἁποθάνῃ ἓν τῷ ποταμῶ, μετὰ τῶν πα- 
ραθούλων κρίνεται fj Φνχὴ αὐτοῦ, ἐπειδὴ βλέπων 
τὸν θάνατον αὐτοῦ, παρήχουσε τῆς Γραφῆς λεγού- 
enc* Μὴ βιάζου ῥοῦν ποταμοῦ. Ἐὰν δὲ ἴἵδῃ bv 
ποταμὸν ἠσύχως ῥέοντα, xal μὴ ἀπειλοῦντα βρυγ- 
μοὺς θανατηφόρους, ἀλλὰ πραῦν xaX εὑμαρῃ., xot 
πολλοὺς διερχοµένους, xal εἰσέλθῃ τοῦ διελθεῖν δι’ 
αὐτοῦ, xal ἑπαγάγῃ αὐτῷ ὁ Σατανᾶς χῦμα χατὰ 
συγχώρησιν θεοῦ, ἢ xat τὸν πόδα αὐτοῦ σχάσῃ, xal 
πεσὼν ἓν τῷ ὕδατι αὐτοῦ ἁποθάνῃ, μαρτνριχὸς αὖ- 
ςοῦ ὁ θάνατος λογισθήσεται. Πλὴν χαὶ fj ὥρα του 


tem cernat ; eumque nemo alius illum trajicere 
aggrediatur, ipse tamen temerario consilio ingree 
diatur, ut se tanquam generosum et fortent-ogten- 
dat , atque in fluvio pereat ; ejus sane anima cun 
temerariis censebitur : quippe qui cum mortem 
suam perspiceret , Scripturz non obtemperaverit , 
quz dicit : Ne coneris contra impetum fluvii (Eccli. 
1v, 39). At si fluvium leniter fluentem videat, nec 
rugitibus mortem ininitaniem, sed placidum et 
facilem, multosque eum transmittentes, ac ipse. 
quoque eum pertransiturus ingrediatur, tumque. 
permissu Dei Satanas fluetus excitet , aut titubante 
pede in aquam lapsus intereat, mors ipsius in. 


"martvrium reputabitur. Ceterum mortis quequo 


m 


πι .. S. JOANNIS DAMASCENI τὰ 
bera ipsi aderat : ac non ut hoc mortis genere in- Α θανάτου παρῃν αὐτῷ, ἀλλ οὐ μέντοι ἐν τῷ οὕτως 


teriret. Diabolus siquidem mortis boram cum pro- 
spiciat, eam antevertit, et lapsum praeparat , uti 
decipule mors aseribatur. Quod idem etiam de 
iis dicendum erit, qui a feris sunt interempti. 
Nam si quis suapte animi iuductione proliciscatur 
ut feram jugulet, ad fortitudinem suam ostentan- 
dam, insurgatque bestia a qua neci detur, hujus 
anima cum imprudentibus temerariisque censebi- 
tur. Sin autem ος improviso fera irruat , atque 
hominem discerpat, tum ille martyrico mortis ge- 
nere obierit, Idque perinde locum habet, sive quis 
in mari , sive in terra moriatur. 

TIT. Y. — De detractione ; et quod. deiractio est 

[alsus sermo adversus aliquem prolatus. 

Num. x11, 1 seqq. — « Locuta est Maria et Aa- 
ron contra Moysen propter uxorem ejus Atbio- 
pissam ; quouiam uxorem ZEthiopissam acceperat. 
Ει dixerunt : Num Moysi soli locutus est Dominus? 
nunquid et nobis locutus est Dominus ? Et dixit 
Dominus ad eos : Audite sermonem meum. Si quis 
fuerit inter vos propheta Domini , in visione appa- 
rebo ei, et in somno loquar ad eum. At non sicut 
servus meus Moyses : in omni domo mea fidelis 
est. Ore ad os loquar ei, et in specie, ac non per 
gnigmata et opinionem Dominum vidit. Et quare 
non timuistis loqui in servum meum Moysen ? Et 
iratus est contra eos Dominus, et ecce Maria can- 
dens lepra quasi nix. » 


6064 Psal. xxx , 18. — « Muta flant labia do- ( 


losa , » etc. 

Psal. xix, 90. — « Sedens adversus fratrem 
tuum , » elc. 

Psal. uxxvn , 19. — « Male locuti sunt de Deo, 
et dixerunt, » εἰς. 

Psal. cvi , 5. — « Detrahentem secreto proximo 
$UO , » etc. 

Psal. c, 7. — « Qui loquitur iniqua , non dire- 
xit in conspectu, » etc. 

Prov. xx , A5. — « Noli amare detractionem, ne 
de medio tollaris. » 

Sap. 1, 11. — « Custodite vos a murmuratione 
quz nihil prodest , et a detractione parcite lingue : 
quoniam sermo obscurus in vacuum non ibit. » 


Jac, 1v, 141-15. — « Nolite detrahere alterutrum , D 


fratres. Qui detrahit fratri, aut qui judicat fra- 
irem suum, detrahit legi, et judicat legem. Si 
autem judicas legeni, noa es factor legis, sed ju- 
dex. Unus enim est legislator et judex , qui potest 
liberare et perdere. » 

Prov. xxx , 17. — « Oculum qui eubsannat pa- 
trem , οἱ qui despicit senectam matris, effodiapt 
eum corvi de torrente, et comedant eum £ilii 
aquila. » 

S. Basil. — Detractio est, adversus fratrem ab- 
sentem , obtrectandi ipsi studio aliquid effutire : 

. eiiamsi alioqui sit verum id quoil dicitur. 

S. Chrysost. — Si quis te maledictis petit, si 
quidem vera dicit, fac te corrigas : sin vero falsa, 


ἀποθανεῖν αὐτόν. 'O Υὰρ διάδολος βλέτων τὴν ὥραν 
τοῦ θανάτου, προλαδὼν ἑτοιμάζει τὸ πτῶμα, ἵνα 
τῇ παχίδι ἐπιγραφῇ ὁ θάνατος. Ὁμοίως xaX οἱ ἀπὸ 
θηρίων ἀποθνήσχοντες. Ἐάν τις ἐν τῇ olxsig προαι- 
ῥρέσει ἀπέλθῃ σφάξαι τὸ θηρἰον, ἐπιδειχνύμενος τὴν 
αὐτοῦ δύναμιν, καὶ ἐγείρῃ τὸ Onplov, χαὶ &nofávy 
ἐξ αὐτοῦ, μετὰ τῶν παραθούλων κρίνεται ἡ dyh 
αὐτοῦ. Ἐὰν δὲ αἰφνιδίως ἑπέλθῃ τὸ θηρ!ον, καὶ διαῥ- 
ῥήξῃ τὸν ἄνθρωπον, μαρτυρικῷ θανάτῳ τέθνηχεν ὁ 
τοιοῦτος * ὁμοίως xal εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ εἰς τὴν 
Tnv- 


TIT. Β’, — Περὶ xazaAaAiüc * xal ὅτι κατα.Ίαλιά 
ἐστι Aóvoc ψευδῆς κατά τινος «λεγόμενος. 
Ἐλάλησε Μαριὰμ χαὶ 'Aapüv χατὰ Μωσέως ἕνε- 

xzV τῆς γυναιχὺὸς τῆς Αἰθιοπίσσης, f» ἔλαδςε Μω- 

σῆς ὅτι γυναῖχα Αἰθιοπίασαν ἔλαδεν. Καὶ εἶπον. Μη 

Μωσῇ µόνον ἑἐλάλησεν Κύριος; οὐχὶ καὶ ἡμῖν ἑλά- 


Anse Κύριος; xal εἶπε Κύριος πρὸς αὐτοὺς: ᾿Αχού- 


cate τὸν λόγον µου, ἀμφότεροι. Ἐὰν γένηται προ- 
φήτης ὑμῶν Κυρίῳ, ἓν ὁράματι Ὑνωσθήσοµαι, χαὶ 
ἐν ὕπνῳ λαλήσω αὐτῷ. Οὐχ οὕτως ὡς ὁ θεράπων 
poo Μωσῆς' ἐν ὅλφ τῷ οἴχκῳ µου πιστός ἐστιν’ 
στόµα χατὰ στόμα λαλήσω αὐτῷ, ἐν εἴδει, καὶ οὗ δι’ 


, αἰνιγμάτων, xal τὴν δόξαν Κυρίου εἶδεν. Καὶ διὰ τί 


οὐχ ἐφοθήθητε λαλῆσαι χατὰ τοῦ θερἀποντός µου 
Μωσὴ: καὶ ὑργίσθη θυμῷ Κύριος * xat ἰδου Μα- 
ριὰμ. λεπρῶσα ὡσεὶ χιών. 

« "Alala γενηθήτω τὰ χείλη τὰ δόλια, » xat τὰ 
λοιπά. 

« Καθήμενος κατὰ τοῦ ἁδελφοῦ σου, » xai τὰ 
λοιπά. 

ς Κατελάλησαν τοῦ θεοῦ, xal εἶπαν, » καὶ τὰ 
λοιπά. 

« Τὸν χαταλαλοῦντα λάθρα τὸν πλησίον, » xai τὰ 
λοιπά. 

ε Λαλῶν ἄδιχα οὐ χατεύθνυνεν ἑνώπιον, » καὶ τὰ 
λοιπά. 

« Mi ἀγάπα χαταλαλεῖν, ἵνα μὴ ἐξαρθῇς, » χαὶ 
τὰ λοιπά. 

« Φνλάξασθε γογγυσμὸν ἀνωφελῆ, χαὶ ἀπὸ χατα- 
λαλιᾶς φείσασθε γλώσσης' ὅτι φθέγμα λαθραῖον 
χενὸν οὐ πορεύεται. ) 

« ΜΗ καταλαλεῖτε ἀλλήλων, ἁδελφοί, 'U χαταλα- 
λῶν ἀδελφοῦ, ἡ κρίνων τὸν ἁδελφὸν αὐτοῦ, καταλαλεῖ 
νόµον, καὶ κρίνει νόµον. El δὲ vópov χρίνεις, οὐχέτι 
€i ποιητὴς νόµου, ἀλλὰ κριτής. El; ἐστιν ὁ νοµο- 
θέτης χαὶ ὁ χριτῆς, ὁ δυνάµενος σῶσαι xal ἆπο- 
λέσα:. » 

« Ὀφθαλμὸν χαταλαλοῦντα πατρὸς, xal ἀτιμά- 
ζοντα γῆρας μητρὸς, ἐχχάφψειαν αὐτὸν χόρακες ix 
τῶν φαράγγων, xal χαταφάχοισαν αὑτὸν νεοσαοὶ 
ἀετῶν. » 

Καταλαλιά ἐστι, τὸ χατὰ ἀπόντος ἀδελφοῦ λαλεῖ», 
σχοπῷ τοῦ διαθάλλειν αὐτὸν, εἰ xal ἀληθὲς ᾗ τὸ 1ε- 
γόµενον. 

Ἐάν τίς σε εἶπε χακῶς, εἰ μὲν ἀληθὲς λέγει, 
διόρθωσαι ' εἰ δὲ ψευδή, χαταγέλασον, El μὲν σύν- 


ση SACRA PARALLELA.. 


"A 


σιδας σααυτῷ τὰ εἱρημένα, δωφρόνησον; εἰ δὲ μὴ A irride. Si conscius es tibi vera esse quie In te eon- 


σύνοιδας, χαταφρόνησον. 


Τῶν καχῶς λεγόντιον ἡμᾶς τότε χρὴ καταφρονεῖν, 
ὅταν ἡμεῖς μὴ παρέξωµεν λαθάς. Μᾶλλον δὲ μηδὲ 
κότε, ἀλλ' ἐπειδὰν δυνώµεθα ἐπιστομίζειν αὐτούς. 
"Όταν δὲ ἐξ ἡμῶν γίνηται τὸ πᾶν, ἐπὶ τὴν ἡμετέραν 
κεφαλὴν τρέπεται πᾶν τὸ πῦρ. — Οὐχ ol χαχῶς λέ- 
Ύοντες µόνον, ἀλλὰ xal οἱ τὰς αἰτίας εἰχή παρέχον- 
τες, τῆς ἐπὶ vij κατηγορίᾳ χειµένης εἰσὶν ὑπεύθυ- 
vot τιμωρίας. 


"O χαχῶς ἕτερον διατιθέναι βουλόµενος, πρότερον 
ἑαυτὸν οὕτω διατίθησιν. 


jicit, da operam ut te emendes : sin autem nil 
tale in te agnoscis, non est quod consiciis ipsius, 
commovearis. 

S. Cliryiost. — Eos qui nobis obtrectant, tum de- 
mum oportet contemnere cum nullas ipsis maledi- 
cendi ansas porrigimus, Quim potius, ne tum quidem; 
sed cum or» possumus ipsis obstruere. Cum enim 
hoc totum a nebis proficiscitur, in caput nostruin 
omnino ignis vertitur. — Non ii duntaxat qui ob- 
trectaut aliis, verum etiam qui causas obtrectandi 
temere prebent, hi supplicio quod maledicentis 
constitutuni est , obnoxii sunt. 

Didymi. — Qui malo aliquo altam vult multare, 
codem modo seipsum prius multat. 


Συμφέρει σοι πίνειν olvov, xal τρώγειν χρέα, xal B Senioris. — Satius est vinum bibere, et carnes 


ph χατεσθίειν ἐν χαταλαλιᾷ σάρχας ἀδελφῶν. 


ΤΙΤΛ. TF". — Περὶ καιροῦ. ὅτι δεῖ τὸν καιρὸν 
ἐξαγοράξευ, καὶ ὅτι πάντα καιρὸν ἔχει «oU 
«ἐέγεσθαι xal γίγνεσθαι. 

« Καιρὺς τῷ πάντι πράγματι ὑπὸ τὸν Ίλιον. Και- 
Ῥὸς τοῦ τεχεῖν, xal χαιρὺὸς τοῦ ἀποθανεῖν. Καιρὸς 
τοῦ Φφυτεῦσαι, καὶ xatpbe τοῦ ἐκτῖλαι τὸ πεφυτεν- 
μένον. Καιρὸς τοῦ χαθελεῖν, xai χαιρὸς τοῦ οἰκοδομεῖν. 
Καιρὸς τοῦ χλαῦσαι, xal χαιρὸς τοῦ γελᾶσαι. Καιρὸς 
τοῦ ζητῆσαι, καὶ χαιρὸς τοῦ ἀπολέσαι. Καιρὸς τοῦ 
φυλάξαι, καὶ καιρὸς τοῦ ἐκδαλεῖν. Καιρὸς τοῦ ῥῆξαι, 
καὶ χαιρὸς τοῦ ῥάψαι. Καιρὸς τοῦ λαλεῖν, καὶ xatpbg 
τοῦ σιγᾷν. Καιρὸς τοῦ φιλῆσαι, xal χαιρὸς τοῦ µι- 
σῆσαι. Καιρὸς πολέμον, xal καιρὸς εἰρήνῆς. » 

« "Iva τί παρεσιωπῄσατε ἀσέδειαν, xoi τὰς ἆδι- 
κίας αὐτῆς ἑτρυγήσατε») 

« Κύριος δίδωσί µοι γλῶσσαν παιδείας, τοῦ γνῶναι 
Ἀνίχα Bst εἰπεῖν λόγον. » 


« Συντἠρησον χαιρὸν, xal φύλαξαι ἀπὸ τοῦ λ9- 
νηροῦ. » — « Axalpo pi σορίσου. » — « Mh κω- 
λύσης λόγον ἐν xatpip σωτηρίας. » 


€ Άνθρωπος σοφὸς σιγ{σει ἕως καιροῦ. "Amb στό- 
µατος μωροῦ ἁποδοχιμασθήσεται παραθολή * οὗ γὰρ 
μὴ εἴπῃ αὐτὴν Ev χαιρῷ αὐτῆς, » 

« Χαΐρειν μετὰ χαιρόντων, xai χλαίειν μετὰ 
χλαίοντων. Βλέπετε πῶς περιπατεῖτε , μὴ ὡς ἄσοφοι, 
ἀλλ ὡς σοφοί: ἐξαγορασμένοι τὸν χαιρὸν, ὅτι αἱ 


ἡμέραι πονηραί εἰαιν. Atà τοῦτο μὴ γίνεσθε ἄφρο- 
νες, ἀλλὰ συνίετε, τί τὸ θέληµα τοῦ θεοῦ. » 


ε Ἐν σοφίᾳ περιπατεῖτε πρὸς τοὺς ἔξω, τὸν χαι» 
pb» ἐξαγοραζόμενοι. Ὁ λόγος ὑμῶν πάντοτε ἐν χά- 
pct ἅλατι ἠρτυμένος, εἰδέναι πῶς δεῖ ὑμᾶς ἑνὶ 
ἑκάστῳ ἀποχρίνασαθαι. » 

Σφοδρὺὸς ὁ πόθος; λαδοῦ τοῦ ποθουµένου. ἕως 
θερμὸς à σίδηρος, τῷ φυχρῷ στοµωθήτω, pf τι πορ- 
εµπέσῃ μέσον, καὶ διαχόψῃ τὸν πόθον. 


T6 μὲν ἁπλῶς παῤῥησιάσασθαι, xoa τῶν τνχόν- 
ParRor.Gg. XCVI, 


edere, quam per obtrectationes fraternas carnes 

devorare. 

TIT. lil. — De tempore: quodque tempus redimen- 
dum sit, atque omnia suo tempore et dicenda et 
[acienda sim. 

Eccle. n1 , 4-8. — « Tempus omni rei sub coelo. 
Tempus pariendi, et tempus moriendi. Tempus 
plantandi, et tempus evellendi quod plantatum 
est. Tempus destruendi , et tempus sdiücandi. Et 
tempus flendi, et tempus ridendi. Tempus quz- 
rendi, et tempus perdendi. Tempus custodiendi , 
et tempus projiciendi. Tempus scindendi , et tem- 
pus consuendi. Tempus loquendi, et tempus ta« 
cendi. Tempus amandi, et tempus ediendi. Tem- 
pus belli, et tempus pacis. » 

Osee x, 15. — « Quid reticetis impietatem , et 
justitias ejus vindemiastis? » 

Isa. 1, 4. — « Dominus dat mihi linguam eru. 
ditam, ut sciam quando oporteat proferre ser 
monem..» 

563 Eccli. 1v, 25. — « Conserva tempus, et 
devita a malo. » — Eccli. vis, b. « Ne intem- 
pestive doctrinam tuam ostentes. » — 28. « Ne 
retineas verbum in tempore salutis. » 


Eccli. xxix, 7. — « Homo sapiens tacebit usque 
ad tempus. Ex ore fatui reprobabitur parabola : 
non enim dicit illam in tempore suo. » 


Ephes. v, 15, 46. — 1 Gaudere cum gaudentibus, 
flere cum flentibus. Videte quomodo ambuletis , 
non quasi insipientes, sed ut sapientes ; redi- 
mentes tempus, quoniam dies mali sunt. Propterea 
nolite fleri imprudentes, sed intelligite que sit - 
voluntas Dei. » 

Coloss. 1v, 5, 6. — « In sapientia ambulate ad 
eos qui foris sunt, tempus redimentes. Sermo 
vester semper in gratia sale sit conditus, ut sciatis 
quomodo oporteat vos unicuique respondere. » 


S. Greg. Nas. — Quandiu vehemens est desi- 


 derium, arripe quod cupis. Quandiu calet ferrum, 


aqua frigida roboretur : ne quid medium interci- 
dat, quo desiderium frangatur. 
S. Chrysost. — Duntaxat libere loqui, cujuslibet 
J 


175 S. JOANNIS DAMASCENI 46 
eliam e vulg) sepe est : at vero opportune et Α των πολλάχις ἑστίν) τὸ δὲ εἰς δέον καὶ χαιρῷ τῷ 


consentaneo tempore, et ea qua conveniat mode- 
ratione ac prudentia, negotium arripere, hoc ma- 
gnam animam et admirabili quadam virtute pr&- 
ditam postulat. 

Evagrii. — Prsstat lapidem frustra projicere, 
quam verbum. 

Philonis. — Loquere qux oportet, et cum opor- 
tel: ac qua non oportet, non audies. — Ejusd. 
Tempori parcere przclarum est. 

TIT. IV. — De adulatoribus, et parasitis, uc 
scurris : quod eos [ugere oporteat. 

Psal. tu, 6. — « Dominus dissipavit ossa eo- 
rum qui hominibus placent. » 

Prov. x, 25. — « Quasi per risum stultus ope- 
ratur mala. » 

Prov. xxvi, 92. — « Verba astutorum mollia: 
ipsa autem feriunt interiora viscerum. » 

Prov. xvi, 15. — « Sapientes et prudentes ma- 
los vocant : qui autem dulces sunt in sermone, 
amplius audientur. » 

Prov. xix, 6. — « Multi ori regum blandiuntur. » 

Eccle. vii, 4. — « Melior est ira risu, quia in 
morore vultus emendabitur cor. » — 7. « Sicut 
voi spinarum sub olla, ita risus stultorum. » 


Isa. xui, 12. — « Qui vos beatos dicunt, ipsi 
vos seducunl, et semitam pedum vestrorum con- 
turbant. » ' 

1sa. Xx, 16, 14. — « Et erunt qui beatum dicunt 

populum istum, seducentes et seducti, ut ipsos 
deglutiant. Auferet Deus ab Jerusalem caput et 
caudam, magnum et parvum in die una, et qui 
vultus suspiciunt. » 
Ezech. xin, 48. — « Variis qui consuunt cervi- 
calia sub omni cubito manus, et faciunt velamina 
sub omni capite :ialis, ut pervertant animas ; 
dum loquuntur populo audienti vanos sermo- 
nes. ) 

Jerem. xLv, 22, — « Seduxerunt te, et potentio- 
res te fuerunt viri pacifici tui, et. przvaluerunt in 
lapsu pedum tuorum. » 

56/4 Eccli. xxxvi, 25. — « Qui sophistice lo- 
quitur odibilis est : is omni re indiget. Non est 
enim illi data a Domino gratia. » 

Galat. 1, 10. — « Si adhuc hominibus placerem, 
Chrisli servus non essem. » 

Luc. vi, 45. — « Yo vobis qui nunc Πες, 
' quia plorabitis. » 

Jude 16. — « Hi sunt. murmuratores, queru- 
Josi, secundum desideria sua ambulantes : et os 
eorum loquitur superbiam; et mirantes personas 
questus gratia. » 

S. Basil. Ad adolesc. — Assentationes blanditias- 
que, et vulpis Arcbilochi fraudem versutiamque 
fugiamus. Nihil enim iis qui recte sentiunt gravius 
. esi quam ad gloriam et plausum vivere, et ea 
$pectare qua vulgo grata siut, nec rectam ralio- 
nem vila moderatricem sibi constituere. 


προσήχοντι, καὶ μετὰ τῆς ἁρμοζούσης συμμετρίας 
καὶ συνέσεως τῷ πράγματι χρήσασθαι, μεγάλης 
λίαν καὶ θαυμαστῆς δεῖται φυχῆς. . 


Βέλτιον Mov βαλεῖν elxf, f| λόγον. 


Λάλει ἃ δεῖ, καὶ ὅτε δεῖ, xal οὐκ ἀχούσεις ἃ μὴ 
δεῖ. — Ἀρόνου φείδεσθχι χαλόν. » 


TITA. Δ’. — Περὶ κολάκων, xal παρασίτων, καὶ 
qyeAoiac tov * xal ὅτι χρὴ φεύγειν αὐτούς. 


« Ὁ θεὸς διεσχόρπισεν ὁστᾶ ἀνθρωπαρέσχωγ. ὃ 


€ Ἐν γέλωτι ἄφρων πράττει xaxá. » 


« Λόγοι κερχώπων uaXAaxol* οὗτοι δὲ τύπτουσιν 
εἰς ταμεῖα σπλάγχνων. » 

« Τοὺς σοφοὺς xat συνετοὺς φαύλους καλοῦσιν * ot 
δὲ γλυχεῖς ἓν λόγῳ πλείονα ἀχουσθήσονται. » 


« Πολλοὶ θεραπεύουσι πρόσωπα βασιλέων. » 

« ᾿Αγαθὺν θυμὸς ὑπὲρ Ὑέλωτα, ὅτι iv χαχίᾳ 
προσώπου ἀγαθυνθήσεται καρδία. »---ε Ὥσπερ φωνὴ 
ἀχανθῶν ὑπὸ τὸν λέδητα, οὕτως ὁ γέλως τῶν ἀφρό- 
VOV. » 

«Οἱ µαχαρίζοντες ὑμᾶς, πλανῶσιν ὑμᾶς, καὶ τὴν 
τρἰδον τῶν ποδῶν ὑμῶν ταράσσουσιν, » ' 


« Ἔσονται οἱ µαχαρίζοντες «bv λαὺν τοῦτον, πλα- 
νῶντες xal πλανώμενοι, ὅπως ἂν καταπίἰνῳσιν αὐ- 
τούς. ᾿Αφελεῖ Κύριος ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ κεφαλὴν xai 
οὐρὰν, µέγαν καὶ μικρὸν ἓν μιᾷ ἡμέρᾳ, xai τοὺς τὰ 
πρόσωπα θαυμάζοντας. » 

« Οὐαὶ τοῖς συῤῥάπτουσι τὰ προσχεφάλαια ὑπὸ 
πάντα ἀγχῶνα χειρὸς, xai ποιοῦντες ἐπιδόλαια ἐπὶ 
πᾶσαν χεφαλὴν Ἠἠλιχίας, τοῦ διαστρέφειν duyác, ἓν 
τῷ ἀποφθέγγεσθαι ὑμᾶς λαῷ εἰσαχούοντι μάταια 
φθέγματα. » 

€ Ἠπάτησάν σε, καὶ Ἰδυνὴθησάν σοι ἄνδρες clpn- 
νιχοἱ σου’ κατἰσχυσάν σου ἐν ὁλισθήματι ποδός 
σου. ) 

ε 'O σοφιζόμενος Ev λόγοις, μισητὸς, οὗτος πάσης 
χρείας ὑστέρησεν. O0 γὰρ ἑδόθη αὐτῷ χάρις παρὸ 


p Κυρίου. » 


« Et ἔτι ἀνθρώποις Πρεσχον, Χριατοῦ δοῦλος οὐχ 


ἂν fumv. » 
« Obat ὑμῖν οἱ γελῶντες νῦν, ὅτι χλαύσετε. » 


« Οὗτοί clot γογγυσταὶ, µεμφίµοιροι, χατὰ τ. 
ἐπιθυμίας αὐτῶν πορεύοµενοι, xal τὸ στόµα αὐτὼ 
λαλεῖ ὑπέροχα * xal θαυμάζοντες πρόσωπα, ὠφε" 
λείας χάριν. » ) 

Φύγωμεν χολαχείας χαὶ θωπείας, xai τῆς ᾿Αρχι- 
λόχου ἁλώπεχος τὸ χερδαλέον xal ποιχίλον. Οὐδὲν 
γὰρ χαλεπώτερον τοῖς εὖ φρονοῦσι τοῦ πρὸς δόξαν 
ζὖν, καὶ τὰ τοῖς πολλοῖς δοχοῦντα περισχοπεῖν, καὶ 
uh τὸν ὀρθὸν λόνον ἡγεμόνα ποιεῖσθαι τοῦ βίου. 








"I SACRA PARALLELA. E | "i 
Τὸ γέλωτι ἀχρατεῖ χαὶ &oyévo κατέχεσθαι, &xpa- A — S. Dasil. ín Περ. fus. disp. quest. 11. — Effuso οἱ 


σίας σημεῖον. "Αχρι μὲν γὰρ μειδιάµατος φαιδροῦ 
τὴν διάχυσιν τῆς ψυχῆς ὑποφαίνειν οὑχ ἀπρετὲς, 
ὅσον δεῖξαι μόνον τὸ γεγραμμένον  Καρδίας εὖφραι- 
νοµάγης θὁ.11ει πρόσωπον. Ἐχκαχάζειν 05 τῇ 
φωνῇ, xal ἀναθράζεσθαι τὸ σῶμα, οὐ τοῦ xat- 
εσταλµένου τὴν φυχὴν, οὐδὲ τοῦ δοχίµου, οὐδὲ τοῦ 
περικρατῶς ἔχοντος ἑαυτοῦ. Βεδαιοῖ γὰρ τὸν λόγον 
ὁ σοφώτατος Σολομῶν, ὅτι Ὁ µωρὸς ἐν γἑλωτι dv- 
υψώσει φωνὴην αὐτου * ἂν ὴρ δὲ σοφὺς μµό.ις 
ἠσυχῆ µειξιάσει. -- ᾽Ανθρωπάρεσχός ἐστιν, ὁ πρὸς 
τὸ θέληµα ἀνθρώπου τινὸς, ἡ ἀρέσχειαν αὐτοῦ ποιῶν 
τι, χᾶν ἀτιμίας ἄξιον Ἡ τὸ γινόµενον. 


ad cujuspiam hominis voluntatem ac studio ipsi placendi aliquid agit : 


dignum sit id quod facit. 


petulanti risu teneri, intemperantite signum est, 
Etenim leviter quidein et blande subridendo animi 
liilaritatem quoquomodo declarare, minime inho- 
nestum fuerit; quo id duntaxat ostendatur, quod 
ait Seriptura : Corde lwtante virescit facies (Eccli, 
xit, $1). At. cachinnari, et toto corpore subsul- 
tare, nec modest: et compositi animi est, nec 
probi viri, et qui compos sui sit. Confirmat autem 
id quod dico, sapientissimus Salomon his verbis : 
Stulius in risu exaltat vocem suam : vir autem sa- 
piens vix leniter subridebit (Eccli. vx, 35). — 'Av- 
θρωπάρεσκος, id est bominibus placens, est, qui 
eliamsi alioqui dedecore 


Mi, tv ῥήμασιν εὐτραπέλων xal Ὑελοιαστῶν &v- B.— Ejusd. epist. 4. — Ne facetorum hominum et 


θρώπων ἡδυνθῶμεν, ἃ μάλιστα λύειν τῆς φυχῆς τὸν 
tóvoy πέφυχεν. — Πεφύχασί πως ταῖς µεγάλαις δυ- 
ναστεῖαις αἱ ἀπελεύθεροι αὗται παραφύεσθαι θερα- 
πεῖαι. OL διὰ τὸ ἀπορεῖν οἰχείου ἀγαθοῦ, δι οὗ 
γνωρισθῶσιν, Ex τῶν ἀλλοτρίων χαχῶν ἑαυτοὺς συν- 
εστῶσιν» καὶ σχεδὺὸν ὥσπερ ἡ ἐρυσίδη τοῦ σίτου 
ἑστὶ φθορὰ, ἓν αὐτῷ γινοµένη τῷ σίτῳ, οὕτω xai 
πολαχεία τὴν φιλίαν ὑποδνομένη, λύμη bot τῆς 
φιλίας. 


Γέ.ως γέ.Ίωτος εὖ φρογοῦσιν ἄξως, 
Má.icca μὲν πᾶς, τὸ xAéor δ' ὁ ποργιχός. 
Γέ-ως ἄτακτος συ. λέγει καὶ Óáxpvov. 
Κρεῖσσον κατηφὲς ἦθος, ἢ τεθρυμµένο». 


Ὁ ἀνθρώπλις ἀρέσκων, τοὺς παρ) αὐτῶν ἐἑπαίνους 


scurrarum sermonibus delectemur. [linc enim 
animi vigor vel maxime frangi solet. — Tta fere 
natura comparatum est, ut magnis opibus atque 
potentiis servilia hzc obsequia adjuncta sint. Qui 
nulla bona propria liabent quibus innotescant, ab 
alienis malis seipsos commendant. Ας fere, quem- 
admoduim rubigo, quz in frumento inest, ipsius 
frumenti est corruptela, sic quoque adulatic — bi 
amicitiam subiit, perniciem affert. 


S. Greg. Naz. tetrast. 20. 
Risus sagacibus viris est risui; 
Risus quidem omnis, maxime meretricit.. 
Fleium immodestus haud levem risus parit. 
Tristem esse praestat, quam solutis moribus. 


S. Cyrilli. — Qui bhoinibus placere studet, 


ἔχοι ἂν εἰχότως, εἰς ἀντιμισθίας δύναμιν. Λἠψεταί C merito hoc mercedis loco recipere queat, ut ab 


γε μὴν τῶν παρὰ θεοῦ σύμπαν οὐδέν. 


Στωμύλον τὸ στόµα xaX φράσις εὐεπὴῆς τἐργιν παρ- 
ἐχει καὶ ἔπαινον πρὸς xsvhv δόξαν ἁθλίοις ἀνθρώ- 
ποις, ἔχουσι τὸν νοῦν χατεφθαρμένον. 

Μιμητὰς δὲ ἀνθρώπων Ὑελοίων, μᾶλλον δὲ χατα- 
γελάστων παθῶν, τῆς ἡμετέρας ἐξελαστέον πολι- 
τεία- ' τοὺς γελωτοποιοὺς ἑἐξοιχιστέον τῆς ἡμεδαπῆς 
πολιτείας. ---Οὐκ ἂν ἔχοι τις ἕταιρον τὸν χόλακα. 
Νόσος γὰρ φιλίας ἡ κολαχεία. 

* 

Τὰς τῶν ἀρχόντων εὑπραχγίας, μᾶλλον f| τοὺς 
ἄρχοντας αὐτοὺς εἰώθασι θεραπεύειν οἱ πλεῖστοι. 


Μη τοῖς ἑπαίνοις θἐλγοντας χαὶ φρεναπατῶντάς 
σε ἀποδέχου. Μισεῖν γὰρ τοὺς Χόλαχας οἱ σοφυὶ 
παρεγγυῶσιν ὡς μεγάλα θλάπτονταςι 


Εἶδον ἁσυνετοῦντας, καὶ ἐξετηχόμην, ἑλάλει ὁ 
µαχάριος Δαδίδ. Ἐχρην οὖν στυγνάζειν σε μᾶλλον, 
καὶ κατηφεῖν ἐπὶ τοῖς ἐνθυμήμασι τῆς ἀτοπίας, & 
εινα Ὑεννήµατα ἐχιδνῶν τυγχάνουσιν ψυχῆς τῆς 
χατημεληµένης. Καὶ δέον δάχρυσιν ἑχτήχειν τοὺς 
ἔξωθεν ὀφθαλμοὺς, xal τοὺς ἔσω, αὐτὸς νῦν τούναν- 
τίον ποιεῖς, γελοιάζων, καὶ ἀναθρασσόμενος, xal πᾶ- 
σαν ὡς εἰπεῖν, ὥραν χαίρεις τοῖς σχιρτήµασι τῆς 
ἁλογία: xat τῆς ἀπαιδευσίας ' θαῤῥῶν δὲ, καὶ πεποι- 


ipsis laudetur. Verum a Deo nihil omnino acce- 
pturus est. 

Theoph. Ant. lib. 1 ad Autol. — Os dicax et suave 
loquendi genus miseris bominibus qui mente cor» 
rupti sunt, laudem ad inanem gloriam conciliat. 

S. Clem. Alex. lib. τι Paedag. — Facetorum 
hominum, imo ridicularum potius affectionum 
imitatores a republica nostra arcendi sunt, atqué 
ab ea exterminandi moriones et scurra, — Nullus 
unquam assentatorem amicum appellarit. Amici- 
ti: enim morbus adulatio est. 

Phil. legat. ad Caium. — Principum fes secun- 
das potius quam principes ipsos colere plerique 


D solent. 


565 S. Nili. — Cavesis ne illos complectaris 
qui te laudibus demulcent et" decipiunt. Sapientes 
quippe monent ut adulatores odio habeamus, 
tanquam ingentium nobis detrimentoórum aucto- 
res. 

Ejusd. — Vidi pravaricantes, et labescebam, aié« 
bat beatus David (Psal. cxvi, 198). Quocirca 
consentaneum erat ut in tristitia et moerore ver- 
sareris οὗ absurdas cogitationes, quz quidem vi- 
perarum progenies sunt, hoc est inertis animé. 
Quinetiam, tum éxternos, tum internos oculos, 
lacrymis conficere debueras. Nunc contra ipse 
facis, qui in cachinnos erumpas, clames et zstues, 
omnique, ut ita dicam, hora stultitia et imperitia 





"9 | S. JOANNIS DAMASCENI 80 
peiulantia gaudeas : alque interim eo nomine con- A θὼς, xal ἀναπαυόμενος τῇ πρὸς ὀλίγον χρόνον &royfi 


fidis, et tranquillus agis, quod ad tempus aliquod 
a cibis ahstineas, et remotus a mulieribus sis. 
Atque hoc minime sufficit, Etenim dzmones hac 
in re te superiores sunt, ut qui nec unquam cibi 
aliquid capiant, nee dormiant. 

TIT. V. — De furibus. 

Exod. xxii, 4. — « Si quis furatus fuerit bovem 
aut ovem, et occiderit illud, quinque boves resti- 
tuet pro illo. Sin vero deprehensus est, duplum 
rependet. » 

Deut. xxiv, 7. — « Si deprehensus fuerit homo 
furans animam de fratribus suis, morietur ille 
fur. » 

Exod. xxu,2.— « Si fur deprehensus fuerit in 
effossione, et percussus intereat, non est in eo ho- 
 micidium. » 

Job xxx, 5, 6. — « Insurrexerunt in me fures, 
quorum domus erant foramina petrarum. » , 

Prov. xxix, 24. — « Qui impertit furi, odit ani- 
mam suam. » 

Zachar, v, 5b, 6. — «Dixit Dominus ad me: 
Quid vides? et dixi : Video falcem longitudinis 
cubitorur viginti, et latitudinis cubitorum decem. 
Et dixit ad me: Ingredietur domum furis, οἱ re- 
quiescel in. medio domus ejus, et consumet eum. 
Et omnis fur exinde usque ad mortem punietur. » 

Eccli. xxxvi, 28. — « Quis fidem habebit expe- 
dito latroni, exsilienti de civitate in civitatem ? » 

Ephes. 1v, 28.—4 Qui furabatur, jam non furetur, 
magis autem laboret, operans manibus suis bonum, 
ut habeat unde tribuat necessitatem habenti. » 

S. Basilii. — Graves et acerba noctes sunt eo- 
rum qui jin sceleribus pernoctant. Nar et metus 
ne deprehendantur, et libidinis $stus omnem ab 
ipsis quietem propellit. 

TIT. VI.—De pecoribus et eorum cura. 

Levit. xvi, 141. — « Anima carnis sanguis ip- 
sius est. » 

Prov. xu, 10. — « Justus miseratur animas ju- 
mentorum suorum. » 

Eccli. vn, 24. — « Pecora tibi sunt? attende 
illis : et si tibi utilia sunt, perseverent apud te. » 


TIT. VM.— De jactatione et elatione : et quod nuila 
in re hujus vite gloriari atque extolli oporteat. 


1 Reg. n, 5. — « Ne gloriemini, et nolite loqui 
sublimia in superbiam : neque egrediatur magni- 
loquentia ex ore vestro. » 

566 Jerem. ix, 25. — « Non glorietur sapiens 
in sapientia sua. » 

Job xi, 4. — « Ne dixeris, Purus sum operibus, 
et irreprehensibilis in conspectu ejus. » 

Prov. ni 5. — 4 In. sapientia noli extolli. » 

Prov. xxvii, 1. — « Ne glorieris in crastinum : 
nescis enini quid supervontura pariet dies. » 

Eccli. x1, 4. — «1n vestitu ne glorieris unquam, 
nec in die honoris tui extollaris. » 

Eccli. vn, 44. — Ne dicas : In multitudine mu- 


τῶν βρωµάτων, καὶ τῷ δοχεῖν ἀφιστάναβι γυναιχός. 
Ἁλλ) οὐδὲ τοῦτο µόνον. Καὶ γὰρ δαίμονες πλέον τι 
àv τούτῳ σου ἔγουσιν, μηδὲ ὅλως πώποτε ἑσθίοντες, 
μηδὲ καθεύδοντες. 


TITA. E'. --- Περὶ κ.λεκπτῶ». 
« Ἑάν τις χλέψῃ µόσχον fj πρόὀδατον, καὶ σφάξῃ 
αὑτὸ, πέντε µόσχους ἀποτίσει &vv' αὐτοῦ, Ἐὰν δὲ 
καταληφθῇ, διπλᾶ ἁἀποτίσει. » 


« Εὰν ἁλῷ ἄνθρωπος κλέπτων duyhv ἐκ τῶν 
ἁδελφῶν αὐτοῦ, ἀποθανεῖται ὁ χλέπτης ἐχεῖνος. » 


€. Εὰν ἐν τῷ διορύγματι εὑρεθῇ ὁ χλέπτης, xal 
οληγεὶς ἀποθάνῃ, οὐχ ἔστιν αὐτῷ φόνος. 


« Ἐπανέστησαν pot χ)έπται, ὧν οἱ οἶχοι αὑτῶν 
ἦσαν τρῶγλαι πετρῶν. » 

« Ὃς µερίζεται χλέπτῃ, μισεῖ τὴν ἑαυτοῦ Φϕυ- 
χἠν. » 

« Εἶπε Κύριος πρὀς ue* Τί ὁρᾷς; χαὶ exa * Ὁρῶ 
ὁρέπανον μῆχος πηχέων εἴχοσι, καὶ πλάτος πηχέων 
δέχα. Καὶ εἶπε πρός µε: 'Ἐπελεύσεται εἰς τὸν olxov 
τοῦ χλέπτου, xal καταλύσει ἓν µέσῳ τοῦ οἴχου αὖ- 
τοῦ, xal συντελέσει αὐτόν. Καὶ πᾶς χλέπτης àx 
τούτου ἕως θανάτου ἑχδιχηθήσεται. » 

« Tig πιστεύσει εὐζώνῳ λῃστὴ ἀφαλλομένῳ ἀπὸ 
πόλεως εἰς πόλιν» » 

€ Ὁ χλέπτων µηχέτι χλεπτέτω, μᾶλλον δὲ χοπιά- 
τω, ἑργαζόμενος ταῖς ἰδίαις χερσὶν τὸ ἀγαθὸν, ἵνα 
ἔχῃ μεταδοῦναι τῷ χρείαν ἔχοντι. » 

Χαλεπαὶ νύχτες τῶν ἐπαγρυπνούντων ταῖς ἆἁδι- 
Χίαις. "O τε γὰρ Φφόθος τοῦ φωραθῆναι, xal ἡ τοῦ 
οἵστρου ἀχολασία, πᾶσαν ἀνάπαυσιν αὐτῶν ἀπελαύ- 
VEL. 

TITA. Q'. — Περὶ κτηνῶν xal προγοίας αὐτῶν. 
€ Ἡ duy) πάσης σαρχὸς, αἷμα αὐτοῦ ἐστιν. » 


« Αίχαιος οἰκτείρει ψυχὰς κτηνῶν αὐτοῦ. » 


« Κτήνη col εἰσι); ἐπισχέπτου αὐτὰ, καὶ el ἔστι 
σοι χρήσιμα, ἐμμενέτω σοι. » 


TITA. Z'. --- Περὶ καυχήσεως καὶ τῆς ἑπάρσεως" 
χαὶ ὅτι ἐπ᾽ οὐδενὶ cov ἐγ' βίῳ αρῆ χαυχασθαι | 
xal ἑπαίρεσθαι. 

« Mhà χαυχᾶσθε, καὶ uh λαλεῖτε ὑψηλὰ εἰς ύπερ- 
οχἠν * μηδὲ ἐξελθέτω μεγαλοῤῥημοσύνη ἐκ τοῦ στό- 
µατος ὑμῶν. » 

« Mh χαυχάσθω ὁ σοφὸς Ev τῇ σοφίᾳ αὐτοῦ. » 


« Mh λέγε. Καθαρός εἰμι τοῖς ἔργοις, καὶ ἅμεμ. 
πτος ἑναντίον αὐτοῦ. » 

€ Ἐπὶ τῇ σοφίᾳ μὴ ἑπαίρου. » 

c Mi χαυχῶ τὰ εἰς abpiov* οὐ yàp οἶδας τί τέξε - 
ται dj ἐπιοῦσα. » 

« Ἐν περιδολῇ ἱματίων μὴ καυχήσῃ, xat ἓν ἡμέ- 
ρᾳ δόξης μὴ ἅπαίρου. » 

c ΜΗ εἴπῃς * Τῷ πλήθει τῶν δώρων piov ἑπόφεταε, 








at SACRA PARALLELA. 82 
καὶ ἓν τῷ προσενέγκαι µε θεῷ ὑψίστῳ, προσδεχθή- A nerum meorum aspiciet, et in offerendo me Deo 


σομµαι. » 

« 'O χαυχώµενος, ἐν Κυρίῳ χαυχάσθω. Οὐ γὰρ ὁ 
ἑαυτὸν συνιστῶν, ἐχεῖνος δόχιµός ἐστιν, ἀλλ᾽ ὃν ὁ 
Κύριος σννίστησιν. » 

| «Καυχάσθω ὁ ἁδελφὸς ὁ ταπεινὸς Ev. τῷ ὕψει ab- 
τοῦ ὁ δὲ πλούσιος Ev τῇ ταπεινώσει αὐτοῦ. » 

Πολλά φρονῶ ἐν θεῷ, ἁλλ᾽ ἐμαυτὸν μετρῶ, ἵνα μὴ 
ἓν χαυχήσει ἁπόλωμαι. Καὶ ᾿Αδάμ ποτε τὸν προπά- 
τορα ὁ ἐχθρὸς παρασχενάσας ἰσοθεῖαν φαντασθῆναι, 
ἐξήνεγχε παραδείσου, xaX μέχρις ἄδου πυθµένων 
χατήγαγε. 


TITA. H'. — Περὶ κά] ους σώματος, καὶ ὡραιό- 
τητος. 
« Δαθὶδ ἣν πυῤῥαχίζων μετὰ κάλλους ὀφθαλμῶν, 
καὶ ἀγαθὸς ὁράσει Κυρίῳ. » 
ε Ὡς ᾿Αθεσσαλὼμ οὑκ fjv ἀνῆρ ἓν παντὶ Ἱσραὴλ, 
ἀπὸ ἴχνους ποδὺς αὐτοῦ ἕως κορυφῆς. » 


€ Ὥσπερ ἑνώτιον ἐν fe ὑὸς, οὕτως γυναικὰ xa- 


χόφρονι χάλλος. » 
ε Μὴ αἰνέσῃς ἄνδρα &v χάλλει αὐτοῦ. » 


« Αύχνος ἐχλάμπων ἐπὶ λυχνίας ἁγίας, χάλλος 
προσώπου ἐν ἡλιχίᾳ στασίµῃ. » 


ε Κάλλος γυναιχὸς ἱλαρύνει πρόσωπον αὐτῆς. » 


Ὁ σήμερον εὐθαλὴς τῷ σώματι, χατασεσαρχωµέ- 
vog ἀπὸ τροφῆς, ἐπανθοῦσαν ἔχων τὴν εὔχροιαν ὑπὸ 
τῆς χατὰ τὴν ἡλικίαν ἁχμῆς, σφριγῶν καὶ σύντονος, 
. αΌριον αὐτὸς οὗτος ἐλεεινὸς, ἡ τῷ χρόνῳ μαρανθεὶς, 
3| νόσῳφ ἀπομαραίνεται. 


Ἐὰν αἰσχρὸς τὸ φαινόμενον fic, ἔσω εὐφανῆς τὸ 
χρυπτόµενον, ὥσπερ ἐν χάλυχι ῥόδον ἀνθηρόν. 


TITA. θ’.--- Περὶ χομπαζόντων xal φημιξζόντων. 
« Κρείσσων ávhp ἓν ἀτιμίᾳ δουλεύων, 7] ὁ τιμὴν 
ἑαυτῷ περιτιθεὶς, xal προσδεόµενος ἄρτου, v 


« Eloly οἱ πλουτίξοντες ἑαυτοὺς, μηδὲν ἔχοντες. » 


« Mh γίνου πτωχὸς συμδολοχοπῶν kx δανεισµάτων, 
καὶ οὐδὲν σοι iv μαρσυππίῳ. Ἔσῃ γὰρ ἐπίδουλος 
τῆς ἰδίας ξωῆς. » 

Τὸ ἐπὶ πλούτῳ χομπάδειν, f] γενέσει σεμνύνεσθαι, 
δι’ ὧν αἱ ἀνθρώπιναι πληροῦνται stad, ταῦτα πάντα 
γαθαΐρεσις τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς, καὶ τιμῆς, xal 
ὄνειδος γίνονται. 

) Τίς χάρις ἐὰν πίθηχον ἔχῃς, ἀνθρωπόμορφον ὕδριν, 
χρυσοῖς σχοινίοις τὸν τράχηλον περιχυκλωθέντα; Οὐ 
γὰρ ὁ χαλλωπισμὺς Ἠλλαξε τὸ γέλωτος ἄξιον σχήμα 
xaX µωρόν. Ποία δὲ χάρις τῷ ὄνῳ βαστάκειν χρυσοῦ 
τάλαντα; Ὅ ὕνος xat πολύχρυσος ὑπάρχων ὀγχᾶσθαι 
οἶδεν' οὐδὲ χάρις ἀπὸ µολίθδου κατεσχευασµένα 
gn χρύπτειν ἀργυραῖς θήχαις, ἅπερ μὴ τοῖς πο)έ- 


altissimo, acceptus ero. 

11 Cor. x, 11. — Qui gloriatur, in Domino glo- 
rietur. Non enim qui seipsum commerdat, ille 
probatus est, sed quem Deus commendat. » 

Jac. 1, 9. — « Glorietur frater humilis in exalta- 
tione sua; dives autem in humilitate sua. » 

Magno quidem animo sum in Deo : at meipsunr 
metior, ne in gloriatione peream. Namet Adamuin 
quondam generis nostri auctorem cum hosti$ eo 
adduxisset ut divinam zqualitatem sibi fingeret, 
e paradiso ipsum expulit, atque ad inferni fun- 
dum deturbavit. - 

TIT. VIII. — De corporis pulehritudine et ele- 

gantia. 

Ι fteg. xvi, 49. — « David erat pulcher aspectu 
et decora facie Domino. » 

11 fieg. xiv, 25. — « Sicut Abessalom non erat 
vir in omni Jerusalem : a planta pedis ejus usque 
ad verlicem, » etc. 

Prov. xi, 22. — « Sicut inauris in naribus suis, 
sic mulieri stult: pulchritudo. » ) 

Eccli. xi, 2. — « Ne laudes vírum in specie 
$ua. » 

Eccli. xxvi, 92. — « Lucerna splendens super 
candelabrum sanctum, &pecies faciei super statem 
stabileimn. » 

Eccli. xxxvi, 94. — « Species mulieris exbhila- 
rat faciem viri sui. » 


C S. Basil. — Qui hodie corpore vírenti est, et 


luxu obesus, atque ob setatis vigorem affusam 
coloris elegantiam habens, nitida cute est, flrmis- 
que viribus, idem crastino die miseratione dignus 
est : quippe qui temporis prolixitate conficiatur, 
vel morbo exhauriatur. 

S. Greg. Naz. — Si bac parte quz in aspectum 
cadit, deformis es, pulcher illa sis qux ab oculo- 
Tum sensu remota est : non secus ac rosa In fol- 
liculo florida est. 

TIT. IX. — De iis qui se insolenter jactant. 

Prov. xn, 9. — « Melior est vir in ignobilitate 
serviens, quam qui gloriam sibi circumponit, et 
indiget pane. » 

Prov. xit, 7. —« 5unt qui divitias suas jactent, 
cum nihil habeant.» 

Eccli. xvi, 35^ — « Ne sis pauper ex sre 
alieno comessationi indulgens, cum nihil in οτι-- 
mena tibi sit. Alioquin insidiator eris vitz tua. » 

Ob divitias sese insolenter efferre, aut generis 
splendore gloriari, aut iis quibus humani honores 
cumulantur, hec omnia humans, tum vita, tum. 
glori: eversio probrumque fiunt. 

567 S. Greg. Naz. — Quanam hzc venustas 
est, si simiam habeas eub humana forma [ωάαπι 
el obscenam, qua collum aureis funibus undique 
cinctum gerat? Neque enim ornamentam hoc ri- 
diculam stolidamque figuram immutavit. Quonam 
rursus asino gratia sit, multa auri pondera ge- 
stare? Ásinus quippe, quamlibel auro onustus, 








$3 " 


S. JOANNIS DAMASCENI 


δέ 


sisi rudere nihil novit. Quin ne gratis quidem et A µοις ὠφελεῖ. Τοιοῦτός ἔστιν ἄνθρωπος, ὅταν τοῖς 


emolumenti aliquid hinc redit, quod quispiam 


TIT. X. — De superioribus ; et quod cum superiori- 


à 


bus minime contendendum sit. 


Job. —-« Impius est qui non reveretur perso- 
nam honore dignam, nec iis honorem habere no- 
vit. » 

Eccli. vm, 4. — « Ne litiges cum homine po- 
tente : ne forte incidas in manus illius. » 

Eccli. xu. 5. —  « Pondus super .te ne tollas, 
el fortiori te ac ditiori ne communices, Quid 
communicabit cacabus ad ollam? quando enim 
se colliserint, confringentur. » 

Eccli. 1v, 7. — « Magnati humilia caput tuum. » 
e- XXXH, 15. « ]n medio magnatorum nme ex- 
xquare. » — xxvii, 28. «Qui in altum mittit Japi- 
dem, super caput ejus cadet. » 

Act. ix, 5. — « Durum est contra. stimulum 


.calcitrare. » 


S. Basil. — Praeclare semper res se habet, cum 
deteriores a melioribus gubernantur. 

Philonis. — Utilissimum est prestantioribus 
$ubjici. — Nemo usque adeo insanit, ut cum ser- 
vus sit hero adversetur suo. 

S. Greg. Naz. Orat. de bapt. — Judices noli ju- 
dicare, qui medicina opus habes. Quanquam enim 
alius alio sublimior aut inferior est, omnes tamen 
te celsiores sunt. 


TIT. XI. — De judicio et justitia Dei : et. quod 
sguum cuique tribual, nec personas accipiat. 


Deut. x, 17. — Dominus Deus vester, ipse est 
Beus deorum, et Dominus dominantium ; Deus ma- 
gnus, εἰ potens, et terribilis, qui personam non 
accipit, nec munera. » 

Deut, xxxn, 43. — « Dei perfecta sunt opera, 
et omnes viz ejus judicia. Deus fidelis, neque ulla 
est iniquitas in ipso. Arripietjudicium manus mea, 
εἰ ulciscar, et reddam ultionem hostibus, et iis 
qui oderunt me. » 

{ Reg. vi, 10, sec. LXX. — « Dominus ascendit in 


ἔξωθεν ἐπαρθῇ καὶ κουφισθῇ. 
plumbeos enses argenteis vaginis includat : quippe qui nullam in bellis utilitatem afferant. 
est homo, cum rebus externis effertur el gloriatur. 


Ejusmodi 


TITA. I'. — Περὶ κρειττόνων' καὶ ὅτι οὗ δεῖ πρὸς 
κρείττους φι-λογεικεύ’. 
« Ασεθῆς, ὃς οὐχ αἰσχυνθῇ πρόσωπον τίµιον, οὔ- 
65v οἶδεν τιμἣν θέσθαι τούτοις. » 


« Mi διαµάχου μετὰ ἀνθρώπου δυνάστου, µήποτε 
ἐμπέσῃς εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ. » | 

« Βάρος ὑπὲρ σὲ μὴ ἄρῃς, xai ἰσχυροτέρῳ σου 
xai πλουσιωτέρῳ μὴ χοινώνει. TÉ χοινωνήσει χύτρα 
πρὸς λέδητα ; αὕτη προσκρούσει, καὶ αὕτη συντρι- 
θήσεται. » 

« Μεγιστᾶνι χλῖνον την κεφαλήν σου.) — € Ἐν 
µέσῳ µεγιστάνων μὴ ἐξισάζου.» — « Ὁ βάλλων 
λίθον, ἐπὶ τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ βάλλει. » 


€ Σκληρὀν σοι πρὸς κέντρα λακτίζειν. » 


Καλὸν ἀεὶ τὸ χεῖρον ὑπὸ χρείττονος ἄγεσθαι. 


Τὸ ὑποτάσσεσθαι τοῖς χρείττοσιν ὠφελιμώτατον. 
--Οὐδεὶς οὕτως µέμηνεν, ὡς δοῦλος ὧν ἐναντιοῦσθαι 
δεσπότη. 

M3 χρῖνε τοὺς χριτὰς, ὁ χρῄζων τῆς ἰατρείας. 
"λλλος μὲν ἄλλου κρείττων f| ταπεινότερος ' coU δὰ 
κᾶς ὑψηλότερος. 


TITA. ΙΑ’.- Περὶ κρίµατος καὶ δικαιοσύνης 850v, 
καὶ ὅτι τὰ πρὸς ἀξίαν àxáctq νέµει, xal πρὀσ- 
ωπόν ἀνθρώπου οὗ Aap6ávet. 

« Κύριος 6 θεὸς ὑμῶν, οὗτος θεὸς τῶν θεῶν, xol 
Κύριος τῶν χυρίων * ὁ θεὸς ὁ µέγας, χαὶ ὁ ἰσχυρὸς, 
καὶ ὁ φοθερός * ὅστις οὐ θαυμάζει πρόσωπον, οὐδὲ μὴ 
λάθῃ δῶρον. » 

« θεὸς, ἀληθινὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ, xal πᾶσαι αἱ ὁδοὶ 
αὐτοῦ χρίσις. θεὸς πιστὺς, xal οὐκ ἔστιν ἁδιχία Ev. 
αὐτῷ * ἀνθέξεται χρίµατος ἡ χείρ uou, καὶ ἐχδιχήσω, 
καὶ ἀνταποδώσω δίχην τοῖς ἐχθροῖς, xai τοῖς μισοῦ- 
gw. » . 

«Κύριος ἀνέθη εἰς οὐρανοὺς, xal ἑθρόντησεν. 


«clos, et intonuit. Ipse judicat extrema terrz, p Αὐτὸς κρίνει ἄχρα γῆς, δίκαιος Qv. » 


cum justus sit. » 
Job vin, 5. — « Num Dominus injuriam faciet 
judicans? aut qui omnia fecit, turbabit jus ? » 

Job v, 15. — « Qui apprehendit sapientes in 
$stutia eorum, et consilium versutorum irritum 
fecit. » | 

Psal. ix, 4. — « Sedisti super thronum qui ju- 
dicas justitiam. » 

Psal. x, 7. — «Justus Dominus, et. justitias, di- 
lexit : &equitatem vidit vultus ejus. » 

Psal. xvin, 2. — « Judicia Dei vera, justificata 
ji idipsum. » 

568 Psal. xxxn, 5. — « Diligit misericordiam et 
judicium Dominus. » 


« Mi ὁ Κύριος ἁδιχήσει κρἰνων; 1] ὁ τὰ πάντα 
ποιᾖσας ταράξει τὸ δίκαιον; » 

« Ὁ καταλαμθάνων σοφοὺς Bv τῇ φρονῄσει, βου- 
λὴν δὲ πολυπλόχων ἐξέστησεν. » 


c Ἐκάθισας ἐπὶ θρόνου, ὁ κρίνων δικαιοσύνην. » 


« Δίχαιος Κύριος, καὶ διχαιοσύνας Ἠγάπησεν' εὖ» 
θύτητας εἶδεν τὸ πρόσωπον αὑτοῦο » 

« Τὰ κρίµατα Κυρίου ἀληθινὰ, δεδικαιωµένα ἐπὶ 
τὸ αὐτό. » 

«᾿Αγαπᾷ ἑλεημοσύνην καὶ χρίσιν ὁ Κύριος. ». 














85 SACRA PARALLELA. |... 86 


« Διχαιοσύνης πλήρης fj δεξιά σου. à 


« Δικαιοσύνη xal χρῖμα , ἑτοιμασία τοῦ θρόνου 


σου. ) 
« Κρίσιν χαὶ διχαιοσύνην ἐν Ἰαχὼθ σὺ ἑποίησας. » 


« Κύριος δίχαιος συνέχοψεν αὐχένας ἁμαρτωλῶν. » 


« Πάντα τὰ ἔργα Κυρίου μετὰ δικαιοσύνης. "Por 
ζυγοῦ, δικαιοσύνη παρὰ Κυρίου, τὰ δὲ ἔργα αὑτοῦ 
στάθµια δίχαια. » 

« Ηολλοὶ θεραπεύουσι πρόσωπα ἡγουμένων' παρὰ 
6b Κυρίου γίνεται τὸ δίχαιον. ν 

« 'O πλάσας πνοὴν πᾶσαν, αὐτὸς οἵδε πάντα, xol 
ἁποδώσει ἑχάστῳ κατὰ τὰ ἕργα αὐτοῦ. » 

« Οὐχ ὑποστελεῖται πρόσωπον ὁ πάντων Δεσπότης, 
οὐδὲ ἑἐντραπήσεται µέχεθος. » — «Παρὰ Κνρίου 
πάντα δίχαια. » 

ε Ἰσχύσατε, μὴ φοθεῖσθε, ἰδοὺ 6 θεὺς ἡμῶν χρίσιν 
ἀνταποδίδωσιν. » 

« Ὑψωθήσεται Κύριος Σαθαὼθ ἓν χρίµατι, xat ὁ 
Gi ὁ ἅγιος δοξασθήσεται Ey δικαιοσύνῃ. » 

« Ἔδωχα τὸ Πνεῦμά µου ἐπ) αὐτὸν, κρἰσιν τοῖς 
ἔθνεσιν ἑξοίσει, οὐ χεχράξεται, οὐδὲ ἀνανεύσει, οὐδὲ 
ἀχουσθήσεται ἔξω dj φωνή. Κάλαμον τεθραυσμένον 
οὗ συντρίψει, xai λίνον χαπνιζὀµενον οὐ σδέσει, 
ἀλλ' εἰς ἀλήθειαν ἐξοίσει χρίσιν. ᾽Αναλάμψει, καὶ οὗ 
θραυσθήσεται, ἕως οὗ θῇ ἐπὶ τῆς γῆς κρίσιν, xat ἱπὶ 
τῷ pem αὐτοῦ ἔθνη ἐλπιοῦσιν, » 

€ Ἐγὼ τὴν χρίσιν σου χρινῶ, xaX ἐγὼ τοὺς νἱούς 
σον ῥύσομαι xa φάγονται οἱ θλἰδοντές σε τὰς σἀρ- 
χας αὐτῶν, xai πἰίονται ὡς οἶνον νέον τὺ αἷμα αὖ- 
τῶν. ) 

« "Evo εἰμι Κύριος, ὁ λαλῶν διχαιοσύνην, xat &y- 
γέλλων ἀλήθειαν., 

« Πᾶσαι αἱ χρίσεις σου ἀλήθεια, χαὶ χρίµατα ἆλη- 
θείας ἑποί[ησας. » 

« Σὺ δεσπάξων Ἰσχύος, ἐν ἐπιειχείᾳ χρίνεις , καὶ 
μετὰ πολλῆς φειδοῦς διοιχεῖς ἡμᾶς. Δίχαιος ὧν, δι- 
καίως πάντα διέπεις. » 


« Μεγάλαι σου αἱ κρίσεις, χαὶ δυσδιέγητοι. » 


A Psal, τί, 40, — « Justitia. plena est dextera 


tua. » 
Psal. Lxxxin, 44. — « Justitia et judicium, prepa. 


ratio sedis tuz. ) 

Psal. xcvi, 4. — « Judicium et justitiam in 
Jacob tu fecisti. » 

Psal. cxxviu, 4. --ε Dommus justus concidu 
cervices peccatorum. » 

Prov. xvi, 4, 11. — « Omnia opera Domini cum 
justitia. Momentum staterz justitia a Deo : opera 
autem ipsius pondera justa.» 

Prov. xix, 6. — « Multi colunt personas regum : 
a Domino autem fit quod justum est. » 

Prov. xxiv, 42. — « Qui fecit spiraculum, novit 


B omuia, et reddet unicuique secundum opera sua. » 


Sap. vi, 8. — « Non subtrahet personam qui 
omnium Dominus est, nec verebitur magnitudi- 
nem cujuspiam, » — « À Domino justa omnia. » 

Isa, xxxv, 4. — «Confortamini, et nolite timere. 
Ecce Deus vester judicium retribuit. » 

Isa. «, 16. — «Exaltabitur Dominus Sabaoth in, 
judicio, et Deus sanctus gloriflcabitur in justitia. » 

Isa. χι, 2-4. — Dedi spiritum meum super eum : 
judicium gentibus educet : non clamabit, neque an- 
nuet, nec audietur foris vox ejus. Galamum fractum 
non conteret, οἱ linum fumigans non exstinguet : 
sed in veritate educet judicium. Splendebit et non 
conteretur, donec ponat in terra judicium, e et in 
nomine ejus gentes sperabunt. » 

1sa. x1ix, 95. — Ego judicium tuum judicabo; 
et ego (ilios tuos eruam : et comedent qui tribula- 
verunt te carnes suas, el bibent quasi vinum ον 
vum sanguinem suum. » 

Isa. xyv, 19. — « Egosum Dominus qui loquor 
justitiam, et annuntio veritatem. » ΄ 

Dan. m, 97. — « Oinnia. judicia tua veritas, et 
judicia veritatis fecisti. » 

Sap. xu, 18. — « Tu aotem, dominator virtutis, 
cum Lranquillitate judicas, et cum magna indul- 
gentia gubernas nos. Justus cum sis, juste omnia 
odministras. » 

Sap. xvii, 1. — « Magna sunt judicia tua, Domine, 
et inenarrabilia. » 


ε Τούτους μὲν γὰρ ὡς macho νουθετῶν παρεχάλε- θ Sap. χι, 44. — « Hos enim: tanquam pater mo- 


σας’ ἐχείνους δὲ ὡς ἁπότομος βασιλεὺς χαταδικάζων 
ἐδήτησας. » 

« Κύριος κριτής ἐστι, xal οὐκ ἔστι παρ᾽ αὑτῷ δόξα 
ἀνθρώπου. Οὐ λήψεται πρόσωπον, » 


ε Φοθερὸν τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χειρας θεοῦ ζῶντος. » 
« Πρόσωπον ὁ θεὸς ἀνθρώπων οὐ λαμµθάνει. » 

« Προσωποληψία οὐχ ἔστι παρ) αὐτῷ. » 

« θεὸς 6 διχαιῶν' τίς ὁ καταχρἰίνων» » 


Ote τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἄχριτον, οὔτε dj χρίσις 
ἀναλεήμων * ἀλλὰ χαὶ ἑλεῶν, χεκριµένως τοῖς ἀξίοις 


nens adbortatus es : illos autem tanquam rex du- 
rus interrogans condemnasti. » 

Eccli. xxxv, 12. — « Dominus judex est, et non 
est apud eum gloria hominis. Non accipiet perso- 
nam. » 

Hebr. x, 91. — « Horrendum est incidere in 
manus Dei viventis. » | 

Galat. n, 6. — « Deus personam hominum non 
accipit. » 

Ephes. v|,9. — « Personarum aeceptio non est 
apud Deum.» 

Rom. «im, 55. — « Deus. est qui justiflcat : quis 
est qui condemnet ? » 

S. Basil. in Psal. cxiv. — Noc Dei misericordia 
judicii expers est, nec judicium misericordia ca- 








97 | S. JOANNIS DAMASCENT εδ 
ret : verum et dum miseretur, cum judicio et de- A ἐπιμετρεῖ τοὺς οἰκτιρμοὺς, χαὶ χρίνων, ἑφτοχασμέ- 


lectu misericordiam iis impertit qui ea digni sunt: 
οἱ eum judicat, habita imbecillitatis nostre ra- 
tione, judicium infert. 

S. Greg. Nyss. — Justum Dei judicium animi 
postri affectionibus assimilatur, et qualia sunt quae 
M05 prestamus, talia quoque nobis ab ipso repen- 
duntur. Consentaneum quippe est ut, qua quisque 
seminaverit, hsc etiam metat ( Galat. v1, 8): 
neque id fieri aliter potest. Semen 569 porro 
est humana voluntas : messis autem illa merces 
qus inductioni animi rependitur. 

Justini, ex Apolog. 1. — Quemadmodum corpo- 
vibus omnibus quas a Deo creata sunt, hoc insitum 
est, ut umbram habeant ; sic quoque justum Deum, 
tum iis qui virtutem colendam sibi proposuerunt, 
tum iis qui vitium amplexari maluerint, pro cujus- 
que merito premia peenasque tribuere consecta- 
rium est. . 

S. Chrysost. Lib. Ad Theod. laps. cap. 5. — 
Nullum omnino bonum, quamlibet sit exiguum, a 
judice negligetur, Nam cum peccata tam exacte 
expendantur, et verborum et cogitationum nobis 
supplicia luenda sint; quanto magis recte facta, 
sive magna, sive exigua sint, enumerabuntur ? — 
Unus est mortuorum et vivorum judex, qui jus 
uniuscujusque perpendat. 

S. Basil. hom. 4 de David. et Saul. — Cum 
Deus sententiam pronuntiat, nulla iis qui contra- 
dicunt, excusatio relinquitur. Integra enim et in- 
eorrupta illa sententia est : quippe cum Deus in 
judiciis ferendis, nec gratia, nec odio commovea- 
iur, verum solam animi virtutem judicet. 

S. Cyrilli. — Paria disparibus tribuere, summa 
injustitize est. 

S. Nili. — Fit quidem perszpe ut homines, in- 
vidia ducti, qu:& bona sunt vituperent : at cceleste 
teairum de rebus incorrupte judicat, et veritas 
xerum qua geruntur, judicii arbitrium habet. 


TIT. XII. — De corde puro et conscientia. 


Prov. v, 35. — « Omni custodia serva cor tuum. 
Ex ipso enim vita procedit. » — xn, 97. « Pretiosa 
possessio vir purus. » — 11,412. « Consilium bonum 
custodiet te, et cogitatio sancta conservabit te : ut 
liberet te a via mala, et ab viro qui nihil fidele lo- 
quitur. » — xv, 29. « Cor viri cogitet justa, ut a 
Domino dirigantur vie ejus. » — xvu, 5. « Sicut 
probatur in fornace argentum et aurum, sic electa 
corda a Domino. » — xv, 24. « Vi: vit:e cogitatio- 
nes hominis prudentis. » — xni, 44. « A cogitatio- 
nibus suis satiabitur vir prudens. » — xxu, 41. 
« Diligit Dominus corda sancta : accepti. autem 
sunt ipsi omnes immaculati. » — χι, 9. « Ambula 
in viis cordis tui, et scito quoniam pro his omni- 


: bus adducet te Dominus in judicium. Et aufer iram 


e corde tuo, et amove malitiam a carne tua. » 
Eccli. xiv, 2, — « Beatus quem non reprehendit 
)ima sua. » 


voc τῆς ἀσθενείας ἡμῶν, ἐπάχει τὴν χρίσιν. 


Ἡ διχαία τοῦ θεοῦ xplau; ταῖς ημετέραις διαθέ- 
σεσιν ἐξομοιοῦται, καὶ οἷά περ ἂν τὰ παρ’ ἡμῖν ᾗ, 
τοιαῦτα ἡμῖν Ex τῶν ὁμοίων ἀντιπαρέχει. Χρὴ γὰρ 
πάντως θερίσαι τινὰ ὅπερ ἔσπειρεν, χαὶ οὐχ ἔστιν 
ἄλλως. Σπορὰ δέ ἐστιν ἡ ἀνθρωπίνη προαίρεσις: 
θέρος δὲ, τὸ ἐπὶ τῇ προαιρέσει ἀνταπόδομα. 


ὝὭσπερ πᾶσι τοῖς Ὑενομένοις σώμασιν ὑπὺ τοῦ 
Θεοῦ συνυπάρχει xal τὸ σχιὰν ἔχειν, οὕτως καὶ τῷ 
θεῷ, διχαίῳ ὄντι, τοῖς τὰ χαλά ἑλομένοις, καὶ τοῖς 


B τὰ xaxà προτιµήσασιν, ἀχόλουθάν ἐστι τὸ κατ ἀξίαν 


ἑχάστῳ ἀπονεῖμαι. 


0ὐδὲν ὅλως τῶν ἀγαθῶν, xÀv μικρὸν fj, παροφθή- 
σεῖαι παρὰ τοῦ χριτοῦ. El γὰρ τὰ ἁμαρτήματα μετὰ 
τοσαύτης ἐξετάζεται τῆς ἀκριδείας, ὡς χαὶ ῥημά- 
των xal ἐνθυμημάτων τίνειν τιμωρίας ἡμᾶς, πολλῷ 
μᾶλλον τὰ κατορθώματα, κἂν μεγάλα f) μικρὰ, λο- 
γισθήσεται. — Εἷς ἐστι νεχρῶν καὶ ζώντων χριτὴςα 
ζυγοστατῶν ἑχάστῳ cb δἰχαιον. 


"Ὅταν ὁ θεὸς ἀποφαίνηται, οὐδεμία τοῖς ἀντιλέ- 
γουσιν ὑπολείπεται πρόφασις. ᾿Αδέχαστος γὰρ Ἡ 
ψῆφος ἐχείνη, οὔτε πρὸς χάριν, οὔτε πρὸς ἀπέχθειαν 
τοῦ Θεοῦ χρίνοντος, ἀλλὰ τῇ τῆς φὐχῆς ἀρετῇ γυμνῇ 
Ψηφιζομένον. 


Τὸ νέµειν ἴσα τοῖς ἀνίσοις, τῆς µεγίστης ἐστὶν 
ἁδιχίας. 

"Ανθρωποι μὲν γὰρ πολλάχις xal βασχανίᾳ δια- 
ϐάλλουσι τὰ καλά «b δὲ ἄνω θέατρον ἀδεκάστως 
χρίνει τὰ πράγµατα, καὶ fj ἀλήθεια τῶν γινοµένων 
τὴν ψῆφον βραθεύει, 

TITA. ΙΒ’, — Περὶ καρδίας xa0apác xal συγειδή- 
σεως. 

ε Πάσῃ φυλαχῇ τηρήσης ahv καρδίαν. Ἐκ γὸρ 
ναύτης ἔξοδοι ζωῆς. » — «Κτῆμα τίμιον ἀνῆρ χα- 
θαρός. » — «Βουλὴ xaX φυλάξει σε, ἔννοια δὲ ὁσία 
τηρήσει σε, ἵνα ῥύσηταί σε ἀπὸ ὁδοῦ καχῆς, xal 
ἀπὸ ἀνδρὺς λαλοῦντος μηδὲν πιστὀν. » — «Καρδία 
ἀνδρὸς λογιζέσθω δίχαια, ἵνα ἀπὸ Θεοῦ διορθωθῇ τὰ 
διαθήµατα αὐτοῦ. » ---« Ὥσπερ δοχιµάζεται ἓν xa- 
μίνῳ ἄργυρος xal χρυσὸς, οὕτως ἐχλεχταὶ καρδίαι 
παρὰ Gi. » — « Ὁδοὶ ζωῆς διανοήµατα συνετοῦ. » -- 
€ Απὸ τῶν διανοηµάτων αὐτοῦ πλησθήσεται ἀν]ρ 
συνετός. }--- «᾿Αγαπᾷ Κύριοςιόσίας χαρδίας. Δεχτοὶ 
δὲ αὑτῷ πάντες ἅμωμοι, » — «Περιπάτει ἓν ὁδοῖς 
χαρδίας σου ἅμωμος, xol γνῶθι ὅτι ἐπὶ πᾶσι τούτοις 
ἄξεὶ σε ὁ θεὸς cl; xplow. Καὶ ἁἀπόστησον θυμὸν 
ἀπὺ χαρδίας σου, xol παράγαχε πονηρίαν ἀπὸ σαρ- 
χός σου.) 

« Μακάριος, οὗ 60 κατἐγνω ἡ qos αὐτοῦ. à 





ο SACRA PARALLELA. 90 
« Μαχάριοι οἱ χαθαροὶ τῇ χαρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν A — Matth. v, 8. — « Beati mundo corde, quoniam 


θεὸν ὄφονται. » 


ε Ἡ χαύχησις ἡμῶν abr ἑστὶν, τὸ μαρτύριον . 


«Te συνειδήσεως ἡμῶν) ὅτι ἐν ἁγιότητι xal εἰλιχρι- 
νείᾳ τοῦ Θεοῦ, xal οὐχ iv σοφίᾳ σαρχιχῇ, ἀλλ ἓν 
χάριτι θεοῦ ἀνεστράφημεν ἐν τῷ xóapup. » 

ε Ἐὰν ἡ xapbla μὴ χαταγινώσχῃ ἡμῶν, παῤῥη- 
 6lav ἔχομεν πρὸς τὸν θεὸν, καὶ ὃ ἐὰν αἰτῶμεν, 
λαμθάνοµεν παρ᾽ αὐτοῦ, ὅτι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ τη- 
ροῦμεν. » | 

Πρῶτον µακαριστὸν, τὸ ἓν τῇ διανοίᾳ ἡμῶν χα» 
θαρόν᾽ ἐπειδὴ ῥίζα τῶν διὰ τοῦ σώματος ἐνεργειῶν 
τὸ ἓν χαρδίᾳ βούλευμα. 


Δῶρον θεῷ κἀλΛιστόν ἑστω' ὁ τρόπος. 
Kür πάντ' ἐνέγχῃς, οὐδὲν οἴσεις ἄξιον. 
“Ο καὶ πεγ]ις δίδωσι, τοῦςο πρόσφερε. 
Μίσθωμα πόργης ἁγγὸς ov µερίξεται. 
Οἱ λαμπροὶ τὴν συνείδησιν, υἱοὶ φωτὸς xat ἡμέρας 
προσαγορεύονται. 
Οὐδὲν οὕτως ἡμᾶς εὐφρονεῖν εἴωθεν, ὡς συνειδὰς 
χρηστὸν, xaX ἐλπίδες ἀγαθαί. 


Τὸ συνειδὺς ἀγαλλόμενον συγχαλλωπίζει αὐτῷ xal 
τὺ πρόσωπον, καὶ ἄρδει τὰς mapelac f; τῆς φυχῆς 
εὐὑρωστία. Καὶ γὰρ οὐχ ἁπλῶς εἴρηται τῷ Σοφῷ' 
Καρδίας εὐφραι)ομένης, πρόσωπον θἀ.1ει. 


Οὐχ ἡ τῶν πράξεων ἀποχὴ δικαιοῖ τὸν πιστόν» 


ipsi Deum vilebunut. » 

4I Cor. 1, 12. — « Gloria nostra hzc est, testi- 
monium conscienti? nostre :; quod in simplicitate 
ei sinceritate Dej, et non in sapientia carnali, sed 
in gratia Dei conversati simus in mundo. » 

1 Joan. ni, 21.—4« Si cor nostrum non reprehen- 
derit nos, filuciam babemus apud Deum : et quod- 
cunque petierimus, accipiemus ab ipso, quoniam 
mandata ejus custodimus. » 

S. Basil. in Psal. 1. — Primum illud quod bea- 
tum censendum sit, puritas 9 70 animi nostri est. 
Siquidem consilium quod in corde initur, radix 
est actionum, quz corpore geruntur. 


S. Greg. Nus. tetrast. 7. 
Virlute nullum gratius donum est Deo, 
Quodvis licet des, nil tamen dignum dabis. 
Hoc offer ergo, quod queat pauper dare. 
Meretricis horret purus ille premium. 


Qui preclara conscientia prediti sunt, lucis et 
diei filii appellantur. 

S. Greg. Nyss. — Nihil est quod tantam nobis 
afferre voluptatem soleat, quam auimus bene sibi 
conscius, el lzta spes. 

S. Chrysost. — Conscientia exsultans ipsam una 
faciem exornat, atque anim: robur et firmitas ge- 
nas irrigat. Neque enim frustra dictum est a Sa- 
piente : Cor gaudens exhilarat faciem ( Eccli. xw, 
91). 

S. Clement. — Abstinentia a malis actionibus 


ἁλλ᾽ ἡ τῶν ἐννοιῶν ἁγνεία xaX εἰλικρίνεια.--- Ἅπα- σ non illum justum reddit qui fide instructus est, 


ῥῶν xai χαθαρῶν φυχῶν ἐστιν ἡ σωτηρία. 


Νοῦς ἀκραιφνῆς, xal λόγος καθαρὸς, xo βίος 
ἀχηλίδωτος, θρόνος xaX ναός ἐστιν ἀληθινὸς τοῦ 
θεοῦ. 

Σώφρων χαρδία, λιμῆην θεωρηµάτων. 


Οὐχ ἐχριζωτῆς τῶν παθῶν, ἀλλ ἀνταγωνιστής 
ἐστιν ὁ λογισμός. 
TITA. IT". — Περὶ xaxov σιΦειδότος. 
« Ἐξουδένωσας πάντας τοὺς ἀποστατοῦντας ἀπὸ 
τῶν διχαιωµάτων σου, ὅτι ἄδιχον τὸ ἐνθύμημα 
αὐτῶν.) 


sed cogitationum puritas et sinceritas. — Salus 
est animorum, qui a perturbationibus vacant, et 
munditia nitent. 

Didymi. — Mens pura et sermo purus, et vita a 
peccati labe immunis, thronus ac templam verum 
est. 

Evagrii. — Cor castum portus est contemplatio- 
nun. 

Joseph. De imp. rat. — Cogitatio animi motus 
non evellit, sed oppugnat magis. 

TIT. XIH. — De mala conscientia. 

Psal. cxvin, 118, — « Sprevisti omnes disce- 
dentes a judiciis Làis, quia injusta cogitatio 
eorum. » 


« Διεστραμμένη xagbia ταχταίνεται xaxó. » — p — Prov. vi, 14. — « Perversum cor machinatur 


« Ὁ σχληροχάρδιος οὐ συναντᾷ ἀγαθοῖς. » — « Kap- 
ἑία ἀνόμου ἐχζητεῖ xaxá.» — « 'O σχληρὸς τὴν 
χαρδίαν ἐμπεσεῖται χακοῖς. » 


« Ἐθερμάνθησαν ὡς κχλίδανοι αἱ χαρδίαι ab- 
τῶν.» ---«᾽Απαντήσω αὐτοῖς ὡς ἄρχτος ἅπορου- 
µένη, χαὶ διαῤῥήξω σύνδεσμον καρδίας αὐτῶν. » 


« Ἔως πότε ὑπάρχουσι διαλοχισμοὶ ἑνώπιόν 
σου» 5 

« Ἡ ἀσέδεια ὑμῶν ἐφ᾽ ἡμᾶς, καὶ τὰς ἁμαρτίας 
τῶν ἐνθυμημάτων ὑμῶν λήψεσθε. » 

« Σχολιοὶ λογισμοὶ χωρίξουσιν ἀπὸ θεοῦ. ? — «Οἱ 
ἀα:θεῖς καθὸ ἑλογίσαντο, ἔξουσιν ἐπιτιμίαν, » — 


mala.» — xxvn, 21. « Qui duro corde est, non in- 
veniet bona. » — xvii, 21. « Cor iniqui exquirit 
mala. » — xxvm, 14. « Qui duro corde est, inci- 
det in mala. » 

Osee vii, 6. — « Succensa. sunt. sicut clibanus 
corda eorum. » — xir, δ. « Occurram eia sicut 
ursa indigens cibo, et disrumpam interiora cordis 
eorum. » . 

Jerem. iv, 14. — « Usquequo sunt cogitationes 
adversum te? » 

Ezech. xxi, 49. — « Impietak vestra super vos, 
et. peccata cogitationum vestrarum accipietis. » 

Sup. 1, 9. — « Pervers: cogitationes separant 4 
Dco. » — ni, 10. « Impii secundum que cogitaves 


91 S. JOANNIS DAMASCENI 902 
i runt, correptionem habebunt. » — xvit, 10. « Cum A εδειλὸν εἶδος πονηρία, μαρτυρεῖ χαταδ,καζομένη * 


sit timida nequitia, dat testimonium condemnata : 


semp^r vero seva praesumit perturbata conscien- : 


tia. Nihil enim est timor, nisi proditio cogitationis 
auxiliorum. » — 1v, 20. « Venient in cogitatione 
peccatorum suorum timidi, et traducent illos ex 
adverso iniquitates ipsorum. » 

Eccli. xxvn, 5. — « Sicut in percussura cribri 
remanet fimus; sic stercora hominis in cogitatu 
illius. » — i, 26. « Cor durum gravabitur laho- 
ribus. » 

Math. xv, 17, 18. — « Omne quod intrat in 
0S, in ventrem vadit, οἱ in secessum emittitur. 
Quas autem procedunt, de corde exeunt : οἱ illa 
coinquinant hominem. Ex corde enim exeunt cogi- 


ἀεὶ δὲ προσείληφε τὰ χαλεπὰ συνεχοµήνη τῇ συνει- 
δήσει. Οὐδὲν γάρ ἐστι φόδος, εἰ μἩ προδοσία τῶν 
ἀπὸ λογισμοῦ βοηθημάτων. » — « Ἐλεύσονται iv 
συλλογισμῷ ἁμαρτημάτων αὐτῶν δειλοὶ, χαὶ ἑλέγ- 
ξει αὐτοὺς ἐᾷ ἑναντίας τὰ διανοήµατα αὐτῶν. » 


« Ἐν σεἰίσµατι χοσχίνου διαμένει χοπρία, οὕτως 
σχύθαλα ἀνθρώπου ἐν λογισμῷ αὐτοῦ. » — «Καρδία 
σκληρά βαρυνθήσεται πόνοις. » 


« Πᾶν τὸ εἰσπορευόμενον, εἰς τὴν χοιλίαν χωρεῖ, 
καὶ εἰς ἀφεδρῶνα ἐχθάλλεται, Τὰ δὲ ἐχπορευόμενα 
ix τοῦ στόµατος, Ex τῆς καρδίας ἐξέρχεται, κἀχεῖνα 
χοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. "Ex γὰρ τῆς καρδίας ἐξέρχονται 


tationes malze, homicidia, adulteria, fornicationes, B διαλογισμοὶ πονηροὶ, φόνοι, μοιχεῖαι, πορνεῖαε, xXo- 


furta, $71 falsa testimonia, blasphemiz. Hac sunt 
qus coinquiuant hominem, » 

S. Athanas. — Cum animus a bono se avertit, 
contraria cogitet necesse est. Neque enim ullo 
pacto facere potest, quin moveatur, cum agitatu 
facilis natura sua sit. 

Qui improbarum cogitationum insidias a princi- 
pio animadvertere non potuit, verum ex mutua 
finium inter se comparatione absurditatem earum 
prodidit, is caudam cauds alligavit, facemque, hoc 
est reprehensionem, inter eas interjecit. 

LITTERA A. 


TIT. ]. — De argutatoribus, et circa fidem 
ambigentibus. 


I Tim. vi, 5-6. — « Si quis aliter docet, et non 
acquiescit sanis serinonibus Domini nostri Jesu 
Christi, et ci quz» secundum pietatem est sanc 
doctrine, superbus est, nihil sciens, sed languens 
circa qu:estiones el. pugnas verborum, ex quibus 
oriuntur invidi, contentiones, blaspbemiz, suspi- 
ciones malz, conflictationes hominum mente cor- 
ruptorum, et qui veritate privati sunt, existiman- 
tium quzstum esse pietatem. » 

11 Tin. n, 95, 94. — « Stultas autem et sine 
disciplina quastiones devita : sciensquia generant 
lites. Servum autem Domini non oportet litigare, 
sed mansuctum esse ad omnes. » : 

S. Basilii. — Mlle qui contradicit, similem se 
quodammodo praebere videtur homini vaniloquo. 

S. Greg. Nas. — Argutatores et sophistas agunt 
homines, non theologos. — llIominibus fide prz- 
ditis haudquaquam jucunda loquacitas est, neque 
contentiones verborum. Sufficit enim vel unus ad- 
versarius. — Prima sapientia est, sapientiam illam 
qui? in sermone et captionibus dictionum, et in 
adulterinis et supervacaneis contentionibus sita est, 
aspernari. 

S. Greg. Thaum., cap. 12 (1). — Evangelicum 
sermonem ne curiosius inquiramus, siccissimas 


ma, φευδοµαρτυρίαι, βλασφημίαι. Ταῦτά ἐστι τὰ 
κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. » 

Αποστρεφομένη τὸ χαλὸν dj φυχὴ, πάντως τὰ 
ἐναντία λογίζεται. Ἡαύσασθαι γὰρ χαθὀόλου τοῦ 


, 9 , κά , 
 xiwelo0at ob δύναται, τὴν φύσιν οὖσα εὐχίνη- 


τος. 

Οὐ δυνηθεὶς τῶν χαχουργῶν λογισμῶν Ex πρνοι- 
µίων στοχάζεσθαι τὴν ἑνέδραν, καὶ ἐκ τῆς τῶν 
περάτων πρὸς ἄλληλα συγχρίσεως ἑλέγξαι τὸ ἄτοπον 
αὐτῶν, κἐρχον συνέδησεν χέρχῳ, λαμπάδα θεὶς ἀνα- 
μέσον αὐτῶν τὸν ἔλεγχον. 

Στοιχεῖον A. 


ΤΙΤΛ. A'. — Περὶ «Ἰομομαχούντων, καὶ ἁμφισόη- 
τούντων περὶ τὴν πίστη". 


« Ef τις ἑτεροδιδασχαλεῖ, καὶ uh προσέρχεται 
ὑγιαίνουσι λόγοις τοῖς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Xp:- 
στοῦ, καὶ τῇ κατ’ εὐσέθειαν διδασκαλία, τετύφωται, 
àE ὧν γίνεται Φθόνος, ξρις, βλασφημία, ὑπόνοιαι 
πονηραὶ, διαπαρατριθαὶ διεφθαρµένων ἀνθρώπων 
τὸν νοῦν, xal ἀπεστερημένων τῆς ἀληθείας, νοµι” 
ζόντων πορισμὸν εἶναι τὴν εὐσέθειαν. » 


« Τὰς μωρὰς xol ἀπαιδεύτους ζητήσεις παραι» 
τοῦ, εἰδὼς ὅτι γεννῶσι µάχας. Δοῦλον δὲ Κυρίου 
οὐ δεῖ µάχεσθαι, ἀλλ’ fiiov εἶναι «pb; πάντας.» 


"Eotxe συνεξομοιοῦσθαί πως τῷ ματαιολογοῦντι ὁ 


D ἀντιλέγων. 


Τεχνολογοῦσι Xotnbv, οὐχὶ θεολογοῦσιν ol ἄνθρω- 
mot. — Οὐχ ἡδὺ τοῖς πιστοῖς ἀδολεσχία, καὶ λόγων 
ἀντιθέσεις. Αρχεῖ γὰρ xol εἷς ἀντιχείμενος. — 
Σοφία πρώτη, σοφίας ὑπερορᾷν τῆς ἓν λόγῳ χειμέ- 
vns xal στροφαῖς λέξεων, xai ταῖς χιθδήλοις xal 
περιτταῖς ἀντιθέσεσι. 


Mi περιεργασώμεθα τὸν εὐαγγσλικὸν λόγον λέ- 
ξεσι περιξήρο:ς, καὶ ἀπεράντους ζητήσεις xat λογο” 


NOT &. 


(1) Dissertatione 9 Damascenica multis ostendo 
capitula bzec quz Thaumaturgo omnes adjudicant, 
Apollinarii esse aut alterius cujusdam Apollina- 
xistz. Et certe duodecimum istud bxrelici hujus 


artem et dolum | praefert, qui perinde olibi sape, 
de mysteriis fidel curiose disputandum non esse 
preetexobat. 











93 SACRA PARALLELA. 94 


µαχίας σπείροντες, καὶ τὸν λεῖον xaX εὐθύτατον A lectiones introducendo, et interminatas questiones 


τῆς πίστεως λόγον ραχύνοντες, ἀλλὰ μᾶλλον περι- 
εργασώµεθα τὸ ἔργον τῆς πίστεως * τὴν εἰρήνην ἀγα- 
πῄσωμεν, τὴν ὁμόνοιαν ἐπιδειξώμεθα. Τὴν νεότητα 
[f. ἑνότητα] φυλάξωμεν, τὴν ἀγάπην γεωργήσωμεν, δι’ 
ὃς εὐαρεστεῖται ὁ θεός. Οὐχ ἡμῶν ἐστι γνῶναι τὸ πῶς 
ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος Υέγονεν * Τὸ γὰρ µυστή- 
piov τοῦτο µέγα ἐστὶ, χαθὼς γέγραπται, ὅτι Th 
γενεὰν' αὐτοῦ τίς διηγήσεται; ὅτι αἴρεται ἀπὸ 
τῆς γῆς ἡ ζωὴ αὐτοῦ. ᾽Αλλὰ δεῖ πιστεῦσαι, ὅτι Υἱὸς 
τοῦ θεοῦ ἁληθῶς κατὰ σάρχα ἄνθρωπος Υέγονε κατὰ 
τὰς Γραφὰς, xai τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη καθ) 
ὁμοιότητα χωρὶς ἁμαρτίας - χαὶ ὅτι ἀπέθανεν ὑπὲρ 
ἡμῶν χαὶ ἀνέστη, χαθὼς γέγραπται’ xol ὅτι εἰς οὗ- 
ρανοὺς ἀνελήλυθεν, καὶ ἐχάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πα- 
τρὸς, ὅθεν Ἶξει κρῖναι ζῶντας xal νεχροὺς, χαθὼς 
γέγραπται. Μήποτε ἡμῶν λογομαχούντων πρὸς ἀλλή- 
Ἄους, βλααφημἠσωσίέ τινες τὸν τῆς πἰστεως λόγον, 
xaX ἀπέλθῃ τὸ εἰρημένον, Δι ὑμᾶς τὸ ὄγομά µου 
βάασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσυν. 


mortuis quam de vivis 579. ferendum, quemadmodum scriptum est. 


verborumque pugnas spargendo, quibus plana 
rectissimaque fldei doctrina aspera οἱ salebrosa 
reddatur. Quin potius cirea opus fldei curiosiores 
nos prestemus. Pacem complectamur, concordiam 
praeferamus, juvcnilem :etatem custodiamus, cha- 
ritatem excolamus, per quam Dei gratia concilia- 
tur. Nostrum non est. exploratum liabere quonam 
pacto Dei Filius homo sit effectus. Mysterium enim 
hoc magnum est, veluti scriptum est (Ephes. v, 52); 
generationem ejus quis enarrabit? quia tollitur e 
terra. vita ejus. (Isa. vi, 85 Act. vin, $5). Verum 
hoc unicuique persuasum esse debet, quod Filius 
Dei ratione carnis factus est homo, secundi 
Scripturas, et cum hominibus conversatus sit (Ba- 
ruch ut, 38) secundum similitudinem nostri, citra 
peccatum ; quodque propter nos mortem oppetierit 
et resurrexerit, quemadmodum scriptum est ; et 
quod in celos conscenderit, sedeatque ad Patris 
dexteram, unde venturus sit ad judicium tam de 
Ililud enim cavendum est, 


ne, dum nos mutuo conflictamur, fidei doctrinam maledictis aliqui proscindant , | eveniatque illud 
quod dictum esl : Propter vos nomen meum blasphemalur inter gentes (Isa. vn, 5). 


Τὸ &pa ζητεῖν περὶ θεοῦ, ἐὰν p.h εἰς ἔριν, ἀλλ εἰς 
εΌρεσιν συντείνει, σωτἠριόν ἐστιν. 


Τί µαχόμεθα πρὸς ἀλλήλους εἰκῆ; τί πολεμοῦ- 
μεν ἀλλήλους, προστεταγµένους xal τοὺς μισοῦντας 
φιλεῖν; cl πιστεύειν ἀφέντες, τεχνολογοῦμεν τὴν 
πίστιν; Ἐγεννήθη, ἆλλ᾽ οὐχ ἐγεννήθη. Ἔπαθεν, 
ἁλλ᾽ οὐκ ἔπαθεν. Ανέστη, ἀλλ oüx ἀνέστη. Τί δι- 
χαζόμεθα τῷ Λυτρωτῇ ; Τί λογοθετοῦμεν τὸν εὗερ- 
χέτην ; Απαξ Ἰδουλήθη, χαὶ ὡς Ἠθέλησεν παρεχένετο' 
χαὶ ἀπέθανε, χαὶ ἀνέστη, χαὶ ἔρχεται χρῖναι ζῶν- 
τας χαὶ νεχρούς. 


"Αμεινον καὶ συμφερέστερον ἰδιώτας καὶ ὀλιγχο- 
μαθεῖς ὑπάρχειν, xal διὰ τῆς ἀγάπης πλησίου 
γενέσθαι τοῦ Θεοῦ, Ἡ πολυμαθεῖς xaX ἑμπείρους 
δοχοῦντας εἶναι, βλασφῆμους εἰς τὸν ἑαυτῶν εὑρί- 
σχεσθαι Δεσπότην. 

TITA. Β’.--- Περὶ Aoudoplac. 


S. Clement, Alez. lib. v Siromat. — De Deo 
quzrere, modo id non altercandi studio, sed inve- 
niendi causa fiat, salutare est, 

S. Chrysost. — Quid frustra alii adversus alios 
dimicamus, ac bellum gerimus, cum nobis eos 


C quibus odio sumus, charos habere imperatum sit? 


quid relicta (ide de fide vitilitigamus? Genitus est, 
at non genitus est. Passus est, at non passus est. 
Resurrexit, at non resurrexit. Quid Redemptori 
litem intendimus? Cur eum cujus beneflciis aucti 
sumus, ad subducendas rationes adigimus ? Semel 
voluit, et uli voluit, ad nos accessit, et mortuus 
est, ct resurrexit, et ascendit, et venturus est judi- 
care vivos et mortuos. 

S. Irenci, lib. n, cap. 44. — Satius est εἰ con- 
ducibilius eruditione et doctrina carere, ct per 
charitatem Deum propius accedere, quam, dum 
eruditi esse videmur, committere ut erga Domi- 
num impii reperiamur, 

TIT. If. — De conriciis. 


« Οἱ ἐχφέροντες λοιδορίας, ἀφρονέστατοί εἰἷ- D — Prov. x, 19. — Qui convicia proferunt, stultis- 


σιν. » — «δόξα ἀνδρὸς ἀπυστρέφεσθαι λοιδορίας * 
πᾶς δὲ ἄφρων τούτοις. ἐμπλέχεται. » — « Κρεῖττον 
olxetv ἐπὶ γωνίας δώματος, f) μετὰ γυναιχὸς λοιδό- 
ρου ἐν οἰχίᾳ xoi. » 


4 Πρὸ πυρὸς ἀτμὶς χαµίνου xal καπνός ' οὕτως 
πρὸ αἱμάτων λοιδορίαι. » 


"Όταν σε παιδίον νήπιον λοιδορήσῃ, γέλωτος ἆφορ- 

μὴν ποιεῖς τὰ λοιδορήµατα xaX ὅταν ὑπὺ φρενί- 
τιδος ἐξεστηχὼς τὴν διάνοιαν φθάγγηται ῥήματα 
ἀτιμίας, ἑλεεινὸν ἡγοῦ μᾶλλον, ἡ μίσους ἄξιον. 


Κάν τις βούληται κατηγορεν , μὴ τὸ καχῶς 


ἀχούειν ἀλγῶμεν, ἀλλὰ τὸ δικαίως ἀχούειν κακῶς.' 


simi sunt. » — xxix, 5. « Gloria viri est aversari 
eonvicía : omnis autem stultus iis se immiscet. » 
— xxv, 94. « Melius est habitare in angulo doma- 
tis, quam cum muliere litigiosa in domo com- 
muni. » 

Eccli. xxu, 97. — « Ante ignem vapor ca-' 
mini, et fumus ignis : sic et ante sanguinem male- 
dicta. » 

S. Basilii. — Cum te parvulus puer maledictis. 
incessit, in risus argumentum maledicta convertis : 
et cum quispiam ex phrenesi turbatus mente con- 
tuineliosis te verbis inseclatur, hunc miseratione 
potius quam odio dignum censeas. 

S. Chrysost. — Quod si cui nos 2ccusare libue- 
rii, non idcirco dolcamus quod male audiamus, 


95 S. JOANNIS DAMASCENI | 56 
sed quod jure et nostra culpa male audiamus. Et- Α Αν μὲν γὰρ iv πονηρί ζῶμεν, κἂν μηδεὶς xat- 


enim si flagitiose vivamus, quamvis nemo sit qui 
nos accuset, omnium tamen miserrimi sumus. Con- 
tra si virtutis studiosi simus, quamlibet etiam 
totius orbis maledictis exagitemur, tunc tamen 
semulationi patentiores quoque futuri sumus. 

Ejusd. — Quod si qui vanum sermonem admil- 
(unt, veniam consecuturi non sint, quam tandem 
eunt excusationem habituri, qui detrabunt et con- 
viciantur ? . 

Ejusd. — Si divino Apostolo obtemperandum 
putas, diserte clamanti maledicos regnum ceelorum 
minime consecuturos, cavesis a nugacitate, ac ne 
temere illos a quibus nulla tibi illata injuria est 
inaledicis verbis proscindas. 

S. Nili. — Ais te non infesta mente, sed per 
jocum et animi causa, et quasi aliud agentem inter 
pocula in viros innoxios convicia jacere? Igitur per 
ludum etiam hilarique animo sempiternum crucia- 
fum subi, et velut aliud agas, in ignem illum 
cujus efferri acerbitas non potest, proficiscere. 

Ejusd. — Non te doleat, neque discrucieris, cum 
ob peccata tua, probra in te atque maledicta ine- 
rito congeruntur ; quin potius dicteria quz jaciun- 
tur, libenti animo audias. 

5793 TIT. Ill. — De fame, et iis qui frumentum in 


necessitate minime vendunt : quodque mulla pra- 
ter fas furente fame perpetrantur. 


1Υ Heg. vi, 95-50. — « Facta est fames in 


Samaria, ita ut venundaretur caput asini quin- c 


quaginta siclis, et. quarta pars cabi stercoris co- 
lumbarum quinque siclis argenti. Et rex lsrael 
gradiebatur per murum. Et mu.er clamavit ad 
eum dicens : Salva, domine rex, Et dixit rex : Ne- 
quaquam salvat te Dominus : unde te àalvabo? de 
area vel de torculari? Dixitque ei rex : Quid tibi 
est ? Et dixit : Mulier ista dixit, Da mihi filium 
tuum, et comedamus eum hodie, et filium meum 
comedemus cras. Et coxi filium meum, et comedi- 
mus eum. Dixique ei : Da filium tuum die altera, 
ut comedamus eum : et abscondit illum. Et cum 
audissel rex sermonem mulieris, discidit vesti- 
menta sua. » 


. Prov. σι, 26. — « Qui auget pretium tritici, D 


maledictus est plebi. Qui continet frumentum, re- 
linquit eum gentibus. ν 

Joel 1, 10-14. — « Plangite, sacerdotes, qui mi- 
nistratis altari, quoniam desolati sunt agri. Lugeat 
terra, quoniam afflietum est triticum. Aruit vinum, 
imminutum est oleum, confusi sunt agricole. Lu- 
gele possessiones super frumento et oleo : periit 
vindemia de agro. Viuea aruit, et ficus imminuta 
sunt, malum granatum et palma, et malum, et 
omnia ligna agri : quia confuderunt gaudium filii 
hominum. » 

Thren, n, 11, 12, 20.— « Defecerunt in laerymis 
oculi mei, conturba(us est venter meus : effusa cst 
iu terra gloria mea, super contritionem fili: po- 


ηγορῶν ᾗ, πάντων ἐσμὲν ἀθλιώτεροι "Αν δὲ áps- 
τῆς ἐπιμελώμεθα, x&v dj οἰχουμένη λέγῃ χαχῶς, 
τότε μᾶλλον ἔσομεθα ζηλωτότεροι. 


Εἰ οἱ παραδεχόµενοι ἀκοὴν µαταίαν, οὖν ἂν τύ- 
χοιεν συγγνώµης. οἱ διαθάλλοντες καὶ λοιδοροῦντες, 
ποίαν ἔξουσιν ἁπολογίαν; 


Ei πειθαρχεῖς τῷ θείῳ ᾿Αποστόλῳ διαῤῥήδην 
βοῶντι, ὅτι λοίδοροι οὐδαμῶς τεύξονται βασιλείας 
οὐρανῶν, φεῦγε τὴν qàuaplav, xai τὸ διασύρειν 


ἁπλῶς xai ὡς ἔτυχεν τοὺς μηδὲν ἀδιχοῦντας. 


B λέχεις ὅτι παίξων, οὐ µένταιγε μισεῖν προτιθέ- 


μενος , àÀÀ' ἱλαρευόμενος καὶ μετεωριξζόμενος λοι- 
δορεῖς Ev τῷ πότῳ τοὺς ἁμωμήτους ἄνδρας; Οὐχ- 
οῦν παίδων xal ἱλαρευόμενος ὑπόστηθι τὴν αἰώνιον 
χόλασιν, xai μετεωριζόμενος πορεύου εἰς τὸ πὺρ 
ἐχεῖνο τὸ ἄῤῥητον. 

Mi ἄλχει, μηδὲ διαπρίου, λοιδορούµενος εὐλόγως 
ἐπὶ τοῖς πταίσμασί σου καὶ ὀνειδιξόμενος, μᾶλλον 
δὲ ἀσμένως ἄχουε τὰ οἰχεῖα σκώμµατα. 


TITA. Γ’. --- Περὶ Aipov, καὶ εἰς τοὺς ἓν ἀνάγκῃ. 
τὸν σῖτον μὴ Λω.οῦντας ' καὶ δει xoAAà ἄθεσμα 
τοῦ «ῑιμοῦ. 

€ Ἐλένετο λιμὸς ἓν Σαμαρείᾳ, ὥστε γενέσθαι 
χεφαλὴν ὄνου ἀργυρίου πεντήχοντα σίχλων, καὶ τέ- 
ταρτον του χάθου χόπρου περιστερῶν πέντε σίχλων. 
Καὶ ἣν ὁ βασιλεὺς Ἰσραὴλ διαπορευόµενος διὰ τοῦ 
ταίχους. Καὶ vuvh ἐδόησε πρὸς αὐτὸν, λέγουσα ” 
Σῶσον, κύριε βασιλεῦ. Καὶ εἶπεν αὑτῇ ὁ βασιλεύς" 
Μὴ σώσαι σε Κύριος, πόθεν σε σώσω; ἀπὺ τοῦ 
ἄλωνος, 7] ἀπὸ τοῦ ὑποληνίου; Καὶ εἶπεν αὑτῇ ὁ βα- 
αιλεύς * Τί col ἐστιν; Καὶ εἶπεν * Ἡ γυνὴ αὕτη 
εἶπεν, Δός pot τὸν υἱόν σου, xal φάγωμεν αὐτὸν 
σήμερον, xal τὸν υἱόν µου φαγόμεθα αὗριον. Καὶ 
ἕφησα τὸν υἱόν µου, xat ἐφάγομεν αὐτόν χαὶ εἶπον 
αὑτῃ, Abc υἱόν σου τῇ ἡμέρᾳ τῇ δευτέρα, xai φα- 
γόµεθα αὐτόν". καὶ ἔχρυψεν αὐτόν. Καὶ Ίκουσεν 6 
βασιλεὺς τὸν λόγον τῆς γυναιχὺς, xa διέῤῥηξαε τὰ 
ἔμάτια αὐτοῦ. » 

« Ὁ {ἐιμιουλκῶν σἵτον, δηµογατάρατος. Ὁ συν- 
έχων σῖτον, ὑπολείποιτο αὐτὸν τοῖς ἔθνεσι. » 


εΠενθεῖτε, ἱερεῖς, οἱ λειτουργοῦντες τῷ θυσιαστη- 
ρίῳ, ὅτι τεταλαιπώρηχε πεδία. Πενθείτω ἡ γή, ὅτι 
τεταλαιπώρηχεν Ó σἴτος. Ἐξηράνθη ὁ olvo;* ὧλι- 
γώθη ἔλαιον ' κατῃησχύνθησαν Ὑεωργοί. θρηνεῖτε 
κτήµατα ὑπὲρ πυροῦ xal χριθῆς ' ἀπόλωλε τρυγητὸς 
ἐξ ἀγροῦ. Ἡ ἄμπελος ἐξηράνθη, χαὶ cuxat ὠλιγώ- 
θησαν, ῥοὰ, xai φοίνιξ, καὶ μῆλον, xal πάντα τὰ 
ξύλα τοῦ ἁγροῦ ἐξηράνθησαν' ὅτι χατῄσχυναν χαρὰν | 


^ vio τῶν ἀνθρώπων.» 


ε Ἐξέλιπον ἐν δάχρυσιν οἱ ὀφθαλμοῖ µου, ἑταρά- 
χθη ἡ χοιλία µου’ ἐξεχύθη εἰς γην ἡ δόξα µου, ἐπὶ 
τὸ σύντριμμα τῆς θυγατρὸὺς τοῦ λαοῦ pou, ἐν τῷ 








97 SACRA PARALLELA. 08 
ἐχδύσασθαι viu, καὶ θηλάξοντας bv πλατείαις A puli mei, dum deficiunt parvuli et lactentes in pla- 


πόλεως. Tolg μητράσιν αὐτῶν εἶπον' Ποῦ σῖτος xai 
οἶνος; ἓν τῷ ἐκχεῖσθαι ψυχὰς αὐτῶν εἰς χόλπον µη- 
τέρων αὐτῶν. "δε, Κύριε, καὶ ἐπίθλετον, aiv 
ἑπεφοίτησας οὕτως; εἰ φάγονται γυναῖκες γαρπὸν 
χοιλίας αὐτῶν; Ἐπιφνλλίδα ἑποίησε µάγειρος. 
Φονευθήσονται νήπια θηλάζοντα μαστούς;) 

ε Χεῖρες γυναικῶν οἰχτιρμόνων Ίψησαν τὰ παιδία 
ἑαυτῶν xal ἐγένοντο εἰς βρῶσιν αὐταῖς. » 

« Ότι οὐκ ἣν ὑετὸς ἐπὶ τῆς γῆς. Ἠσχύνθησαν 
γεωργοὶ, xal ἐπεχάλυψαν τὴν κεφαλην αὐτῶν. Kat 
γε EXagov ἓν ἀγρῷ ἔτεχον, xal ἐγχατέλιπον, ὅτι οὖκ 
Tv βοτάνη. "Όνοι ἄγριοι ἔστησαν ἐπὶ νάπαις ᾿ εἷλ- 
χυσαν ἄνεμον ὡς ὁδράκων. Ἐξέλιπον οἱ ὀφθαλμοὶ 
αὐτῶν, ὅτι οὐκ T» χόρτος. » 


Mt ἀναμείνῃς, ἄνθρωπε, σιτοδείαν, ἵνα ἀνοίξης B 


σιτοδοχεῖον. 'O γὰρ τιμιουλκῶν σἶτον δηµοχατάρα- 
τος. Mh λιμὸν ἐχδέχου διὰ ypuaóv* μὴ χοινὴν év- 
δε:αν διὰ ἰδίαν εὐπορίαν. Mi Υίνου χάπηλος συµφο- 
pov ἀνθρωπίνων. Mh τὴν ὀργὴν τοῦ 8:00 κχαιρὸν 
ποιῆσῃ περιουσίας χρημάτων ᾽ μὴ ἐπιξάνῃς τραύ- 
pasa χεχαχωµένων ταῖς µάστιξιν, Σὺ δὲ πρὸς μὲν 
τὸν χρυσὺν ἀποδῦλέπεις, τὸν δὲ ἁδελφὸν οὐ προσθλέ- 
πεις» χαὶ τοῦ μὲν νομίσματος ἐπιγινώσχεις τὸ χά- 
ραγμα, xa* τοῦ δοχἰµου διαχρίνεις τὸ κίθδηλον. τὸν 
δὲ φίλον παρὰ τὴν χρεἰαν ὄντα παντελῶς ἀγνοεῖς; 
Τί οὖν ποιεῖ ὁ ἐνδεής; Ἐπὶ τοὺς παῖδας λοιπὸν ἄγει 
τὸν ὀφθαλμὸν, ὥστε αὐτοὺς ἀγαγὼν sl; τὸ πρατἠ- 
piov, ἐντεῦθεν εὑρῆσθαι τοῦ θανάτου παραμυθίαν. 
Νόησον ἐνταῦθα μάχην ἀνάγκης λιμοῦ xal διαθέ- 
σεως πατριχῆς. Ἡ μὲν τὸν οἴκτιστον θάνατον ἆπει- 
Asi, ἡ δὲ φύσις ἀνθόλχει, συναποθανεῖν τοῖς τέχνοις 
πείθουσα. Καὶ πολλάχις ὀρμήσας, καὶ πολλάκις &va- 
χοπεὶς, τελευταῖον ἐχρατήθη ὑπὸ τῆς ἁπαραιτήτου 
χρείας ἐχδιασθείς. Kal ofa βουλεύεται ὁ πατἠρ! Tiva 
τρόπον [l. πρῶτον] ἀπεμπωλήσω; τίνα ἡδέως ὁ σιτο- 
πώλης ὄὕψεται; "Ert τὸν πρεσθύτατον ἕλθω; ἀλλὰ δυσ- 
«υποῦμαι αὐτοῦ τὰ πρεσθεῖα. ᾽Αλλ᾽ ἐπὶ τὸν νεώτερον ; 
ἁλλ' ἑλεῶ αὑτοῦ τὴν ἡλικίαν ἀναισθητοῦσαν τῶν 
συμφορῶν. Οὗτος ἐναργεῖς σώζει τῶν γονέων τοὺς 
χαραχτηρας ' ἐχεῖνος ἐπιτηδείως ἔχει πρὸς τὰ µα- 
θήµατα. Peu cf; ἁμηχανίας | sU; γένωμαι; τίνι τού- 
των προσχρούσω; ποἰαν θηρίου ψυχὴν ἀναλάδω; 
πῶς τῆς φύσεως ἐπιλάθωμαι; ἐὰν : πάντων ávt- 
ἴσχωμαι, πάντας ὄψομαι δαπανωµένους τῷ πάθει " 
ἐὰν ἕνα πρόωµαι, ποίοις ὀφθαλμοῖς τοὺς λοιποὺς 
περοσίδω, Όποπτος αὐτοῖς ἤδη γεγενηµένος πρὸς 
ἀπιστίαν, Πῶς οἰκήσω τὴν οἰχίαν, ἑμαυτῷ χατα- 
σχευάσας τὴν ἀπαιδίαν; πῶς ἐπὶ την τράπεζαν ἕλθω, 
£x τοιαύτης προφάσεως τὴν εὐπορίαν ἔχονσαν» Καὶ 
ὁ μὲν μετὰ µυρίων δαχρύων τὸν Φφ/ίλτατον τῶν 
“αἴδων ἀπεμπωλήσων ἔρχεται, σὲ δὲ οὐ χάµπτει τὸ 
πάθος; Οὐ λογισμὸν λαµθάνεις τῆς φύσεως ; ἀλλ' 
ὁ μὲν λιμὸς συνέχει τὸν ἅθλιον, σὺ δὲ ἀναθάλλῃ καὶ 
εἰρωνεύῃ, μµακροτέραν αὐτοῦ χατασχκευάζων τὴν 
συμφοράν. 


teis civitatis. Matribus suis dixerunt : Ubi triticum 
el vinum? dum effunderent animas suas in sinum 
matrum suarum. Vide, Domine, et considera : iu quo 
sic irruisti? si comedent mulieres fructum uterí 
sui? Racemationem coquus fecit. Occidentur par- 
vuli sugentes ubera?» 

Thren.iv, 10.— « Manus mulierum misericordium 
coxeruni filios suos : fuerunt illis in escam. » 

Jerem. xiv, 4, 5. — « Non erat imber super ter- 
ram. Erubuerunt agricole, et operuerunt capita 
sua. Nam et cervie in agro pepererunt et relique- 
runt, quia non erat gramen. Onagri steterunt in sal- 
tibus : traxerunt ventum quasi dracones. Defecerunt 
oculi eorum, quoniam non erat herba. » 

S. Basil. Hom. de avarit. — Nequaquam annonz 
charitatem exspectaveris, ut horrea tua patefacias. 
Etenim qui frumenti pretium auget, is cxsecrabilis 
esl plebi. Ne auri cogendi cupiditate famem prz- 
stoleris : ne communem egestatem ob privatas 
opes. Ne humanarum calamitatum te cauponem 
prebeas. Ne per occasionem augendarum opum 
iram Dei in te attrabas. Ne vulnera eorum qui ver- 
beribus afflicti sunt, exulceres. Tu aurum intueris, 
fratrem vero non consideras? ac tu quidem nummi 
notam agnoscis, atque adulterinum a probo discer- 
nis : amicum aulem rerum peuuria laborantem 
prorsus ignoras? Quid ergo pauper faciat ? Oculos 
deinceps ad filios convertit, ut ipsis in venalium 
forum ductis, hine mortis solatium nanciscatur.. 
Hinc porro velim 5744 pugnam eonsideres, qua 
inter famis necessitalein et paternum affectum 
committitur. llla miserrimum mortis genus com- 
minatur : at natura in diversum trabit, suadetque 
ut cum liberis moriatur. Αο posteaquam et& sspe 
3ggressus, rursumque sepe repressus est, ad 
extremum tandem gravissima perurgente necessi- 
tate manus dat. At tum, heu! qualia secum agitat 
pater ! Quem primum vendam? quemnam jucundius 
aspiciet ille qui frumentum vendit? veniam ad 
majorem natu ? at ejus primogenitura commoveor. 
An ad minorem? me vero misericerdia ipsius vetas 
afficit, calamitates suas minime persentiscentis. 
Hic parentum expressas notas et lineamenta reti- 
net : ille ad litterarum et doctrinz studia idoneus 
est. O miseram perplexitatem 1 quid de me flet ? in 
quem horum incurram? quam [ο animam assu- 
mam? quonamniode obliviscar natura? Si omneg 
retinuero, omnes cernam absumptos fame : sin 
alterum projecero, quibus oculis reliquos conspi- 
ciam, qui jam ipsis in perfidis suspicionem vene- 
rim? Quonam pacto z:edes meas incolam, eum er- 
bitatem mibi ipse accersiverim ? quomodo ad men- 
sani accedam, qua istiusmodi subsidio nacta co- 
piam erit ? Atque ille quidem ionumeris cum lacry- 
mis charissimum filium venundaturus proficiscitur s 


te vero calamitas b: c haudquaquam flectit. Nulla naturse cogitatio animum subit tuum; sed cum 
fames buncce miserum premat, tu eontra cunctaris et. dissimulas, quo longiorem ipsi calamitatem 


facias. 





99 S. JOANNIS DAMASCENI 


100 


S. Basil. Hom. in sicc. et fame. — Fames huma- A Λιμὸς ἀνθρωπίνων συμφορῶν ὑπάρχει τὸ χεφα- 


narum calamitatum precipua est, omnium mortis 
generum miserrimus finis. Étenim aliis in pericu- 
lis, aut. gladii acies celerem mortem affert, aul 
ignis impetus quamprimum vitam exstinguit. Fa- 
mes vero iners ac languidum habet malum, lon- 
gum dolorem, insidentem et delitescentem mor- 
bum, niortem semper presentem el semper cun- 
ctantem. Famis siquidem calamitas spe complures 
eo adegit ut constitutos a natura terminos move- 
rent, utque hominum qui ejusdem generis sunt 
carnes atlingerent : quin matrem etiam eo compu- 
lit. ut filium quem ex ventre emiserat, in ventrem 
rursus male susciperet. Atqui tragoedia liec Ju- 
daicis etiam libris mandata fuit. 


λαιον, πάντων θανάτων µοχθηρότερον πέλος. "Em 
μὲν γὰρ τῶν ἄλλων κινδύνων, f| ξίφους ἀχμὴ «hv 
τελευτὴν ὀξέως ἐφίησιν, ἡ πυρὸς ὁρμὴ συντόμως τὸ 
(v ἀποσδέννυσι, Λιμὸς δὲ ἀργὸν ἔχει τὸ χαχὸν, 
παρέλχουσαν τὴν ἀλγηδόνα, ἐγχαθημένην τὴν νόσον 
καὶ ἐμφωλεύουσαν, θάνατον ἀεὶ παρόντα, xal àsV 
βραδύνοντα. Τὸ γὰρ τοῦ λιμοῦ πάθος χατηνάγχασε 
πολλοὺς πολλάκις, xal τοὺς ὄρους χινῆσαι τῆς οὐὗ- 
σεως, χαὶ ἄφασθαι μὲν ἀνθρώπων τῶν ὁμοφύλων, 
μητέρα δὲ, παῖδα ὃν ix τῆς Υαστρὸς προήγαχεν, 
πάλιν τῇ Υαστρὶ χαχῶς ὑποδέξασθαι. Καὶ τοῦτο τὸ 
ὁορᾶμα Ἰουδαϊχὴ ἑτραγῴδησεν ἱστορία. 


S. Greg. Naz. Orat. in plag. grand. — Quidnam B Tí ἐροῦσιν ol σιτῶναι χαὶ σιτοκάπτλοι, οἱ τηροῦν- 


dicturi sunt qui frumentum emercantur et. ven- 
dunt? qui temporum difficultates observant, ut 
quxstum negotiaudo faciant, et ex alienis calami- 
tatibus delicias sibi comparent : atque non ut Jo- 
sephus Agyptiorum bona, sublimiori quodam con- 
silio, cum ille frumentum recte colligere et recte 
tribuere nossel ; sed ut iniqui et flagitiosi, quo tri- 
bulium suorum facultates acquirant? Qui dicunt : 
Quando transibit mensis, ut veuundemus ? et Sub- 
bata, ut horrea aperiamus (Amos vint, 5) ? Qui du- 
plici mensura et pondere, 
seipsos inflarunt. 

Ejusd. in laud. Basil. — In fame nihil acerbius 


quod justum est, corrumpunt, 


τες τὰς τῶν χαιρῶν δυσχολίας, ἵνα ἐμπορήσωμεν, 
xai ταῖς ἀλλοτρίαις συμφοραῖς ἐντρυφήσωμεν, xat 
κτησώµεθα, μὴ ὡς Ἰωσὴφ τὰ τῶν Αἰγυπτίων ἐν 
οἰχονομίᾳ µείξονι ' ἐχεῖνος γὰρ fisv καὶ συναγα» 
γεῖν, xat σιτοδοτῆσαι χαλῶς * ἀλλ' ὡς παράνομοι τὸ 
τῶν ὁμοφύλων. Οἱ «ἰέγοντες, Πότε διελεύσεται ὁ 


pv, καὶ ἑἐμπω.ήσομεν», xal τὰ Σάδδατα, xal 


ἀνοίξομεν θησαυρούς; Οἱ τοῖς διασοῖς µέτροις xal 
σταθμοῖς τὸ δίχαιον διαφθείροντες, χαὶ τὸ μὀλιθοῦν 
μέτρον τῆς ἀνομίας ἑἐφ᾽ ἑαυτοὺς χλίνοντες. 

el plumbeam iniquitatis 1nensuram in 


Χαλεπώτατόν ἔστιν ἓν τοῖς λιμοῖς ἡ τῶν ἑχόντων 


est, quam crudelitas et insatiabilis cupiditas divi- C ἀναλγησία xal ἁπληστία. Τηροῦσι γὰρ τοὺς χαιροὺς, 


tum. Tempora observant, penuriamque negotiau- 
tur, et calamitates ut agros colunt, illud non au- 
dientes, eum qui pauperis iniseretur, Domino fe- 
nerari, et plebi exsecrabilem esse qui frumentum 
contineat, nec aliud quidquam, quod vel beneficis 
hominibus promittit Deus, vel inhumanis commi- 
natur : sed inexplebili B'75 cupiditate flagrant, 
maleque sibi consulunt ; dum illis quidem sua, 
sibi vero Dei viscera precludunt. Hi porro sunt 
illi frumenti mercatores et caupones, qui nec 
cognationem reverentur, nec grato erga Deum ani- 
mo sunt, cujus beneficio ipsi, aliis laborantibus, 
in rerum copia vivunt. 

Joseph. lib. v1 De bello Jud. cap. 20.— Omnia den- 
tibus terere necessitas cogebat : e!que ea etiam 
que ne spurcissimis quidem animantibus in esum 
cederent , in os injiciebant. Cingulis quippe et cal- 
ceis ad extremum liaud abstinebant , ac pelles quo- 
que ipsas e scutis detractas dentibus mandebant. 

lbid. cap. 41. — Muli:r quaedam , fame viscera 
pervadente , adversus naturam grassata est ; atque 
arrepto filio, quem adhuc lactabat, Infelix fili, 
inquit, in bello, fame , et seditione , eccui tandem 
te servo? Age, in cibum esto mihi , sediLiosis in 
furiam, futuroque vo in fabulam, quae sola in 
Judaicis calamitatibus modo desideratur. Dum hzc 
loquitur, filium simul obtruncat : cocto corpore, 
dimidiam ejus partem edit, reliquam autem abdi- 
tam servat, Statim aulem seditiosi. adfuere , et 


xal καταπραγματεύονται τὴν ἕνδειαν, xal γεωρ- 
χοῦσι τὰς συμφορὰς, οὔτε τῷ Κυρίῳ δανείζειν τὸν 
ἑλεοῦντα πτωχοὺς ἀχούοντες, οὐδ' ὅτι ὁ συνέχων 
σἶτον δηµοχατάρατος, οὐδ᾽ ἄλλο οὐδὲν f) τοῖς φιλαν- 
θρώποις ἐπηγγελμένον, f ἁπανθρώποις ἠπειλημέ- 
yov* ἀλλ᾽ εἰσὶ τοῦ δέοντος ἁπληστότεροι, xai φρο- 
νοῦσι χαχῶς, ἐχείνοις μὲν τὰ ἑαυτῶν, ἑαυτοῖς δὲ 


'πὰ τοῦ Θεοῦ σπλάγχνα κλείοντες, οὗ xal μᾶλλον 


χρῄζοντες ἀγνοοῦσιν, f) αὐτῶν ἕτεροι,. Ταῦτα μὲν ot 
σιτῶναι xal σιτοκάπηλοι, xal µήτε τὸ συγγενὲς 
αἰδούμενοι, μήτε περὶ τὸ θεῖον εὐχάριστοι, παρ] 
οὗ τὸ ἔχειν αὐτοῖς, ἄλλων πιεζομένων. 


Πάντα ὑπ ὁδόντας Ίγεν dj ἀνάγχη, καὶ τὰ μηδὲ 


D τοῖς ῥυπαρωτάτοις τῶν ζώων πρόσφορα συλλέγοντες 


ἐσθίειν ὑπέφερον. Ζωοτηρίων γοῦν xal ὑποδημάτων 
τὸ τελευταῖον οὐχ ἀπείχοντο, χὰὶ τὰ δέρµατα τῶν 
θυρεῶν ἁποδέροντες ἐμασσῶντο. 


Γυνή τις τοῦ λιμοῦ διὰ τῶν σπλάγχνων καὶ μυελῶν 
παρεισδύνοντος, ἐπὶ τὴν φύσιν ἐχώρει, xal τὸ 
τέχνον (fv δὲ αὑτῇ mat; ὑπομάζιος) ἁρπασαμένη, 
Βρέφος, εἶπεν, ἅθλιον, ἓν πολέμῳ, καὶ λιμῷ, xal 
στάσει, τίνι σε τηρῶ ἔτι; Γενοῦ got τροφῆ, xat τοῖς 
στασιασταῖς ἑριννὺς, xal τῷ βίῳ μµῦθος, 6 μόνος 
ἑλλείπων ταῖς Ἰουδαίων συμφοραῖς. Καὶ ταῦτα ἅμα 
λέγουσα, κτείνει τὸν υἱόν' ἔπέιτα ὁπτήσασα, τὸ 
μὲν Άμισυ χατεσθίει͵ τὸ δὲ λοιπὸν χαταχαλύφασα ἐφύ- 
λαττεν. Εὐθέως δὲ ol στασιασταὶ παρΏσαν, καὶ τῆς 


10] 


SACRA PARALLELA. 


10$ 


ἀθεμίτου χνίσσης σπάσαντες ἠπείλουν, εἰ μὴ δείξει A nefarium vnidorem illum olfacientes , minabantur 


«b παρασχευασθὲν ἀποσφάζειν αὐτὴν ταχέως. Ἡ δὲ 
xai μοῖραν αὑτοῖς εἰποῦσα χαλὴν τετηρηχέναι, τὰ 
λείφανα τοῦ τέχνον. δ'.εχἀλυφεν. Τοὺς δὲ εὐθέως 
φρίχη xai φρενῶν ἕχστασις Ἶρει, xal παρὰ τὴν 
ὄψιν ἐπεπήγεσαν. Ἡ δὲ, Ἐμὸν, ἔφη, τοῦτο τὸ τέχνον 
Υνήσιον, xot τὸ ἔργον ἐμόν' φάγετε' xol γὰρ ἐγὼ 
βέδρωκα. Mt Υίνεσθε µήτε μαλαχώτεροι γυναιχὸς, 
pls συµπαθέσοτεροι μητρός. El δὲ ὑμεῖς εὐσεθεῖς, 
xai την ἐμην ἁποστρέφετε θυσίαν, ἐγὼ μὲν ἥμισυ 
Bé£6poxa, χαὶ τὸ λοιπὸν ἐμοὶ µεινάτω. 


Toy δὲ ὑπὸ τοῦ ᾽λιμοῦ φθειροµένων κατὰ τὴν 
πόλιν, ἄπειρον μὲν ἔπιπτε τὸ πληθος, ἁδιήγητα δὲ 


eam $e nulla mora interfecturos, nisi quem pa- 
rasset cibum ostenderet. At illa, cum preclaram 
eis portionem asservatam dixissel , filii reliquias 
detexit. lli statim borrore et mentis alienatione 
capti, ad hujusmodi spectaculum obriguere. Tum 
mulier, Meus est , inquit, germanus filius : meun 
hoc facinus est. Comedite vos : nam et ipsa co- 
medi. Ne sitis femina molliores, nec humaniores 
matre , atque ad miserationem propensiores. Quod 
si vos forte incessat religio , et victimam meam 
aversamini : ego quidem uti dimidiam partem jam 
coniedi , facite ut quod reliquum est , mihi maneat. 


Joseph. ib. cap. 20. — At vero eorum qui fame in 
civitate interibant, innumerabilis multitudo cade- 


συνέδαινε πάθη. Ka0' ἑχάστην vàp οἰχίαν, e που Β bat : atque ejusmodi calamitates accidebant, quas 


τροφΏς παραφανείη σχιὰ, πόλεμος fv, καὶ διὰ χειρὸς 
ἐγχώρουν οἱ φίλτατοι πρὸς ἀλλήλους, ἑξαρπάζοντες 
τὰ ταλαΐπωρα τῆς ψυχῆς ἑἐφόδια. Πίστις δὲ ἀπορίας 
οὐδὲ τοῖς θνῄήσχουσιν ἣν, ἀλλὰ xal τοὺς ἐμπνέοντας 
οἱ λησταὶ διηρεύνων, pf τις ὑποχόλπιον ἔχων τρο- 
φἣν σχήπτοι τὸν θάνατον αὐτῷ. Οἱ δὲ ὑπ' ἑνδείας 
χεχηνότες, ὥσπερ λυσσῶντες χύνες, ἐφάλλοντο, καὶ 
παρεισφἐροντο ταῖς θύραις ἑνσειόμενοι µεθυόντων 
τρόπον, xal ὑπὸ ἁμηχανίας εἰς τοὺς αὐτοὺς οἴχους 
δις ἡ τρὶς ὥρᾳ pid. 

θοἁ πμ} insiliendo irruebant : 


nemo narratione ulla complecti possit. Etenim in 
singulis :dibus, si qua uspiam alimenti umbra 
appareret , bellum ingruebat, et charissimi quique 
manus inter se conserebant, misere vite via- 
tica sibi invicem eripientes. Quia ne ii quidem qui 
moriebantur, fidem penurie sus faciebant : nam 
et eos, cum animam exhalabant, przdones per- 
scrutabantur, ne quis abstrusum in sinu cibum 
habens , mortem fingeret. Qui autem prz fame 
hiabant, non secus ac rabie perciti canes, in fores 


ac veluti temulenti prz: consilii inopia animique perplexilate essent, 


iterum ac tertio easdem domos una eademque hora petebant. 


TITA. A'. — Περὶ Aovzzéo» (sic). 


TIT. IV. — De hominibus nequam et luxui deditis. 


« Abg τῷ εὐσεθεῖ, xat μὴ ἀντιλαθοῦ τοῦ ἁμαρτυ- C Eccli. xir, 6-10.— « Da pio, et ne receperis pec- 


λοῦ. EU molrncov ταπεινῷ, καὶ μὴ 050; ἀσεθεῖ. Ἑμ- 
πόδισον τὸν ἄρτον αὐτοῦ, xal μὴ δὸς αὐτῷ. Δι- 
πλάσια γὰρ xaxà εὑρήσεις ἓν πᾶσιν ἀγαλοῖς, οἷς 
ἐὰν ποιῄς αὐτῷ, ὅτι xal ὁ Ὕψιστος ἐμίσησεν 
ἁμαρτωλοὺς, xal τοῖς ἁἀσεδέσιν ἀποδώσει ἐχεῖ 
χρίσιν. » ' 


Μείζονα xai απουδαιοτέραν τὴν ἐπιμέλειαν ποιοῦ 
εἰς τοὺς δι ἀρετὴν xal θεοσέδειαν πτωχεύσαντας, Ἡ 
πενοµένους, ἄλλως εἰς τοὺς Ex νόσων ἣ τῶν συµ- 
πτωμάτων ἀποροῦντας, παρὰ τοὺς Ex χαχοπραχίας 
3) ἁσωτίας πτωχεύσαντας. 


catorem. Denefac humili, et non dederis impio. 
Prohibe panes illi dare. Nam duplicia mala inve- 
nies in omnibus bonis quzcunque feceris illi. Quo- 
niam et Altissimus odio habet peccatores, et im- 
piis reddet illic vindictam. » 


Didymi. — Majore et propensiore studio eos 
cura qui virtutis et pietalis causa in pauperta- 
tem inciderunt, $76 vel etiam qui ob morbum 
aut casum aliquem penuria conflictantur, quam 
illos qui ob flagitium vel luxuriam facultatibus | 
suis egeni facli sunt. 


"QXu τολμᾷς νεωτερίζειν, καὶ σχιρτᾷν, κα p — S. Nili. — Audes omnino juveniliter te gerere, et 


παιγνίοις προσέχειν, Χριστιανὸς ὑπάρχων; ὅλως 
πολμᾶς ὀρχεῖαθαι, xal ἄλλεσθαι, πόδας xal χεῖρας 
πρὸς τὸ ἀρέσχον τῷ διαθόλῳ χινεῖν; πῶς συναχε” 
λάζῃ xai συναλίζῃ τοῖς ὄντως Χριστιανοῖς; 

' 


Ἔσω ὁ ἱερεὺς προσφέρει τὴν ἰχεσίαν τῷ θεῷ 
ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσµου σωτηρίας, καὶ ἔξω παίγνια 
ἐπιτελοῦνται, Οὕτως Υὰρ ἔπαιζον χαὶ ol "lapan- 
Acai, καὶ ἐπῆλθεν αὐτοῖς ὄλεθρος. Μωσῆς γὰρ ἐν 
τῷ ὄρει τὴν ἱχεσίαν τῷ θεῷ ὑπὲρ αὐτῶν προσέφε- 
pev, xaX ὁ }αὸὺς μετὰ τὸ φαγεῖν καὶ πιεῖν ἀνέστη- 
σαν παίζειν» xal ἐπῆλθεν αὐτοῖς ópyh, καὶ ἔπεσαν 
ἐν μιᾷ ἡμέρα εἰκοσιτέσσαρες χιλιάδες. 


lascivire, ludisque operam dare, Christianus cum 
8i: ? audes prorsus saltare οἱ tripudiare, pedesque 
ac manus ad diaboli arbitrium movere ? Quomodo 
te cum veris Christianis aggregas, et cum ipsis 
vers aris ? 


Eusebii. — Intus sacerdos Deo supplices pro 
mundi salute preces offert, eL [ου] .ludi cele- 
brantur. Sic nimirum Israelitze quoque ludebant , 
tumque eos exitium invasit. Moses enim in monte 

ro ipsis Deo supplicabat ; plebs interim , postea- 
quam cibo et mero operam dedit, ad ludendum 
surrexit , eoque nomine, divina ira in eos ruente, 
uno die viginti quatuor inillia procubuerunt. 








13 | 
LITTERA M. 
TIT. I. — De arcanis, et arcana enuntiantibus. 


Prov. x1, 19. — «Qui revelat arcanum , ambulat 
fraudulenter. » 

Eccli. xix, 10. — « Audisti verbum ? commo- 
riatur tibi. » 

Eccli. xiu , 45. — « Immitis est qui non consere 
vat verba, et non parcet de aíllictione et vinculis.» 

Eccli. νι, 21. — « Coram alieno ne facias ali- 
quid absconditum : nescis enim quid pariet. Non 
omni homini cor tuum manifestes. » 
— S. Chrysost. oràt. 5, De stat. — Qui auditum 
sermonem tulo et studiose continet, magna cum 
voluptate vitam deget. 


S. JOANNIS DAMASCENI 


Io 
ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ M. 


TITA. A'. — Περὶ uvetnpluv, xal τῶν ἑαφερύντων 
μυστήρια. 


« Ὁ ἀποκαλύπτων µυστήριον, πορεύεται δόλῳ. 1 


v ᾽Αχήχοας λόχον, συναποθανέτω σοι. » 


v Ανελεῆημών ὁ μὴ συντηρῶν λόγους, xal οὐ μὴ 
φείσεται περὶ κακώσεως καὶ δεσμῶν. » 

€ Ἑνώπιον ἀἁλλοτρίου μὴ ποιἠσῃς χρυπτὀν' οὗ 
γὰρ οἶδας τί τέξεται. Mi παντὶ ἀνθρώπῳ ἔχφαινε 
καρδίαν σου. » 

'Q κατέχων tóv λόγον kv ἀσφαλείᾳ πολλῆ, μετὰ 
πκολλῆς βιώσεται τῆς ἡδονῆς. 


lbid. — Audisti verbum, inquit ille, οοππο- Ὦ Ἠχουσας λόγον} φησίν’ συναποθανέτω σοι. Σθέσον 


Yiatur in le. Exstingue illud , atque obrue. Noli ei 
ullo modo exeundi , nec se movendi potestatem fa- 
cere. Quod dictum est, obtrunca. Oblivioni man- 
da, ut illis similis sis qui non audierunt. 
Philonis. — Loquaces homines , ea que silentio 
premi debebant , evomentes, propter linguz pruri- 
ginem res auditione indignas in aures profundunt. 
TIT. HN. — De improbitatis odio , et eorum que 
Deo displicent. 
Job xxxv, 15. — « Flagitiosa Deus intueri non 
vult : coram ipsis non ingredietur Dominus. » 
Psal. v, 7. — « Non Deus volens iniquitatem tu 
es. Neque habitabit juxta te malignus, neque per- 
manebunt, » etc, — xax, 7. « Odisti omnes obser- 
vantes vanitates supervacue.» — xLiv, 8. « Dilexisti 


justitiam , et odisti iniquitatem. » — 1n, 6. «Do- . 


minus dissipavit ossa eorum qui hominibus pla- 
cent : confusi suut, quoniam Deus sprevit eos. » — 
€xviti , 148. « Sprevisti omnes discedentes a ju- 
diciis-tuis , quia injusta cogitalio eorum, » 

Prov. xxn , 22. — « Abominatio Domini labia 
mendacia : exsecratio Domino cogitatio iniqua. » 

Prov. xvni , 15. — «Qui justum judicat iniquum, 
et iniquum justum , immundus est et exsecrabilis 
apud Dominum, » 

577 Prov. m, 54. — « Dominus superbis re- 
sistit. » — xn, 22. « Abominatio Domino viz per- 
verss$. » — xvi, 5. « Immundus est apud Domi- 
Rum omnis qui sublimis est corde. » 

dsa. Lxi, 8. — « Ego sum Dominus amans ju- 
sütiam, et odio habens rapinas ex iniquitate. » 

1sa. x, 44. — « Facti estis mihi in satietatem. 
Non ultra dimittam peccata vestra, Et cum ex- 
tenderitis manus vestras 3d me, avertam oculos 
meos a vobis. Et si. multiplieaveritis oralionen, 
mon exaudiam vos: Manus enim vestre sanguine 
plene sunt. » 

Eccli. x, 7. — « Odibilis coram Deo, quz in 
hominibus est superbia. » 

Quod apud homines sublime est, abominatio 
est coram Deo. 

TIT. Ill. .— θε penitentia et confessione. 

Gen. xxxvin, 26. — « Dixit Judas : Justificata cst 


αὐτὸν, κατάχωσον. Μὴ συγχωρήσῃς ἐξελθεῖν, μηδὲ 
χινηθῆναι παράλαν. ᾿Απόχτεινον τὸ λεχθέν ' λήθη 
παράδος, ἵνα τοῖς οὐκ ἀκούσαδιν ὅμοιος γένῃ. 


Οἱ λάλοι τὰ ὀφείλοντα ἠσυχάζεσθαι ῥηγνύντεςν 
τρόπον τινὰ ὑπὸ γλωσσαλχίας προχέουσιν εἰς (oca 
ἀκοῆς οὐχ ἄξια. 

TITA. Β’. — Περὶ µισοπονηρίας, «al τῶν ἁπ- 
apec xórtuv. 85Q. 

€ ΄Ατοπα οὗ βούλεται ἰδεῖν ὁ Κύριος" ἑναντίον 
αὑτοῦ οὐκ εἰσελεύσεται ὁ Κύριος. » 

« Οὐχὶ θεὸς θέλων ἀνομίαν σὺ cl. Οὐ παροιχήσει 
σοι πονηρευόµενος, οὐδὲ διαμενοῦσιν, » --ε Ἐμί- 
σησας πάντας τοὺς διαφυλάσσοντας µαταιότητας 


j C διὰ χενῆς. » — « Ἠγάπησας διχαιοσύνην, xol 


ἐμίσησας ἀνομίαν. » — « Ὁ θεὺς διεσχόρπισεν ὁστᾶ 
ἀνθρωπαρέσχων, κατῃησχύνθησαν, ὅτι ὁ θεὸς ἑέξου- 
δένωσεν αὐτούς. » — « Ἑξουδένωσας πάντας τοὺς 
ἁποστατοῦντας ἀπὸ τῶν διχαιωµάτων σου, ὅτι ἄδιχον 
τὸ ἐνθύμημα αὑτῶν. » 

« Ἑδέλυγμα Κυρίῳ χείλη φευδῃ βδέλυγµα Κυρίῳ 
λογισμὸς ἅἄδιχος. » 

€ "Og δίκαιον χρίνει τὸν ἅδικον, ἅἄδιχον δὲ τὸν 
δίκαιον, ἀκάθαρτος καὶ βδελυκτὸς παρὰ Κυρίφ. 


« Κύριος ὑπερηφάνοις ἀνιτιτάσσεται. »—« Βδέλυγ- 
pa Κυρίῳ, διεστραμµέναι ὅδοί. » — « ᾿Αχάθαρτος 
παρὰ Κυρίῳ πᾶς ὑψηλοκάρδιος. » 


c Ἐγώ εἰμι Κύριος, ἀγαπῶν δικαιοσύνην, καὶ µι. 
σῶν ἁρπάγματα ἐξ ἁδικίας. » 

ς Ἐγενήθητέ pot εἰς πλησµονἠν  οὐχέτι ἀνῆσω 
τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. Ὅταν τὰς χεῖρας ὑμῶν ἑκτεί- 
γητε πρός µε, ἁποστρέφω τοὺς ὀφθαλμούς µου ἀφ' 
ὑμῶν. Καὶ ἐὰν πληθύνητε τὴν δέησιν, οὐχ εἰσαχούσω 
ὑμῶν. Al γὰρ χεῖρες ὑμῶν αἵματος πλήρεις. » 


« Μισητὴ ἔναντι Κυρίου καὶ ἀνθρώπων ὕπερηφα- 
νία. » 
Τὸ ἐν ἀνθρώποις ὑψφηλὸν, βδέλυγµα ἑνώπιον Κυ- 
ρίου. 
TITA. I*. —JIepl µετανοίας xal ἐξομοογήσεως. 
« Εἶπεν Ἰούδας  Αεδιχσίωται 8ápap, οὗ ἕνεχεν 








1085 


SACRA PARALLELA. 


105 


οὗ δέδωχα atf Σηλὼμ τν vióv µου. Καὶ οὗ προσ” A Thamar, eo quod non tradiderim ei Selom filium 


εθετο ἔτι τοῦ γνῶναι αὐτὴν. » 

« Εἶπε Νάθαν πρὸς Δαθίδ. Τάδε λέγει Κύριος, 
]δου ἐγὼ ἐξεγείρω ἐπὶ σὲ xaxà, xai λήφοµαι τὰς 
γυναϊκάς σου χατ᾽ ὀφθαλμούς σου, xat δώσω τῷ πλη- 
σίον σου: ὅτι σὺ ἑποίησας κρύθδην. Καὶ εἶπεν Δαθὶδ 
πρὸς Νάθαν  Ἡμάρτηχα τῷ Κυρίῳ. Kal εἶπε Náüav: 
Καὶ Κύριος παρεθίδασε τὴν ἁμαρτίαν σου. » 


€ Ὡς κατενύχη ᾿Αχαὰθ ἀπὸ προσώπου Κυρίου, 
χαὶ ἐπορεύετο χλαίων, xai διέῥῥηξε τοὺς χιτῶνας 
αὑτοῦ, χαὶ ἐζώσατο dáxxoy ἐπὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ, xal 
ἐνίστευσεν, Ἐν τῇ ἡμέρᾳ, fj ἑπάταξς τὸν Ναθουθα», 
εἶπεν Κύριος πρὸς Ἠλιοῦ * θὐχ ἑπάξω τὴν χακίαν ἐν 
ταῖς ἡμέραις ᾽Αχαὰθ, διότι κατενύγη ἀπὸ προσώπου 


µου, ἀλλ' ἓν ταῖς ἡμέραις τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ ὁπάξω τὴν Β 


χαχίαν. » 

« Σὺ, Κύριε, κατὰ τὸ πλῆθος τῆς χρηστότητός σου 
ἐπηγγείλω µετάνοιαν xai ἄφεσιν ἁμαρτωλοῖς εἰς 
σωτηρίαν. » 

€ "Eàv ὥὧσι χίλιοι θανατηφόροι ἄγγελοι, εἷς ἐξ αὐ- 
τῶν οὐ μὴ τρὠσηται αὐτὸν, ἐὰν νοήσῃ τῇ xapbla 
ἐριστραφῆναι ἀπὶ Κύριον. » 

« Ἔχδυσαι ῥύπων, xal οὗ μὴ φοδηθῇς, xai τὸν 
χόπονυ σου ἐπίλησαι ΄ ὥσπερ χῦμα παρελθὺὸν, xat οὗ 
απτοηθήσῃ fj δὲ εὐχή σου ὥσπερ ἑωσφόρος. » 


c Ἐὰν ἐπιστραφῇς, xai ταπεινώσῃς σεαυτὸν ἔναντι 
Κυρίου, xal πόῤῥω ποιῄσῃς ἀπὸ διαίτης σου τὸ ἄδι- 
χον, ἔσται gov ὁ Παντοκράτωρ βοηθὺς ἀπὸ ἐχθρῶν ’ 
χαθαρὸν 6k ἀποδώσει σε ὥσπερ ἀργύριον πεπνρωµέ- 
νου, xai ἐπὶ τοῖς ὁδοῖς σου ἔσται σοι φέγγος, ὅτι 
ἑτα πεένωσας σεαυτόν. » 


ε Ἐὰν ἐπιστραφῶσιν ἐξ ἁδιχίας, xoi ἀχούσωσι, 
xai δουλεύσωδι, συντελέσουσιν ἐν ἀγαθοῖς τὰς ἡμέ- 
pas; αὐτῶν. » 

ε Ἐχκαλύπτει τὰς ἑαυτοῦ ἁμαρτίας εὔγνωστος 
&vho ἐν συνεδρίφ. » 

« Δεῦτε, χαὶ ἐπιστερέφωμεν πρὸς Κύριον Εεὸν 
ἡμῶν, ὅτι αὐτὸς πεπαικεν. xal ἑάσεται ἡμᾶς * 6 πλή- 
ξας, xal µοτώσει ἡμᾶς, ὑγιάσει ἡμᾶς μετὰ δύο ἡμέ- 
ας, xa ἐν τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστησόμεθα, xaX ζησό- 
µεθα ἐνώπιον αὐτοῦ, xal γνωσόμεθα, xaX διώξοµαν 
τοῦ γνῶναι αὑτόν. » 

« Ἐπιατράφητε πρός µε ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ὑμῶν 
ἐν νηστεία, xal ἐν χλα»θμῷ, xal iv. κοπετφ. Καὶ 
διαῤῥήξατε τὰς χαρδίας ὑμῶν, καὶ μὴ τὰ ἱμάτια 
ὑμῶν, καὶ ἐπιστράφητε πρὸς Κύριον τὸν θεὸν ὑμῶν. 
ὅτι ἑλεήμων xaX οἰχτίρμων ἐστν, µαχρόθυμος xat 
πολυέλεος, xat μετανοῶν ἐπὶ τῆς χαχίας. » 


« Ἐπιστράφητε πρός µε, xai ἐπιστραφήσομαι 
πρὸς ὑμᾶς, λέγει Κύριος παντοχράτωρ. » 

εΛούσασθε, χαὶ χαθαροὶ γένεσθε - ἀφέλετε πονη- 
ρίας ἀπὸ τῶν ΨΦυχῶν ὑμῶν ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν 
μου. Παὐσασθε ἀπὸ τῶν πονηριῶν ὑμῶν. Μάθετε 
καλὺν ποιεῖν, ἐχζητήσατε xpiau, ῥύσασθε ἁδιχούμε- 
vOv, Χρίνατε ὄρφανον, xal δικαιώσατε χήραν ' xal 


Ῥλτκοι. GB. XCVI. 


meum. Et ultra non adjecit cognoscere eam. » 

1I Reg. xn, 11-13. — « Dixit Nathan ad David ; 
Hec dicit. Dominus : Ecce ego suscito super te 
mala, et tollam uxores tuas in oculis tuis, et 
dabo proximo tuo: quia tu fecisti abscondite , 
etc. Et ait David ad Natban: Peccavi Domino. 
Et dixit Nathan : Dominus quoque transtulit pec- 
eatum tuum. » 

ΠΗΗ1 Reg. xxi, 27-29. — « Cum compunctus es- 
sel Acbaab a facie Domiui, et gradiebatur flens, 
sciditque vestimenta sua, et accinxit saccuin 
super corpus suum, et jejunavit. In illa die qua 
percussit Nabuthz , tum dixit Dominus ad Eliam: 
Non inducam malum in diebus Achaab, qoia 
compunctus est a facie mea: sed in diebus lii 
ejus inferam malum. » 

Orat. Manasse.—« Tu, Domine, secundum mul- 
titudinem bonitatis tu promisisti penitentia 
et remissionem peccatoribus in salutem. » 

Job xxxmnr, 23. — « Quod si fuerint mille mor- 
tiferi angeli, unus ex ipsis non vulnerabit eum , 
si intellexerit corde converti ad Dominum. »- 

Job xi, 15. — « Exue sordem, nec timeas, et 
laboris tui obliviscere : tanquam fluctunt qui prse- 
terit, et non pavebis. Oratio autem tea sicut 
lucifer. » 

Job xxn, 25-29. — « Si reversus fueris, et 
humiliaveris teipsum eoram Domino, et longe 
feceris a talblernaeulo: tuo iniquitatem, erit tibi 
Omnipotens adjulor ab inimicis : purum. autem 
reddet te sicut argentum igne probatum, et in 
viis tuis erit lumen, quia humiligsti temet- 
ipsum. » 

Job xxxvi, 4. — « Si. conversi faetánt ex ini- 
quitate , et audierint , et servierint, complebunt 
in bonis dies suos. » 

Prov. xxvi, 26. — « Revelat peccata sua in 
concilio vir prudens. » 

Osee νι, 1, 2. — « Venite, et revertamur ad 
Dominum Deum nostrum, quia ipse verberavit, 
et sanabit nos: qui percussit , et curabit nos; 
sanos nos faciet post duos dies, et in tertio die 
resurgemus, el vivenmius coram eo, et sciemus, 


D et persequemur ut cognoscamus ipsum. » 


578 Joel n, 12,15. — « Convertimini in toto 
corde vestro, in jejunio, et in fletu , et in planctu. 
Etscindite corda vestra, et non vestimenta ve- 
ΙΑ, et convertimini ad Dominum Deum vestrum, 
quoniam misericors et miserator est, patiens, 
et multe misericordix, et poenitens super mali- 
tiis. » | 

Zachar. 1, 5. — « Convertimini ad me, et con- 
vertar ad vos, dicit Dominus omnipotens. » 

Isa. 1, 46-20. — « Lavamini, et mundi estote. 
Auferte nequitias ab animabus vestris e conspe- 
ctu oculorum meorum. Quiescite a nequitiis ve- 
stris. Discite benefacere, quzrite judicinm, li- 
berate oppressum , judicate pupillum , et justift- 

4 





107 

eate. viduam : 
Dominus. Et si fuerint peecata vestra ut purpura, 
quasi nivem dealbabo : et si fuerint quasi cocci- 
num, velut lanam dealbabo. Et si volueritis , et 
audieritis me, bona terrx comedetis. Sin autem 
polueritis , et non audieritis me, gladius vos 
devorabit. Quoniam os Domini locutum est ista. » 

Isa. xix, 22. — « Convertentur ad Dominum , 
et exaudiet eos, el sanabit eos, ? 

« Cum conversus fueris, ingemisces, et tunc 
$alvaberis. » 

Ísa. xui, 25. —« Ego sum qui deleo iniquitates 
fuas, et non memorabuntur. Tu vero memento. 
Die tu iniquitates tuas prior, ut justi(iceris. » 

Isa. x, v, 291. — « Ego Deus, et non est alius 


S. JOANNIS DAMASCENI 
et venite et disceptemus , dicit A δεῦτε, καὶ διαλεχθῶμεν, λέγει Κύριος. Καὶ ἐὰν ὧσι 


108 


αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν ὡς φοινικοῦν, ὡς χιόνα λενχανῶ. 
Ἐὰν δὲ ὧὥσιν ὡς χόχχινον, ὡς ἔριον λευχανῶ. Καὶ 
ἐὰν θέλητε, χαὶ εἰσαχούσητέ µου, τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς 
φάγεσθε, "Eàv δὲ μὴ θέλητε, μηδὲ εἰσαχούσητέ µου, 
µάχαιρα ὑμᾶς χατέδεται. Τὸ γὰρ στόµα Κυρίου ἑλά- 
λησε ταῦτα. ) 

ε Ἐπιστραδφήσονται πρὸς Κύριον, xal εἰσακούσε- 
ται αὐτῶν, xal ἱάσεται αὐτούς. » 

€ Ὅταν ἐπιαοτραφῇς, στενάξεις, τότε σωθήσῃ. » 


€ Ἐγώ εἰμι ὁ ἐξαλείφων τὰς ἁμαρτίας σου, xal οὗ 
ph µνησθήσονται. Σὺ δὲ µνήσθητι. Λέγε σὺ τὰς 
ἁμαρτίας σου πρῶτος, ἵνα διχαιωθῆς. » 

ς Ἐγὼ ὁ θεὺς, xal οὐχ ἔστιν ἄλλος πλὴν ἐμοῦ. 


absque me. Justus, et salvator non est prater me. B Δίκαιος καὶ σωτὴρ οὐκ ἔστι πάρεξ ἐμοῦ. Ἐπιστρά- 


Convertimini ad me, el salvi eritis, qui ab ex- 
tremis terras estis. » 

Isa, x,vi, 12. — « Audite me, qui perdidistis 
cor, qui longe estis a justitia. Accedite justitiz 
mex; eli veritatem et salutem qua& a me est, 
tardare non facio. » 

Isa. Lv, 6, 7. — « Quaerite Deum, et cum in- 
veneritis eum , invocate : et postquam appropin- 
 quaverit vobis, relinquat impius vias suas, et 
vir iniquus consilia sua : et convertimini ad Do- 
minum, et misericordiam  consequimini, quia 
multum dimittet peccata vestra. » 

Isa. 1xu, 7, 8. — « Si te correxoris, οἱ feceris 
Jerusalem gaudium super terram : juravit Domi- 
nus per gloriam suam, et per fortitudinem bra- 
chii sui, 8i ultra dederu triticum tuum, et cibos 
(uos inimicis suis, et si ultra biberint filii alieni 
viuum tuum, in quo laborasti, » 

Jerem, 11, 10. — « Convertere ad me, colonia 
làrael, dicit Dominus, e&i non irascar vobis in 
perpetuum. Verumtayien scito iniquitatem tuam , 
quia in Dominum Deum tuum impie egisti, » 

Jerem. xvii, 7. — « Sed tandem loquar de gente 
et regno , ut auferam , et disperdam illud. Et si 
conversa fuerit gens illa a malo. quod cogitavi 
facere eis. » 

Jerem. xxvi, 9. — « Noli subtrahere verbum : 
forie audient, el avertentur unusquisque a via 
sua pessima, el quiescam a 
facere eis. » 

Jerem. ni, 12, 15. — « Convertere ad me, colo- 
nia Israel , dicit Dominus, et non auferam faciem 
meam a vobis, quia misericors ego sum, dicit 
Dominus, et non irascar in perpetuum. Meliores 
facite vias vestras et. opera vestra, 579 et au- 
dite vocem Domini ; et quiescet Dominus a malis 
quz locutus est contra vos. » 

Ezech. xvi, 91-95. — « Si conversus fuerit 
injustus ab omnibus injustitii3 suis, quas fecit, 
el custodieril omnia precepta mea, el fecerit 
judicium ct misericerdiam , ipse animam suam 
servavjt. Et vidit, et avertit se ab omnibus im- 
pietatibus suis quas fecit; vita vivet, et, nom mo- 


Qqqve πρός µε, xai σωθήῄσεσθε οἱ ἁπ᾿ ἑσχάτου τῆς 
γῆς. » 

« ᾿Αχούσατέ pou, οἱ ἁπολωλεχότες τὴν χαρδίαν, 
οἱ μαχρὰν ἀπὸ τῆς διχαιοσύνης µου. Ἐγγίσατε τῇ 
διχαιοσύνῃ µου, καὶ τὴν ἀλήθειαν, xaX τὴν awtnplav 
τὴν παρ᾽ ἐμοῦ οὐ βραδύνω, » 

« Ζητήσατε τὸν θεὸν, καὶ ἐν τῷ εὑρίσχειν αὐτὺν 
ἐπιχαλέσασθε * ἠνίχα 5' ἂν Σγγίσῃ ὑμῖν, ἀπολειπέτω 
ὁ ἀσεθῆς τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ. xat ἀνῆρ ἄνομος τὰς βου- 
λὰς αὑτοῦ, καὶ ἐπιστράφητε πρὸς Κύριον, xa ἔλεη- 
θήσεσθε, ὅτι ἐπὶ πολὺ ἀφήσει τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. » 


t Ἐὰν διορθώσῃ, xai ποιῄσῃς Ἱερουσαλὴμ γαυ- 
ρίαµα ἐπὶ τῆς γῆς, ὤμοσε Κύριυς xatà τῆς δόξης 
αὑτοῦ, χαὶ κατὰ τῆς ἰσχύος τοῦ βραχίονος αὐτοῦ, εἰ 
ἔτι δώσω τὸν αἴἶτόν σου xai τὰ βρώματά σου τοῖς 
ἐχθροῖς σου, καὶ εἰ ἔτι πίονται νἱοὶ ἁλλότριοι τὸν 
οἶνόν σου, ἐφ᾽ ip ἑμόχθησας. » 

ε Ἐπιστράφητε πρός µε, f; χατοιχία τοῦ Ἱσραὴλ, 
λέχει Κύριος, xat οὐ μηνιῶ ὑμῖν εἰς τὸν αἰῶνα. 
Πλὴν γνῶθι τὴν ἁδιχίαν σου, ὅτι εἰς Κύριον τὸν 
Θεόν σου ἠσέθησας. » 

εΠέρας λαλήσω ἐπὶ ἔθνος, 3 ἐπὶ βασιλείαν, τοῦ 
ἐξᾶραι αὐτοὺς, xal τοῦ ἀπολλύειν., Καὶ ἐὰν ἐπιστρέφη 
τὸ ἔθνος ἐχεῖνο ἀπὸ τῶν καχῶν ὧν ἑλογισάμην τοῦ 
ποιῆσαι αὐτοῖς. » 

ε Μη ἀφέλῃς ῥῆμα ” ἴσως ἁχούσονται, xal ἀπο- 
στραφήσονται ἕχαστος Ex τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ τῆς πονη- 


malo quod mando p ρᾶς, καὶ παύσοµαι περὶ τῶν χακῶν, ὧν ἐγὼ ἑντέλ- 


λομαι ποιῆσαι αὐτοῖς. » 

« Ἐπιστράφηθι πρός µε, dj κατοιχία τοῦ Ἰσεαὴ», 
λέχει Κύριος, xal οὗ στηριῶ τὸ πρόσωπόν µου E 
ὑμῶν, ὅτι ἑλεήμων ἐγώ εἰμι, λέχει Κύριος, xal οὗ 
μὴ μηνιῶ ὑμῖν εἰς τὸν αἰῶνα. Βελτίους ποιῄσατε τὰς 
ὁδοὺς ἑαυτῶν, xal τὰ ἔργα ὑμῶν, χαὶ ἀχούσατε της 
φωνῆς Κυρίου , xal παύσει Κύριος τῶν χκαχῶν, ὧν 
ἑλάλησε πρὸς ὑμᾶς. » 

€ 'Exv ἐπιστρέφῃ ὁ ἄνομος ix πασῶν τῶν àvo- 
μιῶν αὐτοῦ, ὧν ἐποίησεν, καὶ φυλάξῃ πάσας τὰς ἐν- 
τολάς µου, xal ποιἠση δικαιοσύνην, xal ἔλεος, xal 
κρῖμα, αὐτὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἐφύλαξεν. Καὶ εἶδεν 
καὶ ἀπέστρέψεν £x πασῶν τῶν ἀσεδειῶν αὐτοῦ, ὧν 
ἐποίησεν, ζωῇ ζήσεται, καὶ οὐ ph ἀποθάνη. Πάντα 








109 


SACRA PARALLELA. 


MO 


τὰ παραπτώματα αὐτοῦ οὗ ph µνησθήσεται, ἀλλ àv A rietur. Omnium peccatorum ejus non erit memo- 


τῇ διχαιοσύνῃ αὐτοῦ ζήσεται. Mi) θελήσει θέλω τὸν 
θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, λέγει Κύριος, ὡς τὸ ἆπο- 
στρέφαι αὐτὸν ἐκ τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ τῆς πονηρᾶς, xal 
ζήν αὐτόν.) 

« Εὐέλπιδας ἑποίῆσας τοὺς υἱούς σου, ὅτι δίδως 
ἐπὶ ἁμαρτήμας' µετάνοιαν. » 

« Mh αἰσχυνθῇς ὁμολογῆσαι ἐφ᾽ ἁμαρτίαις σου. » 

ε Περὶ ἐξιλασμοῦ uh ἄφοδθος Υίνου, προσθεῖναι ἐφ᾽ 
ἁμαρτίας ἁμαρτίας. Καὶ μὴ εἴπῃς * Ὁ οἰχτιρμὸς αὖ- 
τοῦ πολὺς, τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν µου ἐξιλάσεται. 
ΜΗ ἀναμείνῃς ἐπιστρέφαι ἐπὶ Κύριον, χαὶ μὴ ὑπερ- 
6άλλου ἡμέραν ἐξ ἡμέρας. Ἐξαπίνης γὰρ ἐλεύσεται 
ὀργὴ Κυρίου, χαὶ ἐν χαιρῷ ἐχδικήσεως ἐξολῇ. » 


« Τέχνον, ἥμαρτες; μὴ προσθῆς ἔτι, xal περὶ τῶν 
προτέρων σου δςήθητι. » 

« Μαχάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὗτοὶ παραχληθή- 
σονται. » 

« Δεῦτε πρός µε, πάντες οἱ χοπιῶντες xal πεφορ- 
τισµένοι, χἀγὼ ἀναπαύσω udo. "Αρατε τὸν ζυγόν 
µου ἐφ᾽ ὑμᾶς, xat µάθετε àv ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἰμι 
xat ταπεινὸς τῇ χκαρδίᾳ xal εὑρήσετε ἀνάπαυσιν 
ταῖς φυχαῖς ὑμῶν. Ὁ γὰρ ζυγός µου χρηστὸς , xai 
τὸ φορτίον µου ἑλαφρόν ἐστιν. » 

ε Ἐμνήσθη ó Πέτρος τοῦ ῥήματος τοῦ Ἰησοῦ, 
τοῦ εἰρηχότος αὐτῷ, ὅτι Πρὶν ἀλέκτορα φωνῆσαι, 
τρὶς ἀπαρνήσεις pe* xal ἐξελθὼν ἔξω, ἔχλανσεν πι- 
xpus. 


ria ; sed in justitia sua vivet. Nunquid volo nor- 
iem. impii ?* dicit Dominus , aut potius ut conver- 
tatur a via sua mala, et ipse vivat? 


Sap. xn, 19. — « Bone spei fecisti filios tuos ; 
quia das ob peccata poenitentiam. » 

Eccli. w, 3. —« Non confundaris confiteri 
peccata tua. » 

Eccli. v, 9-7. — « De propitiato peccato noli 
esse sine metu; neque adjicias peccatum super 
peccatum. Et ne dicas, Miseratio Domini magna 
est, mullitudini peccatorum meorum propitius 
erit. Non tardes converti ad Dominum, et ne dif- 
feras de die in diem. Subito enim veniet ira illius, 


B et in tempore vipndictze disperdet te. » 


Eccli. xxx, 94. — « Fili, peccasti? non adjicias 
jterum : sed de pristinis deprecare. » 

Math. v, 5. — « Beati qui lugent , quoniam ipsi 
consolabuntur. » 

Matth. xi, 28-50. — « Venite ad me, omnes qui 
laboratis, et onerati estis, et ego reficism vos. 
Tollite jugum meum super vos et discite a me 
quia mitis sum οἱ humilis corde: et invenietis 
requiem animabus vestris. Jugum enim meum 
suave est, el onus meum leve. » 

Math, xxvi, 75. — « Recordatus est Petrus 
verbi Jesu , quod dixerat , Priusquam gallus can- 
tet, ter me negabis. Et egressus foras, fhvic 
amare. » 


« Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἱατροῦ , ἀλλ οἱ C Matth, ix, 42. — « Non opus est valentibus ic- 


χακῶς ἔχρντες. Πορευθέντες δὲ μάθετε τί ἐστιν, 
Ἔλεον θέλω, xaX οὗ θυσίαν. Οὐ γὰρ Ίλθον χαλέσαι 
διχαίους, ἀλλ᾽ ἁμαρτωλοὺς, εἰς µετάνοιαν. » 


€ τις qovh ὁδραχμὰς ἔχουσα δέχα, ἐὰν ἀπολέση 
ὁραχμὴν μίαν, οὐχὶ ἅπτει λύχνον, xai σαροῖ τὴν 
οὗχίαν, xaX ζητεῖ ἐπιμελῶς; » 


€ "Ανθρωπός τις εἶχεν δύο υἱούς: xat εἶπεν ὁ νεώ- 
«epos αὐτῶν τῷ πατρί’ Πάτερ, δός pot τὸ ἐπιδάλλον 
µέρος τῆς οὐσίας. Καὶ διεῖλεν αὐτοῖς τὸν βίον. Καὶ 
μετ) οὗ πολλὰς ἡμέρας συναγαγὼν ἅπαντα ὁ νεώτε- 
po; υἱὸς, ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μαχρἀν, xal Exet 


dico, sed male habentibus. Euntes discite quid 
est, Misericordiam volo , et non sacrificium. Non 
enim veni vocare justos, sed peccatores ad peeui- 
tentiam. » 

Luc. xv, 8. — « Quis mulier habens draclimas 
decem , et si perdiderit unam, nonue accendit 
lucernam , et everrit domum, et querit diligen- 
ter? » eic. 

Luc. xv, 11-32. « Homo quidam habuit duos 
filios : et dixit adolescentior patri : Pater, da mihi 
partem substantia quie me contingiL. Et divisit 
illis substantiam. Et non post multos dies , con- 
gregatis omnibus , adolescentior fllius pereare 


δ.«σκόρπισε τὴν οὐσίαν αὐτοῦ, ζῶν ἀσώτως. Δαπα- p profectus est in regionem longinquam, οἱ ibi 


νῄσαντος δὲ αὐτοῦ πάντα, ἐγόνετο λιμὸς ἰσχυρὸς 
κατὰ τὴν χώραν ἐχείνην, καὶ αὐτὸς ἤρξατο ὑστερεῖ- 
σθα:. Καὶ πορευθεὶς ἐχολλήθη £V τῶν πολιτῶν τῆς 
χώρας ἐχείνης, καὶ ἕπεμφεν αὐτὸν εἰς τοὺς ἀγροὺς 
αὐτοῦ βόσχειν χοίρους, καὶ ἐπεθύμει γεµίσαι τὴν 
χοιλίαν αὑτοῦ ἀπὸ τῶν χερατίων ὧν ἤσθιον οἱ yot- 
pot, xai οὐδεὶς ἐδίδου αὐτῷ. Εἰς ἑαυτὸν δὲ ἐλθὼν, 
εἶπεν' Πόσοι µίόθιοι τοῦ πατρός µου περισσεύουσιν 
ἄρτον, ἐγὼ δὲ ἀπόλλυμαι! ᾿Αναστᾶς πορεύσοµαι πρὸς 
^y πατέρα µου, καὶ Epio αὐτῷ, Πάτερ, Ίμαρτον εἰς 
τὸν οὐρανὸν xaX ἑνώπιόν σου, xat οὐχέτι εἰμὶ ἄξιος 
χληθῆναι υἱός σου * πο[ησόν µε ὣς ἕνα τῶν µισθἰων 
σου. Καὶ ἀναστὰς Άλθε πρὸς «bv πατέρα αὑτοῦ. "Ett 
δὲ αὐτοῦ μαχρὰν ἀπέχοντος ἀπὸ τῆς οἰχίας, εἶδεν 


dissipavit substantiam suam vivendo luxuriose. 
Et postquam omnia consummasset, facta est fa- 
mes valida in illa regione, etipse coepit egere. 
Et abiit, et adhssit uni civium regionis illius. 
Et misit illam in villam suam ut pasceret porcos. 
Et cupiebat implere ventrem suum de siliquis 
quas porci manducabant, et neino. illi dabat. ln 
se autem reversus , dixit: Quanti mercenarii pa- 
tris mei abundant panibus, ego autem pereo! 
Surgens ibo ad patrem meum, et dicam ei : Fa- 
ter, peccavi in. dolum et coram te: et jain non 
sum dignus vocari filius tuus: fac me sicut unum 
de mercenariis tuis. 5&8 Et surgens venit ad 
patrem. suum. Cum autem adhuc longe esset, 


“1 S. JOANNIS DAMASCENI 112 
vidit illum pater ipsius , et misericordia motus est, A αὐτὸν ὁ πατ]ρ αὐτοῦ, καὶ ἑσπλαγχνίσθη, xaX δραμὼν 


et accurreus cecidit super collum ejus, et oscu- 
latus est eum. Dixitque ei fllius : Pater, peccavi 
in celum et coram te, et jam non sum dignus vo- 
cari filius tuus. Dixit autem pater ad servos suos : 
Proferte stolam primam, et induite illum , et date 
annulum in manum ejus, et calceamenta in pe- 
des ejus, et adducite vitulum saginatum , et oc- 
cidite, manducantes gaudeamus , quia hic filius 
meus erat, et revisit : perlerat, et inventus 
est. » 


1I Cor. vni, 10. —— « Que secundum Deum est 
justitia, poenitentiam in salutem stabilem ope- 
ratur. » 


Jac. v, 16. — « Conüitemini ad alterutrum pec- B 


cata vestra, el orate pro invicem, ut salvemini. 
Multum enim valet oratio justi assidua. » 

1 Joan. 1, 9. — « Si confiteamur peccata no- 
stra, fidelis est et justus, ut remittat nobis pec- 
cata nostra, et emundet nos ab omni iniquitate. » 

Ι Joan. n, 1. — « Filioli, hec seribo vobis ut 
non peccetis. Sed etsi quis peccaverit , advocatum 
habemus apud Patrem Jesum Chbristum. » 

S. Basil. Hom. de jejun. — Propter peccata af- 
llicti sumus? per poenitentiam cureimur. Peniten- 
tia autem remoto jejunio inanis neo frugifera est. 

Id. in illud, Attende. tibi. — Attende tibi ipsi, 
ut pro delieti ratione medicinz quoque opem sus- 
cipias. Magno et gravi scelere obstrictus es? 
magna penitentia opus habes , plurimis laerymis, 
acribus vigiliis, assiduo jejunio. Leve et tolera- 
bile peccatum admisisti? fac parem quoque poeni- 
tentiam adbibeas. 

Ejusd. — Optandum fuerit, uti malum nequi- 
dem attingamus. Alter autem hic sit navigationis 
cursus , ut post degustatum malum statim velut 
serpentis ictum fugiamus. Si repentino hostis 
impetu abreptus impiam animo cogitationem ex- 
cepisti, ne in peccato. consistas. Quod si hoc 
eliam tibi acciderit, fac ne in vitio desideas. 

Ejusd. in. psal. σαχ. — Fieri non potest ut 
quisplam ad virtutem se accingat, quin prius a 
vitio in totum abscesserit οἱ emerserit. 


ἔπεσεν ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ, xal χατεφίλησεν 
αὐτόν. Ἐϊπεν δὲ αὐτῷ ὁ υἱός. Πάτερ, Ίμαρτον εἰς 
τὸν οὐρανὸν χαὶ ἐνώπιόν σου, xat οὐχέτι elpt ἄξιος 
χληθῆναι υἱός σου. Ἐϊπεν δὲ ὁ πατὴρ αὐτοῦ πρὸς 
τοὺς δούλους αὑτοῦ» Ἐξενέγχατε τὴν στολην τὴν 
πρώτην, xai ἐνδύσατε αὐτὸν, xax δότε δαχτύλιον εἰς 
τὴν δεξιὰν αὐτοῦ χεῖρα, xai ὑποδήματα εἰς τοὺς 
πόδας, xul ἐνέγχατε τὸν µόσχον τὸν σιτευτὸν, θύσατε, 
xai φαγόντες εὐφρανθῶμεν, ὅτι οὗτος 6 vió; µου 
νεχρὺς ἣν, xal ἀνέζησεν ' ἁπολωλὼς fv, καὶ τῦ- 
ρέθη. » 

«€ Ἡ κατὰ θεὸν λύπη, µετάνοιαν εἰς σωτηρίαν 
ἀμεταμέλητον χατεργάζεται. » 


« ᾿Εξομολοχεῖσθε ἀλλήλοις τὰ παραπτώματα, xat 
εὔχεσθε ὑπὲρ ἀλλήλων, ὅπως ἰαθήσεσθε. Πολὺ ἰσχύει 
δέησις δικαίου ἑνεργουμένη. » 

ε Ἐὰν ὁμολογήσωμεν τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, xai 
χαθαρίσει ἡμᾶς ἀπὸ πάτης ἁδιχίας. » 


€ Τεχνία, ταῦτα γράφω ὑμῖν, ἵνα μὴ ἁμαρτάνητε. 
Καὶ ἐάν τις ἁμάρτῃ, παράκλητον ἔχομεν πρὸς τὸν 
Πατέρα Ἰησοῦν Χριστόν. » 

Ἐχαχώθημεν διὰ τῆς ἁμαρτίας, ἰαθῶμεν διὰ τῖς 
µετανοίας. Μετάνοια δὲ χωρὶς νηστείας ἀργῃ. 


Πρόσεχε σεαντῷ, ἵνα κατὰ ἀναλογίαν τοῦ πληµμµε- 
λήµατος, xal τὴν ἐκ τῆς θεραπείας βοήθειαν χατα- 
δέξη. Μέγα καὶ χαλεπὸν τὸ ἁμάρτημα; πολλή σοι 


C χρεία τῆς ἑξομολογῆσεως, δακρύων πλείστων, συν- 


τόνου τῆς ἀγρυπνίας, ἁδιαλε[πτον νηστείας. Καῦφον 
xaX φορητὸν τὸ ἁμάρτημα ; ἐξιααξέσθω καὶ ἡ µετά» 
νοια. 

Εὐχῆς ἄξιόν ἐστι ph προσάφασθαι τοῦ χαχοῦ. 
Δεύτερος πλοῦς εὐθὺς μετὰ τὴν πεῖραν, ὥσπερ ἰοδό- 
λου πληγὴν ἀποφεύγειν. Ἐὰν χατὰ συναρπαγὴν τοῦ 
ἐχθροῦ ἑδέξω τῇ duy] βούλημα ἀσεθείας, μὴ ctf: 
ἐπὶ τῆς ἁμαρτίας. El δὲ καὶ τοῦτο πέπονθας, μὴ ἓν- 


εδρυνθῆς τῷ xaxip. | 


'Apfjyavoy ἄψασθαι τοῦ ἀγαθοῦ, μὴ ἁποστάντα 
πρότερον παντελῶς καὶ ἐχνεύσαντα τοῦ καχοῦ. 
El πλῆθος οἰχτιρμῶν θεοῦ ἀριθμῆσαι, καὶ μέγεθος 


Ejusd. ex can. Const. — Si miserationum Dei D ἑλέους αὑτοῦ μετρῆσαι δυνατὸν, ἂν συγχρίσει πλήθους 


multitudo sub numerum, aut misericordizx ipsius 
magnitudo suh mensuram cadere potest, in com- 
paratione multitudinis et magnitudinis peccato- 
rüm, desperet ille qui peccatum admisit. At si 
hzc quidem tum imensurari, tum numerari posse 
contingit, Dei autem misericordiam et miseratio- 
nes, nec metiri, nec numerare quisquam potest : 


xai μεγέθους ἁμαρτημάτων, ἓν ἀπογνώσει γινέσθω 
ὁ δράσας τὴν ἁμαρτίαν. Ei δὲ ταῦτα μὲν, ὡς εἰχὸς, xal 
µέτρῳ ὑποδάλλεται, xal ἀριθμητὰ εἶναι συµδαίνει, 
θεοῦ δὲ ἔλεος µετρῆσαι, xax οἰκτιρμοὺς ἀριθμῆσαι, 
ἀδύνατον, οὐχ ἀπογνώσεως χαιρὸς, ἀλλ᾽ ἀπιγνώσεως 
ἑλέους, xai χαταγνώσεως ἁμαρτημάτων, ὧν dj ἄφ- 
εσις πρὀχειται ἓν τῷ αἵματι τοῦ Κυρίου. 


non est eur peccator despondeat animum, sed agnoscat misericordiam, condemnetque peccata, 
quorum condonatio in sangnine Domini proponitur. 


Ejusdem, Epist ad monach. (aps. — Si qua tibi, 
frater, salutis spes reliqua est; si vel tantilla 
Dei recordatio ; si qua futurorum bonorum cupido ; 
siquis metus suppliciorum quz obstinatis recon- 
dita sunt, expergiscere cito, oculos in celum at- 


Εἴτις ἐλπὶς ὑπολείπεταί σοι , ἀδελφὰ, σωτηρίας ' 
εἶ τις βραχεῖα µνήµη περὶ 8sóv* εἴτις πόθος τῶν 
µελλόντων ἀγαθῶν ΄ εἴ τις φόθος τῶν τεθησαυρι- 
σµένων κολάσεων τοῖς ἀμετανοήῆταις, ἀνάνηψον τα- 


χέως * ἔπαρον τοὺς ὀφθαλμούς σον εἰς τὸν οὐρανόν * 








113 


SACRA PARALLELA. 


B 


ἐλθὲ εἰς συναίσθησιν. Παῦσαι ἀπὺ τῆς πονηρἰας σον" A tolle, quo in malo sis agnosce. Improbitat; tuz ti- 


ἁπόσεισαι τὴν περιχυθεῖσάν σοι µέθην. Ἐπανάστα 
τῷ χαταδαλόντι σε. Μνήσθητι τοῦ οἰχτιρμοῦ τοῦ 
Θεοῦ, ὅτι θεραπεύει ἑλαίῳ xaX οἵνῳ. Mh ἀπελπίσῇς 
τὴν σωτηρίαν. ᾿Ανάλαδε τὴν μνήμην τῶν γεγραµ- 
µένων, Mi ὁ ἁίπεων οὐκ ἀνίσταται, καὶ ὁ áxo- 
στρέφων οὐκ ἐπιστεράφει; Ὁ παπληγὼς θεραπεύε- 
ται, ὁ θηριάλωτος περιγίνεται, ὁ ἐξομολογούμενος 
οὖχ ἀποδάλλεται' οὐ θέλει γὰρ ὁ θεὺὸς τὸν θάνατον 
τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὸ ἐπιστρέφαι xal σωθῆναι. Mh 
ὡς εἰς βάθος xaxov ἐμπεσὼν καταφρονήσῃς. Καιρὸς 
ἀνοχῆς ἐστι, χαιρὸς µακροθνµίας, χαιρὸς ἱάσεως, 
καιρὸς διορθώσεως. Ὡλίσθησας: ἑξέγειραι. ἥμαρ- 
τες; ἠσύχασον. Mh στῃς ἐν ὁδῷ ἁμαρτωλῶν, ἀλλ᾽ 
ἀτοπῄδησον. Ὅτε γὰρ ἀποστραφεὶς στενάξεις, τότε 
σωθήση. 'Έστι γὰρ ix πόνων ὑγεία, χαὶ ἐξ ἱδρώτων 
σωτηρία ' ἔστι σωτηρία, ἔστι διόρθωσις. θάρσει, 
μὴ ἀπελπίσῃς. Οὐκ ἔστι νόµος δικάζων, χαὶ χωρὶς 
οἱκτιρμῶν θάνατον χαταδικάζων, ἁλ)ὰ χάρις πολι- 
τευοµένη, ἀναδαλλομένη τὴν χόλασιν, ἑχδεχομένη τὴν 
διόρθωσιν. Οὕπω ἐχλείσθησαν αἱ θύραι" ἀχούει ὁ 
νυμφίος” οὗ χυριεύει ἡ ἁμαρτία. 


tia suas jam partes obit, supplicium dilfert, resipiscentiam prestolatur. 


nem impone : temulentiam qua undique affusus 
es, excute. Insurge adversus eum a quo prostratus 
es. Miserationes Dei in animum subeant ; ninmi- 
rum quod oleo et vino vulneratos curet. 581 Ne 
salutis spem  abjicias. Fac illud Scripture in 
memoriam redigas : Nunquid qui cadit non resur- 
get, et qui avertitur, non revertetur ? ( Jerem. vin, 
4). Qui percussus est, curatur : qui a feris ca- 
ptus, incolumis evadit : qui confitetur, haudqua- 
quam abjieitur, Non enim vult Deus mortem pec- 
caLoris, sed magis ut convertatur et vivat ; ne veluti 
in malo rum profundum lapsus contemnas. Adhuc 
pstiente tempus est, tempus lenitatis, tempus 
sanationis, tempus emendationis. Lapsua es ? 
consurge. Peccasti ? tranquillo é& modesto animo 
sis. Ne stes in via peccatorum, sed pedem refer. 
Cum conversus ingemueris, tunc salvus eris. Est 
enim ex laborihus sanitas, et ex sudoribus salus: 
est sanitas, inquam, est emendatio. Bono animo 
esto : ne diflidas. Non est lex que judicet, ac 
siue misericordia culpam morte puniat : sed gra- 
Nondum clause fores 


sunt : audit adhuc sponsus : non dominatur iniquitas. 


O0 πέπτωχεν ὁ τῆς ἰσχύος πύργος, ἁδελφέ' οὐκ 
ἐμωμήθη τὰ τῆς ἐπιστροφῆς φάρμακα” οὐχ ἀπεχλεί- 
σθη τοῦ χαταφευχτηρίου ἡ πόλις. Mh τῷ βάθει τῶν 
χαχῶών ἑναπομείνῃς. Mh χρήσῃς σεαυτὸν τῷ ἀνθρω- 
ποχτόὀνῳ" οἶδε γὰρ ἀνορθοῦν χατεῤῥαγμένους ὁ Ko- 
ρ.ος. 

Μηδεὶς tv. χαχίᾳ διάγων ἑαυτὸν ἀπογινωσχέτω, 
εἰδὼς ὅτι γεωργία μὲν τῶν φυτῶν τὰς ποιότητας 
µεταδάλλει, 4j δὲ κατ) ἀρετὴν τῆς φυχῆς ἐπιμέλεια 
δυνατή ἐστι παντοδαπῶν ἁῥῤῥωστημάτων bmxpa- 
τῆσαι. 


Οὐχὶ µετάθεσις τοῦ χαχοῦ τὸ αἰσχρὸν ἔχει, ἀλλ᾽ ἡ 
τούτου τήρησις τὴν ἀπώλειαν. 


M ἁπαγορεύσῃς ἑξαγορεῦσαί σου τὴν ἁμαρτίαν, 
ἵνα τὴν ἐχεῖθεν αἰσχύνην τῇ ἐνταῦθα φύγῃς' ἐπειδὴ 
μέρος xat τοῦτο τῆς ἐχεῖσε χαχοπαθείας * χαὶ δείξεις 
ὅτι την ἁμαρτίαν ὄντως µεµίσηχας, παραδειγµα- 
τίσας αὐτὴν, καὶ θριαμθεύσας ὡς ἀξίαν ὕδρεως. --- 
Οὐδενὶ ἄλλῳ ὡς χακοπαθεἰᾳ θεὸς θεραπεύεται, χαὶ 
δάχρυσι τὸ φιλάνθρωπον ἀντιδίδοται. 


Οὐδενὶ τοσοῦτον χαίρει ὁ θεὸς, ὅσον ἀνθρώπου 
διορθώσει xal σωτηρίᾳ. 

πείρωμεν ἐν δάχρυσιν, ἵνα ἓν ἀγαλλιάσει θερί- 
σωµεν. Γενώμεθα Νινευῖται, μὴ Σοδομῖται. 8epa- 
πεύσωμεν τὴν καχίαν, μὴ τῇ xax(q συντελεσθῶμεν. 
᾿Αχούσωμεν Ἰωνᾶ χηρύσσοντος, μὴ πυρὶ xal θείῳ 
καταχλυσθῶμεν. 

E! μὲν πάθος fjv fj ὀργὴ τοῦ θεοῦ, καλῶς ἄν τις 
ἀπέγνω, ὡς οὐ δυνάµενος λοιπὸν σδέσαι τὴν φλόγα, 
f,» διὰ τῶν τοσούτων ἀνῖψε κακῶν. Ἐπειδὴ δὲ ἁπαθὲς 
τὸ 8:slov, xv κολάζῃ, κἂν τιμωρῆται, o5. μετ᾽ ὀργῆς 
τοῦτο ποιεῖ, μετὰ φιλανθρωπίας δὲ καὶ κυδεµονίας 


Ejusd. ad alium monach. lapsum, — Turris for- 
titudinis non cecidit, frater : conversionis pbar- 
maca viliata non sunt : perfugii civitas non est 
occlusa. Noli in imo malorum gurgite permanere. 
Noli teipsum homicidz illi accommodare : novit 


C enim Dominus elisos erigere. 


Ejusd. hom. 5 in Hexaem. — Nemo qui in vitio 
verselur, salutem desperet suam; hoc nimirum 
exploratum habens, quod quemadmodum agricole 
studium qualitates stirpium immutat, sic. etiam 
anuni virtulis studiosi sollicitudo eam vim habet, 
ut quodvis morbi genus expugnet. 

S. Greg. Naz. Orat. advent. cL episc. — Non 
vitii et nequitizo abjectio turpis est, sed ipsius 
conservatio exiliosa. 

Ejusd. in Bapt. — Ne pigeat peccatum confiteri, 
quo futurum pudorem per praesentem effugias. 1] 
siquidem future miserix pars est. Hoc etiam pa- 
cio manifestum facies te serio peccatum odisse : 
quippe quod veluti contumelia dignum traduxeris, 


D et in triumphum egeris. — Nulla re zeque ac aftli- 


etatione corporis Deus conciliatur : et misericor- 
dia rependi lacrymis solet. 

. Ejusd. in SS. Lumina. — Deus nulla re perinde 
delectatur, ut hominis correctione et salute, 

Ejusd. in plag. grand. — Seminemus in lacry- 
mis, ut in exsultatione imnetamus. Ninivitas imite- 
mur, non Sodomítas. Vitium curemus, ne cum vi- 
tio pereamus. Jonain. predicantem audiamus, ne 
igne et sulphure obruamur. 

S. Chrysost. ἐπ Theod. laps. lib. 1, cap. 5. — Si 
ira Dei perturbatio quzedam esset, non ab re quis- 
piam saluti sua dilfideret, ut qui jam. flammam 
illam tot vitiis excitatafh non posset exstinguere. 
Quoniam autem Deus ab omni perturbatione remo- 





115 


S. JOANNIS DAMASCENI 


16 


tug est ; quamvis puniat, quamvis supplicium su- A πολλῆς * θαῤῥεϊν σφόδρα xaY πεποιθέναι χρὴ τῇ τῆς 


mat, non ira pereitus hoc facit, sed multa buma- 


µετανοίας δυνάμει. 


nitate et magna nostri adductus cura, idcirco maximopere nobis penitentiz viribus est (άδμάιη. 


S. Chrysost. ad Theod. laps., lib.i, c. 5.—Quamvis 
non omnigenam penitentiam prastiteris, Deus ta- 
men ne parvam quidem, et ad breve tempus factam 
repudiat ; verum et huic quoque amplam merce« 
dem constituit. 

Ibid. cap. 15. — Non temporis quantitate, sed 
animi affectione, penitentia ponderatur. 

589 lbid. cap. 3. — Quem admissorum scele- 
rum ponilet, is, tametsi poenitentiam haudqua- 
quam flagitiis parem prestiterit, tamen bujus 
quoque ipsius mercedem habiturus est. 

Ejusd. hom. in psal. 1. — Ubi peccaverls, ne 
propterea de salute tua desperes ; verum statim 
curre μὲ resurgas. Ne ad teipsum his verbis uta- 
ris : Me miserum! actum est de me : scortatus sum, 
adulterium perpetravi , cedem admisi. Habes salu- 
tis portum qui peccatum propulset. Cum enim 
talem virum, Davidem scilicet, inflictis vulneribus 
laceratum perspicio, mox ad poenitentiam curro, 
profusisque lacrymarum fontibus fiduciam conci- 
pio. Multi sepenumero, seu viri seu femine in 
graves et. incurabiles morbos inciderunt. Fuse 
lacrymae sunt, consumpta pharmaca, medicine 
ars victa succubuit : pulchritudo contabuit, cu- 
randi corporis spes omnis abscessit. Obambulat 
deinceps uxor hzc effutiens : Quo me conferam? 
quid faciam ? opes exhausi ; medicos acecivi ; con- 
sumptis pharmacis hzret adhuc morbus, nec me- 
dicamentis ulcus cedit. Hic vero expe accidit ut 
quispiam er liis qui ad visendum zegrotum venere, 
dicat : Ego quoque in eumdem morbum quondam 
Japsus sum, meque ille, aut illa certo medicamine 
adhibito, morbo liberavit. Tum :xgrotus eum ro- 
gat uti mulierem illam ostendat. Vade ad angi- 
portum, ait, huncque et illum interroga. Nihil ne- 
gotio, nihil labore est opus, nihil necesse est vesti- 
bulum domus transilire : verum hic pharmaeum 
stantem suscipere. Sic etiam David, cum adhuc 
juvenili ztate esset, maturum virtutis fructum 
possidebat. Venit igitur Samuel ad Jesse, multorum 
filiorum procreatione locupletem, cornu tenens in 


Kàv uh πᾶσαν ἐπιδείξῃ τὴν µετάνοιαν, οὐδὲ τὴν 
βραχεῖαν xal πρὺς ὀλίγον Υεγενηµένην παραπέµ- 
πέται, ἀλλὰ κἀὶ ταύτης πολὺν τίθησι τὸν μισθὸν ὁ 
θεός. 


OU χρόνου ποσότητι, διαθέσει δὲ φυχῆς, μετάνοια 
κρίνεται. 

'O µετανοήσας ἐφ᾽ οἷς ἔπραξε δεινοῖς, x&v μὴ τῶν 
ἁμαρτημάτων ἀξίαν ἐπιδείξηται τὴν µετάνοιαν, xal 
αὐτῆς ταύτης ὅμως ἔδει τὴν ἀνταπόδοσιν. 


"Όταν ἁμάρτῃς, μὴ ἀπογνῷς σεαυτοῦ, ἀλλὰ παρ) 


Β αὐτὰ ἐπὶ τὴν ἀνάστασιν δράµε. Mà εἴπῃς πρὸς 


σεαυτόν' Οἴμοι, ἁπωλόμηνί ἑπόρνευσα, ἐμοίχευσα, 
ἑφόνευσα. Ἔχεις σωτηρίας λιμένα διαχρονόµενον τὴν 
ἁμαρτίαν, Ὅταν γὸρ ἴδω τὸν τοιοῦτον δεξάμενον 
τραύματα, χαὶ διασπαραττόµενον, εὐθέως ἐπὶ την 
µετάνοιαν τρέχω, xat παῤῥησιάξομαι δαχρύων πηγὰς 
ἐκχέων. Πολλοὶ πολλάκις, xaX ἄνδρες, xaX γυναῖχές πδ- 
ριέπεσον χαλεπῷ νοσήµατι καὶ ἀνιάτφ. Δάκρυα ἑδ- 
εχύθη, φάρμακα ἀνηλώθη, lavpoch ἠπόρησε τέχνη 
κάλλος ἐμαράνθη, τὸ σῶμα ἀπηγόρευται. Περιέρχε- 
ται λοιπὸν ἡ γννή ' Ποῦ ἀπέλθως τί ποιῄσω; xpfi- 
µατα ἀνήλωσα, ἰατροὺς ἐκάλεσα, φάρµαχα ἀνηλώθη, 
μένει τὸ νόσηµα, οὐκ εἴχει τὸ ἕλκος. Πολλάχις 
συνέδη τινὰ τῶν ἐπισκεπτομένων εἰπεῖν, ὅτι κἀχγὼ 
τοιούτῳ πάθει περιέπεσα, xol ὁ δεῖνα 1| ἡ δεῖνα 
περιέθηχέ µοι φάρµακον, καὶ ἀπήλλαξέ µε τοῦ νοσή- 
µατος. Εἶτα παραχαλεῖ ΄ Δεϊξόν μοι την γυναῖχα. 
”Απελθε ἐπὶ «by στενωπὸν, ἐρώτησον τόνδε xol 
τήνδε. οὐ χρεία xapávou* οὗ χρεία πόνου, οὔτε 
ὑπερθῆναί σε τὸ πρόθυρον ἀναγχαῖον, ἀλλ᾽ ἐνταῦθα 
ἑστῶτα δἐξασθαί σε τὸ φάρµαχον. Οὕτως καὶ ὁ Δαθὶδ 
νέος Gv ὥριμον τὸν χαρπὺν τῆς ἀρετῆς ἐκτήσατο. 
«Ἠλθεν οὖν ὁ Σαμουὴἡλ πρὸς τὸν Ἰεσσαὶ εὐμοιρίαν ato- 
µάτων περιδεθληµένον, ἔχων τὸ χέρας ἕνθα τὸ ἔλαιον 
ἣν τὸ ἅγιον. Καὶ τί φησιν; Ἐπεμφέ µε ὁ θεὺς ποιῆσαι 
βασιλέα ἕνα τῶν υἱῶν σου. Ὁ Ἰεσσαὶ ἀχούσας βασιλέα, 
φοµίσας ἐχεῖνο ἐπιτήδειον εἶναι τὸ ἀδίωμα τῷ µείζο- 
νι, ἄγει τὸν πρῶτον υἱόν. Τί οὖν ὁ προφήτης! Πάραχε 
αὐτὸν, οὐχ ηὐδόχησεν iv αὐτῷ ὁ θεός. "Άγει τὸν 


quo sanctum oleum erat. Et quid ait ?* Misit me p δεύτερον ' οὐδὲ οὗτος. Τὸν τρίτον, οὐδαμῶς' «bv τέ- 


Deus, υἱ unum e tuis filiis regem faciam. Jessz, 
audito nomine regis, majori natu dignitatem hanc 
convenire putans, primogenitum suum producit 
in medium. Quid ergo propheta ? Hunc, inquit, 
submove : non ipse est acceptus Deo. Secuudum 
profert : sed nec iste. Tertium item, et quartum, 
et quintum : sed incassum etiam. Complebatur 
jam filiorum coetus, nectamen inveniebatur ille 
" qui qusrebatur. Ait ad eum propheta : Nullum 
alterum habes ? Erubuit pater. Habeo , inquit, 
parvulam unum ac vilem opilionem. Sic nimirum 
parvipendit homo ; Deus aytem coronat. Non enim 
ut videt homo, ita videt Deus. Homo quippe videt 
jn faciem ; Deus autem intuetur coz, Non enim 


ταρτον, τὸν πέµπτον * ἀνηλώθη ὁ χορὸς τῶν παίδων, 
καὶ ὁ ζητούμενος οὐχ πὑρίσκετο. Λέγει αὐτῷ * Ἔχεις 
ἄλλον; Ἡσχύνθη ὁ πατἠρ. "Έχω ἕνα, qnot, μιχρὸν 
εὐτελῆ ποιμένα. "λνθρωπος ἐξουθενεῖ, ἀλλ' ὁ θεὺς 
στεφ[αν]οῖ. "Άνθρωπος Υὰρ εἰς πρόσωπον ὄψεται, θεὸς 
δὲ εἰς καρδίαν. Μη yàp πολυσαρχίαν ζητοῦμεν Ψυ- 
χῆς; Εὐγένειαν ποθοῦμεν. Οὐκ εἶπεν αὐτῷ ὁ Geb, 
΄Λπελθε, χρίσον µοι τὸν Δαθὶδ, ἵνα μὴ πάθῃ Δαθὶδ, 
ὅπερ ἔπαθεν Ἰωσήφ. "Qorep γὰρ ἔμαθον ἐχεῖνοι τὸν 
ζητούμενον βασιλέα, ἐπεθούλευσαν, ἐπολέμησαν, ἐπώ 
Ansav* οὕτω δέος fv, μὴ Καὶ οὗτοι τοῦτο ἐργάσων- 
ται. "ovs ἡ ἄγνοια ἀσφαλείας μήτηρ ἐγένετο. Eic*f- 
χει ὁ προφήτης &xopüv * δός µοι ἕνα τῶν υἱῶν σου. 
Οὐκ ἔχω, roiv, ἀλλά παιδίον μικρὸν mo: palvoy τὰ πρό» 





11 


ατα. Οὐχ οὕτως ὄψεται ἄνθρωπος, ὡς ὄφεται θεός, 
Ποῦ ol καλλωπιζόµενοι ἐπ᾽ εὐμορφίᾳ ὄψεως; Μή pot 
λέγε εὐμορφίαν σώματος, ἀλλά βλέπε τὸ χάλλος τῆς 
διανοίας. ΤΙ γάρ ἐστιν εὔμορφος γυνὴ, ἀλλ ἡ τάφος 
χεχονιασµένος, Ἐὰν pd σώφρων Tj, κάλλος δὲ En, 
βάραθρὀν ἐστιν ὠρυγμένον ἑτέροις, δηλητήριον χατ- 
εσχενασµένον. Τοῦτο xai νόσῳ µαραίνεται, xal 
δανάτῳ διαχόπτεται * τὸ δὲ κάλλος τῆς ψυχῆς ἀθάνα- 
τον μένει χὰὶ ἀχηλίδωτον. Καὶ τότε τὴν οἰχείαν 
ὡραιότητα ἐπιδείχνυται, ὅταν παύσηται τὰ πάθη, 
xai ἓν γαλήνη γένηται ὁ νοῦς. "E&v οὖν ἴδῃς ἄνδρα, 
f| Υυναῖκα χαλὴν, μὴ θαυμάσῃς, ἐπεὶ χαὶ αἱ δρύες 
εἰς ὄψος εἰσὶν ἀνατεταμέναι, χαρπὸν οὐχ Éyoucat* ἡ 
δὲ ἄμπελος χαμαὶ συροµένη, ὥριμον ἔχει τὸν καρ- 
πὸν τῶν βοτρύων. Τί οὖν βούλει; ἄμπελον ἔχειν ἢ 
ὅρον; Δῆλον ὅτιᾶμπελον. Ἡ Υὰρ δρῦς ἓν ὄψει ἑστῶσα, 
ἁγρίων ἁλόγων ἔχει τροφὴν τὸν καρπὀν. Τί µελίτ- 
της εὐτελέστερον; Τί βέλτιον; µέλιττα, f) ταώς; 
"Àvele ταῶνα, καὶ οὐδὲν ἔθλαψας ἄνελε µέλιτταν, 
xdi πολλὰ χωλεύει, Ηλθε τοἰνυν ὁ Δαθὶδ, εὑρίσχε- 
ται τὸ ἔλαιον, xal χρίεται ψήφῳ 8600, διαχονίᾳ δὲ 
ἀνθρώπου. Ἐπέθηχεν αὐτῷ τὸ κέρας, xal ἀντὶ πορ- 
φυρίδος xaX διαδήµατος ἐγένετο αὑτῷ. Καὶ ἀπῆλθεν 
ἔχων τὴν βασιλείαν, οὗ θώρακα, οὐκ ἀσπίδα, οὐδὲ 
δόρατα περιθεθλημµένος, ἀλλὰ τὴν τοῦ Θεοῦ φῆφον 
τὴν πάντων δυνατωτέραν. 


SACRA PARALLELA. 


dis 


.eorporis molem quaerimus : quin potius genero- 


sitatem animi desideramus. Non dixerat Samueli 
Deus : Vade, et mihi Davidem unge : utique ne 
idem ipsi, quod Josepho, accideret. Ut enim illius 
fratres, cum regem eum forte didicissent, insidias 
ei siruzere, ipsumque oppugnarunt, ac vendide- 
runt : sic cavit ne isti quoque talia perpetrarent. 
Quamobrem ipsorum ignoratio securitatem ei pe- 
perit. Stabat anxius propheta. Da milii unum, in- 
quiens, unum e filiis tuis. llle vero : Non habeo, ait, 
nisi parvulum puerum paacentem oves. Non sic vi- 
det bomo, quemadmodum videbit Deus. Ubi sunt qui 
forme pulchritudine gloriantur ? Nolo mihi corpo- 
ris pulchritudinem commemores, sed auimi decorem 
couspicias. Quid enim aliud est formosa mulier, 


B 583 preterquam sepulerum dealbatum ? Nisi pu- 


dicitia ornata sit, et ai formz venustale prastat, 
precipitium est aliis suffossum, toxicum prapara- 
lum. Át vero. venustas hec, tum morbo marce- 
scit, tum morte deletur : animi autem elegantia 
immortalis est, et labis expers. Ac tumdenique 
ipsius decor elucet magis, dum compressis affectio- 
nibus, in tranquillitate versatur.Quocirca, cum virum 
pulchrum pulchramve mulierem videris, nete ea res 
in admirationem trahat. Nam etiam quercus licet 
in allum exporrigantur, fructu tamen carent : vi- 


tis contra, quamvis humilis et dejecta sit, maturum uvarum fructum profert. Utrum igitur habere 
mavis? vitem, an quercum? haud dubium quin vitem. Etenim quercus in sublimi s(ans, truculen- 
üs pabulum praebet. Quid ape vilius? Utrum potior, apis, an pavo? e medio pavonem aufer, ni- 
hilque prorsus detrimenti attuleris. Aufer apem, et multa deficiunt, Venit ego David : adhibetur 
oleum ; isque Dei quidem decreto inungitur, hominis autem ministerio. Cornu ipsi impositum es's 
quod ipsi instar purpura et corong fuit. Tum ipseabiit, obtento regno, non lorica, non clypeo, nuu 
telis munitus, sed Dei calculo, qui potentia euncta superat. 

Οὗτος δὲ πολέμου καλοῦντος, xal τῶν πραγμάτων C — Hic igitur cuim bellum ipsum advocaret, cum 


ταραττοµένων, καὶ τῶν βαρδάρων ἐπιδαινόντων τοῖς 
Ἰουδαίοις, ἀπῆλθεν ἰδεῖν τὴν παράταξιν καὶ τὸν πό- 
λεμον, xai ὁρᾷ τὸν βάρδαρον προσχαλούμενον εἰς 
μονομαχίαν, καὶ οὐδεὶς ἑτόλμα προπηδῆσαι, οὐδὲ 
ἐξελθεῖν. Ἰδὼν δὲ ὁ Δαθὶδ ἀστράπτοντα τὸν πολέ- 
piov, ἀφόρητον ὄντα τὸ» πόλεµον, τοὺς πολλοὺς ἤδη 
χατεπτηχότας, λέχει" Τίς ἐστιν ὁ ἀπερίτμητος οὗτος, 
ὃς ὠνείδισε τὴν παράταξιν θεοῦ ζῶντος; Λέγουσι δὲ 
αὐτῷ * Πόθεν σοι fj ἀπόνοια αὕτη; 'U δὲ, Οὐκ ἁπά- 
νοιαν, ἀλλὰ πίστιν, οὐχ ὑπερηφανίαν, ἀλλὰ εὐσέ- 
6ειαν χέκτηµαι ᾿ οὐ σχοπῶ αὐτοῦ τὸ μέγεθος, ἀλλὰ 
τὴν ἑρημίαν τῆς ψυχῆς ' οὐ βλέπω ὅτι µέγα τὸ 
πλοῖον, ἀλλ ὅτι χυθερνήτην οὐχ ἔχει’ οὗ δέδλικα 
αὐτόν ΄ ἐχθρὸς váp ἐστι τοῦ θεοῦ. Ποίοις ὅπλοις 
θαῤῥεῖς, ὁ Δαθίδ ; Οὐ σαρχίνοις, φησὶν, ἀλλὰ πνευ- 
ματιχοῖς * τὰ γὰρ ὅπλα ἡμῶν οὐ σαρχικὰ, ἀλλὰ 
πνευµατικἀ. Αχκούουσιν οὖν τινες, xal εἰσήγαγον 
αὐτὸν πρὺς τὸν βασιλέα χαθήµενον, χατεπτηχότα, 
τρέµοντα. Καὶ λέγει πρὺς αὐτόν  Ἵνα τί προσέπεσε 
τὸ πρόσωπον τοῦ χυρίου µου. καὶ àv τῇ εὐημερίᾳ 
τὴν δουλείαν ὁμολογεῖ; Τίς ἐστιν οὗτος; οὐχὶ mo- 
ῥρεύσοµαι, xol ἀφελῶ «hv χεφαλὴν αὐτοῦ ; Τί οὖν ὁ 
βασιλεύς; Καὶ πῶς δύνασαι; σὺ παιδάριον el µι- 
xpbv, αὐτὸς δξ πολεμιστῆς ix νεότητος αὐτοῦ. Mi 
βλέπε, φησὶν, τὰ ὀρώμενα, ἀλλὰ τὰ νοούµενα. Ti 


turbata res essent, ac barbari jam Judzis ingrue- 
rent, ad casura perrexit, belli acieique videnda 
pellectus studio. Barbarum cernit, ad singulare 
certamen quetnlibet provocantem : nec quisquam 
erat qui prosilire atque egredi auderet. David ho- 
stem armis fulgentem videns, intolerandumque 
hoc bellum esse, ae iultos jam timore perterri- 
tos : Quisnam est. incircumcisus iste, inquit, qui 
exprobravit exercitui Dei viventis ? Aiunt οἱ : 
Unde tibi hz»c insolentia? Tum ille, non insolen- 
tiam, sed fidem, non superbiam, sed pietatem 
babeo. Non immanem hujus magnitudinem, sed 
animi solitudinem specto. Non hoc inspicio, ingen-- 
tem esse navem, sed quod gubernatore careat. 


D Non hunc extimesco, quandoquidem Dei hostis 


est. At quibus tandem armis fretus es, David? Nou 
carnis, inquit, sed spiritus. Arma quippe nostra 
non carnalia sunt, sed spiritualia. Audierunt hac 
nonnulli, eumque ad regem adducunt, qui trepidus 
et tremebundus sedebat. Aitque ad eum : Cur 
concidit facies domini mei, ut tempore felicitatis 
servilem animum prodat? Ecquis est iste? Annon 
ipse pergam, et caput illius amputabo? Quid ad 
ista rex ? Qui tandem hoc patrare queas ? tu enim 
puer parvulus es, ille vero bellator ab adolescentia. 





119 


S. JOANNIS DAMASCENI 


120 


sua. Ne ea spectes, inquit, quie oculis apparent, Α οὖν; ἀπιστεῖ ὁ βασιλεύς ' ἀναγχάξεται λοιπὸν τὰ 


sed qus intellectu percipiuutur. Quid ergo? diffidenti 
regi praeclara sua facinora commemerare cogitur. 
Puer parvulus eraw, inquit, pascens oves patris 
wei: et cum veniret leo vel ursus, tolleretque 
arietem de grege, sequebar eos, et eruebam de 
ore eorum, percutiebamque leonem et ursum. 
Eritque incircumcises iste sicut unus ex istis. 
Dixit itaque Saul Davidi : Vade, et Dominus tecum 
sit. Dedit autem ei rex arma, sed quz gestare non 
poterat. Nec enim hoc sinebat Deus : quo utique 
nudus vinceret, nec arma rei praeclare geste οἱ 
victorie partem sibi vindicarent, eorumque benc- 
fleio victorem ipsum fuisse rex diceret. Arma ita- 
que abjicit 8&4 εἰ (idem induit. Nudus egredi- 
tur s0la fidei lorica instructus. Pastor egreditur, 
ac non miles. Mittit lapidem, Philisthzur ferit ; 
πο non corporis natura et robore, sed fidei viribus 
victoriam refert. Hujus arrepto gladio, caput ipsi 
priecidit: impletumque adeo est illud Scriptura : 
In operibus manuum suarum comprehensus est. pec- 
calor (Psal. 1x , 17). Hic ergo talis ac tantus 
vir, de quo dixit Dominus : Inveni David virum 
secundum cor meum (Psal. .xxxvin, 21). Preclarum 
plane elogium! et singulare virtutis argumentum ! 
Hic, inquam, qui feras superaverat, qui Goliath 
ohtruncarat, qui strangulaverat leonem, qui ur- 
sum oppresserat, qui iu juvenili tate canam prz- 
ferebat; qui parvo corpore, sed magno pectore 


κατορθώματα αὐτοῦ εἰπεῖν. Παιδίον μην, φησὶν, 
μικρὸν, ποιμαῖνον τὰ πρόδατα τοῦ πατρός µου, xat 
ὅταν Άρχετο ὁ λέων 7| ἄρχτος, xal ἑλάμθανον πρό- 
6ατον τῆς ποίµνης, ἐξεπορευόμην ὀπίσω αὐτῶν, xal 
ἑξέσπασα ix τοῦ στόματος αὐτῶν, xal ἑπάτασσον 
τὸν λέοντα, xal τὴν ἄρκτον * xal ἔσται οὗτος ὡς ἓν 
τῶν θηρίων ἐχείνων. Καὶ εἶπε Σαοὺλ πρὺς Aa6ib- 
Πορεύου, καὶ ὁ Κύριος μετὰ σοῦ. Ἔδωχε δὲ αὑτῷ ὁ 
βασιλεὺς τὰ ὅπλα. ὁ δὲ οὐχ ἠδύνατο βαστάσαι,. ὅτε 
οὐ συνεχώρει τοῦτο ὁ Θεὸς, ἵνα γυμνὺς νιχήση, ἵνα 
ph τὰ ὅπλα συμµερίἰσηται τὴν νίχην τῶν χατορθω- 
µάτων, ἵνα μὴ εἴπῃ ὁ βασιλεὺς. τὰ ὅπλα ἑνίχησαν. 
Ῥίπτει τὰ ὅπλα, ἑνδύεται τὴν πίστιν, ἐξέρχεται 
γυμνὸς, χατατεθωραχισµένος τὴν πίστιν ' ἐξέρχεται 
ποιμὴν, xaX οὗ στρατιώτης. ᾿᾽Αφίησυβόλον, ἔπεσεν ὁ 
ἀλλόφυλος ' οὗ τῇ φύσει τοῦ σώματος, ἀλλὰ τῇ ὃν- 
νάµει τῆς πίστεως τὴν vixnv ἀπενεγχάμενος. "EXa- 
6εν αὐτοῦ τὸ ξίφος, ἀπέτεμεν αὐτοῦ τὴν χεφαλὴν, 
xà ἐπληρώθη τὸ γεγραμμµένον, ὅτι « "Ey τοῖς ἔρ]γοις 
τῶν χειρῶν αὐτοῦ συ»ε.2ήἠφθη ὁ ἁμαρτω-ός. » 
Οὗτος τοίνυν ὁ τοιοῦτος xaX τηλιχοῦτος &vhp, περὶ 
οὗ φησιν ὁ θεός Εὗρον Δαδὶδ τὸν τοῦ Ἰεσσαὶ, 
ἄνδρα κατὰ τὴν καρδίαν µου. "Q ἐγχώμιον ύψη- 
λόν | ὦ ἀπόδειξις ἀρετῆς | Οὗτος τοίνυν ὁ τῶν θηρίων 
περιγενόµενος, ὁ τὸν Γολιὰθ ἀποκτείνας, ὁ τὸν 
λέοντα πνίξας, ὁ τὴν ἄρχτον χρατήσας, ὁ ἓν νδότητι 
πεπολιωµένος, ὁ μιχρὸς τῷ σώματι καὶ ὑψηλὸς την 
χαρδίαν, ὁ ἓν βασιλικῇ στολῇ ἀκρίδειαν µοναζόντων 


erat; qui cum regio indumento monaclorum as- 6 ἐπιδειξάμενος ΄ (ἔλαμπε γὰρ, οὐχ ἀπὸ μαργαριτῶν, 


peritatem exhibebat ( fulgebat enim, non gemmis, 
sed lacrymis : Lavaóo enim, aiebat ( Psal. vi, 7) 
per singulas noctes lecium meum, lacrymis meis 
stratum. meum rigabo ), hic tanta virtute vir, qui 
spiritualem gratiam — pertraxerat; qui celestem 
axem attigerat; qui divinitus consecutus auxilium 
fuerat ; qui bella confecerat : hic demum qui ma- 
gna et inuumera adversus diabolum facinora ges- 
serat, post cultam pudicitiam, mansuetudinem, 
honestatem, eum regnum obtinuisset, cum gentes 
imperio suo et ditioni subjecisset, meridiano tem- 
pore post prandium e torosurgens, deambulabat. 
Vidit ergo mulierem lavantem se, eleganti forma 
preditam ; mulierem lavantem se in solario, uxo- 


&A)' ἀπὸ δαχρύων' Λούσω Υὰρ, qnoi, καθ ἐκά- 
στη» νύκτα τὴν xAlynv. µου, &v δἀκρυσί µου τὴν 
σερωμνήν µου βρέξω"") οὗτος τοίνυν ὁ τοιοῦτος xat 
τηλιχοῦτος ἀνὴρ, ὁ τὴν πνευματιχὴν χάριν ἐπισπα- 
σάµενος, ὁ τῆς ἀψίδος τῶν οὐρανῶν ἀψάμενος, ὁ τῆς 
ἄνωθεν ἁπολαύσας ῥοπῆς, ὁ πολέμους καταλύσας᾽ 
outoé 0 μεγάλα xaX jo pta. χατορθώµατα χατὰ τοῦ διαθό- 
ou ἐπιδειξάμενος, μετὰ σωφροσύνην, μετὰ ἐπιείχειαν, 
μετὰ σεμνότητα, ὅτε χατέσχε τὴν βασιλείαν, ὅτα ἑνί- 
χησε µυρίους πολέμους, ὅτε ἔθνη ὑπέταξεν, v µεσημ”- 
6ρίᾳ µέσῃ, μετὰ τὸ ἄριστον, ἀναστὰς ἀπὸ τῆς στιδάδος 
περιεπάτει, χαὶ εἶδε λουομένην γυναῖχα, καλὴν xal 
εὕμορφον  γυναῖκα λουομένην Ev. ὑπερῴῳ, vuvalxa 
στρατιώτου ὡραίαν. Ἐΐδεν, ἑπτερώθη τὸ ὅμμα, 


rem militia sui speciosam. Vidit, inquam, et ocu- D ἐδέξατο τὸ βέλος. ᾽Αχουέτωσαν, οἱ περιέργως τὰ 


lis arreptus, vulnus accepit. Audiant hic qui οἱ - 
riosis oculis alienas formas contuentur. Audiant 
qui insano spectaculorum amore flagrant : qui di- 
eunt, Spectamus, at nihil hinc damni contrahimus. 
David lesus est, et tu. non lzederis ? llle Izesus est, 
et ego virtuti tuz fidere queam? qui tanta spiritus 
gratia pollebat, telum excipit, te vero sauciari ne- 
gas? Atqui. ille non scortum vidit, sed gravem et 
pudicam mulierem ; ac non intheatro, sed domi : 
tu vero in theatro cernis, ubi locus quoque ipse 
animam pleetit. Nee duntaxat cernis, sed audis 
etiam oblscenos sermones. Nam et meretricios 
amictus vides, et diabolicos cantus audis, tuaque 
mens undique percutitur : oculis nimirum per ea 


ἀλλότρια χαταµανθάνοντες'' ἀχουέτωσαν, ol περὶ τὰ 
θέατρα µεμµηνότες, οἱ λέγοντες, θεωροῦμεν, οὐδὲν 
βλαπιόμεθα. Ὁ Δαθὶδ ἐθλάδη, καὶ σὺ οὐ βλάπτῃ; 
ἐχεῖνος ἐθλάδη, xal cox ἔχω θαῤῥῆσαι ; ὁ τοσαύτην 
ἔχων τοῦ Πνεύματος χάριν βέλος ἐδέξατο, καὶ σὺ 
λέγεις μὴ ἁλίσχεσθαι; Καΐτοι γε ἐχεῖνος οὐχ εἶδε 
πόρνην γυναῖχα, ἀλλὰ σώφρονα χαὶ σεµνἠν * χαὶ οὖχ 
ἐν θεάτρῳ, ἀλλ) Ev οἰχίᾳ. Σὺ δὲ iv θεάτρῳ βλέπεις, 
ὕπου xa ὁ τρόπος χολάζει ψυχἠν * οὗ βλέπεις δὲ µό- 
voy, ἀλλὰ χαὶ ἀχούεις ῥημάτων κακίας, xai βλέπεις 
στολΏην πορνιχὴν καὶ ἅσματα διαδολικὰ πανταχόθεν * 
πλήττεται ἡ διάνοια τῇ ὄψει, ἀφ᾽ ὧν εἶδες * τῇ ἀχοῇ, 
ἀφ᾿ ὧν ἀχούεις * τῇ ὀσφρήσει. ἀφ᾽ ὧν ὀσφραίνῃ. To- 
σαῦτα βόραθρα, τοσαῦται φθορα! ' καὶ ἔχω σοι θαῤ- 








12] 


SACRA PARALLELA. 


19 


ῥῆσαι, ὅτι οὗ γίνῃ θηριάλωτος ; Mt γὰρ.λίθος εἶ; A qua cernis; auribus per ea qua audis ; et olfaetu 


μὴ γὰρ σίδηρος; "Άνθρωπος sl, τὴν xowhv τῆς φύ- 
σεως ἀσθένειαν περικείµενος. Πῦρ κρατεῖς, xai οὐ 
xaín; xal πῶς ἔχει λόγον; θὲς λύχνον εἰς χόρτον, 
καὶ δύνασαί µοι εἰπεῖν ὅτι οὐ Χαίεται χόρτος. Τοῦτο 
xai ἡμετέρα φύσις. Εΐδεν οὖν αὐτὴν λουομένην *. 
ἑάλω τῷ χάλλει, ἑδέξατο βέλος, ἔλαδς τὸ τραῦμα. 
Ἔτπεμφε πρὺς αὐτὴν ὁ βασιλεύς * Ίλθε πρὸς αὑτόν 
εἰργάσατο τὴν παρανοµίαν, ἑἐπλήρωσε τὴν ἐπιθυ- 
μίαν. Κελεύει αὐτὴν ἀπελθεῖν εἰς τὴν ἰδίαν οἰχίαν. 
Ταῦτα λέγω, καὶ εἰς μέσον φέρω τὸν τετραυµατι- 
σµένον, ἵνα περιεστῶτες ἵδητε πῶς θεραπεύεται. 
Καὶ γὰρ ἰατρὸς χειρουργῶν ἔχει περιεστῶτας, ἵνα 
ἴδωσι πῶς τῇ τέχνῃ νικᾷ τὴν vósov. Πολλῷ μᾶλλον 
προφήτου χειρφυργουµένου πάντας δεῖ |δεῖν, ἵνα 


per ea qua odoraris. Et eum tot preecipilia sint, tot 
corruptele, qui queawm credere 4 ferarum inorsi- 
bus ie immunem esse? non enim es lapis, non 
lerrum. Homo es, conminuni nature — imbecillitate 
cireumdatus. Ignem tenes, εἰ non ureris ? an id 
rationi consentaneum est? feno lueernaa appone : 
ace ium, si poles, nega fenum exuri. Quod idem de 
nostra matura sentiendum est. Vidit igitur eam 
lavantem : pulchritudine captus est ; telum exce- 
pit : vulneratus fuit, Accivit eam rex ; illa venit, 
flagitium perpetratur. Tum expleta libidine domum 
redire eam jubet. Hac eo dico, et saucium profero 
in medium, ut vos qui circum adestis, quanam 
ratione ipsi medieina (fat, perspiciatis. Nam et 


µάθωμεν, πῶς ὀφείλομεν ἁπαλλαγῆναι τῆς σηπε- B chirurgus habet quise circumstent, ut quemad- 


δύνος καὶ τῶν σχωλήχων. Χαλεπὸν τὸ ἁμάρτημα * d) 
ἐπιθυμία ἑπληρώθη * ἡ ἁμαρτία ἀἁπηρτίσθη. 'O θε- 
ραπεύων οὐχ ἦν. 


modum artis industria morbum superet, videant. 
Multo itaque magis, cum prophete medica manus 
adhibetur, id omnes cernere decet, uti quo pacto 


putredine et vermibus liberari debeamus, nobis sit exploratum, Grave scelus : libido 5885 expleta 
est, perfectum plene peccatum. Non erat qui mederetur. 


Συνέλαθεν ἡ γυνή. Τέως ἑνόμισε λανθάνειν τὸν 
ἄνδρα αὐτῆς ὁ βασιλεύς. El γὰρ καὶ προφήτης ἣν, 
ἀλλ' ὅμως fj ἐπιθυμία αὑτοῦ τὸν νοῦν ἑσχότει. Euv- 
ἐλαβεν ἡ γυνὴ, ἦλθε δρομαῖος ἐπὶ τὸν βασιλέα, xal 
φησι ᾿ Βασιλεῦ, ἁπωλόμην. Ὁ δὲ, Τί ἔχεις; Ἔγχυος 
ἐγὼ, φησί: ὁ καρπὺς τῆς ἁμαρτίας ἐδλάστησιν: 
vh» χατηγορἰαν ἓν τῇ μήτρα περιφέρω" ὁ ἔλεγχος 


ηὑξήθη τῆς &paprlac* οἴχοθεν ἔχω τὴν ἀπόδειξιν.. 


Concepit mulier. Hactenus putabat rex mar:.o 
ipsius incognitum facinus esse. Etsi enim propheta 
erat, ipsius tamen menti libido tenebras offunde- 
bat. Ut ergo concepit mulier, summa celeritate 
ad regem venit, aitque : O rex, perii. llle autem : 
Quid babes? Pregnans sum ego, inquit ; peccati 
fructus. pullulavit : circumgesto accusationem in 
ulero, Peccati indicium exstat : domi se prodit 


Ἐὰν ἔλθη χαὶ ἵδῃ ὁ ἀνήρ µου, τί ἔχω εἰπεῖν ; Ἑν- C scelus. Si vir meus venerit, ac viderit, quid illi 


νόησον πὀσον χαχὸν ἁμαρτία. Ὁ βασιλεὺς τὸν στρα- 
τιώτην φοδεῖται. 0) γάρ ἐστι δοῦλος ἕτερος, εἰ μὴ 
ὁ xou»v τὴν ἁμαρτίαν. Διάδημα περιεδέθλητο, 
χα) ἐδεδοίχει τὸ ὄνειδος; Οὐχὶ σὺ βασιλεὺς εἶ ; οὐ 
ξίφους ἐξουσίαν ἔχειςς ᾽Αλλὰ χαλεπὺν ἁμάρτημα 
ἐποίησα. "Ω δυστυχίας µήτηρ! ὦ ἀτιμίας ἔλεγχος | 
T0 οὖν ὁ βασιλεύς; ἁμαρτίαν ἐπὶ ἁμαρτίαν προστ[- 
θησιν. "Ηλθεν οὖν Οὗρίας ἀν]ρ αὐτῆς ἀπὸ τοῦ πολέ- 
µου, xai εἰσῆλθε πρὸς «bv βασιλέα, καὶ λέγει αὐτῷ" 
Τί ἐστιν Οὗρία;, πῶς ὁ πόλεμος ; Λέχει, Καλῶς: ἑνι- 
χἠσαµεν. "Ηχουσεν ὁ βασιλεὺς ὅτε ὁ στρατιώτης 
ἑνίχησε, xat αὐτὸς ἠττήθη - ὁ στρατιώτης τὸν πόλε- 
μον ὑπέταξεν, αὐτὸς 5b ἠττήθη ὑπὸ τῆς ἡδονῆς. Ἐν 
ἀπορίᾳ τε (v ὁ βασιλεὺς οὐχ ἤσθετο τῆς νίκης διὰ 
τὴν αἰσχύνην τῆς ἥττης, ὃς αὐτὸς ἠττήθη. Λέχει 
οὖν τῷ στρατιώτῃ' "Ymays εἰς τὸν οἶχόν σου, καὶ 
λοῦσαι, xal ἀπόλαυσον τῆς τραπέζης, καὶ τῆς γν- 
ναιχός σου. Ταῦτα διὰ τί; "Iva συσχιάση τὸ ἕλκος, 
ἵνα ἐξ αὐτοῦ νομισθῇ τίχτεσθαι τὸ παιδίον. ϱ δὲ 
ἀχοίμητος ὀφθαλμὸς οὗ συνεχώρει, φειδόµενος τοῦ 
τετραυματισµένου. Τί οὖν ὁ στρατιώτης; Καὶ πῶς, 
φησὶ, δύναµαι τὸ ῥῆμα τοῦτο ποιῆσαι; Ἰσραὴλ àv 
πολέμῳ (1), ἀρχιστράτηγος àv παρατάξει, ἡ χιδωτὸς 
τῆς διαθήχης Κυρίου àv τῇ παρεμθολῇ, xai ἐγὼ 
ἀπελεύσομαι εἰς εὐν οἶχόν pov, xai µέλλω τρυφᾶν ; 


sum dictura? Aique hic cogites velim φθηνά! 
malum sit peccatum. Hex mililem pertimescit. 
Neque enim alius servus censendus est, nisi qui 
peccatum facit. Diademale redimitus erat, et pro- 
brum metuebat. Ánnon vero rex es tu? nunquid 
non gladii potestatem habes? Sed gravem culpam 
cominisi, inquit. O mater infertunii 1 ο arguinen- 
tum ignominie! Cernis modo quantum malum 
culpa sit. Quid igitur rex ? scelere scelus cumu- 
lat. A bello venit Urias maritus mulieris, ingres- 
susque est ad regem, qui ait illi : Ecquid est, 
Uria? quo iu. statu bellum est? Praeclare se habet, 
inquit, victores sumus. EL audivit rex militem ho- 
Stiles copias fudisse, cum ipse libidine victus es- 
sel. Miles hostein fuderat, cum rex a libidine su- 
peratus esset. Cumque in siunma anxielate versa- 
retur, propter cladis quam acceperat ignominiam, 
nullam ex. victoria voluptatem sentiebat. Ait ergo 
militi: Proficiscere in domum tuam, et lavare, 
wensaque tua et uxoris complexu fruere. Quorsum 
vero isthsec? ut vulnus obduceret, atque infans ex 
illo procreatus censeretur. Verum insomnis ocu- 
lus, cum ejus qui vulueratus erat, curam gereret, 
non permitebal. Quid vero iniles? Et quonam 
pacto possim, inquit, verbum boc facere? lIsraeli- 


ticus populus in bello est, exercitus dux in acie, arca testamenti Dowini in castris, et ego pergam 


domun:, et deliciis operam dabo? 


NOTE. 
(1) Desunt hac passim in editis : habentur vero iit veteri translatione. Alia autem horun loco in. edilig 


existan. 


123 


S. JOANNIS DAMASCENI 


124 


Rex igitur, quoniam admissi (flagitii tegendi A Ἐπειδὴ bk λοιπὸν οὐχ ἠδύνατο συσχιάσαι τὸ Υεγο- 


nulla facultas dabatur, epistolam ad ducem ad 
hunc tuodum scribit : Pone Uriam in graviori parte 
przlii, ut interüciatur : atque ipsimet Uris epi- 
stolam tradit. Ita qui injuria violatus erat, gladium 
adversus seipsum gestabat, et litteras sanguine 
plenas ferebat. Tum subinde stetit in acie, inter- 
fectus est, et morte occubuit. En peccatum aliud. 
Homicidium adulterii fetus exstitit, Hzc porro ob 
peccatores, et eos qui plurimorum malorum sibi 
conscii sunt, commemoro, quibus auditis, de sua 
salute minime desperent. Scriptum est enim : Non 
occides, non mochaberis ( Exod. xx, 12, 14). Isthzec 
autem duo prima mandata violavit, Adulterium 
quippe perpetravit : tumque illum quem injuria 
affecerat, interemit. Grave lioc. ulcus, vulnus in- 
gens. Itaque cum Urias ad praelium profectus ob- 
truncatus esset, mox obductum peccatum ezsiliit. 
Tunc demum propheta Nathan ad illum perrexit ; 
propleta, inquam, ad prophetam vadit. At enim 
David propheta cum esset, eur non. sibi ipse me- 
debatur ? Niinirum quemadmodum zgrotantes me- 
dici aliorum medícorum opera indigent, quia 
morbus ariem labefactat; sic etiam hoe loco ille 
propheta erat, et iste propheta. Verum ille nequa- 
quam in lecto jacebat, hic vero in vitio versaba- 
tur. Dicunt οἱ: Nathan 586 propheta foris adest. 
Tun ille : Ingrediatur. Ingreditur ergo propheta, 
cumque conspicit non sine magno splendore et 


νὸς, γράφει ἐπιστολὴν πρὸς τὸν στρατηλάτην, ἔχου- 
σαν οὕτως * Λαδὼν στῆσον τὸν Oüplav εἰς τὸ βαρὺ 
µέρος, ὡς αὐτὸν ἀναιρεθῆναι. Καὶ ἐγχειρίξει αὐτῷ 
τὴν ἐπιστολὴν, xaX τὴν µάχαιραν χαθ᾽ ξανυτοῦ ἐδά- 
σταζεν ὁ ἠδιχημένος, xal ἐπιστολὴν ἔφερεν αἵματος 
Yípoucav. Εἶτα ἕστη ἓν τῷ πολέμῳ, ἀνηρέθη, xal 
ἔπεσεν. Ἰδοὺ δεύτερον ἁμάρτημα * ὁ φόνος, χαρπὸς 
τῆς µοιχείας ἐγένετο. Ταῦτα λέγω διὰ τοὺς ἁἅμαρτω- 
λοὺς, χαὶ πολλὰ ἑαυτοῖς συνειδότας xaxà, ἵνα ἀχούον- 
τες μὴ ἀπογνῶσι τῆς ἑαυτῶν σωτηρίας γέγραπται 
γάρ. Οὐ φονεύσεις, οὐ μοιχεύσεις. Τὰς δὲ δύο 
ταύτας τὰς πρώτας ἑἐντολὰς παρέδη. Ἐμοίχευσε, 
καὶ τότε ἑφόνευσε τὸν Ἱδιχημένον. Χαλεπὺν τὸ 
ἕλκος, µέγα τὸ τραῦμα. Ἐπεὶ οὖν Οὗρίας ἀπελθὼν 
εἰς τὸν πόλεµον ἀνῃρέθη, xat εὐθέως ἑσχίρτησεν f 
ἁμαρτία συνεσχιασµένη. Τότε Aovnby ἀπῆλθε πρὸς 
αὐτὸν Νάθαν, ὁ προφήτης πρὺς προφήτην ὑπάχει, 
καίτοι ὁ Δαθὶδ προφήτης ἣν. Πῶς οὖν ἑαυτὸν οὗ θε- 
ῥαπεύει, Ὥσπερ γὰρ ol ἰατροὶ, ὅτε νοτοῦσι, χρῇ- 
ζουσιν ἑτέρων ἰατρῶν ' καὶ γὰρ fj ἀῤῥωστία τὴν 
τέχνην λυµαίνεται ' οὕτω δὴ καὶ ἐνταῦθα προφήτης 
ἐχεῖνος, προφήτης οὗτος. ᾽Αλλ’ ἐχεῖνος οὐχ kv χλίνη 
χείµενος, à)À' Ev χαχίᾳ δ.αγινόµενος, Λέγουσιν 
αὐτῷ' Νάθαν ὁ προφήτης ἔξω. Δέγει, Εἰσελθέτω. 
Εἰσήλθεν οὖν ὁ προφήτης, ὁρῶν αὑτὸν καθεζόµενον 
μετὰ λαμπηδόνος πολλῆς, xal τοῦ τύφου τοῦ βασι- 
λικοῦ. Καὶ τἰ φησιν; Δίχην ἔχω, ἄχουσόν µου. Ὢ 
σοφία ἰἱατροῦ | Εἰσηλθεν βαστάζων σιδῇβριον , ἵνα 


regio fastu considentem. Et quid ait ? Lis mihi C τέµνῃ τὸ ἕλχος, ἀλλ᾽ οὐ δειχνύει τῷ νοσοῦντι, ἵνα 


est : auscultes veliin. O sapientiam medici ! In- 
gressus est ferrum gerens, ut ulcus secet; hoc 
vero non indicat egroto, ne medicinam refugiat, 
sed abscondit intus, non sub vestimento, sed sub 
confictz:e narrationis involucro. Confestim enim ut 
ingressus est, non dixit : O flagitiose, o profane, o 
adulter, o homicida! Non apertam reprehensionem 
adhibuit, nec orationis minime fucata libertate 
usus est : sed absconditum tenuit ferrum. Lis 
mihi est, inquit, o rex. Ille autem : Age, quid tibi 
litis sit edissere. Tum ipse : Homo quidam erat 
in civitate una divitiis el armentis multis opulen- 
tus. Alter erat pauper, qui nihil aliud possidebat 
preter agnellam unam, qu: de mensa ipsius 


μὴ στερηθῇ τῆς ἰατρείας, xa χρύπτει Évbov, οὐχ 
ὑπὸ τὸ ἱμάτιον, ἀλλὰ τὸ δρᾶμα τῆς διηγήσεως. Εὐ- 
θέως γὰρ εἰσελθὼν οὐκ εἶπεν " παράἀνοµε ! à S£- 
6ηλε ! à µοιχέ | ὦ ἀνδροφόνε ! Οὐ γυμνὸν τὸν ἔλεγχον 
ἔχων, οὐδὰ χωρὶς προσωπείου τὴν παῤῥησίαν, ἀλλὰ 
τὸ σιδήριον ἐγχεχρυμμένον. Καὶ λέγει ' Δίχην ἔχω, 
ὁ βασιλεύς. 'O δέ. Εἰπὲ τὴν δίκην. "Ανθρωπός τις 
Tiv πλούσιος, xai εἶχε ποίµνια xat βουχκόλια πολλά * 
ἄνθρωπος δέ τις ἣν πένης, ὃς οὐκ εἶχεν εἰ p µίαν 
ἀμνάδα, Ἶτις ἀπὸ τῆς τραπέζης αὐτοῦ Ίσθιε, xal 
ἁπὺ τοῦ ποτηρίου ἔπινεν, καὶ iv τῷ χόλπω αὐτοῦ 
ἐχάθευδεν. Ορᾷς τὴν πενίαν φιλοστοργίας ὑπόθεσιν 
ἔχουσαν * ἐπὶ γὰρ τῶν πλουτούντων πολὺς ^ τύφος, 
ἐπὶ δὲ τῶν πενήτων ἡ γυνἡ ὑπηρέτις γίνεται, xol 


edebat, et de poculo ipsius bibebat, atque in sinu D διάχονος, xal τίχτει παιδίον, χαὶ γίνεται αὐτῷ µή- 


ipsius dormiebat. Vides quemadmodum paupertas 
dilectionis sit causa. Ingens quippe fastus est 
apud divites; apud pauperes vero uxor famulz 
et ministre munere fungitur : et si parit filium, 
et mater ípsi et nutrix est. Apud divites autem se- 
cus res habet. Nam ubi mulier puerum edidit, 
foris eum nutriendum tradit, et materni amoris 
vim fastus abrumpit. Parit mater : nec nutrix est. 
Pudet eam quas mater exstitit, nutricem esse. At 
non ita Dominus. Nam et nos genuit, et idem ipse 
nos aluit. Unde etiam cibi loco propria sua nos 
pavit carne, et potus loco sanguinem suum nobis 
hibendum dedit. Venit autem peregrinus quidam 
ad divitem. Quis est iste peregrinus? libidinosa 


τηρ χαἱ τροφός. "Eni δὲ τῶν πλουτούντων οὐχ οὕτως": 
ἀλλὰ τίχτει παιδίον, xal δίδωσιν αὐτὸ ἔξω * xal τὴν 
φιλοστοργίαν διατέµνει ὁ τύφος. Τΐχτει f). µήτηρ, 
καὶ οὗ γίνεται τροφός. Αἰσχύνεται γενέσθαι τροφὸς 
ἡ γενοµένη µήτηρ * ὁ δὲ Κύριος οὐχ οὕτως. Καὶ γὰρ 
xa ἐγέννησεν ἡμᾶς, xaX αὐτὸς τροφεὺς ἡμῶν ἐγέ- 
veto. Δ,ὰ τοῦτο xal ἀντὶ βρώματος τὴν ἰδίαν αὐτοῦ 
σάρχα ἡμᾶς ἔθρεψεν, xal ἀντὶ πόµατος τὸ ἴδιον 
αἷμα ἑπότισεν. Ηλθε τοίνυν ὁ ξένος ἄνθρωπος πρὸς 
τὸν πλησίον ἐχεῖνον. Τίς ὁ δένος; ἡ ἐπιθυμία àxó- 
λαστος, ἡ θηριώδης ἑχείνη. Ἠλθε, xaX οὐκ ἔλαδεν 
ἀπὸ τῶν ποιµνίων xal τῶν βουχολίων αὐτοῦ, ἀλλὰ 
πέµψας Ἡρπασεν τῆν ἀμνάδα ἐχείνην, τὴν ἐν τῷ 
χόλπῳ τοῦ πένητος χαθεύδουπαν xal ἀπὸ τῆς tpa- 





195 


SACRA PARALLELA. 


496 


πέζης αὐτοῦ ἑσθίουσαν. Τί οὖν: Ὠργίσθη ὁ βασι- A plaue illa et belluina cupiditas. Venit, inquam, 


λεύς. Ἑνόμιξς γὰρ ἀλλοτρίαν δίχην δικάζειν, xal 
τὸ δίχαιον ἐξέφηνεν μετὰ πολλής τῆς λαμπρότητος. 
Οὐκ ἣν γὰρ φιλοστοργία, ἵνα μὴ εἴπῃ τὴν ἀλήθειαν' 
ἀλλ ὠργίσθη μὴ βουλόμενος, καὶ λέγει τὸ δίχαιον. 
Ἐν ῥομφαίᾳ, φησὶν, ἀποθανεῖται, xaX τὴν ἀμνάδα 
τετραπλασίονα ἀποτίσει. Καὶ οὐ χελεύει χατὰ τὸν 
νόμον * ὁ γὰρ νόμος οὐ χελεύει τὸν χλέπτην τετρα- 
πλασίονα ἁἀποδοῦναι ' οὗτος yàp xal τὸν vópov 
ὑπερέδη. Ἐξέδαλε τοίνυν φψῆφον, xal ἡ δίχη fv 
ἀπηρτισμένη. “Ῥίπτει τὸ προσωπεῖον, xal λέγει ὁ 
προφήτης ' Eu εἶ βασιλεῦ. Τί οὗν αὐτός; μαρτον 
τῷ Κυρίῳ. ὉΟρᾷς καὶ ἓν τῇ νόσῳ τὴν εὐγένειαν τῆς 
ψυχῆς. Οὐ γὰρ εἶπεν πρὸς αὐτόν' "Λθλιε xal ταλα(- 
πωρε,πόθεν ὁρμώμενος, xat τίνι πεποιθὼς, πεπαῤ- 
ῥησιασμένως εἰσῃλθες, χαὶ ἀπονοίᾳ, καὶ τύφῳ βρι- 
θόµενος, βασιλέα οὕτω φανερῶς ἑλέγξαι βουλόμενος; 
᾽Αλλὰ τί λέγει ὁ βασιλεύς; Ἡμάρτηχα τῷ Κυρίῳ. 
Τί οὖν αὐτός; Καὶ Κύριος ἀφεῖλε τὸ ἁμάρτημά σου. 
Ὀξεία ἡ μετάνοια, ὀξυτέρα ἡ συγχώρησις. Λέγε 
σὺ τὰς ἁμαρτίας σου πρῶτος, ἵνα δικαιωθῇς. Διὰ 
πραγμάτων παρώξυνες, διὰ ῥημάτων µετανόει. 
Ταῦτα λέγω, ἵνα ἀχούωσιν ol ἁμαρτωλοὶ xa οἱ 
πεπτωχότες ἁμαρτήμασιν. Ἡμάρτηχα τῷ Κυρίῳ, 
xa ἀφῆχε τὸ ἁμάρτημά σου. Σὺ μὲν εἶπες, Ῥομ- 
φαία πεσεῖται ἐπ᾽ αὐτὸν, ἀλλὰ cU οὐ μὴ ἀποθάνῃς. 
ἨἩράσθης πόρνης, xal ἑπόρνενσας; θέλεις μετανοῆ- 
σαι;, μὴ προσθῆς τῇ ἁμαρτίᾳ ἁμαρτίαν. 


nec sumpsit ille de ovibus et de bobus suis, sed 
raptum misit oviculam illam qux in sinu pauperis 
dormiebat, queque de mensa ejus comedebat. 
Quid igitur? Rex excanduit. Existimabat enim se 
de aliena controversia sententiam ferre ; et quod 
justum erat luculenta voce pronuntiabat. Νου enim 
benevolentia movebatur, ne verum diceret ; sed 
in iram nolens prorupit, et justam sententiam 
tulit. Gladio morietur, inquit, οἱ ovem in quadru- 
plum restituet. Nec vero id ex legis prescripto 
imperabat : lex enim furem quadruplum duntaxat 
jubet reddere ; at ipse legem quoque pr:tergres- 
sUS est. Ad hunc itaque modum emissa sententia, 
numeris suis absolutum judicium erat : subinde- 
que propheta abjecta larva ait : Tu es, rex. Quid 
erga ille? Peccavi Dowino. Vides eliam in morbo 
ingenuitatem animi? Non enim iili respondit : 
Miser et calamitose, unde progressus, quove fre- 
tus, sic audacter fastuque et arrogantia turgidus 
ingressus es, qui usque adeo aperte regem coaár- 
guere sustineas? Quid vero rex? Peccavi Domno. 
Quid ergo propheta? Etiam Deus abstulit peccatum 


tuum. Celer poenitentia : celerior venia. Di» tu 
prior, ait Scriptura ( Isa, 1, 18 ), iniquitates tuas, 
ut justificeris. Per opera Deum ad iracundiam 
concitasti : per verba te peniteat. Hzc eo comme- 
moro,.ut audiant peccatores, et qui in peccata, la. 


psi sunt. Peccavi, ais, Domino; et Dominus remisit peccatum (tuum. Tn quidem dixisti hominem 
illud gladio interiturum : tu vero ipse non morieris. Scorti amore captus es, et stuprum admisisti ? 


vis poenitentiam agere? peccatum ne adjicias peccato. 


Διὰ τοῦτο ἀχροθίνια τῆς ἁμαρτίας ἐξελέξατο 0C. — B8 Ejusd. hom. 2 in psal. τ.. — Ob eam eau7 


θεὺς, ἵνα μηδεὶς τῶν μετὰ ταῦτα ἀπογινώσκῃ τῆς 
ἑαυτοῦ σωτηρίἰας. 'ActÓhc el; ἑννόησον τοὺς μάγους. 
"Άρπαξ sl; ἐννόησον τὸν τελώνην. ᾽Αχάθαρτος cT; 
ἐννόησον τὴν πόρνην. ᾽Ανδροφόνος sl; ἀναλόγισαι 
τὸν λῃστήν. Παράνομος εἶ, ἑννόησον τὸν βλάσφηµον 
Παῦλον, xai μετὰ ταῦτα εὐαγγελιστήν * πρότερον 
ζιζάνιον, καὶ μετὰ ταῦτα σἵτον * πρότερον λύκον, 
xai μετὰ ταῦτα ποιμένα. πρότερον µόλυθδον, xal 
μετὰ ταῦτα χρυσόν πρότερον πειρατὴν καὶ χατα- 
ποντιστῃν, xal μετὰ ταῦτα χυδερνήτην * πρότερον 
πορθοῦντα τὴν Ἐκκλησίαν , χαὶ μετὰ ταῦτα πι- 
στευόµενον τὴν Ἐχχλησίαν' πρότερον ἑχχόπτοντα τὰς 
ἀμπέλους , xal μετὰ ταῦτα φυτουργὸν γενόµε- 
νον πρότερον χαθαιροῦντα τὸν vabv, xol μετὰ 
ταῦτα οἰχοδομοῦντα. Ἐΐδες ὑπερθάλλουσαν xaxíav, 
εἶδες νιχῶσαν ἀρετήν * εἶδες ἁπόνοιαν δούλου, εἶδες 
Φιλανθρωπίαν Αεσπότου. Mf) uot λέχε, Βλάσφημός 
εἰμι, διώχτης εἰμὶ, ἀχάθαρτός εἰμι. Ἔχεις πάντων 
τὰ ὑποδείγματα. Εἰς oiov ἂν θέλῃης λιμένα κατά- 
φευγε. θέλεις ἐν τῇ Καινῇ ; θέλεις ἐν τῇ Παλαιᾷ ; 
ἐν τῇ Καινῇ ὁ Παῦλος, xai ἐν τῇ Παλαιᾷ ὁ Δαθίδ. 
Mh προφασίζου, ui) ὄχνει. Ἡμαρτες ; µετανόησον. 
Μυριάχις Ίμαρτες ; µυριάχις µετανόησον. Ταῦτα 
θυνεχῶς ἑπαλτίφω τὰ φάρμακα, ἵνα φλεγμονὴν 
χαταστέλλω. Ulóa γὰρ ὅση τοῦ συνειδότος fj ἀπόγνω- 
σις. Ἐφέστηχεν 6 διάδολος ξέφη ἀχονῶν καὶ ταῦτα 
λέγων τὰ ῥήματα ' "Όλην τὴν νεότητα σου χατῄσχν- 


sam Deus peccati primitias elegit, ne quis post- 
hac saluti ου difidat. Impius es? Magos cogita. 
Raptor es? Publicanum tibi ob animum propone. 
Impurus es? Meretrix tibi in mentem veniat. Ho- 
micida es? Latronem considera. Legem procul- 
casti? Ante oculos tibi versetur Paulus, qui pri- 
mum blasphemus fuit, ac deinceps evangelista : 
prius zizaniam, deinde triticum : prius lupus, et 
postea pastor: prius plumbum, et posthac au- 
rum : prius pirata et prado, ac subinde guberna- 
tor : prius Ecclesie populator, et postea Ecclesize 
curam suscipiens : prius vineam exscindens , 
deinde planiator factus : prius templum de- 
struens, ac tandem zdiflcans. Vidisti singularem 
improbitatem. Vidisti virtutem vincentem. Vidi- 
stà contumaciam servi. Ne mihi dicas: Dlasphe- 
mus sum, perseculor sum, impurus sum. Om- 
nium exempla priesto habes. Ad quem libuerit 
portum, confuge. Vis in Novo .Tesiamento? vis 
in Veteri? In Novo Paulum; in Veteri Davidem 
habes. Ne tergiverseris, ne cuncterís. Peccasti ? 
fac te poeniteat. Millies peccasti? millies te peeni- 
teat. Hzc verborum fomenta continenter adhibeo, 
ut tumorem comprimam. Non enim me fugit 
quam proclivis ad desperationein conscientia sit. 
Jnstat diabolus, acutis gladiis, his verbis utens : 
Totam juventutem tuam dedecorasti : totum vilae 


127 


nari eum scortis eras, postea rapuisti, avaritia 
studuisti, fefellisti, pejerastii, blasphemiis te de- 
vinxisti. Qu: tibi jam salutis spes esse queat? 
Actum est de te. Quare presenti vita fruere,. Hc 
diaboli verba sunt: at mea contraria. Periisti ? 
verum salutem potes adipisci. Adulterium admi- 
sisti? At eo crimine liberari potes. Lapsus es ? At 
potes excitari. Parva est poenitentia tua? Magna 
vero Doniini facilitas. Cxedem perpetrasti? Te poe- 
niteat, et meliorem mentem indue. Adulter es? 
Confitere,  Cecidisti? Resurge. Vulnera intulisti ? 
tu vero ipse fac ut cureris. Tantisper dum spiras, 
si in extremo die pecces, in ipso lecto in quo de- 
cumbis, animam agens, jamjamque ex hujus vitze 
scena egressurus, tum te poeniteat, Temporis an- 
gustia Dei benignitatem non premit. Nec vero 
inihi dicas velim : Quinam, quave ratione, cum ul- 
ceribus ecateam, et plagis undique sim confectus, 
extremo demum die conflteri queam? Potes, et 
quidem prorsus potes. Ora, fac eleemosynam, in 
testamento aliquid pauperibus relinque. Tu illuc 
vadís, et opus tuum hic manet. Ne mihi hoc di- 
648, Quonam pacto salvus esse queam ? Ubi Deus 
agit, rationes ne exposcas. Cum ille medetur, ne 
desperes. Stat medicus, secat, urit, sexcenta me- 
dicamenta adhibet; nec tu curatüiunis modum re- 
quiris, verum arti conservi obsequeris; et Dei 
beniguitati nihil concedis ? Ne scisciteris quo pa- 


S. JOANNIS DAMASCEN? 
 eurriculum in flagitiis insumpsisti. Prius in lupa- A νας' ὅλον τὸν βίον cou ἀνήλωσας) πρότερον μετὰ móp 


125 


νης, μετὰ ταῦτα Άρπασας, ἐπλεονέκτησας, ἑφεύσω, 
ἐπιόρχησας , ἐθλασφήμησας. Tola σωτηρίας ἑλπίς; 
ἀπώλον, λοιπὸν ἁπόλανε xa τοῦ παρόντος βίου.Ταῦτα 
τοῦ διαθόλου τὰ ῥήματα ἀλλὰ τὰ Eu ἑναντία. Απ΄ 
ώλου; ἀλλὰ δύνασαι σωθῆναι. Ἐμοίχευσας ; ἀλλὰ δύ- 
νασαι ἁπαλλαγῆναι. Ἔπεσας: ἀλλὰ δύνασαι ἀναστη- 
ναι. Μικρὰ ἡ µετάνοιά σου; ἁλλὰ µεγάλη τοῦ Δεσπό- 
του ἡ φιλανθρωπία. Ἐφόνευσας; ἀλλά µετανόησον, 
ἀλλὰ µετάγνωθι. ἘἜμοίχευσας; [ἀλλ᾽ ἐξομολόγησαι. 
Πέπτωκας:] ἀλλὰ ἁνάστηθι. Ἐτραυμάτισας ; ἀλλὰ 
θεραπεύθητι. Καὶ ἕως ὅτε ἐμπνεῖς, ἐὰν ἁμαρτάνῃς ἐν 
ἑσχάτη ἡμέρα, ἐπ) αὐτῆς τῆς χλίνης ἐφ᾽ ἧς χατά- 
χεισαι ψΨυχοῤῥαγῶν , μέλλων ἐξιάναι τοῦ θεάτρου 
τούτου, τότε μετανόησον τοῦ xatpou. Ἡ στενοχωρία 
οὗ θλίδει τὴν τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίαν. Mf) µοι λέγε, 
Πῶς καὶ ποίῳ τρόπῳψ, ἑλχῶν γέμων xal τραυμάτων 
ἐμπεπλησμένος, àv ἑσχάτῃ ἡμέρᾳ δύναμαι ἔξομο- 
λογήσασθαι ; Δύνασαι, χα) σφόδρα δύνασαι. Εὖδαι, 
ἑλεημοσύνην ἔργασαι, £v διαθήκῃ χατάλιπε πτωχοῖς. 
Σὺ ἐχεῖ ἀπέρχῃ, καὶ τὸ ἔργον σου ὧδε μένει. Μή 
μοι λέγε, Ilo; αώζομαι; "Οταν ὁ θεὸς ἑργάζηται, 
εὐθύνας μὴ ἁἀπαίτει. Ἐπειδὰν ἐχεῖνος θεραπεύῃ, 
μὴ ἀπογίνωσχε. Ἔστηκεν ὁ ἱἰατρὸς, τέμνε:, χαΐει, 
μυρία ἐπάγει φάρμακα, χαὶ οὗ λέγεις, Πῶς θερα- 
πεύεις; ἀλλὰ παραχωρεῖς τῇ τἐχνῃ τοῦ συνδούλου’ 
καὶ τῇ τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίᾳ οὗ παραχωρεῖς ; uh 
λέγε, πῶς; ἁλλὰ θαύμαζε. Ἐπερωτῶ οὖν ce * Ilo 
ὁ Agathe ἐσώθη, ὁ πάντα τὸν βίον αὐτοῦ ἐν φόνοις, 


eto id flat, sed magis admirare. 03.50 enim ex te, C ἐν αἵμασι χαταναλώσας; τοίχους διώρνυξεὲν, οὐσίας 


quo pacto latro ille, qui omne vitz tempus in cz- 
dibus et cruore fundendo confecerat, salutem con- 
secutus si, * Parieles perfodit, bona diripuit, non 
resipuit, non penitentiam egit, cum in terra ver- 
saretur. Condemuatus est ab hominibus, et a Deo 
corona est redimitus. Vite penes eum potestas non 
erat, et regni factus est compos. Terrena amisit, et 
superna accepit. $88 Quonam istud modo, dicas 
velim? Uno duntaxat verbo. Quid enim dixit? Me- 
mento mei, Domine, in rego iuo (Luc. xxn, 42). At- 
que hoc verbum valuit : nec illud solum valuit, ve- 
rum et benignitas Dei admista poenitentiz latronem* 
paradisi civem effecit. Quonam pacto nescio : ne 
curationis modum a me exposcas. Medicum rogas, 


ἤρπασεν , οὐ µετέγνω, οὐ μµετενόησεν Ev τῇ γῇ iv. 
Παρὰ ἀνθρώπων χατεδικάσθη, χαὶ παρὰ θεῷ ἔστε- 
φανώθη. Ζωῆς οὐκ ἣν χύριος, xat βασιλείας ἐγένετο 
χύριος. Τὰ ὧδε ἀπώλεσεν, χαὶ τὰ ἐχεῖ EAa6ev, Πῶς, 
εἰπέ µοι; Ἑνὶ ῥήματι. Τί γὰρ εἶπε; Μνήἠσθητίμου, 
Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ σου. Καὶ τὸ ῥῆμα ἴσχυσεν. 
Οὐ τὸ ῥῆμα ἴσχυσε µόνον, ἀλλά xa fj τοῦ θεοῦ φιλαν- 
θρωπία, χερασθεῖσα τῇ µετανοίᾳ, τὸν λῃστὴν ἑποίησε 
παραδείσου πολίτην. Πῶς; οὖκ olba* μὴ ἁπαίτει τὸν 
ερόπον τῆς ὑγείας. ᾽Απάλλαξόν µε µόνον, παρα- 
καλεῖς τῷ ἰατρῷ, τῆς ἀῤῥωστίας * τολμᾶς αἰπεῖν, 
Πῶς; θεός ἐστιν ὁ ἑργαζόμενος. Πῶς δὲ μµοιχοὶ, 
µαλαχοὶ, ἀρσενοχοῖτα: ἁλισχόμενοι δεσµωτήρια ol- 
χοῦσι, τῷ δὲ νεύµατι τοῦ βασιλέως µόνον ἀφίενται; 


Infirmitate me tantummodo libera : et audes di- D Βασιλεὺς ὁ σύνδουλός µου. Τί γάρ; Εἶ καὶ πορφυρἰ- 


cere, Quomodo Deus est qui opus patrat ? Cedo, 
quinam adulteri, molles, p:edicones, cum depre- 
hensi fuerint, in vineulis tenentur, et tamen solo 
imperatorit nutu dimittuntur? Imperator conser- 
vus meus est. Ecquid enim est? Etsi purpuram 
gestat, at nihil przler essentiam meam liabet am- 
plius. Ejusdem mecum conditionis est : et tàmen 
ai unicum ipsius nutum liberantur, et ad exiguas 
ejus litteras absolvitur reus. Non prefectus repu- 
gnat, non custos carceris contra nilitur, non le- 
gum auctoritas adversatur : sed imperatoris digui- 
tas reum a periculo vindicat. Deus vero, qui an- 
gelorum οἱ archangelorum herus est, solo nutu 
sfferre salutem non poterit? Ac quideia. impera- 


δα περιθέόληται, οὐδὲν πλέον τῆς ἐμῆς οὗσίας ἔχει. 
Τὸ αὐτό µοι φῦλόν ἐστιν’ χαὶ νεύει͵ [xo] ἀφίενται' xol 
μιχρὰ γράμματα, xat ἐλύθη 6 χατάδιχος. Οὐχ ἄρχων 
ἀντιλέχει, οὐ δεσμοφύλαξ ἀντιπίπτει, οὗ νόμων αὖ- 
θεντία ἀντίχειται, ἀλλὰ τὸ ἀξίωμα τοῦ βασιλέως 
γίνεται ἁπαλλαγὴ τοῦ χατεχοµένου. Ὁ 6: θεὸς ὁ 
τῶν ἀγγέλων χαὶ ἀρχαγγέλων δεσπότης, ἐὰν νεύσῃ 
µόνον, σῶσαι οὐ δύναται; Καὶ βασιλεὺς μὲν, ἐὰν 
ἀφῇ, κολάσεως ἀφίησιν, οὐχὶ ἁμαρτιῶν ' ὁ δὲ θεὸς 
ἁμαρτίας ἀφίησιν. Λέγει, Οὐ θέλω µμοιχὸν εἶναι 
μοιχὸν, xat ὁ λόγος αὐτοῦ ἔργον ἐγένετο. Ὁ πόρνος 
p5 ἔστω πόρνος, xal ὁ λόγος αὐτοῦ µετέόαλεν ἐχεί- 
νου τὴν γνώµην, xai Ίμθλυνε τὴν ἁμαρτίαν. Καὶ 
ἵνα µάθῃς, εἶπεν * Θέλω, γενέσθω ὁ οὐρανὸς, xal 





129 SACRA PARALLELA. 190 


ἐγένετο 6 οὔρανός. θέλω γενέσθαι γῆν, xaX μὴ οὖσαν A tor, si dimiserit, cruciatu duntaxat absolvit, non 
ὑπέστησεν. Θέλω γενέσθαι ἀγγέλους, xal ὁ χορὸς culpis : at Deus peccata remittit, Ait : Nolo 
τῶν ἀγγέλων συνέδραµεν. Οὐσίας νοερὰς χαὶ σώ- adulterum deinceps adulterum esse ; ejusque ser- 
para μὴ ὑφεστῶτα ἐργάζεται ὁ λόγος, καὶ ἁμαρτή- πο ipsum fit opus. Scortator item jam scortatof 
pata λῦσαι οὐ δύναται; Tl ἐστιν ἁμαρτία πρὸς τὴν non sit : et sermo ipsius mentem illius immutat, 
τοῦ Δεσπότου φιλανθρωπίαν; 'Apáyvn, ἄνεμος ἐφύ- εξ peccatum retundit. Atque ut rem ita se ha- 
σῃσεν, xal διασπᾶται ἡ ἀράχνη ' θεὸς βούλεται, καὶ — bere intelligas, dixit : Volo ccelum fiat, et factum 
οὗ χαταλύεται ἁμαρτία: Ταῦτα λέγω, οὐχ ἵνα ῥᾳ- — est coelum. Volo tellus fiat, eamque ex nihilo 
θυµοτέρους ἑργάσωμαι, ἀλλ ἵνα ὑμᾶς εἰς πίστιν — procreavit. Volo angeli flant: eodemque momen- 
ἁγάγω προσδοχίας μείζονος xal χρηστοτέρας ἐλπί- 1o angelorum emersit chorus. Hane igitur cum 
δος. Μηδέποτε ἀπογίνωσχε ἀνθρώπου, εἰ μὴ τοῦ substantias intelligentes et corpora ex nihilo ser- 
ἀπογινώσχοντος ἑαυτοῦ. Ἐννόησον τοίνυν τὸν προ- Πο efficiat, solvere tamen peceata non poterit Τ 
φήτην, τὸν μετὰ Πνεύματος χάριν, μετὰ τὴν πρὸς Ecquid enim peccatum est, si. cum Domini huma- 
Θεὸν παῤῥησίαν, μετὰ τὸ πλῆθος τῶν κατορθωµά- nitate comparetur ? Aranez tela. Ventus flavit, et 
κων, μετὰ τροπαϊα τοιαῦτα, ἀναχηρύττοντα, καὶ — lacerata est aranez tela : Deus autem voluit, nec 
A£ovxa.* "EA£noóv µε, ὁ θεὸς, κατὰ τὸ µέγα &Asóc B peccatum deletur? Hzc porro non eo a me com- 
σου. Ἐπὶ τὸ πέλαγος ἑμαυτὸν ἔῥῥιφα τῆς τοῦ Δε: memorantur, ut segniores vos reddom, sed ut ad 
σπότου φιλανθρωπίας. Καλτίθέλεις, εἰπέ µοι; "Hxov- — majoris exspectationis, et l:tioris spei fiduciam. 
σας τοῦ προφήτου λέγοντος ' Κύριος ἀφεῖλε τὸ adducam. De nemine desperes unquam, nisi de 
ἁμάρτημά µου. 00 ζητῶ τοῦτο póvov* τὸ χάλλος illo qui sus ipsius salutis spem abjecit, Quam- 
pov ζητῶ, τὴν παῤῥησίαν µου ζητῶ. Κατὰ τὸ π.Ίῆ- obrem prophetam cogita; eum, inquam, qui post 
θος τῶν οἰκτιρμῶν σου ἐξάλειψον τὸ ἀνόμημά — Spiritus gratism, post fiduciam erga Deum, post 
µου. Ἔτι πλείονα ζητῶ, μείζονα λαμπηδόνα, µείζονα — tot res preclare gestas, post tanta tropwa, pre- 
καθαρότητα" Ἐπιπ.εῖον π.1ῦνόν' µε ἁπὸ τῆς dvo- dicat et. dicit, Miserere mei, Deus, secuudum ma- 
plac pov, xal ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας µου καθἀρισόν µε. — gnam misericordiam tuam (Psal. 1, 1). In pelagus 
IIpóczyc μετὰ ἀχριθείας τῷ λόγω, χαὶ σύντεινον σαυ- benignitatis et clementiee Domini mei meipsum 
τόν’ 6 ἔλεος τοῦ θεοῦ ἄφατος, καταληφθῆναι μὴ δυνά- — projeci. Ecquid vis, dic, sodes? Audivisti prophe- 
µενος, ὑπερδαίνων νοῦν, νικῶν λογισμὸν, ἀλλὰ χρείαν — tam dicentem : Dominus abstulit peccatum. tnum 
ἔχει xa τῶν παρ) ἡμῖν. Ἡρόσεχε ὃ λέγω" Geb, — (II Reg. xui, 15). Non hoc solum quero : pulchri- 
ἐλεεῖ, ἁλλ᾽ οὐχ ἁπλῶς ἐλεεῖ, ἀλλὰ λέγει’ Δὸς καὶ σύ tudinem meam peto, fiduciam et libertatem 
τι. Οἷον λέγω, µυρίων γέµεις ἁμαρτημάτων, φορτία 6 meam postulo. E! secundum multitudinem misera- 
ἔχεις πλημμµεληµάτων, θέλω αὐτὰ χουφίσαι. Ab; xal — tionum. tuarum dele. iniquitatem "meam (Psal. L, 
σὺ χεῖρα. Οὐχ ἐπειδὴ ἐγώ σου χρείαν ἔχω, ἀλλ ἐπειδ 3). Adhue majora posco, majorem splendorem, 
βούλομαι xal σέ τι συνεισενεγχεῖν εἰς τὴν σωτηρίαν. — puritatem majorem : Amplius lava me ab. iniqui- 
late mea, et a peccato meo munda me (Ibid. 4.) Adjice diligenter animum ad hunc sermonem, et 
nervos tuos contende. Misericordia Dei nullo sermone evprimi atque explicari potest, compre- 
hensionem omnem fugit, excedit mentem, rationem superat : verum necesse est ut operam quo- 
que nostram adjungamus. Ánimadverte quod dico: Deus miseretur, at non simpliciter et abso- 
lute. Quinimo dicit : lmpertire et tu aliquid. Nimirum, innumeris peccatis scates, delictorum 
sarcinis premeris, cupio te iis levare. Tu quoque manum exporrige. Non quod ope (ua indigeau, 
sed quia te ad salutem $89 tuam conferre quidpiam volo. 

Πῶς οὖν ὁ Apothe ἐσώθη , χαὶ τοσαῦτα ἕλυ- Quonam igitur pacto latro salutem obtinuit, tot- 
σεν ἁμαρτήματα ; à)À' οὐκ ἑλέῳ µόνον, ἀλλὰ xal — que discussit peceata? atqui non misericordia sola, 
*]j ἑαυτοῦ πίστει. Μνήσθητί µου ὅταν EA0mc | sed etiam fidei beneficio. Memento mei dum veneris 
ἐν τῇ βασιΛείᾳσου. Τί εἰσήνεγχεν ὁ Θεὸς εἰς cu-  ἵπ regnum tuum, Quiduam Deus ad salutem ipsius 
τηρίαν ἐκείνου ; λύσιν ἁμαρτημάτων. Τί εἰσήνεγχεν — contulit? Peccatorum remissionem. Quid latro? 
6 λῃστὴῆς εἰς σωτηρίαν ἑαυτοῦ ; πίστιν. Ποταπήν; fidem. Qualem hanc? magnam, sublimem, ad ϱᾳ. 
μεγάλην, ὑψηλὴν, τοῦ οὐρανοῦ ἁπτομένην. Πῶς ἐγὼ lum usque pervenientem. Qui tandem, inquam? 
λέγω; '"loubato, εἶδον νεχροὺς ἐγειρομένους, δαἰμο- διάδὶ mortuos ad vitau revocari, daemones pelli, 
νας bXauvopívoug , θάλατταν χαλινουµένην, γῆν — maris impelum Írenari, terram scaturire, piscem 
πηγάζουσαν, ἰχθὺν στατῆρα φέροντα, &ácvépa ἄγοντα — staterem ferre, stellam magos ducere, celestes ter- 
µάχους, τὴν ἄνω, τὴν κάτω χτἰσιν δορυφοροῦσαν, καὶ — renasque creaturas velut satellitum officio fungi 
μετὰ ταῦτα ἑσταύρωσαν.΄ Ὁ λῃστῆς οὐδὲν τούτων — viderant, nihiloque secius eum in crucem egerunt. 
εἰδὼς, ἆλλ᾽ ἐμπτυόμενον, ὑδριζόμενον, οὐχ baoxav- — At latro, cum nibil liorum vidisset, quin potius 
ῥαλίσθη, ἀλλά βασιλέα ὡμολόγησεν. "Opa ὅτι οὐχ — eum conspui, contumeliis affici, minime tamen 
ἁπλῶς Ἰλεήθη, ἀλλά xal αὑτὸς εἰσήνεγχε. Act γὰρ — olfendiculum subiit, sed confessus est. Vide quem- 
τὸν ἑλεούμενον xal αὐτὸν εἰσφέρειν εἰς τὴν οἰχείαν — adinodum non solum misericordiam consecutus 
σωτηρίαν. Ἡάλιν ὁ τελῴνης ἅρπαξ ὧν, πλεονέχτης, — sit, verum et ipse etiam aliquid erogaverit? Ne- 
πῶς ἐσώθπ; Παρῆν ὁΧριστὸ ς, καὶ λέγει αὐτῷ' Δεῦρο, — cesse est enim ut, cui misericordia impertitur, ipse 





121 


S. JOANNIS DAMASCENI 


132 


quoque ad salutem suam aliquid de suo conferat. A ἀχολούθει μοι’ καὶ ἀναστὰς ἠκολούθησεν αὐτῷ. 


Rursum publicanus ille, qui rapax erat, et avaritize 
deditus, qua tandem ratione salutem adeptus est? 
Christus adest, eique dicit : Veni, seguere me : et 
surgens aecuiuas est eum (Matth. 1x, 9). 18 quem- 
admodum latro verbum contulit, sic publicanus 
hoc quoque praestitit, ut eum sequeretur. Nam 
sicut in iis qui adversa valetudine et morbis in- 
curabilibus laborant, atque ingentis pretii reme- 
diis opus habent, si medicus accedat, et dicat 
eegroto : Multis ad medicamenti confectionem re- 
rum generibus opus est : zegrotus autein se paupe- 
rem esse respondeat, negelque se ea habere : tum 
vero medicus dicat : Hanc et istam rem mihi prze- 
be, et reliqua ipse suppeditabo. Eodem inodo ait 
quoque Dominus : Da mihi confessionem, lacry- 
mas et poenitentiam, et reliqua tibi de mea hu- 
manitate tribuo. Vide quid accidat. Si tu. peccati 
vosmoriam retineas, Deus illius non meminit. Sin 
autem ejus oblitus es, Deus illius recordatur. Ait 
enim : Ego sum qui deleo iniquitates tuas, nec eorum 
recordabor : tu vero (ac eorum memineris (Isa. Σω! 
93, 26). Tales eraut. sancti homines, eorum quz 
recte gesserant, obliviscebantur : peccatorum au- 
tem memoriam retinebant : ac non ut nunc homi- 
που solent, qui scelerum quidem suorum obli- 
viseuntur; at si quid laude dignum egerint, in 
medium proferunt, animoque tumescenti insolen- 
ter sese jactando, humanam isudem aucupantur. 


Aliquid boni fecisti? obliviscere, ut hoc Dominus C 


tuus enarret. Mali aliquid perpetrasti ? memoria 
id tene, ut Dominus tuus hoc oblivione deleat. 
Domino tuo cede : nec enim tu recte facta tua ora- 
tione sic complecti possis, uti Dominus ea commé- 
morat. Tu si ea narras, imminuis : Dominus autem 
$i ea edisserit, auctiora reddit. At vero peccata 
tua ipse commemora, ut ea oblitteres. At te pudet 
conüteri, quod peccaveris? Quotidie inter precan- 
dum ea recense. Non enim edico, uti converso qui 
te probris insectetur, illa exponas. Dicas Deo qui 
ea curet. Num enim nisi dixeris, ea Deus ignorat? 
num ea ex te scire desiderat? cum ea cominitteres, 
ipse aderat : cum perpetrares, noverat. Ea perpe- 
trabas, nec pudebat perpetrare. hes ipsas veritus 


Ὥσπερ 6 λῃστὴς τὸ ῥῆμα εἰσήνεγκεν, οὕτως ὁ τελώντς 
τὴν ἀχολούθησιν αὐτῷ παρέσχεν * ὥσπερ yàp ἐπὶ τῶν 
χαµνόντων καὶ τοῖς νοσήµασιν ἀνιάτως χατεχοµένων, 
xai πολυτελῶν δεοµένων φαρμάχων, ἐὰν εἰσέλθῃ ὁ 
ἰατρὸς, xa εἴπῃ πρὸς «bv ἄῤῥωστον, Πολλῶν χρεία 
ἐστὶν εἰδῶν πρὸς χατασχευὴν τοῦ φαρμάκου’ λέχει 
αὐτῷ, Πένης εἰμὶ, οὐχ ἔχω, εἶτα λέγει ἰατρός. Τὸ 
xa τὸ δός µοι εἶδος, χαὶ τὰ ἄλλα ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ παρ- 
έχω τοῦτο λέγει χαὶ ὁ Κύριος. Ἐξομολόγησίν pot 
bbc, καὶ δάχρυον, xal µετάνοιαν, xai tà ἄλλα ἀπὸ 
τῆς ἐμῆς Φφιλανθρωπίας δωροῦμαί σοι. Βλέπε τί 
γίνεται" Ἐὰν σὺ τῆς ἁμαρτίας µνησθῇς, ὁ θεὸς 
αὐτῆς οὐ μνημονεύει. Ἐὰν δὲ σὺ αὐτῆς ἐπιλάθη, ὁ 
θεὺς αὐτῆς μνημονεύει. Λέγει γάρ. 'Eyó εἰμι à 
ἐξα.λείφων τὰς ἁμαρτίας σου, xal οὐ μὴ urno 6o: 
σὺ δὲ μνήσθητι. Τοιοῦτοι ἦσαν οἱ ἅγιοι * τῶν.χατ- 
ορθωµάτων ἐπελάνθανον, τῶν δὲ ἁμαρτημάτων 
ἐμνημόνευον * οὐχ ὡς νῦν ἄνθρωποι, τῶν μὲν ἆμαρ- 
τηµάτων ἐπιλανθάνονται, ἐὰν δέ τι πράξωσι χρη- 
στὸν, εἰς µάσον ἄγουσιν, φυσώμενοι xai χομπά- 
ζοντες, τὺν ἔπαινον παρὰ ἀνθρώπων θηρώμενοι. 
Ἑποίησας ἀγαθόν ; ἐπιλάθου, ἵνα ὁ Δεσπότης σου 
αὑτὸ εἴπῃ. Ἐποίησας xaxóv; µνῄσθητι, ἵνα ὁ Δε- 
σπότης σου αὐτοῦ ἐπιλάθηται. Παραχώρησον τῷ 
Δεσπότῃ σου’ uh γὰρ οὕτως λέχεις σὺ τὰ χατορ- 
θώματα, ὡς λέγει αὐτὰ ὁ Δεσπότης; Eo ἐὰν εἴπῃς, 
ἐλαττοῖς αὐτά᾽ ὁ Δεσπότης σου ἐὰν εἴπῃ, αὖξει αὐτά, 
Tà ἁμαρτήματά σου λέγε, ἵνα ἐξαλείψῃς. Αλλ' 
αἰσχύνῃ εἰπεῖν, διότι Άμαρτες; Δέγε αὑτὰ χαθ' 
ἡμέραν kv τῇ εὐχῇ σου. Mi) γὰρ λέγω σοι, Βἰπὸ τῷ 
συνδούλῳ τῷ ὀνειδίξοντί σε; Εἰπὲ τῷ θεῷ τῷ 
θεραπεύοντι αὗτά. Mh γὰρ ἐὰν μὴ εἴπῃς, ἀγνοεῖ 
αὑτά ὁ θεός - μὴ γὰρ παρὰ σοῦ βούλεται αὑτὰ µα- 
ctv; "Ove ἔπραττες αὐτὰ, παρῆν΄ ὅτε εἰργάζου, Ὠπί- 
στατο. Βἱργάζου, καὶ οὐχ Ἰσχύνου ἐργάσασθαι. Τὰ 
πράγµατα οὐχ ἠσχύνθης, καὶ τὰ ῥήματα τὰ διχαι- 
οὔντά σε αἰσχύνῃ. Εἰπὲ ὧδε, ἵνα ἐχεῖ μὴ εἴπῃ:' 
εἰπὲ, xal δάχρυσον. Ἐν βιθλίῳ Ὑγέγραπται τὰ 
ἁμαρτήματά σου. Xmóyyo; ἐστὶ τὰ δάκρυά σου" 
δάχρυσον, xal ἐξαλείφεται * δάχρυσον, xai εὑρίσχε- 
ται ἐχεῖ χαθαρὸν τὸ βιθλίον, Ἡ πόρνη μὴ αἷμα 
ἐξέχεεν; ἁλλ᾽ ἐξήλειφε τὰ ἁμαρτήματα,. Καὶ τί λέγω 
πόρνην, ἀχάθαρτον vovalxa ; ὁ στύλος τῆς Ἐκχλη- 


non est, et verba quibus justus evadas, vereris ? D σίας, ἡ κρηπὶς τῆς πίστεως, ἡ χεφαλὴ τοῦ χοροῦ 


Hic dicito, ut ne illic dicas. Dic, et collacryma. 
Peccata tua in libro perscripta sunt. Spongix loco 
lacryma tue sunt : 590 funde lacrymas, et bzc 
delebuntur. Funde lacrymas, et purus liber inve- 
nietur. Utque quanta vis lacrymarum sit intelligas, 
audi. Meretrix non cruorem effudit, et tamen cul- 
pas abstersit. Quid vero meretricem, impuram, in- 
quam, mulierem commemoro? Illud Ecclesiz colu- 
men, illud fidei fundamentum, illud apostolici chori 
caput, beatum Petrum dico; an non semel atque 
iterum et tertio Christum abjuravit? nunquid pro- 
ptere» cruorem profudit? Quinimo lacrymarum 
fontes emisit, ploravitque, et iia peccati labem 
abstersit. Nunquid non codicem domi habes, in 


τῶν ἁποστόλων, ὁ µακάριος Πέτρος, οὐκ Ἡρνήσατς 
τὸν Χριστὺν, xal ἅπαξ, καὶ δεύτερον, xai τρίτον; 
ph αἷμα ἐξέχεεν; Πηγὰς δακρύων ἐξέχεεν, xai 
ἔχλυσε, xal ἀπεσμίήξατο τὸ ἁμάρτημα. Οὐχκ ἔχεις 
ἐν τῇ οἰχίᾳ βιθλίον, xaX Ὑράφεις τὸν λόγον τὸν 
καθημµερινόν ; ἀλλ' Eye Ev τῷ συνειδότι βιθλίον, xal 
γράφε τὰ ἁμαρτήματα τὰ χαθηµερινά. Οἶόντι λέγω’ 


ὅταν ἀναπέσῃς bv τῇ χλίνῃ, xal μµηδείς σοι διενο- 


XM]. πρὶν f| εἰσελθεῖν σοι τὸν ὕπνον ἅγε τὸ βιθλίον 
εἰς τὸ μέσον, xal ἀναλόγισαι τὰ ἁμαρτήματα, 
λέγων ἐν ἑαυτῷ * "Apa. μὴ ἡμάρτηχα σήμερον; μὴ 
ἐν λόγῳ; μὴ ἐν ἔργῳ ; Τοῦτο παραινεῖ ὁ προφήτης | 
"A «Ἰόγετε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν, ἐπὶ ταῖς κοί- 
ταις ὑμῶν κατα ύγητε. Ἐν ἡμέρα οὐκ ἄγεις σχο- 


133 


SACRA PARALLELA. 


M 


λην, ἀλλὰ χαὶ ἀρχόντων Φόδος, xa ἑτέρων ὁμιλίαι, A quo quotidie impensi et expensi rationes conscri- 


καὶ πραγμάτων φροντὶς, xal παιδοτροφίας πρόνοια, 
καὶ γυναιχὸς ἐπιμέλεια, χαὶ φροντὶς τραπέζης, καὶ 
µυρία σε περιέλχει πράγματα. Ὅταν δὲ ἐπὶ τὴν 
εὐνὴν ἕλθῃς, ἐπὶ τὸν λιμένα τὸν ἀχύμαντον, καὶ 
µηδείς σοι διενοχλῇ, εἰπὲ τῇ χαρδίᾳ τῇ oj, καὶ τῇ 
ψυχῇ, ᾿Ανηλώσαμεν τὴν ἡμέραν σήµερον, ὦ ψυχή. 
Τί ἀγαθὸν εἰργασάμεθα, 9$) τί πονηρὺν ἑπράξαμεν ; 
xai µνήσθητι τῆς γεέννης, ἵνα τῷ ἀγαθῷ προσθῇς, 
xai τὸ πονηρὸν ἀνέλῃς. 'Eàv fc ἐν τῇ χλίνῃ, [καὶ] 
μνησθᾗς σου τὰ ἁμαρτήματα, 6áxpuaov, χαὶ δύνασαι 
αὐτὰ ἐν τῇ χλίνῃ ἐξαλεῖφαι. Παραχάλεσον τὸν 
Θεὸν, χαὶ οὕτως παράπεμψφον τὴν φνχὴν τῷ Ὀπνφῳ. 


bas? habeto saltem in conscientia tua librum, in 
quo peccata quotidiana tua a te conscribantur. 
Nimirum cum in lecto decubueris, ac nemo est 
qui tíbi negotium facessat, antequam te somnus 
occupet, codicem in medium produc, ac peccata 
tua tecum reputa, dicens apud teipsum : Nunquid 
non hodie peccavi? annon sermone ? annon opere? 
Hoc etiam faciendum monet propheta : Qwe dicitis 
in cordibus vestris, in cubilibus vestris compungi- 
mini (Psal. 1v, 9). Interdiu hoc tibi facere non 
vacat : sed et prefectorum metus, et sodalium 
colloquia, gerenda negotia, prolia educande stu- 


dium, uxoris cura, instruend: mensae sollicitudo, et sexcenta alia negotia te distrahunt. Ubi vero tc 
in lectum tanquam in tranquillum portum conjecisti, nec quisquam est qui molestiam afferat, dic 
pectori atque animz tuz : Perdidimus hodiernum diem, o anima. Quid egimus boni? quidve perpe- 
travimus mali? Sed et gehenuz recordare, ut et bonum augeas, et malum deleas. Si in lecto sis, et 
culparum memineris, laerymas funde, eaque in lectulo potes abstergere. Deum  obsecra, sicque 


animam Himitte somno. s 


Ἡ πρόφασις τῶν ἁμαρτωλῶν a0vn* ᾽Αμαρτωλός  Ἑ — Ejusd. — Peccatorum hzc excusatio est : Pec- 


εἶμι, φησὶν, xal οὗ δύναμαι ἁπαντῆσαι. 'Eneóh 
ἁμαρτωλὸς εἶναι ἔφης, ἀπάντησον, ἵνα γένῃ δίχαιος. 
Δίκαιος &L; ἀπάντησον, ἵνα μὴ ἐχπέσῃς τῆς διχαιο- 
σύνης. Τίς δὲ τῶν ἀνθρώπων ἄνευ ἁμαρτίας, εἰπέ 
pot; ἀλλὰ διὰ τοῦτο θνσία xoi Ἐκχλησία. διὰ 
τοῦτο εὐχῆ xal νηστεία. Ἐπειδὴ πολλὰ τραύματα 
τῆς φυχῆς, xai τὰ φάρµαχα xat' αὐτῶν εὕρηνται, 
χαὶ πρὸς ἕκαστον τῶν «τρανµάτων τῆς φυχῆς 
χατάλληλον φάρµαχον κατεσχεύασται. Ἔχεις ix- 
κλησίαν, θυσἰαν ἐπιτελουμένην, εὐχὰς Πατέρων, 
Πνεύματος ἁγίου χορηγίαν, μαρτύρων μνείαν, συν- 
αθροισμὸν ἁγίων, xat ἄλλα πολλὰ τοιαῦτα δυνάµενά 
σε ἀπὸ ἁμαρτίας ἀναχαλέσασθαι εἰς δικαιοσύνην. 
Θὑχ ἀπήντησας εἰς εὐχὴν μαρτύρων ; καὶ ποίαν 


σχοίης συγγνώµην, εἰπέ uot; Φροντίς σε βιωτιχὴ C 


ἐχράτησεν; μεῖζον τὸ ἔγχλημα. Μικρὰν ὥραν οὐκ 
ἑδάνεισας τῷ Θεῷ, ἵνα λάδῃς ὁλόκληρον ἡμέραν; 
Απαρτωλός εἰμι, φησὶν, xav οὐ δύναµαι. Καὶ ἔπει- 
δὴ ἁμαρτωλὸς sl, διὰ τοῦτο εἴσελθε. Οὐκ οἶδας ὅτι 
καὶ αὐτοὶ οἱ τῷ θυσιαστηρίῳ παρεδρεύοντες, καὶ 
αὐτοὶ ἁμαρτίαις εἰσὶ προσηλωμένοι; σάρχα γάρ εἰ- 
σιν ἑνδεδυμένοι, xai αἵματι συμπεπλεγµένοι, xat 
ὁστέοις εἰσὶ συνδεδεμένοι, χαὶ αὐτοὶ ἡμεῖς οἱ ἐπὶ τοῦ 
θρόνου καθεζόµενοι xat ὑιδάσκοντε, ἁμαρτίαις 
συμπεπλέγμεθα. ᾽Αλλ᾽ οὐχ ἀπογινώσχομεν τῆς τοῦ 
Θεοῦ φιλανθρωπίας, οὐδὲ ἁπανθρωπίαν τινὰ προσ- 
άπτοµεν. Πάντες γὰρ ἄνθρωποί ἔσμεν, x τῶν αὖ- 
τῶν στοιχείων συμπεπλεγµένοι. Οὐ παραιτούµεθα 
τὴν διδασχαλίαν. ἀφορῶντες εἰς τὴν τοῦ θεοῦ φιλ- 
ανθρωπίαν. Καὶ ὑμεῖς ἁμαρτόντες οὐ τοσοῦτον 
ἔγχλημα ἔχετε ' ὑπὸ γὰρ διδἀσχαλόν ἐστε,. Ἡμεῖς 
δὲ ὅσῳ πολλῷ τῷ ἀξιώματι ὑπερέχομεν, τοσούτῳφ 
πολλῷ xai τῷ ἐγχλήματι ὑποχείμεθα. "Άλλο γάρ 
ἔστι τὸν διδασχόµενον ἁμαρτάνειν, xal ἆλλο τὸν 


διδάσχοντα. Kal τοῦτο χατὰ τὴν θείαν διοἰχησιν | 


γέγονεν, τὸ τοὺς ἱερεῖς xal αὐτοὺς ἁμαρτίᾳ ὑποπε- 
σεῖν * ἐπεὶ εἰ μὴ ἡμάρτανον, μηδὲ ὑπέχειντο τοῖς 
πάθεσι τοῦ βίου, ἀπάνθρωποι Ίμελλον εἶναι περὶ 
τοὺς ἄλλους, xai ἀσύγγνωστοι. ᾽Αλλὰ διὰ τοῦτο xal 


calor sum, inquit, ille, ac proinde ecclesiastico 
ccetui interesse nequeo. Imo, quoniam peccatorem 
te esse profiteris, adesto, quo justus efficiaris. 
Justus es? Adesto, ne justitia excidas, Ecquis au- 
tem hominum, amabo, peccati est expers? quin ob 
hoc ipsum, et sacrilicium, et Ecclesia est. Quoniam 
enim multa animse vulnera sunt, multa quoque 
adversus ea inventa remedia fuere, et accommo- 
datum cuique animi vulneri remedium confectum 
est. Ecclesiam habes, sacrificium habes quod cele- 
bratur, preces Patrum, Spiritus sancti suppedita. 
tionem, memoriam martyrum, sanctorum cotum, 
et pleraque alia id genus que te a peccato ad justi- 
tiam revocare possint. Ad precationem martyrum 
non venisti? Ecquam tandem dic, amabo, veniam 
obtinere queas? cura aliqua bujusce vil: te deti- 
nuit. Majus id crimen. Unam horam Deo nou 
commodasti, ut diem integrum accipias. Peccalor 
sum, inquit, et propterea venire nequeo. Imo quia 
peccator es, idcirco ingredere. An te fugit quod 
qui altari assistunt, et ipse peccatis addicti suni? 
carne siquidem circumvestiti, sanguine compacti, 
et ossibus colligati sunt. Quin et nos ipsi qui iu 
throno sedemus, et docendi munere fungimur, pec- 
catis implicamur : nec tamen propterea de Del 
clementia desperamus, nec quamlibet inhumanita- 
tem ipsi tribuimus. Omnes enim homines sumus, 
ex iisdem $91 elementis conflati. Nec docendi 
provinciam refugimus, in Dei benignitatem in- 
tuentes, Ac vos quidem, cum peccati aliquid ad- 
mittitis, haud tanto crimine constricti tenemini, ut 
qui sub magistro et doctore sitis. Nos vero quanto 
vobis dignitate prestamus, tanto quoque majori 
crimini obnoxii sumus. Aliud enim discipuli pec- 
catum est, et aliud doctoris. Hocque Deo sic dispo- 
nente factum est, ut ipsi quoque sacerdotes in 
peccatum prolaberentur. Nam si ipsi a peccalis 
immunes exstitissent, nec vitx& perturbationibus 
ac vitiis subjecti, inhumanos et crudeles in alios 





ο ο ος ——-—- 


135 S. JOANNIS DAMASCENI 136 
se priebuissent, Ob id igitur divinitus factum est, A αὐτοὺς τοὺς ἱερεῖς πάθεσι δουλεύειν παρεσκεύασεν, 


ut sacerdotes quoque ei praefecti vitiosis pertur- 
bationibus minime careant; ut per ea quz ipsi 
perpetiuntur, iis qui peccaverint, impertire veniam 
discant. Quin etiam Deus eos quibus Ecclesise et 
populi curam mandaturus erat, in peccatum labi 
permisit, ut ob auos lapsus aliis humanos et faciles 
sese prberent. Nam si ipsi non peccassent, nec 
obnoxii peccato fuissent, nullam peccantibus ve- 
niam dedissent ; verum inhumanitatis impetu acti, 
omnes ab Ecolesia precidissent. 

Quod autem hae ita se habeant, nec mera con- 
jectura ductus loquar, agedum ex ipsa historia 
fidem . faciamus. Petrus regni ccelestis claves sus- 
cepiuras erat, ino. ex jam ipsi concredite fue- 
rant, cujus fidei multitudo populoruin. committenda 
esset. Quid enim ait ad ipsum Dominus ? Quodcun- 
que ligaveris auper terram, erit ligatum et in colo, 
et quodcunque solveris super lerram, erit solutum et 
ín celo (Matih. xvi, 19). Erat porro Petrus acris 
et severi animi. Quod si hoc preterea habuisset, 
ut peccatum in ipsum norm caderet, quis tandem 
iis quos edocuisset, venis fuisset lecus ? Quocirca 
divina gratia hoc effecit, ut ipse ad breve tempus & 
Deo abscederet, atque in peccatum laberetur,. ut 
per ea qui: passus esset, humaniorem se aliis 
exhiberet. Αο perspicias velim, quemnam virum. 
incidere in peccatum sinat z Petrum illum cory- 
plizum apostolorum, firmum fundamentum, in- 
fractam petram, scopulum prominentem Ecclesise, 
portum tranquillum, iurrim minime labantem ; 
Petrum , inquam, illum qui Christo dicebat : 
Etiamsi oportwerit me mori tecum, non te dimitum. 
(Mauh. xxvi, 55) ; Petrum qui ex divina revela- 
tione veritatem confessus fuerat, Tw es Filius Dei 
vivi (Matth. xvi, 16). Hic igitur ea necte qua Chri- 
stus est proditus, ingressus domum, ad prunas 
stabat, ei calefaciebat se. Accedens autem puella 
dixit ei : Et tu keri.cum homine icto eras. Petrus 
vero : Hominem hurt non. noci. O Petre, hocne 
est quod pollicitus eras? annon recens dicebas : 
Etiamsi oporiuerit ma mori- ipeum, non. te negabo ? 
(Matth. xvi, 55.) Nunc autem negas, et ais, Non 
noti hominem ? Nondum cruciatus, nondum flagella 
ostensa tibi sunt, sed exigua duntaxat puelle ser- 
mone audito, ad negandum prosilis? Negas, Petre: 
eum nondum equulei, nondum plagis, nondum fla- 
gra, nondum furores, nondum acuti gladii, non- 
dum prefecti, nondum: commiuatores, nondum 
mors impendens aut denuntíata, nondum carceres 
et precipitia et maria timenda sunt? Et tu jam 
negas? At rursum: puella : Vere et tu cum eo eras. 
lpse autem : Non novi hominem hunc. Ecquisnam 
est qui te slloquítar, ut statim neges? 5699 nullus 
qui vim inferat, nisi mulier : imo ne mulier qui- 
dem ; sed ipsa ostiariía, abjecta, captiva, nulliusque 
pretii. O res novas! Puella Petrum superavit, 
accedens pueHa Petri fidem perturbavit. Petrus, 
qui columna erat, puella minas non pertulit, sed 


καὶ τοὺς ἄρχοντας, ἵνα ἐξ ὧν αὐτον κάσχουσι, συγ- 
γνώµην διδῶσι τοῖς ἁμαρτάνουσιν, καὶ οἷς ἥμελλε 
πιστεύειν τὴν Ἐκκχλησίαν καὶ τὸν λαὸὺν, τούτοις GUv- 
εχώρησεν ἁμαρτίᾳ ὑποπεσεῖν, ἵνα ἓχ τῶν οἰκείων 
πταισµάτων φιλάνθρωποι ΤΠένωνται περὶ τοὺς ἅλ- 
λους. El yàp μὴ ἡμάριανον αὐτοὶ, μηδὲ ἁμαρτίᾳ 
ὑπέκειντο, οὐδεμίαν εἶχον συγγνώμη» διδόναι τοῖς 
ἁμαρτάνουαιν, ἁλλ ἀπανθρωπίᾳ φερόµενοι πάντα; 
ἐχθερίζειν εἶχον τῆς Ἐκκλησίας. 


"Οτι δὲ ταῦτα τοῦτον ἔχει τὺν τρόπον, xai οὗ στο» 
χαζόμενος λέγω, φέρε ὲξ αὐτῆς τῆς ἱστορίας πείσιυ- 
μεν: Πέτρος ημελλεν πιστεύεσθαι τὰς κλεῖς τῆς βα- 
σιλείας, μᾶλλον δὲ καὶ ἐπιστεύδη τὰς. χλεῖς τῆς βα- 


B σιλείας τῶν οὐρανῶν, χαὶ ημελλεν πιστεύεσθαι τὸ 


πλήθος τῶν λαῶν. Τί γάρ φῃσιν ὁ Δεσπότης πρὸς 
αὐτόν; *O éàv δήσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δοδε- 
µένον àv. τῷ οὗρανῷ, καὶ ὃ ἐὰν Aveomc ἐπὶ τῆς 
γῆς, ἔσται AeAvpévor ἐν tQ οὐρανῷ. *Hv o0v 6 
Πέτρος ἀνήμερος xai ἁπότομος. El δὲ ἔσχεν xai τὸ 
ἀναμάρτητον, ποίαν συγγνώµην εἶχον οἱ map! αὐτοῦ 
διδασχόµενοι; ᾽Αλλὰ διὰ τοῦτο fj θεία χάρις πραγμα” 
τεύεται πρὸς ὀλίγον αὐτοῦ ἀποστῆναι, ὥστε ἁμαρτή- 
ματι περιπεσεῖν τὸν Πέτρον, ἵνα ἓξ ὧν αὐτὸς ἔπα- 
θεν, φιλανθρωπότερος Ὑένηται πρὸς τοὺς ἄλλους. 
Καὶ βλέπε οινα συγχωρεῖ περιπεσεῖν ἁμαρτήματι * 
Πέτρον ἐχεῖνον τὸν κορυφαῖον civ ἁποστόλων, τὴν 
κρηπῖδα τὴν ἀσάλευτον, τὴν πέτραν τὴν ἁῤῥαγη, 
τὸν περίδολον τῆς Ἐκκλησίας, τὸν λιμένα τὸν ἀχεί- 
µαστον, τὸν πύργον τὸν ἀσάλευτον Πέτρας ἔχεῖνοςν 
ὁ λέγων τῷ Χριστῷ, ᾿Κὰν δέῃ µε σὺ» σοὶ ἆποθα- 
γεἴν, οὐ pij σεκατα.1[ε]ίπω" Πέτρος ὁ &x θείας ἆπο- 
καλύψεως τὴν ἀλήθειαν ὀμολογήσας, Σὺ sl ό Υἱὸς 
τοῦ θεοῦ ζῶντος' οὗτος ἐλθὼν ἐν τῇ νυχτὶ ἑχείνῃ 
ᾗ παρεδόθη ὁ Χριστὸς, xai στὰς ἐπὶ τῆς ἀνθρακιᾶ», 
ἐθερμαίνετο" χαὶ προσελθοῦσα ἡ κόρη λέγει αὐτῷ * 
Καὶ σὺ χθὲς μετὰ τοῦ ἀνθρώπου fic. 0 δὲ Πέτρος, 
Οὐκ οἶδα τὸν ἄνθρωπον τοῦτον. Ὦ Πέτρε, τοὺτὸ 
ἐστιν ὅλον ὃ ἐπηγγείλω; οὖχ ἁρτίως ἔλεγες, 'Eàv 
δέῃ µε σὺν col ἀποθανεῖν, οὐ µή σε ἀπαρνήσο- 
μαι; Καὶ νῦν ἀρνῆσαι καὶ λέγεις, Οὐκ οἶδα τοῦτον 
τὸν ἄνθρωπον. Οὐδέπω βασάνους, o0. µάστιγας 
εἰδὼς, ἀλλ ἁπλῶς μικρᾶς κόρης ῥήματα ἀχούσας, 


D εἰς ἄρνησιν ἐχώρησας. ᾿Αρνῆσαι, Πέτρε' οὐδέπω 


βασανιστήρια, οὐδέπω πληγαὶ, οὐδέπω µάστιχες, 
οὐδέπω θυμοὶ, οὐδέπω Εφη ἠκδνημένα, οὐδέπω ἄρ- 
χοντες ἀπειλοῦντες, οὐδέπω θάνατος προσδοχώµενος 
f| ἀπειλούμενος, οὐδέπω φυλακαὶ, καὶ χρημνοὶ, xal 
θάλασσα, xai Ίδη ἀρνῆσαι; Καὶ αὖθις fj χόρη». 
Ἀ.1ηθῶς καὶ σὺ μετ) αὐτοῦ ἧς. Ὁ δὲ πρὸς αὐτήν., 
Οὐκχ οἶδα τὸν ἄνθρωπον τοῦτον. Τίς ἐστιν ὁ λέγων 
σοι, ὅτι ἀρνῆσαι ; οὐδεὶς τῶν ἀναγχαίων, ἀλλὰ vovh, 
μᾶλλον δὲ οὐδὲ γυνή * xal αὑτῃ θυρωρὺς, ἀπεῤῥιμ- 
µένη, αἰχμάλωτος, οὐδενὸς λόγου ἀξία. Ὢ xaxov 
πραγμάτων] Κόρη τὸν Πέτρον ἐνίχησεν' χὀρη 
προσελθοῦσα τοῦ Πέτρου «bv πίστιν ἑτάραξεν. Πέ- 
τρος 6 στύλος οὐκ ἐβάστατεν ἀπειλην χόρης, ἀλλὰ 
µόνον ἐλάλησεν, xai αὐτὸς ἐσαλεύθη. Tiva εἶδες, ὦ 











171 


SACHA PARALLELA. 


138 


Πέτρε, xa ἀρνῆσαι; χόρην εὐτελῆ, εὐχαταφρόνητον, A quamprimum illa vel vocem emísit, ipse contre- 


θυρωρόν * ταύτην εἶδες xai ἀρνῆσαι ; ἁλλ᾽ ὅμως πά- 
λιν τὸ τρίτον ' Καὶ σὺ μες αὐτοῦ ἧς; Ομοίως 
ἠρνήῄσατο. Καὶ οὕτως ἑμθλέψας αὐτὸν ὁ Χριστὸς, 
εἰς ἀνάμνησιν αὐτὸν Ίνεγχεν τῶν λεχθέντων. Ὁ δὲ 
συνεὶς ἤρξατο κλαἰειν χαὶ μετανοεῖν ἐπὶ τῇ ἁμαρτίᾳ, 
ἁλλ᾽ ὅμως ὁ φιλάνθρωπος αννεχώρησεν αὐτῷ τὴν 
ἁμαρτίαν. Ἐϊΐδε γὰρ, ὡς θεὸς, ὅτι ἀνθρωπίνου τι 
ὑπέστη. 'Ὑπέπεσεν ἁμαρτίᾳ, ἵνα ἑἐννοῶν τὸ ἴδιον 
ἁμάρτημα, καὶ τὸ τοῦ Δεσπότου ουνγχώρηµα, συγ- 
χωρήσῃ xat τοῖς ἄλλοις φιλανθρωπίας χάριν. Αὐτὺς 
γὰρ συνεχωρήθη ὑποπεσεῖν ἁμαρτίᾳ, ὁ τὴν Ἐχκλη- 
σίαν µέλλων πιστεύεσθαι, ὁ στύλος τῶν Ἐχχλησιῶν, 
ὁ λιμὴν τῆς πίστεως. Πέτρος ὁ διδάσχαλος τῆς οἱ- 
χουµένης, συνεχωρήθη ἁμαρτῆσαι, ἵνα d συγχώ- 


ρηῆσις τούτου ὑπόθεσις φιλανθρωπίας τοῖς ἄλλοις B 


q6évn*at. Ταῦτα δὲ gov διὰ τί εἴρηται; "Οτι xaX ἡμεῖς 
οἱ ἱερεῖς, xaX ἐπὶ τοῦ θρόνου χαθεζόμενοι, ἁμαρτίαις 
συνδεδέµεθα. Διὰ τοῦτο οὐκ ἄγγελος ἐπιστεύθη τὴν 
ἱερατείαν, οὐχ ἀρχάγγελος ' ἀναμάρτητοι γάρ εἰσιν" 
ἵνα μὴ τοὺς ἁμαρτάνοντας τοῦ λαοῦ ἀθρόον χεραν- 
vol; βάλλωσιν’ ἀλλὰ ἄνθρωπος ἐξ ἀνθρώπων ἑἐπι- 
στεύθη τὸν θρόνον τοῦτον, καὶ αὐτὸς ἁμαρτίᾳ καὶ 
ἡδονῆ συνδεδεµένος, ἵνα ὅταν λάδῃ τινὰ ἁμαρτά- 
νοντα, Ex τῶν οἰχείων πλημμελημάτων Φφιλαν- 
θρωπότερος γίνηται περὶ ἐχεῖνον (1). El γὰρ ἣν ἄγγελος 
ἱερεὺς, χαὶ ἔλαδέ τινα πορνεύσαντα, αὑτὸς ἀνῄρει, 
ὅτι αὑτὸς τῷ πάθει τούτῳ οὐχ ὑπόχειται. El ἔλαδεν 
ἄγγελος τὴν ἑξονσίαν, οὐχ ἑἐδίδασχεν, ἁλλ᾽ εὐθὺς 
ἀνῄβρει. Τὸ γὰρ ἐχεῖνον μὴ εἶναι τοιοῦτον, εἰς ὀργὴν 


muit. Quem vidisti, Petre, ut tam cito negarcs? 
vilem puellam, contemptu dignam, ostiariam. Hac 
visa negasti ? czeterum tertio rursum puella : Et tu 
cum illo eras? lle vero perinde negavit. Ας tum 
denique Christus ipsum intuitus, ea qux dicta a se 
erant, ipsi iu memoriam redegit. Quod utintellexit, 
ipse ccpit flere, animoque ob peccatum angi. 
Christus tamen pro sua benignitate peccatum ipsi 
remisit. Noverat enim, cum Deus esset, humani 
aliquid ipsi accidisse. Peccato porro succubuil, 
ut peccatum suum cogitans, et Domini condonatio- 
nein, ipse quoque benigne aliis ignosceret. Idcirco 
enim is qui Ecclesiz curam suscepturus erat, illud, 
inquam, columen Ecclesiarum, ille fidei portus, ille * 
orbis terrarum magister, Petrus, in peccatum labi 
permissus est, ut venia ipsi concessa benignitotis 
occasio aliis fleret. Hec auteni curnam a me dicta 
sunt? plane quia nos quoque qui sacerdotio fuu- 
gimur atque in altiore subsellio sedeuius, peccatis 
constricti sumus. Ob eam causam non angelo, ne- 
que archangelo, qui extra peccandi aleawm positi 
sunt, sacerdotii munus commiissum est, ne plebem 
peccantem fulmine illico ferirent : verum qui homo 
ex hominibus est assumptus, thronum lunc sus 
cepit : ille qui peccati voluptatisque vinculis 
astrictus fuerat, ut cum peccantem aliquem nactus 
erit, majoris erga illum bumanitalis ansam ex 
peccatis suis trahat, Nam si angelus sacerdos esset, 
ac fornicatorem quemdam arriperet, hunc de me- 


αὐτὸν ἔφερεν κατὰ τοῦ τοιούτου. ᾽Αλλὰ διὰ τούτου C dio tolleret, quoniam ipse huic vitio nequaquam 


ἄνθρωπος, εἰδὼς τὰ πλημμελήματα, καὶ ix πείρας 
ἔχων, ἵνα συγγινώσκῃ τοῖς ἑρχομένοις, xal μὴ κενῶ- 


est obnoxius, Si angelus potestatem accepisset, 
non edoceret, sed siatim interficeret. Nam quia 


ται διὰ τῆς ὀργῆς ἡ Ἐκχλησία, ipse ab hujusmodi vitio alieuus est, idcirco adver. 
sus eum qai hoc se crimine devinxisset, iracundia effervesceret. Hac igitur de causa homini, qui 
peccata noverit, atque in semet experiatur, sacerdotii munus imponitur, ul iis qui ad se veniunt, 
ignoscat, e£ non per iracundiam Eecolesia spolletur. 


* Ets; ἐστι qoyh ἁμαρτίᾳ μεμελανωμένη, ph qo- 
6e(s0w * µόνον µετανοείτω. El xal πρὸς ἑσχάτην 
ἂναπνοὴν τυγχάνῃ, xai oloveV πρὸς ἑσπέραν (pav 
ἐστὶ, μὴ φοθείσθω. Μόνον µετανοείτω μετὰ χλαυθ- 
poo. Μίμησαι Ἐζεχίαν τὸν βασιλέα, ὃς ἁῤῥωστίᾳ 
ὑποπεσὼν χατἐχειτο ἐπὶ χλίνης’ ἀχούσας δὲ 'Hoatou 
λέγοντος πρὸς αὑτὸν, Τάξαι περὶ τοῦ οἴκου σου 
péAAsic γὰρ τε{ευτᾷν, xal οὐ ζήσεις, στραφεὶς 
δὲ πρὸς τὸν τοῖχον, δάκρυσι µετανοίας τὴν Χχλίνην 
ἑδρόσιζον, xal πέντε xal δέχα ἑτῶν ζωῆς χρόνον 
παραχρῆμα ἔλαδεν. 


Mel; ἀπογινωσχέτω τῆς ἑαυτοῦ δωτηρίας. Te- 
λώνης tl; δύνασαι γενέσθαι εὁαγγελιστής. Anoche 
εἶ : δύνασαι συλῆσαι τὸν παράδεισον. Μάγος εἶ; δύ- 


vacat πρησαυνῆσαι τὸν Δεσπότην. Οὐκ ἔστιν οὐδεμία — 


xaxía μετανοίὰ uh λνομµένη. Auk τοῦτο τὰ ἀχροθίνια 
τῆς πονηρίας ἐξελέξατο ὁ θεὺς, ἵνα ph εἰς τέλος 
ἀποφυγὴν ἔχοις,. Mf) pov λέγε, ᾽Απωλόμην * xai τί 


Ejusd. hom. in Turt, inter. supposit. — Si qua 
anima est quz ex peccato nigrorem contraxerit, 
ne timeat. Tantummodo poenitentiam agat. Etiamsi 
extremo vite spiritu conflictetur, et veluti in ulti- 
ma hora sit, non pertimescat. Duntaxat poniten- 
tiam agat cum fletu. Ezechiam regem imitare, qui 
cum affectus morbo jaceret in lecto, atque Isaiam 
audivisset hig ad se verbis utentem, Dispone domui 
lug : morieris enim tu et non. vives (1V Περ. ασ, 1. 
Isa. xxxvi, 1); conversus ad. parietem, lectum 
suum ponitenti:e lacrymis perfudit, hacque ratione 
quindecim annos vitae confestim accepit. 

Ejusd. — Nemo de salute sua desperet, Publi- 
canas e$ ? Evangelista fieri potes. Latro es? Para- 
disum potes furari. Magus es? Dominum potes 
adorare. Nullum est vitium quod poenitentia non 
deleatur. Eam ob causam illos qui improbitatis 
primas tenebant, elegit Deus, ne tu in perpetuam 
fugam te conjicias. Facessant a te hac verba : 


NOTA. 


(1) Emendaverim, πρὸς ἐχεῖνον. 
PATROL. GR. XCVI 


-- 


149 /—— .". S. JOANNIS DAMASCENI | 140 
Perii, quid jam superest? Medicum habes morbo A λοιπόν; Ἰατρὸν ἔχεις ἀνώτερον τῆς ἁῤῥωστίας. 


superiorem. Medicuin habes, voluntate sola mor- 
bum depellentem 893 et volentem, Ex nihilo te 
produxit : quanto magis exsistentem jam et distor- 
tum erigere atque instaurare possit? Λα non prius 
pulverem e terra sumpsit, atque bominem effinxit? 
Quonam modo ex terra carnem effecit? Quonam 
modo nervos, ossa, venas, oculos, palpebras, su- 
percilia, linguam, pectus, nianus, pedes el reliqua 
omnia? Ánnon terra materies erat? an non una 
substantia ? Ars ergo subiit, ac varium istud opifi- 
cium condidit, An modum quo peccata deleat, 
explicare possis? ut enim ignis in spinas incidens, 
eas absumit, ad eumdem modum, et quidem multo 
magis, Dei voluntas peccata nostra consumit, ac 


radicitus evellit, et eum qui peccavit, similem B 


illi qui non peecavit, facit. Modum né investiges, 
nec curiosius id quod fit inquire : verum miraculo 
fidem adhibe. Multa quidem et magna peccáta 
perpetrasti ? (Ecquis tandem peccati est expers ?) 
ad sacrificium hoc tibi satis sit : Dic tu. prior ini- 
quitates tuas, ut. justificeris (Isa. xu, 26). Pecca- 
tum tuum agnosce : hocque correctionis tux ini- 
tium erit. Fac mostus οἱ tristis sis, fac lacrymas 
fundas. Neque enim aliud quid meretrix illa effu- 
dit. Lacrymz erant, et tamen id consecuta est, ut 
ipsius peccata delerentur. 

Ejusd, — Plora ante tempus, ne illic plores. 
Peenitentiam age, dum tempus poenitentiz est. Ne 
te scelerum tum poniteat, cum jam poenitentiz 
tempus non erit. Bonum operemur, quandiu in 
»0stra potestate situm est. Pecunias si amiseriius, 
eas recuperare possumus : temporis autem $i 


jacturam facerimus, alterius nanciscendi nulla : 


facultas est. Insanus amator non usque adeo ama- 
siam suam deperit, uti Deus animam ponitentem. 
Ea enim est Domini benignitas, ut neminem eorum 
qui ad se profugiunt averselur, verum ipsis manum 
porrigat. 

Tempore illi opus non est, qui salutis sux desi- 
derio tenetur : siquidem latro non tractu temporis 
salutem est adeptus ; verumex hoc duntaxat quod 
credidit, sempiternum regni ccelestis thesauruin lu- 
cratus est. 


Ἰατρὸν ἔχεις θελήµατι χατρθοῦντα µόνον, xal Bou- 
λόμενον. Οὐκ ὄντα σε παρἠγαγεν ' ὄντα σε xal δ:«- 
στρέφοντα πολλῷ μᾶλλον διορθῶσαι δύναται. Ox 
εἰς τὸ πρότερον ἔλαδεν χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, χαὶ ἔπλασε 
τὸν ἄνθρωπον ; Πῶς τὴν γῆν σάρχα ἐποίησεν ; πῶς 


νεῦρα; πῶς ὁστᾶ, πῶς φλέδας; πῶς ὀφθαλμούς ; 


πῶς βλέφαρα; πῶς ὀφρῦς; πῶς γλῶσσαν; πῶς 
θώρακα; πῶς χεῖρας; πῶς πόδας; πῶς τὰ ἅλλα 
ἅπαντα ; οὐ γη ἣν τὸ ὑποχείμενον; οὐ µία οὐσία ; 
καὶ εἰσῆλθεν fj τέχνη, χαὶ ποιχίλην εἰργάσατο τὴν 
δηµιουργίαν. Μἡ δύνασαι τὸν τρόπον εἰπεῖν, καθ) ὃν 
χαθαίρει τὰ ἁμαρτήματα; ὥσπερ γὰρ τὸ πῦρ ἓμ- 
πίπτον εἰς ἀχάνθας, ἀναλίσχει τὰς ἀχάνθας, πολλῷ μᾶλ- 
λον τὸ βούλημα τοῦ θεοῦ τὰ πλημμελήματα ἡμῶν δα- 
πανᾷ, xa πρόῤῥιζον ἀνασπᾷ, καὶ τοῦ μὴ ἡμαρτηχότος 
τὸν ἡμαρτηκότα ὅμοιον χατασχευάζει. Mh ζήτει τὸν 
τρόπον * μὴ περιεργάζου τὸ γινόµενον, ἀλλὰ πίστευε 
τῷ θαύματι. μαρτες πολλὰ xal μεγάλα ; xat εἰς 
ἐστιν ἀναμάρτητος;: ἀρχεῖ σοι εἰς θυσίαν τοῦτο * 
Λέγε σὺ τὰς ἁμαρτίας σου πρῶτος, ἵνα διχαιωόθῇς. 
Ἑπίγνωθι ὅτι Ίμαρτες, xat ἀρχὴ διορθώσεώς ἐστιν" 
στύγνασον, Ὑενοῦ κατηφῆς, ἔχχεε δάχρνα ' μὴ γὰρ 
ἄλλο τι ἐξέχεεν fj πόρνη; δάκρυα ἣν, xat ἔλαδε τὴν 
λύσιν τῶν ἁμαρτιῶν. 


Κλαῦσον πρὸ κχαιροῦ, ἵνα μὴ χλαύσῃς ἑχεῖ. Nu» 
µετανόει ὅτε ἔξεστι. Μηδὲ τότε τῶν ἁμαρτιῶν µετα- 
νόει, ὅτε οὐχ ἔστι χαιρὸς µετανοίας. Ἐργασώμεθα 
τὸ ἀγαθὸν, ὡς ἔτι δυνάµεθα. Χρήματα ἐὰν àmoXM- 
σωµεν, δυνάµεθα χαὶ αὖθις αὐτὰ ἑἐπιλαδέσθαι: 
χαιρὸν δὲ ἐὰν ἀπολέσωμεν, ἄλλον εὑρεῖν οὐ δυνάµεθα. 
Οὐχ οὕτως ἐραστὴς μανιχὺς τῆς ἑαυτοῦ ἐρωμένης 
ἐρᾷ, ὡς ὁ θεὸς τῆς μετανοούσης φυχῆς. Τοιαύτη γὰρ 
ἡ τοῦ Δεσπότου φιλανθρωπία, οὐδένα τῶν προστρε- 
χόντων ἀποστρεφομένη, ἀλλὰ χεῖρα ὀρέχει. 


O0x ἔστι χρεία χαιροῦ πρὸς τὸν σωθῆναι θέλοντα” 
ἀμέλει ὁ λῃοτὴς οὐκ ἐν χρόνῳ ἐσώθη, ἀλλὰ πιστεύ- 
σας µόνον, τὸν ἁδαπάνητον θησαυρὸν τῆς βασιλείας 
ἑχέρδησεν. 


Spem salutis noli abjicere, nec a precatione p Mi ἀπογίνωσχε, μηδὲ ἀφίστασο τῆς εὐχῆς, ἀλλὰ 


absistere : verum, cum peccator sis, accede, ut 
Dominum tuum gloria affiloias, occasionemque ei 
prsebeas benignitatem suam in peccatorum tuorum 
remissione osteudendi. Nam si accedere pertimue- 
ris, bonitati ipsius obicem posuisti, et clemen- 


; Wis copiam afflaentem, quantum in te est, impe- 


disti. 

Penitentium. luclum , et. quidem perlibenter 
suscipit, ut hac ratione prisünum splendorem et 
ormatum resumant. Ας sane multo melius et con- 
ducibilius est, priusquam ad tribunal Christi sista- 
nius, a crimine liberari, atque iis quz nobis obji- 
cienda sunt, curationem adhibere, et omnis demum 
culpa spurcitiem eluere, quam exspectare dum in 


πρόσελθε ἁμαρτωλὸς Gv, ἵνα δοξάσῃς σὺ τὸν Δεσπό- 
την, ἵνα δῷς αὐτῷ τὴν οἰχείαν φιλανθρωπίαν ἐν τῇ 
συγχωρήσει τῶν ἁμαρτημάτων τῶν σῶν ἐπιδείξα- 
σθαι. Ὡς ἐὰν φοδηθῇς προσελθεῖν, ἑνεπόδισας αὐτοῦ 
τῇ ἀγαθότητι, xat ἐχώλνσας αὐτοῦ τῆς χρηστότητος 
τὴν δαψίλειαν, τό v6 εἰς σὲ Tixov. 


Αέχεται χαὶ λίαν ἁσμένως τῶν μετανοούντων τὸν 
θρΏνον πρὸς ἀνάληψιν εὐδοχιμίσεως καὶ εὐχοσμίας 
λυσιτελὲς, xal ἄμεινον τὸ, πρὶν παραστῆναι τῷ βὴ- 
µατι τοῦ Χριστοῦ, παντὸς ἐγχλήματος ἁπαλλάττς- 
σθαι, xaX τοῖς αἰτιᾶσθαι μέλλονσαιν προσαπονέµειν 
τὰς θεραπείας, καὶ πάσης αἰτίας προσαπονίψασθαι 
ῥύπον, πρὶν ἂν πέσωμεν εἰς τὰς περὶ τούτων xoAá- 


14] SACRA PARALLELA. 


142 


σεις, xai εἰσπραχθῶμεν τὰς δίκας παρὰ τοῦ δικαίου A scelerum ponas incidamus, ac supplicium justo 


χρίνοντος. 

Ταχείας δεῖ τῆς µετανοίας, ἵνα μὴ ὡς μέλλει xal 
βραδύνει, ὁ μὲν χρόνος φαύλην ἕξιν εἰς ἀσέδειαν 
ἑαυτῷ ἀργάσηται, αὐτὸς δὲ γενόμενος ἁδόχιμος περὶ 
τὸν νοῦν, τὰ ἄνω χἀάτωλογίσηται. 


'Eg' οἷς ἐὰν εὕρω ὁμᾶς, ἐπὶ τούτοις κρινῶ΄ καὶ 
παρέχαστα Bod τὸ τέλος ἁπάντων. Ὥστε καὶ τῷ τὰ 
μέγιστα €) πεποιηκότι τὸν βίον, ἐπὶ δὲ τοῦ τέλους 
ἐξοχείλαντι πρὸς χαχἰαν, ἀνόνητοι πάντες οἱ πρόσθεν 


πόνοι, ἐπὶ τῇ χαταστροφῇ τοῦ δράµατος ἐξάθλῳ γενο-΄ 


pivp* τῷ δὲ ᾿χεῖρον καὶ ἐπισεσυρμένως βιώσαντι 
πρότερον, Όστερον µετανοῄσαντε, πολλοῦ χρόνου 
πλλιτείαν πονηρὰν ἐχνιχῆσαι τῷ μετὰ τὴν µετάνοιαν 


χρόνῳ, ἀχριθείας δεῖται πολλῆς, ὥσπερ τοῖς μαχρᾷ B 


vóst πεπονηχόσι σώμασι, διαίτης χρεία χαὶ mpoa- 
οχῆς πλείονος. 


Ἔστι μὲν δυνατὸν ἴσως ἀθρόως ἀποχόφαι πάθη 
σύντροφα, ἀλλὰ μετὰ Θεοῦ δυνάµεως, χαὶ ἀνθρω- 
πείας ἱκεαίας, xal ἀδελφῶν βοηθείας, xat εἱλιχρι- 
νοῦς µετανοίας, χαὶ συνεχοῦς μελέτης χατορθοῦται. 


Καλὸν μὲν τὸ μὴ ἁμαρτεῖν, ἀγαθὸν δὲ χαὶ τοὺς 
ἁμαρτάνοντας μετανοεῖν, ὥσπερ ἄριστον τὸ ὑγιαί- 
νειν ἀεὶ, xalóv δὲ xai τὸ ἀνασφῆλαι μετὰ την 
νόσον. 


Ἡ ἀληθινὴ μετάνοια, τὸ µηχέτι τοῖς αὐτοῖς ἔνοχον 
εὑρεθῆναι, ἀλλ᾽ ἄρδην ἐχριζῶσαι τῆς ψυχῆς, ἐφ᾽ οἷς 
ἑαυτοῦ χατέγνω θάνατον ἁμαρτήμασιν. — Ἐπιστρέ- 
φαι ὄντως ἁστὶν ánb. ἁμαρτιῶν, τὸ παύσασθαι, καὶ 
µηχέτι βλέπειν εἰς τὰ ὀπίσω. 


Ἡ τῶν ἁμαρτημάτων μετάνοια καθαρὸν ποιεῖ 
ποῦ μετανοοῦντος τὸν νοῦν. — Τὴν παροῦσαν ἀρετὴν ' 


ὁ θεὸς ἁποδεχόµενος, τῶν παλαιῶν ἁμαρτιῶν ἄμνη- 
μονεῖ. Τὸ μὴ ἀναστῆναί τινα πεσόντα, ἀλλ' ἔπι- 
πίπτειν τῇ ἁμαρτίᾳ, Χαταφρονητοῦ ἐστιν, xat λίαν 


judici pendamus. 

S. Athanas. — Celeri penitentia opus est; ne 
alioqui dum quis cunctatur et moras nectit, tempus 
quidem pravum ad impietatem habitum ipsi cor- 
ciliet, ipse autem mente reprobus effectus, supera 
infera prapostere reputet. 

5944 Quo vos statu invenero, hoc vos Judicabo : 
atque in singulis rebus cunctorum finis clamat. 
ltaque tum ei, qui per omnem quidem vitam sum- 
mo studio virtutem coluit, verum sub finem ad 
vitium devolutus est, inanes omnes pristini labores 
sunt, ut qui velut in fabulze catastrophe clangue- 
rit : tum illi, qui cum prius flagitiose et scelerate 
vixerit, post autem ad meliorem mentem rediit, 
ad hoc ut malam diuturni temporis vitse rationem 
per insequentis temporis resipiscentiam expugnel, 
quemadmodum ii quoque quorum corpora diuturne 
morbo debilitata sunt, exacta victus ratione, et 
majore animi attentione indigent. 

S. Clement. — Adhuc quidem fortassis ea vitia 
quibus a puero quispiam assueverit, repente ab- 
scindi possunt * hoc vero cum Dei potentia, et 
humana obsecratione, cum fratrum item auxilio, 
sinceraque panitentia et assidua meditatione per- 
ficitur. 

S. Clem. Alex. lib, 1 Pedag., cap. 9. — Optimum 
quidem est non peccare : at bonum etiam est ut, 
qui peccaverint, ad meliorem frugem se recipiant. 
Sicut praestantissimum est perpetua sanitate frui : 
at bonum est quoque post morbum ad sanifatem 
redire. 

Ejusd. Quis dives. salv. $ 59. — Vera penitentia 
in hoc sita est, ut ne quis iisdem criminibus ob- 
noxius rursum inveniatur; verum ea ob qum 


. seipsum morte multandum existimavit, funditus 


exstirpet, — ld demui est a peccatis converti, 


' finem peccandi facere, ac non jam ad ea qus a 


tergo sunt, oculos conjicere. 

Didymi. — Conceptus de peccatis dolor puram 
penitentis mentem reddit. — Deus prssenti vir- 
tute &uscepta, veterum peccatorum obliviscitur 
Quod qui lapsus est non resurgat, verum in pete 
calo hzreat, hoc contemptoris bominis est, ac vehe- 


ἄφρονος. — Tiv ἀπὸ ἀσεθείας µετανοηαάντων ἢ p menter stolidi. — Eorum qui ab impietate ad pie- 


ἀσέδεια ἄτοπος οὖσα οὐχ εὑρίσχεται' οὐδὲ γὰρ ἣν 
ἀπ᾿ ἀρχῆς, οὐδὲ ἔσται εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰώνος. — 
'Apyh σωτηρίας fj ἑαυτοῦ κατάγνωσις. 


Totg ἁμαρτάνουσιν οὐκ εὐθὺς ἐπέξεισιν ὁ Θεὺς, 
ἀλλὰ δίδωσι χρόνον εἰς µετάνοιαν, xal τὴν τοῦ σφάλ- 
µατος ἴασίν τε xal ἑπανόρθωσιν. — Οὐδείς ποτε 
ἀπώλετο, τῷ δραστικῷ φαρμάκῳ τῆς µετανοίας ypn- 
σάµενος. 

Μέγα μὲν τὸ µηδέποτε χαταδέχεσθαι πταϊειν’ el 
ὃὶ χατὰ συναρπαγἠν ποτε τοῦ ἐχθροῦ πταῖσμα προσ» 
γένοιτο, τῇ ἐλπίδι προσφευχτέον τῇ χρηστοτέρϐ, 
Πρὸς γὰρ τἀναντία αἱ ῥοπαὶ τῶν ἀνθρώπων, 


tatem se converterunt, impielas, ut qus loci 
expers sil, nusquam invenitur. Neque enim ab 
initio erat, nec in sempiternum erit. — Salutis 
principium est sui ipsius condemnatio. 

8. Nili. — Peccantibus non statim Deus infert 
ponam; sed pownitendi, atque errati corrigendi 
$anandique spatium concedit. — Nemo unquam 
periit, qui efficaci penitentie pbarmaco usus 
sit. 

Magna quidem res est peccatum nunquam ad- 
mittere ; sin autem repentina hostis impuleione 
quandoque contingat labi, ad spem meliorem con- 
fugiendum est. lta enim bomines comparati gunt, 
ut ad contraria iuflecti possint, 


143 


S. JOANNIS DAMASCENI 


1.4 


Spiritualis doctrina solet injeetum animis ex vi- A ᾖἘΕἴωθεν ἡ πνευματικὴ διδασκαλία ἐξελαύνειν hv 


tio fumum excutere, Exitium afferre nobis dz- 
inones gestiunt : nobis autem poenitentiam agen- 
tibus, ipsi a fine et proposito aberrant : impletur- 
que illud Scripturz : Desiderium peccatorum per- 
ibit (Psal. οχι, 10). 

Quocunque spiritus poenitentiae accesserit, non 
est dubium quin illic omne peccati genus everta- 
tur, ac pestiferi dzemones expellantur. 

Magnum ad salutem robur habet bona mentis 
595 mutatio: quam quidem nos semper excola- 
mus, quo salvi simus, nec pereamus. 

Parvum non est infimis homunculis, vel unum 
ο] virtutum gradum conscendere : atque ita per 
recessum a vitio sursum se collocare. 


Cum fletu ad coelestem illum et summum medi- B 


eum Jesum intrepidus accede, atque omnibus ani- 
me tuz detectis vulneribus, opem ipsius implora. 
Neque enim vulnus ullum aut affectus esse queat, 
cui medicinam afferre non possit Christus benignis- 
simus Deus noster. 

Animi vermes per precationem, et jejunium, con- 
tinuasque vigilias delere contende. 

Christus rex et Deus eos qui in se sperant, atque 
imo pectore ingemiscunt, non aversatur, tametsi 
etiam ingenti peccatorum sarcina premantur : quin 
potius eos admittit et purgat, adoptionisque largi- 
ter munus, ct temporis progressu virtutum opifices 
reddit. 

S. Ghrysost. hom. 2 in psal. 1.— Dixit : Miserere 
mei. Ubi misericordia, censur:ze locus non est. Ubi 
misericordia, ibi non sedet judex. Übi misericordia, 
rationes non exiguntur. Ubi misericordia, citra 
disquisitionem $alus obtinetur. Ubi misericordia, 
rihil dietione causz opus est. Misericordiam dun- 
taxat quzere : quid me ad reddendas rationes cogis? 
Solum postulo misericordiam, salutem absque exa- 
mine. Miserere mei, Deus, secundum magnam mise- 
ricordiam tuam (Psal. L, 1). Dixisti, magnam : dic 
et, quantam. Haud scio. Nam quod ea magna sit 
scio, quanta vero, comprehendere nequeo. Magni- 
tudinis quantitas me fugit. Ea quippe nec expli- 
cari sermone, nec mente percipi potest. Ingentem 


ἑναποτεθέντα ^al; duyalg ἐκ τῆς χαχίας χαπνόν. 
Ἐπιθυ μοῦσιν οἱ δαίµονες τοῦ ἀπολέσθαι ἡμᾶς ' ἡμῶν 
δὲ μετανοούντων ἐκεῖνοι ἁἀστοχοῦσιν, xal ἡ l'oazh 
πληροῦται dj λέγονσα, ὅτι Επιθυμία ἁμαρτω]ῶν' 
ἁπο.λεῖται. 

Ὅπου ἂν παρεισέλθῃ τὸ πνεῦμα τῆς µετανοίας, 
ἐχεῖ δήλον, ὅτι πάσης ἁμαρτίας γίνεται χαταστροφὴ. 
xal τῶν ἁλαστόρων δαιμόνων χατάλυσις. 

Μεγάλα πρὸς σωτηρίαν ἰσχύει ἡ ἀγαθὴ µεταμέ- 
λεια, ἤντινα διηνεχῶς γεωργήσωμεν, ἵνα σωθῶμεν» 
καὶ μὴ ἀπολώμεθα. 

Οὐ μικρὸν τοῖς ἐλαχίστοις , xai τὸ µίαν βαθµίδα 
τῆς τῶν ἀρετῶν κλίµακος ἀναθῆναι, xal τέως ἄνω 
γενέαθαι τῆς χαχίας ἁπαστάντα. 

'.Τόλμησον προσελθεῖν μετὰ χλαυθμοῦ τῷ οὑρανίῳμ 
ἀρχιάτρῳ Ἰησοῦ, xal πάντα τῆς φυχῆς σου ἁπογυ- 
μνώσας τραύματα δεῄθητι. 0ὐδὲν γὰρ ἂν εἴη τραῦμα 
ἡ πάθος, ὅπερ μὴ ἰσχύει θεραπεῦσαι Χριστὸς ὁ φιλ- 
άνθρωπος θεὸς ἡμῶν. 


. Τοὺς σχώληχας τῆς διανοίας ἐξαφανίζειν σπεῦδε 
δι εὐχῆς, xaV νηστείας, xaX ἀγρυπνίας εὐτόνου. 

Χριστὸς ὁ βασιλεὺς θεὺς οὐδαμῶς ἀποστρέφεται 
τοὺς πρὸς αὐτὸν χεχηνότας, χαὶ ἀπὸ βάθους χαρδίας 
στενάζοντας, xàv πολλοῖς ἁμαρτήμασι πεφορτισµέ- 
vot τυγχάνωσιν * ἀλλὰ καὶ προσίεται, xal χαθαρίζει 
τούτους, καὶ τῆς υἱοθεσίας δωρεῖται τὸ χάρισμα, xa 
ἀρετῶν ἐργάτας ἀποφαίνει προϊόντος τοῦ χρόνου. 

Εἶπεν, Ἑλέηαάν µε. "Όπου ἔλεος, ἐξέτασις οὐχ 
ἔστιν. Ὅπου ἔλεος, δικαστήριον οὗ χάθηται. Ὅπον 
ἔλεος, εὐθύναι οὐκ ἀπαιτοῦνται. "Οπου ἔλεος, ἀνεξ- 
έταστος σωτηρία. Ὅπου ἔλεος, συγχεχωρηµένη ἆπδν 
λογία. Ἐλεηθῆναι δητῶ µόνον τίνος ἕνεχεν ἆπαι- 
τεῖς µε εὐθύνας; "Anat ἔλεον ζητῶ, ἀπερίεργον σω- 
τηρίαν ' "EAéncór µε θεὸς., κατὰ τὸ μέγα ἔλεός 
σου. Εἶπες μέγα, εἰπὲ καὶ πόσον. Οὐκ οἶδα" ὅτι μὲν 
μέγα, οἶδα ’ καταλαθεῖν δὲ οὐχ ἰσχύω. Οὐκχ οἶδα τὴν 
ποσότητα τοῦ μεγέθους. Οὐχ ἑρμηνεύει λόγος, οὗ 
καταλαμδάνει διάνοια. Βλέπω τὸν χαρπὺν τοῦ ἑλέους 
péyav. El μὴ γὰρ πολὺ ἣν μέγα, ὀλίγοι ἂν ἑσώθη- 
σαν. Οὗ βούάομαι οὖν τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτω- 
Ao), ὡς τὸ ἐπιστρέγαι αὐτὸν καὶ Cir. 


misericordie fruetum cerno. Nam nisi valde magna esset, pauci salvi fuissent. Nolo igitur, ait 
ipse, mortem peccatorís, sed ut magis convertatur εί vivat (Ezech. xvii, 52). 


Ejusd. — Quoniam nonnulli partim matrimo- D 


nium, partim militiam, partit artes, partim servi- 
lutem, partim egestatem, partim alia quiedam im- 
pedimento sibi esse causantur, quominus salutem 
obtineant, libet hodierno die planum Ίος vobis fa- 
tere ; quod nec opes, nec egestas, nec militia, nec 
nercatura, nec matrimonium, nec liberi, nec artes, 
nec quidquam ejusmodi saluti officiat. Vocatus est 
Jesus »d nuptias, eoque profectus est. Quod si huc 
profeetus est, quid afferri potest, quamobrem nu- 
ptise male sint ? habesne quod dicas? Ego vero non 
hoc duntaxat dico eum ad nuptias perrexisse, ve- 
rum ei munera alíulisse, Aquam enim in vinum 
convertit, Dominus adfuit nuptiis, easque honore 


Ἐπειδή τινες προφασίζονται, οἱ μὲν γάµον, οἱ δὲ 
στρατείἰαν, ἄλλοι τέχνην, ἄλλοι δουλείαν, ἄλλοι πε. 
vlav, καὶ ἄλλοι ἄλλα τινὰ εἶναι ἐμπόδια τῆς σωττ- 
plac, βούλομαι σήμερον πᾶσιν ὑμῖν ὑποδεῖξαι, ὅτι 
οὐδὲ πλοῦτος ἐμποδίζει, οὔτε πενία, οὔτε στρατεία, 
οὔτε ἀμπορία, οὕτε γάμος, οὔτε céxva, οὔτε τέχναι, 
οὔτε τι τῶν τοιούτων, πρὸς τὴν σωτηρίαν. Ἐκλήθη 
ὁ Ἰησοὺς εἰς γάµον, καὶ ἀπῆλθεν ' ἀλλ᾽ ἔτι xal δῶὣρα 
προσήἠνεγχεν. Τὸ γὰρ ὕδωρ εἰς olvov µετήγαγεν. ο 
Δεσπότης παρεχένετο, xat ἑδόξασε τὸν γάµον, xat σὺ 
ὑθρίζεις, καὶ λέγεις ὅτι ἐμπόδιόν ἐστι πρὸς σωώτη- 
plav ὁ γάμος ; οὐδὲν τοιγαροῦν ἁμπόδιον πρὸς εὐσέ- 
θειαν. Μωσῆς γυναῖχα εἶχεν, καὶ τέχνα, Ἡλίας 
παρθένος Tv* xal ὁ μὲν Μωσῆς ἐκ τοῦ οὐοανοῦ 


115 


SACRA PARALLELA. 


116 


μάννα χατήγαγεν, 6 δὲ Ηλίας £x τοῦ οὐρανοῦ müp. A affecit; et tu contumeliam ipsis inuris, aisque ma- 


Μωσῆς ὁρτυγομήτραν firayev, καὶ Ἠλίας λόγῳ τὸν 
οὐρανὸν ἔδησεν. Μωσῆς τῷ θεῷ ὠμίλησεν, ὁμοίως 
xai Ἠλίας Ἠξιώθη τῆς τοῦ θεοῦ ὁμιλίας. Μωσῆς 
θάλασσαν ἔσχισεν, χαὶ τὸν λαὺν διήγαχεν, "Hag 
τῷ ἅρματι πυρίνῳ ἄνελήφθη εἰς τὸν οὐρανόν. Μήτι 
παρέδλαψε τοῦτον ἡ παρθενία; µήτι παρενεπόδισε 
τοῦτον γυνή; Εϊδες Ἠλίαν τὸν ἀέρος fjvloyov* εἶδες 
Ἠωσῆν τὸν τῆς θαλάσσης ὁδοιπόρον  ἰδέ pot καὶ Πέ- 
| *pov τὸν στύλον τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι xaX αὐτὸς γυ- 
yalxa εἶχεν. Καὶ πόθεν δῆλον ὅτι γυναῖκα εἶχεν, Ἐκ 
τῆς εὐαγγελιχῆς μαρτυρίας τοῦτο ἁποδείξομεν. Φησὶ 
Tip: Ὁ Κύριος εἰσῆ-θεν πρὸς ch». πενθερὰν Πό-" 
rpov, καὶ ἦν ἁῤῥωστοῦσα, καὶ ἤψατο αὐτῆς, xal 
ἔρυγεν ὁ πυρετός". καὶ ἀγέστη, xal διηκόγει 
αὐτῷ. "Opds ὅτι xal ὁ Πέτρος γυναῖχα εἴχεν. Μηδεὶς 
οὖν προφασιζέσθω, µήτε γυναῖκα, µήτε τέκνα, μήτε 
στρατείαν, μήτε ἐμπορίαν, μήτε τέχνην, μήτε δου- 
λείαν, μήτε πλοῦτον, μήτε πενίαν. Ταῦτα γὰρ πρό- 
φασις xal οχῆψις * ταῦτα ἐπιθουλαὶ τοῦ διαθόλου. 
Στρατείαν προφασίζῃ , καὶ λέχεις, ὅτι Στρατιώτης 
εἰμὶ, καὶ οὗ δύναµαι σωθῆναι. Ὁ ἑκατόνταρχος οὐχὶ 
στρατιώτης ἣν ; χαὶ λέγει τῷ Ἰησοῦ. Οὐκ εἰμὶ ἱκα- 
γὸς iva µου ὑπὸ τὴν στέγη» εἰσέλδῃς , ἀ.11 εἰπὲ 
Jóro, xal Ἰαθήσεται à παῖς µου. Καὶ θαυμάσας ὁ 
Ἰησοῦς, λέγει’ Ἁμὴν A&yo ὑμῖν, οὐδὲ ἐν τῷ "Ic- 
palÀ τοσαύτην πἰστιν εὕρον. Μήτι ἑνεπόδιτεν 
αὐτὸν ἡ στρατεία; 'AXX ἔχεις εἰπεῖν, Χειροτέχνης 
tipi. Καὶ Παῦλος fjv τοιοῦτος, ἀλλά xal σχυλευτὴς 
τῶν Ἐχκλησιῶν * καὶ μετὰ ταῦτα ἐγένετο χἠρυξ καὶ 


ἀπόστολος. ᾽Αλλὰ αἱ; πλούσιας; Καὶ ᾿Αόραὰμ πλού- G 


σιος Tv, xal Σπίστευσε τῷ Bip, xal ἑλογίσθη αὐτῷ 
εἰς δικαιοσύνην, καὶ φίλός θεοῦ ἐχλήθη. ᾽Αλλὰ τί 
ἔχεις εἰπεῖν; δοῦλος; Οὐκ ἀνέγνως Παῦλον γράφοντα 
$24uovt; ὉὈνήσιμον τὀν ποτέ σοι ἄχρηστο», 
γυνὶ δὲ xal ἐμοὶ καὶ col εὔχρηστον ἐν Κυρίῳ; 
Αλλά βασιλεύς; Καὶ Δαδθὶδ βασιλεὺς γέγονεν, ἁλλ᾽ 
ὅτε ἥμαρτεν, xal εἰσῆλθε πρὸς αὐτὸν Νάθαν ὁ προ- 
φήτης, xal ἤλεγξεν αὐτὸν περὶ τῆς ἁμαρτίας, σπερ 
ἐποίησεν, ὠὡμολόγησε τὸ πλημµέλημα, xa εἶπεν" 
μαρτον τῷ Kuplo. Καὶ ὁ Νάθαν ἑωραχὼς τὴν τα- 
χεῖαν µετᾶνοιαν, λέγει αὐτῷ, Καὶ Κύριος ἀφῆκε τὸ 
ἁμάρτημά σου. Ἐπειδὴ γὰρ ὀξεῖα fj μετάνοια, ὁξν- 
τέρα καὶ ἡ συγχώρησις. "AX ἐρεῖς * Νεώτερός εἰμι. 
"Opa τὸν Αανι]λ λέοντας φιμώσαντα , xal δράκοντα 
διαῤῥήξαντα, xai τὸν BhàA καταθαλόντα, χαὶ τοὺς 
πρεσθυτέρους χαταχρίναντα, τὴν δὲ Σωσάνναν.διασώ- 
σαντα. ᾽Αλλὰ τί φησιν; Αχρατῆς xal θερμὸς τῷ 
σώµματι. Ὅρα tbv Ἰωσὴφ, πῶς φιλυσοφίαν πολλὴν 
ἐπεδείξατο, xal σωφροσύνην περιεπτύξατο, τὸν μὲν 
Χιτῶνα σχίσας, τὴν πίστιν οὐ διαῤῥήξας , τὴν &vac- 
σχυντίαν τῆς Αἰγυπτίας ἑνίχησεν, καὶ τὴν ἐπιθυμίαν 
αὐτῆς ὀὐχ ἐπλήρωσεν. Αλλά τί; χήρα; "Opa τὴν 
Σιδωνίαν, ἥτις ὑπεδέξατο τὸν Ἠλίαν, xài ἐθεράπευ- 
σεν ἄρτῳ xal ὕδατι.' Αλλ' ἐρεῖς, ὅτι Καὶ πόρνη 
εἰμί. "Opa. Ῥαὰθ τὴν πὀρνην καταχρύψασαν τοὺς 
χατασχόπους μεθ’ ἑαυτῆς, καὶ τὸν olxov αὐτῆς περι- 
σώσασαν. ᾽Αλλὰ πένης et; "Opa τὸν Λάζαρον, ὅτι ἓν 
τοσαύτῃ πεγίχ iv, πόσην Φφιλοσοφίαν ἐπεδείξατο 


trimonium saluti obstare? nihil igitur impedimenti 
&d salutem affert. Moses uxorem et filios habebat, 
Elias virgo erat : ac Moses quidem de ccelo manna 
demittebat ; Elias vero ignem. Moses coturnicem 
de coelo detrahebat ; Elias coelum verbo vinciebat : 
Moses cum Deo confabulabatur; Elias qnoque Dei 
colloquio dignus habitus est. Moses mare scidit, 
et populum trajecit ; Elias igneo curru assumptus 
in celum fuit. Num detrimenti aliquid virginitas 
huic attulit? Nunquid illum quidquam uxor impe- 
divit? vidisti Eliam aereum illum aurigam ; vidisti 
Mosein per mare gradientem : vide jam 596 et 
Petrum Ecclesie columen, qui et ipse uxorem du- 
xit, Unde vero euim uxorein habuisse constat ? Ex 


B Evangelico testimonio id planum faciemus. Ait 


enim : Dominus ingréssus est apud socrum Petri, 
hecque aegrotabat, et apprehensa manu | ejus aufugit 
febris : et surgens ministrabat ei (Marc. 1, 50). Vi- 
des igitur Petrum quoque habuisse uxorem. Quo- 
cirea nemo uxorem, néc fllios, nec militiam, nec 
mercaturam, nec artem, nec servitutem, nec divi- 
lias, nec paupertatem  prztexat. Hoc enim mers 
causidicationes et simulationes sunt : hec diaboli 
insidi:x. Militiam causaris, adeoque negas te posse 
salutem obtinere. Nonne Ceniurio miles erat? is 
tamen Christo dicebat : Nos sum dignus ut lutres 
sub lectum meum, sed tantum. dic verbo, et sanabi- 
iur puer meus. (Μαι. vri, 8). Et Jesus miratus 
dixit : Amen dico vobis, non inveni tantam fidem in 
Israel (ibid. 9). Nunquid ei militia impedimento 
fuit? At dices : labore manuum et arte victito. 
Atqui Paulus talis erat; quinimo populator Ecele- 
siarum : ac tamen postea przeco veritatis et aposto- 
lus exstitit. Quid porro? dives es? Atqui Abraham 
quoque divitiis affluebat, ac nihilo secius Deo cre- 
didit, reputatumque est ei ad justitiam, et amicus 
Dei vocatus fuit. Quid przeterea habes quod dicas? 
Servus sum? Annon Paulum legisti ad Philemonem 
hunc in modum scribentem? Onesimum , qui tibi 
aliquando inutilis (uit, nunc autem et mihi utilis in 
Domino (Philem. 46)? Αι rex sum, inquies. David 
etiam rex fuit, eL tamen postquam peccavit, cum 
propheta Nathan ad eum accessisset, ipsumque de 
admisso peccato objurgasset, scelus suum confes- 
sus, dixit : Peccavi Domino. Et Nathan, perspecta 
celeri ipsius poenitentia, his Ad eur verbis usus 
est : Et Dominus condonavit tibi peccatum (tuum 
(11 Reg. xu, 15). Nam quoniam celer poenitentia 
fuit, celerior quoque venia exstitit. At juvenis sum, 
inquies. Danielem intuere, qui leonum ora veluti 
camo constrinxit, draconem perfregit, et prostra- 
vlt Belum, condemnavit seniores, et Susannam a 
mortis pericalo vindicavit, At dices : Effreni et 
calenti corpore sum. Versetur tibi ante oculos Jo- 
seph, quomodo ingentis philosophi:? specimen edi- 
derit, et castitatem complexus sit: qui sic se com- 
paraverit, ut pallium quidem scinderet, minime 
vero perfringeret fldem, sed /Egyotiz mulieris in- 





iu 


S. JOANNIS DAMASCENI 


148 


verecundiam superaret, ne libidini ipsius obseque- Α xal ὑπομωνὴν. Φιλότεχνος eT; ἀλλά xal "106. Ἐκλήθη 


retur. Quid insuper? vidua sum ? Sidoniam illam 
intuere, qux» Eliam suscepit, et pane et aqua pavit. 
Αι dices, Meretrix etiam sum. Rahab meretricem 
cerne, qua exploratores abscondit, sicque non se 
solam, verum el domum suam servavit. At pauper 
sum, inquies. Vide Lazarum quantam, cum in tanta 
egestale versaretur, philosophiam et patientiam 
ediderit. Filios tuos diligis ? At etiam Jub. Vocatus 
est autein et Jesus ad nuptias, et cum accessisset, 
dicit ad eum mater : Vinum non habent. Dicit ei : 
Quid mihi et tibi, mulier? nondum venit hora mea. 
Et cum hoc dixisset, ait : Implete hydrias aqua. Et 
fecerunt sicut imperaverat. Et extensa manu aquam 
in vinum convertit (Joan. n, 4 seqq.). Quare vero 
dixit : Implete hydrias aqua ? An qui sermone solo 
celum fecerat, terramque et oinnia qua in eis sunt 
fundarat ; cujus obtutus abyssos siccat ; quem om- 
nis cum ccelestis tum B7 terreua creatura perti- 
1escit, hydrias sermone implere non poterat? Ve- 
rum ipse ait : Infundite aquam. foc, inquit, eo 
facio, ut si miraculum istud inflcientur, eorum 
manus qua aquam infuderunt, eorumque humeri 
qui gestarunt, ipsos coarguant. Quod etiam ipsum 
in Lazaro fecit. Cum enim sorures venisseut, di- 
centes illum mortem obiisse, ait ad eas Jesus : Ubi 
posuistis eum ? Dicunt ei: Veni et vide (Joan. x1, 54). 
ϱ res novas et admirandas|! Dixisti, Lazurus mor- 
(uus est : nunc vero, Ubi posuistis eum ? Ipsius mor- 
tem discipulis prius nuntiasti, et locum nescis? At 
Judzorum causa sic loquor, quoniam ingrato animo 
sunt. UL enim ad monumentum accessit, dixit Ju- 
deis : Tollite lapidem a monumenio. Et tulerunt. 
Et clamavit voce magna, Lazare, veni foras, Et sta- 


δὲ xat 6 Ἰησοῦς εἰς Y&poy* παραγενοµένου δὲ αὐτοῦ, 
λέχει αὐτῷ ἡ µμήτηρ' Οἶνον οὐκ ὄχονσι. Λέχει αὐτῇ" 
Τί ἐμοὶ καὶ col, γύναι; οὕπω fixs« ἡ ὥρα pov. 
Καὶ τοῦτο εἰπὼν λέχει’ Γ εμίσατε τὰς ὑδρίας ὕδα- 
τος. Καὶ ἑποίησαν χαθὼς προσέταξεν, xal ἐχτείνας 
τὴν χεῖρα αὐτοῦ, ἑποίησε τὸ ὕδωρ οἶνον. Διὰ τί δὲ 
εἶπεν ' Γεμίσατε τὰς ὑδρίας ὕδατος; "Αρα ὁ λόγῳ 
τὸν οὐρανὸν ποιῄσας xal τὴν γῆν θεµελιώσας, xal 
πάντα τὰ by αὐτοῖς, οὗ τὸ βλέμμα ξηραίνει ἀδύσ- 
coUe, ὃν τρέμει χαὶ φρίσσει πᾶσα ἡ χτίσις ἔπουρα- 
νίων τε καὶ ἐπιχείων, οὐχ Ἰδύνατο τὰς ὁδρίας λόγῳ 
γεµίσαι; ἀλλὰ λέχει * ᾿Αντλήσατε ὕδωρ. Ἐὰν, φησὶν, 
ἀρνήσωνται, αἱ χεῖρες αὐτῶν αἱ ἀνθλήσασαι, xal οἱ 
ὤμοι αὐτῶν οἱ βαστάσαντες, ἑλέγξουσιν αὐτούς. Καὶ 


D ἐπὶ τοῦ Λαζάρου τὸ αὐτὸ ἐποίησεν. Ὡς ἦλθον αἱ 


ἀδελφαὶ τοῦ Λαζάρου λέγουσαι, ὅτι Λάζαρος ἀπέθα- 
νεν͵ λέγει αὐταῖς ὁ Ἰησοῦς ' Ποῦ τεθείκατε αὐτόν ; 
Λέγουσι αὐτῷ, 'EA0à, καὶ ἵδε. "Q χαινῶν xoi πα- 
ῥραδόξων πραγμάτων! "Ότι Λάζαρος, εἴρηχας, ἁπ- 
έθανεν, xaX νῦν λέχεις' Ποῦ τεθείχατε αὐτόν, τὸν 
θάνατον προεδήλους τοῖς μαθηταῖς σου, χαὶ τὸν τόπον 
οὐκ οἶδας; ᾽Αλλὰ διὰ τοὺς Ἰουδαίους λέγω, ἐπειδὴ 
ἀγνώμονές εἰσιν. Ὡς γὰρ τῷ µνήµατι Ἠγγισεν, λέ- 
γει τοῖς Ἰουδαίοις, Ἄρατε τὸν Al0ov ἐκ τοῦ uvn- 
µείσυ. Καὶ ᾗραν. Καὶ χράξας φωνῇ µεγάλῃ ὁ Ἰη- 
σοῦς, Λάζαρε, δεῦρο ἔξω. Ἐξήῆλθε χειρἰαις δεδεµέ- 
νος. ρα οὖν 6 μετατιθεὶς ὄρη ἐν χαρδίαις θαλασ- 
σῶν, οὐχ ἡδύνατο λόγῳ τὸν λίθον χυλίσαι; ὁ τὰ 
κέντρα τοῦ θανάτου συντρίφας, ὁ τὰς θύρας τοῦ 
ἅδου συγχλάσας, οὐκ ἠδύνατο καὶ τὰ δεσμἁ τῶν ἵμα- 
τίων διαῤῥῆδαι: ᾽Αλλὰ λέγει αὐτοῖς, Λύσατε αὐτόν. 
Διὰ τί; Ἵνα ἐὰν ἀρνήσωνται, αἱ χεῖρες αὐτῶν, xat 
οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν ἑλέγξωσιν αὐτούς. 


tin prodiit fasciis ligatus (Ibid. 59-44). Isne igitur qui montes transfert in cor maris, lapidem verho 
volvere nequibat? lsue qui mortis stimulum contrivit, qui inferni portas confregit, non etiam vesti- 
mentorum nexus perrumpere poterat? Quinimo ait illis : Solvite eum. Quam ob causam? Nempe ut» 
si inficiari in animum ioducerent, suis manibus et oculis convincerentur. 


Eusebii. — Cum homo per piam exercitationem 
et probam vivendi rationem, virtutem consecutus 
est, jamque eum pietate et timore Dei praeditum 
esse constat apud omnes; si postea, quod Deus 
avertat, in peccatum cadat, hoc casus est. Etenim 
e celi fastigio ad quod ascenderat, ad imum in- 


"Όταν ἄνθρωπος «κατορθώαῃ βίον ἑνάρετον δι 
ἁἀσχήσεως xal ἀγαθῆς πολιτείας, καὶ ἔστι λοιπὸν ὑπὸ 
πάντων ἑγνωρισμένος, ὅτι ἐστὶν εὐσεθῆς xal φοδού- 
µενος τὸν θεὸν, xal, ὅπερ μὴ Ὑένοιτο, ἑχπέσῃ εἰς 
ἁμαρτίαν, τοῦτό ἐστι παράπτωμα. ᾿Ανῆλθεν γὰρ εἰς 
ὕψος τοῦ οὐρανοῦ, xaX πέπτωχεν εἰς τὸν πυθµένα τοῦ 


ferni cecidit. Caeterum si in eo lapsu salutem suam D ἆδου. Πλὴν xal πεσὼν, ἵνα μὴ ἀπογινώσχῃ αὐτοῦ, 


non desperat, nec in profundum exitii yurgitem 
ruit, verum eimersus inde, peccati lapsum per poe- 
nitentiam obtegit, nec improba consilia sua doii- 
nium in se exercere sinit, in pristinum gradum re- 
stituitur. Nam qui lapsus est, si iu lapsu non ma- 
neat, verum exsurgens, penitentiam amplectatur, 
in eumdem rursus gradum quasi postliminio redit: 
quemadmodum alter quoque propheta dicit : Si 
conversus ingemueris, tunc salvus eris (Isa. xv, 92). 
Et iterum alius: Αά me revertere (Jerem. wn, 1). 
Etiawsi cecidisti, atque ad voluptatem te allisisti, 
propterea tamen ne spem abjicias, sed exsurgens 
ob scelera tua ingemisce, et ad me per poeuitentiam 
redi, erratumque corrigan tuum. Ego enim sum 


xaX παντελῶς ἐχπέσῃ εἰς τὸν βνθὸν τῆς ἁπωλείας, 
ἀλλὰ ἀνανεύσας χαλύπτῃ τὸ παράπτωµα τῆς ἆμαρ- 
τίας διὰ τῆς µετανοίας, xal μὴ καταχυριενθῇ ὑπὸ 
τῶν πονηρῶν αὐτοῦ ἐπινοιῶν, πάλιν εἰς «b µέτρον 
ἀποχαθίσταται. Ὁ γὰρ πεσὼν, ἐὰν μὴ ἓν τῷ παρα- 
πτώµατι µείνῃ, ἀλλὰ ἀναστὰς λά6ῃ τὴν µετάνοιαν. 
πάλιν εἰς τὸ αὐτὸ μέτρον ἀποχαθίστατα:' χαθὼς xal 
ἕτερος προφήτης λέχει’ Ἐὰάν ἐπιστραφεὶς στενἁ- 
ξῃς, τότε σωθήσῃ. Καὶ πάλιν ἕτερος Πρός µε 
ἀνάστρεψον. Ei καὶ ἔπεσας, xal κατεῤῥάγης εἰς 
τὴν ἡδονὴν, μὴ ἀπογίνωσχε ἑαυτοῦ, ἀλλ᾽ ἀναστὰς 
στέναξον περὶ τῶν πεπραγμένων σοι, xa ἀνάστρε- 
φον πρός µε διὰ τῆς µετανοίας., χἀγὼ διορθούµαί 
σου τὸ σφάλμα. Εγὼ γάρ εἰμι ὁ ἀνορθῶν τοὺς κατ- 











149 


SACRA PARALLELA, 


150 


εῥῥαγμένους. Ἡμεῖ; ἠχούσαμεν τοῦ Κυρίου Myov- A qui elisos erigo. Nos audivimus Dominum dicen. 


τος Δεῦτε πάντες ol κοπιῶντες xal sspoptrucpá- 
vot , κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. Ἐγὼ τὸ φορτίον ὑμῶν 
χουφίζω. Olóa γὰρ ὅτι οὐ δύνασθε βαστάσαι «b τοῦ 
νόµου φορτ[ίον, xal διὰ τοῦτο κατῆλθον, ἵνα ἄντεισ- 
αγάγω ὑμῖν χάριν, ἵνα τὸ φορτίον τῶν ἁμαρτιῶν 
ὑμῶν κουφἰσω. Ἀηδεὶς παραιτήῄσεται, efte μάγος, 
είτε τελώνης, efxe βλάσφημος, προσελθεῖν τῇ µετα-- 
vola * μηδεὶς φοδηθῇ. Obx ἦλθον xplvat τὸν χόσµον, 
ἀλλὰ σῶσαι τὸν xóspov. Ταῦτα ὁ Κύριος λέγει, 
xai προτρέπει ἡμᾶς ΄ διὸ μὴ ἁμελήσωμεν. ἩΠροσεξ- 
θὼν Ἰούδας ἑφίλησε τὸν Ἰησοῦν, λέγων" Χαῖρε, 
'Pa661, Ὁ δὲ Κύριος πρὸς αὐτὸν, "Ep' p πάρει; 
Ei; ὃ παραγέγονα, φησιν; ἀσχολοῦ, ἵνα φίληµά σοι 
δώσω. "D φίληµα δόλιον, γέμον ἀνομίας xal ἁπ- 


tem : Venite ad me omnes qui laboratis εἰ onerati 


estis, et ego reficiam vos (Malth. xi, 38). Ego sarci- 


nam vestram levo. Neque enim me fugit, vos ge- 
stando legis oneri pares non esse : ac proinde 
descendi ut vobis ipsius loco gratiam afferrem, 
vosque peecatorum sarcina levarem. Nemo, sive 
magus, sive publicanus, sive blasphemus sit, ad 
penitentiam accedere recuset, nemo vereatur. Non 
idcireo veni ut judicem mundum , sed ut mundo 
salutem afferam. His verbis Dominus utitur, ut nos 
adhortetur. Quare segnitiem oninem excutiamus. 


Judas accedens Jesum osculatus est, dicens : Ave, 
Rabbi. Christus autem ad eum: Ad quid venisti 


(Matth. xxvi, 49, 50) ? ad quid venerim, perconta- 


ωλείας, xai πρόξενον γεέννης. Ἡ πόρνη φιλῄσασα B ris? ut tibi gam osculum. O osculum fraudulen- 


τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ, τὴν ψυχὴν ἀνεχαλέσατο, τὸ 
χειρόγραφον τῶν ἁμαρτιῶν διέῤῥηξεν οὗτος δὲ φι- 
λήσας, &x τῆς βίθλου τῆς ζωῆς ἀπεξέθη. Ὦ γυναι- 
χὸς φιλοσοφία ! ὦ μαθητοῦ ἁμαθία! Ἐχείνης φιλού- 
σης τοὺς πόδας τοῦ Κυρίου, ἔχαιρον ἄγγελοι, καὶ τὸν 
στέφανον ηὐτρέπιζον' τούτου δὲ φιλήσαντος, ἔχαιρον 
οἱ δαίμονες, xa τὸ σχοινίον τῆς ἀγχόνης αὐτοῦ ἔπλε- 
xov. Ὢ φίληµα ὄξους καὶ χολῆς γέµον ! Xatps, 'Pa6- 
61. Ἐχεῖνος χαίρει, ἀλλὰ σὺ. Ἰούδα, πένθει, ὅτι ix 
τῆς χαρᾶς ἐχθέδλησαι. 


Εἶπεν ὁ Ἰησοὺς τῇ Μαριάμ. ΜΗ κλαῖε, ἀλλ᾽ ἄπελ- 
δε, καὶ αἰπὲ τοῖς ἀδελφοῖς µου, xai τῷ Πέτρῳ, ὅτι 
Ἠγέρθη ἐκ τῶν νεκρῶν ' xal ἰδοὺ προάγει ὑμᾶς εἰς 
thv Γαλιλαίαν. Ἐχεῖ αὐτὸν ὄφεσθε. Ορᾷς εὐσπλαγ- 
χνίαν τοῦ Δεσπότου; οὐδενὸς ἄλλου ὄνομα εἴρηνεν, εἰ 
μὴ τοῦ Πέτρου. Διὰ τί ; ἐπειδὴ λοιποὶ οὐκ εἴρηχαν, 
Ἐὰν δέῃ ἡμᾶς σὺν aot ἀποθανεῖν, οὗ uf, σε ἁπαρνη- 
σόµεθα. Οὗτος δὲ εἰρηκὼς, ἠρνήσατό µε" xol ἐξελ- 
θὼν ἔξω ἔχλαυσε πικρῶς. Μέλλει οὖν φοδεῖσθαι τοῦ 
ἐλθεῖν εἰς τὸ πρόσωπόν µου, νοµίζων μὴ λελῦσθαι 
τὸ ἁμάρτημα, διὰ τοῦτο εἶπον, καὶ τῷ Πἐτρῳ, ὅπως 
ἀνενδοιάστως μετὰ τῶν λοιπῶν μαθητῶν ὄψηταί µε. 
Εἰπὲ τῷ Πέτρῳ, Μηδόλως δειλιάσῃς. 05 γὰρ ἠλάτ- 
τωσά σε τοῦ χώρου τῆς δόξης ΄ οὐχ ἕστησά σε δεύ- 
τερον τῶν λοιπῶν ’ o0x ἀπέστησά σε τοῦ χώρου τῆς 
δόξης τῆς δεξιᾶς µου * οὐκ ἔδωκα ἄλλῳ τὰς χλεῖς τῆς 
βασιλείας τῶν οὑρανῶν. Mt δειλιάσῃς' οὐ γὰρ ἔδη- 
σας ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεµένον ἓν τοῖς οὐρανοῖς. 
Mh qo6n07., Πέτρε. Οὐ µετέστησά σε τοῦ θρόνου 
μον οὐχ Ἰλάττωσά σε τῆς χάριτός µου. "O γὰρ 
ἐπηγχειλάμην, πληρώσω. "Eni τῇ πεπετρωμένῃ σου 
πίστει οἱχοδομήσω µου τὴν Ἐχχλησίαν , καὶ πύλαι 
ἆδου οὗ χατισχύσουσιν αὐτὴν. EU ποιμανεῖς µου τὰ 
πρόθατα, σὺ βοσχήσεις µου τὰ ἀρνία" σὺ ἵστασαι Ex 
δεξιῶν µου ὡς ταξιάρχης. Mh φοδθηθῇς, ὅτι ἠρνήσω 
µε, E36óy σου τὰ δάχρυα, xal ἀφῃκά σοι τὸ ἁμάρτη- 
μα. Καλὸν καὶ Ἰούδᾳ τῷ παραδεδωχότι µε, εἰ µετ- 
ενόησεν, χαὶ μὴ ἀπήγξατο. Τῶν γὰρ µετανοούντων 
ε]μὶ Θεός. Auk τοῦτο χατῆλθον ἐπὶ τῆς γῆς, ἵνα 
µετάνοιαν τῷ χόαμῳ χαρίσωμαι. Τελώναις xal πὀρ- 
γαις τοσοῦτον πλῆθος ἁμαρτιῶν συνεχώρησα, xal aot 


tum, iniquitatis et exitii plenum, ac gehenna di- 


gnum! Meretrix pedes Jesu exosculata, perditam 


animam recuperavit, et peccatorum syngrapham 
concerpsit : bic autem eumdem osculando, de libro 
vite erasus est. 598 O sapientian mulieris! o in- 
$citiam discipuli! Illa Doinini pedes deosculante, 
gaudebant angeli, et coronam adornabant; hoc 
autem osculante, damones letabantur, l'unemque 
nectebant, quo ipse se prefocaret. O osculum 
aceto οἱ felle plenum ! Ave, Rabbi. lile vero bono 
est animo : lu autem, Juda, luge, quoniam gaudio 
es ejectus. 

Ejusd. — Dixit Jesus Ματίς : Noli flere, sed 
abi, et dic fratribus meis et Petro, quia surrexit 
a mortuis, et ecce pracedet vos in Galilieam. lbi 
eum videbitis. Vides Domini commiseratiorem ? 
nullum alium nisi Petrum nominat. Quid ita? quo- 
niam reliqui minime dixerant , Etiamsi oportuerit 
nos mori tecum, non te negabiius. Hic autem, 
cum hoc professus esset, me tamen abjuravit ; ac 
foras egressus, amare flevit. Verebitur itaque in 
conspectum meum veníre, quia peccalum suum 
non esse solutum putat : ac proinde dixi, et Pe- 
tro; ut sine cunctatione cum reliquis apostolis me 
videat. Dic Petro : Nullo modo timeas. Non enim 
te a loco glorie submnovi, non ceteris inferiorem 
constitui, non te a dextera mea pepuli, non regni 
celestis claves alteri dedi. Ne timeas. Nam quod 
ligaveris super terram, erit ligatum et in ccelis. Ne 
meluas, Petre. Non te a throno meo ablegavi, non 


gratiam meam tibi imminui. Quod enim tibi polii- 


citus sum, przstabo. Super tuam instar petrz flr. 
main fldem zdificabo Ecclesiam meam, et porte 
inferi non privalebunt adversus eam. Tu oves meas 
pasces, tu agnis meis pabulum porriges, tu. ad 
dexteram meam tanquam tribunus slabis. Ne id te 
in metum conjiciat, quod me negaveris. Lacrymas 
tuas perspexi : ac peccatum tibi remisi. Praeclare 
quoque eum Juda, qui me prodidit, actum fuisset, 
si penitentiam egisset, ac non laqueo sibi mortem 
conscivisset. Pownitentium quippe Deus sum. Ob. 
eam causam in terram descendi, ut. poenitentiam 


. impertirer mundo. An, cum tantam publicams ct, 


151 


S. JOANNIS DAMASCENI 


159 


meretricibus peceatorum multitudinem remiserim, Α τὸ ἓν ἁμάρτημα οὐ παραχωρῶ; Ἐγὼ τοὺς μετανοοῦν- 


unum tibi peccatum non coudonavero? Ego poeni- 
tentes diligo. Memento me Judz causa fudisse la- 
crymas, nec exitium ejus voluisse. Bonum erat ei, 
$i, pecunia in templo projecta, poenitentiam egisset, 
nec laqueo vitam finivisset. Quoniam eum autem 
miuime paenituit, ideirco sempiternum cruciatur. 
Lacrymas vero tuas aspexi, tibique peccati gratiam 
feci. An cum Davidi, qui duplex scelus, adulte- 
rium puta οἱ homicidium perpetrasset, ignoverim, 
pristinoque illum prophetix€ gradui restituerim , 
Unicum peccatum non remittam libi, qui domum, 
et uxorem, et naviculam mea causa reliquisti. Ne 
timueris, Petre; ego sum qui aiebam : Gatdium erit 
in colo super uno peccatore pamitentiam | agente 
(Luc. xv, 7). Ego qui dixi : Venite ad me omnes qui 
laboratis εί onerati estis, et ego γεβεῖαπι vos 
(Matth, xi, 28). Bonum erat etiam Judz, si ad me 
se recepisset, ac nou laqueum eollo innexuisset, 
exitiumque sibi ipse attulisset. Ego enim ne ipsi 
quidem quidquam mali sum imprecatus. Quin po- 
tius que ac reliquorum, ipsius pedes ablui, ac 
panem ipsi impertivi, neque ullo modo cum eo 
expostulavi : ut hac ratione adduci ad peniten- 
tiam posset. Át ipse noluit, eoque nomine sempi- 
ternis suppliciis torquetur. Tu vero, quem admissi 
599 peccati penituit, cum reliquis in conspectum 
meum prodire ne vereare. Ob hanc causam nona- 


τας φιλῶ. Μνημόνευσον ὅτι ἐδάχρυσα ἐπὶ Ἰούδα, 
xai οὐχ ἠθέλησα αὑτὸν ἀπολεῖσθαι. Καλὸν ἣν αὐτῷ, 
ὅτε τὰ ἀργύρια ἔῤῥιψεν kv τῷ ναῷ, εἰ µετενόησεν, 
xo μὴ ἀπήγξατο. ἸΑλλ’ ἐπειδὴ ἁμετανόητος ἔμεινεν, 
διὰ τοῦτο αἰωνίως χολάζεται. Ἐἶδόν σου τὰ δάχρυα, 
καὶ ἀφῃχά σοι τὸ ἁμάρτημα. T Δαθὶδ δύο xaxà 
ἑργασαμένῳ, µοιχείαν χαὶ φόνον, συνεχώρησα, xal 
slc τὴν ἀρχαίαν τἆξιν τῆς προφητείας ἀνήγαγον) xal 
coi τῷ ἑάσαντι οἶχον, xal γυναῖχα, xa πλοῖον, τὸ 
ἓν ἁμάρτημα οὐ συγχωρῶ; Mh φοδηθῇς, Πέτρε, 
ἐγώ εἰμι ὁ εἰπών' Χαρὰ γίνεται ἐν οὐρανῷ ἐπὶ &vl 
dpapco tQ μεταγοοῦντι. Εγώ εἰμι ὁ εἰπών' Δεῦτεα 
πάντες οἱ χοπιῶντες xal πεφορτισµένοι, κἀγὼ 
ἀναπαύσω ὑμᾶς. Καλὺν ἣν καὶ τῷ Ἰούδᾳ, εἰ πρός 
µε ἀνέστρεψεν, χαὶ uh τῷ σχοινίῳ τῆς ἁγχόνης 
περιεπλάχη, xal ἑαυτὸν ἀπώλεσεν. Ἐγὼ γὰρ οὐδὲ 
χατηρασάµην αὐτὸν, μᾶλλον δὲ ὁμοίως τῶν ἅλλων 
xa τοὺς ἑχείνου πόδας ἔπλυνα, xaX τὸν ἄρτον αὑτῷ 
ἐπιδέδωχα, καὶ οὐδὲν αὐτῷ ἑνεχάλεσα, eU πως ἕλθοι 
εἰς µετάνοιαν, xat οὐχ Ἰδουλήθη. Διὰ τοῦτο aliove; 
χολάζεται. EU δὲ, µετανοήσας, μὴ φοθηθῇς ὀφθῆναί 
pot μετὰ πάντων. Διὰ τοῦτο ἀφῆκα τὰ ἑνενήχοντα 
ἑννέα πρόδατα, xaX ἐπὶ τὸ Bv ἕδραμον. Οὐχ ἠλάττω- 
cá σε, Πέτρε, τῆς χάριτος, ὅτι xai) σχιά σου ἰᾶσθαι 
ἔχει τοὺς ἀσθενεῖς, xal σουδάρια, xol σιµιχ/νθια 
διὰ coU φυγαδεύει τοὺς δαίμονας, xai ἡ ἀφὴ τῖς 
χειρός σου τὸν ἐκ γενετῆς χωλὸν πρόσδροµον ἄξει. 


ginta novem oves reliqui, atque ad unam cucurri. Non te, Petre, gratia minui. Nam et umbra tua in- 
firmis afferet medicinam, et sudaria et semicinctia dzdemones, tui gratia, in fugam agent, manusque tua 
contactus, eum qui a nativitate claudus est, cursui reddet idoneum. 


TIT. IV. — De iis qui ab agenda penitentia abhor- C 
feni. 


Prov. xxvi, 55. — «Qui operit jiniquitatem 
suain, non prosperabitur. » 

Jerem. vin, 4, 5. — « Hec dicit Dominus : Nun- 
quid qui cadit, non resurget? aut qui aversus est, 
mon revertetur? Quare ergo aversus est populus. 
iste aversione impudenti; οἱ detenti sunt in con- 
silio suo, et noluerunt reverti ? » 

Jerem. v, 5. — « Induraverunt facies suas supra 
petram, et noluerunt reverti. » 

Eccli. v, 4. — « Ne dixeris : Peccavi, et quid 
mihi accidit triste? Altissimus enim patiens est 
redditor. » 


Eccli. xvin, 92, — « Ne exspectes usque ad mor- D 


tem ut justiflceris. » 

Matth. v, 25, 26. — « Esto consentiens adver- 
sario tuo cito, dum es cum eo in via; ne forte 
tradat te adversarius judici, et in. carcerem con- 
jiciaris. Amen dico tibi, non exibis inde, donec 
reddas novissimum quadrantem. » 

S. Basilii. — Si bonum atque" utile est pecca- 
tum, o homo, ad extremum usque illud retine. 
Sin autem perpetranti perniciosum est, quid in 
exitiosis immoraris? Nemo bilem evomere quz- 
rens, ex mala atque intemperanti victus ratione 
cumulatiorem eam reddit. Purgare opera pretium 
est id quod corpori molestum cst, non autem inor- 


TITA. Δ’, — Περὶ τῶν μὴ μετανοούγτων. 


ς Ὁ ἐπιχαλύπτων ἀσέδειαν αὑτοῦ, οὐχ εὐοξωθή- 
Geta. 9 

« Τάδε λέγει Κύριος Mh ó πίπτων obx ἁνίσταται, 
ἡ ὁ ἀποστρέφων οὐκ ἐπιστρέφει; διὰ τί ἀπέστρεφεν 
ὁ λαὸς oU toc ἆἁποατροφὴν ἀναιδῆ, xa κατεχρατ/θη- 
σαν ἓν τῇ προαιρέσει αὐτῶν, καὶ οὐκ Ἠθέλησαν τοῦ 
ἐπιστρέψφαι; » 

« Ἑστερέωσαν τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὑπὲρ πέτραν, 
xa οὐκ ἠθέλησαν ἐπιστραφῆναι. » 

« Mf] εἴπῃς, Ἡμαρτον, καὶ sl µοι ἐγένετο; Ὅ γὰρ 
Κύριος µαχρόθυμός &ott. » 


« ΜΗ µείνῃς ἕως θανάτου δικαιωθῆναι. » 


« Ἴσθι εὐνοῶν τῷ ἀντιδίχῳ σου ταχὺ, ἕως ὅτου 
εἴ ἐν τῇ ὁδῷ μετ αὐτοῦ * μήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντί- 
διχος τῷ xmv], xai εἰς φυλαχὴν βληθἠσῃ. ᾽Αμὴν 
λέγω σοι, ob μὴ ἐξέλθῃς ἐχεῖθεν, ἕως οὗ ἀποδῷς τὸν 
ἔσχατον χοδράντην. » 

El μὲν xaXby ἡ ἁμαρτία, ἄνθρωπε, φύλασσε ταύ- 
την εἰς τέλος. El δὲ βλαθερὰ τῷ ποιοῦντι, τί Emt- 
μένεις τοῖς ὀλεθρίοις ; Οὐδεὶς χολην ἐμέσαι ζητῶν Ex 
πονηρᾶς καὶ ἀχολάστου διαίτης, πολυπλασίονα ταύ- 
την ἑαυτῷ συναθροίζει. Καθαίρειν προσἠχει τὸ λυ- 
ποῦν τὸ σῶμα, οὗ χατασχευάζειν τὴν νόσον μείζονα 


"τῆς δυνάμεως * Φαίνεται d) ναῦς µέχρι τίνος τὸ βάρος 











153 - 


SACRA PARALLELA. 


154 


τῶν ἀγωγίμων ὑφίαταται ' «b δὲ ὑπὲρ τοῦτο χατα- A bum valentiorem efficere. Navis mercium onus 


ῥαπτίζεται. Ὅρα µήποτε μείζονα ποιῄσας τὰ ἁμαρ- 
τματα τῆς ἀφέσεως, πρὸ τῶν ἐλπισθέντων λιμένων 
ὑκοστῇς *b ναυάγιο». "Opa. μὴ Ex ἐλπίδι τῆς ἆπο- 
λυτρώσεως πλῆθος χαχῶν ἑαυτῷ συλλεξάµενος, τὴν 
ἁμαρτίαν συναθροίσῃς, τῆς δὲ συγχωρήσεως ἀποτύ- 
xn: 


Καχία σωυπηθεῖσα, νόσος Ὀπουλός ἔστιν ἐν duy]. 
Ὡς οὖν οὐκ ἂν εἴποιμεν εὐεργέτην τὸν καταχλείοντα 
τῷ σώματι τὰ ὀλέθρια, ἀλλὰ μᾶλλον τὸν δι) ὀδύνης 
xai ἀμύξεως εἰς τὸ φανερὸν Ἑλκοντα, ὥστε διὰ τῆς 
τοῦ πάθους φανερώσεως εὔγνωστον ὑπάρξαι τὸν τρό- 
πον τῆς θεραπείας * οὕτω δήλον, ὅτι τὸ κρύπτειν 
ἁμαρτίαν, συγχατασχευάδειν ἐστὶ τῷ νοσοῦντι τὸν 


aliquo usque sufferre noscitur : at si supra mo- 
dum oneratur, subsidit. Cavesis ne, cum majora 
peccata commiseris, quam quibus ignosci debeat, 
ante speratos portus naufragium patiaris. Cave ne, 
dum liberationis et veniz spe vitiorum agmen tibi 
ipse aggeris, peccatum quidem cumules, veniam 
autem non assequaris. —— 

Ejusd. — Vitium silentio compressum , latens 
est morbus in anima. Quemadmodum igitur non 
eum de :groto bene mereri dixerimus, qui per- 
niciosos humores intra corpus claudit, verum 
illum potius qui per dolorem et laniatum eos in 
apertum trahit, ut ex morbi declaratione curatio- 
nis modus cognosci queat : eodem sane nodo 


θάνατον. Κέντρον γὰρ, φησὶ, τοῦ θανάτου ἡ ἆἅμαρ- Β peccatum occultare, zegrotanti mortem comparare 


τία. 


"Opa, ἄνθρωπε, µήποτέ σοι µεταµμελήσῃ τῶν 
χαχῶν βουλευμάτων, ὅτε ὄφελος τῆς µεταμελείας 
οὐδέν. 

Ἐπειδὴ ἐν τῷ σώματι ἡμάρτομεν, ὅτε παρεστή- 
σάμεν τὰ µέλη ἡμῶν δοῦλα τῇ ἁμαρτίᾳ εἰς τὴν 
ἀνομίαν, τῷ στόµατι ἑξομολογησώμεθα, τῷ αὐτῷ 
χεχρημένοι ὀργάνῳ πρὸς τὴν ἀνάλυσιν τῆς ἅμαρ: 
τίας. Ἑλοιδόρησας»; εὐλόγησον. Ἐπλεονέχτησας ; 
ἀπόδος. Ἐμέθυσας; νῄστευσον. Ἡλαζονεύσω; τα- 
πεινώθητι. Ἐφθόνησας» παραχάλεσον, Ἐφόνενσας, 
μαρτύρησον, 7| τὰ ἰσοδυναμοῦντα τῷ µαρτνρίῳ, διὰ 
τῆς ἐξομολωγήσεως τὸ σῶμα χάχωσον, καὶ τότε μετὰ 


τὴν ἐξομολόγησιν ἄξιος el Ev ψαλτηρίῳ δεχαχόρδῳ C 


Φάλλειν τῷ ci. 


O0 τὸ πεσεῖν χαλεπὺν, ἁλλὰ τὸν πεσόντα χεῖσθαι, 
χαὶ μὴ ἀνέστασθαι, ἐθελοχακοῦντα δὲ καὶ βλαχεύοντα 
τοῖς τῆς ἀπογνώσεως λογισμοῖς, τὴν τῆς προαιρέ- 
σέως ἐξεπιχρύπτειν ἀσθένειαν. 


dio) τῶν ἁμαρτανόντων λέγουσιν, Αἰσχύνης 


yum" πῶς δύναµαι προσελθεῖν τῷ θεῷ ; πῶς δύνα- 
μαι παραχαλέσαι αὐτόν ; διαθολικὴν νοσοῦντες εὐλά- 
θειαν. ᾿Απαῤῥησίαστος εἶ; διὰ τοῦτο πρόσελθε, ἵνα 
χτήσῃ παῤῥησίαν πολλήν. Mh) γὰρ ἄνθρωπός ἔστιν, 
ὁ µέλλων σοι Καταλλάντεσθαι; θεός ἐστιν, ὁ σοῦ 
μᾶλλον βουλόμενος ἁπαλλάδαι σε τῶν ἁμαρτιῶν. Ooy 
οὕτως σὺ τῆς ἀσφαλείας ἐπιθυμεῖς τὴς σεαντοῦ, ὡς 
ἐχεῖνος ἐφίεται τῆς σωτηρίας. 


Ὑυχὴ ἅπαξ ἁμαρτίας γευσαµένη, καὶ ἀναλγήτως 
διατιθεῖσα, πολλὴν παρέχει τῷ νοσήµατι τὴν προσ» 
θήχην. Ὥσπερ γὰρ σπινθὴρ, Σὰν φθάσῃ ἐπιλαθέσθαι 
τινὸς, πάντα λοιπὸν κατανέμεται ' οὕτω τῆς ἆμαρ- 
τίας ἡ φύσις, ἐπειδὰν τῶν τῆς doy e λογισμῶν ἔἐπι- 
λάδοιτο, xat μηδεὶς ᾗ ὁ σδέσων, χαλεπωτέρα λοιπὺν 
xai δυσχείρωλος Ὑίνεται, τῇ τῶν δευτέρων προσ- 
θήχη πρὺς μείζονα χαταφρόνησιν ὃπαιρομένη. Οὕτω 
Ἰοῦν πολλοὶ πολλάχις τὴν φλόγα τὴν παρὰ τὴν ἀρχὴν 
μὴ σδεννύοντες, εἰς μέγα ναυάγιον κατήντησαν. Mi 
ἔχουσα γὰρ tj ἁμαρτία τὸν εἰς τὸ πρόσω προθῆναι 


est. Stimulus enim mortis, inquit ille, peccatum 
est. 
Ejusd. — Cavesis, o homo, ne te malorum ho- 
rum consiliorum aliquando poeniteit, cum nihü 
jam utilitatis habitura sit poenitentia. 

Ejusd. — Quandoquidem in corpore pecesvi- 
mus, cum exhibuimus membra nostra serviro 
peccato ad iniquitatem, corpore quoque poeniten- 
tiam agamus, eodem organo ad eversionem pee- 
cati utentes. Convitiatus es? benedicentie stude, 
Ανατ indulsisti? redde. Conessator fuisti? je- 
juna. Arrogans exstitisti Τ fac te deprimas. Invidia 
laborasti? consolare. Caedem admisisti? martyrium 
6060. obeas : aut quod parem martyrio vim obti- 
nel, corpus per poenitentiam affligaa : ac tum post 
poenitentiam dignus eris qui in decacherdo psal. 
terio psallas Dco. 

S. Chrys. orat. 1 in. Theod. laps. cap. 5. — Non 
grave est labi, sed lapsum jacere, nec $e erigere : 
quin et per ignaviam ac mollitiem in desperationis 
cogitationibus voluntalis ου imbecillitatem oc- 
cultare. 

Ejusd. Hon. in parab. dec, mill. talent, — Mul 
eorum qui peccant, dicunt : Pudore plenus sum ; 
quonam modo propius ad Deum queam aecedere? 
quomedo eum rogare? Qua quidem in re diabolico 
quodam metu laborant. Fiducia cares? idcirco 
accede, ut ingentem fiduciam nanciscaris. Nuu 
enim homo est, quicum reconcilieris? Deus est, 
qui vehementius, quam tu, a peccatis te liberare 
cupit. Nec tu adeo securitatem tuam expetis, quau 
ille salutem tuam desiderat. 

Ejusd. — Anima. quz semel peccatum gustavit, 
nec ullo propterea dolore atlicitur, magnuin morbo 
incrementum affert. Velut enim scintilla, si ali- 
quid arripuerit, omnia jam depascitur ; sic peccati 
ea natura est ui ex quo animam invaserit, ac nemo 
est qui hoc exstinguat, gravior jam, minusque ex- 
pugnabilis efficiatur : utpote quod novorum pec- 
catorum accessione ad majorem contumacia et 
contemptum assurgat. Sic nempe multi plerum- 
que, dum exortam flammam non statim exstinsere, 
in grave naufragiuim inciderunt. Etenim pcccatum 


155 S. JOANNIS DAMASCENI . 156 
ubi nemo ulterius ipsum serpere prohibet, equo A χωλύοντα, ἵππῳ ἔοιχε τὸν χαλινὸν ἀποῤῥήξαντι, χαὶ 


simile est, qui sessorem, excusso freno, in praeceps 
agit. 

Justin. — Animus ad ea bona quibus excidit, 
vgre revocari potest, nec rursum facile a malis 
quibus assuevit, extrahi, 

S. Nili. — Si ob ea qux in divinam legem ad- 
misisti, tibi ipsi unquam succensere, et penitentie 
pharmacum adhibere voluisses, bonam fortasse de 
Lua salute spem animo concepissemus. At cum di- 
vinum metum prorsus contempseris, et ipsam 
quoque in Christum fidem abjeceris, satius fuisset 
ibi ex utero nunquam editum esse. 

S. Clement. — Extrema servitus est vitiis suc- 

cimnbere et manus dare; quemadmodum hzc vera 
demum libertas est illa superare. 
- S. Cyrilli. — Mortem 6ο, quia mibi acerba 
est. Gehennam timeo, quia sempiterna. Ignem ti- 
meo, quia nunquam exstínguitur. Tartarum timeo, 
quia caloris expers est. Tencbras timeo, quia luce 
vacant. Vermem timeo, quia non moritur. Angelos 
timeo, quia immisericordes sunt. Me miserum, 
qui te clamantem non audiverim, ac dicentem : 0 
anima, his tuis tandem sceleribus, et reliquis quae 
mihi exsecrationi sunt, finem impone! Me mise- 
rum, qui templum tuum corruperim, et Spiritum 
sanctum tuum contristaverim ! Domine, vera ju- 
dicia tua suut. Ob temporariam peccati oblecta- 
tionem sempiternis poenis excrucior. l'ropter car- 
nis voluptatem in ignem conjicior. Justum est Dei 
judicium. Docebar, nec animum attendebam. Te- 
stificabantur mihi, et ego irridebam. His consimi- 
libusque verbis aliquando uteris, o homo, si prius- 
quam te scelerum paeniteat, hinc 601 abreptus 
eris. O homo, vel gehennam time, vel fac ut re- 
gnum capessas. 


Fratres, qualem timorem, horroreih et angu- 
stiam persentire nobis necesse est exeunte anima 
de corpore! Presto siquidem contra nos est adver- 
sariarum virtutum exercitus ; principes, inquam, 
tenebrarum , rectores mundi nequitiz : principatus 
et potestates , ac velut in litis causa animam deti- 
nent, omnia ipsi peccata, qua ab prima xtate ad 
eam usque qua arrepta est , vel sciens, vel impru- 
dens admisit , objieientes. Astant igitur qui ipsam 
accusent. Quonam ergo in tremore animam tum 
versari pulas, quousque a justo judice de ipsius 
causa sit pronuntiatum ?* Quod si negligenter vi- 
xisse comperiatur, horrendam illam vocem est au- 
ditura : Tollutur impius , ne videat gloriam Dei (1sa. 
xxvi, 10). Tuncque eam dies irz, dies alfflictionis 
et angustiz , dies tenebrarum et caliginis, occu- 
pabit, atque exterioribus et sempiternis flaminis 
mancipalitur, quibas in perpetuam zternitatem 
punienda condemnabitur. ' 


TIT. V. — De ebriosis. 


111 Reg. xx , 16. — « Filius Ader bibebat , et te 
imulentus erat , ipse, et reges triginta duo, cium eo, 


τὸν ἀναδάτην χατακρημνίσαντι. 


Δυσαναθίδαστος fj juyh ἐπὶ ταῦτα, ἀφ' ὧν ὠλί- 
σθησε χαχῶν ' δυσεχθίδαστος τούτων τε ὧν συν- 
ειθίσθη χαχῶν. 

Ei μὲν σαυτόν ποτε ἠθέλησας µέμφασθαι ἐπὶ ταῖς 
ἀνομίαις, καὶ ἐξιάσασθαι τῷ φαρμάκῳ τῆς µετα- 
volac, τάχα ἂν χρηστὰς ἑλπίδας ἐθρέφαμεν ἐπὶ col. 
Ἐπειδὴ δὲ τελείως χατεφρόνησας τοῦ θείου φήδου, 
καὶ αὐτῆς κατέπτυσας τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως, 
Ρέλτιόν σοι ὑπῆρχεν, ἵνα μὴ ἐγεννήθης ἐκ Υα- 
στρός, 

Τὸ ὑποπεσεῖν καὶ παραχωρῆσαι τοῖς πάθεσιν, 
ἑσχάτη δουλεία, ὥσπερ ἀμέλει τὸ χρατεῖν τούτων 
ἐλευθερία µόνη. 

Φοβοῦμαι τὸν θάνατον, ὅτι πιχρός pol. ἐστι. Φο- 
δοῦμαι τὴν γέενναν, ὅτι αἰώνιός ἐστι: φοθοῦμαι τὸ 
πορ, ὅτι ἄσθεστόν ἐστι * φοδοῦμαι τὸν τάρταρον, ὅτι 
οὗ μετέχει θέρµης;' φοδοῦμαι τὸ σχότος, ὅτι ob 
μετέχει φωτός * φοδοῦμαι τὸν σχώληχα, ὅτι ἀτελεύ- 
τητός ἐστιν’ φοδοῦμαι τοὺς ἀγγέλους, ὅτι ἀνελεί- 
μονές elotv. Οἴμοι, ὅτι σοῦ βοῶντος οὖκ Άκουσα, xat 
λέγοντος * "à φυχῆ, παῦσαι τούτων τῶν µιασµάτων, 
xal πάντων τῶν παρ) ἐμοὶ βδελυγµάτων ! Οἴμοι, ὅτι 
τὸν vaóv σου ἔφθειρα, xal τὸ ἅγιόν σου Πνεῦμα ἑλύ- 
πησα. Κύριε, ἀληθινὰ τὰ χρίµατά σου’ διὰ πρόσχαι- 
pov ἁμαρτίας ἁπόλαυσιν ἀθάνατα βασανίζομαι» δι 
ἡδονῆς σαρχὸς τῷ πυρὶ παραδίἰδοµαι. Διχαία fj χρί- 


6 δις τοῦ Θεοῦ. Ἐδιδασχόμην, xai οὐ προσῆχον. Δι- 


D 


εμαρτύραντό poc, ἐγὼ δὲ κατεγέλων. Ταῦτα xol τὰ 
τοιαῦτα ἐρεῖς, ἐὰν προαναρτασθῇς τῆς πρὸς τὸν θεὸν 
µετανοίας. "Ανθρωπε, f| τὴν γέενναν φοδίθητι, f 
τῆς βασιλείας ἀντιποιήθητι. 


Αδελφοὶ, oTov φόδον, xaX τρόµον, xal ἀνάγχην 
ἔχομεν ἰδεῖν, ὅτε fj duyh τοῦ σώματος χωρίζεται. 
Παραγίνεται γὰρ ἐφ᾽ ἡμᾶς στρατιὰ χαὶ δύναµις τῶν 
ἑναντίων δυνάµεων, οἱ τοῦ σχότους ἄρχοντες, οἱ xo- 
σµοκράτορες τῆς πονηρίας, al ἀρχαὶ καὶ ἑξουσίαι, 
καὶ τρόπῳ τινὶ δίχης κατέχουσι τὴν Φυχὴν, ἐπιφέ- 
Ροντες πάντα αὐτῆς τὰ Ev γνώσει xal ἀγνοίᾳ ἅμαρ- 
τηµατα, ἀπὸ νεότητος ἕως fic κατελήφθη ἡἠλιχίας. 
Ἴστανται οὔνοί κατηγοροῦντες λοιπό». Ὁποῖον τρόµον 
δοχεῖς τὴν ψυχὴν ἔχειν ἓν τῇ ὥρᾳ ἑχείνῃ, ἕως οὗ ἡ 
κρίσις αὐτῆς ἀπόφασιν λάθῃ παρὰ τοῦ δικαἰου χρι- 
τοῦ; Ἐὰν εὑρεθῇ ἐν ἀμελείᾳ ζήσασα, ἀχούσει τὴν 
δεινοτάτην ἐκείνην φωνήν’ Ἀρθήτω ὁ ἀσεθὴς, Tra 
μὴ ἵδῃ τὴν δύξαν τοῦ Κυρίου. Τότε αὐτὴν κατα- 
λαμθάνει ἡμέρα ὀργῆς, ἡμέρα θλίψεως καὶ ἀνάγχτς, 
ἡμέρα σχότους xal γνόφου, παραδιδοµένην εἰς πὺρ 
ἐβώτερον καὶ) αἰώνιον πῦρ, ἐν dj καταχριθεῖσα εἰς 
αἰῶνας ἀἁπεράντους χολασθέσεται, 


TITA. E. —- Περὶ µεθυόντων. 
« Υἱὸς "Αδερ, πίνων, καὶ μεθύων, αὐτὸς xai βα- 
σιλεῖς τριάκοντα δύο συμθοηθοὶ µετ᾽ αὐτοῦ. Ἐξῆλθε 








157 SACRA PARALLELA. 158 
δὶ καὶ τὰ παιδάρια τῶν χωρῶν, xal ἔφυγε Σν- A qui ipsi auxilio erant, Exierunt autem provincia» 


pia. » 

« Mi; ἴσθι οἱνοπότης. Πᾶς γὰρ µέθυσος xai πορ- 
νοχόπης πτωχεύσει. ) 

« "Oc ἔστιν ἠδὺς Ev οἴνων διατριθαῖς, y τοῖς ἑαυ- 
του ὀχυρώμασι χαταλείψει ἀτιμίαν. » 


« Τίνι οὐαί; τίνι θόρυδος; civi χρίσεις; τίνι ἁηδίαι 
καὶ λέσχαι; τίνι συντρίµµατα διακενῆς; τίνι πελιδνοὶ 
οἱ ὀφθαλμοί: O0 τῶν ἐγχρονιζόντων Ev. οἴνοις; οὗ 
τῶν ἰχνευόντων, ποὺ πότοι γίνονται», Mh μεθύσχε- 
σθε olv, ἀλλ' ὁμιλεῖτε ἀνθρώποις διχαἰοις. Ἐὰν γὰρ 
εἷς Φιάλας xaX τὰ ποτήρια δῷς τοὺς ὀφθαλμούς σου, 
ὕστερον περιπατῄήσεις γυμνότερος ὑπαίθρου. » 


« Αγαθὸν πορευθῆναι εἰς οἴκον πένθους, ἃ πορεν: 
θῆναι εἰς o'xov πότου. » 

« Ἐχνήψατε, οἱ μεθύοντες ἁπὸ ol'vou, χαὶ χλαύσατε, 
πάντες οἱ πίνοντες οἶνον εἰς µέθην, ὅτι ἑξῆρται ἐκ 
toU στόματος ὑμῶν εὑὐφροσύνη xat χαρά. » 

« Οὐαὶ οἱ ἐγειρόμενοι τὸ πρωῖ, xal τὸ σίχερα 
διώχοντες, οἱ µένοντες τὸ ὀψέ. 'O γὰρ οἶνος αὑτοὺς 
συγχαύσει. Μετὰ γὰρ κιθάρας καὶ. ψαλτηρίου, xat 
τυµπάνων, xal αὑλῶν τὸν olyoy πίνουσι, τὰ δὲ ἔργα 
τοῦ θεοῦ οὐχ ἐμθλέπουσιν. » 

ε Ἐργότης µέθυσος οὐ πλουτισθήσεται. » 


ε Πιχρία ψυχῆς οἶνος πολύς. Πληθύνει µέθη θυμὸν 
ἄφρονος εἰς πρόσχοµµα, ἑλαττῶν ἰσχὺν, xal ποιῶν 
τραῦμα. » 

ε Ὀργὴ µεγάλη, γυνὴ µέθυσος. » 

« Προσέχετε ἑαυτοῖς, μήποτε βαρυνθῶσιν ὑμῶν αἱ 
χαρδίαι ἐν χραιπάλῃ, xa µέθῃ, xai µερίμναις βιω- 
τιχαῖς, xal αἰφνίδιος ὑμῖν (mot ἡ ἡμέρα ἐχείνη. 
Ὡς παγὶς γὰρ ἐπελεύσεται ἐπὶ πάντας τοὺς χαθ- 
ημένους ἐπὶ πρόσωπον τῆς γῆς. » 

« 'Q; ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν * 
ph ἓν χώµοις xal µέθαις, μὴ κοίταις xal ἁσελ- 
χείαις. 

Φύγωμεν µέθην, τὴν πάνδηµον πόρνην, τὴν &vat- 
σχυντίας μητέρα, τὴν φιλόγελων, τὴν µαινάδα, τὴν 
πρὸς πᾶσαν ἁἀσχημοσύνης ἰδέαν εὔχολον. Οὐ γὰρ 
ἐγγίνεταί τι τῶν ἀγαθῶν τῇ ὑπὸ µέθης σχοτισθείσῃ 
ψυχη. 

Μέθη ὁ αὐθαίρετός ἐστι δαίµων, ἐξ ἡδονῆς ταῖς 
φυχαῖς ἐντικτόμενος. Μέθη χαχίας µήτηρ, ἀρετῆς 
ἐναντίωσις. Τὸν ἀνδρεῖον δειλὸν ἁποδείχνυσι, τὸν 
σώφρονα ἀσελγη. Διχαιοσύνην οὐκ οἵδεν, φρόνησαιν 
ἀναιρεῖ ' χαὶ ὥσπερ ὕδωρ πολέμιόν ἐστι πυρὶ, οὔ- 
τως ἀἁμετρία οἴνου λογισμὸν κατααξέννυσιν. Διόπερ 
ὤχνουν τι λέγειν κατὰ µέθης, οὐχ ὥσπερ τινὸς µι- 
κροῦ χαχοῦ ἢ παροφθῆναι ἀξίου, ἆλλ᾽ ὡς οὐδὲν ὄφε- 
λος παρεχοµένου τοῦ λόγου. El γὰρ ὁ µεθύων παρα- 
φρονεῖ xai ἑσκότωται, εἰχή ῥαφῳδεῖ ὁ ἐπιπλήσσων 
τῷ uh ἀχούοντι. Τίσιν οὖν διαλεχθῶμεν, οἴπερ ὁ 
μὲν χρῄξων τῆς παραινέσεως, οὐκ ἀχούει τῶν λεγο- 
µένων, ὁ δὲ σώφρων xal νήφων οὐδὴν δεῖται τῆς ἐκ 
τοῦ λόγου βοηθείας, χαθαρεύων τοῦ πάθους; τί οὖν 


rum pueri , et fugit Syria. » 

Prov. xxii, 20. — « Ne sis potator vini. Omnis 
enim temulentus et scortator egestate laborabit. » 

Prov. xiu, 41. — « Qui delectatur in vini demo- 
rationibus, in munitionibus suis relinquet ignomi- 
niam. » 

Prov. xxui, 29-52. — « Cui v2? cui tumultus 
cui judicia ? cui molestiz et gerra? cui contritio- 
nes sine causa? cujus oculi lividi ? Nonne his qui 
commorantur in vino? nonne iis qui investigant 
ubinam compotationes sint ? Nolite inebriari vino, 
sed consuetudinem habetote cum viris justis. Si 
enim ad phialas et pocula dederis oculos tuos, 
postea ambulabis nudior loco subdiali. » 


D Eccli. vu, 2. — « Melius est ire in domum lu- 


ctus , quam in domum convivii. » 

Joel. 1, 5. — « Expergiscimini, ebrii a vino, et 
flete omnes qui bibitis vinum ad ebrietatem ; quo- 
niam ablata est ab ore vestro letitia et gaudium.» 

1sa. v, 11. — « Ve qui eonsurgitis mane, et 
siceram persequimini , qui moramini usque ad ve: 
speram. Vinum enim eos incendet. Nam cum ci- 
thara , et psalterio, et tympanis , et tibiis vinum 
bibunt : opera autem Dei non considerant. ϱ 

Eccli. Xia , 1.— « Operarius ebriosus non locu- 
pletabitur. » 

Eccli. xxxi, 58. — « Amaritudo anims vinum 
multum potatum. Muliiplicat ebrietas iram stulti : 
minuit vires , el vulnus infligit. » 

Eccli. xxvi , 44. — «lra magna, mulier ebriosa. » 

Luc. xi , 54. — « Attendite vobis ipsis, ne forte 
graventur corda vestra crapula , et ebrietate , et 
curis hujus vitz, et repentina vobis instet dies 
illa. Tanquam laqueus enim superveniet in omnes 
qui sedent super faciem terr. ? 

6092 Rom. χι, 15. — « Sicut in die honeste 
ambulemus, non in comessationibus et ebrieta- 
tibus , non in cubilibus et impudicitiis. » 

S. Basil. [οπι. 2 de jejun. — Temulentiam fu- 
giamus, publicam illam meretricem , impudentiz 
malrem , risus amantem, furibundam , ad omne 
intemperantiz genus facilem. Neque enim in ea 
anima cui ebrieias tenebras offuderit, ullum Lo- 


D num inesse possit. 


Ejusd. Hom. de ebriet. — Ebrietas sponte ac- 
citus demon est, quem voluptas parit in. anima. 
Ebrietas vitii mater est, virtutis adversaria. For- 
tem timidum reddit ; castum et temperantem , im- 
pudieum. Justitiam nescit, prudentiam de medio 
tollit : et quemadmodum aqua igni infesta est , sic 
inimodicus vini usus rationem exstinguil. Quocirca 
adversus ebrietatem orationem habere me piget : 
non quod leve quoddam nihilque faciendum 118- 
lum ipsa sit; sed quod nullam oratio nostra utili- 
tatem sit habitura. Nam cum is qui temulentus 
est, mentis errore et tenebris afficiatur, incassum 
verba fundit, qui non audientem objurgat. Ad 
quosnam igitur nobis sermo erit , si is qui 'aduio: 





159 


S. JOANNIS DAMASCENI 


nitione opus habet , ea cie dicuntur non audit ; Α χρήσοµαι τοῖς παροῦσιν, εἰ xaX 6 λόγος ἄχρηστος, 


qui autem sobrius et prudens est, sermonis auxilio 
nihil indiget, cum a morbo purus sit ? quonam 
modo cum hís qui hic adsunt agam , cum nee 
quidquau utilitatis sermo habeat, et in silentio dif- 
ficulias insit? Nunquid sollicitudinem deseremus ? 
At periculo incuria non caret. Adversus temulen- 
tos. verba faciam ? at mortuis auribus insonamus. 
Qua parte, o homo, brutis antecellis ? Non ratio- 
nis beneficio , quo a Creatore accepto , imperium 
in omnes res conditas adeptus eg ? Itaque qui ra- 
tionis usum per ebrietatem sibi sdimit, conipara- 
(us esi jumentis insipientibus , et similis factus. est 
dlis ( Psal. xvin , 15). Quinimo pecudibus quo- 
que brutiores vecordioresque illos dixero, qui te- 
mulentia laborant. Siquidem quadrupedes omnes 
animantes et bellum certa et definita tempora ha- 
bent, quibus ad venerem moveantur : quorum 
autem animus ebrietate correptus tenetur, et cor- 
pus calore preter naturam accito refertum est, 
hi quovis tempore el quavis hora ad impuros et 
obscenos complexus aguntur. Nec vero hzec rationis 
expertes illos duntaxat facit, verum et depravatis 
sensibus, temuleutum bominem quavis peeude de- 
teriorem reddit. Etenim quz fecus sic hallucina- 
tur, sicque przpostere audit , ut ebrius? annon qui 
ita sunt affecti, familiares suos ignorant, atque 
ad alienos plerumque tsnquar ad necessarios cur- 
runt ? Annon umbras szepe, non secus ac rivos et 
hiatus quosdam transiliunt? sed et sono ac stre- 
pitu velut agitati maris, aures eorum jmplentur, 
terraque ipsis in rectum assurgere, et montes cur- 
sitare in orbem videntur. Hi nonnunquam infinito 
risudiffluunt : nonnunquam rursus ita discruciantur 
el plorant , ut nulia ipsis consolatio afferri queat. 
Àc nunc quidem audaces sunt οἱ intrepidi, nune 
vero timidi et consternati. His et somni graves 
"sunt, depulsu difficiles, mortis vicini sunt : sed 
et vigilie somni stupidiores. Insomnii enim instar 
ipsis vita est; quippe qui ne vestem quidem la- 
beant, nec quod erastina die comedant, nihilo secius 
regnis potiuntur, exercilibus imperant, interim 
603 dum ebrii , urbes exstruunt , et pecunias elar- 
giuntur, Ejusinodi formis tantaque impostura fe; - 


καὶ 1j σιωπὴ ἄπορος; Παρείδωμεν τὴν ἐπιμέλειαν; 
'AAX ἐπιχίνδννος dj ἀμέλεια. Αλλὰ «φθέγξομαι 
κατὰ τῶν µεθυόντων» ἀλλ εἰς νεχρὰς ἀχολς 
ἐνηχουμεν. Τίνι διενήνοχας τῶν ἀλόγων, ἄνθριπε; 
οὐ τῇ δωρεᾷ τοῦ λόχου, ἣν λαθὼν παρὰ τοῦ χτίσαν- 
τός σε ἄρχων xoi χύριος ἑγένου πάσης τῆς κτί- 
σέως; 'O τοίνυν ἀφαιρούμενος ἑαυτοῦ τὴν φρόνησεν 
διὰ τῆς µέθης, παρασυγεθ.2ήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς 
ἀνοήτοις, καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς. Μᾶλλον δὴ xal τῶν 
βοσχηµάτων φαίην ἂν ἔγωχε ἁλογωτέρους τοὺς Ev 
τῇ µέθῃ, εἶπερ τὰ μὲν τετράποδα πάντα xol τὰ 
θηρία τεταγµένας ἔχει τὰς πρὸς τὰς µίξεις óppáz * 
ol δὲ ὑπὸ τῆς µέθης τὴν ψυχὴν χατεχόµενοι, xat τὸ 
copa τῆς παρὰ φύσιν θερµότητος ἀναπλήσαντες, 
πάντα χαιρὸν xai πᾶσαν ὥραν πρὸς τὰς ἀχαθάρτους 
xai ἀσχήμονας συμπλοχὰς ὀννελαύνονται. Καὶ οὗ 
τοῦτο µόνον τὴν ἁλογίαν αὐτοῖς ἐμποιεῖ, ἀλλά χαὶ 
τῇ τῶν αἱσθήσεων παρατροπῇ χείρονα παντὸς χτἠ- 
νους ἀποδείχνυσι τὸν µεθύοντα. Ποῖον γὰρ βόσχηµα 
οὕτω παραθλέπει, xat οὕτω παραχούει ὡς ὁ µεθύων ; 
οὐχὶ ἀγνοοῦσι μὲν τοὺς οἰχειαχοὺς, προστρέχουσι δὲ 
πολλάχις τοῖς ἀλλοτρίοις ὡς τοῖς συνῄθεσιν ; O0 τὰς 
σχιὰς διαπηδῶσι πολλάχις ὡς ὀχετοὺς xat φάραγ- 
γας; Ίχων δὲ αὐτοῖς καὶ Ψόφων, οἱονεὶ θαλάσσης 
χυμαινούσης, τὰ ὥτα πεπλήρωται: d) δὲ γη πρὸς τὸ 
ὅρθιον διανίστασθαι δοχεῖ, xat τὰ ὄρη ἐπιτρέχειν ἐν 
χύχλῳ. Οὗτοι ποτὲ μὲν γελῶσιν ἅπαυστα, ποτὲ δὲ 
ὁδυνῶνται xaX χλαίουσιν ἁπαρηγόρητα. Καὶ vov μὲν 


6 θρασεῖς εἰσι xal ἁπτόητοι, νῦν δὲ κατάφοδοι xal 


δειλο[. Τούτοις μὲν Όπνοι βαρεῖς, χαὶ δυσαναγωγοὶ, 
χαὶ φριχώδεις, χαὶ τῷ ὄντι θανάτῳ γείτονες, αἱ δὲ 
ἐγρηγόρσεις τῶν ὕπνων ἀναισθητότεραι. Ἐνύπνιον 
αὑτοῖς ἔστιν ὁ βίος of γε ἱμάτιον οὐκ ἔχοντες, οὐδὲ 
τί φάγωσιν εἰς τὴν αΌριον, βασιλεύουσι, χαὶ στρα- 
τοπέδων ἄρχουσιν ἓν τῇ µέθῃ, χαὶ πόλεις olxobo- 
μοῦσι, χαὶ χρήματα διανέµουσι. Τοιούτων Φφαντα- 
σιῶν, καὶ ἁπάτης τοσαύτης περιζέων, ὁ οἵνος τὰς 
καρδίας αὐτῶν πληροϊ. Ἕτεροι δὲ εἰς τὰ ἑναντία 
περιάγονται πάθη. Δνσέλπιδές εἰσι, xai χατηφεῖς, 
χαὶ ὀδυνηροὶ, xai δαχρυώδεις, xal φοθώδεις, xal 
εὐπτόητοι. Ὁ δαιμονιῶν ἑλεεινὺς, ὁ δὲ μεθύων τὰ 
αὐτὰ πάσχων, οὐδὲ τοῦ ἐλεεῖσθαι ἄξιος, αὐθαιρέτῳ 
δαίµονι προσπαλαίἰων. 


vescens vinum pectus ipsorum implet. Alii In contrarios affectus feruntur. Spei siquidem omms ex- 
pertes. sunt ; moesti , dolentes, lacrymis perfusi, formidolosi , et &d omnem strepitum trepidi. Qui a 
demone vezatur, hujus vicem omnes miserantur; qui 3utem ebrius est, cum in eadem calamitate 
sit, ne quidem uiisericordia dignus censetur, ut qui certamen cum damone habeat, quam sibi ul. 


fro acciverit. ΄ 


lbid. — Cui ve? cui tumultus? cui molestie D  Ttw οὖαί; τίνιθόρυδος; τίνι ἁπδίαι καὶ λέσχαι » 


ct gerra ? cui nulla. causa contritiones? cui lividi 
oeuli? annon iis qui in vino commorantur, et 
circumspiciunt compotationes ubi sint? Vg, 
luctuosa inclamatio egt : luctu porro digni sunt , 
qui ebrietati student , quoniam ebriosi regnum Dei 
non possidebunt ( 1 Cor. νι, 10). Tumultus autem, 
propter eam perturbationem, quam vinum animo 
οἱ cogitationiLus affert. Molesti& item , ob ructus 
ei vapores quos bibendi voluptas movet. Horum 


τίνι συντρίµµατα διαχενῆς ; τίνος πελιδνὸς ὁ ὀφθαλ- 
póq ; οὐ τῶν ἐγχρονιζόντων ἓν οἴνοις, xal τῶν χατα- 
σχοπουµένων ποῦ πότοι γίνονται; Τὸ οὐαὶ θρηνῶ- 
δές ἐστιν ἐπίφθεγμα": θρήνου δὲ ἄξιοι οἱ µεθύοντες, 
δίοτι μέθυσοι βασιώείαν Θεοῦ οὗ κ.ηρογομήσου- 
συ’. θόρυόος δὲ, διὰ τοῦ ofvou ταραχὴν ἐγγινομένην 
τοῖς λογισμοῖς, xaX ἁηδίαι , διὰ τὰς πιχρὰς τῆς Ex 
τοῦ πιεῖν ἡδονης ἀναδόσεις. Τούτων γὰρ δεσμοῦνται 
μὲν οἱ πόδες, δεσμοῦντα: δὲ αἱ χεῖρες ix ov ἐπι- 


160 . 


161 


SACRA PARALLELA. 


482 


πεμποµένων αὐτοῖς ἕχ τῆς µέθης ῥευμάτων' xat πρὸ A enim, propter eas defluxiones quas ipsis ebrie- 


τούτων τῶν παθῶν παρ) αὐτὸν τὸν χαιρὸν τοῦ τί- 
νειν τὰ τῶν φρενιτικῶν αὐτοῖς συνεισπίπτει πάθη. 
Ὅταν γὰρ πλήρεις αἱ µένιγγες γίνωνταιτῆς αἰθάλης, 
ἣν ὁ οἵνος ἐξατμιζόμενος ἀναφέρει, βάλλεται μὲν 
ὀδύναις ἀφορήτοις ἡ κεφαλή: µένειν δὲ ὀρθὴ ἐπὶ τῶν 
ὤμων μὴ δυναµένη, ἄλλοτε &z' ἄλληλα χαταπίπτει, 
τοῖς σπονδύλοις ἑνολισθαίνουσα. Αλλὰ «[c εἶποι 
ταντα τοῖς οἰνοπλήχτοις, χαρηδαροῦσι γὰρ. Ex τῆς 
Χραιπάλης, νυστάζουσι, χασμῶνται, ἀχλὺν βλέπου- 
σεν, ναυτιῶσιν. Διὰ τοῦτο οὐχ ἀχούουσι τῶν διδασχά- 
λων πολλαχόθεν αὐτοῖς ἐχδοώντων. Mi μεθύσκχεσθε 
οἵνῳ, ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία. Ἐντεῦθεν οἱ τρόμοι xol 
αἱ ἀσθένειαι, χοπτοµένου αὑτοῖς τοῦ πνεύματος 
ὑπὸ τῆς ἀμετρίας τοῦ οἵνου, xal τῶν νεύρων λυο- 
µένων, ὁ χλόνος τῷ σύμπαντι ὄγχῳ τοῦ σώματος 
ἐπιγίνεται. Τί τὴν κατάραν τοῦ Κάῑν ἐπὶ σαυτὸν 
ἐπισπᾶσαι, τρέµων xal περιφερόµενος διὰ παντὸς 
τοῦ βίου ; µέχρι πότε οἶνος; µέχρι τίνος µέθη; χιν- 
δυνεύεις λοιπὺν βόρθορος εἶναι ἀντὶ ἀνθρώπου * 
οὕτως ὅλως ἀνεμίχθης τῷ οἵνῳ, xal συγχατεσάπης 
αὐτῷ ἐκ τῆς καθημερινῆς χραιπάλης, οἴνου ἀπόζων, 
xai τούτου διεφθαρµένου. 
pro homine conum Β49: adeo te vino prorsus 
nem ex eo contraxisli , vinum redolens fetidum 
Οἰκέτης δραπετεύει δεσπότην τύπτοντα, σὺ δὲ πα- 
ραμένεις τῷ otv. χαθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν τὴν κεφαλήν 
cou τύὐπτοντά. Μέτρον ἄριστον τῆς τοῦ olvou χρή- 
σεως, 7| χρεία τοῦ σώματο;. Ἐὰν δὲ fto τῶν 
ὅρων γένη, Ἶξεις αΌριον χαρηδαρῶν, χασμώμενος, 
ἱλιγχιῶν, σεσηπότος olvou ἀπόζων. Πάντα σοι πᾶ- 
Ριφἑρεσθαι, πάντα δονεῖσθαι δόξει. 


Oba τοῖς χακῶς τῷ καλῷ κεχρηµένοις. Mh ψέξῃης 
τὸν οἶνον, ἀλλὰ τοῖς ὑπὲρ τὸ μέτρο» πίνουσιν. Βαθεῖα 
1| θάλασσα - ἀλλ' ὁ χολυμθητὴς τοσοῦτον χατέρχετα:, 
ὕσον xal ἀνελθεῖν δύναται. El δὲ ὑπὲρ τὸ μέτρον 
χατέλθῃ, ph δυνάµενος διανῄξασθαι, ταχέως &vav- 
ἀγησεν. Ox αἰτία ἡ θάλασσα, ἀλλ’ ἡ τοῦ κολυ μόητοῦ 
ἄπληστος γνώμη’ οὕτως χαὶ ἐπὶ τοῦ οἴνου, οὐχ ὁ 
οἶνος αἴτιος, ἀλλ᾽ ὁ ὑπὲρ τὸ µέτρον χρώµενος, 


Ἐλεεινὸν θέαµα Χριστιανῶν ὀφθαλμοῖς, &vhp 


tas immittit, pedes et manus ceu vinculis qui- 
busdam constringuntur. Atque adeo anle has af- 
fectiones , eo ipso tempore quo comnpotant, ea- 
dem ipsis que phreneticis accidunt. Nam cum 
cerebri membrane ea fuligine quam vinum, dum 
evaporatur, sursum affert, plenz sunt, intolerando 
quodam dolore caput afficitur, cumque rectum 
super humeros stare nequeat, modo in hanc, modo 
in illam partem concidit, atque in vertebras illabi- 
tur. Quid vero isthaec ebriosis hominibus comme- 
morare attinet? vertigine quippe ex crapula la- 
borant , dormitant , oscitant , caliginem cernunt, 
nauseant. Eam ob causam  magisiros in. aures 
ipsorum clamantes non audiunt : Nolite inebriari 
vino, in quo est luxuria (Ephes. v, 18). Hinc 
rursum remores imbecillitatesque. Iutercluso 
enim ipsis spiritu ob immodicum vini usum, 
nervisque dissolutis, hinc fit ut trepidatio in 
universa corporia mole oriatur. Cur tibi maledi- 
cionem Cain accersis, tremens per omne tem- 
pus vit:e. circumactus ? quousque tandem. vinum? 
quousque temulentia? eo in periculo versaris, ut 


admiscuisti , quotidianaque crapula , una  putredi- 
et corruptum. 


Ejusd. Hom.1 de jejun. — Servus herum se 
verberantem fugit : tu vero cum vino , quod nullo 
non die caput tuum ferit , permanes. Vino utendi 
optima ratio est necessitas corporis. Quod si fl- 
nes ercesseris, crastino die capitis gravedine 
affectus redibis oscitans, vertigine correptus, 
Butidumque vinum redolens. Cuncta tibi circum- 
agi , cuncta titubari videbuntur. 

Ejusd. — Vw illis qui re bona abutuntur! Ne 
vinum vituperes; sed eos qui preter irodum 
bibunt. Profundum est mare: at urinator tan- 
tumdem descendit, quantum possit inde reverti. 
Quod si ultra modum descenderit, ut enataudi 
potestas non sit, confestim mergitur, Cujus rei 
causa mare non est, sed, immodica naltantis cu- 
piditas. Eodem modo in vino se res babet: non 
enim vinum in culpa est; sed qui, prater quam 
satis sit, eo utitur. 

Ejusd. Hom. de ebriosis. — Miserandum sanc 


ἀχμάζων καθ) «ἡλιχίαν, σφριγῶν τῷ σώματι, στρα- D Christianorum oculis spectaculum 604 est, cum 


Τιωτικοῖς χαταλόγοις Eympémwv, φοράδην οἴκαδε 
χοµιζόµενος, μὴ δυνάµενος ὀρθοῦσθαι, μηδὲ τοῖς 
ἰδίοις ποσὶν ἐπιθῆναι. ᾿Αν]ρ φοδερὸς ὀφείλων εἶναι 
vol; πολεμίοις, γέλωτός ἐστιν ἀφορμὴ τοῖς κατ 
ἀγορὰν παιδίοις' ἄνευ σιδήρου χαταθέθληται, ἄνευ 
πολεμίων πεφόνευται. ᾽Ανὴρ ὀπλίτης αὐτὸ τῆς ἡλι- 
χίας ἄγων τὸ ἄνθος, ofvou γέγονε παρανάλωµα, xal 
ἔτλιμος παθεῖν παρὰ τοῖς ἐχθροῖς, ὅσα βούλονται. 
ἨΜέθη λογισμῶν ὄλεθρος ἰσχύος, διαφθορὰ, γηρας 
ἄωρον, ὁλιγοχρόνιος θάνατος. Τί γὰρ ἄλλο εἰσὶν οἱ 
μεθύοντες, f| τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνῶν; ὀφθαλμοὺς 
ἔχουσι, χαὶ οὐ βλέπουσιν - ὦτα ἔχουσι, xal οὐχ ἀχού- 
00σιν * χεῖρες παραλέλννται, πόδες ἀπενεχρώθησαν. 
Tic ὁ ταῦτα ἐπιθουλεύσας; tl; ὁ τούτων τῶν χαχῶν 


vir florenti είς el vegelo curpore, militari 
gradu illustris, domum aliena opera deportatur, 
ceu qui nec se erigere, nec suis incedere pedi- 
hus queat. lta is qui hostibus terrori esse debeat, 
circumforaneis pueris risum movet; sine ferro 
prostratus jacet, absque hostibus obtruncatus. 
Vir militaris in ipso statis flore est assumptus , 
paratus ea pati quie hostium libido tulerit. Ebrie- 
las rationis exitium est, roboris labes el cor- 
ruptela, prematura senectus, mors brevis. Ec- 
quid enim aliud sunt temulenli, nisi gentium 
simulacra? oculos babent , nec vident : aures ha- 
bent, nec audiunt : manus dissoluta $unL, pedes 
emortui. Quisnam has insidias struxit? quis Ίου 





163 


S. JOANNIS DAMASCENI 


164 


m2la conflavit? quis vobis pharmacum furoris A αἴτιος; τίς ὁ τίς µανίας ὑμῖν τὸ φάρμακον ἐγχερά- 


temperavit? Pezlium, ο homo, ex convivio feci- 
sti. Adolescentes ejicis, qui tanquam acceptis in 
bello vulneribus manu duceris. Juvenilis statis 
vigorem vino ezxstinxisti, Átque ad cenam qui- 
dem velut amicum invitas ; mortuum vero ejicis, 
exstincta ipsius vita. Cum autem mero saturi esse 
existimantur, tunc bibendi initium faciunt, et in 
morem pecudum bibunt. Progrediente enim jam 
longius potu, accedit ad eos adolescens quidam , 
ingentem refrigerati vini phialam gestans, atque 
in medio staus, quam convivis potionem per 
canales obliquos distribuit, quo «quis partibus 
una perbaeclentur, ne quisquam alium bibendo 
superet. Miserum ventrem tuum, quaso, respice, 
el vasculi vinum recipientis amplitudinem cogno - 
6068, nempe quod unius vole duntaxat concavi- 
tatem habeat. Neque id spectes quando canalem 
exhauseris : sed hoc considera, ventrem tuum 
jamdudum plenum esse. Propterea vs qui con- 
surgunt mane ad ebrietatem sectandam usque ad 
vesperam (1sa. v, 11), et diem totum bibendo 
transiguut! Vinum enim eos exurit : quoniam 
calor ille, quem caro ex vino coutrahit, ignea 
liostis tela exsuscitat. Enimvero vinum deinergit 
mentem ; perturbationes vero et voluptates velut 
examen quoddam apum excitat. Quisn:m enim 
equorum currus excusso auriga usque adeo te- 
mere fertur? que navis remoto gubernatore flu- 
ctibus ut sors tulerit, sic jactatur, uL non sit ho- 
mine ebrio tutior? ex hujusmodi malis effectum 
est ut viri ae mulieres, communibus choreis 
institutis, et vinolento dzmoni aniuabus suis 
mancipads, vitiorum sese cuspidibus (invicem 
sauciarint. Risus ab utrisque , obscen: cantilenz, 
gestus meretricii , ad libidinosam petulantiam ex- 
stimulantes, BHides, dic amabo, cum ob ea quae 
praecesserunt, lacrymas fundere et ingemiscere 
oportest. Meretricias cantilenas personas, abje- 
clis psalmis οἱ hyinnis quos edoctus es. Pedes 
agitas, et furiose saltas, et inconcinne choros du- 
cis : cum contra ad Numinis adorationem genua 
flectere oporteat. Ὀίτας potius deplorem, puel- 
lasne innuplas, an eas quz matrimonii jugo te- 
nentur? nam et ille amissa virginitate redeunt, 
et istae pudicitiam maritis non retulerunt, Quam- 
vis enim fortasse nonnulle corpore peccatum 
effugerint, at certe animo labem exceperunt. ld 
quád etiam de masculis dictum sit. Male vidit, 
male conspecta est. Qui aspexerit mulierem ad con- 
cupiscendam G0 eam, jam machatus est eam in 
corde suo (Μαι. v, 28). Si fortuiti congressus 
jis qui feminas curiose contuentur, tantum peri- 
culi conflant; qui consulto eo pergunt ut mulie- 
res prae temulentía 9660 indecore gereutes, et ad 
dissolutionem compositas, carminaque lasciva 
cantillantes videant , quie vel duntaxat audita, 
omne libidinis estrum impudicis hominibus ciere 
queant, quid tandem dicturi, aul quid excusandi 


σας; "Ανθρωπε, παράταξιν ἑποίησας τὸ συµπό- 
σιον. Ἐχδάλλεις τοὺς νεανίσκους, χειραγωγούμε- 
νος ὡς τραυματίας ἀπὸ πολέμου, Ἑνέκρωσας τὴν 
ἀχμὴν τῆς νεότητος ἀπὸ olyou. Καὶ χαλεῖς μὲν ὡς 
φίλον ἐπὶ τὸ δεῖπνον, ἑχθάλλεις δὲ νεχρὸν, οἵνῳ τὴν 
ξωὴν αὐτοῦ χατασθέσας. "Όταν νομισθῶσι διαχοαρεῖς 
εἶναι τοῦ οἴνου, τότε τοῦ πίνειν ἄρχονται, καὶ πί- 


νουσι τῷ τῶν κτηνῶν τρόπφ. Προϊόντος γὰρ $5t 


τοῦ πότου, ἐπεισέρχεταί τις αὑτοῖς νεανίας, φιάλην 
ἔχων εὐμεγέθη οἴνου χατεφυγµένου, xa στὰς εἰς 
τὸ μέσον, διὰ σχολιῶν σωλήνων ἴσον τοῖς συµπόταις 
διανέµει τὸν olvov, ἵνα κατ ἰσομοιρίαν ἀλλῆλοις 
συνασελγαίνωσι, xai µηδένα ὑπερθάλλειν ἐν τῷ 
πίνὲιν τὸν ἕτερον. Κατάκυφόν σου πρὸς τὴν ἁθλίαν 
Υαστέρα, xal χατάµαθε τοῦ ὑποδεχομένου ἀγγείου 
τὸ μέγεθος, ὅτι μιᾶς κοτύλης ἔχει κοιλότητα. Mh 
πρὸς οἰνοχόην ἀφόρα, πότε χενώσῃς, ἀλλά πρὸς τὴν 
σεαυτοῦ χοιλίαν, ὅτι πάλαι πεπλῥρωται. Διὰ τοῦτο 
οὖαὶ οἱ ἐγειρόμενοι τὸ πρωῖ, xa τὸ σίχερα δ.ώ- 
Χοντες * οἱ µένοντες τὸ ὀψὰ, καὶ διημερεύοντες ἓν 
τῇ μέθη. 'O γὰρ οἵνος αὐτοὺς συγχαύσει, διότι τὸ 
ἐχ τοῦ οἵνου θερμὸν ἐγγινόμενον τῇ σαρχὶ, ἕξαμμα 
γίνεται τῶν πεπυρωµένων βελῶν τοῦ ἐχθροῦ. Τὸν 
μὲν γὰρ λογισμὸν χαὶ τὸν νοῦν ὁ οἶνος χαταδαπτίζει, 
τὰ δὲ πάθη xai τὰς ἡδονὰς ὥσπερ τι; σμῆνος µε- 
λισσῶν ἑπεγείρει. Ποῖον γὰρ ἅρμα πώλων οὕτως 
ἁτάχτως φέρεται ἁποθαλὸν τὸν ἡνίοχον ; ποῖον δε 
πλοῖον ἀκυθέρνητον ὑπὸ τῶν χυµάτων Gg ἂν τύχοι 


C φερόμενον, οὐχὶ ἀσφαλέστερόν ἐστι τοῦ µεθύοντος ; 


'Amb τοιούτων χαχῶν ἄνδρες χαὶ γυναῖχες χοινοὺς 
συστησάµενοι χοροὺς, δαίµονι οἰνηρῷ τὰς φυχὰς 
παραδόντες, ἀλλίλους ταῖς ἀχίσι τῶν παθῶν ἀντ- 
ετίτρωσχον. ἡΓΤέλωτες παρ) ἁμφοτέρων, ἅσματα 
αἰσχρὰ, σχήματα πορνικὰ ἑρεθίζοντα πρὸς ἀσέλ- 
γειαν. Γελᾷς, εἰπέ pot, δαχρύειν fov xal ατένειν 
ἐπὶ τοῖς φθάσασιν * ἄσματα πόρνης φθέγΥῃ, ἐχθαλὼν 
τοὺς Ψαλμοὺς xaX τοὺς ὄμνους, οὓς ἐδιδάχθης. Κινεῖς 
πόδας, καὶ ἑξάλλῃ ἐμμανῶς, xal χορεύεις &yópsuta * 
δέων τὰ Ὑόνατα χάµπτειν πρὺς τὰς προσχυ»ήσεις, 
Tívag ὀδύρομαι ; τὰς χόρας τὰς ἀπειρογάμους, fi 
τὰς ἓν τῷ QuyQ τοῦ γάμου κατεχοµένας; αἱ μὲν 
Y&p ἐπανῆλθον τὴν παρθενίαν οὐχ ἔχουσαι αἱ δὲ 
τὴν σωφροσύνην τοῖς ἀνδράσιν οὐχ ἐπανήγαγον. Fi 


D Y&p πού τινες xaX σώματι τὴν ἁμαρτίαν διέφυγον, 


ἀλλὰ πάντως γε ταῖς ψυχαῖς τὴν φθορὰν ἀπεδέξαντο. 
Ταῦτά µοι χαὶ περὶ τῶν ἀῤῥένων εἱρήσθω. Εἰδε 
χαχῶς, ἐθεάθη χαχῶς. 'O ἐμόδαέψας γυναικὶ πρὸς 
τὸ ἐπιθυμῆσαι, ἤδη ἐμοιχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ xap- 
δίᾳ αὑτοῦ. Ei αἱ ἀπὺ ταντοµάτου αυντυχίαι τοῖς 
περιέργως χατασχοποῦσιν τοσοῦτον ἔχουσι χίνδυνον, 
αἱ δὲ xav ἐπιτήδευσιν ἁπαντήαεις, ὥατε ἰδεῖν vu- 
ναῖχκας ἀσχημονούσας ὑπὸ τῆς µέθης, xat χατασχη- 
µατιζομένας πρὺς ἔχλυσιν, καὶ µέλη τεθρυμμένα 
ἁδούσας, δυνάµενα, xal µόνον ἀκουσθέντα, πάντα 
οἵστρον ἡδονῆς ἑμποιῆσαι τοῖς ἀχολάστοις, τί ἐρου- 
σιν, ἡ τί ἁπολογήσονται; Οὐχ ὡς διὰ τοῦτο ἐμόλέ- 
ψαντες, ἵνα τὰς ἐπιθυμίας ἐγείρωσιν; Οὐκοῦν ὑπάν 
δικοί εἰσι χατὰ τὴν ἁπαραίτητον ἀπόφασιν τοῦ 














165 


SACRA PARALLELA. 


166 


Κυρίου τῷ xpluat τῆς µοιχείας. IIo: ἡμᾶς ἡ Πεν- A sui causa sunt allaturi ? Annon hzc ipsis prospi- 


τηκοστὴ ὑποδέξεται, οὕτω τοῦ Πάσχα καθυθρισθέν- 
τους Ἡ Πεντηχοστὴ τοῦ Πνεύματος ἔσχε τοῦ ἁγίου 
«ἣν ὀναργη xai πᾶσι γνωρίµην ἐπιδημίαν, σὺ δὲ 
προλαθὼν σεαυτὸν οἰχητήριον τοῦ ἀντιχειμένου 
ἐποίησας πνεύματι, καὶ γέγονας ναὺς εἰδώλων ἀντὶ 
τοῦ γενέσθαι ναὺς Θεοῦ διὰ τῆς ἑνοικήσεως τοῦ 
ἁγίον Πνεύματος. Ἐπεσπάσω τὴν ἀρὰν τοῦ προ- 
φήτου τοῦ εἰπόντος ix προσώπου τοῦ θεοῦ, ὅτι 
Στρέγω τὰς ἑορτὰς αὐτῶν εἰς πάνθος. Hog τῶν 
οἰκετῶν ἄρξεσθε, οἱ δουλεύοντες ἐπιθυμίαις ἀνοήτοις 
καὶ βλαθεραῖς ὡς ἀνδράποδα ; πῶς τοὺς παΐδας νου- 
θετεῖτε, ἀνουθέτητον ζωὴἣν xal ἁδιάταχτον ζῶντες ; 
Τί οὖν ; &v τούτοις ὑμᾶς χαταλείπω»; ᾽Αλλὰ φοθοῦμαι. 
Νηστεία τὴν µέθην θεραπευσάτω, Ψαλμός τὴν αἰσχρὰν 


eiendarum feminarum causa fuit, uti libidinis 
flammati excitarent? Ac proinde, secundum irre- 
fragabilem Domini sententiam, 2 adulterii pone 
obnoxii sunt. Quonam modo nos Pentecoste ex- 
ceptura est, Paschate ita contumeliis affecto? 
l'entecoste Spiritus sancli manifestum et omnibus 
cognitum adventum habuit; tu vero anteverteus, 
adversarii spiritus teipsum domicilium effecisti : 
ac pro eo quod per. Spiritus sancli inhabitationem 
teipplum Dei esse debebas, idolorum factus es 
templum. linprecationemn. prophete (bi accersi- 
visti , ex Domini persona dicentis : Convertam in 
luctum festivitates eorum ( Amos viu, 10). Quonain 
pacto servis vestris imperabitis, cum ipsi manci- 


µελῳδίαν * δάχρυον γενέσθω τοῦ γέλωτος ἵαμα * ἀντὶ B piorum instar stultis et perniciosis cupiditatibus 


τῆς ὀρχήσεως τὸ yóvu χλινέσθω” ἀντὶ τοῦ xpótou 
τῶν χειρῶν τὸ στῆθος τυπτέσθω * ἀντὶ τοῦ χόσμου 
τῆς ἑαθῆτος ἡ ταπείνωσις, "Eri πᾶσιν fj ἑλεημο- 
σύνη ἐξαγοραζέτω σε ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας. Λυτρὸν γὰρ 
drópóc à ἴδιος x Aovtoc. 


serviatis? quonam pacto filios  cominonebitis, 
cum ipsi consilii expertem, et. incompositam vi- 
tain agatis? Quid igitur? in hoc statu nos reliu- 
quam? At metuo. Jejunium plane ebrietatem , 
psalmus obscenag cantilenas curet : laerynis risus 


medicina sint: pro saltatione, flectatur genu: pro manuum plausu pectus tundatur: pro vwesti- 


bus ornamento humilitas suscipiatur. Super omnia eleemosyna {9 a peccatis liberet. 


Redemptio 


quippe viri, inquit Scriptura, proprie ipsius divitio eunt ( Prov. xui, 8). 


Μέθη Kóptov οὐχ ὑποδέχεται, Πνεῦμα ἅγιον ἁπο- 
διώχει. Καπνὺς μὲν γὰρ φυγαδεύει µελίσσας, χα- 
ρίσματα δὲ πνευματιχὰ ἀποδιώχει χραιπάλη. --- 
Μέθη ἁθεότητός ἔστιν ἀρχὴ, σχότωσις οὖσα τοῦ 
ἡγεμονιχοῦ, δι οὗ μάλιστα θεὺς ἐπιγινώσχεσθαι 
πέφυχεν. bi 

Τὸν νηστεύοντα ἔσω τῶν ἱερῶν περιθόλων παραδέ- 


Ejusd. orat, 4 De jejun. — Ebrietas l'ominum 
non suscipit, Spiritum sanetum propulsat,. Vt 
enim fumus apes in fugam vertit, sic crapula spi- 
ritualia dona pellit, — Ebrietas inipietatis origo 
est, qua principein animi partem; a qua potissi- 
mum Deus agnoscitur, caligine offundat. 

Ejusd. Ποπ. 2 De jejun. — Jejunantem Dowi- 


χεται ὁ Κύριος * τὸν κραιπαλοῦντα ὡς βέδηλον xaX C nus intra sacrosancta septa admittit : eum autem 


ἀνίερον οὗ προσίεται. 'Eàv γὰρ ἕλθης αὕριον οἴνου 
ἀπόξων, χαὶ τούτου σεσηπότος, πῶς εἰς νηστείαν τὴν 
χραιπάλην λογίσομαι; μὴ γὰρ ὅτι πρόσφατον οὐχ 
ἐνεχέω τὸν ἄχρατον, ἁλλ᾽ ὅτι οὐ καθαρεύεις οἴνου, 
τ.ῦτο λογίζου. Ποῦ σε τάξω:; iv τοῖς µεθύουσιν, 
ἡ ἐν τοῖς νηστεύουσιν; ᾽Αμϕισθητήσιμος eT τῇ µέθῃ, 
ὥσπερ ἀνδράποδον. Εὐθὺς ἡ πρώτη τῶν νηστειῶν 
ἄλογός σοι γενῄήσεται, διὰ τὸ ἐναποχεῖσθαι τῆς µέ- 
θης τὰ λείψανα. El. µεθύων ἔρχη πρὸς τὴν νηστείαν, 
τί σοι τὸ ὄφελος; εἰ γὰρ ἀποχλείει σε τῆς βασιλείας 
ἡ μέθη, ποῦ σοι λοιπὸν χρήσιμον τὸ νηστεύειν; 


qui temulentize addictus est, uti profanum et im- 
purum rejicit, Nam si die crastino vinum, idque 
corruptum, redolens accesseris, quonam modo 
crapulam pro jejunio ducam? neque enim hoc te- 
cum reputes, quod merum nunc non hauscris, 
verum quoda vino minime purus sis. Ubi te 
collocabo? inter ebrios, an inter jejunantes? Du- 
bium te velut mancipium ebrietaa reddit. Statim 
primus jejuniorum dies expungendus tibi erit, 
cum ebrietatis reliquie in te adliuc hzreant. Si 
ehrius ad jejunandum accedis, quidnam hinc 


lueri referes? nam cum ebrietas aditam tibi ad regnum przcludat , quorsum jam utile tibi fuerit 


jejunare? 


Toig &v µέθῃ xat ἀχολασίᾳ βιοῦσιν fj ἡμέρα πρὸς D — S. Chrysost. — lis qui in vino et intemperantia 


τῆς νυχτὸς µεταστρέφεται el; axótoc, οὗ τοῦ ἡλίου 
αδεννυµένου, ἁλλὰ τῆς ἐχείνων διανοίας σκχοτιζο- 
µένης τῇ µέθῃ.. 

Αγνοεῖς, ὄτιπερ ὁ τοῖς δούλοις τοῦ θεοῦ ἑἐμ- 
παροινῶν, εἰς αὐτὸν τὸν Χριατὸν ἁμαρτάνει, καὶ 
τιμωρίας αἱωνίου ἔνοχον ἑαυτὸν χαθίστησιν;, 


Ὅ τὸν µεθύοντα ἐπιχειρῶν νουθετεῖν, εἰ &pa 
ὠφελήσει ; ' 

ΕΙπειθαρχεῖς τῷ θείῳ ᾽Αποστόλῳ διαῤῥέδην βοῶντι, 
ὅτι Μέθυσοι οὐδαμῶς τεύξονται οὐρανῶν βασι- 
«είας, φεῦγε τὴν ἑπάρατον μέθη». 


vitam agunt , dies in noctis caliginem inimutatur, 
non exstincto sole, sed sensu ipsorum ebrietate 
obecurato. | 

Àn nescis quod qui Dei servis per temulen- 
tiam injuriam infert, adversus ipsumtmet. Chri- 
stum peccat, seque ipse xiern? posue reum 
constituit? | 

609 S. ΝΙΗ. — Qui temulentum admonere 
tentat, quid tandem ipsi utilitatis afferet? 

Si divino Apostolo morem geris, disertis ver- 
bis dicenti : Ebriosi regnum Dei non possidebunt 
(4 Cor. vi 10), exsecraundam hane ebrietatem 
fuge. . 


161 


S. JOANNIS DAMASCENI 


163 


TIT. ΤΙ. — De ignavis et segnibus, socordibusque, et A TITA. (i. — Περὶ μισεργῶ», καὶ óxvnpow, xal 


contemploribus. 


Ῥγου. vi, 6 seqq. — « Vade ad formicam, o 
piger, et :mulare, considerans vias illius, οἱ eu 
sapientior (as: qux cum nec arvum segetum 
. habeat, nec qui sibi praecipiat, nec sub domino 
sit, parat in aestate cibum : multam vero in messe 
reconditionem facit. Vade ad spem, et disce, 
quia operaria est, quamque egregiam operatio- 
nem faciat : cujus labores reges et privati ad sa- 
nitatem adhibent. Desiderabilisque est omnibus , 
quamvis alioqui viribus imbecillis. Usquequo, 
piger, jacebis? Quando!surges c soinno? paululum 
quidem dormis, paululum vero sedes, paululum 
dormitas , paululum pectora manibus amplecteris. 
Deinde venit tibi tanquam bonus cursor egestas, 
et sicut malus viator inopia. » 


Prov. xix, 10. — « Anima ignavi esuriet. » 

« Pigri divitiarum sunt inopes. » 

Prov. xx, 40. — « Piger probris affectus nn 
erubescit : eodem modo qui mutuatur frumentum 
in messe. » 

Prov. xxvi, 13. — « Dicit piger, Leo est in via: 
in plateis vero sicarii. » 

Prov. xxii, 21. — « Detritis et laceris induitur 
ouinis somnolentus. » 

Prov. xxvi, 14. — « Sicut. ostium vertitur in 
cardine suo, sic piger iu lectulo suo. Abscondens 
piger manum sub sinu $uo, non potest eam in os 
inferre. « 

« Vie comtemptoris in perditione. » 

- Eccli. x, 48. — « In pigritiis bumiliabitur con- 
tignatio, et in desidia manuum perstillabit do- 
mus. » 

Eccli. ιν 54. — « Noli citatus esse lingua, οἱ 
segnis et remissus in operibus tuis. » 

Eccli. xxxi, 50. — « Multam malitiam docnit 
otiosilas. » 

Matth. — xxv, 24-30. — « Accedens qui talen- 
tuin unum acceperat, ait: Domine, scio quia 
homo durus es, metens ubi non seminasti, οἱ 
congregans ubi non sparsisti: et timens abii, et 
abscondi talentum tuum in terra. Ecce habes 
quod tuuin est. Respondens autem doniinus ejus, 
dixit. οἱ: Serve male et piger, si sciebas quía 
melo ubi nou seminavi, εἰ congrego ubi non 
sparsi, oportuit ergo ie committere pecuniam 
meam nunimulariis, el veniens ego quod cum 
usura utique recepissem meum. Tollite itaque ab 
eo talentum, et date ei qui habet decem talenta. 
Omni enim habenti dabitur, et abundabit : ei au- 
tem qui non habet, et quod videtur habere, au- 
feretur ab eo. Et inutilem servum ejicite in tene- 
bras exteriores. lllic erit fletus et stridor den- 
tium. » 

{1 Thess. n, 10-19. — « Nam cum essemus 
apud vos, hoc denuntiabamus vobis : quoniam si 
quis non vult operari, nec $07 uanducet. Au- 


ῥᾳθυμούντων, xal καταρρογούγτων. 

€ Ἴσθι πρὸς sbv µύρμηχα, ὦ ὀχνηρὲ, xat ζήλω- 
σον, ἰδὼν τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, χαὶ γενοῦ ἐχείνου σοσώ- 
τερος * ἐκείνῳ γὰρ γεωργίου μὴ ὑπάρχοντος, μηδὲ 
«ὃν ἀναγχάζοντα ἔχων, μηδὲ ὑπὸ δεσπότην ὧν, 
ἑτοιμάζεται θέρους τὴν τροφὴν , πολλὴν δὲ ἓν τῷ 
ἁμητῷ ποιεῖται τὴν παράθεσιν. Πορεύθητι πρὸς 
«ἣν µέλισσαν, χαὶ μάθε ὡς ἑργάτις taxi * τὴν ὃς 
ἑργασίαν ὡς σεμνὴν ποιεῖται, fic τοὺς πόνους βα- 
σιλεῖς καὶ ἰδιῶται πρὸς ὑγείαν προσφέρονται. Το - 
θεινἠ «£ ἔστι πᾶσι χαὶ ἑπίδοξος, χαίπερ οὖσα τῇ 
ῥώμῃ ἁσθενής. "Έως τίνος, ὀχνηρὲ, χατάχεισαι; 
πότε δὲ ἐξ ὕπνου ἑἐγερθήσῃ; ὀλίγον μὲν ὑπνοῖς, 
ὀλίγον δὲ χάθησαι' μικρὺν δὲ νυστάζεις, ὀλίγον δὲ 


B ἐναγχαλίζῃ χεραὶν στήθη. Εἶτα παραγἰνεταί σοι 


ὥσπερ ἀγαθὸς δρομεὺς ἡ πενία, χαὶ $j ἔνδεια ὡς 
xaxbc ὁδοιπόρος. » 

ε Ψυχὴ ἀεργοῦ πεινάσει. » 

ε Πλούτου ὀχνηροὶ ἑνδεεῖς γίνονται, » 

« Ὀνειδιζόμενος ὀχνηρὺς οὐχ αἰσχύνεται, ὡσαύ- 
«ως xat ὁ δανειζόµενος οἵτον ἐν ἁμητῷ. » 


« Πμοφασίξζεται καὶ λέγει ὁ ὀχνηρός" Λέων t&v 
«at, ὁδοῖς, àv δὲ ταῖς πλατείαις φονευταί. » 

« Ἐνδύεται διεῤῥηγμένα xal ῥαχώδη πᾶς ὑπνώ- 
δης. » 

« Ὥσπερ θύρα στρέφεται ἐπὶ τοῦ στρόφιγγος, 
οὕτως ὁ ὀχνηρὸς ἐπὶ τῆς κοίτης αὐτοῦ. Νρύφας 
ὀχνηρὺὸς τὴν χεῖρα ἐπὶ τὸν χόλπον αὐτοῦ, οὗ δύ- 
vacat ἐπενεγχεῖν ἐπὶ τὸ στόµα αὐτοῦ. » 

« 'Οδοὶ χαταφρονοῦντος &v ἀπωλείᾳ. » 

« Ἐν ὀχνηρίαις ταπεινωθήσεται dj δόχήσις, xal 
ἐν ἀργίαις χειρῶν στενάζει οἰχία. » 


ε Μὴ Ὑίνου ταχὺς Ev γλώσσῃ, xal νωθρὸς, xal 
παρειμένος τοῖς ἔργοις cov. » 
« Πολλὴν xaxíav ἑδίδαξεν ἡ ἀργία. » 


« Προσελθὼν ὁ τὸ ἓν τάλαντον εἰληφὼς, εἶπεν " 
*O χύριός, ἔγνων σε ὅτι σχληρὸς σὺ ἄνθρωπος, θε- 
ρίζων ὅπου οὐχ ἔσπειρας, xal συνάγων ὅθεν οὐ 
διεαχόρπισας ' xal φοδηθεὶς, ἀπελθὼν ἔχρυψα τὸ 
τάλαντόν σου iv τῇ ΥΠ. "δε ἔχεις τὸ σόν' ᾿Απο- 


D χριθεὶς δὲ ὁ χύριος αὐτοῦ, εἶπεν αὐτῷ Δοῦλε πο- 


νηρὲ καὶ óxvnpb, εἰ εἶδες ὅτι σχληρός εἰμι ἄνθρωπος, 
θερίζων ὅπου οὐχ ἔσπειρα, καὶ συνάγων ὅθεν οὐ 
διεσχόρπισα”" ἔδει οὖν σε βαλεῖν τὸ ἀργύριόν µου 
τοῖς τραπεξίταις, xat ἐλθὼν ἐγὼ ἐχομισάμην ἂν τὸ 
ἐμὸν σὺν τόχῳ. "Apate ἀπ' αὐτοῦ τὸ τάλαντον, xal 
δότε τῷ ἔχοντι δέχα τάλαντα. Ti γὰρ ἔχουτι παντὶ 
δοθῄσεται, xal περισσευθῄσεται' ἀπὸ δὲ τοῦ μὴ 
ἔχοντος, xai ὃ ἔχει, ἀρθήσεται ἀπ᾿ αὐτοῦ. Καὶ τὸν 
ἄχρειον δοῦλον ἐχδάλλετε εἰς τὸ σχότος vb ἑξώτερον. 
Ἐχεῖ ἔσται χλαυθμὸς xa βρυγμὸς τῶν ὁδόντων. » 


"Ote μην πρὸς ὑμᾶς, ταῦτα παρήγγειλον ὑμῖν, 
ὅτι εἴτις οὐ θέλει ἑργάξέσθαι, μηδὲ ἐσθιέτω. ᾿Αχούο 
μεν γάρ τινας ἐν ὑμῖν ἁτάκτως περιπατοῦντας, µη- 








169 


SACRA PARALLELA. 


170 


δὲν ἐργαζομένους, ἀλλά περιεργαζοµένους. Tol; δὲ A divimus enim quosdam ambulantes inquiete, ui- 


τοιούτοις παραγγἑλλοµεν καὶ παραχαλοὺμεν ἐν 
Kuplp Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἵνα μετὰ ἡσνχίας ἑργαξό- 
µενοι, τὸν ἑαυτῶν ἄρτον ἐσθίωσιν. 3 


'Apris καχουργίας αἰτία. — "Ίδιον τοῦτο ἀῤῥώ- 
στηµα ἀργῆς καὶ ῥᾳθύμου ψυχῆς, ἐνύπνια βλέπειν 
ἐγρηγορότος τοῦ σώματος. 


Τίς kv χαιρῷ τῆς σπορᾶς οἴχοι χαθήµενος f| χαθ- 
εὔδων, ἑνστάντος τοῦ θερισμοῦ τὸν χόλκον ἐπλήρωσε 
τῶν δραγµάτων; τίς ἐτρύγησεν ἀμπελῶνα τὸν μὴ 
πεφυτευµένον; ἐχείνων οἱ χαρποὶ, ὧν καὶ οἳ πόνοι. 
Αἱ τιμαὶ xat οἱ στέφανοι τῶν πεπονηχότων (1) εἰδίν. 
Τίς στεφανοῖ τὸν μηδὲ ἀποδύντα πρὸς τὸν ἀντίπα- 
Àov; ὁπότε οὗ τοῦ νικΏσαι δεῖ µόνον, ἀλλὰ xax νοµί- 
pus ἁἀθλῆσαι, χατὰλ τὸν ᾿Απόστολον,. Τίς οὕτως 
ἄκριτος ἀθλοθέτης, ὃς τῶν ἴσων ἀξιώσει στεφάνων 
τὸν νιχητὴν, χαὶ τὸν priv ἠγωνισμένον» τίς στρα- 
τηγὸς εἰς τὴν μερίδα τῶν σχύλων ἐς ἴσου ποτὰ τοῖς 
νενιχ ηχόσι, xat τοὺς μηδὲ φανέντας ἐπὶ τῆς μάχης 
ἐχάλεσεν; 

Τὸ χαλὺν οὗ χαλὸν, ὅταν μὴ] χαλῶς γίνηταε, 


TITA. Z'. — Περὶ µίσους, καὶ ἄχθρας, xai δια- 
στάσεως, xal τῶν µάχας συναπτόγτωγ. 


« Διασχόρπισον ἔθνη τὰ τοὺς πολέμους θέλοντα. » 


« "Άνδρες αἱμάτων xal δολιότητος οὗ μὴ ἡμισεύ- 
σωσιν τὰς ἡμέρας αὐτῶν. » 

« "Q οἱ ἐγχαταλιπόντες ὁδοὺς εὐθείας, τοῦ πορευ- 
θηναι &v ὁδοῖς σχότους. Οἱ εὐφραινόμενοι ἐπὶ χαχοῖς, 
xai χαίροντες ἓν διαατροφῇ χαχῇ. » 

« UO ἐὰν εἰσέλθῃ ὕθρις, ἐχεῖ xal ἀτιμία. » 


« Που ηρὸς χαχοποιαῖ, ὅταν cupit δικαίωµα.) 
ε "Avho θνµώδης παρασχενάζει µάχας. » 


ε "Avhp σχολιὸς διαπέµπεται χαχὰ, καὶ διαχωρί- 
ζει φίλους, » 

« ᾽Αντιλογίας ἐγείρει πᾶς χαχός * ὁ δὲ Κύριας ἄγ- 
Ίελον ἀνελεήμονα ἐχπέμψει αὐτῷ. Φιλαμαρτήμων 
χαίρει µάχαις. » 


« Mi; ἐπίχαιρε, xat μὴ πρόσπιπτε εἰς µάχυν τα- 
χέως, ἵνα μὴ µεταμεληθῆς ἐπ᾽ ἑσχάτων. » 

ε Σίδηρος σίδηρον ὀξύνοι, ἀνὴρ δὲ παροξύνει mpóc- 
ωπον ἑτέρον. » 

"Oc ἐχκαύσει xaxlav, ἀπολεῖται ὑπ' αὐτῆς.) 


« Ἐξολοθρευθήσονται ol. ἀνομοῦντες ἐπὶ χαχίᾳ, 
xaX ποιοῦντες ἁμαρτάνειν ἀνθρώπους ἓν λόγῳ. » 


« Ylo. ἄφρονές clot, xal οὗ συνετοἰ * copo 
1^0 χαχοχοιῆσαι, τὸ δὲ xa)bv ποιῆσαι οὐχ ἐπέγ- 
νωώσαν. ) 


(1) Als, νενεχηχότων. 
PaTagr. Ga. XCVI. 


hil operantes , eod curiose agentes. lis qui bu- 
jusmodi sunt, denuntiamus, et obsecramus in 
Domino Jesu Christo, ut cum silentio operantes, 
guum panem nmanducent. » 

S. Basil. hom. in illud : « Attende tibi. » — Otium 
sceleris origo est. — Peculiaris hic morbus aeimas 
jgnave et socordis, corpore vigilante insomnia 
querere. ! 

Quisnam sementis tempore domi desidens vel 
dormiens, orta mesee sinum manipulis implevit ? 
quis vineam non consilam vindemiavit ? horum 
sunt fructus, quorum et labores. Honores et co- 
rone eorum sunt, qui laboce desudarunt, Eequis 
eum coronaverit, qui cum adversario in arenam 
non descendit? praesertim cum ex Apostolo nor 
satis sit certare, nisi etiam legitime certetur ( 11 
Tim. u, b). Quisnam ille est certaminis arbiter 
ineptus, qui iisdein praemiis victorem, ac eum qui 
minime certavit, augeat? quis imperator in eam- 
dem unquam cum iis qui vicere, partem prada 
vocavit eos qui ne quidem pugne interfuerunt ? 

S. Greg. Nas. — Bonum tunc bonum nop est, 
cum bene non sit. 
TIT, Vll .—JDe odio, et inimicitia, οἱ dissidiis : deque 

iis qui prelia conserunt. 

Psal. xvi, 51, — « Dissipa gentes quse bella 
volunt. » 

Psal. |i, 24. — «4 Viri. sanguinum et dolosi 


C Bon dimidiabunt dies suos. » 


Prov, n, 15. — « Qui relinquunt iter rectum, ut 
ambhulent per vias tenebrosas. Qui laetantur in 
nalis, et gaudent in distortione mala. 

Prov. xi, 9. — « Quo ingreditur contumelia, 
illuc etiam est infamia. » 


« improbas malefacit, cum jus commiscet. » 


Prov. xv, 18. — « Vir iracundus provocat ri- 
88. ) 


Prov. xvi, 28. — «Vir perversus transmittit 
mala, et separat amicos. » 

Prov. xvu, 11, 19. — « Altercationes excit.t 
omnis malus : Dominus autem angelum immiseri- 
cordem emiltel ipsi. Qui libenter peccat, gaudet 


D pugnis. 


Prov. xxv, 8. — « Ne lateris, neque cito in pu- 
gnam irruae, ne te peniteat in extremis. » 


Prov. xxvn, 47. — « Ferro ferrum exacuitur . 
homo autem exacuit facien alterius. » 


« Qui accendit malitiam, ab ea perdetur. » 


Isa. xxix, 11. — « Dispergentur qui iniqueagunt 
ob malitiam, et qui peccare faciunt liomines in 
verbo. » 

Jerem. 1v, 99, — « Filii insipientes sunt, et 
sine prudentia : sapientes ut mala faciant, bene 
autem facere nescierunt. » 


NOTE. 


n 


cos, et in medio pacem habentium immittet inimi- 
citiam. » 

Eccli. xx, 94. — « Ante ignem camini vapor ; 
sic et ante sanguinem convicia. » 

Eccli. xxvii, 8. — «Abstine a pugna, et imminues 
peecatum. Contentio festinata accendit sangui- 
nem. » 

Math, xu, 95. — « Omne regnuin in se divi- 
sum desolabitur, et 8068 omnis civitas et domus 
divisa contra se, non stabit. » 

Matih. xxiv, 12. — « Quia abundabit iniquitas, 
refrigescet charitas multorum. » 

Galat. v, 10. — «Qui vos conturbat, portabit 
judícium, quicunque ille est. » 


Jac. mi, 16. — Ubi zelus est et contentio, ilie B 


seditio et omnis res mala. » 

S. Besil. — Defecit charitas, mandatorum ra- 
dix. — In. malis certaminibus iniserior est, qui 
victorimn obtinet ; quoniam majorem peccati par- 
tem habens discedit. 

S. Greg. Nas. in. (είν. 58. et 46. — Praestat re- 
cte vinci, quam periculose et nefarie vincere. — 
Sit finis ire, nesciat finem favor. 

TIT. ΥΗΙ. — De ponitentia Dei : et quibus in rebus 
Creatorem ponituerit. 

Gen. vi, 5-7. — « Videns Deus quod multiplicata 
sunt malitie hominum super terram, et unusquis- 
que cogitat in corde suo sellicite in mala omnibus 
diebus, et poenituit Deum, quod fecisset hominem 
in terra, et dixit Deus : Delebo hominem, queu 
feci, a facie terrm, ab homine usque ad pecus; 
quoniam me p«enitet quod fecerim hominem. » 


1 Reg. xv, 10, 11, 535. — « Factum est verbum 
Domini ad Sainuel, dicens : Peenitet me quod un- 
xerim Saul in regem : isque aversus est a me, et 
sermones meos non servavit. Ft contristatus est 
Samuel et elamavit ad Dominum tota nocte. Et non 
addidit Samuel ultra videre Saul usque ad diem 
mortis suze. Et Dominum peenituit, quod consti- 
tuisset Saul regem super Israel. » 

Psal. cv, 44. — « Vidit Dominus cum tribula- 
rentur. ? 

Jone nit, 8-12. — « Et cooperti sunt saccis ho- 
mines et jumenta, et. clamaverunt ad Dominum 
vehementer, et reversus est unusquisque de via 
sua mala, et ab iniquitate qus erat in manibus 
eorum, dicentes : Quis scit, si convertetar Deus, 
et revertetur ab ira furoris sui, et non peribimus? 
Et vidit Deus opera eorum, quoniam reversi sunt 
de viis suis malis, et egit poenitentiam Deus super 
malitia, quam locutus fuerat ut faceret eis, et non 
fecit. » | 

Jerem. xviii, 1-0.—« Ad summain loquar adversum 
gentem οἱ adversum regnum, ut auferam eos, et 
disperdam : et si conversa fuerit gens illa ab om- 
nibus malis suis , poenitentiam etiam agam de ma- 
lis qua cogitavi ut facerem eis. Et ad summain 


S. JOANNIS DAMASCENI 
Eccl. xxviu, 9. — « Vir peccator turbabit ami- A 


172 
«'Ayhp ἁμαρτωλὸς ταράξει φίλους, xal ἀναμέδον 
εἰρηνενόντων βαλεῖ διαδολἠν. » 


εΠρὸ πυρὸς ἀτμὶς xapívou, οὕτω mpb αἱμάτων 
λοιδορίαι. » 

« Απόσχου ἀπὸ μάχης, xat ἑλαττώσεις ἁμαρτίαν. 
Ἔρις κατασπεύδουσα ἐχχαίει αἷμα. » 


«Πᾶσα βασιλεία μερισθεῖσα καθ) ἑαντῆς, ἐρημοῦ- 
ται, xai πᾶσα πόλις f] οἰχία μερισθεῖσα xaO' ἑαντῆς, 
οὗ σταθῄσεται.» 

ε Διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν, φυγήσεται 3 
ἀγάπη τῶν πολλῶν. » 

« Ὁ ταράσσων ὑμᾶς, βαστάσει τὸ χρῖμα, ὃς τη 


ἐὰν ᾗ.) 


Ὅπου ζῆλος xal ἑρίθεια, ἐχεῖ ἀχαταστασία, καὶ 
πᾶν φαῦλον πρᾶγμα. » 

Ἐκχλέλοιπεν ἡ ἀγάπη fj ῥίζα τῶν ἐντολῶν. ν--- Ἐν 
ἁμίλλαις πονηραῖς ἁθλιώτερος ὁ νιχήσας, διότι 
ἀπέρχεται τὸ πλέον ἔχων τῆς ἁμαρτίας. 


Κρεῖττον ἠττᾶσθαι καλῶς, fj νικᾷν ἐπισφαλῶς xat 
ἀθέσμως. — ΄Ἔχθρας ὅὄρους γίνωσκχε, εὐνοίας δὲ 
μη. 

TITA. Η’.--- Περὶ μεταμε λείας θεοῦ ' καὶ ἐν τί- 

σι» ὁ Δημιουργὸς µετεμεἀήθη. 

ε Ἰδὼν Κύριος, ὅτι ἐπληθύνθησαν αἱ χαχίαι τῶν 
ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς γῆς, xal πᾶς τις διανοεῖται ἐν τῇ 
χαρδίᾳ αὐτοῦ ἐπιμελῶς ἐπὶ τὰ πονηρὰ πάσας τὰς 
ἡμέρας, καὶ ἐνεθυμήθη ὁ θεὺς, ὅτι ἑποίησε τὸν ἄν- 
θρωπον ἐπὶ τῆς γῆς. Καὶ εἶπεν ὁ θεός ' ᾽Απαλείψω 
τὸν ἄνθρωπον ὃν ἑποίησα, ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς, 
ἀπὺ ἀνθρώπου ἕως χτῄήνους * ὅτι ἑνεθυμήθην, ὅτι 
ἑποίησα τὸν ἄνθρωπον. » 
^o« Ἐγενήθη ῥῆμα Κυρίον πρὸς Σαμουἡλ, λέγων. 
Μεταμεμέλημαι, ὅτι ἔχρισα τὸν Σαοὺλ εἰς βασιλέα - 
καὶ ἀπέστρεψεν ἀπὸ ὀπίσω pov, xal τοὺς λόγους µου 
οὐκ ἐτήρησεν. Καὶ ἠθύμησε Σαμουὴἡλ, xai ἑἐδόῃσε 
πρὸς Κύριον τὴν νύχτα ὅλην. Οὐ προσέθετο ἔτι Σα- 
μουἡλ ἰδεῖν τὸν Σαοὺλ ἕως ἡμέρας θανάτου αὐτοῦ, 
καὶ Κύριος µετεμελήθη, ὅτι ἐθασίλευσεν Σαοὺλ ἐπὶ 
τὸν Ἰσραήλ. » 

« Elbe Κύριος ἐν τῷ θλίδεσθαι αὐτούς. » 


« Περιεθάλλοντο σάχκους οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ χτί- 
vr, xal ἀνεθόησαν πρὸς «bv 8sby. ἐκτενῶς * χαὶ ἁπ- 
ἐστρεφεν ἕκαστος ἀπὸ τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ τῆς πονηρᾶς, 
καὶ ἀπὸ τῆς ἀδιχίας τῆς ἓν χερσὶν αὐτῶν, λάγοντες' 
Τίς olbsv, εἰ µετανοῄσει ὁ θεὸς, xal ἀποστρέφει t£ 
ὀργῆς θυμοῦ αὐτοῦ, χαὶ μὴ ἀπολώμεθα :Καὶ εἶδεν ὁ 
Oc, τὰ ἔργα αὐτῶν, ὅτι ἀπέστρεφψεν ἀπὸ τῶν ὁδῶν 
αὑτῶν τῶν πονηρῶν, xai µετενόησεν ὁ θεὺς ἀπὸ τῆς 
κακίας, ῆς ἐλάλησεν τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς, καὶ οὐχ 
ἐποίησεν. » 

« Πέρας λαλήσω ἀπ) £0voc, f) ἐπὶ βασιλείαν, τοῦ 
ἑξᾶραι «αὐτοὺς, xal τοῦ ἀπολλύειν xai ἐὰν ix 
στρέφῃ τὸ ἔθνος ἐχεῖνο ἀπὸ πάντων τῶν xaxov ao 
τῶν, καὶ µετανοήσω περὶ τῶν χαχῶν, ὧν ἑλογισά- 
μην τοῦ ποιῃσαιαὐτοῖς. Καὶ πέρας λαλῄήσω ἐπὶ ἔθνο; 














173 - 


SACRA PARALLELA. 


114 


xa ῥασιλείαν τοῦ ἀνοικοδομεῖσθαι, xaY τοῦ xavatu- A loquar. de gente et. regno, ut cedificetur et plante: 


τεύεσθαι ' xal ἐὰν ποιῄσωσι τὰ πονηρὰ ἑναντίον µου, 
xaX µοτα»οἠσω περὶ τῶν ἀγαθῶν ὧν ἑλάλησα τοῦ 
ποιῆσαι αὐτοῖς. » 


TITA. 8', — Περὶ μισαδεΆφίας. 


« Ἰδόντες οἱ ἀδελφοὶ. ὅτι αὐτὸν ἑφίλει 6 πατῆρ ix 
πάντων τῶν vlov αὐτοῦ, ἑμίσησαν αὐτὸν, xal οὐδὲν 
εἰρηνιχὸν ἐλάλουν αὐτῷ. Καὶ εἶπεν ἕκαστος πρὸς 
τὸν ἁδελφὸν αὐτοῦ ' Ἰδουὗ ὁ ἐνυπνιασθεὶς ἐχεῖνος 
ἔρχεται: Δεῦτει ἀποχτείνωμεν αὐτὸν, καὶ ῥίφωμεν 
εἰς ἕνα τῶν λάχκων, xat εἴπωμεν ὅτι θηρίον πονη- 
Qhv χατέφαγεν αὐτόν * χαὶ ὀψόμεθα τί ἔσται τὰ 
ἐνύπνια αὐτοῦ. » 


« Ἐμισθώσατο à ᾿Αθίμέλεχ ἄνδρας χενόὺς xol 
δειλοὺς, xaX ἐποβεύθησάν ὀπίσω αὐτοῦ, καὶ εἰσηλθεν 
elc τὸν οἶχον τοῦ πατρὸς αὑτοῦ εἰς Ἐφραθᾶ, xai 
ἁ πέχτεινεν τοὺς ἀδελφοὺς αὑτοῦ τόὺς υἱοὺς Ἱεροδαὰλ, 
ἑόδομήχοντα ἄνδρας ἐπὶ λίθον ἕνα * καὶ κατελείφθἠ 
Ἰωαθὰμ υἱὸς Ἱεροδαάλ νεώτερος, *at ἐχρύθη. » 

« Ἰεφθάε ὁ Γαλααδίτης ἐηρμένος δυνάµει, xol 
αὐτὸς υἱὸς γυναιχὸς πόρνης, τῷ ἐγέννησεν d) Γαλαὰδ 
τὸν Ἰεφθάξ * xal ἔτέχεν fj γυνὴ Γάλαὰδ αὐτῷ υἱοὺς, 
καὶ ἠδρύνθησαν οἱ viol τῆς γυναικὸς, καὶ ἐξέδαλον 
τὸν Ἰεφθάε, καὶ εἶπὸν αὑτῷ' Οὐ κληβονομήσεις ἐν 
τῷ οἴχῳ τοῦ πατρὸς ἡμῶν, 6v υἱὸς γυναικὸς ἑτέράς 
£T. Καὶ ἀπέδρα Ἰεφθάὲ ix προσώπου τῶν ἀδελφῶν 
αὐτοῦ, xai χατῴχησεν ἓν fj, Tob * xat συνελἐγοντὸ 
πρὸς Ἰεφθάς ἄνδρες λἰὲοι, xal συνεπορεύοντο ues 
αὐτοῦ. » 

€ Οὐχὶ θεὺς εἷς ἔχτισεν ὑμᾶς; οὐχὶ πατὴρ εἷς 
πάντων ἡμῶν; Τ! ὅτι ἀγχαταλείπετε ἕκαστος τὸν 
ἀδελφὸν ὑμῶν, 

« Πᾶς ὁ ἁδελφὸν πτωχὸν μισῶν, τῆς φιλίας µα- 
χράν ἔστιν. » | 

«"Hv 6 ul; αὑτοῦ Ó Πρεσθύτερος ἐν ἁγρῷ' xal 
ὡς ἐρχόμενος Ίχουσε συμφωνίας καὶ χορὸν, προσ- 
χαλεσάμενος ἕνα τῶν παίδων, ἑἐπυνθάνετο, cl ef 
ταῦτα. Οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ, ὅτι Ὁ ἀδέλφός σου χει, xal 
ἔθυσεν ὁ πατὴρ σου τὸν µόσχον τὸν σιτευτὸν, ὅτι 
ὑχιαίνοντα αὐτὸν ἀπέλαθεν. Ὁ δὲ ὀργίσθη, καὶ οὐχ 
Ίθελεν εἰσελθεῖν. 'O οὖν πἀτηρ αὐτοῦ ἐξελθὼν, 
παρεχάλει αὑτόν. 'O δὲ ἀποχριθεὶς εἶπεν τῷ πατρί’ 


tur : εἰ si fecerint mala coraim me, agam et ego 
poniteniam de malis qu* locutus eram ut fa- 
cerem eis. » 


TIT. IX. — Defraterno odio. 


Gen. xxxvii, 4-6. — « Videntes fratres (Joseph ) 
quod eum pater amaret prz omnibus filiis suis; 
oderunt eum, nec quidquam pacificum loqueban- 
tur ei. Et dixerunt unusquisque ad fratrem suum : 
Ecce somniator ille venit. Venite, occidamus eum, et 
projiciamus $09 in unam cisternarum, et dica- 
mus, quod íera pessima devoraverit eum : et vi- 
debimus quid somnia ipsius futura sitit. » 


Judic. 1x, 45.— « Abimelech condüxit viros itiopes 


B etvagos, et. secuti. sunt eiim, Et venit in domuní 


patris sui in Ephrata, et. interfecit fratres suos fi- 
lios Jerobaal, septuagihta viros super lapidem 
unum, et remansit Joatham fllius Jerobaal junior; 
et absconditus est. » 


Judic. xti, 4 se9g . — « Jephíaé Galaaditei excel- 
lens virtute, et ipse filius mulieris meretricis, quae 
genuit Galaad Jephthae. Et uxor Galàad peperit 
ipsi (ilios : et creveruni fllii uxoris, et ejecerunt Je- 
phiae; et dixerunt ei: [τος non eris in domo 
patris nostri, quia alterius mulieris filius es. Fu- 
gitque Jephtliae a facie frattum suorum, οἱ habi- 
tavit in terra Tob: et eollecti suni cum eo viii 
Inopes, et pergebant cum éo. ὁ 


Malach, v, 10. — Nonne Deus unus ereavii nos? 
nónne pater unus omuium nostrum? Quare relin- 
quitis unusquisque fratrem vestrum ? » 

« Omnis qui fratrem pauperem odit, procul ab 
amicitia est. ) 


Luc. xv; 95 seqq. — 4 Erat filius senior in agro, 
etcum veniens, audivit symphoniatn et chorum : 
advocans unum de servis, intefrogabat, quid hzec 
essent. llli autem dixeruut illi : Frater tuus verit; 
et occidit paler tuu$ vitulum saginatum, quia 
salvum éum recepit. 16 vero indignatus est, et no: 
lebat intrare. Pater ergo illius egressus rogabat 
eum. Át. ille respoudens dixit patri suo : Ecce tot 


Ἰδοὺ τοσαῦτα ἔτη δουλεύω aot, xat οὐδέποτε ἐντολήν D annis servio tibi, et nunquam mandatuin tuüm 


σου παρῆλθον * xat ἐμοὶ οὐδέποτε ἔδωχας ἔριφον, ἵνα 
μετὰ τῶν φίλων µου εὑφρανθῶ. "Ote δὲ ὁ υἱός σου 
οὗτος, Ó χαταφαγὼν τὸν βίόν αὐτοῦ μετὰ πορνῶν, 
ἆλθεν, ἔθυσας αὐτῷ τὸν µόάχον τὸν σιτευτόν, 'O δὲ 
εἶπεν αὐτῷ: Τέχνον, σὺ πάντοτε usv' ἐμοῦ εἶ, xal 
πάντα τὰ ἐμὰ cá ἐστιν. Εὐφρανθῆναι δὲ xal χαρῆναι 
ἔδει, ὅτι ὁ ἁδελφός σου oto; νεχρὸς Tv, χαὶ ἀν- 
έζησε. χαὶ ἁπολωλὼς, καὶ εὑρέθη. » 


ε Ἐάν τις cnp, ὅτι ᾽Αγαπῶ τὸν θεὸν, xat 40v 
ἀδελφὸν αὐτοῦ μισεῖ, ψευστής ἐστιν. Ὁ γὰρ μὴ &ya- 
πῶν tbv ἁδελφρὺν αὑτοῦ ὃν ἑώραχεν, τὸν θεὸν, 5v 
οὐχ ἑώραχεν, πῶς δύναται ἀγαπᾷν; Πᾶς ὁ μισῶν 
τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ἀνθρωπογμτόνος ἐστίν, » 


praeterivi; et nunquam dedisti mihi hzedum, ut 
cum amicis meis epularer. Sed postquam venit 
fiülius tuus hic, qui devoravit substantia suam 
cum ineretticlbus, occidisti illi vitulüm saginatum, 
At ipse dixit illi : Fili, tu semper mecum es, et 
omnia mea tta sunt, Epulári autem. et gaudere 
oportebat, quia frater tuus hic mortuus erat, et 
revixit : perierat, et inventus est. » 


1 Joan. ιν, 90,91. — « Si quis dixerit, Quia di- 
ligo Deum, et fratrem suum odit, mendax egt. Qui 
enim non diligit fratrein suum quem videt, Deum 
quenr non videt , quomodo diligere potest? Omnis 
qui odit fratrem suum, liomicida est. » 


υ 
L4 





116 


Prov. — Thesaurizat Dominus his qui recte 
agunt, salutem : lzeabuntur qui solitariam vitam 
agunt in terra. » 

Eccli. n, 1. — « Fili, si accedis ad servitutem 
Uomini, sta in justitia, et in timore ; et prapara 
animam taam ad tentationem. Dirige cor tuum, et 
sustine. . 

Eccli. 1x, 7. — « Noli circumapicere in plateis 
civitatis. » 

Eccli. x, 14. — «In medio fratrum rector eorum 
in honore. » 

Luc. xn, 39. — « Noli timere, pusillus grex, quia 
complacuit Patri dare vobis regnum. » 

Luc. 1x, 62. — « Nemo mittens manum ad ara- 


S. JOANNIS DAMASCENI 
TIT. X. — De monachiset eorum exercitatione. A TITA. l'. — 


176 

Περὶ μοναχῶν, καὶ ἀσκήσεως αὐτῶν. 

« θησαυρίζει Κύριος τοῖς χατορθοῦσι σωτηρίαν : 
εὐφρανθήσονται ἡσυχάξδοντες Ev τῇ ΥΠ. » 


€ Τέχνον, εἰ προσέρχῇ δουλεύειν τῷ Κυρίῳ, ἐτοί- 
µασον τὴν ψυχἠν σου εἰς πειρασµόν' εὔθυνον τὴν 
καρδίαν σου, xat χαρτέρησον. » 


« Mh περιθλέπου ἐν ῥύμαις πόλεως. » 


« Ἐν µέσῳφ ἀδελφῶν ὅ ἠγούμενος αὐτῶν Év- 
τιµος. » 

ε M φοξοῦ, τὸ μικρὸν ποίμνιον, ὅτι εὐδόκησεν ὁ 
Πατ}ρ δοῦναι ὑμῖν τὴν βασιλείαν. » 

« Οὐδεὶς ἐπιδαλὼν τν χεῖρα αὐτοῦ ἐπ ἄρο- 


trum, εἰ respiclens retro, aptus est ad regnum B «pov, xal στραφεὶς εἰς τὰ ὀπίσω, εὔθετός ἔστιν εἰς 


Dei. » 

610 Luc. xiv, 28 εεφς. — « Quis ex vobis volens 
tdificare turrim, non computat sumptus qui ne- 
cessarii sunt, si habeat ad perficiendum? ne post- 
quam posuerit fundamentum, et non potuerit 
perücere, omnes qui vident, incipiant illudere ei, 
dicentes : Quia hic homo coepit edificare, et non 
potuit consummare. Aut quis rex iturus commit- 
tere bellum adversus alium regem, non sedens 
prius cogitat, si possit cum deceui millibus occur- 
rere ei qui cum vigint millibus: venit ad se? 
alioquin adhuc illo longe agente, legationem mit- 
tens, rogat ea quie pacis. sunt. Sic ergo omnis ex 
vobis, qui non renuntiat. omnibus quie possidet, 
uon potest meus esse discipulus. » 

Luc. xvi, 15, 14. — « Nemo servus potest duo- 
bus doninis servire. Aut enim unum odiet, et al- 
terum  diliget, aut uni adhzrebit, et alterum con- 
temnet. Non potestis Deo servire et mammonsx. » 

Luc. xvi, 29, 50. — « Amen dico vobis, nemo 
est qui reliquit domum, aut parentes, aut fratres, 
aut uxorem, aut filios propter regnum Dei, et nou 
recipiat multo plura in boc tempore, et in sazeculo 
venturo vitam zeternam. » 

] Cor. ix, 24, 25. — « Qui in stadio currunt, 
omnes quidem currunt, sed unus accipit bravium : 
Sie currite, ut comprehendatis. Omnis qui in 
agone contendit, ab omnibus se abstinet : et illi 
quidem ut corruptibilem coronam accipiant ; nos 
autein incorruptain. » 

Γ Cor. xv, 58. — « Frates dilecti, stabiles 
estote et immobiles : abundantes in opere Domini 
semper, scientes quod labor vester non est inanis 
jn Domino. » 

Ephes. vi, 10- 17. — « Fratres, confortamini 
in Domino, et iu potentia virtutis ejus. Induite 
vos armaturam Dei, ut possitis stare adversus in- 
sidias diaboli : quoniam non est nobis colluctatio 
adversus carnem et sanguinem, sed adversus prin- 
cipes et potestates, adversus rectores mundi tene- 
brarum seculi hujus, contra spiritualia nequitize 
in celestibus. Propterea assumite armaturam Dei, 
wi possitis resis'ere in die malo. et omnibus pa- 


τὴν βασιλείαν. » 

ε Τίς ἐξ ὑμῶν θέλων πύργον οἰκοδομῆσαι, . oo 
πρῶτον ψηφίζει shy δαπάνην, εἰ ἔχει τὰ πρὸς &nap- 
τισµόν ; ἵνα µήποτε θέντος αὐτοῦ θεµέλιον, xal μὴ 
ἰσχύοντος ἑχτελέσαι, πάντες οἱ θεωροῦντες ἄρξωνται 
ἐμπαίζειν αὐτῷ, λέγοντες, ὅτι Οὗτος ὁ ἄνθρωπος 
ἤρξατο οἰχοδομεῖν, καὶ οὐκ ἴσχνσεν ἑχτελέσαι. Ἡ τίς 
βασιλεὺς πορευόµενος συμδαλεῖν ἑτέρῳ βασιλεῖ εἰς 
πόλεμον, οὐχὶ χαθίσας πρῶτον βουλεύεται, εἰδυνα- 
τός ἐστιν ἓν δέχα χιλιάσιν ἀπαντῆσαι, τῷ μετὰ εἷ- 
xost χιλιάδων ἐρχομένῳ En! αὗτόν, εἰ kb µήχε, ἔτι 
πόῤῥωθεν αὐτοῦ ὄντος, πρεσθείαν ἁποστείλας, ἑρωτᾷ 
τὰ πρὸς εἱἰρήνην,. Οὕτως οὖν πᾶς ἐξ ἡμῶν, ὃς ox 
ἁποτάσσεται πᾶσι τοῖς ὑπάρχουσιν αὐτοῦ, οὐ δύνα- 
ταί µου εἶναι μαθητής. » 

« Οὐδεὶς οἰχέτης δύναται δυσὶ χυριοις δουλεύειν. 
"H γὰρ τὸν ἕνα µισῄσει, καὶ τὸν ἕτερον ἀγακήσει, 3) 
ἑνὸς ἀνθέξεται, καὶ τοῦ ἑτέρου χαταφρονῄῇσει. O6 
δύνασθε Θεῷ δουλεύειν xal μαμωνᾶ. » 

€ Αμὴν λέγω ὑμῖν ' οὐδείς ἐστιν, ὃς ἀφῆχεν οἱ- 
χίαν, fj Υονεῖς, ἢ ἁδελφοὺς, ἤ vuvalxa, 7) τέχνα 
ἕνεχεν τῆς βασιλείας τοῦ θεοῦ, ὃς οὗ μὴ ἀπολάθῃ 
πολλαπλασίονα kv τῷ χαιρῷ τούτῳ, xal ἐν τῷ αἰῶνι 
τῷ ἐρχομένῳ ζωὴν αἰώνιον. » 

« Οἱ ἐν σταδίῳ τρέχοντες, πάντες μὲν τρέχουσιν, 
εἷς δὲ λαµθάνει τὸ βραθεῖον' οὕτως τρέχετς, ἵνα 
χαταλάθητε. Πᾶς δὲ ὁ ἀγωνιζόμενος, πάντα ἐγχρα- 
τεύεται  ἐχεῖνοι μὲν οὖν, ἵνα φθαρτὸν στέφανον 


p λάδωσιν, ἡμεῖς δὲ ἄφθαρτον. » 


« ΑἈδελφοὶ ἀγαπητοὶ, ἑδραῖοι Υγίνεσθε, ἀμετακχί- 
νητοι, περισσεύοντες Ev τῷ ἔργῳ Κυρίου, πάν- 
τοτε εἰδότες. ὅτι ὁ χόπος ὑμῶν οὐκ ἔστι χενὸς ἐν 
Kvpltp. » 

ε ΑἈδελφοὶ, ἑνδνναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ, xal ἓν τῷ 


,xp&tst τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. Ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν 


τοῦ Θεοῦ, tl; τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς 
µεθοδείας τοῦ διαδόλου * ὅτι οὐκ ἔστιν ὑμῖν ἡ πάλη 
πρὸς αἷμα xal σάρχα, ἀλλὰ mph; τὰς ἀρχὰς, πρὸς 
τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς χοσµοχράτορας τοῦ σχότους 
τοῦ αἱῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς ποντ- 
plac àv τοῖς ἑπουρανίοις. Auk τοῦτο ἀναλάθετε τὴν 
πανοπλίαν τοῦ θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν «8 

















I7] 


SACRA PARALLELA. 


418 


ἡμέρᾳ τῇ πονηρῷ, καὶ ἅπαντα κατεργασάµενοι στῆ- A tratis stare. State ergo succincti lumbos vestros 


ναι. Lvhc& οὖν περιζωσάμενοι τὴν ἀσφὺν ὑμῶν Lv 
ἀληθείᾳ, xaX ἑνδυσάμενοι τὸ» θώραχα δικαιοσύνης, 
xai ὁποδησάμενοι vob; πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ 
Εὐκγτελίου τῆς εἰρήνης. Ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαθόντες và 


θυρεὸν τῆς πίστεως, ἓν ᾧ δυνῄήσεσθε πάντα βέλη τοῦ 


πονηροῦ τὰ πεπυρωµένα σθέσαι ' καὶ τὴν περιχε- 
φαλαίαν «οῦ σωτηρίὀυ δέξασθε, χαὶ τὴν µάχαιραν 
τοῦ πνεύματος, ὃ ἔστι ῥῆμα θεοῦ. » 

« Οὐδεὶς στρατευόµενος ἑμπλέχεται ταῖς τοῦ βίου 
πραγματεῖαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ. Ἐὰν 
δὲ xai ἀθλῇῆ τις, οὗ ὀτεφανοῦται, ἐὰν μὴ] νομίμως 
ἀθλήσῃ. » 

« Βλέπετε ἑαυτοὺς, ἵνα μὴ ἀπολέσητε ἃ εἰργάσασθε, 
ἀλλά μισθὸν πλήρη λάδητε, » 


τὸν ἁγωνιστὴν οὖν χαλὸν ἅπαξ ἐπὶ «b. τῆς εὖσε- 
δείας σἰάδιον ἁποδύντα, φέρευν δεξ γενναίως τὰς 
πληγὰς τῶν ἀντιπάλων, ἑἐλπίδι τῆς δόξης τῶν οτεφά- 
νων. Καὶ γὰρ ἓν τοῖς γυμνικοῖς ἀγῶσιν οἱ κατά τὰς 
παλαΐστρας τοῖς πόνοις πρὀσεθισθέντες, οὐ πρὸς τὸ 
ἀλγεινὸν συστέλλονται τῆς πληγῆς, ὁλλ᾽ ὅμως ἔγχω- 
ροῦσι τοῖς ἀντιπάλοις, ἐπιθυμίᾳ τῆς ἀναῤῥήσεως 
τῶν παραυτίχα πόνων ὑπερορῶντες. 


Κλίµαχι προσεοιχέναι φαίην ἂν ἔγωχγε τῆς εὖσε- 
θείας τὴν ἄσχησιν, χλίµαχι ἑχείνῃ, fjv. εἶδέν ποτε 
ὁ µαχάριος Ἰαχὼδ, c τὰ μὲν πρόσγεια xal yapal- 
ζηλα, τὰ δὲ πρὸς αὐτὸν ἤδη τὸν οὐρανὺν ἀνετείνετο. 
Ὥστε δεῖ τοὺς εἰσχγομένους πρὸς τὸν xav' ἀρετὴν 
βίον, τοῖς πρώτοις βαθμοῖς ἀπιδάλλειν τὸ ἴχνος, 
χἀκεῖθεν ἀεὶ τὸν ἑφεξῆς ἐπιθαίνειν, ἕως ἂν πρὸς τὸ 
ἐφιχτὸν Ojo; τῇ ἀνθρωπίνῃ φύσει διὰ τῆς χατὰ λό- 
yov προχοπῆς ἀναθῶσιν, Ὥσπερ οὖν ἐστι τῆς χλί- 
µαχος πρώτη ἀνάδασις fj τῆς γῆς ἀναχώρησις, οὕτως 
ἐπὶ τῆς χατὰ θΕὺν πολιτείας ἀρχὶ προχοπῆς ὁ χω- 
ρισμὸς τοῦ χαχοῦ. -— 


Λυθῆναι δεῖ τῶν δεσμῶν τῆς προσπαθείας τοῦ 
βίου, τὸν ἀληθινῶς τῷ Gs ἀχολουθεῖν μέλλοντα. 
Τοῦτο δὲ διὰ παντελοῦς ἀναχωρῄσεως xat λήθης τῶν 
πἀλαιῶν ἐθῶν χατορθοῦται, ὡς sb. μὴ ἀποξενώσω- 


-μεν ἑαυτοὺς, καὶ συγγενείας σαρχικῆς, xal κοινω-. 


in veritate, et induti loricam justitie, οἱ calceati 
pedes in preperatione Evangelii pacis. In omni- 
bus sumentes scutum fidei, ia que possitis omnia 
tela nequissimi ignea exstinguere : et galeam sa- 
lutis assumite, et gladium spiritus, quod est ver- 
bum Dei. » 


11 Tim. u, 4. — « Nemo militans Deo impli- 
eal se negotiis secularibus, ut el placeat qui se 
probavit. Nam et qui eertat in agone, non coro- 
nabitur, nisi legititae certaverit. » 

II Joan. 8. — « Videte vosmelipsos, ne perda- 
tia qu: operati estis : sed uL mercedem plenam 


B recipiatia. » 


S. Basil. Hom, de grat. act.—Egregium pugilem, 
ubi semel ad pietalis stadium se accinxit, adversa- 
riorum ictus fortiler ferre oportet, spe illius gloriz 
quz ex coronis coinparatur. Nam et in certami- 
nibus, in quibus nudo corpore pugnatur, jis qui 
palestrz laboribus assuefacti sunt, non vulnerum 
acerbitate compescuntur, sed G11 adversus ho- 
stem procedunt, presentes labores vielorim et 
preconii cupiditale floccifacientes. 

Ejusd. in Psal. 1. — Scala haud absimile pietatis. 
studium culiumque esse dixerim; illi, inquam, 
scale, quam beatus Jacob vidit : cujus pars qui- 
dem humilis et abjecta erat, pars vere ad ipsum. 
usque collum pertingebat. Quocirca opere pretium. 
est ut, qui ad vilam ex praescripto virtutis insti-- 
tuendam instruuntur, in infirmis primum gradibus 
vestigium flgant, atque ita proximum deinceps 
conscendant, quousque ad fastigium illud, cujus 
humana natura sit capax, per progressum rationi. 
consentaneum pervenerint. Quemadmodum igitur 
in scala primus gradus est secessus a terra ; sic et 
in ea qux? Deo placeat, vivendi ratione, progressus. 
initium est sejunctio a malo. 

1n lieg. fus. disp., art. 5. — Affectionis hujus. 
viue vinculis oportet eum solvi , qui De&m sequi 
proponit. Hoc autem in totum secedendo, et vete- 
re mores obliviscendo comparatur. Nam nisi a 
carnali cognatione et vitaàà communis consuetudine 


vla; βίου, καὶ olove πρὸς ἕτερον χόσμον διὰ τῆς p nes ipsi removerimus, οἱ per virtutis cultum, velut 


ἁἀσχβσεως µεταδάντες, χατὰ τὸν αἰπόντα, Ἡμῶν 
γὰρ tó πο.Ίίτευμα iv οὐρανοῖς ὑπάρχει, ἀμήχα- 
vov ἡμᾶς περιγενέσθαι τοῦ σχοποῦ τῆς πρὸς θεὺν 
εὐαρεστῆσεως, τοῦ Κυρίου ὁριστιχῶς εἰπόντος, ὅτι 
Πας ἐξ ὑμῶν, ὃς obx ἁποτάσσεται πᾶσι τοῖς 
ὑπάρχουσιν ἀὐτοῦ, οὗ δύναταί µου εἶναι µαθη- 
τής. | 

Πρὸς τὸ πλήθος τῶν παρανομούντων ἁποθλέπουσα 
Φυχῆ, πρῶτον μὲν oóx ve: χαιρὸν ἑπαισθάνεσθαι 
τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων, καὶ συντρίφαι ἕαυτὴν 
διὰ τῆς µετανοίας ἐπὶ τοῖς πλημμελήμασιν * ἓν δὲ 
τῇ συγχρίσει τῶν χειρόνων, xaX κατορθώματός τινα 
Φαντασίαν προσκτᾶται, Εἶτα ὑπὸ θυρύδων καὶ τῶν 
ἀσχολιῶν, ἃς ὁ κοινὸς βίος πέφυχεν ἑαποιεῖν, τῆς 


ad mundum alterum migraverinmus, secundum il- 
lum qui dixit : Νοείτα coneersatio in. colis est 
(Philipp. wi, 20), (ieri non potest ut id quod nobis 
propositum est agsequamur ; hoe est, ut Deo accepti 
sims, praesertim Domino ezpresse dicente : Nisi 
quis renuntiavserit omnibus qua possidet, nón potesi 
meus esse discipulus (Luc. xiv, 53). 

lbid. art, 6. — Anima qus in flsgitiesorum ho- 
minum mulütudinem imuefur, primum quidem 
peecata sua senliendi, seque eb admissa scelera 
affüiciandi spatium nox habet : sed cum deterio- 
ribus se comparando virtutis opinionem quamdam 
colligit. Deinde ob (tumultus et occupationes quas 
vita hec afferre consucvit, a Dei regordatione 





— 


179 


S. JOANNIS DAMASCENI 


180 


absiralitur : neque. hoc solo detrimento afficitur Α ἀξιολογωτέρας μνήμης τοῦ θεοῦ ἁποσπωμένη, οὗ 


quod in Deo minime oblectetur et exsultet, verum 
et in eam. consuetudinem venit ut. Dei judicia con- 
temnat et obliviscatur. Qua quidem mec majus 
graviusve ipsi quidquam, nec perniciosius malum 
queat accidere. 

In Πεφ. fus. disp. art. 1. — Renuntiatio, ut ex iis 
quie modo dicta sunt liquet, est vinculorum terrena 
hujus et caducz vitae dissolutio, atque ad coelestem 
vivendi rationem migratio. 

lbid. art. 46.— Per continentiam, non omni- 
modam a cibis abstinentiam intelligimus ( id enim 
violenta quzdam est vite dissolutio), sed quz af- 
fectionibus inacerandis incumbit. 

Conünentia est peccatorum erstinetio, perturba- 
tionum depulsio, corporis ad usque naturales af- 
fectiones et cupiditates enecatio, spiritualis vitse 
jnitium, colestium bonorum conciliatrix, quse pec- 
cati stimalum in seipsa deleat. 

Ibid. art. 57. — Non est existimandum pielatem 
persequendam esse, uti desidize et otio indulgeatur, 
ac labor fugiatur : quin potius eam certaminis et 
ampliorum laborum, nec non patientiz in tribu- 
lationibus esse materiam. 

Ejusd. epist. 4. — Sic demum Dei templum efii- 
cimur, dum assidua Dei recordatio terrenis cüris 
minime interrumpitur, nec inopinatis incommodis 
mens perturbatur. 819) Verum omnia effogiens 
vir pius ad Deum  seccdit, et ea quse ad vitium nos 


l'liciunt, a se abigens, in studiis qua ad virtutem C 


ducant, immnoratur. 
Laboribus sanitas, et sudoribus $algs compa- 
ra'ur. 


S. Greg. Nas. carm. De secession. 
Nihil quod redundet posside, sed sarcinas 
]uanis hujus et male vite fuge. 
Fac protinus te conferas ad sidera, 
Ruitioque mentem (ollat huc secuni tuam. 
Caro dametur, ac gerat morem tibi, 
Ejusd. invact. 1 in Julian. — Vides hos et. victu 
et tecto carentes 1 hos earnis propemodum et san- 
guinis expertes, hacque ratione ad Deum appropin- 
quantes? hos illotis pedibus homines, et humi cu- 


µόνον τοῦ ἐναγαλλιᾶσθαι xai ἑνευφραίνεσθαι τῷ 
θεῷ ζημιοῦται, ἀλλὰ xat καταφρόνησιν xai λη- 
θην τῶν κριµάτων αὐτοῦ παντὲχῆ συνεθίζεται. OO 
μεῖζον xzxbv οὐδὲν ἂν etr, οὐδὲ ὀλεθριώτερον πάθος. 


Αποταγή ἔατιν, ὡς ὁ λόγος ἀπέδειξεν, λύσις μὲν 
τῶν δεσμῶν τῆς ὑλικῆς ταύτης χαὶ προσχαίρου ζωῆς, 
xai πρὸς τὴν ἓν οὐρανῷ πολιτείαν μετάθεσις. 


Ἐγχράτειαν λέγοµεν, οὗ πάντως τὴν εἰς τὸ παν- 
τελὲς ἀποχὴν τῶν θρωµάτων τοῦτο γὰρ βιαία τίς 
ἐστι διάλυσις τῆς ζωῆς ' ἀλλὰ τὴν ἐπὶ καθαιρέσεε 
τῶν παθῶν. | 

Ἐγκράτειά ἐστιν ἁμαρτίας ἀναίρεσις, παθῶν 
ἁπαλλοτρίωσις, σώματος νέχρωσις μέχρι χαὶ αὐτῶν 
τῶν φυσικῶν παθηµάτων τε καὶ ἐπιθυμιῶν, ζωῆς 
πνευματικῆς ἀρχὴ, τῶν αἰωνίων ἁγαθῶν πρόξενος, 
ἐν ἑαυτῇ τὸ χέντρον τῆς ἡδονῆς ἀφανίζονσα. 

Οὐ πρόφασιν ἁργίας, οὐδὲ ἀποφυγὴν πόνου, τὸν 
τῆς εὐσεδείας σκοπὸν ἡγεῖσθαι 4£h. ἀλλ᾽ ὑπόθεσιν 
ἀθλήσεως, xal πόνων περισσοτέρων, χαὶ ὑπομονῆς 
τῆς ἐν θλίψεσιν. 


Οὕτω γινόµεθα ναὺς θεοῦ, ὅταν μὴ φροντίσι γηῖ- 
ναις τὸ συνεχὲς τῆς µνήµης ἀποχόπτηται, μηδὲ τοῖς 
ἀπροσδοχήτοις πάθεσιν ὁ νοῦς ἑχταράττηται, ἁλλὰ 
πάντα ἀποφεύγων ὁ φιλόθεος, ἐπὶ θιὸν ἀναχωρεῖ" 
καὶ ἐξελαύνων τὰ προσκαλούμενα ἡμᾶς εἰς χαχίαν, 
τοῖς πρὸς ἀρετὴν ἄγουσιν ἐπιτηδεύμασιν ἔνδια- 
τρίθει. 


Ἔστιν ἓκ πόνων ὑχεία, καὶ ἐξ ἱδρώτων σωτηρίΣ. 


Μηδὲν περισσὀ», ἁ 1λὰ πᾶν' ῥνας βάρος 

Βίου µαταίου καὶ κόπων των γθαδε. 

Σχεύαζε σαυτὸν ὡς τάχος πρὸς οὐρανὸόν, 

Ψυχἠν πετρώσας τῷ JAóTo τὴν τιµίαν. 

'H εὰρξ χρατείσθω, xai δαµαζέσθω καλῶς. 

'Dodc τοὺς ἀθίους τούτους, xal ἀνεστίους, xat 
ἀσάρκους μιχρὺχ, καὶ ἀναίμονας, θεῷ κατὰ τοῦτο 
πλησιάζοντας; σρὺς ἀνιπτόποδας xai χαμαιεύνας; 
«τοὺς χάτω xal ὑπὲρ τὰ κάτω’ τοὺς tv ἀνθρώποις, 


bantes? hos humiles οἱ excelsos? hos inter homines p καὶ ὑπὲρ τὰ ἀνθρώπινᾳ' δεδεµένους καὶ ἐλευθέρους᾽ 


versantes et supra liomines evectos? hos yinctos et 
liberos ? hos prebensos, et qui prehendi neqyeant ? 
quorum uihil est in mundo, et omnia supra mun- 
dum ? quorum duplex vita est, altera contempta, 
aMera studiose culta et expetita? Hos, inquam, 
propter mortificationem immortales, propler solu- 
tionem Deo conjunctos, ab amore et cupiditate 
alienos, οἱ divino ac libidine vacuo amore cor- 
τορίος : quorum est fons lucis, et quorum icto 
jam splendoris trajectiones : quorum angelici 
psalmorum cantus, pernoxque $iatio, οἱ mentis ad 


.qoUg χεκρατηµένρυς xai &xpavt/voug * ὧν οὐδὲν ἐν 
κόσµῳ, χαὶ πάντα ὑπὲρ χάσμον * ὧν διπλοῦν τὸ Qv, 
τὸ μὲν ὑπερορώμενον, τὸ δὲ σπουδαζόµενον * τοὺς 
διὰ την νέγρωσιν ἀθανάτους, τοὺς διὰ λύσιν θεῷ 
συνημµένους * τοὺς ἔξω πόθου, xai μετὰ τοῦ θείου 
xai ἀπαθοῦς ἔρωτος * ὧν ὁ πηΥἩ τοῦ φωτὸς, καὶ ὧν 
ἤδη ταῦτα ἀπαυγάσματα ὧν αἱ ἀγγελικαὶ φαλ- 
μῳδίαι, καὶ πάνγυχος στάσις, καὶ d τοῦ vou πρὺς 
Βεὺν ἑνδημίᾳ προαρπαζοµένου * ὧν ἡ χάθαρσι», xat 
ὧν τὸ καθαίρεσθαι, μηδὲν µέτραν εἰδότων ávabi- 
σὲέώς, 


Deum excossio in coelum se ante mortem rapientis : quorum purgare egt, atque etiam purgari; qui 
pullam ascensus eL deificationis modum constituant ? | 


8. Cyrilli. — Vitam tab omni reprehensione pu- 


Xon ἀνεπίπιηχτον ἑχμελετᾷν καὶ ἀσχεῖσθα' 





jl SACRA PARALLELA. E 
βίον, xaX μηδὲν ἔχειν ἀνεπιτήδευτον τῶν ἀρεσχόντων Α ram colere οἱ meditari oportet, nec. quidquam 


θιφ. | 


Καλὺν ἡ ἄσκησις μετὰ συμμετρίας xoi γνώσεως 
ἀληθοῦς. 


Ἀρμόξει τῷ ἐγχρατεῖ xal τοὺς ὄχλους φεύγειν, 
ἵνα τὸν νοῦν ἀπερίσπαστον ἔχῃ, καὶ τὴν χαρδίαν 
&tápayoy ' πολλὴ γὰρ ἐν τοῖς ὄχλοις ἡ ταραχή. 


Οὗ τῶν χαθευδόντων xal βλαχευόντων ἐστὶν ἡ 
βασιλεία τοῦ θεοῦ, ἁλλ᾽ οἱ βιασταὶ ἁρπάζουσιν' ab- 
τήν. Αὕτη γὰρ µόνη ἡ βίᾳ χαλὴ, Θεὸν βιάσασθαι, xot 
παρὰ θιοῦ ζωὴν ἁρπάσαι. Ὁ δὲ γνοὺς τοὺς βιαίους, 
μᾶλλον δὲ βεδαίως ἀντεχομένους, συνεχώρησεν 


eorum pretermittere que Deo grata acceptaque 
sint. 

S. Athan. — Preclara res est, piss Deoque de- 
vote vite. studium cum medioeritate et vera con- 
scientia. ' 

Eum qui continentis studeat, fugere turbas con- 
venit, utet mentem minime distractam, et pectus 
ab omni perturbatione liberum habeat. Multus si» 
quidem est medias inter turbas strepitus. 

S. Clem. Alex. Quis div. sitsalv. — Non dormien- 
tium et ignavorum est regnum Dei, sed violentére- 


piunt illud (Matth. xi, 13). Etenim Ίου violentia — 


genus laude dignum est, nempe Deo vim afferre, 
atque ab eo vitam extorquere. Ipse autem cum 66 


καὶ εἶξε. Χαΐρει γὰρ 6 θεὺς τὰ «εοιαῦτα ἡττώ- D a quibusdam violenter, vel potius constanter 


μενου. 


Mt γὰρ οἱ ἀθλοῦντες ἑνδεδυμένοι ἀθλοῦσιν ; 
γυμνοὺς αὐτοὺς εἷς τὸ στάδιον ὁ ἀθλητικὸς ἄγει νό- 
pos, xiv θάλπος ᾗ, κἂν χρύος. El δὲ τις αὐτῶν 
παραιτήσεται τὴν γύμνωσιν, xal τὸν ἀγῶνα παρητή- 
Gato. 

"O γυμνὸς φεύξεται &v bxslvy τῇ ἡμέρᾳ. Διὰ τοῦτο 
ὁ Παροιμιαστῆς πρὸς τὸν ἀλείπτην ἔλεγχεν 'AgetoU 
γὸ ἐμάτιον αὐτοῦ. Παρῆλθεν qáp* ἀντὶ τοῦ, εἰσῆλθεν 
εἰς τὸν ἀγῶνα, χαὶ Ὑγυμνὸν δεῖ παλαίειν, μᾶλλον δὲ 
οὗ Υυμνὸν µόνον, ἀλλὰ χαὶ ἠλειμμένον. Τὸ μὲν γὰρ 
γεγυμνῶσθαι, ἀνέπαφον ποιεῖ τοῦ ἀνιιπάλου τὸν 
ἀνταγωνιατήν * τὸ δὲ ἔλαιον, εἰ xai ληφθείη moti, 
διολισθαίνειν x. τῆς λαδῆς παρασχευάζει. Καὶ διὰ 
τοῦτο ol ἀθλοῦντες γην προσπάσσειν φιλονειχοῦσι 
τοῖς ἀντ.πάλοις, ἵνα τῇ χόνει τὴν τοῦ ἑλαίου ἔπιτρα- 
χύνοντες λειότητα εὐλήπιους αὐτοὺς πρὸς λαδὰς 
ἀπεργάζωνπι. 

"O σπουδαῖος ὁλιχοδεῆς, ἀθανάτου xal θνητῆς 
Φύσεως µεθόριος, τὸ μὲν ἐπιδεὶς ἔχων διὰ σῶμα 
θνητὺν, τὸ δὲ μὴ πολυδεὲς, διὰ quyhv ἐφιεμένην 
ἀθανασίας. 


TITA. ΙΑ’. — Περ) µαθητενοµένων * xal. ὅτι 
αὐτοὺς ἐπιμελῶς xal σπουδαἰως xpóc c x 
θήσεις ἔρχεσθαι, καὶ μὴ ἁποδιδράσκειν τὸ τῆς 
διδασκαλίας ἐπίπονον, àAA ἐρωτᾷν καὶ µαν- 
θάνει’ παρὰ cov εἰδόεων. 

« Ἐπερώτησον τὸν πατέρα σου, χαὶ ἀναγγελεῖ 
σοι, τοὺς πρεσθυτέρους σου, χαὶ ἐροῦαί σοι. » 

« Yl, μὴ σε χαταλάθῃ βουλὴ xaxh, fj ἀπολεί- 
πουσα διδασχαλἰαν νεότητος. 


« ᾿Ανοήτῳ ἑπερωτήσαντι σοφίαν σοφία λογισθή- 
σεται. » 

« Λάδετε παιδείαν, καὶ μὴ ἀργύριον, xal γνῶ- 
σιν ὑπὲρ χρυσίον δεδοχιµασμένον. » 


«Κτῆσαι σοφίαν, χτῆσαι σύνεσιν " μὴ ἐπιλάθῃ, 
ἵνα δῷ τῇ ofi χεφαλῇ στέφανον χαρίτων, » 


« Ποθήσατε, χαὶ παιδευθήσεσθε. » 


stringi videt, dat. manus et cedit. Gaudet enim in 
hunc modum vinci. 

S. Nili. — Num enim athietz vestibus induti 
certant ? nudos eos in arenam palsire lex ducit, 
sive stus sit, sive frigus. Quod οἱ quis eorum 
corporis denudationem detrectet, is quoque certa- 
men detrectaverit. | 

Nudus fugiet in die illa. Obque eam causam:Pro- 
verbiorum auctor ad aliptam aiebat: Deme ipsi 
vestimentum. Transiit enim ; id est in arenam de- 
scendit, Nudum porro luctari oportet : imo vero 
non nudum duntaxat, sedetiam peruncium. Etenim 
nuditas quidem hoc prsstat, ut adversarius. con- 


'trectare pugilem nequeat : oleum vero, ut etiamsi 


fortasse prehendatur, tamen ex hac prehensione 
elabatur. Quocirca athletz:» adversarios terra con- 
spergere student, ut levitatem olei pulvere asperam 
reddentes, eos prehendere valeant. 


614 Philonis. — Vir virtutis studiosus paucis 
rebus indiget, ut qui in immortalis et mortalis na-. 
ture meditullio sit. Etenim ob corpus mortale, 
hoc habet ut egeat : ut vero paucis egeat, pro- 
pter animum immortalitatis cupiditate flagrantem, . 


TIT. XI. — De iis quierudiuntur : et quod eos stu-- 
diose ac diligenter ad disciplinas accedere opor- 
leat, nec dociring laborem defugere ;; sed. percon- . 
tari , et discere ab iis qui peritiorea, sun. 


Deut. xxxii, 7. — « Interroga. patrem tanum, οἱ 
annuntiabit tibi ; majores tuos, et dicent tibi. » 


" Prov xxw, 4. — « Fili, ne te apprehendat - 


consilium malum, aut quod, relinquat, docirinan 
juventutis. » 

Prov. xvii, 38. — « Stulto.interroganti sapieu- 
tiani, sapientia reputabitur. » 

Prov. vin, 40. — «. kccipite disciplinam, et 
non pecuniam, et doctrinam potius quam aurum 
probatum. » 

Prov. 1v, 8. — « Posside sapientiam, posside 
prudentiam, et ne obliviscaris; ut det capiti tuo 
coronam gratiarum. » 

« Concupiscite, et erudiemini. » 


13) 


Eccli. v, 48-55. — ε Fili, a juventute excipe 
doctrinam, et. usque 3d canos invenies sapien- 
tiem, Quasi i8 qui arat, et qui seminat, accede 
ad eam, et sustine bonos fructus illius. In opere 
enim ipsius exiguum laborans, cito edes de gene- 
rauonibus illius, Quam aspera est sapientia indo- 
clo, el. non permanebit in. illa exeors. Investiga 
illam, et manifestabitur tibi, et ea potitus, ne de- 
relinquas eam, In novissimis enim invenies re- 
quiem in ea, et convertetur tibirin eblectationem. 
Κι erunt. übi compedes ejus in protectionem for- 
Siudinis, οἱ bases virtutis, οἱ torques illius in 
stolam gloriz. Decor enim vite est in illa. Fili, si 
velueris, disces, et si acconmunodaveris. animum 
tuum, sapiens eris. » 

Philonis. — Quarere et percontari, res est. ad 
comparandam doctrinam maxime utilis. 

Qui scientie fame et aiti laberat, atque ea qus 
mescit, discere studet, is relictis omnibus curia ad 
audiendem contendit, et nactu diuque ad sopien- 
tune fores excubat. 

Quod quispiam sciat se nescire, hoc sapientiz 

í : quemadmedum et quod ipjuste se egisse 
μαΐει, justitia, 

Ἠτ. ΧΙΙ, — Be vagis, et iie qui ex locis in loca li- 
banter migrant. 

Aeeh, vri, 90. — « Exeunti et introeunti, non 
ert pes ο tributatione. » 


Eccli. xxx, 94. — « Vita nequam hospitandi c 


de domo im domum : et ubi hospitabitur, non fi- 

ducialiter aget. » 

TIT. ΧΙΠ. — De mercenariis, et iis qui mercena- 
ríos frandant. 

Levit. xix, 15. — « Non morabitur opus merce- 
narii tui usque mane. » 

G14 Deu. xxiv, 14. — « Non negabis injuste 
mercedeni indigentis et pauperis ez fratribus tuis, 
aut ex proselytis : ipsa die reddes mercedem il- 
lius : non oecctdet sol super eam, quoniam pauper 
est, et in ea spem habet : et non. cJlamabi£ contra 
te ad Domütum, et tibi peccatum erit. » 

Jerem. xxu, 15. — « Qui 2dilicat domum suam 
in injustitia, et ccenacula sua non in judicio, apud 
proximum operatur gratis, et mercedem eis non 
reddit, » 

Eccli. xxxw, 31. — « Effundit sanguinem, qui 
fraudat mercedem mercenarii sui. » 

Eccli. vn , 92. — « Non lzdas servum in veri- 
tate operantem, neque mercenarium dantem ani- 
mam suam. » 


flam. ww, 4. — « Ei qui operatur, merces non 
repuiatur secundum gratiam, sed secundum debi- 
tunm. » 


φας. Y, 4. — « Ecce merces operariorum, qui 
mesauerunt regiones vestras, qua (Íraudata est a 
vobis, clamat, et clamores metentium in aures 
Domini Sabaoth introierunt. » 


S. JOANNIS DAMASCENI 
Prov. 1v, 15. — « Fili , da disciplinz cor tuum.» A 


i84 

« YU, δὸς εἰς παιδείαν καρδίαν σου. » 

€. Τέχνον, ἐν νεότητί σου ἐπίλεξαι παιδείαν, xaX 
ὡς ἀροτριῶν xai απείρων πρόσελθε αὐτῇ , xal 
ἀνάμενε τοῦ ἀγαθοῦ χαρκοῦ αὐτῆς. Ἐν γὰρ τῇ ko- 
γασίᾳ αὐτῆς ὀλίγον χοπιάσας, ταχὺ φάγεσαι τῶν 
γεννηµάτων αὐτῆς. Ὡς τραχεῖά ἐστι σοφία ἆπαι- 
δεύτφ, χαὶ οὐχ ἑμμενεῖ Ev αὐτῇ ἀχάρδιος. Ἀνίχνευ- 
σον αὐτὴν, xal γνωσθήσεταί σοι, xal ἐγχρατὴς 
γενόμενος, μὴ ἀφῆς αὐτὴν. Ἐπ ἑσχάτων γὰρ εὑ- 
ρήσεις τὴν ἀνάπανσιν αὐτῆς, xai στραφῄσον-αί 
σοι εἰς εὐφροσύνην. Καὶ ἔσονταί σοι αἱ πέδαι αὖὐ- 
τῆς εἰς τὴν σχέπην καὶ βάσιν ἰσχύος, xat ol χλοιοὶ 
αὐτῆς slg ατολὴν δόξης. Ἡόσμος χρύσεός ἐστιν ἐπ᾽ 
αὐτῆς. Ἐὰν θέλῃς, τέχνον, παιδευθήσῃ, xai ἐπιδῷς 


B τὴν druytv σου, αυνετὸς Econ. » 


Τὸ ζητεῖν καὶ πυνθάνεσθαι πρὸς διδασχαλίαν 
ἀνυσιμώτατον. 

ϐ πεινῶν χαὶ διφῶν ἑπιστήμης, καὶ τοῦ μαθεῖν 
& μὲ οἵδεν, τὰς ἄλλας µεθιέµενος φβοντίδας, ἀπεί» 
γεται πρὸς ἀχρόααιν xai νύχτωρ xai μεθ’ ἡμέραν 
θυρωρεξ τὰς τῶν σοφῶν οἰχίας. 

Τὸ εἰδέναι τινὰ ὅτι ἀγνοεῖ, σοφἰας ἐστὶν, ὡς χαὶ τὸ 
εἰδέναι ὅτι ἠδίχησε, διχδιοσύνης. 


TITA. 18’. ---Ηερὶ ρεταδοτῶν, καὶ μετερχοµένων 
ἑχ τόπον εἰς τόπο». 
« Ti ὀχπορευομένῳ χαὶ τῷ εἰαπορευομένῳ ox 
ἔστιν εἰρήνη ἀπὸ τῆς θλίψεως. » 
« Zoh πονηβὰ ἐξ οἰχίας εἰς οἰχίαν * xai οὗ ἐὰν 
παροιχἠσει, οὐχ ἀνοίξει στόµα. κ 


TITA. II*. — Περὶ μµισθωτοῦ, xal τῶν ἆποστε- 
ῥρούγτω» μισθό». 

« Οὐ κοιµηθήσεται ὁ μισθὸς τοῦ μισθωτοῦ παρὰ 
σοὶ ἕως πρωῖ.) 

« Οὐχ ἁπαδιχήσεις μισθὸν πένητος χαὶ ἑνδεοῦς 
ἐχ τῶν ἁδελφῶν σου, fj àx τῶν προσηλύτων * a00- 
fjuspov ἀποδώσεις τὸν μισθὸν αὐτοῦ. Οὐχ Σπιδύσε- 
ται ὁ Άλιος ἐπ᾽ αὐτῷ, ὅτι πένης ἐστῖν, καὶ ἐπ᾽ αὑτῷ 
ἔχει τὴν ἑλπίδα, xa οὗ χαταδοῄσεται κατὰ σοῦ πρὺς 
Κύριον, χαὶ ἔσται σοι ἁμαρτία. » 

ε 'O οἰχοδομῶν τὸν οἶχον αὐτοῦ οὗ μετὰ, διχαιο- 
αύνης, xal τὰ ὑπερῷα αὑτοῦ οὐχ bv χρίµατι, παρὰ 
τῷ πλησίον αὐτοῦ ἑργᾶται δωρεὰν, καὶ τὸν μισθὸν 
αὐτοῖς οὗ μὴ ἀποδφῷ. » 

c Ἐχχέων αἷμα, ὁ ἁποστερῶν μισθὸν µισθίου 
αὐτοῦ. ) 

« Mh καχώσῃς οἰχέτην ἐργαζόμενον ἓν ἀληθείᾳ, 
μηδὲ µἰσθιον διδόντα τὴν joy hv αὐτοῦ. » 


« Τῷ ἑργαζομένῳ ὁ μιαθὸς οὗ λογίζεται κατὰ χά- 
piv, ἀλλὰ κατὰ ὀφειλὴν. » 


« Ἰδοὺ ὁ μισθὸς τῶν ἑργατῶν τῶν ἁμησάντων 
τὰς χώρας ὑμῶν, ὃς ἀπεστερημένος ἀφ᾿ ὑμῶν, xp&- 
ζει, καὶ αἱ βοαὶ τῶν θερισάντων εἰς τὰ Gta Κυρίου 
Σαθαὧθ εἰσελήλυθεν.) 





185 
TITA. IA'. — Περὶ μαεαιοπονούγτων.. 
« El; xevà xal μάταια ἑχοπίασεν πλοῦτον, ἐξ οὗ 
οὗ Τεύσεται. 5 
ε Πλὴν ράτην ταράσσεται T; ἄνθρωπος ζῶν. » 


* 'O σπείρων φαῦλα θερίσει κακά ' µαταιότητα 
ἔργων αὐτοῦ συντελέσει. » 


« Οἱ διώχοντες μάταια, ἀνδεεῖς φρενῶν. » 

« Πάντες µάταιοι ποιοῦντες χαταθύμµια αὐτῶν, ἃ 
οὐχ ὠφελήσει αὑτούς. ) 

« Ἐγὼ sina: Κενῶς ἐχοπίασα εἰς µάταιον, xal 
εἷς οὐδὲν ἔδωχα τὴν ἰσχύν µου. » 


« Πκποίθασιν ἐπὶ µαταίοις, xal λαλοῦσι χενά» 
τν χύουσι πόνον, xal τίχτουσι μάταια, xal ἰστὸν 
ἀράχνης ὑφαίνουσι.) 
« Συγχολλῶν ὄστρακον, ὁ διδάσχων µωρόν. » 


« EL; οἰχοδομῶν, xoi εἷς χαθαιρῶν,ι cl ὠφελεῖ 
πλέον à χόπους ; El; εὐχόμενος, καὶ εἷς χατ- 
αρώμενος, τίνος φωνῆς εἰσακούσεται ὁ Δεσπότης» 0 


Κοσχίένῳ φέροντες ὕδωρ, xal εἰς τετρηµένον πίθον 
ἀνθλοῦντες. 


ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ N. 


TITA. ΛΑ’. — Περὶ νεότητοε , καὶ τῆς véac ἡ-ῖι- 
κίας. 

ε Ἐν τίνι κατορθώσει νεώτερος τὴν ὁδὺν ab- 
τοῦ ; ἐν τῷ φυλάξβααθαι τοὺς λόγους σου. ) 

ε Νεανίσκος μετὰ ὁσίων, xal εὐθεῖα ἡ ὁδὺς ab- 
του. ) 

ε ᾽Αγαθὸς, παῖς πένης xal σοφὸς, ὑπὲρ βασιλέα 
πρεσθύτερον xal ἄφρονα» 

« Εὐφραίνου, νεανίσχε, àv ἡμέραις νεότητός σου, 
xai ἁγαθυνάτω σε ἡ καρδία σου xai περιπάτει ἓ ἐν 
ὁδοῖς χαρδίας σου ἅπωμος. v 


ε Λάλησον, vsavíaxs, εἰ χρεία σοι * μόλις δὲ, ἐὰν 
ph ἑπερωτηθῆς.) 


« Ῥούλομαι τὰς νεωτέρας γαμεῖν, τακνογονεῖν, 
οἰκοδεσποτεῖν, µηδεµίαν ἀφορμὴν διδόναι τῷ ávti- 
χειµένῳ, λοιδορίας χάριν. "Ηδη yáp τινες ἑξετρά- 
πησαν ὀπίσω τοῦ Σατανᾶ. » 

Φύσει ἁῤῥώστημα τοῦτο νέοις, κουφότητι (γνώμης 
ἔχειν ἤδη νοµίζειν «ὰ ἐλπισθέντα. "Όταν γάρ οτε 
Ἀρεμίας λάδωνται,  ἠσυχίας νυχτερινῆς, ἀναπλάτ- 
ϱουσιν ἑαυτοῖς φαντάσματα ἀνυπόστατα, τῇ εὐχολίᾳ 
τῆς διανοίας bri πάντα qepópavot. Ὑποτιθέμανοι 
περιφανείας βίου, γάμους λαμπροὺς, οὐπαιδείαν, 
Ίῆρας βαθὺ, τὰς παρὰ πάντων τιµάς. Elta µήδα- 
αοῦ στῆναι τοῖς λογιαμοῖς δυνάµενοι, ὑπερφυσῶν- 
ται, xai ὑπὸ τῆς ἀνοίας ἀπολαύειν δοχοῦσς τῶν 
ἐλκιαθέντων, ὡς Ίδη παρόντων xati» Tool χει- 
µένων αὐτοῖς. 


SACRA PARALLELA. 
A 


B (lur vacitta ; 


166) 
TIT. XIV. — De iis qui [γκεντα (aborant. 

Job xx, 48. — « In vanum laboravit congregans 
divitias, ex quibus non gustabit. » 

Psal. xxxvin, 19, — « Verumtamen vane can- 
turbatur omnis homo vivens. » 

Prov. xs, 8. — « Qui seminat iniquitatem , 
metet mala.: vanitatem operum suorum consume 
mabit. » 

« Qui persequuntur vana, mente carent. » 

« Omnes vani facientes qua sibi grata sunt, 
0v nihil sibi proderunt. » 

Isa. ΣΣ, 4. — « Ego dixi : Sine causa labo 
ravi in vanum ; et in nihil dedi fortitudinem 
meam. ) 

Isa. vix, 4. — « Confidunt in vanis, οἱ loquun- 
quia parturiunt dolorem, et pariuut 
iniquitatem, et telam aranez texunt. » 

Eccli. xxu, 7. — « Conglutinat testam, qui docet 
fatuum. » 

Eccli. xxxiv, 98. — « Unus vedificans et unus de- 
struens, quid prodest illis nisi labor ? Unus orans, 
el unus malediceus, cujus vocem exaudiet Domi- 
nus? » 

S. Basilii, — Cribro ferentes aquam, et in peru 
sum dolium infundentes. 


LITTERA V. 
TIT. 1. — De adolescentia, et. juvenili atate. 


Psal. cxvii, 9. — ε Ig quo corrigit adolescentior 
viam suam? in custodiendo sermones tuos. » 

Prov. — « Adolescens cum viris piis, el recta 
via ejus. » 

Eccle. 1v, 15. — « Melior est puer pauper et 
sapiens, quain rex stultus et insipiens. » 

Eccle. x1, 9. —« L:tare, juvenis, in adole- 
scentia lua, εί in bono sit cor tuum in diebus 
juventutis tuz, et ambula in viig cordis tui im- 
maculatus. » 

Eccli. xxxn, 7. — « Adolescens, loquere, si 
quid tibi opus est : vix autem, nisi interroge- 
ris. » 

1 Tim. v, 12. — « Volo juniores nubere, filios 
procreare, matres G1 familias esse, nullam oc- 
casionem dare adversario, maledicti gratia. Jam 
enim quzdam cenversx sunt reteo Satanam. » 

S. Baiil.— Juvenibus a natura morbus hic insilus 
est, ut. prz: animi levitate jam se tenere existi 
ment ea qua sperant. Nam cum tranquillitatem 
nocturnumve silentium nacti sunt, ejusinodi rerum 
species sihi fingunt, quarum nulla exsistentla 
est; qua velocitate mentis ad omnia przcipites 
feruntur. Vitz sibi splendorem, illustres nuptias, 
praclaram sebolem, longam senectutem, delaios- 
que sibi ab omnibus honores, proponunt. Deinde 
cum nusquam eogitationibus modum possint po- 
nere, vehementer intumescunt, et qua sunt amen- 
tia, speratis rebus, ceu jam prasseptibus, et vclut 


ad pedes positis, (rui sibi videntur. 


187 


S. JOANNIS DAMASCENI 


188 


Ab eo qui xtate puer est, nibil discrepat. qui A Διαφέρει τοῦ νηπίου καθ) ἡλικίαν οὐδὶν, 6 ταῖς 


puerili animo est. 

S. Greg. Naz. Orat. de seipso. — Quid carne in 
deliciis agente, et precipiti juventute imbecil- 
lius ? Juvenili quispiam adhuc setate est ?*. adver- 
sus vitiosas affectiones se virum pr:ebeat :- atque 
hoc ex juventute emolumenti percipiat, ut non ea 
qui juvenum sunt, patiatur; verum senilem pru- 
dentiam in florenti et vegeto corpore colat. Atque 
ex liac victoria majorem animo voluptatem capiet 
quai qui in Olympicis coronam consequuntur. 


Ejusd. tetrast. 57. 
Uirumque turpe, cum sane est infirmior 
Juvenis, eoque siultior rursum seuex. 
Ergo ille, ut etas postulat, prudentia 
Excellat : ast hic ante canos sit sagaz. 


φρεσὶ νηπιάζων. 

Τί σαρχὸς εὐπαθούσης, xal νεότητος περιφερο” 
µένης ἀσθενέστερον; νέος τις ἐστὶν ἔτι: xatà τῶν 
παθῶν ἁνδριζέσθω, καὶ τοσοῦτον ἁπολαυέτω τῆς 
νεότητος, τὸ uh τὰ νέων παθεῖν, ἀλλὰ δὴ πρεσθν- 
«uv. φρόνησιν ἓν ἀχμαίῳ τῷ σώματι ἑξασκείτω. 
Καὶ χαρήσεται τῇ νίχῃ πλέον, 3 àv Ὀλυμπίᾳ στε- 
φανούμενοι. 


Αἰσχρὸν véor ἀσθοκέστερον τοῦ γέροντος 
αν Téperra 2 ἑ ἀφρονέστερον véov. 
καθ’ ὥραν f στω xávcogoc, 

τὸ δὴ » τιστον, καὶ xp Lie σωφρογνεῖν. 


Evagrii. — Juvenis placidus multa suffert :Ὁ Ni; πραῦς πολλὰ ὀποφέρει * ὁλιγόφυχον δὲ γέ. 


iimbecillis autem animi senem quis ferat? 

S. Greg. Nyss. — 1n omni ut plurinium nego- 
tio periculosum est a juventute consilium capere : 
nec facile quisquam rem magni momenti ex sen- 
tentía successisse reperiat, in qua ad deliberatio- 
nis societatem senectus a'/lhibita non sit. 

TIT. JJ. — De iis qui morbo et imbecillitate lqbo- 
rant ; ei quod eos visitare oporteat. 

Prov. xxi, 15. — « Qui obturat. aures suas ne 
awdial pauperem, ipse clamabit, et non erit. qui 
exaudiat. » 

EKceli. vii, 59. — «Non te pigeat visitare inür- 
mum : ex his enim in dilectionem firmaberis. » 


Eccli, xszxvi, 9. — « Fili, in. infirmitate tua C 


pe despicias teipsum ; sed ora Dominum, οἱ ipse 
eurabit te. » 

Eccli. xxx, 17. — « Melior est mors quàm Y vita 
amara, aut languor perseverans. » 

Matth, xxv, 56. — « Inürinus eram, et visitastis 
me. » . 

Jac. v, 14. — « Infirmatur quis in vobis ? in- 
ducat presbyteros Ecciesiz, el orent super eum, 
ungentes eua oleo in nomine Domini : et oratio 
fidei servabit infirmum, et alleviabit. » 


Galat. vi, 9. — « Alter alterius onera portate, 
et sic adimplete legem Christi. » 

Hebr. xw, 5. — « Mementote laborantium, ut 
«ui ipsi quoque sitis in corpore. » 

S. Greg. Naz. — Effrenata prosperitati morbus 
cum sapientia conjunctus praestat. 

616 Ejusd. — Quod sí propter egestatem ni- 
bil habeas quod largi»ris pauperi, teipsum offer, 
et verborum solamen ipsi muneris loco adhibe. 
Infrmus | eram, inquit, et non visitastis me. Opes 
non habes? At pedes habes, et os et sermones. 
Ingredere et. consolare, mosrorem pelle, alacrio- 
remque et patientiorem aagrofum redde. 

S. Chrysost. — Non te pudeat, o homo, fra- 
trum tuorum. Hujusmodi siquidem  visitationes, 
et bortis, et pratis, et quibusvis conviviis ama- 
niores sunt. Nam ex pratis et hortis nihil boni 
domum reportamus : ex couviviis vero, ebrieta- 


ροντα τίς ὑποίσει; 

Ἐπὶ παντὸς, ὡς ἐπὶ πολὺ, πράγματος ἐπισφα- 
λῆς αύμθουλος fj νεότης, xal οὐχ ἄν τις εὗροι ῥᾳ- 
bloc κατορθωθέν τι τῶν σπονδῆς ἀξίων, ᾧ μὴ xal 
πολιὰ παρελήφθη πρὸς κοινωνίαν τοῦ σχέμµα- 
τος. 

TITA. Β’. — Περὶ νοσούνγτων καὶ ἀσθενούντων” 
καὶ ὅτι χρὴ ἐπισκέπτεσθαι αὐτούς. 

€ Ὁς φράσσει τὰ ὥτα αὐτοῦ τοῦ μὴ εἰσακοῦσαι 
ἀσθενοῦς, xoi αὐτὸς ἐπιχαλέσεται, xat οὐχ ἔσται ὁ 
εἰσαχούων, » 

« ΜΗ ὄχνει ἐπισκέπτεσθαι ἁῤῥώατους * ix γὰρ 
τῶν τοιούτων ἀγαπηθήσῃ. » 

εΤέχνον, ἓν ἀῤῥωστίαις σου μὴ περιδλέπου, ἀλλ 
εὖξαι Κυρίῳ, xal αὐτὸς ἰάσεταί σε. » 


« Κρείσσων θάνατος ὑπὲρ ζωὴν πικρὰν, 4 ἁῤῥώ- 
evnua ἐμμένον.) 
« Ἠσθένησα, καὶ ἐπεσχέφασθέ µε.» 


€ ᾿Ασθενεῖ τις bv. ὑμῖν ; προσκαλεσάσθω τοὺς 
πρεσθυτέρους τῆς Ἐκκλησίας, καὶ προσευξάσθωσαν 
ἐπ αὐτὸν, ἀλείψαντες ἑλαίῳ ἐν ὀνόματι Κυρίου * 
καὶ ᾖἡ εὐχὴ ες πίστεως σώσει τὸν χάµνοντα καὶ 
ἐγερεῖ. » 

€. Αλλήλων τὰ βάρη βαστάζετε, χαὶ οὕτως ἄνα- 
πληρώσατε τὸν vópov τοῦ Χριστοῦ.) 

« Μιμνήσχεσθε τῶν ἀσθενούντων, ὡς xat αὐτοὶ 


D ὄντες ἐν σώματι.) 


Κρείσσων εὐημερίας ἁχαλινώτου νόσος φιλόσο- 


Κὰν μηδὲν ἔχῃς εἰσενεγχεῖν τῷ κάμνοντι διὰ τὴν 
πενίαν, σεαυτὺν εἰσάγαγε, χαὶ τὴν ἀπὺ τῶν ῥημά- 
των αὑτῷ παράκλησιν προσένεγχε. Ἀσθενής elg, 
καὶ ἀπεσκέγασθέ. ue. Οὐχ ἔχεις χρήματα; ἀλλὸ 
πόδας ἔχεις, xal οτόµα, xai ῥήματα Ἐϊσελθε, παρα- 
κάλεσον, διόρθωσον τὴν ἀθυμίαν, εὐθυμώτερον molo. 
σον xai χαρτεριχώτερον. 

Mh ἰπαισχννθῇς, ἄνθρωπε, τοὺς σοὺς ἀδελφούς. 
Mt αἱ γὰρ τοιαῦται ἐπισχέψεις, χαὶ παραδείσων, 
χαὶ λειμµώνων, xal πάσης ἑστιάσεως ἡδίους εἰσίν: 
ἸΑπὺὸ μὲν γὰρ τῶν λειµώνων, xal τῶν παραδείσων 
οὐδὲν οἵχαδε φέρομεν ἀγαθόν ' ἀπὸ συµποσίων δὲ 











18) 


SACRA PARALLELA. 


199 - 


µέβην, xaX παραφροσύνην, xal uopla xaxá. Απὺ A tem, ac dementiam, et innumera mala. At ex ejus» 


δὲ τῶν τοιούτων ἐπισχέγεων χρηστὰς ἐλπίδας, τὴν 
πρὸς θεὸὺν Évvotav, την ἄνωθεν παῤῥησίαν, τὴν τῆς 
Ψυχῆς ἐπιείχειαν, τὸ μηδενὶ τῶν συµπιπτόντων 
αλύειν, τὸ ῥᾳδίως ἐν πᾶσι τοῖς ἀνθρωπίνοις φιλοσο- 
φεῖν κερδανοῦμεν, 

Πολλοὶ τῶν πλουσίων παρὰ τῶν ὑγιαινόντων 
ἀπαιτοῦσι τὰς ὑπηρεσίας, xaX ἁπαιτοῦσι δίχα συγ- 
γνώμης, νοσούντων δὲ οὐδεμίαν φροντίδα τιθέασιν ᾿ 
ἀλλὰ, προσπεσούσης νόσου, κχεῖται μὲν ἀνεπίσχο- 
στος Ἡ παιδἰσχη, χαμαὶ ἑῥῤῥιμένη, Οὐ προσέχει 
ῥεσπότης, οὐκ ἀπισκέπτεται δέσποινα. Κἄν ποτε δέῃ 
την δέσποιναν παραθαλεῖν πρὸς τὴν δούλην, οὐκ ἐἔπι- 
σχέπτεται ὡς ὁμοχενῆς, ἀλλὰ βλοσυρῷ προσέχει τῷ 
βλέμματι, αὑστηρῷ προσδιαλέχεται ῥήματι, δι ὃγ- 


modi visitationibus letas spes, divinam benevo-: 
lentiam, «ccolestem fiduciam, animi modestiam 
lucramur, atque hoc etiam ut nullis rerum even- 
tibus consternemur, sed in omnibus qua humani- 
tus accidant, philosophicum animuin prestemus. 
S. Chrysost. Hom. in Centur. (Spuria. Montf. 

I. X.) — Plerique divites ministerium a sanis exi- 
gunt, et hoc quidem citra ullam indulgentiam : 
segrotantium auteni nullam curam gerunt. Verum, 
oborto morbo invisitsta jacet humi abjecta ancil- 
la : non herus ad eam auimurn adjicit, non eam 
hera visitat. Quod si quandoque huic ad famulam 
accedere necesse sit, haudquaquam ut pari genere 
ortam invisit, sed torvo oculo contuetur, atque 


xov ὑπερηφανίας τὸ συγγενὲς ἀρνουμένης τῆς B aspero sermone alloquitur, natura ob superbie 


φύσεως. 00x ἀναγινώσχετε τὰς Γραφάς; οὐχ οἴδατε 
sí φησιν ὁ ἅγιος Δαθίδ' Ιδοὺ ὡς ὀφθαλμοὶ δού- 
Aur εἰς χεῖρας τῶν χυρίων αὐτῶν * ὡς ὀφθαΆμοὶ 
παιδίσκης εἰς χεῖρας τῆς xvplac αὐτῆς, οὕτως οἱ 
ὀρθαλμοὶ "dy απρὸς Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν; 
Δυσωποῦ μὲν τὴν εἰκόγα * φοθήθητι τὰ γεγραμμένα 
ἐπίχουρος τῆς ἀσθενούσης χατάστηθι. 'O Σωτὴρ τὴν 
ἀρχὴν οὐχ ἄνθρῳπος ἐγενγήθῃ, ἀλλὰ θεὺς ἣν Movo- 
qsvhe, ἀλλ’ ὅμως ὑπὶρ ἀνθρώπων ἄνθρωπος ἣν- 
έσχετο γενέσθαι * σὺ δὲ ἄνθρωπος ὧν παραιτῇ τὸ 
ῥμόφυλον ὡς οὐκ ἰαότιμον ; παραιτῇ συμπαθεῖν περὶ 
την ὁμογενῆ φύσιν ; Καὶ ὅτε μὲν ἆλογον ζῶον χω- 
^EU0t, ἐπιμελῇ διὰ χρείαν, ὅτε δὲ τὸ λογιχὸν ζῶον 
ὁ cóc οἰχέτης ἁῤῥωστεϊ, περιορᾷς, χαὶ οὐ προνοεῖς 
ὅτι λογιχόν ἐστι. 


ΤΙΤΑ. Γ’.--- Περὶ τοῦ νήφευ», xal φροντίζει» ἡμᾶς 


τῆς ἰδίας σωτηρίας. 

« Μὴ δοὺς ὕπνον ποῖς αοῖς ὄμμασι, μηδὲ ἐπι- 
νυστάξης σοῖς βλεφάροις, ἵνα σῴψξζῃ ὥσπερ δορχὰς 
&x βρόχων, xaX ὥσπερ ὄρνεον ix παγίδος. » 

€ Ὡς οἱ ἰχθύεςαὶ θηρευόµενοι ἓν ἀμφιθλήστρῳ, 
καὶ ὡς ὄρνεα Οηρευόμενα παγίδι, ὡσαύτως παγι- 
δεύονται υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων ἐν χαιρῷ πονηρῷ, ὅταν 
ἐπιπέσῃ ἐπ᾽ αὑτοὺς ἄρνω. » 

€ Συντήρησον καιρὸν, xdi πρόσεχε σφοδρῶς ἅτι 
μετὰ τῆς πτώσεώς σου περιπατεῖς. Ἡμόσεχε μὴ 


ἀποπλανηθῆς τῃ διφνοίᾷ σου. Τρηγόρησον πάσῃ p 


ζωῇ σου. Αγάπα Κύριον, xal ἐπικαλοῦ αὐτὸν εἰς 
σωτηρίαν σον. » 

ς Ἡρόσεχε σεαυτῷ, μὴ ἑμπέσῃς. » 

« Ὁ δοχῶν ἑστάναι, βλεπέτω μῇ πέσῃ.» 

€ Ἐγὼ τοίνυν οὕτως τρέχω, ὡς οὐχ ἁδήλως : 
οὕτως πυχτεύω, ὡς οὐκ ἀέρα δέρων' ἀλλ᾽ ὑπο- 
πιάζω µου τὸ σῶμα, xat δουλαγωγῶ, µήπω ἄλλοις 
χτρύξας, αὐτὸς ἀδόχιμος γένωµαι, » 


« Νήῄατε, γρηγορήσατε ' ὅτι ὁ ἀντίδιχος ὑμῶν διά- 
ὄολος. ὡς λέων ὠρυόμενος, περιπατεῖ ζητῶν τίνα 


X1:0*:1)* ᾧ ἀντίστητε στερεοὶ τῇ πίστει. » 


(X, δὲ νῆφε, ἐν πᾶσι χακυπάβητον ' ἔργον ποίη- 


tumorem coguationem suam inficiante. Annon 
Scripturas legitis? an nescitis quid sanctus David 
dicat : Sicut oculi servorum in manibus domino- 
run suorum, sicul oculi ancille in manibus do- 
mine suce, ita oculi. nostri ad. Dominum Deum 
nosirum ( Psal. cxxu, 2, 5.) * Hac similitudine mo- 
vearis : lime quiz scripta sunt : »grotanti fer 
opem. Salvator primum homo natus non est: sel 
cum Unigenitus Deus esset, hominum causa liomo 
fleri sustinuit : at tu euin homo sis, contribulem 
tuum tanquam disparem rejicis, et ejusdem tecum 
generis naturz misereri recusas ? Quiniino eum 
brutum animal claudicat, ob usum tuum curam 
ejus geris : cum autem famulus tuus, ratione 
preditum animal, in morbo versatur, susdeque 
id babes, neque curas quod ratione sít ornatus. 


TIT. If. — Quod vigilanti animo nos esse oporteat, 
nosiramque salutem curare. 


Prov. vi, 4. — « Ne dederis somnum oculis tuis, 
nec dormites palpehris tuis, ut salvus sis velut 
damula de laqueis, et velut avis de rete. » 

Eccli. xx, 12. — « Sicut pisces capiuntur hamo, 
et sicut aveg laqueo comprehenduntur ; sic. capiun- 
tur (lii hominum in tempare malo, cum extemplo 
eis supervenerit, » 

Eccli. x11, 10, 16. — « Observa tempus, οἱ at- 
tende diligenter auditui ἰπο, quoniam cum sub- 

versipne tua ambulas. Attende ne seducaris cogi- 
tatione tua. Vigila omni vita tua. Dilige Domi- 
num, et invoca illum in salutem tuam, » 

Eccli. xxix, 27. — « Attende tibi ne. incidas. » 

] Cor. x, 12. — « Qui stat, videat ne cadat. » 

I Cor. ix, 94. — « Egosic curro, non quasi in 
incertum : sic pugno, 617 non quasi aeren verbe- 
raus : sed castigo corpus meum, et in servitutem 
redigo : ne forte cum aliis preedicaverim, ipse re- 
prohus efficiar. » 

] Petr. v, 8. — « Sobrii estote, et vigilate; 
quia adversarius vester diabolus, tanquam leo ru- 
giens, cirevit quaerens quem devoret : cui resistito 
fortes in fide. » 

H Tim. w, 5. — « Tu vero vigila, in omnibus la- 





S. JOANNIS DAMASCENI 


199 


bora, opus fac evangelisi;,, mimisterium tuum A σον εὐαγγελιστοῦ: τὴν διαχονίαν σου πληροφόρη- 


imple. » 

Super occultos laqueos fac perpetuo sublimior 
incedas: nete dormiente, malum semen, mal»- 
rem sator rzizaniorum, et hostis invidus, admi- 
8C08f, 

Ejusd. tetr. 59. 


Sedulus fraudem cave. 
Fac marte tecto jugiter pugnaseris : 
Lustrationibus ne tu tandem egeas. 


TIT. IV. — De recens conjugatis. 

Deut. xxiv, 5, 6. — ε Si quis uxorem recens 
acceperit, non exibit ad przlium, nec imponetur 
ei ullum negotium. Immunis erit : in domo sua 
sedebit unum annum, et oblectabit uxorem suain 
quam accepiL. » 

Eccli. — « Qui accipit uxorem, incipit ditari. » 

S. Greg. Naz. Ex carm. ad Olymp. — Filia mea, 
lioc a me munus accipe. Deum primo, deinde ma- 
ritum, vite tux oculum, tuique consilii moderato- 
rem reverere. Hunc unum ama et desidera , hoc- 
que uno animum (uum oblecta : eo magis, quo 
perfectiori amore te complexus erit. Ne tantum 
tiducie ac libertatis capias, quantum tibi sponsi 
dilectio prebuerit, sed quantum honestas ipsa con- 
cesserit. Omnia quippe satietatem afferunt. Ac 
quidem rerum omnium satietas accidit, sed amor 
satiari nequit. Cave ut, cuin femina sis, in virilem 
fiduciam et libertatem non prorumpas. Cave genus 
tuum marito objicias, cave opes, cave sapientiam. 


Sapientia quippe est matrimonii legibus cedere et C 


obtemperare, lrascenti marito cede : laborsnti mol- 
libus verbis probisque consiliis opitulare. Neque 
enim ille cui ferarum eura commissa est, iram 
leonis viribus suis frangit, adversus frementis 
bellum spiritus vicissim irascendo : sed blanda 
manu, mollique verborum sono, permultum do- 
mat. Nunquam tibi accidat ut jacturam ullam 
marito exprobres, ue si gravissima ira percita sis. 
lllud quoque cave, ne quemquam qui marito tuo 
parum amícus sit, laudes, versuta illum oratione 
per comparationes lacessendo. Communes vero 
cum eo voluptates ac molestias babe : hoc enim 
reitt. familiarem. auctiorem reddit. Cum morente 
viro nonnihil ipsa quoque mere. Merenti quippe 


σον. ? 

Tov χρυπτῶν παγίδων διὰ παντὸς ὑπεράνω βά- 
διζε, μὴ νυστάζοντι πικρὸν σπόρον συµµίξῃ ζιζα- 
vlov ὁ σπορεὺς τῶν χαχῶν xai φθονερὸς ἐχθρός. 


Mi) κ.λαπῇς περισχόπει. 
Asl δίωχε «Ίαθραίοις πα.αίΐσμασυ», 
Μήπως δεηθῇς éx' ἑσχάτων καθαρσἰων.,. 
TITA. A'. — Περὶ νεογάµων. 

« "Eày λάδῃ τις γυναῖχα προσφάτως, οὐκ ἑξελεύ- 
οετα: εἰς τὸν πόλεµον, καὶ οὐκ ἐπιδληθήσεται οὐδὲν 
πρᾶγμα &x' αὐτῷ. ᾿Αθῶος ἔσται ἐν τῇ οἰχίᾳ αὐτοῦ 
χαθίσει ἐνιαυτὸν ἕνα, καὶ εὐφρανεῖ τὴν γυναῖχα αὖ- 


B τοῦ, ἣν ἔλαθεν. » 


ς Ὁ χτώµενος γυναῖχα, ἑνάρχεται χτῄσεως. » 

Ὢ τέχνον ἐμὸν, τοῦτό σοι προπεμπτήριον παρ- 
έχω. Ἐντρέπου πρῶτον τὸν θ:ὸν, μετὰ ταῦτα δὲ «bv 
ἄνδρα, τὸν ὀφθαλμὸν τοῦ βίου, χαὶ τῆς σῆς χύριον 
βουλῆς xa γνώμης τοῦτον µόνον ἀγάπα χαὶ πόθη- 
σον, xal τούτῳ µόνῳ φυχὴν εὕφραινε, káv σε πόθοις 
τελειοτέροις ἀγαπήσῃ. Mh ἔχε θάρσος τοσοῦτον, ὅσον 
xai ὁ πόθος τοῦ ἀνδρὸς παρέχει σοι, ἀλλ’ ὅσον ὑπάρ- 
χει πρέπον. Ἐπειδὴ χόρος ἑστὶν ἁπάντων. Πάντω» 
μὲν χόρος ἑστὶν ἀληθῶς, ἀγάπη 05 ἀχόρεστος * μηᾶξ- 
ποτε γυνὴ ὑπάρχουσα, εἰς ἀνδρὸς παῤῥησίαν σπού- 
δαζε. Mh tb Τένος σου προσενέγχῃς, μὴ τοῖς χρή- 
past τὴν ὀφρὺν ἀνασπάσῃς, μὴ τῇ aola. Σοφία γὰρ 
τοῖς τοῦ γάμου νόµοις ὑποχωρεῖν xal πείθεσθαι. 
Ὑποχώρει μὲν τῷ ἀνδρὶ ὀργιξομένφ;' γχάμνοντε 
βοῄθει λόχοις ἁπαλοῖς xai συμθουλαῖς χρησταῖς. 
Οὐ θηροτρόφος τοῦ λέοντος τὴν ὀργὴν χατέπαυσεν 
ἰσχύῖ, πνεύμασι βρυχητιχοῖς ἀντοργιζόμενος, ἀλλ᾽ 
ὑποτάστσει ταῖς χερσὶ παρατρίθων xai αχολαχευτι- 
xol, ῥῆμασιν. Μηδὲ ζημἰαν τινὰ ὀνειδίσῃς τῷ ἀνδρὶ, 
καΐπερ πᾶνυ ὁργιζομένη, µήτ, δὲ ἑπαινέσῃς τὸν οὐχ 
ὄντα oiov τῷ ἀνδρὶ τῷ cip, ὃν παραθολαῖς λόγων 
ὀνειδίζουσα δολίως. Κοινὰς δεῖ τὰς εὐφροσύνας xai 
τὰς λύπας ποιῄσασθαι, χοινὰς δὲ πάλιν τὰς φροντίδας" 
ἐπειδὴ τοῦτο τὸν otxov αὐξάνει. Λυπουμένῳ μὲν ὀλίγον 
τι συλλυποῦ. Τῷ γὰρ ἀνδρὶ λυπονυμένῳ λιμὴν εὔδιος 
ἡ γυνή. Ἡ δὲ χερχὶς ἐν φροντίδι σοι ἕστω, χαὶ τὰ 
ἔρια, καὶ φροντὶς Ev τοῖς θείοις λόγοις. Mh σπου- 
δάσῃς ix τῶν θυρῶν ἐξενεγχεῖν σου τὸν πόδα. unt 


marito commodissimus portus est uxor. Radius D ἐπὶ τέρφιν τινὰ πολιτικήν αὕτη γὰρ τὴν ἐλευθς- 


porro εἰ lana tibi curz sinl, rerumque etiam sa- 
erarum meditationi da operam. Ne pedem tuum 
limine efferre studeas, nec ad ludos publicos pro- 
liciscaris : id enim liberalem animum excutit. Ne- 
que earum mulierum consuetudine utere, quz 


piav ἀφαιρεῖ. Μηδὲ γυναιξὶ συμµίγου, ὅσαι ónzo- 
ἤφανον ἔχουσι τράχηλον, xat δηµόσιον πρόσωπον, 
μηδὲ ἀνθρώποις, ὅσοις ὁ ἀνῆρ ἁπαρέσχεται. [Αίδου 
b ὀρόωσιν ἔρενθος, (1) | ὀφθαλμοὺς ἔχουσα τυφλοὺς, 
καὶ εἰς γῆν νεύοντας ὀφρύας. 


superbo collo sunt, apertaque cunctis facie, nec illorum etiam virorum, qui maríto displiceant tno. 
Wiborem iis qui te intuentur funde, oculos habens 936008, superciliumque depressum humi. 


618 TIT. Y. — De jejunio et jejunantibus. 

Isa. vv, 4-δ. — « Si ad judicia et jurgia jeju- 
natis, et percutitis pugnis humilem, quid mihi 
iejunatis? Nunquid tale jejunium elegi, dicit Do- 


TITA. E'. — Περὶ vnocelac xal vnotsvórtor. 
« Εἰ εἰς χρίσιν χαὶ µάχας νηστεύετε, xal τύπτετς 
πυγμαῖς ταπεινὸν, ἵνα τί µοι νηστεύετε; Οὐχὶ τοιαύ- 
την νηστείαν ἐξελεξάμην, λέγει Κύριος; ἀλλὰ λύε 


NOTAE. 
(1) Hzc restituantur ex textu Carminis Ad Olymp. Εοιτ. 














199 


SACRA PARALLELA. 


194 


πάντα σύνδεσμον ἀδικίας - διάλυσον στραγγαλιὰς A minus ? sedsolve omnem eolligaluram iniquitatis : 


β'σίων συναλλαγµάτων. Απόστελλε τεθρανσµένους 
ἐν ἀφέσει, καὶ πᾶσαν συγγραφὴν ἄδιχον διάσπα. 
Διάδρυπτα πεινῶντι τὸν ἄρτον σου, xal πτωχοὺς 
ἀστέγους εἰσάγαγε εἰς τὸν οἶχόν σου, Ἐὰν ἴδῃς 

γυμνὸν, περίδαλε, καὶ ànb τῶν οἰχείων τοῦ oxíp- 
µατός σου οὐχ ὑπερόψει. » 

ε Ὅταν νηστεύητε, μὴ Τίνεσθε ὡς ὑποχριταὶ 
σχυθρωποί. ἀφανίζουσι γὰρ τὰ πρόσωπα ἑαυτῶν, 
ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες. ᾽Αμὴν 
λέγω ὁμῖν, ὅτι ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. Σὺ δὲ 
νηστεύων, ἄλειψαί σου τὴν χεφαλῆν, καὶ τὸ πρὀσ- 
ωπόν σου viai, ὅπως ph avis τοῖς ἀνθρώποις 
νηστεύων, ἀλλὰ τῷ Πατρί σου τῷ ἐν τῷ χρυπτῷ. 
Καὶ ὁ Πατήρ σου ὁ βλέκων iv τῷ χρυπτῷ, ἁπο- 
δώσει σοι Ev τῷ φανερῷ.» 

Νηστεία ἀληθὴς dj τῶν χαχῶν ἁλλοτρίωσις. --- 
Κόρος μὲν yàp εἰς Υαστέρα τὴν χάριν ἵστησιν » 
νηστεία δὲ πρὸς duyhv ἀναθιδάζει τὸ χέρδος. Κὐθύ- 
µησον, ὅτι σοι δέδοται παρὰ τοῦ ἱατροῦ φάρµαχον 
ἁμαρτίας ἀναιρετικόν. "Ὥσπερ γὰρ ol iv τοῖς ἐγχά- 
τοις τῶν παίδων δωογονούμενοι σχώληκχες, φαρμά- 
χοις τισὶ δριµντάτρις ἐξαφανίτονται, οὕτως ἆμαρ- 
«lav ὑποικουροῦσαν ἐν (1) τῷ βάθει, τῇ φυχῇ ἐπεισ- 
ελθοῦσα ἑναποχτείνε νηστεία. Mh ἀφανίσῃς τὸ 
πρόσωπόν σου ὥσπερ οἱ ὑποχριταί. Oloc el, τοιοῦ- 
zog Φαΐνου, μὴ κατασχηµατίζων σεαυτὸν mph; τὸ 
σκνθρωπὸν, τὴν &x τοῦ δοκεῖν ἐγχρατὴς εἶναι δόξαν 
θηρώµενος. Οὔτε εὐποιίας σαλπιζοµένης ὄφελος, xat 
υηστείας δημοσιευοµένης χέρᾶος οὐδέν, Τὰ γὰρ ἐπι- 
δειπτικῶς γιωόµενα, ob πρὸς τὸν αἰῶνα τὸν μέλ- 
λοντα τὸν καρπὺν ἑχτείνει, ἀλλ᾽ εἰς τὸν τῶν ἀνθρώ- 
φων ἔπαινον χαταστρέφει. ἹἩρόσδραμε τοίνυν φαι- 
δρῶς τῇ δωρεᾷ τῆς νηστείας, 'Apyatov δῶρον ἡ vn» 
στεία, οὗ παλαιούμενον xaX γηράσχον, ἀλλ ἀνανεού» 
µενον ἀεὶ, xai εἰς ἀχμὴν ἐπανθοῦν. Οὐ νεώτερον τὸ 
ἐφεύρημα πατέρων ἑστὶ τὸ κχειµμέλιον. Πᾶν τὸ 
ἀρχαιότητι διαφέρον αἰδέσιμον. Δνσωκήθητι τὴν 
πολιὰν τῆς νηστείας. Ἠλιχιώτης ἐστὶ τῇ ἀνθρωπό- 
τητι. Νηστεία ἐν τῷ παραδείσῳ ἑνομοθετήθη. Thy 
πρώτην ἐντολὴν ἔλαθεν ὁ Αδάμ * ᾿Απὸ τοῦ ξύ.ῖου 
τοῦ γιυῴσκα xadóv καὶ πονηρὸν οὐ φήγεσθε, 
Τὸ δὲ, Ob φάγεσθαᾳ, νηστείας ἐστὶ xai ἐγκρατείας 
νοµοθεσία, El ἑνῄστευσεν ἁπὺ τοῦ ξύλου ἡ Εὔα, οὐχ 


ἂν ταύτης ἐδεόμεθα νῦν τῆς νηστείας. O0 γὰρ χρείαν p 


ἔχουσιν οἱ ὑγιαίνοντες ἰατροῦ, ἀλλ’ οἱ καχῶς ἔχοντες. 
Ἐχακώθημεν διὰ τῆς ἁμαρτίας. Ἰαθῶμεν διὰ τῆς 
µετανοίας. Μετάνοια δὲ χωρὶς νηστείας, ἀργή. Ἔπι- 


κατάρατος ἡ Tj ^ ἀχάνθας xal τριδόΊους ἀνατε.λεῖ 


σοι. Στυγνάδειν προσετάχθης (μὴ γὰρ τρυφᾷν ) διὰ 
νηστείας ἀπολόγησαι τῷ θεῷ. ᾽Αλλὰ xal fj iv τῷ 
παραδεἰσῳ διαγωγὴ, νηστείας ἑστὶν εἰκών. Ἐπειδῃ 
Ok οὐχ ἑνηστεύσαμεν. ἐξεπέσαμεν τοῦ παραδείσου. 
Νηστεύσωμεν τοίνυν, ἵνα πρὸς αὑτὸν ἑπανέλθωμεν. 
Oby ὁρᾷς τὸν Δάζαρον, πῶς διὰ νηστείας εἰσῃηλθεν 


dissolve obligationes violentarum cautionum: di- 
niitte fractos in remissionem, et omnem seriptu- 
ram iniquam scinde. Frange esurienü panem iuum, 
el pauperes sine teeto induc in domum ttam. Cum 
videris nudum, operi eum, et domestieos seminis 
tui ne neglezeris. » 

Mauh. vi. 16-18, — «Cum jejunatis , nolite fleri 
sicut hypocritz, tristes. Exterminant enim facies 
suas, ul appareant hominibus jeijunantes. Àmen 
dico vobis, quia receperunt mercedein suam. Tu 
autem cum jejunas, unge eaput tuum , et faciem 
tuam lava: ne videaris hominibus jejunens, sed 
Patri tuo, qui est in abscondito. Et Pater tuus 


] qui videt in abscondito, reddet tibi in aperto. » 


S. Basil. hom. 4 de jejun. — Verum jejunium est 
aversio a pececate. — Ingluvies voluptatom non ul- 
tra.venires porrigit : jejunium autem utilitatem ad 
snimam provehit. Gaude quod tibi a medico da- 
tum sit pharmacum, quo peccatum deleatur. Ut 
enim vermes illi qui in puerorum visgeribus gi- 
gnuntor, acerrimis quibusdam medicamentis tol- 
luntut de medio : ad eumdem modum iniquitatem 
in profundo deliteseentem , jejunium animam sub- 
eundo enecat. Ne [faciem (uaw hypocritarum 
more extermines. Qualis es, talis appare ; non ad 
wístitiam teipsum effiugens, ut ex eo quod conti- 
nenti» opinionem bhabeos, gloriam aucuperis. Bic- 
ub enim beme(icenti:e qua tube clangore procla- 
matur, nulla est utilitas ; sic etjam nulluta ex pro- 
milgato jejunio lucrum redit. Nam qu;e ostentatio- 
nis studio flunt, haudquaquam fructum ig fulurum 
se vum extendunt ; verum in bominum comumende- 
tionem desiaunt Ac proinde ad jejunii beneficium 
letus accede. Vetus donum es jejunium, quod 
non velusialem οἱ senium contrabit, sed semper 
renovatur, et in perpetugu) vigorem repuljulaL et 
floreseit, Non recens inventum est, sed patrum 
Mhesaurus, Quidquid aufiquilate prestat, hoc ve- 
neraüione dignum est, Jejunii caniliem revererc. 
Humano generi &late est cogquale. Jejunium in 
paradiso lege sancilum esL. Hoe primum  manda- 


Jum Adam accepit : De liguo scientig boni et mali 


ne comedatis ( Gen. 1,17). lloc porro, ne come- 
datis, jejunii et continenti: edictum est. Sj Eva a 
ligno jejunasset, hoc jejunio nunc opus non babe- 
remus. Neque enim opus habent sani imedico, sei 
qui male habent (Luc. v, 291 ). Per peccatum 
afflicti fuimus, per poenitenliam sanemur. Poniten- 
tja porro remoto jejunio infrugifera est, Maledicto 
lerra : spinas. εἰ tribulos. preferet. tibi ( Gen, n, 
37, 18). Geniere jussus es ( uen ewim deliciis in- 
S$uigere ), per jejunium Deo te purga. Quin ipsa 
quoqne vitz ratio quam in paradiso tenuege, jeju- 


NOTA. 


(1) füup. ἐν βάθει τῆς vorfis ἑναποκτείνει νη- 
στεία. Απόπλυναι τὴν φυχἠν ἀπὸ ἁμαρτιῶν * χρίσαι 
τὴν χεφα)λὴν χρίσµατι ài *» ἵνα pétoyoz γένη Χρι- 


στοῦ. Καὶ οὕτως πρόσελθε τῇ νηστεία. Mh) ἀφανίτῃς 


τὸ πρός. 








195 


S. JOANNIS DAMASCENI 


-— 


196 


nii imaginem przfert. Quoniam autem minime A εἰς τὸν παράδεισον μὴ µιμήσῃ τῆς Ebac τὴν παρ; 


jejunavimus, e paradiso ejecti sumus. Jejunemus 
'igitur, ut ad eum remigremus. Annon cernis quem- 
admodum Lazarus jejunii ope in paradisum in- 
troierit? Nequaquam imiteris inobsequentianm Evz; 
nec serpentem rursus G19 in consilium adhibess, 
qui tuendz carnis pretextu. cibum subjiciat : non 
corporis valetudinem et imbecillitatem causeris. 
Non enim hag mihi excusationes affers, sed illi qui 
perspectas ipsas habet. Jejunare non potes? dic 
quieso : saturari potes, οἱ ciborum pondere corpus 
obierere. Atqui illud mihi compertum est; medi- 
cos jis qui infrma valetudine sunt, non ciborum 
varietatem , sed inediam et penuriam imperare. 
Quonam igitur modo, eum hzc possis, illa tamen 


te minime posse causaris? utrum tandein ventri fa- B 


eilius est, victus parcimonia noctem transigere; 
an ciborum copia onustum jacere : imo ne jacere 
quidem, verum identidem, nunc huc, nunc illuc 
diruptum ac genientem verti. Mosem jejunii be« 
neficio accessisse ad montem novimus: neque 
enim fumantem verticem intrepido animo adiisset, 
aususque ingredi in ealiginem fuisset, nisi jejunii 
armis communitus. Per jejunium legem accepit, 
Dei digito in tabulis conscriptam. Jejunium pro- 
phetas gignit, fortibus robur conciliat. Jejunium 
legum latores sapieutes reddit, aniinz: bonum prz- 
sidium est, corporis fidus contubernalis , strenuo- 
rum armatura, pugilum exercitatio. Hoc tentationes 
propulsat, hoc animos ad pietatem inungit. Pru- 
denti: socius est, pudicitie pareus. [n bellis 
egregiaun operam przstat, in pace quietem affert. 
Na£areum sanctitate donat : sacerdotes perficit. 
Neque enim fleri potest ut quisquam citra jejunium 
sacris operari audeat ; non solum in hoc mystico et 


αχοήν μὴ πάλιν σύμδουλον παραδέξῃ τὸν ὄφιν, φει- 
δοῖ τῆς σαρχὸς τὴν βρῶσιν ὑποτιθέμενον' μὴ προ- 
φασίζου ἀῤῥωστίαν σώματος καὶ ἀδνναμίαν. Οὐ Υὰβ 
ἐμοὶ τὰς προφάσεις, ἀλλὰ τῷ εἰδότι Ἀέχεις. Νη- 
στεύειν οὗ δύνασαι: χορέννυσθαι δὲ, εἰπέ pot, καὶ 
σνντρίδειν τὸ σῶμα τῷ βάρει τῶν ἑσθιομένων δύνα- 
σαι; Καὶ μὴν τοῖς ἀσθενοῦσιν, οὗ βρωμάτων ποιχι- 
λίαν, ἀλλὰ ἁσιτίαν καὶ ἔνδειαν οἶδα τοὺς ἰατροὺς 
ἐπιτάσσοντας. Flog οὖν ταῦτα δυνάµενος, ἐχεῖνα 
προφασίζῃ uh δόνασθαι; τί εὐχοπώτερον τῇ γαστρὶ, 
λιτότητι διαίτης παρενεγχεῖν τὴν νύχτα, ἢἡ δαφιλείᾳ 
βρωµάτων βἐδαρηµένην χεῖσθαι᾽ μᾶλλον δὲ pw? 
χεῖσθαι, ἀλλὰ πυχνὰ µεταστρέφεσθαι διαῤῥηγνυμέ- 
νην xai στένουσαν; Μωσέα διὰ νηστείας ἔγνωμεν 
προσθδάλλοντα τῷ ὄρει' οὐ γὰρ ἂν κατετόλµήσεν, 
χαπνιζομένης τῆς χοροφῆς; οὐδ' ἂν ἐθάῤῥησεν ela- 
ελθεῖν εἰς τὸν γνόφον, εἰ μὴ νηατείᾳ χαθώπλιστο, 
Διὰ νηστείας τὴν ἐντολὴν ὑπεδέξατο δαχκτύλῳ θεοῦ 
Υραφεῖσαν kv ταῖς πλαξί. Νηστεία προφήτας γεννᾷ, 
δυνατοὺς ῥώννυσι, Νηστείά νοµοθέτας σοφίζει, qv- 
χῆς ἀγαθὸν φυλαχτήριον, σώματι σύνοιχος ἀσφαλὰς, 
ὅπλον ἀριστεύουσιν, ἀθληταῖς γυµγάσιον: Τοῦτο πει- 
ρασμοὺς ἁἀποκρούεται΄ τοῦτο ἀλείφει πρὸς εὐσέ- 
θειαν. Νήψεως σύνοιχος, σωφροσύνης δημιουργός’ 
ἐν πολέμοις ἀνδραγαθεῖ, àv εἰρήνῃ ἠσυχίαν ἄγει. 
Tov Ναξιραῖον ἁγιάζει, ἱερέας τελειοῖ. OO γὰρ δυνα- 
τὸν ἄνευ νηστείας ἱερουργίας χατατολμῆσαι, οὐ uó- 
vov ἐν τῇ μνστιχῇ, καὶ νῦν, καὶ ἀληθινῇ λατρείᾳ; 
ἀλλά xal ἐν τῇ τυπιχῇ τῇ χατὰ τὸν νόµον προσαγο- 
µένῃ. Αὕτη θεατὴν ἑποίησε τοῦ μεγάλου θαύματος 
τὺν ἩἨλίαν. Τεσσαράχοντα γὰρ ἡμέραις νηστείᾳ τὴν 
Ψυχὴν ἁποχαθάρας, οὕτως àv τῷ σπηλαίῳ τῷ ἐν 
Χωρὴθ ἰδεῖν κατηξιώθη, ὡς ὄννατόν ἐστιν ἀνθρώπῳ 
ἰδεῖν τὸν Κύριον. 


vero sacrificio, sed etiam in typico illo quod secundum legem offerebatur. Hoc magni miraculi specta- 
torem effecit Eliam. Nam cum quadraginta diebus animam jejunio perpurgasset, boc demum con: 
secutus est, ut in montis Horeb spelunca Dominum, quantum ab homine perspici potest, videret. 


S; Basil; ibid. — Jejunium orationem in cadum 
transmittit, atque ad supernum iter pennarum ipsi 
instar est. Jejunio domus amplificantur; sanitatis est 
parens , juvenilis ztatis moderator, senum decor, 
viatorum commodus comes, eorum qui una babi« 
tant, tutus contubernalis: Matrimonio insidias pa- 
rari minime suspicatur maritus, cum uxori fami- 
liare esae jejunium cernit. Uxor vicissim zelotypia 
non conücitur, cun jejunium viro esse acceptum 
videl. Jam vero quis domum jejunio unquam 
imminuit? que domi liabeas, recense hodie, et 
posthac eadem rursum numera : nihil ob jejunium 
in domo tua desideratur. Ne ullum quidem animal 
mortem deplorat : nusquam est cruor; nusquain 
sententia ab inexorabili ventre adversus animan- 
tia pronuntiatur : quiescit culinarius gladius. Sab- 


batum Judeis datum est, ut requiescat, inquit . 


Scriptura (Deut. xx, 11 ), jumentum tuum, et puer 
tuus. Jejunium igitur famulis, qui tibi per totius 
anni spatium serviant , quietem a continuis labori- 
bus afferat. Coquum tuum recrea, structori mense 


EPA 


Νηστεία προσευχὴν εἰς οὐρανὸν ἀναπέμπει, olovet 
πτερὸν αὐτῇ Υινοµένη πρὸς τὴν ἄνω πορείαν. Nv: 
στεία οἴχων αὔξησις, ὑγείας µήτηρ, νεότητος au 
δαγωγὸς, Χόσμος πρεσθύταις, ἀγαθὴ συνέµπορος 
ὁδοιπόροις, ἀσφαλὴς ὁμόσχηνος τοῖς συνοίχοις. O07 
ὑποπτεύει γάμων ἐπιδουλὴν ὁ ἀνὴρ, νηστείαις ὁρῶν 
την γνναῖχα συζῶσαν. Οὐ τήχεται ζηλοτυπίαις Yovh; 


τὸν ἄνδρα βλέπουσα νηστείαν καταδεχόµενον. Τίς 
τὸν ἑαυτοῦ οἶχον ἠλάττωδεν νηστείᾳ: ἀρίθμησον 


σήμερον τὰ ἔνδον, χαὶ ἀρίθμησον μετὰ ταῦτα, οὐδὲν 
διὰ νηστείαν λείπεὲ τῶν ἐν τῷ oup, οὐδὲ ἓν ζῶωῦ 
ὀδύρεται θάνατον ’ θοὐδαμοῦ αἷμα, οὐδαμοῦ ἁπόφασις 
παρὰ τῆς ἁπαραιτήτου γαστρὺς ἐχφερομένη χατὰ 
τῶν ζώων ' πἐπανται µαγείρων µάχαιραύ ἡ τρά- 
πεζα ἀρκεῖται τοῖς αὐτομάτοις, Τὸ Σάθθατον ἐδόθήἡ 
τοῖς Ἰουδαίρις, ἵνα ἀναπαύσηται, qnot, τὸ ὑποζύ- 
Υιόν σου, xal ὁ «alc σου. Γενέόθω fj νηστεία ἀνά- 
πανσις Ex τῶν συνεχῶν πόνων τοῖς διὰ τοῦ ἐνιαυτοῦ 
παντὸς ὑπηρετοῦσιν οἰχέταις. Ἀνάπανσόν σου τὸν µά- 
yexpov* δὸς ἀργίαν τῷ τραπεζοποιῷ’ στΏσον τὴν χεῖρα 
τῷ οἰνοχόῳ' ἡσυχασάτω ποτὸ xal ὁ οἶκος ἀπὸ τῶν 











197 


SACRA PARALLELA. 


1^8 


µνρίων θορύδων, «al τοῦ xaxvoo, xal τῆς χνίσσης, A da otium : pocillatori manum siste : conquiescat 


xal τῶν ἄνω xol χάτω τρεχόντων, kal ὡς ἁπαραι- 
τήτῳ δεσποίνῃ τῇ γαστρὶ λειτουργούντων. Νηστεία 
δανείου φύαιν οὐκ οἶδεν. Οὐχ ὄζει τόχον f) τράπεζα 
τοῦ νηστευτοῦ οὐκ ὄχόυσιν ὀρφανὸν τοῦ νηστνευτοῦ 
«alba τόχοι πατρφοι, περιπλεχόµενοι ὡς ὄφοις. Νη- 
στεύοντος σεμνὸν τὸ χρῶμα, οὐκ εἰς ἑρύθημα ἀναι- 
65; ἐξανθοῦν, ἁλλ᾽ ὠχρότητι σώφρονι χεχοσμημµένον * 
ὀφθαλμὸς πραῦς, χατεσταλμένον βάδισµα, πρόσωπον 
σύννουν, ἀχολάστῳ γέλωτι μὴ χαθυθριζόµενον, συµ- 
µετρία λόγου, χαθαρότης χαρδίας. Νηστεία χόλεως 
εὐσχημοσύνη, ἀγορᾶς εὐστάθεια, οἴχων εἰρήνη, σω- 
τηρία τῶν ὑπαρχόντων. Βούχει αὐτῆς ἰδεῖν τὴν 
σεμνότητα» Σύγχρινόν pot thv σήμερον ἑσπέραν 
πρὸς τὴν αὔριον, xai ὄψει τὴν πόλιν ἐχ ταραχῆς 
εἰς Υαλήνην βαθεῖαν μεταδαλοῦσαν. 


et aliquando domus tua ab innumeris tumultibus, 
et fumo, et nidore, et ab iis qui sursum deorsum 
cursitant, ut ventri ceu truculento cuidam domino, 
winisterium obeant. Jejunium zris alieni naturam 
nescit : usuras non redolet mensa jejunantis : pu» 
pillum jejunantis filium non strangulant usurte pa- 
teruzg, $20 qux» serpentum in morem ipsius collo 
sint implexz. Jejunantis color venerabilis est : 
non ad impudeniem quendam ruborem efíflore- 
scens, sed pudico pallore coornatus : oculus placi- 
dus, incessus compositus, cogitabunda facies, qua 
petulanti risu minime dedecoretur : serio mode- 
TalUS, pectus purum. Jejunium civitatis decus est , 
tranquillitas fori, sedium pax, facultatum conserva- 


B iio. Vis ipsius honestatem perspectam habere? 


Confer, quaeso, hodiernam vesperam cum crastina: et civitatem ex turbine et tempestate im altissi- 


mam serenitatem conversam cernes. 

Νηστεία ἀληθὴς, ἡ τῶν χαχῶν ἀλλοτρίωσις. Λύε 
πάντα σύνδεαμον ἀδιχίας. "Αφες τῷ πλησίον τὴν 
λύπην * ἄφες αὐτῷ τὰ ὀφειλήματα. ΜΗ εἰς χρίσεις xal 
µάχας νηστεύετε * χρεῶν οὐκ ἐσθίεις, ἀλλ᾽ ἐσθίεις τὸν 
ἀδελφόν * οἵνου ἀπέχῃ, ἀλλ ὕδρεων ob xpatelc* τὴν 
ἑσπέραν ἀναμένεις εἰς µετάληφιν, ἀλλὰ δαπανᾷς τὴν 
ἡμέραν «lc διχαστἠρια. Τί ὄφελος νηστεύειν τῷ oo- 
ματι, τὴν δὲ φυχὴν µυρίων χαχῶν ἑἐμπλησθή- 
γαι 

Ἔλαιον μὲν πιαΐνει τὸν ἀθλητὴν, νηστεία δὲ τὸν 
ἀσχητὴν τῆς εὐσεθείας χρατύνει. "oce ὅσον ύφαι- 


S. Basil. ibid. — Jejunium verum a vitiis aversio 
est. Dissolve colligaturam iniquitatis. Animi tui 
offensionem proximo remitte : missa fac ipsi debita. 
Ne ad judieium et lites jejunes. Carnes non comedis : 
at fratrem. tuum comedis. Α vino abstines : et a 
contumeliis non temperas. Vesperam exspectas, 
ut cibum sumas: at diem in forensibus controver- 
siis absumis. Quid prodest corpore jejunare, cum 
animam interim innumeris malis impleas? 

Hom. 3 De jejun. — Oleum quidem atbletam ni- 
tidum reddit : at jejunium eum qui pietatem colit, 


ρεῖς τῆς σαρχὸς, τοσούτῳ ποιῄσης τῆς πνενματιχῆς σ corroborat. ltaque quanto amplius carni subtraxe- 


εὐεξίας τὴν φυχὴν ἀποστίλδειν. Οὐ γὰρ σιωματιχοῖς 
πόνοις, ἀλλὰ χαρτερίᾳ ψυχῆς, xai τῇ πρὸς τὰς θλί- 
ψεις ὑπομονῆ, τὸ πρὸς τοὺς ἀοράτους ἐχθροὺς περι- 
Ὑίνεται κράτος. "Ett μὲν οὖν πάντα τὸν χρόνον ἡ 
"ηστεία ὠφέλιμος τοῖς αἱρουμένοις αὑτήν. Οὔτε γὰρ 
ἐτήρεια δαιμόνων χατατολμᾷ τοῦ νηστεύοντος, ἀλλὰ 
καὶ οἱ Φύλαχες τῆς ζωῆς ἡμῶν ἄγγελοι Φιλοπο- 
νώτερον παραμένουσι τοῖς διὰ νηστείας χεχαθαρµέ- 
νοις. 

᾿Αγγελοί εἰσιν οἱ xa0' ἕκαστην Ἐχχλησίαν ἆπο- 
Υραφόμενοι τοὺς νηστεύοντας. "Opa μὴ διὰ μικρὰν 
ἡδονην βρωµάτων ζηµιωθῇῆς τὴν ἀπογραφὴν τοῦ 
ἀγγέλου, ὑπόδιχον . δὲ σαυτὸν λειποταξίου γραφῆς 


τῷ στρατολογήσαντι χαταστῄσῃς. 


Πλούσιος εἴ; μὴ χαθυθρίσῃς τὴν νηστείαν, ἀπ- 
αξιώσας λαθεῖν αὐτὴν ὁμοτράπεξον, μηδὲ τῆς οἰχίας 
ἑαυτοῦ ἄτιμον ὑποπέμψῃς, παρευημερηθεῖσαν ὑπὸ 
τῆς ἡδονῆς, µήποτέ σου καταγγείλῃ ἐπὶ τοῦ νοµο- 
θέτου τῶν νηστειῶν, καὶ πολλαπλασίονά σοι ἀπὸ 
χαταδίχης ἑἐπαγάγῃ τὴν ἕἔνδειαν, Ἱ ἐξ ἀῤῥωστίας 
σώματος, 1) ἐξ ἄλλης τινὸς σχυθρωπῆς περιστάσεως. 
'0 πένης μὴ εἰρωνενέσθω πρὸς τὴν νηστείαν, πάλαι 
σύνοιχον xai ὁμοδίαιτον ἔχων. Γυναιξὶ δὲ, ὥσπερ τὸ 
ἀναπνεῖν, οὕτω καὶ τὸ νηστεύειν οἰχεῖόν ἐστι χατὰ 
φύσιν. Οἱ παΐδες, ὥσπερ τὰ εὐθαχῆ τῶν φυτῶν τῷ 
τῆς νηστείας ὕδατι χαταρδευέσθωσαν. Τοῖς πρεσθν- 
τέροις χοῦφον ποιεῖ τὸν πόνον ἡ ἐκ παλαιοῦ πρὺς 
αὐτὸν οἰκείωσις. Πόνοι γὰρ ἐκ μαχρᾶς σαυνηθείας 


Tis, tanto quoque magis eíficies ut anima spirituali 
sanitate fulgeat. Neque enim corporeis laboribus, 
sed animi tolerantia, atque in afflictionibus feren- 
dis patientia, de invisibilibus hostibus victoria com- 
paratur. Porro jejunium quovis'tempore utile illis 
est, qui illud amplexantur. Neque enip) demones 
impetum facere in jejunantem ausibt, sod et eusto- 
des vit:? nogjree angeli studiosius cum iis perma- 
nent qui per jejunium sese perpurgarunt. 

10ἱ4. — Angeli per singulas Ecclesias jejunan- 
tium nomina describunt. Vide igitur, ne ob exigua 
ciborum voluptatem hoc damnum incurras, ut non 
ab angelo describaris, teque ipsum desertz aciei 
reum apud eum qui militem conscripsit, consli- 


D (uas. 


lbid. — Dives es? nejejunio contumeliam infe- 
ras, dedignatus ipsum mensz socium adhibere, nec 
3 voluptate cum dedecore superatum ex zdibus 
tuis ejicias : ne te alioqui apud eum qui jejunia 
sanxit, deferat, ac multis partibus majorem tibi 
ez condemnatione penuriam invehat, seu corporis 
morbo, seu majori quovis illatam casu. Contra, 
pauper ne jejunio cavillis illudat, quod jam pridem 
ceontubernale et vits» consors habeat. Mulieribus 
autem, uti spirituin ducere, ita et jejunare familiare 
est, et sexui consentaneum. Pueri porro, ut plante 
virides jejunii aqua irrigentur. Senibus levem la- 
borem faeit vetus ea familiaritas, quam cum illo 
habuerunt. Labores enim diuturna consuetudine 





199 


S. JOANNIS DAMASCENI 


200 


eulti, minus molestl exercitatis accidunt. Jam vero A µελετηθέντες, ἁλυπότερον προσπίπτουσι τοῖς ἔγΥε- 


viatorum expeditus eomes jejunium est. Quemad- 
modum enim luxus sarcinarios eos esse cogit, ut 
qui ea quibus ad voluptatem fruantur, compor- 
tent :sic contra jejunium leves illos et expeditos 
reddit. Cum itaque jejunsturus es, ne Judzorum 
more tristem te praebeas, sed ex Evangelii prze- 
scripto hilarem animum prefer : ut non. ventris 
inediam lugeas , sed spiritualibus deliciis animo 
tuo gratuleris. Non ignoras earnem adversus spiri- 
tum concupiscere, itemque spiritum adversus 
921 carnem. Quocirca, cum hzc intet se adver- 
sentur , carnis crassitiem subtrahamus, οἱ augea- 
mus anima robur, quo parta per jejunlum de víi- 
tijosis affectionibus victoria, continenti: coronas 
referamus. 

S. Chrysost. Hom. de jejun. (Spuria.)—Cum jeju- 
nas, cave ne tristis sis. Nam idcirco a cibis jeju- 
Was, υἱ per spiritum alarís : idcirco abstines a 
corporeis eduliis, ut spiritualibus ferculís implea- 
ris. Jejunium pharmacum est, delendi peccati vim 
habens ; cataplasma est molliens, et ad píetateimm 
deliniens. Quemadniodum enim inveterata corpo- 
ris vitia, si acerrimis quibusdam et valde astrin- 
gentibus medicamentis foveantur, id quod cor- 
rumpendi viro habet, exeutiunt, ulceratam vero 
partem contrahunt; eodem modo jejunium, in 
peccatum quod intus delitescit animamque depa- 
scitur, subit, paulatimque ipsum astrictoría sua 
vi extenuat, ac tandem siccat. Quamvis durum 
laboriosumque jejunium sit, est tamen utile 
aditumque facilem babet. Noli itaque mosto animo 
jejunare, ne laboris tui jacturam facias. Nam quo 
magis corpus tuum jejunio astringitur, eo inajo- 
rem ex jejunio utilitatem capis. Justorum vivendi 
rationes percurre, atque eos magna ex parte je- 
junii; opera laudem consecutos fuisse comperies. 
Primum quidem Moses pest jejunium in caliginem 


ingressus est, et jejunii beneficio colloquium cum. 


Beo habuit, perducto in quadraginta dies jejunio. 
Per jejunium legislator renuntiatus est, ac tot 
dies neo manducavit, nec bibit. 

Ejusd. — Cum  jejunatis, beneflcentiee studete. 
Nam qui ita jejunat ut panem interim egerti non 


γυµνασμµένοις. Τοῖς ὁδοιπόροις εὐσταλὴς συνέµπορος 
ἡ νηστεία. Ὥσπερ γὰρ ἡ τρυφὴ ἀχθοφορεῖν αὐτοὺς 
ἀναγχάζει, τὰς ἀπολαύσεις περικοµίζοντας, οὕτω 
xai χούφους αὐτοὺς xaY εὐζώνους f) νηστεία παρα- 
σχευάζει. Μέλλων τοίνυν νηστεύειν, μὴ οχυθρωπά- 
σῃς Ἰουδαϊκῶς. Εὐαγγελιχῶς τὴν Φυχὴν καταφαί- 
ὄδρυνον, μὴ πενθῶν τῆς γαστρὸς τὴν ἔνδειαν, ἁλλ᾽ 
ἑνηδόμενος τῇ φυχῇ τῶν πνενματικῶν ἀπολαύσεων. 
Οἶδας ὅτι ἡ σὰρξ ἐπιθυμεῖ κατὰ τοῦ πνεύματος, τὸ 
δὲ πνεῦμα κατὰ τῆς σαρχός. Ἐπεὶ οὖν ταῦτα ἀντί- 
χεινται ἀλλήλοις, ὑφέλωμεν «fc σαρχὸς τὴν εὐπά- 
θειαν αὐξήσωμεν δὲ τῆς Φνχῆς τὴν ἰσχὺν, ἵνα 
διὰ τῆς νηστείας κατὰ τῶν παθῶν λαθόντες τὰ 
νιχηςέρια, τοὺς τῆς ἐγχρατείας στεφάνους &vabr- 


B σύµεθα. 


Νηστεύων μὴ στύγναζε. Διὰ τοῦτο νηστεύεις dz» 
βρωµάτων, ἵνα τραφῆς διὰ τοῦ πνεύματος. καὶ διὰ 
τοῦτο ἀπέχη τῶν σωματικῶν ἑδεσμάτων, ἵνα ἔμπλη- 
σθῇς τῶν πνευµατιχῶν ἀναθημάτων. Φάρμακόν ἐστιν 
ἀναιρετικὸν τῆς ἁμαρτίας ἡ νηστεία, καὶ χατάπλασµα 
ψΨυχῆς μαλακτικὸν, ἁπαλύνουσα πρὸς εὐσέδειαν. καὶ 
ὥσπερ τὰ χρόνια πάθη δριμυτάτοις τισὶ καὶ στνπτι- 
χωτάτοις χαταπασσόµενα, τὸ μὲν σηπτικὸν τοῦ σώ- 
µατος ἀποῤῥίπτει, τὸ δὲ συνουλωτιχὸν τῆς σαρχὸς 
ἐπισυνάγει, τὸν αὐτὸν τρόπον, xal τὴν ἔνδον ὑποσμύ- 
χουσαν ἁμαρτίαν, καὶ τὴν ψυχἣν νεµομένην, στυπτι- 
χωτάτη ὑὐπεισελθοῦσα ἁμαρτίᾳ νηστεία, ἀναξηραῖνει 
αὐτὴν xav' ὄλίγον λεπτύνουσα. Auk τοῦτο, εἰ xal 
ἐπίπονος ἡ νηστεία, ἀλλ ὠφέλιμος καὶ εὑπρόσιτος. 
ΜΗ τοίνυν λυπούµενος νηστεύσῃς, ἵνα μὴ τὸν κάµα- 
τον ἀπολέσῃς. Ὅσῳ γὰρ νηστεία ὁποστύφει τὸ σῶ- 
μα, τοσοῦτον ἐχ τῆς νηστείας ὠφελῇ. ᾿Ανάδραμε ἐπὶ 
τὰς τῶν δικαίων πολιτείας, καὶ εὑρήσεις αὐτοὺς τὸ 
πλέον διὰ νηστείας εὐδοχιμήσαντας. Ἡρῶτον Marc 
νηστεύσας ἐπὶ τὸν γνόφον εἰσελήλυθεν, xal συνόµιλος 
τῷ θεῷ διὰ νηστείας γέγονεν, τεσσαράχοντα ἡμέρας 
τὴν νηστεἰαν ἐπισυνάψας. ὙΝομοθέτὴς διὰ νηστείας 
ἐχρημάτισεν, xal οὔτε ἄρτον ἔφαγεν, οὔτε ὕδωρ 
ἔπιεν. 


Νηστεύοντες τῆν εὐποιίας ᾳροντίζετε. Ὁ γὰρ ντ- 
στεύων, χαὶ μὴ μεταδιδοὺς ἄρτον τῷ fovit, µαταία f) 


inperliat, hujus vanum erit jejunium. Sane com- D νηστεία αὐτοῦ ἔσται. Πολλοὶ οὖν elat νηστεύθντες μετὰ 


plures sunt, quí sacco el cinere, multisque lacry- 
mis jejunantes, attamen ne obolum quidem unum 
esurienti tribuant : sicque iereede vaeuum jeju- 
nium suum efficiant ; quippe quod Deus non ad- 
mittat. Audi enim quid apud Isaiam prophetam 
dicat : Etiamsi  contorseris tanquam circulum col- 
(um Ium, et. saccum ac cinerem tibi substraveris ; 
nec sie quidem jejunium vocabitur. Verum dissolve 
colligationes — iniquitatis, εἰ da esurienti panem 
ex anima tua. Dimitte eos. qui confracti sunt in re- 
máissionem : dissolve versutias violentarum cautionum., 
Frange esurienti panem tuum, et egenos sine tecto 
induc in domum tuam (Isa. vin, 5-7). Jejunium 
hoc amat Deus. Nam aliequi jejunanti tibi nullam 


cáxxou xal σποδοῦ, xaX πολλῶν δακρύων, xal τῷ πει- 
νῶντι μὴ µεταδιδόντες ὁδολὸν ἕνα, ἅμισθον ποιοῦντες 
τὴν νηστείαν αὐτῶν, ἣν 6 θεὸς o) προσδέχεται. "Axov- 
σον οὗν, τί λέγει ἐν 'Ἠσαίᾳ τῷ προφήτη, Οὐδ' ἂν 
κάμψης ὡς κρίἰκον τὸν tpáxnAOr cov, καὶ σάχχον 
xal σποδὸν ὑποστρώσῃ' οὐδὲ οὕτως χ.ηθήσεται 
νηστεία. Α.Ι.λὁ Aís πάντα σύνδεσμον ἁδιχίας 
xal δὺς πειῶντι ἄρτον ἐκ γυχῆς σου. Ἀπό- 
σεε.1ε τεθραυσµέγους ày ἀφέσει 0id Ave στραγ- 
1αλιὰς βιαίων συνγε1 αγμάτων :διάβρυατε πει- 
νώγτι τὸν ἄρτον cov, xal ατωχοὺς ἀστέγους 
εἰσάγαγε εἰς τὸν εἰκόν cov. Ταύτην τὴν νηστείαν 
ἀγαπᾷ ὁ θεός. Τὰ γὰρ τρἰχινα xa ἡ στοδὺς οὐδέν 
σε ὠφελῆσει νηστεύοντός σου. Χόρτασον πένητα, ἵνα 














9201 


SACRA PARALLELA. 


9 


σε εὐλογήαῃ, xai εὑρῆσεις αὐτὸ mpb προσώπου σου Α cilicium et enis utilitátem allatura sunt. Pauperem 


ἐν τῇ ἐξόδῳ τῆς φυχῆς σου. El τὰ δάχρυα τοῦ πέ- 
νητος βλέπων οὐχ ἐλεεῖς, ὁ θεὸς πῶς σε ἑλεῄῆσει; Νη- 
στεία χαθαρὰ, ὅταν co) νηστεύοντος ὁ πένης χορτά- 
ζηται kx τῶν σῶν. Πολλὴν εὐεργεσίαν ἁπολαύομεν kx 
τῆς νηστείας νοῦν ἁτάραχον, λογισμῶν γαληνότητα, 
χαρδίαν πραεῖαν, χεφαλὴν ἀνάλγητον, πόδας ὀρθούς. 

θλί6η, ὅτι οἱ ὀφθαλμοί σου οὖκ εἰσὶ τεθολωμένοι, 
οὐδὲ αἱματώδεις, καὶ ἡ γλὠσσά σου οὐ φολίζει , xai 
ὅτι οἱ πόδες σου ὀρθῶς περιπατυῦσιν; Μεγάλη ἡ νη- 
στεία, xaX δι αὑτῆς πολλοὶ ὑπερέέησαν τὰ ἀνθρώ- 
πινα, xal μετὰ ἀγγέλων ἔχουαι τὴν διαγωγἠν. Δα- 
vc, οὐχὶ διὰ νηστείαν τὴν τῶν λεόντων ἀγριότητα 
εἰς προδάτων ἡμερότητα µετέδαλε; Νηστεύσας γὰρ 
ἑπτὰ ἡμέρας ἐν λάχχῳ, τοὺς ὑπερμεγέθεις λέοντας 


satia, ut bene tibi dicat : hocque in excessu animx 
tu» ante faciem tuam reperles. Si lacrymas pau- 
peris cernens, misericordia non moreris, quinam 
tandem Deus tui miserebitur? Jejunium purum 
istud est, cum te jejunante pauperis fames faeul- 
tatibus tuis levatur. Multa beneficia ex jejunio 
percipimus : mentem paeatam, tranquillas cogita - 
tiones, peotus placidum, caput dolore vaeuum, pedes 
rectos. Án moleste fers quod oculi tui suffusi non 
sint, nec sanguinei? an quod liugua non balbutiat ? 
quod pedes recte ambulent ? Magna res est jejunium, 
eujus opera multi res humanas pretergressi sunt, 
et cum angelis vitsàe consuetudinem habuerunt. Quid 
enim ? Annon Dauielper jejunium truculentiam leo- 


ὡς περιστερὰς χατενόει. Καὶ βλέπε pot αὐτοῦ τὴν B uum inovium mansuetudinem immutavit ? Nam cum 


ἀρετὴν, ὅτι xaX τοὺς λέοντας νηστεύειν ἐδίδαξεν. Elc 
ἄριστον τῶν λεόντων ἐδλήθη ὁ ἅγιος àv τῷ λάκχῳ, 
xat εὑρέθη αὐτὸς ἀριστῶν, ἀπικομισαμένου τοῦ 'AÓ- 
δαχοὺμ. διὰ προστάγµατος Κυρίου, χαὶ οἱ λέοντες 
μετὰ πολλῆς φιλοσοφίας ἐχαθίζοντο. "Q νηστείας 
ὑπερόθολή | τοὺς λέοντας ἐφίμωσε, τὸν δράχοντα διέρ- 
ῥηξε, τὸν BhÀ κατέστρεφεν, καὶ τὴν Σωσάνναν δι- 
ἐσωσεν. Οἱ τρεῖς malos, νηστεύοντες, τὴν χάμινον ὡς 
πηλὸν χατεπάτουν, καὶ τὴν φλόγα ὡς δροσοειδή πα- 
βάδεισον χατανοοῦντες, ἄχαυστοι διέµειναν, καὶ τὰς 
τοῦ βασιλέως ἀπειλὰς ὡς ἀράχνην διέλυσαν. Διὰ vn- 
στείας ὁ μέγας ἓν προφήταις Μωσῆς τὸν νόμον ἐδέ- 
ξατο. Νηστεύσας γὰρ ἡμέρας τεσσαράχοντα, τὴν 
ὁργῖιν τὴν χατὰ τοῦ λαοῦ κατέπανσεν. Νηστεύσαντες 
Νινευῖται ἐν ἡμέραις τρισὶ τὴν πολυπληθή πόλιν δι- 
σωσαν. Νηστεία ἀγγέλων µίµημα. Νηστεία τοὺς ἀν- 
θρώπους εἰς οὐρανοὺς ἀνήγαγεν, καὶ μετ ἀγγέλων 
πολιτεύεσθαι παρεσχεύασεν, καὶ μετὰ μαρτύρων τὴν 
ἀνάπανσιν ἑδωρήσατο. 
est. Jejunium homines in celum subvexit, el cum 
cum martyribus quiescerent. 


M1 μυσταγωγείτω σε ἐπὶ vnotelav d μέθη. Οὐχ 
ἔστι διὰ µέθης εἴσοδος εἰς νηστείαν οὗ γὰρ διὰ πλεον- 
εζξίας εἰς δικαιοσύνην, οὐδὲ δι ἀχολασίας εἰς σω- 
φροσύνὴν, οὐδὲ συλλἠδδην εἰπεῖν, διὰ κακίας εἰς 
ἀρετήν. "Αλλη θὖρα ἐπὶ νηστείαν. Ἡ μέθη εἰς &xo- 
λασίαν εἰσάγει, ἐπὶ δὲ νηστείαν αὑτάρχεια' ἆθλῶν 
προγυµνάζεται, ὁ νηστεύων προεγχρατεύεται. Mi 
ὡς ἀἁμυνόμενος τὸν νοµοθέτην τῶν πέντε ἡμερῶν τὴν 
χρπιπἆλην προαπετίθεσο. Καὶ γὰρ ἀνόνητα πονεῖς, 
τὸ μὲν σῶμα συντρίδων, μὴ παραμυθούµενος δὲ τὴν 
ἔνδειαν. "Απιστόν στι τὸ ταμεῖον' εἰς τετρηµένον 
πίθον ἀντλεῖς. 


septem $9.9 dies jejunaseet in lacu, grandes i ingen- 
tesque leones haud secus atque columbas conspexit. 
Atqui virtutem ejus contemplare, qua leones etiam 
jejunare - docuit. In lacum vir sanctus conjectus 
fuerat, uti leonum prandium fleret : at ipse pran- 
dens inventus fuit, allato ipsi Demini jussu cibo 
ab Habacue ; cum leonis interim magna et philo- 
sophica quadam quiete considerent. O eximiam 
jejunii vim! leonum compressit ora, draconem per- 
rupit, bellum avertit, Susannam servavit, Tres pueri 
cum jejunarent, fornacem non secus ac lutum calca- 
bant ; ei flammam tanquam ameéniesimum et rosci- 
dum hortum cernentes. incolumes ab igne permanse- 
runt, et regis minas velut araneg telam fregerunt. 
Per jejunium magnus ille inter prophetas Moses 
legem suscepit. Nam cuin quadraginta dies jeju- 
nasset, Dei erga populum iracundiam sedavit. Tri- 
duano jejunio perfuncti Ninivite, urbem frequentis- 
simam conservarunt. Jejunium angelorum imitatio 
angelis versari fecit, hocque ipsis donavit, uti 


S. Παρί. hom. De jejun. — Non te ad jejunium 
lemulentia instituat. Neque enim per temuleutiam 
ad jejunium aditus est ; quemadmodum nec per 
avaritiam ad justitiam, nec per libidinem ad pu- 
dicitiam, nec, ut summa dicam, per vitium ad 
virtutem. Alia ad jejunium est janua. Ebrietas 
quippe ad petulantiam aditum aperit : ad jejunium 
autem Íírugalitas. Qui certaturus est, se prius 
exercet : qui jejunatürus, prius continentiz studet. 
Absit ut, tanquam de legislatore ultionem sumens, 
quinque dierum crapulam ante recondas. Siquidem 
frustra laboras, ut corpus quidem conteras, nec 


quidquam inediz solatii et levaminis afferas. Infidum penu venter est; in pertusum dolium infun- 


dis. 


Οὐδεὶς γυναῖχα σεμνὴν νόµοις γαμιχοῖς ἐπάγεσθαι 
µέλλων, παλλαχίδας προσλαθὼν xai ἑταίρας εἰσοικί- 
ζει. O9. γὰρ ἀνέχεται d νοµίµη γυνὴ μετὰ τῶν 
διεφθαρµένων συνοιχῆσαι. Mh τοίνυν xal σὺ προσδο- 
χωµένης νηστείας, προεισαγάγῃς τὴν µέθην, τὴν 
πάνδηµον πόρνην, τὴν ἀναισχυντίας µητέρα, τὴν 
φιλόγθλων, τὴν µαινάδα, τὴν πρὺς πᾶσαν ἄσγημο- 

PATROL. GR. XCVT. 


Ejusd. hom.2. De jejun. — Nemo mulierem be- 
nestam in matrimonium accepturus, pellices ante 
et scorta in aedes suas induxerit. Neque enim legi- 
tima uxor cum corruptis habitare sustinet. Quo- 
circa ne tu quoque imininente jejunio ebrietatem 
prius invroducas : illud, inquam, vulgare scortun, 
illam impudentia matrem, illàm in risus effusam, 

- 1 





S. JOANNIS DAMASCENI 


(uriosam illam, «4 ad omne obscenitatis genug pro- A σύνην εὔχολην. Οὐ γὰρ μὴ εἰσέλθῃ νηστεία καὶ δέησδις 


clivem. Neque enim jejubium et oratio ad animam 
temulentia fedam introire queat. 

S - Chrysost. hom. que sup, — Jejunium et ora- 
tio-a merte liberant : justitia autem utrumque 
horum .precellit. Jejunium pauperem locupletem 
novit reddere. Non enim intempestivos sumptus 
facere.permittit, et frugalitatis modum praeterire. 
Novit etiam divitem opum suarun administrato- 
rem prudentem facere. 

Ejusd. — Non in ciborum, sed in peccatorum 
abstinentia positum est jejunium. — Jejunium 
amplexemur; quia .pudicitize parens est, et omnis 
pbilosopbiz fons. 

Ejusd. —Jejunium cum oratione conjunctum, 
valentiorem eam reddit, Nunc magna est mentis 
moderatio : nunc expergefacta cogitatio, animusque 
yes euperaas circumspicit : eoque nomine Scri- 
ptura ,jejunio : orationem copulavit. Tunc enim 
jucundior et probatior e lyra cantus emittitur : 
quoniam Που imipoderata vini copia madent fides, 
sed contentus animus est et mens excitata. 893 
Sobrius animus hoc pacto ad Deum accedit, et solus 
cum 80lo eolloquitur. 


"LITTERA X. 
TIT. 1. — De rebus novis, εἰ qu& raro reperiuntur. 


Judic. nm, 15, 94. — « Clamaverunt filii Israel 
ad Dominum, et suseitavit eis Dominus salvatorem, 
Aod, virum ambidextrum. Post Αοά surrexit Sa- 
megar, et pereussit allophslos, sexcentos viros 
vomere, ei ipse servavit Israel. » 

Judic. xw, 5, 6. — « Descendit Samson, et pa- 
ter et maler ipsius in Thamnatha, et venerunt 
usque ad vineam : et eece eatulus leonis occurrit, 
Kt insiluit in eum Spiritus Domini, et discerpsit 
eum velut hadum caprarum : nihilque erat in 
manibus ejus. Nec indicavit potri suo et matri suae 
quod fecisset. » 

Judic. xw, 4-6. — « Perrexit Samson , et cepit 
trecentas vulpes, “εξ accepit lampades, et reflexit 
caudam ad caudam, posuit lampadem unam inter 
ambas caudas, et ligavit eam. Et incendit segetes 
allophylorum ab area usque ad segetes rectas , et 
usque ad vineam et olivetum. » 

lbid. 16-18. — « Dixit Samson : In. maxilla 
asini delens delevi eos : quia in maxilla asini per- 
cussi mille viros. Et vehementer sitivit, οἱ clama- 
vit ad Dominum «πα prosperasti in manu servi 
tui salutem magnam hanc : et nunc morior In siti, 
incidamque in manus incircumcisorum. Et ape- 
ruit Dominus [racturam in maxilla, et egressse 
sunt aqua, bibitque : οἱ reversus est spiritus ip- 
sius, et revixit. » 

Judic. xvi, 4 seqq.—« Et vidit malierem meretricem, 
ingressusque est ad eam. FA nuntiaverunt Ga- 
zensibus dicentes : Venit huc Samson. Et cir- 
ceumdederunt, et insidiati sunt ei totam no- 
ctem in porta civitatis. Et siluerunt totam noctem, 


εἰς φυχὴν ῥυπωθεῖσαν ὑπὸ τῆς µέθης. 


Νηστεία xai δέήαις ἐχ θανάτου ῥύεται δικαιοσύνη 
δὲ ὑπὲρ ἀμφότερα. Οἶδε νηστεία πλούσιον τὸν πέ- 
νητα ἀπεργάσασθαι. Οὐ γὰρ ἀχαίρως συγχωρεῖ δα- 
πανᾷν τοῦ µάτρου, τὴν αὐτάρχειαν παρεχοµένη. Otb« 
xai τὸν πλούσιον οἰχονόμον τῶν ἰδίων χρημάτων 
χατασχενάζειν. 


Οὐκ ἁποχὴ βρωµάτων, ἀλλὰ ἀποχὴ πλημμελημά- 
των εργάζεται νηστείαν.--- Φιλήσωμεν τὴν νηστείαν͵, 
ὅτι µήτηρ σωφροσύνης ἐστὶ, xai πηΥγἡ φιλοσοφίας 
ἁπάσης. 

Τὸ μετὰ νηστείας εἶναι εὐχὴν, δυνατωτέραν ποιεῖ 


B τὴν εὐχήν. Νῦν σωφροσύνη λογισμῶν πολλὴ πάρεστι’ 


νῦν δὲ ἐγήγερται ἡ διάνοια, xal τὰ ἄνω περιακοκεῖ ἡ 
φυχἠ᾿ διὰ τοῦτο τῇ νηστείᾳ τὴν προσευχὴν συνέζευ- 
ξεν ἡ Γραφή. Ίότε γὰρ τερπνοτέρα xaX δοχιµωτέρα 
ἀπὸ τῆς λύρας ἀναπέμπεται fj µελῳδία, ὅτι οὐκ εἰσὶ 
διάθροχοι al νευραὶ τῇ πλεονεξίᾳ τῆς µέθης, ἀλλ' 
εὔτονος ὁ λογισμὺς, xai διεγηγερµένος ὁ νοῦς. Νή- 
φουσα ἡ doy; οὕτω προσιέναι τῷ θεῷ, καὶ διαλέγα- 
σθαι µόνον πρὸς µόνον. 


ZTOIXEION ὅ. 


TITA. Α’.-- Περὶ ξένων xparpácum, καὶ τῶν cxa- 
γίως Év τισυ εὑρεθέγτων. 


« Ἔκχραξαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ πρὸς Κύριον, καὶ Ίχει- 
ptv αὐτοῖς Κύριος σωτῆρα τὸν ᾿Αὼδ, ἄνδρα άμφοτε- 
ῥοδέξιον. Μετὰ ᾿Λὼδ ἀνέστη Σαμεγὰρ, χαὶ ἑπάταξε 
τοὺς ἀλλοφύλους ἐξαχοσίους ἄνδρας Ev τῷ ἁροτρό- 
ποδι τῶν βοῶν, xat ἔσωσε τὸν Ἰσραήλ. » 

εΚατέθη Σαμφὼν, xaVó macho αὐτοῦ, xal ἡ ufj- 
τηρ αὐτοῦ εἰς θαμναθᾶ, καὶ ἦλθον ἕως τοῦ ἀμπελῶ- 
voe" xai ἰδοὺ σχύμνος λέοντος εἰς συνάντησιν. Καὶ 
fiato ἐπ᾽ αὐτὸν Πνεῦμα Κυρίου, xal διέσπασεν αὖ- 
τὸν ὡς ἔριφον αἰγῶν, καὶ οὐδὲν ἣν ἓν ταῖς χεροὶν αὐ- 
τοῦ, Καὶ οὐκ ἀπήγγειλε τῷ πατρὶ αὐτοῦ, καὶ τῇ µη- 
«pt αὐτοῦ ὃ ἐποίησεν. » 

« Ἐπορεύθη Σαμφὼν, xai συνέλαθε τριακοσίους 
ἀλώπεκας, xat ἔλαδε λαμπάδας, xaX ἔἕστρεψε χέρχον 
πρὸς χέρχον, xal ἔθηκε λαμπάδα µίαν ἀναμέσον τῶν 
δύο κέρχων tv τῷ µέσῳ, καὶ ἔδησεν. Καὶ ἐνεπύρισεν 
τοὺς στάχνας τῶν ἀλλοφύλων ἀπὸ ἅλωνος ἕως στα- 


p χύων ὁρθῶν, χαὶ ἕως ἀἁμπελῶνος xai ἑλαίας. » 


«Εἶπε Σαμφών Ἐν σιαγόνι ὄνου ἐξαλείφων ἐξ 
fija αὐτούς' ὅτι ἓν σἰαγόνι ὄνου ἑπάταξα χιλίους 
ἄνδρας. Καὶ ἑδίφησε σφόδρα, xal ἐδόησε πρὸς Ku- 
pvov* EU εὐώδωσας ἐν χειρὶ τοῦ δούλου σου τὴν σω- 
τηρίαν τὴν μεγάλην ταύτην ' καὶ νῦν ἀποθνῄσχω ἓν 
δίψει, καὶ ἐμπεσοῦμαι εἰς χεῖρας τῶν ἀπεριτμήτων. 
Καὶ ἤνοιξεν ὁ θεὸς τὸ τραῦμα τὸ ἐν τῇ σιαγόνι, xai 
ἐξήλθεν ἐξ αὐτοῦ ὕδατα' χαὶ ἔπιεν, xal ἑπέστρεφε «e 
πνεῦμα αὐτοῦ, xai ἔζησεν. » 

« Καὶ εἶδεν ἐχεῖ γυναῖχα πόρνην, καὶ εἰσῆλθε πρὸς 
αὑτὴν, xat ἁπηγγέλη τοῖς Γαζαίοις, λέγοντες * χει 
Σαμφὼν ὧδε. Καὶ ἐχύχλωσαν, xai ἐνήδρευσαν αὐτὸν 
ὅλην τὴν νύχτα Ev τῇ πύλῃ τῆς πόλεως. Καὶ ἐχώφευ- 
σαν ὅλην τὴν νύχτα λἐέγοντες' Ὡς διαφαύσει à ὕρ]οος 











935 


SACRA PARALLELA. 


906 


φονεύσομεν αὐτόν. Καὶ ἐχοιμήθη Σαμφὼν ἕως pe- A dicentes : Ubi illaxerit mane, occidemus eum. £t 


σνυχτίου. Καὶ ἀνέστη ἐν ἡμίσει τῆς νυχκτὸς, xot ἑπ- 

᾿ελάδετο τῶν θυρῶν τῆς πύλης τῆς πόλεως, σὺν τοῖς 
δυοἱ σταθµοῖς, xai ἀνεθίδασεν αὐτὰ σὺν τῷ μοχλῷ, 
xal ἔθηχεν ἐπὶ τοὺς ὤμους, xai ἀπήνεγχεν αὑτὰ ἐπὶ 
τὴν χορυφὴν τοῦ bpouc, xaX ἔθηχεν ἐχεῖ. » 

« Ἑπταχόσιοι ἄνδρες, ἐχλεχτοὶ ἐκ παντὸς τοῦ 
λαοῦ ἀμφοτεροδέξιοι πάντες οὗτοι, σφενδονῆται ἐν 
Ἀΐθιρ πρὸς τρίχα, χαὶ οὐχ ἑξαμαρτάνοντες.» — 

« Ἀσαὴ]λ κοῦφος τοῖς ποσὶν, desi µία δορχὰς àv 
ἀγρῷ., . 

Πάντα ἐν πᾶσι μέμιχται' χαὶ ἐν τῇ γῇ εὑρήσεις 
ὕδωρ, xaX ἀέρα καὶ πῦρ' εἶτα ἐχλίθων μὲν πῦρ ἑξάλ- 
Aetas. Ἐκ σιδήρου δὲ, ὃ xaX αὐτὸ ἔχει ἀπὸ γῆς τὴν 
γένεαιν, πῦρ ἄφθονον ἐν ταῖς παρατρἰψεσιν πέφυχεν 
ἀπολάμπειν. "O xai θαυμάσαι ἄξιον, πῶς ἓν μὲν τοῖς 
σώμασιν ὑπάρχον τὸ πῦρ ἀδλαθῶς ἐμφωλεύει, προσ- 
χλιθὲν δὲ ἐπὶ τὰ ἕἔξω, δαπανητικόν ἔστι τῶν φυ- 
λασσόντων, 


Εἴποις δ' ἂν περὶ θαλάσσης αὐτῆς, πῶς εἰς ἅλας τὸ 
ὕξωρ πήγννται; πῶς ὁ πολυτίµητος λίθος τὸ χοράλ- 
λιον, χλόη μέν ἐστι τῆς θαλάσσης, ἐπειδὰν δὲ εἰς τὸν 
ἀέρα ἐξενεχθῇ πρὺς λίθου στεῤῥότητα µεταπήγνυται», 
πόθεν τῷ εὐτελεστάτῳ ζώῳ τῷ ὁστρέῳ τὸν βαρύτιμον 
μαργαρίτην dj φύσις ἐνέθηχεν; "A γὰρ ἐπιθυμοῦσι 
θησαυροὶ βασιλέων, ταῦτα περὶ αἰγιαλοὺς, χαὶ ἀχτὰς 
xai τραχείας πέτρας διέῤῥιπται, τοῖς «ῶν ὀστρέων 
σώμασιν ἐγκείμενα. Πόθεν τὸ χρυσοῦν ἔριον αἱ πίν- 
ναι τρέφουσιν, ὅπερ οὐδεὶς τῶν ἀνθοδαφῶν µέχρι νῦν 
ἐμιμήσατο; πόθεν αἱ χόχλαι τοῖς βασιλεῦσι τὴν ἁλουρ- 
Ὑίδα χαρίζονται, ai xoi τὰ ἄνθη τῶν λειμώνων τῇ 
εὐχροίᾳ παρέδραµον. 


Ἐποίησεν ὁ θεὺς τὰ χήτη τὰ μεγάλα" οὐκ ἐπειδὴ 
καρίδος xaY µαινίδος μείζονα, διὰ τοῦτο μεγάλα εἴ- 
pntat, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τοῖς µεγίστοις ὄρεσι τῷ ὄγχῳ τοῦ 
σώματος παρεικάζονται' & γε καὶ νήσων πολλάχις 
:Φαντασίαν παρέχεται. Ἐὰν δὲ ἀχούσῃς, ὅτι τὰ µέ- 
ιστα τῶν πλοίων Ἠπλωμένοις ἰστίοις ἑξουρίας φερό- 
psva, τὸ μικρὸν ἰχθύδιον, ἡ ἐχενηῖς οὕτως ῥᾳδίως 
ἵστησιν, ὥστε ἀχίνητον ἐπὶ πλεῖστον φυλάττειν, 
ὥσπερ χαταβῥιζωθὲν bv αὐτῷ τῷ πελάχει, τότε θαυ- 
µάσεις τοῦ δημιουργοῦ τὴν ἰσχύν 


Tàc πιθήκους φασὶν, ἔπειδαν τέχωσιν, ὥσπερ 
ἀγάλμασιν ἑνατενίζειν τοῖς βρέφεσιν, ἀγαμένας τοῦ 
χάλλους, οὕτως ἐστὶν f) φύσις φιλότεχνος. 


TITA. ΕΒ’. --- Περὶ ξένων κοάσθων ἀπὸ 6600. xal 
ἀνθρώπων ἐνεχθεισῶν. 


« Κατέλαθον τὴν πόλιν, καὶ τὸν λαὸν τὸν ἐν αὐτῇ 
ἀπέκτειναν, xai χαθεῖλαν τὴν πόλιν, καὶ ἔσπειραν εἰς 
ἅλας. » 

« Κατέδραµον ὀπίσω ἸΑδωνιδεζὲχ, καὶ χατελάθονςο 
αὐτόν' χαὶ ἀπέκοψαν τὰ ὄχρα τῶν ποδῶν αὐτοῦ, χαὶ 
τῶν χειρῶν αὐτοῦ, Καὶ εἶπεν ᾽Αδωνιδεζέχ. Ἑδδομή- 
χοντα βασιλεῖς, τὰ ἄχρα τῶν ποδῶν αὐτῶν, χαὶ τῶν 


dormivit Samson usque ad mediam moctem. Ft 
surrexit media nocte, et apprehendit portas civita- 
tis cum ambabus postibus, et bic sustulit eum repa- 
gulo, et humeris suis imposuit, et portavit ea δι - | 
per verticem montis, ibique posuit. » 

Judic, xx, 15. — « Sexcenti viri fortissimi ex 
omni Israel omnes viri ambidextri, fuuditores ad . 
capillum usque, nec aberrantes. » 

1I Reg. n, 18. — « Asael velox pedibus, sicut 
una caprea in agro. » 

S. Basil. hom. 4 ἐπ Hexaem. — Omnia in omni- 
bus permista sunt:atque in terra et aquam, et 
aerem, et ignem reperias. Quin et e saxis ignis 
prosilit : itemque ex ferro, quod etjam ipsum a 


B terra ortum trahit, copiosus ignis in affrictu emi- 


care solet. Id quod dignum quoque admiratione est, 
nempe qui flat ut ignis, dum in corporibus est, 
innoxie delitescat; cum autem foras prodiit, ea a 
quibus custodiebatur absumat. 

Ejusd. hom. 7. in Hezaem. — De ipso mari num 
eloqui possis, quonam pacto aqua in salem con- 
crescat? qua ratione corallium $94 pretiosus 
iste lapis, maris quidem herba sit, ubi vero in ae- 
rem eductus est , in lapideam rigiditatem migret 3 
quinam ostreo, vilissimo animanti, ingentis pretii 
gemmam natura inseruerit? Nam quz regum the- 
sauri concupiscunt, ea ad ripas et littora rupesque 
asperas abjecta sunt, ostreorum corporibus inle- 
rentia. Quonam pacto vellus aureum pinnz alant, 
quod nullus tinctorum ad hune usque diem imitari 
potuerit? quo tandem pacto purputam concha 
imperatoribus largiantur, qus pratorum etiam flo- 
res coloris elegantis superent, 

lbid. — Fecit Deus cete magna ( Gen. 1,21 ). Non 
quia squilla et mana majora sunt, ideo magna 
dicta : sed quia corporis magnitudine et mole sum- 
ios montes adzquant: quippe qua insularum 
eliam plerumque speciem przbeant, cum aliquando 
in summa aquz superficie natant. Quod si audias 
quemadmodum máximas naves, cum secando 
vento passis velis feruntur, remora, exiguus pisci- 
culus ita facile sistat, ut eas perdiu immobiles, 
non gecus atquein ipso mari deflxz essent, teneat, 


D tum demum illis artificis vim admiraberis. 


Synes. — Simias aiunt, cum prolem suam pepe- 


Teérint, perinde atque statuam quamdam delixis 


oculis intueri, et ejus pulchritudinem admirari. 

Tantus videlicet sobolis amor jnsitus a natura 

est. 

TIT. H. — De suppliciis. inusitatis, cum a Deo 
tum ab hominibus illatis. 

Judic. ix, 45b. — « Urbem ceperunt, et interfc- 
cerunt habitatores ejus, ct civitatem diruerunt, 
et sale seminaverunt., » 

Judic. 1, 6, 7. — « Concurrerunt post Adonibe- 
sec, et. comprelienderunt eum, et amputaverunt 
extremitates pedum et manuum ipsius. Et dixit 
Adonibesec : Septuaginta reges, amputatis ma- 


201 


S. JOANNIS DAMASCENI 908 


nuum οἱ pedum summitatibus, colligebant sub A χειρῶν αὐτῶν ἀποχεχομμένοι, σαν συλλέγοντες τὰ 


mensa mea ciborum reliquias ? sicut feci, ita red- 
didit mihi Deus. » 

] Paral. xx, 2, 5. — « Percussit Rabba, οἱ de- 
struxit eam David, et manubias urbis plurimas 
asportavit. Et populum qui erat in ea, eduxit, et 
diffidit in tribulis et falcibus ferreis. Sic fecit Da- 
vid civitatibus filiorum Àmmon. » 

Jerem. Lu, 10, 14. — « Jugulavit rex Babylo- 
nis filios Sedeciz in oculis ejus, et omnes princi- 
pes Juda trucidavit. Et oculos Sedeci» exescavit, 
et vinxit eum compedibus,'et duxit rex Babylonem. 
Et vinxit. eum in domo molendinaria usque ad 
diem qua mortuus est. » 


TIT. Il]. — De peregrinatione : quodque fiducia " 


caret peregrinus. 

Gen. xix, 2.— « Dixerunt. viri Sodomorum ad 
Lot : Ingressus es ut  peregrinareris; nunquid 
et ut judicares? » 

Prov. xxvn, 8. — « Sicut. avis cum evolaverit 
de nido suo, sic homo servitute premitur, quando 
peregrinatur ex locis suis. » 

Eccli. xxxi, 9, — « Vir qui oberrans peregrina- 
tus est, multa cognovit. » Et rursum : «Qui ober- 
ravit multiplicat astutiam. Multa vidi in oberratione 
mea, et intelligentia mea sermones meos superat. » 

645 LITTERA 0. 
TIT. I. — De juramento : et quod perniciosa et 
ῥταροείετα juramenta minime prastanda sint. — 

] Reg. xwv, 45-45. — « Dixit Saul ad Jonathan : 
Indica milii quid fecisti. Et indicavit ei Jonathan, 
ei dixit : Gustans gustavi in summitate virgse 
qua est in manu inea, parum mellis : et ecce ego 
morior ? Et dixit ei Saul : Hxc faciat mihi Deus, 
et hec addat, quia morte morieris hodie. Et dixit 
populus ad Saul : Si hodie Jonathan necabitur, 
qui fecit salutem hauc magnam in Israel ? quia 
misericordiam Dei fecit in die hac. Et oravit po- 
pulus pro Jonathan, et non mortuus est. » 


Jerem. xxxvi, 19, 10. — « Dixit rex Jeremiz: 
Ego sollicitus sum propter Judaeos qui fugerunt 
ad Chaldaeos, ne tradant mein manus eorum, et 
illudant mihi. Et dixit Jeremias : Nonte tradent. 


Audi verbum Domini, quod ego loquor, et melius Ώ 


tibi erit, et vivet anima tua. » 

Matth. xiv, 6, 7. — « Die natalis Herodis sat- 
tavit filia Herodiadis in medio, et placuit Hero- 
di: unde cum juramento pollicitus est ei dare 
quodcunque postulasset ab eo. At illa prauonita 
a matre sua : Da mihi bic, inquit, in disco caput 
Joannis Baptiswe. Et dedit ei. » 

Schol. Satius erat Herodi jusjurandum interpo- 
situm violare, quam prophetze caput amputare. 


TIT. Π. — De pupillis, et pauperibus, et viduis. 


Exod. xxu, 92, 25. — « Omnem viduam et pu- 
pillum non affiigetis. Sin vero male afflixeritis eos, 


* 


ὑποχάτω τῆς τραπέζης µου; καθὼς οὖν ἐποίησα, of. 
τως ἀνταπέδωχέ uot ὁ θεός. » 

« Ἑπάταξε τὴν Εαδθδὰ, xai κατέσχαψεν αὐτὴν 
Δαθὶδ, καὶ σχύλα πολλὰ τῆς πόλεως ἐξήνεγχεν σφό- 
δρα, καὶ τὸν λαὺν τὸν &v αὐτῇ ἐξήγαγεν, χαὶ διέπρι- 
σεν ἐν πρίοσι xal σκεπάρνοις αιδηροῖς. Οὕτωξ 
ἐποίησε Δαθὶδ ταῖς πόλεσιν υἱῶν ᾽Αμμών. » 

Ἔσφαξεν ὁ βασιλεὺς Βαθυλῶνος τοὺς υἱοὺς Σεδε- 
Χίου χατ ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ, χαὶ πάντας τοὺς ἄρχοντας 
Ἰούδα ἔσφαξεν, xai τοὺς ὀφθαλμοὺς Σεδεχίου ἑξετύ- 
φλωσεν, καὶ ἔδησεν αὐτὸν ἐν πέδαις, καὶ ἤγαχεν αὖ- 
τὸν ὁ βασιλεὺς Βαθυλῶνος, xat ἔδησεν αὐτὸν εἰς olxov 
μυλῶνος ἕως ἡμέρας c ἀπέθανεν. » 

TITA. I*. — Περὶ ξενιτείας' καὶ ὅτι ἁπαῤῥησία- 
στος ὁ ξένος. 

« Εἶπον οἱ ἄνδρες Σοδόµων πρὸς Λώτ' Εἰσῆλθες 
παροικεῖν, μὴ καὶ κρίσιν κρίνειν ; » 


σπερ ὄρνεον, ὅταν χαταπετασθῇ ἀπὸ τῆς ἰδίας 
νοσσιᾶς, οὕτως ὁ ἄνθρωπος δουλοῦται, ὅταν ἄποξε- 
νωθῇ Ex τῶν ἰδίων τόπων. » 

€ Ανὴρ ξενιτεύσας ἔγνω πολλά. Καὶ πἀάιν' Ὁ 
πεπλανηµένος πληθύνει πανουρχίαν. Πολλὰ ἑώραχα 
by τῇ ἀποπλανήσει µου, χαὶ πλείω τὰ τῶν λόγων µου 
σύνεσίς µου. » 

ZTOIXEION ο. 
TITA. A'. --- Περὶ ópxov * καὶ ὅτι τοῖς ἐπὶ καχῷ 
καὶ ἁτόπῳ δεδοµέγοις Ópxoic οὗ χρὴ ἐμμένει». 

« Εἶπεν Σαοὺλ πρὸς Ἰωνάθαν ' ᾽Απάγγειλόν uo τί 
ἑποίησας. Καὶ ἀπήγγειλεν αὐτῷ, xai εἶπεν ' Γευσά- 
µενος ἐγευσάμην ἐπ) ἄχρου τοῦ σχήπτρου τοῦ iv τῇ 
χειρί µου βραχὺ µέλε, χαὶ ἰδου ἀποθνήσχω; Καὶ 
εἶπεν αὐτῷ Σαούλ. Τάδε ποιήσαι pot ὁ Θεὺς, xci 
τάδε προσθείη, ὅτι θανάτῳ ἁπηθανῃ σήμερον. Καὶ 
εἶπεν ὁ λαὸς πρὸς Σαούλ. El σήμερον θανατωθήσε- 
ται ὁ ποι]σας τὴν σωτηρἰαν τὴν µεγίστην ταύτην 
ἐν Ἱσραῇλ; ὅτι ἔλεος τοῦ Θεοῦ monos τῇ ἡμέρᾳ 
ταύτῃ. Καὶ προσηύξατο ὁ λαὺς περὶ Ἰωνάθαν, xa 
οὐχ ἀπέθανεν. » 

« Εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῷ Ἱερεμίᾳ.. Ἐγὼ λόγον ἔχω 
τῶν Ἰουδαίων τῶν πεφευγότων πρὸς τοὺς Χαλδαίους, 
ph δώσειν µε εἰς χεῖρας αὐτῶν, xal καταμωκήσονταί 
pov. Καὶ εἶπεν Ἱερεμίας. Οὐ μὴ παραδώσωσί σε. 
"Axoucoy τὸν λόγον Κυρίου, ὃν ἐγὼ λέγω, xat pO. 
τιον ἔσται σοι, xat ζήσεται ἡ ψυχή σου. » 

« Γενεσίων ἀγομένων τοῦ Ἡρώδου, ὠρχήσατο ἡ 
θυγάτηρ τῆς Ἡρωδιάδος, καὶ fipsasv τῷ House: 
ὅθεν μεθ) ὄρχου ὤμοσε δοῦναι αὐτῇ ὃ ἐὰν αἰτήσηται. 
Ἡ δὲ προθιθασθεῖσα ὑπὸ τῆς μητρὸς αὐτῆς, Δός 
pot, φηαὶν, ἐπὶ φίναχι τὴν χεφαλην Ἰωάννου τοῦ 
Βαπτιστοῦ, χαὶ δέδωχεν αὐτῃ. » 

Zx6óA. "Άμεινον ἣν τῷ Ἡρώδῃ τὸν ὑπ) αὐτοῦ δο- 
θέντα ὄρχον παραθῆναι, 1j τὸν προφήτην xapato- 
μῆσαι. . 
TITA. B'. — Περὶ ὁρφανῶν, xal πτωχῶν, xa 

χειρῶγ. ) 

« Πᾶσαν γἡραν καὶ ὀρφανὸν οὐ κακώσετε. ᾿Εὰν 
δὲ χαχίᾳ χαχώσητε αὐτοὺς, καὶ κράξαντες κατα" 











SACRA PARALLELA, 


ore 


6ρήσωσι πρός µε, àxofj ἀχούσομαι τῆς βοῆς αὐτῶν ' A et. clamantes vociferati fuerint ad me, andiendo 


xai ὀργισθήσομαι θυμῷ, καὶ ἀποκτενῶ ὑμᾶς ἐν µα- 
yalga, χαὶ ἔσονται αἱ γυναῖκες ὑμῶν χῆραι, xax τὰ 
τέχνα ὑμῶν ὀρφανά. 

ε Στόμα χἠρας εὐλόγησέ µε. Ὀρφανῷ, ᾧ οὐχ ἦν 
βυηθὸς, ἐθοήθησα. » 

« Οὐχ ἑνεχυριάσεις ἱμάτιον χήρας. » 


« Ὁ πατὴρ τῶν ὀρφανῶν , xal χριτὴς τῶν 
χηρῶν. » 

« El; xt'pa ὀρφανῶν μὴ εἰσέλθῃς. 'O γὰρ 2v- 
τρούµενος αὐτοὺς Κύριος, κραταιός &axt, καὶ κρινεῖ 
τὴν χρίσιν αὐτοῦ μετὰ coU. » 

« Ἀνθ) ὧν Ἠδίχουν νηπίους, φονευθήσονται. » 


« Χήραν xal ὀρφανὸν, καὶ προσήλυτον, xai πέ- 
νητα μὴ χαταδυναστεύετε. » 

« Γίνου ὀρφανοῖς ὡς πατὴρ, xat ἀντὶ ἀνδρὺς τῇ 
μητρὶ αὐτῶν, xat ἔσῃ ὡς ue Ὑψφίστου, » 

Δέησιν ἁδιχουμένου εἰσαχούσεται. Οὐ μὴ παρίδῃη 
ἐχεσίαν ὀρφανοῦ xai χἠρας, ἐὰν ἐχχέῃ λαλιάν. Οὐχὶ 
δάχρυα χήρας ἐπὶ σιαγόνα καταδήσεται, xaX dj χατα- 
6όησις ἐπὶ τῷ χατάγοντι αὐτά; 1 

« Χήρας τίµα τὰς ὕντως χήρας. El δέ τις χήρα, 
ἡ τέχνα, 1) ἔγγονα ἔχει, µανθανέτωσαν πρῶτον τὸν 
ἴδιον οἶχον εὐσεθεῖν, xal ἁμοιδὰς ἁποδιδόναι τοῖς 
προγόνοις. Τοῦτο γάρ ἔστιν ἁποδεχτὸν ἑνώπιον τοῦ 
Θεοῦ. Ἡ δὲ ὄντως χήρα χαὶ μεμονωμένη Ίλπιχεν 
ἐπὶθεὸν, χαὶ προαμένει ταῖς δεῄσεσι, καὶ ταῖς προσ- 


ευχαῖς νυχτὸς xai ἡμέρας * ἡ δὲ σπαταλῶσα, ζῶσα C 


τέθνηχεν. ταῦτα παράγγελλε, ἵνα ἀνεπίληπτοι 
ὧσιν. P 

ε Νεωτέρας δὲ χήρας παραιτοῦ. "Όταν γὰρ χατα- 
στρηνιάσωσι τοῦ Χριστοῦ, γαμεῖν θἐλουσιν, ἔχουσαι 
χρῖμα, ὅτι τὴν πρώτην πίστιν ἠθέτησαν. "Apa δὲ 
καὶ ἀργαὶ µανθάνουσι, περιερχόµεναι τὰς οἰχίας, 
οὗ µόνον ἀργαὶ, ἀλλὰ xaY φλύαροι, xal περίεργοι, 
λαλοῦσαι τὰ μὴ δέοντα. » 

ε θρησχεία χαθαρὰ καὶ ἁμίαντος παρὰ τῷ θεῷ 
καὶ Πατρὶ, αὕτη ἐστίν' ἐπισχέπτεσθαι χήρας xat 
ὀρφανοὺς ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν. » 

Τὴν τρυγόνα qaot, διαζευχθεῖσάν ποτε τοῦ ὁμο- 
ζύχου, µηχέτι τὴν πρὸς ἕτερον χαταδέχεσθαι, Χοι- 
νυνίαν, ἀλλὰ µένειν ἀσυνδύαστον, μνήμῃ τοῦ ποτε 
συζευχθέντος τὴν πρὸς ἕτερον χοινωνίαν ἆπαρνου- 
µένην. Αχουέτωσαν αἱ γυναῖχες, ὅπως τὸ σεμνὸν τῆς 
χηρείας, xaX παρὰ τοῖς ἀλόγοις τοῦ ἐν πολυγαμίαις 


ἀπρεποῦς προτιµότερον. 


TITA. T". — Περὶ ὁρίων ᾽ καὶ ὅτι o0 χρὴ pet- 
drew. αὐτά. 


« 05 µεταχινήσεις ὅρια τοῦ πλησίον σον, & ἕστη- 


σαν o! πατἑρες σου. ) 
ε Ἐπικατάρατος ὁ μετατιθεὶς ὅρια τοῦ πλησίον ’ 
κα. ἐρεῖ πᾶς ὁ abc, Γένοιτο, γένοιτο. » 


€. ᾿Ασεθεῖς ὅριον ὑπερέθησαν. » 


audiam ,.elamorem eorum, et furore irascar, et 06: 
ceidam vos gladio; et erunt uxores vestro viduz, 
et filii vestri pupilli, » 

Job xxix, 412, 15. — « Os vidua benedixit mihi. 
Pupilio cui non erat adjutor, opem tuli. » 

Deut, xxiv, 17, — « Non accipies loco pigneris 
vidue vestimentum. )» 

Psal. Lxvui, 6. — « Pater orphanorum, et judex 
viduarum. » 

Prov. xxut, 10, — « In possessionem orphano- 
rum ne introieris. Nai qui liberat eos fortis est , 
et ipse judicabit contra te causam illorum. » 

Prov. 1, 52. — « Pro eo quod pupillis injuríam 
inferebant, interficientur. » 


B  Zachar. vn, 10. — « Viduam et pupillum, et 


advenam et pauperem nolite opprimere. » 

Eccli. 1ν, 10. — « Esto pupillis ut pater, et. pro 
viro matri eoruiu : et eris sicut filius Altissimi. » 

Eccli. xxxv, 17. — « Exaudiet orationem pu- 
pilli. Non despiciet deprecationem pupilli et vidus, 
si effundat loquelam. Nonne lacryms vidus in 
maxillam descendent, et clamor in deducentem il- 
las ? » 

1 Tim. v, 39-5. — « Viduas honora, que vere 
vidue sunt. Si qua autem vidua, autfllios, aut 
nepotes habet, discant G9G primum domum suam 
regere, ei mutuam vicem reddere parentibus. 
lloc enim acceptum est coram Deo. Qux autem 
vere vidua est et desolata, sperat in Deum, et in- 
stat obsecrationibus, et orationibus die ac nocte. 
Qua autem in deliciis est, vivens mortua est. Et 
hoc przripe, ut irreprehensibiles sint. » 

Ibid. 11:40. — « Adolescentiores autem viduas de- 
vita. Cum enim luxuriate fuerint in Christum, nu- 
bere volunt : habentes damnationem, quia primam 
fidem irritam fecerunt. Simul autem et otiosa di- 
scunt circuire doinos$, non solum otiose, sed et 
verbosz et curiosz, loquentes qux non oportet. » 

Jac. 1, 27. — « Religio munda et immaculata 
apud Deum et Patrem hzc est visitare viduas et 
pupillos in tribulationo eorum. » 

S. Basil^ hom. 8 in Hexaem. — « Turturem 
aiunt, a conjuge suo disjunctam, non jam adduci 


p Posse ut cum altero consuetudinem habeat; sed 


copule expertem manere : qua videlicet illius 
quocum conjuncta foerat, recordatione, alterius 
societatem respuat. Audiant mulieres, quemad- 
modum etiam apud animantes ipsas, qus ratione 
carent, viduitatis honestas multarum nuptiarum 
turpitudini praferatur. 

TIT. iii. — De terminis : quod eoa traits(erre non 

oporteat. 

Deut. xix, 44. — « Non movebis terminos . pro- 
ximi tui, quos statuerunt patres tni. » 

Deut. xxvii, 17. -— « Maledictus qui transfert 
terminos proximi sui. Et dicet omnis populus: 
Fiat, fiat. » 

Job xxiv, 2. — « impii terminum transgressi sunt. a 


- 








2l 


S. JOANNIS DAMASCENI 912 


Prov. xxu, 28. — « Netransferas terminos an- A — « Ml μέταιρε ὅρια αἰώνια, ἃ ἔθεντο ol πατέρες 


64008, quos posuerunt patres tui. » 

S. Basil. hom. Ἰ in Hezaem. — Sunt quadam in 
piscibus, qua cenvenit imitari : nempe, quemad- 
. modum singnla ipsorum genera, aptam sibi vel- 
" uti partito consecuta regionem, impetum in se 
muiue non faciunt, verum in suis queque flni- 
bus merantur. Nullus geometra domicilia apud 
illos distinxit. Non moenibus circumseribuntur, 
non limitibus distinguuntur. Etenim hic sinus 
hzc piscium genera alit; ille alia. Et qua hic 
magno numero sunt, aliis in locis reperiri ne- 
queunt, Nullus prorsus mens oeutis capitibus 
prominens eos dirimit : nullus fluvius transitum 
intercidit : verum lex quadam nature stat, qua 
juste et :»»quabiliter prout cuique utile est, sedes 
omnibus attribuitur. At apud nos longe aliter se 
. re$ habet : quippe qui terminos antiquos movea- 
mus, quos posuerunt patres nostri. Agros pro- 
tendimus, domum domui conjungimus, ut pro- 
ximo aliquid eripiamus. Norunt cete sedem sibi 
a natura assignatam, atque disjunctuma regioni- 
bus habitahilibus mare occuparunt : quz qui- 
dem summis montibus, ut affirmant qui viderunt, 
magnitudine nequaquam inferiora sint, ac suis 
tamen finibus se eontinent; nec vel insulis, vel 
maritimis regionibus detrimenti quidquam affe- 


σου. » 

Ἔστι τινά τῶν ἰχθύων, ἃ χαὶ μιμεῖσθαι ἄξιον - 
πῶς τὰ γένη αὐτῶν Exacta. τὴν ἐπιτηδείαν αὐτοῖς 
διανειµάμενα χώραν, οὐκ ἐπιδαίνει ἀλλήλοις, ἀλλὰ 
τοῖς οἰκείοις ὅροις ἑνδιατρίδει. Οὖδεὶς γεωµέτρης 
παρ᾽ αὐτοῖς κατένειµε τὰς οἰχήσεις ' οὗ τείχη περι- 
γέγραπται ' οὐχ ὀροθεσίοις διώρισται. Οὗτος μὲν 
γὰρ ὁ χόλπος τᾶδε τὰ γένη τῶν ἐχθύων βόσχει, χά- 
χεῖνος ἕτερα ' χαὶ τὰ ὧδε πληθύνοντα, ἄπορα παρ᾽ 
ἑτέροις. Οὐδὲν ὄρος ὀξείαις χορυφαῖς ἀνατεταμένον 
διίστηαιν * οὐ ποταμὸς «ἡν διάθασιν ἀποτέμνεται' 
ἀλλὰ νόμος clc ἐστι φύσεως ἴσως καὶ δικαίως χατὰ 
τὸ τοῦ ἑχάστου χρειῶδες, τὴν δίαιταν πᾶσιν ἆπο- 
χληρῶν. ἸΑλλ’ oóy ἡμεῖς τοιοῦτοι, ὁπότε µεταίρο- 


B µεν ὅρια αἰώνια, & ἔθεντο ol πατέρες ἡμῶν. Παρα: 


τέµνοµεν γῆν , αυνάπτοµεν οἰχίαν πρὸς οἰχίαν, ἵνα 
τοῦ πλησίον ἀφελώμεθά τι. Οἶδε τὰ χήτη τὸν ἀφ- 
ωρισµένην παρὰ τῆς φύσεως δίαιταν, τὴν ἔξω τῶν 
οἰχουμένων ὅρων κατειληφθαι θάλασσαν, τοῖς μεγί- 
στοις τῶν ὀρέων xatà τὸ μέγεθος ἑοιχότα, ὣς ol 
τεθεαμένοι φασὶν, xai µένουσιν Ev τοῖς οἰχείοις ὄροις, 
μήτε ταῖς νήσοις, μήτε ταῖς παραλίοις χώραις λυ- 
µαινόμενα. Οὕτω μὲν οὖν ἕχαστον γένος, ὥσπερ 
πὀλεσιν f) χώµαις τισὶν, f| πατρἰσιν ἀρχαίαις, τοῖς 
ἀποτεταγμένοις αὐτοῖς τῆς θαλάσσης µέρεσιν αὐλί- 
ζεται. 


runt. Αἲ hunc itaque modum quodlibet genus, non secus atque in urbibus, aut pagis quibus- 
dam, aut antiquis patriis, in iis partibus maris, qux sibi destinatze eunt, commorantur. 


y TIT. 1V. — De via bona et mala : quodque C TITA. A'.— Περὶ ὁδοῦ ἁγαθῆς καὶ πονηρᾶς * xal 


627 ns negotia, et obliquaa vias vitare oporteat, 
et per recium iter facere. 


Job x1, 44, — « Si iniquum est aliquid in manu 
tua, hoc procul fac a te. Sic resplendebit facies 
tua velut aqua pura. 

Job xxvm, 44. — « Qui obliti sunt. viz jusue, 
inf rmati sunt inter homines. » 

Prov. xvi, 5. — « Initlum ν] bonz, facere justa. 
Aecepta autem magis sunt apud Deum, quam hostia- 
rum cruor. » 

Prov. 1v, 27. — « Vias quas a dextris sunt, no- 
vit Dominus : perverse autem sunt, quz a si- 
nistris, » 


Prov. xiv, 2. — « Qui obliquas facit vias suss, D 


in dedecore erit. » 

Prov. xxi, 8. — « Ad obliquos obliquas vias 
mittet Deus. » 

Prov. xxn, 5. — « Tribuli et laquei in viis obli- 
quis : qui autem custodit animam suam, abstinebit 
ab eis. » 

Prov. xxvii, 18. — « Qui juste ambulat, auxi- 
Jium accipiet. » 

. Prov. wv, 18. — «justorum semite quasi lux 
splendens : procedunt et crescunt usque ad per- 
fectum. » . 

Prov. xvi, 25. — « Est via quz videtur recta 
esse hominibus, et novissima illius ducunt ad pro- 
fundum inferni. » 


ὅτι χρὴ τὰ cxo.uà xpdypaca, καὶ τὰς σκο.λιὰς 

ὁδοὺς ἑἐκκ.λίνει», xal μετὰ τὴς εὐθείας xo- 

ρεύεσθαι. 

ε Ἑὰν ἄνομόν τί ἔστιν ἓν τῇ χειρί σου, πόῤῥω 
ποίησον αὐτὸ ἀπὸ σοῦ. Οὕτως ἀναλάμψει σου τὸ 
πρόσωπον, ὥσπερ ὕδωρ χαθαρόν. » 

« Οἱ ἐπιλανθανόμενοι ὁδὺν διχαίαν, σθένησαν ix 
βροτῶν. » . 

« "Apyh ὁδοῦ ἀγαθῆς ποιεῖν τὰ δίχαια. Δεχτὰ ob 
παρὰ θεῷ μᾶλλον ἡ θυσιῶν αἷμα. » 


« Ὁδοὺς τὰς kx δεξιῶν οἶδεν ὁ Κύριος’ διεστραµ- 
μέναι δέ εἶἰσιν αἱ ἐξ ἀριστερῶν. » 


« 'O σχολιάζων τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, ἀτιμασθήσε- 
σαι. » 

« Πρὸς τοὺς σχολιοὺς σχολιὰς ὁδοὺς ἁἀποστελεῖ ὁ 
θεός. » 

« Τρίθολοι xal παγίδες ἓν ὁδοῖς σχολιαῖς ’ ὁ δὲ 
φυλάσσων τὴν ἑανυτοῦ φυχὴν, ἀφέξεται &m' αὖ- 
τῶν. » 

ε Ὁ πορευόµενος δικαίως, βοηθηθήἠσεται. » 


« AL ὁδοὶ τῶν δικαίων ὁμοίως φωτὶ λάμπουσιν, 
προπορεύονται, xal Φφωτίζουσιν ἕως κατορθώσῃ ἡ 


ημέρα.» 
€ Ἔστιν ὁδὸς f) δοχεῖ ὀρθὴ εἶναι παρὰ ἀνθρώποις, 


τὰ δὲ τελευταῖα αὐτῆς ἔρχεται εἰς πυθμένα ᾧδου, » 


Pd 











H3 


SACRA PÁRALLELA, 


214 


« El ἑκορεύοντο τρίδους ἀγαθὰς, εὕροσαν àv vpl- A. — Prov. wu, 20. — « Si ambulassent per vias bonas, 


δους «àc τῶν διχαίων λείους. » 
« Τρίδοι ζωῆς ἐχχλίνουσιν ἀπὸ χαχῶν. » 


« Ὀρθὰς τροχιὰς ποίει σοῖς ποσίν' μὴ ἐχχλίνῃς 
εἰς τὰ δεξιὰ, μηδὲ εἰς τὰ ἀριστερά. » 

ε Τάδε λέχει Κύριος. Στῆτε ἐπὶ ταῖς ὁδοῖς, xol 
ἴδετε, xai ἐρωτήσατε ὁδοὺς Κυρίου, xai ἴδετε ποία 
ἑστὶν ἢ ὁδὺς ἡ ἀγαθὴ, xal βαδίζετε kv αὑτῇῃ. Ἴδετε 
ποία ἐστὶν dj ὁδὸς dj ἀγαθὴ, καὶ εὑρήαετε ἀνάπευ- 
otv ταῖς φυχαξς ὑμῶν. » 

ε Mh ἐπισπᾶσθε ὄλεθρον ἐν ἔργοις χειρῶν 
ὑμῶν. » 

« Mh λίχµα ἓν παντὶ ἀνέμῳ, χαὶ μ] πορεύου ἐν 
πάσῃ ἀτραπῷ. » 

« ᾿Απόστησον ἀπὸ πλημμµελείας σον, xal εὔθυνον 
χεῖρας, xa ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας χαθάρισον χεῖρά 
σου. » 

« Κατάρας τέχνα ἐπλανήθησαν ἀπὺ ὁδοῦ ἀληθείας, 
ἐξαχολουθήσαντες τῇ ὁδῷ τοῦ Βαλαάμ. » 

ε Πάντα δοχιµάσαντες, τὸ καλὸν χατέχετε’ ἀπὸ 
παντὸς εἴδους πονηροῦ ἀπέχεσθε. » 


Οἱ τὸ xaxbv φεύγοντες, οὐκ ἐὰν ἅπαξ fj δεύτερον 
ἐχκλίνωσι τὴν ἁμαρτίαν, ἐπαινετοὶ, ἀλλ) ἐὰν δννη- 
θῶσι τοῦ καχοῦ τὴν πεῖραν εἰς τὸ παντελὲς διαδρᾶ- 
ναι. 'Apyh yàp πρὺς τὴν ἀνάληψιν τῶν καλῶν, ἡ 
ἀναχώρησις τῶν χαχῶν. "ExxAwor γὰρ, φηθὶν, 
ἀπὸ κακοῦ, καὶ ποίησον ἀγαθὸν, σοφῶς καὶ ἑντέ- 
χνως εἰσάγων εἰς ἀρετὴν, ἀναχώρησιν τῆς κακίας 
ἀρχὴν ποιούµενος τῶν χαλῶν. 


Σπινθὴρ ἀν ἁπτει xal βραχὺς πολ λἠν «.ἰόγα. 
Σπαραγμ ἀχίδνης zoAAdxic διὠΊεσεν. m 
Tovto οὖν ὁρῶν, ἔκκλινον καὶ μικρὸν Β.λάδος. 
Mixpór μέν ἐστω», εἰς δὲ peitor ἔρχετας. 


.. Inh κακῶν, μὴ BA005, μὴ  ματαία opt ᾽ 
Ἡ δ᾽ οὖν σὺ, γλῶσσα, μὴ δέχου τὸν βόρδορον - 
H ὅ' οὖν σὺ, χείρ ve, μὴ γράφε τὰ χείρονα" 
Οὕτως ἃἂν' "piv εἰκὼν ἄφθαρτος μένοι. 


Ἐπιγνῶμε»ν τὰς παχίδας, xoi πόῤῥωθεν αὐτῶν 
Ῥαδίζωμεν. Ἐπιγνῶμεν τοὺς χρημνοὺς, καὶ μηδὲ 
ἐγγὺς γενώµεθα. Τοῦτο ἀσφαλείας ἡμῖν ἔσται µε- 
Υίστης ὑπόθεσις, τὸ μὴ ἁμαρτήματα φεύγειν µόνον, 
ἀλλὰ xa τὰ ἁδιάφορα μὲν εἶναι δοχοῦντα, πρὸς δὲ 
τὴν ἁμαρτίαν ἡμᾶς σχελἰζοντα. 

Ἡ τῶν χαχῶν ἁπαλλαγὴ, σωτηρίας ἀρχή. 


TITA. Ε’. --- Περὶ ὀνόματος χρηστοῦ xal xaxov. 


« Αἱρετώτερον ὄνομα xaÀbv, f| πλοῦτος πολύς. 
ὑπὲρ δὲ ἀργύριον καὶ χρυσίον χάρις ἀγαθή. » 


€ ΑἈγαθὸν ὄνομα ὑπὲρ ἔλαιον ἀγαθόν. » 


€ Φρόντισον περὶ ὀνόματος. Αὐτὸ Υάρ σοι παρα- 
μένει, ἢ χίλιοι µέταλλοι θησανροῦ. » 


« Ἆάρις ὡς παράδεισος ἐν εὐλογίαις. » 


invenissent vias justorum planas. » 

Prov. xvi, 17. — « Semitie. vite declinant a 
malis. » 

Prov. 1v, 26. — « Rectas facito semitas pedibus 
tuis : ne declines ad dextram, neque ad sinistram. » 

Prov. vi, 46, 417. — « Hzc dicit Dominus : State 
super vias, et videte, et interrogate semitas Do- 
mini; et videte quie sit via bons, et ambulate in 
ea. Videte quz sit via bona, et invenietis requiem 
animabus vestris. » 

Sap. 1, 19. — « Ne acquiratis. perditionem in 
operibus manuum vestrarum. » 

Eccli. v, 9. — «Ne ventiles ad omnem ventum, 
et non ambules in omni semita. » 


B Eccli. xxxvin, 10. — « Avertere a delicto tuo, 


et dirige manus, et ab omni peccato munda ma- 
num tuam. » 

1Η Petr. u, 15. — « Maledictionis fii, derelin- 
quentes viam veritatis, secuti viam Balaam. » 

I Thess. v, 20. — « Omnia probantes, quod bo- 
num est tenete : ab omni specie mala abstinete 
το8. » | 

8. Basilii. — Qui vitium fugiunt, non si semel 
peccatum vitaverint, laudandi sunt ; sed si valeant 
effugere, quin vel vitii periculum unquam faciat. 
Etenim amplexandzs virtutis initium est secessio a 
vitiis. Declina enim, inquit ille, a malo, et fac 
bonum (Psal. xxxvi, 27) ; sapienter plane et artifi- 
close, dum ad virtutem nos inducit, recessum a 
malo initium boni faciens. 

S. Greg. Nasians., telrast. 15. 
Scintilla magngs parva flammas excitat, 
Ac viperinus morsus haud raro necat. 
Ob idque noxam, quamlibet parvam, fuge. 
Nam parva primum ait licet, crescit lamen. 
Id. Lament. ad Christ. 
O mens inanis, fons mali, ne proftue. 
92 | Aut, lingua, saltem ne lutum [edum excipe, 
in lingua, sallem ne malum scribas manus, 
Imago sic Dei iibi manebit integra. 

S. Chrysost. — Laqueos agnoscamyus, ac. procul 
ab ipsis incedamus. Przcipitia agnoscamus : ac ne 
3d ea propius accedamus. Hoc summ:e nobis secu- 
ritatis causa erit, si non inodo peccata fugiamus ; 
sed ea etiam, quie, licet nec bopa nec mala esse 


D videantur, nos ad peccatum impellunt, 


S. Clement. — Discessus a malis, saluUs est 
initium. 


TIT. V. — De fama bona aut mala. 


Prov. xxu, 1. — « Melius est. nomen bonum, 
quam divitie multe : super argentum autem et 
aurum gratia bona. » 

Eccli. n, 9. — « Melius est nomen bonum, 
quam unguentum pretiosum. » 

Eccli. xv1, 15. — « Curam habe de bono nomine. 
Hoc enim magis permanebit tibi, quaa. inille me- 
talla aun. » 

Eccli. xu, 17. — 1 Gratia sicut paradisus in be- 
nedictionibus., » 


2]5 


S. JOANNIS DAMASCENI 


216 


Eccli x11, 16. — « Bonz vitte numerus dierum : A*« Ἀγαθῆής ζωῆς ἀριῤμοὶ ἡμερῶν, καὶ ἀγαθὸν 


honum autem nomen in evum permanet. » 

Eccli. vi, 2. — « Nomen malum ignominiam οἱ 
probrum hzreditabit. » | 

Eccli. xx, 19. — « Homo acbaris (id est, sine 
gratia) importuna fabula. » 

TIT. Vl. — De opinione εἰ existimatione : et quod 
prestet bonum esse, quam videri. Hoc enim ad 
viriuem impedimenlo esse. 

Eccli. vn, 16. — « Vidi justum pereuntem in 
justiflcatione sua : et hoc ipsum est vanitas. » 

I Cor. m, 18-20. — « Si quis videtur sapiens 
esse apud vos in hoc seculo, stultus flat, ut sit 
sapiens. Sapientia enim hujus mundi stultitia est 
apud Deum. Scriptum est enim : Qui comprehendit 
sapientes in astutia eorum. Et iterum : Dominus 
novit cogitationes bominum, quoniam vana sunt. 
Nemo itaque glorietur in hominibus. » 

] Cor. 1v, 5, 6. — « Ne unus. adversus alterum 
infletur pro alio, quis enim te discernit? quid 
autem habes quod non accepisti? Sij autem acce- 

pisti, quid gloriaris quasi non acceperis. » 

.. Galat. γεν 5, 4. — « Si quisse existimat aliquid 

esse, cum nihil sit, ipseseseducit. Opus autem suum 

probet unusquisque ε et sic in semetipso tantum 
gloriam habebit, et non in altero. » 

S. Greg. Nas. Carm. hexam. 1. — Praestat. eum 
qui bonus sit, videri malum, quam qui pessimus, 
bonum szstimari : ut qui hominibus fucatus vides 
tur et sit, de more sepulcri, qued intus quidem 
putrescentibus ossibus supra modum fetet, extrin- 
secus vero calce, elegantibusque picturis fulget. 

Ejusd. tetrast, 24. — Famam nec omnem, nee 
nimis, quaeras velim. Probum esse prestat, quam 
videri. Sin vero hujus rei insatiabili desiderio te- 
neris, nequaquam vanam illam persequere, nec 
novam, aut qux fucata sit. Quid enim simiam ju- 
verit, si vel leo audiat, aut vocitetur ? 

Ejusdem. —Si tibi simiam in leonis speciem con- 
formatam proponerem , annon te hujus spectaculi 
puderet? G29 si vero cycnus oblectandi tui gratia 
ju theatrum prodiret, quid tibi tandem videretur? 
sin corvus, avium omnium contemptissimus, can- 
dido se colore illineret, nonne multo majorem de 
se risum moveret? 

Ejusd. ex Apolog. — Facile est seipsum fallere, 
seque existimare aliquid esse illum qui nihil sit, 
inani opinione tumescentem., 

S. Cyrilli. -— Opinio, ut veteres dixere, pro- 
gressionis exscissio est. Nam qui inani opinione 
sibi blanditur, virtutis incrementum non sustinet, 

Opinio, natura impurum quiddam est. 

TIT. Vil. — De vino, et ipsius usu. 

Psal. cii, 15. — « Vinum LHetificat cor ho- 
minis. » 

Prov. xx, 1. — « Luxuriosa res vinum, et tu- 
iuliuosa ebrietas. Omnis autem stultus implicatur 
jn eis. » | 
ο Prov. xxxi, 6. — « Date vinum iis qui in moero- 


ὄνομα εἰς τὸν αἰῶνα διαμένει. » 

« Ὄνομα πονηρὸν αἰσχύνην καὶ ὄνειδος χληρονο- 
μῄσει. » | 

ε "Ανθρωπος ἄχαρις, μῦθος ἄκαιρος. » 


TITA. 6’. — Περὶ οἱήσεως xal δοκήσεως" κα) 
ὅτι κρεῖτεον εὸ εἶναι τοῦ δοκεῖν. Ἐμπόδιον 
γὰρ tovto αρὸς ἀρετήν». 

« Εἶδον δίκαιον ἀπολλύμενον ἓν τῷ δικαιώµατι 
αὐτοῦ, xal vs τοῦτο,ματαιότης. » 

« EI τις δοχεῖ σοφὸς εἶναι map! ὑμῖν Ey. «ip αἰῶνι 
τούτῳ, μωρὸς γενέσθω, ἵνα γένηται σοφός. Ἡ γὰρ 
σοφία τοῦ χόσµου τούτου µωρία παρὰ θεῷ ἐστι 
Γἐγραπται γάρ. Ὁ ὁρασσόµενος τοὺς σοφοὺς Ev τῇ 
πανουργἰᾳ αὐτῶν. Καὶ πάλιν Κύριος γινώσκει 
τοὺς διαλογισμοὺς τῶν ἀνθρώπων, ὅτι εἰσὶ µάταιοι. 
Ὥστε μηδεὶς καυχάσθω Ev ἀνθρώποις. » 

« El; ὑπὲρ τοῦ ἑνὸς μὴ φυσιοῦσθε χατὰ τοῦ ἑτέ- 
ρου. Τίς γάρ σε διακρίνει ; τί δὲ ἔχεις ὃ οὐκ ἔλαδες, 
E! δὲ καὶ ἔλαδες, τί χαυχᾶσαι ὡς μὴ λαδών» » 


€ El τις δοχεῖ εἶναί τι, μηδὲν ὧν, φρεναπατᾷ &au- 
πάν. Τὸ δὲ ἔργον ἑαυτοῦ δοχιµαζέτω ἕχαστος, xal 
πότε εἰς ἑαυτὸν µόνον τὸ χαύχηµα ἕδει, xal οὐχ elc 
τὸν ἕτερον. » 

Βέλτιον καλὺν ὄντα νομίζειν xaxbv, εἴπερ χάχιστον, 
δόξαν ἔχοντα ἀγαθοῦ ὡς τάφος πλαστὸς τοῖς àv- 
θρώποις φαινόµενος xal ὑπάρχων, ὅστις σεσηπόσε 


C νεχροῖς ἔσωθεν ὑπερόζων, ἔξωθεν δὲ λάμπει ἀσθέ- 


ctp ζωγραφίαις τερπναῖς. 


Δόξαν πόθησον μήτε πᾶσαν, µῆτε mávu. Βέλτιον 
γὰρ τὸ εἶναι τοῦ νοµίζειν. El δὲ ἅπληστος el περὶ 
τούτου, μὴ τὴν µαταίαν ἄγρευε, μηδὲ τὴν νεαρὰν, 
ἢ τὴν χεχρωσµένην. Τίς γὰρ τῷ πιθήχῳ ὠφέλεια ὃν 
τοῦ ἀχούειν xal χαλεῖσθαι λέων ; 


Et σοι πίθηχον μετασχηµατίσας elg λέοντα σπου- 
δην προσῄνεγχαν, ἆρα o0x ἂν ἠσχκύνθης θεασάµε- 
vog ; Τί δὲ el σοι ὁ χύχνος εἰς τέρφιν ῥθεάτριξεν, τί 
σοι ἑδόχει ; ὁ πάντων ἀτιμότατος τῶν ὀρνέων χόραξ, 
περιχρώσας ἑαυτὸν τῷ λευχῷ σχἡµατι, οὗ χαταγε- 


λαστότερος πολλῷ πλέον * 
D 


Ῥᾷστον εαυτὸν ἀπατᾷν, καὶ οἵεσθαι εἶναί τι οὗ- 
δὲν ὄντα, ὑπὸ τῆς χενῆς δόξης φυσώμενον. 


Οἴησις, ὡς ὁ τῶν ἀρχαίων λόγος, ἔστιν ἑχχοπὴ 
προχοπῆς. Ὁ γὰρ κατοιόµενος, βελτίωσιν οὐχ ἀν- 
έχεται. 

Οἵησις, ἀκάθαρτον φύσει ἑστίν. 

TITA. 7’. — Περὶ οἵνου, καὶ τῆς χρήσεως αὐτοῦ. 

t Οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου. » 


« ᾿Αχόλαστον οἶνος, xat υοριστικὸν µέθη  πᾶς δὲ 
ἄφρων τοιούτοις αυμπλέχεται. » 


« Δότε οἶνον τοῖς By λύπαις, καὶ τοῖς ἓν ὀδύναις 











211 SACRA PARALLELA. | 218 
υὔὖσιν, ἵνα ἐπιλάθωνται τῆς πενίας, xal τῶν πόνων A ribus atque in doloribus sunt, ut obliviscanrur 


μὴ μνησθῶσιν ἔτι. » 
« Οἶνος xal γυναῖχες ἁποστήσουσι συνετούς. ) 


ε Ἐν οἵνῳ μὴ ἀνδρίζου. Πολλοὺς γὰρ ἀπώλεσεν ὁ 
οἴνος. Olvo; εἰς εὐφροσύνην, καὶ οὐκ εἰς µέθην ἑἐκτί- 
σθη ἀπ᾿ ἀρχῆς. ᾿Αγαλλίαμα καρδίας καὶ εὐφροσύνη 
(yox s, οἶνος πινόµενος. » 


« Μὴ µεθύσχεσθε οἵνῳ, ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία. » 


« Μηχέτι ὑδροπότει, ἀλλ᾽ οἵνῳ ὀλίγῳ χρῶ, διὰ τὸν 
στόμαχόν σου xal τὰς πυχνάς σου ἀσθενείας. » 


egestatis ευ», et laborum suorum non recordentur ' 
amplius. » 

Eccli. xix, 9. —— « Vinum et mulieres apostatare 
facient sapientes. » 


Eccli. xxxi, 50. — « In vino ne te fortem praebe. 


Multos enim exterminavit vinum. Vinum ad jucun- 
ditatem, et non ad ebrietatem creatum est ab ini- 
tio. Exsultatio cordis, et lzetitia animse vinum po- 
tatum. » 

Ephes. v, 48. — « Nolite inebriari vino, in quo 
est luxuria. » 

] Tim. v, 15. — « Noli adbuc aquam bibere, sed 
modico vino utere propter stomachum tuum, et 
frequentes infirmitates tuas. » 


Olvo; τὸ παρὰ θεοῦ δῶρον, εἰς παραμυθίαν τῆς D — S, Basil. Hom. de ebriosis. —. Vinum donum 


ἀσθενείας δεδοµένον τοῖς σωφρονοῦσι. 


Μέτρον ἄριστον τῆς τοῦ olvou χρήσεως fj χρεία τοῦ 
σώματος. 

Ῥώννυσι μὲν γὰρ οἶνος σῶμα, τὴν δὲ φυχὴν λό- 
Ύος Θεοῦ. 

Otvou µεταληφθέντος, λυπαι οἰχήσονται, φυγαδευ- 
θεῖσαι χαθάπερ ὑπὸ λαίλαπος Ὑνόφος. 


TITA. H'. --- Περὶ óg0aApow. 
« θεωρῶν ὀφθαλμὸς χαλὰ εὑφραίνει χαρδίαν. » 


« Οἱ ὀφθαλμοί σου ὀρθὰ βλεπέτωσαν "τὰ δὲ pA 
φαρά σου νευέτω δίχαια. » 

« Πονηρότερον ὀφθαλμοῦ τί ἔχτισται; Διὰ τοῦτο 
ἁπὸ παντὺὸς προσώπου δαχρύσει. » 

« Ὀφθαλμὸς πονηρὸς, φθονερὸς ἐπ᾽ ἄρτῳ, καὶ ἑλ- 
Auth; ἐπὶ τῆς τραπέζης αὐτοῦ. » 


ε Κύριε Πάτερ, χαὶ Geb ζωῆς µου, µετεωρισμὸν 
ὀφθςλμῶν μὴ δῷς uot. » 


€ Φύλαξον, µνήσθητι, ὅτι xaxby ὀφθαλμὸς πονη- 
ρυς. ’ 

ε Ὁ λύχνος τοῦ σώματός ἔστιν ὁ ὀφθαλμός. 'Eàv 
οὖν ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοῦς 7], ὅλον τὸ σῶμά σου φω- 
εεινὸν ἔσται. Ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλμός σου πονηρὺς f, 
ὅλον τὸ σῶμα σχοτεινὸν ἔσται. » 


TITA. Θ’. — Περὶ ὀγειδισμοῦ *. καὶ ὅτι οὗ 
ὀνειδίζοι». xPh 


« 'Anócvpedov ἁπὸ σοῦ ἐπονειδίστους λόγους. » 


« Mi φοθεῖσθε ὀνειδισμὸν ἀνθρώπων, χαὶ τῷ φαυ- 
λισμῷ αὐτῶν μὴ ἠετᾶσθε' ὥσπερ γὰρ ἱμάτιον βρω- 
θήσεται ἀπὸ χρόνου, xal ὡς ἔρια βρωθήσεται ἀπὸ 
σητός. » 

M1 φοδοῦ, ὅτι χατῃσχύνθης, μηδὲ ἐντραπῇς, ὅτι 
ὠνειδίσθης, ὅτι αἰσχύνην αἰώνιον ἐπιλήαῃ, xal ὄνει- 
bos τῆς χηρείας σου, οὗ μὴ μνησθῆς ἔτι. » 


« Mh βδελύξῃς ἄνθρωπον, xa μὴ ὀνειδίσῃς αὑτὸν 
k » ὁράσει αὐτοῦ. » - 


Dei est, ad imbecillilatis solatium temperantibus 
hominibus concessum. 

Ejusd, — Optimus modus adbhibendi vini est 
corporis necessitas. 

Evagrii. — Ut vinum corpus, ita sermo Dei ani- 
mum corroborat. 

S. Nili. — Hausto vino, animi molesti faces- 
sunt, non secus atque caligo a venti turbine in 
fugam couversa. 

TIT. VIII. — De oculis. 


. Prov. xv, $0. — « Oculus res pulchras videns 
lztiflcat cor. » 
Prov. rv, 26. — « Oculi tui recta. videant : et 


C palpebrze tu: justa annuant. » 


Eccli. xxxy, 45. — Nequius oculo quid creatum 
est? Ideo ab omni facie lacrymabitur. » 
Eccli. xiv, 10. — « Oculus malus invidiosus est 


super panem, et deüciens est super mensamv 


suam. » 
Eccli. xxiu, 4. — Domine Pater, et Deus vitz 
mes, extollentiam oculorum meorum ne dederis 
mihi. » 
Eccli. xxxw, 14. — « Cave, et memento , quia 
mala res cai oculus perversus.  » 


Matth, v1, 92, 25. — « Lucerpa corporis tui est: 


oculus. Si ergo oculus tuus simplex fuerit, totum 
corpus lucidum erit. Si autem oculus tuus fuerit 
nequam, totum corpus tuum tenebrosum erit. » 


TIT. IX. — De probris, et quod neminem probris 
lacessere oporteat. 

Prov. xxvii, 14. — « Averte a te probrosos ser- 
mones. » 

]sa. 1, 7. — « Nolite timere opprobrium homi- 
num; et contemptu eorum ne vincamini. Sicut 
enim vestimentum G30  consumetur tempore, et 
sicut lane comedentur a tinea. » 

]sa. tiv, 4. — Noli timere quia confusa es; ne- 
que erubescas, quia exprobratum tibi est. Quia 


confusionem :xternam oblivisceris , et opprobrii 


viduitatis tuz memor ultra non eris. » 
Eccli. xi, 9. — « Ne abomineris hominem, neq'ie 
exprobres ei in visu suo. » 





919 S. JOANNIS DAMASCENT 
Eccli. xxn, 25. — « Qui conviciatur amico, dis- A — « Ὁ ὀνειδίζων φίλον, διαλύσει φιλίαν. » 


920 


solvit amicitiam. » 

Eccli. vit, 6. — « Ne improperes liomini aver- 
tenti se 4 peccato, Memento quoniam omnes in 
correptione sumus. » 

Eccli. n1, 15. — « Dedecus filiorum, mater sine 
honore. » 

Eccli. vu, 12. — « Ne irrideas hominem in ama- 
ritudine anima: suc. Est enim qui humiliat, et qui 
exaltat. » 

Eccli. xxix, 585. — « Gravia hec homini habenti 
sensum, correplio domus et improperium fene- 
rantis. » 

S. Greg. Nazianz., tetrast, 297, — Una. demum 
securitas est, nemini fortunss suas exprobrare. 
Communis enim est forluna, nec futurum aspecta- 
bile est. 

S. Irenei. — Benedicentes semper iis qui digni 
sunt, indignis autem nunquam benedicentes; ita 
quoque demum nos lJei gloriam et regnum conse- 
quemur. 

Evagrii. — Vituperare eum qui culpa vacat, 
peccatum erga Deum est. 

Philonis. — Nemini calamitatem probri loco 
objicias (communis enim natura est, et qu: succe- 
dunt, obscura) : ne alioqui iisdem in rebus com- 
prehensus, tux: conscientis& judicio condemnatus 
iÍnveniaris. 

Didgmi. — Nec laus bonum hominem facit, nec 
vituperatio malum. 

TIT. X. — De iis qui brevi tempore vivunt. 

Job xiv, 1. — « Benedictus qui de iuliere natus 
est, brevi vivens tempore. » 

Sap. xiv, 11, 12—« Raptus est, ne malitia muta- 
ret intellectum ejus : aut ne fictio deciperet animam 
illius. Consummatus in brevi, implevit tempora 
multa : placita enim erat Domino vita illius. Pro- 
pter hoc properavit de medio improbitatis. 

TIT. ΧΙ. — De iis qui libenter jurant; et quod a 
juramento cavendum sit. 

Exod. xx, 7. — « Non assumes nomen Dei tui 
in vanum. Nec enim habebit insontem Dominus 
eum qui assumpserit nomen suum in vanum. » 

Levit. xix, 42. — « Non jurabitis in nomine meo 
pro re iniqua. » 

Osee xiv, 15. — « Ne juraveritis : Vivit Domi- 
nus. ) 

Eccli. xxm, 9-11. — « Jurationi non assuescat 
cor tuum, et nominationi Dei non assuescas. Nam 
sicut servus exeruciatus a vulneris livore non mi- 
nuetur, sic omnis juraus, et nominans nomen Do- 
mini, non eximetur a peccato. » 

Matth, v, 54-57.—« Dico vobis, non jurare om- 
nino, neque per colum, quia thronus Dei est; ne- 
que per terram, quia scabellum est pedum ejus; 


« Mif ὀνειδίσῃς ἄνθρωπον ἁποστρέφονα ἀτὸ 
ἁμαρτίας. Μνήσθητι ὅτι πάντες ἑσμὲν ἐν ἐπιτι- 
μίοις. » 

€ "Όνειδος τέχνων, µήτηρ tv ἁδοξίᾳ. » 


« Mh χαταγελάσῃς ἀνθρώπου ὄντος kv πικρίᾳ ᾧνυ- 
χἠς αὐτοῦ. "στι γὰρ ὁ ταπεινῶν χαὶ ὑφῶν. » 


« Dapeia ταῦτα ἀνθρώπῳ ἔχοντι φρόνησιν, ἔπιτι- 
pote οἰχίας, καὶ ὀνειδισμὸς δανειστοῦ. » 


Μία ἀσφάλεια, μὴ ὀνειδίζειν τύχας. Koh Υὰρ $ 
τύχη, xal τὸ μέλλον ἀόρατον (1). 


EO μὲν λέγοντες ἀεὶ τοὺς ἀξίους, χαχῶς δὲ οὐδέ- 
ποτε τοὺς ἀναξίους, τευξόµεθα xal ἡμεῖς τῆς τοῦ 
θεοῦ δόξης χαὶ βασιλείας. 


Ψέγειν τὸν ἀνεπίληπτον, εἰς θεὺν ἁμαρτία. 
ἨΜηδενὶ συμφορὰν ὀνειδίσῃς * χοινὴ γὰρ ἡ φύσις, 


καὶ τὰ ἑἐπιόντα Bona µήποτε τοῖς αὐτοῖς ἁλοὺς, 
αὑτοχατάκριτος ky τῷ σννειδότι εὑρεθῆς. 


OU ce ἔπαινος ἀγαθὸν ποιεῖ, οὔτε φόγος καχήν. 


C TITA. T. — Περὶ ὁλιγοδίων καὶ ὁλιγοχρονίων. 


« Εὐλογημένος γεννητὸς γυναιχὸς, ὁλιγόδιος. » 


€ Ἡρπάχηι ἵνα μὴ χαχία ἀλλάξῃ σύνεσιν αὐτοῦ, 
1| δοῦλος ἁπατήσῃ φυχὴν αὐτοῦ. Τελειωθεὶς ἐν ὁλί- 
γῳ, ἐπλήρωσε Χρόνους μαχρούς᾽ ἀρεστὴ Υὰρ fjv 
Κυρίῳ ἡ φυχῆ αὐτοῦ * διὰ τοῦτο ἕσπευσεν &x µέσου 
πονηρίας. » 

TITA. ΙΑ’. --- Περὶ τῶν τοὺς ὅρχους στεργόντων΄ 
καὶ ὅτι οὗ χρὴ ὀμνύει». 

« Οὐ λήγῃ τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ σου ἐπὶ µαταίψ. 
Οὐ γὰρ μὴ χαθαρίσῃ Κύριος τὸν λαµθάνοντα τὸ ὄνο- 
μα αὐτοῦ ἐπὶ µαταίῳ. » 

εθὐκ ὀμεῖσθε τῷ ὀνόματί µου ἐπ) ἁδίχῳ. » 


« Mh ὀμνύετς ζῶντα Κύριον. » 


e Όρχῳ μὴ ἐθίσῃς τὸ στόµα σου, χαὶ ὀνομασίᾳ 
τοῦ ᾿Αγίου μὴ συνεθισθῇς. Ὥσπερ Υὰρ οἰχέτης ἐς- 
εταζόµενος, ἀπὸ µώλωπος οὐχ ἑλαττωθήσεται, οὕτως 
καὶ ὁ ὁμνύων, χαὶ ὀνομάζων τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου, 
οὐχ ἑλαττωθήσεται ἀπὸ ἁμαρτίας. » 

«€ λέγω ὑμῖν, μὴ ὁμόσαι ὅλως, μήτε ἐν τῷ οὐρανῷ, 
ὅτι θρόνος ἐστὶ τοῦ θεοῦ, μήτε ἐν τῇ Υῇ, ὅτι ὑποπὸ- 
διόν ἐστι τῶν ποδῶν αὑτοῦ * μήτε εἰς Ἱεροσόλυμα, 


ΝΟΤΕ. 
(4! Hac non sunt Nazianzeni, sed scholiaste ^ mina in solutam orationem convertit: cujus me 


cujusdam, aut alterius anonymi qui Theologi care 


taphrasis specimina videsis supra tit. & et 6. 








-—— 


221 


SACRA PARALLELA. 


ὅτι πόλις ἑστὶ τοῦ μεγάλου Βασιλέως, µήτε àv τῇ A neque per. Hierosolymam, $981 quia eivitas est 


κεφαλῇ σου ὀμόσῃς, ὅτι οὗ δύνασαι plav τρίχα λευ- 
κἣν ἡ µέλαιναν ποιῆσαι. Ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν, Nat, 
ναί * Q0, o5. Τὸ δὲ περισσὸν τούτων, Ex. τοῦ πονηροῦ 
ἑστιν. ν 


« Ὁ ὁμόσας kv τῷ θυσιαστηρίῳ, ὀμνύει tv αὐτῷ, 
xai iv πᾶσι τοῖς ἑπάνω αὐτοῦ. Καὶ ὁ ὁμόσας kv τῷ 
ναφ, ὀμνύει ἓν αὐτῷ, xal ἓν τῷ κατοικήσαντι αὐτόν. 
Καὶ ὁ ὀμόσας tv τῷ οὐρανῷ, ὀμνύει ἐν τῷ θρόνῳ τοῦ 
Θεοῦ, xal ἓν τῷ χαθηµένῳ ἑπάνω αὐτοῦ. » 


« Πρὸ πάντων, ἀδελφοί µου, μὴ ὀμνύετε, µήτε τὸν 
οὐρανὸν, μήτε τὴν γῆν, µήτε ἄλλον τινὰ ὄρχον. 
ἝἜστω δὲ ὑμῶν τὸ, Ναὶ, ναὶ, xal τὸ O0, o6* ἵνα μὴ 
ὑπὸ χρίσιν πέσητε. » 


Οὐκ ἔστιν ὠφέλιμον τὸ ὀμνύειν, ἀλλὰ καὶ σφόδρα 
βλαδερὺν, xaX ἑπάρατον, καὶ ἑδδελυγμένον. Πέπαυσο 
λοιπὸν τοῦ ὀμνύειν * μὴ βούλου τὴν ἑαυτοῦ γλῶσσαν 
πρὸς τοὺς ὄρχους ἐθίζειν. 

TITA. 18’. — Περὶ τῶν τοὺς ὄρχους ἀθετούντων 
xal ἑπιορκούντων. 

« Εἶπε Κύριος πρός µε’ Τί ὁρᾷς ; Καὶ εἶπα * "Up 
δρέπανον πετόµενον, μῆχος πηχῶν εἴχοσι, καὶ πλά- 
τος πηχῶν δέχα. Καὶ εἶπε πρός µε. Τοῦτο εἰσελεύ- 
σεται εἰς τὸν οἶχον τοῦ ὀμνύοντος ἓν τῷ ὀνόματί µου 
ἐπὶ ψεύδει. xal χαταλύσει, χαὶ αυντελἑσει αὐτόν. » 


ε Τάδε λέχει Κύριος * ὍὌρχον ψευδή μὴ ἀγαπᾶτε, C 


διότι ταῦτα πάντα Eulonoa, λέχει Κύριος. » 


« Προσάξω πρὸς ὑμᾶς ἓν χρίσει, xal ἔσομαι µάρ- 
τυς ταχὺς ἐπὶ τοὺς ὁμνύοντας τῷ ὀνόματί µου ἐπὶ 
φεύδει. » 

« ᾿Αδίχως ὤμοσαν ἐν δόλῳ, χαταφρονήσαντες ὁσιό- 
τητος. ) 

c "Avhp πολύορκχος πλησθήσεται ἀνομίας, καὶ οὐκ 
ἁποστήσεται ἀπὸ τοῦ οἴχου αὐτοῦ µάστιξ. » 


Δαλιὰ πολύορχος ὀρθώσει τρίχας, χαὶ ἡ µάχη 
αὐτῶν ἐπιφραγμὸς ὠτίων. » 


Πιστούμενος τὸ φεῦδος διὰ τῶν ὄρχων, xaxbv παρ- 
εμπόρευμα τῆς ἁπανθρωπίας τὴν ἐπιορχίαν προσ- 
χτᾶται. ᾿ 

Οὐχ οὕτω χεντεῖ ξίφος, ὣς ὄρχου φύσις. οὐχ οὔ- 
τως ἀναιρεῖ µάχαιρα, ὡς ὄρχον πληγή. Ὁ ὁὀμόσας, 

» x&v δόξῃ (fjv, Ίδη τετελεύτηχεν, xal τὴν πληγὴν 
ἐδέξατο. xai καθάπερ ὁ τὸ σπα,τίον λαθὼν, xaX πρὶν 
τὴν πόλιν ἐξελθεῖν, χαὶ δήµιον ἰδεῖν ἐφιστάμενον, 
τέθνηχεν ἅμα τῷ τὰς θύρας ἐξελθεῖν τοῦ διχαστη- 
plou * οὕτω xal ὁ ὀμόσας ἐπὶ φεύδει, xv Cf, τέθνη- 
γεν. 

ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ IJ. 
TITA. Δ’. — Περὶ πίστεως xal εὐσεδείας εἰς 
θεό». 


t Ἐπίστευσεν ᾿Αδραὰμ τῷ θεῷ, καὶ ἑλογίσθη αὐ- 
τῷ εἰς δικαιοσύνην. » 


magui regis. Neque per caput tuum, juraveris, 
quia non potes capillum unum album facere aut 
nigrum. Sit autem sermo vester : Est, est : Non, 
non. Quod autem his abundantius est, 4 malo 
est. » 

Mutth. xxv, 90, 21. — « Qui jurat in altari, 
jurat in eo, et in omnibus quz super illud sunt : 
et quicunque juraverit in templo, jurat iu illo, et 
|n eo qui in ipso habitat : et qui jurat in colo, 
jurat in throno Dei, et in eo qui sedet super 
eum. » 

Jac. v, 42, 43. — « Ante omnia, fratres mei, 
nolite jurare, neque per coelum, neque per terram. 
neque per aliud quodcunque juramentum. Sit au- 
tem sermo vester, Est, est : Non, non; ut non sub 
judicio decidatis. » 

S. Nili. — Jurare utile non est, sed admodum 
perniciosum , et exsecrabile, et abominandum. 
Quocirca deinceps finem jurandi fac, nec velis ut 
lingua tua juramentis assuescat. 

TIT. Xil. — De iis qui juramenta violant 
οἱ pejerant. .. 

Zachar, v, 2-6. — « Dixit Dominus ad me: Quid 
vides ? Et dixi : Ego video falcem volantem, longi- 
tudinis cubitorum viginti, et latitudinis cubitorum 
decem. Et dixit ad me : Hzc ingredietur in domum 
jurautis in nomine meo mendaciter , et divertet, et 
consumet eam. » 

Zachar. vis, 11. — « Hac dicit Dominus : Ju- 
ramentum mendax ne diligatis. Hec enim omnia 
odi, dicit Dominus. » 

Malach. τα, 5. — « Accedam ad vos in judicio, 
et ero testis velox super eos qui jurant in nomine 
meo mendaciter. » 

Sap. xiv, 90. — « Injuste juraverunt in dolo, 
contemnentes justitiam. » 

Eccli. χι, 12. — « Vir multum jurans imple- 
bitur iniquitate, et non discedet a domo illius 
plaga. » 

Eccli. xxvn, 14.— Loquela multum jurans rigo- 
rem capillorum afferet. et pugna ipsorum obturatio 
aurium. » 

Qui rem falsam interposito jurejurando confir- 


D mat, is malum inhumanitatis lucrum, perjurium 


scilicet, acquirit. 

S. Chrysost. hom. 15 De stat. — Non iia pungit 
gladius, ut juramentum : non sic interimit ensis, 
ut juramenti plaga. Qui juravit, etiamsi vita frui 
videatur, jam tamen accepta plaga interiit. Quem- 
admodum enim qui restim accepit, prius etiam 
quam ex urbe egrediatur, et immitem carnificem 
videat, simul atque e tribunalis januis excessit, 
mortuus est : sic etiam qui falsum juravit, jam iu- 
teriit, tametsi vitam ducat. 


LITTERA Π. 
"TIT. 1. — De fide et pietate erga Deum. 


Gen. xv, 6. — « Credidit Abraham Deo, el re» 
putatum est ei ad justitiam. » 





253 


sapientia. » 

« Radices piorum in munitionibus. » 

Habac. u, 4. — « Justus ex θ49 vivet. » 

Isa. xxiv, 26.— « Domine Deus lsrael, ab alis 
terra; portenta audivimus. 639 Spes est justo, et 
dicent : Τ praevaricatoribus. » 

lsa. xxvi, 7. — « Via piorum recta fuit et pa- 
yata, ? 

. Isa. xxxi, 8. — « Pii prudens consilium inie- 
runt : et ipsum consilium manet. » 

Jerem. v, 4. — « Si est qui faciat judicium, et 
querat (idem, propitius ero illi, dicit Dominus. » 


Sap. x, 12. — « Omnium potentior est sapien- 
tia. » 


Sap. xv, 2, 9. — « Non peccabimus, scientes B 


quoniam apud te computati sumus. Nosse enim te 
consummata justitia, et seire virtutem tuam, radix 
immortalitalis. Non enim in errorem induxit nos 
hominum maligna solertia. » 

Eccli. xi, 23, 25. — « Confíide in Domino, et 
mane in labore tuo. Facile est enim in oculis Do- 
mini subito ditare pauperem. Benedictio Domini in 
mercede justi. Datio Domini permanet justis. » 

Eccli. u, 6. — « Crede ei, et recuperabit te. » 

Eccli. xxu, 6. — « Narratio justi semper sapien- 
tja est. » 


Eccli. xxxvu, 17. — « Cum viro religioso assi- 
duus esto. » 


Mauh. x, 2329. — « Omnis qui me confessus C 


S. JOANNIS DAMASCENI 
4ob xxvir, 28. — « Ecce pietas erga Deum est À 


« Ἰδοὺ ἡ θεοσέδειά ἐστι σοφία. » 


« Al ῥίζαι τῶν εὐσεδῶν ἐν ὀχυρώμασιν, » 

ε Ὁ δίχαιος ἐχ πίστεως ζήσεται. » 

« Κύριε à θεὸς Ἱσραὴλ, ἀπὸ τῶν πτερύγων τῆς 
γῆς τέρατα ἠκούσαμεν. Ἐλπὶς τῷ εὐσεθεῖ, καὶ ἐροῦ- 
σιν "Οὐαἱ τοῖς ἀσθενοῦσιν. » 

« Ὁδὺς εὐσεδῶν εὐθεῖα xai παρεσχενασµένη. » 


« Οἱ εὐσεθεῖς συνετὰ ἐθουλεύσαντο * καὶ αὕτη ἡ 
βουλὴ μένει. » 

« El ἔστι ποιῶν χριµα, και ζητῶν πίστιν, ἴλεως 
ἔσομαι αὐτῷ, λέγει Κύριος. » 

ε Παντὸς δυνατωτέρα ἐστὶν ἡ εὐσέδεια. » 


« 0ὐχ ἁμαρτησόμεθα εἰδότες, ὅτι aol λελογίσµεθα. 
Τὸ γὰρ ἐπίστασθαί σε, ὁλόχληρος δικαιοσύνη, xal τὸ 
εἰδέναι σου τὸ κράτος, ῥίζα ἀθανασίας. Οὔτε γὰρ 
ἐπλάνησεν ἡμᾶς xaxóveyvog τῶν ἀνθρώπων int- 
νοια. ) 

« Πίστευε Κυρίῳ, xai ἔμμενε τῷ πόνῳ σον, ὅτι 
κοῦφον kv ὀφθαλμοῖς Κυρίου ἐξάπινα πλουτίσαι πέ- 
vna, Εὐλογία Κυρίου ἐν μισθῷ εὐσεθοῦς. Δόσις Ku- 
ρίου παραμένει εὐσεθέσιν. » 

'« Πίστευσον αὐτῷ, καὶ ἀντιλήφεταί σου. » 

ε Δεήγησις εὐσεθοῦς διὰ παντὸς σοφία. » 


« Μετὰ ἀνδρὺς εὐσεθδοῦς ἐνδελέχιζε. » ᾽ 


« Πᾶς ὅατις ὁμολογήῆσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν 


fuerit coram hominibus, confitebor et ego eum €o- ἀνθρώπων, ὁμολογήσω χἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ Πατρός 


ram Patre meo, qui in ccelis est. » 

Και. xvni, 20. — « Amen dico. vobis, si habue- 
ritis (idem ut granum sinapis, dicetis huie mouti : 
Transi hinc illuc, et transibit : et nihil impossi- 
bile erit vobis. » 

Matth, xix, 257-51. — « Respondens Petrus dixit 
ei : Ecce nos reliquimus omnia, οἱ secuti sutnus 
fe : quid ergo erit nobis? Jesus autem dixit illis : 
Amen dico vobis, quod vos qui secuti estis me, in 
regeneratione cum sederit Filius hominis in sede 
majestalis suse, sedebitis et vos super sedes duo- 
decim, judicantes duodecim tribus Israel. Et om- 
nis qui reliquerit domum, aut fratres, aut sorores, 
&ub patrem, aut. matrem, aut uxorem, aut filios, 
aut agros propler nomen meum, centuplum aeci- 
piet, et vitam zeternam possidebit. » 

Matih. xxi, 21, 22. — « Respondens Jesus dixit 
eis : Amen dico vobis, si habueritis (idem, et non 
heesitaveritis, non solum de liculnea facietis, sed et 
si monti huic dixeritis : Tollere, et jacta te in 
mare, flet. Et omnia quacunque pelieritis in ora- 
Lione credentes, accipietis, » 

Joan. u, 14. — « In propria venit, et sui eum 
non receperunt, Quotquot autem receperunt cum, 
dedit eis potestatem filios Dei fieri, his qui credunt 
in nomine eius. » 

Joan. m, 16-19. — « Sic Deus dilexit mundum, 
ut Filium suum unigenitum daret : ut, omnis qui 


µου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. » 

ε᾽Αμὴῆν λέγω ὑμῖν * ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς χόχχον 
σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, Μετάδηθι ἐντεῦθεν 
ἐχεῖ, καὶ µεταδήσεται * xal οὐδὲν ἀδυνατῆσει ὑμῖν.» 


εΑποχριθεὶς ὁ Πέτρος, εἶπεν αὐτῷ * Ἰδοῦ ἡμεῖς 
ἀφήχαμεν πάντα, xai ἠχολουθήσαμέν σοι ΄ τί ἄρα 
ἔσται ἡμῖν; Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς * ᾽Αμὴν λέγω 
ὑμῖν, ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές µοι ἓν παλιΥ- 
γενεσίᾳ, ὅταν χαθίσῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνφ 
δόξης αὐτοῦ, καθήσεσθε xat ὑμεῖς ἐπὶ δώδεχα θρό- 
νους χρίνοντες τὰς δώδεχα φυλὰς τοῦ Ἰσραῇλ. Καὶ 
πᾶς ὅστις ἀφῆχεν οἰχίας, ἡ ἁδελφοὺς, ἢ πατέρα, ἣ 
μητέρα, fj γυναῖχα, Ἡ τέχνα, f| ἀγροὺς ἕναχεν τοῦ 
ὀνόματός µου, ἑκατονταπλασίονα λήψεται, xal Cot 
αἰώνιον κληρονομήσει. » 

€ ᾽Αποχριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς * ᾽Αμὴν M- 
γω ὑμῖν. ἐὰν ἔχητε πίστιν, χαὶ μὴ διαχριθῆτε, οὗ ^ 
μόνον τὸ τῆς συχῆς ποιῄσετε, ἀλλὰ x&v τῷ ὄρει τούτῳ 
εἴπητε, Ἄρθητι, καὶ βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, vevi- 
σεται, xal πάντα ὅσα ἂν αἱτήσητε ἓν τῇ προσευχῇ 
πιστεύοντες, ληψεσθε. » 

« Εἰς τὰ ἴδια ᾖλθεν, xal οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὐ παρέλα- 
6ον. "Όσοι δὲ ἔλαδον αὐτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς &&ouclav 
τέχνα Θεοῦ γενέσθαι, τοῖς πιστεύουσιν εἰς τὸ ὄνομα 
αὐτοῦ. » 

Οὕτως ἠγάπησεν ὁ θεὸς τὸν χόσμον, ὥστν τὸν Υῶν 
αὐτοῦ τὸν μονογενη ἔδωχεν " ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων 





225 


SACRA PARALLELA. 


936 


εἰς αὐτὸν, μὴ ἀπόληται, ἁλλ' ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. O0 A credit in eum, non perest, sed habeat vitam eter- 


γὰρ ἀπέστειλεν ὁ θεὸς τὸν Υἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν xÓ- 
αµον, ἵνα xplvy τὸν χόσµον, ἀλλ᾽ ἵνα σωθῇ ὁ κόσµο» δι᾽ 
αὑτοῦ. 'U πιστεύων εἰς αὐτὸν, οὗ χρίνεται * ὁ 6b μὴ 
πιστεύων, δη χέκριται, ὅτι οὗ πεπίστευχεν εἰς τὸ 
ὄνομα τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ θεοῦ, » xal và ἑξῆς. 

« Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς. 'O ἑρχόμενος πρός 


' ge, o0 μὴ πεινάσῃ΄ χαὶ ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, οὐ μὴ 


διφἠήσῃ πώποτε. » 

€ Ἐάν τις διφᾷ, ἑρχέσθω πρός µε, χαὶ πινέτω. 
'O πιστεύων εἰς ἐμὲ, καθὼς εἶπεν ἡ Γραφὴ, ποταμοὶ 
ix τῆς χοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. Τοῦ- 
το δὲ εἶπεν περὶ τοῦ Πνεύματος, οὗ ἔμελλον λαμ- 
6ávew οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν. Οὕπω γὰρ ἂν 
Πνεῦμα ἅγιον * ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἑδοξάσθη. » 

ε Ἐγὼ φῶς εἰς τὸν χόσµον τοῦτον ἑλήλυθα, ἵνα 
πᾶς ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, iv τῇ σχοτἰᾳ μὴ µένῃ. 
"Eox τὸ φῶς ἔχετε, πιστεύετε εἰς τὸ φῶς, ἵνα vtol 
quib γένησθε. » 

^« Ὁ πιστεύων sl; ἐμὲ, τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ mou», xà- 
χεῖνος ποιῆσει, καὶ μείζονα τούτων ποιῄσει. » 
εΜακχάριοι οἱ μὴ ἰδόντες, χαὶ πιατεύσαντες. » 


« Τί οὖν ἐροῦμεν ; ὅτι ἔθνη τὰ μὴ διώχοντα διχαιο- 
σύνην, χατέλαθε δικαιοσύνην, δικαιοσύνην δὲ τὴν Ex 
πίστεως’ "Iopatà δὲ διώχων νόμµον δικαιοσύνης, εἰς νό- 
pov δικαιοσύνης o0x ἔφθασεν. Διὰ τί; ὅτι οὐχ ἐκ πί- 
στεως, ἀλλ᾽ ὡς ἐξ ἔργων. Προσέχοψαν γὰρ τῷ λίθῳ τοῦ 
προσχόµµατος, χαθὼς γέγραπται * Ἰδοὺ τίθηµι ἐν 
Σιὼν λίθον προσχόµµατος, xal πέτραν σκανδάλου, 
καὶ ὁ πιστεύων εἰς αὑτὸν, οὐ χαταισχυνθήτεται. » 


« Βἰδότες, ὅτι οὐ διχαιοῦται ἄνθρωπος ἓξ ἔργων 
νόµου, ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, xat 
{μεῖς εἷς Ἁριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δικαιω- 
θῶμεν &x πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, xal οὐκ ἐξ Ép- 
γων * ὅτι ἐξ ἔργων νόµου οὐ διχαιωθήσεται πᾶσα 
σάρξ. » | 

ε Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ, οὔτε περιτοµή τι ἰσχύει, 
οὔτε ἀχροδυστία, ἀλλὰ πίστις δι ἀγάπης ἕνεργου- 
μένη. » 

« Πίστις ἐστὶν ἐλπιζομένων ὑπόστασις πραγµά- 
των, ἔλεγχος οὐ βλεποµένων. Ἐνταῦθα γὰρ ἆμαρτυ- 
ϱᾖθησαν οἱ πρεσθύτεροι. Χωρὶς πίστεως ἀδύνατον 


nam. Non enim misit Deus Filium suum in mun- 
dum, ut judicet mundum, sed ut salvetur mundus 
per ipsum. Qui credit in eum non judicatur : qui 
autem non credit, jain judicatus est: quia ΄ποη 
credit in nomine unigeniti Filii Dei, » etc. 

Joan. vi, 95. — « Ego sum panis vitz. Qui venit 
ad me, non esuriet : et qui credit in me, sitiet 
unquam. » 

Joan. vi, $7, 58. — « Si quis sitit, veniat ad 
me, et bibat. Qui credit in me, sicut dicit Scriptu- 
ra, flumina de ventre 833 ejus fluent aqux viva. 
Hoc autem dixit de Spiritu, quem accepturi erant 
eredentes in. eum. Nondum enim erat Spiritus 
sanctus; quia nondum Jesus erat glorificatus. » 

Joan. xit, 46, 47. —« Eyolux in hune mundum 
veni, ut omnis qui credit in "me, in tenebris non 
maneat. Quandiu lucem habetis, credite in lucem, 
ut filii lucis sitis. » 

Joan. xiv, 12. — « Qui credit in me, opera quao 
ego facio, et ipse faciet, et majora horum faciet. » 

Joan. xx, 29. — « Beati qui non viderunt, et 
Jediderunt. » : 

Hom. 1x, 30-53. — « Quid ergo dicemus? Quod 
gentes, qui non sectabantur justitiam, apprehen- 
derunt justitiam ; justitiam autem quz ex fide est : 
Israel vero sectando legem justitize, in legem justi- 
ti: non pervenit. Quare? Quia non ex fide, sed 
quasi ex operibus. Offenderunt enim in lapidem 
offensionis, sicut scriptum est : Ecce pono lapidem 
offeusionis et petram scandali, et omnis qui credit 
in eum non eoníundeltur. » 

Galat. 11, 46, 47. — « Scientes quod non justifl- 
catur homo ex operibus legis, nist per (lem Jesu 
Christ; et nos in Christo credimus, ut justifice- 
mur ex fide Christi, et noa ex operibus legis : 
propter quod ex operibus legis non justifleabitur 
omnis caro. » 

Galat, v, 6. — « In Christo Jesu, neque cireum- 
cisio aliquid valet, neque preputium, sed fides que 
per charitatem operatur. » 

Hebr. x1, 1, 2, 6. — « Fides est sperandarum 
substantia rerum, argumentum non apparentium. 
In hac enim testimonium consecuti sunt senes. 


εὐαρεστῆσαι τῷ θεῷ. Πιστεῦσαι γὰρ δεῖ τὸν προσερ- p Sine fide impossibile est placere.Deo. Credere eniin 


XÓp&voy τῷ θεῷ, ὅτι ἔστι, xal τοῖς ἐχζητοῦσιν ab- 
τὸν µισθαποδότης γίνεται. » 

« Εύμναζε σεαυτὸν πρὸς εὐσέδειαν, Ἡ γὰρ σωµα- 
τικὴ γυµνασία πρὸς ὀλίγον ἐστὶν ὠφέλιμος ἡ 6b εὖ- 
σέθοια πρὸς πάντα ὠφέλιμός ἐστιν, ἐπαγγελίαν 
ἔχουσα ζωῆς τῆς νῦν xal τῆς μελλούσης. » 

-« Tj χάριτί ἑστε σεσωσµένοι, χαὶ τοῦτο οὐχ ἐξ 


ὑμῶν” θεοῦ «b δῶρον * οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις 


χαυχῄσηται. » 


Εὐσεθείας ἑργάτης Eoo, Αὕτη Yáp σε xal εἰς οὗ- . 


ρανὸν ἀνοίσει, xal ἀθάνατόν σου τὴν μνήμην, xai 
διαρχη τὴν εὔκλειαν παρὰ τοῖς ἀνθρώποις παρα- 
σχευάσει, 

Ἡ μὲν εἰς θεὸν τὸν ὄντως ὄντα vip, πάντως που 


oportet accedentem ad Deum, quia est, et inqui- 
rentibus se remunerator fit. 

] Tim. 1v, 7, 8. — « Exerce teipsum ad pieta- 
tem. Corporalis enim exercitatio adjmodicum prod- 
est : pietas autem ad omnia utilis est promissio- 
nem habens vitz quz nunc est, et futura. 

Ephes. 11, 8. — « Gratia estis salvati per fidem 
(et hoe non ex vobis : Dei donum est), non ex ope- 
ribus, ut ne quis glorietur. » 

S. Basilii. — Pietati da operam. Ipsa enim et in 
celum te subvehet, et immortalem tibi apud ho- 
mines gloriam comparabit. 


S. Greg. Tnaumat. — Honor ille, qui Deo vero 





321 


S JOANNIS DAMASCENI 


223 


habetur, procul dubio honorantis est honer. Contra A καὶ αὐτοῦ τοῦ τιμῶντός ἐστι τιµή. "H δὲ εἰς τὸν ουχ 


henor falso numini prestitus, ipsius quoque qui 
honorat, ignominia est. 

Ejusd. — Pietati super omnia studendurm est , 
eamque esse virtutum matrem recte dicunt. Om- 
nium enim virtutum principium et finis est. 

Crebrius Dei recordari, quam spiritum ducere, 
oportet. 

S. Greg. Naz. orat. de Spiritu sancto. — Qui 
rejicit, rejiciat : qui inique agit, inique agat. Nos 
quem vidimus, hunc et praedicamus. Super mon- 
tem excelsum agcendemus, ut quiescamus, non ut 
predicemus. 

Ejusd. orat. 1. — Melius est honestum bellum 
pace nos a Deo disjungente. 

Incerti auctoris. — Novi ego peccatores homi- 
nes, qui imposita aegrotantibus manu, eos morbo 
liberarunt. Verum id duobus modis flt : hoc est, 
non solum illius eausa per quem datur, sed etiam 
ejus qui accipit. Nam si is qui accipit, fide careat, 
nec $344 4 justo, nec a peccatore gratiam accipit 
Qui enim recipit prophetam in nomine prophete, 
mercedem prophete accipiet (Matth. x, M). Ac rur- 
sum Dominus : Juxta fidem vestram fíat vobis (Matth. 
ix, 29). Tu facito, ut ei qui ad te in nomine Do- 
mini accedit fldem habeas, nihil addubitans ; et 
gratiam accipies. Deus enim est qui operatur. 


TIT. Π. — De profectu spirituali. 


Philipp. mi, 435, 14. — « Fratres, ego me ΠΟΠ. 
arbitror comprehendisse. Unum autem, et quae 
retro sunt obliviscens, ad ea vero quse sunt priora, 
extendens meipsum, ad destinatum persequor, ad 
bravium supernae vocationis Dei. » 

1 Cor. 1x, 26, 27. — « Sic curro, non quasi in 
incertum : sie pugno, non quasi aerem verberans : 
sed castigo eorpus meum, et in servitutem redigo, 
ne forte cum aliis predicaverim, ipse reprobus 
efficiar. » 

1 Cor. xn, $1. — « JEmulamini charismata me- 
liora. » 

Coloss. wi, 1. — « Que sursum sunt quaerite, 
non quz super terram. » 

S. Greg. Naz. — Ne propterea glorieris, quod 


ὄντα θεὸν vui ἑξεναντίας καὶ αὐτοῦ τοῦ τιμῶντός 
ἐστιν ἀτιμία. 

Ἐὐσεθείας ἐπὶ πᾶσι φροντιστέον’ τὴν μητέρα φα- 
e τῶν ἀρετῶν, ὀρθῶς λέγοντες. Αὕτη γάρ ἐστιν ἀρχὴ 
xal τελευτὴ πασῶν τῶν ἀρετῶν. 

- Mvnpovsutéoy θεοῦ μᾶλλον, 7) ἀναπνευστέον. 


Ὁ ἀθετῶν ἀθετείτω * ὁ ἀνομῶν ἀνομείτω. "Hist; 
ὃ ἑωράχαμεν, χαὶ χηρύσσομεν. Ἐπ) ὄρος ὑψηλὸν 
ἀναθησόμεθα, ἡσυχάζοντες, o0 χηρύσσοντες. 


Κρείσσων ἑπαινετὸς πόλεμος εἰρήνης χωριζούσης 
θεοῦ. 

Οἶδα ἐγὼ ἁμαρτωλοὺς ἀνθρώπους, ὅτι ἐπέθηχαν 
χεῖρας &w' ἁῤῥώστους, xal lácavto αὐτούς' ἀλλὰ 
τοῦτο κατὰ δύο τρόπους γίνεται” οὐ µόνον δι οὗ δί- 
ὅοται, ἀλλὰ xal πρὸς τὸν λαµδάνοντα, Ἐὰν γὰρ ph 
πιστεύσας λαμδάνῃ οὔτε ἀπὸ διχαίου, οὔτε ἀπὸ 
ἁμαρτωλοῦ λαμθάνει τὴν χάριν. Ὁ γὰρ δεχόμενος 
προφήτη» εἰς ὄνομα προφήτου, μισθὸν προφήτου 
λήγεται. Καὶ πἆλιν ὁΚκύριος ’ Κατὰ τὴν αἰστιν 
ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν. Xo πίστενε τῷ ἐρχομένῳ πρὸς 

σὲ ἐν ὀνόματι Κυρίου, μηδὲν διακρινόµενος, xat λή-. 
qe: τὴν χάριν’ ὁ Ocho γάρ ἔστιν ὁ ἐνεργῶν. 


TITA. B'. — IIepl προκοπῆς πγευµαεικῆς. 
«Αδελφοὶ, ἐγὼ ἐμαυτὸν οὕπω λογίζοµαι κατειλη-΄ 
φέναι. "Ev δὲ, τῶν μὲν ὄπισθεν ἐπιλανθανόμενος, 


τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεχτεινόμενος, χατὰ σχοπὺν 
διώχω, ἐπὶ τὸ βραδεῖον τῆς ἄνω κλήσεως. » 


« Οὕτως ερέχω, οὐχ ὡς ἁδήλως * οὕτως πυκτεύω, 
ὡς οὐχ ἀέρα δέρων ' ἀλλ᾽ ὑποπιάζω µου τὸ σῶμα, 
xal δουλαγωγῶ, μήπως ἄλλοις χηρύξας, αὐτὸς àb6- 
xoc γένωμαι. » 

ε Ζηλοῦτε τὰ χαρίσματα τὰ μείζονα. » 
€ Τὰ ἄνω ζητεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς. ) 


Mh φρόνει τῶν καχῶν φαίνεσθαι χρείττων, λυποῦ 


malis przestantior sis, sed eo potius nomine discru- p δὲ τῶν ἀγαθῶν ἠττώμενος. 


cieria, quod a bonis supereris. 

. Non parva lance virtutem ponderare. 

Qui recte sui curam gerit, Deo quoque curse 
est. * 


ΤΙΣ. 1l]. — De caducis et eternis rebus ;-,et quod 
gravissime peccant. qui prasentia futuris propo- 
nunt. 

Psal. xxsvs, 15. — « Credo videre bona Domini 
in terra viventium. » 

Isa. xxxv, 10. — « Super caput eorum laudatio, 
οἱ exsultatio, et lztitia. Fugit dolor, et tristitia, 
et gemitus. » 

Matta. vn, 15, 44. — « Intraté. per angustam: 
οτί, quia lata et spatiosa via est, quze ducit ad. 


M μικροῖς σταθμοῖς ταλαντεύειν τὴν ἀρετήν. 

Ὁ καλῶς φροντίζων ἑαυτοῦ, φροντίξεται ὑπὸ 
θεοῦ. 

TITA. I", — Περὶ προσκαίρων καὶ αἰωνίων ' 
καὶ ὅτι τὰ μέγιστα zAmupeAovcur , οἱ τὰ xap- 
όντα τῶν με. όντων προτιμῶντες. 

ε Πιστεύω τοῦ ἰδεῖν τὰ ἀγαθὰ Κυρίου ἐν τῇ Υῇ 
ζώντων. » 

ε Ἐπὶ χεφαλῆς αὐτῶν ἄνεσις, χαὶ ἀγαλλίασις, 
καὶ εὐφροσύνη. ᾿᾽Απέδρα δὲ ὀδύνη, xal λύπη, xo 
στεναγµός. » 

« Εἰσέλθετε διὰ τῆς στενής πύλης, ὅτι πλατεῖα 1) 
πύλη, xal εὑρύχώρος f; ὁδὺς fj ἀπάγουσα εἰς τὴν 











SACRA PARALLELA. 


230 


ἀπώλειαν, καὶ πολλοί εἶσιν ol. εἰσερχόμενοι δι᾽ αὖ- A perditionem, et multi sunt qui iutrant per eam * 


τῆς ' ὅτι στενὴ dj πύλη, χαὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὺς ἡ 
ἁπάγουσα εἰς τὴν ζωὴν, καὶ ὁλίγοιείοὶν οἱ εὑρίσκον- 
τες αὐτὴν. » 

« Ὁ χαιρὸς συνεσταλµένος ἐστί» τὸ λοιπὸν, ἁδελ- 
qot, xal οἱ ἔχοντες γυναῖχας, ὡς μὴ ἔχοντες (at, 
xat οἱ χαίροντες, ὡς μὴ yalpovreg* χαὶ οἱ χρώμενοι 
τῷχόσμῳ τούτῳ. ὡς μὴ χαταχρώμενοι. Παράχει γὰρ 
τὸ σχῆμα τοῦ χόσµου τούτου. ) 

ε Τὸ παραυτίχα ἑλαφρὸν τῆς θλίφεως ἡμῶν, ,xa0' 
ὑπερθολὴν εἰς ὑπερδολὴν, αἰώνιον βάρος δόξης χατ- 
εργάξεται ἡμῖν μὴ σχοπούντων ἡμῶν τὰ βλεπό- 
µενα, ἀλλὰ τὰ ph βλεπόμενα. Τὰ γὰρ βλεπόμενα 
πρόσχαιρα, τὰ δὲ μὴ βλεπόμενα αἰώνια. » 


quia angusta porta, et arcta via est, qua ducit ad 
vitam ; et pauci sunt qui inveniunt eam. 


1 Cor. vii, 29, 50. — « Tempus breve est ; reli- 
quum est, fratres, ut qui habent uxores, tanquain 
non habentes sint, et qui gaudent, tanquam nou 
gaudentes, el qui utuntur hoc mundo, tanquam 
non utantur. Preterit enim flgura hujus mundi. » 

II Cor. 1v, 11, 48. — « Quod in presenti leve 
est tribulationis nostra, supra modum in sublimi- 
tate aeternum pondus glorie operatur in nobis : 
non contemplantibus nobis que videntur, sed que 
non videntur. Qua enim videntur, temporalia 
sunt : qua autem non videntur, zterna. » 


« EL ἓν τῇ ξωῇ ταύτῃ ἡλπιχότες ἑσμὲν μόνον, ἔλεει- B. I Cor. xv, 19. — « Si in. hac. vita tantum in 


γότεροι πάντων ἑσμέν. » 


« Οὐκ ἔχομεν ὧδε µένουσαν πόλιν. ἀλλὰ τὴν μὲλ- 
λουσαν ἐπιζητοῦμεν. » 


εΚαινοὺς οὐρανοὺς, καὶ χαινὴν γῆν, xai τὰ ἑπαγ- | 


γέλματα αὐτοῦ προσδοχῶμεν, ἓν olg; δικαιοσύνη 
ἑνοιχεῖο » 

Δύο εἰσὶν ὁδοὶ ἑναντίαι ἀλλῆλαις ' ἡ μὲν πλατεῖα 
χαὶ εὑρύχωρος, ἡ δὲ avevi) καὶ τεθλιµμµένη * xal δύο 
ὀδηχοὶ, ἑχάτερος πρὸς ἑαυτὸν ἐπιστρέφειν ἔπιχει- 
pov. Ἔχει μὲν fj µία ὁδὸς τῆς πλάνης ὁδηγὸν ἆπα- 
τηλὸν δαίµονα xaX πονηρὸν, δι ἡδονῆς πρὸς τὴν ἁπ- 
stay τοὺς ἑπομένους ἐπισυρόμενον ' ἡ δὲ τραχεῖα 


Christo sperantes sumus, miserabiliores omnibus 
sumus. » 


Hebr. xin, 15. — « Non habemus hic civitatem 
permaneptem : sed futuram inquirimus. » 


JI Petr. m, 12. — « Novos colos et novam ter- 


ram, et pollicitationes ipsius exspectamus, in qui- 


bus justitia habitat. » 
S. Basil. in Psal. 1. — Dus viz sunt inter se 


"pugnantes; altera lata et spatiosa, arcta altera et 


angusta : duo quoque duces, quorum uterque nos 
ad se convertere conatur. Ac quidem plana et lata, 
ducem fraudulentum $35 ac perniciosum diabo- 
lum habet, qui per voluptatem sectatores suos in 


xai ἀνάντης, ἄγγελον ἀγαθὸν, διὰ τῶν ἐπιπόνων tfe C exitium trahat : aspera autem et acclivis, angelum ' 


ἀρετῆς πρὸς τὸ μαχάριον τέλος τοὺς ἐπομένους ἄγον- 
τα, Ἔως μὲν οὖν νἠπιός ἐστιν ἕχαστος ἡμῶν, τὸ ἐν 
τῷ παρόντι ἡδὺ διώχων, οὐδεμίαν τοῦ μέλλοντος xn- 
δεµονίαν ποιεῖτσι. "Avho δὲ ἤδη γενόμενος, μετὰ 
zbv ἁπαρτισμὺν τῶν ἐννοιῶν, olov ὁρᾷν δοχεῖ τὸν 
βίον αὐτῷ σχηματιζόµενον πρὸς ἀρετὴν καὶ xaxíav * 
xai πυχνὰ πρὸς τὸ ἑχάτερον τὸ ὄμμα τῆς φυχῆς 
µεταστρέφων, παράλληλα χρίνει τὰ ἑκατέρῳ προσ- 
όντα. "O τῶν ἁμαρτωλῶν Bloc πάντα δείχνυσι τὰ τοῦ 
παρόντος αἰῶνος τερπνά *ó δὲ τῶν δικαίων, μόνα 
ὑποφαίνει τὰ τοῦ μέλλοντος ἆγαθά. Καὶ ἡ μὲν τῶν 
σωζομένων ὁδὸς, ὅσον χαλὰ ὑπισχνεῖται τὰ μέλλοντα, 
τοσοῦτον ἐπίπονα παρέχεται τὰ παρόντα ὁ δὲ boc 
χαὶ ἀχόλαστος βίος, οὐχὶ προσδοχωµένην εἰς ὕστερον, 


bonum ad beatum íinem per labores cum virtute 
conjunctos, ducentem habet illos qui se sequuntu:. 
Et quidem, dum quisque nostrum puerili est etate, 
presentes voluptates persequens, nullam futuri 
curam gerit. Αἱ postquam virilem «talem attigit, 
atque animi notiones numeros suos impleverunt, 
tum quodammodo vivere sibi videtur vitam sese . 
ad virtutem ac vitium fingentem : atque identi- 
dem ad utrumque mentis oculos versans, ex 2:quo 
perpendit ea quie utrique conveniunt. Vita pecca- 
torum omnia hujusce zvi oblectamenta proponit : 
justorum autem, sola futuri seculi bona ostendit. 
Ac vita quidem eorum qui salutem obtinent, quan- 
tum preclara pollicetur qua& futura sunt, tantum 


ἀλλ’ fbr παροῦσαν προτείνεται τὴν ἀπόλαυσιν. Ἰλιγ- D quoque laboriosa praebet presentia : contra jucun-; 


γιᾷ οὖν πᾶσα doyh, χαὶ µετοχλάζει τοῖς λογισμοῖς, 
ὅταν μὲν ἐνθυμηθῇ τὰ αἰώνια, τὴν ἀρετὴν αἱρου- 
µένη * ὅταν δὲ ἀποδλέφῃ πρὸς τὰ παρόντα, τὴν ἡδο- 
vhv προτιμῶσα, ὧδε βλέπει σαρχὺς εὐπάθειαν, Excel 
δουλαγωχίαν σαρχός "ὧδε µέθην, ἐχεῖ νηστείαν' ὧδε 
γέλωτας ἀχρατεῖς, ἔκεῖ δάχρυον δαψιλές. Μακάριος 
τοίνυν ὁ μὴ περιτραπεὶς ἐχ τῶν τῆς ἡδονῆς δελεα» 
σµάτων πρὸς τὴν ἀπώλειαν, ἀλλὰ δι ὑπομονῆς τὴν 
Ἀλπίδα τῆς σωτηρίας ἀπεχδεχόμενος. 


da ilia et libidinosa vita, non in futurum exspectan- 
dam, sed jam presentem voluptatem offert. /Estuat 
hic omnis animus, et cogitationibus vacillat. Nain 
cum eterna animo complectitur, virtutem sibi ca- 
pessendam proponit : ubi autem in presentia con- 
tuelur, voluptatem potiorem habet. Hic carnis 
delicias cernit, illic carnis servitutem : hic temu- 
lentiam, illic jejunium : hie uberes lacrymas, illic 
petulantes risus. Beatus itaque est ille qui νο” 


luptatum illecebris in sui perniciem minime transversus actus est, sed salutis spem per patientiam 


exspectal, 


Τῶν ἀνθρωπίνων οὐδὲν µέγα , οὐδὲ ὑπερφυὲς ὁρι- 
ζόμεθα. Οὐ γὰρ ἐν τοῖς ᾿παρερχοµένοις τὸ ἀγαθὸν, 


Ejusd. Hom, de invid. — Rerum humanarum 
nihil magnum , nihil supra naturam eximium cen- 


231 


S. JOANNIS DAMASCENI 


232 


semus. Neque enim in rebus transeuntibus A ἀλλ &z' αἰωνίων καὶ ἀληθινῶν µμετουσίαν κεχλή- 


bonum situm est : verum ad zternorum verorum- 
que bonorum participationem vocati sumus. 

Ejusd. Hom. ἐπ psal. cxv. — Magni pretii rebus 
ne vilissimas preferatis, nec mali negotiatores 
sitis, caducam vitam immortali ac beat: antepo- 
nentes. 

Ejusd. — Ante faciem tuam vitam et mortem 
posui, malum ac bonum, duas inter se contra- 
rias naturas. Confer eas apud te : accurate per- 
pende utiliusne tibi sit temporariam voluptatem 
amplexari, ac illius causa sempiterna morte mul- 
tari, an s$rumnam quam virtutis stadium pariat, 
amplecti, atque ejus adjumento zsternam vitam 
adipisci. . 

Ejusd. — Noli omnia voluptati tribuere, fac 
etiam aliquid animx» impertias. Sic existima duas 
tbi filias esse, vitzte hujus voluptatem, et ccele- 
stem vitam. Si omnia przstantiori dare non vis, 
saltem intemperanti et pudiee squam portionem 
tribue. Noli bane vitam immodicis opibus orna- 
tam censere, alteram autem nudam et pannosam. 
Noli incomptam et deformem sponse exhibere 
sponsam: ne hanc ille conspicatus , faciem aver- 
tat, atque oderit, et cum ipsa copulari recuset. 

Ejusd. — Diu mundo viximus : jam nobis quo- 
que vivamus. Quid animz :quale est? Quid cum 
colorum regno comparandum? quis majore au- 
ctoritate consiliarius apud te est, quam Deus? 
quid illo sapiente prudentior? quis bono illo uti- 
lior? quis Creatore conjunctior? 

Ejusd. — Vide ne, dum vim ad salutem fe- 
rentis angustias $36 fugis, peccati latitudinem 
sequaris. Tiine ne, cum ad extremum usque vile 
diem per latam viam incesseris, consentaneum 
vix hospitiura invenias. 

Ejusd. Hom. in illud : Attende tibi. — Attende 
tibl ipsi, nec in perlturis rebus tanquam in sem- 
piternis consisto, nec sempiterna tanquam fluxa 
contemne. Carnem aspernare: hzc enim dilabi- 
tur. Salutis anime, quz immortalis est, studio- 
$us esto. 

Ibid. — Ne carni animum attendas, o homo, 
nec ejus commodis consulas : non opes , non glo- 


μεθα. 


MÀ προτιμᾶτε τῶν πολντιµήτων τὰ ἀτιμότατα, 
μηδὲ xaxoi συναλλάχται Ὑγίνεσθε, την φθειρομέντν 
ζωὴν τῆς ἀφθάρτου xal µαχαρίας ζωῆς προτιμῶν- 
τες. 

Τέθειχα πρὸ προσώπου σου τὴν ζωὴν χαὶ τὸν 
θάνατον, «b ἀγαθὸν xai τὸ χαχὸν, δύο ἀντιχειμέ. 
vac ἀλλήλαις φύσεις. ᾿Αντιστάθμησον αὐτὰς ἐπὶ τοῦ 
οἰχείου σεαυτοῦ χοιτηρίου. Ζυγοστάτησον ἀχριθῶς, 
εί σοι λυσιτελέστερον, τὴν πρόαχαιρον ἑλέσθαι ἡδο- 
vhv, xal & αὐτῆς τὸν αἰώνιον λαθεῖν θάνατον, 1 
τὴν &v τῇ ἀσχήσει τῆς ἀρετῆς ἑλόμενον χαχοπάθειαν 
ταύτῃ προξένῳ χρήσασθαι τῆς αἰωνίου ζωῆς 


Β Mb πάντα τῇ ἡδονῇ δός * δός τικαὶ τῇ φυχῇ. Καὶ 


νόµισον δύο εἶναί σοι θυγατέρας, τὴν εὐπάθειαν τὴν 
ἐνθάδε, χαὶ την ζωὴν τὴν ἓν τοῖς οὐρανοῖς. El μὴ 
θέλεις πάντα δοῦναι τῇ χρείττονι, µέρισον γοῦν ἐξ 
ἴσης, τῇ τε ἀχολάστῳ παιδι, χαὶ τῇ σώφρονι. Μὴ 
τὴν ἐνταῦθα διαγωγὴν ὑπέρπλουτον δόξης γυμνὲν 
δὲ τὴν ἄλλην, καὶ ῥάχια Ἠμφιεσμένην. Mh ἄχοσμον 
καὶ ἄμορφον παραστήσῃς τῷ νυμφίῳ τὴν νύμφην, 
ἵνα μὴ θεασάµενος ἀποχλίνῃ c5 πρόσωπον, καὶ ἰδὼν 
µισήσῃ, χαὶ τὴν συνάφειαν ἀπαρνῄήσηται. 

Πολλὴν ἐξήσαμεν χρόνον τῷ xóspap* ζήσωμεν λοι: 
Tbv xal ἑαυτοῖς. TL ψυχῆς ἀντάξιον ; τί ἱσοστάσιον 
τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν; εἰς ἀξιοπιστότεβός σοι 
σύμθουλος τοῦ θεοῦ; τίς φρονιµώτερος τοῦ σοφοῦ; 


C τίς ὠφελιμώτερος τοῦ ἀγαθοῦ, τίς τοῦ κτίσαντος 


οἰχειότερος: 

"Opa ph φεύγων τὸ στενὸν τῆς ἐπὶ σωτηρίαν 
ἀγούσης, τὸ εὐρύχωρον διώξῃς τῆς ἁμαρτίας. Φο- 
θοῦμαι μὴ ἄχρι τέλους την πλατεῖαν ὁδεύσας ἀχό- 
λουθον εὕρῃς τῇ ὁδῷ τὸ χατάλυµα. 


Ἡρόσεχε σεαυτῷ  µήτε τοῖς θνητοῖς ὡς ἀῑδιος 
ἐναπομείνῃς, µήτε τῶν ἀῑδίων ὡς παρερχοµένων 
χαταφρονῄσῃς. "Ya«spópa σαρχός * παρέρχεται γάρ. 
Ἐπιμελοῦ ψυχῆς, πράγµατος ἀθανάτου. 


Mh πρόσεχε τῇ σαρχὶ, ἄνθρωπε, μηδὲ τῷ ταύ- 
της ἀγαθῷ ' μηδὲ χρήματα, «καὶ δόξαν, καὶ δυνα- 


riam, non potentiam admireris, nec ea omnia qua D στείαν θαύμαζε, μηδὲ ὅσα σοι τὴν πρόσκαιρον ὑπη- 


tibi temporarium usum explent. 

Ejusd. — Si res temporarime, preclare adeo 
sunt, quales tandem zternz? Et si cceli magnitudo 
mentis humane modulum excedit, :xternorum 
naturam quis mortalium indagare poterit? 

S. Greg. Nyss. orat. 5 in beatit. — In rebus 
qua apparent, studium suum collocare, proprium 
est eorum qui nullam sibi spei futuri szculi 
proponunt. 

S. Chrysost. — Si ea qua: ad corpus spectant, 
citra labores ab hominibus comparari nequeunt, 
verum, et panis, et cibus, labores ac sudores 
requirunt; cumque nature necessilàs segnitiem 
propeliat, et egestatis flagrum siue excusatione 


ρεσίαν πληροῖ. 

El τὰ πρόσχαιρα τοιαῦτα χαλὰ, ποταπὰ τὰ αἱώ- 
για; xal el ἀνθρώπου μέγεθος µέτρον ἀνθρωπίντς 
διανοίας ἐκθδαίνει, τῶν ἁῑδίων τὴν φύσιν τίς ἄρα 
ἀνθρώπων ἐξιχνιάσαι δυνῄσεται; 

Τὸ περὶ τὰ φαινόμενα τὴν σπουδὴν ἔχειν, ἴδιόν 
ἔστιν τῶν μηδεµίαν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος ἑαυτοῖς 
ὑποτιθεμένων ἐλπίδα. 


El τὰ σωματιχὰ δίχα πόνων οὐχ ἑμπορίξεται τοῖς 
ἀνθρώποις, ἀλλὰ xal ἄρτος, καὶ τροφὴ, χόπων δέ- 
ονται, xal ἱδρώτων, χαὶ d ἀνάγχη τῆς φύσεως 
ἀπελαύνει τὸν ὄχνον, xaY τῆς χρείας ἡ µάστιξ τὸν 
πηλὸν συνωθεῖ πρὸς ἁπαραίτητον xápazoy* τίς οὐκ 








SACRA PARALEELA. 


204 


ἂν διαπονίζουσαν ἀχούων ζωὴν, πρὸς τοὺς πόνους Αἱ Πέ ad laborem 2digat; quis sempiternam vi- 


διεγέρθη ; lo οὖν ἂν ἡδέως ἱδρώσειεν ὑπὲρ οὐρανῶν 
βασιλείας » τίς οὐκ ἂν ὀδύνης ὑπερφρονήσειεν, ὑπὲμ 


ἡδονῆς ἅπεράντου ; «lc οὖκ ἂν ταῖς τῶν πειρασμῶν 


ἐπωωυδιστεύσειε τριχυμίαις, ἵνα πρὸς v) ἁλῄστευτον 
τῶν οὐρανῶν ἑμπόριον παραγένηταε; xai γὰρ οἱ 
πόνοι πανταχοῦ τῶν ἀγαθῶν χορηγοί. 


Ψευδεῖς τῶν ἀνόήτων αἱ δόξαι *. Φευδεῖς τῶν Ἠ χο: 


δόξων αἱ ὑπολήψεις, πλούτῳ., καὶ ἐλευθερίᾳ, καὶ 


ὀυνάμει τὸ bv τῷ Dip μµαχάριον προσνεµόντων * 
ἁγνοούντων,, ὅτε καὶ δουλείαν ἄστιν ἰδεῖν ἐλευθερίας 
ἁπάτης ὑψηλοτέραν, καὶ ἀσθένειαν ἁπάσης δυνάμεως 
στεῤῥοτέραν,. xal. πτωχείαν καταμαθεῖν, πλούτου 
ποχυτελεστέραν παντός. 


TITA. A. --- Περὶ προνοίας θεοῦ * xal ὅει προγοεξ 
Tipo» ὁ θεός. 

ςΕἶπεν Σιών. Ἐγχατέλιπέ µε Κύριος , xol ὁ 

θεὺς ὑπελάθετό µου. Mtj ἐπιλήσεται ov τοῦ παι- 


δὸς abre : T] τοῦ μἡ ἐλεῆσαι τὰ ἔχγονα τῆς κοιλίας 


αὐτῖς ; El δὲ xai ἐπιλάθοιτο ταῦτα γυνὴ, ἁλλ' ἐγὼ 
οὐχ ἐπιλῆσομαί σου, λέγει Κύριος. » 


εΠαραχαλέσω πάντα τὰ ἔρημα Σιὼν, χαὶ θήσω 
αὐτὰ ὡς τὸν παράδεισον τῆς τρυφῆς. »' 

« Τάδε λέγει Κύριος * Τὸ ἁπολωλὸς. ζητήσω, καὶ 
«b πλανώμενον ἐπιστρέφω, xal τὸ συντετριμµέ- 
vo? χαταδήσωι xal τὸ ἀχλεῖπον ἐνισχύσω, καὶ τὸ 
ἰσχυρὸν φυλάξω, καὶ βοσχήρω αὐτὸ μετὰ χρίµα- 
τος.» 

c ᾿Αγαπᾶς τὰ ὄντα πάντα, xol οὐδὲν βδελύσσῃ 
ὤν ἐποίησας * οὐδὲ γὰρ ἂν μισῶν τι χατεσκεύασας. 
Πῶς δὲ διέµεινεν ἄν τι, εἰ μη σὺ Ἰθέλησας; 1] μη 
χληδὲν. ὑπὸ; σοῦ, πῶς διεφυλάχθη; Φείδῃ δὲ πάντων 
ὅσα ἐστὶν, Adomota φιλόψυχε. Τὸ γὰρ ἅγιόν σου 
Πνευμά ἐστιν ἐν πᾶσιν. » 


c Μικρὸν καὶ µέγαν ὁ Θεὸς ἀποίησεν * ὁμοίως δὲ 
προνοεῖται περὶ πάντων. »' 

€ Thy. μὲν ὀλκάδα πρὸς ὄρεξιν πορισμῶν ἑποίησαν 
ἄνθριοποι ΄ τεχνίτης δὲ copia χατεσχεύασεν d] δὲ 
o*, Πάτερ, διαχυθερνᾷ πρόνοια, ὅτι χαὶὲν θαλάσσῃ 
ἔδωχας ὁδὸν, χαὶ ἐν κύµασι τρίἰδον ἀσφαληῃ δεικνὺς 


tam audiens ad labores non excitetur? quis non 
libenti animo ccelestis regni causa sudores ferat? 
quis propter perennem voluptatem dolorem. non 
spernat? quis non tentationum fluctus et tempe- 
Ssiates subeat, ut ad coslestes nundinas, qua 
praedenibus non patent , perveniat? laboribus enim. 
ubique bona comparanurr. 

Ejusd. — False sont stultorum opiniones , 
false male sentientium existimauones, qui opi« 
bus. et libertati, et potentie hujusce vilze beati- 
tatem a4tribuunt: illud nescientes licere (ποσα 
eernere servitutem omni libertate sublimiorem ,. 
et imbecillitatem quavis potentia: firmiorem, et 
libertatem eomperire omnibus divitiis locuple- 
tiorem. 


TIT. IV. — De Dei providentia; quodque Deus 


rebus. lumanis prospiciat. 

κα. xax, 14, 15.—- « Dixit Sion : Dereliquit 
me Dominus, et Deus oblitus est mei. Nunquid 
ebliviscetur mulier parvuli sui? aut ut non mise- 
reatur partus uteri sui? Sin autem et horum 
oblita fuerit mulier : sed ego non obliviscar tui , 
dicit Dominus. » 

Isa. L1, 4. — « Conselabor omnia deserta Sion, 
et ponam ea. quasi paradisum voluptatis, » 

Ezech. xxxv, 16,17. — « Heec dicit Dominus : 
Quod perierat, requiram; et quod erraverat , re- 
ducam ;. et. quod. confractum erat, alligabo; et 
quod deficiens erat, confortabo; οἱ quod forte, 
custodiam , et pascam illas cum judicio. » 

Sap. n, 35-57. — « Diligis omnia qua sunt, el 
nihil odisti eorum quz fecisti : nec enim odiens 
aliquid constituisti. Quomodo autem posset ali- 
quid permanere, nisi tu voluisses?'aut quod'a t 
vocatum non esset conservaretur? Parcis autem 
omnibus, quz sunt, Domine, qui amas animas. 
Sanctus enim tuus'spiritus est in ommibus: v 

637 Sap. νι, 8. — « Pusillum οἱ magnum 
Deus fecit, et ::qualiter est ei cura de omniljus. » 

Sap. xiv, 2-6. — « Navem pre cupiditate ac- 
quirendi fecerunt homines: artifex' vero sapierrtia 


fabricavit. Tua autem, Pater, providentia gubertiat : 


quoniam dedisti et in mari viam, et' inter ffuotus 


ὅτι δύνασαι Ex πάντων σώζειν;, xdv ἄνευ τέχνης τις p semitam flrmissimam, ostendens quia potens'es ex 


ἐπιθῇ” θέλεις δὲ ply ἀργὰ εἶναι τὰ τῆς συφίας ἔργα" 
διὰ τοῦτο. καὶ v ἐλαχίστῳ ξὐλῳ πιστεύουσιν ἄνθρω- 
fot φυχὰς, χαὶ διελθόντες κλύδωνα, σχεδία᾿ διεσύθη- 
σαν. ν 

Hd» ἄπερ εἰς ἡμᾶς. ἀγαθὺν' φθάσει ἓκ θείας δυ» 
νάµσως, τῆς πάντα ἐνεργαύσης χάριτος ἐνέργειων εἷ- 
γαί φαμεν. ' 

"]tov. παλ. προπῶδες Oe ἀληθῶς τῷ Os τὺ ἰλά- 
ὄκεσθαι, τὸ ἑλεεῖν,.τὺ τὰ ἔργα σώζειν.ἐσυτοῦ, xv εἰς 
χίνδυνον διαφθορᾶς χαταφέρηται. Παρ) αὐτοῦ. γὰρ» 
φησὶνι ὁ ἱλασμός. ἐστιν. 


Πάντα μὲν ἀθρόως ἐκ θεοῦ προνείας. εἶναί τα xai 
διοικεῖσθαι, οἱ τῆς ἀληθοῦς εὐσεθείας σοφοὶ διαγο- 
PaTRoL. Ga. XCVI. 


omnibus salvare, etiamsi quis sint arte' adeat 
mare. Vis autem nun esse vacusx sapierrtiz& opera: 
et in exiguo ligno credunt ltíontines anitnas suas, 
et transeuntes mare pet artenv liberetá sunt. » 

S. Bwsilii epist. 46, — Quidquid boni'ex divina 
potentía:ad nos: pervenit,. gratix onenia efficientis 
operatio est. 

S. Irencei. Dei. proprium: revera: et.congruens 
est, propitium. se prtebere ,. misereri ,. et: operi- 
bus suis salutem  afferte,. etionysi ad interitus. pe^ 
riculum ferantur. Ápud. eum enim, inquit ille, 
propitiatio est. 

Busebii. — Omnis quidem. in universum a Deo 
providente orta. esse et guberneri vera pietalis 
' 8 


255 


S. JOANNIS DAMASCENI 


236 


sapientes tradunt. Át si singula speciatim perspi- Α ρεύουσιν. El δὲ δὴ χατ᾽ εἶδος ἕχαστα ἰδίως τῶν 


cias, eorum quz fiunt, alia habitu, alia natura, 
alia impetu et imaginatione , alia ratione et pecu- 
liari judicio et voluntate agitata, variam et mul- 
tiplicem universitatis gubernationem comprobant : 
quippe cum rerum omnium propriam cuique re- 
rum generi, distinclamque nature siructuram 
quamdam attribuerit. 

Euseb. lib. vin. Prep. Evang. cap. 14. Ex Phil.— 
Quod in cognationibus parentes erga liberos sunt, 
hoc rex est erga civitatem, et erga mundun Deus. 

S. Chrysost. — Nescis, o homo, quidnam con- 
ducat tibi: quocirca szpenumero noxia et peri- 
culosa petis. At ille qui majorem , quaim tu, sa- 
lutis (1 curam gerit, non ad petitionem tuam 


γινοµένων, τὰ μὲν ἕξει, τὰ δὲ φύσει, τὰ δὲ ὁρμὴ 
xai φαντασίᾳ, τὰ δὲ λογισμῷ, xa οἰχείᾳ χρίσει τε 
χαὶ προαιρέσει χινούµενα, ἕτερα δὲ λογισμῷ γεγέ- 
νασιν, ποιχίλην καὶ πολύτροπον την τοῦ παντὸς 
συνεστήσαντοδ.αχόσµήσιν, ἑχάστῳ γένει τῶν ὄντων, 
ἰδίαν xal ἀφωρισμένην τινὰ φύσεως χατασχευὴν 
τοῦ τῶν ὅλων αἰτίου διανείµαντος. 

"Onsp ἐν ταῖς συγγενείαις πρὸς τέχνα Ὑονεῖς, 
τοῦτο βασιλεὺς μὲν πρὸς πόλιν, πρὸς δὲ χόσμον 
ὁ θεός. 

Οὐκ οἶδάς σοι τὰ συμφέροντα, ἄνθρωπε  πολλά- 
χις αἰτεῖς ἐπιδλαθῃ xal σφαλερά. ἀλλ ἐχεῖνος ὁ 
μᾶλλον χηδόµενός σου τῆς σωτηρίας, οὗ τῇ αἱτήσει 
σου προσέχει, ἁλλά πρὸ τῆς αἱτῆσεως τὸ συμφέρον 


animum attendit, sed ante pelitionem tuam , id B σου πανταχοῦ ἐπισχοπεῖ. El γὰρ οἱ πατέρες οἱ σαρ- 


quod ex utilitate tua sit, ubique perspicit. Nam si 
patres carnales petentibus filiis non omnia tri- 
buunt, non quod poscentes spernant, sed quod 
majori eorum cura afficiantur: multo magis eo- 
demy modo se gerit Deus, ut qui nos vehementius 
redamet, et id quod nobis expediat, czteris ex- 
ploratius habeat. 

Didymi. — lle rerum artifex, cum omnium 
eorum qui raüone utuntur arcana noverit, uni- 
versis prospicit, non solum ex quibus afliciuntur 
el agunt, sed etiam ex iis quie prenoscit, ad 
emendationem eos adducens. 

Theotimi in Gen. — Deus omnia pro sua bonitate 
fabrieatus, rerum omnium curam gerit: non 


χιχοὶ οὐ πάντα αἱτοῦσι τοῖς παισὶ διδόασιν, οὐχ 
ἐπειδὴ] καταφρονοῦσι τῶν αἰτούντων, ἀλλ ἐπειδὴ 
αὐτῶν μᾶλλον χῄδονται, πολλῷ μᾶλλον ὁ θεὸς, ὁ 
χαὶ μᾶλλον φιλῶν, χαὶ πλέον ἁπάντων εἰδὼς τὸ συµ- 
φέρον ἡμῶν, ποιεῖ. 


Πάντων λογιχῶν ἐπιστάμενος τὸ χρυπτὸν ὁ Δη- 
Βιουργὸς, προνοεῖται τῶν ὅλων, οὐ µόνον ἐξ ὧν 
διάκεινται xal πράττουσιν, ἀλλὰ xal ἐξ ὧν mpo- 
γινώσχει ἄγων εἰς βελτίωσιν. 


Αγαθότητι συστήσας τὰ πάντα ὁ θεὺς, προνοεῖ 
τῶν ὅλων * οὐκ εἰς τὸ xav' ἀξίαν -ῶν προνοουµένων 


eorum quibus prospicit dignitatem intuens ; sed C ἀφορῶν, ἀλλ' εἰς τὸ αὐτοῦ ἑλεητιχὸν xal τῶν ἆγα- 


suam ipsius misericordiam et bonorum largitio- 
nem. 


TIT. V. — De prepostera affectione et sollicitudine; 
et quod nulla in re pra postere affici debeamus. 


Cant. v, 29. — « Ego dormio, et cor meum vi- 
gilut. » 

Eccli. xxx, 25. — « Ante tempus senectam ad- 
ducit cogitatus. » 

Matth. vi, 25-27. — « Ne solliciti sitis anime 
vestre, quid manducetis, neque quid bibatis, 
neque corpori veswo quid induamini. Nonne 
anima plus est quam esca, et corpus plusquam 
vestimentum? RHespicite volatilia coli, quoniam 
nou serunt, neque metunt, neque congregant in 
horrea; et Pater vester coelestis pascit illa, » etc. 


098 1 Cor. vu, 29-51. — « Tempus breve 
est. Reliquum est, ut qui babent. uxores, tan- 
quam non habentes sint , et qui gaudent, tanquam 
non gaudentes , et qui flent, tanquam non flen- 
tes, et qui emunt, tanquam nun possidentes , οἱ 
qui utantur hoc mundo, tanquam mon utantur. 
Praterit enim figura bujus mundi. » 


S. Nili. — Perfecti animi est sine sollicitu. 
dine esse * impii autem curis obteri. Etenim de 
perfecto animo dictum est, lilium esse inter spi- 
nas. Hoc porro vacuitatem curarum sigaiüicat. De 


θῶν παρεχτιχὀν. 


TITA. Ε’. — Περὶ προσπαθείας xal µερίµνης * 
xal ὅτι ypij ἀπροσπαθῶς διακεῖσθαι περὶ τὰ 
πράγματα. 


« Ἐγὼ καθεύδω, χαὶ dj χαρδία µου ἀγρυπνεῖ.» 
ε Πρὸ χαιροῦ ἄγει γΏρας μέριμνα.» 


εΜὴ μεριμνᾶτε τῇ φυχῇ ὑμῶν, τί φάγητε, μηδὲ 
τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν, cl. ἑνδύσησθς. 
Οὐχὶ fj duyt πλεῖόν ἐστι τῆς τροφῆς ; xai τὸ σῶμα 
τοῦ ἑνδύματος: ἑμδλέφατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ- 


D pavo) , ὅτι οὐ σπείρουσιν, οὐδὲ θερίζουσιν, οὐδὲ 


συνάχουσιν εἰς ἀποθήκας, xal ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὗ- 
ράνιος τρέφει αὐτὰ, » xal τὰ λοιπά. 


ε Ὁ χαιρὸς συνεσταλµένος ἐστίν. Τὸ λοιπὸν, ἵνα 
xal οἱ ἔχοντες γυναῖχας, ὡς μὴ ἔχοντες ὧσιν, xal 
οἱ χαίροντες, ὡς μὴ χαίροντες * xat οἱ χλαίοντες, 
ὡς μὴ χκλαίοντες * καὶ οἱ ἀγοράζοντες, ὡς μὴ xat- 
έχοντες χαὶ οἱ χρώµενοι τούτῳ τῷ χόσµῳ, ὡς μὴ 
χρώµενοι. Παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ χόσµου τού- 
του.) 

Τελείας ψυχῆς ἐστι τὸ ἀμέριμνον εἶναι, ἀσεδοῦς 
δὲ, τὸ φροντίσει χατατρἰθεσθαι. Περι μὲν γὰρ τῆς 
τελείας φυχῆς εἴρηται, ὅτι χρίνον ἑἐστὶν bv µέσῳ 
ἀκανθὼν. Τοῦτο δὲ τὴν ἀφροντισίαν δηλοῖ. Περὶ δὲ 











231 


SACRA PARALLELA, 


τῶν φροντίδα πολλὴν ἑχόντων εἰς τὰ βιωτιχά φησιν A lis autem, quos ingens rerum hujus vitse cura 


Πας ὁ βίος ἀσεθοῦς ἐν φροντίδι. 


ΙΑπροσπαθῶς χρὴ διοικεῖν τὴν χτῆσιν, xai ἐπὶ 
συµθαίνοντός τινος μὴ ἀγανακτεῖν, μηδὲ λυπεῖσθαι, 
μηδὲ ἐπιθυμεῖν κτήσασθαι. Τῆς ἐμπαθοῦς γὰρ κτή- 
αεως χελεύει ὁ Κύριος ἀφίστασθαι, xal πάσης προσ- 
παθείας. 


TITA. q'. — Περὶ προφητῶν ἀνδροφογησάντων, 
καὶ εὐαρεστησάγντων 6Θεῳ. 

« Ἕστη Μωσῆς ἐπὶ τῆς πύλης τῆς παρεμθολῆς, 
xat λέγει’ E τις πρὸς θεὸν, ἤτω πρός µε. Καὶ ἦλθον 
πρὸς αὐτὸν πάντες οἱ υἱοὶ Λευῖ, xal λέγει αὐτοῖς * 
Τάδε λέγει Κύριος ὁ θεὺς Ἱσραίλ. θέτε ἕχαστος 
τὴν ἑαυτοῦ ῥομφαίαν ἐπὶ τὸν μηρὸν, xai διέλθετε, 
xai ἀναχάμφατε , xai ἀποχτείνατε ἕχαστος τὸν 
ἁδελφὸν αὐτοῦ, καὶ ἕκαστος τὸν πλησίον αὐτοῦ, xal 
τὸν ἔγχιστα. Καὶ ἐποίησαν vlot Λευὶ χαθὰ ἐλάλησεν 
αὐὑτοῖς ὁ Μωσῆς, xai ἔπεσαν ἐκ τοῦ λαοῦ τῇ ἡμέρᾳ 
ἐχείνῃ τρισχίλιοι ἄνδρες. » 


« Φινεὲς υἱὸς Ἐλεάζαρ, υἱοῦ ᾿Δαρὼν τοῦ ἱερέως, 
ἐξανέστη ix µέσου τῆς σνναγωγῆς, xaX λαθών σει- 
ῥροµάστην àv. τῇ χειρὶ, ἀπεχέντησεν ἀμφοτέρους, 
τὸν δὲ ἄνθρωπον τὸν Ἰσραηλίτην, xal τὴν γυναῖκα 
διὰ τῆς μήτρας αὐτῆς ^ καὶ ἑπαύσατο fj ὀργὴ ἀπὸ 
τῶν υἱῶν 'lopafjA. Ἐγένοντο δὲ οἱ τεθνηχότες εἴχοσι 
τέσσαρες χιλιάδες. Καὶ ἑλάλησε Κύριος πρὸς Μωῦ- 
σην' Φινεὶς υἱὸς Ἐλεάζαρ χατέπαυσε τὸν θυµόν 
µου * ἰδοὺ δίδωµι αὐτῷ τὴν διαθήχην µου, διαθήχην 
εἰρήνης, xai ἕσται αὐτῷ xal τῷ σπέρµατι αὑτοῦ 
μετ αὐτὸν, διαθήχην ἱερατείας αἰωνίαν, ἀνθ ὧν 
ἐζήλωσε τῷ θεῷ αὐτοῦ, καὶ ἐξιλάσατο περὶ τῶν vlov 
Ἱσραίλ. » 

« Εἶπε Σαμουἠλ * Προσάγαγἑ pot τὸν ᾽Αγὰγ βασι- 
λέα ᾽Αμαλὴχ. Καὶ προσῄλθεν ᾽ΑγὰΥ τρέµων. Καὶ 
εἶπε Σαμουηλ’' Καθότι Ἱτέχνωσε γυναῖχας ἡ ῥομ- 
φαία σου, οὕτως ἀτεκνωθήσεται ix Ὑγυναικῶν 
1j µήτηρ σου. Καὶ ἔσφαξεν αὐτὸν ἑνώπιον Κυρίου. » 


* Εἶπεν ἨἩἨλιοῦ πρὸς τὸν λαόν ' Συλλάθετε τοὺς. 
προφῄήτας τοῦ Βαάλ, μηδεὶς σωθήσεται ἐξ αὐτῶν * 


afficit, Scriptura ait : Omnis vita impii in sollici-. 
tudine est ( Prov. n1, $3). 

S. Clem. Alex. — Citra affectum immódicum 
facultates suas administrare oportet , atque oborto 
detrimento aliquo non stomacbari, neque indigne 
ferre, neque acquirendi cupiditate flagrare. Si- 
quidem Dominus nos ab immoderato possessio- 
num amore, omnique prepostero affectu jubet 
absistere. 


TIT. Vl. — De prophetis qui cedes admiserunt , 
ac Deo placuerunt. 


Exod.xxxi, 26-50. — « Stetit Moses in porta 
castrorum , et ait: Si quis est Domini, jungatur 


B mihi. Et venerunt ad eum omnes filii Levi, dixit- 


que eis : Hzc dicit Dominus Deus Israel : P'onite 
unusquisque gladium vestrum super femur, etl 
pertransite, εἰ redite, et occidite unusquisque 
fratrem suum, et unusquisque proximum evum , 
ei propinquum. Et fecerunt filii Levi, secundum 
ea quie locutus est ipsis Moses, et ceciderunt de 
populo in die illa tria millia virorum. » | 


Num. xxv, 11-15. — 1 Phinees filius Eleazar, 
filii Aaron sacerdotis, surrexit de medio synagog:e, 
οἱ accepto pugione in manu sua , ambos confodit, 
hominem scilicet Israelitam, et Madianitidem mu- 
lierem per vulvam ejus: et cessavit ira a filiis 
Israel. Et fuit numeru& dorum qui interempti 
sunt, viginti quatuor millia, Et locutus est Do- 
minus ad Moysem : Phinees filius Eleazar sedavit 
iram meam: ecce do ei testamentum meum, te- 
stamentum pacis : et erit ipsi et semini ejus post 
eum testamentum zternum ;: eo quod zelatus est 
pro Deo suo, et propitiavit pro filiis Israel. » 


] Reg. xv, 52, 53. — « Dixit Samuel : Adducite 
ad ine Ágag regem Amalec. Et accessit Agag 
tremens. Et dixit Samuel : Sicut fecit sine liberis 
mulieres gladius tuus, sic erit absque liberis in- 
ter mulieres mater (ua. Et necavit eum coram 
Domino. » | 


IIl Reg. xvii, 40.— « Dixit Elias : Apprehendite 
prophetas Baal; nullus fugiat ex eis. Et appre- 


xa cuvéAa6oy αὐτούς ' xdi κατάγει αὑτοὺυς ἩἨλιοῦ D henderunt eos : et deducit eos Elias ad torrentem 


εἰς τὴν χειµάῤῥουν Κισσὼν, xat χατέσφαξεν αὐτοὺς 
ἐχεῖ. » 


TITA. 7’. — Περὶ προγ)ώσεως 6500* καὶ ὅτι 
τὰ χρύφια καὶ ἄδη.α τῶν πραγμάτων τῷ θεῷ 
χρὴ κατα μπάνειν. 

« Τὰ χρυπτὰ Κυρίῳ τῷ θιεῷ ἡμῶν ’ τὰ δὲ qa 
νερὰ, ἡμῖν xai τοῖς τέχνοις ἡμῶν εἰς τὸν αἰῶνα, 
ποιεῖν πάντα τὰ ῥήματα τοῦ νόµου τούτου. » 


« 8€); γνώσεων Κύριος, καὶ θεὸς ἑτοιμάζων 
ἐπιτηδεύματα. » 

« Τὰ διαδούλια τοῦ πνεύματος ὑμῶν ἐγὼ ἑπίστα- 
μαι.) 


Cisson, et interfecit eos ibi. » 


TIT. ΤΗ. — De prescientia Dei; εἰ quod. res ος” 
cultas et incertas ipsi relinquere oporteat. 


Deut. xix, 20. — « Qus occulta sunt , Domino 
Deo vestro; qua autem aperta sunt , nobis et fi- 
ljis nostris in saeculum, facere omnia verba legis 
hujus. ν΄ ' 

Ι Reg. 11, 5. — « Deus scientiarum Dominus, et 
Deus prseparans adinventiones. » 


Ezech. χι, 5. — « Consilia spiritus vestri ego. 
scio. ) 





239 


rem ex utero matris, sanctificavi te: prophetam 
in gentibus posui te. » 

Joan. 1, 47-49. — « Vidit Jesus Nathanael ve- 
nientem ad se, et dicit de eo : Ecce vere lsraelita 
in quo dolus non est. Dicit ei Nathanael : Unde me 
nosti? Respondit Jesus, et dicit ei : Priusquam te 
Philippus vocaret, cum esses sub ficu, novi te. 
Respondit Natbanael, et dixit ei : Rabbi, tu es 
Filius Dei : tu es Rex Israel. » 


TIT. VIIL — Je prophetis qui reges libere objur- 
garunt. 


] Beg. xit , 45, 14. — « Dixit Samuel] ad Saul : 
Stulte egisti, nec custodisti mandata Domini Dei 


S. JOANNIS DAMASCENI 


Jerem. vii, 2. — « Priusquam te forma- A 


210 


εΠρὺὸ τοῦ µε πλάσαι σὲ ix χοιλίας μητρὺς 
ἡγίαχά σε". προφήτην εἰς ἔθνη τἐθειχά σε. » 


«εξΕΐδεν ὁ Ἰησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον πρὸς 
αὐτὸν, χαὶ λέγει περὶ αὐτοῦ ' "δε ἁληθῶς Ἴσραη- 
λίτης, ἓν ᾧ δόλος οὐκ ἔστιν. Λέγει αὑτῷ Ναθαναήλ" 
Πόθεν µε γινώσχεις; ᾿Απεχρίθη ὁ Ἰησοῦς, xai εἶπεν 
αὐτῷ * IIph τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι ὄντα ὑπὸ τὴν 
συχῆν, εἶδόν σε. ᾿Απεχρίθη Ναθαναὴἡλ, xa εἶπεν 
αὐτῷ 'Pa661, σὺ cl ὁ Ὑἱὸς τοῦ Ocoó* σὺ εἶ ὁ 
βασιλεὺς τοῦ Ἱσραίλ. » 

TITA. Β’.---Περὶ προφητῶν ἐπιτιμησάγτων βασι- 
1εῦσι μετὰ παῤῥησίας. 

ε Εἶπε aout. πρὸς Σαούλ’ Μεματαίωταί σοι, ὅτι 
οὐχ ἐφύλαξας τὴν ὀντολὴν, ἣν ἑνετείλατό σοι Κύ- 


tui, que precepit tibi Dominus : et nunc regnum B ριος, xal νῦν βασιλεία σου οὐ στήσεται, » 


tuum ultra non stabit. » 

111 Reg. xiv, 6. — « Ut factum est, uk audivit 
Achia sonitum pedum, dixit : Ingredere, uxor Je- 
roboam. Ego sum nuntius ad Le durus.» 

14. Beg. xvin , 17. — « Dixit Achab ad Eliam : 
Tune es ille qui perturbas lsrael? Et ait Elias : 
Non ego perturbo lsrael : sed tu et domus patris 
tui, derelinquendo Dominum, et pergendo post 
Baalim. » 

IV Reg. 1, 15-18. « Locutus est Dominus ad 
Eliam, et ait: Descende, ne timeas a facie eorum. 
Et surrexit Elias, et descendit cum eis. Et diit 
Elias : Hzc dicit Dominej : Quia misisti nuntios 
ut consulas Baal »ouscam Deum Accaron : non ita 
erit. De lectulo super quem ascendisti, non de- 
$cendes, quia morte niorieris. Et mortuus est 
juxta verbum Domini , quod locutus est per 
Eliam. » 

1V Reg. vi, 15-15. — « Dixit Eliseus ad. re- 
gem Israel : Quid mibi et tibi est? Vade ad pro- 
phetas patris tui et matris tug. Et ait rex Israel: 
Nonue Dominus vocavit tres reges, ut tradat eos 
in manus Moab. Et ait Eliseus : vivit Dominus 
virtutum, quod nisi faciem Josaphat regis Juda su- 
$ciperem , non attendissem libi, nec respexis- 

sem te. » 
TIT. IX, — De voluntate et affectione animi: et 
quod voluntatem in omnibus expendat Deus. 

Rom. vii, 
cooperantur in bonum, his qui secundum propo- 
situin vocati sunt. » 

Marc. xu, 44 seqq. — « Sedens Jesus contra 


gazophylacium, aspiciebat quomodo turba jactaret 


2s in gazophylacium, et multi divites jactabant 
multa. Et cum venisset autem una vidua pauper, 
misit duo minuta, quod est quadrans. EL advocans 
discipulos suos Jesus, ait illis : Ameu dico vobis, 
quia vidua hzc pauper plus omnibus misit, qui 
miserunt in gazophylacium. Ümnes enim ex co 
quod abundabat illis miserunt: hzc vero de pe- 


nuría sua omnia quz habuit, misit, totum victum. 


suum. » 
Matth. v, 27, 28. — « Audistis quia dictum 


98. — « Diligentibus Deum omnia D 


€ Ἐγένετο ὡς fhyxovozv 'Ayla φωνὴν ποδῶν, eUxev* 
Εἴσελθε, γυνὴ Ἱεροδοάμ. Ἐγώ εἰμι ἁπόστολος πρὸς 
σὲ σχληρός. ? 

« Elnev. 'Ayaà6 πρὸς Ἠλιοῦ * El σὺ el ὁ διαστρέ- 
quv τὸν Ἰσραήλ; xal εἶπεν Ἡλιοῦ * Οὐ διαστρέφω 
ἐγὼ τὸν Ἱσραὴλ, ἀλλὰ σὺ xal ὁ οἴκος τοῦ πατρός 
σου, τοῦ καταλιμπάνεινι ὑμᾶς Κύριον, xai πορεύεσθαι 
ὀπίσω τῶν Βααλίμ. » 

« Ἐλάλησε Κύριος πρὸς Ἠλιοῦ, xal εἶπεν Κα- 
τάθηθι, μὴ φοδηθῆς ἀπὸ προσώπου αὐτῷν. Ka 
ἀνέστη Ἠλιοῦ, xal χατέθη μετ αὐτῶν. xoà εἶπεν. 
Ἠλιοῦ * Τάδε λέγει Κύριος. ἀνθ᾽ ὧν ἐξαπέστειλας 
ἀγγέλους δητῶν Ey τῷ Bad) μυῖαν. θεὸν ᾽Αχαρὼν, 
οὐχ οὕτως. Ἡ χλίνη ἐφ᾽ ἧς ἀνέθης ἐκεῖ, o0 χατα- 
6ήσῃ &x' αὐτῆς, ὅτι θανάτῳ ἁποθανῇ. Καὶ ἀπέθανε, 
χατὰ τὸ ῥῆμα Κυρίου, à ἑλάλησε διὰ Ἠλιοῦ. » 


«Εἶπεν Ἐλισσαιὲ πρὸς τὸν βασιλέα. Ἱσραήλ. Τί 
ἐμοὶ xai σοί; Δεῦρο πρὸς τοὺς προφήτας τοῦ πατρός 
σου xal τῆς μητρός σου. Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς 
Ἱσραήλ' Mij ὅτι χέχληται Κύριος τοὺς τρεῖς βασι- 
λεῖς, τοῦ παραδοῦναι αὐτοὺς εἰς χεῖρας Μωάδ; Καὶ 
εἶπεν Ἑλισσαιέ. Ζῇ Κύριος τῶν δυνάµεων, ὅτι ci 
μὴ πρόσωπον Ἰωσαφὰτ βασιλέως Ἰούδα ἐγὼ λαµ- 
θάνω, εἰ ἐπέδλεψα πρὸς σὲ, xal εἶδόν σε. » 

TITA. 8'. — Περὶ προαιρέσεως καὶ διαθέσεως; xal 
ὅτιτὴν προαίρεσο ἐπὶ πᾶσιν ἐξετάζει ὁ θεός. 

« Toi; ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν πάντα συνεργεῖ εἰς 


᾿ἀγαθὸν, τοῖς χατὰ πρὀθεσιν χλητοῖς οὗσι. » 


εΚαθίσας ὁ Ἰησοῦς ἀπέναντι τοῦ γαζοφυλαχίου, 
ἐθεώρει πῶς αἱ ὄχλοι βάλλουσι χαλχὸν εἰς τὰ δρα 
τοῦ θεοῦ» xal οἱ πλούαιοι ἔδαλλον πολλά. Καὶ 
ἑλθοῦσα µία χήρα πτωχὴ, ἔδαλε λεπτὰ δύο, ὅ ἐστι 
κοδράντης. Καὶ προσκαλεσάµενος τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ 
ὁ Ἰησοῦς, εἶπεν αὐταῖς' ᾽Αμὴῆν λέγω ὑμῖν, ὅτι f 
χήρα αὕτη dj πτωχ] πλέον πάντων ἔδαλε τῶν βαλόν- 
των εἰς τὸ Υαξοφυλάχιον. Πάντες γὰρ ἐχ τοῦ περισ- 
σεύµατος αὐτῶν ἔδαλον ' αὕτη δὲ Ex τῆς ὑστερή- 
σεως αὑτῆς, πάντα ὅσα εἶχεν, ἔδαλεν, ὅλον «bv βίον 
αὐτῆς. ) 
D Ἡκούσατς, ὃ ὅτι ἑῤῥέθη τοῖς ἀρχαίοις' Οὐ ne» 

















211 


Τυναῖχα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν, ἤδη ἐμοίχευσεν 
᾽αὐτὴν ἐν τῇ χαρδίᾳ αὐτοῦ. » 


Ἑκαινοῦμεν τοὺς κατὰ προαίρεσιν ἀγαθοὺς, οὗ 
τοὺς ὑπό τινος ἀνάγχης ἐξειργομένους (1). Ὅπου 
YÀp προαίρεσις ἑτοίμη, τὸ κωλύον οὐδέν - ἡ προθυ- 
µία ὑπαρχέτω, καὶ τὸ ἑμποδίζον οὐχ ἔσται. 


Παρὰ τῷ δικαίῳ κριτῇ, καὶ ὑπὲρ τοῦ μόνου προ- 
ελέσθαι τὰ δέοντα, οὐχ ἐεὐχαταφρόνητοι οἱ ἀφωρισμέ- 
vot µισθοἰ. 


Al τοῦ σώματος πράξεις ὑπὸ παλλῶν διακόπτον- 


ται * ὁ δὲ χατὰ πρόθεσιν ἁμαρτάνων, τῷ τάχει τῶν . 


νοημάτων συναπαρτιζομένην ἔχει τὴν ἁμαρτίαν. 

Τὸ χάλλιστον xol φιλανθρωπότατον, ὅτι μὴ τῇ 
ἀξίᾳ τοῦ διδοµένου, τῇ δὲ δυνάµει καὶ τῇ διαθέσει 
του χαρποφοροῦντος μετρεῖ Θεὸς τὴν ἐπίδοσιν. 

Πλονείαν, o3 τὴν δόσιν, ἀλλὰ τὴν προαίρεσιν λογ(- 
ζεται, ὁ παιδεύων τὴν ψυχὴν Κύριος. 

θυσία τῷ θεῷ, γνώµη ἀγαθή. 

TITA. Γ.--Περ παρθενίας, καὶ σωφροσύνης, 
xal γάμου σεμγοῦ. 

«Εἴπεν ᾿Αδάμ’ Τοῦτο νῦν ὁστοῦν ἐκ τῶν ὁστέων 
µου, xal σὰρξ ἐκ τῆς σαρχός µου. Αὕτη χληθήσεται 
Tovh, ὅτι ἐχ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη αὕτη. Ἔνεχεν 
τούτου χαταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ, χαὶ 


SACRA PARALLELA, 
χεύσεις. Ἐγὼ δὲ λέγω plv, ὅτι πᾶς ὁ ἐμθλέπων Α est antiquis : Non. mochaberis. 


219 
Ego autem dico 
vobis, quia omnis qui viderit mulierem ad con- 
eupiscendum eam, jàm mechatus est eam in 
corde suo. » 

6440 S. Basil. — Eos laudibus extollimus, qui 
animi inductione boni sunt, non qui hecessílatg 
quodam (a malo) arcentur. Ubi enim voluntas pa- 
rata est, nihil est quod obsistát. Alacrites animi 
adsit, nec quidquam impedimento erit. 

Ejusdem. — Apud justum judicem, pro eo 
etiam quod quispiam vel saltem proposuerit ea 
quie officii sui sint, non contemnenda prxmia de- 
creta sunt. 

Theotimi. — Corporis actiones a multis inter- 
rumpuntiur. (Qui autem dedita opera peccat, ipso 
cogitalionum impetu, perfectum peccatum habet, 

S. Greg. Naz. — Pulcherrimum atque humanis- 
simum hoc est, quod Deus non muneris pretio, sed 
offerentis viribus et animi affectione largitionem 
metitur. 

S. Clem. — Non munus, sed voluntatem divi- 
tem censet Deus, qui erudit animai. 

Sixti. — Victima Deo est bona voluntas. 

TIT. X. — De virginitate, et pudicitia, et hone- 
stis nuptiis 

Gen. v, 35, 291. — « Dixit Adam : toc nunc os 
ex ossibus meis, et caro de carne mea. Hzc voca- 
bitur mulier, quoniam de viro sumpta est. Quam- 
obrem relinquet homo patrem suum et matrem 


thv μητέρα αὐτοῦ, xal προσχολληθήσεται πρὸς τὴν ϱ suam, οἱ adhzrebit uxori suz : et erunt duo in 


Τυναῖκα αὑτοῦ καὶ ἔσονται οἱ δύο εἷς σάρχα μίαν. ) 

t El ἐξηχολούθησεν ἡ καρδία µου γυναῖχα ἀνδρὸς 
ἑτέρου, εἰ δὲ ἐγχάθητος ἐγενόμην ἐπὶ θύραις οἴχων 
αὐτῆς, ἀρέσῃ ἄρα καὶ ἡ γυνή µου ἄλλῳ. 


5 Παρὰ Kopio ἁρμόξεται γυνή ἀνδρί. » 


« Συνευφραίνου μετὰ γυναικὸς τῆς νεότητός σου. 
Ἔλαφος φιλίας, χαὶ πῶλος τῶν χαρίτων ὁμιλείτω 
Got * ἡ δὲ ἰδία ἡγείσθω σοι £v παντὶ χαιρῷ. Ἐν γὰρ 
τῇ ταύτης quiz συμπεριφερόµενος, πολλοστὸς ἔση.ν 

ε Γυναῖκα νεότητός σου μὴ ἐγχαταλίπῃς. » 


« Maxapía στεῖρα ἀμίαντος, feug οὐχ ἔγνω χοίτην 
ἓν παραπτώµατι * ἕξει χαρπὸν ἐν ἐπισχοπῇ ψυχῶν.ν 
Καὶ sdJur * « Κρείσσων παρθενία μετ ἀρετῆς. Άθα- 
vacía Ὑάρ στι μνήμη αὐτῆς, ὅτι καὶ παρὰ θεῷ 
Ὑνωρίζεται, xal παρὰ ἀνθρώποις, xax £v τῷ αἰῶνι 
στεφανοφοροῦσα πομπεύει, τὸν τῶν ἁμιάντων ἄθλων 
ἀγῶνα νιχήσασα.) 


UO ἀντοφθαλμῶν ἠδοναῖς, ὀτεφανοῖ ζωὴν αὖ- 
τοῦ. » 

€ Προσῆλθον αὐϊῷ οἱ Φαρισαῖοι πειράξοντες a5- 
τὸν, xal λέγοντες αὐτῷ" El ἔξεστιν ἀνθρώπῳ ἀπολῦ- 
σαι thv γυναῖκα αὐτοῦ χατὰ πᾶσαν αἰτίαν» Ὅ δὲ 


carne una. ) 

Job xxxi, 9. — « Si prosecutum est cor meum 
uxorem viri alterius; ét si insidians fui ad ostium 
e?dium illius, placeat prorsus el uxo? mea alii. » 

Prov. xix, 14. — « Apud Dominum copulatur 
mulier viro. » 

Prov. v, 18, 19. — « L:tare cum inuliere ado- 
lescenti:e (8. Cerva amicitie, et pullus gratia- 
rum tuarum converselur tecum : propria auteni 
tua ducat te omni tempore. Nam in amore illius 
circumactus, unus e multis eris. » 

Malach. n,15. — « Üxorem adolescentie tuz 
ne derelinquas. » 

Sap. in, 15; iv, 4. — « Felix est. sterilis in- 


D coioquinata, quz mescivit torum in delicto. Ha- 


bebit fructum in respectione ahimarum. » Eí rur- 
sum : « Melior est virginitas cum virtute. Immor- 
talis enim. est memoria illius : quoniam apud 
Deum non est, et apud homines, et in sxculo εό- 
ronata triumphat, incoinquinatorum ceftaminum 
premium vincens. » 

EÉctli. — « Qui resistit voluptatibus , coronat: 
vitam suam. » 

Matth. xix, 5 seqq. — € Accesserunt ἀά éum 
Pharisazii, tentantes eum et dicentes : Si licet ho- 
mini dimittere uxorem suam quacunque ex catuisa? 


NOTAE. 


(1) Rup. εἰς τὀῦτο ἥχοντας. 








213 


S, JOANNIS DAMASCENI 


94 


Qui respondens ait eis : Non legistis, quia qui fe- A &roxptücl; εἶπεν αὐτοῖς Góx ἀνέγνωτε, ὅτι ὁ 


cit ab initio, masculum et feminam fecit eos : pro- 
pter hoe dimittet homo patrem οἱ matrem, et 
adherebit uxori suz : et erunt. duo in carne una? 
ltaque jam non sunt duo, sed una caro. Quod ergo 
Deus conjunxit, homo non separet. Dicunt illi : 
Quid ergo Moyses mandavit dare libellum repudii, 
et dimittere eam? Ait illis : Ob duritiam cordis 
vestri permisit vobis dimittere uxores vestras. Ab 
initio autem non fuit sic. Dico vobis, quia qui- 
eunque dimiserit uxorem suam, nisi ob fornica- 
tionem, et aliam duxerit, mechatur : 611 ει qui 
dimissam duxerit, mechatur. Dicunt ei discipuli 
ejus : Si ita est causa bominis cum uxore, non 
expedit nubere, Qui dixit illis : Non omnes capiunt 
verbum istud, sed quibus datum est. Sunt enim 
eunuchi, qui de utero matris sic nati sunt : et 
&unt eunuchi qui facti sunt ab hominibus : et sunt 
eunuchi, qui seipsos castraverunt propter regnum 
eclorum. Qui potest capere capiat. » 

σθησαν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων: καὶ εἰσὶν εὐνοῦχοι, 
οὐρανῶν, Ὁ δυνάµενος χωρῆσαι, χωρείτω. » 

I Cor. s1,.59. — « Mulier alligata est legi quanto 
tempore vixerit vir ejus. Quod si dormierit vir ejus 
libera est. Cui vult nubat, tantum in Domino. » 

Ibid. 1-5; 8-14; 25-98 ; 52-55. — « De qui- 
bus autem scripsistis mihi : Bonum est homini 
mulierem non tangere : propter fornicationem au- 
tem unusquisque uxorem suam habeat, et una- 


ποιῄσας ἀπ ἀρχῆς. ἄρσεν xal θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς. 
xat εἶπεν, Ἔνεχεν τούτου χαταλείφει ἄνθρωπο; τὸν 
πατέρα αὑτοῦ xal τὴν μητέρα αὐτοῦ, xal προσχηλ- 
ληθήσεται πρὸς τὴν γυναῖχα αὐτοῦ, xai ἔσονται οἱ 
δύο εἰς σάρχα μίαν; Ὥστε οὐχέτι εἰσὶ δύο, ἀλλά σὰρξ 
µία. "O οὖν à θεὺς συνέξευξεν, ἄνθρωπος uh χωρι- 
ζέτω. Λέγουσιν αὐτῷ' Τί οὖν Μωσῆς ἐνετείλατο 
δοῦναι βιθλίον ἁποστασίου, xal ἀπολῦσαι αὐτέν; 
Λέγει αὑτοῖς' Κατὰ τὴν σχληροχαρδίαν ὑμῶν ἐπ- 
έτρεφεν ὑμῖν ἀπολῦσαι τὰς γυναῖχας ὑμῶν. "Avr 
ἀρχῆς δὲ οὐ γέγονεν οὕτως. Λέγω ὑμῖν, ὃς ἂν &rb- 
λύσῃ thv γυναῖχα αὐτοῦ μὴ ἐπὶ πορνείχ, χαὶγαμέ ση 
ἄλλην, μοιχᾶται, xat ὁ ἀπολελυμένην Υαμήσας, poc- 
χᾶται. Λέγουσιν αὑτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ *. El οὕτως 
ἐστὶν f αἰτία τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τῆς γυναινὸς, οὗ 
αυμφέρει γαμῆσαι. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς Οὐ πάντες 
χωροῦσι τὸν λόγον τοῦτον, ἀλλ) ofc δέδοται. Elst Υὰρ 
εὐνοῦχοι, οἵτινες ἐκ χοιλίας μητρὺς αὐτῶν ἑγεννη- 
θησαν οὕτως * xal εἰσὶν εὐνοῦχοι, οἵτινες εὐνουχί- 


οἵτινες εὐνούχισαν ἑαυτοὺς διὰ τὴν βασιλείαν τῶν 


«Ρυνὴ δέδεται νόμῳ, ἐφ᾽ ὅσον Q1] ὁ ἀνΏρ αὐτῆς. 
'Eày δὲ χοιμηθῇ ὁ àvhp αὐτῆς, ἐλευθέρα ἐατὶν ᾧ 
θέλει γαμηθῆναι, µόνον ἐν Κυρίῳ. » 

«Περὶ ὧν ἐγράψατε, xaXov ἀνθρώπῳ γυνα:κὸς id 
ἄπτεσθαι, διὰ δὲ τὰς πορνείας ἕχαστος τὴν ἐαυτου 
γυναῖχα ἐχέτω, καὶ ἑχάστη τὸν ἴδιον ἄνδρα ἐχέτω. 
Tfj γυναιχὶ ὁ ἀνΏρ τὴν ὀφειλομένην εὔνοιαν ἀποδ.- 


quique virum suum. Uxori vir debitam benevo- C δότω. Ὁμοίως δὲ καὶ ἡ γυνὴ τῷ ἀνδρί. Ἡ yuvh rou 


lentiam reddat. Similiter autem et uxor viro. Mu- 
lier sui corporis potestatem non habet, sed vir : 
similiter autem et vir sui corporis potestatem non 
babet, sed mulier. Nolite fraudare invicem, nisi 
forte ex consensu ad tempus, ut vacetis orationi : 
et iterum sitis in idipsum, ne tentel vos Satanas 
propter incontinentiam vestram. Dico non nuptis 
et viduis : Bonum est illis, si sic permaneant sicut 
et ego. Quod si non continent, nubant. Melius 
est enim nubere, quam uri. lis autem qui matri- 
*onio juncti sunt, prxcipio, non ego, sed Domi- 
Dus, Uxorem a viro non discedere. Quod si ἱς- 
cesserit, manere innuptam, aut viro suo reconci- 
liari : et vir uxorem suam non dimittat. De vir- 


ἰδίου σώματος οὐκ ἑξουσιάζει, ἀλλ᾽ ὁ ávfjp* ὁμοίως 
δὲ xal ὁ ἀνὴρ τοῦ ἰδίου σώματος οὐχ ἐξουσιάζει, ex 
ἡ γυνή. Μὴ ἀποστερεῖτε ἀλλήλους, el pfe Ex του 
συμφώνου πρὸς xacpbv, ἵνα σχολάζητε τῇ προσευχῇ, 
xai πάλιν ἐπὶ τῷ αὐτῷ ἦτε, ἵνα pij πειράζῃ ὑμᾶς ὁ 
Σατανᾶς, διὰ τὴν ἀχρασίαν ὑμῶν. Λέγω τοῖς ἀγάμοις 
καὶ ταῖς χήραις᾽ καλὸν αὐτοῖς ἐστιν, ἐὰν µείνωσιν 
ὡς κἀγώ. El δὲ οὐκ ἐγχρατεύονται, γαμησάτωσαν. 
Κρεῖσσον yáp ἐστι γαμεῖν, 1| πυροῦσθαι. Toig δὲ 
γεγαμηχόσι παραγγέλλω, οὐκ ἐγὼ, ἀλλ ὁ Κύριος, 
γυναῖκα ἀπὸ ἀνδρὺς μὴ χωρισθῆναι. Ἐὰν δὲ xai 
χωρισθῇ, µενέτω ἄγαμος, 7| τῷ ἀνδρὶ χαταλλαγ τω" 
καὶ ἄνδρα γυναῖχα μὴ ἀφιέναι, Περὶ δὲ τῶν παρθέ- 
vov ἐπιταγὴν Κυρίου οὐκ ἔχω, γνώμην δὲ δίδωµι, 


ginibus autem preceptum Domini non habeo : D ὡς ἠλεημένος ὑπὸ Κυρίου πιστὸς εἶναι. Νομίζω οὖν 


consilium autem do, tanquam misericordiam con- 
secutus a. Domino, ut sim fidelis. Existimo ergo 
boc bonum esse propter instantem necessitatem, 
quoniam bonum est bomini sic esse. Alligatus es 
uxori? noli querere solutionem. Solutus es ab 
uxore? noli quzrere uxorem. Si autem acceperis 
uxorem, non peccasti : οἱ si nupserit virgo, non 
peccavit. Tribulationem autem carnis habebunt 
hujusmodi. » Et rursum : « Volo vos sine sollici- 
tudine esse. Qui sine uxore est, cogitat qu: Do- 
mini sunt, quomodo placeat Deo. Qui autem cum 
uxore est, cegitat quae sunt mundi, quomodo pla- 
ceat uxori : et divisus est. Et mulier innupta, et 
qus nupta est. Innupta cogitat qua Domini sunt, 


τοῦτο xaAbv ὑπάρχειν διὰ τὴν ἑνεστῶσαν ἀνάγκη», 
ὅτι καλὸν ἀνθρώπῳ τὸ οὕτως εἶναι. Δέδεσαι γυναιχί; 

ph ζήτει λύσιν' λέλυσαι ἀπὸ γυναικός; μὴ Quse. 
γυναῖχα. 'E&y δὲ xai γαµήσῃς, οὐχ Ίμαρτες, xal 
ἐὰν γήµῃη fj παρθένος, οὐχ ἤμαρτεν. θλίψιν δὲ ἔδου- 
σιν τῇ σαρχὶ οἱ . τοιοῦτοι.» Καὶ πά.ὶιν' «θέλω δὲ 
ὑμᾶς ἀμερίμνους εἶναι. Ὁ ἄγαμος μεριμνᾷ τὰ του 
Κυρίου, πῶς ἀρέσει τῷ Κυρίῳ. Ὁ δὲ γαμήσας, µε- 
ριμνᾷ τὰ τοῦ χόσµου, πῶς ἀρέσει τῇ γυναικὶ, xal 
µεμέρισται. Ἡ γυνὴ ἡ ἄγαμος καὶ fj Υαμήσασα. H 
ἄγαμος μεριμνᾷ τὰ τοῦ Κυρίου, ἵνα ᾗ ἁγία καὶ τῷ 
σώματι, καὶ τῷ πνεύματι: ἡ δὲ γαµήσασα μεριμνᾷ 
τὰ τοῦ χόσµου, πῶς ἀρέσει τῷ ἀνδρί. Τοῦτο δὲ πρὸς 
τὸ ὑμῶν αὐτῶν συµφέραν λέγω, οὐχ ἵνα βρόχαν ὑμῖν 








215 


SACRA PARALLELA. 


916 


ἐπιδάλω, ἀλλὰ πρὸς «b εὔσχημον, xal εὐπρόσεδρον A ut sit sancta et corpore οἱ spiritu. Quz autem nupta 


τῷ Κυρίῳ, xai ἀπερίσπαστον, » 


est, cogitat quz sunt mundi, quomodo placeat viro. 


Hoc autem ad utilitatem vestram dico, non ut laqueum vobis injiciam; sed, ad id quod bhenestum 
est, et. facultatem przbet sine impedimento Dominum obsecrandi. » 


«'O ἁγαπῶν «hv ἑαυτοῦ γυναῖχα, ἑαυτὸν ἀγαπᾷ. 
Οὗδεὶς γάρ ποτε τὴν ἑαυτοῦ σάρχα ἐμίσησεν, ἁλλ᾽ 
ἑκτρέφει, xai θάλπει αὐτὴν, χαθὼς xaX ὁ Χριστὸς 
τὴν Ἐκχλησίαν. » 

« Tipgioc ὁ γάμος ἓν πᾶσι, χαὶ dj χοίτη ἁμίαν- 
τος. ) ἵ 

Δεῖ τὸν νοῦν, ὥσπερ τινὰ χυθερνήτην, ἄνω xa0- 
Ίμενον τῶν παθῶν, xat οἷον πλοίῳ τῆς σαρχὸς ἑπι- 
θάντα, xai ἐμπειρίᾳ τοὺς λογισμοὺς, olov οἴαχας, 
περιστρέφοντα, χαταπατεῖν μὲν γενναίως τὰ xJpata, 
ὑψηλὸν δὲ διαµένοντα, xai δυσπρόσιτον ὄντα τοῖς 
πάθεσιν, μηδαμοῦ τῆς πιχρίας τῶν παθῶν ὥσπερ 
ἀλμῆς τινος ἀναπίμπλασθαι. 


Μία ἀρετὴ, xal ἀνδρὸς, xaX γυναισὺς, ἐπειδὴ xat 
ἡ χτίσις ὁμότιμος, ὥστε xal μισθὸς ὁ αὐτὸς ἆμφο- 
τέροις. "Qv ἡ φύσις µία, ἑνέρχειαι αἱ αὐταί ' ὧν δὲ 
τὸ ἔργον ἴσον, τούτων καὶ. μισθὸς ὁ αὐτός. 


Ol ἄνδρες, ἀγαπᾶτε τὰς γυναῖχας ὑμῶν, xiv ὑπερό- 
ptor ἀλλήλοις πρὸς χοινωνίαν γάμου συνἐλθητε. Ὁ 
τῆς φύσεως δεσμὸς, ὁ τῆς εὐλογίας ζυγὸς, ἕνωσις 
ἔστω τῶν διεστώτων. "Εχιδνα τὸ χαλεπώτατον τῶν 
ἑρπετῶν πρὸς Υάμον ἁπαντᾷ τῆς θαλαττίας σµυρα[- 


νης, xat συριγμῷ τὴν παρηυσίαν σηµαΐνουσα, *xxa- C 


λεῖται αὐτὴν ἐχ τῶν βυθῶν πρὸς γαμιχἣν συμπλο- 
χην. Ti βούλεταί pot ὁ λόγος; ὅτι χᾶν τραχὺς f 
x&v ἄγριος τὸ hoc ὁ σύζυγος, ἀνάγκη φέρειν τὴν 
ópó.vyov, xai μηδεμιᾶς προφάσεως χαταδέχεσθαι 
τὴν ἕνωσιν διασπᾷν. Πλήκτης. ἐστιν; ἀλλ ἀνίρ. 
Πάροινος ; ἀλλ᾽ ἠνωμένος χατὰ τὴν φύσιν. Τραχὺς 
xai δυσάρεστος; ἀλλὰ µέλος ἴδιον, xal μελῶν τὸ 
τιμιώτατον. ᾽Αχουέτω δὴ χαὶ ὁ ἀνὴρ τῆς προσηχούσης 
παβραινέσεως. 'H ἔχιδνα τὸν ἰὸν ἐξεμεῖ, αἰδουμένη 
τὸν γάμον΄ σὺ δὲ τῆς φυχῆς ἀπηνὲς xal ἀπάνθρωπον 
οὖκ ἀποτίθεσαι, αἰδαῖ τῆς ἑνώσεως ; 


Ephes. v, 98.—« Qui diligitusorem suam, seipsum 
diligit. Nemo enim unquam carnem suam odit: 
séd nutrit, et fovet eam, sicut et Christus Eccle- 
siam. » | 

Hebr. xni, 4. —« Honorabile connubium in om- 
nibus, et torus immaculatus. » 

S. Basil. in princ. Prov. — Mentem oportet, non 
secus ac gubernatorem quemdam, supra vitiosas 
affectiones insidentem, οἱ carnis veluti nave cote 


Β scensa, rationem tanquam clavum perite obver- 


tentem, fluctus generose et fortiter obterere : at- 
que ita se comparare ut sublimis manens, et per- 
turbationibus impervia, earum acerbitate ceu sal- 
sugine quadam, minime impleatur. 

6/42 Ejusd. hom. in psal.1. —Una tam viri, quam 
feminz virtus est : quoniam,par utriusquecreatio. Ac 
proinde eadem etiam utrique merces est constituta, 
quorum una nalura est, eedem sunt et actiones. Quo- 
rumautem eadem estactio, horum et merces eadem. 

Éjusd. hom. 1 in. Hexaem. — Viri, diligite uxores 
vestras, eliamsi ex remotis regionibus ad matri- 
monii societatem coieritis. Date operam, ut natura 
vinculum et benedictionis jugum ea copulent, 415 
disjuncta erant. Vipera, reptilium omnium atrocis- 
simum, nuptiarum causa marin murenz obviam 
procedit, et per sibilun adventu suo significato, 
ex imo mari eam ad venereum complexum evocat. 
Hc paret, el eum venenato animante copulatur. 
Quorsum hze mea spectat oratio? nimirum, quam- 
vis asperis efferatisque moribus sit maritus, eum 
tamen uxori ferendum esse, nec ulla causa adduci 
debere, ut suam cum eo conjunctionem divellat. 
Percussor cst? At maritus. Vino deditus? at na- 
tura tecum copulatus. Asper οἱ morosus? at mem- 
brum tuum est, et membrorum przstantissimum. 
Audiat jam maritus quoque congruentem sibi ad^ 


monitionem. Vipera ob conjugii reverentiam, venenum evomit : tu vero conjunclionis reverentia: 
non adduceris, ut animi szvitiam et truculentiau excutias? 


Oóx àv παρέλθοιµι τὸ τοῦ "AXsGAvBpou, ὃς τὰς 
θυγατέρας Δαρείου αἰχμαλώτους λαδὼν, θαυμαστόν 
τι οἷον τὸ χάλλος ἔχειν µαρτυρουµένας, οὐδὲ προσει- 
πεῖν Ἠξίωσεν, αἰσχρὸν εἶναι χρίνων τὸν ἄνδρας 
ἑλόντα ὑπὸ γυναιχῶν ἠττηθῆναι. Τουτὶ γὰρ εἰς 
ταυτὸν ἐχεῖνο φέρει’ 'Οἐμθλέψας πρὸς ἡδονὴν γυναιχὶ, 
κἂν μὴ τῷ ἔργῳ τὴν µοιχείαν ἐπιτελέσῃ, ἀλλὰ τὸ vs 


τὴν ἐπιθυμίαν τῇ Φνχῄ παραδέξασθαι, οὐκ ἀφεῖται 
τοῦ ἐγχλήματος. 


(1) Παρθενίας ζυγὸν μηδενὶ ἐπιτίθει. Ἐπισφαλὲς 
ὰρ τὸ χτῆμα xal δυσφύλαχτον, ὅταν χατ ἀνάγχην. 


Ejusd. Hom. de leg. lib. gent. — Nequaquam 
illud Alexandri preterierim, qui Darii filias, quas 
eximie pulchritudinis esse praedicabant, cum 
captivas Leneret, eas me videre quidein voluit ; 
turpe esse judicans, eum qui viros vicisset, a 
mulieribus superari. Eodem enim evangelicum il- 
lud dictum tendit: Si quis libidinoso affectu mu-. 
lierem conspexerit, etsi adullerium reapse nor. 
implevit, tamen quod cupiditatem in animum ad- 
miserit, crimine non liberabitur. 

S. gnat. — Virginitatis jugum nemini impone. 
Periculosa quippe res est, et servatu difficilis, 


NOTAE. 


(1) H»c Melissa perinde lgnatio tribuit : nec 
aliunde accipi potuerunt, quam ex alterutra epi- 
stola ad Polycarpum : cum tamen in neuUa. oc- 


currant, Sed nec in epistola ad Antiochenos, ad 


quam. pertinere feruntur in cod, Rupert. 





. 247 


permitte, quan cum scortis corrumpantur. 
S. Greg. Naz. prec. ad virg. 

— Virgo sis oculis, virgo sis auribus, atque 

Lingua. Nam cunctis facile est decedere recto. 

S. Greg. Nyss. Hom. de 9 beatit. — Beats hos 
Dominus priedicat, non qui perturbatiopum ey- 
pertes vivunt (neque enim fieri possit, ut in vita 
corperea spiritualem et sine perturbationibus 
vitam agamus), sed qui 94 naiurze impulsus 1ardi, 
nec facile mobiles sunt. Neque enim hanc a turbi- 
dis motibus imrmunitatem bumanz nature in- 
jungit, sed id quod virtute prestari possit. Ei- 
enim ut ejusmodi impetus contingat, imbecillitas, 
qua plerumque nature adnexa est, eliam prater 
voluntatem nostram eflicil, At ne a perturbationis 
impetu torrentis in modum precipites feramur, 
verum adversus talem affectionem magno animo 
consistamus, turbidumque motum ralione propul- 
semus; hoc ipsuu est virtutis munus. Beati igitur 
illi sunt, qui ad turbulepntas animi eoncitationes 
minime proni sunt, sed sensu οἱ mente compositi : 
εἰ ia quibus ratio, freni cujusdam instar, 

S. Chrysost. — Matrimonium libidinis indulgen- 
lia est. 

643 Nihil tam virgini indignum est, quam 
opibus studere, et negotiorum multitudine ob- 
volvi. 


S. JOANNIS DAMASCENI 
quando necessitate fit. — Junioril.us ante nubere A 


218 
Ὑένηται.--- Tol; νέοις ψπίτρεπε γαμεῖν, πρὶν διαφθα- 
ρῶσιν εἰς ἑτέρας. 


ἀαρθένε, πιαρθόνος ἴσθι, καὶ οὔασιε, sal φαόεσσι, 
Kal γώσσῃ ' σᾶσι φὲρ ἐπέτροχός ὁστιν ἡμορτάς. 

Μακαρίξει ὁ Κύριος, o0 νοὺς ἔξω πάθους Ῥιοτεύον- 
τας ΄ pO γὰρ δμνατὸν ἐν ὑλώδει ζωῇ «bv ἄθλον καθ- 
όλου xal ἁπαθη κατορθωθῆναι βίον * ἀλλὰ τοὺς πρὸς 
σὰς τῆς φύσεως ὁρμὰς βραδεῖς «e χα) δυσκινήτως 
ἔχοντας. Οὐ γὰρ χαθόλου τὴν ἀπάθειαν νομοθετεῖ τῇ 
ἀνθρωπίνῃ φύσει, ἀλλὰ τὸ δι᾽ ἀρενῆς κατορθούµενον. 
1ὸ μὲν γὰρ ἐγγενέαθαί ποτε τοιαύτην ὁρμΏν, fj 
συγχεχραµένη πολλάκις τῇ φύσει ἀσθένεια, xat παρὰ 
γνώµην κατασχενάζει. Τὸ δὲ μὴ χειμάῤῥου δίχην 
παρενεχθηναι τῇ τοῦ πάθους ὁρμῇ, ἀλλ ἀνδρικῶς 


B πρὸς τὴν τοιαύτην διάθεσιν στῆναι, xal τοῖς λοχι- 


σμοῖς τὸ πάθος ἁπώσασθαι, τοῦτο «fj; ἀρετᾶς Εργον 
ἐστίν. Μακάριοι τοίνυν οἱ μὴ ὀξύῤῥοποι πρὸς τὰς 
ἐμπαθεῖς τῆς φυχῆς χινήσεις, ἀλλὰ κατερταλµένοι 
τῷ λογισμῷ, xal ἐφ᾽ ὧν ὁ λοχισμὺς, καθάπερ τες 
Χαλινὸς, ἀναστομῶν τὰς ὁρμὰς, οὐχ Rd τὴν quyhy 
πρὸς ἀταξίαν ἐχφέρεσθαι. 


represso impetu, animum temere efferri non sinit. 


Γάμος συγγνώμη πάθους. 


Οὐδὲν οὕτως ἀγάξιον παρθένου, ὡς «b πλουτεῖν, 
καὶ περιθεθλῆαθαι πραγμάτων πλῆθος. 


Meth. ez conviv. virg. — Lusus esL, organa qui- (&— Xàeóv τὰ μὲν τῆς παιδοποιίας ὄργανα τηρεῖν παρ- 


dem ea, que liberorum procreationi sunt destina- 
1A, casta conservare, linguam vero non item : aut 
linguam quidem virginem custodire ; oculos autem, 
vel aures, vel manus non custodire, sed fastu οἱ 
iracundia scorjari.. Oportet. enim omnia membra 
et sensuum organa, pura et obsignala servare. 

Theotimi, De jejuu. — (uod. coactum est, mole- 
.Süim est ac breve : quod vero liberum, fastidiuin non 
admittit, sed gratia semper et desiderio florescij. 

S- Clem. Alex. — Virginum labes et violatio, 
non modo fornicatio dicitur, sed etiam earum pre- 
matura elocatjo : nimirum cum ante nubilem zta- 
tem viro in matrimonium traduntur, sive a se- 
ipsis, sive a parentibus. 


Didymi. — Diuturno studio et meditatione, con- D 


citatorum apimi motuum vis et feritas debilitan- 
tur. | 

Ejusd. ad philosophum. — Ei qui perturbatio- 
num moderator est, haud statim his subactis tran- 
quilla omnia supt. Semper enim quandiu homo 
vivit, hoc bellum durat. 

Tit. ΧΙ. — De fornicatione, et. adulterio , €t prepo- 
slera venere, 

Levit. xx, 10 s$e9q.— « Homo qui mechatus fuerit 
cum uxore viri alterius, morte moriatur, qui me- 
chatus est et adultera, Homo qui dormierit cum 
masculo coitu femineo, abominationem fecerunt : 


θένα, την δὲ γλῶσσαν μὴ «τηρεῖν' ἢ τὴν γλῶσσαν 
μὲν τηρεῖν παρθένον, «hv δὲ ὅρασιν, ἡ τὴν ἀχοὴν, 
j| τὰς χεῖρας ph τηρεῖν, ἀλλ ἑταιρίζεσθαι τόφῳ 
καὶ θυμῷ. Aet γὰρ πάντα τὰ µέλη xaX τὰ αἰσθητή- 
ρια τηρεῖν ἑαυτοῦ χαθαρὰ xat συνεσφραγισµένα. 


Τὸ βεθιασµένον, ἀηδὲς, ταχύ ' τὸ δὲ ἁδίαστον 
οὐκ ἔχει χόρον, ἀλλ ἀεὶ χάριτι xal πόθῳ θάλλει. 

Παρθένων (1) φθορὰ λέγεται, ob µόνον πορνεία, 
ἀλλά xal. dj πρὸ καιροῦ ἔχδοσις, ὅταν ὡς εἰπεῖν 
ἀώρως ἐχδοθῇ τῷ ἀνδρὶ, ἤτοι ὑφ᾽ ἑαυτῆς (2), f] xot 
παρὰ τῶν γονέων. 


Ἐκ μελέτης πολλῆς, καὶ ἀσχήσεως, ἡ Bla, xol 
ἀγριότης τῶν παθῶν ἀσθενεῖς. 


'O τῶν παθῶν ἠνίοχος, αὐχ ἅπαξ χαθυποτάξας 
ἐᾷ. ᾿Απὶ γὰρ πόλεμος οὗτας (asa zat, ὰ) ὅσον ὁ ἄν- 
θρωπος ἑστὶν ἐν ζωῇ, 


TITA. ΙΑ’. — Περὶ ποργείας, xal µοιχείας, xal 
ápceroxoicíac. 


« "AvÜpumoc, ὃς ἐὰν μοιχεύσῃ γυναῖκα ἀνδρὸς, 
θανάτῳ θᾳνατούσθω, ὁ µαιχεύων καὶ ἡ µοιχευοµένη. 
"Άνθρωπος, ὃς ἐὰν χοιμηθῇ μετὰ ἄρσενος χοίτην 
γυναικὸς, βδέλυγµα ἐποίησαν' ἀμφότεροι θανατούσθω- 


NOT &. 


(1) Rup. Παρθένῳ q0opà γίνετα, καὶ λέγεται. 


(3) Rup. ἀφ ἑαυτῆς. 








209 


' SACRA PARALLELA. 


250 


σαν. Ἔνοχοι γάρ tici θανάτου. "Άνθρωπας, ὃς ἐὰν A ambo merie moriamtur. Sunt enim mortis rei, 


χοιμηθῇ μετά γυναικὸς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, ἀσχημο- 
σύνην τοῦ πατρὺς αὐτοῦ ἀπεκάλυψεν ' θανάτῳ θα- 
νατούσθωσαν ἀμφότεροι. "Ανθρωπος ἐὰν λάθη Tu- 
ναῖχα, καὶ τὴν µητέρα αὐτῆς, ἀνομία ἑστίν. "Ev 
πυρὶ χαταχαύαρυσιν αὐτὸν xal αὐτάς, » 

« Οὐκ ἐλεύαεται ix πόρνης εἰ Ἐκκλησίαν 
θιοῦ, » 

€ Ἐὰν εὑρεθῇ ἄνθρωπος χοιμώμενος μετὰ γνναι- 
xig συνῳχισμένης ἀνδρὶ, ἀποχτενεῖτε ἀμγροτέρους, 
xa) ἐξαρεῖτε τὸ πονηρὸν ἐξ Ἱσραίλ, » 

« Ἐπιχατάρατος ὁ Χχοιμώμµενος μετὰ πενβερᾶς 
αὐτοῦ * xal ἐρεῖ md, ὁ λαὺς, Γένοιτο, Υένοιτο. » 

Ἐάν τις λάδῃ γυναῖχα, xai συνοιχήσῃ αὐτῇ, καὶ 
ἐπίθηται προφασιστικοὺς λόγους, καὶ κατενέγκῃ 


Ποπιο qui dormierit cum nqverca $us, patris sui 
ignominiam revelavit ; morte moriantur ambo. 
Homo si acceperit uxorem et tratrem ejus , nefss 
est. In igne comburent euim et illas. » 


Deut. xxi , 2. —— « Non ingredietur spuríus ip 
Ecclesiam Dei. » 

Deut. xxu, 22. — « 8i inventus fuerit homo 
dormiens cum uxore conjuncta viro, utrumque in- 


, terficietis, et auferetis malum de Israel. » 


Deut. xxuti, 25. — « Maledictus qui dormit cum 
socru sua : el dicet omnis populus : Fiat, fiat. » 

Deut. xxu, 45 seqq. — « Si duzerit vir uxorem, et 
habitaverit cum ea, et postea imposuerit pratextus, 


αὐτῆς ὄνομα πονηβὸν καὶ XMym* Τὴν γυναῖκα ταύ- D et detulerit adversus eam nomen pessimum, dixe- 


την εἴληφα, xal προσελθὼν αὐτῇ, οὐχ εὕρηχα αὐτῇ 
παρθενίαν καὶ λαθὼν ὁ πατὴρ τῆς παιδὸς καὶ fj 
µήτηρ, ἐδοίσουσι τὰ παρθένια τῆς γυναικὸς πρὸς 
τὴν γερουσίαν' λήψονται τὸν ἄνθρωπον, xoi παι- 


δεύσουσι, xal ζημιώσουσιν αὐτὸν ἐκατὸν σίχλους, - 


χαὶ δώσουσι τῷ πατρὶ τῆς νεάνιδος, ὅτι ἐξήνεγχεν 
ὄνομα πονηρὸν ἐπὶ παρθένον Ἰσραηλίτιν, καὶ αὐτοῦ 
ἔσται γυνή.» Οὐ δυνῄσεται ἑἐξαποστεῖλαι αὐτὴν τὸν 
πάντα χρόνον. 'Εὰν δὲ μὴ εὑρεθῇ τὰ παρθένια τῇ 
νεάνιδι, ἐξοίσουσιν αὑτῆν ἐπὶ τὰς θύρας τοῦ πατρὸς 
αὐτῆς, χαὶ λιθοδολήσουσιν αὑτὴν οἱ ἄνδρες τῆς πό- 
λεως, xal ἁἀποθανεῖται, ὅτι ἐποίησεν ἀφροσύνην. 
Ἐὰν γένηται παὶῖς παρθένος µεμνηστευμένη ἀνδρὶ, 
εὐρὼν αὐτὴν ἄνβρωπος ἓν πόλει, χοιμηθῇ μετ αὐ- 
τῆς, ἑξάξετε ἁμφοτέρους ἐπὶ τὴν πύλην τῆς πόλεως 
ἐχείνης, xal λιθοθολήσουσιν ἀμφοτέρους ἐν λίθοις, 
χαὶ ἀποθανοῦνται' dj νεᾶνις, διότι οὐκ ἐδόησεν ἓν 
τῇ πόλει, καὶ ὁ ἄνθρωπος, διότι ἑταπείνωσε τὴν γν- 
ναῖχα τοῦ πλησίον. Ἐὰν δὲ iv τῷ πεδίῳ εὕρῃ ἄν- 
θρωπος τὴν παῖδα τὴν μεμνηστευμένην, xai βιασά- 
µενος χοιμηθῇ μετ) αὐτῆς, ἀποχτενεῖτε τὸν ἄνθρω- 
τον τὸν χοιμώμενον μετ᾽ αὐτῆς, καὶ τὴν νεάνιδα οὐ 
μὴ ποιῄσητε οὐδέν. Οὐκ ἔστιν ἁμάρτημα τῇ νεάνιδι 
θανάτου, ὅτ, ὣς εἴ τις ἑπανασταί[η ἄνθρωπος ἐπὶ τὸν 
πλησίον, xal φονεύσῃ αὐτοῦ τὴν ψυχην, οὕτως καὶ 
* πρᾶγμα τοῦτο" ὅτι by τῷ ἀγρῷ εὕρεν αὐτὴν 
ἐδτοεν fj νεᾶνις, καὶ ὁ βοηθῶν αὐτῇ οὐκ ἣν, 

€ Ὀφθαλμὸς μοιχοῦ ἐφύλαξε σχότος, λέγων: Οὐ 
προσνσήσει µε ὀφθαλμός. » 

( θυμὸς ὁὀργῆς ἀχατάσχετος, τὸ μιᾶναι ᾽ἀνδρὸς 
Τυναῖχα., Πῦρ γάρ ἐστι χαιόµενον bx πάντων τῶν 
μερῶν. οὗ δ᾽ ἂν εἰσέλθῃ, Ex ῥιζῶν ἀπώλεσεν. » 


εΟὁχ ἀγναὶ εὐχαὶ ἀπὸ μιαθώματος ἑταίρας. » 
€ Mí σε νιχἠσῃ χάλλους ἐπιθυμία, μηδὲ ἀγρεν- 


Wt τοῖς σοῖς ὀφθαλμοῖς, μηδὲ συναρπασθῆς ἀπὸ τῶν 
τῆς πορνείας βλεφάρων. Ὁ μοιχὸς δι ἔνδειαν φρε- 


Viv ἀπώλειαν τῇ ἑαυτοῦ ψυχἠ περιποιεῖται: ὀδύνας - 


*t καὶ ἀτιμίας ὑποφέρει «τὸ ὄνειδος αὐτοῦ οὐκ ἑξ- 
ἀλειφθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα. Μεστὸς γὰρ ζήλου θυμὸς 
ἀνδρὸς αὐτῆς " οὐ φείσεται ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως * οὐχ 


ritque : Uxorem accepi, et ingressus ad eam, mon 
inveni in ipsa virginitatem ; accipiens pater puella 
et mater, efferent signa virginitatis mulieris ad 
seniores. Apprehendent hominem, et eastigabunt,. 
et condemnabunt eum centum sielia, quos dabunt 
patri puelle ; quoniam detulit nomen pessimum 
super virginem Ieraelitidem : οἱ bzec erit uxor il- 
Jius, nec poterit eam dimittere omni tempore. Sin 
vero non reperta fuerint puelle signa virginitatis, 
educent eam ad fores patris sui, et lapidibus eam 
obruent viri civitatis, et morietur, quoniam nefas - 
patravit. Si puellam virginem desponderit vir, et 
invenerit eam aliquis in civitate, dormieritque cum 
ea, educetis utrumque ad portam civitatis illius, 
GA οἱ lapidibus ambos obruent, et morientur : 
puella, quia non clamavit cum esset in civitate; 
et homo, quia humiliavit uxorem proximi sui. Sin 
autem in agio repererit vir puellam, qu:ze despon- 
gato eit, et vi jllata concubuerit cum ea, hbomipem 
qui dormieril cum ea, interficietis, nec quidquam 
facietis puelle. Non est puelle reatus mortis. 
Quouiam si quis liomo insurgat adversus prozi- 
mum, et occidat animain ejus, ita eL res ista est; 
quia in agro reperit eam : clamavit puella, et nul- 


lus adfuit qui ferret opem illi. » 


Job | xxiv, 25.— « Oculus adulteri observavit ca- 


D liginem , dicens : Non videbit me oculus. » 


: Job xxxi, 44, 49, — « Excandescentia. iracundize 
coerceri nos potest, ut quis viri uxorem contami- 
naverit. lgnis est ardens ex omnibus partibus. 
ubicunque introierit, radicitus exterminavit, » 

Prov. xax, 15. — « Noa sunt pura vota de mer- 
cede prosiibuli. » 

Prev. vi, 25-98. — « Non te vineat concupi- 
scentia pulchritudinis, nec capiaris oculis tuis, ne 
abripiaris à palpebris scorti. Adulter propier cor- 
dis inopiam perditionem amimse sus consequetur : 
doloresque et dedecora sustinet : opprobrium illius 
non delebitur in seternum. Plenus es& zeletypia 
furor viri ejus : non parcet in die judieii, nec 


— 2r — — ÀM— — — ——— M - 


21 S. JOANNIS DAMASCENI 2:9 


ulla redemptione odium commutabit, nec multis A ἀνταλλάξεται οὐδενὸς λύτρου τὴν ἔχθραν, οὐδ' οὗ pi 


donis delebitur. » 


Prov. n, 20. — « Ne frequens sis cum aliena : 
nec ejus qui tua non est complexibus tenearis. » 

Prove. xxix, 5.—« Qui nutrit scorta, perdet opes.» 

Prov. vi, 27, 38. — « Num ligabit quis ignem 
in sinu, vestimenta autem ejus non ardebunt ? aut 
ambulabit aliquis super prunas, et pedes suos non 
comburet ? sic qui ingreditur ad mulierem nuptam 
viro, non erit innocens. » 

Prov. 1x, 18.— « Ab aliena aqua abstine, et de 
fonte alieua ne bibas; ut multo vivas tempore, 
et adjiciantur tibi anni vitz. » 

Sap. ui, 16. — « Filii adulterorum in inconsum- 
matione erunt, et a toro iniquo semen extermi- 
nabitur. » 

Sap. 1v, 5, 6. — « Multigena impiorum multi- 


, tudo non erit utilis, et ex adulterinis plantationi- 


bus non dabit radices in profundum, nec stabile 
fundamentum collocabunt. Ex iniquis somniis filii 
qui nascuntur, testes sunt nequitiz adversus pa- 
rentes in interrogatione sua, » 

Eccli. xxi, 92. — « Anima calida, quasi ignis 
ardens, non exstinguelur donec deglutiat : et homo 
Scortator in corpore carnis sua. » 


Eccli. xxxvi, 91. — « Übi non est mulier, in- 


gemiscet errans. » 

Eccli. xxi, 24-27. — « Homini fornicario om- 
nis panis dulcis : non fatigabitur, donec mortuus 
fuerit, Homo «ui transgreditur lectum suum, di- 
cens in anima sua : Quis me videt ? tenebrz2 cir- 
cumdant me, et parietes me cooperiunt, et nenio 
circumspicit me : quid vereor? Delictorum meo- 
rum non memorabitur Altissimus. Et oculi ho- 
minum timor ipsius : et non cognovit quoniam 
oculi Domini multo plus lucidiores sunt sole. Hic 
in plateis civitatis vindicabitur : et ubi non spe- 
ravit, apprehendetur. » 


65 Nahum.11,5, 4.—1]utirmabuntur in corpo- 
ribus suis, propter multitudinem fornicationis. » 


Jerem. v, 7-9. — « Super quo eorum propitius 
ero tibi? filii tui dereliquerunt me, et jurabant 
in his qui non sunt dii. Et saturavi eos, etl me- 
chabantur, et in domibus meretricum divertebant. 
Equi feminarum amatores facti sunt: unusquis- 
que ad uxorem proximi sui binniebat. Nunquid 
super his non visitabo, dicit Dominus? et in gente 
talem rem non ulciscetur anima mea? » 


Matth. v, 21, 98. — « Audistis quia dictum est 
antiquis : Non moechaberis. Ego autem dico vo- 
his, quia quicunque aspexerit mulierem ad con- 
cupiscendum eam, jam umochatus est eam in 
corde suo. » 


1] Cor. νι, 48-20. — « Fugite fornicationem. 
Omne peccatum quodcunque fecerit. homo , extra 
corpus est : qui autem fornicatur, in corpus suum 
peccat. Απ nescitis, quoniam membra vestra 
templum sunt Spiritus sancti, qui in vobis cst, 


διαλυθῇ πολλῶν δώρων. » 

« Mh πολὺς ἴσθι πρὸς ἀλλοτρίαν, μηδὲ συνέχου 
ἀγχάλαις ταῖς μὴ ἰδίαις. » 

« "Os ποιµαίνει πόρνας, ἀπολέσει πλοῦτον. » 

« Αποδήσει τις πῦρ ἐν κόλπῳ, τὰ δὲ ἱμάτια οὐ 
καταχαύσει; ἢ περιπατῄῇσει τις ἐπ᾽ ἀνθράχων πυ- 
ρὸς, τοὺς δὲ πόδας οὐ καταχαύσει; οὕτως ὁ εἰσςλ- 
θὼν πρὸς γυναῖχα ὕπανδρον, οὐχ ἀθωωθήσεται. » 


€ "Amb ὕδατος ἀλλοτρίου ἁπόσχου, xal ἀπὸ σηγῆς 
ἀλλοτρίας μὴ πίῃς, ἵνα πολλὸν ζήσης χρόνον, προσ- 
τεθῇ δέ σοι ἔτη ζωῆς. » 

« Τέχνα μοιχῶν ἀτέλεστα ἔσται, χαὶ ἐχ παρανό- 
µου κοίτης σπέρµα ἀφανισθήσεται. » 


ε Πολύγονον πλήθος ἁἀσεθῶν οὗ χρησιμεύσει, xax 
ix νόθων μµοσχευµάτων οὐ δώσει ῥίζαν εἰς βάθος, 
οὐδὲ ἀσφαλή βάσιν ἑδράσει. Ἐξ ἀνόμων ὕπνων 
τέχνα γεννώµενα, μάρτυρἑς εἰσι πονηρίας χατὰ Υα- 
νέων ἐν ἐξετασμῷ αὐτῶν. » 


«€ Voyh θερμὴ ὡς πῦρ xatópsvov, οὗ σθεσθήσε- 
ται, ἕως οὗ κατατοθῇ οὕτως xal ὁ ἄνθρωπος πόρ-- 
yog ἓν σώματι σαρχὺς αὐτοῦ. » 

« OO οὐκ ἔστι vov] στενάξει πλανώµενος. » 


« Ανθρώπῳ πόρνῳ πᾶς ἄριος ἡδύς' οὗ μὴ xo- 
πιάσῃ, ἕως ἂν τελευτήσῃ. “Ανθρωπος παραθαΐνων 
ἀπὸ ες χλίνης αὐτοῦ , λέγων Ev. τῇ duy] αὐτοῦ, 
Τίς µε ὁρᾷ; σχότος κύχλῳ µου, χαὶ οἱ τοῖχοί µε 
καλύπτουσι, χαὶ οὐδείς µε ὁρᾷ τί εὐλαδοῦμαι: 
Τῶν ἁμαρτιῶν pou οὐ μὴ μνησθῇ 6 Ὕψιστος. Καὶ 
οἱ ὀφθαλμοὶ ἀνθρώπων ὁ φόδος αὐτοῦ, χαὶ οὐχ ἔγνω 
ὅτι ὀφθαλμοὶ Κυρίου µυριοπλασίως ἡλίου φωτεινό- 
τεροι, Οὗτος ἐν πλατείαις πόλεως ἑἐχδικηθήσεται, 
καὶ οὗ οὐχ ὑπενόησε, πιασθήσεται. » 


t Ασθενήσουσιν ἐν τοῖς σώµασιν αὐτῶν, ἀπὸ πλή- 
θους πορνείας. » 


«εΠοίᾳ τούτων ἴλεως γενήσομαί σοι; υἱοί σου ἔγχατ 
ἐλιπόν µε , χαὶ ὤμνυον &v τοῖς μὴ οὖσι θεοῖς, καὶ 
ἐχόρτασα αὐτοὺς, καὶ ἐμοιχῶντο, καὶ ἓν οἴχοις πορ- 
νῶν κατέλυον. Ἴπποι θηλυμανεῖς ἐγενήθησαν * Exa- 
στος ἐπὶ τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον αὑτοῦ ἐχρεμέτι- 
σεν. Mh ἐπὶ τούτοις οὐκ ἐπισχέψομαι, λέγει Κύριος: 
ἡ ἐν ἔθνει τὸ τοιοῦτον οὐχ ἑχδικήσει d) doy) µου.» 


« Ἠχούσατε, ὅτι ἐῤῥέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οὐ μοιχεύ- 
σεις. Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, ὅτι πᾶς ὁ ἐμθλέπων γνναῖ- 
xa πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν, ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν 
ἐν τῇ χαρδίᾳ αὐτοῦ. » 


P Φεύγετε τὴν πορνείαν. Πᾶν ἁμάρτημα ὃ ἐὰν 


' motn ἄνθρωπος, ἑκτὸς τοῦ σώματός ἔστιν 6 0: 


πορνεύων, εἰς τὸ ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει. Ἡ οὖχ οἵ- 
δατε, ὅτι τὰ σώματα ὑμῶν ναὺς τοῦ &v ὑμῖν ἁγίου 
Πνεύματός ἔστιν, οὗ ἔχετε ἀπὸ θεοῦ * χα) οὖκ ἑστὰ 





253 


' SACRA PARALLELA. 


. | 


αὐτῶν; Ἡχγοράσθητε γὰρ τιμῆς ' δοξάσατε o0v τὸν A et. non. estis vestri? Empti enim estis pretio 


θεὺν ἐν τῷ σώµατι ὑμῶν. » 


c Mh πορνεύωµεν, καθώς τινες αὐτῶν ἑπόρνευσαν, 
xoi ἔπεσαν kv yid ἡμέρᾳ εἴχοσι τρεῖς χιλιάδες. » 


«Nexposate τὰ µέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς: 
ποργείαν, ἀχαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν χαχὴν, xat 
τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρεία. » 


t Ilópvouc δὲ χαὶ μοιχοὺς χρινεῖ ὁ θεός, » 


Ἐμοὶ δαχρύειν ἑπέρχεται ἐπὶ σὲ, ἄνθρωπε, ὅταν 
ἐνθυμηθῶ, ὅτι τὰ ἔργα τῆς αἰσχύνης προτιμᾷς τῆς 
μεγάλης δόξης τοῦ θεοῦ, καὶ διὰ τὸ τῆς ἀχολασίας 
109 δυσαποσπάστως ἔχεις τῆς ἁμαρτίας. 


Ἡδονὴ ἄγκιστρόν ἔστι τοῦ διαδόλου πρὸς ἀπώλειαν 
ἔλχον. 'Hbovh μµήτηρ τῆς ἁμαρτίας ἡδονὴ τροφὸς 
τοῦ αἰωνίου σχώληχος, ὃ πρὸς χαιρὸν χαταλειαίνει 
ὧν ἀπολαύοντα, ὕστερον δὲ πικροτέρας χολῆς τὰς 
ἀναδόσεις ποιεῖται. 

Ἐπιθυμίαι πονηραὶ ἐξριστρῶσαι τὴν φυχὴν, εἰς 
ὁρμὰς ἀχρατεῖς χαὶ ἀχολάστους ἐμθάλλουσιν. 


Ἐὰν οὖν προσέχῃς σεαυτῷ, xoi μνησθῆς, ὅτι 
παρὸν Ἠδὺ εἰς πιχρὺν χαταντῆσει πέρας, χαὶ ὁ νῦν ἐκ 
τῆς ἡδονῆς ἐγγινόμενος ἓν τῷ oo pact ἡμῶν γαργαλι- 
σμὸς, οὗτος γεννήσει τὸν ἰοδόλον σκώληχα ἀθάνατα 


magno : glorificate igitur et portate Ώδυτα in cor- 
pore vestro. » 

Ι Cor. x, 8. — « Neque fornicemur, sicut qui- 
dam ex ipsis fornicati sunt: et ceciderunt una 
die viginti tria millia. » 

Coloss. v1, 5. — Mortificate membra vestra, 
qui sunt super terram, fornieationem, immun- 
ditiam, libidinem, concupiscentiam malam, et 
avaritiam, quz est idolorum servitus. » 

Hebr. xin, 4. — « Fornicatores εἰ adulteros 
judicabit Deus. » . 

S. Basilii Exhort. ad bapt. — Mihi tua causa , 0 
honio, lacrymas fundere subit, cum iliud cogito, 
te turpia. opera magni Dei glorie anteferre, et 


B propter libidinis voluptetem divelli a peccato non 


posse. 

lbid. — Voluptas hamus est, ad exitium tra- 
hens. Voluptas peccati mater est. Voluptas sea- 
piterni vermis est nutrix, illum, qui se fruitur, 
ad aliquod tempus deliniens : post autem amarius 
felle digeritur. 

Ejusd. — Flagitiosz cupiditates animum velut 
cstro quodam excitantes, ad intemperantes et 
libidinosos impetus conjiciunt. 

Ejusd. in illud : Attende tibi. — Si tibi ipsi ani- 
mum attenderis, illudque memineris fore, ut 
presens voluptas amarulento tandem exitu con- 
cludatur, atque ila titillatio, qua nunc ex volu- 


χολάζοντα ἡμᾶς ἐν τῇ γεέννῃ, xa ἡ πύρωσις τῆς ( plate in corpore nostro nascitur, pestiferum. ver- 


capxb; ufhvmo Ὑενήσεται τοῦ αἰωνίου πυρὸς, εὐθὺς 
οἰχήσονται φυγαδευθεῖσαι αἱ ἡδοναὶ, χαὶ θαυμαστή 
τις ἔνδον γαλήνη περὶ τὴν ψυχὴν, xax ἡσυχία γενἠ- 
σεται, οἷον θεραπαινίδων ἀγολάστων θορύδου χατα- 
σιγασθέντος, δεσποίνης τινὸς σώφρονος παρουσία. 


Μοιχεία τίς ἐστι τῆς φύσεως, ἡ τῆς ἐχίδνης καὶ 
θᾳλαττίας σμυραίνης ἐπιπλοχή. Διδαχθήτωσαν οὖν οἱ 
τοῖς ἀλλοτρίοις ἐπιδουλεύοντες Υάμµοις, πο:απῷ εἶσιν 
ἑρπετῷ παραπλῄσιοι, xaX καταστελλἐσθω τὰ πάθη 


τῶν ἀχολάστων, xat ἐγγείοις xaX θαλασσίοις διδάγ- 


pact παιδευόµενοι. 
Οἶδά τινας ἓν νεότητι πρὸς τὰ τῆς σαρχὸς πάθη 


mem zternum in inferno cruciantem gignat, et 
carnis exustio sempiterni ignis parens sit, statim 
in fugam voluptates sese proripient, et mira qua- 
dam tranquillitas et quies intus in animo exsistet, 
non secus ae petulantiam ancillarum strepitus, ad 
sapientis cujusdam domine adventum compri- 
mitur. 

Hom. 1 in Hezaem. — Adulterium quoddam na- 
ture ést, vipere et marine murene complexus. 
Discant igitur, qui alienis matrimoniis insidias 
siruunt, cuinam reptili similes sunt, comprimant- 
que libidinem homines impudici, quos cum ter- 
restria, tum marina documenta erudiunt. 

— Nonnullos novi, qui cum juvenili setale in libi- 


χατολισθήσαντας, xaX µέχρι πολιᾶς αὐτῆς διὰ συν- D dinem collapsi essent, ad ipsam usque canitiem 


πθείας τοῦ χαχοῦ ταῖς ἁμαρτίαις παραμένοντας, καὶ 
ὥσπερ οἱ &v βορθόρῳ καλινδούμενοι, ἀεὶ προσπλάτ- 
τουσιν ἑαντοῖς τὸν πηλὸν, οὕτως xal οὗτοι τὸ ἐκ τῆς 
ἡδονῆς αἶσχος καθ) ἔχάστην ἡμέραν προσαναµάσ- 
6ονται. 

Τὸ τῆς πορνείας πνεῦμα οὐκ ἀνέχεται Bv τῷ Ev 
στῆναι τὴν ἀτιμίαν, ἀλλ εὐθὺς ἠλιχιῶται συµπαρ- 
ελήφθησαν, χῶμοε, καὶ µέθαι, xat αἰσχρὰ διηγήµατα, 
ἑταίρα συµπίνουσα, τούτῳ προσμειδιῶσα, κἀκεῖνον 
διερεθίζουσα, χαὶ πάντας πρὸς τὴν αὐτῆς ἁμαρτίαν 
συµφλέχουσα. 

"Hiovf ἔστι τὸ µέγα τοῦ vaxoü δέλεαρ, δι ἣν 
εὐέμπτωτοι μάλιστα πρὸς ἁμαρτίαν ἑσμέν' ὑφ' f; 
κᾶσα ψνχἠ ὡς ὑπὸ ἀγχίστρου πρὸς θάνατον ἔλχεται, 


mali consuetudine deliniti , in peccato persti!e- 
runt. Et quemadmodum qui in ceno volutantur, 
sibi ipsi lutum semper adjiciunt; ita quoque hi 
AG natam ος voluptate turpitudinem quotidie 
contrahunt. 

Ejusd. — Scortationis spiritus ignominiz labem 
in uno duntaxat manere non $ustinet ; verum sta- 
tim  zquales assumuntur, comessationes puta, 
ebrietates, (496 narrationes, scortum una bibens, 
et huic arridens, illum exstimulans, et omnes ad 
peccatum suum inflammans. 

Ejusd. .Reg. fus. quest. 17. — Voluptas ingens 
vitii illecehra est, per quam potissimum in pec- 
catum facile labimur; aqua omnis anima, tan» 





75 


S.. JOANNIS DAMASCENI 


256 


quam sh hamo, ad mortem trahitur: adeo ut Α ὡς ó γε μὴ ἐκθαρνόμενος (1) ὑπ' αὐτῆς, διὰ τῆς 


πι ab ea minime se passus sit effominari , conti- 
nenti: opera nullam peccatorum naturam cor- 
rexerit. 
S. Greg. Nas. Tetr. 7. 
Meretricis horret purus emne premium. 

Ad malorum excogitationem — nire solers est 
impudicitia. 

Omnis profecto vitii , velut esca quadam, vo- 
luptas, objicitur, quse ad exitii hamum avidiores 
animes facile pertrahat. 

Ez senibus. — Frater quispiam a libidinis αἷ- 
ποσα est oppugnatus. Contigit autem ut per quod- 
dom JEgypti oppidum trausitet : ubi conspecta 
sacerdotis cujusdam idolorum filin, ejus amore 
captus, a patre petiit ut eam sibi in matríimo- 
nium daret, llle se eam ipsi posse dare negavit , 
quin prius ea de re deum suum consuluisset. lta- 
«qwe ad demonem suum profectus, dixit ei : En 
imenachus quidam ad me venit, flliam meam ad 
nuptias poscens. Eamne illi dabo? et respondens 
demon, dixit : Hoc per me licet, hac lege uti 
Deum suum, et baptismum, et monasticam pro- 
fessionem ejurel. Reversus igitur sacerdos, dixit 
monacho : Deum tuum abjura, baptismumque, et 
professionem monasticam. Assensil ille, ac pro- 
tinus columbam ex ipsius ore excedentem atque 
in celum avolantem vidit. Quocirca daemonem 
adit sacerdos, aitque: En tria hec assensit, Tum 


diabolus respondens, dixit ei: Nequaquam ei des ( 


filiam tuam. uxorem. Deus enim ipsius ab eo non 
discessit , verum adhuc ei opitulatur. Quamobrem 
reversus, monacho dixit: Filiam meam tibi dare 
pequeo. Adhuc enim Deus tibi auxilio est, nec 
prorsus abcessit a te. 

Corporea fugere bonum est. Nam cum homo 
bello corporeo vicinus est, siuilis est illius, qui 
supra altissimum lacum ambulat, quemque id- 
circo hostis quavis hora lubuerit, nullo negotio 
ad imma deturbare potest. Át si procul 4 corporeis 
rebus se removeat, non absimilis est illi, qui 
abest a lacu; ita ut, dum hostis eum deorsum 
trahere nitilur, Deus ipsi subsidium mitiat. 

S. Chrysost. — Non dicas : Qui possum non 
scortari? Ego quippe dixero : Quinam potes scor- 
tari? cupiditas, inquis, me inflammat. At uxorem 
habes : habes & periculo tutam voluptatem. At me 
cohibere nequeo. IJgnavie hec verba sunt. Nam, 
eum tibi in medium aliquem protulero, qui, cum 
uxore careat, castitatein tamen colat; quid tan» 
dem purgandi tui causa afferre queas ? Ille nau- 
fragium in mari non pertulit ; et tu iu portu cor- 
ruis? Uxorem 9/47 habes, et tamen scortaris, 
imo adulterium admittis? Et qua tandem ratione 
hoec vulmere superior evadam, inquis? Fruere 


ἐγχρατείας πᾶσαν φύσιν ἁμαρτημάτων xatdp- 
θωσε. 


Μίσθωμα πόρνης drróc οὗ µερίζεται. 
Δεινὸν εἲς χακῶν ἐπίνοιαν fj ἀσέλγεια. 


Πάσης ὄνίως καχίας οἷόν xi δέλεαρ ἡ ἡδον] ftpo- 
Βληθεῖσα, εὐγόλως τὰς λιχνοτέρας ψυχὰς ἐπὶ τὸ ἅγ- 
κιστρον τῆς ἁκωλείας ἐφέλχετάι, 

Αδελφὺς (2) ἐπολεμήθη εἰς πορνείαν συνέδη δὲ 
αὐτὸν εἰς κόμην πινὰ τῆς ΑΙγύΊτου διέρχεσθαι, xai 
ὶδὼν θυγατέρα τινὸς Ἱερέωξ τῶν εἰδώλων, ηγάπτησεν 
αὐτὴν, xal λέγει τῷ πατρὶ αὐτῆς. Δός µοι αὐτὶν 
εἰς γυναῖχα. Καὶ ἀποχριθεὶς εἶπεν, O0 δύναμαι δοῦ- 
ναί σοι αὐτὴν, ὲὰν p3 μάθω παρὰ τοῦ θεοῦ µου. Καὶ 
πορευθεὶς πρὺς «by δαΐμονα, εἶχεν αὐτῷ Ιδού τις 
βοναχὸς ἦλθεν θέλων τὴν θυγατέρα µου’ 60. αὐτὴν 
αὐτῷ; Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ δαίµων, εἶπεν, "Ekv ἀρ"ῆ- 
ται τὸν θεὸν αὐτοῦ, xal xb βάπτισµά, xol τὸ ἑ πάγ- 
γελμα τοῦ μοναχοῦ. Καὶ ἑἐλθὼν ἱερέὺς, εἶπεν τῷ 
Μοναχῷ * Άρνησαι τὸν Θεόν σου, xal βάπτισμα, 
xai τὸ ἐπάγγελμα τοῦ µοναχοῦ. 'O δὲ συνέθετο, xal 
εὐθέως εἶδε περιστερὰν ἐξελθοῦσαν Ex τοῦ στόµατος 
ἁὐτοῦ, καὶ ἀναπτᾶσαν cl; τὸν οὐρανόν. Καὶ πορευ- 
θεὶς ὁ ἱερεὺς πρὸς τὸν δαίμονα, εἶπεν * "boo συνέθετο 
τὰ τρία ταῦτα. Καὶ ἀποχριθεὶς ὁ διάδολος, εἶπεν 
αὐτφ' Mh δῷς αὐτῷ τὴν θυγατέρα σου εἷς γνναῖχα. 
'O γὰρ tbc αὐτοῦ οὐχ ἀπέστη àn' αὑτοῦ, ἀλλ' ἔτι 
βοηθεῖ αὐτῷ. Καὶ ἐλθὼν ὁ ἱερεὺς, εἴπε τῷ ἁδελφῷ ' 
Οὐ δύναµαι δοῦναί σοι αὐτὴν. Ἔτι γὰρ ὁ θεὺὸς βοηθεῖ 
σοι, καὶ οὐκ ἀπέστη ἀπὸ dou. 


Καλὸν φεύγειν τὰ σωµατιχά. "Όταν γὰρ T, ἄνθρω- 
πος ἐγγὺς τοῦ. σωματικοῦ πολέμου, ἔοιχεν ἀνδρὶ 
στνἠχὀντι ἑπάνω λάχχου βαδυτάτου, γαἳ οἵᾳ δ' ἂν 
ὥρα δόξη πῷ Εχθρῷ αὐτοῦ, ἐὐχόλως αὐτὸν ῥέπτει 
κάτω. Ἐὰν δὲ ὀωματιχῶς μάαχρήνῃ * 7, ἔοικεν ἀνδρὶ 
ἀπέχοντι τοῦ λάκκον, ἵνα iv ὅσῳ ἀὐτὸν Έλχῃ ὁ 
ἐχθρὺς βαλεῖν κάτω, ὁ θεὺς ἁλοστέλλῃ αὐτῷ pot- 
θειαν. 

Mh εἴπῆς ' Πῶς δύναµαι μὴ ποῤνεῦσαι: Ἐγώ σοι 
λέγω, φησὶ, Πῶς δύνασαι; Ἐπιθυμίά μὲ, φησὶ, χα” 
ταφλέγχει. Αλλ᾽ ἔχεις vovaixa* ἔχεις μετά ἆσφα» 
λείας ἡδονήν. ᾽Αλλ᾽ οὐ δύναμαι χρατῆόαι. 'Ῥαδυμίας 
ταῦτά ἐστιν. Ὅταν γὰρ ἑνέγχω σοι ἄλλον οὐχ ἔχοντα 
γυναῖχα, δωφρόνοῦντα δὲ, ποἰαν ἔχεις ἀπολογίαν, 
ἐχεῖνος ἓν τῷ πελάγει οὐχ ὑπέμεινε vaud tov, xal 
gU ἓν λιµένι ἀπομένεις τὴν πτῶσιν;, Έχεις vovaixa, 
καὶ πορνεύεις; μᾶλλον δὲ καὶ µοιχεύεις; Καὶ πῶς 
περιγένωµαι τοῦ Ἓλχους, φῄσίν: Απόλαυε τῆς Υν- 
ψαιχός σου, ΧΔὶ ἁπολαύσω τῆς γυναιχός µου. Πάνυ. 
Ἐννόησον τί λέγει 6 µαχάριος Παῦλος ' Διά δὲ τὰς 


Ν OTJE ο 


(1) Edit. et Rup. ἐχθηλυνόμενος. 
(2) Hzc et similia ex collectione sententiarum 
seniorum monachorum , quam in variis codicibus 


' manu exarotis, tom Regiis, tum Colbertinis reperi. 


Vulgo γεροντικἁ appellantur. 





951 


SACRA PABALLELA. 


259 


ποργείας ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ Turaixa ἐχότω, A uxore tua, et (ruar. vxore. mea. Omnino. Animad- 


xa) ἑκάστη τὸν ἴδιον ἄγδρα éyéro. Ἡ Tuv) τοῦ 
ἰδίου σώματος οὐκ ἐξουσιάζαι, AA. οὐδὸ ὁ drip. 
Ἐλν οὖν χαλέσῃ σε πόρνη, ὀννόησον, τὸ ῥῆμα καθ) 
ἑαυτὸ, xai εἶπε, ὅτι 'O ἀνῆρ τοῦ ἰδίου, σώματος οὐχ; 
ἐξουσιάζει, dO f) γυνή. Kal τὸ ῥῆμα γράφον εἰς τὸ, 
πρόσωπόν σου, xat εἰπὸ τῇ πὀρνῃ΄ Τί µε χαλεῖς; οὐκ. 
ἔστι «b σῶμα ἐμὸν, ἀλλὰ τῆς γυναιχός µου. Οὐ τολ-. 
μῶ τὸ ἀλλότριον προδοῦναι. Τὴν προῖχα αὐτῆς οὐ 
τολμᾶς μειῶσαι, οὐδὲ τὰ πράγµατα αὐτῆς τολμᾷς 
ῥαπανῆσαι, xal τὸ σῶμα αὑτῆς τολμᾷς μολῶναι; 
Εἰπὸ ὅτι οὐχ ἐγγίζεις αὐτοῦ. Τοῦτο γὰρ αὖχ ἔστιν. 
ἐμὸν, ἀλλά ἀλλότριόν ἐστιν. Mt γὰρ τῆς πόρνης, ἐστὶ 
τὸ σῶμα; Ἐγὼ σῶμα πόρνης οὐ δέχοµαι. Τοῦτο τῆς 
Ἰυναιχός μού ἐστιν ' φοδήθητι τὸν Χριστὸν, xat εἰπὲ, 


vene quid beatus, Paulus dieat: Propter fornica- 
lionem autem wnuequisque  wrorem suam habeot. 
el unaqueque suum virum habeat, Mulier. eni. 
corporis potestatem ΠΟΠ habet, sed vir : quam- 
admodum rursus ne wr quidenv sui, sed mu- 
lier (b Gor. vii, 1-4). Quocirca si te meneurix 
vocet, anime versa venbum hoc, et dic: Vir eor- 
poris sui potestatem non babet, sed mulier. Hoc- 
que verbo in tua (ronte descripto, sic scortum., 
illud alloquere: Quid me vocas? Corpus non 
meam est, sed uxoris. Quod alterius est, pro- 


"dere non sustineo. Dotem ipsius iimminuere non. 


audes, nec ipsius.facultates consumere ; et. corptus 
ipsius conspurcare non. dubitas? Dic : Cuvesis. no 


ὅτι τὸ σοῶμα τοῦτο Χριστοῦ µέλος ἐστὶν, xat τὸ σῶμα B ad lioc accedas, Non enim meum est, sed alientun. 


ἡμῶν µέλη Χριστοῦ &oviv.. 'Axouétucavy xal ἐννοεί- 
τω1αν ποῦ αὑτὸ ἀνήγαγεν 6 Χριστὸς, καὶ λεγέτωσαν, 
ὅτι Ἡ γυ»ἡ τοῦ ἰδίου σώματος ovx ἐξουσιάζει. 
Ἐννόησον Παύλου φιλοσοφίαν ' τί λέγει; ᾿Επειδὴ- 
πολλοὶ οὐκ ἑγχρατεύονται, ἔχουσι δὲ σεμνὰς καὶ 
σώφρονας Yuvatxag, xal παρὰ τὸ δοχοῦν ἑἐχείνοις»,, 
αὗται ἐγχρατεύονται' γίνεται δὲ d) τούτων φιλοσοφία 
ἐχείνοις µοιχείας ἀφορμὴ, διὰ τοῦτο λέγει’ Ἕκαστος 
ἀπολαυέτω τῆς ἰδίας γυναικός. Καὶ οὐχ αἰσχύνεται, 


ἀλλ’ εἰσέρχεται, xaX καθέζεται εἰς τὴν εὐνὴν νύκτα. 


χαὶ ἡμέραν, xal χατέχων τὸν ἄνδρα, καὶ τὴν γυναῖ- 
χα οὕτως συνάπτει, χαὶ χράζει , xal βοᾷ Mi) ἆπο- 
στερεῖτε d 1.1ή.1ους, εἰ µή τιᾶν éx συμφώνου. 
Ἐγχρατεύῃ, xai oU θέλεις καθευδῆσαι μετὰ τοῦ ἀν- 
ὁρός σου ; ἐκεῖνος δὲ οὐχ ἁπολαύων σου ἀπέρχεται, 
λοιπὸν ἁμαρτάνει, xal f) ἁμαρτίαχ ἐχείνου τῇ σῇ ἐγ- 
χρατείᾳ λογίζεται. Tl βέλτιον; μετὰ σοὺ αὐτὸν χαθευ- 
δῆσαι, f| μετὰ πόρνης, Ἡ ἁπόλαυσίς σου οὐ χεχώ- 
ἂνται, ἡ 88 ἐχείνης χεχώλυται’ μετὰ σοῦ ἐὰν χαθεύ- 
ἕη, οὐκ ἔστιν ἔγχλημα ΄ μετ ἐχείνης δὲ ἐὰν χαθευ» 
δψση, ἀπώλεσάς σου τὰ µέλη. Καθέζεται τοίνυν, ὡς 
εἶπον, εἰς τὴν εὐνὴν τοῦ ἀνδρὸς xoi τῆς γυναιχὸς, 
xz χράζει' Mi] ἁποστερεῖτε ἆ1.λή.Ίους., εἰ μή τι 
ir ix συμφώνου πρὸς καιρό». Ὁρᾷς, ὅτι διὰ τοῦτο 
ἔλαθες γυναῖχα, xaX σὺ ἔλαδες ἄνδρα, ἵνα συµφω- 
νητε, xal θέλεις ἑγχρατεύεσθαι; πεῖσον xal τὸν ἄν- 
ὃρα, ἵνα δύο ὧσι στέφανοι, σωφροσύνης xat ὀμονοίας, 
Xà uà σωφροσύντγς xal πολέμου, KÓv γὰρ σὺ ἐγ- 
χρατεύῃ, ἐχεῖνος δὲ ὑπὸ ἐπιθυμίας φλέγεται. Λέγει 
ἃ ὁ Παῦλος, M?) πορνεύσῃς, εὐθέως θορυθεῖ xal 
χυματοῦται. Μἡ οὖν ἁποστερεῖτε dAArnAovc, εἰ 
μή τι ἂν ἐκ συμφώνου. Καὶ γὰρ ὅπου εἰρήνη, ἐχεῖ 
χαὶ πάντα τὰ ἀγαθά ὅπου εἰρήνη, xai σωφροσύνη 
λάμπει, Ὅπου ὁὀμόνοια, ἐγχράτεια ατεφανοῦται. 
"Om δὲ πόλεμος, xal σωφροσύνη ἀποτέμνεται. 
Παῦλος ὁ νυμφαγωγὸς τῆς οἰκουμένης οὐχ αἰσχύνε- 
ταιλέγων' Τίμιος ὁ γάμος, καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντος. 
Καὶ γὰρ ὁ Δεσπότης αὐτοῦ el; γάμον παρεγένετο, τῇ 
ἑαντοῦ παρουσίᾳ τὸν γάμον τιμῶν, καὶ δῶρα προσ- 
fveyxev* τὸ γὰρ ὕδωρ εἰς οἶνον µετέδαλε. Δράμε 
σον δύνῃ' ὅταν ἀτονήσῃς, λάδε φάρµαχον τὴν συν- 
Μνσίαν, ἵνα μὴ πειράσῃ ὑμᾶς ὁ Σατανᾶς. "Exactog 
ουν ἐχέτω τὴν ἰδίαν γυναῖχα. Τρία γάρ ἔστι ταῦτα, 


6 


Nunquid enim meretricis corpus est? Ego mere- 
tricis corpus minime suscipio. Boc uxoris mea 
corpus est. Christum time, et dic : Corpus. boc 
Christi membruni est. Nam membra nostra Chri- 
sli membra sunt? Partem hanc etiam mulieres 
audiant, metuantque, et secum  reputent, quo. 
nam Chrístus corpus subvexerit; οἱ dicant: Mu- 
lier sui corporis potestatem non habet, sed vir. 
Cogita sapientiam. Pauli, et quidnam sit quod 
ait, Nam, quia plerique continentiam colere ne- 
queant, habent autem honestas el pudicas uxores, 
qua prater ipsorum voluntatem continentiz stu- 
deant, earumque philosophia maritis in adulte- 
rium prodeundi ansa efficitur, eam ob rem ait: 
Unusquisque uxore sua fruatur. Nec erubescit, 
sed ingreditur, et in lecto diu. noctuque considet, 
ac virum et uxorem tenens, ita. eos. copulal, alta 
voce clamans: Nolite fraudare invicem., nisi forte 
ez: cansensu ( lbid, 5). 4 venereo. congressu. ab- 
eines, nec cum marito: dormire vis? ille. vero, 
quia tui copiam negas, abit jam , et.scolus perpe- 
trat: illius scelus continentia tux asoribitur. 
Utrum tandem prastat.? eum somno tecum frui,. 
an cum meretrice? Ne te fruatur, non ipsi inter- 
dictum.est : ne vero illa, lex divina probibelt. Si 
tecum dormiat, nihil criminis est : si autem cum 
illa, membrorum tuorum jacturam. fecisti.. Sedet 
igitur, ut. à me dictum,;est,. Paulus in.viri e.uxo- 
ris cubili, et clamat : Nolite fraudare. invicem, nisi: 
forie ex consensu ad tempus. Viden* te-hac decausa: 
uxorem .accepisse, et eam item virum, ut pudici- 
tiam coleretis? &tudee. te a libidine. oontihere?. 
addue maritum, ut ipse quogne continentia sLu-- 
deat.: quo duplex. coroua sil, altera. castitatis , 
altera concordie ; non; autem castitalis- eb: belli: 
Nam etsi tua libidine te.contines, ille- taraen libie 
dinis :slu inflammatur. Paulus. auteni dicit : Ne 
forniceris : tumque ille statim.tumeltuatur, ac t&an- 
quam fluelibus agitatur. IVolite ergo. fraudare: im: 
vicem, nisi forte ex consensu. Etenim ubi est pax, 
illie omnia bona sunt. Ubi pax, ilic quoque pudi- 
citia relucet, Ubi concordia, illic continentia co- 
ronatur. Contra ubi belJum est, pudicitia: quoque ' 


259 


S. JOANNIS DAMASCENTI . 


abscinditur Paulus orbis terrarum velut pronubus A παρθενία, Ὑάμος, πορνεία., Παρθενία ἄνω, γάμος 


his verbis uti non erubescit, Honorabile connu- 
bium , et. torus immaculatus ( Hebr. xin , 4). Si- 
quidem ipsius Dominus nuptiis interfuit, uti ma- 


trimonium presentia GA sua ornaret: quin et 


dona obtulit, aqua in vinum permutata. Curre 
quantum poteris: cum autem vires te defecerint, 
medicamentum ex consuetudine accipe, ne tentel 
vos Satanas. Unusquisque igitur uxorem suam 
habeat. Tria enim bzc sunt, virginitas, matrimo- 
nium e£ fornicatio. Virginitas superiorem locum 


µέσος, πορνεία χάτω᾽ παρθενία στέφανον ἔχει, vá- 
poc ἔπαινον σύμμετρον, πορνεία Κόλασιν καὶ τιµω- 
ρίαν. Βλέπε οὖν εἰ ἑγχρατεύῃ, εἰ δύνασαι τοῦ σώμα - 
τος thv ἀσθένειαν Evérxav: μὴ θέλε ὑπὲρ τὸ µέτρον 
ἀναθῆναι, ἵνα μὴ παρὰ τὸ µέτρον καταθῇς. Ὥσπερ 
οὖν ὁ µέλλων χολυμθᾷν, τοσοῦτον εἰσέρχεται, ὅσον 
δύναται ἐξελθεῖν, χαὶ ὅταν εἰσέρχεται, ἐννοεῖ τὸ πό- 
σον δύναται ἐξελθεῖν - οὕτω καὶ σὺ τοσοῦτον σωφρύ- 
νησον, ὅτι δύνασαι ὑπομεῖναι, ἵνα μὴ παρὰ τὸ µέ- 
τρον σπουδάζων, ἐχπέσῃς ὅλως. 





tenet , nuptie medium, infimum fornicatio : virginitas coronam habet, nuptià mediocrem laudem; 
fornicatio penam et cruciatum. Proinde illud vide, an continentiam colere, an corpotis sustinere 
infirmitatem queas: uec induc in animum,ut supra ΠΟΔΙ  ascendas, ne preter modum 
descendas. Velut igitur umnator hucusque ingreditur, unde queat excedere: et cum in aquam 
ingreditur, quantum excedere possit, cogitat : sic tu quoque tantum continens esto, quantum ferre 
valeas, ne iumnioderatius enitendo, a pudicitia prorsus excidas. 

Ejusd. — Maximus laqueus mulieris pulebri- B µΠαγὶς μεγίστη, χάλλος γυναιχός * μᾶλλον δὲ οὐχὶ 


tudo : imo non pulchritudo ipsa, verum impudi- 
cus aspectus. Neque enim res duntaxat crimina- 
mur, sed nos potius, nostramque socordiam. Ne 
dicamus : Non sint mulieres : sed, non sint adul- 
teri. 

Anino libidiai dedito nihil fetidius. 

Cani *similis est voluptas, o homo. Si eam ex- 
pellas, fugit : si alas, remanet. 

Fuge obleciationemn propter afflictionem. Cave- 
sis ne diabolus membristuis ceu telis adversum 
te utatur. 

S. Clem. lib. vn Strom. — Malorum netropolis 
est voluptas. 

S. Nili. — Fornicationis tres summas differen- 
tias ab Apostolo definitas jam sspe attulitmnus, 
libidinem, avaritiam, idolorum cultum. 

Ejusd. — idem diabolus szevum et crudelem 
amorem suggerit. Idem etiam, postquam ad adul- 
terium perpetrandum quempiam iumpulerit, into- 
lerandum odium nonsunquam ciet : nou quod ad 
. pesnitentiam bonain, sed quod ad immanem cz- 
dem ducat. Unde nounulli post admissum adul- 
terium , illam quam vitiaverupnt , gladio pereme- 
runt. 

Ejusd, — Non omnihus d:imonibus eadem δίυ- 
dia, »ut eadem perniciosa munera a diabolo im- 
perantur. Alii enim aliud exsecrandum Deoque 
invisum ministerium mandatur. Quidam enim 
impias cogitationes in hominum cordibus inscul- 
punt. Nonnulli obscenas cupiditates animx sub- 
Jiciunt. Atque alii. quidem inanem gloriam, et in- 
videntiam, et iracundiam, csteraque id genus 
excitare consueverunt : alii hazreticis nova exco- 
gitandi materiam subministraut : alii gulze, temu- 
lenti: et libidini vacant. Rursumque alii per 
insomnia imposturam faciunt, et homines ludifi- 
cantur : alii corporibus hominum voluptates in- 


xá)io;, ἀλλ᾽ ἡ ἁχόλαστος by. ΜΗ γὰρ δὴ πράγματα 
διαθάλλοµεν µόνον, ἀλλ ἡμᾶς χαὶ τὴν ἡμετέραν 
ῥᾳθυμίαν. Μηδὲ λέγωμεν, Mh ἔστωσαν γυναῖχες, ἀλλὰ 
λέγωμεν, Μἡ ἔστωσαν μοιχοί (1). 


Οὐδὲν δυσωδέστερον ἐμπαθοῦς φυχῆς. 

Κυνὶ ἔοικεν ἡ ἡδονὴ, ἄνθρωπε. Ἐὰν διώξῃς, φεύ- 
γει’ ἐὰν θρέψης, παραμένει (2). 

Φεῦγε τὴν τέρψιν (5) διὰ τὴν θλῖψιν, μὴ τοῖς co; 
µέλεσι χατὰ σοῦ ὡς βέλεσι χρήσηται ὁ διάδολος. 


Μητρόπολις τῶν χαχῶν ἡ ἡδονή. 


Πορνείας ἤδη πολλάχις τρεῖς τὰς ἀνωτάτω διαφο- 
pàs παρεστήῄσαμεν χατὰ τὸν ᾿Απόστολον, φιληδονίαν, 
φιλαργυρίαν, εἰδωλολατρίαν. 

"U αὐτὸς διάδολος xat ἄγριον ἔρωτα ὑποδάλλει. Ὅ 
αὐτὸς χαὶ μετὰ τὸ ποιῆσαι τὴν µοιχείαν, ἔσθ ὅτε 
μίσος ἀφόρητον ἐμποιεῖ , οὐ πρὸς µετάνοιαν ἀγαθὴν, 
ἀλλὰ πρὸς µιαιφονίαν χειραγωγῶν. "Oüev τινὲς μετὰ 
τὸ μοιχεῦσαι, ξίφει ἐχειρώσαντο πολλάχις τὴν µοι- 
χευθεῖσαν. 


Οὐ πάντες οἱ δαίμονες τὰ αὐτὰ ἐπιτηδεύματα, 1 
τὰς τοιαύτας πονηρὰς λειτουργίας ἐπιτάσσονται «xpi 
τοῦ διαδόλου. "Άλλος γὰρ ἄλλην βδελυρὰν xa Oco- 
στυνῆ διαχονίαν πεπίατευται. Καὶ οὗτοι μὲν βλασφη- 


D μίας λογισμοὺς ταῖς τῶν ἀνθρώπων χαρδίαις ἐγγλύ- 


qoucty * ἐχεῖνοι δὲ αἰσχρὰς ἐπιθυμίας ὑποτίθενται τῇ 
Quy * xaX ἄλλοι μὲν εἰς χενοδοξίαν, χαὶ φθόνον, xat 
θυμὸν, καὶ τὰ ἑξής διεχείρειν εἰώθασιν  ἄλλοι δὲ 
τοῖς αἱρετιχοῖς τὰς Όλας τῶν νοημάτων χορηγοῦσιν" 
ἄλλοι δὲ περὶ Υαστροµανίαν, xai µέθην, xal πορ- 
νείαν σχολάζουσι, Καὶ ἕτεροι δαίµονες διὰ τῶν kv- 
υπνίων ἐξαπατῶσι xal χλευάζουαιν  ἕτεροι δὲ τὰς 
ἡδονὰς τῶν ἀνθρώπων ἑμθάλλουσι τοῖς σώμασι, xal 


ΝΟΤΑ’. 


(4) Rupert. τοῦ αὑτοῦ, ὅτι χρὴ Υενναίως φἑρειν 
την πενίαν. Non exstat, nisi forte alio titulo. 


(2) Πυρ. ἐχ τοῦ Περὶ µετανοίας. 
(5) Rup. θρύψιν, iia 





&i 


SACRA PARALLELA. 


πάντα τὰ µέλη τῇ ἀθεσμίᾳ χαχλάζειν καὶ χυματοῦ- A jiciunt, efficiuntque ut membra nefsria libidine 


σθαι ποιοῦσιν, καὶ ὀμίχλης, καὶ ζόφου πληροῦσι τὰς 
αἰσθήσεις. Καὶ οὗτοι μὲν τοῖς ἁπαοιδοῖς xai qgappa- 
xolc, xai τοῖς ἐπικαλοῦσι συµπράττουσι xal συνεπ- 
ισχύουσιν' ἐχεῖνοι δὲ τοῖς µάντεσι μᾶλλον συνῄδονται, 
xdi αυντρέχουσι, xal διατρίδουσι. ᾿Απλῶς εἰπεῖν, 
ἕκαστον τάγµα δαιμόνων ἰδίαν τινὰ χεχλήρωται δια- 
χονίαν xaX πραγµατείαν ψΨυχοδλαθή. 


Χορηγία πονηρὰ τοῖς πάθεσι γίνεται, ἡ τῶν θη- 
λειὼν ἰδία καὶ συχνὴ συντυχία. 

Εὐχόλως τῇ πορνείᾳ ὑποδρύχιος vlvstat, ὁ μὴ 
περιφεύγων τὰ εὔοπλα πρόσωπα, ἀλλ ἠδέως χαθορῶν 
αὐτά. 


TITA. IB'. — Περὶ πείρας καὶ ἀπειρίας. 


« Ἐνέδυσε Σαοὺλ τὸν Δαθὶδ μανδύαν, xol περικε- 
φαλαίαν χαλχῆν περὶ τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ’ χαὶ ἔζωσε 
Δαδιδ τὴν ῥομφαίαν αὑτοῦ ἑπάνω τοῦ μανδύου αὖ- 
τοῦ, χαὶ ἑχοπίασε περιπατήσας ἅπαξ xai δὶς, ὅτι 
ἄπειρος ἦν. Καὶ εἶπε Δαθὶδ πρὸς Σαούλ * Οὐ μὴ bv- 
νησωμαι Ev τούτοις, ὅτι οὗ πεπείραµαι. » 


« Ἐν πολλῷ χρόνῳ σοφία” ἐν δὲ μαχρῷ Bl ἐπι- 
στήµη. » 

« Οὐχ οἱ πολλοὶ χρόνοι εἰσὶ σοφοὶ, οὐδὲ οἱ γέροντες 
ἴσασι χρίσιν. » 

« El πολυπειρίαν ποθεῖ τις, οἶδε τὰ ἀρχαῖα xal 
τὰ μέλλοντα εἰχάζειν. » 


v Στέφανος Ὑερόντων πολυπειρία. » 
€ Ἐν μεγάλῳ xa ἓν μικρῷ μὴ ἀγνόει. » 


O πολύπειρος ἐχδιηγήσεται σύνεσιν * ὃς δὲ οὐχ 
ἐπειράσθη, ὀλίγα οἴδεν. » 


« Άνθρωπος πολύπειρο αἰσχυνθήσεται ἀπὸ 
προσώπου. » η 

€ "Avho ξενιτεύσας ἔγνω πολλά; ὁ πεπλανηµένος 
πληθύνει πανουργίαν. Πολλὰ ἑώραχα iv τῇ àmo- 
πλανῄῆσει µου, xal πλείονα τῶν λόγων µου, σύνεσίς 
μου. » 

« 'U τέχνην ἑἐχδιδαχθεὶς, xal παγίαν αὐτὴν διὰ 
τῆς γρονία- πείρας xai μελέτης ἔχων, xa τὴν ἕξιν 
ἐνιδρυμένην, δύναται λοιπὺν κατὰ τοὺς ἑναποχει- 
µένους αὐτῷ τῆς ἐπιστήμης λόγους καθ) ἑαυτὸν 
ἑνερχεῖν. » 

« Αἴσθησις παντὺς λόγου ἑνεργεστέρα πρὸς πεζ- 
pav. » 

« *O µήτις πέπονθεν, οὐδ' ἂν ἑτέρῳ πιατεύσειε. 
Ὅ δὲ παθὼν, εἰς συγχατάθεσιν ἑτοιμότερος. » 


« Πεῖρα µήτηρ συνέσεως. » 


« Ἑχάστῳ 1j πεῖρα διδάσχαλος ἀσφαλείας γΥἱ- 


νεται. ) 

« Καθάπερ τοῖς ἀπείροις τοῦ λυρίζειν λύρας οὐχ 
ὁπτέον, οὐδὲ μὴν τοῖς τοῦ αὐλεῖν αὐλῶν, οὕτως οὐδὰ 
πραγμάτων ἁπτέον τοῖς μὴ τὴν γνῶσιν εἱληφόσιν, 


seestuent οἱ perturbentur, ac sensus nebulis et ca- 
ligine implent. Itemque hi quidem incantatoribus 
et veneficis, οἱ iis qui se invocant, navant ope- 
ram οἱ opitulantur; illi vero vatibus magis dele- 
ctati, ad eos accurrunt, ac una conversantur. 
Denique, ut summa dicam, unaquzque dzruonum 
classis peculiaria ministeria quaedam, et exitiosa 
anima negotia nacta cst. 

Affectibus subministratio mala est, feminarum 
conspectus, et [frequens congressus. 

649 Facile ille fornicationis aquis demergatur, 
qui formas egregias minime fugiat, sed lubenter in- 
tueatur. 


TIT. ΧΙΙ. — De experientia et imperitia. 


] Reg. xvn, 58, 59. — « Induit Saul David man- 
dyam, ei galeam zream super caput : et cinxit Da- 
vid gladio desuper mandyam suam. Et laboravit 
ambulans semel atque iterum, eo quod consuetu- 
dinem non haberet. Dixitque David ad Saul : Non 
potero cum his incedere , quoniam usum non 
labeo. ? ' | 

Job xii, 41. — «In multo tempore sapientia est: 
et in longa vita scientia. ».— 

Job xxxi, 9. — « Νου longazvi sapientes sunt, 
nec senes sciurit judicium. » 

Sap. viii, 8. — « Si multarum rerum experien- 
tiam desiderat quis, scit antiqua et futura asti- 
mare. » 


C Eccli. xxv, 8. — « Corona senum multa pe- 


ritia. » 

Eccli. v, 18. — « In magno et parvo noli esse 
ignarus. » 

Eccli. xxxw, 9. — « Qui multa didicit, enarra- 
bit intellectum ; qui vero non est expertus, pauca 
recognoscit. » | 

Eccli. xxi, 25. — « Vir peritus non confundetur 
a facie. » 

Eccli. xxx, 9, 10. — « Vir qui peregrinatus est, 
multa cognovit : qui oberravit, multiplicat astu- 
tiam. Multa vidi in oberratione mea, et intelligen- 
tia mea plusquain sermones meos. » 

S. Basil. de Spiritu sancto, cap. 8. — Qui artem 


p didicit, eamquelongo usu et. studio firmam , ipsius- 


que habitum defiIxum habet, potest jam ex ratio- 
nibus artis in animo suo jam insitis per se operari. 


Sensus quovis sermone efficacior est ad colligen- 
dum experimentum. 

Quod quispiam minime passus est, id de altero 
non facile crediderit. Qui autem illud in se sensit, 
is ad assentiendum est paratior. 

S. Chrysost. — Experientia prudentiz mater est. 

Experientia cuilibet certitudinis mater est. 


S. Clem. lib. v Strom. — Quemadmodum qui 
cithara canere non didicerunt, citlhiaram tractare 
non debent ; nec qui tibiis ludere nesciunt, tibiss 





367 


S. ΣΟΑΝΝΙ5 DAMASCENI 


ent 


capessere : it nee eos negotia suscipere, quí Α xui εἰδόσιν ὅπως αὐτοῖς 'παρ᾽ ὅλον τὸν βῖον χρ.- 


scientizm  mintme consecuti sent, mec nmorunt 
quemadmedum iis toto vite spatio utendum sit. 

Ejusd. — Omnis viri eruditi et periti actio, 
prosperitas est ; contra omnis imperi, miseria. 

Josephi. — Quotidianum studium paulatiee expe- 
rientiam alit. 

TIT. XIIl. — De mansuetudine et pietate. 

Psal. xxiv, 9. — « Deducet mansuetos in judi- 
eio, docebit mites vias suas. » 

Psal. xxvi, 14. — « Mansueti autem. horedita- 
bunt terram, et delectabuntur in multitudine 
pacis. » 

Psal. .xxv, 5. — « Cum exsurgeret in judicium 
Deus, utsalvos faceret omnes mansuetos terrae. » 

Psal. c, 6. — « Oculi mei ad fideles Lerre, ut 
sedeant mecum. » 

Psal. cx,vi, 6. — « Suscipiens mansuetos | Do- 
minus. » 

Psal. cxuix, 41. — « Exaltabit mansuetos in sa- 
lutem. » 

Prov. xiv, 90. — « Vir mansueti animi, medicus 
cordis. » 

650 Psal. xvi, 19. — « Melior est vir man- 
suetus eum humilitate, quai qui dividit spolia, cum 
arrogantia. ; 

Psal. xxvii, 14. — « Beatus vir qui omnia pavet 
propter reverentiam : qui autem durus est corde, 
incidet in mala. » 

Eccli. wi, 17. — « Fili, jn. mansuetudine opera 
tua perfice ; et ab homine accepto diligeris. » 

Eccli. x, 54. — « Fili, in mansuetudine glorifíca 
animam tuam. » 

Eccli. x, 48. — « Radices gentium evertit Domi- 
nus, et plantavit mites pro eis. 1 

Matth. v, 4. — « Beati mites, quoniamipsi pos- 
sidebunt terram. » 

Tit. 11, 15, 16. — « Nemote contemnat, Admone 
illos principibus et potestatibus subditos esse, dicio 
obedire, ad ouine opus bonum paratos esse, nemi- 
nem blasphemare, non litigiosos esse, sed. mo- 


destos, omnem ostendentes mausuetudineim ad 


omnes homines. » 


S. Ignat. Epist. utraque ad Trallens. — Mansue-- 


tudine opus habeo,. per quau princeps hujns szculi 
diabolus evertitur. 
Evagrii.— Juvenis mansuetus multa suffert. 
Canities senum mansuetudo : vita autem eorum 
cogitatio vera. 
Nulla virtus ita sapientiam parere consuevit, ut 
lenitas. 
TIT. XIV. — De iis qui advrermus. Deum. inscientes 
peccant et blaspliemant. 
Prov. xix, 9. — « Stultitia hominis lebefactat 
vins ejus: Deuni autem accusat cor illius. » 
S. Greg. Naz. Tetr. 52. 
wid cwlpam: in hostem semper ipsi vertimus, 
ui frena nulli. mittimus libidini. 
Te criminare prorsus, aut certe magis. 
Nam noster iqnis, flamma vero Spiritus. 


στόον., » 


e Πᾶσα fj τοῦ ἐπιστήμονος xal ἑμπείρου αρᾶδις, 
εὐπραγία, ἡ δὲ τοῦ ἀνεπιστήῤουσς, χαχοπραγία. ν 

ε Ἡ xa ἡμέραν τριθὴ χατὰ μικρὸν ἔθρεφεν ἓμ- 
πειρίαν. 

TITA. ΙΓ’. — Περὶ πραότητος καὶ εὐσεθείας. 

«€ Ὁδηγχήσει πραεῖς ἐν χρίσει" διδάδει πραεῖς 
ὁδοὺς αὐτοῦ. ) 

«Οἱ δὲ πραεῖς κληρονομήσουσι τὴν γῆν, xal χἌτα- 
τρυφῄσουσιν ἐπὶ πλήθει εἰρήνης. » 


€ Ἐν τῷ ἀναστῆναι εἰς χρίσιν τὸν θεὸν, τοῦ σῶσαι 
πάντας τοὺς πραεῖς τῆς γῆς. » 

« Οἱ ὀφθαλμοί µου ἐπὶ τοὺς πιατοὺς τῆς γῆς, τοῦ 
συγχαθῆσθαι αὐτοὺς μετ᾽ ἐμοῦ. » 

€ ᾿Αναλαμθάνων πραεῖς ὁ Κύριος. » 


€ Ὑφώσει πραεῖς &v σωτηρία. » 
« Πραῦθυμος ἀνὴρ, καρδίας ἰατρός.» 


« Κρείσσων πραῦθυμος μετὰ ταπεινώσεως, ὃ ἕς 
διαιρεῖ τὰ σχῦλα μετὰ Ὀδρεως. » 


« Μακάριος &vhp, ὃς καταπτήσσει πάντα δι 
εὐλάθειαν. Ὁ δὲ σχληρὸς τὴν καρδίαν ἐμπασεῖται 
χαχοῖς. s 

€ Τέχνον, àv. πραότητι τὰ ἔργα σου διεξάγαγε, 
καὶ ὑπὸ ἀνθρώπου δεχτοῦ ἀγαπηθήσῃ. » 

« Τέχνον, ἂν πραάτηχι- δόξασον τῆς φυχἠν σου. » 


€ Ῥίΐξας ἐθνῶν χαθεῖλεν. ὁ Κώριος, xai ἐφύτευσε 
πραεῖς àvt' αὐτῶν. » | 

εΜακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι 
τὴν γῆν. ». 

« Μηδείς σου περιφρονείτω * ὑπομίμνησχε αὐτεὺς 
&pxal; xa ἐξουαίαις ὑπατάσαεσθαι, πειθαρχεῖν, πρὸς 
πᾶν ἔργον ἀγαθὸν, ἑτοίμους εἶναι µηδένα βλασφη- 
μεῖν, ἁμάχους εἶναι,  ἐπιειχεῖς, πᾶσαν ἐπιδειχνυμέ- 
νους πραότητα πρὸς πάντας ἀνθρώπους. » 


Χρῄκω πρχότητος, ἐν ᾧ καταλύεται à ἄρχων τοῦ 


D αἰῶνος τούτου διάθολος.. 


Νέος πραῦς πολλὰ ὑποφέρει. 

Πολιὰ- Ἱερόντων. πραότης᾽ ζω]. δὲ, γνῶσις αὐτῶν 
ἀληθής. 

θὐδεμία. τῶν ἁρατῶν, οὕτως. πέφυνε οέχτειν’ co- 
φίαν, ὡς πραότης. — 


TITA. 1AÀ'. — Περὶ πταιόγτων καὶ β.Ἰασφημούν- 
ζω» ἐξ áyro(ac εἰς τὸν θεόν. 


€ "Αφϕροσύνη ἀνδρὸς λυμαίνεται τὰς ὁδοὺς αὐκοῦ 
«i9 θεὺν δὲ αἰτιᾶται dj χαρδία αὐτοῦ. » " 


IX πάντα τὸν δύστηγον αἰτιώμεθα, 

Ἐγθρὸν διδόντες τῷ βιοῦν ἐξουσίαν; 
Μέμφου σεαυτὸν, ἢ τὸ πᾶν. f) τὸ π.Λλέσνι 
Τὸ πυρ zap' ἡμῶν, ἡ δὲ gAÓC τοῦ Πγεύμαιοες. 





$55 


SACRA PARALLELA. | EE 


206 


"Okwe, εἰ χρὴ μετὰ ἀχριδείας. coli Υινοµένοις À — S. Chrysost. — Omnihbo, *| ad'ea quie geruntur 


προσέχειν, οὐδεὶς ἁπατᾷ ἡμᾶς. Ὁ &ud6ohoo μὲν 
ὠθεῖ, ἀλλὰ πόλλὰ μὲν xdi αὐτὸς ἐργάξειαι xaxà, 
Στολλά δὲ xal ἡμεῖς ἑαυτοῖς διὰ τῆς ῥἀθυμίας: 


ΤΙΤΛ. ΙΕ’. — Περ) προχετοῦς, xal ἀναιδοὺς, xal 
ὀργίλου, xal δυμώδους, xul ὀξυχόλου. 
€ "Άφρονα ἀναιρεῖ ὀργή. » | 
« Βυμῷ κατέστρεφαν ἀδυνάτους ol ἁμαρτωλοί. » 


ε Mévav xal δυνάότην ἀπολλύέι ὀργή. » 


« ΑἈσεθὴς οὖχ ἠσχύνθη πρόσωπον ἑντίμου, οὐδὲ 
οἵδεν τιμὴν θέσθαὶ τούτοις. » | 


« Παῦσαι ἀπὸ ὁργῆς, καὶ ἑγχατάλευπε θυµόν. » 
ε θυμὸς αὗτοῖς χατὰ τὴν ὁμοίωσιν τοῦ ὄφεως. » 


« Ανὴρ θνµώδης οὐκ εὐσχήμων. » 

« Ὀργὴ ἀπόλλυσι xa φρονίµους. ᾽Ανὴρ θυµώδης 
παρασχευάζει µάχας. » 

« Ὀξύθυμος πράσσει μετ ἀθουλίας. » 

« Βαρὺ λίθος, καὶ δυσθάσταχκτον ἄμμος ΄ Ópyh 
δὲ ἄφρονος βαρυτέρα ἀμφυοτέρων. » 

'« Mi ἴσθι ἑταῖρος ἀνδρὶ θυµώδει, φίλῳ δὲ ὀργΏῳ 
ph συναυλίζον * µήποτε µάθῃς τῶν ὁδῶν αὐτοῦ, καὶ 
λάδῃς βρόχον τῇ σῇ oxi. » 


« Ανὴρ θυµώδης ὀρύσσει νεῖχος' ἀνὴρ δὲ ὀργίλος 
ἑξόρυξεν ἁμαρτίας. » | 

« 00 λαλῄήσεις λόγον ἐν ὁργῦ ix τοῦ στόµατός 
σου. ) 

« Χείλη ἄφρονος ἄγουσιν αὐτὸν sl; xaxá^ τὸ δὲ 
esópa αὐτοῦ τὸ θρασὺ, θάνατον ἐπιχαλεῖται. » 

« Ἑτόμα ἄφρονος συντρἰθε. αὐτὸν, τὰ δὲ χείλη 
αὐτοῦ παγὶς τῇ ΨΦυχΏ αὐτοῦ. » 

« Αναιδὴς ἀνὴρ ἀναιδῶς ὑφίσταται προσώπῳ. » 


« "Ανεμος βοῤῥᾶς ἐξεγείρει νέφη ' πρόσωπον δὲ 
ἀναιδὲς γλῶσσαν ἐρεθίζει. Ὁ σχληρὺς τὴν καρδίαν 
ἐμπεσεῖται καχοῖς. ) 

ε Mh σπεύσῃς ἓν πνεύματί δὺυ θυμοῦσθαι, ὅτι 
θυμὸς ἐν χόλπω ἀφρόνων ἀναπαύεται. » 


ε Ὄψις πόρνης ἐγένετό σοι’ ἀπηναισχύντησας πρὸς 
πάντας. ) 
« Ἑνχὴ τολμηρὰ ἑξαρθήσεται. » 


εΟὐ δυνήσεται θυμὸς ἅδιχος διχαιωθῆναι,. Ἡ γὰρ 
foh τοῦ θυμοῦ αὐτοῦ ατῶσις αὐτῷ. » 


« ᾽Απόστησον θυμὸν ἀπὸ xapblac σου. » 
« Ζἢλος xai θυμὸς ἑλαττοῦσιν ἡμέρας. » 


ο « Κύριε παντοχράτορ, ὁ θεὺς τῆς σωτηρίας uoo, 
Ψυγὴ ἀνδρὸς ἀναιδοῦς μὴ παραδῷς µε. » 


PATROL, GR. XCVI. 


D ad irascendum : 


aninum adjicimus, nemo hóbis iinposturam facit. 
Etenim diabolus quidem hos impellit : verum, ut 
ipse plurimis no$ malís affeit, sic nos quoqua 
ob socordiam nostram plurima nobis mala accer- 
simus. a 


TIT. XV. — De temerario, et impudenti, atque ἱγὰ- 
t. cundo. 


Job y, 2, — « Stultum interficit iracundià. i 


: Job xxiv, 22. — € Per iracundiam irmbetilleg 


eversi sunt a peccatoribüs. » 

Job ΙΧ, 22. — « Magnum οἱ potentem perdidit 
ira. » 

Job xxxiv, 16. — « Impius noh reveretur faciem 
honorabilis viri : nec scit istis honorem adhi- 
bere. » 

Psal. xxxvi, 8. — « Desine ab ira, et derelinque 
furorem. » 

Psal. vi, 2. — « Furor illis secundum similitu- 


 dinetn serpentis. » 


Prov. x1, 295, — « Vir iracundus indecorus est. » 

Prov. xv, 18. — « lra. perdit etiam prudentes. 
Vir iracundus praeparat rixas. ».— 

Prov. xiv, 47. — « Iracundus agit sine consilio. » 

Prov. xxvi, $. — « Grave esl. saxum, onerosa 
arena : sed ira stulii utraque gravior. » 

Prov. xxu, 24. — « Noli esse amicus homini 
iracundo, neque ambules cum homine furioso : 
ne forte discas semitas ejus, οἱ suma$ laqueum 
anim: tu. » 

651 Prov. xxi£, 22. — « Vir furiosus fodit rixas : 
et vir iracundus effodit peccata. » . 

« Non loqueris verbum in ira ex ore tuo, » 


Prov. xviii, 0. — « Labia stulii ducunt eum 1n 
mala : os autetn ejus audax mortem advocat. » 

« Os stulti contritio ejus, et labia ipsius decipula 
animz ejus. » 

Prov. xxx, 39. — « Impudens vir impudenter 
sustinet facie. » 

Prov. xxv, 25; xxvi, 44. — « Ventus aquilo 
excitat nubes : facies autem impudens linguam 
exstimulat. Qui duro corde est, incidet in mala. » 

Eccli. v, 9. — « Ne sis velox in spiritu tuo 
quia furor in sinu stulti re- 
quiescit. » 

Jerem. ni, 9. — « Frons mulieris meretricis fuit 
tibi : erga omnes sine verecundia fuisti. » 

Eccli. xix, 4. — « Anima impudens de medio 
tolletur. » 

Eccli. 1, 22. — « Non poterit furor iniquus 
justificari. Etenim momentum ire ipsius ruina 
ipsi est. » 

Eccli. xi, 9. — « Aufer iram a corde tuo. » 

Eccli, axx, 96. — « Zelus et furor minuent 
dies. » 

Eccli. xxm, 4. — « Domine omnipoténs, Deus 
salutis mes, anime viri irreverentis me tfà- 
das me. » | 

j 





267 


Mah. v, 93. — « Omnis qui irascitur fratri suo A 


sine causa, reus erit judicio. » 

Ephes. 1v, 36, 97. — « irascimini, οἱ nolite pec- 
€are : sol non occidat super iracundiam vestram. 
Nolite locum dare diabolo. Omnis amaritudo, et 
ira, et blaspüemia tollatur a vobis, eum universa 
snalitia. » 

Jac. 1, 90. — « Ira viri justitiam Dei non ope- 
ratur. ». 

S. Basil. hom. 4 De jejunio. — V« iis qui temu- 
lenti suut, et non a vino. lracundia anims temu- 
lentia est, de statu suo eam exturbans, non secus 
ac vinum. Ipsa quoque moestitia ebrietas est. sub- 
mergens mentem. 

lbid. — lrascentem aliquem animo tibi propone, 


S. JOANNIS DAMASCENI 


263 
« Ώᾶς ὀργιζόμενος τῷ ἁδελφῷ αὐτοῦ clxf,, ἔνογος 
ἔσται τῇ χρίσει. » 
€ Ὀργίζεσθε, xol μὴ ἁμαρτάνετε * ὁ Ίλιος uy 
ἐπιδυέτω ἐπὶ τῷ παροργισμῷ ὑμῶν, μηδὲ δίδοτε τό- 
πον τῷ διαθόλφῳ. Πᾶσα πιχρία, καὶ ὀργὴ, καὶ βλασ- 
enpla ἀρθήτω ἀφ ὑμῶν, σὺν πάσῃ χαχίᾳ. » 


ε Ὀργὴ ἀνδρὸς διχαιοσύνην Θεοῦ οὐκ ἐργά- 
ζεται, » 

Οὐαὶ οἱ µεθύοντες, οὐκ ἀπὸ οἴνου. θυμὸς μέθη 
ἑστὶ φυχῆς, ἔχφρονα αὐτὴν ποιῶν ὡς ὁ olvoz. Λύκη 
μέθη ἐστὶ xal αὐτὴ, χαταθαπτίζουσα διάνοιαν. 


Ἐννόησόν uot τὸν ὀργιζόμενον, ὅπως pasos: τῷ 


auemadmodum ex hoc affectu temulentiam con- p πάθει, Οὐχ ἔστιν αὐτὸς ἑαυτοῦ κύριος. ᾽Αγνοεῖ Éav- 


εἐγδίιαί. Sui compos non est. Seipsum ignorat, atque 
item eos qui juxta se adsunt. Haud secus atque 
.An.mocturno quodam conflictu omnes tangit : in 
-emaes offendit : quidvis sine exceptione prolo- 
quitur : vix potest teneri, conviciatur, ferit, 
minatur, jurat, rumpitur. Ebrietatem hanc fuge. 

c Ejusd. hom. adv. írasc. — Posteaquam iracun- 
die aNectus depulsa ratione principatum animse 
.semel invaserit, hominem prorsus efferat : quin 
nec illum esse hominem sinit, qui jam rationis 
presidio careat. Nam quod venenatis animantibus 
venenum est, boc ira.percitis est excandescentia. 
"Rabie laboránt ut canes, subsultant ut scorpii, 
mordent üt serpentes. Ipsa quoque Scriptura eos 
. qui boc vitio constricli tenentur, ferarum nomini- 
bus appellare consuevit. 

Ibid. — Propter iram lingua sine freno est, os 
sine janua, manus petulantes. Tline contumelis, 
.probra, vituperationes, plage, aliaque tam mula, 
ut ne recenseri quidem, possint. Propter iram ensis 
exacuitur, atque umana manus homini mortem 
afferre non dubitat. Propter eam fratres sese 
mutuo non norunt, parentes et liberi nature non 
reminiscuntur : ac primum quidem seipsos igno- 
rant, 8542. «qui ira sstuant : deinde onmes per- 
zque necessarios et familiares. Et quemadmodum 
torrentes ad concava loca fluentes, quidquid obvium 
habuerint, secum rapiunt : sic irascentium impe- 
tus vehementes et indomiti per omnia sine discri- 


τόν ' ἀγνοεῖ τοὺς Ππαρόντας. "Domeop iv νυχτοµαχίᾳ 
πάντων ἅπτεται, πᾶσι προσπταίει, ἁταμίευτα φθέγ- 


“γεται, δυσκἀάθεχτός korr, λοιδορεῖται, τύστει, διό- 


µνυται, Bod, διαῤῥήγνυται. Φεῦγε ταύτην tiv 
μέθην. 


Ἐπειδὰν ἅπαξ παρωσάµενον τοὺς λογισμοὺς τὸ 
πάθος τῆς ὀργῆς, τὴν δυναστείαν τῆς ἀνχῆς παρα- 
λά6ῃ, ἀποθηριοῖ παντελῶς τὸν ἄνθρωπον, καὶ οὐδὲ 
ἄνθρωπον εἶναι συγχωρεῖ, οὐχέτι ἔχοντα τὴν kx λόγου 
βοῄθειαν. Ὅπερ γὰρ τοῖς Ιοδόλοις ἐστὶν le, τοῦτο 
τοῖς παροξυνθεῖσι θυμὸς γίνεται. Λυσσῶσιν ὥσπερ 
οἱ χύνες' ἄττουσιν ὥσπερ ol σχορπίοι. δάχνουσιν 
ὥσπερ οἱ ὕὄφεις. Οἶδεν xa ἡ Γραφὴ τοὺς ὑπὸ τοῦ 


C πάθους χεχρατηµένους ταῖς τῶν θηρίων προσηγο- 


ρίαις ἀποχαλεῖν. 

Διὰ θυμὸν ἀχάλινοι γλῶσσαι, χαὶ ἀπύλωτα στό- 
paa, χεῖρες ἀχρατεῖς, ὕθρεις, ὀνείδη, χατηγορίαι, 
fn Yat, τὰ ἄλλα ὅσα οὐδὲ ἀριθμῆσαι ἔστιν. Ac θυμὸν 
καὶ ξίφος ἀχονᾶται. Διὰ τοῦτον ἀδελφοὶ μὲν ἀλλήλους 
Ἠγνόησαν, γονεῖς δὲ χαὶ τέχνα τῆς φύσεως ἐπελά- 
θοντο” ἀγνοοῦσι μὲν ἑαυτοὺς πρῶτον οἱ ὀργιζόμενοι, 
ἔπειτα xal πάντας ὁμοίως τοὺς ἐπιτηδείους. Ὥσπερ 
δὲ αἱ χαράδραι πρὸς τὰ κοῖλα ῥεῦσαι τὸ προστυχὸν 
παρασύρουσιν, οὕτως αἱ τῶν ὁργιζομένων ὁρμαὶ 
βίαιοι χαὶ ἀχάθεχτοι διὰ πάντων ὁμοίως χωροῦσιν. 
Οὐ πολιὰ τοῖς θυμουμένοις αἰδέσιμος , οὐχ ἀρε-ὴ 
βίου, αὖκ οἰχειότης γένους, οὐ προλαδοῦσαι χάριτες, 
oux ἄλλο τι τῶν τοιούτων τίµιον παρ) αὐτοῖς ἐστί. 


mine grassantur. Neque enim eos qui ira perciti D Μανία τίς ἐστιν ὁλιγοχρόνιος ὁ θυµός. 
sunt, inovet cauities, non vita probitss, won generis propinquitas, non precedentia beneficia, non 
quidquam ejusmodi ipsis honori est. Iracundia brevis quidam furor est. 


Ibid. — 1n malis certaminibus miserior ille est 
qui vicit, quoniam ita diseedit, ut majorem secum 
peccati partem ferat. Ne igitur male collecte 
cumulator sis : necinalum debitum cumulatius per- 
selvas. Contumeliis te quisquam [acessivit ? ira 
excanduit? malum silentio compesce. Tu vero cum 
illius impetum ceu flaxum quemdam in pectus 
tium admittis, ventos imitaris, qui id quod con- 
jicitur, per adversos flatus sibi mutuo tribuunt. 
Ne hostem tibi magistrum adhibeas, nec quod ode- 
Tis imiteris, nec te velut iracundi hominis spe- 


"Ev ἀμίλλαις πονηραῖς ἀθλιώτερος ὁ νιχήσας, διότι 
ἀπέρχεται τὸ πλέον ἔχων τῆς ἁμαρτίας. Mh «olvuv 
γένῃ χαχοῦ πληρωτὴς ἐράνου, μηδὲ πονηροῦ δανείου 
πονηρόταρος ἑχτιστῆς. "Y6puoes; ὠργίαθη; στῆσον 
τῇ σιωπῇ τὸχαχόν. Σὺ δὲ ὥσπερ ῥεῦμα τὴν bxslvou 
ὁρμὴν εἰς τὴν ἰδίαν καρδίαν ὑποδεξάμενος, τοὺς 
ἀνέμους μιμῇ δ.ἁ τῆς ἀντιπνοίχς ἀμτιδιδόντας τὸ 
ἐνεχθέν. Mh διδασκάλῳ χρήση τῷ ἐχθρῷ, μηδὲ ὃ 
μισεῖς, τοῦτο ζηλώσῃς, μηδὲ γένῃ ὥσπερ χάτοπτρον 
τοῦ ὀργίλου, τὴν ἐχείνου μορφὴν ἓν σεαντῷ δειχνύς. 
ἘἜρυθρὺὸς ἐχεῖνος, σὺ δὲ οὖχ ἐφοινίχθης ; ὀφθαλμοὶ 





09 


SACRA PARALLELA, 


210 


ὕφαιμοι * οἱ δὲ aot γαληνὸν βλέπουσε; φωνὴ τραχεία΄ A culum prabeas, illius in Leipso formam ostendens. 


ἡ δὲ ch ἠπία; οὐδὲ iv ταῖς ἐρημίαις Ἰχὼ οὕτως 
ἀνεχλάσθη ἀχεραία πρὺς τὸν φθεγξάµενον, ὡς ἐπὶ τῶν 
λοιδόρων αἱ Όδρεις ἑναπαναστρέφουσιν. λάἆλλον δὲ 
ὁ μὲν Άχος 6 αὐτὸς ἀπεδόθη, ἡ δὲ λοιδορία μετὰ 
προσθήχης ἐπάνεισιν. 

maledictà revertuntur. lmo extremus ille sonus 
redit. 

TL ὀργῆς ἀφρονέστερον; ἐὰν µείνῃς ἀνόργητος, 
ἴσχυνας τὸν ὑδρίσανται ἔργῳ τὴν σωφροσύνην ἐπι- 
δειξάµενος. Ἐῤῥαπίσθης, xai yàp καὶ ὁ Κύριος, 
Ἐνεπτύσθης; ἀλλά καὶ ὁ Δεσπότης ἡμῶν. OO γὰρ 
ἀπέστρεψε «b πρόσωπὸν dd αἰσχύνης ἑμπτυσμά- 
των. Ἐσυχοφαντίσθης; xai γὰρ xoi ὁ Κριτής. 
Περιέῤόηξέ σου τὸν χιτωνίσχον; ἀπέδυσάν σου καὶ 
τὸν Κύριον, καὶ διεµερίσαντο τὰ ἱμάτια αὐτοῦ. — 


'Exsl τὸν θυμὸν µείάθες, ἐπὶ τὸν ἀνθρωποχτόνον, 
40v τοῦ ψεύδους πατέρα, *by ἐργάτην τῆς &paptlac. 
TQ δὲ ἁδελφῷ xal συµπάθησον, ὅτι ὲὰν ἐπιμείνῃ τῇ 
ἁμαρτίᾳ, μετὰ τοῦ δ.αδόλου δοθήσεται τῷ αἰωνίῳ 
τυρἰ. Παῦσαι τοίνυν ἀπὸ ὀργῆς, xai ἑγχατάλιπε 
θυμὸν, ἵνα φύγῃς τῆς ὀργῆς τὴν πεῖραν, τῆς ἆποχα- 
λυπτοµένης ἀπὶ οὐρανοῦ ἐπὶ πᾶσαν ἀσέδειαν καὶ 
ἀδιχίαν ἀνθρώπων. 

Mh οὖν ἐπεισάγωμεν κἀχὸν τοσοῦτον, ἀῤῥωστίαν 
θυχῆς, σχότωσιν λογιαμῶν, ἀπὸ θεοῦ ἁλλοτρίωσιν, 
οἰκειότητος ἄγνοιαν, ἀρχὴν πολέμου, συμφορῶν πλἠ- 
pupa, δαίµονα πονηρὺν αὐταῖς ἡμῶν ταῖς φυχαῖς 


Rubicunda ille facie est : quid? tuane ruborem non 
contraxit? Sanguinei illius oculj sunt :iui vero. 
nunquid sereni sunt? vox illius aspera : tuane |6-. 
nis ? ne in solitndinibus quidem" exiremus$ vocis. 
$onus ad loqueutem se refringit, ut ad conviciatores 
idem redditór : at maledictum €um incremento 


δι Basil. ibid. — ()uid ira insenius ? nam si irent. 
tenueris; conviciatorem tuum probris affecisti , 
estensa opere modestia. Álapa percussus es? At 
Dominus etiam. Consputus es? Et idem Dominus 
noster. Non enim avertit faciem suam ab ignominia. 
sputorum, Calumniis cs appetitus? Atque tuas 


B itidem Judex. Tunicam tuam laceravit? Ac Domi- 


num perinde tuum exuerunt, vestesque ipsius in- 
ter se partiti sunt. 

Ibid. —lMuc transfer iram; ia homicidam iem, 
illum tnendacii parentem, illum opificem peccati. 
Fratris vero tui te misereat ; quippe qui, si in pec- 
cato perstiterit, sempiterno igni cum diabolo tra- 
detur. Desine ab ira, et derelinque furorem: Ne te 
jram illam experiri contingat; quae de coelo super 
oronem impietatem οἱ injustitiam homipum reve- 
labitur 

lbid. — Nequaquam igitur tantüm fiobi$ ipsi 
malum accergamus, animz morbum, rationis obscu- 
rationem, aversionem a Deo, necessitudinum igno- 
rationem; belli initium, calamitatum cumulum, 


ἐντιχτόμενον, xai ὥσπερ τινὰ ἑνοίχον ἀναιδῆ προχατ- (; daámonem improbum ia animis nostris ingenera- 


έχοντα ἡμῶν τὰ ἔνδον, καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι τὴν 
πάροδον ἀπόχλείοντα. Ὅπου γὰρ ἔχθραι, ἔρεις, θυ- 
po, ἐρίθειαι, φιλονειχείαι, θορύόθους ἁσιγήτους 
ταῖς φυχαῖς ἐμποιοῦνται, ἐχεῖ τὸ πνεῦμα τῆς πραό- 
τητος οὐχ ἀναΛαύεται. 


θυµώδης al; χατάστειλον τὸν θυµόν. θυµώδης, 
ρηνὶν, &vhp οὐχ εὐσχήμων. Μάθε τῆς Γραφῆς ᾽ 
χάτοπτρον γινέσθω τοῦ προσώπου σου fj Γραφή. 
Ἔκεῖ µάθε. Ἐπειδὴ γὰρ ὁ ἁἀσεθὴς λογισμὸς σκοτώ- 
σας οὐχ bd λογίσασθαί σε ἠλίκον ἁμάρτημά ἔστιν 
ὁ θυμὸς, ἡ Γραφή σοι λέγει, ὅτι &vhp θυµώδης οὐκ 
εὐπήμων. 


tum ; qui velut impudens aliquis inquilinus, pecto- 
ris nostri penetralibus occupatis, Spiritui sancto - 
aditum prsecludat. Etenim ubi inimicitiss, conten- 
tiones, iracundis, simnitates; clamosos tumultus 
cient, illic spiritus mansuetudinis minime re- 
quiescit. 

Ejusd. Hom. hab. in Lacisis. —lracundise obnoxius 
es? iram comprimo. Vir iracundus, inquit ille. 
minime honestus est. Erudiat te Scriptura ; speculi 
vice faciei tuse sit. lllic disce. Nam quia impia 
cogitatio eas tibi tenebras offudit, ut quantum 
malum iracundia sit, haud queas considerare, boc 
te Scriptura docet, virum iraeundum, nec decorum. 
esse, nec honestum. 


Ὀργή σου τὸν λογισμὸν κατεχράτησε, καὶ ἐχφέρει Ὁ 59 Ejusd. in illud, Attende tibi, — Rationem 


ὑπὸ θυμοῦ πρός τε ῥήματα ἀπρεπὴ, καὶ πράξεις 
χαλεπὰς, xaX θεριώδεις; ἐὰν προσἐχῆς σιαυτῷ, 
καταστελεῖς μὲν τὸν θυμὸν, ὥσπερ τινὰ πῶλον 
ἀπειθῆ, χαὶ δυσήνιον, τῇ πληγῇ τοῦ λόγου, olovel 
"i μάστιχι χαθαπτόµενος. 


Πῶς ἀσχημονεῖ ὁ θυµώδης | ᾽Αποτίθεται τὸ σαχῆμα 
τὸ ἀνθρώπινον, χαὶ θηρίου σχῆμα μµεταλαμόθάνει. 
Ἐννόησόν µοι τὸν θυμούμενον Ἐπέζεσεν αὐτῷ ὁ 
θυμὸς, χαὶ οἱ ὀφθαλμοὶ ὑπηλλάγησαν" οὐχ εἰαὶν οἱ 
αὐτοὶ ὀρθαλμοί, πῶρ βλέπει’ ἀνέδραμεν αὐτοῦ τὸ 
αἷμα - περιέζεσε τὴν καρδίαν ' ὑπέδραμε τοὺς χι» 


τῶνας τῶν ὀφθαλμῶν. Ἐγένετο ὕφαιμος ἔχχωρῶν 


tuam ira superavit, teque excandeseentia, tum ad 
sermones obscenos, tum ad atroces belluinasque 
actiones praecipitem trahit? si ad teipsum animum 
adjeceris, reprimes iracundiam ; eam non secus 
atque equi pulium contumacem et freni impatien- 
tem, rationis ictu ceu verbere quodam perstrin- 
gendo. 

Ejusd. Hom. hab. in Laciz. — Quam turpiter se 
gerit iracundus! Humapam faciem exuit, ac bel- 
lue habitum sumit. Animadverte qualis sit qui 
ira percitus est. Quamprimum  inferbuit furor, 
immutantur oculi, ut jam iidem ipei non siat. 
Jgneum quid cernit : sursum excufrit sanguis, et 
fervefacto circum pectore, oculorum  tunicag 


1 


S. JOANNIS DAMASCENI 


272 


subit. Suberuentus evadit : vi commotionis cedens, A τῷ πάθει * Ἠλλοίωσεν αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς. 'Avho 


eculos snos immutavit, Vir iracundus minime de- 
eorus est. Si videss aliquem prx ira dentes exa- 
euentem, hunc apro similem esse cogita; ut qui 
internum furorem eon(rictu dentium ostendat. Si 
eum qui iracundia laborat, spumantem, incondi- 
tàs voces poctore emittentem videris ; si et cum 
patris immenorem, et filii corpus haudquaquam 
eognoscentem, ac per omnia, quo furorem comper- 
tum faciat, sine discrimine ullo grassantem, eer- 
nis plane quam feda et indecora resista sit. Quo- 
circa in alieno malo tibi ipse medere ; ne tu quo- 
que illius obscenitatem contralias. Vic siquidem 
iracendus minime decorus est. Ac rursum : Cum 
viro itacundo ne converseris. Mala res est una cum 
eane astrictum teneri, ac perpetui latratus mote- 
stiam sentire. Vir iracundus minime deecorus est. 
jpsius consuetudinem fuge : aliequi enim te ex 
ejus viis diseere quidpiam oportet. Contumellosum 
verbum aliquod protulit? tibi quoque stomachum 


θυμώδης obx εὐσχήμων. "Ekv ἵδῃς τὸν θυμούμενον 
τοὺς ὁδόντας παραθήγοντα, ἐνθυμήθητι ὅτι cut 
ἔοιχεν ὁ τοιοῦτος, τὸν Évbov θυ μὸν διὰ τῆς τῶν ὁδόν» 
των παρατρίφεως ὑπεχφαίνων. Ἐὰν ἴδῃς τὸν $u- 
µούμενον ἀφρίζοντα, ἄσημα «φθεγγόμενον tv τῇ 
καρδίᾳ᾽ ἐὰν: ἵδῃς τὸν θυμούμενον, πατρὸς μὲν 
ἐπιλανθανόμενον, παιδὸὺς δὲ ἁγνοοῦντα σῶμα , 
διὰ πάντων ἀφειδῶς χωροῦντα, ἵνα ΆΊληροφο- 
pfo αὐτοῦ τὴν ὁρμὴν, βλέπεις τὴν ἆσχημο- 
αὐνὴν τοῦ πράγματος. Ἐν ἁλλοτρίῳ xax. σεαυτὸν 
θεράπευσον, ἵνα μὴ τὴν ἐχείνου ἀσχημοσύνην xat 
αὐτὸς λάδῃς. 'Avhp γὰρ θυμώδης οὐκ εὐσχήμων. 
Φεῦγε τὰς μετ) αὐτοῦ διατριδάς ἀνάγχη Ὑάρ σε 
βαθεῖν τῶν ἐχείνου ὁδῶν. Εἶπέν τι ὑδριστιχόν» 


B ἐχίνησεν καὶ τὸν ἐν cot θυµόν; Ὥσπερ χυνὺς ὑλακλ 


προσχαλεῖται ἑτέρου χυνὸς θόρυθον, xal τὸν kv col 
θυμὸν τέως χοιμώμενον xal ἡσυχάζοντα ἡ &xelvcu 
φωνὴ διήγειρεν" καὶ Ὑεγόνατε ἀλλήλοις καθυλα- 
χτοῦντες. | 


movit, Uti canis latratus alterius cauis clamorem provocat, sic iracundiam in te consopitam hacte- 
nua et quiescentem, vox illius ezcitavi$ : adeoque alter alteri oblatratis. 


Ejusd. — Qualia. enim sibi invicem probra fa- 
eiando proloquuntur? quoadusque eis convicia, 
tanquam tela defecerint? Deinde postquam omne 
eonvieiorum genus per linguam, non secus ac fun- 
dam quamdam, emiserunt, tum ad injurias mani" 
bus ulciscendas perqunt. lra quippe simultatem 


Οἷα γὰρ ἀλλήλοις ἑφυθρίζοντες ἀντιφθέγξονται; 
ἕως ἂν αὐτοῖς al Όδρεις τοξεύματα ἐχλείπωσιν ; 
Εἶτα ἐπειδὰν πᾶσαν λοιδορίαν διὰ τῆς γλὠώὠσσης ἐχ- 
σφενδονήσωσιν, οὕτως λοιπὸν πρὸς τὴν διά τῶν χει- 
piv χωροῦσιν ἄμυναν. θυμὸς μὲν γὰρ ἐγεῖρει μά- 
χην, μάχη δὲ λοιδορίας, αἱ λοιδορίαι πληγἁς, πλη- 


exeitat, simultas convicia , convicio plagas ; plage C γαὶ δὲ τραύματα xa φόνους. 


vulnera, et mortem ipsam. 

S. Greg. Nas. in. 1amb. — Frenetur ira, mente 
Ne tandem cadas. 

Ejued. hom. 45. — Iracundia adversus serpen- 
tem selun tibi sit, per quem eorruisti. 

S. Chrysost, — Demus operam wt ab ira puri 
simus, Neque enim Spiritus sanctus habitat; ubi 
sedes est irse. 

Ejusd. — Exseerabitis ost ira. Neque tleri possit 
ut quidquam sani inde yrodeat, unde ira emanat. 

Ejusd. fiom. 17 in Act. — ἵτα prospiciendi fa- 
eultatem adimit, ac velut in nocturno prelio, cel- 
ligatis oeuwlis et auribus, ità nos quotanque col- 
libuerit ducit. 


Θυμὸν χαλίνου, μὴ φβενῶν tgo πέσῃς, 


'O θυμὸς ἕστω σοι κατὰ µόγου τοῦ ὄφεως δι’ ὃν 
ἐξέπεσας.. 

Καθαροὶ θυμοῦ ωµεν. 00 yàp χατοιχεῖ τὸ Πνεῦμα 
τὸ ἅγιον ἕνθα θυμός. 


Ἐπικατάρατος ὁ θυμός. OUx ἔστι γὰρ οὐδὲν ὑγιὲς 
προελθεῖν ὅθεν θυμὸς ἔξεισιν. 

*O θυμὸς οὐχ ἀφίησιν ἰδεῖν ἄλλα, χαθάπερ 5v νυ» 
ατομαχίᾳ πάντα συνδῄσας, καὶ ὀφθαλμους, καὶ τα, 
οὕτως ἄχει, ὄπουπερ ἂν θέλῃ. 


Ejusd. De sacerd. lib. wi, cap. 14. — Nihil men- D ἍΟὐδὲν οὕτως καθαρότητα vo) καὶ τὸ διειδὲς θολοξ 


js puritálem οἱ rationis perspicuitatem seque in- 
ücit, ut. prweeps iracundia, cum magno impetu 
fertur. | | | 

Ejasd. Οροι. in. S. Babyl. — Solent plerique 
mertalium, eum jra et moerore. obruuntur, etsi 
εως a quibus cemmoti. sunt 666, minime nanci- 
seantur, in obvios quosque temere iracuadiam 
suam fundere. 

Ejusd. lib. 1t De sacerd. cap. 4. — Posteaquam 
animus semel pudoreu) abstergere coactus est, 
i» indolentiam labitur : ac neque consiliis et ad- 
monitionibus cedit, neque minis inflectitur. 

lracundie affectus tyrannicus cst, ac sape 605 
qui haud satís vigilanti animo sunt, rapit, atque 
ad ipsam exitii votaginem deturbat. 


τῶν φβενῶν, ὡς θυμὸς ἄτακτος, xal μετὰ πολλῆς 
τῆς ῥύμης φερόµενος. 


Ἔθος τοῖς πολλοῖς τῶν ἀνθρώπων, ὅταν ὑπὸ ὀργῆς 
καταχωθῶσι xal λύπης, x&v μὴ τοὺς αἰτίους λάδωσε 
τῶν παθῶν, εἰς τοὺς ἑμπίπτοντας ἁπλῶς xai ὑπί- 
πτως ἀφιέναι τὴν ὀργήν. 


e 
Ἐπειδὰν ἅπαξ ἀπερυθριᾶσαι Ψφυχη βιασθῃ, cic 
ἀναλγησία» ἑχπίπτει, καὶ οὔτα παραινέτει εἶχει, 
οὔτε ἀπειλαῖς χάμπτεται. 


- Tupavvuxby τὸ τοῦ θυμοῦ πάθος, xal πολλᾶχις 


Ἱαρασύρει τοὺς μὴ νήφοντας, χαὶ πρὸς βάραθρον 
αὐτὸ χατάτει τῆς ἀπωλείας, 





273 


SACRA PARALLELA. 


Zi 


Ποῖον οὕτω 8nplov ὠμὸν καὶ ἀνήμερον, ὡςδύσο- A δ. Cyrill. — Quanam bellua tam sxva et truca- 
Yo; &vhp, xal ἀκράτῳ θυμῷ τυραννούμενος. ola lenta est, sicut homo jracundus, atque impoten- 


δὲ οὕτω θάλαἄασα ῥαγδαίων αὐτῃ καταχεοµένων 
πνευμάτων ταῖς τῶν πετρῶν ἀγχειμέναις ἑῤῥηγνν- 
ται; ἣ ποῖον οὕτως πικρὸν xat ἱοδόλον ἑρπετὸν τοῖς 
πέλας looo: δριµέως ἐπιπηδᾷ, ὡς &vho ἀχάθεκτος, 
xai δριμὺς, xal ἀχάλινος εἰς ὀργὰς, xal ὅλας ὥσπερ 
τῷ πάθει διδοὺς τὰς ἠνίας; 


TU ἂν γένοιτο χεῖρον ὀργῆς; ἐχθηριοῖ γὰρ τὸν ἄν- 
θρωπον, ἀσχήμονα χαὶ ἀμείλικτον, ἀσυναλλαγὴ xal 
ἀνόσιον ἀποφαίνουσα, xal τὰ μέγιστα τῶν ἀγαθῶν 
οὐδὲν ἡγεῖσθαι παρασχευάζουσα. Ποίων γὰρ ἔγχει- 
ρημάτων οὐχ ἄφεται πονηρῶν, 7) ποίων ἀφέξεται 
λόγων, ἀχατεύναστον ἔχων εἰς νοῦν ἔσω τὴν φλόγα, 
xai ἀναζέων τὸν θυµόν; 


Τὸ ὀργίξζεσθαι παρ ἡμῖν, ἄχρι τοῦ παύειν τὰ 
ἁμαρτήματα Ἠµπεριορισθήσεται. Ὀργίξεσθε γὰρ, 
qnot, χαὶ μὴ ἁμαρτάνετε. Kat cb. ἀχριδῶς χριτικὸν 
παραιτητέον, τοῦ Ἐχχκλησιαστοῦ συμθουλεύοντος * 
M γίνου δίκαιος πού. 


Kàv μετ) ὀλίγου τις δόξῃ θυμοῦσθαι, ἀλλ ὅμως 
πάθει νιχώμενος τοῦτο ποιεῖ, ἄφρων ἑστίν. 


Mij ἀποδέχου ἔγχρᾶτειαν, διωχοµένης πραότητος. 
"Occ; γὰρ βρωµάτων ἡ ποµάτων ἀπέχεται, θυμὸν 
δὲ ἁλόγως χινεῖ, οὕτος ἔοικε ποντοπορούσῃ vrit, καὶ 
ἐχούσῃ δαίμονα χυδερνήτην. 


TITA. IG. --- Περὶ παῤῥησίας καὶ ἐξουσίας' καὶ 
πόθεν ἡμῖν ἡ τούτων περιγίνεται ατῆσιδ. 


« Ἐξουσίαν δίδωσι λόγοις ἀρχὴ δικαιοσύνης. » 


ε Ἐὰν ἡ χαρδία ἡμῶν ph καταγινώσκῃ ἡμῶν, 
παῤῥησίαν ἔχομεν πρὺς τὸν θεὸν, καὶ ὃ ἐὰν αἰτῶμεν, 
λαμθάνομεν map' αὐτοῦ, ὅτι τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ τη- 
ροῦμεν, xaX τὰ ἀρεστὰ ἐνώπιον αὑτοῦ ποἰουµεν. » 


"Όταν αὐτὸς ὁ ἄρχων ἀνεπίληπτος ἅπασι γένηται, 
τότε δυνήσεται, μεθ) ὅσης βούλεται ἑἐξονσίας, xai 
χολάζειν, xal ἀνιέναι τοὺς ὑπ' αὐτὸν ταττοµένους 
ἅπαντας. 


tis furoris tyrannide oppressus? quodnam rursus 
mare asperrimis perflatum ventis, ita se ad immi- 
nentes rupes frangit? aut denique quodnam szvum 
venenosumque reptile tam acriter in eos qui pro- 
pius accedant, insilit, uti vir vehementi, οἱ acri, 
atque effrenata quadam iracundia laborans, totas- 
que velut habenas hujusmodi affectui remittens$ 

Quid ira pejus excogitari queat? bominem enim 
humanitate exuit, eum indecorum et implacabilem, 
omnisque exsortem societatis et impium reddens, 
sicque afficicons, ut maxima quaque bona nihil? 
faciat. Quid enim flagitii est quod non suscipíat? 
aut quis sermo malus a quo is abstineat. qui imo 


B pectore ejusmodi flamma ardeat, quae sopiri ne- 


queat, atque iracundia zestuat ? 

Dion. Alex. —1rasci apud nos hoc termino cir- 
cumscribitur, ut ad comprimenda peccata progre- 
diatur. lrascimini, et nolite peccare. Cavendum 
etiam est ne nimium severos judices nos praebea- 
mus, Ecclesiaste (vu, 17) ita consulente : Noli 
esse justus multum. 

Didymi. — Quamlibet ad breve tempus irasci 
quispiam videamur, tamen si animi eommotione 
vietus, stultus est. 

Evagrii. — Continentiam ne probes, uhi clemen- 
tla rejieitur. Nam quisquis ita. cibo et ροῖα absti- 
net, ut tamen interim nulla eausa in iram prorum- 
pat, hie navi mare sulcanti non absimilis est, quae 
gubernatorem demonem habeat. 

TIT. XVI. — De libertate et. auctoritate ; εἰ quibus 
modis hec a nobis acquiruntur. 

Pros, xvu, 14. — « Auctoritatem sermonibus 
tribuit principiea justitis. » 

] Joan. v, 21, 92. — « Si cor nostrum nen re- 
prehenderit nos, fiduciam habemus ad Deum : et 
quidquid petierimus, accipiemus ab eo : quomiam 
mandata ejus eustodimus, et qua placita sunt ca- 
yam eo facimus. » 

S. Chrysost. lib. De sacerd. — Cum is qui praeest, 
sic comparatus erit ut a nemine carpi possit, tum 
quanta auctoritate voluerit, eos quibus prefectus 
est, vel plectere, vel ipsis condonare poterit. 


TITA. 17’. — Περὶ πολιτείας σεμγῆς, xal κατα- D TIT. XVII. — De vita honesta et moribus probis, 


στάσεως, xal τρόπων xpnotàw, καὶ 6xaxotc: 

xal ὅτι εὐσχημόνως ἡμῶν βΒιόγτων ὁ θΘαεὸς δο- 

ξάζεται καὶ θεραπεύεται. 

«Ὥφθη ὀθεὺς πρὸς τὸν ᾿Αόραὰμ, καὶ εἶπεν αὐτῷ ' 
Ἐγώ εἰμι ὁ θεός σου. Βὐαρέστει ἐνώπιον ἁμοῦ, xaX 
vtvou ἅμεμπτος. » 

e Προιήσσις zb καλὸν, xai «b εὐάρεστον ἑνώπιον 
Κυρίου, ἵνα εὖ σοι Τένηται. » - 

« Εἶπε Σαμουήλ: EL θελητὺν τῷ Κυρίῳ ὁλοχαύ- 
τωµα χαὶ θυσία, ὡς τὰ ἀχοῦσαι φωνὴν Κυρίου; "looo 
&xoh ὑπὲρ θυσίαν, xal dj ἐπαχρόασις ὑπὲρ στέαρ 
x3). » 

« Κύριε, τίς παροιχήσει v τῷ σκηνώµατί σου») 


Ν 


atque obedientia ; et quod nobis honeste viventibus, 
Deus honoratur et. colitur. 


Gen. xvii, 4.— «Apparuit Dominus ad Abraham, 
et dixit ei : Ego sum Deus (uus. Place coram me, 
et esto sine repreliensione. » 

655 Deut. vi, 13. — « Facies quod bonum et 
placitum est coram Domino, ut bene tibi sit. » 

I Reg. xv, 22. — « Nunquid vult Dominus ho- 
locausta et victimas, quemadmodum ut obediatur 
voci Domini ? Ecce obedientia supra victimam est, 
οἱ auscultatio super adipem arietuu. » 

Psal. xiw, 1. — « Domine, quis habitabit in ta- 
bernaculo tuo, » etc. 





$75 


Psal. xxij, $, — — « Quis -- in montem A 


Domini ? aut quis stabit in loco, » etc, 
— Psal. xxxi, 12. — « Venite, filii, audije me, ti- 
porem Doinini docebo yos. » 

Psal. cxvis, 4. — « Bepti. immaeulati jn via, 
qui ambulant in lege Domini. » 

Psal. 1v, 25. — « Oculi tui recta videant : et 
palpebrz tue justa innuant. ) 

Psal. 1i, 4, —« Proyide bona coram Deo. et 
hominibus. » 

Psal. xx, 7. — « Qui conversatur sine culpa 
in justitia, beatos filios relinquet. » 

Sophon. w1, 12. -- « Et reliuquam in te populum 
mansuetum et humilein, et reverebuntur a facie Do- 
mini, et non facient iniquitatem, neque loqueutur 
vana, et non invenietur in ore eorum lingua dolosa. » 

]:a. xxxi, 14-16. — « Quis annuntiabit vobis, 
quoniam ignis ardet * quis annuntiabit vobis locum 
giernüm p Qui ambulat in justitia, et loquitur 
viam rectam, et odit impietatem et iniquitatem, et 
manus excutit a muneribus. Qui claudit oculos ne 
videat iniquitatem, iste habitabit in excelsa spe- 
lunca petrz fortissima. » 

Ezech. xvii, 16-18. — « Vir qui. hominem mon 
oppresserit, et pignus debitoris reddiderit, rapinam 
won rapuoerit, panem esurienti dederit, et nudum 
aperuerit, et pecuniam non dederit ad usuram, et 
fenus non acfeperi, et ab iniquitate averterit 
Ananum suam, judicium justum fecerit inter se- 


irsum et inter proximum suum, et in preceptis C xat ἀναμέσον τοῦ πλησίον αὐτοῦ, 


jeis ambulaverit, et. justificationes meas custo- 
dierit ut faciat ea ; justus iste est, vita vivet, dicit 
Dominus, » 


Sap. 1v, 8, 9. — «Senectus venerabilis egt, non 
diuturna, nequc apporum numero computata. Cani 
autem sunt sensus hominum, ei aas senectutig 
yita immaculata. 


Matth. v, 98. 45. — « Audistis quia dictum an- 
tiquis : Oculum pro oculo, et dentem pro dente. 
Eyo autem dico vobis non resistere malo : sed 
quisquis $e percusserit in dexteram mazillam, 
przsbe ille et alteram. Et ei qui vult tecum judicio 
contendere, et tunicam tuam tollere, demitte ei et 
pallium : et quicunque te angariaverit mille passus, 
vade cum illo alia duo. Qui petit a te, da ei, et 
volenti a te mutuare, ne avertaris. Audistis quia 
dicium est : Diliges proximu m tuum, et odio ha- 
bebis inimicum tuum. Ego autem dico vobis : Di- 
ligite inimicos vestros, et benedicite eis qui male- 
dicunt vobis : benefacite eis qui oderunt vos, ut 
sitis filii Patria vestri qui in coelis est : quia so- 
lem suum oriri facit, super bonos et malos, et pluit 
super justos et injustos. » 

Jbid. 14-16. — « Vos estis lux mundi. Non po- 
jest civitas abscondi supra montem posita : neque 
accendunt lucernam ut ponant eam sub modio, sed 
euper candelabrum, 6856 et Jucet. omnibus qui in 
demo sunt. Sic luceat lux vestra coram hominibus, 


S. JOANNIS DAMASCENI 


216 


« Τίς ἀναδήσεται elc τὸ poc. τοῦ Κυρίου; 3j τίς 
στήσεται ἐν τόπῳ,) x. τ. λ. 

 Δεῦτε, τέχνα, ἀχούσατέ µου, φόδον Κυρίου διξά- 
ξω ὑμᾶς.) 

« Μαχάριοι οἱ ἅμῳμοι ἓν ὀδφ, οἱ πορενόμενοι 
lv vópap Κυρίου. » 

« Οἱ ὀφθαλμοί σου ὀρθὰ βλεπέτωσαν, τὰ δὲ βλέ- 
φαρά σου νενέτω δίχαια.ῳ 

« Προνοοῦ χαλὰ ἑνώπιον θεοῦ xal ἀνθρώπων. 1 


« Ὃς ἀναστρέφεται ἅμωμος ἐν δικαιοσύνῃ, μα- 
καρίους τοὺς albas καταλείψει. 1 
e Απολείφομαι àv ao λαὺν πραθν xal ταπεινὸν, καὶ 
εὐλαθηθήσονται ἀπὸ προσώπου Kuplou, xal οὐ ποι- 
σουσιν ἁδιχίαν, οὐδὲ μὴ λαλήσωσι μάταια, xot οὗ μη 


B εὑρεθῇ &v τῷ στόµατι αὐτῶν γλῶσσα δολία. » 


c Τίς ἀναγγελεῖ ὑμῖν, ὅτι πῦρ χαίεται; τίς àv- 
αγγελεῖ ὑμῖν τὸν τόπον τὸν αἰώνιον; Ἡορευόμενος iv 
διχαιοσύνῃ, λαλῶν εὐθεῖαν ὁδὸν, pev ἀνομίαν xai 
ἁδιχίαν, καὶ τὰς χεῖρας ἃ ποσειόµενοφ ἀπὸ δώρων * 
βαρύνων τὰ Gta, ἵνα μὴ ἀχούσῃ χρίσιν αἵματος: 
χαμμύων τοὺς ὀφθαλμοὺς, ἵνα μὴ ἴδῃ ἀδιχίαν ' οὗ- 
τος οἰχῄσει àv ὑψηλῷ σπηλαίῳ πέτρας ἰσχυρᾶς. » 

«΄Άνθρωπον οὗ μὴ χαταδυναστεύσῃ Σἐνεχυριασμὸν 
ὀφείλοντος ἀποδώσει, xal ἅρπαγμα οὐχ ἤρπασε, 
τὸν ἄρτον πεινῶντι δώσει, xal γυμνὸν περιδαλεῖ, 
χαὶ τὸ ἀργύριον αὐτοῦ ἐπὶ τόχῳ οὗ δώσει, xal πλεον» 
ασμὸν οὗ λήψεται, wai ἐξ ἁδιχίας ἀποστρέψει τὴν 
χεῖρα αὐτοῦ, χρῖμα δίκαιον ποιἠσει ἀναμέσον ἑαυτοῦ, 
xai iv τοῖς 
προστάγµασίν µου πορεύεται, τὰ διχαιώματά µου 
πεφύλαχται τοῦ ποιῆσαι αὐτά ' δίχαιος οὗτός ἐστι, 
ζωῇ ζήσεται͵, λέγει Κύριος. 

« Γῆρας τίµιον, οὗ τὸ πολυχρόνιον, οὐδὲ ἀριθμῷ 
ἑτῶν µεμέτρηται. Πολιὰ δὲ ἐστι φρόνησις ἀνθρώ- 
πων, καὶ ἡλιχία γήρους βίος ἀχηλίδωτος.» 


ε Ἡκούσατε, ὅτι ἑῤῥέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οφθαλμὸν 
ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, xai ὁδόντα ἀντὶ ὁδόντος. Ἐγὼ δὲ 
λέγω $uiv, μὴ ἀντιστῆναι τῷ πονηρῷ, ἀλλ) ὅστις 
ας ῥαπίσει ἐπὶ τὴν δεξιὰν σιαγόνα, ατρέψον αὑτῷ 
καὶ ἄλλην. Καὶ τῷ θέλοντί σοι χριθῆναι, καὶ τὸν 
χιτῶνά σου λαθεῖν, ὄφες αὑτῷ xal τὸ ἱμάτιον. xat 


p ὅστις σε ἀγγαρεύσῃ μίλιον Ev, ὕπαγε μετ' αὐτοῦ δύο. 


Τῷ αἰτρῦντί gs δίδου, καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανεί- 
αασθαι μὴ ἀποαστραφῆς. Ἠχούσατε ὅτι ἐῤῥέθη " 
Αγαπήσεις tbv πλησίον, καὶ µισήσεις τὸν ἐχθρώ 
σου. Ἐγὼ δὲ λέγω ἡμῖν" ᾿Αγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς 
ὑμῶν εὐλογεῖτε τοὺς χαταρωµέγνους ὑμᾶς ' χαλῶς 
ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς, ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ 
Πατρὸς ὑμῶν τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ὅτι τὸν ἦλιον 
αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς, χαὶ 
βρέχει ἐπὶ διχαίους καὶ ἀδίχους. 


« Ὑμεῖς ἔστε τὸ φῶς τοῦ χόσµου. Ob δύναται πό- 
Aw χρυθῆναι ἑπάνω ὄρους χειµένη, οὐδὲ xalova: 
λύχνον, xai τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν µόδιον, ἁλλ' 
ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἱχίᾳ. 
Οὕτως λαμψάτω τὸ φῷῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώ- 





911 9 


SACRA PARALLELA. 


zm 


πων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ χαλὰ ἔργα, xai δοξάσωτι A ut videant opera vestra bona, et glorificent patrese, 


τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἓν τοῖς οὑρανοῖς. » 

« Προνοσύμενοι χαλἁ ἑνώπιον Θεοῦ xal ἀνθρώ- 
Tuy. 

« Ὡς àv fiépa εὐσχημόνως περιπατήσωµεν * 
ph χώµοις xal µέθαις, ph xoltat; xai ἀσελχείαις, 
ph ἔριδι xol Qhup- ἀλλ’ ἑνλύσασθε τὸν Κύριον 


Ἑησοῦν Χριστὸν, καὶ τῆς σαρχὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖ- 
σθε ἐν ἐπιθυμίᾳ. » 


« Εἴτε ἐσθίστε, εἴτε πίνετε, εἴτε τι ποιεῖτε, πάντα 
εἷς δόξαν θεοῦ ποιεῖτε. Απρόσχοποι γίνεσθε, καὶ Ἰου- 
δαίοις, xaY Ἕλλησιν, καὶ τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ θεοῦ. » 


ε Βλέπετε ἀχριδῶς πῶς περιπατεῖτε, pd ὡς 
ἄσοφοι, ἀλλ ὣς σοφοί. ἐξαγοραζόμενοι τὸν χαιρὸν, 
ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί elsw, Auk τοῦτο μὴ γίνεσθε 
ἄφρονες, ἀλλὰ σύνετε τί τὸ θέληµα τοῦ θεοῦ. » 


ε Tí; σοφὸς χαὶ ἐπιστήμων Bv ὑμῖν, δειξάτω ix 
την χαλῆς ἀναστροφῆς τὰ ἔργα αὐτοῦ ἐν πραότητι, » 


« Τὴν ἀναστροφὴν ὑμῶν ἓν τοῖς ἔθνεσιν ἔχοντες 


χαλὴν, ἵνα kv ip χαταλαλοῦσιν ὑμῶν ὡς χαχοποιῶν, 
&x τῶν χαλῶν ὑμῶν ἔργων ἑποπτεύοντες, δοξάσωσι 
τὸν θεὸν ἓν ἡμέρᾳ ἐπισκοπῖς. » 


« Εἰ Πατέρα ἐπικαλεῖσθε τὸν ἀπροσωπολήπτως 
κρίνοντα κατὰ «b ἑχάστου ἔργον, ἓν φόδῳ τὸν τῆς 
παροικίας ὑμῶν χρόνον ἀναστράφητε. 


Οὐκ ἔστι χατὰ θεὸν (fv, ἄνευ τοῦ σωφρόνως xal 
διχαίως πάντα πράττειν. 


Αγαθὸς ἆ τῆς εὐποιίας μισθός, 


Tof; μὲν ἀνθρώποις Ex τῆς τῶν λόγων. αὐξήσεως 
συνίσταται τὰ ἐγχώμια". τοῖς δὲ δικαίοις ἀρχεῖ τῶν 
πεπραγμένων absol; fj ἀλήθεια, πρὸς τὸ δεῖξαι αὐτῶν 
τὸ ὑπερδάλλον τῆς ἀρετῆς. 


Μάθε, ἄνθρωπε, διδάχθητι τὴν εὐαγγελιχὴν πολι- 
τείαν, ὀφθαλμῶν ἀκρίδειαν, γλώσσης ἐγχράτειαν, 
σώματος δουλαγωχγίαν, φρόνημα ταπεινὸν, ἐννοίας 
καθαρότητα, ὀργῆς ἀφανισμόν' ἀγ/αρευόμενος ἀγά- 


vestrum qui in coelis est. » 

* Rom. xxt, 17. — « Providentes bona coram Des 
et hominibus. » 

flom. xni, 15, 14. — « Ut in die. honeste «mbe- 
lemus : non in comessatienibus ct: ebrietatibu, 
non in cubilibus et impudicitiis, non in contentione 
et :mulatione : sed induimini Dominum Jesum 
Christum, et carnis curam ne feceritis in deside- 
rio. » 

I Cor. x, 51. — « Sive manducatis, sive bibitis,. 
sive quid aliud facitis, omnia in gloriam Del fa- 
cite. Sine offensione estote δαἀφίς, et gentibus, 
et Ecclesise Dei. » 

Ephes. v, 15, 16: — « Videte quoraodo ambule- 


B tis, non quasi insipientes, sed ut sapientes, redi- 


mentes tempus, quoniam dies mali sunt. Propterea 
nolite fleri imprudentes, sed intelligentes quae sit 
voluntas Dei. » 

Jac. nt, 15. — «Quis sapiens et disciplinatus in- 
ter vos? ostendat ex bona conversatione operatie- 
nem suam in mansuetudine. » 

] Petr. n, 13, 15. — « Conversationem vestram 
inter gentes habentes bonam: ut in eo quod de- 
trectant de vobis tanquam de malefactoribus, ex 
bonis operibus vos considerautes, glorificent Deum 
in die visitationis. » 

] Petr. 1, 10. — « Si Patrem. jnvocatis eum qui 
sine acceptione personarum judicat secundum 


v uniuscujusque opus, in iimore incolatus vestri, 


tempore conversamini.» 
S. Sizti. — Fieri non potest. ut. quis, secundum. 
Deum vivat, nisi sapienter et juste cuncta fecerit. 
S. Basil. Hom. in Mart. Gor. — Bona est. virtutis 


'et beneficentiz merces. 


Hominibus quidem amplificatione sermonum 
conflantur encomia : at iis qui justitia ornati sunt, 
ad eximjam virtutis eorum magnitudinem demon- 
strandam, sufficit rerum.ab ipsis gestarum) veri- 
Las. 

Ejusd. hom. in sanctum. Bapt. — Disce, homo, 
disce evangelicze vitze rationem, oculorum accurae 
tam compressionem, lingua continentiam, corporis. 
subactiogem, animi demissionem, mentis puri- 


πχ, διωχόµενος ἀνέχου, βλασφημούμενος παραχάλει. D tatem, ir exstinctionem, Dum angariaris,. dilige : 


 Εὐγένειαν λέγω, oy ἣν πολλοὶ νοµίζουσιν' ἄπαγε' 
οὗ πρὸς ἡμῶν τοῦτο θαυμάζειν' οὐδὲ φιλοσοφίαν, 
τὴν Ex μύθων xai τάφων ἐρχομένην, ἀλλ) ἣν εὐσέ- 
θεια χαρακτηρίζει, xaX τρόπος, καὶ ἡ πρὸς πρῶτον 
ἀγαθὸν ἄνοδος, ὅθεν γεγόναµεν, Ταύτης ἁἀπόδειξτις 
µία τῆς εὐγενείας. 


Οὐχ ὁ ἐν λόγῳ σοφὸς, οὗτος ἐμοὶ σοφὸς, οὐδὲ ὅστις 
Ὑλῶσσαν εὔστροφον ἔχει, Φυχὴν δὲ ἁπαίδευτον. Ὢσ- 
περ τῶν τάφων ὅσοι τὰ ἔξωθεν ὄντες εὐπρεπεῖς xal 
ὡραῖα,, μυδῶσι νεχροῖς τὰ ἔνδον, xal no) hy δυσ- 


cum vexaris, olera : 
ora. 


S. Greg. Nas. Orat. 93. — Nobilitatem dico, 


cum tibi convicianüy, . 


.non quam plerique existimaut ( absit : non nostrum 


est eam admirari), ac ne philosopbia quidenr fue- 
rit, qua a fabulis et sepulcris proficiscatur ; sed 
quam pietas et mores sancii, ascensusque ad pri- 
marium illud bonum, ex quo originem traximus, 
exprimunt. Hoc unum ingenuitalis argumentum est. 


Ejusd. Orat. in plag. grand. — Non qui sermone 
peritus, hie apud me est sapiens : nec qui garrulam 
quidem linguam babet, animum autem imperitum. 
liis utique sepulcris similis, qua licet externa 


219 


S. JOANNIS DAMASCENI 


julebritudime et elegantia niteant, intus tamen A ὡδίαν περικαλύπτουσιν’ ἀλλ᾽ ὅατις ὀλίγα μὲν «spt 


cadaveribus madent, muliumque fetorem tegunt : 
verum is demum sapiens sif, qui pauca quidem de 
virtute proloquitur; multa vero actionibus suís 
είς, et vite integritate auctoritatem verbia eon- 
ciliat. Praestentior, meo quidem judicio, est pul« 
chritudo ea, quas oculis cernitur, quam qua ora- 
tione depingitur : et divitis: quz manibus tenen- 
tur quam qua insomnii errore finguntur : ae 
tandem sapientia qua operibus indicatur, quam 
bonwa omnibus facientibus eum (Psal. cx, 10), non 
69377 Ejud. tetr. 55. 
Servos herasque vita sola [aciital.. 

S. Greg. Nyss. hom. 5 in Orat. Dom. — Bono- 
rum ompium hoc caput est, ut ex inea vita Dei 
nomen celebretur, ]n me, inquit, dominationis tue 
nomen invoralum sanctilicetur : ut videant hoini- 
nes opera bona, et glorificent Patrem qui in cc- 
lis est. 

S. Chrysost. — Vita sermone potentior est, et 
yerbis mores, atque sermonum doctrina docu- 
mentum operum. Apostolorum tempestale , non 
ερ] miracula homines ad fidem alliciebant, sed 
prae miraculis vita. 

.. S. Cyrill. lib. x Cont. Julian. — Nos qui intel- 
lectuale et spiritusle sacrificium obimus, ad sua- 
vitatis odorem omne modestix οἱ lenitatis genus 
offerre jubemur, fidem, spem, charitatem, justi- 
tiam, continentiam, obedientiam, et morigerum 
animum, perpetuas nominis divini celebrationes, 


ἀρετῆς φθέγγεται, πολλὰ δὲ ol; ἐνεργεῖ παραδεί. 
Χνυσιν, xal τὸ ἀξιόπιστον soU λόχου διὰ τοῦ βίου 
προστίθησιν. Κρείσσων ἐμοὶ εὐμορφία θεωρουµένη: 
τῆς λόγῳ ζωγραφουμένης * xol πλοῦτος Dv al χεῖρες 
ἔχουσιν, fj, &y οἱ ὄνειρφι πλάτταυσι, xal αοφία, οὐχ 
1 λόγῳ λαμπρυνοµέγη, ἀλλ ἡ διὰ τῶν ἔργων ἔλεγ- 
χαμένη’ cüreciu yàp ἁγαθὴ πᾶσι τοῖς παιοῦσεν 
αὐτὰ, φησίν ' οὐ τοῖς χηρύττουσινι 


qua verbis splendescit. Jniellectus enim, inquit, 
praedicantibus solum. 


2.λεύθερον «el 6ovAov d ερόχας πράφει. 
᾽Αγαθῶν πάντων ἑστὶ τὸ χεφάλαιον, τὸ τῷ ἐμφῷ 
βίῳ τὰ ὄνομα «o9 Θεοῦ δοβάξεαθαι. "Ev ἐμοὶ, φησὶ, 


p ἁγιασθήτω «à ἐπικληθὰν ὄνομα τῆς σῆς δεσποτείας, 


ὅπως ἴδωσιν ἄνθρωποι τὰ καλὰ ἔργα, καὶ δοξάσωςι 
τὸν Πατέρα τὸν ἓν τοῖς οὐρανοῖς. 


Βίος λόγου δυνατώτέεροςι χαὶ τρόπος ῥημάτῳν, 
καὶ ἡ διὰ τῶν ἔργων ἐπίδειξις, τῆς διὰ τῶν λόγων 
διδασχαλἰίας ' οὗ τὰ θαύματα µόνον ἐπὶ τῶν ἆπο- 
στόλων ἐπεσπᾶτο τοὺς πιστεύοντας, ἀλλὰ πρὺ τῶν 
θαυμάτων ὁ βίος. 

Ἡμεῖς νοητὴν xai πνευματιχὴν ἁποπληροῦντες 
λατρείαν, προστετάγµεθα προσχομίζειν elc ὀσμὴν 
εὐωδίας. πάντα τρόπον ἐπιειχείας, πίστιν, ἑλπίδα, 
ἀγάπην, δΔικαιοαύνην, ἑγχράτειαν, τὸ εὐπειθὲς, xat 
εὐήνιον, ἀκαταλήκτους δοξολοχίας, καὶ τὰς ἑτέρας 
τῶν ἀρετῶν. ᾽ΑθὈλοτάτη γὰρ αὕτη θνσία, τῷ ἆθλῳ 


ei reliquas virtutes. Που enim cum a materia re- C καὶ xhüapi πρέπουσα θεῷ, καὶ νοητῆς εὐχοσμίας 


motissimum sit, Deo plane, qui materiz experg et 
purissimus est, congruit : ac spiriwalis fragrantis 
imunera sunt vera probitatis mores. 

S. Clem. Alex. — In universum Christianus so- 
litudinis, secessionisque, et tranquillitatis ac pacis 
amicus est. 
ο ]s qui veram vitam amplexus est, pon modo fru- 
galitati, verum etiam excolendge rationi studere 
. debet. 

Philon. — Prestantioribus subjici utile est. - 
TIT. XVII. — De vita. reprehendenda eorum qui 


obsequi nolunt, et contumaces sunt, ac. versutis 
improbisque moribus praediti. 


Levit. xxvi, 95. — « Si oblique erga me ambu- 


ἀναθέματα, τῆς ἀληθοῦς εὐζωῖας οἱ τρόποι, 


Καθόλου ὁ Χριστιανὸς ἑρημίας, xat ἡσυχίᾶςν : 
Υαλήνης, xa εἰρήνης οἰχεῖός ἐστιν. 


Qà µόνον εὐτελῆ δίαιταν, ἀλλὰ xol λόγον ἄσχητ' 
τῷ τὸν ἀλιθή βίον ἑπανῃρημένῳ. 


Τὸ ὑποτάσσεσθαι κρείττοσιν ὠφέλιμον. 


TITA. IH. — Περὶ πολιτείας ψεκτῆς, ἀνηχόων 
καὶ ἁνυποτάκτων πανουργῶν, καὶ vtov ἆπο- 
61ητὸν ἦθος ἐχόντωγ. — 


« Ἐὰν πορεύησθε πρός µε πλάχιοι, πορεύσομα: 


Javeritis, ambulabo et ego vobiscum ira obliqua, D γἀγὼ μεθ) ὑμῶν θυµῳ πλαχίῳ, χαὶ πατάξω ὑμᾶς 


εἰ percutiam vos pro peccatis vestris. » 

Job v, 19. — « Qui immutat consilia versuto- 
"yum, et non facient manus ipsorum veritatem. » 
Psal. x1,:3. — « Disperdet Dominus universa 
' Jabia dolosa. » 

Psal. xvix, 9. — « Os. tuin. abundavit malitia, 
' et lingua tua concinnabat dolos. » 00d 
Psal. 11v, 25. — « Viri sanguinum et dolosi non 
: dimidiabunt, » etc. ' 

Psal. x1x, 9. — « Domine, libera animaui meam 
& labiis iniquis, et a lingua dolosa. » 

Psal. xw, 1. — « A viro iniquo et doloso 
erue me. » ' 


ἀντὶ τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν.) 

« Διαλλάσσων βουλὰς πανουργῶν, xal οὗ ph 
ποιῄσωσιν αἱ χεῖρες αὐτῶν ἀληθές. » 

« Ἐξολοθρεύσει Κύριος πάντα τὰ χείη τὰ δό- 
λις. ) 

« Τὸ στόµα σου ἐπλεόνφσε xaxlac, καὶ dj γλῶσσό 
σου περιέπλεχε δόλους. » ' 

« Άνδρες αἱμάτων xo δολιότητος οὗ μὴ ἡμιςύ- 
σωσιν. » 

«Κύριε, ῥῦααι τὴν ψυχἠν µου ἀπὸ χειλέων ἁδί- 
χων, xat ἀπὸ γλὠώσσης δολίας. 

€ Ἀπὸ ἀνδρὺς ἀδίχου xaX δολίον ῥῦσαί us. » 





98! SACRA PARALLELA. 


283 


ε Διεστραμμένη καρδία τεχταΐνεται xaxá^ ἓν Α Prov, vi, 14. --ε Perversum cor fabricatur 


παντὶ καιρῷ Ó τοιοῦτος ταραχὰς συνίστησι πόλει. 
Διὰ τοῦτο ἑξαπίνης ἔρχεται ἀπώλεια αὐτοῦ, ὅτι yal- 
ps: πᾶσιν οἷς μισεῖ ὁ θεός. » 


« Βδέλυγμα Κυρίῳ διεστραµµέναι ὁδοί. » 


ε Ἐπειδὴ οὐχ ἤθελον ἐμαῖς προσέχειν βουλαῖς, 
ἑμυχτήρισαν δὲ ἐμοὺς ἑλέγχους * τοιγαροῦν. ἔδονται 
τῆς ἑαυτῶν ὁδοῦ τοὺς καρποὺς, καὶ τῆς ἑαντῶν ἐπι- 
θυµίας πλησθήσονται. 1 

* Ανλρ ὄφρων xal παράνομος πορεύεται ὁδοὺς 
σχολιὰς, ὁ ὃ αὐτὸς ἐννείει ὀφθαλμοῖς, σηµαίνει δὲ 
αοδὶ, διδάσχει δὲ ἐν νεύµασι δακτύλων. » 

ε Κυθερνῶαιν ἀσεθεῖς δόλους * λόγοι ἀσεθῶν δό- 
tt. Οὐκ ἐπιτεύξεταί δόλιος θήρας. » 


t Τυχαὶ δολίων πλανῶνται ἐν ἁμαρτίαις, xat ul 
"δολίῳ οὐδὲν ἔσται ἀγαθόν. » 

 Ὁ σχολιὸς ἐπὶ τῷ ἑαυτοῦ στόµατι φορεῖ τὴν 
ἀπώλειαν αὐτοῦ. "Avho σχολιὰς διαπέµπεται καχὰ, 
χαὶ διαχωρίζει φίλους. 1 

« lg)? τοὺς αχολιοὺς σχολιὰς ὁλοὺς ἁποστελεῖ L 
6:6;. » 

« Τρίδολοι xai παγίδες ἓν ὁδοῖς σχολιαῖς, ὁ δὲ 
φυλάττων τὴν ἑαυτοῦ φυχὴν, ἀφέξεται ἀπ᾿ αὐ- 
τῶν. } 

« Σχολιαῖς ὁδοῖς ὁ πορευόµενος, ἐμπλαχήσεται, à 


c Ἐγγίξει µοι ὁ λαὰς αὗτος τῷ στόµατι αὐτῶν, 


mala : in omni tempore qui ejusmodi est, tumul- 
tus excitat civitati. Propterea repente veniet el 
perditio , quia delectatur omnibus quae odit 
Deus. » 

Prov. xi, 20. — « Abominatio Domino viz per- 
versas. à 

Pros. 1, 20, 31. — « Quia noluerunt consiliis 
ineis acquiescere, et irriserunt objurgationes meas. 
Comedent igitur fructus via sux, et desiderio suo 


implebuntur. » 


Prov. vi, 19. — « flomo stultus et flagitiosus 
graditur viis perversis. lpse autem annuit oculis, 
pede signilicat, nutibus digitorum edocet. » 

Prov. xui, 5, 97. — « Gubernant impii dolos : 


B sermones impiorum dolosi. Dolosus non conse- 


quetur quod captat. » 

Prov, xur, 45. — « Anime dolosorum errant 
in peccatis : et filio doloso nihil erit boni. » | 
659 Prov. xn, 21. — « Perversus in ore suo 
fert exitium suum. Vir perversus transmittit ma- 

la, et separat.amicos. » 

Prov. xx1, 8. — « Ad perversos perversas vías 
mittet Dominus. » 

Prov. xxn, 5. — « Tribuli et laquei in. viís 
perversis : qui autem custodit animam suam, abs- 


" tiuehit ab eis. » 


Prov, xxvi, 18. — « Qui tortuosas vias vadit, 
implicabitur. » 
1sa. xxix, 10. — « Appropinquat ad ine populus 


χαὶ τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί µε’ ἡ δὲ καρδία C iste in ore suo, et labiis suis colunt me : cor au- 


αὐτῶν πόβῥω ἀπέγει ἀπ' ἐμοῦ. » 

«TQ λαῷ τούτῳ ἐγενήθη καρδία ἀνήχους καὶ 
ἀπειθής. ) 

« Τάδς λέχει Κύριος Ὁ ἁἀκούων µου, ἀχουέτω, 
χαὶ ὁ ἀπειθῶν, ἀπειθείτω, διότι οἶχος χαταπιχραί- 
yy ἑστίν. » 

«Καὶ ἔσῃ αὐτοῖς ᾧᾳ φωνὴ φΦαλτηρίου ἠδυφώνου, 
εὐαρμόστου. ᾿Ακούσοντοι τὰ ῥήματα, καὶ οὐ μὴ ὑπ- 
αχούσωσιν αὐτοῖς. » 

« Σχολιοὶ λογισμοὶ χωρίζουσιν ἀπὸ θεοῦ. El; χα- 
χύτεχνον ψυχὴν οὐκ εἰσελεύσεται σοφία. "Άγιον γὰρ 
.νεῦμα σοφίας φεύξαται δόλον. » 


tern eorum longe est a me. » 

Jerem. v, 25. — « Populo huic factum est cor 
inobediens et contumax. » 

Ezech. n1, 27, — « Hzc dicit Dominus : Qui 
audit me, audiat, et qui inobediens est, non obe- 


dist, quia domus exasperans est. » 


Ezech. xxxi, 39. —  « Et eris eis sicut vox 
psalterii suave sonantis, concinni. Audient verba 
tua, et noo obtemperabunt eis. » 


Sap. 1, δ. — « Pervera- cogitationes separapt 
a Deo.. In malevolam animam non introibit sapien- 
tia. Sanctus enim spirilus sapientiz effugiet do- 
lum. » 


Tà δολερὸν, xa! ὕποπτον, καὶ ἄπιατον, xal xaxón- p 5. Basil, Ποπ. adv. irasc. — Versutia, suspi- 


θες, χαὶ ἀπίθονλον, καὶ θρασὺ, τῆς xaxfjc χαὶ &no- 
θλήτου ἐστὶ παλιτείως βλάστημα. Μηδαμῶς οὖν 
ἐπφισαγάγωμεν ἑαντοῖς κακὸν τοσοῦτον, ἀῤῥωστίαν 
Ψψυχαὶς ἐμποιοῦν, σκότωσιν λογισμῶν, ἀπὸ Gto) 
ἀλλοτρίωσιν, οἰχειότητος ὄγνοιαν, ἀρχὴν πολέμον, 
:σμφορῶν πλήρωμα, δαίµονα πονηρὸν αὐταῖς ἡμῶν 
ψυχαῖς ἐντικτόμενον, καὶ ὥσπερ τινὰ ἔνοιχον ἀναιδῆ, 
προχανέχοντα ἡμῶν τὰ ἔνδον, καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύ- 
ματι τὴν ὤνυδον ἀποκλείοντα. "υπου γὰρ ἔχθραι, 
ἔρεις, θυμοὶ, ἐριθεῖαε, φιλονειχίαι θαρύθους ἀσιγή- 
τους ταῖς φνχαῖς ἑμτοιοῆσαι, ἐκεῖ τὸ πνεῦμα τῖς 
πραύτητος οὐκ ἀγαπαύοται. 


cacitas, diffidentia, et malignitas, ineidiandi stu- 
dium, eti praíracta temeritas, malg atque impro- 
bande vite fetus sunt. Ne igitur tantum nobis 


. malum accersamue, quod animis morbum afferat, 


mentis obscurationem, alienationem a Deo, pro- 
pinquorum ignorationem, belli initium, calamita- 
tum cumulum, pravum daemonem in aninijis ne- 
stris genitum, et velut Impudentem quemdam in- 
quiliaum, peuetralia nostra oecupantem, ac Spiri- 
tui sancto adiium preclodentem. Etenim ubi ini- 
micitiz, contentiones, iracundia, simultates, con- 
fliciationes ,. tummítus elamosos in auimis ciere 
nen intermitunt, illie spiritus lenitatis minimo 
requiescit. 





233 


S. JOANNIS DAMASCENI 


281 


Ejusd. Hom. adv. ebrios. — Praepositi alicrita- A Απαμθλύνει τὴν προθυµίαν «oU ἡγουμένου τῶν 


Jem  precedentium laborum sterilitas retundit. 
Siquidem et agricola, si prima semiua enata non 
suut, ad idem arvum missis iterum semiuibus, ex- 
colendum seguior redditur. 

Ejusd. Heg. iut. 419. — In universum, dicto 
audientem) non esse, niultorum graviumque malo- 
rum radix est. 

Ejusd. Reg. fus. disp. int. 98. — Bobellare et relu- 
ctari, ingentium malorum argumentum est. Fidei 
quippe morbum prodit, spei vacillationem, morum 
tumorem et insolentiam, Neque enim quisquam 
se contumacem praebet, nisi prius monitorem im- 
probaverit, Nec rursus qui Dei pollicitatiopibus 
fidem liabet, firmamque in ipsis fidem locat, quam- 
vis dura laboriosaque aint qu imperantur, ad 
£a tamen nunquam aniimjs delicit. 

Ibid. int. 50. — Reluctatio imperiosam quam- 
dam animi insolenjiam atque contumaciam ar- 
guit, etiamsi aliquid sub humilitatis specie flat. 

Ejusd. Ilom. in princ. Proverb. — Varius et ar- 
filiciosus sermo, multosque nexus et multam stru- 
cturam habens, mille formas assumit, atque in- 
numeras conversiones suscipit, ad eorum qui ad- 
&unt gratiam captandam sese immutans. 

Ejusd. Hom. in Hexaem. — Morum varietatem 
ct multiplicitatem fuge. Yarius est serpens, et pro- 
pterea ita multatus est, ut ipsi serpere necesse 
sit. 

Philonis. — Inyerecundus aspectus, ct erecta cer- 
vix, superciliorumque perpetua agitatio, ac super- 
bus incessus, $559 nullaque ex re turpi erubescere, 
haec fodissimi animi indicia sunt, obscuras pro- 
brorum suorum formas in conspicuo corpore in- 
sculpentis, 

TIT. XIX. — De perseverantia et perseverantibug : 
quodque fides ei benevolentia servanda sit iis qui 
Mos susceperunt. 

Eccli. xxu, 38, 99. — 4 Fidem posside cum 
amico jn paupertate illius, ut et in bonis ipsius 
l;eteris, In tempore tribulationis illius permane illi 
fidelis, ut et in hsereditate illius colizeres sis. » 

« Tecto excipe alienum, et pervertet te in tumul- 
tu, et abalienabit te a bonis tuis. » 


προλαδόντων πόνων τὸ ἄχαρπον ' ἐπεὶ xal γεωργὸς 
τῶν πρώτων αὑτῷ σπερµάτων μὴ ἐχφυέντων, ὄχνη- 
Ρότερός ἔστιν πρὸς τὸ δεύτερον ταῖς αὐταῖς ἀροῦ- 
pace πάλιν ἐγχαταδαλεῖν. 

Καθόλου τὸ μὴ ἀχούειν, πολλῶν xal μεγάλων xa- 
χῶν ἐστι ῥίζα. 


Τὸ ἀφηνιάζειν χαὶ ἀντιλέχειν, πολλῶν χαχῶν 
ἀπόδειξιν ἔχει, πίστεως νόσον, xa ἑλπίδος ἔνδοια” 
σμὸν, Ὀγχόν τε χαὶ ὑπερηφανίαν ἵἤθους. Ob γὰρ 
ἀπειθεῖ τις. μὴ πρότερον καταγνοὺς τοῦ συµδου- 
λεύοντος. Οὔτε μὴν ὁ πιστεύων ταῖς ἐπαγγελίαις 
τοῦ Θεοῦ, Be6alav ἔχων ἐπ᾽ αὐτοῖς τὴν ἐλπίδα, χᾶν 
ἐπίπονα fj τὰ προστεταγµένα, ἀποχνεῖ ποτε πρὸς 
ταῦτα. 


Ἡ ἀντιλογία, τὸ αὑτοχρατοριχὸν δείχνυσι, xXv àv 
σχήµατι ταπεινώσεως vivnta:. 


*O ποιχκίλος xaX ἔντεχνος λόγος, πολὺ τὸ ἑπίπλοχον 
xa ἑγχατάσχενυον ἔχων, µυρία χατασχηµατίζεται, 
καὶ στρέφεται στροφὰς ἀμυθήτους, πρὸς τὸ τῶν 
ἑντυγχανόντων ἀρέσχον μεταμορφούμενος. 


Φεῦγε τὸ παντοδαπὺν χαὶ πολλαπλοῦν τοῦ τρόπου. 
Ὁ ὧφις ποιχῖλος, χαὶ διὰ τοῦτο ἔρπειν χατεδιχά- 


σθη. 


Ἀναιδὲς βλέμμα xal µετέωρος abyhv, xal συν- 
εχἠς χίνησις ὀφθαλμῶν, xa βάδισμα σεσοθηµένον, 
xai τὸ ἐπὶ μηδενὶ τῶν φαύλων ἐρυθριᾶν, σημε]ά 
ἐστι φυχῆς αἰσχίστης, τοὺς ἀφανεῖς τῶν οἰχείων ὀνει- 


δῶν τόπους ἐγγραφδύσης τῷ φανερῷ σώματι. 


TITA. [&'. — Περὶ παραµονῆς xal xapgapsvórtov- 
καὶ ὅτι δεῖ αὐτοὺς πίστυ' καὶ εὔνοιαν σώᾶιν 
πρὸς τοὺς xpocAa6óvcac. 

e Πίστιν χτῆσαι μετὰ τοῦ πλησίον, ἵνα ἓν τοῖς &ya- 
θοῖς αὑτοῦ εὐφρανθῆς. Ἐν χαιρῷ θλίψεως διάµενε 
αὐτῷ, ἵνα àv τῇ χληρονομίᾳ αὐτοῦ συγχληρονοµή- 
σης. P 

« Ἐνοίχησον ἀλλότριον, xaX διαστρέφει σε ἓν τα- 
ραχῇ, xaX ἁπαλλοτριώσει σε τῶν ἰδίων σου. » 


 TiT. XX. — De iis qui presunt : quod sollicitudi- D TITA. K'. — Περὶ xpotetapévoyr* καὶ δει χρὴ αὐ- 


nem omnem conferre debeant, ut bene presini. 
Rom. xit, 8. — « Qui proest, in. sollicitudine. » 


TIT. XXI. — De pauperibus : et quod ab iis se 
averiere, €osve contemnere aut aversari non opor- 


teat. 
Job xxxw, 98. — « Clamorem | inopis et egeui 
- exaudiet Deus. » 

Psal. 13, 10-15. — « Factus est. Dominus refu- 
gun pauperi. Non est oblitus clamorem paupe- 
vum. Non in finem oblivio erit pauperis : patientia 
pauperum non peribit in ünem. Dum superbit 
impius, incendilur pauper. Tibi derelictus est 
pauper. Desiderium — pauperum | exaudivisti, Do- 
gine. » 


τοὺς σπουδαίως αροϊΐστασθαι. 

« Ὁ προϊστάμενος, Ev σπουδῇῃ. » 

TITA. KA'. Περὶ πτωχῶν"' καὶ ὅτι οὗ χρὴ τοὺς 
πένητας ἐκχ.]ίγειν, καὶ &CovOsvsir , καὶ ἆπο- 
σερέφεσθαι. 

« Κραυγὴν πένητος xol πτωχοῦ εἰσακούσεται ὁ 
θεός. » 

« Ἐγένετο Κύριος χαταφυγὴ τῷ πένητι * οὐχ ἑκ- 
ελάθετο τῆς χραυγῆς τῶν πενήτων. Οὐκ εἰς τέλος 
ἐπιληαθήσεται ὁ πτωχός' ἡ ὑπομονὴ τῶν πενήτων 
οὐκ ἀπολεῖται εἰς τέλος. Ἐν τῷ ὑπερηφανεύεφθαι 
«bv ἀσεθῆῃ, ἐμπυρίζεται 6 πνωχός. Xo ἑγκαταλέλει- 
πται ὁ πτωχός. Ἐπιθυμίαν τῶν πενήτων εἰσήχου- 
σας, Κύριε. » 











985 


. SACRA PARALLELA, 


«Βουλὴν πἹωχού κατβσχύνατε, ὁ δὲ Κύριος ἐλπὶς Α. Psal. xin, 6. — « Consiliam inopis confudiatis : 


αὐτοῦ ἐστιν. » 
« Φάγονται πένητες, xat ἐμπλησαθήσονται. » 


s Kpivel τοὺς πτωχοὺς τοῦ λαοῦ, xal σώσει τοὺς 
νοὺς τῶν πενήτων, » 

ς Ἔγνων ὅτι ποιήφει Κύριος τὴν χρίσιν τῶν πτω- 
χῶν, xa τὴν δίκην τῶν πενήτων. » 


t Πενία ἄνδρα ταπεινοῖ. » 
0 ἀτιμάζων πένητα ἁμαρτάνει, » 


t Πτωχὸς οὐκ ὑφίσταται ἀπειλήν. ; 
« Ὁ συχοφαντῶν πένητα, παροξύνει τὸν ποιῄσαντα 
αὐτόν. » 


Dominus autem spes ejus est, » 

Psal. xxu, 20. — « Edent pauperes, et. satura- 
buntur. » 

Psal. 1xx1, 4. — « Judicabit pauperes populi, et 
salvos faciet filios pauperum. » 

Psal. cxxxix, 42. — « Cognovi. quia faciet Do- 
minus judicium inopum, et vindictam paupe- 
rum. » 

Prov. xvi, 4. — « Paupertas virum humiliat. » 

Prov. xiv, 21, — « Qui ignominia afficit paupe- 
Tem, peccat. X, . 

Prov. xni, 8. — « Pauper non sustinet minas. » 

Prov, xiv, 51. — « Qui calumniatur pauperem, 
ad iram provocat factorem ejus. » 


 Ὁ πτῳχὺς xal ἀπὸ τοῦ ὑπάρχοντος φίλου λεί- Β Prov. xix, 4. — « Pauper etiam. ab amico suo 


stat, ) 

« Προπορεύεται ταπεινοῖς δόξα. ν 

«Πάντα τὰ ἔργα τοῦ ταπεινοῦ φανερὰ παρὰ τῷ 
8:0. » 

«l3; ὁ ἁδελφὺν πτωχὸν μισῶγ, xal φιλίας μαχρὰν 
ἔσται. Κρείσσων πτωχὸς δίκαιος, ἃ πλούσιος φεύ- 
στης. ) 


« ΜΗ βιάζου πένητα" πτωχὸς γάρ ἐστι. » 


« Mh παρεχτείνου κένης ὢν πλουσίῳ: τῇ δὲ σῇ 
ἑννοίᾳ ἀπόσχου. » 


* Κρείσσων πτωχὸς πορευόµεγος kv ἀληθείᾳ πλου- 
εἶου ψφεύστου. » 


« Ἡ σοφία τοῦ πένητος ἐξουδενουμένη, χαὶ ol λό- C 


101. 00x εἶσὶν ἀχουόμενοι., » 

« Ἐὰν συχοφαντίαν πένητος, xax ανάγχην xplpa- 
τος χαὶ δικαιασύγης ἴδῃς ἐν χώρᾳ, μὴ θαυμάσῃς ἐπὶ 
τῷ πράγματι, ὅτι Ode; ἑπάνω ὑφψηλοῦ φνλά- 
Eu. o 

ε Βοσχηθήσοντα, πτωχοὶ διὰ Κυρίου, πένητες δὲ 
ἄνθρωποι kv εἰρήνῃ ἀναπαύσονται. Κύριος ἔθεμε- 
λίωσε τὴν Σιὼν, xaX δι αὑτοῦ σωθῄσονται: οἱ ταπεινοὶ 
τοῦ λαοῦ. » 

 Ταπεινὸς ἑσφάλη, xaY προαεπιτίµηααν αὐτόν. 
Ἐφθέγξατο σύνεαιν, καὶ οὐχ ἐδάθη αὐτῷ τόπος. Πτω" 
Ὡς ἐλάλησε, καὶ eUrav* Τίς οὗτος ; » 


deseritur. » 

« Hlumiles antecedit. gloria. » 

« Omnia opera inopis manifesta sunt apud 
Deum, » 

Prov. xix, 7, 22. — « ΟΠ qui pauperem 
amicum odit, ab amicitia longe est, Melior est pay- 
per justus, quam dives mendax. » | 

Prov. xxn, 22. — « Ne violentiam facias inopi. 
Pavper enim est. 1 

Pros. xxi, 4. — « Ne, cum pauper sis, conferas 
te cuan. liomine locuplete : cogitatione autem tua 
absiste. » 

Prov. xix, 92, — « Melior est pauper juatus, 
quain dives mendax. » 

Eccli. 1x, 16. — « Sapientia pauperis spernitur, 
et sermones ejus non audiuntur. » 

Eccli. v, 8. — « Si calumniam pauperis, et ra- 
pinam judicii, et 660  justiti videris in regione, 
ne mireris super negotio : quia excelsus super 
excelsum custodiet. » - 

Isa. xiv, 50. — « Pascentur pauperes per Domi- 
num ; pauperes autem homines in pace re- 
quiescent. Domiuus fundavit Siop, et per ipsum 
salvabuntur pauperes populi, » 

Eccli. xmi, 33. — « Humilis lapsus est, et insu- 
per arguunt eum. Locutus est sensate, et non est 
datus ei locus. Pauper locutus est, et dixerunt : 
Quis est hic? » 


« liposeuyh ταπεινοῦ νεφέλας διῆλθεν, καὶ οὐ μὴ p — Eccli. xxxv, 21. — « Oratio humiliantis se nubes 


παραθληθῇ ἕως ἐπισχέφεται ó Ὕψιστος. » 


«Κρείσσων βίος πτωχοῦ ὑπὸ σχέπην δοχῶν, 1i 
ἑδέσματα λαμπρὰ iv ἀλλοτρίοις. » 


« 03 δίχαιον ἀτιμῆσαι πτωχὸν σνυνετόν. a 


t Eolo ταπεινοῦ ἀνυψώσει χεφαλὴ» αὐτοῦ, καὶ ἓν 
View µεγιστάνων χαθίσει αὑτόν. » 


Οὐ c πένεσθαι ἐπονείδιστον, ἀλλὰ vb μὴ φέρειν 
εὐγνωμήνως τὴν πενίαν. . 


penetrabit : et non consolabitur, donec Altissimus 
aspiciat. 1 

Eccli. xxix, 38. — « Melior est vietus pauperis 
sub tegmine asserum, quam epula splegdidz apud 
alienos. » ' - 

Eccli. x, 95. — « Justum non est. aspernari p3ue 
perem prudentem. ? 

Eccli. xi, 1. — « Sapientia humiliati exaltabit 
caput ejus, et in inedio magnatorum considere 
illum faciet. » 

S. Basil, Hom. de ira. — Minime probrosum est 
paupertate laborare, vcrum aquo animo pauperta- 
tem non ferrc. 


237 S. JOANNIS DAMASCENI 98 
Gum in egestate versaris, o homo, hilari animqo'A Πτωχεύων εὑφραίνου, ἄνθρωπε, ὅτι Λαζάρου σετὶ 


esto : quia Lazar] ie bona exspectant. — Ne tui. 


desperes. 

Ejusd. lom. in illud : Atende tibi, — Ne ob 
paupertatem despondeas animum : nec, quia nibil 
in presens habes quod desiderabile sit, idcirco 
spem bonam abjivias : sed animum tuum ad eorum 
bonorum «uz tibi 3 Deo obtigerunt, cogitationem 
subvehe, atque eorum item qua per pollicitationem 
in posterum tibi recondita sant. 

Ejusd. Hom. cont. fener. — Nullam ignominiam 
paupertas affert. — Paupertas fiduciam et liberta- 
tem adimit. 

Hac una re nos pauperes divitibus prastamus, 
nempe securitate : et quia cos qui insomnem 
noctem ducunt, irridemus, cum interim ipsi dor- 
miamus; et illos qui sese curis exedunt confi- 
ciuntque, cum ipsi sine cura simus el oblecte- 
mur. 

Ejusd. Hom. dicta in fam. et sicc. — Pauper es? 
ne propterea deficiaris animo. Immodica quippe 
tristitia peccati causa fit, moerore mentem svb- 
mergente, rerum vero difficultate vertiginem alffe- 
rente, et consilii inopia beneficiorum memoriam 
delerite. Quid enim? an eam in qua versaris an- 
gstiam Deus non cernit? cibum tenet prz mani- 
bus Deus, verum ea mente largiri cunctatur, ut 
animi tui firmitatem exploret. 

Plane paupertas apud eos qui sana mente prz- 
diti sunt, quovis oblectamento preestabilior est. 

Ejusd. in illud : Auende tibi. — — Ecquid 
aljecto animo es, o homo, quod equus tibi non est 


: argenteo freno insignis ? at solem habes pernicis- 
. Simo cursu per totum diem tibi lampadis instar 


prelucentem. Argenti et auri fulgorem non habes? 
at lunam habes clarissima 1uce te collustrantem. 
Non opertis auro curribus veheris? at pedes habes, 
lioc est. familiare vehiculum, οἱ tibi congenitum. 
Quid igitur eos beatos pradicas, qui, cum plenum 
marsupium habeant, alienis tamen pedibus ad in- 
cedendum indigent * in eburneo lecto non dormis ? 
αἱ humum habes inulto przstantiorem ebore, dul- 
cemque in ea quietem, et celerem somnum, curaque 
vacuum. Sub auratis laquearibus non cubas? at 


ἀγαθὰ διαδέξεται. — Mi] ἀπογνῷς σεαυτοῦ. 


Μὴ ἀπογνῷς σεαυτοῦ τὴν πτωχείαν, μηδὲ ὅτι oó- 
δὲν ζηλωτὸν ky τῷ napóvtt σοι πρόσεστιν, πᾶσαν &va- 
θὴν ἀποῤῥίφῃς ἑλπίδα, ἀλλ ἀνάγαγε αεαυτοῦ τὴν 
doy hv πρὺς τὰ 5r, ὑπηργμένα σοι παρὰ θεοῦ ἀγαθὰ, 
καὶ πρὸς τὰ δι’. ἑκαγγελίας͵ εἰς ὕστερον ἀποχεί- 
μενα, 


Οὐδεμίαν αἰσχύνην τὰ πένεσθαι προξενεῖ.-- Άφαι- 
ρεῖται τὴν παῤῥησίαν τὸ πένεσθαι. ͵ 


^C"EV τούτῳ διαφέροµεν τῶν πλουτούντων οἱ πένη- 
τες, τῇ ἀμεριμνίᾳ, χαὶ χαταγελῶμεν αὐτῶν ἀγρν- 
πνούντων αὑτοὶ χαθεύδοντες, xal τῶν συνεσθιόντων 
ἑαυτοὺς, xal Φφροντιζόντων, αὐτοὶ ἀφροντιστοῦντες 
καὶ ἀνιέμενοι. 


Πένης si; μὴ ἀθυμήσῃς. Ἡ γὰρ εἰς ἄγαν xaz- 
ἦφεια γίνεται τῆς ἁμαρτίας αἰτία, τῆς λύπης βαπτι- 
ζούσης τὸν νοῦν, xal ἁμηχανίας ποιούσης ἴλιγγον, 
τῆς δὲ ἀπορίας τῶν λογισμῶν τὴν ἀχαριστίαν ἆπο- 
γεννώσης. Mi γὰρ οὐχ ἀπούλέπει τὴν στένωσιν ὀθεός. 
ἔχει τὴν τροφΏν ὁ θεὸς Ev χερσὶν, xaX πσρέλχει τὴν 


'δόσιν, ἵνα σου δοχιµάσῃ τὸ βέδαιον. 


Πενία μετὰ ἁληθείας, πάσης ἀπολαύσεως τοῖς σω- 
φρονοῦσιν τιµιωτέρα. 

TL µικροψυχήσεις, ἄνθρωπε, ὅτι ἵππος σοι οὐχ 
ἔστιν ἀργυροχάλινος, ἀλλ᾽ Ίλιον ἔχεις ὀξυτάτῳ δρόμῳ 
διὰ πάσης ἡμέρας δᾳδουχοῦντα σοι τὴν λαμπάδα ; 
Οὐχ ἔχεις ἀργυρίου καὶ χρυσίου λαμπηδόνας; ἀλλὰ 
σελήνην ἔχεις μυρίῳ σε τῷ παρ) ἑαυτῆς φωτὶ χατα- 
λάμπουσαν. Οὐκ ἐπιθέδθηχας ἁρμάτων χρυσοχολ- 
λήτων; ἀλλὰ πόδας ἔχεις, οἰχεῖον ὄχημα, xat συµ- 
φυὲς σεαυτοῦ. Τί οὖν µακχαρίζεις τοὺς τῶν ἀνδρῶν 
βαλάντιον χεχτηµένους, xal ἁλλοτρίων ποδῶν εἰς τὴν 
µετάδασιν ἐπιδεομένους; o0 χαθεύδεις ἐπὶ χλίνης 
ἐλεφαντίνης ἀλλ ἔχεις τὴν πολλῶν ἑλεφαντίνων 
τιµιωτέραν, χαὶ γλνκεῖαν ἐπ αὐτῆς τὴν ἀνάπανσιν, 
γαὶ ταχὺν ὕπνον, καὶ µερίµνης ἀπηλλαγμένον. 03 
κατάχεισαι ὑπὸ χρυσοῦν ὄροφον. ἀλλ᾽ οὑρανὸν ἔχεις 


colum habes inexplicabili siderum pulchritudine p τοῖς ἀῤῥήτοις τῶν ἁστέρων κχάλλεσι περιστέλδοντα. 


: rutilans. 


661 S. Greg. Naz. Orat. de Bapt. — Nihil apud 


. Deum magnum et ,amplum censetur, quod non 
. pauper quoque possit dare, 


Ejusd. tetrast. 57. — Si quis inopia copflictatur, 
Deum pro opibus habeat, divitesque irrideat, qui 
semper quidem acquirunt, semper autem egeni 
$unt, utpote pluribus indigentes : ac bibunt ul 


Siti majore flagrent : 


Tetrast. 53. 


Melior egestas impro^e partis bonis, 

Ut sanitate morbus haud. laudabili. 
Opibus carenti uil viro securius : 

Spes namque cunctas in Deo fixas tenet. 
Egere durum es!, pejor at census malus. 


0ὐδὲν τῷ eii μέγα, ὃ py xal πένης δίδωσιν. 


Ἑάν τις πένηται, πλουτήσοι θεὸν, xal χαταγελάτω 
τῶν ἑχάντων, ὡς ἀεὶ μὲν κτωµένων, ἀεὶ δὲ πενοµέ - 
vtov τοῦ δεῖσθαι τοῦ πλείονος, xal τῶν πεινώντων, 
tva. πλείονα διφήσωσιν. 


πρείσσων πεγία μετὰ διχαίας κτήσεως, 
Kal γὰρ »όσος τῆς κακῆς εὐεξίας 

Πένητος ἀνδρὸς οὐδὲγ' ἀσραλέστερον. 
Πρὸς θεὺν' YÓYSUXEY, καὶ µόνον BAéxsi 

Aeivóy. xét ca, xstpov δὑπορεῖν xaxoc. 





299 


SACRA PARALLELA. 


"T 


*0 κένης οὗ δέδο:χε μεταθολἠν' χὰν cvp6f δέτινα Ἀ S. Chrysost. — Pauper mutationem nori exti- 


γενέσθαι περίστασιν, ῥᾳδίως οἶσει, μεμελετηχὼς 
ἅπαξ φιλοσοφεῖν διὰ τῆς ἑνδείας. Ὁ δὲ πλούσιος οὐ 
µόνον οὐχ ὑπομεῖναι δύναταί τινα μεταθολὴν, ἀλλὰ 
xiv προσδοχῄσῃ µόνον, χαταγέλαστος γίνεται, ἁλύων, 
δυσανασχετῶν, παντὸς θανάτου ζωὴν χαλεπωτέραν 
ζῶν. Καὶ καθάπερ οἱ μὲν διηνεχῶς ἓν µεσογείῳ τρα- 
φέντες, ἐὰν εἰς λιμένα χατέλθωσι µόνον, xal τὸ oxá- 
(φος ἀχιθῶσι, xal πρὶν ἐξελθεῖν τὸ στόµα τοῦ λιμένος 
ναυτιῶσιν, ἀλύουσι, δυσανασχετοῦσι, περιστρέφεσθαι 
πάντα δοχοῦσιν, σχότῳ δεινῷ χατεχόµενοι. OL δὲ 
πολλὰ διατρίδοντες πελάγη, οὔτε ναυαγἰας προσδο- 
χωμένης θορυθοῦνται, εὐχόλως νήξασθαι δυνάμενοε, 
xat διαφυγεῖν τὸν ἐπιχείμενον χἰνόννον' οὕτω καὶ 
ἐπὶ τῶν πλουσίων, καὶ ἐπὶ τῶν πενήτων συµθαίνει. 


^lenebris obsessi, euncia εἰγουμπαμὶ putant, 


mescit. Quod si etiam adversi. aliquid accidet, fa- 
cile .id feret; ul qui per egestatem philosophari 
assueverit. Dives contra, non. modo mutationem 
nullam perferre potest, sed, vel si duntaxat eam 
exspectet, sese ridiculum przbet, animis deficiens, 
indigne ferens, et vitam quavis morte acerbiorein 
tolerans. Et. quemadmodum qui in. mediterranea 
regione educati sunt, vel si solum in portuimn de- 
venerint, atque in navim conscenderint, priusquam 
ex portus faucibus egrediantar, nauseant, deli- 
quium patiuntur, zgritudine laborant, gravibusque 
eum 
conira ii qui multa. maria peragrarunt, ne immi- 
nente quldem naufragio facile pextutbentur ; ut qui 


Oi μὲν εὔπορον, οὐδὲ τὴν τυχοῦσαν δέχονται µεταδο- D natandi periti sint, et periculum impendens eva- 


)hv γενναίως, ἀλλά ἀχαρτέρητοι ὑπάρχοναιν, ἅτς διη- 
νεχῶς ἓν τρυφῇ ζῶντες. Οἱ πένητες δὲ πολλὰ χύµατα 
' διαπλεύσαντες, χαὶ πολλῶν ναυαγίων πεῖραν λαθόν- 
τες, πρὸς ἅπαντα μένουσιν ἀπερίτρεπτοι, xal máv- 
των καταγελῶσι τῶν χειμώνων. Καὶ τοῦτο µόνον ἐστὶ 
θαυμαστὸὺν, οὐχ ὅτι τὰς μεταθολὰς εὐχόλως φέρουσιν, 
ἀλλ᾽ ὅτι οὐδὲ ταχέως ταύταις ἁλίσχονται. Tio γὰρ 
ἕλοιτο πένητι πρᾶγμα παρασχεῖν, οὐδὲν µέλλων χερ- 
δαίνειν ἀπὸ τῆς ἐχείνου πενίας. 


dere queant : eodem modo in Jivitibus et pauperi- 
bus usuvenit, ut nempe locupletes, ne levem qui- 
dem mutationem strenue excipiant, sed impatienter 
ferant, ut qui perpetuo in deliciis agant. Pauperes 
vere, cum fluctus inultos peragrarint, multaque 
naufragia sint exporti, ad omnia immoti manent, 
el tempestates omnes irrident. Neque hoc duntaxat 
mirandum fuerit, quod mutationes haud zgre sustie 
neant : sed quia ne facile quidei in ipsas incidunt, 


Ecquis enim pauperi negotium facere ja. animum inducat, qui ab illius egestate nih emolumenti sit 


percepturus? 
Ul πενίᾳ προσφιλοσοφήσαντες, ἐγγίζουσιν ἀεὶ τῷ 
θεῷ. "OQ πηλίχον ἀξίωμα τῆς πενίας | θεοῦ γίνεται 


Ejusd. Hom. in viduam qua duo minuta obtulit. — 
Qui paupertatem ferendo philosophantur, ad Deum 


προσωκεῖον. Κρύπτεται iv πενἰφ θεός «al πένης C &emper appropinquant. O quanta paupertatis dignie 


μὲν, 6 τὴν χεῖρα προτείνων, Geb; δὲ, 6 δεχόµε- 
νος. 


Eévo; xai πένης Θεοῦ χολλούρυν. Ὁ δεχόμενος 
αὐτοὺς ταχέως ἀναθλέψει. 
TITA. KB'. — Περὶ παίδων" ὅτι χρὴ αὐτοὺς go- 

δεῖσθαι τοὺς yoreic xal τιµᾷν. 

« Ἑέμα τὸν πατέρα sou, ἵνα εὖ σοι γένηται, xoi 
μαχροημερεύσῃς ἐπὶ τῆς Υῆς. » 

« "Exacto; τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα φο- 
θείσθω. » 

« Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, Cy 
τρόπον ἑνετείλατό σοι Κύριος ὁ θεός σου, ἵνα εὖ σοι 
γένησάι. ) 


tas est! Dei veluti larva fit. Delitescit quippe Deus 
sub paupertate : ac pauper quidem supplicem nia» 
num protendit, Deus autem est qui accipit. 

Evagrii. — Peregrinus et pauper sunt Dei colly- 
rium. Qui eos excipit, confestim visum recipiet. 
TIT. XXII. — De filis ; quodque eos oporteat pareutes 

ineluere εί honorare, 

Exod. xx, 12. — « Hohora patrem taum, ut beno 
tibi sit, et sis longavus super terram. » 

Levit. xix, 5. — « Unusquisque patrem suum et 
matrem timeat. » 

Deui. v, 16. — « Honora patrem twum et ma- 
trem tuam, quemadmodum precepit tibi Dominus 
Deus tuus, ut bene sit tibi. » 


«€ Yü, φύλασσε vópov πατρός σου, xal μὴ ἀπώση p — Prov. 1, 8. — ε Fili, custodi legem patris tui, et 


θεσμοὺς μητρός σου. Στέφανον γὰρ χαρίτων δέξῃ σῇ 
χορυγφῇ, xai χλοιὸν χρυσέον ἐπὶ σῷ τραχ/λῳ. » 


« "Άχουε τοῦ γεννἠσαντός σε, xai pid xatagpóvet, 


ὅτι γεγἠραχέ σου ἡ µήτηρ. » 
« Ys σοφὺς δοξάζει κατέρα. » 


« Ἔστησα κατὰ πρόσωπον αὐτῶν xspágiov xai 
ποτήρ-α, καὶ sixa- Ἠίετε olvov, Καὶ εἶπαν, Οὐ μὴ 
πίωμεν οἶνον, ὅτι Ἰωναδὰθ ὁ πατὴρ ἡμῶν ivecst- 
λατο λέγων’ Ob μὴ πίητε οἶνον ὑμεῖς xat υἱοὶ ὑμῶν 
ἕως τοῦ αἰῶνος' χαὶ οἰχίας οὗ μὴ οἰχοδομήσητε, xai 
σκέρµα οὐ. μὴ σπείρητε, xai ἀἁμπελὼν οὐκ ἔσται 
ὑμῖν, ὅτι ἓν αχηναῖς χατοικΛσετε πάσας ἡμέρα, τῆς 


ne abjieias przcepta n.atris (91. Coronam enim 
gratiarum accipies eapite tuo, el torquem aureuim 
in collu tuo. » 

Prov. xxi, 22. — « Audi genitorem tuum, et ne 
contemnas quod senuerit mater Lua. » 

663 Malach. 1, 6. — « Filius sapiens gloriflcat 
patrem. » 

Jerem. xxxv, 5-10, 18, 19. — « Siatui ante fa- 
ciem eorum vas fictile et calices, et dizi : Bibite 
vinum. Et dixerunt : Non. bibemus vinum ; que- 
niam Jonadab pater noster preeepit dicens : Non 
bibetis vinum, vos et filii vestri usque iu setermum : 
et domos nen mdificabitis, οἱ semen non seretis, et 
vinea non erit vobis ; quoniam in tabernaculis hae 











— ——— .——— — ——— ——— —— —— ——— —— 


291 S. JOANNIS DAMASCENI $29 
bitabitis eunctis diebus vit vestra, ut vivatis dies A ζωῆς ὑμῶν, ὅπως àv ζήσητε ἡμέρας πολλὰς ἐπὶ τῆς 


inultos super tertam, in qua commoramini vos. Et 
audivimus vocem Jonadab, ut non biberemus vinum 
cunctis diebus vilze nostrae, nos, el uxores nosirse, 
et fii nostri, et filie nostrz: Quapropter sic ait 
Dominus : Quoniam obedierunt filii Jonadab pre- 
cepto patris sui, ut facerent. quacunque przcepit 
jpsis pater suus, non deficiet vir de filiis Jonadab, 
qui assistat coram facie mea cunctis diebus 
terra. » . 

Eccli. 11, 9-15. — « Qui honorat patrem, exorat 
pro peccato; et sicut. qui thesaurizal, ita el qui 
honorificat matrem suam. Qui lhouorat patrem 
suum, jucundabitur in filiis, et in die or«tionis suse 
exaudietur. Qui honorat patrem suum, vita vivet 
longiore : et qui obedit Domino, refrigerat matrem 
suam, et quasi heris serviet iis qui se genuerunt 
in opere et sermone. Honora patrem tuum. et ma- 
trem tuam, ut guperveniat tibi benedictio ab eis. 
Nam benedictio patris firmat domos filiorum : ma: 
ledictio autem matris eradicat fundamenta. Fili, 
suscipe senectam patris (ui 1 ek si defecerit sensu, 
veniam habeat ; et ne spernas eum ia omni virtute 
(μα. Eleemosyna enim patris non crit in obli- 
vione. » : 

. Eccli. vn , 27. — «ln. toto. eorde tuo honora 
patrem tuum, ei dolorum matris tu ne obli- 
viscaris. » 

Ephes, τι, 4, 2. — « Filii, obedite parentibus 
xeswis in Domino, Hoc enim justum est. Honora 
patrem tuum et matrem tuam (quod est jnandatum 
primum in promissione), ut bene sit tibi, et sis lon- 
gevus super terrain. » 

« Filii, obedite parentibus per omnia. Hoc enim 
placitum est Doinino et Deo nostro. » 


S. Basil. hom. 8 in Hexaem. — Ciconiartim circa 
eas quie consenuerun£ sollicitudo ad filios paterno 
amore inflammandos, si animum velint attendere, 
satis momenti habet, Omnino enim nemo usque 


adeo prudentize inops est, quin turpe censcat avi- . 


bos aratione remotissimis virtute inferiorem essc. 

iconiw porro patrem pr: senectute jam plumis 
spolistum in orbem cingentes, plumis suis fovent : 
wberem ei alimoniam suppeditant; et. quam 'pos- 
eunt, ad volandum opem praebent, leviter eum 
utrinque sublevantes. Atque hoc ita apud omnes 
serinone celebratum est, ut jam nounulli etiam be- 
neficiorum remunerationem ἀντετελάργωσιν appel- 
litent. 

Ejusd. — Probi candidique liberi magnas a pa- 
rentibus laudes ex poscunt. 

S. Greg. Nas. Orat. de Dapi.— Fac quod bonum 
est, quia bonum est patri obtemperare, etiamsi 


alioqui nihil inde lucri ad te rediturum sit. Nam : 


hoc ipsum merces est, patri gratificari el. morem 
gerere. 

S. Cyrilli. — Parentibus fii cedant oportet. 
Cs»terum ubi de veritate 'sermo urget, priferatur 


γῆς, ἐφ᾽ f διατρἰδετε ὑμεῖς. Καὶ εἰστχούσαμεν φω- 
vig Ἰωναδὰδ πρὸς τὸ μὴ πιεῖν olvov πάσας τὰς ἐμέ- 
ῥᾶς τῆς ζωῆς ἡμῶν, ἡμεῖς καὶ αἱ γυναῖχες ἡμῶν, 
παὶ υἱοὶ ἡμῶν, xal αἱ θυγατέρες ἡμῶν. Διὰ τοῦτο 
οὕτως εἶπε Κύριος Ἐπειδὴ Ίχουσαν οἱ υἱοὶ Ἵωνα- 
δὰ6 την ἐντολὴν τοῦ πατρὸς αὐτῶν, ποιεῖν ὅσα ἓν- 
επείλατο αὐτοῖς ὁ πατὴρ αὐτῶ», οὗ μὴ ἐχλείφῃ ἀνὴρ 
τῶν νυἱῶν Ἰωναδὰδ παρεστηκὼς χατὰ προσώπου µου 
πάσας τὰς ἡμέρας τῆς γῆς. » 

ε 0 τιμῶν πατέρα ἑξιλάσχεται ἁμαρτίας, καὶ ὡς 
ἁποθησανρίζων ὁ δοξάζων μητέρα αὐτοῦ. Ὁ τιμῶν 
πατέρα, εὐφρανθήσεται ὁπὸ τέχνων, xal ἐν ἡμέρᾳ 
προσευχῆς αὑτοῦ εἰσακουσθήσεται. 'O δοξάξων πα- 
τέρᾷ μακροημερεύσει, xat ὁ ἀχούων Κυρίου, ἆνα- 
παύσει μητέρα αὐτοῦ, καὶ ὡς δεσπόταις δουλεύσει 
τοῖς γεννήσασιν αὐτόν, Ἑν ἔργῳ καὶ λόγῳ τίµα τον 
πατέρα σου xa τὴν µητέρα σου, ἵνα ἑπέλθῃ σοι εὖ - 
λογία παρ αὐτῶν. Εὐλογία γὰρ πατρὸς στηρίζει οἵ- 
κους τέκνων * χατάρα δὲ μητρὺς ἑἐχριζοῖ θεμέλια. 
Téxvov, ἀντιλαδοῦ ἓν γήρᾳ πατρὺὸς, xol ἐὰν ἀπολείπῃ 
σύνεσιν. συγγνώµην ἐχέτω, χαὶ μὴ ἀτιμάσης αὐτὸν 
Ev κάσῃ ἰσχύϊ σου. Ἑλεημοσύνη γὰρ πατρὺὸς οὐκ ἔπε- 
λησθήσεται, » 


€ Ἐν 0) χαρδίᾳ σου δόξασον τὸν πατέρα σου, xa 
untpbs ὠδῖνας μὴ ἐπιλάθῃ. » 


ε Τὰ τέχνα, ὑπακούετε toig {ονεῦσιν ὑμῶν bv Ko- 
pip. Τοῦτο γάρ ἔστι δίκαιον. Ἑίμα τὸν πατέρα cov 
xai τὴν μητέρα σου, Ἶτις ἐστὶν ἐντολὴ πρώτη ἐν 
ἑπαγγελίᾳ, ἵνα εὖ σοι γένηται, καὶ ἔσῃ µαχρόθυµος 
ἐπὶ τῆς γῆς.» 

ε Τὰ τέχνα, ὑπακούετε τοῖς γονεῦσι χατὰ πάντα. 
Ἱοῦτο γάρ ἐστιν εὐάρεσιον τῷ Κυρίῳ καὶ Geo 
ἡμῶν.» 

Ἡ περὶ τοὺς Ὑηβάσαντας τῶν πελαργῶν πρόνοια 
ἑξαρχεῖ τοὺς παῖδας ἡμῶν, el. προσέχειν βούλοιντο, 
φιλοπάτρας χαταστῆσαι. Πάντως γὰρ οὐδεὶς ἑλλείπων 
κατὰ τὴν φρόνησιν, ὡς ph αἰσχύνης ἄξιον κρίνειν τὸ» 
ἁλογωτάτων ὀρνίθων ὑστερίζειν χατ ἀρετὴν. Ἐκεῖνοι 
Υὰρ τὸν πατέρα ὑπὸ γήρως πτεροῤῥυήδαντα περι- 
στάντες kv χύχλῳ, τοῖς οἰχείοις πτεροῖς περιθάλπουσέ, 
xai τὰς τροφὰς ἀφθόνως παρασχευάζοντες, τὴν ὃν- 


p νατὴν xal ἐν τῇ πτήσει παρέχονται βοήῄθειαν, ’ρέμα 


τῷ πτερῷ χουφίζοντες ἑχατέρωθεν. Καὶ οὕτω τοῦτο 
παρὰ πᾶσι διαδεδόηται, ὥστε ἤδη τινὲς thv τῶν 
εὐεργετημάτων ἀντίδοσιν, ἀντιπε.]ἁργωσιω ὀνομά- 
ζουσι, 


Εὐγνώμονες παῖδες μεγάλα ἁπαιτοῦσι παρὰ τῶν 
πατέρων ἐγχώμια. 

Ἔργασαι «b χαλὸν ὅτι καλὸν τῷ πατρὶ πείθεσθαι, 
x&v ao: μηδὲν ἔσεσθαι µέλλῃ. Τοῦτο αὐτὸ μισθὸς, τῷ 
πατρὶ χαρίζεσθπι. 


Εἴχειν ἀναγχαῖον πατράσι τοὺς παΐδας' ἀλλ' ἔνθα- 
περ ὁ τερὶ τῆς ἀληθείας εἰσελαύνει λόγος, 5ιμάσθω 











$33 


SACRA PARALLEL/r. 


$9 


6cb;, xai νιχάτω τὰ αὑτοῦ, xal φιλοστοργίας δύνα- A Deus, et G9 que ipsius sunt, potiora habeantur, 


piv φυσική». 

Tolg Υονεῦσιν (ca; ἀποδοῦναι χάριτας, τῶν àbv- 
γάτων ΄ ἀντιγεννῆσαι γὰρ οὐχ οἷόν τε. , 

Tovézg τίµα. Οὗτος γὰρ vópog θεῖος xai φυ- 
θιχός. 

Εὐδαίμων ὅστις τοχέας εὐφραίνει, καθάπερ ἅῤου- 
ρα τοὺς µοχθήσαντας ἐπὶ τῷ πολυπλασιασμῷ τῶν 
χαταθληθέντων., | 

Πείθεσθαι πατράσι θεοφιλές. , 

TITA. ΚΙ’, — Περὶ xatpadolov , καὶ µητρα- 


Jolev, καὶ ὅσα ἔγεται xaxà τοῖς ἀτιμάζουσιν 
xal ἀπειθοῦσι τοῖς ἑαυτῶν γονεῦσω”. 


« "Oi τύπταοι πατέρα αὐτοῦ , f) μητέρα αὐτοῦ, 


ipsaque vi naturalis affectionis. 
Philonis. — Aquam parentibus gratiam referre 


impossibile est. Neque enim eog vicissim gignere 


quisquam possit. 

Parentes honore δες. llc enim lex divina et 
naturalis est. 

Josephi. — Felix ille est qui parcntes oblectat , 
non secus ac arvum eos qui ad seminum projecto- 
rum fructus amplificandes labores pertulerunt. 

Parentibus obtemperare Deo acceptum est. 
TIT. XXÍUI. -— De parricidis εἰ mairicidis ; et quee 


mala sequantur eos qui parentes aspernaniur, nee 
eis morem gerant, 


Exod, xn , 15. — « Qui percusserit patrem suum 


θανάτῳ θανατούσθω. 'O χαχολογῶν πατέρα αὐτοῦ, B aut matrem, morte moriatur. Qui maledixerit pa- 


3 μητέρα αὑτοῦ, θανατούσθω. » 

€ Άνθρωπος ὃς bá» χαχώσῃ τὸν πατέρα αὐτοῦ, 1| 
τὴν μητέρα αὐτοῦ, θανάτῳ θανατούσθω. Πατέρα 
αὐτοῦ, xal µητέρα αὐτοῦ χαχῶς εἰπὼν, ἔνοχός 
ἐστιν. » ) 

c Ἐὰν fj τινι υἱὸς ἀπειθῆς xol ἐρεθιστῆς , οὐχ 
ὑπαχούων quvhv μητρὸς αὐτοῦ, καὶ παιδεύσωσιν 
αὐτὸν, xai uh εἰσαχούσῃ αὐτὸν, xal συλλαδόντες 
αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐτοῦ xoi ἡ µήτηρ αὑτοῦ, 
ἄξουσιν αὐτὸν ἐπὶ τῆς ὙΥερουσίας τῆς πόλεως 
αὐτῶν, λέγοντες *'O υἷὸς ἡμῶν οὗτος ἀπειθής ἐστιν, 
xal ἐρεθίδει, καὶ οὐχ ἀχούει τῆς φωνῆς ἡμῶν. Καὶ 
λθοδουλῄσουσιν αὐτὸν οἱ ἄνδρες τῆς πόλεως αὐτοῦ 
ἐν λίθοις, xai ἀποθανεῖται. » 


bi suo vel matri sus, morie moriatur. » 

Levit. xx, 9. — « Homo qui afflixerit. patrem 
suum aut matrem suam, morte moriatur. Palri 
et matri sux: maledicens, reus erit. » 


Deut. 3x1, 18.20, — « Si. fuerit. cuipiam fllius 
contumax et protervus, non audiens vecem patris 
sui et vocem matris suse, illique castigaverint eun, 
nee obedieril eis * apprehendentes eum pater ejus 
et mater, ducent ad senatum civitatis ipsorum, αἱ - 
centes : Filius noster bic centumax est, et proter- 
vus , nec audit vocem nostram. Et lapidibus eunt 
obruent viri civitatis ejus, et morietur. » 


« Ἐπικατάρατος ὁ ἀτιμάζων πατέρα aüsoU0: xat C. — Deut. xxvi, 16. — « Maledictus qui inhonoraf 


ἐρεῖ πᾶς 6 λαὸς, Γένοιτο, Υένοιτο. » 


€ Υἱὸς ἀνήκοος ἐν ἁπωλείᾳ ἕἔσται. » 
t Ὁ ἀτιμάξων πατέρα, xai ἁπωθούμενος μητέρα 
αὐτοῦ, χαταισχυνθήαεται , καὶ ἐπονείδιστος ἔσται. » 


« Καχολογοῦντος πατέρα xal μητέρα, σθεσθἠσε- 
ται λαμπτὴρ, αἱ δὲ χόραι ὀφθαλμῶν αὐτοῦ ὄφονται 
σχύτος. 5 

« Ὀφθαλμὸν χαταγελῶντα πατέρα, xal ἁτιμά- 
("ta γῆρας μητρὸς, ἐχχόψειαν αὐτὸν κόραχες ix 
τῷν φαράγγων, xaV χαταφάχοισαν αὐτὸν νεοσσοὶ 

ετῶν. » 


Ὃς ἀποδάλλεται πατέρα 9| µητέρα, xax δοχεῖ μὴ 


patrem suum et matrem suam ; et dicet omnis po- 
pulus : Fiat , fiat. » | 

Prov. — « Filius inobediens in perditione erit. » 

Prov. xix , 26. — « Qui inhonorat patrem, et 
expellit matrem suam, confundetur, et probrosus 
erit. » 

Prov. xx , 20. — « Qui maledicit patri aut ma- 
tri , exstinguetur lucerna ejus, et pupillae oculorum 
ejus videbunt tenebras. » 

Prov. xxx , 17. — « Oculum qui irridet patrem, 
et aspernatur matrem , effediant eum corvi torreu- 
tium, et comedart eum pulli aquilarum. ) 


Prov. xxiv, 24..— « Qui ejicit patrem. et. ma- 


ἁμαρτάνειν , οὗτος Χοινωνός ἔστιν ἀνδρὺς àcs- D trem, et pulat se non peccare, hic socíus est viri 


θοὺς. » 

Ὡς βλάσφημος 6 ἁγχαταλείπων xatípa αὐτοῦ, 
xii χατηραµένος ὑπὸ Κυρίου, ὁ παροργίζων μητέρα 
αὐτοῦ. Mi, δοξάζου kv ἀτιμίᾷ πατρός σου. Ἡ γὰρ 
δόξα ἀνθούπων, ἐκ τιμῆς πατρὸς αὐτῶν. » 


(4) Ἐλεεινὺν ἀντὶ εὐχαρπίας τελεσφορεῖν &xáv- 
δας, xal ἀντὶ ἀγαθῶν ἑλπίδων ἀποχύειν λύπας : 


impii. » 

Eccli. n, 18, 19. — « Quam male fame est 
qui derelinquit patrem, et maledictus a Deo qui 
ad iracundiam provocat matrem ! Ne glorieris in 
contumelia patris tui. Gloria enim bominis ex ho- 
nore patris sui est. » | 

Josephi. — Miserum est pro copiosa segete spi- 
nas proferre, et pro leta spe meestiljam procreare, 


NOTE. 


T) Ἐλεεινὸν ἀντί, Hzec si Josepho attributa sunt 
3 Damasceno, desumpta putaverim ex opere Περὶ 
παντὸς, De mniverso, quod subjeetum perperam 
fuit historiarum Judaicarum scriptori : tribuitur 


autem apud Photium et aliis Caio Romano pres- 
bytero Origeni, etc. ; reddendum "vero est sancto 
Hippolyto Portuensi martyri, germano ejus auctori, 
posthac ostensurus sum. ] 








295 


*s. JOANNIS DAMASCENI 


236 


hoc est, pro gloria et honore dóptumeliam et 4 couvéctty ἀντὶ δόξης xel είµης UÓgw xal ἀτιμίαν 


infamiam parentibus rependere, et vocem hanc 
prophete sibi asciscere : Exspectavi ut. vinea mea 
faceret uvas , et [ecit spinas ( Isa. v, 3). 


6644 TIT. XXIV. — Quod parentes filios suos eru- 
dire et castigare debeant , ac nisi hoc fecerint , in 
scelerum ipsorum pariem venturi sint. 


] Reg. n , 22, 25. — « Heli senex erat valde, et 
audivit omnia qua faciebant filii sui filiis Israel, et 
quod dormirent cum mulieribus qua astabant ad 
fores tabernaculi testimonii : neque castigabat eos. 
Et dixit Dominus : Nunquid non ita juravi domui 
Heli : 8i expiabitur iniquitas domus lleli in suffitu 
et hostiis :eternis? » 

Prov. xxix , 17. — « Erudi filium tuum, et re- 
frigerabit te, et dabit ornamentum anime tute.» 

Prov. xiu , 94. — « Qui parcit virge , odit tilium 
suum : qui autem diligit, instanter erudit. » 

Pros. xxm, 15. — « Noli subtrahere a puero di- 
sciplinam. Si enim percusseris eum virga, mon 
morietur. Tu enim percuties eum virga , et animam 
ejus de inferno liberabis. » ' 

"νου, xxix , 15. — « Plage et reprehensio dant 
sapientiam. » : 

Prov. xxii, 24. — « Recte educat pater justus 
castigans: in sapiente autem delectatur anima ejus. » 

Prov. xix , 18. — « Erudi filium tuum : slc enim 
bone spei est. » 


γονεῦσιν ἁποδοῦναι, xal τὴν τοῦ προφήτου σ6φετε- 
ῥρίζεσθαι φωνὴν τὴν λέγουσαν, "Ἔμευα co dpae.lo- 
ví µου τοῦ ποιῆσαι θταφυν.ὴν, ἐποίησεν δὲ 
ἀχάνθας. 


TITA. KA', — Περὶ τοῦ παιδεύει’ τοὺς γονεῖς τὰ 
ἴδια τέκνα, xal σωφρογνίζειν. El. γὰρ τοῦτο μὴ 
μα, ταῖς ἐχδίνων ὄνοχοι γίνονται ápap- 
«€ Ἡλὶ πρεσθύτης σφόδρα, χαὶ Ίχυυσεν ἃ ἑ ποίουν 

υἱοὶ αὐτοῦ μετὰ τῶν γυναιχῶν τῶν παρεστηχυιῶν 

παρὰ τὰς θύρας τῆς σχηνῆς τοῦ μαρτυρίου, xal οὐκ 
ἑνουθέτει αὐτοὺς. Καὶ εἶπε Κύριος 0ὐχ οὕτως 
ὤμοσα τῷ olx ἩἨλὶ, εἰ ἐξιλασθήσεται ἀδίχια οἴχου 

Ἠλὶ ἐν θυµιάµασι xal Ev θνσίαις αἰῶνος; » 


« Παίδευε viby, καὶ ἀναπαύσει σε, καὶ δώσει xó- 
αμον τῇ Ψυχῄ σου. ) 

* "Uc φείδεται τῆς βαχτηρἰας , μισεῖ τὸν vy 
αὐτοῦ * ὁ δὶ ἀγαπῶν, ἐπιμελῶς παιδεύει. ) 

« Mh ἀπόσχῃ νήπιον παιδεύειν͵, ὅτι ἐὰν πατάξης 
αὐτὸν ῥάόδῳ, οὐ ji] ἀποθανεῖται. Σὺ μὲν γὰρ πατά- 
ξεις αὐτὺν ῥάδδψ, τὴν δὲ Φνχὴν αὐτοῦ ἐχ θανάτου 
ῥύσῃ. » 

 Ιληγαὶ καὶ ἔλεγχος διδόασι σοφίαν. 3 


€ Καλῶς ἑχερέφει πατ]ρ δίχαιος παιδεύων * kv δὲ 


σοφῷ εὐφραίνεται fj oy αὐτοῦ. » 
« Παίδευε υἱόν σου * οὕτως γάρ ἔστιν εὔελπις. » 


Eccli. vu , 31. — « Filii tibi sunt ? erudi illos, C «Τέχνα ool ἐστιν ; παίδευσον αὐτὰ, xal xdjupov 


et curva ilios a pueritia ipsorutn. » 

Eccli. xxu , 6. — « Flayella οἱ doctrina, omni 
tempore sapientia. » 

Eccli. xxx , 15. — « Doce filium tuum, et ope- 
1416 in eo : ne in ipsius turpitudine offendas. » 

Ibid. 1. — « Qui diligit filium suum, assiduat el 
flagella. » 

Ibid. 5. — «Qui docet filium suum, in zelum mittit 
inimicum, etin medio amicorum leetabirurin illo.» 

Ibid, 8-40. — « Equus indomitus evadit durus ; 
οἱ filius remissus evadit preceps. Lacta filium, 
paventem te faciet : ne rideas cut eo, ne simul 
doleas. Ne des illi potestatem in juventute : tange 
latera ejus dum infans est. » 

Ephes. v1, 4. — « Patres, nolite ad iracundiam 
provocare filios vestros : sed educate illos in di- 
sciplina et timore Domini. » 

S. Greg. Nas, — Cum fitlis indulgenter agere, 
paterna lex est. Ridiculum est honrini filios suos 
negligere , atque alienos castigare aggredi. 

S. Nili. — Ne filio permittas cum stultis et in- 
solentibus juvenibus quotidianam consuetudinem 
habere , cum iis convenire, et cibum sumere : ne 
slioqui postremo tandem ob ipsius exitium et infa- 
miam ingenti animi dolore alficiaris, εἰ inimico- 
ruin sannis pateas. Siquidem filiorum labes et fla- 
gia parentibus ascribi solent. 


kx νεότητος τὸν τράχηλον αὐτῶν. » 

ε Μάστιγες xal παιδεία, ἓν παντὶ χαιρῷ σο- 
φία. » 

« Παίδενσον τὸν υἱόν σου, καὶ ἔργασαι tv αὐτῷ, 
ἵνα μὴ àv τῇ ἀσχημοσύνῃ αὑτοῦ προχόφῃς. s 
€ ϱ ἀγαπῶν τὸν νἱὸν αὐτοῦ, ἑνδελεχίσει µάστιγας 
αὐτῷ. » 

: Ὁ διδάσκων τὸν vlby διαζηλώσει τὸν ἐχθρὸ»ν, 
καὶ ἕναντι φίλων ἐπ αὐτῷ ἁγαλλιάσεται. »' 

« Ἴππος ἁδάμαστος ἐχθαίνει σχληρὸς, καὶ υἱὸς 
ἀνείμενος ἐκδαίνει προαλής. Τιθήνισον τέχνον, xai 
ἐχθαμόήσε: σε. Mh συγγελάσῃς αὐτῷ, ἵνα μὴ συν- 
οδυνηθῇς. Mj δὸς αὐτῷ ἑξουσίαν kv νεότητι , θλάσον 
τὰς πλευρὰς αὐτοῦ ὡς ἕστι νήπιος. » 

« Οἱ πατέρες μὴ παροργίξετε τὰ τέχνα ὑμῶν, 
&A)' ἑκτρέφετε, αὐτὰ ἓν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ 
Κυρίου. 2 

Παίδων φείδεσθαι πατρικὸς νόμος. Καταγελάστον 
ἀνθρώπῳ τῷ τῶν ἰδίων τέχνων, xaX οἰχείων ἀφειδή- 
σαντι, xaX πἀιδεύειν ἐπιχειροῦντι ξένους, : 

Mt συγχώρει τὸν υἱόν σου τοῖς ἀπαιδεύτοις xai 
ἁγερώχοις νέοις ξυνομιχεῖν καθ) ἐχάστην Eovars- 
λάζεσθαί τε καὶ ξυνεσθίειν, ἵνα μὴ] τελευταῖον ἑτὰ 
τῇ ἑξωλείᾳ τοῦ παιδὸς, xal ἐπὶ τῇ αἰσχύνῃ χατανυ- 
Yle τὴν Ψυχἠν σου µεγάλως, χαὶ ὑπεύθυνος γένο'ο 
τοῖς τῶν ἐχθρῶν σχώμμµασι. Τὰ γὰρ αἴσχη τῶν παί- 
δων xai τὰ πονηρεύματα τοῖς γονεῦσιν ἐπιγράφε- 
σθαι εἴωθεν. 


)9 SACRA PARALLELA. 


TITA. KE. —- Περὶ πείρας πρὸς θεὸν γεγοµένης, A TIT. XXV. — De Dei tentatione , et quod. Deum 


xal ὅτι οὐ δεῖ πειράξει’ τὸν θεὀν. 
ι Οὐκ ἐχπειράσεις Κύριον τὸν θεόν σου. » 


« Προσέθετο Κύριος ὁ θεὸς λαλῆσαι τῷ Αχάζ, 
λέγων * Αἴτησαι σεαυτῷ σημεῖον παρὰ Kuplou τοῦ 
θιοῦ σου εἰς βάθος ἢ εἰς ὄψος. Καὶ εἶπεν ᾽Αχάζ * 
02 μὴ αἰτήσω, οὐδὲ οὗ μὴ πειράσω Κύριον. » 


εΜὴ ἐχπειράζωμεν τὸν Κύριον, χαθώς τινες 
αὑτῶν ἐξεπείρασαν, καὶ ὑπὸ τῶν ὄφεων ἀπώλοντο. » 


ΤΙΤΑ. KG". --- Περὶ π.Ἰήθους καὶ δήµου πόλεως. 
« Οὐκ ἔσῃ μετὰ πλειόνων ἐπὶ χαχίᾳ. Οὐ προστε- 
θήσῃ μετὰ πλειόνων ἐκχλῖναι χρίσιν. » 


c 09 gà ὑπαχούσῃς ἔθνει παρανόμῳ. » 

« Mh ἁμάρτανε εἰς πλήθος πόλεως, xa μὴ χατα- 
δάλλῃς σεαυτὸν ἐν ὄχλῳ. » 

ε Απὸ τριῶν εὐλαδήθη xapbia µου : διαθολην 
πόλεως, xal ἐχχλησίαν ὄχλου, χαὶ χαταφευσμὺν, 
ὑπὲρ θάνατον πάντα λυπηρά. » 


Φιλοῦσιν οἱ δηµοι, χἂν πρὸς τὸ παρὸν χατασχῶσι 
τὰς ὀργὰς, ὡς πῦρ ἐμφωλεῦον Όλαις, f) ῥεῦμα pta 
χρατούµενον, εἰ χαιροῦ λάδῃ, τὸ ἀνάπτεσθαί τε xol 
ἀναῤῥήγνυσθαι, | 


TITA. KZ. — Περ παρατηρήσεως xal olwvi- 
σμεῦ * καὶ ὅτι οὐ δεῖ ἡμᾶς χαιροὺς ἢ ἀνθρώ- 
aove παρατηρεῖσθαι. 

- & Τηρῶν ἄνεμον, οὐ σπερεῖ, καὶ βλέπων kv ταῖς 

νέφέλαις, οὗ θερίσει. » 

« Ἡμέρας παραττρεῖσθε, χαὶ μῆνας, xai χαιροὺς, 
χαὶ ἐνιαντούς. Φοδοῦμαι µή πως εἰχῆ χεχοπίαχα εἰς 
ὑμᾶς. p 

εΜήτις ὑμᾶς χρινέτω ἓν βρώσει, ?) ἑνπόσει, 1) 
iv μέρει ἑορτῆς, ἡ tv. ἨΝεομηνίᾳ, f) Σαθθάτῳ, 6 
ἐστι oxià τῶν µελλόντων.» 

Οἶδά τινας, ὅτι Χριστιανοὶ ὄντες, ἱουδαῖζουσιν, 
λέχοντες * Σήµερον Σἀδδατόν ἔστιν , καὶ οὐκ ἔξεστί 
μοι εὐεργεσίαν ποιῃσαί τινι. Ἔρχεται νεοµηνία᾿ 
χαὶ ὡσαύτως {ωνὰς ὀρνέων φυλάσσουσιν, xat χλη- 
δονιαμοὺς παρατηροῦνται, ἐπιδοῦναί τινι ἄρτον. Καὶ 


tentare ΠΟΠ oporteat. 


Deut. v1, 40 —. « Non tentabis Doininum Deum 
tuum. » 

Isa. xn , 10-12. — « Et adjecit Dominus loqui 
ad Achaz, dicens : Pete tibi signum a Domino Deo 
t0, sive in profundum inferni , sive in excelsuin 
supra. Et dixit Achaz : Non petam , et non tentabo 
Dominum. » 

665 1 Cor. x, 9. — « Nontentemus Dominum, 
sicul quidam ipsorum tentaverunt ,et perierunt a 
serpentibus. » 

TIT. XXVI. — De multitudine et populo civitatis. 

Exod. xxi, 2. — « Non eris cum multis in ma- 
litia : nec adjungeris pluribus ut declines judi- 


B cium. » 


« Non obteiniperabis genti flagitios:z. » 

Eccli. vu, 7. — « Non pecces ad multitudinem 
civitatis : nec te immittas in populum. » 

Eccli. xxvi, 5. — « A tribus timuit cor meum, 
el in quarto facies mea metuit : delaturam civita- 
tis, el collectionem populi : et calumniam men- 
dacem, super mortem omnia ingrata. » | 

Incerti. — Solet vulgus, etiamsi iracundise ευ 
impetum in praesenti cohibeat, non secus atque 
ignis in maleria delitescens, aut profluvium quod 
per vim retinetur, arrepta occasione succendi, et 
impetu ferri. 

TIT. XXVII. — De observatione et auspiciis, et quod 
minime nos oporteat. tempora aut homines obser- 
varc. 

Eccli. x1, 4. — « Qui observat ventum, non se- 
minabit : et qui considerat nubes, nou metet. » 

Galat. 1v, 10. — « Dies observatis, et menses, 
et tempora, et annos. Timeo ne forte sine causa 
laboraverim in vobis. » 

Coloss. 1, 16. — « Nemo vos judicet in cibo, 
aut in potu, aut in. Neomenia, aut Sabbato, quas 
sunt umbra futurorum. » 

Eusebii. — (uosdam novi qui, cum Christiani 
sint, Judzorum tamen more se gerunt, dicentes : 
Hodie Sabbatum est; non licet mihi bene cui- 
quam facere. Adest novilunium : atque eodein 
modo avium garritus et vaticinia observant; ca- 


πάλιν * Σήμερον Πάσχα ἐστὶν, αΌριον γενέθλια , εἷς D vent panem cuiquam impertire. Àc rursum ; Hodie 


ερίτην ἀρχὴ σπορᾶς, xai οὐ δύναµαί τι ἐξενελχεῖν kx 
τῆς οἰχίας µου. Taura ὅλα "lovbalxà τυγχάνει. El 
ταῦτα ποιεῖ τις, ὀφείλει xal ἄζυμα ἐσθίειν, xo πε- 
ριτέµνεσθαι, χαὶ μετὰ Ἰουδαίων ζᾖν. Καὶ τί λέγω 
περὶ Σαδδάτων , xal νουμηνιῶν, xal πραγμάτων 
Ἰουδαϊχῶν ; Οἶδα πολλους βάπτισμα ἔχοντας, καὶ 
αἱρετικῶν πράγµατα ἐπιτελοῦντας. Μετὰ γὰρ τὴν 
ἡλίου δύσιν παρατηροῦνται πῦρ διδόναι τῷ γείτονι, 
Oa τοῖς ταῦτα ποιοῦσιν | "Οσοιταῦτα παραφυλάττον- 
και, παρακούσαντες τοῦ Θεοῦ, ὑπὸ χάριν οὗ τυγχάνου- 
σι, ph δεξάµενοι τὸ Εὐαγγέλιον, ἀλλά τοὺς Ἰουδαίους 
χαὶ τοὺς οἱρετικοὺς µιμησάμενοι, τὴν μερίδα αὑτῶν 
ἐκληρονόμησαν, Τὸν γὰρ Χριστιανὸν οὐδὲν τούτων 
καραφυλάττεσθαι yp) ^ μὴ παραττρεῖσθαι ημέρας, 
Parnor. Ga. XCVI. 


Pascha est: cras dies Cliristi natalis : perendie 
sementis initium; e domo mea efferre nihil pos- 
sum. Hxc omnia Judaismum redolent. Quisquis 
hzc facit, debet et panes fermenti expertes edere, 
et cireumcidi, et cum Judzis vivere. Ft quid Sab- 
bata et novilunia et Judaicos ritus dico ?* Com- 
plures novi qui, cum baptismi aqua tincli. sint, 
hzreticorum superstitiones agant. Siquidem post 
solis occasum ignem vicino dare cavent. O mise- 
ros qui hac faciunt! quicunque neglectis Dei prze- 
ceptis haec observant, sub gratia non sunt, ut qui 
Evangelium non suscipiunt ; verum Judzos et hz- 
reticos imitando, eamdem cum ipsis hereditatis 
partem sunt consecuti. Christianum enim nihil 
10 


299 


S. JOANNIS DAMASCENI 


300 


liorum observare oportet, non dies, non anni par- A xal ὥρας, xat ἀνθρώπους, καὶ κληδονισμούς. Πολλοὶ 


tes, non homines, non auguria. Multi enimvero, 
cum bono operi incumbunt, jdque superveniens 
Satanas labefactavit, culpam in eum non conferunt, 
sed dicunt : Talis homo, qui ad me accessit, operi 
meo invidit; causam videlicet homini attribuen- 
tes. Atqui diabolus jam inde a jactis mundi fun- 
damentis, hominibus invidet, infestoque bello ip- 
sos lacessit. Et si probum aliquod opus geri ab 
bomine perspexerit, invidenlia zstuat, illudque 
nititur abolere. G66 Et! quia oculis videri nequit, 
subjectis praitextibus, bellum gerit, ut, cum ipse 
mali auctor sit, hoc eis ascribat qui innoxii sunt. 
Quocirca, si bovem viderit optimum, recte ara- 
trum trahere contendenicm, atque eam ob rem a 
multis celebratum, accedit, illumque diffringit, nec 
houwo diabolum, qui hoc fecerit, accusat ; verum 
ipsius instinctu homines diris devovet, et maledi- 
ctis insectatur. Eodem modo, cum quispiam pere- 
gre profectus infeclis rebus domum rediit, statim 
dicit : lste abeunti mihi obviam factus est, quain 
ob causain id quod mihi proposueram, non sui 
consecutus. Nec diabolum, qui id effecit, sed in- 


οὖν ἐργαζόμενοι τὸ ἀγαθὸν, ἐπελθόντος τοῦ Σατανᾶ, 
καὶ χαταλύσαντος αὐτὸ, οὐκ ἐπιγράφονσι τὴν αἰτίαν 
ἐχείνῳ, ἀλλὰ λέγουσιν Ὁ δεῖνα ὁ ἄνθρωπος παραγι- 
νόµενος ἐδάσχηνε τῷ ἔργῳ * ἐπιγράφοντες τὴν αἰτίαν 
τῷ ἀνθρώπῳ. Ὁ διάδολος &n' ἀρχῆς βάσχανός ἐστι 
καὶ πολέμιος τοῖς ἀνθρώποις. Ἐὰν ἴδῃ ἔργον χαλὸν 
kv τῷ ἀνθρώπῳ, φθονεῖ, καὶ ἀγωνίζεται χαταργησαι 
αὑτό xal ἐπειδὴ ἀόρατός ἐστι, πάντοτε διὰ προφά- 
σεως πολεμεῖ τὸν ἄνθρωπον, ἵνα ποιῄσαντος αὐτοῦ 
τὸ καχὸν, ἄλλοις ἐπιγράφῃ ἀναιτίοις, Ὅτε οὖν ἴἵδῃ 
βοῦν χαλὸν καλῶς ἀγωνιζόμενον ἐν ἁμάζσῃ, xat ὑπὸ 
πολλῶν ἁπαινούμενων, προσέρχεται, xal διαῤῥήσσει 
αὐτόν: xat, οὐκ αἰτιᾷται 6 ἄνθρωπος τὸν ἐνεργήσαντα 
διάδολον εἰς τὸ χαχὺν ἁλλ᾽ ὑποθληθεὶς ἐξ αὐτοῦ, xa- 


B ταρᾷται xai βλασφημεῖ τοὺς ἀνθρώπους. 'ὐμοίως 


ἐξῆλθέν τις εἰς ἀἁποδημίαν , xaX ἄπραχτος ἀνέλυσεν, 
καὶ εὐθὺς λέγει * ὁ δεῖνά pov ὑπήντησεν ἀπιόντι, xal 
διὰ τοῦτο ἀπέτυχον. Καὶ οὐχ αἰτιᾶται τὸν διάθολον τὸν 
ἐνεργήσαντα, ἀλλὰ τὸν ἄνθρωπον τὸν ἀναίτιον ὄντα, 
ὡς καχόφθαλμον. Καὶ βλέπε ὁραπέτου πονηροῦ ἕνέρ- 
γειαν. Οἷον δ ἂν µέλλωσι παραφυλάττεσθαι ἄνθρω- 
πον, τοῦτον xal ἑνεργεῖ ἁπαντῆσαι αὐτοῖς. 


sontem hominem tanquam fascinatorem accusat. Ας vide, quaeso, improbi fugitivi versutiam, Qua- 
lem bominem illi observaturi erant, bunc illis obvios facit. 


TIT. XXVIII. — De deposito, et quod summo studio 
el fide illud custodire oporteat, nec in ejus qui de- 
posuit (raude. quidquam moliri. 


Exod. xxn. 7-15. — « Si quis dederit proximo 


TITA. KH'. — Περὶ παραθήχης ^ xal ὅτι xpi] πι- 
στῶς ποιεῖσθαι τὴν ταύτης «φυλακὴν , καὶ 
μηδαμῶς δόλον εἰς ἀποστέρησι τοῦ παραθε- 
pérov μηχανᾶσθαι. 


Ἐάν τις δῷ τῷ πλησίον ἀργύριον T σχεύη φυλά- 


suo pecuniam, aut vasa in custodiam, et id furto C ἔαι, xal χλαπῇ ἐκ τῆς οἰχίας τοῦ ἀνθρώπου, xy 


ablatum iuerit ex dono hominis ; si inventus fue- 
rit fur, duplum reddet. Sin auteni miuime reper- 
$us sit fur, accedet herus doinus coram Deo, et 
jurabit de omni re perdita. Si quis dederit proximo 
suo asinum, aul vitulum, aut. ovein, aut. jumen- 
tum ad custodiendum, et moriuum fuerit, aut con- 
Ífraciuin, aut depredatione ablatum, nullusque hoc 
viderit, juramentum Dei erit iuter ambos, et sus- 
cipiet dominus ejus, et non reddet. Quod si furto 
ablatum ipsi fuerit, restituet domin». Si come- 
stum a bestia sit, ducet eum ad praedam, el non 
persolvet. » 
TIT. XXIX. — De presbyteris. 
Eusebii (1). — Multi peccatores, cuiu. presbyteri 


εὑρεθῇ ὁ χλέψας, ἀποτίσει διπλοῦν. Ἐὰν δὲ μὴ εὖ- 
ρεθῇ ὁ χλέφας, προσελεύσεται ὁ Κύριος τῆς οἰχίας 
ἐνώπιον τοῦ θεοῦ, χαὶ ὀμεῖται περὶ πάσης ἁπωλείας. 
Ἐάν τις δῷ τῷ πλησίον ὑποξζύγιον, 3) uócyov, ἢ πρό- 
6ατον, ?) χτῆνος φυλάδαι, xat τελευτήσῃ, ἢ συντρι- 
6ᾗ, f| αἰχμάλωτον γένηται, χαὶ μηδεὶς ἴδη, ὄρχος 
ἔσται τοῦ Θεοῦ ἀναμέσον ἀμφοτέρων, xal προσδέ- 
ξεται ὁ Κύριος αὑτοῦ, καὶ οὗ μὴ ἀποτίσει. Εάν δὲ 
χλαπῇ ἀπ᾿ αὐτοῦ, ἀποτίσει τῷ Κυρίῳ αὑτοῦ' &àv δὲ 
θηράλωτον γένηται, ἄξει αὐτὸν ἐπὶ τὴν θήραν , καὶ 
οὐχ ἀποτίσει. » 


TITA. Κ6’.-- Περὶ πρεσθδυτέρων. 
« Πολλοι ἁμαρτωλοὶ πρεσθύτεροι ὄντες προα- 


siut, sacris operantur, nec eos Deus aversatur; D φέρουσιν , xai οὑκ ἁποστρέφεται ὁ θεὸς, ἆλ- 


NOTA. 


(1) Εὐσεδίου. In B. additur ἐπισχόπου ΆἉλεξαν- 
δρείας. Diu multumque quasivi quis tandem Euse- 
bius iste fuerit, cujus operum frequentia passim in 
Parallelis nostris occurrunt. excerpta. Hunc viri 
quidam non indocti pro Eusebio C:esariensi. acce- 
perunt. Quia vero honmili: sive sermones ex qui- 
bus (ragmeuta hsec emaja. sumpta sunt, in variis 
variarum bibliothecarum wanuscriptis Eusebio Ale- 
zandrino episcopo Aribui solent; «quemadmodum 
etiain Rupefucaldinus Paraltelorum codex hoc loci 
habei : Ευσεδίον ἀπισκόκου ᾽Αλεξανδρείας ' aliunde 
aulcim in. Álexandrinorum  poutdieumn — catalogis 
nullus Eusebius reperitur : hiuc critici alii acbi- 
trai sunt auctorem hune diversum non fuisse ab 
Eusebio Atexandrinme  Eeclesize diacono, qui pest 


r 


seculi tertii medium floruit, et Laodicez in Syria 
episcopus fuil. Verum ' Eusebii uostri sermonum 
excerpta qua in utrisque Parallelis exstant, longe 
recentioris :etatis scriptorem produnt, qui post 
quartum sagculum vixerit; adeoque post C:esarieu- 
sem, Et certe simplicior ejus atque impolitior ora- 
tio ab Eusehii Caesariensis stylo el dictione toto 
coelo discrepat. In spuria quidem Antheri papas ad 
episcopos Εως εἰ Toletanze epistola, mentio lit 
Eusebii cujusdam, qui de parva quadam civitate, 
apostolica auctoritate mutatus sit in. Alexandriam. 
Quem locum Nicephorus Callistus eapii De traus- 
lationibus episcoporum adjicere non dubitavit lib. 
xiv Hist. eccl. cap. 95. Sed cum  vanissimum sit 
false illius Antheri epistole testimonium , nibil eo: 





301 SACRA PARALLELA. 


302 


M τῷ Πνεύματι τῷ ἁγίῳ ἁγιάζει τὰ mpoxsi- A verum per Spiritim sanctum proposita dona con- 


µενα δῶρα. Καὶ ὁ μὲν ἄρτος Ὑίνεται σῶμα τί- 
uw τοῦ Κυρίου, τὸ δὲ» ποτήριον, αἷμα Ἠτίμιον 
τοῦ Κνρίου. Εἰσὶν οὖν τινες ὑπολαμθάνοντες, ὡς 
εὔλογόν τι ποιοῦντες, xai μὴ χοινωνοῦντες παρ) 
αὐτῶν, μὴ εἰδότες ὅτι χεῖρον καταχρ[νονται. Τίς 
χὰρ εἶ σὺ ὁ χρίνων τὸν ἄρχοντά σου; Οὐχ ἤχουσας 
τοῦ ᾽Αποστόλου λέγοντος, ὅτι "Αρχοντα τοῦ Jaov 
σου οὐκ àpeic κακῶς; Καὶ πάλιν, Σὺ εἰς el ὁ 
χρίγων ἀ 1.1ότριον οἰκέτηγ; τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήχει, 
ἡ πίπτει. Πότε ἔγνως ὅτι πρόδατον ποιμένα δι- 
έσωσεν (2), ἢ κατὰ ποιµένος κατηγορίαν συνάπτει; 
Ἕσπερ οὖν «b ἄλογον πρόδατον οὐ δύναται ὀξῦναι 
τοὺς ὁδόντας χατὰ τοῦ ποιµένος, οὕτως οὐδὲ τῷ 
λοχιχῷ προδάτῳ (3) ἐπιδάλλει ὀξύνειν τὴν γλῶσσαν 


secrat. Àc panis quidem pretiosum Domini corpus 
efficitur, poculum autem pretiosus Domini san- 
guis. Sunt igitur qui se rem aequam et rationi 
667 consentaneum facere putent, si conimu- 
nionem ab eis ron accipiant : nescientes hinc se 
gravioris sententi:& obnoxios fleri. Ecquis enim 
es Ui, qui antistitem tuum judicas? Annon Apo- 
stolum dicentem audisti : Principi populi tui non 
maledices ? (Exod. xxu, 28). Ac rursum : T& quis 
es qui judicas alienum servum ? Domino auo stat 
aut cadit (Rom, xiv, 8). Ecquando ovem vidisti 
pastori salutem attulisse, aut. pastorem suuin in 
crimen vocare? Certe , quemadmodum brutum pe- 
cus dentes adversus pastorem exacuere non potest, 


εἰς χατηγορἰαν. Zu ὁ ὑπ αὐτοῦ διδασχόµενος xai D sic nec ratione preditam ovem ad accusandum 


χειραγωγούμενος, οὐχ ἔχεις ἐξουσίαν κρἰνειν xai 
ἐλέγχειν αὐτόν * χαθὼς εἶπεν ὁ ᾿Απόστολος. Μἡ πρὸ 
καιροῦ τί κρίνετε, ἕως ἂν Σ.16ῃ ὁ Κύριος ὃς xal 
φωτίσει τὰ χρυπτὰ τοῦ σκότους, καὶ φανερώσει 
τὰς fovAác τῶν κχαρδιῶν, καὶ τότε ἔπαιος ve- 
γήσεται ἑκάστῳ ἀπὸ tov Θεοῦ. Ἐκεῖνος ἔχει 


pastorem línguam acuere convenit. Tu qui ab eo 
erudiris et velut manu duceris, ipsius judicandi et 
arguendi potestatem nou habes; quemadinodum 
dixit Apostolus : Nolite ante tempus judicare, donec 
veniat Dominus, qui et illuminabil abscondita 
tenebrarum, et manifestabit consilia cordium : et tunc 


NOTE. 


eonfici potest, unde evincatur aliquem olim exsti- 
tisse pr:esulem Alexandrinum nomine Eusebium, 
qui in hujus urbis pontificum indicibus non com- 
pareat, Non me fugit alias ab Agypti metropoli 
civitates in Oriente ejusdem cognomines reperiri. 
Al quuminug | Eusebium ilIum de quo nunc agitur, 
alicujus urbis Alexandrine presulem fuisse defi- 
niam, prohibent tres ejus tractatus, ex quibus in- 
tellexi librariorum oscitantia factum esse ut, quia 
sermones suos ad Alexandrum quemdam habuit, 
eum scribere debuissent, Βὐσεδίου ἐπισχόπου πρὸς 
Ἀλέξανδρον, omissa prepositione πρὸς, posuerint 
Εὐσεθίον ἐπισχόπου Αλεξανδρείας. Primus tractatus 
Latine exstat tomo ultimo Biblioth. PP. Colon. οἱ 
Lugdun., incipitque ab bis verbis: Quadam die san- 
celorum in urbe commemorationes celebrantur. Gum 
eccedens Alexander ad. Eusebium episcopum dizit : 
Venerande Pater, eic. Secundum notat Sylburgius 
in catalogo codicum mss. Palatino-Vaticanorum 
&. 65, nac inscriptione : Eusebii ad. Alexandrum 
sermo in sancta Dominica post dimissam concionem, 
Tertium denique reperi in bibliotheca Reyia, cod. 
9935, cum hoc titulo. Εὐσεδίου ἐπισχόπου xat µο- 
ναχοῦ, περὶ ἀστρονόμων. Eusebii episcopi et mona- 
thi, de astronomis. Sicque incipit : ᾿Ἡμερῶν διελ- 
θουσῶν οὐκ ὀλίγων προσελθὼν ὁ ᾿Αλέκανδρο; Αέχει 


ἁστέρας, ὅταν χατά τινος ὀργίζονται, χαὶ λέγουσιν' 


Οὐαὶ τῷ ἄστρῳ σου. Suni nonnulli qui astris male- 
dicunt, quando adversus aliquem irascuntur, aiunt- 
rw : Va astro (uo, etc. Qua nempe habentur in 


arallelis Rupefuca|dinis lit. 1, tit. vii. Cum Regius 


codex Eusebium episcopum et monachum duntaxat 


nuncupet, inde conjicere licet eum nullíus certte 
sedis pontificem fuisse, sed ob egregias virtutes 
episcopum consecratum, qui variis locis, ubi ne- 
cessitas postularet, prodesset. Tales episcopos in 
Syrix partibus multos olim exstitisse discimus in 
primis ex Sozomeno, qui lib. vi, cap. 53 οἱ 54, 
narrat Lazarum, Barsem, et Eulogium monachog 
creatos episcopos esse, non urbium aliquarum, sed 
lionoris causa : itemque Prapidium, qui in multis 


pagis episcopali munere fungebatur. 1n Vita sancti 
Sa 


abs lit quoque frequens mentio Joannis epi- 


scopi εἰ hesychaste, seu solitarii aut monachi, τὸν 


θεσπέσιον πατέρα ἡμῶν Ἰωάννην τὸν ἐπίσχοπον xai 


ἡσυχαστήν. Ὅ πολὺς ἐν ἀρετῇ ἡσνυχαστὴς xa ἐπί. 


σκοπος Ἰωάννης. Hic porro civitatis alicujus anti- 
sies non erat, sed vitam omnem in monasteriis 


agebat. In eadem porro etiam sancti Sabze Vita 
Eusebius quidam occurrit, quem Cyrillus Scytho- 


politanus hujus Vite scriptor, papam cognotuinat : 
Οἱ περὶ τὸν πατριάρχην Ἐπιφάνιον, xai τὸν πάπαν 


τῷ μαχαρίῳ Εὐσεδίῳ ἐπισχόπῳ) Κύριε, ἤχουσα παρἀ D Εὐσέδιον, χαὶ tbw ἐπίσκοπον Ὑπάτιον, Epiphanius 


τινων, ὅτι χατ᾽ ἄστρον γεννᾶται ἄνθρωπος, χαὶ oct 
ὅσοι ἀστέρες εἰσὶν ἐν τῷ οὑρανῷ, τοσουτοί εἶσιν ἄν- 
θρωποι ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ ὅταν ἀποθάνῃ ἄνθρωπος, 
xdi ὁ ἀστὴρ αὐτου ἐχλείπει, καὶ ὅταν ὙΥεννηθῇ ἄν- 
θρωπος, xai ὁ ἁστὴρ αὐτοῦ προστίθεται; ἐπειδῇ οὔτε 
ςὐ γεννηθῆναι ἐχλείπει, οὔτε τὸ ἀποθανεῖν. 'O δὲ 
µαχάριως Ἡρξατο λέγειν "D πόση ἄνοια ἔγχειται 
τοῖς χαχοῖς. xai πόσα ἁμαρτάνουσιν οἱ ταῦτα λέγον- 
τεςὶ Disbus non paucis iransactis, accedens. Alexzan- 
der dixit B. Eusebio episcopo : Domine, audivi a 
quibusdam howiinem. secundum. astrum gigni, et tot 
homines im tefra , quot usira in celo, ut, quando 
woritur homo, sidws ejus deficiat, el quando nasci- 
Iur, asiruas ejus adilaiur : quoniam neque generatio, 
neque mors deficit. D'eatus vero sic dicendi initium 
fecit : O quanta amentia malis hominibus insedii, eL 
quam graviter peccant qui sic louguuniur ! Atque bris 
eonfutalis, euLdit ; Εῑσί τινες χαταρώμενοι τοὺς 


patriarcha (Constantinopolitanus), Eusebius papa, 
el episcopus Ephesi Hypatius. Itemque : Κατ’ αὐτὸν 
δὲ τὸν χρόνον παρεγένετο ἐν ΠἩαλαιστίνῃ, ὅ τε πα- 
τριάρχης ᾽Αντιοχείας Ἡφραίμιος, χαὶ ὁ πάπας Εὐ- 


σέθιος διὰ τὴν τοῦ ἐπισχήπου ᾿Αλεξανδρείας Ι]αύλου 
ἐχόολήν. Circa hoc tempus in Ραἰεειίλαπι venerunt 
Ephraemius patriarcha Antiochenus, et papa Euse- 
bius, propter Pauli episcopi Alexandrini ejectionem., 
Ex his et aliis qua subinde Cyrillus narrat, appa- 
ret Eusebium hunc episcopali potestate ornatuni 
íuisse, qui tamen certam sedem mon haberet : 
meaque sententie. doctissimum Cotelerium faven- 
tet reperi. Eum vero sermonum illorun quoruAm 
in Parallelis fragmenta varia in Parallelis afferun- 
tur, fuisse parentem affirmare non ausim. 

(2) Rupert. διδάσχει. 

(3) Hupert. τὸ λογιχὸν πρόθατον. 


X3 S. JOANNIS DAMASCENI 304 


laus erit unicuique α Deo (I Cor. 1v, 5, 6). Penes A ἑξουσίαν κρίνειν e&* Ὁ δὲ ἐχεινον κρίνων, ó 


ipsum est sententiam de te ferendi potestas. Qui 
autem. ipsum judicat, Dominus est. (Ibid. 4). Ac 
rursum : Nolite judicare, ac non judicabimini 
(Matth. vii, 1). Tu quem debes honorem et veue- 
rationem, redde, velut bis verbis te Paulus admo- 
net : Reddite omnibus debita : cui tributum, tribu- 
tum ; cui honorem, honorem (Rom. «ui, 7). Fac que 
regula poscit expleas. Primitias frugum tuarum 
offer Ecelesise, non curiosius inquirens in quod 
expendantur. Quod si vis judicare (id quod tibi 
minime permittitur), in animz (ux penu ingredere. 
Nosce primum qua in conscientia lua sint, hoc 
est, uum ipse cedem perpetraveris ; annon adul- 
terium; annon stuprum ; annon avaritixe eétuduo- 
ris, annon aliena rapueris ; annon convicialus sis, 
annoa pejeraveris; annon mendacio te obstrinxe- 
ris; annon denique quidpiam eorum qus prohibita 
sint egeris : tumque in przfectum tuum censuram 
tibi arrogare non licebit. Quin potius : Humilesenim 
diligit Deus (Jac. 1v, 6). Quocirca suas quisque 
actiones inspiciat, et de proximo suo pronuntiare 
differat. Quod si quis, neglectis iis quie a me com- 
meimerata sunt, ad proximi aecusationem linguam 
confert, mercedem ipse quoque suam confestim 
exspectet. Qu euim quispiam proximo suo fecerit, 
bac ipae etiam sese recepturum non dubitet, velut 
a Domino dictum est : (ua mensura mensi fueritis, 
eadem remelieiur vobis (Math. vii, 2). Unusquisque 
nostrum ad propria facta sua animum attendat. 
De nostrisipsi vitiis solliciti simus : nec nobis ju- 
dicium de illis arrogemus, de quibus judicare jussi 
pon suuius. Caeterum ipse quoque sacerdos sic erga 
068 plebem affectus esse debet, ut ante omnia pro 
eorum salute toto pectore, et ex animo Deum pre- 
etur. Quemaduiodum Dominus dixit : Bonus pa- 
:3ior animam suam ponit pro ovibus suis(Joan. x, 41); 
*ie laboranti opein ferat, maerentem consoletur, 
irrauteu in viam reducat, pauperem sublevet, 
malorum ei$ inmemor, ita ut acceptrarum inju- 
riarum. obliviscatur. Siquidem ejus qui injurias 
menoria retinet, oratio minime Deo gratia acce 

plaque esL : manente nimirum in ipsius pectore 
wilio. Nisi eum proximo in gratiam redieris, ad 


Κύριός éc'tur. Καὶ πἀλιν' MÀ] κρίνατε, ἵνα μὴ xpi- 
θῆτε. Σὺ τὴν ὀφειλομένην τιμὴν, καὶ αροσχύνησιν 
ἁπόδος, καθὼς παρἠγγειλἑ σοι Παῦλος, λέγων - 
« ᾽Απόδοτε πᾶσι τὰς ὀφειλὰς, τῷ τὸν gópor, cv 
gópor * tQ tà τιμὴν, τὴν ειµήν,. Τὰ τοῦ χανόνος 
πλήρωσον ' τὰς ἀπαρχὰς τῶν πρωτογεννηµάτων σου 
προσένεγχε τῇ Ἐχχλῆσίᾳ, μὴ περιεργαζόµενος τὴν 
ἀνάλωσιν αὑτῶν. El δὲ κρίνειν βούλει’ ὅπερ οὐκ 
ἐπιτρέπεταί σοι’ εἴσελθε εἰς τὸ ταμιεῖον τῆς φυχής 
σου. Τνῷθι τὰ τοῦ συνειδότος σου, εἰ o0x ἑφόνευ- 
σας, οὐκ ἐμοίχευσας, οὐχ ἑπόρνενσας, οὐκ ἕἔπλεο- 
νέκτησας, οὐχ ἤρπασας, οὐχ ἑλοιδόρησας, οὐχ ἐπιώρ- 


Ἴκησας, οὐκ ἑφεύσω, xai εἰ θὐδὲν τῶν ἀπηγορεν- 


µένων διεπράξω; xal οὕτως οὐκ ἐπιτρέπεταί σοι 


Β Χρίνειν τὀν ἄρχοντά σου. Μᾶλλον δὲ οὐδὲ οὕτως: 


Ταπειοὺς yàp ἁγαπᾷ Κύριος. Ἔκαστος οὖν τὰς 
ἰδίας πράξεις βλεπέτυ , μὴ xplvov τὸν πλησίον 
αὑτοῦ. El δέ τις παραχούσας τῶν εἱρημένων, ἔπι- 
θάλλει τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ εἰς χατηγορίαν του 
πλησίον, τὴν αὐτοῦ ἀντιμισθίαν, xat αὐτὸς προ:δο- 
κάτω ὑπομένειν ἐν τάχει. "À Ὑάρ τις εἰς τὸν 
πλησίον ἐργάσεται, ταῦτα καὶ αὐτὸς προσδοχάτω 
ἀπολήψεσθαι, καθὼς εἶπεν ὁ Κύριος, ὅτι Οἵφ μµά- 
tp μετρεῖτε, ἀντιμετρηθήσεται ὑμῖν. Ἕχαστος 
ὑμῶν τοῖς ἰδίοις ἔργοις προδεχέτω ^ µεριμνῆσω- 
μεν περὶ τῶν ἡμετέρων κακῶν, xai ὧν (4) οὐ 
προσετάχθηµεν — xolvetv, μὴ xpivopev. Πλὴν καὶ 
ὁ ἱερεὺς ὀφείλει διαχεῖσθαι πρὸς τὸν Aabv, πρὸ 
πάντων γνησίως ὑπερευχόμενος αὐτοῦ ἐξ ὅλης χαρ- 
δίας αὐτοῦ. Καθὼς εἶπεν ὁ Κύριος’ 'O. xoi ὁ 
xaAóc τὴν γυχἠν αὐτοῦ τίθησυ ὑπὲρ τῶν xpo- 
όάτων, τὸν ἐν ἀνάγχαις βοηθῶν, τὸν λυπούμµενον 
παραχαλῶν, τὸν πεπλανηµένον ἐπιστρέφων, τὸν πέ- 
νητα παραμυθούμµενος, ἀμνησίκαχος, ἁμνημονων 
τῶν εἰς αὐτὸν γινοµένων καχῶν. Ἐπειδὴ µνησικά- 
xou προσευχἣ ἁπρόσδεχτος παρὰ Κυρίῳ, τῆς xa- 
χίας μενούσης ἐν τῇ χαρδίᾳ αὐτοῦ. Εὰν μὴ διαλ- 
λαγῆς τῷ πλησίον σου, μὴ ἀπέλθῃς sic τὸ θυσιαστῃη- 
piov. Μνήσθητι τῆς παραγγελίας του Κυρίου. Ἐὰν 
προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριο», 
κἀχεῖ μνησθῇς ὅτι ὁ ἁδελφός σου ἔχει tt κατὰ 
σοῦ, ἄφες ἑκεῖ τὸ δώρον ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον, 
xal ὕπαγε δια1.1ἀγηθι τῷ ἁδε.1φῷ σου, καὶ τότε 


aitare ne pergas. Memento pracepti Domini : Si p ἐ1θὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου. ΜΗ µνησιχαχἡ- 


offers munus tuum ad. altare, et ilic recordatus [μ6- 
ris quia (rater tuus habet aliquid adversus te, relin- 
que ibi munus luum ante. altare, et vade, reconci- 
liare frairi tuo : ac tum veniens offer munus tuum 
(Matth. v, 25, 24). Ulciscende igitur injuria: studio 
ne teuearis : dolos ne inoliaris, ut hunc quideni de- 
primas, illum vero subvehas : ne primarii eubsel- 
lii bonore divitem quidem praeferas, pauperem au- 
tem asperneris; verum :equabilitatem apud omnes 


serva. Áccusalionem ne celeriter adimiseris, nec 


ex sola auditione el rumore judices (mulli quippe 


σῃς  δύλους μὴ µελέτα, ἵνα μὴ τὸν μὲν ταπεινοῖς, 
τὸν δὲ ὑψοῖς' μὴ τὸν μὲν Πλούσιον προτιµήσῃς διὰ 
τῆς πρωτοχλισίας, τὸν δξ πένητα παρορᾶς (5), ἁλλὰ 
την ἱσότητα πρὸς πάντας φύλαξον. Κατηγορίαν 
ταχέως μὴ παραδέξῃ ἀπὸ ἀχοῆς μὴ χρίνῃης ποτέ, 
πολλοὶ γὰρ χατὰ φθόνον xal ἔριν χατηγοροῦσι τοῦ 
πλησίον’ ἐὰν δὲ καὶ μετὰ πάσης ἀχριθείας εὕρῃς 
τὺν ἁμαρτάνοντα, μὴ εὐθέως ἐπὶ πόντων αὐτὸν 
ἑλέγξῃς, ἵνα pj περισσοτέρως δώόῃς αὐτῷ καιρὸν 
µηδένα αἰδεῖσθαι. Δύο γὰρ xaxà χέχτηται τὸ ἐπὶ 
πάντων ἐλεγχθῆναν, Οἱ μὲν γὰρ ἑλεγχόμενοι, πεπαβ- 


NOTAE. 


(4) Reg. àv. 


(3) R. παρειθλέΨῃ. 


315 


SACRA PARALLELA. 


406 


ῥησιασμένως κτῶνται τὴν ἁμαρτίαν. Μέχρι γὰρ τοῦ A ex invidia et. simultate proximum criminantur), 


ἐλεχθῆναι, xal φοδεῖται, xai αἰσχύνεται,. Ὅτε δὲ 
ἐλέγχεται ἐπὶ πάντων, αἰσχυντότερος Ὑίνεται. Οἱ δὲ 
ἑλεγχόμενοι μὴ φέροντες τὴν αἰσχύνην, τρέπονται 
ἐπὶ τὰ χείρονα. Τοιοῦτός ἐστιν ὁ Σατανᾶς. Ὑπο- 
ἑάλλει ποιῆσαι τἣν ἁμαρτίαν, χαὶ διὰ τὴν ἅμαι- 
τίαν ἐπιτελέσαι (6) καὶ τὴν αἰσχύνην. Διὰ οὖν ταύτας 
τὰς παγίδας τοῦ ἐγθροῦ., ὁ πιστευθεὶς ποίµνην Χρι- 
στοῦ, ὀφείλει πραῦς εἶναι, xal μετὰ πολλῆς ἁσρα- 
λείας ἐπιφητεῖν καὶ ἐὰν εὔοῃ τὸν ἡμαρτηχότα, μὴ 
εὐθέως αὐτὸν ἐχθάλλῃ τῆς Ἐκκλησίας, ἵνα μὴ δρα- 
ξάμενος αὐτὸν ὁ Σατανᾶς , ἴδιον ποιῄσῃ τὸν ἄνθρω- 
πον. Όταν γὰρ ἐχθληθῇ ἄνθρωπος τῆς Ἐκκλησίας. 
εὐθέως παραλαμδάνει αὐτὸν ὁ Σατανᾶς, καὶ ἕως 
ὅτε δέξηται αὐτὸν ὁ πρεσθύτερος, οὐχ ἀφίσταται ἀπ' 
αὐτοῦ. Όταν γὰρ ἀφορισθῇ ἄνθρωπος, ἔξω τῶν 
ὄρων τῶν Χριστιανιχῶν εὑρίσχεται. Καὶ ὅσον ἂν 
χρόνον µένῃ ἀφωρ:αμένος, ἓν ἐχείνῳ τῷ κχόσμῳ 
μετὰ τῶν Ἑλλήνων κρίνεται. Λαδὼν οὖν αὑτὺν 
κατὰ µόνας , ἐπιτίμησον, παρακάλεσον, νουθέτη- 
σον, 09 µόνων ἅπαξ, ἀλλὰ χαὶ δὶς χαὶ «plc. Καὶ εἰ 
μὲν ἐπήχουσέ σου, ἑχέρδησας αὐτοῦ τὴν φυχὴν, 
χαθὼς εἶπεν ἡ Γραφή" ὅτι d ἐπιστρέψας ἄνθρω- 
Sor ἐκ π.]άνης ὁδοῦ αὐτοῦ, σώσει γυχὴν ἐκ 6α- 
γάτου, καὶ καλύψει π.Ίῆθος ἁμαρτιῶν. 'Εὰν δὲ 
μετὰ τὰς τρεῖς νονθεσίας παρακούσῃ, xat μὴ διορ- 
θώσηται, Éxxojov αὐτὸν ἀπὸ coU- xal τῷ τοιού- 
*p μηδὲ συνεσθίετε, ἕως ἄν διρθώσηται ἑαν- 
τόν. 


atque ubi etiam aliquem peccasse certissimis ar- 
gumentis compereris, eum tamen statim coram 
omnibus objurgare noli, ne alioqui ampliorem ei 
occasionem des neminem verendi. Duplex ex pu- 
blica objurgatione malum oritur. Nam qui ita 
objurgantur, fidenter et libere peccandi sibi paraat 
potestatem. Etenim qui peccat, quoadusque objur- 
getur, metuit et erubescit : cum autem inspectan- 
tibus omnibus increpatur, impudentior efficitur. 
Qui enim objurgantur, ignominiam non ferentes, 
ad graviora scelera sese convertunt. Ejusmodi 
quippe ingenio est Satanas. Peccatum perpetrare 
suadet, et propter. peccatum reprehensionis pudo- 
rem incutit, Qua cum ita $int, ob hostiles hosce 


B laqueos ei, qui Christi gregem in fidem suscepit, 


dands opera est, ut lenem se prxbeat, resque 
omni diligentia inquirat : ac si queu» peccasse 
compererit, non confestim eum »b Ecclesia expel- 
Jat, ne arreptum ipsum diabolus sibi vindicet. Nam 
ubi quisquam ex Ecclesia ejicitur, statim Satanas 
eum assumit, nec prius ab eo abscedit, quam 
presbvter ipsum susceperit. Quando aliquis sepa- 
ratus est, a Christianorum fioibus exsulat, et quan- 
diu scjunctus manet, tandiu. in. illo muniio cum 
gentilibus censetur. Quocirca privatim eum susci- 
piens, increpa, obsecra, admone, non seimnci dun- 
taxat, sed iterum, et tertio. Ác si quidem dicto 
audiens fuerit, ipsius animam lucratus eris, quem- 


admodum Scriptura dixit : Qui fecerit. converti hominem ab errore vic suc, salvabit animam ipsius 
a morte, et operiet. multitudinem. peccatorum. (Jac. v, 20). Sin autem post. tertiam admonitionem ob- 
lemperare, et mores corrigere recuset, exscinde euin abs te : et cum eo ne quidem cibum sumite. 


quoad melioreu mentem induerit. 


TITA. Λ’. — Περὶ προσφυγίου, xal τῶν προσ- C 669 TIT. XXX: — De perfugio, et iis qui ad loca 


rcu». ἐν ἱεροὶ . i 

Py ἀνουθύνοις Bend, eoe δὲ e Ron role 

ἀποπέμπεσθαι. 

€ Ἐὰν ἐπίθηταί τις τῷ πλησίον αὐτοῦ ἀποχτεῖ- 
ναι αὐτὸν δόλῳ, χαὶ χαταφεύγῃ, ἀπὸ τοῦ 0ωσιαστη- 
ρίου µου λήψη αὐτὸν θανατώσαι. » 

«€ Mh παραδῷς οἰχέτην cl; χεῖρας Δεσπότου, μή- 
πονς χαταράσηταἰ σε, καὶ ἀφανισθῆς. » 

Ἔτυχε γυναϊχά τινα τῶν ἐπιφανῶν ἐξ ἀνδρὸς οὗ 
πρὸ πολλοῦ τὸν βίον ἀπολιπόντος χηρεῦσαι. 'O δὲ 
τοῦ δικαστοῦ σύνεδρος ἑδιάζετο, πρὸς γάµον ἕλχων 
ἀπάξουσαν. Ἡ δὲ οὐκ ἔχουσα ὅπως διαφύγῃ τὴν 
τυραννίδα, βουλὴν βουλεύεται οὐ τολμηρὰν μᾶλλον, 
)| συνετήν. Τἡ ἱερᾷ τραπἐζῃ προσφεύχει, xat Θεὸν 
ποιεῖται προστάτην κατὰ τῆς ἐπηρείας. Τί οὖν ἔδει 
ποιεῖν, uh ὅτι τὸν µέγαν Βασίλειον, χαὶ τῶν τοιούτων 
ἅπασι νοµοθέτην, ἄλλον δέ τινα τῶν πολὺ μετ 
ἐχεῖνον, ἱερέα δὲ ὅμως οὐχ ἀντιποιεῖσθαι ἔδει; Οὐ 
χεῖρα ὀρέγειν θεοῦ φιλανθρωπίᾳ, καὶ νόµῳ τῷ τε- 
τιμηχότι θυσιαστήρ.α: οὐ πάντα ὁρᾶσαι καὶ παθεῖν 
ἐθελῆσαι πρότερον, fj *1 βηυλεύσασθαι xaz' αὑτῆς 
ἀπάνθρωπον; xal χαθυθρἰσαι μὲν τὴν ἱερὰν τρά- 


sacra profugiunt : et quod. insontibus opem ferre, 
nocentes autem amandare oporteat. 


Exod. xxx, 14. — « Si quis apposuerit adversus 
proxiunmm suum ut occidat eum dolo, et confuge- 
rit; ab aliarí meo avelles eum, ut interflciatur. » 

Prov. xxx, 10. — « Ne tradas Servum in manu 
Doinini, ne forte maledicat tibi, et delearis. » 

S. Greg. Naz. orat. in S. Basil. — « Mulieri 
cuidam amplissimo loco nate, cujus maritus haud 
ila pridem vivere desierat, judicis assessor vim 
afferebat, invitamque ad nuptias pertrahebat. 
llla autem, cum nulla ratione hanc vim posset 
effugere, consilium capit, non majoris audacie 


D quam prudentis. Λά sacram enim mensam eon- 


[ugit, Deumque adversus importunam hanc inju- 
riam invocat. Quid igitur faciendum fuit, non 
dico, magno Basilio, talique ac tanto viro leges 
omnibus sancienti, sed et alii cuipiam longe itlo 
inferiori, dum tamen sacerdoti ? Quid aliud ne- 
cessum erat facere, nisi ut tueretur? Annon ut 
Dei clementie, et legi qua nltaribus hófjorem 


NOTAE. 


(6) Suspecta vox. 








307 


S. JOANNIS DAMASCENI 


308 


haberi jubet, manum porrigeret? nonne ut nihil A πεζαν, χαθυδρίσαι δὲ «hv πίστιν pe0' fic ἰκέτενεν ; 


prius non faceret, aut pateretur, quam ille inhu- 
wanius adversus eam consilium iniret, sicque 
εἰ sacrosanclam mensam, et fidem illam cum qua 
supplicabat, contumelia afficeret? Nequaquam, 
inquit novus judex, sed omnes oportet imperio 
meo cedere, ac Christianos legum suarum prodi- 
tores fieri. Ille igitur supplicem eam deposcebat, 
hic vero omni vi retinebat. Ac proinde ille quo 
furore percitus erat, mittit magistratus. quosdam, 
qui sancti viri cubiculum perscrutarentur, con- 


O0, φησὶν ὁ χενὸς δικαατὴς, 2" ἡττᾶσθαι χρὴ πἀν- 
τας τῆς ἐμῆς δυναστείας, xal προδότας γενέσθαι 
Χριστιανοὺς τῶν οἰχείων νόμων, Ὁ μὴν ἑξήτει την 
ἰχέτιν, ὁ δὲ εἴχετο χατὰ χράτος * ὁ δὲ ἐξεμαίνετο, 
καὶ τέλος προπέµπει τινὰς τῶν ἐπ᾿ ἑξουσίας, τὸν τοῦ 
ἁγίου χοιτωνίσχον ἐξερευνῄσαντας, οὐ κατὰ χρείαν 
μᾶλλον d ἀτιμίαν. Καὶ οὐ τοῦτο µόνον, ἀλλὰ xal 
αὐτὸν παρεῖΐναι, xal ἀπολογεῖσθαι . χελεύει, ὡς ἕνα 
τῶν κατακρίτων. Ὁ δὲ παρῆν, ὁ δὲ προὐκάθητο 
γέµων θυμοῦ, xat φρονήµατος, xal τὰ JAouxád. 


tumelie causa polius id faciens, quam quod ejusmodi quidquam necesse esset. Nec ea re conten- 


tus, ipsum quoque causam dicere jubet, tanquam unum 


aliquem capitalis .criminis reum. — Atqui 


Bosilius aderat, hie vero ira turgescens pro tribunali sedebat, etc. 


S. Chrysost. Adv. Eutrop. — Quid est, charis- 


Tívo; ἕνεχεν ἀγανακτεῖς, ἀγαπητὲ, ἐπειδὴ εἰς 


sime, quamobrem indigne feras? an quod ilie ad B Ἐκχλησίαν κατέφυγεν ὁ πολεµῄσας αὐτὴν διηνε- 


Ecclesiam profugit, qui perpetuum cum ea bellum 
gessit? Imo vero hac potissimum de causa Deum 
laudare convenit, quod ipse facto suo litteras et 
edicta abrogaverit, quibus perfugium illud ob- 
siruxerat εἰ prohibuerat. Cognito tandem quod 
fecerit, suamque ipse legem per ea quz passus 
est rescidit, factusque adeo est orbis spectacu- 
lum. llinc itaque tacitus vocem hanc emittit, 
omnes his verbis admonens: Ne eadem perpetretis, 
ut uon eadem quoque patiamini ; atque hoc ei 
geretur. 


Josephi. — Si mortua et imago animz expers 
hane vim habet, ut ob eam formam quz depicta 
expressaque est, iis qui ad se confugiunt, salu- 
tem afferat: quanto tandem magis sacrosanctum 
Dei domicilium, eos qui ad se, opemque suam 
pie ac legitime confugerint, fovere et protegere 
debet ? Neque enim fas est cum tyrannico fastu et 
insolentia ia loca minime adeunda irrumpere, et 
manu valida et audaci tanquam ex Dei manibus 
ac sinu per vim eos abstrahere moliri, qui in vene- 
randum locum subierunt. Quin potius, etiamsi 
edis G70 crimine sese illi devinxerint, tamen 
ei qui omni dignus honore est, honorem tribuere 
oportet : sin minus, at cerle eos sancte et juste 
assumere conari, ac non per seipsos, sed per 
sdituos potius ad eam rem missos capere. 


TIT. XXXI. — De civitate impietate referta. 


Psal. viv, 10. — « Vidi iniquitatem et contradi- 
ctionem in civitate. » 

Prov. xxvii, 12. — « In locis iinpiorum absu- 
muntur homines. » 

Prov. xvin, 29. — «Viri. impii incenderunt 
civitatem. » 

Prov. xxix, 18. — « Non erit enarrator genti 
jniqus». » 

Nahum wt, 1. — « Vae civitas sanguinum, uni. 
versa plena .mendacio et injustitia. » 

Sophon. vi, 15, 16.— «Τα civitas malis dedita, 
qus» babitst in spe: qus: dicit in corde suo : Ego 
sum, et ton erit post.me amplius. Quomodq facta 


πῶς ; Διὰ τοῦτο μὲν οὖν μάλιστα δοξάζειν χρὴ τὸν 
θεὸν, ὅτι fjv αὐτὸς ἀπετείχισεν xal ἀπεχώλυσε χα- 
ταφυγεῖν γράμµασι xal νόµοις, αὐτὸς διὰ τῶν ἔργων 
ἠχύρωσε, μαθὼν ὅπερ ἐποίησε, xaX τὸν νόµον Έλυσε 
πρῶτος αὐτὸς, δι ὧν ἔπαθεν, xal Ὑέγονε τῆς olxou- 
µένης θέατρον, xaY σιγῶν ἐντεῦθεν ἀφίησι φωνὴν 
ἅπασι, παραινῶν, xai λέγων, ph ποιῆτε τοιαῦτα, 
ἵνα ph πάθητε τοιαῦτα, xai διδάσχαλος ἀνεφάνη 
διὰ τῆς συμφορᾶς. 


calamitas contlit, ut veluti doctoris munere ἔαμ” 


Ei ἄγαλμα vexpóv τε xai ἄφυχον ἰχανὸν σώζειν 
τοὺς ἐπ᾽ αὐτὸ χαταφεύγοντας, Ov ἣν ἐξειχόνισται 


C xai χεχαραχτήρισται μορφὴν, πόσῳ xal πλέον ἱερὸν 


θεοῦ ἐνδιαίτημα περιέπειν xal σκέπειν ὀφείλει τοὺς 
kv αὐτὸ, καὶ ctv ἐπ αὐτοῦ ἐπιχουρίαν ἐνθέσμως 
προαφεύχοντας. Οὐ γὰρ θέμις μετὰ τυραννιχοῦ 
φρυάγµατος ἐπιδαίνειν χατατολμᾷν τοῖς ἁθάτοις, 
καὶ χειρὶ xpatatd, χαὶ θρασείᾳ, χαθάπερ ἐκ χόλ- 
πων, xal χειρὸς Κυρίου ἁποσπᾷν βιάζεσθαι τοὺς 
ἐπὶ τὸ σέδας ὑπεχδύσαντας ' ἀλλὰ πρῶτον μὲν xàv 
αἵματος µετέχοιεν οὗτοι, χρὴ τὴν τιμὴν νέμειν τῷ 
τιμητῷ. Ἔπειτα δὲ πειρᾶσθαι ὁσίως χαὶ διχαίως 
παραλαθεῖν τούτους. xai οὐ δι’ ἑαυτῶν χειρώσασθαι, 
ἁλλά μᾶλλον παρὰ τῶν εἰς τοῦτο διεσταλµένων νεοχό- 
pov. 


D TITA. AA'. — Περὶ πό.εως ἁσεδείας zsxAnpa- 


c. 
« Εϊδον ἀνομίαν xaX ἀντιλογίαν kv τῇ πόλει. » 


ε Ἐν τόποις ἀσεδῶν ἀναλίσκονται ἄνθρωποι. » 


« Ανδρες ἀσεδεῖς ἰξέχαυσαν πόλιν. » 


ε Οὐ μὴ ὑπάρξῃ ἐξηγητὴς ἔθνει παρανόμῳ. » 


ε Ὦ πόλις αἱμάτων, ὅλη ψευδἠς, πλήρης ἀδι- 
χίαςι! » 

« Ὦ πόλις fj φαυλίστρια! f, χατοικοῦσα ἐπ ἑλ- 
millc, fj λέγουσα ἓν τῇ xapbla αὐτῆς "Evo εἰμι, καὶ 
οὐκ ἔσται ues" ἐμὲ ἔτι, Πῶς ἐγενήθη el ἀφανισμὸν, 











309 


pul, xal χινήσει τὰς χεῖρας αὐτοῦ. » 


ε Ὦ πόλις ἱργαζομένη μάταια ! » 
ε Τὴν ὀργήν µου εἰς ἔθνος ἄνομον ἀποστελῶ. » 


« Ασεθῶν πόλις, εἰς τὸν αἰῶνα οὗ μὴ οἰχοδομη- 
δής.) 

« Πῶς ἐγένετο πόρνη, πόλις πιστὴ Σιὼν, πλήρης 
χρίσεως, kv ᾗν θικαιοσύνη ἐχοιμήθη ἓν αὐτῇ. νῦν δὲ 
φονευταί. » 


« "Axoue ταῦτα ἡ τρυφερὰ, ἡ χαθηµένη, f πε- 


ποιθυῖα, ἡ λέγουσα kv τῇ χαρδἰᾳ αὑτῆς, "Evo εἰμι, 
χαὶ οὐχ ἔσται μετ ἐμοῦ ἔτι, Πώς ἐγενήθη εἰς ἆφα- 
γισμόν» » 


c Ὦ πόλις φευδῆς, ὅλη χαταδυναστεία ἐν afl B 


Ὡς ψύχει λάχχος ὕδωρ αὐτοῦ, οὕτως φύχει xaxía 
αὐτῆς. ᾿Ασέδεια xal ταλαιπωρία αὑτῆς ἀκουσθίήσε- 
ται ἐν αὐτῇ διὰ παντός. » 


«Πατέρα xai μητέρα ἑἐχαχολόγουν ἐν col, xal 
πρὸς τὸν προσήλυτον ἐπιστρέφονται ἐν ἁδιχίαις, 
ὀρφανὸν καὶ χήραν χατεδυνάστευον ἓν σοὶ, καὶ τὰ 
ἅγιά µου ἐξουδένωσαν. ᾿Ανόσια ἑποίουν ἐν µέσῳ aov. 
ἝἜχαστος εἰς τὴν γυναῖχα τοῦ πλησίον αὐτοῦ ἣνό- 
µησαν. Δῶρα ἐλάμθδανον ἓν Gol, ὅπως ἑχχέωσιν 
αἷμα, τόχον xaX πλεονασμὸν ἐλάμδανον ἓν col. Ἐμοῦ 
ὃὶ ἐπελάθοντο, λέγει Κύριος. » 


Εἰσὶ πόλεις παντοδαποῖς θεάµασι θαυματοποιῶν 


ἀπὸ βαθέος ὄρθρου µέχρις ἑσπέρας αὐτῆς ἑστιῶσαι C 


τὰς ὄψεις, xa μέντοι, χαὶ μελῶν τινων κεκλασµένων 
xai διεφθαρµένων παντάπασι, πολλὴν ἀχολασίαν 
ταῖς ψυχαῖς ἐντιχτόντων. "Qv ἐπὶ πλεῖστον ἀχούοντες, 
οὐχ ἐμπίπλανται, xal τοὺς τοιούτους δήμους πολλοὶ 
µαχαρἰζουσιν, ὅτι τὰς κατ ἀγορὰν ἑμπορείας, ἢ τὰς 
ix τῶν τεχνῶν πρὸς τὸ ζην ἐπινοίας καταλιπόντες, 
διὰ ῥᾳθυμίας πάσης xai ἡδονης τὸν τεταγµένον 
αὐτοῖς τῆς ζωῆς χρόνον διαπερώσιν * οὐχ εἰδότες 
ὅτι ὀρχήστρα εὐθηνουμένη θεάµασιν ἀχολάστοις, 
χοινὸν καὶ δηµόσιον διδασχαλεῖον ἀσελγείας τοῖς 
συγχαθηµένοις ἐστὶν, xal τὰ παναρµόνια τῶν αὐλῶν 
µέλη, xal ἄσματα πορνιχὰ, ἑγκαθεζόμενα ταῖς τῶν 
ἀχουόντων ψυχαῖς. οὐδὲν ἕτερον, fj πάντας ἀσχημο- 
νεῖν ἀναπείθει, f) τὰ τῶν χιθαριστῶν αὐλητῶν κρού- 
ὅματα µιµουµένους. "Ηδη τινὲς τῶν ἑππομανούντων, 
X2 ὄναρ περὶ τῶν ἵππων μάχονται, ἅρματα µε- 
τανεὐγνύντες, xal ἠνιόχους µετατιθέντες, xal ὅλως 
τῆς μεθημερινῆς ἀφροσύνης οὐδὲν kv ταῖς xa ὕπνον 
φαντασίαις ἀφίστανται. 


Ἔστιν ἰδεῖν περὶ τὰς ἀντιθέτους ἱπποδρομίας 
τοὺς φιλίππούς τε xal φιλοθεάµονας * πηδῶσι, βοῶ- 
διν, θὑρανῷ πέµπουσι χόνιν, ἠνιοχοῦσι καθήµε- 
Wt, παίουσι τὸν ἀέρα «τοῖς δακτύλοις, ὡς µάστιξ, 
ζευγνύουσιν, μεταζευγνύουσιν, οὐδενὸς ὄντες χύριοι" 
ἀντιδιδόασιν ἀλλήλοις ῥᾳδίως Ἰνιόχους, ἵππους. 
Ἱπποστασίας, στρατηγούς. Καὶ ταῦτα τίνες ; οἱ 


SACRA PARALLELA. 
νομὴ θηρίων; πᾶς ὁ διαπορευόµενος δι αὐτῆς, συ- A est in solitudinem, pascua bestiarum? omuis qui 


310 


transibit per eam, sibilabit, et movebit manus 
8U88. ) 

Osee νι, 8. — « O civitas qux operatur vana! » 

Isa. x, 417. — « lram meam in gentem iniquam 
mittam. » 

Isa. xxv, 2. — « Civitas impiorum, in seernun 
non ediliceris. » 

Isa. 1, 21. — « Quomodo facta est. meretrix, 
civitas fidelis Sion, plena judicii? Justitia habita- 
vit in ea, nunc autem homicida. » 

Isa. xvvu, 8,9. — « Audi hee, delicata, quse 
habitas cum fiducia, qu:xe dicis in corde tuo : Ege 
sum, et non est preter me amplius. Quomodo 
facta est in solitudinem ? » 


Jerem. vi, 6, 7. — « O civitas mendax : omni3 
oppressio in ea. Sicut frigidam facit lacus aquam 
suam, sic frigidam facit malitia illius. Iniquitas 
el miseria audietur in ea semper. » 


Ezech. xxu, 5-7. — « Patri et iatri inaledixe- 
runt in te : ad advenam convertuntur in injusti- 
tiis. Pupillum et viduam oppresserunt apud te, 
et sancta mea contempserunt. Nefaria perpetra- 
ruut in. medio tui. Unusquisque in uxorem pro- 
ximi tul inique egerunt. Munera accipiebant in te, 
ut effunderent sanguinem. Feuus et usuram acci- 
pichant in te: mel autem non recordati sunt, di- - 
cit Dominus. » 


S. Basil. hom. in Hexaem. — Civitates quaedam 
sunt quas variis cireulatorum spectaculis a sumn.o 
diluculo ad vesperam usque oculos pascunt, et 
lascivas quasdam et corruptas prorsus cantilenas, 
quibus multa libido in animis paritur, diutissime 
et absque satietate audiunt. Hujusmodi populos 
plerique fortunatos praedicant, qui, dimissis foren- 
sibus negotiationibus, aut artibus ad vitam ne- 
cessariis, per summam inertiam el voluptatem 
constitutum sibi vit tempus traducunt : illud 
scilicet ignorantes orchestram impudicis αρεείᾶ- 
culis affuuentem, communem et publicam libidi- 
nis scholam iie esse qui illuc una sedent, ac 
modulatissimos illos tibiarum concentus, mere- 
wriciasque cantilenas cum audientium animis in- 


D sident, nihil aliud afferre, nisi ut omnibus obscene 


se gerere suadean!, citharoedorum utique, au! 
tibieinum pulsus zemulando. Quin et nonnulli eo- 
rum qui insano equorum studio tenentur, in som- 
nis etiam de equis concertant, currus in diver. 
sum jungentes, et aurigas immutantes, ac denique 
a diurna insania ne in nocturnis quidem visis 
absistunt. 


G71 5. Greg. Nas. orat. de Basil. — Videre 
licet eos qui adversariis equorum cursibus dele- 
citantur, qui equos amant, et spectaculis gaudent, 
ut exsiliant, clament, pulverem in celum mittant, 
habenas sedendo moderentur, aerem feriant, equos 
digitis, ceu stimulis, in alterum atque alterum latus 
subinde jungant (cum nihil horum in ipsorum po- 








944 


S. JOANNIS DAMASCENI 


312 


testate. situm sit), facile inter se aurigas, equos, Α πένητες πολλάχις, xal ἅποροι, χαὶ μηδ' ἂν εἰς μίαν 


equorum stationes, certaminis duces permutent. 


ἡμέραν τροφῆς εὐπορήσοντες. 


Qui vero ii sunt ? tenuiores plerumque, pauperes, et quibus ne in unum quidem diem victus sup- 


petit. 

Eusebii. — Qui Dominum verentur, Dominicum 
diem prestolantur, ut Deo preces adhibeant, et 
corpore et sanguine Domini recreentur. lnertes 
vero et socordes Dominicum diem exspeciant, ut 
ab opere feriati, vitiis dent operam. Quod autem 
non mentiar, res ipse faciunt fidem. Alio die in 
plateam prodi : et neminem reperias. Die Domi- 
. nico egredere : atque alios cithara canentes, alios 
plaudentes, saltantesque, sedentes alios, et pro- 
ximos dicteriis insectantes, alios denique luctan- 
tes invenias. Praco ad ecclesiam vocat? omnes 
segnitie torpescunt, et moras nectunt. Citliara aut 
tuba personnuit? tum omnes tanquam alis instructi 
currunt. Ecclesie spectacula cernimus, Dominum 
Christum in mensa propositum prospicimus, Sera- 
phim ter sanctum hymnum canentes, Evangelicas 
voces, Spiritus sancti presentiam, prophetas reso- 
nantes, angelorun hymnum, Alleluia, omnia spi- 
ritualia, omnia salute digna, omnia quibus celeste 
regnum concilietur. Hzc audit qui in ecclesiam 
ingreditur. Quid vero cernit, qui ad theatra cur- 
rit? Diabolicos cantus, imulierculas saltitantes, vel, 
ut rectius loquar, dzmonis intemperiis agitatas. 
Quid enim saliatrix facit? caput, quod Paulus 


Οἱ φοθούμενοι τὸν Κύριον περιμένουσι τὴν Ku- 
ριαχὴν, ἵνα τὴν εὐχὴν τῷ θεῷ ἀναπέμφωσιν, χαὶ 
«00 σώματος xal τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου ἀπολαύσω- 
ctv. Οἱ δὲ ῥάθυμοι περιµένουσι τὴν Κυριαχὴν, ἵνα 
τοῦ ἔργου ἀπεχόμενοι, τοῖς χαχοῖς σχολάσωσι. Καὶ 
ὅτι οὐ ψΨεύδομαι, μαρτυρεῖ τὰ πράγματα. Ἔξελθε 
ἐν τῇ µέσῃ εἰς ἄλλην ἡμέραν, xaX οὐδένα εὑρίσχεις" 
ἔξελθε ἐν τῇ Κυριαχῇ, καὶ εὑρήσεις, τοὺς μὲν χιθα- 
ρίζοντας, ἄλλους ἐπικροτοῦντας, ἑτέρους χαθεζοµέ- 
νους, καὶ τοὺς πλησίον λοιδοροῦντας, ἄλλους παλα!- 
οντας, χαλεῖ ὁ χἠρνξ εἰς τὴν ἐκχλησίαν, xal πάντες 
ὡς ὑπὸ ὄχνον προδάλλονται. Γέγονε χιθάρας fyo;, 
j| αὐλοῦ, xai πάντες ὡς ὑπόπτεροι τρέχουσιν * τὰ 
θεάµατα τῆς ἐχχλησίας ὁρῶμεν ' τὸν Δεσπύτην 
Χριστὺν ὁρῶμεν ἀναχείμενον ἐπὶ τῆς τραπέζης, 
τὰ Σεραφ)μ τὸν τρισάγιον ὕμνον ἄδοντα, εὐσΥγε- 
λικὰς φωνὰς, Πνεύματος ἁγίου παρουσίαν, τοὺς 
προφήτας καλεδοῦντας, τὸν τῶν ἁγγέλων ὕμνον 
τὸ Αλληύια, ὅλα πνευματικὰ , ὅλα σωτηρίας 
ἄξια, ὅλα βασιλείας πρόξενα. Ταῦτα ἀχούει ὁ ἐρχό- 
µενος εἰς τὴν ἐκκλησίαν. Τί δὲ θεωρεῖ ὁ τρέχων εἰς 
τὰ θέατρα; ἅσματα διαθολικά * γυναῖχας ὀρχουμά» 
vag. Τί γὰρ ποιεῖ fj ὀρχουμένη; γυμνοί τὴν χεφα- 
λὴν ἀναισχύντως, fiv παρήγγειλε Παῦλος ἁδιαλείπτως 


perpetuo jussit tegi (1 Cor. τι, 6), impudenter ϱ σκεπάζειν. Ἐκστρέφει τὸν τράχηλον * τὰς τρίχας 


aperit. Iuvertit eollum : comam buc atque illuc 
expandit. Hxc porro ab ea pereque flunt, quam 
damon obsessam tenet. Cithareedus autein, ceu 
demon alter, cum ligno conflictatur. Tale nimi- 
rum Herodis quoque convivium erat. Herodiadis 
inyressa (lia tripudiavit, Joannis Baptist: caput 
amputavit, et subterranea inferni loca hzreditatis 
nomine consecuta est. Quocirca qui choreas et sal- 
tationes auant, cum ea partem habent. Vie iis qui 
Dominico die cithara ludunt , aut operibus incum- 
bunt! Ad mercenariorum servorumque requiem 
hic dies concessus est. Hec est enim dies, quam 
fecit Dominus ; exsultemus, el letemur ἐπ ea (Psal. 
exvit, 26 ). lngreditur domum tuam mercenarius, 


ὧδε xàxst ἐχπετάζει. Ταῦτα ποιε[χαὶ fj δαιμονῶσα. 'O 
δὰ χιθαρῳδὸς ὥσπερ δαίµων τῷ ξύλῳ προσµάχεται. 
Τοιοῦτον xa τὸ συµπόσιον τοῦ 'Ἡρώδου, xai εἰσ- 
ελθοῦσα ὠρχήσατο Ἡρωδιὰς, καὶ τὴν κεφαλὴν Ἰωάν- 
νου τοῦ Βαπτιστοῦ ἀπέτεμεν, xal tà χαταχθόνια 
τοῦ ἅδου ἐχληρονόμησεν. Οἱ οὖν ἀγαπῶντες τὴν 
δρχηπιν, μετ αὐτῆς ἔχουσι τὴν μερίδα. Οὐαἳ τοῖς 
ἐν Κυριακῇ κιθαρίζουσιν fj ἐργαζομένοις. Εὶς ἀνά- 
παναιν µισθίων xaX δούλων ἐδόθη. Αὔὕστη γὰρ ἡ 
ἡμέρα, ἡν ἐποίησεν ὁ Κύριος) ἁἀγα Διασώμεθα 
xul εὑρρανθῶμεν ἐν αὑτῇ. Εἰσέρχεται µίσθιος cis 
τὴν olxiav σου, χαὶ ὑποτίθησι τὸν ὤμον iv τοῖς 
ἔργοις σου. Συντρίδεται ἓν ἱδρῶτι xal χαμάτῳ, χαὶ 
οὐ συγχωρεῖς αὐτὸν ἀναπνεῦσαι. 


suosque tuis operibus humeros subjicit. Labore et sudore conteritur : nec ipsi respirandi potestatem 


facis. 

TIT. XXXII. — De venditione et emptione. 

Prov. — « Custodi vias tuas bona. commuta- 
tione. » 

Ezech. vu, 12. — « Quiemit, non laetetur : et qui 
vendit, non lugeat. Quia qui vendit, ad eum qui 
vendidit non revertetur. » 

Eccli. xxvii, 19. — « Inter venditorem et em- 
ptorem commorabitur peccatum. » 

6792 TIT. XXXIII. — De divina castigatione , 
el ii& qui praciare eam ferunt. 

Deut, vit, $. — « Cognosces corde tuo quod, tan- 
quam si quis homo castiget filium suum, sic Do- 
minus Deus tuus castigabit te. » 

Deut, xxxn, 99. — « Videte, videte, quod cgo 


TITA. AR'.— Περὶ πράσεως καὶ ἁγορασίας. 
« Φύλασσε τὰς ὁδούς σου εὐσυναλλάχτως.» 


« Ὁ κτώµενος, ph χαιρέτω, καὶ ὁ πωλῶν μὴ 
θρηνείτω, διότι ὁ χτώµενος πρὸς τὸν πωλοῦντα οὐ 
ph ἐπιστρέφῃ. » 

« Αναμέσον πρατοῦ xal ἀγοραστοῦ συντριθήσεται 
ἁμαρτία. » 


TITA. AI'— Περὶ παιδείας θεοῦ, καὶ τῶν εὖγε- 
vac pspórtor. 


« Γνώσῃ tjj χαρδίᾳ σου, ὅτι ὡς el τις παιδεύσει 
τὸν υἱὸν αὐτοῦ, οὕτως Κύριος ὁ θεός σου καιδεύσει 


σε.) 
« Ἴδετε, ἴδετε, ὅτι ἐγώ εἰἶμι, καὶ οὐκ ἔατι θεὺς 





313 


SACRA PARALLELA. 


314 


πλὴν ἐμοῦ. Ἐγὼ ὁποκτενῶ, καὶ ζῇν moris " πα- A sim solus,et non sit alius prater me. Ego occi- 


τάξω, χἀγὼ lácopat. » 


εΚύριος θανατοῖ, καὶ ζωογονεῖ * κατάγει εἰς ou, 
xai àv&vtt. » 

c Ἀναστὰς Ἰὼ6 διέῤῥηξε τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, xal 
ἐχείρατο τὴν κόµην τῆς χεφαλῆς αὐτοῦ, xai πεσὼν 
χαμαὶ προσεχύνησεν τῷ Κυρίῳ, καὶ εἶπεν αὑτός' 
Ρυμνὸς ἐξῆλθον ἐχ. χοιλίας μητρός µου, γυμνὺς xal 
ἀπελεύσομαι ἀχεῖ. 'U Κύριος ἔδωχεν, ὁ Κύριος ἀφ- 
tDato* ὡς τῷ Kuplp ἔἕδοξεν, οὕτως xal ἐγένετο. 
Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὑὐλογημένον εἰς τοὺς αἱῶ- 
ya. » 

« Μαχάριος ἄνθρωπος, ὃν Ίλεγξεν ὁ Κύριος. Νου- 
θέτηµα δὲ παντοχράτορος μὴ ἀπαναίνου. Αὐτὸς γὰρ 
ἀλχεῖν ποιεῖ, xal πάλιν ἀποχαθίστησιν ' ἔπαισε, 
xat αἱ χεῖρες αὐτοῦ ἰάσονται. » 

εΔράξασθε παιδείας, µήποτε ὀργισθῇ Κύριος, 
xai ἀπολεῖσθε.ν — 

t Ἡ παιδεία σου ἀνόρθωσαί µε εἰς τέλος, xal ἡ 


παιδεία σου. » 

c Opyh ἐν τῷ θυμῷ αὑτοῦ, xat ζωὴ ἐν τῷ θελή- 
ματι αὐτοῦ. » 

« Ἐν ἐλεγμοῖς ὑπὲρ ἀνομίας ἑπαίδευσας ἄνθρω- 
moy. 

« Μαχάριος ἄνθρωπος, ὃν ἂν παιδεύσῃς, Κὺ- 
pu. 


t Παιδεύων ἐπαίδευσέ µε ὁ Κύριος, xat θανάτῳ οὗ 
παρέδωχέ µε.) 

c Αγαθόν µον, ὅτι ἑταπε[νωσάς µε, ὅπως ἂν µάθω 
τὰ δικαιώματά σου. } | 

(Y, μὴ ὁλιγόρει παιδείας Κυρίου, μηδὲ àx- 
λύου ὑπ αὐτοῦ ἑλεγχόμενος, "Ov γὰρ ἀγαπᾷ Κύ- 
poc, παιδεύει " μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παρα» 
δέχεται.) 

« Ὁ δεχόμενος παιδείαν͵ kv ἀγαθοῖς ἔσται. » 

« Φοθεῖσθέ µε, χαὶ δέξασθε παιδείαν, xal οὗ 
μὴ ἐξολοθρευθῆτε ἐξ ὀφθαλμῶν τῆς γῆς.» 

« Όταν ópyh θυμοῦ µου γένηται, πάλιν ἰάσο- 
μαι.» 

« Ἡ παιδεία Κυρίου ἀνοίγει µου τὰ ὧτα. » 


«ΔΙ ἁμαρτίαν βραχύ τι ἑλύπησα αὐτὸν, καὶ ἑπά- 
tota αὐτὸν, xal ἀπέστρεψα τὸ πρόσωπόν µου ἀπ 


dam, et vivere faciam : percutiam, et ego sa- 
nabo. » 

1 Reg. ni, 6. — « Dominus mortiflcat, et vivi(i- 
cat, deducit ad inferos, et reducit. » 

Job 1, 20-39. — « Surgens Job, discidit vesti- 
menia sua, ei totondit comam capitis sui, et cor- 
ruens in terram adoravit Dominum, et dixit : Ipse 
Dudus egressus sum de utero matris mex», nudus 
et revertar illuc. Dominus dedit : Dominus abstulit. 
Sicut Domino placuit, ita factum est. Sit nomen 
Domini benedictum in secula. » 


Job v, 17. — « Beatus homo quem arguerii Do- 
minus. Admonitionem autem Domini ne abnuas. 


B Ipse enim dolere facit, et rursut restaurat : per- 


cussit, et manus ejus sanabunt. » 

Psal. n, 12. — « Apprehendite disciplinam, ne- 
quando irascatur Dominus, et pereatis, » etc. 

Psal. xvn, 55. — « Disciplina tua corrigat 10e in 
finem, et disciplina tua. » 

Psal. xxix , 5. — « Ira in indignatione ejus, et 
vita in voluntate ejus. » | 

Psal. xxxvii , 14. — « [In increpationibus pro- 
pter iniquitatem corripuisti hominem. » 

Psal. xcii, 12. — « Beatus homo quem tu eru- 
dieris, Domine. » 

Psal, cxvit, 18. — « Castigans castigavit me Do- 
minus, οἱ morti non tradidit me. » 

Psal. cxvin, 71. — « Bonum mibi, quia. humi- 
liasti me : ut discam justificationes tuas. » 

Prov. um, 12, — « Fili, ne parvi facias discipli- 
nam Domini : neque deficias, cum ab eocorriperis. 
Quem enim diligit Dominus, corripit : verberat 
autem omnem filium quem suscipit. » 

« Quisuscipit disciplinam, in bonis erit. » 

Sophon. n, 7. — « Timete me, οἱ suscipite di- 
sciplinam, et non peribitis ex oculis terras. » 

1sa. vi, 10. — « Cum [furor irz mes exaraerit, 
rursum s$anabo. » 

Isa. 1, 5. — « Disciplina Domini aperit mihi an- 
res, » 


Jsa. νε, 17,18. — « Propter. pecestum ad mo- 
dieum quid contristavi eum, ct percussi eum, et 


αὐτοῦ” xal ἑλυπήθη, xal ἑπορεύθη στυγνὸς ἐν τοῖς D averti faciem meam ab eo : οί conwistalus est, et 


ὁδοῖς τῆς χαρδίας αὐτοῦ. Τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ ἑώραχα, 
χαὶ ἰασάμην αὐτὸν, xai παρεχάλεσα αὐτὸν, χαὶ ἔδωχα 
αὐτῷ παράχλησιν ἀληθινήν. » 

« Ἴδο πεπραχά σε, οὐχ ἔνεχεν ἀργυρίου ΄ ἑξ- 
ελάμην δὲ σε ἐχ χαµίνου πτωχείας ἕνεχεν ἐμοῦ. » 


« Ἐν πόνῳ καὶ µάστιγι παιδεύθητι Ἵερουσα- 
My, µήποτε ἀποστῇ ἡ φυχἠ µου ἀπὸ σοῦ * μὴ 
πισω σε ἄδατον γην, Ἡ τις οὐ χατοιχηθήσε- 
ται, ) 

«Παίδευσον fjud;, Κύριε, πλὴν ἐν χρίσει, καὶ 
μὴ ἐν θυμῷ, ἵνα μὴ ὀλίγους ἡμᾶς ποιῄσῃς. » 


ambulavit tristis in viis eordis sui. Vias ejus vidi, 
et sanavi eum ; et consolatus sum eum, et dedi ei 
consolationem veram. » 


Jsa. xvni, 10, — « Ecce vendidi te non propter 
argentum : erui autem 1e de fornace paupertatis 
propter me. » 


Jerem, vi, 7. — « Per dolorem et flagellum eru- 
dire Jerusalem, ne forte recedat anima mea a te: 
ne faciam te inviam terram, qux non habitetur. » 


Jerem. x, 24. — « Corripe nos, Domine: verum- 
tamen in judicio, et non in furore tuo, ne forte ad 
nihilum redigas nos. » 





e 
νο 


315 


Baruch v, 95. — « Filioli, patientes estote in ira A 


quz vobis supervenit. » 

673 Sdp. xi, 28. — « Parcis omnibus, quo- 
niam taa sunt, Domine, qui amas animas, » 

Sap. xii, 2, 92. — « Ideoque eos qui errant, pa- 
rumper corripis, et in quibus peccant, admonens 
alloqueris, ut, relicta malitia sua, credaut in te, Do- 
mine. Cum das nobis disciplinam, inimicos nostros 
multipliciter flagellas, ut bonitatem tuam cogite- 
mus judicantes : et cum judicamur, exspectemus 
misericordiam. » 

Eccli. xvui, 12. — « Misericordia Domini super 
oinnen: carnem. Qui misericordiam habet, arguens, 
et erudiens, et docens, et convertens quasi pastor 
gregem suum, el miseratur excipientes discipli- 
nam. » 

Eccli. xxxn, 18. « — Qui timet disciplinam, ex- 
cipiet disciplinam. » 

Eccli. xvi, 19. — « Misericordia et ira est apud 
ipsum : juxta magnam misericordiam ejus, sic et 
correptio quoque ipsius est. » 

Hebr. xui, 5 seqq, — « Fili mi, noli negligere di- 
sceiplinam Doinini : neque fatigeris, dum ab eo ar- 
gueris. Quem enim diligit Deus, castigat : flagellat 
autem omnem filium quem recipit. [n disciplina 
perseverate. Tanquam filiis vobis offert se Deus. 
Quis eniin est fllius quent non corripit pater ? Quod 
si extra disciplinam estis, ergo adulteri et non 
illii estis. Deinde patres quidem carnis nostra eru- 


ditores habuimus, et reverebamuP eos; που multo C 


obtemperabimus Patri spirituum, et viveimus? Et 
illi quidem iu tempore paucorum dierum secun- 
dum voluntatem suam erudiebant nos: hic autem 
ad id quod utile est, ad recipiendum sanctitatem 
ejus. Omnis autem disciplina in przsenti quidem 
videtur non esse gaudii, sed meeroris : postea au- 
tem fructum pacatissimum exercitatis per eam red- 
det justitie. » 

S, Basil. hom. Quod Deus non εἰί auctor malo- 
rum, — Bonus Dominus, qui boc unicuique confert, 
quod ei proficuum sit. Opes enim illis qui male iis 
utuntur, adimit, ut injustitie ipsorum instrumen- 
tum desiruat. Morbum iis infert quibus membris 
impediri satius sit, quam liberos ad peccandum 


S. JOANNIS DAMASCENT 


EU 

« Τεχνία, uaxpolupfisace ἐπὶ τῇ ἐπελθούσῃ buy 
ὀργῇ. » 

« Φε[δῃ πάντων, ὅτι c& ἐστι, Δέσποτα φιό- 
Ψνχε. » 

« Καὶ διὰ τοῦτο τοὺς παραπίπτοντας χατ᾽ ὀλίγω 
ἐλέγχεις, xat ἐν οἷς ἁμαρτάνοναιν, ὑπομιμνήσχων 
νουθετεῖς, ἵνα ἁπαλλαγέντες τῆς Χαχίας αὐτῶν, 


᾿πιστεύσωσιν ἐπὶ σὲ, Κύριε. Παιδεύων ἡμᾶς, τοὺς 


ἐχθροὺς ἡμῶν ἐν µυριότητι μαστιγοῖς, ἵνα σου τὴν 
ἀγαθότητα µεριμνήσωμεν xplvovtec * χρινόµενοι ἃ 


“προαδοκῶμεν ἔλεος. » 


« Ἔλεος Κυρίου ἐπὶ πᾶσαν σάρχα , ἑλέγχων, 
xai παιδεύων, χαὶ διδάσχων, xai ἑπιστρέφων ὡς 
ποιμὴν τὸ ποίμνιον αὐτοῦ, xal τοὺς ἐχδεχομένους 
παιδείαν ἑλεεῖ. » 


« Ὁ «φοθούμενος (1) παιδείαν, ἑχδέξεται ται- 
δείαν. » 

« Ἔλεος καὶ ὀργὴ παρ) αὐτῷ κατὰ τὸ πολὺ Das 
αὐτοῦ, οὕτως xat ὁ ἔλεγχος αὐτοῦ ἔστιν. » 


€ Yl, uh ὁλιγώρει παιδείας Κυρίου, μηδὲ ἐχλύου 
ὑπ) αὐτοῦ ἐλεγχόμενος. "Ov γὰρ ἀγαπᾷ Κύριος, παι- 
δεύει. Μαστιγοῖ δὲ πάντα τὸν υἱὸν ὃν παραδέχεται’ 
εἰς παιδείαν ὑπομένετε * ὣς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται 
ὁ θεός. Τίς γάρ ἐστιν ule, ὃν οὗ παιδεύει πατρ, 
εἰ δὲ χωρίς ἔστε παιδείας, ἄρα νόθοι ἐστὲ, xal οὐχ 
viol. Εἶτα τοὺς μὲν τῆς σαρχὸς ἡμῶν πατέρας εἶχο- 
μεν παιδευτὰς, xai ἐνετρεπόμεθα, οὗ πολλῷ μᾶλλον 
ὑποταγησόμεθα τῷ πατρὶ τῶν πνευμάτων, xal (fr 
σοµεν; οἱ μὲν Ὑὰρ πρὸς ὀλίγας ἡμέρας κατὰ ἡ 
δοχοῦν αὐτοῖς ἐπαίδευον, 6 δὲ ἐπὶ τὸ συμφέρον, ἐπὶ 
τὸ μεταλαθεῖν τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ. Πᾶσα δὲ παι- 
δεία, πρὸς μὲν τὸ παρὸν, οὗ δοχεῖ χαρᾶς εἶναι, 
ἀλλὰ λύπης * ὕστερον δὲ χαρπὺν εἱρηνιχὺν τς 
6v αὐτῆς γεγυµνασμένοις ἁποδίδωσι διχαιοσύνης. ? 


Τὸ συμφέρον ἑχάστῳ ὁ ἀγαθὸς Δεσπότης ἐπάγει. 
Πλοῦτον μὲν γὰρ ἀφαρεῖται παρὰ τῶν χαχῶς αὐτὸν 
χεκτηµένων, tb πρὸς ἀδιχίαν αὐτῶν ὄργανον bu 
φθείρων. Νόσον &máyet , ὡς λνσιτελέστερον € 
πεπεδῆσθαι τοῖς µέλεσιν, f) ἀχωλύτως ἔχει τὰς πρὸς 
τὸ ἁμαρτάνειν ὁρμάς. θάνατοι δὲ ἐπάχονται, Τῶν 


conatus babere. Mortes porro inducuntur, cum ii D ὅρων τῆς ζωῆς πληρωθέντων , οὓς ἐξ ἀρχῆς, περὶ 


viue termini expleti suut, quos ipse ab initio, 
prout ex illius utilitate fore diu antea prospiciebat, 
constituit. Pestileutie denique, siccitates, atque 
inundationes, coinmunes quzdam sunt. urbium et 
gentium plagae, qu: immodicam vitii immanitatem 
arceant. Quemadmodum igitur medicus beneficus, 
eisi dolores, etsi cruciatus corpori afferat, cuin 
morbo tamen, non cum agroto pugnat : eodem 
modo bonus quoque est Deus, qui omnium salutem 
per privata quorumdam supplicia procurat. Ur- 
bium et gentium inorbi, aeris siccitates, terrz steri- 


ἔχαστον ἡμῶν τὸ συμφέρον προθλεπόµενος, Ur 
ᾖξατο. Λιμοὶ δὲ, xaX αὐχμοὶ, xal ἐπομδρίαι, χουναί 
τινές εἰσι πληγαὶ πόλεων xal ἐθνῶν, τοῦ xaxou τὴν 
ἀμετρίαν κχολάζουσαι. Ὡς οὖν εὐεργέτης ἰατρὸς, 
xàv πόνους, χᾶν ἀλγηδόνας ἐμποιῇ τῷ σώματι, t1 
νόσῳ μάχεται, οὐχὶ τῷ χάμνοντι οὕτω xal ὁ ἀγαθός 
ἐστι θεὸς , ὁ την σωτηρίαν πάντων διὰ μεριχῶν 
Χολάσεων διοιχούµενος. ἹΝόσοι πόλεων χαὶ ἐθνῶν, 
ἀέρων αὐχμοὶ, χαὶ ἀφορίαι γῆς, καὶ αἱ κατὰ 9 
βίον ἑχάστου τραχύτεραι περιπτώσεις, τῆς xax'& 
τὴν αὔξησιν ἐπικόπτουσιν. Ὥστε τὰ τοιαῦτα Χαχὰ 


NOT.€. 


(4) Lego Κύριον, ut edita : sic Vulgata, Dominum. 








tT 


SACRA PARALLELA. 


518 


παρὰ θεοῦ γίνεται, τῶν ἀληθινῶν καχῶν τὴν γένεσιν A litates atque acerbiores casus quibus quisque in 


ἑξαιροῦντα. Αἴ τε γὰρ xatà σῶμα χαχώσεις, xal 
τὰ ἐχτὺς ἐπίπονα, πρὸς ἐποχὴν τῆς ἁμαρτίας ἑἔπι- 
νενόηνται. 

corporis vexationes, tum extrarie asperitates et 
sunt. 

Μάθωμµεν. ὅτι δι’ ἐπιστροφὴν, χαὶ ἀμέλειαν τὰς 
πληγὰς ἡμῖν ὁ θεὸς ἑνίῆσιν, οὐχ ἑχτρίφαι ζητῶν, 
à) ἐπανορθῶσαι σπουδάζων, κατὰ τοὺς χρηστοὺς 
τῶν πατέρων χαὶ εἰς ἀμελεῖς τῶν τέχνων, ot θυμοῦν- 
ται χατὰ τῶν νέων, xaX διανίστανται, οὗ χαχόν τι 
ῥοῦναι σπουδάζοντες, ἀλλ ἐχ τῆς νηπιώδους ὁλιγω- 
βίας, xal τῶν τῆς νεότητος ἁμαρτιῶν εἰς ἐπιμέ- 
λειαν ἀνάγοντες. 


Πατάσσεται σὰρξ, fva ἰαθῇ fj quy. θανατοῦται 
ἃ ἡ ἁμαρτία, ἵνα ζήσῃ διχαιοσύνῃ. 

Άνω νεύωμεν, ἀδελφοὶ, iv παντὶ χαιρῷ, xal 
περιοτάσει πάσῃ προδαλλώµεθα τὴν χαλὴν ἑἐλπίδα, 
μήτε ἐν ταῖς λύπαις ἁποδάλλωμεν τὸν φόδον, μήτε 
ἐν τος λυπηροῖς «b εὔελπι. Μνησθῶμεν καὶ ἐν 
εὐδίᾳ τῆς ζάλης, καὶ bv χειμῶνι τοῦ χνθερνήτου * 
ph ταῖς θλίφεσιν ἑχχαχκήσωμεν, μηδὲ γενώµεθα 
δοῦλοι χαχοὶ, ἀγαθύνοντι μὲν ἐξομολογούμενοι τῷ 
Δεσπότῃ, χαὶ παιδεύοντι δὲ μὴ προσιέµενοι ' καίτοι 
ποτὶ χρείσσων ὑγείας νόσος, xaX ὑπόμνησις ἀνέ- 
Cox, χαὶ ἐπίσχεψις ἀμελείας, xal ἐπιστροφὴ avy- 
χωρῄσεως. 


vita eonflictstur, vitii incrementam amputant. lta- 
que ejusmodi plage divinitus accidunt, quibus ve- 
rorum malorum prigo tollatur. Siquidem, cum 
molesti:;, peccati reprimendi gratia excogitatum 


S. Basil. ibid. — Discamus, eonversionis nostre, 
necnon pellendz negligentiz causa, plagas nobis a 
Deo mittere : non eo animo ut exterat opprimat- 
que, sed corrigendi potius studio : quemadmodum 
pii parentes erga segnes filios facere consueverunt. 
Etenim adversus eos stomachantur et insurgunt : 
non quod illos malo ullo studeant afficere, sed ut a 
puerili socordia et juvenilis ztalis vitiis ad curam 
et diligentiam revocent. 


674 Percutitur caro, ut animus sanetur. Pec- 
catum interficitur, ut justitiz vivat. 

S. Greg. Nas. orat. 16. — Oculos seorsum ere- 
ctos habeamus ; omni tempore, omnique in rerum 
statu bonam spem prazferamus : neque vel in pro- 
speris timorem, vel in adversis spem abjiciamus. 
Memores simus, tum in tranquillitate tempestatis, 
tum in tempestate naucleri : nec in adversis ani- 
mo deficiamur, aut improbos servos imitemur, qui 
de se quidem bene merentem Dominum laudibus 
extollunt, corripienti vero haud pari studio el vo- 
luntate adjunguntur : cum tamen interdum accidat 
ut dolor sanitate, submonitio remissione et indul- 
gentia, visitatio neglectu, et castigatio venia me- 


C tior sit et prestabilior. 


Ἑωφρόνων ἁνδρῶν οἵτινες παιδεύονται ταῖς συµ- 
φοραῖς, χαὶ ὡς χρυσὺς πυρὶ χαθαιρόµενοι λέγουσιν, 
ἆγαθόν uoc ὅτι ἑταπείνωσάς µε’ ὡς τικτούσης τῆς 
ταπεινώσεως τὸ Γινώσχειν τὰ δικαιώµατα ^ xal 
τὸν εὐεργέτην οἰχειοῦνται διὰ τῆς θλίφεως. Ἐπει- 
δὴ Κάµνουσα (1) yvy) ἑγγύς ἐστι θεοῦ.) 


Πάντ) εὐχαρίστως τὰ àx Θεοῦ δέχεσθαι yof. 


Ὄντως πληγἡ τοῖς εὐφρονοῦσιν παΐδευµα γί- 
νεται, χαὶ xpsiccov εὐημερίας πολλάχις χαχοπά- 
θεια. 


Ο0ὐδὲν τοῦ πάσχειν εὐεργετιχώτερον. 


Ejusd. — Prudentes sane illi sunt qui calami- 
tatibus erudiuntur, et tanquam aurum igne pur- 
gari dicunt : — Bonum mihi, quia humiliasti me 
( Psal. cxvii, 71 ) ( eo quod nimirum afflictio divi- 
narum justificationum cognitionem pariat ), sibi- 
que per afflictionem beneficii auctorem conciliant. 
Quandoquidem, ZEgra anima Deo vicina est. 

Omnia quz divinitus contingunt, cum gratia- 
rum actione excipere oportet. 

Theologi. — Procul dubio plaga iis qui sane 
mentis sunt, documentum fit, ac szepe rebus secun- 
dis praestat afflictio. 


Nihil beneflciis conciliandis idoneum magis est 


D quam pati. 


T&v προσδοχωµένων fj θλίφις ἄνθος ἐστί. Διὰ 
οὖν τὸν χαρπὸν, χαὶ τὸ ἄνθος δρεψώμεθα. 


Πρὸς ὀργὴν οὐδὲν, πάντα δὲ πρὸς τὸ συμφέρον 
πραγματεύεται καὶ ποιεῖ περὶ ἡμᾶς ὁ θεός. Τὰ ἓν 
τῷ παρόντι βίῳ ἐπαγόμενα ἡμῖν παρὰ θεοῦ χολα- 
στήρια, τῶν ἐχεῖσε βασάνων ὑποτέμνεται µέρος o0 
μικρόν, Ὑπὶρ ὧν ἂν πάθωµεν καχῶς, ἡ &pap- 
τήματα διαλυόµεθα, Ἡ λαμπροτέρους λαμδάνο- 
μεν τοὺς στεφάνους, ἂν μὴ ἁμαρτήματα τοιαῦτα 
ἔχωμεν. 


S. Greg. Nyss. —— Bonorum qux» exspectamus 
flos est afflictio. Quocirca propter fructum florem 
quoque carpamus. 

Nihil infenso erga nos animo; verum omnia ad 
utilitatem nostram agit Deus. Pcenee illee, qua no- 
bis in hac vita a Deo inferuntur, futurorum tor- 
mentorum partem haud exiguam succidunt. Nam 
per eos dolores quibus hic affligimur, vel peccata 
expiarnus, vel si tot peccata non habemus. splen- 
didiores coronas accipimus. 


ΝΟΤΑ». 
(1), ᾿Ἐπειδὴ κάµνουσα. Ex libro quodam apocrypho hzec verba cilantur, velut eliam in orat. de 


laudib. Caesarii. 





319 


rum judicium levius reddit. Et quidem laud ma- 
lum est puniri, sed penam mereri. 


S. Dionysii. —— Hoc nnbis persuasum esse debet, 
Rihil eoruin qux accidunt, citra Dei voluntatem 
evenire. Bona porro omnia esse quz ab ipso pro- 
ficiscuntur, et si alioqui gravia et acerba sunt. 

] S. Greg. Nas. orat. 15. — Tu bonus es ; at nos 
inique egimus. Tu lenis: nos verberibus digni. 
Bonitatem tuam agnoscimus, tametsi stolidi simus 
et vecordes. Levibus flagris pro peccatorum no- 
strorum atrocitate affecti sumus. Tu terribilis es, et 
quis resistet tibi ? A timore tuo montes contremi- 
scent, e& maguitudini brachii tui quis resistet ? Si 
colum clauseris, quis aperiet ? si solveris, quis 
cohibebit? proelive est in oculis tuis pauperem fa- 
cere et ditare, mortifüicareet vivilficare, percutere et 
sanare: atque tua voluntas actio patrata est. Tw 
fratus es, εί peccavimus ( Isa. Lxiv, 5), ait ex ve- 
teribus quidam, Deo contitens. Contra vero ego 
dico: Nos peccavimus, el tu iratus es. Idcirco 
gicinis nostris opprobrium facti sumus ( Psal. 
bixviüt 4). Avertisti faciem tuam, et ignominia 
obruti sumus. Verum quiesce, Domine : remitte, 
Domine; propitius esto, Domine. Ne nos propter 
iniquitates nostras iu finem tradas, nec 675 ver 
supplicia nostra alios erudias, cum nobis aliorum 
crucialibus liceat erudiri. Quorum tandem? Gen- 
lium. utique que te. non. noverunt , et regnorum 


qua imperio tuo parere detrectarunt. At. nos po- 6 


pulus tuus, Domine, et virga hareditatis ο: 
castiga nos, sed in mansuetudine, ac non ira tua ; 
ne ad paucitatem nos redigas , contemptissimosque 
reddas omnium qui in terra habitant. 

Ibid. — Fulgentem frameam novi , et gladium in 
colo ebrium , jugulantem , ad nihilum redigentem , 
liberis orbantem. Novi etiam illam ursam omni 
perturbatione animi vacantem , pardique instar ob- 
viam Assyriorum occurrente , excussionem con- 
cussionemque et ebullitionem scio, cordis quoque 
confractionem , genuum dissolutionem , atque ejus- 
modi supplicii quae impiis iuferantur. Tales im- 
piorum pena sunt : ut prestabilius sit nunc ca- 
stigari atque purgari, quam ad futurum crucia- 
tum transmitti. 

Eusebii.— Deus quos familiares et charos habet, 
hos in hac vita castigando persequitur, si quid 
forte peenze indigeant : quo per temporariam cor- 
reptionem sempiternum in generali supplicio cru- 
ciatum queant effugere. 

Theotimi. — Non asperius quidpiam pati, hoc 
grave censendum sit ; sed jure illud pati. 

Didymi. — Non ulciscendi animo, atque ad sa- 
nitatem anim conciliandain afflictiones Deus im- 
mittit. 

Qui mundum hunc condidit Deus, eum consilio 
suo moderans, omnia ad utilitatem nostram facit , 
etiamsi alioqui tristia molestaque sint qua infe- 
runtur. 


S. JOANNIS DAMASCENI 
S. Athan. — (Casugatio qua hic adhibetur, futu- A 


320 
'H ἐντεῦθεν Ὑινομένη παιδαγωγία , τὴν μετὰ 
ταῦτα Χχρίσιν ἐπιχουφίζει, χαίτοι οὐδὲ τὸ χολά- 
ζεσθαι xaxbv, ἀλλὰ τὸ ἄξιον γενέσθαι χολάσεως. 
Μηδὲν τῶν αυμδαινόντων χωρὶς ἂν γενέσθαι Θεοῦ 
πεπεῖσθαι yof * εἶναι δὲ ἀγαθὰ παρ) αὑτοῦ πάντα 
xàv ἀλγεινὰ f. 


Σὺ χρηστὸς, ἀἁλλ᾽ ἡμεῖς Ἱνομήσαμεν. Zo μαχρό- 
θυµος, ἀλλ᾽ ἡμεῖς πληγῶν ἄξιοι. Γινώσχομέν σου 
την ἀγαθότητα, xalmep ἀσυνετοῦντες. Ὀλίγα ὧν 
ἡμάρτομεν , μεμαστιγώμεθα. Σὺ φοθερὸς el, καὶ τίς 
ἀντιστῆσεταί σοι: Τρόµος λήψεται ἀπὸ σοῦ pn, τίς 
ἀντερίσει; Ἐὰν χλείσης τὸν οὐρανὸν, τίς ἀνάξει; 
xai ἐὰν λύσῃς τοὺς χαταῤῥάκτας, vlc συνέξει ; χοῦ- 
φον Ev ὀφθαλμοῖς σου πτωχεῦσαι f] πλουτίσαι, ζωῶ- 
σαι χαὶ θανατῶσαι, καὶ τὸ θέληµά σου πρᾶξίς στι 
συντετελεσµένη. Σὺ ὠργίσθης, xal ἡμεῖς ἡμάρτο- 
piv, λέγει τις τῶν πάλαι ἀνθομολογούμενος. Ἔ μοὶ 
δὲ xat τὸ ἐναντίον χαιρὸς εἰπεῖν * ἡμεῖς ἡμάρτομεν 
xai σὺ ὠργίσθης. Διὰ τοῦτο ἐγενήθημεν ὄνειδος 
τοῖς γείτοσι’ ἡμῶν. ᾽Απέστρεφας τὸ πρὀσωπόν 
σου, καὶ ἀτιμίας ἐἑπλήσθημεν. ᾽Αλλὰ χόπασον, Ko- 
ριε, ἄνες, Κύριε, ἱλάσθητι, Κύριε, Mh παραδῶς 
ἡμᾶς εἰς τέλος διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν, μηδὲ διὰ τῶν 
ἡμετέρων παιδεύσῃς ἄλλους µαστίγων, àvbv ἡμᾶς 
διὰ τῆς ἑτέρων βασάνου σωφρονισθῆναι. Τίνων τού- 
των; Ἐθνῶν, τῶν οὐ γινωσχόντων σε, xal βασιλειῶν, 
a! τῷ o κράτει οὐχ ὑπετάγησαν. 'Βμεῖς δὲ 1a 
σου, Κύριε, xat ῥάόδος χληρονοµίας σου διὰ τοῦτο 
παίδευσον ἡμᾶς, πλὴν Ev χρηστότητι, xal gh iv 
θυμῷ σου, ἵνα μὴ ὁλιγοστοὺς ποιἠσῃς ἡμᾶς, xal 
παρὰ πάντας τοὺς χατοικοῦντας τὴν γῆν ἐξουθέ- 
vnpa. 


Οἶδα στιλδοµένην ῥομφαίαν, xat µεθύουσαν µά- 
χαιραν ty τῷ οὑρανῷ, αφάζειν, xal ἐξουθενεῖν, xal 
ἀτεχνοῦν. Οἴδα ὡς ἄρχτον ἀπορουμένην tbv ἀπαθῆ, 
xat ὡς πάρδαλιν ἁπαντῶντα χατὰ τὴν ὁδὺν Άσσυ- 
ρίων * οἶδα ἐχτιναγμὸν, χαὶ ἀνατιναγμὸν, χαὶ βλα- 
σμὸν, χαρδίας θραυσμὸν, xal παράλνσιν γονάτων, 
τοιαῦτα ὄντα τὰ τῶν ἀσεθῶν ἐπιτίμια, ὡς βέλτιον 
εἶναι νῦν παιδευθῆναι, καὶ καθαρθῆναι, 1) τῇ ἐκεῖθεν 
βασάνῳ παραπεμφθῆναι, 


Tou οἰχείους αὐτῷ χαὶ προσφιλεῖς, ἐντεῦθεν ἤδη 
χατὰ τόνδε τὸν βίον, µετέρχεται παιδεύων ὁ θεὺὸς, ἐν 
οἷς δ ἄν ποτε δεηθεῖεν χολάσεως, ὡς ἂν δ.ὰ της 
προσκαἰρου παιδείας τὴν αἰώνιον ἓν τῇ καθόλου 
χρίσει διαδράναι δυνηθεῖεν χόλασιν. 

Οὐ τὸ παθεῖν τι τῶν εραχυτέρων δεινὸν, ἀλλὰ τὸ 
διχαίως παθεῖν. 

Οὐκ ἀμυνόμενος, ἀλλά ἰατρικῶς, xai πρὸς ὑγείαν 
φυχῆς, ἐπάγει τὰς θλίψεις ὁ θεός. 


Ὁ δηµιουργήσας τὸν χόσμον θεὺς, προνοούµενος 
αὐτοῦ πάντα πρὸς λυσιτέλειαν ποιεῖ, κἂν ἤδη σχυ- 
θρωπὰ τὰ ἐπιφερύμενα ευγχάνῃ. 








321 


SACRA PARALLELA. 


Et xai πιχρὰ, xai ὀπίπονος ἡ ὀργὴ τοῦ θεοῦ, ἀλλά A — Etsi acerba et gravis est Dei ira, tamen cum 


γε θεραπευτικἡ οὖσα, el; ἀγαθὸν τοὺς πειρασθέντας 
αὐτῆς ἀναθιθάζει. 

Ὅντινα βούλεται σῶσαι ὁ θεὸς, φοδήσει αὐτὸν, 
τινάξει αὐτὸν ποιχίλως, λυπήσει αὐτὸν, ὅπως μὴ 
ἔχοι χαιρὺν διεγείρεσθαι πρὸς ὑπερηφανίαν, xat 
τοῖς ἑτέρων πάθεσιν ἄνθρωποι διδάσχωνται σωφρο- 
νεῖν. 

Μαχαρία φύσι;ς, ἡ ἐπὶ παντὶ χαίρουσα, καὶ µη” 
δενὶ δυσαρεστοῦσα τὸ παράπαν, ἁλλ' εὐαρεστοῦσα 
τοῖς Υενοµένοις, ὡς χαλῶς xal ἀυμφερόντως Ίγενο- 
μένοις. 

TITA. ΛΑ’, — Περὶ παιδείας θεοῦ, καὶ μὴ δεχο- 


αὐτήν' καὶ ὅτι οἱ μὴ σωφρονιόµεγνοι 
ἐνταῦθα, τῇ αἰωνίᾳ xoAdce. παραπέμπονται. 


medendi vim habeat, eos qui ipsam experiuntur, 
ad bonum provehit. 

Quemcunque Deus salvum facere vult, hunc 
metu percellit : hunc variis modis concutit, mo- 
lestiamque ei adhibet : ne in fastum assurgendi 
spatium habeat, utque ex aliorum calamitatibus 
homines ad modestiam erudiantur. 

Philonis. — Beata ea natura est qus omnia hi- 
lari animo excipit, nec ullos prorsus rerum even- 
tus indigne fert, sed iis ceu bonis et utilibus 
acquiescit. 

TIT. XXXIV. — De divina castigatione, et illis qui 


eam respuunt : εἰ quod ii qui hic minime castigan- 
tur, ad eternum supplicium transmittaniur. 


« Ἑπάταξα ὑμᾶς ἐν ἀφορίᾳ, xal ἓν ἀνεμοφθορίᾳ, B Αοφαὶ i, 18. — « Percussi vos sterilitate, et cor- 


xal ἂν yaláQn, πάντα τὰ ἔργα τῶν χειρῶν ὑμῶν, 
χαὶ οὐχ ἐπεστρέφατε πρός µε, λέχει Κύριος.) 


« Κύριε, οἱ ὀφθαλμοί σου εἰς πίστιν. Ἑμαστίγω- 
σας αὐτοὺς, καὶ οὐχ ἐπόνεσαν. Συνετέλεσας αὐτοὺς, 
και οὖχ ἠθέλησαν ἐπιστραφῆναι. » 

« Μάτην ἑπάταξα τὰ τέχνα ὑμῶν, παιδεἰαν οὐχ 
ἐδέξασθε. » 

Mh ποίει τὰ τῶν ἀνοήτων παίδων, ἄνθρωπε, ol 
παρὰ διδασχάλων ἐπιτιμηθέντες, δέλτους ἐχείνων 
χαταῤῥηγνύουσι  πατρὸς δὲ δι ὠφέλειαν τὴν τρο» 
φὴν ὑπερτιθεμένου, τὴν ἐσθῆτα κατασπαράσσουσιν, 
3| τὸ τῆς μητρὸς πρόσωπον χαταζαίνουσινι 


Οὐδεὶς ἀθυμῶν στεφανοῦται οὐδεὶς συγνάζων, C 


τρόπαιον ἴστησιν. Μη σχυθρωπάσῃς θεραπενόµενος * 
ἄτοπον μὴ χαίρειν ἐπὶ ὑγείᾳ φυχῆς. 


O0 πληγῆναι χαλεπὸν, ἀλλά μὴ σωφρονίζεσθαι τῇ 
πληγῇη χαλεπύτερον. 

Τὸ μηδὲν τοὺς ἁμαρτάνοντας ἐνταῦθα παθεῖν, 
ἐφόδιον γίνεται μείζονος τῆς ἐχεῖσε τιμωρίας. Καὶ 
τοῦτο δηλῶν ὁ Παῦλος ἔλεγεν ΝΟ» δὲ κριόµενοι 
ὑπὸ Κυρίου. παιδευόµεθα, ἵνα μὴ σὺν τῷ κόσμῳφ 
κατακριθῶμεν. Τὰ μὲν γὰρ ἐνταῦθα, νουθεαίας τὰ 


δὲ ἐχεῖσε, τιμωρίας ἑστίν. 


Οἱ πολλὰ πταίοντες, xat μὴ χολαζόμενοι, φοθεῖ- 
σθαι, xal δεδοικέναι ὀφείλουσιν. Αὔξεται γὰρ αὐτοῖς 
τὰ τῆς τιμωρίας διὰ τῆς ἀτιμωρησίας. 

Ὅταν εὐπμερίας ἀπολαύωμεν Ev πονηρίᾳ ζῶντες, 
τότε μάλιστα ἀλγῶμεν. "Act μὲν γὰρ ἁμαρτάνοντες 
δεδοικέναι χρὴ, xal μάλιστα δὲ ὅταν μηδὲν πάσχω- 
μεν δεινόν. "Ότε μὲν γὰρ χατὰ µέρος ἀπαιτεῖ τὰς 
τιμωρίας ὁ θὲὸς, κούφην ἡμῖν ποιεῖ τὴν ὑπὲρ τού- 
των ἕχτισιν. 

Οἱ τελείως δυσχάθαρτο!, εὔξασθε ἂν χολασθῆναι 
μᾶλλον, f ἀφεθηναι. Ἡ μὲν γὰρ ἄφεσις αὐτοὺς, 
ὥσπερ ἀνερμάτιστα πλοῖα, ῥᾷστα ἀνατρέψει, ἡ δὲ 
χόλασις ἑπανορθώσεται, Ἱχετεύωμεν οὖν τὸν θεὸν, 
ol συνειδήσει τῶν οἰχείων ἁμαρτημάτων ἐλεγχόμενοι, 
χολάσαι αἆλλον ἡμᾶς, f) παρεῖναι. 


ruptione aeris , et grandine omnia opera manuum . 
vestrarum, et non reversi estis ad me, dicit Do- 
minus. » 

Jerem. v, 5. — « Domine, oculi tui ad fidem. 
Percussisti eos, et non doluerunt. Consummasti 
eos , et noluerint reverti. » 

Jerem. u, 50. — « Frustra percussi filios ve 
stros. Disciplinam non recepistis. » 

S. Basilii. — Ne idem tibi, o homo, quod stultis 
pueris , usy veniat , qui cnm a magistris objurgati 
sint, codices illorum perfringunt : ac patris, ci- 
bum $76 ipsis utilitatis ergo porrigere cunctantis, 
vestem lacerant, maternamque faciem lancinant. 

Ejusd. orat. 4 De jejun. — Nemo qui despon- 
deat animum, coronatur ; nemo qui maestus sit, 
Lropeum statuit. Ne supercilimn demittas, cum 
tibi medícina adhibetur. Absurdum est parta ani- 
mi sanitate non lztari. 

Minime percuti grave est : sed ex plaga melio- 
rem non reddi, illud gravissimttm censeri debet. 

S. Chrysost. — Peceatorum hac in vita impuni- 
tas majoris in futuro zvo cruciatus causa efficitur. 
Quod Paulus indicans, aiebat : Ne«nc autem, cum 
judicamur, a Domino corripimur, ut non cum hoc 
mundo damuemur (1 Cor. αι, 52). Presentes enim 
cruciatus admonitionis rationem habent ; futuri 
autem , vindiclze et supplicii. 

Qui multa peccata perpeirant, nec poenis ullis 


D plectuntur, in metu et formidine versari debent. 


Impunitate siquidem supplieiuni eorum augescit. 

Cum flagitiose viventes secunda omnia hábe- 
mus, tum mazime discruciemur, Nam semper 
peccando, metuere prorsus debemus, ac ium 
presertíim cum nihil adversi patimur. Quando 
enim Deus sigillatim a nobis penas exposcit , hoc 
agit ut levis eorum nobis persolutio sit. 

Vos qui vitiorum sordes vix eluitis, optatius 
vobis esse debet puniri , quam venia donari. Venia 
siquidem ipsos, non secus ac navigia minime 
saburrata, facile subvertit : poena vero tandem 
emendabit. Quocirca nos, quos scelerum conseientia 
arguit, Deum exoremus ut. de nobis sumat pe- 
nas potius quam impunitos pratermittat. 





359 


$. JOANNIS DAMASCENI 


394 


TIT. XXXV, — De divina castigatione, que& pro- Α TITA. AE'. — Περὶ παιδείας Θεοῦ, xarà δοκιµιῆν. 


bande explorandeque virtutis causa fit. 


Gen. xxi , 2, 5. — « Factum est post verba hec, 
Deus tentavit Abraham, et ait illi : Abraham, 
Abraham. Qui respondit : Ecce ego. Et dixit : Tolle 
filium tuum dilectum , quem diligis , Isaac. Et vade 
in terram excelsam, et offer eum iu holocaustum 
super unum montium , quos dixero tibi. » 


Deut. m,2, 3. — « Recordare cuncti itineris, 
per quod duxit te Dominus Deus tuus in deserto, 
ut affligerel te, atque tentaret, et cognosceret qua 
in corde tuo essent , utrum custodires mandata ip- 
sius, annon. Et afflixit te penuria et fame, et ciba- 
vit te manna, quod non noverant patres tui, ut edo- 


ceret te, quod non in solo pane vivit homo, sed in B 


omni verbo quod egreditur de ore Dei, vivet homo.» 


Deut. xni, 9. — « Tentat vos Dominus Deus, ut 
videat utrum diligatis Dominum Deum. » 

Job χι, 8. — « Num rejicio judicium ? Aut pu- 
tas ob aliam causam me tibi locutum esse, quam 
ut justus appareas ? » 

Psal. Lxv, 10-12. — « Probasti nos, Deus: igne 
nos examinasti sicut examinatur argentum. Indu- 
xisti nos in laqueum, posuisti tribulationes in 
dorso nostro : imposuisli homines super capita no- 
stra, Transivimus per ignem et aquam, εἰ edu- 
xisti nos in refrigerium. » 


677 Jac. 1, 12. — « Beatus vir qui suffert C 


tentationem : quoniam, cum probatus fuerit, ac- 
cipiel coronam, quam repromisit Deus diligenti- 
bns se. » 

S. Chrysost, — Cum Formatoris sui vocem hanc 
Abraban! audiisset, Accipe filium tuum, et super 
«unum montium immola eum (Gen. xxu, 2), magna 
animi alacritate id opus exsequebatur, Etenim Sa- 
ram conjugem suam celavit, et pueros elusit, as- 
sumptoque duntaxat filiolo, ad montem conscen- 
debat, non fractus animo, nec ignavia laborans. 
Cogites velim quinam tum beatus ille affectus 
eral, et. cujusmodi viscera induerat, cuim solus 
solum filium alloquebatur? tum enim przcordia 
vehementius incalescunt, ac vis amoris majores 


flammas concipit. Quis sermo senis illius auimi.. 


robur exprimere queat ? nempe «quonam pacto 
eum vinctié. manibus pedibusque super ligna col- 
locaverit. Gum autem pueri faucibus ferrum jam 
immersurus esset, duplicem vocem misericors ille 
Deus misit, Solve puerum. Qui fleri potuit ut 
manus nop obtorpuerit? ut nervi minime (fracti 
sint? ut non conciderit, cum pueruli faciem con- 


xal πεῖραν γεγοµέγης. 

ε Ἐγένετο μετὰ τὰ ῥήματα ταῦτα, ὁ θεὺς ἐπεί- 
pate τὸν ᾿Αθραὰμ., xal εἶπεν αὐτῷ' ᾿Αδραὰμ. 
'A6paáu. Καὶ εἶπεν "lou ἐγώ. Καὶ εἶπεν Λάδε 
τὸν υἱόν σου τὸν ἀγαπητὸν, ὃν ἠγάπησας, τὸν Ἰσαάκ, 
xai πορεύθητι εἰς τὴν γῆν τὴν ὑψηλὴν, xaX ἀνένεγ- 
xat αὐτὸν εἰς ὁλοχάρπωσιν ko! ἓν τῶν ὀρέων, ὧν ἂν 
σοι εἴπω. » 

« Μνέσθητι πᾶσαν τὴν ὁδὸν, ἣν Ἠγαχέ σε Κύριος 
ὁ Θεός σου ἐν τῇ ἑρήμῳ, ὅπως ἂν χαχώσῃ σε, καὶ 
πειράσῃ σε, xal διαγνῷ τὰ ἓν τῇ καρδίᾳ σου, εἰ 
φυλάξῃ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, ἢ o0. Καὶ ἑχάχωσέν σε, 
xai ἑλιμαγχόνησέν σε, xat ἑψώμισέν σε τὸ μάννα, 
ὃ οὐχ ᾖδεισαν ol. πατέρες σου, ἵνα ἀναγγείλῃ σοι, 
ὅτι οὐχ ἐπὶ ἄρτῳ µόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ ἐπὶ 
παντὶ ῥήματι ἐχπορευομένῳ διὰ στόματος αὐτοῦ 
ζήσεται ἄνθρωπος. » 

ε Πειράζει Κύριος ὁ θεὺς ὑμᾶς, εἰδέναι εἰ &va- 
πᾶτε Κύριον τὸν θεόν. » 

« Mt ἀποποιοῦμαι τὸ xplpa ; Οἵει 66 µε ἄλλως σοι 
xeypnpavixévat, Ἡ ἵνα ἀναφανῇς δίκαιος» » 


« Ἑδοχίμασας ἡμᾶς ὁ θεὸς, ἑπύρωσας ἡμᾶς ὡς 
πυροῦται τὸ ἀργύριον. Ἐἰσήγαγεν ἡμᾶς εἰς τὴν τπα- 
γίδα, ἔθου θλίφεις ἐπὶ τῶν voto» ἡμῶν, ἐπεδίδασας 
ἀνθρώπους ἐπὶ τὰς χεφαλὰς ἡμῶν. Διήλθομεν διὰ 
πυρὸς καὶ ὕδατος, xai ἐξήγαγες ἡμᾶς εἰς ἀναψν- 
xv. » 

« Μαχάριος ἄνθρωπος ὃς ὑπομένει πειρασμὸν, ὅτι 
δόχιµος γενόμενος, λήψεται τὸν στέφανον, ὃν ἔπηγ- 
γείλατο ὁ θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν. » 


᾿Αχούσας ᾿Αδραὰμ τὴν φωνὴν τοῦ Πλάστου, Λάδε 
τὸν υἱόν σου, καὶ ἐπὶ ἓν τῶν ὀρέων σφᾶξόν pot, 
μετὰ πολλῆς προθυµἰας τὸ ἔργον ἐπλήρου. Καὶ γὰρ 
τὴν σύζνγον Σάῤόαν ἔκρυψεν, χαὶ τοὺς παῖδας ἔλα- 
θεν, xai µόνον τὸ παιδάριον λαδὼν, ἀνίει ἐπὶ τὸ 
ὄρος, μὴ ἐχκαχῶν, μηδὲ ῥᾳθυμῶν. Ἐννόησον εἰς 
tw ὁ µαχάριος ἐχεῖνος τότε; mola δὲ σπλάγχνα E» 
ἑνδεδυμένος, µόνος µόνῳ διαλεγόµενος τῷ παιδα- 
ρίῳ; Τότε γὰρ πλεῖον τὰ σπλάγχνα διαθερµαϊνονται, 
καὶ πλεῖον τὸ φίλτρον ἑξάπτεται. Ποῖος λόγος παρα- 
στῆσαι δυνῄσεται τὴν ἀνδρείαν τοῦ γέροντος: πῶς 
δήσας αὐτοῦ χεῖρας, xai πόδας ἑπάνω τῶν ξύλων 
ἐπέθηχεν, ὡς δὲ ἔμελλεν ἐμδάπτειν τῷ λαιμῷ τοῦ 
παιδίου τὸ σιδήριον, διπλῆν φωνὴν ἀφῆχεν ὁ εἴ- 
σπλαγχνος᾽ Ἀύσον τὸ παιδάριον. Πῶς οὐκ ἐνάρχησεν 
à χείρ; πῶς οὐκ ἐδελύθη τὰ νεῦρα; πῶς oU-xat- 
έπεσε θεωρῶν τὴν ὄψιν τοῦ παιδαρίου; Ἔδετε ἂν- 
δρείαν τοῦ γέροντος. Καὶ γὰρ ἔσφαξε τὸν υἱὸν ao- 
τοῦ, εἰ μὴ τῇ χειρὶ, ἀλλὰ τῇ προθυµίᾳ. 


spiceret? Videte senis fortitudinem. Filium quippe suum obtruncavit, etsi non manu, at certe animi 


studio et promptitudine. 

Didyimi. — Non quisquis egrotat, ob peccatum 
in morbo versatur. Sunt enim qui, ut ipsorum 
probitas eluceat, aut etiam ob utilem aliam cau- 
sam, calamitatibus obruantur. 


O00 πᾶς ὁ χάµνων αἰτίαν ἔχει τῆς νόσου ἁμαρτίαν. 
Εἱοὶ γὰρ ὑπὲρ τοῦ δόχιµοι ἀναφανῆναι, f) xax ἄλλω» 
συµφερόντων (1) καχώσεσιν ὑποδαλλόμενοι. 


ΝΟΤΑ. 


(1) Rup. χαχῶν εἰσιν ὑπολαμθδανόμενοι. 


395 


SACRA PARALLELA. 


4 
Ἐπεὶ συμττώματα τὰ αὐτὰ ἁμαρτωλοῖς καὶ δι Α Isa. — Quandoquidem iidem casus peccatori- 


χαίοις συµθαίνει, μὴ πάντας. τοὺς περιστατιχοῖς 
ὑποθαλλομένους ἡγούμεθα, xai παραλαθούσης πο- 
υηρίας ὑπομεμενηχέναι τὰ πονηρά. 


TITA. ΛΑ’. — Περὶ παραµονῆς ' xal ὅτι ἡ παρα- 
port ἔργον ἀνύει. 


« Ῥανὶς ἁνδελεχοῦσα κοιλαίνει πέτραν.» ) 

ε Τίς ἐξ ὑμῶν ἕξει φίλον, καὶ πορεύεται πρὸς αὐτὸν 
µεσονυχτίου, xaX ἐρεῖ πρὸς αὐτόν ' Φίλε, χρῆσόν pot 
τρεῖς ἄρτους, ἐπειδὴ φίλος µοι παρεγένετο ἐξ ὁδοῦ, 
xai οὐχ ἔχω ὃ παραθήσω αὐτῷ * ἀποχριθεὶς δὲ ἔσω- 
θεν, er αὐτῷ' Mf) pot χόπους πάρεχε * ἰδοὺ ἡ θύρα 
κέχλεισται, xat τὰ παιδία µου μετ ἐμοῦ ἐστιν Ev τῇ 
xoitr, οὗ δύναµαι ἀναστὰς δοῦναί σοι, Λέγω ὑμῖν) 


bus ac justis contingunt, non est existimandum 
omnes qui in adversitates aliquas inciderint, ob 
antecedentem improbitatem, ejusmodi infortunia 
subiisse. 


TIT. XXXVI. — De perseverantia, quodque ea 
opus absolvatur. 


"ccli. — « Gutta continua lapidem cavat. » 

Luc. x1, 5-10. — « Quis vestrum habebit amicum, 
et ibit ad illum media nocte, et rogabit eum : 
Amice, commoda mihi tres panes, quoniam ami- 
cus venit de via ad me, et non habeo quod ponam 
ante eum : et ille de intus respondens dicat ei : 
Noli mihi molestus esse. Ecce ostium clausum est, 
el pueri mei mecum sunt in cubili : non possum 


εἰ xai οὐ δώσει αὐτῷ διὰ «b εἶναι αὐτοῦ φίλον, ἀλλά B surgere, et dare tibi. Dico vobis, etsi non dabit 


Υε διὰ τὴν ἀναίδειαν αὐτοῦ ἀναστὰς δώσει αὐτῷ ὅσον 
χρήζῃ.» 


« Κριτής τις ἣν Év τινι πόλει, τὸν Θεὸν μὴ φοδού- 
µενος, xai ἄνθρωπον μὴ ἐντρεπόμενος' χήρα δὲ qv 
ἓν τῇ πόλει ἐχείνῃ, xaX ἤρχετο πρὸς αὐτὸν λέγουσα * 
Ἐχδίχασόν µε ἀπὸ τοῦ ἀντιδίχου µου. Καὶ οὐχ 
ἤθελεν ἐπὶ χρόνον. Μετὰ δὲ ταῦτα εἶπεν ἓν ἑαυτῷ; 
El χαὶ τὺν θεὺν οὐ φοδοῦμαι, χαὶ ἄνθρωπον οὐκ ἐν- 
τρέποµαι. διά γε τὸ παρέχειν uot χόπον τὴν χήραν 
ταύτην, ἐχδιχήσω αὐτὴν, ἵνα μὴ εἰς τέλος ἐρχομένη 
ὑπωπιάζῃ µε. Εἶπεν δὲ Κύριος ᾿Αχούσατε τί ὁ 
κριτῆς τῆς ἁδιχίας λέγει; ὁ δὲ Geb οὗ μὴ ποιῄσῃ 
εν ἐχδίχησιν τῶν ἐχλεχτῶν αὐτοῦ τῶν βοῴντων 
πρὸς αὐτὸν ἡμέρας xai νυχτὸς, xal μαχροθυμῶν 
Ex' αὐτούς; Ναὶ, λέγω ὑμῖν, ὅτι ποιῄσει τὴν ἐχδί- 
χησιν αὐτῶν ἐν τάχει. » 


TITA. AZ'. — Περὶ πιστοῦ:" καὶ ὅτι σκάνιον τὸ 
εὑρεῖν ἄνδρα κπιστὀν. 


« "Avbpa πιστὸν, ἔργον εὑρεῖν. » 
« ᾽Αν]ρ ἀξιόπιστος πολλὰ εὐλογηθήσεται. » 


Ὑπάνιον ἀληθῶς, ὁ ἅμα τῷ φρονίμῳ «b πιστὸν 
ἔχων. 
TITA. AH'. — Περὶ τῶν πεποιθότων εἰς xevà καὶ 


μάταια, καὶ εἰς τὰς τῶν ἀνθρώπων προστα- 
σίας, xal μὴ εἰς θεὸν τὴν ἑλπίδα ἑχόγτων. 


illi; eo quod amicus ejus sit, propter improbita- 
tem tamen ejus surget, ct dabit illi quotcunque 
necessarios habet. » 

Luc. xvin , 2-0. — « Judex quidam erat in civi- 
tate quadam, qui Deum non timebat, et hominem 
non reverebatur. Vidua autem erat in civitate 
illa, et veniebat ad eum dicens: Vindica me de 
adversario meo. Et nolebat per inultum tempus. - 
Posthac autem dixit intra se : Etsi Deum non ii- 
meo, nec hominem Tevereor, tamen quia mibi 
molesta est hze vidua, vindicabho eam, ne in no- 
vissimo veniens suggillet me. Áit autem Dominus: 
Audite quid judex iniquitatis dicat. Deus autem 
non faciet vindictam electorum suorum claman- 
tium ad se die el nocte : et patientiam habebit in 
illis? Dico vobis quia cito faciet vindictam illo- 
rum. » 


678 TIT. XXXVII. — De homine fideli : et 
quod raro vir fidelis reperiatur. 


Prov. xx, 6. — « Virum fidelem invenire diffi- 
cile est. » 

Prov. xavin, 90. — « Vir fide dignus magio- 
pere benedicetur. » 

Didymi. — Rarum profeeto est hominem nan- 
cisci qui fidelitatem cum prudentia conjunctam 
habeat. 


TIT. XXXVIIT. — De iis qui ín rebus vanis fuiili- 
busque, et in humanis prasidiis confidunt, et non 
. n Deo spem locant. 


« Αἰσχύνην ὀφλήσουσιν, ol ἓν πόλεσι καὶ χρήµασι Ὁ — Job xx. — « Pudori obnoxii erunt qui in urbi- 


πεποιθότες. ) 

« "Όψονται δίχαιοι, xal qo6rn0fjsovsat, » xa τὰ 
λοιπά. 

ε 'O πεποιθὼς Ev τῷ πλούτῳ, οὗτος πεσεῖται. » 


« 'O ἄφρων ἑαυτῷ πεποιθὼς, µίγνυται ἀνῤμῳ.» 

« Ότι Ἠλπισας ἐν τοῖς ἅρμασέ σου, xaX tv πλήθει 
δυνάμεώς σου, ἐξαναστήσεται ἀπώλεια τῷ λαῷ σου, 
xai πάντα τὰ τετειχισµένα σου ἀφανισθήσεται, χαθὼς 
Ἡφανίσθη ἄρχων Σαλμὰν ἓν ἡμέρᾳ πολέμου, xal 
μητέρα ἐπὶ τέχνοις ἑδάφισαν. » 

€ Ἐξεδίχησας μετὰ δυνάµεώς σου τοὺς ἀρχηγοὺς 
τῶν ἁμαρτωλῶν, τοὺς πεποιθότας ἐν τῇ αὐθαδείᾳ 
αὐτῶν. » 


bus et pecuniis confidunt. » 

Psal. 11, 8. — « Videbunt justi, et timebunt, » 
etc. 

Prov. τι, 28. — « Qui confdit in diviuis, cor- 
ruet. » 

« Insipiens in se ipso fretus, jungitur iniquo. » 

Osee x, 13, 14. — « Quia sperasti in curribus 
tuis, et in multitudine fortitudinis (19, consurget 
perditio populo tuo, et omnia murata (ua $icut 
princeps Salman in die belli ; οἱ matrem super fi- 
lios alliserunt. » 

« Ultus es in. potentia tua duces peecatorum, 
qui confidebant in arrogantia aua. » 








391 , 


me detrahet in terram ? » 

Ísa. xxx, 16. — « Vana facta est fortitudo ve- 
stra, et noluistis audire; sed dixistis : Super equos 
fugiemus. » 

Jerem. xvii, 4. — « Maledictus homo qui spem 
uabet in homine, et fulcit carnem brachii sui su- 
per eum. Et a Domino dimittet cor suum. » 


Eccli. v, $. — « Ne sequaris animam tuam et 
fortitudinem tuam , et ne dixeris : Quis mihi do- 
minabitur? Dominus enim vindicans vindicabit, 
Ne delecteris in divitiis tuis. » 

Basil. in psal. Όχι. — Cum quis ex opibus inique 
collectis robur et potentiam sibi conciliari censet, 


S. JOANNIS DAMASCENI 
Abdie $. — « Vx qui dicit in corde suo : Quis A 


393 

« Οὐαἱ 6 λέγων ἓν τῇ xapbla αὐτοῦ, Τίς µε χατά- 
ξει ἐπὶ τὴν γῆν ») 

« Ματαία tj ἰσχὺς ὑμῶν ἐγενήθη, xal οὖκ ἠθού- 
λεσθε ἀχούειν , ἀλλ εἴπατε, ἐφ᾽ ἵππων φευξό- 
μεθα. » 

€ Ἐπιχατάρατος ἄνθρωπος, ὃς τὴν ἑλπίδα ἔχει 
ἐπ ἄνθρωπον, xal στηρίσει σάρχα βραχίονος αὐτοῦ 
ἐπ᾽ αὐτόν. Καὶ ἀπὸ Κυρίου ἀποστελεῖ καρδίαν αὖ- 
τοῦ. ) 

« Mh ἐξακολούθει τῇ φυχῇ σου, xai τῇ ἰσχύῖ σου, 
καὶ μὴ εἴπῃς ' Τίς µε δυναστεύσει; 'O γὰρ Κύριος 
ἐχδιχῶν ἐχδιχήσει. Mf] ἐπίχαιρε ἐπὶ τοῖς χρήµασί 
σου. » 

'O τὸν ἐξ ἁδιχίας Ἱθροισμένον πλοῦτον ἑαυτῷ 
πρὸς ἰσχὺν xal τοῦ χρατεῖν ἀφορμὴν εἶναι χρίνων, 


bic similis est zegroto, qui in abundantia morbi B ὅμοιός ἐστιν ὁ τοιοῦτος ἁῤῥώστῳ Ev τῇ περιουσίᾳ 


sanitatem esse sitam statuat. 

Ejusd. in Reg. fusius disput., quest. 42. — Qui 
spem in seipso collocat, periculum est ne in ma- 
ledictionem hanc incidat : Maledictus homo qui confi- 
dit in homine, et [ulcit carnem brachii sui (Jerem. 
xvit, 5) : interdicente Scriptura ne quis in semet- 
ipso fiduciam liabeat (1 V Reg. xviii, 348, et alibi pas- 
aim); quin utrumque appellanie defectionem a Deo. 
Atqui amborum is flnis erit. ut sint velut murica 
agrestis, quze in deserto nascitur: nec ipsi vide- 
bunt bona. 

Qui super manus graditur impurus est. Super 
manus autem ille graditur qui manibus innititur, 
atque omnem in ipsis flducian ponit. 

Nemo eorum qui in Deo minime sperant , ratio- 
nalis nature est : quandoquidem solus ille qui 
bene sperat, homo dici debet. Itaque de lege con- 
trariorum, qui spem abjecit, nequaquam homo 
est. 

LITTERA P. 
De vagis et diatructis. 

]1$a. ,vi , 10-15. — « Videte quoniam exca- 
cati sunt omnes, et non cognoverunt prudentiam. 
Universi igitur illi, G79 canes muti, non valentes 
latrare. Somniantes in lectulo, et amautes dor- 
mitationem. Et canes impudentes, et ignorantes 
saluritatem : et sunt mali οἱ nescientes intelli- 
gentiam : omnes vías suas secuti sunt ; unusquis- 
que secundum suinmitatem suain. 

Sap. 1v, 12. — « l1nconstantia. eoncupiscentise 
transvertit sensum sine malitia. 

« Filius oberrans confundit matrem suam. » 

S. Basil. — Peculiaris hic morbus est desidis 
eL ignava anima, vigilante corpore insomnia vi- 
dere. 

LITTERA z. 

TIT. Ἱ. — De misericordia et commiseratione. 

Prov. xxn, 9. — « Qui pronus est ad miseri- 
cordiam, misericordiam consequetur. » 

Jerem. 1x, 1. — « Quis dabit capiti meo aquain, 
εἰ oculis meis fontem lacrymarum ; et plorabi- 
mus populum hunc die et nocte, interfectos 
filie populi mei? 


νόσου τὴν εὑεξίαν τιθεμένῳ. 

'O ἑλπίζων εἰς ἑαυτὸν, χίνδυνον ἔχει ὑποπεσεῖν 
ἐν τῇ χατάρᾳ τῇ λεγούσῃ᾽ ᾿Επικατάρατος ἄνόρω- 
πος, ὃς τὴν ἑΊπίδα ἔχει ἐπ᾽ ἄνθρωπον, καὶ στη-- 
pics: σάρκα βραχίογος αὐτοῦ. τοῦ Λόχου τὸ ip. 
ἑαυτῷ πεποιθέναι ἁ παγορεύοντος, ἑχάτερον δὲ αὐτῶν 
ἀποστασίαν ἀπὸ Κυρίου ὀνομάζοντος. Καὶ τὸ τέλος 
ἀμφοτέρων ἔσται ὡς ἀγριομυρίχη dj ἐν τῇ ἑρήμμ, 
xai οὐχ ὄψονται ἀγαθά. . 


Ὃς πορεύεται ἐπὶ χειρῶν, ἀχάθαρτος. Ἐπὶ yet- 
ρῶν δὲ πορεύεται ὁ ταῖς χεροὶν ἑπερειδόμενος, xat 
πᾶσαν ix' αὐταῖς ἔχων τὴν πεποἰθησιν. 

Οὐδεὶς τῶν μὴ ἐλπιζόντων el; 8sbv λογιχῆς ἔστε 
φύσεως, ὅτι μόνος ὁ εὔελπις, ἄνθρωπος. "ote χατὰ 
τὰ ἑναντία, δύσελπις, οὐχ ἄνθρωπος. 


ZTOIXEION P. 
TITA. A'. — Περὶ ῥεμδομένω». 

« Ἴδετε, ὅτι πάντες ἐχτετύφλωνται, xal οὐχ ἔγνω- 
σαν φρόνηαιν. Πάντες οὖν οὗτοι, χύνες ἐννεοὶ, οὐ 
δυνάμενοι ὑλαχτεῖν. Ἐνυπνιαζόμενοι χοίτῃ, φιλοῦν- 
τες νυσταγµόν’ xal χύνες ἀναιδεῖς, καὶ οὐκ αἰδότες 
πλησμονὴν  χαὶ εἰσὶ πονηροὶ, καὶ οὐχ εἰδότες σύν- 
εσιν' πάντες ταῖς ὁδοῖς αὐτῶν ἑπορεύθησαν, ἕκαστος 
κατὰ tb ἑαυτοῦ πλεονέκτημα.» 


€ Ῥεμδασμὸς ἐπιθυμίας μεταλλεύει νοῦν ἄχα- 
χον. » 

« Υἱὸς πεπλανηµένος αἰσχύνει μητέρα αὐτοῦ. » 

"διον τοῦτο ἁῤῥώστημα ἀργῆς xoi ῥᾳθύμου ψυ- 
χῆς, ἑνύπνια βλέπειν ἐγρηγορότος τοῦ σώματος. 


ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Σ. 
TITA. Α’.---Περὶ συµπαθείας, καὶ εὐσαΛαγχνίας. 
« Ὁ σπλαγχνιζόµενος, ἐλεηθήσεται. » 


( Τές δώσει τῇ χεφαλῇ µου ὕδωρ, xal τοῖς ὀφθαλ- 
μοῖς µου πηγὴν δακρύων, καὶ χλαύσομεν τὸν λαὺν 
τοῦτον ἡμέρας xai voxvb;, τοὺς ἹτετραυματισμένουΣ 
θυγατρὸς λαοῦ pov; ) 


$29 


SACRA PARALLELA, 


230 


« T'lvac0s οἰχτίρμονες, καθὼς χαὶ ὁ Πατὴρ ὑμῶν A — Matth. v, 48. —« Estote misericordes, quem- 


οἰχτίρμων ἑστίν. » 

Ὁ ὑπὲρ τῆς τοῦ πλησίον σωτηρίας θερμὺν ἆπο- 
στάξας δάχρυον, ἑαυτὸν ἐξιάσατο, δι’ ὃ xbv: ἀδελφὸν 
ἀπωδύρατο. 

Φέρει παραμυθίαν ὀδυνωμένοις i κοινωνία τῶν 
στεναγμῶν. 

Μέγα τῷ ἀτυχοῦντι φάρµαχον, ἔλεος ἀπὸ φυχῆς 
εἰσφερόμενος, χαὶ τὸ συναλγεῖν γνησίως πολύ τι κου- 
φίζει τῆς συμφορᾶς. 

Ἀ]έγα τὸ παρὰ τῶν συναλγούντων qáppaxov. 


Τὸ συναλγεῖν ixavbv εἰς παραμυθίαν. 
Téc συμφορὰς ἑλεεῖν, οὗ μισεῖν, προσῆχεν. 


admodum et later vester misericors est. » 

S. Basil. — Qui salutis proximi causa calentes 
lacrymas fudit, hie seipsum sanavit : quia fratris 
vicem deploravit. 

S. Greg. Naz. erat. xvi. — lis qui in dolere 
versantur, solatium afferl gemitaum societas. 

Magnum ei qui adversa fortuna utitur, reme- 
dium est commiseratio, quis ex animo affertar, 
ac sincere condolere, valde calamitatem levat. 

Magnum dolori medicamentum ab iia accipitur, 
qui dolentibus condolescunt. 

Una condelere, hoc mitigando delori sufficit. 

S. Dionysii. — Calamitates misericordia, non 
odio, prosequi convenit. 


Μεμαθήχαμεν, ἄνθρωποι ὄντες, ἀνθρωποπαθεῖν. B  Didicimus, cum homines simus, hominum ca- 


TITA. P. — Περὶ συµµέτρου καταστάσεως. 
« Ἐσθίειν μέλι πολὺ οὗ χαλόν. » 


« Mi (lvou δίκαιος πολὺ, καὶ μὴ σοφίζου περισ- 
σὰ, µήποτε ἐκπλαγῇς ' καὶ μὴ ἀσεθήσῃς πολύ. Καὶ 
μὴ yivoo σχληρὸς, ἵνα μὴ ἀποθάνῃς ἓν τῷ κχαιρῷ 
σου. ) 

« Βάρος ὑπὲρ σὲ μὴ ἄρῃς. » 

« Mh πολλοὶ διδάσχαλοι Ὑίνεσθε, ἀδελφοὶ, εἶδότες 
ὅτι μεῖζον χρῖμα ληψόμεθα. Πολλὰ γὰρ πταίσμεν 
ἅπαντες. 9 

Μηδεὶς ἕστω πλέον f) χαλῶς ἔχει σοφὸς, μηδὲ τοῦ 
νόµου νομιµώτερος, µήτα τοῦ χανόνος εὐθύτερος, 
μήτε τῆς ἑντολῆς ὑψηλότερος. 


Σοφία, xaX «b γινώσχειν ἑαυτὸν, ἀλλὰ μὴ ὑπερ- 
επαἰρέσθαι, μηδὲ ταυτὸν ταῖς φωναῖς πάσχειν, al 
παντελῶς ἐχλείπουσιν, ἐὰν ὑπερφωνῶνται δι ἆμε- 
τρίαν. 


Τοῦτο εἰδότες, ἀδελφοὶ, μήτε γωθεῖς ὤμεν πρὸς 
τὸ χαλὸν, ἀλλά τῷ πνεύµατι ζέωμεν, µήποτε ὑπνώ- 
σωμεν xaz' ὀλίγον εἰς θάνατον, 7) καθεύδουσιν ἡμῖν 
ἐπισπείρη τὰ πονηρὰ σπέρµατα ὁ &yOpóc* νωθεία 
γὰρ ὕπνου σὐξυγος' μήτε δὲ διάπύροι, μηδὲ τῆς 
βασιλιχῆς ὁδοῦ ἔξω πίπτωµεν, ἓν vé τι πάντως 


laniitatibus commoveri. 


TIT. Il. — De mediocri statu. 


Prov. xxv, 16. — « Mellis multum edere bonum 
non est. » 

Eccli. vii, 17, 18. — « Noli esse justus multum, 
et ne plus aspicias quam necesse est, ne obstu- 
pescas. Et ne impie agas multum : et noli esse 
durus, ne moriaris in tempore tuo. » 

Eccli. xin, 2. — « Pondus supra te ne tollas. » 

Jac. ii, 1. — « Nolite plures magistri feri, 
fratres : scientes quoniam majus judicium sume- 
mus. In multis enim offendimus omnes. » 


C S. Greg. Nas. orat. 26. — Nemo sapientior sit , 


quam conveniat, nec vquior lege, nec luce splen- 
didior, nec regula rectior, nec divino mandato 
sublimior. 

lbid. — Sapientia quoque est, seipsum nosse, 
ac non immodice efferri, nec perinde ut voces 
affici, quz si immoderatius contendantur, prorsus 
deficiunt. 


lbid. — Hzc cum nobis explorata sint, fratres, 
demus operam, ne ad bonum torpescamus, sed 
spiritu ferventes simus (ne alioqui ad mortem 
paulatim obdormiamus, aut dormientibus nobis, 
perniciosa zizania hostis superserat. Ignavia enim 
et-segnities cum somno conjuncta est) ne nimis 


ηραίοντες, f) χέντρου δεόµενοι διὰ τὴν νωθείαν, ἢ χα- D 680 incalescamus, neque via regia excidamus, 


λινοῦ, διὰ τὴν θερµότητα, καὶ τὸ μὴ χρηµνίζεσθαι, 
Αμϕοτέρων δὲ ὅσον χρήσιμόν ἐστι λαµθάνοντες, τῆς 
μὲν τὸ πρᾶον, τῆς 66 τὸν ζήλον, ἀμφοτέρων ὅσον ἑατὶ 
βλαθερὺν διαφύγωμεν, τῆς μὲν ὄχνον, τῆς δὲ τὸ θρά- 
σος, ἵνα μήτε τῷ ἑλλείποντι ὤμεν ἄχκαρποι, μήτε 
τῷ περιττεύοντι χινδυνεύωμεν, Ὁμοίως γὰρ ἄχρη- 
στα, χαὶ νωθρότης ἄπραχτος, xal θερµότης ἀπαίδευ- 
τος dj μὲν οὐχ ἐγγίζουσα τῷ χαλῷ, $4 δὲ ὑπερπί- 
πτουσα, καὶ τοῦ δεξιοῦ ποιουµένη τι δεξιώτερον. 


inutilis est iners et supina segnities, tam stulta acrimonia 


tumque adeo offendamus, sive propter socordiam 
calcaribus opus sit nobis, sive freno propter 
ardentiorem impetum, ac ne precipites feramur. 
Quin potius ex utroque quod utile sít carpanius : 
ilius nimirum lenitatem ; hujus zelum, ac rur- 
sum utriusque vitium fugiamus, hoc est veterno- 
sam illius pigritiam, hujus vero temeritatem. Hac 
ratione flet, ut nec ob defectum infructuosi simus, 
nec propler excessum periclitemur. Quam enim 
: eum illa a bonis «et honestis actioni. ΄ 


bus reíugiat, hzc supereífüiuat , et dextro dexterius aliquid constituat. 


Κ.ρεῖσσον τὸ χατὰ δύναμιν εἰσενεγχεῖν, 3j τὸ πᾶν 


ἑλλιπεῖν, Οὐ γὰρ ὁ μὴ δυνηθεὶς τὰ τοιαῦτα, ὑπεύ- 


PaTBOL, Gn. XCVI. 


Prosiat, id quod per facultatem licet, offerre, 
| quam officio penitus. deesse. Non enim qui ejus-, 


1 





331 


luit, is criminis reus est, sive de divinis rebus 
loquamur, sive de humanis. 

Neque tardiorem esse quam par sit, bonum est, 
neque acriorem : ita ut, vel nimia facilitate te ad 
emnes adjungas, aut temeritate ab omnibus te 
removeas. Ex equo siquidem, et iners est segni- 
ties, et levitas a societate alienum. 

Modus omnis optimus. 

S. Chrysost. — Mujusmodi est Christi sapientia, 
que nec minus quam par sit, nec amplius dimi- 
care permittat : sed ubique modum et mediocri- 
tatem custodiat. 

Moderatus sit virtutis labor; ne modum exce- 
dat mutatio. 


TIT. ΠΠ. — De sapientibus et prudentibus viris ; 
el quod eos semper ad juvandum esse promptos 
oporteat. 

Sap. vii, 15. — « Sine fictione didici, sine in- 
vidia communico. Divitias illius non abscendo. » 

Sap. vi, 21. -— « Multitudo sapientum salus 
mundi. » 

Eccli. xy1, 18. — « Melior est homo qui abscon- 
dit stultitiam suam, quam homo qui abscondit 
Sapientiam suam. » 

Eccli. xx, 22. — « Sapientia absconsa, thesau- 
rus invisus : quz utilitas in utrisque? » 

Matth. x, 8. — « Gratis accepistis, gratis date.» 

1 Petr. ni, 15, 16. — « Parati semper ad sa- 
tisfactioner omni poscenli vos rationem de ea, 
quie in vobis est, spe: sed cum modestia et ti- 
anore conscientiaun habentes bonam. » 

S. Basil. epist. 2. — Proditionis periculum est, 
si quis de rebus divinis ab illis qui Domini Dei 
amore prsditi sunt, interrogatus, non prompte 
et impigre de Deo responsum dat. 


TIT. IV. — De consuetudine. 


Sap. xiv, 16. — « Vetustate confirmata impia 
consuetudo, tanquam lex custodita est. » 

Eccli. xxi, 20. — « Homo assuetus verbis im- 
properii omnibus diebus suis non erudietur. » 


S. Basilii. — Multi antiqua consuetudine eon-. 


stricti, spurcitiem et abominationem eoruin qua 
geruntur, nequaquam agnoscunt. 


Ejusd. hom. in S. Julit. — Ab assuetis disjungi » 


vel brutis molestum est. Quin 681 ipse aliquando 
bovem vidi in praesepio collacrymantem, cum is, 
quem pabuli et jugi socium habeat, morte ex- 
stinctus esaet. Αο reliqua etiam animantia, quz 
ratione carent, ea quibus assueverunt, arctissime 
complectuntur. 

Ejusd. in. psal. i, — Sedulo et atudiose in pec- 
catis immorari, ejusmodi quemdam habitum in 
animis gignit, qui zgre submoveri possit. Inve- 
terata quippe animi consuetudo, et vitii studium 
quod temporis diuturnitate firmatum est, vix aut 
nullo modo potest curari: consuetudine nimirum 
jn naturam ut plurimum migrante. 


mE S. JOANNIS DAMASCENI 
modi rem non potuit, in culpa est: sed qui no- A θυνος, ἀλλ' 6 put βουλευθεὶς, ὑπαίτιος, x&v θείοις 


333 
ὁμοίως, xXv τοῖς ἀνθρωπίνοις πράγµασιν. 


Οὔτε νωθρότερον εἶναι τοῦ μετρίου, χαλὸν, οὐδὲ 
θερµότερον, ὡς f) δι’ εὐχολίαν πᾶσι συµφέρεσθαι, fJ 
δι ἀταξίαν πάντων ἀποστατεῖν. Ὁμοίως γὰρ xal τὺ 
νῶθες ἄπρακτον, xal τὸ εὐχίνητον ἀχοινώνητον. 


Πᾶν µέτρον ἄριστον. 

Τοιαύτη fj τοῦ. Χριστοῦ σοφία, μήτε ἑλλειπῶς, 
μήτε περιττῶς ἀγωνίζεσθαι συγχωροῦσα, πανταχοῦ 
δὲ τὴν συμμετρίαν φυλάττουσα. 


Σύμμετρος ἕστω ες ἀρετῆς ὁ πόνος, ἵνα μὴ ἅμε- 
τρος Υένηται τῆς μεταθολῆς ὁ τρόπος. 

TITA. I". — Περὶ σοφῶν xal συνετῶν ἀνδρῶν " 
καὶ ὅτι χρὴ αὐτοὺς ἑτοίμους εἶναι εἰς ὠφό-λειαν' 
παγτὶ zárcoce. 

« Ἀδόλως ἔμαθον, ἀφθόνως µεταδίδωμι. Τὸ πλοῦ- 
τον αὐτῆς οὐχ ἀποχρύπτομαι. » 
ε Πλήθος σοφῶν, σωτηρία κόσμου. » 


« Κρείσσων ἄνθρωπος ἀποχρύπτων τὴν µωρίαν 
αὑτοῦ, ἡ ἄνθρωπος ἀποχρύπτων τὴν σοφίαν αὖ- 
τοῦ. ) 

« Σοφία χεχρυμµένη, xai θησαυρὸς ἀφανῆς, τίς 
ὠφέλεια ἓν ἀμφοτέροις ; ) 

« Δωρεὰν ἑλάδετε, δωρεὰν δότε. » 

€ Ἔτοιμοι πρὸς ἁπολογίαν παντὶ τῷ αἰτοῦντι ὑμᾶς 


C λόγον περὶ τῆς £v ὑμῖν ἑλπίδος, ἀλλὰ μετὰ πραότη- 


τος χαὶ φόδου, xai σννείδησιν ἔχοντες ἀγαθήν. » 


Κίνδυνος προδοσίας ἓν τῷ μὴ προχείρως ἀποδιδό- 
ναι τὰς περὶ Θεοῦ ἀποκρίσεις τοῖς ἀγακῶσι τὸν θεὸν 
Κύριον. 


TITA. Δ’. — Περὶ συνηθείας. 
€ "Ev χρόνῳ κρατηθὲν «b ἀσεθὲὶς ἔθος, ὡς νόμος 
ἐφυλάχθη. » 
«Άνθρωπος συνεθιζόµενος kv λόγοις ὀνειδισμοῦ, 
£v πάσαις ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ o5 μὴ παιδενθῇ. » 
Πολλοὶ ἀρχαίῳ ἔθει χεχρατηµένθοι, τὸ μυσαρὸν τῶν 
γινοµένων οὐ διαχρίνουσιν. 


* 


Ἔθους χωρισμὸς καὶ τοῖς ἁλόγοις ἐστὶ δυσφορώ- 
τατος. Kal ποτε εἶδον ἐγὼ βοῦν ἐπὶ φάτνης δαχρύον- 
τα τοῦ συννόµου αὐτοῦ χαὶ ὁμοζύγου τελευτήσαν- 
τος. Καὶ τὰ λοιπὰ τῶν ἁλόγων σφοδρῶς τῆς ov 
Ἠθείας ἐστὶν ἀντεχόμενα. 


Τὸ φιλοπόνως προσδιατρίδειν ταῖς ἁμαρτίαις, ἕξιν 
τινὰ δυσχίνητον ταῖς φυχαῖς ἐμποιεῖ. Παλαιωθὲν γὰρ 
ἔθος ψυχῆς, xal καχοῦ µελέτη χρόνῳ βεδαιωθεῖσα, 
δυσἰατός ἐστιν, f) xal παντελῶς ἀνίατος, εἰς φύσιν 
ὡς τὰ πολλὰ τοῦ ἔθους μεθισταµένου. 


9 
eM. 


S33 


SACRA PARALLEÉLA. 


E 


Ἡ πρὸς τοὺς φαύλους τῶν λόγων συνήθεια 05; A — Ejusd. Hom. de Teg. gentil. hb. — Impreborum 


ἐστιν ἐπὶ τὰ πράγματα. 

Ἔθος διὰ μακροῦ χρόνου βεδαιωθὲν, φύσεως ἀρχὴν 
λαμθδάνει. 

Τὰ χρὀνῳ χρατυνθέντα πᾶθη χρόνῳ δεῖται πρὸς 
διόρθωσιν. 

Χρόνῳ τὸ ἔθος βεδαιωθὲν, ἐνομῖσθη νόμος, 


Ob ῥᾷστη τῶν Ev ἔθει καὶ μαχρῷ xpóvo τετιμημὲ- 
νων ἡ µετάθεσις. 

Ἡ συνήθεια τῶν ἁπαρτημάτων ἐπὶ τὸ χεῖρον ἄγει 
τὴν ἐμπεαοῦσαν duyfv. 

Δεινὸν ᾗ συνήθεια κατασχεῖν πρὸς ἑαυτὴν, χαὶ μὴ 
δυγχωρῆσαι πάλιν ἐπὶ τὴν πρώτην ἔξιν διαναστῆναι 
τῆς ἀρετῆς. Ἔξις μὲν γὰρ ἀπὺ συνηθείας” ἀπὸ δὲ 


sermonum consuetudo via est ad res ipsas. 
Consuetudo vetustate roborata, natufte vim as» 
suinit. 
Vitia quz vetüstatle roborata sünt, spatio quo- 
dam temporis ut emendentur indigent. 
S. Greg. Nax. orat. 54. — Mos tempore confir- 
matus, instar legis habitas est. | 
Non facilé est eà qus consuetudine et longo 
tempore honori habita sunt, immutare 

$. Chrysost. — Peccandi consuetudo animam 
eo prolapsam ad deteriora semper ducit. 

S. Nili, — Magna consuetudinis vis est ad re- 
linendum animum, néc sinendum ut ad pristinum 
virtutis habitum iterum assurgat. Habitus enim 


ἔξεως φύσις ἐγγίνετάι. Φύσιν δὲ μετακινῆσαι xai D εκ consuetudine, natura ex habitu comparatur. 


μεταθαλεῖν χαλεκὀν. 


Χρόνῳ πλείότῳ µελετηθέντα, δυσδιόρθὼτα λοιπὸὺν, 
3) xai ἀδιόρθωτα νοσήματα Ὑίνεται. 


Οὐκ εὐχερὲς ὑπὸ πλάνης χατεχομένην μεταπεῖσαι 
Φυχἠν. 

Al πάντων ἀθρόως πρὸς τὰ ἑναντία μεταθολαὶ 
σχληρόταταϊ, xai μάλιστα ὅταν Mixer χρόνου al ὑποῦ- 
σαι στηοιχθῶσαι δυνάμεις. 


ΤΙΤΑ. Ε..---Περὶ τῶν Φυμθουὴν δεχὸμένω». 

« Ἰδὼν Ἰοθὼρ πάντα ὅσα ἐποίει Μωσῆς τῷ λαῷ, 
λέγει TU τὸ ῥῆμα τοῦτο σὺ ποιεῖς τῷ λαῷ; διὰ τὶ 
σὺ χάθησαι μόνος, xai πᾶς ὁ λαὺς παρἑστηκέ σοι ἀπὸ 
αρωῖ ἕως δείλης; χαὶ λέγει ΜωσΏης τῷ γαμθρῷ αὖ- 
«00, "Oct παραγίνεται tdg ὁ λαὺς ἐχζητῆσαι xplatw 
ἁαρὰ τοῦ Θεοῦ, xaX ὅταν γίνεται αὐτοῖς ἀντιλογία, 
xai ἕλθωσι πρὀς µε, διακρίνω Ἑκαστὸν, xai συµόι- 
θάξω αὐτοὺς τὰ προστάγµατα τοῦ θεοῦ, xal τὸν νό- 
pv αὐτοῦ. Εἶπεν δὲ ὁ γαμθρὸς Μωσῆ πρὸς αὐτόν" 
Οὐχ ὀρθῶς τὸ ῥῆμα τοῦτο, ὃ σὺ Κοιεῖς * φθορᾷ κατά- 
«φθαρήσῃ ἀνυπομονήτῳ, xai σὺ, xal πᾶς ὁ λαὺς 
οὗτος, ὃς ἐστι μετὰ σοῦ. Βαρύ σοι τὸ ῥῆμα τοῦτο" οὐ 
δυνήση ποιεῖν ab. μόνος. Νὸν οὖν ἄχουσόν µου, xai 
συμθουλεύσω σοι, xa ἔσται ὁ θεὺς μετὰ σοῦ. Σκέ- 
φαι ἀπὸ παντὸς τοῦ λαοῦ ἄνδρας δυνατοὺς, θεοσεθεῖς, 
διχαίους , μισοῦντας ὑπερηφανίαν, xai χαταστήσεις 


Naturam porro iransferre et immutare diílicile 
est. 

Morbi, quibus diuturno tempore quispiam as- 
suevit, vix jam omnino, aul etiam ne vix quidem 
sanari possunt. 

Facile non est animam errore occupatam a sen- 
tenlia deducere. 

Philonis. -— Repentine omnium rerum in €on- 
traria mutationes periculosissimze sunt : maxime 
cum facultates qux nobis subjiciuntür, temporis 
diuturnitate obürmate fuerint. 

TIT. V. — De iis qui consiliis obtemperant. 

Exod. xvin, 14-95. — « Videns Jothor omníà 
quacunque faciebat Moses populo, ait : Quid hoc 
verbüm quod tu facis pópulo? quare tu sedes 
solus: omnis autem populus astat tibi a mane 
usque ad vesperam? et dixit Moses socero suo: 
Quia venit ad me populus exquirere judicium a 
Deo. Nam cum eis contigerit altercatio, et vene» 
rint ad me, judico unumquemque : et commoneo 
eos precepta Dei et legem ejus. Dixit áulem so« 
cer Mosis ad eum : Jnteritu conficeris Importabili, 
et tu, et omnis populus qui tecum est. Grave tibi 
verbum hóc: non poteris facere tu solus. Nune 
itaque audi me; et consilium dabo tibi, et erit 
Deus tecum. Gonsidera ex omni populo viros po- 
tentes, Dei cultores, justos, odio habentes super- 
biam, et constitues eo3 super populum, tribunos 


αὐτοὺς ἐπὶ τὸν Xaby, χιλιάρχους xai ἑχατοντάρχους, D et centuriones, et quinquagenarios, et decurio 


xaX πεντηκοντάρχους, xal óexápyoug" xptvoust τὸν 
àaby πᾶσαν τὴν ὥραν. Τὸ δὲ ῥήμα τὸ ὑπέρογχον 
ἀνιοῦσιν ἐπὶ cb, τὰ δὲ βραχέα τῶν κριµάτων κχρι- 
νοῦσιν αὗτοί xai χουφιοῦσιν ἀπὺ σοῦ, xaX συναντι- 
λήφονταί σοι. "Eày τὸ ῥῆμα τοῦτο ποιῄσῃς, καὶ χατ- 
ισχύσει σε ὁ θεὺς, xaX δυνἠσῃ παραστῆναι, xa mds 
ὁ λαὸὺς εἰς τὸν τόπον αὐτοῦ Ίξει μετ εἰρήνης. » 

« Εἶπε Σαοὺλ τῷ παιδαρίῳ τῷ μετ) αὐτοῦ * Δεῦρο, 
ἀναστρέφωμεν. Καὶ εἶπεν αὐτῷ τὸ πα!:δάριον' Ἰδοὺ 
δη ἄνθρωπος τοῦ θεοῦ ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, ἔνδοξος, 
χαὶ xdv ὃ ἐὰν λαλήσῃ, ἔσται, χαὶ ἀναγγελεῖ ἡμῖν 
τὴν ὁδὸν ἡμῶν. » 

ε Ἠλθε Νάθαν πρὸς Βηρσαθεὶ µητέρα Σολομῶν- 
τος, λέγων Οὐκ Ίχουσας, ὅτι ἑἐδασίλευσεν Ὀρνίας 


nes : et judicabunt populum omni hora. Verbuut 
autem arduum referent ad te : quz autem ex ne- 
gotiis brevia sunt, Judicabunt ipsi : et alleviabunt 
te, tibique auzilio erunt. Quod si verbum hoe 
feceris, corroborabit te Deus, et 884 poteris 
consistere : et omnis populus bie ad lotum suum 
veniet cum pace. » 

1 Reg. 1x, 5, 6. —- « Dixit Saul adolescenti qni 
cum ipso erat : Veni et revertamur, Et ait ei ado- 
lescens : Ecce homo Dei in eivitate bac honoratus : 
et omne quodcunque fuerit locutus, erit : et an» 
nuntiabit viam nostram. » 

]11 Reg. 1, 11-15. — « Venit Nathan ad Bersa-- 
bee matren: Salomonis dicens ; Non audisti quia 


X3 . 


S. JOANNIS DAMASCENI 336 


reguavit Ornias filius Gethtlii ? et dominus noster A υἱὸς Γεθθὶ, xa ὁ χύριος ἡμῶν οὐκ ἔγνω; Καὶ νῦν 68 


(David) ignorat. Nunc ergo consilium dabo tibi, 
el salvam facies animai. tuam, et animam Salo- 
monis filii tui. Et vade, ingredere ad regem Da- 
vid, et dices ad eum : Nonne tu, rex, jurasti an- 
cilla tux& per Dominum Deum, dicens, quia Sa- 
lotion filius tuus regnabit post me, et ipse sede- 
bit super solium meum? quoniam regnum assum- 
psit Ornias. Et adliuc te loquente cum rege, ego 
quoque intrabo post te, et implebo manum tuam. 
Et ingressa est Bersabee ad regem in cubicu- 
lum, » etc. 

Prov. xvi, 2. — « Qui audit correptiones vitz, 
in medio sapientum morabitur. » 

Prov. xn, 15. — « Consilia auscultat sapiens. » 


Prov. xii, 18. — « Qui custodit. redargutiones, B 


gloria afficietur. » 

Prov. xv, 52. — « Qui servat increpationes, 
amal animam suam. » | 

Prov. xvi, 37. — « Qui custodit increpationes, 
sapientiam consequetur. » 

Prov. xix, 25. — « Si argueris virum pruden- 
tem, invenies sensus. » 

S. Basil. — Minime convenit sermonem cer- 
reptionis in corde sistere : hoc enim dimidia tan- 
tum medicine pars est. Etenim morbi magnitudi- 
nem :zgrotanti ostendere, ut pellendo inorbo, 
quam par sit curam adhibeat, utile quidem est : 
a! hic eum relinquere, nec ad sanitatem velut 
porrecta manu ducere, nihil aliud fuerit, quain 
scgrotantem morbo suo permittere. 

S. Greg. Nas. ex tetrast. 46. — Oculus contue- 
tur czlera : se autem non videt. Quapropter mo- 
nitorem in cunctis rebus habeto, Nam manus 
manum requirit, et pes pedem. 

Viri siquidem excelso animo praediti hoc est, 
amicorum potius libertate, quam inimicorum as- 
sentalione delectari, 


TIT. VI. — De iis qui consilia respuunt, et repre- 
hendi moleste ferunt. 

11 Paral. xxi, 2, 5. — « Dixit David ad Joab et 
ad principes exercitus sui: Pergile, et numerate 
Israel. Et dixit Joab regi: Ut quid quzrit domi- 
nus meus hoc? ne fiat in peccatum Israel, » etc. 


Schol. Sciendum est Davidem, quod consilium 
repudiasset , septuaginta millia hominum ami- 
sisse. ) 

Prov. 1x, 8. — « Ne argueris improbos, ne 
oderint te. » 

Prov. xu, 4. « Increpationes impio, vibices 
ipsi sunt. » - 

« Qui odit increpationes, stultus est. » 

«Qui arguerit impium, sibi ipsi nevum af- 
teret. » - 

Prov. xv, 10. — « Qui odio habent increpatio- 
nes, morientur turpiter. Non amabit indisciplina- 
tus eos qui se arguerint. » 


συμθουλεύσω σοι, καὶ σώσεις τὴν Φυχἠν σου, xaX την 
ψΨυχΏν Σολομῶντος τοῦ υἱοῦ σου. Kal δεῦρο εἴσελθε 
πρὸς τὸν βασιλέα Δαθὶδ, καὶ ἐρεῖς πρὸς αὐτόν * Οὐχὶ 
σὺ, βασιλεὈ, ὤμοσας τῇ δούλῃ σου χατὰ τοῦ Κυρίου 
θεοῦ, λέγων, ὅτι Σολομῶν ὁ υἱός σου βασιλεύει μετ) 
ἐμὲ, καὶ αὐτὸς χαθήσεται ἐπὶ τοῦ θρόνου µου; ὅτι 
ἐθασίλευσεν 'Opylac. Καὶ ἔτι σου λαλούσης μετὰ τοῦ 
βασιλέως, κἀγὼ εἰσελεύσομαι μετὰ a&, xal πληρώσω 
τὴν χεῖρά σου. Καὶ εἶἰστλθε Βηρσαθεὲ πρὸς τὸν βασι- 
λέα εἰς τὸν χοιτῶνα. » 


« Οὓς ἀχοῦον ἑλέγχους ζωῆς, ἓν µέσῳ σοφῶν ἅλι- 
σθήσεται. » 

« Εἰσακούει συµθουλἰας σοφός. » 

« Ὁ φυλάττων ἑλέγχους δοξασθήσεται. » 


'O τηρῶν ἑλέγχους ἀγαπᾷ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ. » 


'O φυλάττων ἐλέγχους σοφισθῄσεται. » 


Ἐὰν ἑλέγξῃης ἄνδρα φρόνιµον, εὑρήσεις αἴσθη- 
σιν. » . 
Οὐ πρέπει Ev τῇ xapbla τὸν τῶν ἑλέγχων στῆσαι 
λόγον * τοιοῦτο γὰρ ἡμιαύ τί ἐστιν ἰατρείας. Τὸ vàp 
δεῖξαι αὐτῷ κάμµνοντι τῆς νόσου τὸ μέγεθος, ὥστε 
ἀξίαν ποιῆσαι αὐτῷ τοῦ xaxou τὴν φροντίδα, χρῄσι- 
μον μέν" τὸ δὲ ἄχρι τούτου καταλιπεῖν, xat μὴ πρὸς 
τὴν ὑγείαν χειραγωγῆσαι, οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν, f] Ex- 


C 6otoy ἀφεῖναι τῇ ἀῤῥωστίᾳ τὸν χάµνοντα. 
9 


Ἑλέπων ὀφθαλμὸς τὰ ἄλλα, ἑαυτὸν οὐ βλέπει, Τού- 
του χάριν σύμθουλον εἰς πάντα ἔχε. Καὶ γὰρ χειρὸς 
χεὶρ, καὶ ποδὸς ποὺς ἑνδεῆς. 


Ἔστι γὰρ τοῦτο ἀνδρὸς µεγαλόφρονος, φίλων ἆπο- 
δέχεσθαι μᾶλλον ἐλευθερίαν, fj ἐχθρῶν χολαχείαν. 


TITA. 6). — Περὶ τῶν συμόον.1ἡν μὴ δεχοµέγων, 
xal μισούγτωγ &A&yxovc. 

« Εἶπε Δαθὶδ πρὸς Ἰωάθ, xaX πρὸς τοὺς ἄρχοντας 
τῆς δυνάµεως * Πορεύθητε, καὶ ἀριθμήσατε τὸν Ἰσ- 
pat. Καὶ εἶπεν "Io&6 * "Iva τί ζητεῖ ὁ χύριός uoo 
κοῦτο ; ἵνα μὴ γένηται εἰς ἁμαρτίαν τῷ Ἱσραίλ' » 
xaY τὰ λοιπά. 

Ex6A. Ἰστέον ὣς Δαθὶδ μὴ δεξάµενος τὴν BouXhv, 
6 χιλιάδας ἀπώλεσεν. 


« Mh ἔλεγχε χαχοὺς, ἵνα μὴ μισῶσί σε. » 
ε Οἱ Ελεγχοι τῷ ἁἀσεθεῖ, µώλωπες αὐτῷ. » 


€ Ὁ μισῶν ἑλέγχους, ἄφρων. » 
ε Ὁ δὲ ἑλέγχων τὸν &os65, µωμήσεται ἑαυτόν, » 


« Οἱ μισοῦντες ἑλέγχους, τελευτήσουσιν αἰσχρῶς. 
Ox ἀγαπήσει ἀπαίδευτος τοὺς ἑλέγχοντας αὐτόν. » 








337 


τοὺς συνετούς σου λόγους. » 
ε Ἐμίσησαν ἐν πύλαις ἑλέγχοντας. » 


« Πάντας τοὺς ἑλέγχοντας ἓν πύλαις πρόσχομμα 
Οήσουσιν. » 
(00€ "E&v ἁμάρτῃ εἰς σὲ ἀδελφός σου, Όπαγε, ἔλεγξον 
αὐτὸν μεταξὺ σοῦ καὶ αὐτοῦ μόνου. Ἐάν σου ἀχούσῃ, 
ἐκέρδησας τὸν ἁδελφόν σου. Ἐὰν δὲ μὴ ἀχούσῃ, 
παρἀλαθε μετὰ σεαυτοῦ ἔτι ἕνα καὶ δύο, ἵνα ἐπὶ 
στόματος δύο μαρτύρων f] τριῶν σταθῇ πᾶν ῥῆμα. 
Ἐὰν δὲ παραχούσῃ αὐτῶν , εἰπὲ τῇ Ἐχχλησίᾳ. 
Ἐὰν δὲ xai τῆς Ἐχκλησίας παραχούσῃ, ἔστω σοι 
ὥσπερ ὁ ἐθνιχὸς xal ὁ τελώνης. » 

᾿Ασυμθούλευτος ἄνθρωπος πλοῖόν ἐστιν ἀχνθέρ- 
νητον. 

Ὅ μὴ δεχόμενος τὴν παρὰ τοῦ ἁδελφοῦ θεραπείαν 
προσαχοµένην αὐτῷ, ἀσύμφωνος αὐτὸς ἑαυτῷ. 

Voyh πᾶσα ἀνουθέτητος, ἀθεράπευτος. 


"D τῆς παραπληξίας | ἡ cf τι ἄλλο τῷ τοιούτφ 
πάθει χυριώτερον ὄνομα * ὅτι οὓς ἀγαπᾶν ὡς εὖερ- 
Ὑότας ἐχρῃν, τούτους ὡς ἐχθροὺς ἀμυνόμεθα, 
μισοῦντες ἐν πύλαις ἑλέγχοντας, xal λόγον ὅσιον 
βδελνσσόµενοι. Καὶ οἱόμεθα μᾶλλον πολεμήᾖσειν τοὺς 
ἡμῖν εὔνους, ἂν ὅτι πλεῖστα ἡμᾶς αὐτοὺς xax& 
ὁράσωμεν * ὥσπερ οἱ τῶν ἰδίῶν ααρχῶν ἁκτόμεναι, 
τὰς τῶν πέλας δαπανᾷν νοµίζουσι. 


TITA. 2’. — Περὶ σω σα, 

ἡμᾶς διὰ τῶν Αλ οέρίων κακῶν po a, 

σθαι. 

« Ἐξάρατε τὸν πονηρὺν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν, xa οἱ 
ἐπίλοιποι ἀχούσαντες φοθηθήσονται. » 

Νουθετεῖσθαι δεῖ τῇ τῶν πλησίων πληγῇ, xol διὰ 
τῶν ἁλλοτρίων χαχκῶν τὰ οἰχεῖα εὖ τίθεσθαι. 


Ἐν ταῖς ἀλλοτρίαις συμφοραῖς τὰ οἰχεῖα εὖ τίθε- 
σθαι yf. 

Βελτίων Eco, σωφρονιζόµενος τοῖς ἀλλοτρίοις χα- 
χοῖς, 

Χρήσιμον xal ταῖς ἑτέρων ἀτυχίαις σωφρονί- 
ζεσθαι. 

Ἡ χόλασις νουθατεῖ καὶ σωφρονίζει, πολλάχις μὲν 
xal ἁμαρτάνοντας ' εἰ δὲ μὴ, πάντως γοῦν :τοὺς 
πλησιάζοντας. AL γὰρ ἑτέρων τιµωρίαι βελτιοῦσι 
τοὺς πολλοὺς φόθῳ τοῦ μὴ παραπλήσια παθεῖν. 


TITA. H'. — Περὶ σπουδῆς:. καὶ ὅτι ἀνόνγητος 
zxaca σπουδὴ, μὴ βου.ομένου θεοῦ. 


« Παρὰ Κυρίου τὰ διαθήµάτα ἀνθρώπου xacev- 
θύνεται. » 


ε Ἐὰν μὴ Κύριος οἰκοδομήσῃ οἶκον, εἰς µάτην͵ 


ἑχοπίασαν. » 


ε Παρὰ Κυρίου κατευθύνεται τὰ διαδήµατα áv- — 


ἐρί. θνητὸς δὲ πῶς ἂν νοήσει τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ ;ν 


SACRA PARALLELA. 
« Εἰς ὥτα ἄφρονος μηδὲν λέγε, µήποτε μυχτηρἰσῃ A 


338 


€ In aures stulti nihil dices ; ne forte subsan- 
nct prudentes sermones (uos. » 

683 Amos v, 10. — «OJio habuerunt corri-- 
pientes in portis. » 

[sa. xxix, 21. — « Omnes arguentes in portís 
in offendiculum ponent. » 

Math. xviu, 15-18. — « Si peccaverit in te 
frater (uus, vade, corripe eum inter te et ipsum 
solum. Si te audierit, lucratus eris fratrem tuum. 
Si autem te non audierit, adhibe tecum adhuc 
unum, aut duos: quia in ore duorum aut trium 
testium stabit omne verbum. Quod si non audie- 
Tit, dic Eecclesim. Si autem Ecclesiam non audie- 
rit, sit tibi sicut etbnicus et publicanus, » 

S. Basil. — Homo qui aliorum uti consilio rc- 
cusat, navis est sine gubernatore. 

Qui inedicinam sibi a fratre admotam repudiat, 
sibimet ipse repugnat: 

S. Greg. Naz. orat, 15. — Anima omnia, que 
adinonitionem respuit, iacurabilis esk. 

Ejusd. orat. 4. — « O stuporem! aut. si quod 
aliud vocabulum. aptius hujece vitio tribui potest. 
Quos tanquam bene de nobis meritos amare 
oportebat, hos velut hostes ulciscimur, odio ha- 
bentes illos qui in portis arguunt, et piuin sermo- 
nem exsecrantes, Atque eos qui benevolo erga nas 
animo sunt, gravius expugnandos existimamus, si 
nosipsos quamplurimis modis multaverimus : illo- 


rum utique more, qui carnes aliorum arrodere 


sibi videntur, cum mordeant suas. 


TIT. VII. — De emendatione : quodque alienis ma- 
lis emendari debeamus. 


Deut. xix, 19. — « Auferetis malum de medio. 
vestri, ut exteri audientes timorem babeant. » 

S. Greg. Naz. orat. 20. — Proximorum plagis 
emendari oportet : el per aliena mala suis rebus 
commode consulere. 

Ex alienis calamitatibus hoc commodi capien-. 
dum est, ut rebus nostris recte prospiciamus. 

S. Chrysost, — Melior esto, alienis malis emen- 
datus. 

Philonis. — Utile etiam est. aliorum infortuniis 
erudiri. 


D Ejusd. — Po»na &:pe quidem eos qui peccant, 


castigat et erudit : sin minus, at certe illos qui 
proximi ipsorum sunt. Aliorum enim supplicia ad 
meliorem frugem multos convertunt, qui metuant,. 
ne ipsi patiantur. 
TIT. VIII. — De studio et diligentia : quodque Deo 
minime fauente, omne studium est inuitle. 

Psal. xxxvi, 25. — « A Domino gressus bominis 
diriguntur. » 

Psal. cxxvi, 4. — « Nisi Dominus «difcaverit 
domum, in vanum laboraverunt, » etc. 

Prov. xx, 24. — « Α Domino diriguntur gressus 
hominis. Mortalis vero quomodo spectabit vias 
suas? » 


329 


S. JOANNIS DAMASCENI 


310 


Prov. xx, 51. — « Equus paratur ad diem belli: A — « Ἴππος ἑτοιμάζεται iv. ἡμέρᾳ πολέμου * παρὰ 


a Domino autem auailium. » 

Jerem. x, 25.— « Scio, Domine, quia non est ho- 
minis via sua: neque vir ambulabit et diriget 
gressus 9109. ». 

Eccli. n, 41, 12. — e Est laborans et festinans, 
et tanto minus. abundabit : et est marcidus egens 
auxilio, deficiens virtute, et abundans paupertate : 
et oculus Dei respexit G8 illum in bono, et ere- 
xit illum ex humilitate ipsius, et exaltavit caput 
ejus, e& mirati sunt in eo multi. » 


Rem. ix, t0. — « Non est volentis neque cur- 
rentis, sed miserentis Dei. » 

S. Basil. in cap. 1 Isa. — Sine Dei indulgentia 
fleri non potest, ut quispiam ad honestum vite 
genus se conferat. 

S. Chrysost. hom, 28. — Optima quaeque eligere, 
et velle, et. studere, omnemque laborem tolerare 
propositi nostri est : ut vero eadem ad flnem per- 
ducamus, neque dilabi sinamur, sed ad ipsam 
recte factorum metam perveniamus, superna gra- 
tim. Virtutem enim Deus nobiscum partitus est : 
ac nec totum in nostra potestate reliquit, ne in 
arrogantiam attolleremur : nec rursus totum ipse 
prorsus assumpsit, ne in socordiam declinemus : 
verum nonnulla parte nostris laboribus relicta, id 
quod amplius est, ipse prsestat e£ absolvit. « 

Omnis probe aetionis initium in nostra voluu- 
tale consistit : finis a Deo est. 


S. Clem. Alex. lib. Utrum. dives salv. sit. — Vo- 
lentibus quidem Deus aninis nostris simul aspi- 
xat. Si autem promptitudo desit, ipse quoque con- 
cessus divinitus spiritus contrahitur. 

Didym. — Nihil in mortalibus proprie utile ac 
vere laudabile est, quod non divinitus ipsis con- 
cessum fuerit. 

TIT. IX. — De mundana sapientia. 


Abdie. 8. — « Perdam sapientes in Idumaa, 


dicit Dominus. 1 
]sa. xxix, 24. — « Perdam sapientiam sapien- 
&um, οἱ prudentiam prudentum reprobabo. » 
Jerem. vii, 9. — « Confusi sunt sapientes, et 


δὲ Κυρίου 1) βοήθεια. » 

« Οἴἶδα, Κύριε, ὅτι οὐχ ἐν ἀνθρώπῳ αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ, 
οὐδὲ àvhp πορεύσεται, χαὶ χατορθώσεται πορείαν 
αὐτοῦ. » 

Ἔστι χοπιῶν χαὶ πονῶν xal σπεύδων, xai τόσφῳ 
μᾶλλον ὑστερεῖται * καὶ ἔστι νωθρὸς προσδεόµενος 
ἀντιλήψεως , ὑστερῶν ἰσχύῖ, xal πτωχείᾳ mepio- 
σεύων, xal ὀφθαλμὸς Κυρίου ἐπέδλεφεν ἐπ' αὐτῷ 
εἰς ἀγαθὰ, καὶ ἀνώρθωσεν αὐτὸν ix ταπεινώσεως 
αὐτοῦ, xal ἀνύψωσε τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ, χαὶ ἆἁπ- 
εθαύµασαν ἐπ᾽ αὐτῷ πολλοι. » 

« Ob τοῦ θέλοντος, οὐδὲ τοῦ τρέχοντος, ἀλλὰ τοῦ 
ἐλεοῦντος Θεοῦ. » 

Χωρὶς τῆς παρὰ θεοῦ ἀφέσεως, ἐπιδιδόναι τινὰ 
ἑαυτὸν τῷ χατ᾽ ἀρετὴν Blu, ἀμήχανον. 


Τὸ ἑλέσθαι τὰ κχάλλιστα, χαὶ βουληθῆναι, xol 
σπουδάσαι, καὶ πάντα ἀπομεῖναι móvov τῆς ἡμετέρας 
ἐστὶ προθέσεως * τὸ δὲ εἰς τέλος ἀγαγεῖν αὐτὰ, καὶ 
μὴ συγχωρῆσαι διαπεσεῖν, xal πρὸς αὑτὸ τὸ πέρας 
ἐλθεῖν τῶν χατορθωµάτων, τῆς ἄνωθέν ἔστι χάριτος, 
Ἐμερίσατο γὰρ πρὸς ἡμᾶς τὴν ἀρετῆν ὁ Geb, , καὶ 
οὔτε ἐφ᾽ ἡμῖν ἀφῆχεν εἶναι τὸ πᾶν, ἵνα μὴ εἰς ἀπό- 
νοιαν ἑπαιρώμεθα * οὔτε αὐτὸς πᾶν ἔλαδεν, ἵνα μὴ 
εἰς ἀπόνοιαν ἀποχλίνωμεν, ἀλλ ὀλίγον ἀφεὶς ἐπὶ 
τοῖς ἡμετέροις πόνοις, τὸ πλέον αὐτὸς χατορθοῖ. 


Πάσης ἀγαθῆς ἡ καταρχὴ πράξεως ἓν τῇ ἡμετέρᾳ 


C βουλῇ τὴν ὑπόστασιν κέχτηται τὸ δὲ συμπέρα- 


σµα ἐν θεῷ. 

Βουλομέναις μὲν ὁ θεὺς ταῖς ἡμετνέραις ψυχαῖς 
συνεπιπνεῖ. El δὲ ἁπασταῖεν τῆς προθυµίας, xav τὸ 
δοθὲν ἐκ Θεοῦ πνεῦμα συνεστάλη. 


0ὐδὲν bv ἀνθρώποις basi τῶν χυρίως ὠφελίμων, 
καὶ ἀληθῶς ἐπαινετῶν, ὃ μὴ ἐχ Θεοῦ δέδοται. 


TITA. θ). — Περ) σοφίας κοσµικῆς. 
« ᾿Απολῶ σοφοὺς &v τῇ Ἰδουμαίᾳ, λέγει Κύριος.» 


€ Απολῶ σοφἰαν τῶν σοφῶν, xal τὴν σύνεσν 
τῶν συνετῶν ἀθετήσωι » 
« Ἠσχύνθησαν σοφοὶ, καὶ ἐπορεύθησαν, xal té 


cap sunt, quoniam verbum Domini reprobave- D λωσαν, ὅτι λόγον Κυρίου ἀπεδοχίμασαν. » 


runt. 1 

Baruch. n1, 25, 94. — « Filii quoque Agar quz- 
reptes prudentiam qua in terra est, fabulatores 
et exquisitores prudenti» » viam autem sapientiz 
nescierunt, neque commemorati sunt seinitas 
ejus. κ. 

Sap. xiu, 6, 8. — « Errant Deum querentes, 
εἰ volentes invenire, Etenim cum in operibus il- 
lius conversentur, inquirunt, et persuasum habent, 
quoniam bona sunt, quse videntur. Kerum autem 
mec his debet ignosci. Si enim tantum potuerunt 
scire, ut possent seatimare seculum; quomodo 
ejus Dominum non facilius invenerunt ? Infelices 
autem sunt, et in mortuis spes illorum. » 


« Καὶ υἱοὶ "Αγαρ ἐχζητοῦντες τὴν σύνεσιν τὴν 
ἐπὶ τῆς γῆς , οἱ µυθολόγοι καὶ ἐχζητηταὶ τῆς Gvv- 
έσεως; ὁδὸν δὲ σαφίας οὐχ ἔγνωσαν, οὐδὲ ἐμνήσθησαν 
τῶν τρίθων αὐτῆς. » 


« Πλανῶνται θεὸν ζητοῦντες, xai θέλοντες εὑρεῖν. 
Ἐν γὰρ τοῖς ἔργοις αὐτοῦ ἀναστρεφόμενοι διερευνῶσι, 
xai γὰρ πείθονται τῇ ὄψει ὅτι χαλὰ τὰ βλεπόμενα. 
Πάλιν δὰ οὐδὲ αὐτοὶ συγγνωστέοι. El γὰρ τοσοῦτον 
ἴσχυσαν εἰδέναι, ἵνα δύνωνται στοχάσασθαι τὸν 
αἰῶνα, τὸν τούτου Δεσπότην πῶς τάχιον οὐχ εὗρον ; 
Ταλαίπωροι, xoi ἐν νεκροῖς αἱ ἑλπίδες αὐτῶν. » 


341 


SACRA PARALLELA. 


349 


« Γέγραπται, Απολῶ «hv. σοφίαν τῶν σοφῶν, xat A — I Cor. 1, 19-22. — « Scriptum est : Perdam Si- 


τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν ἀθετήσω, Ποῦ σορός ; ποῦ 
χραμματεύς ;, ToU συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου ; 
Οὐχὶ ἑμώρανεν ὁ θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ χόσµου τούτου ; 
Ἐπειδὴ γὰρ ἓν τῇ σοφίᾳ τοῦ Θεοῦ οὐχ ἔγνω ὁ xó- 
auos διὰ τῆς σοφίας τὸν θεὸν, εὐδόχησεν ὁ θεὸς διὰ 
τῆς µωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς Ἠπι- 
στεύοντας. ) 

« El ζῆλον πικρὸν xaX ἐρίθειαν ἔλετε ἓν τῇ xap- 
bla ὑμῶν, μὴ χαταχαυχᾶσθε xal φεύδεσθε τῇ ἆλη- 
θείᾳ. Οὑὐκ ἔστιν αὕτη ἡ σοφία, ἄνωθεν χατερχοµένη, 
ἀλλ' ἐπίγειος, ψυχιχἣ, καὶ δαιµονιώδης. Ὅπου γὰρ 
ζῆλος xal ἑρίθεια, ἐχεῖ ἀχαταστασία xol πᾶν φαῦ- 
Ἄον πρᾶγμα. Ἡ δὲ ἄνωθεν σοφία πρῶτον μὲν ἁγνή 
ἐστιν , ἔπειτα εἰρηνιχὴ , ἐπιεικῆς, εὐπειθῆς, μεστὴ 
ἑλέους καὶ χαρπῶν ἀγαθῶν, ἁδιάχριτος, ἀνυπόχρι- 
τος * χαρπὸς δὲ δικαιοσύνης ἐν εἰρήνῃ σπείρεται τοῖς 
ποιοῦσιν εἰρήνην. 1 


Ῥητοριχὴ xo ποιητιχὴ, χαὶ fj τῶν σοφιαμάτων 
εὗρεσις, πολλοὺς ἀπεσχόλησεν, ὧν ὕλη τὸ ψεῦδός 
ἐστιν. Οὔτε γὰρ. ποιητικὴ συατῆναι δύναται ἄνευ 
τοῦ μύθου, οὔτε ῥητορικὴ ἄνευ τῆς ἓν τῷ λέγειν 
τέχνης, οὔτε σοφιστικἡ ἄνευ τῶν παραλοχιαμῶν. 


'Ἡ περιουσία τῆς τοῦ χόσµου σοφίας προσθήχην 
αὑτοῖς οἵσει τῆς χαλεπῆς χαταχρίσεως * ὅτι. οὕτως 
ὀξὺ περὶ τὰ μάταια βλέποντες, ἑχόντες περὶ τὴν 
σύνεσιν τῆς ἀληθείας ἀπετυφλώθησαν, 


Ἐοίχασι τοῖς ὄμματι τῆς γλαυχὸς ol περὶ τὴν 
ματαίαν σοφἰαν Ἰσχοληχότες. Καὶ γὰρ ἑχείνης αἱ 
ὄψεις νυχτὸς μὲν ἕῤῥωνται, ἡλίου δὲ λάμφαντος 
ἁμαυροῦνται ' xal τούτων ἡ διάνοια ὀξυτάτη μέν 
ἐστι πρὸς τὴν τῆς µαταιότητος θεωρίαν, πρὸς δὲ τὴν 
τοῦ ἀληθινοῦ φωτὸς χατανόησιν ἐξημαύρωνςαι. 

Σοφία πρώτη , σοφίας ὑπερορᾷν τῆς bv λόγῳ xet- 
µένης xat στροφαῖς λέξεων, καὶ ταῖς χιθδήλοις χαὶ 
περιτταῖς ἀντιθέσεσιν. Ἐμοὶ δὲ Ὑένοιτο πέντε Ἰό- 
Ύους ἓν ἐχχλησίᾳ λαλῆσαι μετὰ συνέσεως, Ἡ µυρίους 
ἓν γλώσσῃ χαὶ quvf, σάλπιγγος ἀσήμῳ. Ταύτην 
ἐπιινῶ τὴν σοφίαν ' ἐγὼ ταύτην ἀσπάζομαι, δι ἧς 
ἀγενεῖς ἑδοξάσθησαν, χαὶ εἰς ἣν ἐξουδενούμενοι 
προετιµήθησαν, xaY μεθ) fic ἁλιεῖς την οἰκουμένην 
ὅλην τοῖς τοῦ Εὐαγχελίου δεσμοῖς ἐσαγήνευσαν, τῷ 
συντετελεσμένῳ xat συντετμημένῳ λόγῳ τὴν xat- 
αργουμένην σοφίαν νιχήσαντες. O0. γὰρ ὁ ἐν λόγψ 
σοφὸς οὗτος ἐμοὶ σοφὸς, οὐδὲ ὅστις γλῶσσαν μὲν εἴ- 
στροφον ἔχει, duyhv δὲ ἀπαίδευτον ' ὥσπερ τῶν 
τάφων ὅσοι τὰ ἔξωθεν ὄντες εὐπρεπεῖς χαὶ ὡραῖοι, 
μυδῶσι νεχροῖς τὰ ÉvBov, χαὶ πολλὴν δυσωδίαν περι- 
χαλύπτουσιν.' à) ὅστις ὀλίγα μὲν περὶ ἀρετῆς 
φθέγγεται, πολλὰ δὲ οἷς ἐνεργεῖ παραδείχνυσι, καὶ 
τὸ ἀξιόπιστον τῶν λόγων διὰ τοῦ βίου προστίθησιν. 
Κρεῖσσον ἐμοὶ εὐμορφία θεωρουµένη λόγῳ ζωγρα- 
φουμένης, xal πλοῦτος ὃν αἱ χεῖρες ἔχουσιν, ἢ ὃν οἱ 
ὄνειροι πλάττουσιν, χαὶ σοφία οὐχ ἡ λόγῳ λαμπρυ- 
νοµένη, ἀλλ᾽ ἡ διὰ τῶν λόγων ἑλεγχομένη. Φρόνησις 


pientiam sapientum, et prudentiam prudentum 
reprobabo. Ubi sapiens ? ubi scriba ? ubi conquisi- 
tor hujus szeculi? Nonne stultam fecit Deus sapien- 
tiam hujus mundi. Quoniam enim in Dei sapientia 
non cognovit mundus per sapientiam Deum, placuit 
Deo per stultitiam praedicationis salvos facere cre- 
dentes. » 

Jac. nt, 14-16. — « Si zelum amarum habetis, 
et contentiones sunt in cordibus vestris, nolite 
gloriari et mendaces esse adversus veritatem. Non 
enim est ista sapientia desursum descendens : 
sed terrena animalis et diabolica. Ubi enim zelus 
et contentio, ibi inconstantia et omne opus pravum. 
Qua autem desursum est sapientia, primum qui - 


B dem pudica est, deinde pacifica, modesta, suadi- 


bilis, plena misericordia et fructibus bonis, non 
judicans, sine 685 simulatione : fructus autem 
justitie in pace seminatur, facientibus pacem. ». 


S. Basil. Hom. in prine. Proverb, — Rhetorica, 
et poetica, et argutarum captionum inventio, mul- 
tos oceupavit; quarum inaleries falsum est. Nam 
neque poetica sine fabula.consistere possitéfheque 
rhetorica sine dicendi artificio, neqyie sofbistica, 
sine captiosis argumentis. 


Ejusd. — Mundans sapienti» abundantis, gre 


vis et acerbe condemnationis incrementum ipsis 


afferet : quippe qui, cum in rebus vanis perspics- 
ces essent, ultro in indaganda veritatis cognitione 


€ caligaverunt. 


Ejusd. hom. 8 in Hexaem. — Noctu» oculis si- 
miles ii sunt, qui in inani sapientia operam posue- 
runt, Etenim, ut illius oculi noctu valent, igger- 
diu autem obscurantur; sic horum animus ad 
rerum vanarum speculationem acutissimus est, ad 
vere autem lucis cognitionem bebes et ca«cus.. 


S. Greg. Naz. — Prima sapientia est, sapientiam 
jn verbis et dictionum argutiis, inque fucatis et. 
minime necessariis disputationibus sitam, pro ni- 
bilo ducere. Atque utinam mihi potius quinque . 
verba prudenter eloqui contingeret, quam sexcenta 
in lingua et voce tube obscura et incerta, que 
militem meum ad bellum nequeat excitare. Hanc 


p ego sapientiam laudo, hanc complegtor, cujus ope 


ignobiles summam gloriam consecuti sunt, et ad 
quam viles homuneuli celeris prelati sunt : cum 
qua piscatores universum orbem Evangelii retibus 
cinxerunt, ac perfecto illo atque abbreviato verbo 
sapientiam illam qua evacuatur, propagarunt. Nec 
enim qui sermonum sapientiam sibi comparavit, 
hic protínus apud mesapiens est: nec qui expedi- 
tam linguam habet, czeteroqui vero imperitum ani- 
mum : velut nimirum sepulcra, qux quamvis ex- 
terna pulchritudine etelegantia nileant, interne 
tamen cadaveribus fetent, gravemque putorcm 
tegunt ; verum is demum mibi sapiens videtur, qui 
pauca quidem de virtute verba faciat, per actiones 
vero multa demonstrat, et per vitz integritatem, 











———WÀ—— — * —»——— — w—-—— 


313 S. JOANNIS DAMASCENI | 24 
erationi auctoritatem conciliat, Przstantiorem pul- A γὰρ ἀγαθὴ τοῖς xoicücuw αὐτὴν, ob τοῖς χη- 


chritudinem esse censeo, qua oculis- cernitur, 


ρὑσσουσιν. 


quam qus sermone depingitur : et divitias, quas manibus tenemus, quam quas in somnii errore no- 
bis fingimus : ae sapientiam qu:e operibus indieatur, quam qus verbis splendet. Intellectus. enim 
bonus, facientibus eum ( Psal. cx, 10) : facientibus, inquam, non autem przdicantibus. 


Ejusd. — Qui sermonibus excolendis operam . 


datis, ne nimium in doctrina conlidite, nec prz- 
terquam ratio poscat, sapientes sitis. Qui eruditi 
et litterati estis, quo tandem pacto eruditorum 
nomen obtinere possitis, primario illo verbo ca- 
rentes ? 

Didymi. — Licet nonnunquam utilitatis causa 
doctrinam alienam ad breve tempus attingere, 
atque ad propriam amplexandam statim se referre ; 
v. gr. Grammatica mulier aliena est. Cum ea com- 
mercium aliquantisper habere commodum est, 
propter lectionis artificium et acumen : eodem 
modo cum rhetorica, ob sermonis robur et se- 
riem : atque ilem cum philosophia; quo fides iis 
&atruatur, (αι videntur repugnare. Posteaquam 
vel ex JEgyptia Agar, ancilla Sare 886 qux 
libóW& est, et ipsamet sapientia, liberos susceperi- 
mus, qd eam iterum, quz a juvenili zetate sapien- 
tia est, ο divino munereconcessa, nos convertamus; 
ut ex ea quoque liberos procreemus : hoc est, non 


jam ut ab ancilla, sensibiles disciplinas, sed ut ab 


ingenua et perfecta, sapientie prudentiam. 
TIT. X. — De scandalis ; et quod ea fugienda sint. 


Psal. xLix, 19. — « Os tuum abundavit malitia, C 


Sedens, » etc. 
Psal. cx1, 9. — « Custodi me a laqueo, quem 
statuerunt mihi. » 

Matth. xvin, 7 segq. — « V mundo a scanda- 
lis. Necesse est enim ut veniant scandala. Vzeauteun 
bomini illi per quem scandalum venit. Si autem 
manus tua, vel pes tuus scandalizat te, abscide 
eum, et projice abs te. Bonum tíbi est ad. vitam 
ingredi debilem vel claudum, quam duas manus 
aut duos pedes habentem, mitti in ignem zlernum. 
Et si oculus tuus scandalizat te, erue eum et pro- 
1198 abs te. Bonum tibi est cum uno oculo in vitam 
intrgte, quam duos oculos habentem mitti in ge- 
hennam ignis. » 


Luc. xvii, 1*5. — « Dixit Dominus ad discipulos : [p 


Impossibile est ut non veniant scandala, vze autem 
illi per quem veniunt. Utilius est illi, si lapis mo- 
laris imponatur circa collum ejus, et projiciatur 
ín mare, quam ut scandalizet unum de pusillis 
istis. » 

I Cor. vin, 9, 10. — « Videte, ne licentia ve- 
sira offendiculum flat infirmis. Si esca scandali- 
zat fratrem meum, non manducabo carnem in 
eternum, ne fratrem meum scandalizem. » 

1 Cor. x,52, 33.— « Sine offensione estote 
Judzis et gentibus, et Ecclesizx Dei : sicut eL ego 
per omnia omnibus placeo, non quierens quod 
mibi utile est, sed quod multis, ut salvi fiant. Imi- 
tatores mei estote, sicut et ego Christi. » 


Οἱ περὶ λόγους, p αφόδρα τοῖς λόγοις θαῤῥεῖτε, 
μηδὲ σωφρονίζεσθε περισσὰ xal ὑπὲρ τὸν λόγον. 
Οἱ σοφοὶ καὶ γραμματισταὶ, πῶς ἂν σοφοὶ χληθείητε, 
τὸν πρῶτον λόγον οὐχ ἔχοντες ; 


Ἐνεστί ποτε πρὸς ὀλίγον θίγοντα διὰ τὸ χρῄσιμον 
ἀλλοτρίας διδασκαλίας, πάλιν τῆς ἴδίας εὐθέως 
ἔχεσθαι * olov, γραμματιχὴ ἁλλοτρία γυνἣ τυγχά- 
vet, Ταύτῃ πάλιν χαλὸν πρὸς ὀλίγον ἑγγίσαι διὰ τὸ 
τεχνικὺν xal ὀξὺ τῆς ἀναγνώσεως. 'Οµοίως ῥητορι- 
xhv διὰ τὸ ἰσχυρὺν τοῦ λόγου καὶ την ἀχολουθίαν * 
ἀλλὰ xal φιλοσοφίαν διὰ «b εὐαπόδεικτον τῶν φαι- 
νοµένων ἑναντίων, Μετὰ δὲ τοῦτο, ὡς ἀπὸ τῆς 
Αἰγυπτίας "ATap τεχνώσαντες, παιδίσχης οὔσης τῆς 
ἐλευθέρας Σάῤῥας, τῆς ἀρχούσης καὶ αὐτοσοφίας 
οὔσης, πάλιν εἰς την kx νεότητος τραπῶμεν σοφίαν, 
ftw xai θεόδοτός ἐστιν, ὅπως xal ἐξ αὐτῆς τεχνώ- 
σωµεν, οὐχέτι ὡς ἀπὸ δούλης αἱσθητὰ µαθήµατα, 
ἀλλ) ὡς ἐξ ἐλευθέρας xal τελείας, σθφίας φρό» 
νησιν. 


TITA. l'.—ITepl σχκανδἀλων * καὶ ὅτι χρὴ φυγεῖ 
τὰ σκάἀνδαῖα. 


ε Τὸ στόµά σου ἐπλεόνασε χαχίαν. Καθήμενος. » 


« Φύλαξόν µε ἀπὺ παγίδο fig συνεστήσαντό 
μοι. ) 

« Οὐαὶ τῷ xócptp ἀπὺ τῶν σχανδάλων. ᾿Ανάγχη 
γὰρ ἐλθεῖν τὰ σχάνδαλα. Οὐαὶ δὲ τῷ ἀνθρώτῳ 
ἐχείνῳ, δι᾽ οὗ τὸ σχάνδαλον ἔρχεται. Εἰ δὲ f) χείρ σου, 
ἡ ὁ ποῦς σου σκανδαλίζῃ σε, ἔξελε αὑτὸν, καὶ βάλε 
ἀπὸ coo. Καλόν col ἐστι εἰς τὴν ζωὴν εἰσελθεῖν 
χωλὸν 7 χυλλὸν, f| δύο χεῖρας, Ἡ δύο πόδας ἔχοντα 
βληθῆναι εἰς τὸ mop τὸ αἰώνιον. Καὶ εἰ ὁ ὀφθαλμός 
σου σχανδαλίζει σε, ἔξελε αὐτὸν, xal βάλε ἀπὸ cox. 
Καλόν aol ἐστι μονόφθαλμον εἰς «hv ζωὴν εἰσελθεῖν, 
ἡ δύο ὀφθαλμοὺς ἔχοντα βληθῆναι εἰς τὴν γέενναν 
τοῦ πυρός. » 

« Εϊπεν ὁ Κύριος πρὸς τοὺς µαθητάς * ᾿Ανένδε- 
xt1óy ἐστι, τοῦ μὴ εἰσελθεῖν τὰ σκάνδαλα” οὐαὶ δὲ δι 
οὗ ἔρχεται. Λυσιτελεῖ αὐτῷ εἰ μύλος ὀνικὸς περὶ- 
χειται περὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ, χαὶ ἔῤῥιπται εἰς 
την θάλασσαν, 3| ἵνα σκανδαλίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν 
τούτων. » 

« Βλέπετε µήπως ἡ ἐξουσία ὑμῶν abt πρόσχοµ- 
ua γένηται τοῖς ἀσθενοῦσιν. El βρῶμα σχανδαλίζει 
τὸν ἁδελφόν µου, οὐ μὴ φάγω χρέα εἰς τὸν αἰώῶνα, 
ἵνα i] τὸν ἁδελφόν µου σκανδαλίσω. 

« 'Anpóaxomot Ἠγίνεσθε Ἰουδαίοις, χαὶ ἝἛλλησι, 
xal τἩ Ἐχχλησία τοῦ 6:00, χαθὼς χἀγὼ πάντα 
πᾶσιν ἀρέσχω, μη ζητῶν τὸ ἐμαυτοῦ συμφέρον, 
ἀλλά τὸ τῶν πολλῶν, ἵνα σωθῶσ.. Μιμηταί-μου γίνε- 
σθε, χαθὼς χἀγὼ Χριστοῦ. » . 


315 


SACRA PARALLELA. 


Καλὺν µήτε ἁμαρτάνοντα, μήτε ὑπονοούμενον Α — S. Greg. Naz. orat. 1. — Przclare cum eo agi- 


τιθέναι σχάνδαλον f, πρόσχοµµα τοῖς πολλοῖς, εἴπερ 
xai τοῖς ἕνα τῶν μιχρῶν σχανδαλίσασιν, ἴσμεν, 
ὅπως ἁπαραίτητος xal βαρυτάτη παρὰ τοῦ ἀψενδοῦς 
τιμωρία. 


ΤΙΤΛ. ΙΑ’. — Περὶ σαρκικῶν ἀνθρώπων». 

Εἶπε Κύριος ὁ θεός *- Οὐ μὴ χαταµείνη τὸ πνεῦμά 
pou ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις, διὰ τὸ εἶναι αὑτοὺς 
σάρχας. Ἔσονται δὲ αἱ ἡμέραι αὐτῶν ἑχατὸν εἴχοσι 
ἕτη. » 

ε Τὸ γεγεννηµένον ἐχ τῆς σαρχὸς, σάρς ἔστιν. 
"0 ὧν Ex τῆς γῆς, ἐκ τῆς γῆς ἐστι, xol ἐχ τῆς γῆς 
λαλεῖ. » 

« Πνεύματι περιπατεῖτε, καὶ ἐπιθυμίαν σαρχὸς 
o) μὴ τελέσητε. Ἡ γὰρ σὰρξ ἐπιθυμεῖ κατὰ τοῦ 
πνεύματος, τὸ δὲ πνεῦμα κατὰ τῆς σαρχός. Φανερά 
ἐστ. τὰ ἔργα τῆς σαρχὸς, ἅτινάἁ ἐστι πορνεία, 
ἀκαθαρσία, ἀσέλγεια, εἰδωλολατρεία, Φφαρμαχεία, 
ἕχθραι, ἔρεις, ζῆλος, θυμὸς, ἑἐριθεῖαι, διχοστασίαι, 
αἱρέσεις , qóvot, µέθαι, χῶμοι, xal τὰ ὅμοια τού- 
τοις * & προλέγω ὑμῖν, καθὼς καὶ προξεῖπον, ὅτι οἱ 
πὰ τοιαῦτα πράσόοντες, βασιλείαν Θεοῦ οὐ xXnpo- 
νομῄσουσιν. » ΄ 


ε Σὰρξ xai αἷμα βασιλείαν Θεοῦ χληρονομῆσαι 
οὗ δύνανται. » 

« Οἱ χατὰ σάρχα ὄντες, τὰ τῆς σαρχὺς φρονοῦσιν, 
οἱ δὰ κατὰ πνεῦμα, τὰ τοῦ πνεύµματης. Τὸ γὰρ φρό- 
νηµα τῆς σαρχὸς, θάνατος τὸ 65 φρόνηµα τοῦ πνεύ- 
µατος, Qui καὶ εἱρῆηνη. Διότι τὸ φρόνηµα τῆς 
σαρχὸς, ἔχθρα εἰς Θεόν ' τὸ γὰρ νόμῳ τοῦ θεοῦ 


οὐχ ὑποτάσσεται. Οἱ δὲ Ev σαρχὶ ὄντες, θεῷ ἀρέσαι - 


οὐ δύνανται. » 


Ot σαρκιχοὶ τὰ πνευματικὰ πράσσειν οὐ δύνανται, 
οὔτε οἱ πνευματικοὶ τὰ σαρχιχά. 


'O σαρκικὸς ἄνθρωπος, ἀγύμναστιον ἔχων robe 


θεωρίαν τὸν νοῦν, μᾶλλον δὲ ὥσπερ ἐν βορθόρῳ 
τῷ φρονήµατι τῆς σαρχὸς χατορωρυγµένον φέρων, 
ἀδύνατός ἐστι πρὸς τὸ πνευματιχὸν φῶς τῆς ἀληθείας 
ἀναθλέφαι, 


tur, qui nec peccando, nec suspicione laboroando, 
offensionis scandalive materiam multis przbet : 
quippe cum iis etiam qui unum ex minimis offen- 
derint, quam certa, quamque gravis ab eo, qui 
mentiri nescit, poena constituta sit, non iguore- 
nius. | 
TIT. XI. — De carnalibus hominibus. 

Gen. vi, 5$. — Non permanebit spiritus meus in 
hotinibus istis, eo quod carnes sint. Erunt autem 
dies illorum anni centum viginti. » 


Joan. 1n, 6, 314. — « Quod natum est ex carne, 
caro est. Qui est de terra, de terra est, et de terra 
loquitur. » 

Galat. v, 16-19, — « Spiritu ambulate, et de- 
sideria carnis non perllcietis. Caro enim concupi- 
scit. adversus spiritum : spiritus autem adversus 
carnem. Hzc euim sibi adversantur. Manifesta 
autem sunt opera carnis, quie sunt, fornicatio, 
immunditia, impudicitia, luxuria, idolorum ser- 
vitus, veneficia, inimicitie, contentiones, zemula- 


tiones, rixz, dissensiones, secte, invidi:e, homici -- 
dia, ebrietates, comessaliones, el bis similia : qux»e — 


predico vobis, sicut preedixi, quoniam qui talia 
agunt, regnum Dei non consequentur. » 

687 1 Gor. xv, 50. — « Caro et sanguis re- 
gnum Dei possidere non possunt. » 

Rom. vii, 5-8. — « Qui secundum carnem sunt, 
qua carnis sunt sapiunt : qui vero secundum spi- 
ritum sunt, qui sunt spiritus, sentiun:. Nam pru- 
dentia carnis mors est : prudentia auteni. spiritus 
vita et pax. Quoniam sapientia carnis inimicitia 
est Deo : legi enim Dei non est subjecta : nec 
enim potest. Qui autem in carne sunt, Deo placere 
non possunt. » 

S. Iguat. Epist, ad. Ephes. — Carnales spiri- 
tualia operari non possunt, ncque spirituales car- 
nalia. 

S. Basil. — Carnalis homo, cum mentem ad 
contemplationem minime exercitatam habeat, vel 
polius eam in carnis affectu, velut. in ceno, de- 
fossam ferat, spirituale lumen veritalis prospicere 
nequit. 


Αμαθεῖς ἄνθρωποι xal Φιλόκοσμοι, ἀγνοοῦντες D) — Ejusd. — lmperiti homines, et mundi amatores 


τοῦ ἀγαθοῦ τὴν φύσιν, µαχαρίζουσι τὰ μηδενὸς 
ἄξια, πλοῦτον καὶ ὑγείαν, περιφάνειαν βίου, 
ὧν οὐδέν ἐστιν ἀγαθὸν τῇ ἑαυτοῦ φύσει, οὐ µόνον 
χαθότι ῥᾳδίαν τὴν πρὸς τὰ ἑναντία περιτροπὴν 
ἔχει, ἀλλ ὅτι μηδὲ ἀγαθοὺς δύναται τοὺς χεκτηµέ- 
νους ἀποτελεῖν,. Τίς γὰρ δίχαιος διὰ τὰ χρήματα; 
τίς σώφρωνδι' ὐγείαν; Τοὐναντίον μὲν οὖν, xal ὑπηρε- 
ala πολλάχις πρὸς ἁμαρτίαν τοῖς χαχῶς χρωμένοις 
καύτων ἕχαστον γίνεται, 


Τίς ἀναθήσεται ei; τὸν οὐρανὸν τῶν ἑῤῥιμμένων 
“τῇ ἁμαρτίᾳ: T(g περιχείµενος ἔτι τὸν χάτω ζόφον, 
καὶ τῆς σαρχὸς τὴν παχύτητα, ὅλῳ vot χαθαρῶς 
ἐποπτεύσῃ νοῦν ὅλον, καὶ µιγέσεται τοῖς ἑστῶσιν 


boni naturam ignorantes, ea qua nullius pretii 
sunt, beata existimant, divitias, et sanitatem, ao 
vite splendorem : quorum nibil suapte natura 
bonum est : non eo duntaxat quod facile in con- 
trarium mutentur, sed etiam quia possessores 
suos nequaquam facere bonos queunt, Ecquis 
enim ob divitias bonus est? Ecquis castus ob 
commodam valetudinem ? Contra usu szpe venit, 
ut quodlibet borum, iis qui male utuütur, ad pec- 
catum inserviat. ' 

S. Greg. Naz. Orat. Apol. — Quisnam eorum, 
qui in peccato provoluti sunt, in. ccelum ascen- 
det? Quisnam terrena caligine, carnisque crassitie 
obductus adhuc, tota mente totam illam mentem: 


36. 





347 


obtulu remotis miscebitur, dum in rebus instabi- 
libus et aspectui subjectis versatur. Vix enim hic 
quisquam, quamlibet apprime purgatus, jpsum 
boni simulacrum contueatur; velut qui solem in 
aquis speculantur. 

S. Nili. — Qui, neglecta anima, assiduam cor- 
poris curam gerunt, similes illi bomini sunt, qui 
luto et ceno oculos illiniat, et aqua munda pedes 
suos abluat. 


Didymi. — Quamvis mortalium omnium una 
eademque anims natura sit, atque item una car- 
nis substantia, tamen alii carnales dicuntur, alii 
servi peccati, alii a peccato liberi, alii in carne, 
alii non in carne (tametsi carnem habeant), sed in 
spiritu : alii viventes quidem in Christo, mortui 
vero peccato : alii viventes quidem peccato, mor- 
iui autem Christo. Ac rursum aliis brutorum ani- 
mantium nomina, seu cicurum, seu contra fero- 
Tum et agrestium, prout videlicet moribus compa- 
rati sunt. 

TIT. ΧΙ, — De proborum virorum paucitate. et 
penuria. 

Psal. x:, 4.— « Salvum me fac, Doiine, quoniam 
defecit sanctus : quoniam diminuta sunt, » etc. 


lbid. 15. — « Dominus de ccelo respexit super 
fllios hominum ; ut videat, si est intelligens, aut 
requirens Deum. » 

Osee ix, 10. — « Sicut uvam in deserto inveni 
Israel : et sicut speculatorem in ficulnea tempora- 
neum. » 

688 Mich. xu, 2. — « Hei mihi, quia periit 
reverens de terra; et qui corrigat in hominibus 
non est, » 

Jerem. xvix, 7. — « Non est sapientia in The- 
man : periit consilium a prudentibus : abiit sa- 
pientia ipsorum : seductus est locus eorum. » 

Contractum ac rarum, est bonum. 


TIT. XIII. — De consessu; et quod coacto ad au- 
diendum consessu, minime oporteal confabulari. 


Prov. xxu , 10. — « Ejice pestilentem e conci- 
lio, et una cum eo exibit jurgium. Cum enim se- 
det in concilio, omnes contemnit. » 

Prov. xv, 22, 25. — « Aspernantur consideratio- 
nes, qui non honorant consessus. In cordibus au- 
tem consultantium manet consilium. Non parebit 
malus ei, neque boni aliquid εἰ appositi dicet in 
tempore. » 

Eccli. xxzw , 4-0. — « Altero loquente, ne 
multa verba effutias. Ubi auditio est, ne verba ef- 
fundas. » 


TIT. XIV. — De iis que preter rationem eveniunt 
acciduntque. 


Eccli. xx, 9-1. — « Eat felix processio in ma- 
lis viro : et est inventio In detrimentum. Est da- 
tum quod tibi utile non erit: et est minoratio 
propter gloriam : et est qui ab humilitate levabit 
. caput. Est qui multa redimat modico pretio : et 
est restituens ea in septuplum. s 


S. JOANNIS DAMASCENI 


pure prospiciet, ac rebus firmis, et ab oeulorum À χαὶ ἀηράτοις, ἓν τοῖς οὑχ ἑστῶσι 


Β 


318 
xai ὀρωμένοις: 
Μόλις γὰρ ἄν τις ἐνταῦθα τῶν σφόδρα χεχαθαρµέ- 
νων εἴδωλον τοῦ χαλοῦ θεωρέσειεν͵, ὥσπερ ol τὺν 
ἦλιον ἐν τοῖς ὕδααιν. 


Οἱ τῆς doy ἁμελοῦντες, ἐπιμελόμενοι δὲ τοῦ σώ- 
µατος, ὅμοιοι τυγχάνουσιν ἀνθρώπῳ, βορδόρῳ μὲν 
xai πηλῷ τοὺς ὀφθαλμοὺς καταχρἰοντι, ὕδατι δὲ 
χαθαρῷ τοὺς οἰχείους ἀναπλύνοντι πόδας. 

Των ἀνθρώπων πάντων μίαν καὶ τὴν αὐτὴν ἐχόν- 
των ψυχῆς φύσιν, καὶ μὴν xal τὴν αὐτὴν τῆς σαρχὸς 
οὐσίαν, οἱ μὲν λέγονται σαρχικοὶ, οἱ δὲ δοῦλοι τῆς 
ἁμαρτίας ' οἱ δὲ ἐλεύθεροι ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, οἱ δὲ 
ἐν σαρχὶ, ol δὲ οὐχ iv σαρχὶ, σάρχα ἔχοντες, ἀλλ 
tv πνεύματι οἱ δὲ ξῶντες μὲν ἓν Χριστῷ, ἁμαρτά- 
νοντες 6$ τῇ ἁμαρτίᾳ' οἱ δὲ ζῶντες μὲν τῇ ἁμαρτίᾳ, 
ἀποθανόντες δὲ τῷ Χριστῷ. Καὶ πάλιν οἱ μὲν ἁλό- 
Yov δώων ἔσχον ὀνόματα, f) ἡμέρων, fj τοὐναντίον. 
ἀγριωτάτων, κατὰ τὴν τοῦ Ίθους αὐτῶν χατασχευέν. 


TITA. ΙΒ’. — Περὶ σπἀἆνης καὶ ἁφορίας χρηστῶν 
ἀν δρῶ». 
« Σῶσόν µε, Κύριε, ὅτι ἐχλέλοιπεν ὅσιος, ὅτι 


ὠλιγώθησαν.» 

« Κύριος ἐχ τοῦ οὐρανοῦ διέχυφεν ἐπὶ τοὺς υἱοὺς 
τῶν ἀνθρώπων, τοῦ ἰδεῖν εἰ ἔστι σννιὼν, ἢ ἐχσητῶν 
τὸν θεὀν. » 

€ Ὡς σταφυλὴν ἐν ἐρήμῳ εὗρον τὸν Ἱσραὴλ, xal 


ὡς σχοπὸν ἓν συχῇ πρώῴϊῖμον. » ; 


€ Ofuot, ὅτι ἁπόλωλεν εὐλαθὴς &nb τῆς γῆς, xav 
ὁ χατορθῶν ἐν ἀνθρώποις obx ἔστιν. » 


ε Οὖκ ἔστι σοφία Ey θεμᾶν, ἁπώλετο pou) Ex ουν - 
ετῶν, ᾧχετο σοφία αὐτῶν, Ἰπατήθη ὁ τόπος αὐτῶν. ». 


Ἐσταλμένον xal σπάνιον τὸ ἁγαθόν. 

TITA. ΙΓ’. --- Περὶ συνεδρίου * xal ὅτι οὗ χρή ἑν' 
συνεδρίῳ ἀκροάσεως γενομένης δια.έγεσθαι. 
«Ἔχθαλε λοιμὸν ἐκ συνεδρίου, xat συνεισελεύσεται 

αὐτῷ νεῖχος. Ὅταν γὰρ χαθίση ἓν συνεδρίῳ, πάντας 

ἀτιμάζει.» 

ε Ὑπερτίθενται λογισμοὺς , οἱ μὴ τιμῶντες συν- 
έδρια, Ev δὲ Χαρδίαις βουλευομένων μένει βουλή. 
Ωὐ μὴ ὑπαχούσῃ ὁ καχὸς αὐτῇ, οὐδ) οὗ μὴ εἴπῃ xat- 
ριόν τι xal καλὸν τῷ xatpo. » 


« Ἑτέρου λέγοντος, μὴ πολλάχις ἀδολέσχει. Ὅπου 
ἀχρόαμα, μὴ ἐχχέῆς λαλίαν. » 


TITA. ΙΔ’. — Περὶ τῶν cvy6awórtor καὶ συµ- 
πιπτόγτων ἑχ παρα.όγου. 


ε Ἔστιν εὐδοχία ἓν χακοῖς ἀνδρί * χαὶ ἔστιν εὔ- 
ρηµα εἰς ἑλάττωσιν. Ἔστι δόσις fj o0 λυσιτελήσει σοι, 
καὶ ἔατιν ἑλάττωσις ἔνεχεν δόξης ,. xaX ἔστιν ὃς ἀπὸ 
ταπεινώσξως Tips χεφαλήν. "Ἔστιν ἁγοράζων πολλά 
(vou, καὶ ἔστιν ἀποτιννύων αὑτὰ ἑπταπλάσια.» 








319 


ΤΙΤΑ. IE'. — Περὶ σερατιωτῶ». 

« Ἑπηρώτων αὐτὸν ol στρατευόµενοι λέχοντες * 
Καὶ ἡμεῖς τί ποιῄσωμεν; Καὶ εἶπε πρὸς αὐτούς * 
Μτδένα διασείσητε, μηδὲ συχοφαντήσητε, χαὶ ἀρχεῖ- 
σθε τοῖς ὀψωνίοις ὑμῶν. » 

Ἀρχεῖσθε τοῖς ἰδίοις ὀψωνίοις, οἱ στρατιῶται, xol 
μηδὲν ὑπὲρ τὸ διατεταγµένον ἀπὰιτεῖτε. Ταῦτα ὑμῖν 
διαχελεύεται μεθ ἡμῶν Ἰωάννης ὁ πάνν. Τί λέγω 
ὀψώνιον; τὸ βασιλιχὸν σιτηρέσιον δηλονότι, καὶ τὰς 
ὑπαρχούσας ix νόµου τοῖς ἀξιώμασι δωρεάς. Τὸ δὲ 
περισσὸν, τίνος; "Evo μὲν ὀχνῶ λέγειν τὸ βλάσφημµον; 
ὑμεῖς 8& οἶδα ὅτι συνἰετε. 


SACRA PARALLELA. 


390 
TIT. XY. — De militibus. 

Luc. 11, 14, 15. — «c Interrogabant autem eum 
et milites, dicentes : Quid faciemus et nos? Et ait 
illis : Neminem concutiatis, neque calumniam fa- 
ciatis : et contenti estote stipendiis vestris. » 


S. Greg. Naz. Orat.in Jul. ezeq.—Contenti estote 
obsoniis vestris, milites, neque prater id quod vo- 
bis constitutum est, quidquam exigatis. ITzc vobis 
nobiscum przcipit eximius ille Joannes. Quid per 
obsonium intelligo? Regiam annonam, eaque con- 
giaria, quz íis qui dignitate funguntur, legis institu- 
to contingunt. Quod autem amplius est, cujusnam? 


Equidem ipse dicere quod vereor quemquam offendat : at non dubito quin ipsi perspectum habeatis. 
Ti στρατιώτῃ οὐδὲν δεῖ ἔξω τῶν κατὰ τὴν c:pa- B — Militem prater illa quz ad militiam spectant, ni- 


τείαν περιεργάζεαθαι, ἀλλὰ µεμνῆσβαι ἀεὶ, ἅτι c£- 
ταχται τὴν εἰρήνην φυλάττειν. 


TITA. IG*.— Περὶ συνδιαγωγῆς χρηστῶν ἀνδρῶν": 
xal ὅτι χρὴ ἀρίστοις ἀγδράσι κο..Ἰ]ᾶσθαι, καὶ 
p^ πονηροῖς. Εξομοιοῦται γάρ εις, μεθ àv 
τὰς διατριδὰς xoisita. 

ε Βασίλεια Σαδὰ εἶπεν πρὸς τὸν βασιλέα Σολομῶν- 
κα” Ἁληθινὸς ὁ λόγος, ὃν Ίχουσα ἐν τῇ γῇ µου περὶ 
τοῦ λόγου σου xai τῆς φρονἠσεώς σου. Καὶ οὐκ &ml- 
στευσα τοῖς λαλήσασί µοι, ἕως οὗ παρεγενόµην, xal 
ἑωράχασιν οἱ. ὀφθαλμοί µου’ xai ἰδοὺ οὐχ ἔστιν 
Άμιου χκαθὼς ἀπήγγειλάν µοι. Ἡροστέθηχας ἀγαθὰ 
ἐπὶ κᾶσαν ἀχοὴν ἣν Ίχουσα ἓν τῇ Υῇ µου. Maxaptat 
αἱ γυναϊχές σου. µαχάριοι οἱ παϊδὲ; σου οὗτοι, οἱ 
παρεστηχότες ἑνώπιόν σου δι’ ὅλου, ol ἀχούοντες τὴν 
φρόνησίν σου πᾶσαν. » 


εΕίπεν Ἠλίας τῷ Ἐλισσαιέ * Κάθου δὴ ἐνταῦθα, 
ὅτι Κύριος ἀπέσταλχέ µε ἕως Βεθἠήλ. Καὶ εἶπεν 
Ῥλισσαιέ" Ζῇ Κύριος, xat Qj] f| quy) σου, εἰ ἔγχα- 
ταλείφω σε. Καὶ εἰσέρχονται εἰς Βεθήλ’ xal προσῆλ- 
θον οἱ προφῆται ol ἓν Βεθὴλ τῷ Ἑλισσαιὲ, χαὶ εἶπαν 
αὐτῷ * El αἶδας ὅτι φήμµερον λαμδάνει Κύριος τὸν 
χύριόν σου ἑπάνωθεν ἀπὸ εἲις χεφαλῆς σου; Καὶ 
εἶπεν, Κἀγὼ οἶδα, σιωπᾶτε. Καὶ εἶπεν Ἠλίας πρὸς 
Ἐλιασαιέ * Κάθου δὴ ἐνταῦθα, ὅτι Κύριος ἁπέσταλκέ 
µε ἕως Ἱεριχῶ. Καὶ εἶπεν. Zfj Βύριος, καὶ ζῇ 1j 
ἀνχὴ σου, εἰ ἑἐγχαταλείψφω σε.» Καὶ μετ ὀλίγα" 


bil curiosius inquirere oportet : verum illud sem- 
per memoria tenere, banc sibi provinciam manda-- 
tam esse, ut paci consulat. 


TIT. XVI. — De proborum virorum contubernio ; 
quodque improbis viris minime sit adherescen- 
dum. Jis quippe similem quemquam effici , cum 
quibus versari soleat. 


111 Reg. x, 6-8. — « Regina Saba dixit ad re- 
gem Salomonem : Verus est sermo quem audivi 
in terra mea de verbis tuis et prudentia tua. Et 
non credebam narrantibus mihi, donec ipsa veni, 
et vidi oculis meis et viderunt oculi mei : et ecce 
non est media pars uti nuntiaverunt mihi. Adje- 
eisti bona super omnem famam quam audivi. 
Beate uxores tue, beati servi tui isti, qui stant 
coram te semper, qui audiant omnem prudentiam 
tuam. » . 


1V Reg. ut, 2-6, 9, 10. — 689 «: Dixit Elias 
Eliseo : Sede hic, quia Dominus misit me usque 
Bethel. Et dixit Eliseus : Vivit Dominus, et vivit 
anima tua, si derelinquam te. Et veniunt in Bethel : 
et accesserunt prophetz qui erant in Bethel, Eíi- 
65ο, et dixerunt ei : Nunquid nosti quia Dominus 
assumit Doininum tuum desuper caput tuum? Ft 
dixit : Et ego novi : silete. Et dixit Elias ad Eli- 
sum : Sede hic, quia Dominus misit me usque 
lericlio. Et ait : Vivit Dominus, et vivit anuna tua, 
si derelinquam te. Et post pauca : Dixit Elias ad 


«Εἶπεν ἩἨλίας τῷ Ἔλισαα:ἑ * Αἴτησόν µε, τί ποιήσω D Eliseum : Postula a me quid' faciam tibi, prius- 


aw πρὶν Ἡ ἀναληφθῆναί µε ἀπὺ σοῦ. Καὶ εἶπεν 
"Euscad * Γενηθήτω 5h τὰ πνεῦμα τὸ ἐπὶ σὲ δισσὼς 
ἐπ ἐμά. Καὶ εἶπεν: "EoxMjpuvag τοῦ αἰτήσασθαι” 
πλὴν ἐὰν ἵδῃς µε ἀναλαμδανόμενον ἀπὸ coU, ἔσται 
οοι οὕτως. ἘἜὰν δὲ μὴ ἴδῃης, oà μὴ Υένηται. » 

ΣχόΛ. Ἐντεῦθεν παιδευόµεθα μηδαμῶς τοὺς 
ἁρίστους χαταλιµπάνειν ἄνδρας, xàv ἐχεῖνοι βού- 
Ἰωνται. Πολλὴν γὰρ ὄνησιν ἔχει ἡ μετ αὐτῶν συνου- 
cia, Kal µάρτυς Ἐλισσαιὰ ἄνρι τέλους προσχαρτε- 
ρἱσας τῷ Ἠλίᾳ, xai διπλής τῆς ἐπ᾽ αὐτῷ ἀξίας 

τυχηχώς. 

ε Συμπορευόµενος σοφοῖς, σοφὸς ἔσται. » 


ς Δαλεῖτε ἀνθρώποις διχαἰοις. » 


quom tollar a te. Et dixit Eliseus : Fiat, obsecro, 
spiritus qui in te est, dupliciter in me. Et dixit : 
Rem difficilem postulasti : verumtamen 5i videris 
me, quando tollar a te, erit tibi quod petisti : si 
autem non videris, non erit. » 

Schol. Hic docemur optimos viros, etiamsi 
ipsi velint, minime relinquere. Magnam enim eorum 
consuetudo utilitatem babet. Testis est Eliszus, 
qui ad extremum usque cum Elia permansit, ae 
propterea duplicem dignitatem est consecutus. — | 


Prov. xui, 20. — « Qui graditur. eum. sapienti- 
bus, sapieus erit. a 
« Loquimini hominibus justis. a 





351 


move aurem tuam. » 

lbid. 6. — « Adolescens cum viro pio, et recta 
erit via ejus. » 

Eccli. vi, 44. — « Si videris sensatum, evigila ad 
eum, et limina ostiorum exterat pes tuus. In mul- 
titudine seniorum sta : et si quis est sapiens, ad- 
πογο illi. » 

Eccli. vii, 9. — « Ne despicias narrationem 
sapientum : et in proverbiis eorum conversare, » 

Eccli. 1x, 92. — « Viri justi sint tibi convivae. » 

Eccli. xxxvii, 45. — « Cum viro justo assiduus 
esto. Quem videris custodientem mandata, da in 
anima tua secundum animam ejus. Et si titubaveris, 
condolebit tibi. » 

« Volucres cuim similibus commorantur, » 

S. Basil. epist. 4. — Quemadmodum pictores, 
cum ab imaginibus imagines pingunt, identidem 
&epe in exemplar intuentes formam illam ad suum 
opus transferre student : sic euin qui se omnibus 
virtutis partibus absolutum reddere laborat,. ad 
sanctorum vitas, velut ad imagines quasdam et 
simulacra inotu atque actione praedita, oculos con- 
jicere oportet, et quod in illis est bonum, imitando 
suum ellicere. . 

Ejusd. hom. 5 in Hexaem. — Si gentilem tem- 
perantiz ac reliqua» morum honestati operam dan- 
tem videas, fae studium tuuui ac diligentiam augeas, 
ut frugiferz ficui similis sis, qua ex agrestium 
presentia robur colligit, ac fluxu suo cohibito, 
majore studio fructus alit. 


S. Greg. Naz. in iamb. — Fores sapientum fac 
teras, non divitum. 

TIT. XVII. — De viue consuetudine cum improbis : 
quodque eorum societates fugiendee sint tauquam 
exitiose. 

Num. xvi, 21, 39. — « Surrexit Moyses, et per- 
rexit ad Dathan et Abiron : et perrexeront cum 
eo omnes seniores G9 Israel, et locutus est ad 
synagogam, dicens : Separamini a tabernaculis 

hominum istorum refractarioruni, et nolite tan- 
gere de omnibus quacunque ad eos pertinent. Et 
recesserunt a coetu Core, Dathan, et Abiron. » 

Deut. xin, 4. — « Exterminobitis malum ex 
vobis ipsis. » 

Josue χσηι, 42. — « Disperdite gentes istas a 
facie vestra : et non erunt vobis in laqueum, et in 
scandajum, et in clavos in calcaneis vestris, et in 
sudem in oculis vestris. » ' 

I Πεφ. xv, 6. — « Dixit Saul ad Cinzgum : Abi, 
et declina e medio Amalecitz ; ne involvam te cum 
eo. Et declinavit Cinzus : et percussit Saul 
Amalec. » 

Job xxvit, 28.—« Abstinere a malis, scientia est.» 

Psal. 1, 4. — « Beatus vir qui non abiit in con- 
silio impiorum. » 

Psal. xxv, 4. — « Non sedi cum Concilio vani- 
talis. » 


S. JOANNIS DAMASCENI 
Prov. xxu, 17. — « Sermonibus sapientum ad- A 


352 
ε Λόγοις σοφῶν παράδαλε σὺν οὓς. » 


« Νεανίσχος μετὰ ὁσίου, xo εὐθεα ἡ ὁδὸς 
αὐτοῦ. » 

« Ἐὰν [bnc συνετὸν, ὄρθριζε πρὸς αὐτὸν, xai 
αταθμοὺς αὐτοῦ ἑκτριθέτω ὁ ποῦς σου. Ἐν πλήθει 
πρεσθυτέρων στῆθι, χαὶ εἴ τις σοφὺς, προσχολλήθητι 
αὐτῷ.) 

« Mi παρίἰδῃς διήγημα σοφῶν, xat ἐν παροιµίαις 
αὐτῶν ἀναστρέφου. 

«Ανδρες δίκαιοι ἔστωσαν οἱ σὐνδςιπνοί σου. » 

« Μετὰ ἀνδρὸς εὐσεθοῦς ἑνδελέχιζε. "Ov ἂν ἴδης 
συντηροῦντα ἐντολὰς, δὸς ἐν τῇ oy] 5ου χατὰ τὴν 
Φυχὴν αὐτοῦ, xal ἐὰν πταίσῃς, συναλγήσει σοι. » 


Β « Πετεινὰ πρὸς τὰ ὅμοια χαταλύει. » 


"Ὥσπερ οἱ ζωγράφοι, ὅταν ἀπὺ εἰχόνων εἰχόνας 
γράφωσιν, πυχνὰ πρὸς τὸ παράδειγµα βλέποντες, 
τῶν εἰχόνων τῶν ἐχείνων χαραχτῆρα. πρὸς τὸ baute 
σπουδάζουσιν μεταθεῖναι φιλοτέχνηµα ’ οὕτω Bet xal 
τὸν ἑσπουδαχότα ἑαυτὸν do: τοῖς µέρεσι τῆς ἄρεττς 
ἁπεργάσασθαι τέλειον * oloveY πρὸς ἀγάλματά τινα 
κινυύμενά τε xai ἔμπραχτα, τοὺς βίους τῶν ἁγίων 
ἀποθλέπειν χρὴ, xal τὸ ἑκείνων ἀγαθὸν olxelov 
ποιεῖσθαι διὰ µιµῄήσεως, 

Ἐὰν ἵδῃς ἐθνικὸν βίου σώφρονος xal τῆς λοιπῆς 
χατὰ τὸ. ἦθος εὐταξίας ἐπιμελούμενον, πλέαν σεαυ- 
τοῦ τὸ σπουδαῖον ἐπίτεινον, ἵνα γένη παραπλήαιος 
τῇ χαρποφόρῳ συχῇῃ, ix τῆς τῶν ἀγρίων παρουσίας 
συναθροιζούσῃ τὴν δύναμιν, καὶ τὴν μὲν ῥύσιν 
ἐπεχούδῃ, ἐπιμελέστερον δὲ τοὺς χαρποὺς bxcps- 
φούσῃ. 

Σοφῶν φύρας ἕχτριδε, πλουσίων δὲ ufi. 


TITA. IZ'.—Ilepl συγδιαγωγῆς xaxov. ἀγδρῶν: 
xal ὅτι χρὴ φεύγειν τὰς τῶν μοχθηρῶν écai- 
ρίας ὡς ὅ.Ίεθρον προξενούσας. 

« Ανέστη Moo xai ἐπορεύθη «poc Δαῦὰν xal 
Ἀβειρὼμ, καὶ συνεπορεύθησαν μετ᾽ αὐτοῦ πάντες 
οἱ πρεαθύτεροι "IopatjA* xai ἐλάλησε πρὺς τὴν συν- 
αγωγὴν λέγων ' Αποσχίαθητε ἀπὸ τῶν σχηνῶν τῶν 
ἀνθρώπων “τούτων τῶν σχληρῶν, xai μὴ ἅπτεσθε 
ἀπὸ πάντων ὥσα ἑστὶν αὐτοῖς. Καὶ ἀπέστησαν ἀπὸ 
τῆς συναγωγῆς Κορὲ, xal Δαθὰν, xai Αθειρώμ. 9 

p « Ἀφανιεῖτε τὸν πονηρὸν àg' ὑμῶν αὐτῶν.» 

« Ἐξολοθρεύσατε τὰ ἔθνη tavta ἀπὺ προσώπου 
ὑμῶν, καὶ oóx ἔσονται ὑμῖν εἰς παγίδα, xai ei; 
σχάνδαλα, καὶ εἰς ἤλους ἓν ταῖς πτέρναις ὑμῶν, καὶ 
εἰς βολίδα ἓν τοῖς ὀφθαλμοῖς ὑμῶν. » 

« Εἶπε Σαοῦλ πρὸς τὸν Κινάαῖον  "Απελθε, xai 
ἔχχλινον &x µέσου τοῦ ᾽Αμαλεχίτου, ph προσθῶ σε 
μετ αὐτοῦ. Καὶ ἐξέχλινεν ὁ Κιναῖος, xoi ἑπάταζα 
Σαοὺλ τὸν ᾽Αμαλήκ. » 

« Τὸ ἀπέχεσθαι ἀπὸ κακῶν, ἔστιν ἐπιστήμη. » 

« Μαχάριος àvhp ὃς oóx ἑπορεύθη ἐν βουλῇ 
ἀσεθῶν. » 

« Οὐχκ ἐκάθισα μετὰ συνεδρίου µαταιότητος. » 





353 


SACRA PARALLELA. 


3M 


« Σχἐπασόὀν ps ἀπὺ cugtpogt; πονηρενοµένων.» A — Psal rxur, 2. — «c Protege me a conventu ma- 


« Οἱ ἁγαπῶντες τὸν Κύριον, μισεῖτε πονηρά. » 


« Yi, pfj σε πλανῄσωσιν ἄνδρες ἁἀσεθεῖς, μτδὲ 
πορευθῇς ἓν ὁδῷ μετ αὐτῶν. Ἔκχλινον δὲ τὸν πόδα 
σου £x τῶν τρίδων αὐτῶν. Οἱ γὰρ πόδες, αὐτῶν εἰς 
χαχίαν τρέχουσιν. » 

« Μὴ ζηλώσῃς ὁδοὺς παρανόμων ΄ ἓν ᾧ ἂν τόπῳ 
ατρατοπεδεύσωσι, μὴ ἐπέλθῃς Excel, Ἔχχλινον ἀπ 
αὐτῶν, xal παρἀλλαξον. Οὐ γὰρ μὴ ὑπνώσωσιν, ἐὰν 
μὲ χακοποιῄσωσιν. 'Οδοὺς ἀσεδῶν μὴ ἐπέλθῃς, μηδὲ 
ζητήστς ὁδοὺς παρανόμων. 1 

« Τρίδολοι καὶ παγίδες Ev ὁδοῖς σχολιαῖς * ὁ Ob 
φυλάττων thv ἑαυτοῦ ψυχὴν, ἀφέξεται ἀπ αὐτῶν. » 


ε YU, μὴ ζηλώσῃς χαχοὺς ἄνδρας, μηδξ ἐπιῶν- 
μέσης εἶναι μετ αὑτῶν. εύδη γὰρ μελετᾷ ἡ χαρδίἰα 
αὐτῶν, χαὶ πόνους τὰ χείλη αὐτῶν λαλεῖ. » 


e Mti ἴσθι ἑταῖρος ἀνδρὶ θυμώδει: qup. δὲ 
ὀργίλῳ μὴ συναυλίζου, µῆποτε μµάθῃς τῶν ὁδῶν 
αὐτοῦ, χαὶ λάθῃς βρόχον τῇ σῇ vox. » 


ε ΑἈπόστητε, ἐξέλβετε ἐχεῖθεν, χαὶ ἀχαθάρτου μὴ 
ἅπτεσθε. ὮἘξέλθετε ἐκ μέσου, ἀφορίσθητε, οἱ φέρον- 
τες τὰ σχεύη Κυρίου. » 

« Απέχου ἀπὸ ἀδίχου, xol οὐ φοδηθήσῃ, xal 
M οὑκ ἐγγιεῖ aot. » 

« Ὁ ἁπτόμενος πίσσης, μολυνθέσεται, xai ὁ χοι- 
νωνῶν ὑπερηφάνῳ, ὁμοιωθήσεται αὐτῷ. » 


« Παρακαλῶ ὑμᾶς, ἁδελφοὶ, σχοπεῖν τοὺς τὰς 
διχοστασίας καὶ τὰ σχάνδαλα, παρὰ «hv διδαχὴν ἣν 
ὑμεῖς ἐμάθετε, ποιοῦντας, xal ἐχχλίνατε ἀπ᾿ αὐτῶν, 
Οἱ γὰρ τοιοῦτοι τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ οὗ 
μὴ δουλεύσωσιν, ἀλλά τῇ ἑαυτῶν χοιλίᾳ, xal διὰ τῆς 
χρηστολογίας xal εὐλογίας ἐξαπατῶσι τὰς χαρδίἰας 
τῶν ἁκάχων. ) 

« Ἐάν τις ἁδελφὸς ὀνομαζόμενος, f| πλεονέχτης, 
$ πόρνος, f| εἰδωλολάτρης, ἢ λοίδορος, f| µέθυσος, 1| 
ἅρπαξ, τῷ τοιούτῳ μηδὲ συνεσθἰδιν. » 


« ΠἩαραγγέλλομεν ὑμῖν, ἁδελφοὶ, ἓν ὀνόματι τοῦ 


lignantium. » 

Psal. xcvi, 10. — :« Qui . diligitis Dominum, 
odite mala. » 

Prcv. 1, 10. — « Fili, ne te laetent viri impii. 
Ne vadas cum eis : declina pedem tuum a semitis 
eorum. Pedes enim eorum ad malum currunt. » 


Prov. iw, 14, 45. — « Ne emuleris vias iniquo- 
rum : in quo loco castra posuerint, ne venias illuc. 
Declina ab eis et przteri. Non enim dormiunt, nist 
male fecerint. Ne pergas in viis impiorum : neque 
quaeras vias iniquorum, » 

Prov. xxu, 5. — « Tribuli, et laquei in viis per- 
versis. Qui custodit animam suam, avertet se ab 
eis. » 

Prov. xxiv, 4. — « Fili, ne s&muleris viros malos, 
neque coneupiscas esse cum eis. Mendacia enim 
meditatur cor eorum, οἱ laberes loquuntur corda 
ipsorum. x 

Prov. xxn, 94. — « Noli esse socius homini ira- 
cundo, nec cum amico furioso comimnorare : ne 
forte discas vias ejus, et sumas laqueum anima - 
tue. » 

Isa. 1n, 11. — « Recedite, ezite hinc : et im- 
mundum nolite tangere. Exite de medio ejus : 
segregamini qui portatis vasa Domini. » 

]sa. xiv, 44. — « Avertere ab iniquo, et not 
timelis; nec tremor appropinquabit tibi. » 

Eccli. xin, 1. — « Qui tetigerit picem, inquina- 
bitur : et qui communicaverit superbo, similis ejus 
erit. » 

Rom. xvi, 17-20. — « Rogo vos, fratres, ut 
observetis eos, qui dissensiones et offendicula prie- 
ter doelrinam, quam vos didicistis, faciunt, et de- 
elinate ab iis. Hujuscemodi enim, Domino nostro 
Jesu Christo non serviunt, sed suo ventri : et per 
dulces sermones ei benedictiones seducunt corda 
innoceutium. » 

I Cor. ν, 34. — « Si is qui frater nominatur, 
est fornicator, aut avarus, aut idolis serviens, aub 
ebriosus, aut rapax, cum ejusmodi nee cibum 
sumere. » 

: H Thess. m, 6. — e Denuntiamus autem vobis, 


Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, στέλλεσθαι ὑμᾶς &nb παντὸς D fratres, in nomine Domini nostri Jesu Christi, ' n$ 


ἁδελφοῦ ἁτάχτως περιπατοῦντος, xal μὴ κατὰ τὴν 
παράδοσιν, ἣν παρέλαδον ἐξ ἡμῶν. » 


Βλαθεραὶ αἱ πρὸς τοὺς καχοὺς συνουσίαι, ἐπειδὴ 
νόμος αὐτὸς φιλίας, δι ὁμοιότητος πεφυχέναι τοῖς 
συναπτομένοιςἐγγίνεσθαι. Ὡς γὰρ ἓν τοῖς νοσοποιοῖς 
χωρίοις, ὁ χατὰ µέρος ἀναπεμπόμενος àtp, λανθά- 
vo)3av νόσον τοῖς ἑνδιαιτωμένοις ἑναποτίθεται, 
οὕτως fj πρὸς τοὺς φαύλους συνήθεια μεγάλα καχὰ 
ταῖς ψυχαῖς ἑναφίησιν, κἂν τὴν παραυτίκα αἴσθησιν 
τὸ βλαθερὸν διαφεύγῃ. | 


Φασὶ τὸν λοιμὸν οἱ περὶ ταῦτα δεινοὶ, ἐπειδὰν ἑνὺς 


subtrahatis vos ab omni fratre ambulante inordi- 
nate, et non secundum traditionem, quam aecepe- 
runt a. nobis. ) 

$. Busil. Hom. Quod Deus non est auct. mal. — 
Perniciose sunt improborum hominum familia- 
ritates. Quandoquidem amicitie lex est, ut qub 
vite G91 consuetudine copulantur, moribus quo- 
que similes sint. Quemadmodum enim in morbidis 
regionibus aer ille qui sensim respiratur, occultuns 
morbum iis, qui illic commorantur, affert : eodem 
modo, inita cum improbis familiaritas ingentia 
animis mala infligit : etiamsi detrimentum statim 
minime sentiatur. 

Ejusd. in psal. 1. — Pestem alunt earum rerum 


355 


S. JOANNIS DAMASCENI 


356 


periti, posteaquam hominem unum aut jumentum Α ἀνθρώπου, fj κτήνους ἄψηται, χατανέµεσθαι ἐπὶ 
αιιἱρεσίέ, ad omnes qui propius accedunt serpere. πάντας τοὺς ἐγγίξοντας. Φύσιν γὰρ εἶναι τῆς νόσου 


Hanc quippe hujusce morbi naturam esse, ut ipsum 
alii ex aliis contrahant. Tales sunt qui injustitise 
dant operam. Alius enim alii morbum iimpertiens, 
una uterque egrotat et perit. 

Exempla fuge eerum querum vita condemnata 
est. 

S. Greg. Nas. in. Apol. — Proclivius est vitii 
parlicipem (eri, quam virtutem impertire : quia 
facilius quoque est morbum contrahere, quam alios 
sanitale donare. 

Ejusd. tetrast. 17-48. 


Occlude cera turpibus verbis tuas 

Aures, sonisque canluum mollissimis : 
Pateant honestis semper at sermonibus. 
Audire, fari, facere, non procul distant. 
Prapone semper improbis probos viros; 
Nam si frequens sis cum malis, eris malus. 


S. Athanas. — Non modo a vitiis ipsi abstinere, 
sed illos etiam qui ea perpetrant, aversari de« 
bemus. 

S, Cyrill. — lIsraelitis interdictum erat, ne cum 
malis versarentur, Mosaica scilicet lege hoc quo 
que sanciente. Disertis quippe verbis imperabat, ut 
qui sanctificati essent, quam primum ab eorum 
cctu abscederent, quorum prava atque impura 
vita est. 

S. Clem. — Discessus ab improbis, enunz salus 
est. 

S. Basil in psal. 1. — "Tria nobis Psalmista pro- 
posuit, quze cavere debeamus : nempe ne in imn- 
piorum concilio ambulemus, ne in peccatorum 
via stemus, ne in pestilentium cathedra sedeamus. 

lbid. — Ne in pestilentium cathedra sedeas (Psal. 1, 
1). Perpende animo quos pestilentes vocarit : eos 
plane qui animi sui morbum aliis impertiunt. An- 
non vides quemadmodum scortatores illi qui in 
foro sedent, pudicos et temperantes ludibrio ha- 
beant, narrentque flagitia sua, et tenebrarum stu- 
dia, et infames suas libidines, non secus ac pre- 
clara quadam strenuaque facinora recenseant? hi 
videlicet pestileutes sunt, quippe qui malum suum 
omnibus insinuare obnixo studio contendant. 

Ibid. — Fornicationis spiritus iniquitatem in uno 
sistere nou sustinet : verum equales adhibentur, 
comessationes, ebrietates, obscenz fabulationes, 
scortum una potans, buic arridens, illum exstimu- 
lans, atque oinnes sceleris sui cupiditate inflam- 
mans. Annon vero parva haec pestilentia est, sut 
exigua mali communicatio ? 

S. Nili. — lnutilium bominum cetus fugiamus, 
solitudinem amplectentes. Perniciem enim affert, 
et peccatum anima statum labefactat improborum 
bominum familiaritas. Ut enim qui in pestilenti 
aere versantur, non possunt quin sgrotent : sic 
eliam qui apud bomines nullum virtutis et viii 
delectum habentes morantur, ipsorum vitium con- 
trahunt. 

Josephi. — 693 Perversi mores eorum qui una 


ταύτης, τὸ ἐξ ἀλλήλων πάντας ἀναπιμπλάναι τῆς 
ἀῤῥωστίας. Τοιοῦτοι δή τενές elat χαὶ οἱ ἑργάται τῆς 
ἁδιχκίας. "Allo; γὰρ ἄλλῳ τῆς νόσου µεταδιδόντες, 
συννοσοῦσιν ἀλλήλοις χαὶ συναπόλλυνται. 

Φεῦγε τὰς µιµήσεις τῶν χατεγνωσµένων. 


Ὅᾷον χαχίας μεταλαθεῖν, !?) ἀρετῆς μεταδοῦναι * 
ἐπεὶ xal νόσου μετασχεῖν μᾶλλον f) ὑχγείαν χαρί- 
σασθαι. 


Κηρῷ τὰ dta opücve Xpóc gatJovc Aóyove, 

Ὡδῶν te τεραγῶν éxuéAn Avrícpata, 

Τοῖς δ' a9 xaJAoic τα xal ἀγαθοῖς dsl δίδου. 

Εἱπεῖν, ἀχοῦσαι, καὶ δρᾶσαι μικρὸν µἐσον. 

'Ael προτίµα τοὺς κα.οὺς τῶν [n xaAa» * 

Kaxoic δ᾽ ὁμιλῶν, καὶ xaxóc πάντως ἔσῃ. 

Δεῖ μὴ µόνον ἀπέχεσθαι τῶν xaxov, ἀλλὰ καὶ 
τοὺς τὰ τοιαῦτα πράττοντας ἀποστρέφεσθαι. 


Τὸ συνεῖναι tol; φαύλοις ἁπηγόρεντο τοῖς ἐξ 
Ἱσραὴλ, νόµου τοῦ διὰ Μωσέως xal τοῦτο θεσπί- 
ζοντος. Ἡροσέταττεν γὰρ ἐναργῶς τῶν ἓν φαυλότητι 
καὶ ἀχαθαρσίᾳ ζωῆς ἀποφοιτᾶν ἐπείγεσθαι τοὺς 
ἡχιασμένους. 


Ἡ τῶν χαχῶν ἁπαλλαγὴ σωτηρία ἐστὶ ψυχῆς; 


Τρία προέθαλεν ἡμῖν εὰ φυλαχῆς ἄξια, pH πὂοευ- 
θῆναι tv βουλῇ ἀσεδῶν, μὴ σεῆναι iv βουλῇ ἆμαρ- 
τωλῶν, xat μὴ χαθεσθῆναι ἐπὶ καθέδραν λοιμῶν, 


Mi) ααδεσθῇς ἐπὶ εῆς καθέδρας τῶν Aou, 
ἙἘξέτασον τίνας ὠνόμασε, ἐξέτασον τίνας τοὺς λοι- 
μοὺςι ἡ δῆλον τοὺς µεταδιδόντας ἀλλήλους κοῦ πά- 
θους. Ἡ οὐχ ὁρᾷς τοὺς πόρνους, tube ἐπὶ ἀγορᾶς 
καθηµένους, xal χαταγελῶντας τῶν σωφρονούντων, 
καὶ διηγουµένους ἑαυτῶν τὰ τῆς αἰσχύνης ἔργα, τὰ 
τοῦ σχότους ἐπιτηδεήματα, xal τὰ πάθη τῆς ἀτιμίας 
ἑξαριθμουμένους, ὡς ἀἁριστείας, fj τινας ἄλλα 
ἀνδραγαθίας; Οὗτοί slot οἱ λοιμοὶ, οἱ τὸ [ἴδιον 
χακὺν ἐπὶ πάντας ἄγειν φιλονεικοῦντες. 

Τὸ τῆς πορνείας πνεῦμα οὐκ ἀνέχεται ἐν τῷ ἑνὶ 


D στῆναι τὴν ἀνομίαν, ἀλλ’ εὐθὺς dtxuotat, κῶμοι, 


χαὶ µέθαι, xal αἰσχρὰ διηγήµατα, ἑταῖρα συμπί- 
νγουσα, τούτῳ προσμηδιῶσα, κἀκεῖνον διερεθίζουσα, 
xai πάντας πρὸς τὴν αὐτῆς ἁμαρτίαν συµφλέγουσα. 
"Αρα μιχρὸς ὁ λοιμὸς οὗτος, f| μιχρὰ ἡ διάδοσις τοῦ 
καχοῦ ; 

Φύγωμεν τὰς τῶν ἀνωφελῶν ἀνδρῶν θιάσους, µό» 
γωσιν ἀσπαξόμενοι. Ἐπιδλαθὴς γὰρ xai τῆς eipr.vt- 
χῆς καταστάσεως φθοροποιὸς fj μετὰ τῶν σχἀιοτέ- 
pov συνδιαἰζησις. Ὡς γὰρ οἱ àv ἀέρι λοιμικῷ γενό- 
µενοι, πάντως νοσοῦδιν, οὕτως οἱ àv ἀνθρώποις 
ἁδιαφόροις διάγοντες, µεταλαμθάνουσι τῆς ἐχείνων 
χαχίας. 


Τὰς στάσεις καὶ τὰς φιλονειχίας γεννῶσιν at τῶν 








357 


SACRA PARALLELA. 


3a8 


συνδιατριδόντων χαχοήθειαι, x3v ὧσιν οὗτοι χρηστοὶ, A degunt, dissidia et contentiones generant : et quani- 


τηροῦσι τὰς στοργάς. 


Βλαθεραὶ αἱ τῶν ἀνοήτων συνουσία! ' xat ἄχουσα 
πολλάχις ἡ φυχὴ τῆς ἐχείνων φρενσθλαθείας ἁπομάτ- 
σεται τὰ εἴδωλα. 

TITA. IH'.— Περὶ σοφίας, καὶ «παιδείας, xal 
συνέσεως. 

« Σοφία iv ifo ὑμνεῖται, iy δὲ πλατείαις 
παῤῥησίαν ἄγει; ἐπ ἄκρων δὰ τειχέων χηρύσσεται, 
ἐν δὲ πλατείαις δυναστῶν παρεδρεύει, ἐν δὲ πύλαις 
πόλεως θαῤῥοῦσα λέχει. » 


« Συνετὸς ἐν πράγματι εὑρετὴς ἀγαθῶν. » 


libet bon: indolis alii sint, ὑεπονο]εηίής tamen 
affectum servant. 

Philonis. — Stultorum familiaritates exitiosc 
sunt, atque anima, etiam invita, dementie ipso- 
rum simulacra exprimit. 

TIT. XVIII. — De sapientia, eruditione, et. perspi- 
cacilate. 

Prov. 1, 20, 291, — « Sapientia in ezitibus via- 
rum celebratur : in plateis libere dat vocem suam: 
in extremitatibus autem murorum praedicat : in 
plateis potentium assidet : et in portis urbis fiden- 
ter loquitur. » 

Prov. xvi, 20. — « Qui prudens est in negotio, 
inventor est bonorum, » 


€. Ὃς Ex χειλέων προσφἑρει ooglav, ῥάθδῳ τύπτει Β — Prov. x, 45. — « Qui. ex labiis profert sapien- 


ἄνδρα ἀχάρδιον. » 
ε Τὴν φρόνησιν γνώριμον ποίησον σεαυτῷ. » 


« Δόξαν σοφοὶ κληρονοµήῄσουσι. Μαχάριος ἄνθρω- 
πος ὃς εὗρε σοφίαν, καὶ θνητὺς ὃς εὗρε φρόνησιν. 
Κρεῖσσον γὰρ αὐτὴν ἐμπορεύεσθαι, f) χρυσίου καὶ 
ἁργυρίου θησαυρούς. Tipuotépa δέ ἔστι λίθων 
πολυτελῶν οὐχ ἀντιτάσσεται αὑτῇ οὐδὲν moy póv.: 
«dy δὲ τίµιον οὖχ ἄξιον αὐτῆς ἔστιν. » 


« Νοσσιαὶ φρονήσεως αἱρετώτεραι ὑπὲρ ἄργυ- 
pov. » 

« Al ὁδοὶ αὐτῆς ὁδοὶ χαλαὶ, xal πᾶσαι αἱ τρίδοι 
αὐτῆς bv εἰρήνῃ. Σύλον ζωῆς ἐστι πᾶσι τοῖς ἁντ- 
εχοµένοις αὐτῆς. » 

« Κτήῆσαι σοφίαν, χτῆσαι σύνεσιν' μὴ] ἐπιλάθῃ, 
ἵνα δῷ τῇ σῇ κεφαλῇ στέφανον χαρίτων. » 


« Λάδετε παϊδείαν, χαὶ μὴ ἀργύριον, χαὶ γνῶσιν 
ὑπὲρ χρυσίον δεδοχιµασµένον. Κρείσσων yàp σοφία 
λίθων πολυτελῶν * xdv δὲ τίµιον οὐκ ἄξιον αὐτῆς 
ko. » 


« Υἱὲ, ààv σοφὸς γένῃ σεαυτῷ, ἔσῃ xal τῷ πλη- 
σίον. » 

ε Ἐν ὁδοῖς δικαιοσύνης περιπατῶ, xal ἀναμέσον 
ὁδῶν διχαιοσύνης ἀναστρέφομαι, φησὶν fj Σοφία. » 


« ἊΑνλρ συνετὸς, θρόνος αἰσθήσεως. » 
« Μετὰ σοφίας οἱκοδομεῖται olxoc, xat μετὰ συν- 
ἐσεως ἀνορθοῦται. » 


« ᾽Ανδρὺς φιλοῦντος σοφίαν εὐφραίνεῖαι ὁ πα- 
τὴρ. » 

« ᾿Αγαθὸς παῖς πένης xai σοφὸς ὑπὲρ βασιλέα 
πρεσθύτερον xal ἄφρονα. » 

« Πορεύθητι πρὸς λάμψιν τῆς σοφίας, χατέναντι 
τοῦ φωτὸς αὐτῆς. ) 

« Tl; ἀνέδη εἰς οὐρανὸν, χαὶ ἔλαδεν αὐτὴν, xai 
χατεθίθασεν αὑτὴν &x τῶν νεφελῶν; Τίς διέδθη n£- 
pav» τῆς θαλάσσης, χαὶ εὗρεν αὐτήν; Οὐκ ἔστιν ὁ 
γινώσχων τὴν ὁδὺν αὑτῆς, οὐδὲ ὁ ἐνθυμούμενος τὴν 


tiam, virga percutit virum excordem. » 

Prov. vii, 4. — « Prudentiam faniliarem fac 
tibi. » 

Prov. m, 35-58. -— « Gloriam sapientes posside- 
bunt. Beatus homo qui invenit sapientiam, et mor« 
talis qui invenit prudentiam. Melior est enim ne- 
goliatio ejus, quam thesaurorum auri οἱ argenti. 
Pretiosior est lapidibus pretiosis : nihil pravum 
adversus eam zstimatur : omue autem pretiosum 
ea dignum est. ) 

Prov. xvi, 11. 
gunt argento. » 

Prov. ni, 17. — « Vie ejus vix pulchre, et om- 


-- « Niduli prudenti potiores 


c "9 semitze illius pacifieze. Lignum vitae est omni- 


bus qui apprehenderint eam. » 

Prov. iw, b. — « Posside saplentiam, posside 
prudentiam ; ne obliviscaris, ut. det capiti tuo co- 
ronam gratiarum. » 

Prov. vis, 10, 14. — « Accipite disciplinam, et 
non :pecuniam; et scientia:zn magis quam aurum 
probatum. Potior enim est sapientia lapidibus pre- 
tiosissimis : omne autem pretiosum non est ea 
dignum. » 

Prov. 1x, 13. — « Fili, οἱ sapiens sis, tibi ipei 
sapiens eris et proximo. » 

Prov. vin, 20. — « 1n viis justitia ambulo, et iu 
medio semitarum justitia conversor, inquit Sa- 
pientia. » - 


D Prov. xu, 24. — « Vir sapiens thronus est 


8ensus. » 

Prov. xxiv, 9. — « Cum sapientia zedificatur do- 
mus, et cum prudentia restauratur. » 

Prov. xxix, $. — « Viri amantis sapientiam de- 
Jectatur patet. » 

Eccle. 1v, 15. — « Melior est puer pauper et 
sapiens rege sene et stulto. » 

Baruch 1v, 2. — « Proficiscere ad splendorem 
sapientie, e regione luminis ipsius. » 

Baruch 1n, 929, 50. — « Quis ascendit in ccelum, 
et accepit eam, et eduxit eam de nubibus? Quis 
Lransfretavit mare, et invenit illam ? Non est qui 
cognoscat viam ejus, neque qui cogitet semitas 


359 


S. JOANNIS DAMASCZNI 


0 


ejus : sed qui scit universa, novit eam : adinvenit A τρίθον αὐτῆς ' ἀλλ ὁ εἰδὼς τὰ πάντα, γινώσκει 


eam prudentia sua. » 

Sap. vi, 45. — « Clara est, el qui nunquam 
marcescit sapientia, Et facile videtur ab his qui 
diligunt illam. Multitudo sapientum salus mundi. » 

Sap. vn, 8, 9. — « Divitias nihil esse duxi in 
comparatione illius : quoniam omne aurum in 
conspectu illius arena est exigua. Venerunt autem 
mihi omnia pariter cum illa. » 

Sap. 1x, 4. — 6993 : Da mibi, Domine, sedium 
(uarum assistricem sapientiam. » 

« Dominus ipse creavit sapientiam, et vidit, el 
numeravil eam. ) | 
Sap. vii, 28. —  « Nibil diligit Deus, nisi eum 


qui cum sapientia inhabitat. Sapientiam non viacit B 


ínalitia. » 


Sap. vin, 5, 6. —« Si divitis sunt possessio - 


desiderabilis, quid sapientia locupletius, quae opc- 
ratur omnia ? Non habet amaritudinem conversatio 
illius, neque dolorem convictus illius, sed lztitiam 
et gaudium. » 

Eccli. 1v, 14-14. — « Sapientia filios suos exal- 
tavit. Qui diligit illam, diligit vitam, ét qui vigila- 
verint ad illam, implebuntur delectatione. Qui te- 
nuerit illam, vitam h:reditabit : et quo introierit, 
benedicit Dominus, et diligentes illam diligit Deus. 
Qui audit illam, judicabit gentes : et qui attendit 
οἱ, permanebit confidens. » 

Eccli. vi, 48. — « Fili, in juventute tua elige 


θεωρεῖται ὑπὸ τῶν ἀγαπώντων αὐτὴν. 


αὐτὴν ' ἐξεῦρεν αὐτὴν τῇ συνέσει αὐτοῦ. » 

« Λλαμπρὰ καὶ ἁμάραντός ἐστιν ἡ σοφία, εὐχερῶς 
Πλῆθος 
σορῶν σωτηρία χόσµου. » 

ε Πλοῦτον οὐδὲν ἡγησάμην ἓν συγχρίσει αὐτηῆς * 
ὅτι πᾶς χρυσὺς ἐνώπιον αὐτῆς ὡς dáppog ὀλίγη. 
"H20s δέ uot ἀγαθὰ ὁμοῦ πάντα μετ’ αὑτῆς. » 


€ Δός got, Δέσποτα, τὴν τοῦ σοῦ θρόνου πάρεδρον 
σορίαν. » 

« Κύριος αὐτὸς ἕχτισε τὴν σοφίαν , xal εἶδε, καὶ 
ἐξαρίθμησεν αὑτήν. » 

« 0ὐδὲν ἀγαπᾷ ὁ θεὸς, si. μὴ τὸν σοφίᾳ σνζῶντα. 
Σορίας οὗ νατισχύει χακία. » 


« El πλοῦτός ἔστι κτῆμα ἐπιθυμητὺν ἓν βίῳ, τί 
σοφίας πλουσιώτερον, τῆς πάντα ἑργαζομένης:; οὐκ 
ἔχει πιχρἰαν ἡ ἀναστροφὴ αὐτῆς, οὐδὲ ὀδύνην ἡ συµ- 
θίωσις αὐτῆς, à) εὐφροσύνην χαὶ χαράν. » 


« Ἡ σοφία υἱοὺς αὐτῖς ἀνύψωσεν. 'O ἀγαπῶν αὐ- 
τἣν, ἀγαπᾷ ζωὴν , καὶ οἱ ὀρθρίζοντες πρὸς αὑτὴν, 
ἑμπλησθήσονται εὐφροσύνης. Ὁ κρατῶν αὐτῆς κλη- 
ῥονοµήσει δόξαν , καὶ οὗ εἰσπορεύεται, εὐλοχεῖ Κύ- 
ριος, xal τοὺς ἀγαπῶντας αὐτὴν ἀγαπᾷ ὁ θεός. 'O 
ὑπαχούων αὐτῆς, xpwsl ἔθνη, xal ὁ προστρέχων 
αὐτῇ, κατασκηνώσει πεποιθώς. ) 

« Τέχνον, ἓν νεάτητί σου ἐπίλεξαι παιδείαν, xal 


disciplinam, et quasi qui erat, οἱ qui seminat, (, ὡς ἀροτριῶν καὶ απείρων, πρόσελθε αὐτῷ. » 


accede ad eam. » 

Eccli. vis, 9. — « Ne despicias narrationem sa- 
pientuim, et in proverbiis eorum conversare. » 

Eccli. »x, 21. — « Cum sapientibus consilium 
cape, et cum prudentibus sint ratiocinationes 
luz. ) 

Eccli. xiu, 1. — « Sapientia humiliati exalLabit 
caputillius, et in medio magnatorum sedere eum 
& ciet. » 

Eccli. xvi, 8. — « Ab uno sensato inhabitabitur 
civitas. » 

Eccli. xsv, 31. — « Memoria mea sicut mel 
dulcis. Qui audit me nou confundetur. » 

Eccli. xxxvii, 26. — « Vir sapiens plebem &uam 
erudiet. Vir sapiens replebitur benedictione, 
beatum dicent illum omnes videntes eum. » 

Eccli. xxvi, 48. — « Non. est. commutatio eum 
erndita anima. » 

S. Basil. Hom. in princ. Proverb. — Sapientia 
est divinarum et humanarum rerum scientia, et 
earum quibus ipse comparantur. 

Philosophiz finis, ei qui philosophie studium 
profitetur, hic est, ut quoad ejus fleri queat, ad 
Dei similitudinem accedat. 

S. Chrysost. — Prudentiam ztate ponderare mi- 
nime convenit. 

Didymi. — Quod quispiam aliquid se ignorare 
sciat, sapienti: est : quemadmodum et scirc quod 
y»njusti aliquid admiserit, justitiv., 


« Mh παρἰδῃς δι]γημα σοφῶν, καὶ ἐν ταῖς παροι- 
µίαις αὐτῶν ἀναστρέφου. » 

« Μετὰ σοφῶν συμθδουλεύου, xal μετὰ σοφῶν ἕστω- 
σαν οἱ διαλογισµοί σου. » 


« Σοφία ταπεινοῦ ἀνυφώσει τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ, 
καὶ ἓν µέσῳ µεγιστάνων καθίσει αὑτόν. » 


« Ἀπὸ ἑνὸς συνετοῦ συνοιχισθῄσεται πόλις. » 


« Τὸ μνημόσυνόν µου ὑπὲρ μέλι Ὑλνχύ. Ὁ ὑπ. 
αχούων µου, οὐκ αἰσχυνθήσεται. » 
« ᾽Ανῆρ σοφὸς πλησθήσεται εὐλογίας, xal µαχα- 


et D ριοῦσιν αὐτὸν πάντες ol ὀρῶντες αὐτόν. » 


ε Οὐκ ἔστιν ἀντάλλαγμα πεπαιδευµένης quync. » 


Σοφία ἑστὶν ἐπιστήμη θείων xal ἀνθρωπίνων πραγ- 
µάτων, xal τῶν τούτοις αἰτίων. 


Τέλος φιλοσοφίας τῷ φιλοσοφοῦντι ἡ πρὸς θΘεὺν 
ὁμοίωσις χατὰ τὸ δυνατόν. 


Οὐ χρὴ τὴν σύνεσιν ἡλιχίᾳ χρίνειν. 


Τὸ εἰδέναι τινὰ, ὅτι ἀγνοεῖ τι, σοφίας ἐστὶ, ὥστε 
καὶ τὸ εἰδέναι, ὅτι ἠδίχησε, δικαιοσύνης. 











351 


SACRA PARALLELA. 


302 


Της αὑτῆς συνέσεώς ἐστι, χαὶ πρὺς τὰ ἡδέα τῶν Α — Ejusdem sapientize est, et in earum rerum quz 


ἁδιαφόρων ut καταφέρεσθαι, χαὶ πρὸς τὰ ἐπίπονα μὴ 
χαταθδάλλεσθαι. 

Μόνος 6 σοφὸς ἑλεύθερός τε καὶ ἄρχων, χᾶν pvu- 
plo»; τοῦ σώματος ἔχῃ δεσπότας, 

H3; cogbc, θεοῦ φίλος, 

Τῷ ὄντι πρῶτας ὁ σοφὸς ἀνθρώπων Ὑένους, ὡς 
Χυβερνήτης ἓν vr, ἄρχων δὲ ἐν πόλει, στρατηγὸς δὲ 
kv πολέμῳ, ψυχη μὲν &v σώματι, νοῦς δὲ ἓν duy 
xai πάλιν. οὐρανὸς μὲν ἐν χόσµῳ, θεὸς δὸ Ev οὖρα- 
νῷ. Πρεσβύτερος μὲν οὖν ἔστι τε xal λεγέσθω ὁ 
ἀστεῖος, νεώτερος δὲ xaY ἔσχατος, πᾶς ἄφρων, τὰ 
νεοτερωποιὰ £y ἐσχατίαις ταττόµενα µετιών. 


delectu carent, jucunditates non ruere : et iis que 
laboriose et aspere sunt, non frangi. 

Philonis. — Solus sapiens liber ac princeps est, 
eliamsi sexcentos corporis sui dominos habeat. 

Sapiens omnis Dei amicus est. - 

Ejusd. lib. de Abrahamo. — ΑΟ sane sapiens 
humani generis primus est, ut gubernator in navi, 
przxfectus in urbe, imperator in bello, anima iu 
corpore, mens in anima; quin eliam uti coelum 
quidem in mundo, Deus autem in culo. Quocirca 
antiquior et est et dici debet vir honestus et 
urbanus : junior autem et posterior, quisquis stul- 
titia laborat ; ut qui ea quz juvenilis sunt. actatis, 
atque ultimo loco ponenda, consectetur. 


Τὸ ξητεῖν | πυνθάνεσθαι πρὸς διδασχαλἰαν ἀννσι- Β Aliquid quarere aut sciscitari, ad discendum 


μώτατον. 


TITA. 16’. — Περὶ συνοχῆς . πραγμάτων, xal 
περισπασμοῦ. 
« Πᾶς ὁ βίος ἀσεδοῦς ἐν φροντίδι. » 
« Καὶ πάλιν τῷ ἁμαρτάγοντι ἔδωχεν περισπα- 
κκ , 
ε ἸὈχληρίαν καὶ περιφορὰν, εὑρίσχω αὐτὰ πιχρό- 
τερα ὑπὲρ θάνατον. » 
Τέχνον, μὴ περὶ πολλὰ ἔστωσαν αἱ πράξεις σου. 
Εὰν πληθύνῃς, οὑκ ἀθῶος ἔσῃ. » 
« Αιώκων ἐργολάθειαν, ἐμπεσεῖται εἰς κρίσεις. » 


« Καρδία σχληρὰ βαρυνθἠσεται πόνοις. » 
« Μόλις ἐξελεῖται ἔμπορος ἀπὸ πλημμελείας. » 


ε 'O προεστὼς ἀλλοτρίας χρίσεως, ὡς χρατῶν χέρ- 
xou χυνός. » 

Ἐν τοῖς ἕλχουσι τὴν doyhv , xaX ἀσχολίας βιωτι- 
χὰς ἑμποιοῦσιν, περιγενέσθαι τῆς ἑλπίδος, πόνου, 
μελέτης τῶν τοῦ θεοῦ, χαὶ προσευχῆς ἀμῆχανον. 


Οὗτε χατόπτρῳ ῥυπαρῷ ὄντι δυνατὸν τῶν εἰχόνων 
δέξασθαι τὰς ἐμφάσεις, οὗτε duyhv ταῖς βιωτικαῖς 
προσηλωμένην µερίµναις, xat τοῖς ἐκ τοῦ φρον/µα- 
τος τῆς σαρχὸς ἐπισχοτουμένην πάθεσιν, δυνατὸν ὑπο- 
δἐξασθαι τὰς ἑλλάμψεις. 


perutile est. 


TIT. XIX. — 694 De negotiorum amgustia et 
istractione. 

Job xv, 20. — « Omnis vita impii in cura est. » 

Eccle. n, 26. — « Et cursum peccanti dedit 
distractionem. » 

Eccle. vn, 95. — « Turbationem et curam su- 
perfiuam, hzc amariora morte invenio. » 

Eccli. xi, 10. — « Fili, ne in multis sint actus 
tui. Si multiplicaveris, non eris innocens. » 

Eccli. xxix, 27. — « Qui conatur multa agere, 
incidet in judicia. » 

Eccli. 11, 29. — « Cor durum gravabitur labo- 
ribus. » 

Eccli. xxvi, 28. — « Difficile exuitur negotians a 
negligentia et delicto. » 

« Qui alienz liti przest, quasi qui tenet caudam 
canis. » 

S. Basil. — Intet ea quz animum distrabunt, et 
mundanis occupationibus distinent, fieri non potest, 
ut quispiam. spem, laborem, divinarumque rerum 
meditationem atque orationem persequatur. 

Esd. — Quemadmodum sordidum speculum 
imaginum species nom potest excipere : sic nac 
anima quz hujus vite curis affixa est, et viilig ex 
carnis affectu manantibus obscurata, divinas il- 
lustrationes suscipere non potest. 


"flonzp ὀφθαλμὸν περιαγόµενον συνεχῶς, xal vuv p — Ejusdem epist. 4. — Ut oculus, qui continuo eir- 


μὲν ἐπὶ τὰ πλάγια φερόµενον, νῦν δὲ πρὸς τὰ ἅνω 
xai χάτυ πυχνὰ µεταστρεφόμµενον, ἰδεῖν ἑναργῶς τὸ 
ὑποχείμενον οὐχ οἷόν τε, ἀλλὰ χρὴ προσερεισθῆναι 
την ὄψιν τῷ ὁρατῷ, εἰ µέλλοι ἑναργῃ ποιεῖσθαι τὴν 
θέαν, οὕτω xal νοῦν ἀνθρώπων ὑπὸ µυρίων κατὰ 
χόσμον µερίδων περιελχόµενον, ἆμήχανον ἑναργῶς 
ἑνατενίσαι τῇ ἁληθείφᾳ. 


Ναῦται μὲν xai κυδερνηται πάντα ποιοῦσιν, ὅπως 
τὸ πέλαγος διαδράµονεν, xal πρὰς λιμένα χαταντή- 
σειαν. Ἡμεῖς δὲ πελάχιοι, σαλεύειν φιλονειχοῦμεν' 
ἐν ταῖς τῶν βιωτιχκῶν πραγμάτων τριχυµίαις συν- 
εχῶς , ἓν ταῖς ἀγοραῖς, xal ἓν τοῖς διχαστηρίοις 
στρεφόµενρι. 


PATROL. 5R. XCVI. 


eumagitur, ac nunc quidem in obliqua fertur, nunc 
autem sursum deorsum«ue identidem convertitur, 
id guod sibi propositum est, perspicue cernere ne- 
quit, verum ipsius aciem in id quod cernit, esse 
delxam oportet, si quidem id evidenter velit con- 
tueri : sie eliaurn fieri non potest, ut humana mens, 
innumeris mundi curis distracta, veritatem liqnido 
prospiciat. 

S. Chrysost. — Nautz et gubernatores nihil non 
agunt, ut mare trajiciant, atque ad portuun perve- 
niant. Nos contra id obnixo studio contendimus, 
ut in negotiorum hujusce vitz fluctibus οἱ tem- 
pestate jactemur ; quippe qui in foro et tribunalibus 
indesinenter versemur. 


12 


363 


S. JOANNIS DAMASCENI 


3964 


Theotimi. — In "perturbatam et. sollicitam men- A — "Ev θορυδουµένῳ, xal ἀγωνίαν Eyovtt vip, οὔτε Ev- 


tem , nec proba ulla cogitatio, nec Dei grauia 
subit. 

Perfectze animse est sollicitudine vacare : impize 
autem curis confici. Etenim de perfecta anima 
dictum est, quod lilium sit in medio spinarum. 
Hoc autem animi tranquillitatem significat. Nam 
et in Evangelio a curis animi libera lilio designa- 
tur. Non. laborant, inquit, neque nent : εἰ tamen 
snajore quam Salomon gloria vestita sunt (Matth. vi, 
284. De iis autem qui corporeis rebus multum 
cure impendunt, ait Scriptura : Omnis vita impii 
in cura est (Job xv, 20). Impium enim prorsus est, 
totam vitam in corporeis curis consumere, nec de 
futuris studii quidquam pre se ferre. 


νοιά τις τῶν καλῶν, οὔτε Θεοῦ χάρις ἑπέρχεται. 


Τελείας φυχῆς ἔστι τὸ ἀμέριμνον, ἀσεθοὺς δὲ, 
φροντίσι χατατρίθεόθαι. Περὶ μὲν γὰρ τῆς τελείας 
ψυχῆς εἴρηται, ὅτι xplvóv ἔσιιν àv. µέσῳ ἀχανθῶν. 
Τοῦιο δὲ τὴν ἄφροντιν δηλοῖ. Τὸ γὰρ χρῖνον xai ἓν 
τῷ Εὐαγγελίῳ τὴν ἀμέριμνον σηµαίνει ψνχἠν. Οὐ 
xoà, οὐδὰ νήθει, καὶ μείζονα τοῦ Σοομῶντος 
περιθέδΊηται δόξα». Περὶ δὲ τῶν φροντίδα πολλην 
ἑχόντων εἰς τὰ σωματικὰ, φησί’ Πᾶς d βίος ἆσε- 
6ovc ἐν φρογτίδι. Καὶ γὰρ ὄντως ἁσεδές ἔστιν, 
παντὶ τῷ βίῳ συμπαρεχτείνειν τὴν τῶν σωματιχῶν 
φροντίδα, xai µηδεµίαν περὶ τῶν µελλόντων ἐπιδει- 
χνύσθαι σπουδἠν. 


Qua de causa qui nutriebantur in croceis, am- Ὁ µΔιὰ τὶ χοπρίας περιδἀλλονται, οἳ ποτε τιθη- 


plexantur stercora, inquit in Lamentationibus Jere- 
mias (Thren. iv, 5). Etenim cum in praeclaris ar- 
dentibusque cogitationibus requiescimus, in cro- 
ceis educamur. Αἱ cum in terrenis negotiis voluta- 
mur, tum stercora cumplectimur. 

Qui quaternis pedibus graditur, impurus est. 
Quaternis autem pedibus ingreditur, qui in sensi- 
libus negotiis flduciam ponit, atque eorum occu- 
patione przcipuam animas partem tráhit. 

695 Quemadmodum qui vincti sunt , :gre in- 
cedunt : sic qui huic vit:e impliciti tenentur, virtutis 
eurriculum pure et plene perficere nequeunt. 

TIT. XX. — De iis qui alienas domos [frequenter 
terunt. 

Prov. xxii, 27. — « Dolium pertusum dominus 
aliena. » 

Prov. xx1i, 95. — « Pes fatui velox in domum: 
et homo peritus confundetur a persoua. » 


TIT. XXI. — De consilio et admonitione bona. 


Prov. 1, 99. — « Qui me audierit , in spe requie- 
&cet , et impavidus erit ab omni malo. » 

Prot. 11, 4 seqq. — « Fili , ne obliviscaris legi- 
timorum meorum : verba autem mea custodiat cor 
tuum. Longitudinem enim dierum, et annos vite, 
ei pacem apponent tibi. Fili, ne defluas. Serva 
consilium ineum et cogitationem , ut vivat anima 
tua , et gratia sit collo tuo. Erit autem sanitas car- 
Ribus tuis , el cura ossibus tuis ; ut ambules fidu- 
cialiter jn pace viam tuam , et pea tuus non im- 
piogat. Si sederis , sine terrore eris : si dormieris , 
suavis erit somnus luus. Neque pavebis repentino 
timore, nec irruente impiorum impetu. Dominus 
enim erit iu omnibus viis tuis , et stabiliet pedem 
tuum, ne capiaris. » 


TIT. XXI. — De consilio et admonitione mala. 


Job n, 9 seqq. — « Multo autem exacto tempore, 
dixit ab Job uxor ejus : Usquequo perseverabis 
dicens : Ecce exspecto adbuc paululum temporis 
spem salutis πιο ? Ecce deleta est memorid tua 
de terra. Filii tui et fllie, ventris mei dolores, 
quos in vanum laboravi cum zrumnis, Tu autem 


φούμεγοι ἐπὶ xóxxo, Ἱερεμίας θρηνῶν ἔλεγεν * 
ὅταν γὰρ ἐπὶ τῶν λαμπρῶν καὶ διαπύρων ἀναπανό- 
µεθα νοημάτων, ἐπὶ χόχχῳ τιθηνούμεθα. Ὅταν δὲ 
τοῖς Υηΐνοις ἐμφυρόμεθα πράγµασι, χοπρίας περι- 
θαλλόμεθα. 

"Uc πορεύεται ἐπὶ τεσσάρων, διὰ παντὸς ἀκάθαρ- 
τος. Ἐπὶ τεσσάρων δὲ πορεύεται ὁ τοῖς αἰσθητοῖς 
πράγµασι πεποιθὼς, xal τῇ τούτων ἀσχολίᾳ πάντως 
ἐπισύρων τὸ ἡγεμονιχόν. 

ὝὭσπερ οἱ δεσμῶται δυσχερῶς βαδίζουσιν , οὕτως 
τὸν δρόµον τῆς ἀρετῆς, συμΛλεκόμενοι τῷ βίῳ, 
χαθαρὺὸν οὐκ ἀνύουσιν. 

TITA. K'. — Περὶιτῶν συχναξζόγτων ἐν dAAotplowc 
οἴἵχοις. 

« Πίθος τετρηµένος, ἀλλότριος οἴχος. » 


« Ποῦς μωροῦ ταχὺς εἰς οἰχίαν ἄνθρωπος δὲ πο- 
λύπειρος αἰσχυνθήσεται ἀπὸ προσώπου. » 


TITA. ΚΑ’. — Περὶ συμθουῆς καὶ εἰσηγήσεως 
«ἀγαθῆς. 


ε Ὁ ἐμοῦ ἀχούων, κατασχηνώσει ἐπ᾽ ἐλπίδι, xal 
ἡσυχάσει ἄφοδος ἀπὸ παντὺς xaxov. » 

c Yit, ἐμῶν νοµίµων μὴ ἐπιλανθάνου , τὰ δὲ ῥή- 
µατά µου τηρείτω σὴ καρδία. Μῆχος γὰρ βίου, καὶ 
ἕτη ζωῆς, xal εἰρήνην προσθήσουαἰ σοι. Y, μὴ 
παραβῥυῇς ΄ τρησον δὲ ἐμὴν βουλὴν xal ἔννοιαν, 
ἵνα ζᾗ oj ψυχἠ, χαὶ χάρις fj περὶ τῷ ot τραχήλφῳ. 
Ἔσται δὲ ἴασις ταῖς σαρξί σου, χαὶ ἐπιμέλεια τοῖς 
ὁστέοις σου, ἵνα πορεύῃ πεποιθὼς iv εἰρήνῃ πάτας 
τὰς ὁδούς σου, ὁ δὲ πούς σου οὐ μὴ προσκόπτῃ. Ἐὰν 
γὰρ χάθῃ. ἄφοδος ἔσῃ, ἐὰν δὲ χαθεύδῃς, ἡδέως ὑπνώ- 
σεις, xal οὐ φοδηθήσῃ πτόησιν ἐπελθοῦσαν, οὐδὲ 
ὁρμὰς ἀσεθῶ, ἐπερχομένας. Ὁ γὰρ Κύριος ἔσται 
ἐπὶ πασῶν ὁδῶν σου, xal ἐρείσει σὸν πόδα, ἵνα μὴ 
ἀγρευθῇς. » 

TITA. KB'. — Περὶ συµδουξῆς καὶ εἰσηγήσεως 
πογνηρᾶς. 

« Ἀρόνου πολλοῦ προθεδηχότος, εἶπε τῷ Ἰὼδ ἡ 
T»vh αὐτοῦ. Μέχρι τίνος χαρτερῄσεις, λέγων ' Ἰδοὺ 
ἀναμένω χρόνον ἔτι μικρὸν προσδεχόµενος τὴν ἑλπίδα 
τῆς σωτηρίας µου; Ἰδοὺ Ἠφάνισταί 6ου τὸ µνημό- 
συνον ἀπὸ c7; γῆς. Ylol σου xai θυγατέρες, ἐμῆς 
κοιλίας ὠδῖνες xai πόνοι, οὓς εἰς τὸ χενὸν ἑκοπίασα ' 


365 


SACRA PARALLELA. 


366 


μετὰ µόχθων. Σὺ δὲ αὐτὸς κάθησαι ἐπὶ σαπρίᾳ σχω- A sedes in stercore vermium , pernoctans sub dio. 


Afjxur, διανυχτερεύων αἵθριος. Kávi πλανῖτις καὶ 
λάτρις, τόπον ἐκ τόπου, xal οἰχίαν ἐξ οἰχίας περι- 
ερχοµένη, προσδεχοµένη δὲ τὸν Ίλιον, πότε δύνῃ, ἵνα 
ἀναπαύσωμαι τῶν μµόχθων xai τῶν ὁδυνῶν, αἴ 
µε νῦν συνέχουσιν. ᾽Αλλ’ εἶπόν τι ῥῆμα πρὸς Κύριον, 
χαὶ τελεύτα. 'O δὲ ἐμόθλέφας αὐτῇ, εἶπεν ^ Ἵνα τί 
ὥσπερ µία τῶν ἀφρόνων γυναιχῶν λαλῄσεις;, El τὰ 
ἀγαθὰ ἑδεξάμεθα ἐκ χειρὸς Κυρίου, τὰ χαχὰ οὐχ 
ὑποίσομεν; » 
ε Καχὸς ὑπαχούσει γλώσσαις παρανόμων. » 


« Yit, µή σε χαταλάθῃη βουλὴ χαχή. » 
« Υἱὲ, uf; σε πλανῄσωσιν ἀσεθεῖς ἄνδρες, μηδὲ 
βουληθῆς. Ἐὰν παραχαλέσωσί σε, λέγοντες * Ἔλθε 


Et ego vaga et famula , locum ex !oco, et domum 
ex domo circumiens ; exspectans solem, quando 
occidat , ut requiescam a laboribus et doloribus 
qui me nunc premunt. At dic aliquod verbum ad- 
versus Dominum , et morere. llle autem intuitus 
eam, dixit : Quasi una de stultis mulieribus lo- 
cuta es. Si bona suscepimus de manu Domini, 
mala quare non sustinebimus ? 


Prov. xvn, 4. — « Malus obediet linguis iniquo- 
rum. » 

t Fili, ne te apprehendat consilium malum. » 

Prov. 1, 10 seqq. — « Fili, si te lactaverint im» 
pii viri, nequaquam acquiescas. Si adhortentur 


μεθ) ἡμῶν, κοινώνησον αἵματος, κρύφωμεν δὲ εἰς B te dicentes : Veni nobiscum : particeps esto san- 


γην ἄνδρα δίχαιον ἀδίχως χαταπίωµεν δὲ αὐτὸν, 
ὥσπερ ἄδης ζῶντα, xal ἄρωμεν αὐτοῦ τὴν μνήμην 
ἐκ τῆς γῆς τὴν χτῆσιν αὐτοῦ τὴν πολυτελῆ χαταλα- 
θώμεθα, πλήσωμεν δὲ οἴχους ἡμετέρους σχύλων ' τὸν 
δὲ σὺν χλῆρον βάλε ἐν ἡμῖν, κοινὸν δὲ βαλάντιον χτη- 
σώμεθα πάντες, xal µαρσίππιον ἂν γενηθήτω ἡμῖν, 
vli, μὴ πορευθῆς ὁδοὺς uev. αὐτῶν. Ἔχκχλινον δὲ τὸν 
πόδα σου ἐχ τὼν τρίθων αὐτῶν. Οὐ γὰρ ἀδίχως Ex- 
τείνεται δίχτυα πτερωτοῖς. » 

€ Ἐχγένετο μετὰ τὸ ἀποθανεῖν βασιλέα υἱῶν 'Au- 
μῶὼν, βασιλεύει ἀντ αὐτοῦ ᾽Αννὼν υἱὸς αὐτοῦ. Καὶ 
εἶπε Aa605 * Ποιῄσω ἔλεος μετ) αὐτοῦ, καθὼς ἁποίη- 
σεν ὁ πατὴρ αὐτοῦ μετ ἐμοῦ. Καὶ ἀπέστειλε Δαθὶδ 
παραχαλῶν αὐτόν» xal εἶπαν οἱ ἄρχοντες Αμμὼν 
πρὸς τὸν χύριον αὑτῶν' Οὐχὶ δοξάζων Δαθὶδ τὸν 
πατέρα σου, ἀπέστειλς παρακαλοῦντας, ἀλλ᾽ ὅπως 
ἐξερευνήσωαι τὴν πόλιν, καὶ τοῦ κατασχέφασθαι αὖ- 
τήν. Καὶ ἐξύρησε τοὺς πώγωνας τῶν δούλων Δαθὶδ, 
xai ἀφεῖλε τῶν μανδύων αὐτῶν τὸ Άμισυ, xat ἕξαπ- 
έστειλεν αὐτούς, ) 

ΣχόΩ. ᾽Αννὼν πεισθεὶς τῇ παρανόμῳ εἰσηγήσει 
tür^ παίδων αὐτον, xaX τοὺς σταλέντας παρὰ Δαθὶδ 
ἐξνθρίσας διὰ τῆς τῶν πωγώνων xal τῶν μανδύων 
ἁἀφαιρέσεως, τὴν πατρίδα χαὶτὴν βασιλείαν ἁπώλεσεν. 

ε "Hv τῷ ᾽Αμνὼν ἑταῖρος, Ἰωνάθαν (1), φρόνιµος 
σφόδρα, xal εἶπεν τῷ ᾽Αμνών * Τί σοι, ὅτι οὕτως 
συντέτηκας; Καὶ εἶπεν ᾽Αμνών Τὴν 6ápap τὴν 
ἁδελφήν µου ἀγαπῶ ἐγώ. Καὶ εἶπεν αὐτῷ Ἰωνάθαν' 
Καταχλίθητι ἐπὶ τὴν χοίτην σου, xal προσποιοῦ 
ἑνοχλεῖσθαι ' xat ἤξει ὁ πατήρ σου ἐπισχέφασθαί σε, 
xat ἐρεῖς αὐτῷ Ἐλθέτω δὴ θάµαρ dj ἁδελφή µου, 
xal παραστηχέτω pot Φωμίζουσά µε, καὶ ποιῄσει 
ἐνώπιόν µου βρῶμα. » 

Σχό.. Ἡ εἰσήγησις Ἰωνάθαν θανάτου πρόξενος 
γέγονε τῷ ᾽Αμνών. Τοῦτον γὰρ ἀνεῖλεν ὁ ἁδελφός. 

Ὅταν τι ἑναντίον τῆς τοῦ Κυρίου ἐντοκῆς, xal 
φθεῖρον ἢ μολύνον αὐτὴν ἐπιταχθῶμεν παρά τινος, 
χαιρὺὸς εἰπεῖν τότε’ Πειθαρχεῖν δεῖ Θθεῷ uaàAAor. ἢ 
ἀνθρώσποις, μνημονεύσαντες τοῦ. Κυρίου λέγοντος * 
AAJorpío δὲ οὗ p) ἁκολουθήσουσυ, ὅτι οὐκ 


guinis; abscondamus in terra virum justum inique, 
deglutiamus autem eum sicut infernus viventem, 
et auferamus memoriam illius de terra, posses- 
sionem ejus pretiosam apprehendamus ; impleamus 
vero domos nostras; spoliis sortem mitte nobiscum, 
communem crumenarm habeamus omnes , et mar- 
supium unum sit : fili, ne viam vadas cum eis; 
declina pedem tuum a semitis eorum. Nom enim 

injuria extenduntur retia pennatis. » 

Paral. xix , 1-4. — « Factum est, ut post mor- 
Lem regis filiorum Aminon, regnaret pro eo Ánnun 
filius ejus. Dixitque David : Faciam misericordiam 
cum eo , quemadmodum $99 fecit pater ipsius 
mecum. Misit ergo David, consolans eum : et di- 
xerunt principes Ammon ad dominum suum : Ne- 
quaquam in honorem patris tui misit David qui 
eonsolarentur : quin potius ut explorarent civita- 
tem tuam , et specularentur eam. Et rosit barbas 
servorum David, przesciditque mandyas eorum 
medias, et dimisit eos. » 

Schol. Annon, dum iniquo servorum suorum 
consilio obsecutus est, legatis Davidis per barba- 
rum vestiumque ademptio nem contumelia affectis, 
patriam et regnum amisit. 

1I Reg. xw, 5-5.—« Erat Amnon amicus nomi- 
ne Jonathan, prudens valde : qui dixit ad'Amnon: 
Quid tibi, quod sic contabescis. Et dixit Amnon : 
Tliamar sororem meam ego depereo. Et ait ei Jo- 
nathan : Recuba super lectum tuum, et simula 
egritudinem : venietque pater tuus ut visitet te, 
et dices ei : Veniat, 41390, Thamar soror mea, 
assistatque mihi, cibos mihi praparans , et faciat 
in conspectu meo edulium. » 

Schol. Consilium Jonathanis Amnoni pestiferum 
fuit. Hunc enim obtruucavit frater. 

S. Basil. — Cum quidpiam ab aliquo nobis im- 
peratur quod cum Dei przcepto pugnet , illudque 
irritum faciat aut contaminet, tum dicere tem- 
pestivum est : Obedire oportet Deo magis quam 
hominibu4 ( Act. v, 29) ; illud in memoria haben- 


NUTAE, 


(4) ΑΙ. ut Ἰωναδάδ, habent Sixt. - 


ES 


IE 


S. JOANNIS DAMASCENI 


368 


tes quod Christus aiebat : Alienum autem non se- À οἴδασι τῶν dAAorplur τὴν φωνήν * καὶ τοῦ Ἄπο- 


quuntur, quia nesciunt vocem alienorum (Joan. x, 
5); atque illud item quod Apostolus cautionis 
nostre causa audax sic pronuntiavit, ut ipsos 
quoque angelos perstrinxerit, his verbis utens: 
Licet nos aut angelus de celo evangelizet vobis pre- 
lerquam quod. accepistis , anathema esto ( Galat. 1, 
8). Quibus discimus quod quamlibet charus, aut 


στόλου τολµῄήσαντος ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας ἀσφαλείας 
xai αὐτῶν χαθάῄασθαι τῶν ἀγγέλων, δι) ὧν φησιν " 
Kàv ἡμεῖς αὐτοὶ, xàr ἄγγε.Ίος ἐξ οὗραγοῦ εὔαγ- 
γελίζηται ὑμῖν, παρ ὃ xapsAd6sce, ἀνάθεμα ἔστω. 
Ἐξ ὧν παιδευόµεθα, ὅτι χἂν πολὺ γνήσιος fj. x&v 
ὑπερδαλλόντως ἔνδοξος ὁ χωλύων, βδελυχτὸς ὀφεί- 
λει εἶναι ἑχάστῳ τῶν ἀγαπώντων τὸν Κύριον. 


eximius ille sit qui prohibeat, exsecrationi tamen esse debeat unicuique eorum qui Dei amore prae- 


diti sunt. 
TIT. XXIII, — De circumactione. 

ΙΓ Cor. 1x , 20-24. — « Cum liber essem ex om- 
nibus, omnium me servum feci, ut omnes lucri- 
facerem. Et factus sum Judzis tanquam Jud:eus, ut 
Judzos lucrarer : iis qui sub lege sunt, quasi sub 
lege essem , ut eos qui sub lege erant , lucriface- 
rem : iis qui sine lege erant, tanquam sine lege 
essem (cum sine lege Dei non essem , sed in lege 
essem Christi), ut lucrifacerem cos qui sine lege 
erant, Factus sum infirmis , tanquam infirmus , ut 
iafirmos lucrifacerem. Omnibus omaia factus sum, 
ut ouwnino aliquos facerem salvos. » 

Prov. χι, 29. — « Qui per domum suam non 
circumagitur, possidebit ventos. » . 

TIT. XXIV. — De sancta cruce. 

Psal. tix, 6. — « Dedisti metuentibus te signi- 

licationem , ut fugiant a facie arcus. » 


]sa. viii, 16. — « Manifesti erunt qui obsignant € 


.egem , ne discant. » 

Ezech. ix , 4-6. — « Dixit Dominus ad virum 
«ui indutus erat veste talari: Da signum super 
frontes virorum gementium et dolentium super 
cunctis injustitiis : et 697 trausite per mediam 
Jerusalem, et percutite, nec parcite : neque mi- 
sereat vos senis el juvenis, et mulierum , infan- 
tiumque lactentium : omnes exterminate. Ad, om- 
nes vero super quos est signum, non accedite. » 

Chrysost. Hom. de cruc. Dub.)— Si quid perpes- 
sus Christus est, non sua, nec Patris causa passus 
est : sed ut humano generi salutem compararet. Ac 
si tibi cordi est, charissinie, vim crucis perspectam 
habere, audi. Crux Christi spes est Cliristianorum : 
erux dux est czecorum, crux errantium via, crux 
claudorum baculus, crux solamen pauperum, crux 
divitum frenum, crux superborum dejectio, crux 
tropeum adversus diemones, crux adversus dia- 
bolum triumphus , crux egentiuin copia, crux de- 
sperantium spes, crux mortuorum resurrectio, 
navigantium — gubernatriz, crux portus eorum 
qui tempestate jactantur, crux eorum qui bellis 
iacessupiur mirus, crux orpbanorum maler, crux 
viduarum patronus, crux iniquorem judex, crux 
eorum qui opprimuntur, recreatio, crux parvulo- 
yum custos, crux sedentium in tenebris lumen, 
crux servorum libertas, crux monachorum studium 
et exercitatio, crux virginum pudicitia, crux sacer- 
dotum gaudium, crux Ecclesie fundamentum, 
€rux esurientium panis, crux fons sitientium, 
crux nudorum integumentum. 


TITA. IT". — Περὶ τοῦ συμπεριφέρεσδαι. 

« Ελεύθερος ὧν &x πάντων, πᾶσιν ἐμαυτὺν ἐδού» 
λωσα, ἵνα τοὺς πάντας χερδήσω. Καὶ ἐγενόμην τοῖς 
Ἰουδαίοις ὡς ᾿Ιουδαῖος, ἵνα Ιουδαίους χερδήσω * τοῖς 
ὑπὸ νόµον, ὡς ὑπὸ νόµον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον χερδί- 
σω * τοῖς ἀνόμοις ὡς ἄνομος ' μὴ ὧν ἄνομος θεοῦ, 
ἁλλ᾽ ἕννομος Χριστῷ: ἵνα χερδήσω ἀνόμους. "Evt- 
νόµην τοῖς ἀσθενοῦσιν ὡς ἀσθενῆς, ἵνα τοὺς ἆσθε- 
νεῖς χερδήσω. Tol; πᾶσι γέγονα τὰ πάντα, ἵνα πάν- 
τως τινὰς σώσω. ) 


« Ὁ μὴ περιφερόµενος τῷ ἑαυτοῦ οἵἴχῳ, χληρο” 
νοµήσει ἀνέμους. » 

ΤΙΤΛ. ΚΑ’. — Περὶ τοῦ ἁγίου σταυροῦ. 

« Ἔδωχας τοῖς qoboupévotg σε σηµείωαιν, τοῦ 
φυγεῖν ἁπὸ προσώπου τόξου. » 

« Φανεροὺ ἔσονται οἱ σφραγιζόμενοι «bv νόµον, 
τοῦ μὴ μαθεῖν, » 

« Εἶπε Κύριος πρὸς τὸν ἄνδρα τὸν ἐνδεδυμένον 
τὸν ποδήρη * Abc «b σημεῖον ἐπὶ τὰ µέτωπα τῶν ἀν- 
ὁδρῶν τῶν χαταστεναζόντων, καὶ τῶν χατοδυνωµένων 
ἐπὶ πάσαις ταῖς ἁδιχίαις, καὶ διέλθετε µέσην τὴν 
Ἱερουσαλὴμ, xal χόπτετε, xat μὴ φείδεσθε, xoi p 
ἐλεήσετε πρεσθύτην, xal νεανίσχον, xai γυναῖχας, 
καὶ νήπια θηλάζοντα" πάντας ἐξαλείψατε. Ἐπὶ δὲ 
πάντας ἐφ᾽ οὓς ἔστι τὸ σημεῖον, μὴ ἐγγίσητε. » 

Et τι ὑπέστη ὁ Χριστὸς, οὐχ ὑπέστη δι’ ἑαυτὸν, 
οὐδὲ διὰ τὸν Πατέρα τὸν ἑαυτοῦ, ἀλλ' ἵνα σώσῃ τὸ 
ἀνθρώπινον Ὑένος. Καὶ εἰ θέλεις γνῶναι, ἀγαπητὲ, 
τὴν δύναμιν τοῦ σταυροῦ, ἄχονε. Σταυρὺς ΧἈριστια- 
νῶν ἐλπίς * σταυρὸς τυφλῶν ὁδηγός ' σταυρὸς πεπλα- 


D νηµένων óbÓg * σταυρὸς χωλῶν βαχτηρίἁ * στανρὸς 


πενῄτων παραμυθία" σταυρὺς πλουσίων χαλινός 
σταυρὺς ὑπερηφάνων χαθα[ρεσις ' σταυρὸς τρόπαιον 
χατὰ δαιμόνων * στανυρὸς χατὰ διαθόλου νίχος  σταυ- 
ρὺς ἁπόρων εὐπορία * σταυρὸς ἀπηλπισμένων bns: 
σταυρὸς νεχρῶν ἀνάστασις * σταυρὸς πλεόντων χυ- 
θερνήτης ' σταυρὸς χειμαζομένων λιµήν ' σταυρὸς 
πολεμουµένων τεῖχος' σταυρὸς πατὴρ ὀρφανὼν ᾿ 
σταυρὸς προστάτης χηρῶν * σταυρὸς ἁδίκων κριτής" 
σταυρὺς θλιδοµένων ἄνεσις  σταυρὺς νηπίων φύλαξ 
σταυρὸς φῶς τοῖς tv σχότει χαθηµένοις ΄ σταυρὸς 
δούλων ἐλευθερία. σταυρὸς µοναξόντων ἄσχησις '. 
σταυρὸς παρθένων σωφροσύνη σταυρὺς ἱερέων. 
χαρά  σταυρὸς Ἐκκλησίας θεμέλιος’ σταυρὸς we 
νώντων ἄρτος  σταυρὺς διφώντων πηγῇ στανρὸς 
γυμνῶν σχέπη. 


369 


SACRA PARALLELA. 


370 


Ἐπειδὴ διὰ τοῦ ξύλου ἐθανάτωσε τὸν πρωτόπλα- A — Eusebii. — « Quoniam Satanas primum homi- 


στον ὁ Σατανᾶς, διὰ τοῦτο 6 Κύριος ἑνανθρωπήσας 
διὰ τοῦ ξύλου τοῦ σταυροῦ αὐτοῦ τὸν διάδολον χατα- 
πάτηµα τῶν ποδῶν τοῦ ἀνθρώπου πεποίηχεν. "Όσοι 
γὰρ ἔχουσι τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον, χαταπατοῦσιν 
αὐτοῦ τὴν δύναμιν. 

Εὰν ἀπέρχῃ εἰς πόλεμον, καὶ βλέπῃς τὸν ἐχθρόν 
σου χατὰ σοῦ ἁἀκονοῦντα ξίφη, σὺ μηδὲν τοιοῦτὸν 
ἐπιχομίσῃ. ἀλλὰ τὸ σημεῖον εοῦ σταυροῦ ἔχε εἰς τὴν 
καρδίαν σου, xal ἐπὶ μετώπου σον, xal πορεύου 
πρὸς αὐτὸν, λέγων * Οὗτοι év ἅρμασι, καὶ οὗτοι ἐν' 
ἵπποις, ἡμεῖς δὲ ἐν ὀνόματι Κυρίου 860v ἡμῶν 
ἑπιχα.εσόμεθα. Καὶ βλέπεις, ὅτι ἐχεῖνα ὅλα ὡς 
ἄχυρα λιχμηθήσονται, σὺ δὲ ἀνορθοῦσαι xal &v- 
ἔστασαι. Προεῖπεν γὰρ 6 Δαθὶδ περὶ τοῦ στµείου τοῦ 


nem per lignum interenit, idcirco Dominus hu- 
manitate indutus per lignum crucis effecit, ut 
diabolus humanis pedibus tereretur. Quicunque 
enim crucis signum habent, vim ipsius procul- 
cant. 

Ejusd. — Cum ad hellam proficisceris, atque 
hostem tuum gladios adversum te acuentem cernis, 
tu nihil ejusmodi tecuin efferas : sed crucis signum 
in pectore atque in fronte gesta, eL contra eum 
progrediendo, his verhis utere : Hi in curribus et 
hi in equis, nos autem in nomine Domini Dei nostri 
invocabimus (Psal. xix, 8) ; tum videbis omnia 
illa palearum instar dilapsura, te vero excitatum 
et erectum iri. David quippe de crucis signo prz- 


σταυροῦ, λέγων' "EOcxac τοῖς φοθουµένοις σε B dixit : Dedisti metuentibus te. significationem, ut 


σημεῖον, τοῦ φυγεῖν ἁπὸ προσώπου τόξου. Ποῖον 
σημεῖον ἔδωχεν ἡμῖν, εἰ μὴ] τὸ τοῦ σταυροῦ µνστή- 

10v ; τούτῳ τῷ σηµείῳ τείχη παραλύοντα:, ἐχθροὶ 
πίπτουτιν ὡς χόρτος, δαίμονες φυγαδεύονται ' πάντα 
ὑποτάσσεσαι τῷ ξύλῳ τοῦ σταυροῦ, διὰ τὴν δύναμιν 
τοῦ σταυρωθέντος ἐπ᾽ αὐτῷ. 


ZTOIXEION T. 


TITA. A'. — Περὶ cuific* xal ὅτι χρὴ dAAsAovc 
tuv. 

'AssÓhc οὐχ joyóvOn πρόσωπον ἑντίμου, οὐδὲ 
:οἶδεν τιμ]ν θέσθαι τούτοις. ) 


« Tfj, φιλαδελφίᾳ εἰς ἀλλήλους φιλόστοργοι, τῇ 
τιμῇ ἀλλήλους προηγούμενοι. » 
« Ὡς θεοῦ δοῦλοι, πάντας τιµήσατε. » 


TITA. Β’. — Περὶ τεωνῶν. 

T! ἐστι τελώνιον; 'Apnayh ἕννομος, βία πεπαῥ- 
ῥησιασμένη, ἁδιχία νόμον ἔχουσα. Τί ἐστι τελώνιον ; 
ἀναίΐσχυντος ἁμαρτία ' ἁρπαγὴ πρόφασιν οὐχ ἔχουσα, 
ληστείας γαλεπώτερον. 'O λῃστῆς x&v αἰσχύνεται 
χλέπτων' οὗτος xat παῤῥησιάζεται ἁρπάζων. 


TITA. I". — Περὶ ταραχοποιῶγ, 
« Διεστραμμένη χαρδίἰα τεχταίνετα: xaxá^ 6v 
παντὶ χαιρῷ ὁ τοιοῦτος ταραχὰς συνίστησι πόλει, 


[αφιαπί α facie arcus ( Psal. vx, 6). Quodnam porro 
signum aliud nobis donavit, nisi crucis mysterium ? 
hoc signo muri disturbantur, hostes tanquam fe- 
num slernuntur, demones in fugam aguntur. Om- 
nia denique crucis ligno, ob illius qui ei affixus 
est potentiam, subjiciuntur. 


Littera T. 


TIT. I. — De honore : et quod alii atiis honorem 
habere debeant. 

Job xxxiv, 19. — « Impius non reveritus cst 
faciem honorati viri. Nec scit ejusmodi hominibus 
honorem habere. » 

Rom. xu, 10. — « Choritate fraternitatis invicem 
diligentes, honore invicem prievenientes. » 

] Petr. n, A1. — « Tanquam Dei servi omnes 
honorate. 

σος TIT. Π. — De publicanis. 

S. Chrys. Hom. de conv. Matth. — Quid est telo- 
mium? Rapina fege sancita, violentia libere in- 
cussa, injustitia patrocinio legis munita. Quid est 
telonium ? pudoris expers peccatum, rapina excu- 
tione carens latrocinio gravior est. Latro pudore 
afficitur, dum aliquid furatur ; bic obfirmato vultu 
est, dnm rapit. 

TIT. lil. — De tumtituum anctoribus. 

Pros. vi, 14, 15. — « Cor perversum machina. 

tur mala : omni tempore qui ejusmodi est, turbas 


Διὰ τοῦτο ἐξαπίνης ἔρχεται ἡ ἁπώλεια αὐτοῦ, ὅτι p conflat. civitati. Propterea veniet ei perditio sua, 


χαΐρει πᾶσιν οἷς μισεῖ ὁ Θεός. » 


« "Ανδρες ἀσεθεῖς ἐξέχαυσαν πόλιν. » 


TITA. Δ’. — Περὶ τάξεως, καὶ καταστάσεως, καὶ 


ἁκο-ουθίας * xal ὅτι ταύτᾶς Xavcayov φυ- 
ἑάττεσθαι. xp d muy 


« "Exacto; ty f£. ἐχλήθη τάξει, ἀδελφοὶ, ἐν ταύτῃ 
᾿μενέτω. » 
Τάξις τῶν ὄντων ἐστὶ µήτηρ, 
TITA. E'. --- Περὶ ταπευοφρογούντων. 
ε ᾽Αποχριθεὶς ᾿Αδραὰμ, εἶπεν, Νῦν ἠρξάμην 


quia delectatur omnibus rebus, quas Deus edio 
babet. 
ε Viri impii inflammaverunt civitatem. » 


TIT. 1V. — Deordine, statu, et serie ; et quod suum 
quemque ordinem servare oporteat. 


Ι Cor. vu, 90. — « Unusquisque in quo or- 
dine vocatus est, fratres, in hoc maneat. » 
Ordo omnium pater (1) est. 
TIT. V. — De iis qui humiliter sentiunt. 
Gen. xvin, 27. — « Respondens Abraham di- 


NOT A. 


(1) Grace mater, quia τάξις femininum. 





371 


S. JOANNIS DAMASCENI 


312 


xit : Nunc. copi loqui ad Dominum meum : ego A λαλῆσαι πρὸς τὸν Κύριόν µου, ἐγὼ δέ εἰμι T5 καὶ 


àutem sum terra et cinis. » 

Exod. iw, 10. — « Ait. Moyses ad Dominum: 
Obsecro, Domine, non sum expeditus neque elo- 
quens: gracilis vocis et tardioris lingue sum 
ego. » 

I lieg.. xxv, 24, 95. — « Dixit Abigail ad Da- 
vid : In me sit, Domine mi, lizc iniquitas. Loqua- 
tir, obsecro, ancilla tua in auribus tuis, et audi 
sermonem ancilla tus. Ne ponat Dominus meus 
cor suum super virum pestilentem hunc : οἱ stul- 
titia cum ipso est. » 

Abbatis Isai Serm. 20. — In hoc sita est humi- 
litas, ut quispiam se peccatorein esse reputet, nec 
coram Deo boni quidquam facere. Opus autem 
huuilitatis est silentium, et sese cum nemine me- 
tiri, neque contendere : subjectum esse, est ocu- 
los humi demissos habere, mortem ob oculos sibi 
proponere, a mendacio ahhorrere, inanibus ser- 
monibus operam non dare, majori non reluctari, 
sermonem suum nolle coustabilire, contumeliam 
ferre, requiem odisse, ad labores se adigere, ani- 
mam vigilantem przbere. Frater, stude hzc prz- 
cepta diligenter exsequi, ne alioqui anima tua 
vitios:& omnis affectionis domicilium sit. In singu- 
lis istis vigilanti animo elabora, ne universum 
vite tuz curriculum inane etinfrugiferum reddas, 


TIT. ΤΙ. — De artibus et earum inventoribus. 


Gen. iw, 20, 21. — « Peperit Ada Jobel. Hic fuit C 


pater habitantium in tentoriis, armentariorum : et 
nomen fratri ejus Jubal. Iste ostendit psalterium 
et citharam. Sella quoque et ipsa peperit Thobel, 
et hic fuit malleator zrarius, auro et ferro. » 


Gen. x, 9. — « Chus genuit Nembrod. Hic cepit 
esse potens in terra gigas venator coram Domino. » 

699 Didymi.—Equestre certamen primus exco- 
gitavit Enyliostes Neptuni filius. lllud idem vero 
equestre certamen cum curribus Dipolis invenit. 
Primus enim OEnomaus quadrigis ejusmodi cer- 
tamen obiit, Jam vero hippodromii et circi stru- 
«tura, ad mundi, hoc est coeli et terre, marisque 
gubernationem dispensata est. Quippe duodecim 


σποδός. » 

« Εἶπε Μωσῆς πρὸς Κύριον ΄ Δέομαι, Κύριε, οὐχ 
ἰχανὸς οὐδ' εὔλαλός εἰμι, ἰσχνόφωνος xal βραδύ- 
γλωσσός εἰμι ἐγώ. » 


ε EUnev ᾿Αδιγαία (1) πρὸς Δαδίδ’ "Ev ἐμοὶ, χύριε, 
1j ἀδιχία. Λαλησάτω δὴ ἡ δούλη σου εἰς τὰ ὧτά σου, 
xaX ἄχουσον λόγον τῆς δούλης σου. Μὴ θέσθω ὁ χύ- 
ριός µου χαρδίαν αὐτοῦ ἐπὶ τὸν ἄνθρωπον τὸν λοιμὸν 
τοῦτον. χαὶ ἀφροσύνη μετ) αὐτοῦ.) 


Ἡ ταπε[νωσίς ἐστι τὸ λογίσασθαι ἑαυτὸν ἅμαρ- 
τωλὸν εἶναι, καὶ μηδὲν χαλὸν ποιεῖν ἑνώπιον τοῦ 
θεοῦ * τὸ δὲ ἔργον τῆς ταπεινώσεώς ἔστιν ἡ σιωπῇ, 
καὶ τὸ μὴ μετρεῖν ἑαυτὸν ἕν τινε, μηδὲ φιλονεικη- 
σαι. Ἡ ὑποταγὴ, τὸ βλέμμα ἔχειν χαμαὶ, τὸ ἔχειν 
πρὸ ὀφθαλμῶν τὸν ἑαυτοῦ θάνατον, τὸ φυλάξαι &au- 
τὸν ἀπὸ φεύδους, τὸ μὴ ὀμίλῆσαι ἓν µαταιολοχίαις, 
τὸ pd ἀντιλέγειν τῷ µείζονι, τὸ µισῆσαι τὴν ἀνά- 
παὺσιν, τὸ βιάζεσθαι ἑαυτὸν ἓν χόπῳ, τὸ νήφειν. 
ἸΑδελφὲ, μετὰ ἀχριδείας τέλεσαι τὰς ἐντολὰς ταύ- 
τας, ἵνα μὴ γένηται ἡ φυχἠ σου χατοικητήριον παν- 
τὸς πάθους ἀλλὰ νῆφε εἰς ἓν ἔκαστον αὐτῶν, ἵνα 
μὴ τελέαῃς ἆλον τὸν βίον σου ἄχαρπον. 


TITA. G'. -- Περὶ τεχνῶν, καὶ tivec céxrac ἐξ- 
εΌρογ. 


« Ἔτεχεν ἸΑδὰ τὸν Ἰωδήλ: οὗτος ἦν πατὴρ oi- 
χούντων bv σχηναῖς κτηνοτρόφων. xai ὕνομα τῷ 
ἀδελφῷ αὑτοῦ Ἰουδάλ. Οὗτος ἣν ὁ καταδείξας φαλ- 
τήριον xal κιθάραν. Σελὰ δὲ ἔτεχεν καὶ αὐτὴ τὸν 
Θοδήλ: καὶ ἣν σφυροχόπος χαλχεὺς, yaÀxou xat 
σιδήρου. » 

« Χοῦς ἐγέννησε τὸν Νεμθρώδ' οὗτος Ίρξατο 
εἶναι ἐπὶ τῆς γῆς γίγας χυνηγὸς ἔναντι Κυρίου. » 

Tiv ἰππικὸν ἀγῶνα πρῶτος ἐπενόησεν ὁ Ἐνυ- 
λιόστης υἱὸς Ποσειδῶνος. Tov δὲ αὐτὸν ἱππινὸν ἀγῶνα 
ἅρμασι Δίπολις ἐφεῦρεν. Ὁ Οἰνομαὸς πρῶτος αὐτὸς 
ἐπετέλεσεν τὸν ἀγῶνα -ἅρμασι τετραπώλοις. Τὸ δὲ 
τοῦ ἱπποδρομίου κτίσμα slc τὴν τοῦ χόσµου διοί- 
χῆσιν ᾠχονόμηται ' τουτέστι τοῦ οὐρανοῦ, xal τῆς 
χῆς, xai τῆς θαλάσσης. Τὰς οὖν δώδεχα θύρας τοὺς 


portas, duodecim zodiaci orbis domos esse prodi- D δώδεχα οἴχους ὥρισαν τοῦ ζωδιαχοῦ κύχλου τοῦ 


derunt, qui terram et mare et fluxum humana 
vite cursum moderatur : solum autem circi, ter- 
yam universam esse. Éuripum autem, mare quod 
mediterraneum est : flexum qui versus portas est, 
orientem : eum item qui ad cuneum, occidentem : 
septem vero spatia, motum et cursum esse stella- 
rum, quibus magna ursa constat. Rex porro Ro- 
mulus in bonorem quoque solis et subjectorum ei 
quatuor elementorum, sive terre, uwaris, aeris el 
ignis, quadrigarum cursum cum primus invenisset, 


διοιχοῦντος τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν, xal τῶν &v- 
θρώπων παροδικὸν τοῦ βίου δρόμον τὸ δὲ πέλµα 
τοῦ ἐππικοῦ, τῶν γῆν εἶναι * τὸν δὲ Εὔριπον, τὴν θά- 
λασσαν ὑπὸ τῆς γῆς μεταζομένην (2) * τὸν δὲ ἐπὶ τὰς 
θύρας σχάµπτον (ὄ), την ἀνατολήν * τὸν δὲ ἐπὶ τὴν 
σφενδόνα, τὴν δύσιν * τὰ δὲ ἑπτὰ σπαθία (4), τὴν - 
κίνησιν καὶ τὸν δρόμον τῆς ἀστροθεσίας τῶν ἑπτά 
ἁστέρων τῆς μεγάλης ἄρχτου. Ὁ δὲ βασιλεὺς "Po- 
poc εἰς τιμὴν καὶ αὐτὸς τοῦ ἡλίου, καὶ τῶν ὑπ' αὑτοῦ 
τεσσάρων στοιχείων, τὸν ἀγῶνα ἐν Ῥώμῃ πρῶτος 


NOTAE. 


(1) λδωαία pro Αδιγαλλ, librariis ob litterarum 
À et A similitudinem deceptis. 
(2) Lego uesaioutvrv: τὸν, apud Cedrenum, p. 


447; male µεταζομένης. 
3) Ex Cedreno emendo χάµπτον. 
1) Ex Cedreno melius, σπάτ:α, spatia. 




















313 


SACRA PARALLELA. 


' rd 


ἀφευρών, ἐπετέλεσεν ἐν τῇ χώρᾳᾷ τῆς δύσεως, ἧτοι τῆς A liunc. Roms, hoc est. in Italia, quie sd occasum 


Ἱταλίας ἅρμασι τετραπώλοις, τουτέστι τῇ vf, xoi 
τῇ θαλάσσῃ, καὶ τῷ πυρὶ, xal τῷ ἀέρι. Καὶ ἐπέθηχεν 
$ ᾿Ρῶμος τοῖς αὐτοῖς τἐτρᾶσι στοιχείοις τὰ ὀνόματα 
ταῦτα, τῇ Tfj πράσινον µέρος, ὅ ἐστι χλοῶδες: τῇ 
θαλάσσῃ, ὅ ἐστι τοῖς ὕδασι, τὸ βένετον µέρος, ὡς 
πυανόν' τῷ πυρὶ τὸ ῥούσιον µέρος, ὡς ἐρυθρόν 
τῷ δὲ ἀέρι, ὡς λευχὸν, ἐπέθηχεν ὄνομα τοῦ λευ- 
κοῦ. 
ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Υ. 
TITA. A'. — Περὶ ὑδριστοῦ. 
« Τοὺς ὕδρει φεροµένους ἑταπείνωσεν. 


« Πάντα ὑθριστὴν ταπείνωσον. » 
« Καχὺς μετὰ ὕδρεως πράσσει χαχά. » 
€ ᾿Υδριστῶν οἴχους κατασπᾶ Κύριος. » 


Ὀφθαλμοῦ ὑδριστοῦ γλῶσσα ἄδιχος. » 
« Οὗ ἐὰν εἰσέλθῃ ὕδρις, ἐχεῖ xax ἀτιμία. » 


« Κρείσσων πραὔῦθυμος μετὰ ταπεινώσεως, |f]. ὃς 
διαιρεῖ, σχύλα μετὰ ὕδρεως. » 


« 'Ὑψηλοὶ τῇ ὕθρει αυντριθήσονται χαὶ ταπεινω- 
θήσονται. » 

Ὥσπερ ἐν τοῖς ἑρήμοις ἠχὼ πρὸς τὸν φθεγξάµε- 
νον αὖθις ἀχεραία ὑποστρέφει, οὕτω αἱ ὕδρεις ἐπὶ 
τὸν λοΐδορον ἑπαναστρέφουσιν. Μᾶλλον δὲ, ὁ μὲν 
Toc αὐτὸς ἀπεδόθη, ἡ δὲ λοιδορία μετὰ προσθήκης 
ἑπάνεισιν. 

lid» αἱσχρὸν, xal ἀχαλλὲς, xal τοῖς εὖ ποιεῖν 
ἠρημένοις ἀνάρμοστον, τὸ ὑδρίζειν ἑστίν. 


TITA. Β’. — Περὶ ὑδροποτούγτω». 

ε Πάντες οἱ πίνοντες ὕδωρ, πάντες ἐδόθησαν εἰς 
θάνατον, καὶ τὰ ἐχλεχτὰ τοῦ Λιδάνου, πάντα πί- 
νοντα ὕδωρ, καὶ αὐτοὶ χατέδησαν μετ αὐτοῦ εἰς 
ἅδην. » 

ε Ὀλίγῳ οἵνῳ χρῶ διὰ τὸν στόμαχόν σου, χαὶ τὰς 
πυχνάς σου ἀσθενείας. » 


Οὐδεὶς ἐχραιπάλησεν ἀπὸ ὕδατος. Οὐδενὸς ὠδυνήθη 
κεφαλή mote, ὕδατι βαρηθεῖσα. Οὐδεὶς ἀλλοτρίων 
ποδῶν ἐδεήθη ὑδροποαίᾳ συζῶν, οὐδενὸς ἐδέθησαν (1) 
πόδες, οὐδενὸς χεῖρες ἀπηχρειώθησαν. 


θέλεις πιεῖν; βρύει σοι ὕδωρ, κρατὴρ ἀείῤῥους, 
ποτὸν µέθης &rotov, ἀχλήματον γάννυσµα. 


TITA. I". — ITepl ὕπνου καὶ ἀὐπνίας. 
« Γλυχὺς ὁ ὕπνος τοῦ δούλου, εἰ ὀλίγον, καὶ εἰ 
πολὺ φάγεται. » 
e Ὕπνος ὑγεία ἐπὶ ἑντέρῳ µετρίῳ, μέριμνα ἆγρν- 
πνίας ἁπαιτῆσει νυσταγμὸν, xaX fj, μέριμνα αὐτῆς 
ἀφιστῷ ὕπνον. » 


sita est, celebravit. His etiam quatuor elementis 
h:c nomina Romulus imposuit : terre assignavit 
prasinam, seu viridem partem ; mari, id est aquis, 
venetam, veluti czruleam ; igni Tusseam seu ru- 
bram ; aeri denique, uti candido, albi nomen in- 
didit. 


Littera Y. 
TIT. 1. — De homine contumelioso. 
Job u, 42. — « Eos qui insolentia efferebantur, 
humiliavit. » 
Job x1, 11. — « Omnem arrogantem humilia. » 
Prov. — « Malus cum contumelia facit mala. » 


B pror. xv, 25. — « Contumeliosorum domos dis- 


turbat Dominus. » 

Prov. vi, 17. — «Oculi contumeliosi lingua in- 
justa. » | 

Prov. xi, 2. — « Quocunque introierit contu- 
melia, illic etiam ignominia. » 

Prov. xvi, 19. — « Melior est vir placidus cum 
humilitate, quam «ui diyidit spolia cum contu- 
melia. » 

]sa. x, 55. — « Qui insolentia sublimes sunt, 
conterentur et humiliabuntur. ? 

S. Basil. — Quemadmodum echo in locis soli- 
tariis, integra rursus ad loquentem revertitur ; sic 
eliam contumeliz» ad conviciatorem redeunt. Vel, 
ut rectius loquar, vox quidem ipsa integra reddi- 
tur : at maledicentia cum fenore retit. 

S. Cyrilli. — Quidquid turpe et inbonestum est, 
neque illis congruens, qui probis operibus βία” 
dent, hoc contumelia est. 

TIT. Π. — De abstemiis. 

Eccli. txxxi, 44. — « Omnes bibentes aquam, 
traditi sunt ad mortem : et eleeta Libani omnia 
bibentia aquam : ipsi quoque descenderunt cum eo 
in infernum. » 

I Tim. v, 91. — « Modico vino utere propter 
stomachum tuum, et frequentes tuas infirmita- 
tes. 2 

S. Basil. hom, de jejun. — Nemo hausta aqua 
crapulam contraxit. Nullius VO unquam caput 


p condoluit, aqua przgravatam. Nemo alienis pedi- 


bus opus habuit bibend: aqu: assuescens. Nullius 
pedes fasciis astricti sunt : nullius manus inutiles 
redditze. 

S. Greg. Naz. — Bibere vis? tibi scatet aqua, 
perenne poculum, potio temulentiz expers, lzti- 
tia. 

TIT. ΙΙ. De somno et vigilia. 

Eccli. v, 434. — « Dulcis somnus servi, sive 
multum, sive parum edat.» 

Eccli, xxx1, 94. — « Somnus sanitas in intestino 
moderato. Cura vigiliarum accerset dormitationem ; 
et cogitatus illarum aufert somnum. » 


NOTE. 


(1) Rup. ᾧδησαν, tumkerunt. 





375 S, JOANNIS DAMASCENI 316 


Prov. xxit, 21. — « Vestietur laceris panno- A 


sisque omnis somnolentus. » 
S. Basil. — Fac, o homo, ut Deo gratias agas 
qui nos etiam invitos, a continuis laboribus somni 


. beneficio solvit, et per. exiguam quietem virium 


resarcit vigorem. 

S. Greg. Nyss. De opif. hom. cap. 15. — Alto 
sopore teneri, membris ita laxatis, ut absurdis 
imaginationibus spatium praebeatur, quotidianam 
mortem parat iis qui ita dormiunt. 

lbid. Somnus vigilie contentionem laxat : vi- 
gilia deinde relaxatum animum rursus contendit. 
Neque in perpetuo statu alterutrum horum manet ; 
verum utrumque sibi invicem cedit: sic nimirum 
natura sese per alternatas vices instaurante, ut 
utrunque horum vicissim nanciscens, ab altero 
ad alterum libenter migret. Nam et perpetua in 
agendo contentio hoe eflicit, ut partes nimium 
tense, modo quodam rumpantur et convellantur : 
et rursum perpetua corporis relaxatione id quod 
consistit, cadal et dissolvatur. Αἱ vero tempestive 
utrumque ac mederate attingere, naturam ad in- 
columitatem corroborat; quippe quae per conti- 
nuam ad contraria migrationem in utrisqueseipsam 
ab alteris reficiat. Ad hunc igitur modum, conten- 
tum per vigiliam corpus nacta, contentionis rela- 
xationem per somnum ingenerat ; dum facultates 
sensibiles ad aliquod tempus intermissas recreat. 
Necessaria quippe ad corporis conservationem est 
tempestiva remissio, 

S. Chrysost. — Somnus aliud nihil est, nisi bre- 
vis et quotidiana mors. 


TIT. 1V. — De hypocrisi, et simulatione, et ficta 
pietate ; et de iis qui talia comminiscuntur. 


Job. xxxvi, 15. — « Hypocrite corde parient 
iracundiam : moriatur autem in juventute anima 
eorum. » 

S. Basil. Hom. de invid.—Non vides quantum ma- 
lum hypocrisis sit? atqui ipsa quoque invidie 
fructus. est. Nam duplicitas morum, apud multos 
ex invidentia plerumque nascitur : cum videlicet 
odium imo pectore continentes, amore et benevo- 
lentia fucatam superüciem ostendunt : scopulis 
utique aqua latentibus haud absimiles, qui cum 
exiguo latice tecti sint, improvisum incautis ma- 
lum afferunt. 

S. Greg. Naz. Orat. de bapt.— Nihil callidi, nibil 
versuti adversus salutem tuam comminiscaris. 
Nam et si aliis imponimus, at 7Q1 certe nobis 
idem facere non poterimus. Quocirca iii perniciem 
nostram ludere, perquam lubricum et insanum est. 


Ejusd. Carm. de reb. suis. 
Malim, cum recto studeam, vitiosus haberi, 


Quam vitio indulgens, justi clarescere [ama, 
Mendazque ignaris mortalibus esse sepulcrum, 


(od, licet interne fetentia eorpora claudat , 
Calce iamen nitet externa, gratoque colore. 


« Ἐνδύεται διεῤῥηγ μένα xaX ῥαχώδη πᾶς ὑπνώ- 
δης. » 

Εὐχαρίστει, ἄνθρωπε, τῷ ἀχουσίους ἡμᾶς διὰ τοῦ 
ὕπνονυ τῆς συνεχείας τῶν πόνων λύοντι, xat Ex µι- 
χρᾶς ἀναπαύσεως πάλιν πρὸς ἀχμὴν τῆς ὀννάμεως 
ἐπανάγοντι. 

Τὸ βάθει χάρῳ χατακρατεῖσθαι, λυοµένων αὐτοῦ 
τῶν μελῶν, ὥστε σχολὴν ἁτόποις παρέχειν φαντα- 
σίαις, ἓν χαθημερινῷ θανάτῳ ποιεῖ τοὺς οὕτω καθ- 
εὐδοντᾶς. 

"Y «vog τὸ σύντονον τῆς ἐγρηγόρσεως ὑπεχάλασεν ΄ 
εἶτα ἐγρήγοραις τὸ ἀνειμένον ἑτόνωσεν  χαὶ οὐθέ- 
τερον τούτων ἐν τῷ διηνεχεῖ συµµένει, ἀλλ' ὑποχωρεῖ 
ταῖς παρουσίαις ἀλλήλων ἀμφότερα, οὕτω τῆς φύ- 
σεως ἑαυτὴν ἐξ ὑπαλλαγῆς ἀνακαινιξούσης, ὡς 


B ἑχατέρων ἐν µέρει καταλαγχάνουσαν , ἀσπάστως 


ἀπὸ τοῦ ἑτέρου µεταθαίνειν ἐπὶ τὸ ἕτερον. Τό τε 
γὰρ διὰ παντὸς συντετᾶσθαι ταῖς &vepyelau, ῥῆξίν 
τινα xal διασπασμὸν τῶν ὑπερτεινομένων ποιεῖταε 
μερῶν. Ἡ τε διηνεχῆς τοῦ σώματος ἄνεσις διά- 
πτωσιν τοῦ συνεστῶτος xai λύσιν ἐργάζεται. Τὸ δὲ 
κατὰ χαιρὸν ἀμφοτέρων μετρίως ἐπιθιγγάνειν, δύ- 
ναµις πρὺς διαμονἠν ἐστι τῆς φύσεως, διὰ «τῆς δι» 
ηνεχοῦς πρὸς τὰ ἀντικείμενα µεταθάσεως, ἓν ixa- 
τέροις ἑαυτὴν &rb τῶν ἑτέρων ἀναπανούσης. θῦτω 
τοίνυν τετονωμένον διὰ τῆς ἐγρηγόρσεως τὸ σώμα 
λαδοῦσα, λόσιν ἐμποιεῖ διὰ τοῦ ὕπνου τῷ τόνῳ, τὰς 
αἰσθητιχὰς δυνάμεις πρὸς χαιρὺν Ex τῶν ἔνεργειῶν 
ἀναπαύσασα. ᾿Αναγχαία δὲ τῇ συστάσει τοῦ σώματος 
fj εὔχαιρος ἄνεσις. 

Ὕπνος οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν, ἡ θάνατος πρόσχαιρος, 
xaX ἐἑφήμερος τελευτῇ. 
TITA. Δ’. — Περὶ ὑποκρίσεως. καὶ εἰρωγείας. καὶ 


π.Ιαστῆς εὐλαθείας, καὶ τῶν τὰ τοιαῦτα δπι- 
φοούντων. 


c Ὑποχριταὶ χαρδίᾳ τἐξονσι Gupóv* καὶ ἀποθάνοι 
ἐν νεότητι φυχἠ αὐτῶν. » 


Οὐχ ὁρᾷς ἠλίχον χαχόν ἐστιν ἡ ὑπόχρισις; xal 
αὐτὴ καρπός ἐστι τοῦ φθόνου. Ἰὸ γὰρ διπλοῦν του 
Ἴθους ἐχ φθόνου μάλιστα «olg πολλοῖς ἓγγίνεται, 
ὅταν τὸ µίσος àv τῷ βάθει κατέχοντες, ἀγάπην δει- 
κνύωσιν καταχεχρωσμµένην τὴν ἐπιφάνειαν, κατ΄ αὖ- 
τὰς ὑφάλους πέτρας, al βραχεῖ ὕδατι καλυπτόµεναι, 


p Χαχὸν ἀπροόρατον τοῖς ἀφυλάκτοις Υίνονται. 


Μηδὲν σοφἰσῃ, μηδὲν τεχνάσῃ xavà τῆς ἑαυτοῦ 
σωτηρίας. Κἄν γὰρ τοὺς ἄλλους παραλογινώµεθα, 
ἡμᾶς ye αὐτοὺς οὐ δυνησόµεθα, ὡς τό γε χαθ) 
ἑαυτῶν παἰζειν, λίαν ἐστὶν ἐπισφαλὲς xal àvón- . 
του» 


Κρεῖσσον ἄριστον ἔοντα δοκεῖν xaxóv, fe xaxi- 
[στὸν 
Κῦδος ἔχοντ ἁγαθοῖο, τάφον ψεύστην µερό- 
[πεσσο — ' 
Ἐμμέναι, ὃς μυδοῶσι vexpoie ὄντοσθον ὁδω- 
ὡς 


"Eto0sv ἁἀστράπτει κογίῃ, xal n nt τερ- 
tYO!c. 








371 


"SACRA PARALLELA. 


319 


Ὁ ἀνθρώποις &pícxov, τοὺς map! αὐτῶν &ra[- Α S. Cyrilli. — Qui hominibus placere stadel, eo- 


νους ἔχοι ἂν εἰχότως εἰς ἀντιμισθίας δύναμιν λή- 
φεταί γε μὴν τῶν παρὰ θεοῦ «b σύμπαν οὐδέν. 
Πολλοὶ, φησὶν, ἠθέλησαν διχαιοπραγῆσαι. Προεδάλ- 
λοντο γὰρ ἀσχῆσαι, xat οὐκ ἴσχυσαν ἐχτελέσαν. Διὰ 
τοῦτο ἀφῃχεν αὐτοὺς ἁπωλέσθαι ὁ θεὸς, ἐπειδὴ κατὰ 


ἀνθρωπαρέσχειαν σάχκχον φοροῦσιν, χαὶ ἀνυποδετοῦσι, 


χαὶ χομῶσι τὰς χεφαλὰς, ἐπιδεικνύμενοι τοῖς ἀνθρώ- 
ποις τὰ κατορθώματα, θἐλὀντες χληθῆναι ἅγιοι, xat 
προσχκυνεῖσθαι ὑπὸ πάντων ὡς εὐλαθεῖς. Ορᾷς οὖν 
αὐτῶν τὸ ἔξωθεν σχῆμα, καὶ νομίζεις χατὰ 8sbv αὐτοὺς 
ποιεῖν πάντα. Ἡ δὲ χαρδία αὐτῶν τί χέκτηται, 
ἀγνοεῖς. 'O δὲ θεὸς, ὁ ἑτάξων χαρδίας καὶ νεφροὺς, 
οἶδεν αὐτῶν «hv προαίρεαιν, xat ἀφίει αὐτοὺς ἐγχα- 
ταλειφθῆναι καὶ ἐχπεσεῖν, ἵνα φανερὰ αὐτῶν γίνη- 
ται τὰ βουλεύματα. OE γὰρ κατὰ ἀνθρωπαρέσκειαν 
µεταθαἰνοντες εἰς τὸν βίον τῶν ἀρετῶν, οὗτοι xal 
εφάλµασι περιπίπτουσιν. Οἱ δὲ κατὰ θεὸν βουλόμε - 
wot ἀσχῆσαι ὀρθῶς, οὐδέποτε ἑγχαταλιμπάνονται 
ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, χαθὼς εἶπεν ὁ προφήτης ' Νεώτερος 
ἐγεγόμη» καὶ γὰρ ἐγήρασα. καὶ οὐκ εἶδον δί- 
καιον ἐγχατα]ελειμμέγον». Δίχαιοι γὰρ εἰς τὸν 
αἰώνα ζῶσι, καὶ ἐν Κυρίῳ ὁ μισθὸς αὐτῶν, καὶ 4 
ἐλπὶς αὑτῶν παρὰ Ὑγίσεφ. Πολλοὶ οὖν σφαλέν- 
τες τῶν μοναχών εἰς γάμον ἑτράπησαν, χακῶς 
ἐχλαμδάνοντες τὸ τοῦ Αποστόλου ῥητόν' Εἰ οὐκ 
ἀγκρατεύονται, γαμησάτωσαν. Καὶ οὐχ οἵδασιν, 
ὅτι μετὰ τὰς συνθήχας τὰς εἰς θεὸὺ γινοµένας, οὐ 
λέγεται ἔτι γάμος, ἀλλὰ πορνεία. "Exactog οὖν ὁ 
δυνάµενος βαστάσαι τὰς ἀνάγκας τοῦ σώματος, τότε 
ὑπεισέλθοι τὸν ζυγὸν τῆς ἀσχήσεως, καὶ μὴ ἐχπέσοι 
εἰς τὰ καταχθόνια τοῦ ἆδου. 


rum quidem laudes haud injuria obtinere queat. 
À Deo certe nihil omnine percepturus est. 
Eusebii. — Multi, dicet quispiam, probis operi« 
bus vacare cupierunt. Sanctioris enim vite genus 
colere proposueruut, nec ad extremum usque per- 
sequi potuerunt. Quos hac de causa perire Deus 
sivit, quod ob humani favoris studium cilicium ge- 
stent, nudisque pedibus incedant, quod comam eres 
scere sinant, sua recte facta ostentantes, ut sancti 
audiant, atque abomnibus ceu pii viri adorentur. 
Vides igitur externum ipsorum habitmm, eosque 
Dei eausa hec facere arbitraris : quida&sm autem 
pectus ipsorum foveat, te fugit. At Deus, qui re- 
nes et corda scrutatur, animi eorum institutum 
exploratum habet, eosque deserit, atque excidere 
sinit, uL consilia ipsorum in apertum prodeant. 
Nam qui humani favoris demerendi c&usa, ad vi- 
tam qua virtutes excolantur, se conferunt, hi pla- 
ne sunt qui in peccata prolabuntur. Qui autem 
prepter Deum rectioris vite genus proflteri cu- 
piunt, nunquam a Deo deseruutur; quemadmodum. 
nempe propheta dixit : Junior fui , eteuim aenui, 
et. non vidi justum. derelictum (Psal, xxxvi , 25). 
Justi enim in. perpetuum vivunt, et apud Dominum 
est. merces eorum, el apes ipsorum apud Adtissinnum 
(Sap. v, 16). Enimvero multi monachi errore lapsi, 
ad ineundüm matrimonium se converterunt, dietum 
illud Apostoli male aceipientes : Quod si se non 
eontinent, nubant (1. Cor. vii, 9). Neque hoc intel- 
Higunt, quod post pacta, qua eum Deo sanciverunt, 
non jam hoc matrimonium, sed fornicatio dicatur, 


Unusquisque igitur, cuin corporis necessitates perferre valet, turà denique sanctioris vitz jugum 
subeat : atque ita ad inferni subterranea minime ruet. 


TITA. E'. — Περὶ vtov σοφοῦ. 
« Yi5; σοφὸς εὐφραίνει tazépa. » 


« Υἱὸς φρόνιµος εὑφραίνει µητἐρα αὐτοῦ. » 


« Διεσώθη ἀπὸ χαύµατος υἱὸς νοήµων. Ὑἱὸς πε- 
πα!δευµένος σοφὸς ἔσται. ) 

« Υἱὸς δίχαιος γεννᾶται εἰς ζωήν. » 

« Ῥδφραινέσθω ὁ πατ]ρ καὶ ἡ μήτηρ ἐπὶ aot, καὶ 
χαιρέτω ἡ τεχοῦσά σε. » 


€. Ἀνδρὺς φιλοῦντος σοφίαν ἐὑφραίνεται ὁ πατἠρ. » D 


e Yit, ἐὰν σοφὺὸς γένη σεαυτῷ, σοφὸς ἔσῃ xoi τῷ 
πλησίον. » 

ε ᾽Αγαθὸς παῖς πένης xal σοφὸς, ὑπὲρ pasa 
πρεσθύτερον xaX ἄφρονα. » 

Τέχνων ἀρετὴ, δόξα πατέρων. 


TITA. Q*. — Περὶ viov ἄφρογος, καὶ zovnpob, 
xal ἀπαιδεύτου. 


« Y'Up δολίῳ οὐδὲν ἔσται ἀγαθόν. » 

« Υὸς ἄφρων λυπεῖ μητέρα. ᾿Ανεμοφθόρος Υίνε- 
ται ἓν ἁμητῷ, υἱὸς παράνομος. » 

t Οὖκ εὐφραίνεται πατ]ρ ἐπὶ υἱῷ ἀπαιδεύτῳ. » 


TIT. V. De filio sapiente. 

Prov. x, 4. — « Filius sapiens leti(icat patrem 
áuum, » 

Prov. xvii, 24. —— « Filius prudens oblectat ma- 
trem suam. » 

Prov. x, 5, 4. — « Salvatus est ab cstu filius 
prudens. Filius castigates sapiens erit. » 

Prov. xi, 19. — « Filius justus gignitur ad vitam.» 

« Lietetur pater et. mater in te: et gaudeat qua. 
peperit te. » 

Prov. xxui, 95. — « Viri amantis sapientiam de- 
lectatur pater. » 

Prov. 1x, 42. — « Fili, si sapiens fueris tibi ipsi, 
Sapiens eris el proximo. » 

Eccli. 1v, 45. — « Melior puer pauper et sapiens 
rege sene et stulto. » 

Filiorum virtus, gloria patrum. 


702 TIT. VI. — De filio stulto, et improbo, atque 


inepto. 

Prov. — « Filio doloso nihil erit boni. » 

Prov. xiv, 45. — « Filius stultus meestitia con- 
tristat matrem suam. Ventus urens in messe filius 
flagitiosus. 

Prov. x, 10. — « Non delectatur pater in | filio 
imperito. » 


379 


irem suam. » 

Prov. xv, 20. — « Filius inobediens in perditione 
erit. » 

Prov. xvi, 25. — « ἵνα pauis filius stultus, et 
dolor ei quz ipsum peperit. » 

Prov. xxx, 1, 2. — « Mala proles maledicit pa- 
iri, et. matri non benedicit. Mala proles seipsam 
justam judieat. Mala proles oculos sublimes ha- 
bet, et palpebris suis extollitur. » 

Eccli. xxu, 5. — « Confusio patris in filio indi- 
&ciplinato. » 

Eccli, x11, 9. — « Filiorum peccatorum peribit 
hereditas : el. cum semine eorum assiduitas op- 
probrii. » 


TIT. ΤΗ. — De imbre et pluvia; et quod e terra in B 


colum aque subvehantur. 
Job v, 10. — « Qui dat pluviam super faciem 
terra : qui emittit aquam in partem qua sub ccelo 
est. ) 


Psal. cxxxiv, 6. — « Omnia quaecunque voluit . 


bominus, fecit in ccelo et in terra, » etc. 

Amos v, 8. — « Qui advocat aquas maris, οἱ ef- 
fundit eas super faciem terre, Dominus omnipotens 
nomen ipsl. » 


TIT. VIII. — De sanitate, et quod omnia antecellit. 


Eccli. xxx, 14. — « Melior est pauper sanus, 
quam dives flagellatus in corpore suo. » 


S. Basil. — Sanitas et bona valetudo quovis (c 


auro prestantior est, et corpus firmum et robu- 
stum potius est, quam opes immensa. 

S. Greg. Nyss. — Jucundior est sanitas adversa 
valetudine degustata. — Commune donum est sa- 
nitas. — Sanitate accedente, e medio tollitur do- 
lor. 

S. Clement. — Optimum quidem est incolumi 
semper valetudine uti : quin et. post morbum in 
sanitatem asseri bonum est. 


TIT. IX. — De suspicione : et quod ea fugienda sint, 
unde sinisire suspiciones oriuntur. 


1! Cor. xi, 12. — « Nolite date occasionem his 
qui querunt suspicionem. » 


S. JOANNIS. DAMASCENI 


Pros. xvn, 91. — « Filius stultus subsannat ma- A 


380 
« Ylbe ἄφρων μυχτηρίνει μητέρα αὐτοῦ. » 


« γἱὸς ἀνήχοος kv ἁπωλείᾳ ἔσται. » 


« Ὀργὴ πατρὶ υἱὸς ἄφρων. χαὶ ὀδύνη τῇ τεκουσ 
αὐτόν. » 

« Ἔγγονον χαχὸν πατέρα χαταρᾶται, τὴν δὲ µη- 
τέρα οὐχ εὐλοχεῖ. Ἔγγονον xaxbv δίκαιον ἑαυτὸν 
xptvel. Ἔγγονον χαχὸν ὑψηλοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχει, τοῖς 
δὲ βλεφάροις αὐτοῦ ἑπαίρεται. » 

« Ἀἰσχύνη πατρὸς kv γεννἡµατι ἀπαιδεύτῳ. » 


€ Τέχνων ἁμαρτωλῶν ἀπολεῖται χληρονοµία, καὶ 
μετὰ τοῦ σπέρµατος αὐτῶν ἑνδελεχιεῖ ὄνειδος. » 


TITA. 7’. — Περὶ ὑετοῦ, καὶ βροχῆς: xal ὅτι 
ἁπὸ γῆς εἰς οὐρανὸν τὸ ὕδατα ἀνάγονται. 


ε Τὸν διδόντα ὑετὸν ἐπὶ τὴν γῆν, τὸν ἀποστέλ- 
λοντα ὕδωρ ἐπὶ τὴν ὑπ' οὐρανόν. » 


t Πάντα ὅσα ἐθέλησεν ὁ Κύριος, ἐποίησεν &v τν 
οὑὐρανῷ, καὶ ἓν τῇ f, » χαὶ τὰ λοιπά. 

« Ὁ προσκαλεσάµενος τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης, 
καὶ ἐχχέων αὐτὸ ἐπὶ πᾶν τὸ πρόσωπον τῆς γῆς, Κύ- 
poc ὁ θεὺς παντοχράτωρ ὄνομα αὐτῷ. » 


TITA. H'. — Περι ὑγείας. καὶ ὅτι závcor δια- 
φέρει. 
« Κρείσσων πτωχὸς ὑχιῆς, fj πλούσιος µεμµαστι- 
γωμένος εἰς σῶμα αὐτοῦ. » 
Ὑγεία χαὶ εὐεξία παντὸς χρυσίου βελτίω * opa 
εὕρωστον, 1| ὄλδος ἄμετρος. 


Ὑγεία ποθεινοτέρα μετὰ τὴν πεῖραν τῶν ἕναν- 
τίων. — Κοινὸν δῶρον ὑγεία. — Ὑγείας ἐπιλαθού- 
σης ἐξαφανίζεται ὀδύνη. 


"Αριστον μὲν ὑγιαίνειν ἀεὶ, χαλὸν δὲ xa ἆνα- 
σφΏλαι μετὰ τὴν νόσον. 


TITA. €'. — Περὶ ὑπονοίας' καὶ ὅτι χρὴ φεύ- 


γει’ τὰς ἀφορμὰς τὰς τεκούσας ὑπογοίας 
xaxác. 


«€ Mi δότε ἀφορμὴν τοῖς θέλουσιν &goput]v. » 


S. Ignat. — Nemo vestrum adversus proximum D ἍἡἨΜηδεὶς ὑμῶν χατὰ τοῦ πλήσιον ἐχέτω τι. Mh 


quidquam habeat ; ne occasionem gentibus detis, 

Ne paucorum stultorum culpa fiat, ut multitudo 

divina virtute przdita maledictis impetatur. 

TIT. X. — De pollicitationibus et pactis; εἰ quod 
eas explere oporteat. 

Num. — « Bonum quod egressum fuerit ex ore 
vestro, facite. » 

703 Num. xxx, 2, 5. — « Homo de filiis Israel 
si voverit votum Domino, aut juraverit jusjuran- 
dum definiendo, aut definierit de anima sua, non 
profanabit verbum suum : omnia quascunque 
egressa fuerint de ore ipsius, faciet. » 

Deut, xxui, 21-24. — « Si votam voveris Do- 
mino Dce tuo, non tardabis illud reddere : quo- 


ἀφορμὰς δίδοτε τοῖς ἔθνεσιν, ἵνα μὴ δι ὀλίγους 
ἄφρονας τὸ ἔνθεον πλῆθος βλασφημῆται. 


TITA. Γ. — Περ ὑποσχέσεων καὶ συντάξεων» 
ὡς χρὴ απ.ηρῶσαι αὐτάς. 


« Τὸ ἑἐχπορευόμενον ἀγαθὸν ix τοῦ στόματος 
ὑμῶν, ποιῄσατε. » 

ε Ανθρωπος τῶν vlov 'lopahà, ἐὰν εὔξηται 
εὐχὴν Kuplp, ἢ ὁμόσῃ ὄρχον ὁρισμῷ, f ὀρίσηται 
περὶ τῆς ψυχῆς αὐτοῦ, οὐ βεθηλώσει τὸ ῥῆμα αὐτοῦ" 
πάντα ὅσα ἂν ἐξέλθῃ ix τοῦ στόµατος αὐτοῦ. 
ποιῆσει. » 

ε Ἐὰν εὔξῃ εὐχὴν Κυρίῳ τῷ 8s σου, οὗ χρο- 
νιεῖς ἀἁποδοῦναι αὐτὴν, ὅτι ὁ ἐκζητῶν ἐχζητεῖ Κύριος 











381 


SACRA PARALLELA. 


382 


ὁ θεός σου παρὶ σοῦ, xal ἔσται iv σοὶ ἁμαρτία. A niam requireus requiret Dominus Deus tuus abs 


Tà ἐχπορευόμενα διὰ τῶν χειλέων 5ου φύλαξαι, xal 
ποίησον ὃν τρόπον ηὔξω τῷ Θεῷ σου, ὃ ἑλάλησας 
τῷ στόµατί σου. » 

« Ἐπικατάρατος ὃς fj» àv τῷ ποιμνίῳ αὐτοῦ 
ἄρσεν, χαὶ ἡ εὐχὴ αὐτοῦ ἐν αὐτῷ, χαὶ θύει διεφθαρ- 
μένα τῷ Kuplg. » 

« Αγαθὸν τὸ μὴ εὔξασθαι, f) t5 εὔξασθαι, xol 
μὴ ἀποδοῦναι. » 

TITA. lÀ'. — Περὶ ὑπερηφάνων, καὶ cota, 
xal ἀ.]αζόνων, xal χεγοδόξω»ν. pum, 

ε Ῥυντρίφω τὴν ὕδριν τῆς ὑπερηφανίας ὑμῶν. » 


€ Ῥυχὴ, ἥτις ἂν ποιήσῃ ἓν χειρὶ ὑπερηφανίας, 
ἀπὸ τῶν αὐτοχθόνων, fj ἀπὸ τῶν προσηλύτων, τὸν 
Θεὺν οὗτος παροξυνεῖ. » 

« Φόδος Κυρίου ἐπιπεσεῖται ἐφ᾽ ἡμῖν, καὶ ἆπο- 
6ήσεται ὑμῶν τὸ γαυρίαµα ἴσα σποδῷ * τὸ δὲ σῶμα 
πήλινον. » 

« Μαλακχισθεὶς μὴ ἐλπιζέτω ὑγιάναι, ἀλλά πεσεῖ- 
ται νόαφ 70223. Πολλοὺς γὰρ ἑχάχωσε τὸ ὕψωμα. » 


ε Πάντα ὑθριστὴην ταπείνωσον, ὑπερήφανον δὲ 
σθέαον * σχΏψον ἁσεδεῖς παραχρῆμα, τὰ δὲ πρόσωπα 
αὐτῶν ἀτιμίας ἔμπλησον. » 

« Ἐὰν µετεωρισθῇς ὡς ἀετὸς, καὶ kàv ἀναμέσον 
τῶν ἄστρων θῇς νοσσιάν σου, ἐκεῖθεν χατάξω σα, 
λέγει Κύριος. Οὐαὶ ὁ λέγων ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ, Tl, 
µε χατάξει ἐπὶ τὴν γῆν; » 

« "Ev διαφθορᾷ χατέσπασα ὑπερηφάνους * γωνίας 
αὐτῶν ἑξηρέμωσα. » 

« ᾽Απολέσω ὕδριν ἀνόμων, καὶ ὕδριν ὑπερηφά- 
νων ταπεινώσω, xat θήσω τὴν οἰχουμένην ὅλην. » 


« Ἰδου ὁ Δεσπότης Κύριος Σαθαὼθ συνταράσσει 
τοὺς ἑνδόξους τῆς γῆς μετὰ ἰσχύος, xal ol. ὑφηλοὶ τῇ 
ὕδρει συντριθῄσονται, χαὶ πεσοῦνται οἱ ὑψηλοὶ µα- 
χαίρᾳ. » | 

Δεινόν στι µέγα φρονεῖν μικρὰ πράττοντα  ἓν 
παντὶ τὸ οἴεσθαι εἰς τὸ εἶναι ἐμποδίζει. Λιχμήτωρ 
ἀριτῆς λογιαμὸς ὑπερήφανος. Λάχχος ἄνυδρος, φιλό- 
δοξος φυχή. Ὑπερήφανος ψυχη, πἀνδοχεῖον λῃστῶν, 
μισεῖ δὲ Ἴχον γνώσεως. 


te; et erit in te peccatum. Quz egressa fuerint ex 
Jabiis tuis, custodi, et fac quemadmodum vovisti 
Deo tuo, quod locutus es ere tuo. » 

Malach. n, 4. — « Maledictus qui habebat in 
grege suo masculum, et votum ejus super eo, et 
immolat debilia Dumino. » 

Fccli. v, 5. — « Melius est non vovere, quam 
vovere, et non reddere. » 

TIT. XI. — De superbis, et arrogantibus, el ostenia- 
toribus, ac vane glorie studiosis. 

Levit. xxvi, 19. — « Conteram arrogantiam su- 
perblze vestre. » 

Num. xv, 20. — « Anima, que per superbiam 
aliquid fecerit, tam de indigenis, quam de prose- 


B Iytis, hic Deum provocabit. » 


Job vi, 24. — « Timor Domini cadet super vos : 
et abscedet a vobis jactantia vestra, tanquam ci- 
nis : corpus autem lutosum. 

Job xxiv, 25. — « Cum infirmatus fuerit, non 
speret sanari ; sed cadet morbo multo. Multos € enim 
afflixit exaltatio. » 

Job τι, 41. — « Omnem arrogantem hunilia : 
superbum autem exstingue : contere impios subito, 
et facies ejus ignominia reple. » 

Abd. 1, 4. — Si exaltatus fueris ut aquila, et 
si inter sidera posueris nidum tuum, inde detra- 
ham te, dicit Dominus. Τω qui dicit in corde suo, 
Quis me deducet in terram ? » 

Soph. m, 6. — « In interitione detraxi super- 
bos : angulos eorum desolavi. » 

1sa. xin, 44. — « Perdam injuriam iniquorum, 
et injuriam superborum humiliabo. Et ponam or- 
bem totum.... » 

Isa. x, 55. — « Ecce dominator Dominus Sa-- 
baoth conturbat gloriosos terre cum fortitudine, 
et sublimes arrogantia conterentur, e& cadent su- 
blimes gladio. » 

Evagrii, — Grave est. magniflce de se sentire 
eum qui parva faciat. In omni negotio existima- 
tioni iadulgere, quin res vere sit, impedit..Superba 
cogitatio virtutem veluti cribro excutit. Lacus 
siccus est animus glorie cupidus. Superba anima 
latronum hospitium est : ac scientie sonum odit. 


Οὐαἱ τῷ ἁλαζόνι * ὅταν γὰρ εἰσέλθῃ εἰς τὸν τάφον, D — S. Nili. — Vze jaetatori : nam cum in sepulcrum 


εἰς ὑπάρχει, διδάσχεται. 

Πῶς ζητεῖς Ψυχῆς καθαρότητα, τῇ ὑπερηφανίᾳ 
αυνδεδεµένος ; λέγεις γὰρ ὅτι ᾽Αγαπῶ χαθαρὰν ἔχειν 
καρδίαν, xaX εὑρίσχω αὐτὴν μεστὴν κονιορτοῦ xal 
χαπνοῦ. 

Πῶς δυνατὸν, πυρὸς ἐμφωλεύοντος τοῖς ἀχύροις 
χαὶ ἀποσμυχομένου, μη εὑρεθῆναι, μηδὲ φανῆναι 
χαπνόν; 

Αποδέχομαί σε τὴν εὐποιῖαν λιπαρῶς ἑργαζόμεν 
vov, xal τὴν πλεονεξίαν χλαδεύοντα * πάλιν δὲ οὗ xa- 
ταδέχοµαι, καθὸ xaX χενοδοξίαν χοινωνὸν παραλαμ- 
θάνεις. "Ατοπον γὰρ ἄλλου πάθους ἐλεθευριᾷν, καὶ 
ἄλλῳ πάθει βούλεσθαι πάλιν δουλεύειν, xav ἔδνπη- 
ῥετεῖσθαι. 


ingressus fuerit, tum quisnam sit, edocetur. 

Quomodo animse puritatem quzris, qui superbiae 
vinculis astrietus teneris ?* ais enim, cor mundum 
habere cupio : ipsum vero pulvere et fumo refer- 
'um invenio. 

Ejusd. — Qui fleri queat ut, igne in paleis deli- 
tescente, ac flammam coneipiente, fumus non in- 
veniatur, nec appareat ? 

Ejusd. — Non pessum quin probem, quod tu 
beneficentie studiose incumbas, atque adeo ava- 
ritke ramos "70$ amputes : cseterum haud pror- 
sus approbo, te vana glorise indulgere. Absonum 
quippe est ab uno vitio liberum esse, atque alii 
interim servire et obsequi. 





833 


S. JOANNIS DAMASCENI 


384 


Philenis. — Opinio, ut veteribus plivet, perfe- A Οἴήσι, ὡς ὁ τῶν ἀρχαίων λόγος, ἔστιν ἐἑκχοπὴ 


ctionis exzcisio est. Nam qui arrogauter de se sentit, 
is emendationem minime sustinet. 

Opinio inanis, suapte natura res impura est. 

TIT. Xll. — De patientía et longanimitate. 

]] Περ. xvi, 44. — « Ait David : Sinite eum 
maledicere : quia. Dominus praecepit ei. Si forte 
respicial Dominus humiliationem meam, et reddat 
mihi bona pro imaledictione ista. » 

Psal. xxiv, 5. — « Omnes qui sustinent te, non 
confundentur. » 

Psal. xxvit, 14. — « Viriliter age, et conforte- 
tur cor tuum, et sustine Dominum. » 

Pros. xiv, 17-19. — « Vir prudens multa sus- 
tinet. Vir longanimis multus iu prudentia. » — 
« Longaniwis exstinguet lites. » 

Prov. xv, 48. — Vit misericors longanimis est. 

Prov. xix, 11. — « Iram Domini portabo, quía 
peccavi ei, 

Mich. vn, 9. — « Bunus Deminus sustinentibus 
£e in die tribulationis. » 

Nahum t, 7. — « Si moram fecerit, sustine eum : 
quia veniens veniet, et non tardabit. » 

Soph. m, 8. — « Exspecta me, dicit Dominus, 
in die resurrectionis mez in testimonium : quia 
judicium ponam ad congregationes gentium. » 

Zach. vi, 44. — « Corona etit exspectantibus, et 
utilibus ejus. » 

Isa. xxx, 18. — « Beati qui permanent in ipso. » 


]sa. xx, 31. — « Qui sustinent Deum, mutabunt C 


fortitudinem : assument alas ut aquilae : current, 
et non laborabunt, et non esurient. » 

Baruch, iv, 95. — « Filii, patienter sustinete 
iram qua supervenit vobis. Persecutus enim est te 
inimicus tuus : et cito videbis perditionem ipsius, 
οἱ super cervices ipsius ascendes. » 

Thften. 111, 25. — « Bonus Dominus sustinen- 
tibus se. » 

Eccli. 1, 99, 50. — « Usque ad tempus sustine- 
bit longsanimis, et postea reddet ipsi jucunditas. 
Usque ad tempus abscondet sermones stos, et la- 
bía multorum enarrabunt sensum illins. » 

Eccli, 1, 4,9. — « Fili, accedens ad servitutem 
Dei, preparare anima tua ad. tentationem. Depri- 


προχοπῆς. 'O γὰρ χατοιόµενος, βελτίωσιν οὐκ &v- 
έχεται. 

Οἵησις, ἀκάθαρτον φύσει. — 
TITA. B'. — Περὶ ὑπομονῆς xal µακροθυμίας. 

« Εἶπε Δαβίδ» "Άφετε αὐτὸν χαταρᾶσθαι, ὅτι Κύ- 
pros εἶπεν αὐτῷ ' eU πως εἴδοι Κύριος àv τῇ Χαπει- 
νώσει µου, xai ἐπιστρέφψῃ pot ἀγαθὰ ἀντὶ τῆς 
χατάρας ταύτης. ) 

« Πάντες oi. ὑπομένοντές σε, οὗ pl χαταισχυν- 
θῶσιν. » 

€ Ανδρίζου, xal κρἀατειούσθω f καρδία σου, καὶ 
ὑπόμεινον τὸν Κύριον. » | 

« 'Avhe φρόνιµος πολλὰ ὑποφέρει. Μαχρόθυμος 
ἀν]ρ. πολὺς ἐν φρονήσει. » — « MaxpóSupoc xa- 
τασθέσει χρίσεις. » 

ε Ἐλεήμων ávho, µαχρόθυµος. 5 ᾿ 

« Ὀργῆν Κυρίου ὑποίσω, ὅτι ημαρτον αὐτῷ. » 


« Χρηστὸς Κύριος τοῖς ὑπομένουσιν αὑτὸν ἓν 
fiuépa θλίψεως. » 

€ "Eày ὑστερήσῃ, ὑπόμεινον αὗτὸν, ὅτι ἐρχόμε- 
voc 5er, καὶ οὐ χρονιεῖ. » 

« Ὑπόμειγόν µε, λέχει Κύριος, εἰς ἡμέραν &va- 
στάσεώς µου, clc μαρτύριον * διότι τὸ χρῖμα θήσου 
εἰς Φυναγωγὰς ἐθνῶν. » 

« Στέφανος ἔσται vol; ὑπομένονσιν, χαὶ τοῖς χρησί- 
tote αὐτῆς. » 

« Μαχάριοι πάντες ol ἑμμένοντες ἓν ἀὐτῷ. » 

t Ol ὑπομένοντες tbv θεὸν, ἀλκάξονσιν ἰσχὺν. 
πτεροφυἢσουσιν ὡς ἀετοί. δραμοῦνται, xal o0 χο- 
πιᾶσουδι * βαδιοῦνται, χαὶ οὗ πεινάσουσιν. » 

& Téxva, μἀκροθυμήσαάτε εἰς τὴν ἐπελθοῦσαν ὑμῖν 
ὀργήν. Κατεδίωξε γάρ σε ὁ ἑἐχθρός σου, καὶ ὄψει 
αὐτοῦ την ἀπώλειαν ἓν τάχει, xal ἐπὶ τραχήλου 
αὐτοῦ ἐπιδήσῃ. » 

v ᾿Αγαθὸς Κύριος «ol; ὑποβένουσιν αὐτόν. » 


€ Ἔως χαιροῦ ἀνέξετάι µαχρύθυμος, xai ὕστερον 
ἀναδώσει αὐτῷ εὐφροσύνη. "Έως χαιροῦ κρύψει τοὺς 
λόγους αὐτοῦ, xai χείλη πολλῶν ἐκχδιηγήσεται 
σύνεσιν αὐτοῦ. » 

€ Τέχνον, ἐὰν προσέρχῃ δουλεύει Kupho, ἔτοι- 
µάσθητι τὴν φυχἠν σου εἰς πειρασµόν. Εὔθννον τὴν 


me cor tuum, et sustine : et ne festines in tempore D χαρδίαν σου, καὶ χαρτέρησον, χαὶ μὴ σπεύσὴς ἐν 


adductionis. Conjungere ei et ne abscedas, ut ere- 
8€C25 in novissimis tuis. » 

Eccli. v, 15. — « In patientia profer respon- 
sum, 

Matth, xxi, 45. — « Qui perseveraverit usque in 
(inem, hic salvus erit. » 

Luc. xii, 19. — « ln. patientia. vestra posside- 
bitis animas vestras. » | 

Act. vn, 58, 59. — « Lapidsbant Stephanum 
jnvocantem, et dicentem : Domine Jesu Christe, 
commendo spiritum meurn. Positis autem genibus, 
'elamavit voce magna, dicens : Domine, ne statuas 
füis hoc peccatum. Et cum hec dixisset, obdor- 
wivit in Domino. » 


χαιρῷ ἑπαγωγῆς. Κολλήθητι αὐτῷ, xal ph dmo- 
στῇς, ἵνα αὐξηθῆς ἐπ᾽ ἑσχάτων σου. » 
« Ἐν µαχροθνµί φθέγγον ἀπόχρισιν. » 


« :Ο ὑπομείνας sl; τέλος, οὗτος σωθήσεται. » 


ε Ἑν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς φυχὰς 
ὑμῶν. » 

ε Ἐλιθοδόλουν τὸν Στέφανον ἐπικαλαύμενον, xat 
λέγοντα. Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, δέξαι τὸ mveupá 
µου. θεὶς δὲ τὰ γόνατα, ἔκραξε φωνῇ µεγάλῃ’ Κύ- 
ριε, uh στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίανε Καὶ ταῦτα 
εἰπὼν, ἑκοιμήθη. ο 








285 


Χονοι, bv ὑπομονῇ πολλῇῃ, ἐν θλίψεσιν, Ev ἀνάγχαις, 
ἐν πληγαϊῖς, £v φυλαχαῖΐς, ἓν ἀχαταστασίαις, àv xó- 
ποις, ἓν ἀγρυπνίαις, ἓν νηστείαις, ἓν ἁγνότητι, àv 
γνώσει, ἐν µακροθυµίᾳ, ἓν χρηστότητι, ἐν Πνεύματι 
ἁγίῳ, ἐν ἁγάπῃ ἀνυποχρίτῳ, ἐν λόγῳ ἀληθείας, àv 
δυνάµει θεοῦ, διὰ τῶν ὅπλων τῆς δικαιοσύνης, τῶν 
δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν, διὰ δόξης χαὶ ἀτιμίας. 


« ᾿Ὑπομονῆς ἔχετε χρείαν, ἵνα τὸ θέληµα τοῦ θεοῦ 
ποιῄσαντες, χοµίσησθε τὴν ἱπαγγελίαν. "Etc γὰρ 
μιχρὸν ὅσον ὅὕσον, ὁ ἑρχόμενος Ίξει, xal οὐ χρο- 
νεεῖ. » 

e Ἡιστὸς à λόγος. El *(&p συναπεθάνοµεν xal συζή- 
σοµεν' el ὑπομένομεν, xai συμθασιλεύσομεν΄ εἰ ἁρ- 
νησόµεθα, χἀχεῖνος ἀρνήσεται ἡμᾶς. » 


Οὐδὲν οὕτως αἰδεσίμους ποιεῖ, ὡς τὸ ὑδριξομέ- 
νους φέρειν. Μηδέποτε φοδθηθῆς πειρχσµόν. "Eàv 
γὰρ φυχὴν παρεσκευασµένην ἔχῃς, οὐ βλάπτει σε 
θλίψις. ΄Ωσπερ γὰρτὸ χρυσίον οὐ βλάπτει d) χάµινος, 
οὕτως xal τὸν γενναῖον οὐ διαφθείρει θλίψις. Τί 
ποιεῖ ἡ χάµινος; τὸ χρυσίον χαθαρὸν ποιεῖ. Τί ko- 
Υάξεται θλίφιά τῷ φέροντε; τῆν ὑπομονὴν xal ὑψη- 
λοτέραν χατασχευάζει. 


Συναλλάγµατα ἡμῖν ἐστι ταῦτα πρὸς τὸν Δεσπό- 
την. ἸΑντὶ τῶν ἁπανισταμένων τῷ σαώματι ἡμῶν 
Μωλώπων, φωτεινὸν ἔνδυμα ἡμῖν ἐπανθήσει ἀντι 
τῆς ἀτιμίας στέφανοι, ἀντὶ δεσµωτηρίων παράδεισος, 


καὶ ἀντὶ τῆς μετὰ τῶν χαχούργων χαταδίχης, f; μετὰ C 


ἀγγέλων διαγωγή. 


Τὴν ὀπομονὴν ἄσχει, δι fic ἔγνωμεν γυµνασθέν- 
τας τοὺς μάρτυρας. 
ΤΙΤΛ. II".— Περὶ τῶν μὴ ὑπομεγόντων, ἀ. 1.1 ὁ.1ι- 
ΤΟ υχούγτωγ. 
ε Ὀλιγόψυχος, ἰσχυρῶς ἄφρων. » 


€. Ολιγόφυχον ἄνδρα τίς ὑποίσει; » 


« Obat ὑμῖν τοῖς ἀπολωλεχόσι τὴν ὕπομονην. 
Καὶ τί ποιῄσετε ὅταν ἐπισχέπτηται ὁ Κύριος; 


SACRA PARALLELA. 


« Ἐν παντὶ συνιστάνοντες ἑαυτοὺς ὡς θεοῦ διά- Α 


386 

II Cor. v1, 4-8. — « In omnibus nosmetipsos 
exhibentes, sicut Dei ministri, in multa patientia, 
In tribulationibus, 7059 in necessitatibus, in plagis, 
in carceribus, in seditionibus, in laboribus, in vigi- 
liis, in jejuniis, in castitate, in scientia, in longa- 
nimitate, in benignitate, in Spiritu sancto, in cha- 
ritate non flcta, in verbo veritatis, in virtute Dei, 
per arma justitize, a dextris et a sinistris, per glo- 
riam οἱ ignominiam. » 

Hebr. x, 36, 57. — « Patientia vobis necessaria 
est, ut, voluntatem Dei facientes, reportetis re- 
promissionem. Adhuc enim modicum aliquantu- 
lum, qui venturus est, veniet, ct non tardabit. 

11! Tim. τ 11. — « Fidelis sermo, Nam sl 
commortiui sumus, et convivemus : si sustinemus, 


Ba conregnabimus : et si negaverimus, et ille ne- 


gahit nos. » 

S. Chrysost. — Nihil venerationem zque con- 
ciliat, ut injurias aequo animo ferre. Nec subinde 
tentationem unquam pertimescas. Si parato animo 
68, nihil tibi detrimenti affert afflictio. Quemad- 
modum enim fornax nullo detrimento aurum 
afficit: eodem modo calamitas nullam viro forti 
perniciem creat, Quidnam fornax facit ? aurum 
purum reddit. Quid item toleranti prostat affli- 
ctío? patientiam prorsus sublimiorem reddit. 

S. Basil. Hom. in Gord. mart. — Commutatio- 
nes ejusmodi pobis cum hero nostro suRt : uL 
pro flagris qux» corporibus nostris infliguntur, 
splendida vestis nitea ; pro ignominia, corone; 
pro carcere et vinculis, paradisus: pro condem- 
natione cum facinorosis hominibus, angelorum 
societas. 

S. Nili. — Patientiz stude, per quam martyres 
exercitatos esse novimus. 

TIT. XIII. — De iis qui res adversas minime susti- 
nent ; sed animi imbecillitate laborant. 

Prov. vv, 29. — « Qui pusillanimis est, admo- 
dum stultus est. » 

Prov. xvii, 14. Pusillanimem virum quis susti- 
nebit ? » 

Eccli. n, 16. — « Ve vobis, qui perdidistis 
sustinentiam. Et quid facietis quando visitaverit 
Dominus? » 


Ἐὰν ὀργισθῇς κατὰ τοῦ λοιδορῄσαντος, ἐδεδαίωσας p- S. Basil. — Si adversus conviciatorem iratus es, 


23 ὀνείδη. Τί γὰρ ὀργῆς ἀφρονέστερον ; E&v δὲ µεί- 
νῃς ἀόργητος, Ίσχυνας τὸν ὑθρίσαντα, ἔργῳ τὴν 
σωφροσύνην ἐπιδειξάμενος. 


Ast τοίνυν τὸ μανιχὸν xaX ἔκπληκτον κίνημα τῆς 
duy; χαταστέλλειν τῇ μνἡμῃ τῶν µαχαρίων Ono» 
δειγμάτων * πῶς ὁ µαχάριος Aa615 πράως Ἀνείχετο 
τῆς παροινίας τοῦ Σεμεεῖ. Οὐ γὰρ ἑδίδου χαιρὸν τῇ 
ὀργῇ χινηθῆναι, πρὸς τὸν Θεὺν µεταφέρων τὴν Év- 
νοιαν, ὅτι Κύριος εἶπεν, φησὶ, τῷ Σεμεεῖ xac- 
αρᾶσθαι τὸν Δαθίδ. Διόπερ ἀχούων, &vho αἱμάτων 
xaX παράνομος, οκ Exelvip ἐχαλέπηνεν, ἀλλ' ἑαυτὸν 
ἑταπείνου, ὡς χατὰ την ἀξίαν αὐτῷ τῆς Ὀδρεως 
ὑπαντώσης. Ajo δὲ ταῦτα περίελε àmb σοῦ, µήτε 


ipsius probra confirmasti. Quid enim ira atuiltius ? 
Sin autem ab ira immunis manseris, ei a quo 
contumelia lacessitus es, pudorem incussisti, mo- 
destiam opere preferens. 

Ejusd. Hom. de ira. — Opere pretium est igi- 
tur, ut. optiinorum exemplorum reeordatione f- 
riosum et vesanum animx motum compescamus ; 
puta, quam placide beatus David debacehationes 
et contumelias Semei pertulerit. Non enim ira- 
eundi: sese movendi spatium dabat, sed cogita- 
tionem suam ad Deum transferebat. Dominvs 
enim, inquit, precepit Semel ut maledicere? Ba- 
vid (11 Reg. xvi, 10). Quo factum est. ut, cum 
audiret, vir sanguinum , et flagitiosus, baud ilii. 








—wr-—— 


981 S. JOANNIS DAMASCENI 388 
succenseret, sed seipsum deprimeret, tanquam A σαυτὸν μεγάλων ἄξιον χρινῃς, µήτε ἀνθρώπων τινὰ 


meritis contumeliis impetitus. Duo porro ista abs 
te ampulta ; hoc est, ita te compara, uii nec ho- 
minem ullum dignitate longe te inferiorem esse 
arbitretis. 

S. Basil. Hom. de ira. — Dominus, cum verbis 
(uin exemplis patientiae nobis viam commonstravit. 
Nam et hac ipsius verba sunt : Qui vult inter vos 
primus esse, erit omnium postremus : et ipse eum 
a quo percussus est, placide, et sine ulla animi 
commotione pertulit. Etenim i8 qui cceli et. terrae 
Conditor et Dominus 706 est , qui ab omni intel- 
ligente creatura adoratur, qui portat omnia verbo 
virtutis sus, non eum qui sibi alapam impegerat , 
vivum detrusit in infernum (tellure scilicet ho- 


περὶ πολὺ ἑλαττοῦσθαίΥ σου χατὰ τὴν ἀξίαν vo- 
μίσῃς. 


Διά λόγων xai ὑποδειγμάτων ὁ Κύριος τὴν ti; 
ὑπομονῆς ἐπαίδευσεν ἡμᾶς ὁδύν ’ mh μὲν λέγων: Ὁ 
θέλων ἐν ὑμῖν εἶναι πρῶτος, ἔσται πάντων ἔσχατος * 
Th δὲ πράως χαὶ ἀχινήτως ἀνεχόμενος τοῦ τύπτον- 
τος. Ὁ γὰρ οὐρανοῦ καὶ γῆς Ποιητῆς xal Δεσπό- 
της, παρὰ πάσης τῆς νοητῆς χτίσεως προσχυνούµε- 
νος, ὁ φέρων τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάµεως 
αὐτοῦ, οὐχὶ ζῶντα ἔπεμφε τὸν ῥαπίζοντα εἰς τὸν 
ἅδην, τῆς γῆς ὑποῤῥαγείσης τῷ δυασεθεῖ, ἀλλ 
ἑνουθέτει xal ἑδίδασχε, λέγων. El χακῶς éAdAnca, 


mini impio dehiscente), verum his ipsum verbis B μαρτύρησον περὶ τοῦ xaxoU* εἰ δὲ καῶς, τ µε 


commonebat οἱ erudiebat : Sí male locutus sum, 
testimonium perhibe de malo. Si autem bene, quid 
me cedis? (Joan. xvin, 22.) Nam si secundum 


δέρεις; Ἐὰν γὰρ ἐθισθῆς πάντων ἔσχατος εἶναι, 
κατὰ τὴν ἑντολὴν Κνρίου, οὕποτε ἀγαναχτήσεις ὡς 
παρὰ τὴν ἀξίαν χαθυδριζόµενος. 


Domini mandatum, omnium esse postremus assuescas, nunquam  excandesces, ceu injuria ia- 


digne lacessitus. 

S. Nili. — Anio estuare, et nolle sustinere, 
magnas variasque calamitates affert. 

Stultitia est, impatientem , et minime fortem 
in variis tentationum generibus se praebere. Idque 
tibi persuadeat Job his uxorem verbis alloquens : 
Quasi una de stultis mulieribus locuta es (Job 
y, 10). 

LITTERA 9. 

TIT. I. — De hospitalitate εἰ fraterno amore. 

Gen. xvi, 1-5. « Apparuit Deus Abraham ad 
quercum Mambre, cum ille sederet ad ostium 
tabernaculi sui meridie. Cumque elevasset oculos 
$u08, vidit, et ecce Lres viri stabant prope eum. 
Quos cum vidissel, cucurrit in occursum eorum, 
et adoravit in lerram, el dixit : Domine, si. in- 


.veHi gratiam coram te, ne transeas puerum tuum. 


Ac quidein sumatur aqua, et lavent. pedes vestros. 
Et refocillamini sub arboribus, et accipiam pa- 
neib, et inanducabitis, et postea pergelis viai 
vestraut. » 

Gen. xix, 1-5. « Venerunt duo angeli Sodomam 
vespere : Lot porro sedebat ad portam civitatis. 
Videns autem Lot, sucrexit obviam eis, et ado- 
ravit pronus in terram, οἱ dixit : Ecce, domini, 
declinate in. domum pueri vestri, et manete ibi : 
et lavate pedes vestros , et mane surgentes proli- 
ciscemini in viam νοβίταπι. Qui dixerunt : Mi- 
nime ; 86 in platea inanebimus. Et compulit eos, 
et diverterunt ad ipsum. » 

Gen. xxiv, 90. — « Laban , auditis sermonibus 
sororis, venil ad virum, cum is staret juxta 
camelos prope fontem. Et ait ei : Veni, ingredere, 
benedicle Domini ; quare stas foris? » 

Exod. xxn, 21. — « Advenam non affligetis, 
neque vexabitis, Eratis enim advenz in Egypto. » 

Levit. xix, 51. — « Si quis advena venerit inter 
vos in terra vesira, non afífligeis eum : velut 
indigena erit inter vos. » 


Τὸ ὁλιγωρεῖν, xat μὴ θέλειν ὑπομένειν, συμφορὰς 
µεγάλας xal ποιχίλας ἀπεργάξδεται, 

Ἀφροσύνη ἐστὶν dj ἀνυπομονησία, xol «b ἆχαρ- 
τέρητον ἓν παντοἰοις πειρασμοῖς. Καὶ πειθέτω σε à 
Ἰὼθ πρὸς τὴν γυναῖχα λέγων, ὅτι "ΏὭσπερ µία τῶν 
ἀρρόνων γυναικῶν àAdAncac. 


ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ ὁ. 

TITA. ΔΑ’. — Περὶ φιλοξενίας xal φιλαδεᾶφίας. 

€ ἌὪφθη ὁ θεὺς τῷ ᾿Αθραὰμ πρὺς τῇ δρυῖ τῇ 
Μαμθρὲ, καθηµένου αὐτοῦ ἐπὶ τῆς θύρας τῆς σχη- 
γῆς αὐτοῦ µεσηµβρίας, ᾿Αναθλέψας δὲ τοῖς ὀφθαλ- 
μοῖς αὐτοῦ, εἶδεν, χαὶ ἰδοὺ τρεῖς ἄνδρες εἰστήχεσαν 
ἑπάνω αὐτοῦ. Καὶ ἰδὼν ἕδραμεν εἰς συνάντησιν αὖἎ- 
τοῖς, καὶ προσεχύνησεν ἐπὶ τὴν γῆν, xal εἶπεν : 
Κύριε, εἰ ρα εὗρον χάριν ἑναντίον σου, μὴ παρ- 
έλθῃς τὸν παΐδά cov. Ληφθήτω δὴ ὕδωρ, xat νιφά- 
τωσαν τοὺς πόδας ὑμῶν, xal χαταφύξατε ὑπὺ τὸ 
δένδρον ΄ χαὶ ληψομαι ἄρτον, χαὶ φάγεσθε, xal μετὰ 
ταῦτα ἀπελεύσεσθε τὴν ὁδὺν ὑμῶν. » 

« "H28ov οἱ δύο ἄγγελοι εἰς Σόδοµα ἑσπέρας ' Auc 
δὲ ἐχάθητο παρὰ τὴν πύλην Σοδόµων. Ἰδὼν δὲ Λὼτ, 
ἑξανέστη εἰς συνάντησιν αὐτοῖς, xal προσεχύνησε 
τῷ προσώπῳ ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ εἶπεν Ἰδοὺ, χύριοι, 
ἐχχλίνατε εἰς τὸν olxov τοῦ παιδὸς ὑμῶν, xol χατα- 
λύσατε, xat νίφατε τοὺς πόδας ὑμῶν, xal ὀρθρί- 
σαντες ἀπελεύσεσθε εἰς τὴν 665v ὑμῶν. Καὶ εἶπον' 
Οὐχὶ, ἀλλ᾽ ἐν τῇ πλατείᾳ χαταλύσομεν. Καὶ χατεθιά- 
gato αὐτοὺς, xal ἔχλιναν πρὸς αὐτόν. » 

« ᾿Αχούσας Λάδαν τὰ ῥήματα τῆς ἁδελφῆς αὐτοῦ, 
ἦλθε πρὸς τὸν ἄνθρωπον, ἑστηχότος αὐτοῦ ἐπὶ τῶν 
χαμήλων ἐπὶ τῆς πηγῆς. Καὶ εἶπεν αὑτῷ ' Δεῦρο, 
εἴσελθς, εὐλογητὸς Κύριος. "Iva τί ἕστηχας ἔξω; » 

ε Προσήλυτον οὐ χαχώσετε, οὐδὲ μὴ θλίψετε αὖ- 
τόν» τε γὰρ προσήλυτοι ἐν τῇ Αἰγύπτῳ. » 

« Ἐάν τις προσέλθῃ iv ὑμῖν προσήλυτος ἐν τῇ 
1f) ὑμῶν, οὗ θλίφετε αὐτόν ' ὡς αὐτόχθων ἔσται ἐν 
ὑμῖν. » 











339 


SACRA PARALLELA. 


TE 


« Εἶπεν àvhp ὁ πρεσθύτης: Ποῦ πορεύῃ, χα A — Judic. xix, 17-21. — « Ait vir senex : Quo va- 


πόθεν Épyn; Καὶ εἶπεν πρὸς αὐτόν * Διαθαίνομεν 
dust; ἐχ Βηθλεὲμ τῆς Ἰούδα ἕως μερῶν ὄρους 
Ἐφραῖμ, xai οὐκ ἔστιν ávhp ὁ συνάγων µε εἰς τὴν 
οἰχίαν. Καὶ εἶπεν ὁ áàvhp ὁ πρεσθύτης Εἱρήνευσον, 
πᾶν τὸ ὑστέρημά σου ἐπ ἐμέ᾽ πλὴν ἐν τῇ πλατείᾳ 
μὴ χα-αλύσῃς. Καὶ εἰσήγαγεν αὐτὸν εἰς τὴν οἰχίαν 
αὐτοῦ ' xal ἀπήγαγε τοὺς ὄνους, xaX παρενέδαλε 
τοῖς ὑποζυγίοις αὐτοῦ χορτάσµατα, χαὶ ἔνιψαν τοὺς 
πόδας αὐτῶν, καὶ ἔφαγον, xal ἔπιον. » 

« Ἔξω οὐκ πηὐλίζετο «ξένος * ἡ θύρα µου παντὶ 
ἑλθόντι ἠνέφκτο. » 

« Ὁ δεχόµενος προφήτην sl; ὄνομα προφῆτου, 
μισθὸν προφήτου λήψεται, Καὶ ὁ δεχόμενος δί- 
χαιον εἰς ὄνομα δικαίου, μισθὸν δικαίου ληψεται. » 


« Διασωθέντες δὲ ἔγνωσαν, ὅτι Μελίτη fj νῆσος 
καλεῖται. Οἱ δὲ βάρδαροι παρεῖχον οὐ τὴν τυχοῦσαν 
φιλανθρωπίαν. ᾿Ανάψαντες γὰρ πυρὰν, προσελά- 
6οντο πάντας ἡμᾶς διὰ τὸν ὑετὸν τὸν ἐφεστῶτα, xal 
διὰ τὸ φῦχος. Ἑν δὰ τοῖς περὶ τὸν τόπον ἐχεῖνον 
ὑπῆρχε χωρία τῷ πρώτῳ τῆς νήσου, ὀνόματι Που» 
«Alo, ὃς ἀναδεξάμενος ἡμᾶς τρεῖς ἡμέρας, φιλοφρό- 
νως ἐξένισεν.) 

« Ἡ φιλαδελφία µενέτω χαὶ τῆς φιλοξενίας uh 
ἐπιλανθάνεσθε.' Διὰ ταύτης γὰρ ἔλαθόν τινες ξενί- 
σαντες ἀγγέλους. » 


Χένον σεαυτὸν ἴσθι, καὶ τίµα ξένους. 

M) ἀτιμάσῃς τὸν ξένον, ἐπεὶ χαὶ ἡμεῖς ξένοι xal 
πτάροιχοι. 

Γενώμεθα φιλάδελφοι μᾶλλον, fj φἰίλαυτοι. 

Έλενος προσέπεσεν ἄοιχος, παρεπίδηµος; ὑπόδεξαι 
διὰ τούτου τὸν διὰ σὲ ξενιτεύσαντα, χαὶ ταῦτα ἐν 
ele ἰδίοις. 

"Osce ἐπὶ τὴν Σαραπτίαν χήραν ὁ προφήτης εἰσ- 
Ἡλθεν, ὅτε λιμώττων ὁ ξένος παρεγένετο πρὸς τὴν 
λιμώττουσαν ξενοδόχον, δρακὺς ἀλεύρου πηγὴν ἀέν- 
ναον τὴν ὑδρίαν ἑργάζεται, οὐ τὴν ποσότητα τῆς 
δωρεᾶς ἑξετάσας, ἀλλὰ τῇ προθυµίᾳ τῆς φιλοξενίας 
ἀντιμετρῆσας τὴν ἁμοιδήν. Τοιαῦτα Ὑὰρ τὰ τῆς 
χάριτος * μιχρὰ λαµθδάνουσα μεγάλα χαρίζεται. 


dis, et unde venis? EX dixit ad eum : Transimus 
nos ex Bethleem Juda usque ad partes montis 
Ephraim : et nemo est qui me in domum suam 
eulligat. Et dixit vir senex : Pacatus esto : omne 
quod tibi deest, apud me est : tantum, quaso, ne 
in platea maneas. Introduxitque eum in domum 
suam , et deduxit asinos, et injecit jumentis ejus 
paleas, et laverunt pedes suos, et manducave- 
ταψί, et biberunt. » 

Job xxxi, $2. — « Foris non pernoetabat extra- 
neus, et ostium meum omni advenienti patebat. » 

707 Matth. x, M. — « Qui recipit prophetam in 
nomine prophete , mercedem prophet accipiet : 
el qui recipit justum in nomine justi, mercedem 
justi accipiet. » 

Act, xxvii, 1-5, 7. —« Cum autem evasissent , 
cognoverunt, quod Melita erat hac insula. Dor- 
bari vero prsestabant non modicam humanitatem. 
Áccensa enim pyra, reficiebant nos omnes pro- 
pter imbrem qui imminebat, et frigus. 1n locis 
autem jllis erant predia principi insule, nomine 
Publii , .qui nos suscipiens triduo benigne exhi- 
buit. » | 

Hebr. xi, 1, 9. — « Charitas fraternitatis ma- 
neat in vobis, et hospitalitatem nolite oblivisci. 
Per hanc enim latuerunt quidam angelis hospitio 
receptis. » 

S. Greg. Nos. in Monost. acrost. 
Te noris hospitem, atque honora hospites. 

Ne asperneris peregrinum. Quandoquidem nos 
quoque peregrini et advene sumus, 

Fratrum potius, quam nostri amantes simus. 

Hospes obtigit, domo carens et peregrinus? per 
hunc ilum excipe, qui tua causa peregrinus 
egiL, atque in suis. 

S. Chrysost. — Cum ad Sareptenam viduam 
propheta se contulit; cum fame laborans hospes 
ad esurientem hospitam accessit, pugilli farins 
fontem perennem reddidit : non beneficii quanti- 
tatem remetiens, sed hospitalitatis alacritati vicem 
mercedemque rependens. Hujusmodi quippe di- 
vina gralia est, ut, cum exigua capiat, magna 
largiatur. 


Zévoc καὶ πένης θεοῦ κολλύριον ' ὁ beyópevog αὖ- p — Evagrii. — Peregrinus et pauper Dei collyrium 


τοὺς ταχέως ἀναθλέψει. 


ἛἨλθεν Ἠλίας εἰς Σάρεπτα τῆς Σιδῶνος, καὶ εἶδεν 
γυναῖχα χἡραν ξυλευοµένην * xal τί φησιν; Δός µοι 
μιχρὸν ὕδωρ, ἵνα mio. ᾿Απελθοῦσα δὲ ἡ χήρα, 
Άνεγχεν αὐτῷ, καὶ ἔπιεν Ἠλίας. Καὶ εἶπεν αὐτῇ ' 
Λήψῃ δἡ pov χαὶ φωμὸν ἄρτου, xal φάγοµα:ι. Ἡ δὲ 
εἴπεν * Ζῇ Κύριος, el ὁστί poc ἀλλ ἡ δρὰξ ἀλεύρου 
ἐν τῇ ὑδρίᾳ, xai ὀλίγον ἔλαιον ἓν τῷ χαμψάχει, ὃ 
ποιήσοµεν, xal φαγόµεθα, ἐγὼ xai τὰ παιδία µου, 
xai ἀποθανούμεθα. Τί οὖν Ἠλίας;, ᾿"Απελθς, φησὶ, 
. xai ποἰησόν μοι ἐγχρυφίαν καταµόνας, xat φάγοµαι’ 
xai οὕτως ποιῄσεις τοῖς τέχνοις σου, xa φάγονται. 
"TI ποιεῖς, "Hla ; "Esto, ἄρτον θέλεις; τί χαταµόνας 


sunt : qui exceperit, statim oculorum sanitate 
donabitur. 

Venit Elias in Sarepta Sidoniorum , et vidit mu- 
lierem colligentem ligna, dixitque ei: Da mihi 
paululum aqux, ut bibam. Profecta mulier attu- 
lit ipsi; ac bibit. Tum rursum ait ad eam : Λο: 
cipe mihi, obsecro, et buccellam panis, ut com- 
edam. Quas respondit : Vivit Dominus, οἱ est 
mihi praeter pugillum farine in liydria, et paulu- 
lum olei in iecytho, quod faciamus, et edamus 
ego et pueri mei , et moriamur. Quid igitur Elias? 
Abi , inquit, et fac mihi separatim subcinericium 
panem , ut edam: atque ita. facies filiis tuis, et 
comedent. Quid agis, Elias? Panem vis? quid et 


391 


S. JOANNIS DAMASCENI 


392 


separatum quaeris? Num enim gratiam censere non Α ζητεῖς ; Οὐ γὰρ ὀφείλεις εὐχαριατῆσαι, ἕνα μιτὰ νῶν 


debes, ut eum filiis comedas? tu edere vis, et 
filiorum agmen fame prafocare? At vidua nequa- 
quam conturbata est, peo dixit: Tu ipse es, qui 
famem invexisti ; et tu , uL famis reliquiis vescaris, 
venis? nec rursum his verbis usa est: Tantumne 
terrarum orbem reliquisti, ut ad me venires, li- 
berosque meos necares fame? tu famis hujus 
auctor es; et a me alimentum poscis? sed velut 
Abrabamica quadam inulier, domum ingressa, 
fecit quod Elias dixerat. Ac tum cernere viduam 
erat hespitalitatis laude ipso quoque Abrabamo 
superiorem. Nam ille cum opibus afflueret, ange- 
los hospitio excepit: hec autem vilam et mortem 
offerens hospitalitatis officium prophete przstitit. 
Atque intueri licebat naturam labascentem, ei 
tamen hospitalitatis munere perfungentom. Vides 
viseera dejecta, et prophetam suscipientia? Uni- 
versm filiorum turba sepulerum paravit. Quan- 
tum enim ad viduz propositum attinet , illi extre- 
mum vite 708 diem obierant. Haud plane scio 
quibus laudibus viduam hanc efferam. Quomodo 
enim liberos contempsit, atque bospitalitatem 
coluit? quomodo ipsa natura non excanduit? 
quomodo vulva immutata non esi? quomodo vi- 
scera minime íracta dissolutaque sunt , quz uni- 
versorum filiorum gregem jamjamque fame inter- 
iturum sentirent? verum lis omnibus se &upe- 
riorem praebuit, ae prophetam hospitio excepit. 


φέχνων φάγῃς; σὺ θέλεις φαχεῖν, xal δῆμον τέχνων 
πνίξαι» Ἁλλ' ὅμως ἡ χἠρα οὐκ ἑταράχθη, οὐδὲ εἶπεν, 
Σὺ εἶ ὁ «ὸν λιμὸν ποιῄσας, χαὶ ὃν τοῖς λειψφάνοις τοῦ 
λιμοῦ διατραφΏναι ἦλθες ' οὐδὲ εἶπεν, ὅτι Τοσοῦτον 
χόσμον χατέλιπες, xal πρὸς µε ἦλθες λιμῷ xaca- 
φθεῖραι τὰ παιδία * σὺ eL ὁ αἴτιος γενόμενος τοῦ λι- 
μοῦ, xaX παρ ἐμοῦ τροφὴν αἱτεῖς; ἀλλ ὡς ᾿Α6ραα- 
µιαία τις Yuvh, εἰσελθοῦσα ἐποίησεν χατὰ τὸ (rua 
Ἠλίου. Καὶ ἦν ἰδεῖν τοῦ ᾿Αθραὰμ τὴν χήραν φιλοξξ- 
νεστέραν. Ἐκεῖνος μὲν Y&p xai εὔπορος ὧν, ἀγγέ- 
λους ἐξένισεν, αὕτη δὲ ζωὴν xat θάνατον προσενεγ- 
χοῦσα ἑξένισε τὰν προφήτην. Καὶ ἣν ἰδεῖν φύσιν 
καταπονουµένην, xai φιλοξενίαν ἑνδργουμένην. ET- 
δες σπλάγχνα ῥιπτόμενα, xaX προφήτην δεχόµενα : 
Ὁλόχληρον δἡμον τέχνων τάφον slpyásato. "Όσον 
γὰρ εἰς προαίρεσιν τῆς χήρας, ἐχεῖνα τετελευτέχα- 
ctv, Οὐκ οἶδα πῶς ἐγχωμιάσω τὴν χἠραν. Πῶς 
τέχνων κατεφρόνησεν, χΧαὶ φιλοξενίαν ἐτίμησεν ; 
πῶς fj quate αὐτὴ οὐκ ἠγανάχτησεν; πῶς ἡ μήτρα 
οὐχ ἡλλοιώθη; πῶς τὰ σπλάγχνα οὐ διελύθη, βλέ- 
ποντα ὁλόχληρον δΏμον παίδων ὑπὸ λιμοῦ μέλλοντα 
φθείρεσθαι ; ἁλλὰ ἀνωτέρα πάντων ἐγένετο, xaX τὸν 
προφήτην ἐξένισεν, Ὡς οὖν ἔλαδεν ὁ προφήτης, xal 
ἔφαγεν, λοιπὸν τὰς ἁμοιθὰς ἀποδίδωσιν. Ἔσπειρε 
φιλοξενίαν ἡ χήρα, xat εὐθὺς τὸν ἄσταχυν κομῶντα 
τῇ εὐσεδείᾳ ἐθέρισεν. Tí γάρ φησι; Zfj Κύριος; 
ἡ ὑδρία τοῦ ἀλεύρου οὐκ ἐχλείψει, xai 6 χαµμψάχης 
τοῦ ἑλαίου οὐχ ἑλαττονήσει. Καὶ ἐγένετο f) δεξιὰ τῆς 


Postquam igitur accepit, et comedit propheta, q χήρας ληνὸς, χαὶ fj ἀριστερὰ ἅλων, καὶ δράγµατα 


vicem subinde ipsi rependit. Seminavit hospitali- 
tatem vidua : nullaque interposita mora segetem 


pietate florentem messuit. Ecquid enim Elias ait ? 


ἀναγχαίως τὸν καρπὺν παρέχοντα , δι ὀλίγου τοῦ 
προφήτου τὴν χήραν διατρέφοντος. Ληνὸς xai Kiev 
ἐγένετο ἡ οἰχία τῆς χήρας. 





Vivit Dominus, hydria farine non deficiet, et lecythus olei non mipuetur (111 Reg. xvn, 10-14). 
Atque ita dexira viduze manus toreular facta est, et sinistra area et manipuli necessario fruetum 
suppeditantes; propheta nimirum viduam paucis alente. Torcularis et ares instar viduz domus 


facta est. 


TIT. If. — De humanitate, et bonitate, et patientia 
Dei : quodque satius sit. in Dei, quam in homi- 
num, manus incidere, 


Exod. xxxiv, 6. — « Dominus Deus tuus, mi- 
serator et misericors est : patiens, et multiplicis 
misericordie , et verax , et justus. » 


]] Reg. xxiv, 431-14. — « Verbum Domini fa- 
ctum est ad Gad videntem dicens : Vade et lo- 
queris ad David, dicens: Elige tibi accidere, 
aut tribus annis faniem in terra, aut tribus men- 
sibus fugere te a facie Allophylorum , eis te per- 
sequentibus ; aut tribus diebus fieri mortem in 
terra. EL dixit David ad Gad : Angusta mihi valde 
suat indique, et hzc tria. Incidam, quaso, in ma- 
nus Domipi, quoniam miserationes ejus multe 
admodum. jn manus autem hominum non inci- 
dam. Atque Deus immisit mortem in Israel, 4 
mane usque ad tempus prandii, et mortui sunt 
ex populo a Dan usque Bersabee septuaginta 
millia virorum. Atque extendit angelus manum 


TITA. Β’. --- Περὶ giAavüpuziac 95ov, καὶ ἆγα- 
θότητος, xal µακροθυµίας' καὶ ὅτι κρεῖττον 
ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας τοῦ θεοῦ, καὶ μὴ εἰς χεῖ» 
pac ἀνθρώπωγ. 


« Κύριος ὁ θεός σου οἰκτίρμων xoi ἑλεήμων ἔστὶ, 
µαχρόθυµος, καὶ πολνέλεος, xai ἀληθινὸς, xat δί- 


c Ῥῆμα Κυρίου ἐγένετο πρὸς Γὰδ τὸν ὀρῶντα, λέ- 
γων’ Πορεύου, xat λαλήσεις πρὸς Δαθὶδ, λέγων ' "Ex- 
λεξαι σεαυτῷ γενέσθαι, f) τρία ἔτη λιμὸν ἐπὶ τὴν γην, T] 
τρεῖς μῆνας φεύγειν σε ἐχ ποοσώπου τῶν ἀλλοφύλων, 
καὶ αὐτοὺς καταδιώκοντάς ac * Tj γενέσθαι «pelo ἡμέ- 
pas θάνατον Ev τῇ γῇ. Καὶ εἶπεν Λαθὶδ πρὶς Γάδ 
Στενά yov πανταχόθεν σφόδρα icti, xal τὰ «pla. 
Ἐμπεσοῦμαι δη εἰς χεῖρας Κυρίου, ὅτι πολλοὶ οἱ 
οἰχτιρμοὶ αὐτοῦ σφόδρα. El; δὲ χεῖρας ἀνθρώπων 
οὗ μὴ ἐμπέσω. Καὶ ἔδωχε Κύριος θάνατον ὃν "Iapat 
ἀπὸ πρωῖθεν ἕως (pac áplesou* xal ἀπέθανον ix 
τοῦ λαοῦ, ἀπὺ Δὰν ἕως Βηρσαθεὲ, ἑθδομήχοντα χι- 
λιάδες ἀνδρῶν. Καὶ ἐξέτεινεν ὁ ἄγγελος τὴν χεῖρα 
αὐτοῦ ἐπὶ Ἱερουσαλὴμ τοῦ διαφθεῖραι Ev αὐτῇ. Καὶ 





)J SACRA PARALLELA. 


994 - 


παρεκλήθη Κύριος ἐπὶ τῇ xaxíq. Καὶ εἶπεν τῷ ἀΥ- A Suam super Jerusalem , ut perderet in. eo. Et pee- 


χέλφ;. Ἰχανὸν, ἄνες τὴν χεῖρά aov. » 


« Ὁ θεὸς χριτὴς δίχαιος, xal ἰσχυρὸς, καὶ µα- 
χρόθυµος. » 

« Κατὰ tb πλῆθος τῆς ὀργῆς αὐτοῦ οὖχ ἑχζη- 
chose. » 

« Μνήσθητι τῶν οἰχτιρμῶν σου, Κύριε, » —« Ὡς 
πολὺ τὸ πληθος τῆς χρηατότητός σου, Κύριε. » 


Τοῦ Mov; σου, Κύριε, πλήρης ἡ vf. » 


« ᾽Ανθρώπους καὶ χτήνη σώσεις, Κύριε: ὡς ἐπλή- 
θυνας τὸ ἔλεός σου. » 


« Eo, Κύριε, χρηατὸς, καὶ ἔπιειχῆς, Καὶ πολυέλευ; 
πᾶσι. Zo, Κύριε ὁ θεός pov, οἰχτίρμων xal ἑλε- 
po. ? 

Οἰχτίρμων xal ἑλεήμων ὁ Κύριος  paxpó- 
Ovuo;. » 

« Ἐλεήμων χαλοἰκτέρμων ὁ Κόριος, εροφὴν ἔδωχε 
«»;.... » 

ε Τίς θεὸς ὥσπερ σύ’ ἑξαίρων ἀδιχίας, καὶ ὑπερ- 
θαΐνων ἀσεθείας τοῖς Χαταλοίποις τῆς κληρονοµίας 
αὐτοῦ. O0 συνέσχεν εἰς μαρτύριον ὀργὴν αὐτοῦ. ὅτι 
θελητὴς ἑλέους ἐστίν. Λὐτὸς ἐπιστρέψει, xat οἰχτει- 
βήσει ἡμᾶς. Καταδύσει τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, καὶ 
ἀποῤῥιφέσονται εἰς τὰ βάθη τῆς θαλάσσης. 


« Κύριος µαχρόθνµος, χαὶ μεγάλη ἡ ἰσχὺς αὖ- 
τοῦ. » 

« Ἐγὼ ἑποίησα, xaX ἐγὼ ἀνήσω. Καὶ ἐγὼ ἀνα- 
Xfyyopat, χαὶ σώσω ὑμᾶς. » 

« Ἐσδιώκησα. μὴ καὶ ἀεὶ σιωπῄσομαι, xai ἂν- 
£&opat ; » 

εΟὐχ εἰς τὺν αἰῶνα ἐγὼ ὁμῖν ὀργιαθήσομαι, 
οὐδὲ φωνὴ τῆς ἀδιχίας χαταπατήσει ὑμᾶς.) 

« Ἐξεπέτασα τὰς χεῖράς µου πρὸς λαὺν ἀπει- 
θοῦντα, ἀντιλέγοντα , τοῖς πορευοµένοις ὁδῷ o0 
χαλῇ, ἀλλ' ὀπίσω τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν, » 

ε Ἐλεεῖς πάντας, ὅτι πάντα δύνασαι, xal παρ- 
ορᾶς ἁμαρτήματα ἀνθρώπων εἰς µετάνοιαν. Φείδῃ 
δὲ πάντων, ὅτι σά ἐστι πάντα, φιλόφυχε. Τὸ γὰρ 
' &y:óv σον Πνεῦμα ἐν πᾶσιν. ) 


« Σὺ δεοπόζων Ἰσχύος iv ἐπιειχείᾳ χρίνεις, xai 
μετὰ πολλῆς φειδοῦς διοιχεῖς ἡμᾶς. Πάρεστίσοι, ὅταν 
θέλῃ:, τὸ δύνασθαι. Ἐδίδαξας δέ σου τὸν λαὸν διὰ 
τῶν τοιούτων ἔργων, ὅτι δεῖ δίχκα:ον εἶναι φιλάνθῥω- 
πον.» 

« Ἐμπεσούμεθα εἰς χεῖρας Κυρίου, xaX οὖκ εἷς 
χεῖρας ἀνθρώπων. Ὡς γὰρ fj µεγαλοσύνη αὐτοῦ, καὶ 
τὸ ἔλεος αὐτοῦ. ν 

« Tov ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς xal 
ἀγαθοὺς, xai βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίχους. » 

« El ὑμεῖς πονηροὶ ὄντες, οἴδατε δόµατα ἀγα- 
θὰ διδόναι τοῖς τέχνοις ὑμῶν, πόσῳ μᾶλλον ὁ Πα- 
tho ὑμῶν ὁ kv οὐρανοῖς δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἱτοῦ- 
ιν» » 


Ῥλτκοι, Ga. XCVI. 


nituit Dominum super malitia. Et ait apgelo : 
Sufficit , contine manum tuam. » 

Psal. vu, 12.— Deus judex justus, lortis et pa» 
tiens. » 
Psal, ix, 4. — « Secundum multitudinem irae 

Sus non quzret. » 

Psal. xxiv, 6, 50. — « Beminiscere miseratio- 
num tuarum, Domine. » — « Quam magna imul 
titudo dulcedinia tuz, Domine! » 

Psal. cxvin, 52. — Misericordia tua, Domine, 
plena est terra. » 

Psal. xxxv, 8. — « Homines et. jumenta salva- 
bis, Domine: quemadmodum multiplicasti wiseri- 
cordiam tuam, » 


B Digi. ixxxv, 5, 19. — « Tu, Domine, suavis ct 


milis, et mult uisericordie omnibus. Tu, Do- 
mine Deus meus, miserator et misericors. » 

Psal. cn, 8. — « Miserator et misericors Domi- 
nus : longanimis. » 

Psal. cx, 4. — Misericors et miserator Domi- 
nu8, escam dedit. » 

Mich. vn, 18-20. — « Quis Deus sicut tu, au- - 
ferens iniquitatem, et transcendens injustitias bis 
qui reliqui sunt de hareditate tua, Non tenuit in 
testimonium iram suam , quia volens misericor- 
dias est. Ipse convertetur et miserebitur nostri : 
demerget peccata nostra, et projicientur ia pro- 
fundum maris omnia peccata nostra. » 

709 Nahum 1, 5.— « Dominus patiens, et magna 
virtus ejus. » 

Jsa. x,vi, 4. — « Ego feci, et ego dimittam, Et 
ego suscipiam, et ego salvos vos faciam. » 

Jsa. xiu, 14. — « Tacui ; num semper tacebo, 
οἱ sustinebo? 1 

Isa. tvi, 10. — « Non. ín eternum ego vobis 
irasear : nec vox injustitie conculcabit vos. » 

Isa. ταν, 2. — « Expandi manus meas ad popu- 
lum incredulum et contradicentem, qui nen 410- 
bulant in via bona, sed post peccata sua. » 

Sap. xi, 25, 26. — «  Misereris omnium, quia 
omnia potes, et dissimulas peccata hominum pro- 
pter poenitentiam. Percis omnibus, quia tua sunt 
emnia, qui amas animas. Sanctus autem Spiritus 


D tuus in omnibus est. » 


Sap. xni, 1, 18. — « Tu dominator virtutis cuin 
tranquillitate judicas, et eum magna indulgentia 
disponis omnia. Adest enim tibi, cum volueris, 
posse, Docuisti »sutem populum tuum per talia 
opera, quoniam oportet justum esse humanum. » 

Eccli. n, 299. — « Incidemus in manus Bomini, 
et non in manus hominum. Secundnm enim qma. 
gnitadinem ipsius, sic et misericordia ejus. 

Matih. v, 45. — « Solem suum oriri facit super 
mslos et bonos, et pioit super justos et injustos. » 

Matth. vit, 13. — «€ Si vos, cum sitis mali, nostis 
bona data dare filiis vestris, quanto magis Pater 
vester qui in ccelis est, dabit bona petentibus se? » 


13 





365 


Luc. x1, 95, 24. — « Tunc abierant in. locum A 


qui vocatur Calvaria , et illic erucifizerunt Jesum, 
etlatrones, unuma dextris, et alterum a sinistris. 
Jesus autem dicebat :' Pater, dimitte illis : non 
enim sciunt quid faciunt. » 

Jacob, v, 43. — « Multum misericors est Domi- 
nus et miserator. ν 

I1 Petr, m, 15. — « Longanimitatem Domini sa- 
]utem existiímate. » 

S. Basil. — Atqui non est dubium quin, qui 
bonus est, ipse el bona laryiatur. 

S. Greg. Nas. — Cum multa sint, ob quz Deum 
admicemur, tum wihil illi zque proprium est, ut 
de omnibus bene mereri. 

Multas atque admirandas salutis vías Deus novo 


S. JOANNIS DAMASCENI 


« Τότε ἀπῆλθον ἐπὶ tbv τόπον τὸν χαλούμενον 
Κράνιον, xat ἐχεῖ ἑσταύρωσαν τὸν Ἰησοῦν, xal τοὺς 
χαχουργοὺς, τὸν μὲν ἐχ δεξιῶν, τὸν δὲ ἐξ ἀριστερών. 
"0 δὲ ἸΙησοῦς ἔλεγεν * Πάτερ, ἄφες αὗτοῖς * οὗ γὰρ 
οἴδασι τί ποιοῦσιν, » 

« Πολὺ εὔσπλαγχνός ἐστι Κύριος xal οἰχτίρ- 
py. ) 

'4 Τὴν τοῦ Κυρίου µαχροθυμίαν σωτηρίαν ἠγεῖ- 
σθε. » 

: Kalto γε ὁ ἀγαθὸς ἀγαθῶν παρεχτιχός ἐστι δη- 
λονότι. 

Πολλῶν ὄντων ἑἐφ᾽ οἷς θαυμάζεται ὁ θεὸς, οὐδὲν 
οὕτως αὐτοῦ ὡς τὸ εὑεργετεῖν ἰδιαίτατον. 


Πολλὰς xai παραδόξους σωτηρίας οἵδε τὸ Gsiov 


exemplo struere novit, qua proclivis est ad huma- Β χαινοτομεῖν, νεῦον πρὸς τὸ φιλάνθρωπον. 


nitatem. 

S. Greg. Nyss. — 1s qui natura bonus est, bono- 
rum quoque sit largitor necesse est. 

S. Chrysost. — Nemo ita sibi ipse indulserit, uti 
Deus in primis agit, ne quid mali perpetiamur. 

Ejusmodi divina lenitas est in illos qui ea, ut 
opus, utuntur, ut longiorem ipsis ad extremum p«e- 
nam infligat : et quemadmodum iis qui mentem et 
animam mutant, utilitati est, sic duris et obstina- 
tis graviores cruciatus accersit. ! 

Fjusd. — Quamvis Deus perveraitatem nostram 
preenoverit, nunquam tamen quz sua sunt, praestare 
desinit, Nam licet ejus monita repudiemus, ipse 


nibilominus benignitatis suz specimen edit. Quod C 


si in inajora vitia nos proruamus, hujus rei culpa, 
non in eum qui patientia et lenitate usus est, re- 
ferri debet ( quippe qui non eo lenitatem adhibuit, 
ut. periremus , 160 sed ut salvi essemus), verum 
in nos qui inexplicabilem ipsius humanitati inju- 
riam intulerimus. 

Ejusd. Bom. in parab. decem mill. ialent. — 
Apud nos homines debita exposcere, opulentia est : 
apud Deum autem ea condonare, opulentia est. Àc 
nos cum debitam pecuniam accipimus, facultati- 
bus augemur : Deus autem, cum scelerum gratiam 
facit, tam maxime ditescit. Divine siquidem boni- 
tatis opes tn hominum salute Ρομέο sunt : quem- 
admodum Paulus ait : Qui dives est in. nos, et in 
omnes qui invocant illum ( Rom. x, 12) .- 

Ibid. — Inexplicabilem humanitatem et clemen- 
tiam Dei ex nostrorum peccatorum recordatione 
perspicimus. . 

S. Dionys. De div. nom. cap. 4. — 1d quod boni 
prorsus est expers, nusquam omnino aut fuit, aut 
est, aut erit, aut esse possit. 

S. Clement. — Bona est justitia Dei, et justa per- 
inde bonitas ipsius. 

Quemadinodum iumen non est, quod non illu- 
minat; nec res movens, qui non movet ; nec quid- 


(4) Rup. πικρότε v 
(2) Ibid, ὁ πό os. 


*O «fj φύσει ἀγαθὸς xal ἀγαθῶν πάντως παρ- 
εχτιχὸς γίνεται. 

Οὐδεὶς οὕτως ἑαυτοῦ φείδοιτο ἂν, ὡς ὁ θεὺς μᾶλ- 
3o» μηδὲν ἡμᾶς πάσχειν χαχόν. 

Τοιαύτη ἡ τοῦ θεοῦ µαχροθυμία τοῖς οὐκ εἰς 
δέον χρωμµένοις αὐτῃ. Μακροτέραν (1) πρὸς b «Eos 
ἐπάγει τὴν δίχην, xal χαθάπερ τοῖς μετανοοῦ- 
σιν ὠφέλιμος (2), οὕτω τοῖς ἀνενδότοις xol σκλτ- 
ροῖς µειζόνων γίνεται χολάσεων πρόφασις (5). 

Οὐδέποτε παύεται διὰ τὴν πρόγνωσιν τῆς ἡμετέ- 
pac κακίας τὰ αὐτοῦ ποιῶν ὁ θεός. Κἄν γὰρ ἡμεῖς 
μὴ δεχώµεθα «hv νουθεσίαν , αὐτὸς τὴν ἑαυτοῦ 
φιλανθρωπίαν ἐπιδείχνυται. Ei δὶ εἰς μείζονα ἔαυ- 
τοὺς ὠθοῦμεν κακὰ, οὐχέτι τοῦτο παρὰ τὸν µαχρο- 
θυµήσαντα οὗ διὰ τοῦτο µακροθυµήσαντα, ἵνα 
ἀπολώμεθα, ἀλλ ἵνα σωθῶμεν ' ἀλλὰ παρ ἡμᾶς 
τοὺς ὀδρίσαντας τὴν ἄφατον φιλανθρωπίαν  a- 
τοῦ. 


Ἐπὶ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων τὸ ἀπαιτῆσαι τὰ ὄφει- 
λόμενα, πλοῦτος * ἐπὶ δὲ Ot τὸ συγχωρῆΏσαι, 
πλοῦτος. Καὶ ἡμεῖς, ἐπειδὰν λάδωμµεν τὰ χεχρεω- 
στηµένα, τότε εὐπορώτεροι Ὑινόμεθα * 6 δὲ θεὺς, 
ἐπειδὰν συγχωρήσῃ τὰ πλημμελήματα, τότε μάλι- 
στα πλουτεῖ. Πλοῦτος γὰρ τῆς ἀγαθότητος τοῦ θεοῦ., 
τῶν ἀνθρώπων f) σωτηρία, χαθάπερ Παῦλός φησιν * 
Ὁ απ λουτῶν elc ἡμᾶς, καὶ ἐπὶ πάντας ἐπικαλον- 


D µένους αὑτόν. 


Τὴν ἄφατον τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίαν Ex τῆς τῶν 
ἡμετέρων ἁμαρτιῶν µνήµης καταμανθάνοµεν. 


Τὸ κατὰ πάντα τρόπον τοῦ ἀγαθοῦ ἀπεστερημέ- 
vov, οὐδαμῶς οὔτε fjv, οὔτε ἐστὶν, οὔτε ἔσται, οὔτε 
εἶναι δύναται. 

Ἀγαθὴ ἡ τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνη, xat δικαία ἐστὶν d 
ἀγαθότης αὐτοῦ. 

Καθάπερ οὐκ ἔστι φῶς 9 μὴ φωτίζει, οὐδὲ χι- 
νοῦν, ὃ yh χινεῖ, οὐδὲ φιλοῦν, ὃ μὴ quat: οὐδὲ 


NOT £. 


(9) Ibid. 7 p/&svo;. 








391 


SACRA PARALLELA. 


395 


ἀγαθόν ἐστιν ἄρα, [ ph ὠφελεῖ, καὶ εἰς σωτηρίαν Α quam amans, quod non amat : ita nec bonum est, 


οὗ καθοδηχεῖ. 

Βία θεοῦ οὗ πρόσεστιν * ἀγαθὴ δὲ γνώµη πάντοτε 
συμπάρεστιν αὐτῷ. 

Φύσει piv κατ οὐσίαν ὁ θεὸς οἰχτιρμοὺς ἔχει, 
ὀργὴν δὲ οὗ χατὰ φύσιν, ἀλλά bv ἄλλους, — Πάν- 
των τῶν περὶ θεὸν προηγεῖται fj οὐσιώδης ἀγαθό- 
της. 


Θεοῦ ἴδιον, τὰ μὲν ἀγαθὰ προτείνειν, χαὶ φθάνειν 
ξωρούμενον, τὰ δὲ χαχὰ μὴ ῥᾳδίως ἐπάχειν. 


Οὐδὲ τοῖς ἁμαρτάνουσιν εὐθὺς ἐπέξεισιν ὁ θεὸς, 
ἀλλὰ δίδωτι χρόνον εἰς τὴν τοῦ σφάλματος ἴασίν τε 
καὶ ἁπανόρθωσιν. 

TITA. I. — Περὶ φυσικῶν. 

« Ἔγχειται ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ πονηρὰ kx 
νεότητος. ? 

€ Zl ὁστέων, χαρδία αἱσθητική. » 

« Ἠάντα τὸν χρόνον οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν ἀνθρώπων 
προσδέχονται τὰ χαχά. » 

« Ὥσπερ οὐχ ὅμοια πρόσωπα προσώποις, οὕτως 
οὐδὲ καρδίαι τῶν ἀνθρώπων ἴσαι. » 

ε Πᾶσα χαρδία εἰς λύπην.) 

« Πᾶν ζῶον ἀγαπᾷ τὸ ὅμοιον αὐτοῦ, καὶ τῷ ὁμοίῳ 
αὐτοῦ προσχολληθήσεται ἀνήρ. » 

« Απὺ ἁπαντήσεως προσώπου γνωσθήσεται νοῇ- 
po»v. » 

« Καρδία ἀνθρώπου ἀλλοιο πρόσωπον αὐτοῦ, 
ἐάν τε εἰς ἀγαθὰ, idv τε εἰς xaxá. » 


quod non utile sit, 3tque ad salutem ducat. 

S. lrengi. — Violentia Deo non inest : 
voluntas ipsi semper adest. 

Didymi. — Natura ac per essentiam hoc Deus bha- 
bet ut misereatur : ut autem irascatur, non natura 
ipsi comparatum est, sed ob alios contingit. —- 
Ante omnia quie in Deo considerantur, essentialis 
bonitas ipsius graditur. 

Philonis. — Hoc Deo peculiore est, ut bona qui- 
dem porrigat, et preveniendo largiatur ; mala au- 
tem baud facile inferat. 

Ne peceatores quidem Deus e vestigio ulciscitur : 
sed corrigendi errati, et vile in melius commu- 
tandz spatium concedit. 


at bona 


B TIT. ΙΙΙ. — De iis que& nature indita sunt. 


Gen. vi, 5. — « Intenta est cogitatio hominis ad 
malum ab adolescentia. » 

Prov, xiv, 50. — « Tinea ossium cor sensibile. » 

Prov. xv, 15. — « Omni tempore oculi bominum 
exspectant mala. » 

t Quemadinodum facies faciebus non sunt simi- 
les : sic neque corda hominum zqualia. » 

Πεα. 1, 5. — « Omne cor morens. » 

Eccli. xin, 19. — « Omne animal diligit simile 
Sibi : et simili sui sociabitur homo. » 

Eccli. xix, 27. — « Ab occursu faciei cognoscetar 
sensatus. » 

Eccli. xus, 34. — « Cor bomisfs immutat faciem 
ejus, sive in bona, sive in mata, » 


εΠᾶς ὁ φαῦλα πράσσων, μισεῖ τὸ φῶς, xal οὐκ ὁ Joan. 11, 20, 21. — « Omnis: qui mala agit, odit 


ἔρχεται πρὸς τὸ que, ἵνα μὴ ἑἐλεγχόῇ τὰ ἔργα 
αὐτοῦ. Ὁ δὲ ποιῶν τὴν ἀλήθειαν, ἔρχεται πρὸς xb 
φῶς, ἵνα φανερωθῇ τὰ ἔργα αὐτοῦ, ὅτι àv θεῷ ἔστιν 
"εἱργασμένα. » 

« Ὦ τις ἥττηται, τούτῳ xal δεδούλωται. » 


Πεφύχαμεν οἱ ἄνθρωποι, ὅπερ ἂν ἑχόντες ἑλώμεθα, 
xà» ἐπίπονα T, καταδέχεσθαι. 


Φύσεως ἀντιπραττούσης, xsvà τὰ πάντα. 


' Ὅτις μὴ πέπονθεν, οὐδ' ἂν dv ἑτέρῳ πιστεύ- 
σειεν. Ὁ δὲ παθὼν, εἰς συγχατάθεσιν ἑτοιμότε- 
ος. 

Τὸ ἔτοιμον εἰς ἐἑξωυσίαν, ἀργὸν εἰς ἐπιθυμίαν. 

0ὐδὲν οὕτως ἡδὺ τοῖς ἀνθρώποις, ὡς λαλεῖν τὰ 
ἁλλότρια. 

Κρίνουσι πολλοὶ τὰ τῷν ἄλλων τοῖς ἰδίοις πά- 
θεσι. 

Κακῶν διδασχάλων χακὰ τὰ µάθήματα * μᾶλλον 
δὲ πονηρῶν σπερµάτων πονηρὰ γεώονια. 


Τὸ ἐχούσιον λυπηρ»ν τοῦ ἀχουσίου τερπνοῦ τιμιώ- 
τερον. | 


"Ἔθος τοῖς πολλοῖς τῶν ἀνθρώπων, ὅταν ὑπὸ 


éprüé κατασχεθῶσι xaX λύπης, xÀy μὴ τοὺς αἰτίους 


p 


lucem , et non venit ad lucem, ut non arguantut 
opera ejus. Qui autem facit veritatem, venit ad lu- 
cem, ut mamnifestentur opera ejus; quia in Deo 
sunt facta. » 

I1 Petr. n, 19. — « À quo quis superatus est, 
hujus et servus est. » 

S. Basilii, — Natura sic comparati sumus, ut 


, qua sponte elegerimus, etiamsi laboriosa sint, 


grata habeamus. 

S. Greg. Thaumat. — Reluctante natura, omnia 
inania sunt. 

711 S. Greg. Nas. — Quod quisquam non sen- 
sit, hoc nec in altero esse crediderit. Qui autem id 
expertus est, ad fidem adhibendam est propensior. 

iJ quod nobis praesto est, cupiditatem non ac- 
cendit. 

Nihil perinde suave est hominibus, ut de alienis 
rebus verba facere. 


Plerique aliorum vitam .ex affectionibus suis 
estimant. 
Malorum magistrorum πια] disciplines sunt : 


vel, ut rectius loquar, malorum seminum mala» 
cultura. 


S. Chrysost. Orat. 2 in S. Babyl. — VWoluntoria 
molestia coacta oblectatíone acceptior est. 

Solent plerique mortalium, cum iracundia ac 
ΠΙΕΙ] tenentur, nec eos a quibus eorum animi 





293 S. JOANNIS DAMASCENI 400 


commoti sunt, nanciscuntur, in obvios quosque Α λάδωσι τῶν παθῶν, εἰς τοὺς ἐμπίπτοντας ἁπλῶς 


temere et ex improviso iracundiam suam effun- 
dere. 

Alienorum malorum immanis acerbitas hoc prz- 
stat, ut minora nobis mala nostra videantur, etiamsi 
pene intoleranda sint. 

Non tam eorum αυ objiciuntur natura, quam 
anticipata inimicitia, nos exacerbare consuevit. 

Complures homines ex se de aliis sententiam 
ferunt : v. gr., qui se vino indesinenter ingurgitat, 
quemquam hominum continentix studere neuti- 
quam erediderit, Qui scortis deditus est, eos quo- 
que, qui honeste vivunt, impudicos putat. Rursuin 
qui alienas opes eripit, nou facile sibi persuaserit, 
esse homines qui sua abjiciant. 

Grave est natur: repugnare. 

Philonis. — Quemadmodum id quod naturale 
non est, inserere, atque in naturam inducere, ar- 
duum est :sic contra que naturz insita sunt, 1m- 
mutare, et reprimere, Hoc quippe dictum fertur : 
Natura absistente oinnia inania sunt. 

TIT. IV. — De rumore et fama : et quod. cuilibet 
minime sit fides. adhibenda. 

Prov. xv, 90. — « Bona fama impinguat ossa. » 

Eccli. xix, 4. — «Qui cito credit, levis est 
corde. » 

Ι Joan. 1v, 3. — Charissimi, nolite omni spi- 
ritui credere. » 

S. Chrysost. — 







t plerumque fama animum , 


xai ἀννπόπτως ἀφιέναι τὴν ὀργήν. 


Ἡ τῶν ἁλλοτρίων xaxüv ἐπίτασις ἑλάττω τὰ 
οἰχεῖα φαίνεσθαι ποιεῖ καχὰ, χᾶν ἀφόριτα b. 


Οὐχ ἡ τῶν λεγομένων φύσις ὡς ἡ τῆς ἄχθρας 


πρόληψις ἡμᾶς ἀγριοῦν εἴωθεν. 

Πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων &x τῶν καθ) ἑαυτοὺς περὶ 
τῶν ἄλλων τὰς ψήφους φέρουσιν * otov, ὃ µεθύων 
διηνεχῶς, οὐχ ἂν πιστεύσειεν εἶναί τινα ἄνθρωπον 
ἐνεγχρατιάζοντα. Ὁ πόρναις προσέχων, xal τοὺς 
χοσµίως βιοῦντας ἀκολάστους εἶναι νοµίζεε. Ἠάλιν 
ὁ τὰ τῶν ἄλλων ἁρπάζων, οὖκ ἂν πεισθείη ῥᾳδίως, 
ὅτι εἰσὶν ἄνθρωποι τὰ ἑαυτῶν προϊέμενος, 


B ὭἉΧαλεπὸν ἐναντιοῦσθαι φύσει 


ὝὭσπερ τὸ παρὰ φύσιν ἑγχεντρίσαι, χαὶ εἰσοι- 
χίσαιτι τῇ φύσει δυσεργὸν , οὕτω xal αὖ πάλιν 
τὰ φύσει πεφυχότα µεταθεῖναι xal ἀναχαιτίσαι. 
Εἴρηται ὙΥάρ * ES φύσεως ἀντιπραττούσης, κενὰ 
πάντα. 

TITA. Δ’.--- Περὶ φήμης ' xal ὅτι οὗ δεῖ ἑχάστρ 
πιστεύεν». 

€ Φήμη ἀγαθὴ πιαίνει ὁστᾶ. » 

€ Ὁ ταχὺ ἐμπιστεύων, χοῦφος καρδίας. » 


c Αγαπητοὶ, μὴ παντὶ πνεύματι πιστεύετε. » 


Οἶδεν πολλάχις χαὶ φήμη καθελεῖν, xaX ἀναστῆσαι 


tum deJicere, tumj excitare : tum absentem alacri- € Ψυχὴν, καὶ τὴν οὐχ οὖσαν καταλύσαι (1). 


tiem immittere, Aum. presentem delere. 

S. Clement. — Non quibuslibet loquentibus et 
scribentibus aufes temere prebenda sunt. 

Philonis. — Fama nihil celerius. 

TIT. V. — De laboriosis studiosisque : et quod la- 

borare oporteat. Hoc quippe utile est. 

Gen. ii, 49. — « In sudore vultus tui vesceris 
pane tuo. » 

Job xi, 19. — « Ex cura et sollicitudine oríetur 
tibi pax. » | 

Psal.: cin, 95. — Exibit homo ad opus suum et 
aJd.operationem àu&m usque ad vesperam. » 





Psal. cxxvit, 2. — « Labores manuum tuarum . 


quia manducabis : beatus es, et bene tibi erit. » 


Prov. xx, 15. -- « Aperi oculos tuos, et saturare p 


panibus. » 

719 Prov. vi, 14. — Si impiger fueris, veniet 
ut fons messis tua: egestas autem tua ut bonus 
cursor abscedet. » 

Prov. xxvii, 48. — « Qui plantat fleum. comedet 
de fructu illius. » 

Prov. x, 4. — « Manus fortium divitias eclli- 
gunt. Qui colligit sibi cum pietate, multiplicabi- 
(15. » ) . . 
Prov. xxx1, 19. — « Cubitos suos extendit ad 
utilia : manus vero suas extendit. ad fusum. » Et 


* O0 πᾶσιν ἀνέδην τοῖς λἐχουαί τε xal γράφουσιν 
ἔχδοτα παρέχειν τὰ ὧτα. | 

Ψήμης οὐδὲν ὠκύτερον. 
TITA. Ε’. --- Περὶ gu xal σπουδαίων" καὶ- 

ὅτι χρὴ zoveiv- ὠφέειαν' γὰρ ἔχει. 

« Ἐν ἱδρώτητι τοῦ προσώπου σου φάγῃ τὸν ἄρτον 
σου.» 

« Ἐκ µερίµνης xai φροντίδος ἀναφανεῖταί σοι 
εἰρήνηι » 

v Ἐξελεύσεται ἄνθρωπος ἐπὶ τὸ Épyov αὐτοῦ, » 
καὶ τὰ λοιπά. 

« Τοὺς πόνους τῶν καρπῶν σου φάγεσαι * µαχά» 
ptos σὺ, καὶ χαλῶς σοι ἔσται. » 

« Διάνοιξον τοὺς ὀφθαλμούς σου, χαὶ ἐμπλήσθητι 
ἄρτων. » 

€ "Eàv ἄοχνος ἧς, Ίξει ὥσπερ πηγὴ ἡ ἁμητός 
σου, fj δὲ ἔνδεια ὥσπερ χαλὸς δρομεὺς ἀπαυτομολή- 
σει. » 

« Ὃς φυτεύσει συχΏν, φάγεται τοῦ χαρποῦ αὖ- 
τῆς. » 

« Χεῖρας ἀνδρείων Ἠπλουτίζουαιν. Ὦ συνάγων 
ἑαυτῷ μετ᾽ εὐσεθείας, πληθυνθήσεται. » 


« Τοὺς πήχεις αὐτῆς ἑκτείνει ἐπὶ τὰ συµ- 
φέροντα, τὰς δὲ χεῖρας αὐτῆς ἑἐχτείνει εἰς ἄτρα- 


ΟΤΑ. 


(1) Desunt quadam qua legit Dillius. 


. - m puse pani 


(el 


SACRA PARALLELA. 


402 


xvv. » Kal πάλιν * « Ἠρεισεν αὐτῆς τοὺς βρα- Α rursum : « Firmavit brachia sua ad opus, el gusta- 


χίονας εἰς ἔργον, xo ἐγεύαατο ὅτι χαλὸν τὸ ἐργά- 
ζεσθαι. 

ε Ἐργάξεσθε τὸ ἔργον ὑμῶν πρὺ κπαιροῦ, xal 
δώσει τὸν μισθὸν ὑμῶν ἐν χαιρῷ αὐτοῦ. » 8 


« Kpslocov ἐργαζόμενος ἐν πᾶαιν, f) δοξαζόμενος, 
xal ἀπορῶν ἄρτου. 

« Ἐν πᾶσιν ἔργοις σου ἐξεγεέραυ, xa μὴ ἅρ- 
Yet. » 

ε Άνθρωπος ἀποδημῶν ἐκάλεσε τοὺς ἰδίους δού- 
λους, καὶ παρέδωχεν αὐτοῖς τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ" 
καὶ ᾧ μὲν ἔδωχεν πέντε τάλαντα», χαὶ τὰ λοιπά, 

€ Αὐτοὶ γινώσχετε, ὅτι ταῖς χρείαις µου, xal τοῖς 
οὖσι μετ ἐμοῦ, ὑπηρέτησαν αἱ χεῖρες αὗται. Πάντα 
ὑπέδειξα ὑμῖν, ὅτι οὕτως χοπιῶντας δεῖ ἀντιλαμ- 
θάνεσθαι τῶν ἀσθενρύντων. Μνημονεύετε τὸν λόγον 
τοῦ Κυρίου, ὃν εἶπεν ὅτι Μαχάριόν ἐστι μᾶλλον διδό- 
vat, f) λαμθάνειν. » 

Ti τῶν ἀγαθῶν εὔκολον ; τίς χαθεύδὼν τρόπαιον 
ἑστήσεν ; τίς τρυφῶν, χαὶ χκαταυλούμενος, τοῖς τῆς 
χαρταρίας στεράνοις χατεχοσµήθη; Οὐδεὶς μὴ δρα- 
tiv ἀνείλετο βραθεῖον. Πόνοι γεννῶσι δόξαν, κάµατοι 
δὲ προξενοῦσι στεφάνους. 


Τὸν ἑἐμφράξοντα ἡμῖν τὰς εἰς αωτηρἰαν ὁδοὺς 
νικήσωμεν τῇ συνέσει, Ἐχεῖνος τὸν ὄχνον ἡμῖν 
ἐποίι  ἡμεῖς διαναστῶμεν πρὸς ἐργασίαν * ἐχεῖνος 
δι χεναῖς ἐπαγγελίαις τὰς καρδίας ἡμῶν ἐξαπατάτω: 


vit quoniam bonum est operari. » 


Eccli. 11, 58. — € Operamini opus vestrum ante 
tempus, et dabit mercedem vestram in tempore 
Suo. » * 

Eccli. x, 54. — « Melior est qui operatur in om- 
nibus, quam qui gloria afficitur, et eget pane. » 

Eccli. xxxi, 97. — « In omnibus operibus tuis 
expergiscere, neque deses sis. » 

Math. xxv, 44. — « Homo peregre proliciscens 
vocavit servos suos, οἱ tradidit eis bona sua, et 
-uni quidem dedit quinque talenta, » etc. 

Act. xx, 54, 55. — « Ipsi scitis, quoniam ad ea 
qui» mibi opus erant, et his qui mecum suht, wi- 
nistraverunt manus iste. Omnia ostendi vobis, 
quoniam sic laborantes oportet suscipere infirmos, 
Mementote verbi Domini quod dixit, quia Beatius 
est dare, quam accipere. » 

S. Basil. Exhort, ad bupt. — Quidnam bonorum 
n proclivi est * quisnam dormiens tropzum erexit ? 
quis luxu et tibiarum cantu delinitus, patientize co- 
ronis ornatus esi? nemo qui non cucurrerit, pai- 
mam talit, Labores gloriam gignunt: srumn:e 
coronas conciliart. (7 

lbid. — Demus operam ut eum qui salutis nobis 
obsepit vias, prudentia et sagacitate superemus. 
llle segnitiem nobis ingenerat : nos ad opus exsur- 
gamus. Π]ο inanibus promissis corda nostra ludi- 


ἡμεῖς αὐτοῦ uh ἀγνοῄσωμεν τὰ νοήματα. "H yàp C ficatur : nos ipsius consilia non ignoremus. Annon 


οὐχὶ τὴν μὲν ἁμαρτίαν σήμερον ποιεῖν ὑποδάλλει, 

τὴν δὲ δικαιοσύνην εἰς την αὔριον ποιεῖ ὑμᾶς τα- 
μιεύεσθαι; 

. Οἱ i» μαχρᾶς συνηθείας µελετηθέντες πόνοι, 
ἁλυπότερον προσπἰπτουσιν τοῖς ἐγγεγυμνασμένοις. 


Ἔστιν ἐκ πόνων ὑχεία, καὶ ἐξ ἱδρώτων σωτη- 
ρία. | 

Ἐὰν φύγωμεν τῆς ισαρχὸς τὰ ἐπίπονα , οὐχ ὀψό- 
µεθα τὰ ἀγαθὰ τῶν δικαίων, 

Μιχρὸν χοπιάσωµεν, ἀγαπητοὶ, ἵνα μὴ τῶν αἰω- 
vlov ἐχπέσωμεν ἀγαθῶν. 

Πρὸς ὀλίγον χρόνον ὁ χάµατος, καὶ εἰς αἰῶνα 
αἰῶνος ἡ ἀνάπανσις. 

Ὅπου πλείων ὁ χόπος, ἐκεῖ μείζων ἡδονή. 

Οὐχ ὀχνεῖ ὁ εὖ φρονῶν mph; τοὺς πόνους, διὰ 
τοὺς Éx τῶν πόνων καρπούς. 

Πανταχοῦ διὰ δυσχολίας καὶ πόνων τοῖς ἀνθρώποις 
πέφυχε τὰ χρήσιμα παραγίνεσθαι. 

Οἱ πόνοι τῶν ἀγαθῶν πανταχοῦ χορηγοί. 


O2 τῶν καθευδόντων xai βλαχευόντων ἡ βασι-- 


αεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλ οἱ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτὴν. 
Αὄτη γὰρ uóvn ἡ βία xaXh, θεὸν βιάζεσθαι, xal παρὰ 
Θεοῦ ζωὴν ἁρπάσαι. Ὁ 65 γνοὺς τοὺς βιαίους, μᾶλ- 
ον Gb βεθαίως ἀντεχομένους , συνεχώρησεν, xal 
εἶξεν. Xalpet γὰρ τὰ τοιαῦτα ἠττώμενος. 


" Avonóy ἔστι διώχειν τὰς τιμάς, καὶ φεύγει» τοὺς 
ο ο " 


πόνους, δι ὧν αἱ τιµαὶ πεφύχασι γ/νεσθαι. 


enim nobis suggerit, ut peccatum perpetremus, iu 
crastinum autem justitiz opera rejiciamus ? 


Ejus1. — Labores qui diuturna consuetudine 
culti fuere, exercitatis bominibus minus graves ac- 
cidunt, 

Ejusd. — Laboribus sanitas , et sudoribus salus 
comparatur. 

Ejusd. Hom. in mart. Gord. — Si carnis labores 
fugiamus, justorum bona minime cernemus. 

S. Chrysost. — Paululum laboris subeamus, 
ebarissimi ; ne sempiternis bonis excidamus. 

Ad breve quoddam tempus labor durat, et requies 


. in szculum szculi perseverat. 


Ubi ainpliot est labor, illic major voluptas. 
Qui recte sapit, adire labores nou cunctatur, 
 (ructuum gratia qui ex laboribus oriuntur. 
Ubique per diíficultates et labores, ca qua com . 
nioda sunt hominibus, solent comparari. 
Labores nusquam non bona suppeditaut. 
S. Clem. Alex. orat. Quis div. salv. sit, n. 21. — 
Non dorinientium et torpentium est regnum Dei, 
sed violenti rapiunt illud. Hoc enim duntaxat vio- 
lenti genus preclarum est, Deo vim inferre, ei vi- 
tam a Deo extorquere. Ipse vero coguoscens eos qui 
' violenter, imo qui firmiter striogunt, concedit, et 
' dat manus. Που euim modo superari gaudet. 
713 Evagrii. — Proposterum est honores con- 
sectari, et labores quibus honores comparart 
solent, defugcre. 


i3 S. JOANNIS DAMASCENI iot 


imperia εἰ dignitates prosilire nom. oporteat. 

Prov. xx, 21. — « Pars studiose affectata, ad 
extremum non benedicetur. » 

Eccli. vn, 4. — « Noli quaerere ab homine du- 


. eatum : neque a rege cathedram honoris. » 


Eccli. xiu, 3. — « Pondus super te ne tollas. » 
TIT. Vll. — De bonis amicis. 

Ι Reg. xx, 11. — « Adjecit Jonathas dejerare 
David, quod diligeret animam diligentis se. » 

lbid. 52-45. — « Respondit Jonathan patri suo, 
οἱ dixit : Quare moriatur David? quid fecit? Et 
arripuit Saul telum in Jonathan, ut interflceret 
eum, Et cognovit Jonathan, quod definitum ma- 
lum esset 3 patre suo ut occideret David. Et sur- 
rexit Jonathan a mensa in ira furoris : et nou 


€omedit die mensis secunda panem. Surrexit David 


de Ergab, et cecidit super faciem suam, et arora- 
vit Jonathan ter, et osculati sunt. se alterutrum 


.usque ad consummationem magnam. Et ait Jona- 


ας ad David : Vade in pace. Et sicut juravimus 
nos ambo in nomine Domini, dicentes : Dominns 
erit testis coram me et te et inter en luum 
wsque in zternum. Et surrexit oif à abiit ; 
οἱ Jonathan ingressus est in civitatem; » 


Η Reg. 1, 26.—« Doleo super te, frater mi Jons- 
than. Speciosus mibi fuisti valde. Mira fatta est su- 
per me dilectio tua super dilectionem mulierum. » 

Prov. xiv, 19, 20. — « Amici impii fores ju- 
storum colunt, amici amicos pauperes oderunt. » 

Prov. Ἡι, 29. — « Noli machinari mala adver- 
sus amicum tuum, qui tecum habitat et confidit 
in te. » 

Prov. xvi, 9. — « Qui celat. delictum, querit 
amicitiam. Amicus omni tempore tibi sit. Fratres 
in necessitatibus utiles sint, propter hoc enim gi- 
gnuntur. » 


. Prov. xxv , 6-10. — « Fideliora sunt vulnera | 


&mici, quam voluntaría oseula inimici. Amicum 
tuum et amicum patris iui ne derelinquas. Do- 
mum autem Ííratris tui ne ingrediaris, dum ínfe- 
lix es. Melior est amicus prope, quam frater longe 
babitaos. » 

Prov. xxv, 8, 9. — « Cum tibi exprobraverit 
amicus tuus, abscede retro : ne contemnuas, ne te 
probris afficiat amicus. Pugna autem, et inimicitia 
tua non absistet, sed erit tibi instar mortis. » 

Eccle. 1v, 9-19. — « Meliores sunt duo quam 
uuus, quibus est merces in labore suo. Quia si 
duo ceciderint, eriget primus socium suum. Et ve 
uni, cum ceciderit, et non est secundus qui erigat 
eum. Funiculus triplex non cito rumpetur. » 

Eccli. vi, 14-16. — « Amicus fidelis protectio 
fortis, Qui autem invenit eum, invenit thesaurum. 
Àmico fideli nulla comparatio : et non est digna 
ponderatio "pulchritudinis illius. Amicus fidelis 
medicamentum vits, et qui metuunt Dominum , 
invenient cum. » 


. TIT. VI. — De principatus. amore; et quod ad A ΤΙΤΛ. G'. — Περὶ gulapyiac * καὶ δει οὐ χρὴ 


ἁπροόπτως. ἐπιπηδᾳν ταῖς ἀρχαῖς. 

«Μερὶς ἐπιαπουδαζομένη v πρώτοις, ky τοῖς τε- 
λευταίοις οὐκ εὐλογηθήσεται. » . 

( Mh ζήτει παρὰ χυρίου ἡγεμονίαν, μηδὲ παρὰ 
βασιλέως χαθέδραν δόξης. » 

ε Βάρος ὑπὲρ σὲ μὴ ἄρῃς. » 

TITA. Z'. — Περὶ φίΊων χρηστῶν. 

« Ἡροσέθετο Ἰωνάθαν ὁμόσαι τῷ Δαθὶδ, ὅτι tjrá- 
πησεν ψυχἠν ἀγαπῶντος αὐτοῦ. » ' 

c Απεχρίθη Ἰωνάθαν τῷ πατρὶ αὐτοῦ, καὶ εἶπεν 
Ἵνα τί ἀποθνήσχει Δαθίδ ; εἰ πεποίηχεν ; Καὶ ἔφηρ- 
πάσατο Σαοὺλ τὸ δόρυ ἐπὶ Ἰωνάθαν τοῦ θανατώσαι 
αὑτόν. Καὶ ἔγνω Ἰωνάθαν, ὅτι συντετέλεσται f xa- 
χία παρὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, τοῦ θανατῶσαι τὸν . 
Δαθὶδ, καὶ ἀπεπήδησεν Ἰωνάθαν ἀπὸ ες τραπέζης 
ἐν ὀργῇ θυμοῦ, χαὶ οὖκ ἔφαγεν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ tr 
νὸς τῇ δευτέρᾷ ἄρτον. ᾿Ανέστη Δαθὶὸδ ἀπὸ 400 Ἕρ- 
χἀάδ, καὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ, xai προδ- 
εχύνησε τὸν Ἰωνάθαν τρὶς, καὶ κατεφίλησεν ἕχαστος 
πρὸς τὸν πλησίον αὐτοῦ, ἕως συντελείας μεγάλης. 
Καὶ εἶπεν Ἰωνάθαν πρὸς Δαδίδ» Πορεύου εἰς εἰρή- 
νην, καὶ ὡς ὁμωμόχαμεν Ἆμεῖς ἁμφότεροι ἓν ὀνόματι 
Κυρίου, λέγοντες Κύριος ἔσται μάρτυς ἑνώπιον 
ἐμοῦ xol σοῦ, καὶ ἀναμέσον τοῦ σπἑρματός σου 
ἕως αἰῶνος, Καὶ ἀνέατη Δαθὶδ, καὶ ἀπῆλθεν, καὶ 
Ἰωνάθαν εἰσῆλθεν ἐν τῇ πόλει. » 

e Αλγῶ, ἐπὶ σὲ, ἁδελφέ µου Ἰωνάθαν. Ὡραιώ- 
θης µοι σφόδρα. Ἐθαυμαστώθη fj ἀγάπησίς σου 


C ἐπ ἐμὶ ὑπὲρ ἀγάπησιν γυναικῶν. » 


ν 


«Φίλοι ἀσεθεῖς θεραπεύουσι θύρας δικαίων * φί- 
Aot µισήσουσι φίλους πτωχούς. P 

ΜΗ τέκταινε ἐπὶ σὺν φίλον xaxà, παροικοῦντα 
καὶ πεποιθότα ἐπὶ aol. » 


ε "Oc χρύπτει ἀδίκημά, ζητεῖ φιλίαν. Elg πάντα 
xaspbv φίλος ὑπαρχέτω σοι. Αδελφοὶ δὲ kv ἀνάγχαις 
χρήσιμοι ἔστωσαν * διὰ γὰρ τοῦτο χεννῶνται. » 


« Αξιοπιστότερα τραυµατα φίλου, f| ἐχούσια 
φιλήµατα ἐχθροῦ. Φίλον σὺν, $ oov πατρφόν σου 
μὴ ἐγκαταλείπῃς. Εἰς δὲ τὸν οἴχον τοῦ ἀδελφοῦ σου 
uh εἰσέλθῃς ἀτυχῶν. Κρείασων φίλος ἐχγὺς, ἢ ἀδελ- 


φὸς μακρὰν οἰχῶν. ? 
D 


« Ἠνίχα σε ὀνειδίσῃ ὁ σὺς φίλος, ἀναχώρει els τὰ 
ὀπίσω * μὴ καταφρόνει, μὴ σε ὀνειδίσῃ μὲν 6 φίλος * 
ἡ δὲ μάχη σου καὶ fj ἔχθρα σου oóx ἁπλατήσεται, 
ἀλλ ἔσται σοι ἴσα θανάτψ. » 

« ᾿Αγαθοὶ οἱ δύο ὑπὲρ τὸν ἕνα, οἷς΄ ἐστιν αὐτοῖς 
ὁ μισθὸς ἀγαθὸς iv µόχθῳ αὐτῶν. "Qr: ἐὰν πέἐσω- 
σιν οἱ δύο, ὁ εἷς ἐγερεῖ τὸν µέτοχον αὐτοῦ. Καὶ οὖαὶ 
τῷ EX δταν πέσῃ, καὶ μὴ fj δεύτερος ἐγεῖραι αὐτόν' 
«b σπαρτἰον τὸ ἔντριτον οὗ ταχέως ἀποῤῥαγῆσεται.» 

« ΦΏος πιστὸς, σχέπη κραταιά ὁ δὲ εὑρὼν ab- 
τὸν, εὗρε θησαυρόν. Φίλου πιστοῦ οὐκ ἔστιν ἀντάλ- 
λαγμα, xai οὐχ ἔστι σταθμὺς τῆς καλλονῆς αὐτοῦ. 
Φίλος πιστὸς, φάρµαχον ζωῆς, καὶ οἱ φοδούμενοι 
Κύριον, εὑρήσουσιν αὐτόν. » 











46b " SACRA PARALLELA. '406 


« Mjj ἐγκαταλίπῃς φίλον ἀρχαῖον. 'O yàp mpóc- A — JE Eccli. νε, 14, 15. — « Ne derelinquas ami- 


φατος οὐκ ἔστιν ἔφισος αὐτῷ. Οἶνος νέος *tàv δὲ 
παλαιωθῇ, μετ εὐφροασύνης mie αὐτόν. » 


« Πρίν σε τελευτῆσαι, εὖ ποίει φίῳ, καὶ κατὰ 
τὴν ἰσχύν σου ἔχτεινον, καὶ δὺς αὐτῷ. » - 


« ᾿Απόλεσον ἀργύριον δι’ ἁδελφὸν χαὶ φίλον. » 


« Mh ἐπιλάθῃ φίλου ἐν τῇ φυχῆ aov. » 


« Φ[λον σχεπάσαι oüx αἰσχυνθήσομαι, xaX ἀπὸ 
προσώπου αὐτοῦ χρυδήσοµαι, χαὶ el xaxá pov συν- 
έδη δι’ αὐτόν. » 

Φίλου πιστοῦ οὖχ ἔστιν ἀντάλλαγμα τῶν ὄντων 


οὐδέν - οὐδέ τις σταθμὺς τῆς χαλλονῆς αὐτοῦ. Φί- B 


Joc πιστὸς σκόπη ypacaus, xaX ὀχυρωμένον βασί- 
λειον * φίλος πιστὸς, θησαυρὺς ἔμφυχος. Φίλος πι- 
στὸς, χῆπος Χεχλεισμένος, πηγη ἑσρραγιαμένη, 
κατὰ χαιρὸν ἀνοιγόμενά τε xol µεταλαμθανόµενα. 
Φίλος πιστὸς, λιμὴν ἀναφύξεως, 


Πάντα οἴσει φιλία, χαὶ πάσχουσα, χαὶ ἀχούουσα. 

Πρέπει τοὺς παΐδας, ὥσπερ τῆς οὐσίας τῆς πα- 
τριχῆς, οὕτω δὴ καὶ τῆς φιλίας χληρονομεῖν. 

Φίλους δὲ ὅταν εἴπω, τοὺς χαλοὺς λέγω, χαὶ ἀγα- 
θοὺς, καὶ κατ’ ἀρετὴν ἡμῖν συναπτοµένους. 

Πάντα χοινὰ ποιώµεθα, χαὶ λύπας, xaX εὐφροσύ- 
vac. Τοιοῦτον γὰρ ἡ φιλία. 

Τὰ παρὰ φίλων λεγόμενα, χὰν ὕθρις ᾗ, φορητά. 


Οὐὑχ οὕτω πυρετὸς καταχαίειν εἴωθεν σώματος 
φύσιν, ὡς τὰς φυχὰς τὸ χεχωρίσθαι τῶν φιλουµένων. 


Τρισσὰ εἴδη φιλίας διδἀσχόµεθα καὶ τούτων- τὸ 
piv πρῶτον xal ἄριστον, τὸ κατ ἀρετῆν. Στεῤῥἁ 
γὰρ ἡ ἐχ λόγου ἀγάπη. Τὸ δὲ δεύτερον καὶ μέσον, 
τὸ χατ᾽ ἁμοιδὴν, χοινωνιχκὸν τοῦτο xal μεταδοτιχὸν, 
xai βιωφελές. Koh γὰρ fj εὐχάριστος φιλία. Τὸ δὲ 
ὕστατον xai τρίτον, τὸ kx. συνηθείας φαμὲν, πρὺς 
Ἕλληνας (1). Οἶδα, φησὶ, τὸ xa0' ἡδονὴν ερεπτὸν, 
καὶ µεταθλητόν. 0ὐχοῦν ἡ μέν τίς ἐστι φιλοσόφου 
φιλία, fj δὲ ἀνθρώπου, ἡ δὲ ζώον. 


C 


cum antiquum, Novus enim non est similis ei. 
Vinum nevam ; οἱ vero veteraverit, cum suavitate 
bibes illud. » | 


Eccli. 1x, 15. — « Ante mortem tuam bene/ae 
amico, et secundum vires tuas oxporrige, et da 


ei. » - | 

Eccli. xxix, 5. — « Perde pecuniam propter 
fratrem et amicum tuum. » 

Eccli. xxxvii, 6. — «Νο obliviscaris amici tui 
jn animo tuo. » 

Eccli. xxu, 91. — « Amicum protegere non 
confundar, et a facie ejus non abscondar; etsi 
mala mibi evenerint propter illum. » 

S. Greg. Nas. Orat. in Babyl. — Cum amico fideli 
nulla eorum qua exstant, cominutatio est, et non 
est digna ponderatio pulchritudinis illius. Amicus 
fidelis, protectio fortis, munitumque palatium : 
amicus fidelig, thesaurus vivus. Amicus fidelis, 
hortus conclusus, et fons signatus, qui tempe- 


stive aperiatur, et ex quibus percipere liceat, Ami- 


cus fidelis, requietia portus. 
Omnia feret amicitia, seu patiatur, seu audist. 


- Decet filios, ut paternorum bonorum, ità etiam 


amiciti hzredes esse. 

Amicos cum dico, probos atque honeBos dico, 
ac virtule nobiscum conjanetos. 

. Communia omnia faciamus, cum 1olegtias, tem 
voluptates. H»c quippe amicitise natura est. 

S. Chrysost, — Qus ab amicis dicuntur, etiamsi 
contumeliz sint, toleranda sunt. 

Febris corporis naturam baud ita inflammare 
consuevit, ut animi nostri solent. incendi, cuni ab 
iis quos amamus, divellimur. 

S. Clement. Alex. Strom. lib. 11. — "Tria esse 
amicitie genera edocemur: quorum primum et 
prestantissimum illud est, quod virtute conflatur. 
Firma quippe benevolentia est, quie a ratiene pro- 
ficiscitur, Secundum ac medium illud est, quod 
in mutuz vicis. commercio consistit : quod etiam 
liberale atque ad tuendam vitam utile. est. Com- 
munis enim est amicitia beneficii mnemor. Tertium 
vero et postremum, quod ex consuetudime eum 


ethnicis cobtrahimus. Novi, inquit ille, id quod eonstat voluptate, verti et. mutari posee. Maque 
primum amicitie genus philosophi est, alterum hominis, tertium animalis; 
Ἠδὺς ἐχεῖνος φίλος, 6 τὴν φνχὴν διατρέφων. D — Kragrii. — Jucundus ille amicus est; qui ani- 


Ενήσιος φῖλος, 6 τὰς περιστάσεις κοινούμενος. Μέ- 

ιστον κχτῆμα, φίλος ἁδιάπτωτης. Ὁ κατὰ Geby 

φίλος, ῥέει γάλα xoi μέλι τοῖς ἀληθέσι λόχοις 

αὐτοῦ. 

TITA. Η’. — Περὶ φίΊων εραπέζης καὶ μοχθηρῶν. 
€ Φίλοι ἀσεθεῖς μισοῦσι φίλους πτωχούς. » 


« ᾽Ανὴρ παράνομος ἀποπειρᾶται φίλων, xal. ám» 
&ytt αὐτοὺς εἰς ὁδοὺς οὐχ ἀγαθάς. x 


mum enutrit. Genuinus. amicus est, qui nostras 
calamitates sua8 esse oenget. Amplissimarum opum 
instar est amicus congtans. Qui secundum Deum 
amicus est, veris suis sermonibus melle et lacte fluit. 
TIT. τμ. — De amicis mensa et improbis. 
Prov. xiv, 20. —« Amici impii odio babent ami- 
cos pauperes. ) 
Prov. xvi, 29. — « Vir iniquus tentat amicos, 
et deducit eos in vias non rectas. » 


NOT.£. 
(1) Desunt hz dua voces in edit. Legero.« πρὸς "EXAnvac. Mox Rup. οἱ δέ φησι. Edit, ol δὲ τό. ο 


e 


A01 


vult recedere ab amicis. » 

Prov. xxv, 18. — « Clava et gladius e£ sagitta 
acuminato cuspide, homo qui loquitur contra ami- 
cum suum falsum testimonium. 1 

Prov, xxvii, 14. — « Qui benedicit mane ami- 
60 voce grandi, a maledicente non differt. » 

315 Mich. xvii, 5. — « Nolite credere. ami- 
cis, neque sperare in ducibus. » 

"Eccli. vi, 8. — « Est amicus in tempore suo, 
et nou permanebit in tempore tribulationis. Est 
amicus $ocius mensm, οἱ non permanebit in. die 
affictionis : e& οἱ humiliatus fueris, erit conira 
te. » 

Eccli. xsxvu, 4. — « Est. amicus solo. nomine 
amicus. » 

Kooli. vi, 7, 1. — « Si possides amicum, In 
tentatione posside eum, nec facile credas οἱ. Noli 
&eri pro amica inimicus. » 

Eccli. xxxvu, à, 5. — « Sodalis amici in gau- 
4io cantat, et in tempore tribulationis adversa- 
rius erit, Amicus amico eondolet causa ventris : 
ct eontra bellnm accipiet scutum. » 

Becli. xit, 0-8. — « Si habes, convivet tecum, 
et evacuabit te, et ipse non dolebit. Necessarius 
illi (visti, et aberrare te fecil, et arridebil tibi, 
et dabit tibi spem. Lequetur tibi, vocabit tibi bo- 
BA, et diest : Quid opus est tibi ? Et confundet 
te in cihis suis, donec exinaniat te bis aut ter, et 
ia novissimo irridebit te : el postea videbit tà, et 
derelinquet te, et caput movebit super te. » 


Eccli. xxvi. 20, 91. — 4 In. conapectu oculo- 
rum tuórum conculcabi4 os suum, et super serimo- 
Res tnos. admirabitur. Novissime autem pervertet 
es (uum, eL.in verbis tuis dabit scandalum. Multa 
odii, et non cosquavi ei, et Dowinus odit eum. » 

Metth. xxiv, 19, — « Quia abundavit iniquitas, 
veírigescet charitas multorum. » 

S. Basil. — Intemperenti animo viri, quandiu 
eibi in ipsorum ore sunt, laudibus afficiunt, as- 
sentantur, supra medun predicant. Sin vero vel 
geulem mensa differatur, ques aliquanto ante vo- 


luptatis causa, permque ac Deum ipsum adora- 
bant, 
inseetantur, 

&. Chrysost, — Mutua fides ab ipsis effugit : 
amicitia apud ees mense finibus circumseribitur: 
ealutationes eorum suspicione plente sunt. 

Philonis. — Nemo adulatorem amicum et 60- 
dalem dixerit. Amicitie enim morbus, edulatio 
est. 


TIT. IX. — De munificis et liberalibus; et quod 
munificentia salutem conciliat. 


1 Reg. x1v, 35-95. — « Vidit Abigail David, et 
cecidit, et exsilivil de asino, et procidit coram 
David in faciem suam super terram, οἱ dixit : In 
-ipe sit, domine, hac iniquitas : loquatur, obsecro, 


S. JOANNIS DAMASCENI 
Prew. xvii, 1. — « ÜOccasiones quzrit, qui A 


&08 

« Προφασίζεται ávhp βουλευόμενος ἀποχωρισθή- 
ναι φίλων. D 

« Ῥόπαλον, καὶ” µάχαιρα, xal τόξευµα Ἀχονημέ- 
vay. ἀχίδωτον, οὕτως ἀν]ρ χαταμαρτυρῶν τοῦ φίλου 
αὐτοῦ μαρτυρίαν ψευδῆ. » 

ο € "OG εὐλογεῖ πρωῖ φίλον µεγάλῃ φωνῇ, χαταρω- 
µένου οὐδὲν διαφέρει. » 

« Mà Ἱκαταπιστεύετε ἐν Φίλου, μηδὲ ἑλπίζετε 
ἐπὶ ἠγουμένοις. » 

« Ἔστι φίλος ἐν χαιρῷ αὐτοῦ, xat οὗ μὴ παρα- 
µείνῃ kv χαιρῷ θλίψεως. Ἔστι φίλος χοινωνὸς τρα- 
πέζης, χαὶ οὐ παραμείνῃ ἐν ἡμέρᾳ θλίφεως καὶ 
ἐὰν ταπεινωθῇς, ἔσται χατὰ σοῦ. » 


c Ἔατι φίλος ὀνόματι µόνον φίλος. » 


« El κτᾶσαι φίλον, ἐν πειρασμῷ χτῆσαι αὐτὸν, xal 
μὴ ταχὺ ἐμπιστεύσῃς αὐτῷ. "Avi φίλου ph ὙΥίνου 
ἐχθρός, » 

« Ἑταῖρος φίλου ἐν εὑφροσύνῃ ἄδεται, xal iv 
χαιρῷ θλίψεως ἔσται ἀπέναντι. Ἑταῖρος φίλῳ συµ- 
πονεῖ χάριν Ὑαστρὸς, ἕἔναντ, δὲ πολέμου λήψεται 
ἁσπίδα. » 

« Ἐὰν ἔχῃς, συμθιώσεταί σοι, καὶ ἀποχενώσει σε. 
xal αὐτὸς οὐ μὴ πονἠσῃ. Χρείαν ἔσχεν σου, καὶ àz- 
απλάνηαέν σε, xal προγελάσεταί σοι, καὶ δώσει σοι 
ἐλπίδα. Λαλήσει σοι, χαλέσει σοι χαλὰ, καὶ ἑἐρεῖ᾽ 
Τίς ἡ χρεία σου ; Καὶ αἰσχυνεῖ σε àv τοῖς βρώμασιν 
αὐτοῦ, ἕως οὗ ἀποχενώαει σε δὶς ἣ ερὶς, χαὶ ἐτ' 
ἑσχάτων χαταμωχἠσεταί aou «χαὶ μετὰ εαῦτα Oye- 
va ce, χαὶ χαταλείψει σε, καὶ τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ 
κινήσει ἐπὶ col, » 

« Απέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου Ὑλυχαίΐνει τὸ 
στόµα αὐτοῦ, xal ἐπὶ τῶν λόγων σου ἐχθαυμάσει, 
Όστερον δὶ διαστρέφει τὸ στόμα αὐτοῦ, xal ἐν τοῖς 
λόγοις σου δώσει σχάνδαλον. Πολλὰ ἐμίσησα, καὶ 
οὐχ ὡμοίώσα αὐτῷ, καὶ ὁ Κύριος μισεῖ αὑτάν. » 

« Διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν, Φυγήσεται ἡ 
ἀγάπη τῶν πολλῶν. » 

Οἱ ἀχόλαστοι τὴν γνώµην, µέχρι μὲν «ip στόµατι 
αὐτῶν τὰ σιτία τυγχάνει, εὐφημοῦσι, κολαχεύου- 
6ιν, ὑπερθαυμάζουσιν. Ὀλίχον δὲ τῆς εραπέζης 
ὑπερτεθείσης, ὥσπερ τιοὶ λίθοις ταῖς βλασφηµίαις 
Ῥάλλουσιν, οὓς πρὸς βραχὺ (ae Grip διὰ’ «tv ἡδονὴν 


hos maledictis veluti [saxis quibusdam D προσεχύνουν. 


Ἡ «pb; ἀλλήλους πίστις ἀπέφυγεν ἀπ' αὐτῶν, 
wel à φιλία μέχρι τραπέζης ὥρισται παρ᾽ αὐτοῖς * 


αἱ προαηγορίαι αὐτῶν ὑποψίας πεπλήρωνται. 


Ux ἂν εἶποι τις ἑταῖρον τὸν χόλαχα. ἸΝόσος γὰρ 
φιλίας ἡ χολαχεία 


TITA. 6'. — Περὶ φι]οτιμουμένων καὶ µεταδο- 
τικῶν * καὶ ὅτι ἡ φιλοειµία σωτηρίαν xpots- 
sei. 

« Elbev Αδιγαιὰ τὸν Δαθὶδ, xal ἔπεσεν, xal χατ- 
επῄήδησεν ἀπὸ τῆς ὄνου. ἹΚΚαὶ ἔπεσεν ἐἑνώπιον Δαθὶδ 
ἐπὶ πρόσωπον αὐτῆς ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ εἶπεν * "Ev ἐμοὶ, 
κύριε, ἡ ἀδιχία * λαλησάτω δὴ ἡ δούλη cou εἰς τὰ 








403 


SACRA PARALLELA. 


0 


Q& σου, xal ἄχουσον λόγον τῆς δούλῃς σου. Μὴ 0£- A ancilla tua in. auribus tuis, e audi verba famulwe 


σθω 6 χύριόν μου χαρδίαν αὐτοῦ bri τὸν ἄνθρωπον 
τὸν λοιμὸν τοῦτον * καὶ ἀφροσύνη µετ᾽ αὐτοῦ. » 


« Εἶπεν ὃ βασιλεὺς Δαθὶὸ πρὸς Σιδά' Τί ταῦτα 
σοι; Καὶ εἶπε Σιδἀ' Τὰ ὑπορύγια τῇ οἰχίφ τοῦ βα- 
σιλέως τοῦ ἐπιχάθεσθαι, καὶ οἱ ἄρτοι εἰς βρῶσιν τοῖς 
παιδαρίοις, xaX ὁ οἴνος εἰς πιεῖν τοῖς ἐχλελυμένοις, 
Καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῷ Σιδά ' Ἱδού σοι πάντα ὅσα 
εἶχεν ὁ Μεμφιδοσθέ. Καὶ πεσὼν Σιδὰ προσεχύνησε 
λέγων  Εὗρον χάριν àv ὀφθαλμοῖς σου, χύριε βα- 
σιλεῦ. » : 

Σχόλ. 'H τῶν ξενίων προσαγχωγὴ τὴν τοῦ δεσπό- 
του οὐσίαν ἐπὶ τὸν οἰχέτην µετέθηκεν. 

᾿Απέστειλεν ᾿Αχὰξζ ἀγγέλους πρὸς τὸν βασιλέα "Ac- 


αυρίων, λέγων ᾿ Δοῦλός σου, xa υἱός σου ἐγώ: ἀνά- Β 


6501, σῶσόν µε kx χειρὸς βασιλέως Συρίας, καὶ ἐκ 
χειρὸς βασιλέως Ἱσραὴλ τῶν ἐπανισταμένων &n' ἐμέ. 
Καὶ ἔλαθεν ᾿Αχὰζ τὸ ἀργύριον καὶ τὸ χρυσίον τὸ εὐ- 
ρεθὰν ἐν θησανροῖς αὐτοῦ, καὶ ἀπέστειλε τῷ βασιλεῖ 
δῶρα * καὶ ἤχουσεν αὐτοῦ ὁ βασιλεὺς ᾿Ασσνρίωνν 
xa ἀνέδη εἰς Δαμασκὸν, καὶ συνέλαθεν αὐτὴν, xal 
τὸν Ῥαασσὼν ἐθανάτωσεν. » 

εΔόμα ἀνθρώπου ἐμπλατύνει αὐτὺν, xal παρὰ 
δυνάσταις χαθιζἀἆνει αὐτόν. » 

« Δόσις λαθραία ἀνατρέπει ὀργάς. » 


« Άνδρα ἱλαρὸν καὶ δότην ἀγαπᾷ ὁ θεός. » 
« "Ev πάσῃ δόσει ἱλάρυνον τὸ πρόσωπόν σου.» 


Tov ἀγαθῶν ἔργων αἱ χάριτες ἐπὶ τεὺς διδόντας 
ἑπαναστρέφουσιν, 

Τὸ φιλότιμον, εὐχλεξς, χαὶ τὸ μὴ τοιοῦτον, xat- 
εσχωμμµένον, 
ΤΙΤΑ. ΓΕ. — Περὶ φειδωῖῶν καὶ ἁμεταδόεων ' 

χαὶ δει οἱ φειδω.ίας νοσοῦντες, χιγδύγοις περι- 

πίπτουσι». 

« Εἶπε Γεδεὼν τοῖς ἀνδράσι Σοχώθ  Δότε δὴ ἄρ- 
τους εἰς τροφὴν τῷ λαῷ τούτῳ τῷ ἓν ποσἰ µου, ὅτι 
ἐχλείπουσιν. Καὶ ἰδοὺ διώχων ἐγὼ ὀπίσω τοῦ ZgÓck, 
xai Σαλμανὰ βασιλέων Μαδιάμ. Καὶ εἶπαν οἱ ἄρχον- 
τες Σοχώθ' Mh χεὶρ Ζεθεὲ καὶ Σαλμανὰ νῦν ἐν τῇ 
χειρί σου, ὅτι δώσομεν τῇ δυνάµεισου ἄρτους; Καὶ 


εἶπεν * Οὐχ οὕτως. Διὰ τοῦτο ἂν τῷ παραδοῦναι Κύ- D mus exercitui 


piov. τὺν Ζεθεὰ xal Σαλμανὰ ἐν τῇ χειρί µου, καὶ 
ἐγὼ ἁλοῄῆσω τὰς σάρχας ὑμῶν ἐν ταῖς ἀχάνθαις τῆς 
ἐρήμου. Καὶ ἀνέδη ἐχεῖθεν el; Φανουὴλ, xoi ἑλά- 
λησε πρὸς αὐτοὺς ὡσαύτως. Καὶ ἀπεχρίθησαν αὐτῷ 
οἱ ἄνδρες Φανου]ἡλ, ὃν τρόπον ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ 
ἄνδρες Χοχώθ. Καὶ εἶπε Γεδεὼν πρὸς ἄνδρας Φα- 
voufÀ * "Av f) ἐπιστροφή µου μετ) εἰρήνης, xai xa- 
ταστρέφω τὸν πύργον τοῦτον. Καὶ ἀνέστρεφε Γεδεὼν 
ix τοῦ πολέμου, χαὶ συνέλαθεν παιδάριον Ex τῶν 
υἱῶν Σοχὼθ, xal ἑπερώτησεν αὐτῷ xol ἁἀπεγρά- 
φατο τοὺς ἄρχοντας xal τοὺς πρεσθυτέρους αὐτῆς. 
ἑδδομήκοντα xat ἑπτὰ ἄνδρας. Καὶ παρεγένετο Γε- 
δεὼν πρὸς τοὺς ἄρχοντας Σοχώθ, xal εἶπεν, Ἰδου 
Ζεθεὲ xa Σαλμανὰ, δι’ οὓς ὠνειδίσατέμε, λένουτες' 


εδ. Ne ponat dominus meus eor suum super vi- 


rum bunc pestilentem : elenUn stultitia cuim. ipso 
est. » . 

11 fieg. xvi, 2-4. — « Dixit rex David ad Si- 
ba : Quid hzc tibi ? et ait Siba : Asini domui re- 
gis, ut sedeant, et panes, ad vescendum pueris, 
οἱ vinum, ut bibant qui defocerint. EA dixit rex 


ad Siba : Ecce tua omnia quae habuit Mempbi- 


* bosthe. Et procidens Siba, adoravit dicens : Inveni 


gratiam jn ocuiis tuis, domine rez. » 


Schol. llospitalium munerum oblatio, domini 
facultates ad servum transtulit. 

I V Reg. xvi, 6-8.— « Misit Achaz nuntios ad re- 
gem Assyriorum dicens : 716 Servus tuus et filius 
fuus ego sum : ascende, salvum me fac de manu 
fegis Syrim, et de manu regis lsrael, qui ingurre- 
xecunt in me. Et accepit Achaz argentum et aurum 
quod repertum est ia ihesasris ipejus, e$ misit 
regi munera, Et audivit cum rex  Aseyriorum, et 
ascendi jn Damascum, et cepit eam, οἱ lihaassen 
interfecit. » 

Prov. xvin, 16, — « Donum )À hominis dilatat 
ipsum, οἱ apud principes censidere eum faeit. » 

Prov, zx 14. — « Donum occultum evertit 
iras. » 

. Il Cor. ix, 1. — « Yirum hilarem et .datorem 

diligit Deus. » 

Eccli, xxxv, 14. — « In omni dato hilarem fae 
vultum tuum. » 

S. Basi. — Beneficiorum gratim in donantes 
revertuntur. 

Ejusd. — Beneflcentia gloriam conciliat: tema. 
citas contra scommatis et dicteriis patet. 

TIT. X. — De. preparcis et illiberalibus, et quod 
ij qui tenacitatis morbo. laboraut, in. pericula 
incidant. . 

Judic. vii, 5-17. — « Dixit Gedeon hominibus 
Sochoth : Date, obsecro, panes in. escam huic po- 
pulo, qui me sequitur, quia deficiunt. Ecce ego 
persequor post Zebee et Salmana reges Madian. 
Et dixerunt principes Sochoth : Nunquid manus 
Zebee et Salmana nune est in manu. tua, ut. de- 
tuo paues ? Et. dixit : Non sic. 
Propterea cum tradiderit Dominus  Zgbee et 
Salmana in manu mea, etego iriturabo carnes | 
vesuas in spinis deserti. Et ascendit inde in 
Phanuel, et locutus est ad eos similiter. Ε re- 
sponderunt ipsi viri Phanuel eodem modo, quo 
responderant viri Sochoth. Et ait Gedeon ad viros 
Phanuel : Si fuerit reditus meus in pace, de- 
struam turrim istam. Et reversus est Gedeon de 
bello, et apprehendit puerum de filiis Sochoth, 
interrogavitque eum : et descripsit principes et se- 
nores ejus, septuaginta et septem viros. Venitque 
Gedeon ad principes Sochoth, et dixit : Ecce Ze- 
bee et Salmana, propter quos exprobrasUs dicen- 
tes : Nunquid manus Zebee et Salmanacst in mauu 





411 


S. JOANNIS DAMASCENI 


112 


wa, ut demus viristuis deflcientibus panes ? Et A Mi χεὶρ Ζ:6εὲ xat Μαδιὰμ bv τῇ χειρί σου, ὅτι δώ- 


apprehendit seniores civitatis, οἱ spinae deserti, 
"ει discerpsit in. eis. homines Sochoth. Turrim 


quoque Phanuel destruxit, et interfecit viros 
civitatis. » 


I Reg. xxv, 10, 11. — « δι, δὲ respondit 
-Nabal pueris David : Quis David, et quis fllius 
Jesse ? Hodie multiplicati sunt servi, qui ἀεῖ- 
ciant unusquisque a facie domini sui : atque su- 
mam panes meos, et vinum meum, et victimas 
meas, qui posui eis qui tondent oves meas, et 
dabo viris, quos tton novi unde sint? » 

Prov. xx:, 14. — « Qui parcit donis, iram for- 
tem excitat. » | 

Eccli. v, 13. — « Est languor quem vidi sub 
sole, divitias custodiri in malum possidentis eas : 
€t peribunt divitis ille ipsius in tentatione mala. » 


J'y Eecle. vi, 1, 2. — « Est et malum quod 
vidi sub sole, et est frequens apud homines : vir 
ου] dedit Deus divitias, el substantiam et gloriam, 
et nihil deest anim ejus ex. omnibus quz desi- 
derat; et quod non dabit ei Deus potestatem ut 
manducet ex eo, quia vir alienus comedet illud. » 

Eccli. xi, 90. — « Est qui locupletatur ex solli- 
citudine et parcimonia sua, et ea relinquet aliis, et 
morietur. » 

Eccli. xiv, 4, 5. — « Qui acervat. ex animo suo, 
eongregat aliis : εἰ in bonis ejus luxuriabuntur 
alii. Qui sibi malus, cui alii bonus erit ?* Fili, quan- 
tum habes, benefac tibi. » 

Eccli. xxxi, 29. — « Nequissimo in pane mur- 
murabit civitas. » 

l'IT. XI. — De homine querulo et criminandi 
cupido. 

Eccli. xix, 5. — « Qui injuste accusat, non effu- 
giet. » 

Eccli. 1, 350. — « Ne contendas adversus ho- 
minem [frustra : ne adversus te aliquid faciat 
mali. » 

TIT. ΧΙ. — De invidia et emulatione. 

] Reg. xviu, 6-8. — « Egress sunt mulieres 
choros agentes in occursum David, et dicebant : 
Percussit Saul in millibus suis, et David in decem 
millibut suis. Et malum apparuit verbum lioc in 
oculís Saul, et dixit : David dederunt decem millia, 
mihi vero ipille. Et erat Saul suspectans David ab' 
illa die. » 

Prov. xxm, 06,7. — « Ne simul epuleris cum ho- 
mine invido : neque desideres cibos illius. Nam, 
" quemadmodum $i quis deglutiat crinem, ita come- 
dit et bibit. » 

Prov. xxvi, 22. — « Festinat ditescere vir in- 
vidus, et nescit quod misericors ipsum appre- 
hendet. » A 

Cant. vii, 6. — « Dura sicut. infernus 2mu- 
latio. » 


B 


C 


σοµεν τοῖς ἀνδράσι σου τοῖς ἐχλελυμένοις ἄρτους; 
Καὶ ἔλαδεν τοὺς πρεσθυτέρους τῆς πόλεως, xal τὰς 
ἀχάνθας τῆς ἑρήμου, xaX χατέξανεν ἓν αὐταῖς τοὺς 
ἄνδρας Σ2χώθ * χαὶ τὸν πύργον Φανουὴλ κχατέστρε- 
φεν., xal ἀπέχτεινεν τοὺς ἄνδρας τῆς πόλεως. » 

€ Ανεπήδησεν, καὶ ἀπεχρίθη Νάδαλ τοῖς παισὶ Δα- 
6i5 » Τίς Δαθὶδ, καὶ τίς υἱὸς Ἰεσσαί; Σήµερον vt- 
πληθυσμένοι εἰσὶν οἱ παῖδες, ἀναχωροῦντες ἕκαστος 
ix προσώπου τοῦ χυρίου αὐτοῦ: xal λήψομαι τοὺς 
ἄρτους µου, xai τὸν οἶνόν µου, xal τὰ θύματά µον, 
ἃ τέθειχα τοῖς χείρουσἑ µου τὰ πρόδατα, χαὶ δώσω 
αὐτὰ ἀνδράσιν, ofc ox οἶδα πόθεν εἰσίν; » 
« Δώρων ὁ φειδόµενος, θυμὸν ἐχείρὲι ἰσχὺρόν. » 


c Ἔστιν ἀῤῥωστία, fiy εἶδον ὑπὸ τὸν fiiov, πλοῦ- 
"τον φυλασσόμενον τῷ παρ) αὐτοῦ εἰς χαχίαν αὐτοῦ: 
χαὶ ἀπολεῖται ὁ πλοῦτος αὑτοῦ ἐχεῖνος ἓν πειρασμῷ 
πονηρῷ. » 

«€ Ἔστι πονηρία fiv εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον, καὶ πολλἡ 
ἐστιν ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων: ἀν]ρ ᾧ δώσει αὐτῷ ὁ Ge, 
πλοῦτον, καὶ ὑπάρχοντα, xai δόξαν, καὶ οὔκ ἔστιν 
ὑστερῶν τῇ φυχῇ αὐτοῦ ἀπὸ πάντων ὧν ἐπιθυμεῖ: 
καὶ ὅτι οὐχ. ἔξουσιάζει αὐτῷ ὁ θεὸς τοῦ φαγεῖν án 
αὐτοῦ, ὅτι ἀνὴρ ξένος φάχεται αὐτόν. » 

« "Ecc πλουτῶν ἀπὸ προσυχΏς xai σφιγγίας αὖ- 
τοῦ * xai χαταλείψει αὐτὰ ἑτέροις, xal ἀποθανεῖται. ) 


ε Ὅ συνάγων ἀπὺ τῆς ψυχῆς αὑτοῦ , συνάχει ἅλ- 
λοις, καὶ ἓν τοῖς ἀγαθοῖς αὑτοῦ τρυφήσουσιν ἕτεροι. 
Ὁ πονηρὺς ἑαυτῷ, τίνι ἀγαθός; Τέχνον, καθόσον 
ἔχεις, εὖ olet σεαντῷ. » 

ε Πονηρῷ ἐπ᾿ ἄρτῳ διαγογγύσει πόλις. 


TITA. ΙΑ’, — Περὶ φιαιτίου καὶ gulerxAfjo- 
^ voc. 


€ Ὁ ἐγχαλῶν ἀδίχως, οὗ διαφεύξεται. » 


« Mh φιλεχθρῄσῃς πρὰς ἄνθρωπον µάτην, ἵνα μή 
τι εἰς σὲ ἐργάσηται χαχόν. » 


TITA. IB'. — Περὶ φθόνου καὶ ζή.Ίου. 

« Ἐξήλθον αἱ χορεύουσαι εἰς συνάντησιν Δαθὶδ, xal 
ἔλεγον"' Ἑπάταξε Σαοὺλ ἓν χιλιάσιν αὐτοῦ, καὶ Δαθὶδ 
ἐν µυριάαιν αὐτοῦ. Καὶ πονηρὸν ἐφάνη τὸ ῥῆμα Ev 
ὀφθαλμοῖς Σαοὺλ, καὶ εἶπεν ' TQ Δαθὶδ ἔδωχαν τὰς 
µνριάδας, x&pol τὰς χιλιάδας. Καὶ jv Σαοὺλ ὑποδλε- 
πόµενος τὸν Δαθὶδ ἀπὸ ημέρας ἑχείνης. » 


« M συνδείπνει ἀνδρὶ βασκάνῳ, μηδὲ ἐπιθυμή- 
σῃς τῶν βρωµάτων αὐτοῦ. "Ov τρόπον γὰρ εἴ τιό 
καταπίοι τρἰχα, οὕτως ἐσθίει καὶ πίνει. » 


ε Σπεύδει πλουτεῖν ἀν]ρ βάσχανος, xa οὐχ οἵδευ 
ὅτι ἑλεήμων κρατήσει αὐτοῦ. » 


 Σκληβὸς ὡς ἄδης (oz. » 








413 


SACRA PARALLELA. 


iM 


« Φθόνῳ τετηχότι οὗ αυνοδεύσω, ὅτι οὗτος οὗ xo- A. Sap. v1, 25. — « Cum invidia tabescente iter 


νωνεῖ σοφία. » 
« Βασχανία φαυλότητος ἁμαυροϊ gà καλά. » 
« ᾽Ανθρώπῳ Baaxéwp ἵνα τί χρήματα: » 
« Ζἤλος xat θυμὸς ἑλαττοῦσιν ἡμέρας. » 
ε Απὺ τῶν ζηλούντων κρῦφον τὴν βουλήν σου. » 
« To) βασχαίνοντος ἑαυτὸν οὐχ Éati πονηρότερος, 
xai τοῦτο ἀνταπόδομα τῆς καχίας αὐτοῦ: καὶ ἐὰν εὖ 


oon iv λήθῃ, οὐχ ἐχὼν ποιαῖ * χαὶ ἀπ ἑσχάτων 
ἐκφαίνεται τὴν χαχίαν αὐτοῦ. » 


non habebo : quoniam talis homo non. est. parti- 


.teps sapientiz. » 


Sap. 1v, 12. — « Invidentia improbitatis obscu- 
rat bona. » 

Eccli. xiv, $. — « Homini livido ad quid au- 
rum ? h 

Eccli. xxx; 26. — « Zelus et iracundia minuunt 
dies, » 

Eccli. xxxvii, 7. — « Ab invidis absconde con- 
silium tuum. » 

Eccli. xxiv, 6, 7. — « Qui sibi invidet, non est 
illo nequior : et h:ec est redditio malitise ipsius : et 
si benefeeerit ignoranter, non volens facit : et iu 
novissimo meenifestat malitiam suam. » 


εΠᾶς ἁμαρτωλὸς, καὶ φθονερὸς, xal δίγλωσσος B — Eccli. vi, 4. — « Omnis peccator, invidus et bi- 


ἀτιμίαν ἕδει, » . 
ε ΄Άλγος καρδίας καὶ πένθος χαρδίας, vuv ἀντίζη- 
λος ἐπὶ γυναιχί. » , 
« Mh βουλεύου μετὰ τοῦ ὑποθλεπομένου σου. » 


« Ἑταϊρε, οὐχ ἁδιιῶ σε’ οὐχὶ δηνάριον συνεφώ- 
νησας» » 

Ὅπου (Aoc καὶ ἐρίθεια, ἐχεῖ ἀχαταστασία καὶ 
Ty φαῦλον πρᾶγμα. » 

Φυλαξώμεθα, ἀδελφοὶ, τὸ πάθος τοῦ φθόνου’ μὴ 
ποινωνοὶ τῶν ἔργων τοῦ ἀντικπιμένου γενώµεθα, xal 
εὑρεθῶμεν τῷ αὐτῷ συγχαταδιχαζόµενοι χρίµατι. El 
γὰρ ὁ ευφωθεὶς εἰς χρῖμα ἐμπίπτει τοῦ διαθόλου, 
πῶς ὁ φθονερὸς τὴν ἠτοιμασμένην τῷ διαδόλῳ τιµω- 
ρίαν ἐχφεύξεται; Φθόνου γὰρ πάθος οὐδὲν ὀλεθριώ- 
τερον φνχαῖς ἀνθρώπων ἐμφυτεύεται. Ὥσπερ γὰρ 
Be αἴδηρον, οὕτως ὁ φθόνος τὴν ἔχουσαν αὐτὸν ᾧν. 
yi ἐξαναλίσχει. Μᾶλλον δὲ, ὥσπερ τὰς ἐχίδνας φασὶ 
thv χυῄσασαν αὐτὰς Υαστέρα διεσθιούσας ἀπογεννᾶ- 
σθαι, οὕτως xat ὁ φθόνος τὴν ὠδίνουσαν αὐτὸν ψυχὴν 
αέφυχε δαπανᾷν. Λύπη γάρ ἐστι τῆς τοῦ πλησίον 
εὐπραγίας ὁ φθόνος. Διόπερ οὐδέποτε ἀνίαι, οὐδὲ δυσ- 
θυµίαι τὸν βάσχανον ἀπολείπουσινο Ἑὐφόρησεν ἡ 
χώρα τοῦ πλησίον; εὐθηνεῖται πᾶσι τοῖς κατὰ τὸν 
βίον ὁ οἴχος ; θυµηδίαι τὸν ἄνδρα οὐχ ἐπιλείπονσιν ; 
ταῦτα πάντα τροφῇ τῆς νόσου, καὶ προσθήχη τῆς ἀλ- 
ΥἨδόνος ἐστὶ τῷ βασχάνῳ. ᾽Ανδρεῖός τίς ἐστι, xal εὖ- 
ακτεῖ ; ταῦτα πλήττει τὸν βάσχανον. Ἔτερος χαριέ- 
στερος τῇ μορφῇῃ; ἄλλη πληγὴ τῷ βασκάνῳ. '0 
δεῖνα τοῖς τῆς ψυχῆς προτερήµασι τῶν πολλῶν ὑύπερ- 
έχει, ἐπὶ φρονῄσει xal ὀννάμει λόγων ἀποθλέπεται; 
xai ζηλοῦται. "Άλλος πλουτεῖ, xal φιλοτιμεῖται λαµ- 
πρῶς Ev ἐπιδόσει καὶ χοινωνίᾳ πρὸς τοὺς ἑνδεεῖς, 
xa πολὺς αὐτῷ παρὰ τῶν εὐεργετουμένων ὁ ἕπαι- 
vo; ; ταῦτα πάντα πληγαὶ xal τραύματα, µέσην aó- 
τοῦ τύπτοντα τὴν καρδίαν. Καὶ τὸ χαλεπὺν τῆς νό- 
σου, ὅτι οὐδὲ ἐξειπεῖν αὐτὴν δύναται, ἀλλὰ χύπτει 
μὲν, χατηφἠς ἐστι, xat σνγχέχνται, xal ποτνιᾶται, καὶ 


ἁπύλωλεν ὑπὸ τοῦ χαχοῦ. Ἐρωτώμενος δὲ «b πάθος 


ἐρυθριᾷ δημοσιεῦσαι τὴν συμφοράν. Οὐ δύναται γὰρ 
λέγειν * ὅτι Βάσχανός εἰμι, χαὶ πικρῶς ἐπιτρίδει ps 


linguis, improperium et contumeliam habebit. » 

Eccli. xxvi, 8. — « Dolor cordis et luctus cor- 
dis, mulier in mulierem zelotypa. » 
. Eccli, xxx vit, 8. — « Noli consiliari cum eo qui 
tibi insidiatur. » 
' Μαι. xx, 15. — « Amice, non facio tibi inju- 
riam. Nonne ex denario convenisti mecum? » 

Jac. m, 460. — « Ubi zelus et contentio, illic 
inconstantia, et omne opus malum. » 

Basil. Hom. de invid. — Invidentie vilium εδ” 
veamus : no operum adversarii participes evada- 
mus, atque eodeni judicio condemnati ipveniamur. 
Nam si qui superbia effertur, in diaboli judicium 
ineidit, quo tandem pacto. invidus supplicium 
diabolo paratum effugiet? 718 Invidia quippe 
exltiosius nihit in animis hominum nasci potest. 
Nam sicut ferrum rubigo, ita invidia animum quem 
obsederit, consumit * imo, quemadmodum viperas 
exeso materno ventre in lucem edi ferunt , eodem 
modo invidia hanc naturam habet, ut parturientem 
se animam conficiat. Livor enim nibil est aliud, 
quam dolor ex alterius secuudis rebus susceptus. 
Quo fit ut merores et acerbitates animi invidum 
nunquam deserant, Überes fructus ager vicini pro- 
. duxit? domus ejus omnibus vitee commodis circum- 
fiuit? in perpetua animi voluptate versatur? hec 
omnis homini invido morbi alimonia sunt, atque 
doloris accessio. Generoso animo est aliquis, opti- 
mave valetudine utitur? hec invidum lancinant. 
Alter formse venustate prsecellit? alia hzc invido- 
rum plaga est. Quidam anim: dotibus multos ante- 
cedit, ac prudentia et eloquentia spectabilis est? 
boc ipso quoque invidiz patet. Ditescit alius, el in 
impertienda egenis re sua familiari munificus est, 
ingentibusque ab lis quos beneficiis juverit, laudi- 
bus celebratur? hxc omnia plage et vulnera sunt, 
quibus medium invidi pectus sauciatur. Quottque 
in boc morbo gravissimum est, ne ipsum quidem 
potest" prodere : interim vero dejecto, mostoque, 
ac turbato animo est, queritatur, et^ misere pre 
mali gravitate perit. Rogatus quo morbo teneatur, 








τὰ τοῦ πλησίου καλὰ, xaX τοῦ ἀδελφοῦ τὴν εὐθυμίαν 


calamitatem suam aperire erubescit. Puta invidia 
ὀδύρομαι, xal οὐ φέρω τὴν θέαν τῶν ἁλλοτρίων κα. 


laboro, meque amici bona acerbe discruciant : bi- 


- 





415 


S. JOANNIS DAMASCENI 


416 


laritatem (ratris lugeo, nec alienorum bonorui A λῶν, ἀλλὰ συμφορὰν ποιοῦμαι τὴν τῶν πλησίον εὖπ- 


ferre spectaculum queo, sed proximi felicitatem 
calamitati duco. Imo pectore segritudinem premit, 
quo viscera tacite infiammantur et exeduntur : ac 
proinde nec medicum adhibet, nec cogitare reme- 
dium potest, quo morbus propulgetur : sed hoc 
unum ipali levamen exspectat, si forle quempiam 
eorum quibus invidet, prosperitate dejectim cernat. 
Tunc nimirum init federa, atque amicus fit, cum 
lacrymas fundentem, cum lugentem eum viderit, 
in quem invidia sstuabat. Nec lato quidem et hi- 
lari gratulatur : merenti autem  laerymarum se 
socium adjungit. Filium, si e vita discesserit, lau- 
dat, sexcentisque ornat encomiis ;: quam nempe 
preclara forma esset, quam egregia-indole, quam 


peplav* &v τῷ βάθει κατέχει τὴν vóaov ὑποσμύχου»- 
σαν αὐτοῦ τὰ σπλάγχνα xal χατεσθίουσαν. Οὐχοῦν 
οὐχὶ ἰἑατρὸν τῆς νόσου παραλαμθδάνει, οὔτε τι φάρμα- 
xov ἐξευρεῖν δύναται τοῦ πάθους ἀλεξιτήριον, ἁλλὰ 
μίαν ἀναμένει τοῦ χαχοῦ ῥᾳστόνην, ei που τινὰ ἴδοι 
χαταπεσόντα τῶν φθονουµένων. Τότε σπένδσται, xal 
φίλος ἐστὶν, ὅταν δαχρύοντα [bg τὸν βασχαινόμενον, 
ὅταν πενθοῦντα θεάσηται. Καὶ εὐθυμοῦντι μὲν οὗ 
συνευφραίνεται, ὀδυρομένφ δὲ συνδαχρύει. Τὸ παι- 
δίον μετὰ τὸν θάνατον ἐπαινεῖ, xal µυρίοις ἔγχω- 
µίοις ἀποσεμνύνει, ὡς μὲν καλὸν ἰδεῖν, ὡς δὲ συµ- 
παθὲς, ὡς δὲ πρὸς πάντα εὐάρμοστον, οὖκ ἂν αὐτῷ 
περιόντι γλῶσσαν εὔφημον χαρισᾶµενος. Ἐὰν μέντοι 
πολλοὺς ἵδῃ συντρέχοντας τῷ ἐπαίνῳ, μετἀδαλὼν 


ad omnia eximie comparatus : cum ei, dum adbuc D πάλιν βασχαίνει τῷ τεθνηκότι. Τί οὖν ἂν γένοιτο 


superstes esset, ne vocem ullam qua laudes illius 
przedicaret, impertiiaset. Quod si multos huie laudi 
assentientes faventesque videat, mox mulata mente 
mortuo invidet. Quidnam igitur hoc morbo pesti- 
lentius sit? vitz: labes est, natura corruplela, be- 
neficiorum divinitus concessorum odium, pugna 
adversus Deum, Quidnam mali auctorem diabolum 
ad inferendum hominibus ballum in furorem cagit? 
Annon invidia, ex qua Deo quoque bellum indixisse 
comperitur? Deo quidem irascens ob eximia dona 
quibus bominem ornavit, de homine vero ultionem 
sumens, quia de Deo non potuit, Eadem etiam 
prorsus Ceinum gessisse constat, primum illum 
discipulum diaboli, 9 quo, cum invidere, tum cae- 
dem patrare didicit? Quid ergo perpetravit ? ho- 
norem 3 Deo concessum vidit, ac livore exarsit, 
illumque tandem qui honore auctus fuerat, intere- 


τῆς νόσου ταύτης ὀλεθριώτερον; φθορὰ τῆς ζωῆς, 
λόμη τῆς φύσεως, ἔχθρα τῶν παρὰ θεοῦ δεδοµένων 


ἡμῖν, ἑναντίωσις πρὸς Θεόν. Τί τὸν ἀρχέχαχον δαί- 


µονα εἰς τὸν χατὰ ἀνθρώπων ἑἐξέμηνε πόλεμον; Καὶ 
οὐχ ὁ φθόνος, δι’ οὗ xaX θεοµάχος φανερῶς ἀπηλέγ- 
χθη ; ἀχθόμενος μὲν θεῷ ἐπὶ τῇ τοσαύτῃ µεγαλοδω- 
ped εἰς τὸν ἄνθρωπον, τὸν ἄνθρωπον δὲ ἀμυνόμενος, 
ἐπειδὴ Geby οὐκ ἡδύνατο. Τὰ αὐτὰ δὲ ταῦτα ποιῶν 
xai ὁ Κάῑν δείχνυται, ὁ πρῶτος μαθητὴς τοῦ δια6”- 
λου, καὶ φθόνον, χαὶ φόνον παρ) αὑτοῦ διδαχθείς. Τἰ 
οὖν ἐποίησεν; Elle τὴν παρὰ θεοῦ τιμὴν, καὶ ἐξεχαύ - 
θη πρὸς ζῆλον, xol ἀνεῖλεν τὸν τιµηθέντα, ἵνα χαθ- 


άψηται τοῦ τιµήσαντος. Πρὸς γὰρ τὴν θεοµαχίαν 


ἀδυνατῶν, εἰς ἁδελφοχτονίαν µετέπεσεν. Φύγωμε"», 


C ἀδελφοὶ, vósov θεοµαχίας διδάσχαλον, ἀνδροφονίας 


μητέρα, σύγχυσιν φήσεως, αἰχεαιότητος ἄγνοιαν, συµ- 
φορὰν ἁλογωτάτην. 











mit, ut illum 9 quo is bonorem acceperat, lacesseret. Cum enim ob virium imbecillitatem Deo bellum 
inferre non 719 posset, in fraternam cadem proruit. Fugiamas, fratres, morbum impie adver- 
sus Deum pujas magistrum, homieidii parentem, nature confusionem, propinquitatis ignorationem, 





calamitatem a ratione alienissimam, 
lbid. — Canes eum aluntur, mansuescunt, leo- 
pes blandiliis cicurantur : invidi autem comitate 


et blanditiis vehementius efferantur. Quid causs » 


fuit cur Saivator invidi patuerit ? Utique ob mira- 
cula. Quz autem erant h:zec miracula? Indigentium 
&3lus. Alebautur esurientes, et qui alebat, ipse 
vexabatur. Mortui resurgebaut : et qui vitam pra 
stabat, in invidiam ipse vocabatur. Pellebantur 


Οἱ χύνες τρεφόµενοι ἡμεροῦνται, οἱ λέοντες χει- 
ροῄθεις γίνονται θεραπευόµενοι ’ οἱ δὲ βάσχανοι ταῖς 
θεραπείαις πλέον ἐξαγριαίνονται. Διὰ τί [6 Σωτὴρ (1)] 
ἐφθονεῖτο ; Διὰ τὰ θαύματα. Tívez δὲ ἦσαν αἱ θαὺ- 
µατοποῖῖαι; Σωτηρία τῶν δεοµένων. Ἑτρέφοντο οἱ 
πεινῶντες, χαὶ ὁ τρέφων ἐπολεμεῖτο. ἨἩ γείροντο οἱ νε- 
xpot, καὶ ὁ ζωοποιῶν ἐδασχαίνετο. Δαίμονες ἐξπλαύ - 
γοντο, καὶ 6 ἐπιτάσσων ἐπεθουλεύετο. Λεπροὶ ἔχαθα- 


dzmones : et qui illes jussione sua exagitabat, p βίξοντο, χαὶ χωλοὶ περιεπάτουν, xa χωφοὶ ἤχουον, 


jusidiis appetebatur. Mundabantur leprosi, ambu- 
labant claudi, audiebant surdi, visui ceci recu- 
perabant ; et borum benefieiorum auctor in fugam 
agebatur. Tandem eum, qui vitam largiebatur, 


χαὶ τυφλοὶ ἀνέδλεπον, χαὶ ὃ εὐεργέτης ἐφυγαδεύετο”. 
καὶ τὸ τελευταῖον θανάτῳ παραδέδωχαν τὸν τὴν Cut; 
χαρισάµενον, καὶ ἐμαστίγουν τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν 
ἀνθρώπων, xat κατεδίχαζον τὸν χριτὴν τοῦ χόσµου. 


morte affecerunt : liberatorem hominum verberibus prosciderunt, ac mundi judicem condem- 


narunt. 

léid. — Non 4Egyptio Scytlia iuvidet : sed unus- 
quisque gentili suo. Ae rursum in eadem natione 
nou ignotis, sed familiarissimis quibusque, et ey 
familiaribus, vicinis prasertiw, iisque qui artem 


Οὐχὶ τῷ Αἱγυπτίῳ Baoxatvet ὁ Σχύθης, ἀλλὰ τῷ 
ὁμοεθνεῖ ἕχαστος, Καὶ ἓν τῷ ἔθνει μέντοι οὐ τοῖς 
ἀγνοουμένοις φθονεῖ, ἀλλὰ τοῖς συνηθεστάτοις, τῖς 
Ὑείτοσι καὶ ὁμοτέχνοις, καὶ τοῖς ἄλλως οἰχείοις, πά- 


Νυταὶ. 
(1) Vox ista omniuo ex Basilii textu intcrjicienda fuit, 





An . 


SACRA PARALLRLA. 


8 


ιν καὶ ἡλιχιώταις, xol συγγενέσι, xat ἁδελφοῖς. A eamdein. profitentur, aut alia. necessitudine con-- 


Kal ὅλως, ὥσπερ ἡ ἑρυσίδη ἴδιόν ἐστι τοῦ αίτον vó- 
cua, οὕτως ὁ φθόνος φιλίας ἐστὶν ἁῤῥώστημα, Τὰ 
τοῦ φθόνου χινήµατα, οὐδὲν λυποῦντα τὸν βασχαινό - 
µενον, αὐτοῦ πληγαὶ γίνονται τοῦ βασχάνον. Τίς λν- 
πούµενος ἠλάττωσέν ποτε tà τοῦ πλησίον καλά; Εδυ- 
τὸν μέντοι προσανήλωσεν, ταῖς λύπαις χατατηχόµε- 
νος. 


Φύγωμεν χαχὺν ἀφόρητον. "Οφεώς ἐστι δίδαγμα, 
δαιμόνων εὕρεμα, ἐχθροῦ ἐπισπορὰ, ἀῤῥαθὼν χολά - 
σεως, ἑμπόδιον εὐσεθείας, ὁδὺς ἐπὶ γέενναν, στέρη- 
σις βασιλείας. Τοὺς φθονερούς τινες οἵονται χαὶ δι 
ἐφθαλμῶν µόνον τὴν νόσον ἑμδάλλειν. Ἐγὼ δὲ τοῦ- 
τον μὲν τὸν λόγον ἁποπέμπομαι. Ἐχεῖϊνο δέ quu: 
Ot µισόχαλοι δαίμονες, ἐπειδὰν οἰχείας ἑαυτοῖς εὔ- 
θωσι προαιρέσεις, παντοίως αὐταῖς πρὸς τὸ οἰχεῖον 
κέχρηνται βούλημα, ὥστε xal τοῖς ὀφθαλμοῖς τῶν 


βασκάνων εἰς ὑπηρεσίαν χρῆσδαι τοῦ ἰδίου θελήµα- ' 


τος. Φύγωμεν οὖν xaxby ἀφόρητον, ὃ φύσει ἐστὶ δί- 
ὄχγμα δαιμόνων. Δῆλοι δέ πως χαὶ αὐτῷ τῷ προσώπῳ 
χαθεστήχασιν οἱ φθονοῦντες. "Όμμα τούτοις ξηρὸν 
xmi ἁλαμπὲς, παρειὰ κατηφῆς, ὀφρὺς συµπεπτω- 
χυῖα, ἡ duyh τῷ πάθει συγκεχυµένη, τὸ τῆς ἁλη- 
θείας δικαστῄήριον ἐπὶ τῶν πραγμάτων οὐκ ἔχουσα * 
θρασὺν μὲν γὰρ λέγουσι τὸν ἀνδρεῖον, ἀνάλγητον τὸν 
σώφρονα, τὸν δίχαιον ἁπηνῆ, χακουργὺν «bv φρόνι- 
pov. Καὶ τὸν µεγαλοπρεπῆ μὲν ὡς βάναυσον διαδάλ- 
λουσιν, τὸν ἐλευθέριον δὲ ὡς ἄσωτον, πάλιν τὸν οἰχο . 
νομικὸν φειδωλὸν, xal ὅλως πάντα τὰ τῆς ἀρετῆς 
εἴδη οὐχ ἀπορεῖ παρ) αὐτοῖς ὀνόματος, kx τῖις ἄντι- 
κειµένης χαχίσᾳς µετενεχθέντος. 


"Ίδιον xaxbv τοῦ διαδόλου 6 φθόνος, 6 ἐχλαληθῆναι 
μὴ δυνάµενος, ὁ ἰἱατρείαν οὐχ ἐπιδεχόμενος (1). 'O 
χεφαλὴν ἀλγῶν, λέγει τῷ ἱατρῷ τὴν χεφαλαλγίαν, ὁ 
δὲ φθονῶν, τί εἴπῃ; Λυπεῖ µε τὰ τοῦ ἀδελφοῦ ἀγα- 
θά. Ἡ μὲν ἀλήθεια αὕτη, τὰ δὲ ῥήματα ἕχαστος 
αἰσχύνεται. Tl στενάζεις» ἴδιον χαχὺν, ἢ ἀλλότριον 
ἀγαθόν ; 


Τοὺς μὲν γὰρ χύνας τρέφοντες ἡμεροῦμεν, τὸν bk 
βάσκανον εὐεργετοῦντες χαλεπώτερον ἀπεργαζόμεθα. 
00 γὰρ χαίρει ἐφ᾽ otc ἂν πάθῃ χρηστοῖς, ἀλλά àv- 
πεῖται τῇ σῇ εὐπορίφ. Mi) τοίνυν ἐμπέσῃς εἰς τὴν 
παγίδα τοῦ διαδόλου. 


Χάρις φθονεῖσθαι, tà poorsir δ' alc" roc μέγα. 

'" Ywov βάδιζε, τὸν φθόνον δ' fa κάτω. 

Τί ἂν γένοιτο τῶν βασχάνων ἐλεεινότερον ; Ἐξὸν 
xa χαίρει, xai χερδαίνειν διὰ τὴν χαράν * οὗτοι καὶ 
λυπεῖσθαι αἱροῦνται μᾶλλον ἐπὶ ταῖς ἑτέρων εὐδοχή- 


junctis : ac rursum sequalibus, cognatis, et fratri- 
bus. Denique, quemadmodum rubigo proprium 
est frumenti vitium, sic etiam livor amicitie 
morbus est. Iinvidentie motiones, cum nibil eum 
ladant, cui invidetur, invidum ipsum vulnerant. 
Quisnam est, qui, cum livore percitus 8i, bona 
unquam alterius iniminuit? Ipse vero sese confe- 
cit, merore contabescens. 


Ibid. — Yntolerandum hoc walum fugiamus. 
Serpentis doctrína est, daemonum inventum, 
hostis semen, arrhabo ponze, via ad gehennam, 
regui privatio, Invidos nonnulli, vel per oculos 
solos morbum injicere arbitrantur. Ego autem 


p hane quidem fabulam procul missam facio. Czete- 


rum illud dico, quo boni odio flagrant ἆφπιοπές, 
ubi idoneas sibi voluntates nacti sunt, omni ra- 
tione eis ad id quod sibi proposuerunt, abuti : ita 
ut invidorum etiam oculos ad hoc suum ministe- 
rium adhibeant. Intolerandum igitur malum fugia- 
mius, quod suapte natura d:emonum documentum 
sit. Quin et invidi: morbo laborantes vel ipsa quo- 
que facies prodit. Siceus ipsis oculus est, nec lu- 
cidus, tristes genz, collapsum supercilium, animus 
egritudine hac turbatus, 3 quo justum de rebus 
judicium ferri non possit. Fortem quippe audacem 
appellant, temperantem durum et stupidum, justum 
crudelem, prudentem versipellem. Magniflcum «ευ 
profusum, liberalem tanquam decoctorem tradu- 
cunt: ac rursum eum qui reni familiarem com- 
mode administrat, ut preparcum et tenacem cri- 
minantur. Ac, ne sim longior, nullum virtutis 
genus est quod suo apud eos vocabulo careat, a 
contrario vitio derivato. 


Ejusd. — Proprium diaboli malum est invidia,. 
quie nec aperiri potest, nec mediciaam recipit. Qui 
capite dolet, dolorem exponit medico, Qui vero 
invidia morbo premitur, quid dicat ? fratris bona 
mibi mororem creant? Atqui. hxc quidem ipsa 
"90 veritas est? rem vero edicere omnes eru- 
bescunt. Quid gemis? malum tuum, an alienum ? 


Ejusd. Hom. hab. in Lazic. — Canes cum ali- 
mus, mansuetos facimus : invidum autem dum 
beneficiis augemus, asperiorem et truculentfioremn 
reddimus. Neque enim ob ea beneflcia qua a te 
accipit, gaudet : quin potius opibus tuis et rerum 
copia angltur. Cave itaque ne incidas in laqueum 
diaboli. 

S. Greg. Nas. in iamb. 


Pulchrum invideri : turpis invidentla. 
Incede celsus. inridum infra deserens. 


S. Chrysost. — Quidnam est invidis hominibus 
miserabilius? Cum penes ipsos sit gaudere, el ex 
gaudio emolumentum aliquod capere ; malunt ta- 


NOTE. 
(1) Rup. πάθος ἐκλα)ληθῆναι μὴ δυνάµενον, xat ἐπιδεχόμενον. 


- 





419 


S. JOANNIS DAMASCENI 


490 


wen ob aliorem famam et gloriam moestitia con- A σεσιν, καὶ μετὰ τῆς λύπης ἔτι xal χόλασιν ἐπισπᾶ- 


flei, ac preter hunc morrorem suum, supplicium 
sibi intolerandumque cruciatum a Deo arces- 
sere. 

O plenam doloris invidiam ! oignem inexstinctum! 
ο invidiam, invidenti exitioeam ? Nam, quemadmo- 
dum vermis lignum corrumpit, sic etiam invidia 
invidum quidem tabe conficit; eum vero cui invi- 
detur! splendidiorem reddit. 


[n rebus secundis invidiam fugere impossibile 
est. , 
Nihil sceleratius est, quam alterius felicitate 
morderi, dirumpi, contabescere. Nihil gravius est, 
nihil miserius, quam invidie morbum contrahere, 
ac zelotypia et livore conflci. 


Ais te toto pectore Deum obsecrare ut a libi- 


dinosis cogitationibus et affectibus libereris : eo- 


dem igitur modo, omni animo tuo, id quod potius 
esi, exorare satage ut a livore et invidentia vin- 
diceris : magis quippe in exsecrandum affectum 
istum prependes. 


TIT. Xil. — De prapostero sui amore; et quod 
nemo seipsum justum pronunliare aut. laudare 
debeat, 

Prov. xxt, 2. — « Omnis vir sibi ipsi justus vi- 
detur. » 

Prov. xxvn, 2. — « Laudet te proximus, et non 
es tuum ; alienus, et non labia tua. » 

Prov. 111, 7. — « Ne sis prudens apud teipsum. » 

Prov. xi, 15. — « Vis stultorum recte sunt in 
oculis ipsorum. » 

1sa. v, 91, 29. — « Ys qui prudentes estis in 
vobis ipsis, et coram vobismetipsis docti ! Qui di- 
cunt : Recede a me, ne appropinques mihi, quia 
mundos sum. Ita fumus ignis in ipso ardet omni- 
bus diebus. 

Isa. αν, 65. — « Ecce seriptum est. in con- 
spectu meo, non tacebo donec reddam, οἱ retri- 
buam in sinu eorum peccata ipsorum, et patrum 
ipsorum, dicit Dominus. ) 

1I Cor. xx, 18. — Non qui seipsum commendat, 
ille probatus est, sed quem Deus commendat. » 


Rom. xu, 17. — « Nolite prudentes esse apud p 


vosmetipsos. » 

S. Greg. Νας. — Omnes hoc uno nomine pii 
Sumus, quod alios impietatis condemnamus. 

Actionum suarum lenes et benigni judices, alie- 
Darum autem severi censores sunt. 

721 Ιιαία abbatis. — Qui sua duntaxat causa 
omnia faciunt, hi philautie, boc est malorum om- 
nium gravissimo, stedent. Quod quidem hoc affert, 
ut a societate et commercio atque amicitia quis- 
piam abhorreat, injusteque et impie se gerat. 
Natura enim hominem, non uti solivaga animan- 
tia, condidit , sed uti gregalia, communibusque 
pascuis utentia : ut non:sibi soli vivat; verum et 
matri, et patri, et fratribus, et uxori, et liberis, 


σθαι παρὰ θεοῦ, xai τιµωρίαν ἀφόρητον, 


"Q φθόνος πάθους πεπληρωμένος ! ὦ φθόνος, πῦρ 
μὴ σθεννύµενον | ὥ φθόνος, ἐπὶ τὸν φθονοῦντα τὴν 
βλάδην΄ ἄγων | Καὶ καθάπερ ὁ σχώληξ «b ξύλον 
διαφθείρει, οὕτω χαὶ ὁ φθόνος τὸν μὲν φθονοῦντα 
διατήκει, τὸν δὲ φθονούμενον λαμπρότερον χατα- 
σχευάζει, 

Ἀμήχανον ἓν εὐπραχίαις φθόνον διαφυγεῖν. 


Οὐδὲν μιαρώτερον τοῦ ἐπὶ ταῖς ἀλλοτρίαις εὔημε- 
plat; δάχνεσθαι, διαπρίεσθαε, καὶ τήχεσθαι. 0ὐδὶν 
χαλεπώτερον, οὐδὲν ἀθλιώτερον τοῦ ἐπιαπᾶσθαι τῆς 


B Ρασκανίας τὸ πάθος, xai καταδαπανᾶσθαι τῷ ζήλψ 


xat τῷ φθόνφ. 

Λέγεις, ἐξ ὅλης τὺν Osby παραχαλεῖς χαρδίας ῥυ- 
σθῆναι ἀπὸ τῶν τῆς ἡδυπαθείας ἐνθυμημάτων xat 
παθῶν * οὐχοῦν τὸν αὐτὸν τρόπον ὀλοψύχως τὸ χρεῖτ- 
τον ἱχέτενε, ἁπαλλαγῆναι βασχανίας xal φθόνου " 
πλέον γὰρ εἰς τοῦτο νεύεις τὸ ἑπάρατον πάθος. 


TITA. II". — Περὶ φιλαυτίας * καὶ ὅτι ob δεῖ τινα 
ἑαυτὸν διχκαιοῦν $4) ἐπαιυεῖν. 


« Πᾶς ἀνῆρ φαίνεται ἑαυτῷ δίχαιος. » 


« Ἐγχωμιαξέτω σε ὁ πέλας, χαὶ μὴ τὸ σὺν ατό- 
μα ἁλλότριος, xai μὴ τὰ σὰ χείλη. » 

« ΜΗ ἴσθι φρόνιµος παρὰ σεαυτῷ. » 

« Ὁδοὶ ἀφρόνων ὀρθαὶ ἑνώπιον αὐτῶν. » 


« Οὐαἱ οἱ συνετοὶ &v ἑαυτοῖς, xaX ἑνώτιαν ἑαυτῶν 
ἐπιστήμονες: οἱ λέγοντες, Πόῤῥω ἀπ᾿ ἐμοῦ, μὴ ἐγγί- 
σῇς pot, ὅτι χαθαρός εἰμι. Οὕτως χαπνὸς θυμοῦ µου, 
«ip xalstat ἓν αὑτῷ πάσας τὰς ἡμέρας. » 


« Ἰδοὺ γέγραπται ἑναντίον µου, οὗ μὴ συωπήσω 
ἕως ἂν ἀποδῶ, χαὶ ἀνταποδώσω εἰς τὸν χόλπον αὖ- 
τῶν τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν, xal τῶν πατέρων αὐτῶν, 
λέχει Κύριος. » 

« Οὐχὶ ὁ ἑαυτὸν συνιστάµενος, ἐχεῖνος δόχιµός 
ἐστιν, ἀλλ' ὃν 6 Κυριος αυνίστησιν. » 

« ΜΗ Υίνεσθε φρόνιµοι παρ) ἑαυτοῖς. » 


Πάντες ἑσμὲν εὐσεδεῖς, ἓξ ἑνὸς τοῦ χαταγινώσχειν 
ἀλλήλων ἁσέδειαν. 

Οἱ τῶν μὲν ἰδίων πρᾶοι κριταὶ, τῶν δὲ ἀλλοτρίων 
ἀχριθεῖς ἐξετασταί. | 

Oi ἑαυτῶν µόνον ἕνεχα πάντα πράττοντες, φιλαυ- 
tav τὸ µέγιστον τῶν χαχῶν ἐπιτηδεύουσιν. Ὅ ποιεῖ 
τὸ ἅμιχτον, τὸ ἀχοινώνητον, τὸ ἄφιλον, τὸ ἄδικον, 
τὸ ἁσεθές. Tiv γὰρ ἄνθρωπον f) φύσις χατεσχεύα- 
σεν, οὐχ ὡς τὰ μονωτιχκὰ θηρία, ἀλλ) ὡς ἀγελαῖα, 
xai σύννομα, xal χοινωνιχὰ, ἵνα μὴ ἑαυτῷ uóv Cf, 
ἀλλὰ xal πατρὶ xai μητρὶ, καὶ ἀδελφοῖς, xal γυναι- 
xM xal τέχνοις, καὶ ἄλλοις συγγενέσι, καὶ φίλοις, 
καὶ δηµόταις, καὶ φυλέταις, xai πατρίδι, καὶ όμο-, 














491 


SACRA PARALLELA. 


"m 


φύλοις, xal πᾶσιν ἀνθρώποις ἔτι μέντοι καὶ col, A aliisque cognatis, et amicis, et popularibus, ac 


µέρεσι τοῦ παντὸς, καὶ τῷ ὅλῳ χόσµῳ, xal πολὺ 
πρότερον τῷ θεῷ καὶ Ποιητῇ. Ast γὰρ εἶναι, εἴ γε 
ὅλως ἐστὶ λογιχὸς, χοινωνιχὸν, φιλόχοσμον, φιλόθεον, 
ἵνα γένηται xat θεοφιλής. 


tribulibus suis ; itemque patrie, et provincialibus 
suis, et omnibus hominibus, atque insuper uni- 
versitalis partibus totique mundo; longe autem 
ante omnia Deo et Creatori. Eum enim, siquidem 


rationis sit particeps, societalis studiosum 3c mundi Deique amantem esse oportet, ut Deo quo- 


que charus efficiatur. 
"0 ἀπὸ τῆς φιλαντίας τῆς πάντα μισούσυς, 


ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ X. 

TITA. A', — Περὶ χαρισµάτων καὶ δω 
τοῦ θεοῦ καὶ ὅτι βίῳ σεμνῷ ἀντιδίδογται 
παρὰ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, καὶ ὡς ἀσύγγγω- 
στα αταίουσυ ol. τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ δώροις 
xal χρήµασι κτᾶσθαι νοµίζοντες. 

ε Απεκρίθη Ἰωάννης, καὶ εἶπεν * Οὐ δύναται 
ἄνθρωπος λαμθάνειν dg' ἑαυτοῦ οὐδὲν, ἕὰν μὴ ᾗ 
δεδομένον αὐτῷ kx τοῦ οὐρανοῦ. » 

ε Αμεταμέλητα τὰ χαρίαµατα xa fj χλῆσις τοῦ 
θεοῦ. » 

ε Ἰδὼν Σίμων, ὅτι διὰ τῆς χειρὸς τῶν ἁποστόλων 
δίδοται «b Πνεῦμα τὸ ἅγιον, προσήνεγχεν αὐτοῖς 
χρήματα, λέγων * Δότε χἀμοὶ τὴν ἑξουσίαν ταύτην, 
ἵνα ᾧ ἱὰν ἐπιθῶ τὰς χεῖράς µου, λαμδάνῃ Πνεῦμα 
ἅγιον. Εἶπε δὲ Πέτρος πρὸς αὐτόν ' Τὸ ἀργύριόν σου 
σὺν oo εἴη εἰς ἀπώλειαν, ὅτι τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ 
ἑνόμισας διὰ χρημάτων κτᾶσθαι. Καρδία σον οὐχ 
ἔστιν εὐθεῖα ἑναντίον τοῦ sov. » 

ε Πᾶσα δόσις ἀγαθὴ, χαὶ πᾶν δώρηµα τέλειον, 
ἄνωθέν ἐστι χαταθαῖνον ἀπὸ τοῦ Πατρὸς τῶν φώ- 


deor 


Evagrii, — O quam cavendus excus amor sui, 
cui cuncta odio sunt! 
LITTERA X. 


TIT. 1.— De Dei donis et beneficiis, et quod ea mer- 
cedis loco a Spiritu sancto illis rependuntur qui 
honeste. vivunt; quodque venia iadtgni sunt, qui 
divinam gratiam muneribus ei pecuniis mercan- 
tur. 


Joan. 11, 27.— « Respondit Joannes : Non petest 
homo accipere quidquam a seipso, nisi fuerit ei 
datum de colo. » 

Rom. χι, 29. — « Siue penitentia sunt dona et 
, vocatio Dei, » 

Act. viu, 18-20. — « Cum vidisset Simon, quia 
per manus apostolorum daretur Spiritus sanctus, 
obtulit ei pecuniam, dicens : Date et mihi hanc 
potestatem, ut cuicunque imposuero manus, acci- 
piat Spiritum sanctum. Petrus autem dixit ad eum:: 
Pecunia tua tecum sit in perditionem ; quoniam 
donum Dei existimasti pecunia possideri. Cor tuum 
non est rectum coram Deo. » 

Jac. 1, 11, 18. — « Omne datum optimum, et 
omne donum perfectum, desursum est, descendens 


των, παρ ᾧ οὐκ ἔστι παραλλαγὴ, i| τροπῆς ἀπο- c 4 Patre luminum, apud quem non est transmutatio, 


σχίασµα. » 

Κηδόμενος ὁ θεὺς ἐπιπλέον τῶν εὐεργετημάτων, 
οὗ παρ᾽ αὐτὰ ἔστιν ὅτε ἐπιμετρεῖ καὶ ἐπομθρεῖ τὰ 
τῆς δωρεᾶς συµφερόντως, ἵνα μὴ µείζονι κολάσει 
ὑπεύθυνοι Ὑγένωνται οἱ πατῄσαντς τὰς «θείας 
χάριτας,. Ἠγνοηχότες τὸ μέγεθος αὐτῶν, τῷ i 
ἑτοίμου τετυχηχέναι αὐτῶν. 


*A χαρίζεται ὁ Ἱατὴρ, διακονοῦντος τοῦ Υἱοῦ, 
ὑφιατῶντος τοῦ Πνεύματος, οὐχ ὡς δυνατὸν τῇ µε- 
γαλειότητι τῆς θεότητος, ἀλλ ὡς συμφέρει τοῖς 
λαμόθάνουσιν. 

TITA. B. — Περὶ χαιρεκακίας, xal τῶν ἆπο- 
δεχοµένων πογηρὰ, καὶ ἀτιμαζόγτων τὸν δί- 
χαιογ. 

« Συλλαμδάνονται ἓν διαδουλίοις olg διαλογίσον- 
ται. ) 

« "Άλαλα γενηθήτω τὰ χείλη τὰ δόλια, τὰ λαλοῦν- 
τα χατὰ τοῦ δικαίου ἀνομίαν, » xal τὰ λοιπά. 

« Οἱ μισοῦντες τὸν δίχαιον πλημμελήσουσιν. » 


« Οἱ εὐλογοῦντες τὸν δίχαιον κληρονομήσουσι 

γην.» 

« Τοὺς σοφοὺς xal συνετοὺς φαύλου; καλοῦ- 
σιν. » 

« "Ανδρες αἱμάτων μέτοχοι µισήσουσιν ὅσιον, » 


« "Og δίκαιον κρίνει τὸν ἄδικον, ἄδικον δὲ τὸν 


δίχαιον, ἀχάθαρτος καὶ βδελυκτὺς παρὰ Kuplp. » 


nec vicissitudinis obumbratio. » 

Didymi. — Deus, eorum quos beneficiis ornat, 
saluti consulens, interdum non statim sua ipsis 
dona impertit οἱ infundit; idque utilitatis eorum 
causa ; ne scilicet majori supplicio obnoxii red- 
dantur qui divinas gratias proculcarint, earuw 
magnitudinem idcirco ignorantes, quod eas facile 
εἰ celeriter sint consecuti. 

Qua Pater largitur, mipiatrante Filio, οἱ suppe- 
ditante Spiritu sancto, non ita largitur, ut fert di- 
vins majestatis potestas, sed ut aecipientibus con- 
ducibile est. 


TIT. Η. — De iis qui malo gaudent, ac res pravas 
ampiectuniur, εἰ justas spernuunt. 


D 


Psal. x, 2. — « Comprehenduntur in consiliis 
quibus cogitant. » | 

Psal. xxx, 18. — « Muta fiant labia dologa, quae 
loquuntur adversus justum iniquitatem, » elc. 

Psal. xxxii, 20. — « Qui oderunt justum delin- 
quent. ) | 

7429 Psal. xxxvi, 22. — « Benedicentes justum 
hzereditabunt terram. » 

Prov. xvi, 21. — « Sapientes et prudentia prae. 
ditos, malos appellant. » 

Prov. xxix, 10. — « Viri. sanguinum participes 
odio habebunt sanctum. » 

Prov. xvii, 15. — « Qui justum judicat injustum,  . 
et injustum justum, immundus et abominabilis est 
Domino. » 


151 S. JOANNIS DAMASCENI | 49A 


Prov. xxiv, 914. — « Qui impium dicit esse A 


justum, maledictus eril populis, et exosus inter 
gentes.» - 

Prov. ii, 14, 15. — « O qui khetantur in. malis, 
et exsultant in subversione mala ; quorum semitze 
perverse oblique, et distorte calles eorum, ut 
procul te faciant a via recta, et alienum a justa 
sententia, » 

Prov. xvui, 19. — « Qui libens peccat, delectatur 
pugnis. » 

Prov. xi, 27. — « Qaxrentem mala, mala perse- 
quentur. ? 

Prov. xv, 15. — « Per omne tempus oculi ma- 
lorum exspectant mala. » 

[sa. 11, 9, 10.— « Vie animae eorum, quía inierunt 


C Ὁ εἰπὼν τὸν ἀσεθῆ, δίχαιός ἐστι, ἐπικατάρατος 


ἔσται, καὶ μισητὸ, εἰς ἔθνη. » 


« Ὦ ot εὑφραινόμενοι ἐπὶ καχοῖς, xaX γαίροντες 
ἐπὶ διχτροφῇ χαχῇ, ὧν al τρίδοι σχολια], χαὶ χαµ- 
πύλαι al τροχιαὶ αὗτῶν, τοῦ paxpáv σε ποιῆσαι 
ἀπὸ ὁδοῦ εὐθείας, καὶ ἀλλότριον τῆς διχαίας γνώ- 
pns. 

« Φιλαμαρτήμων χαίρει µάχαις. » 


€ Ἐκζητοῦντα xaxà χαταλήφεται αὐτόν. » 


c Πάντα tbv χρόνον οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν χαχῶν ποοσ- 
δέχονται xaxá. » 
€ θὐαὶ τῇ φυχῇ αὐτῶν, ὅτι βεδούλεννται βουλην 


consilimun malum adversus seipsos, dicentes : B πονηρὰν καθ) ἑαυτῶν εἰπόντες * Δήσομεν τὸν δί- 


Vinciamus justum, quoniam inconmodas est nobis. 
Ergo fructus operum suorum comedent. » 

1sa. v, 290. — « V: qui dieunt malum bonum, 
et bonum malum : qui póntnt tenebras lucem, et 
lucem tenebras : ponentes amarum in dulce, et 
duice in amarum. » ' 

Eccli. κκ, 44. — « Fili, in bonís πο des macu- 
jam. » 

Eccli. , 96. — « Non est justum aspernari pau- 
perem sapientem, neque consentaneum glorifivare 
virum peccatorem. » 

S. Basil. in psal. txt. — Proditioó veritatis est, 
atque assuefaetio ad exitium, eoram qui pravitati 
student comprobatio. 


Multi sunt qui aetiones improbas laudent atque C 


seurram, jucundum ac lepidum appellitent ; eum 
qui obscenis verbis utatur, urbanum; acerbum 
et iracundum, qui se minime contemni sustineat ; 
tenacem et prepareum, velut. qui rel familiari 
providere norit; profusum et decoctorem, ut libe- 
ralem; impudieum et libidinosum, ceu voluptate 
belle fruentem et genio indutgentem : atque, ut 
rem uno verho complectar, omne vitii genus ex 
opposita virtute definiunt. Ejusmodi homines ore 
suo benedicunt, corde vero exsecrantur. Verbis 
siquidem applaudendo nullam non maledictionem 
vita suz adducunt, seque ipsos per ea qua aduwit- 
τυρί, ceterno judicio obnoxios statuunt. 

Diligenter nobismetipsis cavean us, ne unquam, 
aut impium quemdam hominem, aut sermonem qui 
in nostri favorem cedat, comprobemus, nosque ad 
eum assentiendo adjungamus. 

S. Chrysost. — Etiamsi quis nobis voluerit ob- 
treetare, non eo nomine discruciemur, quod male 
audiamus, sed quod juste traducamur. Nam si 
improbe et flagitiose vivamus, etsi nemo nos male- 
dictis incessal, tamen omnium sumus miserriml. 
Si autem virtuti studeamus, tametsi universus orbis 
nos insectetur, tum nihilominus omnium felicissimi 
eumus 

Non solum vitium z:mulari, sed et eos qui vitlose 
vivunt laudare, non vulgare quoddam supplicium 


accersit; atque adeo, ut mtri(licum aliquid dicam, | 


καιον, ὅτι δύσχρηστος ἡμῖν ἐστιν͵ Tolvuv τὰ γεννη- 


pata. τῶν ἔργων αὐτῶν φάγοντα;». » 

« Οὐαἱ οἱ λέγοντες τὸ πονηρὸν καλὰν, xat τὸ xa- 
λὸν πονηρὸν, οἱ τιθέντες τὸ σχότος que, xal τὸ qox 
σχότος, οἳ τιθέντες τὸ πικρὸν γλυχὺ, xal τὸ γλυχὺ 
πιχρόν. 

€ Τέχνον, ἓν τοῖς ἀγαθοῖς μὴ δὺς μῶμον. » 


« Οὖ δίχαιον ἀτιμάσαι πτωχὸν συνετὸν, xal οὗ 
καθῆχον δοξάσαι ἄνδρα ἁμαρτωλόν. » 


Ἡροδοσία τῆς ἀλιθείας ἐστὶ, xal ἐθισμὸς πρὸς 
διαφθορὰν f τῶν πονηρενοµένων ἁποδοχή. 


Πολλοί elot τὰς πονηρὰς πράξεις ἀποδεχόμενοι, 
χαὶ χαρίεντα μὲν τὸν εὐτράπελον λέγοντες, τὸν δὲ 
αἰσχρολόγον πολιτιχόν’ τὸν πικρὸν xaX ὀργίλον, ἀχατα- 
φρόνητον ὀνομάξουσιν * τὸν φειδωλὸν xal ἀχοινώνη- 
τον, ὡς οἰχονομιχὸν ἐπαινοῦσιν * τὸν ἄσωτον ἑἐλεύθε- 


ρον τὸν πονηρὺν καὶ ἀσελγῃ ἀπολαυστικχὸν , ἔτι xal 


ἀνειμένον * καὶ ἅπαξ ἁπλῶς πᾶσαν xaxlav &x τῆς 
παραχειμἑνῆς ἀρετῆς ὁρίζονται. Οἱ τοιοῦτοι τῷ στό- 
ματι μὲν εὐλογοῦσιν, τῇ δὲ καρδίᾳ καταρῶνται. "Ev 
γὰρ τῇ τῶν ῥημάτων εὐφημίᾳ πᾶσαν χκατᾶραν 
ἐπάγουσιν ἑαυτῶν τῇ ζωῇ, χαὶ ἀποδίχους ἑαυτοὺς 
τῇ αἱἰωνίᾳ χρίσει, δι ὧν ἀποδέχονται , χαθ- 
ιστῶσι. 


Ἐπιμελέστερον ἑαυτοῖς προσέχωµεν, µήποτε 
ἀσεθῃ τινα ἄνθρωπον f| λόγον διχαιώσωμεν χατὰ 
τὴν πρὸς ἡμᾶς χάριν , προσαχθέντες αὑτῷ τῇ ουγ- 
καταθέσει. 

Κἄν τις βούληται χατηγορεῖν, ph τὸ χαχῶς 
ἀχούειν ἀλγῶμεν, ἀλλὰ τῷ δικαίως ἀχούειν καχῶς. 
Ἂν μὲν γὰρ kv πονηρίᾳ ζῶμεν , κὰν μηδεὶς χαχη- 
γορῶν ᾗ, πάντων ἑσμὲν ἀθλιώτεροι. Αν δὲ ἀρετῆς 
ἐπιμελώμεθβα, xàv fj οἰχουμένη λέγῃ χαχῶς, τότε 
πάντων ἑσόμεθα ζηλωτότεροι. 


Οὐ τὸ ἆπλοῦν χαχίαν, ἀλλὰ χαὶ τὸ τοὺς iv αὐτῇ 
ζῶντας ἐπαινεῖν, φἑρει τινὰ χόλασιν, οὗ τὴν tv- 
χοῦσαν fiv: xai εἰ χρὴ τι θαυμαστὸν εἰπεῖν, αὐ- 


L--— A ——— S - - 


425 


SACRA PARALLELA. 


426. 


τῶν τῶν ἐν πονηρἰᾳ ζώντων χαλεπωτέραν. Too γὰρ A gravius, quam sit eorum, qui improbam vitam 


ἁμαρτάνειν, τὸ ἐπάινεῖν τοὺς ἁμαρτάνοντας πολὺ 
μεῖζον εἰς κολάσεως λόγον. Καὶ µάλα εἰχότως ’ 
διεςθαρµένης Υάρ ἐστι γνώσεως, καὶ ψυχῆς ἁνία- 
τα νοσούὐσῆς αὕτη ἡ φῆφος. 'O γὰρ ἐπαινῶν πονη- 
ρίαν, ἐχ τοῦ µετανοῆσαι θεραπείας ἑαυτὸν ἀπεστέ- 
ῥησενι ὥστε εἰχότως τοῦτο ἐχείνου χαλεπώτερον ὁ 
Παῦλος εἶναι ἐνυμοθέτησεν. Διὰ τοῦτο οὐχὶ τὰ φαῦλα 
πράττοντες µόνον, ἀλλὰ xal οἱ τούτους ἐγχωμιά- 
ζοντεος, τῆς αὐτῆς , ἡ χαλεπωτέρας ἐχείνοις χοινω. 
νοῦσι χολάσεως. 
Ἑέγειν τὸν ἀνεπίληπτον, εἰς θεὺν ἁμαρτία. 


Ἐπίσασις χαχἰας, τὸ μὴ µόνον αὐτὸν ἁμάρτάνειν, 
ἁλλὰ χαὶ συνηχορεῖν αὐτοῖς. 

TITA. I". --- Περὶ χα ετῶν xal ἀνοσίων zpd£str. 

« Ἐγένετο δὲ ἠνίχα Ίγγισεν Ἰσραὴλ ἐν τῇ γῇ 
ἐχείνῃ, ἐπορεύθη Ῥουδὴν, χαὶ ἑπορνεύθη μετὰ Βάλ- 
λας τῆς παλλαχῆς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. Καὶ Ίχουσεν 
Ἱσαραὴλ, xai πονηρὸν ἐφάνη ἐναντίον αὐτοῦ. » 

« Γνοὺς δὲ Λὐνὰάν, ὅτι οὐχ αὑτῷ ἔσται τὸ σπέρµα, 
καὶ ἔγένετο ὅταν εἰσῆλθεν πρὸς τὴν Υγυναῖχα τοῦ 
ἀδελφοῦ αὑτοῦ, ἐξέχεεν ἐπὶ τῶν γΏν, τοῦ μὴ δοῦναι 
σπέρµα τῷ ἁδελφῷ αὐτοῦ. » 

« Ἐμισθώσατο ἑαυτῷ ᾿Λθιμέλεχ ἄνδρας χενοὺς 
xaX δειλούς. xal ἑπορεύθῆσαν ὁὀπίσω αὐτοῦ, xol 
εἰσήλθεν εἰς τὸν οἶχον τοῦ πατρὸς αὐτοῦ εἰς Εύφρα- 
θὰ, xaV ἀπέχτεινεν τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ, υἱοὺς 
Ἱεροθαὰλ ο ἄνδρας ἐπὶ λίθον ἕνα * καὶ κατελείφθη 
Ἰωθὰν υἱὸς Ἱεροδαὰλ ὁ νεώτερος, ὅτι ἐχρύθη. » 

€ Ἐπελάθετο ὁ àvhp τῆς παλλακῆς αὐτοῦ, xat ἐξήγα- 
γεν αὐτὴν πρὸς τοὺς ἔξω xaX ἔγνωσαν αὐτὴν, xaX ἓν- 
έπαιξαν αὐτὴν ὅλην τὴν νύχτα ἕως Ttput* χαὶ ἕξαπ- 
έστειλαν αὐτὴν, καὶ ἀνέδη τῷ mput, χαὶ Ίλθεν ἡ γυνὴ 
πρὸς τὸν ὄρθρον, καὶ ἔπεσεν πχρὰ τὰς θύρας τοῦ πυ- 
λῶνος τοῦ ofxou, οὗ ἐχεῖ ὁ ἀνὴρ αὐτῆς, ἕως οὗ δια- 
φαύσῃ. Καὶ ἀνέστη ὁ ἀν]ρ αὐτῆς τῷ πρωῖ, xax Ίνοιξε 
τὰς θύρας τοῦ οἵκου, xaX ἐξηλθεν τοῦ πορευθῆναι εἰς 
τὴν ὁδὺν αὐτοῦ, xal ἡ παλλακὴ αὐτοῦ ὑποπεπτωχυῖα 
παρὰ τὰς θύρας, καὶ αἱ χεῖρες αὐτῆς ἐπὶ τὸ πρό- 
θυρον. Καὶ εἶπεν αὐτῇ» ᾿Ανάστηθι, καὶ ἀπέλθωμεν. 
Καὶ οὐχ ἀπεχρίθη, ὅτι ἣν vexpá. Καὶ ἀνέλαδεν 
αὐτὴν ἐπὶ τὸ ὑποζύγιον, xal ἀνέστη, xai ἑπορεύθη 
εἰς τὸν τόπον αὐτοῦ. Καὶ ἑλθόντες οἱ ἄνδρες ἠρώτη- 


agunt. Peecantes enim laudare, majore dignum 
animadversioné est, quam peccare. Ac merito sane : 
hoc enim corrupte mentis 793 voluntatisque cal- 
culus est, atque animas incurabili morbo laborantis. 
Nam qui improbitatem laudibus extollit, peeniten- 
ti? remedio seipsum privat. Ut merito Paulus hoc 
atrocius illo esse quasi lege lata sanxerit. Quocirca 
non illi solum qui flagitia perpetrant, sed et qui 
eos laudant, eodem quo illi, quin et graviore eup- 
plicio plectuntur. 

Vituperaré eum qui reprehensione caret, in 
Deum peccare est. 

Sceleris incrementum est, non modo peccare, 
verum etiam aliis peccantibus favere. 

TIT. ITL. — De gravibus et ne[ariis flagitiis. 

Gen. xxxv, 21, 22. — « Factum est autem cum 
appropinquasset Israel in terram illam, abiit Ru-: 
ben, et fornicatus est cum Balla concubina patris 
sui. Et audivit Israel et malum visum est coram illo.» 

Gen. xxxviii, 9, 10. — « Cognoscens autem Áu- 
nan, quod sibi futurum non esset semen, et factum 
est, cum intrarct ad uxorem fratris sui, ut effunde- 


- ret in terram, ne daret semen fratri suo. » 


Judic. 1x, 4-6. — « Et conduxit Abimelech viros 
vagos et meticulosos, secutique sunt eum. Et venit 
in domum patris sui in Euphrata, et occidit fratres 
$uos, filios Hierobaal septuaginta viros super lapi- 
dem unum. Remansit Jothan filius Hierobaal ju- 
nior, quia absconditus est. » 

Judic. xix, 25-50; xx, 5-8. — « Et accepit vir 
concubinam $uam, et eduxit eam ad eos foras : et 
cognoverunt eam, et illuserunt ei (totam noctem 
usque mane, el dimiserunt eam; et ascendit dilu- 
culum, et venit mulier diluculo, et cecidit ad fo-  ' 
res ostii domus, ubi erat vir suus, donec illuxit 
dies. Et surrexit vir ipsius mane, et aperuit fores 
domus : et exivit ut pergeret viam suam. Et con- 
cubina ipsius jacebat juxta fores, et manus ejus 
super limen. Et dixit ei: Surge, et abeamus. Ft 
non respondit, quia mortua erat. Et assumpsit eau 
super asinum, el surrexit, et abiit ad locum suum. 
Et venientes viri, quzsierunt, ubinam facta esset 
nequitia hzc. Et respondit Levita, vir illius mu- 


σαν, ποῦ ἐγένετο ἡ πονηρία αὕτη. Καὶ ἀπεχρίθη ó p lieris qua occisa erat, et ait : In Gabaa Benjamin 


Asutvnc, 6 &vhp αὐτῆς τῆς πεφονευµένης γυναιχὸς, 
καὶ εἶπεν ' Eig Γαδαὰ τοῦ Βενιαμὶν ἦλθον ἐγὼ xai 
ἡ παλλαχἡ µου τοῦ αὐλισθήναι. Καὶ ἀνέστησαν ἐπ᾽ 
&pb ἐπὶ τὴν οἰχίαν νυκτὸς, xai ἐμὰ ἠθόλησαν φο- 
νεῦσαι, xal τὴν παλλακήν µου ἑταπείνωσαν, καὶ 
ἀπέθανε. Καὶ ἑκράτησα τὴν παλλαχήν µου , καὶ 
ἐμέλισα αὐτὴν, xal ἐξαπέστειλα ἐν παντὶ ὁρίῳ 
χληρονοµίας υἱῶν Ἱσραήλ. Καὶ ἰδοὺ πάντες ὑμεῖς 
viet Ἱσραὴλ, δότε ἑαυτοῖς λόγον καὶ βουλήν. Καὶ 
ἀνέστη πᾶς ὁ λαὺς ὡς ἀνὴρ εἷς, λέγοντες ' Οὐχ 
ἀπελευσόμεθα ἀνῆρ elc σχήνωµα αὐτοῦ. » 

« Εἶπον πάντες οἱ ἄνδρες Ἰαθὶς πρὸς Ναὰς τὸν 
᾽Αμμανίτην * Διάθου ἡμῖν διαθήχην, xal δουλεύσο- 
μέν σοι. Καὶ εἶπεν πρὺς αὐτοὺς Ναάς' Ἐν ταύτῃ 

PaTROR. GB. XCVI. 


veni ego, et concubina mea, ut diverterer. Et sur- 
rexerunt in mein domum 1oete, et me voluerunt 
interficere : et concuhinam meam humiliaverunt, 
et mortua est. At apprehbendi concubinam meam, 
et in frusta concidi, et misi in omnem terminum 
hareditatis Israel. Et ecce omnes vos filii Israel, date 
vobis ipsi sermonem et consilium. Et surrexit om- 
nis populus, tanquam vir unus, dicentes : Non abi- 
bimus quisquam in tabernaculum suum. » 


11 Reg. τι. 1-4. —« Dixerunt viri Jabis ad Nass 
Ammonitam : Ini nobiscum fedus, et serviemus 
tibi. Et ait ad eos Naas : In hac re inibo vobiscum 

14 


12] 


S. JOANNIS DAMASCENI 


i25 


[ωάμο, ut effoliam vobis omnem oculum dextirum, A διαθήσοµαι ὑμῖν διαθήχην, &v τῷ ἐξορύξαι ὑμῶν τὸν 


et ponam opprobrium in Israel. Dicunt illi : Cessa 
a nobis septem dies, et mittemus nuntios ad om- 
mem terminum Israel : Si non fuerit qui servet 
nos, egrediemur ad vos. » 

11 Reg. xxii, 17. — « Ait rex cursoribus qui juxta 
se stabant : Adducite, et interücite sacerdotes Do- 
mini, quia manus 79 eorum cum David, et quia 
noverunt quod ipse fugeret, et non revelaverunt 
auri meo. » 

1] Reg. xin, 141-14. — « Apprehendit sororem 
suam Amnon, et ait illi : Veni, cuba mecum. Et 
dixit illl : Nequaquam, frater mi: ne facias stul- 
titiam hanc. Et non audivit. eam, et fortior ea fuit, 
humiliavitque illam et dormivit cum ea. Et posthac 


ὀφθαλμὸν δεξιόν * χαὶ θήσομαι ὄνειδος ἐπὶ Ἱσραήλ. 
Λέγουσιν αὐτῷ * "Aveo ἡμῖν ἑπτὰ ἡμέρας, vat ἀπο- 
στελοῦμεν ἀγγέλους εἰς πᾶν ὅριον Ἱσραήλ' Ἐὰν μὴ 
ᾗ ὁ σώζων ἡμᾶς, ἐξελευσόμεθα πρὸς ὑμᾶς. » 

« Εἶπεν ὁ βασιλεὺς τοῖς παρατρέχουσιν τοῖς ig- 
εστηκόσιν ἓπ᾽ αὐτόν Προσαγάγετε, καὶ θανατοῦτε 
τοὺς ἱερεῖς τοῦ Κυρίου, ὅτι ἡ χεὶρ αὐτῶν μετὰ 
Δαθὶδ, καὶ ὅτι ἔγνωσαν ὅτι φεύχει αὐτὸς, xal ox 
ἀπεχάλνφαν τῷ ὡτίῳ µου. » 

€ Ἐπελάδετο τῆς ἁδελφῆς αὐτοῦ 6 ᾽Αμνὼν , xal 
εἶπεν αὐτῇ ' Δεῦρο χοιµήθητι μετ ἐμοῦ. Καὶ εἶπεν 
αὐτῷ * ΜΗ, ἁδελφέ µου, μὴ ποιήσῃς τὴν ἀφροσύνην 
ταύτην. Καὶ οὐχ Ίκουσεν αὐτῆς, xal ἐχραταίωσεν 
ὑπὲρ αὐτὴν, xaX ἑταπείνωσεν αὐτὴν, xai ἐἑχοιμήθη 


odio eam habuit Amnon odio magno valde. Et ait B μετ αὐτῆς. Καὶ μετὰ τοῦτο ἑμίσησεν αὐτὴν ᾽Αμνὼν 


el Amnon : Surge et vade. Et respondit illi Tha- 
mar : Nequaquam, frater : quia major est malitia 
hsec priore quam fecisti mecum, emittendo me. Et 
non audivit Amnon vocem ejus. » 


Jbid. 91-49. — « Fecit Abesalom convivium, et 
precipit pueris suís, dicens: Observate, et cum 
jucundum fuerit cor Amnon in vino, et dixero 
vobis : Percutite eain, et trucidate ipsum, ne ti- 
meatis. Et fecerunt paeri Abesalom Amnon, quem- 
admedum prisecepit ipsis. » 

Prov. xxx, 91, 92. — « Per tria movetur terra, 
et quartum sustinere non potest: Si servus regna- 
verit, et stultus fuerit saturatus cibo, et ancilla si 
ejecerit dominam suam, et mulier odibilis, si virum 
bonum sortita fuerit. » 

TIT. 1V. — De religione Christiana, et gentium. Ec- 
clesia. 

Osee 1, 4. — « Vocabo non populum meum, po- 
pulum meum, et non dilectam dilectam. » 

Πτα. xxxv, 4. — « Loetare , desertum sitiens : 
exsultet solitudo, et floreat quasi lilium. Et flore- 
bunt, et arboribus ornabuntur. » 

Πτα. xiii, 20.. — « Dedi in deserto. aquam, et 
flumina in inaquoso ; ut bibere faciam genus meum 
electum, populum meum quem acquisivi, ut vir- 
tutes meas narret. » 

Γεα. .xv, 3, 2. — « Apparul non quirentibus 
me, inventus sum ab his qui me non interroga- 
bant. Dixi: Ecceego, genti quse non vocabat nomen 
meum. » 

Πτα. xv, 4. — « Lsetare, sterilis quse non paris, 
erumpe et clama, quas non parturis : quia plures 
filii desertse, quam ejus quie habet virum. » 

Isa. 1xv, 45. — « Servientibus mihi vocabitur no- 
men novum, cui benedicetur super terram. Dene- 
dicent enim Deum verum. » 

]sa. xui, 291. — «. Benedicet me populus meus, 
quem acquisivi ut virtutes meas narret, » 

] Petr, 1, 9-11. — « Vos autem genus electum, 
. pegale sacerdotium, gens sancta, populus in acqui- 


µίσος µέγα σφόδρα. Καὶ εἶπεν αὐτῇ ᾽Αμνών * Ανά- 
στηθι, xal πορεύον. Καὶ εἶπεν αὐτῷ θάµαρ * Mh, 
ἀδελφὲ, ὅτι µεγάλη fj χακία d ἑσχάτη ὑπὲρ τὴν 
πρώτην, flv πεποίηχας μετ) ἐμοῦ, ἐξαποστεῖλαί µε" 
xai οὐχ ἤχουσεν ᾽Αμνὼν τῆς φωνῆς αὐτῆς. » 

€ Ἐποίησεν ᾿Αθεσαλὼμ ποτὸν, xal ἑνετείλατο 
τοῖς παιδαρίοις αὑτοῦ , λέγων  Ἴδετε, χαὶ ὡς ἂν 
ἀγαθυνθῃ ἡ χαρδία ᾽Αμνὼν Ev τῷ οἵνῳ, xal cmo 
πρὸς ὑμᾶς' Πατάξατε αὐτὸν, xal θανατώσατε αὐτὸν, 
μὴ φοδηθῆτε. Καὶ ἑποίησαν τὰ παιδάρια "Aó6sca- 
λὼμ τῷ ᾽Αμνὼν, χαθὼς ἐνετείλατο αὐτοῖς. » 

Διά τριῶν σείεται ἡ γη, τὸ δὲ τέταρτον οὗ δύνα- 
ται φἑρειν * 'Ἐὰν οἰχέτης βασιλεύσῃ, καὶ ἄφρων 
πλησθῇ σιτίαν, χαὶ οἰχέτις ἐὰν ἐχθάλῃ τὴν ἑαυτῆς 
κυρίαν, xai μισητὴ γυνὴ ἐὰν τύὐχῃ ἀνδρὺς ἀγα- 
θοῦ. » 

TITA. A, — Περὶ Χριστιαγισμοῦ, καὶ τῆς ἐξ 
ἐθνῶν Ἐκκλησίας. 

« Καλέσω τὸν οὗ λαόν µου λαόν µου, καὶ τὴν 
οὐχ ἠγαπημένην ἠγαπημένην. » 

ε Εὐφράνθητι, ἔρημος διψῶσα * ἀγαλλιάσθω 1 
ἔρημος, καὶ ἀνθείτω ὡς xplvov, καὶ ἐξανθήσει * xal 
ὑλοχαρήσει (1). » 

ε Ἔδωχα ἐν τῇ ἐρήμῳ ὕδωρ, xol ποταμοὺς, ποτί- 
σαι τὸ γένος µου τὸ ἐχλεχτὸν, τὸν λαόν µου, ὃν 
περιεποιησάµην, τὰς ἀρετάς µου διηγεῖσθαι. » 


€ Ἐμφανλς᾽ ἐγενόμην τοῖς ἐμὲ μὴ ἑπερωτῶσιν ' 


p Ἱὑρέθην τοῖς ἐμὲ μὴ ζητοῦσιν. Εἶπα, Ἰδού εἰμι, τῷ 


EOvet, ol οὐχ ἐχάλεσάν µου τὸ ὄνομα. » 


« Εδφράνθητι, στεῖρα, fj οὗ τίχτουσα * ῥῆξον xal 
βόησον, fj οὐκ ὠδίνουσα, ὅτι πολλὰ τὰ τέχνα τῆς 
ἑρήμου, μᾶλλον ἡ τῆς ἐχούσης τὸν ἄνδρα. » 

« Totg δουλεύουσί pot χληθήσεται ὄνομα χαινὺν, ὃ 
εὐλογηθήσεται ἐπὶ τῆς γῆς. Εὐλογήσουσι «bv θεὺν 
τὸν ἁληθινόν. » 

« Εὐλογήσει µε 6 λαός µου, ὃν περιεποιησάµην τὰς 
ἀρετάς µου ἐξηγεῖσθαι. » 

€ Ὑμεῖς ἔστε γένος ἐχλεχτὸν, βασίλειον ἱεράτευ- 
μα, ἔθνος ἅγιον, lab; εἰς Ππεριποίησιν, ὅπως τὰς 


NOTAE, 
(4) Verbum hoc nusquam in Dibliis editis occurrit. 





499 


SACRA PARALLELA. 


4A 


ἀρετὰς ἐξαγγέλλητε τοῦ ὑμᾶς κχαλέσαντος εἰς τὸ A silionem, ut virtutes annuntietis ejus, qui detene- 


θαυμαστὸν αὐτοῦ φῶς. Οἱ ποτὶ ob λαὸς, νῦν δὲ λαὸς 
Θεοῦ * οἱ οὑκ ἐλεημένοι, νῦν δὲ ἐλεηθέντες. » 


ε Αγαπητοὶ, vov. Θεοῦ τέχνα ἑσμὲν, καὶ οὔ χω 
ἑφανερώθη, εί ἑσόμεθα. Οἴδαμεν δὲ, ὅτι ἐὰν φανερω- 
61, ὅμοιοι αὐτῷ ἑσόμεθα, ὅτι ἀφόμεθα αὐτὸν καθώς 
ἐστι. ) 

Χριστιανὸς ἑαυτοῦ ἐξουσίαν οὐχ ἔχει, ἀλλὰ τῷ 
Θεῷ σχολάξει. 

Τὸ ἔργον τοῦ Χριστιανοῦ οὐδέν ἐστιν ἄλλο, ἢ τὸ 
μελετᾷν ἀποθνήσχειν. 

Καθόλου ὁ Χριστιανὸς Ἱρεμίας, xa ἡσυχίας, καὶ 
γαλήνης, xaX εἰρήνης οἰχεῖός ὃστιν. 


Χριστιανοῦ ἀνδρὸς μὴ τὸ σχΏμα ἀποδέχου, ἀλλὰ 
τῆς φυχῆς τὸ φρόνημα. 

TITA. E. — "Οτι xp μᾶ.Ίον φοδεῖσθαι θεὸν 1) 
ἀγθρώπους. 

« Ἐφοθήθησαν al µαῖαι τὸν θεὸν, χαὶ οὐχ ἐποίη- 
cav χαθὰ συνέταξεν αὐτοῖς 6 βασιλεὺς Δἰγύπτου, χαὶ 
ἑξωογόνουν τὰ ἄῤῥενα, » 

« ᾽Απεκρίθη Βαλαὰμ., χαὶ εἶπεν τοῖς ἄρχουσι Βα- 
λαχ 
ἀργυρίου καὶ χρυσίου, οὗ δυνησομαι παραθῆναι τὸ 
é&nua τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ , τοῦ ποιῆσαι αὐτὸ µι- 
xbv 7j μέγα ἐν τῇ διανοίᾳ µου. » 

ε Εἶπεν ᾽Αμεσίας τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ θεοῦ ’ Καὶ «i 


ποιἠσω τὰ ἐχατὸν τάλαντα ἃ ἴἔδωχα τῇ δυνάμει C Dei 


Ἰσραήλ; Καὶ εἶπεν ὁ ἄνθρωπος τοῦ θεοῦ. Ἔστι τῷ 
Κυρίῳ δοῦναί σοι πλείονα τούτων. Καὶ διεχώρισεν 
ἸΑμεσίας τῇ δυνάμει τῇ ἐλθούσῃ πρὸς αὐτὸν ἀπὸ 
Ἑκφραϊμ ἀπελθεῖν εἰς τὸν τόπον αὑτῶν. » 

ΣχόΑ. (A) ᾽Αμεσία τοῦ βασιλέως &xatbóv χιλιάδας 
Μισθωσάµένου &nb ἸἹσραὴλ, xal δεδωχότος ἑχατὸν 
τάλαντα ἀργνρίου, ὁ προφήτης Κυρίου ἐλθὼν, εἷ- 
ϱΏχεν αὑτῷ μὴ λαθεῖν τοὺς µισθωθέντας elg συµ- 
µαχίαν ἐπὶ πόλεµον. Καὶ περιφρονῄσας τῶν ἑχατὸν 
ταλάντων, θεῷ ἐπείσθη, καὶ νίχην αὐτῷ ὑπαχοὴ 
ποροεζένησεν. 

€ Εἶπον οἱ πρεσδύτεροι πρὸς Σουσάνναν * Ἰδοὺ αἱ 
θύραι τοῦ παραδείσου χεχλεισµέναι, xat οὐδεὶς θεω- 
ptt ἡμᾶς καὶ ἐν ἐπιθυμίᾳ συύὐ ἔσμεν. Ai συγκα” 


τάθου ἡμῖν, καὶ γενοῦ μεθ) ἡμῶν. EL δὲ ph, χατα- D 


µαρτυρήσομέν σου, ὅτι jv μετὰ σοῦ veavioxog, xal 
διὰ τοῦτο ἑξαπέστειλας τὰ χοράσια &mb coU. Kal 
ἀπεστέναξε Σουσάννα, xai εἶπαν * Στενά gov πάντο- 
θεν. Ἐάν τε γὰρ τοῦτο πράξω, θάνατός gol ἐστιν ’ 
ἑάν τε μὴ πράξω, οὐκ ἐχφεύξομαι τὰς χεῖρας ὑμῶν. 
Αἱρετόν µοί ἐστιν pij πράξασαν ἐμπεσεῖν slo τὰς 
χεῖρας ὑμῶν. Ἠ ἁμαρτεῖν ἑνώπιον Κυρίου. » 


« ᾽Απεχρίθησαν οἱ τρεῖς παῖδες τῷ βασιλεῖ, λέ- 


Ἐὰν δῷ pov Βαλὰχ πλήρη τὸν οἶχον αὐτοῦ᾽ 


bris vos vocavit in admirabile lumen suum. Qui 


^ aliquando non populus, nunc autem populus Dei : 


qui non consecuti misericordiam , nunc autem mi- - 
serieordiam consecuti. » 

I Joan. nm, 9. — « Charissimi, nunc filii Dei 
sumus ; et nondum apparuit, quid erimus. Scimus 
autem quia, cum apparuerit, similes ei erimus, 
quia videbimus eum sicuti est. » 

S. Ign. Epist. ad Polyc. — Christianus suiipsius 
potestatem non habet, sed Deo vacat. 

Irenei (2). — Christiani munus nihil aliud est, 
quam mortem meditari. 

"795 S. Clem. Alex. lib. i1 Pedag. — Prorsus 
Christianus quietis et tranquillitatis, ac pacis àmi- 


B cus et familiaris cst. 


Evagrii. — Cbristiani bominis non habitum, sed 
animi affectum comproba. 


TIT. V. — Deum magis timendum esse quam homi- 
nes. 

Exod. 1, 11. — « Timuerunt obstetrices Deum, 
et non fecerunt juxta ac proceperat eis rex Igy- 
pti : et vivos servabant mares. » 

Num. xxi, 18, 19. — « Respondit Balaam, et 
dixit principibus Balac : Si dederit mihi Balac ple- 
nam domum suam argento et auro, non potero 
transgredi verbum Domini Dei , ut faciam illud 
parvum aut magnum in cogitatione mea, » 

11 Paral. xxv, 9, 40. — « Dixit Amasias homini 
: Et quid faciam de decem talentis qux dedi 
exercitui Israel? Et respondit homo Dei : Est penes 
Dominum ut det tibi his plura. Et discrevit Ama- 
sias exercitui, qui venerat ad ipsum ex Ephraim, 
ut irent in locum suum. » 

Schol. Cum rex Amasias pretio conduxisset cen- 
tum millia Israelitarum, dedissetque eis centum 
argenti talenta, accedens propheta Domini, monuit 
eum, ne conductos a se milites in belli societatem 
acciperet. Is posthabitis centum talentis, Deo pa- 
ruit, ipsique adeo obedientia victoriam concilia- 
vil. 

Dan. xix, 19-24. — « Dixerunt senes ad Susan- 
nam : Ecce ostia pomarii clausa sunt , et nemo 
nos videt, et nos in concupiscentia tui suinus : 
quamobrem assentire nobis, el commíscere nobis- 
cum. Quod si nolueris, dicemus contra te testimo- 
nium, quod fuerit tecum juvenis, et ob hanc cau- 
sam emiseris puellas abs te. Et ingemuit Susanna, 
et ait: Angusliz mibi sunt undique. Si enim hoc 
egero, mors mibi est : si autem non egero, non 
effugiam manus vestras, Sed melius est mihi abs- 
que opere incidere in manus vestras, quam pec- 
care in conspectu Domini. » 

Dan. m, 16, 17. — « Responderunt tres pneri 


NOTE. 


(4) Scholium istud in Vaticano mutilum restitoi 


ex liu 
(3) Épratov. Rup. ἐκ τῶν διαλέξεων. Eusebius, 


lib. v, eap. 26, meminit opusculi Irenti διαλέξεων 
διαφόρων, variarum disputationum, ex quo hxc ac«- 
cepta sunt. . 


191 


S. JOANNIS DAMASCENI 


432 


regi, dicentes : Non opus habemus nos de verbo A Ύοντες' Οὐ χρείαν ἔχομεν ἡμεῖς περὶ τοῦ ῥήματος 


hoc respondere tibi. Est enim Deus noster in. co- 


lis, cui servimus, potens nos eruere de camino . 


ignis accenso, atque de manibus tuis, rex, eripiet 
nos. » 

Matth. x, 28, 29. — « Nolitetimere eos qui oc- 
cidunt cerpus, animam autem occidere non pos- 
sunt. Timete potius eum, qui potest animam et 
corpus perdere in gebennam. » 

Act. v, 29. — « Respondens Petrus et reliqui 
apostoli dixerunt : Obedire oportet Deo magis quami 
hominibus. $ 

Galat. 1, 10. — « Modo enim hominibus suadeo, 
an Deo? aut quero hominibus placere? si adhuc 
hominibus placerem, Christi servus non essem. » 


LITTERA V. 


TIT. 1. — De mendacio et calumnia. 


Gen. xxxix, 44, 15. — « Vocavit ad se mulier eos 
qui erant in. domo sua, el ait ad eos, dicens : In- 
troduxit nobis puerum Hebrazum, ut illuderet no- 
bis. Nam ingressus est 79 ad me dicens : Dormi 
mecum. Et vociferata sum; utque audivit quod 
extulissem vocem neam, et. clamassem, reliquit 
pallium, quod tenebam, et fugit foras. » 

Levit. xix, 11. — « Non mentiemini, neque ca- 
lumniabitur unusquisque proximum suum. » 

Deut. v, 20. — « Non falsum testimonium feres 
adversus proximum tuum. » 


Deut. xix, 16-18. — « Si steterit testis mendax QC 


contra bominem, accusans eum impietatis : et sta- 
bant bomines inter quos est jurgium coram Domino 
et coram sacerdotibus, et coram judicibus qui fue- 
rint ín illis diebus : et perscrutabuntur judices 
diligenter : et ecce testis iniquus iniquum testimo- 
nium dixit; contra fratrem suum stelit ; facielis 
ei sicut fratri suo flagitiose fecit, et auferes malum 
de medio tui, et auferetis malum de vobis ipsis, et 
audientes ceteri timorem habebunt. » 


11] Reg. xxi, 19-14. — « Priedicaverunt jeju- 
nium, et sedere fecerunt Nabuthe in capite populi. 
Et ingressi sunt duo filii nequam, et dixerunt fal- 
sum testimonium conira eum coram populo, dicen- 


τούτου ἀποχριθΏναί σοι. Ἔστι γὰρ ὁ θεὺς ἡμῶν ἐν 
οὐρανοῖς, ᾧ ἡμεῖς λατρεύομεν, δυνατὸς ἐξελέσθαι 
ἡμᾶς Éx τῆς καµίνου τοῦ πυρὸς τῆς χαιοµένης ’ xal 
ἐχ τῶν χειρῶν σου, βασιλεῦ, ῥύσεται ἡμᾶς.) 

« Mj φοθεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα, 
τὴν δὲ ψυχἠν ἀποχτεῖναι μὴ δυναµένων. Φοθήθητε 
μᾶλλον τὸν δυνάµενον τὴν φυχὴν xat τὸ σῶμα ἆτ- 
ολέσαι ἐν γεέννῃ. » 

« Αποχριθεὶς Πέτρος, xat οἱ ἁπόστολοι, εἶπον : 
Πειθαρχεῖν δεῖ θεῷ μᾶλλον, 7j ἀνθρώποις. » 


€ Ἆρτι γὰρ ἀνθρώπους πείθω, f) τὸν θεόν; f 


"ἑητῶ ἀνθρώποις ἀρέσχειν; εἰ ἀνθρώποις ἤρεσχον, 
Χριστοῦ δοῦλος οὖκ fjv. » 
B 


ZTOIXEION T. 

TITA. A'. — Περὶ /εύδους καὶ συκοφαντίας. 

« Ἐκάλεσεν ἡ yov] τοὺς ὄντας tv τῇ οἰχίᾳ αὐτῆς, 
καὶ εἶπεν αὐτοῖς, Aéyouca* Εἰσήνεγχεν ἡμῖν παῖδα 
Ἑδραῖον, ἐμπαίζειν ἡμῖν. Εἰσῆλθε γὰρ πρός µε 
λέγων, Κοιμήθητι pev' ἁμοῦ. Καὶ &66nca φωνῇ ' àv 
δὲ τῷ ἀχοῦσαι αὐτὸν ὅτι ὕψωσα τὴν φωνήν pou, xat 
ἑδόησα, χαταλιπὼν τὰ ἱμάτια αὐτοῦ παρ) ἐμοὶ, ἕςξ- 
Άλθεν ἔξω. » 

« Οὗ φεύσεσθε, οὐδὲ μὴ συχοφαντήσῃ ἕναστος τὸν 
πλησίον αὐτοῦ. » 

« Ob ψευδοµαρτυρήσεις χατὰ τοῦ πλησίον σου µαρ: 
ευρίαν φευδῆ. » 

ε Ἐὰν καταστῇ μάρτυς ἄδικος κατὰ τοῦ ἀνθρώπου 
χαταλέγων αὐτοῦ ἀσέθειαν, χαὶ στήῄσονται δύο &v- 
ϐρωποι, οἷς ἐστιν ἓν αὑτοῖς ἀντιλογία ἕἔναντι Κυρίον, 
xai ἕναντι τῶν ἱερέων, xat ἔναντι τῶν χριτῶν, ot 
ἂν ὥσιν ἓν ταῖς ἡμέραις ἐχείναις ' καὶ ἐξετάσουσιν οἱ 
κριταὶ ἀχριθῶς, καὶ ἰδοὺ μάρτυς ἄδιχος ἑμαρτύ- 
pnasv ἄδιχα ' ἀντέστη κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ * xal 
ποιῄσετε αὐτῷ ὃν τρόπον ἑπονηρεύσατο ποιῆσαι τῷ 
ἀδελφῷ αὐτοῦ, χαὶ ἑξαρεῖτε τὸ πονηρὸν ἓξ ὑμῶν 
αὐτῶν ' xai οἱ ἑπίλοιποι ἀχούσαντες φοθηθήσον- 
ται. ) 

ε Ἐνετεί[λαντο νηστείαν, χαὶ ἐχάθισαν τὸν Να- 
θουθὲ ἐν ἀρχῇ τοῦ λαοῦ, χαὶ εἰσηλθον δύο ἄνδρες 
υἱοὶ παρανόμων, xai κατεμαρτύρησαν αὐτοῦ xat- 
έναντι τοῦ λαοῦ λέγοντες» Ηὐλόγησεν θεὸν καὶ βα- 


tes : Benedixit Deum et regem. Et eduxerunt eum D ois. Καὶ ἐξήγαγον αὐτὸν ἔξω τῆς πόλεως, xal 


extra civitatem, et lapidibus eum impetiverunt, et 
mortuus est. » 

Psal. v, 7. — « Perdes omnes qui loquuntur men- 
dacium. » 

Psal. xi, &. — « Disperdet Deus universa labia 
dolosa. » 

Psal. c, 71. — « Qui loquitur iniqua, non direxit 
in conspectu oculorum nieorum. » 

Prov. x, 4, — « Qui nititur mendaciis, hic pa- 
&cet ventos : idem autem ipse sequetur aves vo- 
 lantes. » 


Prov. xii, 22, — « Abominatio Domino labia men- 
dacia. » 


ἑλιθοδόλησαν αὐτὸν &y λίθοις, xat ἀπέθανεν. » 
.& Απολεῖς πάντας τοὺς λαλοῦντας τὸ φεῦδος. » 


« Ἐξολοθρεύσει Κύριος πάντα τὰ χεῖλη δό- 
λια. ) 

« Λαλῶν ἄδιχα, οὗ χατεύθυνεν ἑνώπιον τῶν ὀφθαλ- 
μῶν pov. » | 

4 "Oc ἐρείδεται ἐπὶ φεύδεαιν, οὗτος ποιμανεῖ ávé- 
poug* ὁ δὲ αὐτὸς διώξεται ὄρνεα πτερωτά. » 


ε Βδέλυγμα Κυρίου χείλη ψευδη. » 











433 


SACRA PARALLELA. 


434 


€ Ὁ ἐνεργῶν θησαυρίσµατα Υλώσσῃ φευδεῖ, µά- A — Prov. xxi, 6. — «Qui operatur thesauros lingua 


ταια διώχει, χαὶ ἔρχεται ἐπὶ παγίδος θανάτου. » 
« Γλῶσσα φευδῆς μισεῖ ἀλήθειαν. » 


«Μάταιον λόγον χαὶ ψευδῆ μαχρὰν ποίησον ἀπὸ 
σοῦ. » 

« Μάρτυς φευδἠς ἀπολεῖται. » 

« ΜΗ ἴσθι µάρτυς φευδἠς ἐπὶ σὸν πολίτην. » 


* Ἡ συχοφαντία περιφέρει σοφὀν, καὶ ἀπολεῖ τὴν 
xapblav εὐτονίας αὐτοῦ. » 


« Στόμα τὸ ψευδόµενον ἀναιρεῖ φυχήν. » 


« "Opxov φευδῆ uh ἀγαπᾶτε: διότι ταῦτα ἑμί- 
σησα, λέγει Κύριος παντοχράτωρ. » 


« Αναστάντες οἱ δύο πρεσθύτεροι àv pou τοῦ 
λαοῦ, ἔθηχαν τὰς χεῖρας ἐπὶ τὴν χεφαλὴν Σουσάν- 
vas. Ἡ δὲ χλαίουσα ἀνέδλεψεν εἰς τὸν οὐρανόν., 


Εἶπαν δὲ οἱ πρεσθύτεροι’ Περιπατούντων ἡμῶν ἐν - 


τῷ παραδείσῳ µόνων, εἰσῆλθεν αὕτη μετὰ δύο παι- 
δισχῶν, xal ἀπέλυσεν τὰς παιδίσχας, χαὶ ἀπέχλεισεν 
τὰς θύρας τοῦ παραδείσου. Καὶ ἦλθε πρὸς αὐτὴν 
νεανίσχος, ὃς ἦν καχρυµµένος, xaY ἀνέπεσεν μετ) 
αὗτῃης. Καὶ ἐπίστευσεν ἡ συναγωγὴ τοῖς πρεσθυτέ- 
τοις τοῦ λαοῦ xal χριταῖς , καὶ χατέχρινον αὐτὴν 
ἀποθανεῖν. ᾿Ανεδόησε δὲ Σουσάννα φωνῇ µεγάλῃ, 
καὶ εἶπεν 'O Geb; ὁ αἰώνιος, ὁ τῶν χρυπτῶν γνώ- 


στης, GU ἑπίστασαι ὅτι φευδῃ µου κατεμαρτύρη- C 


σαν. ) 


« Mh ἀροερία φεῦδος ἐπ ἀδελφῷ σου ' μὴ oup τὸ 
ὅμοιον ποίει. Mh θέλε ψεύδεσθαι πᾶν ψεῦδος * ὁ γὰρ 
ἐνδελεχιαμὸς αὐτοῦ οὐχ εἰς ἀγαθόν. » 


«Μῶμος πονηρὸς ἐν ἀνθρώπῳ φεῦδος. » 

« 'Ànb ἀκαθάρτου τί καθαρισθἠσεται; xal ἀπὸ 
φευδοῦς ti ἀληθεύσει; » 

« Αἱρετὸν χλέπτης, 1 ὁ ἑνδελεχίζων φεύδει : ἁμ- 


τεροι ἀπώλειαν κληρονομήσουσιν. » 


ε ᾽Ανήρ τις ᾽Ανανίας ὀνόματι σὺν Σαπφείρῃ τῇ 


mendacii, vana persequitur, et. venit in laqueum 
mortis. » 

Prov. xxvi, 28. — « Lingua mendax odit veri- 
tatem. » 

Prov. xxx, 8. — « Sermonein vanum et menda- 
cem, longe fac a te. » 

Prov. xxi, 8. — « Testis mendax peribit. » 

Prov. xxiv, 28. — « Ne sie falsus testis contra 
civem tuum, » 

Eccli. vu, 8. — « Calumnia conturbat sapien- 
tem, et perdet cor fortitudinis illius, » 

Sap. 1, 14. — « Os quod mentitur, oecidit ani- 
mam. ) 

Zach. viu, 47. — « Juramentum mendax ne dili- 
gatis : quoniam hoc odi, dieit Dominus omnipo- 
tens. » | 

Dan. xm, 54-42,—4« Consurgentes duo presbyteri 
in medio populi, posuerunt manus suas super ca-. 
put ejus. Qus flens suspexit in ccelum. Et dixe- 
runt presbyteri : Cum ambularemus in pomario soli, 
ingressa est hzec cum duabus puellis, et dimisit 
puellas, et clausit ostia pomarii. Venitque ad eam. 
adolescens, qui erat absconditus, et concubuit cum 
ea. Credidit multitudo senibus populi et judicibus, 
et coRdemnaverunt eam ad mortem. Exclamavit 
autem voce magna Susanna, et dixit : Deus zter- 
nus, qui absconditorum es cognitor, tu scis quia 
falsum testimonium contra me dixerunt. » 


Eccli. vir, 15, 44, — « Noli arare mendacium 
adversus fratrem tuum : neque amico similiter 
facias, Noli velle mentiri omne mendacium ; assi- 
duitas enim illius non est bona. » 

"49" Eccli. xx, 26. « Opprobrium nequam in 
homine, mendacium. » 

Eccli. xxxiv, 4. — « Ab immundo quid munda- 
hitur Τ et a mendace quid verum erit? » 

Eccli. xx , 27. — « Potior fur, quam qui assi- 
duus est mendacio : ambo perditionem hzredita- 
bunt. » 


Act. v, 4. — « Vir quidam nomine Ananias, 


γυναιχὶ αὐτοῦ ἑπώλησαν χτῆμα, χαὶ ἑνοσφίσατο ἀπὸ p cum uxore sua Sappbhira vendidit agrum, et frau- 


τῆς τιμῆς, συνειδυίας καὶ τῆς γυναικός. » 
« Πᾶν φεῦδος &x τῆς ἀληθείας οὐκ ἔστιν, » 


€ Ἐχθρὸς ὑμῶν γέγονα ἀληθεύων ὑμῖν. » 


Οὔτε ἓν δικαστηρίοις, οὔτε ἓν ταῖς ἄλλαις πρά- 
ξεσιν ἐπιτήδειον τὸ φεῦδος τοῖς τὴν ὀρθὴν ὁδὸν καὶ 
ἀληθῆ προελοµένοις τοῦ βίου. 


Ἔσχατος ὄρος τῆς πονηρίας &ov τὸ ψεῦδος. 


"Eouxé πως ὁ λόγος, ἐπειδὰν ἅπαξ τῆς ἀληθείας 


davit de pretio conscia uxore. » 
1 Joan. vii, 21. — « Omne mendacium ος veri- 
tate non est. » 


Galat. 1v, 16. — « Inimicus factus sum vobis, 
verum dicens vobis. » | 

S. Basil. Hom. de legend. gentil. lib. — Neque in 
forensibus concertationlbus, neque in aliis actio- 
nibus aptum: mendacium est illis qui rectum et 
verum vite iter capessendum sibi proposue- 
runt, 

Ejusd. De Spir. sancto, cap. 1. — Extrema im- 
probitatis linea est mendacium. 

Videtur quodammodo oratio, cum semel a ve- 


435 


S. JOANNIS DAMASCENI 


436 


r tate deflexerit, in. multas et periculosas absur- A παρενεχθῇ, εἰς πολλὰς xai ἐπιχινδύνους ἁτοπίας 


ditates pra'ceps ferri. 


Prolapsio a veritate, hallucinatio et cecitas 


mentis est. 

Veritas quidem una est, mendaeium vero mul- 
t fidum. 

S. Chrysost. — Mendacium in altum assurgit ; 
mutua fides fugam arripuit; veritas terram reli- 
quit ; calumniatores falsum vendunt, in mutuam 
perniciem mentientes ; jurisjurandi genus omne 
insumpserunt, qui Deum non aliter quam juran- 
do norint. 

Didymi. — False opiniones atque sententie , 
cum innumeris mendaciis ire pergunt, unam et 
ea:ndem docitring sua enarrationem non habent. 

XIT. Η. — De susurronibus, 

Eccli. xxi, 11. — « Susurro inquinat animam 
suam, et ubieunque habitabit, odio habebitur. » 

Eccli. xxvi, 15. — « Susurro et bilinguis ma- 
ledictus. Multos enim habentes pacem perdidit. » 

Eccli. v, 16. — « Non appelleris susurro, et 
lingua tua ne insidieris. » 


LITTERA 0. 


De Λορα οἱ die mortis et obitus nostri ; et quod ad 
eam nos praeparari oporteat, et quomodo e vita 
migrare. oporteat. 


Psal. .xxxvini , 49. — « Quis est homo, qui vi- 
vet, et non videbit mortem? » 

Prov. xxiv, 21. — « Para ad exitum opera tua, 
ei preparare ad agrum. » 

Eccle. v, 14-16. — « Quemadmodum egressus 
est de utero matris su: nudus, revertetur ut eat 
sicut venit, et nihil accipiet de labore suo, ut per- 
gat in manu ipsius, et hoc est languor pessimus. 
Sicut enim advenit, ita et abibit. Et qua est abun- 
dentia ejus, quain ventum laborat? Et. quidem 
omnes dies ejus in tenebris et in luctu, et in irri- 
0509 et iracundia multa, et in languore et In- 
sania. » 

728 Zach. 1, 5. — « Patres nostri et pro- 
phetz ubi sunt? Nunquid in seternum vivent. » 

Sap. vn, 6. — « Unus omnibus introitus ad vi- 
tam, et unus exitus. » 

Eccli. vu , 40, — « In omnibus operibus tuis 
memorare novissima tua, et in eternum non pec- 
cabis. » 

Eccli. xrv, 12. — « Memento quia mors non 
tardabit, et testamentum inferorum tlbi non est 
revelatum. » 

Eccli. xxvm, 6. — « Memento novisstmorum 
tuorum, et desine inimicarl. » 

Eccli. xi, 5-7. — « Noli metuere judieium mor- 
tis. Memento quz ante te fuerunt, et quie super- 
ventura sunt tibi : hoc judicium a Domino omni 
carni. Et quid recusas in beneplacito Altissimi ? 
Sive decem, sive centum, sive mille anni : non est 
enini in inferno accusatio vita. » 


ἑμφέρεσθαι. 

Ἡ τῆς ἁληθείας ἁπόπτωσις, ἀορασία Loc δια» 
νοίας xai τύφλωσις. 

Τὸ μὲν ἀληθὲς dv, τὸ δὲ φεύδεσθαι πολυσχι- 
δές. 

Τὸ φεῦδος ὑπεραίρεται ἡ πρὸς ἀλλήλους πίστις 
ἀπέφνγεν' ἡ ἀλήθεια τὴν γῆν χατέλιπεν * ol συχο- 
φάνται τὸ φεῦδος πιπράσχουσιν, ἀλλήλους ψευδόµε- 
vot * τοὺς ὄρχους ἀνήλωσαν, εἰς τὸ ὀμνύειν xal µό- 
voy *by θεὸν ἐπιστάμενοι. 


Al οὐχ ἀληθεῖς δόξαι διὰ µυρίων φευδολοχιῶν βαδί- 
ζουσαι, µίαν καὶ τὴν αὐτὴν τῆς ἑαυτῶν χατηχήσεως 
οὐχ ἔχουσι διἠγησιν. 

TITA. Β’. -- Περὶ φιθυριστῶν. 

« Μολύνει τὴν ἑαυτοῦ φυχὴν, ὁ ψιθυρίζων, καὶ οὗ 
ἐὰν παροιχἠσῃ, µισηθήσεται. » 

e Ῥ(θυρον xat δίγλωσσον χαταράσασθαι. Πολλοὺς 
γὰρ εἰρηνεύοντας ἀπώλεσεν. » 

« Μη κληθῆς φίθυρος, xal τῇ γλὠώσσῃ σου μὴ 
ἑνέδρευε. » 


ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ ϱ. 
Περὶ ὥρας καὶ v ripépac θανάτου, xal τῆς ét£ótdoo 


* καὶ ἡμᾶς εὐτρεπίᾷσθαι πρὸς 
αὐτὴν, xal i d Jau6dvsr τὴν µετά- 
στασυ". 


€ Tí; ἐστιν ἄνθρωπος, ὃς ζήτεται, καὶ οὐχ ὄφεται 
θάνατον») 

t Ἑτοίμαζε εἰς τὴν ἔξοδον τὰ ἔργα σου, xat παρα- 
σχευάζου ele τὸν ἀγρόν. » 

«Καθὼς ἐξῆλθεν ἀπὸ γαστρὸς μητρὸς αὐτοῦ γν- 
μνὸς, ἐπιστρέψει τοῦ πορευθῆναι ὡς Ίχει, χαὶ οὐδὲν 
λήψεται ἐν µόχθῳ αὐτοῦ, ἵνα πορευθῇ &v τῇ χειρὶ 
αὐτοῦ. xal γε τοῦτο πονηρὰ ἀῤῥωστία * ὥσπερ γὰρ 
παρεγένετο, οὕτω ἀπελεύσεται. Καὶ τίς dj περισσεία 
αὐτοῦ fj μοχθεῖ εἰς ἄνεμον ; Καὶ ve πᾶσαι αἱ ἡμέραι 
αὐτοῦ ἐν σχότει, καὶ kv πένθει, xal ἓν παροξυσμῷ, 


χαὶ θυμῷ πολλῷ, xal ἀῤῥωστίᾳ, καὶ χολῷ. » 


« Πατέρες ἡμῶν xat οἱ προφῆται ποῦ εἶσι; μὴ τὸν 
αἰῶνα ζήσονται» » 
« Mía πάντων εἴσοδος εἰς τὸν χόσμον, ἔξοδός τε 


D ten. » 


« Ἑν πᾶσι τοῖς ἔργοις σου µιµνήσχου τὰ ἔσχατά 
σου, xaX εἰς τὸν αἰῶνα οὗ μὴ ἁμαρτήσῃς., 


εΜνήσθητι ὅτι θάνατος οὐ χρονιεῖ, καὶ διαθήχη 
&bou οὐχ ἀπεχαλύφθη σοι. » 


εΜνήσθητι τὰ ἔσχατά σου, xal παῦσαι ἐχθραί- 
γωγ. » 

« Mh εὐλαθοῦ χρῖμα θανάτου. Μνήσθητι προτέρων 
σου xai ἑσχάτων * τοῦτο xplya παρὰ Κυρίου πᾶσῃ 
capxi* xat τί ἁπαναί[νῃ ἓν εὐδοχίᾳ Ὑψίστου; Εἴτε 
δέχα, εἴτε ἐχατὺν, εἴτε χίλια Exv οὐκ ἔστιν by og ἐλε- 


γμὸς ζωῆς » 








£31 


SACRA PARALLELA. 


εδ 


« "Ev συντελείᾳ ἀνθρώπου ἀποκάλυψις ἔργων αὖ- Α — Eccli. x1, 299. — « In fine hominis denudatio. 


toU. » 

« Γρηγορεῖτε, ὅτι oüx οἴδατε τὴν ἡμέραν, οὐδὲ 
τὴν ὥραν, kv ᾗ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται. » 

« Ἕστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεξωσμµέναι, xal 
ol λύχνοι χαιόµενοι. Καὶ ὑμεῖς ὅμοιοι ἀνθρώποις 
προσδεχοµένοις τὸν χύριον ἑαυτῶν, πότε ἀναλύσει 
ix τῶν γάμων, ἵνα ἑλθόντος xal χρούσαντος, εὐ- 
θέως ἀνοίξουσιν αὐτῷ. Μαχάριοι ol. δοῦλοι ἐχεῖνοι, 
οὓς ἐλθὼν ὁ Κύριος εὑρήσει γρηγοροῦντας. ᾽Αμὴν 
λέγω ὑμῖν, ὅτι περιζώσεται, χαὶ ἀναχλινεῖ αὐτοὺς, 
καὶ παρελθὼν διαχονήσει αὐτοῖς. Καὶ ἐὰν ἔλθῃ ἐν τῇ 
δευτέρᾳ φυλαχκῇ, xat &v τῇ τρίτῃ φυλαχῇ ἔλθῃ, χαὶ 
εὕρῃ οὕνως, µακάριοί εἰσιν οἱ δοῦλοι ἐχεῖνοι. Τοῦτο 
δὲ γινώσκετε, ὅτι εἰ ᾖδει ὁ οἰχοδεσπότης mola. pa 


ὁ χλέατης ἔρχεται, ἐγρηγόρησεν ἂν, καὶ οὐχ ἂν B 


ἀφΏηχεν διορυγῆναι τὸν οἶχον αὐτοῦ. Kat ὑμεῖς οὖν 
γΐνεσθε ἔτοιμοι, ὅτι ᾗ ὥρᾳ οὐ δοχῆτε, ὁ Υἱὸς τοῦ 
ἀνθρώπου ἔρχεται. » | 

Προσήχει «bv ἀρχόμενον τοῦ βίου iv ὀφθαλμοῖς 
ἔχειν τὴν τελευτήν. 


Νηδείςσε ἑξαπατάτω xaroic «Ἰόγοις. Ἐπιστήσεται 
Υάρ σοι αἰφνίδιος ὄλεθρος, καὶ d) χαταστροφὴ ὁμοίως 
χαταιγίδι παρέσται, ἠνίχα ἂν ἐκλείπωσιν αἱ τοῦ ζῆν 
&goppal* ἁπορία δὲ πάντοθεν χαὶ θλίφις ἁπαραμύ- 
θητος, ἀπειρηχότων μὲν ἰατρῶν, ἀπειρηκότων δὲ τῶν 
οἰχείων, ὅτε τῷ πυχνῷ ἄσθματι xal δηρῷ συνεχό- 
μενος, πυρεἑοῦ λάθρου διαχαίοντος τὰ ἔνδον xo ὑπο. 
σµήχοντος, xal στενάξεις μὲν ἀπὺ µέσης χαρδίας, 
τὸν δὲ συλλυπούμενον οὐχ εὑρήσεις * χαὶ φθέγξῃ µέν 
τι λεπτὸν καὶ ἀδρανὲς, ὁ δὲ ἀχούων οὐχ ἔσται' πᾶν 
δὲ τὸ λαλούμενον παρὰ σοῦ, ὡς παραφροσύνη κατα- 
φρονήσεται. Ίσως καὶ ἰατρὸς ὑπισχνεῖται ὥρας, xal 
σεαυτὸν οὖὑκ ἁἀπογινώσχεις διὰ τὸ φύσει φιλόζωον; 
à δὲ θάνατος παρέστηχεν οἱ ἁπάχοντες κατεπεί- 
γ0υσιν. Tí; ὁ ἐξαιρούμενος ; θεὸς ὁ χαταφρονηθείς; 

"AXÀ' εἰσαχούσεται τότε; σὺ yàp αὐτοῦ νῦν εἰσ- 
αχούεις. Προθεσμίαν δώσει; χαλῶς γὰρ ἐχρήσω τῇ 
δεδοµένῃ. 


operum illius. 

Matth. xiv, 42. — « Vigilate, quia nescitis qua. 
hora Filius hominis venturus sit.» 

Luc. xu, 35-40. — « Sint lumbi vestri precin- 
cti, et lucernse ardentes in manibus vestris. Et 
vos similes hominibus exspectantibus dominum 
suum, quando revertatur a nuptiis; ut cum ve- 
nerit et. pulsaverit, confestim aperiant ei. Beati 
servi illi, quos cum venerit Dominus, invenerit 
vigilantes. Amen dico vobis, quod prgecinget se, 
et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit 
iMos. Etsi venerit in sec unda vigilia ; etsi in tertia 
vigilia venerit, et ita invenerit, beati sunt servi 
illi. Hoc autem scitote quia, si sciret paterfamilias 
qua bora fur veniret, vigitaret utique, et non si- 
neret perfodi domum suam. Et vos igitur estote 
parati, quia qua hora non putatis, Filius hominis 
veniet. » 

S. Basil. Exhort. ad Bapt. — Eum qui vitam 
auspicatur, vitae finem ante oculos habere con. 
venit. 

Nemo te decipiat inanibus verbis (Ephes. v, 6). 
Superveniet enim tibi repentinus interitus, et 
subversio tua quasi tempestas sdfutura est : cum 
vitz: subsidia te deficient ; animi autem anxietas et 
afflictio, quam solamen nullum lenire queat, un- 
dique te obsidebunt, desperantibus salutem tuam 
medicis et propinquis : cum cerebro et sicco aa- 
helitu pressus, vehementi febre internas pariés 
accendente et suburente, imo quidem pectore in- 
gemisces ; qui autem meeroris socium tibi sese ad- 
jungat, non invenies : ac tenue quidem aliquid et 
imbecillum proloqueris ; qui autem audiat, non 
erit, sed quidquid a te proferetur, tanquam delira- 
mentum contemnetur. Quamvis medicus paucas 
quoque tibi horas quasdam polliceatur, tuque ipse 
ob cougenitam vitas cupiditatem, tibi minime diffi- 
das, mors tamen astat, urgentque quibus te abdu - 
cendi negotium datum est. Quis porro te liberet? 


Deus, quem ipse es aspernatus? At fortasse tum preces tuas exaudiet. Tu siquidem ipsi nunc aures. 
prabes. Ewmendationis spatium. coucedet tibi, qui pulchre scilicet eo usus sis, quod tibi concessit? 


Nu£ βαθεῖα, xai νόσος βαρεῖα, xai ὁ βοηθῶν οὗ- 


Ejusd. Hom. ad ditesc. — Alta nox, et morbus 


bayob* ὁ ἐφεδρεύων τῷ χλήρῳ, ἔτοιμος, πάντα πρὺς — gravis : ac qui opem ferat, nusquam est : qui he- 
«b αὐτοῦ χρήσιµον διοικούµενος. ΄Απραχτος ὁ ποιῶν D reditati immineat, in. promptu est, quique omnia 


τὰ βουλεύματα. Εἶτα περιδλεψάµενος ὧδε καὶ ὧδε, 
καὶ ἰδὼν τὴν περιεστῶσάν σε εἰρήνην, τότε αἰσθήσῃ 
τῆς ἀθουλίας' τότε στενάξεις τὴν ἄνοιαν, εἰς οἷον 
χαιρὸν ἑταμιεύσω τὴν ἑντολήν, ὅτε ἡ μὲν γλῶσσα 
παρεῖται, ἡ δὲ χεὶρ ὑπότρομος, κλονουμένη ταῖς 
σνυνολκαῖς, ὡς μήτε φωνῇ, µήτε γράµµατι σημᾶναι 
thv γνώµην. 


Διδάσχει ἡμᾶς 6 Κύριος, μὴ χαταμελεῖν τῶν ἄναγ- 
χαίων, ἀλλὰ mph xatpoó παρεσχευασμµένους τῆς 
ζωῆς τὰ ἑφόδια, ἐν τῇ ἑτοιμασίᾳ τῆς χαρδίας ἀνα- 
µένειν τοῦ νυμφίου τὴν παρουσίαν. Αἱ φρόνιµοι γὰρ, 
net, παρθένοι διὰ τοῦ ἔχει ἓν ταῖς λαμπάσι τὸ 
ἔλαιον, συνεισῆῃλθὀν τῷ νυμφίῳ’ αἱ δὲ μωραὶ, διὰ τὸ 


ad utilitatem suam administret : Πορίγα laborat, 
qui consilia et. decreta exsequi studet. Tumque 
huc et illuc cireumspectans, ac cernens qua in s0- 
litudine verseris, amentiam deplorabis, 729 qui 
divinum mandatum in tale tempus reservaveris, 
eum et lingua dissoluta est, treniulaque manus, et 
compressionibus agitata; ut nec voce, nec scripto, 
quid voluntatis habeas, significare possis. 

Ejusd. — Docet nos Dominus res necessarias 
minime negligere, verum, vitz subsidiis mature 
comparatis, sponsi adventum in praeparatione 
cordis exspectare. Etenim prudentes virgines , ut 
Litteris sacris proditum est, quod oleum in ]am- 
padibus baberent, una cum Sponso ingressu 


439 


S. JOANNIS DAMASCENI 


Ho 


eunt : fatu autem, quie non se praeparaverant, a A ἀνέτοιμον αὐτῶν, τῆς χαρᾶς τοῦ νυμφῶνος λλο- 


lzto illo thalamo exclusa: sunt. 

Ejusd. hom. 9 in Hexaem. — Non sedulam tibi 
ipse operam navabis, o homo? Non in presenti 
evo futuri requiem tibi ante recondes ; inspeeto 
formice exemplo, qux estivo tempore hibernum 
sibi cibum congerit, ac non ob eam causam, 
quod hiemis nondum molesti: adsint, tempus 
per ignaviam transmiltit, sed acerrimo quodam 
studio ad laborem seipsam magis intendit , quoad 
salis alimoniz in cellis conditum habuerit? 

Ejusd. — Beata anima illa est, quz diu noctu- 
que nibil aliud animo versat, nisi quo pacto in 
magno illo die, quo creatura omnis tribunali ju- 
dicis sistetur, rerum qua in vita gesserit , ratio- 
nes reddat. Nam qui diem illum atque horam sibi 
ante oculos ponit, et quid in illo tribunali, cui 
nulla impostura fieri possit, purgandi sui causa 
allaturus sit, perpetuo meditatur, hic certe, vel 
nulla prorsus, vel quam minima peccata commi- 
serit : quando non alia de causa accidit uti pec- 
cemus, nisi quod a nobis divinus timor absit. Cum 
autem reddendarum rationum exspectatio ante 
oculos est , huic sane in inconsultas actiones in- 
cidendi nihil spatii dabit ille timor, qui in ipsius 
animo insidet. 

S. Greg. Nas. Orat. de S. Atban. — Frustra re- 
sipiscit aliquis, qui extremo vitz spiritu conflicta- 
tur; quo scilicet tempore ob alterius vitz tribunal, 
sparum quisque rerum :equus judex est. 


Ejusd. Orat. in Casar. — Sapientum verbis ad- C 


dueor ut credam, generosam omnem , Deoque di- 
lectam animam, ubi corporis vinculis soluta hinc 
excesserit, protinus illud bonum quod eam ma- 
net, presentientem et, eo quod mentem tenebris 
obducebat, vel purgato, vel abjecto, vel quocun- 
que id verbo afferam nescio, contemplantem, 
mirabili quadam voluptate affici, et exsultare, 
atque hac vita , velut gravi quodam carcere, re- 
lieta, excussisque compedibus, quibus animi 
penna deprimebatur, hilarem ad Dominum suum 
convolare,  beatitudineque sibi recondita jam 
velut per imaginem (rui. 


Ejusd. orat. 28 De seipso. — Dissolutionem ex- 


specta tanquam certz libertatis przstitutum diem, D 


|etzque et jucundz ad vitam alteram migrationis ; 
ubi nec. quisquam effetus sit, nec senex , verum 
omnes spirituali zetate perfecti. 

Ejusd. tetr. 58. 


Semper saluti !u quidem tue stude : 
Potissimum autem sub diem vite ultimum. 
Venit senectus, exitum praco canit ο 
Parentur omnes, imminet judex Deus. 


430 Ejusd. Monost. 
Vitam lucrari est, singulos dies mori. 

S. Greg. Nyss. hom. 5 in Orat. Domin. — Ec- 
quem fugit hoc Scripture sacre nigima , mor- 
tem per fenestras intrare dicentis ( Jerem. 1x, 21)? 
Sensus etenim per quos animus res externas re- 


τριώθησαν. 

Οὐ φιλοπονεῖς περὶ σεαυτὸ», ἄνθρωπε ; Οὐκ kv tip 
παρόντι αἰῶνι προαποτίθεσαι τὰς τοῦ μέλλοντος 
ἀναπαύσεις, πρὸς τὸ ὑπόδειγμα τοῦ μύρμηκος ἀπο- 
ὀλέψας, ὃς ἓν τῷ θέρει thv χειµέριον τροφὴν ἑαυτῷ 
θησαυρίζει' καὶ οὐχ i µήπω πάρεστι τὰ τοῦ χει- 
μῶνος λυπηρὰ, διὰ ῥᾳθυμίαν παραπέμπει τὸν χρό- 
voy, ἀλλὰ σπονδῇ τινι ἁπαραιτήτῳ πρὺς τὴν έργα- 
αἰαν ἑαυτὸν χατατείνει, ἕως ἂν τὴν ἀρχοῦσαν tpo- 
qhv ἑναπόθηται τοῖς ταµείοις; 

Μακαρία quyh, fj νυχτὸς καὶ ἡμέρας µηδεµίαν 
ἄλλην µέριμναν στρέφουσα, fj πῶς ἐπὶ τῆς μεγάλης 
ἡμέρας, χαθ᾽ ἣν πᾶσα d) χτίσις περιστήσεται τῷ 
χριτῇ, τὰς εὐθύνας τῶν πεπραγμένων ἀποδιδοῦσα. 


B Ὁ γὰρ ἐχείνην τὴν ἡμέραν xai τὴν ὥραν πρὸ 


ὀφθαλμῶν τιθέµενος, καὶ ἀεὶ μελετῶν τὴν ἐπὶ τοῦ 
ἁπαραλογίστου κριτηρίου, à τοιοῦτος, 1| οὐδὲν. b 
παντελῶς ἑλάχιστα ἁμαρτήσεται, διότι τὸ ἁμαρτά- 
νειν ἡμῖν χατὰ ἀπουσίαν τοῦ θείου φόδου γίνεται. 
*Q δ᾽ ἂν tvapyhc παρῇ τῶν ἀπαιτουμένων ἡ προσδο- 
xla, οὐδένα καιρὸν δώσει τοῖς τοιούτοις ὁ σύνοιχος 
φόδος εἰς ἀδουλήτους πράξεις f| ἐνθυμίέσεις ἐχ- 
πίπτειν. 


ῬΑνόνητα μεταγινώσχει τις ἐπὶ ταῖς τελευταίαις 
ἀναπνοαῖς, ἠνίχα εὐγνώμων τῶν ἑαυτοῦ χριτῆς διὰ 
τὸ ἐκεῖ δικαστἠριον. 


Πείθοµαι σοφῶν λόχοις, ὅτι duyh πᾶσα, xal τε 
xa θεοφιλῆς, ἐπειδὰν τοῦ συνδεδεµένου λυθεῖσα σώ- 
µατος ἐντεῦθεν ἁπαλλαγῇ, εὐθὺς μὲν àv συναισθῄῆσει 
καὶ θεωρἰᾳ τοῦ µένοντος αὐτὸν καλοῦ Υενοµένη, ὅτε 
ποῦ ἐπισκοτοῦντος ἀποκαθαρθέντος, 3| οὐχ οἶδα Ó «t 
xaX λέγειν yph, θαυμασίαν τινὰ ἡδονὴν Ίδεται, xal 
ἀγάλλεται, καὶ ἡδέως χωρεῖ πρὸς τὸν αὐτὸν δεσπό- 
την, ὥσπερ τι δεσμωτήριον χαλεπὸν τὸν ἐνταῦθα βίον 
ἀποφεύγουσα, καὶ τὰς περιχειµένας ἁποσεισαμένη 
πέδας, ὑφ᾽ ὧν τὸ τῆς διανοίας πτερὸν καθείλκετο, 
καὶ οἷον Ίδη τῇ Φφαντασίᾳ Χαρποῦται τὴν ἀποχει- 


μένην. 


Ἔχδεξαι τὴν διάλυσιν, ὥσπερ προθεσµίαν ἆναγ- 
xalac ἐλευθερίας, xat τοῦ ἡδέως πρὸς τὰ ἑξης µε- 
ταθήσεσθαι, ἔνθα οὐκ ἔστιν ἄωρος, οὐδὲ πρεσθύτης, 
ἀλλὰ πάντες τὴν πνευματικὴν ἡλιχίαν τέλειοι. 


Ἀεὶ μὲν ἀρχάζοιρ τὴν σωτηρίαν | 
Καιρὸς δὲ δὴ µά.ιστα τοῦ Ρίου Avctc. 
Τὸ γήρας ἠάθεν, ἔξοδον κἠρυξ Bog * 
Πᾶς εὐτρεπίζου * πλησίον γὰρ ἡ κρίσις. 


Blov có κέρδος, ἐκθιοῦν καθ’ ἡμέραν. 

Τίς οὐκ οἶδεν τὸ αἴνιγμα τῆς θείας Γραφῆς τῆς 
λεγούσης, διὰ θυρίδων εἰσεληλυθέναι τὸν θάνατον; 
Τὰς γὰρ αἰσθήσεις, δι ων ἐχχαλύπτουσα ἡ Voyà 
πρὸς τὰ ἔξω πράγματα, τῶν κατὰ γνώµην ἀντιλαμ- 














Ai 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


A2 


6ávesat, θυρίδας ἡ ΓραφΆ προσηγόρευσεν * &q ὁδο- A tegens, ea qua vult , arripit , fenestras appellavit. 


ποιεῖν τῷ θανάτῳ τὴν εἴσοδον ὁ λόγος φησίν. 


Ἑτοιμάνου πρὸς τὰ λυπηρὰ, καὶ χερδανεῖς τὰ 
πλείονα. 

“Άνθρωποι μὲν γὰρ πἑρας τιμωριῶν εἶναι νοµἰ- 
ζουσι τὸν θάνατον "ἐν δὲ τῷ θείῳ δικαστηρἰῳ µόχις 
οὕτως ἐστὶν ἀρχή. 


Quas quidem morti aditum munire , divinus sermo 
pronuntiat. 

Ad molestias subeundas presto sis, earumque 
maximam partem lucratus eris. 

Philonis. — Homines mortem esse suppliciorum 
finem arbitrantur, vix autem apud divinum tri- 
bunal haec eorum initium est. 





Post Parallela Vaticana, ut datam fidem liberem, antiquiorum Rupefucaldinorum Indicem 
subjungo, cum selectis symbolis librorum sanctorum Patrum, qui nondum in vulgus ΡΓο- 
diere. Neque vero etiam omittenda putavi proliza illa sancti Justini loca, que cum ejusdem 
sancti martyris operibus edita non sunt (a), sed seorsima Petro Halloizio, cum hec accepisset 
ez: eodem codice Rupefucaldino. Ceterum indicavi duntazat quibus in. Parallelorum titulis 
reperiantur Irenei excerpta qua idem Halloizius perinde seorsim evulgavit ; quippe cum in 
, postremis editionibus operum sanctissimi hujus doctoris, Oxoniensi et Parisiensi, suis lo- 

cis restituta sint a viris doctissimis D. Joanne Ernesto Grabe, et R. admodum Patre D. Re- 
nato Massuet. Benedictino. Tametsi Haschelius in. suis. adnotationibus ad Bibliothecam 
Photii, e£ Stephanus le Moyne inter Varia Sacra fragmentum sat amplum ediderint libri 
Περὶ τοῦ παντὸς χατὰ Πλάτωνος, De universo contra Platonem, qui Josepho 331 assignatus fuit; 
ejus tamen fragmenti lacinias duas integras, ut in predictis Parallelis jacent, refero; ex 
quarum inspectione meum de ea lucubratione, ex qua accepte sunt, judicium facilius et com- 


modius expendatur. Tituli qui asteriscos in indice prefixos habent, in Vaticanis Parallels 


absunt. 


(a) Fra 
Justini, 





enta hsec, scilicet libri de resurrectione, postea recepit D. Prudentius Maranus in sua editione Operum 
ide tomum nostrum sextum, col. 1571-1591. Epir. Para. ' 


——M————————————ÓÓ € 


O ΠΙΝΑΞ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ. 
Στοιχεῖον "ΆἈ.φα. 


Α’. Περὶ τῆς τοῦ ἀνθρώπου πλάσεως, καὶ χατασχευῆς 
καὶ ὅσα περὶ ἡμῶν Ey Γραφαῖς ἐμφέρεται. 

B'. ' Περὶ τοῦ ἀνθρώπου * ὅτι αὐτεξούσιον αὐτὸν πε- 
ποίηχεν ὁ Ocóc, xal ἠγεμόνα τῶν ἐπιγείων 
ἁπάντων, 

ΓΙ. ^ Περὶ τοῦ ἀνθρώπου" ὅτι ἐπ) ἀφθαρσίᾳ xaY ἆθα- 
νασίᾳ χατὰ θείαν δωρεὰν πρὸς τοῦ Geo) δι. 
επλάσθη, ἐντολῆς θείας δηλαδὴ φυλαττούσης τὴν 


χάριν. κ 
Δ’. "Περὶ τοῦ 'Abáp. - ὅτι σοφώτατος, καὶ διορατικὸς, 
xai προφήτης ὑπῆρχε πρὸ τῆς παραχοῆς. 


E". Περὶ ἀγαθοεργίας καὶ ἀγαθοποιῶν. 

6”. * Περὶ ἀνηχόων καὶ ἀνυποτάχτων. 

Z'. Περὶ ἀρχόντων, καὶ ἀρχομένων ' ὅτι τῶν ἂρχο- 
μένων τὰ πταΐσµατα τοῖς ἄρχουσιν ἐπιγράφονται, 
ὡς παρ᾽ αἰτίαν ἐχείνων χαὶ ἀμέλειαν συµθαι- 

tr. Ἱερι ἀρχομένων : ὅτι ἓξ 

’ Περὶ ἀρχομένων * ὅτι ἐξομοιοῦνται οἱ ἀρχόμενοι 
τοῖς τῶν ἀρχόντων Ἠθεσιν. κ. 

6’. * Περὶ ἀρχομένων' ὅτι πρὸς τὰς προαιρέσεις τῶν 
ἀρχομένων τὰς πονηρὰς, οὕτω χαὶ ἄρχοντας 
λοιμοὺς χαθιστᾷ τὸ θεῖον χρῖμα. 

V. "Περὶ ἀρχόντων' ὅτι χρὴ χατὰ τὸν τύπον τοῦ 
Κυρίου δι ὑποδειγμάτων ἀγαθῶν ἀνάγειν πρὸς 
ἀρετὴν τὸν ὑπήχοον, xai προαφιλῇ ἑαυτοῖς ποιεῖν 
τὸν λαόν. 

ΙΑ’. Περὶ ἀρχόντων xai προεστώτων ' ὅτι χρὴ πυ- 
κνότερον ταῖς νουθεσίαις καὶ διαµαρτνρίαις 
χρῆσθαι αὐτοὺς πρὸς τὸν λαὸὺν, πρὸς τὸ ἑαυτῶν 

, ἀχίνδυνον. 

15. Περὶ ἀναρχίας ' ὅτι ἐπιθλαθῆς, καὶ ἐπιχίνδυνος, 
xaX συγχύσεως alzía. 

W*. Περὶ ἀρίστων ἀνδρῶν * ὅτι σωτήριος ἡ τούτων 
ieoptía καὶ ἑπιστασία τοῖς πράγµασιν xai τῷ 


, a. 
19’. epi ἀφορίας χρηστῶν ἀνδρῶν ' ὅτι ἐπιχίνδυνος 
τῷ βίφ. 


INDEX CAPITUM. 
Littera. Alpha. 


Ἱ. De hominis formatione et structura, et quecun- 
que in Scripturis de nobis feruntur. 

Η. * De homine: quod Deus eum libero arbitrio 
preditum condiderit, cunctisque rebus terre- 
nis prafecerit. 

Ill. * De homine : quod divino munere incorru- 
ptus et immortalis effectus a Deo sit ; divino 
utique praecepto gratiam hanc conservante. 


ΙΥ. * De Adam : quod sapientissimus, et perspi- 
cax, atque propheta fuerit, antequam Dei le- 
gom infringeret. 

V. De beneficentia et beneficis. 

VI. * De contumacibus et immorigeris. 

Vil. De principibus et subditis : quod subditorum 
lapsus principibus ascribantur, tanquam ipsis 
auctoribus ac negligeutibus accidant. 


VW. De subditis: quod subditi principum mores 
imitentur. 

ΙΧ. * De subditis : quod Dei judicio propter nefa- 
via subditorum studia perniciosi principes a 
Deo constituantur. 

X.* De principibus: quod Dominum imitando 
per bona exempla adducere subditos ad virtu» 
tem debeant , sibique populi amicitiam conci- 
liare. 

XI. * De principibus et przefectis : quod eos crebris 
admonitionibus testificationibusque ad Ῥορι« 
lum uti oporteat , ut a seipsis periculum aver- 
tant. 

XI. De anarchia : quod perniciosa et periculosa 
sit, ac confusionem pariat. 

ΧΙΙ. * De viris probis: quod eorum przfectura 
et regimen reipubliez et populo salutaria 


sint. 
XIV. * De virorum bonorum raritate : quod mundo 
periculosa sit. 





D —— 


H3 S. JOANNIS DAMASCENI ui 


XV. * De divini verbi raritate; quod ejus aucto- 
res sint illi, qui ejus doctrine non obsequun- 
1 


ur. 

XVI. * De iis qui mente instabiles sunt, nec con- 
silio Grwi. 

XVII. * De rebus ohscuris ac nobis incognitis : 
quodque inutilis ac vanitate plena sit illarum 
meditatio. 

732 XVIII. De nuntio ac responsionis sequestro. 

IX. De bono nuntio, 

XX. De malo nuntio. 

XXI. * De peccatis: et quod peccata nostra nobis 
aecersunt et afferunt mala. 


XXII. De iis qui hominibus placent, ac simulato 
et subdolo animo sunt. 

XXIII. De iig qui sibi placent, seque ipsos com- 
mendant, ac sibi ipsis applaudunt. 

XXIV. * De responsionis su: defensione: quod 
cum prudentia ei in nomine Domini respon- 
'siones suas delendere oporteat, maxime ubi 
de salutari flde nostra agitur. Deo namque 
regponsionum declarationes relinquentes , ma- 
guum nobis , quin etíam veritati , decus conci- 
liamus. 

XXV.* De iis qui procaciter respondent. 

XXVI. * De iis qui precantur : quod Deum orando 
supplicationes nostras ad id quod ipsi libue- 
rit, confonnare debeamus, ac non quod no- 
bis arriserit postulare. Non enim scimus quid 
nobis utile sit. lpse vero, tanquam bonus pa- 
ter,jet cunctorum przscius, illis ad ea qus pro- 
ficua sunt, presto annuit; ad ea vero quas de- 
trimentum afferunt, quamlibet exoratus, ope- 
ram nullam confert. 

XXVII. * De rebus quas Deus abominatur ac re- 
jicit. 

XXVIII. De rebus qui nobis impessibiles ac dif- 
(iciles sunt. 

XXIX. * De foro, et eorum qui illic przesint , con- 
stitutione. 

XXX. ' De rebus consentaneis et elegantibus. 

XXXI. De rebus dissentaneis et indecoris. 

XXXII. * De comminatione: quod Dei minz me- 
tuendz sint, nec interitum suum contemptui 
habere fae sit. 

XXXIII. * De inutilibus et mutuo oppositis rebus. 

XXXIV. ' De iis qui seipsos dedecorant. 

XXXV. Deiis qui mundum resque mundanas 
nulla providentia regi impie asserunt. 


XXXVI. De intempestiva, vanaque ac felici ex« 
secratione. 

XXXVII. * De auseultatione : quod studiosos esse 
oporteat ad res utiles audiendas : inutiles vero 
. fugere. 

XXXVII. * De iis qui subdole aliena audiunt. 


XXXIX. Deiis qui vana, inepta et obscena pro- 
erunt. 
XL. Deiis qua nec copulari, nec conciliari pos- 
sunt. 
XLI. De inexplebili cupiditate , quodque sine sa- 
tietate plura liabere percupiamus. 
XLI. *' De eo qui peccat et offendit : et quod 
Apsum modeste agere, nec redarguenti contra- 
icere oporteat. 
XLI, * De astrologis. 
XLIV. * De sanctis; et iis qui ob facta sortemque 
suam beati praedicantur: quodque in sanctis 
uiescat Deus. 
7393 XLV. De remissione peccatorum : et quot 
modis delictorum propitiatio concessa nobis 
sit a Deo, qui solus potest peccata dimittere. 


XLVI. De anathemate ac separatione : et quot 
modis anathema accipiatur. 


ΙΕ’. * Περὶ ἀφορίας θείου λόγου, παρ᾽ αἰτίαν οῶν μὴ 
ὑπαχονόντων τῇ τούτου διδασχαλίᾳ. 


IQ". " Περὶ ἁχαταστάτων τῷ λοχισμῷ, καὶ τῇ γνώμη 
ἀνιδρύντων. 

17’. * Περὶ ἁδήλων vat ἀγνοουμένων ἡμῖν πραγμᾶ- 
των  χαὶ ὅτι ἁλυσιτελὴς fj περὶ τούτων ἆδο- 
λεσχία, xal φαντασιώδης. 

IH'. Περὶ ἀγγέλλοντος xal µεσάζοντος ἀπόχρισιν, 

I8'. Περὶ ἀγγελίας ἀγαθῆς. 

K'. Περὶ ἀγγελίας καχῆς. 

ΚΑ’. Περὶ ἁμαρτημάτων * ὅτι τὰ ἡμέτερα άμαρ- 
σήματα προξενοὺσι, xal ἄγουσιν ἐφ ἡμᾶς τὰ 
χαχά. 

KB. Περὶ ἀνθρωπαρέσχων, χαὶ προσποιητῶς χαὶ 
ὑπούλως διαχειµένων. ] 
ΚΓ. Περὶ αὐταρέσχων, xai ἑαυτοὺς συνιστώντων, 

xai ἀαυτοὺς ποδεχοµένων. 

KA'. Περὶ ἀποχρίσεως ἀπολογίας ' ὅτι χρὴ kv συνέσει 
χαὶ ὀνόματι Κυρίου τὰς ἀπολογίας «v ἑπερω- 
τῄσεων ποιεῖσθαι * µάλιστα δὲ, περὶ ος ben ς 
ἡμῶν πίστεως * ἀνατιθέμενοι γὰρ «Up τὰ, 
διασαφήσεις τῶν ἑπερωτήσεων, τὸ µέγχιστον μετὰ 
xai τῆς ἀληθείας ἑαυτοῖς περιποιούµεθα χλέος. 


ΚΕ’. "Περὶ τῶν ἀποχρινομένων θρασέως. 

καὶ. * Περὶ αἰτουμένων ' ὅτι yph τὰς ἐν προσευχαῖς 
τοῦ θεοῦ αἰτήσεις χατὰ τὸ αὐτῷ δοχοῦν, xal μὴ 
κατὰ τὸ ἡμέτερον αἰτεῖν θέληµα. Οὖκ ἴσμεν S 
τὸ συμφέρον ἡμεῖς. Αὐτὸς δὲ, ἅτε πα p ἆγα : 
χαὶ πάντων προγνώστης, πρὸς λνσιτε- 
λοῦντα ἑτοιμότατα ἐπινεύει, πρὸς δὲ τὰ βλάδην 
φέροντα o0 συνεργεῖ αἰτούμενος. 


KZ'. * Περὶ ἀποδεβλημένων καὶ ἁπροσδέχτων πραγ- 
τωγ παρὰ θεῷ. . 
KH. Περὶ áóovácov xa δυσχερῶν πραγμάτων παρ 


iv. 

ke Περὶ ἀγορᾶς, xai τῆς περὶ ταύτην τῶν ἐφ' 
όρων καταστάσεως. 

A. * Περὶ ἁρμοδίων xaX ὡραίων πραγμάτων. 

ΛΑ’, * Περὶ ἀναρμόστων γαὶ ἀπρεπῶν πραγμάτων. 

AB. * Περὶ ἀπειλῆς: ὅτι χρὴ φοθεῖσθαι τοῦ Θεοῦ τὰς 
ἀπειλᾶς, xal μὴ χαταφρονητιχῶς ἐπ ὀλέθρῳ δια’ 
χεῖσθαι. 

AT". * Περὶ ἀνωφελῶν χαὶ ἀντιθέτων πραγμάτων. 

ΑΔ’. * Περὶ τῶν ἑαυτοὺς ἀτιμαζόντων. 

ΛΕ’.’ Περὶ τῶν ἀσεδῶς ἁπρονόητον εἶναι τὸν χό- 
σµον, xal τὰ χατὰ τοῦτον πράγµατα λεγόν- 


των. 
ΛΑ’. Περὶ ἀρᾶς ἀκαίρου, καὶ µαταίας, xai εὖὐδαί- 
νος 


μονος. 
AZ'. * Περὶ ἀκροάσεως * ὅτι χρὴ σπουδαίους πρὸς τὰς 
 πωφελεῖς ή ἀχροάσεις, ἀποδιδράσχειν δὲ τὰς 
τῶν ἀνονήτων. 
ΜΗ... Περὶ τῶν παρακροωµένων ἐπιδούλως τὰ ἆλ- 
ια. 
A8. περι ἀργολόγων, xai βαττολόγων, xaX αἰσχρο- 
λόγων. 
M', Περὶ ἀχοινωνήτων, χαὶ ἀσυμφώνων mpaypá- 


των. 

ΜΑ’. Περὶ ἁπληστίας" ὅτι ἁπλήστως ἔχομεν πρὸς 
τὴν τοῦ πλείονος ὄρεδιν. 

ΜΒ’. * Περὶ ἁμαρτάνοντος xa αφάλλοντος * ὅτι δε 
αὐτὸν ἐντρέπεσθαι, καὶ μὴ ἀντιῤῥημονεϊν τῷ ἐλέγ- 


οντι. 

Mr^ Περὶ ἀστρολόγων. d 

MA'. * Περὶ ἁγίων, χαὶ μµακαριζομένων i9 os 
δρῶσι, xal ὑπὲρ ὧν vetuyf)xaci xai ὅτι τού 
ἁγίοις ἑπαναπαύεται ὁ θεός. 

ΜΕ’. Περὶ ἀφέσεως ἁμαρτιῶν, καὶ κατὰ πόσους τρό- 
κους χεχάρισται ἡμῖν παρὰ θεοῦ τοῦ µόνου bove 
άνω ἀφιέναι ἁμαρτίας, ὁ ἱλασμὸς τῶν einppt- 

των. 

Νας . " Disp! ἀναθέματος xa ἀφορισμοῦ *. xal 10287 
χῶς τὸ ἀνάθεμα λαμδάνεται. 





445 


MZ'. Περὶ τοῦ ἄφυχτον εἶναι τὸν θεὸν, xal ἀπερί. 
γραπτον ' xal ὅτι πάντα περιδέδραχται, xai 
ἐφορᾷ, xat οὐδὲν αὐτὸν λέληθε. 


ΜΗ’. * Περὶ τοῦ ἁἀχατάληπτον εἶναι «bv. θεὸν, xai 
τὰ ἔργα αὐτοῦ * xal ὅτι οὐ δεῖ ἡμᾶς τὰ κρυπτὰ 
xai ἐπόχεινα τῶν διατεταγµένων ἡμῖν ζητεῖν, fj 
περιεργάζεσθαι. ᾽Ανέφιχτος γὰρ ἡμῖν, xa ἆχα- 
τάληπτος ἀνθρώποις οὖσιν fj τούτων εὕρεσις, xal 
ἁλνσιτελής. 


MO' Περὶ ἁγάπης καὶ φόδου πρὸς τὸν θτεόν' xal 
ὅτι παντὸς ἀγαθοῦ ὑπερέχουσιν. 

Ν;. * Περὶ τῶν μὴ ἀγαπώντων τὸν θεὸν, μηδὲ φο- 
θουµένων αὐτόν. 

NA" * Περὶ ἀντιλογίας πρὸς Θεόν * καὶ ὅτι οὐ δεῖ 
ἀντιλέχειν, 1) διχαιολογεῖσθαι πρὸς αὐτὸν, f 
πολλὰ ῥήματα περὶ αὐτοῦ λέγειν. 

ΝΒ’. Περὶ τοῦ, ὅτι χαὶ ἄγγελοι ἁμαρτήσαντες κολά- 


ζονται. 

NT". Περὶ τοῦ, ὅτι ἀγγέλους φύλαχας ἡμῖν ἐπέστη- 
σεν ὁ θεύς. 

ΝΑ’. Περὶ ἀποφάσεως παρὰ θεοῦ Υινοµένης * 
χαὶ ὅτι οὗ δεῖ παρὰ τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ φιλαν- 
θρωπεύεσθαι. 

ΝΕ’. Περὶ ἀνακαινισμοῦ τῶν ὀρωμένων * λέγω δὲ 
οὐρανοῦ χαὶ γῆς. 


Νά”. Περὶ τῆς ἁστάτου χαὶ ἀδεδαίου τῶν ἆνθρω- — 


πίνων χαταστάσεως * xai ὅτι ἐπίμοχθος xai 
ἐπώδυνός ἐστιν ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος. 

NZ'. * Περὶ ἀναμαρτησίας' καὶ ὅτι οὐδεὶς ἀναμάρ: 
τητος. εἰ μὴ εἷς ὁ θεός. 

ΝΗ’. * Περὶ τῶν ἁμαρτανόντων xai νομιξομένων λαν- 
θάνειν τὸν θεόν. 

N80'. Περὶ ἀρᾶς ὑπὸ Κυρίου, xai προφητῶν, καὶ 
ἀποστόλων γινοµένης. 

5”, Περὶ ἀγάπης xai εἰρήνης, xal ópovolac, xai 

πλ’ fln) ἀληθείας καὶ 

ΞΑ’. Ils είας χαὶ μαρτυρίας πιστῆς. 

2B'. Περι ἀχηδίας xaX ἀθυμίας. 

ST". Περὶ ἄφρονος xai ἀνοητον. 

ΑΔ’. "Περὶ τῶν ἀποδεχομένων τὰ πονηρὰ, καὶ ἁτι- 

ζόντων xaX ψεγόντων τὸ δίχαιον. 

ΞΕ. Περὶ ἁπλοῦ καὶ ἀχάχου τὸν τρόπον. 

EG". Περὶ αἰσχύνης ἀγαθῆς. 

ZZ. Περὶ αἰσχύνης πονηρᾶς. 

XH. Περὶ ἁπογνώσεως xai ὅτι οὐ δεῖ ἡμᾶς ἄπογι- 
νώσχειν ἑαυτῶν σωτηρίας. . 

Z8'.Iisp) ἀἁπραγμοσύνης xa fsoy(ag* xai ὅτι τὸ 
ἠρεμεϊῖν τὴν τοῦ 8600 γνῶσιν προξενεῖ. 


. Q'. Περὶ ἀπαρχῶν καὶ δξχατῶν' ὃτι δεῖ ταῦτα προσ- 
φέρειν τῷ θεῷ. 

OA'. Περὶ ἁπαντημάτων xal τῶν ἀπὺ χαχῶν tl; 
χαχὰ ἐμπιπτόντων. 

OB.* Περὶ ἁμοιδῆς καὶ ἀνταποδόσεως iv ἡμέρᾳ 
χρίσεως  χαὶ Ott αἰώνια χαὶ ἁἀτελεύτητα 4 
ἑχατέροις ἀποχείμενα, εἶτε ἀγαθὰ, εἴτε δεινὰ 
χολαστήρια. 

OT". * Περὶ ἁμοιθῆς τῶν eU καὶ xat' ἀρετὴν βιωσάν- 
των ἓν ἀἁπεράντῳ µακαριότητι, 


OA, Περὶ τῆς φοθδερᾶς ἁναστάσεως. 

OE. Περὶ τῆς ἁγίας, xai ἀκτίστου, χαὶ σνναϊδίου, 
χαὶ ὁμοονυσίου Τριάδος, 

06”. Περὶ ἁγίων ἀγγέλων ΄ χαὶ ὅτι kv. ἀοιδίμῳ µα- 
Ri ητι διάγουσι, λειτουργοῦντες τῇ σεθασμίῳ 

t. 

υ7'. [περὶ αἱρετιχῶν, xaX τῶν περὶ πίστιν λογομα- 
χούντων, καὶ ἀμφισθητούντων * χαὶ ὅτι οὐ χρὴ τὰς 
συλλαθὰς καὶ τὰ ὀνόματα περισχοπεῖν , ἀλλὰ τὸν 
νοῦν xal τὴν διάνοιαν τῶν δογμάτων. 


Στοιχεῖον B. 


Α’. ᾿ Περὶ βασιλέως * ὅτι ἁλυσιτελὲς τὸ ἑἐξιέναι βα- 
σιλέα εἰς πόλεµον, καὶ βέλτιον διὰ µισθοφόρω», 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


146 


XLVII. Quod divinum numen vitari nequeat, nec 
circumnscribi : quodque omnia complexu suo 
teneat, iatueaturque, nec quidquam ipsi la- 


teat. 

ΧΙ ΤΙ. * Quod .Deus comprehendi non possit, nec 
opera ipsius : quodque minime debeamis oc- 
culta, ac ultra quam prazceptui sit nobis, quase- 
rere, aut perscrutari. Ea siquidem reperire fa- 
cultatem nostram ac comprehensionem supe- 
rat qui bomines sumus : idque nobis est in- 
utile. 

XLIX. De dilectione et timore erga Deum : quod- 
que omni bono prazcellant. 

L. * De iis qui Deum non amant, nec ipsum ti- 
ment. 

LI. * De disceptatione adversus Deum : quodque 
ei contradicere ei disceptare cum ipso, aut 
mnltos sermones de eo iniscere non oporteat. 

L!f. Quod angeli qui peccaverunt, plectantur. 


μα Quod custodes nobis angelos przfecerit 

eus. 

LIV. De sententia a Deo lata : et quod ininime con- 
sentaneum sit contra Dei praecepta humanitati 
indulgere. 

LV. * De rerum qua videntur instauratione, coli, 
inquam, et terra. 

LV). De instabili nec constanti rerum humanarum 
statu : quodque molesta et doloribus obsita sit 
hominum vita. 

LV. * De impeccantia : quodque nemo peccati 
expers sit preter solum Deui, 

LVIII. * De iis qui peccant, Deumque latere arbi- 
trantur. 

LIX. De maledicetione a Deo, et prophetis, et apo- 
stolis lata. 

LX. De «charitate, et pace, et concordia, atque pa- 
ciflcis. 

LXI. De veritate et testificatione fideli. 

LXI. De acedia et animi anxietate. 

LXIII. De insano et amente. 

LXIV. * De iis qui mala amplexantur, et justitiam 
agpernantur ac vituperant. 

LXV. De viro simplici et innoxiis moribus. 

LXV1. De pudore bono. 

LX VM. De pudore malo. 

LXVIII. De desperatione : quodque de salute sua 
non sit desperandum. 

LXIX. Detranquillitate a negotiis, et quiete : et quod 
vitam quietam agere, Dei cognitionein. pra- 
stet. 

LXX. Do primitiis ac deciinis : quod hsec Deosint 
offerenda. 

235 LXXI. De casibus, et iis qui a malis in mala 
incidunt. 

LXXII. * De remuneratione et retributione in die 
judicii : et quod perpetua sint, et fine careant, 
que utrisque reposita sunt, sive boua, sive sup. 

licia gravia. 

LXXIII. * De remuneratione eorum, qui bene el ex 
virtutis preescripto vixerunt, iu interminabili 
felicitate. 

LXXIV. De tremenda resurrectione. 

LXXV. De sancta et increata, et. sempiterna, ac 
consubstantiali Trinitate. . 

LXXVI. De sanctis angelis : et quod in jucunda 
felicitate versantur, colende Trinitati mini- 
strantes. 2. 

LXX VII. * De hereticis, et illis qui de fide litigant, 
ac dubia agitant : et quod syllabz et vocabula 
scrupulosius inspicienda non sint, sed dogma- 
tum aensus; neque tradita Ecclesie oracula 
perturbare liceat. 


Littera B. 


J. * De rege : quod inutile sit regem ad bellum 
proficisci, sitque satius mercede conductis cu- 


417 


piis vel muneribus datis de hostibus ultionem 
sumere, «quam per seipsum. 
ΙΙ. De rege bono, et justo, et malorum osore. 


Ill. De rege non admodum illustri. 

1V. Quod pro rege sit orandum. 

V. De blasphemis et superbe loquentibus. 

VI. * De invidis. 

VII. De rebus violentis, et non violentis : et quod 
Deo sit yralum, quidquid nostra virtute pra- 
stamus. 

Vlil. * Deauxilio. et subsidio iis qui calumniam pa- 
tuntur prastito : quod huc acceptissinum sit 

eo. 

ΙΧ. De consilio Dei : quod immobile sit, nec at- 
tingi ab hominibus possit, nec prorsus omitti. 

X. De auxilio Dei : et quod Deo opitulante, insidiz 
omnes et assultus. inimici imbecilles siut, et 
pauei multos superent. 

XI. De baptisino, et divini lavacri pra«ictione. 


XM. * De viro constanti et inconstanti. 

XIII. De consilio : quod eum consilio et considera- 
Uuone cuncta agere oporteat, 

XIV. ᾿ De tardo consilio et cunctatione : quodque 
perniciosum sit illud quod inconsiderate geri- 


tur. 
XV. De cibis et vit:e necessariis. 


XVl. De regno celorum. 


Littera I. 


I. De agricultura et agricolis : quod bonum sit ope- 
rari. 

|t. * De suaveloquentibus. 

Itf. * De risu et ridiculis. 

IV. De murmurantibus οἱ queritantibug. - 

V. * De bona generatione. 

VI. * De generatione perversa et improba. 

VII. De iis qui sententiam mutant, seque ipsos in- 
cusant, 

ση. 735 Quod semet nosse oporteat, suasque 
vires prospicere, nec superbire, 

IX. De viris scientia preditis: et qualia bona 
hos sint secutura. 

X. * De senibus virtute et prudentia ornatis. 


XI.* De senibus, qui in amentia et vitio vitam 


agunt. 
XII. * De parentibus bonis : et quod data opera et 
congruenti ratione filii sint educandi. 


XML. De parentibus, qui filiorum educationem 
parvi faciunt. 

XIV. De mulieribus : quod propriis viris suis àub- 
ject» esse debeant. 


XV. De mulieribus : quod eas non oporteat aperta 
facie orare. 


XVI. De mulieribus, qux» masculum aut feminam 
pariunt; quotque dies ab ecclesie Domini in- 
gressu deheant abstinere. 

XVII. De muliere forti , et imodesta , et prudente. 


XVIIT. De mulieribus improbis, adulteris, meretri- 
cibus, et omni malitia plenis. 


Littera. A. 


J. * De testamentis et h:eredibus. 
ll. De doctrina : et quod non omnium sit docere , 
sed sapientum et eruditorum. 
n. * De magistris hereticis : quodque sint fu- 
giendi. 
iv. * De iis qui narrant ac docent vana. 
V. * De iis qui animo agitant et inoliuntur mala. 


VI. * De iis qui se justos dicunt, et. alios asper- 
nantyr, 


S. JOANNIS DAMASCENI 


A43 


$| δώρων τοὺς πολεμίους ἀμείδεσθαι, οὗ δι’ 
ἑαυτοῦ. 

B'. Περὶ βασιλέως χρηστοῦ, xai δικαίου, καὶ µισο- 
πονήρου. 

I". Περὶ βασιλέως μὴ λίαν θαυμαξομένον. 

A'. Ότι γρὴ εὔχεσθαι ὑπὲρ τοῦ βασιλέως. 

Ε’. Περὶ βλασφημούντων χαὶ μεγαλοῤῥημούντων. 

«’᾿. * Περὶ βασκάνων. 

Z'. Περὶ βιαίων xat ἀθιάστων πραγμάτων * xal ὅτε 
τὸ κατὰ δύναμιν φίλον θεῷ ἐπὶ παντί. 


H'.* Περὶ βοηθείας καὶ ἀντιλήφεως ἁδιχουμένων * 
ὅτι λίαν εὐάρεστον θεῷ. 


Θ’. Περὶ βουλῆς Θεοῦ. ὅτι ἄτρεπτος χαὶ ἀνέφιχτος 
ἀνθρώποις, xal ἁπαράθατος διαμένει. 

l'. Περὶ βοηθείας Θεοῦ * χαὶ ὅτι τοῦ Θεοῦ βοηθοῦντος 
πᾶσα ἐπιθουλὴ καὶ ἑπανάστασις ἐχθροῦ ἀσθενεῖ, 
xaX ὀλίγοι πολλῶν χρατοῦσιν. 

ΙΛ’. Περὶ βαπτίσματος xai τῆς τοῦ θείου λουτροῦ 
προφητείας. 

ΙΒ’. Περὶ βεθαίου xai ἀθεθαίου ἀνδρός. 

II*. Περὶ ῥουλῆς * ὅτι χρὴ μετὰ βουλῆς καὶ σχέψεως 

πάντα πράττειν. 

ΙΑ’. Περὶ βραδυθουλῆς xal ἀθουλίας * καὶ ὅτι τὸ &me- 

ῥίσχεπτον βλαθερόν. 

ΙΕ’. Περὶ βρωµάτων, xal τῶν πρὸς τὸ (fjv ἀναγ- 
χαίων. 

IG*,. Περὶ βασιλείας οὐρανῶν. 

Στοιχεῖον T. 

Δ’. Περὶ γεωργίας xai γεωργῶν ' ὅτι xaXov τὸ ἐργά- 
ζεσθαι. 

B'. Περὶ * γλυχολάλων. 

Γ’. Περὶ " γέλωτος xal γελοιαστῶν. 

A'. Περὶ γογγυστῶν καὶ µεμφιμοίρων. 

E'. * Περὶ γενεᾶς ἀγαθῆς. 

Q*. * Περὶ γενεᾶς σχολιᾶς καὶ πονηρᾶς. 

7’. Περὶ τῶν γνωσιμαχούντω», xdv ἑαυτοὺς χατα- 
μεμφομένων, 

H'. Περὶ τοῦ γνῶναι ἑαυτὸν καὶ τὰ οἰχεῖα µέτρα , 
καὶ μὴ ἑπαίρεσθαι, | 

ϐ’. Περὶ γνωστιχῶν ἀνδρῶν * καὶ ποῖα ἀγαθὰ ἕψετ αι 
αὐτοῖς. 

I. Περὶ γερόντων ἐν ἀρετῇ καὶ συνέσει χοσµου- 
μένων. 

ΙΔ’. Περὶ γερόντων ἐν ἀνοίᾳ xa χαχἰᾳ βιούντων. 


IB'. Περὶ γονέων χρηατῶν * χαὶ ὅτι χρὴ διὰ σπουδης 
xai προσηχόντως τὰς τῶν τέχνων ἀναγωγὰς 
ποιεῖσθαι. 

ΙΓ’. Περὶ γονέων καταφρονητικῶς ἑχόντων τὰς τῶν 
τέχνων ἀναγωγάς. 

ΙΑ’. Περὶ γυναικῶν' ὅτι yph αὐτὰς ὑποτάσσεσθαι 
τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν. 

ΙΕ’. Περὶ γυναικῶν * ὅτι οὗ δεῖ ἀχατακαλύπτως εὖχε- 
σθαι αὑτάς. 

16’. Περὶ γυναιχῶν χυϊσχουσῶν ἄρσεν fj θῆλυ ' xa 
πύσας ἡμέρας οὐκ εἰσελεύσονται εἰς ἐχχλησίαν 


υρίου. 

TZ. Περὶ γυναιχκὸς ἀνδρείας, xal σώφρονος, καὶ 
συνετῆς. 

IH'. Περὶ γυναιχῶν πονηρῶν, xai µοιχαλίδων, καὶ 
πορνευουσῶν, xal πάσης χαχίας πεπληρω- 
μένων. 


Στοιχεῖογ Δ. 


A'. Περὶ διαθηχῶν xa κληρονόμων. 

Β’. Περὶ διδασκαλίας: καὶ ὅτι οὐ πάντων τὸ διδά- 
σχειν, ἀλλὰ σοφῶν χαὶ πεπαιδευµένων. . 

Γ’. Περὶ διδασχάλων αἱρετιχῶν ' καὶ ὅτι χρῆ qsu- 
γειν αὐτούς. 

Δ’, Περὶ διηγουµένων xax διδασχόντων μάταια. 

E'. Περὶ διανοουμένων γαλ ἐνθυμουμένων xaxá. 

G'. Περ) τῶν δικαιούντων ἑαυτοὺς, xal χατοφρνω- 
µένων ἑτέρων. 














4i9 


Z', Περὶ δειλῶν, χαὶ διφύχων, xaX ἀχαταστάτων, 
χαὶ ἀνάνδρων. 

H*, Περὶ δικολόγων, xal τῶν κρίσεις ἀλλοτρίας ἀνα- 
δεχοµένων. 

θ). Περὶ δείπνου xai συνεστιάσεως, 

V. Περὶ διαφορᾶς ἡδίστων καὶ Ἠδυτέρων κατὰ 
σὐγχριαιν. 

ΙΑ’. Περὶ διαφορᾶς καταστάσεως xal τρόπων, xal 
ἀνομοιότητος γνωμῶν; ὅτι οὗ πάντες τοῖς αὐτοῖς 
ἀρέσχονται. 

IB'. Περὶ διορθώσεως βίου χαχοῦ ἐπὶ τὸ ἀγαθόν ὅτι 
εὐάρεστον xa φΏλονυ Θεῷ. Τοῦτο δὰ τελεῖται xot 
κατορθοῦται, Ex τοῦ μεμνησθαι μὲν τῶν ἐσφαλ- 
µένων, xol ἀπομυσάττεσθαι’ προσεγγίζειν δὲ 
ed: µένως τοῖς ἀξιεπαίνοις xal χρηστοϊς. 

IT". Περὶ διαχρίσεως ' ὅτι χρὴ ἐπὶ παντὶ πράγματι 
διάχκρισιν xaX φόδον soU ἔχειν. 

ΙΔ. Περὶ διαγνώσεως, xa πείρας ἠθῶν, καὶ κρυφίων 


ken ἀνδρός. 

ΙΕ’. Περὶ δωροδεκίας, 

iG". Πε A δη μηγερτῶν λουμῶν * xal ὅτι χρὴ φεύγειν 
xai δχχλίνειν τὰς τοῦ δήµου ἀνασοδὰς xat ἆσυμ. 


φωνίας. 

12’.Περὶ δυπεινῆτων xai ἀργοράγων, λουππαίων, χαὶ 
ἀνασεθοδημένων, καὶ παφαντασµένων &x' ὀλέθρῳ. 

IH'. Ὅτι χρὴ τὰ δεύτερα ἐν πᾶσι προθεωρεῖν xat 
περισχοπεῖν ' τρεπτὰ γὰρ τὰ ἀνθρώπινα ἅπαντα 
xai ἄδηλα. 

I8". * Περὶ δοµάτων χα) δωρεῶν ἀγαθῶν ' ὅτι παρὰ 
᾿Θεῷ xdv ἀγαθόν. 

K'. Περὶ τῶν λουλευόντων Θεῷ ὅτι χρὴ τούτους 
τιῤῶν καὶ σέδειν, xat τὰ πρὸς χρείαν προσάγειν. 

ΚΑ’. Περὶ δικαίων ΄ ὅτι φυλάττει αὐτοὺς Κύριος ἐκ 
πειρασμῶν, xaX ἓν εὑφροσύνῃ ἔτη πολλὰ ζῶσι; 
xai ὅτι ὑπὸ θεοῦ ἁγαπῶώνται, xai εὐλογοῦνται οἱ 
οἶχοι τῶν διχαίων. 

KB. Περὶ διχαίων, xal εὐχῆς παρ) αὐτῶν γινοµά- 
νης * ὅτι δεκτὴ χαὶ τιµία παρὰ θεῷ. 

Κ.Ε’. Περὶ δικαίων " καὶ ὅτι περιφρονοῦνται ὑπὸ 
ἀδίχων xaX ἀσεδῶν, xat διασύρονται. 

KX. Περὶ δικαίων ' Ότι τίµιος παρὰ θεῷ ὁ θάνατος 
αὐτῶν, χαὶ ὡς f) μνήμη αὐτῶν ἐγχωμιάζεται. 
ΚΕ’. περὶ τῶν τοὺς δικαΐους xal ἀγαθους ἄνδρας 

τιμώντων. 

KG. Περὶ τῶν διχαίους καὶ ἀγαθοὺς ἄνδρας ἄτιμα- 
ζόντων. 

KZ. Περὶ δικαιοσύνης xat ἀρετῆς. 

KH'. Περὶ διαθόλον, τοι Σαταν 

K9'. Περὶ δννάµεως θεοῦ. 

A'. Περὶ ιουργίας τοῦ κόσμον ' xal ὅτι πάντα 
ὑπὸ Θεου γεγένηται, xal οὐδὲν ὑπ᾿ αὑτοῦ εἰχῆ 1] 
περιττὸν γέγονεν. 

ΛΑ’. Περὶ δοξολογίας θεοῦ * xal ὅτι χρὴ δοξάζειν 
αὐτὸν xal ἁγιάζειν * 6 δὲ μὴ τοῦτο & ὧν, εὐθύνας 
εἰσπράττεται' χαὶ ὅτι τοὺς δοξάξονκας αὐτὸν 
δοξάζει ὁ θεός. 

' AB. Περὶ διαφορᾶς θεοῦ xai ἀνθρώπων ' xal ὅτι 

“πολὺ τὸ µέσον Θεοῦ xai ἀνθρώπων, καὶ τοῦ 
ἁμαρτάνειν εἰς Θεόν * xal ὅτι οὐ χρὴ δυσπιστεῖν 

Ev τινι τῷ Θεῷ. Πάντα γὰρ δυνατὰ αὐτῷ. 


ΛΙ. Περὶ δυσπιστίας. 

ΑΔ’. Περὶ διγλώσσον. 

ΛΕ’. Περὶ δικαστῶν ἁδικάστων, xal καθαρὰς Eyóv- 
των τὰς χεῖρας. 

AG'. Περὶ δικαστῶν δωροδεχουµένων, xal ἀθέσμως 
κρινόντων. 

ΑΖ’. " Περὶ δεσποτῶν χρηστῶν. 

AH'. * Περὶ δεσποτῶν μοχθηρῶν. 

A€. Περὶ δούλων χρηστων. 

M'. Περὶ δούλων πονηρῶν. 

MX. Περὶ δυσαρεστουµένων. 

ΜΒ. Περὶ δόξης καὶ τιμῆς" xal ὅτι οὐ χρὴ τὴν 
ἰδίαν δόξαν ἑτέρῳ παρόχειν. 

MT". * Περὶ δανειστὼν χρηστῶν. 


ΜΔ’. * Περὶ δανειστῶν πονηρῶν. 


καὶ δαιμόνων. 


PARALLELA RUPEFUÜCALDINA. 


450 


Vli. De timidis, ac duplici animo, ineonstanti- 
busque et ignavis. 

ΙΙ. De litigatoribus , ϱ iis qui alienas lites in se 
suscipiunt. 

IX. De cana et convivio. 

X. * De suavissimorum «discrimine, necnon sua- 
viorun , comparatione facta. . 

ΧΙ. De discrimine statuum et inorum, et diversi- 
tate sententiarum. 


XII. * De vite male in. honam correctione : quod 
id Deo gratissimum sit. Hoc autem perficitur 
erratorum suorum recordatione et delestolio- 
ne: necnon ardenli studio ad ea qua laude 
digna oplimaque sunt, accedendo. 

XIII. * De discretione : quod iu omni negotio dis- 
cretionem ac Dei timorem habere oporteat. 
XIV. * De discretione et experientia morum et oc- 

cultarum affectionum viri. 

XV. * be munerum acceptione. 

XVI. * De seditiosis contagiis : et quod fugiend:e 
ac vitandz sint populorum commotienes et dis- 
sensiones. 

XVII. * De socordibus et otiosis, luxui deditis, 
turbulentisque, et interitum sibi parantibus. 
XVII. 736 * Quod in omnibus posteriora previ- 
dere et considerare oporteat : quippe cum res 

o:nnes ΑΔΗ mutabiles sint el obscure, 

XIX. * De donis et muneribus bonis : quod bonum 
omne a Deo sit. 

XX. De iis qui Deo serviunt : quod eos honorare 
el colere oporteat, et necessaria ipsis pendere. 

XXI. De justis : quod Dominus eos a tentationibus 
servet , multosque annos in letitia agant : quod- 
que a Deo diligantur et benedicantur domus 
justoruro. 

XXM. De justis, et precibus eorum : quod acce- 
pt? ac pretiosz sint apud Denm. 

XXIII. De justis : quodque abiniquis et impiis con- 
temnantur et lacerentur. 

XXIV. De justis : quod pretiosa sit apud Deum mors 
ipsorum, ac memoria ipsorum celebretur. 
XXV. De iis qui justos ac bonos viros honore affi- 

ciunt, 

XXVI. De iis qui justos ac bonos viros probris 
onerant. 


XXVII. De justitia et virtute. 

XX Vill, De diabolo, sive Satana, ac da monibus. 

XXIX. De virtute Dei. 

XXX. De creatione mundi : quodque omnia a Deo 
facta sint, nec quidquam temere aut inutile 
condiderit. 

XXXI. De laudatione Dei : et quod ejus gloriam et 
sanctitatem praedicare oporteat , quique id non 

restat, supplicio dignus sit: quod demum 
eus eos qui se glorilicant, glorificet. 


XXXII. De discrimine Dei et hommurn : quodque 
magnum inter Deum et hominem interstitium 
Sit ; nec non de peccato in Deum : quod tandetn 
Deo incredulum esse nou liceat: quippe cum 
cuncta sint ei possibilia. 

XXXIII. De incredulitate. 

XXXIV. De bilingui. 

XXXV. De judicibus incorruptis, et qui puras ha- 
bent nianus. 

XXXVI. De judicibus munera accipientibus, ct 
injuste judicantibus. 

XXXVII. * De bonis dominis. 

XXX VIII. * De malis dominis. 

XXXIX. De servis bouis. 

XL. De servis malis. 

XLI. De morosis. 

XLIL De gloria et honore : quodque gloriam pro- 
priam dare alteri non conveniat. 

XLI. * De creditoribus probis. 


XLIV. * De crediteribus üpprobis. 








ει 


XLV. * De iis qui mutuo accipiunt : et quod grato 
animo esse oporteat erga creditores suos. 

XLVI. * De ii& qui mutuo accipiunt, et grato ani- 
mo suut. 


237 Littera E. 


J. De preceptis divinis : quod salutaria et vivifica 
sint, omnibusque modis recta , et sancta, el 
, justa. . . 
M. De iis qui pracepta Dei non custodiunt. 


Jit. * De iis qui opera sua prospere agunt. 

JV. * De iis quibus res male succedunt, 

V. De operibus el actionibus : quod ante omne 
opus sanctimoniam sibi conciliare oporteat per 
Dei recordationem et gratiarum actionem. 

V]. * De auctoritate et potestate : quod imperium 
omne a Domino sit. .. 

VII. De laudibus et encomiis, et de illis qui eis 

audent : et quod ante factum periculum nemo 
audandus sit. 

VIII. * De derelictione : quod nulla calamitas Er 
vior sit , quam Dei auxilio et protectione nudari. 


ΙΧ. ' De egestate et penuria. - | 

X. " De calamitatibus justo Dei judicio nobis im- 
missis. 

ΧΙ. De ultione et vindicta peccatorum : quod hu- 
manissimus noster Dominus secundo peccata no- 
stra non puniet, si nosmetipsos correxerimus. 

Xll. * De accusatione. 

ΧΙΙ. * De cupiditate : quod nequaquam oporteat 
sine judicio et examine desideriis suis obsequi, 
quamlibet bona appareant. His enim permuice- 
mur, tanquam infirmiores ad ea quse non con- 
ducunt. . 

XIV. * De bonorum virorum desideriis. 

XV. * De subsidio : quod indigentibus opem ferre 
bonum sit. 

XVI. De beneficentia , sive oblatione ex injustitiis 

arta : quod Deo accepta non sit. 

XVII. * De iis qui sibi mutuo manus afferunt. 

XVili. * De solerte, artificioso, perito, el bene 
docto. 

XIX. * De sponsione et sponsore. 

XX. * De pignoribus. 

XXI. De inimicis: quod non oporteat erga lapsos 
implacabilem esse, uti oeque gaudere de eornm 
infelieitate et casu. 

XXII. * De continentia. 

XXIII. De negotiis communibus, 

XXIV. De reprehensore et increpatore : quod is 
debeat subobscure ae non dure reprehensionem 
atfferre ; quoniam hoc perniciosum est : sed 
reum lenitate ad meliora provehere. 

XXV. De bona et mala fortuna. 

XXVI. * De iis qui mortis rei sunt : et quod nemo 
pro altero moriatur : non parentes pro filiis, 
non pro parentibus filii. 


XXVII. De eo qui proximo insidias struit : quod- 
que ille in laqueum incidet. 

XXVIII. De negotiatione : et quod continus circa 
"738 res wundanas occupationes vitam no- 
ewam coufundant, nosque spiritualibus ster- 
nisque bonis preivent. 

XX1X. De insomniis, vaticinils et auguriis. 

M. De iis qui semet ulciscuntur : quod hoc ne- 
28 sit. 

XXXI. * De voluntariis, et minime voluntariis, sive 
recte factis, sive peccatis, quae tam scientia 

uam ignorantia admittuntur. 

XXXI. * De gratiarum actione erga Deum : quod 
oblivioni tradenda non sint ejus benelicia. 
XXXIII. * De iis qui gratias non agunt , sed ingrati 

atque immemores sunt. 

XXXIV. * De eunuchis et innuptis. 


S. JOANNIS DAMASCENI 


Ato 


ME'. * Περὶ δανειζοµένων * xal ὅτι yph εὐγνωμονεῖν 
τοῖς χυριοχρέοις. - 
ΜΑ”. Περὶ δανειζοµένων xal εὐγνωμονούντων. 


Στοιχεῖον E. 


Α’. Περὶ ἐντολῶν Θεοῦ" ὅτι σωτήριο: καὶ ζωοποιοί, 
χαὶ χατὰ πάντα εὐθεῖαι , xaX ἁγίαι, xaX δίχαιαι. 


B. de τῶν μὴ φυλασσόντων τὰς ἐντολὰς του 

εοῦ. 

T". * Περὶ εὐοδουμένων ἐν τοῖς ἔργοις αὐτῶν. 

A'. * Περὶ τῶν οὐχ εὐοδουμένων. 

E'. Περὶ ἔργων xal πράσεων * ὅτι yph πρὸ πάσης 
ἐργασίας τῇ τοῦ θεοῦ µνήμῃ καὶ εὐχαριστίφ 
ἁγιάζεσθαι. 

Q'. * Περὶ ἐξουσίας χαὶ δυναστείας; ὅτι παρὰ Κυρίου 
πᾶν χράτος. 

Z'. Περὶ ἑπαίνων χαὶ ἐγχωμίων, xal τῶν χαιρόντων 
ἐν αὐτοῖς' xal ὅτι οὐ δεῖ πρὸ πείρας ἐπαινεῖν 
τινα. 

H'. ^ Περὶ ἐγχαταλείφεως * ὅτι τὸ ἐρημωθῆναι τῆς 
τοῦ Θεοῦ βοηθείας xal σχέπης, gom δεινοῦ 
χαλεπώτε ον. 

8, ' Περὶ ἑνδείας xai ἁπορίας. 

F. Περὶ ἐπαγωγῶν xavà χρίσιν δικαἰαν θεοῦ 
ἐπιφερομένων ἡμῖν. 

ΙΔ’. Περὶ ἐχδικήσεως xat εἰσπράξεως ἁμαρτιῶν' ὅτι 
οὐχ ἑχδιχήσει δὶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐφ᾽ ἁμαρτίαις ὁ 
φιλάνθρωπος ἡμῶν Κύριος διορθούντων ἑαυτούς. 

IB". * Περὶ ἑπαιτίας. 

ΙΓ’. Περὶ ἐπιθυμίας * ὅτι οὗ χρὴ ἀχρίτως xai ἄνεξ- 
ετάστως ταῖς οἰχείαις ἐξαχολουθῆσαι ἐπιθυμίαις, 
xÀv δοχῶσιν ἀγαθαὶ εἶναι. "Ex τούτων γὰρ 
δελεαζόµεθα, ola ἀσθενέστεροι πρὸς τὰ μὴ λνσι- 
τελοῦντα. 

ΙΔ’. Περὶ ἐπιθυμιῶν ἁγίων ἀνδρῶν. 

18.’ Περὶ ἐπιχουρείας * ὅτι καλὸν τὸ ἐπιχουρεῖν τοῖς 
δι οβένοις. , it abt 

16. Περὶ εὐὑεργεσίας 7) προσφορᾶς χων Ytve- 
µένης * ὅτι MUR παρὰ θεῷ. T" 

1Z'. * Περὶ ἐπιχειρούντων ἀλλήλοις. 

IR. * Περὶ ἐπινοήτου, καὶ εὐμηχάνου, καὶ ἐμπείρου, 
xal εὐμαθοῦς. 

16’. Περὶ ἑγγνῆς καὶ ἐγγυητοῦ. 

K'. "Περὶ ἐνεχύρων. 

ΚΑ’. Περὶ ἐχ pov: ὅτι οὗ δεῖ ἁδιαλλάχτως μεῖναι 
πρὸς τοὺς ἑπταιχότας, οὐδὲ χαίρειν ἐπὶ τῇ xaxo- 
πραγίᾳ xaX πτώμασιν αὐτῶν. 

ΚΕ’. ᾿ Περὶ ἐγκρατείας. 

ΚΙ. Περὶ ἐπικοίνων πραγμάτων. 

KA'. Περὶ ἑλέγχοντος xai ἐπιτιμῶντος: ὅτι χρεὼν 
τῷ τοιούτῳ συνεσκιασµένως xal μὴ ἐμδριθῶς 
προσάγειν τὸν ἔλεγχον, ὅτι διαθρωτιχόν *. ἀναδι- 
ο άζειν δὲ πρὸς τὰ βέλτιστα ἡμερότητι τὸν ὑπεύ- 

υνον. 

KE. Περὶ εὐπραχίας xat δυσπραχτίας. 

Καὶ * Περὶ ἑνόχων θανάτου ' καὶ ὅτι οὐδεὶς ὑπὲρ 
ἑτέρου ἀποθανεῖται, o) γονεῖς ὑπὲρ τέχνων, οὗ 
τέχνα ὑπὲρ γονέων. 

KZ'. Περὶ ἑνεδρεύοντος εἰς ἐπιδουλὴν τοῦ πλησίον * 
χαὶ ὅτι αὐτὸς ἑμπεσεῖται. 

KH', Περὶ ἐμπορίας' καὶ ὅτι αἱ περὶ τὰ βιωτικὰ 
ἑνδελεχεῖς ἀσχολίαι συγχέουσιν ἡμῶν τὴν ζωὴν, 
xai ἁποστερουσι τῶν πνευματικῶν xal αἰωνίων 
ἁγαθῶν. 

K6&. Περὶ ἑνυπνίων, xal μαντειῶν, xal οἰωνισμῶν. 

Λ’. Περὶ τῶν ἑαυτοὺς διεχδικούντων * ὅτι ob χρἠ. 


AA'. * Περὶ ἐχονσίων xat ἀχουσίων, εἴτε χατορθω- 
µάτων, εἴτε ἁμαρτημάτων kv γνώσει χαὶ ἀγνοίᾳ 


Tyopévov, 

AB'. * Περὶ εὐχαριστίας πρὺς Θεόν. ὅτι οὐ xp 
ἀνεπιληθήτως ἔχειν τὰς εὐεργεσίας αὐτοῦ. 

ΛΓ’. * Περὶ τῶν μὴ εὐχαριστούντων, ἀλλὰ ἀχαρι- 
στούντων χαὶ ἀγνωμουντων. 

ΑΔ’. * Περὶ εὐνούχων xal ἀγάμων. 








453 

AE'. * Περὶ ἐγγαστριμύθων, καὶ ἐπαοιδῶν, καὶ 
οἰωνιζομένων. - 

^2 *, Περὶ εἰδώλων xat εἰδωλολατρῶν. 

'. Περὶ εὐδαιμονίας xaX μαχαρισμοῦ ὅτι οὗ δεῖ 
πρὸ τελευτῆς µακαρίσαι τινά. 

AH'. Περὶ ἐλπίδος εἰς Θεόν. ὅτι χρῆ εἰς 8ebv ἐλπί- 
ειν, xal μὴ εἰς τὰς τῶν ἀνθρώπων προστασίας" 
ὅτι οὐδεὶς ἑλπίσας εἰς θεὸν κατησχύνθη, 

Αθ’. * Περὶ τῶν μὴ εἰς θεὸν τὴν ἐλπίδα xal πεποί- 
θησιν ἑχόντων ΄ ἀλλὰ πεποιθότες ἐπὶ πλούτῳ xat 
ἀνθρώποις. . 

M*. Περὶ ἐχχλησίας 8200, χαὶ θυσιαστηρίὀυ * χαὶ ὅτι 
οὗ [v ἐν ἐχχλησίᾳ ἑἐσθίειν. 

MA'. * Περὶ ἑορτῆς. . 

ΝΒ’. * Περὶ εὐλογίας ὑπὸ Κυρίου, xal τῶν προφη- 
τῶν, xal τῶν ἁποστόλων Ὑινοµένης. — 

MI". Περὶ εὐχῆς ὅσα δι εὐχῆς χατορθοῦται ἡμῖν. 


ΜΑ’. Περὶ ἐἑλεημοσύνης xat εὐποιίας elc πτωχούς. 


ΜΕ’. Περὶ τῶν ἑλεημοσύνην μὴ ποιούντων, ἀλλὰ 
πλεονεχτούντων xal ἀδιχούντων. 

MO. Περὶ ἑργολαδητῶν, xai εἰς ἀλλοτρίας δίχας 
ἑαυτοὺς ἐμθαλλόντων. ' 

MZ'. Περὶ ἑπισχόπων χρηστῶν xai φυλασσόντων τὰς 
kv τοῦ θεοῦ. 

ΜΗ’. Περὶ ἐπισχόπων πονηρῶν, xai μὴ φυλαττόντων 
τὰς LM τοῦ θεοῦ. 

Μθ’. ᾿ Περὶ ἐχμιαθουμένων, ἤτοι κχυριέργων χρη- 
στῶν, xaX µισθίων χρηστῶν. . 

Ν’. * Περὶ ἐχμισθουμένων, ftot χυριέργων πονηρῶν, 


Στοιχεῖον 2. 


A'. Περὶ τοῦ ἐπιζητεῖν τὸν θεὸν, xal αὐτῷ ἔπεσθαι, 
xai ἀχολουθεῖν, xal πάντα ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ 
διαπράττεσθαι. 

B'. Περὶ ζώων ἁλόγων, φυσιχῇ σοφἰᾳ Χεχοσµη- 

T". Περὶ ζήλου ἀγαθοῦ xa µιµήσεως χρηστῆς. 

Δ’. Περι ζήλου xaV µιμήσεως rg tn 

E" Περὶ ζυγῶν, xaX σταθμῶν, xoi µέτρων δικαίων. 

6’. Περὶ δνγῶν, xal σταθμῶν, xal µέτρων ἀδίχων. 


Στεοιχεῖον 4Α. 

Α’. Περὶ ἡμέρας ἀγαθῆς xal ἑορταστιχῆς. 
Β’. Περὶ Fur σχληρᾶς xai ϐ δε ᾶς. 
T. Περὶ ἡμέρας χαὶ νυχτός. 
Ar. * Περὶ ἡμέρας ἑσχάτης, χαὶ τοῦ ἀντιχρίστου. 
. Στοιχεῖον 8. 

A". * Περὶ θρασέων xa ἀνδρείων. 
Br. * Περὶ θρασέων xo τολμηρῶν. 


I". * Περὶ θεληµαταρίων χαὶ πεισματιχῶν, καὶ αὖτ- 
αρέσχων * ὅτιβαρυ «b πάθος pt 


A'. Περὶ τοῦ μὴ θαῤῥῆσαι, μηδὲ ἐμπιστεῦσαι ἐχά- 
στῳ τὰ χαθ) ἑαυτούς. 

E. Περὶ θείας µυσταγωχίας. 

G*. Περὶ θυσιῶν * χαὶ ὅτι τὰς χιδδήλους θυσίας à 
Θεὺς οὐ προσδέχεται. . 

Z'. Περὶ θείων λογίων ὅτι χρ] σπουδαίους εἶναι 
£l; τήν τούτων ἀχρόασιν. 

WF. Περὶ τῶν θείων, xal κατὰ Χριστὸν μυστηρίων. 

e. περὶ θλιδοµένων, xat φροντιέόντων, χαὶ λύπης. 

Ψ. Περὶ θανάτου, xat τῆς àv τῷ ἄδῃ καταστάσεως. 

ΙΑ’. y θανόντων, xal πενθούντων * xal ὅτι οὐ 

- δεί t aste ἀπελθοῦσι πενθεῖν. 
. Περὶ θανάτου, χα ου ἐξ αὐτοῦ γινομένου. 

AW. Περὶ θαλάσσης. πλου & Ter 

1Δ’. Περὶ θερισμοῦ χαὶ τρυγητοῦ. 

ΙΕ’. no θηρευτῶν. 

16’. * Περὶ θυγατρὸς σεμνῆς χαὶ χοσµίας. 

13’. * Περι θυγατρὸς ἀδέμνον καὶ ἀχόσμου. 


Στοιχεῖον I. 
A'. * Περὶ Ισότητος * ὅτι ἱσότης φιλαδελφίας ἐστὶ 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


εί 


XXXV. * De ventriloquis , et incantatoribus atque 
auguribus. 

XXX VI. * De idolis et idololatris. 

XXXVII. * De felicitate et beatitate : et quod nemo 
ante mortem dicendus sit beatus. 

XXXVIII. De fide in Deum: quod sperare in Deum 
oporteat, ac non in hominum protectione ; quia 
nemo sperans in Deum pudefactus est. 

XXXIX. * De iis qui in Deum spem ac fiduciam 
non habent ; sed iu divitiis atque hominibus 
confidunt. 

AL. De ecclesia Dei , et altari : quodque in eccle- 
sia edere non deceat. 

XLI. * De festo. 

XLI. * De benedictione a Deo, prophetisque et apo- 
stolis lata. 

XLIII. De precatione : quz per orstionem nobis 
recte gerantur. 

XLIV. De eleemosyna atque beneficentia erga pau- 

eres. 

XLY. De iis qui eleeniosynas non erogant, sed 
avaritiz et injustilize student. 

ALVI. De redemptoribus, et qui in alienas lites 
sese conjiciunt. 

XLVII. De episcopis probis, quique Dei mandata 
custodiunt. 

XLVIII. De episcopis malis, qui mandata Dei nou 
custodiunt. 

XLIX. * De conductoribus, sive operum dominis 
probis, ac mercenariis probis. 

L. * De conductoribus pravis. 


Littera Z. 


]. Quod Deum oporteat requirere ac sequi; et 
quod cuncta sint in nomine ipsius peragenda. 


II. De animalibus brutis naturali sapientia ornatis. 


Ill. De zelo bono et optima s&mulatione. 

IV. De zelo malo et prava imitatione. 

V. De bilancibus, ponderibusque et mensuris justis. 

V e bilancibus , ponderibusque, et men:uris iu- 
ustis. 


"39 Littera H. 


1. De die bona et festiva. 

11. De die dura et molesta. 

Ill. De die ac nocte. 

IV. * De die novissima, et de Antichristo. 


Littera 8. 


l. * De audacibus et generosis. 

ll. * De audacibus et temerariis. 

lil. * De iis qui proprie voluntati ac persuasioni 
addicti sunt, sibique placent : quod hoc vitium 
grave sit. 

IV. De non fidendo, nec sua negotia cuilibet con- 
credendo. 

Y. De divina institutione. 

VI. De hostiis : et quod Deus male sanas hostias 
non admittat. 

VM. De divinis oraculis : quod studiosos esse 
oporteat ad ea auscultanda. 

Vill. De divinis Christianisque mysteriis. 

ΙΧ. De afllictis et sollicitis, ac de tristitia. 

X. De morte, et apud inferos statu. 

XI. De iis qui moriuntur, et qui lugent : quodque 
minime deceat super defunctos lugere. 

ΧΙΙ. De morte, et timore ex ea injecto. 

ΧΙΙ. De mari. 

XIV. De messe et vindemia. 

XV. De venatoribus. 

XVI. * De filia honesta et bene morata, 

XVII. De filia inhonesta et inculta. 


Littera I. 
I. * De qualitate : quod squalitas fraternse amici- 


458 


tig parens sit et nutrix, tam in spiritualibus, 
quam in carnalibus. 

H. De vestitu : et quod pretiosis indumentis uti 
non conveniat. 

11. De medicis et medicina, 

IV. De sacerdotali supellectile, et rebus Deo con- 
secratis : quodque sacerdotale vas tangere prti- 
vato non liceat. 

V. De paritatle : quod dives ac pauper pari apud 
Deum ordine sint. 

Littera K. 


Ι. * De mundo, deque conditis a Deo speciosissimis 
et diversigenis ipsius creaturis : quodque nihil 
in eo sponte natum sit aut. prodierit, tam in 
visibilibus quam in invisibilibus. 

H. De tempore : quod suum cuique rei sit tem- 


us. 

uL" De constantia et perseverantia : quodque res 
perseverantia quasit:e confieiantur. |] 

JV. De pulchritudine et decore corporis : quodque 
non in illis, sed in animz venustate Deus 
oblectetur. 

V. * De iis qui pulchritudinem colunt ? quod cor- 
poralis pulchritudinis cultura abominatio sit 
apud Deum, quia meretricia est. 

240 VI. De jactatoribus et arroegantibus. 

1i. De gloriatione et elatione : quod hoc nocivum 
sit. Minime siquidem oportere sibi sua recte 
facta ascribere, sed Deo bonorum auctori et 
adjutori, eique grates referre. 


Vill. * De iis qui male sentiunt, malaque consilia 
agitant. 

IX. * De malignis. 

X." Desubiristi ac. tetrico vultu. 

Xt. * De iis qui egregiis moribus sunt, deque indo- 
lis ipsorum statu. 

ΧΙ. * De iis qui pravis moribus, atque indole mala 


sunt. 

ΧΙΙ. De maledicentia et detractione : quod vitium 
hoc gravissimum sit, tum illi qui eo laborat, 
tum ei qui participat. 

XIV. * De surdis. 

XV. De mundo corde, et illis quorum conscientia 
pura est. 

XVI." De corde malo, et iis qui iniquo animo 
sunt. 

XVII. * De nefariis : quod eos quamprimum ex 
legis praescripto compescere oporteat, ad pa- 
cem rectumque ordinem plebis, et repressionem 
mali. 

XVIII. * De iis qui salutarem erga nos peccatores 
Dei patientiam contemptim habent. 


XIX. De potiori : quod adversus potiores se non 
contendendum 8it. 
XX. * De non judicando, condemnandoque, ac im- 
probando invicem ; et conviciis non adhibendis. 
XXI. De furibus, eorumque sociis, 


XXII De periculis et discriminibus : et quod eorum 
impressiones declinare et fugere oporteat. 

XXIH. De inexplicabilibus nec enarrabilibus Dei 
judiciis : et quod non indigne ferre aut zestuare 
conveniat, ob ea qua jus! s:epe male tolerant ; 
jnjusti vero quandoque prospere vitam agant. 
Horum euim causa. efferri nequit, solique Deo 
uota est. 

XXIV. De judicio atque justitia Dei : quodque Deus 
unicuique pro suo merito distribuat, nec per- 
sonam accipiat. 

XXV. " De bonis et probis viris. 


Littera. A. 
I. De convicio. 


ll. * De sermone, εἰ quie ex eo oritur laude ac vitu- 
perio, 


S. JOANNIS DAMASCENI γε 


µήτηρ xat τροφὸς, By. τε τοῖς πνευματιχοῖς, Ev 
τε τοῖς σαρχιχοῖς. 

Β’, Περὶ ἰματισμοῦ * καὶ ὅτι οὗ δεῖ ἱματισμῷ πολν- 

τελεῖ χεχρῆσθαι. 

. Περὶ ἰατρῶν καὶ ἱατρείας. 

. Περὶ ἱερατικῶν, xai τῶν τῷ Θεῷ ἀναχειμένων ’ 
ὅτι οὐχ ἔξεστιν ἰδιωτεύοντα ἄπτεσθαι ἱερατιχοῦ 
σχευῖς. 

E'. Περὶ ἰσότητος * ὅτι ἴση παρὰ θεῷ τάξις πλου- 

σίου καὶ πένητος. 
Στοιχεῖο Κ. 

A'. * Περὶ τοῦ χόσµου, xal τῆς παρὰ Θεοῦ Τενομέ- 
γης παγκάλλου xal ποικίλης κχτίσέως αὑτου 

, καὶ ὅτι οὐδὲν αὐτόματον, f] αὑτοσχέδιον ἐν αὐτῷ, 
οὔτε ἓν ὁρατοῖς, οὔτε &v ἀοράτοις. 

. Περὶ καιροῦ * ὅτι χαιρὸς τῷ παντὶ πράγµατι, 


«e 


- 


I'.* Περὶ χαρτερίας καὶ παρααονῆς * ὅτι ἀνυτιὸν 
τῶν ζητουµένων τὸ χαρτερικχὀν. 

. Περὶ χάλλους καὶ εὐπρεπείας σώματος ὅτι 
οὖκ ἐν τούτοις, ἀλλ ἓν τῇ τῆς ψυχῆς ὡραιότητι 
ὁ θεὺς ἐπαναπαύεται. 

E', Περὶ χαλλωπιζομένων * ὅτι βδέλυγµα παρὰ Κυ- 

ρίῳ τοῦ σώματος κἀλλωπισμὸς, ὅτι ἑταιρικόν. 


m 


Q*. Περὶ χομπαζόντων xaX φανταζομένων. 

7’. Περι καιχήσεως χαὶ ἑπάρσεως M ἐπιθλαδὶς 
τὸ πρᾶγμα. Χρῆναι γὰρ pt] ἑαυτοῖς ἐπιγράφειν 
τὰ ὡς εἰχὸς χατωρθωµένα, ἀλλὰ τῷ αἰτίῳ, συγ- 
εργῷ τῶν ἀγαθῶν θεῷ, καὶ αὐτῷ ἀναπέμπειν 
τὰ εὐχαριστήρια. 

W'. * Περὶ χακοφρόνων καὶ χαχοθούλων. 


6’. * Περὶ χαχοποιῶν. 

l'. * Περὶ χατηφείας xaX σχυθρωπότητος. 

ΙΛ’. Περὶ καλοηθῶν xat καταστάσεως τρόπων αὐ- 
τῶν. 

[8’. * Περὶ χαχοηθῶν καὶ καχοτρόπων. 


IT". Περὶ καταλαλιᾶς xaX διαδολΏς * ὅτι βαρύτατον 
τὸ πάθος, xai τῷ κεχτηµένῳ, xal τῷ ἐπιχοινω: 
νοῦντι. 

ΙΔ’. * Περὶ χωφῶν. 

ΙΕ’. Περὶ καθαρᾶς καρδίας, καὶ τῶν συνειδὸς χαθαρὺν 
ἐχόντων. 

IG'. Περὶ χαρδίας πονηρᾶς, xai τῶν λογιαμὸν 
ἄδιχον ἑχόντων, 

IZ'. * Περὶ χακουργῶν * ὅτι χρὴ τάχιστα χατὰ τὸν 
νόμον χαταστέλλειν τούτους, πρὺς εἰρήνην χαὶ 
εὐνομίαν τοῦ λαοῦ, χαὶ ἀναχαιτισμοῦ τοῦ χαχοῦ, 


IH. Περὶ τῶν χαταφρονητικῶς περὶ τὴν σωτήριον 
τοῦ Κυρίου εἰς ἡμᾶς τοὺς ἁμαρτωλοὺς διαχειµέ- 
voy μαχροθυμίαν. 

16’. Περὶ κρείστονος * ὅτι οὗ δεῖ πρὸς χρείττονας 
Φφιλονειχεῖν. 

K'. " Περὶ τοῦ μὴ κρίἰνειν, xai χαταχρίνειν, xai χα” 
ταγινώσχειν ἀλλήλων, xal φόγους παρατιθένάι, 

ΚΑ’, Περὶ χλεπτῶν, καὶ τῶν συγχοινωνούντων αὖ- 


τοῖς. 

KB'. * Περὶ κινδύνων χαὶ περιστάσεων . ὅτι χρὴ 
ἐχχλῖναι xal δισδράναι τὰς τούτων ἐπιδρομάς. 

KI". Περὶ χριµάτων θεοῦ ἀνεχφράστων xai ἀνεχ- 
διηγήτων * καὶ ὅτι οὐ χρὴ δυσφορεῖν 1 ἱλιγιᾷν 
Eq οἷς δίχαιοι πολλάκις δυσπραγοῦσιν, ἄδικοι 
ἔσθ᾽ ὅτε κατὰ τὸν βίον εὐπραγοῦσιν, "Apis: 
γὰρ tj τῶν τοιῶνδε αἰτία, xal µόνῳ Θεῷ ἐἑγνω- 


σμένη. 
KA. Περὶ χκρίµατας καὶ δικαιοσύνης Θεοῦ * xal τὰ 


πρὸς ἀξίαν ἑχάστῳ ἀπονέμει ὁ θεὸς, καὶ πρόσ- 
ωπον οὗ λαμθάνει. 
ΚΕ’. * Περὶ καλων xai ἀγαθῶν ἀνδρῶν. 
Στοιχεῖογ A. 
Α’. Περὶ λοιδορίας. | 
Β. Περὶ λόγου, καὶ τοῦ ἓν τούτῳ ἐἑπαίνου κα 
Φόγου. .- | 











451 


I. Περὶ λιμοῦ, xai τῆς x τούτου ἀνάγχης. 
A. Περὶ λύπης, χαὶ λυπουµένων, xai πενθούντων. 
Οὐ χαλὸν δὲ «b ὑπερμετρεῖν. . 


Σεοιχεῖον M. 

Α’. Περὶ μεθυστῶν xai ἀσώτων. 

B'. Περὶ µαθητευοµένων * ὅτι χρὴ απουδαίως ἔρω- 
«dv, xai µανθάνειν τὰ φυχωφελῆ, καὶ γνῶσιν 
πνευματιχὴν. 

I*. * Περὶ μισομαθῶν. 

Δ’. Περὶ μυστηρίων * ὅτι προδοσία πρὸς θάνατον τὸ 
ἐχφερομυθεῖν τὰ φίλων μυστήρια. 

Ε’. * Περὶ µάχης, xai τῶν ἓν µάχαις αυµδθαινόντων. 

Q'.* Περὶ µεταχειριζοµένων xal µεταθαλλόντων 
τοὺς ταρασσοµένους, καὶ τεθυµωμένους, xal 
ἐξηγριωμένους. 

Ζ. Περὶ µαντενοµένων, xaX οἰωνιζομένων, xal 
χληδονιξδοµένων * xai περὶ τῶν λεγομένων θεῶν, 
τουτὲστι Bao γµάτων " ὅτι ἄθεσμα χαὶ ἐἑχχὴ- 
ρυχτα, xai ἀπηγορευμένα τῇ ἱερᾷ 1 ραφῇ ταῦτα 
πάντα, xal τὰ ὅμοια. 

Η’. Περὶ ματαιοκονούντων, καὶ μάταια φρονούντων. 


€. ’ Περὶ μεταδολῆς πραγµατων * χαὶ ὅτι οὐδὲν 
ἐπίμονον ἐν Bly, ἀλλὰ πάντα kv βουλήσει χαὶ 
χειρὶ θεοῦ. 

VL περ μαχαρισμοῦ * ὅτι οὐ δεῖ πρὸ τελευτῆς µα- 
χαρίζειν τινά. 

1A". Περὶ µισοπονηρίας θεοῦ, καὶ τῶν ἁπαρεσχόντων 
αὑτῷ 


ὑτῷ. 
15’. * Περὶ µισοπονηρίας, xai τῶν τὰ ἄτοπα ἁποστρε- 


vop dv. 
IT". Περὶ µετανοίας, xoi ἐξομολογήσεως. 
1X. * Περὶ τῶν εἰς µετάνοιαν μὴ ἐπιστρεφόντων. 


ΙΕ. Περὶ µισαδελφίας. 
adn Περὶ μοναχῶν χρηστῶν. xai Ἡγουμένων γα, 
Qv. 


1Z'. Περὶ μοναχῶν παλιμδούλων, xaX παλινδρο- 
μούντων εἰς χαχίαν. 

IH'. Περὶ µισέργων, xai ὀχνηρῶν, xai χαταφρο- 
νούντων, xat ῥᾳθυμούντων. 

1€. Περὶ µίσους, xai ἔχθρας, χαὶ τὰς µάχας συν- 
απτόντων. 


Στοιχεῖον N. 
A'. * Περὶ νέων παιδείᾳ xaX σννέσει χοσµουµένων. 


Br. * Περὶ νέων àv ἀφροσύνῃ xal ἀνοίᾳ ζώντων. 


Σ’. * Περὶ νέων χαὶ ἀγαθῶν ἀρχόντων. 

Δ’. * Περὶ νέων xat πονηρῶν ἀρχόντων. 

Ε’. * Περὶ νοσούντων, xai ἁἀσθενούντων * ὅτι χρὴ 
ἐπισχέπεσθαι αὐτούς. «. . 

GG. Περὶ τοῦ νῄφειν, χαὶ φροντίζειν ἡμᾶς τῆς ἰδίας 
σωτηρίας * xat ὅτι πειρατἠριον καὶ ἐπικίνδννον 
βίου ζῶμεν. 

Z'. Περὶ νεογάµων. 

H'. Περὶ νηστείας καὶ ἑγχρατείας. 


Στοιχεῖον E. 
A'. Περὶ ξένων xal φιλοξενίας * xat ὅτι ἀπαῤῥη- 
σίαστος ὁ ξένος πάντοτ6. 


Στοιχεῖον 0. 


Α’. περὶ οἴχου χαὶ οἰχειαχῆς καταστάσεως ᾽ xat 
ὅτι οὗ χαλὺν ἀλλοτνρίοις συχνάξειν΄ οἴκοις, xa! 
ἀχροᾶσθαι ἁλλότρια. 

Β’. * Περὶ ὀνειδισμοῦ ἀγαθοῦ χατὰ θεὸν, καὶ ὀνει 
δισμοῦ ἐπὶ χακοπραγἰᾳ * χαὶ ὅτι οὐδὲ συμφέρον 
ireiblsen. " 

T". Περὶ ὁδοῦ ἀγαθῆς. 

Δ’. Πε ^ ὁδοῦ χαχῆς. 

E'.* Dp. ὁμοιοτρόπων, xai ὁμοιογενῶν, xat όμοιο 

(y. 


G.'eptópoteotóv. 
Ῥκτκοι. Ga. XCVI, 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


i58 


JH. De fame, et ad quinam necessario cogat. 
IV. * De ucstitia ac merentihus lugentibusque : 
quod aulem bonum non sit mensuram exce- 
ere. 


Littera M. 


]. De ebriosis et luxuriosis. 

ll. De discentibus : quod studiose oporteat inter- 
rogare ac discere qua animz utilia sunt, ac 
spiritualem scientiam. 

ΠΠ. * De iis qui discere refugiunt. 

A&&1 iV. De arcanis : quod mortifera proditio sit 
amicorum secreta evulgare. — 

V. * Do przlio et iis que in przliis accidunt. 

V] * De iis qui placando transferunt et convertunt 
illos qui turbati iratique sunt, et efferati. 


VII. * De iis qui vaticiniis, auguriis et prestigiis 
addicti sunt : deque illis qui dicuntur dii, hoc 
est abominationibus : quod hzc omnia illicita, 
probibitaque sint, et interdicta in sacris pagi- 
nis, et quz horum similia sunt. 

VIII. De iis qui frustra laborant, atque inania 
sapiunt. 

]IX.* De rerum mutatione : quod nibil in vita 
permanens sit, sed υιμηίὰ e consilio et mauntt 


Dei pendeant. 
X." De beatilicatione : quod nemo ante morteu 
beatus sit predicandus. . 


Xl. De Dei erga improbitatem, odio, et illis qui 
ei displicent, 

XII. * De odio 1nali, et iis qui res nefarias aver- 
santur. 

Xlll. De poenitentia et confessione. 

XIV. * De iis qui ad penitentiam non conver- 
tuntur. 

XV. De fraterno odio. 

XVI. De monachis probis, et bonis prepositis. 


XVII. * De monachis qui mentem mutant, et ad 
vitia redeunt. 

XVIII. De otiosis, et segnibus, contemptoribusque 
el socordibus. 

XIX. De odio et inimicitia, et iis qui prelia conse- 

"^ runt, 


Littera. N. 


I. * De adolescentibus disciplina atque prudentia 
ornatis. 

II. * De adolescentibus qui in insania et amentia 
vitani agunt. 

ΠΠ. * De juvenibus bonisque principibus. 

IV. * De juvenibus malisque principibus. 

V.* De :egrotis et infirmis : quod eos invisere 
oporteat. 

VI. Quod vigilare, nostramque curare salutem de- 
beamus : quodque vitam depradationibus et 
periculis obnoxiam ducainus. 

VII. De recens conjugatis. 

ΙΙΙ. De jejunio et continentia. 


Littera &. 


I. De peregrinis οἱ hospitalitate : quodque pere- 
grinus tiducia careat. 


Littera O. 


l. * De domo οἱ domestico statu : quodque bonum 
non sit alienas domos crebro adire, et aliena 
auscultare. 

M. * De bona exprobratione que secundum Deum 
fiat, deque exprobratione ob malam actionem : 
et quod minime conveniat probris incessere. 

JI. De via bona. 

]V. De via mala, 

9&9 V. ' De iis qui similium morum, similisque 
generis atque indolis sunt, 

VI. * De. terminis constitutis. 


15 





[59 

ΥΠ. De juramentis et determinationibus minime 
bonis : quod his non sit adherendum. 

Vill. De iis qui jurare amant : et quod jusjuran: 
dum perperam non sit assumendum, nec pror- 


sus jurare oporteat. . 
IX. * De iis qui juramenta pessumdant etl peje- 


rant. 4 
X. * De tenui cultu, paupertate, et sufficientia. 


ΧΙ. De orphanis et viduis. 

XI. De vino et ejus usu. 

Mil. De opinione sui et tumore animi. 

XIV. De iis qui brevem et qui longam vitam agunt. 

XV. De oculis et visu. 

XVI. De bono nomine et gratioso. 

XVII.:De nomine non bono, nec gratioso. 

XVII. * Quod Deus non sit auctor malorum : quod- 
que malum, neque slt, nec suapte nalura cou- 
sistat. 

XIX. ' De noniine Dei. 


Littera. Π. 


J. De conversatione irreprehensibili, et Deo ac- 
cepta. 

|. De castigatione a Deo immissa, et iis qui grato 
ingenuoque animo suscipiunt et tolerant qua 
mala accidunt. loc enim facere necesse est. 

Kl. De iis qui salutarem Dei castigationem ad 
emendationem suam non recipiunt. 

1V. * De libertate :*et quomodo quis possit libe- 
rum accessum habere, 

V. De oblationibus dignis et acceptis : nec non de 
impuris, nec acceptu dignis. . 

VI. De Dei tentatioue : et quod Deus minime sit 
tentandus. 

Vil. "Ρο tentationibus : quod aliz quidem exstrin- 
secus oriuntur ad manifestandum *olumntatis 
nostra arcanum; alie ex nobis ipsis nascentes 
nos ipsos sui auctores habent, sive ad laudem, 
sive ad vituperium nostrum. 

Vii. *.De hominibus indulgentibus ac facile ceden- 
tibus : quod hoc pacificum sit, atque animis 
proficuum. 

1X. * De pervicacibus, et qui nec tantillum cedere 
&ut vinci patiuntur. 

X. "Ρο vicissitudinibus.: quod vicissitudinibus ob- 
sistere non oporteat, quamlibet potentes simus, 
nec in eos qui insurgunt, superbire. lloc enim 
nullam utilitatem affert. 

Xl.*De bello ac belli legibus : et quod nostra 
peccata sint cause bellorum, quae adversum 
nos moventur. 

XII. * De bello civili. 

XIII. * De przeda et direptione. 

AIV. * De iis qui irritant et exasperant. 

XV. De observatione et auguriis. 

XVI. "e bono proposito et inductione 7/53 animi, 
et honesta agendi ratione : quod Deus preposi- 
tum bonum velit cum suo subsidio, uti bona 
opera faciamus, quorum causa nos ipse finxit; 
ut tanquam bonorum operarii ejus honoribus 
digni simus. 

X'H. De seductoribus et seductis. 

XVIII. De falsidicis. 

XIX. De falsariis. 

XX. De civitate impietate et iniquitate repleta. 


XXI. De iis qui peritissimi et eruditissimi sunt. 

XXH, De deposito. 

XXIII. De fideli, et unanimi, et secretorum conscio 

liomine : quod raro inveuitur. 

AXIV. De permauentia, et. perinanentibus : quod 
rmanentia patratur opus : ac neque solum 
nevole, sed οἱ perseveranter affici debemus 

erga eos qui nos suscipiunt, neminem vero te- 
mere ac eine. examine ad. doanicilii obsequium 
admittere. 


S. JOANNIS DAMASCENT 


460 


Z'. Περὶ ὄρχων xai ὅρων οὐχ ἀγαθῶν' bevob δεῖ ἐμ- 
μένειν αὐτοῖς. 

H'. Περὶ τῶν τοὺς ὄρχους στεργόντων * καὶ ὅτι οὗ 
χρῆ µάταιον λαμθάνειν ὅρκον, 1) ὅλως ὀμνύειν. 


6’. " Περὶ τῶν τοὺς ὄρχους ἀθετούντων καὶ ἔπιορ- 
χοὐντων. 

r.* περὶ ὁλιγοδείας, xaX ἀκτημοσύνης, xal αὗταρ- 
χείας. MEL 

ΙΔ’. Περὶ ὀρφανῶν καὶ χηρῶν, 

IB'. Περὶ οἴνον xa χρήσεως αὐτοῦ. 

1T". Περὶ οἱήσεως xal φυσιώσεέως. 

ΙΔ’. Περὶ ὁλιγοδίων χαὶ µακροδίων. 

ΙΕ’. Περὶ ὀφθαλμῶν χαὶ ὁράσεως. 

IQ". Περὶ ὀνόματος χρηστοῦ xaX χάριν ἔχοντος. 

12’. Περὶ ὀνόματος οὐ χρηστοῦ xai χάριν μὴ ἔχοντος. 

1Η’. * Περὶ τοῦ. ὅτι οὐχ ἔστιν αἴτιος τῶν xaxov ὁ 
Θεός * xal ὅτι οὔτε ὃν, οὔτε ἐνυπόστατον φύσει 
τὸ xaxóv. 

16." Περὶ ὀνόματνος θεοῦ. 


Στοιχεῖον Π. 
Α’. Περὶ πολιτείας ἀνεπιλήπτου καὶ θεαρέστου. 


B'. Περὶ παιδεία: παρὰ Θεοῦ, xoi τῶν εὐχαρίστως 
καὶ εὐγενῶς δεχοµένων, xai φερόντων τὰ ἕπερ- 
χόμενα * οὕτως Υὰρ χρεών. 

T". Περὶ τῶν παιδείαν θεοῦ σωτῄήριον πρὸς διόρθωσιν 
μὴ δεχοµένων. 

A. " Περὶ παῤῥησίας * καὶ πῶς δυνατὸν εὐπαῤῥη- 
σἰαστόν τινα γενέσθαι. 

E'.* Περὶ προσφορῶν εὐαγῶν, xai εὑπροσδέχτων, 
xai ἐναγῶν, xai ἀπρόσδεχτων. 

G'. Περὶ πείρας πρὸς Θεόν * χαὶ ὅτι οὗ δεῖ πειράζειν 
tbv θεόν. 

Z'.* Περὶ πειρασμῶν * χαὶ ὅτι οἱ μὲν ἔξωθεν εἰς 
φανέρωσιν τῆς χατὰ τὸ χρυπτὸν ἡμῶν προαιρέ- 
vete ἐπιφύονται, οἱ δὲ ἔξω ἡμῶν αὐτῶν ἀναφυύ- 
µενοι, ἡμᾶς αὐτοὺς αἰτίους, εἶτὲ πρὺς ἔπαινον, 
Εἶτε πρὸς φόγον ἔχουσιν. 

Hm." Περὶ παραχωρητικῶν καὶ εὐείχτων ἀνθρώπων 
ὅτι εἰρηνιχὸν xai Ψυχωφελὲς τοῦτο. 


€. * Περὶ πεισματικῶν, xal μὴ ἀνεχομένων ὑπεί- 


χειν βραχὺ xai ἡττᾶσθαι. 

Y. * Περὶ περιστάσεων " ὅτι οὐ χρὴ ἀντιμάχεσθαι 
ταῖς περιστάσεσιν, εἰ καὶ δυνατοὶ ὦμεν, xal μὴ 
Κατοφριοῦσθαι τῶν χατεξανισταµένων. Oo. γὰρ 
λνσιτελές. 

ΙΑ’. * Περὶ πολέμου xai πολεμιχῶν νόμων * καὶ ὅτι 
ἐξ ἡμετέρων ἁμαρτιῶν χινοῦνται οἱ πόλεμοι xa* 

ν 


ἡμῶν. 

18’. Fio πολέμου ἑἐμφνλίου. 

AI". * Περὶ πραΐδας xai προνομῆς. 

ΙΔ’. * Περὶ παροξύνοντος xal παραπιχραΐνοντος. 

TE'. Περὶ παρατηβήσεως xat οἰωνισμοῦ. 

15". Περὶ προθέσειος ἀγαθῆς, χαὶ προαιρέσεως, xal 
πολιτείας σεμνΏς᾽ ὅτι βούλεται ὁ θεὸς μετὰ τῆς 
αὐτοῦ ἀντιλήψεως πρόθεσιν ἀγαθὴν περι τὰ χαλὰ 
ἔργα. εἰς ἃ xai ἔπλασεν ἔχειν ἡμᾶς, ἵνα ὡς ἀγα- 
θῶν ἐργάται τιμῶν ἀδιωθείημεν παρ᾽ αὐτοῦ. 


13’. Περὶ πλανώντων καὶ πλανωμµένων. 

1Η’. * Περὶ πλαστολόγων. 

I&. "Περὶ πλαστογράφων. 

K'. Περὶ πόλεως ἀσξθείας καὶ ἀνομίας πεπληριυµέ- 


γης. 

ΚΑ’. Περὶ πολυπείρων xai πολυμαθῶν. 

ΚΒ’. * Περὶ παραθήκης, 

KT". Περὶ πιστοῦ, xat Ἰσοψύχου , καὶ μυστηριαχοῦ 
ἀνθρώπου' ὅτι σπάνιον εὑρεῖν. 

KA'. Περὶ παραμονῆς, xat παραμενόντων" ὅτι παρα- 
μον ἔργον ἀνύει' καὶ χρὴ οὐ µόνον εὐνοϊχώς, 
ἁλλὰ xal παραμονητικὼς διαχεῖσθαι πρὸς τοὺς 
προσλαθόντας, χαὶ µηδένα ὡς ἔτυχε΄, xal ἀνεξ- 
ετάστως εἰς ὑπηρεσίαν παραμονῆς εἰσδέχεαθαι. 














461 


ΚΕ’. Περὶ πίστεως xai εὐσεδείας εἰς Θεόν. 
Καὶ. Περὶ τῶν Ἐραζεῥηλότων τὴν εὐσέδειαν xal 
πίστιν, xai εἰς θεὺν ἀσεθούντων. 
KZ. s Περὶ πονηρῶν, καὶ ἀσεθῶν, xat ἁμαρτωλῶν 
LÀ 


KH. "ag πονηρίας, xai xax(ac, χαὶ ἁμαρτίας. 

κθ. disp πλησαμονῆς, xal χόρου, xal Ύαστριμαρ- 

τΤίας. 

A". Περὶ πνευματιχῆς προχοπῆς. 

ΛΑ’. Περὶ τῶν Ίπροσχα tov xdi τῶν αἰωνίων &va- 
θῶν' καὶ ὅτι χρὴ τῶν παρόντων τὰ μέλλοντα προς 


τιμᾷν. 
AB. p προνοίας * ὅτι χῄδεται xal προνοεῖται ἡμῶν 
ὁ θε 


AT". Περὶ προσπαθείας χαὶ µερίμνης' ὅτι χρὴ ἀπροσ- 
παθὼς διαχεῖσθαι περὶ τὰ πράγµατᾳ. 

ΛΑ’. Περὶ προφητῦν ἀνδροφονησάντων xai εὗαρε- 
στησάντων θεῷ. 

ΛΕ’. Περὶ προφητῶν ἑἐπιτιμησάντων βασιλεῦσι μετὰ 


A" Περὶ προγνώσεως Θεοῦ : καὶ ὅτι τὰ κρύφια καὶ 

^3". Περὶ προγνώσεως θεοῦ * xal ὅτι τὰ χρύφια xa 

ἅδηλα τῶν πραγμάτων τῷ Os χρὴ καταλιμπά- 
νειν. Πάντα γὰρ αὑτῷ µόνῳ γνωστά. 

AZ'. Περὶ παρθενίας, χαὶ σωφροσύνης, xai γάμου 

σε μνοῦ. 

ΜΗ. ερὶ πορνείας, xal µοιχείας, καὶ ἁρσενοχοι- 
τίας. 

A€. Περὶ πείρας χαὶ ἀπειρίας. 

M'. Περὶ πραότητος xai εὐλαθείας, 

ΝΑ’. Περὶ προπετοῦς, xal ἀναιδοὺς, xat ὀργίλου, καὶ 
θυµώδους, xat ὀξυχόλον. 

ΜΗ’. Περὶ πολιτείας φεκτῆς ἀνηχόων, xai ἀνυποτά- 
χτων, xal χαχοηθὼν, xa πανουργῶν. 


MT". Περὶ πτωχῶν, xaX πενήτων εὐγενῶς τὸν τῆς 
πτωχείας ζυγὸν φερόντων ' xat ὅτι ob χρῆ αὐτοὺς 
ἐχχλίνειν f) ἐξουθενεῖν. 

ΜΔ’. Περὶ πτωχῶν καὶ πενήτων ἀχαρίστων καὶ 
Ελασφήµων. 

ΜΕ’. Περὶ παίδων τιμώντων Υονεῖς, xax ὅσα ἔπεται 
ἀγαθὰ τοῖς ὑπαχούουσιν αὐτοῖς. 

Μα’. Περὶ πατραλοίων xai µητραλοίων ’ xai ὅσα 
ἕψεται αὐτοῖς ἀπειθοῦσι χαχά. 


MZ'. Περὶ τοῦ παι.εύειν τοὺς γονεῖς τὰ ἴδια τέχνα 
xa σωφρονίξειν * el Yap τοῦτο μὴ πράξωσι, τῆς 
££ ἐχείνων γινοµένης ἁμαρτίας χαὶ αὐτοὶ μµεθ- 


έξουσι. 

ΜΗ-. Περὶ πρεσθυτέρων. 

M. Περὶ προσφυγίον, xaX τῶν προσφευγόντων Ev 
ἱεροῖς τόποις ^ ὅτι MA. τοῖς μὲν ἀνευθύνοις βοη- 
θεῖν, τοὺς δὲ ὑπαιτίους ἀποπέμπεσθαι. 

Ν’. Περὶ πράσεως xat ἀγορασίας. 

ΝΑ’, Περὶ προαιρέσεως xai διαθέσεως * καὶ ὅτι τὴν 
προαίρεσιν, xal ἐπὶ ἀγαθῷ, xat ἐπὶ καχῷ ἑἐξ- 
ετάζει ὁ θεός. 

ΝΒ’. Περὶ παιδείας 8500 χατὰ δοχιμὴν καὶ πεῖράν 


ινοµένης. 
νι περι dut εὖ χαὶ προσηχόντως βιούν- 


των. 

NX Περὶ πλουσίων oüx εὖ βιούντων. 

ΝΕ’. * Περὶ τοῦ πλησίον * ὅτι χρὴ τὰ βάρη τοῦ πλη- 
Gov φέρειν, xai ἀντιλαμθάνεσθαι αὐτοῦ: xal 
ἑλέγχειν ἀγαπητιχκῶς τὰ ὡς εἰχὸς γενόµενα παρ᾽ 
αὗτου χαχῶς, xai μὴ μνησιχαχεῖν αὐτῳ. 


Στοιχεῖον P. 
A'. Περὶ ῥᾳθυμούντων, καὶ ἅμελουντων, xat χατα- 


ρονούντων. 
B'. Περὶ ῥεμδομένων, xaX πλανωμένων. 
Στοιχεϊον Σ. 
A'. * Dept συγγενῶν - ὅτι χρὴ φιλοτίμως ἔχεσθαι τῆς 
τούτων χηδεµονίας. 
B. Περὶ τοῦ συµπε βιφέρεσθαι ἀλλήλοις, xai τὴν ἑνό- 
«nta ποθεῖν. Τὸ γὰρ ἀπεσχισμένυν τάχος ἔπιδου- 
λεύεται, 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


49 


XX V. De (ide et pietate in Deum. 

XXVI. * De iis qui pietatem fidemque violant, atque 
in Deum irreligiosi sunt. 

XXVII. De viris improbis, impiis, et peccatoribus. 


XXVIII. De improbitate, vitio, et peccato. 
XXIX. De satietate, nausea, et gula. 


XXX. * De profectu spirituali. 
XXXI. De temporariis et sternis honis : quod 
presentibus futura sint anteponenda. 


XXXII. De providentia : quod Deus nostri curain 
habeat ac prospiciat. 
XXXIII. De aeri studio et sollicitudine : quod ne- 
Tram oporteat res nimio studio prose: 
XXXIV. De prophetis qui viros occiderunt, ac 
lacuerunt. . 
XXXV. De prophetis qui reges libere increparunt. 


XXXVI. De Dei praescientia : et quod occulta et 
ohscura Deo relinquenda sint ; quippe quz solus 
ipse eognoscat. 

XXXVII. De virginitate, et castitate, et honestis 
nuptiis. 

XXXVIH. De scortatione, et adulterio, et pre- 
postera venere. 

XXXIX. De periculo et inexperientia. 

XL. De mansuetudine et reverentia. . 

XLI. De temerario, et imprudeute, et iracundo, et - 
excandescente, atque ad iram celeri. 

ΠΠ. De vitiosa agendi ratione refractariorum, et 
contimacium, itemque malignorum, ac ver- 
sutorum. 

XLI. De pauperibus et egenis, ex animo pau- 
pertatis jugum ferentibus : quodque non eos 
oporteat devitare aut aspernari. 

Xu. . De pauperibus et egenis inyratis et bias- 
phemis. 

XLV. De flliis qui parentes snos honorant : et quse 
bona sequantur eon qui illis morem gerunt. 

"7 S XLVI. De filiis erga patres ac matres perfidis : 
el quz illos qui obsequentes non sunt, mala 
subsequentur. 

XLVII. Quod fliios proprios parentes debeant eru- 
dire : quod si non faciant, eorum et ipsi pecca- 
torum participes erunt. 


XLVIII. De presbyteris. 

XLIX. De perfugio, ei iis qui ad sacra loca confu- 
giunt : quod illis qui insontes sunt, opem ferre 
oporteat; sontes vero expellere. 

L. De venditione et emptione. 

LI. De voluntate et dispositione : et quod volan- 
tatem, tam in bono, quam in malo Deus in- 


uirat. 
LII. De castigatione Dei, quse probationis et peri- 
culi causa flat. 
LIil. De divitibus, qui bene atque uti decet vivunt. 


LIV. * De divitibus qui non recte vivunt. 

LV.*De proximo : quod onera proximi portare 
oporteat, eique auxilio esse, et cum charitate 
redarguere que ipse forsan male gesseril, nec 
ejus culpas memoria recolere. 


Littera P. | 
[. De socordibus, negligentibusque, et contempto- 


ribus. 
M. De gyrovagis et errantibus. 


Littera Z. 


Ι. * De cognotis : quod eorum cura generose ge- 
renda sit. 

ΙΙ. Quod nos mutuo fovere debeamus, et unitati 
studere. Quod enim scissum est, brevi insidiis 
patet. 


463 S. JOANNIS DAMASCENI .οἱ 


lif. De illis qui seipsos commendant : quod vane 
laborent : omne quippe datum optimum, ac 
donum perfectum desursum a divina sententi 
habet ut firmum ac purum sit. 

iV. De carnalibus hominibus, qui carnis affectioni- 
bus mancipantur. 

V. De mala consuetudine : quodque mal» consue- 
tudines deponi possint : quoniam malum non 
a natura, sed a voluntate pendet. 

Vl. De scandalis : qued pro omni nostra virili ca- 
vendum nobis sit ne offensionem scandali cui- 
quam demus. Malum quippe suo auctori ascri- 
bitur. 

Vil. * Deconsessu : quod periculosum perniciosum- 
que sit convenire et communicare cum consessu 
improborum et insidiosorum. 

V.It. * De conscientia bona, οἱ iis qui bene sibi 
conscii Sunt. 

IX. * De conscientia mala, et iis qui semetipsos 
condemnant. 

X. * De iis qui conscientia propria obfuscati sunt. 

X1. * De consiliario, 

XII. De iis qui consilium el reprehensionem susci- 
piunt : nosse vero attinel qualis consiliarius 
Sil. 

ΧΙΙ. De iis qui consilium et reprehensionem non 
suscipiunt. 

XIV. * De illis qui durze cervicis sunt. 

245 XV. * De dissimulatoribus. 
I. De modesto statu, et illo effato : Ne quid ni- 


mis. 

XVII. De casibus, et iis qua inopinato quibusdam 
accidunt ; quorum cognitio uobis forsan aperta 
non est, sed Deo. 

ΧΥΙΗ. De indulgentia et commiseratione mutua : 
quod henignissimo, nihilque indigenuti Deo 
hac accepta sint. 

ΝΙΚ. De sapientibus et prudentibus viris : et 
quod eos presto esse oporteat, ut cunctis ad- 
jumento sint. 

XX. De eruditione : et quod alienis malià nos 
oporteat erudiri. 

XXI. De studio : quod supervacaneum sit omne 
studium et conatus, l'eo nolente : quodque a 
Deo dirigantur vie hominum, sive ad bonum, 
sive ad ultionem adversariorum, qui se inor- 
dinate gerunt. 

XXil. Prophetia de sancta cruce. 

XXIII. * De mundana sapientia Isai? prophet:ze. 

XXIV. De iis αυ contingunt et accidunt prater 
exspectationem. 

XXV. De militibus. 

XXVI. De virorum proborum contubernio : et 
quod viris optimis, ac non improbis adhzren- 
dum sit. Quisque enim similis (it illorum qui- 
buscum commoratur. 

XXVU. De malorum virorum contubernio : et 
quod sceleratorum sint vitanda societates, ceu 

4v interitum pariant. 

ΧΧΝΙΗ, * De sapientia et disciplina, et intelli- 
gentia et prudentia. 

XXIX. * De tacentibus, et iis qui pauca dicunt : 
et quod non prius respondere oporteat, quam 
audisse sermonem. 


Littera T. 


|. * De iis qui cito, et qui multa loquuntur. 

Ji. De honore : ei quod ad honorandum promptos 
esse oporteat. 

ill. De ordine et constitutione. 


IV. * De perfectione : et quod nemo exacte idoneus 
et perfectissimus, ac non iudigus sit prorsus 
apud homines. " 

V. * De caecis. 

VI. De artificibus : et quinam artjum fuerint {η- 
ventores. 


T". * Περὶ τῶν ἑαυτοὺς cuvistavóvttov ^. ὅτι -ματην 
χοπιῶσι. Πᾶσα γὰρ δόσις ἀγαθὴ xai xdv δώρηµα 
τέλειον ἄνωθεν ἐκ θείας φΊφου τὸ βέδαιον xol 
καθαρὺν ἔχει. 

A." Περὶ σαρχιχῶν ἀνθρώπων τῶν τοῖς σαρκιχοις 
πάθεσι χαταδεδουλωµένων. 

Ε’. Περὶ συνηθεἰίας πονηρᾶς' χαὶ ὅτι δυνατὸν áro- 

συνηθίσαι τῶν χαχῶν, ὅτι μὴ ix φύσεως, ài ἐκ 

προαιρέσεως τὸ xaxóv, 


Ὢ. Περὶ σκανδάλων ΄ ὅτι χρὴ πάσῃ δυνάµει φυλάττε- 


σθαι, μὴ δοῦναι πρόδχομμα σχανδάλου μηδενἰ. 
T γὰρ αἰτίῳ τὸ xaxby ἐπιγράφεται. 


7’. * Περὶ συνεδρίου’ ὅτι ἐπιχίνδυνον χαὶ ἐπιδλαθὲς 
τὸ συνελθεῖν xal ἐπιχοινωνῆσαι συνεδρίῳ πονη- 
ρῶν χαὶ ἐπιθούλων. 

H'. * Περὶ συνειδῄσεως ἀγχαθῆς, xoi εὖ συνειδότων. 


€. * Περὶ οννειδῄσεως πονηρᾶς, xal αὐτοχαταχρί- 


των. 

I. * Περὶ τῶν τῇ οἰχείφ συνειδῄσει ἁμανρουμένων. 

ΙΑ’, ᾿ Περὶ σνμθούλον, 

18’. Περὶ τῶν συµθουλίαν xaX ἔλεγγον δεχοµένων΄ 
χρὴ δὲ γινώσκειν ποταπὸς ὁ σύμθουλος. 


IT". Περὶ τῶν συμθονλίαν καὶ ἔλεγχον μὴ δεχοµένων, 


ΙΔ’, * Περὶ σχληροτραχΛλων. 

ΙΕ’. * Περι σχήματα ρίων, 

ια. Περὶ συµµέτρου καταστάσεως, xal τοῦ. μεηδὲν 

ra». 

IZ'. * Περὶ συναντηµάτων xal ἀπροσδοχήτως συµ- 
δαινόντων τισίν * Gv. dj γνῶσις ἡμῖν μὲν cw; 
ἄγνωστος, θεῷ δὲ εὔγνωστος. 

1Η’. Περὶ συγχαταθάσεως, χαὶ συµπαθείας εἰς ἀλλέ- 
Àoug* ὅτι ὑπὲρ θυσίας τῷ φιλανθρώπῳ xai ávtv- 
δεεῖ θεῷ ἀρεστά, 

16’. Περὶ σοφῶν xai συνετῶν ἀνδρῶν καὶ ὅτι χρὴ 
αὐτοὺς ἑτοίμους εἶναι εἰς ὠφέλειαν πάντων. 


K'. Περὶ σωφρονισμοῦ’ χαὶ ὅτι χρὴ ἡμᾶς διὰ τῶν ἆλ- 
λοτρίων χαχῶν σωφρονίζεσθαι. 

ΚΑ’, Περὶ σπουδῆς: ὅτι ἀνόνητος πᾶσα σπουδὴ μὴ 
βου)ομένου θεοῦ’ xat ὅτι ὑπὸ Θεοῦ χατευθύνονται 
αἱ ὁδοὶ τῶν ἀνθρώπων, af τε πρὸς τὸ ἀγαθὸν, oT 
τε ποὺς ἄμνναν τῶν ἁτακτούντων πολεμίων. 


KB. Περὶ τοῦ ἁγίου σταυροῦ προφττεῖαι. 

ΚΙ". * Περὶ σοφίας χοσμικῆς Ἡσαῖου πρ,ρἰτον. 

KA'. Περὶ τῶν συµδαινόντων xaX ἐμπιπτόντων ix 
παραλόγου. 

ΚΕ’. Περὶ στρατιωτῶν. i 

KQ'. Περὶ συνδιαγωγῆς χρηστῶν ἀνδρῶν * καὶ ὅτι 
χρῆ ἀρίστοις ἀνδράσι χολλᾶσθαι xat μὴ πονηροῖς" 
ἑξομυιοῦται γάρ τις ἐχείνοις μεθ) ὧν τὰς διατρι- 
θάς ποιεῖται. 

KZ'. Περὶ συνδιαγωγῆς χαχῶν άνδρων * καὶ ὅτι χρὴ 
φεύγειν τὰς τῶν μοχθηρῶν ἑταιρείας, ὡς ὄλεθρον 
προξενούσας. 

KH'.* Περὶ σορίας, xai παιδείας, xal συνέσεως, 
xat φρονῄσεως. 

K6'. * Περὶ σιωπώντων xal βραχνλόγων * καὶ ὅτι µη 
χρῆ ἀποχρίνασθαι, πρὶν ἀχοῦσαι λόγον. 


Στοιχεῖον T. 
Α’. "Περὶ ταχυλόγων xat πολυλόγων. 
B'. Περὶ τιμῆς * ὅτι χρῆ τιμητικοὺς εἶναι. 
I". Περὶ τάξεως xai καταστάσεως. 


A'.* Περὶ τελειότητος΄ xa ὅτι οὐδεὶς ἄρτιος, xot 
τελειότατος, καὶ ἀνετιδεῆς £v ἀνθρώποις «b σύν- 
ολον. 


Ε’. * Περὶ τυφλῶν. 


6’. Περὶ τεχν.τῶν * καὶ τίνες τέχνας ἐφεῦρον, 





Ao5 


Z'. Περὶ ταπεινοφρονούντων, xat πτωχῶν τῷ πνεύ- 
ματι. 

H'. * Περὶ τοῦ, ὅτι Κύριος ταπεινοῖ καὶ ὑψοῖ. 

Στοιχεῖον Υ. 

A'. Περὶ ὑγείας xaX εὑρωστίας. 

ΙΡ. Περὶ ὑποχρίσεως xai ὑποκριτῶν, 

T'.* Περὶ ὑποδειγμάτων καὶ ὑπογραμμῶν θείων 
xai σωτηρίων τοῖς ἐθέλουσι Cfiv εὐσεθῶς. 

A. Περὶ ὕπνου * ὅτι σχιὰν μὲν θανάτου, σημεῖον δὲ 
ἐναργέστατον ἁναστάσεως φέρει dj πρὺς ὕπνον 
ἔχστασις, χαὶ αὖθις ἔχνηψις. 

E. * Περὶ ὑπαχοῆς xai ὑποταγῆς. 

QG*. Περὶ ὑδριστῶν. 

Z'. "Περὶ ὑπολήφεως πονηρᾶς. ' 

Η’. Περὶ τῶν ὑπισχνουμένων μὲν ἐπιχουρεῖν, μὴ 
πληρούντων δὰ τὰς ἰδίας ὑποσχέσεις. 

€. Περὶ τῶν ὑπούλως πρὀς τινα διαχειµένων. 

V. Περὶ ὑδροποτούντων. 

ΙΛ’. Περὶ ὕπνου καὶ ἁπνίας. 

ΙΒ’. Περὶ υἱοῦ σοφοῦ. 

IT*. Περὶ υἱοῦ ἄφρονος, καὶ πονηροῦ, xai ἀπαι- 
δεύτου. 

I3. Περὶ ὑετοῦ χαὶ βροχῆς. 

ΙΕ’. Περὶ ὑπονοίας * ὅτι χρὴ φεύχειν τὰς ἀγορμὰς 
τὰς τιχτούσας ὑπονοίας xax&;. 

16’. Περὶ ὑπερηφάνων, χαὶ σοὔαρῶν, καὶ ἁλαχόνωνι 
χαὶ χενοδότων 

IZ'. Περὶ ὑπομονῆς χαὶ µακχροθυµίας. 

1Η’. Περὶ ὑπομενόντων, ἀλλ᾽ ὁλιγοψυχούντων. 

Στοιχεῖον o. 

A'. Περὶ φιλαρχίας. 

B. περι ᾠθόνου, καὶ ζήλου. 

D". * Περὶ φαρμάχων. 

Δ’. * Περὶ φρνέων. 

E.* Περὶ φιλαμαρτούντων. 


Q^. "Περὶ φιλομέμπτων, xal φιλεγχληµόνων, xal - 


µεμφιμοίρων, καὶ φιλοδικασίµων. 


Z'. Περὶ φήμης * ὅτι οὗ χρὴ ἓν πάσῃ φήμῃ ταράσ- 
σεσθαι. 


H'. * Περὶ τῶν φυλαττόντων τὴν ἑαυτῶν γλῶσσαν. 
6. * Περὶ τῶν μὴ φυλαττόντων τὴν ἑαυτῶν γλῶσ» 


σαν. 

V. * Περὶ φλναρῶν. 

{ίΑ’. "Περὶ φορῶν δημοσίων’ ὅτι θείᾳ χρίσει ἐπὶ 
χοινῇ σωτηρία ἐτάχῥησαν, ὅπως ix χοινοῦ ἐρά- 
νου σύστασιν ἔχῃ τὸ πολιτικόν. Διὸ xal εὐσεθεῖς 
εἰσφοραὶ ἀνηγορεύθησαν. 

ΙΒ’. Πε φιλανδρωπίας, xai ἁγαθότητος, xal µα- 
κροθυµίας, xa πραότητος θεοῦ * xai ὅτι κρεῖσσον 
ἀμπεσεῖν εἰς χεῖρας θεοῦ, xai μὴ εἰς χεῖρας àv- 
θρώπων. 

W*. Περὶ φυσικῶν. 

ΙΔ’. Περὶ φιλέργων καλ΄σπουδαίων * ὅτι χρὴ ποιεῖν * 
ώφελειαν γὰρ ἔχει. 


JE". Περὶ φίλων χρηστῶν. 

Ι(’. Περὶ φίλων μοχθηβῶν. 

IZ. Περὶ φιλοτιμουµένων xaX μεταδοτικῶν *. καὶ ὅτι 
ἡ Φφιλοτιµία σωτηρίαν προξενεῖ. 

1Η’. Περὶ φειδωλῶν , xal ἀμεταδύτων , καὶ χνιπῶν " 
xat ὅτι χινδύνοις περιπίπτουσιν οἱ τοιοῦτοι. 

1Θ’. * Περὶ φιλαδελφίας. 

Zvoixsiov X. 

A . * Περὶ yaplapatoc* ὅτι χρὴ σπουδάζειν διὰ τῆς 
χαλλίστης ἀναστροφῆς χάριν ἔχειν πρὸς Gaby, 
καὶ πρὸς πάντας οἰχοδομήν. 

B'. Περὶ χρημάτων, καὶ τῆς περὶ ταῦτα σπουδᾶς, 

T". * Περὶ χαρᾶς xax θυµηδίας. 

Δ’. Περὶ χαρισµάτων xav δωρηµάτων θεοῦ- xat 
ὅτι Php σεμνῷ ἀντιδίδοναι παρὰ τοῦ ἁπίου 
Πνεύματος, 

E'. Περὶ χαλεπῶν καὶ ἀνοσίων πράξεων. 

6’. Περὶ Ἀριστιανισμοῦ, xav τῆς ἐξ ἐθνῶν Ἔκκλη- 
σίας. ) 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


VI. De iis qui demisse sentiunt, et de pauperibus 
spiritu. | 
ΗΙ. * De hoc effato : Deus humiliat et sublevat. 
Littera. Y. 


l. De sanitate et firma valetudine. 

ll. De hvpocrisi et hypocritis. 

Hil. * De exemplis et speciminibus divinis ac salu-, 
taribus erga eos qui pie vivere volunt. 

IV. De somno : quod morlis quidem umbram ge- 
ral; signum vero clarissimum resurrectiotis 
sit somni sopor, et rursum expergefactio. 

V. De obedientia et submissione. 

246 VI. De cornviciatoribus. 

Η. * De mala opinione. 

Vill. De iis qui opem pollicentur, nec tamea pro- 
missis suis stant. 

IX. * Deiis qui subdolo erga aliquem animo sunt. 

X. De abstemiis. 

XI. De somno et vigilia. 

XII. De filio sapiente. 

ΧΙΙ. De filio amente, improbo, et inculto. 


XIV. De imbre et pluvia. 

XV. De suspicione : quod occasiones sint fugien- 
da, quibus suspiciones inalz pariantur. 

XVI. De superbis et ferocibus, arrogantibusque, ét 
vana gloria insanis. 

X VII. De sustinentia et patientia. ' 

AY lil. De iis qui sustinent, sed pusillo animo sunt. 

Littera. &. 

|. De dominandi libidine. 

H. De invidentia et :emulatione. 

Hl. * De remediis. 

IV. * De homicidis. 

V. * De iis qui ex animo peccant. 

VI. * De querulis οἱ murmurantibus, ct iis qui 
segre sunt cententi, et injuriam uluro causan- 
tur. 

VII. De rumore : et quod non conveniat ad oim- 
nem rumorem perturbari. 

ΥΗΙ. * De iis qui linguam suam custodiunt. 

IX. * De iis qui linguam suam non custodiunt. 


X. * De nugacibus. - 

XI. * De tributis publicis : quod divino judicio sint 
ordinata ad communem salutem, ut ez com- 
muni calculo reipublice regimen consistat : 
unde et pia vectigalia nuncupata sunt. 

XII. De humanitate, et bonitate, et patientia, et 
mansuetudine Dei : et quod melius sit incidere 
in Dei manus, quam in manus hominum. 


XH. De naturalibus. 

XIV. De operandi studiosis et diligentibus : quod- 
que laborandum sit; quippe quod utilitatem 
afferat. 

XV. De amicis probis. 

XVI.. De amicis sceleratis. 

XVII. De muniflcis, et iis qui impertiunt : quod- 
ue munificentia salutifera sit. . 
XVill. De praparcis, tenacibus, et avaris: et 
quod. ejusmodi homines in pericula incidant. 

XIX. * De fraterno amore. 


Littera X. 


K * De favore : quod operam dare oporteat ut per 
optimam conversationem Deo placeamus, .et 
omnium 2di(icationem procuremus, 

Il. De pecuniis, et earum cupiditate ac studio. 

Iit. * De iztitia et oblectatione. 

1V. De muneribus ac denis Dei: quodque a Spi- 
ritu sancto propter vitam honestam tribuantus.. 


ΝΑ; De nefandis οἱ impuris actionibus. 
i. De Christianismo et Ecclesia géntiun.. 








461 


Vii. Quod. Deum magis quam homines metuere 
oporteat, eique in omnibus obtemperare. 

Littera Y. 

|. ᾿ De anima et mente. 

Il. * De vituperio. 

ΠΗ1. De-susurro et susurronibus. 

IV. De mendacio et calumnia. 
Littera Q. 


De hora mortis : quod divini mandati violatio 
concessa divino munere incorrupübilitate et 
immortalitate nos privavit, atque xrumnis et 
labori obnoxios fecit. 


LITTERA A. 
TIT. 1. — De formatione et structura hominis. 


Irenei, ez confutationibus falsi nominis scientie. 
—. ]n anterioribus temporibus dicebamus, etc. 


S. Tiii, episcopi Bostrorum. — Dicendum igi- 
tur est, hominem a conditore rerum in vitam pro- 
ductum esse, ut nihil aliud negotiaretur, nisi pie- 
tatem ac virtutem. llis enim comparatis, recte 
evum istud traugmeaverit : sin vero neglexerit, 
errore suo gravi casu submergetur. 


S. lrenei ex. quarta redargutione falsi nominis 
scientia, — Omnia consistunt, etc. 


TIT. Tl. — De homine : quod Deus eum libero arbi- 
trio preditum. condiderit, cunctisque rebus terre- 
wis profecerit. 

S. Ignatii, Epist. ad Smyrn. — Qui perfecti estis, 
perfecta sapite. llis enim qui bene agere volunt, 

Deus ad dandum presto est. 


S. JOANNIS DAMASCENI 463 


7’. Περὶ τοῦ, ὅτι xph θεὸν φοθεῖσθαι μᾶλλον, $ 
τοὺς ἀνθρώπους, xai αὐτῷ &v πᾶσι πειθαργεῖν, 


Στοιχεῖον Y. 
Δ’. * Περὶ φυχῆς καὶ vou. 
B.* Περλ φόγον. . 
I". Περὶ φιθυρισμοῦ χαὶ φιθυριστῶν. 
Δ', Περὶ φεύδους xat συχοφαντίας. 


Στοιχεῖον D. 
Περὶ ὥρας θανάτου’ ὅτι πρὸς ἡ 
σωτήριον ἐντολὴν παρακοῃ τῆς χατὰ χάριν và 
Δημιουργοῦ ἀφθαρσίας xal ἀθανασίας ἀπεστί- 
Qnosv ἡμᾶς, xal τῷ μόχθῳ παρέδωχε χαὶ θᾳ- 
ν 


τῳ. 


τν θείαν xol 


ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Α. 


ΤΙΤΑ. ΑΔ’. — Περὶ τῆς τοῦ ἀνθρώπου xJAáctuc 
xal κατασχευῆς. 


Eipnvalov ἐκ τῶν κατὰ αἱρέσεων àAéryor τῆς 
Ψευδωνύµου γ}ώσεως. — Ἑν τοῖς πρόσθεν χρόνοις 
ἑλέγομεν, x. t. &. 

ToU ἁγίου Τίτου ἐπισχόπου Βοστρῶν. — 'Ps- 
τέον τοίνυν, ὅτι πρὸς τοῦ δημιουργήσαντος ὁ ἄνθρω: 
πος εἰς τὸν βίον παρήχθη, ἐμπορευσόμενος ἕτερον 
οὐδὲν, fj µόνον εὐσέδειαν xaX ἀρετὴν. Tavta Τὰρ 
χτησάµενος, χαλῶς ἂν διανἠξαιτο τόνδε τὸν βίον' 
ἀμελήσας δὲ τούτων, χαλεπῶς ἂν διαδαπτισθείη 
πλανώμενος. 

Τοῦ ἁγίου Εἱρηγαίου, ἐκ τοῦ Ó' &Aéryov καὶ 
ἀνατροπῆς τῆς ψευδωνύµου Ίνώσεως. — Πάντα 
συνέστηχεν, x. t. &. 


C TITA. Β’. — Περὶ τοῦ ávüpazov* ὅτι αὐτεξοῦ- 


σιον αὐτὸν πεποίηκεν ὁ θεὸς, xal ἡγεμόγα τῶν 

ἐπιγείων ἁπάντωγ. 

Tov ἁγίου Ἰγνατίου. — Τέλειοι ὄντες, τέλεια 
φρονεῖτε. Θέλουαι γὰρ ἡμῖν εὖ πράττειν, θεὺς ἔτοι- 
poc εἰς τὸ παρέχειν. 


In fine capitis, quedam subjiciuntur de Trinitate, in quibus : 


S. Antipatri Bostrorum. — Sempiterna substantia 
mutationis adumbrationem nullam patitur. Neque 
enim polest. Nam quod omnino prorsus, neque ab 
alio habet ut sit, neque fertuito casu exstitit, hoc 
neque factum, neque transmutatum, nec conver- 
sum esse queat. In ejussiquidem potestate non est, 
hoc quod ipsum suapte natura est, deponere etab- 
dicare. Nequaquam enim id deposuerit quod non 
accepit; nec quod postremo consecutus non est, 
illud abjecerit: sed wterna substantia, quz solus 
Deus est, hoc est, Pater, et Filius, et Spiritus san- 
ctus, semper eral, et est , et erit, nullam, neque 
conversionem neque transmutationem , neque alte- 
rationem adiittens. 

TIT. Ill. — De homine : quod divino munere incor- 


ruptus immortalisque a Deo effictus sit, divino uti- 
que precepto gratiam hanc conservante. 


S. lrenci ez con[utatione heresium, et subversione 
falsi nominis scientie, — Quid est quod carnem 
impediat, etc. 

"AS Philonis, ex Questionibus in Genesim. — 
Quidnam hoc est : Donec revertaris in terram, ex qua 
sumplus es? (Gen. 11, 19.) Non enim ex terra solum 


Tov ἁγίου Ἀντιπάτρου Βοστρῶν'. — Λἴδιος οὐσία 
τροπῆς ἁποσχίασμα παθεῖν οὐχ ἀνέχεται. Οὔτε Τὰρ 
δύναται. Τὸ γὰρ ἅπαξ, xaX μὴ map! ἑτέρου ἔχον τὸ 
εἶναι, μήτε ἐξ αὐτομάτου πως γεγονὸς, τοῦτο γενέ- 
σθαι, ἡ µετασκευασθῆναι, fj μετατραπῆναι ἀδύναν 
τον. Ἐπειδὴ ἀποθέσθαι τὸ εἶναι ὅπερ ἐστὶ κατὰ φύ” 
σιν ἀδύνατον ' ὃ γὰρ οὐχ ἔλαδεν, οὐκ ἀποτίθεται 
χαὶ ὃ ὕστερον οὐκ ἔσχεν, οὐχ ἁποδάλλεται' ἀλλ ἡ 
ἀῑδιος οὐσία, f| µόνος ἐστὶ Θεὸς, τουτόστι Πατὴρ, 
καὶ Υἱὸς, καὶ ἅγιον Ηνεῦμα , ἣν τε xoi ἔστι, καὶ 
ἔσται, τροπὴν, 3| µεταθολὴν, Ἡ ἀλλοίωσιν οὐχ ἔπι- 


δεχοµένη. 


TITA. I*. --- Περὶ τοῦ dv0pozov* δει ἐπ᾽ rs 
cíg xal ἀθανασίᾳ κατὰ θείαν δωρεὰν πρὸς τον 
θεοῦ διεπ.Ιάσθη, ἐντολῆς θθίας δηΊαδὴ ου- 
Δαττούσης τὴν xápw. | 


Tov ἁγίου Εἱρηναίου, ἐκ τοῦ κατὰ αἱρέσεων 
&Aérxov, καὶ ἁνατροπῆς τῆς ψευδωγύμου 9” 
σεως. — Τί τὸ χωλύον τὴν σάρχα, x. ^. 6. 

Φίλωνος, àx τῶν ἐν Γενέσει ζητουµένωγ.- T 
ἐστιν, ὅως τοῦ ἐπιστρέψαι σε εἰς τὴν Tür, 69 
ἐλήφθης; Οὐ γὰρ Ex γῆς διεπλάσθη µόνον ὁ ἄνθω; 











469 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


110 


τος, ἀλλὰ καὶ θείου πνεύματος. Ἐπειδὴ δὲ οὐ δι- A formatus homo est, sed etiam ex divino spiritu. 


έµεινεν ἁδιάστροφος, προστάξεως θείας ἡλόγηκε, xat 
τοῦ χρείττονος µέρους ἀποτεμνόμενος οὐρανομίμη- 
τον πολιτείαν, ὅλον ἑαυτὸν προσένειµε τῇ v]. El μὲν 
γὰρ ἀρετῆς, fuc ἀθανατίζει, ἑραστὴς ἐγένετο, 
πάντως ἂν ἑλάμδανε χλῆρον τὸν obpavóv: ἐπειδὴ δὲ 
ἡδονὴν ἐζήτησε, δι’ ἧς ψυχιχὸς θάνατος ἐπιχίνεταε, 
τῇ vh προσενεµήθη. 


TITA. Δ. -- Περὶ τοῦ Αδάμ) ὅτι σοφώτατος. 
καὶ διορατικὸς, καὶ προφήτης ὑπῆρχε πρὸ εῆς 
παρακρης. . 

Φίλωνος àx τῶν ἐν Γεγέσει ζητουμέγων. — 
Ἔγαγεν ὁ θεὺς τὰ ζῶα πρὸς cóv Ἀδὰμ, ἰδεῖν' 
tí καλέσει αὐτά. Οὐ γὰρ ἑνδοιάζει θεὸς, ἀλλ ἐπειδὴ 
νοῦν ἔδωκε τῷ ἀνθρώπῳ τῷ πρωτοχενεῖ χαὶ σπου- 
δαίῳ, χαθ᾽ ὃ ἐπιστημονιχὸς ὢν, πέφυχε λογίζεσθαε, 
χαθάπερ ὑφητητῆς γνώριµον χινεῖ πρὺς ἑἐπίδειξεν 
οἰχείαν, χαὶ ἀφορᾷ τὰ ἄριστα αὐτοῦ τῆς φυχῆς ἔγ- 
Ύονα. Φανερῶς δὲ πάλιν xal διὰ τούτου πᾶν τὸ 
ἐχούσιον καὶ ἐφ᾽ ἡμῖν διατυποῖ, τοὺς πάντα κχατ' 
ἀνάγχην εἶναι λέγοντας δυσωπῶν, T] bel ἔμελλον οἱ 
ἄνθρωποι χρῆσθαι, διὰ τοῦτο ἄνθρωπον αὐτὰ θέσθαι 
προσέταττεν. ᾿Ανδρὺς δὲ ἐπιστημονιχωτάτου καὶ 
φρονῄσει διαφέἑροντος οἰχείοτατον τοῦτο τὸ ἔργον * 
o0 σοφῷ µόνον, ἀλλὰ xal τῷ πρώτῳ εὐγενεῖ τῶν 
ὀνομάτων dj θέσις. Ἔδει γὰρ ἡγεμόνα μὲν τοῦ ἀν- 
θρωπκείου, βασιλέα δὲ τῶν γηγενῶν πάντων, xal 
τοῦτο λαχεῖν γρας ἑξαίρετον, ἵνα ὥσπερ πρῶτος 


Quia vero. mutationis expers non mansit, divini 
mandati sollicitudine abjecta, celestis simili vivendi 
ratione quam a potiore parte habebat, imminutus, 
Sese totum telluri addixit. Si enim virtutis qua 
conciliatur immortalitas, studiosum se przebuisset, 
colum plane sorlitus. essct: quia vero voluptatem, 
per quam mors infertur anima , requisivit , terra 
faetus est obnoxius. 


TIT. ΙΤ. — De Adam ; quod sapientissimus sagacis- 
simusque ac prophela [uerit, antequam Dei legem 
infringeret. 

Philonis, ex Queestionibus in Genesim. — Adduxit 
Deus animantia ad Adam, ut videret quid vocaret ea 
(Gen. 1, 19). Atqui Deus minime dubitat : nam du- 
bitare, a divina virtute alienum est. Sed quoniam 


.mentem primigenio et studioso homlni dedit, qua, 


scientie capax cum sit, a natura babet ut ratioci- 
netur; velutl magister eum cui cognitio insita est, 
movet αἱ seipsum noscat, tumque ille praestantis- 
simos animi sui fetus speculatur. Rursum autem 
perspicue , hbacque ratione omne quod spoutaneum 


. et liberuin est, exprimit, eig qui omnia necessitate 


fieri affirmant, pudorem incutiens. Qua notitia quia 
futurum erat ut homo uteretur , idcirco hominem 
nomina jussit imponere. Hoc autem opus viri peri- 
tissimi et prudentissimi propriissimum est: neque 
vero sapientem duntaxat decet, verum οἱ eum qui 
primx ingenuitatis sit, nominum impositie. Ne- 


ᾖδει τὰ ζῶα, xal πρῶτος ἀξιωθῇ τῆς ἐπὶ πᾶσιν (7 96559 siquidem erat ut generis humani princeps, * 


ἀρχῆς, xaX πρῶτος εἰσηγητὴς χαὶ εὑρέτης γένηται 
τῶν ἐπωνυμιῶν. "Ατοπον γὰρ fjv, ἀνώνυμα αὐτὰ xa- 
ταλειφθέντα, ὑπό τινος νεωτέρου προσονομασθῆναι, 
ἐπὶ χαταλύσει τῆς τοῦ πρεσθυτέρου τιμῆς τε xol 
εὐχλείας. Καὶ θεασάµενος ὁ Αδὰμ τὸ πλάσμα τῆς 
γυναιχὸς, ὡς προφήτης φησὶν, οὔτε γεγονέναι ix 
συνομιλίας, οὔτε ἐκ γυναιχὸς, ὡς οἱ μετέπειτα, ἀλλά 
τινα φύσιν iv µεθορίῳ, καθάπερ ἀπὸ ἀμπέλου χλη- 
ματίδος ἀφαιρεθείσης εἰς ἑτέρας ἀμπέλου γέννησιν, 
διό φησιν * Ἔνεχεν τούτου κατα.λείψει ἄνθρωπος 
τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ. καὶ προσ- 
χοληδήσεται πρὸς τὴν Tvrvaixa αὐτοῦ * καὶ 
ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα play. Ἔφη τὸ εὐαφέστα- 
τον xai αἰσθητικώτατον, ἓν ᾧ χαν vb ἀλγεῖν χαὶ τὸ 
ἤδεσθαι. 


universorum veró que de terra progenita sunt 
rex , hoc quoque privilegio singulari donaretur ; 
uti, quemadmodum animantia primus viderat, ita 
primus universorum imperio ornarelut, primus - 
que nomina rerum.enuntiaret et reperiret, Enim- 
vero absonum. fuisset, si bec nominibus expertia 
mansissent,. atque a recentiore quopiam appellata 
essent, pessumdato senioris honore atque gloria. 
Adam itaque mulieris effictione considerata (veluti 
propheta narrat), quodque sine viri consuetudine 
ac non: ex femina , ut ceteri deinceps , procreata 
esset, sed quasi mediana quzdam natura haud secus 
atque palines a vite decerpta ad vitis alterius gene- 
rationem ; eam ob rem ait: Jdeo relinquet homo 


D patrem εἰ matrem suam , et adharebit uxori sue ; 


ei erunt duo in carne una (Gen. vi, 24). In quo unionem arcüissimam et valde sensibilem effatus est, 


ut simul doleant et laetentur. 

Ἐκ τοῦ αὐτοῦ (1), ἤτοι τοῦ c&Asvralov τῶν 
àv. ᾿Εξόδῳζηεουµέγων.--- "Afacog xai ἀπροσπέλα- 
στος ὄντως ἑἐστὶν ὁ θεῖος χῶρος, οὐδὲ τῆς χαθαρω- 
εάτης δ-ανοίας τοσοῦτον ὄψος προσαναθῆναι δνναμέ - 
νης ᾿ ὡς θίξει µόνον ἐπιψαῦσαι ἀμήχανον ἀνθρω- 
πίνῃ φύσει τὸ τοῦ ὄντος πρόσωπον θεάσασθαι. Τὸ 
δὲ πρόσωπον οὐ χυριολοχεῖται ' παραδολὴ δὲ ἐστιν, 
εἰς ὅήλωσιν τῆς καθαρωτάτης xaX εἱλιχρινεστάτης 


. 


Ex eodem seu postremo libro Quesiionum in Exo- 
dum. — Divinus locus aditu atque accessu imper- 
vius est, uL nec purissima cogitatio ad tantam cel- 
situdinem possit ascendere ( xix, 12) ; quinimo hu- 
mana natura impossibile est ut, vel ictu.duntaxat 
oculi, ejus qui vere est faciem attingendo cernat. 
Sed nec Dei facies dicitur, verum in parabolant 
assumitur, ad declarandam illius qui est mundis- 


NOT.E. 


(1) In &ne hujus capitis hzc qux sequuntur ex 
Philone, cum aliis non paucis leguntur : pertinent 


vero ad tit, 48, in quo Deus esse incomprelicnsi - 
bilis ostenditur. . 








"m 


S. JOANNIS DAMASCENI 


m 


simam sincerissimamque speciem : quoniam homo A τοῦ ὄντος Ιδέας ’ ἐπειδὴ xai ἄνθρωπος οὐδενὶ γνω- 


etiam nullo alio melius quam facie, secundum pro- 
priam 79 qualitatem ac formam exprimitar. Non 
enim Deus ait se natura invisibilem non esse. Ec- 
quis autem visibilior illo sit , qui visibilia cuncta 
alia progenuit? Cum itaque ejusmodi naturz sim 
ut videar, a nullo tamen bominum videor, inquit. 
Cujus rei causa est rei create impotentia. Ac ne 
multa implicans sermonem protraham, Deum fieri 
prius oportet ( quod quidem accidere nequit ) ut 
Deum quis possit apprehendere. Quod si quis mor- 
talem hanc vitam moriendo obierit, immortalem 
vero adeptus vixerit, illud forsan quod nequaquam 
vidit, intuiturus est. Philosophis omnes, quz» tam 
apud Grzcos quam apud Barbaros exculte sunt, 


, Ρρίξεται μᾶλλον, $ προσώπῳ χατὰ τὴν ἰδίαν ποιό 


τητα xal µορφήν. Οὐ Υάρ φησιν ὁ θεὺς, ὅτι θὺχ 
εἰμὶ ὁρατὸς «hv φύσιν ' εἰς δὲ μᾶλλον ὁρατὸς ἡ ὁ τὰ 
Xa πάντα γεννήσας ὁρατά; πεφυχὼς δὲ τοιοῦτος 


εἰς τὸ ὁρᾶσθαι, ὑπ' οὐδενὸς ἀνθρώπων ὁρῶμαι, φησί, 


Τὸ δὲ αἴτιον ἡ ἀδυναμία τοῦ γενητοῦ, xal ἵνα μὴ 
περιπλέχων μηχύνω, θεὸν γενέσθαι δεῖ πρότερον 
ὅπερ οὐδὲ οἷόν te * ἵνα θεὸν ἰσχύσῃ τις χαταλαδεϊν. 
Ἐὰν δὲ ἁποθάνῃ μέν τις τὸν θνητὸν βίον, ζήσῃ & 
ἀντιλαθὼν τὸν ἀθάνατον, ἴσως ὃ µηδέποτε εἶδε, 
ὄψεται. AL φιλοσοφίαι πᾶσαι κατά τε «ἣν Ἑλλάδα 
καὶ βάρδαρον ἁχμάσασαι, ζητοῦσαι τὰ ctu; 
οὐδὲ τὸ βραχύτατον ἡἠδυνήθησαν τηλαυγῶς ἰδεῖν. Za. 
φῆς δὲ πίστις. Al διαφωνίαι, al διαμάχαι xal éze- 


cum natur: statum indagarent, ne minimum qui- B ροδοξίαι, τῶν ἑχάστης αἱρέσεως ἁνασκευαζόντων 


dem ejus clare inspicere potuerunt, Atqui fides per- 
spicua est. Discidia, contentiones, sententiarum- 
que diversitates, partes sunt eorum qui in unaqua- 
que secta refellunt et refelluntur : ac domus illo- 
rum qui pro suis sectis pugnant , perfugia cunctis 
arcesque bellorum sunt, quibus per contrarias dis- 
ceptationes humana mens, qu: videndi facultate 
przedita est, exescatur. Illic enim decernitur, qux- 
nam admittenda, quxve propulsanda sint. Opere 
pretium est ut qui apud se imaginari velit eum 
qui omnium optimus est, animo primum constans 
sit, uni sententi:e firmiter adbzrescens , nec ad 
Δία objecta transformetur : insuper vero in natura 
et sententia sicca omni ac sterili consistere, ut quz 
incorrupta sit. Si enim eorum qua molliora sunt 
aliquid. adiniserit, proposito aberrabit, nec quod 
perspicacissima acie instructum est, videre illud 
poterit, quod creatum non est, ita ut caligine prius 
offundatur quam perspiciat, propter acntissimum 


xaX ἀνασχευαζομένων µέρη, xai πᾶσιν ὁρμητέρα 
πολέμων Ὑγεγόναασιν αἱ «Gv αἱρεσιομάχων οἰχίαι, 
τυφλοῦσαι τὸν δυνάµενον βλέπειν ἀνθρώπινον vouy 
ταῖς ἀντιλογιχαῖς ἔρισιν μηχανοῦντα viva δεῖ προ- 
έσθαι, xal τίνα διώσασθαι. Ast τὸν βουλόμενον gav- 
τασιωθῆναι τὸν τῶν ὅλων ἄριστον, στῆναι τὸ πρῶτον 
χατὰ φυχὴν, ἱδρυνθέντα παγίως γνώµη pd, xn 
μηχέτι πρὸς πολλὰ πλάδεσθαι. ἔπειτα δὲ στῆναι 
ἐπὶ φύσεως χαὶ γνώμης ξηρᾶς, χαὶ ἀγόνου πάντος, 
ὅσα φθαρτά (3). Ἐὰν γὰρ προσῄσεταί τι τῶν µαλα. 
κωτέρων, σφαλῄσεται τῆς προθέσεως * ἀδυνατήσει 
xai τὸ ὀξυωπέστατον βλέπον, ἰδεῖν τὸ ἀγένητον * ὡς 
τυφλωθῆναι πρότερον, ἡ θεάσασθαι διὰ τὴν ὀξναύ- 
γειαν, καὶ τὸν ἀπεισρέοντα χείµαρον τῶν µαρµαρν’ 
γῶν. Οὐχ ὁρᾷς ὅτι τοῦ πυρὸς ἡ δύναμις τοῖς μὲν 
ἀφεστηχόσι μεμετρηµένον διάστηµα παρέχει φῶς, 
καταχα(ει δὲ τοὺς ἑγγίζοντας; "Opa μὴ τοιοῦτόν τν 
πάθῃς τῇ διανοίᾳ, µὴ σε ὁ πολὺς πόθος ἀδυνάτοω 
πράγµατος ἀναλώσῃ. 


splendorem, influentemque radiorum torrentem. Annon cernis virtutem ignis iis quidem qui certo 
spatio absunt lucem prebere, eos vero qui propius accedunt exurere? Cave ne ejusmodi quid- 
piam mente patiaris, neque ardenti impossibilis rei desiderio consunaris. 


TIT. VI. — De contumacibus et immorigeris. 
Ezechiel (xui, 2). — Dixit Dominus ad me : Fili 
hominis, in medio injustitiarum eorum tu habitas, qui 
habent oculos... idcirco averto fremitum virtutis eo- 
rum, et polluentur sancta ipsorum. 


Scholium. Hoc nobis etiam peccatorum nostro- 
rum causa accidit, Gloria et ostentatio universi 
Christianorum generis, salutaris crux, necnon vi- 
vifica resurrectio erant, quz, cuni propter accer- 
sitam nobismetipsis profanam Venetorum  Prasi- 
ποίκπιφκε nuncupationem abomínabiles nos Christo 
constituerimus, cujus divino nomine sancti facti 
eramus, in manus impurorum hominum tradita pol- 
lutaque fuerunt. 


TITA. G'. — Περὶ ἀνηκόων xal árvxotáater. 

Ἱεζεκω.]. — Εἶπε Κύριος πρός us* Ylà dvüpo- 
zov, ἐν µέσῳ τῶν ἁδικιῶν αὐτῶν σὺ xacousic 
οἳ ἔχουσι ὀφθαλΛμούς.... διόει οἶκος παραΣι- 
κραίνων àcc(. Διὰ τοῦτο ἀποσερέφω có ορύαγμα 
τῆς ἰσχύος αὐτῶν, xal µιαγθήσεται τὰ dy 
αὐτῶν. 


Σχόλιον. Τοῦτο xal ἡμῖν ἐχ τῶν ἡμετέρων συµ- 
θέδηχεν ἁμαρτημάτων. Καύχημα γὰρ χαὶ δόξασµα 
παντὸς Ὑένους Χριστιανῶν ὁ σωτήριος σταυρὺς, χαὶ 
ἡ ζωηφόρος ἀνάστασις ὑπῆρχον ,. ἅτινα διὰ τὸ μὲ” 
Ηιαμµένον Βεγετοπράσινον ὄνομα, ὃ ἐπεθήχαμεν 
ἑαυτοῖς, xai ἐδδελύχθημεν ὑπὸ Χριστοῦ τοῦ ἁγιάσαν- 
τος ἡμᾶς τῷ θείῳ αὐτοῦ ὀνόματι, cl; χεῖρας M 
μιαμμένων παρεδόθησαν καὶ ἐμιάνθησαν. 


NOT. 


(3) Forte, ὡς ἀφθάρτου. Sed nec sic clara prorsus fiet oratio. 





A3 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


MÁ 


TITA. 6’. — Περὶ ἀρχομένων * ὅτι αρὸς τὰς A TIT. IX. — De iis qui prineipatai subsunt : guod 


προαιρέσεις τῶν ἀρχομένων᾽ πογηρὰς, οὕτω 
καὶ dp 


χοντας «οιμοὺς καθιστᾷ τὸ θείον 
κρίμα. 

Φίλωνος, ἐκ τοῦ α’ τῶν ἐν Γένεσει ζητουμµέγων. 
— Ὥσπερ xloveg οἰχίας ὅλας ὑπερείδουσιν, οὕτω 
χα] αἱ θεῖαι δυνάµεις τὸν σύμπαντα χόσμον, xal 
τοῦ ἀνθρωπείου τὸ ἄριστον χαὶ θεοφιλέστατον γένος. 


TITA. IB'. — Περὶ ἀναρχίας" 
&xixlvBvvoc, Pee οπως acl, " 

'Qense. — Ἀχούσατε Aóyov Κυρίου, υἱοι 
Ἱσραή. ' ὅτι xpicic πρὸς τοὺς κατοικοῦντας 
τὴν γῆν, διότι οὐχ ἔστυω ἀ.λήθεια, οὐδὲ δλεος, 
οὐδὲ ἑπίγγωσις θεοῦ ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ αἵματα 
ἐφ᾽ αἵμασι µίσγουσι. Διὰ τοῦτο πεγθήσει ἡ γη, 
xal σµικρυγθήσεται év πᾶσι τοῖς κατοικοῦσιν 
αὐτήν. 

Ez04. Μάθωμεν διὰ τοῦ θείου τούτου, καὶ τῶν 
ἑξης, τί τὸ αἴτιον τῆς χαταλαθούσης ἡμᾶς ἀναρχίας 
xai συγχύσεως, καὶ ὡς οὐκ ἄδιχος 6 θεὸς ὁ ἑπαφῇ- 
σας ἡμῖν τὴν χαταδυναστείαν τὴν ἐξ ἐθνῶν. Ἐμολύ- 
vapzv γὰρ πρὸς τοῖς μυρίοις ἡμῶν ἀτοπήμασι, καὶ 
ἐμφυλίῳ αἵματι τὴν ἁγίαν καὶ τῷ παντὶ χόσμῳ σε- 
6ασμιίαν τοῦ θεοῦ ἁμῶν πόλιν, ὡς xal µετανάστην 
γενέσθαι (3) ταύτης τὸν τίµιον σταυρὸν τὴν ζωὴν 
ἡμῶν. 

TITA. ΙΓ’. — Περὶ ἀρίστων ἀγδρῶν' ὅτι σωτήριος 


ἡ τούτων ἑφορία καὶ ἐπιστασία τοῖς xpá 
mal τῷ dai, ς πράγµασι 


Dei judicio propter mala "subditorum studia, pes- 
simi principes constituantur. 


Philonis ex primo (ucstionum in Genesim. 
Quemadmodum columnz totam domum fulciunt , 
sic divine virtutes universum orbem , et eximium 
Deoque dilectissimum genus humanum. 


7150 TIT. ΧΙΙ. — Deanarchia : quod perniciosa pe- 
riculosaque sit, et con[wsionem pariat. 

Osee (1v, 4-5). — Audite verbum Domini , filii 
Israel, quia judicium Domino est cum habitatoribus 
terr : quia non est veritas, neque misericordia, ne- 
que cognitio Dei in terra, el sanguinem cum sanguine 
miscent. Idcirco lugebit terra,et exigua fiet omnibus 
qui in ea habitant, eic. 


Schol. Discamus ex divina ista Scriptura, el iis 
qui subsequuntur, quxnam causa fuerit anarchise 
et confusionis illius qux: nos occupavit, neque in- 
justum esse Deum, qui nos durz gentium pote- 
stati periniserit. Sexcentis etenim sceleribus, pr:e- 
sertim vero civium nostrorum effuso cruore, san- 
ctam et universo orbi venerandam Dei nostri civita- 
tem contaminavimus, ita ut pretiosa crux, vita, in- 
quam, nostra, alio captiva ducta sit. 

TIT. ΧΙΙ. — De viris optimis ; quod eortm prefe 


ctura et presidentia reipublice εἰ populo saluta- 
ris sit. 


To? αὐτοῦ (ΦίΊωνος) x τῶν ἐν Γενέσει Gjvov- (,— Ejusdem ( Philonis) ex Quastionibus in. Genesim. 


µένων. — Ἐάν τις xaz! οἰχίαν ?] χώμην, Ἡ πὀλιν, 
3| ἔθνος γένηται Φρονῄσεως ἑραστῆς, ἀνάγχη, τὴν 
οἰχίαν χαὶ τὴν πόλιν ἑχείνην ἀμείνονι Blp χρήσα- 


— Quod si quis domi, aut in oppido, aut in urbe, 
aut gente , prudentia desiderio teneatur, domum 
illam ac urbem meliusinatitutam esse oportet. Nam 


NOT &. 


(9) Ὡς καὶ µετανάστην γενέσθαι. Vox µετανά- 
στης, non eum duntaxat significat qui alio. migret 
aut transferatur, sed. qui exsul vel captivus as- 
portetur. Sic crucem sub Chosroe in Persidem de- 
portatam omnes norunt. Posthac vero sub Hera- 
clio Hierosolymitanis reddita est. Theophanes ad 
annum 94 Heraclii, obiter ait, imperatorem hune, 
eum in Palzestinam denuo venisset propter Sara- 
cenorum impressiones, Constantinopolim subinde 
cum preliosis lignis, seu Dominica cruce, remeas- 
se, ne in potestatem iterum venirent infidelium. Kal 
ἄρας τὰ τίμια ξύλα ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ, ἐπὶ Κωνσταν- 
τινούπολιν ἀπῄει. Quod si verum est, de transla- 
tione bac altera minime locutus erit Paralielorum 
istorum auctor: quia certissimum est Heraclium 
partem crucis non ignobilem Hierosolymis reliquis- 
se, qua consuetis bonoribus a Christianis illic co- 
leretur. Nam primo, cum 5. Sophronius in prasu- 
lem Hierosolymitanum assumptus faisset circa fi- 
nem anni 655, qui 24 fuit Heraclii, postquam idem 
Heraclius re adversus Saracenos infauste gesta, 
Syrie valedixerat, orationem habuit, quz exstat 
in sancte erucis exaltationem, sive ostensionem, 
qu: more solito in Hierosolymis agenda erat. At- 
qui in eo sermone nusquam crucem sibi suisque 
ademptam luget, sed insequenti die ab omnibus 
adorandam peel ερον ἡ ᾽Ανάστασις Άπρόεισι 
xat φαιδρύνει ui προὀδῳ τὰ σύμπαντα. Abptoy ὁ 
αταῦρος ἐμφανίφεται, xal ταῖς προσχκυνηταῖς τὰ 
ὃῶρα παρέχεται. Hodie procedit resurrectio, sua- 
que progressione omnia exhilarat : crastino crug 
manifestatur, adoratoribusque suis munera largitur, 


o 


Tum subinde explicat quanam de causa 4 majori- 
bus suis institutum esset ul crastino festi re- 
surrectionis, crux cunctis qui ab extremis terre 
finibus adoraturi venerant, ostenderetur. Secundo, 
Joannes Damascenus in tribus tractatibus suis de 
imaginibus, ubi recenset ea qux Hierosolymis 
eximio honorea fidelibus colebantur, primo loco 
pretiosz erucis lignum ponit; tum deinde sanctum 
Golgotha, in quo Christus in cruce affixus fuit; 
Domini monumentum, lanceam. Tertio, undecimo 
bxculo desinente, postquam urbs sancta a Crucia- 
tis nostris expugnata fuit, Inventa est in parte San- 
cia Resurrectionis ecclesia seorsum, inquit Willel- 
mus Tyrius, lib. 1x Belli sacri, cap. 4. portio. una 
crucis Dominice : quam. ob metum gentilium, quo- 
rum jugum patiebantur fideles, ad ampliorem cau- 
telam multo ante, paucis admissis, occultaverant. 
Hanc studio et opera cujusdam hominis Syri, qui 
ejus tam pretiosi depositi [uerat conscius, reperiam 
theca reconditam. argentea, primum ad Domini se- 
pulcrum, deinde ad templum Domini, cum hymnis 
et canticis spiritualibus deportantes, elc. Ex his el 
aliis αυ congeri possent, perspicuum fit Domi- 
nicam crucem ab Hierosolymis ex toto ablatam non 
esse, ex quo a Persis Heraclio restituta fuerat. Ad 
boc bellum Persicuin sub Chosroa et Heraclio spe- 
etat, tit. 44, litt. απ, qui in Vaticano non exstat : 
Περὶ πολέμου καὶ πολεμικῶν νόμων * καὶ ὅτι E ἡμε- 
τέρων ἁμαρτιῶν χινοῦνται οἱ πόλεμοι χαθ᾽ ἡμων. 
De bello et belli legibus: et quod nostra peccata 
sint caus bellorum que adversum nos moventur. 
Quibus alia plura hine inde similia swppetunt. 





£15 


opem suam prastandam paratissimus. 
TIT. XIV. — De iis qui inconstanti ingenio sunt, 
nec mente slLabiles. 

Philonis, ex Questionibus in Genesim,— Ea stulti 
natura est, ut nulla in doctrina firmus stabilisque 
sit. Quocirca nunc diversa sentit, atque iisdem con- 
traria rursum tenet, tametsi nibil ipsi novi aeci- 
dat : ejusque adeo omnis vita suspemsa manet, im- 
mot:e basis expers, sed a rebus quibus contra tor- 
quetür ac detrahitur Inclinata. 


TIT. XVIII. — De nuntiatoribus, et responsionem 
sequestris. 


S. Ignatii εν Epistola ad Ephesios. — Omnem 
quem paterfamilias ad dispensationem suam mise- 


rit, sic nos oportet excipere, velut ipsummet a 
quo ille missus est. 


251 TIT. XXI. — De peccatis: et quod peccata 
nostra nobis accersunt et afferunt. mala. 


Cyrilli, ez. libro xv Contra. Juliantm, — Multis 
offendimus omnes. Άρτα quippe natura est, sua 
erga peecatum facilitate; cujus ille auctor est qui 
ab initio vitium in se recepit. 

Clementis ex octavo Strom, — Timeamus, non 
exteriorem morbum, sed peccata, quie niorbum 
nobis afferunt. 


Ejusdem (Philonis) ex libris de Questionibus in 


Exodum.— Vitiorum impetus perturbat et invertil C 


animum, vertigine eum circumveniens, qua obte- 
gitur, occluditur, et cogitur visus, qui natur 
quidem conveniens est, sed dedita opera obcxca- 
tur. . 

Ez iisdem. — Nihil tam contrarium repugnans- 
que est sanctissimis Dei virtutibus, ut injustitia. 
TIT. XLII. — De eo aui peccat et. offendit : 

oporieat ipsum pu 

dicere. 

Philonis ex Quastionibus ἐπ Genesim. — Nulla- 
tenus omnino peccare, eximium bonum est : eum 
vero qui peccat, pudefieri , hoc illi cognatum est ; 
quanquam recentius, ut ita dicam, quam aliud 
antiquius. Sunt enim qui peccatis suis, tanquam 
recte factis 
nulla ratione sanari queant, laborent, 


quod 
T€, nec redarguenii contra- 


TIT. XEIII. — De viris sanctis, quique ob facta sua 
ac sortem suam θεα praedicantur, 


S. Gregorii Nysseni, ex sermone in sanctum | Ro- 
mansm. — Non tenuem funem percurrunt qui 
Christi nomine miranda faciunt : non supra gla- 
dios nudos in caput saltantes, artis opera plagas 
devitant, sed funis loco arctam et utrinque przru- 
ptam pietatis viam firmo nec cespilante gressu 
peragunt : quin gladiorum tyrannorum acies 8ua 


gaudeant, cum morbo qui egre, imo D θώμασιν ἀγαλλόμενοι, δυσίἰατον, 


S. JOANNIS DAMASCENI m 
vir honestus commune omnium est bonum, ad A σθαι. 


'O γὰρ ἁστεῖος χοινὸν ἀγαθόν ἐστιν ἅπασν, 

ἐς ἑτοίμου «hv ἀφ᾿ ἑαυτοῦ προτείνων ὠφέλειαν, 

TITA. IG'. — Περὶ ἁκαταστάτων ἐν «Σογισμῷ, 
καὶ τῇ rrópg ἀνιδρύεων., 

ΦίΊωνος, éx τῶν ἐν Γεγέσει ζηεουμέγων, -- 
Πέφυχεν ἄφρων ἐπὶ μηδενὸς ἑστάναι xai ἐρηρεῖ- 
σθαι δόγµατος. Άλλοτε γοῦν ἀλλοῖα δοξάζει, χαὶ 
περὶ τῶν αὐτῶν ἔστιν, ὅτε μηδενὸς περὶ αὐτὰ συµ- 
θεθηκότος χοινοτέρου, τὰναντία (4) * καί ἐστιν ἡ ζωὴ 
αὐτοῦ πᾶσα κρεµαµένη, βάσιν ἀχράδαντον oix 
ἔχουσα, ἀλλὰ πρὸς τῶν ἀντισπώντων xal ἀντιμεθι)- 
χόντων ἀεὶ πραγμάτων. 

TITA. 1Η’. — Περὶ ἀγγεβλόγτων καὶ µεσαζὀν- 
{ων ἀπόχρισυ.. 

Tov ἁγίου Ἰγνατίου, ἐκ τῆς πρὸς Ἐφεσίος 
Ἐπιστο.ης. — Πάντα ὃν ἂν πέµπῃ ὁ οἰχοδεσπότης 
εἰς ἰδίαν οἰκονομίαν, οὕτως ἡμᾶς δεῖ ὑποδέξασθαι, 
ὡς αὐτὸν τὸν πέµφαντα. 

TIT. ΚΑ’. --- Περὶ ἁμαρτημάτων, καὶ ὅτι τὰ ἡμέ- 
τερα ἁμαρτήματα προξεγοῦσι καὶ ἄγουσιν ἐφ' 
ic τὰ κακά. 

Kvpl.AAov, éx τοῦ ια’ κατὰ ἸΙου.ιανοῦ. ---Πολλὰ 
πταίοµεν ἅπαντες. ἸΝνοσεῖ γὰρ fj φύσις «b el ἆμαρ- 
τίαν εὔχολον, διὰ τὸν ἐξ ἀρχῆς εἰσοικισάμενον si 
πάθος. 

Κ.ήµμεγτος, àx τοῦ η’ Σερωμ. --- Φοθηθῶμει, 
οὐχὶ νόσον τὴν ἔξωθεν, ἀλλὰ ἁμαρτῆματα δι ἃ ἡ 
νόσος. 

Του αὑτοῦ (ΦΙ.Ίωνος) ἐκ τῆς τῶν ἐν 'EtóM 
Ζητηµάτων. — Ἡ φορὰ τῶν χακιῶν ἀναχυχᾷ καὶ 
στροθεῖ τὴν ψυχὴν, ἴλιγγον αὐτῇ περιτιθεῖσα, ev 
χαλύπτοντα, καὶ χαμμύειν ἐχθιαζόμενον τν 
φύσει μὲν πρέπουσαν ὄψιν, ἐπιτηδεύσει δὲ τυφλου- 
µένην. 

Tov αὐτῶν. — 0ὐδὲν ἑναντίον χαὶ μαχόμενον 
ταῖς ὁσιωτάταις τοῦ Θεοῦ δυνάµεσιν, ὡς ἀδιχία. 

ο -- tárortoc καὶ σφἀ1Λογ- 
Toc . p δεῖ αὐτὸν RAP xal Mi ἁντιῤ- 
ῥημονεϊν τῷ ἐ.έγχοντι. 

Φ/Ίωγος, àx τῶν ἐν Γενέσει Ζητουµένων. — 
Τὸ μ] ἁμαρτάνειν μηδὲν τὸ παράπαν, µέχιστον 
ἀγαθόν' τὸ ἁμαρτάνοντα ἐχτραπῆναι, συγγοὰς 
ἐχείνου * νεώτερον ὡς ἄν τις εἴποι παρὰ πρεσθύτε. 
pov. Εἰσὶ γὰρ οἱ ἐπὶ ἁμαρτανομένοις, ὡς &rÀ χατορ- 
μᾶλλον δὲ ἀνίατον 
νόσον ἔχοντες. 
TITA. ΜΔ’. — Περὶ ἁγίων καὶ µακαριζοµέγων 

ἀν δρῶν, à&p' οἷς δρῶσι, xal ὑπὲρ ὧν τετύ- 

χασιν. 

ToU Ψύσσης, ἐκ τοῦ slc εν ἅγιον Ῥωμανόν. 
— O0 μήρυνθον λεπτὴν διαθέουσιν οἱ θαν ματοποιὸὶ 
τοῦ Χριστοῦ, οὐδὲ ξίφεσιν ἐπικυθιστῶντες γυμναῖς, 
τέχνῃ τὰς πληγὰς διαφεύγουσι, ἀλλ᾽ ἀντὶ μὲν σχοωίου 
τὴν στενην xai ἀμφίχρημνον τῆς εὐσεθείας ὁδὺν 
ἀσαλεύτῳ βήµατι διατρἐχουσι. Tov δὲ τυραννουµέ’ 
vov διφῶν τὰς ἀχμὰς τῇ τῶν πληγῶν φιλοτιµίᾳ 


NOTE. 
(4) Deest vox aliqua : forte, καταδέχεται, vel φρονεῖ, 











ATI 


ἀλλὰ τὸ νικᾷν iv τῷ πάσχειν ἀσκούμενοι, 


TITA. MZ'. — Ilepl τοῦ ἄφευκτον εἶναι τὸν Θεὸν 
καὶ ἀπερίγραπτον * καὶ ὅτι πάντα περιδέδρα- 
xtai, καὶ ἐφορᾷ, xal οὐδὲν αὐτῷ AéAn0er. 


Εὐσταθίου ἐπισκόπου Ἀντιοχείας. — 'O θεὸὺς 
τὰ πάντα πληροὶ, ὑπ' οὐδενὸς περιοριζόµενος. Ὁ 
γὰρ ὑπὸ τόπου μὴ περιοριζόμενος, πάντως ἐν παντὶ 
τόπῳρ, χατὰ τὴν τοῦ Δαθὶδ ὑμνολογίαν, ἔσται. El γὰρ 
ἔξω λέχοιτο τόπου τινὸς, ἀνάγκη περιορίζεσθαι αὐτὸν 
ὑπ' ἐχείνου, οὗπερ στηρίσχεται. Ὅλος οὖν kv παντὶ 
γενόμενος, οὐδαμῶς ἐξ ἑτέρων εἰς ἑτέρους µεθίστα- 
ται τόπους, τὰ πάντα πληρῶν. 

Tov ἁγίου Διαδόχου. — Τὰ µηδέπω ὄντα ὡς 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 
ἀμθδλύνουσιν, οὐ τὸ μὴ πάσχειν τέχνην ποιούμενοι, Α 


118 


ad recipiendos ictus magnanimitate retundunt , 
non hanc artem colentes, qua nihil patiantur, 
sed ad victoriam sese perpetiendo exercentes. 


TIT. XLVII. — Quod divinum mumen vitari non 
. possit, nec circumscribi : quodque universü com- 


plexu suo teneat, intueaturque, nec quidquam ipsi 

lateat. 

Eustathii Antiochie episcopi. — Deus universa 
replet, nullo circum termino definitus. Quod enim 
a loco minime circumscribitur, is prorsus, ut Da- 
vidis cantico fertur, in omni loco erit. Quod si enim 
extra locum aliquem esset, oporteret ipsum illo 
terminari, a quo destitueretur. Cum ergo tolus in 


universo exsistat, nequaquam ex aliis in alia loca 


migrat, a quo replentur omnia. 


B ς Diadochi. — Ea que nondum exsistunt, 


παρόντα μόνος ὁ θεὺς χκαθορᾷ. El ἓν εἴδει v ἠθεία — Deus solus veluti przsentia contuetur. Si enim in 
ἑχείνη καὶ ἄφραστος φύσις, οὐκ ἂν τὰ µηδέπω ὕντα — specie esset divina illa inenarrabilisque natura, 


ἐθεώρει ὡς ὄντα. 


ToU αὐτοῦ. — Μόνου τοῦ ἑνανθρωπήσαντος θεοῦ 
Λόχου ὑπάρχει ἴδιον, τοῦ καὶ τῇ T] ταύτῃ φαινομέ- 
νου ἀφαντάστως, xal τῶν οὑρανῶν μὴ ἀπολειπομέ- 
νου, ἀλλὰ πάντα ὡς ἀεὶ περιέχοντος διά τὸ τῆς θείας 
φύσεως ἀπερίγραπτον * ἡχιστα δὲ καὶ ἄγγελοι. Ἐν 
ᾧ γὰρ χρόνῳ ἐν τῷ κόσμῳ ἀποστελλόμενοι Qty, οὗ 
δυνατὸν εἶναι αὐτοὺς ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ, xal ὑπεράνω 
τοῦ οὐρανοῦ, 

Εἱρηναίου, ἐκ τοῦ τετάρτου ἐλέγχου καὶ ἄνα- 


τροπῆς τῆς γευδωνύμου γγώσεως. — "Άπαντα C 


µέτρῳ, X. t. €. 

To) αὐτοῦ (ΦίΊωνος) ἐκ τοῦ t&levralov τῶν 
ἐν Ἐξόδῳ Ζητηµάτων. — Περιέχει τὰ πάντα ὑπ' 
οὐδενὸς περιεχόµενος. Ὡς γὰρ ὁ τόπος περιεχτιχὸς 
σωμάτων ἐστὶ xal καταφυγὴ, οὕτω xa ὁ θεῖος Λό- 
γος περιέχει τὰ ὅλα xal πεπλῆρωχεν. 


TITA. ΜΗ’. -- Περὶ τοῦ ἀκατά Ίηπτον εἶναι τὸν 
«θεὸν xal τὰ ἔργα αὐτοῦ. 


Τοῦ ἁγίου Εἱρηναίου, ἐκ τοῦ δ' &Aéyyov καὶ 
ἀνατροπῆς τῆς ψευδωγύμου Υγγώσεως. — Ἐδ[- 
δαξεν ἡμᾶς 6 Κύριος, x. *. €. 

'Ex τοῦ f' τῶν αὐτῶν. — ὍὉ ὑγιῆς νοῦς xai 
ἀχίνδυνος, x. 7. 8 | 


nequaquam ea qua nondum sunt, ac si jam essent, 


contemplaretur. 

9359 Ejusdem. — Solius Dei Verbi qui factus 
homo est, proprium hoe exsistit, qui et in hac 
terra non uti spectrum apparuit, nec à coelis ab- 
fuit, sed omnia velut olim complectitur, quatenus 
divina natura cireumscriptionis est expers: id quod 
vero nec angelis convenit. Nam eo tempore quo in 
hunc mundum mittuntur, fleri nequit ut in eodem 
loco exsistant, ac in ccelo sursum. 

Irenci, ex quarta redargutione et eversione falsi 
nominis scientie. — Omnia prorsus mensura, eic. 


Ejusdem (Philonis) ex postremo Questionug in 
Exodum. — Cuncta complectitur, cum à nullo 
contineatur. Velut enim locus corpora continendi 
capax est, eorumque perfugium : ita quoque di- 
vinum Verbum omnia complectitur, el replet uni- 
versa ipse. 

TIT. XL VIII. —(Quod comprehendi non possit Deus, 
nec opera ipsius. 

S. Irenwi, ex quarta redargutione et confutatione 
falsi nominis scientie. — Docuit nos Dominus, elc. 


Ex secundo eorumdem. — Sanus sensus ei peris 


culo vacuus, etc. 


ToU ἁγίου Kupl.AAov, ἐκ τοῦ η’ τῶν κατὰ Tov-p δ. Cyrilli, ex libro xu Contra Julianum. — 


Λιανοῦ. — Δεῖν οἶμαι τὰ ὑπὲρ ἡμᾶς ἁδασανίστῳ 
τῇ «πίστει τιμᾷν. ᾿Ασθενεῖ Υάρ πως ἀνθρώπινος 
νοὺς, εἴς Υε τὸ δύνασθαι συνιέναι πάντα. 


ToU ἁγίου Διονυσίου ᾽Αάεξανδρείας, περὶ ού- 
σεως. — Οὐχ ἁπλῶς τῶν μεριστῶν τοῦ κόσμου, καὶ 
τῶν ὑπ αὐτὸν, καὶ τοῦ ἀριθμοῦ τοῦ αἰῶνος, ἀλλά 
πάντων xaX τῶν ἑλαχίστων ἄπειρος, ἀτέλεστος τῶν 
ἐν ἀνθρώποις ἡ γνῶσις. 

Εὐσταθίου ἐπισκόπου Αντιοχείας, ἐκ τοῦ περὶ 
Φυχῆς. — O0 νόμων xai χρόνων ῥηταῖς τὸ θεῖον 
ὑπόχειται περιγραφαῖς. 

Αθηνοδώρου. — "Αλλη μὲν τοῖς ἐχχεχαθαρμέ- 
Ψρις παντελῶς τὴν διάνοιαν ἀρμόξει θεολογία, t μά- 


Oportere existimo ea «qua nobis superiora suut, 
fide minime curiosa venerari. Omnis quippe hu- 
mana mens viribus deflcit, quin hec intellectu 
assequatur. 

S. Dionysii Alexandrini, De natura. —Non modo 
earum orbis rerum qua dividuntur, el earum qua 
sub ipso sunt, quin etiam numeri :seternitalis, sed 
et omnium.prorsus atque minimarum nescia est, 
nec erudita, hominum cognitio. 

Eustathii episcopi Antiochia, ex libro De anima. 
— Divinum numen, non legum et temporum exe 
pressis verborum cireumscriptionibus subjicitur. 

Athenodori. — Alia quidem iis qui mundatissima 
cogitatione praditi sunt, theologia consehtanea 





T9 


€st, qnie nempe admodum vera : alia 

qua cogitatio ipsorum ad pietatem et justitize ope- 

ra excitari possit, mutua Ipsorum ad invicem com- 
municatione a belluino vitse genere eos eximens, 

TIT. XLIX. — De charitate et. timore erga Deum : 

quodque ceteris bonis excellentiora sint. 

S. Clemeniis episcopi Rome. — Ad salutem suffi- 
cit hominis erga Deum amor. Grati siquidem animi 
officium est, dilectionem couservare adversus illum 
qui nobis ut simus est auctor ; qua flt etiam ut ad 
allerum ac non senescens seculum salvi evada- 
mus, 

Ejusdem. — Tentavit Deus Abraham, non qui- 
dem ignorans quis esset, sed ut eum posterioribus 
seculis in. exemplum daret, nec tantum virum 
latere síneret; quin potius alios ad fidem et patien- 
tiam illius imitandam excitarer, suadererque filio- 
Tum amorem omittere ob divini praecepti exsecu- 
tionem. Quamobrem certa ratione fecit ut ejus 
historia litteris commendaretur. 

S. Irenci, ex. libro v Adversus hereses, — Qua- 
cunque Dei amicitiam conservant, etc. 

753 Severiani episcopi Gabalorum, ex libro De 
hereticis. — Salutis hominum principium est 
tímor Dei, ipsiusque lex, bonorum omnium radisz. 
Atqui neque Deus sine timore colitur, nec timor 
est sine lege. Lex quippe eorum qua injunguntur 
ministrum timorem habet : timor vero prace- 
ptorum judicem habet legem. Qui porro ad legem 
timidus accedit, nee non ad Deum qui legem de- 
dit, is cum sanctis vitam agit, et cum probis 
conversatur. (ui autem adversus divinum sermo- 
nem contumax est, bic neque gratia donatur, 
quin et a pietate excluditur. 

TIT. LI. — De disceptatione adversus. Deum : 
quodque adversus ipsum disceptare non oporteut, 
nec multos sermones de eo miscere. 

S. Irenai, ex redargutione wv, εἰ eversione. falsi 
mominis scientie. — Quod si vero quispiam ait, etc. 


TIT. LV. — De renovatione eorum que videntur, 
celi nimirum et terre. 


S. lrenei. — Non esi subsístentia, nec essen- 
tia, etc. 

TIT. LX. — De amore, et pace, et. concordia, et 
pacificie. 

Dionysii Alexandrini, ex epistola quarta [festali, — 
Charitas prompta est uL omnibus prosit, eumque 
qui nolit, venatu. captum curat : ac illum sspe 
qui ex verecundia remisae agat, aut qui beneficiis 
augeri recuset, ne gravis alteri οἱ molestus accidat, 
quique tandem satius habet tristes casus zgre 
toletare, ne cuiquam negotii aliquid aut anxieta- 
tis afferat, qui. charitate plenus est, hunc multis 
rogitat, ut permitiat patiaturque opem sibi 
tanquam injuria affecto prsstari : unde grates 
ili, non sibi, maximas referat, quod pcr eum 
licuerit malo suo finem imponi, 

Clementis ex octavo Strom. — Charitas spon- 


S. JOANNIS DAMASCENI 


490 


que vulgo, Α λιστα ἀληθής. Άλλη δὲ τοῖς πολλοῖς fj δοναμένη τὴν 


διάνοιαν αὐτῶν εἰς εὐσέδειαν ἐχχαλεῖσθαι xai &. 

χαιοπραγίαν, ἓν τῇ πρὸς ἀλλήλους κοινωνίᾳ ἆπαλ- 

λάττουσα τοῦ θηριώδους βίου. 

TIT. Μθ'. — Περὶ ἁγάπης καὶ φόδου πρὸς 8sór- 
καὶ ὅτι σαντὸς ἀγαθοῦ ὐπερέχουσιν. 

Tov ἁγίου Κ.Ιήµεντος ἐπισκόπου Ρώμης. — 
Αὐταρχὴς εἰς σωτηρίαν ἡ εἰς Θεὸν ἀνθρώπου ἁγάπη. 
Εὐγνωμοσύνης Ὑάρ ἐστι τὸ πρὸς τὸν τοῦ εἶναι ἡμᾶς 
αἴτιον ἀποσώζειν ατοργὴν, ὑφ᾽ fic καὶ εἰς δεύτερον 
xa ἀγήρω αἰῶνα Διασωζόµεθα, 


ToU αὐτοῦ. — Ἐπείρασεν ὁ θεὸς τὸν Αθραλμ, 
οὖχ ἀγνοῶν τίς fv, ἀλλ᾽ ἵνα τοῖς μετὰ ταῦτα δείξη, 
xai μὴ χρύφῃ τὸν τοιοῦτον, xal διεγείρῃ elc µίμη- 
σιν τῆς ἐχείνου πίστεως καὶ ὑπομονῆς, χαὶ slo», 
xat τέχνων στοργῆς ἀμελεῖν πρὸς ἐχπλήρωσιν θείου 
προστάγματος. Ὅθεν ἔγγραφον περὶ αὐτοῦ ἑστορίαν 
γενέσθαι ᾠχονόμησεν. 


Τοῦ ἁγίου Εἱρηναίου, ix τοῦ κατὰ αἱρέσεων & 
Jórov. — "Oca την πρὸς Θεὸν τηρεῖ quia, x. τ.ε. 

Σευηριανοῦ ἐπισκόπου Γαδάλων, ἐκ τοῦ περὶ 
αἱρετικῶν. — 'Apyh σωτηρίας ἀνθρώπων ὁ τοῦ 
Θεοῦ φόδος, xal ῥίζα πάντων ἡμῖν ἀγαθῶν ὁ τοῦ 
Θεοῦ νόμος. Οὔτε δὲ Θεὸς ἄνευ φόδου, οὔτε φόδος 
ἄνευνόμου. Ὁ μὲν γὰρ νόμος τῶν ἐπιτεταγμένων 
ὑπηρέτην ἔχει τὸν φόδον. 6 δὲ φόδος τῶν προτε- 
ταγµένων δικαστὴν ἔχει τὸν vópov ὁ μὲν οὖν φόδῳ 


C "9 νόµῳ προσερχόµενος xat τῷ τὸν νόμον διδόντι 


θεῷ, ἁγίοις ἐμπολιτεύεται, xal ὁσίοις συναναατρέ- 

φεται. Ὁ δὲ χατατολμῶν τοῦ θείου λόγου, οὔτε 

τῆς χάριτος ἀξιοῦται, ἀλλὰ χαὶ τῆς αὐσεθείας ἐχθάλ- 
λεται. 

TITA. ΝΑ’. - - Περὶ ἀντιλογίας πρὸς θεόν καὶ 
ὅτι οὐ δεῖ ἀντιλογεῖν, ἢ δικαιολογεῖσθαι πρὸς 
αὐτὸν, ἢ πο..λὰ ῥήματα περὶ αὐτοῦ Aéyerv. 
Tov ἁγίου Εἱρηναίου, ἐκ τοῦ à ἐλέγχου καὶ 

ἀγατροπῆς τῆς γψευδωνύμου γγώσεως.--- El ἃ 

λέγει τις, X. 5. &. 

TITA. AE'. — Ilep! ἀναχαινισμοῦ vov ὁρωμένων, 

Aéro δὴ οὐρανοῦ xal γῆς. 
Tov ἁγίου Εἱρηναίου. ---Οὐχ fj ὑπόστασις, οὐδὲ 

1j οὐσία, x. τ. 6. 


D ΤΙΤΛ. 5. — Περὶ ἀγάπης, καὶ εἰρήνης, καὶ ὁμο- 


γοίας. καὶ εἰρηνοποιῶν., 

Διονυσίου "AJeCavópslac, ἑκ τῆς δ' ἑορεαστι- 
κῆς ἐπιστολῆς. — 'H ἀγάπη προπηδᾶ πάντως, 
τὶ ὀνῆσαι καὶ ἄχοντα θηρωµένη, xat πολλάχις 
ὀχνοῦντά τινα ὑπ αἱδοῦς καὶ διὰ τὸ pt βούλεσθαι 
βαρὺν ἑτέρῳ γενέσθαι τὸν εὖ πάσχειν παραιτούµενον, 
καὶ μᾶλλον αὐτὸν δυσφορεῖν στέργοντα τοῖς ἰδίοις 
ἀλγεινοῖς, ὑπὲρ τοῦ μὴ πράγματά τινι xal ὄχλησιν 
παρασχεῖν, ὁ πλήρης ἀγάπης πολλὰ καθικέτευσεν 
ἀνασχέσθαι καὶ ὑπομένειν ὡς ἀδιχούμενον, xot ἐπὶ” 
κουρούµενον, καὶ χάριν ἄλλῳ µεγίστην, οὐχ ἑαυτῷ 
παρασχεῖν τὸ ἑαυτοῦ δι) ἐχείνου λοφῆσαι xaxóv. 


Κ.ἰήμεντος, ἐκ τοῦ η’ Σερωμάτων. — Αγάπη 








481 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


185 


ἑχουσίων ἄρχει, ἁχόντων δὲ φόδος οὗτος ὁ φαῦλος. A taneis imperat : invitis autem timor iste malus. 


'O δὲ εἰς ἀγαθὸν παιδαγωγῶν ἡμᾶς, εἰς Χριστὸν 
ἆγει, xat ἔστι σωτήριος. 
TITA. ΞΑ’. ---Περὶ dAn0elacxal μαρτυρίας πιστῆς. 
Ἐκ τοῦ αὐτοῦ (Ἰουστίνου) πρὸς Αντωνίνου 
αὐτοκράτορα (5). — Τοὺς κατὰ ἀλήθειαν εὐσεδεῖς 
καὶ φιλοσόφους µόνον τἀληθὲς τιμᾷν χαὶ στέρχειν 
ὁ λόγος ὑπαγορεύει, παραιτουµένους δόξαις πολλῶν 
ἑπακολουθεῖν, ἐὰν φαῦλαι ὥσιν. Οὐ γὰρ μὴ ἔπεσθαι 
τοῖς ἀδίχως τι πράξασιν, f) δογµατίσασιν , ὁ σώφρων 
λόγος ὑπαγορεύει, ἀλλὰ ἐκ παντὸς τρόπου, xaX πρὸ 
τῆς ἑαυτοῦ ψυχῆς τὸν φιλαληθή, xàv ὁ θάνατος 
ἀπειλῆται, τὰ δίχαια πρἀττειν τὲ xaX λέγειν αἱρεῖσθαι 
δὃςῖ. Λανθάνει (6) μὲν ὡς εἰχὸς αὐτοὺς, ὡς Ex πλάνης 
τῇ ἀληθείᾳ διὰ τῆς ὄντως.πίστεως ἐξεστηχὼς, αὐτὸς 


Qui autem nos ad bonum erudit, ad Christum 
ducit, salutarisque est. 
TIT. LXI. — De veritate et testimonio fideli. 
Ex ejusdem (JustiniY apologia ad Antoninum 
imp. — Eos qui vere religiosi philosophique sunt, 
veritatem s80lam colere et amare ratio suadet, 
evitatis vulgi opinionibus, si perverse sint. 


Prudens quippe ratio dictat ne illos sequamur 


qui mali aliquid agunt, aut docent. Quinimo 
Oportet eum qui veri amator est, omnino pror- 
sus et supra animam suam, etiamsi mortem ei 
comminentur, eligere, ut qua justa sunt faciat et 
loquatur. Nesciunt profecto quod, «qui ex errore 
per veram fidem ad veritatem secessit, ipse semet 


δὲ ἀληθῶς οἶδεν ἑαυτὸν, οὐχ, 6 φασιν ἐχεῖνοι, µαινό- B sincere novit; non, quod illi aiunt, furore amen- 


pevov, ἀλλὰ τῆς ἁἀστάτου xal ἀλλοιωτῆς περὶ τὴν 

παντοδαπῆ τῆς πλάνης ποιχιλίαν φθορᾶς, διὰ τῆς 

ἁπλῆς xal ἀεὶ ὡσαύτως ἐχούσης ἀληθείας ἦλενθε- 
ρωμένον. 

Tov αὐτοῦ, 8x τοῦ περὶ ἁἀναστάσεως. — Ὁ 
μὲν τῆς ἀληθείας λόγος ἐστὶν ἐλεύθερος, x. τ. ε. 

Tov ἁγίου Ιουστίνου φιλοσόφου καὶ µάρευρος, 
ix τοῦ & µέρους τῆς ἁπο.Ίογίας αὐτοῦ. ---Τὸ «0 
πράττειν ἠγοῦμαι, ὦ ἄνδρες, ox ἄλλο τι εἶναι, ἢ τὸ 
κατὰ ἀλήθειαν ζῆν. Τὸ δὲ εὖ ζῆν χαὶ χατὰ ἀλήθειαν, 
οὐχ ἄνευ τοῦ χατανοῆσαι τὴν τῶν πραγμάτων φύσιν. 

Tov αὐτοῦ. éx τοῦ πρὸς Τρύφωνα β’ Aóyov. — 
Πᾶς ὁ δννάµενος λέγειν τὸ ἀληθὲς, xal μὴ λέγων, 
χριθήσεται ὑπὸ τοῦ θεοῦ. 

Tov ἁγίου ᾿Εφραιμίου ἀρχιεπισκόπου ᾿Αγτιο- 
χείας, &x τοῦ T xepaAalov τοῦ περὶ τοῦ γραμµμα- 
τικοὺ Ἰωάννου καὶ τῆς συγόδου.--- Αὐταρχής ἔστιν 
ἡ ἀλήθεια, τοὺς πειρωμµένους διαφιλονειχεῖν πρὸς 
ἑαυτὴν μεθιστᾷν * ὅπως ἂν διαῤῥήδην γνωρίζοιτο, ὡς 
ἀήτετητον ὅπλον xal παντάπασιν ἅμαχον καθέστηχεν. 

Αντιπάτρου ἐπισκόπου Λοστρῶν. — Αὐταρκῆς 
πρὸς συνηγορίαν ἑαυτῇ ἡ ἀλήθεια, τοῖς ὀξεῖ τῷ τῆς 
ψυχῆς ὄμμαει βλέπουσιν. 

Φέ]ωνος, éx τοῦ β’ τῶν àr Ἑξόδῳ Ζητηµάτων.--- 
Παρ’ ἑνίοις. νοµοθέταις ἀπείρηται μαρτυρεῖν ἀχοῇ, 
ὡς τὸ μὲν ἀληθὲς ὄψει πιστούµενον, τὸ δὲ φεῦδος 
àxof. |] 

TITA. EA'. — Περὶ τῶν ἁποδεχομέγων τὰ πονηρὰ, 

xal ἀτιμαζόγζωγ tó δίχαιογ.. 

Tov ἁγίου KuopiAAov, àx τοῦ a βιθάίου τῶν 
χοτὰ Ἱου.ιανοῦ. — Ἐντεῦθεν οἶμαι καταθρῆσαί 
τε ῥᾷον, κ. T. 8. 

TITA. 5Η’. — Περὶ ἀπραγμοσύγης καὶ ἡσυχίας' 
καὶ ὅτι τὸ ἠρεμεῖν τὴν τοῦ θεοῦ yvocir προ- 
ξεγει. 

Tov ἁγίου Σεραπίωγνος, ἐκ τῆς γε éxwcoAnc.— 
᾽Ἁρμόξει τῷ ἐγκρατεῖ xal τοὺς ὄχλους φυγεῖν, ἵνα 
*bv νοῦν ἀπερίσπαστον ἔχῃ, χαὶ τὴν χαρδίαν ἀτάρα» 
yov* πολλὴ γὰρ ἐν τοῖς ὄχλοις ἡ ταραχή. 


tew, sed vere liberum ab instabili variabilique 
pro omnigena erroris varietate corruptela, per 
simplicem ejusdemque semper status tenacem 
veritatem. 

9 5/4 Ejusdem ex libro De resurrectione. — Ser- 
mo quidein veritatis liber est, etc. 

S. Justini philosophi el martyris ex quinta parte 
Apologie sue. — Bene valere nihi] aliud esse 
arbitror, o viri, nisi ex veritatis prescripto vivere. 
Atqui bene, et ut. veritas ostendit, agi vila non 
potest, nisi rerum naturam attente speculemur. 

Ejusdem ez secundo dialogo cum Tryphone (T). — 
Quisquis veritatem dicere potest, nec dicit, is Dei 
judicio obnoxius erit. 

S. Ephremii archiepiscopi Antiocheni, ex tertio 
capite de Joanne grammatico el synodo.— Sai virium 
veritas habet, ut ad se illos transferat, qui adver- 
sum 606 vitiligare aggrediuntur : uti perspicue 
cognoscatur quod velut armatura jinsuperabilis 
et prorsus inexpugnabilis exsistat. ! 

Antipatri episcopi Dostrorum. —- Veritas sibi 
sufficit ut causam suam defendat apud illos qui 
acuta animi oculorum acie res intuentur. 

Philonis ex secundo Quaestionum Exodi. — A 
quibusdam legislatoribus prohibetur ne testimo- 
nium ex auditu feratur : quia verilas visu fidem 
babet, mendacium autem auditu. 

TIT. LXIV. — De iis qui mala amplectuntur 2 
et quod justum est contemnunt, 

S. Cyrilli, ex libro 1 Contra Julianum.— Unde 

certe datur intueri, etc. 4 in editis, p. 14. 


TIT. LXVIII, — pe tranquillita(e a negotiis. et 
quiete : εἰ quod vitam quietam agere, Dei cogni- 


tionem afferat. 


S. Serapionis, ex epistola 55. — Viro qui con- 
tinentiam colit, turba fugere convenit, ut mentem 
a distractionibus et cora tumultibus inumunem 
servet. 


NOTA. 


.(5) Nibil praecedit ος Justino, sed cx Cvrilli 
lib. v Contra Julianum. 


(6) Desunt hzc in editis. 
(7) ld est ex parte secunda dialogi. 





483 S. JOANNIS DAMASCENI m 


Ez eadem. — Secessio admodum confert ad ho- A 


minum perfectionem. 

Didymi, ἐπ Evangelium Joannis. — Cui subiit 
cognitionis sancta. comparandz studium, ab hoc 
mundo ferietur, ejusque desiderio, nec non ab 
operibus carnis, ne illum offendat qui dixit : Vacate, 
εἰ videte quoniam ego sum Deus (Psal. Σιν, 11). 


Philonis ex quarto Quaestionum Genesis. — Sa- 
piens quietem οἱ tranquillitatem a negotiis per- 
sequitur, ut in rebus prosperis rerum divinarum 
evadat compos. 

Ez quinto earumdem, — Neque enim qui sapien- 
tie amator est, cum temerario homine, tametsi 
is cognatus ipsius sit, conjungitur, nec cum viro 
nequam $ocietatem habet; sed a vulgo disjun- 
ctus est per cogitationes, propter quas, neque 
UDa nagivare, neque una peregre vadere, neque 
conversari, neque convivere dicitur. 

Ejusdem. — Sapiens colonus est, et solum mutat, 
ex confusa vita ad eam quz pacificos ac beatos 
decet. 


7155/5 TIT. LXXI. — De premio εί remuneratione 
in die judicii ; quodque sempiterna sunt, nec finem 
habitura, sive bona pramia sive supplicia. 


S. Irenai episcopi Lugdunensis ex lib. w Contra 
hareses, —Sed velut unusquisque nostrum, etc. 


Ejusdem ez lib. v de iisdem. — Eterna sunt 
nec finem habent divina bona, etc. 


Meletii episcopi Antiochie (8). — Omnes autem, 
tum justi tum injusti, coram Deo Verbo adducen- 
tur. Ei siquidem Pater judicium dedit, ipseque 
consilium Patris cum perficiat, judex accedet, 
quem Christum appellamus, Deum factum carnem. 
Non enim Minos, non Hadamanthus, quos vos 
fiagitis, Graci, judices erunt, sed quem Deus et 
Pater clarificavit : de quo et in aliis enucleatius 
locuti sumus ad illos qui veritatem invesligant. 
Hic justum Patris judicium omnibus reddens, uni- 
cuique prout meritus erit, jus suum praeparavit. 
Huic jud:cio astantes angeli, homines, ae daemones, 
unàm hanc ei vocem resonabunt, dicentes : Ju- 
stum judicium. tuum (Psal. cxviu, 157). Cujus vocis 
responsum ulrisque quod justum erit attribuit : 
illis quidem qui bene egerint, sempiternam oble- 
ctationem juste persolvendo; illis vero qui nefaria 
dilexerint, perpetuum supplicium infligendo. At- 
que illis quidem inexstinctus ignis perseverat; ver- 
mis vero insuper igneus qui non moritur, nec 
corpus exedat, ex eorum ore irrequieto dolore 
prorumpens permanet. His non somnus requiem da- 
bit, non cognatorum sequestrorum solamen prode- 
rit. Nequaquam amplius justi ab illis videbuntur, 
nec ulla recordatione digni erunt. Soli vero ju- 


Ἑκτῆς αὐτῆς.--- Μέγας συνεργὸς πρὸς τελειότητα 
τῶν ἀνθρώπων ἐστὶν ἡ ἀναχώρησις. 

Διδύμου, ἐκ τοῦ εἰς τὸ κατὰ Ἱωάνγην.-- ο 
ἔρως εἰσέρχεται γνῶσιν ἁγίαν ἔχειν, σχολασάτω ἀπὸ 
τοῦ χόσµου, xaX τῆς ἐπιθυμίας αὐτοῦ, xal τῶν τῆς 
σαρχὸς ἔργων, ἵνα προσθἀλῃ αὐτῷ εἱρηχότι, Σχο- 
Ἰάσατε καὶ γνῶεε, ὅτι ἑγώ εἰμι ὁ θεός. 

Φίλωνος, ἐκ τοῦ Ó' τῶν ἐν Γενέσει Ζητηµάτων. 


— Ὁ σοφὸς ἠρεμίαν χαὶ ἁπραγμοσύνην µεταδιώχει, 
ἵνα τῶν θείων ἐν εὐχαιρίᾳ ἐπιτύχῃ. 


Ἐκ τοῦ & τῶν αὐτῶν. -- Οὕτως γὰρ ὁ σοφίας 
ἐραστῆς οὐδενὶ τῶν εἰκαιοτέρων xdv συμπεφυχὼς 
τυγχάνῃ, σύνεατιν, 1) συνδιατρίδει πονηροτάτῳ, 
διεζευγµένος τῶν πολλῶν διαλογισμῶν, δι’ οὓς οὔτε 
συναποδημεῖν, οὔτε συμπολιτεύεσθαι, οὔτε cuti 
λέγεται. 


Tov αὑτοῦ. — 'O σοφὸς µέτοιχος xol µετανά- 
στης ἐστὶν, Ex τοῦ περιπεφυρµένου βίου πρὸς εἴρη- 
ναΐοις xai µακαρίοις πρέπουσαν ζωήν. 


TITA. ΟΛ’. -- Περὶ ἁμοιδθῆς xal ἀνταποδόσεως 
ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως; καὶ ὅτι αἰώγια καὶ átsAev- 
tnra τὰ ἑκατέροις ἀποκείμενα, εἴτε ἀγαθὰ, εἷ- 
t& δειγἁ κολαστήρια. 

Tov ἁγίου Εἱρηναίου ἐπισχόπου Αουγδούνων, 
&x τοῦ Κατὰ αἱρέσεων βιόδΗίου β'. — Ἁλλ' ὡς sic 
ἕχαστος ἡμῶν, x. τ. 6. 

Tov αὐτοῦ, ἐκ τοῦ ε fi6Alov τῶν αὐτῶν. --- 


C Αἰώνια δὲ καὶ ἀτελεύτητα παρὰ θεοῦ τὰ ἀγαθά, χ.τ.ε. 


Tov ἁγίου ΜεΛετίου ἐπισχόπου Αντιοχείας. — 
Πάντες δὲ δίχαιοι xai ἄδιχοι ἐνώπιον τοῦ 8500 Λόγου 
ἀχθήσονται. Τούτῳ γὰρ ὁ Πατὶρ τὴν πᾶσαν χρίσιν 
δέδωχε, xaX αὐτὸς βουλὴν Πατρὸς ἐπιτελῶν, χριτὴς 
παραγίνεται. Ὃν Χριστὸν. προσαγορεύοµεν., Θεὺν 
ἑνανθρωπήσαντα. OU γὰρ Μινὼς !) Ῥαδάμανθος 
χριταὶ, οἱ xa0' ὑμᾶς, Ἕλληνες, ἁλλ᾽ ὃν ὁ θεὺς 
ἑδόξασε καὶ Πατὴρ, περὶ οὗ ἐν ἑτέροις λεπτοµερέ- 
στερον διεληλύθαμεν πρὸς τοὺς ἐπιζητοῦντας «bv 
ἀλήθειαν. Οὗτος τὴν Πατρὸς elg πάντας διχαΐαν 
κρίαιν ποιούμενος ἑχάστῳ κατὰ τὸ ἴδιον π.ρ- 
εσχεύασε δίχαιον. Οὗ τῇ χρίσει παραστάντες ἄγγελοί 
τε χαὶ ἄνθρωποι, xat δαίμονες µίαν ἀποφθέγξονται 
αὐτῷ φωνὴν, λέγοντες’ Διχαία ἡ «ple eov. Ὡς 
φωνῆς τὸ ἀνταπόδομα ἐπ ἀμφοτέροις τὸ δίχαιον 
ἐπάχει ' τοῖς μὲν εὖ πράξασι καὶ διχαίως τὴν 
ἁῖδιον τῶν ἀγαθῶν ἀἁπόλαυσιν παρέχον, τοῖς δὲ τῶν 


«φαύλων ἐργάταις, τὴν ἀῑδιον χόλασιν ἀπονέμον * xol 


τούτοις μὲν τὸ mop ἄσθεστον διαμένει. Σκώληξ δέ 
τις ἔμπυρος μὴ τελεντῶν, μηδὲ copa διαφθείρων, 
ἀπαύστῳ ὀδύνῃ Ex στόματος ἀναδράσσων παραμένει. 
Τούτους οὐχ Όπνος ἀναπαύσει, οὐ παράκλησις σνγ- 


«γενῶν μεσιτευσάντων ὀνήσει. 00 γὰρ ἔτι δίχα- 


ὑπ αὐτῶν ὁρῶνται, οὐδὲ µνήµης Ὑίνονται ἄξιο:. 
Μόνον δὲ οἱ δίκαιοι δικαίων µέμνηνται ἔργων, δι’ ὧν 


NOTE. 
(8) De hoc. fragmento vide notam (55) in fine horum Parallelorum. 














48b 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


486 


ἐπὶ τὴν οὐράνιον βασιλείαν xavívensav: àv ᾗ οὗ A sti justorum operum suorum recordabuntur, per 


πόνος, οὐ λύπη, οὗ φθορὰ, οὗ φροντίς. 


Τοῦ ἁγίου Ἐφραὶμ, &x τοῦ εἰς τὸν Κάῑν. — Mh 
ἀπιστήσῃς, αἱρετιχὲ, ὅτι ἑστὶ κρίσις ψυχῶν καὶ 
σωμάτων, ἐπειδὴ ἔχεις τεχµήριον. Σόδομα ζῇ, xal 
νεχρά ἐστι  ζᾗ κρινοµένη, xai τέθνηκε χατηργη- 
µένη. Βλέπεις τὸ πῦρ, xal οὐχ ópdc αὐτό. Σμύχε- 
ται, καὶ οὐ χαπνίζεται " φθείρεται, xal οὐ φθείρε- 
ται’ μειοῦται, xai τέθηλεν ἔχει ὑπόστασιν, xal 
εἰς οὐδέν ἐστι χρήῄσιµον. Ὢ τῆς τοῦ θεοῦ σοφίας] 
ὅτι ἑλέγχων σιωπᾷ, xai διδάσχων ob πάρεστι, καὶ 
ἀπειλῶν οὗ φαίνεται. "D τῆς ἐνεργείας τῆς θεότητος | 
ὅτι ἔδωχε τὴν ἀπόφασιν ἐν τοῖς μὴ] πάσχονσιν, 
ἡνίξατο iv τῇ Υῇ τῶν Σοδόµων «hv µέλλουσαν 
ἀπέραντον Χόλασιν, ἵνα προαναστομώσῃ τῶν χακῶν 
thv µοχθηρίαν, ὅτι μετάνοια τοῖς ἀποθλητοῖς οὗ 
δίδοται. Ὥσπερ γὰρ ἡ γη Σοδόµων ἔχει πᾶσαν πό-- 
στασιν, ἐνεργεῖν δὲ οὐ δύναται, οὕτω xal οἱ ἀσεθεῖς 
τότε χρἰνονται, τῆς προαιρέσεως μὲν xal τοῦ λογιχοῦ 
ἔχοντες τὴν ὑπόστασιν, ἑστἐρημένοι δὲ τῆς πράξεως 
διὰ τὴν χόλασιν. El τοίνυν ἐν ἀφύχῳ γῇ κρατεῖ 
διηνεχῶς ἡ ἁπόφασις, πόαῳ μᾶλλον Ev λογιχοῖς àv- 
θρώποις; "Έχεις mpb ὀφθαλμῶν τὸ mop τὸ φλέγον, 
xai μὴ καταφλἐχον  ἔχεις xal τὸ πρόαχαιρον 
αἰώνιον, xai τὸ θνητὸν ἀθάνατον. Φοθηθῶμεν τὸ 
μέλλον, x τῶν ὑποδειγμάτων τὰ δεινὰ µανθάνοντες. 
extimescamus , lristia graviaque ex exemplis 
TITA. OI". — Περὶ τῆς φοδερᾶς ἀναστάσεῶς. 

Τοῦ ἁγίου Elpnvaiov, éx τοῦ δ' ἑλέγχου καὶ 
ἁν ατροπῆς τῆς φευδωγύμου γγώσεως. --- Πῶς τὴν 
σάρχα λέγουσιν, x. τ.ε. Tov αὐτοῦ, x τοῦ & &Aéy- 
χου. — Ἐπειδὴ µέλη αὐτοῦ ἔσμεν, x. v. s. Καὶ μετὰ 
Βραχέα. — Ὡς οὖν ὁ εἰς ψυχὴν ζῶσαν γεγονὼς, 
x.t. €. ΕΝ tov αὐτοῦ «Ἰόγου. --Μετασχηματίσει, 
Φησὶ, τὸ copa τῆς) ταπεινώσεως ἡμῶν , X. τ. 8. 

Tov ἁγίου "lovozivov τοῦ φιλοσόφου καὶ µάρ- 
τυρος. ἐκ τοῦ περὶ ἁγαστάσεως.--- Ὁ μὲν τῆς ἆλη- 
θείας λόγος ἐστὶν ἐλεύθερος xat αὐτεξούσιος, x. τ. &. 

Τοῦτο τοῦ ἁγχίου ἱερομάρτυρος Μεθοδίου Πα- 
τάρων ἑστίν (9.13).--- "Άτοπον δὲ χἀχεῖνο προφανῶς, 
τὸ οἴεσθαι σῶμα ἐν τῇ εἰς αἰῶνας διαγωγῇ un συν- 
έσεσθαι τῇ Φνχῇ, κ. τ. ἐ. 


Ἐκ τοῦ αὐτοῦ. — Ἐπειδὴ µεθόριος τῆς ἆφθαρ- D 


δίας ἐγένετο, x. τ. ἐ. 

Ἑκ τοῦ αὐτοῦ. — El &x τοιαύτης σταγόνος βρα- 
χείας, Χ. ^. E. 

Tov ἁγίου Τίτου ἐπισχόπου Βόστρων ix τοῦ 
xarà λΜανιχαίων «Ἰόγου a' (45). — Πῶς οὖν, φῆς, 
ἀναστήσεται τὸ aua; El σὰρξ καὶ αἷμα βασιλείαν 
Θεοῦ κληρονομῆσαι οὐ δύνανται, οὐ τοίνυν koci, 
φασὶν, νεκρῶν ἀνάστασις. Οὔτε τοῖς ἀνωτέρω διὰ 
κλειόνων λεχθεῖσι τὸν νοῦν οὐ παρέχουσιν, ἀλλ᾽ 


qui in cceleste regnum devenerint, in quo non est 
labor, non moestitia, non corruptela, non anzietas. 

S. Ephrem, ex Sermone in Cain. — Ne dubites, o 
heretice, quin judicium futurum sit animarum et 
corporum; cum ejus indicium babeas. Sodoma 
vivit, et mortua est. Judicata vivit, et desolata per- 
jit. lgnem aspicis, nec illud vides. Latet, nec 
fumum prodit : corrumpitur et non. corrumpitur : 
et minuitur et erumpit : consistentiam habet, nec 
cuiquam utile est. O Dei sapientiam, qui redar- 
guendo tacet, docendo minime praesens est, nec 
comminando se conspicuum prebet! O vim et 
efficaciam divinitatis, qua sententiam ferens in ea 
que nibil perpetiuntur, in terra Sodomorum figu- 
ram dedit futuri nec finem habituri aupplicii ; uti 
vitiorum improbitatem prius relunderet, «quoniam 
in iis qui mores non mutant, nullus est poeniten- 
tig locus. Velut enim terra Sodomorum sub 
sistit, nihil autem valet operari ; sie impii tunc 
judicandi sunt, voluntatis quidem et rationis fa- 
cultate pollentes , omni vero actione spoliati 
propter supplici vim. Quod si igitur in tellure 
inanimata condemnatio perseverat, quanto magis 
in hominibus ratione przditis? Habes ante oculos 
ignem urenteim, nec devorantem : habes tempora- 
rium z:eternum, et mortalem immortalein. Futurum 


comperientes. 


C 


7568 TIT. LXXIII. — De terribili resurrectione. 

S. lrenei ex quaria, redargutione εἰ eversione 
falsi nominis scientie. — Quonam | modo carnem 
dicunt, etc. Ejusdem ez quinta redargutione. — 
Quandoquidem membra sumus, etc. Et paucis in- 
terjectis. — Velut ergo qui factus est in animam 
viventem, etc. Ez eodem libro. — 'Transformabit, 
inquit, corpus humilitatis nostre, etc. 

S. Justini philosophi et martyris, ex libro De τε- 
surrectione. — Veritatis sermo liber est et sui ju- 
yis, etc. 

Hoc sacrosancti martyris Methodii Patarensis est. 
— Sed et illud perspicue absurdum est arbitrari, 
corpus in eterna illa vita, minime cum anima fu- 
turum, etc. 

Ibid. — Quoniam homo factus est in confinio 
incorruptionis, etc. 

]bid. — Si ex parva ejusmodi stilla, etc. 


Sancti Titi episcopi Bostrorum, ex libro 1 Contra 
Manicheos. — Quinam igitur flet, inquis, ut corpus 
resurgat? Si caro et sanguis regnum Dei possidere 
non possunt : nequaquam igitur est resurrectio 
mortuorum. His que superius copiose dicta sunt, 
animum non advertunt ; sed, velut quidam iniquis- 


NOTA. 


(9-12) Που cum aliis Methodii Combefisius post 
Amphilochiana edidit: desumpta vero bhinc| iude 
sunt ex his, qux Epiphanius congessit; hzresis est 
Origenistarum. 


(15) Nequaquam Ίο in libris Titi Bostrensis 
Contra Manicheos, ut nunc exstant. ex iransla-- 
tione Turriani, reperi. 





481 ο S. JOANNIS DAMASCENI 483 
simis in negetiis perseverantes, id quod sibi ad A ὥσπερ τινὲς kv διαμοναῖς πραγμάτων ἁδικωτάτων, 


impietatem suam arridere suspicantur, non quod 
justum est, eligunt. Caro passionibus obnoxia non 
resurgit, inquit Apostolus, neque erassum eorpus 
una cum sgritudinibus suis vivet. Quocirca per- 
spicuam quaestionis interpretationem subdit : Ecce 
mysterium. vobis dico, omnes quidem dormiemus ; 
sed non omnes immulabimur (I1 Cor. xv, 51). Unde 
nos qui salvi futuri sumus, mutationem admitteinus 
corporibus nieliori statu ac. conditione donatis. — 
Ác corpus quidem erit, quod nobis mutatione illa 
dabitur : at uon perinde caro et sanguis cum infir- 
mitate complicata, Non enim hoc ipso quod corpus 
aliquid sit, illud continuo caro quoque est.Sol plane 
et luna, et omnis ccelestis chorus, corpus omnino 
sunl, nequaquam autem caro. Ejusmodi porro spe- 
ciem quamdam habebit corpus quod resurget, ita ut 
sanctorum anima: cum corpore deinceps habitent, 
quod carnali tamen cibo amplius non egeat : quin 
nec in oblectationes, neque in molestias et dolores 
incidat, sed necin glorie sux consortem animam 
divinum illum cultum ullatenus transferat, finitis 
certaminibus, et anima decreto Dei in requiem suam 
digressa. Insuper vero hoc totum aperit et elucidat, 
ac resurrectionis rationem edisserit,dicendo : Opor- 
let corruptibile hoc induere incorruptionem et mortale 
hoc induere immortalitatem (Ibid. 53). Minc verum 
sit illud : Corruptio incorruptionem hereditate non 
obtinet (Ibid. 50). Nam si quispiam hoc diceret, 
quod caro una cum insitis in ea affectionibus re- 
surgens, ejusmodi sit vitam actura, ut eadem si- 
mul cum anima perpetiatur et agat, rationi con- 
sentaneum non esset, quod bona spe careret. Sin 
vero illud ipsum mutationem in meliorem et feli- 
cem statum accipit, quod egregie demonstravit ita 
loquens : Oportet enim corruptibile hoc induere in- 
corruplionem , et πιογίαίε hoc induere. immortali- 
tatem : justa quidem remuneratio est instrumenti, 
quod laborum animz particeps fuit : nec vero ea 
damnosa est, nec laboribus obnoxia. Atqui in hac 
beata vita tales esse eorum qui salvandi sunt, ani- 
mas oportet, ut cognatum quidem sibi corpug re- 
eipiant, non autem ipsum grave, et terrenum, car- 
nalisque cupiditatis plenum, quemadmodum an- 


τὸ ἑαυτοῖς προσφιλὲς εἰς τὴν ὑπόνοιαν τῆς σφετέρας 
ἀσεθείας, οὐ τὸ δίχαιον αἱροῦνται. Οὐκ ἔστι σὰρξ 
ἐμπαθὴς ἀνισταμένη, φησὶν ὁ Απόστολος, οὐδὲ παχὸ 
σῶμα αὖθις μετὰ τῶν παθῶν πολιτεύεται. Διὸ ἑπάγει 
cag ἑρμηνείαν τῆς ἑπαπορήσεως' Ἰδοὺ µυστή- 
piov ὑμῖν «ἰέγω. πάντες μὲν οὐ κοιµηθησόµεθα, 
πάντες δὲ ἆ.1λαγησόμεθα. Ὥστε µεταδολὴν Eto- 
μεν οἱ σωθησόµενοι ἐπί τινα κρείττονα σωμάτων 
χατάστασιν. Καὶ σῶμα μὲν ἔσται τὸ ix. µεταθολῖς 
δ.δόµενον ἡμῖν, οὐχέτι δὲ σὰρξ χαὶ αἷμα ἁσθενείᾳ 
συμπεπλεγμένα. O0 γὰρ cl τι σῶμα, πάντως xal 
cáp&. Ἠλιος γοῦν, xat σελήνη, χαὶ πᾶς ὁ οὐράνιος, 
χορὸς, epa μὲν καθόλου τυγχάνει, σὰρξ δὲ οὖδα- 
μῶς. Τοιαύτην τινὰ ἰδέαν λήφεται τὸ ἀνιστάμενον 
σῶμα, ὥστε τὰς τῶν ἁγίων Ψνχὰς συνοιχῄσειν σώ- 
µατι λοιπὸν, οὐχέτι γε τροφῆς δεοµένῳ σαρχικῆς, 
οὐχέτι δὲ ἡδοναῖς τε, xal λύπαις, xal ἀλγηδόσι περι- 
πίπτοντι, ἁλλ᾽ εὖ µάλα ὁμοδόξῳ τῇ φυχῇ προσάπα» 
τὴν ἔνθεον λατρείαν µηδέποτε ἀνατείνοντι, πεπαν- 
µένων τῶν ἀγωνισμάτων, χαὶ πρὸς ἀνάπαυνλαν τῆς 
ψυχῆς ἀναχεχωρηχυίας δόγµατι θεοῦ. Ἐπὶ δὲ τούτοις 
σαφηνίζει ἅπαντα τὸν λόγον, χαὶ τὸν τρόπον τῆς ἄνα- 
στάσεως ἑξηγεῖται λέγων, ὅτι Δεῖ τὸ φθαρτὸν τοῦτο 
ἐγδύσασθαι ἀφθαρσία», καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐν- 
δύσασθαι ἀθανασίαν. ᾽Αληθὲς ἂν εἴη τό Ἡ «θορὰ 
τὴν ἀφθαρσίαν οὗ xAnpovoyusi. El μὲν γάρ τις 
τοῦτο ἔλεγεν, ὅτι fj σὰρξ ἅμα τοῖς ἐμφύτοις πάθεσιν 
αὖθις ἀναστᾶσα ζήσεται, τὰ αὐτὰ πάσχουσά ce, xal 


C δρῶσα ἅμα τῇ doy, ἂν ἂν ἄλογος οὐκ ἔχουσα ἄγα- 


65v ἐλπίδα. Ei δὲ μεταθολὴν αὐτὸ δὴ τοῦτο λαμθάνει 
κρείττονος xaX µαχαρίας ἵξεως, ὅπερ δειχτικῶς ση- 
µαίΐνει, φάσχων ᾽ Ast γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐν δύ- 
σασθαι ἀφθαρσίαν, καὶ τὸ θνητὸν' εοῦτο ἐνδύσα- 
σθαι ἀθανασίαν'' δικαία μὲν τοῦ σνγχαµόντος ἑργα- 
λείου τῇ duy; f) ἁπόδοσις, obx ἐπιζήμιος δὲ xa Ec: 
ἐπίπονος ταύτῃ. ᾽Αλλ’ ἓν τῷ paxapio ταύτας ἔσεσθαι 
τῶν σωζομένων τὰς Ψυχὰς, ἀπειληφνίας μὲν cb 
σύμφυτον αὐταῖς copa, οὐ μέντοι βαρὺ, xai γεῶ- 
δες, xal σαρχιχῆς ἐπιθυμίας vépov, χαθάπερ τὴν 
ἀρχὴν, ὅτε δὴ απροσῆχον fjv τῷ ἀγῶνι τῆς ἀρετῆς 
ἑνευδοχιμῆσαι ταύταις. ᾿Αδιχία γὰρ, εἰ μὴ τὸ συµ- 
πονῆσαν τῇ duyfj copa χατὰ τήνδε τὴν πολιτείαν, 
ἁποδῴη συναπόλαυσιν αὐτῇ τῶν ἑπάθλων. 


tea, quando nempe 797-764, necessarium erat, ut cum eis virtutis certamine probaretur. Iniquum 
siquidem fuisset, si corpus, quod anima laborum in hujusce vitz functionibus consors fuit, prasmio- 


rum ejus retributione non donaretur. 


Antipatri Bostrorum, ex opere adversus blasphe- D Ἀγτιπάτρου Βόστρω», àx τῆς κατὰ τῶν β.ΐα- 


mías infamis Origenis, cap. 45. — Discrimen eo- 
rum qua sub aspectum cadunt, tam nature, quam 
disciplinz leges a figuris aut coloribus agnoscere 
ac dijudicare docent. Unde simul atque quedam 
revera videri, et accurate cognosci audimus, ea 
statim cogitatione, quamvis minime przsentia sint, 
effingimus : tuncque expressa ipsius figura ac spe- 


σφημιῶν τοῦ δυσωνύμου 'Üpmérove πραγµατείας 
àv xega. du (14). — Thv τῶν ὁρωμένων ἁπάντων 
διάχκρισιν͵ ἀπὸ σχημάτων 9) χρωμάτων ἐπιγινώσχειν 
χαὶ διαχρίνειν οἱ τῆς φύσεως, ot τε τῆς διδασχαλίας 
παραδεδώχασι νόμοι. "Όθεν ἀχούοντές τινων Ev ὑπο- 
στάσει θεωρουµένων, χαὶ ἀχριθῶς Υινωσχομµένων, 
εὐθὺς ἀναπλάττομεν τῇ διανοίᾳ xal μὴ παρόντα, 


NOT.£. 


(14) Operum Antipatri Bostrorum adversus Ori- 
genem pientionem habes, lector, in Vita S. Sabe 


t. Hl Monum. Eccl. Grec. p. 562 et. 565, prater 
septimam synoduim, act. 5. 








489 


PARALLELA RUPEFÜCALDINA. 


490 


xai τότε σχῆμα, χαὶ εἴδος τυπούμενοι, ἐπιγωκώσχο- A cie, id quod significntum nobis est, cognoscimus, 


μεν τὸ σημανθὲν. xal πάλιν ὁρῶντες τὸ σχΏμα, Υγνυ- 
ρζομεν xal διαχρίνοµεν. cl τὸ ὁραθὲν, ἐκ μόνου τοῦ 
σχήματος * ὅτι ἀληθῶς τοῦτο xal ἁπλανῶς θεωροῦ- 
μεν, χᾶν 5 γραφῇ. 7| πλάσει τυγχάνῃ, ἐκ τοῦ σχἠ- 
µατος Ὑινώσκομεν, ὅπερ χαλέσομεν ' οὕτως ἀχού- 
σαντες Ίλιον, γινώσχομεν, xai τὸ σχΏῆμα, καὶ τὴν 
ἐνέργε-αν * καὶ οὐρανὸν δὲ ὁμοίως, xaí τι τῶν ζώων, 
3| φυτῶν, Ἡ σπερµάτων, Ex τε σχήματος, Éx τε χρώ- 
µατος διαγινώσχοµεν. 

Οὕτως ἓχ τῶν σχημάτων πᾶσαν γραμμὴν διακρί- 
νοµεν, χαὶ οὐκ ἄν ποτε ἀχούσαντες τρίγωνον, τετρά- 
γωνον ἔγνωμεν, ἔπεὶ οὐχ ἂν τρίγωνον ἔγνωμεν]' οὐδὲ 
τὸ d.1a , βῆτα ὀνομάζομεν, f) ἕτερόν xv* ἐπεὶ ox 
ἂν εἴη &1ga. Καὶ οὗτος καθόλου χανὼν παρὰ ἀνθρώ- 


ποις ἀσάλευτος, µέχρις οὗ ἓν τῷ ἰδίῳ σχήµατι μένει B 


5:, ἐχεῖνο εἶναι λέγεται, ὅπερ αηµαίνεται. El δὲ τὸ 
σχΏμα, xaX μάλιστα μετὰ τῆς ἑνερχείας, ἀμείψει, οὐχ. 
ἔτι ἂν cl ἐχεῖνο ὃ λέγεται, ἀλλ᾽ ἕτερον παρ᾽ ἐχεῖνο. 
Οὕτω «oU χαὶ ὁ ἄνθρωπος, μέχρι τότε ὄνθρωπος λέ- 
ἵεται χυρίως, ἕως &v τοῖς ἰδίοις ὅροις τοῦ σχήµατος 
μένει» εἰ δὲ τὸ σχΏμα ὅπερ ἐξ ἀρχῆς εἴληφε, µεταθδάλ- 
Àgt, ἄλλοτι, οὐχ ἄνθρωπος χυρίως λεχθήσεται. "0θεν 
θανάτῳ διαλυομένου τοῦ ζώου, εἴτε τὴν κόνιν, εἴτε τι 
θεασώμεθα τῶν ὁστῶν, ἢ καὶ περὶ φυχῆς λαλῆσαί τι 
βουληθῶμεν, ἀνθρώπου ταῦτα καλοῦμεν, οὐχ ἄνθρω- 
πον᾽ ὡς τούτου οὐδὲ σχήματος ἀνθρώπου λεγομένου. 


rursumque inspecta figura, ex hac solummodo ex- 
ploratum habemus, discernimusque quod videtur: 
quoniam illud vere et sine errore contemplamur, 
sive pictoris, sive fictoris opere reprasentetur, ex 
figura illud cognoscentes quod appellatione effer- 
tur. Sie audito nomine solis, et flguram ejus et efli- 
cientiam cognoscimus : sic quoque ccelum, et quid- 
quid est animantium, aut plantarum, aut setininui, 
id ex figura et ex colore dignoscimus. 

Hoc pacto lineam omnem ex figuris discernimus : 
nee unquam audito triangulo, quadr»nguli spe- 
ciem animo conceperimus : alioqui incognitum no- 
bis triangulum foret. Sic neque alpha diciinus δοία, 
aut aliud ejusmodi : alias alpha non esset. Hac- 
que regula apud homines inconcussa prorsus ima- 
net, ut quandiu aliquid in figura propria consistit, 
illud esse dicatur, quod significatur. Sin vero 
figaram, maxiue si cum actione sua, permutat, 
non amplius illud fuerit, quod dicitur, sed aliud 
preterea. Ád hune modum, v. gr. bomo tandiu 
proprie homo dicitur, quandiu intra sue flgure 
terminos manet : sin autem figuram quam primi- 
tus habuit, immutat, aliud quidpiam esse dicetur, 
non homo proprie. Quamobrem animali morte de- 
leto, sive pnlverem , sive aliquod ex ossibus 
aspexerimus, aut si de anima ejus loqui velimus, 


hsec hominis esse aimus, non hominem nuncupauus : quippe quod meque hominis figuram esse 


dieamus, 
Οὐχοῦν πάλιν τῆς ἀναστάσεως ἀζιούμενος ἄνθρω- 
πος, [ὁ] αὐτὸς πάλιν ἐγείρεται τῷ τεθνηχότι, περί «e 


φθορὰν xai πάθη διάφορα, φυχιχά τε καὶ σωματιχὰ (c 


ἁλλοίως ἔχων, οὐ περὶ αὐτὸ οὗπερ εἶναι, καὶ λέγεται: 
ἄνθρωπος, ὅπερ ἑστὶ τὸ τοιόνδε σχῆμα 1| εἶδος. El 
γὰρ μετὰ τῶν παθῶν, χαὶ αὐτὸ ἀπαλλάξει τὸ σχῆμα, 
οὐχέτι ἄνθρωπος ὁ x νεχρῶν ἐγερθεὶς, ἀλλ ὅτερόν τι, 
ἀνθρώπου τοῦ τοιοῦδε xa μόνου σχήματος ὀνομαςομέ. 
νου. '00εν fj θεία Γραφἡ, xàv θεία τις δύναµις ἔφανε- 
pom τιοὶν ἐν τῷ τῶν ἀνθρώπων σχήµατι, ἄνθρωπον 
ὀνομάζει, ὅτι ἁπλῶς τοῦτο τὸ ὀρώμενον σηµαίνει, sel 
μή τε δ' ἂν, 3] Ex τῆς πράξεως, f Ex τοῦ ἀποτελέσμα- 
τος ἄλλο τι χαλέσαι, διὰ «b ὑπὲρ ἄνθρωπον εἶναι τὰ 
γινόμενα. Οἷον λέγει’ "Ώφθη ὁ θεὸς τῷ ᾿Αδραάμ' 
εἶτα τὸν τρόπον τῆς ὁπτασίας ἐξηγούμενος, Kal 
ἀναό.λέψας, φησὶν, εἶδε τοῖς ὀφθαΊμιοῖς, xal ἰδοὺ 
τρεῖς ἄνδρες εἰστήκεισαν ἑπάνγω αὐτοῦ, οὐχ ἄν- 


Rursum igitur homo resurrectione donatus, idem 
denuo resurgit. qui mortuus fuerat : quanquam 
diverso modo se habeat, quantum ad corruptio- 
neu, aliasque affectiones tum animze, tum corpo- 
ris, non autem secundum illud unde est et dicitur 
hoino, boc est talem figuram aut speciem. Si eniat 
una eum egritudinibus affectionibnsve figura quo- 
que mutatur, jam non amplius est homo qui sur- 
rexerit ex mortuis, sed aliud quid ab homine, ut- 
pote qui talis soliusque hujus figure: [nondnatur. 
Quaprepter divina Scriptura, si quxdam Dei vir- 
tus humana figura apparuerit, banc hominem ap- 
pellat, quia hoc simpliciter significat , quod aspe- 
ctui objicitur, nisi, vel propter aetionew, vel prop- 
ter effectum, alio illud nomine vocitet, ex eo quod 
supra hominis naturam sunt quas fiunt, V. yr. ait : 
Apparuit Deus Abraham ; deinde visionis modum 


ὅρας ὄντας thv φύσιν, ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ σχήματος ἄνδρας D enarrans : Et respiciens, inquit, vidit oculis suis, 


χαλέσας. Οὕτω πάλιν tbv παλαίοντα τῷ Ἰαχὼδ, ἐχ 
τοῦ σχήματος ἄνθρωπον ἐχάλεσεν, ὡς πᾶν τὸ τοιόνδς 
σχζµα, xÀv μὴ τὴν φύσιν ἐστὶν ἄνθρωπος, ἄνθρω- 
vov ὀνομάζομεν διὰ τὸν τοιόνδε σχΏμµα. Τὸ οὖν μὴ 
τοιοῦτον σχῆμα, οὐχ ἄνθρωπος δηλονότι, ἀλλ’ ἔτε- 
ρόν τι. Τοῦ οὖν Κυρίου xai μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἓν 
τῷ τοιούτῳ φανέντος σχήµατι, καὶ ἀνθρώπων &vá- 
στασιν, χαὶ αὐτοῦ εὐαγγελισάαμένου, xal τῶν ἆπο- 
στόλων χηρυξάντων, καὶ τῆς ὑπ' οὐρανὸν Ἐχκλησίας 
ἐπὶ τῇ τοιαύτῃ ἐλπίδι τὴν ἀνάστασιν ἀπεχδεχομέ- 
νης, τίς ἡ χαινὴ xal παράδοξος τερατολογία τῶν 
τεχνιχαϊῖς ἀποδείξεσιν ἐπιχειρούντων τὸ ἁπλοῦν xal 


Ῥλταοι,. GR. XCVI. 


et ecce tres viri stabant coutra ipsum (Gen. xvi, 4, 
9): viros appellans , qui natura viri non essent, 
8ed propter figuram. Ita rursum eum, qui eum 
Jacob luctabatue, ex figura hominem vocavit : 
quemadmodum quamcunque similem figuram, licet 
705 homo secundum naturam non sit, attamen 
hbomiuem propter talem figuràm ac speciem no- 
minamus. Quod ergo ejusmodi figure non est, 
manifestum est id non esse hominem, sed aliquid 
aliud. Quamobrem, quia Dominus etiam post re- 
surrectionem in ejusmodi figura visus fuit, ipso 
hominum quoque resurrectionem annuntiante, 


16. 





49] 


S. JOANNIS DAMASCENI 


492 


apostolisque przdicantibus, et universa sub celo A ἄδολον τῆς Ἐκχλησίας ἐπιθολοῦν xtpuvpa, xai ἆθε- 


Ecclesia tali spe innixa hanc przestolante, quas- 
uam nofa hzc est et a ratione abhorrens, mons- 
trosaque doctrina illorum, qui artificiosis argu- 
mentis suis simplex nec fucatum Ecclesi: dogma 
conspurcare aggrediuntur, hominumque resurre- 
ctionem pessumdare ? Nos vero non aliud quidpiam 
hominem vocaverimus, quod talem formam non 
habeat. Át vero ex mundana sapientia nobis oblo- 


τεῖν τὴν τοῦ ἀνθρώπου ἀνάστασιν; Ἡμεῖς γὰρ οὐκ 
ἄλλο τι χαλέσοµεν ἄνθρωπον, y. τοιόνδε σχΏμα τυγ- 
χάνον. ᾽Αλλὰ πάλιν ἡμῖν ἐκ τῆς ἔξωθεν περιλαλοῦν- 
τες σοφίας, τεχνιχαὶῖς ἐπιχειροῦσι µεθόδοις τὸν ix- 
αλησιαστιχὸν παραλογίσασθαι λόγον, xci ix τῆς 
γραμματιχῆς παρ) αὐτοῖς ὀνομαζομένης, 3) Ύεωμε- 
τρικῆς, fj ἑτέρας ποθέν. Οὐ γὰρ ἡμῖν σχολη τὰ 
σοιαῦκα ἐπιχειροῦσι. 


quentes, Ecclesi: doctrinam artificiosisillusionibus οἰγουπινοπίτο conantur, grammatice, ut vocant, 
vel geometrie, vel alterius cujuslibet artis opera. Non enim nobis vacat eas explicare. 


. Sic porro disserunt, aiuntque :In figuris talis 
tali prestantior est, rursumque illa ista potior, 
easque nobis reprzsentant, el omnigenas (figura- 
rum differentiae simul comparant, donec ex onini- 
pus faeta collectione, inferant, spharicam formam 
ceteris esse prestantiorem et apposiliorem : tum 
: postea, his ita demonstratis, rerum conditori Deo 
necessitatem imponunt, si modo profunda ipsius, 
consiliaque cogitationibus suis assecuti videantur : 
uli nempe conveniens eti necessarium sit, et opor- 
teat cum tali figura resurgere, quz ab ipsis potior 
esse judicata sit. Quo fit ut humana forma tantum 
offendantur, ut neque ad breve tempus, quo cor- 
porali omni abjecta excolataqne conditione pure 
mentes evaserint, eos formam aliam accipere per- 
mittant, nisi qua ipsis speciossissima videtur. Quia 
vero nen perinde omnibus figurze oinnes placent, 


Καὶ φασίν, Ἐν τοῖς oyfjact τὸ τοιόνδε σχῆμα τοῦ 
ποιοῦδε εὐπρεπέστερον, xal πάλιν ἐχεῖνο τούτου 


p Χάλλιον’ xat φανεροῦσιν ἡμῖν, καὶ συγχρίνουσι δια- 


φορὰς παντοίας σχημάτων, ἕως οὗ συναγαχόντες ἐκ 
πάντων ἀποδείξωσι δηθεν, ὅτι τὸ σφαιροειδὲς πάντων 
«iv σχημάτων κἀλλιόν τε, xal εὐθετώτερόν ἐστι’ καὶ 
λοιπὸν, τούτων οὕτως παρ) αὐτοῖς ἁἀποδειχνυμένων, 
ἀνάγχην ἑπάγουσι τῷ Δημιουργῷ, εἰ τάχα τὰ ἑκεί- 
νου βάθη, καὶ τὰς βουλὰς λογισμοῖς καταλαδόντες 
ἰδίοις ἀποφαίνονται , ὅτι πάντως πρέπον, xol ἀναγ- 
χαῖον, καὶ ἀφειλόμενον, Ev τῷ τοιούτῳ σχήµατι &va- 
στῆναι, àv ip παρ) αὐτῶν ἑδοχιμάσθη χάλλιον εἶναι" 
τοσοῦτον προσοχθἰσαντες τῷ τοῦ ἀνθρώπου σχήµατι, 
ὡς οὐδὲ αὐτὸν τὸν ὀλίγον καιρὸν, ἕως οὗ φθάσωσι πᾶ» 
σαν ἀποθαλεῖν, καὶ ἀποδιαπομπῄσασθαι σωματικὴν 
φύσιν, καὶ γενέσθαι καθαροὶ νόες, ἀνεχόμενοι, παρὰ 
τὸ φανὲν αὐτοῖς εὔμορφον σχῆμα λαθεῖν. ᾽Αλλ' ἔπει- 


nec omnibus quispiam delectatur, quemadmodum ϱ δήπερ οὗ πάντα πᾶσιν ὁμοίως ἀρέσχει τὰ σχήματα, 


neque gustu, neque auditu, neque olfactu; sed alia 
alis grata sunt : sic quoque in figuris contiugit, 
ut alius aliter afficiatur : quid proinde nobis ac iis 
qui nobiscum sentiunt, flet, quibus forma nostra 
acceptior est splierica, cum vobis interim magis 
arrideat et potior illa sphzerica sit, quam ea qua 
nobis a rerum conditore, cui sic allubescebat, in- 
dita ab initio fuit? Quid igitur facturum putatis 
universorum Dominum? ea discrepantia subiratus 
resurrectionem auferet ? hoc vero nequaquam pos- 
tibile est. [zc enim cum przvidisset, minime gra- 
Xam cohibuit, eed cuncta largitus est, quse per 
Dominum herumque nostrum Jesum Christum nobis 
donata sunt. Sed forsan unicuique tribuet figuram, 


οὔτε τέρπεται τοῖς πᾶσιν, ὥσπερ οὔτε γεύσει, οὔτε 
&xofj, οὔτε ὀσφρήσει, ἀλλὰ ἄλλος ἄλλως ἀρέσχεται, 
ὁμοίως δὲ, χαὶ ἐν τοῖς σχήµασιν ἄλλος ἄλλως θερα- 
πεύεται, τί γενῄήσεται, ἡμῶν τε, xai τῶν καθ ἡμᾶς 
ἀρεσχομένων πλέον τοῦ σφαειροειδοῦς τῷ vuv ἡμῶν 
σχήµατι, ὑμῶν δὲ μᾶλλον ἀρεσχομένων, xal προτι- 
µώντων τὸ σφαιροειδὲς, τοῦ παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ xat" 
ἀρχὰς δοχιµασθέντος δοθῆναι ἡμῖν σχήματος; Τί οὖν 
ἄρα ποιῄσει καθ) ὑμᾶς ὁ τῶν ὅλων Δεσπότης; ὁργι- 
σθεὶς τῇ δια ωνίᾳ ἀνελεῖ τὴν ἀνάστασιν; ἀλλὰ τοῦτο 
ἀδύνατον. Προειδὼς γὰρ ταῦτα, οὐκ ἐπέσχε τὴν χάριν, 
ἀλλ' ἑδωρήσατο πάντα διὰ τοῦ Κυρίου xai Δεσπύτου 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ παρασχεθέντα ἡμῖν. Άλλ' 
ἑχάστῳ παράσχῃ τὸ ἀρέαχον αὐτῷ καὶ πληροφοροῦν 


qu:e ipsi arridet, perfectaque est ? Quinimo minime D eyfiua (15); Ἁλλ' ἀπρεπὲς bv τῇ ζωῇ ταύτῃ ἐν ἑνὶ 


consentaneum est nos, qui in hac presenti vita 
corpus unum habuimus, in futura alium aliam 
formam accipere. Etsi enim multa, tum glorie, 
tum dignitatum differentia reperietur, at non for- 
marum. Quinam enim cognosci poterit singulorum 
gloria, nisi certa formarum notitia exploratum sit 
homines esse? Quidni ergo Deo concedunt et ap- 
probant quod ipsi arrideat, non prascribentes ta- 
liter aut taliter fleri oportere, sed gratum illud ha- 
bentes quod a principio facere voluit, nihilque ei 
preferentes?Quando autem effictori nostro optimum 
visum est, ut bominum patura hacce figura conspi- 


σχήµατι γενοµένους, ἓν τῇ µελλούσῃ ζωῇ ἄλλον ἄλλο 
σχΏμα λαθεῖν. El γὰρ καὶ τῆς δόξης, xat τῶν ἀξιω- 
µάτων πολλὴ διαφορὰ εὑρεθήσεται, &XX οὗ τῶν σχη- 
µάτων. Πῶς γὰρ γνωσθῇ ἡ περὶ ἀλλήλους δόξα, μὴ 
γνωριζοµένων kx τῶν σχημάτων, ὅτι ἄνθρωποι τυγ» 
χάνουσι; τί οὖν [οὐ Τ] συ γχωροῦσι θεῷ, καὶ στέργουσιν, 
ὅπερ εὐδοχήσει, μὴ ἐπιτασσόμενοι ὅτι τοιῶσδε καὶ 
εοιῶσδε ὀφείλει γενέσθαι, ἀρεσκόμενοι εἰς ὅπερ ἐξ 
ἀρχῆς ηὐδόχησεν ποιῆσαι, μηδὲν τούτου προτιμῶν- 
τες; Ἐπειδὴ τούτῳ τῷ σχήµατι ὁ πλάσας ηὐδόχησε 
καλῶς ἔχειν τοῦ ἀνθρώπου φανεροῦσθαι φύσιν, ἀλλ᾽ 
οἱ πάντα Xy, xal aola καταλαθεῖν σπουδάνοντες» 


ΝΟΤΑ. 


. (45) Hzc luxata sunt et mutila. 




















493 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


i94 


xai μηδὲν εἷς γνῶσιν πλέον τῷ 8c παραχωρεῖν A cua 7606 (eret : illi contra, qui cuncte, tum ra« 


ἀνςχόμενοι. ὅτι τοιόνδε σχήμα τοῦ βίου τούτου χατα- 
στάσει ἁρμόζειν qacl* πόδες γὰρ διὰ τὸν περίπατον, 
χεῖρες διὰ τὴν ἑργασίαν κατεσχευάσθησαν, ὀφθαλ- 
pol διὰ τὸ βλέπειν ἐἑπλάσθησαν, ὥτα διὰ cb ἀχούειν 
ἐνεφυτεύθησαν, xal τὰ ἑξῆς ^ bv δὲ τῇ ἀθανάτφ 
(of, μηδεμιᾶς τούτων χρείας ἔτι τυγχανούσης, 
περιττὴ τῶν τοιῶνδε μελῶν ἡ διαφορὰ xaX τὸ σχῆμα" 
ὣς τάχα ἀποροῦντος τοῦ θεοῦ xal kv τῇ παρούσῃ 
τοῦ βίου τούτου χαταστάσει ἕτερον δοῦναι σχΏμα, 
xai ἀνενδεὶς πρὸς πᾶσαν χρείαν χατασχευάσαι, xat 
χωρὶς τῶν τοιῶνδε μελῶν τὰ νῦν δι’ αὐτῶν ἐνεργού- 
µενά τε xat ἀπιτελθύμενα, ἁπαρεμποδίστως Eprá- 
ζεσθαι. Ἡ οὐχ ὁρῶμεν ἐν τοῖς ζώοις, τὰ μὲν χωρὶς 
τοῦ τοιοῦδε μορίου, τὰ δὲ χωρὶς τοιοῦδε τυγχάνοντα; 


καὶ πάντα Cj xat αὔξει, χαὶ πληθύνετα: κατὰ γένος. P 


T6 γὰρ συμθδάλλονται πόδες πρὸς µετάθασιν τῷ τῶν 
ὀρνέων γένει, ol ὡς ὀξύτερον πάντων τῶν διὰ ποδῶν 
τὴν πορείαν ποιούντων δίεισι πρὸς οὓς ἂν βούλωνται 
τόπους, Τί δὲ πἀλιν ἑξημίωσε τὰ τῶν ἑνύδρων γένη, 
ποδῶν xai χειρῶν στἐρησις; Οὐ ζῇ xat αὔξει χατὰ 
γένη; τί δὲ ὁμοίως τὸ μὴ ἔχειν ἑντόσθια παρέθλαφε 
τῶν ὀστρέων τὰ γένη, χαὶ ἁσπάλακα ἡ τῶν ὀφθαλ- 
μῶν ζημία ; Καὶ οὐ λέγω ὅτι ταῦτα, Ἡ Ἠγνόει ποιῆ- 
σαι, ἡ Ἠδυνάσει ὁ θεός’ μὴ οὕτως µανείην' ἀλλ᾽ εἰς 
τὸ ἀπειροπλάσιον, καὶ εἰδὼς, xai ποιῇῆσαι δυνάµενος 
ζώων τε xat φυτῶν, σπερµάτων διαφορὰς xal σχἠ- 
pasa, τοσαῦτα παρῄἠγαγεν, ὅσα καλῶς ἔχειν ἡγήσατο 
περὶ τὴν τοῦ χόσµου σὐστασιν. 


tione, tum sapieritia coinprehendere student, neg 
quidquam amplius Dei cognitioni permittunt, hane 
quoque figuram hujusee vite statuj convenire as- 
seruni: pedes quippe ad ambulandunm, manus ad 
operandum parata sunt, oculi ad videndum stru- 
cti, aures ad audiendum indite, et sic de aliis; at 
vero in immortali vita, quando nulla amplius erit 
borum mecessitas, inutile ejusmodi membrorum 
discrimen erit ac figura : quasi Peo facile non sit, 
in presenti quoque hujusce vite statu figuram 
eliam tribuere, et membrum ad quainlibet utilitas 
tem idoneum condere, aut sine talibus membris 
ea qua nunc aguntur efficiunturque, sine ullo im- 
pedimente fleri. Annon profeclo in animantibus 
cernimus, alia quidem sine tali parte, alia sine 
altera exsistere? ae nihilo secius omnia hec vi» 
vunt, crescuntque, et secundum genus suum ποπ] 
tiplicantur. Ecquid enim volucrum generj ad loca 
mutanda pedes conferunt, qui omnium quz pedi» 
bus suis iter faciunt, velocius transeant ad ea qua 
voluerint loca ? Quid rursum aquatilium generi 
detrimenti attulit, quod pedibus et manibus ca» 
resnt? Annon vivunt augescuntque quantum ad 
genus suum? quid vero etiam quod intestina non 
sint ostreorum generibus, nec talpg oculi? Atqui 
non hoc dico quod ista facere nesciat, aut. ne- 
queat Deus : non adeo insanierim; sed cum ipse 
noverit, possitque in infinitum varia animantium 


plantarumque et seminum discrimina ac figuras condere , tantumdem eorum produxit, quantum 


recte conferre censuit ad mundi constitutionem. 


M οὖν πτωχείαν [τις] ὑπονοοῖτο ἂν περὶ τοῦ Δη- C Νο quis igitur Conditori penuriam affingat, ac 


μιουργοῦ, ὡς μὴ ἐγχωροῦντοςξτέρως ποιῆσαι τὴν ἡμε- 
τέραν ζωήν τε xat σύστασιν, µυρίας δυναµένου, καὶ 
ἀπείρους ἰδέας ποιῆσαι σχημάτων, ἵνα χαὶ τὰς λογι- 
κὰς ἐπιστάμενος ἑνεργείας, χαὶ ἃ τῇ τοῦ βίου τούτου 
χαταστάσει ἁρμόδια ὄντα ἐτύγχανε, xaX ὃν τῇ μελ- 
λούση, μήτε θνητόν τι τῶν μελῶν, μήτε ἀπρεπὲς 
τυγχάνοι, Ὥσπερ οὖν xai τὸ νῦν εὐδόχησε ποιῆσαι 
σχῆμα ' ὅπερ, οὐκ οἶδα διὰ τί, ἀπαισχυνόμενοι, 
ἐπονειδίζονται τοῖς ἰδίοις µέλεσι, xal τὰ ἐν τῇ 
φθαρτῇ ζωῇ παθητὰ καὶ φθαρτὰ τυγχάνοντα µέλη, 
διὰ τὸ τούτου τοῦ βίου θνητὸν xai φθαρτὸν, ὡς ph 
δυνάµενα μεταποιηθῆναι εἰς ἀφθαρσίαν καὶ ἆτρε- 
ατότητα, διασύρειν ἐπιχειροῦσι, xal γελῶντες ἑξ- 
ονοµάξουσιν, ὅτι Τί pov χρεία χοιλίας, xal τῶν 
ἑντέρων, fj τοιῶνδε μορίων; μὴ σχοποῦντες, ὅτι τῶν 
πρὸς τὴν τοιάνδε χρείαν κατασκευασθέντων τῆς 
χρείας ἀναιρουμένης, συναναιρεῖται xai ἡ ἐργασία, 
πάντων µεταποιουµένων ix τῆς φθαρτῆς xacaotá- 
σεως εἰς ἀφθαρσίαν, τῶν δὲ σχημάτων εὖ xaX χαλῶς 
παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ χατασχενασθέντων xal διαµε- 
νόντων. Ἔστι γὰρ ὡς ἓν εἰχόνι καὶ ἐν «fj φδαρτῇ 
καύτῃ ζωῇ συνιδεῖν, ὅτι τοῦ ὀμφαλοῦ «b µόριον ἐν 
καιρῷ χρηαιμεῦσαν, xal ἓν τῇ µητρφα γαστρὶ τὴν 
ποῦ σπέρµατος χρείαν πληρῶσαν, μετὰ τὴν ἐκεῖθεν 
ἔξοδον, τῆς μὲν χρείας ἐπαόθη, τὸ δὲ «ούτου σχῆμα 
ἐν ἡμῖν μένει μὴ ἀφανιζόμενον, xaX οὔτε αἰσχύνην, 
οὔτε ἀχοσμίαν τοῦτο οἱἰόμεθα, Ἐς ἐν ὑποδείγματι δὲ 


αἱ nullatenus potuerit alio modo vitam statumque 
nostrum facere; cum ipse sexcenlas et infinitas 
formarum addere speeies possit, ut cum rationis 
operationes exploratas habeat, et quz hujusce vi- 
te conditioni consentanea sunt, in futura etiam, 
neque ex membris mortuum aliquod, neque inde- 
corum exsistat, Quemadmodum ergo, οἱ quam 
nunc figuram gestamus : quam, nescio qua 
de causa, erubescentes, membris suis probrum 
inferunt, et membra, qux in corruptibili vita 
passibilia et corrupüibilia sunt, propterea quod 
vita bxc morti et corruptioni est obnoxia, ac si 
mutari in incorruptionem el immutabilitatem non 
possint, criminari conantur, atque ad hune. mo- 
dum illudendo loquuntur t Eequod mihi ventre 
opus est, intestinisque, ac talibus membris ? 
Non hoc considerant, quod ablato usu eorum 
qua tali de causa condita sunt, una aufertur 
ormnium opera, qus a corruptionis sfatu ad in- 
corruptionem transeunt ; cum figurze recte ef bene 
a rerum conditore composite sint et perma- 
neant. Licet enim, velut in imagine, In hae quo- 
que corruptibili vita conspieere, quod umbiliei 
membrum, quod suo tempore utile fuit, et in ma- 
terno utero seminis functionem replevit, postquam 
inde egressus homo est, ab hac quidem functiong 
cesset, ejus vero figura jn nobis maneat indelela, 








495 


S. JOANNIS DAMASCENI i9; 


, ^i. mec illud probro aut dedecori reputemus. Hoc A εἱρήσθω * φθαρτὸν Υὰρ φθαρτοῖς συνεχρίναµεν. Ἡ 


- ^ ” 


porro velut in exemplo sit dictum : nam corrup- 
tibile cum corruptibilibus comparamus. Etenim 
[αυ vite gloria incomparabili excellentia res 
pr&sentes excedit et superat, desinente quidem 
necessitate, membris vero majorem gloriam na- 
etís. 

767 Quod enim membra functiones suas omis- 
sura sint przstantioremque gloriam alteram cou- 
Becutura, divinus etiam Apostolus ad Corinthios 
scribens significavit : Esce ventri, et venler escis : 
Deus autem et hunc. et has destruet , boc est, ces- 
sare faciet (1 Cor. vi, 15). Non enim, ut qui- 
dam suspicati sunt, exsecrando ila loquitur. 
Nam quia de scortatione disputabat , cum om- 
nibus viribus fideles vel ab audiendo scortatio- 
nis nomine arceret, tum objectionem affert tan- 
quam ex persona ejus qui accusatur; ul, cum 
posset ille objicere : Omnia mihi licent , objee- 
tionem hanc retundens dicat, Sed won omnia ex- 
pediunt ( ibid. 19). Utque ostendat non omnia licere 
subdit, Esce ventri, et venter escis. Nihil igitur est 
discriminis, inquit, quia ad temporalem utilitatem 
condita sunt, neutiquam vero propter futurum 
evum. Corpus autem non fornicationi, sed Domino ; 
et Dominus corpori : Deus vero Dominum quoque 
nostrum excitavit, et nos excitabit per virtutem 
suam. Hoc dicens, quod corpus non destruitur, 
velut 65039, et venter quandiu escarum receptacu- 
lum est, quia alioqui venter non esset. Atqui ven- 


γὰρ τοῦ μέλλοντος βίου δόξα ἀσυγκρίτῳ Ünepfo 
πρὸς τὰ παρόντα ὑπερθάλλει τε xai ὑπέρχειται, 
πανσοµένης μὲν τῆς χρείας, ἐπιδοξοτέρων δὲ τῶν 
μελῶν Υινοµένων. 


Περὶ Υάρτοι τοῦ παύεσθαι τῆς χρείας τά μέλη, 
xai ἑτέρως πῶς ἑνδοξοτέρως διαµένειν, χαὶ ὁ θεῖος 
Απόστολος Κορινθἰοις γράφων ἑσήῆμανες, Τὰ βρώματα 
τῇ xocAíg, xal ἡ κοιλία τοῖς βρώμασιν * 6 θεὺς xal 
ταύτην, καὶ ταῦτα καταργήσθε, τουτέστι, παύσ:. 
Οὐ γὰρ ἑπαρώμενος λέγει, ὥς τινες ὑπενόησαν, 
ἁλλὰ τὸ πάντως ἑσόμενον. Ἐπειδὴ γὰρ imei τορ- 
νείας διελέγετο, πάσῃ δυνάµει ἀπείργων, xol τῆς 
ἀχοῆς τοὺς πιστοὺς τῆς πορνείας, kx προσώπου τοῦ 
ἑγχαλουμένου ἀντίθεσιν ποιησάµενος, ὡς δυναμένν 
λέχειν ἐχείνου, ὅτι Πάντα poi ἔξεστιν', ἐπιστομίνων 
τὴν τοιαύτην ἀντίθεσιν, "AAA" oo πάντα συµμρέρει 
[φησί.] Καὶ δεικνὺς ὡς οὐ πάντα ἔξεστι, φησί’ Τὰ βρώ- 
paca τῇ xo Ag, xal ἡ κοιλία τοῖς βρώμασι. Μηδὲν 
οὖν, qat, τὸ διάφορον, ἐπειδὴ πρὸς τὴν τοῦ χαιροῦ 
χρείαν γεγένηνται, μηδαμῶς δὲ πρὸς τὸν μέλλοντα 
αἰῶνα. Τὸ δὲ σῶμα, οὗ τῇ πορνείᾳ, ἀλλὰ τῷ Κυρί, 
καὶ ὁ Κύριος τῷ σώματι. Ὁ δὲ θεὸς xal τὸν Κύριον 
ἡμῶν ἐξήγειρε, χαὶ ἡμᾶς ἐξεγερεῖ διὰ τῆς δυνάμεως 

αὐτοῦ * τοῦτο λέγων, ὅτι τὸ σῶμα ob καταργεῖται, 
ὥσπερ τὰ βρώματα, xal fj χοιλία ἕως οὗ ὀοχεῖον 
Βρωµάτων ἐστὶν, ἐπεὶ οὐχ ἂν εἴη κοιλία * xol ταύ- 
την λέγων τὴν τῶν βρωµάτων ὑποδοχὴν, μὴ τῇ 


trem ait, quo cibi excipiuntur, sed qui functionem € Τοιάνὸς πληροῦσαν χρείαν ' τούτων δὲ καταργουµέ- 


siam non expleat ; his vero destructis, a nequaquam 
in futuro πενο operantibus, non jam venter proprie 
dici queat, cum ciborum receptaculum non sit, 
Totum porro corpus et spiritus, jure suscitatum 
asseri potest, velut et Domini corpus. 

Ne autem extraneorum argumentationibus adhi- 
bitis, multis suspectus flat sermo quem de istis 
habent, tanquam ex nostris depromptus non sit, 
Scripturam sacram sedulo perscrutantes, et veluti 
scintillam exiguam, ex toto corpore excudentes, 
ac recte scriptam vocem ad proprium suum sen- 
sum transferentes, quasi ad propugnaculum con- 
fugerent, Apostoli dictum nobis relegere tentaut : 
Quia Salvatorem exspectamus Dominum Jesum, qui 
re[ormabit corpus humilitatis nostre ( Philipp. 11, 
20); et dicunt : En Apostolus palam transformatio- 
nem fore pronuntiavit : nec animum adjiciunt ad 
Apostoli propositum, aut sponte magis argumen- 
tatione falsa illudunt, ut demonstratio sua inexpu- 
gnabilis videatur. Non enim Apostolus corporis 
trransformationem dixit, sed humilitatis corporis, 
hoc est mortis, corruptela, infirmitatis, ac reliqua 
humilitatis vitz: nostrz. De quibus apertius ad 


Corinthios de resurrectione scribens ait : Semina- 


Iur in corruptione, surgit in incorruplione. Semina- 
tur in. ignobilitate, surgit ἐπ gloria : seminatur. in 
infi-mitate, surgit in. virtute (1 Cor. xv, 45, 44), 
corruptionis, ignobilitatis, et inüruitatis nomini- 


vov, καὶ μηδαμῶς ἐν τῷ μέλλοντι ὀνεργούντων, 0UX- 
έτι ἂν χνρίως λεχθείή χοιλία, μὴ δοχεῖον βρωµάτων 
ὑπάρχουσα. Τὸ δὲ σύμπαν, σῶμα xài Πνεύμα 
δικαίως ἂν ὀνομασθείη ἐγειρόμενον, ὥσπερ ἀμέλει τὺ 
τοῦ Κυρίου. 

"Iva δὲ μὴ τοῖς ἔξωθεν χρωµένων συλλογισμεῖς 
ὕποπτος ὁ παρ) αὐτῶν λόγος Ὑένηται τοῖς πολλοίς, 
ὄτιπερ οὐκ Ex τῶν ἡμετέρων τυγχάνει, ἐξονυχίσαν» 
τες τὴν θείαν Γραφὴν, καὶ µιχρόν τι olov σπινθήρα 
ἐξ ὅλου τοῦ σώματος ἀφελόντες, xal τὸ καλῶς χείµε- 
voy ἄγξαντες, xal πρὸς τὸν ἴδιον µεταθέντες σχοτὺν, 
ὥσπερ ὁρμητηρίῳ΄καταφυγόντες , ἀποστολιχὴν ἡμῖν 
πειρῶνται ἀναγινώσχειν φωνήν’ "Orc Σωτῆρα dxts- 
δεχόµεθα Κύριον Ἰησοῦ», ὃς µετασχηματίσει 
τὸ σῶμα τῆς ταπειγώσεως ἡμῶν ' xal qasw' 
Ἰδοὺ μετασχηματισμὸν προφανῶς ὁ ᾿Απόστολος Gt 
εφήνατο γενέσθαι, μὴ προσέχοντες τῷ ἀποστο- 
λικῷ σχοπῷ, ἡ ἑχόντες μᾶλλον παραλογιζόµενι 
πρὸς τὸ ἅμαχον οἴεσθαι ἔχειν ἀπόδειξιν. Οὐ yàp €» 
σώματος ἔφη μετασχηματισμὸν ὁ ᾿Απόστολος, - 
τῆς τοῦ σώματος ταπεινώσεως, τουτέστι θανατό, 
xai φθορᾶς xai ἁσθενείας, xai τῆς λοϊπῆς χατὰ τὸν 
βίον ταπεινώσεως. Περὶ ὧν σαφέότερον tv τῷ περὶ 
ἀναστάσεως Κορινθίοις γράφων φησί * Σπείρεται ir 
φθορᾷ, ἐγείρεται ἐν dgOapcig" σπείρεταν ἐν ἀτν 
pla, ἐγείρεται ἐν δόξῃ * σπείρεται ἐν ἀσθενεφ, 
ἐγείρεται ἐν δυνάμει * φθορὰν, καὶ ἀτιμίαν, i 
ἀσθένειαν, τόν τε θάνατον, xal την μετὰ θάνατον M- 














497 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


498 — 


Των φθοράν' ἀφθαρσίαν δὲ, xaX δόξαν, xai δύ- A bus, mortem ipsam et quie mortem sequitur, cor- 


wxpgtv, τήν τὰ ἀνάστασιν, καὶ τὰ μετ αὐτὴν 
ἀγαθά. 


Καὶ ματ) Ara: "Ost δὲ μεταποιεῖσθαι f) µετασχη- . 


µατίξεσθαι ἡ θεία Γραφἡ, οὐ πάντως τοῦ τῆς φυσι- 
χῆς συνθέσεως λέγει σχήματος, ἀλλ ἀπὸ τῶν προσ- 
όντων, οἵτε ἐπὶ τὸ ἑνδοξότερον, εἴτε ἐπὶ τὸ ἀτιμό- 
τερον µεταποιουµένων, ἕνεατιν ἐχ τῶν πολλῶν χα- 
τανοῆσαι τῶν ἓν τῇ θείᾳ χινουµένων Γραφῆ, ὡς 
ὅταν ἐπὶ τοῦ Δεσπότου λἐγῃ, ὅτι μετεμορφώθη ἔμ- 
προσθεν αὐτῶν * ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ εὐτελεστέρου ἐπὶ τὸ 
ἑνδοξότερον µεταµορφωθείς. Ἑδήλωσε γὰρ ἡμῖν ὁ 
εὐαγγελιστὴς εὐθὺς τὸν τρόπον τῆς µεταµορφώ- 
σεως, ὅτι ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ἤλιος, τὰ 
δὲ {μάτια αὐτοῦ ἐγένετο ὡς τὸ φῶς * τὸ εἶδος τοῦ 
προσώπου αὐτοῦ ἕτεραον. O0 τοῦτο «λέγει, ὅτι τὴν 
θέσιν αὐτοῦ ἡμείφατο τοῦ προσώπου, ἀλλὰ τὴν 
av. Καὶ ταύτην αὐτοῦ τὴν ἐπὶ τῇ δόξῃ μεταμόρ- 
Φωσιν, ὁ Κύριος εἶπεν εἶναι τῆς µελλούσης αὐτοῦ ἐξ 
οὐρανοῦ παρουσίας ὁμοιότητα. Φησὶ γὰρ πρὸς τοὺς 
περὶ τῆς ὁπτασίας ταύτης λέγων, ὅτι Elo viec τῶν 
ὧδε ἑστηκότων, oi τινες οὐ μὴ γαύσωνται 0avá- 
του, ἕως ἂν ἴδωσι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀγθρώπου ἑρ- 
χόμενον ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ. ἢ κατὰ τὸν ἄλλον εὐαγ- 
Υελιστὴν, ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλεἰαν τοῦ θεοῦ 
ἐληλυθυϊίαγ ἐν δυνάμει περὶ Πέτρου λέγων, xal 
Ἱαχώδου, καὶ Ἰωάννου. Εὐθὺς γὰρ συνάπτηνσιν, ὁ 
μὲν, Ἐγένοντο, λέγων, ὡς ἡμέραι ὀκτὼ μετὰ τοὺς 
όγους τούτους ' τὰς πάσας ἀριθμήσας, ἐπήγαχε * 


Καὶ παραλαμδάνει τὸν Πέτρο», καὶ ᾿Ιάκωδογ,ϱ 


καὶ Ιωάννην, xai τὰ ἑξῆς, περὶ τῆς προχειµένης 
ἐξηγήσατο ὁπτασίας * ὁ δὲ, Μεθ) ἡμέρας 8E, τὰς 
µέσας µόνας μνημονεύσας. Ἡαυσάσθωσαν τοίνυν 
οἱ τῶν θείων παρεξηγεῖσθαι τὰς ἑννοίας ἐπιχειροῦν- 
τες, τῇ τῶν ἁποστόλων ἐμμένοντες παραδόσει, χαὶ 
τῇ ἐς ἀρχῆς παραδοθείσῃ, καὶ ἐμπολιτευομένῃ τῶν 
Ἐχκλησιῶν δόξῃ, ὅτι την τῶν ἀνθρώπων napa. 
650ca καὶ χηρύττουσα ἀνάστασιν, xal οὐδὲν ἄλλο 
ἀγθρώπρυς γινώσχει, fj ὅπερ οἶδεν εἶναι ἀνθρώπους' 
τὸ δὲ μὴ τοιόνδε σχΏημα, οὔτε οἶδεν , οὔτε ἑδίδαξεν 
ἄνθρωπον ὄντα. 

Του αὐτοῦ, éx κεφαλαίων ις'. — El τοΐνυν 
αἰώνιοι σκηναι χαὶ ἀνέχλειπτοι θησαυροὶ, xai αἱώ- 
νιος τῶν ἁμαρτωλῶν ἡ ἀνταπόδοσις, ποῦ χώραν ἔξει 


ruptelam θἱρη]άσαης; incorruptionis vero, glorise, 
ac virtutis, resurrectionen et alia post ipsam bona. 

Et paucis interjectis: Quod vero divina Seriptura 
transmutari vel transformari dicens, non prorsus 
innuat naturalis compositionis mutationem, sed 
partium, qua vel majori gloria, vel dedecore affi- 
ciendz sint, id ez uno licet inspicere, pre multis 
aliis quze in divinis Litteris occurrunt : nimirum 
quando Dominum ait transfiguratum coram illis 
fuisse. Atqui ex viliori forma ad splendidiorem 
transiit. Evangelista siquidem nobis statim trans(l- 
gurationis modum ezplicavit (Matth, xvi, 2 seqq.) , 
puta quod resplenduerit facies ejus sicut sol, vesti- 
menta autem ejus facta sint sicut 7G& lux : imo 


B species vultus ejus altera. Non hoc ait, Dominun 


vultus sui situm mutasse, sed gloriam. Hancque 
ipsius gloria tenus transformationem, Dominus (u 
turi sui e coelo adventus esse similitudinem dizit. 
Suis quippe discipulis de visione ista loquens 
3iebat : Sunt. quidam ex hic stantibus, qui uon 
gustabunt mortem', donec videant Filium hominis 
venientem in majestate sua ( Luc. 1x, 27); vel se- 
eundum Evangelistam alterum : Donec videant re- 
gnum Dei veniens in virtute (Marc. vi, 59) ; quae de 
Petro, et Jacebo, et Joanne pronuntiavit. Mox enim 
subjungunt, hic quidem : Facti sunt post hec verba 
quasi dies octo ( Luc. 1x, 28) ; quos cum nuineras- 
sel, subdidit : Et assumpsit Petrum, et Jacobum, et 
Joannem, et que sequuntur ejusdem visionis 
enarravit ; ille vero : Pos dies.sez ; illos qui medii 
fuerant solos numerans. Cessent igitur qui divi- 
norum oraculorum sensus perverse interpretari 
audent : ut. apostolorum traditioni adhzrescant, 
nec non Ecclesiarum sententie, qme ab initio 
tradita receptaque est; gus hominum resurre- 
clionemn suscipiens ac praedicans, nihil aliud bae 
voce, liomines, significari novit, nisi quod csse 
homines comperit : ut, quod talis figurz non sit, 
nec esse hominem noverit, nec pradicet. 


Ejusdem, cap. 16. — Si itaque «terna habita- 
cula s&unt, et inexplebiles thesauri, perpetuaque 
peccatorum punitio, quomodo dicendi locus erit, 


μετὰ τὴν ἀνάστασιν πάλιν ἀποδολὴν σωμάτων λέγειν, p) corpora post resurrectionem iterum interitura, ac 


καὶ πάλιν ἑχτρέπεσθαι, xal εἰς τὸν αὐτὸν χαταπίπ- 
τειν χόαμον, τοῦ ᾽Αποστόλου σαφῶς λέγχοντος, xal 
ἀποδεικνύντος τὴν ἀἁμειάπτωτον τάξιν τῶν µελλόν- 
των» Νυνὶ δὲ ἁπαγγέλλεται λέγων Ἔτι ἅπαξ ἐγὼ 
σείω, οὐ µόνον τὴν γῆν, ἁν.λὰ καὶ τὸν oógaróv, 
| λέγει Κύριος. Τὰ δὲ, ἔτι ἅπαξ, δηλοῖ τῶν σαλευοµέ- 
vuv τὴν µετάθεσιν, ἵνα µείνῃ τὰ μὴ σαλενόµενα. El 
οὖν ἅπαξ καὶ µηχέτι σαλευθῆναι διδασχόµεθα , πῶς 
μαθηταὶ τηῦ Ἐὐαγγελίου, οἱ τὸ µέγα τῆς ἀναστά- 
σὲως ἡμῶν δῶρον, καὶ τῆς Ἐκχλησίας τὸ χαύχηµα 
διασύροντες, xal πάλιν ἔχπτωσιν τῶν σωμάτων 
ἡμῖν καταγγέλλοντες ; El γὰρ xaxby τὸ ταῦτα διαιω- 
νίζειν, ὑπὲρ ὅτου xal ἑἐξανίστανται; Καὶ εὐαγγελι- 
αμὸς, χαὶ χαρὰ ἡ τούτων ἀνάστασις χαταγγέλλεται' 


denuo permutanda, ut in mundum alterum trans- 
eant, Apostolo disertis verbis dicente et demon- 
straute, futurorum siatum invariabilem fore ? 
Nunc autem idem pollicetur dicendo : Adhuc  se- 
mel, ego movebo, non solum terram, sed etiam ca- 
lum, dicit Dominus (Agg. u, 7; Hebr. xn, 26). 
Quod autem, adhuc semel, dicit, declarat mobi- 
lium translationem, ut inaneant ea qua sunt immo- 
bilia. Si ergo semel necaiplius movenda esse 
edocti sumus, quoinodo discipuli Evangelii sint, 
qui magnum resurrectionis nostre donum et eccle- 
sie decorem criminantur, rursumque corporum 
excidium fore nunUant ? Quod si malum est quod 
νε perpetua sint, qua causa est resurrectionis ? 





sj 


S. JOANNIS DÁMASCENÍ 50 


Resurréctionis przdicatia bonus est nuntius ac A xat ὁ μέγας Βαὔῦλος ἀλύόεων ὑπὲρ τῆς ἐλπίδος ταύ. 


gaudium : et magnus Paulus catenis propter hanc 
spem vinctus lubens tolerabat : cumque propter 
spem resurrectionis mortuorum  judicaretur, in 
Deum sperans, resurrectionem mortuorum  futu- 
ram, justorum et iniquorum, docet, ne praedica- 
tioni su:e fides detrabatur. Si Deus mortuos exci- 
tit, quanam id de causa, si modo bonum est 
animas sine corporibus exsistere, postquam semel 
ex eis liberats sunt? Curnam proinde non perse- 
verant in immortali post obitum statu, et si non 
omnium, at. saltem justorum ? Quin potius nobis 
commoda et munificentiam ipse nobis Dominus 
annuntians clamat : Venit hord, quando hi qui in 
monumentis sunt. audient vocem. Filii hominis, et 


της περιχειµένων Ἰνείχετο, περὶ δὲ ἑλπίδος χεὶ 
ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν κρινόµενος, ἐλπίδα ἔχων 
el; θεὸν, ἀνάστασιν μέλλειν ἔσεσθάι νεχρῶν δικαίων 
τε, xat ἀδίχων, καὶ διδάσχει, μὴ ἄπιστον χρίνεσθαι 
τὸ χήρυγµα αὐτοῦ. El ὁ θεὸς vexpouc ἑγείρει, ὑπὲρ 
τίνος, εἴ γε καλὺν τὸ ἄνευ σώματος εἶναι τὰς ψυχὰέ 
ἅπαξ ἁπαλλαγεῖσας αὐτῶν; Τί μὴ ἐξ εὐθείας µένο» 
σιν bv τῇ μεθὰ θάνατον ἁθανάτῳ καταστάσει, el xai 
μὴ πάντων, ἀλλὰ χᾶν τῶν διχαίων * ἀλλὰ τοὐναντίν 
πόρους ἡμῖν, xal φιλοτιμίαν αὐτὸς ὁ Κύριος εὐα]- 
γελιζόµενος βοᾷ ' Ἔρχείαι ὥρα, ὅτε οἱ ἐν τοῖς 
µνημείοις ἀχούσουσι ες φωγνῆς τοῦ ΥΙοῦ tov 
ἀνθρώπου, καὶ οἱ ἀκούσαντες ζήσονται. El τοίνυν 
ἐν τῇ ἄχρᾳ τελειότητι πἐριττὰ, xaX ἁποθολῆς ἄξια 


qui audierint, vivent. (Joan. v, 28). Si ergo in D τὰ σώματα, clc χρεία (πάλιν γὰρ ἐρῶ) ὡς μέγα τι 


perfectionis apice corpora superflua et abjectione 
digna erunt , qui necessitas fuit ( hoc enim rur- 
sum dicam) ut Dominus ei qui in seipsum spera- 
verit, ceu magnum quid se donare promiserit : 
Et ego resuscitabo eum in novissimo die ( Joan. vi, 


δωρεῖσθαι, χαὶ ἐπαγγέλλεσθαι τὸν Δεσπότη» τῷ εἰς 
αὐτὸν ἠλπιχότι, Εγὼ ἀναστήσω αὐτὸν iv τῇ 
ἑσχάτῃ ἠἡμέρᾳ, max ὅτι ᾽Ανταποδοθήσεταί σοι ἐν 
τῇ ἀναστάσει τῶν διχαίων, οὕσης πᾶσιν ἁποδοῆ: 
τῶν ἀνισταμένων σωμάτων Ί 


40): itemque illud, Retribuetur tibi in resurrectione justorum; cum intetim omnes torpe 


quz resurgent, abjecturi sint / 

Et post pauca : 769 Si autem imperfecta resur- 
rectio erit, quia corpora denuo recipietida suni, ut 
ferunt illi qui bsc abjicienda docent , igitur non 
resurrectio, sed mors erit magnum illud dottum, 
quippe cum anima e corpore migratura sit : adeo- 
que damnatio est resurrectio, qua anima iterum cor« 
pori illigatur : ac tandem spes nostra labefactatur, 
cum nos iterum in pejus per resurrectionem nasca- 
tnur. Quamlibet enim immortalis eit anima ; quia 
tamen nequaquam homo est, nihil illam ab inte- 
ritu discrepare censet Apostolus : non enim ani- 
fam aliter frui, aut tenere, aut aliquid agere aut 
pati, nisi quatenus ab initio cum corpore creata 
fuit, ut ipsa foret, et oblectationem proprlam ha- 
beret, si modo, postquam propter unius hominis 
Adam ihobsequentiam morte soluta est, per unius 
Christi obedientiam spe iterum reciperet, ut homo 
fieret. At vero dicent : Quomodo resurgunt mortui ? 
qualinam corpore veniunt? has qusstiones agitant 
propter senescentia corpora et imperfecta, qua ex 
liacce vita excedunt ; insuper propter illa que mu- 
lilata sunt, Nam qui resurrectionem non credunt, 
hac perpetuo mussitant, et inquirunt, nempe si 
communis omnium resurrectio est, communem 
eliam esse gloriam, si modo gloria sit resurrectio. 
Sed responsionem exemplo accipiant. Non enim, 
ubi de tam magnis sermo est, in nostra potestate 
est aliquid ex nobis excogitare, sed per eum cui 
bzc concredita à Deo sunt, qus predicaret ac 
doceret Ecclesiam. Nimirum triticum aut quidvis 
ejusmodi seminum, non omne integrum ac sanum 
est, sed est etiam quod corrosum sit, nec plenum, 
fleri siquidem nequit, ut ejusmodi grana in se- 
tuetite non occurrant ; ac Deus nihilominus dat illi 
vorpus quale voluerit : primum quidem, grauo per 
putrefactionem mortemque dissoluto : tuin deinde 


Καὶ μετ ὀλίγα * El δὲ ἡ ἀνάστασις ἀτελῆς, bà 
τὸ πάλιν ἔχειν τὰ σώματα, κατὰ τοὺς ταῦτα ἁποῤῥί- 
πτεσθαι δογµατίζοντας, ἄρα οὐχ f) ἀνάστασις, ἀλλ 
Ἆρα ὁ θάνατος µεγάλη τυγχάνει δωρεὰ, διὰ ὁ 
ἁπαλλά]τειν toU σώματος thv φυχὴν, χαταδίχη üi 
ἀνάστασιή, διὰ τὸ πάλιν δεσμεῖν αὐτὴν πρὺς 55 σ- 
pa * xai διέφθᾶρτὰι τὰ τῆς ἐλπίδος, Ev τοῖς χείροσι 
πάλιν διὰ 4e ἀνασιάσεως Ὑινοµένων ἡμῶν. Kit 
γὰρ ἀθάνατοέ fj Φυχὴ, ἀλλὰ μὴ οὖσαν ἄνθρωπον, 
οὐδὲν ἁπωλείας διαφἑρειν οἵεται à. ᾿Απόστολος ' pl 
γὰρ ἄλλως αὐτὴν ἀπολαύειν, ἢ χρατεῖν, ἢ πράττευ 
τι, )) πάσχειν, Ἰ καθὼς ἐξ ἀρχης δἐδηµιούριητι 
μετὰ τοῦ σώματος, αὐτὴν οὖσαν καὶ thy ἰδίαν ἀπί- 
λαυσιν ἔχουσαν, ἄνπερ τῷ θανάέῳ διὰ εν παραχοῖν 
κοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου ᾿Αδὰμ λυθεῖσα, πάλιν διὰ τῆς 
ὑπαχόῆς τοῦ ἑνὸς Χριστοῦ, διὰ τῆς ἑλπίδος ἆ πέλαδεν 
πάλιν tb γενέαθαι ἄνθρωπος. ᾽Αλλὰ πάντως ἐροῦόι 
Πῶς ἐγείρονται οἱ νεχροί; ποίῳ δὲ σώματι ἔρχν 
tat ; ἀπὺρεῖν γὰῤ αὐτοὺς παρασκευάζει τὰ ytrnfe- 
κὀτὰ xdi ἁτελῆ τῶν σωμάτων ὑπεξερχόμενα 59 
βίου, προσέτι δὲ xai ἠχροτηριασμένα. Ταῦτα Tig 


p ἡμῖν οἱ τῆς ἀναστάσεως ἄπιστοι συνεχῶς ἔπιλέγωει 


καὶ ἀπαιτοῦσιν , ὅτι εἰ χοινὴ πάντων fj ἀνάστασι, 
xotvh πάντων καὶ fj δόξα, εἴπερ δόξα ἡ ἀνάσταση. 
'AXA δεχέσθωσαν δι ὑποδείγματος τὸν λόγον ’ οὗ 
γὰρ χύριοι ἡμεῖς ἐν τοῖς περὶ τῶν εηλιχούντων Ν- 
γοις λογίσασθαι, ὡς ἐξ ἑαυτῶν, ἀλλά τοῦ ταντᾶ 
Λαρὰ τοῦ θεοῦ πιστευθέντος, xal χηρύξαι, xai p 
ἄταγωγῆσαι τὴν Ἐκχλησίαν * ὅτι σἴτος, fj τι 50" 
ποἰούτων σπερµάτων, οὐ «dc αῶος, οὐδὲ ὑπ, 
ἀλλὰ καὶ διαδεδρωµένος καὶ ἀτελής * ἀδύνατον Τὰ 
καὶ μὴ τοιούτους εἶναι ἐν τῷ σπόρῳ κόκκους ' xal 
θεὸς αὐτῷ δίδωσι σῶμα καθὼς ἐθέλησε " πρωτ 
διὰ σηπεδόνος χαὶ θανάτου διαλυθέντος τοῦ xét? 
εἴθ' οὕτως ἐπὶ τὸ σπαρὲν διὰ µέσου χωρούνηων " 
ζης Φύλλου xai καλάμου ἁστάχυος * xal τότε 








501 


PARALLELA  RUPEFUCALDINA. 


50g 


ἔδιον ἐπιγίνεται σπέρµα,, ὅπερ ἑσπάρη , οὔτε τὴν A per medium semen radice, foliis et calamo spice 


θέσιν, oDte τὸ σχῆμα, οὔτε τὴν χρόαν, οὔτε «b µέγε- 
θος ἀμεῖδον χατὰ τὴν ἑχάστου ἀπηρτισμένην φύσιν, 
ph παραθδαλλόντων (16) ὅσα ἓν τῷ σπείρεσθαι ἆτε- 
λέστατα, Ά λελωδηµένα, ἢ βεθλαμμένα ὑπῆρχεν. 


Tov ἁγίου Εἰρηναίου. Ἠμεῖς οὖν καὶ σώματα 

ἀνίστασθαι, x. 5. E. 

TITA. OE'. — Περὶ ἁγίων' ἂτγόλων καὶ ὅτι ἐν 
ἀοιδίμφ εὐφροσύγῃ, xal ἀῤῥήτῳ µακαριότηει 
διάγουσι «ἐειτουργοῦντες τῇ σεδασµίῳ Τριάδι. 
Αντιπάτρου ἐπισχόπου Βοστρῶ», ἐκ τῶν κατὰ 

tov δυσωνύμου Ώριγέγους. Ποῖος, Μωῦσῆς , fj 

Παῦλος, ἢ ἕτερός τις τῶν προφητῶν, ἡ ἁποστόλων 


prodeuntibus : tuneque semen proprium generatur, 
quod semipatum fuit, nec situ, nec flgura, nec co- 
lore, nec magnitudine mutatis, uti unicuique a 


" patura comparatum est; nihil detrimenti afferen- 


Hbus, quecunque exilia nimis, aut mutila, aut 
vitiata seminata sunt. 
S. Irencei.— Nos igituret corpora resurgere, etc. 


TIT. LXXV. — De sanctis. angelis : et quod in lau- 
datissima letitia, et. inexplicabili felicitate ver- 
sentur, adorandeg Trinitati ministrantes. 
Antipatri episcopi Bostrorum, ex libris Adversus 

infamem Origenem. — Quisnam, Moyses, aut Pau- 

lus, aut quivis alter prophetarum aut apostolo- 


οὕτως ἀχριδῶς περὶ πάντων τῶν πρὸ χόσµου, xat B rum, sic accurate ea omnia qui ante mundum 


ὑπὲρ οὐρανὸὺν μετὰ πάσης αὐθεντίας ἐχθέσθαι, 7) 
διδάξαι Ἰδύνατο; Οὐδεὶς οὐδαμῶς. Είτε γὰρ xal 
διδάξαι τις οὕτως χατ) ἐξουσίαν εἶναι τὸν λόγον αὖ- 
τοῦ, ἀλλ᾽ ἑτέρῳ τὴν αὐθεντίαν τῶν λεγομένων &v- 
έθηχεν. ᾽Αλλ) οὐχ οὕτως ol τῶν προχειµένων δογµά- 
των κχαταγγελταὶ, ἀλλ ἀντὶ πάσης ἁἀποδείδεως 
ἐξαρχεῖν ᾠήθησαν τὸ αὐτοῖς sipnxéva:. Καὶ περὶ 
Ἠαύλου ἀμφιθάλλουσι, τὸ πόθεν λαδὼν διάφορα 
καταριθµμεῖ τάγματα τῶν οὐρανίων δυνάµεων * εἶτα 
εἴ τις θερμότερος προσελθὼν εἴπῃ, ὅτι 'Ἡμεῖς μὲν 
πύθεν λαδὼν Παῦλος ἀποφαίνεται, οὐδαμῶς ἀγνοοῦ- 
ἔεν  ὑμεῖς δὲ πόὀθεν λαδόντες τοσαῦτα μυστήρια 
διηχεῖσθε, ὅπως τς πρὺ τούτου σαν, xal πῶς 
Ἡρξαντο χινεῖσθαι ol νόες, xa πῶς ἔπεσαν εἰς διά- 
φορα σώματα, xaX γεγόνασι διάφορα τάγματα, οὐὗ- 
ῥανίων τε xaX ἐπιχείων; Τί ἐρεῖτε; O0 γὰρ ἔχετε 
λέγειν, ὅτι Ex. τῆς Παλαιᾶς fj Καινῆς Διαθήχης τὰς 
ἀφορμὰς ἑλάθετε, προείρηται γὰρ μηδὲν τοιοῦτον 
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον εἰρηχέναι. El δὲ xol νῦν 
δοχεῖ ὑπομνησθῆναι ἑνίων τῶν ἡμετέρων λόγων 
ἀχούσατε. Ὑμῶν γάρ ἐστιν ἡ φωνὴ, ὅτι ὄνομα 
ἁἀσωμάτου οὖκ ἴσασιν, οὗ µόνον οἱ πολλοὶ, ἅλλ᾽ οὐδὲ 
ἡ Γραφή * xal πάλιν ὅτι ἐν [τῷ χηρύγµατι, xaX τὸ 
εἶναί τινας ἀγγέλους, xaX δυνάµεις κρείττονας λει- 
τουργιχάς τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων, παραδέδοται’ 
πότε δὲ ἐχτίσθησαν οὗτοι, χαὶ «(va τὰ περὶ αὐτοὺς 
οὐδαμῶς τις ἑσαφήνισεν ; 


fuerunt, et super coelos sunt, cum omni certitu- 
dine explicare vel docere queat? Nemo prorsus. 
Si quis enim sibi hzc docendi potestatem esse 
asseveraret, alteri tamen dictorum suorum aucto- 
ritatem ascriberel. Àt non tales sunt horum de qui- 
bus agimus dogmaturo annuntiatores ; sed omnis 
instar demonstrationis satis esse sibi persuaserunt, 
quod hzc effulerint. Ac de Paulo querunt, unde- 
nam diversas coelestium virtutum classes numerare 
didicerit; quod si quis ferventior accedens dicat : 
Nos quidem minime ignoramus, a quonam edo- 
ctus Paulus '270 ista declaraverit; vos vero 
narrate nobis quonam auctore tot tantaque myste- 
ría tradatis : quomodo ante mundum hunc mentes 
erant, ac subinde moveri coperunt, et qua de 
causa in varia corpora ceciderunt, variique, tum 
coelestium, tum terrenorum ordines exstiterunt? 
Quid dicetis? non enim respondere potestis, id vos 
ex Veteri et Novo Testamento collegisse. Nam, ut 
dictum est, nihil ejusmodi Spiritus sanctus effatus 
est. Quinimo si quorumdam dictorum vestrorum 
nunc meminisse oporlet, auscultate. Veatra vox 
est, nomen íncorporei (17), non multis modo igno- 
tum esse, sed neque Scripture : ac rursum fidei 
doctrina, angelos esse quosdam et virtutes, quae 
hominum salutem curent, tradit; quando autem 
creati sint, et qu:e ad eos pertineant nullus usquam 
enarravit? 


Καὶ μετ) ὀλίγα" "Ev τῷ οὖν ἐχχλησιαστικῷ xnpjy- p — Et post pauca : Cum Ecclesie doctrina accura- 


pas. περιεχοµένης τῆς ἀχριδοῦς ταύτης χαταλή- 
ψεως, πῶς ἑἐρεῖτε, χατειληφέναι, ἀλλὰ μετὰ πάσης 
ἀχριθείας εἰδέναι, ὅτιπερ οὐχ ἤρξατο ὁθεὸς δηµιουρ- 
γεῖν, xal τοὺς νόας , πῶς τε τάξεως. xal γνώσεως 
µετέσχον, xai πῶς µετέπεσαν, xal εἰς Λόσας διαφο- 
ρὰς διῃρέθησαν, μετὰ πάσης αὐθεντίας δογµατίζον- 
τες; οὐδὲ τῇ, Τάδε λέγει Κύριος, συγχεχρηµένοι 
φωνῇ, fj τῇ’ Εἶπε Κύριος πρὸς ἡμᾶς, ἡ ' Ἠχούταμεν 
τῆς φωνῆς Κυρίου, xat ὅσα ἔθος τοῖς δογμάτων. 
ἀπαρχομένοις τινῶν, εἰς τὴν τῶν ἰδίων σύστασιν λο- 
χισμῶν παρά τε τῇ θείᾳ Τραφῇ, xal τοῖς ἄλλοις 


(16) Forte, παραδαλόντες: 


tam horum notitiam complectatur; quomodo vos 
comprehendisse dicitis, imo exaclissime scire, 
Deum non incepisse mentes etiam statim creare, 
et cum omni auctoritate docetis, quo pacto tum 
ordinem suum, tum scientiam suam obtinuerint ; 
quomodo subinde ceciderint, et in quot classes 
varias distributi fuerint? Neque veroejusmodi vo- 
cibus. utimini : Hic dicit Dominus, vel, Dixit Do- 
minus ad nos; vel, Audivimus vocem Domini, et 
aliis quas adhibere solent quicunque dogmata quae- 
dam predicare incipiunt, secundum divine Scri- 


NOTJE. 


. (47) Origen. Przf. lib. περὶ ἀρχῶν. 








F 


503 . 


S. JOANNIS DAMASCENI 50i 


pture morem ejusque alumnoruin. Sed et. nobis A αὐτῆς τροφίµοις. 'ALX ἔστι xal ἡμῖν θαυμάσειν, 


mirari subit, vos cum potestate verba facere, vel- 
ut eos qui Dominum audiebant, quos stupore per- 
celli contigit. Cum vero Scriptura nequaquam ista 
contineat, exactissima cognitione vobis assecuti 
esse videmini, quod a pristina beatitudine absce- 
dentes, devicto suo principe, ex mentibus facti 
sunt angeli, et archangeli, etc. Recedentes vero, 
ut nova ista Scriptura fert, a sua cum Deo 
conjunctione, sortem hane nacti sunt, ut iis qui 
vehementi motu agitantur, przffecli. essent ac do- 
minarentur , atque in miuisterium mitterentur 
propter eos qui hareditatem capient salutis, cum 
ipsi interim ea excidentes illo opus habeant qui 
ipsos illuc reducat. Ad quos proinde merito dixerit 


ὥσπερ ἐπὶ τοῦ Δεσπότου τοὺς ἀχούοντας ἐχπλήττε- 
σθαι συνέθαινεν, ὅτι xav! ἐξουσίαν ἑστὶν ὁ λόγος 
ὑμῶν. Too δὲ κηρύγματος μὴ περιέχοντος ταῦτα, 
οὕτως ἀχριθῶς εἰδέναι φαίένεσθε, ὅτιπερ τῆς προτέ- 
pa. {μαχαριότητος ἀποστάντες διὰ τὴν τοῦ πρώτου 
ἧτταν τὴν γενοµένην ἓν αὐτοῖς, γεγόνασιν ἀπὸ νόων ἄγ- 
Υελοι, ἀρχάγγελοι, xa τὰ ἑξῆς. ᾽Αποστάντες δὲ, xav 
τὴν γενοµένην νέαν Γραφὴν, τῆς τοῦ θεοῦ ἑνώσεως, 
ἄρχειν τε καὶ χυριεύειν τῶν ἐπὶ πλείω σαλευθέντων 
λαχόντες, xal εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενοι διὰ τοὺς 
Μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν, αὐτοὶ ταύτης 
σαλευθέντες, xal δςεόμενοι τοῦ ἑπανάξοντος. Πρὸς 
οὓς διχαίως τις ἐρεῖ αὐτῶν προνοούµενος * Ιατρὲ, 
θεράπευσον σεαυτόν' ἄπερἑἐμοὶ προξενεῖς, κτῆσαι 


aliquis, qui salutem ipsorum prospexerit : Medice, B πρῶτος αὐτός. Ei γὰρ καὶ πλέον ἀποῤῥεῦσαι συνέδη 


cura. teipsum (Luc. 1v, 95); quod mibi procuras, 
hoc ipse prior habeto. Nam, etsi me in majori 
aniielate versari contingat, ambo tamen eidem 
sententie sumus obnoxii. Verum, Deo adjuvante, 
satis superque ostensum fuit, et jam in confesso 
est, ejusmodi placita alienissima esse ab Evangelii 
predieatione : quamobrem modo videamus, quid de 
angelis Spiritus sanctus tradiderit, quod in Eecle- 
si doctrina feratur. Benedicite Dominum, inquit, 
omnes angeli ejus, potentes virtute, [acientes ver- 
bum ejus, ad audiendam vocem sermonum ejus. 
Benedicite Dominum, omnes viriutes ejus, ministri 
ejus, qui facitis verbum ejus (Psal. cn, 20, 21). Si 
igitur potentes virtute sunt, ut faciant voluntatem 
ejus, et viribus valent, ad audiendum sermonem 
ipsius : quomodo ergo queat aliquis existiinare eos 
propri: beatitudinis suze extorres esse factos ? nisi 
quis dicat Deum nolle ipsis precipere, ut ad pristi- 
nam beatitudinis perfectionem redeant. Αεεθρίο 
namque imperio, potentes sunt virtute, quemad- 
modum propheta ait, ut faciant verbum ejus, et 
audiant 771 vocem sermonum ejus. Spiritus si- 
quidem testimonium a mendacio alienum est. Quo- 
inodo vero etiam studio ardent erga eos qui bonum 
semen a Domino insitum amiserunt, et eorum 
emendationi ργαβοί in votis habuerunt, cum ipsi 
prioris seminis puritatem abjecissent ? Ad quos 
Dominus non dixerit : Eccur vos quoque a priore 
vestra cum Deo conjunctione descivistis; sed tan- 
dem cederent, ut opportuno aliquo tempore hóc eis 
muneris injungatur? Qua vero rursum de causa 
Dominus se venturum dixlt cum angelis, qui prisii- 
nam sanctitatem non habeant? Sin vero Zominus 
justificat, quis est qui condemnei 2 (Rom. vit, 64.) 
quinam autem, si beatitudinis sux compotes non 
sunt, magnus Moyses de universorum Deo scribit 
(Deut. xxxn, 2), angelos a dextris ipsius cuui eo 
esse. Neque enim arbitror honoriflcam magis vo- 
cem de eis pronuntiatam esse, quam quod angeli 
Dei gentibus przfecti fuerunt, et populus Jacob 
pars Domini sit. factus (Deut. xxxi, 9), cum ad 
tantam. celsitudinem eos adduxerit, ut in partem 
cum Domino venerint. Etsi enim exaltandi populi 


με, ἀλλ ἀμφότεροι ἐν τῷ αὐτῷ τυγχάνοµεν κρίµατι;" 
ἀλλ ὅτι μὲν ἀλλότρια τὰ τοιαῦτα τυγχάνουσι τοῦ 
εὐαγγελικοῦ κηρύγματος, δέδειχται ἱκανῶς, xai 
ὡμολόγηται σὺν θεῷ * ἴδωμεν δὲ λοιπὸὺν ^l περὶ 
αὐτῶν τὸ Πνεῦμα ἡμῖν παραδέδωχεν, ὅπερ xal ἓν 
τῷ ἐχχλησιαστιχῷ φέρεται λόγῳ, Εὐ.λογεῖτε, qat, 
τὸν Κύριον, πάντες οἱ ἄγγελοι αὐτοῦ. οἱ δυνατο 
ἰσχύϊ ποιοῦντες τὸν .Ίόγον αὐτοῦ, τοῦ ἀχοῦσαε 
τῆς φωνῆς τῶν «Ίόγὼν αὐτοῦ. Εὐ.ογεῖτε τὸν 
Κύριον, πᾶσαι αἱ δυνάµεις αὐτοῦ, «ειτουργοὶ 
αὐτοῦ, οἱ ποιοῦγτες τὸ θέΊημα αὐτοῦ. El τοίνυν 
δυνατοὶ ὑπάρχουσιν ἰσχύϊῖ τοῦ ποιεῖν τὸ θέληµα 
αὐτοῦ, xal δυνατῶς ἰσχύϊ Éynusty τοῦ ἀχοῦσαι τὸν 
λόγον αὐτοῦ, πῶς ἔξω τοῦ iblou μαχαρισμοῦ χαθ- 
εστηχέναι τούτους νοµἰσαι τις δυνηθείη; εἰ uf, τις δ’ 
ἂν ἐρεῖ μὴ θέλειν ἐπιτάττειν αὐτοῖς, ὥστε ἔπανελ- 
θεῖν αὐτοὺς εἰς τὴν ἀρχῆθεν τελείαν µαχαριότττα - 
Ἐπιταττόμενοι γὰρ, δυνατοὶ ἰσχύῖ τυγχάνουσι κατὰ 
τὸν προφήτην ποιεῖν τὸν λόγον αὐτοῦ, καὶ ἀχούειν 
της φωνῆς τῶν λόγων αὐτοῦ. ᾿Αφευδὴς γὰρ ἡ τοῦ 
Πνεύματος µαρτυρἰα. Πῶς δὲ καὶ ἐζήλωσαν διὰ τοὺς 
ἀπολέσαντας τὸ χαλὸν παρὰ τοῦ Κυρίου χαταδληθὲν 
σπέρµα, xai τὴν αὐτῶν διόρθωσιν ἐπιτραπῆναι παρὰ 
τοῦ Κυρίου ἐζήτουν αὐτοὶ, τοῦ πρώτου σπέρματος 
την καθαρότητα ἀποδαλόντες ; Πρὸς οὓς ὁ Κύριος 
οὐκ ἔφη, ὅτι Auk τί xal ὑμεῖς ἀποθάλλετε τὴν πρὠ- 
την ὑμῶν πρὸς τὸν Θεὸν κινηθέντες ἕνωσιν, ἀλλ 
ἐνδοῦναι τέως αὐτοῖς, xal χατὰ χαιρὸν τὸν προσ- 


D ἥκοντα τοῦτο ποιεῖν ἐπιτρέπεσθαι αὐτούς; 'AvO' ὅτου 


δὲ, xal ὁ Κύριος ἐλεύσεσθαι λέγει βετὰ τῶν ἁγίων 
ἀγγέλων αὐτοῦ, μὴ ἐχόντων τὴν ἐξαρχῆθεν ἁγιωσύ- 
νην; Tov Δεσπότου δὲ δικαιοῦντος, εἰς ὁ χαταχρί- 
Yu ; πῶς δὲ εἴπερ οὐχ ὑπάρχουσιν ἐν τῇ ἰδίᾳ µαχα- 
Ριότητι, ὁ μέγας γράφει Μωῦσῆς περὶ τοῦ τῶν ὅχων 
θεου, ὅτι ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ ἄγγελοι pex αὐτοῦ. O0 γάρ 
ἐστιν, ὡς οἶμαι, ἐπιδοξοτέραν περὶ αὐτῶν ἀφιέναι 
φωνὴν, τοῖς ἔθνεσι τοὺς τοῦ Θεοῦ ἀγγέλους ἐπιστα- 
τεῖν, καὶ Ὑενέσθαι μερίδα Κυρίου τὸν ἐξ Ἰσχὼό 
λαὺν, εἰς τοσοῦτον ῦφος ἀνάγων αὐτοὺς, ὡς εἰς µε- 
ρισμὸν ἐλθεῖν μετὰ Κυρίου. El γὰρ xai διὰ τὴν τοῦ 
λαοῦ δόξαν ὑπερθολιχώτερον λέλεκται , ἀλλ ὅμως 
δόξαν οὗ τὴν τυχοῦσαν τοῖς ἀγγέλοις περιποιεῖ- 
ται. 


causa hac exoggerando dicta sunt, αἱ saltem non exiguum honorem angelis conciliant. 











505 


PARALLELA- RUPRPUCALDINA. 


506 


Καὶ ὅτι ἁποστέλλειν elc τὸν τόπον αὐτοῦ ὁ 8sbg A — Unde didicistis Deum polliceri vice:sua missu- 


τὸν ἄγγελον αὐτοῦ ἐπαγγέλλεται, εἰς τὸ χαταπαῦσαι 
τὸν Aabv µεμαθήχατε * οὗ τί ἂν ἐντιμότερον γένοιτ᾽ 
ἄν; Καὶ ὁ µαχάριος δὲ Μιχαίας ἓν ὁπτασίᾳ ἕωρα- 
χέναι τὸν θεὸν λέγει, xaX πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ οὖρα- 
vou παρίστασθαι ἔμπροσθεν αὐτοῦ, χαὶ χιλίας χιλιάδας 
αειτουργοῦντας αὐτῷ ὁ Δανιλλ θεάσασθαι λέχει, xal 
παρεμθολὴν θεοῦ 6 Ἰαχὼδ τὴν τῶν ἀγγέλων ὑπάν- 
εησιν ὀνομάζει, Καὶ µυρία ἄν τις εὗροι τὴν àxpo- 
τάτην δόξαν μαρτυρούσης τῆς θείας Γραφῆς ταῖς 
. οὐρανίοις δυνάµεσι. Τοῦ γὰρ ᾿Αποστόλου δεδοίκαµεν 
παραθέαθαι φωνὴν, ph πάλιν ἔγχλησιν ὑπομείνη, 
ὅτι Ἠόθεν ταῦτα λαθὼν λέγει; El δὲ pfj γε xai 
αὐτὸς διαῤῥήδην Bod * Διαμαρτύρομαι ἐγώπιον τοῦ 
Θεοῦ, καὶ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ τῶν 
ἐπ 1εκτῶν dyyélor. Καὶ ἐν φωνῇ ἀρχαγγέλου 
φησὶ σηµαίνεσθαι τὴν τοῦ Κυρίου παρουσίαν, Περὶ 
pkv Υάρτοι τῶν Χερουδὶμ, fj τῶν Σεραφὶμ, οὐδὲν 
δυνάµεθα λέγειν, διὰ τὸ μαθεῖν τὸν συγγραφέα 
παρὰ τοῦ Ἑδραίου" ὅστις xoi ἔστιν ὁ παρ) αὑτοῦ 
σηµαινόµενος Ἑδθραϊος ὅτι ὁ Υἱὸς xal τὸ Πνεῦμα τὸ 
ἅγιον τούτοις σεμνύνεται. Τίς οὖν ἄρα οὕτω τολ- 
μηρὸς, ἵνα τῆς ἰδίας ἀξίας ἁποστάντας, χαὶ χατά- 
Ἅτωσιν ὑπομείναντας, ἐπὶ τοσαύτῃ δόξῃ µαρτν- 
ῥεῖσθαι ὑπὸ τοῦ Πνεύματος ἁγίου: 

Et δὲ δυνατοὶ ἰσχύϊ τυγχάνουσι ποιεῖν τὸ θέληµα 
τοῦ Θεοῦ, xal ζητοῦσιν ἀπολέσθαι τοὺς ἀσεθεῖς διὰ 
τὴν πρὸς τὸ Θεῖον εὔνοιαν, καὶ ἔμπροσθεν παρίστα- 
σθα:, xat λειτουργχεῖν, χαὶ kx δεξιῶν εἶναι θεοῦ ση- 


rum angelum suum, qui populo requiem praeberet : 
quo quid illustrius accidere queat * Insuper beatus 
Michzas (141 Reg. xxi, 19) in. visione Dominum 
a se conspectum dicit, cui omnes coeli virtutes 
astarent. Daniel queque millia millium se vidisse 
ait, qui ipsi ministrarent (Dan. vu, 10), et Jacob 
angelorum occursum castra Dei nominavit (Gen. 
xxxi, 2). Ac. sexcenta quis divine Scripturze loca 
repererit, contestantis, eximia gloria celestes vir- 
tutes przeditas esse. Veremur enim Apostoli vocem 
afferre, ne rursum criminationi pateat, undenam 
scilicet ea qux dixit, habuerit. Alioqui vero ipse 
quoque palam clamat : Testificor coram Deo et Do- 
mino nostro Jesu Chrislo et electis angelis (11 Tim. 
1v, 1). Itemque in. voce archangeli Domini adven- 
tum signiflcari ait. Nibil enim de Cherubim et Se- 
raphim pronuntiare possumus, cum scriptor iste 
ab Hebraeo didicerit ( quisquis sit Hebrzus ille 
quem significat) Filium et :*piritum sanctum per 
hzc repraesentari. Ecquis igitur ejus audaciam sil, 
ut asserat eos a propria gloria digressos lapsumnque 
passos, in tali gloria esse a Spiritu sancto perbi- 
beri? 


Caeterum si potentes virtute sunt ad faciendam 
voluntatem Dei, atque impios perdere quzrunt pro 
sua erga Deum dilectione, nec 1on coram astare, 
el ministrare, et a dextris Dei esse signiflcantur, 


µαΐνονται, τίς ὁ ὑπὲρ ταῦτα φανταζόµενος, xal τῆς c quis ille est qui supra hzc sibi alia fingat, οἱ quid- 


φοσαύτης ἀξιοπιστίας «b μεῖζον ἐννοῶν, ph σφέδρα 
παραπαίων, xai τῶν θείων Γραφῶν παρ) οὐδὲν λο- 
γιζόµενος τὰς μαρτυρίας; οὐδὲν γὰρ ἡμεῖς  ἐπιδο- 
ξότερον τούτων ἐννοεῖν δυνάµεθα, µήτιγε αὐτὸν τὸν 
Θεόν. ᾽Αλλὰ τὸ μὲν ἅγιον Πνεῦμα ταῦτα xal τὰ 
τοιαῦτα περὶ τῶν οὑρανίων ταγμάτων δεδῄήλωχεν. 
Αὐτοὶ δὲ πόθεν µαθόντες, ὅτι τῆς πρώτης µαχαριό- 
τητος ἀποστάντες εἰς διάφορα τάγµατα σωµατω- 
θέντες ἀπεμερίσθησαν, λεγέτωσαν. 'AXX ὁ διάδολος, 
φησὶν, δέδειχται, ὅτι τοιοῦτος μὲν οὐχ ἑχτίσθη, ἐξ 
ἰδίας δὲ πονηρίας εἰς τοῦτο κατέπεσε. Δῆλον οὖν, ὅτι 
χκαχεῖνοι t& liba; ἀνδραγαθίας εἰς τοῦτο ᾖλθον, 
Άλλ' ἀποχρινέσθωσαν, τί ὄντες ἐξ ἀνδραγαθημά- 
των ἰδίων πρὸς τοῦτο ἦλθον ; χρείττους οὗπέρ slatv, 


ἢ χείρους; ἁλλὰ πάντως ἑροῦσι, χρείττους, χαὶ D) 


οὐχ ἁπλῶς κχρείττους, ἀλλὰ πολὺ τὸ µέσον ὅσον ὁ 
προλαθὼν ἑδήλωσε λόγος, ἸΑλλ) οὐδεὶς πώποτε 
ἐπὶ τὸ χεῖρον ἐξ ἀνδραγαθημάτων ἔρχεται. ἀλλὰ 
πολλοὶ ἐπὶ τὸ χρεῖττον. El οὖν ἐπὶ τὸ χεῖρον ἦλθον, 
ὦ βέλτιστοι, ἐξ ἁμαρτιῶν, xo οὐκ ἐξ ἀνδραγαθημµά- 
των. El δὲ ἀνδραγαθίας ἔλαδον παρὰ τοῦ ἀγωνο- 
θέτου γέρας, δήλον ὅτι µείζους οὗπερ ἦσαν γεγόνα- 
σιν, οὐχ ἑλάττους. f 


Q$(luoroc, ἐκ cov α τῶν ἐν Γενέσει Zntovpé- 
ων. — Πνευματικὴ δὲ ἡ τῶν ἀγγέλων οὐσία. Εἰ- 
χάζονται δὲ πολλάχις ἀνθρώπων ἰδέαις, πρὸδ τὰς 
ὁποχειμένας χρείας μεταμορφούμενοι. 

Ἐκ τοῦ β’ τῶν αὐτῶν. — Ai τοῦ θεοῦ πᾶσαι 


piam hac certitudine majus animo concipiat; nisi 
vehementer impingat, nihilique faciat divinarum 
Scripturarum testimonia? nihil enim his gloriosius 
cogitare possumus, preterquam ipsummet Deum. 
Atqui Spiritus sanetus hzc et similia de ceelesti- 
bus ordinibus manifesta fecit. lpsi vero enarrent, 
à quonam didicerunt, angelos a prima sua felici- 
tate decedentes, in varias classes, corporibus 
acceptis, distributos esse? At diabolus factus est, 
inquit; quia, cum ejusmodi creatus non esset, in 
hunc statum suapte malitia cecidit. Perspicuum 
779 igitur est illos quoque ob sua recte facta ad 
eum gradum pervenisse. Verum respondeant, quid- 
nam erant, dum ob sua recte faeta illuc pervene- 
runt ? meliores quam nunc sunt, an pejores? om- 
nino dicturi sunt meliores : quinimo non simpli- 
citer meliores ; sed longo illo intervallo, quanto in 
anterioribus ostensum est. Verum nemo uuquain 
in deteriorem conditionem ob bonas actiones de- 
veniret, sed magis ad meliorem. Si ergo, o boni, 
ad deteriorem ceciderunt ; utique ob peccata, nou 
ob preclare gesta. Quod si egregii facinoris mer- 
cedem a certaminum preside receperunt, mani- 
festum est eos majores quam ante erant evasisse, 
non inferiores. 
- Philonis ez libro Y Questionum in Genesim. — 
Spiritualis vero est angelorum stbstantia. Huina- 
nas autem sspe figuras ac species assumunt, mu- 
tatis formis, juxta atque opus fuerit. 

Ez secundo earumdem. — Omnes Dei virtutes 


507 


S. JOANNIS DAMASCENI 909 


pennas edunt, viam stiperiorem versus Patrem ap- A δυνάµεις πτεροφυοῦαι thv ἄνω πρὸς «bv Πατέρα 


petentes ac desiderantes. 


TIT. LXXVI. — Όε hareticis, et iis qui de fide 
disputant : quodque non oporteat syllabas εί vo- 
cabula scrupulosius inspicere, sed sensum dogma- 
— neque tradita a Deo Ecclesie eracula per- 
turbare. 


Ex S. Ignatii. Deiferi epistola ad Ephesios. — 
Fugite divisiones, uti malorum initia, Solent aliqui 
malo dolo Christi nomen ferre, alia quaedam in- 
digna Deo factitantes : a quibus vos oportet tan- 
quam a feris declinare. Sunt enim rabiosi canes 
clam mordentes : à quibus vos debetis cavere, ceu 
qui difficile mansuescant. 


ὁδὸν γλιχόµεναί τε xat ἐφιέμεναι. 


TITA. 06”. — Περὶ αἱρειικῶν , καὶ τῶν 
τὴν πίστει Ἰογομαχούγτων * καὶ ὅτι οὐ 
τὰς συ. 1αδθὰς καὶ τὰ ὀγόματα περισκοπεῖν͵, 
dAAà τὸν νοῦν xal τὴ» διάνοια» τῶν δογ- 
µάτων, καὶ μὴ ταράττειν τὰ τῆς Ἐκκλησία 
θεοβαράδοτα .Ίόχια. 

'Ex τῆς πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστο.ῖῆς τοῦ ἁγίον 
"Irratiov τοῦ θεοφόρου. — Τοὺς μερισμοὺς φιύ- 
γετε (18), ὡς ἀρχὴν χαχῶν. Ἑ]ώθασί τινες ὃόλῳ 
πονηρῷ τὸ ὄνομα Χριστοῦ περιφέρειν, ἄλλα τινὰ 
πῤάσσοντες ἀνάξια θεοῦ, οὓς δεῖ ὑμᾶς ὡς θηρία ix- 
Ἀλίνειν. Εἰδὶ γὰρ χύνες λυσσῶντες λαθροδΏκται οὓς 
δεῖ ὑμᾶς φυλάσσεσθαι ὄντας δυσθεραπεύτους. 


Ibid. — Nullus erret. Si quis non est intra al- ῃ Mróel; πλανάσθω, Ἐὰν μή τις 7] ἑντὸς τοῦ θυ- 


tare, Dei pane privatur. Si enim unius et alterius 
oratio tantum virtutis habet ; quanto magis episco- 
pi, et omnis Ecclesia. Qui ergo simul non conve- 
nit, hic jam superbus est, ac seipsum dijudicat. 
Scriptum est enim : Deus superbis resistit Prov. wi, 
' 94; Jac. iv, 0). 


- ]bid. — Nolite errare, fratres mei; corruptores 
domorum regnum Dei non possidebunt. Si ergo 
qui hzec secundum carnem patiuntur, mortui sunt, 
quanto magis si ldem aliena doctrina iabefactet, 
propter quam Jesus crucifixus fuit. Quoniam hic 
contracta sorde, in ignem inexstinctum abibit, 
quemadmodum et qui ipsum auscultat. 


Ez Epistola ad Trallenses. — Hortor vos, non C 


ego, sed gratia Domini nostri Jesu Christi, solo 
Christianorum cibo uti : ab extranea vero herba 
abstinere, quz est hzresis. Et venenum perperam 
iwplicant, cum juxia atque digni sunt, fidem ha- 
heant; utpote qui mortiferum pharmacum una 
cum mulso prabeant, quod qui nesciat, libenter 
accipit, ut in delectatione mala moriatur. Obser- 
vemini igitur a talibus. 

Ex eadem. — Fugite malas propagines, que 
mortiferum 779 fructum generant, quem si gustet 
aliquis, stati moritur. Isti enim non sunt planta- 
, Wo spiritus. - 

Exc epistola ad Philadelphienses. — A malis her- 
bis abstinete, quas Jesus Christus non colit, pro- 
pterea quod non ipsi sunt plantatio Patris. Ne 
erretis , fratres mei, si quis eum qui scissionem 
fscit sequitur, regnum Dei bzreditate non possi- 
debit. 

S. Irenei ex quarta redargutione εἰ eversione 
falsi nominis scientie. — Dijudicabit autem Deus 
eos, qui schismata faciunt, etc. 

Ejusdem ex libro 1. — Melius et conducibilius 
est , etc. 


σιαστηρίου, ὑστερεῖται τοῦ ἄρτου τοῦ θεοῦ. Ei γὰρ 
ἑνὸς xal δευτέρου mpootuyh τοσαύτην ἰσχὺν ἔχει, 
πόσῳ μᾶλλον ἡ τε τοῦ ἐπισχόπου, xal πάσης τῆς 
Ἐχχλησίας; Ὁ οὖν μὴ ἐρχόμενος ἐπὶ «b αὐτὸ, 
οὗτος Ίδη ὑπερηφανεῖ, καὶ ἑαυτὸν διαχρίνει, 
Γέἐγραπται δὲ. 'Υπερηφάνοις ὁ θεὸς . ἁντιάσ. 
cetat. 

Mt πλανᾶσθε, ἁδελφοί µου * οἰχοφθόροι βασιλείαν 
Θεοῦ οὗ κληρονομβσονσιν. El οὖν οἱ χατὰ αάρχα 
ταῦτα πάσχοντες ἀπέθνησχον, πόσῳ μᾶλλον ἐὰν 
πίστιν ày χαχοδιδασχαλίᾳ φθερεῖ (49), ὑπὲρ fc η: 
coU; Χριστὸς ἑσταυρώθηι Ὅτι οὗτος ῥυπαρὸς Υενό- 
ενος, εἷς τὸ mop τὸ ἄσθεστον χωρήσει, ὁμοίως xal 
ὁ ἀκούων αὐτοῦ. 

Ἐκ τῆς πρὸς TpaAJaeic ἐπιστο.ῖῆς. — Hapa- 
χαλῶ ὑμᾶς, οὐχ ἐγὼ, ἀλλ᾽ ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ, µόνῃ τῇ Χριστιανικῇ εροφῇ xpi- 
σθαι. ἀλλοτρίας δὲ βοτάνης ἀπέχεσθαι, fyc ἐστὶν 
αἴρεσις. Καὶ παρεμπλέχουσιν (20) Ἰησοῦν Χρι- 
ατὸν καταξιοπιστευόµενοι (21), ὥσπερ θανάσιμον 
φάρµακον διδόντες μετ) οἰἱνομέλιτος, ὅπερ ὁ ἁγνοῶν, 
ἡδέως λαμθάνει, ἐν ἡδονῃ καχῇ τὸ ἀποθανεῖν. &v- 
λάσσεσθε οὖν τοὺς τοιούτους. 

Ἑκ τῆς αὐτῆς. — Φεύγετε τὰς χαχὰς παρᾶ- 
φυάδας, τὰς Ὑεννώσας xapmbv θανατηφόρον, οὗ 
ἐὰν γεύσηταί τις παραυτίχα ἀποθνῄσχει., Οὗτοι Υὰρ 
οὐκ slot φυτεία τοῦ πνεύματος. . 

Ex tüc zpóc Φιωαδελφίους ἐπιστοξῆς. — 
᾽Απέχέσθε τῶν καχῶν βοτανῶν, ὧν Χριστὺς Tn- 
σοῦς γεωργεῖ, διὰ τὸ μὴ εἶναι αὐτοὺς φυτείαν τοῦ 
Πατρός. Mh πλανᾶσθε, ἀδελφοί µου * ε’ τις σχίζοντι 
ἀχολουθεῖ , βασαιλείαν Θεοῦ οὐ χληρονομεῖ. 


Τοῦ ἁγίου Εἱρηναίου, ἐν εοῦ δ' ἐλάγχου καὶ 
dvatpo&üc tüc γευδωνγύµου γνώσεως. — ΑΝ: 
κρινεῖ δὲ τὸ Θεῖον τοὺς τὰ σχίσµατα, x. τ. ἓ. 

To) αὐτοῦ, ἐκ τοῦ δευτέρου. — "Αμεινον xai 
συμφερέστερον , x. t. &. 


NOTA. 


(18) Hec accepta congestaque sunt ex variis lo- 
cis sincere editionis epistolarum Ignatii, in qua 
tamen, uti nec in interpolatis, leguntur hzc verba, 
τοὺς μερισμοὺς φεύχετε, ὡς ἀρχὴν xaxav. 

(19) Lege : φθείρῃ. 


(20) Εάῑι. οἱ καιροὶ παρ). Utraque corrupte: et 


interpolata epistola sic lego, xai παρεμπλέχουσι 
τὸν ἰόν 


χν.. . 
(31) Edit. xat' ἀξίαν. 


: ui librarius τὸν iov, acceporit, pro Y. 








τῆς αρὸς Διογύσιον ἐπιστολῆς. — Τὸ μὲν γὰρ 
ποῖς δόγµασι διαφωνοῦντας τοῖς ῥήμασι προσποιεῖ- 
σθαι συμφωνεῖν, ἀσεθές ' τὸ δὲ τοῖς δόγµασι συµ- 
φωνοῦντας bv τοῖς ῥήμασι διαφέρεσθαι, μάταιον 
χ8ὶ µωβρόν. Τοῦτο οὖν συμφωνούμενον ἔχοντες, ὅτι 
θεὸς ἔνσαρχὸς ὁ Κύριος, χαὶ ἐξ οὐρανοῦ , καὶ ἐκ 
γῆς, ὁ αὐτὸς τῇ μορφῇ δοῦλος, χαὶ τῇ δυνάμει 
Θεὸς, µενέτωααν ἓν ὁμονοίᾳ, καὶ μὴ μάτην διαφε- 
ῥρέσθωσαν, μηδὲ εἰς τὴν τῶν αἱρετιχῶν λογομαχίαν 
ἑχπιπτέτωσαν. Ταῦια δὲ οὕτως φρονοῦντες, µενέ- 
εωσαν bv ἡσυχίᾳ, τὰς περιττὰς ζητήσεις ExxMvov- 
τες, xat ῥήματος ἔνεχεν, μὴ διαιρούµενοι, ὁπότε τὰ 
δόγµατα συμφωνεῖται. 


PARALLELA RUPEFÜCALDIRA. 
Τοῦ ἁγίου Ιουλίου (39) ἐλισκόπου 'Ῥώμης, ἐκ À 


510 


N. Julii episcopi Roma , ex epistola ad Diony- 
sium, — Quod enim illi qui dogmatis dissident, 
vocibus concordes esse simulent, liue ithpium 
est : quod vero rursum, qui dogmatis consen- 
tiunt, dictionibus discrepent, id vanum atque τη: 
sanum est. In hoc ergo concordes sumus, asse- 
rendo quod Dominus Deus sit in carne, ac de 
ccelo , et de terra ; idem forma servus, et virtute 
Deus, Quamobrem maneaut in una sententía, nec 
wane dissideant, neque in hzreticorum de verbis. 
vitilitigationem cadant. Hxc auteni ita sentientes , 
quieti maneant , superfluas quiestiones devitautes , 
nec verbi causa divisi, quando de dogmatis fidei 
consonantia est. 


Toiv ἁγίου Ἀμθδροσίου τοῦ θαυματουρτοῦ, ἐκ B S. Ambrosii Thaumaturgi , ex libro de incarna- 


τοῦ περὶ σαρχώσεως καὶ πίστεως. — Σιγάτωσαν 


τοιγαροῦν αἱ περὶ τῶν λόγων µάτδιαι ζητήσεις, 


Ἡ γὰρ τοῦ θεοῦ βασιλεία οὐχ ἐν πειθοῖς ἀνθρωπίνης 
σοφίας λόγοις, ἀλλ᾽ kv ἀποκαλύψει δυνάµεως. 

Τοῦ αὐτοῦ (35] (Γρηγορίου τοῦ Νύσσης) ἑκ 
τοῦ περὶ τῆς ἐν Κωγσταντινουπόᾶει καταστά- 
σεως toU ἁγίου Γρηγορίου. — Ἀφέντες οἱ ἄνθρω- 
ποι τὸ χατατρυφᾷν τοῦ Κυρίου, x. τ. ὃ. 

Τοῦ αὐτοῦ εἰς τό. Οὗτός ἐστι ὁ Ylóc µου ὁ 
ἀγαχητός. — Τί τὸ πιστεύειν ἀφέντες, τεχνολογοῦ- 
μεν τὴν πίστιν, xal πληροῦμεν τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ 
χοινοῦ δυσμενοῦς ; Λοχισάμενος Y&p ὁ διάδολος ὁ 
κδινὸς τῆς ἀθρωπότητος λυμεὼν, ὅτι γαλήνης iv 
ἡμῖν πολιτευοµένης, τὰ τῆς εὐσεδείας ἀνθεῖ, τῆς 
πίστεως δὲ χρατούσηςι εὐζωῖα κρατεῖ, φίλοι το τοῦ 
Δημιουρχοῦ Ὑινόµεθα, ἵνα μὴ ἐπέλθωμεν, ὅθεν 
ἐχεῖνος ἐξέπεσεν, ὁρᾶτε c πεποίηχε , καὶ πῶς πα- 
νούργως τὸν χαθ᾽ ἡμᾶς ἑῤῥαφώδηχε πόλεμον ὁ µη- 
χανοῤῥάφος τῶν χαχῶν, xat σοφὺς ἓν ἁπάταις, χαὶ 
ποιχίλος ἐν ἐπιθουλαῖς, xai πλούσιος bv τοῖς Χαχοῖς 
μηχανήµασι. Παρασχευάζξει τινὰς àv προσχήµατι 
ες εὐσεθείας στρατεύσασθαι κατὰ τῆς πίστεως, 
καὶ πᾶσι τοῖς εὐσεθέσι δι αὐτῶν ἄχαιρον Φιλονει- 
χίαν, καὶ φυχοφθόρον ἑνέδαλε πόλεμον, καὶ τῆς 
Ἐκκλησίας τὰ µέλη κατ ἀλλήλων ἑστράτευσε. Στρέ- 
Ψωμµεν τοίνυν χατὰ τῆς αὐτοῦ χεφαλῆς τοῦτο δὴ τὸ 
σοφὸν, xai τὴν εὐφροσύνην αὐτοῦ µετἀθάλωµεν εἰς 
ὀδύνην, xat πένθος ἀπαρηγόρητον. Πενθήσωμεν (24) 
viv εἰρήνην, fjv ἐχεῖνος μισεῖ. Καταλείψωμεν τὸ 
ζυγομαχεῖν, xaX σταθµίζειν τὰς λέδεις τοῦ δόγµά- 
τος. Πανσώμεθα τοῦ θέλειν εἶναι τῶν διδασκάλων 
διδάσχαλοι. Μισήσωμεν τὸ λογομαχεῖν ἐπὶ χατα- 
στροφῇ τῶν ἀχουόντων, Πιδτεύσωμεν ὡς ol πατέρες 
ἡμῶν παραδέδωχαν. Οὐκ ἑόμὲν τῶν πατέρων σο” 
φώτεροι. Οὐκ ἐσμὲν τῶν διδασκάλων ἀχριθέστεροι. 
Ἐν εἰρήνῃ ἐχάλεσεν ἡμᾶς ὁ θεὸς, οὐκ iv µάχῃ. 
Ὡς ἐχλήθημεν, οὕτως προσµείνωµεν τῇ μνστικῇ 


C 


lione εἰ fide, — Sileant igitur vang de verbis qua- 
stiones, Nam regnum Dei non in persuasibilibus 
est humana sapientie verbis, sed in revelatioae- 
virtutis. 

Ejusdem (Gregorii Nysseni ) εὖ sermone de 
$. Gregorii in urbe Constantinopolitana constitu- 
tione, — Homines ab oblectando se contra Domi- 
num absiinentes , etc. 

Ejusdem ἵπ illud : Hic est Filius meus dilectus. 
—. (Quid est , quod dimissa fide artificiosos de fide 
sermones necüimus, et communis hostis desidc- 
riun implemus ? Diabolus siquidem humanitatis 
communis vltiator hoc secum reputans , quod si 
tranquilli agamus, religio floreat, invalescente 
vero fide, vivaciores fiamus et amici Conditoris 
evadamus ; ne illuc unde excidit perveniamus , 
videte quid egerit , et quam astute bellum adver- 
sum nos struxerit. Malorum macbinator ille, do- 
lisque sagax, versutus in insidiis, et pessimis ar- 
tibus locuples quosdam subornat, qui assumpta 
pietatis specie fidei bellum inferant. Omnes reli. 
gionis cultores horum importuna contentione iu 
perniciem animarum infesto praelio adoritur, quo 
Ecclesie membra manus inter se conserant. Quam- 
obrem in caput improbi sapientiam hanc conver- 
tamus, ejusque gaudium in dolorem et luctum 
solaminis expertem routemus. Pacem quam ille 
odit, amplectamur. À contentionibus abstinea- 
mus , et a dogmatum voeibus expendendis. Nequa- 
quam ultra magistrorum esse magistri veliinus, 
Disceptationes odierimus, quibus auditores sub. 
vertantur. lta credamus , uti Patres nostri tradi- 
derunt. Patribus nostris sapientiores 774 non 
sumus : non doctoribus accuraliores. In pacem 
nos vocavit Deus, non in pugnam. Quemadmodum 
sumus vocati, sic mysticie mense adh:ereamus , in 
qua coelestia participamus. Non committamus ut 


NOTAE. 


(32) Τοῦ ἁγίου "IovAlov. Julio pape falso in- 
seripta est, cum septem aliis, quas omnes Apol. 
lidarii esse evicimus in dissertationibus Dama- 
scenicis. Qus in hoc excerpto habentur, non 
occurrunt in ea pretensa Julii ad Dionysium ep 
stela , quam Lupus Augustinianus edidit, in colle- 


ctione epistolarum ad synodum Ephesinam spe- 
ctantium. 

(25) Edit. Εἰς τὴν ἑαυτοῦ χειροτονίαν. Quam in» 
scriptionem non esse veram puto. 

(24) Lego, ποθήσωμεν. 


511 


S. JOANNIS DAMASCENI 


512 


penes idem zbensa una fruamur, ac nobis invicem A εραπέζῃ, ἐν fj τῶν οὐρανίων µεταλαμδάνοµεν. Mh 


insidiemur. Non hic communionis socii, ac foris 
insidiatores 


S. Serapionis, ex epistola 25. — Nulla hzresis 
fuit, qua eum Ecclesiam commovisset, paulatim 
progressa, statim non exstiueta sit. 

Clementis , ex octavo Stromatum. — Tumultuosos 
homines locus alter ac turba excipit, etc. 


Philonis, ez primo Quaestionum in Exodum, — 
Quemadmodum illi qui czspitapt , cum rectis pe- 
dibus incedere non valeant, pra lassitudine fati- 
sScentes , a vix fine assequendo tardiores fiunt : ita 
quoque anima cohibetur ne iter conficiat, quo ad 
pietatem tenditur, ubi in impias aberrationes in- 
cidit. lla enim in: pedimento sunt, et offeusionum 
€ausg , propter quas claudicans sensus a naturali 
via remotus est. Via porro hzc est , quz ad uni- 
versorum parentem terminatur. 


Ibidem. — Laboriosz de divinis excellentiis ac 
dotibus conquisitiones mentem meliorem reddunt , 
ac jueunda certamina obeunt , eaque simul peruti- 
Jia : presertim vero quando , non ad instar eorum 
qui uomen falsum hodie assumentes, pro veris 
dogmatis specie tenus pugnant, sed qui sincero 
studio adbibita arte virtutem investigant. 

Ex secundo earumdem. — Eos utique qui concin- 
nitatem et elegantiam non in voce magis, quam 


D 


in cogitatione, ostentare nituntur, Sapientis ser- C 


mo, non in verbis, sed in. manifestis rebus pul- 
ehritudinem esse premonstrat. 

Ex postremo Quaestionum in Exodum.— Qui sa- 
eras Litteras legunt, minime debent de syllabis 
disputare, sed , vocabulis et verbis posthabitis , 
seusum inspicere , alque tempora, loca, modos- 
que , quibus cuncta narrantur. Nam szpenumero 
dictiones eedem aliis atque aliis rebus conveniunt, 
et e contrario varia; voces de re eadem enuntiatze 
jdem resonant. 


Er Quastionibus in Genesim. —:Absurde agunt, 
quieunque ex parte quadam de toto judicium fe- 
ruut: conira vero ex toto pars agnoscitur. Sic 


γενώµεθα κατὰ ταυτὸν ὁμοτράπεζοι, xaX ἀλλήλω»ν 
ἐπίδουλοι' μὴ ἐνταῦθα χοινωνικοὶ, xal ἔξω ἐπί- 
6ουλοι. 

Tov ἁγίου Σεραπίωγος, ἐκ τῆς xT ἐπιστο- 
«τῆς. ---Οὐδέποτε αἴρεσις τὴν Ἐχκλησίαν ἐνίχησεν, 
καὶ χατ ὀλίγον προελθοῦσα εὐθέως λύεται. 

Κ.ιήµεντος ἐκ τοῦ η τῶν Σερωμάτων. — Ἐκ- 
δέχετα. ἄλλος τόπος xai ὄχλος τοὺς εαραχώδεις, 
x. t. ἐ. (25) 

Φί.Ίωνος, àx tov a' τῶν ἐν Εξόδῳ Ζητηµά- 
των. ---Ὥσπερ οἱ προσχταἰσαντες, ἀρτίοις βαίνειν 
ποσὶν ἀδυνατοῦντες, μακρὰν τοῦ χατὰ τὴν ὁδὸν 
τέλους ὑστερίζουσι προσχκάµνοντες οὕτω καὶ 4 
quyh τὴν πρὸς εὐσέθειαν ἄγουσαν ὁδὺν ἀνύειν χω- 
λύεται, προεντυγχάνουσα ταῖς ἀσεθέσιν ἀνοδίαις. 
Αὗται Ὑάρ εἶσιν ἐμπόδιοι, xol προσπταισµάτων 
αἰτίαι, δι ὧν χωλαίνων ὁ νοῦς ὑστερίζει τῆς κατὰ 
φύσιν ὁδοῦ. 'H δὲ ὁδός ἐστιν, ἡ ἐπὶ τὸν Πατέρα τῶν 
ὅλων τελευτῶσα. 

ToU αὐτοῦ.. — Al περὶ τῶν τοῦ θεοῦ ἀρετῶν 
ἑναγώνιοι ζητήσεις βελτιοῦσι τὴν διάνοιαν, xal 
ἅθλους ἀθλοῦσιν ἡδίστους ἅμα xai ὠφελιμωτάτους, 
καὶ μάλιστα ὅταν, μὴ ὡς οἱ νῦν τὴν φευδώνυμον 
χλῆσιν ὑποδυόμενοι, µέχρι τοῦ δοκεῖν ὑπερμαχοῦσι 
τῶν δογμάτων, ἀλλά πάθει γνησίῳ μετ ἐπιστήμης 
ἐχνηλατοῦσιν ἀλήθειαν. 

Ἐκ τοῦ β’ τῶν αὐτῶν. — Τὸ ἐμμελὲς, xol εἴ- 
ρυθµον, οὐχ àv φωνῇ μᾶλλον fj διανοίᾳ ἐπιδείκνυ- 
σθαι πειρωμµένους, ὁ τοῦ Σοφοῦ λόγος, οὐχ iv 
ῥήμασι, ἀλλ ἐν τοῖς δηλουµένοις πράγµασιν ἔπι- 
δείχνυσι τὸ χάλλος. 

Ἐκ τοῦ τελευταίου τῶν ὃν Ἑξόδῳ Ζητημά- 
των. — Τοὺς ἑντυγχάνοντας τοῖς ἱεροῖς Σράμμα- 
σιν οὐ δεῖ συλλαθομαχεῖν, ἀλλὰ πρὸ τῶν ὀνομάτων 
καὶ ῥημάτων τὴν διάνοιαν σχοπεῖν, χαὶ τοὺς χαι- 
ροὺς, καὶ τόπους, xal ερόπους, καθ᾽ οὓς Exacta 
λέγεται. Πολλάχις γὰρ αἱ αὐταὶ λέξεις ἑτέροις xal 
ἑτέροις πράγµασιν ἑφαρμόζουσιν, xal κατὰ τούναν- 
τἰον διαφέρουσαι λέξεις ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ τιθέµεναι 
πράγµατος συνάδουσιν. 

Ἐκ τῶν ày Γενέσει Ζητηµάτω». --- Ατόπως 
δρῶσιν, ὅσοι ix µέρους τινὸς χρίνουσι τὸ ὅλον, 
ἀλλὰ τοὐναντίον ἐκ τοῦ ὅλου τὸ µέρος. Οὕτω γὰρ 


enim de corpore et de re melius decernitur. Di- D ἄμεινον xai σῶμα xai πρᾶγμα δογµατίζοιτο ἄν. 


vina porro lex modo quodam animal unitum est , 
quam omnem ex toto magnis oculis considerare 
oportet , et consilium universe Scriptur:z diligen- 
ter et clare cireumspiciendo , earum harmonia mi- 
Bime secta, nec conjunctione disjuneta. Nam si 
eommunione priventur, formas speciesque alteras 
aspectui objicient. 

Ex quarto earumdem. — Lex sanciatur, adversus 
eos qui sancta et divina nou sancte, nec ut divinis 
convenit, cernere audeut, ut cacitate poenas 
']uant. 


Ἔστιν οὖν ἡ θεία vojotec(a τρόπον τινὰ ζῶον ἠνω- 
p.évov, ἣν ὅλην δι’ ὅλου χρῆ µεγάλοις ὄμμασι περι- 
σκοπεῖν, xai τὴν βουλὴν τῆς συµπάσης Γραφης 
ἀχριδῶς xai τηλαυγῶς περιαθρεῖν, μὴ χατακό- 
πτοντας τὴν ἁρμονίαν, μηδὲ τὴν ἕνωσιν διαρτῶντας, 
Ἑτερόμορφα γὰρ xai ἑτεροειδῆ φανεῖται, τῆς xot- 
νωνίας στερούµενα. 

'Ex τοῦ Ó' τῶν αὐτῶν. --- Νόμος ἔστω κατὰ 
τῶν τὰ σεμνὰ xal Octa pt σεμνῶς xal θεοπρετῶς 
ὁρᾶν ἀξιούντων, Χόλασιν ὀπιφέρειν ἀορασίας. 


NOT. 
(25) Habentur hzc initio libri illius octavi, qui cum septein aliis editus est, ac totus dialecticus, 


Quin an Clementis sit ambigitur. 


513 PARALLELA RUPEFUCALDINA. 514 


ZTOIXEION B. A 775 LITTERA B.. 


TITA. A'. — Περὶ βασιλέως * ὅτι dAvouceAéc τὸ TIT. 1. — De rege; quod inutile sit regem ad bel- 
ἐξιέγαι τὸν» SaccAéa εἰς πόλεµον, xal BéAciov, lum proficisci, satiusque sit mercede conductis 
διὰ µισθοφόρω», xal δώρων τοὺς zoJsplove copiis aut muneribus de hostibusultionem sumere; 


ἀμύνεσθαι, ἢ δὺ ἑαντοῦ. quam per seipsum. | 
Tov ἁγίου "Irraciov, ἐν τής πρὸς Ἐφεσίους S. Ignatii, ex epistola ad Ephesios. — Nihil pace 


ἐπιστοξῆς. — 0Οὐδέν ἐστιν ἄμεινον εἰρήνης, &v fj melius, in qua bellum omne exstinguitur. 
7d; πόλεμος χαταργεῖται, 


TITA. Β’. — Περὶ βασιλέως χρηστοῦ, καὶ δικαίου, — TIT. ll. — De rege bono, justo et. malorum osore. 
καὶ µισοπογήρου. 

Παρα.ειπομ.β’.-- Εἶπε Ἰωσάφατ πρὸς τὸν «Ίαὸν' Ez secundo Paralip. (ασ, 15, 25).--- Dixit Josaphat 
αὐτοῦ ...xal ὀγέγετο ἡμέρα τρισκαιδεκάτη ἐἑκ- αά populum. suum... εἰ facta est dies decima tertia 
Asróvtov τὰ σκύ.α, ὅτι πο1λὰ ἦν. ex quo spolia colligebant , aducque multa super- 

erant. 

Zx0A. (26) Φησὶν 6 θεῖος ᾽Απόστολος' "Oca προ- Scholium. Divinus Apostolus ait : Quecunque 
£ypágn, εἰς τὴν ἡμετάραν διδασκαλία» προεγρά- B scripla sunt, ad nosiram doctrinam scripta. sunt 
$m. Arb ἀναγχαῖόν ὲστι τοῖς τῶν ἁγίων ἐξαχολουθοῦ- — (lom. xv, 4). Quamobrem necessarium est, ut qui 
σιν ἴχνεσιν, ty Κυρίῳ θεῷ ἡμῶν παρατάττεσθαι τοῖς sanctorum vestigia sectantur, in Domino Deo nostro 
ὑπεναντίοις, καὶ μὴ µόνον θρασεἰᾳ χαρδίᾳ, Tc τὸ τὲ- — contra hostes. przlium instruamt, ac non solum 
λος ἀδόκιμον. audaci corde, eujus finis certus non est. 

Ψα1μ. x'.— Κύριε, ἓν τῇ Ovrdyst σου εὐφρανγ- Psal. xx, 4. — Domine, in virtute txa (etabitur 
θήσεται ὁ βασιλεὺς, x. t. &. rez, εἰ super, etc. 

Zx64. "Opa χἀνταῦθα, πῶς τὸ ἅγιον Πνεῦμα διὰ Schol. Hic etiam videas, quomodo Spiritus san- 
τοῦ προφἠτου ῥυθμίζει τοὺς εὐσεθῶς xal ἀσφαλῶς etus per Prophetam erudit eos, qui religiose ac 
κρατεῖν ἐθέλοντας, τῇ τοῦ θεοῦ δυνάµει ἑπερείδε- — tute volunt imperare, ut virtuti Dei innitantur, et 
σθαι, χαὶ by πᾶσιν. hoc in omnibus. 


VaApg. oa'. — '0 θεὸς, τὸ xpipa cov τῷ βασιεῖ Psal. .xx1, 1. — Deus, judicium tuum regi da, etc. 
0c, x. τ. É. 


Zx6ó4. Σχόπει τί ὑποτίθεται ἡ πνευματιχὴ διδα- Schol. Inspice, quid spiritualis doctrina illis 


σχαλία τοῖς xal τὰ σχῆπτρα θεόθεν ἐγχεχδιρισμέ- c suggerat, qui sceptra divinitus acceperunt. 
νοις. 


Του Χρυσοστόμου, ἑκ τοῦ εἰς Κωνσταντῖνον Chrysostomi ex oratione in Constantinum impera- 
τὸν βασιέα. --- Βασιλεία τῶν ἐπὶ τῆς γῆς πραγµά- — torem. — Negotiorum quz in terra accidunt aspe» 
των τὰς τραχύτητας ὁμαλίξει. Titates regnum planas facit. 

Του ἁγίου Elpnvalov. — Πᾶς βασιλεὺς δίχαιος S. Irenai. — Omnis rex justus sacerdotalem or- 
ἱερατιχὴν ἔχει τάξιν. dinem habet. 


Φ(ί.Ίωγος, ἐχ τοῦ β’ τῶν éx Ἐξόδῳ Ζητηµάτω». Philonis ex secundo (Quastionum in Exodum. — 
--- 0ὐδὲν οὔτε ἡδεῖον, οὔτε σεµνότερον, ἡ Θεῷ δου- — Nihil jucundius est aut augustius, quam Deo ser- 
λεύειν, ὃ xaX τὴν µεγίστην βασιλείαν ὑπερθάλλει. — vire : idque magna imperia antecellit. Atque mihi 
Kat pot δοχοῦσιν ol πρῶτοι βασιλεῖς ἅμα xal άρχιε- — videlur primos reges una quoque sacerdotes fuisse, 


ρεῖς γενέσθαι, δηλοῦντες ἔργοις, ὅτι χρὴ τοὺς τῶν — quo factis ostenderent oportere illos, qui aliia do- 
ἄλλων δεσπόζοντας δουλεύειν τοῖς λατρεύουσι θεῷ. — minantur, Dei cultoribus servire. 


TITA. T", — Περὶ βασιλέως μὴ «ίαν θαυµαζομά- TIT. III. — De rege non valde illustri. 
νου. 

Φ/Ίωγος, ἐκ τοῦ α τῶν àv Γεγέσει Ζητηµάτων. D — Philonis, επ primo Quaestionum in Genesim, — 
— Tàv μὲν ἀφρόνων βασιλεὺς οὐδεὶς, xàv τὸ πάσης — Amentium nullus est rex, etsi universe lerra ac 
γῆς xal θαλάσσης ἀνάψηται χράτος΄ póvog δὲ ó — maris imperium teneat : sed solus ille qui hone- 
&ctelo; xa θεοφιλἠς, κἂν τῶν παρασκευῶν xai τῶν stus el religiosus est; quamlibet apparatibus 
χορηγιῶν ἁμοιρῇ, δι) ὧν οἱ πολλοὶ κρατύνονται τὰς — proventibusque careat, quibus multi principatus 
δυναστείας. Ὥσπερ γὰρ τῷ χυδερνητικῆς, ἡ ἱατρι- suos communiunt. Quemadmodum illi qui nauticze, 
χῆς, ἢ μουσιχῆς ἀπείρῳ παρέλχον πρᾶγμα, οἴαχες, —vel mediez, vel musica artis imperitus est, super- 
xai φαρμάχων αύνθεσις, καὶ αὐλοὶ, xal xiÜ&pat, —vacanea res est clavus, aut remediorum composi- 
διότι μηδενὶ τούτων δύναται χρῆσθαι πρὸς ὃ πέφυκε — tio, aut tibiz ac citharz; hzc vero gubernatori, 
χνδερνήτῃ, δὲ, xol ἰατρῷ xai μουσικῷ λέγοιτ ἂν — medico ac musico convenire rectissime dici Ρρο8- 
ἐφαρμόζειν δεόντως * οὕτως, ἐπειδὴ τέχνη τίς ἐστι — sint :sie, quoniam regia quedam ars est, eaque 
βασιλιχὴ, χαὶ τεχνῶν ἀρίστη, τὸν μὲν ἀνεπιστήμονα — artium optima, ille qui usus hominum nesciat, 


NOTE. 


(26) Notanda hzc scholia duo, quz» nec male con- — aliud auctor innuit toto isto capite imo et sequen- 
veniunt ad res sub Phoca et Heraclio gestas. Nec — ti. Vide οἱ cap. 10. . 


a 


515 


S. JOANNIS DAMASCENI 


516 


idiota 7765 privatusque censenjus est; rex vero, A χρήσεως ἀνθρώπων ἰδιώτην νοµιστέον’» faeuda δὲ 


ille duntaxat, qui horum peritus sif. 

Ejusdem. — Juventus cum dominandi potestate 
effrenibus desideriis et impulsibus utens, expugna- 
bile malum est. 


TIT. X. — De auxilio Dei ; et quod Deo 
insidie omnes et assultus i inimizi imbecil 
ac pauci mullos vincant. 


ulante, 
& sint ; 


Gen. xiv, 15. — Quidam autem. adveniens: nun- 
tiavit. Abraham, quod Lot frater ipsius captivus 
ductus esset. Et numeravit. vernaculos suos trecen- 
tos decem et octo, et persecutus est illos usque Cho- 
bal, ei redusit, et omnia que ejus erani, et omnem 
populum. 


Schol. Abraham Deum pro se pugnantem nactus, 
eum suis vernaculis quatuor reges in fugam 
vertit, 

Jl Paral. xiv, 44. — Clamavit Asa ad Dominum 
Deum suum, et dixit : Domine, perinde est tibi sal- 
vare in multis et ἐπ paucis, quibus virtus won est. 
Auxiliare nobis, Domine....... non prevaleat tecum 
homo. - 

Schol, Asa rex eum quingentis octoginta milli- 
bus structa adversus /Ethiopas acie, internecione 
omnes sustulit, cum millibus ac millibus superio- 
res essent, 


TIT. ΣΙ. — De baptismo οί vaticinio de divino 
lavacro, 


µόνον τὸν ἐπιστήμονα. 

ToU αὐτοῦ. ---Νεότης μετ ἑξουσίας αὑτοχράτους 
ὁρμαῖς ἀχαθέχτοις χρωµένη, χαχὸν δύσμαχον γίνε» 
ται. 


TITA. F. — Περὶ βοηθείας θεοῦ" καὶ ὅτι τοῦ Θεοῦ 
βοηθοῦντος, züca ἐπιδουλἡ καὶ ἐπανάστασις 
ἐχθροῦ ἀσθεγεῖ, καὶ ὁὀ λίγοι ποΏ.Ἰῶν xpatovotr, 
Γενέσεως, — Παραγεγόμεγος δὲ τις τῶν ἆνα- 

σωθέντων, ἀπήγγειῖεν ᾿Αδρὰμ, ὅτι ἠχμαώτευ- 

ται Λὼτ ὁ ἁἀδελφὸς αὐτοῦ. Καὶ ἠρίθμησε τοὺς 
ἰδίους οἰκογενεῖς αὐτοῦ εριακοσίους δέκα καὶ 
óxtó, xal κατεδίωξεν αὐτοὺς ἕως Χοδὰ, καὶ ἀπ. 
έστρεψε, καὶ πάντα τὰ ὑπάρχογτα αὐτοῦ, καὶ τὸν 
Jaóv. 


B Σχό... ᾿Αδραὰμ ὑπέρμαχον τὸν θεὸν κτησάµενος, 


μετὰ τῶν ἰδίων οἰχογενῶν τοὺς τέσσαρας βασιλεῖς εἰς 
φυγἣν ἔτρεψεν. 

Παραειπομ. β'.---Ἔδόησεν ΑἈσὰ αρὸς Κύριον 
τὸν θεὸν αὐτοῦ, καὶ sIxe* Κύριε, ovx ἔστι παρὰ 
col σώζειν àv. πο.λοῖς f) ἐν 0Alyoic, οἷς οὐκ ἔστιν 
le xoc. Βοήθησον ἡμῖν, Κύριξ..... μὴ κατισχν» 
σάτω μετὰ coU ἄγθρωχος. 

ZxóA. Ασὰ ὁ βασιλεὺς, μετὰ πενταχοσίων ὀγδοῇ- 
χοντα χιλιάδων ἀντιπαραταξάμενος τοῖς Αἰθίοψιν, 
ἄρδην πάντας ἀνεῖλεν ὑπὲρ χιλιάδας χιλιάδας ὄντας, 


TITA. ΙΑ’, — Πβρὶ βαπτίσματος, xal τῆς τοῦ 
θείου λουτροῦ προφητείας. 


Sancti Cypriant episcopi ex epistola ad Fidum.— Q— Too ἁγίου Κυπριανοῦ ἐπισχόπου, ἐκ τῆς πρὸς 


Porro autem si gravissimis delictoribus, et in 
Deum multum ante peccantibus, cum postea cre- 
diderint, remissa peccatorum dalur, et a baptismo 
et 4 gratia nemo prohibetur : quanto magis probie 
beri non debet infans, qui recens nalus nibil pec- 
cavit, nisi quod secundum Adam carnaliter natus, 
contagium mortis antiqua 4 prima nativitate con- 
traxit ? qui ad remissam peccatorum accipiendum 
hoc ipso facilius accedit, quod illi remitiuniur 
non propria, sed aliena peccala. , 


TIT. Xil. — De constanti et inconstanii viro. 


Ejusdem (Philonis) ex Quastionibus in Gene- 


sim. — Omnino necesse est ut homines facile mu- D μένω». 


teri contingat, propter rerum qua extra sunt 
instabilitatem. Unde fit, ui quos ezxpenumero inter 
amicos accepimus, postquam aliquanto tempore 
eum ipsis conversati sumus absque criminis sus- 
piciope, ab his velut ab iuimicis abhorreamus, 


LITTERA Tr. 


TIT. YII. — De iis qui sententiam. mutant, αρ 
seipsos condemnant. 

Philonis. — Cain quidem cum piaculi sui ma- 
gnitudinem ignoraret, simpliciores poenas luit, ut 
morte non multaretur. Qui vero eum imitatus est, 
cum eo confugere non posset ut ignorantiam suam 


£ausaretur, duplices jure merito pcenas sustinuit, 


Φίδωνα ἐπιστοῆς. — Ἐπειδὴ καὶ τοῖς βαρύτερα 
πεπλημμεληχόσι, xat εἰς τὸν΄θεὸν πρὸ τῆς χάριτος 
ἡμαρτηκόσι, μετὰ τὸ πιστεῦσαι ἄφεσις ἁμαρτιὼν 
αὐτοῖς δέδοται, χαὶ ἀπὸ τοῦ βαπτίσματος, xal ἀπὸ 
τῆς χάριτος οὐδεὶς χωλύεται, πόσῳ μᾶλλον qx ὀφεί» 
λει χωλύεσθαι τὸ παιδίον, ὅπερ νεωστὶ τεχθὲν, οὐδὲν 
ἡμαρτεν, εἰ μὴ ὅτι πατὰ τὸν "Abg σαρχιχῶς γεννη- 
θὲν, τὸν μιασμὸν τοῦ θανάτου τῇ πρώτῃ γεννήσει 
ἑπεσπάσατο; ὅπερ εἰς µετάληψιν ἀφέσεως ἁμαρτιῶν 
αὐτοῦ, τούτῳ εὐχερέστερον πρόεισιν, ὅτι ἀφίενται 
αὐτῷ, οὐ τὰ ἴδια , ἀλλὰ τὰ ἀλλότρια ἁμαρτήματα. 
TITA. 18’. --- Περὶ poi καὶ ἀδεδαίου dv- 
C. 

Τοῦ αὐτοῦ (BlAuroc) ἐκ τῶν ἐν Γενέσει Cntov- 
---᾽Ανθρώποις «b εὐμετάδλητον διὰ τὴν tv 
τοῖς ἐχτὺς ἀθεδαιότητα συμµδαίνειν ἀνάγκη. Οὕτω 
γοῦν φίλους ἑλόμενοι πολλάκις, καὶ βραχὺν τινα αὖ- 
τοῖς διατρίφαντες χρόνον, οὐδὲν ἐγχαλεῖν ἔχοντες, 
ἀπεστράφημεν ὡσεὶ ἐχθρῶν. 


ZTOIXEION T. 
TITA, Z'. — Περὶ τῶν γνωσιμα ούγτωγ, xal éav- 
τους  ομομφομένων, 

Φίλωνος. — Ὁ μὲν Κάῑν, ἐπειδὴ τὸ μέγεθος τοῦ 
ἄγους ἠγνόησε, τοῦ µηδέποτε περιπεσεῖν θανάτῳ, 
τιμωρίας δίδωσιν ἁπλουστέρας. Ὁ δὲ μιμητὴς έχεί- 
νου, μὴ δυνάµενος εἰς τὴν αὐτὴν ἀπολογίαν τῆς 
ἀγνοίας καταφυγεῖν, διπλᾶς εἰχότως ὑπομένει δίχα», 








517 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


518 


Διὰ τοῦτο bx δὲ Λάμεχ ἑδδομηχοντάχις ἑπτὰ, διὰ τὴν A 7777 Quamobrem de Lamech septuaginta septies 


εΙρημένην αἱτίαν, xa0* fjv ὁ δεύτερος ἁμαρτὼν, xal 
pÀ σιυφρονισθεὶς τῇ τοῦ προηδικηκότος φιμωρίᾳ, 
τήν τε ἐκείνου παντελῶς ἀναδέχεται ἁπλουστέραν 
οὖσαν. Καθάπερ ἓν ἀριθμοῖς αἱ µονάδες ἔχουσι καὶ 
πολυπλασιωτέραν ὁμοιουμένην ταῖς ἑναρίθμοις δεχά- 
σιν, Ty γνωσιμαχῶν Λάμεχ καθ) ἑαυτοῦ (41). 


ToU αὐτοῦ, ἐκ εῶν αὐτῶν». — Τὸ ἑπαισθάνεσθαι 
τῶν ἑσφαλμένων, xal ἑαυτοῦ χαταμέμφεσθαι πρὸς 
δικαίον ἀνδρός. Τὸ δὲ ἀνεπαισθήτως διαχεῖσθαι, àp- 
Υαλεώτερα ποιεῖ τῇ ψυχῇ τὰ δεινὰ τοῦ χαχοῦ ἀνδρός. 
TITA. 17’. — Περὶ γυναικὸς ἀνδρείας, καὶ σώ- 

Φρογος, xal συγετῆς. 

Tov ἁγίου Ἰγγατίου τοῦ Θεοφόρου. — Μόνους 
ἄνδρας τοὺς ὁμοζύγους εἶναι νοµιστέον ταῖς γυναι- 
Ἐν, οἷς καὶ ἠνώθησαν χατὰ γνώµην θεοῦ. 


Φίλωνος, &x τῶν ἐν ᾿Εξόδῳ Ζητηµάτων.--Λά- — 


Ύεται ὑπὸ φυσικῶν ἀνδρῶν, οὐδὲν ἕτερον εἶναι θῆλυ, 

3) ἀτελὲς ἄρσεν. 

Tov αὐτοῦ. --- ᾿Ασθενέστεραί τὲ πώς εἶσιν al 
Ὑνώμαι τῶν γυναιχῷν, ἔξω τῶν αἰσθητῶν μηδὲν 
ἰσχύουσαι νοητὸν καταλαδεῖν, 

TITA. ΤΗ’. --- Περὶ γυγαικῶν πονηρῶν, καὶ µοιχᾶ- 
λίδων, xal ποργενουσῶν, καὶ πάσης κακίας 
xAnpovcor. 

Εὐσεδίου. — Φίλαυτον quvh καὶ ζηλότυπον οὐ 
μετρίως, xal δεινὸν ἀνδρὸς Ίθη παραλύσαι, καὶ αυν- 


sumpta ultio est (Gen. 1v, 24), propterea quod, 
cum secundus ipse peccasset, anterioris prevari- 
cationis supplicio nibilo sapientior factus, illius 
ponam quz simplicior erat, omnino recepit. Haud 
secus atque in numeris unitates, repetilas eodem 
modo vices hahent in decadibus quae numerantur ; 
sic Lamech apud semetipsum admissi delicti do- 
lore mordebatur. 

Ejusdem ex iisdem. —Lapsus suos persentiscere, 
seque ipsum accusare, justi viri proprium est. 
Nullo vero eorum sensu moveri, inutiles reddit 
penas , quas malus homo patitur. 


TIT. XVI. — De muliere forti, modesta, 
et prudente, 


B S. Ignatii Theophori. — Solos viros conjuges 


esse suos existiment mulieres, quibus et unite 
eunt secundum consilium Dei. 

Philonis ex (ucestlonibus in Exodum.— tlomines 
nature periti ferunt feminam nihit esse aliud, 
nisi marem imperfectum. 

Ejusdem.4— lmbecilliora quodammodo sunt mu- 
lierum ingenia , ut ultra sensibilia nihil quod in 
intellectum cadat , percipere valeant. 


TIT. XVIIl. — De mulieribus improbis , adulteria, 
meretricibus, omnique malitia repletis 


Eusebii. — Mulier animal est sui amans ac ze- 
lotypum supra modum , nec non ad hominem cor- 


εχέσι γοητείαις ὑπάγεσθαι. Μελετῄήσασα γὰρ θωπείας (; rumpendum, et continuis fascinationibus seducen- 


λόγους, καὶ τὴν ἄλλην ὑπόκρισιν, ὥσπερ ἐπὶ σχηνῆς, 
ὄψεις xai ἀχοὰς ὅταν δελεάσῃ διηπατηµένων, ὡς 
ὑπήχοον τὸν ἠγεμόνα νοῦν φεναχίζει. Παΐδες δὲ εἰ 
Υένοιντο, φρονήµατος ἀποπλησθεῖσα xal παῤῥησίας, 
ὅσα κατ εἰρωνείαν πρότορον ὑπούλως ὑὐπῃνίττετο, 
ταῦτα ἀπ' εὐτολμηροτέρου θράσονς ἐχλαλεῖ, καὶ 
ἀνσισχυντοῦσα βιάζεται πράττειν, 


ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Δ. 


TITA, ΙΒ. — Περὶ διορθώσεως βίου xaxov ἐπὶ 
τὸ ἀγαθόν ' ὅτι εὐάρεστον καὶ φίΊον Θεῷ. Τοῦτο 
δὲ τελεῖεαι ἐκ τοῦ µεμνῆσθαι μὲν τῶν ἑσφα- 
µάνων xal ἀπομυσάττεσθαι: προσεγγέξειν δὲ 
πεποθηµέγως τοῖς ἀξιεπαίνοις καὶ χρηστοῖς. 
Tov ἁγίου Ἰγγατίου τοῦ θεοφόρου, ἐκ τῆς πρὸς 

Ἐφεσίους ἐπιστο-ῆς. — "Ἔσχατοι χαιροὶ, ἀδελφοὶ, 
λοιπὸν αἰσχυνθῶμεν. Φοδηθῶμεν τὴν µαχροθυµίαν 
τοῦ Θεοῦ, μὴ εἰς χρῖμα ἡμῖν Υγένηται. Ἡ γὰρ τὴν 
μέλλουσαν ὀργὴῆν φοδηθῶμεν, ἢ τὴν ἐνεστῶσαν χάριν 
ἀγαπήσωμεν ἓν τῷ νῦν βίῳ, µόνον ἓν Χριστῷ Ἰησοῦ 
εὑρεθῶμεν. 

TITA. KT". — Περὶ δικαίων ' ὅτι περιφρονοῦνται 


ὑπὸ τῶν ἀδίκων καὶ ἀσεθῶν, καὶ διασύρον» 
ται. 


Tov ἁγίου Μοθοδίου, ἓν τῶν xarà τοῦ Πορφυ- 


dum solers. Adulatorios siquidem sermones om- 
meque simulationis genus excogitans, quo ejus 
oculos et aures, velut in theatro fit, demulceat , 
postquam delusum inescaverit , tum mentem prin- 
eipalem ejus anime partem decipit, Quod si filios 
ex ea suscipit, tum audacix atque flducice plena, 
quz ante per ironiam suhdole signiflcaverat , hec 
majori peocacitate proloquitur, el pudure posito 
patrare adnititur. 


LITTERA A4. 


TIT. Xll. — De emendatione vita male in bonam : 
quod id Deo gratum acceptumque sit. Hoc autem 
perficitur erratorum suorum recordatione ac dete- 
statione ; necnon ardenti studio ad ea que laude 


D digna optimaque sunt , accedendo. 


Sancti 1gnatii Theophori, ex epistola ad Ephesios. 
— Novissima tempora sunt, fratres. Casterum pu- 
deat nos, ac yereamur patientiam Dei, ne in ju- 
dicium nobis convertatur, Vel enim futuram iram 
timeamus, vel presentem gratiam diligamus, modo 
saltem in Christo Jesu reperiamur. 


778 TIT. ΧΣΗΙ. — De justis : quodque ab iniquis 
εἰ impiis contemnuntur et lacerantur. 


S. Methodi, ex libris adversus. Pornhurium. — 


NOTAE, 


(27) Oratio mutila et vitiata. 


519 S. JOANNIS DAMASCENI 590 
Optimum revera et laudabile nuncwpandum hoc A ρίου. — Κάλλιστον ταῖς ἀληθείαις, xal bxatverov 


est , etc. χλητέον τοῦτο, x. t. É. 
TIT. XXVII. — De jure et justitia. TITA. KZ', — Περὶ δικαίου καὶ δικαιοσύνης. 
Didymi , in Osse. — Justitiam semper robur se- Διδύμον, εἰς τὸν Ὡσηε. — Tfj διχαιοσύνῃ ἀεὶ τὸ 
quitur, uti injustitiam imbecillitas. — . ἰσχύειν ἀχολουθεῖ, ὥσπερ τῇ ἁδικίᾳ τὸ ἀσθενεῖν ἔπεται. 
TIT. XXX. — De orbis opificio. TITA. Λ’. — Περὶ δηµιουρ]ίας. 


S. [τεπαί ex quarta redargutione et con[utatione ToU ἁγίου Elpnralov, ἐν τοῦ δ' &Aéyxoo καὶ 
falsi nominis scientie, — Apud Deum est virtus si- ἀνατροπῆς τῆς γευδωνύµου γνώσεως. — Περὶ 
mul et sapientia , etc. τὸν θεὸν δύναµις ὁμοῦ xaX σοφία, x. τ. 6. 

TIT. XXXI. — De laudatione Dei. ΤΙΤΛ. ΑΛΛΑ’. — Περὶ δοξο.ογίας θεοῦ. 

Ignatii Theophori, epist. ad Ephes. — (Quando Iyvaciov τοῦ Θεοφόρου, πρὸς Ἐφεσίους. — 
crebro convenitis, virlutes Satana: destruuntur, ταν πυχνῶς ἐπὶ 4b αὐτὸ γίνεσθε, χαθαιροῦνται 
Deletur interitus ejus per concordiam fidei vestras. δυνάμεις τοῦ Σατανᾶ, λύεται ὄλεθρος αὐτοῦ ἐν τῇ 

ὁμονοίᾳ ὑμῶν τῆς πίστεως. 

Gregorii Thaumaturgi , ez sermone, Quod nullum Tov ἁγίου Γρηγορίου τοῦ θαυματουργοῦ , ἐκ 
est idolum in mundo, — οπου quidem, qui Deo B τοῦ, Ὃειοὺδὲν εἴδωλον ἐν κόσµῳ. — Ἡ μὲν εἲς 
vero exsistenti exhibetur, illius omnino etiam e&& — 8eby τὸν ὄντως ὄντα τιμὴ, πάντως που xal αὐτοῦ τοῦ 
honor, qui ipsum honorat: contra vero, bonor τιμῶντός ἐστι τιµή * d) δὲ εἰς τὸν οὐχ ὄντα θεὸν «cpi, 
illi przstitus , qui Deus non sit, ejus etiam a quo ἐξ ἑναντίας καὶ αὑτοῦ τοῦ τιμῶντος ἐστὶν ἀτιμία.. 
exhibetur, iguominia est. 

Theotimi. — Vere quoque memorem esse Dei, θεοτίµου. — Καὶ ὄντως μνήμην ἔχειν θεοῦ, ζωῆς 
hoc est, vitam memoria versare : illius autem ἐστι μνήμην ἔχειν, ἐπιλελῆσθαι δὲ, γίνεται τὸ τεθνά» 
oblivisci, idem prorsus ac interire. yat. 

TIT. XXXIX. — De servis frugi. TITA. ΑΘ’. — Περὶ δούᾶων χρηστῶν. 

S. Ignatii, ex epistola ad Polycarpum, — Servi ToU ἁγίου "Irraziov, ἐκ τῆς πρὸς IloAoxapstor 
non desiderent a communi liberi fieri ; sed ad glo- ἐπιστοῖῆς.---Οἱ δοῦλοι μὴ ἑράτωσαν ἀπὸ χοινοῦ ἔλεν- 
riam Dei magis serviant, ut potiorem libertatem θεροῦσθαι, ἀλλ᾽ εἰς δόξαν τοῦ Θεοῦ τὸ πλεῖον δουλευέ- 
a Deo consequantur. τωσαν, ἵνα χρείττονος ἐλευθερίας ὑπὸ Θεοῦ εύχωσιν. 

LITTERA E. ZTOIXEION E. 
TIT. XLII. — De eleemosyna , atque in pauperes C TITA. ΜΒ’, — Περὶ ἐλεημοόύνης, καὶ. εὐποίας 


beneficentia. εἰς πεωχούς. 
Soncli Cyrilli, ex quinto libro contra Julianum. ToU ἁγίου Κυρίου, ἐν τοῦ & Aóyov τῶν κατὰ 
— Eleeimosyuz, etc. Ἰου.λιανοῦ. — Τὸ τῆς ἑλεημοσύνης, x. t. É. 
Ejusdem, ex libro decimo ociavo. — Nihil nos sic ToU αὐτοῦ, ἐκ τοῦ (η fBu6Alov. — Οὐδὶν οὕτως 


puros reddit, uti przclara quoad pietatem facinora, κεχαθαρµένους ἡμᾶς ποιεῖ, ὡς αἱ τῶν εἰς εὐσέθειαν 
atque imprimis misericordia erga illos qui ipopia ἀνδραγαθημάτων λαμπρότητες , xax τό ye ἐποιχτεί- 
rerumque necessariarum indigentia laborant. Nam — pet τοὺς £v ἐνδείᾳ xa τῶν ἀναγχαίων σπάνει. Ερά- 
et Proverbiorum auctor alicubi scribit, peccata — get áp που xat ὁ Παροιμιαστῆς, ὅτι ἑλεημοσύναις 
eleemosyna et (ide purgari ( Prov. xv, 321 ). καὶ πίστεσι ἀποχαθαίρονται αἱ ἁμαρτίαι. 

Ejusdem. — Primum atque optimum virtutis Ἐκ τοῦ αὐτοῦ. — ΠΒρῶτον xal ἄριστον ἀνδραγά- 
specimen est, egenis facultates impertiri , et su- θηµα τὸ διανεῖμαι τοῖς δεοµένοις τὰ ὄντα, xa κατευ- 
pra voluptatem quam. diviti& offerunt attollendo µμεγεθῆσαι τῆς Ex τοῦ πλούτου τρυφῆς, xal xataou- 
se , futuram spem in coelis potius aggerare. Nemo ρεῦσαι μᾶλλον ἐν οὐρανοῖς ἑλπίδα τὴν μέλλουσαν ΄ 
quippe eoruin qui recte sentire solent, perpelua xa τῶν προσκαίρων ἀλλάξασθαι τὰ΄ διηνεκῆ, xal 
temporariis cominutare, ac pra mobilibus rebus p) ἀνελέσθαι τὰ µένοντα τῶν «εσαλευµένων ἑνδοιάσειεν 


constantes arripere dubitaverit, ἂν οὖὐδεὶς τῶν εὐφρονεῖν εἰωθότων. 
779 TIT. ΧΙΥΙΙ. — De bonis episcopis, εἰ qui TITA. MZ', — Περὶ ἐπισκόπων" χρηστῶν, xal 
mandata Dei custodiunt. gvAattóvtoy ἐντολὰς του θ.εοῦ. 
Ejusdem ( Gen. χι, 20). — Comparavit Joseph Τῆς αὐτῆς (Γενέσεως). — Ἐκτήσατο Ἰωσηφ 
Pharaoni universam. terram. AEgypli... terram sa- πᾶσαν τὴν γῆν τῶν Αἰγυπτίων τῷ Φαραώ....-- 


cerdotum | duntaxat non acquisivit Joseph. Dono µΧχωρὶς τῆς γῆς τῶν ἱερέων µόνο» οὐκ ἐκτήσατο 
namque Pharao sacerdotibus dedit dona, qui mu- Ἰωσήφ. 'Ev δόσει γὰρ ἔδωκεα δόµατα τοῖς ἱερευσι 


nus suum comedebant. Φαραώ. xal ἤσθιον τὴν occur. 
Schol. Quoniam sacerdotes Deo consecrati sunt, Σχό.1. (28) Ὅτι οἱ ἱερες τῷ Θεῷ ἀνάχεινται, 
NOTAE. 
(28) Σχόλιον. Quz scholiis duobus auctor fte- — jugo premebantur, atque adeo ad Joannis Da- 
rato ac dedita opera inculcat, nulla prorsus ra- — masceni xlatem ; sed ad illam qua provincize omnes 


tione spectare videntur ad ea tempora, in quibus — ille Romanis adhuc ac Christianis imperatoribus 
Palestina, Syrique omnis, ac cater Orientis — obnoxiz erant. Hec conferenda sunt cum iis qux 
Yegiones cum Egypto, durissimo Saracenorum — in adnotatione ad tit. XIV littere Α lorum Paral- 


4 











521 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


522 


καὶ αὗτοὶ, xal τὰ προσόντα αὐτοῖς πράγματα, À actam ipsi, quam que ipsorum propria sunt, eam 


χαὶ διὰ τοῦτο thv γῆν αὐτῶν Φαραὼ οὐχ ἐχτήσατο. 

Σχό.1. Σχόπει ὅπως καὶ πρὸ νόµου ἀφορολόγητα 
ἐτύγχανε τὰ προσόντα τοῖς ἱερεῦσι, χαὶ τοῦτο iv 
ἐθνιχοῖς. 

Ἐκ τῶν Ἀριθμῶν. ---Εἶπε Μωῦσῆς zpóc Κύ- 
piov  Ἐπισχεψάσθω Κύριος d. θεὸς τῶν πγευ- 
µάτων, x. τ, ἐ. 

ΣχόΛ. Καταργηθείσης διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ 
Θεοῦ ἡμῶντῆς χατὰ σαρχικὴν συγγένειαν ἱερατείας, 
ἡ χατὰ µίµησιν τοῦ πνευµατηφόρου Ἰησοῦ τοῦ 
Ναυη ἀντεισήχθη διὰ χειροθεσίας ἱερωσύνη, 
μετὰ τῆς ἐὐσεθοῦς τῶν ἐχχλησιαστιχῶν δογμάτων 
ἑρωτήῆσεως. 

Του ἁγίου Ἰγγατίου τοῦ θεοφόρου., éx τῆς πρὸς 
Zpvpralovc ἐπιστολῆς. — Πάντες τῷ ἐπισχόπῳ 
ἀχολουθεῖτε, ὡς Ἰησοῦς Χριστὸς τῷ Πατρὶ, χαὶ τῷ 
πρεσθυτερίῳ ὡς τοῖς ἁποστόλοις * τοὺς δὲ διαχόνους 
ἐντρέπεσθε, ὡς θεοῦ ἐντολήν. Μήδεὶς χωρὶς ἐπισχό- 
που tt πρασσέτω τῶν ἀνηχόντων by Ἐχχλησίᾳ. 
Βεδαία εὐχαριστία ἡγείσθω dj ὑπὸ τοῦ ἐπισχόπου 
οὖσα, f ᾧ ἑὰν αὐτὸς ἐπιτρέφῃ. Ὅπου ἂν φανῇ ὁ 
ἐπίσχοπος, ἐχεῖ «b πλῆδος, ὥσπερ ὅπου ἐὰν f 
Ἰησοῦς Χριστὸς, ἐχεῖ fj, χαθολιχὴ Ἐχχλησία. Οὐχ 
ἐξόν ἐστι χωρὶς ἐπισχόπου, οὔτε βαπτίζειν, οὔτε 
ἀγάπας ποιεῖν, ἀλλ’ ᾧ ἐὰν ἐχεῖνος δοχιµάσῃ, τοῦτο 
xai τῷ Ἰησοῦ Χριστῷ εὐάρεστον, ἵνα ἀσφαλὲς 1 
xai βέθαιον xdv ὃ πράσσεται. ΕὈλογόν ἐστι λοιπὸν 
ἀνανῆφαι ἡμᾶς, ὡς χαιρὸν ἔχομεν εἰς θεὸν µετα- 
νοεῖν  χαλῶς ἔχει, θεὸν χαὶ ἐπίσχοπον εἰδέναι ' ὁ 
τιμῶν ἐπίσχοπον, ὑπὸ θεοῦ τετίµηται' ὁ λάθρα 
ἐπισχόπου τι πράσσων, τῷ διαδόλῳ λατρεύει. 

Ἐκ τῆς αρὸς Πολύκαρπον. — Τῷ ἐπισχόπῳ 
προσέχετε, ἵνα xal ὑμῖν ὁ θεός. Ἐγὼ ἀντίψυχον τῶν 
ὑποτασσομένων ἐπιοχόπῳ, πρεσάθυτερίῳ, διακόνοις * 
μετ) αὐτῶν pov τὸ µέρος Υἐνοιτο ἐν θεῷ. 

Πρὸς Ἐφεσίους. — Ὑπουδάσωμεν μὴ ἀντιτάσ- 
σεσθαι τῷ ἐπἰσχόπῳ, ἵνα ὤμεν θεῷ ὑποτασσόμενοι. 
Καὶ ὅσον βλέπει τις σιγῶντα ἐπίσχοπον, πλέον αὖ- 
τὸν φοθεἰσθω. Πάντα γὰρ ὃν πέµπει ὁ οἰχοδεσπότης 
elg ἰδίαν οἰχονομίαν, οὕτως δεῖ ὑμᾶς δέχεσθαι, ὡς 
αὐτὸν τὸν πέμποντα. Τὸν γοῦν ἐπίσχοπον ὡς αὐτὸν τὸν 
Κύριον δεῖ προσθλέπειν. 

Too αὐτοῦ πρὸς Μαγγησίους. — Εἰς τιμὴν θεοῦ 
τοῦ θελήσαντος ἡμᾶς πρέπον ἐστὶν ὑπαχούειν τῷ 
ἐπισχόπῳ κατὰ µηδεµίαν ὑπόχρισιν. Ἐπεὶ οὐχὶ τὸν 
ἐπίσχοπον τοῦτον τὸν βλεπόµενον πλανᾷ τις, ἀλλά 
45v ἁόρα-ον παραλογίζεται Θεόν. Tip δὲ τοιούτῳ οὐ 
pb; σάρχα ὁ λόγος, ἀλλὰ πρὸς Gsby τὸν τὰ χρύφια 
εἰδότα. Ἡρέπον οὖν ἐστι, μὴ µόνον χαλεῖσθαι Ἆρι- 
στιανοὺς, ἀλλὰ καὶ εἶναι * ὥόπερ xal τινες ἑπίσχο- 
πον μὲν χαλοῦσιν, χωρὶς δὲ αὐτοῦ πάντα κράσόου- 
σιν. Οἱ τοιοῦτοι οὐχ εὐσννείδητοί µοι Φαίνονται, 
διὰ τὸ μὴ βεδαίως xat! ἐντολὴν υναθροίζεσθαν. 


C 


D 


ob causam Pharao terram illorum non comparavit. 
Schol. Vide insuper, quomodo etiam ante legem 
Jatam, possessiones sacerdotum a tributis immu- 
nes erant, et hoc apud gentiles. 
Ez Numeris (xxvi, 16). — Dixit Moyses ad 
Dominum : Provideat Dominus Deus spiritum, etc. 


Schol. Sacerdotio, quod uni cognationi carnali 
addictum esset, per Jesum Christum Deum no- 
strum exstincto, illud ejus loco institutum est, 
quod ad instar Josue fllii Nave, viri Spiritu san- 
cto pleni per impositionem manuum confertur, 
cum pia ecclesiastice doctrinz interrogatione. 

S. Ignatii Theophori, ex epistola ad Smyrnenses. 
— Omnes episcopum sequimini, ut Jesus Chri- 
stus Patrem, et presbyterium ut apostolos; dia- 
conos autem, ut Dei mandatam. Nemo sine epi- 
scopo aliquid agat eorum qux ad Ecclesiam spe- 
ctant. ία Eucharistia firma censeatur, qua 2b 
episcopo fit, aut cui ipse permiserit. Ubi appa- 
ruerit episcopus, illic multitudo sit: quemadmo- 
dum ubi est Jesus Christus, illic est Ecclesía 
catholica. Non licet sine episcopo, neque baptiza- 
re, neque agapas faeere; sed quod ille probave- 
rit, hoc Jesu Christo complacitum est, ut tutum 
firmumque sit omne quod agitur. De cztero 
equum est ut evigilemus, quando tempus babe- 
mus, ut nos Dei causa poeniteat. Optimum est 
Deum atque episeopum nosse. Qui honorat epi- 
scopum, a Deo honoratur : qui inscio episcopo 
aliquid agit, hic diaboli cultor est. 

Es epistola ad Polycarpum. — Episcopo attendite, 

ut et Deus vobis. Unanimis ego sum cum lis qui 
subjecti sunt episcopo, presbyterio, diaconis : cum 
his pars mibi sit in Deo. 
' Ad Ephesios. — Operam ponamus ut non epi- 
scopo resistamus, ut simus Deo subjecti. Et quo 
magis episcopum tacentem quis videt, eo plus ip- 
sum timeat. Omnem enim, quem paterfamilias ad 
suam dispensationem mittit, sic uos oportet reci- 
pere, velut ipsum a quo mittitur. Episcopus itaque 
aspici debet uti Dominus ipse. 

Ejusdem αά Magnesios. — 1n bonorem Del qui 
nos vult, decens est nos episcopo sine simulatione 
obedire. Quia nequaquam episcopum hunc qui 
oculis videtur, seducit quispiam, sed invisibilem 
Deum fallere putat. Tali viro, non ad carnem, 
sermo 78) est, sed ad Deum qui occulta cernit. 
Quocirca consentaneum est, ut non solum Chri. 
etiani vocemur, verum eiiam simus: quo nempe 
modo aliqui, episcopum quidem vocant, cuncla 
vero sine ipso peragunt. Tales autem mihi bons 
conscientiz& non esse videntur : quia non secun- 
dum mandatum congregantur. 


NOTE. 


lelorum attuli. Ubi ostendi Damasceni rette insi- 
fem saltem sanctissimz crucis Domini partem 

ierosolymis residuam adhuc fuisse, ac fidelium 
veneralioni propositaimn : ut neque sanctus doctor 


PaTROL. Ga. XCVI. 


seribere potuerit, ereptam illam Christicolis sancto 
civitatis civibus fuisse, et alio penitus exporta- 
tam, µετανάστην Ἠγενέσθαι. De quo plura alibi 
dicturus sum. 

17 





523 


S. JOANNIS DAMASCENI 


524 


Ex eadem. — Nihil sit in nobis quod vos disjun- A — 'Ex τῆς αὐτῆς. — Μηδὲν ἕστω ἓν ὑμῖν ὃ δννη- 


gere queat; sed copulamini cum episcopo, et iis 


qui president, secundum normam et doctrinam ' 


incorruptionis. Quemadmodum igitur Dominus 
noster nihil sine Patre gessit, neque per seipsum, 
neque per apostolos; sic neque vos sine episcopo 
et presbyteris quidquam agatis : neque tentetis 
quidpiam quod vobis seorsim equum appareat. 

Ejusdem, Epist. ad Trall. — Quando subjecti 
estis episcopo, mihi videmini non secundum ho- 
minem videntes, sed secundum Jesum Christum, 
qui nostri causa mortuus est. 

Ejusdem. — Filii lucis, fugite divisionem et ma- 
las doctrinas. Ubi autem est pastor, illuc tanquam 
oves sequimini. 

Ejusdem, Epist. ad Philadelph, -— Testis autem 
mibi est, in quo vinctus sum, quoniam a carne 
humana non cognovi ; Spiritus vero hzc predica- 
vit : Sine episcopo nilil faciatis. Carnem vestram 
lanquam Dei templum custodite : unionem dili- 
gite, scissiones fugite, imitatores estote Jesu Chri- 
sti velut et ipse Patris. 

S. Cyrilli ez lib. xvi1 Contra Julianum. — An- 
Vistitem oportet inculpatze vite studere, atque ope- 
ram dare, ne quidpiam negligat eorum qux Deo 
accepta sunt. 

Ez eadem. — lllis qui id sortiti sunt, ut aliis 
preíicerentur, quique in medio positi, czteris 
sunt couspicuiores, necessario prorsus incumbit, 


ut omni recta vitz? decore fulgeant, et accuratam C 


vivendi rationem colant, qua subjectis suis exem- 
plo fiant, nibil quidem agentes ostentationis aut 
inanis glorie causa, sed utilitatis, omnia sua ita 
gerentes, ut alios ad bonuin pelliciant. Vita siqui- 
dem illorum qui medium tenentes locum illustri 
dignitate przstant, ab omnibus judicatur et pro- 
batur ; ac si irreprehensibilis est, non parum emo- 
Iumenti illis inde accedit, qui ipsam vident. Sin a 
$uo statu distrahatur, et in illicita defluat, hoc 
aliquibus nequaquam in bonum cedit, quin potius 
in detrimentum et perniciem. Nam si podagogus 
honeste incedere ac vitam instituere nesciat, quid- 
nam illi quos erudit, ab ipso capient utilitatis ? 
S. Athanasii ex. sermone de fortitudine. — Kccle- 


σεται ὑμᾶς µερίσαι, ἀλλ ἑνώθητε τῷ ἐπισχόπῳ, 
xai τοῖς προχαθηµένοις, εἰς τόπον xai διδαχὴν 
ἀφθαρσίας. Ὥσπερ oóv ὁ Κύριος ἡμῶν ἄνευ του 
Πατρὸς οὐδὲν ἐποίησεν, οὔτε δι) ἑαυτοῦ, οὔτε διὰ τῶν 
ἁποστόλων, οὕτως μηδὲ ὑμεῖς ἄνευ cou ἐπισχόπον 
μηδὲν πράσσετε, μηδὲ πειράσητε εὔλογόν τι φαίνε- 
σθαι ἰδίᾳ ὑμῖν. 

Tov αὐτοῦ. — Ὅταν τῷ ἑἐπισχόπῳ ὑποτάασησθε, 
φαἰνεσθέ µοι, οὐ χατὰ ἄνθρωπον ζῶντες, ἀλλὰ χατὰ 
Ἰησοῦν Χριστὸν δι) ἡμᾶς ἀποθανόντα. 


Tov αὐτοῦ. — Téxva φωτὸς ἀληθείας, φεύγετε 
τὸν μερισμὸὺν καὶ τὰς καχοδιδασχαλἰας. Ὅπου δὲ ὁ 
ποιμἠν ἐστι, Exel ὣς πρόδατα ἀχολουθεῖτε, 

Tov αὐτοῦ. — Μάρτυς µου ἓν ᾧ δέδεµαι, ὅτι ἀπὸ 
σαρχὸς ἀνθρωπίνης οὐκ ἔγνων ' τὸ δὲ πνεῦμα Exf- 
ρυσσε τάδε' Χωρὶς ἐπισχόπου μηδὲν Ποιεῖτε. Τὰν 
σάρχα ὑμῶν ὡς ναὸν θεοῦ τηρεῖτε, τὴν ὄνωσιν ἀγα- 
πᾶτε, τοὺς μερισμοὺς φεύγετε᾽ μιμηταὶ Υίνεσθε 
Ἰησοῦ Ἀριστοῦ, ὡς αὐτὸς τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ. 


Tov ἁγίου Κυρίου, ἐκ τοῦ ιὸ βιθλίου τῶν κατὰ 
Ἰου.1ιανοῦ. — Χρὴ τῶν προεστηχότα ἀνεπίπληχτον 
ἐχμελετᾷν καὶ ἀσχεῖσθαι βίον, καὶ μηδὲν ἔχειν ἀν- 
επιτήδευτον τῶν ἀρεσχόντων θεῷ. 

'Ex τοῦ αὐτοῦ. — Τοῖς ἡγεῖσθαι λαχοῦσι, xol 
olov ἐν µέσῳ χειµένοις, xol τῶν ἄλλων ἐπιφανεστέ- 
ροις, πᾶσά πως ἀνάγχη τῷ τῆς εὐζωῖας καταφαι- 
δρύνεσθαι χάλλει, χαὶ ἀπόλεχτον ὡς ἀληθῶς ἐξασχῆ- 
σαι βίον, ὥστε xal ὑποτύπωσιν αὐτοὺς Ὑενέσθαι 
τοῖς ὑπὸ χεῖρα χειµένοις, δρῶντας μὲν ἐπιδειχτεκῶς 
ἡ φιλοδόξως οὐδὲν, ὠφελείας δὲ χάριν xal ἑτέροι, 
πρόφασιν τὰ χαθ) ἑαυτοὺς ποιεῖσθαι σπουδάζοντας. 
Αεὶ γάρ πως τῶν àv µέσῳ xaX ἐπισήμων ὁ βίος ὑπὸ 
πάντων χρίνεται, xal δοχιµάζεται κἂν ἔχοι τὸ àv- 
επίληπτον, οὐκ ἀνόνητόν bate τὸ χρημα τοῖς εἰδόσιν 
αὑτόν. El δὲ ἀποφέροιτο τοῦ εἰχότος, xa διαπίπτοι 
πρὸς & p θέµις, ο) πρὸς χαλὸν μὲν ἔσται τισὶ, πρὸς 
ῥημίαν δὲ μᾶλλον xat βλάδας. El γὰρ οὐχ οοῖδεν ὀρθο- 
ποδεῖν xal διαθιοῦν ἁστείως ὁ παιδαγωγὸςι ποία 
ἔσται παρ) αὐτοῦ τοῖς παιδαγωχουµένοις [ὦφέ- 
λεια]; 

Tov ἁγίου ᾿Αθανασίον, ἐκ τοῦ περὶ ἀνδρείας.-- 


οἱ ministrum in primis sine ira esse oportet, nec D Δεῖ τὸν λειτουργὸν τῆς ἐχχλησίας Τρὸ πάντων ἐχτὸς 


increpare, sed adhortari. 

S. Dionysii Alexandrini. — Apud incredulos 
quidem et profanos ab externarum rerum commu- 
niumque perceptionibus et cogitationibus sermones 
auspicamur : nos vero ipsos, et eos qui nobiscum 
sentiunt, divinis oraculis obürmare nitimur ? 


Didymi, ex libro De incorporeo, — Magistri di- 
sciplina et exhortationes auditorum utilitati con- 
ferunt, non quando magister solo sermone docet, 
781 s*d quando actione etiam dictis consentanea, 
rebusque promissis aflinj. Rursum sincerum do- 
ciorem vitam iis quz ipse statuif, congruentem 


3pcré oportet, ut ejus actio cum sermone recte 
conveniat. 


ὀργῆς εἶναι, xal μὴ ἐπιπλήττειν, ἀλλὰ παραχαλεῖν. 

Tov ἁγίου Διονυσίου Αλεξανδρείας. — Πρὸς 
μὲν τοὺς ἀπειθεῖς χαὶ βεδήλους, ἀπὸ τῶν ἔξωθεν 
xai τῶν κοινῶν ἐννοιῶν xal λογισμῶν τὰς τῶν λόγων 
ἐπιχειρῆσεις ποιούµεθα ' ἡμᾶς δὲ αὐτοὺς χαὶ ὁμόφρο- 
yas ἐκ τῶν θείων λογίων ἐπιστηρίξειν ποιρώμεθα. 

Διδύμον, éx τοῦ Περὶ ἀσωμάτου. — Ἀνύουσι 
παρὰ διδασχάλου παιδεύσεις τε xal προτροπαὶ πρὸς 
ὠφέλειαν τῶν ἀχροωμένων, οὐχ ὅταν λόγῳ µόνῳρ 
διδάσχη ὁ παιδευτῆς, ἀλλὰ χαὶ πράξει χαταλλ/λῳ 
καὶ συναφεῖ τοῖς ἁπαγγελλομένοις. Πάλιν δεῖ τὸν 
γνήαιον διδάσκαλον βίον κατάλληλον ἔχειν τοῖς ὑπ' 
αὐτοῦ νοµοθετουµένοις, ἵνα ᾗ τὸ ἔργον αὐτοῦ συν- 
Ὡρμοσμένον τῷ λόγῳ. 





PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


526 


Ἕκ τοῦ sic τὸν Ἡσαΐαν ιβ’ xegpaJalov. — A — Ex cap. xu in Jsaiam.—« Dominus dabit verbum 


« Κύριος δώσει ῥῆμα τοῖς εὐαγγελιζομένοις δυνάµει 
πολλή. » Εὐαγγελίζονται δὲ δυνάμει πολλῇ, οἱ μὴ 
συλλαθὰς µόνας προσφέροντες, ἀλλὰ xal τὴν δύναμιν 
αὐτῶν ἐπιδειχνυόμενοι πρακτιχῷ καὶθεωρητιχῷ Bl. 

Tov ἁγίου Ἱουστίνου τοῦ φιλοσόφου καὶ udp- 
τυρος, éx τοῦ πρὸς "Ε.11ηγας παραυςετικοῦ. — 
᾿Αδύνατον τὰ ὄντως μεγάλα xai Octa τοὺς μὴ πρό- 
τερον παρὰ τῶν εἰδότων µεμµαθηχότας, f) αὐτοὺς 
εἰδέναι, 3) ἑτέρους δύνασθαι διδάσχειν ὀρθῶς. 

ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ 2. 
TITA. Λ’. — Περὶ τοῦ ζητεῖν τὸν θεό». 

Θεοτίµου ἐπισκόπου Σκυθοπόλεως (29), éx toU 
'Eàv  προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου. --- Παρὰ θεὸν 
οὐδὲν ἐπίστασθαι δεῖ. | 

Tov αὐτοῦ. — Δεόντως οὕτω τις πρόσεισιτῷ θιῷ, 
εἰ τὸ πᾶν αὐτῷ νέµει, παρ) οὗπερ ἔχει τὸ πᾶν 
λαθὼν, xal αὐτὰς τὰς φροντίδας, xat ὑπὲρ ὧν αὗταὶ 
ευγχάνουσιν. 

Tov avtov [ἁγίου Kvpl.AAov| àx τοῦ Elc παρθε- 
φ (αν. — Asl ἐξ ὅλης χαρδίας ἐπιζητεῖν τὸν θεόν - 
τὸ δὲ ἐπιζητεῖν ἐστι τὸ αὐτῷ λατρεύειν, καὶ τὰ αὐτῷ 
δοχοῦντα χατορθοῦν ἐπιζητεῖσθαι. Τοῖς οὕτω ζητοῦσι 
τὸν θεὺν πολλοὶ γίνονται τῆς εὐσεθείας καρποὶ, χαὶ 
τὸ ix τοῦ ἁγίου Πεύματος ἀνατέλλει φῶς. 


ZTOIXEION H. 
TITA. À'.— Περὶ ἡμέρας ἑσχάτης, καὶ τοῦ '"Arri- 
| χρἰστου. 
Tov ἁγίου Εἱρηναίου, εἰς τὸ 0nplov τὸ ἑρχόμενογ. 


evangelizantibus virtute multa (Psal. txvn, 19). » 
Atqui multa virtute evangelizant, qui non syllabas 
solum afferunt, sed et earum vim tam activa, 
quam contemplativa vita exprimunt. 

S. Justini philosophi εί martyris, ex. Parenesi 
ad gentes. — Fieri nequit ut qui res vere magnas 
ac divinas ab iis qui eas non noverint, accepe- 
runt, aut ipsi sciant, aut alios recte doceant. 


LITTERA Z. 
TIT. 1. — De quaerendo Deo. 

Theotimi episcopi Scythim, ex oratione in illud : 
Si offers munus. iuum. ( Matth. v, 35.) Ultra 
Deum nihil rescire convenit. 

Ejusdem. — Sic recte quispiam ad Deum 
aecedit, cum totum ei tribuit a quo nempe totum 
quod accepit, habet, atque ipsasmet curas, et ea 
quorum causa illz accidunt. 

Ejusdem (S. Cyrilli) ex Sermone in virginitatem. 
— Toto corde Deum inquirere oportet : inquirere 
autem est, ipsi ex religione servire, et dare ope- 
ram, ut quz ei placita sunt przstentur. Illi qui 
Deum boc modo quzrunt, multos pietatis sux fruc- 
tus capiunt, lamenque a Spiritu sancto ipsis oritur. 


LITTERA H. 
TIT. IV. De ultimo die et Antichristo. . 


Sancii Irenei in bestiam. futuram. — Recapitula - 


-— ΑἈναχεφαλαίωσις Ylvesat πάσης ἁδικίας, x. τ. 6. (c tio omnis iniquitatis fit, etc. 


Ἱππολύτου ἐπισχόπου 'Popnc περὶ Χριστοῦ, 
καὶ τοῦ ᾿Αντιχρίστου (50). -- ᾽Αλλὰ τούτων ἐν 
προοιµίᾳ εἰς δόξαν θεοῦ εἱρημένων, x. t. 6. ποµ- 
πεύειν τῷ Διονύσῳ, 

ZTOIXEION 8. 
TITA. Z', — Περὶ θείων «Ἰογίων. 
6sog(Aov ἐπισχόπου 'AAsCayópslac. — Xqoóópa 
ὀλίγων τυγχάνει τῶν πάντα τὸν ἑαυτῶν βίον &vace- 
θειχότων τῇ περὶ τὰς θείας Γραφὰς ἐξετάσει, τὸ 
δύνασθαι λογικώτερον παραχολουθεῖν τοῖς περιεχοµέ- 
νοις δόγµασι, χαὶ τῇ βαθυτέρᾳ τῶν Γραφῶν διανοίᾳ. 


TITA. H'. — Περὶ θείων καὶ κατὰ Χριστὸν µυ- 
στηρίωγ. 


Εἱρηγαίου, ἐκ τοῦ χατὰ αἱρέσεων βιό.ίου &.— 
Τὸ ἀπὸ τῆς χτίσεως ποτήριον, αἷμα ἰδικὸν ὡμολό- 
ΥΗσεν, x. 5. ἐ. 

Φίλωγος, ἐκ τοῦ δευτέρου τῶν ày Γεγέσει Zn- 
τηµάτωγ. --- 00 θέµις τὰ ἱερὰ μυστήρια ἐχλαλεῖν 
ἀμνῆτοις, ἄχρις ἂν χαθαρθῶσι τελείᾳ χαθάρσει. Ὁ 
γὰρ ἀνοργίαστος χαὶ εὐχερῆς, ἀσώματον xal νοητὴν 
φύσιν ἀχούειν f| βλέπειν ἀδυνατῶν, ὑπὸ τῆς φανερᾶς 
ὕψεως ἁπατηθεὶς µωμηθήσεται. Τὰ ἁμώμητα τοῖς 
ἀμνήτοις ἐχλαλεῖν μυστήρια, χαταλύοντές ἐστι τοὺς 
θεσμοὺς τῆς ἱερατιχῆς τελετῖῆς, 


S. Πἱρροίψίέ episcopi Rome, de Christo ei 
Antichristo. — Sed his ad Dei gloriam in anteces- 
sum dictis, etc., usgue ad, Libero circuire. 


LITTERA 8. 
TIT. VII. De divinis oraculis. 


Theophili episcopi Alexandrini. —- Pauci admo- 
dum sunt, qui, cum omnem vitam suam divina- 
rum Scripturarum inquisitioni impendant, doctri- 
nam quz in eis continetur, et profundiores earum 
sensus, sublimiore intelligentia assequi possimt. - 
TIT. ΥΠ. — De divinis Christumque apeciantibus 

mysteriis. 

lrenci, ex lib. ν Contra haereses. — Calicem 
ex crestura acceptum, sanguinem proprium esse 
confessus est, eic. 

9892 Philonis ex secundo Quastionum in Gene- 
sim. --- Nefas est divina mysteria efferre iis qui 
initiati non sunt, donec perfecta purgatione 
mundati fuerint. Qui enim sacrainitia non obiit, ac 
profanus est , cum incorpoream intelligibilemque 


' naturam, nec audire, nec cernere valeat, ex aperto 


conspectu nsvum contrabet. Mundissima mysteria 
apud eos qui initiati non sunt, eloqui, illius est, 
qui sacerdotalis functionis leges pessumdat. 


NOTE. 


(29) Zxv0ozóAenc. Lege, Σχνθίας. De Theotimo 
ο πο in Seythia episcopo vide Sozom. lib. vii 
ist. c. 25. 


(50) Excerpta sunt ex genuino Hippolyti opere 
de Antichristo quod Guidbirius Grece, et Combef. 
Grace et. Latine ediderunt. 














J — —-— — ——— - — aw —— w-—— 


521 S. JOANNIS DAMASCENI 538 
Ejusdem. — Alienum a ratione est, ut, cum in A Tob αὐτοῦ. — "Ατοπον, ty μὲν ταῖς πόλεσιν νό- 


civitatibus cautum sit, ne arcana mysteria apnd 
eos qui initiati non sunt, evulgentur, vera sacra, 
qua ad pietatem et. sanctimoniam provehunt, ad 
aures nugacitatis plenas projiciantur. Non omnia 
omnibus eommunicare oportet, non sermones, 
non res, ac presertim sacras. Eos ilaque, qui par- 
ticipes illorum fieri desiderant, primo maximeque 
et 3dmodum necessarium est, erga unum, quique 
revera est, Deum pietatem religionerhque habere, 
quibus pellatur error, qui per figurae, simulacra, 
et quasvis statuas, imitationesque profanas, et 
impura mysteria inolevit : ad hzc mundissimis 
lustrationibus expurgari, et tam corpore, quam 
animo, ex paternarum legum ac rituum praescripto. 
Tertio demum, certum libentissimi consensus 
pignus prebere, ne divini cibi participes facti, 
ganeonum adolescentium more prz satietate immu- 
tentur, in ea que non licet debacchantes. 


LITTERA κ. 
TIT. IX. — De ne(ariis hominibus. 


Philonis, ex Qumstionibus in Exodum. — Intra 
se perniciem gerit, qui nequitiam vitz» sociam 
habet, quoniam contubernalem habet insidiatricem 
suam et adversariam.Improbi siquidem conscientia 
ultioni ejus sufficit, intus velut ex inflicta plaga 
timorem auimz protendens. 

Ejusdem. — Hominis nequam vita moerore et 
timore anxia est, et quzecunque sensibus suis ope- 
ratur, terroribus et doloribus admiscentur. 

TIT. XVI. — De malo corde, et iis quorum cogi- 
tationes iniquae sunt. 

S. Cyrilli, ex lib. χνιι Contra Julianum, — Ma- 
litis appetitio, principium δὲ radix, ac veluti 
fons et origo est. affectionum que intra nos sunt, 
ad quie mentem advocat: ac principio quidem 
eam fascinatur; posthac vero ei vim affert, eam- 
que agitat, quandoque etiam przter ipsius volunta- 
tem. Cupiditates siquidem insitarum nobis volupta- 
tum, jnstar fumi, aut vaporum quorumdam, in no- 
bis excitant : qui vero sana mente et alacri animo 
est, motus istos corrigit, nec ulterius progredi sinit, 
Atque affectio hec, cum adhuc infirma est, facili 


negotio superatur. Qui vero segnis remissusque est, D 


oblectationum primordia suscipit, veluti simplices 
cogitationes : quas ubi latius progredi concesserit, 
diffieile reperiet, quomodo his adversetur. Qui 
enim jam ante captus victusque fuit, volun- 
tatum suarum ultra dominus non est : quin- 
imo potius perturbationi victrici tanquam barba- 
ro hosti subditus erit. Optimus igitur continentis 
modus, 7&9 primus, inquam, et commendatissi- 
mus est, ut neque vilii initia admittamus, neque 


nos cupiditates apprehendant. Altera vero post 


hanc continentia, eaque sordibus plena, haec est, 
velle »b operibus exsequendis abstinere; cum in- 


μον εἶναι, τοῦ μυστικὰ μυστήρια μὴ ἐξαγγεῖλαι τοῖς 
ἀμυήτοις, τὰς δὲ ἀληθεῖς τελετὰς, ad πρὸς εὐσέθειαν 
ἄγουσι xal ὁσιότητα, εἰς ὥτα μετὰ φλυαρίας ἑκρί- 
πτειν. Οὐ πάντων κοινωνητέον πᾶσιν, οὔτε λόγων, 
οὔτε πραγμάτων, xaX µάλιατα ἱερῶν. Δεῖ τοῖς ἐφιεμέτ 
νοιςτῆς µετουσίας τούτων, πρῶτον μὲν, καὶ µέγιστον, 
xaX ἀναγχαιότατον πρὸς τὸν ἕνα, xat ὄντως ὄντα θεὸν 
εὐάέδειαν χαὶ ὁσιότητα ἔχειν τὴν ἐπὶ τοῖς ἀγάλμασι, 
καὶ ξοάνοις, xal συνόλως ἀωιδρύμασι, τελεταῖς τε 
ἀτελέστοις, xal µυστηρίοις ἀνοργιάστοις ἀνήνυτον 
πλάνην ἁπωσαμένοις. Δεύτερον δὲ, χαθαρθῆναι τὰς 
ἀγνευούσας χαθάρσεις, χατά τε σῶμα xaX φυχὴν, διὰ 
νόμων πατρίων xai ηθῶν. Τρίτον, ἀδιόπιστον τοῦ 
συνασμενισμοῦ παρασχεῖν ἐνέχνρον, ἵνα μὴ τροφῆς 
µαταλαδόντες τῆς ἱερᾶς, ἁσώτων µειραχίων τρόπον 
ὑπὸ χόρου xol πλησμονῆς ἑναλλοιωθῶσιν, ἔμπαρον 
νοῦντες οἷς οὐ θέµις, 


ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ K. 
TITA. Θ’. — Περὶ xaxozotw. 
$íAurvoc, ἐκ τῶν ἐν Ἐξόξῳ QÜutovpéror. — 
Ἐντὸς φέρει τὸν ὄλεθρον ὁ τῇ χαχίᾳ συζῶν, ἐπεὶ 
αύνοιχον ἔχει τὴν ἐπίδουλον xal πολέμιον. "Ixa vé 
γὰρ πρὸς τιµωρίαν fj τοῦ φαύλου συνείδησις, οἵχεο- 
θεν ὡς ix πληγῆς δειλίαν προτείνουσα τῇ duxi. 


Tov αὐτοῦ. — Τοῦ φαύλου ὁ βίος ἐπίλυπος καὶ 
περιδεἠῆς, xal ὅσα κατὰ τὰς αἰσθήσεις ἑνεργεῖ, φό- 
θοις χαὶ ὀδύναις ἀναχέχραται. 

TITA. IG*. — Περὶ καρδίας πογηρᾶς, καὶ τῶν 
λογισμὸν ἄθικον ἐἑχόντων. 

Τοῦ ἁγίου KuplAAov, ἐχτοῦ (Ü κατὰ Ἴου.ιανοῦ. 
— "Apyh, xoi ῥίζα, xaV olov cv yh, καὶ γέννησις 
τῶν ἐν ἡμῖν ἐστι παθῶν ἡ πρὸς xaxiav ὄρεξις, ἓπ᾽ 
αὐτοῖς χαλοῦσα τὸν νοῦν, καὶ χαταγοητεύουσα μὲν 
ἐν ἀρχαῖς, βιαζοµένη δὲ καὶ μετὰ τοῦτο, xat χατα- 
σείουσα, ἀθουλήτως ἔσθ᾽ ὅτε. Καπνοῦ γὰρ δίχην, fj 
ὥσπερ τινὲς ἀτμοὶ τῶν ἐμφύτων ἡδονῶν ἀνίσχουσιν 
ἐν ὑμῖν τὰς ὀρέξεις; ἀλλ ὁ μὲν σώφρων νεανίσχος 
ἐπιτιμᾷ τοῖς χινήµασι, xal περαιτέρω προελθεῖν oüx 
&d. Ὁ καὶ ἀδρανὲς ὃν ἔτι, τὸ πάθος ἧττηται ῥᾳδίως. 
'O0 δέ γε ῥάθυμος καὶ κατηµελημένος αἰσδέχεται 
τὰς τῶν ἡδονῶν ἀρχὰς, ὡς ἑννοίας ἔτι φιλάς  ἐπι- 
τρέψας bb προελθεῖν εἰς πλάτος, δ)σχερεστάτην εὖ- 
ρήσει τὴν ἀντίστασιν. 'O γὰρ προαλοὺς καὶ προητ- 
τηµένος, οὐ τῶν ἰδίων ἐστι θεληµάτων ἔτι κύριος * 
ὑποχείσεται δὲ μᾶλλον χαθάπερ βαρδάρῳ τῷ νιχή- 
σαντι πάθει. Ἐγχρατείας οὖν ὁ πανάριστος τρόπος, 
πρῶτός τε xal εὐχλεέστατος, τὸ μήτε προἠχασθᾶε 
τὰς τοῦ πάθους ἀρχὰς, μήτε μὴν ἁλῶναι ταῖς ἔπιθυ- 
µίαις. Δευτέρα δὲ uev ἐχείνην ἐγχράτεια, καὶ ῥύπου 
μεστὴ, τὸ ἀπέχεσθαι θέλειν τῶν ἀποτελεσμάτων, 
προηρωτηκότος (51) τοῦ vou τῆς ἐπιθυμίας, xai 
τοῖς ἐντεῦθεν ἑνομιλήσαντος λογιαμοῖς. Ἐπειδὴ xat 
κρεῖττον παρὰ πολὺ τὸ μηδὲ ὅλως tv ἀγγείῳ χαθεῖ- 


NOTE. 


($1) Forte, προηρτηχότος. 














PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


530 


ναι βόρύορον, ἤγουν πειρᾶσθαι xa0alpscv. τὸ ἤδη A terim desideriis mens addicta sit, et cogitationibus 


µε µολυσμένον. 


TITA. KT". --- Περὶ τῶν τοῦ θεοῦ κριμµάτων, 

ToU ἁγίου Κ.ήμεντος ἐπισκόπου Ῥώμης, éx 
τῆς β΄ αρὸς Κοριγθίους ἐπιστο-ῆς. --Μὴ ταρασ- 
σέτω τὴν χαρδίαν ὑμῶν, ὅτι βλέπομεν τοὺς ἀδίχους 
πλοντοῦντας, xal στενοχωρουµένους τοὺς τοῦ θεῦ 
δοῦλους. Οὐδεὶς γὰρ τῶν δικαίων ταχὺν χαρπὺν ἔλα- 
6εν, ἀλλ' ἐχδέχεται αὐτόν. Ei γὰρ τὸν μισθὸν τῶν 
δικαίων ὁ θεὺς εὐθέως ἀπεδίδου, ἐμπορίαν ἢσχοῦ» 
μεν, xal οὐκ εὐσέδειαν. Ἐδοχοῦμεν γὰρ εἶναι δἰ- 
καιοι, 00 διὰ τὸ εὐσεθὲς, ἀλλὰ τὸ χερδάλεον διώχοντες. 

Tov dyiov Títov, éx τοῦ περὶ Προνοἰας. — Οὐκ 
ἐχρῆν, ὡς ἔοιχεν, βατὰ τοῖς πᾶσιν ὑπάρχειν τοῦ 
Θεοῦ τὰ τεχµήρια, καὶ τὸν ἄῤῥητον xoi ἀχατάλη- 
πτον νοῦν πάντη Υνώριμον εἶναι ἀνθρώποις ὅπου 
Υέ καὶ βασιλέως ἀνθρώπου xal ἄρχοντός ἐστιν, ὅτι 
τὰ πλεΐστα τῶν βουλευμάτων κρύπτεται, ὡς xai τὸ 
πραττόµενον ἅδηλον εἶναι, ὅτῳ λόγῳ πράττεται. 00 
τοίνυν θαῦμα, εἰ ἄνθρωποι μὴ χωροῦσιν ὅλως τῆς 
διοικησίας τοῦ Θεοῦ τὸν λόγον, olg ἁρμόττει xal 
δίχα τοῦ πολυπραγμονεῖν ὑπείχειν τε χαὶ ἡσυχάζειν, 
καὶ Ίκχιστα ἀνταίρειν χατὰ τῆς ἀῤῥήτου διοιχήῄσεως, 
Ἠολλάχις γὰρ οὐδὲ τοχνίτην, εἴτουν οἰχοδομίας, fj 
ναυπηγίας, 3) χαλχευτικῆς ἔχπειρον, αἰδούμενοι πε- 
ριεργαζόµεθα, ποιοῦντά γε τὸ olxelov ἔχαστον * ἀλλὰ 
τῇ πείρᾳ χαιταπιστεύσαντες, ἐκδεχόμεθα τὸ Épyov 
ἰδεῖν. "Eccc δὲ χαὶ ὅτε σφαλλομένῳ οὖχ ἐπαισθανό- 
μµεθα. TL δ' ἂν εἴποιμι περὶ τῆς ὑπὲρ πάντα νοῦν 
σοφίας τοῦ Θεοῦ; ὃ προσῆκε, xal νοοῦντάς τε καὶ 
μὴ νοοῦντας ἐχπλήττεσθαί τε χαὶ τιμᾷν. El δέ τις 
διὰ τὸ ph χαταλαμθάνειν τὸν λόγον τῶν πλειόνων 
τῶν πρὸς τοῦ Θεοῦ γινοµένων, ἑχπέσοι πρὸς ἆτο- 
πἰαν τῆς (22) τοῦ Θεοῦ δόξης, ἀθλιώτατος, xal πάλιν 
ἀνόητος ὁ τοιοῦτος, ὡς αὑτῃ ys τῇ τυφλώσει τῆς 
ἰδία- διανοίας ὁδηγῷ χρώµενος. 


ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ M. 

TITA. 2’. --- Περὶ µαγτευοµέγωγν, xal οἰωνιζομέ- 
vor, καὶ κ.ηδογιζοµένων * xal περὶ τῶν Asyo- 
µάνων θεῶν, ὅτι ἄθεσμα, καὶ ἐχκήρυχτα, xal 
ἁπηγορευμένα τῇῃθείᾳ Γραφῇ, τάδε πάντα, καὶ 
τὰ ὅμοια. 
Εὐσεδίου. — Εἱί τινες χαταρώμενοι τοὺς ἁστέ- 

gas, ὅτε xal κατὰ τοῦ οὐρανοῦ ὀργίζονται, λέγον- 

πες Οὖαὶ τῷ ἄστρῳ σου. "Άλλοι λέγουσι’ Καλοῦ 
ἄστρου ἐγεννήθη, διὸ xaX συναστρεῖ αὐτῷ τὰ πάντα. 

Οὐαἱ τοῖς ταῦτα λἐέγουσι. Πολλοὺς οἶδα εὐχομένους 

slg τὸν Ίλιον καὶ σελήνην * καὶ ἰχεσίαν προσφέρουσι 

τῷ ἡλίῳ λέγοντες, Ἑλέησόν µε. Καὶ οὐαὶ τούτοις. 

Τί ἀφεὶς τὸν ποιητην τοῦ ἡλίου τὸν Ίλιον προσχν- 

νεῖς; o0 δεῖ λατρεύειν τῇ κτίσει παρὰ τὸν χτίσαντα. 

" ἐγραπται γάρ. Ἐπικατάρατος πᾶς ὁ προσχυνῶν 

σὺν ἤλιον xal τὴν σελήνην, καὶ τοὺς ἁστέρας, xal εἶ 

τι ἕτερον ποίηµα παρὰ τὸν Ποιητήν. Πολλοὶ φαντα- 


quas ill: suggerunt, occupata, Satius quippe est 
cunum omríinoin vas non admittere, quar illud 
purgare éonari, qued jam inquinatum est. 

TIT. XXIII. — De divinis judiciis. 

S. Clementis episcopi Romani, ez 1l ad Corin- 
μου epistola. — Non turbet cor vestrum , quod 
iniquos ditescentes videamus, ac Dei servos an- 
gustiis afflictos. Nemo quippe justorum cito fru- 
ctum retulit, sed illum exspectat. Si etenim Deus 
mercedem justorum quamprimum redderet, nos 
mercatura operam daremus, ac non pietati, Justi 
siquidem esse censeremiur, non religionis ergo, 
sed quasstum sequendo. 

S. Titi, ex tractatu de Providentia. — Minime 


B consentaneum erst, ut videtur, Dei consilia pervia 


omnibus fleri, et inexplicabilem illam atque in» 

comprehensibilem mentem omni ratione homini- 

bus exploratam esse : quando vel regis qui homo 
est, 3ο principis pleraque consilia occulta sunt ; 

ifa ut obscurum sit quam ob causam agatur id 

quod agitur. Nihil mirum igitur, si homines divinz 

gubernationis rationem non capiant, quibus con- 
veniat, posita curiositate, cedere et conticere, nec 
prorsus adversus ineffabile regimen illud obmur- 
murare. Enimvero sepe accidit, ut neque ab ar- 
tice, sive domus struendz, sive compingendae 
navis, sive eris fundendi perito, ejus reverentia 
nihil inquiramus, dum ille quodvis opus suum fa- 
cit ; sed ejus experientise fidem habentes, opificium 
videre prestolamur. Quinimo, quandoque etiam 

illius errata non animadvertimus. Quid itaque di- 

cam de Dei sapientia, qute mentem omnem excedit ; 

quam, sive intelligamus, sive non intelligamus, 
nos oportuit admirari ac venerari. Quod si quis- 
piam, ex eo quod multarum qus a Deo fiunt ratio- 
nem non comprebendat, in hanc miser vecordiam 
contra Dei gloriam cadat, tum ille rursus amen- 
tiam prodei suam, ceu qui obczcati sensus sui 
ducatum sequatur. 

LITTERA M. 

TIT. Vii. — De iis qui vaticiniis, auguriis, el au- 
spicis indulgent, deque iis qui dii nuncupantur ; 
quodque hqc omnia hisque similia, impia atque 
abominanda et interdicta sint à Scriptura divina. 
Eusebii. — Sunt qui astris maledicant, dum 

contra colum irascuntur, et dicunt : Vi» ejus 

astro. Alii dicunt : Bono astro natus est, ideirco 
cuncta ei, faveute astro, succedunt. Vze his qui sic 
loquuntur. Complures novi qui solem et lunam 
precentur, supplicationemque istam soli offerant : 

Miserere mei. V:e etiam istis. Cur relicto solia 

opifice, solem adoras? nequaquam licet creatura 

preter 78$ Creatorem servire. Scriptum est enim: 

Maledictus omnis quisolem et lunam et astra 

adorat, aut. quamlibet aliam rem creatam przter 

ejus opificem. Multi imaginationibus indulgentes 


NOTE. | L4 


(32) Forte, àx τῆς χατὰ. 


531 . 


$. JOANNIS DAMASCENI $m 


lunam descendere alunt. Quando sanguineo co- A ζόμενοι λέγουσι τὴν σελήνην χατέρχεσθαι. Ὅτον, 


Jore est, inquiunt, homo incantationibus suis eam 
coelo deducit. Sed vie iis qui hzc dicunt, Ecquis 
enim in ccelum prastigiis suis aliquid possit! hoc 
Simon Magus voluit, sed cadens fractus fuit. 
Nemo siquidem potest coelis sidus, seu parvum, seu 
magnum movere, quie Deus propria virtute funda- 
vit. Rursum ferunt nubes et imbres a przstigia- 
toribus hominibus deduci : at vana effutiunt. Quis 
hominum incantamentis suis valeat Dei preceptum 
invertere? nubes siquidem Deo jubente imbrem in 
terram fundunt. 
TIT. ΧΙΙ. — De ponitentia et confessione. 

S. Methodii, contra Porpltyrium. — Poenitentia 

tunc omne peccatum abstergit. 


TIT. XVIl. — De monachis, qui rursum mores 
mutant, et ad vitia redeunt. 


Philonis ex Quastionibus in Exodum. — Quibus- 
dam fastidiosa mens est, qui confestim resumptis 
pennis iterum redeunt: non quidem revolando, 
sed magis ad extrema inferni reptando. Beati sunt 
qui cursum non reflectunt. 

Ejusdem. — Jam quidam fastidiosi, gustata vir- 
tutis bonitate, ac sanitatis spe prestita, in eamdem 
eegritudinem reciderunt. 

LITTERA ο. 
TIT ..1,—De domo et domestica institutione : quodque 


bonum sit in alienis edibus moras trahere, et 
aliena auscultare, 


φησὶν, ἐξαιματοῦται, ἄνθρωπος χαταγοητεύσας αὐ- 
τὴν καταφέρει. Καὶ οὐαὶ τοῖς ταῦτα λέγουσι, Τίς 
Ἠδυνήθη χαταγοητεῦσαι οὑρανόν: Ἰδουλήθη Σίµων 
ὁ μάγος, ἀλλὰ πεσὼν διεῤῥάγη. Οὐδεὶς γὰρ δύναται, 
οὗ μικρὸν, οὗ µέγα σαλεῦσαι ἄστρον οὐρανοῦ, ἆ à 
θεὸς τῇ ἰδίᾳ δυνάµει ἐθεμελίωσε, Πάλεν δὲ λέγουσιν, 
ὅτι νεφέλας χαὶ ὑετοὺς παράγχουσι ὙΎόητες ἄνθρω- 
ποι, χαὶ τοῦτο ματαιολογοῦσι. Τίς ἀνθρώπων δύνα- 
ται πρόσταγμα Θεοῦ ἁποστρέφαι γοητεία; τὰ γὰρ 
νέφη χατὰ πρόσταξιν θεοῦ ἐχχέουσι τὸν ὑετὸν inl 
τῆς γῆς. 
TITA. II". — Ilepl µετανοίας καὶ ἑξομο.ογήσεως. 

Tov ἁγίου Μεθυοδίου, κατὰ Πορφυρίου. — Me 
τάνοια τότε ἁμαρτήματος παντὸς Ἠίνεται ἁπαλιι. 
πτιχὴ, κ. τ. ὃ. 
TITA. IZ. — Περὶ povaxov παλιμδόλων, καὶ 

zaAuópopoUrtwr slc κακίαν. 

ΦΙΊωγος, ἐκ τῶν ἐν Εξόδῳ Ζητηµάτων. — 
*Evlotg ἀφίκορος ἑγγίνεται λογιαμὸς, οἱ πρὸς ὀλίγοι 
ἀναπτεροφορηθέντες, αὐτίχα ὑπενόστησαν, οὐχ ἀνα- 
πτάντες μᾶλλον, f) ὑποσυρέντες εἰς Ταρτάρου, φησὶν, 
ἑσχατιάς. Εὐδαίμονες δὲ οἱ μὴ παλινδρομοῦντες. 

Τοῦ αὐτοῦ. — "Ἡδη τινὲς ἀφίχοροι γευσάµενοι 
καλοχαγαθίας, χαὶ ἑλπίδα παρασχόντες ὑγείας, εἰς 
τὴν αὐτὴν ἑπανέστρεφαν νόσον. 

ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ ο. 

TITA. A'. — Περὶ οἴκου xa οἰκειακῆς xatactá- 


σεως * xal δτι οὐ xaAóv dAAorploic c xodátew, 
xal ἀκροᾶσθαι àdAAóÓrz(ua. 


Dionysii episcopi Alexandrie. — Hominem qui C — Avoyvciov ἐπισκόπου 'AAsCar8psiac. — Ἀατα- 


propria negligit, exteros velle instituere, ridicu- 
jum est. 
TIT. VIII. — De iis qui pejerant. 

Ejusdem ( Philonis) ex Quastionibus in Genesim, 

— Pejerare impium est et inutile. 
TIT. XIX. — Denomines Dei. 

Philonis, ez Quastionibus in. Exodum, — Nomen 
Dominus, ei convenit, quatenus dominatur et re- 
git, liberi imperii potestate utens; nomen vero, 
Deus, quatenus bonitate ct benignitate. Bonus 
quippe Deus, auctoris nomen est. Quid mirari 
subeat, si ens ab hominibus nominari nequit, 
quando et uniuscujusque mens ignota est? Ecquis 


* enim anim: substantiam vidit ? Nonne vides, quid 


propheim quiipsum interrogabat, respondendum 
iis qui nomen suum inquirerent, dicat, Ego sum 
qui sum ( Exod. u1, 14) ? unus cum sim, a natura 
esse habeo, non enuntiari. Quinimo, quod nemini 
declaratum sit ejus nomen, Dominus, ait. Apparui, 
inquit, ad Abraam, et Isaac, et Jacob, cum Deus 
essem eorum, 788 et nomen. meum Dominus, non 
indicavi eis ( Exod. νι, 5 ). Sic et Jacob postluctam 
nosse illud volens audivit : Quare nomen meum 
posiulas ? ( Gen. xxx, 27. ) Sufliciat tibi quod 
benedictiones mez proficuz tibi siut. 

S. Amphilochii episcopi Iconii, — θεός dicitur, 
quia omnia potestate et certitudine eua statuit , et 
^ pernicitate, quia percurrit, movet, gubernal, 
el vivificat universa. 


γέλαστον ἀνθρώπῳ τῷ τῶν ἱἰδίων ἀφειδήσαντι, rar 


. δεύειν ἐπιχειρεῖν τοὺς ξένους. 


ΤΙΤΛ. H'. — Περὶ τῶν τοὺς ὄρχους ἀθετούνγτων, 

ToU αὑτοῦ, ἐχ τῶν ἐν Γενέσει Ζητηµάτων. — 
Τὸ ἐπιορχεῖν, ἀνόσιον καὶ ἁλυσιτελέστατον. 

TITA. 18'. — Περὶ ὀγόματος 85ov. 

ΦίΊωγος, ἐν τῶν ἐν Ἑξύδῳ Ζητηµάτω». — 
Τὸ Κύριος ὄνομα, χαθὸ ἄρχει χαὶ ἡγεμονεύει, ὃν- 
ναστεία χράτους αὐτεξουσίου χρώµενος ' sb ὃ 
θεὸς, καθὸ ἁγαθότητι xal χρηστότητι. Ὁ Occ ὰρ 
ἀγαθός ὲστι τοῦ αἰτίου ὄνομα. Τί θαυμαστὺν, εἰ x 
ὃν ἀνθρώποις ἀχατονόμαστον, ὁπότε xal ὁ iv ἐχά” 
στῳ νοῦς ἄγνωστος ἡμῖν; Τίς γὰρ φυχῆς οὐσίαν 
εἶδεν; Οὐχ ὁρᾷς, ὅ τι φιλοπευστοῦντι τῷ προφήτῃ, 
τοῖς περὶ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ ζητοῦσιν ἀποχριτέον 
φησὶν, Ἐγώ εἰμι ὁ v ; εἷς Gv, τὸ εἶναι πέφυκα, οὗ 
λέγεσθαι. Περὶ δὲ τοῦ μηδενὶ δεδηλῶσθαι τὸ ὄνομα 
αὐτοῦ Κύριον Ὢφθη», qnot, πρὸς ᾿Αδραὰμ, καὶ 
Ἰσαὰκ, καὶ Ἰακὼδ, θεὸς ὧν αὐτῶν, καὶ τὸ ὄγομά 
µου Κύριον obx ἐδήλωσα αὐτοῖς. Οὕτω καὶ Ἰαχὼθ 
μετὰ τὴν πάλην μαθεῖν ἐθέλων, ἤχουσεν ' "Ira ti 
ἑρωτᾷς τὸ ὄνομά µου; Απόχρη vp ὠφελεῖσθαι 
τὰς ἐμὰς εὐφημήσεις. 


Tov ἁγίου Ἀμφιάοχίου ἐπισκόπου Ἱπογίου. — 
θεὀσ λέγεται, διὰ τὸ τεθειχέναι πάντα τῇ ἑαυτοῦ ἔδου- 
σίᾳ καὶ ἀσφαλείᾳ, χαὶ διὰ τὸ θέειν, ὅπερ karl τρέχει, 
xal xwelv, xal χυδερνᾷν, καὶ ζωογονεῖν τὰ πάντα. 





593 


PARALLELA RUPEFUCALDINA. 


531 


Ἐκ τοῦ uaptupoAoriov tov ἁγίου Ba6vAa. — A — Ex narratione martyrii S. Babyle. — Numeria- 


Νουμεριανὸς elus * Τί ἐστι θεός; αὐτὴν τὴν mpos- 
ηχορίαν εἰπέ µοι, τί ἑρμηνεύεται;, Βαδυλὰς εἶπε * 
Θεοῦ ὄνομα μὴ ζήτει, o0 γὰρ εὑρήσεις. Πᾶν γὰρ τὸ 
ὀνομαζόμενον ὑπὸ τοῦ χρείττονος ὀνομάζεται, ἵνα τὸ 
μὲν χαλῇ, τὸ δὲ ὑπαχούῃ. Τίς οὖν ὁ ὀνομάσας θεόν ; 
Θεὸς οὐχ ὄνομα, ἀλλὰ δόξα περὶ θεοῦ. 


ZTOIXEION Π. 
TITA. ΚΕ’.-- Περὶ πίστεως καὶ εὐσεδείας elc Θεόν. 
Tov ἁγίου ἱερομάρτυρος Ἰ]γγατίου τοῦ θεοφό- 
pov, ἐκ τῆς πρὸς ᾿Εφεσίους αὐτοῦ ἐπιστοὶῆς. 
— Οὐδὲν λανθάνει ὑμᾶς, ἐὰν εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν 
ἔχητε τὴν πίστιν, xal τὴν ἀγάπην, fu ἁστὶν ἀρχὴ 


nus dixit : Quid est Deus * hoc. nomen mibi edis- 
seras : quaenam ejus interpretatio est? Babylas 
dixit: Ne Dei nomen quaeras; non enim invenies. 
Nam omne quod nominatur, a meliori se nomen 
habuit : ut illud quidem appellet , ille obsequatur. 
Ecquis ergo est qui Deum nominet? Deus non 
nomen est, sed opinio de Deo. 


LITTERA Π. 
TIT. XXV. — De fide et religione erga Deum. 
Sacrosancli martyris 1gnatii Theophori, ex epi- 
stola ad Ephesios. — Nihil vos latet, si in Chri- 
stum Jesum fidem οἱ dilectionem habeatis, qua 
sunt vite principium et finis. Ac fides quidem 


ζωῆς xai τέλος. 'Apyh μὲν ἡ πίστις" τέλος δὲ fj B principium est: finis. vero charitas, Hzc autem 


ἀγάπη. Τὰ δὲ δύο ἐν ἑνότητι γινόμενα, θεός ἐστι * τὰ 
δὲ ἄλλα πάντα el; χαλοχαγαθίαν ἀκόλουθά εἰσιν. Οὐ- 
δεὶς πίστιν ἐπαγγελλόμενος ἔχειν, ἁμαρτάνει. Οὐ- 
δεὶς ἀγάπην χεχτηµένος piget. Φανερὸν τὸ δένδρον 
ἀπὸ τοῦ καρποῦ αὑτοῦ. Οὕτως οἱ ἑπαγγελλόμενοι 
Χριστοῦ εἶναι, δι ὧν πράσσουσιν ὀφθήσονται. O0 
yàp νῦν ἐπαγγελίας τὸ ἔργον, ἀλλά δυνάµει πίστεως, 
ἑάν τις εὑρεθῇ εἰς τέλος. 

Tov αὐτοῦ. — Ἡ πίστις ἡμῶν ἀναγωχεὺς ἡμῶν, 
ἡ δὲ ἀγάπη, ὁδὺς ἡ ἄνω φἑρουσα πρὸς 8sóv. 

Ex τῆς πρὸς Μαγγησίους τοῦ αὐτοῦ ἐπιστο- 
Anc. — Μάθωμεν χατὰ Χριστιανισμὸν (fjv. "Όστις 
γὰρ ἄλλῳ ὀνόματι χαλεῖται πλεῖον τούτου, οὐκ ἔστι 
«ou θεοῦ. 9 


duo in unitate conjuncta Deus est: catera vero 
omnia ad eximiam bonitatem consectaria sunt. 
Nemo fidem habere promittens, peccat. Nemo 
dilectionem possidens , odit. Manifesta est terra 
4 fructu suo. Sic qui promittunt se Christi futu- 
ros, ex bis que agunt, videbuntur. Non enim 
nunc est repromissionis opus, sed in virtute fi- 
dei , si quis inveniatur ín finem. 

Ejusdem. — Fides autem nostra dux noster est : 
charitas autem, via ríos sursum ad Deum provehens. 

Ex epistola ejusdem ad Magnesios. — Discamus 
secundum Christianismum vivere, Qui enim alio 
ultra nomine vocatur, pon est Dei. 


Τοῦ Εἱρηγαίου, ἐκ τοῦ δ' &Aéryov xal dvatpo- C Irenei, ez quarta redargutione et. confutatione 


£üc τῆς ψφευδωγύμου γγώσεως. — Ὥσπερ οἱ βλέ- 
πυντες τὺ que, ἑντός elat τοῦ φωτός, x. t. b. 

Tov ἁγίου Τίτου ἐπισκόπου Βοστρῶν. — Ῥη- 
τέον τοίνυν ὅτι παρήχθη πρὸς τοῦ δηµιουργήσαντος 
ὁ ἄνθρωπος εἰς βίον, ἐμπορευόμενος ἕτερον οὐδὲν, 
f| µόνον εὐσέδειάν τε καὶ ἀρετὴν. Ταῦτα γὰρ xtn- 
σάµενος, χαλῶς ἂν διανῄξαιτο τόνδε τὸν βίον. ᾿Αμε- 
Afjoag δὲ τούτων, χαλεπῶς ἂν διαδαπτισθείη πλα» 
νώμενος. 

Tov αὐτοῦ, ἐκ τοῦ δ' Aóyov. — Ἔστιν ἡ χατὰ 
θεὸν πίστις γνῶσις θεοῦ, διά τε τῆς ὁρωμένης δη- 
µιουρχίας, χαὶ τῶν φυσικῶν ἐννοιῶν μετ εὐνοίας 
xai ἀγάπης τῆς πρὸς αὐτὸν χατ᾽ ἐπιστήμην ἀρετῆς 
xai χαχίας εὐαρεστοῦσα θεῷ. 

Αντιπάτρου ἐπισκόπου. — Πίστις, ᾗ µόνῃ δέ- 
ὅνται θεὺν εἰδέναι. 

Μεθοδίου, à&x τοῦ κατὰ Πορφυρίου. — 'Hyé- 
τερον μὲν ὄντως ἐστὶ xaxby, x. τ. ὃ. 


Θεοτίµου. --Παρὰ τὸν Θεὸν οὐδὲν ἐπίστασθαι δεῖ. 

Σευηριανοῦ ἐπισχόπου Γαδάλων, éx τοῦ κατὰ 
τῶν αἱρετικῶν. ---Οὐχ ó παντὶ πιστεύων πιστὸς 
λέγεται, ἀλλ᾽ ὀθεῷ πιστεύων, µόνος πιστὸς xal ἔστι, 
xaY λέγεται. Κατάλιπε ζητήσεις, xal ἄσπασαι πί- 
στιν’ πἰστις τὰ πάντα φωτίζει. Πάντα πίστις ἁγιάζει' 
πίστις Πνεύματος ἁγίου καταξιοῖ τὸν ἔχοντα" Στέφα- 
voc γὰρ πλήρης πίστεως. El μὴ προέδραµεν fj πίστις, 
δύναµις οὐκ Ἰχολούθει τῷ ἁγίῳ. "Ὅπου πίστις, 
ἐχεῖ ἀχολουθεῖ δύναμις, ἐχεῖ τὸ Ἠνεῦμα τὸ ἅγιον 


falsi nominis scientie. — Quemadmodum qui lu- 
men aspiciunt, intra lumen sunt , etc. 

S. Titi episcopi Βοείγοτιπι. — Dicendum ergo 
est hominem a Conditore rerum ad hanc vitam 
productum fuisse, nec aliquid aliud negotiando 
acquirere preter pietatem ac virtutem. His enim 
comparatis, vitam hanc optime transegerit ; ne- 
glectis vero, difficillime : submergetur enim. 


Ejusdem, ex libro v. — Fides in Deum, cogni- 
tio Dei est, quz ex visibili creatura rerumque 
naturalium cogitationibus parta, cum benevo- 
lentia et amore erga ipsum per virtutis ac vitii 
scientiam eidem gratissima est. 

Antipatri episcopi. — Vides est, cui soli con- 
cessum est Deum videre. 

Methodii, ex libro contra Porphyrium. — No- 
strum quidem revera malum est, etc. 


Theotimi. — Preter Deum nihil scire oportet. 

Severiani episcopi Gabalorum, ex sermone contra 
hereticos. — Non is fidelis dicitur, qui omni ho- 
mini 780 credit; sed qui Deo credit, hic et 
fidelis est, et dicitur. Quzstiones omitte, et fidem 
amplectere.- Fides omnia illuminat; fldes omnia 
sancta reddit ; fides illi qui credit, Spiritum san- 
ctum donat. Stephanus enim fide plenus erat. 
Nisi üdes precessisset, virtus saneto adjuncta 
non fuisset, Übi fides est, illuc virtus insequitur : 





S. JOANNIS DAMASCENI 


jllic Spiritus sanctus inhabitat. Ubi incredulitas A xatotxct* ὅπου ἀπιστία, ἐχεῖ ἀσθένεια, ἐχεῖ οὐ πο- 


est, illic imbecillitas: illic spiritus nequam. Bo- 
norum principium est fides: bonorum fons est 
fides in Deum. Armaturam solutis accipiamus. 
Aiunt qui veritati et fidei adversantur, nocivum 
esse quod ea non ratiocinetur; ac nisi rationem 
cum ezamine conjunctam habeat, fidem nullum 
credenti questum afferre. Videsis tortuosas voces. 
Vide crudelium serpentium versutias, Sed minime 
turbari oportet. lllud enim, fratres, nosse attinet , 
multis modis nos aliquid noa videre. Potest quis 
videre quod sit : nescit vero quomodo sit. 1n nobis 
siquidem hominibus mulie sunt cognitionis via. 
Novi hunc hominem in civitate ista morantem : at 
nescio quid agat negotii, Novi alterum tali nego- 
tio vacantem : nescio vero ex quo genere sit. 
Adeoque partim scio, et partim nescio ; nec ulla 
prorsus ratione particularis notio perfectam in- 
generat: neque particularis cognitio hoc jpso 
tollitur, quod res tota non cognoscatur. Quid igi- 
tur? Deum esse bonum novi; quod exsistat ; quod 
immortalis sit, quod interire, quod concipi, quod 
comprehendi, quod mutari nequeat. Omnia hzc 
novi, et ut cognitio mea fert, adoro. Quo pacto 
vero sit , ignoro, neque id curiosius rimari didici. 
Sed videas, quzxso, quid veritatis hostis rursum 
dicat : Non enim frustra Deus nobis rationis vim 
prebuit: non vane mentis judicium accepimus. 
Rationum argumentis fidem quoque scrutari 
oportet, nec religionem examinis expertem esse. 
Narra igitur velim mihi, rationum adhibita con- 
secutione, qui factum sit ut ccelum tanta celsitu- 
dine immense fornicatum cousistat, nec In tanto 
circuitu fulcrum ullum quo feratur, habeat. Quaz- 
nam fundamenta sunt quibus innititur? quomodo 
in tanta temporum intercapedine, nec ejus decor 
minuitur, nec barmonia destruitur. Columnas 
quibus fertur ostende. Quid vero cceli ac non ter- 
rv constitutionem affero? Quod enim super aquas 
fundata sit, hoc ego quoque accepi, ac ipse con- 
fileris : qua vero ratione in aquis etiam fulciatur, 
hoc mihi edissere. Nec mihi sermones ἀυπίασαί 
dederis, sed rationes eorum qus a te quiruntur 
reddas. Cumque difficultatibus istis solvendis im- 


νηρὸν πνεῦμα. "Apyh τῶν ἀγαθῶν, πίστις * πηγη τῶν 
ἀγαθῶν, ἡ ἐπὶ θεὺν πἰστις. Λάδωμεν «b ὅπλον τῆς 
σωτηρίας. Λέχουσι γὰρ οἱ «fj ἀληθείᾳ καὶ πίστει 
ἀντιπίπτοντες, ὅτι τὸ ἁλόγιστον αὐτῆς βλαθερὺν, 
xàv μὴ ἐξητασμένος ᾗ λογισμὸς συνηµµένος, tj πί- 
στις οὐδαμῶς χέρδος φέρει τῷ πιστεύοντι. "Opa pet 
τὰ σκολιὰ ῥήματα. "Opa µοι τῶν πιχρῶν ὄφεων τὰς 
ποικιλίας. 'AXX οὐ δεῖ ταράττεσθαι. Ἐκεῖνο Υὰρ, 
ἁδελφοὶ, εἶδέναι χρῆ, ὅτι οὐκ * εἰδέναι πολλοὶ τρόποι. 
Δύναταί τις εἰδέναι, ὅτι ἔστι θεός * τὺ πῶς δέ ἐστιν, 
οὐκ olbev* ἐπεὶ xal ἐφ᾽ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων πολλαὶ 
τῆς γνώσεως ὁδοί. Οἶδα τόνδε τὸν ἄνθρωπον iv τῇδε 
τῇ πόλει διάγοντα. Οὐ μὲν οἶδα καὶ ποίαν ἑργασίαν 
µετέρχεται. Οἶδα ἕτερον τήνδε µετιόντα τὴν ἑργα- 
αἰαν. Οὐ μὲν οἶδα xai πόθεν φέρει τὸ γένος’ xal 
µέρει μὲν γινώσχω, µέρει δὲ ἀγνοῶ, xal οὗ πάντως, 
οὔτε μεριχὴ γνῶσις ὁλόχληρον εἰσάγει γνῶσιν * οὔτε 
τὸ μὴ χατὰ πάντα γινώσχειν, τὴν μερικὴν ἀναιρεῖ. 
Τί οὖν ; Οἶδα τὸν Θεὸν ὅτι ἀγαθός ἐστιν, ὅτι ἔστιν, 
ὅτι ἀθάνατός ἐστιν, ὅτι ἄφθαρτός ἔστιν, ὅτι ἀπερι- 
νόηταος, ὅτι ἀχατάληπτος, ὅτι ἀναλλοίωτος. Ταῦτα 
πάντα οἶδα xal εἰδὼς προσχυνῶ. Τὸ δὲ πῶς ἐστιν 
οὐκ οἶδα, οὐδὲ ἐδιδάχθην πολυπραγμονεῖν. ᾽Αλλ' ópa 
τί φησι πάλιν ὁ ἐχθρὸς τῆς ἀληθείας. ΜΗ γὰρ ἀργῶς 
ἡμῖν ἔδωχεν ὁ 8b, λογισμούς * ut ἁπλῶς εἰλήφα- 
μεν τοῦ vou τὸ κριτήριον * δεῖ xat λογισμοΐς ἔρευ- 
νᾷν τὴν πίστιν, xal μὴ ἀνεξέταστον εἶναι τὴν εὐσέ- 
θειαν. ᾽Απάγγειλον οὖν got λογισμῶν ἀχολουθίᾳ 
χρησάµενος, πῶς ἕστηχεν ὁ οὑρανὸς εἰς τοσούτον 
ὄψος χοιλαινόμενον ἄπειρον , xal μηδὲν Ev τοσαύτηῃ 
περιγραφῇ τὸ ὑπερεῖδον ἔχων ἐν τίνι βαστάζεται; 
Τίνες αἱ χρηπίδες ἐφ᾽ ὧν ἑστήρ:χται; πῶς ἓν το- 
σούτῳ χρόνῳ οὐ λύεται τῷ κάλλει, οὐδὲ ἀφανίτετα: 
ἡ ἁρμονία: Δεῖξον τοὺς βαστάζοντας χίονας. Τί δὲ 
ἐρῷ περὶ οὐρανοῦ, καὶ οὗ περὶ γῆς τὴν χατάστασιν; 
"Οτι μὲν γὰρ ἐπὶ ὑδάτων τεθεµελίωται, τοῦτο κἀγὼ 
παρέἐλαδον, xal αὐτὺς ὁμολογεῖς πῶς δὲ καὶ ἐπὶ 
τῶν ὑδάτων ἑστηρίχθη, τοῦτο ἑρμήνευσον, χαὶ μὴ 
ἁπλῶς ἀκολουθήσῃς τῷ λόγῳ, ἀλλὰ λογισμὸν ἀπό- 
δος τῶν ζητονµένων. ᾽Αλλ᾽ ὅταν περὶ ταῦτα ἀπορή- 
σωµεν, ἔχομεν ἀληθῆ xaX εὑσεθη τῶν ἁπορουμένων 
λύσιν, ἣν ὁ µαχάριος Δαθὶδ ἐμελῴδησε, λέγων, ὅτι 
Εὐθὴς ὁ Aóroc τοῦ Κυρίου, καὶ πάντα τὰ ἔργα 


pares simus, horum veram ac religiosam solutio- D αὐτοῦ ἐν πίστει. Τὰ ἔργα ἄνευ πίστεως οὐκ ἔστι 


nem habemus, quam beatus David cecinit, di- 
cens : Rectum est 987 verbum Domini, et omnia 
opera ejus in fide ( Psal. xxxi, 4). Opera sipe fide 
comprehendi nequeunt, ac Deum absque fide re- 
perire vis? Nos vero, veritatis hostibus relictis, 
sanam et securam fidei viam pergamus, Deo fldem 
habentes qui dixit : Non poterit homo fuciem meam 
cernere, et vivet ( Exod. xxxn, 20). Desiderantium 
facultas desiderati capax non est, nec mortalis 
vit et procurat. 


TIT. XXVI. — De iis qui pietati ac fidei re[ractarii 
utt, eb in Deum. impii. 


B. lrenei, ex 6^ redargulione et eversione falsi 


χαταλαθεῖν, xai θεὸν ἄνευ πίστεως θέλεις εὑρεῖν; 
"AMAA τοὺς ἐχθροὺς τῆς ἁἀληθείας ἀφέντες ἡμεῖς, 
τὴν ὑγιῃ xai ἀσφαλη τῆς πίστεως ὁδὸν ὁδξύσωμεν, 
πειθόµενοι τῷ λέγοντι θεῷ ' Ob δυκήσεται ἄνθρω- 
πος ἰδεῖν τὸ πρόσωπό» µου, xal ζήσεται. 05 χω- 
ρεῖ τὸν ποθούµενον ἡ τῶν ποθούντων Δύναμις, οὐδὲ 
φέρει fj θνητὴ quat; τὴν ἀθάνατον δύναμιν τοῦ πάᾶν- 
των Δημιουργοῦ καὶ προνοητοῦ. 


natura immortalis virtutis illius qui omnia crea- 


TITA. KGq'. — Περὶ τῶν παραθεδηχυτω» τὴν 
εὐσέδειαν xal «lctir, καὶ εἰς θ8ὸν ἀσεξούντωγ. 


ToU ἁγίου Εἱρηναίου, ἐκ toU ϱ’ àAéyzov καὶ 











531 PARALLELA RUPEPUCALDINA. b3g 


ἀνατροπῆς τῆς ψρυδωνύμου Τνώσεως. --- 
ἀφίστανται χατὰ τὴν γνώµην αὐτῶν τοῦ θεοῦ, x. v. É. 

Θεοφίλου Α.Ιεξανδρείᾳς. ---Εἶτα βασιλεὺς μὲν 
ἐπίγειος πιστεύεται εἶναι, χαίπερ μὴ πᾶσι βλεπύµε- 
νος, διὰ δὲ νόμων καὶ διατάξεων αὐτοῦ, χαὶ ἐξουσιῶν, 
xal δυνάµεων, χαὶ εἰχόνων νοεῖται ' τὸν δὲ θεὺν οὐ 
βούλει σὺ νοῆσαι δι’ ἔργων χαὶ δυνάµεων; 


TITA. KH', — Περὶ πονηρίας, καὶ κακίας, καὶ 
ἁμαρτίας. 

ToU ἁγίου Ἰουστίνου τοῦ φιλοσόφου καὶ udp- 
ευρος, ἐκ τοῦ β' µέρους εῆς Αποογίας αὐτοῦ.--- 
"BH xaxía πρόδληµα ἑαυτῆς τῶν πράξεων, κ. τ. ἐ. 

ΦίΛωγος, ἐκ τοῦ β’ τῶν ἐν Γεγέσει Ζητουµέ- 
γω». — 0ὐδὲν ἑναντίον xot µαχόμενον ταῖς ὁσιωτά- 
ταις τοῦ θεοῦ δυνάµεσίν ἐστιν οὕτως, ὡς ἀδικία. 

TITA. Λ’. — Περὶ πνευµατικῆς προκοπῆς. 

ΕΙρηναίον, ἐκ τοῦ δ’ ἐἐγχου, — Διὰ ταύτης τῆς 

τάξεως χαὶ τῶν τοιούτων ῥυθμῶνν x. *. ἐ. 


TITA. ΑΛ’. — Περὶ προσκάίρων καὶ αἰωγίων ἆγα- 
θῶν * xal ὅτι χρὴ τῶν παρόντων τὰ μέ.λοντα 


προτιμᾷ». 

Tov ἁγίου Κ.λήμεντος, àx τῆς πρὸς Κοριθίους 
ἐπιστο-ῖῆς β’. — '0 τῶν παρόντων αἰσθητικὸς συν- 
now, ὡς οὔτε ἃ λογίζονταί τινες εἶναι τερπνὰ, ξενὰ 
χαὶ μαχράἀν ἐστι τῶν ἀπεχθῶν. ᾽Αλλὰ xal πλοῦτος 
πολλάχις μᾶλλον πενίας ἕθλιψε, xal ὑγεία πλέον 
ἠνίασε νόσου’ xal χαθόλου τῶν λυπηρῶν καὶ φευ- 
χτῶν πάντων ὑπόθεσις xal Όλη fj τῶν ἀσπαστῶν xal 
χατ εὐχὴν περιθολῇ Τίνεται. 

Tov ádplov Ἱσππο.λύτου Ρώμης. — Tavra δὲ κατ 
ἀνάγχην ἔχομεν διηγήσασθαι, ὅπως τὴν ὑπόνοιαν 
τὸν τῶν πολλῶν ἀνέλωμεν. Τινὲς γὰρ βούλονται λέ- 
γεεν, εἰς τὸν οὐρανὸν εἶναι τὸν παράδεισον, χαὶ μὴ 
εἶναι Ex τῆς κτίσεως. Ὁπότε τοίνυν ὁρῶνται οἱ πο- 
ταμοὶ ὑπὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἡμῶν ἐχπορευόμενοι ἐξ αὖ- 
coU, ἐν oic χαὶ σήμερον ἔστι πάντας ἱστορεῖν τοὺς 
θέλοντας, ἄρα λογιζέσθω πᾶς, ὅτι οὖκ εἰς οὐρανὸν, 
ἁλλ᾽ ὄντως ἐν τῇ χτίσει πεφύτενται. "Εστι δὲ xal τό- 
πος τῆς ἀνατολῆς, καὶ χωρίον ἐχλογῆς. 

ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Τ. 
TITA. «’. — Περὶ τεχνιτῶν , καὶ cívec téxvac 
ἐφεῦρον. 

Διδύμου. — Τέλειον ἱατρὺν λέγομεν, οὐ «by θερα- 
πεύοντα πάντως, ἀλλὰ τὸν μηδὲν τῶν εἰς ὠφείλειαν 


"Oca A nominis scientie. — Quicunque suopte cousilio a 


Deo abscedunt, eic. 

Theophili Alexandrini. — Àd hzc, imperator qui- 
dem terrenus esse creditur, quamvis ab omnibus 
non videatur ; sed per leges et constituliones suas, 
per auctoritatem , virtutem et imagines intelligi- 
tur: tu vero Deum ex ejus operibus ac virtutibus 
recusas intelligere? - 


TIT. XXVIII. — De nequitia, vitio et peccato. 


S. Justini philosophi et martyris, ez secunda parte 
Apologic ipsius. — Vitium actionum suarum spe- 
ciinen, etc. 

Philonis, ex secundo Quaestionum in Genesim. — 
Nihil sic sanctissimis Dei virtutibus adversarium 


B ac repugnans est, velut iniquitas. 


TIT. XXX. — De spirituali profectu. 
J]rengi, ez &* redargutione. — Per hunc ordinem 
et ejusmodi rationes, etc. 


TIT. XXXI. — De temporalibus et. aeternis bonis ; et 
quod praesentibus futura anteferre oporteat. 


S. Clementis, ex. epistola ad Corinthios secunda. 
— Qui praesentia sentit, intelligit ea qux jucunda 
nonnullis videntur, aliena non esse et procul ab iis 
qui odio habentur. Quinimo diviti: szpenumero 
magis quam paupertas leserunt, et sanitas plug 
morbo afflixit. In summa, gratarum optatarumque 
rerum affluentia materia et causa flt trístium om- 
nium qu:e refugimus. 


ϱ S. Hippolyti episcopi Rome. — πο porro nos 


oportuit edisserere, ut multorum suspicionem adi- 
mamus. Nonnulli siquidem dicere volunt paradi- 
sum in celo exsistere, nec esse ex rebus conditis. 
Quando itaque oculis nostris cernuntur fluvii qui 
ex ipso profluunt, quos omnes qui voluerint, etiam- 
num hodie licet intueri ; unusquisque igitur infe- 
rat, non in coelis, sed vere inter res creatas plan- 
tatum illum fuisse. Atqui locus etjam est orientis, 
ac predium electiunis, 
LITTERA T. 


TiT. VI. — De artificibus, et quinam artium inven- 
Lores sint. 


 Didymi, — Perfectum medicum dicimus, non 
illum omnino qui medeatur : sed qui nihil eurum 


ἀνηχόντων, xat Ocpamnelav παραλείποντα’ xat στρα- D quz ad levamen et sanationem conferant, omittat ; 


τηγὸν ἄριστον οὗ τὸν vixü vta πάντως, ἀλλὰ τὸν 
μηδὲν τῶν εἰς νίχην συντεινόντων παραλείψαντα * 
οὕτω xal χυθερνήτην ἄριστον, οὗ τὸν τυγχάνοντα 
πάντως τοῦ EU ἄγειν τὸν νοῦν, ἀλλὰ τὸν μηδὲν τῶν 
ὅσα δείχνυσι τὸν ἄριστον χυθερνήτην παραλείψαντα, 
χὰν καὶ βία χραταιοτέρα τῆς θαλάσσης χινουµένης 
4b σχάφος ἐπικαλύψῃ τοῖς χύμασιν» καὶ φιλόσοφον 
ἄριστον, o0 πάντως τὸν εἰς συναγωγὴν ἐπιτνγχάνον- 
τα, ἀλλὰ τὸν μηδενὸς τεχνιχοῦ συλλογισμοῦ παραµε- 
λήσαντα, κἂν μὴ συναγάγῃ. 
ΣΤΟΙΧΕΙΟΝ Y. 


TITA. €&. — Περὶ ὑπούάως πρὀς τια διαχειµέ- 
vor. 


Διονυσίου Α.λεξανδοείας. — Thy προφανῆ xa- 


itemque imperatorem optimum, non qui semper 
vincat, sed qui nibil quo vietoria obtineatur, ne- 
gligat. Sie quoque nauclerum peritum, non qui 
naveni recte agat, sed qui optimi gubernatoris mu- 
neribus omnibus accurate fungatur, tametsi mare 
vehementi procella perculsum 1luctibus navigium 
operuerit. Demum praestantissimum philosophum, 
non illum omnino qui hominum ccetum conflet, sed 


qui nullam non artem conficiendi syllogismi adhi- . 


beat , quamiibet multos auditores non habeat. 
788 LITTERA Y, 


TIT. ΙΧ. — De iisqui subdolo erga alterum anim» 
sunt. 


Diongsii Alexandrini. — A manifesta nequitia 





"a. 


F39 5. 10ΑΝΝΙ5 DAMASCENI δι0 
cavere facile est, difficile vero, occultam devi- A χίαν φυλάξασθαι ῥάδιον, τὴν δὲ ἐγχεχρυμμένην ἐχ- 


tare. 
TIT. XI. — De somno et vigilia. 

S. Eustathii. — Somnus corpori et anims omni 

communis est. 
TIT. ΧΥΙΙ. — De patientia et perseverantia, 

- Sancti Ignatii, ex. Epistola ad Polycarpum. — 
Sta velut incus qux percutitur. Magni athletz est 
verberari et vincere. Maxime autem propter Deum 
ownia nos sustinere oportet, ut et ipse nos susti- 
neat. 

Ex eadem. — Patienti animo invicem vos ferte 
cum mansuetudine, uti Deus vos semper. 

LITTERA 6. 


YIT. XIV. — De operosis et studiosis : et quod ope- 
rari oporteat. Hoc enim utile est. 


Sancii Dionysii Alezandrini. — Sermo autem fir- 
mus el accuratius, amara esse ait ad dulcia com- 
meaium, ac voluptates laborum fructus evadere. 
Nibil enim sine labore comparari potest. 


S. Irenai (ιν, 72).—Non perinde diliguntur, etc. 
TIT. XY. — De bonis amicis. 

Philonis, ex libro primo Quastionum in Genesim. 
— Inter amicos censeri debent, qui auxilio atque 
emolumento vicissim esse volunt, tametsi non pos- 
sint. Amicitia enim, non necessitate duntaxat, ve- 
rum etiam perinistione et consensione morum üir- 
manda est ; ita ut unusquisque eorum qui amicam 
communionem contrahunt hoc Pythagora effatum 


pronuntient : Num amicus alter est mei similis? C 


LITTERA X, 


TIT. 1V. — De donis et. muneribus Dei : et quod 
vit& honeste retribuatur a Spiritu sancto. 


Sancti Titi, libro de Providentia. — Proter hzc 
omnia, nisi qux a Deo universis hominibus perinde 
concedi solent, identidem impediri contingeret, 
immobilis cujusdam nature impetu , horum largi- 
Lionem nihil curassent bomines, nec lis obteniis 
Deo gratias agerent, neque horum compotes facti, 
ullatenus precarentur. Ad tempus igitur aliquod 
donis privaptur, ut exorent, rursumque accipiunt, 
ut largitori confiteantur, agnoscentes ipsum esse 
qui tribuit, nec alteramquamvis przter Deum na- 


. 


τρέπεσθαι δύσχολον. 
ΤΙΤΑ. ΙΑ’. — Περὶ ὕπνου xal dbxvlac. 

Tov ἁγίου Εὐσταθίου. ---Κοινὸν σώματος xai 

ψΨυχῆς πάσης ὕπνος. 
TITA. 17’. — Περὶ ὑπομονῆς καὶ µακροθυμίας. 

Tov ἁγίου Ἡγγατίου , ἐκ τῆς πρὸς Πολύκαρπον 
ἐπιστοῆς. — Στήχε ὡς ἄχμων τυπτόµενος. Μεγά- 
λου ἀθλητοῦ ἐστι δἑρεσθαι καὶ νιχᾷν ' μάλιστα δὲ 
ἕνεχεν θεοῦ πάντα ἡμᾶς ὑπομένειν δεῖ, ἵνα χαὶ ao- 
τὸς ἡμᾶς ὑπομείνῃ. 

'Ex τῆς αὐτῆς. — Μακροθυμεῖτε μετ) ἀλλήλων 
ἐν πραῦτητι, ὡς ὁ θεὸς μεθ) ὑμῶν διὰ παντός. 
ZTOIXEION 6. 


TITA. Δ’. --- Περὶ φιΊέργων καὶ σπουδαίων καὶ 
ὅτι χρὴ ποιεῖν. Ὡφέλειαν γὰρ ἔχει. 


Tov ἁγίου Διονυσίου ἉΑ.λεξανδρείας. — Ὁ δέ 
Y5 ἐῤῥωμένος καὶ ἀχριθὴς λόχος, xat τὰ πιχρὰ elvai 
φησι τῶν γλυχέων ἐφόδια, καὶ γίνεσθαι χαρποὺς τῶν 
πόνων τὰς ἡδονάς. ᾽Αχμητὶ γὰρ οὐδὲν δύναται πα- 
ῥαγενέσθαι. 

Tov ἁγίου Elpgnr. — Οὐχόμοίως ἀγαπᾶται, x. τ. &. 

TITA. IE'. — Περὶ φίλων χρηστῶν. 

Φίλωνος, ἐκ τοῦ a' τῶν ἐν Γεγέσει Ζητημά- 
tur. — Φίλους ἡγητέον τοὺς βοηθεῖν xoi ἄντωφε- 
λεῖν ἐθέλοντας, xàv μὴ δύνωνται. Φιλία γὰρ iv τῷ 
χρειώδει μᾶλλον, ἢ χράσει xaX συµφωνίᾳ βεδαιοῦταε 
ἐθῶν, ὡς ἔχαστος τῶν συνελθόντων εἰς φιλιχὴν xot- 
νωνίαν, τὸ Πυθαγόρειον ῥῆμα ἐπιφθέγξασθαι, ὅτι 
"Apá ἐστι φίλος ἕτερος ὡς Evo ; 


ZTOIXEION X. 
TITA. A. — Περὶ χαρισµάτων xal δωρηµάτων 
650 * xal ὅτι eid σεμγῷ ἁντιδίδοται παρὰ τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος. 


Tov ἁγίου Τίτου, ἐκ τοῦ περὶ Προνοίας.--- Πρὸς 
δὲ τοῖς ἅπασι, τῶν συνήθως ὑπὸ Θεοῦ δεδοµένων 
xotvfj πᾶσιν ἀνθρώποις, εἰ µηδεμία τις ἔστιν ὅτε 
συνέδαινε χώλυσις, φορᾷ φύσεως ἄν τινος ἀμεταθλή- 
του τὴν χορηγίαν αὐτῶν Ἰθέλησαν ἄνθρωποι, xa 
οὐχ ἂν δὲ δεχόµενοι ταῦτα, χάριν ὡμολόγησαν τῷ 
θεῷ, οὐχ ἂν δὲ ῄτησαν ἔχοντες. Στεροῦνται τοιγαρεῦν 
ἑνιότε πρὸς ὀλίγον, ἵνα αἰτήσωσι, xaX δέχονται αὖ- 
Orc, ἵνα χάριν ὁμολογήσωσι τῷ χορηγοῦντι, γινώ- 
σχοντες ὡς αὐτός γέ ἐστιν ὁ παρέχων, xal οὐ φύσις 


taram esse, quz indiscriminatim et sine poniten- D ἄλλη τίς ἐστι παρὰ τὸν 8cby ἄχριτός τε, xaX ἆμετα- 


tia subministret. Vult itaque Deus sibi gratiam ha- 
beri, ut homines evadant digniores qui ab ipso ae- 
cipiant, non ut sibi ipsi emolumenti quidpiam re- 
deat. Vult enim ut bona postulent, quibus accéptis 
largitorem sentiant. Gaudet enim dando quz sua 
sunt : sed gaudet amplius dignis 789 impartiendo : 
ac s ibenignitas ipsius modo quodam dedecoraretur, 
nisi in eos qui'bene affectijsunt impenderetur. 
Philonis, ex lib. y Quest. in Exodum, — Quando 
sementis fructus maturi sunt, arborum subinde 


' fructus initium habent, ut Dei gratie per totum 


«vum veluti gyrando currant, adeoque aliz aliis 
succedentes, et fines principiis ac principia finibus 
copulantes, indesinenter fluant. 


µέλητος ἡ χορηγοῦσα. Βούλεται δὲ ὁ θεὸς εἰδέναι 
χάριν αὐτῷ, ἵνα ἀξιώτεροι τοῦ λαμθάἀνειν παρ) αὖ- 
τοῦ Ὑγένωνται, οὐχ ἵνα τι χαρπώσηται εἰς ἑαυτόν. 
Βούλεται γὰρ τὰ ἀγαθὰ τούτους αἰτεῖν, ἵνα δεχόµε- 
vot, αἴσθησιν τοῦ χορηγοῦντος ἔχωσιν. Χαΐρει μὲν 
γὰρ τὰ παρ) ἑαντοῦ διδοὺς , χαίρει δὲ μᾶλλον ἀξίοις 
διδοὺς, ὡς τῆς φιλανθρωπίας τρόπον τινὰ ἀτιμαζο- 
µένης, εἰ μὴ πρὸς εὐαισθήτους γένοιτο. 

ΦίΊωνος, x tov α τῶν ἐν ἸΕξόδῳ. — Ὅταν οἱ 
τῶν σπαρτῶν καρποὶ τελειωθῶσιν, ol: τῶν δένδρων 
γενέσεως ἀρχὴν λαμδάνουσιν, ἵνα δολιχεύωσιν αἱ τοῦ 
Θεοῦ χάριτες τὸν alova, ἵνα ἄλλαι ἄλλην διαδεχόµε- 
ναι, xal συνάπτουσαι τέλη μὲν ἀρχαῖς, ἀρχὰς δὲ 
τέλεσιν, ἀτελεύτητοι ὧσιν. 








541 PARALLELA RUPEFUCALDINA. 549 
Ἐκ tov β’ τῶν αὐτῶν. — AL τοῦ θεοῦ χάρτες — Ez secundo earumdem, — Dei gratie non modo 


οὗ µόνον &vayxala παρέχονται, ἀλλὰ xal ὅσα πρὸς 

περιττὴν καὶ δαφιλεστέραν ἁπόλαυσιν, 

TITA. IG". — Περὶ Χριστιανισμοῦ, καὶ τῆς ἐξ 
ἐθνῶν 'ExxAncíac. 

Tov ἁγίου Ἰγνατίου, ἐκ τῆς πρὸς Ἐφεσίους 
Ἔπιστοίῆς, — Πρέπον ἐστι μὴ µόνον ἀχούειν 
Ἀριστιανοὺς, ἀλλὰ καὶ εἶναι. 

ZTOIXEION Y. 
TITA. Α’. — Περὶ φυχῆς καὶ vov. 

Tov ἁγίου Εἰρηναίου. — Ai ψυχαὶ ἀπέρχονται 
εἰς τὸν τόπον τὸν ἀφωρισμένον, κ. «. à. | 
TITA. A'. --- Περὶ ψεύδους xal συκοφαντίας, 

Σευηριανοῦ ἐπισκόπου Γαδάλων. — Τὸ ψεῦδος 
ὅταν θέλῃ πιστευθῆναι, ἐὰν μὴ πήξῃ θεµέλιον δοχού- 
σης ἀληθείας, οὐ πιστεύεται. 

ZTOIXEION ϱ. 
TITA. Περὶ ὥρας θανάτου. 

Διδύμου, ἐκ τοῦ .Ἰόγου τοῦ εἰς τὸν Ἰώδ.--- Ἡ τῶν 
ἁμαρτημάτων μετάνοια, χαθαρὸὺν mot τοῦ µετα- 
νοοῦντος τὸν νοῦν. 

Tov αὐτοῦ, εἰς τὸν Λὼτ καὶ τὸν Δαδίδ.--- Τὴν 
παροῦσαν ἀρετὴν ὁ θεὺς ἁποδεχόμενος, τῶν παλαιῶν 
ἁμαρτημάτων ἀμνημονεύει. 

Ἰωσήππου, ἐκ τοῦ JAórov τοῦ ἀναγεγραμμένου 
κατὰ ILtdtwroc (55). — Kat οὗτος μὲν ὁ περὶ δαιµό- 
voy λόγος. Περὶ δὲ ᾖδου ἐν ᾧ συνέχονται αἱ φυχαὶ δι- 
χαΐωντε χαὶ ἀδίχων, ἀναγχαῖον εἰπεῖν. Ὁ ἄδης τόπος 
ἐστὶν ἐν τῇ χτίσει ἁχατασχεύαστος, χωρίον ὑπόχειον, 
ἐν ᾧ φῶς κόσμου οὐχ ἐπιλάμπει. Φωτὸς τοίνυν ἐν 
τούτῳ τῷ χωρίῳ μὴ χαταλάμποντος, ἀνάγχη σχότος 
ὃ ηνεχῶς τυγχάνειν. Τοῦτο τὸ χωρίον ὡς φρούρων 
ἀπενεμήθη Ψψυχαῖς, ἐφ᾽ ᾧ κατεστάθησαν ἄγγελοι 


necessaria praestant; sed etiam quccunque cumu- 
latam et affiuuentem obleetationem reddunt. 
TIT. XXI. — De Christianismo, εἰ Ecclesia gen- 
tium. 
S. Ignatii, ex Epistola ad Magnesios. — Oportet 
non solum Christianos dici, sed etiam esse. 


LITTERA "*F. 
TIT. I. — De anipa et mente. 
Sancti Irenei. — Anime pergunt ad locum de- 
stinatum, etc. ' 
TIT. ΙΤ. — De mendacio et detractione. 
Severiani Gabalorum episcopi. — Mendacium, 
dum fidem habere vult, nisi verisimilitudinis fun- 
damentum fixerit, non creditur. 


LITTERA ϱ. 
TIT. — De tempore mortis. 

Didymi, ex sermone in Job. — Peccatorum admis- 
sorum poenitentia, puram reddit mentem illius 
quem poenitet. 

Ejusdem in Lot et David. — Virtutem presentera 
suscipiens Deus, veterum peccatorum obliviscitur. 


Josephi, ex sermone inscripto contra Platoxom, 
— Mactenus de dzmonibus dictum sit. De iuferno 
autem, in quo detinentur justorum atque iniquo- 
rum animae, loqui oportet. Infernus est locus in 
rebus creatis inconditus, receptaculum subterra- 
neum, in quo lux mundi non splendet. Luce igitur 
in hocce 790 loco non fulgente, tenebras ibi per- 


petuo esse necessarium est. Regio illa tanquam 
custodia est animabus destinata, in qua angeli con- 


NOTE. 


(33) Ἰωσήππον, ἑκ τοῦ Aóyov τοῦ ἀναγεγραμ- 


µένου κατὰ Πλάτωνα. Ίο χατὰ Πλάτωνος, adver-: 


sus Platonem, ut infra perspicuum flet. Lucubra- 
tionis bujus περὶ τοῦ παντὸς, de universo, excer- 
ptum aliud babetur in hisce Parallelis Rupefucal- 
dinis, litt, a, tit. LXXI, ubi Meletio Antiocheno tri- 
λίαν. Photius in Bibliotheca, cod. 48, hoc idem 
opus assignatum fuisse narrat sanctis Justino, [Γ6- 
πο, et Caio Romano Ecclesi: presbytero. Josephi 
quidem non esse fetum, inde certissime constare 
arbitror, quod ambz istz lacinie, imo totum fra- 


magnum firmatum est, ἑστήριχται, ut hi qui volunt 
hinc transire ad vos, non possint, neque inde irans- 
meare. Eos dedita opera non refello, qui tractatum 
istum Caio, Justino, Ireo:xo, Origeni, et Meletio 
aseripserunt. Satius sit nobis, in inscriptione lapi- 
dea vetustissima, qua etiamnum exstat inter 
opera Hippolyti Portuensis episcopi, recenseri li- 
brum πρὸς Πλάτωνα fj περὶ τοῦ παντὸς, ad Platonem, 
seu de universo : ut alterum illius parentem 10ῃ 
queramus. Nimirum accidisse oportet, ut libra- 
rius, cum in codice quem pra oculis habebat, pri- 


gmentum, quod H«escheljus in notis ad Photium D mas duntaxat nominis Hippolyti litteras Graecas 


Grece edidit, ac Grzce Latineque Stephanus Le 
Moyne inter Varia sacra, Christianum, non Judeeum 
auctorem prodat. Nam Christum esse Deum Ver- 
bum docet, imo Deum factum hominem, θεὸν àyav- 
θρωπήσαντα. Evangelicas insuper locutiones et 
sententias usurpat. Sic enim de Deo Verbo carne 
faeto loquitur : Τούτφ ó Hachp πᾶσαν χρίσιν ἔδωχε᾽ 
Huic Pater omne jzticium dedit : quemadmodum 
scilicet Joan. v, 22, legerat : Neque enim Pater 
judicat quemquam : sed omne judicium dedit Filio. 
ftemque ubi dicit: Χάος βαθύ xal µέγα ἀναμέσον 
ἑστήριχται, ὥστε μήτε δίχαιον cup rra ficavea προσ- 


δέξασθαι, μήτε ἅἄδιχον τολμῆσαι διελθεῖν' Chaos. 


profundum et magnum inter utrosque firmatum est, 
wt neque justus. illos miserationis affectu recipiat, 
neque injustus ad hos audeat iransire: quid aliud 
sibi vult, nisi quod Lucz xvr, 26, Dominus pronun- 
javerat : Et in. his omnibus inter nos et vos chaos 


legeret, Ίππο, deletüs vel compendio guppressis 
aliis, binc arbitratus sit, fuisse scriptum, Ἰωσίπ- 
που; unde opus Josepho restituendum intulerit. 
Auctorem porro, nou Platonis opiniones propu- 
gnasse, sed potius impugnasse, adeoque legendum 
esse, χατὰ Πλάτωνος, non χατὰ Πλάτωνα, jam viri 
docti observarunt. Et. certe in his fragmentis Pla- 
tonicorum philosophorum de inferno fabule, ac 
nenise dedita opera refelluntur, explodunturque, 
horum loco substitutis quie Christiana fides tradit, 
8i pauca demas quz a communi Catbolicorum do- 
ctrina discrepant. Photius obaervat opus istud in 
duas partes distributum fuisse, ἐν δυσὶ λογοθίοις, 
quin etiam jn quibusdam codicibus ejusmodi in- 
scriptionem babuisse, περὶ τῆς τοῦ παντὸς αἶτίας, 
de causa. universi, εἰ in aliis περὶ τῆς τοῦ παντὸς 
οὐσίας, de substantia universi. Plura videsis apud 
eumdein Photiuin. 


S. JOANNIS DAMASCENI PABALLELA RUPEFUCALDINA 


9l 


siituti sunt custodes, qui pro uniuscujusque faci- Α qpoupol, «pbc τὰς ἑκάστου πράξεις διανέµοντες «ὰς 


noribus temporarias locorum poenas distribuant. 
ln hac regione locus quidam separatus est, lacus 
nimirum ignis inexstincti, in quem nullum adhuc 
conjectum esse existimamus. Praeparatus autem est 
ad determinatam a Deo diem, cum una justi judicii 
sententia de omnibus pro ipsorum merito feretur ; 
ac injusti quidem et Deo refractarii, idola vana quz 
manus hominum fabricaverunt, uti Deum colentes, 
ísti seterno supplicio, utpote qui se sordibus con- 
spurcarunt, adjudicabuntur : justi vero regno in- 
corrupto nec desituro potientur. llli nunc in inferno 
continentur, sed non in eodem loco in quo justi 
versantur. Unus quippe est ad eam regionem de. 
sceusus, ad cujus januam Arcbangelum cum exer- 
citu collocatum credimus, quam portam pratereun- 
tes, qui deducuntur ab animarum presidibus ange- 
lis, non una eademque via pergunt : sed justi ad 
dextram per mediam lucem multosque circumstan- 
tes angelos, qui hymnis ipsos prosequuntur, ad 
locum tandem lucidissimum perveniunt, in quo 
antiqui justi versantur, non necessitate constricti, 
sed contemplatione bonorum qua vident perpetuo 
fruentes, et novorum quz creberrime contemplan- 
tur, exspectatione delectati, ut illa his potiora ha- 
beant. Quibus locus iste labores nullos parit. Non 
bic zstus est, non frigus, non tribulus, sed justo- 
rum Patrum conspecta facies ubique ridet, post 
mansionem istam, quietem, aternamque in coelo 
vitam pr:stolantium. Atqui locum hunc appella- 
mus sinum Abrabz., Injusti vero 3d levam trahun- 
tur ab angelis tortoribus ; neque sponte amplius 
vadunt, sed adhibita vi rapiuntur tanquain vincti, 
quos praesides angeli irridendo dimittunt, eosque 
exprobrantes, et torvis oculis,minitan4es, ad infe- 
riores partes gehennae detrudunt. Sic porro dedu- 
ctas animas presides instantesque angeli trahunt 
ad confluia gehennz. Cum itaque tam prope sint, 
audiunt semper conflagrationem, nec sunt expertes 
fumi ex isto calore manantis : proxima autem vi- 
sione ista terribile et immodice luteum ignis ερθ- 
ctaculum videntes, horrescunt ceu gelu constricti 
propter exspectationem futuri judicii, quasi modo 
jam supplicio affecti. Sed nec ílli justorum regio- 


τῶν τόπων προσχαίρους χολάσεις. Ἐν τούτῳ δὶ τῷ 
χωρίῳ τόπος ἀφώρισταί τις λίμνης πυρὸς ἀσθέστου, 
ἐν ᾧ μὲν οὐδέπω τινὰ καταρερίφθαι ὑπειλήφαμεν, 
ἐσχευάσθαι δὲ εἰς «hv προωρισµένην ἡμέραν παρὰ 
θεοῦ, ἐν fj δικαίας Χρίσεως ἀπόφασις µία πᾶσιν 
Ἀξίως προσενεχθῇ * χαὶ οἱ μὲν ἄδιχοι χαὶ θεῷ ἆπει- 
θήσαντες, τά τε μάταια ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων χατ- 
εσχευασµένα εἴδωλα, ὡς Θεὸν τιµήσαντες, ταύτης 
τῆς ἁϊδίον χολάσεως ὡς αἴτιοι µιασµάτων γενόμενοι 
προχριθῶσι * ol δὲ δίχαιοι τῆς ἀφθάρτου xat ἀνεχλε[- 
πτου βασιλείας τύχωσιν. Οἱ ἐν «ip ἄδῃ νῦν μὲν avy- 
έχονται, ἁλλ᾽ οὐ τῷ αὐτῷ τόπῳ, ὡς οἱ δίχαιοι, Mia 
γὰρ εἰς τοῦτο «b χωρίον κάθοδος, οὗ τῇ πύλῃ ἐφεστῶ- 
τα ἀρχάγγελαν ἅμα στρατιᾷ πεπιστεύχαμµεν, ἣν πύ- 
λην διελθόντες οἱ χαταγόµενοι ὑπὸ τῶν ἐπὶ τὰς ϕν- 
χὰς τεταγµένων, οὐ μιᾷ ὁδῷ πορεύονται» ἀλλ οἱ 
μὲν δίκαιοι εἰς δεξιὰ φωταγωγούμενοι, καὶ ὑπὸ τῶν 
ἐφεστώτων κατὰ τόπον ἀγγέλων ὑμνούμενοι, ἄγονται 
εἰς χωρίον φωτεινὸν, ἐν ᾧ οἱ ἀπ᾿ ἀρχῆς δίχαιοι πο- 
λιτεύονται, οὐχ ὑπ ἀνάγχης χρατούµενοι, ἀλλὰ τῆς 
τῶν ὁρωμένων ἀγαθῶν θεωρίας ἀεὶ ἁπολαύοντες, xai 
τῇ τῶν ἑχάστοτε χαινῶν ὁρωμένων προσδοχίᾳ ἡδό- 
µενοι, xáxelva τούτων βελτίονα ἠγούμενου, οὗ ὁ τό- 
πος οὗ χαµατηφόρος γίνεται. Οὐ χαύσων, οὐ χρύος, 
οὐ τρίδολος ἓν αὐτῷ, ἀλλ᾽ fj τῶν Πατέρων διχαίων 
ὁρωμένη ὄψις πάντοτε μειδιᾷ, ἀναμενόντων τὴν μετὰ 
τοῦτο τὸ χωρίον ἀνάπαυσιν, xai αἰωνίαν ἀναδίωτιν 
ἐν οὐρανῷ. Τούτῳ δὲ ὄνομα κικλήσχοµεν, χόλπον 
Ἀθραάμ. Οἱ δὲ ἅἄδιχοι εἰς ἀριστερὰ ἕλχονται ὑπὸ 
ἀγγέλων κολαστῶν, οὐχέτι ἐχουσίως πορενόµενοι, 
ἀλλὰ μετὰ βίας ὡς δέσµιοι ἑλχόμενοι , οἷς οἱ ἐφεστῶ- 
τες ἄγγελοι, ἐπιγελῶντες διαπέµποντας, ἑπονειδί- 
ζοντες, xat φοθερῷ ὄμματι ἑπαπειλοῦντες, εἰς τὰ 
χατώτερα µέρη ὠθοῦντες, οὓς ἀγομένους ἕλκουσιν οἱ 
ἐφεστῶτες ἕως πλησίον τῆς γεέννης. Οἱ ἑγγίονες 
ὄντες, τοῦ μὲν βρασμοῦ ἁδιαλέπτως ἑπαχούουσι, xal 
τοῦ τῆς θερμῆς ἀτμοῦ οὐχ ἀμοιροῦσιν αὐτῆς δὲ tf; 
ἑγγίονος ὄφεως τὴν φοθερὰν χαὶ ὑπερδαλλόντως ξαν- 
θὴν θέαν τοῦ πυρὸς ὁρῶντες χαταπεπλἠγασι, τῇ 
προσδοχίᾳ τῆς μελλούσης χρίσεως ἤδη χολαζόμεν».. 
Αλλά χαὶ οὕτοι τὸν τῶν δικαίων χῶρον, xai τοὺς 
δικαίους ὁρῶσι, xal ἐπ) αὑτῷ τούτῳ χολαζόµενοι, 
Χάος γὰρ βαθὺ xai μέγα ἀνάμεσον ἑστέρικται, ὡς 


nem, necjustos cernunt, hocque ipso torquentur. p μήτε δίκαιον συµπαθήσαντα προσδέἐξασθαι, μήτε 


Nam et in medio chaos magnum et profundum fir- 
matum est, adeo ut nullus justorum misericordia 
ductus, transire illuc possit, aut ullus injustus qui 
audeat transmeare. Ilzc de inferno dicenda erant, 
in quo continentur omnium anims usque ad tem- 
pus quod Deus determinavit, ut resurrectionem 
cuuctorum faciat, non animas 4 corporibus in cor- 
pora transferens, sed corpora ipsa resuscitans, qua 
cum soluta videatis, si idem denegatis , ο Greci, 
discite increduli non esse. Animam quippe creatam 


ἄδιχον τολµήσαντα διελθεῖν. Οὗτος ὁ περὶ ἆδου 1ό- 
qos, kv ᾧ αἱ ψυχαὶ πάντων χατέχονται µἐχρι χαιροῦ, 
ὃν ὁ θὲὺς ὥρισεν, ἀνάστασιν τότε πάντων ποτησόµε- 
νος, οὗ ψυχὰς μετενσωματῶν, ἁλλ᾽ αὑτὰ τὰ σώματα 
ἀνιστῶν, ἃ λελυµένα ὁρῶντες, εἰ ἀπιστεῖτο, Ἕλλη- 
νες, μάθετε μὴ ἀπιστεῖν. Την γὰρ φυχὴν γενητην 
xaX ἀθάνατον ὑπὸ Θεοῦ γεγονέναι πιστεύσαντες, κατὰ 
τὸν Πλάτωνος λόγον, ypóvip, μὴ ἀπιστήσητε, ὡς xoi 
τὸ σῶμα x τῶν αὐτῶν στοιχείων γενόµενον, δύνατος 
ὁ θεὸς ἀναθιώσας ἀθάνατον ποιεῖν, 


et immortalem quoad tempus a Deo factam credentes esse veluti docet Plato, non. inficiemini, 
Nat corpus ex iisdem elementis conflatum, potest Deus illud denuo exeitans, immortale reddere. 














S. JOANNIS DAMASCENI 
HOMILLE. 


MONITUM IN HOMILIAM DE TRANSFIGURATIONE DOMINI. 

Hanc homilham, quam ceteris promitto , de Domini nostri Jesu Christi transfiguratione, in 
codice uno Segueriano, Joanni Antiocheno presbytero nescio cui, attribui refert Combefisius 
in Bibliotheca concionatoría , cum alii aliarum bibliothecarum codices Joannis: Damasceni 
nomen omnes prefizum habeant. Ac merito quidem : nam stylus, dictio, ac perorandi modus, 
omnia Damasceni nostri sunt. In Palestina quoque, non Antiochie , habita est , ipso trans- 
figurationis Dominica festo, in ecclesia. celebratissima, que in ejusdem transfigurationis me- 
moriam et honorem in. monte Thabor exstructa erat. Nam vetustissima traditio erat Domi- 
num in montis hujus vertice divine glorie sue discipulis suis tribus specimen ezhibuisse. 
Cujus testis locuples satis est Hieronymus , qui in Epitaphio Paule, ubi sanctissime vidue 
hujus peregrinalionea. strictim recenset, eam montem quoque Thabor ob Domini transfigu- 
rationem invisisse non omisit : Scandebat montem Thabor , ubi transtiguratus est Dominus. 
Sermonem hunc, ut Grece Latineque jacet in editionibus Jacobi Billii, cum Segueriano , Re- 
giisque duobus, n. 2029 cetustissimo, et 2026, Combefisius, quibus Colbertinum 911 adjeci. 


À', Α |. 

Tov ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν καὶ µακαριωτάτου δ. Patris nostri et beatissimi monachi et presbyteri, 
poraxov xal πρεσδυτέρου Ἰωάννου τοῦ Δα- Joannis Damasceni, oralio de gloriosa Domini: 
μασκηνοῦ Jóroc εἰς τὴν ὑπερένδοξον» µετα- nostri Jesu Christi transfiguratione. 
µόρφωσι» τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. : 


α’. Δεῦτε, πανηγυρίσωµεν σήμερον, ὦ φιλόθεον 49) 1. Agedum, o religiose coetus, bodiernum 
σύστηµα. Δεῦτε, συνεδρτάσωµεν σήμερον παῖς hunc diem celebremus. Hunc diem festum cum su- 
φιλεόρτοις ἄνω Suvá&usot* fixact γὰρ ἐνθάδε σὺν — pernis qua festis gaudent virtutibus  agitemus, 
ἡμῖν ἑορτάσοντες. Δεῦτε, ὣς ἓν χυµθάλοις εὐήχοις — Huc enim nobiscum festi celebrandi gratia vene- 
τοῖς χείλεσιν ἁλαλάξωμεν. Δεῦτε, σχιρτήσωμεν πνεύ- — runt. Agedum, labiis velut in cymbalis bene so- 
ματι. Τίνι γὰρ ἑορτὴῇ καὶ πανήγυρις; clvc θυµηδία — nantibus jubilemus. Age, spiritu exsultemus. Cui 
καὶ ἀγαλλίασις, ἀλλ' 9) τοῖς φοδουµένδις τὺν Κύριον, | enim festum et lata celebritas? cui voluptas 
τοῖς Τριάδι λατρεύουσε, τοῖς τῷ Πατρὶ τὸν Ylbv xaX οί exsulíatio; nisi iis qui timent. Dominum ; qui 
τὸ Πνεῦμα συναῖΐδιον ἀέδουσι, τοῖς ψυχῇ, καὶ ἑννοίᾳ, — Trinitatem colunt; qui eum Patre Filium ac co- 
καὶ στόµατι χαθομολογοῦσι θεότητα ἐν τρισὶν à&tat-— seternum Spiritum sanctum venerantur; qui animo, 
ρέτως Ὑνωριζομένην ταῖς ὑποστάσεσι, τοῖς εἰδόσι B cogilatione et ore deitatem unam, in tribus per- 
xai λέγουσι τὸν Χριστὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, xal Θεὸν — sonis indivise agnoscendam confitentur; qui deni- 
lav ὑπόστασιν, kv δυσῖν ἁδιαιρέτοις xal ἀσυγχύτοις — que Christum Dei Filium. ac Deum, unam perso- 
ταῖς φύσεσι γνωριζόµενον, xal τοῖς αὐτῶν φυσικοῖς — nam in duabus naturis, nec divulsis, nec confusis, 
ἰδμώμασιν; Ἡμῖν εὐφροσύνη xal χαρὰ πᾶσα éópttoc. — earumque naturalibus proprietatibus intelligendam, 
Ἡμῖν ὁ Χριστὸς τὰς ἑορτὰς ἐχτετέλεκχεν' οὗ γὰρ ἔστι µποτυπι et. przedieant? Nobis letitia, et festivum 
χαίρειν τοῖς ἀσεθέσιν. ᾿Αποθώμεθα λύπης ἁπάσης — omne gaudium : nobis Christus festa instituit ; Ron 
νέφος ἐπισχοτούσης ἡμῖν τὸν νοῦν, xal τοῦτον οὖκ — enim est gaudium impiis *. Omnis ergo m«estitis, 
ἑώσης πρὸς ὕψος ἑπαίρεσθαι. Πάντων τῶν vnfvov — qua nostra mens obscuretur, nec sursum altolli 
περιφρονήσωµεν; οὐχ ἓν vfi γὰρ ἡμῶν τὸ πολίτευμα. — sinatur, nubem discutiamus. Terrena omnia nihili 
Iiph; οὐρανὸν τὸν νοῦν ἑναποτείνωμεν, ὅθεν καὶ — pendamus : non enim in terra est conversatio no- 
Σωτῆρα Χριατὺν ἀπεχδεχόμεθα Κύριον. stra. Mentem in celum erigamus, unde etiam Sal- 

valorem Dominum Christum exspectamus *. 

B'. Σήμερον φωτὸς ἀπροσίτου B6uccoz;- σήμερον «3. Hodie inaccesse lucis abyssus; hodie divini 
αἴγλης θείας χύσις ἀἁπεριόριστος tv θαδὼρ τῷ ὄρει — splendoris incircumscripta effusio, in monte Tba- 
τοῖς ἀποστόλοις αὐγάζεται. Lfpepoy παλαιᾶς καὶ — bor epostolorum perstringit oculos. Hodie Jesus 


* [ga, xLvin, 28. 3[ Tim. vi, 14-16. 


547 
Christus veteris ac novi testamenti Dominus 
agnoscitur : ille, inquam, mihi re ac nomine cha- 
rus : ille vere dulcissimus et summe expetendus, 
omnisque suavitatis cogitationem excedeus. Hodie 
vetleris testamenti auspex divinusque legislator, 
Moses in monte Thabor legum conditori Christo 
famuli more tauquam hero astat, ejusque incarna- 
tione illustratur, quam figuris olim edoctus fuerat 
(hoc enim per Dei posteriora olim ostensum 
dixero *), et jam deitatis gloriam liquido perspicit, 
sub foramine petrz protectus, velut Scriptura nar- 
rat. Petra autem Christus est, incarnatum Dei 
Verbum et Dominus, quemadmodum divinus Pau- 
lus aperte nos docuit : Petra autem erat Christus" : 
qui quidem carnis sue quamdam veluti rimam 
aperuit, immensoque omnique oculorum acie vali- 
diori lumine astantes , perstrinxit. Hodie novi 
testamenti summus vertex, qui Christum Dei Fi- 
lium disertissime przdicavit, dicens, Tu es Chri- 
sius. Filius Dei vivi*, veleris auspicem utriusque 
conditori astantem videt, altaque voce 799 prolo- 
quentem : Iste est qui est *; quem velut me erci- 
tatum iri przedixi : velut me, inquam, utpote ho- 
minem, et non populi ducem : supra ine autem, 
utpote mihi, rebusque omuibus conditis dominau- 
tem; quique mihi eL tibi utrumque testamentum, 
hoc est vetus et novum, sanxit. Hodie novi te- 
stamenii virgini, veteris virgo Dominum, qui de 
Virgine virgo est, fauste aununtiat (nimirum Elias 
Joanni). Agite igitur, David prophete morem ge- 
rentes. Psallamus Deo nosto, psallainus : psalla- 
mus regi nostro, psallamus *. Quoniam rex omnis 
terr Deus, psallamus sapienter : psallamus exsul- 
tationis labiis : labiis sapientiw psallamus, ser- 
monui gustum sentientes. Nam guttur quidem escas 
degusiat, mens vero sermones discernit, ait vir 
sapientissimus. Pgallamus item spiritu, qui omnia 
scrutatur, etiam profunda Dei *, arcana illa, in illo 
Patris lumine, sive Spiritu quo cuncta illuminan- 
tur, lucem inaccessam, Dei Filium intuentes. Nunc 
conspecta sunt, qua hominum oculis cerni non 
poterant : corpus utique terrenum splendorem di- 
vinum emittens, mortale corpus deitatis gloriam 
fontis instar effundeus. Nam et Verbum caro fa- 


S. JOANNIS DAMASCENI 


Sis 


À νέας διαθήχης Δεσπότης γνωρίζεται Ἰησοῦς Χριστὶς, 
τὸ φίλον ἐμοὶ πρᾶγμα xoi ὄνομα, τὸ Υγλυκύτατον 
ὄντως χαὶ ποθεινότατον, xal πάσης γλυκύτητος ὑπερ. 
6alvov ἔννοιαν. Σήµερον ὁ τῆς παλαιᾶς ἔξαρχος 
Μωσῆς, ὁ θεῖος νομοθέτης, ἐν ὄρει θαδὼρ τῷ νοµο- 
δότῃ Χριστῷ δουλοπρεπῶς ὡς Δεσπότη παρίαταται, 
χαὶ τούτου τὴν οἰχονομίαν αὐγάξεται , ἣν τυπιχῶς 
πάλαι μεμυσταγώγητο τοῦτο γὰρ φαίην ἂν ἐγώ vt 
δηλοῦν θεοῦ τὰ ὀπίσθια' καὶ τρανῶς ὁρᾷ τὴν δόξαν τῆς 
θεότητος, σχεπασθεὶς ὑπὸ τὴν τῆς πέτρας ὁπὴν, ᾗ 
φησιν fj Γραφή ' Πέτρα δέ ἐστιν ὁ Χριστὸς, ὁ σαρ- 
χωθεὶς θεὸς, Λόγος χαὶ Κύριος, χαθὰ Παῦλος ὁ Ocio; 
διαῤῥήδην ἡμᾶς ἐξεπαίδευσεν' Ἡ δὲ πέτρα dw ὁ. 
Χριστὸς, ὃς τῆς ἑαυτοῦ σαρχὸς ὥσπερ τινὸ σµι- 
Ἱκροτάτην ὁπὴν παρηνέῳξε, χαὶ φωτὶ ἁπλέτῳ, xal 
πάσης ὀτεῤῥοτέρῳ ὄψεως τοὺς παρόντας χατῄστραφε. 
Σημερον ὁ τῆς νέας διαθήχης χορυφαιότατος, à τὸν 
Χριστὸν Υἱὸν θεοῦ ἀναγορεύσας τρανώτατα, tv τῷ 
φάναι' Σὺ sl ὁ Χριστὸς ὁ Ylóc τοῦ Θεοῦ τοῦ ζν. 
τος, τὸν τῆς παλαιᾶς ἔξαρχον τῷ τῶν ἀμφοτέρων 
γομοδύτῃ ὁρᾷ παριστάµενον, xaX διαπρυσίως q9er- 
γόμενον΄ Οὗτός ἐστιν ὁ ὧν, ὃν ὡς ἐμὲ προφήτην 
ἀναστήσεσθαι προηγόρευσα’ ὡς ἐμὲ μὲν, ὡς ἄνθρω- 
πον, καὶ τοῦ νέου λαοῦ ἔξαρχον' ὑπὲρ ipi δὲ, xal 
ἐμοῦ, xal πάσης χυριεύοντα κτίσεως * τὸν ἐμοί τε 
xa cot τὰς διαθήἠχας ἄμφω, παλαιάν τε xal χαινν, 
διαθέµενον. Σημερον τῷ παῤθένῳ τῆς νέας, 6 παρ- 
θένος τῆς παλαιᾶς, τὸν ix παρθένου παρθένον 
εὐαγγελίξεται Κύριον. Δεῦτε οὖν, Δαθὶδ τῷ προφήτη 
C πειθόµενοι. Ῥάλλωμεν τῷ Ge ἡμῶν, ψάλλωμεν τῷ 
βασιλεῖ ἡμῶν, ψάλλωμεν. "Οτι βασιλεὺς πάσης τῆς 
γῆς ὁ θεὺς, ψάλλωμµεν ανυνετῶς' ψάλλωμεν ἀἁγαλλιά- 
σεως χείλεσι’ φάλλωμεν συνέσει νοὺς, τῆς τῶν λόγων 
αἰσθανόμενοι γεύσεως. Λάρυγξ μὲν τὰ οἶτα γεύεται, 
νοῦς δὲ λόγους διαχρίνει, φησὶν ὁ σοφώτατος. Τἀλ- 
λωμεν xal τῷ Πνεύματι τῷ ἑρευνῶντι τὰ πάντα, xal 
αὑτὰ τὰ βάθη τοῦ θεοῦ τὰ ἀπόῤῥητα, kv τῷ qui τοῦ 
Πατρὸς, τῷ τὰ πάντα φωτίζοντι Πνεύματι, φῶς ὁρῶν- 
τες τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, τὸ ἁπρόσιτον. Νῦν ὡράθη τὰ 
τοῖς ἀνθρωπίνοις ἀθέατα ὄμμασι, σῶμα vfjlvov θείαν 
ἀπαυγάζον λαμπρότητα, σῶμα θνητὸν, δόξαν πηγάζον 
θεότητος. Ὁ γὰρ Λόγος σὰρξ, ἡ σάρξ τε Λόγο 
ἐγένετο, εἰ χαὶ μὴ θείας ἐξειστήχει φύσεως. "D θαύ- 
µατος πάντα νοῦν ὑπερθαίνοντος | Οὐκχ ἔξωθεν fj δόξα 


ctum est'*, εἰ caro Verbum facta, etsi neutrum Ὦ τῷ σώματι προσεγἑνετο, ἀλλ᾽ ἔνδοθεν &x τῆς ἀῤῥήτῳ 


borum à sua natura descivit. O miraculum mentem 
omnem superans! non exlerne gloria corpori ac- 
cessit, sed interne ex Dei Verbi deitate, inexpli- 
cabili modo ipsi secundum hypostasim unita. Quo- 
nam pacto quie misceri nequeunt, inter se miscen- 
tur, et tamen ab omni confusione libera manent? 
quomodo ea quz simul coire non possunt, in unum 
conveniunt, nec a propriis naturz su: rationibus 
excedunt? hoc unionis secundum hypostasim effe- 
cium est : qua fit ut qux& uniuntur, unum sint, 
unaque hypostasis, in divisionis experte distinctione 


5 Exod. xxxii, 922. 


* | Cor. x, 4. 
Xivi, 7. *l Cor. nu, 10. 


!'* Joan, 1, 14. 


* Matth. xvi, 16. * Exod. ur, 44. 


λόγῳ ἠνωμένης αὐτῷ xa0' ὑπόσταθιν τοῦ Θεοῦ Λόγου 
ὑπερθέου θεότητος. Πῶς τὰ ἅμικτα µίγννται, xal 
μένει ἀσύγχυτα; Πῶς συμθαἰνει εἰς Ev τὰ ἀσύμ- 
6ατα , xai τῶν οἰχείων οὐχ ἐχδαίνει λόγων τῆς φύ; 
σεως; Ἑνώσεως τοῦτο τὸ δράμα τῆς καθ) ὑπόστασιν. 
"Ev τὰ ἠνωμένα, xai μίαν ὑπόστασιν ἀπεργάζεται, 
ἐν ἁδιαιρέτῳ διαφορᾷ, καὶ ἀσυγχύτω ἑνώσει τῆς 
ἑνότητος φυλαττημένης τῆς ὑποστάσεως, xai τῆς 
δυάδος τηρουµένης τῶν φύσεων, διά τε τῆς τοῦ Λόχου 
ἀμεταθλήτου σαρχώσεως, xal τῆς ὑπὲρ νοῦν τῆς 
βροτείας σαρχὸς ἀτρέπτου θεώσεως. Καὶ θεοῦ μὲν τὰ 


' Deut. xvin, 15. ' Psal. 











- 


^ 


"-—M - 


949 HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 550 


ἀνθρώπινα γίνεται, ἀνθρώπουϊδὲ «à Octa, τῷ τρόπῳ A οἱ inconfusa conjunctione, persons unitate ac na- 
εἲς ἀντιδόσεως, xai τῆς ἐν ἀλλήλοις ἀσνγχύτου περι- — turarum dualitate servatis, tum per immutabilem 
χωρήσεως, xaX τῆς xa0' ὑπόστασιν ἄχρας ἑνώσεως. — Verbi incarnationem, tum per incommutabilem, 
Εἷς γάρ ἐστιν, ὁ χἀχεῖνο ὧν ἀῑδίως, χἂν τοῦτο γενό- — supra quam mens capere queat, mortalis carnis 
µενος ὕστερον. deificationem. Atque mutua velut communicatione, 
et inconfusz cireumincessionis Daturarum, nec non hypostatice a primo momento unionis ratione, 
tam Dei humana flunt, tam divina hominis. Unus enim est, qui et illud ab zternitate fuit et hoe 
postea factus est. 

Y- Σήµερον ἐξαχούεται ἀνθρώπων ὡσὶ τὰ &vf- 9. Hodie ad hominum aures ea perveniunt, qux 
χουστα. 'O γὰρ ὀρώμενος ἄνθρωπος, θεοῦ Υἱὸς, ὡς — audita non erant. Nam qui cernitur homo, Dei 
μονογενῆς ἠγαπημένος μαρτυρεῖται xal ὁμοούσιος. Filius esse perhibetur, tanquam unigenitus dile- 
Αφευδῆς ἡ μαρτυρία. ἀληθὴς ἡ ἀνάῤῥησις, αὐτὸς — Ctissimus et consubstanitialis, Miuime falsa signiü- 
ὁ vevvicac Πατὴρ ἐκφωνεῖ τὴν ἀνάῤῥησιν, Παρέστω catio est, sed vera renuntiatio. Nam Pater ipse, 
Δαθὶδ, xol τινασσέτω τὴν θεόφθογγον λύραν τοῦ p qui genuit, edita voce renuntiator est. David adsit, 
Πνεύματος, xai τρανότερον νῦν µελῳδείτω xat ἔχτυ- — divinitusque sonantem Spiritus citharam pulset, ac 
πώτερον ῥῆσιν, ἣν πάλαι προθλεπτιχοῖς πὀῤῥω ἁνέ- — planius nunc et expressius vocem hanc moduletur, 
χαθεν, xai καθαροῖς προορώµενος ὄμμασι τοῦ Θεοῦ qua olim, cum propheticis ac puris oculis carna- 
Λόχου τὴν πρὸς ἡμᾶς ἔνσαρχον ἔλευσιν, ὡς ἑσομένην — lem ad nos Dei Verbi adventum tanquam futurum 
προεφήτευσεν’ θαθὼρ xal Ἑρμὼν ἐν τῷ ὀνόματί longe ante prospiceret, vaticinatus est : Thabor et 
σου ἁγαλΛιάσογται. Ἑρμὼν μὲν τὸ πρότερον, τὸ — Hermon in nomine (uo exsuliabunt **. Nam Hermon 
τῆς υἱότητος ὄνομα τρανῶς τῷ Χριστῷ ὑπὸ Πατρὸς — quidem prius, audito Filii nomine quod Patris 
μαρτυρούμενον ἀχοῦσαν, Ἠγαλλιάσατο, ὅταν ἄρτι — testimonio celebrabatur, exsultavit, cum precursor 
πρὸς Ἰωρδάνην ὡς παλαιᾶς xai νέας μεσίτης ὁ πρὀ- — Josnues, veleris ac novi testamenti veluti mekia- 
δρομος βαπτίζειν ἐξεπορεύετο, τὸ χρυπτόµενον by τῇ (ον, riuper ad Jordanem boptizandi causa profectus 
ἐρήμῳ χειμήλιον ὡς v σχότει τῷ χόσµῳψ qaívov, τὸ: esset; ille nimirum latens jn deserto thesaurus, 
φῶς τὸ ἀπρόσιτον, καὶ λανθάνον τοὺς µυωπάζοντας, — Qui ad hoc missus erat, ut inaccessibilem illam 
δημοσιεύειν ἀποστελλόμενον, ὅτε ἐν µέσω τῷ "Iovp- — lucem, in tenebris (mundo scilicet), lucentem, et 
δάνη τὸ ὕδωρ τῆς ἀφέσεως (stavo χαθαῖρον «bv — Cxmculieutibus oculis incognitam, in 793 publicum 
κόσμον, οὐκ αὐτὸ χαθαιρόµενον ὅτε μὲν φωνῇ Πα. Ὁ proferret: cum in medio Jordane, remissionis ac 
τρὸς οὐρανόθεν βροντώσῃ, Ylbc ἀγαπητὸς μαρτυρεῖ- — venis illa aqua consisteret, qua mundus purgaba- 
ται ὁ βαπτιζόµενος) περιστερὰ δὲ ὥσπερ, τῷ Πνεύ- — tut, ipsa neutiquam purgata : cum paterna quidem 
µατι δαχτυλοδειχτεῖται ὁ μαρτυρούμενος. Νῦν δὲ voce coelitus insonante Filius dilectus declaraba- 
Θαθὼρ ἀγὰλλιᾶται χαὶ Υήθεται, τὸ θεῖον ὄρος καὶ — tur, qui baptismo tingebatur : columba interim , 
ἅγιον, τὸ ὑψηλὸν, οὐχ ἅττον τῇ δόξῃ τε xal λαµπρόὀ- — Spiritu nimirum, illum iadigitante '*. Nunc autem 
τητι, ? τῷ ἀερίῳ μετεωρίσμµατι νῦν ἐἑπαξίως εὑφραί- Thabor exsultat et gestit, divinus et sanctus ille 
νεται. Οὐρανῷ γὰρ ἁμιλλᾶται τῇ χάριτι. "Q γὰρ ἓν mons, nec minus glorim et splendoris ratione, 
ἑχείνῳ οἱ ἄγγελοι ἀκλινὲς ἑνερείδειν τὸ ὄμμα μὴ Quam ingenti sua celsitudine sublimis. Nunc jure 
GÜ£vouctv, ἓν τούτῳ &roczóAoy οἱ πρόχριτοι τῇ δόξῃ — gaudet, at cum colo grati: ornamentis certet. Nain 
τῆς αὐτοῦ βασιλείας ὁρῶσιν ἐχλάμποντα ' àv τούτῳ in quem illic angeli immotam oculorum aciem 
νεχρῶν πιστοῦται ἀνάστασις, xal νεκρῶν, καὶ ζών- intendere non valent, hunc selecti apostoli regni 
των ἀναδείχνυται Κύριος, Ex νεκρῶν μὲν τὸν Μωῦ- — $ui gloria collucentem in isto monte conspiciunt, 
ef» προηχάµενος, ζῶντα δὲ τὸν Ἠλίαν προσαγόµενος Hic mortuorum resurrectionis fides astruitur, ac 
pápiopa, τὸν πάλαι Ex γῆς ἁρματηλάτην πυρίπνοον , Christus mortuorum et vivorum esse Dominus de- 
πρὸς αἱθέριον τρίθον διφρηλατήσαντα. "Ev xoócp — claratur ?*, accepto quidem ex mortuis Mose, adhi- 
καὶ "νῦν προφητῶν ol ἔξαρχοι προφητεύουσι, διὰ — bitoque teste Elia adhuc vivente '*, qui jam olim 
σταυροῦ τὴν ἔξοδον τοῦ Δεσπότου μηνύοντες. "Όθεν. igneo curru subvectus in stheream regionem fue- 
σχιρτᾷ, καὶ ἀγάλλεται, xal ἀρνῶν μιμεῖται τὰ ἅλ- rat!*,. Hic nunc quoque prophetarum prestantis- 
paca, μαρτυρίαν τὴν αὐτὴν τῆς υἱότητος kx τῆς — simi vaticinantur, Domini per crucem excessura 
γεφέλης, τοῦ Πνεύματος, τὴν ζωοδότην Χριστὸν ἆχου- — significantes. Quapropter letitia gestit et exsultat, 
τισθὲν ὑπὸ τοῦ Πατρὸς μαρτυρούμενον. Τοῦτο γάρ εἰ agnorum salius imitatur, cum idem Filii testi- 
ἐστιν ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἐφ᾽ ᾧ θαθὼρ καὶ — monium ex nube (Spiritu nempe) vitz datori Cliri- 
Ἑρμὼν ἀγάλλεται. Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός µου d dya- — &o a Patre tributum audit. Hoc enim nomen illud 
χητός. Touto πάσης τῆς κτίσεως ἀγαλλίαμα' τοῦτο — est, quod est super.omne nomen, in quo Thabor ei 
χέρας ἀνθρώποις , χαὶ ἀναφαίρετον χαύχηµα. "Av- — Hermon exsultant.! Hic est Filius meus. dilectus !*, 
θρωπος Y&p, εἰ xat μὴ ψιλὸς, ὑπάρχει ὁ papzopoó- — Hx€ rerum conditarum exsultatio est : hoc lhomi- 
ενος. Ὢ τῆς ὑπὲρ νοῦν ἡμῖν δωρηθείσης ἀγαλλιά- — num decus, atque ejusmodi gloriatio, quam nemo 


*! Psal. rxxxvr, 1. 5 Mattb, n1, 17. 1? Rom. xiv, 9. !* Matth. xvi, ὂ. ?* IV Reg. ui, 11. 
15 Mattb. xvn, 45. . 


551 


S. JOANNIS DAMASCENI 


952 


queat eripere '. Homo quippe est, cul testimo- A σεως | ὢ τῆς Ortbp ἑλπίδα µακαριότητος ! ὢ δωρημά- 


nium dicitar, etsi non simplex. O exsultationem 
concessam nobis, quz mentís aciem longe superat! 
e beatitodinem omni spe superiorem! o Dei mu- 
mera cupiditatem excedeutia! o beneficia petitionis 
mensuram transcendentia ! o liberalem et eximium 
largitorem, incredibili munificentia preditum ! o do- 
num, non quidem accipiente, sed largiente potius 
dignum ! o nova commercia ! o dantis potestatem, 
et accipientis inürmitatem ! o admirabile consi- 
liam ejus qui hominem principii expertem exhi- 
buit, quando illum, cujus nullum principium est, 
oreato ipsi corpore, initium habere voluit! Si enim 


liomo Deus fit qua ratione Deus flt Homo, atque unus ac idem Deus patiter et 


των Θεοῦ νιχώντων thy ἔφεσιν] ὢ χαρισµάτων οὐχ 
ὑπειχόντων µέτρὸις τῆς αἰτήσεως ! à δοτΏρος ἀφθό- 
νου xal ὑπερφυοῦς, ὑπερφνᾶ χεχτηµένου µεγαλοπρί- 
πειαν | ὢ δωρεᾶς ἀξίας, o0 τοῦ λαμθάνοντος, τοῦ 
διδόντος δὰ μάλιστα | ὢ ξένων συναλλαγμάτων! b 
διδόντος δύναμιν, καὶ δεχοµένου ἀσθένειαν ! à ὃει- 
χνύντος ἄνθρωπον ἄναρχον, ἐν τῷ τὸν ἄναρχον σωµα- 
τιχῶς χτιζόμενον Spysotac! El γὰρ θεοῦται μὲν ἄν- 
θρωπος ἐν τῷ θεὺν ἀνθρωπίζεσθαι, ἀὐτὸς δὲ ὁ εἷς 
θεός τε xaX ἄνθρωπος δείχνυται’ ἄρα ὁ αὐτὸς, ἄν- 
θρωπος ὢν, ἄναρχός ἐστι τῇ θεότητι , xal Θεὸς ὢν, 
τῇ ἀνθρωπότητι ἄρχεται. 

homo ostenditur, 


ergo is ipse cum sit homo, deltatis ratione sine principio est; cumque Deus sit, humanitatis ra- 


tione principium habet. 


4. Et quidem olim in. monte Sina "8, fumus etg $'. Πάλαί μὲν οὖν Ev bpet Σινα χαπνὺς, xaX θύελλα, 


procella, et ignis terrorem inferens, summam 
illam inclinationem occultabant, cum legis aucto- 
rem accessu impervium esse predicarent , qui 
posteriora sua obscure ostenderet, seque przstan- 
tissimum esse artificem per opera sua demonstra- 
ret : nunc autem omnia luce et splendore perfun- 
duntur. Etenim universitatis conditor et Dominus 
ex paterno advenit sinu : non quidem a stabili 
sede sua, hoc est a sua in Patris sinu sessione 
demigrans ; sed sese ad servos inelinans, accepta- 
que servi forma, natura et habitu factus homo 
est !*, ut caperetur Deus, qui ab hominibus non 
potest capi, per seipsum et in'seipso divin naturze 
elaritatem przferens. Ante siquidem Deus bomi- 


Xa γνόφος, xal 0p δειματοῦν thv ἄκραν Exelvoy 
ἑχάλυπτε αυγχατάθασιν, ἀπρόσιτον τὸν νοµοδότην 
χηρύττοντα, χαὶ σχιωδῶς παραδειχνύντα αὐτοῦ τὰ 
ὀπίσθια, xal kx τῶν οἰχείων Χτισμάτων τὸν ἀριστο- 
τέχνην δημοσιεύοντα. Νῦν δὲ πάντα φωτὸς καὶ αἴγλης 
πεπλήρωται. Αὐτὸς γὰρ ὁ τοῦ παντὸς τεχνίτης xal 
Κύριος Ex χόλπων πατρικῶν παραγέγονεν, οὗ µετα- 
θὰς τῆς οἰχείας ἱδρύσεως, τοι τῆς ἐν χΧόλποις τοῖς 
πατριχοῖς ἐνιζήσεως, συγχαταθὰς δὲ τοῖς δούλοις; 
καὶ δούλου μορφὴν µορφωσάμενος, xai φύσει, xal 
σχήµατι γενόμενος ἄνθρωπος, ὡς ἂν χωρηθείη θεὺς 
ἀνθβώποις ἀχώρητος, δι’ ἑαυτοῦ καὶ ἐν ἑαυτῷ δεικνὺς 
τῆς θείας φύσεως τὴν λαμπρότητα. Τὸ πρὶν μὲν yàp 
ἐν ἑνώσει τῆς οἰχείας χάριτος Θεὸν χαθίστησι τὸν 


nen adjuncta ei divina graua εοπάϊάδται, eum e C ἄνθρωπον, ὅτε νέῳ ix obo πλαττομένῳ πψεῦμα ζωῆς 


terra recens efficto spiritum viue insufflasset lllique 
imper:ito suo numine, imagine ac similitudine sua 
eum Oormasset, civemque Edem et angelorum 
79$ convictorem fecisset, Quia vero divine ima- 
ginis similitudinem vitierum camo obseuravimus et 
eon(udimus; ipse nostri miseratus, alterum no- 
biscum commercium init, et quidem priori longe 
totius et. mirabilius. Ipse enim in sae divinitatis 
eminentia manens, id quod deterius erat. suscipit, 
humanum genus in seipso innovans : permistoque 
eum imagine exemplari, suam hodie in es pul- 
ehritodinem ostendit, Ac solis quidem instar, ipsius 
facies fulget (idem quippe secundum hypostasim 
fit cum luce immateriali; qua unione justitiz βοἱ 
evasit), vestimenta autem tanquam nix albescunt. 
Vestitnenta enim non ex unione gloriam habue- 
runt, sed relatione, non hypostatica unione. Atqui 
nubes quoque lucida obumbravit, Spiritus fulgorem 
representans, Αά hunc enim fere modum divinus 
Apostolus *, mare aqua imaginem ferre dixit, ae 
Bubeim, Spiritus. Omnia autem lucida et eximie 
splendeutia illis sunt, qui lucis sunt capaces, et 
quorum animus conscienti:e sordibus non inqui- 
. gatur. 

5. Agedum igitur, nos quoque discipulorum 


ἑνεφύσησε, xal τοῦ χρείττονος µεταδέδωχε, xat εἰ- 
χόνι οἰχείᾳ καὶ ὁμοιώσει εετίµηχε, xai τῆς Ἐδμ 
πολίτην εἰργάσατο, xal ἀγγέλων ἐποίησε σύντροφον' 
ἀλλ ἐπεὶ τῆς θείας εἰχόνος τὴν ὁμοιότητα τῇ τῶν 
παθῶν ἱλύϊ ἑζοφώσαμέν τε xal συνεχέαµεν, δευτέραν 
κοινωνίαν ὁ συμπαθὴς ἡμῖν κεχοινώνηχε , πολὺ τῆς 
προτέρας ἀσφαλεστέραν τε xal παραδοξοτέραν. Αὖὐ- 
&be yàp bv ὑπεροχῇ µένων τῆς οἰχείας θεότητος, 
µεταλαμθάνει τοῦ χείρονος, bv αὐτῷ θεουργῶν τὸ 
ἀνθρώπινον, xal τῇ εἰχόνι τὸ ἀρχέτυπον μίγννται, 
xaX τὸ οἰχεῖον κάλλος ἓν ταύτῃ παραδείχνυσι σήµε- 
pov. Καὶ λάμπει μὲν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ for 
qut γὰρ ἀθλῳ ταυτίζεται καθ ὑπόσίασιν, χἀντεῦ- 


υ θεν δικαιοσύνης γεγένηται foc * ὡς Ot χιὼν Mv 


καΐνεται τὰ ἱμάτια" περιδολᾗ γὰρ, οὐχ ἑνώσει δεδό- 
ξασται, σχέσει δὲ, xat οὐχέτι καθ’ ὑπόστασιν. Νεφέλη 
ἑὲ φωτὸς ἐπεσχίασε, τὸ σέλας ζωγραφοῦσα τοῦ Πνεύ- 
µατος. δε γάρ πως ὁ θεῖος ἔφη ᾿Απόστολος, τοῦ 
μὲν ὕβατος εἰχόνα Φέρειν τὴν θάλασσαν, τὶν ὃ 
νεφέλην τοῦ Πνεύματος. Πάντα δὲ φωτεινὰ καὶ nip 
λαμπρα τοῖς δεχτιχοῖς φωτὸς, xal μὴ τὴν φυχὴν τῷ 
ῥύπῳ µεμµολυσμένοις τῆς συνειδήσεως. 


ε’, Δεῦτε τοίνυν, xat ἡμεῖς τῶν μαθητῶν ζηλώσι 


" Philipp. 1, 9-11. !* Exod. xix, 16 seqq. '* Philipp i, 6. ** II Cor. x, 4. 














993 


ἐφώμεθα, καὶ τῶν παθῶν τὸν ὄχλον ἐχτιναξώμεθα, 
, καὶ Θεοῦ ζῶντος Υἱὸν ἀνεπαισχύντως ὁμολογήσωμεν, 
καὶ τῆς ἐπαγγελίας γεγονότες ἐπάξιοι͵, πρὸς τὸ ὄρος 
τῶν ἀρετῶν τὴν ἀγάπην ἀναφοιτήσωμεν, xà θεαταὶ 
της δόξης, xal ἀχουσταὶ τῶν ἀποῤῥήτων γενώµεθα, 
Όντως yàp µακάριοι, ὡς ὁ Κύριος ἔφησεν, οἱ τῶν 
ὀρώντων ὀφθαλμοὶ, ὅτι βλέπουσι, χαὶ τὰ ὥτα , ὅτι 
ἀχούουσιν, ἃ πολλοὶ προφῆται καὶ βασιλεῖς ἐπεθύ- 
iav ἰδεῖν καὶ ἀκοῦσαι, καὶ οὐκ ἔτυχον τῆς ἐφέσεως. 
Δεῦτε οὖν, τῶν θείων λογίων τὰς ῥήσεις ὡς ἑνὸν 
ἀναπτύξαντες παραθήσωμεν (1) τράπεζαν xot; γαλοῖς 
δαιτυµόσιν ἡμῖν, καὶ mp); τὰ Octa τὴν ἅπασαν ἆνα- 
τείνουσιν ὄρεξιν. Παραθήσωμεν τράπεζαν τῇ ἐφέσει 
κατάλλτλον, Παραθήσωμεν τράπεζαν θείων λογίων 
τῇ τοῦ Πνεύματος χεχαρυχευµένην χάριτε, οὗ aocía 
λόγων Ἑλληνικῶν ἐναθρυνομένην ' ἐπὲὶ μηδὲ λίαν 
τῆς τούτων μεμυήµεθα γνώσειος, ἀλλὰ τοῦ διδόντος 
γλῶσσαν τοῖς µογιλάλοις τρανὴν εἰς τὸ φθέγγεσθαι 
ἐπερειδομένην τῇ χάριτι. 


ς’. Ἐν Καισαρείᾳ Φιλίππου (Πανεὰς αὕτη, f; ποτε. 
ἓν πόλεσι ὑπερώνυμος, fj Φιλίππου Καΐσαρος πόλις 
ὠνόμαστο * xal Δὰν ἐν τῇ Γραφῇ λεγομένη τῇ Ocfa- 
Ἠρίθμησε γὰρ, φησὶν, ὁ ΔαδΙδ τὸν Aaóv ἀπὸ Δὰν 
ἕως Βηρσαθέε: tv ταύτῃ σὺν τοῖς δούλοις ὁ Αεσπότης 
Ὑενόμενᾶς, τῆς αἱμόῤῥου τῶν αἱμάτων τὴν χρήνην 
ἐδήρανεν), ἐν ταύτῃ (2) τὴν πρώτην τῶν οἰχείων µαθη- 
τῶν συναγείρας σύνοδον, xal ἐπί τινος πέτρας τὴν 
χαθέδραν fj πέτρα τῆς ζωῆς σχεδιάσασα. Πρώτα τοὺς 


μαθητὰς αὐτοῦ λέγων. Τίνα με «τἐγοῦσιν οἱ ἄνθρω- ' 


Xo. εἶναι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου: Oüx ἀγνοῶν 
τῶν ἀνθρώπων τὴν ἄγνοιαν, ὁ πάντα εἰδὼς, ἑπερώ- 
τησε, ἀλλὰ ταύτην τῷ τῆς γνώσεως φωτὶ διαλύσαι 
βουλόμενος, ὥσπερ τινὰ ζόφον τοῖς νοεροῖς ὀφθαλμοῖς 
ἐπικείμενον. Οἱ δὲ, τοὺς μὲν Ἰωάννην τὸν Βαπτιστὴν, 
ἄλλους δὲ Ἠλίαν, ἑτέρους δὲ Ἱερεμίαν , Ἡ ἕνα τῶν 
προφητῶν χαταγγέλλειν ἔφασαν, Ἐπειδὴ γὰρ ἑώρων 
την τοσαύτην τῶν θαυμάτων ἄδυσσον, ὡς εἷς etn τῶν 
πάλαι προφητῶν ὑπετόπαζον, ἐκ νεκρῶν ἐγηγερμέ- 
νος, ἐντεῦθέν τε τῆς τοιαύτης ἠξίωτο χάριτος. Καὶ 
τοῦτο Ó5nAov- "ἤχουσε γὰρ, φησὶν. ᾿Ηρώδης ὁ ta- 
τράρχης τὴν ἀκοὴν ]ησοῦ, καὶ εἶπε τοῖς παισὶν 
αὐτοῦ" Οὗτος Ἰωάνγης ὁ Βαπτιστής αὐτὸς ἠγέρθήὴ 
ἁπὸ τῶν νεχρῶν, xal διὰ τοῦτο αἱ δυνάμεις évep- 
Τουσιν ἐν αὐτῷ. Ταύτην την ὑποψίαν διαλύσαι πει- 
ρώμενος, xal τὴν ἀληθῆ ὁμολογίαν , οἷόν τι δῶρον, 
δῶρον ἁπάντων ὑπερφερέστατον, τοῖς ἀγνοοῦσι yapl- 
σασθαι, τί δρᾷ, ᾧ πάντα δυνατὰ ἓν τῇ χειρὶ αὐτοῦ ; 
Ὡς μὲν ἄνθρωπος τὴν πεῦσιν προθάλλεται’ ὡς δὲ 
Bcc λαθραίως σοφίζει τὸν πρῶτον χληβέντα, καὶ 
πρῶτον ἀκολουθήσαντα, ὃν τῇ οἰχείᾳ προγνώσει 
προώρισε τῆς Ἐκκλησίας ἑπάξιον πρόεδρον. Τ ούτῳ 


*! Matth. xir, 16, 17. 


13 66η. 35 Mattb. xiv, 1,2. 
(1) Colb. ἀναπτύξωμεν, xat παραθί{σοµεν..... πα- 
ρχ0ἠσομεν..... παραθήῄαρµεν. 


(3) Leg. &v ταύτῃ τὸ τοῦ ἀρχισυναγώγου ἀνέστη- 


PaTROr. Gn. XCVI. 


HOMILIA 1Ν TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 


μεν τὸ ὑπήχοον, xal καλοῦντι Χριστῷ προθύμως A obedientiam | :emulemur , 


991 
el Christum vocantem 
alaeri animo sequauur, excussaque vitiosarum af- 
fectionum turba, Dei viventis Filium citra pudorem 
ullum confiteamur, dignique tandem promissioni- 
bos facti, ad virtutum montem, charitatem, inquam, 
ascendamus, ut spectatores glori» et arcanorum 
auditores evadamus. Enimvero, quemadmodum Do- 
ininus ipse dicebat : Beati oculi qui ea vident, et 
aures quie ea audiunt, que multi prophete et re- 
ges, tum cernere, tum audire eupierunt, nec vota- 
rum compotes faerunt?!, Agedum igitur, divino- 
rum oraculorum vocibus, quanium per nos licuerit, 
explicatis, vobis, quos preciaros convivas rerum- 
que divinarum appetentissimos nactus sum, men- 
Sàm apponamus; mensam, inquam, vesire con- 
gruentem cupiditati : divinorum mensam eloquio- 
rum, qu» Spiritus gratia condita sunt : non illam 
Grriecanica eloquentia luxuriantem (nam nec ejus 
scientia aduodum imbuti sumus), sed qu:e gretia 
illias fulcitir, qui blesis lingaam ad loquendum 
expeditam tribait. 

6. Czesarex Philippi (nrbs est ista Paneas, olim 
celeberrima, quz Cosaris Philippi nuncupabatur, 
ln saeris vero Scripturis, Dan, ubi dicitur : Numera- 
vit. David populum a Dan usque Bersabee 33 : in 
quam Dominus famulis stipantibus veuiens, malie- 
ris fluxum sanguinis patientis cruentum fontem 
siccavit ** : quin et archisynagogi filiam excHa- 
vit **), in. hac urbe, «coacto primo discipulorum 
suorum concilio, cum in petra quadam ipse petra 
vite cathedram ex tempore cavasset, discipulos 
suos imterrogavetrat, quem dicerent homines esse 
Filium hominis **.: Non quod hominum ignofantiam 
nesciret hoc ipse sciscilatus »st, qui nihil non 
exploratum habet : sed uf eam veluti caliginem 
aliquam spiritualibus oculis incumbentem per scien- 
tis lumen excuteret. 'um illi, alios Joannem Ba- 
ptistam, alios Eliam, afios Jeremiam, aut unum ex 
prophetis dicere narraverunt. Nam quía tantam - 
miraculorum abyssum  perspiciebant, unuin ali- 
quém ex priscis prophetis esse suspicabantur, qui 
a morle ad vitam redii$sel ; unde tam "7955 ampla 
gratia ornatus esset. ld quod perspicuum fit ex eo 
quod Scriptura refert : Audivit Herodes tetrarcha 


D famam Jesu, dixitque pueris suis : Hic est Joannes 


Daptista. Ipse surrexit α mortuis, et ideo virtutes 
operantur in eo **. llanc suspicionem ut anoliatur, 
ver&mque confessionem, tanquam munus omnium 
praestantissimum, igaorautibus tribuat, quidnam 
ille facit, cui nihil non possibile est? Ui lromo, 
percontationem — quidem proponit, uti vero Deus, 
occulie eum qui primus vocalus secutusque erat, 
erudit, quem pranotione sua dignum Ecclesie 


* II Reg. xxiv, 21. 9 Matth. ix, 20. ?* Mare. v, 34 seqq. !? Math. xvi, 


σεν ὁ Κύριος τὸ θυγάτριο). Colb. ἀνέστησε αυύριον, 
Deest Κύριος. 








555 


pradestinaverat antistitem, Hunc ut Deus afflat, et 
per eum loquitur. Qua autem erat interrogatio? 
Vos awiem. quem me esse dicitis?! ? tum Petrus 
trdenti accensus zelo, ct Spiritu sancto instinctus : 
Tu, iuquit, es Christus Filius Dei vivi **. O beatum 
05! o beata prorsus labia! o theologam animam ! 
o Deo plenam mentem, ac divina institutione di- 
gnam! o divina organa, per qux» Paler loqueba- 
tur! Beatus sane es, Simon (li Jona (hoc enim 
pronuntiavit, qui minime mendax est), quia nec 
caro, nec sanguis, nec humana mens, sed Pater 
meus celestis divinam hanc et arcanam theolo- 
giam tibi revelavit **. Nemo quippe Filium novit, 
nisi is qui solus ab eo cognoscitur, et qui ipsum 
genuit Pater, ac Spiritus sanctus, qui etiam novit 
profunda Dei. Hxc est firma illa et immota fides, 
super quam veluti petram Ecclesia fundata est, 
cujus tu merito cognomentum geris. Adversus lianc 
inferorum port», h»reticorum ora, demonum or- 
gana, impetum quidein facient, sed non przvale- 
bunt : assument arma, sed non expugnabunt. 
Sagittz? parvulorum factze sunt. et erunt. plagze eo- 
rum : infirmabuntur linguz eorum, et contra ipsos 
erünt*?, [n áuam enim perniciem arma fabricatur 
qui resistit veritati. Honc ille 8uo cruore compara- 
vit, tibi vero uti lidissimo famulo concredidit. Hanc 
precibus tuis ab omni perturbatione et procella 
immunem serva. Nam quod nunquam evertenda 
labefactandaque sit, aut. expugnanda, plane confi- 
dimus; cum Christus hoc affirmaverit, per quem 
coli firmati sunt, terraque eonslabilita et incou- 
cussa manet. Verbo etenim Domini celi firmati 
sant ?', inquit Spiritus sanctus, Verum id petimus, 
ut tempestas sedelur, paxque tranquilla nobis ac 
fluctuum expers concedatur. Hoc tu a Christo 
supplex contende, qui immaculatas ipsius sponsus 
est, qui 1e ccelestis regni clavigerum creavit, qui 
tibi ligandorum solvendorumque peccaterum pote- 
statem dedit, quem tu. divino ore Filiuin Dei vivi 
przdicasti. O res divinas et ineffabiles1 Ipse se 
hominis Filium predicabat : quem Petrus, seu, ut 
verius dicam, is qui in ipso loquebatur, Dei Fi- 
lium esse proclamavit. Deus quippe vere et homo 
est : non Petri, non Pauli, non Josephi, nec cujus- 
quam alterius patris fllius exstitit, sed hominis. 
Neque enim in terra patrem habuit, cui mater in 
coelis non fuit. 


T. Itaque sermoni fidem per opus volens conci- 
ligre, et perspectum habens quid ipse acturus esset, 
qui Dei sapientia et virtus est, in quo sunt thesauri 
scienLize absconditi ** ; Sunt quidam, ait, de hic stan- 
tibus, qui non gustabunt morlem, donec 796 υἱ- 
deant Filium hominis venientem in regno suo?*. Plane 
οἱ de uno dixisset : Est quidam de hic stantibus, 


*' Matth. xvi, 15. 


1ο jbid. 16. 3 ibid. 17, 18. 
ο” Matth. στι, 28. | 


(3) Seguer, ἀπεφθέγξατο. 


S. JOANNIS DAMASCENI 


9 
Α ὡς θεὺς ἐμπνεῖ, xai && αὐτοῦ φθέγγεται. Τίς δὴ 
πεῦσις; Ὑμεῖς δὲ τίνα µε .Ἰέγετε εἶναι; ' δὲ Πέ- 
τρος ἐμπύρῳ τῷ ζήλῳ χαιόµενος, xaX τῷ ἁγίῳ θεον- 
ρούµενος Πνεύματι’ Σὺ el ὁ Χριστὸς, ἔφητσεν, ὁ Yi 
τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶντος. Ὢ µακαρίου στόματος ! ü 
πανολθίων χειλέων ! ὢ θεοφόρου νοῦ, ἀξίου τῆς θείας 
μυήῄδεως | ὢ ὀργάνων, δι ὧν Πατὴῃρ ἀπεφθέγγετο (5; 
Μακάριος ὄντως et σὺ, Σίµων, υἱξ Ἰωνᾶ (τοῦτο γὰρ 
ὁ ἀφευδῆς ἀπειρήνατο), ὅτι οὗ σὰρξ, οὐχ αἷμα., oix 
ἀνθρωπίνη διάνοια, ἀλλ ὁ Πατήρ µου ὁ οὐράνως 
ταύτην θείαν τε χαὶ ἀπόῤῥητον θεολογίαν σοι ἀπεχά- 
λυψεν. Οὐδεὶς γὰρ τὸν Υἱὸν ἐπιγινώσχει, εἰ μὴ ὁ ὑπ 
αὐτοῦ γινωσκόµενος μόνος, ὁ γεννήσας Πατὴρ, xo 
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ xal τὰ βάθη τοῦ θεοῦ ἐπιστά- 
µενον. Αὕτη ἡ πίστις fj ἀχλινῆς xal ἀχλόνητος, ἐφ' 
B &v ὡς πέτραν ἡ Ἐκκλησία ἑστήριχταει, ἧς ἑπαξίως 
ἐπώνυμος yéyovag. Ταύτης ἅδου πύλαι, αἱρετιχῶν 
δτόµατα, δαιμόνων ὄργανα, χαταδραμοῦνται μὲν, 
ἀλλ᾽ οὗ χατισχύσουσι ’ χαθοπλίσονταε, ἀλλ' οὐχ ix- 
πορθήσουσι. Βέλος νηπίων αἱ πληγαὶ αὐτῶν γεγόνασί 
τε καὶ ἔσονται. ᾽Ασθενήσουσιν αὑτῶν αἱ γλῶσααι, 
καὶ ἐπ᾽ αὐτοὺς ἔσονται. Καθ᾽ ἑαυτοῦ γὰρ τεύχει χαχὰ 
ὁ τῇ ἀληθείᾳ ἀντικχαθιστάμενος. Ταύτην αὐτὸς μὲν 
οἰχείῳ ἐχτήσατο αἵματι, cot δὲ ὡς πιστοτάτῳ ἔγχει- 
ρίζει θεράποντι. Ταύτην ἀχλόνητον , καὶ ἀχύμαντον 
σαῖς λιταῖς διαφύλαξον * ὅτι μὲν γὰρ o0 περιτρακ- 
σεται πώποτε, οὐ σεισθήσεται, οὗ πορθηθήσεται, 
ἀσφαλὴς fj πεποίθησις. Χριστὸς ἔφη , δι΄ οὗ οὐρανὸς 
ἑστερέωται. γῆ δὲ Ἡδρασται, καὶ μένει ἀχράδαντος, 
To γὰρ «Ἰόγφ Κυρίου ol οὐρανοὶ ἑστερεώθησω, 
ἔφη τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Αλλ' αἱτοῦμεν πραῦνθηναι 
τὸν χλυδῶνα, χαταθραυσθΏναι τὸν τάραχον, xa ci- 
ρήνην γαληνιαῖαν βραθευθῆναι ἡμῖν καὶ Αχύματο. 
Τοῦτο Χριστὸν χαθιχέτευσον, τὸν ταύτης νυμφίον 
τὸν ἄχραντον (4), τὸν σὲ χλειδοῦχον τῆς βασιλεία; 
τῶν οὐρανῶν χειροτονήῄσαντα, τὸν τὸ δεσμεῖν χαὶ 
λύειν εὐθύνας σοι χαρισάµενον, ὃν θεηγόρῳ στόµατι, 
ζῶντος θεοῦ Υἱὸν ἀφευδῶς ἀνεχήρυξας. Ὢ θείων 
καὶ ἀποῤῥήτων πραγμάτων] Αὐτὸς ἑαυτὸν ἀνθρώ- 
που Yibv ἀνηγόρευσε, xai Θεοῦ Υἱὸν ὁ Πέτρος, ὁ ἓν 
κούτῳ δὲ λαλῶν μᾶλλον ἐκήρυξε. Θεὸς Υάρ ἐστιν ὄν- 
πως xaX ἄνθρωπος, οὐ Πέτρου, οὗ Παύλου, οὐ Ἰωσὶς, 
οὐδέ τινος πατρὸς υἱὸς ἐχρημάτισεν, ἀλλ’ ἀνθρώποῦ' 
οὐ γὰρ ἔσχε πατέρα ἐπὶ τῆς γῆς, ὁ μὴ ἑσχηχὼ 
D μητέρα £v οὐρανοῖς. 


C. Ἔργῳ τοίνυν πιστωθῆναι τὸν λόγον βουλόμενος, 
xai εἰδὼς ὃ μέλλει δρᾷν, ἡ παντουργὸς τοῦ 8o 
σοφία xai δύναµις, ἓν ᾧ πάντες οἱ θησαυροὶ τη 
γνώσεως ἀπόχρυφοι. Εἰσί τινες, ἔλεγε, τῶν gie 
ἑστώτων, ol οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου, ἕως ἂν 
ἴδωσι τὸν Υἱὸν to) ἀγθρώπου ἑρχόμενον ἐν τῇ 
βασι.είᾳ αὐτοῦ. El μὲν οὖν, ὡς ἐφ᾽ ἑνὸς ἔφησεν, 


* Pgal. xin, δ. ?! Psal. xxxi, 0. *! Coloss. 1, 5. 


(4) ἆθλον xa Κύριον. 








031 . 


HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI 


998 


Ἔστι τις τῶν ὧδε ἑστώτων, ταυτὸ μηνύειν ὑπετοπή- A idem forsan significari conjecissemus, quod verhis 


σαμεν, τῷ, ᾿Εὰν αὐτὸν θέλω µέγειν ἕως ὄρχομαι, 
τί zpóc c6; περὶ Ἰωάννου τοῦ θεολόγου εἰρημένῳ, 
ὡς θανάτου ἄγενστον διαµένειν, µέχρι τῆς Χριστοῦ 
παρουσίας (5) * οὕτω γὰρ Ίδη τινὲς ἐχεῖνο τῶν λίαν 
σοφῶν ἐξελάθοντο, ᾽Αλλ' ἐπεὶ πλείονας 6 λόγος τοὺς 
ὀγομένους ἐμήνυσεν, οὗ μὴν ἀλλὰ καὶ τὸ Épyov &m- 
ηχολούθησεν, οὐ δώσει χώραν τοῖς βουλομένοις ὧδε 
νοεῖν τοῦ λόγου τὴν ἔχδοσιν (6). Εἰσὶ τοίνυν τινὲς 
τῶν ὧδε ἑστώεων, φτ;σί" τίνος ἕνεχεν, τινὲς, xal 
οὐχ ἅπαντες (7); ἐπὶ τὴν θέαν ταύτην ἐχλήθησαν ; 
Οὐ πάντες µαθηταὶ xol ἁπόστολοι; οὐχὶ πάντες 
Χληθέντες ὁμοίως ἐπηκολούθησαν; οὐ πάντες τοῦ 
[sou χαρίσµατος τῶν ἱάσεων (8) ἔτυχον; xaX πῶς 
90 πάντες καὶ ταύτης τῆς ὑπὲρ θέαν (9) χατηξιώ- 
θησαν ὄφεως; Οὐχ ὁ Δεσπότης ἁπροσωπόληπτος; 
Πάντες μὲν µαθηταὶ, ἀλλ᾽ οὐ πάντες τῇ νόσῳ τῆς 
Φιλαργυρίας τυφλώττοντες. Πάντες µαθηταὶ, ἀλλ 
οὗ πάντες 585 λήμμη τῆς βασχανίας τὸ ὀξυδερχὲς 
ἁς Πρημένοι τοῦ ὄμματος. Πάντες μαθηταὶ, ἀλλ᾽ οὗ 
πάντες προδόται. Πάντες ἁπόστολοι, ἁλλ᾽ οὐ πάντες 
δι ἀπογνώσεως βρόχῳ περιπειρόµενοι, καὶ γαχῷ 
τὸ xaxby διορθούµενοι. Πάντες φιλόχριστοι, εἷς δὲ 
φιλάργχυρος (10) * Ἰούδας οὗτος ὁ Ἰσκαριώτης, εἷς 
μόνος οὐχ ἄξιος ἣν τῆς cac τῆς θεότητος. ᾽Αρθήτω 
γὰρ, φησὶν, ὁ ἀσεθὴς, ira μὴ ἵδῃ τὴν δόξαν Κυ- 
ρίου. Μόνος μὲν οὖν τῶν λούπῶν ἀφιέμενος, ὃ τε 
φθονερός τε χαὶ βάσχκανος, εἰς πλείονα µανίαν ἑξ- 
επυρεύετο. Ἔδει δὲ πάντας τῆς δόξης ἑπόπτας Υε- 
νέσθαι, τοὺς θεατὰς τῶν παθηµάτων ἑἐσομένους εἰς 
ὕστερον. Ἐντεῦθεν τοὺς κορυφαίους τῶν ἁποστόλων 
προσλαμθάνεται μάρτυρας τῆς οἰχείας δόξης τε xal 
λαμπρότητος' τρεῖς δὲ τὸν ἀριθμὸν, «nc Τριάδος 
τὸ σεπτὸν ὑπεμφαίΐνων μυστήριον" καὶ ἐπὶ δύο Ἡ 
τρ'ῶν μαρτύρων πᾶν ῥῆμα σταθήσεται. Οὕτως ἆπο- 
χλείει μὲν τῷ προδότη τὰ τῆς προδοσίας ἐγχλήματα. 
Αποχαλύπτει δὲ τοῖς ἁποστόλοις τὴν οἰκείαν θεό- 
τητα. Τὸν γὰρ ᾿Ανδρέαν ὁρῶν σὺν τοῖς λοιποῖς οὗτος 
κάτω µείναντα, οὐκ εἶχεν εἰπεῖν ἀπολογίας προσχἠ- 
ματι, τῷ μὴ τυχεῖν τῆς θέας, πρὸς τὴν ἀπεμπολὴν 
τοῦ Δεσπότου ἐἑνάγεσθαι. Τούτου χάριν ᾿Ανδρέας 
χάτω µεμµένηχε, xal πᾶς ὁ λοιπὸὺς τῶν ἁποστόλων 
χορὸς, τῷ τόπῳ μὲν σωματικῶς διιστάµενοι, τῷ 
δεσμῷ δὲ τῆς ἀγάπης ἐνούμενοι, χάτω μὲν τῷ σώ- 
ματι διατρίθοντες, ἄνω δὲ τῷ πόθῳ τῷ διδασκάλῳ 
ἑπόμενοι, χαὶ τοῖς τῆς ψΨυχῆς χινἡµασι. 

x'. Καὶ μεθ ἡμέρας μὲν ἓξ, Ματθαῖος χαὶ Μάρ- 
xoc οἱ θεῖοι εὐαγγελισταὶ γράφουσε' Λουκᾶς δὲ δὴ 
ὁ σοφώτατος * Ἐγένετο μετὰ τοὺς Aóyovc τούτους 
ὡς ἡμέραι ὀκτώ. Ἑνρίως (11) καὶ ἀληθῶς ὀκτὼ, 
καὶ ἓξ ἡμέραι πρὸς τῶν τῆς ἁἀληθείας χηρύχων 
ἀναγορεύονται. Οὐ διαφωνία γὰρ τὸ λεγόμενον, 


** Joan. xxi, 33. ?* sa. xxvi, 10. 9** Deut. xix, 15. 


5) R. 1 et Colb. µέχρι τῆς Θεοῦ δεύτερας πλα- 
μέτι ἐλεύσεως. πχ m dd 

e R. 4 ἔχθασιν. 

7) Locum hunc restitui ex Cateua. Reg. in Luc. 
D. 2440 οι Colb. 


istis, Si eum volo manere, donec veniam, quid ad 
(e **? quod de Joanne Theologo est dictum, 3c si 
non gustata morte perstiturus foret usque ad secun- 
dum Christi adventum. Sic enim jam nonnulli pre- 
stanti eruditione viri istum locum accepere. At quo- 
niam divinus sermo plures conspecturos significavit, 
atque adeo opus subsecutum est, locus non datur 
iis qui loci hujus expositionem illam admittere vo- 
luerint. Sunt de hic stantibus, inquit. Quid canse 
est, cur quidam, et non omnes, ad hoc videndum 
accersiti sint? Annon omnes discipuli et apostoli? 
annon omnes perinde vocantem seculi sunt? anuon 
omnes ex aquo curationum donum obtinueruni? 
atiamen non omnes eximio supra modum specta- 
culo hoc donati sunt. Nunquid Dominus a perso- 
narum acceptione alienus non est? omnes quidem 
discipuli; 3t non omnes ανα] morbo cxcutien- 
tes : omnes discipuli ; at non omnes ex invidentize 
labe oculorum perspícacia privati : omnes discipuli ; 
at non omnes proditores * omnes apostoli ; at non 
emnes desperationis laqueo constrieti, ac malum 
malo corrigentes : omnes Christi amantes sunt , ac 
unus pecunie desiderio percitus, Judas, inquam, 
Iscariotes. Unus hic duntaxat indignus erat, qni 
divinitatem spectaret. Tollatur impius, inquit, tt 
non videat gloriam Dei ***. Hic solus sejunctus a re- 
liquis, eum jinvidentia et livore laboraret, majori 
fuisset furore incensus. Verum oportebat , ut glori:e 
inspectores fierent, qui postmodum essent spectato- 
res eruciatuum futuri. Idcirco apostolorum prima- 
rios glorix claritatisque su:e testes asciscit. Tres au- 
tern numero, ut reverendum Trinitatis mysterium 
subindicaret : quia ítem sub duobus aut tribus 
testibus omne verbum stabit. Ad hunc reodum, pro- 
ditori quidem proditionis crimen occludit; aposto- 
lis vero. deitatem suam patefacit. Judas enim An- 
dream infra cnm cseteris mansisse videns, excusandi 
facinoris sui causa dicere non poterat, se ideo im- 
pulsum ut Dominum venderet, quod illo spectaculo 
von adfuisset, Eamobrem Andreas et reliquus apo- 
stolorum chorus iufra remansit, loco quidem corpo- 
raliter disjuncti, at cliaritatis vinculo copulati : in- 
fra corpore morantes, desiderio autem et animi 
motu magistrum ad superiora secuti, 


8. Et posi sex dies, uw divini- evangeliste Mat- 
thzeus et Marcus scribunt *? , ut vero sapientissimus 
Lucas?** : Factum est post hos sermones tanquam 
dies octo. Proprie autem et vere, octo el sex dies a 
veritatis preconibus commemorantur. Neque enim 
in his verbis disseusio est, sed summa concordia ab 


* Matth, xvi, 1; Marc. ix, 1. ** Luc, ix, 28. 


(8) Edit. ἱἰαμάτων. — 
(9) Leg. ὑπερθέου. 


(10) Cat. φιλόχρυσος. 
41) H. 1 ἀχριθῶς. 


559 


S. JOANNIS DAMASCENI o0) 


eodem spiritu profecta. Non enim ipsi sunt qui lo- A συμφωνία δὲ τοῦ αὑτοῦ ἑἐκφερομένη πνεύματος. 0) 


quuntur, sed Spiritus Dei qui in ipsis loquitur. Cum 
venerit Paracletus , inquit, ipse vos docebit omnia, 
et suggerel vobis omnia '". Quocirea' qui post sex 
dies dixerunt, subtractis extremis, hoc est primo et 
ultimo, medios tantum enuntiaverunt : qui autem 
octo numeral, tam hos, tum "7697 illos percensuit. 
Tam enim hoc, quam illo modo numerare, homi- 
num more receptum est. Et quidem senarius assu- 
mitur, ut inter numeros perfectos primus. Ex suis 
siquidem partibus absolvitur. Ejus enim dimidium 
ternarius est; binarius, tertia pars; unum. sexta 
pars : qua in unum conflata perfectum ipsum red- 
dunt. Quamobrem senarium, ii qui harum rerum 
sunt periti, perfectum appellarunt. Quinimo sex 


γὰρ αὐτοί εἰσιν οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ 
Θεοῦ τὸ λαλοῦν Ev. αὐτοῖς. "Οταν γὰρ EA0m, φηνν, 
4 Παράἀκ.Ίητος, αὐτὸς διδάξει ὑμᾶς, xal ὑπομνή- 
σει ὑμᾶς πάντα. Οἱ μὲν οὖν, μεθ) ἡμέρας ἓξ, οῇ- 
σαντες, τὰς ἄχρας ὑπεξελόμενοι, τὴν πρώτην λέγω 
xaX τελευταῖαν, τὰς µέσας Ἱρίθμησαν * ὁ δὲ ἡμέρας 
ἀριθμῶν ὀκτῷὼ, ταύτας χἀκείνας ἀριθμίους πεποίη- 
xev. Οὕτως γὰρ χἀκείνως ἀριθμεῖν τοῖς ἀνθρώποις 
εἴθισται. Καὶ ἓξ μὲν ὡς πρῶτος χαὶ τέλειος ἀριθμὸς 
παραλαμθάνεται. "Ex γὰρ τῶν οἰχείων μερῶν οὗτος 
ἁπαρτίζεται. Τούτου γὰρ τρία τὸ ἥμισν, δύο τὸ τρί- 
τον, xal τὸ ἔχτον Ev, ἃ συναγόµενα. τέλειον αὐτὸν 
συµπεραίνουσιν. Ἐντεῦθεν τὸν BE ἀριθμὸν, ol περ 
ταῦτα δεινοὶ, τέλειον κατωνόμασαν. Αλλὰ χαὶ ἐν 


dierum spatio rerum omnium qua sub oculos ca- B ἓξ ἡμέραις τῶν ὀρωμένων ἁπάντων τὸ σύστημα 


dunt, congeriem Deus sermone suo effecit. Atqui 
perfectos esse consentaneum est, qui divinam glo- 
riam sunt conspecturi ; illam, inquam, omni specta- 
culo excellentiorem, omnique perfectione sublimio- 
rem ac potiorem. Ait enim : Estote perfecti, sicut 
Pater vester celestis per[ectus est 19, ΑΙ vero octona- 
rius i-Icirco adbihetur, quia futuri :evi figuram gerit. 
Etenim septem s;eculis presens aevum concluditur : 
ectava vero, futura vita praedicatur, quemadmodum 
magnus inter theologos Gregorius dixit *?, illum Sa- 
lomonis locum exponens : Date partem septem, prze- 
senti huic evo, inquiens, necnon 6ἱ octo*, id est 
futuro. Conveniebat autem, ut in octava, ea quz 
ad octavam pertinebant, perfectis aperirentur. Ut 


λόγῳ θεὸς χατειργάσατο. Τελείους 65 εἶναι τοὺς τὴν 
θείαν δόξαν εἰχὸς γατοπτεύσαντας, τὴν πάντων ἐπ' 
έχεινα, τὴν µόνην ὑπερτελῆ xal προτέλειον. Γήεσθε 
γὰρ, qnot, τέ»ειοι, ὡς ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράγιος 
τέλειός ἐστι. ᾿Οχτὼ δέ' xal γὰρ αἰώνος φἑρει 
τύπον τοῦ μέλλοντος. Ἑπτὰ γὰρ αἰῶσιν ὁ παρὼν 
συμπεραίνεται βίος. ᾿ΟΥδόῃ δὲ, ἡ μέλλουσα Bui 
ἀνηγόρενται, ὡς ὁ μέγας ἓν θεολογίᾳ Γρηγόριος 
ἔφησε, τὸ Σολομώντειον ῥητὸν ἐξηγούμενος, δοῦναι 
µερίδα τοῖς ἑπτὰ, τῷ παρὀντι βίῳ φάσκων, xal γε 
τοῖς ὀχτὼ, τῷ μέλλοντι. Ἔδει δὲ ἐν τῇ ὀγδόῃ τὰ τῆς 
ὀγδόης τοῖς τελείοις ἀποχαλύπτεσθαι. Ὡς γὰρ ὁ 
θεῖος ὄντως xai θεηγόρος Αιονύσιος ἔλεξεν, οὕτως ὁ 
Δεσπότης ὀφθήσεται τοῖς τελείοις θεράπουσιν αὐτοῦ, 


enim divinus vere, divinarumque rerum interpres ϱ ὃν τρόπον ἐν τῷ δρει θαθὼρ τοῖς ἁποστόλοις τεβέα; 


Dionysius dixit *', Sic Dominus perfectis famulis 


ται. Ἔχεις τῶν ἡμερῶν τὴν ἀρίθμησιν. 


suis videbitur, quemadmodum ab aposto'is in monte Thabor conspectus fuit, Λο de dierum enumeratione 


hzc nobis dicta sunto. 

9. Jam vero quid caus: est, cur Petrum et Ja- 
cobum et Joannem assumpserit ? Petrum quidem, ut 
testimonium quod vere dederat, a Patre perhibitum 
ostenderet , suzeque ipse sententiz fldem astrueret , 
quod nempe Pater ccelestis hoc ei revelasset ; quin 
eiiam tanquam antistitem et totius Ecclesia: guber- 
nacula suscepturum assumpsit : Jacobum autem, 
quia ante omnes apostolos pro Christo mortem erat 
oppetiturus, calicemque ipsius bibiturus, ac ba- 
ptismó propter ipsum baptizandus : Joannem deui- 
que, uti theologiz virginem οἱ mundissimum orga- 
num, quo zeteruam Filii gloriam conspicatus, illud 
postea, In principio erat Verbum, et Verbum erat 
apud Deum, et Deus erat Verbum **, intonaret : unde 
eiiam tonitrui filius est appellatus *?. 


40. Eccur vero discipulos in montem subducit: 
montes morali intellectu Scriptura virtutes vocat. 
Omnium autem virtutum apex, et velut arx qu:e- 
dam, .est charitas. Hac enim perfectio definitur. 
Nam si quis hominum et angelorum linguis loqua- 
tur, licet fidem habeat qua montes transferat, et 
Qmnem scientiam, noveritque omnia mysteria, ac 


8 joan. xiv, 19. 39 Mattb. v, 48. 


similia habet verbis aliis. ** Joan. 1, 1. 


5 Orat. in nov. Dom. 
* Marc, 11, 17. 


9'. ᾽Αλλὰ τί Πέτρον, xa Ἰάχωθον, xaX Ἰωάννην 
παρείληφε; Πέτρον, τὴν µαρτυρίαν, fv ἀληθῶς 
μεμαρτύρηχεν, &x Πατρὸς μεμαρτυρημένην δειχνύ- 
ναι βουλόμενος, πιστοὐμενός τε τὴν οἰχείαν ἆ πόφασιν, 
ὡς ὁ πατ]ρ ὁ οὐράνιος ταύτην αὐτῷ τὴν μαρτυρίαν 
ἀπεχάλυψε, xal ὡς πρόεδρον, καὶ πάσης τῆς Exxit- 
σἰας δεξόµενον τὰ πηδάλια" Ἰάκωθον, ὡς πρὸ πάν- 
των τῶν μαθητῶν ὑπὲρ Χριστοῦ τεθνηξόµενον, xd! 
αὐτοῦ πιόµενον τὸ ποτήριον, xal τὸ ὑπὲρ αὐτοῦ 
βαπτισθησόµενον βάπτισμα. Ἰωάννην, ὡς θεολογίας 
παρθένον xal χαθαρώτατον ὄργανον, ὅπως τὴν ἄχρον 
voy δόξαν τοῦ Θεοῦ Υἱοῦ θεασάµενος, τὸ, Ἐν ἀρχῇ 
ἦν ὁ Λόγος, xal ὁ Λόγος ἦ» zpóc τὺν 8er, xdl 
θεὸς ἦν ὁ Λόγος, βροντήσειεν» ὅθεν xaX βροντῆς 
νὶὸς προηγόρευται. 

v. Tí. δὲ εἰς ὄρος ὑψηλὸν ἀνάγει τοὺς patrz 
"Up τροπικῶς τὰς ἀρετὰς ἡθεία χατονοµάζει Γραφή» 
Πασῶν δὲ τῶν ἀρετῶν κολοφῶν xaX ἀχρόπολις Ἡ 
ἀγάτη καθέστηχεν. Ἐν ταύτῃ γὰρ ἡ τελείοτης ὁρί” 
ξεται. El γάρ τις ταῖς γλὠσσαις τῶν ἀνθρώπων 2H 
καὶ τῶν ἀγγέλων * xiv Éyr πίστιν, ὥστε ὄρη μεθι- 
στάνειν, καὶ πάσαν την γνῶσιν, χαὶ εἴδηῃ πάντα τὰ 


9^ Eccli, χι, 2. * C. 1 De dir. ΠΟΠ. 








56] 


HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 


962 


μυστήρια, καὶ παραδῷ τὸ σῶμα ἵνα χαυθῄσηται, A corpus suum tradiderit, ita ut ardeat, charitatem 


ἀγάπην δὲ μὴ ἔχη, χαλκὸς ἠχῶν γέγονεν, ἡ χύμόα- 


λον ἁλαλάξον ἄναρθρα, χαὶ εἰς οὐδὲν λογισθήσεται. ᾿ 


Asl τοίνυν τὰ τοῦ χοὺς τῷ yot χαταλιπόντας καὶ 
ὑπεραναθεθηχότας τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως, xal 
πρὸς τὴν ὑψηλοτάτην καὶ θείαν τῆς ἀγάπης ἀναχθέν- 
τας περιοπὴν, οὕτω θεωρεῖν τὰ ἀθέατα. Ὁ γὰρ iv 
τῷ ἄκρῳ τῆς ἀγάπης γενόμενος, τρόπον τινὰ ἑαυτοῦ 
ἑξ.ιστάμενος, κατανοεῖ τὸν ἁόρατον, καὶ τὸν ἔπιπροσ- 
θοῦντα ζόφον τοῦ σωματικοῦ νέφους ὑπεριπτάμενος, 
xai £v τῇ τῆς ψυχῆς αἱθρίᾳ γενόμενος, ἑνατενίζει 
τῷ ἡλίῳ τῆς δικαιοσύνης τραγότερον, εἰ καὶ μὴ πάντη 
τῆς θέας ἐμφορηθῆναι δεδύνηται. Κατ ἰδίαν xot 
προσεύξασθαι. Μήτηρ yàp τῖς πβοσευχῆς dj ἠσυχία, 
προσευχἠ δὲ, θείας δόξης ἐμφάνεια, "Ove. γὰρ τὰς 


αἰσθήσεις μύσωμεν, xal ἑαυτοῖς χαὶ θεῷ συγγενώ- B 


µεθα., xal τῆς ἔξωθεν τῆς τοῦ χόσµου περιφορὰς 
ἐλευθερωθέντες , ἑντὸς ἑαυτῶν γενώµεθα, τότε 
τρανῶς ἐν ἑαντοῖς τοῦ θεοῦ, τὴν βασιλείαν ὀψόμεθα, 
'H µβασιλεία γὰρ τῶν οὐρανῶν, fj τίς ἐστι τοῦ 
Θεοῦ βασιλεία, ἑντὸς ὑμῶν ἐστιν, Ἰηοοῦς ὁ θεὸς 
ἡμῶν ἀπεαφθέγξατο. "λλλως μὲν οὖν οἱ δοῦλοι , xal 
ἑτέρως ὁ Δεσπότης προσηύχετο. Δοῦλοι μὲν γὰρ φόδῳ 
καὶ πόθῳ δι αἰτήσεως τῷ Δεσπότῃ προσίασι, xaX τῆς 
πρὸς θεὸν ἑκδημίας τε xal ἑνώσεως fj προσευχὴ τῷ 
νῷ γίνεται πρόξενος, τρέφουσα τοῦτον δι’ auti]; xal 
ῥωννύουσα. 'O 66 vc καθ) ὑπόστασιν ἠνωμένος τῷ 
Θεῷ Λόγῳ ἅγιος νοῦς, πῶς προσεύξεται, πῶς δὲ 
Δεσπότης παραστήσεται δεόµενος; Ἡ δΏλον, ὡς τὸ 
ἡμέτερον οἰκειούμενος πρόσωπον, xal παιδαγωγῶν 
ἡμᾶς, xal ὁδοποιῶν πρὸς τὴν διὰ προσευχῆς πρὸς 
Θεὸν ἀνάδασιν, καὶ διδάσχων, ὡς τῆς θείας δόξης ἡ 
προσευχἡ χαθίσταται πρόξενος, xaX δειχνὺς ὡς οὐχ 
ἔστιν ἀντίθεος, xai ὡς ἀρχὴν xal αἰτίαν ἑαυτοῦ 
τιμῶν τὸν γεννήτορα, καὶ παραχωρῶν τῇ σαρχὶ διὰ 
τῆς οἰχείας ἰέναι φύσεως, ἵνα δι ἑαυτῆς καὶ νευ- 
ρωθῇ, xot παιδευθῇ. xal ἐν µυήτει καὶ ἕξει τῶν 
χρειττόνων γένηται. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ δελεάζων τὸν 
τύραννον ἐπιμελῶς τηροῦντα, εἰ θεὸς εἴη. Τοῦτο γὰρ 
ἡ τῶν θαυμάτων ἐχήρυττε δύναμις. Διὰ τοῦτο παν- 
ταχοωῦ τοῖς θείοις τὰ ἀνθρώπινα µίγνυσιν, ὥσπερ τινὶ 
βρώματι ὑποχρύπτων τὸ ἄγχιστρον. Οὕτω γὰρ ὁ 
θεότητος ἑλπίδιδελεάσας τὸν ἄνθρωπον, σαρχὸς προσ- 
λήμματι εἰχότως δελεασθήσεται. Μετ' εὐχῆς γὰρ 


autem non habuerit ; faetus est 39 sonans aut cym- 
balum vane nec articulate tinniens , nihilique zsti- 
mabitur **. Quapropter operz pretium est, ut terre- 
nis terre relictis, superatoque humilitatis corpore , 
ac sublimissima divinaque charitatis conscensa spe- 
cula, ea demum quie aspectum omnem superant, 
intueamur. Nam qui ad summum charitatis verti- 
cem pervenit, ^ se quodam modo excedens, eun 
qui cerni non potest, persplcit, et corporee nubis 
caliginem mentis luminibus officientem prrtervo- 
lans, atque in anim: serenitate consistens, in justi- 
ti& solem 798 liquidius defigil oculos, tametsi 
non prorsus eo expleri spectaculo queat. Seorsum 
etiam ait orsre. Nam solitudo orationis est parens : 
oratio autem divinz gratix€ patefactio. Nom cum 
occlusis omnibus sensibus, nobiscum ipsi et cum 
Deo versamur, atque ab externa mundi hujus agita- 
tione expediti, intra nos ipsi sumus, tum perspicue . 
Dei regnum in nobis ipsis conspicimus. Regnum 
enim coelorum, hoe est, Pei regnum intra nos est, 
pronuntiabat Christus *. Ceterum alio modo servi, 
alio Dominus orabat. Etenim servi metu ac deside- 
rio per orationem ad Dominum accedunt, atque lióc 
oratio menti affert, ut ad Deum peregrinetur, et 
eum eo conjungatur, eamque per seipsum alit et 
roborat. At vero sancta illa meas qux Deo Verbo 
secundum hypostasim unita est, quo tandetn pacto: 
orabit? quonafh. modo Dominus precando astabat? 
annon perspleuum est, ea de causa ipsum oráasse, 


C cum personam nostram ascisceret, utque nos edo- 


ceret, ae viam nobis, qua ad Deum orando ascen- 
deremus muniret, doceretque se minime Deo adver- 
sarium esse; quinimo Patrem tanquam sui principium 
et causam honoraret, carnemque natura sua imbui 
sineret , per quam, et robur concipiat, et erudiatur, 
et rerum divinarum disciplinam et habitum obtineat z: 
insuper, ut tyrannum , sedulo an Deus esset obser- 
vantem, inescaret. Hxc enim miraculorum potentia 
predicabat. Quamobrem humana divinis nusquam 
non wiscet, tanquam sub esca hamum occultans. 
Sic enim ille, qui divinitatis spe hominem fefelle- 
rat, merito per assumptam carnem inescabitur. Ger- 
nens enim eum inter orandum effolgentem ; statim 


ὁρῶν ἐξαστράπτοντα, καὶ Μωῦσέως ἀνεμνῄσθη δεδο- D ipsi glorificate Mosis faciei in mentem venit. Verum 


ξασμένου τὸ πρόσωπον. ᾽Αλλὰ Μωῦσῆς μὲν ἔξωθεν 
τῆς δόξης προσγινοµένης δεδόξαστα:, ὁ δὲ Κύριος 
Ἰησοῦς οὐχ ἀπίχτητον ἔσχε τὸ τῆς δόξης ὡράϊῖσμα, 
ἀλλ᾽ bx τῆς ἐμφύτου τῆς θείας δόξης λαμπρότητος. 


ια’. ᾽λλλά τίς dj ἐπίχλησις, ὁ προφήτης Δαθὶδ δι- 
δασχέτω σε, οὕτω σαφῶς προσφθεγγόµενος Αὐτὸς 
ἐπικα.έσεταί ua* Πατήρ µου εἶ σὺ , θεός µου, 
xal ἁντι.λήπτωρ τῆς σωτηρίας µου. Πατὴρ μὲν ὡς 
θεοῦ xaX ΥἸοῦ πρὸ αἰώνων, xaX τῆς οὐσίας ἐχλάμ- 
φαντος τοῦ γεννήτορος θεὸς δὲ καὶ ἀντιλήπτωρ τῖς 
σωτηρίας, ὡς σαρχωθέντος, καὶ «tv ἡμετέραν ἓν 


** E Cor. xin, 4, 2. Luc. ατα, 21. 


Moses gloria quidem externe adventante ornatur : 
at Domiuus Jesus non ascitiium ornamentum ΠΔ”: 
buit, sed ex insita divinze glorie claritate manans. 


41. Quinam vero erat invocatio. Hoc te David 
propheta doceat, ita aperte proloquens : Ipse invo. 
cabit me: Pater meus es tu, Deus meus, et susceptor 
salutis meg **. Pater nimirum, uti Dei et Filii ante 
&ecula, ac ejus qui ex generantis subsiantia efful- 
gerit. Deus , εἰ susceptor salutis mec, ut incarnati, 
nostrzeque naturz in seipso instauratoris. Qui com. 


** Psal, rxxxvin, 27. 





563 | S. JOANNIS DAMASCENI 901 
munem humanitatis naturam iu se gestabat, Unde A ἑαυτῷ φύσιν ἀνακαινίζοντος (13), xal πρὸς τὸ ἀρ- 


subjunxit : E! ego primogenitum ponam illum '. Fuit 
enim primogenitus in multis fratribus *5, qui sinili 
uobis ratione carni et sanguini participavit *. Ut 
quidem Deus Verbum Filius sempiternus exsistens, 
Tninime postea factus est : ut autem homo, postmo- 
dum quoque factus dicitur; ut in eo Filii proprietas 
immutata maneat. Cum enim ipse caro factus esset, 
earne faeta Dei Filii a primo ortus momento pro- 
pter hypostaticam unionem , hoc ipse factus dicitur, 
qui, cum divina ratione exstaret , hbumnana quoque 
exstiterit. 


12. Ergo in monte Thabor, assumptis illis qui 
summis virtutum praediti erant, transfiguratus est 
ante eos. Coram discipulis transfiguratur, qui x:equali 
semper gloria ornatus, divinitatis fulgore collucet. 
Nam ex Patre citra temporis initium 799 genitus, 
sempiternum deitatis radium habet, nec posthac 
ipsum esse, nec gloriam iterum nanciscens. Quan- 
quam enim ex Patre cst, attamen sine initio et tem- 
pore suam ipse glorie claritatem habet : atque as- 
sumpta carne idem est, eamdem gloriz claritatem 
retinens. Ας gloriam quidem caro, simul atque in 
ortum producta est, obtinuit, deitatisque gloria cor- 
pori quoque gloriam conciliavit. Unus enim Christus, 
hoe et illud est, ejusdein cum Patre substantie, οἱ 
ejusdem nobiscum natur: ac generis. Tametsi ergo 
nunquam sanctum illud corpus divi expers glo- 
rie fuit, sed a primo hypostaticz unionis mowento 
invisibilis Deitatis gloria perfecte locupletatum est, 
ita ut una eadeinque esset Verbi et caruis gloria : at 
cum ea gloria invisibili corpore obscura esset, ab iis 
cerni non poterat, qui carni illigabantur, nec ea qua 
angelorum quoque prospectum fugiebant, caro ca- 
pere valebat. Trans(üguratur itaque non id quod non 
erat assumens, neque in illud quod non erat migrans; 
sed id quod erat discipulis manifestans; eorum ape- 
riens oculos, ipsosque clare videntes ex cecis fa- 
ciens. Atque hic sensus est horum verborum : Traus- 
figuratus est ante eos. ldem quippe ipse manens, 
prater id quod prius cernebatur, aliud nunc disci- 
pulis apparebat. 

16. Et resplenduit facies ejus sicut sol : ejus, in- 
quam, qui ingeuti sua. polentia solein hunc lumine 
perfudit : ejus qui lucem sole antiquiorem creavit, 
ac solis luminare , ut lucis conceptaculum esset, 
postea fabricatus est. Ipse enim est lux vera, qui 


χαῖον κάλλος ἀναθιθάζοντος τῆς εἰκόνος, καὶ τὸ χηί- 
νὸν φέροντος ἐν ἑαυτῷ τῆς ἀνθρωπότητος πρόσωπο», 
Διὸ καὶ ἐπῆγαγε' Κάγὼ πρωτόζοκον θήσεμαι 
αὐτόν. Πρωτότοχος γὰρ ἐν πολλοῖς ἁἀδελφοῖς ἔχρη- 
µάτισεν, ὁ παραπλησίως ἡμῖν μετεσχηχὼς σαρχός 
τε xaX αἵματος. Ὡς θεὺς μὲν Λόχος Υἱὸς ἀξὶ ὧν, 
οὐκ ἐγένετο ὕστερον * ὡς ἄνθρωπος δὲ, καὶ Όστερον 
γεγονέναι λέγεται, ἵνα μείνῃ ἄτρεπτον ἓν ἑαυτῷ τὸ 
τῆς υἱότητος ἴδιον. Λὐτὺς γὁρ σὰρξ γενόμενος, τῖς 
σαρχὸς Υἱοῦ Θεοῦ γενομένης ἐξ ἄχρας ὑπάρδεως ut 
τὴν καθ) ὑπόστασιν ἕνωσιν, αὐτὸς τοῦτο γεγενῖσθαι 
λέγεται, ὢν μὲν θεῖχῶς, γενόμενος ὡς ἄνθρωπος». 
(β’. Ἐν ὄρει τοίνυν θαθὼρ τοὺς ἓν Ὄψει τῶν ἀρε- 
τῶν διαπρέποντας παραλαδὼν, μετεμορφώθη ἔμπρος- 


B gey αὐτῶν. "Έμπροσθεν τῶν μαθητῶν µεταµορ- 


φοῦται, ὁ àzt ὡσαύτως δεδοξασµένος καὶ λάμπων τὴ 
ἁστραπῇ τῆς θεότητος. ᾽Ανάρχως μὲν γὰρ éx Ha- 
τρὸς γεννηθεὶς , τὴν φυσιχὴν ἀκτῖνα ἄναρχον χέχττ- 
ται τῆς θεότητος , οὐχ ὕστερον τὸ εἶναι, οὐδ' αὖ τὴν 
δόξαν ποοσλαμθανόµενος. Ἐκ Πατρὸς μὲν yàp, ax 
ἀνάρχως xai ἀχρόνως ἐστὶ, τὴν οἰχείαν χεχτηµένος 
τῆς δόξης τὴν λαμπρότητα’ καὶ σαρχωθεὶς ὁ αὐτὸς 
ἑατιν, Ev τῷ αὐτῷ μένών τῆς θείας φανότητος. Kal 
δοξάζεται (13) μὲν ἡ σὰρξ ἅμα τῇ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος 
εἰς τὸ εἶναι παραγωγῇ, καὶ ἡ τῆς θεότητος δόξα xai 
δόξα τοῦ σώματος λέγεται. El; Υάρ ἐστι τοῦτο xi- 
κεῖνο Χριστὸς, τῷ Πατρὶ ὁμοούσιος, xat ἡμῖν συµ- 
φυῆς καὶ ὁμόφυλος. El xat τοίνυν οὐδέποτε τὸ σώμα 


C τὸ ἅγιον ἀμέτοχον τῆς θείας δόξης ὑφέστηχεν, à» 


εξ ἄχρας ἑνώσεως τῆς χαθ᾽ ὑπόστασιν τὴν δόξαν τῆς 
ἀοράτου θεότητος τελείως πεπλούτηχεν, ὡς μίαν χαὶ 
τὴν αὐτὴν εἶναι δόξαν τοῦ Λόγου χαὶ τῆς σαρχὸς, 
ἀλλ ἀφανὴς ἡ δόξα ὑπάρχουσα τῷ φαινομένῳ σώματ!, 
τοῖς μὴ χωροῦσι τὰ χαὶ ἀγγέλοις ἀθέατα, τῆς σαρχὺς 
δεσµίοις ἀόρατος ἐχρημάτιζε. Μεταμορφοῦται τοίνυν, 
οὐχ ὃ οὐχ ἣν προσλαδόµενος, ἁλλ’ ὃπερ ἣν τοῖς οἰχείοις 
μαθηταῖς ἐκφαινόμενος, διανοἰγων τούτων τὰ ὃμ- 
pata, xai ἐχ τυφλῶν ἑργαζόμενος βλέποντας. Καὶ 
τοῦτό ὲστι τὸ, Μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν. Νέ- 
νων γὰρ αὐτὸς ἓν ταυτότητι, παρ᾽ ὃ τὸ πρὶν ἐφαίνετοι 
ἕτερον νῦν τοῖς μαθηταῖς ἑωρᾶτο φαινόµενος, 


v'. Καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς fioc, 


D τοῦ τὸν ἥλιον ἑξουσίᾳ πολλῇ δᾳδουχήσαντος " τοῦ τὸ 


φῶς τὸ πρὸ ἡλίου χτίσαντος, χαὶ φωστῆρα τὸν fitv 
φωτὸς δοχεῖον τεκτῃναμένου μετέπειτα. Αὐτὸς Υάρ 
ἐστι τὸ φῶς τὸ ἀλπθινὸν, τὸ ἐξ ἀληθινοῦ καὶ ἀθλου 


* Psal, Lxxxvir, 26. 5 Rom, vin, 29. 9 Hebr. i1, 14. 


413) Hic edita mntila et seusu vacua. 

(43) Καὶ δοξάζεται. Ac gloriam quidem care, etc. 
Duriora videntur, inquit, in margine Combetisius, 
nisi distinctione explices, ne in errorem increaii 
Juminis sequiorum quorumdam Grzcorum íincidas : 
Palamitarum utique, a quorum tamen placitis alie- 
nus est auctor. Non enim gloriam illam, seu lumen 
illud quo Christi caro in monte effulsit, increatum 
quoddam fuisse censet, quod Deus non essel : sed 
hoc sibi vult, naturam divinam, qu;e cum carne 


Christi penitissime conjuncta erat, interiores disei- 
pulorum oculos mentemve perstrinxisse : ets! non 
Sic perfecte, ut eam beatoruui mentes speculantuf ; 
attamen singulari et inexplicabili ratione. IJ quo 
ex aUentiori contextus. orationis lectione perspt- 
cuum flet. Qu: quidem sententia — aliorum ellam 
veterum Gr»corum fuit; quorum cum ista lromili 
exstant de. Domini trausüüguratione in Dibliolete 
PP. concionatoria. 


365 


HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 


566 


φωτὸς ἀῑδίως γεννώµενον, ὁ &x Πατρὸς ἑνυπόστατος Α ex vera et materiz experte luce perpetuo gignitur ; 


Λόγος, τὸ τῆς δόξης ἁπαύγασμα, ὁ φυσιχὸς yapa- 
χτ]ρτῆς τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς ὑποστάσεως τούτου τὸ 
πρόσωπον ἔλαμφε. Τί orc, ὦ εὐαγγελιστά; cl συγ- 
xplvzig τὰ ὄντως ἀσύγχριτα» τί παρατιθεῖς χαὶ πα- 
ραθάλλεις τὰ ὄντως ἀπαράθλητα; Ὁ Αεσπότης ὡς 
οἐχέτης Ελαµψε; Τὸ ἀφόρητον καὶ ἁπρόσιτον φῶς, 
ὣς οὗτος ὁ ὑπὸ πάντων ἐξήστραφε καθορώµενος 
ἦλιος; ᾽Αλλ' οὐ παραθάλλω, φησὶν, οὐδὲ συγχρίνω τὸ 
µόνον μονογενὲς , xai μηδενὶ εἰχαζόμενον τῆς θείας 
δόξης τὸ ἁπαύγασμα, ἀλλὰ σαρχὸς δεσµίοις φθεγγόµε- 
νος, τῶν σωμάτων ὅτι χἀλλιστόν ἐστι xal λαμπρότατον, 
πρὸς παράδειγµα φέρω, οὐ πάντως ὁμοιότατον' ἁμ]- 
χανων Υὰρ ἁπαραλείπτως Ev. τῇ χτίσει τὸ ἄχτιστον 
εἰχονίζεσθαι ἀλλ᾽ ὥσπερ ὁ ἥλιος εἷς µέν ἐστιν, ἔχει 
δὲ οὐσίας δ7ο, τοῦ τε φωτὸς ὃ γεγένηται πρότερον, 
καὶ τοῦ τῇ κτίσει ἐφυστερίζοντος σώματος, δι’ ὅλου 
δὲ τοῦ σώματος τὸ φῶς ἁδιαιρέτως Ίνωται, xaX τοῦ 
σώματος bg! ἑαυτοῦ µένοντος τὸ φῶς πάσης τῆς γῆς 
ἐφαπλοῦται τοῖς πέρασιν, οὕτω παὶ ὁ Χριστὸς , φῶς 
Ex φωτὸς ἄναρχον Qv xal ἀπρόσιτον, Ev χρονικῷ xal 
Χτιστῷ γενόμενος σώματι, εἷς ἐστιν Άλιος δικαιοσύ- 
νης, εἷς Χριστὸς, ἓν δύο ἁδιαιρέτως ταῖς φύσεσι 
γνωριζόµενος. Ἔστι μὲν οὖν τὸ μὲν σῶμα τὸ ἅγιον 
περιγραπτόν. Οὐ γὰρ £v θαδὼρ ἱστάμενον, EG τοῦ 
ὄρους ἐφιχνεῖτο' ἡ δὲ θεότης ἀχώρητος, tv πᾶσιν 
οὖσα, χαὶ πάντων ἐπέχεινα. Καὶ τὸ σῶμα λάμπει ὡς 
ὁ fv; τοῦ γὰρ σώματος τοῦ φωτὸς ἡ ἔχλαμψις 
Υέγονε, Κοινὰ γὰρ πάντα τῆς ἑνὸς σεσαρχωµένου 
Θεοῦ Λόγου γεγένηται, τά τε τῆς σαρχὺς xal τῆς 


ἀπεριγράπτου θεότητος * ἕτερον δὲ τὸ ἐξ οὗ χοινὰ τὰ 6 


τῆς δόξης αὐχήματα, χαὶ ἕτερον ἐξ οὗ χοινὰ τὰ 
πάθη γνωρίζεται. Ἐχνιχᾷ δὲ τὸ θεῖον, καὶ µεταδί- 
δωσι τῆς οἰχείας λαμπρότητος xaX δόξης τῷ σώματι, 
αὐτὸ χαὶ ἐν πάθεσι πάθους µένον ἀμέτοχον. Οὕτως 
ἔλαμγε có πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἤιος' οὐχ ὅτι ui 
τοῦ ἡλίου ὑπῆρχε λαμπρότερον, ἀλλ᾽ ὅσον ἐχώρουν 
καθορᾷν οἱ βλέποντες. Πῶς γὰρ, εἰ πᾶσαν ὑπέδειξεν 
τὴν τῆς δόξης Φφανότητα , οὐκ ἂν κατεφλέχθησαν; 
“Εαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥμιος. Ὅπερ 
γὰρ ἐν αἰσθητοῖς ἥλιος, τοῦτο ἐν νοητοῖς Θεός. Τὰ δὲ 
Ἱμάτια αὐτυῦ ἐγένοντο Aevxà ὡς τὸ gc. Ὥσπερ 
ἕτερον μὲν ὁ fioc my yáp ἐστι φωτὸς, καθορᾶ- 
σθαι τρανῶς μὴ δυνάµενος ἕτερον δὲ τὸ φῶς τὸ ἐξ 
αὐτοῦ πρὸς γῆν ἀφικνούμενον ὁρᾶται γὰρ xai προσ- 


Patris utique substantiale Verbum , ille gloria 
splendor, ille naturalis Dei ac Patris substantis 
character 59: Ejus facies resplenduit sicut sol. Quid 
ais, evangelista? quid ea comparas, qus» vere in- 
comparabilia sunt? quid ea confers et componis, 
qua conferri nequeunt? Dominusne instar famuli 
refulsit? Nunquid lumen illud, quod ferri non po- 
test, nec propius adiri, instar ejus quod ab omnui- 
bus cernitur emicuit? At non comparo, inquit, ne- 
que confero Unigenitum illum et divibz glorie 
splendorem, cui nihil assimilari potest : sed quia 
mihi cum iis qui rarnis vinculis stringuntur, oratio 
est, id quod inter eorpora praestantissimum et 
fulgentissimum est, in exemplum accipio : non 


B quod simillimum ipsi sit (neque enim id quod in- 


creatum est adzquata similitudine in re creata 
exprimi queat), verum veluti ο], quamvis unus 
sit, duplicem tamen substantiam habet, alteram 
lucis quie prius orta ést, alteram corporis luce in- 
strucli, quod posthac creatum est, et cui lux indi- 
vise per totum fuit unita; ac corpore in seipso 
manente lumen iu omuis terre partes extremas 
diffünditur : eodem modo Christus queque, cum 
sempiternum et inaccessum lumen de lumine sit, 
dum in temporario et creato corpore exsistit, unus 
est justitiz sol, Christus unus in duobus indivise 
naturis aynoscendus. Ac quidem corpus illud san- 
ctum definitem &0Q0 erat. Neque enim cum in 
Thabor staret, ultra montem pertingebat : czete- 
rum deitas, quz in onipibus est, et ultra omnia, ne- 
quaquam capi potest. Atqui corpus tmstar solis ΄ 
splendet : corporis siquidem ille lucis splendor 
fuit. Etenim communia hzc omnia unius Dei Verbi 
incarnati exstiterunt, tam qua ad carnem, quam. 
qui? ad incircumscriptam deitatem pertinebant. Et 
aliud erat id ex quo communes erant gloria dotes, 
et aliud ex quo passiones communes intelliguntur. 
Αι vero vincit divinitas, et claritatem gloriamque 
euam ita corpori imperlit, ut ipsa interim inter 
passiones passionum expers maneat. Ad hunc mo- 
dum, resplenduit facies ejus sicut. s0l : non. quod 
sole splendidior non. esset, sed quantum intueri po- 
terant spectatores. Nam ei universam glorie elari- 
tatem ostendisset, annon illi confestim exarsissent? 


θλέπεται θεοῦ σοφίας xai φιλανθρωπίας Evepysiq D Resplenduit facies ejus sicut sol. Quod enim sol in- 


ὡς ἂν μὴ παντελῶς ἀμέτοχοι τῶν καλῶν χατασταίη- 
pev* οὕτω τὸ μὲν πρόσωπον λάμπει τρανότατον ὡς ὁ 
ἥλιος, ὡς δὲ φῶς λευχαίνεται τὰ ἑμάτια, µεταδόσει 
τοῦ θείου φωτὸς ἀγλαϊζόμενα. 


ter res sensibiles est, boc Deus inter eas qua Intel- 


lectu percipiuntur. Vestimenia autem ejus facta sunt 
alba sieut (ux. Sicut enim aliud est sol (est enim 


fons lucis, qui nee pure ac liquido perspici potest) ; 


aliud vero lumen quod ex ipso jn terram venit (divine siquidem sapienti: οἱ benignitatis opera cer- 
nitur et aspicitur, ne ejus alioqui expertes prorsus exsistamus) : ila facies quidem. ut sol splendet, ve. 
stimenta autem ejus lucis instar albescunt, divine. utique lucis communicatione condecorata. 


ιδ. Τούτων οὕτως τελουµένων, ὡς ἂν δειχθείη 
παλαιᾶς, xaX χαινῆς διαθήχης Κύριος, xal τῶν αἱρε- 
πιχῶν ὤνπερ τἆφος ἀνεφγμένος οἱ λάρυγγες, ἐμ- 
φραχθείη τὰ στόµατα, xoY πιστευθείη νεκρῶν ἀνα- 


5* Hebr. 1, 9. 


44. His ita peractis, ut tum veteris, tum novi 
testamenti Dominus declararetur, atque heretico- 
rum, quorum guttura veluti sepulcra suni, ora 
obstrucrentur, ac resurrecüoni mortuorum fle 








561 S. JOANNIS DAMASCENI 963 


conciliata, viventium ac mortuorum Dominus cre- A 6ίωσις (14), ζώντων 6$ xat vexpov πιστευθείη As- 


deretur, cui testimonium perhibebatur, Moses et 
Elias tanquam servi hero in gloria assistunt, unaque 


cum eo loquentes a servis conspiciuntur. Oportebat ΄ 


enim eos, conspecta conservorum, sed Dei famu- 
lorum, gloria et libertate, benignam Dowini incli- 
nationem admirari, indeque concepta aemulatione, 
ad suscipienda cerlamina confirmari. Nam qui la- 
borum Ííructus perspectos habet, idem intrepido 
animo in certamen descendit. Etenim lucri cupi- 
ditas eo solet homines alducere, ut nec corpori 
parcant suo. Ut enim milites, et pugiles, et agricola, 
ac tandem mercatores magna animi alacritate labo- 
res suscipiunt, fluctusque marinos audacter sub- 
eunt, nec. bestiarum przdonumque rationem — ha- 
bent, ut expetito lucro potiantur, et quo. majorem 
ex comparato quzstu oblectationem ab iis qui labo- 
ribus ante perfuncti sunt, percipi vident, eo magis 
ad similes perferendos exacuuntur : eodem modo 
spirituales Domini satellites, pugiles, agricole et 
N;ercitores, non terrenorum quastuum, non fluxo- 
rum bonorum desiderio flagrantes, cum ea quie in 
'spe posita sunt, ipsis etiam oculis contuentur, et 
illos qui prius laboraverunt, speratorum bonorum 
deliciis utentes vident, majoribus animis ad certa- 
mina se comparant, non instructa adversus homi- 
nes acie, non aerem verberantes, uon bores ara- 
tores jugo submitlentes, quorum opera terram 
proseindant, nan denique per SO flueuus maris 
navigantes ; sed adversus principatus et potestates, 
adversus mundi tenebrarum rectores dimicantes : 
dum ceduntur gaudentes ;. duin nudantur, opes ag- 
gerentes, ae mundi procellis perversisque spiriti- 
bus qui eas excitsnt, crucis clavum opponentes, 
iisque tanquam rugientibus et rapacibus feris Spi- 
ritus virtute propulsis, pietatis eerinonem in mor- 
talium pectoribus, velut in sulcis quibusdam inse- 
rentes, unde uberrimam Domino segetem deme- 
tint. Verum 3d institutum redeamus. 


15. Tunc quidem Moses, ut. conjicio, hane ora- 
tionem habuit. Audi, spiritualis Israel, quz sensi- 
bilis Israel audire non potuit : Dominus Deus tuus, 
Deus unus est *. Unus enim Deus est, qui in tri- 
bug personis agnoscitur. Una quippe deitatis essen - 
tja est, Patris testimonium dantis, et Filii cui te- 
stimonium datur, et inumbrantis Spiritus. Hic est, 
cui nunc testimonium a Patre perhibetur ; illa, in- 
quam, hominum vita. Hanc in ligno pendentem ** 
ingrati liomines videbunt, nec credent vite sus. 
Tunc vicissim Elias est locutus. Hic est, quem in 
lenui aura, sive Spiritu, incorporeum olim cou- 

δι Deut. vi, 4. "* Deut, xxi, 23. 
(14) Edit. ἀνάστασις. 

(15) R. 2 ἐπιτύχροσι. 


(16) Leg. βλεποµένων, oculis subjectorum. 
(17) Colb. σἀλῳ παλαίοντες. Luctam cum. mari- 


σπότης ὁ πρὸς Πατρὸς µαρτυρούμενος, Mot; xel 
Ἠλίας ὡς δοῦλοι Δεσπήτῃ iv δόξῃ παρίστανται, 
xa τούτῳ συλλαλοῦντες τοῖς συνδούλοις ὁπτάνονται. 
"δει γὰρ αὐτοὺς τῶν ὁμοδούλων μὲν, Θεοῦ δὲ Ospa- 
πόντων τὴν δόξαν καὶ παῤῥησίαν ἑωραχότας,ἔχπλαγτ- 
ναι μὲν τὴν τοῦ Δεσπότου φιλάνθρωπον συγχατάδασιν, 
ζηλῶσαι δὲ πλέον, καὶ νευρωθῄναι πρὸς τοὺς àiG- 
vas. 'O γὰρ τῶν πόνων τὰς ἐπιχαρπίας εἰδὼς. ῥᾷστα 
ἂν τῶν ἀγώνων κατατολµήσειεν. Ἡ γὰρ τοῦ xép- 
δους ἐπιθυμία ἐνάγειν ο-δε πρὸς ἀφειδίαν τοῦ σώ- 
µατος. Ὥσπερ γὰρ στρατιῶται, καὶ χύχται, καὶ γη- 
πύνοι, χαὶ ἔμποροι σὺν πολλῇ τῇ προθυµίᾳ τῶν πύ- 
νων ἀντιλαμθάνονται, xal πελαχίου χατατολμῶσι 


᾿ χλνδῶνος, xa! θηρῶν, xal πειρατῶν οὐχ ἀλέγουσιν, 
B ὡς ἂν «o0 ποθουµένου χερδήµατος τύχωαι (45) , xal 


ὕσῳ τοὺς προµοχθήσαντας ὀντρωφῶντας ὁρῶσι τοῖς 
χέρδεσι, πολλῷ πλέον πρὸς τὴν τῶν πόνων ὑπομο. 
γὴν παραθήγονται' οὕτω καὶ οἱ πνευματικοὶ τοῦ 
Δεσπότου ὑπασπισταὶ, χαὶ πύχται, xa γηπόνοι, xal 
ἔμποροι, οὐ γηΐνων χερδῶν ἐφιέμενοι, οὐδὰ ῥεόν- 
των (16) xaXov ὀρεγόμενοι , ὅταν τὰ ἓν ἑλπίσι κεί- 
μενα αὐταῖς ὄφεσι θξάσονται, χαὶ τοὺς προπεπονη- 
Χότας τῶν ἑλπιξομένων ἀγαθῶν τῆς χλιδῆς ἕναπο- 
λαύοντας , ἐχθυμότερόν πως πρὸς τοὺς ἀγῶνας στα- 
λήσονται, οὐχ ἀνθρώποις παρατασσόµενοι. οὐδὲ ἀέρα 
ἔροντες , οὐδὸ βόας ἁροτῆρας ὑπὸ ζυγὸν ἄγοντες, 
χα) τούτοις γῆς τοὺς αὔλακας τέµνοντες, οὐδὲ θα- 
λαττίων πελαγῶν σάλον πλέοντες (41), ἀλλὰ πρὸς τὰς 
ἀρχὰς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς χκοσµοκράτορας 
τοῦ σχότους ἀνταγωνιζόμενοι, xal τὺ τύπτεσθαι 
χαίροντες (18), xai τὸ γυμνοῦσθαι πλοῦτον ἀθροί- 
ζθντες, xal ταῖς τοῦ κόσμου τριχυµίαις, xat τοῖς 
ταύτας χινοῦσιν τῖς πονηρἰας πνεύμασι τὸ τοῦ σταυ- 
ροῦ πιδάλιον παραθαλλόµενοι (19), καὶ θηρας ὥσπερ 
ὠρυομένους «s xat ἁρπάξωντας τῇ δυνάμει τοῦ Πνεύ- 
µατος ἀπελαύνοντες, καὶ ταῖς ἀνθρώπων καρδίαις, 
ὥσπερ τισὶν αὔλαξι τὸν λόγον τῆς εὐσεθείας ἑνσπεί- 
ῥροντες, xal πολύχουν τῷ Δεσπότῃ τὺν στᾶχυν προσ- 
αμώμενοι (20). ᾽Αλλ' ἐπὶ «τὸ προχείµενον ἑπανέλ- 
θωµεν. ) 

t. Τότε Μωσῆς μὲν, ofa εἰχὸς, ἀπεφθέγξατο. 
κουε, νοητὲ ἸἹσραὴλ, ἃ ὁ αἰσθητὸς Ἰσραὴλ οὐκ 
ἀχούειν δεδύνηται. Κύριος ὁ θεός σου, Κύριος c; 


p ἐστιν. Ef γὰρ θεὸς ἐν τρισὶν ὑποστάσεσι γνωριζόµε- 


νος. Μία γὰρ οὐσία θεότητος τοῦ μαρτυροῦντος , xal 
τοῦ µαρτυρουµένου Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἐπισχιάζοντος 
Πνεύματος. Οὗτός ἐστιν ὁ ὑπὸ Πατρὸς νῦν paptu- 
ῥούμενος, ἡ τῶν ἀνθρώπων ζωή. Ταύτην ἐπὶ ξύλου 
κρεµαμένην οἱ ἀγνώμονες ὄψονται, xaX τῇ ζωῇ 
αὐτῶν οὗ πιστεύσουσιν. Ἐντεῦθεν ἩἨλίας τε ἀντ- 
ἐφησεν' Οὗτός ἐστιν, ὃν ὡς ἐν λεκτῃ αὖρᾳ τῷ πνεύ- 
µατι ἀσώματον τὸ πάλαι τεθέαµαι. θεὺν μὲν γὰρ 


norum flucluum astu gerentes. 
(18) Colb. δαίροντες, leg. δερόντες, Verberantes. 
(19) R. 29 προθαλλόµενοι. 
(20) Edit. προσανιμώμενοι. 








509 


HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 


510 


οὖδεὶς ἑώραχε πώποτε, χαθὺ πάφυχε φύσεως. Καὶ ὃ A spexi *. Nau Dcum quidem nemo vidit unquam **, 


t ἑώραχε, ἓν πνεύµατι τοῦτο τεθέαται. AUcn ἡ d.l- 
Σοίωσις τῆς δεξιᾶς τοῦ ΥΝίστου. Ταῦτά ἐστιν, ἃ 
ὀφθαλμὸς οὐχ clós, xal οὓς οὐχ ἤχοναε, xal ἐπὶ 
καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέθη πώποτε. Οὕτως ἐν 
αἰῶνι τῷ μέλλοντι πάντοτε σὺν Κυρίῳ ἑσόμεθα, 
Χριστὸν ὁρῶντες τῷ qutt ἀστράπτοντα τῆς θεότητος. 


ες’. Τί ὃξ ὁ Πέτρος τῆς θείας ταύτης ἁποχαλύψεως 
θεατῆς γενόμενος; Ὥσπερ ἔνθους τῷ πνεύματι, Ka- 
«1ὁν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι, τῷ Kuplto ἔφησε. Τίς γὰρ 
(^ov φωτὸς ἀνταλλάσσεται;, ᾿Ορᾶτε τὸν ἡλιον τοῦτον 
ὡς χαλὸς, ὡς ὡραῖος, ὡς ἡδυς, ὡς ποθεινὸς, ὡς 
ἐξαστράπτων xai ἔχλαμπρος, xol τὴν ζωὴν ὡς 
γλυχεῖά τε xaX ἑπέραστος, ἧς πάντες ἀντέχονται, 
καὶ πάντα ὁδρῶσω ὡς ἂν ταύτης μὴ ἀστοχΏσαι 
πόσῳ μᾶλλον δοχεῖτε αὐτὸ φῶς, ἐξ οὗ φῶς ἅπαν 
φωτίσεται, ποθξινότερον xal γλυχύτερον, τὴν αὖ- 
τονωὴν, ἐξ fi; ζωὴ ἅπασα ζωοῦται, xal µεταδί- 
δὅοται, ἐν fj πάντες ζῶμεν, καὶ χινούµεθα, xal 
ἐσμέν; πόσῳ πλέον ἑρασμιώτερον xal ἠδύτερον; Οὐχ 
ὅλως ἐπιθυμία, οὐχ ἔννοια τῆς ὑπεροχῆς τὸ µέτρον 
εἰχάζουσα. Νιχᾷ σύγχρισιν πᾶσαν, χαὶ µέτροις οὐχ 
ὑπερθάλλεται. Πῶς γὰρ ἂν µετριθείη τὸ ἀπερίγρα- 
ττον, χαὶ διανοίαις αὐταῖς τὸ ἀπερίληπτον» Τοῦτο 
τὸ φῶς χατὰ πάστς τῆς φύσεως ἔχει τὰ νιχητήρια. 
Αὕτη ἡ ζωὴ, dj τὸν xócpov νιχήσασα ' πῶς οὖν οὐ 
γαλὸν τοῦ χαλοῦ μὴ χωρἰκεσθαι; Οὐκ ἁτόπως οὖν ὁ 
Πέτρος ἐφθέγξατο) ἁλλ᾽ ἐπεὶ πάντα χαλά ἐν χαιρῷ 
αὐτῶν, xat καιρὸς (31) τῷ παντὶ πράγματι, ὁ Σολο- 


μῶν ἀπεφθέγξατο ' ἔδει δὲ μὴ µόνον (22) τοῖς αὐτόθι C 


τὸ χαλὸν περιχλείεσθαι, àAX ἐπὶ πάντας, δηλαδὴ 
τοὺς πιστεύοντας , χεθΏναι καὶ ὁδεῦσαι τὸ ἀγαθὸν, 
ὡς πλείονας εἶναι τοὺς τῆς εὐεργεσίας µεθέξοντας 
τοῦτο δὲ σταυρ»ς, xai πάθος, xat θάνατος ἑχπεραί- 
νειν ἔμελλεν, οὐ χαλὸν µένειν αὑτόθι τὸν τῷ ἰδίῳ 
αἶματι πλάσμα τὸ οἰχεῖον ἐβαγοράσοντα , ἐφ᾽ ᾧ xal 
σεσάρχωτο. Ei ἓν 6p:t θαθὼρ µεµενήχατε (20), οὐχ 
ἂν εἰς πέρας Ἡ πρὺς σὲ ἐπαγγελία ἐχδέθηκεν. Οὐ 
Υὰρ χλε:δοῦχος τῆς βασιλείας γεγένησο’ οὐκ ἂν λῃστῇ 
Ἠνέφχτο ὁ παράδεισος’ oüx ἂν ἡ γαυρὸς τυραννὶς 
τοῦ θανάτου κατἠργητο’ οὐχ ἂν εἰς προνομὴν τὰ τοῦ 
ἆδου βασίλεια δἐδοτο' οὖκ ἂν πατριάρχαι, καὶ προ- 
φῆται, καὶ δίκαιοι τῶν bou μυχῶν ἁπηλλάγη- 
σαν (24). οὐχ ἂν 1) φύσις τὴν ἀφθαρσίαν περιθέθλητο. 
ΕΙ Αδὰμ μὴ πρὸὺχαιροῦ τὴν θέωσιν ἐπεζήτησεν, ἔτυχεν 
ἂν τῆς ἐφέσεως. Mh ζήτει πρὸ χαιροὺ τὰ χαλὰ, ὦ 
Πέτρε. "Ἔσται ποτὲ, ὅταν ἄληχτον τὴν θέαν ταύτην 
χοαίσαιο, Οὐ σκηνῶν ὁ Δεσπότης, ἁλλ᾽ Ἐχχλησίας 
παγχοσµίου κατἐστησέ σε χοσµήτορα (25). Οἱ col 
μαθηταὶ, τὰ σὰ πρόδατα , ἅ cot ὁ καλὺς ἀρχιποίμην 
ἐνεχείρισε, τοὺς σοὺς λόγους εἰς ἔργον προήἠγαχον, 
τῷ Χριστῷ σχηνην τεχτηνάµενοι, Μωῦσῇ τε xal 


53 [11 Reg. xix, 22. 


δν Joan. 1, 19. 
xvn, 28. 


?? Eccle. i11, 4 seqq. 


(21) Καιρὸς γάρ. 
(22) lbid. μὴ £v µόνοις. 
(25) Rt. 4 οἱ Cat. µεμένηχεν, R. alt. εἰ ἐν ὄρει, à 


ὃν Psy]. Lxxv], 14. 


ui quidem suapte natura est: atque hoc ipsum. 
quod quis vidit, in. Spiritu conspicatus est : Hac 
mutat:o dexiere Excelsi 5 lec sunt, qua oculus 
non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis 
unquam ascenderunt 54. Sic in futuro seculo sem- 
per cum Domino erimus 9, Christum cernentes 
divinitatis luce refulgentem. 

46. Quid vero Peuus divius hujus manifesta- 
tiouis spectator factus ? Tanquam Spiritu afflatus, 
ε{ exira se raptus : Bonum est, inquit, Domine, nos 
hic esse. Ecquis enim caliginem cum luce comimnu- 
tet? Cernitis, quam noster hie sol pulcher sli, quam 
decorus, quam jucundus, quam expetendus, quam 
lulgidus et pr:eclarus : quam vita etiam lizec suavis 
sit et amabilis, quam omnes veluti mordicus reti- 
nere studeant, nibil non ageutes ne ea priventur? 
quanto illam quie per se lux est, ex qua lux ouinis 
illuminatur, suaviorem putatis εἰ desiderabilem? 
ipsammet vitam ex qua vila omuis vivilicatur et 
impertitur; in qua omnes vivimus, el movemur, et 
δις 55, quanto aimabiliorem et jucundiorem cen- 
setis? aunon ex toto desiderium? nulla est oratio, 
nulla cogitatio, quz przecellentiz? ejus modum ima- 
ginetur. Comparationem omnem vincit, nec sub 
mensuram cadit (quo enim modo n:ensuretur illud, 
quod incircumscripium est ?), nee cogitatione com- 
prehendi potest, Hoc lumen adversus omnea natu- 
ram palimam refert, Hzc est vita, quie vincit inun- 
dum. Annon igitur bonum abono non separari? 
non ergo absurde Petrus liec prolocutus est. Verum 
quoniam omnia tempore suo bona sunt : ac tempus 
&uum cuique rei esse Salomon pronuntiavit ** » 
oportebat autem, non iis solum qui illic erant, 
bonum circumseribi, sed ad omnes, qui nimirum 
essent. eredituri, diffundi ac propagari, ut plores 
essent qui beneficium perciperent(id quod cruce, 
passioue et morte patrandum erat) ; idcirco minime 
802 cei bonum erat illic manere, qui figmentum 
suum cujus causa carnem induerat, sanguine suO 
redemplLurus esset. Si in monte Thabor mansisse- 
tis, o Petre, pollicitatio tibi facta exitum non ha- 
buisset, Non enim reguí claviger exstilisses; non 
latroni paradisus patuisset ; non insolens mortis 
iyrannis deleta esset; non orci regia in predam 
data ; non Adam saluti restitutus, non Eva redem- 
pta : non patriarche, et probet, et justi ex imis 
inferni recessibus erepti : non denique humana 
natura incorruptionem induisset. Nisi divinitatem 
Adamus premature expelivisset , quod cupiebat 
consecutus esset, (Quocirca, Petre, ne ea qux bona 
sunt, preepropere quzras. Erit aliquando cum hoc 
spectaculo frueris. Dominus non tabernaculorum, 
δε JT Cor. n, 9. 


dd l Thess. IV, 9. 8* Act. 


Πέτρε, θαθὼρ µεμµένηκατε, 
(24) Edit. ἀπεσώθησαν. 
(35) Mss. 6oufjvopa, 


5il 


S. JOANNIS DAMASCENI * 


912 


sed Ecclesi: toto. mundo diffuse moderatorem te A ἩἨλίᾳ τοῖς τούτου θεράπουσι, ἐν o'; πανηγυρίζοµεν. 


constituit. Discipuli tui, hoc est oves (uz, quas 
bonus ille pastorum princeps fidei tue eommisit, 
sermones (uos in opus perduxerunt : consiruclis 
Christo, ejusque famulis Moysi et Eli:e tabernaculis, 
in quibus nunc celebritatem hauc agimus. Atqui 
Peirus hxc proloquebatwr, non animi consideraà- 
tione, sed Spiritus futura prznuntiantis instinctu. 
Non enim scielat quid diceret, ait divinissimus Lu- 
cas **. Ac Marcus eiiam causam adjungit, Erant 
enim limore exterriti *!. Hc loquente Simone: 
sessi timore sunt discipuli, cum Dominum intra 
17. Olim porro ille Dei spectator divinam caligi- 
nei subibat, qua legis opacitas subindicabatur. 
Ümbram enim, ut ex Paulo audire licet **, futuro- 
rum bonorum lex habebat, non ipsam veritatem. 
Ac tunc quidem Israeliticus populus in claritatein 
vullus Moysis, qua evacuanda erat *5, intendere 
non potuit : nos autem revelata facie gloriam Dei 
speculamur, a claritate in majorem transformati 
claritatem **, tanquam a Domini Spiritu. Ideo nubes, 
non caliginis (nec enim minabatur), sed lucida 
obumbravit. Nam mysterium a saeculis et. genera- 
tionibus absconditum, revelatum eat **, ac perpetua 
et sempiterna gloria ostenditur. Eoque nomine 
Moyses et Elias astiterunt, uti legis et prophetarum 
personam sustinerent, Quem enim lex et prophetae 
praedicant, vitz largitor Jesus inventus est. Ac qui- 
dem Moyses sanctorum olim vita functorum ; Elias 
autem viventium cotum veluti quadam refert ima- 
gine. Vivorum quippe ei mortuorum Dominus ille 
est, qui transliguratur. Ingressus est Moyses in 
terrain promissionis (Jesus enim agrorum distri- 
butor ipsum introduxit), οἱ qui olim in figuris 
tantum. inspexerat, hiec hodie perspicue intuetur, 
1d euim per nubis splendorem tacite significatur. 
18. Ei facta est vox de nube dicens : Hic est Filius 
meus dilectus, in quo. mihi bene complacui : ipsum 
audite. Vox Patris de nube facta est, nempe de Spi- 
rito : Hic est. Filius meus. dilectus : hie, inquam, 
qui est, alque aspectabilis hono est: qui. nuper 
factus est homo, qui vobiseum humilis conuversa- 
tur, cujus hodie facies resplenduit : hic Filius meus 
est dilectus, szculis omnibus antiquior, solus ex 


Οὐ λογισμῷ ταῦτα ὁ Πέτρος ἐφθέγγετο, ἐπιπνοίᾳ 
δὲ τοῦ τὰ μέλλοντα πρυθεσπίξοντος Πνεύματος. Mh 
εἰδὼς γὰρ ὃ λέγει, φησὶν 6 Λουχᾶς ὁ θειότατος, Kal 
τὴν αἰτίαν δὲ ὁ Μάρχος προστίθησιν' σαν yàp, 
φησὶν, ἔχφοδοι. Ταῦτα φθεγγοµένου τοῦ Σίμωνος, 
Ἰδοὺ vegéAn guts] ἐπεσχίασε, xaX φόδῳ οἱ µα- 
θηταὶ συνεσχέθησαν µείζονι, Ἰησοῦν τὸν Σωτῖῥα, 
σὺν Μωῦσῇ καὶ Ἠλίᾳ, εἴσω τῆς νεφέλης γεγονότα 
θεώμενοι. 
Ecce nubes lucida | obumbravit eos, majoreque ob- 
nubem cum Mose et Elia positum cérnereut. 
tp. Πάλαι μὲν οὖν 6 θεόπτης τὸν θεῖον vvógov 
ὑπήρχετο, τὸ σχιῶδες τοῦ νόµου ὑπαινιττόμενος. 
Σχιὰν γὰρ εἶχεν ὁ νόμος τῶν µελλόντων, οὐχ αὐτὴν 
τὴν ἀλήθειαν, Παύλου γράφοντος ἄχουσον. Καὶ τότε 
μὲν Ἰσραὴἡλ οὐκ ἀτενίξειν τῇ δόξῃ τοῦ προσώπου 
Μωσέως τῇ χαταργουµένη δεδύνητο’ ἡμεῖς δὲ άναχε- 
χαλυμμένφ προσώπῳ τὴν δόξαν τοῦ Κυρίου χαῖ- 
οπτριζόµεθα, ἀπὸ δύξης εἰς δόξαν μεταμοργούμενοι 
μείζονα, χαθάπερ ἀπὸ Κυρίου Πνεύματος. Ἐντευθεν 
xai νεφέλη, οὗ γνόφου; οὗ γὰρ ἀπείλει' ἀλλὰ φωὺς 
ἐπεσχίασε. Τὸ χεχρυμμένον γὰρ ἀπὸ τῶν αἰώνων xal 
τῶν γενεῶν µυστήριον ἐχχεκάλυπται, xol δόξα δι- 
ηνεχῆς xai δ.αιωνίζουσα δείχνυται. Διὸ 05 xat Μωῦ- 
σῆς σὺν Ἠλίᾳ παρέστηχε, νόµου τε xal προφητών 
πληροῦντες τὸ πρόσωπον. "Ov γὰρ ὁ νόμος xal οἱ 
προφῆται χηρύττουσιν, ὀὗτος (26) ὁ ζωοδότης Ἰποοῦ; 
εὕρηται. Καὶ Μωῦσῆς μὲν τῶν πάλαι χεχοιμημένων 
ἁγίων, καὶ ἨἩλίας τῶν ζώντων ἐξειχονίζει τὸ σύ- 
στηµα. Ζώντων γὰρ καὶ θανόντων ὁ μεταμορφούμε- 
νος Κύριος. Εἰσηλθε λωῦσῆς εἰς τὴν γῆν τῆς ἕπαγ- 
γελίας, Ἰησοῦς γὰρ αὐτὸν ὁ χληροδότης εἰσήγαγε' 
καὶ ἃ πάλαι τυπιχῶς ἐθεάσατο, ἀριδίλως αὐγάζεται 
σήμερον. Τοῦτο γὰρ τὸ φωταυγὲς τῆς νεφέλης ai- 
νίττεται. 
επ’. Kal φωνἡ ἐγένετο ἐκ τῆς νεφέ.λης Aéyovoa: 
Οὗτός ἐστιν à Ylóc µου à ἁγαπητὲς, ἐν ᾧ ηὐδό- 
χησα, αὐτοῦ ἀχούετθ. Owvh Πατρὸς ix νεφέλτς 
του Πνεύματος véyovev: Οὗτός ἐστι ὁ Ylóc µου ὁ 
ἁ]απητός: οὗτος ὁ ὧν, xai ὀρώμενος ἄνθρωπος, ὁ 
χθὲς γενόμενος ἄνθρωπος, ὁ ταπεινὸς ἡμῖν συνανα- 
στρεφόµενος, οὗ νῦν τὸ πρόσωπον ἔλαμφεν' οὗτός ἐστιν 
ὁ Yióz µου ὁ ἁγαπητὸς , ὁ προαιώνιος, ὁ µόνο; &x 


solo unigenitus, qui sine (6πιρογθ et sempiterne ex D μόνου μονοχενῆς, ὁ ἀχρόνως xat ἀῑδίως προελθὼν ἐξ 


re genitore prodiit, qui ex me, 803 et in me, et 
mecum somper est, nece exsisteutia posterior. Ex 
nie, ut Paterna ex causa, exque mea substantia οἱ 
hypostasi genitus (unde etiam mihi consubstau- 
lialis est) in. me, quia sine ulla separatione atque 
eAcessu; mecum, utpote qui per se perfecta persona 
sit, ac non sermo prolatitius, et in aerem dilapsus: 
ob id dilectus est, Quis enim dilectus Filius, nisi 
qui unigenitus? In eo mihi complacuit. Patris enim 
benigna voluntate Unigenitus ejus ac Verbum in- 


* Luc.ix, 99. *' Marc. 1x, 51. 


(26) R. ! et cat, deest οὗτος. 


* Hebr. x, 4. 


ἐμοῦ τοῦ γεννήτορος , ὁ ἐξ ἐμοῦ, καὶ Ev ἐμοὶ, xol 
σὺν ἐμοὶ, ἀεὶ ὧν, καὶ οὐχ ἐφυστερίζων τὴν ὕπαρξιν. 
Ἐξ ἐμοῦ, ὡς ἐχ πατρικοῦ αἰτίου ἐκ τῆς ἑμῆς Υεν- 
νηθεὶς οὐσίας xaX ὑποστάτεως' 60b καὶ ὁμοούσιο 
ἐν ἐμοὶ, ὡς ἀχωρίστως xal ἀνεχφοιτήτως Yevvops- 
vo;* σὺν ἐμοὶ, ὡς αὐτοτελῆς ὑπάρχων ὑπόύόστασις, 
οὐ προφοριχὸς λόγος εἰς ἀέρα χεόµενος" 60) xal ἀγα- 
πητός. Τίς γὰρ υἱὸς ἀγαπητὸς, ὡς ὁ µονογενίές; Ἐν 
τούτῳ ηὑδόχησα. Εὐδοχίᾳ γὰρ Πατρὸς ὁ ἈΛονογενῆς 
αὐτοῦ xal Λόγος σεσάρχωται’ εὐδοχίᾳ γὰρ Πατρν 
5 1l Cor, µ!, 7. 


* ibid. 18. ** I Tiu. 1n, 16. 





913 


HOMILIA IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI. 


974 


ἐν τῷ μονογενεῖ αὐτοῦ Yi thv παγχόσµιον σωτηρίαν A caruatus est : benigna Patris voluntate jn unige- 


εἰργάσατο * εὐδοχία Πατρὸς ἓν τῷ μονογενεῖ Yi τὴν 
τῶν ἁπάντων συνάφειαν συνεκρότησεν. El γὰρ µι- 
xpbe χόσµος ὁ ἄνθρωπος πέφνυχε, φέρων ἐν ἑαυτῷ 
πάσης οὐσίας ὁρατῆς τε xat ἀοράτου τὸν σύνδεσμον, 
ὤν τε τοῦτο κἀκεῖνο, ἀληθῶς εὐδόχησεν ὁ τῶν ἁπάν- 
των δεσπότης, xal χτιστὴς, xal πρύτανις ἐν τῷ 
povoyevel xal ὁμοουσίῳ Υἱῷ αὐτοῦ, θεότητός τε xal 
ἀνθρωπότητος , xai διὰ ταύτης, τῆς Χτίσεως ἁπάσης 
γενέσθαι συνάφειαν, ἵνα ᾗ ὁ θεὸς τὰ πάντα &y πᾶσιν. 
Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός µου, τὸ τῆς ἐμῆς δόξης ἀπαύ- 
γασμα, ὁ χαρακτὴρ τῆς ἐμῆς ὑποστάσεως, δι οὗ 
χαὶ τοὺς ἀγγέλους πεποίηµαε, δι οὗ ὁ οὐρανὸς 
ἑστερέωται, xal dj γη ἤδρασται' ὁ φέρων τὰ σὺμ- 
παντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάµεως αὑτοῦ, xal τῷ 
πνεύματι τοῦ στόµατος αὐτοῦ τῷ ζωαρχιχῷ καὶ Ίγε- 
μονιχῷ δηλαδη πνεύματι. Αὐτοῦ ἀκούετε. 'O γὰρ 
τοῦτον δεχόµενος, ἐμὲ δέχεται, τὸν ἀποστείλαντα 
o0 δεσποτιχῶς, ἀλλὰ πατριχῶς. Ὡς μὲν γὰρ ἄν- 
θρωπος ἀποστέλλεται, ὡς δὲ θΘεὺς ἐν ἐμοὶ μένει, 
κἀγὼ kv αὐτῷ. 'O μὴ τιμῶν τὸν μονογενῆ µου Υἱὸν 
xai ἀγαπητὸν, οὗ τιμᾷ τὸν Πατέρα, ἐμὲ «bv πέµ- 
Ψαντα (21) αὐτόν. Αὑτοῦ ἀκούετδ: ἔχει γὰρ ζωῆς 
αἰωνίου ῥήματα. Τοῦτο τῶν τελουµένων συµπέρα- 
σµα, abr τοῦ μυστηρίου fj δύναμις. 

v. Εἶτα τί; Μωσῆν xoi 'Hàlav πρὸς τοὺς ol- 
χείους τόπους ἐξέπεμψε, xai µόνοις τοῖς ἀποστόλοις 
ὁπτάνεται, xay οὕτως Ex τοῦ ὄρονυς χατίασι, μηδενὶ 
μηδὲν τῶν ὁραθέντων 3) ἁἀχουσθέντων φθεγγόµενοι. 
Τοῦτο γὰρ ὁ Δεσπότης ἐντέλλεται. Tívo; Évexev, 
xal του γε χάριν, ἐρῶ. ᾿Ατελεῖς, οἶμαι, τοὺς µα- 
θητὰς ἐπιστάμενος. οὕπω γὰρ τῆς τελείας τοῦ 
Ἡνεύματος µεθέξεως τετυχήχασιν ὡς ἂν ἡ λύπη 
μὴ τὰς τούτων χαρδίας πληρώσειεν * ὡς ἂν μὴ τὸν 
προδότην dj φθόνου λύσσα ἐχμήνειε. Φέρε τοίνυν χαὶ 
ἡμεϊς τῶν λόγων τῇ ὑποθέσε, συγχαταπαύσωµεν. 


x'. Ὑμεῖς 6b τῶν λελεγμένων ἀεὶ μνημονεύοιτε, 
ἐγχαρδίως φέροντες τῆς θείας ἑχείνης την ὡραιό- 
τητα, τῇ πατρικῇ φωνῇ ἀεὶ ἐνηχούμενοι, Οὗτός ἐστιν 
οὗ δοῦλος, οὐ πρέσθυς, οὐχ ἄγγελος, ἀλλ Υϊός µου 
ὁ ἁγαπητὸς, αὐτοῦ ἀκούετε. Αχούσωμεν αὐτοῦ τοι- 
γαροῦν λέγοντος, ᾽Αγαπήσεις Αύριο» τὸν Θεόν 
σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου. Οὐ φογεύσεις 
ἁλλ᾽ οὐδὲ ὀργισθήσῃ τῷ ἀδελφῷ σου εἰχὴ ΄ διαλλάγτθί 


τε τῷ ἁδελφῷ σου πρότερον, xal οὕτως ἐλθὼν πρόσ- p 


φερε vb δῶρόν σου. Οὐ μοιχεύσεις ᾿ ἀλλ᾽ οὐδὲ πε- 
ριεργάσῃ κάλλος ἀλλότριο. Οὐχ ἐπιορχήσεις | 
ἁλλ᾽ οὐδὲ ὀμόσεις ὅλως  ἔσται δὲ ὑμῶν τὸ, Na, vat, 
καὶ τὸ, Οὐ, oU * τὸ δὲ περισσὸν τοῦ πονηροῦ εὕρημά 
ἐστιν. Ob /ευδοµαρτυρήσεις. Οὐκ ἁποστερῆσεις * 
ἀλλὰ χαὶ τὸ αἰτοῦντί σε δίδου, χαν τὸν θέλοντα ἀπὺ 
σοῦ δανείσασθαι μὴ] ἀπόστρεφε, xal τὸν τὰ cà αἷ- 
ροντα μὴ χωλύσῃς. ᾽Αγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν», 
εὐ.λογεῖτε τοὺς καταρωµέγους ὑμῖν, καλῶς ποιεῖτα 


66 | Cor. xv, 28. ' Marc. ix, 96. 


** Joan. vi, 69. 


nito Filio üniversi orbis salutem patravit: benigna 
Patris voluntas in unigenito Filio res universas 
colligavit, Nam cum homo minor mundus sit, sub- 
stanti? omnis tam visibilis, quam invisibilis in se 
nodum ferens, hocque et illud exsistens, revera 
rerum omnium Donini, creatoris et gobernatoris 
bona voluntas lioc tulit, ut. in unigenito et consub- 
stautiali Filio suo, divinitatis et humanitatis, ac 
perliane conditarum rerum cunctarum connexio 
fieret, ut sit Deus omnia in omnibus '*, Hic est 
Filius meus dilectus : ille glorie mex splendor, ille 
mez substantia: character et figura ; per quem an- 
gelos etiam feci, per quem celum est firmatum, ac 
terra stabilita, qui portat omnia verbo virtutis δια, 


D et spiritu oris sui, hoc est per Spiritum vitae aucto- 


rem, et principalem. Jpsum audite: Qui enim hunc 
suscipit, me suscipit *', qui ipsum , non herili po« 
testate, sed tanquam Pater, nisi, Nam ut. homo 
mittitur, uti vero Deus, in me manet, etLego in eo. 
Qui unigenitum meum Filium non honorat, hic me 
Patrem non honorat, qui illum misi. [psum audite: 
habet enim verba xtern» vitz **. lloc rerum ge- 
starum conclusio est, hxc virtus mysterii. 


19. Tum vero quid? Mose quidem et Elia ad sua 
loca dimissis, solus apostolis visitur : inque hunc 
modum descendunt de monte, nemini quidquam 
loquentes eorum quze viderunt, aut audierunt. Sic 
enim Dominus eis jusserat: qua vero de causa, di- 
cam. Cum imperfectos, ut puto, discipulos esse 
sciret (neque enim plene adhuc Spiritum acceperant) 
hoc idcirco ab eo faetum est, ne eorum peciora 


 marore perfunderentur, aut proditorem invidentize 


rabies in furorem ageret, Hic igitur nos dicendi 
finem faciamus. 

90. Vos porro date operam, ut hos sermones me- 
moria perpetuo teneatis; divini hujus spectaculi 
pulchritudinem pectore inclusam gerentes : aC. pa- 
terna liec vox nunquam non auribus vestris inso- 
nei : Hic est, non seryus, aut legatus, aut angelus, 
sed Filius meus dilectus : ipsum audite. Quocircez 
eum hisce verbis utentem audiamus : Diliges Domi- 
num Deum ex toto corde tuo **. Non occides : imo 
ne temere quidem adversus fratrem irasceris ; quiu 
potius reconciliare prius fratri tuo , et sic venieus 
offeres munus tuum Τὸ, Non nuechaberis : imo. ne 
curiosius quidem alienam pulchritudinem intuebe - 
ris **. Non pejerabis : imo ne omnino quidem ju- 
rabis. Erit autem sermo vester, Est, est , et, Non, 
non: quod autem est amplius, mali inventum estt, 
Non falsum testimonium dices : Θ04, Non sua cui- 
quam eripies ; quin potius , petenti abs te da, el 
eum qui vulta te mutuari, non averseris, et eum qui 


*? Deut. vi, 5; Matth. xxit, 297... "*. Deut 


v, 1, 47 ; Mauh. v, 21-24, "* Deut. v, 18; Mattb, v, 27, 28. 7* Exod. xx, 7 ; Matth. v, 99 91. 


(27) R. Colb. et Seg. Υευνῄσαντα, R. alter ἀποστείλαντα. 


ο τό 


S. JOANNIS DAMASCENI o1 


tua tollat, ne prolibeas '*, Diligite inimicos vestros : Α τοῖς pucoUctr ὑμᾶ:, xal προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν 


ει bene(acite illis, qui oderunt vos. Orate pro calum. 
nianlibus el persequentibus vos "*. Nolite judicare, 
ut non judicemini"" : dimittite, et dimittetur vobis 18, 
ut sitis Alii Patris vestri , perfecti et inisericordes, 
sicut Pater vester celestis , qui solem suum oriri 
[acit su;e1 malos et bonos , et pluit. super justos et 
injustos ", Haec divina precepta quam diligentissime 
custodiamus, ut nos etiam ex divina ejus pulchri- 
tudiue delectemur, suavissimo ipsius gustu animos 
nostros exsalurantes : nunc quidem quantum asse- 
qui possunt , qui terreno hoc corporis tabernaculo 
gravantur : post. autem clarius et purius, quando 
(ulgebunt justi sicut sol, corporeisque necessitatibus 
liberati , tanquam angeli cum Doinino immortales 


ἐπηρεαξόντων ὑμᾶς καὶ διωκόγτων. Mh) κρίνετε, 
ἵνα μὴ κριθῆτο. "Αφετε, xaX ἀφεθήσεται ὑμῖν, Tra 
1ένησθε υἱοὶ τοῦ Πατρὸς ὑμῶν, τέλειοι xal οἰχτίρ- 
µονες, ὡς ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράγιος, ὅτι τὸν ἤ Ίιον 
αὐτοῦ ἀνατέαλ1ει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς, καὶ 
Βρέχει ἐπὶ δικαίους xal ἀδίχκους. Ταῦτα τὰ θεῖα 
προστάγµατα πάσῃ φυλαχῇ τηρήσωµεν, ὡς ἂν xai 
ἡμεῖς τῆς θείας αὐτοῦ χατατρυφῄσωμµεν ὡραίοτητος, 
τῆς αὑτοῦ γλυχυτάτης ἐμφορούμενοι γεύσεως, νῦν 
μὲν ὅσον ἐφικτὸν τοῖς τὸ γεῶδες τοῦτο πεφορτισµέ- 
νοις σχΏνος τοῦ σώματος, ἔπειτα δὲ τρανότερόν τε 
xai χαθαρώτερον, ὅταν ἑχλάμφωσιν οἱ δίχαιοι ὡς à 
fioc, ὅταν ἁπαλλαγέντες τῶν ἀναγχῶν τοῦ σώματος, 
ὡς ἄγγελοι σὺν Κυρίῳ ἄφθαρτοι ἔσονται , Ev τῇ µε- 


erunt, in magna εἰ illustri revelatione ipsius Do- B Υόλῃ καὶ ἐπιφανεῖ ἐξ οὐρανῶν ἁἀποκαλύψει αὐτοῦ 


mini ac Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi , cui 
gloria et imperium, nunc, et semper, et in szcula 
saeculorum, Amen, 


S. Patris. nostri. Joannis monachi οἱ presbyteri 
Ecclesie sancte Christi Dei nostri resurreciionis, 
qui αἱ Mansur. cognominatus est, sermo in. ficum 
are(aciam, et in parabolam vinea. 

Dictus est in sancta et magna secunda feria. 

Me ad diceudum excitat sulisistens Dei ac Patris 
Verbum, qui paterno ex sinu non secedens, in utero 
Virginis sine circumseriptione conceptus fuit : qui 
mea causa id quod sum factus. est: qui cum pati- 
bilis deitate non esset , corpus similibus affectioni- 
bus et doloribus obnoxium iuduit : qui cherubicis 
curribus insidens , in terra quoque pullum asinz 
conscendit ?* ; gloriz:: Rex , quem una cum Patre et 
Spiritu saneto Seraphim clarificant, interimque bal- 
butientium puerorum , voces ab innocenti ipsorum 
minimeque mala lingua suscipit : qui Deus cum sit 
ia forma quoque servi exsistit, propter formam quam 
accepit servi : qui cum materiis expers sit, nec vi- 
sibilis, utpote Deus , visibile sibi corpus el tracta- 
bile assuipsit : qui denique ad patiendum sponte 
venit, ut dolorum mihi immunitatem largiretur. 
Enimvero ubi . primum ille qui suapte natura mise- 
rieors est, bominem, quem suis effictum manibus 
ad imaginem similitudinemque suam ipae formave- 
rat, serpentis deceptum dolo, conteinptz jussionis 
reum, corruptelze obnoxium atque addictum morti 
conspexit, eo quem diligebat, privari passus nou 
est : sed multis modis ipsum ad morum inutationemn 
et poenitentiam vocavit: ipsum uli servum ingra- 
tum, uti filium varie ac multifarie ineptientem ca- 
stigavit, nihilque non movit, quo ia excusso servi- 
tutis jugo, ad factorem suum reverteretur. Cieterum 
in hominis potestate non erat ul sese converteret, 


τοῦ Κυρίου, xal Θεοῦ, xai Σωτήρος ἡμῶν Ἰησοῦ 

Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ χράτος νῦν, καὶ ἀεὶ, καὶ 

εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. 

p. 

ToU ὁσίου (38) Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου μοναχοῦ 
χαὶ πρεσθυτέρου τῆς ἁγίας Χριστοῦ τοῦ θεοῦ 
ἡμῶν ἀναστάσεως , Tiro. Μαγσοὺρ. AcToc εἰς 
τήν ξηραγθεῖσαν cvxnv, xal εἰς τὴν xapato- 
Adv tov ἀμπελῶνος (39). 

Κινεῖ µε πρὸς τὸ λέχειν ὁ ἐνυπόστατος τοῦ θεοῦ 
xai Πατρὸς Λόγος" ὁ τῶν πατριχῶν χόλπων μὴ 
ἀποστὰς, xai ὃν µήτρᾳ Παρθένου ἀπεριγράπτως 
χυοφορηθείς - ὁ δι) ἐμὲ γενόμενος, ὃ εἰμί, ὁ ἁπαθὴς 
ὧν τῇ θεότητι, xat ὁμοιοπαθές (30) µοι περιθέµενος 
σῶμα: ὁ ἐπὶ Χερουθικῶν ἁρμάτων ἐποχούμενος, 
xaY ἐπὶ γῆς ἐπὶ πῶλον ὄνου ἐπιθεθηχώς' ὁ βασιλεὺς 
τῆς δόξης, ὁ ὑπὸ Σεραφὶμ. ἅγιος σὺν τῷ Πατρὶ xal 
Πνεύματι εὑρημούμενος, xaX τὰ τῶν παίδων Φελλί- 
σµατα ἐξ ἀπειροχάκου γλὠττης ἀποδεχόμενος * θεὺς 
ὢν, καὶ ἐν τῇ δούλου μορφῇ ὑπάρχων, xat μορφὴν 
δούλου λαθών, ὁ ἄθλος xaX ἀόρατος ὧν ὡς θεὸς, xai 
ὁρατὸν xal Φηλαφητὸν σῶμα ἀναδεξάμενος: ὁ ἔχου- 
gie; ἐπὶ τὸ πάθος ἑλθὼν, ἵνα µοι τὴν ἀπάθειαν χα- 
ῥρίσηται. Ἐπειδὴ γὰρ εἶδεν τὸ πλάσμα τῶν χειρᾶν 
αὐτοῦ τῇ ἁπάτῃ τοῦ ὄφεως δελεασθέντα, τὸν ἄνθρω- 
πον, ὃν κατ εἰκόνα ἰἱδίαν xal ὁμοίωσιν ἔπλασεν, καὶ 
τῆς αὐτοῦ ἑντολῆς Ev παραθάσει Ὑενόμενον, xal 
φθορᾷ ὑποχείριον, καὶ θανάτῳ ὑπεύθυνον, οὐκ Ἠνεγ- 
xcv ὁ φύσει συμπαθῆς τοῦ ποθουµένου τὴν στέρη- 
σιν, ἁλλὰ πολυτρόπως αὐτὸν πρὸς ἐπιστροφὴν xai 
µετάνοιαν ἐχάλεσεν, παιδεύσας ὡς δοῦλον ἀγνώμονΣ, 
ὡς υἱὸν νητιάζοντα πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως, 
καὶ πάντα μηχανησάµενος τοόπον, ὅπως τὴν cu) 
τυράννου δουλείαν ἁποσεισάμενος, ἐπανέλθῃ πρὸς 
τὸν πλαστουργήσαντα. 'A22' ἀδυνάτως εἴχεν πρὸς τὴν 
ἐπιστροφὴν, ἅπαξ ἑαυτὸν καταδουλώσας τῇ ἁμαρτίᾳ, 
καὶ συγκραθεὶς τῇ Yntvr ἐπιθυμίᾳ Ex προαιρέσεως. 


7 Exod. xx, 16; Matth. v, 40-42, Τὸ ibid. 44. '* Matth. vii, 1. "* Matth. vi, 14, 15. ἵ Matth. v, 45. 


15 Mattb. Ax, 1-9. 


(28) Ex Colb. 1511, ει 1530. Prior liabet: Ἰωάν- 
νου ἁγίου xai πρεσθυτέρου τοῦ Δαμασχηνοῦ λόγος 
εἰς τὴν ξηρανθεῖσαν. 


29) Sic in cod. Cl. Tho. Gal. 1511. 
(30) Sic Colb. ὀὁμοπαθές. 





511 


HOMILIA IN FICUM AREFACTAM. 


918 


Δι) δη ὁ ὑπεράγαθος Δεσπότης ἐξασθενῄσασαν τὴν A cum se libera animi inductione peccato 80S se- 


φύσιν ἰδὼν, ταύτην ἀναλαμθάνει. Λόγῳ γὰρ καὶ 
ἐντολαῖς καὶ προστάγµασι σωτηρίοὶς ἀπειθοῦντα 
τὸν ἄνθρωπον βλέπων, τί φῆσι; Act µε ἔργῳ παι- 
δεῦσαι τὸν ἀγνοοῦντα. Ast µε ἐπιλαθέσθαι πρὸς τὴν 
ἀρετὴν, ὅπως συνεθισθεῖσαν (01) ταύτας αὐτὸς ἑρ- 
Υάσηται. Δεῖ µε ὁραθῆναι, χαὶ οὕτως ἰατρεῦσαι τὸν 
ἀσθενοῦντα. Act µε ἐπιστρέφαι τὸ πλανώμενον πρό- 
όατον, xai ὁδηγῆσαι πρὸς τὴν ἀρχαίαν τοῦ παρα- 
δείσου µονήν. Πῶς οὖν ἐπιστρέφῳ μὴ θεωρούμενος; 
πῶς ὁδηγήσω τὸν τὰ ἴχνη pov μὴ βλέποντα: Διὰ 
τοῦτο Υέγονεν ἄνθρωπος, ἵνα δι ὧν ἔπραξέ τε καὶ 
ἔπαθεν, ἔργῳ διδάξη τὸν ἀγνοοῦντα τὸν τρόπον τῆς 
ἐργασίας τῆς ἀρετῆς ' ὅπως αὐτὸν ἱδόντες Ex τῶν πα- 
τριχῶν χόλπων ἐπὶ γην χαταθάντα δι ἡμᾶς olxo- 
νομιχῶς, xal ἡμεῖς ἐχ τῆς μητρὸς ἡμῶν τῆς γῆς 
πρὸς αὐτὸν ἀνέλθωμεν προαιρετικὠς * ἵνα ἑνδείξηται 
τὸν ὑπερθάλλοντα πλοῦτον vf; ἀγάπης αὐτοῦ τῆς 
πρὸς ἡμᾶς. Μείζονα γὰρ ἀγάπην οὐδεὶς δύναται ἓν- 
δείξασθαι, f| ἵνα τις την ψυχὴν αὐτοῦ θέσῃ ὑπὲρ 
τῶν φίλων αὐτοῦ. Πῶς οὖν ὁ μὴ ἔχων φυχὴν, τὴν 
ἀγάπιην ἐνδείξηται; 


mel se mancipando , terrenx cupiditatis adinistjo- 
nem contraxisset. Quocirea Dominus naturam infr- 
mitate fatiscentem, pro eximia sua bonitate respi- 
ciens, hane ipse assumit. Cum enim hominem ser- 
monibus praeceptisque ac jussionibus suis :ninime 
obsequentem cerneret, quidnam ait ? Planc necesse 
est ut ignorantem gestis et aciionihus erudiam. 
Naturam ejus me oportet apprehendere , qua velut 
instrumento ad virtutem utar. Operzx pretium est 
ul me spectandum prabeam, tum hoc pacto labo- 
ranti medear. lncumbit mihi ut ovem errantem re- 
vocem, illiusque ductor efficiar ad pristinam para- 
disi mansionem. Qua igitur ratione reducam , nisi 
couspicuus fiam ? Quinam me ducem dedero illius, 


B qui ne vestigia quidem mea contuetur ? ldcirco 


yempe factus est homo , ut per ea quz gessit et 
pertulit, illum  erudiret , qui virtutis excolend:e ra- 
tionem ignoraret ; uti nempe eum e Patris sinu in 
terram nostri causa dispensationis more descenden - 
tem videntes, nos quoque e terra qui nostra mater 
est, ad ipsum libero voluntatis proposito ascenda- 


mis, alque immensas suc erga nos dilectionis opes ostenderet. Majorem quippe dilectionem nemo 


potuerit ostentare, quam ut animam suam potat quis pro amicis suis "*. Quo igitur modo fleri possit, 
ut, qui animam minime babeat, dilectionia sus» specimen edat? 


β’. Διὰ τοῦτο ἀναλαμθάνει σάρκα, ἵνα ὀφθῇ ἐπὶ 
γῆς, xai τοῖς ἀνθρώποις συναναστραφῇ. At τοῦτο 
ἀναλαμθάνει Ψψυχην, ἵνα τὴν ἑαυτοῦ ψυχην θέσῃ 
ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ. Φίλων δὲ λέγω, οὐ τῶν φι- 
λούντων αὐτὸν, ἀλλ ὑπὲρ τῶν ποθουµένων παρ᾽ 
αὐτοῦ. Ἡμεῖς μὲν γὰρ ὀμισήσαμεν αὐτὸν, καὶ ἁπ- 
εστράφηµεν, ἑτέρῳ δουλεύσαντες, ἀλλ᾽ αὐτὸς ἕστη- 
χεν ἄτραπτον ἔχων τὴν πρὸς ἡμᾶς ἁἀγάπην. Διά 
τοῦτο,ἕδραμεν ὁπίσω ἡμῶν. 'Ηλθεν πρὸς τοὺς µι- 
σοῦντας, χατεδίωξε τοὺς φεύγοντας, καὶ φθάσας οὗ 
τραχύτητι Ίλεγξεν, οὐ µάστιγι ἐπέστρεφεν, ἁλλ' ὡς 
ἰατρὸς ἄριστος ὑπὸ φρενιτιῶντος ὑθριζόμενος, ἐμ- 
πτυόµενος, ῥαπιζόμενος, τὰς ἰάσεις (22) mpos£zs- 
ρεν. Ὡς μέγεθος ἰατρείας τὴν αὐτοῦ θεότητα προσ- 
Ίνεγχεν τῇ φύσει τῆς ἀνθρωπότητος φάρμακον, 
φάρμαχον ἐνεργέστατον, φάρμακον πανταδύὐναμον. 
Αὕτη τὸ ἀσθενὲς σαρχίον, τῶν ἀοράτων ἀνέδειξεν 
δυνατώτερον. Ὥσπερ γὰρ ἀπρόσιτος ὁ σίδηρο; τῷ 
πυρὶ ἑνούμενος, οὕτως ὁ χόρτος τῆς ἡμετέρας φύσεως 


2, Carnem idcirco assumpsit, ut in terris vide- 
retur, et cum hominibus conversaretur **, Idcirco 
etiam assumpsitanimam, ut pro amicis animati suam 
poneret, Amicis, inquam, non qui ipsum diligant, 


, Sed quos ipse depereat. Nos etenim odio ipsum ha- 


buimus aversatique sumus, nosmet alteri supjicien- 
do. lpse vero permansit idem, amore nos invaria- 
bili complectens, Quamobrem nos cursu persecutus 
est: ad osores suos venit : fugientes est insectatus : 
occupatosque non aspere coarguit, nor virga, nou 
verberibus reduxit, sed optimi de more medici, 
quem phreneticus contumeliis oneret, sputis inspor- 
gat, colaphis percutiat, remedia obtulit. Ob cura- 
tionis magnitudinem, suam ipse deitatem adhibuit, 
qus generi humano remedio foret ; remedio, inquam, 
przsentissimo , remedio prorsus efficacissimo. Hzc 
imbecillem caruneulam ipsismet invisibilibus poten- 
tiorem esse monstravit. Nain , quemadimoduin fer- 
rum, quod cum igne uuitum est, tangi nequaquam 


ἑνωθεὶς τῷ πυρ) τῆς θεότητος, ἁπ-όσιτος τῷ δια- [) potest, sic naturae nostre fenum divinitatis igui co- 


66.4 Yéovc* xal ἐπειδὴ τὰ ἐναντία τῶν ἑναντίων 
ἱάματα οἱ τῶν ἰατρῶν παϊδές φᾶσιν, διὰ τῶν ἑναν- 
τίων χαταθάλλει τὰ ἑἐναντία" τὴν ἡδονὴν, διὰ τῶν 
«πόνων ' τὴν ὑπερηφανίαν, διὰ τῆς ταπεινώσεως. O^ 
µόνον γὰρ ἑταπείνωσεν ἑαυτὸν, πλούπτιως ὧν θεό- 
τητ., καὶ γενόμενος ἄνθρωπος, ἀλλὰ xal ἐν ἀνθρώ- 
ποις ἑταπείνωσεν ἑαυτόν. Τίς γὰρ ἀνθρώπων τοσου- 
τον ταπεινός; Οὐκ ἔχει μὲν γὰρ ποῦ τὴν κεφαλὲν 
χλῖναι. Οὐκ fv αὐτῷ ὑποςύγιον, οὗ δισσὸν περ!βό- 
λαιον, οὗ γιτὼν ἄλλος. Λοιδορούμεγος οὐκ árc£Aot-. 


"^ Joan. xv, 10. ** Baruch uj, 28. *' Philipp. 


(9l) Sie cod. 1511, alter a2vat507 0:152 ), 


- 


pulatum, ejusmodi fuit, uti diabolus Hlud contingere 
non ausus sit. Et quoniam contraría contrariis cu- 
rari ferunt medici, contraria contrarioram admini- 
culo prostravit, voluptatem scilicet per labores, 
superbiam per humilitatem et abjectionem. Non 
solum enim seipsum, eum deitate dives essel, hu- 
miliavit, factusque est homo ; verum et ipse se inter 
homines humilem et abjectum fecit *t, Ecquis enim 
hominum tantumdem humilis sit? Nequidem etenim 
habuit ubi caput reclinaret **. Juméntum ipsi nul. 


n, 6-8, 5 Math. vin, 20. 


(53) Alter ἰατρείας. 


- 





919 S. JOANNIS DAMASCENI 580 
lum erat : non duplex indumentum , non altera tu- A δόρει᾽ πάσχων οὐκ )xeíAgc* ὡς ἀρνίον ἄχαχον 
nica. Cum malediceretur, non maletlicebat : cum ρα- — fyexo τοῦ θύεσθαι, οὐκ ἐρίζων, οὐ κραυγάδων ΄ ῥᾳ- 
terelur, non comminabatur ** ; tanquam agnus ἵη- πιζόµενος ἐδίδου προθύµως τὴν σιαγόνα τῷ πτα[οντι’ 
nocens mactandus ducebatur, non contendens, neque οὐκ ἀπέστρεψεν τὸ πρόσωπον ἀπὸ αἰσχύνης ἔμπτνυ- 
clamaus ** : cum colaphis czderetur, ultro percu- σµάτων ' Σαµαρείτης xat δαιμονῶ ἀποχαλοῦμενοςι 
tienti maxillam offerebat : cum Samaritanus ac διωχόµενος ταῦτα ὑπομένει, ὕπως xai ἡμεῖς τοῖς 
d moniacus appellaretur **, &()G aliove modo ex- αὐτοῦ ἀχολουθήσωμεν ἴχνεσι. Ταῦτα πάντα εὐδοχίᾳ 
agitarelur, hac patienter ferebat, ut et nos vesti- µπατριχῇ ἐπετέλει, Ἐξ αὐτοῦ γὰρ ὧν Yibg µονογε- 
giis ipsius insisteremus. Isthzec omnia prout Patri — yh xai ὁμοούσιος, τὴν πατρικῆν αὐτοῦ περὶ ἡ μᾶς 
allubebat, exsequebatur. Cum enim ex ipso esset, ἀγάπην ἐδημιοσίευσεν. Οὕτως γὰρ Ἰγάπησεν ἡμᾶς 
Filius unigenitus, ejusdemque substantie, paternum — ó Geb; xal Πατῆρ, ὥστε τὸν Υἱὸν αὐτοῦ τὸν povo- 
erga nos amorem declarabat. Eo siquidem Deus et µγενη ἔδωχε λύτρον ὑπὲρ ἡμῶν. "D ἀγάπης άννυπερ- 
Pater amore nos persecutus est, ul Filium suum θλήτου | Ytby μονογενη συμθασιλεύοντα αὐτῷ ὑπὲρ 
unigenitum daret in pretium quo redimeremur: O δούλων παρηχόων, ὑπὲρ ἑχθρῶν βλασφημούντων, 
amorem insuperabilem | Filium , inquam, unigeni- — xaX τῷ ἐχθρῷ λατρευόντων, xal τοῦτον θεὸν ἆναγο- 
tum, ejusdem regni consortem, pro filiis refractariis, B ρενόντων (53). Ὢ βάθος πλούτου τς τοῦ θεοῦ ἄγα- 
pro inimicis obtrectatoribus , quique inimicum co- θότητος! 'AXX οὐκ ἀντέστη ὁ μονογενῆς Υἱός * οὐχ 
lerent, et in Deum consecrarent. O altitudo divitia-  Ἰθέτησε τὴν πατριχἣν βουλήν. Αὐτὸς γὰρ fv d$ Boot 
rum divin: bonitatis **1 Sed nec unigenitus ille καὶ ἡ θέλησις τοῦ Πατρός. Aib δη ὡς τῆς φύσεως 
Filius repugnavit : consilium Patris nequaquam κχοινωνός τε χαὶ μέτοχος * µία γὰρ φύσις ἐστὶ Πατρὸς 
pessumdedit, ut qui consilium el voluntas essel καὶ Υἱοῦ µία ὡς οἰχείῳ ἐξυπηρετεῖται θεληματι, 
Patris. Quocirca , quandoquidem una est Patris εἰ xaX ἄνθρωπος Ὑίνεται, χαὶ καθίσταται ὑπῆχοος τῷ 
Filii natura, tanquam ejus naturae particeps et con- Πατρὶ µέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ, τὴν 
sors, voluntati ipsius, utpote sus, morem gerit, ἐμὴν παρακοὴν (54) ἰώμενος. 

- factusque homo, sese prebet obsequentem Patri usque ad mortem, mortem autem crucis *", quo 
inobsequentiz: mez remedium afferat. ΄ 


9. Ad patiendum itaque ultro properat, festinat» Υ. Ἔρχεται τοίνυν παθεῖν ἐπειγόμενος, xal σπεύ- 
que bibere calicem mortis, qui mundo salutaris δων πιεῖν τὸ τοῦ θανάτου ποτήριον τὸ παντὸς τοῦ 
esset, Venit hominum salutis esuriens, nec in ea — xócpou σωτήριον. Ἔρχεται πεινῶν τὴν τῶν ἀνθρώ- 
fructum reperit. Hoc enim parabolarum more ficus C πων σωτηρίαν, xa οὐχ εὑρίσχει ἐν αὐτῇ xapnóv 
subobscure significat. Ecquis enim ille est, qui mane ταύτην γὰρ ἡ συχῆ παραθολικῶς αἱνίττεται. Τίς Υὰρ 
comedat : plane Rex, Dominus, Magister, qui mane mput ἐσθίει; 'U βασιλεὺς, 6 Κύριος, ὁ Διδάσκαλος 
esuriens haud tamen cibi desiderio lacessitur. ο6- πρωῖ πεινῶν, οὐκ ἔχει τὴν ἐπιθυμίαν τῆς βρώσεως. 
terum naturam minime continet : sed, instar eujus- — 09 κρατεῖ τῆς φύσεως, ἁλλ᾽ ὥσπερ τις ἀχρατὴς xal 
dam incontinentis el intemperantis , przter Γ4ἱἱ0- ἀχόλαστος, ἁλόγως ὁρμᾷ πρὺς τὴν βρῶσιν, Ev χαιρῷ 
uein fertur in cibum, tempore minus counsentaueo. τῷ ph προσέχοντι. Kal πῶς παιδεύει τοὺς μαθητὰς 
Quomodo vero discipulos jejunare doceat, nec affe- νηστεύειν, xai μὴ ἡττᾶσθαι πάθει ἐπιθυμίας, O2y 
ciu desiderii superari? sed non ita se res habel. οὕτως τοῦτό ἐστιν" ἀλλ ὥσπερ λόγῳ διὰ παραθολῶν 
Verum, quemadmodum verbis et sermonibus docendo διδάσχων ἐλάλει, οὕτω xal ἔργῳ τὰς παραθολὰς b: 
parabolis utebatur , sic factis quoque parabolas εξέρχεται. Προσηλθε «fj συχῇ πεινάσας. Ἡ οσυχὴ 
exhibet. Accessit igitur ad ficum , cum esuriret 55, ὑπέγραφε τὴν τῆς ἀνθρωπότητος φύσιν. Γλυχὺς 
Ficus humanitatis naturam figurabat, Suavis est καρτὸς τῆς συχῆς, τραχεῖα τὰ φύλλα, xaX ἄχρηστα, 
arboris ficulnec fructus : aspera folia, οἱ iuutilia, καὶ πρὸς καῦσιν Évotp.a* ἀλλὰ xal ἡ φύσις τῆς àv- 
et ad comburendum idonea. Perinde quoque huma- θρωπότητος γλυκύτατον εἶχε τὸν καρπὸν τῆς ἀρετῖς, 
nitatis natura suavissimum virtutis fructum habuerat, D παρὰ Θεοῦ ταύτην χαρποφορεῖν προστεταγμέντ. 
quam proferre jussa a Deo erat : verum propter vir- Ἐπεχτήσατο δὲ διὰ τῆς ἀχαρπίας τῆς ἀρετῆς ei 
tutis sterilitatem foliorum asperitatem nacta est. τῶν φύλλων thv τραχύτητα. Τί γὰρ τραχύτερον τῶν 
Quid enim asperius sit hujusce vitze curis εἰ solli- βιωτιχῶν μεριμνῶν; Γυμνὸς ἣν ποτε ὁ 'Αδὰμ καὶ ἡ 
citudinibus ? Enimvero nudus quondam eratAdam E6a, xai οὐχ ἠσχύνοντο. γυμνὸς τῇ ἁπλότητι, καὶ 
atque Eva, nec erubescebant *? : nudus simplicitate, ἀτέχνῳ ζωή (69). Οὐκ σαν αὐτοῖς τέχναι καὶ βιωτιχαὶ 
et sinceritate vitae, Nulla apud eos artes erant, Πες µέριµναι: οὐκ ἐπενόουν πῶς ἐπικαλύφουσι τοῦ σώ- 
vite sollicitudines. Nequaquam cogitabant quo pacto µατος τὴν γύµνωσιν * οὐκ ἐπῃσχύνοντο τῇ ἀχτημο- 
nuditatem suam tegerent. Non eos pudebat inopia — cóvr* οὐ τῇ τῆς ζωῆς λειότητι (36), ἁλλ' εἰ xol 


am de dil agi cm T don ms 43, hRom. gu, S5. Philipp. n, S. * Mau. 


($3) Sie Colb, 1511; alter, xat τοῦτο θεὸν ἆπηγο- (55) Colb. 1514 καὶ ζωῇ τῇ ἀτέχνῳ. 


ρε τρ αι ἁμαρτίαν (36) Leg. λιτότητιε. 








o8] 


Οὐκ v αὐτοῖς σωματικὸν περιθόλαιον, ἀλλ ἣν αὐτοῖς 
ἔνδυμα ἀφθαρσίας ' ὅσον γὰρ διὰ τῆς ὑπαχοῆς 
ᾠχειοῦντο τῷ Oc, τοσοῦτον τῷ τῆς ἀφθαρσίας ἑν- 
δύματι. Παραγχούσαντες δὲ, ἐμαχκρύνθησαν τῖς oxs- 
ποὺστς αὐτοὺς χάριτος. Ἐγυμνώθησαν τῆς πρὸς 
θεὸν ἑχστάσεως (57) xai θεωρίας * εἶδον ἑαυτῶν τὴν 
τοῦ σώματος γύμνωσιν" ἐπεπόθησαν (58) τὰ τοῦ 
βίου τερπνά’ ἐπεισήχθησαν τῷ λιτῷ xaX ἀχτήμονι 
βίῳ:. ἕῤῥαφαν ἑαυτοῖς φύλλα συχῆς, καὶ ἑποίησαν 
ἑαυτοῖς περιζώµατα ' ἐξήτησαν λογισμοὺς πολλοὺς, 
xai εὗρον τὸν τραχὺν xa ἐμμέριμνον, καὶ κατόδυνον 
βίον. Ἐν Ἱδρῶτι γὰρ του προσώπου σου φαγῇῃ 
τὸν ἄρτόν cov. Ἐπικατάρατος ἡ γή ἐν τοῖς ἔρ- 
γοις σου, ἀκάνθας xal τριθόΊους ἀγατε.1εῖ σοι, 
xal elc γην ἀπελἸεύσῃ. Φρόνημα γἠϊνοῦ ἔσχες, εἰς 
Υῶν ἔἕσται dj ἁποστροφή σου. Παρασυνεθλήθης τοῖς 
κτήνεσι τοῖς ἀνοήῆτοις ΄ o0 γὰρ συνΏκας &v τιμῇ ὧν. 
"Ev τῷ θεῷ Ἶς, χαὶ ἀρετὴν χαρποφόρον οὖκ ἔγνως ' 
ἁλλὰ προέχρινας τὴν τῶν γηΐνων ἀἁπόλανυσιν τὸν 
:ἁλόγων ἀγαπήσας Blov. Γή et, xa εἰς γῆν ἀπελεύσῃ. 
Tiv ἁλόγων δίκην χληρονομίσεις τὸν θάνατον. Ἐν- 
τεῦθεν χαὶ δερµατίνους χιτῶνας περιθάλλεται. Μέ- 
σον γὰρ ζωῆς xai θνητότητος (v τῷ σώματι, πρό- 
τερον ὢν ἐν παραδείσῳ τρυφῆς, xaX βασιλιχῷ 0a- 
λάμῳ ἀἁναστρεφόμενος, θνητὸν Όστερον xai παχὺ 
τὺ σῶμα ἐκτήσατο, δυνάµενον ἀνισχεῖν πρὸς τοὺς 
πόνους. "Όντως τραχεῖα τὰ φύλλα τῆς συχῆς τῆς 
ἡμῶν φύσεως, fj ἀνώμαλος xaxla τῆς ἡμῶν φύσεως. 
Πρὸς ταύτην τὴν συχῆν, τουτέστι τὴν φύσιν τῆς &v- 
θρωπότητος ἡλθεν ὁ Σωτὴρ πεινῶν, καὶ ζητῶν ἐξ 
αὑτῆς χαρπὺν τὸν γλυχύτατον, τουτέστι τὴν γλυ- 
χυτάτην θεῷ ἀρετὴν, 6U ἧς ἡ σωτηρία προσγίνεται. 
Ἁλλ) οὐχ εὗρε καρπὺ», ἁλλ᾽ 1] µόνον φύλλα, τὴν τρα- 
χυτάτην χαὶ µοχθηροτάτην ἁμαρτίαν, xal τὰ ix 
ταύτης φυόµενα xaxá. Διὺ δὴ (59) πρὸς ταύτην àv- 
τιφθέγγεται, ὅτι Οὐχέτι ἓκ σοῦ xapzóc ἐ«εύσεται. 
Οὐ γὰρ ἐξ ἀνθρώπων ἡ σωτηρία’ οὐκ ἐς ἀνθρωπί- 
νης δυνάµεως Ἡ ἀρετή. Ἐγὼ τὴν σωτηρίαν ἐργάσο- 
μαι, διὰ τοῦ ἐμοῦ πάθους τὴν ἀνάστασιν χαριζόμενος, 
καὶ τὴν ἁπαλλαγὴν τοῦ τραχυτάτου βίου χαρίζομαι. 
*Q 65 χαὶ πεποίηκεν. 


δ.. Εἶτα τὴν δι ἔργου παραθολὴν ποιησάµενος, 
εἶσῄει εἰς τὸ ἱερὸν, τὸν πατριχὸν οἶχον ἐπισχεφόμε- 
voc, xal εὑρίσχει τοὺς χαχοὺς γεωργοὺς τοὺς àp- 
χιερεῖς, τοὺς καθίσαντας μὲν ἐπὶ τῆς χαθέδρας 
Μωῦσέως, ἑνδειξαμένους (40) τοὺς λύχους, τοὺς προ- 
6άτων ἔξωθεν περικειµένους ἔνδυμα, τοὺς συχῇ 
ἀχάρπῳ ἀπειχασμένους , τοὺς οὐκ ἔχοντας xapmbv 
γλυχύτατον, ἀλλὰ φύλλων τραχύτητα. Ὅρα γὰρ αὖ- 
τῶν τὴν τῶν λόγων τραχύτητα. Εν ποίἰᾳ ἐξουσίᾳ 
ταῦτα ποιεῖς; xal τἰς σοι ἔδωκε τὴν ἐξουσίαν 


** Gen. 11, 7. 
ΧΙΙ, 2. ** Matth. xxi, 29. 


e Al. ἑστιάσεως. 
58) Leg. ἴδιον. 
(59) Hiec qua uncinis clauduntur, desunt in Colb. 


HOMILIA IN FICUM AREFACTAM. 


γυμνοὶ σαν τῷ σώματι, ἐσχέποντο τῇ θείᾳ χάριτι. A sus : non. victus tenuitatis. Quinimo , etsi corpore 


*! jbid. 17, 19. ** Psal. Σιν, 10. 23 Gen. 1, 91... ?* Matth. xxi, 19, 


582 


nudi erant, divina tamen gratia tegebantur. Corpo- 
role nullum ipsis operimentum erat, sed incorrupte- 
la vestiebantur. Nam, quantum per obedieutiam Deo 
addicti οἱ familiares erant, tantumdem incorruptio- 
nis vestibus operiebantur. ΑΙ vero, ex quo inobse- 
quentes fuerunt, procul faeti sunt a gratia qua ante 
tegebantur. lllo versus Deui excessu. et. contem- 
platione privati nudatique sunt. Corporis sui nudi- 
tatem. persenserunt ?* : hujus seculi oblectamenta 
expetiverunt : ad lenuem et inopem vitam detrusi 
sunt. Consuerunt sibi folia ficus, et fecerunt sibi 
semicinetia, Ratiocinationes multas quaesierunt, in- 
veneruntque vitam asperam , $077 et sollicitudi- 
nibus atque dolaribus obsitam. Dietum enim erat: 


D 7n sudore vulius tui vesceris pane tuo. Maledicta terra 


in operibus tuis. Spinas el tribulos germinabit tibi ; 
el in lerram reverteris*! . Terrenum sensum admisisti ; 
ad terram erit conversio tua. Comparatus es jumen- 
tis insipientibus : nam, cuam jn honore esses , non 
intellexisti **. In Deo eras , nec virlutem qu:e fru- 
ctum ferret agnuovisti : quin satius duxisti ui terre- 
nis rebus fruereris : brutorum animantium vivendi 
morem dilexisti. Terra es , et in terram reversurus 
es : quemadmoaum bruta ratione carentia , mortem 
hereditario jure consecuturus es. Atque hinc est, 
cur pellinis tunicis vestiatur **. Cum enim , qui 
prius in paradiso voluptatis agebat, atque in regio 
thalamo versabatur, medium quemdam locum vitam 
inter et mortalitatem teneret , mortale postmodum 
el crassum corpus nactus est , quod laboribus ob- 
noxium foret. Plane scabra est inzqualis illa natu- 
re nostra nequitia. Ad hanc ficum, seu naturain ho- 
minum, Salvator accessit et famelicus, et quaerens ex 
ea fructum dulcissimum, virtutem scilicet Deo siavis- 
simam, per quam $a3lus coinparatur. Át fructum uon 
reperit, sed tantummodo folia ; peccatum puta, quo 
asperius acerbiusve nihil sit, et 459 ex eo mala, ceu 
folia, nascuntur. Quapropter hiec ei rependit verba: 
Non amplius ex te fructus nascatur **. Neque enim 
ex hominibus salus est, nec virtus ex viribus hu- 
manis. Ego salutem patraturus sum per passionem 
meam : concedendo resurrectionem, asperrima vita 
commutationem largior. ld quod et ipse przatitit. 


D 4. Tum vero parabolam opere condeus, in tem- 


plum ingrediebatur, paternam utique domum in- 
visurus : atque in operarios malos, pontifices of- 
fendit, qui sederent quidem super cathedram 
Moysi **, qui vero lupi essenl, cum vestimenta 
ovium exira gestarent : qui infrucluosz ficui assi- 
milati fuerunt : qui dulcissimum fructum non fer- 
rent, sed foliorum asperitatem. Sermonum siquidem 
eorum videsis asperitatem : In qua wpotesiate hec 
facis? Et quis tibi dedit potestatem hanc **? Vide animi 


*5 Ναι, 


1511, ab oscitauti librario quopiam pretermissa. 
(40) Suspecta vox. 


983 


S. JOANNIS DAMASCENI ολ) 


εἰ incredulitatis sterilitatem. Cum potius dicere A ταύτην: 'Opà; ἀχαρπίαν quyng χαὶ ἀπιστίας : 


debuissent, Optime, bone magister, qui Lazarum 
quatriduo mortuum excitaveris?", qui claudos cito 
ambulare docueris, qui ουδείς videndi facultatem 
elargitus sis, qui contritos et debiles quosque sana- 
veris, qui morbum ormnem et infirmitatem abege- 
ris*^, qui daemones in fugam egeris : qui salutis 
viam edoceas : Jn qua potestate, iuquiunt, hoc facis? 
O ingrati ! ac si. vobis dixerit, numquid credetis ? 
Quod si neque Joanni fidem adhibendo, ad ipsum 
velut ad fluminis torrentem perrexistis, nec pec- 
cata confitendo vel per simulationem et specie tenus 
baptizati estis, neque credidistis : num si vobis ego 
dixero, credetis? O generatio prava οἱ incredula! 
Vos estis improbi operarii, qui vineam Domini 
Sabaoth devoratis, Quem prophetarum nen occi- 
distis?**? Misit vobis Pater servos meos prophetas, 
qui fructum. vinee poscerent. Vineam ex /Egypto 
per Moysem transtuli, quam, expulsis gentibus , iu 
loco pingui plantavit, et in funiculo hereditarie 
distributionis divisi * : cujus radices inserui per 
legem et serinonem Β08 prophetarum, atque im- 
plevit terram ; ita ut propagines ejus ad mare per- 
tingerent, et. surculi fluvios gentium replerent. Vos 
autem maceriam et sepem ejus diruistis, auxilium 
scilicet quod ei lex afferebat; illamque, utpote 
custodibus destitutam, vindemiant 4119168, qui 
seculi viam peragunt. Aper de silva : fur eam de- 
vastatit, et ferus singularis depastus est eam **. lMu- 
jus optimi vitis quam  plantavi, feracis et verz, 
ubi fructum prophetze. famuli mei repetiere, hunc 
quidem serra mediui secuistis, illum in laco luti 
detrusistis, illum lapidibus oppetiistis. En ego ipse 
filius et hzres adsum : filii prerogativam revere- 
mini, paternzge naturz, cujus ego consors sui, di- 
gnitatem honorate. Ego siquidem in Patre, et Pater 
in me est? ; quamvis ad vos pro mea erga vineam 
pietate et inisericordia, venerim : quamvis ad ter- 
ram descenderim, nililosecius in sinu Patris mei 
versor. Reddite mihi vines mex fructum. At vos 
profeeto velut operarii nequam, patrum vestrorum 
opus implebitis. llli propletaruin occisores fuerunt ; 
vos insuper deicid:ze eritis. Abundantior erit nulitia 
vestra. Ego sum hzres, lapis angularis, qui licel 
reprobatus a vobis*, vos tamen ipse conteret. Cx- 
terum eo duos populos copulabo, terrena caelestibus, 
tametsi distantissima sunt. Una per me angelorunr 
atque hominum Ecclesia conflabitur : per me vos, 
qui inimici estis, Patri meo reconciliabimini. Nam 
pacem pangam, et pignora pacis statuam, weum 
utique sanguinem, qui pro inundi salute effuiden- 
dus est. 


5. δο ουπι per parabolas subobsceure enuntiaret, 
nequaquam pervicit. Oculos etenim suos clauserunt, 
ne viderent, et auribus graviter audierunt". Quo- 
circa non effulsit eis lux Evangelii. O inconsu'tam 


*/ Joan, xi, 44... "* Matth. 1v, 95. 9? Act, vir, 52. 


9 Joan. x, 98. * Psal. cxvn, 22. 


* Math. xii, 15. 


'Av0' ὧν ἔδει λέγειν Eb, διδάσχαλε ἀγαθὶ , ὅτι 
Λάζαρον νεκρὸν τετραήἡμερον Ίγειρας * ὅτι χωλοὺς 
ὀξὺ βαδίζειν ἐδίδαξας ' Ott τυφλοῖς την τῆς ὁράπεως 
ἑδωρήσω δύναμιν * ὅτι ἰάσω τοὺς συντετριµµένους, 
xai πᾶσαν νόσον, xaX πᾶσαν µαλαχίαν ἀπίλασας ᾽ 
ὅτι δαίµονας ἐφυγάδευσας * ὅτι διδάσχε:ς τὴν τῖτς 
σωτηρίας ὁδόν ' Ἐν ποίᾳ , φασὶν, ἑξουσίᾳ ταῦτα 
ποιεῖς; D ἁγνώμονες!ί Καὶ ἐὰν ὑμῖν εἴπῃ - Πι- 
στεύετε; εἰ μὴ δὲ Ἰωάννην πιστεύσαντες, πρὺς 
ἐκεῖνον ὥσπερ ῥεῦμα ποτάµιον ἐξεπορεύεσθε, xai 
ἐξομολογούμενο. τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν τὸ δοχεῖν ἐδα- 
πτίζεσθε, καὶ οὐχ ἐπιστεύσατε, χἀγὼ ἑὰν εἴπω 
ὑμῖν, πιστεύετε, Ὦ γενεὰ πονηρὰ xai ἄπιστος ! 
Ὑμεῖς ἔστε οἱ ποντροὶ γεωργοὶ, οἱ τὸν ἀμπελῶνα 


B Κυρίου Σαθαὺθ χκατεσθίοντες. Τίνα τῶν προρττῶν 


οὐχ ἀπεχτείνατε: ᾽Απέστειλεν ὑμῖν ὁ Πατὶρ τοὺς 
δούλους µου τοὺς προφῆτας , ἀπαιτοῦντας τὸν xap- 
πὺν τοῦ ἀἁμπολῶνως. ᾽Αμπελῶνα ἐξ Αἰγύπτου διὰ 
Μωῦσέως μετῖρα, ἣν κατεφύτευσα ἐν Υῇ πίονε, 
ἐχθαλὼν ἔθνη, xaY £v σχοινίῳ Χληροδοσίας ἐκληου- 
δότησα ' ἧς τὰς ῥίζας κατεφύτευσα νόμῳ γαὶ λόγῳ 
προφητῶν, xoi ἐπλήρωσε τὴν γην’ To τὰ xf uaa 
ἕως θαλάσσης ἔφθασε, xat ποταμοὺς ἐθνῶών al παρα- 
φυάδες ἐπλήρωσάν, Ὑμεῖς δὲ καθείλατε τὸν φραἵ- 
μὸν αὐτῆς τὴν Ex τοῦ νόµου ῥοΐθειαν, xal τρυγῶσιν 
αὑτὴν ἀφύλακτον οἱ τῆν ὁδὸν τοῦ βίου πορενυόµενοι 
δαίµονες' Yc x δρυμοῦ, ὁλῃστῆς αὐτὴν ἐλυμήνατο, 
καὶ ἅγριος μογιὸς ταύτην κατεγεμήσατο. ἹΤαὐύττς 
τῆς χαλῆς φυτενθείσης, τῆς χαρποφόρου καὶ ἁληθινης 
τὸν χαρπὸὺν ὑπὸτῶν δούλων µου τῶν προφττῶν ἁπαιτού- 
μενοι, ὃν μὲν ἑραπίσατε, ὃν δὲ Ev λάχχῳ βορθόρου xaz- 
εδικάσατε, ὃν δὲ ἑλιθοθολήῆσατε. "lou ἐγὼ αὐτὸς ὁ vi 
xa κληρονόμος πάρειµι, αἰδέσθητέ µου τὴν υἱότητα, 
ἐντράπητά pou τῆς πατρικῆς φύσεως τὸ ἀξίωμα. 
ἘΕγὼ ἐν τῷ Πατρὶ, xal ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοὶ, xaX πρὸς 
ὑμᾶς ἑἐλήλυθα. Ἐλεῶ τοῦ ἀμπελῶνός µου sl xoi 
πρὸς qv καταθέθηκα, ἁλλ' &v τοῖς χόλποις τοῦ 
Πατρός µου αὐ)ίζομαι. 'Anóóové µοι τοῦ ἀμπελῶνός 
µου τὸν xapmóv. 'AXA' ὄντως ὡς πονηροὶ γεωργοὶ 
ὑμεῖς τὸ ἔργον τῶν πατέρων ὑμῶν ἐκπληρώσετε. 
Ἐχεῖνοι προφητοχτόνοι, ὑμεῖς καὶ θεοχτόνοι γενἡ- 
σεσθε. ᾿Ἐπιδαφιλεύεσθε γὰρ τῇ χαχίᾳ. Ἐγώ εἰμι ὁ 
xÀnpovóguog , ὁ λίθος ὁ ἀκρογωνιαῖος, ὃν ὑμεῖς εἰ 


p Χαὶ ἀπώσησθε, ἀλλὰ συντριθήσεσθε μὲν, ἐγὼ δὲ 


τοὺς δύο λαοὺς συνάφω , τὰ διεστῶτα, τοῖς &£xovpa- 
γίοις τὰ ἐπίγεια. Δι ἐμοῦ ἀγγέλων xat ἀνθρώπων 
µία Ἐκκλησία γενῄσετάι. Av ἐμοῦ ἐχθροὶ ὄντες τῷ 
Πατρί µου χαταλλαγήσεσθε. Εἰρηνεύσω Xp, xav 
σπονδὰς ποιῄσομαι τῆς εἰρήνης τὸ ἐμοῦ αἷμα, ὅπερ 
ὑπὲρ τῆς χοσμιχῆς ἐχχυθήσεται σωττρίας. 


ε’. Ταῦτα διὰ τῶν παραθολῶν αἰνιττόμξνος , οὐχ 
ἔπειθεν. Ἐχάμμυσαν γὰρ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν 
τοῦ μὴ βλέπειν, χαὶ τοῖς ὡσὶ βαρέως Ἠχουσαν. Διὸ 
οὐκ ηῦγασεν αὐτοῖς τὸ φῶς τοῦ Εὐαγγελίου. Ὢ 
1 Psal]. Lxxix, 14. 


! Psal. txxix, 9. * Psal.civ, 41. 








985 


HOMILIA IN FICUM AREFACTAM. : 


i86 


«nc ἁτόπου τῶν ἀνιέρων ἱερέων πωρώσεως ! Aoto) A sacerdotum minime sacrorum obcmeeationem | Sea 


ἑαντοὺς κατεδίχκαζον, οὐχ εἰδότες τί Xévouaty.. Αὐτοὶ 
γὰρ xa0' ἑαντῶν ἐξήνεγχκαν φῆφον. Ἐρωτώμενοι 
γὰρ τί mouse τοῖς γεωργοῖς ἐχείνοις, ἄχοντες 
ἀληθῶς ἀπεχρίναντο. Κακοὺς κακῶς ἀπω.έσει αὖ- 
τούς. Δίχαιον ὡς ἀληθῶς πάσχειν τὸν καχὸν ἐξ οἱ- 
χείας Ὑεδνόμενον προαιρέσεως. Τὸν δὲ ἀμπελῶνα 
ἐχδόσεται ἑτέροις γεωργοῖς, οἵτινες ἁποδώσουσι τὸν 
χαρπὺν bv χαιρῷ. Ὡς ἱερεῖς xal τὸ τῆς ἱερωσύνης 
ἔχοντες ἀξίωμα, xat (M) μὴ εἰδότες τὰ ἀληθῃ, προ- 
φητεύουσιν, Ἐχδέδοται γὰρ ὁ ἀμπελὼν, ὁ λαὸς Κυ- 
Ρίου, τοῖς γεωργοῖς ot (42) ἀπέδωχαν τῷ Δεσπότῃ 
πολύχουν xal πολυφόρον τὸν χαρπὀν. Εἰς γὰρ πᾶ- 
cav τὴν rnv ἐξῆ.1θεν à φθόγγος αὐτῶν, xal elc 
τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὑτῶν. Ὡς 
ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἱρήνη», 
τῶν εὐαγγε.ιζομέγων τὰ áya0á ! Οὗτοι dc πρό- 
6axa ἐν µέσῳφ λύχων πορευόµενοι, τοὺς λύχους εἰς 
πρόθατα µετεποίησαν, τοὺς πάλαι διώχοντας "EX- 
ληνας, Χριστοῦ πρόθατα ἀπειργάσαντο , καὶ ἑχτή- 
σαντο χυρἰῳ λαὺν περιούσιον , ζηλωτὴν καλῶν. ἔρ- 
γων. 

€'. Δεῦτε οὖν , ἁδελφοὶ, ὅσοι τὸ. τῆς πίστεως ἑἐλά- 
ϐυμεν ὄνομα, οἱ Χριστοῦ λαὸς ὀνομάζεσθαι κατ- 
Ἠξιωμένοι, μὴ ἀθετήσωμεν τὴν κλῆσιν ἡμῶν ph τὴν 
πίστιν δ.ὰ τῶν ἁτόπων ἔργων χαταρυπώσωμεν (45). 
Οὐκ ἀρχεῖ τὸ ἀχούειν πιστὸν µόνον, ἁλλ' ἔργῳ τὸν 
πίστιν ἡμῶν ἐπιδειξώμεθα. Δύο γὰρ viol, φησὶν, 
ὥσαν ἑνὶ πατρὶ, xal εἴπεν τῷ ἑνί: Πορεύου, ἑργά- 


ipsos condemnarunt, nescientes quid verbis cffer- 
rent. lpsi siquidem sententiam contra se tulerunt. 
Nam cum sciscitaretur, quid faeturus esset opera- 
riis illis, veritatem respondendo nolentes pronun- 
tiarunt : Malos iale perdet illos*. quum plane 
est ut male multeutur, qui propria voluntate seipsos 
malos reddiderunt. Vineam autem suam dabit aliis 
agricolis, qui reddent fructum in tempore. Tanquam 
sacerdotes, et qui sacerdotii dignitate fulgeant, sed 
nescientes vera przmnuntiant, Etenim vinea, populus 
utique Domini, agricolis data est, qui fructum con- 
fertum et uberem reddiderunt, Siquidem ín omnem 
terram exivit sonus. eorum, et. in. fines orbis terree 
terba eorum Ἱ, Quam speciosi pedes. evangelizantium 
pacem, evangelizantium bona*! Hi velut oves in me- 
dio luporum pergentes, Jupos in oves transmuta- 
runt : gentiles nimirum qui se quondam insecl&: 
bantur, Cliristi oves effecerunt, adeptique sunt Do- 
mino populum peculiarem, sectatorem bonorum 
operum ?*. 


6. Adeste itaque, fratres, quotquot fidei nomen 
accepimus, qui Christi populus nominari digni hae 
biti fuimus. Irritum et inane nequaquam reddamus 
nomen nostrum : per opera indecora, nec honesta 
fidem non conspurcemus. Minime nobis satis fuerit 
fidelem appellari : sed factis potius fidem premon- 
stremus. Nam duo filii erant patri, qui alleri eorum 


Cov εἰς τὸν ἀμπεῶνα. Ὁ δὲ ὑπέσχετο μὲν, οὐχ (. dixit: Vade, operare in vinea 809 mea !*. Hic porro 


&nifpuos δὲ τὴν ὑπόσχεσιν. Εἶτά φησι πρὸς τὸν 


ἕτερον. 'O δὲ ἀπηρνήσατο μὲν λόγῳ, ἔργῳ δὲ τὸ ᾿ 


προσταχθὲν ἐξεπέρανε. Καὶ ψέγεται μὲν ὁ πρότερος, 
εὐφημεῖται δὲ ὁ δεύτερος. Καὶ ἡμεῖς τοίνυν µνη- 
σθῶμεν τῆς ἁποταγῆς, xat συνταγΏς τῆς Υενοµένης 
ἐν τῷ βαπτίσµατι. ᾽Απεταξάμεθα τῷ διαθόλῳ, xal 
τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ, καὶ πάση τῇ λατρείᾳ (44) αὖ- 
τοῦ» τηρήσωμεν τὴν ἁπόταξιν᾽ pit ὡς χύων ἐπὶ τὸν 
ἴδιον ἔμετον ἐπιστρέφωμεν. Ἔργα τοῦ διαθόλου εἰ- 
σἰν, µοιχεῖαι, πορνεῖαι, ἀχαθαρσίαι, φθόνοι, ἔριδες, 
Φφιλονειχίαι, ὑποχρίσεις, χαταλαλιαὶ, εἰρωνεῖαι, θυ- 
pot, µνησικακίαι, καταχρίσεις, βλασφημίαι, ἔπαοι- 
δίαι, ἔπιλαλιαί. Τὰ τῆς ἀπιστίας σημεῖα, ἀσπλαγχ- 
víat, προσπάθειαι, ἀντιπάθειαι, φιληδονίαι, φειδω- 


pollicitus" quidem est, sed promissis haud stetit. 
Tum alii dicit. Atque hic quidein verbis negavit, 
opere vero quod injunctum erat, patravit. Atque 
prior quidem vituperatur, posterior vero commen - 
datur. Quapropter opera pretium est, ut memores 
simus abrenuntiationis οἱ conjunctionis quam fe- 
cimus in baptismo. Nuntium remisimus diabolo et 
angelis ejus, et omnibus pompis illius. Abreuun- 
tialioni stemus, nec canum more ad proprium vo- 
mitum redeamus. Opera diaboli sunt, adulteria, 
fornicationes, iimmunditiz, invidiz, homicidia, rix, 
contentiones, simulationes, criminationes, irrisio- 
nes, irs, injuriarum recordationes, condemnatio- 
nes, blasphemia, incantationes, loquacitates. |nfi- 


λίαι, xüpat, µέθαι. Καὶ d τοῦ διαθόλου πομπὴ, D delitatis argumenta, immisericordia, nimius 9Πο. 


ὑπερηφανίαι, χενοδοξίαι, οἴησις, ἔπαρσις, τύφος, 
ἐπίδειξις, χαλλωπισμὸς τοῦ σώματος. Τούτων ἁπάν- 
των ἀρνησάμενοι τὴν χοινωνίαν , χαθὰ συνεταξά- 
µεθα τῷ Χριστῷ, τὰς ἑναντίας τούτων ἀρετὰς ζη- 
λώσωμεν *. ἀγνείαν, σωφροσύνην, πτωχείαν, ὑπομο- 
νην, εἱρήνην, ἀγάπην, συµπάθειαν, ἑἐλεημοσύνην, 
&hv εἰς τοὺς δεοµένους µετάδοόιν, σχΏμα, xal στο- 
Aio, xaX βάδισμα χόσµιον, λόγον ἀληθή, ταπείνωσιν, 
ἐπὶ πᾶσιν τὸν ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ, ὅπως κοινω- 


5 Matth, xxi, 41. 
1r, 2 


(44) Huc usque desunt in Colb. 1511. 
($2) οἵτινες. 
PaTROL. Gn. XCVI. 


* Psal. xvi, 5; Rom. x, 48. 


clus, aversationes, libidines, avaritiz?, comessatio- 
nes, ebrietatles. Quin diabofi pompa sunt, arro- 
gantia, inanis gloria, Imimodica zstimatio sui, 
elatio, tumor, ostentatio, ornandi corporis studium. 
Ilorum omnium abjécta communicatione, juxta ac 
nos Christo conjunximus, contrarias horum vitio- 
rum virtutes semulemur : castitatem, teinperantiam, 
paupertatem, patientiam, pacem, charitatem, com- 
miseraüonem, misericordiam, erga egenos largita- 


* [sa. £11, 7; Rom. x, 1δ. * Tit. n, 14. '* Mat, 


- (43) Colb. 1900, χαταδδυπάνωμεν. 
(41) Alt. zou 7T. 


19 


Lid 


381 . S. JOANNIS DAMASCENI 98A 
tem, gestum, vestem, et gressum ornatum et. mo- A vol γενόµενοι τῶν παθηµάτων αὐτοῦ, xal τῆς δόξης 


destum, sermonem veracem, fiumilitatem, atque in 
primis opprobrium propter Christum, ut eorum quae 
passus est participes facti, consortes quoque glori: 


αὐτῷ xowwovtjstopev, προσαγόµενοι τῷ θεῷ xat ἴα- 
«pi θυσίαν ζῶσαν, ἅμωμον, ἓν τῇ Ἐχκκλησίᾳ τῶν 
πρωτοτόχων, ἔνθα εὐφραινομένων ἡ κατοικία. 


evadamus, offerentes Deo et Patri hostiam viventem, sine macula !!, in. Ecclesia primiiivorum, iu 


qua est habitatio lztantium !*. 


7. Ad te sermonem convertam, | amantissima 
Christi sponsa : digne illum redama, qui te amavit. 
Totum ei pande cordis tui conclave, ut totus in te 
Christus maneat cum Patre et Spiritu sancto. Egere 
ex eoquacunque terrena sunt, ut ingressum in illud 
inveniat, Domus quippe terram simul et spiritum 
aeris nequaquam simul susceperit. Quantum de tel- 
lure intus admittis, tantum de aeris flatu abiges : 
acsi in corde tuo terrena suscipias, Spiritum san- 


C. Πάλαι δὲ, πρὸς σὲ τρέφω τὸν λόγον, πεποθη. 
µένη νύμφη Χριστοῦ , πόθησον ἀξίως τὸν ab ποβ- 
σαντα. Ὅλον ἄνοιξον αὐτῷ τὸ ταμεῖον τῆς χαρδίας 
σου, tv! ὅλως οἰχήσῃ iv σοὶ Χριστὸς σὺν τῷ Πατρὶ 
καὶ τῷ Πνεύματι. Ἐκχόησον t£ αὐτῆς πάντα τὰ 
γήϊνα, ἵνα εὕρῃ &v αὐτῃ τὴν εἴσοδον. Οἴκος γὰρ γῆν 
xai πνεῦμα ἀέρος ἅμα οὐχ ὑποδέξεται. "Όσον ivot- 
xlaetg τὸν χοῦν, ἀπελάσεις τὸ τοῦ ἀέρος πνεῦμα 
καὶ ὅσον εἰσοιχίσεις Ev τῇ xapóla σου τὰ γῖν, 


ctum eo excluseris. Undenam, quaso, adulteria? B ἀποικίσεις τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Πόθεν mopyctat; 


unde scortationes? unde jurgia, contentiones, in- 
vidie, homicidia, et omne vitiorum examen? annon 
ex rerum terrenorum desiderio ? Missam facomnem 
gloriau inanem, parentem illam incredulitatis. Non 
enim potestis in me credere, inquit Christus, qui glo- 
riam ab hominibus accipitis**. Amanda procul a 
corde tuo omnem de te existimationem bonam, su- 
perbiam, elationem. Nam apud Deum immundus 
ille est, qui sublimis est corde. Deus superbis re- 
sistit : humilibus autem dal gratiam **. Abnega 
prorsus omnem arrogantiam, admirationem tui, ut 
s0li legi Dei subjectus fias : qui te deducet in portum 
voluntatis sug. Absit a te, ut sponsum alium in 


thalamo tui cordis admittas. Zelotypus quippe est C 


sponsus tuus Christus; ille, inquam, dulcissimus, 
qui solus amabilis, totus dulcedo, totus desiderium 
τει. Ipsi soli cor tuum explica, atque ad eum 
élama : Vulnerato corde ego sum!* : avolare me 


Tecit amor tui : in alienationem me mentis egit tua, 


S10 Domine, dilectio. Amore tuo vincta sum. In- 
gredere jn cubiculum tuum : tua vestigia deoscu- 
labor. Nec enim digna sum, ut dicere queam, 
Osculare me osculis oris tui *. Habita in me, et in 
3e ambula, quemadmodum citra mendacium polli- 


: citus es !*, Fac me templum sanctissimi Spiritus : 


cordis mei imperium tene, Domine, illudque here- 
ditatis jure posside, et mansionem apud me facito, 
una cum Patre et Spiritu sancto. Dilata et extende 
jn me funes tuos; operationes nimirum Spiritus 
sancti..Tu siquidem Deus meus es, et tibi gloriam 
canam cum Paire, cujus nullum principium est, 
atque optimo et vivifico Spiritu tuo, nunc el semper 
et in s:cula szculorum. Amen. 


πὀθεν μοιχεῖαι;, πὀθεν ἔριδες, quiovetx(at, φθόνοι, 
qóvot, xal πᾶς ὁ τῶν χαχῶν ἑσμός ; οὐχ Ex τῆς ἔπι- 
θυµίας τῶν γηΐνων; ᾽Απέλασον πᾶσαν κενοδοξίαν, 
τὴν τῆς ἀπιστίας μητέρα. Ob γὰρ δύνασθε, qno 
ὁ Χριστὸς, πιστεύει’ εἰς ἐμὲ, δόξαγ παρὰ ἀνγθρώ- 
zov «Ἰαμθάνοντες. Ἑξόρισον ἓκ τῆς σῆς καρδίας 
πᾶσαν (45) οἵησιν, ὑπερηφανίαν, ἔπαρσιν. ᾿Αχάθαρ- 
τος γὰρ παρὰ Kuplp πᾶς ὑψηλοχάρδιος. Ὕπερη- 
φάνοις ἀντιτάσσεται Κύριος, ταπειν οἳς δὲ δίδωσι 
χάριν. ᾿Απάρνησαι πᾶσαν αὐθάδειαν, αὐταρέσχειαν, 
ἵνα µόνῳ ὑποτάσσῃ τῷ νόµῳ τοῦ θεοῦ. Καὶ αὐτὸς 
ὁδηγήσει σε ἐπὶ λιμένα θελἠµατος αὑτοῦ. Μὴ εἰσ- 
αγἀγῃς ἄλλον νυμφίον ἓν τῇ παστάδι τῆς καρδίας σου. 
Ζηλωτῆς Υάρ ἐστιν ὁ abc νυμφίος Χριστός * ὁ Ίλν- 
κύτατος, ὁ μόνος ποθητὸς , ὅλος γλυχασμὸς!, ὅλος 
ἐπιθυμία. Αὐτῷ µόνῳ τὴν av ἀναπέτασον καρδίαν, 
xaX βόησον αὐτῷ. Τετρωμένης χαρδίας εἰμὶ tyo* 
ἐξέστησέ µε ὁ πόθος σου * Ἠλλοίωσέ µε f) ἀγάπη oov, 
Δέσποτα. Δεσμία εἰμὶ τῷ σῷ ἔρωτι. Εΐσελθε εἰς τὸ 
ταμιεῖόν σου’ quist σου τὰ ἴχνη. Οὖκ εἰμὶ γὰρ 
ἀξία εἰπεῖν, Φί.1ησόν µε ἁπὸ φιλημάσων στόματός 
σου; Ἐνοίχησον ἓν ἐμοὶ, χαὶ ἐμπεριπάτησον, χατὰ 
τὴν ἀφευδῃη σου ἐπαγγελίαν, xai ποἰησόν µε valv 
τοῦ παναγίου Ἠνεύματος. Καταχυρίευσον τῆς xap- 
δίας µου, Δέσποτα, xal χαταχληρονόμησον auti", 
xaX povhv map' ἐμοὶ ποἰησαι, ἅμα ὑπὸ τῷ Πατρὶ 
xat τῷ Πνεύματι. Πλάτυνόν σου àv. ἐμοὶ τὰ σχοιν- 
σµατα, τὰς ἑνεργείας τοῦ παναγίου Πνεύματος. 29 
p Υὰρ θεός µου, xat δοξάσω σε, σὺν τῷ ἀνάρχῳ σο) 
Πατρὶ, ἅμα τῷ ἀγαθῷ xol ζωοποιῷ σου Πνεύματε, 
νῦν xal ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν aluvuy, 
Αμήν. 


1: Hebr. xn, 19, 15. 9 Psal. Lxxxvi, Ἱ. Joan. v, 44. !* Prov. ni, 54; Jac. iv, 6. ** Cant. 


Mi, δ. * Cant. 2, 4... !* Lev. xxvi, 12. 


(45) Colb. 1511, ?v' ἑνοιχίσας ἓν σοὶ Χριστὸς ὁ 
"Bebe ἡμῶν, χληρονόμον σε δείξῃ τῆς αὐτοῦ βασιλείας, 
αὐτῷ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμῆν. Του 


ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου μοναχοῦ καὶ πρεσθυτέ- 


pou τῆς ἁγίας τοῦ θεοῦ ἡμῶν ἀναστάσεως, fjtot τοῦ 
ήανσουρ λόγος εἰς τὴν ἁγίαν β'. 








589 
r. 
Ἰωάννου μοναχοῦ ταπεινοῦ καὶ. πρεσθυτέρου 


τοῦ Δαμασκηνοῦ, «Ἰόγος slc τὴν ἁγίαν Παρα- 
σκευὴν, καὶ elc τὸν Σταυρόν (46). 


α’. Πεπλήρωται ἡμῖν λοιπὸν ὁ τῆς νηστείας ἀγών " 
ἔληξεν δὲ εἰς σταυρόν. Ποῦ γὰρ ἐχρῆν τῆς νίχης τὸ 


τέλος, ἢ ἐπὶ τὸ τοῦ Χριστοῦ τρόπαιον λήχειν; Τρό- 


παιον γὰρ Χριστοῦ ὁ σταυρός * ἅπαξ μὲν παγεὶς, ἀεὶ 
δὲ δαίµονας τρεπόµενος. Ποῦ γὰρ εἴδωλα, χαὶ ζώων 
µαταίων οἱ φόνοι; ποῦ δὲ ναοὶ, χαὶ τῆς δυσσεδείας 
πὺρ; Ἑσδέσθη πάντα δι ἓν ἅγιον αἷμα (41) , καὶ 
πέπτιχεν. Καὶ ἔστι σταυρὸς πολυδύναμος δύναµις, 
βέλος ἁόρατον , φάρµαχον ἄὔλον, πληγἡ λυσίπονος, 
ἑπονείδιστος δόξα ' ὥστε xàv µυρία ἕτερα λέγω περὶ 
Χριστοῦ, κἂν µυρία θαύματα διηγούµενος χατα- 


HOMILIA IN SANCTAM PARASCEVEN. 


$90 
lit. 


Joannís humilis monachi εἰ presbyteri. Damasceni 
sermo in sanctam. Parasceven et in. Crucem. 


1. Finitum jam nobis est jejunii certamen ; desiit 
autem in crucem. Quein enim alium nancisci finem 
victoriam oportuit, nisi ut Cbristi- tropeo termina. 
retur? Christi namque tropeum crux est : quod 
semel quidem est defizum, semper vero demones 
in fugam vertit. Ubi enim nunc idola sunt, οἱ in- 
utilium animantium ezdes? ubi templa οἱ impietatis 
ignis? exstinctus est : omnia unius sancti sanguinis 
vi conciderunt. Crux ergo esl potestas prs»potens, 
teluta. invisibile, medicina materie expers, fous 
exstinctor laborum, gloria sine dedecore : ita ut 


πλήττω τὸν ἀχροατὴν, οὐχ οὕτως bx' ἐχείνοις, ὡς B licet infinita alia de Christo dicam ; licet sexcenta 


ἐπὶ σταυροῦ σεμνύνομαι. Οἷόν τι λέγω; Ex Παρθένου 
προηλθέν 'InsoUc* µέγα τὸ θαῦμα γάµον ὑπερθη- 
ναι, xal φύσιν καινοτομῆσαι * ἀλλ εἰ μὴ σταυρὸς Tv, 
οὐχ ἂν ἑσώθη τοῖς ἔργοις fj πρώτη τοῦ παραδείσου 
παρθένος, Νννὶ δὲ àv τῷ τοῦ σταυροῦ καιρῷ πρώτη 
σώζεται γυνὴ, «b παλαιὸν χαχὺν νέοις χαρἰσμασι 
θεραπεύουσα. ᾿Ανέστη νεχρὸς ἓν τῇ Γαλιλαίᾳ, ἀλλὰ 
πάλιν ἀπέθανεν. ἐγὼ δὰ διὰ σταροῦ ἀναστὰς , 
οὐχέτι δύναµαι πρὸς θάνατον πεσεῖν. Ἔπλευσεν Ἰη- 
σοῦς τὴν θάλασσαν, θΘεὸς kv σχάφει ᾽ τὸ ξύλον ἑφ- 
ἦμερον δέδωχε τὴν ὠφέλειαν ' ἐγὼ δὲ ἔλαδον ξύλον 
αἰώνιον, ἀγαθὸν, (p κεχρηµένος ἀντὶ πηδαλίου, τὰ 
πνευματιχὰ τῆς πονηρἰας ἁπωθοῦμαι χύµατα. Ἑ- 
τράφησαν πενταχισχίλιοι, xat πάλιν ἑπταχισχίλιοι, 
ὑφ᾽ ἑνὶ τῷ τοῦ σταυροῦ συνθἡµατι. Ποῦ οὖν τῆς τρο- 
«rie τὰ λείψανα; Πῶς 6 μὴ παρὼν τὰ τῶν παρόντων 
λάδω; Δώδεχα γὰρ σαν περισσεύσαντες χλασµά- 
των χόφινοι. Σύμμετρος dj χάρις. Ἐσταυρώθη Χρι- 
σιτὸς, xal ἀεὶ τρεφόμεθα, xal κορεννύμενοι πάλιν 
ζητοῦμεν, xal πάλιν λαθόντες ποθοῦμεν, xal πλεῖον 
tb λειπόµενον. ᾽Αξζήμιος γὰρ ἡ χάρις. Ἐπαινείσθω 
ἡμέρα φωτὸς γεννητιχὰ , δι ἣν αἱ λοιπαὶ ἡμέραι 
πρὸς εὑφροσύνην ἐχλήθησαν. Πῶς, &xous* Σήµερον 
᾽Αδὰμ ἐπλάσθη, τῇ ἕκτῃ ἡμέρᾳ ᾽ σήμερον μορφὴν 
ἑφόρεσε θείαν. σήμερον μιχρὸς Χόσμος ἐν χόσμῳ 
συνέστη * σήμερον χυθερνήτης ὁ ἄνθρωπος χαλὰ τῆς 
οἰκουμένης (48) κατέσχε πηδἀλια ζώων ἁπάντων 
ζῶον ἡγεμονεῦον * σήμερον ἐντολὰς ἔλαδεν αὗτεξου- 
σίους σήμερον ἐξέπεσε τοῦ παραδείσου * σήµερον 
πάλιν εἰσηνέχθη. Ὢ πολυτρόπου ἡμέρας ἰ ὢ πολυ- 
πενθοὺς xal ἀπενθοῦς ! (0 πρωῖ μὲν λυπήσασα, ἑἐσ- 
πέρας δὲ εὐφράνασα | μᾶλλον δὲ, o0 τοσοῦτον πλή- 
ξασα, ὅσον θεραπεύσασα. 


B'. Σχυθρωπὸς ὑμῖν ὁμολογῶ, τοῖς παλαιοῖς ἑντυγ- 
Κάνων πάθεσιν, ἀχούων τὸν ᾿Αδὰμ τῆς πατρῴφας 
ἑστίας ἐχπεσόντα , ἄνθρωπον παραδείσου πολίτην, 


(46) Hzc oratio Joanni Damasceno attribuitur in 
codice R. 2445, et in altero illustrissimi archíepi- 
scopi Remensis codice, qui in. Regiain bibliothecam 
transiit, 1n aliis codicibus Joanni Chrysostomo 
perperam ascribitur. Edita etiam est ab Hoeschelio, 
necnon a Joanne Gretsero t, 1l De cruce, p.- 461, 


miracula narrans, attonitum reddam auditorem, noa 
tantum illis, quantum cruce glorier. Ut si dixero, 
Ex Virgine ortus est Jesus : grande est miraculum 
nuptias supergredi, et naturam innovare : atqui nisi 
crux fuisset, prima paradisi virgo nequaquam ge- 
stis suis salva facia esset. Jam vero crucis tempore 
servatur mulier, qua novis donis vetustum malum 
curat. Resurrexit in Galil:ea mortuus, et rursus 
obiit, Ego autem per crucem resurgens, Ron am- 
plius morte possum occumbere. Navigavit Jesus 
mare, Deus in navicula, lignum diurno usui [uit : 
ego vero lignum accepi, eternum bunum, quo gqgu- 
bernaculi instar utens, spirituales nequitiz fluctus 
repellam. Nutrita sunt quinque millia, rursumque 
seplem millia sub uno crucis signo. Ubi ergo cibo- 
rum reliquis? quomodo qui presens που eram, 
eorum qui adfuerunt, reliquias accipiam? Erant 
enim duodecim fragmentorum cophini qui super- 
fuerant : zqua plane gratia mensura. Crucifixus 
est Christus, et semper nutrimur : ac satiati rur- 
sum quaerimus, et amplius est quod superest. Gratia 
enim nihil detrimenti accipit. Laudetur dies qua 
lucem peperit, per quam reliqui dies ad leltitiam 
sunt vocatl. Quo id pacto, audias velim. Hodie 
formatus est Adam ; sexta, inquam, die. Hodie divina 
forma praeditus est, hodie in mundo parvus con- 
ditus est mundus : hodie homo gubernator preclara 
humanas nature gubernacula arripuit, animal ani- 
mantibus universis praesidens : &11 hodie man- 
data quibus libere obteuiperaret accepit : hodie 
excidit e paradiso : hodie rursus introductus fuit. 
O multifarium diem! o luctuosum et jueunduui ! 
o qui mane dolorem, ac vespere gaudium attulisu t 


jmo qui non tantum sauciavit, quantum sanavit, 


2. Magno meo dolore, fateor vobis, veteres per- 
censebam calamitates, Adamum audiens paternís 
laribus excidisse, hominem paradisi civem, absque 


ac tandem a Savilio et Frontone Duczeo inter opera 
Chrysostomi. 
(41) Reg. τὸ ἅγιον πάθος. 
(48) Savil. et Grets. ἀνθρωπίνης * quod mirum 
non est Boisium non intellexisse. 


591 


:S. JOANNIS DAMASCENI 


592 


agrorum cultura nutritum, absque pluvia in deli- A ἄνευ γηπονίας τρεφόμενον, ἄνευ ὄμδρου τρυφῶντα, 


ciis versatum , nihil sudoribus, aut ligone, lahori- 
busve, aut fatigationibus ad vitam sustentandam 
indigentem ; arboribus semper florentibus gauden- 
tem, a floribus in flores transeuntem, a fructibus 
in fructus transilientem , usum habentem deside- 
rioruin comitem : s:pe vero nec scientem cui pri- 
mum manus injiceret, pre pulchritudine eorum 
qua sese aspectui offerebant : s:pe tantam felici- 
tatem deflevi, cum ex tot lapsum bonis cernerem. 
Communis quippe calamitas erat, el qux totum 
genus nostrum attingebat. Postquam aotem in 
Evangelia incidi, eamque diem animo apprehendi 
(illa enim et ista sexta erat), tunc omsem trisli- 
tiam abjeci, et mutata sententía, sermone gestio, 


μηδὲν ἱδρώτων, ἢ δικέλλης, f| πόνων, ἢ µόχθων πρὸς 
ζωὴν δεόµενον * ἀειθαλέσι δένδρεσιν ἀγαλλόμενον. 
ἀπὸ ἀνθῶν εἰς ἄνθη µεταθαίνοντα, ἀπὸ καρπῶν el; 
χαρποὺς µετιόντα, ταῖς ἐπιθυμίαις ἀχο)ουθοῦσαν 
τὴν γρείαν ἔχοντα, οὐχ ἔχοντα δὲ διὰ χάλλος (49) 
τῶν ὁρωμένων clvt πρότερον τὰς χεῖρας ἐπιθδάλλειν. 
Ἐδάχρυσα πολλάκις τὴν ποσαύτην µακαριότητα, 
αὐτὸν ἰδὼν ἑκπεσόντα. Κοινὸν γὰρ Tiv τὸ πάθος, xal 
τοῦ ἡμετέρου γένους ἁπτόμενον * ἐπειδὴ δὲ τοῖς Εὔαγ- 
χελίοις ἑνέτυχον, χαὶ ἑλαθόμην ταύτης τῆς ημέρας 
ἕκτη γὰρ ἣν κἀχείνη xal αὕτη) ἀναπώλεσα τὴν λύ» 
πην, xal µετέθην τὴν γνώµην, xal λευχειμονῶ τῷ 
λόγῳ, καὶ λέγω ἐἑμαυτῷ xo ὑμῖν ᾿Απέδρα ὁδύνη, 
καὶ λύπη , χαὶ στεναγµός. Τὰ ἀρχαῖα παρῇ 4θεν - 


mihique et vobis dico : Fugit dolor, tristitia, gemi- D 160b γέγονε τὰ πάντα καινά. Ὥσπερ γὰρ ἰατρῶν 


tus !! : Vetera transierunt : ecce facta sunt omnia 
nova 1. Nam, quemadmodum medici serpentum 
jetus, remediis qux ex ipsis exprimunt, sanare 
solent, et ipsa mali causa ad malum expugnandum 
utuntur ; ita Salvator universas malorum causas ad 
nostri curationem adhibuit, amarum in dulce con- 
vertit, felleum ad medelam traduxit, mertis sti- 
mulum in ipsam retorsit, ligni noxam in salutem 
transtulit, diem qux mundum perculerat, assum- 
psit, proque illa diem reddidit, qua mundus eit 
exhilaratus. Mihi vero noli credere, sed oculis tuis 
hunc intuere conventum, et nobiscum contendere 
desire. Dies est crucis, et omnes gaudetnus : ac je- 
junamus a malis, purique sumus in omnibus, in 


interioribus, iu exterioribus. Hec festivitatis est C 


ratio, hic letiti: modus. At parva dico virtutis 
«rucis miracula. Inspice totum orbem terrarum, 
quot pagi, quot civitates, quot loca, quot gentes, 
quot insulz, quot littora, quot genera sint, et fami- 
lie, et lingux:& Barbarorum : hi omnes crucis causa 
jejunant, affectus suos ejas virtute crucifigentes : 
et cum nox multis desinat, non tamen jejunis la- 
bor absolvitur. Nunc etiam omnes convenimus ad 
audiendum de cruce, et ecclesiam Implemus, ues- 
que invicem trudimus, sudantes, laborantes; et 
ui apud judiees primas sedes obtinemus, coram 
Jesu libenter etiam stamus : quia Jesus pro nobis 
sSletit, ut malitia fluenta sisteret. Ecquid igitur 
hodierna die factum est? Non enim fas est nes 
Aure surda hujus diei miracula preterire. 


. $. Lux erat deinceps , ipsumque diluculum, et 
Jesus ad prs&torium Pilati manibus vinctis addu- 
citur ? quibus, inquam, manibus? Qus czcos sa- 
nabant, quz claudis medebantur. Ac digiti obstrin- 
gebantur, qui palpebras efformarant, et qui hatu- 
ram curabat, ligabatur, ne proprium artis sux? opus 
patware posset, Hsc Domino rependerunt. 819 
Ligatus est, qui ligat aquas in nubibus "5, qui sol- 
vit vinctos in fortitudine ** , qui capüvis dimissio- 


παΐδες τὰς ὀφιώδεις πληγὰς ἰἡῶνται ἐξ αὐτῶν ix- 
χέοντες ἀλεξιφάρμαχα καὶ σχευάσαντες, ταἷς ἆφορ- 
μαῖς, τοῦ πάθους τὸ πάθος πολεμοῦντες , ὄντως à 
Σωτὴρ πάσαις ταῖς τῶν καχῶν ἀφορμαὶῖς πρὺς θερα- 
πείαν συνεχρῄσατὀ, τὸ πικρὸν γλυχὺ χαταστῄτας, τὸ 
χολῶδες eig θεραπείαν μεταδαλὼν, «b τοῦ θανάτον 
χέντρον xav' αὐτοῦ περιστρέψας , chv τοῦ ξύλον 
λαθὴν εἰς σωτηρἰαν μετατιθεὶς, ἡμέραν λαθὼν τὸν 
χόσμον λυπῄήσασαν, χαὶ ἡμέραν ἀντιδιδοὺς τὸν — xó- 
αµον εὐφράνασαν. Ἐμοὶ μὴ πεισθῆς, ἀλλὰ τοῖς σος 
ὀφθαλμοῖς. Βλέπε τὴν παροῦσαν Ἐκχλησίαν, καὶ nd- 
παυσο πρὸς ἡμᾶς ἑρίζων. Ἡμέρα σταυροῦ , xal 
πάντες ἀγαλλόμεθα , xai νηστεύομεν ἀπὸ χαχὼν, 
xai χαθαρεύοµεν ἅπαντα, dà ἔσω , τὰ ἔξω. Οὗτος ὁ 
τῆς ἑορτῆς λόγος, xal τῆς εὐφροσύνης τρόπος. Μι: 
κρὰ λέγω τῆς τοῦ σταυροῦ δυνάµεως θαύματα. 
Βλέφον πρὸς τὸν χύχλον τῆς οἰχουμένης, πόσαι χῶ - 
μαι, πόσαι πόλεις, πόσοι τόποι, πόσα ἔθνη , πόσαι 
νῆσοι, πόσοι ποταμοὶ, πόσοι αἰγιαλοὶ, πόσα γένη, xol 
φυλαὶ, xai Ἡαρδάρων γλῶσσαι * οὗτοι πάντες afiua- 
pov διὰ σταυρὸν ἀσιτοῦσι, τῇ ἐκχείνου δυνάµει τὰ 
πάθη σταυρώσαντες, καὶ λύεται νὺξ πολλοῖς, καὶ ον 
λύετα: τῆς νηστείας ὁ τόνος (50). Καὶ νῦν συνήλ- 
θοµεν πάντες ἀχοῦσαι περὶ σταυροῦ, xol πληροῦ- 
μεν τὴν ἐχχλησίαν, καὶ ἀλλήλους ὠθοῦμεν, ἱδροῦντες, 
πονοῦντες. "Eri μὲν διχαστῶν ἀξιούμενοι τῆς προ” 
εδρίας, ἐπὶ δὲ Ἰησοῦ ἡδέως ἑστῶτες, ὅτι καὶ ὁ "In- 
$00; ἕστη δι’ ἡμᾶς, ἵνα στήσῃ xaxlaz τὰ ῥήματα. Τί 


D οὖν ἑπράχθη σήμερον; ph Υὰρ ἁπλῶς ἡμᾶς παρα- 


δράµῃ τῆς ἡμέρας τὰ θαύματα. 

Υ’. Φέγγος ἣν λοιπὸν, xal abb τὸ περὶ ὄρθρον, 
παὶ Ἰησοῦς ἄγεται δεδεµένος τὰς χεῖρας ek c 
πραιτώριον Πιλάτου * χεῖρας ποίας; Τυφλῶν latt- 
κὰς, χωλῶν θεραπευτιχάς.Καὶ δάχτυλοι δεσμοῖς ἑνει- 
λοῦντο, βλέφαρα πλάσαντες, xal ὁ θεραπευτὴς τῆς 
φύσεως κατείχετο, μὴ τὸ οἰχεῖον πληρῶσαι τῆς τέ- 
χνης ἔργον. Ταῦτα Κυρίῳ ἀνταποδίδοται, Ἐδέθη ὁ 
δεσµεύων ἓν νεφέλαις ὕδατα , ὁ λύων πεπεδηµένους 
ἐν ἀνδρείᾳ, ὁ αἰχμαλώτοις ἄφεσιν χαριζόμενος" δέθη 


5 ]ga Lt, 11. !* M Cor. v, 17, 100 xxiv, 8. ?* Paal. 1xwir, 7. 


449) Savil. et Grets. χάλλους. 


(50) Rem. Grets. Sav. πόνος. 














593 


HOMILIA IN SANCTAM PARASCEVEN. 


994 


ὁ Λάζαρον λύσας τῶν τοῦ θανάτου δεσμῶν * Ίχθη εἰς A nem largitur ** : ligatus est, qui Lazarum solvit a 


τὸ πραιτώριον, ὁ μυρίοις ἀγγέλοις δορυφορούμενος" 
παρέστη τῷ Πιλάτῳ ὁ τὸν οὐρανὸν θρόνον ἔχων ' 
Ἀνείχετο ἑλχόμενος, ὁ δημιουργὸς παρὰ τῶν δηµιουρ- 
Υηµάτων, ὁ πλάστης ὑπὸ τοῦ πλάσματος, ὁ ποιητὴς 
ὑπὸ τοῦ ποιηθέντος. 


δ. Τί οὖν ἐπὶ τούτοις γίνεται; Καὶ αὐτοὶ, qual, 


οὐκ εἰση.ὶθρν εἰς τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶ- 
σιν, dAA ἵνα φάγωσι τὸ Πάσχα. Ὢ τῆς πολλῆς 
παρανομίας { Φόνον ἁδικίας ἑργάζονται, χαὶ εἰς τὸ 
πραιτώριον εἰσελθεῖν παραιτοῦνται , φυλαττόμενοι 
μιανθῆναι, οἱ ἤδη µεμιασμένοι. Ἡροδάτῳ τὸ πρόδα- 
τον λύοντες (51). ᾿Ανέμεινεν τοίνυν τὸ κριτέριον ὁ 
πάσης τῆς οἰχουμένης κριτής * ἀνέμεινεν μάρτυρας 
ὁ τῶν ψυχῶν µάρτυς πλάσας καὶ κρινόµενος. Καὶ 
ἄνθρωποι μὲν ἐχάθηντο δικάζοντες * Θεὸς δὲ εἰστή- 
χει, χαὶ ἑστὼς ἑσιώπα, παρὰ τὰ πρόθυρα τῶν ἀν- 
θρώπων ἑστὼς ὁ τῶν οὐρανίων πυλῶν Δεσπότης. 
Ἠρώτησεν à Πιλάτας, τάχα Ἰουδαίων φιλανθρωπό- 
τερος. Ti λέγω, Δείξει τὰ πεπραγμένα τὴν ἀλήθειαν]- 
Tira κατη]γορίαν φέρετε xarà τοῦ ἀγθρώπου τού- 
του; Τίς ἔχει θεὸν αἰτιᾶσθαι; ᾽Αναγχάζομαι τὰ 
Πιλάτου φθέγξασθαι. Ἰησοῦς γὰρ σιωπᾷ, οὐ λόγων 
ἀπορῶν ὁ Λόγος, ἀλλ᾽ ἵνα μὴ τῇ ἀποχρίσει λύσῃ τοῦ 
σταυροὺ τὸν στἐφανον. Καὶ χτηµάτων ὁ ἀχτήμων; 
οἵχων ἀλλοτρίων, ὁ μηδὲ τόπον ἔχων ποῦ τὴν χεφα- 
hy χλῖναι ; κτημάτων, ὁ xal τοὺς οἰκείους μαθητὰς 
ἄχρι τῆς ζώνης γυμνώσας ; ὄνον οὐκ ἔχων, ἀλλότριον 
ἐχρήσατο πῶλον, ἵνα τοὺς ὑμετέρους παΐδας εὖλο- 


Υήσῃ: εἴπατε πρόφασιν * πλάσατε, δικαίως ἀνέλετε. C 


Ἀπεχρίθησαν αὐτῷ ol Ιουδαῖοι ' El μὴ ἦν οὗτος 
κακοποιὸς , οὐκ ἄν σοι παρεδώκαµεν αὐτόν. Με. 
γἀάλη πραγμάτων ἁἀπόδειξις, ἀόριστος ἀπόφασις. 
Εἰπὲ τὴν χαχίαν, xai μὴ πλάνα τὸν ἀκροατήν. Λέγει 
αὑτοιῖς ὁ Πι.1άτος * Λάδετε αὑτὸν ὑμεῖς, καὶ κατὰ 
τὸν νόμο) ὑμῶν κρίνατε. Εὐγνώμων δικαστῆς, 
ἀπέθετο τὸ βάρος κατὰ τῆς Ἰουδαίων κεφαλῆς. 
"Y uei λάδετε τῆς χαχίας χοινωνόν. Aéyovcur αὐτῷ 
οἱ Ιουδαίοι 'Ημῖν οὐκ ἔξεστιν ἀνε.1εῖν οὐδένα,. 
Πῶς οὖν ἀνείλατε Ἡσαῖαν; πῶς Ζαχαρία»; πῶς 
Ἑχαστον τῶν προφητῶν; 'AXA' οὐκ ἔξεστιν ὑμῖν ἀν- 
ελεῖν, οὗ διὰ τὸ μὴ βούλεσθαι, ἀλλὰ διὰ τὸ ph δύνα- 
σθαι. "Ηδη γὰρ σαν τῆς τοιαύτης ἐξουσίας παρὰ 
Ἑωμαίων ἀφῃρημένοι, Λέλνται τοίνυν ὁ νόμος δη, 
ἐν μὲν µέλανι χείµενος, ἕλυσε δὲ αὐτὸν ὁ δεδεµένος "In- 
coUe. 'O δὲ Πιλάτος. Εγὼ οὐδεμίαν αἰτία» εὖ- 
ρίσχω κατ’ αὐτοῦ. Οὐ σὺ µόνον, ὦ Πιλάτε, ἀλλ' 
οὐδὲ Ἰουδαῖοι, ἀλλ᾽ οὐδὲ τυφλο», οὐδὲ νεχροὶ , οὐδὲ 
Ἔλιος , οὐδὲ σελήνη, οὐδὲ ὁ χόσµος, οὐδὲ οἱ δίχαιοι 
πάντες, προφῆται καὶ μάρτυρες. Λέγει γάρ τις προ: 
φήτης αὐτῶν. "Oc ἁμαρτείαν οὐχ ἑποίησέν, οὐδὲ 
εὑρέθη δό.ἰος ἐν τῷ στόµατι αὐτοῦ. Πάντες Πιλάτῳ 


* ρα. px do 3 Joan. χι, 1 seqq. 


*'ibid. 52. *' ibid. 08. 


(51) Προδάτῳ τὸ πρόδατον .1ύοντες. Joannes 
Boisius : « Quid hoc sit, comminisci nequeo. Fa- 
ciem habet proverbii, sed proverb duntaxat. Alio- 


11’ Joan, 
15 [53, 1150, 9; 1 Petr. 


vinculis mortis ** : pertractus est in praetorium, a 
cujus latere mille angeli sunt : astitit coram Pi- 
lato, cujus thronus ccelum est, tentusque a crea- 
turis trahebatur creator, opifex ab ορἰβείο, auctor 
ab opere - 


4. Quid ergo postea factum est : Et ipsi non in- 
troierunt. in. praetorium, ut non. contaminarentur, 
sed ut manducarent Pascha 1. O ingentem iniqui- 
tatem! Czdem injustitie plenam perpetrant, et in 
praetorium ingredi cavent, ne contaminentur, qui 
jam contaminati sunt, ovem ove solventés. Judi- 
cium itaque solvit orbis totius judex. Testibus op- 
positus fuit, qui animorum tesiis est : rerum Con- 
ditor ipse judicatur. Atque homines quidem judices 
sedebant, Deus autem stabat, quin et stans tacebat, 
iu hominum, inquam, vestibulo stans, cclestium 
Dominus januarum. Interrogabat Pilatus, forte hu- 
manior quam Judazi. Quid vero aio? Id esse verum. 
res gestae coniprobant : Quam accusationem affertis . 
adversus liominem hunc ** ? Quis Deum potest accu- 
sare? Cogor enim Pilati verba edisserere : Jesus 
enim tacebat, non quod Verbo verba deessent, sed 
ne respondendo crucis coronam solveret. Num ita- 
que possessiones appetiit, qui nihil possidet? an 
domos alienas, qui ne locum quidem habet, ubi 
caput reclinet? an divitias, qui discipulos suos 
usque ad zonam nudavit? qui cum asinum non 
haberet, alienum mutuo. accepit, ut liberis vestris 
benediceret? Causam afferte , flngite, juste taudem 
interficite. Responderunt ei Judei : Si non essel hic 
malefaclor , non tibi tradidissemus eum **. Magna. 
rerum demonstratio, indefinita denuntiatio. Dic 
malitiam, neque per ambages protrahe auditorem. 
Dizit eis Pilatus : Accipile eum vos, et secundum 
legem vestram judicate 15. «Equus judex onus reji- 
ciebat in caput Judeorum. Vos sceleris reum sus- 
cipite. Dicunt ei Judei : Non licet nobis interficere 
quemquam **. Quomodo ergo Isaiam  interfecistis? 
quomodo Zachariam ? quomodo singulos proplietas ὃν 
Veruin enimvero non licet vobis interficere, non 
quia non vultis, sed quia non potestis. Jam enim 
erant tali potestate a Romanis privati. Lex ergo 
soluta est, in operibus quidem otiosa ; in atramen- 


D to vero consistens : hanc solvit ligatus Jesus. Tum 


Pilatus: Ego nu!lam invenio in eum causam *'. Non 
tu solum, o Pilate; sed neque Judxi, neque ceci, 
neque mortui, neque 5ο], neque luna, ueque mun- 
dus, neque justi omnes, prophete et martyres. Ait 
enim aliquis illorum propheta : Qui peccatum non 
fecit, neque dolus inventus est. in. ore ejus **. Omnes 
Pilato suffragantur in ferenda justa sententia. Ju - 


xvu,98. αἱ ibid. 29. 3 ibid. 50. 3 ibid, 31. 


n, 22 


qui nibil proverbiale video. » Combeflsius significari 
ait, solutam religionem ovis legalis, nece ovis 
Christi. 





595 


S. JOANNIS DAMASCENI 


$36 


di soli adversantur, clamoribus accusantes, et Α συντρέχουσι, δικαίαν φέροντες (92) qgov. Móvot 


veritatem tumultu obscurare contendentes, illud- 
que [sai dictum confirmantes : Exspectavi ut face- 
rel uvam, et [ecit spinas ** ; ac non justitiam, sed 
inaniorem clamorem. Judzeorum vitis fructus. cla- 
nior est. 


$813 5. Dum hec gererentur, Pilatus nil quid- 
quam profari, neque audire propter confusum tu- 
multum poterat, resque ad seditionem vergebat. 
Porro misit ad ipsum uxor ejus , egregia auxilia- 
cix, qua virum proruentem retinuit, dicens : Nihil 
tibi et. justo. illi **. Si quidem penes te est, hunc 
salvum facito : sin vero nequeas, teipsum salva. 
Tantum non illud Davidis eloquium proferebat : 
Ne perdas cum impiis animam meam, el cum viris 
sanguinum vilam meam *!. — Nihil tibi et justo illi. 
Multa enim passa sum in. somniis- propter eum **. 
Joseph alter, qua per insomnia veritatem cernens, 
Judaeorum clamoribus testimonium suum opponat : 
equum enim erat. ut ipsi a mulieribus superaren- 
tur. Vicit olim eos Raab meretrix : vicit eos qua 
sanguinis fluxum patiebatur; vicit Chananza ; 
nuncque rursum mulier contra illos. In angustias 
rediguntur, Responderunt ei Judei : Nos habemus 
legem, εἰ secundum legem nostram debet. morí *, 
Quam vero legem ? quibus dictionibus stabilitam ? 
an forte iis qux» hodie lect sunt ? Tanquam ovis 
ad occisionem duclus est, et. sicut agnus coram ton- 
dente se obmultescens, sic non. aperiet og suum. Ab 
iniquitatibus populi mei ductus est ad mortem **, 
llas ego syllabas reperio illis utiles : alibi vero non 
reperias, unde constet jure occisum esse Jesum. 

6. Ingressus est praetorium Pilatus, iracundise 
cedens Judaeorum, exsünguere contendens flam- 
mam inexstiuctam. Ingressus el egressus est, ma- 
gisque ignem accendit. Exiit enim, secum habens 
Jesum coronatum, et purpura indutum, inviso pla- 
ne ludzeis spectaculo; dum illis hostem jam coro- 
natum ostendit, jam victorem, jam purpura conve- 
»titum. Nam illud quidem ignominis causa gere- 
batur; sed native regie dignitatis subobscu- 
rum (Óndicium erat. Ut autem viderunt eum, 
quem sape viderant, quem nunquam viderant, 
quem 
pria consumpti flamma (cupient enim, αἱ (acti 
sunt igue. combusti. ?' ), clamorem Sodomiticum 
eustulerunt ,  sublatique sunt : Tolle, tolle, 
erucifige eum. Regem vestrum. vultis 
gam? Nonhabemus regem nisi Cesarem **.. Abne- 
gatio sine persecutione, ut Dei negatio post /Egy- 


** [sa. v, 2. ** Matth.xxvi, 19. 


(52) Rem. φέροντι, 

(53) Rem. θορύθῳ. 

54) Ibid. xatvotépav. 

55) Edit. στενοῦται. 

(^9) Hic locus Boisio crucem fixit; cum Gretse- 


crucifi- 


9! DPsa]..xxv, 9. 
Lui 7, 8. ** ]ga. 1x, 5 sec. LXX. ** Joan. xix, 15. 


μάχονται Ἰουδαῖοι, χρανγῇ δικαζόµενοι, xat θορύ- 
δοις (55) τὴν ἀλήθειαν ἐπισχιάζειν φιλονεικοῦντες, 
xai τὸ τοῦ Ἡσαϊου βεδαιοῦντες' Ἔμεινα τοῦ ποιῆ- 
σαι σταφυ.λὴν, ἑποίησε δὲ ἀκάνθας' xax οὗ δικαιο- 
σύνην, ἀλλὰ χραυγην κενωτέραν (58). "Άμπελος 
Ἰουδαίων κραυγἣν καρποφοροῦσα. 

6’. "Ev ὅσψ ταῦτα ἑπράττετο, καὶ ὁ Πιλάτος οὔτε 
λέγειν, οὔτε ἀχούειν ἠδύνατο διὰ τὴν σύμμικτον τα- 
ραχἠν xal στάσις ἐμελετᾶτο. Ἔπεμψε πρὸς αὐτὸν 
ἡ γυνὴ αὐτοῦ καλὴ βοηθὸς ἰέμενον ἄνδρα  xat- 
έχουσα’ Μηδὲν col xal τῷ δικαίῳ ἐκείγῳ, λέγουσα. 
El μὲν δύνασαι, αῶσον. El δὲ μὴ δύνασαι, σαυτὸν 
διάσωσον μονονουχὶ ᾿λέγουσα τὸ τοῦ Δαθὶδ λόγιον᾽ 
Mà) συναπο-έσῃς μετὰ τῶν ἀσεθδῶν τὴν ψυχή» 
µου, καὶ μετὰ ἀνδρῶν αἱμάτων τὴν ζωήν µου. 
— Mnóàr col καὶ τῷ δικαίῳ ἐκείκῳ' πολ]ὰ γὰρ 
ἔπαθον κατ’ ὄναρ δὺ αὐτόν. "Αλλος Ἰωσὴφ διὰ τῶν 
ἑνυπνίων τὴν ἀλήθειαν ὁρῶσα, ταῖς Ἰουδαίων xpav- 
yai; ἀντιμαρτυροῦσα. Ἔτπρεπεν γὰρ αὐτοὺς ὑπὸ 
γυναικῶν ἠττᾶσθαι. Ἐνίχησεν αὐτοὺς ἡ '"Pak6 ἡ 
πόρνη» ἐνίχησεν αὐτοὺς ἡ αἱμοῤῥοοῦσα ' ἑνίχησεν 
ἡ Χαναναία. Καὶ νῦν πάλιν, Ὑννὴ κατ αὖ- 
τῶν (55) στεφανηῦται,. Ἀπεκρίθησαν αὑτῷ 'Iov- 
δαῖοι. Ἡμεῖς vópor ἔχομεν, καὶ κατὰ τὸν vó- 
por ἡμῶν ὀφείλει ἁποθανεῖγ. otov vópov; 
ποἰαις λέξεσι βεδαιούµενον; Τάχα ταῖς σήμερον 
ἀναγνωσθείσαις * Ὡς πρόδατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη, ᾿ 
καὶ óc ἁμνὸς ἄκακος ἐναντίον τοῦ κείροντος ab- 


6 τὸν ἄφωγος, οὕτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ. 


'Axó τῶν ἀνομιῶν τοῦ «Ἰαοῦ µου ἤχθη εἰς θάνατον. 
Ταύτας εὑρίσχω χρησίµους ἐχείνοις τὰς συλλαδὰς, 
ἀλλαχοῦ δὲ οὐδαμοῦ Ἰησοῦν διχαίως σφαττόµενον. 
ς’. Εἰσῆλθεν 6 Πιλάτος εἰς τὸ πραιτώριον, ἑνδιδοὺς 
τῷ τῶν Ἰουδαίων θυμῷ, σθέἐσαι φιλονειχῶν ἄσθεστον 
φλόγα. Εἰσῆλθεν xat ἐξηλθεν' μᾶλλον τὸ πῦρ ὑφΏψεν. 
Ἐξῆλθε yàp ἔχων τὸν Ἰησοῦν ἑστεφανωμένον, xai 
πορφυρίἰδα περιθεθλημένον. ἀθούλητον ᾿Ἰουδαίοις 
θαῦμα" δειχνὺς τὸν πολέμιον αὐτοῖς ἤδη στεφανωθέν» 
τα, Ίδη βασιλικ»ν σχΏμα περιθεθλημένον. Τὸ μὲν γὰρ 
γινόµενον ἣν ἐφ᾽ Όδρει, αἴνιγμα δὲ τῆς κατὰ φύσιν 
βασιλείας. Ὡς δὲ εἶδον αὐτὸν, ὃν πολλάκις εἶδον, ὃν 
οὐδέποτε εἴδον, ὃν ἀεὶ βλέποντες ὑφάπτονται, τῷ 
οἰχείῳ δαπανώµενοι πυρὶ (θΘε.Ίήσουσι (56) erp, εἰ 


semper videntes  inflammabantur, pro- D ἐγένοντο πυρἰκαυστοι) ἐπῆραν αὐτῶν τὴν Σοδοµι- 


τιχὴν χραυγὴν, ἐπῆραν, καὶ ἐπήρθησαν  Αἱρε, alpe, 
σταύρωσον αὑτόν. Τὸν βασιωέα ὑμῶν θ6έ.1ετε 
σταυρώσω; Οὐκ ἔχομεν βασιᾶέα, φασὶν., εἰ μὴ 
Καίσαρα  ἄρνησις χωρὶς διωγμοῦ * ἀθεῖα μετὰ τὰ 
Αἱγύπτου xaxá. Οὗτοι οἱ θεοί σου, ! Ἱσραὴ-, οἱ 
ἀναγαγόντες σε àx γῆς Αἰγύπτου. 00x ἔχετε Ba 
33 Mattb. 9 {. 


xxvit, 40. ?? Joan. xix, 7. 


rus et Savilius edidissent, πυρὶ, θελήσουαι' εἰ γάρ. 
Recte Combefisius animadvertit locum hic afferri 
Isai: 1x, 5, secundum LXX , adeoque przflxo puncto, 
sic una serie legendum, 0c)£50221 γάρ. 





597 


HOMILIA IN SANCTAM PARASCEVEN. 


509 


ειλέα εἰ μὴ Καΐσαρε; Τίς οὖν ὡδήγησεν ὑμᾶς ἐπὶ A ptia mala. Hi sunt dii (ui, Ierael, qui eduxerunt te € 


τῆς ἑρήμου, ἢ τὶς ἕθρεψε; Τίνα βοᾶται Μωῦσης 
λέγων Κύριο βασιλεύων τὸν αἰῶνα καὶ ἐπ 
αἰῶνα, καὶ ἔτι; Οὐχοῦν ἐπειδήπερ ἠρνήσασθε τὸν 
ἑαυτῶν βασιλέα, µείνατε λοιπὺν ἀθασίλεντοι, δου- 
λείας Quybv ἕλχοντες αἰώνιον. Ταῦτα péypi ὥρας 
ἑπράχθη. Ἴδωμεν 6b xoi τὸ λειπόμενον µέρος τῆς 
ἡμέρας, πᾶσα γάρ ἐστιν ἁγία. 


Q. Ἔλαθον αὐτὸν ἑστεφανωμένον. Τίσιν; 'Axáv- 
θαις, τοῖς τῶν Ἰουδαίων δώροις. "Εμεινα τοῦ ποιῆη- 
σαι σταφυ.ἡν, ἑποίησε δὲ ἀκάνθας. Ἑῤῥαπίσθη, 
ἐνεπτύσθη, ἐτυπτήθη, µάστιγας ἔλαθεν' ἁλλά µη- 
δὲν ἐἑπαισχυνθείς. Στηθι μετὰ τοῦ 'Hsatou (57), xol 
Βλέπε θεὸν τοῖς ἐχείνου βλεφάροις. TL οὖν ἑχεῖνός 


terra Egypti *. Non habetis regem nisi Cesarem? 

Quis ergo vobis dux fuit in deserto ? aut quis aluit? ' 
lile quem proclamat Moyses dicens : Dominus Τε”. 
gnans in seculum, et in seculum, et ulira**, Quando 

ergo regem vestrum negaslis, manete deinceps sine 

rege, servitutis zeternum trahentes jugum. Hasc 

usque in hanc horam gesta sunt : videamus et re- 

liquam diei partem : totus quippe sanctus est. 

7. Acceperunt eum coronatum. Quibus rebus? 
Spinis, Judworun donis. Exspectavi w faceret uvam, 
fecit autem. spinas **. Alapis c:esus est, consputus, 
verberatus, flagella tulit, sed nihil horum ipsum 
puduit. Consiste cum 1saía, et Deum palpebris il- 
lius intuere. Quid ergo ille? Domine, quis credidit 


qnat; Κύριε, εἰς ἐπίστευσε τῇ ἁκοῇ ἡμῶν; Εἴδο- Β quditui. nostro ? Vidimus eum, et non erat. ei. spe- 


per αὐτὸν, καὶ οὐκ εἶχεν εἶδος, οὐδὲ xdAAoc., 
áAlà τὸ εἶδος αὐτοῦ tior, ἐχεῖπον παρὰ 
υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων. Οὐχ εἴχε χάλλος, οὐδὲ εἶδος, 
ὁ παντὺς χάλλους τεχνίτης. Ἐθρήνει γὰρ τῶν Ἰου- 
δᾳίων τὰ χαχά. "Αγθρωπος ἐν π.ηγῃ ὧν, καὶ el- 
δὼς φέρε’ μα.-ακίαν. "Άνθρωπος, οὐ θεός ' ἄν- 
θρωπος γὰρ ἣν, xal οὗ θεὸς, ὁ πληττόµενος. Τίς 
οὖν οὗτος ὁ πολύπονος, ὁ πολυώδυνος, xal ὑπὸ πάν- 
| *ov βαλλόμενος, Μή που xai διχαίως πάσχει ἃ 
πάσχει, Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν gépsi καὶ 
περὶ ἡμῶν ὁὀδυγᾶται. — Ἐγὼ µηδεµίαν αἰτίαν 
εὑρίσχω xatà τοῦ ἀνθβώπου τούτου. ᾽Αλλὰ μηδὲν 
ἐπαισχύνου τοῖς ἑπονειδίστοις ἁγαθοῖς. Τοσαῦτα γὰρ 
πανὼν ἔμεινε, ἁπαθής' ὀτρώθη, ἐνεπτύσθη, τὰ 
αἴσχιστα (58) ὑπέμεινε, χαὶ αὐτὸς µένει ἔντιμος, 
ἔνδοξος, τῶν πεπληγµένων (59) ὥς τις. Ὡς πού 
Φῆσιν αὐτοῖς 6 Ἡσαῖας ' Καὶ ἡμεῖς &lopywdye0a 
αὐτὸν εἶναι àv. πόνῳ, καὶ ἐν π.ληγῃ, καὶ ἐν xa- 
χώσει" αὐτὸς δὲ ἑτραυματίσθη διὰ τὰς ἁμαρτίας 
ἡμῶν, xal ἐμα.]αχίσθη διὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν. 
Οὐχοῦν xai αὐτὸς xai ἡμεῖς τραυµατίαι χείµεθα : 
TQ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεὶς ἰάθηµε». Νεχρὸς νεχρῶν 
ἰατρὸς, τραυματίας πολυπόνων ἀνθρώπων ἀἁνιι- 
φάρμακχον. Αλλ) ἕως πότε τὴν ἡμετέραν ἄδειαν 
περιπλανᾷς, ὦ ἄνθρωπε; Elns σαφέστερον τὸ Qn. 
τούμενον. Ὡς πρόδατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη, καὶ ὡς 
ἀμνὸς ἐναντίον cov xsiporcoc dguroc* χρηστὸν 
πρόθατον χαχοῖς µαχγείροις ἐχδοθέν. El σφάττετε, οἱ 
Ἰουδαῖοι, uh χείρετε * εἰ δὲ χείρετε, Φφείσασθε προ- 
.Óátou χρηστοῦ καρποφοροῦντος. —— 


η). Ἠγοντο δὲ xal dAA4ot μετ αὑτοῦ κακοῦργοι 
δύο. Περιήχει Υὰρ ἡμῖν ὁ λόγος εἰς τὴν ἑνδεχάτην 
ὥραν τῆς Ἡμέρας, ἵνα μηδεὶς τὴν ἑαυτοῦ Quy ἁπ- 
αγορεύσῃ᾽ καὶ ἑδουλόμην μὲν ὑπερθῆναιτὴν ἱστορίαν, 
διὰ τὸ πολλάκις ἡμῖν εἱρῆσθαι. "Opi δὲ λῃστὴν del 
ps ᾖιαζόμενον. Καὶ οὗ μέγα ^. xal γὰρ xal παρα- 
δείσου θύρας ἑδιάσατο, τὴν τέχνην εἰς σωτπρίαν 


51 Exod. xxxi, 18. 


55 Exod. xv, 18. 
X vili, 98. 


ον Ίνα, Lii, d, 5. "ibid. 5. **ibig. 7. 
(57) Edit. μετὰ Ἡσα]ου. 
(58) Heg. ἑσταυρώθη... τὰ ἔσχατα, 


10 Τσο. ν, 9, 


cies, neque decor : sed species ejus dehonestata, et 
deficiens preter filios hominum '*. &144 Pulchritu- 
dine atque specie aruit artifex omnis pulchritudi-. 
nis. Lugebat enim Judzorum mala : Homo in plaga 
positus, et sciens [erre languorem **. Homo, ΠΟΠ. 
Deus : homo enim erat, non Deus, qui percutieba- 
tur. Ecquis ergo iste est, qui multis laboribus do- 
loribusque conficitur, et ab omnibus exagitatur ? 
uum forte juste patitur ea quz patitur? Ille vero 
peccata nostra suslinet, et mostra. causa doloribus 
angitur *.— Ego nullam, Pilatus ait, invenio in eum 
hominem causam **, Non te tamen ignominiosorum, 
bonorum pudeat. Etenim , cum tam mulia patere- 
tur, impassibilis manebat : vulneratus est, sputis 
est couspersus, turpissima quique toleravit, atque 
idem manet honore et gloria insignis, quasi unus 
ex percussis. Quemadmodum utique rursum ait il- 
lis Isaias : Et nos putavimus eum esse in dolore, et 
in plaga a Deo , et in affliclione : ipse autem vulne- 
ratus. est propter peccata nosira, et. infirmatus est 
propter iniquitates nostras *. liaque et ipse, et nos 
saucii jacemus; ejus livore nos sanati sumus "*. 
Mortuus mortuorum medicus est : et saucius d&rum- 
nosorum hominum remedium fit. Sed quousqua tan- 
dem securitatem ac libertatem nostram in ambages 
trahis, o homo ? luculentius edissere quid quaestio- 
uis sit, Sicut ovis ad occisionem ductus est, εί sicut 
agnus coram suo Lonsore , sine voce *. Ovis optima 
pessimis lanionibus tradita. Si mactetis, ο Judzi, 
at velleri parcite : sin tondeatis, ovi optimae qua 
fructus facit, indulgete. 

8. Ducebaniur autem et alii duo nequam cum eo V. 
Decurrit enim oratio nostra ad undecimam diei 
horam, ne quis de sua vita animum despondeat. 
Ac voluissem quidem historiam praeterire, cum il- 
lam szpe jam enarraverimus : sed video latronem, 
nihi semper vim inferentem. Neque id mirum; 
quando ipsis quoque paradisi foribus vim attulit, 


^ σα, Lu, 1-2. "ibid. 5. "ibid. 4. Joan. 


V Luc. xii, 4. 


(59) Rem, πεπλημμεμένων... αὐτός. 


599 

artem suam ad salutem traducens. 
agnus cum duobus lupis. Verum ille quidem in 
consilio persistebat, iste autem jam mutabatur. 
Memento. mei, inquiens, dum veneris in regnum **, 
O quanta potentia Jesu ! latro jam propheta est, 
de cruce praedicans : Memento mei, Domine, dum 
veneris in. regnum tuum, Quid vero regis vides, ο 
latro? alapas, spula, clavos, et lignum, Judzorum- 
qu$ sannas, imo jam nudatam militum lanceam. At 
non ea cerno, inquit, quz apparent : angelos cir- 
cumstantes video, fugientem solem, velum scis. 
8um, terram trementem, mortuos fugain jam me- 
ditantes. Jesus omnes suscipit, ac prophetas etiam, 
qui tanquam operarii circa undecimam horam ves 
nerunt, eumdem eia denarium prebeus, Amen, 
amen dico tibi ; accipe et tu, Amen, o latro ; ο tu 
qui hodie latro es, hodie filius, hodie mecum eris in 
paradiso **. Ego qui ejeci, ipse te iniroducam : ego 
qui paradisi januas clausi, qui gladio igneo aditum 
munivi. Nisi enim ego introduxero, clausz manebunt 
fores. Veni bue, przedo, qui diabolum deprsdatus es, 
corona adversus ipsum redimitus, Cum hominem et 
Deum videris, hunc adorasti ὁ ac veteribus armis 
projectis, verze fidei armaturam accepisti. 

9. Qux cum ita se habeant, omnibus 815 s:n- 
ctitate donatis, ex sthere quidem sole, ex plantis 
ligno, ex animalibus felle, ex texts pannis, tunica 
indivulsa , ex mari vestitu purpureo, ex metallis 
et ferro, lancea et clavis , geminisque sanguinis et 
aqua manaulibus fontibus, Salvator suo munere 
fungebatur. Pater, dimitte illis peccatum 59. Ecqui- 
bus tandem hac remissio ? Grecis, Jjudais, pere- 
grinis, barbaris ; denique omnibus. Semel enim 
dixit, et opus nunquam non perficitur. Num enim 
tantum de hostibus dixit, Dimitte ? De singulis na- 
Vionibus dicit, ei semper dicit, et quicunque vult, 
accipit. 


10. Convenerunt omnes in przetorium ad Pilatum, 
dicentes : Seimus quia seductor ille dizit adhuc vi- 
vens : Post tres dies resurgam ", Plane scis? plane 
meministi, quia surrecturus est ? Sepulerum muni : 
mihi enim munis. Custodi mortuum, ne aufugiat, 
Habetis, iuquit, custodiam. lte, custodite sicut. vul- 
lis **, Claudite ut vobis videbitur, adornate sicut 
nostis : praesidium apponite sicut scitis. Nisi enim 
eustodiatis, ansam milii excusationis et prztextus 
relinquitis. Nunc autem eum vobis trado, quem 
duin viveret, tenebatis, quique, cum a vobis oc- 
eisug sit, omnes vos latet. Vigiles igitur et sobrii 
persistamus, ut profundum Jud:eorum somnum con- 
siderantes, cum celestibus interim exercitibus 
diem festum agamus, in Christo Jesu Domino 
Rostro, cui gloria et imperium, nunc, ct semper, 
tl in secula seculorum. ΑΠΕῃ, 


S. JOANNIS DAMASCENI 600 
Stabat in eruce A µεταδαλών. Εἰστήχει ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ὁ ἁμνὸς xal 


δύο λύχοι. ἀλλ ὁ μὲν ἔμεινον ἐπὶ τῆς γνώμης, ὁ δὲ 
µετεθάλλετο, Μνγήσθητί µου, λέγων, ὅταν ἔ.1θῃς 
iv τῇ βασιλεἰᾳ σου. Ὢ τῆς δυνάµεως τοῦ Ἰησοῦ | 
'O λῃστὴς ἤδη προφήτης, ἀπὸ σταυροῦ χηρύσσων: 
Μνήσθητί µου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ 
σου. Ti yàp ὁρᾷς βασιλέως, ὦλλῃστά; ῥαπίσματα, 
ἐμπτύσματα, ἤλους, χαὶ ξύλον, xal τὰ Ἰουδαίων 
σχώµµατα, xai ἤδη τὴν λόγχην τῶν στρατιωτῶν 
γυμνουµένην. Αλλ’ οὐχ ὁρῶ, φησὶ, τὰ φαινόμενα" 
ἀγγέλους περιεστῶτας ὁρῶ, ἥλιον φεύγοντα, xol 
καταπέτασµα ῥηγνύμενον, τὴν γῆν τρέµουσαν, νε- 
κροὺς φεύγειν μελετῶντας. Ἰησοῦς δὲ ὁ πάντας ὃε- 
χόµενος, xal τοὺς περὶ τὴν ἑνδεκάτην ὥραν ἑλ- 
θόντας προφήτας, ὡς ἐργάτας (09), τὸ αὐτὸ δοὺς δηνά- 
ριον. ᾽Αμὴν, ἁμὴν «Ἰέγω σοι, λάθε xal aU τὸ ἁμὴν, 
ὦ λῃστὰ, 6 σήμερον λῃστὴς, σήμερον υἱὸς, σήμερον 
μετ ἐμοῦ ἔσῃ ἓν τῷ παραδεἰσφ. Εγώ σε ἐχδαλὼν, 
ἐγώ σε εἰσάγω, ὁ τὰς θύρας τοῦ παραδείσου χλείσας, 
ὁ ῥομφαίᾳ πυρίνῃ τειχίσας. "Av ἐγὼ μὴ εἰσάγω, μὲ- 
νουσιν αἱ θύραι χεχλεισμέναι. Δεῦρο, ὦ λῃστὰ, τὸν 
διάθολον λῃστεύσας, xai xav' αὐτοῦ ατεφανωθεὶς, 
ἄνθρωπον ἰδὼν, καὶ θεὸν προσχυνῄσας, τὰ μὲν πάλαι 
ῥίψας ὅπλα, τὰ δὲ τῆς πίστεως ἀναλαδών. 

0'. Τούτων δὲ οὕτως ἑχόντων, xai πάντων ἁγια- 
δομένων, ἐκ μὲν αἱθέρος, ἡλίου, Ex δὲ φυτῶν, ξύλου, 
tx δὲ ζώων, χολῆς, Ex δὲ ὑφασμάτων, χιτῶνος ἁδιαῤ- 
ῥήχτου, ἐχ δὲ θαλάσσης, πορφύρας στολῆς, ix δὲ 
μετάλλου xal σιδήρου, λόγχης xai Ίλων, xa διδύ- 
ων πηγῶν αἵματος xal ὕδατος προχυθέντων, ὁ 
Σωτὴρ τὸ ἑαῦτοῦ ἐποίει' Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς τὴν 
ἁμαρτίαν. Τίΐσιν "Agec ; Ἕλλησιν, Ἰουδαίοις, ξένοις, 
βαρθάροις, πᾶσιν ἁπλῶς. "Απαξ γὰρ εἶπεν, xal del 
τὸ ἔργον τελεῖται. Mh γὰρ ἐπὶ τῶν πολεµίων µόνον 
εἶπεν, "Agsc; xa0' ἕχαστον ἔθνος (61) λέχει, xal 
ἀεὶ λέγει, xat ὁ βουλόμενος λαμθάνει. 


V. Συνῆλθον πάντες ἐπὶ τὸ πραιτώριον, λέγοντες 
πρὸς Πιλάτον"' Οἵδαμε», ὅτι ὁ π.Ἀάνος ἐχεῖνος εἶπεν 
ἔτι Gov * Μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἐγείρομάι. Ὅλως οἶδας; 
ὅλως µέμνησαι, ὅτι ἐγείρεται; ᾿Δαφαλίζου τὸν τά- 
φον' ἐμοὶ γὰρ ἀσφαλίτῃ. Φρούρησον νεκρὺν. μὴ φύγῃ. 
"Exste, qns, κουστωδίαν. Ὑπάγετε, ἀσφα-ίσα- 
σθε ὡς βού.Ίεσθε. Αποκλείετε ὡς οἴδατε ὡς οἴδατε 
συσχευάσασθε' ὡς οἴδατε, φρουρῄσατε. El μὴ ϱν- 
λάξητε, pot προφάσεως λόγον καταλιμπάνετε. No 
δὲ ὑμῖν αὐτοῖς παραδίδωµι, ὅτε μὲν ἔφη, map! ὑμῶν 
χατασχεθέντα, ὅτε δὲ ἀνῃρέθῃ, πάντας ὑμᾶς λαθόντα. 
Μείνωμεν τοίνυν νήφοντες, ἀγρυπνοῦντες, ἵνα τὺν 
βαθὺν Όπνον τῶν Ἰουδαίων ἴδωμεν, xaY ταῖς ἔπου- 
pavlotg στρατιαῖς συνεορτάσωµεν, bv Χριστῷ Ἰησοῦ 
τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα, xai τὸ χρῴτος, νῦν, xa! 
ἀεὶ, xai εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν. 


ο ου, xxi, 42. ibid. 45. "ibid. 52, "' Math. xxvii, 61, 9 ibid. 63. 


(09) Edit. eH... ἑλθοῦσιν ἑργάταις. 


(61) Edit. ἔτος, 








€01 
4A. 
Ιωάννου taxewov μογαχοὺ xal sxpscÓvtépov 
τοῦ Δαμασκη)οῦ, «Ἰόγος &lc τὸ ἅγιον Σάέδα- 

το» (62). 

a. Τίς «Ία-ήσει τὰς δυγαστείας τοῦ Κυρίου, 
ἁκουστὰς πουήσει πάσας τὰς αἰγέσεις αὐτοῦ. Τίς 
τὸ ἄπλετον καὶ ἁχανὲς τῆς αὐτοῦ ἀγαθότητος διηγἠ- 
σεται πέλαγος; τίς τὴ» ἀτέχμαρτον πρὸς τοὺς δού- 
λους ἀγάπησιν; τίς τὴν ὑπὲρ νοῦν αωγκατάδααιν’; 
εἰς τὴν περὶ ἡμᾶς εὐσπλαγχνίαν, καὶ τὴν .ἐκ ταύτης 
ἄφραστον χηδεµονίαν; Οὐκ ἔστιν οὐδεὶς, οὐδ' εἰ ταῖς 
γλὠσσαις τῶν ἀγγέλων λαλοῖ καὶ ἀνθρώπων" οὐδ' εἰ 
πᾶσαν ἐν ἑαυτῷ συνειληφὼς sin τὴν ἀνθρωπίνην 
σύνεσιν. Ei γὰρ xai τὸ πνεῦμα πρόθυµον, ἀλλ᾽ ἆσθε- 
vhi dj γλῶσσα πρὸς τὸ λέχειν, καὶ ὁ νοῦς ἁμαυρὸς 
πρὸς χατανόησιν. Μέγα γὰρ ὁμολογουμένως τὸ τῆς 
θείας οἰχονομίας µυστήριον, οὗ νοῄσει, πίστει ὃδ 
µόνῃ χωρούμµενον, ἀγνείας ψυχιχῆς ἐχ φόόου θείου 
xai πόθου σννισταµένης, δεόµενον. OO γὰρ ἔστιν 
ἄλλως ψυχῆς περιποιῄσασθαι κάθαρσιν, ἢ φόδῳ θείῳ 
xal ἔρωτι. 0ὐδ' ab πάλιν θείαν ἕλλαμψιν δέξασθαι, 
ph τὸ τῆς ψυχῆς ὁπτικὸν χεχαθαρµένον γενέσθαι (63) 
πρότερον. Απρόσαιτον γὰρ τοῖς βεθήλοις τὸ θεῖον' 
μόνοι δὲ χαθαροὶ τῇ χαρδία (64) τὸν Θθεὸν ὄψονται, 
ᾗ φησι, Χριστὸς ἡ ὄντως ἀλήθεια. Ἐπεὶ καὶ ἐν τῇ 
πάλαι γεγενηµένη τῷ Μωῦσῃ ἐπὶ τοῦ βάτου θεοφα- 
νείᾳ, ἀποδύσασθαι πρότερον κροὀτάσσεται τὸ ὑπό- 
ὅημα, xai οὕτω τῷ φαινοµένῳ προσιέναι συμόθόλῳ. 
Ἡ δὲ τῶν ὑποδημάτων ἄρσις, τῶν νεχρῶν καὶ χα- 


ΠΟΔΙ ΙΑ IN SABBATUM SANCTUM. 


q02 
IV. 


Joannis humilis monachi presbyteri Damasceni, sermo 
in Sabbatum sunctum, 


1. Quis loqueiur potentias Domini ; auditas faciet 
omnes laudes ejus "*? Quis inexpletum  immen- - 
suumque bonitatis ipsius pelagus enarrabit? quis 
illum erga famulos amorem nulla conjectura asse- 
quendum? quis demissionem omni captu humano 
aliorem? quis propensa erga nos viscera, quzquo 
inde nata est, inexplicabilem illam nostri curam? 
Nemo prorsus : nec si angelorum atque hominum 
linguis loquatur, omnemque intelligentiam, cujus 
bomo sit capax, fuerit adeptus. Etsi enim spiritus 
proinptus est, at lingua ad eloquendum est infirma, 
mensque ad inspiciendum invalida. Maguum enim 
profecto divin: dispensationis sacramentum, quod 
nulla ingeuii vi, $ed sola fide capi potest, atque 
snimi puritatem ex Numinis timore pariter et 
amore constantem requirit, Animi quippe purga- 
lionem nisi timore atque amore divino mulli cui- 
quam consequi fas est : neque rursum divini splen- 
doris radios in se aliter excipere, nisi prius animi 
nostri oculus penitus sit expurgatus. Numen enim 
divinum omnem impuris ad se aditum claudit, so- 
lique duntaxat mundi &1G corde Deum visuri 
sunt, ait Christus veritas ipsa **". Quocirea Moyses 
in illa visione qua Deus ei in rubo apparuit, ante 
omnia calcesmentum jussns est exuere, atque [ία 


µαιζήλων ἐννοιῶν δηλοῖ τὴν ἀπόθεσιν. Kal αὖθις C demum ad signum quod ostendebatur, contem- 


χα πνιζομένου τοῦ ὅρους Σινᾶ ἐπὶ τῆς θείας νοµοδο- 
σίας, οὐ πάντες ἀνίεσαν, τοῖς δὲ ἀνιοῦσι τῇ χαθάρσει 
ἐμετρεῖτο ἡ ἄνοδος. El τοίνυν ἐπὶ τῶν συµθόλων 
ἁπάσης χηλίδος ῥύψις ἐνενομοθέτητο, πόσῳ δέον εἰ- 
λικρινεῖς καὶ θεοειδεῖς αὐτοὺς ἀπεργάσασθαι τοῖς 
ἀληθινοῖς χαὶ πρωτοπύποις προσφοιτᾶν µέλλοντας; 
παθαίρωμεν τοιγαροῦν ἑαυτοὺς, ὦ ἀδελφοὶ, παντὸς 
γηϊΐνου φρονήµατος, καὶ τύρθης ἁπάσης, xal βιωτι- 
χῆς θολώσεως, ἵνα τηλαυγῶς τὰς φωτοειδεῖς p.appa- 
ρυγὰς τοῦ θείου λόγου δεξώµεθα, καὶ τραφῶμεν τὰς 
Φυχὰς τῷ πνευματικῷ ἄρτῳ τῇ τὸν ἀγγέλων τροφῇ, 
xai ἑντὸς τῶν ἁδύτων γενόμενοι, γνῶμεν ἑναργῶς 
τὰ θεῖα πάθη τοῦ ἁπαθοῦς, xal παντὸς τοῦ χόσµου 
σωτήρια. 


plandum accedere **, Atqui calceamentorum illa 
detractio mortuarum. abjeetarumque cogitationum 
depositionem significat *. Ad hzc, monte Sina fu- 
mante, eum Deus in eo leges daret, noun omnes 
eonscenderunt : ascendentibus vero pro lustrationis 
modo accessus parabatur, Quod si in jis qus 
figurarum loco erant, omnis abstérsio sordis pra- 
cipiebatur ; quanto magis nos oportet ab omni 
spurcitie immunes Deique similes przstare, si veris 
primigeniisque exeinplaribus nos insinuare volue- 
rimus? Expurgemus igitur nos, fratres, ab omni 
terrestri sensu, ab omui strepitu et tumultu alque 
sseculi fuligine, uii clare splendidissimum divini 
sermonis fulgorem admittamus, nostrosque animos 


spirituali illo pane, qui angelorum cibus est, nutriamus: ut in sacra penetralia recepti, illius qui 
pati nescit, divinas ac mundo salutiferas toleraniias perspicue intelligamus. 


p. Nov τὸ àa' αἰῶνος κεχρυμμένον μυστήριον 
ἐχχαλύπτεται” νῦν τὸ τῆς θείας οἰχονομίας χεφάλαιον 


583 Psal, cv, 3. **' Μα]. v, 8. 
ebitu Lec ; Bern. serm. 12 in Apoc. 


(62) Oratio hze in Sabbatum sanctum prodiit 
primum Grece et Latino. Antuerpie anno 1601, 
opera Petri Pantini Tiletani decani Bruxellensis; 
moxque rursum in postremis editionibus Parisien- 
sibus Joannis Damosceni, annis 1605 et 1619. Pan- 
tini translationem variis in. locis passim emenda- 
tam denuo edidit Combefisius in Bibliotheca Patrum 
concionatorias, cujus labori curas qualeseunque meas 
adjeci, post recensitam phrasim Gracam eum co- 
dicibus manu, exaratis, legio 2955, et Colb. 2412, 


δν Exod. n1, 2. 


2. Nunc sacramentum a seculo absconditum re- 
tegitur : nune divine dispensationis caput absol- 


55 Gregor. orat. 2, Pasch. ; Hieron., ad Marcell. De 


atque in primis inscriptionem restitui ex Colber- 
tino codice, quàm Dainascenum singulis operibus 
suis przefixisse nullus dubito. Edita sic habent: 
Τοῦ ὁσίου xoi θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ 
Δαμασκηνοῦ λόγος εἰς τὸ ἅγιον Σάθόατον. Regius : 
Ἰωάννου μοναχοῦ xai πρεσθυτέρου τοῦ Δαμασχηνοῦ 
λόγος εἰς τὴν θεόσωμον ταφὴν τοῦ Κυρίου, xai Θεοῦ, 
xaX σωτῆρος ἡμῶν ἸἼτσηῦ Χριστοῦ. 

(65) R. οἱ Colb. deest, γενέσθαι, nec forsan Πηκ]... 

(63) Colb. την καρδίαν. 





803 


S. JOANNIS DAMASCENI 


004 


vitur : nunc Dei Verbi incarnationi coronis impo- A ἐχπεραίνεται' νῦν dj κορωνὶς τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγο 


nitur : nunc divini amoris abyssus palam promitur. 
Sic enim Deus Verbum dilexit mundum, ut pro- 
pensa Patris voluntate ad carnem induendam sese 
demiserit δὲ : et cum materi: expers esset, ter- 
ren: carnis molem induerit: ut ea parte qus ad 
patiendum est idonea, passionem suscipiens, fa- 
ctusque morti labes, nos passionibus et szgritudini- 
.bus ebnoxios earum immunitate festiret. Hinc 
fames, sitis, somnus, lassitudo, meror, mortis for- 
mido, et pavor, sive substantialis vivendi appe- 
titus : hinc erux, passio, mors ; ex nostra, inquam, 
: natura "*, Hx siquidem insita illi a natura sunt 
alfectiones, ezeque inculpatzee, ad meam spectantes 
temperationem, quas ipse experiri non recusavit, ut 
cum in ipso excitate atque subacta essent, nobis 
etiam subjicerentur. 

9. Christus in cruce : una nos conveniamus, ut 
ceruciatuum ipsius participes facti, efficiamur et 
glorie **. Christus inter mortuos : moriamur pec- 
ceto, ut justiti:e vivamus, Christus fasciis et sindo- 
nibus mundis involvitur : eximamus uos ipsi pec- 
cati catenis, οἱ luce divina vestiamus. Christus in 
novo sepulero deponitur : expurgemus nos a fer- 
mento veteri, novaque conspersio fiamus, ut Christi 
habitaculum simus **. Christus apud inferos : ad 
humilitatem qua celsitas paritur, nos ipsi descenda- 
inus, ut una resurgamus, exaltemurque, et gloria cu- 
mulemur, Deum semper videntes, et ab eo conspecti. 


Qui a s*eulo, liberamini : qui compediti estis, exite: p 


qui iu tenebris, revelamini ** : qui captivi, dimitti- 
mini ** : czci, respicite. Surge, Adam qui dormis, et 
exsurge a mortuis : uam Christus illuxit resurrectio 
nostra **:**, Caeterum si videbitur, orationis initium 
facimus a principio : sic enim aperta magis et 
817 probabilior erit, planaque et facili semita 
prucessura esti; vosque adeo sanciissimum — Spiri- 
tum, ut me divinis suis illustret radiis, implorate, 
sine quibus sapientes desipiunt, et cum quibus ipsi 
admodum indocti sapientibus sapientiores evadunt. 


4. Omnium quidem auctor atque origo Deus est, 
ipse autem ex nullo, unde etiam ingenitus ; Ver- 
bum habeus seipso vere subsistens, et ei cozter- 
num, sine defluxione ac tempore ex ipso nascens, 
quod nullatenus a Patre separatur : quippe Deus 


σαρχώσεως ἐπιτίθεται' vov d 2ῆς θείας ἀγάπης by. 
µοσιεύεται ἄθυσσος. Οὕτω γὰρ τὸν xóspov ὁ Ob; 
Λόγος Ἰγάπησεν, ὡς εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς χαταδτναι 
πρὸς σάρχωτιν, ὡς βάρος ὑλιχῆς σαρχὸς᾽ ὁ ἆθλος 
ἀμφιάσασθαι, ἵνα τῷ πεφυχότι πάσχειν τὰ πάθη 
δεξἀµενος . xat πάθος τῷ θανάτῳ γενόμενος, τοὺς 
παθητοὺς ἡμᾶς ἑνδύσῃ ἀπάθειαν. Ἐντεῦθεν πεῖνα, 
χαὶ δίφα, καὶ ὕπνος, xal χάµατος, λύπη τε, xil 
ἀγωνία , xat δειλία, τοι τῆς ζωῆς οὐσιώδης ἔφεσις. 
ἐντεῦθεν σταυρὸς, xal πάθος , χαὶ θάνατος, ix τῆς 
ἡμετέρας φύσεως. Ταῦτα γὰρ αὐτῆς τὰ φυσικὰ πάθη, 
xai ἁδιάθλητα ταῦτα τῆς ἐμῆς χράσεως (65), ὧν τὴν 
πεῖραν οὐκ ἀπηνήνατο, ἵνα ἓν αὐτῷ χινηθέντα χαὶ 
p Χειρωθέντα, xai ἡμῖν ὑποχείρια γένηται. 


Y. Χριστὸς ἓν σταυρῷ' συνέλθωµεν, καὶ χοινώνο, 
τῶν παθηµάτων, ἵνα καὶ τῆς δόξης αὐτοῦ (66) γενώ. 
µεθα. Χριστὸς kv νεχροῖς' νεχρωθῶμεν τῇ ἁμαρτίᾳ, 
ἵνα τῇ διχαιοσύνῃ ζήσωμεν. Ἀριστὸς σπαργἀνοις xo 
σινδόσι χαθαραῖς ἑνειλίττεται' λυθῶμεν τῶν τῆς 
ἁμαρτίας σειρῶν, xaX τὴν θείαν αἴγ)ην ἀμφιασώμεθα. 
Χριστὺς ἐν τάφῳ χαινῷ' ἑαυτοὺς ἑχχαθάρωμεν τῆς 
παλαιᾶς ζύμης, καὶ νέον γενώμεθα φύραμα, ἵνα 
Χριστοῦ χρηµατίσωµεν καταγώχιον. Χριστς iv 
ἅδῃ' πρὸς τὴν ὑψοποιὸν ταπείνωσιν συγχατέλθωµεν, 
ἵνα xai συναναστῶμεν (67) , χαὶ συνυφωθῶμο,, xdi 
συνδοξασθῶμεν, τὸν θεὸν ὁρῶντες ἀεὶ καὶ ὀρώμεναι. 
Οἱ ἀπ' αἰῶνος, ἐλευθερώθητε * οἱ πεπεδηµένοι, ἐξέλ- 
θετε" οἱ ἓν τῷ σχκότει, ἀναχαλύφθητε» ἀφέθητε, οἱ 
αἰχμάλωτοι' xat τυφλοὶ, ἀναθλέφατε' ἔχειραι, ὁ χ1- 
θεύδων ᾿Αδὰμ., xal ἀνάστα Ex τῶν νεχρῶν' ἑπεφάνη 
γὰρ Χρ.στὸς ἡ ἀνάτασις. 'AXA', εἰ δοχεῖ, ἄνωθεν τοῦ 
λόγου τὴν ἀρχὴν ποιησώµεθα. οὕτω γὰρ ἂν σαφέἑστ- 
poc ἃἅμα xal πιθανότερος, xal διὰ λείας εἴη τὴν 
πρίθου τὴν πορείαν ποιούµενος' xal µου ἐπεύξασθε 
τὴν θείαν τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἕλλαμψιν, ἧς ἄνεν 
οἱ σοφοὶ μὲν ἀνόητοι, χαὶ μεθ᾽ fic οἱ ἀγράμματοι sv 
λίαν σοφῶν σοφώτεροι Υίγνονται. 

&. Πάντων μὲν αἴτιος ὁ θεὸς, αὐτὸς δὲ οὐχ Ex 
τινος, διὸ xat ἀγέννητος λόγον ἔχων ἑνυπόστατον (68), 
συναῖδιον, ἐξ αὐτοῦ ἀῤῥεύστως καὶ ἀχρόνως γεννώ: 
µενον, οὐδέποτε τοῦ Πατρὸς χωριζόμµενον ᾽ τέλειον 
D θεὸν, τῷ γεγεννηχότι χατὰ πάντα ὅμοιον, πλὴν τῆς 


9 Joan. 11, 16. 5" Vid. lib. i De fide, c. 20; Elias. Cret., in orat. 92 Greg. Naz. '"* I Cor. u,?; 


08 | C ει 


Hl Petr, 1, 4. 


(65) Edita male καταχρίσεως. Propter quam vo- 
cem Pantinu3 huuc locum sic traustulit: Eaque 
ejusmodi, wt illis condemnalio nostra imputari mi- 
nime debeat. In margiue autem propter vocabulum 
aliud ἁδιάθλητα, hoc observat. « Ex Peripatetico- 
rum, atque etiam tlieologorum sententia motus hi 
non mali, atque affectiones ex se: iino naturz mno- 
strae ad anulta utiliter datae. Ipse eadem fere lib. ui 
. De fid. orth. c. 99. » 

(66) In Reg. et Colb. deest αὐτοῦ. 

(67) R. συναναστήσωμεν. Altera lectio potior. Sic 
Greg. Nazianz. Orat. in Theoplauia, quani. citat 


or. v, 7. ** |sa. Σεκ, 9. 


Pautinus ex qua. Noster, Συσταυρώθητι, συννεχρώ- 


δα. Lx: 1. **-*? Ephes. v, 14. 


θητι, συντάφηθι προθύµως, ἵνα χαὶ συναναστῇς, xdi 
συνδοξασθῇς, xal συμδασιλεύσῃς, Θεὸν ὁρῶν ὅσον 
ἐστὶ, xal ὀρώμενος. 

(68) Λόγο» ἔχων évvzóc cacor.linitatur Gregorium 
Naziauzenum orat. in Christi Natalem et in Pasclia 
sic cuncta ipsa theologia perstringentem. Λόγον ἔχων 
ἑνυπόστατον. Pantinus, Verbum in se habens recera 
subsistens. Sicque in aliis, ut. Damascenus lib. De 
fid. cap. 6, ubi de Spiritu ἑνυπόστατον, fioc ἰδίᾳ 
ὑποστάσει ὑπάρχον, ut vere iu se subsistat, alque 
distincte, et ut. persona, nop ut partes, quibus το 
ἐνυπόστατον alio sensu convenit, ac ipso quem Pan- 
Uni verba videutur sonare. CoMBEFISIUS, 





C05 


HOMILIA IN SABBAPUM SANCTUM. 


606 


ἁγεννησίας, Ev τε οὐσίᾳ καὶ buvápst, βουλέσει se xal A perfectus est, GenRori per omnia shnilis (excepta 


ἑνεργείᾳ, βαοσιλείᾳ τε χαὶ xuputrtt* οὐκ ἀναίτιον * 
ix τοῦ Πατρὸς γάρ ΄ οὐκ ἀπὸ χρόνου ἀρξάμενον * οὗ 
γὰρ fjv ποτε ὁ Πατὴρ, ὅτε οὐκ ἣν 6 Yióc* Υἱοῦ γὰρ 
Παττρ ὁ Πατῆρ, xat οὐκ ἔσται ὁ Πατὴρ μὴ ὄντος 
Υἱοῦ, ἅμα τῷ Πατρὶ τὴν ὕπαρξιν ἔχοντος ἁδιαστά- 
σως ἐξ αὐτοῦ γεννώµενον, xaX ἓν αὐτῷ ἀνεχφοιτήτως 
µένοντα, σοφίαν ὄντα τοῦ γεγεννηχότος, χαὶ ἑνυπό- 
στατον δύναμιν, φύσει θεὺν, τῷ Πατρὶ ὁμοούσιον, 
οὖχ ἄνευ Πνεύματος γνωρικόμενον χαὶ Πνεῦμα γὰρ 
ἅγιον τοῦ Πατρὺς ἐχπορεύεται, ὁμοσθενὲς, ταυτοτε- 
.ὲς, τανυτουργὸν, ταυτοδύναμον, συναἴδιον, ἑνυπόστα- 
τον, οὐχ ὑϊχῶς, ἁλλ᾽ ἑκπορευτῶς προερχόμενον 
ἄλλος οὗτος τῆς ὑπάρξεως ὁ τρόπος, θεῖος καὶ ἅλη- 
πτος τῷ Πατρὶ xal τῷ Υἱῷ κατὰ πάντα ὅμοιον ἆγα- 
θὸν, ἡγεμονιχὸν, Κύριο», δημιουργὸν, φύσει θεὺν τῷ 
Πατρὶ xaX τῷ Y lip ὁμοούσιον, συμθασιλεῦον, συνδο- 
ξαζόμενον, συμπροσχυνούμενον ὑπὸ πάσης τῆς χτί- 
σξως. Τοῦτ ἡμῖν ἐστι τὸ λατρευόµενον. Πατὴρ Υἱοῦ 
γεννήτωρ ἁγέννητος, οὐ γὰρ Ex τινος * Υἱὸς τοῦ Πα- 
τοὺς γέννημα, ὡς ἐξ αὐτοῦ γεγεννηµένος' Πνεῦμα 
ἅγιον τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς, ὡς ἐξ αὑτοῦ ἐχπορευό- 
μενον , ὅπερ χαὶ τοῦ Υἱοῦ λέγεται, ὡς δι’ αὐτοῦ qave- 
ρούµενον, χαὶ τῇ χτίσει µεταδιδόµενον, ἀλλ᾽ οὐχ ἐξ 
αὐτοῦ ἔχον τὴν ὕπαρξιν (69). Et; θεὸς, ὅτι µία θεό- 
της, µία δύναµις, µία οὐσία, µία βούλησις, µία 
ἑνέρχεια, ἁμέριατος Ev µεμερισµέναις µόναις ταῖς 
ὑποστάσεσιν, ἧτοι ταῖς τῆς ὑπάρξεὼς ἰδιότησι (70). 


* Lib. 1 De fid., ο. 10. 


(69) Ἀ.11 οὐκ ἐξ αὑτοῦ τὴν ὕπαρξω". Imo et ex C 


illo, sive ut plures Greci loquuntur, per illum : 
quod sano fit intellectu, et a nostro ac Latinorum 
non distinguitur. Nec euim aliter αἴτιον Filium vo- 
lumus, quam ὃξ αἰτίου Πατρός, qui ipse unicum 
epoxatapxvuxbv αἴτιον est, id est. principium ex 
nullo principio et absolute. CousEr. — De lioc argu- 
miento satis a me dictum est annot, ult. in cap. 8 
lib. 1 De fid. orthod. et anu. 4, in Expositionem 
fidei, quam ex Arabica translatioire Latiue duntaxat 
edidimus. 

(70) "Hroi caiq τῆς ὑπάρξεως ἰδιότησιν. In anno- 
tationibus ad cap. 10 libri De fide orthod, observavi, 
proprietates quibus persouz divinze distinguuntur, 
nihil esse aliud prater relationes. Differunt, inquit 
eo loci Damascenus, Pater εἰ Filius ei Spiritus 
sanctus, sive illud quod cause est expers, et quod a 
causa eet, ac landem, ingenitum, genitum, et proce- 
dens, ἄτινα οὐχ οὐσίας εἰσὶ δηλωτικἁ, ἀλλὰ τῆς πρὸς 
ἄλληλα σχέσεως, xat τοῦ τῆς ὑπάρξεως τρόπου, qua 
quidem non ea sunt, que naturam. denotent, sed 
mutuam relationem, et ezstantig modum. Quamobrem 
illic obiter ostendi sanctum przeceptorem relationes 
asserendo; quibus person: divinze constituantur et 
distinguaniur, veteres Patres imitatum esse, ac 
presertim Nazianzenum, qui orat. 32, Euuomiano 
querenti quid tandem — Spiritui desit, quomiuus 
Filius sit, respondet nilil prorsus deesse, sed τὸ τῆς 
ἐχράνσεως:, lv! οὕτως εἴπω, 1| τῆς πρὸς ἄλληλα ayé- 
σεως τὸ διάφορον, διάφορον αὐτῶν καὶ την χλῆσιν 
πεποίηχεν. effulsionis, ut sic dicam, tel muluc inter 
i;s0s relationis discrimen, discrimen quoque ipsorum 
appellationis effecit. larsus iu epistola ad Evagrium 
ivulgo, orat. 45) relationum divinarum meminit, 
his verbis ; Ὥσπερ γὰρ αἱ τοῦ φωτὸς ἀμερίστου 
ἀχτῖνες, ἁμέριστον ἔχουσαι χατὰ φύσιν την πρὸς 
ᾷ,)ηλα οχέσν᾽ Sunt. enim velut individui luminis 


innascibilitate), essentia nimirum ac virtute, volun- 
tale ae dominatione : non sine auctore et causa. 
Ex Patre enim, non ex tempore inceptum (nun- 
quam enim Pater exstitit, quin Filius quoque ezxsi- 
Bteret : nam Pater dubio procul Filii Pater est : 
neque Pater erit, nisi Filius sit, qui una eum Patre 
ac pariter exsistat), ex ipso indivulse nascens, et in. 
ipso non excedendo manens ; quippe cum Genitoris 
sapientia sil, vereque subsistens potentia, natura 
Deus, ejusdemque substantie ac Pater. Qui nec 
absque Spiritu intelligitur et exsistit **. Nam et 
Spiritus sanetus ex Patre procedit, ejusdem virtu- 
tis, ejusdem voluntatis, ejusdem operationis, 2qua- 
lis aeternitate, in se suhsistens : non uti Filius, sed 
certa quadam emanatione procedens (alius quippe 
est modus hic exsistendi, isque plane divinus et 
incomprehensus), Patri ac Filio per omnia similis : 
bonus scilicet, principalis, Dominus, conditor, na- 
tura Deus, ejusdem ac Pater Filiusque substaniiz, 
una regnans, quem creatura omnis pari claritate et 
adoratione colit. Hoc numen nostrum est cui ser- 
vimus : Pater Filii genitor, ipse ingenitus, quia ex 
nullo : Filius Patris soboles, ut ex Patre genitus : 
Spiritus sanctus Dei et Patris, tanquam ex ipso 
procedens : qui et Filii dieitur, ut qui per eum ma- 
nifestetur, et creatis rebus impertiatur; non tamen 
ex ipso exsistentiam habens. Ünus Deus, quia una 


radii, qug indivulsam relationem αά invicem penes 
naturam habent. Ex quibus certissimum fit Grego- 
rium ipsummet Theologum perinde ac Joannem Da- 
mascenum, relationes inter personas divinas agno- 
visse, quz: personales ipsarum proprietates essent, 
Nec aliud sibi vult Basilius lih. n Contra Euno- 
mium, ubi ait : Κοινὴ μὲν ἡ θεότης' ἰδιώματα δὲ 
τίνα; Πατρότης καὶ Ὑϊἱότης. Deitas communis. est. 
Quaenam vero proprietates sunt ? paternitas et filietas, 
Plane paternitas et filietas nihil nisi relationes sunt. 
Sic Nyssenum in epistola ad Ablavium, personas, 
χατὰ τὸ αἴτιον xal τὸ αἰτιατόν, quatenus alia causa 
€8!, alia ex causa, distinxisse iu predicta adnota- 
tione. ostendi ; atque adeo relationibus. Cyrillus 
quoque Alexandrinus in Thesauro, assert. 9, p. 70, - 
Patri Filioque idem omne couvenire docet, excepta 

aternitale et filietate, δίχα µόνης τῆς Πατρὸς xai 
[του προσηγορἰας τε xai πράγματος. Qu:e omnia sic 
Noster congesserat, lib.'1 De fide, cap. 8 : "Eva γὰρ 
8:bv γινώσχομεν * Ev. µόναις δὲ τρισὶν ἱδιότησι τῆς 
Πατρότητος, καὶ τῆς Υἱότητος, xai τῆς ἐκπορεύσεως, 
χατά τε τὸ αἴτιον, xaX τὸ αἰτιατὸν, xai τὸ τέλειον τῆς 
ὑποστάσεως, ἤτοι τῆς ὑπάρξεως τρόπον τὴν διαφο- 
ρὰν ἐννοοῦμεν' Unum enim Deum cognoscimus, sed 
tn solis proprietatibus, paternitatis, filietatis, οἱ pro- 
cessionis, ac secundum rationem cause, el ejus quod 
est a causa, per[eclumque subsistentig seu exsislentia 
modum, discrimen intelligimus. E Latinis, preter 
Teriullianum, qui Filiuma Patre alium esse eviucit, 
ex mutua quam Patris Filiique nomina important 
relatione, Hilarius quoque lib. v1 De Trin. n. 31 
et 32, iam divine nature unitatem, quam Patris 
Filiique distinctionem colligitex relationibus ipsorum 
ad invicem. Unum sunt, iuquit, quia ad invicem. 
]nvicem sunt, cum unus ez uno est: quia neque unus 
uni aliud per generationem, quum quod suum est 
dedit ; neque unus ab uno aliud per nalivitatem obti- 





001 


S. JOANNIS DAMASCENI 


un 


est deitas, una potentia, una essentia, una volun- Α Μόνῳ γὰρ τῷ Πατρὶ τὸ ἀγέννητον, Móvo τῷ Yl ὁ 


tas, una indivisa operatio et indiscreta in discretis 
personis 2c distinctis, sive exsistendi proprietatibus. 
Soli enim Patri convenit ut ingenitus sit; soli 
Filio, ut ex l'atre sine &16& Ι6ΙΙΡΟΓΕ ac zterne sit 
genitus : soll Spiritui sancto, ut sine tempore et 
sempiterne procedat **, Trinitas denique una sira- 
plex, compositionis expers, substantia infinita, 
ecripta potentia, bonitatis pelagus, unus Deus in 


b. Ipse angelos, cum non essent, condidit : 
eclum, terram εἰ oinnia qua in eis sunt : ignem 
shereum, et aquarum abyssum, aerem respira- 
tionis penu, ac liquidissimum lucis vehiculum * : 
axem alterum in aquis firmatum, sublimium scilicet 
et infirmarum interstitium, quod et επι appel- 
lavit ** : solem lucidum, duplicis curriculi diei et 
noctis opificium, clarissimis suis folgoribus cuncta 
eollustrantem ; lunam qua nox illuminatur, et solis 
splendore excitatus sstus temperatur : quin liec 
sidera preclarissima flrmamenti ornamenta : omnis 
generis, vari»que utilitatis flores, herbas semen 
ferentes : fructiferas arbores, ornatum terre spe- 
ciosissimum : animalium aquatilium infinitas spe- 
cles, balenas vastas et siupendz molis : varía 
reptilium genera 4ο volatilia pennata, quorum 
ex aquis origo est, volatus in aere, victus in terra *9 : 
animalia rursus e terra, feras  indomitas, pe- 
corum cicurum greges et armenta, cuncta simul 


ἐκ τοῦ Πατρὸς ἀνάρχως ἀχρόνως xaY ἀῑδίως Υεγεν- 
νῆσθαι, xal τὸ ἐκπορεύεσθαι ἀχρόνως καὶ ἀῑδίως 
póvo τῷ Πνεύματι. Τριὰς µία, ἁπλῆ, ἀσύνβετος, 
οὐσία ἄπειρος, φῶς ἀχατάληπτον, δύναμις ἀπερώ- 
ριστος, πέλαγος ἀγαθότητος, εἷς θεὸς Ev τρισὶ τελείαις 
ταῖς ὑποστάσεσιν ἀμερίστως δοξολογούὔµενος. 
lumen incomprehensum, nullis terminis cireum- 
tribus perfectis personis individue celebratus **. 


ε’. Αὐτὺς ἐκ pi ὄντων ἀγγέλους ἐποίησεν, obpavin, 
γῆν, καὶ πάντα τὰ ἓν αὐτοῖς ' mop αἰθέριων, xi 
ὑδάτων ἄδυσσον * ἀέρα πνοΏς ταμιεῖον, xal pui; 
διειδέστατον ὄγημα, πόλον δεύτερον ἐν ὕδατ: στερεού- 
pevov, τῶν µεταρσίων τε καὶ ἀδυσσίων ὑδάτων µε. 
ταίχμιον, 8 δὴ xal οὐρανὸν κέχληχε * φαέθοντα fiev, 
ἡμέρας καὶ νυχτὸς διπλοδρόµον ἑργάτην, πάντα 
φρυχτωροῦντα τοῖς ἀγλαοῖς ἁμαρύγμασι ' σελήνην 
τὴν νύχτα καταφωτίζουσαν (11), xai τῆς ἡλισχῆς 
αἴγλης συγχιρνῶσαν τὴν φλόγωσιν ' ἄστρα bb ταῦτα 
τοῦ στερεώµατης ὡραΐσματα  χαὶ πάντα Oh τὰ 
ἐπίγεια᾽ ἄνθη παντοδαπὰ΄ καὶ πολύχρηστα (72), 
σπερµατίζοντα χόρτον, ξύλα χάρπιµα, xóspov τῇ Yi 
ὥραιότατον * ζώων παντοῖα φῦλα τοῖς ὕδασιν ἑννηχό 
μενα, χήτη μεγάλα τε xat ἐξαίσια"' ἑρπετῶν ποιχΏα 
γένη, xal πετεινὰ πτερωτὰ, ἐξ ὑδάτων μὲν γένντοι 
ἔχοντα, τῷ ἀέρι δὲ ἐνιπτάμενα, xal ἓν χθονὶ διαιτώ- 
μενα” ζῶα πάλιν Ex γῆς, χαὶ θηρία ἀτίθασσα, x«t, 
νῶν τε χειροῄθη συστήµατα * πάντα ὁμοῦ τῆς οἰχείας 


swe argumenta magnificéntiz, et illius qui ad divi- C µεγαλουργίας ἕἔνδειγμα, καὶ τοῦ κατ εἰχόνα θείαν 


nam imaginem formandus erat, oblectamentum. 


6. Omnium denique postremum, bominem, ceu 
regem quempiam, celebratissimum illud animal, 
manu propria ac imagine condecoratum ; ex terra 
quidem corpus componens, animam vero divino 
vitalique flatu fabricatus Τὸ; sancto. nimirum Spi- 
fiu, qui conditor, viteque et perfectionis ac 
tanclitalis auclor est; neque vero jam aute exsi- 
Stentem corpori illigans (facessat enim hoc asbso- 
pum dissonumque Origenis deliramentum), sed in 
composito figmento suo ipsam ex nihilo producens 
et creans ?!, 


ο Lib. 1: De fide, cap.10, "**ibid., cap. 11. 


* ibid. cap. 5 et 6, 


πλασθησομένου ἑστίασιν. 

ς’. Ἔσχατον δὲ πάντων, ὥσπερ τινὰ βασιλέα, 3 
πολυθρύλλητον ζῶον τὸν ἄνθρωπον, οἐχείᾳ χειρὶ xil 
εἰχόνι τιμώμενον, ἐκ γῆς μὲν τὸ σῶμα διαρτίσας, τὴν 
65 φυχὴν τῷ θείῳ δηµιουργήσας xat ζωοποιῷ ἔμφν 
σήματι * ὃ δή φηµι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ ζωοποιν 
καὶ δημιουργὸν, καὶ τελειοῦν, χαὶ ἁγιάζον τὰ σύμπαν” 
τα" οὐ πρότερον προὔπάρξασαν ἐμπεδήσας τῷ σώ- 
µατι (ἄπαγε τῆς ἈὨριγένους (T5) φληναφείας 9 
δυσηχές τα xat ἄτοπον), ἀλλ᾽ ἐν τῇ συνθέτῳ διαπλά- 
σαι Ex τοῦ μὴ ὄντος αὑτὴν συστησάµενος. 


66 Gen. 1, 7. ** Lib. n, c. 9 εί 10, 


1ο Nyss. De opif. hom.; Naz. Orat. in Nat. et in Pasch. "! lib. n, cap. 14, 12. 


nel, quam (quod) unius est.' Alia loca qua» idem ca- 
nunt omito ; quibus Cyrillus Alexandr. in Thesauro 
concinit, assert 22. Augustinus in libris De Trinitate, 
ac prasertim quinto, totus est in statuendo perso- 
narum discrimiue ex mulua earumdem relatione. 
Quibus addi Fulgentius possit, Isidorus item Hispa- 
lensis, Alcuinus, Anselmus, Bernardus, aliique Pa. 
wes scholasticis theologis vetustiores, jmo synodus 
Toletana xj quz hoc etiam definit : In relatione 
personarum numerus cernitur, in Diviniiatis vero sub- 
siantia quidquid numeraium sit non comprehendiuur. 
Ergo hoc solo numerum insinuant, quod. ad invicem 
sunt, et in hoc numero carent, quod in se sunt. Quo- 
. circa doctissimus Petavius affirmare non dubilavit, 
eorum qui divinas personas absoluto quopiain dis- 
erepore contenderunt, opinionem, nec tolerabilem 
oninino esse, nec theologi. cujusquam — patrocinio 
dignum. Qui altera. ista aduotztiune observonda 


D duxi, propter nescio quos nostri nunc temporis 
Thrasones theologicos, qui tritam de divinis rela- 
tionibus doctrinam ad scholasticorum qmostrorum 
commenta amandare non dubitarunt, illasque Ns- 
rianzeno in primis ignotas incunctanter allirma- 
runt. Plone ni Trinitatis persons tres mutuis rela- 
tionibus duntaxat differant, unaquaque singulari 
dote sibi propria ab altera discrepabit, sicque u!- 
theismus, imo inzqualitas personarum inducelur: 
aut si nec absoluto quovis, nec relauone ulla distin- 
guantur, vicerunt Judaei ac Sociniani, ut Deus unà 
persona sit, ac non proprie Pater et Filius el 5pif* 
tns sanctus. Quapropter Petavius merito concludi! : 
Iu Deo relationes esse, fidei res est, et non opinioni. 

(74) Reg. et Colb. Καταφαιδρύνουσαν. 
(12) Sic inss. et edita nou πολύχρυσα. I 
(15) Colb. Ὡριγενιαστικῆς. Weg. Ὠριχενιαχης. 











$ 
4... 


0609 


HOMILIA JN SABBATUM SANCTUM. 


619 


Ὁ. Τοῦνον δη, τοῦτον τὸν ἄνθρωπον, ὃν κατ οι Α 7. Μπο demnm, hunc hominem, quem ad ima- 


χείαν εἰχόνα νοερὺν ὁμοῦ xal λογιχὸν χατεσχεύασε, 
πνεῦμα ζωῆς φέροντα, ἓν χοινωνίᾳ τῆς ἑαυτοῦ χάθ- 
ἱστησι χάριτος, παραδείσου τε πολιοῦχον πεποίηχεν, ὃν 
Xat' ἀνατολὰς πεφυτούργηκεν. Ἐδὲμ γὰρ τὴν τρν- 
ehv Ἑδραίων παΐδες χατονοµάζουσι ' µαχαρίαν αὐτῷ 
xaX πανολδἰαν βιοτὴν χαρισάµενος, µερίµνης ἁπάσης 
ἀπηλλαγμένην καὶ ἄνετον, ἐξ ἧς ἑδραπέτευὲν ἅπασα 
ὀδύνη, λύπη, xal στεναγµός. Ola γάρ τις ἄγγελος 
ἄλλος ἐπὶ γῆς διαιτώµενος, ὕμνει τὸν θεὸν τὸν ποιἠ- 
σαντα, θείων ἐννοιῶν ἐμφορούμενος, διὰ πάσης τῆς 
ατίσεως πρὸς τὸν γενεσιουργὸν ἀγόμενος, ἐφ᾽ ᾧ xal 
πεπ)αστούργητο, Τοῦτο γάρ τις, οἶμαι, tb ξύλον εἶναι 
τῆς «tfe λέγων τὸ πᾶν χαὶ πλῆρες, ἁδιαίρετον, µόνην 
τε τοῦ καλοῦ φέρον τὴν µέθεξιν, ἀναγωγῆς τρόπῳ 
οὐχ ἁμαρτήσεται. 

η. "AX οὐχ Ἠνεγχεν ὁ τῆς χαχίας εὑρετὴς, ὁ τοῦ 
ψεύδους πατὴρ, ὁ τοῦ φθόνου δημιουργὸς ὄφις διά- 
θολος, ópdv kv. εὐθηνίᾳ τῶν τοσούτων ἀγαθῶν τὸν 
ἄνθρωπον ἀθρυνόμενον. Ἐπιτίθεται τοίνυν αὐτῷ, 
εν τῶν ἀγαθῶν προμηθηύμενος στἐρησιν. Καὶ 
ὑποχρίνεται μὲν τὴν εὔνοιαν, ὑποσχελίζει (14) δὲ δι’ 
ἁπάτης τὸν ὄνθρωπον, xaX καταφέρει πτῶμα, πτω» 
µάτων ἁπάντων ἐλεεινότατον. Καὶ σχοπεῖτε οἷον τὸ 
δέλεαρ. 

ϐ’. Tí τῶν ἁπάντων ἑἐστὶν ὑψηλότερον ; tl 6k µόνον 
ἐστὶν ὑψηλότερον (15); θεὸς δηλαδὴ, ὁ πάντων ἑπέχεινα 
xat πάντων αἴτιος. Τί τοίνυν τοῦ θεοῦ χρηµατίσαι 
ἑρασμιώτερον; Οὖκ ἔστιν οὐδέν. Tf] ἑφέσει ταύτῃ 
φεναχίσας τὸν ἄνθρωπον, πείθει τοῦ ξύλου τῆς γνώ- 
όεως ἀπογεύσασθαι, τὴν Yuvatxelay πρότερον λεη- 
λατήσας ἁπλότητα. Πέφυχε γάρ πως f) χαχία τῷ τοῦ 
χαλοῦ προσχήµατι ἑγκαλύπτεσΏαι καὶ γὰρ τὰ οἱ- 
χεῖα ἀἴσχη «fj ἀρετῇ ἐπιτρίδεται * οὗ ξύλου τὴν λί- 
χνον ἀπόχευσιν ὁ πάντα εἰδὼς συμφερόντως τῷ 'Abày. 
ἀπεχήρυξε. Φησὶ váp* Ἀπὸ παντὸς ξύ.ου τοῦ év 
τῷ παραδείσῷφ βρώσει φάγῃ ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου 
τοῦ γι ώσχεω' καλὸν καὶ πονηρὸν, οὗ φάἀάγεσθε 
ἀπ᾽ αὐτοῦ, οὐδ' ob μὴ ἄνησθε αὐτοῦ: ᾖ δ' ἂν 
ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, Ourdcq ἆποθανεῖσθα. 
Ei δὲ καὶ ξύλον νοεῖν ἐθελήσειας πρὸς δοχιμὴν xat 
ἀπόπειραν ὑπακοῆς τε χαὶ παραχοῆς πεφυτευµένον, 
χἀντεῦθεν ξύλον γνώσεως χαλοῦ τε χαὶ πονηροῦ xat- 


ginem su am, intelligentie et rationis capacem, spi- 
Titum vit» ferentem condiderat, gratie suz con- 
niunicatione dignatus est, ac paradisi quem ad 
orientem plantaverat, przsidem fecit (Iebrai enim 
voluptatem, Heden nuncupant), vitam ei beatam ac 
felicissimam, ab omni immunem cura, quietam ac 
femissam, a qua gemitus exsularet, benigne con- 
ferens **. Velut enim angelus alter quispiam liabi- 
tans, Deum conditorem suum dilaudabat, divina- 
rumque rerum nolionibus plenus, per &$19 uni- 
versas res creatas ad ipsum conditorem assurgoebat, 
Cujus etiam rel causa formatus fuerat. Nam, meo 
judicio, si quislignum vitze, rerum hane plenamque . 
universitatem, quz indivisam, solamque boni com- 


B municationem ferat, vocaverit, ab anagogico sensu 


non aberrabit. 

8. Verum non tulit nequitizs inventor , mendacii 
pater, invidiz artifex diabolus, tanta bonorum con- 
fertum copia ac deliciis affluentem hominem videre. 
Eum itaque adoritur , eo consilio ut tanta hacce fe- 
licitate ipsum spoliaret , ac benevolentiam quidem 
pre se ferens, imposturis suis ipsum dejicit, inque 
lapsum (proh dolor!) omnium maxiine miserandum 
impellit. Qua vero illecebra, considerate. 


9. Quid omnium, quinimo quid unum celsissímum 
est? Deus haud dubie, qui supra omnia omoiumque 
origo est. Quid ergo? num quidquam desiderabilius, 
quam Dei nomine censeri * Nihil plane, Hujus rei 
eupiditate homini illudens, illi auctor est, ut scientia 
lignum degustet, muliebrem ante deprzedans siipli- 
citatem ( solet enim malum boui specie oblini, sua- 
que dedecora virluti affingit 13), a quo ligno Deus 
omnium prascius cupediam refrenare Adamo de- 
nuntiaverat, Ait enim : Ez omni ligno quod est ín 
paradiso, vesceris : de ligno autem cognoscendi bo- 
num et malum, non edetis de eo, neque tangetis illud. 
Qua autem die ederitis ex eo , morle moriemini 15. 
Quod si etiam scientie lignum ob id plantatum esse 
intelligere libeat, ut in homine Deo parendi vel non 
parendi studium exploraretur, indeque lignum scien- 
ti: boni et mali vocitatum , sive quod quicunque 
ipsius participes fierent, vim inde acciperent pro- 


«vopacpévoy , Ἡ xat γνωστικὴν παρέχον ἑνέργειαν p priam suam naturam cognoscendi, preeul a veritate 


τῆς οἰχείας τοῖς µεταλαμθάνουσι φύσεως, οὐχ &pap- 
τήση τοῦ πρᾶποντος. 

V. Αλυσιτολὴς δὲ ἡ τούτου γεῦσις πρὸ τελειώ- 
σεως. Ἔγνω γὰρ ἑαυτὸν γυμνὸν ὄντα γἐνσάμενος, 
xai σχάπην ἑπραγματεύετο, xal περιεσπᾶτο, καὶ 
ἐτυρθάζετο πρὸς τὴν τοῦ οἰχείου σώματος ἐπιμέ- 
λειαν τῆς θείας ἆποφοιτήσας χατανοῄσεως, ἐντεῦθεν 
γυμνοῦται τῆς χάριτος, καὶ τὴν φθορὰν περιθάλλε- 
ται, xal πρὸς γῆν ἁποατράφεταιι καὶ τοῦ θείου πὰ- 
ῥαδείσυυ Εξόριστος γίνεται, xaX ἱδρῶτα , xal móvov, 


nequaquam abieris. 


10. Damnosus autem erat illius gustus , necdum 
perfectionem adepto. Cognovit enim, simul atque 
gustavit, se esse nudum, sibique tegmen conficere 
eogitavit, ac distrahi coepit, suique corporis curis 
intentus turbari, a divina contemplatione semotus '*, 
Hinc Dei gratia exutus, corruptelam induit, in ter- 
ram revertitur, divino paradiso exterminatur, sudo- 
ribus, laboribus, οἱ torti divina districtione addi- 


7* Lib. i De fide c. 143 ; Greg. Nyss. de opif. hom. c. 19; Naz. Orat. 2. de Pasch. ; et Nicetas, ** Greg. 


Naz. et Nyss. cap. 30. '* Gen. it, 16; eti, S. 1! Greg. Naz. loc. cit. : ex quo lixc Damase, 


(14) Edit. σκελίδει. Et paulo post deest πτῶμα. 


(15) Mss. ὑψηλόν. 


: 
611 
citur : non quod lignum mortem progigneret (mor- 
tem enim Deus non fecit 7), sed quod inobsequen- 
ti: noxa eam secum attraheret. Hinc peccatum 
serpens depascensque, ter miserum me servum man- 
cipat, et omnigenam in me pravitatem edit, meque 
per seipsam suavi pabulo alens enecat. 


41. Quid igitur? qui natura ad miserationem 
pronus est; qui non solum ul essemus, verum ut 
hene essemus concesserat : num praestantissimum 
charissimumque figmentum suum , tam acerba ty- 
rannide oppressum neglectui liabuit ?* ? minime gen- 
tium ; sed, ut cum Apostolo loquar τς Multifariam 
multisque modis olim loculus cum esset. Deus patri- 
— bus in prophetis , novissimis hisce diebus locutus. est 
ín unigenito et consubstantiali Filio suo ; quem mi- 
sit in mundum, ut hominem errantem ad pristinam 
beatitatem reduceret, Et, o immensam bonitatem! 
890 quid tandem fit? Impermista miscentir : sub- 
Sidunt, quxe naturam superant : quod oculus non vi- 
dit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit '*, 
hoc nunc videtur et auditur, voceque effertur , ac 
creditur. Quid vero illud? Dei Filius ac Deus, ho- 
minis Filius efficitur *^ ; Dei , inquam, et homiaum 
»»ediator : non amittens quod Deus est. Immutabi- 
lis quippe est: neque simulans tantum se fieri ho- 
minem, ut qui mentiri nesciat, sintque fraus omnis 
el deceptioa recto benigna ipsius voluntatis decreto 
aliene; sed nalura vere factus homo est, absque 
ulla mutatione et confusione , ut naturz uostra sa- 
lutem vere przstaret. 

12. Perfectus proinde Deus est; cum in ipso in- 
babitet omnis plenitudo divinitatis corporaliter *' : 
perfectus etiam homo; qui nempe, ut totum homi- 
nem faceret salvum (quod enim assumptum non est, 
vere curatum non fuit**?), unus atque idem ipse in 
duabus perfectis naturis sit citra divisionem ullam ; 
ijdem cum propria carne secundum hypostasim fa- 
ctus, secundum naturam vero Patri et Spiritui sancto 
consubstantialis exsistens, uti Deus : quin et nobis, 
ut liomo , cognatus atque gentilis factus, omnein in 
se primi Adam substantiam gessit : cuncta videlicet 
ex quibus, et in quibus, et que homo esi; corpus, 
ixquam, mortale et animam intelligentem , immor- 


**S3p. 1, 15. '* Lib. in De fide, cap. 1. 


S. JOANNIS DAMASCENI 


1€ Hebr, 1, 1. 


bi? 
Α xat θάνατον κατακρἰνεται. Οὐ τοῦ ξύλου τὸν θάνατον 
τίχτοντος * θάνατον γὰρ ὁ Geb οὐκ ἐποίησεν ’ ἀλλὰ 
τῆς παραλοῆς ἐφελχομένης τὸν θάνατον. Ἐντεῦθεν 
λαθοῦσα νομὴν (16) ἡ ἁμαρτία, κα-αδουλοῦταί µε 
τὸν τρισάθλων, καὶ πᾶν εἶδος χαχίας Ev ἐμοὶ χατερ- 
γάζεται , χαὶ δι ἑαυτῆς ἀλίζουσα ἡδὺ σιτίον, τῷ 
θανάτῳ δίδωσι. 
ια’. Τί οὖν; ὁ φύσει συμπαθὴς, ὁ τὸ εἶναι δοὺς, 
xa τὸ εὖ εἶναι ἡμῖν χαρισάµενος, παρεῖδε τὸ οἱ χεῖον 
πλάσμα τὸ τιµιώτατον, τὸ προσφιλέστατον, οὕτω δει- 
»ῶς τυραννούµενον; Οὐδαμῶς. Ἁλλ' ἀποστολιχῶς εἰ. 
πεῖν, πο.Ἱυμερῶς καὶ ποΛυτρόπως πά.λαι ὁ θεὺὸς Ja- 
Ancac τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις, ἐπ ἐσχά- 
ζων τῶν ἡμερῶν τούτω» ἑἐ.1λησεν ἡμῖν ἐν τῷ µονο- 
γενεῖ xaY ὁμοουσίῳ αὐτοῦ Yl, ὃν ἑξαπέστειλεν εἰς 
B τὸν χόσµον, ἵνα τὸν πλανώμενον ἄνθρωπον πρὸς τὲν 
ἀρχαίαν ἑπανάγῃ µακαριότητα. Καὶ, ὢ τῆς πολλῆς 
ἀγαθότητος ! vl γίνεται; Τὰ ἄμιχτα µίέγνυται" τὰ ὑπὲρ 
φύσιν ὑφίσταται' ἃ ὁ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε, καὶ οὓς οὐχ 
Ίχουσε, χαὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐχ ἀνέδη, ὁρᾶται 
νῦν, xal ἀκούεται, xal λαλεῖται, xal πιστεύεται. Τί 
τοῦτο; 'O Υἱὸς τοῦ θεοῦ καὶ θεὸς, Υἱὸς ἀνθρώπου vl. 
νεται. μεσίτης θεοῦ xat ἀνθρώπων. o0x ἀποδαλὼν ὁ 
εἶναι θεός ἄτρεπτος"' οὐδὲ σχηματισάµενος τὸ γενέ- 
σθαι ἄνθρωπος. ᾿Αφευδὴς yàp, xaX δόλος ἅπας, xx 
ἁπάτη παντἰ που τῆς εὐθείας εὐδοχίας ἀλλοτρία: ἀλλ 
ἀληθῶς φύσει γέγονεν ἄνθρωπος, δίχα πάσης τροπῆς 
καὶ συγχύσεως (77), ἵν' ἀληθῶς τῇ φύσει τὴν σωτη- 
ρίαν χαρίζηται. 


ιβ’. Τέλειος τοίνυν ἐστὶ θεός ἓν αὐτῷ γὰρ κατ 
οιχεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματιχῶς ' 
τέλειος ἄνθρωπος , ἵν ὅλον σώσῃ τὸν ἄνθρωπον" τὸ 
γὰρ ἀπρόσληπτον , ἀθεράπευτον ' εἷς xal αὐτὸς lv 
δυσὶ τελείαις ταῖς φύσεσιν, ἄνευ τῆς οἰασοῦν (78) 
συνδιαιρέσεως γνωριζόμενος * χαθ᾽ ὑπόστασιν μὲν τῇ 
ἰδίᾳ σαρχὶ ταντιζόµενος, φυσικῶς δὲ, τῷ μὲν Πατρὶ καὶ 
τῷΠνεύματι οἷαθεὸς ὁμοούσιος' χαὶ ἡμῖν ὡς ἄνθρωπος 
* γεγονὼς συμφυὰς xal ὀμόφυλος, πᾶσαν ἓν αὑτῷ τὴν 
τοῦ πρώτου Αδὰμ φέρων οὐσίαν , ἐξ ὧν, καὶ ἐν οἷς 
καὶ ἅπερ ἑστὶν ἄνθρωπος, σῶμα θνητὸν, xal ψυχὶν 
νοερὰν xal ἀθάνατον, λοχιγὴν , αὑτεξούσιον, θελτ- 
«Uy τε χαὶ ἐνεργητιχήν (79) * τὸ γὰρ ἐξ ἑνὸς τοῦ- 


19 [sa, rxiv, 4; E Cor. n, 9. 3 Lib. in, cap. 2. 


*! Coloss. 11,6. ** Lib. im De fide, cap. 18; Greg. epist. 1, Ad Cledon. 


(16) Sic mss. ut. Pantinus in suo, Nisi quis, in- D dispensatione unam duntaxat operationem Domino 


quit, vóuov legere malit, ut infra est. 

(77) Reg. Colb. συμφύρσεως. 
(78) "Avs&u xat olacoov. Citra ullam velut dissocia- 
tionem separationemque agnitus. Geminat hzc D. 
Aug. in Enchir. et Concil. Tolet. etc. , sub initio. 
PaNTINUS. 

(19) θελητιχἠν τε xax ἑνεργητικήν. Sepe jam a 
me dictum est, sanctos Patres operationes duas 
Christo asseruisse, prius qnam Monothelitarum hz- 
resis oriretur. Hic vero aU re non erit pauca hac 
observare, Sophronium quidem antequam Hieroso- 
NWunorum antietes fieret, Cyro Alexandrino vele- 
menter, nec sine lacrymis obstitisse, ne sua novem 
capitula, quibus in. gratiam Severianorum iniqua 


or. 5. 


attribuebat, ediceret. Quibus in Alexandrina syuodo 
promulgatis , vicinaruin regionum praesules ortho- 
doxi hzresitn hanc ardentius insectari coeperunt. Ex 
his porro fuit Modestus Hierosolymitanus , qui in 
oratione De dormitione Virginis Deiparae, sincere 
fldei professione inolescentem errorem persiringit 
his verbis : Χαίροις, ἑερωτάτη Micep ᾿Αειπάρθενε, 
1 Ysvvisacn τὸν Ex coU σαρχωθέντα ἐκ Πνεύματος 
&ylou Χριστὸν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, τὸν kv θεότητι 
τέλειον, καὶ ἐν ἀνθρωπότητι τέλειον, Ίγουν ἐν δυσὶ 
φύσεσι xai 0621 pact, xa ἐνεργείαις , xa θέλοντα 
xal ἑνεργοῦντα ὡς θεὸν, xal θέλοντα xat ἔνεργον"τα 
ὡς ἄνθρώπον, ἕνα τὰν αὐτὸν ἀσυγχύτως xai àbun- 
Ἱρέτως ἔχοντα Ey ἀμφοτέροις τὴν ἑξουσίαν. Salitii, 








613 


HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 


614 


των ἁπάντων ἀμοιροῦν ζῶον, οὐχ ἄνθρωπος" ἐξ ἁγίας A talem, rationis, liberi arbitrii, voluntatis, et operandi 


Πκχρθένου, σάρκα ἑφυχωμένην φΦυχῇ λογιχῇ τε xat 
νοερᾷ ἑαυτῷ συστησάµενος, xaX ταύτῃ xa0' ὑπό- 
στασιν ἑνωθεὶς, xal χυηθεὶς θεὺς σεσαρχωμµένος, cfc 
YR, xa Χριστὸς, καὶ Κύριος, χαὶ θεοτόχον (80) 
τὴν τεχοῦσαν ἀπεργασάμενος. 


facultate. preditam ( neque enim animal cui aliquid 
borum desit, homo prorsus fuerit 5), demum ex 
sancta Virgine carnem anima rationali atque intel- 
ligente animatam in semetipso subsistentem edidit, : 
cui secundum hypostasim unitus cum essel, incare 


natus Deus utero genitus fuit, unus Filius, Christusque, ac Doininus, parentemque $uam Dei Matrem 


ty'. El μὴ γὰρ ei; καθ) ὑπόστασιν, πῶς΄ὁ Λόγος 


σὰρξ ἐγένετο ; τοῦτο δηλοῦντος τοῦ ἁγίου Πνεύματος 


οὐχ εἰς σάρχα τετράφθαι τὸν Λόγον, ἐνωθῆναι δὲ μᾶλ- 
Àov ἓν σαρχὶ xa0* ὑπόστασιν. "H πῶς ὁ µογογεγής 
Yióc, ὁ ὢν àv τοῖς κὀλποις τοῦ Πατρὸς, φασὶν, 
ἐξηγήσατο; Ὁ φαινόµενος γὰρ ἄνθρωπος αὐτὸς E£- 
ηγήσατο ' ὃς si μὴ xal θεὸς cfr, πῶς ἐν τοῖς χόλποις 


15. Nisi enim sit unus ratione person: , quonam 
modo Verbum caro (actum est ** ? hoc scilicet signi- 
ficante Spiritu sancto, Verbum non in carnem esse 
conversum , sed carni secundum hypostasim uni- 
tum **. Aut quomodo dicitur, unigenitus Filius, qui 
est $91 in sinu Patris enarravit **? Qui enim homo 
cernebatur, is enarravit. Hic tamen , nisi etiam 


εἶναι τοῦ Πατρὸς πιστευθῄσεται; J| πῶς , Οὐδεὶς B Deus sit, qua ratione credatur esse in sinu Patris? 


ἀγαδέδηχεν slc τὸν οὗρανὸν, εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὗ- 
puro) καταδὰς, ὁ Ylóc τοῦ ἀνθρώπου ὁ àv ἐν 
τῷ οὐρανῷ»; Οὕπω γὰρ σωματιχῶς ἀνεληλύθει εἰς 
τὸν οὐρανὸν, ὅπου Ye xai μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἔφη - 
dev * Οὕπω γὰρ ἀναθέδηκα πρὸς τὸν Πατέρα µου. 
"H πῶς 'Ο καταδὰς αὐτός ἐστι καὶ ὁ ἁναδάς , 
Κατέθη μὲν γὰρ θεότητι, οὗ τοπιχῶς, ἀλλά συγχα- 
ταθατικῶς' ἀνέδη δὲ σωματικῶς, εἷς ὧν ὁ αὐτὸς Θεός 
τε xai ἄνθρωπος. Ἡ πῶς ὁ λαλῶν xai φαινόμενος 
ἄνθρωπος φησίν Ἐγὼ καὶ ὁ Πατὴρ £v écysv; 
O6 γὰρ εὐμήχανον φιλὸν ἄνθρωπον φάναι τὰς τοιαύ- 
τας φωνᾶς , εἰ μὴ xoi θεὸς εἴη τῷ Πατρὶ ὁμοού- 
σιος. 


Aut quomodo, Nemo ascendit in. celum, nisi qui 
descendit de celo, Filius hominis qui est in calo *!' Ἱ 
Tunc enim in ccelum cum corpore nondum ascen- 
derat ; quandoquidem cliam post resurrectionem 
dixit: Nondum ascendi ad Putrem. meum *5,. Aut 
quomodo istud : Qui descendit , ipse est qui et ascen- 
dit ** ? Descendit nimirum divinitate, non loci mu- 
tatione, sed inclinatione : corporali vero ratione 
ascendit , cum unus idemque Deus et homo esset. 
Aut quomodo demum ille qui loquebatur et cerne- 
batur liomo, ait, Ego et Pater unum sumus **? Non 
enim congruenter de se talia predicare potuisset, 
qui nudus homo esset, ac non simul Deus, ejusdem- 
que ac Pater essentiz*!, 


εδ. El δὲ καὶ μὴ &v δυσὶ γνωρίζοιτο φύσεσι, πῶς C. 14. Quinimo, nisi in duabus ipsum naturis agno- 


θνητὸς ἅμα εἴη 6 αὐτὸς χαὶ ἀθάνατος, χτιστός τε xat 


98? Lib. 11 De fide, cap. 3. ** Joan. 1, 14. 
XX, 17. ** Ephes. iv, 10. ** Joan. x, 50. 


sacralissima maler, virgo perpetua, qug Christum ez te 
incarnatum de Spiritu sancto genuisti , Filium Dei, 
in Deitute perfectum , et. in humanitate perfectum, 
hoc est in duabus naturis, et voluntatibus, et operatio- 
nibus, voleniemque el operantem ut Deum, volentem 
eiiam el operantem ul. hominem, unum. eumdemque 
sine confusione ac divisione habentem in. utrisque 
potestatem. Quibus nibil usquam disertíus, ut, con- 
£ra quam Photius in Bibliotheca definivit, h:ee Mo- 
desti oratio suam lac etiam in parte utilitatem ha- 
beat Sophronius ejus successor in sua quidem Pa- 
J)sestinze synodo catholicam veritatem stabilivit, data 
praesertim ad Sergium CP. et alios patriarelias epi- 
stola. Acceptis vero posterioribus Honorii pap: lit- 
teris quas legati sui Roma redeuntes secum detu- 
Jerunt, nonnihil temperasse videtur ab expressa 
duarum operationum ac voluntatum confessione, 
Nam cum in homilia in Auuuntiationem Deipara, 
quam apud me integram perinde Labeo, lacarna- 
ο tionis fidem ad longum exponat, utramque tamen 
operationem , atque voluntatem omnino reticet ; 
quemadinodum etiam in aliis, quz Latine legi pos- 
sunt in Bibliotheca PP. concionatoria. Nimirum hoc 
Honorio pontifici Romsno detulit, qui, ut in secunda 
.8ua epistola Houorius ipse signiticat , Palzstinos 
nuntios non dimiserat , nisi pollicitos, deinceps a 
-Soplrronio aliisque nullam faciendam esae men- 
tjonem unius aut duplicis operationis : Quanquam 
hos quos predicius (rater, ei coepiscopus noster So- 
phronius ad nos misit, instruximus, ἵνα μὴ δύο ἕνερ- 
γειῶν ἐπωνυμίαν τοῦ λοιποῦ κηρύττων ἐπιμείνῃ, 


55 Contra Nestor. 
*! Lib. iv, cap. 19. 


$camus , quomodo simul mortalis atque immortalis, 


36 Joan. 1, 19. ** Joan. i, 1δ. *5 Joan. 


ὅπερ χαὶ πάντως ἐπηγγε[λαντοτὸν προλεχθέντα ἄνδρα 
μέλλειν ποιεῖν, ne duarum operationum vocabulum 
deinceps predicare persistat, quod instantissime pro- 
miserunt, predicium virum facturum, si etiam Cyras 
gate ει coeyiscopus noster ab unius operalionis voca- 

ulo discesserit. Qua vero ratione Palestini huic 
jussioni morem gesseriut, colligi forsan potest ex 
Expositione brevi fidei Anastasii Sinaive, rerum 
gestarum zequalis ac testis ('ΟδηΤοῦ, pag. 10) ubi 
data opera lectorem suum praemonet, ne temere et 
inconsiderate duas naturas, ac duas voluntates , et 
operationes naturales dicat, χατά τινας ἀπαιδεύτους 
more quorumdam imperitorum * εὐσχανδάλιστον γάρ 
ἐστι καὶ μάλιστα τοῖς ἁπλουστέροις, τὸ ἀχούειν ἐπὶ 
Χριστοῦ δύο φυσικά. Nam apud simpliciores scanda- 
lum paritur, cum audiunt duo naturalia, Id quod su- 
binde aceurratissime prorsus explicat , ut vix ullus 
uspiam melius. [n fine addit, Nestorianos humanam 
voluntatem et operationem non ponere, propter 
voluntatis et operationis hominum vitium , qua 
nempe peccato semper inquinelur οἱ impugnetur a 
diabolo, cxierum Monophysitas ταυτοθούλιαν et 
ταντοπροαξίαν , identitatem volendi ei agendi, ei &uo 
cerebro propter nature quam finxerant, identitatem 
cominentos esse. 

(80) Καὶ θεοτόκον. Deiparam. De hac re mul:a 
habes in Dog. orth. fid. sub nomine Justiniani edito, 
Item in libello Cyrilli Alexandr, Περὶ μὴ βουλομένων 
ὀμολογεῖν θεοτόχον τὴν ἁγίαν Παρθένον. Et in altero 
ejusdem opusculo ἀπολογητινῷ, Π:ρὶ τῶν ὀώφεχα 
κεφαλαίων, cap. 2. PAXTINUS. | 


615 


S. JOANNIS DAMASCENI 


616 


ereatus et lnereatus, visibilis et Invisibilis, perfectus A ἄχτιστος, ὁρατὸς καὶ ἁόρχτος, τέλειος Θεὸς χαὶ τέλειος 


Deus et perfectus homo , idem ipse fuerit *** Nou 
enim nature unius proprietates istie fuerint : cum 
neque crestum cum inereato idem suapte natura 
sit, neque mortale cum immortali, visibile cum in- 
visibili, humanitas cum deitate. 


45. Quomodo vero etiam Christus unius compo- 
site. natura sit ο, cum Pater et Spiritus sanctus 
in simplici omnino natura considerentur? Aut qui 
secundum unam eamdemque naturam , ejusdein ac 
Pater nosque essentix erit ? nisi quis etíam Patrem 
ejusdem atque nos essentiz dixerit. Quod omni por- 
tentosa fictione longe absurdius foret. Quomodo au- 
tem ipsemet etiam ait: (ui videt me, videt et Pa- 
trem ὃν ? Et rursum : Quid. me queeritis. interficere, 
hominem qui veritatem. locutus sum vobis ** ? Nam 
qui eum hominem duntaxat vidit, non Deum ac 
Patrem. vidit 94. 

16. Quod si etiam unam duntaxat voluntatem 
asseruerimus, quo loco corporalem incessum, panum 
fractionem, sermonis prolationem, aliaque id genus 
ponemus, qua profecto non divinz naturz, sed hu- 
manaz facultatis sunt ? Non enim hzc in speciem 
lantum, sed ex nature. veritate fiebant *". 


47. Preterea, si eum naturali et libera suique 
juris voluntate quatenus homo erat caruisse exi» 
stimaverimus, quo .obsecro referemus nutrimenti et 
caterorum naturalem ejus appetitum, somni, inquam, 
potus, ac similium **? Ηφο enim natur: lege cum 


ἄνθρωπος ; Ταῦτα γὰρ ovx ἂν εἴη μιᾶς φύσεως ἰδιώ- 
pata. Οὐ Υὰρ ταντὸν χατὰ φύσιν τὸ κτιστὸν τῷ 
ἀχτίστῳ, οὐδὲ τὸ θνττὸν τῷ ἀθανάτῳ, οὐδὲ τὸ ὁρατὸν 
τῷ ἀοράτῳ, οὐδὲ θεότης ἀνθρωπύότηνι, 


εε’. Πῶς δὲ καὶ συνθέτου μιᾶς φύσεως εἴη ὁ Χρι- 
στὸς, τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Πνεύματος ἐν ἁπλῆ φύσει 
θεωρουµένων; "Ἔσται δὲ πῶς κατὰ «hv αὐτὴν φύσιν 
τῷ Πατρὶ καὶ ἡμῖν ὁμοούσιος, εἰ μή πον καὶ τὸν 
Πατέρα φῆσο. τις ἡμῖν ὀμοούσιον; Ὅπερ ἁπάτης 
τερατώδους ἐννοίας ἐστιν ἁτοπώτερον. Πῶς δὲ χαὶ ὁ 
αὑτός φησιν’ 'O ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώραχε τὸν Πατέρα; 
καὶ πάλιν. ΤΙ ζητεῖτὲἑ µε ἁἀποκτεῖναι, ἄνθρωπον, 
ὃς τὴν ἀ.ήθεια» ὑμῖν AcAdAnxa ; 'O γὰρ ἑωρακὼς 
αὐτὸν ἄνθρωπον µόνον, οὐ τὸν θεὸν χαὶ «bv Πατέρα 
ἑώραχεν. 


ις’. Εἰ δὲ καὶ µίαν αὐτοῦ φήσωμεν τὴν ἑνέργειαν, 
ποῦ Üfsopev τὴ» σωματιχὴν βάδισιν, την τῶν ἄρτων 
Χλάπιν, τὸν προφοριχὸν λόγον, xol τὰ τοιαῦτα, ἃ μὴ 
θείας φὐσεώς εἶσιν, ἀλλ ἀνθρωπίνης ἑνεργείας: Οὐ 
γὰρ σχήµατι ταῦτα, ἀλλ) ἀληθείᾳ ἐγίννετο (B1) c5- 
σεως. 

t$. El δὲ xal ἅμοίρον φυσιχοῦ xal αὐτεξουσίου 
θελήµατος χατὰ τὸ ἀνθρώπινον αὑτὸν ὑπολάδω- 
μεν (82), mou τὴν τῆς τροφῆς xal τῶν λοιπῶν φυσι- 
xhv θήσομεν ἔφεσιν, ὕπνου φημὶ, xal πότου, xal τῶν 
τοιούτων; Ταῦτα γὰρ φύσεως νόµῳ χινούμµενα, τὴν 


excitentur, animam quidem rationis expertem cum C, μὲν ἄλογον ψυχὴν κατ ἑξουσίαν ἄγει πρὸς τὴν ἐχ- 


petestate movent ut expleantur (unde fit, ut. bujus 
etíam appetitionis comes sit ad ipsam actionem im- 
petus, propterea quod natura brutás animantes 
agat ^, quo fit ut crimine vacent , nec ulli castiga- 
tionis generi obnoxii sint) : quibus autem inest 
ralio, libera voluntate cum moveantnr, naturam po- 
tius agunt , quorum arbitrii si!, ut, aut sequantur 
appetitum , aut ipsum inhibeant *. Voluntas quippe 
est naturalis, rationalisque , et sui juris appetitio *: 
Qua tamen illis convenire dico, qui naturae con- 
sentaneam rationem custodiunt : cum illi, qui ne- 


πλήρωσιν’ ὅθεν xal τῇ ὀρέξει συμπαρομαρτεῖ xaX d 
πρὸς τὴν πρᾶξιν ὁρμή᾽ ἄχει γὰρ dj φύσις τὰ ἄλογα, 
διὸ xal ἀνεύθυνα, μηδενὶ ὑποχείμενα τρόπῳ Χχολά- 
σεως; ol; δὲ λόγος πρόσεστιν, αὐτεξουσίως χινούµενα, 
ἄγει μᾶλλον τὴν φύσιν, xaz' ἐξουσίαν ἔχοντα Ἐπεσθαί 
τε καὶ ἐπέχειν τὴν ὄρεξιν. θέλησις γάρ ἐστι φυσικὴ, 
λογιχἠ τε, καὶ αὐτεξζούσιος ὄρεξις. Ταῦτά τό φηµι, 
ἐπὶ τῶν φυλαττόντων τὸ κατὰ φύσιν, ὡς ot γε πρὺς 
τὸ παρὰ φύσιν ἐξ ἀπροσεξίας ἑληλαχότες, ἄγονται 
μᾶλλον, ἤπερ ἄγουσιν, δεσποτείας ola νομὴν (85) 
χτησαµένων τῶν παθῶν τὴν συνήθειαν. 


gligentia sua iu id quod a naturae norma discrepat, auimis feruntur, agantur potius quam agant, cum 
vitiorum consuetudine veluti lege dominii premantur. 


18. Qua porro voluntate dicamus , Dominum, D 


822 cum domum esset ingressus , idque clam om- 
nibus haberi voluisset, latere tamen nou potuisse? ? 
Est enim cuivis manifestum, divinam voluntatem 
9mnia posse, lumanam vero inbecillem prorsus 
atque inflrmam esse. Quomodo denique propria 
posthabita , paternam orabat expleri voluntatem ? 
Aut cojus tandem natura est orare? Create prorsus *; 


*! Contra. Eutych. lib. «1, cap. 15. 


*! Contra Severum, ibid. cap. 15. 


t'. Ποίᾳ δὲ θελήσει φῄήσωμεν εἰς olxov ἑλθόντα, 
xa µηδένα γνῶναι θελήσαντα, μὴ δυνηθήναι λαθεῖν ; 
Τὸ γὰρ θεῖον θέλημα παντἰ που δῆλον, ὡς παντοδύ- 
vapov, ἀσθενὲ; δὲ δήπου καὶ ἁδρανὲς τὸ ἀνθρώπινον. 
Ilo δὲ δᾗπου xai τὸ οἰχεῖον παραιτούμενος θέληµ, 
τοῦ πατριχοῦ θελήματος ηῦχετο τὴν ἐχπλήρωσιν; 
Ποίας φύσεως τὸ εὔχεσθαι ἴδιον; Τής χτιστῆς δηλαδή.’ 
Ταύτης οὖν xal τὸ παραιτούμενον θέληµα. Οὕτως sic 


**Joan. xiv, 9. *! Joan. 


viti, 40. "* Lib. iv, cap. 19. *' Contra Monothel. lib. 11, cap. 49, 16, 11. "* Lib. ni, cap. 14. ** Lib. t1, 


οερ. 22, | lbid. cap. 27; lib. im, cap. 18 ; et lib. De duab. volunt. — * Lib. i1, cap. 99. 
* Vid. lib. 11 δε fide, cap. 15 et 17; et lib. De duab. volunt. * Lib. 1, cap. 18, 19 οἱ 24; lib. De duab. 


(81) R. ἐγένετο. 
(59) R. et C. ὑπολάδοιμεν. 


? Mare, vi, 24. 


(85) Sic Mss. Pantinus et Combef. emendant, 


γόμον. 











617 


HOMILIA. IN SABBATUM SANCTUM. 


618 


ἐστι Χριστὸς, Ylóc τε xal Κύριος ἐν δυοὶ τελείαις A Ilujus itaque etiam repudiatam voluntatem  seias. 


ταῖς φύσεσι, xaX τοῖς αυτῶν φυσικοῖς ἱδιώμασιν 
ἁδιαιρέτως ἅμα xal ἀσυγχύτως θέλων xal πράττων 
τὰ ἑχατέρας φύσεως μετὰ τῆς θατέρου χοινωνίας (84), 
κατὰ τὴν ἐν ἀλλήλαις τῶν φύσεων ἀσύγχυτον περι- 
χώρησιν, ὁ εἷς τῆς ἁγίας Τριάδος, ὁ Υϊὸς τοῦ Θεοῦ, 
χαὶ δι ἡμᾶς Υἱὸς ἀνθρώπον γενόμενος. 


- 


ιθ’. Ἐπειδὴ γὰρ δι ἀνθρώπου 6 θάνατος, ἔδει δι) 
ἀνθρώπου δωρηθῆναι τὴν ἀνάστασιν. Ἐπειδὴ duyh 


νοερὰ αὐτεξουσίῳ θελήµατι ἐνήργησε τὴν παράθασιν, - 


ἔδει Φυχἓν νοερὰν φυσικῷ xat ἀὐτεξουσίῳ θελήμµαιτι 
την ὑπαχοὴν ἐνεργῆσαι τοῦ Κτίόαντος, καὶ τὴν σω- 
τηρίαν ἐπανελθεῖν, δι ὧν ὁ θάνατος τὴν ξωὴν ἑξωσ- 


τράκεσεν, ἵνα μὴ τυραννεῖσθαι νοµίσῃ ὁ θάνατος τὸν B 


ἄνθρωπον. 


κ’. Τί τοίνυν τὸ ἐντεῦθεν ; θεότητος ἑλπίδιδελεάσας 
τὸν ἄνθρωπον , σαρχὸς προθλήµατι δελεάζεται, χαὶ 
ἀναμαρτῆτου γευσάµενος ὁ θάνατος αώματος, &vau- 
τίασε, xa πᾶσαν την ἓν τοῖς ἑγχκάτοις τροφὴν ὁ ἆθλιος 
ἐκήμεσε, Πάντα γὰρ τὰ ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ὁ δηµιουρ- 
γήσας ἡμᾶς θεὸς Λόγος ἀναδεξάμενος, xaX τῶν ἡμε- 
τέρων παθῶν πειρασθεὶς χαθ᾽ ὁμοιότητα χωρὶς ἆμαρ. 
τίας, vópov πληρώσας, xaX μόνος bv ἀνθρώποις ἐχ» 
φανθεὶς (85) ἀναμάρτητος, καὶ διὰ τοῦτο τῷ θανάτφ 
οὐχ ὑπεύθυνος , xal τῆς θείας οὐσίας διὰ τῶν θαυ- 
µάτων δημοσιεύσας τὴν δύναμιν, τέλος ἐχουσίως ἐπὶ 
τὸ πάθος ὑπὲρ ἡμῶν ἔρχεται τὸ παντὸς τοῦ χόσμον 
σωτήριον, xal δίδωσιν ἑαυτὸν, ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα 
γενόμενος, οὐκ ὢν αὐτὸς κατάρα, εὐλογία δὲ μᾶλλον 
xai ἁγιασμὸς, ἀλλά τὴν ἡμῶν χατάραν ἀναδεχόμενος, 
ὑπὲρ ἡμῶν σταυροῦται, καὶ Ovfiaxev, xal θάπτεται, 
Επικατάρατος δὲ πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου, 
ηταν ἡ Γραφή. KaV Γῆ εἶ, καὶ elc ΤΗΥ ἀπεεύσῃ, 
τῷ ἸΑδὰμ ἔφησεν ὁ θεός. Γίνεται τοίνυν ὑπὲρ ἡμῶν 
κατάρα, ἵνα τὴν εὐλογίαν ἡμεῖς ἀπολάδωμεν. "Οσοι 
yàp, φησὶν, ἔαδ6ον» αὑτὸν, ἔδωκεν αὗτοῖς &Cov- 
σίαν τέκνα γενέσθαι 0500, τοῖς πιστεύουσιν εἷς 
αὐτόν. 

χα’. Ὢ τοῦ θαύματος ! ὁ ποιµαίνων τὸν Ἱσραὴ, 
ὧν θεὸς προαιώνιος, ὑπὸ χειρὸς Ἰσραηλίτιδος sio 
θάνατον ὡς ἄνθρωπος παραδίδοτι. Ὁ ὁδηγῶν 


Atque ita unus'Christus, Filiusque ac Dominus est, 
in duabus perfectis naturis, esrnmque nativis pro- 
prietatibus, indivise simul et ineonfuse volens et 
agens qua utriusque naturae sunt, cum alterius 
communione, pro arctissima nec confusa earum- 
dem in se invicem immeatione ; unus, inquam, e 
sancta Trinitate Dei Filius , nostrique eausa factus 
hominis Filius 5. 

19. ^Nam quia per homiuem mors, quum erat 
per hominem resurrectionem donari * : et quoniam 
anima intellectu przdita, libera voluntate sua prze- 
ceplum violaverat , oportebat etiam intellectu pre- 
ditam animam libera voluntate obedientiam Crea- 
tori prasiare , iisdemque adeo rationibus salutem 
redire, quibus mors vitam exterminaverat ; ne per- 
petuam ílla tyrannidem in bomines se exercituram 
arbitraretur *. 

90. Quid inde igitur? Ille qui divinitatis spe 
hominem inesceaverat, carnis obtentu capitur, el 
mors immuni a culpa corpore degustato , uauseare 
passa , éscam omnem quam in viscera demiserat, 
misera evomuit *. Deus quippe Verbum, ipse nostri 
conditor, omnia nestra nostri causa in se suscipiens, 
nostrasque zgritudines expertus, cum similis nobis 
exsisteret absque peccato *, legem implevit , solus 
inter homines a peccato liber, ac proinde nec morti 
obnoxius, Qui divine essentiz sue virtute miracu- 
lis propalata, sponte tandem mortis supplicium uni- 
verso mundo salutare adit, factusque nostra causa 
maledictum 1? (quanquam non ipse maledictum fuit, 
quio potius benedictio el sanctificatio, quamlibet 
maledictum quod nos incurreramus in sese gusce- 
perit) propter nos cruci affigiinr, moritur, sepelitur. 
Maledictus autem qui pendet ín ligno , inquit Scri- 
ptura **. Aitque Deus Adamo, Terra es, et in terram 
reverteris **. Quapropter pro nobis fit maledictum, 
ut nos benedictionem reciperemus. Nam quotquot 
receperunt eum, Inquit, dedit eis potestatem filios Dei 
fieri ** , his qui in ipsum credunt. 


91. O rem stupendain !. qui. pascit Israel ** , uti 
Deus seculis antiquior , nunc manu lsraeilitica in 
mortem ut homo traditur. Qui deducit velut ovem 


Ἱσραὴᾶ ὡσεὶ πρόδατον, ὡς ἀρνίον ἄκαχον ἦχται p Jsrael !*, nune tanquam ovis ductus est ad immo- 


τοῦ θύεσθαι, χαὶ ξύλον Emá&vec ζωῆς χατὰ τοῦ ξύλου 
τῆς γνώσεως, xal χολῆς γεύσει ὄδει συμμίχτῳ (86), 
τὴν ix τῆς ἠδείας βρώσεως νόσον τῇ φύσει ἐνσχήψφα- 
σαν ἑξωστράχισεν. Ὁ καθήµεγνος ἐπὶ τῶν Χερουόὶμ 
ὡς θεὺς, ὡς χριτὸς ἐπὶ σταυροῦ χρέµαται, αὑτὸς ὧν 
ἡ τῶν ἀνθρώπων ζωὴ, fjv οἱ θεοχτόνοι ἑξηρτημένην 
τοῦ ξύλου θεασάμενοι (87), οὐκ ἑπίστευσαν. Ἔμυσαν 


laudum : et adversus scientize lignum , vitze liguum 
inducit, mistoque fellis gustui aceto, morbum ex 
dulcis cibi illecebra natura inolitum amolitur. Qui 
sedet super Cherubim '* ot Deus, tanquam reus in 
cruce suspenditur: cum ipse sit omnium hominum 
vita , quam cum deicide in ligno pendentem con- 
spexissent, non crediderunt. Clauseruunt eniin ocu- 


*[Cor. xv, 21.  " Lib. 1 De fide, cap. 27. *Lib. 11, cap. 1 et 317. * Hebr: vv, 15. "9 Galat. ii, 19. 


** Deut, 15, 22. !* Gen. ii, 149. | Joan. 1, 12. 


(84) Edita male μετὰ τὴν θατέρου χρινωνίαν. Λο 
Pantinus proinde, Posi alterius communicationem. 
Damascenus vero Leonis epistole ad Flavianum 
verbis utitur. Agit utraque natura cum alterius com- 
smmunione, etc. Sic lib. m, De fide orth. cap. 19, et 


PaTBROL. Gn. XCVI. 


e 


!* Psal. Lxxi&, 1. 


! ibid. '!*ibid. 2. 
lib. De duab. volunt. 
(85) R. et Colb. φανείς. 
(86) R. et Colb. γεῦσις ὄξει σύμμικχτος, Paulo 
st deest in editis £v σχἠψασαν. 
(87) R. et C. θεώµενοι. 


619 


S. JOANNIS DAMASCENI 


620 


los suos, ei auribus graviter audierunt ". $99 A γὰρ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν, xal τοῖς iot βαρέως 


Qui divinis manibus hominem Éfinxerat, tota die iu- 
temeratas manus expandit ad populum non creden- 
tem et contradicentem 15, animamque tandem in 
Patris manus commendat **. Lancea foditur latus 
illius **, qui ex Adami latere Evam fabricaverat 3”, 
divinumque sanguinem et aquam , imrnortalitatis 
poculum, et instaurationis lavacrum fundit. Hinc et 
οοἱ pudore suffusus est, intelligibilem illum justitiae 
solem petulantium ludibriis affici non ferens. Terra 
quatiebatur , Dominico respersa cruore, idolorum 
excutiens tabem , suaque lustratione gestiens. Sur- 
rexerunt e monumentis mortui, ejus qui nostri causa 
obierat, resurrectionem przemonstrantes. Exstinctus 
est sol, ac rursum accensus, ut trium dierum nu- 
merum 4 Doinino condictuim efficeret. Templi veluin 
scissum est, adeunda adyta , et occulta propalauda 
clare significans. Nam latro quidem paradisum ini- 
turus erat, et ille homo qui tanquam malelleus ne- 
cabatur, ab omni creatura credendus Deus et ado- 
randus (hoc enim vere ac reipsa erat), terrenum 
corpus et ex pulvere egagmentatum, supra coelos om- 
nes efferendum, et Deo consessurum; sancte deni- 
que et beatz , laudatissimeque Trinitatis cognitio 
tnanifestanda. 


22. Qui in Adamum vit» spiritum insufflaverat, 
feceratque illum in animam viventem **, hic mor» 


fixoucav. Ὁ θείαις χερσὶ πλαστουργήσας τὸν ἄνθρω- 
πον, ὅλην τὴν ἡμέραν τὰς ἀχράντους διεπέτασε χεῖρας 
πρὸς λαὸν ἀπειθοῦντα xal ἀντιλέγοντα, καὶ ταῖς πα- 
τριχαῖς παλάμαις τὴν φυχὴν παρατίθεται. Καὶ λόγχη 
πλευρὰ νύττεται τοῦ éx πλευρᾶς τοῦ ᾿Αδὰμ τὴν Εὔαν 
δηµιουργῄήσαντος, χαὶ πηγάζει θεῖον αἷμα καὶ ὕδωρ, 
πόµα ἁθανασίας, xaX ἀναπλάσεως βάπτισμα. "θεν 
ἠσχύνθη ὁ ἤλιος, μὴ φέρων ὁρᾷν τὸν νοητὸν τῆς δι- 
καιοσύνης παροινούμενον ἡλιον. Γη ἑσείετο, δεσπο- 
τικῷ περιῤῥαινομένη αἵματι, τῶν εἰδωλικῶν αύ- 
θρων (88) ἐχτινασσομένη τὸν σπῖλον, xal περιχαρῶς 
σχιρτῶσα τὴν κάθαρσιν. Νεκροὶ τῶν µνηµάτων 
ἀνίσταντο, τοῦ δι ἡμᾶς νεχρουµένου τὴν ἔγερσιν 
προεµμφαίνοντες (89). Ἐσδέννντο fioc, χαὶ πάλιν 
ἀνήπτετο τὴν τριήµερον (90) τοῦ Δεσπότου δηµιορ- 
γῶν ἀπαρίθμησιν. Τοῦ ναοῦ διῃρεῖτοτὸ χαταπέτασµας' 
σαφῶς μηνύον τὴν τῶν ἁδύτων ἐπίδασιν, xal τῶν 
χεχρυµµένων τὴν ἔχφανσιν, Λῃστῆς μὲν γὰρ fusius 
χωροδατεῖν τὸν παράδεισον, xal ὁ δίχην χαχούργον 
ἀναιρούμενος ἄνθρωπος, 8ebc ὑπὸ πάσης πιστεύεσθαι 
xai προσχυνεῖσθαι τῆς Χτίσεως ᾽ θεὸς Υάρ ἔστιν 
ἀληθῶς καὶ τὸ γεῶδες xal ἐκ χοὺς ἁπηρτισμέ- 


. vov (94) σῶμα, οὐὗρανῶν ὑψηλότερον γίγνεσθαι, χαὶ 


θεῷ συγκαθέζεσθαι (92)* καὶ ἡ τῆς ἁγίας, καὶ µαχα- 
plac, xat πολυυµνήτου Τριάδος φανεροῦσθαι ἐπίγνω- 
σις. 

xf'. 'O τῷ 'Αδὰμ ἐμφυσήσας πνεῦμα ζωῆς, καὶ 
ποιῄσας αὐτὸν εἰς ψυχὴν ζῶσαν, νεχρὸς, ἄπνους ἐν 


tuus sine spiritu, in monumento deponitur. Qui C τῷ µνηµείῳ τίθεται. Ὁ εἰς γῆν ἀποστρέφεσθαι xa- 


hominem, ut in terrau reverteretur, damnave- 
rat **, iis qui in terra oblivioni traditi sunt, con- 
numeratur. Conteruntur porte zrem, ac ferrei 
vecles confringuntur **. Sublat:& sunt illa ports 
eterue, borruitque inferni janitor, et revelata sunt 
fundamenta terra **. Nam qui liber à peccato erat, 
inter morluos censitus fuit. lnastitis est involutus, 
qui Lazari fascias solverat 36, ut hominem peccato 
emoriuum, ejusque catenis astrictum , liberum di- 
mitteret. Nunc rex gloriz *' ad tyrannum venit, ille 
poteus iu praelio 135, cujus ad nos exitus sunt a 
summo colo, qui vitz: hujus viam gigantis in mo- 
reui cucurrit, Cum illo enim imbecillitatem huma- 
nitatis obtendens. congreditur, fortemque vincit ut 


saxplvag τὸν ἄνθρωπον, τοῖς &v ΥΠ ἐπιλελησμένοις 
συναρίθµιος Ὑέγονε. Χαλκαϊῖ πύλαι συντρίδονται, 
καὶ συνθλῶνται μοχλοὶ σιδηροῖ ΄ πύλαι μὲν αἰώνιοι 
Ίρθησαν, xaX ἔφριξεν ἆδου πυλωρὺς (95), καὶ &vexa- 
λύφθη τὰ τῆς οἰχουμένης θεμέλια. Ὁ γὰρ ἁμαρτίας 
ἐλεύθερος ἐν νεκροῖς λελόγισται’ xal χειρίαις περὶ- 
χειται ὁ Λαζάρου λύσας τὰ σπάργανα, ἵνα τὸν νε- 
κρωθέντα τῇ ἁμαρτίᾳ ἄνθρωπον, xal ταῖς ταύτης 
περισφιγέντα σειραῖς, λύσῃ τῶν δεσμῶν, καὶ ἀφίση 
ἄνετον. Νῦν ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης πρὸς τὸν τύραννον 
χατεφοίτησεν, ὁ δυνατὸς ἓν πολέμῳψ, οὗ às ἄκρον 
τοῦ οὐρανοῦ αἱ πρὸς ἡμᾶς ἔξοδοι, ὁ δραμὼν ὡς vla: 
τὴν iv τῷ βίῳ ὁδόν. Συµπλέχεται yàp τοῦτο τῇ 
ἀσθενείᾳ τῆς ἀνθρωπότητος, xai δεσμεῖ ὡς στρουθίον 


.passerculum, proíf:gatis omnipotente deitate satel- D τὸν ἰσχυρὸν, φροὺύδων γεγενηµένων τῶν δορυφορούν- 


litibus illius, ejusque vasa diripit **, rite reduceus, 
quie ilie. baratliro inale merserat. Nunc -Sermo ad 
serpentem descendit, Leviathan scilicet illum de- 
sertorem ** (Leviathan enim serpentem interpre- 
lantur) magnum illum. sensum Assyriorum ,. eu 


?? [sa. νι, 9, 10, 
33 Geu. m1, 19. 
** Mattb. xn, 29. 


15 fsa, txv, 9 
** Psal. cvi, 16. *5 Psal. xvi, 16. 
9? [sa. xxvii, 4. 

(88) Τῶν εἰδωλικῶν λύθρων, Alludit forte ad illa 
Psalmi xvii verba : [nfecta est terra in sanguinibus, 
el contaminala est in operibus eorum. lta Pantinus. 

(89) Προμηγύοντες. Non. satis reddit Pantinus, 
primi manifestam reddenies. Significat eoim resur- 
rexisse eos. ante Christum, tametsi S. Thomas οἱ 
alii negent. CoxsEris. 


'* Luc. xxi, 406. 


των τῇ αὐτοδυνάμῳ (94) θεότητι, xal τῶν τούτου 
σκενῶν ποιεῖται τὴν ἁρπαγὴν, ἀνάγων καλῶς, ἃ xa- 
κῶς ἐχεῖνος κατήγαγε. Νῦν ὁ λόγος πρὸς τὸν δρά- 
χοντα χάτεισι, τὸν Λευϊαθὰν, τὸν ἁποστάτην (δράχων 
δὰ ὁ Λευϊαθὰν ἑρμηνεύεται), τὸν νοῦν τὸν µέόγαν 


26 Joan, xix, 54. 3 Gen. 1, 23: ** Gen. 11, 1. 
39Joan. vi, 44. Psal. xxm, 7. — ** ibid. 8. 


(90) Edit. ^ prf 1 6ρον. Τὴν τριῆµερον ἐν τάφῳ 
χάθειρξιν, xal αὖθις ἀνάστασιν ὑποδειχνύων τοῦ 
Δεσπότου xal δημιουργοῦ τοῦ ναοῦ. 

(91) Colh. διηρτηµένον. 

(92) HR. συνεδριάξειν θεῷ, 

(93) Colb. ἔφριξαν .. «  πυλωροί. 

- (94) BH. et Colb. δορυφόρων. . . . παντοδυνἀμφ. 





621 


HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 


622 


τῶν Ασσυρίων, τῶν ἑναντίων λέγω δυνάμεων, τῇ A contrariarum potestatum, ín terrz visceribus lati- 


xapóla τῆς γῆς ἐμφωλεύοντα; xal τοῦτον ἕλχει ti tic 
θεότητος ἀγχίστρῳ, τῷ κεχρυμμένῳ σώματι οἷά τινι 
σχώληχι, καὶ οὓς κατέπιεν ἰσχύσας λίαν οἰχτρῶς, 
ἐμεῖν ἐχθιάζεται, ἐξαποστέλλων χενὸν τὸν ἐπὶ 
πλούτῳ χομπάζοντα. Τὸ Υεννηθὲν, xal δοθὲν ἡ μῖν 
παιδίον ἐπὶ τρώγλην ἀσπίδων καταθεδηχὸς, ἄγχει, 
xit ἀποχτείνει (96) xal ὄλλυσι τὸν σοδαρὺν xoi 
µεγάλαυχον. Νῦν οὐρανὸς ὁ ἄδης Ὑεγένηται, xol 
Φωτὸς πληροῦνται τὰ καταχθόνια, xal τὸ σχότος τὸ 
πρὶν διῶχον ἑλαύνεται, καὶ τοῖς τυφλοῖς ἀνάθλεψις 
δίδοται. Tol; γὰρ iv σχότει xal σχιᾷ θανάτου καθ- 
Ἠμένοις, ἀνατολὴ ἐξ ὕψους ἐπέφανε, Ταῦτα προφῆτας, 
xai πατριάρχαι, xal δίχαιοι σαφῶς προετύπουν xat 
προηγόρευον. 

xy'. Ὁ δίχαιος δεσμεῖται, ὡς δύσχρηστος. Βουλὴν 
γὰρ xa αὑτῶν ὁλεθροτόχον βεθούλευνται, οἱ τὸν τοῦ 
Κυρίου Aaby χαλαμώμενοι, xai τῶν ποδῶν αὐτῶν 
τὰς τρίθους ταράσαοντες. Obal τῇ γυχῇ αὐτῶν ! 
πονηρὰ κατὰ τὰ ἔργα αὐτῶν συµθήσεται αὐ- 
τοῖς, ὁ 'Ησαΐας φηαίν ' ἀλλ ἡμῖν λυσίπονος ὄντως 
καὶ ἀχεσώδννος ἡ πρᾶξις Ίδη γεγένηται. Τὸν νῶτον 
εἰς µάστιγας δίδωµι, καὶ τὰς παρειὰς εἰς ῥαπί- 
σµατα, xal ἐμπτυσμάτων αἰσχύγης ἀνέχομαι, ὁ 
ἐν Ἡσαῖᾳ ἔφη φθεγγόµενος. Διὸ τῶν ἐμῶν χειρῶν 
τὸ πλαστούργημα, οὐκ ἑντραπήσεται, οὐχ αἰσχυνθὴή- 
σεται. Οὐ γὰρ ἡρπάχθαι λελόχισμαι τὸ εἶναι faa 
6εῷ' ἀλλὰ θεὺς ὢν cj Πατρὶ ὁμοούσιος, ἑμαυτὸν 
χαθῆχκα πρὸς χένωσιν, xal ὑπὲρ ἀσεδῶν ταπεινοῦ- 
μαι πρὸς θάνατον, οὕτω τοῦ Πατρὺς εὐδοχήσαντος. 
"A θέλει Υὰρ, βούλομαι, συνθελητὴς αὐτῷ πεφυχὼς, 
xai κοινωνὸς τῆς θεότητος. Καὶ ὑφοῦμαι ὁ Ὕψιστος, 
καὶ ἐν ἐμοὶ δεδοξασµένης τῆς ἀνθρωπότητος (οὕτω 
Yàp τὴν πατριχὴν ἀγάπην συνίστηµι), Uv! ἐν τῷ ἐμῷ 
, διχαιούµενα αἵματι, καὶ ἓν τῷ ἐμῷ θανάτῳ τὴν πρὸς 
τὸν ἐμὸν Πατέρα χαταλλαγὴν εὐμοιρήσαντα, ἐν τῇ 
ζωῇ ζῶσι, καὶ ὑπὸ τὰς ἐμὰς ἀναπαύσωνται πτέρυ- 
125, τὰ * μοὶ φυλασσόμενα πρόδατα. 

xb. Συνῶμεν ol (96) οὐ τεθεάµεθα, xai τῇ &xofj 
τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην πιστεύσωμεν. 'Ημῖν 
Υὰρ ὁ τοῦ θεοῦ βραχίων, fj παντουργὸς αὐτοῦ δύνα- 
μις, ἐκχαλύπτεται. Δοξασθησόμεθα γὰρ εἰ συνήσω- 
psv, καὶ σφόδρα δοξασθησόµεθα, ἐν εὐτελείᾳ τὴν 
δόδαν Κυρίου χατοπτριζόµενοι, xai ἐν τῷ ἁδοξοῦντι 
εἴδει κατανοοῦντες τὴν ὑπὸδρ νοῦν ὡραιότητα. El xat 
πέπονθε γὰρ ἐξ ἀσθενείας, ἄλλα ζῇ £x δυνάµεως 
θεοῦ. Ei καθορᾶται ἐπὶ ξύλου κρεµάµενος, ἀχαλλής 
τα xaX ἄδοξος παρὰ πάντας ἐχλείπων τοὺς υἱοὺς τῶν 
ἀνθρώπων, ἀλλ᾽ αὐτός ἐστι τὸ τῆς δόξης ἀπαύγασμα, 
ὃ ὁρῶσα ᾖσχύνθη (97) fj vt, xaX ἐπένθησεν. Οὗτος 
τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν ἐπὶ τὸ ξύλον ἀνήνεγκε, χαὶ τὸν 
ἡμέτερον Ἠλγησε µώλωπα, καὶ περὶ ἡμῶν ὁδυνᾶται, 
xai πληγὴν, καὶ πόνον, xai χάχωσιν Ίνεγχε, τῆς 


21 1s. xix, ὅ, Vid. Hieron. in cap. xi Osee. 
Πχ, 2.  **jbid.  *'1ga. Lx, 1; Luc. v, 18, 19. 


* ibid. 4. 


(95) R. et Colb. ἀποπνίγει. 
(96) R. τοίνυν of. 


xn, 12. 


*! Job xr, 19, 90. 
1,2 ?! Luc. 1, 78, 79. 
ticulis concinnatus, iu, 10, 41. ** Isa. 1, 6 sec. LXX. 


tantem *! ; eumque trahit divinitatis hamo ** quem 
in morem vermiculi corporesuo contexerat, et quos 
invalescens ille misere devoraverat, lios cogit evo- 
mere, inanem eum dimittens qui divitiarum fastu 
gloriabatur ?**. Qui natus datusque nobis est puer **, 
in foramen aspidum ubi descendisset, arrogantem 
illum pr&focat, occidit, et perdit. Nunc inferorum 
sedes ccelum quoddam $944 effecta est : terrx 
abdita infernique sinus luce implentur 35,46 qux 
illis pridem caligo insederat, dissipatur **, visusque 
cs&Ci8 reparatur **, Sedentibus enim in tenebris et 
umbra mortis, oriens ex alto apparuit **. Hec pro- 
pheie, patriarchz, et justi. manifeste przeligurave- 
rant ac prenuntiarant. 


B  925.** Justus alligatur tanquam molestus. Consi- 


lium enim contra semetipsos inierunt, qui popu- 
lum Dei demetunt, spoliautque, ac pedum eorum 
semitas perturbant. Ve anime eorum : mala ipsis 
secundum opera ipsorum  evenient, inquit Isaias. 
Caeterum, quod ita factum est, ου pla:e 
nobis ΦΓΗΠΩΙΙ39 abstulit, nostroque dolori medica - 


: tum est. Dorsum meum ud flagella trado, et ad co- 
 laphos mazillas, et sputorum opprobrium sustinui, 


ait ille qui ín [δαῖα locutus est **. Ideo manuum 
mearum figmentum pudore non afficietur, nou con- 
fundetur. Non enim rapinam arbitratus sum esse 
me :qualem Deo: sed cum Deus essem, ejusdem 
ac Pater essenti:e, meipsum ut exinanirer dimisi, 
ac Patre ita. fleri volente, ad mortem pro impiis 
dejicior *. Nam quse ille vult, volo et ego, ejusdem 
cum ipso voluntatis exsistens, sociusque deitatis. 
Exaltor vero qui Altissimus sum, humana in me 
natura ad glorix culmen perducta (sic enim pater- 
nam dilectionem commendo), ut. oves mes, qua 
mihi conservata sunt, sanguine meo justiflcate, 
meaque morle ut Patri reconcilientur consecuta, 
vita vivant, meisque sub pennis conquiescant. 

24. Intelligamus nos, qui harum rerum specta- 
tores non fuimus, pacemque annuntiantium auditui 
credamus. Nobis enim Dei brachium, seu rerum 
omnium effectrix potentia, revelatur ο. Dam nam- 
que intellexerimus, clarificabimur, ac quidem am- 
plissimo cumulo, Domini elaritatem in ipsius vilitate 
velut in speculo contemplantes **: et in ea specie 
qua nunc in gloria est, pulchritudinem omni sensu 
superiorem contemplantes. Nam etsi passus est ex 
infirmitate, vivit tamen ex virtute Dei *. Et si in 
ligno deformis abjectusque pre ftliis hominum, 
suspensus cernitur; at splendor est paternz clari- 
tatis, quem terra videns affecta pudore fuit, ac 
ljuetum egit. Hic peccata nostra super lignum tulit, 
nostroque vulnere doluit, ac pro nobis cruciatus 


35Job xx, 16. "δα, ix, 0. ὃν Isa. 
** p,cus est ex variis Isai: par- 
^ Philipp, 1, 5-8 — **1sa. 111, 4. "I Cor. 


(97) R. ἑσείσθη. 








623 


S. JOANNIS DAMASCENI 


634 


fuit. Plagas, labores, serumnas sustinuit, quibus Α ἡμῶν εἰρήνης χαταλλάγµατα. Ἐπεὶ γὰρ ὡς πρό- 


pax nobis conciliaretur. Quia enim tanquam oves 
erraveramus, declinantes a via Domini, semitam 
nostram insistenies, per viscera misericordie pro 
peecatis nostris est traditus : non contendens, non 
clamans (nobis relinquens exemplum) ac sicut ovis 
sine voce, pro nobis ad mortem ducitur, Videbitis, 
inquit Moses, vitam vestram pendentem. ante oculos 
vestros, et non credetis vite vestre **. Ille Deiparens 
David, imo potius per Davidem Davidis Dominus, 
proprium ejus supplicium, et vite genitricem sepul- 
turam, pleno olim voee preedicans, Diviserunt, in- 
quit, sibi vestimenta mea, el super vesiem meam 
miserunt sortem "*, Qui pelliceis tunicis primos ge- 
neris humani parentes vestiverat, in crucem agen- 
dus lubens nudatur, quo nos mortalitate nostra 
εκυίοΒ, incorruptionis decore induat. Vestem quo- 
que militibus sortiendam relinquit. Nam e mortuis 
&25 resuscitatus, discipulos quos ipse elegit, gen- 
tibus mittet, ipseque sacro baptismo indumentum 
liüdebus flet : Quo/quot enim in Christo baptizati 
estis, ait Paulus, Christum induistis ***. 

95. Ac Noe quidem in arca inclusus, et ligni ope 
mundi alterius suscitandi semina conservans, rur- 
sumque hominum generis principium effectus, 
Christum spoute sepultum przsignabat : qui pecca- 


tum quidem sanguine e latere 600 cum aqua pro- 


fluente abluerit; crucis autem liguo omne genus 
nostrum sospitaverit, noveque vitz ac discipline 
praceptor exstiterit. Magnus patriarcha Abraham "', 
Í[saac suum ex promissione fllium, et in quo sancitze 
repromissiones erant, in holocaustum offerendum 
ducens, Domini necem aperte figuravit. Enimvero 
Isaac quidein Dei indulgentia pati vivas condona- 
tur; agnus autem cornibus in virgulto Sabec de- 
tentus victíma fuit : duplexque illud arietis et 1$2ac 
sacramentum, Christi Dei nosti verus typus effici- 
tur *. Hic enim duplex est et compositus, Deus et 
bomo idem exsistens : qui, quatenus Pei Filius ac 
Deus, ab omni perpessione mansit immunis, qua- 
tenus idem ipse altiori supra hominem ratione 
factus est homo, seipsum sacrificium purum et irre- 
prebensibile pro mundi salute in virgulto Sabec, 
seu ligno remissionis (Sabec enim remissionem si- 
gnilicat) Patri obtulit. Quid sibi volunt mensure 
tres, ex quibus confectus subcinericius panis foit **? 
nonne palam tiduanam vitalis panis sepulturam 
iudicant? Quid lacus ille Josephi primum, ac deindo 
custodia ** ? nonne eamdem sepulturam, additam- 
que illi custodiam perspicue admodum reprazsen- 
tant? Posuerunt me, inquit, in lacu inferiori, in 
lenebrosis et umbra  moriis ". Quid autem Moses 
Dei contemplator et legislator ? nonne in fiscella 


*5 Deut. xxvin, 60. *"* Psal. xxi, 19. 
. * Gen. xvin, ϐ. 5^ Gen. xxxn, 50. 


98) R. ἑνδύσι. ο 
99) R. Colb. Ἱρυατήγγελλεν. 
(1) Σαθὲχ γὰρ ἄφεσις. De ligno Subec. De quo 


** Galat. n1, 37. " Gen. xxi, 14, seqq. 
! Psal. Lsxxvu. 7, 


6ατα ἐπλανήθημεν, τὴν ὁδὸν Κυρίου ἐχχλίναντες, 
xai τὴν ἡμῶν ἐξανύοντες τρίόον, διὰ σπλάγχνα ἑλέους 
ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν παραδέδοται' obx ἑρίζων, 
οὐδὲ χραυγάζων, ἡμῖν χαταλιµπάνων ὑπογραμμὸν, 
χαὶ ὡς πρόδατον ἄφωνον ὑπὲρ ἡμῶν εἰς θάνατον 
ἄγεται. Ὄγεσθε, φησὶν ὁ Μωῦσής, τὴν ζωὴν ὑμῶν 
χρεµαμέγη» ἀπέναντι τῶν ὀφθαϊμῶν ὑμῶν, καὶ 
οὗ μὴ πιστεύσητε τῇ ζωῇ ὑμῶν. 'O θεοπάτωρ 
Δαθὶδ, μᾶλλον δὲ διὰ τοῦ Δαθὶδ 6 τοῦ Δαθ'δ Κύριος, 
τὸ οἰχεῖον πάθος, xal τὴν ζωοτόχον ταφὴν προαναφω- 
wy ἔλεγε' Διεμερίσαντο τὰ ἱμάτια µου ἑαυτοῖς, 
xal ἐπὶ τὸν ἱματισμόν µου E6aA4Aov xAnpov. 'O 
δερµατίνους χιτῶνας ἀμφιάσας τοὺς τοῦ γένους 
πρωτοπάτορας, ἑχὼν γυμνοῦται πρὸς σταύρωσιν, 


B ἵνα γυμνώσας ἡμᾶς τῆς θνητότητος τὴν τῆς ἁφ- 


θαρσἰας περιδάλῃ (98) εὐπρέπειαν. Καὶ τὴν στολὲν 
χληρουχεῖ τοῖς στρατ.ώταις. Μέλλει γὰρ Ex θνητῶν 
ἀνιστάμενος ἀποστέλλειν τοῖς ἔθνεσιν, οὓς αὐτὸς µα- 
θητὰς ἐξελέξατο, χαὶ αὐτὸς θείου βαπτίσματος τοῖς 
πιστοῖς γίνεσθαι πθριθόλαιον' σοι yàp, φησὶν, εἰς 
Χριστὸν ἐθδαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε. 

κε’. Νῶε μὲν ἐν κιδωτῷ καθειργόµενος, xaX ξύλῳ 
σώζων δευτέρου χόσµου τὰ σπἑρρατα, χαὶ πάλιν ἀρχὴ 
τοῦ γένους γενόμενος, ΧἈριστὸν ἑχουσίως ἑτύπου 
θαπτόµενον, τὸν χλύσαντα μὲν τὴν ἁμαρτίαν τῷ ix 
πλευρᾶς αὐτοῦ ῥεύσαντι μεθ᾽ ὕδατος αἵματι, τῷ ἃ 
τοῦ σταυροῦ ξύλῳ τὸ γένος ἡμῶν ἅπαν διασώσαντα, 
καὶ χοινοῦ βίου , xaX νέας πολιτεία, χαθηγεμόνα γε- 
νόµενον. Α6ραὰμ ὁ μέγας πατριάρχης τὸν Ἴσαὰκ 
ἀνάγων πρὸς ὁλοχαύτωσιν, τὸν ἐξ ἐπαγγελίας , xal 
εἰς ὃν αἱ ἐπαγγελίαι, τὴν τοῦ δεσπότου σφαγὴν σα- 
φῶς προκατήγγειλεν (99). Λὐτὸς μὲν γὰρ ὁ Ἰσαᾶχ 
ζῶν τῷ πατρὶ πρὸς Θεοῦ χαρίζεται’ ἁμνὸς O5 τῶν 
κεράτων ἓν quii Σαθὲκ χατεχόμενος ἐγένετο σφά- 
χιον xal γίνεται τοῦ διπλοῦν, τοῦ χριοῦ τε xal «ou 
Ἰσαὰχ µυστήριον, τύπος ἀληθὴς Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ 
ἡμῶν. Διπλοῦς γὰρ οὗτος xal σύνθετος, Θεός cs xat 
ἄνθρωπος ὢν ὁ αὗτὸς, χαθὸ μὲν φύσει Υἱὸς Θεοῦ xoi 
θεὸς , £v ἁπαθείᾳ pspívnxe: χαθὸ δὲ αὐτὸς ἄνθρω- 
πος ὑπὲρ ἄνθρωπον Ὑενόμενος, ὑπὲρ τοῦ χόσμου 
ἑαύτὸν ἱερεῖον ἅμωμον ἓν φυτῷ Σαθὲκ τῷ πατρὶ 
προσήγαγεν, Ὠτοι àv ξύλῳφ ἀφέσεως. Σαδὲκ γὰρ 
ἄφεσις (4) ἑρμηνεύεται. Τί βούλεται τὰ τρία µέτρα 
τῆς σεµιδάλεως ἐγκρυφίας Ὑενόµενος ; οὐ σαφῶς τὴν 
τριήµερον τοῦ ἅρταυ τῆς ζωῆς ταφὴν ὑπαινίστεται; 
Τί δὲ ὁ λάχχος τοῦ Ἰωσὴφ πρότερον, xat fj φρουρὰ 
ὕστεραν; οὐ τάφον, xai τὴν. ἐπὶ ταύτῳ φρουβὰν 
ἐμφαίνει τρανότατα; "Βθεχτο Ὑάρ µε, φησὶν, ἐν 
λάχκφῳ κατωτάτῳ, ἐν σχοτουοἵς, καὶ ἐν oxig 08- 
vátov. Τί δὲ Μωσῆς à θεάπτης xol νομοθέτης; οὐχ 
ἐν τῇ θίδῃ κρυπτόµενος, ἔχδοτος πρὸς θάνατον δί- 
δοῖαι, καὶ πρὸς τῆς βασιλίδος ἀναλαμδάνεται ; Οὕτω 


*5 Gen, xxi, 4 6664. 


Grzci auctores varia conjecerunt, quid sentiendum 
sit dixi in orationem 1 Damasceni, de imaginibus. 








625 


HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM 


026 


καὶ ὁ Χριστὸς ἓν τάφῳ Χαλύπτεταε, νεκρούµενος A abditus, ad mortem exponitur, atque a regina reci- 


μὲν σωματιχκῶς, πρὸς δὲ τῆς οἰχείας θεότητος τῆς 
βασιλευούσης πάσης τῆς χτίσεως πρὸς ζωὴν αὖθις 
ἀνάγεται. Οὐχ αὐτὸς δὲ πάλιν Μωσῆς ῥά6δῳ παἰει 
thv θάλασσαν, καὶ τῷ διπλῷ τῆς πληγής, τῷ ópülo 
χαὶ ἑγχαρσίῳ τοῦ σταυροῦ μηνύει τὸ πρόσχηµα, xal 
πρὸς τὸν βυθὸν κάτεισι, τὴν πρὸς τὸν ἄδην δειχνὺς 
τοῦ δωτῆρος χατάδασιν (2), xaX θανατοῖ Φαραὼ τὸν 
διώχοντα, xaX σώζει τὸν Ἱσραήλ; Ἐπεὶ χαὶ ὁ Χρι- 
στὸς ἐθανάτωσε μὲν τὸν θάνατον, σώζει δὲ πάντας 
τοὺς εἰς αὐτὸν πιστεύοντας. Tai; δὲ τῶν χειρῶν 
ἑχτάσεσι, τρέπων μὲν τὸν ᾽Αμαλὴχ, τροπαιοφόρον 
δὲ τὸν Ἰσραὴλ ἐργαζόμενος, τὸ αὐτὸ προεμφαίνει 
τοῦ Σωτῆρος µυστήριον. Ἐξίστησί µου τὸν νοῦν xal 
τὸ τοῦ μάννα παράδοξον. Ὥσπερ yàp τῇ ἑσπέρᾳ τοῦ 


pitur **? Sic et Christus in sepulero reconditur, 
mnor(uus quidem, si corpus spectes; at propriz di- 
vinitatig creatorum omnium reginae potentia, ad 
vitam revocatur. Nonne idem rursus Moses mare 
virga percutiens, duplici ietu, recto nempe et trans- 
verso, crucis figuram repraesentat **? Descendit in 
profundum, Salvatoris ad inferos descensum osten - 
deus, necique (radit Pharaonem insectantem, et 
salutem [Israeli asserit. Nam et Christus perempta 
morte, in se eredentes omnino salvos facit. Cum 
item nianuuum extensione, Ámalech in fugam ver- 
tit **, leraelique tropza parat, bac ipsa re Salvatoris 
mysterium premonstrat. Quin ei stuporem mibi 
injicit admirabile manne sacramentum 55. Sicut 


La66ávou µόνον ἐχρύπτετο οὕτως Ἰησοῦς ὁ ἑἐμὸς B enim Sabbati duntaxat vespere recondebatur , ita 


c5; , xaX δι’ ἑμὲ ἄνθρωπος, ὅλως γλυχασμὸς, xal 
ὅλως ἐπιθυμία, ἓν τῷ τέλει τῆς Παρασχευῆς τῷ τάφῳ 
καλύπτεται. Ἰωνᾶν δὲ, οὐχ αὐτὸς ὁ Κύριος ἑαυτοῦ 
προηγόρευσε τύπου; Ὥσπερ γὰρ, φησὶν, Ἰωνᾶς 
ἐποίησεν ἐν τῇ κοιίᾳ τοῦ κήτους τρεῖς ἡμέρας 
xal τρεῖς νύκτας, οὕτως (5) δεῖ καὶ τὸν Υἱὸν τοῦ 
«ἀνθρώπου ποιῆσαι àv τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς 
ἡμέρας, xal τρεῖς νύκτας. 

xc'. Αλλ' ἐρεῖ τις. El τῇ Παρασχευῇ (4) τὸν 
ἐχούσιον ὑπομεμένηχε θάνατον, ἀνεδίω τε τῇ μιᾷ 
τῶν Σαθζάτων, πῶς αωθήσετα. τὸ τρεῖς νύχτας τῇ 
Χαρδίᾳ ἑἐνδιατρίφαι τῆς γῆς; ᾽Αλιὰ γὰρ οὑτωσὶ 
πρὸς ἡμᾶς φησιν ὁ θεῖος Μωσῆς, ὡς Ὁ θεὸς, τὸ 
μὲν φῶς ἑκά.Ίεσεν ἡμέραν, τὸ δὲ σκότος ἐχάεσε 
ψύκτα. ᾿Αναρτηθέντος τοίνυν τοῦ Κυρίου ἐν τῷ 
ἁχράντῳ σταυρῷ , σχότος 8g" ὅλην τὴν οἰχουμένην 
ἐγένετο, οὐ νέφους ἐπιπροσθοῦντος, καὶ τὴν ἡλιαχὴν 
ἀκτῖνα καλύπτοντος, οὐ τοῦ σεληνιακοῦ (b) τειχί- 
ζοντος σώματος, ὥσπερ τινὸς διαφράγµατος, xa 
τὴν αἴγλην ὡς ἡμᾶς φθάνειν μὴ συγχωροῦντος' οὕτω 
yàp τὰς ἡλιακὰς ἐχλείψεις οἱ περὶ ταῦτα δεινοὶ φά- 
σχλυσι γίγνεσθαι’ ἀλλὰ σκότους ἁπάσης χατασχεθεί- 
σης (6) τῆς γῆς, τοῦ Φηλαφήτου τῆς Αἰγυπτίων 
πληγῆς λίαν ἁμαυροτέρου. Αὕτη γὰρ ἡ πηγάξουσα 
τοῦ ἡλιαχοῦ σώματος φωτιστιχὴ ἑξέλιπε δύναμι;. 
"Εδει γὰρ τὸν τοῦ Δημιουργοῦ σωματιχκὸν θάνατον 
πᾶσαν πενθῆσαι τὴν Χτίσιν. Διὸ xal ὁ προφήτης 
φησί' Δύσεται ὁ fioc µεσημόρίας (7), καὶ συ- 


σκοτάσει br. ἡμέρᾳ τὸ φῶς. Καὶ ἕτερος αὖθις "Er D 


ἐχείγῃ τῇ ἡμέρα οὐκ ἔσται cóc. Kal ovy ἡμέρα, 
xal οὗ vv€, καὶ πρὸς ἑσπέραν ἔσται φῶς. "Ev τῷ 
σχότει τοίνυν τούτῳ, 7) θεία xat παναγἰα τοῦ Κυρίου 


Jesus Deus meus, meique causa factus homo, mea 
totus dulcedo, totusque cupiditas, in (ine Parasce- 
ves sepulcro tegitur. Quid porro Jonam? nonne 
Dominus ipse sui illum figuram gerere praenun- 
tiavit? Sicut enim Jonas, inquit, tres dies. ac tres 
noctes egit in ventre ceti ; aic erit Filius hominis tri- 
bus diebus εἰ tribus noctibus in corde terra "*. 


$8926 20. Verum dicet aliquis : Si in Paraseevo 
voluntariam mortem subiit, revixitque una Sabba- 
torum, quomodo constabit eum dies tres ac noctes 
tres egisse in corde terre ? At vero divinus Mose£ 
hunc in modum nos alloquitur : Deus lucem quidem 
appellavit diem ; tenebras autem appellavit noctem "", 


C Igitur Domino in sanctam crucem eublato, tenebrae 


fact: sunt super universam ** terram, non objecta 
nube aliqua qus solem obtegeret; non lunari cote 
pore tanquam muro quopiam autsepto inlerco- 
dente, ac solis splendorem 3d nos accedere prohi- 
bente (ita enim solis defectiones harum rerum 
periti fieri docent), sed terram, quanta est tenebris 
occupantibus, longe quam densz íllz: quibus AEgy- 
ptus percussa est, obscurioribus. Ipsa enim solaris 
corporis.lucendi vis suos ad nos usque radios pro- 
fundens defecit. Consentaneum euim erat, conditoris 
mortem corpoream, rerum Omnium conditarum 
luctu frequentari. Quocirca etiam ait propheta ; 
Occidet sol in. meridie, et obtenebrascet in die [ux**. 
Necnon alius: Jn die Μία non erit luz. Et non dies, 
neque noz, et ad vesperam erit. lux **. In illis igitur 
tenebris divina et sancta. anima a sacrosancto et 
vivilico corpore separata, in corde terrae versata 


** Exod, n, 1 6604. 53 Exod. xiv, 27 seqq. Ubi solum elevalz virgze et extensionis manuum mentio. Vid. 


lib, 1v, De fide, cap. 44. 
xxvi, 45. "* Amos. vii, 9. 


9 Exod. xvii, 44. 
*! Zach. xiv, 6, 7. 


, (2) In Colb. additur, xat αὖθις ἄνεισι, τὴν ix τοῦ 
ἅδορυ προχγγέλλων χατάθασιν; 

(6) Hec desunt in editis, usque ad ᾽Αλλὰ γὰρ o5- 
τωσ 


(4) Colb. ἕχτη. 

(5) Οὐ τοῦ σεληνιαχκοῦ. Sic Origenes, Hieronymus, 
et alii antiqui contra. quam Pseudo-Dionysius | irt 
epistola ad Demophilum finxit, scilicet portentosam 


5 Exod. xvi, 19. 


5* Matth. xir, 20. 1 Gen. 1, δ. * Matth, 


illam solis defectionem, quz: Domino patiente ac- 
cidit, factam fuisse per lunze ad eum adveetionem : 
ut huic auctori Joannem Damascenum refragatum 
esse mirum sit. Illam enim ad Demophilum episto- 
lam legerat. Quod plane sinceri ejus judicii et zequi- 
latis egregium argumentum est. 

(6) HR. χατασχόντος. Col. κατασχεθέντος. 

(7) HK. oixovpévnv. 





621 S. JOANNIS DAMASCENI 633 
est : hocque pro nocte computatur 9. Deinde post A φυχἠ τοῦ ἱεροῦ καὶ ζωοποιοῦ διαιρεθεῖσα σώματος, 


tenebras rursus dies 4 rerum opifice instauratur, 
sole ad proprium statum reverso (quamobrem lu- 
cem ad vesperam fore propheta erat valicinatus); 
haec nox quz ante Sabbatum est, ipsumque Sabba- 
tum, et nox quz ante unam Sabbatorum, tum ipsa 
demum sancte Dominicz splendida οἱ lucifera dies, 
qua increata lux corporaliter e monumento progre- 
ditur, tanquam sponsus resurrectionis decore spe- 
ciosus (finis enim Sabbatorum, quem divinus 
evangelista ** vespere Sabbatorum dicit, princi- 
plum est prima Sabbatorum) : babes hoc pacto trium 
dierum, totidemque noctium expositum numerum. 
Caterum unde digressa est, revertatur oratio. 


27. Inpulverem mortis deducitur, qui ex pulvere 
hominem finxerat, illiusque vita de terra tollitur. 
Deponit enim qu: terrena sunt: non corpus dico, 
sed qux sunt corporis; somnum, laborem, famem, 
sitim, sectionem, fluxionem. Hzc namque in vitam 
nostram ob inobsequentiam irrepserunt. Et ejus 
sepultura fit in pace, quam nobis cruce sepulturaque 
procuravit, res distantes conjungens, hominemque 
desertorem Deo conditori subjiciens. Idcirco sce- 
lerati pro sepultura ejus exitio traditi sunt : Judsi 
quidem post templi et urbis eversionem captivi ab 
hostibus abduci, nec rursum ad sua reversuri 
(divina enim ope destituti sunt, post illam Domini 
vocem, Relinquetur domus vestra ἀεεετία **), d:mo- 
nes vero superba exacti tyrannide, quam in nos 
mali male exercuerant, turpissimis nos vitiis man- 
cipantes. lpse autem nequissimorum spolia, eos 
qui a s:culo 897 obierant, consecutus est, omnes 
qui peccati jugo tenebantur. Nam inter iniquos 
censitus cum esset, zquitatem consevit, factumque 
est incredulorum semen in perditionem; quorum 
festis diebus in luctum mutatis, canticorum vice 
planctus voces resonarunt. Nobis vero lux e tene- 
bris orta est, vita ex monumento provenit, resur- 
rectio ex ioferis manavit, gaudium subinde, ac 
jucunditas, et exsultatio. 


verba,divinas in eis reconditas opes haurire. Aiunt 
qui divina spiritu prolocuti sunt, et in seipsis 
Cbristm loquentem habuere : Cum sero factum es- 
set, venit vir dives ab Arimalhaa nomine Joseph, no- 
bilis decurio, vir bonus et justus, qui exvipse discipu- 
[us fuerat Jesu, et erat exspectans regnum Dei. Hic 


' mon consenserat facto eorum : propler metum aulem 


Judeorum latebat, Hic audacter ingressus est. ad 
Pilatum, et petiit corpus Jesu**. O beatum et lau- 


28. Porro non abs re erit, evangelica pensitando D 


τῇ χαρδίᾳ τῆς γῆς ἐπεδήμησεν, ὅπερ εἷς νύχτα λογί- 
ζεται. Εἶτα μετὰ τὸ σχότος αὖθις ἡμέρα πρὸς τοῦ 
δημιουργοῦ σχεδιάζεται, πρὸς τὸ οἰχεῖον σχημα τοῦ 
ἡλίου πάλιν δροµήσαντος" διὸ καὶ πρὸς ἑσπέραν φῶς 
ἔσεσθαι ὁ προφήτὴς προέφησεν’ εἶτα ἡ πρὸ τοῦ Σα6- 
θάτου νὺξ, καὶ τὸ Σάθθατον, τε πρὸ τῆς μιᾶς τῶν 
Σαθθάτων, xat αὑτὴ fj τῆς ἁγίας Κυριαχῆ: λαμπρά 
xai φαεσφόρος (8) ἡμέρα, kv f| τὸ ἄχτιστον φῶς 
σωματικῶς ἓχ cvoU τάφου πρόεισιν, ὡς νυµφίος 
ὡραῖος τῷ κάλλει τῆς ἀναστάσεως' τὸ γὰρ τέλος τῶν 
Σαθδάτων, ὅπερ ὀψὲ Σαδδάτων φησὶν 6 εὐαγγελι- 
στῆς, ἀρχὴ τῆς μιᾶς τῶν Σαθδάτων γίνεται’ ἔχεις 
τῶν τριῶν ἡμερῶν xal τοσούτων νυκτῶν σαφή thv 
ἀἁπαρίθμησιν. ᾽Αλλ' ἑπανίωμεν αὖθις, ὅθεν ἑξ- 


B ἐδημεν. 


χζ. Εἰς χοῦν θανάτου κατάγεται ἑ bx χοὺς πλα- 
στουργήσας τὸν ἄνθρωπον, χαὶ ἀπὸ τῆς γῆς ἡ ζωὴ 
αὐτοῦ αἴρεται. Τῶν γηῖνων γὰρ ποιεῖται τὴν ἀπή- 
θεσιν, οὗ σώματός qnit, τῶν δὲ τοῦ σώματος, ὕπνου 
xaX κόπου (9), πείνης καὶ δίψης, τομῖς τε χαὶ ῥεύ- 
σέως. Taura γὰρ διὰ τῆς παρακοῆς sl; τὸν βίον 
εἰσέφρησε τὸν ἡμέτερον. Καὶ ἐν εἰρήνῃ fj ταφὴ αὖ-. 
τοῦ γίνεται , ἣν διὰ σταυροῦ χαὶ ταφῆς ἡμῖν ἔπρυ- 
τάνευσε, συνάψας τὰ διεστῶτα,, xal τὸν ἁποστάτην 
ἄνθρωπον χαθυποτάξας τῷ πλάσαντι. Διὸ οἱ πονηροὶ 
ἀντὶ ταφῆς αὐτοῦ εἰς ὄλεθρον παραδέδονται' Ἰουδαῖοι 
μὲν, μετὰ τὴν τοῦ ναοῦ καὶ τὴν τοῦ ἄστεος πόρθησι»ν, 
δορύχτητοι πρὸς τῶν ἐχθρῶν ἀπαγόμενοι, µηχέτι 


C πρὸς τὰ οἰχεῖα πάλιν ὁρομήσοντες τῆς vXp θείας 


ἐπιχουρίας ἀφίενται ἔρημοι μετὰ τήνδε τὴν τοῦ Κυ- 
píou φωνὴν, 'Ο olxoc ὑμῶν ἀφίεται ἔρημος' δαίµο- 
νες δὲ τὴν τύραννον καὶ γαῦρον ἀφαιρεθέντες ἀρχὴν, 
ἣν Ἴρξαν ἡμῶν καχοὶ χαχῶς, τοῖς αἰσχίστοις χειρω- 
σάµενοι πἀθεσιν. Αὐτὸς δὲ τῶν πονηρῶν τὰ σχῦλα 
τοὺς ἁπ᾿ αἰῶνος θανόντας κεχληρονόµηχεν, ἁπαλλά- 
ξας τούτους ὅσοι τῷ ζυγῷ τῆς ἁμαρτίας κατείχοντο, 
Ἐν γὰρ ἀνόμοις χαταλεχθεὶς, «hv εὐνομίαν ἐφύτευ- 
εν τῶν δὲ ἀπειθούντων τὸ σπέρμα γἐγονεν εἰς 
ἀπώλειαν, καὶ πένθος ἑορτῶν ἀπηλλάξατο , xai θρή- 
νους Όμνων ἀντήχησαν. Ἡμίν δὲ φῶς £x σχότους 
ἀνέτειλε , καὶ Qui) προΏλθεν ἐκ µνήµατος, καὶ ἐξ 
ἄδου πηγάζει ἀνάστασις, xal χαρὰ, καὶ θυµηδία, 
xai ἀγαλλίασις. 

xn. Οὐχ ἄτοπον δὲ xal τῶν εὐαγγελιχῶν ἀφαμέ- 
νους ῥημάτων, τὸν ἐν αὐτοῖς πλοῦτον ἀρύσασθαι. 
Φασὶν οἱ πνεύματι τὰ θεῖα φθεγξάµενοι, xal τὸν 
Χριστὸν λαλοῦντα ἐν ἑαυτοῖς ἔχοντες εὐαγγελισταί ' 
Ὀψίας γεγοµένης, ᾖ-θεν ἀνὴρ π.λούσιος ἀπ' 
Αριμαθαίας τὸ ὄνομα Ἰωσὴφ, εὐσχήμων βου- 
Λευτὴς, ἂν ἡρ ἀγαθὺς xal δίκαιος, ὃς καὶ αὐτὸς 
ἐμαθήτευσε τῷ Ἰησοῦ, xal ἦν προσδεχόµεγυς 
τὴν βασιἠείαν τοῦ θεοῦ. Οὗτος ovx ἦν avyxa- 
τατεθειµένος τῇ πράξει αὐτῶν, διὰ δὲ τὸν φόδον 


*! Ruf. in symb. ; Greg. Nyss. orat. 1 D. resur. ; Hier., Epist. ad Hevid. quest. & et 5. — ** Μα, 
civit 4. " Lib. iv De fide, cap. 4. ** Matili. xxii, 58. * Mau. xxvi, 37, 58- Marc. xv, 42, 45; 


Luc. xxiu. 50-39. 


(8) R. φωσφόρος. 


(9) R. κόπον. 








-— 


629 


HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 


630 


τῶν Ιουδαίων ἐκρύπτετο. Οὗτος τοΆμήσας εἰσ- A dabilem virum : Vere Dominus ait, omnem arbo- 


3408 πρὸς Ilücor, xal ᾖἠτήσατο τὸ σῶμα τοῦ 
Ἰησοῦ. Ὢ µακαρίου καὶ ἀοιδίμου ἀνδρόςὶ ᾽Αληθῶς 
φησιν ὁ Κύριος Πᾶν δένδρον àx καρπῶν οἰχείων 
ἐπιγινώσκεται. ᾽Αγαθὸς τοίνυν ὑπάρχων καὶ 2ίχαιος, 
οὖκ fjv συγχατατεθειµένος τῇ βουλῇ καὶ τῇ πράξει 
αὐτῶν. "Όντως οὗτος µαχάριος &vhp, ὥς φησιν ὁ 
θεηγόρος Δαβίδ. Οὐ γὰρ ἐπορεύθη ἐν βου.]ᾗ ἆσε- 
έών, οὐδὲ ὁδῷ ἁμαρτω.]ῶν ἑστὼς ἐφρνάξατο καὶ 
ἐπὶ καθέδρᾳ Aouio οὐ χεχάθικε xaxà τοῦ Κυρίου, 
xa χατὰ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ, μετὰ λαῶν ἀνόμων βου- 
Ἀευσάμενος. Οὐκ εἶπεν ' "Apov, ἆρο», σταύρωσον 
αὐτόν. Οὐκ ἐφθέγξατο τὴν τῶν δειλαίων φωνὴν, τὴν 
τοῦ ἁθώου xal θείου αἴἵματος ποινὴν ἐφ᾽ ἑαυτὸν καὶ 
τὴν οἰχείαν γονὴν ἐφελχόμενος ἀλλ᾽ kv τῷ νόμῳ Ku- 


rem ex fructibus suis cognosci **. Bonus enim et 
justus cum esset, non consenserat consilio et faci- 
nori illorum. Beatus revera vir iste est, vt divinilo. 
quus David ait **. Non enim abiit in consilio im- 
piorum, et in eathedra pestilenti$ non sedit *^, uL 
cum sceleratis populis inania adversus Dominum 
et adversus Christum ejus meditaretur , Non 
dixit, Tolle, tolle, crucifige eum '*. Non erupit in 
improborum vocem, ut insontis divinique sanguinis 
in se suamque progeniem ultionem arcesseret ; sed 
in lege Domini voluntatem habens, et in ea, seu 
quiesceret, seu staret, continue meditans, divino 
Spiritus latice mentem irrigabat. Boni nempe prz- 
ceptoris ludum frequentaverat, ejusque vestigia 


Ρίου ἔχων τὸ θέληµα , xai kv τῷ vóptp αὐτοῦ xovra- B seciatus. erat. Ο probum viri divitis consilium! 


ζόμενος xat ἀνιστάμενος ἀεὶ (10) μελετῶν, τοῖς θεοῥ- 
ῥύτοις τοῦ Πνεύματος νάµασι τὴν οἰχείαν κατήρδενε 
διάνοιαν. Τοῦ γὰρ χαλοῦ διδασχάλου φοιτητὴς ἐγε- 
Υόνει, xal τοῖς αὐτοῦ χατηκολούθηχεν ἴχνεσιν. "D 
πλουσίου ἀνδρὸς (11), τὴν προαίρεσιν { ὢ σοφοῦ ἐμ- 
πόρου, τῷ ἐπιγείῳ τὸν οὑὐράνιον διαρπάσαντος πλοῦ- 
τον, xai τὸν τῆς ζωῆς θησαυρὸν iv ἑαυτῷ χατα- 
κρύφαντοςὶ Ὁ δὲ Πι.άτος, φησὶν, ἐθαύμασεν si 
ἤδη τέθγηχεν. Ἐθαύμασε (13) πῶς ἡ ζωὴ τέθνηχε͵, 
πῶς ὁ τῆς πνοῆς τῶν ἀνθρώπων ταμίας τὴν πνοὴν 
Ἀαραδέδωχεν. Na, τέθνηχεν, à Πιλάτε, ἀλλ) ἔχου- 
σίως. Ἐξουσίαν γὰρ ἔχει θεῖναι τὴν ψυχὴν ἑαυτοῦ, 
καὶ ἐξουσίαν ἔχει πάλιν λαθεῖν αὐτήν. Nat, τέθνηχεν, 


o vere prudentem mercatorem , qui lerrenarum 
opum compendio coelestes rapuit, el in se vitze 
ihesaurum condidit! Pilatus autem, inquit, miraba- 
iur si jam moriuus. esset "*.. Mirabatur, quamodo 
vita mortem obiisset : quomodo spiritus homi- 
num promus condus, spiritum reddidisset. Ita plawe 
mortuus est, o Pilate, scd sponte sua, Potestatein 
enim habet ponendi animam suam, et polestateme 
habet iterum sumendi eam **. Ita, inortuus est, ut 
mortem deprzdaretur; ut hominem compedibus 
ligatum vivificaret ; ut primogenitus ex mortuis 
factus, resurrectionem ex mortuis affunderet; ut 
absorberetur a vita quod mortale est "*, 


ἵνα σχυλεύσῃ τὸν θάνατον, ἵνα ζωώσῃ (15) πέδαις σφόδρα καταχόμενον, ἵνα πρωτότοκος Ex νεχρῶν 
γενόμενος, τοῖς νεχροῖς πηγάσῃ ἀνάστασιν, ἵνα χαταποθῇ τὸ θνητὺν ὑπὸ τῆς ζωῆς. 
x('. Δωρεῖται τοίνυν τὸ σῶμα τῷ Ἰωσὴφ. Ὢ τὀλ- 6 29. Donatur ergo corpus Joseph. O invictam 


pne ἁσχέτου xal παῤῥησίας, fjv πίστις xai Octo; 
πόθος ἐχύησε | θείων χαρισµάτων οἱ μαθηταὶ γενόµε- 
vot μέτοχοι, φόθῳ συστελλόμενοι χρύπτονται, xai σὺ 
νεχρὸν ἐπιποθεῖς, τὸν διδάσχαλον θἄττον ἐμιμήσω τὸν 
σὸν χαθηγεµόνα xai Κύριον. Πβοχιρέσει γὰρ τὴν 
σεαυτοῦ ψυχην θανάτῳ παραδέδωχας (14). Οὐχ Ἠνεγ- 
χας γυμνὺν ὁρᾷν τὸ τοῦ Κυρίου σῶμα τὸ ἅγιον, τὸ 
xa0' ὑπόστασιν ἑνωθὲν τῇ θεότητι. "Hio τοῦ θείου 
ἄνθρακος, οὗ τῷ τύπῳ τὰ Σεραφὶμ οὐ ψαῦσσι δεδύ- 
νηνται. Ὢ µαχαρίων χειρῶν ! ὢ πανολθίων ὠλενῶν, 
αἷς κατασχὼν tb τοῦ Θεοῦ µου σῶμα, σινδόνι χαθαρᾷ 
xai μύροις πολυτελέσιν ἑνείλησας | Οὕτω yàp, φη- 
atv, ἔθος ἐστὶ τοῖς Ἰουδαίοις àvcagidtew. "Hy δὲ, 
φησὶν, ἐν τῷ τόπῳ, ὅπου ἑσταυρώθη, χῆπος, καὶ 
ἐν τῷ χήπῳ μνημεῖον καινὸὀν, ἐν ᾧ οὐδέπω οὐδεὶς 
ἐτέθη. 'Exsi οὖν διὰ τὴν Παρασκευὴν τῶν "Iov- 
δαίων ὅτι ἐγγὺς ἦν τὸ μγημεῖον, ἔθηκαν τὸν 'In- 
σοῦν" ὃ ἑλατόμησεν ἐν τῇ πέἐτρᾳ ' καὶ zpooxvAL- 
σας «Ίίθον µέγαν πρὸς τὴν θύρα», ἀναπῆ-θε. 
llapacxeul μὲν οὖν λέγεται, οἷόν τις προετοιμασία 
* ibid. 


ες Matth, vii, 10, 17. 9" Psal. 1,1. 


** Psal, (1, 1. 


audaciam et libertatem, quam fides ae numinis 
amor pepererant! Discipuli qui divinorum beneli- 
ciorum participes fuerant, metu contracti latebras 
quarunt ; et tu mortuuin magistrum expetis? Plane 
praeceptorem, ducem, inquam, tuum ac Dominum 
illis citius es imitatus, Animi quippe proposito 
tuam ipse animam morti objecisti. Sanctum Do- 
mini corpus, quod deitati 8ubsistendi ratione uni- 
tum erat, nudum videre non tulisti. Tetigisti di- 
vinum carbonem , cujus figuram mec Seraphim 
tangere potuerunt 12. O beatas manus: $28 o fcli- 
cissimas ulnas, quibus Dei mei complectens cor- 
pus, pretiosissimis unguentis delibutum (hic. enim, 
ait Scriptura, mos est Judaeis sepelire) sindone 
munda involvisti. Erat autem in loco, inquit, ubi 
crucifixus est, hortus, etin. Ιοτίο monumentum no- 
vum, in quo nondum quisquam positus fuerat. [bi 
ergo propter Parasceven. Judaeorum, quia illic erat 
monumentum quod ex petra exciderat, Jesum posuit, 
magnoque lapide ad ostium monumenti advoluto, 


7 Joan. xix, 15. "* Marc. xv, 44. ?! Joan, 


x, 15. 7* Il Cor. v, 4. "* Carbo quem vidit Isaias, v, 6, Christi corpus deitati unitum. 


(10) Edit. καὶ &st. 0x 

(1) R. ὢ προαιρέσεως ἀνδρὸς πλουσίου. Edit. ὦ 
πλουαίου ἀνδρὸς προαΐρεσις. — 

(12) Totum huuc locum misere corruptum ox 


Mss. restituimus. 
(15) Edit. ζώση. 
(14) Colb. προδέδωχας. 





631 


S. JOANNIS DAMASCENI 


63 


recessit ^. Atqui Paraseeve dicitur, velut przepa-, À πρὸς τὴν τοῦ Σαέδἀτου ἀνάπαυσιν. Κατάπαυσιν yàp 


jatio ad Sabbati requiem. Cessationem enim a 
laboribus Sabbatum babebat ; cum Deus He- 
breis sanxisset, ne quid servile attentarent : 
nobis vero Domini passio parascevo ad vaca- 
tionem a peccato. fuit, et a malis qua ος ipso 
proveniunt, Sindone itaque munda involvitur, qui 
solus unindus, omnisque expers corruptionis fuit, 
Qui operit ευη nubibus, qui amictus est lumine 
sicut vestimento, in sepulcro deponitur. Cujus 
thronus caelum est, ac terra scabellum pedum 
ejus : qui omnia implet et circumscribit : qui solus 
divina ratione incircumscriptus est, et quidquid in 
creatis est, pugillo eomprehendit, quod corpus atti- 
net, tumulo circumscribitur. ldem qui in coelo uti 
beus cum Patre et Spiritu adoratur, ipsemet ut 
homo corpore in monuimento jacet, animaque in 
iuferni recessibus continetur, ac latroni aditum in 
paradisum struit ; incireumscripta ubique comitante 
deitate, qux nullis cohibetur spatiis." Quanquam 
enim divina illa et sacra Dei anima a vivifico puris- 
simoque corpore sejungitur; Verbi tameu divini- 
tas, post conceptionem |n sanct virginis Deique 
Genitricis Marie utero, inseparabili facia secun- 
dum hypostasim duarum nat)rarum uuitione, ab 
utrisque, anima scilicet eL corpore, indivulsa per- 
stitit. Quo factum est, ut. una Christi hypostasis 
jn ipsa quoque morte perseveraverit, subsistentibus 
in Dei Verbi persona, tum corpore, tum anima, 


eamdemque post mortem habentibus hypostasim. C 


Quamobrem omne genu flectatur, celestium, terre- 
strium et. infernorum, et omnis. lingua confüeatur, 
quia Dominus Jesus Christus. in gloria est Dei 
Patris 15. 

90. Quorsum autem in sepuicro novo, in quod 
nullum adbuc cadaver illatum erat, deponitur? 
Nimirum, ut censeo, ne resurrectio alterius cue 
juspiam eorum qui illie conditi essent, putaretur. 
Ἆά malitiam namque przsto sunt, qui sux ipsorum 
saluti invident, et ad incredulitatem citissime fe- 
runtur. Ut ergo inanifesta et perspicua Domini 
resurrectio esset, solus in novo et vacuo monu- 
mento sepelitur , vitz spiritalis petra, ex qua ipsos 
eonsequenie iugrati. homines bibebant, lapis, in- 
quam, singularis οἱ sine manu sectus, in excisa 
petra occulitur. Molles enim anima, et qua volu- 
ptatibus facile diffluunt, divinum verbum excipere 
non sustinent, sed firma potius et masculo robore 
ad virtutem cotparata. 

- 61. Altera autem die, inquit, quae est post. Pa- 
rasceven, convenerunt principes sacerdotum εἰ Pha- 
fisei ad Pilatum, dicentes "*. Rursus cogitur im- 
probitatis concilium, ]lli qui prophetas occidunt, 
et lapidant eos qui ad se missi sunt ; qui vineam 
$29 Domini, populum utique Israeliticun , dire 


τῶν ἔργων εἶχε τὸ Σάδδατον , μηδενὸς λατρευτοῦ ὁ 
παράπαν ἑφάπτεσθαι τοῦ θεοῦ τοῖς Ἑδραίοις θεσπί- 
σαντος" ἀλλ ἡμῖν Παρασχευὴ πρὸς τὴν τῆς ἆἅμαρ- 
τίας, χαὶ τῶν ix ταύτης δυσχερῶν, τὸ θεῖον πάθος 
γεγένηται. Σινδόνι τοίνυν χαθαρᾷ ἑνειλίσσεται ὁ µό- 
νος χαθαρὸς καὶ ἀχήῤβατος, ὁ περιδάλλων τὸν οὐ ρανὸὺν 
ἐν νεφέλαις, 6 ἀναδαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον ἐν 
τάφῳ τίθεται, ὁ θρόνον ἔχων τὸν οὗρανὸν, xaY τὴν 
γῆν ὑποπόδιον, 6 πληρῶν καὶ περιγράφων τὰ σύμ- 
παντα, 6 μόνος ὡς θεὺς ἀπερίγραπτος. xai ὁραχὶ 
περιδεδραγµένος τῆς Χτίσεως, ἓν τάφῳ σωματιχῶς 
περιγράφεται. Αὐὑτὸς ὡς θεὺς ἐν οὐρανῷ σὺν Πατρὶ 
προσχυνούμενος xaX τῷ Πνεύματι, xal αὐτὸς ὡς &v- 
θρωπος σωματικῶς ἐν µνήµατι xelpevoc, xat quyc- 
xü ἓν τοῖς ἆδου μυχοῖς (15) αὐλιζόμενος, σαὶ τῷ 
λῃστῇ εἰσιτητὸν ποιῶν τὸν παράδεισον, συµπαρ- 
ομαρτούσης ἀπανταχη τῆς ἀπεριγράπτου θΘεότητος. 
E! γὰρ xai διῃρέθη ἡ ἱερὰ ψυχἠ τοῦ ζωηποιοῦ xal 
ἀχράντου σώματος, ἀλλ dj θεότης τοῦ Λόγου μετὰ 
τὴν iv γαστρὶ τῆς ἁγίας Παρθένου χαὶ Βεοτόχου 
Μαρίας σύλληψιν, καθ ὑπόστασιν γεγενηµένης τῶν 
δύο φύσεων ἁδιασπάστου ἑνώσεως , ἀἁμφοτέρων µε- 
µένηκεν ἁδιάσπαστος , τῆς τε ψυχῆς φηµι, xal τοῦ 
δώματος' καὶ οὕτω µία ὑπόστασις τοῦ Ἀριστοῦ xal 
ἐν αὐτῷ θανάτῳ δ.έµεινεν, Ev τῇ τοῦ Θεοῦ Λόγου 
ὑποστάσει ὑφισταμένης τῆς τε ψυχῆς χαὶ τοῦ σώ- 
µατος, xai μετὰ θάνατον xal ταύτην χεχτηµένων 
ὑπόστασιν. Διὰ τοῦτο πᾶν yóvv κάμνῃ ἐπουρα- 
viv, xal ἐπιγείων, καὶ καταχθογίων, xal xaca 
γάῶσσα ἐξομολογήσεται, ὅτι Κύριος "Incovc 
Χριστὸς εἰς δόξαν τοῦ Πατρός. 


X. Τί δὲ ày τάφῳ χαινῷ χατατίθεται, &» ᾧ οὐδέτυ 
νεχρὸς χατετέθη; Ἐμοὶ δοχεῖ, ὡς ἂν pf τινος te» 
πάλαι τεθειµένων ὑποπτεύηται fj ἔγερσις. "Έτοιμοι 
γὰρ εἰς χαχουργίαν οἱ τῇ ἑαυτῶν σωτηρίᾳ βασκαί- 
νοντες, xal πρὸς ἀπιοτίαν ὀκύτατοι. "Iva. τοΐνυν 
ἐχφανὴς χαὶ ἀρίδηλος fj τοῦ Κυρίου δειχθείη ἀνάστα- 
σις, μόνος Ev χαινῷ xat χενῷ τῷ µνήµατι θάπτεται, 
fj τῖς ζωῆς πνευματιχὴ πέτρα, ἐξ fj; ἀχολουθούσης 
ἔπινον οἱ ἁγνώμονες' ὁ λίθος ὁ ἀχρογωνιχῖος xal 
ἀχειρότμητος, ἓν πέτρα λελαξευμένῃ καλύπτεται. 


D Εὔθραυστοι (16) γὰρ ψυχαὶ καὶ ἡδοναῖς εὐδιάχντοι, 


τὸν θεῖον Λόγον οὐ φέρουσι δέξασθαι, στερεαὶ δὲ 
μᾶλλον, xaX ἀῤῥενωπῶς πρὸς ἀρετὴν διαχείµεναι. 


λα’. Τῇ δ' ἑπαύριο», φησὶνι ἥτις ἦν μετὰ τὴν 
Παρασχευἡν., συν ήχθησαν οἱ ἀρχιερεῖς, xal Φαᾳ- 
ρισαῖοι πρὸς Πιωάτον, Aéporcec. Πάλιν συνἠχθη 
τὸ τῆς παρανοµίας συνἑδριον. Οἱ τοὺς προφήτας 
ἀποχτείνοντες, xav λιθοθολοῦντες τοὺς ἀπεσταλμέ- 
νους πρὸς αὐτούς ' οἱ τὸν ἀμπελῶνα Κυρίου, τὸν 


"* Joan. xvin, 41, 49. "* Philipp. 11, 10. "* Matth. xxvii, 62. 


(19) Edit. μοχλοῖς. orat 3 δε Assumpt., ἓν ἆδου 
μυχοῖς χατοιχίξεται. 


(16) Colb. εὔθρυκτοι. 





633 


HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 


634 


Ἱαραηλίτην λέγω Xaby, δεινῶς χατεσθίοντες, xal A devorant ; qui, servis occisis, ipsum quoque filium 


πρὺς τοὺς δούλους τὸν χληρονόμον Υἱὸν ἀπεχθῶς 
θανατώσαντες. Ἠγνόησαν γὰρ, ὡς κληρονόμος ἔσται 
πάσης τῆς χτίσεως, ola ἄνθρωπος. El γὰρ ἔγγω- 
σαν, σὐκ ἂν τὸν Κύριον τῆς δόξης ἑσταύρωσαν,. 
Καὶ τί πρὸς Πιλάτον λέγουσι; Κύριε, ἐμνήσθημε», 
ὅτι ἐκεῖνος ὁ zAdvoc εἶπεν ἔτι ζων' Μετὰ τρεῖς 
ἡμέρας ἐγείρομαι. Ὢ τῆς σννῄθους τῶν εἶἴδωλολα- 
«puv (17) παρανοµίας | Tbv τῆς πλάνης ὑπόσπονδον, 
τὸν δοῦλον τῆς ἁμαρτίας χύριον χαλοῦσιν οἱ πλάνοι, 
καὶ τῆς πλάνης συμμµέτοχοι. Τὸν δὲ Σωτήρα τῶν 
ὅλαν xal Κύριον, τὴν ὄντως ἀλήθειαν, τὴν τοῦ Πα- 
τερὸς σοφίαν xal δύναμιν, «b φῶς τὸ ἀλτθινὸν τὸ 
φωτίζον πάντα ἄνθρωπον εἰς τὸν χόσμον ἐρχόμενον, 
πλάνον προσαγορεύουσι. Tl, ἔτι ζῶν, φάσκετε πρό- 
τερον; 00 Cf] μετὰ θάνατον, ὁ τῆς ζωῆς τοῖς Coat, 
xai τοῖς οὖσι τοῦ εἶναι αἴτιο,» Ἐν νεχροῖς μὲν ἦν, 
ἀλλὰ ζῶν, ὡς ἐλεύθερος. Οὐχ Ἱχούσατέ ποτε iv 
Ἰωνᾷ τῷ προφήτῃ τοῦ Κυρίου φῄήσαντος᾽ "Ett τρεῖς 
ἡμέραι, καὶ Νινευἡ καταστραφήσεται; Καταστρα- 
φῄσεται γὰρ ἡ πλάνη, τοῦ Κυρίου τρίτῃ ἡμέραᾳ ἑἐξ- 
ανισταµένου τοῦ μνήµατος, xol φυτευθήσεται διχαιο- 
σύνη τε xa ἀλήθεια. KéAevcor οὗνγ, φασὶν, dcga- 
«ἐισθήναι τὸν cágor. ἕως τρίτης ἡμάρας. Τί µάτην 
καράττεσθε , δείλαιοι; Τί φοθεῖσθε φόδον, οὗ φόδος 
οὗ πέφυχεν; Οὐ συνέξει σφραγὶς τὸν ἀπερίγραπτον. 
El τῷ ᾽Αόδαχοὺμ αἱ τοῦ βόθρου σφραγίδες οὐχ ἑπ- 
έσχον τὴν εἴσοδον, οὐχ ἂν ἐἑχτρέψαιτο τὸν Δανιὴλ, 
προφήτην ὄντα θεοῦ xal θεράποντα’ πῶς τὸν χοινὸν 
Δεαπότην χατασχεῖν αἱ σφραγῖδες δυνῄσονται; Αλλ' 
ὄντως τυφλὸν dj χαχία, xai θᾶττον τρέπεται. Μή- 
ποτε ἑλθόντες οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ κ.Λέγωσιν αὐτὸν, 
καὶ εἴπωσι τῷ Aadp, ὅτι ἠγέρθη ἀπὸ τῶν νεκρῶν" 
xal ἔσται ἡ ἑσχάτη zAávm χείρων τῆς πρώτης. 
Tis χλέπτει νεκρὸν, ὦ ἀγόητοι, Thy μὲν ἐσθήτα τυ- 
χὸν τῶν χατοιχοµένων λωποδυτοῦὺσιν οἱ τοὺς τύμθους 
ὀρύττοντες (18): vexgbv τίς χἐχλοφε πώποτε, εἰ γὰρ 
μὴ ἀνασταίη, xai φεύσοιτο τῇ προῤῥήσει (19) τὴν 
ἔγερσιν, πῶς αὐτοῦ µάτην οἱ µαθηταὶ περιέξονται ; 
Νεχρὺς γὰρ ἅπας ἀπὸ καρδίας βροτῶν ἐπιλέλησται , 
ἔφησεν ἡ Γραφή. EL δὲ πλάνοις, πῶς οὐ μᾶλλον ἐπι- 
λησθῄήσεται; Πῶς δὲ θανάτους xat θλίψεις παντοδα- 
πὰς , xai φορυτὸν χαχῶν ἑαυτοῖς ἑἐπισπάσονται, 
ὡσπεροῦν ἐπεσπάσαντο, πλάνου νεχμοῦ ἐπεχόμενοι, 
Όντως τὴν σχεπτοµένην ὑμῖν πλάνην τοῖς ἆληθέ- 
σιν ἐἑπιρημίζετε. 

λβ’. Ἁλλ' ὁΠιλάτος: Ἔχετε κουστωδίαγ’ ὑπάχετε, 
φησὶν, ἀσφα.]ίσασθε ὡς οἵδατε. Οἱ δὲ πορευθέντες 
ἠσφα.λίσαντο τὸν cdgor, σφρατίσαντες τὸν «ίθον' 
μετὰ τῆς κουστωδίας. Φεύγει τὴν χοινωνίαν τῶν 
θεοχτόνων ὁ Πιλάτος, εἰδὼς ὡς οὐδεμίαν αἰτίαν εὗρεν 
ἐν αὐτῷ χαὶ τὸ mày τῆς παροινίας αὐτοῖς ἀποδίδωσιν. 
Ὡς οἴδατε, φησὶν, ἀσφα«ίσασθε. Μή τις ὑμῖν ὑπο- 


heredem inhumane peremeruut. Iguorabant enim. 
eum, quateuus homo esset, creatur universe h:x- 
relem fore. Si eaim cognuvissent, nunquam Domi- 
num glorie crucifizissent ". Quid vero illi ad Pila- 
tum? Domine recordati sumus, quia seductor ille 
dixit adhuc vivens, Post tres dies resurgam '?. O f4- 
miliarem hominum idola colentium improbitatem { 
Erroris sui soc'um 46 peccati servum, dominum 
vocant, ipsi seductores, errorisque cousortes. Uni- 
versorum 23utem Salvatorem. ac Dominum, qvi 
reipsa veritas est, qui Patris sapientia el virtus "5, 
verum lumen, quod illuminat omnem hominem 
venientem in hune mundum, seductorem appellant. 
Cur, adhuc vivens ? prius edicite. Annon post mor- 


B tem vixit, qui viventibus vitx€& auctor es!, et iis 


qui exsistunt. exsistentize ? intet. mortuos equidein 
erat, sed viveus, utpote liber. Nunquamne Domi 
num audistis in Jona propheta loquentem : Adhuc 
tres. dies, et. Ninive subvertetur *? Error. enim 
Bubvertetur, resurgente Domino die tertia de mo- 
nomento, ei plantabitur, tum justitia, tuin vesitás. 
Φε igitur, inquiunt, custodire sepulcrum waque 
in. diem tertium **. Quid frustra, miseri, conturba- 
mini? Quid timetis timorem, ubi non est timor? 
Non tenebit signaculum eum qui incireunscriptus 
est? Cum fove» signacula Habacuc ingressu non 
arcuerint , quominus propletam servumque Dei 
Davielem pastum iret ** : quomodo signacula ία 
Deminum universorum remorari poterunt? Verum 
60068 res est im probitas, et quie a semetipsa faeile 
destruitur. Pergunt : Ne forte veniant discipuli ejus, 
εἰ fureniur. eum. : et. erit. novissimus error. ].ε]οτ 
priore 35. Quis mortuum furetur, excordes? Cada- 
vera indumentis interdum spoliare €onsueverunt, 
qui sepulcra suffodinnt; mortuum autom quia 
unquam furatus fuit? Si enim non resurrezerit, 
sed falso se resurrecturum prsdixerit, quid causa 
erit, cur discipuli incassum ipsi adhzreant ?* Mor. 
tuus enim omnis, Scriptura teste **, a mortalium 
corde oblivioni datur. Si autem insuper seductor, 
quomodo non citius obliviscendus? Quomodo autein 
mortes, emnís generis aerumnas, acervum maloreimn 
sibi arcessent , seductori, et quidem exstincto 


D adhserescentes? Sane quem ipsi errorem praeteudi- 


tis, inter res veras pervulgatis. 

92. Piletus vero : Habetis. custodiam , inquit, 
ite, custodite sicut. scitis. 1lli autem abeuntes munie- 
runi sepulcrum, signantes lapidem cum custodibus 95. 
Horret Pilatus commercium Deicidarum, sciens se 
nullam mortis causam iu eo reperisse, omnemque 
sceleris culpam in ipsos confert, Sicut. scitis, iu- - 
quit, munite. Ne qua vobis deinceps resurrectioni 


7! 1 Cor. 1,8. Τὸ Matb. xxvii, 65. 7* 1 Cor, 1,94, ** Jona 1, 4. Sic LXX ; alias quadraginta. Vide 
Wier. et Theod. in hunc locum. ** Mauh. xxvii, 64. *! Dan, xiv, 52-58. ** Mattb. xxvii, θὰ. ** Psal 


ixxv, 49. * Maub. xxv, 65, 00. 


(17) ἀσεθῶν. 
(18) R. τυµθώρυχοι. 


(19) R. προειπών 


635 S. JOANNIS DAMASCENI | 636 
ejus contradicendi occasio relinquatur, en vobis A λειπέσθω ἀντιλογία πρὸς τὴν ἀνάστασιν, ὑμῖν αὐτοῖς 


ipsis, tum sigillum, tum przxsidium tradidi. Videte 
igitur ne seductoris, ut vos eum appellatis, de 
sua resurrectione pradictionibus eventu compro- 
batis, improba rursus commenta, falsasque impo- 
siuras siruatis, Nam stat res in novacule acie. 
Nunc judicium est, ut ipse dixit**. Si enim exalta- 
tus ipse fuerit e terra resurgendo, vos certe prin- 
cipes ejiciemini : ille autem omnes trahet ad se- 
ipsum. H:ec Pilatus. Verum &30 Judaei pudore 
abjecto, ingrato semper animo, canum) iustar ad 
sepulerum ruunt, lapidemque sigillo muniunt. Ja- 
cet ergo in sepulero mortuus, custodibus οἱ signa- 


culis asservatus, qui creavit abyssum οἱ obsigna-^ 


vit , qui mari arenam terminum posuit. Requievit 
ut leo, ut catulus leonis obdorinivit 51, ia regis mo- 
rem excubiis septus somnum capiens. Quis excita- 
bit illum ? Nunc exsurgam, dicit Dominus ** : nunc 
exaltabor, nunc glorificabor ; nunc videbitis, nunc 
sentietis, 


99. Interim mulieres, ardentissimo Magistri in 
flammatz desiderio, hzx::c omnia aperte cum vide- 
reut, qnidvis periculi adire pro Domino paratis- 


sima, apostolos audacia superarunt, non sustinen- 


tes se ab ipsis bac in laudis parte vinci. Ergo sbi 
ebundavil delictum, superabundavit gratia **. Dece- 
bat enim, ut per quas mors fuerat ministrata, per 
easdem resurrectioni quoque subserviretur. Quid 
autem sibi vult, qued apostoli se nunc occultant? 


την σφραγῖδα xai τὴν φρουρὰν ἐγχεχείριχα. Mh τοί- 
νυν ἀληθῶν τῶν τοῦ πλάνου, ὡς αὗτοί φατε, δειχνν- 
µένων προῤῥήσεων τῇ ἐχθάσει τῆς ἀναστάσεως, 
σχήψεις δεινὰς, xaX φευδῆ τερατεύµατα ἕἔξετε (20). 
NUv ἐπὶ ξυροῦ ἴσταται ἀχμῆς (20*). Nov χρίσις ἐστὶ, 
καθὼς αὑτὸς ἔφησεν. El γὰρ αὐτὸς ὑψωθῇ kx γῆς 
ἀνιστάμενος, ὑμεῖς μὲν οἱ ἄρχοντες ἐχθληθήσεσθε, 
αὐτὸς δὲ πάντας ὀλκύσει πρὸς ἑαντόν. Ταῦτα Πιλά- 
του τὰ ῥήματα. ἸΑλλ’ οἱ ἀναιδεῖς καὶ ἀγνώμονες 
Ἰουδαῖοι, ἐπὶ τὸν τάφον χυνηδὸν ἀξορμήσαντες, τὸν 
λίθον σφραγίζουσι. Κεῖται τοίνυν £v τάφῳ νεχρὸς, 
Φύλαξι xal σφραγῖδι φρουρούμενος, ὁ χτίσας tiv 
ἄθνσσον xal σφραγισάµενος αὐτὴν) ὁ θέµενος «ij 
θαλάσσῃ φάμμον ὅριον, ὡς λέων ἀνεπαύσατο, ὡς 
σχύμνος λέοντος ἑχοιμήθη, ὡς βασιλεὺς ὑπνῶν qu- 
λαττόμενος. Τίς ἐγερεῖ αὐτόν; Nuv ἀναστήσομαι, 
Mec Κύριος, νῦν ὑψωθήσομαι, νῦν δοξασθἠσοµαι: 
νῦν ὄψεσθε, νῦν αἰἱσθήσεσθε. — 


λΥ’. Ἁλλ' αἱ γυναῖχες ἐχχαεῖ τοῦ Διδασχάλου τῷ 
φίλτρῳ πὑρούμεναι, ταῦτα πάντα ἀπεριχαλύπτως 
θεώµεναι, xal προχινδυνεύειν τοῦ Κυρίου χατεπει- 
γόµεναι, τῶν ἁποστόλων τὴν παῤῥησίαν ἑνίχησαν, 
παρευδοχιµεῖσθαι μὴ ἀἁνασχόμεναι. "Apa ὅπου 
àxAsóvacsv ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ 
χάρις. Ἔδει γὰρ δὴ δι ὧν διηχονήθη ὁ θάνατος, 
διὰ τούτων λειτουργηθῆναι καὶ τὴν ἀνάστασιν. T: 
δὲ δήποτε οἱ ἁπόστολοι χρύπτονται; "Έδει τοὺς 


Mempe opus erat, ut divinz ceconomiz fldelissimi C τῆς θέίας οἰχονομίας φυλάττεσθαι μάρτυρας πι- 


testes conservarentur, qui gentibus precones fo- 
rent, ceu oculati testes, el ministri divinorum 
sermonum exsiitissent. Cur etiam Petrus ximula- 
tor ille et bonorum custos diligentissimus, in ne- 
gationem usque labi permissus est?**? Futurum 
scilicet erat ut ei clavus Ecclesie committeretur. 
Quo sciret igitur illis ignoscere qui ex transgres- 
sione reverterentur, summa providentia Deus hanc 
eum abnegationem excedere permisit, ut aliorum 
Japsum comaiseraretur, proprio Japsu suo erudi- 
tus, Mulieres vero divina gratia instar unguenti 
conferte, et Christum, unguentum illud in nostram 
jinstaurationem effusum amore suo attralientes , 
ipsum, deitatis quidem ratione effusum et inungen- 


στοτάτους, ἑσομένους τοῖς ἔθνεσι xfjpuxac, ὡς αὐτ- 
όπτας xal ὑπηρέτας τῶν θείων μυστηρίων Ὁὑπάρ- 
ἔαντας. Τί δὲ χαὶ ὁ Πέτρος ἐχπεσεῖν συγχωρεῖται 
πρὸς ἄρνησιν, ζηλωτὴς οὗτος xal τῶν ἀγαθῷν φύλαξ 
ὧν ἀχριθέστατος; Ἔμελλε δὴ τοὺς τῆς Ἐκκλησίας 
ἐγχειρίζεσθαι ofaxac. Ὡς οὖν συγγνώµων τοῖς x 
παραθάσεως παλινοστοῦσι γἰγνοιτο, ἑξολισθῆσαι προ- 
νοητικῶς συγγωρεῖται τὴν ἄρνησιν, cup abe εἶναι 
τῷ οἰχείῳ παιδευόµενος ὁλισθήματι. AXI αἱ Υυ- 
ναῖχες μύρου δίχην τῆς θείας ἐμφορούμεναι χάριτος, 
καὶ Χριστὸν τὸ χενωθὲν μύρον εἰς ἡμῶν ἀναχαίνισιν 
τῷ πὀθῳ ἑλκύσασαε, τὸν θεῖχῶς μὲν χενωθέντα xat 
χρίσαντα, χρισθέντα δὲ σωματικῶς τό τε γὰρ χρί- 
σαν, xal τὸ χρισθὲν εἰς ἑνὸς προσώπου xaY μιᾶς 


tem, corporis autem, unctum (nam et quod uuxit, D ῥποστάσεως συνῆλθον συµπλήρωσιν * τοῦτον ἀεὶ τῷ 


et quod unctum es , in unam personam et lhyypo- 
stasim eoivere) illum, inquam, semper amoris ar- 
dore persequentes, inque unguentorum ejus odo- 
rem conslantissime currentes, unguenta rursus 
emunt, et ad sepuicrum properant, Quare prime 
eliam diving resurrectionis participes flunt ; justo 
rependente. 

94. lgitur nos quoque similes evadamus pruden- 
dibus servis, patrisfamilias adventum prsstolanti- 


** Joan. xu, 91. *! Gen. σσ, 6. *^ Psal. xi, 6. 


24 in Evang. ; Chiys. de Petro et Elia, et alii. 


(20) Π. φευδηγορίας' xaX τερατεύματα ἐπινοήσητε. 
Colb. pro ἔπετε habct. Έξοιτε, legendum saltem 


φίλτρῳ διώκουσαι, xal εἰς ὀσμὴν μύρων αὐτοῦ ávev- 
δότως τρέχουσαι, μύρα πάλιν ὠνοῦνται, xaY πρὸς 
τὸν τάφον ἐπείγονται. Διὸ xal πρῶται τυγχάνουσι 
τῆς θείας ἀναστάσεως, τοῦ δικαίου χριτοῦ τὴν χάριν 
ἐπιμετροῦντος τῇ προθυµίᾳ κατάλληλον. 


judice, pro insigni isto fervore munus congruum 


4$. Γενώμεθα τοίνυν καὶ ἡμεῖς ὅμοιοι σοφοῖς οἱ» 
Κχέταις προσδεχοµένοις τοῦ οἰχοδεσπότου τὴν ἄφιδιν, 


* Rom. ν, 20. **Sic de Petro Greg. Mag. bom. 


ἔξητε. 
203 lliad., x vers. 179. 








637 


HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 


638 


ol τὸ τάλαντον λαδόντες , τοῦτο σθένει παντὶ πολυ- A bus, talentumque quod accepimus, omni conatu 


πλασιάσωμεν ὅπως ὡς ἀγαθοὶ δοῦλοι xal πιστοὶ οἱ- 
χονόµοι τῆς τοῦ Κυρίου χαρᾶς (21) ἐπιτύχωμεν. Tá- 
λαντον δέ pot εἶναι δοκοῖ ἅπαν παρὰ τῆς θείας ἀγα- 
θότητος τοῖς ἀνθρώποις διδόµενον χάρισμα. Ἔστι 
μὲν οὖν τῶν θείων δώρων οὐδεὶς ὅστις παντελῶς 
ἀμέτοχος, ἀλλ ὁ μὲν πρὸς τήνδε τὴν ἀρετὴν εὔχρη- 
στος, xal ὁ μὲν πρὸς πλείους , ἕτερος δὲ πρὸς ἑλάα- 
σους’ ὁ μὲν πρὺς ὑφηλὰς καὶ ὑπεραναδεθηχυίας, ὁ 
δὲ πρὸς ταπεινὰς xal ὑφειμένας. Ἑκάστῳ ὁ ei 
ἐμέρισε (22) µέτρον πίστεως. Δυνατοὶ μὲν οὖν δυνά- 
Tex ἑτασθήσονται, xal ᾧ παρέθεντο πολὺ, ποὺ 
ἁπαιτήσουσιν αὐτόν. Ἔκαστος γὰρ ἀπαιτεῖται χατὰ 
τὸ µέτρον τῆς ἐγχειρισθείσης αὐτῷ πρὸς θεοῦ δυνά- 
µεως. Καὶ à διδοὺς οἶδεν ᾧ δίδωσι, xal πάντα γυμνὰ 


multipliciter augere adnitamur ; ut tanquam famuli 
boni et fideles dispensatores, Domini gratiam nan- 
ciscamur. Talentum porro istud, mea quidem sen- 
lentia, non aliud est, quam quidquid donorum ho- 
minibus a divina bonitate conceditur. Aiqui nemo 
prorsus eorum est expers : sed lic quidem ad 
hanc virtutem accommodatus, jlle ad aliam : hic 
ad plures, ille ad pauciores : est qui ad sublimio- 
res, et excellenliores : est qui ad humiliores di- 
missioresque : unicuique Deus mensuram fidei 
distribuit. Quocirca potentes potenter tormenta 
patientur *' : et eui multum creditum est, ab ipso 
multum exigent **. Quinimo qoi largitor est, novit 
eui largiatur; nudaque omnia et exposita sunt 


καὶ τετραχηλισµένα τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ. Σπεύσω- B oculis ipsius **. Proinde omnis noster conatus in- 


μεν τοίνυν ὕση δύναµις πολυπλασιάσαι τὸ τάλαντον. 
'O τὰ πέντε λαθὼν, πέντε ἕτθρα προσαπονέµοι τῷ 
δεδωχότι’ xa δύο, ὁ τὰ δύο πεπιστευµένος. "Oc μὲν 
ὀρεγέτω χεῖρα πραχτικὴν τοῖς ἑλέου χρῄζουσε, xal 
της πενίας τῷ φορτίῳ χάµνουσιν, ὅστις τούτου τὴν 
χάριν ἑδέξατο' ὃς δὲ τρεφέτω λόγῳ τοὺς ἐν λιμῷ τη- 
χοµένους xai ξηρανθέντας τῆς ἀπιστίας τῷ χαύ- 
«σωνι (25). Κτησώμεθα φίλους ἐχ τοῦ μαμωνᾶ τῆς 
ἁδιχίας, καὶ τὰς τῶν πενήτων γαστέρας ἁμπλήσωμεν, 
ἵνα ὡς εὐπρόσιτοι ῥήτορες πρὸ τοῦ φρίχης Υέμοντος 
βήματος ὑπὲρ ἡμῶν ῥητορεύσωσιν. ᾿Αστέγους ξενί- 
νθωμεν' γυμνοὺς ἀμφιάσωμεν' νοσοῦντας ἐπισχεφώ- 
µεθα΄ πρὸς τοὺς ἓν φρουρᾷ τὸν πόδα κινεῖν μὴ xat- 
οχνήσωμεν τοῖς ἐν ἁἀνίαις xal λύπαις τὴν χεῖρα 
ἐχτείνωμεν. Συναλγήσωμεν’ ἐχχέωμεν δάκρυον συµ- 
παθές ΄ σθέσει γὰρ τὸ τῆς γεέννης ἀτελεύτητον πὺρ. 
Ei ταῦτα διφώσῃ xapbla τελέσωμεν, ἐρεῖ χαὶ ἡμῖν ὁ 
Κύριος Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός µου, 
κ.Ίηρογομήσατε τὴν ἠτοιμασμέγην» opi βασι- 
«ὲείαγ. 

A£'. Οἱ χεχλημένοι, ἔνδυμα γάμου λαμπρῶς στο- 
λισώμεθα , ὡς ἂν κοινωνοὶ τοῦ θείου γάμου γενώ- 
μέθα, ἐπιγνωσθῶμέν τε τῆς ἀναχλήσεως (24) ἄξιοι, 
χαὶ τοῦ µόσχου τοῦ σιτευτοῦ µεταλάδωμεν, xal τοῦ 
ἀμνοῦ τοῦ Πάσγα µετάσχωμεν, ἐμφορηθῶμέν τε τοῦ 
χαινοῦ τῆς ἀμπέλου γεννἡµατος, νῦν μὲν σάρχα θευῦ 
Ex σίτου (25), καὶ αἷμα θεοῦ ἐξ οἵνον, ἀληθῶς τῇ 
ἐπιχλήσει (26) xal ἀῤῥήτως μεταποιούμενον * άψευ- 


*! Sap. vi, 7. ** Luc. xi 48... *? Hebr. iv, 16, 


(31) Edit. χάριτος. 
3) R. ipátpnos. 

35) Καὶ ξηρανθέντας τῆς ἀπιστίας τῷ χκαύσωνι. 
Quinam illi infidelitatis estu arescentes, quos eru- 
diendos monet Damascenus, nisi Saraceni Moham- 
medani? Etenim ejus atate Christianis Saraceros 
fidei doctrina imbuere non sic uti postea districtim 
prohibitum erat, 

24) R. εἰς Yápouc, στολίσωµεν ἑαυτοὺς ἑνδύματι 
ato, καὶ λαμπρῷ, ὡς ἂν γενώµεθα xal φανῶμεν 
τῆς ἀνακλ. 


(35) R. χαθαρὰ τῇ συνειδήσει, χ. τ.ε. Ut infra : 


media onjssa sunt. 

(36) ἀληθῶς τῇ ἐπιχλήσει, Pantinus bic auctori ini- 
quior, qui errorem inclamet, Grecis etiam emen- 
datum in concilio Florentino. Malim benigne expo- 


** ]sid. Pelus. epist. 94, lib. 1. 


cumbat, ut talentum nostrum auctius reddamus. 
Qni quinque accepit, quinque insuper datori suo 
redhibeat, et duo, cui duo eredita suni **, 831 
Auxiliares manus stipe indigentibus el paupertatis 
onere defatigatis porrigat, quisquis hujus rei do- 
num esi consecutus : pascat. alius sermone illos, 
qui ejus fame contabescunt, et infidelitatis zestu 
aridi 6081. Comparemus amicos de mammona ini- 
quitatis 35, et egenorum inedie succurramus, ut 
ipsi tanquam intrepidi rhetores, ante horrendum 
illud tribunal causam nostram agant : domo extor- 
res excipiamus, nudos vestiamus, egros invisam", 
ad eos qui carcere detinentur, inferre pedem ne 
gravemur, merentibus et afflictis manum porriga- 
ius, una cum ipsis angamur, commiserationis 
lacrymas fundamus : exstinguent enim perpetuum 
gebenuna ignem. ll»c si pectore sitiente pr:stite- 
rimus, dicel etiam nobis Dominus, Venite, benedicti 
Patris mei ; possidete paratum vobis regnum **. 


99. Qui vocati sumus, vestem nuptialem et splen- 
didam induamus, ut divini connubii consortes effi- 
ciamur, dignique inveniamur accubitus et. vituli ga- 
ginati parüicipes simus, paschalem agnum comeda- 
mus, novoque vilis genimíne ingurgitemur : nunc 
quidem Dei carnem ex tritico, et ex vino Dei san- 
guipem , vere per invocalionem arcana ratione 
transmutatis (alienus enim a mendacio est, qui id 


5 Luc, xvi, 9. 


D nere, ut et Dasilii et reliquas Grecorum liturgias, 


non fleri scilicet eam transmutationem sine ordine 
ad invocationem, qua vel antecedat (uti Latinis) 
vel consequatur (uti Graecis) verba Domini, in qui- 
bus tamen sic religiose ac pro tanti mysterii ma- 
jestate vere tremenda. Nec forte a Domino conces- 
sum Eucharistiam conficere, quisquis eiiam sacer- 
dos temere nullo religioso cultu. ac ordine Dominica 
verba effutiat, nec tam rem sacram quam histrioni- 
cam et consecrationem iis peragat. Illud, ἐν ἡμέρα 

ἕστησεν χρῖναι * non. bene ut Pantinus, de qua 
Deus exsurget; imo, in qua. aatuit. judicare. Quo 
sunt verba Pauli Act. xvii, 52, plura, nec notare 
licet, nec libet. CousEris. De consecrationis Eucha- 
ristic:e forma satis dietum ad cap. 15, lib. 1 De 
fide orthod. 


639 


S. JOANNIS DAMASCENI 


64) 


nobis promisit) pura conscientia edentes el bibentes : Α δῆς yàp ὁ kxayyspevoc* xaüapd «fj συνειδήσει 


quorum opera, instar auri, peccatorum sordibus 
abstersis mundati, immortalitatis b:ereditatem post- 
modum sumus adepturi et copulati Deo, ipsaque 
Deitate imbuti, beata illius communicatione frua- 
mur, cum tuba Domini personabit , ac surgentibus 
inortuis judicium sedebit in die qua statuit Dominus 
orbem in justitia judicare. Quando nempe propriam 
in integrum restitutionem cuncta receplura sunt, 
postquam nulla deinceps adveniet restitutio. Quando 
iguis adversarios, nihil eos consuimendo devoraturus 
est, justos autem mansiones ante ssecula parata sunt 
Suscepture , necnon sinus Abrahz; Deus utique 
Verbum et Dominus, ex Abrahz sinu incarnatus, 
Quando impiorum quidem terra corruet, eosque 
caligo el ignis tenebrosus quem sibi accenderant, 
vermisque irrequiete lancinans , ac stridor dentium 
cum fremitu mistus illos comprebendet : rectos au- 
tem corde, ac sincera fide przeditos, splendidos, in- 
que solis inodum fulgentes, mansuetorum terra 
excipiet *". Quando futurum, ut fatum ille virgines 
ineptissime turbentur , opportuna importune quie- 
rentes, exstinctasque lampades oleo extraneo ornare 
satagentes. Quibus thalamus quidem ille nuptialis 
claudetur, dura autem incorruepti judicis vox de intus 
sonabit : Nescio vos *5. 839. Quasi dicat : Non 
diligo vos, qui nec fratres meos dilexeritis, nec mi- 
sericordia viscera erga ipsos commoveritis. Quare 
judicium sine misericordia fiet. ei qui non fecit mi- 
sericordiam 35. Nullo enim ego, qui misericors sum, 
culiu sic delector, ac misericordia. Nihil sic cor 
meum rapit, ac coinmiseratio, Misericordiam quippe 
volo, ac non sacrificium ' ;: Misericordie fores indi- 
gentibus non aperuistis , nec vobis ipse in regiam 
meani iugressum aperiam. Ilaec seges est, quam sibi 
fatus: collegerunt. Prudentes autem virgines parate 
$unt , et non sunt turbatz. Instructis enim omni 
virtutum genere lampadibus, aec Leneflcentize oleo 
irrigatis , cum illustrante recte fidei igne illas ac- 
cendissent, alacres sponso media nocte alacriter 
obviam euntes , in diviuo tbalamo choreas agunt ; 
ejusque loci gaudiis perfrauntur, sponso illi suo 
castissimo meute animoque conjuncta, dignazeque 
habita, que cum puro conversentur. 


50. Nos igitur, o divine et sacer magn. Pastoris, 
sacerdotisque ac victim: grex, populus acceptabilis, 
regale sacerdotium * ; nos qui ut servi Christi , no- 
meu novum adepli sumus, ejus tormenta, verba, 
Opera, animo reputantes, ipsius quoque vivifica 
mandata servare studeamus. Ait enim: Credite in 
Deum , et in me credite ?. EX iterum : Alium Para- 
cletum Pater mittet. vobis, qui a Patre procedit *. 


ο Matth. xxv, 94. 


.3jPetr n, 9. * Joan. xiv, 1. * Joan. xiv, 16. 


(27) R. ῥύπασμα ἀποῤῥύπτοντες. 
(38) Colb. λαμπραὶ ἁμοιβαί. R. λαμπραὶ ἁμοιδαὶ, 


ἐσθίοντές τὲ χαὶ πίνοντες, xal τούτοις ἑπταπλασίως, 
ὥσπερ τις χρυσὸς χαθαιρόµενοι, xa τὸ χίόδδηλον τῆς 
ἁμαρτίας ῥυπτόμενοι (27), καὶ ἀφθαρσίαν χληροδο- 
τούμενοι, xal θεῷ συναπτόµενοι, xai θεούµενοι, xal 
4f. αὐτοῦ χατατρυφῶντες τῆς µεθέξεως, ὅταν φω- 
νήσῃ τοῦ Κυρίου σάλπιχξ, xal ol νεχροὶ ἀναστήσων- 
ται, ὅτε καθιεῖται χριτῄριον, xaX ἡμέρᾳ f] ἕστησεν ὁ 
θεὸς xplvat τὴν οἰχουμένην ἓν δικαιοσύνη’ ὅτε πάντα 
τὴν οἰχείαν ἁποχατάστασιν λήψονται, μηδεμιᾶς ἑτέ- 
pas ὑπολειπομένης ἁἀποχαταστάσεως ὅτε πῦρ μὲν 
τοὺς ὑπεναντίους χατέδεται ἁδαπάνητα , τοὺς ὃ 
διχαίους αἱ πρὸ αἰώνων ἠτοιμασμέναι μοναὶ ὑποδέ- 
ξοντα: (28) , καὶ ὁ ᾿Αθραὰμ χόλπος , ὁ ἐχ χόλπων, 
φημὶ, ᾿Αθραὰμ σεσαρχωµένος cb; Λόγος xaX Κύ- 


B ϱιος * ὅτε τῶν μὲν ἀσεθῶν ἡ γη πεσεῖται, xal ζόφος 


αὑτοὺς ὑποδέξεται, xat πῦρ σχοτεινὸν ὅπερ ἑαυτοῖς 
ἐξέχαυσαν, χαὶ σχώληξ χατατρύχων ἀχοίμητα , xal 
πλαυθμὸς τῷ τῶν ὁδόντων βρυγμῷ σύμμικτος" τοὺς 
65 εὐθεῖς τῇ χαρδίᾳ, xaX πίστιν ἁμώμητον ἔχονςας, 
λαμπροὺς, λαμπρῶς λάμποντας ὡς ἦλιος, f) fy τῶν 
πραέων ἐἰσδέξεται * ὅτε τῶν παρθένων, αἱ μὲν µω- 
ραὶ ἀφρονέστατα ταραχθήσονται, ἓν οὐ χαιρῷ ζη- 
τοῦσαι τὰ τοῦ χαιροῦ, xal τὰς σθεννυµένας λαμπά- 
bac ξένῳ χοτμεῖν ἑλαίῳ σπουδάζουσαι, alc ὁ νυμφὼν 
μὲν ἀποχλεισθήσεται. φωνὴ δὲ τοῦ ἀδεχκάστου Evio- 
θεν ἠχήσει ἁπότομος’ Οὐκ οἶδα ὑμᾶς. Ταντὺν δὲ 
εἰπεῖν. Οὐχ ἀγαπῶ ὑμᾶς ' οὗ γὰρ τοὺς ἐμοὺς ἆδελ- 
φοὺς ἠγαπήχατε" οὐ τῆς ἀγάπης ἑαυτοῖς σύμδο]α 
ὀπεδείξασθε. οὗ σπλάγχνα οἰκτιρμῶν πρὸς αὑτοὺς 
ἐχινήσατε. Διὸ ἡ κρίσις ἀγί.Ίεως τῷ μὴ ποιήσαττι 
&Asoc. "Ew" οὐδενὶ γὰρ, ὡς ἑλέῳ , ὁ συμπαθὴς δε” 
ραπεύοµαι Οὐδὲν ὁρπάζειν τὴν ἐμὴν χαρδίαν οἵδ.ν, 
3| ἔλεος. Ἔλεον γὰρ θέλω, xal οὐ θυσίαν. θύραν 
ἑλέου τοῖς χρῄκουσιν o0x Πνοίξατε, οὐδ' ὑμῖν ἔχπε- 
τάσω τῶν ἐμῶν βασιλείων τὴν εἴσοδον. Ταῦτα τὰ 
τῶν ἀφρόνων γεώργια. Αἱ δὲ φρόνιµοι ἠτοιμάσθη- 
σαν, χαὶ οὐχ ἑταράχθησαν. Παντοδαπῶν γὰρ ἀρετῶν 
τὰς σφὠν λαμπάδας ἐμπλήσασαι, xaX τῷ ἐλαίῳ τῆς 
εὐποιίας ταύτας ἀφθόνως ἀρδεύσασας, τῷ τε φωτι" 
στιχῷ πυρὶ τῆς ὀρθοδόξου ἀνάφασαι πίστεως, φαι- 
δραὶ φαιδρῶς τῷ νυμφίῳ µεσούσης τῆς vuxtb; ὑπαν- 
τήσασαι, by τῷ θείῳ νυμφῶνι χορεύουσι, καὶ τῆς 
αὐτόθι χαρμονῆς ἀπολαύουσι, τῷ ἀχράντῳ νοερῶς 


D ἀεὶ συναπτόµεναι, xal καθαρῶς τῷ χαθαρῷ πρού- 


ομιλεῖν ἀξιούμεναι. 

λς’. Καὶ ὑμεῖς τοιγαροῦν. à θεῖον xol ἱερὺν τοῦ 
μεγάλου πηιµένος, καὶ ἱερέως, xaX θύματος ποί- 
μνιον, λαὺς περιούσιος, βασίλειον ἱεράτευμα, οἱ zb 
χοινὸν ὄνομα ὡς Χριστοῦ δοῦλοι πλουτήσαντες, τῶν 
αὐτοῦ μεμνημένοι παθῶν τε, xal λόγων, xal πρᾶ- 
ξεων, τηρῶμεν αὐτοῦ τὰ ζωηφόρα ἐντάλματα, Ἔφη 
γάρ. Πιστεύετε εἰς τὸν θεὸν, xai eic ἐμὲ xi 
στεεύεζε. Καὶ ἄλλον * ΠαράκΛΊητον à Hatch τέμνει 


* Matth, v, 4. ** Matth, xxv, 1-19. 9? Jac. 1, 13... ! Osee νι, 6; Mattb. rv, {δ. 


καὶ αἰώνιοι ἀναπαὖσεις ὑποδέξονται xol fti; 
τοιγαροῦν, X. v. &. Ut infra. Cetera desunt. 





6d 


HOMILIA IN SABBATUM SANCTUM. 


642 


Op, τὸ Βνεῦμα τῆς dJnüsiac, ὃ παρὰ τοῦ Πα- A ln eum igitur credentes, ex animo ipsum diligamus. 


ερὸς ἐκπορεύεται. Πιστεύοντες oSv, ἐχθύμως αὐτὸν 
ἀγαπήσωμεν. 'O γὰρ ἁγαπῶν µε, φησὶν, ἆγαπη- 
θήσετα. ὑπὸ τοῦ Πατρός µου , xai ἀγαπήσω ab- 
τὸν, xal ἐμφαγίσω αὑτῷ ἐμαυτόν. 

Aj. Μισήσωμεν οὖν τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ. Πᾶς ὅο- 
φις οὐχ ὁμολογεῖ τὸν Χριστὺν Υἱὸν τοῦ θεοῦ xai 
Κύριον (39), ἀντίχριστός ἐστιν. Ἔάν τις εἴπῃ, ὅτι 
δοῦλός ἔστιν ὁ Χριστὸς (30) , κλείσωμεν τὰς ἀχοὰς, 
εἰδότες ὅτι ψενστής ἔστι, xol ἀλήθεια ἐν αὐτῷ οὐχ 
Kati. Ἐνέγχωμεν τὸν ὀνειδισμὸν αὑτοῦ, ὥσπερ δό- 
ξης διάδηµα. Μαχάριοι γὰρ, φησὶν, 8ccà, ὄταν ὀνει- 
δίσωσιν ὑμᾶς, καὶ διώξωσι, καὶ εἴπωσι xay. πο- 
*npór ῥῆμα καθ) ὑμῶν ἔνεκεν ἐμοῦ. Xalpscs , xal 
ἀγα.]λιᾶσθε, ὅτι ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς ἐστιν ἂν 
τοῖς οὐραγοῖς. Οὕτω γὰρ τῶν μωρῶν μὲν τὴν ἀφρο- 
σύνην ἐχχλινοῦμεν, τῶν δὲ φρονίµων τὴν σοφίαν 
ζηλώσομεν. 

Àv'. Γενώμεθα δὲ ἔτοιμοι χαὶ πρὸς τὴν τοῦ Κυρίου 
ἐχ vsxpuv ἀνάστασιν. Mh τῇ γαστρὶ τὰ πρὸς τρν- 
φὴν εὐτρεπίσωμεν. Mh σώματι πολλὰ σωρεύσωμεν 
περιβόλαια, μὴ] μύρων πυλυτέλειαν ἄχρηστον, μὴ 
χώμας xal µέθας, χαὶ τὰς τούτων συζύγους χοίτας 
καὶ ἁσελγείας * p φρονήσωμµεν µέγα xazà τοῦ πέ- 
νητος * μὴ δόξης χενῆς ἐκχαύσωμεν ὄρεξιν, xal τῆς 
ἐπιθυμίας τοὺς σώφρονας Χαλινοὺς ἁποπτύσωμεν" 
μὴ θηλυμανεῖς ἵπποι γενώμεθα, τοῖς ἀλλοτρίοις 
αχδύεσιν ἁτάκτως ἐπιμαινόμενοι ' μὴ απεἰίρωμεν εἰς 
τὴν σάρχα τὰ τοῦ πυρὸς ἐχχαύματα ' μὴ χλαπῶμεν 
χρυσοῦ τε xai ἀργύρον, καὶ λίθων πολυτελῶν μιαρῷ 
δελεάσµατι’ μὴ] ἄλλων πεινώντων, ἡμῖν ἡ τράπεξα πλἠ- 
θουσα διεγείρη τὸν τῆς γέεννης ἀτίθασσον σκώληχα. 
Ἱδοὺ γὰρ ὁ Νύμφιος ἀνίσταται' ἰδοὺ ὁβασιλεὺς τῶν 
βασιλευόντων ἐκ τάφου προέρχεται. Ἑτοιμασθῶμεν, 
ἵνα μὴ τῆς χαρᾶς ἁμοιρήσωμεν. Γενώμµεθα δόχιµοι 
τραπεζῖται, τὸ κρεῖττον τοῦ χείρονος διαχρίνοντες, 
καὶ τὸ μὲν πυρὶ θείου ζήλου xai ἔρωτος φλέξωμεν, 
τὸ δὲ τοῖς ἑαυτῶν ταµιείοις ἑναποθώμεθα. θΘυ μὸν xai 
ἐπιθυμίαν χολάσωµεν * γαστρὸς µαράνωμεν ὕρεξιν; 
σωφροσύνην δι’ ἐγχρατείας χαὶ ταπεινῆς χαρδίας πε- 
ῥριζωσώμεθα * τύφον δι) εὐτελείας χαὶ θανάτου χα- 
ταθάλωµεν µνήµης * τοῖς πᾶσι τὰ πάντα γενώµεθα’ 
λοιδορίας γενναίως ἑνέγχωμεν * ἁδιχούμενοι τῇ ἑλ- 
πίδι χαίρωµεν. Παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου 
τούτου, καὶ παροδεύει πᾶν «b νῦν χαθορώμενον. 


8 . "Eni πᾶσι τοῦτο φρονείσθω ἐν ἡμῖν, ὃ xaX ἓν 
Χριστῷ Ἰησοῦ, ἕς ἐχθροὺς ὄντας ἡμᾶς Ἰγάπησε, 
καὶ ἀγαπήσας ἡλέησε , xaX ἑλεήσας ἑαυτὸν ἑταπεί- 
νωσε , xai ταπεινώσας ἔσωσεν. "Ex γὰρ ἁγάπης 
προέρχεται ἔλεος, χαὶ ἐξ ἔλέους ταπείνωσις, Ex τα- 
πεινώσεως δὲ σωτηρία xai ὕψωσις. "Av οὕτω πολι- 
τευσώµεθα, νῦν μὲν τῶν ἐπιχειμένων λυπηρῶν ἔλευ- 
θερωσόµεθα. Αν τὸν ζυγὸν τῶν παθῶν ἀποῤῥίφω- 


Qui enim diligit me, inquit, diligetur a Patre meo: 
el ego diligam eum, et manifestabo ei meipsum *. 


$1. Oderimus proinde inimicos ipsins. Quisquis 
non confitetur Christum Filium Dei et Deum, Auti- 
christus est *. Si quis dixerit Christum esse servum, 
aures ei nosiras occludamus, scieutes quia mendax 
est, et veritas in eo non est. Feramus illius oppro- 
brium tanquam glori diadema. Beati enim, inquit, 
estis , cum maledixerint vobis , el persecuti vos fue- 
rint, el dizerint omne malum verbum adoersum vos, 
mentientes propler me. Gaudete, et exsultate , quo- 
siam merces vestra copiosa est in celis *. lia enim 


B facientes , fatuarum virginum insipientiam declina- 


bimus, cordatarum autem prudentiam imitabimur. 


. $8. Simus autem etiam ad Domini ex mortuis 
resurrectionem parati. Ne ventri nostro quse ad 
luxum faciunt, prz:paremus. Ne corpori vestimen- 
torum copiam : ne unguentorum nihil utilem luxu- 
riam : ne comessationes , ebrielates, hisque affinia 
cubilia et impudicitias cumulenus : ne contra pau. 
perem arrogantes simus : ne inanis glorixv in nobis 
appetitum incendamus ; ne nostram libidinem con- 
tinentia frenare detrectemus : ne libidinis csstro 
furentes equi simus, alienz pudicitize petulontius 
inhiantes : ne in carne seramus ignis fomitem : ne 


C nos auri, argenti, gemmarumqtue scelestis illecebris 


abripi patiamur : nealiis esurientibus, mensa nostra 
referta cibis, indomitum gehennae vermem excitet. 
Ecce enim nunc surgit Sponsus. Ecce enim sepulcro 
Rex progreditur : nosmetipsos prieparemus, ne l- 
titis exsortles S398 relinquamur. Probi trapez te 
simus, quod melius est , a deteriori segregantes, 
atque alierum quidem divinz zinulationis et amoris 
igne comburamus, alterum jm thesauros nostros 
illatum, nobis reponamus. lram eupiditatemque ea- 
stigemug , ventris ingluviem edomemus ; castitate 
per abstinentiam et cordis humilitatem nosmetipses 
precingamus : inanem fastum per simplicitatem 
mortisque memoriam dejieíiamus * omnia omnibus 
efliciamur : ludibria forti animo feramus ; duoi in- 
juria ledimur, spe gaudeamus. Pristerit enim figura 
hwjus mundi *, ac quidquid oculis cernitur, abit. 


$9. In omnibus boc sentiamus in nobis quod et tt 
Christo Jesu *, qui nos cum inimici essemus , di- 
lexit, diligensque, nostri misertus es ; ac misertus, 
seipsum humiliavit ; denique se ipse humilians, sa- 
lutem asseruit. Ex dilectione siquidem misericordia 
promanalt ; ex misericordia bumilitas ; ex humilitate 
salus et exaltatio. Quod si nos ita gesserimus, nunc 
quidem α malis ingruentibus liberabimur. Si vitio- 


5 Joan. xiv, 21. *1Joan. 19, 5... * Matth. v, 41, 12. * I Cor. vin, 51. * Philipp. η, 5. 


(29) Edita 8sbv, non satis apposite. 
(30) "Οτι δοῦλός ἐστιν ὁ Χριστός. Hac contra Mo- 


hammedem, qui in. Alcorano frequentissime incul- 
cat Christum Dei servum, nec proinde beum. 





643 


S. JOANNIS DAMASCENI eu 


rum jugum ezeusserimus, tyrannorum etiam servi- Α μεν, xal τῶν τυράννων τὴν ζεύγλην ἁποσεισόμεθα (31;, 


tatem qua nos premit, depellemus : ac sicut nobis 
e potioribus tristia provenerunt , sic e tristibus οἱ 
molestis jucundiora redibunt , pristinamque liberta- 
tem. adepti, pure casteque Domino Deo egressionis 
festum celebrabimus : ac tum mobis a blasphema 
voce extollente se adversus conditorem liberatis, 


tranquillus erit Ecclesiz status. Lzetis facibus victori 


mortis immortali Sponso obviam procedentes, inte- 
merato illo thalamo excipiemur, ac revelata facie 
Domini claritatem contemplabimur, cujus jucundis- 
sima pulchritudine perfruemur : quocum Patri ac 
Spiritui sancto , lionor, adoratio, et magnificentia, 
nunc et Semper, et in. ssecula saeculorum. Amen. 


xoi ὥσπερ ἐκ τῶν κρειττόνων Ίλθε τὰ λυπηρὰ, 
οὕτω καὶ íx τῶν λυπηρῶν ἐπανελεύσεται τὰ χρη- 
στότερα, xal τὴν ἀρχαίαν παῤῥησίαν ἀπολειφόμεθ, 
καὶ χαθαρῶς ἑορτάσομεν Κυρίῳ τῷ θεῷ ἱορτν 
ἐξόδιον, xaX τῆς βλασφ]μου φωνῆς τῆς ἑπαιρομένης 
χατὰ τοῦ χτίσαντος ἁπαλλαγησόμεθα, xai ἐν εἰρήνῃ 
ἔσται τὸ τῆς Ἐχχλησίας πολίτευμα  ἔπειτα δὶ qae 
δραῖς ταῖς Yap. mot τῷ νιχητῇ τοῦ θανάτου, τῷ ἆθα- 
νάτῳ νυμφίφ λαμπρῶς ὑπαντήσομεν, xat ὁ νυμφὼν 
ἡμᾶς ὁ ἄχραντος ὑποδέξεται, xat ἀναχεχαλυμμένφ 
προσώπῳ τὴν δόξαν Κυρίου χατοπτισόµεθα, xai τῆς 
αὐτοῦ χατατρυφήσοµεν ὡραιότητος , μεθ) οὗ τῷ 
Πατρὶ σὺν ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, τιμὴ. προσχύνησις 
καὶ μεγαλοπρέπεια, νῦν τε καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς 








B αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. 


MONITUM IN SEQUENTEM HOMILIAM. 


Homiliam istam, que nunc primum, ac Latine prodit , in B. Virginis Dei Genitricis Ae 
nuntiationem , nusquam Grace scriptam reperi, sed Arabice tantum ín codice Colbertino, 
qualis etiam exstat Oxonii in Anglia inter codices manu exaratos collegii Baliocensis n. B. 

0. cum prefixo Joannis Damasceni nomine ; cujus eam esse fetum nullus dubito. Coterum 
magna parte manca videtur ac mutilata , nec tntegre reddita est ab. interprete Arabico. 
Hinc est, quod auctoris mostri ingenium venamque non satis ubique referat : quam tamen 
prima orationis pars non male reprasentat. Latinam translationem quod spectat, hanc mihi 
adornavit vir eximie doctus, ac lingue etiam Arabice peritissimus, illustrissimus D. abbas 
du Four de Longuerue, cujus propensissimam et inexhaustam erga me meaque studia vcolus- 
(atem in dies experior. | 


In nomiue Patria, et Filii, et Spiritus sancti. — (C strarum est origo, et salutis nostre initium. Hodie 





SANCTISSIMI PATRIS NOSTRI JOANNIS DAMASCENI SERMO, 
IN ANGEL! ANNUNTIATIUNEM INCARNATIONIS CHRISTI 
AD ILLIBATAM DOMINAM NOSTRAM MARIAM. 

Jam tempus est , fraues dilectissimi , ut hae Da- 
vidica voce exclamemus : Quam magnificata sunt 
 epera iua , Domine ; omnia in sapientia. fecisti !*. 
Etenim praeseus solemnitas fesüvitatum nostrarum 
initium est, et nostrarum solemnilatum caput : 
uude oria est salus nostra, ac lex nostra initium 
habuit. Nos enim eramus prius avit ac primigenize 
rebellionis rei, et adjecto illi insuper gravissimorum 
peccatorum reatu , facti eramus tenebrarum incolze 
ac regionum mortis, nee ullus ex prophetis a Deo 
missis, et sanctis justis, lumine nos illuminare 


Filius Dei, qui temporibus anterior est , uunc tem- 
poris hominis Filius fit. Hodie initium est renova- 
tionis humane nature. Hodie facta est abolitio 
peccati primigenii, Hodie sanctificata est nostra na- 
tura , Creatoris in ipsa inlhabitatione. Hodie digna 
evasit ut. arcbangelis dominaretar. Hodie comple- 
lum est tempus de quo prophetarum oracula per- 
sonuerunt. Bodie tempus completum est, quod 
sanctorum et electorum mentes desiderabant. iioc 
Adam Creatori suo de progenie sua templum adit 
cavit, in quo tectus habitaret , et quod redimere! : 
Mariam virginem pretiosam, benedictaim , sanctam, 
puriorem naturz Adamice partem, et humans slir- 
pis reginam : puram, qua nulla usquam corpore 


poterat, redimendo a peccatis et nequitia pravari- D purior invenietur in omni genere buniano : san- 


cationum nostrarum. Quamobrem creator ipse re« 
demptor evasit, nosque sui ad nos 3$ accessus 
lumine illustravit, quemadmodum propheta ait : 
Populus qui sedebat in tenebris vidit (ucem magnam !! : 
nobisque commissa sunt secreta adventus ejus, cum 
ipse Gabrielem angelum misit annuntiatum miracula 
incarnationis su:e. Hodierna dies solemnitatum no- 


16 Psal, cui, 24. ?! Isa. ix, 4. 


Gu) Καὶ τῶν τυράννων τὴν ζεύγλην ἀποσεισό- 
peUa. Tangunt etiam hzc omaia Mohammedanorum 
tyrannidem, sub qua Joannes vitam omuem egit, 


ctam , qua nulla inler creaturas futura est intel- 
lectuales quoad animam sanctior : gloriam Israeli- 
tice gen(is, ac stirpis Davidicse lumen : de qui 
avus ipsius David exclamat, propheticam vocem 
autollendo : Audi, filia, εἰ vide, et inclina aurem luam, 
el obliviscere populum (καπ, ει domum patris tui ; 
el concupiscel Rex speciem tuam ".. Haec. jlla. est, 


33 Peal. xpiv, 11, 12. 


nec [conoclastas, aliosve hzereticos quidquam respi 
ciunt. Ita recte Combefisius. 


645 


HOMILIA IN ANNUNTIAT. B. V. MARLE. 


646 


cujus puritatis pulchritudinem concupivit Rex coe- A gelus Trinitatis sancte nominationem expressit, dum 


lestis, inisitque ad eam ministrum suum Gabrielem, 
ut ipsam salutatione letitig compellaret, certiorem- 
que faceret, esse se a Creatore electam , dicendo : 
Ave, gratia plena ; Dominus tecum , benedicta tu in 
mulieribus !*. Et quomodo benedicta non esset , et 
gratia plena, eum qua creaturarum Doininus fuit, 
copulando sibi ex ea templum quo opem generi ip- 
sius afferret ?* Hodie qui format res omnes visibiles 
et invisibiles, effinxit sibi imaginem humanam. 
Hodie qui producit omnes creaturas 'spirituales et 
materiales, produxit sibi earnis figuram. O miseri- 
eurdia Creatoris abyssum, et excellentiam descen- 
sus ejus! Etenim cum ipse plasma suum liberare 
vellet, semet exinanivit, et accepit formam servi, 
similitudine inventus ut. homo **. O beneficiorum 
magnitudinem, quze nemini pervestigabilis est ! Nos 
enim rebelles in euni fuimua : ipse vero curam uo- 
stri suscipit. O bonorum istorum abundantiam, quo- 
rum pretium azstimari non potest! Nos equidem 
maxima peccata commisimus : ipse vero nos libera- 
litate sua ab eis redemit. Ipse sibi onus imposuit 
quod nos ferre oporiebal, emilque nos sanguine 
crucis suz, ac liberavit a vinculo servitutis. 'Gloria 
sit. magniudini 103jestatis ejus, eujus non est finis. 

Quando angelum vidit Maria , turbata est ob ser- 
wOneR. ejus, secumque cogitare coepit, wundenam eseet 
ista. salutatio, Angelus vero dixit ei: Ne timeas, 
Maria : nacta es gratiam Dei. Ecce concipies in 
sero, el paries filium : et vocabis nomen ejus Jesum. 
Hic erit magnus, εἰ filius Altissimi vocabitur. Et 
dabit ei Dominus Deus sedem David patris ejus ; et 
regnabit in domo Jacob in clernum , et regni. ejus 
non erit finis. Et ait Maria : Quomodo verum esse 
comperiam quod hoc mihi futurum sil, quando virum 
non cognosco? Angelus respondit, et dixit ei : Spiri- 
IWs sanclus. superveniet in te, et virtus Aliissini 
obumbrabit tibi. ldeoawe sanctum im te. genitum 
tocabiiur. Filius Dei. Et ecce. Elisabeth cognata et 
ipsa concepit filium in senectute sua , et hic mensis 
sextus est illi qug vocatur sterilis ; quia di[ficile 
non est apud Deum omne verbum. Et dixit Maria ; 
Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum verbum 
tuum. Tunc recessit angelus ab ea '*. Profecto glo- 


Spiritum sanctum, Alhissimique virtutem , et san- 
ctum ex ea genitum. Quin etiam manifesto indica- 
vit substantiz Deitatis sauctissima unitatem, volun- 
tatisque simplicitatem, Non enim persona Patris, 
ac persona Spiritus sancti corpus assumpserunt. 
Incarnatio sterni Filii facta est voluntate Patris, 
atque opera Spiritus sancti. 

Laudetur initium benignitatis illius απ compre- 
hendi nequit. Certe nobis angelus sospitationem 
protulit, cum ejus nobis intellectum fixit, dicendo : 
Nulla res apud Deum difficilis est : ipsaque Maria, 
cum eximix sanctitatis esset, excellentiam nobis 
monstravit humilitatis sux , angelum excipiendo, 
eique fldem integram posito timore adhibendo. 


B In ea itaque completum fuit prophete dictum : 


Sed quem respiciam , dicit Dominus , nisi ad mode- 
stum, placidumque, ac reverentem sermonem meum ** ? 
Jam certiores facti sumus, fratres, novimusque col- 
latum nobis bac die nobilissima dierum beneficium ; 
In ea, inquam, solemnitate, quz czeterarum est ϱ0- 
lemnitatum princeps. Gloriam itaque pradicemus 
illius gloriflcatione spirituali , eumque laudetnus, 
collata nobis ab eo munera perpetuis preconiis ce- 
lebrantes, et gratias agentes ea gratiarum. actione 
quam bona opera comitentur, offerainus ei sacrificia 
bonorum operum integra et absque vitio, Unusquis. 
que quod valet, et quod vires ipsius assequuntur, 
offerat. Ac Deus quidem hoc jussit : Non apparebis 
in conspectu meo vacuus *. Ipse autem summe lau- 
dabilis, qui omnium est bonorum causa, varias etiara 
donorum species suscipit, cum ipse omnia gratia- 
rum genera impertiatur ; l:etaturque ob propensum 
offerentis animum. (Quamobrem omnes simul aecur- 
ramus, senes et adolescentes, :xtate graves et junio- 
res, omne agmen et genus pravenientes ad hono- 
randum dominam nostram ac nostre nature regi- 
nam, laudibus pradicantes puritatis ejus decoretn, 
perpetuam ejus virginitatem reverentes : altitudi- 
nem denique sanctitatis ejus honorantes, dicamus : 
OQ gloria filiarum , matrum decus ! o genitricem 
viro incognitam ! o virginem fllio gravidan! O 
miraculum, quo missi a Deo prophetze perculsi sunt, 
et cujus gloria 8935 angelos sanctos superat ! Propitia 


riosa h:c et illustris inter mulieres, gratiam nacta D sis servorum tuorum, qui auxilium tuum implorant, 


est apud Deum, cum ab eo electa est, ut corpus 
ex ipsa sumeret compingeretque ex sancto ejus san- 
guine : ut ei non fuerit in anterioribus puritate 
similis , nec futurus in posterioribus pari sanctitato 
praeditus. Nestorium itaque vecordem et amentem 
pudeat. Nam sanctum quod ex perpetua virgine 
Maria natum est, Filius Dei appellandum erat, 
descendente in eam Spiritu sancto, eique Altissi- 
mi obumbrante virtute. Atque clare etiain. an- 


deprecationibus. Intercede pro nobis apud Filium 
tuum Deumque tuum, uti peccata nostra condonet, 
infirmitati nostre opituletur , liberet a Pharaone 
spirituali, sicut liberavit Israelitas a gurgite, trausire 
nos faciat hujus mundi mare fluctibus furens, 
ventis abundans , requiem nobis przstet ab opere 
laterum et luti intellectualis, nosque tandem liberet 
ab crudelibus alienigenis ; (52) qui graves adversum 
nos inimicitias exercent , ut peccata et impietales 


15 Ίο. 4, 28. !* Philipp. ir, 5-8. 55 Luc. 1, 20-08. :* [sa. Lxvi, 3. 17 Exod. xxxii, 90. 


(83) Liberet ab crudelibus. Saracenos utique. in- 
nuit qui Damasceni tempore Palaestinam ac Syriam 
4 centum annis usurpabant. Simile quid in aliis 


homiliis suis auctor repetit, ac presertim in ea quse 
de Sabbato sancto inscribitur. 





641 


S. JOANNIS DAMASCENI 


648 


ipsorum agamus. O tu Maria, eujus non repellitur A porveniamus, ad voluptatem regni colorum , et 


iatercessio, nec recusatur oratio, qux simplici di- 
vinilali proxima es, propius ad Trinitatem san- 
ciam accedens, qua altitudine cherubicis turmis 


commoratjonem regionis vívorum, perennem vi- 
lam agentes, quam purgata mentes desiderant, per 
Jesum Christum , qui causa est opulentie nosirz, 


quem ipse nobis aununtiavit, eum nos salvos fecit: 
ipsi glorificatio et eanctitas , cum Patre et Spiritu 
sanclo , nunc et semper, et in sxcula scculorem. 


sublimior es, et seraphicis agminibus excelsior : 
per te quandiu in hoc pereunte mundo manebimus, 
nuxilium ad bona opera facienda consequamur, li- 


beremurque ab actibus sceleratis, el post nostrum — Amen. 
inde transitum, ad Deum excelsum sempiternumque 
MONITUM. 


Orationem istam. alteram in Annuntiationem B. Virginis Μαρί, cujus doctissimi viri 
Philippus Labbe, in Conspectu operum S. Joannis Damasceni, et Leo Allatius in Catalogo 
opusculorum ejusdem auctoris, que Cl. Joanni Auberto miserat, mentionem fecerunt, reperi 
tandem in δε μεγίαπα bibliothece codice 32, sed bona parte mutilam. Salutatoria allocutio 
cst ad sanctissimam Dei nostri matrem, in qua tria occurrunt observatione digna : quorum 
primum est, auctorem gratias agere quod per ipsam imagines sacras fideles habeant : alterum 
est, quod Romanum imperium profunda pace per eam frui subjicíat ; ac postremum (andem, 
Jsmaelitas seu Saracenos sepe profligari et interfici Virginis opera. Hec profecto non ad 
ea tempora spectant, que post emissum a Leone Isauro adversus imagines edictum succes- 
serunt , cum. tunc. fidelibus. Christianis per omne imperium Graco - Romanum nulla paz . 
essel, sed dirissima persecutio sub eodem Leone et filio ejus Constantino ; quin eliam 15ί0- 
rum imperatorum exercitus a Saracenis frequentissime vincerentur. Unde orationem hanc 
pronuntiatam arbitror sub primis annis Leonis, post obitum Izidi chaliphe, regnante. ejus 
fiio Hescamo, qui parentis edictum in Oriente adversus imagines latum statim initio prin- 
cipatus sui revocandum curavit. Ceterum hac in homilia spectatissimum habemus sanctis- 
simi Joannis Damasceni ferventissime erga Dei Genitricem devotionis argumentum , quam 
nullis non modis ei significare contenderet. 





V. 


Joannis monachi et presbyteri, sermo in Annuntiatio- 
hem sanclissime Doming nostra Dei Genitricis. 


Nunc Réginz regale et eximie novum festum ac 
celebritas supra aureos solis radios effulsit, Nunc 
catholica et apostolica Ecclesia mirum in modum 
gestieus decorem ostentat suum, Nunc qui specta- 
culis gaudent, ac dies festos colunt, solemnitatem 
solemnitatum agentes, frequentissimo populo con. 
veniunt. Nunc caelestia, terrestria, et inferna, et 
quacunque in eis condita sunt, lztentur. Nunc illa 
praedicetur, qux:e omni ratione est przdiícanda, ceu 
qua nullis non faustia acclamationibus celebrari de- 
beat. Nune Virgo extollatur, quz exaliata a Deo est, 


E. 

Ἰωάννου μοναχοῦ καὶ πρεσθυτέρου tov Δα- 
μασκηγοῦ, «Ἰόγος εἰς τὸν Εὐαγγελισμὸν τῆς 
ὑπερατίας Δεσποίγης ἡμῶν» θεοτόὀκου. 

Νῦν fj τῆς βασιλίδος βασιλιχὴ χαὶ ὑπέρξενος ἑορτὴ 
τε χαὶ πανήγυρις ὑπὲρ τὰς χρυσαυχεῖς ἀχτῖνας τοῦ 
ἡλίου ἐξέλαμφε. Nov 4j χαθολικὴ xai ἀποστολικὴ 
Ἐχχληαία ὡραῖΐξεται λίαν ἀγαλλομένη. Νῦν οἱ φιλο- 
θεάµονες χαὶ πανηγυρισταὶ ἑορτὴν ἑορτῶν ἑορτάτον- 
τες, πανδημεῖ ἑπαθροίζονται. Νῦν εὑφραινέσθωσαν 
τὰ οὐράνια , τὰ ἐπίγεια, τὰ χαταχθόνια, xal πάντα 
τὰ ἐν αὐτοῖς ποιήµατα. Nov εὐφημείσθω ἡ πανεύ- 
φημος, ὡς εὔφημος πανευφήµοις εὐφημίαις. Nuv 
µεγαλννέσθω ἡ θεοµεχάλυντος, xal θεοπρόταχτος, 
xai θεοχρηµάτιστος Παρθένος. Nuy ἑπαινείσθω ἡ 


ceterisque przelata, ac divino oraculo dignata. Nunc C πολυώνυµος ὄντως xal πολυόµµατος, xaX πάσης ὁμοῦ 


ea laudetur, qux multiplici tum nomine, tum lumine 
insignis est, ac super omnes res creatas sublimis- 
sima. Nunc beata dicatur Dei arca, quz Deum ver- 
santem secum, et in se mangentem habuit, orbique 
toli venerabilis est. Hodie si quidem in universo 
orbe gaudio et exsultationi vere indulgetur. Nunc 
eorum qui dies festos amant, conventus voces edant. 
Nunc populi omnes cum Davide regine ex Davide 
prognata jinclament : Gloriosa dicta smnt de te, ci- 
vitas Dei, Hegis magni 15, Hodie prophetarum liber, 
qui exaratus a Dco est, aperiatur, deque perpetua 


15 Psal, Lxxxvi. o. 


τῆς χτίσεως ὑπερτάτη. Νὺν µαχαριζέσθω ἡ Ocópa- 
λος, xal θεοχώρητος, xai χοσµοσέθαστος τοῦ θεοῦ 
πιθωτός, Σήµερον γὰρ ὡς ἀληθῶς πανταχοῦ τῆς 
οἰκουμένης χαρὰ xal ἀγαλλίασις γίνεται. Σήµερον 


«βοάτωσαν φιλεόρτων αἱ σύγχλητοι. Σήµερον βοάτω- 


σαν πάντες λαοὶ τῇ £x Δαθὶδ βασιλἰδι, Δεδοξασµένα, 
λάγοντες μετὰ Δαθίδ, ὁἀλα.ήθη περὶ cov, ἡ πόλις 
τοῦ θεοῦ, τοῦ Βασιλέως τοῦ μεγάλου. Σήµερον 
ὑπανο:γέσθω f) τῶν προφητῶν θεόγραφος βίθλο;, 
xaX λεγέσθω µπερὶ τῆς ἀείποιδος αὐτῆς, xal 
Αειπαρθένου Μαρίας. Σήµμερον ἀγαλλιάσθωσαν 











649 


HOMILIA IN ANNUNTIAT. B. V. MARL£, 


650 


διὰ τὴν ἔμψυχον πόλιν αἱ πόλεις πάσης τῆς A ea puella, perpetua, inquam, virgine Maria reclte- 


Ἰουδαίας. Σήµερον Γαδριὴλ, 6 τῆς νῦν πανεόρτου 
πανηγύρεως Χορίαρχος, βοάτω ἄνωθεν τῇ βασι- 
Abt, καὶ λεχέτω” Xaipe, χεχαριτωµόνγη, ὁ Κύ- 
Ριος μετὰ gov. Σήμερον βοήῄσωμεν xai ἡμεῖς οἱ 
πηλινόγλωσσοι, καὶ εἴπωμεν τῇ µεγαλοδοξοτάτῃ, 
xaY φωτοφόρῳ μητρὶ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν xal Σωτῆρος 
Ἰησοῦ Χριστοῦ ῥητά τινα χαροποιὰ χαρμονικῶς 
ἀνευφημοῦντες, xal λέγοντες" Xaipa, κεχαριζωµέγη, 
ὁ Κύριος μετὰ σοῦ' εὐλογημένη σὺ ἐν γυγαιξὶ, 
καὶ εὐ.λογημένος ὁ χαρπὸς τῆς κοιλίας σου. 
Καΐρε, χεχαριτωµένη, fj ix πασῶν ἐχλεχθεῖσα 
Ὑενεῶν, xal φυλῶν, καὶ γλωσσῶν, χαὶ ἐθνῶν, καὶ 
λαῶν. Xaipt, χεχαρισµένη, ἡ πρὸ αἰώνων προ- 
ορισθεῖσα τῇ ποιητῇ xai βασιλεῖ τῶν αἰώνων. Χαί- 
pote, τὸ τῆς Παλαιᾶς xai Καινῆς Διαθήχης συµπέ- 
Ρρασµα. Χαΐροις, τὸ τῶν θεοφόρων Πατέρων xai 
πατριαρχῶν πολύανθον ἄνθος. Χαΐροις, τὸ τῶν ἀπ᾿ 
αἰώνος ἁγίων προφητῶν προχατάγγελτον ὄνομα. 
Χαίΐροις, 1j ἀπόγονος τοῦ χοσµοπάτορος καὶ θεο- 
πλάστου Αδάμ. Χαίροις, ἡ τῆς χοσµήτορος xal 
πρώτης ἐν γυναιξὶν Εὔας θύγατερ. Χαίροις, fj ἀν- 
τίτυπος τῆς τοῦ Νῶε ἔμψυχος θήχη. Χαίροις, ἡ àx 
μηρου τοῦ ἑἐθνοπάτορος ᾿Αθραὰμ κατ’ ἐπαγγελίαν 
Θεοῦ ἀφευδῶς φυεῖσα. Χαΐροις, ἡ οὐρανόφθαστος 
χλίµαξ, ἣν εἶδε πάλαι ὁ μέγας àv πατριάρχαις "Ia- 
x66. Χαίροις, ἡ φλογοφόρος βάτος, fv εἶδέ ποτε ὁ 
παµδόητος ἐν ὄρει Σινᾷ Μωῦσῆς, Χαἱροις, ἡ ἁγιό- 
ϐλαστος ῥάδδος ᾽Ααρὼν, τοῦ ὄντως ἐν ἱερεῦσι περι- 
θλέπτου. Χαίροις, f) πορφυροποίχιλτος νέα σχηνἡ, 
ἣν ὁ ποιχιλτὴς ἐχαινούργησε Πεσελεήλ, Χαίροις, τὸ 
χρυσοῦν διάλιθον xal χρυσοῦφαντον Aóytoy. Xalpote, 
τὸ ὑπὸ τῶν δύο Σεραφὶμ. χατασκιαζόµενον ἱλαστή- 
βίον. Χαίροις, τὸ ἱερατιχὸν τῆς ἀρχιερατικῆς στολῆς 
Ἐφούδ. Χαίροις, τὸ χρυσοῦν τῶν θυµιαµάτων...... 
Ίνεσαν ἓν φωνῇ µεγάλῃ πάντες ἄγγελοί µου. Χαίροις, 
εἰς ἣν δι’ ἡμᾶς σαρχὶ σχηνώσας ὤχησεν ὁ λέγων ἓν 
'Haata * ᾿Εγὼ θεὸς πρῶτος, καὶ ἐγὼ μετὰ ταῦτα. 


Χαίΐροις, ὦ Θεοῦ θεοφόρον χειµήλιον, fj σαρχὶ χω- 
ῥήσασσ τὸν μηδαμῶς χωρούμενον. Χαΐροις, ὁ θεοῦ 
θεοφόρον χειµήλιον, xat παντὸς ἀχούσματος ἀνώτα- 
τον ἄχουσμα. Xaloe, διὰ τοῦτο χαῖρε, ὅτι τέτοκας 
παιδίον, περὶ οὗ αἰνίττεται Ἰακὼδ λέγων * Σκύμνος 
Jéorzoc Ιούδα, ἐκ β.αστοῦ, νυἱέ pov, ἀνέδης. 
Xalpe, ὅτι τέτοχας παιδίον, περὶ οὗ φησιν ὁ πατρό- 
θεος Δαδίδ' "Ort ζήσεται, καὶ δοθήσεται αὐτῷ 
ἀπὸ τοῦ χρυσίου τῆς ᾿Αραδίας. Xalpe, ὅτι τέτοχας 
παιδίον, ὅπερ παρίστανται χιλίαι χιλιάδες ἀγγέλων, 
κατὰ τὸν Δανιήλ. Χαίρε, ὅτι τέτοχας παιδίον, rep 
ὑμνολογεῖ, καὶ δοξολογεῖ xal εὐλογεῖ τῶν ἔπουρα- 
vlov καὶ ἐπιγείων ἡ σύμπασα χτίσις. Χαῖρε, ὅτι 
τέτοχας παιδίον, ὅπερ θεολογεῖ τὰ πολυόµµατα Xe- 
ρουδὶµ, καὶ χνυριολογεῖ τὰ ἑξαπτέρυγα Σεραφἰμ. 
Xaipe, ὅτι τέτοχας παιδίον ἐν τῇ πολυωνύμῳ πόλει 
τοῦ Δαδίδ. Χαῖρε, ὅτι τέτοχας παιδίον προαιώνιον 


!* Luc, t, 38. 7 Gen. vin, 45. 
8. ** Hie mulia desunt in cod. Seguer. 
" Dan. vir, 10. 97 dsa, vi, 5. 


Parnor. Gn. XCVI. 


!5 Gen. xxvni, 12. 
15 Psal. Σιν, 6. 


tur. Hodie Judz:e civitates exsultent ob animatam 
lianc. civitatem. Hodie Gabriel festivissimse hujus 
celebritatis chororum princeps, Reginz sursum ac- 
elamet, et dicat : Ave, gratia plena, Dominus tecum "0. 
Hodie nos etiam qui lutez lingu: sumus, clame- 
mus, et gloriosissiuz ac luciferze Dei Salvatorisque 
nostri Jesu Christi matri verba quzedam gratiosa di- 
camus, $36 vocibus istis jucunde gratulantes, Ave 
gratia plena, Dominus tecum, benedicta tu in mulie- 
tibus, et benedictus (ructus ventris tui. 

Ave, gratia plena, quie ex omnibus generationibus, 
tribubus, populis, geutibusjet linguis electa es. Ave, 
plena gratia, qux ante saecula ereatori ac regi $x- 
culorum fuistí destinata, Avesis, in qua Vetus No- 
vumque Testamentum transactum fuit. Avesis, flus 
deiferorum Patrum et patriarcharum multiplici flore 
eonstaus. Ávesis, prznuntiatum nomen a prophetis, 
qui a szculo exstiterunt. Avesis, Adami orbis pa- 
rentis atque a Deo formati soboles. Avesis, Eva fi- 
lia, moderatricis illius, ac mulierum primas. Avesis, 
animata theca et arca, illam referens quam Νου 
struxit ". Avesis, quze de Abraham gentium patris 
femore secundum promissionem Dei revera nata es. 
Avesis, scala ad colum pertingens, quam magnus 
inter patriarehas Jacob elim vidit !*. Avesis flim- 
mans rubus, quam celebratissimus Moyses in monto 
Sina aliquando conspexit !* Avesis, sanctitate ver» 
nans virga Aaronis, inter sacerdotes vere spectatis- 
simi 50. Avesis, tabernaculüm novum purpura va- 
rium, quod variorum intextor Beseleel novo opere 
elaboravit *!. Avesis, oraculum aureum, ex lapidi- 
bus et auro textum. Avesis, propitiatorium, duobus 
Seraphim obumbratum. Avesis, sacerdotale ephod 
summi sacerdotis stola. Avesis, aureum suffimepto- 
rum allare**,. ,.,.,. «ο ο νο ο eese nn 
laudabant voce magna angeli mei. Avesis, in qua 
propter nos carne habitans fuit, qui in Isaia ait : 
Ego primus, et eyo posthac 33. 

Avesis, o plena suppellex, qua» earne complexa 
68, quem nihil usquam ullatenus complectitur. Ave- 
sis, suppellex Deigera, οἱ oinni auditione longe su- 
perior auditio. Ave, idcireo ave, quia filium pepe- 
risti, quem Jacob innuit dicens : Catulus leonis 


p Juda, ex germine, fili mi, ascendisti **. Ave, quio [fi- 


lium peperisti, de quo Dei progenitor David ait : 
Quia vitet, el dabitur ei de auro Arabie **, Ave, quia 
peperisti filium, cui millia millium angelorum ad- 
sistunt, ut fert Dauiel **, Ave, quia peperisti filium, 
quem canit, laudat, et benedicit coelestium ac ter 
restrium universa creutura. Ave, quia filium pepe- 
risti, quem multis oculis prsedita Cherubim Deum, 
et senis alis instructa Seraphim Dominum pradi- 
cant 37. Ave, quia filium peperisti in nominatissima 
civitate David. Ave, quia filium peperisti, antiquio- 
rem szculis ac recentem , ex foutibus Israel oriuu, 


!* Exod. iij, 2. 
** Gen. xLix, 9. 


*9 Num. xvii, 8. *! Exod. xxxvi, 
*! Psal. Lxxui, 15. 


21 





(51 


* 


S. JOANNIS DAMASCENI 


623 


dum. Ave, quod Infanlern genderis 1íitantiain formato- A xal πρόσφατον, Ex πηγῶν Ἱσραῇλ χαταγόµενον. 


rem, quique universa continet. Ave, quod infantem 
genueris, virtutis et glorize Patris consortem 15. Áve, 
quod infantem genueris, quadragesimo primo, ut 
admirabilis Lucas refert *?, imperii Augusti Cxesaris 
anno. Áve, quod genueris infantem, cujus causa 
angeli quamplurimi ad terram devenerunt. Ave, 
quod infantem genueris, cujus causa pastores, dum 
nocte gregem in agris excubantes custodirent, ad- 
miratione perculsi sunt **, Ave, quod genueris in- 
fantem, cujus causa concinebant angeli : Gloría in 
excelsis Deo, εἰ in terra pax, hominibus bone volun- 
talis **, Ave, quod genueris infantem, cujus causa 
sonitus et 8377 strepitus auditur. Ave, quod genue- 
ris iufantem cujus causa Herodes animo zstians 
perturbatur **, Ave, quod infantem genueris, cujus 
causa cognata tua Elisabeth domo sua exsulat, Ave, 
quod genueris infantem, cujus causa Zacharias exi- 
mius sacerdos in medio templo necatur, Ave, quod 
genueris infantem, cujus causa Bethleem militum 
nanus perscrutatur?*, Ave, quod genueris infantem, 
propter quem armati gladiis carnifices mittuntur. 
Ave, quod genueris infantem, cujus causa geniti nu- 
per, vixque vocem imitantes infantes membratim 
conficiuntur. Ave, quod infantem genueris, cujus 
causa Rachel lacrymarum (fluvios fundens, tristissi- 
mum carmen edit 55. Ave, quod infantem genueris, 
qui octava die de legis Mosaic:e prescripto eircum- 
cisus fnit **. Ave, quod infantem genueris, qui, cum 
legem in tabulis lapideis inseulpsisset, factus est sub 
lege, 26 legem implet. Ave, quod infantem genueris, 
quem quadraginta diebus completis in Salomonis 
templo obuilistl *", Ave, quod infantem genueris, 
quem recens editum canitie spectabilis sacerdos 
Simeon conspiciens, hinc dimitti studebat. Ave, que 
genueris infantem, qti a prophetissa ac vidua Anna 
coram omni populo Dominus proclamatus est. 


Άγο, gratia plena; ave, per quam nobis innotuit, 
. «qui ante omnes colles genitus est, Deus, inquam, 
universorum potestatem habens. Ave, per quam no- 
bis qui mundo sublimior est, innotuit, quique mun- 
dum ornatu vacuum ornavit, et creaturam incondi- 
tam creavit. Ave, per quam innotuit, qui priusquam 
4nontes fierent, et formaretur terra et orbis, ος In- 
genito Patre genitus est?*, Ave per quam apparuit, 
qui -cceluu uti pellem extendit, et aridam super 
. aquas abyssi stabilivit. Ave, per quam nobis inno- 
tuit, qui altissimum prorsus, quod mundum conti - 
net, aümirandumque spectaculum praebet, mare 
arena (renat. Ave, per quam nobis innotuit, qui in- 
taminatis, nec manu factis manibus Adam homi- 
num primum formavit. Ave, per quam nobis appa- 
ruit qui Abrahamo ait : Nisi benedicens benedicam 
te, et multiplicans multiplicabo te '. Ave, per quam 
Bobis innotoit qui populum Israel ex JEgypti servi- 

35 Joan, 1, 14. 


*! Matth. η, 3. 
9! Gcn. xxi, 106. 


*! Memoriz lapsus : 
* ibid, 16, 


nihil ejusmodi Lucas habet. 
35 Jerem, xxxi, 15. 


Xalpe, ὅτι γεγέννηχας βρέφος, τὸν τῶν βρεφὼν 
τεχνουργὸν, χαὶ συνοχέα τῶν ὅλων. Xalpe, ὅτι γε- 
Ὑέννηχας βρέφος, τὺν τοῦ Πατρὸς ὁμοδύναμον xai 
ὁμόδοξον. Χαἴρε, ὅτι γεγέννηχας βρέφος, χαθὰ δι- 
αγορεύει Λουκᾶς ὁ θαυμάσιος, kv τῷ τεσσαραχοστῷ 
πρώτῳ ἔτει τῆς βασιλείας Αὐγούστου Καΐσαρος, 
Χαῖρε, ὅτι γεγέννηγας βρέφος, οὗτινος ἕνεχα ἄγγελοι 
παμπληθεῖς τὰ ἑπίγεια χατέλαθον. Χαἴρε , ὅτι ve- 
γέννηχας βρέφος, οὗτινος ἕνεχα ποιμένες νυχτοφύ- 
λαχες ἀγρανλοῦντες ἐθαύμαξζον. Xalos, ὅτι γεγέν- 
νηχας βρέφος, οὗτινος ἕνεκεν ὑπέμελπον ἄγγελοι 
λέγοντες * Δόξα ἐν ὑψίστοις θεῷ, καὶ ἐπὶ γης εἰρή- 
η, ἐν ἀγθρώποις εὐδοκία. Χαἳρε, ὅτι γεγέννηχας 
βρέφος, οὗ ἕνεκα θορυθεῖται χαὶ φωνοχτυπεῖται. 
Χαῖρε, ὅτι γεγέννηχας βρέφος. οὗ ἕνεχα Πρώδης 
θνυμομαχῶν ταράττεται. Χαἳρε, ὅτι γεγέννηκας βρέ- 
qoc, οὗ ἕνεχα ἡ συγγενής σου Ἑλισάθετ ὑπερόρυς 
γίνεται. Xalps, ὅτι γεγέννηχας βρέφος, οὗτινος 
ἕνεχα Ζαχαρίας ὁ παμµέχιστος ἱερεὺς μεταξὺ τοῦ 
ναοῦ χτείνεται. Χαῖρε, ὅτι γεγέννηχας βρέφος. οὗ 
ἕνεχα ἡ Βηθλεὲμ στρατιωτικῶς ἑἐρευνᾶται. Xalps, 
ὅτι γεγέννηχας βρέφος, οὗ ἕνεχα ξιφηφόροι στέλλον- 
ται δἡµιοι. Χαῖρε, ὅτι γεγέννηχας βρέφος, οὗτινος 
ἕνεχα νεογενη xal μιµμηλόφωνα βρέφη, μελτδν 
ἀναλίσχονται. Χαῖρε, ὅτι γεγέννηχας βρέφος. οὗ 
Évexa ᾿Ῥαχὴλ ποταμηδὺν δαχρύουσα, βαρύγχητον 
ἐχπέμπει µέλος. Xatps, ὅτι γεγέννηχας βρέφος, «5 
ὀκταήμερον περιτεμνόµενον χατὰ τὸν Μωῦσέως νό- 


6 μον. Χαΐῖρε, ὅτι γεγέννηχας βρέφος, τὸ τὸν vópov ἐν 


πλαξὶ λαξεῦσαν, χαὶ ὑπὸ νόµον γενόµενον, χαὶ νόμον 
ἐκπληροῦν. Χαῖρε, ὅτι γεγέννηχας βρέφος, ὅπερ ἓν 
τῇ συμπληρώσει τῶν τεσσαράχοντα ἡμερῶν Ev τῷ 
Σολομωντείῳ προαήνεγχας ναῷ. Χαἴρε, ὅτι γεγέν- 
νηχας βρέφος, νηπιοφανὲς, ὅπερ ὁ πολιοφανὴς ἱερεὺς 
Συμεὼν ἰδὼν, ἀπολύεσθαι ἔσπευδε. Xalpe, ὅτι Υεγὲν- 
νηχας βρέφος, τὸ ὑπὸ τῆς προφήτιδος καὶ χήρα: 
"Ave, ἑναντίον παντὸς λαοῦ χνριολογηθέν. 

Χαῖρε, χεχαριτωµένη, χαῖρε δι’ ἧς ἡμῖν ἐπέφαινεν 
ὁ πρὺ πάντων βουνῶν γεννηθεὶς, 6ehc, φημὶ, ὁ παντ- 
εξούσιος. Xatpe, δι fic ἡμῖν ὁ ὑπερχόαμιος ἐπέφανεν, 
ὁ χόαµον ἄχοσμον χοσµήσας, xal χτίσιν ἄχτιστον 
χτίσας. Xalpe, δι’ fic ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ πρὸ τοῦ 5pn 
γενηθήναι, xal πλασθῆναι τὴν vv καὶ τὴν οἰχουμέ- 


D νην, ix Πατρὸς ἁγεννήτου γεννηθείς. Χαῖρε, δι fc 


ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ τὸν οὐρανὺν ὡσεὶ δέρῥιν ἐκτείνας, 
καὶ τὴν ξηρὰν ἐπὶ τῶν ἀδυσσίων ἑδράσας ὑδάτων. 
Χαῖρε, δι ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ ψάμμῳ χαλινώσας 
τὴν µεγαλομέγεθον τε xal χοσµοχώρητον, xa θαυ- 
µαστοθέατον θάλασσαν. Xalpe, δι’ fc ἡμῖν ἑπέφανεν 
ὁ χερσὶν ἀχράντοις xal ἀχειροπλάστοις χειροπλαστή- 
σας τὸν πρῶτον ἓν ἀνθρώποις ἄνθρωπον Αδάμ. Χαῖρε, 
δι fic ἡμῖν ἑπέφανεν ὁ λέγων πρὸς ᾿Αθραὰμ, Ἡ μὴν 
εὐΛογῶν εὐλογήσω σε, xal π.ληθύνων xAnüvro 
σε. Χαἱρε, δι’ ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν ὁ πάλαι διὰ Μωσαέως 
Αἰγυπτιακῆς δουλείας ῥυσάμενος λαὺν Ἱσραηλίτην, 


[ο n, 98-15. — **^ ibid. 14. 


* Luc. m, 21. ibid. 292. δὲ Prov. vin, 25. 








655 


HOMILIA 1N ANNUNTIAT. B. V. MARIA. 


654 


χαὶ Φαραωνίτην 0alascoxtoyfoag &vaxta. Χαῖρε, A tute ólim liberavit, et Pharaonem regem interfecit 


δι ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ χατὰ γενεὰν ὁπτανόμενος ἓν 
τε Πατράσι καὶ προφῄήταις, xat πᾶσι «ol χατὰ πρό- 
θεσιν χλητοῖς οὗὖσι. Χαἳρε, δι ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ 
διὰ σπλάγχνα ἑλέους διὰ τὸν ἄνθρωπον ἄνθρωπος 
γενόμενος. Χαἴρε, δι ἧς ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ μόνος tv 
ἁγίοις ἅγιος, χαὶ μόνος ἓν δεδοζασµένοις ἔνδοξος, 
χαὶ μόνος ὄὕφιστος ἐπὶ πᾶσαν τὴν γην. Χαῖρε, δι ἧς 
ἡμῖν ἐπέφανεν, ὁ μόνος ἁπαθὴς, χαὶ µόνος συμπαθὴς, 
x2 μόνος ἀφευδῆς, xal µόνος Ex µόνου μονοχενὴς 
Θεοῦ Υἱὸς καὶ Θεός. Χαίροις, ὦ Κυρία θεοτόχε, δι᾽ 
ἧς ἡμῖν γεννᾶται ὁ αὐτογενέθλιος, xol φύεται ὁ αὐ- 
τοφυὴς, xal αὔξεται ὁ τέλειος. Χαίΐροις, ὦ Κυρία 
θευτόχε, δι) fc ἡμῖν σωματοῦται ὁ ἀσώματος, xol 
ἄρχεται ὁ ἄναρχος, xaX χωρεῖται ὁ ἀχώρητος. Xal- 
pote, & Κυρία θεοτόχε, δι ἧς ζωοῦται ὁ αὐτόξωος, 
χαὶ ποσοῦται ὁ ἄποσος, χαὶ σαρχοῦται ὁ ἄσαρχος. 
Χαῖροις, ὦ Κυρία θεοτόχε, δι ἧς ὁ ἄχτιστος κτίζεται, 
καὶ πτωχεύει ὁ πλούσιος, xal νηπιάζει ὁ Ὀψιστος. 
Χαἱροις, à Κυρία θεοτόχε, δι f; ψΨηλαφᾶται ὁ ἀφη- 
λάφητος, xai χρατεῖται ὁ ἀνέπαφος, καὶ βαστάζεται 
ὁ βαστάζων τὰ πάντα. Χαίροις, ὦ Κυρία θεοτόχε, δι’ 
fj; γαλαχτοτροφεῖται ὁ τοῦ παντὸς χηδεμὼν, xal 
τροφεὺς, χαὶ πρύτανις θεός. Χαίροις, ὦ Κυρία 8eo- 
τύχε, δι fic ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ xai Λόχος, Υἰὸς ἀν- 
θρώπου σωματικῶς χατ' εὐδοχίαν ἄφραστον πέφηνε. 
Χαΐροις, ὦ Κυρία θεοτόχε, δι fic ὁ ἁμήτωρ ἁπάτωρ 
γίνεται, χαὶ ὁ νέος ἐπισυνάγεται Μελχισεδέχ. Χαί- 
pots, ὦ Κυρία θεοτόχε, δι’ fic διῆλθεν ὁ ὡραῖος κάλ- 
Àst παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων. 


in mari. Ave, per quam nobis innotuit, qui per siu- 
gulas etates conspicuum sese prxbuit Patribus et 
prophetis, et omnibus illis qui secundum proposi - 
tum vocati sunt sancli. Ave, per quam nobis inno- 
tuit, qui per viscera misericordix hominis causa 
faetus est homo. Áve, per quam nobis innotnit, qui 
solus inter sanctos sanctus est, solusque inter glo- 
riosos gloriosus, ac solus altissimus super omnem 
terram. Ave, per quam nobis innotuit qui solus a 
perpessionibus immunis est, solusque patientiunt 
socius, solus minime mendax, selus denique ex solo 
unigenitus Dei Filius ac Deus. Salvesis, o Domina 
Dei Genitrix, per quam nobis ille generatur cujus 
propria generatio est, nascitur, cujus propria nati- 


B vitas est, et perfectus augetur. Solvesis, o Domina 


Dei Genitrix, per quam íincorporalis corporatur, et 
initium habet qui aine initio est, et continetur, qui 
contineri nequit. Salvesis, o Domina Dei Genitrix, 
per quam vita donatur, qui ipsa vita est; quantitate 
crescit, qui quantitate caret; 8368 incarnatur, qui 


. Sine carne est, Salvesis, o Domina Dei Genitrix, 


per quam creatur, qui creatus non est , egenus fit, 
qui locuples est, et altissimus puer fit. Salvesis, Do- 
mina Dei Genitrix, per quam tractatur qui tractari 
yequit; prehenditur, qui tangi non potest ; gestatur 
qui cuncta gestat, Salvesis, o Domina Dei Genitrix, 
per quam lacte nutritur, qui universa procurat, alit, 
et administrat Deus. Salvesis, o Domina Dei Geni- 
trix, per quam Dei Filius et Verbum, filius hominis 


inexplicabili bonz voluntatis propensione apparuit. Salvesis, ο Domina Dei Genitrix, per quam qui sine 
matre est, sine patre exsistit, et novus conflatur Melchisedech **, Salvesis, o Domina Dei Genitrix, 
per quam transiit speciosus forma pre filiis hominum **. 

Χαίροις, μόνη Μήτηρ θεοῦ, fj ἀπ᾿ ἄχρων τοῦ οὐ- C Salvesis, sela Mater Dei, qu:xe a summo ccelo us- 


pavoU ἕως ἄχρων αὐτοῦ, μητριχῶς τε xal Δαυϊτικῶς 
τὸ χατάντηµα τῆς προστασίας ἔχουσα. Χαίἱροις, μόνη 
Ἡήτηρ θεοῦ, fj τῶν ἑπουρανίων xal ἐπιγείων χαὶ 
καταχθονίων μεγαλοπρεπής τε xal µεγαλόφωτος cb- 
Χλεια. Χαίροις, μόνη Μήτηρ θεοῦ, ἡ πάσης ἀκτῖνος 
Φωτεινοτέρα, xal πάσης χαθαρότητος χαθαρωτέρα. 
Xaípotc, μόνη Μήτηρ θεοῦ, fj παντὸς σεθάσµατος 
σεθασµιωτέρα, xal παντὸς ἀχούσματος ὑπερκείμενον 
ἄχουσμα. Χαΐροις, µόνη µήτηρ θεοῦ, fj παντὸς 
γλυχάσµατος γλυχυτέρα, xal παντὺς εὐγενοῦς εὺ- 


ΥΣνεστέρα, χαὶ παντὸς πλούτου ῥέοντος πλουσιωτέρα. ᾿ 


Χαίροις, µόνη Μήτηρ θεοῦ, τὸ µόνον ὄντως ἀληθῶς 
Χριστιανιχῆς χτίσεως παγκάλλινον xal πασιπόθητον 
ὄνομα. Χαΐροις, µόνη Μήτηρ θεοῦ, fj προσχυνητὴ 
εἰς τοὺς αἰῶνας, xat δοξαστὴ εἰς τοὺς αἰῶνας , xal 
ἐπαινετὴ εἰς ἀπεράντους αἰῶνας. Χαίροις, µόνη Μή- 
τηρ θεοῦ, ἡ εἰς πάσας γενεὰς γενεῶν ὑπὸ ἀγγέλων 
«τε χαὶ ἀνθρώπων ὁμοφώνως &v φόδῳ µεγαλυνοµένη. 

Χαίροις, µόνη ἐν βασιλἰσσαις βασιλίασα, ἡ βασι- 
λέων μὲν θυγάτηρ, παµθασιλέως δὲ Χριστοῦ Μήτηρ, 
' Φφιλοσεθῶν δὲ βασιλέων κράτος. Χαίροις, µόνη ἐν 
βασιλίσσαις βασίλισσα, Ev ἱματισμῷ διαχρύσῳ περι- 
6εθληµένη, πεποοκιλµένη, χαθὼς ὁ μέγας φΦαλμῳδὺς 


que θά summum ejus *, tanquam Genitrix, quem- 
admodum et David loquitur, occursum protectionis 
et auxilii habes. Salvesis sola Dei Mater, coelestium, 
el terrestrium, et infernorum magnificum atque il- 
lustrissimum decus. Salvesis, sola Dei Mater, quz 
radio omni lucidior es, et omni puritate purior. Sal- 
vesis, $0la Dei Mater, qux omni re venerabilior es, 
omnique auditione przstantior auditio. Salvesis, 
sola Mater Dei; qua suavitate omni suavior es, omui 
re nobili nobilior, et omnibus divitiis affluente locu- 
pletior, Salvesis, sola Mater Dei, solum illud nomen 
Christian: creatura vere prorsus peregregium cun- 
ctisque amalissimum. Salvesis, Dei Mater, qua in 
szcula adoranda es, qu: in secula es predicanda, 
laudandaque per interminata ssecula. Salvesis, sola 
Dei Matér, qua in omnes generationes generatio- 
num ab angelis et hominibus una voce cum reve» 
rentia magnificaris. 

: Salvesis, sola inter reginas regina, qus regum 
quidem (ilia es, universorum autem Regis Mater, ae 
religiosorum regum et imperatorum robur. Salvesis, 
sola inter reginas regina, vestita deaurato circum- 
-Jata, ac varietate, veluti psalmorum cantor David 


.. [Iebr. vi, 5. ** Psal. χι]ν, δ. "^ Psal. xvin, 7, .. 





625 


S. JOANNIS DAMASCENI 


656 


exclamavit **, Salvesis, sola inter mulieres benedi- A Δαθὶδ. &vaxév pav. χαίροις Μόνη àv γυναιξὶν εὖλο- 


cta, que prima parentis Εν: lapsum restaurasti. 
Salvesis, sola inter mulieres benedicta, qux humil- 
limum humi jacentium mulierum genus exaltasu. 
Salvesis, sola inter mulieres benedicta, splendida 
aique mirabilis, quz sola Christum Deum simul et 
hominem sine viri opera concepisti, et sine dolore 
peperisu. Salvesis, sola vere inter mulieres bene- 
dicta et gloríosa, quzxe unam e sanctissima, ternoque 
fulgore radíanti Trinitate, nihil te flamma lzdente, 
conceptum genuisti. Salvesis, sola inter mulieres 
benedicta, quz sola eum sine constructione com- 
plexa es, quem mundus capere nequit. Salvesis, 
sponsa sola a sponso libera, qus in sponsali Canti- 
corum libro jain olim relata es. Salvesis, sola inter 
virgines Virgo, qua ante partum, et in partu, et post 
partum, virgo permansisti. Salvesis, e portis sola 
porta clauss, et sola e civitatibus civitas turribus 
munita. 

Ave, vere gratia plena, ave, quoniam Angelis tu 
sanctior es, et Archangelis praestantior. Ave, gratia 
plena, quoniam Thronis es admirabilior, Dominatio- 
nibus 839 doninantior, et majoris quam Virtutes 
virtutis. Ave, gratia plena, qua Principatibus supe- 
rior es, et Potestatibus sublimior. Ave, gratia plena, 
quia speciosior es Cherubim, et augustior Seraphim. 
Àve, graüa plena, qua coelis excelsior es, et sole 
quem conspicimus purior. Ave, gratia plena, quia 
omnibus quas ab ortu solis sunt, nobilior es, et re- 


γηµένη, ἡ τῆς προµήτορος Εὔας τὸ σφάλμα ἀνορθώ- 
caca. Χαίροις, μόνη ἓν γυναιξιν εὐλογημένη, ἡ τὸ 
παπεινότατον γένος τῶν χαμαὶ κειμένων γυναικῶν 
ἀνυφώσασα. Χαίροις, µόνη kv γυναιξὶν εὐλογημένη, 
λελαμπρυσμένη τε xal τεθαυµασµένη, ὅτι μόνη 
Χριστὸν τὸν θεάνθρωπον ἀνάνδρως συνέλαδες, xal 
ἀπόνως ἐχύησας. Χαίροις, μόνη ὄντως ἓν γυναιζ]ν 
εὐλογημένη καὶ δεδοξασµένη, ἡ τὸν ἕνα τῆς τρισσο- 
φαοῦς καὶ ὑπεραγίας Τριάδος ἀφλέκτως συνειληφυία, 
γεγέννηχας. Xalpe, μόνη ,ἓν γυναιξὶν εὐλογημένη, 
ὅτι µόνη ἀστενοχωρήτως ἐχώρησας, ὄνπερ χόσμος 
χωρῆσαι οὐ δύναται. Xalpote, µόνη νύμφη ἀνύμφευτε, 
jj àv. τῇ νυμφικῇ Ασμάτων βίδλῳ προαναφεροµένη. 
Χαίροις, µόνη ἓν παρθένοις Παρθένος, 1j χαὶ πρὺ τοῦ 
τόχου, χαὶ kv τόχῳ, xal μετὰ τόχον, παρθένος δια- 
µείνασα. Χαίροις, µόνη kv πύλαις πύλη χεχλεισµένη, 
xai µόνη πόλις kv. πόλεσι πεπυργωµένη. 


Χαῖρε, ὄντως χεχαριτωµένη , χαῖρε, ὄτιπερ ἅχιω- 
típa σὺ τῶν Αγγέλων, xal τιµιωτέρα τῶν Ἀρχαγό- 
Mov, Χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὅτι θανμασιωτέρα GU 
τῶν θρόνων, καὶ χυριωτέρα σὺ τῶν Κυριοτήτων, xat 
δυνατωτέρα σὺ τῶν Δυνάμεων. Xalpe, χεχαριτωµένη, 
ὅτι ὑπερτέρα σὺ τῶν Αρχῶν, καὶ ἀνωτέρα σὺ των 
Ἐξουσιῶν. Xalpe, χεχαριτωµένη, ὅτι καλλιωτέρα σὺ 
τῶν Χερουθὶμ, xal σεδασμιωτέρα τῶν Σεραφίμ. 
Χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὄτιπερ ὑψηλοτέρα σὺ των οὗ- 
ρανῶν, xal χαθαρωτέρα σὺ ὑπὲρ τὸν φαίνοντα δλιον 


gali potestate majori polles super omnia mortalis (; Χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὄτιπερ εὐγενεστέρα σὺ πάν- 


nature regna. Ave, gratia plena, quoniamjlonge tu 
melior es, quam illa vere bona amplaque terra melle 
et lacte manans. Ave, gratia plena, quia super nivem 
alba facta es, et super mel dulcis. Ave, gratia plena, 
quoniam super lilia fragrans fuisti, et super rosas 
rubicunda, ac super varie decorum ver effloruisti. 
Àve, gratia plena quoniam super Jerusalem speciosa 
fscta es, et super Salomonis templum magnificata. 
Άνο igitur, ave, et iterum dico, ave, gratia plena, 
quoniam plenum colum est, et terra magnitudi- 
Dis (uz, 


Àve, per quam nos humiles et abjecti secundam 
Christ, salutarique lumine preditam generationem 
ea qua par est religione adoramus. Ave, per quam 
nos mundi effectricem, vite originem, ac semper 
regnantem Trinitatem cognovimus. Ave, per quam 
nos Christianus populus, Filii tui ac Dei nomine 
donati sumus. Ave, per quam inter unius, sancta, 
«atholicz, atque apostolic:e Ecclesize cives descripti 
sumus. Áve, per quam nos multipliciter adorandam 
et saluberrimam crucem adoramus. Ave, per quam 
nos lidem qua salvantur anims, ac lucis forma 
preditam tenemus, ÀÁve, per quam nos puram ac 
tremendam carnem, ad tremendam admodum men- 
$a: accedere audentes, participamus. Ave, per 


€ Psal. xpiv, 10. 


των τῶν ὑφ' ἡλίου ἀνατολῶν, καὶ βασιλικωτέρα σὺ 
ὑπὲρ πάσας τὰς βασιλείας τῆς βροτείας οὐσίας. 
Xalpe, χεχαριτωµένη, ὅτιπερ ἀγαθωτέρα σὺ ὑπὲρ 
ἐχείνην ὄντως τὴν ἀγαθὴν καὶ πολλὴν Υῆν, τὴν p 
ουσαν μέλι καὶ γάλα. Χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὅτι ὑπὲρ 
χίονα ἐλευχάνθης, xat ὑπὲρ μέλι ἐχλυχάνθης. Χαἱρε, 
κεχαριτωµένη, ὅτι ὑπὲρ τὰ xplva εὐωδιάσθης, καὶ 
ὑπὲρ τὰ ῥόδα ἠρυθρώθης, καὶ ὑπὲρ τὸ TOU Tto xt) cov 
Éap ἐξήνθησας. Xalpt, χεχαριτωµένη, ὅτι ὑπὲρ τὴν 
Ἱερουσαλὴμ ὡραιώθης, xaX ὑπὲρ τὸν Σολομώντειον 
ἐμεγαλύνθης ναόν. Χαῖρε οὖν, χαῖρε, xai πάλιν ipo, 
χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὅτι πλήρης ὁ οὐρανὸς xat 1j v1 
τῆς σῆς µεγαλειότητος. : 

^ Xalps, δὺ ὃς ἡμεῖς οἱ ταπεινοὶ, Χριστοῦ δευτέραν 


D xg φωτοσωτήριον γένθησιν, εὐσεθοπρεπῶς προσχν- 


γοῦμεν. Χαΐρε, δι Tig ἡμεῖς την χοσμοποιὸν xal 
ζωαρχικὸν, καὶ εἰς ἀεὶ βασιλεύουσαν ἐπέγνωμεν 
Τριάδα. Χαῖρε, δι ἧς ἡμεῖς Χριστιανικὸς labe, τοῦ 
σοῦ Υἱοῦ xat Θεοῦ ὠνομάσμεθα. Χαἴρε, 6U ἧς ἡμεῖς 
εἰς µίαν ἁγίαν, καθολιχὴν xal ἀποστολιχὴν Ἐχχλη- 
clay ἐπολιτογραφήθημεν. Xalpe, δι fic Λμεῖς τὴν 
Ψυχοσωτήριον xal φωτόμορφον καξέχοµεν πίστιν. 
Χαῖρε, δι ἧς ἡμεῖς τὸν πολυπροσκύνητον xai ἵαμα» 
τοποιὸν προσκυνοῦμεν σταυρὀν. Χαῖρε, δι’ ἧς ἡμεῖς 
τὸ ἁγιοποιὸν xal τριφεγγὲς βαπτιζόμεθα βάπτισμα. 
Χαῖρε, δι ἧς καθαρᾶς ἡμεῖς χαὶ φρικτῆς σαρχὸς ἐν 
vj] φρικτοτελεῖ τραπέζῃ προσεγγίξειν τολμῶντες 














651 


HOMILIA IN ANNUNTIAT. B. V. MARLA. 


658 


Μετέχοµεν. Χαΐρε, δι) ἧς ἡμεῖς ἀληθινοῦ καὶ ἀθανά- A quain nos verum ej immortalem panem qustamus. 


«ου ἄρτου γευόµεθα, Χαῖρε, δι fic ἡμεῖς Ex τῶν τοῦ 
ἆδου πυλῶν εἰς οὐρανοὺς ἀνεδιδάσθημεν. Χαἱρε, δι’ 
ὃς ἡμεῖς ἑλυτρώθημεν ἀρᾶς, ἀνεχλαλήτου δὲ χαρᾶς 
Ἠξιώθημεν. Χαῖρε, δι fic ἡμεῖς τὰς χριστοµόρφους 
καὶ σεπτοπροσχυνῄτους προσκυνοῦμεν εἰχονογρα- 
φίας. Xalps, δι’ ἧς ἡμεῖς τὰ τῶν Ἑλλήνων χρυσό: 
τευχτά τε καὶ δαιμονιόμορφα συμπατοῦμεν ξόανα. 
Χαἳρε, δι fc ἡμεῖς τὸν ἀρχαῖόν τε xaX µεγάλαυχον 
^ ἀντάρτην ἀντιπραττόμεθα. 


Χαῖρε, δι ἧς εἰρηνοποιεῖται ἡ τῶν Ῥωμαίων βα- 
σιλεία. Xalpe, δι fi; βασιλεῦσι τὸ βασιλεύειν δίδοται, 
χαὶ στρατηγοῖς τὸ στρατηχεῖν ἐγχειρίζετα.. Xatps, 
δι ἧς πολλάχις ἐπινίχια ἐν παρατάξει ἀλλογενῶν 
καὶ ἀλλογλώσσων ἐθνῶν διανύονται. Χαῖρε, δι fo 
ἑτερόφυλοι ὥσπερ φύλλα πίπτουσι, χαὶ ἄνομοι ὡς 
ἄνεμο μηδενὸς διώχοντος διώχονται. Χαίρε, δι ἧς 
ol ὁπλομάχοι χαὶ θνρεοφόροι θραύονται, πλήττονται 
δὲ πρὺ συμπλοχῆς σιδηροφόροι. Χαἳρε, δι fic ἀντι- 
τοξεύονται ἀμφοτεροδέξιοι τοξόται, xal µωλωπί- 
ζονται ἔθνη τὰ πολέμους θέλοντα. Xalps, δι fc ξι- 
φοχτονεῖκαι ὁ βαρδαρογενἠς τε xai φιλομάχελλος 
χύων Ἱσμαήλ. Xalps, δι ἧς δραπετεύουσιν &x µέσου 
τῶν ὁπλοφόρων πιστοὶ τῶν ἐν χειροπέδαις σιδηραῖς 
ἐλεεινῶς κατεχοµένων αἰχμαλώτων. Xatps, δι fic ὁ 
σύμπας χόσμος σχέπεται, xal εἰς ἀεὶ διαφυλάττεται. 
Χαἳρε, δι fc ἡμῖν ἅπαν ὡμηρεύθη ἀγαθὸν, Ev τε τῷ 
οὐρανῷ xat kv τῇ vf. Χαἴρε, δι’ fic ἡμῖν εὐλογία τοῖς 


πῖστοις ἐπήγασεν, ἐπειδήπερ λαός σου ἡμεῖς, el xai C 


σειραῖς ἁμαρτημάτων συμπεπλέγμεθα. Xalpe, δι 
Wi; εὐλογεῖται τῶν ἀσθενῶν ὁμοῦ ἀῤῥένων ἡ χορ- 
τώδης οὐσία, ἀλλὰ xai ἡ τῶν ἀσθενογενῶν γνναιχῶν 
πάμπλανός τε χαὶ πανσάλεντος φύσις. Χαῖρε, δι 
ἧς οἱ ἀσεθεῖς εὐσεθεῖς γενόµενοι εὐσεθῶς εὐσεδοῦσι, 
καὶ προσχυνοῦσι τὸν πανσεδάσµιον τόχον σου, Χαἴρε, 
δυ ἧς οἱ φιλόχρυσοι φιλόχριστοι γίνονται, xal οἱ φι- 
λάργυροι φιλάνθρωποι, xai φιλόπτοχοι οἱ φιλόπλου- 
τοι. Χαῖρε οὖν, χαῖρε, κεχαριτωµένη, ὅτι πολλοὶ 
πολλῶν χρημάτων διὰ σὲ χατεφρόνησαν, ὅπως σε 
«Ἡν µόνην ἀγαθὴν χερδήσωσι. Χαῖρε, ὅτι πολλοὶ 
πολλάχις τῶν εὐσεδθῶν βασιλέων πηλὸν ἠγήταντο 
διὰ σὲ τὸν χρυσὺν, xaX σποδὸν τὸν ἄργυρον. Xatps, 
ὅτι πολλοὶ τῶν φιλοχρίστων βααιλίδων λιθολαμπεῖς 


Άνο, per quam nos e januis inferni ad coelos evecti 
sumus. À ve, per quam nos a naledictione redempti 
sumus et inexplicabili letitia dignati sumus, Ave, 
per quam nos imaginum picturas qua Christum 
repraesentant, colendzque adeo ac venerandz sunt, 
adoramus. Àve, per quam nos gentilium ex auro 
fabricata, dzmouumque formis przedita simulacra 
conculcamus. Áve, per quam nos prisco illi, super- 
boque adversario resistimus. 


Àve, per quam Romanum imperium tranquilli - 
late potitur. Ατθ, per quam regibus ut reguent 
datum est, et exercituum duces ducatum obtinent, 
Áve, per quam victoria in acie adversus alienige- 


B nas, extranezque lingue nationes refertur. Áve, 


per quam exterze geutes veluti folia cadunt, et 
impii lanquam venti nemine persequente exagilan- 
tur. Áve, per quam qui armis pugnant clypeosque 
gestant, franguntur, quique ferro proteguntur aute 
prelium consternantur. Ave, per quam ambidextri 
sagittarii repercutiuntur, et sauciantur gentes quae 
bella volunt. Ave, per quam barbarus et macella- 
rius cauis Ismael gladio occiditur. Ave, per quam 
fideles, qui in manicis ferreis misere captivi deti- 
nentur, e media armatorum manu evadunt. Ave, 
per quam mundus omnis protegitur, etin perpe- 
tuum $440 conservatur. Ave, per quem bonure 
omne in colo et in terra: oppigneratum nobis fuit. 
Ave, per quam benedictio nobis fidelibus scaturi- 
vit, quandoquidem nos populus tuus sumus, quam 
libet peccatorum catenis et nexibus implicemur. 
Ave, per quam benedicitur inflrmorum, tum ma- 
sculorum fonea substantia , tum imbecillis sexus 
mulierum erratica atque instabilis natura. Áve, per 
quam impii pletatem amplexi, pie colunt et ad- 
orant venerabilissimum partum tuum. Áve, per quam 
auri amantes Christi amalores fiunt, el argenti 
amantes amatores hominum, atque pauperum »ma 
tores divitiarum studiosi. Ave ergo, gratia plena, 
quia multi multas pecunias floccifecerunt, ut te 
solam lucrarentur. Ave, quoniam multi multoties 
religiosorum imperatorum aurum propter ie uti 
lutum babuerunt, et argentum uti cinerem. Ave, 


διὰ σὲ στεφάνους, xal χρυσονήµους ἁλουργίδας, p quoniam complures Christi amantium reginarum 


ἀράχνης εὐτελέστερα ἑλογίσαντο, Xatpe, ὅτι πολλοὶ 
τῶν εὐγενῶν Ἰνδικοὺς διὰ σὲ xai χρυσταλλίζοντας 
λίθους περιεφρόνησαν. Χαἴρε, ὅτι πολλα], ἵνα εἴπω, 
xaX τῶν εὐγενίδων γυναικῶν εἰς οὐξὲν ἡ γήσαντο διὰ 
ek ἀξιάγαστα τὰ βύσσινά τε xal χόκχινα, xal περι- 
πόρφυρα, xal ὁλοσήριχα. Χαῖρε, ὅτι πολλαὶ καὶ τῶν 
µοιχαλίδων γυναικῶν λιθοχόλλητα ἑνώτια, xal περι- 
δέξια ψέλλια φύλλων ἁδρανέστερα ἑλογίσαντο. Χαῖρε, 
ὅτι πολλοὶ πλειστάχις τῶν ἑνδόξων τε xal περιφα- 
οῶν, οὐ μὴν δὲ xaX πλουσίων, σχύδαλα ἡγήσαντο διὰ 
σὲ τὰς χρυσοῦ xal ἀργύρου γιλιάδας. Χαῖρε, ὅτι 
πολλαὶ xai τῶν νεογενῶν νεανίδων λευχοειδεῖς xal 
χρυσολαμπεῖς στολὰς ἀπώσαντο. Χαἳρε, ὅτι πολλαὶ 
διὰ σὲ, ἵν᾽ εἴπω, τῶν χρυσοφορουσῶν γυναικῶν, µε- 


fulgentes gemmis coronds, auroque intextas pur- 
puras propter te araneze tela viliores xestimaveruut. 
Ave, quoniam multi nobiles Indicos pellucidosque 
uti crystallum lapides, tui gratia aspernati sunt. 
Ave, quod mulie, ut sic dicam, ex ipsis etiam 
illustribus mulieribus , tuí eausa nihili duxerunt, 
quzcunque ex bysso, coccino, purpura et serice 
contexta, admiratione digna videbantur. Ave, quo- 
niam mulie 'quoque mulierum adulterarum gem- 
mis ornatas inaures, armillasque foliis exiliores 
propter te censuerunt. Áve, quod multi sepenumero 
clarorum illustriumque virorum, quin etiam divi- 
tum, millia auri et argenti tanquam quisquilias et 
stercora habuerunt. Ave, quoniam propter te ju- 





659 


S. JOANNIS DAMASCENI 


660 


niorum etiam complures juvencularum, albicantes, A λανοφορεῖν xal τριχινοφορεῖν διὰ παντὸς Ἱρετί- 


auroque fulgentes] stolas abjecerunt. Ave, quoniam 


σαντο. 


mult: tandem mulierum, qux auro ornabantur, nigras laneasque vestes gestare tua eausa destina- 


verunt. 

Ave, gratia. plena, quoniam refugium facta es 
nobis, et pro nobis, qui sumus ex luto procreati, 
interpellatricem agis apud Filium, Deumque teum, 
ac Deum nostrum. Ave, gratia plena, ave, omnium 
simul finium terrz communis salus, omniumque 
Christianorum Christianum presidium. Áve, gratia 
plena, ave, quz sola illis auxilio ades, qui auxilio 
carent, solaque maxima virtus es illis, qui nullis 
viribus valent. Áve,gratia plena, ave, sola humilium 
celsitudo, et inopum sola recuperatio, solaque or- 
plianorum mater, pauperumque 40 viduarum. Ave, 
gratia plena, ave, sola fatiscentium refocillatio, 
solumque tegmine carentium tegmen. Ave, gratia 
plena, ave, sola captivorum redemptio, solaque 
exsulantium pulsorumque revocatio. Áve, gratia 
plena, ave, sola :wegrotantiuim visitatio, solaque in- 
firmorum euratio, et eorum tqui a daemone vexan- 
tur, salus. Áve, gratia plena, ave, sola navigantium 
gubernatio, solJaque eorum qui noctu iter agunt, 
vie comes, et sodalis. Ave, gratia plena, ave, quia 
nostrum omnium oculi in te qua sola pura es, 
spem collocant, et te semper contuentur. Ave, gra- 
tia plena, ave, qua nobis semper humilibus prasi- 
dio es, nosque ab omni ira Justa et comminatione 
eximis, Ave, gratia plena, ave, quz? semper custodis 
et lustrando foves egenum genus nostrum a tenta- 
tionibus, periculis, variisque S1 calamitatibus, 
Ave, gratia plena, avc, quoniam nullus preter Deum 
tale tantumque nomen sortitus est, aut talis unquam 
glorie compos fuit. Áve, qux: vere super omnes 
benedicta es, ave, propter quam hodie, supra quam 
ferat mundus, excellentiorem mundo diem cele- 
bramus. Áve, qua vere es super omnes benedicta; 
ave, propter quam hodie solemnitatem solemnita- 
tum, et celebritatem  celebritatum populo omni 
coacto agimus. Áve, qux vere es super omnes be- 
nedicta ; ave, propter quam nos in sacratissimis 
tuis basilicis congregamur, ut te alta voce collau- 
demus. Ave, qua vere es super omnes benedicta ; 
ave, propter quam hodie apum more una intus col- 


Χαῖρε, χεχαριτωµένη,' ὅτι καταφυγὴ ἐγενήθης 
ἡμῖν, xai μεσιτολογεῖς ὑπὲρ ἡμῶν τῶν πηλογενῶν 
πρὸς τὸν Yióv σου, xal Θεόν σου, xai θεὸν ἡμῶν. 
Xolps, κεχαριτωµένη, χαῖρε, fj πάντων ὁμοῦ τῶν 
περάτων τῆς γῆς χοινὴ σωτηρία, καὶ πάντων τῶν 
Χριστιανῶν Χριστιανιχὴ προστασία. Χαἱρε, 4) Μόνη 
τῶν ἀθοηθήτων Ππαραστατικὴ βοήθεια, xal µόνη 
τῶν &buvátov µεγαλοδύναμος δύναμις. Xalps, xeya- 
ριτωµένη, χαῖρε, ἡ µόνη τῶν ταπεινῶν ἀνύψωσις, 
xai µόνη τῶν πενήτων ἀντίληψις, xal µόνη µήττρ 
τῶν ὀρφανῶν, xal πτωχῶν, χαὶ χηρῶν. Χαἴρε, χε- 
χαριτωµένη, χαῖρε, ἡ uóvr τῶν χαταπονουµένων πα- 
ῥραμυθία, xat µόνη τῶν ἀσχεπῶν σχέπη. Χαἴρε, χε- 
χαριτωµένη, χαῖρε, ἡ µόνη τῶν αἰχμαλώτων λύτρω- 
σις, καὶ μόνη τῶν ἑξορίστων xaX ἑξορισμένων ἀνά- 
Χλησις. Xa?ps, χεχαριτωµένη, χαῖρε, ἡ μόνη τῶν 
νοσούντων ἐπίσχεψις, xa µόνη τῶν ἁἀσθενούντων 
ἴασις, καὶ µόνη τῶν δαιμονώντων ὑγίωσις. Xalpe, 
χεχαριτωµένη, χαῖρε, fj µόνη τῶν πλεόντων χυδέρ- 
γῆσις, xal μόνη τῶν νυκτοπορούντων συνοδοιπόρος 
καὶ συνδιαγωγός. Χαἴρε, ὅτι πάντων ἡμῶν οἱ ὀφθαλ- 
pot εἰς σὲ τὴν µόνην χαθαρὰν ἑλπίζουσι, xaX πρὸς 
ck διὰ παντὸς ἁτενίζουσι. Χαῖρε, χεχαριτωµένη, 
χαῖρε, 1j ἀεὶ προϊσταμένη ἡμῶν τῶν ταπεινῶν, xal 
λυτρουµμένη ἡμᾶς ἓχ πάσης διχαίας ὀργΏς τε χαὶ 


C ἀπειλῆς. Xalpe, χεχαριτωµένη, χαῖρε, f, ἀεὶ διαφυ- 


λάττουσα καὶ περισχέπουσα τὸ πτωχογενὲς ἡμῶν 
φῦλον Ev πειρασμοῖς, £v χινδύνοις, καὶ ἓν διαφόροις 
συµφόραις. Xolps, χεχαριτωµένη, χαῖρε, ὅτι οὐδεὶς 
ὡς σὺ πλὴν Θεοῦ τηλικοῦτον κεχληρονόµηχεν ὄνομα, 
ἡ τοιαύτης πώποτε τέτυχε δόξης. Χαἴρε, ἡ ὄντως 
ὑπερευλογημένη, yatpe, δι ἣν ἡμεῖς σήµερον ὑπερ- 
κοσµίως τὴν ὑπερχόσμιον ταύτην πανηγυρίζομεν 
ἡμέραν. Xatpe, ἡ ὄντως ὑπερδυλογημένη, χαῖρε, δι ἣν 
ἡμεῖς]σήμερον, ἑορτὴν ἑορτῶν, χαὶ παν ἡγυριν πανηγύ- 
ρεων πανδη μεὶ ἑορτάξομεν. Xalpe, ὄντως ὑπερευλο- 
γηµένη, χαῖρα, δι ἣν ἡμεῖς σήμερον ἀγεληδὸν ἐπ- 
αθροιξόµεθα ἓν τοῖς σοῖς ἁγιοδάτοις ναοῖς, xal µεγα- 
λοφώνως σε Yepalpouev. Χαἴρε, ὄντως ὑπερευλογη- 
µένη, χαῖρε, δι’ fjv ἡμεῖς σήµερον δίχην μελιστῶν 


lecti hymnorum cantum multiplicamus , uti nobis D ἐπισυναγόμενοι πληθύνομεν τὴν ὑμνολογίαν, ὡς σὺ 


tu. defensionem. Ave , gratia plena, ave, propter 
quam nos lumina gestantes, te splendide in Ecclesia 
exiollimus. Ανθ, gua vere es super omnes bene- 
dicia; ave, propter quam nos hodie Davidis cum 
Davide, et angeli cum angelo oraculis przelusimus. 
Ave, ave, qua vere es super omnes benedicta, ave, 
propter quam nos hodie captivi laudatores quadru- 
plicem hanc salutatoriarum compellationum penta- 
eontadem contexuimus. Caeterum, optima Domina, 
. mnisericordiam extendas tuam in eos quite nove- 
runt : ac respice in servos tuos, οἱ in opera Lua, et 
cunctos dirige in viam pacis : quoniam omnium 
oculi in te sperant, teque sequestra, reconciliatio- 
nem cuin Filio Deoque tuo ac Deo nostro nacti su- 


τὴν xpocxaslav. Xalps, χεχαριτωµένη, yatps, 6i fiv 
ἡμεῖς σήμερον φωτοφοροῦντες λαμπρῶς ἐν Ἐκκχλη- 
cla σε µεγαλύνομεν. Xaips, ὄντως ὑπερευλογη- 
µένη, χαῖρε, δι’ ἣν ἡμεῖς σήµερον τὰ τοῦ Δαδὶδ σὺν 
τῷ Δαθὶδ, καὶ τὰ τοῦ ἀγγέλου σὺν τῷ ἀγγέλῳ àv- 
εχινήσαµεν λόγια. Xaipe, ὄντως ὑπερευλογημένη, 
χαῖρε, δι’ ἣν ἡμεῖς σμερον οἱ αἰχμάλωτοι ἐπαινέται 
ταύτην ἐξυφάναμµεν τὴν τετραπλῆν τῶν χαροποιῶν 
προῤῥήῆσεων πενταχοντάδα" ἀλλὰ παράτεινον τὸ 
ἔλεός σου, πανάγαθε Δέσποινα, τοῖς γινώσχουσί σε, 
χαὶ ἴδε ἐπὶ τοὺς δούλους σου χαὶ ἐπὶ τὰ ἔργα σου, χαὶ 
κατεύθυνον πάντας εἰς ὁδὺν εἰρήνης, ὅτι πάντων οἱ 
ὀφθαλμοὶ εἰς σὲ ἐλπίζουσι, καὶ σοῦ τῇ µεσιτείᾳ τὴν 
χάταλλαγὴν τὴν πρὸς τὸν Ylóy cou xai θεὸν, xol 








661 IN NATIVITATEM B. V. MARLE. 662 
θεὸν ἡμῶν ἐσχήχαμεν ' ᾧ δόξα, ᾧ χράτος, ᾧ σθένος A mus : cui. gloria, cui imperium, cui: robur. cum 
σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὑτοῦ Πατρὶ, xat τῷ ὁμοφυεῖ xal — ipsius experte principii et ejusdem matur Patre 
ἁγίῳ Πνεύματι, vov xal ἀεὶ, xal εἰς τοὺς ἁπεράν- — et sancto Spiritu, nunc et semper, et in infinita 
τους αἰῶνας τῶν αἰώνων. 'Ayfv. secula seculorum. Amen. 


MONITUM IN SEQUENTEM SERMONEM. 


Habent plerique ecclesiastici codices , ceu monumentum in. Mariam loculentissimum, ac 
usu frequenti in. Ecclesiis Orientis lectitari solitum. Billius depravatissimo cod. usus est, 
quanquam vir longe eruditus, ac multis accuratus interpres, in multis Damascenum minus 
expresserit. Preter vero codices quibus Pantinus emendata multa notavit, cum Regiis aliis 
contuli, ac novissime cum alio eminentissimi cardinalis Mazarini, plene probato, sed non 
usquequaque integro ; ex quibus omnibus , integrum sanum (textum. conor. reprasentare 
ascriptis margini nonnullis qua mutatis, qua emendatis; aliis lectori collaturo nostram 
cum Billiana editionem permissis. Notarum loco erit, tum. emendatio textus, tum nova versio, 
έτσι quo sparsim ascribo margini , ex quibus omnibus facile advertet lector , quid vel in 
Billio displicuerit, vel in Pantino ; nec difficile judicabit, nihilne hactenus opere in Da- 
wasceno post Billii tantas vigilias ponendum supersit. Hac in. Biblioth. concion. Combefi- 
sius ; cujus curis meas, tam quoad textus emendationem, quam quoad. translationem adjeci, 
οὗ varias quas nactus sum lectiones codicis illustrissimi D. abbatis Dominici Passionei. 


-—— 


G. D VI. 
Ἰωάννου ταπειοῦ Δαμασκηχοῦ μοναχοῦ xal — Joannis humilis Damasceni monachi el presbyteri 


πρεσόυτέρου, Aóroc slc τὸ γεγέσιον τῆς ὑπερ- sermo in sanclissime Domine nostre Dei Geni- 

αγίας Δεσποίγης ἡμῶν Θεοτόκου xal "Asi 

παρύθόγου Μαρίας. 

α’. Δεῦτε, πάντα ἔθνη , πᾶν γένος ἀνθρώπων, xat 
πᾶσα γλῶσσα, xai ἡλιχία πᾶσα, χαὶ ἅπαν ἀξίωμα', 
μετ ἑ εὐφροσύνης τὸ παγχοσµίου εὐφροσύνης Ύε- 
νέθλιον ἑορτάσωμεν. El γὰρ Ἑλλήνων παΐδες, δαι- 
µόνων ΦΨεύδει μύθων χλεπτόντων τὸν νοῦν, xal 
συσχιαζόντων τὴν ἀλήθειαν, χαὶ βασιλέων γενέθλια 
διὰ πάσης Ίγον (55-34) τιμῆς, δῶρα ἕχαστος 
προσφέροντες τὰ χατὰ δύναμιν, xal πάντα λυµαινο- 
µένων τὸν βίον, πόσῳ μᾶλλον ἡμᾶς ἐχρῆν τῆς so- 
τόχου τιμᾷν τὸ γενέθλιον, 6r ἧς ἅπαν τὸ βρότειον 


tricis semperque Virginis Ματίς natalitium diem. 


1. Adeste omnes gentes, omne nominum genus, 
lingua omnis, et s&tas omnis, omnisque dignitas ; 
orhis universi εί] natalem diem lestis gaudiis 
celebremus. Si enim gentiles dumonum: per com- 
mentitias fabulas elanculum animis illudentium, ac 
veritatem obscurantium, regum item natalitios dtes 
emni honoris genere prosequebantur, ac pro sua 
quisque facaliate oblatis muneribus litabant, cum 
alioqui humanam illi vitam infestarent : quanto nos 
potiori jure Dei Genitricis natalem opere pretium 


γένος, δι fic προμήτορος Εὔας fj λύπη εἰς χαρὰν C est honorare, per quam universum mortalium ge- 


µεταθέθληται; Ἐχείνη μὲν γὰρ, "Ew Jxaic 
τέξῃ τέχνα , δι ἁποφάσεως θείας ἀχήχοεν ' αὕτη, 
Χαἴρε8, χεχαριτωµέγη. Ἐχείνη , Πρὸς τὸν ἄνδρά 
σου ἡ ἁποστροφήσου 'αὕτη, Ὁ Κύριος μετὰ cov. 
ΤΙ οὖν τῇ Μητρὶ τοῦ Λόγου, ἀλλ ἡ λόγον προσοί- 
σωµεν ; Πᾶσα ἡ χτίσις εὐωχείσθω, xai ὑμνείτω τῆς 
ἱερᾶς τὸν ἱερώτατον λοχεῖον (5ὔ). Ἔτεχε γὰρ τῷ 
χόσμῳ θησαυρὸν ἀγαθῶν ἀναφαίρετον. Av αὐτῆς 
γὰρ ὁ Κτίστης πᾶσαν φύσιν πρὸς τὸ κρεΐττον µετ- 
εστοιχείωσεν διὰ µέσης τῆς ἀνθρωπότητος. El γὰρ ὁ 
ἄνθρωπος µέσο; νοῦ χαὶ ὕλης ἱστάμενος, σὐνδεσμός 
ἐστι πάσης ὁρατῆς τε xal ἀοβάτου χτίσεως, ἑνωθεὶς 
ὁ δημιουργὸς Λόγος τοῦ Θεοῦ τῇ φύσει τῶν ἀνθρώ- 
πων, δι αὑτῆς ἁπάσῃ τῇ κτίσει Ίνωται. Ἑορτάσω- 


nus redintegratum est ; per quam primigenia ma- 
tris Ev» luctus in gaudium est commutatus? Illa 
namque divinz sententiz decreto audivit : In πια- 
roribus paries ** : hzec, Ave, gratia. plena **, 1Wa, 
Ad virum erit conversio tua **. Θ 3 Hec, Dominus 
tecum. Quidnam igitur Verbi Matri nisi verbum et 
sermonem offeramus ? omnis «creatura uno festive 
oblectetur, ac sacratissimum sacrae Anna loudel 
puerperium. llla quippe mundo bonorum peperit 
thesaurum, quem vis nulla auferre possit. Per eum 
siquidem Creator naturam universam media hu- 
manitate iu melius commatavit, Cum enim liomo 
media inter mentem et materiam sede conslitutis, 
rerum omnium conditarum, tua visibilium, tum 


pev οὖν τὴν λύσιν τῆς ἀνθρωπίνης στειρώσεως, ὅτι D invisibilium, nodus vinculumque sit, profecto re- 


λέλυται ἡμῖν ἡ τῶν ἀγαθῶν πήρωσις (26). 


** Gen. in, 16. Luc. 1, 28. ** Gen. ini, 16. 


(93-34) Edit. Ίσαν. 
(33) Sic Pantinus. Edit, τὸ ἱερώτατον λόγιον. R. 
τοχετόν. 


rum artifex Deus Verbum human: natura copula- 


(56) Billius omnino censet emendandum στείρωσις, 
sterilitas, idque postulare et quod antecedit, et quod 
sequitur, 


663 


S. JOANNIS DAMASCENI 


66i 


tym, ejus beneficio creaturze univers: unitum fuit. Quapropter humans sterilitaus — depulsionem cele- 


bremus, qua bonorum impedimentum solutum est. 


9. Eccur vero Virgo Mater orta est ex sterili? A — D'. 'AXAà τίνος ἕνεχεν Ex στείρας ἡ Παρθένος pif. 


plane quia oportebat, ut ad id quod solum sub sole 
novum futurum erat, ac prodigiorum caput, vis per 
prodigia sternetetur, paulatimque ab humilioribus 
ad sublimiora progressio fieret. Czeterum alia quo- 
que altior diviniorque ratio a me afferri potest. 
Natura enim gratie cedit, statque tremula, pergere 
non sustinens, Quoniam itaque futurum erat, ut 
Dei Genitrix Virgo ex Anna nasceretur, natura gra- 
tize germen autevertere nou ausa est : sed mansit 
fructus expers, dum gratia fructum ederet. Nasci 
siquidem primogenitam oportebat, ex qua nascitu- 
rus esset omnis creature primogenitus, in quo 
omnia constant 95, O par beatum Joachim et Anna! 
vobis omnis creatura obstricta est. Per vos enim 
donum ompium donorum praestantissimum Creatori 
obtulit, nempe castam matrem, qua sola Creatore 
digna erat. O lumbos Joachim beatissimos, ex qui- 
bus mundissimum semen jactum est! o przclaram 
Anne vulfam, in qua tacitis accrementis ex ea 
suctus atque formatus fuit fetus sanctissimus ! o 
, uterum, in quo animatum colum, colorum latitu- 
dine latius conceptum fuit! o aream, qua vivifici 
frumenti acervum protulit, juxta ac Christus ipse 
pronuntiavit : Nisi granum frumenti: cadens in ter- 
ram morluum fueril, ipsum solum manet **. 0 ubera, 
ejus lactantia nutricem, a quo mundus alitur! o 
miraculorum miracula, et rerum admirabilium res 
maxime mirabiles! JEquum quippe erat, ut. ad 
ineffabilem Dei incarnationem, qua se ille ad nos 


inclinavit, iter per miracula muniretur. Verum € 


quomodo ultra progrediar ? Mense extra se rapitur, 
meque metus et cupiditas inter se partigntur. Cor 
palpitat, et liogua impeditur, voluptatem ferre ne- 
queo : miraculis vincor, divino exstinctu lympba- 
tum me affectus reddit, Vincat vero cupiditas, 
cedat metus, canat Spiritus cithara : Letentur cali, 
el exsultet terra *'. 

9. Hodie sterilitatis port:& aperiuntur, divinaque 
porta virginalis procedit, ex qua et per quam qui 
est super omnia Deus *5, in órbem terre corporali 
modo est ingressurus, ut Pauli arcanorum audi- 
toris verba usurpem. Hodie virga de radice Jesse 
orta est **, ex qua mundo flos divine subsistens 
ascendet. Hodie in terra ex terrena natura coelum 
8/43 ille condidit, qui olim ex aquis firmamentom 
compegerat, et in altum extulerat, Ac sane coelum 
istud illo longe divinius est, ac stupendum magis. 
Nam qui solem in illo condidit, ex hoc ipse justi- 
tige sol oriturus est, Dus nature, furant licet Ace- 
phali ; una persona, quamlibet rumpantur Nesto- 
riani, ZEternum enim illud lumen quod ex zterno 

lumine antiquiorem seculis exsistentiam habet ; 


τηρ Υεγέννηται; ἔδει γὰρ τὸ µόνον καινὸν ὑπὸ τὸν 
ἤλιον, τὸ τῶν θαυμάτων χεφάλαιον, προοδοποιηθῆναι | 
eol; θαύμασιν, xaX χατὰ μιχρὸν ἀπὸ τῶν ταπεινοτέ- 
pov ἐπαναθῆναι τὰ μείζονα. Ἔχω xai ἕτερον λόγον 
ὑψηλότερον καὶ θειότερον. Ἡ γὰρ φύσις Ίττηται «fj 
χάριτι, xai ἕστηχεν ὑπότρομος, προθαίνειν μὴ φὲ- 
ῥουσα. Ἐπεὶ οὖν ἔμελλεν ἡ Θεοτόχος Παρθένος ix 
τῆς "Άννης τἶχτεσθαι, oüx ἑτόλμησεν ἡ φύσις προ: 
λαδεῖν τὸ τῆς χάριτος βλάστηµα * ἀλλ’ ἔμεινεν ἄχαρ- 
πος, ἕως 1) χάρις τὸν χαρπὸν ἑδλάστησεν. "Έδει γὰρ 
πρωτότοχον τεχθῆναι, τὴν τεξομένην τὸν πρωτότοχον 
πάσης τῆς χτίσεως, ἐν ᾧ τὰ πάντα συνέστηχεν. "Q 
µακαρία συνωρὶς Ἰωαχεὶμ χαὶ "Αννα! ὑπόχρεως 
ὑμῖν ἐστι πᾶσα dj χτίσις. Av ὑμῶν γὰρ προσήγαγε 
δῶρον τῷ Κτίστῃ δώρων πάντων ὑπερφερέστερον, 
μητέρα σεμνὴν, µόνην ἀξίαν τοῦ Κτίσαντος. Ὢ ὀσφὺς 
τοῦ Ἰωαχεὶμ παμμαχάριστε (27), ἐξ fic χατεδλήθη 
σπέρμα πανάµωμον ! Ὦ μήτρα τῆς "Άννης ἀοΐδιµμε, 
ἐν ᾗ ταῖς κατὰ μιχρὸν ἐξ αὐτῆς προσθήχαις ηὐξήθη, 
καὶ διαμορφωθὲν ἐτέχθη βρέφος πανάγιον ὶ "D γα- 
στ]ρ, οὐρανὺν ἐν αὐτῇ χυοφορήσασα ἔμψυχον, τῆς 
οὐρανῶν εὐρυχωρίας πλατύτερον! "Q ἁλῶ, fj ἑνέγ- 
χασα τὴν θηµονίαν τοῦ ζωοποιοῦ σίτου, ὡς αὐτὶς 
Χριστὸς ἀπεφήνατο * 'Εὰν uf) ὁ xóxxoc τοῦ σἰτου 
ποσὼν εἰς τὴν γῆν ἀποθάνῃ, αὐτὸς µόνος μένει. 
*Q μµαστοὶ θηλήσαντες τὴν θρέφασαν τὸν τροφέα τοῦ 
κύσμου ! "Q θαυμάτων θαύματα, xai παραδόξων 
vapábota! ἔδει γὰρ τὴν τοῦ θεοῦ ἄφραστον xal 
συγχαταθατιχὴν σάρχωσιν προοδοποιηθήναι τοῖς 
θαύμασιν. ᾽Αλλὰ πῶς τοῖς πρόσω προδῄσοµαι; Ἡ 
διάνοια μὲν ἑξίσταται, φόδος δέ µε xai πόθος χατ- 
εμερίσαντο. Ἡ xzpóla πάλλει, xaY ἡ γλῶσσα πε- 
πῄδηται" ob φέρω τὴν ἡδονὴν, νικῶμαι τοῖς θαύμα- 
σιν, ἔνθους ὑπὸ τοῦ πάθους (58) Υέγονα. Νιχᾶται ὁ 
πόθος , ὑποχωρείτω ὁ φόδας, ἁδέτω fj χιθάρα τοῦ 
Πνεύματος. Εὐφραυέσθωσαν οἱ οὐραγοὶ, καὶ 
dyaAJido 00 ἡ 751. 

Y'. Σήµερον στειρωτικαὶ πύλαι ἀἁνοίγονται, xal 
πύλη παρθενικἣ θεία προέρχεται, ἐξ ης, καὶ δι’ fc 
ὁ θεὸς, ὁ πάντων τῶν ὄντων ἐπέχεινα clc τὴν olxov- 
µένην σωματιχῶς εἰσελεύσεται, χατὰ Παῦλον «bv 
τῶν ἁἀῤῥήτων ὑπήχοον. Σήµερον ix ῥίζης Ἰεσσαὶ 
ῥάθδος ἔφυ, ἐξ ἧς ἀναδήσεται τῷ χόσµῳ ἄνθος θεο- 
Ὀπόστατον. Σήµερον ix τῆς γηϊνῆς φύσεως οὐρανὸν 
χατεσχεύάσεν ἐτὶ γῆς, ὃ πάλαι ποτὲ ἐξ ὑδάτων πή- 
ξας, xai πρὸς ὄψος µετεωρίσας τὸ στερέωµα. Καὶ ὄν- 
τως, οὗτος ἐχείνου πολὺ θειότερος xat παραδοξότερος. 
'O γὰρ kv ἑκείνω χατασχευάσας τὸν Ἠλιον, Ex ταύ- 
της δικαιοσύνης (29) ἀνέτειλε foc. Δύο φύσεις, κὰν 
Ἀχέφαλοι µαίΐνωνται ' µία ὑπόστασις, xàv Ἰνεστό- 
ριοι διαῤῥήγνυνται, Τὸ γὰρ φῶς τὸ αἴδιον , τὸ ἐξ 
ἀῑδίου φωτὸς προαιώνιον ἔχον τὴν ὕπαρξιν, τὸ ἅθλον 


(04088. 1, 15-17. ** Joan. xi, 24. . Psal. xcv. 11. ** Rom. ix, 5. Isa. xj, Ll. 


(57) Edit. µακαριστή. 
(38) Passion. dtes. 


(39) Reg. al. ἀνατε) ct, 








665 


IN NATIVITATEM B V. MARLE. 


666 


xai ἀσώματον Ex ταύτης σωματοῦται , xal ὡς νυµ- A lumen, inquam, illud materia vacans ei incorpes 


«lo; ix παστοῦ 1 Ρρόερχεται, θεὸς ὧν, xal γηγενὴς 
Ὑενόμενος ὕστερον. Ὡς Υίγας τὴν 660v δραμεῖν τῆς 
ἡμετέρας ἀγαλλιάσεται φύσεως, χαὶ διὰ παθῶν ὁδεῦ- 
σαι πρὸς θάνατον, xat δῃσαι τὸν ἰσχυρὸν, xat διαρ» 
πάσαι αὐτοῦ τὰ σχεύη, τὴν ἡμετέραν φύσιν, xal 
πρὸς τὴν οὐράνιον γῆν ἀναγαγεῖν τὸ πλανώμενον 
πρόδατον. Σήµερον ὁ τοῦ τέχτονοςὶ (40) Υἱὸς, ὁ παν- 
τεχνήµων Λόγος τοῦ δι) αὐτοῦ τὰ πάντα κχατασχευά- 
σαντος, ὁ βραχίων ὁ ἰσχυρὸς τοῦ θεοῦ τοῦ ὑφίστου , 
ὡς ἑαυτοῦ δαχτύλῳ τῷ Πνεύματι, ἀμόλυνθὲν τὸ σχέ- 
παρνον ἀχονήσας τῆς φύσεως, χατεσκεύασεν ἑαυτῷ 
ἔμφυχον χλίµαχα, ἃς ἡ βάσις ἐπὶ γῆς ἑστήριχται, 
1j δὲ χεφαλὴ πρὺς αὐτὸν «bv οὐρανὸν, ἐφ᾽ ἧς θεὺς 
ἀναπαύεται, ἧς τὸν τύπον Ἰαχκὼδ ἐθεάσατο, 6v ἧς ὁ 
Gt; χαταθὰς ἁμεταδάτως, μᾶλλον δὲ συγκαταθὰς, 
ἀπὶ τῆς γῆς ὤφθη, xai τοῖς ἀνθρώποις σνναν- 
εστράφη. Ταῦτα γὰρ 1) κατάθασις, fj συγκαταθατιχὴ 
ταπείνωσις, ἡ ἐπὶ γῆς πολιτεία, dj τοῖς ἐπὶ γῆς δο- 
θεῖσα αὐτοῦ ἐπίγνωσις. Ἐπὶ γῆς ἡ νοητὴ χλίµαξ, ἡ 
παρθένος ἑστήριχται ' ix γῆς γὰρ ἔχει τὴν γέννη- 
σιν ' ἡ δὲ χεφαλὴ πρὸς τὸν φφρανόν. Πάσης γὰρ vo- 
ναικὸς χεφαλὴ ὁ ἀνήρ ' ἀλλ αὕτη, ἐπειδὴ ἄνδρα 
οὐκ (M) ἔγνω, χεφαλὴ αὑτῆς ὁ θεὸς xaX Πατῃρ ἐχρη- 
µάτισεν, Πνεύματι ἁγίῳ συναλλαγὰς ποιησάµενος, 
καὶ οἱονεὶ θεῖον απόρον πνευματιχὸν, τὸν ἑαυτοῦ Υἱὸν 
xaX Λόγον τὴν παντοδύναμον δύναμιν ἐξαποσιείλας, 
Εὐδοχίᾳ γὰρ τοῦ Πατρὸς, οὐχ &x συναφείας φυσικῆς, 
ἁλλ᾽ ἐχ Πνεύματος ἁγίου xaX Μαρίας τῆς Παρθένου, 
ὑπερφυῶς ὁ Λόγος σὰρᾷ ἀτρέπτως ἐγένετο , xal 


reum, ex ipsa corporatur, et tanquam sponsus de 
thalamo procedit **, qui cum Deus sit, subinde 
factus terrigena, exsultabit ut gigas ad naturse 
nostre currendam viam 5’, per cruciatus ad mor- 
tem contendens : ut fortem alliget, ipsiusque vasa, 
humanum utique genus diripiat 53, οἱ ovem errau- 
tem ad colestem terram reducat "*. Hodie ille 
fabri Filius, rerum omnium artifex Verbum illius, 
qui per ipsum omnia condidit, forte illud Dei altis- 
simi brachium, obtusam naturm 3 asciam Spiritu 
sancto ceu digito suo exacuens, animatum sibi ipse 
scalam fabricavit, cujus ima pars in terra firmata 
est , summa autem ad colum usque porrigitur **, 
cui Deus innitatur : cujus Jacob figuram vidit ; pee 


B quam Deus nihil mutatus descendens, seu potius 


se indulgenter inclinans, in terra visus est, et cum 
hominibus conversatus est 50, Hec enim descensus 
ille significat, inclinationis demissionem, in terris 
conversationem, concessam iis qui in terra agunt, 
ipsius cognitionem. Spiritualis scala, hoc est virgo, 
in terra firmata est ; ut quz ex terra ortum babeat; 
caput vero ad colum usque pertineat. Omnis nam- 
que mulieris caput est vir ** : hujus autem, cum 
virum non habeat, Deus et Pater caput fuit, qui 
Spiritus saucti opera conjugii veluti fedus paci- 
80616, tanquam divinum quoddam semen, Filium 
suum ac Verbum, omnipotentem illam virtutem 
emisit. Benigna quippe voluntate Patris, non ex 
naturali congressu, sed ex Spiritu sancto et ex Ma- 


ἐσχήγωσεν ἐν ἡμῖν. Συνάφεια γὰρ cou "πρὸς &v- { ria Virgine supra nature leges, nulla mutatione 


θρώπους διὰ Πνεύματος ἁγίου γίνεται. Ὁ χωρῶν 
χωρείτω. 0, ἔχων ora ἀχούειν», ἀκούετω. Ἔξω 
τῶν σωματιχῶν γενώµεθα. ᾿Απαθὲς τὸ θεῖον, οἱ ἄν- 
θρωποι ’ ὁ ἁπαθῶς Ὑεννῄήσας τὸ πρότερον φυσικῶς, 
ἁπαθῶς τὸν αὐτὸν Υἱὸν γεννᾷ καὶ τὸ δεύτερον olxo- 
νομιχῶς. Καὶ µάρτυς Δαθὶδ, ὁ θεοπάτωρ{42), λέγων’ 
Κύριος εἶπε πρός µε ' Υἱός µου sl σὺ, ἐγὼ σήµε- 
por γεγέννηκά σα. Τὸ δὲ, σήμερον, ἐπὶ τῆς προ- 
αιωνίου γεννήσεως χώραν οὖκ ἔχει. ἐχείνη γὰρ 
ἄχρονος. 


Verbum caro factum est, et habitavit in nobis 57. 
Dei siquidem cum hominibus conjunctio per spiri- 
tum efficitur. Qui polest. capere, capiat "5, Qui habet 
aures audiendi, audia. "*. À rebus corporalibus abs- 
cedamus. Passionis exéors divinum numen, o 
homioes ; qui nulla perpessione suapte natura prius 
genuit, nulla queque perpessione eumdem ipsum 
postea Filium genuit, certa dispensationis ratione. 
Cujus testis est Dei parens David, ubi ait : Dominus 
dizit ad me: Filius meus es (u: ego hodie genui 


te **. lllud namque, hodie, in ea nativitate quae szculis est anterior, locum noa babet : quippe qua 


sine tempore est. 
U. Σήµερον ἡ xatà ἀνατολὰς ᾠχοδόμηται πύλη, 


4. Hodie porta illa ad orientem posita, exstructa 


δι ἧς Χριστὸς εἰσελεύσεται xol ἐξελεύσεται, xai D est, per quam Christus ingredietur et egredictur *' : 


ἔσται κεχλεισµένη ἡ πύλη, àv fj Χριστὸς ἡ θύρα 
τῶν προδάτων, ᾽Ανατολὴ ὄνομα αὐτῷ, δι’ ὃν πρὸς ἁρ- 
χίφαντον Πατέρα προσαγωγὴν ἐσχήχαμεν. Σηµερον 
ἔπνευσαν αὗραι χαρᾶς παγχοσµίου προάγγελοι. Εὖ- 
φραινέσθω ὁ οὐρανὸς ἄνωθεν, xaY ἀγαλλιάσθω ἡ v5 
χάτωβεν, σαλευθήτω fj τοῦ xócpou θάλασσα. Ἐν 
αὐτῇ γὰρ χόχλος γεννᾷται, f] τις οὐρανόθεν ἐχ τῆς 
ἀστραπῆς τῆς θεότητος ἐν Υαστρὶ ἕξει, xal τέξεται 


5ο Psal. xvni, 6. *! ibid. 
90. *'* Ephes. v, 25. 
2-4. ** joan. x, 9. 


5* Mattb. xij, 99. 
V! joan. 1, 14. 
* Zacbhar. vi, 12. 


(40) Edit, τοχετοῦ. 
(41) Reg. 1. alter. et Pantiu ut in textu. Desunt 


x 5 Tuc, xv, 4 seq. A ' 
Matth. x,12. .** Luc. viu, 8. ** Psal. 1, 7. ** Ezech. Σων, 


et erit clausa porta, in qua Christus ostium ovium **, 
cujus nomen Oriens ** : per quem accessum ad 
Patrem luminis principium babuimus. líodie per- 
flarunt aur totius orbis gaudil prenuntis. Lseten- 
tur coli desuper, terraque in(ra exsultet, mundi 
mare commoveatur,. Ia. hoc enim concha gignitur, 
que coelitus ex divino fulgetro in utero habebit, 
parietque pretiosissimam margaritam Christum : 


ει Gen, xxvur, 12, ο Baruch. uti, 


heec in eit. 
(42) Edit. 6 θειότατος. 





667 


S. JOANNIS DAMASCENI 


668 


ex qua Rex glorie carnis purpura vestitus, ad A τὸν πολυτίµητον µαργαρίτην, Xpiutóv: ἐξ fic ὁ Βασι- 


eaptivos G4 veniens, demissionem przdicabit. 
Exsultet natura : agna enim ἵπ lucem editur, ex 
qua Pastor ovem ἱπάμθί, ac veteris inortalitatis 
tunicas lacerabit. Choreas agat virginitas, quoniam, 
ut loquitur Isaias δν, nata virgo est, quz liabebit 
jn utero, parietque filium, cujus nomen vocabunt 
Emmanuel, hoc est, Nobiscum Deus. Nobiscum 
Deus, agnoscite Nestoriani, ac tandem cedite; 
quia nobiscum Deus, Nou angelus, non legatus, sed 
ipse Dominus venit, et salvabit nos **. Benedictus 
qui venit in nomine Domini, Deus Dominus, et. 
illuxit nobis **. Constituamus diem soleinem pro 
Dei Genitricis nativitate. L:etare, Anna sterilis, 
que non paris: erumpe et clama, que non pariu- 


λεὺς τῆς δόξης τὴν τῆς σαρχὸς πορφύραν περιδαλλό- 
µενος, τοῖς αἰχμαλώτοις ἐπιδημῆσας , χηρύξει (15) 
ἄφεσιν. Σχιρτάτω fj quoto: fj γὰρ ἀμνὰς τίχτεται, ἐξ 
f ὁ ποιμὴν περιθαλεῖται τὸ πρόδατον, xal τοὺς 
χιτῶνας διαῤῥίδει τῆς πάλαι νεκρὠώσεως. Χορεύετω 
παρθενία, ὅτι ἑτέχθη χατὰ τὸν '᾿Ησαῖαν παρθένος, f 
τις y γαστρὶ ἕξει, xal τέξεται υἱὸν, καὶ καλέσουσι τὸ 
ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ" τουτέστι, Μεθ) ἡμῶν ὁ 
θεός (44). Γνῶτε, Νεστόριοι, xat ἠττᾶσθε, ὅτι μεθ 
ἡμῶν ὁ θεός. Οὐχ ἄνθρωπος (45) , οὗ πρέσδυς, ἀλλ' 
αὐτὸς ὁ Κύριος δει, χαὶ σώσει ἡμᾶς. Εὑλογημένος 
ὁ ἑρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, θεὸς Κύριος, xol 
ἐπέφηνεν ἡμῖν. Συστησώµεθα ἑορτὴν ἐπὶ τῇ γεννήσει 
τῆς θεοτόχου. Εὐφραίνου, "Αννα στεῖρα, ἡ οὗ tí- 


ris 5. Exsulia, Joachim, quoniam ex filia tua puer B χτουσα" ῥῆξον καὶ βόησον, ἡ οὐκ ὡδίνουσα. Αγάλ- 


natus est nobis, et filius datus est nobis, et voca- 
bitur nomen ejus magni consilii, salutis universi 
muudi, Angelus, Deus fortis *^. Nestorius erubescat,. 
et ori manum imponat. Puer iste Deus est : qui 
ergo puerperam Dei Genitricem negas? « Si quis 
sanctam Virginem Dei Genitricem non confitetur, 
alienus est a Deitate **. » Non meum hoc dictum 
est, elsi meus est sermo : lianc enim divinissiniain 
bereditatem a Theologo patre Gregorio accepi. 


5. O beatum par Joschim et Anna, immacula- 
tissimum prorsus! Ex fructu ventris vestri cogno- 
scimini, velut alicubi Dominus ait: Ex fructibus 
eorum cognoscetis eos '*. Uii Deo gratum erat, at« 
que ea dignum qux ex vobis orta est, vitz:e vestre 
rationes instituistis. Casta enim et saneta conver- 
satione vestra virginitatis monile protulistis, eam, 
qua ante partum virgo foret, atque in partu virgo, 
nec non virgo post partum; illam, inquam, quz 
sola semper, tum mente, ium animo, tuin. etiam 
corpore virginitatem cultura esset. Par siquidem 
erat, ut germinans illic ex castitate virginitas, s0- 
lum illum unigenitum lumen corporali ratione 
' produceret, ejusbenigna voluntate, qui incorporali 
modo ipsum genuisset; lumen utique non quod 
gignit, sed quod semper gignitur, ae cui gigni 
personalis sola proprietas est. O quot puella hzc 
miraculorum, et. qualium foederum officina facta 
est ! sterilitatis germen, virginitas pariens, Deitatis 
humanitatisque mistio, passionis et impassibilitatis, 
vitz et mortis, ut in. omnibus quod deterius erat, 
4 potiori vinceretur. Πάνο omnia salutis mez causa, 
Domine, gesta sunt. Tantus. enim erga me amor 
fuit, ut non per angelos ullainve rem creatam sa- 
Jutem meam patraveris, sed uti primam effictio- 
netn, sic et instaurationem per temet feceris. Pro- 

** [sa. vit, 14. 9 Ίσα, rxui, 9. 
Ad Cled. Τὸ Mauh. vii, 16. 

45) Reg. 1, € JSat. 
(7 m Reg. 2; sti repetiit ; pu ἡμῶν 6 θεός. 
(45) Reg. 2, ἄγγελος, 

(46) Edit, ἐπὶ σήματος. 


47) Pantini cod. το θΘεοτόχος ὁμολογεῖ τὴν 
ἁγίαν παρθένον. Τὸ inquit pto διὰ Τὸ, aut διό * Quz 


** Psal, cxvii, 20. 


ou, Ἰωακχεὶμ, ὅτι kx τῆς θυγατρὸς παιδίον ἑγενγήθη 
ἡμῖν, υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμῖν, xat καλεῖται τὸ ὄνομα αὖ- 
τοῦ μεγά.Ίης βου-ῆς, τῆς παγχοσµίου σωττρίας 
ἄγγεοςθεὸς ἰσχυρός. Αἰσχυνέσθω Νεστόριος, xal 
τιθέτω χεῖρα ἐπὶ τῷ στόµατι (16). Τὸ παιδίον 805; 
xai πῶς οὐ θεοτόχος 1j φίχτουσα; « Εἴ τις οὐ θεοτύ- 
xov ὁμολογεῖ τὴν ἁγίαν Παρθένον (41), χωρίς tou 
τῆς θεότητος. » Οὺκ ἐμὸς ὁ λόγος, εἰ xaX ἑ μὸς ὁ λό- 
Yo: χλῆρον γὰρ τοῦτον ἐκ Θεολόγου πατρὸς Γρη]ν- 
Ρίου θεολογιχώτατον δέδεγµαι. —— 

ε’. Ὢ µαχάριον ζεῦγος Ἰωαχεὶμ, καὶ "Άννα, χαὶ 
ὄντως πανάχραντον | Ἐκ χαρποῦ τῆς κοιλίας ὑμῶν 
ἐπεγνώσθητε, χαθώς φησί που ὁ Κύριος Ἐκ xap- 
πῶν αὐτῶν ἐπιγγώσεσθε αὐτούς. Εὐαρέστως θεῷ, 
καὶ ἀξίως τῆς ἐξ ὑμῶν τεχθείστς ἑἐπολιτεύσασθε. 
Σωφρόνως Yàp xaX ὁσίως πολιτευσάµενοι, τὸ τῆς 
παρθενίας χειμήλιον προσηγάχετε, τὴν πρὺ τόχου 
παρθένον (48), χαὶ &v τῷ τίχτειν παρθένον, xat μειά 
τόχον παρθένον, τὴν µόνην, xai v, xal φυχῇ. xd 
σώματι ἀειπαρθενεύουσαν. Ἔδει γὰρ τὴν Ex ewopo- 
σύνης τὴν παρθενίαν βλαστήσασαν, «b µόνον μονο 
γενὲς προαγαχεῖν φῶς σωματικῶς, εὐδοχίᾳ τοῦ ἆδω- 
µάτως γεννῄήσαντος' τὸ μὴ γεννῶν, dal δὲ vevvopt- 
vov" οὗ τὸ γεννᾶσθαι ὑποστατιχὺν µόνον ἰδίωμα. Ὢ 
πόσων θαυμάτων, xal οἵων συναλλαγµάτων τοῦτο τὸ 
θυγάτριον Yéyove Ι στειρώσεως γέννημα, παρθενία 
τίχτουσα, µίξις θεότητός τε xat ἀνθρωπότητος, πά- 
θους καὶ ἀπαθείας, ζωῆς καὶ θανάτου, ὡς ἂν ἐν vi 
σιν ἐχνιχηθείη τὸ χεῖρον ὑπὸ τοῦ χρείττονος. Καὶ 
ταῦτα πάντα διὰ τὴν ἐμὴν σωτηρίαν, ὢ Δέσποτα ᾿ 
οὕτως γάρ µε Ἰγάπησας, ὡς οὐ δι ἀγγέλων, οὐ ὃν 
τινος ταύτην χατεργάσασθαι Χτίσεως, ἀλλ’ ὥσπερ 
thv πρώτην πλάσιν, οὕτως αὐτουργῆσαι xal τὴν 
ἀνάπλασιν. Ἐντεῦθεν χορεύω, καὶ κοµπάζω, καὶ T5 
γηθα, xai πρὺς τὴν πηγὴν πάλιν τῶν θαυμάτων 
ἐπάνειμι, καλ τοῦ τῆς εὐφροσύνης (49) ἑμφορούμενο 
** Greg. epist. 1 


*! Ίδα, 11v, 1. 5 Isa. 1x, 6. 


omnia mibi non satis probantur, nec alii codd. 
habent. 
(48) Edit, Καὶ ἀειπάρθενον, την. «Rl 
(48) Male edit. σωφροσύνης Mendum agno"! Br 
lius. ld enim, inquit, perspicue constat ex verbit 
qua pracedunt, χορεύω, χοµπάζω, Υέγηθα. 








€69 


ΙΝ NATIVITATEM B. V. MARIAE. 


610 


νάµατος, τὴν χιθάραν πάλιν χραδαίνω τοῦ Ἠνεύμα- A inde tripudio, gloriabundus efferor, voluptate exsi- 


κος, xaY θεῖον ὄμνον ὥδω Γενέσιον. 


C'. Ὢ ζεῦχος λογιχκῶν τρυγόνων ΄ Ἰωαχεὶμ καὶ 
"Αννα τὸ) σωφρονέστατον] Ὑμεῖς τὸν τῆς φύσεως 
νόµον, τὴν σωφροσύνην τηρήσαντες, τῶν ὑπὲρ φύσιν 
κατηξιώθητε΄’ τετόχατε γὰρ (50) τῷ xócpup θεοῦ 
μητέρα ἀπείρανδρον. Ὑμεῖς εὐσεθῶς καὶ ὁσίως ἐν 
ἀνθρωπίνῃ φύσει πολιτευσάµενοι, τὴν ὑπὲρ ἀΥγέ- 
λους, καὶ τῶν ἀγγέλων δεσπόζουσαν νῦν θυγατέρα 
τετόχατε. Ὦ θυγάτριον ὡραιότατον xat γλυχύτατον ἶ 
& χρῖνον ἀναμέσον τῶν ἀκανθῶν ἐχφυὲν ἐξ εὖγενε- 
στάτης xal βασιλικωτάτης ῥίζης Δαδιτιχῆς | Διὰ σοῦ 
τὴν ἱερωσύνην ἡ βασιλεία πεπλούτηχεν. Ad coU νό- 
µου µετάθεσις Υέγονε, xai ἀνεχαλύφθη «b ὑπὸ τῷ 
χράμματι πνεῦμα χρυπτόµενον, µετατεθέντος Ex τῆς 
Λευϊτιχῆς φυλῆς ἐπὶ τὴν Δαδιτιχὴν τοῦ ἱερατικοῦ 
ἀξιώματος. Ὦ ῥόδον ἐξ ἀχανθῶν τῶν Ἰουδαίων ix- 
φυὲν, xai εὐωδίας θείας πληρῶσαν τὰ σύμπαντα Ἱ 
*Q θυγάττηρ ἸΑδὰμ καὶ μήτηρ θεοῦ ! µαχαρία tj ὀσφὺς 
xai ἡ qacthp, ἐξ ὧν ἀνεθλάστησας. Μακαρίαι al 
ἀγχάλαι, al ἐἑθάστασαν, καὶ χείλη τὰ τῶν ἁγνῶν φι- 
λημάτων σου ἀπολαύσαντα , µόνα τὰ Τονικὰ, Dv" fis 
ἓν (54) πᾶσιν ἀεὶ παρθενεύουσα. Σµµερον ἀρχὴ σωτη- 
plac τῷ χόσµῳ. ᾽Αλαλάξατε τῷ Κυρίῳ, πᾶσα ἡ γη, 
ἄσατε xal ἀγαλλιᾶσθε, xal ψάλλετε. Ὑψώσατε τὴν 
φωνὴν ὑμῶν, ὑψώσατε, μὴ φοθεῖσθε ὅτι ἐτέχθη ἡμῖν 
µήτηρ θεοῦ ἐν ἁγίᾳ Προθατικῇ, ἐξ ἧς τεχθῆναι εὖ- 
δόχησεν ὁ ᾽Αμνὺς τοῦ θεοῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ 
κόσμου. Σχιρτήσατε, τὰ ὄρη, λογιχαὶ φύσεις, xal 
πρὸς ὕψος τῆς πνευματικῆς θεωρίας ἀνατεινόμεναι. 
Τὸ γὰρ ὄρος Κυρίου τὸ ἑμφανέστατον τίχτεται, τὸ 
ὑπερθεθηχὸς xal ὑπερχείμενον πάντα βουνὸν, καὶ 
πᾶν ὄρος, ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων τὴν ὑψηλότητα, ἐξ 
οὗ χειρὺς ἄνευ σωματιχῶς τμηθῆναι ηὐδόχησεν ὁ 
ἀκρογωνιαῖος λίθος Χριστὸς, ἡ µία ὑπόστασις, ἡ τὰ 
διεστῶτα (52) συνάπτουσα, θεότητά τε xal ἄνθρω- 
«όξητα, ἀγγέλους, καὶ ἀνθρώπους, τοὺς ἐξ ἐθνῶν, 
xai ἐν capxiuxbv Ἰσραὴλ, εἰς ἕνα πνευματικὸν 
Ἱσραήλ. "Opo; τοῦ θεοῦ, ὄρος πῖον, ὄρος τετυρωµέ- 
voy* ὄρος viov, τὸ ὄρος ἐν ᾧ ηὐδόχησεν ὁ Geb, χατοι- 
χεῖν iv αὑτῷ. Τὸ θεῖον ἅρμα «b µυριοπλάσιον, τῶν 
τῇ θείᾳ εὐθηνούντων (53) χάριτι’ Χερουδὶμ λέγω 


lio, ad prodigiorum fontem revertor, fluentisque 
gaudii ingurgitatus, citharam Spiritus iterum pul- 
$0, divinumque Nstalitiorum hymnum eano. 

6. O castissimum rationalium turturum par 
Joachim et Anna! Vos castitatem, quam natura 
lex praescribit, conservantes, ea quas naturam 
superant, divinitus estis consecuti : mundo quippe 
Dei matrem viri nesciam peperistis. Vos pie et 
8/45 sancte in. humana natura vitam agentes, Π- 
liam angelis superiorem, nuucque angelorum Ώο- 
minam, edidistis. O speciosissima  dulcissimaque 
puella! o lilium inter spinas, ex generosissima et 
maxime regia radice Davidica progenitum! Per te 
regnum sacerdotio locupletatum est. Per te legis 
facta translatio est, patefactusque spiritus, qui sub 
lege delitescebat, translata nimitum ex Levitica 
tribu ad Davidicam sacerdotali dignitate. O rosa, 
que ex spinis, Judzis scilicet, orta es divinoque 
odore cuncta perfudisti! O filia Adami et Dei mater ! 
Beati lumbi et venter, ex quibus prodiisti. Beate 
uluz, qux le geslaverunt : labia item, quibus ca- 
stis oseulis frui concessa est, parentum nempe dun- 
taxat tuorum, utin omnibus semper virginitatem 
coleres. Hodie mundi salus inchoata est. Jubilate 
Deo, omnis terra, cantate, exsultate et psallite. Exal- 
late vocem vestram, exaltate, holite timere. No- 
bis enim in sancta Probatica, seu pecuaria domo 
nata est Dei mater, ex qua Agnus Dei qui tollit 


C peecatum mundi, nasci voluit. Salite, montes, ra- 


tíonales nature, qux ad spiritualis contemplatio- 
nis fastigium assurgitis. Mons quippe Dei claríssi- 
mus partu editur, qui collem omnem, ac montem, 
angelorum scilicet et hominum sublimitatem, supe- 
rat ei transcendit : ex quo nulla manus opera cor- 
pore tenus exscindi voluit lapis angularis Christus, 
una illa subsistens persona, quz» res prorsus di- 
screpantes, divinam pariter humanamque patu- 
ram copulavit, angelos item et homines, gentiles 
et carnalem Israelem in unum spiritualein [sraelem. 
Mons Dei, mons pinguis : mons  coagulatus, mous 
pinguis : mons in quo beneplacitum est Deo habi- 
tare in 69. Currus Dei decem millibus multiplex, 
divine gratie copia exuberantium; Cherubim, in- 


καὶ Σεραφίμ. Ἡ ἄχρα d τοῦ Σινᾶ ἁγιωτέρα, ἣν οὗ D quam, et Seraphim.: Vertex Sina sanctior, quam 


χαπνὸς, οὗ Ὑνόφος, ob θύελλα, οὐ πῦρ δειματοὺν 
καλύπτει, ἀλλ᾽ ἡ φωτιστιχὴ τοῦ παναγίου Πνεύματος 
ἔλλαμψις. Ἐγεῖ μὲν γὰρ Λόγος θεοῦ πλαξὶ λιθίναις 
νόµον ἔγραψεν, ὡς δακτύλῳ τῷ Πνεύματι (54): &v 
ταύτῃ δὲ iz Πνεύματος ἁγίου, xai τῶν αὐτῆς αἱμά- 
των, αὐτὸς 6 Λόγος σεσάρχωται, καὶ ἑαυτὸν δέδωχε 
τἩ ἡμετέρᾳ φύσει σὠτηρίας ὁραστιχώτερον φάρμα- 
χον. Ἐχεῖ μάννα’ iv ταύτῃ ὁ μάννα δοὺς τὴν γλν- 
χύτητα. Ὑποχυπτέτω σχηνὴ fj περίπνστος (95), fjv 
"ἐν ἐρήμῳ Μωσῆς κατεσχεύασεν , x πολυτίµου xal 


(50) Desunt bxc in edit. 

(31) Edit. ὡς £v. 

(52) Edit, ἡ τὰς διεστώσας φύσεις. 

($3) Pantin. εὐθηνούντων. Edit, εὐθννούντων. 


non fumus, non caligo, non procella, non terrorem 
incutiens ignis tegit : sed sanctissimi Spiritus vis 
illuminatrix. Nam illic quidem Dei Verbum tabulis 
lapideis Spiritu «eluti digito legem insculpsit : in 
hac autem ex Spiritu sancto, ejusque sauguinibus, 
idem ipsum Verbum est incarnatum, seque ipsum 
nostr» naturz efficacissimum ad salutem remedium 
prebuit. llic inanna : in. hac. qui dulcem sapo- 
rem mannz indiderat, Cedat celebratissimum illud 
tabernaculum quod Moyses ex pretiosa omnigena- 


(D4) Edit. τοῦ πνεύματος. 
(55) Pantin. ὑπὸ χυρίου πιπτέω ἡ περίπν- 
στος. . 


671 


S. JOANNIS DAMASCENI 


672 


que materia in deserio paravit; quib et isto prius A παντοδαποῦς ὕλης, xal πρὸ ταύτης ἡ τοῦ πατρὲς 


illad Abrabz tabernaculum, vivo ac rationali Dei 
tabernaculo, Hoc enim non actionis divinse conce- 
ptaculum fuit, sed substantiali modo, Filii Deique 
persons. Agnoscat arca undique auro contecia, 
quam nihil babeat, quod cum bac comparari possit, 
urnaque illa aurea manna ferens, candelabrum, 
menss, veteraque omnia. Illa enim, quod ejus fi- 
gure essent, bonorem habuerunt, tanquam veri 
exemplaris adumbrationes. 

7. Hodie tomum novum opifex omnium condidit 
Deus Verbum, quem ex corde Pater eructavit '' ; 
Spiritu, qui Dei lingua est tanquam calamo con- 
scriptum '* : qui quidem homini scienti litteras 
traditus, nequaquam ab eo lectus fuit, Neque 846 
euim Joseph Mariam — agnovit, autve mysterii hu- 
jus potentiam. O Joachim et Anna sacratissima fi- 
lia, que principatibus et potestatibus, igneisque 
maligni 1elis latuisti; qua in Spiritus thalamo ver- 
sata es, et sine macula custodita, ut sponsa Dei, 
naturaque Dei mater esses, O sacratissima filia, 
qua in maternis ulnis cerneris, apostaticisque vir- 
tutibus formidabilises! O sacratissima filia, que 
matris uberibus lactaris, atque ab angelis undique 
cingeris! O chara Deo (ilia, parentum decus, quain, 
ut abs te vere diclum est, generationes omnes 
beatam dicunt! O digna Deo filia, humans venu- 
stas natura, primigenz parentis Eva emendatio | 
Tuo namque fpartu, qua ceciderat, erecta est. 0 


ΑἈθραὰμ, τῇ ἑἐμφύχῳ xaX λογική axnvfj τοῦ 8:o;. 
Αὕτη γὰρ οὐχ ἑνεργείας Θεοῦ ὑπῆρξε δοχεῖον, ἆλλ' 
οὐσιωδῶς τῆς τοῦ Υἱοῦ xal Θεοῦ ὑποστάσεως. Ἐτι- 
Υινωσχέτω τὸ πρὸς αὐτὴν ἀσύγχριτον, χιδωτὸ; xy 
τοθεν χρυσίῳ χεχαλυµµένη, χαὶ µαννοφόρος στάµνος 
χρυση, xaX λυχνία, χαὶ τράπεζα, χαὶ πάντα τὰ τα- 
λαιά. T [yàp ταύτης τύπῳ τετίµηται, ὡς dis 
θοῦς (56) πρωτοτύπου σχιάσµατα. 


ζ. Σήµερον τόμον χαινὺν ὁ πάντα ποιῶν χατ. 
εσχεύασε θεὸς Λόγος, ὃν ix. καρδίας ὁ Πατὴρ ἐξ- 
ηρεύξατο., γλώσσῃ θεοῦ ὡς καλάμῃ τῷ Πνεύματι ἐν 
αὐτῷ γραφησόμενον' ὃς ἐδόθη ἀνδρὶ εἰδότι γράµµατα, 
xai οὐχ ἀνέγνω. Οὐ γὰρ ἔγνω τὴν Μαρίαν ὁ "luck, 
οὐδ' αὐτοῦ τοῦ μυστηρίου τὴν δύναμιν. "Q θυγάτριον 
Ἰωαχείμ τε χαὶ "Άννης τὸ ἱερώτατον, τὸ λαθὸν τὰς 
ἀρχὰς xal τὰς ξξουσίας, xal τὰ πεπυρωμµένα βέλη 
τοῦ πονηροῦ * τὸ ἐν θαλάµῳ τοῦ Πνεύματος πολιτευ- 
σάµενον, xat τηρηθὲν ἅμωμον εἰς νύμφην θεοῦ, xai 
μητέρα φύσει τοῦ θεοῦ Ι "Q θυγάτριον ἱερώτατον, τὸ 
ἐπὶ μητριχαῖς ἀγχάλαις φαινόµενον, καὶ φοθερὸν ταῖς 
ἁποστατικαῖς δυνάµεσιν | "D θυγάτριον ἱερώτατον, τῷ 
μαξῷ γάλα τρεφόμενον, xal ἀγγέλοις περιστοιχού- 
µενον | "D θυγάτριον θεοπόθητον, ἡ τῶν φυσάντων 
δόξα. ck γενεαὶ γενεῶν µαχαρίζουσιν, ὡς ἔφης ἐκ- 
αληθεύουσα] "Q θυγάτριον ἀξιόθεον, τὸ κάλλος τῆς 
ἀνθρωπίνης φύσεως, τῆς προµήτορος Εὔας ἡ ἐπαν- 
όρθωσις 1 Διὰ γὰρ τῆς σῆς τεχνοχονίας f) πεσοῦθα 


sacrosancta (ilia, feminarum !gloria ! Quamvis enim ϱ ἀνώρθωται. "Q θυγάτριον ἱερώτατον, γυναιχῶν «b 


prima Eva pravaricationis rea exstiterit, 4ο per 
eam niors, dum illa serpeuti adversus primum pa- 
reatem | ioserviret, ingressa sit: attamen Maria 
diving obsequens voluntati, deceptorem anguem 
ipsa decepit, ac mundo immortalitatem invexit. 
O filia semper virgo, cui nulla ad concipiendum 
necessaria viri opera est! Quem enim utero ge- 
stasti, hic sempiternum Patrem habet, O filia terri- 
gena, qua Dei genitricibus uinis Creatorem gere- 
bas! certabant inter se ssecula, quodnam ortu tuo 
gloriaretur. Sed eorum contentionem superavit 
prieünitum Dei consilium, a quo s&:ecula facta sunt, 


ac poatrema prima evaserunt, quibus tua fauste 


nativitas obtigit. Vere res omnes conditas digni- 
tate antecelluisti, Nam ex te sola suaunus ille opi- 
fex parium assumpsit, masse nostre primitias. 
Caro ejus ex tuis sanguinibus concreta fuit. Quin 
Deus ex tuis mamillis lac suxit, tuaque labia Dei 
labiis coheserunt. O miracula mentis captum οἱ 
sermonem excedentia | Dignitatem tuam praco- 
gnoscens universorum Deus, te proinde dilexit, di- 
lectamque przdestinavit, atque extremis tempori- 
bus produxit, ac Deiparam matrem, suique Filii ac 
Verbi nutritiam fecit. 


"! Pgal. Σιν, 2. ἵ ibid. 


(56) Edit. ἀληθῶς. 
(97) R. 1 εἰσήγαγε. 


ἀγλάῖσμα | El γὰρ xaX ἡ πρώτη E0a àv παραδάσει 
γέγονε, xaX δι αὑτῆς εἰσῆλθεν ὁ θάνατος διαχονη- 
σαµένης τῷ ὄφει πρὸς τὸν προπάτορα, ἀλλ fj Μαρία 
ἐξυπηρετησαμένη τῷ θείφ βουλήµατι, τὸν ἁπατή- 
σαντα ὄφιν Ἡπάτησεν, καὶ τῷ κόσμῳφ τὴν ἆφθαρ- 
σίαν εἰσηνέγχατο (57). "Q θυγάτριον ἀειπάρθινοι, 
ἀνδρὸς οὗ δεηθεῖσα πρὸς σύλληψιν { Έχει γὰρ κα- 
«τέρα ἁῑδιον ὁ ὑπὸ σοῦ χυοφορηθείς. Ὦ θυγάτριον 
“ρηγενὲς, θεογενιχαῖς ἀγχάλαις τὸν Κτίστην βαστά- 
caca! ἡμιλλῶντο οἱ αἰῶνες, ποῖός τις ἐγχανχήσεται 
τῇ σῇ γεννήσει, ἀλλ ἑνίχα τῶν αἰώνων τὴν ἅμιλλαν 
$ προωρισµένη βουλὴ τοῦ θεοῦ, τοῦ τοὺς αἰῶνας 
ποιῄσαντος, xai γεγόνασιν οἱ ἔσχατοι πρῶτοι , τὴν 
σὴν εὐμοιρήσαντες Ὑέννησιν. "Όντως τιµιωτέρα 


D πάσης χτίσεως Yéyovag. "Ex σὀῦ Yvàp µόνης ὁ A»- 


μιουργὸς μοῖραν προσείληφε, τὴν ἀπαρχὴν τοῦ ἡμε- 
τέρου φυράµατος. Σὰρξ αὐτοῦ kx τῶν σαρχῶν (58) 
σου, καὶ τὸ αἷμα Ex τῶν αἱμάτων σου, xai γάλα 
μαστῶν σου ἐθήλασεν ὁ Gebc, xal ἠνώθη τὰ χείλη σου 
τοῖς τοῦ θεοῦ χείλεσιν. Ὢ ἁχαταλήπτων xal ἆπορ- 
ῥήτων θαυμάτων! ck προγνοὺς ὁ τῶγ ὅλων 8d; 
ἀξίαν, Ἰγάπησε , xal ἀγαπῆσας προύώρισε, xai ix 
ἑσχάτων τῶν χρόνων εἰς τὸ εἶναι παρήγαγε, xal 
θεοτόχον μητέρα xal τιθηνὺν τοῦ οἰχείου Ylou xd 
Λόχου ἀνέδειξε. 


(98) Edit. ix τῆς σαρχός. 





673 


HOMILIA I IN NATIVITATEM B. V. MARLE. 


674 


vf. Távavtla μὲν οὖν τῶν ἑναντίων φασὶν ἱάματα, A δ. Sane quidem contraria contrariorum esse 


ἁλλ' οὐκ ix τῶν ἑναντίων τὰ ἑναντία. El xaX διὰ τῶν 
ἑναντίων ἕχαστον ὃ πέφυχεν (59) πλέχει, ix περιου- 
σίας οὗ πέφυκεν. Ὥσπερ γὰρ διὰ τοῦ ἀγαθοῦ pot 
χατεργαζομένη θάνατον χαθ) ὑπερθολὴν ἁμαριωλὸς 
1j ἁμαρτία, οὕτω τῶν ἀγαθῶν ὁ αἴτιος διὰ τῶν ἑναν- 
τίων ὃ πέφυχεν ἡμῖν κατεργάζεται. "Όπου γὰρ 
ἐπ.ἱεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χά- 
pic. El γὰρ τὴν πρώτην πρὸς θεὸν ἑφνλάξαμεν 
χοινωνίαν, οὑκ ἂν τῆς μείζονος χαὶ παραδοξοτέρας 
χατηξιώθημµεν. Nov δὲ διὰ μὲν τῆς ἁμαρτίας τῆς 
προτέρας κοινωνίας ἀπηξιώθημεν, μὴ φυλάξαντες ὃ 
ἑλάδομεν. Θεοῦ δὲ συµπαθείᾳ Ἰλεήθημέν τε xa 
προσελήφθηµεν, ὡς ἀσφαλῆ γενέσθαι τὴν χοινωνίαν. 
Δυνατὸς γὰρ ὁ προσαλαθόµενος, φυλάξαι τὴν Évtooty 
ἁδιάσπαστον. Ἐπεὶ γὰρ ἐχπορνεύσασα ἑἐξεπόρνευσε 
πᾶσα 1 γῆ, χαὶ ὁ abo Κυρίου πνεύµατι πορνείας 
ἐπλανήθη ἀπὸ Κυρίου τοῦ θεοῦ αὐτοῦ, τοῦ χτησαµέ- 
νου αὐτὸν iv χειρὶ χραταιᾷ χαὶ βραχίονι ὑψηλῷ, 
xai ἐξαγαγόντος ἓν σηµείοις xal τέρασιν ἐξ οἴχου 
δουλείας Φαραὼ, καὶ διαγαγόντος διὰ θαλάσσης Ἑρυ 
θρᾶς (60), καὶ ὁδηγήσαντος ἓν νεφέλῃη ἡμέρας, xat 
ὅλην τὴν νύχτα ἓν φωτισμῷ πυρός. Καὶ ἑστράφη ἡ 
χαρδία αὐτῶν sl; Αἴγυπτον καὶ ἐγένετο ὁ λαὸὺς Κυ- 
ρίου, ob lab; Κυρίου xal ὁ ἠλεημένος, οὐχ Ίλεη- 
μένος xal ὁ Ἰγαπημένος, οὐχ ἠγαπημένος. Atk 
τοῦτο νῦν Παρθένος τίχτεται τῆς προγονιχῆς πορ- 
vela; ἀντίπαλος, xat αὐτῷ τῷ θεῷ μνηστεύεται, xal 
τίχτει τοῦ θεοῦ τὸν ἔλεον. Καὶ λαὸς τοῦ θεοῦ, ὁ πρὶν 
οὗ λαὸς χαθίσταται ' καὶ ὁ οὐχ Ἰλεημένος, ἠλέηται 
xaX ὁ οὐκ Ἠγαπημένος Ἠγάπηται. Ἐς αὐτῆς γὰρ 
τίχτεται ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὁ ἀγαπητὸς, bv ᾧ εὐδό- 
χησεν. 


aiunt medicamenta : at non item ex contrariis con- 
traria oriri. Quanquam alioqui unaquaeque res per 
contraria id quod esse nata est, contexit ex abun- 
dantia ejus quod esse nata est. Velut enim pecca- 
tum mortem mihi per bonum operans, supra mo- 
dum peccans ostenditur : sic bonorum auctor per 
contraria, id quod suapte natura est, nobis efficit. 
Ubi enim abundavit peccatum, superabundavit gra- 
tia **, Nam si primam cum Deo societatem οὐ” 
servavissemus, prastantiorem et admirabiliorem 
nequaquam nacti essemus, Nunc autem, per pecca- 
tum quidem a priori consortio pulsi sumus, cum id 
quod acceperamus servare neglexerimus : Dei ve- 
ro clementia misericordiam consecuti assumptique 
sumus, ut ea societas ab omni tuta periculo sit. 
Potest enim is qui assumpsit, prestare, ut indi- 
vulsa sit coujanctio. Quia enim universa terra 
fornicando fornicata erat, ac Domini populus for- 
nicationis spiritu abactus, a Domino Deo suo, a 
quo in manua potenti et brachio excelso acquisitus 
erat, atque in signis et portentis de domo servitutis 
Pharaonis eductus, per mare Rubrum traductus 
8447 erat, et tum interdiu in nabe, tum nocte to- 
ta in illuminatione ignis deductus, aberraverat. Et 
cor ipsorum in /Egyptum se converterat Τὸ : ita ut 
Domini populus, non populus Domini factus easet ; 
ei qui misericordiam consecutus, misericordiam 
non consecutus; quique dilectus, non dilectus ?*, 
Eam ob causam Virgo nunc autiquae majorum suo- 
rum scortationis adversaria nascitur, ipsique Deo 
sponsa jungitur, ac Dei misericordiam parit, ut 
efficiatur Dei populus, qui ante non populus ; et 


qui non consecutus misericordiam, misericordiam consecutus; quique non dilectus, dilectus. Ες ea 
quippe nascitur Filius Dei dilectissimus, in quo Pater bene sibi complacuit. 


6’. "Άμπελος εὐχληματοῦσα ἐξ "Άννης ἐδλάστησε, 
xai βότρυν γλυχύτητος ἤνθησε, πόµα νέχταρ τοῖς 
Υηχενέσι πηγάζοντα εἰς ζωὴν αἰώνιον. Ἰωακχεὶμ xai 
Άννα ἔσπειραν ἑαυτοῖς εἰς διχαιοσύνην, xal ἑἐθέρι- 
σαν χαρπὸν ζωῆς. ἙἘφώτισαν ἑαντοῖς φῶς Υνώσεως, 
χαὶ Κύριον ἐξεζήτησαν, xax ᾖλθεν αὐτοῖς γέννημα 
διχαιοσύνης. Θαρσείτω ἡ Yr) χαὶ τὰ τέχνα Σιών. 
Χαἱρετε ἐπὶ Κυρίῳ τῷ θεῷ ὑμῶν, ὅτι βεθλάστηχεν 


9. Vitis uberrima ex Anna pullulavit, uvaque 
suavissima effloruit, potum nectaris terrigenis fun- 
dens in vitam :eternam. Joachim et Anna ad justi- 
tiam sibi ipsi seminarunit, ac vite. fructum mes- 
suerunt. Scjentia Jumen sibi illuminarunt, ac 
Dominum exquisierunt, venitque illis germen justi- 


liz 70, Audaciam sumat terra, ac filii Sion. Gau- 


dete in Domino Deo vestro, quia germinavit de- 


ἔρημος * στεῖρα Ίνεγχε τὸν χαρπὺν αὐτῆς. Ἰωαχεὶμ D sertam : sterilis protulit. fructum suum. Joachim et 


xai "Άννα ὡς bpm vontà γλυχασμὸν ἀπεστάλαξαν. 
Εὐφραίΐνου, "Άννα μαχαριστὲ, ὅτι θῆλυ τέτοχας. 
Τοῦτο γὰρ τὸ θῆλυ, μήτηρ θεοῦ, πύλη φωτὸς, πηγἡ 
ζωῆς, xoi τὸ τῶν θηλειῶν διαλύει ἔγχλημα. Τοῦ θή- 
λεος τούτου τὸ πρόσωπον λιτανεύσουσιν πλούσιοι 
τοῦ λαοῦ. Τοῦτο «b θῆλυ βασιλεῖς ἐθνῶν (61) προσ- 
χυνήῄσουσι, δῶρα φέροντες. Τοῦτο τὸ θῃηλυ προσάξεις 
Θεῷ τῷ Παμδασιλεῖ, ὡς κροσσωτοῖς χρυσοῖς, τὴν 
τῶν ἀρετῶν περιθεθληµένην εὐπρέπειαν, xal χεχο- 


** Rom. v, 20. 7* Psal. Lxxvn, 12-72. 
75 Psal. Lrvir, 50. 

(59) Edit. οὗ. Pass. ἁλλ᾽ οὐχ ix τῶν ἑναντίων ἔχα- 
στον, ὃ πέφυχεν, ἐκ περιουσίας πέφυχεν, quas nec 
s. tis clara sunt. 


75 Rom, 


Anna uti montes spirituales dulcedinem stillaverunt. 
Letare, beata Auna, quod feminam pepereris. Hc 
enim femina Dei mater futura est, poria lucis, 
fons vite, οἱ feminarum crimen abolebit. Hujus 
feminz vultum deprecabuntur omnes divites ple- . 
bis ". Feminam hanc reges gentium muueribus 
oblatis adorabunt **. Hanc feininam Deo. univer- 
sorum Regi offeres, virtutum, tanquam flhubriis 
aureis, cireumaimictam "elegantia, sanctique Spiri- 


jx, | seqq. —'*1sa. χι, 10. ? Psal. Σαιν, 15, 


(60) Edit, ἓν θαλάσση Ἐρυθρᾷ. 
(6| Edit. ἐχθρῶν. "n rente 





L nd 


615 


S. JOANNIS DAMASCENI 


f 


tus gratia coronai2in, eujus gloria ab intus Τὸ. A σµηµένην τῇ τοῦ Πνεύματος χάριτι, fc ἡ t6 


Omnis quippe feminzs gloria vir est, a foris veniens : 
at Dei Genitricis gloria ab intus est, ventris utique 
fructus. O desiderabilissima femina, ac terque 
beata! Benedicta tu io mulieribus, et benedictus fru- 
cius ventrís tui. O femina regis David filia, Deique 
omnium Regis Mater! O divinum vivumque simu- 
lacrum, cujus conditor Deus pulchritudine delectatus 
es, quod mentein quidem divinitus gubernatam 
habet, Deoque soli addictam ; cupiditatem vero 
omnem ad id quod solum expeteudum est, et 
amore dignum, intentam ; iram autem erga pecca- 
tum duntaxat ejusque parentem. Vitam natura 
potiorem habebis. Habebis autem non tibi ipsa ; 
quippe quz? non tuiipsius causa genita sis. Quo- 
cirea Deo lanc habebis, cujus gratia in mundum 
prodiisti; ut orbis universi saluti obsequaris ; Deique 
autiquum consilium, uiwirum incarnationis Verbí 
ac nostrae deificationis, per te impleatur. Appetitus 
tuus divinis sermonibus  nutrietur, bisque piu- 
guesces lanquam oliva fructifera in domo Dei; 
tanquam liguum plantatumn secus decursus aquarum 
Spiritus **; tanquam vit» liguum quod fructum 
vitz: dedit prfinito suo tempore ; Deum scilicet in- 
carnatum, :eternam universorum vitam. Cogitatuim 
omnem alumnum habens et anima proficuum, 46 
supervacaneum omnem et animis exitiosum prius 
reprobans, quam eum degustes. Oculi semper ad 
Πο)! παπι, pereune et inaccessum Iumen intuentes. 
Aures, ut divinum sermonem audiant, ac Spiritus 
cithara oblectentur, per quam Verbum 84$ ut 
carnem assumeret, ingressum est. Nares, unguen- 
turum sponsi odore deliniuntur ; qui quidem divi- 
hum unguentum est, sponte effusum suamque hu- 
manitatem nerungens ; Unguentum enim effusum 
&omen (παπι, inquit Scriptura **. Labia Dominum 
]audantia, ipsiusque labiis adhaserentis. Lingua οἱ 
fauces Dei verba discernentes, divinaque suavitate 
ad satietatem usque perfruenies. Cor purum et 
labis expers, Deum videns omni labe carentem, 
ejusque cupiditate flagrans. Venter ejus domicilium, 
quem nullus locus capit. Lactis ubera, qum Deum 
aluerunt, nempe puellum Jesum. Εθὶ porta, per- 
petua virginitate nitens. Manus Deum gestantes ac 


genua, thronus Cherubim sublimior; quorum ope D 


remissa matus, εἰ dissoluta genua couvaluere. 
Pedes, Dei lege velut lucerna deducti, ac post eum 
irretorio cursu properantes, donec amatum ad 
amantem (traxerunt. Tota thalamus Spiritus, tota 
civitas Dei vivi, quam lxetificant fluminis iinpetus ; 
sancti, inquam, Spiritus gratiarum. fluctus. Tota 
pulchra, tota Deo propinqua : hac enim Cherubim 
superans, et super Seraphim evecta, proxima Deo 
exstitit. 

10. O miraculum omnibus miraculis excellen- 


7? Psal. xtiv, 14. ** Pgal, 1, δ. *! Cant, 7, 9. 


(62) Mss. xóapov. 
(05) Edit. πρόθυµον. 


6 


ἔξωθεν. Δόξα μὲν γὰρ πάσης Ὑυναιχὸς ὁ ἀν]ρ Ezo- 
θεν ἐπιών ' ἡ δόξα δὲ τῆς Θεοτόχου ἔσωθεν, ὁ τῆς 
κοιλίας καρπός. Ὢ 0rAu ποθητὸν, τρισμαχάριατον! 
Εὐλογημένη σὺ Ev γυναιξὶ, χαὶ εὐλογημένος ὁ χαρ- 
Tbe τῆς χοιλίας σου. "(1 θῆλυ θύγατερ τοῦ βασιλέως 
Δαθὶδ, χαὶ Μήτηρ τοῦ Παμδασιλέως Θεοῦ ! Ὦ θείον 
ἔμψυχον ἄγαλμα, ἐφ᾽ d ὁ δημιουργὸς εὐφράνθη 
Θεὸς, νοῦν μὲν ἔχον θεοχυθέρνητον, καὶ µόνῳ θεῷ 
προσανέχοντα * ἐπιθυμίαν ἅπασαν τεταμμµένην fp 
τὸ µόνον ἐφετόν τε χαὶ ἀξιέραστον * τὸν θυμὸν χατὰ 
µόνης τῆς ἁμαρτίας, xai τοῦ ταύτην κχυῄσαντος. 
Zohvw τῆς φύσεως κρείττονα ἕξεις. Ἔξεις yàp οὐ 
σαυτῇ ΄ οὐ γὰρ σαντῆς ἕνεχα γεγέννησο. "Όθεν ἕξεις 
Θεῷ, δι) ὃν εἰς τὸν (03) βίον ἑλήλυθας: δι ὃν τῇ 
παγχοσµίῳ ἐξυπηρετήσεις σωτηρίᾷ, ὅπως fj ἀρχαί 
Bout τοῦ θεοῦ, τῆς τοῦ Λόγου σαρχώσεως, xal τῆς 
ἡμῶν θεώσεως, διὰ cou πληρωθῇ. Ὄρεξις τοῖς θείοις 
λόγοις ἐντρέφεσθαι, xal τούτοις πιαίνεσθαι, ὡς d 
ἑλαία χατάχαρπος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ θεοῦ, ὡς ξύλον 
πεφυτευµμένον παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὑδάτων τοῦ 
Πνεύματος, ὡς ξύλον ζωῆς, ὃ τὸν χαρπὺν αὐτοῦ 
ἔδωχεν ἐν τῷ προωρισμένῳ χαιρῷ αὑτοῦ' θεοῦ σεσαρ» 
χωμµένον, τὴν αἰώνιον ἁπάντων ζωήν. Πάντα ie 
γισμὸν (63) τρόφιµον, χαὶ φυχωφελῃ ἔχουσα xal 
πάντα περιτιὸν, xal ψυχοθλαθῃ πρὶν Ὑεύσασθαι 
ἀποχρίνουσα. Ὀφθαλμοὶ διὰ παντὸς πρὸς Κύρ.ο, 
φῶς ὁρῶντες ἀένναον χαὶ ἀπρόσιτον. "Qa. τὸν θεῖον 
ἀχούοντα λόγον, xai τερπόµενα τῇ χιθάρᾳ το 
Πνεύματος. δι ὧν ὁ Λόγος εἰσῆλθε σαρχωθησόµενος. 
ῬΡῖνες τῇ ὀσμῇ τῶν µύρων τοῦ νυμφίου θελγόµεναι, 
ὃς ἐστι μῦρον θεῖον ἐχουσίως χενούμενον, xal yplw 
τὴν ἑαυτοῦ ἀνθρωπότητα. Μῦρον γὰρ ἑἐκκενωθὲν 
ὄνομά σου, qnos ἡ Γραφή. Χείλη αἰνοῦντα τὸν 
Κύριον, xat τοῖς αὐτοῦ χολλώµενα χείλεσι. Γλὠσσς 
xai φάρυγξ λόγους θεοῦ διαχρίνουσαι, xal θείας 
γλυχύτητος ἐμφορούμεναι. Καρδία χαθαρὰ xal ἁμό- 
Àuvtog, ὁρῶσα xai ποθοῦσα θΘεὸν τὸν ἀμόλυντον. Τα- 
ατἣρ, tv fj ὁ ἀχώρητος ὤχησεν, xat pacto γάλα” 
χτος, ἐς ὧν ἑτράφη θεὸς τὸ παιδίον Ἰησοῦς. Πύλη 
θεοῦ, ἀειπαρθενεύουσα. Χεῖρες Θεὸν φέρουσαι xoi 
όνατα, θρόνος τῶν Χερουθὶμ ὑψηλότερος * δι ὧν 
ἴσχυσαν χεῖρες ἀνειμέναι, καὶ γόνατα παραλελυµένα. 
Πόδες, ὡς λύχνῳ φωτὸς τῷ τοῦ Θεοῦ ποδηγούµενοι 
vóptp, xat ὀπίσω αὑτοῦ ἀνεπιατρόφως τρέχοντες, 
ἕως πρὸς τὴν ποθοῦσαν τὸν ποθούµενον εἴλχυσαν, 
"Όλη παστὰς τοῦ Πνεύματος. "Όλη πόλις θεοῦ ζῶν- 
τος, fjv εὐφραίνουσι τοῦ ποταμοῦ τὰ ὁρμήματα, τῶν 
τοῦ ἁγίου Πνεύματος χαριαµάτων χύματα" ὅλη χαλῆ, 
ὅλη πλησίον θεοῦ. Αὕτη γὰρ ὑπεραναθᾶσα τὰ Χε- 
ρουθιµ., xal τῶν Σεραφὶμ. ὑπεραρθεῖσα πλησίον θεου 
ἐχρημάτισεν. 


vU. Ὦ θαῦμα πάντων θαυμάτων (04) ὑπέρτειο! 


(6$) Edit. χαινότστον. 





67] 


HOMILIA I'IN NATIVITATEM B. V. MARLE. 


078 


Fuvh ἐπάνω τῶν Σεραφὶμ γἐγονεν, ὅτι θεὺὸς ὤφθη A tius! Mulier sublimior Seraphim effecta est, quia 


βραχό τι παρ ἀγγέλους ἠλαττωμένος. Σιγάτω Σο- 
λομὼν ὁ σοφώτατος, xai μὴ λεγέτω΄ Μηδὲν χαινὸν 
ὑπὸ τὸν fiov. "f Παρθένε θεοχαρίτωτε, ναὺς θεοῦ 
ἅχιος, ὃν ὁ πνευματιχὸς Σολομὼν, ὁ εἰρηνάρχης χα: 
τασκευάσας κατῴκησεν, οὐ γρυσῷ xat Αίθοις ἀφύ- 
χοις χαλλωπιζόμενος, ἀλλ ἀντὶ χρυσοῦ λάµπων τῷ 
Πνεύματι : ἀντὶ δὲ λίθων τιµίων ἔκων τὸν πολύτι- 
μον µαργαρίτην Χριστὸν, τὸν ἄνθραχα τῆς θεότητος, 
ὃν ἄψασθαι τῶν χδιλέων ἡμῶν χαθιχέτευε, ὡς ἂν 
χαθαρθέντες, τοῦτον σὺν τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ Ηνςεύματι 
ὑμνήσωμεν ἀνακράζοντες, Ἅγιος, Άγιος, Ἅγιος, 
Κύριος Σαδαὦθ, µία φύσι; θεότητος Ev τρισὶν ὑπο- 
στάσεσι. "Αγιος ὁ θεὸς xaX Πατὴρ, ὁ εὐδοχήσας ἐν 
σοὶ, xaX Ex σοῦ τελεσθΏναι ὃ προώρισε πρὸ αἰώνων 


Deus visus est angelis paulominus minoratus **, Si- 
leat eapieutissimus Salomon, nihilque jam sub coelo 
novum esse inlicietlur 95. O Virgo divinis grauis 
affluens, templum Dei sanctum, quod spiritualis Sa- 
lomon, ille princeps pacis abs se constructum in- 
habitavit : templum, inquam, non auro et inanimis 
lapidibus decoratum, sed auri loco Spiritu fulgens ; 
pro lapidibus pretiosis, pulcherrimam margaritam 
habens Cheistum, Deitatis illum carbunculum, quem 
ut labia nostra tangat supplex precare, ut οἷο pur- 
gati ipsum eum Patre et sancto Spiritu laudemus, 
clamantes, Sancius, Sanctus, Sancius, Dominus Sa- 
baoth **, una. Deitatis in tribus personis natura. 
Sancius Deus οἱ Pater, qui in te et ex te mysterium 


µνστήριον, "Άγιος ἰσχυρὺς, 6 Yibz τοῦ Θεοῦ, xa B perfici voluit, quod ante sxcula prelflnitum erat. 


Θεὸς ὁ uovovevh;, σὰ πρωτότοχον προαγαγὼν Ex στε(- 
p2« μητρὸς σήµερον, ὅπως μονογενἠς ὧν ἐχ Πατρὸς, 
χαὶ πρωτότοχος πάσης κτίσεως, μονογενὴς Ex σοῦ γεν- 
νηθῇ Παρθένου μητρὸς, πρωτότοχος ἐν πολλοῖς ἆδελ- 
φοῖς παραπλησίως ἡμῖν, Ex σοῦ μετεσχηχὡς σαρχὺὸς 
καὶ αἵματος. Ἁλλ' οὐχ x μόνου σε Πατρὸς, f) ἐκ µό- 
vns Μητρὸς προήγαγεν, ἵνα τῷ µόνῳ Μονογενεῖ φυ- 
λαχθῇ τὸ χατὰ πάντα povoyevé;. Αὐτὸς γὰρ µόνος 
μονογενἠὴς Ex µόνου Πατρὺς, xat μόνος Ex µόνης Μη- 
τρός. Ἅγιος ἀθάνατος, τὸ πανάγιον Πνεῦμα, τῇ 
ὁρόσῳ τῆς ἑαυτοῦ θεότητος, τῷ θείῳ πυρί σε φυλάξαν 
ἀνάλωτον. Τοῦτο γὰρ ἡ Μωῦσέως (65) προὐπῃνίτ- 
τετο βάτος. 


τα’. Χαίροις, προθατιχὴ, τῆς τοῦ Θεοῦ Μητρὸς τὸ 
ἱερώτατον τέµενος. Χαίροις, προθατιχὴ, τῆς βασιλί- 
δος τὸ προγονιχὸν χαταγώγιον. Χαΐροις, προδατιχὴ, 
τῶν τοῦ Ἰωαχεὶμ προθάτω) τὸ πάλαι σῆχος, νῦν 
δὲ τῆς λοχιχῆς τοῦ Χριστοῦ ποίµνης οὐρανομίμητος 
Ἐκχλησία: f, ποτὲ μὲν ἅπαξ τοῦ ἐνιαντοῦ τοῦ θεοῦ 
δεχοµένη τὸν ἄγγελον, τὸ νᾶμα ταράττοντα, ἕνα τε 
ῥωννύντα, καὶ τῆς συνεχούσης ἁπαλλάττοντα νόσου " 
νῦν δὲ πλίθη οὑρανίων δυνάµεων ἔχουσα, ὑμνούν- 
των σὺν ἡμῖν τὴν θεομήτορα ΄ τὴν τῶν θαυμάτων 
ἄθυσσον , τὴν πηγἣν τῆς παγκοσμίου ἰάσεως * o0 
λειτουργὸν δεξαµένη ἄγγελον, ἀλλά τὸν τῆς μεγάλης 
Bovine, ὡς ἐπὶ πόὀχον ἀφοφητὶ χαταθάντα ὑετὸν 
ἁἀγαθότητος , xal πᾶσαν τὶν φύσιν νοσῄσασαν, καὶ 
πρὸς φθορὰν ἀποχλίνασαν, πρὸς ὑγείαν ἄνοσον, 
xaX πρὸς ζωὴν ἀγήρω ἐπανορθώσαντα * (06) δι’ ὃν ὁ 
ἐν gol παράλνυτος ὡς ἔλαφος ᾖλατο. Χαίροις, προθα- 
tux) τιµία, αὐξείτω σου ἡ χάρις. Χαίροις, Μαρία, 
γλυχκύτατον τῆς "Αννης θυγάτριον * πρὸς σὲ γὰρ αὖ- 
θις ὁ πόθος ἀνέλχει µε. Πῶς ἐξειχονίζω σου τὸ σε- 
µνότατον βάδισµα , πῶς τὴν στολἠνι πῶς τὸ mpóc- 
ωπόν σου (07) τὸ χάριεν ; γΥηραλέον φρόνηµα ἐν νεά- 
ζοντι σώματι; στολῃ χοσµία, πᾶσαν θρύψιν καὶ 
µαλαχίαν φεύγουσα. Ἑῆμα σεμνὸν, xal ἁτάραχον, 
χα) πάσης βλαχείας ἐλεύθερον. "HOoz ἑστυμμένον, 


5» Hebr. n, 9. 65 Eccle. 1, 10. "* 1a. vi, 6. 


(65) Edit. προὐπέγετο, 
(06) Lego, ὃς οὗ 


Sancius. fortis, Dei Filius oc Deus, unigenitus, qui 
et primogenitam hodie ex sterili produxit, ut uni- 
genitus ipse ex Patre, et primogenitus omnis 
ereaturz, unigenitus nasceretur ex te Virgine ma- 
tre, primogenitus in multis fratribus simili nobis, 
ratione carnis et sanguinis, qu: ex te assumpsit, 
particeps factus. Atqui te non ex solo Genitore, aut 
ex sola produxit Matre, ut soli Unigenito unigeniti 
proprietas modis omnibus absoluta servaretur. So- 
lus enim ipse unigenitus est ex solo Patre, et solus 
ex sola Matre. Sanctus immortalis, sanctissimus 
Spiritu, qui divinitatis suze rore te conservavit, ne 
ab igne divino absumpta fueris. Nam et hoc quo- 
que Moysis ille rubus presignabat. 


44. Salvesis, probatica, Dei Matris sacratissimum 
delubrum. Salvesis, probatica, avitum reginse domi- 
cilium. Salvesis, probatica Joachim, pecorum quon- 
dam caula, nunc autem rationalis Christi ovilis 
Ecclesia celum repraesentans; que olim quidem 
quotannis semel Angelum Dei excipiebas turbantem 
aquam, unumque valetudini restituentem, nunc au- 
tem coelestium virtutum copiosissimum agmen habes 
Dei Genitricem laudantium $9 nobiscum ; illam 
miraculorum abyssum, mundi umnjversi curatiouís 
fontem, qu» non asgelum ministrum suscepit, sed 
magni consilii angelum, qui sicut pluvia in vellus 
sine strepitu descendit, totamque naturam labo- 
rantem et ad interitum vergentem, ad firmam. sa- 


D nitatem vitamque senii expertem, instauravit : per 


quem paralyticus qui in te jacebat, tanquam cervus 
exsiliit. Salvesis, veneranda probatica, incremen- 
mentum gratia tua sumat, Salvesis, Maria, Auna 
dulcissima puella : nam me rursum ad te amor per- 
trabit. Quonam modo incessum iuum gravitate plo- 
num describam ? quomodo amictum ? quomodo 
veuustatem oria? sepilem illam in juvenili corpore 
prudeotiam ? honestus vestitus fuit, mollitiem et 
luxum omnem fugiens. Gressus gravis, nec preceps, 
nihil fractum ac molle habens, Mores severi, ct 


(07) Edit. τὸ χάρισμα, 


619 S. JOANNIS 


DAMASCENI 68) 


hilaritate temperati, per quos nullus ad te viris ac- A ἱλαρότητι σύμμικτον, ἀνδράσιν ἀπρόσιτον. Καὶ μάρ. 


' cessus pateret. Testis est metus ille, in quem ex 
inusitato angeli alloquio incidisti. Parentibus mori- 
gera et obsequens eras. Animus humilis In subli- 
missimis contemplationibus. Sermo jucundus, ex 
leni anima progrediens. Quid demum aliud quam 
Deo dignum domicilium ? Merito te beatam pre- 
dicant omnes generationes, ut eximium humani 
generis decus. Tu sacerdotum gloria, Christiano- 
vun spes, virginitatis uberrima planta. Per te enim 
virginitatis honestas sese latissime effudit : Bene- 
dicta Iu inter mulieres, et. benedictus [rucius ventris 
μέ. Qui te Dei Genitricem confitentur, hi bene- 
dicti sunt : qui inficiantur, maledicti. 

49. O sacrum par Joachim et Anna, .natalitiam 
hanc orationem a me aecipite! O Joachim et Anna 
filia et domina , orationem suscipe servi peccatoris, 
qui te tamen ardenter amat. colitque, teque solam 
gaudii spem babet, et vit3e presidem, nec non apud 
Filium pacatricem, ac certam salutis arrham. Pec- 
estorum sarcinam discute, menti tenebras offun- 
dentem nebulam, terrenamque crassitiem dissips, 
tentationes comprime, vitam mean! fauste guberna, 
ui ad coelestem beatitatem per te ducar, pacemque 
mundo concilia. Universis hujus civitatis ortho» 
doxis, absolutam numeris suis Letitiam sempiter- 
namque salutem prasta, tuorum parentum, uni- 
versique cetus Ecclesix precibus. Fiat, fiat. Ave, 
ἕ-ατία graiia plena, Dominus tecum : benedicta tu in 
mulieribus, et benedictus fructus ventris twi, Jesus 
Christus Dei Filius. Ipsi gloria cum Patre et Spiritu 
sancto in infinita secula «culorum. Amen. 


tug 6 φόδος ὁ ἐπισυμδὰς τῷ ἀσυνήθει τοῦ ἀγγέλου 
προσφθέγµαιτι. Γονεῦσιν εὐλνιος xal ὑπήχοος. Φρό- 
νηµα ταπεινὸν Ey θεωρίαις ὑψηλοτάταις. Λόγος Da- 
ρὺς ἐξ ἀοργήτου φυχῆς προσφερόµενος. Καὶ τί γε 
ἄλλο ἡ ἄξιον τοῦ θεοῦ χαταγώγιον; Σὲ ἀξίως πᾶσαι 
αἱ γενεαὶ µαχαρίνοναιν, ὡς ἐπίλεχτον δόξαν τῆς 
ἀνθρωπότητος. Σὺ ἱερέων χαύχηµα, Χριστιανῶν ἑλ- 
πὶς, παρθενίας πολυφόρον φύτευμα. Διὰ coU γὰρ ὁ 
χαλὺν τῆς παρθενίας πεπλάτυνται, Εὐογημένη σὺ 
ἐν γυναιξὶ, καὶ sbAornpéroc ὁ xapxóc τῆς xoi 
Jlac σου. Οἱ ὁμολογοῦντές σε θεοτόχον εὐλόγονται, 
οἱ ἀρνούμενοι χεχατήρανται. 
B p.n ἱερὰ ξυνωρὶς Ἰωαχεὶμ xal "Άννα, δέχου 
παρ) ἐμοῦ λόγον τουτονὶ τὸν γενέσιον ! "Q θύγατερ 
Ἰωαχεὶμ καὶ "Άννης xal δέσποινα Ἰ δέχου δούλου 
λόγον ἁμαρτωλοῦ, ἀλλ᾽ Ex πυρὸς ποθοῦντος, χαὶ οἳ 
µόνην χεκτηµένου χαρᾶς ἑλπίδα , τοῦ βίου mportá. 
τιν, xal πρὸς τὸν σὺν Υἱὸν διαλλάκτην, καὶ δ6ωττ- 
ρίας ἁῤῥαθῶνα στερέµνιον. Καὶ τὸ τῶν ἁμαρτημά” 
των διασχορπίἰσαις φορτίον, xal τὸ ἑπισκοτοῦν τῷ 
ἐμῷ νῷ νέφος, xai τὴν ῥλώδη διασχεδάσαις παχύ- 
τητα ᾿ χαὶ στήσαις τοὺς πειρασμοὺς, xat χυθερνή- 
σαις (08) αἰσίως τὸν βίον, καὶ πρὸς τὴν ἄνω χειρ- 
αγωγήσαις µαχαριότητα, χαὶ τῷ κόσμῳ βραθεύσαις 
εἰρήνην' xai πᾶσι τοῖς τῆσδε τῆς πόλεως ὀρθοδίξοις 
οἰχήτορσι παντελῆ εὐφροσύνην, xal σωτηρίαν αἰώ- 
νιον, λιταῖς τῶν σε φυσάντων, χαὶ παντὸς τοῦ τῆς 
Ἐχχλησίας πληρώματος. Γένοιτο, Ὑένοιτο,. Χαΐρε, 
χβχαριτωµένη, ὁ Κύριος μετὰ cov, sodornuérn 
σὺ àv γυναιξὶ, καὶ εὐλογημένος ὁ xapzóc τῆς 


κοιλίας σου, Ἰησοῦς Χριστὸς , ὁ τοῦ Θεοῦ Ὑϊός. Αὐτῷ ἡ δόξα cov Πατρὶ xaV τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς 


τοὺς ἀπεράντους αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. 
γη. 
Ejusdem Sermo alter, in eamdem sanctissime Όο- 
mine nostre Deipare natalem diem. 

4. Splendide hodie diem festum agit condita na- 
tura, dum novum colum, Virginem accipit. Puella 
in terris nata est, Regis colorum animatus thàa- 
lamus. Juvencula solis radios fulgoribus obseurans, 
infans ex sterili effulsit, sacratissimum virginitatis 
sacrarium. Quis ad celebritatem non $550 couve- 
niet? quis solemnia atque Virgini chara dona de- 
feret? Munus pulcherrimum iis qui virginitatem 
colunt, integritas incorrupta, nuptis castitas; divi- 
tibus erogstio; pauperibus gratiarum actio ; his qui 
praesunt, mansuetudo; regibus justitia; saceruoti- 
bus sanctitas ; cunctis denique recta in omnibus 
iustitutio, Quia vero ejusmodi munera sunt, eoquo 
splendor enitescit, agite, gesiiamus, et gratiarum 
actionis cantica depromaius, cum Davide ; Ezsul- 
temus Domino, jubilemus Deo Salvatori nostro 55, 
Omnium Conditori templum quo excipiatur, exstru- 


*5 Psal, xciv, 1. 


(68) Edit. ὁσίως. 
(ψδ') Nunc primum Grace prodit haec oratio ex 


ο 


Z. 
Tov αὐτοῦ Λόγος, εἷς τὸ γενέσιον tnc ὑπερ- 
αγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου (68'). 

α). λαμπρῶς πανηγυρίζει dj χτίσις σήμερον, χαι- 
wv οὑρανὸν τὴν Παρθένον λαμθάνονσα. Κόρη tri 
γῆς Υεγέννηται, τοῦ Βασιλέως τῶν οὐρανῶν ἑφυχώ- 
µενος θάλαμος. Νεᾶνις εἰς φῶς ἑλήλυθε τῆς ἡλιαχῆς 
ἀχτῖνος φανότερον ἀστράπτουσα. Βρέφος kx στείρας 
ἀνέλαμφε, τῆς παρθενίας τέμενος ἱερώτατον. Τίς 
οὐχ ὑπαντήσει πρὸς τὴν πανήγυριν τίς οὐ δωροφο- 
ρήσει ἑόρτια, χαὶ τῇ Παρθένῳ φιλούμενα; Δῶρον 
χάλλιστον παρθενεύουσιν fj ἀφθαρσία, γἡμασι σω- 
φροσύνη, πλονσίοις µετάδοσις, πένησιν d) εὐχαρι- 
στία, ἄρχουσιν ἡ ἡμερότης, βασιλεῦσιν ἡ διχαιοσύνη, 
ἱερεῦσιν dj ὁσιότης, τοῖς πᾶσιν ἓν ἅπασιν ἡ εὐνομία. 
Ἐπεὶ δὲ τοιαῦτα τὰ δῶρα, xal μετὰ τοιούτων ἡ λαμ” 
προφορία, δεῦτε σχιρτήσωμεν εὐφρόσυνα. "Acupsy 
χαριστἠρια, μετὰ Δαδίδ' Ἀγα1ιασώμεθα τῷ Κυ 
ρίῳ, à Ίαϊάξωμεν τῷ Gs τῷ Σωτῆρι ἡμῶν. To 
Κτίστῃ τῶν ἁπάντων, ναὺς ὑποδοχῆς ᾠχοδόμηται ' 


cod. Regio 2550 collato cum versione Leonis Alla- 
tíi qua edita non est. 








(81 HOMILIA II IN NATIVITATEM B. V. MARLE. 


682 


ὃτι τῷ δημιουργῷ Λόγῳ χαταγώγιον ξενισμοῦ ἠτοί- A ctum est : quia. Verbo rerum opifici hospitii domus 


µασται’ ὅτι τῷ Ἡλίῳ τῆς δικαιοσύνης νεφέλη φωτὸς 


ἑξήπλωται ὅτι τῷ περιθάλλοντι τὺν οὐρανὸν kv νε- ᾿ 


Φέλαις, θεοΏφάντου περιθολαίου ἱστὸς ἀνίσταται * 
ὅτι ti κιρνῶντι ταῖς ὥραιό τοὺς χαιροὺς καὶ ἔνιαυ- 
τοὺς συναχτήριον γνυμφιχὸν (69) ἀναδέδεικται. 

β’. Χθρεύσατε, νεάνιδες' παρθενιχὺν γὰρ τὸ γε- 
γέθλιον, Σχιρτήσατε, μητέρες’ μητρικὸς γὰρ καρπὸς 
ἡ παρθεγεύθνσα. Στεῖραι, εὐέλπιδες ἔστε πρὺς τὴν 
πρὶν ὀτειρεύουσαν, εἶτα θεόπαιδα γεννήσαδαν ἆπο- 
σχοπεύουσαι. Μηδέ vs χόράι τῆς χυρείας ἀπολειπέ- 
σθωσαν, τῆς µόνης κορῶν χορβωνίδος ὁμοῦ καὶ βασι- 
λίδος τὸ Ὑενέσιον πανηγυρίζονσαι. Σαλπίσατε cáA- 
arrré ἐπὶ εοὺς βουνούς * ἠχήσατε ἐπὶ εῶν ὑγη: 
Aor: ακπηρὐξαεο àv Ἱερονσαλὴμ , δι Ὡσηὲ ἡμῖν 
χἀνταῦθα τὸ προσταττόµενον. Δαθὶδ ὁ θεοπάτωρ, εὖ» 
φράνθητι’ "Hoatag ὁ προφητοκράτωρ, φαιδρύνθητι, 
Καὶ ὁ μὲν, ὅτι ἓξ ὀσφύος σου xazà τὴν ὁρχωμοσίαν 
fj βασιλὶς προέρχεται, ἐς ἧς θήσειν ἐπὶ τὸν θρόνον 
σου τὸν χαρπὀν σου θεὸς ἐπηγγείλατο * ὁ δὲ, ὅτι ἡ 
προφητεία σου πέρας εἴληφεν, Ἐξεεύσεται ῥά- 
(δος ἐπ τῆς ῥίζης Ἰεσσαὶ, καὶ ἄνθος ἑκ τῆς ῥίζης 
ἀνγαδήσετα:. 'Pá6boc ἡ Παρθένος, ἐξ fic ἀπειρόγα - 
p; τὸ ἀνθηρὺν χαὶ ἀένναον Χριστὸς ἄνεισιν. 

T. Αλλά τί pot τῷ δεῖνι, χαὶ τῷ δεῖνι τὸ χαίρειν 
περιγράφειν, xal μὴ φωνῇ περιληπτικῇ διασημᾶναι 
τὴν ἀγαλλίασιν, Εὐφρανθήτω ὁ οὐρανὸς ἄνωθεν, 
καὶ αἱ γερά αι ῥαγάτωσαν δικαιοσύνη». Ἀνατει- 
Adeo ἡ γη, καὶ βΊαστησάτω ἔλεος, καὶ δικαιο- 
σύγην ἀνατειξάτω dpa (10). Διὰ τί; ὅτι σχήνωµα 
τῷ θεῷ Ἰαχὼδ πεφανέρωται ' ὅτι τόπος ἅγιος τῷ 
παναγίῳ Λόγῳ ὑποδέδειχται. Ὡς φοδερὸς ὁ τόπος 
οὗτος, βοάτω Ἰακὼδ ὁ πατριαρχιχώτατος, οὐκ ἔσει 
τοῦτο ἀ.1.1 1) oluoc θεοῦ, καὶ αὕτη ἡ πύ.Ίη τοῦ 
οὐρανοῦ/ Ὢ ἀποῤῥήτων ἀχουσμάτων| ὢ παραδόξων 
ἀποτελεσμάτων | Tl τοῦτο τὸ καινὸν διήγηµα ; τίς 
αὕτη d ξενίζουσα παραδολὴ xol ἀπόῤῥητος: Ei ὁ 
οὐρανὸς τοῦ οὐρανοῦ οὐκ ἀξαρχέσουσί σοι, ὡς ὁ Λό- 
Yos, καὶ τίς ἡ ἐξαρχοῦσα αὐτῷ φυσικὴ κατοἰχῆσις ; 
Οὐχὶ τὸν ovparór καὶ τὴν γῆν ἐγὼ zAnpo, έγει 
Κύριος; Kal ποῦ τῷ τοιούτῳ, xal τηλικούτῳ , xol 
ὑπεραίροντι πάσης καταληπιιχῆς ὑποθέσεως; οὐ 
Υὰρ bv ποσότητι τὸ ἄπειρον, πδριληπτιχὸν χωρίον 
ἐξευρηθήσεται. Ὁ οὐρανός µοι, quat, θρόνος, καὶ 


est parata ; Soli justitize expansa lucis nubes ; im- 
mortali Sponso divini decoris thalamus erectus; ei 
qui colum nubibus operit, divinitus texti amictus 
tela consurgit : ei qui tempestatibus tempestates 
&nnosque commiscet, nuptiale conclave editum.  , 

2. Choros, juvenculz, ducite : Virginis namque 
dies est natalis, Salite, matres : matris enim fru- 
ctus Virgo est. Bono animo, steriles, estote, in eam 
intuentes, qua, cum prius sterilis esset, divinam 
posthac prolem enixa est. At neque puelle choro 
desint, diem ejus natalitium celebrantes, quz sola 
puellarum apex et regina exsistit : Glangite tuba su- 
per montes ; sonale super excelsa; predicate in Jeru- 
salem **, quod quidem per Osee hic nobis etiam 
praecipitur. David Deiparens, gaude animo ; ἰδαία 
prophetarum primus, exhilarare; alter quidem, 
quod tuis ex lumbis, uti juratum erat *', regina 
procedat, ex qua Deus fructum tuum super sedem 
tuam positurum promiserat : alter vero, quod flnesa 
habeat vaticininm illud tuum : Egredíetur virga de 
radice Jesse, et flos de radice ascendet. **, Virga 
Virgo est, ex qua integro decore muliebri, floridus 
perennisque flos Christus assurgit. 

9. Quid enimvero huic illive gaudendum ἁθβπίο, 
nec voee omnia complectente exsultationem indico ? 
Leteiur colum. desuper, εἰ nubes pluant justitiam : 
pullulet terra, et germinet misericordiam, et. justitia 
oriatur simul **, Quid ita * quia Deo Jacob taber- 
naculum manifestatum est : quia locus sanctus 
sanctissimo Verbo ostensus est. Clamet patriar- 
charum amplissimus Jacob : Quam terribilis est lo- 
cus iste ! non est hic, nisi domus Dei, hecque porta 
celi **. O ineffabiles auditiones! o insolitos even- 
tus! Quie nova hac narratio? Qua stuporem in- 
gerens, et sermonis vim fugiens isthzec parabola ? 
Cum celum coli, uti Scriptura prodit *!, baud tibi 
sufficiant, quznam tibi sufficiens naturalis babitatio 
fuerit? Annon celum εἰ terram ego impleo, dicit 
Dominus ** * Et ubinam rerum, tali ac tanto, quique 
omnem  comprehensionem exsuperat (non enim 
quod infinitum est, in quantitate bzret) locus qui 
complectatur, occurrat : Coelum mihi, ait, sedes est, 
et terra scabellum pedum meorum **. Qusnam vero 


ἡ Τῆ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν pov. Καὶ ποῖος olxo- p €i qui interrogat, domus essiruitur, quisve locus 


ἑομηθήσεται olxog τῷ ἐρωτῶντι; 1) τίς ἐξευρεθείη 
τόπος τῆς χαταπαύσεως αὐτοῦ ; ἀλλ ὅμως εὕρηται, 
καὶ πεφανέρωται. Πῶς, καὶ «(vv τρόπῳ; δε γὰρ 
τὸ ζητοῦμενον. Μικρὸν ἀναμείνας , ἀγαπητὰ, Adm 
τοῦ ποθουµένου τὴν ἐπίλυσιν. 

δ. Μέλλοντος ἀνθρώπου EE o0x ὄντων εἰς τὸ εἶναι 
παράγεσθαι δι ἄπειρον Θεοῦ ἀγαθότητα , πρότερυν 
οὐρανὸς ἐχτείνεται, γῆ ὑπεστόρεσται, θάλασσα πε- 
ριώρισται, xal ὅσα ἀμφοτέρων συμπληρωτικὰ, ἐν 
ταντῷ τῆς ὅλης διαχοσµήσεως εἴληπται. Εἴθ᾽ ὕστε- 


** Osee v, 8. *' Psal. cxxvi, 11. 
*! Jerem. xxii, 24. ?? Isa. Lxvi, 2. 


(69) Seg. ἀναδείχνυται. 
PATROL. Gn. XCVI. 


inveniatur, in quo requiescal? AL vero inventus 
exhibitusque est? Qua vero ratione, quove modo? 
hoc namque est quod nunc quzritur. Tantisper 
exspecta, dilecte, et ejus quod optas, solutionem 
accipies. 

4. Cum homo per immensam Dei bonitatem in 
rerum naturam edendus esset, in primis 851 
colum extenditur, substernitur terra, suis mare 
terminis clauditor, ceteraque omnia, quibus utra- 
que complenda essent, in universi ornatu una pro- 


55 [33, 5, 11. ** Isa. ιν, 1. ** Gen. xxvini, 17. ** ΠΙ Reg. i1, 27. 


(70) Allatius legit : διχαιοσύνη. 
22 


(83 
ducta sunt. Tum postremum homo, 
in paradiso velut in virtutis schola ponitur : ac 
nisi violasset :przeceptum, a vitali illo loco nun- 
quam exsulasset : cumque expers indumenti esset, 
nisi divinis consiliis obstitisset, haudquaquam in 
multis variisque affectionibus obnoxiam mutatio- 
nem cecidisset, ut Dei monarch:e loco plura numina 
coleret, Cunctis itaque, ut verbo expediam, interi- 
tioni deditis, miserante Deo, ne quem suis ipse 
manibus formaaset, in nihilum cederet, penitusque 
aboleretur, ccelum aliud novurn, terramque at mare 
fabricat, in quibus propensiori consilio humanum 
genus reformaturus ipse caperetur, qui capi nus- 
quam potest. Isthzec porro est beata multipliciter- 
que celebranda Virgo. O rem miram! Colum qui- 
dem est, cum velut ex penitissimis virginitatis the- 
sauris Solem justitia proferat: terra vero, ceu 
que ex intemeratis lumbis vit spicam edat.: mare 
tandem, utpote qui ex uteri sui sinu spiritalem 
margaritam prodit. Nunc itaque nova ejus qui capi 
nequit, creatura eluxit : universorum Megis regalis 
aula parata est, ejus qui incomprehensibilis est, 
ratione utens diversorium instructum. Quam mun- 
dus iste magnificus est! quam stupenda creatio, 
qu: virtutum arboribus venustatem habet, casi- 
tatis odore fragrat, sensorum splendoribus claret, 
cunctisque bouis aliis nulla penuria fruitur ; digna 
denique prorsus est, in qua Deus ad homines ve- 
niens inhabitet'! Quinimo, inquit, mundus anterioc 
quam maxime est admirabilis. Tum enim, cum 
ereata sunt sidera, laudaverunt me voce magna an 
géli mei**, et priedicaverunt. Nibil vero sic Deo 
decens gratumque fuit, uti sancta omnibusque mo- 
dis miranda Virgo. Quod ita esse εκ patientissimo 
Job noveris. Nam celum quidem minime mundum 
esse ait, nec stellas in conspectu ejus reprehensione 
vacare?**. Hac vero quid purius sit? quid irrepre- 
hensibilius? quippe quam Deus supremum ac pu- 
rissimum lumen sic amaverit, ut illapsu Spiritus 
sancti substantialiter cum ea commistus sit, ex ipsa 
perfectus homo, nihil demutato aut confuso eorum 
quie propria sunt statu, prodiens. Rem plane mi- 
rabilem! Qui humanissimus est, ancillam suam in 
parentem sibi adsciscere non erubuit. O indulgen- 


$. JOANNIS DAMASCEÉNI 
regio cultu Α pov ὁ ἄνθρωπος βαδιλικῶξ εἰς Τυμνάδιον Δρετῆς tv 


68 


παραδείσῳ τίθεται ' ἀλλ' el μὴ fj παράδασις προὺ- 
χώρῆσεν, οὐκ ἂν τοῦ ζωηροῦ χωρίου ἑξωρίζετο (71). 
Ἐξοστραχισθεὶς δὲ ποῦ ἐνδύματος, εἰ μὴ ταῖς 
θείαις προµηθείαις ἀντανίστατο, οὐχ ἂν slc τὴν κο- 
λυπαθεστάτην ἀλλοίωσιν κατηχάγετο, ἀντὶ θεῦ 
µονάρχου πολυθεῖαν σεδόµενος. Διά τοι ταῦτα, ὡς 
ἓν χεφαλαίῳ φάναι, τῇ φθορᾷ κατεσχηµένων ἀπάν- 
των, καὶ Θεοῦ κατοιχτιξοµένου μὴ εἰς παντελη 
ἀνυπαρξίαν χωρῆσαι τὸ τῶν οἰκείων χειρῶν πλάσμα, 
ἄλλου καινοῦ οὐρανοῦν Υῆς τε xaX θαλάσσης ποίηµα, 
ἐν el; χωρηθῆναι εὐδοχεῖ bU ἀνάπλασιν τοῦ γένους 
ὁ ἀχώρητος. Καὶ ταῦτά ἐστιν ἡ µαχαρία xal πολυ- 
ύμνητος Παρθένος. Ὢ τοῦ θαύματος! Οὐρανὸς μὲν, 


ο 


ὡς ἐκ τῶν ἁδύτων θησαυρὼν, «by τῆς δικαιοσύνης 


B -ῄλιον ἀνίσχουσα" T1] δὲ, ὡς ix τῶν ἀχράντων λαγό- 


C 


νων τῆς ἀφθαρσίας, τὸν στάχυν τῆς ζωῆς βλαστή- 
caca* θάλασσα, ὡς Ex τῶν κοιλιακῶν χόλπων, τὸ 
νοητὸν µαργαρίτην προφέρουσα. "Hàn τοιγαροῦ» 
παρήχθη ἡ νεοφανἠις κτίσις τοῦ ἀχωρήτου. Hotpc- 
πίσθη ἡ βασίλειος αὐλὴ τοῦ Παμδασιλέως. Ἠτοι- 
µάσθη τὸ λογιχὸν καταγώχιον τοῦ ἀχαταλή του. Ὡς 
µεγαλοπρεπὴς ὃδε ὁ xócgog! ὡς ἀξιάγαστος $ 55- 
µιουργία, φυτοῖς ἀρετῶν ὡραΐζουσα, ἄνθεσιν ἀγνείας 
εὐωδιάζουσα, λαμπρότησι θεωριῶν ἁγλαῖζουσα, πᾶ- 
aw ἄλλοις ἀμφιλαφέσιν ἀγαθοῖς ἀνενδεῶς ἔχουσα, 
ἀξία, τὸ δὴ λεγόµενον, τοῦ θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους 
ἑνοιχήσεως! Kaltot Ys καὶ ὁ πρὶν κόσμος, θαυμᾶ- 
στὺς ὅτι μάλιστα ΄ ὅτε Υὰρ, φησὶν, ἐγενήθησαν 
ἄστρα, ᾖνεσάν µε φωνῇ psráAm πάντες ἄγγελοί 
µου, xaX ὕμνησαν. Αλλ' ob τί πω οὕτω θεοπρεπὲς, 
ὡς ἡ µαχαρία« αὕτη καὶ πανθαύμαστος Παρθένος. 
Καὶ ὅτι ἀληθὲς, ἄχουσον τοῦ πολύτλα Ἰὼό λέγοντος" 
Οὐρανὸς μὲν οὐ καθαρὸς, ἄστρά δὲ οὐχ ἄμεματα 
ἑναντίον αὐτοῦ. Tic δὲ cl καθαρώτερον; τί δὲ ápsp- 
πτότερον; ἧς τοσοῦτον ἠράσθη six, «b ἀχρότατο 
φῶς καὶ καθαρώτατον, ὡς δὺ ἀπελεύσεως ἁγίο 
Πνεύματος οὐσιωδῶς αὐτῇ συγκραθῆναι, χαὶ ἰξ 
αὐτῆς προελθεῖν τέλειος ἄνθρωπος, μετὰ τῆς ἁμε- 
ταθόλου καὶ ἀσυγχύτου τῶν οἰχείων ἱδρύσεως. "fl 
τοῦ θαύματος ! Thy ἰδίαν δούλην, μητέρα κτήσασθει 
oüx ἐπῃσχύνθη ὁ φιλανθρωπότατος. Ὢ τῆς συΥχα” 
ταθάσεως 1 Τοῦ ἰδίου πλάσματος γέννημα χρηματίσαι 
οὐκ ἀπῃνήνατο ὁ ὑπεράγαθος, ἑκείνης ἑρασθεὶς δη” 


ti» deinissionem! Qui eximie bonus est, proprii D λαδὴ τῆς ὡραιοτέρας πάσης κτίσεως, ἑκείνης Unt 


figmenti proles audire non renuit, amore captus 
illius qux creatis omnibus specíosior est ; illam am- 
plezus, qua celestibus virtutibus dignitate preit. 
De hac ítaque summe admirabilis Zacharias ait: 
Gaude et letare, filia Sion, quia ecce venio, et habi- 
tabo in medio tui, dicit Dominus **. Sed εἰ beatis- 
simus Joel de eadem, ut quidem existimo, ita prope 
modum noscitur clamare : Confide, terra, gaude et 
laetare, quia magnificavit Dominus ul faceret tibi". 
"ferra namque est, in qua sacratissimus Moyses 


wnbratic legis calceamentum solvere ob grati 
ον Job xxxvui, 7... ?*- Job xxv, 5. 


(73) Seg. ἐξωστρακίαθη. 


6 Zach. i1, 10. 


λαδόμενος τῆς ἀξιωτέρας τῶν οὐρανίων δυνάμεων. 
Περὶ ταύτης τοίνυν ὁ Ζαχαρίας à θαυμασιώτατκ, 
Τέρπου, qna, καὶ εὐφραίγου, θύγατερ Zur, διότι 
ἱἰδοὺ ἔρχομαι, καὶ κατασκη)ώσω ἐν µέσῳφ σουν 
ἆέγει Κύριος. Περὶ ταύτης Ye xol Ἰωὴλ ὁ µαχᾶ- 
ριώτατος, ὣς ἐμοὶ δοχεῖ, ὧδέ πως χεχραγὼς φαίν» 
ται: θάρσει, Tij, χαῖρε καὶ εὐφραίνου, ὅτι ἐμεγά- 
Aure Κύριος τοῦ ποιῆσαί σοι. Γη Y&p ἐστιν » 
ᾗ Μωῦσῆς ὁ ἱερώτατος λῦσαι τὸ ὑπόδημα τοῦ σχιὼ- 
δους νόµου εἰς ἐξαλλαγὴν χάριτος προσετάττετὸ. Γή 
ἐστιν, ἐφ᾽ ᾗ τεθεμελιῶσθαι τῇ σαρχὶ ὑπὸ του Iw 


*! Joel v, 91. 











635 


HOMILIA ? IN NATIVITATEM B? V. MARIA. 


686 


pato; Berat, ἆ θεμε.ιῶν τὴν γῆν ἐπὶ τὴν ἀσφά- A commutationem jussus est. Terra est, in qua ille 


-JAeiav αὐτῆς. Τη ἐστιν, 3j σπορᾶς ἀνεπίδεκτος, xol 
ἁπάντων καρποτροφοῦσα τροφοδότην. Γή ἐστιν, &o' 
ἦν τῆς ἁμαρτίας ἄκανθα οὐχ ἀνέτειλε. Τοὐναντίον 
δὲ μᾶλλον διὰ τοῦ ταύτης ἔρνους πρόῤῥιζος ἑχτέτιλ- 
ται. Γη ἐστιν, οὐχ (x ἡ πρότερον χατηραµένη, xal 
ἃς χαρποὶ πλήρεις ἀχανθῷν xai τριδόλων * ἀλλ’ ἐφ' 
fiv εὐλογία Κνρίου, xa fic εὐλογημένος ὁ χαρπὸς τῆς 
χοιλίας, ὥς φησιν ὁ ἱερὸς λόγος. 


&'. Αλλ' ἐπεὶ ταῦτα οὕτως, φέρε, ἴδωμεν ὅθεν 
εὐθνδρόμησεν à ἀείζωος ὅρπηξ τῆς παρθενίας εἰς ἆ 
φύσας, xai τίς fj τεχοῦσα. Ἰωαχείμ τε χαὶ Άννα, ἡ 
διαφανὴς χαὶ πανεύφημος τοῦ Λόγου ξυνωρὶς, 1) 
πασῶν συζυγιῶν θεσπεσιωτέρα ἁρμονία. "Ho γὰρ ὁ 
χλάδος ὑπερφερῆς ἁπάντων, οὗ δή που ταύτης fj ῥίζα 
pA προσφερεστέρα; ἉΑλλ' ἡμῖν εὕριζος φυὰς οὕτω 
Μεγάλοφνἠς τε xal ἑξοχωτάτη, χαρπυῦ δὲ τέως ἄγω 
voc. Καθαρωτάτη f) πηγἡ, ἀλλὰ ῥεῖθρον οὗ φέρουσα. 
Ἀυμφορὰ dj ἀπευχταία. Εὐληπτικὰ καὶ ἑπώδυνα τὰ 
παριστάµενα. Τί οὖν;' Ἐκέχραξα» δίκαιοι, καὶ ὁ 
Δύριος εἰσήχουσεν αὐτῶν, καὶ àx πασῶν τῶν 
0Alyewr αὐτῶν ἐῤῥύσατο αὐτούς. Πόῤῥωθεν Δαθὶδ 
ἑνθεαστιχώτατα διεσήµανε τοιάδε’ Ἐκέκραξαν, φη- 
ον, οἱ δίκαιοι. τῆς ὅλης ἀνθρωπότητος πρόσωπον 
εἰσφέρειν pov ἡ δυὰς αὕτη τεθεώρηται. Ἐθεώρουν 


τοιγαροῦν θεογνωσίας τὴν ἀνθρωπότητα ἔρημον, ἐξ 


ἀπιστίας τὸν χόσμον χηρεύοντα᾽ ἐπείπερ, Πάντες 
ἀξέκλυαν, ἅμα ἠχρειώθησαν, κατὰ τὸ ἀδόμενον. 


carne fundatus a Spiritu canitur, qui fundat terram 
super stabilitatem suam**. Terra est, qua non se- 
míne suscepto eum protulit, qui omnibus escam 
praebet. Terra est, in qua nulla peccati 8559 enata 
spina; secus vero per cujus germen illud polius 
evulsum est. Terra est, non uti prior maledicta, ac 
cujus fructus spinis ac tribulis horrescant ; sed su- 
per quam benedictio Domini fuit, et cujus fructus 
ventris benedictus, ut sacro dictum est oraculo **. 
5. Hzc eum ita se babeant, age, jam videamus 
ex quo genere semper virens virginitatis ramus 
recta venerit; quis genitor, quaeve genitrix illius 
exstiterit. Joachim seilicet et Anna, illustre cele- 
bratissimumque Verbl par, conjugis omnibus divi- 
nior compages. Cujus enim ramus omoia exsuperat, 
cur radix cum eo non maxime congruat? Atqui 
probis radicibus planta sic magnifica et eximía, 
interim fructu carebat. Limpidissimus fons, sed qui 
nullum fluentum emittebat. Deprecanda calamitas ; 
graves direque circumstantis. Quid igitur? Cla- 
maverunt jusli, et Dominus exaudivil eos, et ex om- 
nibus tribulationibus eorum liberavit eos* : qualia 
quidem longe antea David divinissimo afflatu signi- 
ficaverat. Clamaverunt. justi, inquit, Universi ge- 
neris humani personam par istud meo sensu refe- 
rebat. Quocirca universum genus huroanum Deo 
cognitione destitutum cernebant : mundum ob in(l- 
delitatem viduum ; cum Psalmista teste : Omnes de- 


Ὀδυνηρὰ ἡ ἁταξία, χατηφὴς áxapnia. Ἐκέκραξαν ϱ clinassent, simul inutiles facti sunt *. Molesta inor- 


οἱ δίκαιοι, ἓν τῷ olxsl δηλαδὺ παραδείσῳ. "Ovou 
ἕνεχα;, Ἐπειδήπερ ix παραδείσου ἡ λυπηρὰ ἆμαρ- 
«la. ἐξελήλυθεν, ἐχεῖ φησι τῇ προµήτορι ὁ τῶν ὅλων 
Θεός: Π.ληθύνων π.1ηθυνῶ τὰς «ύπας σου, xal 
«ór στεναγµό» σου. Ἐν «ἰύπαις τέξῃ τέκνα, xal 
πρὸς tóv ἄνδρα σου ἡ ἁἀποστροφή σου. Τί ἑχέ- 
" xpatav; Καρπὺν χοιλίας, Ίγουν εὐχαρπίαν ϐθεο- 
γνωσίας ἐξαιτούμενοι, xol ταῦτα εἰχὸς προσευχό- 


ptvot. "A$uvat Κύριε Ἑλωϊὶ Σαδαφθ, οἶδας τῆς 


ἀπαιδίας ὄνειδος. Γινώσχεις τῆς ἀχαρπίας τὸ (72) 
ἄθυμον. Ἐὰν ἐπιθλέπων ἐπιδλέφῃς ἐπὶ τὴν ταπεί- 
νωσιν τῶν δούλων σου, καὶ δῷς τοῖς δούλοις σου 
απέρµα παιδὺς, δώσυμεν αὐτὸ ἑνώπιόν σου δοτόν. 
Kat γε ὁ Κύριος εἰσήκουσεν αὐτῶν, ὁ ταχὺς εἷς 


dinatio, most sterilitatis dispendia eraut. Clama- 
verunt justi. Ubinam? in proprio horto. Quapropter, 
cum ex paradiso tristis peccati noxa exiisset, ibl 
omnium primas matri universorum Deus dixit: Mul- 
tiplicans multiplicabo dolores tuos el gemitum tuum. 
In doloribus paries, et ad virum tuum conversio 
tua*. Quid clamaverunt? uteri (ructum, id est ube- 
rem Dei notitiam postulantes. Adonai Domine Eloi 
Sabaoth, sterilitatis probrum non ignoras, quanto 
moerori subjaceant, qui fructus sunt expertes, nosti. 
Si respiciens respexeris in humilitatem servorum 
tuorum, dederisque servis tuis prolem, dono eam 
coram ie donabimus. Exaudivit itaque eos Domi- 
nus, qui velox sit ad miserandum, et tardus ad 


ἔλεον, βραδὺς δὲ εἰς ὀργὴν, δοὺς τὴν κυριώνυµον D iram, donans eam qua proprie Mariz nomen gerit, 


Μαρίαν λύτρον οὕτως ἀγλαὺν xai μεγαλοφνὲς ἀντὶ 
τῆς Εὔας. θυγάτηρ ἵαμα μητριχὸν γεγένηται’ τὸ 
νέον φύραμα τῆς θείας ἀναπλάσεως, (75) ἡ παναχία 
&nrapyh τοῦ Ὑένους, fj ῥίζα τοῦ θεοφράστου χλάδου, 
τὺ τοῦ προπάτορος ἀγαλλίαμα. Ὢ τῆς εὐεργεσίας | 
ὢ τῆς μεγαλοδωρεᾶς ! "Apa. οὐχὶ καὶ αὐτὸς ὁ ἥλιος 
Φαιδροτέρας νῦν τὰς ἀχτῖνας ἀφίησι τῆς περιχαρείας 
φως αἱσθόμενος: Αρα οὐχὶ xal πᾶδα 1i χτίσις otov 
ἐναθρύνεται ἐπ᾽ ἐλπίδι τῆς Ex «φθορᾶς ἐλευθερίας, 
ἐπὶ τῇ γεννῄσε: τῆς ἀφθόρως (74) χυούσης τὸν ἔλευ- 


jn splendidum et magnificum pro Eva pretium. Ma- 
tris medicamentum filia effecta est : divin: refor- 
mationis nova conspersio, sanctissima generis pri- 
miti : rami divino ore prolati radix : primi pa- 
rentis exsultatio, O beneficium! o munificentiam !, 
Nunquid non sol splendidiores nunc radios ejacu- 
latur, qui gaudii exsuperantiam velut persentiscat? 
Annon natura omnis qnodam modo superbit ac 
gloriatur, libertatem a corruptela sperans :n illius 
nativitate, quz sine labe mundi liberatorem est pa- 


*5 Exod. i, δ.. * Luc. 1, 98. * Psal. xxin, 8. 3 Psal. xti, 9. ? Gen. nit. 16. 


(ο) Allatius legit ἄτιμον, probrum. 
(75) Hic lacuna fuit in Allatii codice. 


(74) Allat. legit. ἁσπόρως, sine semine. 


681 


S. JOANNIS DAMASCENI 


688 


ritura. Sed et qux sequuttur, inspice. Libens, velim A θερωτὴν τοῦ χόσµου ; Zxórtt καὶ τὰ Ere φιλακροά- 


audias, dilectissime, mec (6 perscrutari pigeat, 
Mulge, inquit Seriptura*, lac, et erit. bulysum. 
Cousentaneug justorum precationis locus. 1n horto 
preces fundentes, hortum priore longe feliciorem 
genuerunt, Illic susurro serpens Evam facili strue 
seduxit. Hie Gabriel arebangelus Mariam lato ser- 
mone conveniens, turbavit quidem, sed non dece- 
pit. Illic serpens auditus tristem mortem importavit: 
hic angeli suada sempiterna jucunditatis vitam ho- 
minum generi vicissim invexit. Illic doloris 852 
plena sententia, el qu» ex pravaricatione paritura 
est : hic Spiritus sancti adventus, gaudio eam com- 
plens, qus ex prophete oracule partus dolores 
effugit. 0 rerum commutationem! o novitatem eo- 


rum que modo geruntur! Vetera trausierunt (quod B 


hic quoque dicatur), et ecce (acta sunt omnia nova. 
Domus initium, secundum  exquisitissimam — ejus. 
considerationem, Deique ad homines adventus in- 
«hoatio, presentis diei solemnitas preefulget. 

6. Habes, charissime, rei de qua quaerebatur, 
solutionem. Jam promissi debitum recepisti, Adea- 
dum, tu quoque cum [saia Isai: voces proloquere : 
Domine Deus meus, glorificabo te : laudabo momen 
tuum, quoniam fecisti res. mirandas, consilium anti- 
quum, verum *, Nec multo post in. Sancta quoque 
saneterum introeuntem beatam visurus es, ceu jam 
sanctissimo Numini consecratam : tum deinde eum 
utero concipientem, qui comprehendi non potest. 


[uov ἔσο, ἀγαπητὲ, xaX p áxoxvfje πρὸς τὴν ἔρευ- 
ναν. "ApsAyg, qnot, γάλα, καὶ ἔσίαι βούτυρον. 
Κατάλχηλος ὁ τόπος τῆς δικαίων προσευχῆς. Ἑν 
παραδαίσῳ προαευξάµενοι, παράδεισον ἔτεχον, πολὺ 
toü πρἀτέραυ µαπαριώτερον. "Exet ὄψις φιθυρίσας, 
εὐάλωτα τὴν ΕἘὔαν ἑξηπάτησεν. Ἐνταῦθα Ταθρὸλ 
ὁ ἀρχάγγελος ὁμιλήσας τῇ ΒΜαρίᾳ εὐφρύσυνα, δι. 
ετάραξεν, ἀλλ᾽ οὐχ ἐξηπάτησεν. Ἐχεῖ fj τοῦ ὄφεως 
ὑπαχοὶι θάνατον τὸν ἀμειδη προεξένησεν. Ἐνταῦθα 
3j πειθὼ τοῦ ἀγγέλου, ζωήν οὴν ἀεοιαρῃ τοῖς ἀνθρώ- 
mote ἀντεισήγαχεν. "Exet ἡ ἁκόφασις ὀδυνηρὰ τῇ ἐκ 
παραχοῆς τιχτούσῃ’ ἐνταῦθα ἡ τοῦ ἁγίου Ἠνεύματος 
ἐπιφαίτησις, χαρµόσυνα τῇ ἐχπεφευγνίᾳ προφητικῶς 
τὰς λυπικὰς ὠδῖνας. Ὢ τῆς ἑξαλλαγῆς τῶν πραττο- 
µένων | ὢ τῆς χαινότητος τῶν τελουμένων 1 Τὰ ἁρ- 
«aia παρήᾶθε (λελέχθω χἀνταῦθα), lob γόγονε τὰ 
πάντα χαινἀ. Οἴχου ἀρχὴ κατὰ ἀχριδεστάτην θεω- 
ρίαν, καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους ἐπιδημίας 


ἡ παροῦσα πανήγυρις προεχλάµπουσα. 


ς’. Ἔχεις, ὦ φιλότης, τοῦ ζητουµένου τὴν λύσιν. 
Απέλαθεν τῆς ὑποσχόσεως τὸ χρέος. Δεῦρο , λέξον 
xa. αὐτὸς σὺν "Houig τὰ Ἡσαβου Κύριε ὁ θεός 
pov, Δοξάσω σε’ ὀμνήσω τὸ ὄνομά σου, ὅτι ἐβοίη- 
σας θανμαστὰ πράγματα, BovAly. ἀρχαίαν dn- 
(wv. Μικροῦ μὲν οὖν καὶ ὄψει τὴν µαχαρίαν εἰς 
τὰ "Άγια τῶν ἁγίων εἰσιοῦσαν, ὡς Ίδη tQ παναγε» 
στάτῳ θεῷ ἀφιερωμένην" ἔπειτα συλλαμθάνουσαν tv 
γαστρὶ τὸν ἀπερίληκτον. Ὢ τοῦ θαύματος 1 Εἰς gi- 


Ο prodigium 1 In exigua corporis mole illum habi- ( xpbv σώματος ἑνοιχῆσαι τὸν περιέχοντα δραχὶ τὰ 


tare, qui pugillo cuncta continet. Qui vero, o Christi 
hostis (ut paucis alio digrediar), non circumscriptus 
est! ? Quod etsi, inquit, nobis similis, at. superior 
tamen exstitit, Quid verorefert? Non enim penes 
fermam humanam discrimen ac varietas est, sed 
penes. naturam divinam. Seilicet, maternis uberibus 
humano more laelabatur; at, divino vitam matri 
przbebat. Nostri more articulata voce loquebatur : 
stupra nos vero divina potestate mandabat, unde mi- 
racula patrarentur. Terrenis pedibus nostro modo 
ambulabat ; quod autem maris dorsum calcaret, hoc 
αερα nostram conditionem erat. Nostri instar carne 
crucifigebatur : àt superiori nobis potentia adversas 
potestates in cruce affigebat. Ex his, alia ad natu- 


ram certis terminis defnitam pertinent, utpote D 


nobis similem : alia ad incireumscriptam qua nobis 
superior est. Ita nempe ut neutra alterius naturales 
proprietates substantiali congressu vitiet, sed intra 
suos qu:eque terminos consistat, Tu vero, hoc ca- 
ves, ne cireumscribas, sive in imagine reprzsentes 
(hec enim idem sunt) tum Acephalorum errore na- 
"uras confundis, tam dispensationem. cum Mani- 
cheis amoliris. Levior tua dementia foret, si Ju- 
d:eos sectareris, quam dum Christiani nomine in- 
signitus in. Christum ipveheris. llle namque Deum 
corpus assumpsisse nequaquam admittens, dum 


* Prov. x13, 53. * Il Cor. v, 17. 


* |sa. xxv, 1. 


σύμπαντα. Καὶ πῶς ob περιγραπτὸς, ὦ Χριστομάχε 
(tva. μικρὸν παραθεωρήἠσω)» "Oct, εἰ xat καθ᾽ ἡμᾶς, 
φποὶν, ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡμᾶς. Καὶ τἰ τοῦτο; Οὐ γὰρ χατὰ 
τὴν ἀνθρωπείαν μορφὴν, ἀλλὰ πατὰ τὴν θεότητος 
φύσιν fj διαφορὰ xat ἐξαλλαγή" οἷον ἐγαλουχεῖτο ga- 
ζοῖς μητρικοῖς ἀνθρωπικῶς" ἀλλὰ παρεῖχε τὸ ζὴν — 
μητρὶ θεοπρεπῶς. Ἐλάλει φωνῇ ἐνάρθρῳ καθ) ἡμᾶς, 
ἀλλὰ παρηγγυᾶτο ἐξουσίᾳ θεῖκῇ ὑπὲρ ἡμᾶς, δν ὧν 
τὰ θαύματα. Ὡδοποίει γεηροῖς ποσὶ καθ᾽ ἡμᾶς, ἀλλ' 
εἰς νῶτα θαλάσσης ὑπὲρ ἡμᾶς. Ἐσταυροῦτο σαρχὶ 
καθ) ἡμᾶς, ἀλλ' ἑτροποῦτο ky σταυρῷ τὰς ἐναντίας ὃν- 
νάµεις ὑπὲρ ἡμᾶς, ὧν τὰ μὲν περιγραπτῆς φύσεως * 
τῆς χαθ᾽ ἡμᾶς ydp: τὰ δὲ ἀπεριγράπτον, τῆς ὑπὲρ 
ἡμᾶς: οὐ λυµηναµένης θατέρας θάτερα τῇ οὐσιώδει 
συνόδῳ τὰ φυσιχὰ ἰδιώματα, ἀλλ εἴσω τῆς olxslac 
ὀροθεσίας ἑχατέρας ἑστώσης. Zu δὲ φεύγων τὸ κερι- 
γράφειν, Ἆτοι εἰχονέζειν" ταυτὸν γὰρ ἀμφότερα, xal 
τὰς φύσεις φύρεις σὺν ᾽Αχεφάλοις, xat τὴν οἰκονομίαν 
ἀποσκευάσῃ σὺν Μανιχαίοις. Ἡττον ἣν σοι εἰς ἀνοίας 
λόγον , ἵνα τὸ ἀληθὲς εἴπω, Ἱουδαῖζειν, ἡ τὴν προσ” 
ηγορίαν Χριστιανοῦ ἔχοντι χατὰ Χριστοῦ φέρεσθαι. 
"Οτι ὁ μὲν οὐ προσιέµενος θεὸν σεσωματῶσθαι, οὔτε 
εἰκονίζει, ἀχόλουθα ἑαυτῷ πράσσων ΄ cu δὲ προσ” 
Ἠχάμενος μὲν, μὴ εἰχονίζων δὲ, ἀναχόλουθος σεαυτῷ 
γίνῃ. γέλωτα ὀφλισκάνων καὶ τῷ Ἰουδαῖζοντι, Καὶ 
οὕπω λέγω τὸν ὕθριν, ἀλλὰ πρὸς μὰν ἐχείνους τοσο”- 


' [ec contra Copronymum, qui Christum ut homo 


est, pirgendum negabat, velut incireumscriptum refellit Niceph. CP. in Antirrheticis ineditis. 











689 


HOMILIA II IN NATIVITATEM B. V. MARBLE. 


690 


τος ὁ λόγος, ὅτι μὴ δογματικῶς, ἁλλ᾽ ἑορταστιχῶς A nee pielura repracsenatandum putat. sibi ipse con- 


συνηθροίσθηµεν. Ἡμεῖς δὲ ἔτι βραχέα προσειπόντες 
τῇ Παρθένῳ, καὶ ταῦτα ἓξ ὧν ὠνόμασται kv τῇ θεο- 
πνξύστῳ Γραφῇ ἀνελίττοντες, συμπερανοῦμεν ἐν τού- 
τοις, εἰ χαὶ ἀναξίως, τὸν λόγον. 


seutanea facit, Τα vero qui illud; concedas, cum 
pictura exprimere nolis, tibi ipse diseentaneus, vel 
ab ipsomet Judeo deridendus es : quanquam nec- 
dum contumeliam dico, Et ιο quidem ad illos dí- 


cta sint, quando non ad discutienda dogmata, sed ad celebritatem agendam convenimus. Nos porro.paucis 
Virgine salutata, et ex iis pot'ssimum quibuseau divina Litterae cobonestant, sermonem, etsi non digae sa-- 


tis, absolvemus. 

C. Xalpe, Μαρία, fisox µυρία, διὰ τὸ ἀπειροπληθὲς 
τῶν ἐγχωμίων. Μυρία γὰρ εἰπὼν περὶ σοῦ τις, οὐχ 
ἂν ἑφίχοιτο τῆς ἀξίας. Xafpe, Ῥυρία, ὡς τοῦ τῶν 
ὅλων Κυρίου μητροπρεπῶς τὴν χυρείαν εἱἰληφνῖα, 
ἧς τὰ αύμπαντα δοῦλά τις φῄσας, οὐχ ἀπὸ σχοποῦ 
Βάλλοι τὸν λόγον. Χαῖρε, σμύρνα θαλασσία, 1j ἐν τῇ 


7. Ave, Maria, quasi µυρία, infinita, ob infinitam: 
laudationum copiam. Quawvis innumera quis-de 
te dixerit, nunquam tamen argumenti dignitatem 
3ssecutus erit. Ave, Domina, qua materna aecto- 
ritate, universorum Domini dominatum nacta sis :. 
cui si quis cuncta ancillari dicat, non longe à mela 


ἀλμυρᾷ τοῦ βίου ῥοπῇ τὴν aápxa νεκροφοροῦσα τῇ B abierit. Ave, myrrha marina, quee in salso hujus 


ἁμαρτίᾳ, &E Ἶς γλυχασμὸς, xai ὅλως ἐπιθυμία, ὁ 
λέγων ἓν ᾿"Ασμασιν, Ἐτρύγησα σµύργαν μετὰ 
ἁρωμάτων µου. Χαῖρε, Báse, τὸ πυρίπλοχον θαῦμα, 
4 κατὰ στἐρησιν ἄόατος τῇ ἁμαρτίᾳ' ἐπεὶ χαὶ φυτὸν 
ἀθιγὲς, xai βατὸν οὐρανὸν δεδειχυῖα γηγενέσιν ix 
θεογονίας σου. Xatps, χιδωτὲ, «b θεόδµητον στέχος, 
1j τοῦ νεοκτίστου κόσμου ταµία, ἀφ' ἧς ἔξεισι Χριστὸς, 
ὁ νέος Νῶε, πληρῶν τὸν ἄνω χόσμαν τῇ ἀφθαρσίᾳ. 
Καΐρε, ῥάδδος, τὸ θεόφντον ἔρνος, ἡ µόνη πασῶν 
παρθένων τεχνοφόρος, ἐξ ἁσπορίας ἀνθήσασα υἱέα 
τὸν τῶν ἁπάντων θεὺὸν καὶ ἱεράρχην. Xaips, στάµνε, 
τὸ χρυσόπλαστον ἄγγος, dj παντὸς ἄγγους ἑξῳχι- 
σµένη, ἀφ' fc μανναδοτεῖται ἅπας ὁ χόσμος, τὸν ἓν 
πυρὶ τῆς θεότητος ἑξοπτηθέντα τῆς ζωῆς ἄρτον, 


Xalps, axnvh, ὁ θεότητος πόλος, οὐρανοῦ τῶν ἀφίδων C 


προφερεστέρα, &q' fic αὐτοπροσώπως ὠμίλησε θεὺς 
ἀνθρώποις, xai ἐξ ἧς εἰς τὸν χόσμον ἱλασμὸς ἐπεδή- 
μησεν αἰώνιος. Χαἴρε, θυµιατήριον , τὸ σχεῦος τὸ 
χρυσόνουν, tj τὸν θεῖον ἄνθρακα ἔνδον φέρουσα, ἀφ᾽ 
ὃς διέπνευσεν εὐωδία τοῦ Πνεύματος, τὴν μυδῶσαν 
Φθορὰν ix χόσµου ἀπελαύνουσα, Χαῖρε, τράπεζα, τὸ 
θεόθετον χρᾶμα dj πᾶσιν ἀγαθοῖς ἀρετῶν πλήθουσα 
μέθεξις, τῷ λέγοντι àv. "Λαμασιν’ "Ougadóc σου 


κρατὴρ τορευτὸς, μὴ ὑστερούμενος κρἀματος. 


Χαΐρε, ναὲ, τὸ χαθαρότευχτον Κυρίου δῶμα, περὶ οὗ 
φησιν ὁ Δαθίδ' Ἅγιος ὁ ναός σου, θαυμαστὸς ἐν 
διχαιοσύνῃ' ἐξ οὗ ναουργῶν Χριστὸς ἑαυτῷ τὸ 
σῶμα, ναοὺς δείχνυσι τοὺς βροτοὺς Θεοῦ ζῶντος. 
Χαἴρε, ἁγίασμα, dj κρήνη h θεόθρυτος ἡ πάσης 
ἁγιστείας ἀνάπλεως, ἐξ ἧς πρόδισι τῶν ἁγίων "Άγιος, 
6 ἐξ ἑναγείας ἁποχαθαίρων κόσμον, Χαἳρε, τόπος 
Κυρίου, fj θεοστιθῆς γαῖα, ἡ τὸν ἔζω τούτου παντὸς 
τῇ θεότητι τοπώσασα τῇ σαρκώσει, ἐξ ἧς ὁ ἁπλοῦς, 
σύνθετος) χαὶ ὁ ἁῖδιος, ἔγχρονος' χαὶ ὁ περιγραπτὸς, 
ὁ ἀπερίγραπτος, Xatps, οἶχος θεοῦ, ὁ θείαις ἀγλαῖαις 
ἐχλάμπων δόµος , οὗ τὸ ὑπέρθυρον ἀναφαίρετον τῆς 
ἀγνείας' fj πλῆρης δόξης Κυρίου, καὶ τῶν πυρίνων 
Σεραφὶμ. φωτοειδεστέρα ἓν πνεύµατι. Xaltpe , πύλη, 
ἡ ἀνατολόθλεπτος, ἐξ ἧς ἡ τῆς ζωῆς ἀνατολὴ ταῖς 
ἀνθρώποις τὴν τοῦ θανάτου δύσιν μειοῦσα” 1) θεόδεν- 
τος βάτος, xal τὰς κλεῖς τῆς παρθενίας φέρουσα. 


5 Cant. v, 1. * Exod. 3, 2. 
δν Exod. xxvi, 1 seq. '! Exod. xxv, 29. 


!! Exod. xxv, 10. 
!! Cant. vni, 3. 


vitae fluxu carnem peccato emortuam S5 gestas, 
in qua dulcedo, el penitus desiderium est, qui dicit 
in Canticis : Meseui myrrham cum aromatibus meis *. 
Ave, rubus, igni complieatum miraculum, ipsa pec- 
cato jinaccessa (nam et arbustum istud tangi nme- 
quit) et eujus divino partu ccelum terrigenis acces- 
sum reddilum sit*. Ave, arca, etructum a Deo te- 
clum *, novi mundi eonditoris receptaculum ; ex 
qua Christus novus Noe !! mundum supremum 
incorruptione replens procedit. Ave, virga, divince 
plantationis ramus!*, sola inter omnes virgines 
puerpera, quae, nullo semine suscepto, univérsoram 
Deui et hierarcham Filium, uti florem emisisti. 
Ave, urna, ex auro conflatam vas, ab omni vase 
secretum, et quo raundus universus impensnm sibi 
manna accipit!, vitz scilicet panem igue Deitatis 
coctum.Ave, tabernaculum uod fixit Deus !*, con- 
ditus polus, ipsis coeli axibus prsestantior: ex qua : 
Deus, sua ipse persona cum hominibus est eonver- 
satus, el ex qua c&elerna mundo propitiatio advenit. 
Ase, iburibulum, vag mente aureum !/, divinum 
iutus carbonein ferens, et. qua fragrans odor Spi- 
rilus, corrupteke putórem mundo ersuíllavit. Ave: 
mensa, mietum divinitus appositum ; omnibus vir- 
tutum bonis affluens participatio, ei qui in Canticis 
dicit, Umbilicus tuus crater tornatilis, nunquam misto 
vacuus '*. Ave, templum, purissime fabricata domus 
Domini, de qua David ait : Sanctum est templum 
tuum, mirabile in justitia" ; ex qua sibi Christus 
corporis templum exstruens, templa Dei vivi mor- 
tales effecit. Ave, lustratio, divinis lymphis scatu- 
riens fons, omni plena sanelimonia, ex qua Sanctus 
sanctorum !5*, scelere mundum  expurgans, exivit. 
Ave, Domini locus, Dei gressu calcaia terra, quae 
illum complexa es, qui omni, quatenus est Deus, 
loco eximitur : ex qua ille qui simplex erat, exsistit 
eompositus; temporalis, qui sempiternus ; eircum- 
scriptus, qui incircumscriptus. Ave, Dei domus, 
divinis splendoribus effulgens, cujus castimonia 
superliminare evelli nequit : domus glorie Demini 
plena, preque ignitis Seraphiw spiritu lucentior !*. 


!!Gen, vi, 9. — 1* ρα. χι, 1. !* Exod. xvi, $5. 
!' Psal. LxtV, 9. '* Exod, xxv, δ. !* Isa. vi, 


691 


S. JOANNIS DAMASCENI 


(92 


Ave, perta ad orientem specians**, ex qua viti A Xalpe, ob pav, τὸ τοῦ περιχοσµίου χώρου ἑνδιαῖτημα 


oriens mortis occasum hominibus imminuit : rubus 
Deo perme»bilis, et claves Deitatis ferens. Ave, ε0- 
lum, loco mundum ambiente nobilius habitaculum, 
virtutum fulgoribus uti stellis coruscans : ex quo 
justitia Sol ortus est, salutis qum nunquam occidat, 
diem hominibus condens. Ave, thronus in sublime 
elatus in gloria, animata sedes, Dei in se sessionem 
designans, ac intelligentibus ipsis virtutibus potio- 
rem requiem Deo praestans. Ave, Cherubim, meng 
igne rutilans, quz» divinis sensis tanquam oculis 
plena es, ac multiplici luce gratiam evibras : eujus 
munere lumen 'ad homines transmittitur, quod 
nescit occasum. Ave, Mater, sola virum non experta, 
sola inter matres illibata, et quae majribus conve- 


niunt, more virginum naeta, portentum portentorum B 


maxime novum. Ave, Virgo prolem enixa, sola inter 
virgines puerpera, inter matres insignia virgi- 
»sum gestans, prodigium pre esteris stupen- 
dum. Ave, signabulum regium, universorum Re- 
gem qui substantiam ex te sumpsit, corpusculo 
»naterno simili exprimens : Si quidem compa- 
. ratum est, ut talia fous sit, qualis 855 et 
parens. Ave, liber signatus *', libidinosa omni 
cogitatione innoxius, ex qua divinitus insculpte 
legis arbiter, ab ipso solo, qua virginem decet 
ratione, percurritur. Ave, tomus novi mysterii **, 
illibata prorsus incorruptione, in qua omnis expers 
forms Verbum , humans speciei penicillo depictum 
est, hoc est carne indutum , quod simile nobis per 
omnia factum sit, excepto peccato. Ave, fons signa- 
tus ** , incorruptionig origo, quse Christum vits 
fluentum, nihil lzsis virginitatis signaculis edidisti ; 
cujus consortio. immortalitatem adepti, ad paradi- 
sum nunquam senescentem reducimus. Áve, hortus 
conclusus, virginitatis compendio nunquam aperta 
fertilitas, cujus odor est sicut agri pleni, cui bene- 
dixit, qui ex te prodiit, Dominus. Ave, rosa immar- 
cessibilis, infinite fragrans ; cujus odore Dominus 
oblectatus, in te requievit, et ex qua florescens ipse, 
soundi odorem repressit. Ave, pomum bene olens, 
fructus sterili prognatus, ac divina venustate deco- 
τής: quas in Canticis ais : Stipate me malis, quia 
vulnerata, charitate ego sum ** ; cujus Christus puri- 
tatem decerpens , intemeratam mundo odoris sua- 
vitatem ín epulis habuit. Ave, lilium, cujus proles 
Jesus hzc agri lilia vestit *5 ; suave spirans Spiritus 
rosarium, ex qua Christus stola minime neta, cujus 
decore Salomonis ornatus omnis obscuratur, absque 
semente indutus est. Ave, flos, prx cunctis tinctorum 
coloribus varium omni virtute condimentum, ex qua 
flos flori similis, matrem exacte referens consurgit, 
super quem , ut Scriptura dicit **, septem spiritus 
requiescunt. Ave, nardus fluens, ungfentariorum 
nore castitatis aromata irrigans, quorum evapora- 
to suavissimus illi odor est, qui in Canticis dicit: 


* Ezech. xyiv, 2. *! [sa. xxix, 1. 
** Isa, xi, 9. 


3 ]sa. vin), 1. 


πιμιώτερον ἡ ταῖς τῶν ἀρετῶν λαμπηδόσι χατάστε- 
ρος, ἐξ ic ὁ τῆς δικαιοσύνης Άλιος ἀνέτειλεν, ἡμέραν 
ἁδύτου σωτηρίας ἀνθρώποις δηµιουργησάµενος. 
Χαἳρε, θρόνε. 6 (15) µετεωροπόρητος ἐν δόξη, 6 ἔμ- 
Ψυχος θῶχκος ἡ τοῦ Θεοῦ καθέδραν Ev ἑαυτῇ διαγρά- 
φουσα, καὶ ὑπὲρ νοερὰς δυνάµεις θεὸν ἀναπαύουσα, 
Xaipe, Χερουθὶμ, ὁ πυροειδῆς νοῦς, ἡ ὡς ὄμματα τὰ 
Octa νοήματα πλήθουσα, xaX πολυφάτους χάριτας 
ἀναστράπτουσα, xal δι fc τὸ ἀνέσπερον φῶς &v- 
θρώποις διαπορθµεύεται. Χαἴρε, Μήτηρ ἄνανδρε, ἡ 
iv µητράσι µόνη ἀγνεύουσα, xal τὰ µητέρων χατὰ 
παρθένους ἔχουσα, θαυμάτων ἁπάντων τὸ καινότατον 
θαῦμα., Χαῖρε, Παρθένε γεννῄσασα, 1j &v παρθένοις 
μόνη τοχεύουσα, xai τὰ παρθένων κατὰ μητέρας 
φέρουσα ' τεράτων ἁπάντων τὸ φρικωδέστατον λά- 
λημα. Xotpe, σφραγὶς βασιλικὴ, ἡ τὸν kx cod οὗσιω- 
θέντα Ὡασιλέα τῶν ἁπάντων ἀποτυποῦσα μητρομοίῳ 
δώματι * εἴπερ οἵα f) γεννῶσα, τοιοῦτον δηλαδὴ χαὶ τὸ 

έννηµα. Χαἳρε, βιδλίον ἑσφραγισμένον, 1j πάσῃ φθορο: 

οιῷ ἐπινοίᾳ ἁπήμαντος, ἐξ Tfi ὁ θεοχαράκτου νόµου 
χύριος πρὸς αὐτοῦ μόνου παρθενιχῶς ἀναγινώσχεται. 
Χαῖρε, τόμος χαινοῦ μυστηρίου, ἡ τῇ ἀφθαρσίᾳ παν- 
τάπασιν ἄθικτος, iv fi 6 ἀνείδος Λόγος Υραφίδι 
ἀνθρωπιχῆς ἰδέας ἐζωγράφηται, εἴτουν σεσωµάτωτα:, 
ὁ χατὰ πάντα ὅμοιος ἡμῖν πλὴν ἁμαρτίας γενόμενος. 
Xalpe, πηγἡ ἑσφραγισμένη, 6 βρυτηρ τῆς ἀφθαρσίᾳς, 
ἡ τὸ ῥεῖθρον τῆς ζωῆς Χριστὸν ἐχθλύσασα, τῶν ση” 
µάντρων μηδαμῶς τῆς παρθενίας λυµανθέντων. Οὗ 


c τῇ pode. ἀπαθανιαθέντες, παλινδρομοῦμεν, εἰς τὸν 
. ἀγήρω παρδδεισον. Xatps, χῆπος χεχλεισµένος, fj τῇ 


παρθενἰᾳ ἁδιάνοικτος εὐχαρπία, fic fj ὄσφρησις ὡς 
ἀγροῦ πλήρους, ὃν εὐλόγησεν à ix σοῦ προςλθὼν 
Κύριος. Χαἴρε, ῥόδον ἀμάραντον, fj τὸ ἁμήρυτον s5- 
ωδιάζουσα , ἧς ὁ ὀσφρανθεὶς Κύριος ἐπανεπαύσατο, 
xai δι ς ἀνθῆσας τὴν εὐωδίαν τοῦ χόσµου &z- 
εµάρανε. Xalpe, μῆλον εὐωδιάζον, 6 στειροφνὴς xap- 
Tbe, xai ὡραιόθεος, ἡ λέγουσα ἐν "Ασμασιν, Ἐν 
µή,Ίοις µε στοιδάσατε, ὅτι τετρωµένη ἀγάπης 
ἐγώ εἰμι. "Ho δρεψαµένης τὴν καθαρότητα Χριστὺς, 
εἰστιάσατο εὐοδμίαν ἄχραντον τῷ χκόσµῳ διαπνέον- 
σαν. Xalpe, xplvov, οὗ ὁ γόνος Ἰησοῦς, ταῦτα τὰ 
χρῖνα τοῦ ἀγροῦ ἀμφιεννύντος ' ἠδύπνους ῥηδωνία 


' 400 Πνεύματος, ἐξ ἧς Χριστὸς ἀνήθευτον ἓξ ἁσπο- 
p ρίας στολὴν περιεθάλετο, τὴν Σολομωντιχὴν στολὴν 


ἀποχρύπτουσαν. Xalpe, ἄνθος, τὸ πάσης ἀνθοδαφι- 
χῆς χροιᾶς ποιχιλώτερον ἐξ ἀρετῆς ἁπάτης ἤδυσμα, 
ἐξ fic ἄνεισιν ἄνθος ὁμοίῳ ὅμοιον χατὰ μητριχὴν 
ἐμφέρειαν, ἐφ᾽ ᾧ ἑπτὰ τὰ ἀναπανόμενα πνεύματα, 
ὡς 6 Λόγος. Χαῖρε, νάρδος νάουσα, xa ἁρδεύουσα 
κατὰ τὰ μυρεφιχὰ τῆς ἀγνείας ἀρώματα, ὧν ἡ διά- 
bot; ὀσμὴ ἡδεῖα τῷ φῄσαντι kv. "΄Ασμασι * Νάρδος 
pov ἔδωκεν ὀσμὴν αὐτοῦ. Xaige, σταχτὴ, ἡ kx παρ- 
θενικῆς βαλσαμουργίας ἀποστάξασα Χριστῷ, σταχτὴν 
ἁγιάσματος , τοι γάλακτος , ἡ ψάλλουσα Ev "Ασμα- 
ew * Απόδεσμος τῆς σταχκτῆς ἁδε.Ίφιδους µου 


5. Cant, 1v, 12, ** Cant, 1, ὃ. " Cant. τς 1. 


(15) Allatius legit µ:τεωροπύθητος, superna concupita : non placet. 











693 


HOMILIA II. IN NATIVITATEM B. V. MARLE. 


694 


ἐμοὶ, ἀγαμέσον τῶν μαστῶν µου αὐλισθήσεται. Α Nardus mea dedit odorem suum 37. Àve, staeto , ex 


Xalps, χιννάµωμον, τὸ Ex. νοητοῦ παραδείσου τῆς 
ἀχραντίας ἑξιὸν ἄρωμα, οὗ ἡ ὁσμὴ ἡδεῖα τῷ λέγοντι 
ἓν "Λσμασιν Ἀποστολαί.σου παράδεισος ῥοῶν 
Αιετὰ καρπῶν ἁἀκροδρύων * κἀλαμος καὶ κιγγἁμω- 
4ιον μετὰ πάντων £UAov τοῦ Λιδάνου. Χαῖρε, θύ- 
Ύατερ, fj θυηπόλος νεᾶνις, ἧς τὸ ἄχραντον ἑράσμιον, 
xai ὁ χόσµος παράδοξος τῷ φῄήσαντι ἓν "Λσμασι’ 
Τί ὁραιώθησαν διαθήµατᾶ σου ἐν ὑποδήμασι, 
θύγατερ ᾽Αμιω'αδάδ; 'H κοιλία σου θηµωγία σίτου 
πεφραγµένη ἐν χρίγοις. Xatpe, ἀδελφὴ, ἡ τοῦ καλοῦ 
ἁδελφοῦ παρώνυµος καὶ πανἐραστος, οὗ ἡ φωνὴ 
τοιάδε iv. "Ασμασιν Ἐκαρδίωσας ἡμᾶς, ἀδελφή 
κου νύμφη, ἑκαρδίωσας; Χαῖρε, νύμφη, ἧς νυµφο- 
στόλος τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιαν, xai νυµφίος ὁ Χριστὸς, 
ὁ λέγων ἐν "Ασμασιν' ᾿Οοκάλη ἡ π.ησίο» µου, 
καὶ μῶμος οὐκ ἔστιν ἓν col δεῦρο ἀπὸ Λιδάνου, 
νύμφη. Xalps, μύρον, τὸ τῶν ἀρετῶν μυριότιμον 
σύνθημα, ἡ παναγνείας µύροις µυρίζουσα, ἐξ fic 
ὁμωνύμως σοι προῆλθεν ὁ Κύριος. Μύρο» γὰρ, 
φποὶν, ἐκκεγωθὲν ὄγομά σου’ &q' οὗ χἐχρισται τὸ 
βασίλειον ἱεράτευμα. Xatps, θυµίαµα, τὸ ὑπὲρ xó- 
σµου παντὸς ἑνώπιον Κυρίου χατευθυνόµενον προσ- 
ευχτήριων, Ἡ ἀποπεπληρωμένη ἐξ εὐωδίας τοῦ 
Πνεύματος, περὶ fc που θαυμαστιχῶς βεδόηται - 
Τίς αὕτη ἀγαδαίνουσα áxó τῆς ἐρήμου, ὡς στε- 
JAéyn καπνοῦ τεθυμιαμιένγη; Χαἴρε, χρυσίον χαθαρὺν, 
ἡ ἓν χωνείᾳ τοῦ Θεοῦ δοχιμασθεῖσᾶ τῷ πυρὶ τοῦ 
Πνεύματος, xa μηδαμοῦ ῥντίδα χαχίας φέρουσα’ 
ἐξ οὗ fj τε λυχνία, xai fj τράπεζα χαὶ πάντα τὰ 
κατὰ τὸν νόµον χρύσεα χατ ἔμφασιν ἀλληγοριχὴν, 
ἐπὶ σὲ τὸν χρυσώνυµον xal πολυώνυμον µεταλαμόά- 
νεται. Χαῖρε, ξύλον ἄσηπτον, fj φθορᾶς ἁμαρτιχῆς 
μὴ προσηκαµένη σκώληχα , ἓξ Ἶς τὸ νοητὸν θυσια- 
στήριον, οὐχ &x ξύλων (760) ἀσήττων χατεσχευασµέ- 
vov, ἀλλ ἐξ ἀχράντων λαγόνων θΘεῷ δεδομημένον. 
Χαῖρε, πορφύρα βασιλιχὴ, fj £x παρθενιχῶν αἱμάτων 
σου ἑξυφάνασα ἁλουργίδα τῷ λέγοντι ἓν "Ασμασι” 
llAoxiov xspaAnc σου óc πορφύμα” βασωεὺς 
δεδεµέτος év παραδρομαϊῖς. Tl ὡραιώθης, ἢ τί 
ἠδύγθης; Xalpe, βύσσος χεχλωσμένη, ἡ βάθος θείων 
νοημάτων ἓν διανοίᾳ κλώσασα, xal ταῖς ἑναντίαις 
θέλξεσιν ἄχαυνος' Πῶς γὰρ, φησὶν, ἔσται uoc τοῦτο, 
ἐπεὶ ἄνδρα οὗ γώώσκω; Δι fic fj ἐπωμὶς πορφυ- 


virginalis balsami confectione sanctitatis sive lactis 
Christo stacten stillans, qux rursum in Cantiels ος” 
nis: Fasciculus myrrha dilectus meus milii , inter 
ubera mea commorabitur **, Ave, cinnamonum, δρῖ- 
ritalis paradisi aroma integritatis, cujus ador ei 
dulcis est, qui perinde in Canticis dicit: Emisstones 
tue paradisus malorum punicorum cum arborum 
fructibus : calamus ei cinnamomum cum universis 
lignis Libani **, Salve, fllia, Dei sacerdos juvencula, 
cujus puritas desiderabilis, et decor admirabilis, 
illi qui in Canticis dicit: Quam pulchri sunt gres- 
sus (ui in. calceamentis, filia Aminadab. Venter tuns 
acervus. (tritici, vallatus liliis **. Ave, soror perpul- 
chri fratris cognominis, eique summe cupila, cujus 


B vox ejusmodi in Canticis sonat: WVulnerasti cor 


meum , soror mea sponsa , eulnerasti cor. meum **, 
Àve, sponsa , cujus pronubus Spiritus sanctus , ae 
Christus sponsus, qui dicit in Canticis : Tota pul- 
chra es, amica mea, et macula non est in te; veni de 
Libano, sponsa **.. kve, unguentum , infiniti presi 
compositio, omnigen: castimoni:e unguenta spirans, 
ex qua Dominus idem tecum nemen: gerens prodiit. 
(ait enim, unguentum effusum nomen (uum **), quo 
regale unctum sacerdotium fuit. Ave, incensum, 
precationis locus pro omni mundo directus ante 
Dominum ; quz fragrantia Spiritus repleta es, de qua 
admirantis voce clamatum : Que est ista, que 856 
ascendit de deserto, tanquam virgula fumi suffita ** ? 


C Ave, aurum purum, qus igne Spiritus in vitze hujus 


conflatorio probata es, nec malitia usquam ruga 
deformis : ex quo auro, tum candelabrum , tum 
mensa, tum reliqua omnia legis rita aurea, allego- 
ri: non ambigua significatione de te aureis muliis- 
que nominibus celebri accipiuntur. Áve, lignum non 
putrescens, qui corruptionis peccati vermem not 
admisisti : ex qua spirituale altare, non ex lignis 


jmputribilibus , sed ex intemerato utero exstru- 


ctum fuit Deo. Ave, purpuraregia, qua ex virginali 
tuo sanguine purpuream vestem texuisti, dicenti in 
Canticis : Plexus capitis tui ut purpura : rez vinctus 
in transcursibus. Quam pulchra, et quam suavis ** | 
Ave,byssus retorta, alia sensorum animo circum- 
volvens , nec contrariis illecebris cedens : Quo- 


ῥοχρυσόµικτος τῷ ἱεραρχοῦντι τῶν ἄνω Δυνάμεων. p modo enim, inquit, hoc mihi accidet, quoniam virum 


Χαἴρε, ὑάχινθος, τὸ φλογοφανὲς τῆς παρθενίας ἔριον 
ἐξ οὗ μυστιχῶς τῷ θεῷ ἱερούργηται ἄμφιον σωµα- 
τώσεως, Χαἱρε, χούφη νεφέλη , ἡ τὸ γεῶδες καὶ βρί- 
ov σχΏνος, χοῦφόν πως (71), ὡς ἀερῶδες, ἔχουσα, καὶ 
τὸν ἄρτον τῆς ζωῆς ὡς ἐν θυσιαστηρίῳ χαλύπτουσα, 
ἐν f| καθῆσθαι Κύριον Ἡσαῖας προσηγόρευσε. Xalpe, 
ἄχραντε, τὸ ἀνέπαφον τῆς παρθενίας χειμήλιον, f 
τὸν ἄχραντον Λόγον γεννῄήσασα, ἀφ᾽ fic ἡ παρθενία 


.. *' Cant. 1, 14. 


** ]hid. 12. 3 Cant, iv, 15, 14. 
1, 2. ?** Cant. 11, 6. 


95 Capt, vii, 5, 6. 


(16) Allat. legit σηπτῶν, corruptibilibus. 
(17) Ὡς ἀερῶδες. Alludit ad velum quo Graci 
sanctum panem in altari positum operiunt, quod- 


30 Cant, vin, 1. 
** Luc, 1, 64. 


non cognosco**? Ex qua suinmi supernarum Virtutum 
antistitis purpura auroque intertistum humerale con | 
textum est. Ave, hyacinthus, flammei coloris virginits- 
tis vellus, ex quo mystice corporis amictus Deo condi- 
tus fuit. Ave, nubes levis, terrenum et grave pondue,, 
leve quodammodo aeris instar tabernaculum habens, 


' ac velut in altari panem vite operiens, cui Isaias Do- 


minum insedisse vaticinatus est **, Ave, intemerata, 


* Cant, 1v, 9. 3 lbid. 7. ** Cant. 


V! Πο, xix, 4. 


que vocant ἀέρα, q. d. aerem ; quod male. Combefi- 
sius pro corporali sumpsit. 


nu 





Áp55^ 


695 S. JOANNIS DAMASCENI . 696 
jntaclum virginitatis monile, qua immaculatum A ἐξέλαμφε τὸν χόσμον συντέµνουσα, Χαΐρε, ἁγνὴ, ἡ 


Verhum peperisti, ex qua virginitas mundum com- 
pendio brevians eluxit. Àve,' pura, quae sola mundum 
cor habere gloriari possis : mona vare Deo gratus ; 
ex qua novus Israel vetere prestantius diuturniusque 
sanctificatur. Ave, rei connupialis nescia, nulla viri 
opera, nüptiale puerperiuiá. edens, inatrisque in 
inorem in prolis alimentum lactis fontes ferens ; 
unde lac virginale ej qui cuncta nutrit, elicitur. 
Ave, impulluta , sola Deo in qua habitaret pervia, 
Deique dignationem a tuo partu habens : unde cun- 
ctis etiam coli Potestatibus venerabilis es. Ave, 
vellus Gedeonis, victorix symbolum 35, ex qua figu- 
rate Rex immortalis defluxit, qui conceptis verbis 
ait : Confidite , ego vici mundum **, Ave, Dei locus, 


qui utero ipsum es complexa, qui in omnibus absque B 


90 quod contineatur, exsistit: in cujus pagillo omoia 
sunt , cum ipse tuis in manibus est: quod nec si 
verbis exprimatur, intelligi , nec, si intelligatur, 
conjici satis potest. Salve, Dei Mater , &ola Filii sui 
ancilla, atque ambo natura : postquam nulla virgo 
maler exstat, beata virginitate ad pristinam in pa- 
radiso incorruptionem reversa. Ave, Dei susceptrix, 
luminosum divinz infinitatis elementum , cujus pe- 
dali utero comprehensus infinitus est, quique om- 
nium in se fines continet. Ave, proprie et vere Dei- 
para, tremenda hominibus cum Deo copula, per 
quam conjuncta terrepis coelestia, et bumana Deo, 
vieissimque homini rependens diviua. Ave, uuptialis 


thalamus , praeclaris virginitatis dotibus exsiruetus C 


illi qui in Canticia dicit : In(roivi in hortum meum, 
soror mea epousa *^. De cujus cum carne coimmer- 
cio illa subnectit ; Egredimini, et videte regem Sala- 
wionem in corona,quo cofonavit eum mater sua, in die 
dispensationis ejus, et in die litige cordis 8$ ejus. 
Ave, agna, si conjugalis congressus spectetur, iufe- 
cunda ; sin divina conceptio, puerpera : ex qua ille 
Agnus Dei , qui tollit peecatum mundi ** , advenit. 
Ave, lucis nebula, in hac vitz solitudine novum 
Israel intercessione sua obunsbrans "5, ex qua. gra- 
εί audita decreta, et de qua justitize sol ortus est, 
cuncta incorruptionis radiis collustrans. Salve, can- 
delabrum, aureum firmuroque virginitatis vas, cujus 
ellycbnium gratía Spiritus **, oleumque , sanotum 
illud corpus, quod ex illibata carne tua assuraptum 
fuit ; ex quibus Christus, lumen nesciens occasum : 
quae nimirum sedentibus in tenebris οἱ umbra 
mortis sempiternam vitam accendisti. Ave, Maria, 
qratia plena * , res gaudio ompi gratiosior, et no- 


meh : ex qua gaudium immortale Christus, inflicte 


Adamo tristitia medicina, ín mundum venit. Áve, 
paradise, predium Edeim beatius, ubi virtutis planta 
omnis germignavit, et in quo arbor vite enituit ; 
cujus commercio ad vitam pristinam redimus, terga 
dante flamineo gladio, utj scriptum est, Ave, civitas 


35 Judic. vi, 59. ** Joan. xvi, ὅδ. 9 Cant, v, 1. 
Ww Exod. xxv, 91. " Luc. 1, δὲ. 


(18) Lego εἴνεχα. 


μόνη τὴν καρδίαν ἁγνὴν αὐχηματικῶς ἔχουσα. Τὸ 
ὄρος ἁληθῶς vb θεόδεχταν, ἀφ᾿ οὗ ἀγνίζεται ὁ νέος 
'"lapaàA τοῦ πάλαι τιµαλφέατερον xaX χρονιώτερον. 
Xalpe, ἁἀλόχενυτε, βρεφοτρεφῃ γαλανχίαν µήτροπρε- 
πῶς φέρουσα, ἀφ᾽ ἧς ἀμέλγει γάλα παρθενιχὸν, ὁ 
ερέφων τὰ σύμπαντα. Χαἴρε, ἀμόλυντε, ἡ µάνη θεῷ 
εἰς ἑνοίκησιν εὐπρόσιτος, καὶ θεοῦ ἀξίωμα ἐκ γεν- 
νῄσέως ἔχουσα * διὸ σὺ προσχυνητὴ καὶ πάσαις o5- 
ρανίαις Δννάμεσι, Χαΐρε, πόχε, «b περὶ τὸν Γεδεὼν 
νίκης αύμθολον, ἐξ fic ἀπεῤῥύη τροπιχκῶς ἡ δρόσος ἡ 
ἀθάνατος, ὁ αὐτολέκτως φάμενος) 6aposire, ἐγὼ 
vevianxa τὺχ κόσμον. Xalpe, χωρίαν θεοῦ, τὸν iv 
πᾶσιν ἀχώρητον ἓν γαστρὶ χωρήσαασα ᾿ οὗ «à πάντα 
ἐν δραχὶ, xal σοῦ παρόντος ἐν yepciv* à καὶ λεγό- 
µενον ἁδιανόητον, xai διανοούμενον ἀσννείκαστον. 
Xaigs, θεοῦ Μήτηρ, fj µάνη τοῦ ἰδίου Υἱοῦ δούλη, καὶ 
ἄμφω φύσει, ps0" fjv οὐχ ἔστι µήτηρ παρθένος τῆς 
µαχαρίας παρθενίας εἰς τὴν πρὶν ἓν παραδείσῳ &va- 
ἁραμούσης ἀφθαρσίαν. Xalpe, Θεοδόχε, φωτοειδὲς 
στοιχεῖον τῆς θεἰαξ ἀπειρίας , οὗ ὁ ἄπειρος , ποδιαία 
γαστρὶ περιεχόµενος, καὶ kv ἑαυτῷ περιέχων τὰ πέ- 
paca. Χαἳρε, 8covóxs κυρίως καὶ ἁληθῶς., τὸ πρὸς 
θεὸν ἀνθρώποις φριχτὸν συναπτἠριον, δι ἧς τὰ οὗ- 
ῥάνια τοῖς ἐπὶ γῆς ἵνωνται, θεῷ τὰ ἀνθρώπου, 
xai ἀνθρώπῳ τὰ θεοῦ ἀντανίσχουσα. Χαἱρε, πα- 
στὰς, ἡ παρθενίας ἐγερθεῖσα χἆλλεσι, τῷ λέγοντι 
ἐν "Ασμασιν ^ Εἰσῆ-θον εἰς κήπόν pou, ἀδεφή 
pov νύμφη. Οὗ πρὰς σάρχα συναφείας (78) Σχεῖνα 
ἐπάγεται' ᾿Εξέλθετε καὶ ἴδετα ἐν τῷ acus 
Σο.ομὼν, ἐν τῷ στεράνῳ, ᾧ ércspdroaer αὐτὸν 
4 µήτηρ αὐτοῦ, ἐν ἡμέρᾳ γυμφεύσεως αὐτοῦ, 
καὶ év ἡμέρᾳ εὐφροσύγης τῆς καρδίας αὐτοῦ. 
Χαῖρε, ἀμνὰς, ἡ (78) ἅτεξ κατὰ γαμιχὴν σύνοδον, 
xa τοχὰς χατὰ θείαν σύλληφω. "EZ ἧς ὁ ἁμνὸς 
τοῦ θερῦ, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χόσµου, ἐπεδη- 
µησε. Χαἳρε, νεφέλη φωτὸς, dj ἐν ἑρήμῳ τοῦ βίου 
πρεσθευτιχῶς τὸν γέον Ἱαραὴλ σχιάζουσα" ἀφ᾽ f; 
τὰ τῆς χάριτος διατάγματα Ἠχουσται, ἐξ fic ὁ τῆς 
δικαιοσύνης Άλιος ἀνατέταλχε μαρμαρυγαῖς ἀφθαρ- 
σίας χαταφαιδρύνων τὰ σύμπαντα. Xatpe, λυχνία, τὸ 
χρυσοῦν ες παρθενίας σχεῦος καὶ εὕριζον, οὗ 
θρναλλὶς, fj χάρις τοῦ Πνεύματος, χαὶ ἔλαιον, τὸ ἐξ 
ἀχράντων qagxi)e ληφθὲν σῶμα ἅγιον, ἐξ ὧν φῶς 


p Χριστὸς τὸ ἀνεπίδυτον ΄ dj τοῖς ἓν σχότει χαὶ σχιᾷ 


θανάτου χαθηµέγοις τὴν ἀῑδιον ζωὴν παράψασα. 
Xaipe, χεχαριτωµένη, τὸ πάσης χαρᾶς χαριέστερον 
καὶ πρᾶγμα, καὶ ὄνομα, ἐξ ἧς χαρὰ ἁδιάδοχος εἰς 
τὸν χόσµον Χριστὸς Υεγέννηται, τῆς ᾿Αδαμιαίας λὺ- 
πης τὸ ἱατρεῖον. Χαῖρε, παράδεισε, τῆς Ἐδἐμ χωρίον 
µαχαριώτερον, οὗ φυτὸν ἀρετῆς ἅπαν ἀνατέθηλε, χαὶ 
ἐφ᾽ ᾧ ξύλον τῆς ζωῆς πεφανέρωται΄ οὗ τῇ µεθέξιι 
εἰς τὴν ἀρχαίαν δίαιταν ἀνατρέχομενι τῆς φλογίνης 
ῥομφαίας νῶτα διδούσης, ὡς γέγραπται. Xalpe, πό- 
Mg, τὸ τοῦ μεγάλου βασιλέως, Δαθιτιχκῶς εἰπεῖν, 


M Cant. 11, 41. 9? Joan. 1, 29. 3 Exod. ΧΙ, 21. 


(78) Seguer. ἅτερ. 











6.1 HOMILIA I IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 698 
περιήχηµα, ἓν fi τὰ βασίλεια τῶν οὐρανῶν ἀνέφκται, A regis magni, ut Davidis verba usurpem ** resonan- 
xai γηχενεῖς πολιτογραφούµενοι vífloustw: ἧς ἐξαί- — tia, in. qua coelorum aperta regia, inque cives lu- 
σια καὶ τεθαυµασµένα πάσαις γλώσσαις τε καὶ δια- scripti terrigenz: gaudio gestiunt ; cujus eximie 
volat; τὰ διηγήµατα, ἓν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ διὰ σοῦ faustz:eque omnibus, tum linguis, tum mentibus 
D.eoupéve µοι, ἐφ᾽ οἷς ὤφλησα ὁ οἰκτρὸς xal ἄλογος, narrationes sunt , in Christo Jesu , qui per te mihi 
ἐχθειάζων τὰς ἀπείρους αἰνέσεις σου ὅτι αὐτῷ mpé- — factus est propitius, pro quibus miser ego, inopsque 
πει πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ προσχύνησις, σὺν τῷ Πα- sermonis, innumeras laudes tuas celebrando deliqui. 
τρὶ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ dst καὶ εἰς τοὺς Ipsum enim decet omnis gloria, honor et adoratio, 
αἰῶνας τῶν αἰώνων, Αμήν. cum Patre et Spiritu sancto, nunc et semper, εἰ jn 
secula saeculorum. Amen. 


«5 Pa], x1vil, 9. 


— neg m 


IN TRES SEQUENTES HOMILIAS ADMONITIO. 


Orationes tres sancti Joannis Damasceni in Dormitionem sanctissima Dei Genitricis nunc 
imum Graece prodeunt, cum duarum priorum Latine duntaxat translationes Raphaelis Vo- 
aterrani, et doctissimi Jacobi Billii inter auctoris nostri opera Basilee ac Parisiis evulgata 
sint. Billii translationem Combefisius de more recensuit et emendavit, atque edidit in. Biblio- 
theca Patrum concionatoria : quibus tertiam orationem adjecit, uti Latine versa erat a Leone 
Allatio, sibique missa ab codem viro eruditissimo. Gracam vero phrasim. trium. orationum 
reperi in vetustissimo elegantissimoque codice Bibliothecam inclyti monasterii Sangermanensis 
Parisiaci, cujus mihi copiam reverendus admodum pater DD. de Montefalconis, pro perenni 
sua erga me studiaque, Ίπεα benevolentia, peramanter fecit. In. duarum priorum recensione 
suppetias tulerunt Regit duo codices n. 18: 0 εί 9036, cum Colbertino 91]. Ante Damascenum 
de Dormitione B. Virginis., ejusque redivive ad colos assumptione orationes habuerunt 
Germanus Constantinopolitanus, Ándreas ez monacho. et presbytero Hierosolymitano Creten- 
sis archiepiscopus, ac dudum antea. Modestus patriarcha Hierosolymitanus S. Sophronii de- 
cesgor proximus, cujus sermonem integrum exscripsi ex codice Segueriano : in quo licet Pho- 
tius, in Bibliotheca, cod. 256, nihil necessarii occurrere declaraverit , οὐδὲν δὲ ἀναγκαῖον, hoc 
tamen observatu dignum animadverti , viz alium ante ipsum exstitisse, qui de B. Virgi- 
nis transitu concionem habuerit. Hoc enim haud. dubie significant ista. sanctissimi antigtitis 
verba : Καὶ πε P τῆς πανεντίμου xo pice αὐτῆς, οὖν o[8' ὅπως οὗ πέφηναν, f) xaX &xüEuevor οὐκ ἔτυχον 
οἱ μετέπειτα. Διὸ δη xal κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς θεομητριχῆς κοιμήσεως πλεῖστοι χεχήνασιν ὅσοι φιλομαθεῖ;, 
fiyoov χριστομαθεῖς xat φιλακροάμονες " συνετοὶ θείων, τὶ ἀπόῤῥητον μαθεῖν γλιχόµενοι περὶ αὐτῆς * Ac de 
veneranda admodum ejus dormitione, nescio qui factum sit, ut nulli exstiterint, qui post- 
hac eam sermone exposuerint. Quocirca multi in hae dormitionis Dei Genitricis die apertc 
ore hiant , quicunque discere avent, seu polius qui Christi docibiles sunt , benevolique et 
sagaces rerum divinarum auditores, quo tantillum aliquid de ea arcani percipiant. Ez qui- 
bus collegero , festum Dormitionis Deipare tempore Modesti, seu post septimi seculi initium, 
aut recens institutum, aut non solemne adeo fuisse, ut tn eo laudativi sermones ad, populum 
habiti sint : ac proinde diversum illud fuisse ab ea in sancte Virginis Marie honorem 
celebritate, quam S. Theodosii. Archimandrite evo , hoc est seculo quinto labente , in. ejus 
Vita legi solemnissimam in Palestina fuisse, διὰ τὸ τοῖς πολλοῖς ὑπάρχειν ἐπίσημον ταύτην. Cete- 
rum Modestus nullatenus diserepat a Joanne Damasceno, uti neque ab Andrea. Cretensi, 
neque a-Germano Constantinopolitano, in. iis qua de Dei Genitricis transitu seu depositione 
perorat : hi vero omnes dissident a narratione De transitu, B. Virginis Marie quo  Melitonis 
Sardensis nomen praefert. In hoc enim Virgo post ascensionem Domini juxta montem Oliveti 
commoratam esse, e£ postremum diem obiisse legimus, cum alii omnes intra Hierosolymorum 
mania et in monte Sion. defunctam. ferant. Omnes vero delatum. sepultumque corpus ejus 
aiunt in valle Josaphat, in predio (ethsemani. Quam quidem traditionem auctore Juvenale 
patriarcha. Hierosolymitano inolevisse satis verisimile est. Nam fuisse ignotam Hieronymo, 
μί magnam vite partem Bethleemi haud procul a sancta civitate egit , alium ejus silentium 
indicat, presertim vero in Epitaphio S. Paule vidue; in quo sacra Palestine loca ogwia 
accurate recensentur. Sanctum quoque Epiphanium genere Paloastinum, qui diu in Palestina 
versatus est, norunt omnes palam declarasse, incompertum esse, B. Virgo mortua sit necne, 
x&v τε οὖν τέθνηχεν, οὐκ ἔγνωμεν, inquit heresi 78. Quod viri quidam eruditi non ita pridem 
affirmaverunt eam Ephesi defunctam esse , ac sepultam ἵπ ecclesia, que idcirco in ejus ho- 
norem consecrata sit, et de ejus nomine Maria nuncupata, in qua synodus tertia generalis 
celebrata est ; hoc Epiphanii verba falsi arguunt : quibus addi forsan possit, quod Damasce- 
nus oratione secunda ex historia Kuthymiaca recitat, Pulcheriam Augustam anazie et incas- 
sunm siisse , ubinam gentium Dei Genitricis corpus sepultum jaceret, ut nempe illud 
transferret in. ecclesiam quam Constantinopoli in Blachernis in illius honorem exstrucerat. 
Perperam objiciunt quinto seculo nondumreceptum fuisse ,ut ecclesie insancti alicujus honorem 
consecrareniur, in. quibus sanc(i ejusdem conditum corpus non esset. E tenim testis egt Sozo- 


(99 S. JOANNIS DAMASCENI 700 


menus, lib. vii Hist. eccl. cap. 94, sub Arcadio imperatore ecclesiam S. Stephani Constan- 
tinopoli exstitisse, dudum antequum corpus ejus in. Palestina repertum esset : quod nonnisi 
sub Theodosio juniore contigit. Quinimo Rome a Liberio Papa B. Virgini constructa erat 
basilica quam Xystus ΠΠ instauravit. Seculo Ecclesie sexto aut saltem septimo in Eccle- 
sia Gallicana Assumptionis Deipare festum solemne agebatur die 18 Januarit, ut constat ez 
Gregorio Turon. et er variis Martyrologiis, Missali Gotthico, et Gallicano, qu& doctissimus 
Malillonius edidit, adnotationibusque pereruditis illustravit. In hujus diei officio legebatur : 
Obsecrantes misericordiam Redemptoris nostri, ut cireumstantem plebem illuc dignetur in- 
troducere, quo beatam matrem Mariam famulantibus apostolis transtulit ad honorem. 
Quae postrema verba ex: Pseudo - Melitonis Historia accepta esse ton dubito. Item in Con- 
testatione, seu Preporatione, Recte ab ipso suscepta es Assumptione feliciter, quem pie 
suscepisti conceptura per fidem, ut que terre non eras conscia, non teneret rupes in- 
clusa. Vere diversis infulis anima redimita , cui apostoli sacrum reddunt obsequium, 
angeli cantum, nubes vehiculum , assumptio paradisum, ete. Que a Grecis seu Palastinis 
nostros habuisse non puto, quippe cum alio anni die Orientales orthodoxi festum hoc cele- 
brarent, nempe xv Augusti, uti nos eamdem a temporibus Caroli Magni ; sed a Jacobitis et 
Cophtitis, in quorum kalendariis Dormitio Deipara assignatur ad. diem 21 mensis Tybi, seu 
21 Januarii. De quo plura legesis apud recentiores criticos, qui de Assumptione B. Virginis 
scripserunt. 


vill. A Β', 


Humilis εἰ exigui monachi et presbyteri Joannis Ἰωάννου ταπεινοῦ xal ἑλαχίστου J[raxov xal 
Damasceni , Encomium in dormitionem celebratis- zxpsc6vtépov, τοῦ Δαμασκηνοῦ, ὤμιον εἷς 
sime gloriosissima'que ac δεπεάἰείᾳ Domina Dei ci» κοίµησιν τῆς πανγυμγήτον, xal ὑπερενδό- 
Genitricis semperque Virginis Maria. ξου εὐΛογημέμης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου 





4. Memoria justorum cum laudibus agitur, in- 
quit sapientissimus Salomon *"' : ut enim ait Dei- 
parens David, Pretiosa in conspectu Domini mors 
aanctorum ejus **, Si igitur justorum omnium me- 
moria cum laude recolitur, ecquisnam est 858 
qui justitie fonti et sanctitatis thesauro laudem 
non exhibeat ? non ut gloria eam augeat, sed ut 
sempiternam ipse sibi gloriam conciliet. Neque 
enim a nobis gloria augeri indiget gloria Domini 


xal ᾽Αειπαρθόγου Μαρίας. 


-α. Μγήμη δικαίων pst! ἐγκωμίων Τένεται, φη- 
σὶν ὁ σοφώτατος Σολομῶν. Τίμιος γὰρ ἑναντίου 
Κυρίου θάνατος tov ὁσίων αὐτοῦ, ὃ θεοπάτωρ 


προέφη Δαθίδ. El τοίνυν ἁπάντων διχαίων ἡ µνέµη 


μετ) ἑγχωμίων Ὑίνεται, τῇ πηγᾗ τῆς διχαιοσύνης, 
xai τῷ τῆς ὁσιότητος θησαυρῷ, τίς οὗ προσοίσει 
τὸν ἔπαινον; οὐχ ἵνα δοξάσῃ, ἀλλ ἵνα ξοξασθὴ 
δύδαν (79) αἰώνιον. ᾿Ανενδεὲς γὰρ τῆς παρ ἡμῶν 
δόξης, τοῦ θεοῦ τὸ σχήνωµα, ἡ πόλις τοῦ θεοῦ, περὶ 


tabernaculum ; Dei, inquam, illa civitas, de qua B ἧς δεδοξασµένα ἐλαλήθη, καθώς φησι πρὸς αὐτὴν ὁ 


gloriosa dicta sunt, velut diviuus David eam affa- 
. Wur: Gloriosa dicta sunt de te, civitas Dei *. Ecquam 
enim aliam invisibilis et incircumscripti , omniaque 
pugillo continentis Dei civitatem intelligemus , nisi 
eam qua vere, et supra quam natura atque essentia 
ferat, Dei Verbum ae Deum substantia. omui supe- 
riorem nulla circumscriptione complexa est ; de qua 
proinde ab ipsomet Domino gloriosa dicta sunt? 
«quid enim ad gloriam illustrius, quam Dei consilium, 
antiquum illud et verum excepisse 59, ΄ 

2. Hanc non hominum lingua , non angelorum 
mundo sublimioruta mens, sat dignis laudibus efferre 
possit, per quam datum nobis est Dominl gloriam 
perspicue contueri? Quid ergo? an quia eam pro 


θεῖος Aa6ió*: Δεδοξασμένα ἐλα-ήθη περὶ ccv, 
πό1ις τοῦ Θεοῦ, λέγων. Ποίαν γὰρ ἐχληψόμεθα 
πόλιν τοῦ ἀοράτου xai ἀπεριγράπτου θεοῦ, τοῦ τὰ 
πλντα τῇ ἰδίᾳ δραχὶ περιέχοντος, &)À' 7) τὴν µόντν 
ὄντος ὑπερφυῶς, χαὶ ὑπερουσίως τὸν ὑπερούσιον τοῦ 
θεοῦ Λόγον ἀπεριγράπτως yopfjsacav, περὶ ἧς ὃς- 
δοξασµένα ὑπ'΄ αὐτοῦ τοῦ Κυρίου λελάληται; τί v.p 
ἐπιδοξότερον τοῦ δέξασθαι τὴν τοῦ θεοῦ βουλὴν (80), 
ἀρχαίαν, ἀληθινήν ; 


β’. Ταύτην γὰρ οὐχ ἀνθρωπίνη γλῶττα, οὐχ ἀγ- 
γόλων νοῦς ὑπερχοσμίων, xav' ἀξίαν εὐφημῖσαι: 
δύναται, δι ἧς ἡμῖν δέδοται τὴν δόξαν Κυρίου τηλ- 
αυγῶς ἑνοπτρίζεσθαι. Τί τοίνυν; σιγἠσοµεν dpa, 


dignitate laudare non possumus, inetu compressi C ὅτι μὴ πρὸς ἀξίαν εὐφημῆσαι δυνάµεθα, φόδῳ -σ»- 


conticescemus ? Minime prorsus. Àu vero transul- 
torio, ut dicitur, gressu pergemus, nostrorumque 
limitum ignari, excusso timoris freno, nullo pudore 
ea tractabimus, quz attingi nefas est ? Nequaquain. 
Quin potius temperata metu cupiditate, Contextaque 
una ex utroque corolia, cum sacra reverentia , tre- 


g:aAlóusvor; Ἠχιπτα. Ὑπερθδάθμιον δὲ τὸν πύδα 
τείνωµεν, τὸ δὴ λεγόµενον, xaX τοὺς οἰχείους ἀγνοή- 
σωµεν ὅρους, xai τῶν ἀθίχτων ἀνέδην ἀφώμεθα, τῷ 
φόδῳ τὸν χαλινὸν ἁποπτύσαντες; Οὐδαμῶς. Πόθφ 
δὲ μᾶλλον τὸν φόδον χεράσαντες, καὶ σύνθετον ἓν 
ἀμφοῖν ἕνα πλέξαντες στέφανον, μεθ) ἱερᾶς εὖλα- 


* Prov. xvii, ]. 35 Psal. cxv, 15. *9 Psal, LXXXVI, 9. '* [sa. xxv, 1. 


(79) Reg. διαιωνίζονσαν. 


(80) Voces istze desunt in Germ. et Coll. 








101 


HOMILIA I JN DORMITIONEM B. V. MARLE. 


102 


θείας τρεµούσῃ χειρὶ, xaX 7000007) joy, τῆς ἡμε- A mehunda wanu, ardentique animo, viles ingenii 


τέρας διανοίας τὸ εὐτελὰς ἀκροθίνιον τῇ βασιλίδι µη- 
τρὶ, εὐεργέτιδι πάσης τῆς φύσεως, εὐγνωμόνως εἰς 
ὀρειλὴν ἀποτίσωμεν. Ἐπεὶ xal λόγος ἐστὶν, (81) 
ἀγρώτας τινὰς τοῖς ἁροτῆρσι βουσὶ τῆς γῆς τοὺς 
αὕλαχας τέμνοντας , βασιλέα παριόντα θεάσασθαι, 
σεμνῶς μὲν τῇ ἁλουργίδι χοσμούμενον, φαιδρυνόµε- 
vov δὲ τῇ αἴγλῃ τοῦ διαδήµατος, χάὶ τῷ ἀπείρῳ 
πλήθει τῶν δορυφόρων χύχλῳ περιστοιχιζόµενον, (82) 
ἐπεοὶ παρῆν οὐδὲν, ὃ τότε τῷ µέδοντι δωροφορήσω- 
σιν, ἁμελλητὶ ταῖς yspotv ὕδωρ ἁπαρυσάμενον ἕνα 
(παρέῤῥει γὰρ ἐΥγύθεν ἀφθόνως τὰ νάµατα), δῶ- 
pov χεχοιµιχέναι τῷ αὐτοχράτορι. Πρὸς ὃν φάναι τὸν 
βασιλέα ' Τί τοῦτο, ὦ mal; τὸν δὲ θαρσαλέως ἀντ- 
αποχρίνασθαι;’ "O µοι παρῆν, τοῦτο χεχόµιχα, χρίνας 
ἄριστα τῇ ἑνδείᾳ τὴν προθυµίαν μὴ ἐγχαλύπτεσθαι. 
Σὺ γὰρ τῶν ἡμετέρων οὐκ ἐπιδεῆς, οὐδὲ ἐθέλων τῶν 
παρ᾽ ἡμῖν ἡ τὴν εὔνοιαν. Ἡ μῖν δὲ χρέος ὲστὶν ἅμα καὶ 
ἔπαινος τὸ τελούμενον. Δόξα γὰρ οἶδεν ἐπαχολουθεῖν 
ὡς τὰ πολλὰ τοῖς εὐγνώμοσιν. Εἶτα τὸν βασιλέαθαυ- 
µάσαντα, ἑπαινέσαι μὲν τὸ σοφὸν , ἀποδέξασθαι δὲ 
μετ) εὐνοίας τὴν προθυµίαν, πλείσταις 0* ὅσαις δω- 
ρεαῖς φιλοτίµως αὐτὸν ἀνταμείφασθαι. El τοίνυν 
ἐχεῖνος ὁ ὑπέροφρυς τύραννος τῆς πολυτελείας προ- 
χέχριχε τὴν εὔνοιαν, abcr ἡ ὄντως ἀγαθὴ Δέσποινα, 
ἡ τοῦ µόνου ἀγαθοῦ θεοῦ Μήτηρ, οὗ ἡ συγχατάδασις 
ἄπειρος, τοῦ τὰ δύο λεπτὰ τῶν πολλῶν χαρπωµάτων 
προχρίναντος, οὗ μᾶλλον ἡμῶν ἀποδέξεται τὴν πρό- 
θεσιν, οὗ τὴν δύναμιν χρίνουσα ; Ναὶ μὴν ἀποδέξε- 
ται, ὡς ὀφειλὴν μὲν προσάγοντας , ἀντιμετρήσει τὰ 
ἀσύγχριτα. Ἐπεὶ οὖν τὸ λέγειν àx παντὸς ἀναγχαῖον, 
ὥστε τὸ χρέος ἁἀφοσιώσασθαι, φέρε πρὸς αὐτὴν τὸν 
Ἰόγον τρέφωµεν ὧδε. | 


Υ. TC δὲ προσείπωµεν, Δέσποινα; τίσι δὲ (85) 
προσφθεγξόµεθα ῥήμασι: molow δὲ ἐγχωμίοις τὴν 
«hv ἱερὰν xai δεδοξασµένην οστέφοµεν (84) xs- 
φαλὴν, τὴν ἀγαθοδότιν, την πλουτοδότειραν , toU 
ἀνθρωπείου γένους τὸ ἐγχαλλώπισμα , τὸ αὔχημα 
πάσης τῆς κτίσεως, δι’ ᾗν ὡς ἁληθῶς µεμµαχάρισται; 
"Ov γὰρ οὐχ ἐχώρει τὸ πρότερον, διὰ σοῦ χεχώρηκεν. 
οὗ ἀτενίσαι οὐκ ἐσθένει, ἀναχεχαλυμμένῳ προσώπφ 
χατοπτρίζεται.΄Ανοιξον ἡμῖν, ὦ Λόγε θεοῦ, τὸ βρα- 
ὄδγλωσσον στόμα. Ab; ὃν ἀνοίξει χειλέων ἡμῶν χα- 
ριέστατον λόγον. Ἔμπνευσον ἡμῖν τὴν τοῦ Πνεύμα- 
τος χάριν, δι’ ἧς ἁλιεῖς ῥητορεύουσι, καὶ ἀγράμματοι 
λαλοῦσι σοφίαν τὴν ὑπὲρ ἄνθρωπον * ἵνα xat ἡμεῖς οἱ 
ἰσχνόφωνοι εὐπορήσωμεν τῆς ofc φιλτάτης μητρὸς 
κἂν ἁμυδρῶς γέπως μεγαλεῖα φθέγξασθαι. Αὕτη γὰρ 
ix Υενεῶν ἀρχαίων ἐκλελεγμένη , τῇ προωρισμένῃ 
βουλῇ xal εὐδοχίᾳ τοῦ σε ἀχρόνως , ἀῤῥεύστως τε 
καὶ ἀπαθῶς γεννήσαντος θεοῦ xal Πατρὸς, ον 


9! Artaxerxes l'ersarum rex, de quo Plutrchus in 


var. *'* ll Cor. 15, 18 
C Germ. ἀρώτας. 
(83) R. εἴτα ἐπεὶ παρῆν οὐδὲν ὅτε τῷ τυράννῳ 


δῶρον. 


nostri primitias Reginze matri de universa matura 
bene meritze, grata mente debitum veluti quoddam 
persolvemus. Enim vero memori: proditum est *!, 
rusticos quosdam terrz glebas vertentes, cum traus- 
euntem aliquando regem purpura ornatum, ae dia- 
demate fulgentem, infinitaque satellitum manu un- 
dique cinctum , conspexissent, nec quidquam sup- 
peteret quod principi dono darent, unum ex ipsis 
aquam nihil cunctatum hausisse (in propinquo enim 
uberrime fluebat ) laticesque imperatori dono obtu- 
lisse, Regi poscenti quid hoc sibi vellet, fidenter 
ad hune modum respondisse : Hoc quod mihi presto 
erat tuli ; nihil melius me facturum ratus, ne animi 
promptitudo egestate mea occultaretur, Nain tu qui- 

B dem, eum rebus nostris non opus habeas , nibil a 
nobis exposcis , nisi benevolum 889 ου prompium 
animum. Hoc nobis, tum debiti persolutio est, tum 
laudis argumentum. Siquidem szpe flt, ut eos qui 
se gratos praebent, gloria comitetur. Quocirca regem 
admiratione commotum , hujus quidem sapientiam 
laudasse, quin et promptum animi studium appro- 
basse, eique complura beneficia liberalissime repeu- 
disse. Si igitur superbus ille tyrannus benevolentiam 
munificentia potiorem habuit, annon hze vere bona 
Domina, ejusque Mater, qui solus est bonus, cujus 
infinita indulgentia est, quique minuta duo amplis- 
simis eliam muneribus pretulit, nostrum multo 
magis propositum comprobabit , nullam facultatis 
rationem habens ? Jta certe comprobabit, debitum- 
que officium exhibentes excipiet , nobisque, bona 
rependet omni comparatione majora. Quoniam igitue 
orationem babere omnino necesse est, ut hoc quo- 
que munere debito defungamur, ad eam modo ser- 
monem convertamus. 

9. Quo tandem te, 0 Domina, nomine corpelia - 
bimus? quibus te verbis alloquemur? quibus lau- 
dibus sacrum tuum ac praeclarum caput ornabi- 
mus? te, inquam, bonorum largitricem, divitiarum 
donatricem, humani generis ornamentum, omnis- 
que creatur: decus, per quam illa vere beata 
effecta est. Quem enim prius. minime capieba!, 
hunc per te postmodum cepit : in quem intueri 
non poterat, revelata facie per te contemplatur 53. 
Aperi, o Dei Verbum, tardum istud os nostrum. 
Da in apertione labiorum nostrorum contiunam 
suavissimamque orationem. Gratiam nobis Spiritus 
infia, per quam facundi fiunt. piscatores, et litte- 
rarum expertes sapientium bominis condilione pra- 
stantiorem loquuntur : ut nos etiam qui hebetioris 
lingu:e sumus, cbarissim: tuz* Matris precellentias 
exigue saltem et obscure przdicare possimus. Hzc 
enim, cum ab antiquiori ὤνο, przfinito consilio 


ipso, et in Apophtlieg. ldem testatur /Elianus in His: 


(85) Germ. προσφθεγξώµεθα τοῖς ῥήμασι, 
(84) R. κάραν, prervop ῥήμα 





103 


S. JOANNIS DAMASCENI 


iui 


ac benigna Dei Patrisqae voluntate, qui te extra A xal σωτηρίαν , δ.καιωαύνην τε xal ἀπολύτρωπιν, ci 


tempus, sine fluzu οἱ perpessione genuit, electa 
essel, et propjtiationem, salutemque et justitam ac 
redemptionem, vitam de vita, lumen de lumine, 
Deum verum de Deo vero, extremis temporibus ex 
se incarnalum peperit : cujus partya novus et inusi- 
tatus fuit, generatio nalura et cogitatione pra- 
$tantior, mundoque salutaris, obitus denique prae- 
clarus e& sacer, omnique commendatione dignus. 
Hanc quidem Pater przdestinavit, prophete vero 
per Spiritum pranuntiaveruut : Spiritus autem vis 
sanctificans, superveniens expurgavit sanctamque 
reddidit, et veluti prerigavit. Tune itaque tu, qui 
Patris terminus ac Verbum es, nlbil circumscri- 
ptus {η ea demoratus es, ut extremam nature πρ- 


τὴν ix δωῆς ζωὴν, καὶ τὸ Ex τοῦ φωτὸς φῶς, τὸν bx 
Θεοῦ ἀληθινοῦ θεὸὺν ἀληθινὸν, ἐξ αὐτῆς σεσαρχωµέ- 
vov ἐπ᾿ ἑσχάτων τῶν χρόνων ἐχύτσεν ἧς ὁ τέχο- 
παράδοξος, fj Ὑόννησις ὑπὲρ φύσιν xal ἔννοιαν, xai 
τῷ χόσμῳ σωτέριος, fj xoipmste ἔνδοξος καὶ buo; 
ἱερὰ καὶ πανεύφηµος. Ταύτην 6 Πατὶρ μὲν προ- 
ώρισε, προφῆται δὲ διὰ μὲν τοῦ Πνεύματος ἁγίου (851 
προηγόρευσαν. Ἡ δὲ τοῦ Πνεύματος ἁγιαστιχὴ ὃ-- 
γαµις ἐπεφοίτησεν, ἐχάθηρέ τε xal ἡγίασε, xai 
olovel προήρδευσε. Kal τότε σὺ (86) ὁ τοῦ Πατρ;ς 
6po; xai Λόγος ἀπεριγβάπτως χατῴχτσας, ἆναχα- 
λούμενος τὴν ἑσχατιὰν τῆς ἡμετέρας φύσεως πρὸς τὸ 
ἄπειρον ὕψος τῆς σῆς ἀκαταλήπτου θεότητος. "Hi. 
την ἀπαρχὴν ἐκ τῶν πανάγνων καὶ ἀχράντων alpá- 


strae vilitatem ad infinitam incomprehensz Deitatia B Των, xaX παναμώμων τῆς ἁγίας Παρθένου ἀναλαξὼν 


tuc eelsitudinem revocares : eujus quidem primi- 
Was ex purissimis et illibatis immaculatisque pror- 
sus sanguinibus sanect:p Virginis suseipiens, car- 
nem anima rauonali et intelligente animatam tibi 
ipse condidisti, ei ut in. temetipso subsisteret, tri- 
buens. Ad hunc modum factus homo es, ut tamen 
perfectus Deus, ejusdemque ac tuus Pater substan- 
tie esse minime desleris; sed pro summa bonitate 
(ua imbecillitatem nostram assampseris, ex qua 
Christus 880 unus, unus Filius, unus ipse Deus 
et homo prodieris, simulque perfectus Deus, et 
perfectus homo; totus Deus, et totus homo ; una 
nimirum persona ex duabus perfectis naturis, Dei- 
tate scilicet, et humanitate, inque duabus perfectis 
naturis, in Deitate, inquam, et humanitate : non 
madus Deus, nec purus homo; verum unus Dei 
Filius ac Deus carne indutus ; Deus idem ac siinul 
homo, non confusionem subiens, nec divisionem 
passus ; duarum disparis substautiz in una persona 
sine confusione ulla ac divisione conjunctarum 
naturales in seipso proprietates ferens ; creatum 
nempe et increatum, mortale et immortale, circum- 
scriptum et circumscriptionis expers : divina 
item voluntatem, et humanam voluntatem : divi- 
nam actionem, atque humanam etiain actionem ; 
duas quoque liberi arbitrii facultates, divinam et 
humanam; divina rursuin miracula, et. humanas 
affectiones, naturales tamen. et iuculpatas. Totum 


quippe primum Adam, quales erat antequam a Ὦ 


mandato deficeret, 4 peccato liberum, per viscera 
misericordis, Domine, suscepisti : corpus videli- 
cet, animam, mentem, et naturales liaruin proprie- 
tates (nam quod revera assumplum non est, id mi- 
nime curatum fuit). Aique ila Dei οἱ hoininuum 
mediator factus, inimicitias solvisti, eosque qui a 
Patre defecerant, ad ipsun revocans : quod errave- 
rat, reduxisti; quod tenebris obsitum erat, illumi- 


"a R. προεχήρυξαν * mox ἐπιφοιτήσασα, 
.. (86) Filius ὄρος xaX λόγος τοῦ Πατρός, terminus, 
vel etiam defluitio, seu. esseuli;e character, et Ver- 
bum Patris, Sic rursum infra post Greg. Naziauz. 
orat. 2 in Pascha. 

(87) Geri. et Colb. 8:02 καὶ Σνθρώπων. 


σάρκα ἑψυχωμένην quyf λογικῇ τε xal votod , 
αεαυτῷ περιέπηξας , iv σεαντῷ αὐτὴν ὑποστήσας, 
χαὶ γέγονας τέλειος ἄνθρωπος , οὐκ ἀποδαλὼν τὸ εἷ- 
ναι τέλειος θεὸς , xat τῷ σῷ Πατρὶ ὁμοούσιος , ἀλλὰ 
προσλαθὼν δι’ εὐσπλαγχνίαν ἄφατον τὴν ἡμετέρα, 
ἀαθένειαν. Καὶ προῆλθες ἐξ αὐτῆς εἷς Χριστὸς, εἰς 
Κύριος, εἷς υἱὸς (87) Θθεὺς καὶ ἄνθρωπος ὁ αὐτὸς, 
θεός τε ὁμοῦ τέλειος, xal ἄνθρωπος τέλειος, 040; 
Θεὸς, καὶ ὅλος ἄνθρωπος, µία ὑπόστασις σύνθξτος, 
ix δύο φύσσων τελείων, θεότητός τε καὶ ἀνθρωπόττ- 
τος (88), καὶ &v δύο τελείαις φύσεσι, θεότηςί τε χαὶ 
ἀνθρωπότητι * οὐ γυμνὸς θεὺς, οὐδὲ φιλὸς ἄνθρωπος, 
ἀλλ εἷς Υἱὸς 8600 xal θεὸς σεσαρκωµένος, θεός τε 
αὐτὸς ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπος, οὐ σύγχυσιν ὑποστὰς, ok 


C διαίρεσιν ὑπομείνας, φέρων ἐν ἑαυτῷ τῶν ἕτερνον- 


σίων δύο φύσεων καθ) ὑπόστασιν ἀσυγχύτως ἅμα 
καὶ ἁδιαιρέτως ἠνωμένων τὰς φυσιχὰς ἱδιότητας, τὸ 
Χτιστὸν xa τὸ ἄχτιστον, τὸ θνῃτὸν xat τὸ ἀθάνατον, 
τὸ ὁρατὸν xal τὸ ἀόρατον, τὸ περιγραπτὸν χαὶ τὸ 
ἀπερίγραπτον, θεῖόν τε θέλη μα xai ἀνθρώπινον θέ- 
λημα, θείαν ἐνέργειαν, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ἀνθρωπίνην 
ἑνέργειαν , αὐτεξούσιά τε δύο » θεῖον ὡσαύτως xi: 
ἀνθρώπινον, τά τε θεῖα θαύματα, καὶ τὰ ἀνθρώπινα 
πάθη, τὰ φυσικά φηµι xal ἁδιάθλητα. "Όλον vio 
τὸν πρῶτον ᾿Αδὰμ τὸν (89) πρὸ τῆς παραθάσεως, 
τὸν ἁμαρτίας ἐλεύθερον, ἀνέλαδες, Δέσποτα,, διὰ τὰ 
σπλάγχνα ἑλέους σου, σῶμα, Ψυχὴν, νοῦν, xal τὰ 
τούτων φυσικὰ ἰδιώματα, tv! ὅλῳ pot τὴν σωτηρίαν 
χαρίσῃ * ὄντως γὰρ τὸ ἀπρόσληπτον, ἀθεράπευτον" 
καὶ οὕτως μεσίτης Θεοῦ xal ἀνθρώπων γενόμενος, 
τὴν ἔχθραν ἔλυσας, καὶ τῷ σῷ Πατρὶ τοὺς ἀποστά- 
τας προσήγαγες, τὸ πεπλανηµένον ἐπέστρεφας, τὸ 
ἐσχοτωμένον ἐφώτισας, τὸ συντετρ'µμµένον ἀνεχαί[νι- 
σας, τὸ φθαρτὰν εἰς ἀφθαρσίαν µετέθαλες ' τῆς 
πολυθέου πλάνης «hy κτίσιν Ῥλευθέρωσας  τέχνα 
Θεοῦ τοὺς ἀνθρώπους πεποίηχας, χοινωνοὺς τῆς 
ri σου ῥόξης τοὺς ἠτιμημένους ἀνέδειξας ' τὸν 
χαταθεδιχασμένον τὰ τῆς γῆς χαταχθόνια, ὑπεράνω 


(88) Καὶ ἐκ δύο φύσεων. liec in Billio desunt et 
Volaterrauo. Cun tamen. iis maxime Catholici ceu 
tessera communi orihodoxam Chalcedoneusis synodi 
fidem adversus Eutychianos protitcrentur, 

(89) lta. quidem legit Billius, et Kegius codex 
prafert, Alii τὸν παραθάσει πεπτωχέτα, 











"5 


HOMILIA I IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 


106 


πἀσὴς ἀρχῖς xaV ἐξουσίας &vhyaysc , ἓν τῷ θρόνψ A nasi; quod centritum, instaurasti ; quod corruptee 


τῷ βασιλιχῷ τὸν εἰς γην ἁποστρέφειν, καὶ τὸν ἅδην 
οἰχεῖν χαταχριθέντα, àv σεαυτῷ ἐχάθισας. Τίς οὖν 
τῶν ἀπείρων τούτων ἀγαθῶν , τῶν ὑπὲρ πάντα νοῦν 
xai χατάληψιν , ἑργαστῆριον γέγονεν ; οὐχὶ ἡ σὲ τε- 
χοῦσα ᾿Αειπάρθενος; 


le obnoxium, incorruptioni restituisti * eresturam 
ab erratico multorum  numiaum cultu liberasti : 
bomines Dei (lios effecisti : contemptos et infames, 
divina glori: tuz consortes reddidisti : eum qui 
ad infetas térre partes damnatus erat, super om- 


nem principatum ef potestatem provexisti : et qui ita multatus erat, ut in terram reverteretur, etl 
infernum incoleret, in teipso regio in tbrono collocasti **. Qaznam igitur timmensorum — bonorum 
istorum qua captam 'omnem et. eomprehensionem superant, officina fuit? annon perpetua virgo, qux 


te in lucem edidit? 

ὃ. ΙΟρᾶτε (90), φίλοι θεῷ Πατέρες xai ἁδελφοὶ , 
τῆς παρούοης ἡμέρας τὴν χάριν. Ορᾶτε, τῆς νῦν 
εὐφημρυμένης τὸ ὑψηλὸν xaX σεδάσµιον ; OO φρικώδη 
τὰ ταύτης μυστήρια; οὐ θαύματος γέμοντα; µακά- 
prot οἱ ὁρῶντες, ὡς ἰδεῖν (91) πρεπωδέστατον. Μα- 
χάριοι οἱ νοερὰν Χτησάμενοι αἴσθησιν | Οἷαι φωτὸς 
ἁστραπαὶ τὴν παροῦσαν νύχτα καταφαιδρύνουσαν | 
σίαι ἀγγέλων δορυφορίαι τὴν τῆς ζωαρχικῆς μητρὸς 
χαταγλαῖζουσι κοἰµησιν * οἷαι ἁποστόλων θέηγορίαν 
την Χηδείαν τοῦ Θεοδόχου σώματος µαχαρίζουσιν I 
μῶς ὁ τοῦ Θεοῦ Λόχος, ὁ ταύτης υἱὸς δι εὐσπλαγκ- 
νέαν γενέσθαι χαταδςεξάµενος, δεσποτιχαῖς παλάμαις 
τῇ ta vaya ταύτῃ χαὶ θειοτάτῃ olg μητρὶ λειτουργών, 
τὴν ἱερὰν φυχὴν (92) ὑποδέχεται; Ὢ ἀγαθοῦ νοµο- 

ἐτου ! ph ὑποχείμενος vópap, τὸν γόµον πληρῶν, ὃν 
αὑτὸς ἐνετείλατο. Αὐτὸς γὰρ τοῖς γονεῦσι τὴν ὀφει- 
4v τοὺς παΐῖδας νέµειν ὀθεσμοθέτῃσε. Τίµα, φησὶ, có» 
πατέρα καὶ τὴν μητέρα σου. "Οτι δὲ ἀληθὲς τοῦτο, 


4. Videtis, Deo dilecti Patres ac fratrés, hujusce 
diei gratiam, Videtis quam sublimis ac veneranda 
illa sit, eujus nunc laudes celebrantur. Annon tre- 
menda ejus mysteria? Annon. admirationis plena * 
Beoti qui vident, quantunt maxime decet. Beati 
qui iütelligendi sensum sunt consecuti. Quales lucis 
fulgeirzx praesentem noctem illustrant! Qualia ahgé- 
lorum 4atellitia matfis$ illius ex quo vita orta est, 
obitum  eohionestant ! Qualia 'apostolorum Deo 
afflante proloquia, corporis hujus, quod Deum susce- 
pit, funus exornantí Quomodo Dei Verbuih, quod 
pro sua miseratione iHius effici filius dignatum est, 
Dominicis manibus suis sanctissima htulc. divinissi- 
mque, utpóte matti, triinistraus, sacrosanctam 611δ- 
cépit ahimart, O probum legislatorem! Qui legi sub- 
jectus non est, legem. finplet qaam ipsetulit, Siqui- 
dem ipse legem tulit,ut filii debitum officium parenti- 
pus tribuatit. Honora, inquit, patrem (uum et matrem 


καντἰ που δῆλον, τῷ x3v μικρὸν γουν τῶν θείων τῆς c S81 (nam **. Hoc autem verum esse, cuivis per- 


ἁγίας Γραφῆς μεταμεμυηµένων (95) λογίων. El γὰρ, 
ὡς φτσὺν fj θεία Γραφὴ, ψυχαὶ δικαίων à» χειρὶ Κυ- 
plov, οὐχ αὐτῆ μᾶλλον ταῖς χερσὶ τοῦ Υἱοῦ χαὶ Θεοῦ 
αὐτῆς τὴν φυχῆν παρατίθηται, ᾿Αληθῆς ὁ λόγος, xat 
πάσης ἀντιλογίας ὑπέρτερος. 'AX' εἰ δοχεῖ, τίς αὕτη, 
χαὶ πόθεν, xai πῶς τῷ παρόντι χαρισθεῖσα βίῳ, 
δῶρον ἁπάντων τῶν τοῦ θεοῦ δωρημ άτων ὑφψηλότερον 
ἅμα χαὶ προσφιλέστερον δέδοται. Οἷάν τε τὴν ἐν τῷδε 
τῷ Bip διατριθὴν πεποίηται, χαὶ οἵων µυσττρίων 
ἠξίωται, δ.εξίωµεν. El γὰρ τοὺς κατοιχοµένους Emu. 
ταφίοις Ἱεραίροντες Ἕλληνες, πᾶν ὄτιπερ ἑώρων 
ἁγώγιμον, πάση 310057] συνεισέφερον, ὡς ἂν τῷ μὲν 
εὐφημουμένῳ χατηρτιαµένον τὸ ἐγχώμιον γένηται, 
zd. δὲ λειποµένοις, ζῆλος ἅμα πρὸς ἀρετῆν xal 


spicuum est, qui vel tantillum in divinis Scripture 
oraculis eruditus sit, Nam si, vt Litteraé diviu:e ferunt, 
Justorum anime in manu Dei sunt ** ; annon ipsa ma- 
gi9 in Filii Deique sui manus ànimàm commendavit? 
Veras hic sermo est, ac sublimior, quam ut quis ei 
possit adversári. Verum si placet, quainam ipsa, et 
unde, et quo pacto mundo huic concessa sit, mu- 
nus omnium Dei praestantissimum simul et charissi- 
mum: quz iteni ipsi in hoc saxiculo vitze ratio fue- 
rit, et quorem mysterium particeps feri merita sit, 
pro virili nostra consideremus. Si enim gentiles, 
eo8 qui e vita discessissent funebribas orationibus 
exornantes, id omne quod ad alliclendos auditorum 
animes accommodatum esse cernerent, onini stu- 


παράχλησις puo; δὲ ὡς τὰ πολλὰ χαὶ ἀπείροις D dio conferebant, tum ut ejus quem laudabant suis 


πλάσμασι τὸν λόγον ἐξύφαινην, οἴχοθεν yh χεχτηµέ- 
νων τῶν ὑμνουμένων ἔπαινον. πῶς ἡμεῖς τὰ λίαν 
ἀληθῃ xai σεδάσµια, χαὶ ὄντως ὄντα τοῖς πᾶσιν εὖ- 
λογίας ἁπάσης xaX σωτηρίας πρόξενα, σιγΏς βυθοῖς 
' 3b τοῦ χόγου χαλύψαντες, οὗ πολὺν ὀφλήσομεν γέλωτα, 
xi τῷ (94) χαταχρύφαντι τὸ τάλαντον τῆς αὐτῖς 
δίκης τευζόμεθα; τῆς συντοµίας τοῦ λόγου φροντί- 
ζοντες, ὡς ἂν μὴ ταῖς ἀκοαῖς πολέμιος γένηται, ὡς 
«τροφ] τοῖς σώμασιν ὑπερθάλλουσα. 

que eaindein, in quam is qui talentum abscondit **- 


53 Greg. Naz. epist. 11 Ad Cled. 
un R. φιλόβεοι. 


(91) R. ὀννατόν τε καὶ πρεπωδέστατον. 
(92) Germ. ὑποδύεται. 


numeris absolutum encomium esset, fum ut reli- 
quos ad virtutem excitarent et hortarentar (sic ta- 
men ut pleromque fabulis sexcentisque figmentis 
sermoneén  texereut, cum ii quos pradicabant nihil 
ex propriis quo ntdety meéretentut, haberent), cur 
nos, si ea quz verissima et otmni digna veneratione | 
$mhti, queque benedictionem omnem et Salutem 
omnibus attulerunt, alto, αἱ dicitur, silentio obte- 
xeriuus, non ingentem nostri risum excitemus, in- 


poumam incidamus? Quocirca initium didendi fa- 


Σι, Exod. xx, 12. 5 Sap. m, 1... 5* Mattb, xxv, 25. 


(96) Reg. μεμυημένων λογίων. 
(94) Reg. τὸ drecn χατορύξαντι, 





101 


S. IOANNIS DAMASCENI ri 


ciamus, iià. tamen ut beevitati stedenmas, ne suribus oratio evadat inimies, nowserus sc corporibus 


wedue excedens cibus, 


B. Joachim et Anna parentes ejus fuerunt. Λο Α 


Joachim quidem velat quispiam ovium pastor, co- 
gitationes non minus quam pecora pascebat, a. 
arbitrium illas ducens. Cum enim sub Domino 
Deo ovis instar pasceretur, nullia eorum quie opti- 
ma sunt, carebat. Optima autem nemo me putet 
dicere, qux plerisque accepta sunt, et quibus avi- 
diorum homiuum semper animus inhiat, quie neque 
durabilia suapte natura sunt, nec meliorem) eum 
a quo habentur, prastare norunt (liujus nimirum 
seculi voluptates, quz vim firmam et stabilem 
hebere nequeunt, sed mox effluunt, ei eadem fere 
hora dilabuntur), tametsi horum copia abundet ? 
Absit hoc : non nostrum est his percelli, neque pars 
ista est timentium Dominum. Verum ea demum bona 
sunt, quz vere ab hominibus sana mente praeditis 
expetuntur et 3damantur, quz: in zternum manent, 
quibus tun Deus oblectetur, tum niaturus ipsorum 
possessoribus fructus producatur : virtutes, inquam, 
que fructum in tempore suo, id est in futuro aevo 
vitam zeternam iis daturze sunt, qui digne eas exco- 
luerint, et pro suis viribus labores in eas contulerint. 
Labor quippe praecedit, atque aeterna felicitas inse- 
quitur. Joachim suas intus cogitationes pascebat, 
in loco pascua: "', hoc est, in sacrorum eloquiorum 
contemplatione commorans, et super aquam re[ectio- 
nis 55 divina gratize semet oblectans : sic nimirum 
ut a malis rebus eas. avocaret , ct per justitize se- 
milas deduceret. Ànna vero, cujus nomen gratiam 
sonat, non minus morum, quam matrimonii jugo 
eopulata cum illo erat : que& tamen cum $862 
omui virtutum genere floreret, mystica quadain 
ratione sterilitatis morbo tenebatur. Nimirum ste- 
rilis vere gratia erat, qus iun hominum animis 
(ructum edere non posset, Siquidem omnes decli- 
uaverant, simul inutiles facti erant : non erat intel- 
ligens, aut requirens Deum **. Tum bonus Deus 
manus su:ze-figmentum respiciens et miseratus, cuin 
illud tandem facere salvum vellet, gratize, hoc est 
Anns, sterilitatem solvit ; qua filiam parit, qua. 
lis nec. ante fuit, nec postliac futura est. Atqui 
sterilitatis depulsio, hoc apertissime indicabat fore 


ε’. Ἰωαχεὶμ xal "Avva οἱ ταύτης γεννήτορες' 
Ἰωακὺμ, ὥσπερ τις προθάτων ποιμὴν, οὐχ fw 
νέµων τοὺς λογισμοὺς, ἄγων τε xav kEouctav ὅπὸι 
βούλοιτο, fj τὰ θρέµµατα. Ὑπὸ Κυρίῳ γὰρ τῷ θιῷ 
ὡς πρόδατον ποιµαινόµενος, οὐδενὸς τῶν ἀρίστων 
ἑστέρητο. "Αριστα δὲ λέχειν μηδεὶς οἰέσθω µε, τὰ 
τοῖς πολλοῖς καταθύμια, πρὸς ἃ ἡ τῶν λιχνοτέρων 
ἀεὶ διάνοια χέχηνεν, ἃ μήτε παραμµένειν κέφνχε, 
μήτε βελτίονα δρᾷν τὸν χεχτηµένον ἐπίσταται, τὰ 
τοῦ παρόντος βίου τερπνὰ, à μὴ δύναται βεθαίαν 
δύναμιν χτήσασθαι (95), ἀλλὰ περὶ αὐτὰ καταβῥεῖ, 
xai αὐθωρὸν διαλύεται, εἰ χαὶ τούτων πολλὴν εἶχον 
τὴν περιουσίαν. "Απαχε’ οὐ πρὸς ἡμῶν ταῦτα θευ- 
µάζειν , οὐδ' αὕτη μερὶς τῶν φοδουµένων τὸν Κύ- 
ριον ἀλλὰ τὰ ἀγαθὰ, τὰ ὄντως τοῖς εὖ φρονοῦσι 


B ἐφετὰ xal ἐράσμια, ἃ μένει διαιωνίζοντα, Geby μὲν 


εὐφραίνοντα, καρπὺν δὲ τοῖς κεχτηµένοις ἀνατέλλοντε 
ὥριμον, τὰς ἀρετὰς φημὶ, αἳ τὸν χαρπὺν ἓν χαιρῷ 
αὐτῶν, τῷ αἰῶνι λέγω µέλλοντι, ζωὴν αἰώνιον δώ- 
σουσι, τοῖς γε ἀξίως φ.λοπονῄσασι, xai προσενέγχαχι 
τὸν ἑαυτῶν πόνων ὅση δύναμις. Πόνος μὲν γὰρ zpo- 
πορεύεται, ἔπεται δὲ µαχαριότης αἰώνιας (96). 'Ev- 
τὺς Ἰωαχεὶμ συνήθως τοὺς οἰχέίους ἐποίμανε Άογι- 
σμοὺς, ἐν τόπῳ μὲν χ.Ίόης , τῶν ἱερῶν λογίων τῇ 
θεωρίᾳ ἑναυλιζόμενος, ἐπὶ ὕδατος δὲ ἀναπαύσεως 
τῆς θείας εὐφραινόμενος χάριτος, ἓξ ἁτόπων ἔπι- 


"σ:ρέφων. ἐπὶ δὲ τρίδους δικαιοσύνης ὁδηγῶν. "Άννα 


δὲ, fj χάρις ἑρμηνεύεται, οὐχ ἧττον ὁμότροπος tv. 
καὶ ὁμόζυχος, πᾶσι μὲν ἀγαθοῖς χομῶσα, µνυστικφ 
δὲ τινι λόγω χατεχοµένη τῷ τῆς στειρώσεως ἀβ- 
ῥωστήματι. Ἑστείρευε γὰρ ὄντως ἡ χάρις, &v ταῖς 
τῶν ἀνθρώπων ψυχαῖς χαρποφορεῖν οὖκ ἰσχύουσα' 
διότι πάντες ἐξέχλιναν, ἅμα ἠχρειώθησαν, οὐχ ἦν ὁ 
συνιὼν, οὐκ ἣν ὁ ἐχζητῶν tbv Θεόν. Εἶτα ὁ ἀγαθὸς 
θεὸς ἐπιδὼν, xai χατοιχτειρῄσας τῆς οἰχείας χειρὸν 
τὸ πλαστούργημα, xa τοῦτο βουληθεὶς ἀνασώσασθαι, 
λύει τὴν τῆς χάριτος στείρωσιν, τῆς "Άννης φημὶ tij 
θεόφρονος, xa τίχτει παΐδα, ota οὗ πρότερον Υέγονεν, 
οὐδ αὖ πάλιν γενῄσεται. Ἡ δὲ τῆς στειρώσεως A- 
σις ἀξήλου σαφέστατα τὴν χοσμιχὴν τῶν ἀγαθῶν 
λυθήσεσθαι στείρωσιν, xal τῆς ἀποῤῥήτου µαχα- 
ριότητος χαρπογονεῖσθαι τὸ στέλεχος. 


ut bonorum sterilitas, qua imuudus laborabat , 8ubmovereturl, et. truncus aridus copioso arcana bes- 


titudinis fructu donaretur. 


€. Eaw ob rem Dei Geuitrix ex promissione pro- D  c'. 


dit. Angelus enim naacituri conceptionem parenti- 
bus ejus nuntiat. Quippe conveniebat ut bac etiam 
re nulli cederet, nec posteriores partes ferret, qu:e 
solum vereque perfectum Deum secunduu carnem 
erat paritura. Tum in sacrosancto Dei templo offer- 
tur et consecratur : in quo iia degit, ut prastau- 
ioris ac'purioris pra caeteris vit:e specimen ederet, 
a virorum et mulierum male feriatarum commercio 


9' Psal. xxn, 4. 9 ibid. 5. ** Psal. xin), 2, 3. 


δν) R 


,. ἀλλ αὐτὰ, αὐτίχα. 
Β. iv ταύταις. 


Ἐντεῦθεν ἡ θεοτόχος ἐξ ἐπαγγελίας προέρχε- 
ται. "Αγγελος γὰρ χαταμηνύει τῆς Υενησοµένης τὴν 
σύλληφιν. Ἔπρεπε γὰρ xàv τούτῳ μὴ ἐλαττοῦσθαί 
τινος, ἢ φέρειν τὰ δεύτερα, τὴν τοῦ μόνου xal ὄντω; 
τελείου θεοῦ ἑσομένην χατὰ σάρχα λοχεύτριαν. Εἶτα 
τῷ ἱερῷ vat) τοῦ θεοῦ ἀνατίθεται, κἀνταῦθα διατρί- 
6ει, χρείττονα xal χαθαρωτέραν τῶν ἄλλων ἐπιδει- 
χνυµένη σπουδὴν καὶ ἀναστροφὴν, ἁπάσης ἐπιμιξία; 
ἀνδρῶν xa* θηλειῶν ἁτόπων (97) ἁπηλλαγμένη. AY 


(97) Geri. et Colb. ἀχηλλαγμένην. 





e 


709 


HOMILIA I IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 


1710 


ἐπεὶ τῆς ἡλιχίας & àxply xaveARg6ave , καὶ µένειν Α remota. Sed cum ad etatis (lorem pervenisset, pro- 


᾿εῶν ἀναχτόρων ἔνδον νομίμως ἀπείργετο, μνηστῆρι, 


καὐτὸν δὲ εἰπεῖν φύλαχι τῆς παρθενίας, πρὺς τοῦ 
χοροῦ τῶν ἱερέων τῷ Ἰωσὴφ ἐγχειρίζεται, ὃς τὸν 
νόµον ἁπαραχάραχτον μέχρι γήρως ἐν συγχρἰσει τῶν 
ἄλλων ἐφύλαττε. Πρὸς τοῦτον t ἱερὰ αὕτη xal πανά» 
µωμος νεᾶνις (98) διέτριδε, τοῖς κατ οἶχον στοι- 
χοῦσα, καὶ τῶν πρὸ τῆς οἰχίας εἱδυῖα μηδέν. 

C. "Ote δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ὣς qn- 
σιν ὁ θεῖος Απόστολος, ἀπεστάλη ὑπὺ τοῦ θεοῦ &y- 
γελος Γαδριὴλ πρὸς ταύτην τὴν ὄντως θεόπαιδα, xal 
φησι πρὺς αὐτὴν. Χαῖρε, χεχαριτωµέγη, ὁ Κύριος 
μετὰ σοῦ. Καλὸν τὸ τοῦ ἀγγέλου, πρὸς τὴν ὑπὲρ 
ἄγγελον πρὀσφθεγµα. Xapày γὰρ φέρει παγχόσµιονο 
Ἡ δὲ ἐπὶ τῷ λόγῳ ἑταράχθη, τῆς πρὸς ἄνδρας ὁμι- 


λίας ἀήθης ὑπάρχουσα. ᾿ΑἈσφαλῶς γὰρ τηρεῖν τὴν B 


παρθενίαν προῄρητο. Διε.1ογίζατο δὲ ἐν ἑαυτῇ ποτα- 
πὸς εἴη ὁ ἀσπασμὸς οὗτος. Καὶ πρὸς αὐτὴν à &y- 
γελος" Mf) φοδοῦ, Μαριάμ’ εὗρες γὰρ χάριν παρὰ 
τῷ 6s. "Όντως (99) εὗρε χάριν, ἡ ἀξία τῆς χάριτος. 


ΈΌρε χάριν 1j τοὺς πόνους τῆς χάριτος Ὑεωργήσασα, 


καὶ πολὺ δρεφαµένη τὸν ἄσταχυν. Ops χάριν, dj τοὺς 
σπόρους τῆς χάριτος γεννῄσασα, xal πολύχουν Üpe- 
Φαμένη τὸν ἅἄσταχυν τῆς χάριτος. Εὖρε χάριτος 
ἄόυσσον, ἡ σῶαν τὴν ὀλχάδα τῆς διπλῆς παρθενίας 
τηρῄσασα , xaX τὴν φυχῆν γὰρ παρθένον ἐτήρησεν, 
οὗ τοῦ σώματος ἔλαττον. "O0sv xaX ἡ τοῦ σώματος 
παρθανία τετήρητο. Καὶ τἐξῃ, (1) φησὶν, viór , καὶ 
χα.έσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν' Ἰησοῦς δὲ σωτλρ 
ἑρμηνεύεται' abcóc γὰρ σώσει τὸν Aaór αὐτοῦ ἐκ 
τῶν ἀνομιῶν αὐτῶν. Τί πρὸς ταῦτα τῆς ἀληθοῦς σο- 
φίας ὁ θησαυρός, τὴν μὲν Εὔαν οὐ μιμεῖται τὴν προ- 
μήτορα,ἐπανορθοῦταιδὲ μᾶλλον τὸ ταύτης ἀφύλαχτον, 
xal συνἠγορον τὴν φύσιν προθάλλεται, ὧδέ πως τῷ 
τοῦ ἀγγέλου ἀντιῤῥητορεύουσα ῥήματι. Hoc ἔσται 
poi tovto, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ Toro xc; ἀδύνατα φθέγΥῃ, 
φησίν. Ὁ γε σὸς λόγος τοὺς ὅρους λύει τῆς φύσεως, οὓς 
ὁ πλαστουργήσας ἐπήξατο. 00x ἀνέχομαι Εὔα χρηµα- 
εἶσαι δευτέρα, xai τὸ τοῦ Ποιῄσαντος παρακρούσα- 
σθαι βούλημα. El δὲ μὴ Aper; (2) ἀντίθεα, τὸν τρό- 
πον εἰπὼν τῆς συλλήψεως, λύσον τὴν ἀπορίαν. Πρὸς 
ἓν ὁ τῆς ἀληθείας ἄγγελος ^ Πγεὔμα ἅγιον ἐπελεύ- 
σεται ἐπὶ cà, xal δύγαµμις ᾿Υγίστου ἐπισχιάσει 
σοι. Διὸ xal τὸ (5) γενγώµεγον ἅγιον κ.ηθήσεται 


hibente lege ne intra templi septa deinceps agere!, 
sponso, seu virginitatis custodi, a sacerdotum clioro 
traditur, qui legem inviolutam ad senectulem usque 
perinde ac quivis alii servaverat. Apud hunc itaque 
sacra hsc, et prorsus intaminata puella comueora- 
batur, domi se continens, nibilque eorum quie ante 
fores suas gererentur, cognitum habens. 

7. Cum autem, ut divinus Apostolus ait *^, venit 
plenitudo temporis, ad hanc vere Dei flliam angelus 
Gabriel a Deo missus est, quam hisce verbis est 
allocutus : Ave, gratia plena, Dominus tecum *'. 
Pr:clara sane angeli ad eam qua angelis prsstabat' 
allocutio. Gaudium enim orbis totius affert. Ἰδία 
vero ob sermonem ejus turbata est, ut que cum 
viris colloqui ininime consueverat, cum virginita- 
tem sedulo servare insiituissel. Cogitabat autem 
qualis esset. ista salutatio **, Tum angelus ad eam: 
Ne timeas, ait, Maria : invenisti enim gratiam upud 
Deum **. Plane gratiam invenit, quae gratia digna 
erat. Gratiam Invenit, qux» gratiz labores excolue- 
rat, copiosamque segetem collegerat. Gratiam inve- 
nit, quae gratie semina progenuit , et plenissimam 
gratize messem retulit, Gratize ahyssum invenit, quie 
duplicis virginitatis navem servaverat incolumem. 
Maria enim nop minus animum quam corpus virgi- 
nem custodierat; unde etiam constabat corpori 
virginitas. E! paries, inquit, filium , et vocabis no- 
men ejus Jesum (Jesus autem Salvatorem sonat ). 
lpse enim salvum faciet populum suum α yeccatis 
eorum **. Quid ad hac vere sapientize thesaurus ? 
Evam quidem primam parentem non imitatur ; 
sed incautam potius ejus simplicitatem emendat, 
seque nature patrocinio munit , sic angeli verbis 
reponens : Quomodo fiet istud , quoniam virum non 
cognosco ? Impossibilia narras, inquit. Nam sermo 
tuus naturz leges [rangit, quas 883 summus opi- 
fex sancit. Secunda Eva dici non patior, nec Con- 
ditoris mei voluntatem pessumdare. Quod si Deo 
adversa non loqueris, conceptionis modum expone, 
dubitationem meam solve. Ad quam veritatis ange- 
lus : Spiritus sanctus superveniet in te, et virus Al- 
tissimi obwnbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur 
sancium, vocabitur Filius Dei **. Quod nunc agitur, 


T'ióc Θεοῦ. Οὐ δουλεύει φύσεως νόµοις τὸ τελούµε- p naturz legibus non subest. Naturz siquidem artifex 


vov. 'Ü γὰρ Δημιουργὸς xal δεσπότης τῆς φύσεως, 
xav ἑξουσίαν τοὺς ὅρους ἀμείθει τῆς φύσεως. Ἡ 
δὲ, τὸ ἀεὶ ποθούμενον χαὶ τιμώμενον ὄνομα , μεθ) 
ἱερᾶς εὐλαδείας ἀχούσασα, τῆς ὑπαχοῆς ἐπηφίει φό- 
6ου χαὶ χαρᾶς γέµοντα ῥήματα, "Iob ἡ δού.Ίη Kv- 
plov, Térowó µοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου. 

η’. "0 βάθος π.ἰούτου, xal σοφίας, xal γγώσεως 
Θεοῦ. χἀγὼ γὰρ εἰς χαιρὸν τῷ ᾿Αποστόλῳ (4) συµ- 


* Galat. 1v, 4. *" Luc. 1,98. ** ibid. 29. 
** ibid, 95.  *' ibid. 58. 


(98) Quz sequuntur usque 3d. μὴ «o6ov, absunt 
in HR. cod. 

(99) R. εὗρες, et sic deinceps. 

(1) Sangerin. deest φησίν. 


? ibid. 50. 


et Dominus arbitratu suo immutat naturz leges. 
Hxc itaque nomen illud, quod onmi desiderio et 
honore semper colebat, sacra quadam reverentia 
audiens, obedientie vocem iimore atque gaudio 
plenam emisit : Ecce ancilla Domini ; fiat mihi se- 
cundum verbum tuum *'. 

8. Ο altitudo divitiarum, sapientie el scientie Dei 
(nam ego quoque Apostoli vocem nunc temporis 


^ ibid. 531; Matth. 1, 91. ** Luc. 1, 54. 


3) R. ἀντίθητα. 
3) Germ. γενόμενον male. 
(4) R, τῆς παραχοῆς ἑἐδεδίει τὸ ἐπίτιμον. 


71 


9, JOANNIS DAMASCENI τι 


usurpabo)! o quam incomprehensibilia sunt judicia A φθέγξοµαι, ὡς ἀγεξερεύγητα cà xplpata αὐτοῦ, 


ejus et. Impervestigabiles vim ejus ** * o immensam 
bonitatem! o charitatem, qua nulla ratióné queat 
indagari { 1s qui vocat ea quz non sunt, tanquam 
ea απ sunt * : qui celum et terram implet *'; 
cujus colum sedes ést, οἱ terta scabellum pédum 
,ejus 5, ex ancillie sure üteró amplissimum sibi do- 
micilium fecit, tmysteriumque novorum omnium 
novissimum et insolitum in ea gessit, Nam qui Deus 
erat, homo fit, ac eximio modo parius tempore 
naséitut, vulvain ità aperiens, ut virginis claustrá 
ininime labefactet : ulnisque terreni& glorisé splen- 
dor, patetnz substantia character, qui omnia vir« 
tutis suz verbo portat, itfantis more gestatur. 0 
divina plane miracula! o mysteria natura et cogi- 


tatione superiora ! o Virginis preerogativas humana B 


cohditione majores! Quoduam ingens hoc est, O0 
sacra mater et virgo, circa te mysterium: Dene- 
dicia tu inte mulieres, ei benedictus frucius. ventris 
(ai **, Beata es in generationibus generationum, 
solaque digna, quie beata pradiceris. Ecce enim te 
beatam dicuut omnes generationes **, Viderunt te 
filie Jeresulem '*5, Eeclesite, inquam, beatamqne 
predicaverunt regine, hoc est justorum anima, 
teque in. aiteruum Isudabunt, Tu enim es solium 
iliud regium, cui angeli astiterunt, suum berum et 
creawrem cernentes insidentem. Tu spiritualis es 
Edem, autiqua illa sanctior ac divinior. In illa εἰ» 
quidem terrenus Adam commorabatur, ini té autem 
Dominus qui de coelo descendit. Te olim arca Βριι- 
ravit, in qua secundi mundi semen servatum fuit. 
Tu enim Christum mundi salutem peperisti, qui 
peccatum quidem submersit, ejusque fluctus se- 
davit. Te rubus deliheavit, tabula a Deo exaratz 
expresserunt, legis arca prznuntiavit, urna aurea, 
candelabrum, mensa, virga Aaronis que floruit, 
aperte presignarunt, Nam ex te flamma divinitatis, 
Pawis terminus et Verbum, suavissimum illud et 
colesie manna, nomen illud nominis expers, quod 
est super omne nomen **, lumen illud sempiternum 
et inaccessum, vitze. panis coelestis "', nulla cultura 
eiitus fructus, ex te corporaliter pullulavit. Quid? 
annon ie (fornax illa praemonsiravit, cujus ignis 
roridus simul ao flammeus erat , qug divini iguis 
in te habitantis liguram przferebat ? Quin Abraham 
$64 tibernaculum te manifestissime significabat. 
Deo quippe Verbo, in utero tuo velut in tabernaculo 
degenti, humana natura subcinericium panem, sui 
primitias, ex purissimo sanguine tuo obtulit, divino 
igne coctas, panemque factas, in divina ejus per- 
sona subsistentes, eL ad veram corporis anima ra- 
tionali et iatelligente instructi exsistentiam ve- 
nientes. Parum abfuit, quin me Jacob scala prater- 
iret *5. Quid enim? annon cuivis perspicuum est 


xal ἀγεξιχγίαστοι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ! Ὢ ἁπλίσου 
ἀγαθότητος Θεοῦ | ὢ ἀγάπης οὖκ ἐχούσης ἔρενναν ! 
'O xaXov τὰ μὴ ὄντα ὡς ὄντα, 6 πληρῶν τὸν οὐρανὸν 
xai τὴν γῆν, οὗ ὁ οὑρανὺς θρόνος, fj δὲ γη ὑποπί- 
διον, εὐρύχωρον ἑνδιαίτγμα , την γΥαατέρα τῆς ol- 
Κείας δούλης ἑποιῆσατο, xal ἐν αὐτῃ τὸ πάντων 
Χαινότερον ἀποτελεῖ µυστήριον. θεὺς γὰρ ἂν, ἄν- 
θρωπος γίνεται, ὑπερφυῶς τε τῷ χρόνῳ tfc xof- 
σεως τίχτεται, xaX διανοίγει µήτραν, τὰ χλεῖθρα 
τῆς παρθενἰας μὴ λυμηνάμενὀς , χαὶ ἀγχάλαις υτῖ- 
vai; ὡς βρέφος βἀστάξεται, τὸ τῆς δόξης ἁπαύγα- 
αμα, ὁ χαραγτὴρ τῆς τοῦ Πατρὸς ὁποστάσεως, o 
φέρονται τὰ σύμπαντα τῷ ῥήματι τοῦ στόματος a5- 
τοῦ. Ὢ θείων ἁληθῶς θαυμάτων! à µυσττρίων τῶν 
ὑπὲρ φύσιν xai ἔννοιαν ! (5) i παρθενιχῶν αὐχημά- 
των τῶν ὑπὲρ ὄνθρβωπον ! τί τοῦτο τὸ µέγαά περὶ αἳ, 
ὦ ἱερὰ μῆτερ xai παρθένε, μυστβρ:ον;, Εὐλογημένη 
συ ἐν γυναιξὶν, καὶ εὐ.λογημένος ὁ παρ-τὸς τῆς 
κοιλίας σου. Μαχαρία sl kv γενεαῖς γενεῶν, tj μόνη 
ἀξιομακάβριστος. Ἰδοὺ γὰρ μµαχαρίξουσί σε πᾶσαι 
γενεαὶ, ὥσπερ ἔφησας. Σὲ εἶδον θυγατέρες Ἱερον- 
σαλὴμ, τῆς Ἐχχλησίας λέγω, χαὶ ἑμαχκάρισάν σε αἱ 
βαά(λιάσαε, Άτοι δικαίων φυχαὶ , xal εἰς αἱῶνας ai- 
νέσουσί dc. Σὺ γὰρ el ὁ βασιλικὸς θρόνος, ᾧ παρε- 
στηχεισάν (6) ἄγγάλοι τὸν ἑαυτῶν ὁρῶντες δεσπότην, 
xai δημιουργὺν ἑποχούμενον, Σὺ ἙἘδὸμ νοητὴ x:- 
χρηυµάτιχας τῆς πᾶλαι ἱερωτέρα xaY θειοτέρα. Ἐν 
ἐχείνῃ μὲν γὰρ Αδὰμ χοϊχὸς ηὐλίζετο, ἓν aoi ὃ 
Κύριος ἐξ οὐρανοῦ. Σὲ χιδωτὸς προειχόνισε δευτέρου 
κόσμου σπέρµα Φυλάττουσάα * σὺ γὰρ «by τοῦ χό- 
σμου σωτηρίαν τὸν Χριστὸν ἀπεχύησας, τὸν iy 
ἁμαρτίαν μὲν καταχλύσαντα, τὰ δὲ ταύτης χατευνά- 
σαντα χύµατα. Σὲ βάτος προέγραφε, πλάχες θεόγρα- 
qot προεχάραξαν, vópou fj χιδωτὸς προϊστόρησε, 
στάµνος χρυσῆ xaX λυχνία, xoi τράπεζα, χαὶ ῥάθδος 
Δλαρὼν 1j βλαστήσασα, ἐμφανῶς προετύπωσαν. "Ex 
σοῦ γὰρ ἡ φλὸξ τῆς θεότητος, ὁ τοῦ Πατρὸς ὄρος xol 
Λόγος, τὸ Τλυχύτατον xal οὐράνιον μάννα", τὸ ὄνομα 
τὸ ἀνώνυμον τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, τὸ φῶς τὸ αἴδ.ον 
xai ἁπρόσιτον, ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς ὁ οὑράνιος, ὁ 
ἁγεώργητος χαρπὸς , σωματικῶς ἐκ σοῦ ἀνεόλάστη- 
σεν. Οὐ σὲ προεµμῆνυσε κάµινος, mop (7) δροσίνον 
ἅμα καὶ φλογίζον δειχνύονσα, xal τοῦ θείου πυρὸς 
ἀντίτυπον τοῦ ἐν coi Χατοιχήσαντος; Ἡ δὲ σχινὴ 
Αθραὰμ σὲ προδηλοῖ προφανέττατα. Ti γὰρ θεῷ 
Λόγῳ kv τῇ Υαστρί σου σχηνώσαντι ἀνθρωπεία φύσις 
τὸν ἐγκρυφίαν ἄρτον, τὴν ξαυτῆς ἁπαρχὴν ix. τῶν 
σῶν (8) ἁγνῶν αἱμάτων προσήγαγεν, ὁπτωμένην πῶς 
xai ἁρτοποιουμένην ὑπὸ τοῦ θείου πυρὸς, ἓν τῇ θείᾳ 
αὐτοῦ ὑποστάσει ὑφισταμένην. καὶ εἰς &Ar 07 Όπαρ- 
ξιν ἑρχομένην σώματος ἐφυχωμένου φυχῇ Ἀογιχῇ τς 
xai νοερᾷ. MixpoU µε xai τοῦι Ἰαχὼδ ἡ χλίµαξ 
διέφυγε. Τί γάρ; οὗ παντὶ δηλονν ὅτι coU προεγράφη 


? Rom. x, 53, 54. 3 Rom. iv, 17. *! Jerem. xxu, 2Η. ** [δα. υχνι, 4. * Luc. 1, 28, 42. ^ Luc 


3,48. "5 οί. vi, δ. ** Philipp. ii, 9. 


(5) R. Buf,sopat. 
(6) R. θοόνοι, Έγουν ἆγγελοι 


"! Jaan. vi, 48. 


"5 Gen. sxvin, 12 seqq. 


(1) R. δροσίνρυσα, δειχνύουσα. 
(8) M. παναγράἀντω». 





113 


HOMILIA I-IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 


114 


χαὶ τύπος γνωρίζεται; ὃν τρόπον ἐχεῖνος τεθέαται A te ea prssignatam figuratamque esse ? ut enim illa 


διὰ τῶν ἄχρων τῆς χλίµαχος οὑρανὺν τῇ γῇ συναπ- 
τόµενον, xai διὰ ταύτης ἀγγέλους κατιόντας xal 
ἀνιόντας, xai tbv ὄντως ἰσχυρὸν, καὶ ἀήττητον, τυ- 
πικῶς αὐτῷ προσπαλαίοντα , οὕτω. xal σὺ μεσιτεύ- 
σασα, xai χλἰµαξ γογονυῖα τῆς πρὸς ἡμᾶς τοῦ θεοῦ (9) 
καταθάσεως, τοῦ τὸ ἀαθενὲς ἡμῶν ἀναλαθόντος φύ- 
papa , xai ἑαυτῷ συμπλέξαντος καὶ ἑνώσαντος , xat 
νοῦν ὁρῶντα θεὸν δεδραχότος τὸν ἄνθρωπον, τὰ διε- 
στῶτα συνῄγαγες. "0θεν ἄγγελοι μὲν πρὸς αὐτὸν xa- 
τῄεσαν, ὡς θεῷ καὶ Δεσπότῃ λειτουργήσανιες, ἄν- 
θρωποι δὲ ἀγγελικῇ πολιτείφ χρησάµενοι, πρὸς 
οὐρανὸν ἀναρπάζονται. 

&. Ποῦ δὲ 0fjaopat τῶν προφητῶν τὰ χηρύγματα; 
οὐχ ἐπὶ σὲ, εἴπερ ἀληθη δεικνύναι ταῦτα ἐθελήσαι- 


μεν ; τίς Υὰρ ὁ Δαυϊτιχὸς πόχος, ἐφ᾽ ὃν ὁ τοῦ βασι- B 


Mug τῶν ἁπάντων Θεοῦ υἱὸς, ὁ συνάναρχος xat 
συμθασιλεύων τῷ οἰχείῳ Γεννήτορι, ὡς ὑετὸς χατα” 

έδηχεν; οὐχὶ σὺ τηλανγέστατας τίς δὲ f) παρθένος, 
1» Ἡσαίας προθλεπτικῶς προηγόρενυσεν, &v γαστρὶ 
ἔξειν χαὶ τέξεσθαι υἱὸν τὸν μεθ) ἡμῶν ὄντα θεὺὸν, 
τουτέστι μετὰ τὸ γενέσθαι ἄνθρωπον, xai θεὸν δια- 
µείναντα. Tí δὲ τὸ δρος τοῦ Δανιῆλ, ἐξ οὗ ὁ ἀχρογω- 
νιαῖος ἐτμήθη λίθος Χριστὸὺς, οὐχ ὑποστὰς ἀνδρὸς 
ἐγχειρίδιον ; οὐχὶ σὺ Ἡ ἀσπόρως κυῄσασα, xaX πάλιν 
παρθένος µείνασα; ἑλθέτω ᾿Ιεζεχι]λ ὁ θειότατος, 
καὶ δειχνύτω κεχλεισμένην πύλην διωδευµένην ὑπὸ 
Κυρίου καὶ οὐχ ἀναγομένην, xa0à προφητιχῶς προὲςο 
χήρυξε (10) δειξάτω τῶν λεγομένων τὴν ἔχδασιν, σὲ 


δείξει πάντως , ἣν διελθὼν ὁ ἐπὶ πάντων θεὺὸς, καὶ C 


σάρχα λαδὼν, τὴν τῆς παρθενίας οὐκ ἀνέφξε πύλην. 
Ἠένει γὰρ ἡ σφραγὶς ὄντως διαιωνίζουσα. Σὲ τοίνυν 
προφῆται χηρύττουσι. Σοὶ διακονοῦσιν ἄγγελοι, λει» 
τουργοῦσιν ἁπόστολοι, ὁ παρθένος καὶ θεολόγος τῇ 
᾿Λειπαρθένῳ xaX θεοτόχῳ, Σὲ γὰρ σήµερον πρὸς τὸν 
σὺν ἐχδημοῦσαν Υἱὸν περιεῖπον ἄγγελοι, φυχαὶ δι- 
χαίων, πατριαρχῶν τε χαὶ φροφητῶν' ἑδορυφόρουν 
ἀπόστολοι » θεοφόρων τε Πατέρων πλῆθος ἄπειρον ἐκ 
των τερμάτων τῆς γῆς τῷ θείῳ προστάγµατι ὡς by 
νεφέλῃ πρὸς ταύτην τὴν θείαν xat ἱερὰν Ἱερουσαλὴμ 
ἀθροιζόμενοι, xal σοι τῇ πηγῇ τοῦ ζωαρχικοῦ τοῦ 


Κυρίου σώματος ὕμνους ἱεροὺς ἐνθεαστιχώτατα A6- 
Totes. 


ὐ, Ὢ πῶς ἡ πηγἡ τῆς ζωῇς πρὸς τὴν ζωὴν διὰ 
µέσου θανάτου µετάχεται | ὢ πῶς ἡ ἐν τῷ τόχῳ τοὺς 
ὄρους ὑπερθᾶσα τῆς φύσεως, νῦν ὑποχύπτει τοῖς 
αύτης θεσμοῖς, χαὶ θανάτῳ τὸ ἀχήρατον χαθυπο- 
δάλλεται σῶμα. Act γὰρ αὑτὸ τὸ θνητὸν ἀποθέμενον 
τὴν ἀφθαρσίαν ἀμφιάσασθαι, ἆπεὶ xol ó Δεσπότης 
τῆς φύσεως τὴν τοῦ θανάτου πεῖραν οὐχ ἀπηνῄνατο, 
θνῄσχει γὰρ σαρχὶ, xa θανάτῳ λύει τὸν θάνατον, 
xai φθορᾷ τὴν ἀφθαρσίαν χαρίζεται, καὶ την νέκρω- 
Gy ποιεῖ πηγὴν τῆς ἀναστάσεως. Ὢ πῶς ψυχὴν (14) 


^ Psal. Lxx1, 0. 59 [ρα, vir, 44. 


^ | Cor. xv, 55. 


" R. συγχαταθάσεως. 
10) R. δειχνύτω, 


PATROL. Gn. XCVI. 


*! Dan. i1, 94. 


per extremas scale partes coelum cum terra  copa- 
latum, et angelos per eam descendentes et ascen- 
dentes, quin etiam illum qui vere fortis insupera- 
bilisque est, typice secum luctantem vidil : sic tu 
quoque mediatricis munus obiens, effectaque Dei ad 
nos descendentis scala, uL debilem nostram nálu- 
ram assumeret, sibique copularet et uniret, adeo- 
que hominem mentem videntem Deum redderet, ea 
que dirempta erant, collegisti. Quocirca angeli ad 
eam descenderunt, uti Domino ac Deo inservirent : 
homines autem angelicum vitze génus àmplecténtes, 
in ceelum evehuntur. 

' 9. Quo loco przconia prophetarum ponam ? annon 
ad te referenda, siquidem ea vera esse ostenderé 
velimus? Quodnam est Dominicum illud vellus **, 
in quod regis omnium Dei Filius, qui Paíri cozter- 
nus est, ejusque regni consors, pluvie instar de» 
scendit? annon tu perspicue? Quaenam item ea 
Virgo, quam Isaias "* provido Spiritu in utero habi- 
turam, Deumque qui nobiscum foret, seu qui, cum 
factus esset homo, simul maneret Deus, parituram 
praedixit? Quid mons ille Danielis 5", ex quo lapis 
angularis Christus sic abscissus fuil, ut viri scal- 
prum non subierit ? Nonne ipsa es, quz« nullo 66” 
mine suscepto peperisti, ac rursus virgo perman- 
sisti. Veniat divinissimus Ezechiel 53, clausamque 
portam ostendat, Domino perviam, uec tamen aper- 
tam, quemadmodum prophetico instinctu praenun- 
tavit. Dicta sua eventu comprobata monstret. Te 
dubio procul ostendet, per quam transiens, qui su- 
per omnia Deus est, assumpta carne, virginitatis 
portam nequaquam aperuit. Signaculum quippe in 
siernum perseverat. Quocirca te prophete predi- 
cant : üibi ministrant angeli, inserviunt apostoli, 
virgo ille ac theologus, perpetue virgini Deique 
genitrici. Hodie enim te ad Filium tuum emigran- 
tem satellitio suo fovebant angeli, justorum anima, 
patriarcharumque et prophetarum : slipabant apo- 
stoli atque afflatorum a Deo Patrum infinita multi- 
tudo, ab ipsis orbis finibus divino Filii tui jussu velut 
in nube, in divinam banc et sacram Jerusalem con- 
gregati, tibique Dominiei corporis, quod vite ini« 
uum attulit fonti, sacros sanctos hymnos divi- 


D nissime canebant. 


10. Ο quomodo vite fons ad vitam media morte 
trahitur! O quomodo, qux pariendo naturz leges 
excesserat, nunc ejus legibus cedit, et corpus imina- 
culatum morli subjicitur **1 Oportet enim hoc 
mortali posito, induere incorruptionem **, quando- 
quidem nature Dominus mortis periculum (acére 
non recusavit, Carne elenim moritur, et morte 
mortem tollit ;: corruptione incorruptionem donat : 
necem denique suam resurrectionis fontem facit. 
8065 O quomodo sacrosanctam illam animam 


5. Ezech. xLiv, 1. "* Dionys. cap. 5 De div. nom. 
(11) Germ. et Colb. voep&v. 


: 99 


Mita 


S. JOANNIS DAMASCENT , 


1716 


e labernaculo, quod Deum susceperat emigrantem, A ἱερᾶν τοῦ θεοδόχὀυ Φιαιρουμένην σχηνώματος, ol- 


rerum omnium Conditor suis manibus excipit : le- 
gilime eam honorans, quam, etsi natura erat an- 
cilla, pro impervestigabili suce benignitatis abysso 
vqua dispensatione matrem suam effecit, cum re- 
vera incarnatus esset, ac non nudam humanitatis 
speciem objecisset! Videbant enim ut, par est 
credere, angelorum classes, quie tuum e vita dis- 
cessum exspectabant. O preclarissimum excessum, 
qui tibi hoc praestat ut ad Deum migres! Nam si 
cum omnibus quoque Deo afflatis hominibus hoc 
. Dei munere concessum sit (nec enim quin conces- 
sum sit, dubitamus); at infinitum Dei servorum ac 
matris discrimen est. Ecquo igitur nomine, quod 
in te peractum est mysterium, appellabimus? an 
mortem? At quamvis sacratissima et felix anima 


tua, ut fert naturz sors, a beatissimo et immaculato ΄ 


corpore tuo disjungatur, ac corpus legitimz se- 
pulturz mandetur, non tamen in morte perseverat, 
nec corruptione dissolvitur. Nam cujus in partu 
virginitas incolumis mansit, eadem e vita mi- 
grante, corpus ita conservatum est, ut non dissolu- 
tum, sed in melius diviniusque tabernaculum mu- 
tatum sit, quod non jam morte interrumpatur, sed 
in infinita seculorum szcula perduret. Queimadmo- 
Qum enim sol iste splendidissima perennique luce 
preditus, tametsi, cum a lunari tantisper corpore 
obtegitur, modo quodam deficere, et caligine obrui, 
et fulgorem cum tenebris mutare videatur, non 
tamen luce sua destituitur, verum sui luminis fon- 
tem perpetuo scaturientem habet, quinimo {ρ5θ 


Juminis fons est indeficiens, velut ab ejus conditore: 


Dco constitutum fuit : sjic tu. quoque fons veri lu- - 


minis, et inexhaustus ipsiusmet vite thesaurus, 
uberrimaque benedictionis scaturigo, qua cuncta 
nobis bona conciliasti et atiulisti, etsi ad tempus 
-aliquod corporeo modo morte obtegeris; attamen 
immensi luminis, immortalisque vite, ac vere 
felicitatis puros et inexhaustos latices, grotiz flu- 
mina, sanationum fontes, perennemque benedi- 
ctionem fundis. Tu enim es sicut malus in lignis 
Silve; οἱ fructus tuus dulcis gutturi fidelium 55. 
Quamobrem sacrum transitum tuum minime mortem 
appellabimus, sed somnum et migrationem, vel, ut 


ptiori voce utar, presentiam ad Deum : excedens p 


, enim e corpore, presens exsistis ad potiora 56, 


141. Te cum angelis archangeli transvexerunt : 
'ascensum tuum impuri spiritus exhorruerunt. Tuo 
Aransitu aer benedicitur, stheri sanctitas conci- 
Jiatur. Animam tuam colum gaudens excipit, tibi 
cum sacris canticis, et let solemnitatis ritu, cc- 
.estes Virtutes obviam prodeunt, his similibusve 
,vocibus utenles: Quz est ista quz ascendit dealbata, 
exoriens ut aurora, pulchra ut luna, electa ut sol 57. 
Quam pulehra, quam suavis facta es ! tu flos campi, 


5 Cant, 1, 7. '* JH Cor. v. 8. " Cant. vi,! 9. 


(42) H. ἔχεινης ἔχδημ. 
[15) P; deest νομίμῳ. 


χείαις χερσὶν ó παντουργὸς ὑποδέχεται, τιμῶν vo- 
pipe, ἣν τῇ φύσει δούλην ὑπάρχουσαν, φιλανθρω- 
πίας ἀνεξιχνιάστοις πελάγεσιν οἰχονομιχῶς μητέρα 
ἑαυτοῦ ἐποιῆσατο, ὁ ἁληθείᾳ σαρχωθεὶς, οὗ φενα- 
χίσας τὴν ἑνανθρώπησιν. Ἑώρων γὰρ, ὡς δοχεῖ, 
τῶν ἀγγέλων τὰ τάγµατα τὴν σὴν ἐξ ἀνθρώπων 
ἁποθίωσιν προσδεχόµενα. Ὢ τῆς χαλλίστης (19) ἐχ- 
δηµίας, ἡ τὴν πρὸς θεὸν ἑχδημίαν χαρίζεται. El γὰρ 
καὶ πᾶσι τοῖς θεοφόροις θεράπουσι πρὸς θεοῦ τοῦτο 
χεχάρισται' χεχάρισται γὰρ, χαὶ πιστεύομεν’ ἀλλά γε 
τὸ διάφορον ἄπειρον δούλων θεοῦ χαὶ μητρός. TE τοί- 
νυν τὸ περὶ σὸ τοῦτο μυστήριον ὀνομάσομεν' θάνατον; 
ἀλλὰ xaX φυσικῶς fj πανἰερος xoX µαχαρία σου φυχῆ 
τοῦ πανολθίου xal ἀχηράτου σου χωρίζεται σώματος, 
xa τὸ σῶμα τῇ (15) vopípup vagi παραδίδοται, ὅμως 
οὐχ ἑναπομένει ky τῷ θανάτῳ, οὐδ' ὑπὸ τῆς φθορᾶς 
διαλύεται. "Hg γὰρ τικτούσης ἁλώθητος 1j παρθενία 
pepévnxe, ταύτης µεθισταµένης ἁδιάλυτον τὸ σώμα 
πεφύλαχται, καὶ πρὸς χρείστονα xai θειοτέραν σχηνὴν 
μετατίθεται, οὐ διαχοπτοµένην θανάτῳ, ἀλλ' εἰς 
ἁπεράντους αἰῶνας αἰώνων διαιωνἰζουσαν. "Ώσπερ 
γὰρ οὗτος ὁ ὁλολαμπὴς xal (14) ἀείφωτος fto ὑπὸ 
«00 σεληνιαχοῦ πρὸς μιχρὸν χρυπτόµενος σώματος, 
δοχεῖ μέν πως ἐχχλιμπάνειν, χαὶ τῷ ζόφῳ καλύ- 
πτεαθαι, xal τῆς αἴγλης ἀντιλαμθάνειν τὸ σχότος, 
ὅμως αὐτὸς τοῦ οἰχείου φωτὸς οὐχ ἑἐβίσταται. "E jet 
δὲ ty ἑαυτῷ πηγἡν φωτὸς ἀένναον βρύουσαν, μᾶλλον 
δὲ αὐτὸς Tayl quib; ὑπάρχει ἀνέχλειπτος, ὡς ὁ 
Κτίσας αὑτὸν θΘεὸς διετάξατο. Οὕτω χαὶ σὺ fj πηγη 
τοῦ ἀληθινοῦ φωτὸς ἡ ἀέναος, ὁ ἁδάπανος τῆς αὗτο- 
ζωῆς θησαυρὸς, ἡ Sade τῆς εὐλογίας ἀνάθλνσις, 
ἡ πάντων τῶν ἀγαθῶν ἡμῖν αἰτία xai πρόξενος, el 
καὶ πρός τι χρονιχὸν διάστηµα χαλύπτη σωματικῶς 
τῷ θανάτῳ, ἀλλὰ βρύεις ἀφθόνως ἡμῖν φωτὸς ἄπειρε- 
σίου, xaX ἀμθδροσίας ζωῆς, χαὶ τῆς ὄντως µαχαριότη- 
τος ἀνελλιπῆ, xal καθαρὰ, xal ἁδαπάνητα νάματα, 
ποταμοὺς χάριτος, ἰαμάτων πηγὰς, εὐλογίαν ἀέν- 
ναον. Σὺ γὰρ ὡς piov ἓν τοῖς ξύλοις τοῦ δρυμοῦ 
ἐξήνθησας, xal ὁ χαρπός σου γλυχασμὺς ἓν λάρνυΥγι 
τῶν πιστῶν. Ἐντεῦθεν οὗ θάνατον τὴν ἱεράν σου 
µετάστασιν λέξοµαι, ἀλλὰ χοἰµησιν, ἢ ἐχδημίαν, 1) 
ἑνδημίαν εἰπεῖν οἰχειότερον. Ἐκδημοῦσα Ὑὰρ τῶν 
τοῦ σώματος, ἑνδημεῖς πρὸς τὰ χρείττονα. 


ια. Σὰ συνεπόρθµευσαν σὺν ἀρχαγγέλοις ἄγγελοι. 
Σοῦ τὴν ἔξοδον ἔφριξαν τὰ ἀχάθαρτα xal ἑναέρια 
πνεύματα. Σοῦ τῇ διαθάσει εὐλογεῖται μὲν ἀἡρ, αἷ- 
0hp δὲ χαθαγιάζεται. Σοῦ τὴν φυχὴν χαίρων obpa- 
γὸς ὑποδέχεται. Zo μεθ) ἱερῶν ὕμνων (15) xat φαι- 
δρᾶς τελετῆς προσυπαντῶσι δυνάµεις, μονονουχὶ 
λέγουσαι ' tlg αὕτη ἡ ἀναδαίνουσα λελευχαντιοµένη, 
ἑγχύπτουσα ὡσεὶ ὄρθρος; xaX ὡς σελήνη, ἐχλεχτὴ 
ὡς ὁ ἥλιος. Ὡς ὡραιώθης, ὡς ἠδύνθης | σὺ ἄνθος τοῦ 


(14) R. πολύφωτος. 
(45) Reg. χα) φαιδραῖς ταῖς λαμπάσι, xal, 











111 


νεάνιδες Ἰγάπησάν σε. El; ὀσμὴν µύρων σου δρα- 
μούμεθα. Εἰσήνεγχέ σε ὁ βασιλεὺς εἰς τὸ ταμιεῖον 
αὐτοῦ, ἔνθα ἑξουσίαι δορυφοροῦσιν, ἀρχαὶ εὐλογοῦσι, 
θρόνοι ἀνυμνοῦσι, τὰ Χερουθὶμ ἐκπλήττεται χαί- 
όντα, δοξάζει τὰ Σεραφὶμ τὴν τοῦ οἰχείου δεσπότον 
φύσει χαὶ ἀληθείᾳ οἰκονομίᾳ χρημµατίσασαν μη- 
τέρα. O0 γὰρ ὡς ὁ Ἠλίας ὡς εἰς τὸν οὐρανὸν ἑλήλυ- 
θας " οὐχ ὡς ὁ Παῦλος ἕως ερίτου διεθιθάσθης οὐ- 
βανοῦ,: ἀλλ ἕως αὐτοῦ τοῦ βασιλικοῦ θρόνου τοῦ 
Υἱοῦ του ἔφθασας, αὐτόπτως ὁρῶσα, καὶ yalpouca, 
xai σὺν πολλῇ xal ἀφάτῳ τῇ παῤῥησίᾳ παρεστῶσα, 
ἀγγόλοις θυµηδία ἀπόῤῥητος, xal πάσαις ταῖς ὑπερ- 
χοσμέοις δυνάµεσι, πατριάρχαις εὐφροσύνη ἄληχτος, 
διχαίοις χαρὰ ἀνεκλάλητος, προφήταις διηνεχῆς 


ἀγαλλίασις, κόσμον εὐλογοῦσα, τὰ σύμπαντα ἁγιά- B 


ζουσα, τοῖς χάµνουσιν ἄνεσις, τοῖς πενθοῦσι παρά- 
Χλησις, τοῖς νοσοῦσιν ἴασις, τοῖς χειµαζομένοις λιμὴν, 
ἁμαρτάνουσιν ἄφεσις, τοῖς λυπουµένοις εὐμενὲς πα- 
Ραμύθιον, πᾶσι τοῖς αἰτοῦσιν ἑτοίμη βοήθεια. 


Q'. "D θαύματος ὄντως ὑπερφυοῦς! à πραγμάτων 
ἐκπλήξεως. Ὁ πάλαι βδελυχτὸς καὶ µισούμενος θά- 
νατος, καὶ εὐφημεῖται xal µακαρίζεται. Ὁ πάλαι 
πένθους xai χατηφείας, δαχρύων τε καὶ σχυθρωπό- 
τητος πρόξενος, νῦν χαρᾶς ἀναδέδειχται xal πανη- 
Τύρεως αἴτιος. Ὕμως εἰ χαὶ πᾶσι τοῖς τοῦ θεοῦ θε- 
ῥάπουσιν, ὧν ὁ θάνατο; µακαρίζεται, &x τοῦ τέλους 
τὸ ἀσφαλὲς περιγίνεται τῆς πρὸς Θεὸν εὐαρεστή- 
σεως, xdi τούτου χάριν ὁ θάνατος αὑτῶν µαχαρί- 
ζεται. Τελειοῖ γὰρ αὐτοὺς, χαὶ µαχαρίους δείχνυσιε, 
τὸ ἄτρεπτον τῆς ἀρετῆς χαριζόµενος, κατὰ τὸ φάσχον 
λόχιον. ph µαχάριζε ἄνδρα πρὸ τελευτῆς αὐτοῦ: 
ἀλλ᾽ οὐχ ἐπὶ col τοῦτο ληφόμεθα. Σοῦ γὰρ µαχαρι- 
σμὸς, οὐχ ὁ θάνατος. οὐδὲ ἡ µετάστασις τελείωσις 
Yéyovtv, οὐδ' a) máXw ἡ ἑχδημία χαρίζεται τὴν 
ἀσφάλειαν. Πάντων γὰρ σὺ τῶν ὑπὲρ νοῦν ἀγαθῶν 
&pyh, καὶ µεσότης, xai τέλος, ἀσφάλειά τε καὶ ἆλη- 
0; βεδαίωσις, ἡ ἄσπορος σύλληψις, fj θεία ἑνοίχη- 
σις, Ó τόχος ὁ ἄφθορος γέγονεν. Ὅθεν ἀληθῶς ἔφη- 
σας. οὐχ ἀπὸ τοῦ θανάτου, ἀλλ᾽ ἐξ αὐτῆς τῆς συλλή- 
Ψεως ὑπὸ πασῶν τῶν γενεῶν µακαρίζεσθαι. Ἐντεῦθεν 
οὗ σὲ à θάνατος ἑμαχάρισεν, ἀλλ᾽ αὐτὴ τὸν θάνατον 
χατηγλἀϊῖσας, τὴν τούτου χατήφειαν λύσασα, xol 


χαρὰν τὸν θάνατον δείξασα. "O0cv σου τὸ ἱερὸν καὶ D 


, favájupov σῶμα ὁσίᾳ ταφῇ παρεδίδοτο, προτρε- 
χόντων ἀγγέλων, περιχυχλούντων, ἑπομένων, µήτι 
πραττόντων ὧν εἰκὸς τῇ μητρὶ τοῦ ἑαυτῶν λειτουρ- 
Υῆσαε Δεσπότου, ἀποστόλων, xai παντὸς τοῦ. τῆς 


HOMILIA I ΙΝ DORMITIONEM B. V. MARLE. 
πεδίου, ὡς xpivov ἓν µέσῳ ἀχανθῶν: διὰ τοῦτο A uii lilium in medio spinarum ** : 


718 
propterea ado- 
lescentulze dilexerunt te : in odorem unguentorum 
tuorum cucurrerunt 5. Iutroduxit te rex. in cubi- 
culum suum, ubi te stipant Potestates, 8606 Prin- 
cipatus benedicunt, Throni concelebrant, Cherubim 
gaudentes obstopescunt, laudant Seraphim, ut qux 
Domini natura veraque dispensatione mater ersti- 
teris. Non enim ad modum Eliz velut in ccelum 
ascendisli. Non uti Paulus ad tertium usque ccelum 
subvecta es ^; verum usque ad regium Filii tui 
thronum pervenisti, perspicue eum ac l:te contuens, 
ei cum] magna et inexplicabili libertate astans, 
angelis, et mundo sublimioribus Viriutibas uni- 
versis, omni sermone major l:iitja es, patriarchis 
sempiterna oblectatio, justis gaudium ineffabile, 
perennis prophetis exsultatio, mundo benedictio, 
rebus omnibus sanctimonia, laborantibus requies, 
lugentibus consolatio, :egrotantibus medicina, tem- 
pestate jaetatis portus, peccantibus venia, blandum 
jis qui in merore sunt, levamen, omnibus exoran-- 
tibus promptum subsidium. 

h 12. 0 miraculum vere natura praestantius ! o res 
stuporis plenas! Mors quz odio et exsecrationi olim 
erat, nunc commendatur, et beata praedicatur. Qua 
quondem luctum et mororem, lacrymasque et 
tristitiam afferebat, nunc caitsa evadit gaudii et 1e 
celebritatis. Quid, quod omnibus Dei servis, quo- 
rum mors beata dicitür, ab ipso flne id compare- 
tur, ut in tuto habeant quod Deo grati sint, eoque 
mors illorum fausta et felix habeatur? Mors enim 
eos consummatos ac beatos facit, hoc ipsis afferens 
ut virtus ipsorum nulli jam mutationi obnoxia sit, 
secundum illud oraculum : Ante mortem ne beatifíces 
quemquam δὲ : quod tamen in te non usurpabimus. 
Tua quippe erat beatitudo, non a morte obtigit, 
nec tibi tuus hinc transitus perfectionem conciliavit, 
nec demum migratio tua securitatem, Omnium enim 
bonorum initium, mediumque et fnis, securitas 
eiiam et vera confirmatio, in illa seminis experta 
conceptione, in illa divina inbabitatione, in illo sina 
labe partu eonstitit : ac proinde vere prorsus 
dixisti fore ut te non a morte, sed ab ipsa con- 
ceptione generationes omnes beatam prazdicarent, 
Quocirca non te mors beatam fecit, sed ipsa mor- 
tem lilarem reddidisti; ut qua mosstitiam ejus 
Sustuleris, ipsamque gaudium esse prazstiteris, 
Quamobrem sacrum ei intaminatum corpus tuum 
pie sepulturz tradebalur, angelis partim praecuc- 
rentibus, partim  circumdantibus, partimque se- 


Ἐκκλησίας πληρώματος θεηγορικοὺς ὕμνους &x-^ .quentibus, nullum denique obsequii genus preter- 


δοώντων, xat χροτουµένων τῷ πνεύµατι. Πλησθη- 
σόµεθα ἐν τοῖς ἀγαθοῖς τοῦ οἴκου σου: ἅγιος, ὁ 
ναός σου, θαυμαστὸς ἐν δικαιοσύνῃ. Καὶ πάλιν’ 
Ηγίασε τὸ σχήνωµα αὐτοῦ ὁ Ὕψιστος. "Ορος 
τοῦ Θεοῦ, ὄρος ziov* τὸ ὄρος ὃ εὐδόχησεν ó θεὸς 
χατοικεῖν ἐν αὐτῷ. Σὲ ty ἁποστόλων ὁ δήμος τὴν 
ἀληθῆ χιδωτὸν Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τῶν ὤμων 


** Cant. n, 1, 9. Cant. 1, 3, ὃ, 
Σιν, 5. ' 


miuentibus, quod Domini ipsorum parenti adhiberi 
par esset : apostolis item et universo Ecclesiae coetu 
divinos hymnos, et ad Spiritus lyram pulsatos alta 
voce canentibus : Replebimur in bonis domus tue : 
sanctum est templum tuum, mirabile 1n &quitate **, 
Ac rursus : Sanctificavit tabernaculum suum Altia- 
simus *. Mons Dei, mons pinguis : mons in quo bene- 


." f Cor. xu, 2, ** Eccli. xi, 60, *! Psal. 1xiv, 6. ** Peal, 


ue 


719 


S. JOANNIS DAMASCENI 


190 


placitum es! Deo. habitare in eo **. Te apostolorum A ἀβάμενοι, ὡς πάλαι motk οἱ ἱερεῖς τὴν τυπικὴν κι- 


agmen, veram Domini Dei arcam, uti quondam sa- 
cerdotes typicam illam, humeris tollentes, οἱ in 
sepülcro condentes, per ipsum velut per Jordanem 
alterum, ad verain promissionis terram, hoc est ad 
supernem Jerusalem, omnium fidelium matrem, 
cujus artifex et conditor Deus, transmiserunt. Non 
enim anima (ua in infernum descendit, nec caro 
tua corruptionem vidit **. Non est relictum in terra 


. immaculatum $867 omnisque labis experá corpus 


tuum : sed in regias caelorum sedes, regina tu, 
hera, domina, veraque Dei Genitrix, vranslata. es. 

15. O quomodo eam suscepit collum, quz ccelos 
amplitudine sua superavit ! quo rursus modo tumu- 
lus eam cepit, qux Dei conceptaculum fuit? ita 
certe cepit, ac tenuit. Non enim corporez molis 
ratione locus amplior coelo exstitit (quonam pacto 
enim corpus, quod tribus cubitis constat, et quo- 
tidie extenuatur eum coli latitudine et longitudine 
comparari queat ? verum per gratiam potius, celsi- 
tudinis et profunditatis modum excessit. Nibil 
quippe est quod cum Deo comparetur. Ο sacrum, 
augustumque et adorandum monumentum, quod 
eliainnum angeli, timore et reverentia assistentes 
venerantur, horrent dsnmones, homines eum fide 
adeunt, honorantes, adorantes, oculis et labris, 


fervidoque animo exosculantes, ubertim denique 


bonorum copiam haurientes ! Quemadmodum enim 
si quis ingentis pretii unguentum vestibus aut 
loco alieui imponat, rursusque auferat, suavi- 
tatig reliqui etiam ablato unguento restant : ita 
quoque divinum tuum ei sanctum, et omnis pror» 
sus macule expers, divinaque fragrantia refertum 
eorpus, copiosa illa gtetiz scatebra, cum ín sepul- 
cro esset collocatum, moxque ad przstantiorem ac 
sublimiorém regionem abreptum, nequaquam se- 
pulcrum honore vacuum reliquit; sed divinum 


θωτὸν, xal ἐν τάφῳ θέµενοι, δι αὐτοῦ, ὡς (16) δὺ 
Ἰορδάνου τινὸς, ἐπὶ τὴν ἀληθή τῆς ἑπαγγελίας πα- 
ρέπεμπον γῆν, τὴν ἄνω φημὶ Ἱερουσαλὴμ, τὴν 
πάντων τῶν πιστῶν μητέρα, fo τεχνίτης xai δη- 
μιουργὸς ὁ θεός. OD κατελήλυθε γὰρ dj ψυχἠ σου 
εἰς τὸν ὥδην, ἁλλ᾽ οὐδὲ dj cápz σου εἶδε διαφθοράἀν, 
Οὐκ ἀπελείφθη ἐν γῇ τὸ σὸν ἄχραντον xaX παναχἡ- 
ρατον σῶμα, à) àv. οὐρανῶν βασιλείοις μοναῖς f$ 
βασιλὶς, ἡ κυρία, fj δέσποινα, ἡ θεοµήτωρ, fj ἁληθῆς 
Θεοτόχος μετατεθεῖσα. 


ΙΥ. Ὢ πῶς οὐρανὸς ὑπεδέξατο τὴν πλατυτέραν 
οὐρανῶν χρηµατίσασαν; πῶς δὲ τἆφος τὸ τοῦ Θεοῦ 
δοχεῖον ἐδέξατο ; ναὶ ἐδέξατο, ναὶ χεχώρηκχεν. Οὐ γὰρ 
σωματιχοῖς ὄγχοις οὐράνοῦ πλατύτερον ἐγένετο. 
Πῶς γὰρ τὸ τρίπηχν, τὸ ἀεὶ λεπτυνόµενον, εὗΌρεσί τε 
xaX µήχεσιν οὐρανοῦ παραθληθῆναι δυνήσεται; τῇ 
δὲ χάριτι μᾶλλον παντὸς ὕφους καὶ βάθους τὸ µέτρον 
ὑπερηχόντισε. Τὸ γὰρ θεῖον ἀσύγχριτον. Ὢ ἱεροῦ, 
xai θαυμαστοῦ, xai σεθασµίου, xol προσχυνητοῦ 
μνήµατος * ὃ καὶ νῦν περιέπουσιν ἄγγελοι, αἶδοῖ xal 
Φόθῳ πολλῷ παριστάµενοι: (17) φρίττουσι δαίμονες 
πίστει προστρέχουσιν ἄνθρωποι, τιμῶντες, προσχυ- 
νοῦντες, ὀφθαλμοῖς, xai χείλεσι, καὶ πόθῳ Ψψυχῆς 
ἁσπαζόμενοι, καὶ ἀφθονίαν ἀγαθῶν ἀρυόμενοι. Ὥσπερ 
γὰρ εἴ τις pópov πολυτελὲς τοῖς ἱματίοις ἡ τόπῳ 
τινὶ ἑναπόθοιτο, εἶτα ἀφέλοιτο, ἐναπομένει τῆς εὔω- 
δίας τὰ λείψανα χαὶ μετὰ τὴν τοῦ μύρου ἀφαίρεσυ, 
οὕτω καὶ νῦν τὸ θεῖον σῶμα, καὶ ἱερὸν, καὶ πανά- 
µωμον, xal τῆς θείας εὐωδίας ἀνάπλεον, f ἄφρθονος 
κρήνη τῆς χάριτος, Bv τῷ τάφῳ τεθὲν, εἶτα πᾶλιν 
ἁρπασθὲν πρὸς χρείττονα χῶρον καὶ ὑψηλότερον, οὗ 
ἀφῆχε τὺν τάφον ἀγέραστον, ἀλλὰ μεταδίδωσι μὲν 
τῆς θείας (18) εὐωδίας xaX χάριτος, πηγην δὲ τῶν 
Ἰαμάτων xal πάντων τῶν ἀγαθῶν τοῖς πίστει προ” 
σιοῦσι τὸ μνῆμα χατέλιπε. 


cdorem et gratiam impertivit, effecitque ut sanationum  bonorumque fons esset illis, qui cum fide 


accedunt. 
44. Tibi nos quoque hodie assidemus, o Do- 


mina, Domína, inquam, atque iterum Domina, Del 
genitrix Virgo, animos nostros ad spem tuam, non 


secus atque ad firmissimam solidissimamque an- 


 choram alligantes ; mentem, animam, corpus, nos 
ipsos denique totos tibi consecramus, psalmisque, 
«οἱ hymnis, et canticis spiritualibus, quantum pos- 


sumus, honoramus. Fieri quippe non potest, ut 
pro rei dignitate eo munere defungamur. Nam si, ut 
nos sermo 84665 docuit, honor qui conservis bha- 
betur, benevolentiam erga communem Dominum 


 declaral, quinam studium te lionorandi, qux Do- 


minum peperisti, negligendum sit? quomodo noh 
excolendum * quomodo non vel necessario spira- 


ο Pgal. εστι, 16. € Psal. xv, 10. 


16) Germ. et Colb, ὀργάνου, nullo sensu. 
17) R. deest hoc membrum. . 


18) R. εὐλογίας. 
(19) Basil. orat. in 40 Ματ. Andreas Cret. 


(5. Xo xai ἡμεῖς προσχαθηµεθα σήμερον, & 
Δέσποινα, xal πάλω ἐρῶ, Δέσποινα, θεοτόχε ἄπει- 
ρόγαµε, τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς τῆς σῆς ἐλπίδος ἐφάφαν- 
τες, ὥσπερ Éx τινος ἰσχυροτάτης xal ἀῤῥαγεστάτης 
ἀγχύρας, νοῦν, ψυχὴν, σῶμα, ὅλοις ἑαυτοὺς σοὶ áva- 
θέµενοι, ψαλμοῖς χαὶ ὕμνοις, καὶ ᾠδαῖς πνευµατι- 
καῖς (19) γεραίροντες, ὅσου ἐφικτόν * (20) τὸ Tp 
πρὸς ἀξίαν ἀνέφικτον. El γὰρ, ὡς ὁ λόγος ὁ ἱερὸς 
ἡμᾶς ἐξεπαίδευσεν, fj περὶ τοὺς ὁμοδούλους «tp 
ἁπόδειξιν ἔχει τῆς πρὸς τὸν κοινὸν Δεσπότην εὐνοίας, 
3j περὶ σὲ τὴν τεκοῦσαν τὸν δεσπότην σου τιμὴ, 
πῶς παρορατέα; πῶς δὲ οὐ περισπούδαστος; πῶς δὲ 
οὐχ αὐτῆς τῆς ἀναγχαίας προτιμωμµένη πνοῆς, xai 
τῆς ζωῆς (21) πρόξενος; οὕτω yàp ἂν μᾶλλον τὴν 


orat. 1, in dorm. S. Maria : ubi de scripis Diony- 
sii ait, πρὸς τοῖς ἱεροῖς λογίοις. 

(20) Desunt ista in Germ. οἱ Golb, 

(21) Germ. πρόχριτος. 











121 
πρὸς τὺν οἰχεῖον δεσπότην παρα 
Τέγὰρ πρὸς τὸν δεσπότην φηµί; αὐταρχὲς yàp ὄντως 
τοῖς εὐλαθῶς µεμνημένοις σου τῆς µνήµης τὸ τιµαλ- 
φέστατον δώρηµα ᾽ χαρᾶς γὰρ ὀναφαιρέτου ὑπέρθε- 
σις γίνεται. Ποίας γὰρ οὐχ ἐμπίμπλαται εὐφροσύνης ; 
ποίων ἀγαθῶν ὁ ταμιεῖον τῆς πανάγνου σου µνἡμής 
τὴν Σαυτοῦ ποιησάµενος διάνοιαν, Οὗτός σοι παρ' 
ἡμῶν χαριστήριοςι τῶν ἡμετέρων λόγων ἀπαρχὴ, 
τῆς πτωχῆς ἡμῶν διανοίας τὸ ἀχροθίνιων, τῷ περὶ σὲ 
χιγηθείαης πόθῳ, xal τὴν οἰχείαν ἐκλελησμένης 
ἀσθένειαν. ᾽Αλλ' εὐμενῶς δέχοιο τὸν πόθον, εἰδυῖα 
τὴν δύναμιν ὑπερθάλλοντα. Xu 6k ἑποπτεύοις ἡμᾶς, 
ἀγαθὴ δέσποινα, ἀγαθοῦ δεσπότου λοχεύτρια, ἄγοις 
το χαὶ φἐροις τὰ xa0' ἡμᾶς ὅπου βούλοιο, xal τὰς 
ὀρμᾶς τῶν αἰσχίστων ἡμῶν παθῶν στῄσειας, χαὶ 
πρὸς τὸν τοῦ θείου θελήµατο, ἀχείμαστον λιμένα 
χαθοδηγοῦσα, xa τῆς μελλούσης µαχαριότητος κα: 
ταξιώσειας, τῆς Ὑλνχείας τε xal αὑὐτοπροσώπου 
ἑλλάμψφεως, τοῦ kx σοῦ σαρκωθέντος θεοῦ Λόγου. 
Νεθ) οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, τιμὴ, κράτος, µεγαλοσύνη 
τε xdi μεγαλοπρέπεια, aov τῷ παναγίῳ xal ἀγαθῷ, 
xaX ζωοποιῷ αὐτοῦ Πνεύματι, νῦν xal ἀεὶ, χαὶ εἰς 
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν. 

jag cum sancfissimo, bonoque οἱ vivifico 
Amen, 


e. 


Tov αὐτοῦ Aóroc δεύτερος &lc τὴν ἔν δοξον xol- 
pneu τῆς παναγίας Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθά- 
vov Μαρίας. 


α’. Ἔστι μὲν ἀνθρώπων οὐδεὶς, ὃς κατ’ ἀξίαν τῆς 


Θεοµήτορος τὴν ἱερὰν ἑχδημίαν εὐφημῆσαι δυνῄσεται, C 


οὗδ' el μµύριαι γλῶσσαι, τοσαῦτα δ' αὐτῷ στόµατα 
& * ἁλλ᾽ οὐδ' εἰ πᾶσαι τῶν πολυσπόρων al γλῶσσαι 
φυνέλθοιεν, τῶν χαθηχόντω» ἐἑπαίνων ἑφίχοιντα. 
Πάντα γὰρ αὕτη θεσμὸν ἐγχωμίων ὑπέρχειται. Έπει- 
δὴ δὲ φίῖλον θεῷ τὸ κατὰ δύναμιν ἐκ πόθου καὶ ζή- 
λου χαὶ ἀγαθῆς (22) προσφερόµενον διαιράσεως, φίλα 
δὲ τῇ μητρὶ τοῦ θεοῦ τὰ τῷ Ylip προσφιλῆ καὶ &pá- 
cuia, φἑρε πάλιν τῶν ἑγχωμίων ἀφψώμεθα, τοῖς 
ὑμετέροις πειθαρχοῦντες χελεύμασιν, ὦ ποιμένων 
ἄριστοι, χαὶ Θεῷ προαφιλέστατοι, ἀρωγὸν τὸν ἐξ 
αὐτῆς σεσαρχωμένον ἐπιχαλεσάμενοι Λόχον, τὸν 
πληροῦντα πᾶν στόμα πρὸς αὐτὸν ἀἁνοιγόμενον, ὃς 
αὑτῃ μόνος χόσµος, χαὶ πανευχλεὲς ἑγχώμιον πέ- 
Φυχεν * εἰδότες ὡς ὅτε τῶν ἐἑπαίνων ἁρξόμεθα, τὴν 
ὀφειλὴν ἐχτιννύομεν, καὶ ταύτην ἑχτίσαντες, πάλιν 
τοῦ κρέους ἀρχόμεθα, ὡς µένειν τὸ χρέος ἀεὶ ἆρχά» 
µενον xal πληρούμενον. Ἴλεως 0b cUm! πρὸς ἡμῶν 
ὑμνουμένη, ἡ πάντων χτισµάτων ἐπέχεινα, xal πάν- 
των δημιουργηµάτων ὃκσπόξουσα, ota Θεοῦ µήτηρ, 
τοῦ Κτίστου xai Δημιουργοῦ, καὶ τῶν ἁπάντων 
δεσπόζοντος. Συγγινώσχοιτε δὲ xal ὑμεῖς, ( τῶν 
θείων λόγων φιλήχοον σύστημα, χαὶ την μὲν εὔνοιαν 
ἁποδέχοισθε, καὶ τὸν πόθον χροτοίητε, τῇ ἁσθενείᾳ 
δὲ τοῦ λόγου συµπάαχοιτα. Ὕσπερ yàp sU τις τῷ 
αὐτόχράτορι, καὶ θειόθεν τῶν ὁμοφύλων ἔγχειρι- 
αθέντι τοὺς οἴακας, πλήθουσαν μὲν ἀεὶ χεκτημένῳ 


(22) R. 1 Germ. προφερόμενον. 


DOMI II IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 


αιμεν εὔνοιαν. A mini preferendum, quando Vitam nobis conciliat ! 


122 


lae enim ra(ione nostram erga Dominum benevo- 
lentiam luculentius ostendemus. Quid dico, erga: 
Dominum? sufficit certe iis qui tui memoriam pie: 
recolunt, pretiosissimum recordationis tus do- 
Bum : quippe qux ejusmodi laetitiam pariat, qux a 
nemine auferatur. Qua enim voluptate, quibus bo- 
nis non impletur, qui mentem suam sanctissimae 
recordationis tuze promptuarium fecit? Habes grati 
amimi argumentum, hasce sermonum nostcorum 
primitias, pauperisque nostri animi delibationem, 
qui amore tuo incitatus iubecillitatis sux: oblitus 
est. Tu vero propensum desiderium benigne sascipe, 
cum exploratum habeas, eam viribus nostris esse 


superiorem. Tu itaque, bona Domina, boni Domini 


parens, nos velim inspicias, resque nostras arbi- 
trio Luo regas ac modereris ; fedissimarum nostra- 
rum affectionum impeuim comprimas, ut, composi-. 
tis 968 fluctibus, nos ad tranquillum diving νο; 
juntatis portum dirigas, ac futura beatitudine do- 
nes ; illa, inquam, dulci Dei Verbi incarnati per 
ejus couspectum illuminatione; cum quo Patri 
gloria, honor, imperium, majestas ei magnificen- 


ejus Spiritu, nunc et semper, et ip sxcula szculorum., 


IX. 

Ejusdem sermo secundus in gloriosam dormitionem 
sanctissime Dei Genitricis ac perpetua virginis 
Maria... 

4. Etsi. nemo mortalium est, qui sacrosanctum 
Dei Genitricis ex hac vita discessum pro dignitate 
laudare queat, nec si sexcentas linguas totidemque 
ora habeat : imo nec si omnes hominum toto orbe 
dispersorum lingue in unum coeant, dignas ejus 
laudes exsequi possint (ipsa quippe encomioruim 
omnium leges superat), attamen, quia Deo acce- 
ptum est quod pro virili nosira fit, atque ex amore, 
et studio, probaque voluntate offertur, grataque 
Dei reutri ea accidunt, qua Filio grata et accepta 


gunt, vestris, optimi 4ο Déo charissimi pastores, 


imperiis obtemperantes, eam iterum laudare ag- 


grediamur, Verbi illius opem implorantes, quod 
carnem ex ipsa suscepit, et os omne implet quod 
ad ipsum aperitur, quod tandem solum ei orna- 
mento, illustrissimoque encomio fuit, Qua quidem 


in re hoc nobis est exploratum, quod cum eau 
laudare incipimus, debitum munus persolvamus, 
eoque persoluto, debitores denuo esse incipiamus; 
iia ut debitum et semper incipiat, et semper 
exsolvatur. Mihi porro propitia sit, quam laudan- 
dam suscepimus, quz creata omnia superat, omni- 
busque conditis rebus dominatur, velut mater Dei, 
qui creator opifexque est, et universis imperat. Vos 
vero etiam, o cetus divinorum sermonum audien- 
dorum avide, ignoscite velim mibi, promptumque 
animum meum ita suscipite, ac desiderio applau- 
dite, ut imbevillitatis 1inexe. interim voa misereat. 


i 


719 


S. JOANNIS DAMASCENI 


T2) 


placitum. est Deo. habitare in eo **. Te apostolorum A &pápevot, ὡς πάλαι motk οἱ ἱερεῖς τὴν ευπιχὴν χι- 


agmen, veram Domini Dei arcam, uti quondam sa- 
cerdotes typicam illam, humeris tollentes, et in 
sepülcro condentes, per ipsum velut per Jordanem 
alterum, ad verain promissionis terram, hoc est ad 
supermam Jerusalem, omnium fidelium matrem, 
cujus artifex et conditor Deus, transmiserunt. Non 
enim anima tua in infernum descendit, nec caro 
tua corruptionem vidit **. Non est relictum in terra 


, iÀmmaculatum $67 omnisque labis expers corpus 


tuum : sed in regias celorum sedes, regina tu, 
hera, domina, veraque Dei Genitrix, translata. es. 

45. Ο quomodo eam suscepit coelum, quz ecelos 
amplitudine sua superavit! quo rursus modo tumu- 
lus eam cepit, qux» Dei conceptaculum fuit? ita 
certo cepit, ac tenuit. Non enim corporez molis 
ratione locus amplior ccelo exstitit (quonam pacto 
enim corpus, quod tribus cubitis constat, et quo- 
tidie extenuatur cum coeli latitudine et longitudine 
comparari queat ? verum per gratiam potius, celsi- 
tudinis et profunditatis modum excessit. Nibil 
quippe est quod cum Deo comparetur. O sacrum, 
augustumque et adorandum monumentum, quod 
eliainnum angeli, timore et reverentia assistentes 
venerantur, horrent demones, homines eum fide 
adeunt, honorantes, adorantes, oculis et labris, 


fervidoque animo exosculantes, ubertim denique 


bonorum copiam haurientes |! Quemadmodum enim 
si quis ingentis pretii unguentum vestibus aut 
loco alicui imponat, rursusque auferat, suavi- 
tatis reliquie etiam ablato unguento restant : ita 
quoque divinum tuum et sanctum, et omnis pror- 
sus macule expers, divinaque fragrantia refertum 
corpus, copiosa illa grati: scatebra, cum in sepul- 
ero esset collocatum, moxque ad prsestantiorem ac 
sublimiorém regionem abreptum, nequaquam se- 
pulerum bonore vacuum reliquit; sed divinum 


6ωτὸν, χαὶ Ev τάφῳ θέµενοι, δι αὐτοῦ, ὡς (16) δὺ 
Ἰορδάνου τινὸς, ἐπὶ τὴν ἁληθή τῆς ἐπαγγελίας πα- 
ρέπεµπον γῆν, τὴν ἄνω φημὶ Ἱερουσάλὴμ, τὴν 
πάντων τῶν πιστῶν μητέρα, fi; τεχνίτης xai ὅη- 
μιουργὸς ὁ θεός. Οὐ χατελήλυθε γὰρ dj Ψυχἠ σου 
εἰς τὸν ἅδην, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἡ σἀρξ σου εἶδε διαφθοράν. 
Οὐκ ἀπελείφθη ἐν fj τὸ σὸν ἄχραντον χαὶ παναχ!- 
ῥατον σῶμα, ἁλλ' ἐν οὑὐρανῶν βασιλείοις μοναῖς f 
βασιλὶς, dj χυρία, ἡ δέσποινα, fj θεοµήτωρ, ἡ ἀληθὴς 
θεοτόχος μετατεθεῖσα. 


ty'. Ὢ πῶς οὐρανὸς ὑπεδέξατο τὴν πλατυτέραν 
οὐρανῶν χρηµατίσασαν; πῶς δὲ τάφος τὸ τοῦ Θεοῦ 
δοχεῖον ἐδέξατο; ναὶ ἐδέξατο, val χεχώρηκεν. Οὐ γὰρ 
σωματικοῖς ὕὄγχοις οὐράνοῦ πλατύτερον ἐγένετο. 
Πῶς γὰρ τὸ τρίπηχν, τὸ ἀεὶ λεπτυνόµενον, εὕρεσί τε 
xai µήχεσιν οὐρανοῦ παραθληθῆναι δυνἠσεται, τῇ 
δὲ χάριτι μᾶλλον παντὸς ὕψους xaX βάθους τὸ µέτρον 
ὑπερηχόντισε. Τὸ γὰρ θεῖον ἀσύγκχριτον. Ὢ ἱεροῦ, 
χαὶ θαυμαστοῦ, χαὶ σεθασµίου, χαὶ προσκυνητοῦ 
μνήµατος * ὃ καὶ νῦν περιέπουσιν ἄγγελοι, αἰδοῖ καὶ 
φόδῳ πολλῷ παριστάµενοι’ (17) φρίττουσι δαίμονες 
πίστει προστρέχουσιν ἄνθρωποι, τιμῶντες, προσχυ- 
νοῦντες, ὀφθαλμοῖς, xal χείλεσι, xal πόθῳ φυχῆς 
ἀσπαζόμενοι, καὶ ἀφθονίαν ἀγαθῶν ἀρυόμενοι. Ὥστερ 
γὰρ εἴ τις μύρον πολυτελὲς τοῖς ματίοις 7) τόπφ 
tty ἑναπόθοιτο, εἶτα ἀφέλοιτο, ἐναπομένει τῆς εὐω- 
δίας τὰ λείφανα καὶ μετὰ τὴν τοῦ μύρου ἀφαίρεσιν, 
οὕτω xai νῦν τὸ θεῖον σῶμα, καὶ ἱερὸν, xal παν» 
µωμον, xa τῆς θείας εὐωδίας ἀνάπλεον, fj ἄφθονος 
κρήνη τῆς χάριτος, bv τῷ τάφῳ τεθὲν, εἶτα πάλιν 
ἁρπασθὲν πρὸς χρείττονα χῶρον χαὶ ὑψηλότερον, οὖκ 
ἀφΏχε τὸν τάφον ἀγέραστον, ἀλλὰ µεταδίδωσι μὲν 
τῆς θείας (18) εὐωδίας καὶ χάριτος, πηγὴν δὲ τῶν 
Ἰαμάτων καὶ πάντων τῶν ἀγαθῶν τοῖς πίστει προ" 
σιοῦσι τὸ μνῆμα χατέλιπε. 


odorem et gratiam impertivit, effecitque ut sanationum bonorumque fons esset illis, qui cum Εόθ 


aecedunt. 
14. Tibi nos quoque hodie assidemus, o Do- 


"mina, Domína, inquam, atque iterum Domina, Del 
genitrix Virgo, animos nostros ad spem tuam, non 


secus atque ad firmissimam solidissimamque an- 


:€horam alligantes ; mentem, animam, corpus, nos 
ipsos denique totos tibi consecramus, psalmisque, 
et hymnis, et canticis spiritualibus, quantum pos- 


sumus, honoramus. Fieri quippe non potest, ut 
pro rei dignitate eo munere defungamur. Nam si, ut 
nos sermo gacer docuit, honor qui conservis ha- 
betur, benevolentiam erga. communem Dominum 
declarat, quinam studium te honorandi, quz Do- 
minum peperisti, negligendum sit? quomodo nont 
excolendum * quomodo non vel necessario spira- 


** Psal. ,xvii, 16. *5 Psal. xv, 10. 


16) Germ. et Colb. ὀργάνον, nullo sensu. 
47) R. deest hoc membrum. . 


18) R. εὐλογίας. 
(19) Basil. orat. in 40 Mart.; Andreas Cret. 


v. Xo xai ἡμεῖς προσχαθηµεθα σήμερον, ὦ 
Δέσποινα, καὶ πάλω ἐρῶ, Δέσποινα, θεοτόχε ἀπει- 
ρόγαµε, τὰς ἑαυτῶν φυχὰς τῆς σῆς ἑλπίδος ἑφάφαν- 
τες, ὥσπερ Éx τινος ἰσχυροτάτης καὶ ἁῤῥαγεστάτης 
ἀγχύρας, νοῦν, φυχὴν, σῶμα, ὅλοις ἑαυτοὺς cxt &va- 
θέµενοι, ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις, καὶ ᾠδαῖς πνευματι- 
xal; (19) Ὑεραίροντες, ὅσον ἐφιχτόν * (20) τὸ Υὰρ 
πρὸς ἀξίαν ἀνέφικτον. El Υὰρ, ὡς ὁ λόγος ὁ Ἱερὸς 
ἡμᾶς ἐξεπαίδευσεν, fj περὶ τοὺς ὁμοδούλους τεμῆ 
ἁπόδειξιν ἔχει τῆς πρὸς τὸν χοινὸν Δεσπότην εὐνοίας, 
ἡ περὶ σὲ τὴν τεχοῦσαν τὸν δεσπότην σου τιμη, 
πῶς παρορατέα; πῶς δὲ οὐ περισπούδαστος; πῶς δὲ 
οὐχ αὐτῆς τῆς ἀναγχαίας προτιµωμµένη πνοῆς, xoi 
τῆς ζωῆς (21) πρόξενος» οὕτω γὰρ ἂν μᾶλλον τὴν 


orat. 1, in dorm. S. Maria : ubi de φορείς Diony- 
8ij ait, πρὸς τοῖς ἱεροῖς λογίοις. 

30) Desunt ista in Germ. et Golb. 

21) Germ. πρόχριτος. 














121 


HOMILIA'II IN DORMITIONEM P. V. MARLE. 


122 


πρὸς τὺν οἰχεῖον δεσπότην παραστίδαιµεν cÜvotav, A mini preferendum, quando vitam nobis conciliat ? 


Τί γὰρ πρὸς τὸν δεσπότην φηµί; αὐταρχὲς Ὑὰρ ὄντως 
τοῖς εὐλαδῶς µεμνημµένοις σου τῆς µνήµης τὸ τιµαλ- 
φέστατον δώρηµα  χαρᾶς γὰρ ἐναφαιρέτον ὑπέρθε- 
σις γίνεται. Ποίας γὰρ οὐκ ἐμπίμπλαται εὑὐφροσύνης ; 
ποίων ἀγαθῶν ὁ ταμιεῖον τῆς πανάγνου σου µνἡμής 
τὴν ἑαυτοῦ ποιησάµενος διάνοιαν. Οὗτός σοι παρ 
ἡμῶν χαριστήριος, τῶν ἡμετέρων λόγων ἀπαρχὴν 
τῆς πτωχῆς ἡμῶν διανοίας τὸ ἀχροθίνιον, τῷ περὶ σὲ 
χινηθείσης πόθῳ, xal τὴν οἰχείαν ἐχλελησμένης 
ἀσθένειαν. Αλλ' εὐμενῶς δέχοιο τὸν πόθον, εἰδυῖα 
τὴν δύναμιν ὑπερθάλλοντα. Xu δὰ ἐποπτεύοις ἡμᾶς, 
ἀγαθὴ δέσποινα, ἀγαθοῦ δεσπότου λοχεύτρια, ἄγοις 
τε xai φέροις τὰ χαθ' ἡμᾶς ὅπου βούλοιο, καὶ τὰς 
ὁρμᾶς τῶν αἰαχίστων ἡμῶν παθῶν στῄσειας, xal 
πρὸς τὸν τοῦ θείου θελήματον ἀχείμαστον λιμένα 
καθοδηγοῦσα, xal τῆς μελλούσης µαχαριότητος xa- 
ταξιώσειας, τῆς Ύλνχείας τε xal αὐτοπροσώπου 
ἑλλάμφεως, τοῦ Ex σοῦ σαρχκωθέντος θεοῦ Λόγου. 
Ms0* οὗ τῷ Πατρὶ δόξα, τιμὴ, κράτος, µαγαλοσύνη 
τε xai μεγαλοπρέπεια, σὺν τῷ παναγίῳ xai ἀγαθῷ, 
καὶ ζωοποιῷ αὐτοῦ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, xal εἰς 
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, Αμήν. 


Hac enim ra(ione nostram erga Dominum benevo- , 
lentiam luculentius ostendemus. Quid dico, erga: 
Dominum? sufficit certe ii& qui tui memoriam pie: . 
recolunt, pretiosissimum recordationis tus do- - 
num : quippe qux ejusmodi laetitiam pariat, qua a 
nemine auferatur. Qua enim voluptate, quibus bo- 
nis non impletur, qui mentem suam sanctissimae 
recordationis tue promptuarium fecit? Habes grati 
auimi argumentum, hasce sermonum nostrorum 
primitias, pauperisque nostri animi delibationem, 
qui amore uo incitatus iumbecillitatis δα oblitus 
est. Tu vero propensum desiderium benigne sascipe, 
cum exploratum habeas, eam viribus nostris esse 
superiorem. Tu itaque, bona Domina, boni Domini 
parens, nos velim inspicias, resque nostras arbi- 
trio tuo regas ac modereris ; f'edissimarum nostra- 
rum affectionum impetum comprimas, ut, composi-. 
tis 868 fluctibus, nos ad tranquillum divinse vo- 
luntatis portum dirigas, ac futura beatitudine ἆο- 
nes ; illa, inquam, dulci Dei Verbi incarnati per 
ejus couspectum illuminatione; cum quo Patri 
gloria, honor, imperium, majestas et magniflcen- 


yag cum sanciiseimo, bonoque et vivilico ejus Spiritu, nunc et semper, el in sxcula seculorum. 


Amen, 
e. 
qov αὐτοῦ Aóyoc δεύτερος εἰς τὴν ἔγδοξον κοί- 
pneu τῆς παναγίας Θεοτόκου καὶ ἀειπαρύέ- 
φου Μαρίας. 

a', Ἔστι μὲν ἀνθρώπων οὐδεὶς, ὃς xav! ἀξίαν τῆς 
Θεοµήτορος τὴν ἱερὰν Exon lav eon ursa δυνῄσεται, 
ρὐδ' εἰ μύριαι γλῶσσαι, τοσαῦτα b αὐτῷ στόµατα 
εἴη * ἁλλ᾽ οὐδ' εἰ πᾶσαι τῶν πολυσπόρων αἱ γλῶσσαι 
φυνέλθοιεν, τῶν χαθηχόντων ἐἑπαίνων ἑφίχοιντα. 
Πάντα γὰρ αὕτη θεσμὸν ἐγκωμίων ὑπέρχκειται, Έπει. 
δη δὲ φίλον θεῷ τὸ κατὰ δύναμιν ἐκ πόθου xal (f- 
λου χαὶ ἀγαθῆς (22) προσφερόµενον διαιρέσεως, φίλα 
δὲ τῇ μητρὶ τοῦ θεοῦ τὰ τῷ Yl προσφιλῆ καὶ ἐρά- 
Guia, φἑρε πάλιν τῶν ἑγχωμίων ἀψώμεθα, τοῖς 
ὑμετέροις πειθαρχοῦντες χελεύμασιν, ὦ ποιμένων 
ἄριστοι, xal θεῷ προαφιλέστατοι, ἀρωγὸν τὸν ἐξ 
αὐτῆς σεσαρχωμένον ἐπικαλεσάμενοι Λόχον, τὸν 
πληροῦντα πᾶν στόµα πρὸς αὐτὸν ἀνοιγόμενον, ὃς 
αὑτῇῃ μόνος χόσµος, xal πανευχλεὲς ἐγχώμιον πέ- 
Φυχεν * εἰδότες ὡς ὅτε τῶν ἐπαίνων ἀρζόμεθα, τὴν 
ὀφειλὴν ἐχτιννύομαν, xal ταύτην ἑκτίσαντες, πάλιν 
τοῦ gpíoug ἀρχόμεθα, ὡς µένειν τὸ χρέος ἀεὶ ἁρχά- 
µενον xa πληρούμενον. Ἴλεως δὲ en! πρὸς ἡμῶν 
ὑμνουμένη, ἡ πάντων χτισµάτων ἐπέχεινα, χαὶ máv- 
των δημιουργηµάτων δεσπόζουσα, ola θεοῦ µήτηρ, 
τοῦ ἹΚτίστου xal Δημιουργοῦ, καὶ τῶν ἁπάντων 
δεσπόζοντος. Συγγινώσχοιτε δὲ χαὶ ὑμεῖς, ὦ τῶν 
θείων λόγων φιλήχοον σύστημα, χαὶ τὴν μὲν εὔνοιαν 
ἀποδέχοιαθε, καὶ τὸν πόθον κροτοίητε, τῇ ἀσθενείᾳ 
δὲ τοῦ λόγου συµπάσχοιτε. ὝὭσπερ γὰρ εἴ εις τῷ 
(αὑτοχράτορι, καὶ θειάθεν τῶν ὁμοφύλων ἔγχειρι- 
αθέντι τοὺς οἴαχας, πλήθουααν μὲν ἀεὶ χεκτηµένῳ 


(32) R. 1 Germ. προφερόμενὀν. 


IX. 

Ejusdem sermo secundus in gloriosam dormitionem 
sanctissinue Dei Geniiricis ac perpetua virginis 
Marie.. 

4. Etsi nemo mortalium est, qui sacrosanctum 
Dei Genitricis ex hac vita discessum pro dignitate 
laudare queat, nec si sexcentas linguas totidemque 
era habeat : imo nec si omnes homiuum toto orbe 
dispersorum lingue in unum coeant, dignas ejus 
laudes exsequi possint (ipsa quippe encomiorwim 
omnium leges superat), attamen, quia Deo acce- 
ptum est quod pro virili nostra fit, atque ex amore, 
et studio, probaque voluntate offertur, grataque 
Dei raatri ea accidunt, qux Filio grata et accepta 
sunt, vestris, optimi ac Déo chariseimi pastores, 
imperiis obtemperantes, eam iterum laudare ag- 
grediamur, Verbi illius opem implorantes, quod 
carnem ex ipsa suscepit, et os omne implet quod 
ad ipsum aperitur, quod tandem solum ei orna- 
menio, illustrissimoque encomio fuit. Qua quidem 
in re hoc nobis est exploratum, quod cum eau 
laudare incipimus, debitum munus persolvamus, 
eoque persoluto, debitores denuo esse incipiamus; 
ila ut debitum et semper incipiat, el semper 
exsolvatur. Mihi porro propitia sit, quam laudan- 
dam suscepimus, quz. creata omnia superat, oinni- 
busque conditis rebus dominatur, velut mater Dei, 
qui creator opifexque est, et universis imperat. Vos 
vero etiam, o cetus divinorum sermonuin audien- 
dorum avide, ignoscite velim mihi, promptumque 
animum meum ita suscipite, ac desiderio applau- 
dite, ut imbevillitatis ineze intern voa misereat. 


723 


S. JOANNIS DAMASCENR 


724 


Quemadmodura enim si quis imperatori, qui popu- A τὴν εράπεζαν, xal παντοδαποῖς ἐδέσμασι ῥέουσαν, 


larium suorum gubernacula divinitus susceperit, 
cui cibis semper couferta mensa, aulaque exquisi- 
tissimorum unguentorum vaporibus perfusa, in- 
sueto tempore aut violam colori purpureo similem, 
aut rosam fragrantissimum spin: germen, follicu- 
los habentem virides, floremque gemini coloris ex 
eis prodeuntem, ex quo speciosus rubor sensim 
progrediatur, aut denique dulcissimum outumni 
fructum obtulerit , non tam ille muneris exiguita- 
tem, quam novitatem spectabit, et eximiam cha- 
ritatem admirabitur, reeto plane judicio et sana 
mente; copiosis vero pulcherrimisque donis agri- 
colam remunerabit : ita quoque si, velut in facun- 
die hieme regina flores offeramus, senioque con- 


p.ópov δὲ πολυτελῶν ἐξατμήμασι θελγόµενα τὰ βα- 
σίλεια, ἓν οὗ χαιρῷ προσάχοι fov τὸ τῆς ἁλουργίδος 
ὁμόχροον, f| ῥόδον «b τῆς ἀχάνθης εὐωδέστατον βλά- 
στηµα, χλοεροὺς μὲν χεχτηµένον τοὺς χάλυχας, χάκ 
τούτων προϊὸν διδυµόχροον, xal πρὸς ὡραῖον προ- 
θάδην φθάνον ἐρύθημα, xal etwa. χαρπὺν ὁπώρας (35) 
µελιειδέστατον, οὐ τῇ εὐτελείᾳ τοῦ δώρου, τῷ ξένῳ 
δὲ προσέξει, xal θαυμάσει τὸ (24) ἄηθες, ἄριστα 
Xplvov, xal καλῶς ἐπιστάμενος, ἀφθόνοις δ ὅτι 
μάλιστα δώροις xal χαρίεσι τὸν γηπόνον ἀμείφαιτο, 
οὕτω χαὶ ἡμεῖς Ev χειμῶνι τῶν ἐπῶν τὰ ἄνθη τῇ 
βασιλίδι προσάγοντες, χαὶ γδγηραχότα λόγον πρὸς 
τοὺς ἀγῶνας τῶν ἐγχωμίων ὁπλίζοντες, xal τὸν πό- 
θον τῷ vip λίθον ofa σιδήρῳ προστρίφαντες, 1] ὡς 


fectam dicendi facultatem ad encoiniorum certa- B Bóvpuv ἄωρον ἐχθλίφαντες, τὴν (25) µυθοτόχον διά- 


inina insiruamus, ac cupiditatem menti tanquam 
lapidem ferro affricantes, aut. cogitationem sermo- 
nis parentem, non secus atque immaturam uvam 
exprirhentes, exiguam quamdam scintillam, oratio- 
nisve mustum, vobis sermonum amatoribus, no- 
strique audiendi cupidis, 869) impertiamus, multo 
libentiori animo benigne nobis favebitis. Ecquid 
enim Verbi matri, nisi verba offeramus? simile 
quippe simili gaudet, et illud quoque quo ami- 
cum est. Jam ergo orationis apertis carceribus, 
seu laxatis tantisper habenis, eam tanquam equum 
aliquem ad cursum dirigentes emittamus. Sed mihi, 
Dei Verbum, suppetias et opem feras : mentem 
meam sermonum rudem facundam redde, facilem 


νοιαν, ἅμυδρόν τινα σπινθῆρα xal τρύγα λόγου τοῖς 
φιλολόγοις ὑμῖν καὶ φιλαχροάµοσι νέµοντες, μᾶλλον 
καὶ μᾶλλον ἀποδειχθε[ημεν. Τί γὰρ τῇ μητρὶ τοῦ 
Λόγου ἡ λόγον προσοΐσομεν; τῷ ὁμοίῳ γὰρ χαΐρει 
τὸ ὅμοιον, xal yz τὸ φίλον. "Ηδη τοίνυν τὴν βαλθίδα 
τοῦ Λόγου ἀνοίξαντες, T] μιχρὸν τῶν ῥυτήρων ὑφέν- 
τες, ὡς ἵππον τινὰ τοῦτον πρὸς τὸν δρόμον ἰθύναντες 
ἐχπέμψωμεν. Αλλά qot, Λόγε θεοῦ, αὐτὸς Too 
συνεργός τε συνέριθος, καὶ τὴν ἐμὴν (26) ἄλογον 
διάνοιαν λόγωσον, xal τῷ λόγῳ τὴν τρίθον λείαν 
ἀπέργασαι, xai τὸν δρόµον ἴθυνον πρὸς τὴν αν 
οὐαρέστησιν, πρὸς Άν ἅπας ἴεται λόγος σοφοῦ χαὶ (327 
διάνοια. 

sermoni meo semitam para, cursumque ut εδ 


placeat, dirige ; ad quod utique tendit oratio omnis et cogitatio sapientis. 
3. Hodie sancta solaque Virgo, mundo sublimiori C — &'. Σήµερον ἡ ὁσία xat μόνη Παρθένος τῷ ὕπερ- 


ac colesti templo offertur : qus virginitatem eo 
studio coluit, ut in ejus tanquam purissimi cujus- 
dam ignis formam transierit, Nam eum omnis 
virgo virginitatem pariendo amittat, hzc tamen, 
et ante partum, et in partu, ac demum post par- 
tum virgo permansit. Hodie sacra et animata arca 
Dei viventis, qu:e suum in utero gestavit artiflcem, 
in templo Domini, quod nullis est exstructum ma- 
nibus, requiescit, et saltat David ejus avus ac Dei 
parens, unaque cum eo choros agunt Angeli, plau- 
dunt Archangeli, Virtutes concelebrant, Principa- 
tus exsultant, Dominationes oblectantur, Potestates 
ketantur, Throni festum diem agunt, Cherubim 
Jaudes canunt, gloriam Seraphim praedicant. Non 
enim id exigusx glorie ducunt, cum matri gloriz 
gloriam tribuunt. Hodie sacratissima columba, 
simplex atque innocens anima, divino Spiritui 
consecrata, ex arca, eo scilicet corpore quod Deum 
suscepit, et vite initium dedit, evolans, pedibus 
suis requiem invenit, ad inundum quod intellectu 


25) R. 1 Germ. et Colb. µελιηδέστατον. 
24) R. 14 εὐανθές. 
(25) R. 4 την. 

(26) R. 4 Germ. &yovov. Quod sequitur λόγωσον 
facundam reddas. Graci, inquit. Billius, in fingendis 
vocabulis nihil non sibi permittunt. Latinis, ut cum 
Martiale loquar, non tam licet esse disertis. Αο ut 


χησµίῳ xa οὐρανίῳ τεµένει (28) προσάγεται, fj «o- 
σοῦτον τὴν παρθενίαν ποθῄσασα , ὣς ὑπ' αὐτῆς οἷά 
τινος χαθαρωτάτου ποιωθῆναι πυρός. Παρθένος vip 
ἅπασα τῷ τόχῳ τὴν παρθενίαν λυµαῦνεται * αὕτη δὲ 
xai πρὸ τόχου, xal τίχτουσα μένει παρθένος, xoi 
μετὰ γέννησιν. Σήµερον fj ἱερᾶ τε xol ἔμψυχος xis 
6ωτὸς τοῦ ζῶντος θεοῦ, ἡ τὸν ἑαυτῆς τεχνίτην xve- 
qopfjaaaa, kv ναῷ Κυρίου ἀχειροτμήτῳ χαταπαύεται, 
χαὶ σχιρτᾷ Δαθὶδ ὁ ταύτης προπάτωρ χαὶ θεοπάτωρ, 
xai συγχορεύουσιν (29) ἄγγελοι, χαὶ κροτοῦσιν ἁρ- 
χάγγελοι , χαὶ δυνάµεις δοξάζουσι, χαὶ ἀρχαὶ συν- 
αγάλλονται, χαὶ ἐξουσίαι εὐφραίνονται, καὶ χυριότητες 
χαίρουσιν, καὶ θρόνοι πανηγνρίζουσι, xal ἀνυμνεῖ τὰ 
Χερουθὶμ., xaY δοξολογεῖ τὰ Σεραφίµ. Δοξάζονται 
γὰρ οὐχ Ίχιστα, τῇ Μητρὶ τῆς ὄφξης τὴν δόξαν προσ- 
νέµοντες. Σήµερον dj ἱερωτάτη περιστερὰ , fj ἄχε- 
pala xaX ἄχαχος duyh , χαὶ τῷ θείῳ καθιερωμένη 
Πνεύματι, ἑχπτᾶσα τῆς χιδωτοῦ, τοῦ θεοδόχου qnt, 
xai ζωαρχικοῦ σώματος, εὗρεν ἀνάπανυσιν τοῖς πο- 
olv αὐτῆς , πρὸς τὸν νοητὸν χόσµμον ἁπάρασα , xai 


cum de Christo loquuntur, σάρχωαιν dicunt, ita 
etiam τῆς σαρχὸς θέωσιν et λόγωσιν * quod pari fa- 
cilitate exprimere nequeunt. 

97) R. ἑγχώμιον. 

28) R. παραχένεται. 

39) R. 1 Germ. αὐτῷ ἄγγελοι. 








125 


HOMILIA I1 IN DORMITIONEM B. V. MARIÉ. 


126 


ἐν τῇ ἀσπίλῳ γῇ τῆς ἄνω χληραυχίας σχηνώσασα. A cognoscitur, profecta, ubi in terra supernx hzre- 


Σήµερον ἡ Ἐδὲμ τοῦ νέου 'Αδὰμ τὸν (50) λογιχὸν 
παράδεισον ὑποδέχεται, ἓν ip τὸ χατάχριµα λέλνται, 
ἐν ᾧ τὸ τῆς ζωῆς ξύλον πεφύτευται, ἐν ᾧ ἡ ἥμε- 
τέρα περιέσταλται γύμνωσις. Οὐχέτι γὰρ ἡμεῖς 
τυμνοὶ xal ἀνείμονες, xat τῆς θείας εἰχόνος μὴ φὲ- 
ροντες τὺν λαμπρότητα * xal τὴν ἄφθονον χάριν 
σεσυληµένοι τοῦ Πνεύματος, οὐχέτι τὴν παλαιὰν 
τραγῳδοῦντες γύμµνωσιν λέξομεν ' ἐξεδυσάμην τὸν 
χιτῶνά µου , πῶς ἐνδύσημαι αὐτόν; ἓν τούτψ γὰρ ὁ 
δρις οὐχ ἔσχε παρείσδυσιν, οὗ τῆς ψευδοῦς ὁρε- 
χθέντες θεώσεως , τοῖς ἀνοήτοις συμπαρεθλήθηµεν 
χτήνεσιν. Αὐτὸς yàp ὃ τοῦ Θεοῦ μονογενῆς Υἱὸς, 
Θεὸς Ov, xal τῷ Πατρὶ ὁμοούσιος, ἐκ ταύτης τῆς 
Παρθένου καὶ καθαρᾶς ἀρούρας ἑαυτὸν πεπλαστούρ- 


ditatis nulli spurcitiei obnoxia sedes fixit. Hodie 
Edem, novi Adam rationalem paradisum suscipit, 
in quo soluta est condemnatio, in quo plantatum 
est lignum vite, in quo operta fuit nostra nuditas, 
Non enim amplius sumus nudi, let vestibus caren- 
tes, tanquam divin: imaginis splendore destituti, 
uberrimaque Spiritus gratia spoliati. Nou jam ve- 
terem nuditatem deplorantes dicemus : Ézspoliavt 
me (unica mea, quomodo ea induar**? [n hunc 
enim paradísum serpenti aditus patuit, cujus falsae 
divinitatis cupiditate flagrantes , jumentis sumus 
comparati 57. Ipse enim unigenitus Dei Filius, cum 
Deus esset ejusdemque ac Pater substantiz, ex hac 
Virgine ac pura terra seipsum in hominem forma- 


Ynxtv ἄνθρωπον. Καὶ τεθέωµαι μὲν ὁ ἄνθρωπος, ὁ B vit : atque ego quidem, qui homo eram, deitatem 


θνητὸς ἠθανάτισμαι, xal τοὺς δερµατίνους χιτῶνας 
ἑνδέδυμαι. Τὴν γὰρ φθορὰν ἀπημφίασμαι, περἰχει- 
μαι τῇ περιθολῇ τῆς θεότητος. Σήµερον ἡ Παρθένος 
1 ἄχραντος, καὶ γηΐνοις p (91) προσοµιλήσασα 
πάθεσι, ἀλλ᾽ οὐρανίοις ἐντραφεῖσα νοήµασιν, οὐκ εἰς 
γῆν ἀπελήλυθεν, ἁλλ᾽ ἔμψυχος ὄντως οὐρανὸς χρη- 
µατίσασα , ταῖς οὐρανίαις σχηναϊς ἑνοιχίζεται. Τίς 
γὰρ ταύτην οὐρανὸν χαλῶν τἀληθοῦς ἁμαρτήσεται , 
εἰ p) πού τις φῄσειε χαλῶς ἐπιστάμενος , χαὶ τῶν 
οὐρανῶν αὐτὴν ἀσυγκρίτοις ὑπεροχαῖς ὑπεραίρεσθαι, 
'O γὰρ τῶν οὐρανῶν Δημιουργός τε χαὶ Συνοχεὺς, 
καὶ παντὸς ἐγχοσμίου τε xal ὑπερχοσμίου, ὁρατοῦ 
τε χαὶ &opázou τεχνίτης δηµιουργήµατος , οὗ τόπος 
οὐδεὶς (32) τῶν πάντων εἶναι" εἴπερ τὸ περιέχον τῶν 
ἑνόντων τόπος ὀρίχεται : ἓν ταύτῃ πρὸς ἑαυτοῦ ἁσπό- 
Qc βρέφος δεδηµιούργηται, χαὶ ταύτην ταμεῖον 
εὐρύχωρον δέδειχε τῆς τὰ πάντα πληροῦσης αὑτοῦ 
χαὶ µόνης ἀπεριγράφου θεότητος , ὅλος ἀπαθῶς ἓν 
αὐτῇ συστελλόµενος , xal µένων ὅλος ἐχτὸς, χαὶ τό- 
πον ἔχων (33) ἑαυτοῦ ἁπερίληπτον. Σήµερον ὁ τῆς 
ζωῆς θησαυρὸς,-ἡ τῆς χάριτος ἄθνυσσος, οὐχ oló' 
ὅπως τολμηροῖς xal ἀτρόμοις φάναι τοῖς χείλεσι * 
θανάτῳ ζωηφόρῳ καλύπτεται, xal τούτῳ ἁδειμάντως 
πρόσεισιν ἡ τούτου χαταλύτην χυῄσασα, εἰ xai θά- 
νατον προσαγορεῦσαι χρεὼν τὴν αὐτῆς πανίερον xal 
ζωτιχὴν ἁποθίωσιν. Ἡ γὰρ τοῖς πᾶσι τὴν ὄντως 
(otv ἀναθλύσασα, πῶς θανάτῳ γένοιτ' ἂν ὑποχεί- 
proc * ἀλλ εἴχει τῷ τοῦ οἰχείου vóxou θεσµοθετήµατι, 


accepi, et qui mortalis eram, immortalitate sum 
donatus, pelliceasque tunicas exui : abjeela siqui- 
dem corruptione, incorruptione indutus sum, acce- 
pto deificationis integumento. Hodie Virgo imma- 
culata, quz nibil terrenarum affectionum admisit, 
sed coelestibus enutrita cogitationibus, non in ter- 
ram reversa est ; aL cum vere coelum esset anima- 
tum, in coelestibus tabernaculis collocatur. Quis 
enim eam colum appellans a vero aberret, uisi 
quis rem recte intelligens, eam ccelis quoque in- 
comparabili przcellentiarum suarum modo supe- 
riorem esse dicat. Nam qui coelos fabricavit et 
continet, qui rerum omnium conditarum' est. ar- 
tifex 870 tam mundavarum, quam mundo subli- 
miorum, sive in aspectum cadant, sive aspectum 
fugiant, cujus modo nusquam locus est (si id quod 
continet, eorum quz intra sunt locus esse delini- 
tur), in ea semetipsum infantem sine semine fabri- 
cavit, eamque adeo speciosum unice deitatis sud 
omnia complectentis promptuarium effecit, totus. 
citra passionem ullam in ipsa collectus, et lotus 
extra manens, seque ipse locum incomprehensum 
habens. Hodie vite thesaurus, gratie abyssus 
(nescio quo pacto audacibusque nihilque trepidanti- 
bus labiis id efferam) vivifica morte obtegitur : ac 
sine metu, ad eam illa accedit, quie ipsius profliga- 
torem pepererat, modo tamen morlem, sacrosan- 
ctum et vitalem ejus obitum appellare liceat. Nam 


χαὶ ὡς θυγάτηρ μὲν τοῦ πάλαι ᾿Αδὰμ. τὰς πατρικὰς p) quse veram vitam cunctis protulit, qui tandem morti 


εὐθύνας ὑπερέρχεται ' ἐπεὶ xaYó ταύτης Υἱὸς, ἡ αὖ- 


τοζωὴ ταύτας οὐχ ἀπηνῄνατο * ὡς δὲ θεοῦ ζῶντος 


μήτηρ ὑπάρξασα, πρὸς αὐτὺν ἀξίως (51) µεταχοµμίἰ- 
ζεται. El γάρ φησὶν ὁ θεὸς, Μήποτε ἐκτείνας τὴν 
χεῖρα αὐτοῦ ὁ πρωτόπλαστος ἄνθρωπος, καὶ «Ία- 
ἑὼν τοῦ ξύ.Ίου τῆς ζωῆς, καὶ γευσάµεγος, εἰς τὸν 
αἰῶνα ζήσεται, πῶς fj τὴν ζωὴν αὐτὴν δεξαµένη, 
την ἄναρχόν τε καὶ ἄληχτον, τὴν μήτε ἀρχῆς, μήτε 


55 Cant. v, 5. " Psalin. xtvii, 10. 


(30) Colb. νοητόν. 
(51) Gert. ei Colb. ὁμιλήσασα. 
152) Η. 4 τῷ alter τό. 


subdita fuisset? sed cedit legi ab eo lat: quem ge- 


. nuit ; et, ut. filia veteris Adam, paternam senten- 


tiam subit. Nam et ejus Filius qui vita ipsa est, 
eam non recusavit : ut autem Dei viventis mater ad 
ipsum merito transfertur. Nam cum Deus dicat : 
Ne forte Me qui primus est conditus homo, mittat 
manum suam, et sumat de ligno vite, ei comedat, et. 
vivat in cternum 5; quo pacto fieri potuerit, ut. 


δ4 Gen, 1n, 22. 


(56) Regg. &avtóv. 
(24) R. Colb. Germ. &vaxoploszat. 








121 


S. JOANNIS DAMASCENI 


T3 


que ipsammet vitam sempiternam, nec desineu- Α Ἱέλους δουλεύουσαν πέρασιν, οὐκ εἰς αἰῶνα ζήσεται 


tem, nullisve initii ac finis terininis obnoxiam sus- 
cepit, non in infinitum zxvum victura sit? 

9, Olim equidem Deus mortalis ac generis pri- 
mos satores, cum se inobedientiae mero ingurgitas- 
sent, el per transgressionis temulentiam dormi- 
tante mentis oculo, peccati crapula sic affecti es- 
sent, ut oppressis animi luminibus nmortifero somno 
tenerentur, e paradiso Eden exterminavit ; nunc 
vero illam qux vitii omnis impetum excussit, Dei- 
que et Patris obedienti$ germen produxit, et uni- 
verso mortalium generi vilam inchoavit, paradisus 
non exceperit? annon ctplum fores suas reserabit? 
omnino sane. Eva siquidem qua serpentis nuntio 
aures prabuit, hostisque suggestionem auscultavit, 
sensu suo per falsz ac fallacis voluptatis assultum 
delinito, πιωτοτίθ et tristitiz? sententiam retulit, ut 
dolores partus sustineret, et una cum Adamo morte 
condembata, in imis inferni recessibus collocatur : 
lianc autem vere beatissimam quax Dei verbo aures 
submisit, et Spiritus sancti operatione impleta est, 
atque, arcbangelo sequestro, de complacito Patris 
praegnans effecta, quique. sine voluptate ac viri 
congressu Dei Verbi personam, eujus omnia plena 
sunt, concepit, ac pro eo, ut decebat, sine doloribus 
peperit, quaeque totam secum Deo copulavit, quo- 
modo mors devoraret? quomodo inferi suscipe- 
rent? quomodo corruptio corpus illud invaderet, a 
quo vita suscepta est? Abhorrent hzc, alienaque 


τὸν ἀπέραντον ; 


Y. Πάλαι μὲν Κύριος ὁ θεὸς τοὺς τοῦ βροτείου 
γένους χατάρξαντας, xal τῆς παραχοῆς ἐμφορηθέν. 
τας τὸ ἄκρατον, xal τῇ µέθῃ τῆς παραθάσεως cv 
ὀφθαλμὸν τῆς xapblac ἀπονυστάξαντας, χαὶ τῇ χραι- 
πάλη τῆς ἁμαρτίας τῆς διανοίας βαρηθέντας τὰ 
ὄμματα, xal χοιμηθέντας ὕπνον εἰς θάνατον, ἑξορί- 
στους τοῦ παραδείσου τῆς Ἐδὲμ ἀξεπόρευσε. Nov δὲ 
ταύτην τὴν πάθους παντὸς ἐχτιναξαμένην τὴν προι- 
θολὴν, χαὶ τῆς τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς ὑπαχοῖς προ- 
αγαγοῦσαν τὸ βλάστηµα, xai τῆς ζωῆς παντὶ τῷ 
γένει χατάρξασαν , οὗ παράδεισος ὑποδείξεται ; οὐχ 
οὐρανὸς χαίρων ἀναπετάσει τὰς πύλας ; πάνυ μὲν 
οὖν. Ἑὔα μὲν γὰρ τὴν ἀχοὴν ὑποθεῖσα τῇ ἀγγιλί 
τοῦ ὄφεως , ἀχουτισθεῖσα δὲ τοῦ δυσμενοῦς τὴν πα- 
ῥαΐνεσιν, xal τῆς φΦευδοῦς τε χαὶ ἀἁπατηλῆς ἡδονῆς 
τῇ προσθολῇ θελχθεῖσα τὴν αἴσθησιν, λύπης χαὶ ἀνίας 
ἁπόφασιν ἁποφέρεται, xal τόχων ὠδίνας ὀφίσταται, 
καὶ σὺν τῷ ᾿Αδὰμ θάνατον χαταχρίνεται, xal t 
ἅδου μυχοῖς κατοιχίξεται. Ταύτην δὲ τὴν ἀληθῶς 
παμμµαχάριστον, τῷ τοῦ θεοῦ λόγῳ τὴν ἀχοὴν ὑπο: 
Χλίνασαν, χαὶ τῆς ἑνεργείας πλησθεῖσαν τοῦ Πνεύ- 
µατος, xat δι ἀρχαγγέλου τὴν (55) πατριχὴν εὐδο- 
χίαν ἐγχυμονῄσασαν, χαὶ ἡδονῆς πάρεξ xal συναφείας 
συνειληφυῖαν τοῦ Θεοῦ Λόγου τὴν πάντα πληροῦσαν 
ὑπόστασιν, xal προσφυῶν ὠδίνων ἄνευ γεννῄσασαν, 
xaX ὅλην 8sip ἑνωθεῖσαν, πῶς χαταπίῃ ὁ θάνατος; 


omnino sunt, a Deifera illa anima et carne. Ipsius C πῶς ὁ ἄδης εἰσδέξεται; πῶς διαφθορὰ τοῦ ζωοδόχου 


enim aspectum mors quoque pertimuit : quippe 
que, cum ipsius Filium adorta esset, ex his qua 
pertulit, erudita, periculo suo prudentior evaserat. 
Hec quidem bhorrendos inferni descensus nequa- 
quam $71 trivit, sed recta ei, plana, et facilis ad 
ceclum parata est via. Cum enim Christus, qui via 
et veritas est **, dicat ;: Ubi sum ego, illic et mini- 
ster meus erit Τὰ: cur non. multo magis cum eo nia- 
ter ipsius domicilium habeat? Ut enim antequam 
parturiret, peperit, ita ipsius etiam e vita discessus 
doloribus caruit. Mors quidem peccatorum  pes- 
sima "! : at de ea in qua stimulus mortis, peccatum 
nempe, enecatum esset, quid tandem dicamus, 
nisi eam vita perennis ac potioris principium 
fuisse? Sane quidem pretiosa est mors sanctorum 
Dowini Dei virtutum '* : at pretiosior matris Dei 
ex hae vita migratio. Nunc ecli lztentur, ac plau- 
dant augeli : nunc terra gestiat, et exsultent homi- 
nes : nunc aer lxtis cantibus personet ;: nox ob- 
scura irisiem et deformem caliginem excutiat, 
splendoremque diei,ignium claritate hilaris imite- 


E tyr. Etenim viva Domini ac Dei virtutum civitas 


sublimis fertur, ac reges a templo Domini, hoc est 
preclara Sion, ad supernam el liberam suamque 
matem Jerusalem, prestantissimum donum offe- 


** joan, xiv, 6. '* Joan. xn, 26. 


(35) Germ. πνευματιχὴν ὑμνῳδίαν. R. 1 πατρι- 
κὖν εὐδαιμονίαν. 


"! Psal. x1x, 22. 


κατατολµήσειε σώματος; ἁλλότρια ταῦτα, xal πάντη 
ξένα τῆς θεοφόρου ψυχῆς xai σώματος. Ταύτῃ xd 
προσθλέπων ὁ θάνατος δέδοικε. Ti γὰρ αὐτῆς Υῷ 
προσδαλὼν, ἔμαθεν ἀφ᾽ ὧν ἔπαθε, xal πείρᾳ μαθὼν, 
σεσωφρόνισται. Ταύτῃ ἆδου μὲν ἁστιθεῖς αἱ ζοφεραὶ 
χάθοδοι, εὐθεῖα δὲ xai λεία, χαὶ εὔτρεπτος ἡ πρὸ 
οὐρανὸν πορεία ἠτοίμασται. El γὰρ, Ὅπου ἑτώ εἷμι, 
ἐχεῖ καὶ à διάκονος ὁ ἐμὸς ἔσται, ἔφη ὁ Χρισις ἡ 
ζωὴ xal ἡ ἀλήθεια, πῶς οὐχὶ μᾶλλον ἡ μήτηρ ew 
αὐτῷ αὑλισθήσεται, Πρὶν ὠδίνησεν, ἔτεχεν, ἐχτὸς 
ὠδίνων xat fj αὐτῆς ἁποδίωσις. θάνατος dpapculór 
πονηρός kv fj δὲ τὸ κέντρον τοῦ θανάτου fj ἁμαρτία 


D νενέχρωτο (36), τί qfisopev, fj ζωῆς ἀρχὴν ἀλήκτου 


καὶ κχρεΐττονος; Τίμιος ὡς ἀληθῶς ὁ θάνατος τῶν 
ὁσίων Κυρίου τοῦ θεοῦ τῶν δυνάμεων’ ὑπέρτιμος ὃ 
«fj; τοῦ θεοῦ μητρὸς dj µετάατασις. Νῦν οὐρανοὶ εὖ- 
φραινέσθωσαν, xal κροτείτωσαν ἄγγελοι' νῦν ἀγαλ- 
λιάσθω ἡ γῆ, xal σχιριάτωσαν ἄνθρωποι' vov à 
ηθόµενος ὑπεχείτω τοῖς ὥσμασι, xal vot ἀφεγηὴς 
περιαιρείσθω ζόφον τὸν ἀμειδῃ καὶ δυσείµονα, xal 
µιµείσθω φαιδρῶς τὴν τῆς ἡμέρας στιλτνότητα τοῦ 
ix πυρὸς ἀμαρύγμααιν. Ἡ γὰρ ζῶσα πόλις Κυρίου 
θεοῦ τῶν δυνάµεων µετάρσιος αἴρεται, καὶ βασιλεῖς 
ἀπὸ ναοῦ Κυρίου τῆς περιδλέπτου Σιὼν ἐπὶ τὴν fio 
Ἱερουσαλὴμ. τὴν ἐλευθέραν τὴν ἑαυτῶν μητέρα δώρο" 


'* Psgal. cxv, 15. 


(56) Colb. et Germ. vevéxpoza:. 





129 


HOMILIA II IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 


T30 


προσάγοναι τιµαλφέστατον, οἱ πρὸς Ἀριστοῦ πάσης A runt, apostoli scilicet, qui totius orbis principes a 


ts γῆς καταστάντες ἄρχοντες, τοὺς ἁποστόλους 
φημὶ, τὴν τοῦ Θεοῦ μητέρα τὴν ᾿Αειπάρθενον. 

&. Obx ἄτοπον 66 µοι δοχεῖ λόγῳ διαγράφαι ὅσον 
ἔχει πρὸς δύναμιν, καὶ εἰκάσαι, χαὶ τύπῳ σχηµατίσαι 
τὰ ἐπὶ τῇ ἱερᾷ ταύτῃ τοῦ Θεοῦ μητρὶ τετελεσµένα 
θεάματα, ἃ μετρίως, xal λίαν συνοπτικῶς, τὸ Of 
λεγόμενον, παῖς bx πατρὸς ἄνωθεν παρειλήφαμεν. 
Δοχκῶ Yáp pov ταύτην τὴν ἁγίων ἁγιωτέραν , xal 
ἱερῶν ἱερωτέραν, xal ὁσίων ὁσιωτέραν, τὴν γλυχεῖαν 
τοῦ µάννα στάµνον, πηγὴν δὲ μᾶλλον οἰπεῖν ἀληθέ- 
στερον ἀναχεχλίσθαι Ext τινος σχίµποδος ἓν τῇ θείᾳ 
καὶ περωνύμῳ πόλει Δαθὶδ, Σιὼν φημὶ τῇ περιόπτῳ 
xa περιχλεεστάτη. ἓν fj πεπλήρωται μὲν ὁ νόμος τοῦ 
γράμματος, ὑπηγόρευται δὲ ὄνομα τοῦ πνεύματος * 
ἐν fj τὸ Πάσχα τὸ ευπικὸν ὁ νοµοδότης Χριστὸς ἔχτε- 
τέλεχε, χαὶ Πάσχα τὸ ἀληθὲς 6 παλαιᾶς χαὶ νέας 
διαθήχης θεὺς παραδέδωκεν ' ἐν f] τὸ δεῖπνον µυστι- 
xbv τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταϊῖς ὁ ἁμνὸς τοῦ θεοῦ 6 αἴρων 
την ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου μεμυσταγώγησε, xal τού- 
τοις ἑαυτὸν ela µόσχον σιτευτὸν τέθυκε, xai τῆς 
ἁληθινῆς ἀμπέλου «by βότρυν ἑληνοδάτησεν, ἐν ᾗ 
ΧἈριστὸς τοῖς ἀποστόλοις ὁπτάνεται ix νεκρῶν 
ἀνιστάμενος, χαὶ θωμᾶν πιστοῦται, xal διὰ τούτου 
τὰ πέρατα, ὣς εἴη θεός τε καὶ Κύριος, δύο φύσεις 
φέρων ἐν αὐτῷ xai μετὰ τὴν ἐχ νεχρῶν ἀναδίωσιν, 
xaX ταύταις χαταλλήλους δύο kvepyelac , αὐτεξούσιά 
τ6 θέσµατα, εἰς αἱῶνα τὸν ἄπειρον αἱωνίζοντα. Αὕτη 
τῶν Ἐχκλησιῶν ἡ ἀχρόπολις αὕτη τῶν μανητῶν 
χαταγώγιον’ ἐν ταύτῃ τοῦ παναγίου Πνεύματος ἡ 
πολύηχος, χαὶ πολύγλωσσος, xal πυρίµορφος &mi- 
φοΐτησις τοῖς ἁποστόλοις ἐἑχχέχυται' v ταύτῃ ὁ Θεο- 
λόγος τὴν θεοτόχον παρειληφὼς, ἐλειτούργει τὰ 
δέοντα’ αὗτη' f) µήτηρ τῶν ἀνὰ πᾶσαν τὴν οἰχουμέ- 
γην Ἐκκλησιῶν, τῆς τοῦ θεοῦ Μητρὸς ἐνδιαίτημα 
πέφηνε, µετά γε τὴν τοῦ υἱοῦ Ex νεχρῶν ἀναφοίτη- 
oty* ἓν ταύτῃ τοίνυν fj µαχαρία Παρθένος ἐπί τινος 
τρισολθίου (37) χλίνης κατέχειτο. 


6. Ἁλλ' ἐνταῦθα τοῦ λόγου γενόμενος, ἵνα τὸ ol- 
χεῖον πάθος ἐξαγορεύσαιμι , θερµότατα xal ζέοντι 
πυρσῷ τοῦ πόθου καιόµενος, φρίχῃ τινὶ καὶ χαρο- 
ποιοῖς συνείληµµαι δάχρυσιν, αὐτὴν τὴν χλίνην οἷα 
περιπτυσσόµενος, τὴν µαχαρίαν τε xal ἐπέραστον, 
την θαυμάτων γέµουσαν, τὴν τὸ ζωαρχικὸν σχΏνος 
ὁτδεγμένην, καὶ τῇ παραθέσει τὺν ἁγιασμὸν εὖμοι- 
Ρῄσασαν, αὐτὸ τὸ ἱερὸν , καὶ πανίερον, xai ἀξιόθεον 
σχῆνωμα χερσὶν οἰκείαις ἑδόκουν ἐγαγκαλίζεσθαι * 
ὀφθαλμοὺς, καὶ χείλη, καὶ µέτωπᾳ, αὐχένα καὶ ma» 
ρειὰς προσερείδων τοῖς µέλεσι, καὶ τῆς ἀφῆς ἠσθό- 
µην, ὡς ἐκ παράντος ουνισταµένης τοῦ σώματος, xal 
κατανοῄσας ὀφθαλμοῖς χατιδεῖν τὸ ποθούµενον οὐ δὲ- 
δύνηµαι. Πῶς γὰρ ἂν ὁ µετάρσιον πρὺς σηχοὺς οὐ- 
ῥάνίους ἀνήρπασται; Καὶ ταῦτα μὲν οὕτως. 


Christo suut constituti, Dei matrem perpeluamque 
virginem. 

4. "* Nec vero alienum fore arbitror sermone 
quantum per me erit, describere, el conjectura ex- 
ponere, ac delineare ea spectacula quas ii sacrosan- 
eta hac Dei matre peracta. sunt, quzeque mediocritez 
et compendiarie admodum, Filius a Patre, αἱ dici- : 
tur, ab antiquo accepimus. Cernere enim nihi videor 
hanc sanctis sanctiorem, et sacris sacrajorem, piis- 
que pietate prestantiorem ; banc, inquam , dulcem 
manna urnam, vel, ut verius dicam, fontem, in divi- 
na celebratissimaque Davidis civitate, bumili lecto 
recubantem ; in conspicua, inquam, illa et elurissi- 
ma Sion, in qua lex litterz completa, et lex spiritus 


B dictaia est; legislator Christus typicum ;Pascba 


peregit '* , at veteris ipse novique tesiamenti Deus, 
verum Pascha : in qua Agnus Dei qui mundi pecca- 
tuin tollit '* coena mystica discipulos suos initia- 
vit, seque ei8 uti vitulum saginatum mactavit **, 
verzque vitis uvam velut in torculari expressit; in 
qua Christus ex mortuis resurgens apostolis con- 
spectus fuit, et Thomas ac per eum universo orbi 
filem fecit se Deum Dominumque esse "*, duas ua- 
turas eliam post resurrectionem in seipso ferentem, 
eisque consenianeas operalioses duas, liberasque 
voluntates in sempiternum avum perdurantes, Hao 
Ecclesiarum arx est : b:ec discipulorum diversorium, 
In hac sanctissimus Spiritus , sonitu edito, cum 
multarum linguarum dono, ignea forma adveniens, 
in discipulos effusus est **. ln hac Theologus, Dei 
Genitricis susceptor, qua necesse erant, ei submi- 
nistrabat. Hxc omnium orbis Ecclesiarum inater, 
Deipare, post Clristi ex mortuis resurrectionem, 
domicilium fuit. In bac itaque beata Virgo in bea- 
tissimo quodam lectulo decumbebat. 


5. Ceterum quando ad hunc locum pervenit ora- 
tio (ut animi mel affectum prodam) ardeutissimo 
ferveutissimoque amoris igne accendor, et horrore 
quodam jueunuisque lacrymis occupor, 872 lectum 
lunc felicem et amabilem ?*, ac prodigiis scatentem, 
velut exoseulans, qui tabernaculum illud suscepit, 
ex quo vita orta eat, contactuque illius sanctitatem 
participavit. Quin ipsum quoque sacrum et sacro- 
sanctum, Deoque dignum habitaculum meis manibus 
complecti mihi videbar, oculosque , frontem, labia, 
cervicem ac genas membris illius admovere, ipsum, 
tanquam si corpus praesens tangerem, sentiebam. 
Λι cum propius animum attendissem, oculis id quod 
cupidus persequebar, intueri minime potui, Quo 
euim pacto illud perspicerem , quod sublime in ο” 


leste templum abreptum fuit? Atque bec quidem mili contigerunt. 


7 Exponit Damascenus Hierosolymitanam de transitu Virginis traditionem. Τὸ Christus typicom Pa- 


scha seu Judaicum in postrema cana peregit. Nota contra schismaticos. Τὸ Joan. 1, 29, 7* 
25. "'!Joan. xx, 28. '* Act. n, 1 seqq. "? De hoc ecimpode multa Modestus in oratione sua. 


(57) Reg. deest. τρισολθίου, 


Luc. xv, 


^ 


131 


S. JOANNIS DAMASCENI 


Τη 


6. Quibusnam vero tunc aonoribus ab illo qui A ς’. Τίνα δὲ τὰ ἐπ᾿ αὐτῇ Ἱέρα τότε ταλούμενα πρὺς 


parentibus bonorem haberi sanxit, ornata est ? Eos, 
qui passim toto orbe ad howines piscandos dispersi 
erant , modulatissimisque et multiplicibus Spiritus 
linguis, verbique sageua, ex erroris voragine ad spi- 
vitualem el ccelestem mysticae η mensam sacri- 
que convivii spiritualium celestis Sponsi nuptiarum, 
quas Pater Filio, qui ejusdem cum ipso potentiz ac 
nature est, mognifice et regie admodum celebrat, 
homines exjrahebant , divino imperio nubes cujus- 
dam retis instar Hierosolymam adurgebat, velut 
aquilas quasdam compellens atque iu unum cogens. 
Ubi enim fuerit corpus, inquit Veritas, illic congre- 
gabuntur et aquile **. Nam, quamvis de ejus qui 
bis verbis usus est, secundo el illustri e ccelis ad- 
ventu, id predictum sit, haud tamen absurde cujus- 
dam condimenti orationis loco hic etiam usurpabitur. 
Aderant igitur oculati illi testes et ministri verbi, 
ut proeo ac debebant, ipsius etiam matri ministra- 
rent, et ex ipsa benedictionem, amplissimam veluti 
quamdam prastantissimamque bzreditatem , bauri- 
rent ? Ecquis enim dubitat quin ipsa beuedictio- 
nis fons sit, et omnium bonorum scaturigo? Una 
etiam aderant ipsorum assecle et successores , ut 
cum ministerii, tum benedictionis participes essent. 
Quorum enim communis est labor, horum etiam 
fructus communes esse consentaneum est. Sed et 
insuper electum a Deo agmen, quod Hierosolymis 
versabatur. Et vero par erat, ut et primarii quique 
veterum justorum et patriarcharuin. coinites illuc 
accederent, inque sacri hujus satellitii partem ve- 
nirent; quippe qui carnalem benignissimamque 
Dei Verbi ex ea nostre salutis causa , nativitatem 
prenuntiaverant. Quin ne angelorum quidem cater- 
v3 ab hoc coetu abfuit. Quidquid enim summo Regi 
ex animo paret, eoque dignum honore est, ut ei 
, a8sistat, lioc ipsius quoque secundum carnem paren- 
tem, beatissimam illam, omnibusque generationibus 
et creaturis excellentiorem stipare oportebat. Huic 
omnes astabant Spiritus fulgore collucenti, splendi- 
dissimisque eos radiis illuminanti , qui reverentia, 
et metu et immobili amore purum in eam mentis 
oculum defigebant. [ Nullus enim est coelitum ordo, 
qui nou unanimiter adfuerit, nec quisquam inventus 
est, qui eo 873 quod in supernis versabatur, nul- 
lique inferiorum comparandus esset, descendere, et 
omnia qux dixi munera obire recusavit. 


1. Hic divinitus inspirati divinoque instinctu editi 
sermones. Hic divini hymni , et ozaando discessui 
idonei. Oportebat enim hoc quoque nomine ἱηβοὶ- 
tam Dei bonitatem , pracelsissimamque inagnitudi- 


*! Matth, xxiv, 98. 


. ($8) R. 9 Colb. et Germ. ἐπιφανοῦς οὐρανόθεν. 
($9) Totam hanc periodum onisit 'Billius, quam 
tameu codices babent quos vidi. Obscurissima porro 
est, nec cum anterioribus consentanea, unde libe- 
riorem Lipomant interpretationem hujus loci set- 


τοῦ γεραίρειν τοὺς τεχόντας θεσµεθετήσαντος; Toi; 
μὲν ἁπανταχοῦ τῆς γῆς πρὺς ἀνθρώπων ἀλείαν &a- 
σπαρέντας ταῖς πολναρµονίαις χαὶ ποιχίλαις γλώσσαις 
τοῦ Πνευματος, xai τῇ. τοῦ λόγου σαγἠνη τοὺς ἀν- 
θρώπους ξωγροῦντας Ex τοῦ τῆς πλάνης βυθοῦ πρὺς 
τὸν πνευματικὴν xal ἑπουράνιον τράπεζαν τοῦ 
δείπνου τοῦ μυστικοῦ τῆς ἱερᾶς πανδαισίας τῶν 
πνευματικῶν τοῦ οὐρανίου vup.olou γάμων , οὓς 6 
Πατὴρ τῷ ἰσοσθενεῖ καὶ ὁμοφνεῖ Ylp λαμπρῶς ἑἐστιᾶ, 
xal λίαν βασιλικώτατα θεῖον πρόσταγμα πρὸς "la- 
ρουσαὶὴμ, ὥσπερ τις σαγήνη ἡ νεφέλη χατήπειγεν, 
ἐχ τῶν τερμάτων τῆς γῆς olá τινας ἀετοὺς cuva- 
θοῦσα xol συναθροίζουσα. "Oxou γὰρ τὸ ατῶμα, 
Χριστὸς ἡ ἀλήθεια ἔφησε, τοὺς ἀετοὺς συγαχθή- 
σεσθαι. EL γὰρ καὶ περὶ τῆς αὐτοῦ τοῦ ταῦτα M- 
ξαντος δευτέρας μεγάλης xal ἐπιφανοῦς (28) παρου- 
σίας, xal οὐρανόθεν χαταφοιτῄήσεως, d ῥῆσις f 
προλέλεχται, ἁλλ' οὖχ ἁτόπως ὥσπερ ἡδύσματι 190 
λόγου κἀνταῦθα παραληφθῄήσεται. ΠαρΏησαν τοίνυν 
οἱ αὑὐτόπται xal τοῦ λόγου θεράποντες, χατ᾽ ὀφειλὴν 
xai τῇ τούτου μητρὶ λειτουργήσοντες, xal χλῆρον 
ὥσπερ τινὰ πολυτελῆ χαὶ ὑπέρτιμον τὴν εὐλογίαν ἐξ 
αὐτῆς ἀρυσόμενοι. Τίνι γὰρ ἔστιν fj γνώµη ἀμφίθο- 
λος, ὡς αὕτη τῆς εὐλογίας πηγἡ xai πάντων τῶν 
ἀγαθῶν ὑπάρχει ἀνάθλνσις; Συμπαρῆσαν δὲ xal οἱ 
τούτων ὁπαδοὶ καὶ διάδοχοι, τῆς λειτουργίας ἅμα xai 
τῆς εὐλογίας µεθέξοντες. "Dv γὰρ χοινὸς ὁ πόνος, 
xai αἱ ἐπιχαρπίαι χατάλληλιι. Παρειστήχει δὲ καὶ 
τῶν ày ' Περουσαλὴμ ὅσον θεόλεχτον σύστημα. Ἐχρῆην 
δὲ xal τῶν πάλαι δικαίων xal προφητᾶῶν τοὺς ἀχρέ- 
µονας συμπαρομαρτεῖν, ταύτης τῆς ἱερᾶς δορυφορίας 
µεθέξοντας, τοὺς προχατηγγελχότας δηλαδη τὴν ἐξ 
αὐτῆς τοῦ θεοῦ Λόγου δι ἡμᾶς ἔνσαρχόν τε xal φι- 
λάνθρωπον γἐννησιν. Άλλ' οὐδὲ ἀγγέλων ὁμήτυρις 
ἅμοιρος. "Ocov γὰρ τῷ βασιλεῖ xavà γνώµην ὑπή- 
χουον, χἀντεῦθεν τῆς αὐτοῦ ειμαλφοῦς παραστάσεως 
ἄξιον, ἔδει δορυφορεῖν τὴν τούτου χατὰ σάρχα Μητέρα, 
τὴν πανολθίαν byte; xaX µάχαρα, τὴν πασῶν γενεῶν 
καὶ χτίσεως ἁπάσης προφερεστέραν. Ταύτῃ παρει- 
ατήχεισαν ἅπαντες, τ] φρυχτωρίᾳ λαμπομένη τοῦ 
Πνεύματος, xai τοῖς ἐχλάμπροις μαρμαρυγαῖς xa- 
ταλαμπούσῃ τοὺς αἰδοῖ τε, xal φόδῳ, xai ἀχλινεῖ τῷ 
πόθῳ εἰλιχρινὲς αὐτῇ ὄμμα νοητὺν ἐνερείδοντας. "Estt 
γὰρ (59) τῶν ὄντων οὐδὲν, ὃ μὴ τοῦτο πέφυχεν, 9 τὸ 
µόνον ἓν' ὅτι μηδὲν τῶν ὄντων τῷ ὑπερεῖνα:, xai 
πρὸς οὐδὲν παρατιθέµενον χάτεισι, xal χατιόν γε 
πρὸς ἅπαντα, xal ποιοῦν, xai μὴ «b δρᾶσθαι (40) 
δεχόµενον. 

Q. Ἐνταῦθα λόγοι θεόπνευστοι xai θεόφθεγκτοι. 
Ἐνταῦθα Ἱινὲς ὕμνοι θεοπρεπεῖς καὶ ἐξόδιοι. Ὑμνῆ 
σαι γὰρ ἐχρῆν, χἀπὶ τούτῳ τὴν ὑπεράπειρον ἀγαθό- 
τητα, xal τὸ ὑπερμέγεθες μέγεθος, χαὶ τὴν ἄπειρο» 


vandam duxi, quam forte ex saniori texiu er- 
pressit, In Segueriano legitur duntaxat, ὅτι μηδὲν 
τῶν ὄντων τὸ ὑπερεῖται xai ποιοῦν, καὶ μὴ τὸ δρᾶ- 
σθαι λεγόµενον. ) 

(40) lk τὸ μὴ δρᾶσθαι, ἱ 





733 


HOMILIA II IN DORMITIONEM P. V. MARLE. 


794 


δύναµον δύναμιν, καὶ τὴν παντὸς ὕφους xal peyé- A nem, et inflnitam potentiam, nee nonu ipsius erga 


θους ἐπέχεινα πρὸς ἡμᾶς αὐτοῦ µετριότητα, τὸν 
ὑπέρπλουτον πλοῦτον τῆς ἀκαταλῆπτου χρηστύτητος, 
τὴν ἅπληστον τῆς ἀγάπης ἄθυσσον' ὅπως τῆς οἰχείας 
οὐχ ἐχφοιτήσας µδγαλειότητος , πρὸς τὴν ὑψοποιὸν 
: καταδέθηχε κένωσιν, Πατρὺὸς συνευδοχοῦντος χαὶ 
Ilvsópatog * ὅπως ὁ ὑπερούσιος ἐκ γυναιχείας νηδύος 
ὑπερουσίως οὐσίωται’ ὅπως θεός τέ ἐστιν, xol ἄν- 
θρωπος γέγονε, xai μένει χατὰ ταὐτὸν ὑπάρχων 
ἁμφότερα' ὅπως οὔτε τῆς οὐσίας ἐκθέθηκε τῆς θεό- 
τητος, χαὶ παραπλησίως ἡμῖν κεχοινώνηχε σαρχός 
τε xai αἵματος' ὅπως ὁ πάντα πληρῶν, καὶ φέρων τὰ 
σύμπαντα τῷ ῥήματι τοῦ οἰχείου στόματος, στενὸν 
χωρίον χατῴχησεν * ὅπως τὸ ὑλιχὸν xal χορτῶδες 
σῶμα τῆς ἀοιδίμου ταύτης, τὸ χαταναλίσχον mUp 
ἑδέξατε τῆς θεότητος, xal χρυσὺς ὥσπερ ἀχίθδηλος , 
ἀνάλωτον ἐχρημάτισε. Θεοῦ βουλομένου ταῦτα γε- 
γένηται» ἐπεὶ Θεοῦ θέλοντος, δυνατὰ μὲν ἅπαντα, 
ἀμήχανα δὲ uh θέλοντος. Ἐπὶ δὲ τούτῳ xal λόγων 
χεχίνητο (41) ἅμιλλα , οὐχ ὅπως ὑπεραίροιεν ἀλλή- 
λους ἑχάτερος, χενοδόξου γὰρ τοῦτο φρενὸς, xal 
πόῤῥω θείας εὐαρεστήσεως (42): ἁλλ' ὧν ἂν προθυ- 
pia; μτδὲν ἑλλίπωσι xaX δυνάμεως, θεὸν ὑμνοῦντες, 
xai Θεοῦ μητέρα γεραίροντες. 


nos moderationem omni altitudine et sublimitate 
superiorem, et incomprehensz benignitatis immen- 
$28 divitias, tandemque inexplebilem charitatis abys- 
sum laudibus efferre: quo pacto ipse a sua maje- 
$tale non excedens, ad sublimitatis parentem exi- 
nanitionem benigna Patris et Spiritus voluntate 
descenderit : quo pacto is qui supra essentiam est, 
ex femine utero sublimiori supra essentiam ratione, 
essentia exstitit *! : quo pacto Deus cum esset, fa- 
ctus est homo, simul utrumque manens : quo pacto, 
nec a deitatis substantia excessit, et similiter ac nos 
carnem et sanguinem participavit ** : quo pacto ille 
qui omnia implet, omnibusque superior exsistit, 
portans omnia verbo virtutis sus , angusto loco in 


B domicilium habuit : quo denique pacto inclytm 


Virginis corpus, quod materiale est, et ad feni na- 
luram accedit, consumentem deitatis ignem exce- 
perit, et instar auri nec consumptum, nec lzsum 
sit, Dei nimirum lic facta sunt. voluntate. Deo 
namque volente, nibil est quod fleri non possit ; 
nolente autem , nihil quod fleri possit. Tunc porro 
sermonum exceitatom est ceriamen, non ut alter 
allerum superaret (hoc enim animi inanis gloriz 


cupidi est, et qui procul absit quin Deo placeat), sed uec quidpiam de animi alacritate et viribus re- 
mitteuteg, Deum laudarent , ejusque matrem honorarent. 


η’. Τότε 6h, τότε "Abày. xal Ἐὔα, ol τοῦ γένους 
προπάτορες , ἀγαλλομένοις τοῖς χείλεσι διαπρυσἰως 
ἀνακεχράγασι. Σὺ µαχαρία, θύγατερ, τῆς παραθά- 
σεως ἡμὶν τὰ ἐπιτίμια λέλυχας. Σὺ φθαρτὸν ἐξ ἡμῶν 
σῶμα χληρονοµήσασα, ἀφθαρσίας ἡμῖν ἐχυοφόρησας 
ἕνδυμα. Σὺ τὸ εἶναι ἐξ ἡμετέρας ὀσφύος ἁρπάσασα, 
τὸ εὖ εἶναι ἡμῖν ἀνταπέδωχας ' τὰς ὠδίνας ἕλυσας' 
τὰ τοῦ θανάτου διέῥῥηξας σπάργανα" τὸ ἀρχαῖον 
ἡμῖν ἀἁποχατέστησας ἑνδιαίτημα. Ἡμεῖς ἐχλείσαμεν 
τὸν παράδεισον, σὺ τοῦ τῆς ζωῆς ξύλου τὴν εἴσοδον 
ἀναεπέτασας. Ἐκ τῶν χρηστῶν δι ἡμῶν $206 τὰ 
λυπηρά’ δ.ὰ coU &x τῶν λυπηρῶν ἐπανηλθεν ἡμῖν τὰ 
χρηστότερα. Καὶ πῶς θανάτου γεύσῃ, ἡ ἄχραντος; 
Σοὶ πρὸς ζωὴν γέφυρα, xaX χλίμαξ πρὸς οὗρανόν ' 
xa πρὸς ἀθανασίαν ὁ θάνατος πορθμεῖον γενῄήσεται. 
Όντως µαχαρία σὺ, παμμακάριστε. Τίς γὰρ, el 
μήτιχε ὁ Λόγος T, προσενήνεχται τοῦτο πάσχων, ὃ 
πράττειν ὑπείληπται; Ἐπεχρότει δὲ xal πᾶς ὁ τῶν 


C 


8. Tunc quidem, tum, inquam, Adam et Eva no- 
$tri generis auctores, exsultantibus labiis alle ex-. 
clamarunt : Beata tu, filia, qua violati mandati poe 
nas nobis sustulisti. Tu mortale corpus a nobis sor. 
tita , immortalitatis indumentum nobis peperisti. 
Tu, cum a lumbia nostris ortum accepisses , nobis 
ut bene essemus repeudisti. Dolores solvisti ; mortis 
fascias rupisti ; ad veterem sedem nos postliminio 
revocasti. Nos paradisum clausimus, tu ligni vitz 
iter patefecisti. Per nos ex latis tristia venerunt ; 
ex tristibus contra letiora per te redierunt. Quo 
aulem modo, o- iminaculata, niorti obnoxia efficeris? 
Tu vitz pons, et scala coeli : mors, ad immortalita- 
tem ponto erit. Vere tu beata es, quz beatissima 
praedicanda sig. Ecquis enim , qui Verbum non sit, 
ad hoc tolerandum se obtulerit, quod patrasse cen- 
situs sit ? [lis universus sanctorum chorus applaude- 
bat: tu. przdiciiones nostras implevisti: tu L:etitiam 


ἁγίων χορός. Eu ἡμῶν τὰς προῤῥήσεις πεπλήρωχας. D quam przstolabamur, attulisti. Per te enim mortis 


Eu ἡμῖν τὴν καραδοχουµένην εὐφροσύνην mpootvsr- 
xac. Διὰ σοῦ γὰρ δεσμῶν θανάτου λελύμεθα. Acupo 
πρὸς ἡμᾶς, ὦ θεῖον xai ζωηφόρον χειμήλιον. "E)0s 
ποθοῦσιν ἡμῖν, ἡ τὸν πόθον ἡμῶν ἐχπεράνασα. AX)" 
ἀνθεῖλχε λόγοις οὐχ ἥττοσιν τῶν ἐν σώµατι περιεστώ- 
των ἁγίων πληθύς᾽ Μεῖνον μεθ ἡμῶν, fj ἡμετέρα 
παράχλησις, λέγουσα΄ τὸ µόνον ἐπὶ γῆς ἡμῶν πα- 
ραμύθιον. Mt, ἑάσῃς ἡμᾶς ὀρφανοὺς, ἡ Μήτηρ, τοῦ 
συμπαθοῦς τοῦ Υἱοῦ σου προχινδυνεύοντας. 'Εχοιμέν 
6€ τῶν πόνων ἀνάπανλαν, xal τῶν ἱδρώτων ἀνάπτυ- 


*! Dionys. cap. 2 De div. nom. ** Hebr. 1, 14. 


(44) R. φιλονεικία xai. 


vinculis soluti sumus. Veni ad nos, o divina vitam: 
que ferens supellex. Veni ad nos tui cupidos, qui 
nostram explesti cupiditatem. ΑΙ vero non iufirmio- 
ribus eam sermonibus circumstantium sauctorum, 
qui adhue in corpore versabantur, multitudo re- 
vrahehant, his fere verbis : Mane nobiscum, nostra 
consolatio, unicuique in terra solamen. Ne nos or- 
phanos deseras, benigni illius et misericordis 87/5 
Mater, qui Filii tti causa periclitamur. Te laborum 
requiem sudorumque refrigerium habeamus. Tibi 


(42) Hic codcx. Regius ingentem lacunam fiabet, 





Του , S. JOANNIS ΡΑΜΑΣΟΕΝΙ T3 


remanere volenti potestas in promptu est, et abire A 
cupienti nihil impedimento est. Sin abeas, o Dei 
tabernaculum, una quoque nobis, qui tuus ob tuum 
Filium populus sumus, abire liceat. Tu sola nobis 
iu terra consolatio relicta es : et te vivente , simul 
vivere ; et moriente, mori beatum est. Quid vero, 

moriente, dicimus ? tibi namque mors vita est, imo 
vita praestantior, hancque vitam incomparabiliter 
antecellens : nobis vero vita omnis expers vitze est, 
consuetudine Lua destitutis, 


9. Similibus verbis Apostoli simul cum universa 
Ecclesi: agmine beatam Virginem mihi tum allo- 
cuüi esse videntur. Ubi vero eum ad excessum e 
vita properantem, ejusque cupiditate flagrantem Dei 
Genitricem conspexerunt, tum denique ad hymnos D 
ad exitum pertiuentes sese convertere, divinaque 
uistincti gratia, os suum spiritui commodare, et ex- 
ira carnem abrepti, ác cum excedente Deipara simul 
excedere ; ita ut voluntatis conatu quod ad ejus (ieri 

— poterat , ante mortem ipsi excederent. Postquam 
autem cupiditati simul officioquo suo satisfecerunt, 
lloridamque et multüplieem sacrorum hymnorum 
corollam texuerunt , benedictionem velut thesaurum 
quemdam divinitus datum retulerunt, postrema ver- 
ba proferentes qua discessui e vita convenirent. 
His porro, quantum conjicio, lum przsentis vitae 
ἤυχα fragilitas enuntiabatur, tum occulta futurorum 
bonorum mysteria in apertum efferebantur. - 

10. Mox consentanea quzdam istis et congruen- 
Uia contigisse opinor. Nimirum Regis ipsius ad C 
Matrem soam adventus, ut diviuis suis ac purissi- 
mis manibus, sanctam intaminatamque et labis 
expertem ejus animam susciperet. Atque ipsa qui- 
dem, ut a vero non abhorret , dixit : « Iu manus 
tuas, Fili, commendo spiritum meum. Accipe ergo 
charam tibi animam, quam immunem a culpa ser- 

 :vasU. Tibi, ac non terre corpus meum trado: 

salvum hoc custodi , in quo dignatus es inhabitare, 
et quod nascendo incorruptum conservasti. Transfer 
me ad te, ut ubi es tu, viscerum meorum proles, 
illic quoque tibi sim contubernalis. Ad te enim pro- 
pero, qui ad me citra ullam spatii distantiam ven- 
titasti. Tu charissimis meis filiis, quos tu fratres 
appellare non dubitasti , migrationis mex solatium 
esto. Per manuum inearum extensionem, benedictio- 
pem eorum novis benedictionibus cumula. » Tum 
sublatis , ut credere licet, manibus, omnibus qui 
collecti aderant, bene precata est. Ηωο locuta cum 
essct, vicissimqueaudiisselt, «Veni in requiem meam, 
benedicta Mater mea : surge, veni, amica mea, pul- 
cherrima mulierum. Ecce enim hiems transiit, tem- 
pus putationis advenit ** : tota pulchra es, amica 
mea, el macula non est in te ** : odor uuguento- 
rum tuorum super omnia aromata * ; » lis sancta 
Alla auditis, spiritum suum in Filii manibus deponit. 


5 Cant. n, 10, 11. δὲ Cant, 1v, 7. **. ibid. 10. 
(43) Germ. Gus. 


διν. Σοὶ καὶ µένειν θελούσῃ τὸ δύνασθαι πάρεστι, 
καὶ ἁπαίρειν προθυμουμένῃ οὐδὲν ἐμπόδιον, El ἁπαί. 
ρεις, ἡ τοῦ θεοῦ σκηνἡ , καὶ ἡμεῖς συναπαίραιµεν, 
ὁ σὸς λαὸς διὰ τὸν σὺν Υἱὸν χρηµατίσαντες. Σὲ uóvry 
ἐπὶ γῆς καταλελειμμένην ἡμῖν παρηχορίαν χεχτί- 
psa, Σοὶ xal ζώσῃ συζῇν, καὶ θνῃακούσῃ συνθνή- 
σχειν µαχάριον. Τί δὲ θνησχούσῃ qapév; Σοὶ μὲν 
γὰρ fj ζωὴ καὶ ὁ θάνατος, xal Coh (40) κχρείττω», 
καὶ ταύτην τὴν ζωὴν ἁπαραθλήτοις συγχρίσεσιν 
ὑπεραίρουσα". ἡμῖν üb πῶς ὁ βίας ἀθίωτος , αἱ μὴ 
χεχτηµένοις συνόμιλον ; 

0. Τοιαῦτα ἅττά pot δαχεῖ τοὺς ἁποστόλους σὺν 
παντὶ τῷ τῆς Ἐχχλησίας πληρώματι τῇ paxapi 
Παρθένῳ προσφθέγγεσθαι. Ἁλλ' ἐπειδὴ za τὶν 
ἐχθίωσιν σπεύδουσαν, χἀχείνης ἀφιεμένην ἑώρων τὴν 
θεοµήτορα, πρὸς ὕμνους ἐχδημίους ἑτρέποντο εἲς 
θείας ἑμφορούμενοι χάριτος, xal τῷ στόµατι xt- 
χρῶντες τῷ Πνεύματι, xal σαρχὺς ἐξιστάμενοι, xal 
συνεχδημεῖν ἐχδημούσῃ τοῦ θεοῦ τῇ Μητρὶ ἐφιέμε- 
vot, καὶ προεχδημοῦντες ὡς οἷόν τε τῷ τόνῳ τὶς 
προαιρέσεως. Ἐπεὶ δὲ πάντες ἅμα τὸν ποόθον, xal ὁ 
χρέος ἀφωσιώσαντο, καὶ πολυανθῆ τε καὶ ποιχίλον ὖμ» 
νων ἱερῶν ἐπλέξαντο στέφανον, τὴν εὐλογίαν ὥσπερ 
τινὰ θεόσδοτον θηααυρὸν ἑχομίζοντο, ἑξιτήριά τε xal 
τελευταῖα προσφθεγγόµενοι ῥήματα. Τάδε ἦν, ὡς ἐμὲ 
εἰδέναι τοῦ παρόντος βίου τὸ ῥενστὸν καὶ (414) & 
πάροιστον διαγγέλλοντα, xaX τῶν μελλόντων ἀγαθῶν 
τὰ χεχρυμµένα μυστήρια εἰς τοὺμφανὲς ἄγοντα. 


v. Elta τούτοις συνῳδὰ xai ἀχόλουθά τινα δοχεῖ 
πεπρᾶχθαι τὸ τηνικάδε, ὥς µοι δοχεῖ. Ἡ τοῦ βασ.- 
λέως πρὺς τὴν οἰχείαν λοχεύτριαν ἔλευσις, χεραὶ 
θείαις xaX ἀχηράτοις ὑποδεξομένου τὴν ἱερὰν ταύ- 
της ψυχὴν, xat εἰλικρινῆ τε xaX ἅμωμον. Καὶ αὕτη 
μὲν ofa εἰχὸς ἔφησεν' « Εἰς χεῖράς σου, τέχνον ἐμὸν, 
τὸ πνεῦμά µου παρατίθηµι. Δέξαι µου τὴν cot φίλην 
quyhw, ἣν ἐτήρησας ἄμεμπτον. Σοὶ τὸ ἐμὸν σῶμα, 
χχὶ οὗ τῇ Υῇ παραδίδωµι. Φύλαξον σῶον, ὃ κατοιχῇ- 
σαι ηὐδόχησας, xxl γεννηθεὶς Παρθένον ἐτήρησας. 
Πρὸς ἐμὲ µετάστησον, lv' ὅπου sl σὺ, τῶν ἐμῶν 
σπλάγχνων τὸ χύημα, ἔσομαι χἀγώ σοι συνἑστιος, 
Πρός σε γὰρ ἐπείγομαι τὸν πρὸς ἐμὲ ἁδιαστάτως χα- 
ταφοιτήσαντα. Xu τοῖς ἐμοὶ ποθεινοτάτοις τέχναις, 
οὓς ἁδελφοὺς χαλέσαι ηὐδόχησας, τῆς ἐμῆς ἐκδημίας 
γενοῦ παραμύθιον. Πρόσθες εὐλογίαν ἐπὶ τὴν εὖλο- 
(iav αὐτῶν διὰ τῆς τῶν ἡμῶν χειρῶν ἐπιθέσεως. 1 
Εἶτα τὰς χεῖρας ἑπάρααα, ola εἰχὸς, τοὺς συνει- 
λεγμένους εὐλόγησε, τοιαῦτα προσοµιλήσασα τὰ ῥη- 
µατα, xal: « Δεῦρο, ἡ εὐλογημένη pov Μήτηρ, εἰς 
τὴν ἀνάπαυσίν µου, ἀχούσασα. Ανάστα, ἕλῦε, ἡ 
πλησίον µου, fj χαλὴ ἓν γυναιξὶν, ὅτι ἰδοὺ ὁ χειμὼν 
παρΏλθον, ὁ χαιρὸς τῆς τομῆς ἔφθασε. Καλὴ ἡ 
πλησίον µου, xai μῶμος οὐκ ἔστιν iv col. ᾿Οσμὴ 
μύρων σου ὑπὲρ πάντα τὰ ἀοώματα. » Τούτων ἡ 
ἁγία ἀχούσασα, tb πνεΏμα ταῖς χεραὶ τοῦ Υἱοῦ πα- 
ρατίθεται. 


(14) B. deest, ῥενατὸν καὶ. 








131 


χίνησις xat ἀλλοίωσις, φωναί τε φόφοι, καὶ πάταγοι, 
xai ἀγγέλων ὕμνοι ἐπάξιοι, προτρεχόντων, συµ- 
προπεµπόντων, παρεποµένων;' τῶν μὲν τῇ ἁμωμήτῳ 
xai παναγίᾳ φυχῇ τὴν δορυφορίαν πληρούντων, xal 
πρὸς οὑρανὸν ἀνιούσῃ αυνανιόντων, ἕως ὅτε τῷ 
θρόνῳ τῷ βασιλιχῷ τὴν βασιλίδα παρἐστησαν, τῶν 
, δὲ, τὸ θεῖον καὶ ἱερὸν κυκλούντων σῶμα, xai ᾠδαῖς 
i ἀΥγελοπρεπέσιν ὑμνούντων τὴν θεοµήτορα. TL δὲ οἱ 
παρεστῶτες τῷ mavaylp xal ἱερωτάτῳ σώματι; 
Φόδῳ τε χαὶ πὀθῳ, καὶ ἁγαλλίασεως δάχρυσι τὸ θεῖον 
xa πανόλδιον περιατοιχίσαντες σχήνωμα, περιεπτύσ- 
σοντο, Χχατησπάζοντο ἅπαν µέλος, προσῆγον τῷ 
σώματι, x τῆς ἀφῆς ἁγιασμοῦ τε xal εὐλογίας πλη- 
ῥούμενοι. Τότε 63 νόσοι μὲν ἑδραπέτευον , δαιμόνων 


στίφη ἐφυγαδεύοντο, πάντοθεν συνελαυνόµενα πρὸς Β 


μόνα τὰ χαταχθόνια * àhp, αἱθὴρ τε χαὶ οὗρανὸς 
{γιάζοντο (45) τῇ ἀναδάσει τοῦ πνεύματος, 17 δὲ 
τῇ χαταθέσει τοῦ σώματος. ᾽Αλλ᾽ οὐδὲ ἡ τοῦ ὕδατος 
φύσις τῆς εὐλογίας ἡμοίρησε ' λούεται γὰρ ὕδατι 
χαθαρῷ, οὐκ αὐτὴν χαθαίροντι, ἁγνιζομένῳ (46) δὲ 
μάλιστα. Ἐνταῦθα χωφοῖς μὲν ἡ ἀχοὴ ἀπηρτίξετο, 
χωλοῖς αἱ τῶν ποδῶν κατηρτίζοντο βάσεις, τυφλοῖς 
δὲ ἀνεχαινίζετο ἡ ὅρασις, ἁμαρτωλοῖς πίστει προό- 
ιοῦσι χειρόγραφα διεῤῥήγνυντο,. Εἴτα τί; Σινδόσι 
χαθαραῖς τὸ χαθαρὸν ἐνειλίττεται σῶμα, xal κλίνη 
αὖθις ἡ βασιλὶς ἐπιτίθεται. Βἶτα λαμπάδες καὶ popa, 
ὕμνοι προπόµπιοι, ἀγγέλων μὲν ταῖς οἰχείαις γλὠτ- 
ταις μελῳδούντων ὕμνον τὸν αὐτοῖς προσφορώτατον, 
ἁποστόλων δὲ xal θεοφόρων Ἡατέρων ᾠδὰς ἁδόντων 
θεοπρεπχεῖς, xal κροτουµένας τῷ Πνεύματι. 


tB. Τότε 6h, τότε ἡ κιδωτὸς τοῦ Κυρίου ἁπάρασα 
ἐξ ὕὅρους Σιὼν τοῖς τῶν ἁποστόλων κλεινοῖς ὤμοις 
ἐποχουμένη πρὸς τὸ οὐράνιον τέµενος διὰ µέσου τοῦ 
τάφου διαθιθάξεται. Καὶ πρότερον μὲν διἁ μέσου 
«oU ἄστεος ἄχεται, οἷά τις νύμφη περιχαλλὴς τῇ 
ἀπροσίτῳφ αἴγλῃ ὡραϊζομένη τοῦ Πνεύματος, χα) οὕτως 
εἷς τὸ ἱερώτατον τῆς Γεθσημανὴ χωρίον κοµίζεται, 
ἀγγέλων προτρεχόντων, παρεποµένων, συγχαλυπτόν- 
των ταῖς πτέρυξι, xal παντὸς τοῦ τῆς Ἐκχχλησίας 
πληρώματος. Καὶ ὥσπερ ὁ βασιλεὺς Σολομὼν ἐπὶ τῇ 
χαταπαύσει τῆς χιθωτοῦ ἓν ναῷ Κυρίου, ὃν αὐτὸς 
ἐδείματο, πάντας τοὺς πρεσθντέρους Ἱσραὴλ iv 
Σιὼν Ἱχκλησίασε, τοῦ ἀνενεγχεῖν τὴν χιδωτὸν δια- 
θήχης Κυρίου ἐκ πόλεως Δαδίδ’ αὕτη ἐστιν Σιών 
xaX Ίραν οἱ ἱερεῖς τὴν χιδθωτὸν xal τὴν σχηνὴν τοῦ 
μαρτυρίου, xat ἀνεθίδασαν αὐτὰ οἱ ἱερεῖς xa οἱ 
Λευῖται, xal ὁ βασιλεὺς, xal 6 λαὸς ἅπας ἔμπροσθεν 
της χιθωτοῦ θνοντες βόας χαὶ πρόθατα ἀναρίθμητα; 
xai εἱσφέρουσιν ' οἱ ἱερεῖς τὴν χιδωτὸν διαθήχης 
Κυρίου εἰς τὸν τόπον αὐτῆς εἰς τὸ δαθὶρ τοῦ οἴχου, 
, εἰς τὰ "Άγια τῶν ἁγίων, ὑπὸ τὰς πτέρυγας τῶν 
Χερουθίμ.' οὕτω δὴ xaX νῦν (47) ἐπὶ τῇ χαταπαύσει 


5* |] Reg. vini, 4 seqq.; lI Paral. v, 2 seqq. 


γιάζετο. 


R. ἁγιαςομένῳ. 


ie] Germ. 


HOMILIA II ΙΝ DORMITIONEM B. V. MARIAE. 138 
ια’. Καὶ τί γίνεται; Στοιχείων, ὥς Υέ µοι δοχεῖ, A 


44. Quid vero accidit? Elementorum, ut reor, 
commotio et immulatio, vocesque et soni, digna 
angelorum cantica, qui partim przcurrerent, partim 
comitarentur, partim assectarentur. $75 Et quidem 
alii ex ipsis immaculatz et sanctissima anima satelli- 
tie erant, et in ccelum scandentem stipabant , quo- 
usque regio solio reginam sisterent : alii rursus di- 
vinum el sacrum Corpus eingebant, hymnisque 
angelorum propriis Dei parentem celebrabant. Quid 
autem ii, qui sanctissimo sacerrimoque corpori 
astabant ? cum tremore, ardentique amore, et ex- 
gultationis lacrymis, divinum illud felicissimumque 
tabernaculum in orbem cingentes amplexabantur, 
et exosculabantur , nullumque non membrum cor- 
pori admoventes, ex ejus contactu sanctitate et bene- 
dictione perfundebantur. Tum ergo morbi fugam 
eapessebant , demonum caterva pellebantur , et ad 
Subterraneas terre partes undique. abigebantur. 
Aer, sther 46 eclum ascendente spiritu sanctita- 
tem coutrahebant , quemadinodum et terra corporis 
depositione. Quin ne aquarum quidem natura be- 
nedietione sua caruit. Abluitur enim aqua pura, 
non quz ipsam mundaret, sed quze potius mundare- 


iur. Atque hinc surdis auditus, claudis plantz fir- 


mitas reddebatur, ezcis visus instaurabatur, pecca- 
toribas cum flde accedentibus syngraphe laceraban- 
tur. Deinde puris linteis purum corpus involvitcr, 
lectoque rursus regina imponitur : mox lampades 
adhibitae et unguenta bymnique funeri deducendo 
idonei : angelis utique linguis suis hymnum sibi 
congruentissimum concinentibus ; apostolis autem, 
Deoque plenis Patribus divinas quasdam cantiones 
a Spiritu sancto inspiratas modulautibus. 

19. Ac tum sane, tum arca Domini e monte Sion 
abiens, venerandisque apostolorum humeris gestata, 
in ceeleste lemplum per interjectum sepulcrum ο[- 
fertur. Àc primum quidem per mediam urbem du- 
citur, tanquam speciosissima quadam sponsa, in- 
corporali Spiritus splendere decorata : atque ita ad 
sanctissimum Getbsernanes locum defertur, angelis 
preecurrentibus, el assectantibus, alisque suis eam 
obvelantibus, ac universo Ecclesie eoetu. Ac sicut 
rex Salomon, ob deponendam arcam in templo Do- 
mini, quod ipse exstruxerat, seniores omnes Isruel 
in Sion coegit, ut arcam Domini deferrent de civi- 
tate David, id est de Sion; tuleruntque sacerdotes 
arcam et tabernaculum testimonii, 86 portabant 
eam, tum sacerdotes, tum Levite ; rezque et οἱ)” 
nis populus ante arcain gradiebantur, ac boves et 
oves innumerabiles immolabant : ac tandem sacer- 
dotes arcam fuederis Domini in locum suum intule- 
runt, in oraculum domus, in Sancta sanctorum, sub 
alis Cherubim ** ; ita quoque ad deponendam spiri - 
talem arcam, non feederis Domini, sed personz ip- 
sius Dei Verbi, novus ipse Salomon, qui est princeps - 


(47) Colb. τότε. 


REA 





139 


S. JOANNIS DAMASCENI 


18 


pacis, przstantissImusque universi artiféz, tum coe- A τῆς voe pde χιθωτοῦ, οὐ διαθήκης Κυρίου, ἆλλ ater; 


lestium mentium mundo sublimiores ordines, tum 
primarios Novi Testamenti viros, hoc est apostolos, 
uua cum universa sanctorum qui Hierosolymis age- 
bant plebe, hodierno die in unum coegit. Ac animam 
quidem in Sancta sanctorum, in exemplaria vera οἱ 
celestia per angelos introducit, ac sub animalium 
quadruplicis forms alis eam collocans, suo ipsius 


throno in interiore 876 velaminis parte sistit, quo, 


precursor ipse Christus corporaliter ingressus est. 


Corpus autem apostolorum manibus gestalur, Rege, 


regum invisibilis suze deitatis splendore eam conte- 
gente, et universo sanctorum coetu praeeunte, et per 
sacrarum vocum emissionem , laudis sacrificium in 
tumulo, tanquam in tbalamo, sacrificante, per ip - 


τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου ὑποστάσεως, αὐτὸς ὁ νέος Σο- 
λομών, ὁ εἰρηνάρχης, xal τοῦ παντὸς ἀριστοτέχνης 
τῶν οὑρανίων νόων τὰ ὑπερχόσμια τάγματα, Χαν 
τῆς Νέας Διαθήκης τοὺς προὔχοντας, τοὺς ἁποστόλους 
φημὶ, σὺν παντὶ τῷ ἐν Ἱερουσαλὴα τῶν ἁγίων 1αφ 
σήμερον ἠχκλησίασε, xaX τὴν μὲν φυχὴν 60 ἀγγέλων 
εἰς τὰ "Άγια τῶν ἁγίων, τὰ ἀρχέτυπα τὰ ἀληθινά xal 
οὑράνια εἰσοιχίζεται, ἐπ αὑτὰς τῶν τετραµόρφων 
ζώων τὰς πτέρυγας, xal τῷ ἑαυτοῦ παρεστήσατο 
θρόνῳ., εἰς τὸ ἑνδότερον τοῦ καταπετάσµατος , ὅπου 
πρόδρομος αὐτὸς Χριστὺς σωματιχῶς εἰσελήλυθς - 
τὸ δὲ σῶμα ταῖς τῶν ἀποστόλων χεραὶ προχοµίζεταιι 
τοῦ Βασιλέως τῶν βασιλευόντων συγχαλύπτοντος τῇ 
αἴγλῃ τῆς ἁοράτου θεότητος, xai παντὸς τοῦ τῶν 


sum in deliciis Edem, inque ccelestibus tabernaculis B ἁγίων συστήµατος προτρεχόντων, xal ἱερὰς &olev- 


collocatur. 


των βοὰς (48), xat θύοντων θυσίαν αἰνέσεως , ἕως 


ὡς παστάδι τῷ τάφῳ, καὶ δι αὐτοῦ τῇ τῆς Ἐδὲμ τρυφῇ, xal οὑρανίοις ἑναπετέθη σχηνώµασι. 


15. Aderant forte etiam ex Judeis, si qui non. 


admodum improbi exsistebant. Ab re vero non est, 
hoc loci aliquid, quod multorum sermone circum- 
fertur, huic narrationi tanquam condimentum edu- 
liis, admiscere. Aiunt enim, cum ad inontis crepi- 


dinem venissent, qui beatum Dei Genitricis corpus. 


gestabant, Hebreum quemdam peccati servum, qui- 
que feedus cum errore pepigerat, illum Caipbe mi- 
nistrum, qui Dominicam divinamque Christi Dei fa- 
ciem alapa ceciderat, imitantem, diabolicum facetus 
esset organum, temerario przcipitique ac diabolico 


vyY'. Παρῆσαν δὲ τυχὸν καὶ Ἰουδαῖοι, ὅσοι μὴ λίαν 


:ἀγνώμονες. Οὐχ olov δὲ, ὥσπερ ὄψῳ παράρτυµα, τὸ 


τοῖς πολλῶν περιφερόµενον χείλεσι προσµίξαι τῷ 
διηγἠἡµατι. Φασὶ γὰρ, ὅτε πρὸς τῇ καταθάσει χαταν- 
τοῦς ὅρους Υεγόνασιν ol τὸ µαχάριον σῶμα «r.c Θεο- 
µήτορος αἴροντες, 'E6palóv τινα τῆς ἁμαρτίας δο”- 
ον, xal τῆς πλάνης ὑπόσπονδον, τὸν τοῦ Καϊάφα 
οἰχέτην μιμούμενον, ὃς τὸ Δεσποτιχὸν χαὶ θεῖον τοῦ 
Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν ἑῤῥάπιχε πρόσωπον, χαὶ 
διαθόλου γενόμενον ὄργανον, θρασείᾳ ῥύμῃ xat ἆλο- 
γίστῳ φερόµενον, xat φορᾷ χακοδαίµονι αὐτομολῆσαι 


impetu concilatum , in divinissimura illud taberna- C «pb; &xelvo τὸ θειότατον ακήνωµα, ᾧ δεδίοτες προσ- 


culum, ad quod angeli non sine metu accedebant, 
irruisse, arreptumque utraque manu lectulum ve- 
sane ac furiose in terram detraxzisse (invidize malo- 
rum auctoris tic conatus erat), verum fructus labores 
precessit, acerbamque uvam proposito suo dignam 
collegit. Orbatum enim fuisse manibus ferunt. Ac 
cernere erat facinoris manibus propriis patratorem 
inanibus confestim careutem ; quoad mentem suam 
* fide ac poenitentia inutasset. Protinus illi qui graba- 
tum portabant, steterunt, et miser ille qui mauus 
amiserat, iis tabernaculo admotis, quod vitz princi- 
pium fuit, prodigiorumque fons erat, incolumitatem 
ruesue conseculus est. Calamitas enim prudentia 
salutariaque consilia parere, ut plurimum, consuevit. 
Verum ad institutam orationem revertamur. 

41. Hinc ad sacratissimam Gethsemanen defer- 
tur, ubi rursus oecula et complexus, rursus laudes, 
hymnique sacri, et lacrymae, ex angore et calenti 
amore sudorum scatebra mananteg : ac videre lice- 
bat sudores et lacrymas [fluentis suis mutuo veluti 
certamine conflictantes. Atque ita sanctissimum cor- 
pus clarissimo prestaniissimoque tumulo impoui- 
tur; uude triduo post in coelos attollitur. Siquidem 
divinum illud domicilium , illum minime cíffossum 
aquae remissionis fontem, inaratum illud ccelestis 
panis arvum, illam nunquam irrigatam uve immor- 


48) R. άς 
i9) R. d0óvo. 


ίεσαν ἄγγελοι, xal ἀμφοῖν τοῦ χραθθάτου ταῖν χεροῖν 
μανιχῶς xal ἐχφρόνως ὁδραξάµενον κχαθέλχειν εἰς 
τοὔδαφος  Φφθόνου (49) τοῦ ἀρχεχάχου xal τοῦτο 
ὄρμημα, ἀλλ ὁ χαρπὺς τῶν πόνων προέφθασε , xal 
βότρυν πικρὸν καὶ ἐπάξιον τῆς οἰχείας ἐτρύγτσε 
προαιρέσεως. Ἐκχλελοιπέναι γὰρ αὐτὸν τὰς χεῖρας 
διαγορεύουσι. Καὶ fjv ἰδεῖν τοῦ ἁτόπου τολμήματος 
τὸν αὐτόχειρα ἀθρόον δειχνύµενον ἄχειρα. ἕως πρὸς 
πίστιν «hv γνώμῆν µετέδαλε, xal µετάμελον. Ἂμε- 
λητὶ γὰρ οἱ τὸν χράθδατον φέροντες ἕστησαν, xol 
ἐπιθεὶς τὼ χεῖρε 6 δε[λαιος τῷ ζωαρχιχῷ χαὶ Oav- 
µαστοτόχῳ αχηνώματι, σῶος αὖθις Ex χολοδόχειρος 
γίνεται. Ἐπίσταται γὰρ ὡς τὰ πολλὰ xal περίστασις 
σῶα xai σωτήρια χύειν βουλεύµατα. Αλλ' ἐπὶ τὸ 
προχείµενον παλινοστήσωμεν. 

ιδ. Ἐντεῦθεν πρὸς τὴν Γεθσημανὴ τὴν ἱερωτάτην 
κατάγεται πάλιν τε ἁσπασμοὶ χαὶ περιπλοχαὶ, xai 
πάλιν ἐγχώμια, Όμνοι ἱεροὶ, καὶ ἀναχλέσεις xal 
δάχρυα, ἐξ ἀγωνίας xat πόθου χρουνοὶ ἱδρώτων πε- 
ριῤῥεόμενοι xai (50) fjv ἰδεῖν ἱδρῶτας xai δά- 
χρυα τοῖς γεύμασιν ἁμιλλώμενα. Καὶ οὕτως τὸ 
πανάγιον σῶμα τῷ πανευχλεεῖ xal ὑπερφυεῖ (51) 
ἐπιτίθεται µνήµατι ' κἀντεῦθεν τριταῖον πρὺς οὔ- 
ρανίους ὅόμους µετεωρίζεται. Ἔδει γὰρ 40750. : 
τὸ θεοπρεπὲς ἑνδιαίτημα τὴν ἀνόρυκτον πηγὶν τοῦ 
τῆς ἀφέσεως ὕδατος, τὴν ἀνήροτον ἄρουραν τοῦ οὐ- 


(50) Desunt haec in R. 
(51) R. ὑπερνεῖ. 








"M HOMILIA II IN DORMITIONEM B.V. MARLE. 742 


pavlou ἄρτου, τὴν ἀνάρδευτον ἄμπελον τοῦ τῆς &p- A talis vineam, illam paterne miserationis olivam ; 
6203la; βότρυος, τὴν ἀθιθαλλὴ xal χαλλίχαρπον — vernantibus perpetuo foliis puleberrimisque fructi- 
ἑλαίαν τοῦ πατρικοῦ ἑλαίου (52), τοῖς χενεῶσι tfjg — bus onustam, terrx penetralibus claudi minime con- 
Ὑῆς uh χαθείργεσθαι 41) ὥσπερ τὸ ἐς αὐτῆς tQ — veniebat. Quin potius, sicuti sanclum incorruptum- 
Θεῷ Λόγῳ ἐνυποστὰν σῶμα τὸ ἅγιον καὶ ἀκήρατον, — que illud corpus, quod Deus ex ea persons sua t 
τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ τοῦ µνήµατος ἑξανίστατο, οὕτω δη — copulaverat, tertia die e monumento surrexit; sic x 
xai ταύτην ἐξαρπασθῆναι τοῦ τάφου, καὶ πρὸς «bv — etiam hanc e tumulo abripi, matremque ad Filium * 
Yiby τὴν μητέρα μεθαρμοσθῆναι , xal ὥσπερ αὐτὸς — migrare par erat : et , ut ipsé ad eam descenderat , * 


πρὸς αὐτὴν χαταθέδηχεν, οὕτως αὐτὴν τὴν προφιλῆ 
πρὸς αὐτὴν ἀναφέρεσθαι, τὴν μείζονα χαὶ τελεω» 
τέραν (53) σχηνὴν, εἰς αὐτὸν τὸν οὐρανόν. "Eótt 
τὴν τὸν Θεὸν Λόγον ἐν τῇ αὐτῆς νηδύι ξενοδο- 
χἠσασᾶν, bv ταῖς τοῦ ἑαυτῆς Υἱοῦ κατοιχισθῆναι 
σχηναϊς' xal ὥσπερ ὁ Κύριος ἔφησεν, ὡς ἐν τοῖς 
τοῦ οἰχείου Πατρὸς εἶναι ὀφείλεται, xa τὴν Μητέρα 
ἔδει ἐν τοῖς τοῦ Υἱοῦ βασιλείοις αὐλίζεσθαι, ἓν οἴκῳ 
Κυρίου, χαὶ ἓν αὐλαῖς οἴχου Θεοῦ ἡμῶν. El γὰρ ἓν 
αὐτῷ πάντων τῶν εὐφραινομένων f) κχατοιχία, ποῦ 
τῆς εὑὐφροσύνης τὸ αἴτιον, "Έδει τῆς iv. τῷ τἶχτειν 
φυλαξάσης τὴν παρθενίαν ἁλώδητον, ἁδιάφθορον 
τηρηθῆναι τὸ σῶμα, καὶ μετὰ θάνατον. "Εδει τὴν 
ἐγχόλπιον ὣς βρέφος τὸν Κτίστην βαστάσασαν, τοῖς 
θείοις ἑνδιατρίδειν σχηνώµασιν. "Eóst τὴν νύμφην, 
ἣν ὁ Πατ]ρ ἐνυμφεύσατο, τοῖς οὐρανίοις ἐνδιαιτᾶσθαι 
θαλάμοις (54). Ἔδει τὴν ἐν σταυρῷ τὸν ἑαυτῆς Υἱὸν 
χατοπτεύσασαν, xat τῆς ὠδῖνος, ἣν τεχοῦσα δίεφυγε, 
τὴν ῥομφαίαν δεξαµένην ἐγχάρδιον, τῷ Πατρὶ καθορᾶν 
συγχαθήµενον. "Έδει τὴν τοῦ Θεοῦ Μητέρα τὰ τοῦ 
Ylou χαταχτῄσασθαι, xal ὑπὸ πάσης ὡς Μητέρα 
Θεοῦ χαὶ δούλην προσχκυνηθῆναι τῆς κτίσεως. "Asi 
μὲν γὰρ ix τῶν τεχόντων ὁ κλΏρος εἰς τοὺς παΐῖδας 
κάτεισι. Nuv δὲ, ὥς τις ἔφη σοφὸς, ἄνω ποταμῶν 
τῶν ἱερῶν χωροῦσι πηγαί, Ὁ γὰρ Υἱὸς τῇ Μητρὶ 
τὴν σύμπασαν χτίσιν χατεδουλώσατο. 

εε’. Δεῦτε τοιγαροῦν, χαὶ ἡμεῖς σήμερον ἑορτὴν 
ἑἐξόδιον τῇ Μητρὶ τοῦ θεοῦ ἑορτάσωμεν, οὐχ αὐλούς 
τινας xal χορύδθαντας φέροντες, χαὶ τὰ τῆς μαητρὸς 
τῶν φευδωνύμων θεῶν, ὡς αὐτοὶ λέγουσι, θιασεύον- 
τες ὄργια, ἂν πολύτεχνον μυθοπλαστοῦσιν οἱ ἄφρονες, 
ὁ δὲ τῆς ἀληθείας λόγος παρίστησιν ἄτεχνον. Ola 
δαΐίµονες ταῦτα xal σχιώδη φαντάσματα, ὃ μὴ πε- 
φύχασιν εἰχαίως ὑποχρινόμενοι, τῶν πλανωμένων τὴν 
ἄνοιαν ἐσχηχότες ἐπίχουρον. Γεννᾷ γὰρ πῶς &x συν- 
δυασμοῦ τὸ ἀσώματον; xaX τίνα τρόπον µιχθήσε- 


sic eam ad majus preestantiusque tabernaculum, hoc 
est, ad ipsum colum deferri. Oportebat, inquam, ut 
que Deum Verbum ventris sui hospitio exceporat, 
jn divinis 8777 Filii sui tabernaculis collocaretur; 
et quemadmodum Dominus se in his quze Patris sui 
essent *', versari debere dixerat; sic quoque Matrem 
in Filii regia commorari conveniebat, id estin domo 


B Domini, et in atriis domus Dei nostri **. Nam si in 


ea letantium omnium habitatio est **, ubinam fuis- 
set causa letitiz? Oportebat, ut ejus qus in partu 
virginitatem sine labe servaverat, incolume etiam 
post mortem corpus servaretur. Oportebat eam, qua 
Creatorem velut infantem sinu gestaverat, in divinis 
labernaculis degere. Oportebat ut sponsa quam 
Pater spoponderat in thoris colcstibus habitaret. 
Oportebat, ut quz Filium suum in cruce con- 
spexerat, et gladium quem pariendo effugissel , 
pectore iunc exceperat, ipsum Patri considen- 
tem spectaret, Oportebat denique Dei Matrem 
ea quz Filii essent, possidere, et ab omnibus crea- 
turis adorari. Quanquam enim hzreditas a parenti- 
bus ad filios semper devolvitur, nunc tamen, ut eru- 
diti cujusdam verbis utar, sacrorum fluminum fontes 
sursum cursum relegunt. Res quippe omnes condi- 
tas Filius Matri maucipavit. 


45. Age igitur, nos quoque Dei Matri diem festum 
discessui ipsius consentaneum obeainus, non libias 
ferentes ac corybantes, ac illius falsorum numinum 
matris, ut ipsi dicunt, divina ουρία celebrantes, quam 
stulti homines multorum liberorum fuisse parentem 
fabulantur, ipsa autem veritas, nullos edidisse mon- 
strat. Demones enim ista sunt, atque umbrosa quz- 
dam spectra, id quod natura non sunt, perperam 
fingentes, in subsidium accedente aberrantium ho- 
minum amentia. Quonam enim modo id quod cor- 


ται; χαὶ πῶς Ocb; τὸ μὴ ὃν μὲν πρότερον, πρὸς B pore vacat, ex concubitu gignat? quomodo miscebi- 


δὲ γένεσιν παραγόµενον; Ὅτι γὰρ ἀσώματον τὸ 
δαιµόνιον φῦλον, παντί που δᾗλον, xal αὐτοῖς τοῖς τὰ 
νοητὰ τυφλώττονσιν ὄμματα. "Er Yáp που τῶν 


᾿ἑαυτοῦ λόγων ὁ "Όμηρος, τῶν ἀξίων αὐτοῦ θεῶν 


ὑφηγούμενος τὴν χατάστασιν’ 


0b αυρὸ» ἐσθίουσυ, οὐ αἰνουσι» αἴθοπα οἶνον., 
Tobvsx' ἀναίμονές εἰσι, xai ντο "ci. 
ται (55). 


O3 αἴτον Σσθίουσι, φησὶν, οὗ τὸν θερμαντιχὸν olvoy 
57 Luc. n, 49. ** Psal. cxxxi, 2. 


E. Omnino legendum ἑλέου, ut Lipomanus. 
( 


R. πρὺς αὐτὸν... πρὸς τὴν μείζονα xal xa- 


θαρωτέραν. 


tur? quomodo id Deus erit, quod cum ante non 
esset, in orlum postea prodit? Nam quod demonum 
natio corpore careat, inter omnes constat; etiam 
inter eos qui mentis oculis capti sunt. Ait enim in 
quodam operum suorum loco Hemerus, dignorum 
se deorum statum exponens : 


Non panem comedunt, nec vino ardente polaniur ὁ 
Unde cruore carent, immortalesque vocantur : 


Non panem edunt, inquit, non  vipum quod cale- 


5 Pgal, txxxvi, 7. 


(54) R. ἑνδιατρίδειν. 
(55) Iliad. V. 





143 


S. JOANNIS DAMASCENI "il 


faciat, ob eamque causam sanguinis expertes sunt, A πίνουσι. Τούτου χάριν ἀνάίμυνές εἷσι, τουτέστιν 


et immortales appellantur. Ac proprie quidem dixit, 
appellantur. laymortales enim vocantur ; at non sunt 
id quod vocantur, quippe qui vitii mortem obierunt, 
Nos vero qui Deum colimus; Deum, inquam, non 
er nibilo productum, sed sempiternum ex semjpi- 
terno, omnique causa, ralione, ei cogitalione tum 
temporis, tum nature superiorem ; Dei Matrem ho- 
noramus ac veneramur. Non quod divinitatem ejus 
orium ex ea traxisse staluamus (Dei siquidem ge- 
neratio tempore carel, eamdemque cum Patre zter- 
nitatem habet), verum secundum nativitatem coufl- 
temur, per voluntariam carnis susceptionem , cujus 
eausam et novimus, οἱ laudibus efferimus. Propter 
^08 enim ac nostre salutis causa incarnatur, qui 
sine inilio incorporeus est; ul siuili per simile sa- 
lutem afferat : atque assumpta sine virili complexu 
carne, ex hac sacra Virgine paritur, ipse totus Deus 
manens, et totus homo factus : ipse totus Deus una 
cum carne sua, totusque homo cum sua divinitate. 
Ad hune modum Dei matrem Virginem $78 istau 
agnoscimus, ejusque dormitlonem celebrainus ; non 
Deam hanc esse praedicantes ( Graecarum prestigia- 
rum sunt ejusmodi figmenta ); quippe cum ipsius 
miortem nuntiemus : sed Dei iucarnati Matrein ag- 
noscentes. 

16. Hanc nos qui eo locupletati sumus, ut Christi 
populus, et simus, et dicamur, sacris hodie canticis 
predicemus : hanc nocturnis stationibus honore- 
aus. Hanc animi et corporis munditia oblectemus; 
lane, inquam, vere puram, atque omnibus post 
Deum puritate praestantem. Solent euim similia si- 
milibus exsultare. Hanc misericordia et commisera- 
tione erga egenos colamus et observemus. Si nulla 
re perinde atque niiserieordia Deus colitur; quin 
lisdem quoque rebus ejus mater oblectelur, quis eat 
inficias? [I::c ineffabilem divinze nos dilectionis abys- 
sum explicavit, Per hanc diuturnum illud bellum, 

quod cum Creatore gerebatur, profligatum fuit. ους 
' hanc nobis cum eo reconciliatio sancita, paxque et 
gratia donata est : unde angeli una cuim hominibus 
choros agitant, et qui prius contemptui eramus, Dei 
titii effecti sumus. Ex ea vitz» uvam collegimus : ex 
ea immortalitatis gerinen. excerpsimus. Εως nobis 
omnia bona couciliavit, In hac Deus homo factus 
est, et homo Deus : quo quid mirificum magia? quid 
beatius? Equidem metu zstuo, id quod loquor exti- 
mescens. Cum Maria prophetissa **, u anim adole- 
Scentulze, assumptis tympanis choreas agitemus; hoc 
est inembra qua sunt super terram, mortificemus *! : 
πο enim est, quod tympanum mystice significat. Ob 
uercam Domini jubilemus, et muri Jericho **, sive 
infest:e. adversariorum potestatum manitiones cor- 
ruent. Cum Davide Spiritu saltemus ** : hodie enim 
arca Domini requiescit. Cum Gabriele angelorum 
antesignano clamemus : Ave, gratia plena, Dominus 
tecum **. Ave, plena gratia, inexbaustum gaudii pe- 


αἷμα οὐχ ἔχουαι, xal ἀθάνατοι ὀνομάζονται. Κάιρίω: 
ὡς ἀληθῶς ἔφη τὸ, χαέονται. ᾿Αθάνατοι γὰρ xa- 
λοῦνται ' οὐκ εἰσὶ δὲ τοῦθ) ὅπερ καλοῦνται ' τὸν γὰρ 
τῆς χαχίας τεθνῄήχασι θάνατον. Ἡμεῖς δὲ of; θείς 
ἐστι τὸ λατρενόµενον, Θθεὸς οὐχ kx μὴ ὄντος εἰς τὐ 
εἶναι παραγενόµενο;, ἀλλ ἀεὶ ὧν ἐκ τοῦ del ὄντε; 
ὑπὲρ αἰτίαν, xai λόγον, καὶ ἔννοιαν χαὶ χρόνου, xai 
φύσεως, Μητέρα θεοῦ τιμῶμεν xal σέδοµεν, οὗ 53; 
αὐτοῦ θεότητος £& αὐτῆς τὴν ἄχρονον ὑπογράφοντες 
γέννησιν' ἡ γὰρ τοῦ Θεοῦ Λόγου γέννησις ἄχρονός 
τε xal τῷ Πατρὶ avvatbvoc ^ δευτέραν δὲ χαθοµοὶο- 
γοῦμµεν γέννησιν, xaO ἐχούσιον σάρχωσιν, τὴν ταύ- 
της αἰτίαν, xal εἰδότες, xaX φάσχοντες. Σαρχοῦται 
γὰρ ὁ ὢν ἀνάρχως ἁἀσώματος, δι’ ἡμᾶς, χαὶ διὰ τὴν 
ἡμετέραν σωτηρίαν, ἵνα τῷ ὁμοίῳ τὸν ὅμοιον διασώ- 
σηται΄ xat σαρχούµενος ἐχ ταύτης τῆς ἱερᾶς Παρθί- 
νου ἀσυνδυάστως τίχτεται, αὐτὸς µένων ὅλος θεὺς, 
καὶ ὅλος γινόμενος ἄνθρωπος, αὐτὸς ὅλος θεὸς ursi 
τῆς aapxbe αὐτοῦ, χαὶ ὅλος ἄνθρωπος μετὰ τὴς αὐ- 
τοῦ ὑπερθέου θεότητος. Οὕτω Θεοῦ Μητέρα ti» 
Παρθένον ταύτην γινώσχοντες, τὴν ταύτης πανηγν- 
ρίζοµεν Ἀκοίµησιν, οὐ Θεὸν ταύτην φηµίζοντες : 
ἄπαγε, τῆς Ελληνιχῆς τερθρείας τὰ τοιαῦτα µυθεὺ- 
pata * ἐπεὶ καὶ θάνατον αὐτῆς χαταγγόλλοµεν’ ἀλλὰ 
σαρχωθέντος Θεοῦ Μητέρα Υινώσχοντες. 

tc^. Ταύτην ἄσμασι ἱεροῖς εὐφημίσωμεν σήμερον, 
οἱ Χριστοῦ λαὸς καὶ εἶναι πεπλοντηκότες, xai λέ- 
γεσθαι. Ταύτην παννύχοις τειµήσωμεν στάσεσι' 
ταύτην φυχῆς τε καὶ σώματος ἁγνότητι τἐρφωμεν, 
τὴν ὄντως ἁγνὴν μετὰ θεὸν ὑπὶρ ἅπαντας ' πέφυχ: 
Y&p Ttc τοῖς ὁμοίοις τὰ ὅμοια ἐπαγάλλεσθαι. Ta 
την ἑλέῳ χαὶ συµπαθείᾳ τῶν ἐνθεῶν θεραπεύσωμεν. 
El γὰρ ἐπ᾽ οὐδενὶ ὡς ἑλέῳ θεὸς θεραπεύεται, τί; 
ἀντερεῖ pi τοῖς ἴσοις xal την τούτου ἨΜητέρα 
ἐπιφαιδρύνεσθαι, Αὕτη τὴν ἄφατον τῆς τοῦ θεον 
πρὸς ἡμᾶς ἀγάπης ἑδημοσίευσεν ἄθυσσων. Su ταύ. 
της ἡμῖν ὁ πρὸς τὸν Κτίστην πολυχρόνιος χαταλέλυ- 
ται πόλεμος. Διὰ ταύτης ἡμῖν αἱ αρὺὸς αὐτὸν κατ: 
αλλαγαὶ ἐχροτήθησαν, xai εἰρήνη, χαὶ χάρις 6«bu- 
ρητα:, xal ἀγγέλοις συγχορεύουαιν ἄνθρωποι, xal 
τέκνα Θεοῦ οἱ πρὶν ἠτιμημένοι κατέστηµεν. Ἐκ 
ταύτης τὸν βότρυν τῆς ζωῆς ἐτρυγήσαμεν  ἐχ ταύ- 
της τῆς ἀφθαρσίας τὸν βλαστὸν ἑδρεφάμεθα. Λὕτη 


p πάντων τῶν ἀγαθῶν ἡμῖν προµνήστρια γέγονεν. Ἐν 


ταύτῃ ὁ θεὺὸς μὲν ἄνθρωπος, xai Geb, ὁ ἄνθρωπος 
γέγονε. Καὶ τί τούτου παραδοξότερον; αἱ τούτον 
μακαριώτερον; Ἰλιγγιῶ τῷ φόθῳ, δεδιὼς τὸ λαλού- 
pevov. Σὺν Μαριὰμ τῇ προφήτιδι, ὦ νεάνιδες ψυχαὶ, 
μετὰ τυµπάνων χορεύσωμεν, νεχροῦντες τὰ µέλη 
τὰ ἐπὶ τῆς γῆς ^ τοῦτο γὰρ τὸ μυστ.χὸν τύμπανον᾽ 
ἁλαλάξωμεν ἐπὶ τῆς χιθωτοῦ τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ 
Ψυχῶν ἀλαλάγμασι, xat τείχη πεσοῦνται Ἱεριχούντια, 
τῶν ἑναντίων λέγω δυνάμεων τὰ Dua pev ὀχυρώματα. 
Μετά Δαθὶδ σχιρτίήσωµεν Πνεύματι ' ἡ χιθωτὺς 130 
Κυρίου σήμερον χαταπέπανται. Μετὰ Γαθριὴλ τοῦ 
τῶν ἀγγέλων πρωτοστάτου βοήσωμεν ' Χαΐρε, xeya- 


** xod. xv, 20. ?' Coloss. im, 15. ** Josue vi, 20. 39211 Reg. vi, 14. ** Luc, 1,98. 











145 


HOMILIA II IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 746 


ῥιτωµέγη, ὁ Κύριος μετὰ cov. Χαῖρε, τὸ τῆς χαρᾶς À lagus. Ave, unica meroris obliteratio. Ave, phar- 


ἁδαπάνητον πέλαγος. Χαῖρε, τὸ µόνον τῆς λύπης 
ἐξάλειπτρον. Χαίροις, πάσης καρδίας ἀκεσώδυνον 
φάρµακον. Χαίΐροις, δι’ ἧς παρωθεῖται μὲν θάνατος, 
à δὲ ζωὴ εἰσχεχόμισται. 


ιδ’. Σὺ, ὦ τάφων ἱερῶν ἱερώτατε, µετά Ye τὸν 
ζωαρχικὸν τοῦ Δεσπότου (50) τάφον, ὃς πηγἡ ὑπῆρξε 
τῆς ἀναστάσεως * ὡς γὰρ ἑμψύχῳ σοι διαλέξοµαι * 
ποῦ χρυσὺς ὁ ἀχίόδηλος, ὃν ἆ ποστόλων χεῖρες ἐν aot 
Σθησαύρισαν; ποῦ πλοῦτος ὁ ἁδαπάνητος: ποῦ τὸ 
θεοδόχον χειμήλιον; ποῦ ἡ ἔμψυχος τράπεζα, ποῦ ὁ 
χαινὸς τόμος, bv ᾧ ἀφράστως ὁ θΘεὸς Λόγος χειρὸς 
ἄνευ ἐγτέγραπται ; ποῦ ἡ τῆς χάριτος ἄθυσσος ; ποῦ 
τῶν ἱἰαμάτων τὸ πἐλαγος; ποῦ ἡ ζωοτόχος πηγἡ ; 
ποῦ τὸ πολυπόθητον σῶμα τῆς θεοτόχου xal πολυ- 
έραστον; Ti ζητεῖτε ἓν τάφῳ τὴν πρὸς τὰ οὐράνια 
Μετεωρισθεῖσαν σχηνώµατα ; TÉ µε τῆς φθορᾶς (57) 
εὐθύνας εἰσπράττεις; o0 µοι δύναµις τοῖς θείοις &v- 
τιτείνειν χελεύσμασι. Τὰς σινδόνας καταλιπὸν τὸ 
σῶμα τὸ ἱερόν ve xaX ἅγιον, xal pot τοῦ ἁγιασμοῦ µε- 
ταδεδωχὺς, χαὶ μύρου, χαὶ εὐωδίας ποιῆσαν ἀνάπλεων, 
xu θεῖον ἀπεργασάμενον τέμενος, ἀνάρπαστον οἴχε- 
ται, δορυφορούνντων ἀγγέλων, xal ἀρχαγγέλων, xaX 
«ασῶν τῶν οὑρανίων δυνάµεων. Νῦν ἐμὲ περίεπουσιν 
ἄγγελοι. Νῦν Ev ἐμοὶ θεία χάρις αὐλίξεται. Ἐγὼ νο- 
σοῦσιν ἰἱατρεῖον ὀλεξίπονον πέφηνα. "Evo πηγἡ ἰαμά- 
των ἄξνναος. Ἐγὼ δαιμόνων ἀλεξιτήριον. "Evo πόλις 
φυγαδευτηρίου τοῖς προσφεύγουσι πέφυχα. Ίρος- 
έλθετε πίστει, λαοὶ, xat ποταμηδὺν ἀρύσασθς τὰ χαρί- 


macum dolorem ex omni corde pellens. Ανα, pet 
quam mors expulsa est, vita autem importala., 


17. Jam vero, o sacrorum omnium sepuicrorum, 
saltem post Domini sepulcrum, quod vitz initium 
dedit, resurrectionisque [916 fuit, sacratissimum 
(tecum enim tanquam animatum esses, mihi sermo 
erit), ubi tandem illud sincerum aurum est, quod 
apostolorum manus in te condiderunt! ubi inex- 
haustz opes? ubi pretiosum monile, quod vitam sus- 
cepit? ubi animata mensa? ubi novus tomus, in 
quo ineffabili ratione Deus Verbum citra manus ope- 
ram inscriptus est? ubi gratiza abyssus? ubi &ana- 
tionum pelagus? ubi fons ex quo vita parta est? ubi 
denique sacratissimum illud atque amabilissimum 
corpus Dei Genitricis? Quid eam in sepulcro quz- 
ritis, que ad coelestia tabernacula elata est? Quid 
custodie rationem a me exposcitis? non ex mezg 
vires, ut divinis jussis relucter. Relicta sindone, 68- 
crum illud et sanctum corpus quod sanctitatem me- 
cum communicavit, meque unguento et suavissimo 
odore implevit, ac divinum delubrum effecit : abre- 
ptum hinc sursum abiit, stipantibus angelis et ar- 
changelis, omnibusque celorum virtutibus, Nunc 
me angcli $79 observant. Nunc in me divina gratia 
habitat. Ego officina medicinx avgrotaniibue evasi. 
Ego fons sanitatum perennis. Ego d:emonum pro- 


σµατα. ᾽Αδιάκριτον τὴν πίστιν χεχτηµένοι προέλθετε. C fligatio. Ego iis qui ad me confugiunt, civitas refugii. 


D! διψῶντες ἐφ᾽ ὕδωρ πορεύεσθε, Ἡσαῖας παρα- 
κελεύεται, xal ὅσοις οὐκ ἔστυ ἀργύριον, Χορευ- 
θέντες ἀγορώσατε ἅγευ ειμµῆς. Ἐγὼ πᾶσιν εὖαγ- 
γελιχῶς ἀναχέχραγα * Ὁ διφῶν νοσημάτων ἴασιν, 
Φυχιχῶν παθῶν ἀπολύτρωσιν , ἁμαρτὴμάτων ἑξ- 
ἁλειψιν, παντοίων ἐπιφορῶν ἀλλοτρίωσιν, οὐρανῶν βα- 
σιλείας ἀνάπανυσιν, πίστει προσερχέσθω πρός µε, xal 
ἀρυσάσθω ῥεῖθρον τῆς χάριτος πολυδύναµον καὶ 
πολύχρηστον. "Ώσπερ γὰρ τοῦ ὕδατος dj ἑνέρχεια 
ἁπλῆ καὶ µία τυγχάνουσα, dg δὲ γῆς καὶ ἀέρος, 
γαλ τοῦ παμφαοῦς Aou, ἑχάστῳ τῶν μετόχων δια- 
φόρως πρὸς τὸ χατάλληλλον τῆς φύσεως µεταθάλ- 
λεται, καὶ γίνεται ἐν ἁμπέλῳ μὲν olvoc, ἐν ἐλαίᾳ δὲ 
ἔλαιον * οὕτω καὶ fj χάρις, ἁπλῆ χαὶ µία τυγχάνουσα, 
ποιχίλως xal ἀναλόγως πρὸς τὴν ἑχάστου χρείαν 
εὐεργετεῖ τοὺς μετέχοντας. Οὐκ ἐξ οἰχείας τὴν χάριν 
χόχτηµαι φύσεως. Τάφος ἅπας δυσωδίας ἀνάπλεως, 
κατηφείας πρόξενος, εὐφροσύνης ἀντίπαλος. Μύρον 
φοολύτιμον δέδεγµαι, καὶ τῆς εὐωδίας µετείληφα, xat 
t$ μύρον οὕτως εὐῶδες xaX δραστιχκώτατον, ὡς μιχρᾷ 
παραθέσει ἀναφαίρετον δωρήσασθαι τὴν µετάληψιν' 
ἁμεταμέλητα γὰρ ὄντως *& θεῖα χαρίσματα * πηγὴν 
αὐφροσύνης ἑξένισα, xal ταύτης ἀένναον ἑἐπλούτησα 
zh ἀνάδλνσιν. 


Accedite, populi, cum fide, etgratiarum dona affluen- 
tissime haurite. Áccedite, qui fide minime ambigua 
estis, Sitientes, venite ad aquas, exhortatur Esaias, 
el qui non habetis argentum, venite, el emite sine 
prelio **. Ego universis evaugelice clamo : Quisquis 
morborum sanationem sitit, vitiorum animi de- 
pulsionem, peccatorum abstersionem, quarumcunque 
calamitatum submofionem, regni coelestis requiem, 
ad me cum fide veniat, donumque gratiz eflfleacis- 
simum atque utilissimum exhauriat. Quemadmodum 
enim aqua virtus et actio, ut el (θε  aerisque, ac 
splendidissimi solis, simplex licet atque una sil, va- 
rie tamen et secundum earum rerum qua jpslos par- 
ticipes sunt, naturam immutatur, filque in vite 
quidem vinum, in oliva oleum; ita quoque gratia, 
quamvis simplex et una sit, varie tamen et pro unius- 
cujusque utilitate , eos a quibus percipitur, beneficio 
afficit. Nec vero gratiam hanc a mea natura babeo. 
Sepulcrum omne fetore plenum est, meeroris causa, 
et 1111 hostis. Verum pretiosum unguentum sug- 
cepi, ex quo suavis odor mihi impertitus est : hoc- 
que unguentum ea suavitete tantaque vi prseditum 
est, ut vel leviter admotum, fructum ejusmodi alfe- 
rat, quod auferri non possit. Sine poenitentia enim 


sunt divina dona **. Gaudii fontem hospitio excepi, perennisque hujus scaturiginis divitiis affluo. 


*5 Ίδα, 1v, 1. ** Rom. ii, 29. 


(56) R. Κυρίου. 
PATROL. Gn. XCVI. 


(57) R. φθορᾶς. 
95 





WT 6. JOANNIS DAMASCENI IL 

18. Videtis, amicissimi Patres et Fratres, qui- A «η, Ὁρᾶτε, φίλοι Πατέρες χαὶ ἀδελφοὶ, ofa πὸς 
bus ad nos verhis celeberrimum hoc sepulerum ἡμᾶςό πανευχλεὴς ἀποτείνεται τάφος' καὶ ὅτι ταῦτα 
utatur. Quod autem liec ita. se habeant, liquet ex οὕτως ἔχει, xaX &v τῇ Εὐθυμιακῇ Ἱστορίᾳ (58) τρἰτψ 
Euthymiaca Historia, in. qua lib. 18, cap. 40, ία Aóqtp, χεφαλαίῳ τεασαραχοστῷ οὕτως αὐτολεξεὶ γέ- 
diserte scriptum est : « Superius diximus, quem- Ύραπται' ε Εἴρηται μὲν ἀνωτέρῳ, ὡς πολλὰς iv 
admodum sancta Pulcheria in urbe Coustautino- Κωνσταντινουπόλει ἀνήγειρε τῷ Χρ'στῷ ἐκκλησίας 
polítana plures ecclesias const!ruxit, Harum unaest — 4 ἐν ἁγίοις Πουλχερία. Μία δὲ τούτων ἐστὶ xal ἡ tv 
illa, que in Rlachernis zdificata fuit primis annis — BAagépvatg οἰκοδομηθεῖσα ἓν ἀρχὴ τῆς βασιλείας τοῦ 
imperi Marciani, divinze memoriz. Cum itaque «fj; θείας λἠξεως Μαρχιανοῦ. Οὗτοι τοιγαροῦν ἐχεῖσε 
landatissims sanctissimzque Dei Genitrici perpe- σεθάσµιον οἶκον τῇ ,πανυμνήτῳ xal «ava ría Gro- 
tuzeque virgini Mari: venerandam :zdem illic ex- τόχῳ xat ᾿Αειπαρθένῳ Μαρίᾳ οἰχοδομῆσαντες, xal 
siruxissent, omnique ornamentorum genere $8 Ἅπαντὶ χόσμῳ χοσµήσαντες τὸ ταύτης πανάχιον χαὶ 
decorassent, sacrosanctum quod Deum suscepit θεοδόχον ἀνεζήτουν σῶμα" xa µεταχαλεσάμενοι 
corpus conquirebant : accitoque Juvenali Hieroso- ἍἸουθενάλιον τὸν Ἱεροσολύμων ἀρχιεπίαχοπον, xxi 
|ymorum archiepiscopo , et Palestinze pontificibus, τοὺς ἀπὸ Παλαιστίνης ἐπισχόπους τότε Ev τῇ βασι- 
«qui tum ob concilium Chalcedone coactum in urbe ? λευούσῃ ἐνδημοῦντας πόλει, διὰ τὴν τὸ τηνιχαῦτε 


regia versabantur, his eos verbis alloquuntur : — &y Χαλχηδόνι γενομένην σύνοδον, λέγουσιν αὐτοῖς ' 
Hierosolymis primariam et egregiam Dei Genitri- Αχούομεν εἴναχι ἐν Ἱεροσολύμοις τὴν πρώὠτην χαὶ 
cis ac perpeiu virginis Marie ecclesiam esse au- ἐξαίρετον τῆς παναγἰας θεοτὀχου xa “Αειπαρθέ- 
divimus, in eo loco qui Getlisemane vocatur, ubi — vou Μαρίας ἐχκλησίαν ἓν χωρίῳ Γεθὂση μανῆ χαλου- 
ejus corpus qnod vitam tulit, in locnlo conditum µένῳ, ἔνθὰ τὸ ζωηφόρον αὐτῆς σῶμα κατετέβη ἓν 
est, Volumus ergo has reliquias istuc afferri, ut — copip. Βουλόμεθα τοίνυν τοῦτο τὸ Atl avov ἆναγα» 
Rnperatrici huicce civitati prosidio sint, Ad ἱΗθο γεῖν ἐνταῦθα εἰς φυλακτήριον τῆς βασιλευούσης ταύ- 
Juvenalis ita respondit : Etsi, quee in sancte Dei της πόλεως, Ὑπολαθὼν δὲ Ἰουθενάλιος, ἀπεχ- 
Genitricis morte contigerunt, sanctz aec divinitus µρίθη. Τῇ μὲν ἁγίᾳ xaX θεοπνεύστῳ Γραφῇ οὐχ 
inspiratz: Scripture paginis minime prodita sint; ἐμφέρεται τὰ χατὰ τὴν τελευτὴν τῆς ἁγίας θεοτόχου 
tamen ex antiqua et. verissima traditione aeccepi- Μαρίας; ἐξ ἀρχαίας δὲ xaX ἀληθεστάτης παραδόσεως 
mus, quod gloriosi ipsius dormitionis tempore uni- παρειλήφαμεν, ὅτι ἓν τῷ χκχιρῷ τῆς ἑνδόξου χοιµή- 
versi quidem sancti apostoli, qui orbem terrarum σεως αὐτῆς, οἱ μὲν ἅγιοι σύµπαντες ἀπόστολοι, ἐπὶ 


(58) Καὶ àx τῇ Εὐθυμιαχῇ ἱστορίᾳ. Testantur he C τούτου οὗ μικρὰ λύπη iv τῷ μέσ, Πουλχερίας 
«mnia apocrvpha, Joannis theulog!, seu Joannis µκαῦτα μὴ εἰδυίας. Sanctus beatusque Flavianus pre- 
Thessalonicensis, et Melitonis. Nec forte aliunde — sulatum Constantinopolitanum post beatum Proclum 
quam ex his quz? sequuntur Diouysii. Coupgr.— Do- — excepit. Chrysaphius quidam eunuchus palatii Theo- 
cüissimus Cotelerius in notis ad tom. Hl Monument. — dosii minoris, ob  Flaviani ordinationem ἰπείάϊα 
Eccl. Greca, conjecturam. Lsmbecii refellit, opi- — eestuans, imperatori minime malo suggessit, ul eignt- 
nantis Eutliymiacam historiam dictam fuisse, quod ficare! patriarche, oportere eum eulogias seu mu- 
proxime ageret de S. Euthymio, et a Cyrillo Scy- — nera propter ordinationem suam mittere, Declaravil 
thopolitano monasterii S. Euthymii conscripta es- — porro insuper Chrysaphius imperatorem auri pecu- 
set, accepta ex eo monasterio maxima parte rerum — niam postulare, Episcopus vero reposuit nullas si 
quas narrfarel; coustitisse autem libris tribus, — pecunias esse quas. mi:tat, nisi pro sacris cimeli 
15 de vita Euthymii ; 2* de viti S. Sabze; 5» de vita — mutuo eas acciperet. Cunctas quippe Eccclesim. [a- 
5. Joanuis episcopi εἰ solitarii, Quid, inquit, ad — culiates pauperum usu ei consecratas esse. lloc ita- 
Joannem episcopum et Hezychastam, qui sub Zenone — que dolorem magnum creavit, nihil horum Pulcheria 
et sequentibus impp. floruit, facit liistoria de Mar- — resciente. Eadem habet Nicephorus, lib. xiv Hist. 
ciano, Pulcheria, et Juvenali, necnon de obitu et — cap. 47, quie nonnihil dissident ab Evagrio, qni ex 
Assumptione Deipare? Quin nihil tale legitur in — Eusebio Dorylxensi, rerum gestarum, ni fallor, ocu- 
vita Joannis. Denique iu Niconis Pandecte 188. — lato teste, refert lib. n AJist. cap. 2, Flavianum, 
ltegg. 2425 et 9494, sermone seu cap. 25, etapud — non panes, sed vasa sacra imperatori misisse, 
Lambecium lib. v, codice 251, citatur ex Euthy- p πρὸς ἐντολὴν ἱερὰ πέποµφε σχεύη. Quidquid id est, 
wníara historia narratio de Chrysaphio Eunucho et — Euthyiiaca illa historia Flaviano, et Pulcheria, 
Flaviano Constantinopolitauo, won prout exstat apud — pec non Marciano imperatore longe recentior fuit, 
1 ἱιδορίιᾶμειη, pag. 8$, quie relatio nec ad dictum — si modo certum sil, ejus auctorem scripsisse, 3 Ju- 
Joannem, nec ad res Euiliymii vel Euthymianorum — venale allegatum. coram Marciano et. Pulcheria 
spectat, habetque ad hune modum ;"Ex trn; Εὐθυμια- — fuisse Pseudo-Dionysii testimonium ex cap. $ lib. 
κῆς ἱστορίας. 'O ἐν ἁγίοις xal µαχάριος Φλαδιανὺς, — De div. nom, Etenim, ut singulari dissertatione 
6 τοῦ µαχαρίου Πρόχλου τὴν προεδρίαν Κωνσταντι — ostendo, libri omues qui Dionysii Areopagila: πο” 
νουπόλεως (Al. τὴν ΠΚ. μετὰ τὸν ἅγιον Πρόχλον) men praiulere, Zenouis imperio posteriores sunt, 
διαδεξάµενος, Χρυσάφιός τις εὐνοῦχος 1,0 παλατίου — nec citari proinde potuerunt tempore concilii Clial- 
τοῦ Θεοδοσίου τοῦ μιχροῦ, τῇ Φλαθιανοῦ χειροτονίᾳ — cedonensis. Ceterum — Marcianum et. Pulcheriam 
φθονῄσας, ὑπέθετο τῷ βασιλεῖ dxáxp ὄντι, δηλῶσαι — certiores. factos esse a Juvenale Hierosolymitano 
τῷ πατριάρχῃ ἀποστεῖλαι τὰς ὑπὲρ tnc χειροτονίας — de Deipara Virginis Assumptione neutiquaut ausim 
εὐλογίας. 'U δὲ Φλαθιανὸς, χαθαροὺς ἄρτους ἁπ-  inliciari, uli nec affirmare, bic perinde conlicla 
-έστειλεν, εὐλογίας, xal δηλοῖ ὁ Χρυσάφιος, ὅτι χρυσᾶς — esse ab eodem Juvenale, ac commentitia illa scripta, 
ζητεῖ ὁ βασιλεύς. Ὁ ἐπίσχοπος ἀντεδήλωσε μὴ ἔχειν — que ab eo producia fuisse ad obtinendum κα 
μὲν χρήματα ἀποστεῖλαι, « El μὴ τισι χρήσυμαι, — sünre principatum, Leo Magnus queritur in epistola 
qat, τῶν ἱερῶν χειμηλίων. » Πλην πάντα τὰ τῆς — ad Maximum Antiocbenum. 

ἐχχλησίας τοῖς πτωχοῖς ἀφιερῶνται. Γίνεται οὖν Ex 





749 


HOMILIA II IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 


150 


σωτηρίᾳ τῶν ἐθνῶν τὴν ο]χουμένην διαθέοντες, ἐν A ob gentium salutem peragrabant, momento tempo- 


καιρου ῥοπῇ µετάρσιοι συνήχθησαν εἰς Ἱεροσόλυμα, 
xa πρὸς αὐτὴν οὔσιν, ὁπτασία αὐτοῖς ἀγγελιχὴ γέ- 
ove, καὶ θεία ὑμνῳδία Ἰχούετο χρειττόνων Δυνάμεων. 
Καὶ οὕτω ela δόξῃ xal ἑπουρανίῳ εἰς χεῖρας Θεοῦ τὴν 
ἁγίαν παρέθετο φυχἠν ἁῤῥήτῳ τιν) λόγῳ. Τὸ δὲ θεο- 
ὄύχον αὑτῆς σῶμα μετὰ ἀγγελικῆς xol ἀποστολικῆς 
ὑμνφδίας ἐχχομισθὲν, καὶ κηδευθὲν, ἐν copi τῇ ἐν 
Γεσημανῆ κατετέθη; ἐν ᾧ τόπῳ ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας 
ἡ τῶν ἀγγέλων χοροστασία xal ὑμνφδία δίεµεινεν 
ἄπανστος. Μετὰ δὲ τὴν τρἰτην ἡμέραν τῆς ἀγγελικῆς 
ὑμνῳδίας πανυσαµένης, παρόντες οἱ ἀπόστολοι, ἑνὸς 
αὐτοῖς ἀπολειφθέντος θωμᾶ, xol μετὰ τὴν τρίτην 
ἡμέραν ἑλθόντος, xa τὸ θεοδόχον σῶμα προσχυνῆ- 
σαι βουληθέντος, fivoiav τὴν copóv. Καὶ τὸ μὲν 
σώμα αὐτῆς τὸ πανύμνητον οὐδαμῶς εὑρεῖν ἡδυνή- 
θησαν, μόνα δὲ αὐτῆς τὰ ἐντάφια κείµενα εὑρόντες, 
xal τῆς ἐξ αὐτῶν ἀφάτου εὐωδίας ἐμφυρηθέντες, 
Ἀσφαλίσαντοτὴν σορόν. Καὶ τὸ τοῦ μυστηρίου τὸ θαῦμα 
ἐκπλαγέντες, τοῦτο µόνον εἶχον λογίζεσθαι, ὅτιπερ 
ὁ εὐδοχήσας κατ ἰδίαν ὑπόστασιν σαρχωθῆναι xat 
ἑνανθρωπῆσαι ἐξ αὐτῆς, χαὶ γεννηθῆναι σαρχὶ Θεὸς 
Λόγος xai Κύριος τῆς δόξης, καὶ μετὰ τὸν τόχον 
τὴν αὐτῆς ἄφθορον παρθενἰαν διαφυλάξας, αὐτὸς 
εὐδόχησε xal μετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἀποδίωσιν, τὸ ταύ- 
της ἄχραντον xal ἁμίαντον σῶμα τῇ ἀφθαρσίᾳ τιμῆ- 
σαι, xat µεταθέσει πρὸ τῆς κοινῆς καὶ χαθολιχῆς 
ἀναστάσεως. Παρῆσαν δὲ τότε σὺν τοῖς ἁποστόλοις, 
ὅτε τιμιώτατος Τιμόθεος ὁ ἀπόστολος xal τῆς Ἐφε- 
σίων πρῶτος ἐπίσχοπος, xai Διονύσιος ὁ ᾿Αρεοπα- 


τοῖς περὶ τοῦ µαχαρίου Ἱεροθέου xal αὐτοῦ τότε 
παρόντος, πρὸς τὸν ῥηθέντα ἁπόστολον Τιμόθεον 
πονηθεῖσε λόγοις, οὑτωσὶ λέγων» Ἐπεὶ καὶ παρ 
αὐτοῖς τοῖς θεοΆήπίοις ἡμῶν ἱεράρχαις, ἡνγίκα xal 


ἡμεῖς, óc οἶσθα καὶ αὐτὸς, καὶ zxoAAol τῶν ἱερῶν 


ἡμῶν dóslpór ἐπὶ τὴν θέαν τοῦ ζωαρχικοῦ σώ- 
pacoc (59) συνε,1η.1ύθαμεν' παρῆν δὲ xal d ἆδε.]- 
φόθεος ᾿Ιάχωδος, καὶ Πέτρος, ἡ κορυφαία καὶ πρε- 
σθυτάτη τῶν θεοΛόγων ἀκρότης. Εἶτα ἐδόχει μετὰ 
τὴν θέαν ὑμνῆναι τοὺς ἱεράρχας ἅπαντας, ὡς 
ἕχαστος ἦν ixavóc, τὴν ἀπειροδύναμον ἆγαθό- 


59. Tov ζωαρχικοῦ σώματος. Recte Joannes[Scy- D 
tiopolitanus ad hunc ementiti Dionysii locum anim- 


. advertit, videri sibi, corpus illud quod vile princi- 


pium dedit, Deumque suscepit, fuisse corpus Virgi- 
nis exanimum. Ζωαρχικὸν καὶ θεοδόχον σῶμα τάχα 
που της ἁγίας Θεοτέχου λέγει τότε χοιµηθείσης. 
,Nece ullus e Grzecis scriptor noscitur anterior, qui 
dormitionis Deiparz mewinerit : nisi certum sit 
Pseudo-Melitonem | inter. Gracos auctores debere 
censeri. Hunc cum multa de Maria jejune passim 
*cribat, puta eam cum morti se proximam esse 
Qidicisset, adimodum timuisse, ne Satanae insidiis 
pateret, tum Ephesina synodo antiquiorem fuisse 
czediderim. Posthac enim longe melior de Dei Ge- 
ntrice, ut quidem par erat, existimatio ab omni- 
bus, non in Oriente solum, verum etiam in Occi- 
dente haberi cepit.: Sunt qui. illo Pseudo-Dionysii 
loco corpus Christi signilicatum dixere : id quod 
mihl verisimile non est. Nequaquam enim hic 
larvatus auctor eo sinpore cxspitaverit, ut Domini 
corpus conspectum [fuisse a-;Dionysio Areooagita 


ris in sublime elati, Hierosolymam convenerunt . 
cumque illic essent, eis visio apparuit angelica, et 
divina melodia audita est supernarum Potestatum. 
Et sic cum sancta et coelesti gloria animam san- 
ctam Deo commendavit : ejus autem corpus quod 
Deum susceperat, cum angelico et apostolico cantu 
elatum, in loculo Cethsemani depositum est : qiu 
in loco angeli totos tres dies choros agere et canere 
non destiterunt. Post tres autem dies angelico cantu 
cessante, qui aderant apostoli, cum unus Thomas 
qui abfuerat, post diem tertium venisset, et quod 
Deum tulerat corpus adorare voluisset, tumulum 
aperuerunt. Ác laudatissimum quidem illius corpus 
nequaquam invenire potuerunt : cum autem jacen- 
tia lintea reperissent, atque inenarrabili qui ex eis 
proficiscebatur odore perfusi esseut, loculum clau- 
serunt. Tum mysterii obstupefacti oraculo, hoc 
solum cogitare potuerunt, quod cui placuit ex Ma- 
ria virgine in persona propria carnem sumere, et 
liominem ex ea fieri et nasci, Deus Verbum et Do- 
minus glorie, quique post partum incorruptam ejus 
servavit virginilatem, eidem placuit, et ipsius post- 
quam migravit, immaculatum corpus incorruptione 
et translatione ante communem et universalem 
resurrectionem honorare. Aderant tunc cum apo- 
stolis sanctissimus apostolus et primus Epbesiorum 
episcopus Timotheus, et Dionysius Areopagita, 
sicut magnus ipse Dionysius testatur in his quz: de 


) . beato Hierotheo, qui ipse tunc aderat, ad przdi- 
T'*ne, καθὼς αὐτὸς ὁ μέγας Διονύσιος μαρτυρεῖ Ey . 


ctum apostolum Timotheum scripsit in hzc verba : 
Quandoquidem apud ipsos etiam α Deo afflatos sa- 
crorum antistites, quando nos quoque, ut nosii, et 
mulli ex sacris nostris fratribus ad contuendum cor- 
pus quod vite principium dedit, ac Deum  susce- 
pit, convenissemus (aderat autem εἰ Domini frater 
98] Jacobus, εἰ Petrus, supremus prastantissimus- 
que apostolorum verlex) tum — viso corpore placuit 
emnibus, prout quisque poterat, hymnis celebrare in- 
finitam bonitatem diving potentie : post theologos, 
omnes alios sacrorum precones, ut. non te fugit, su- 
perabal, totus excedens, tolus exira se. ravtus, aique 


fngeret, quem ante Pauli Athenis przdicationem 
nihil de Christo audiisse vel pueri noverant, uti 
nec Timotheum, qui ad corpus videndum cum 
apostolis illic affuisse fertur. At ex hoc Dionysii 
loco colligere est, narrationem de obitu Virginis 
evulgatam fuisse ante quinti s:xculi finem : quo 
tempore sub Dionysii Areopsgit:e nomine libri illi 
prodire coeperunt. Cum adnotaiionem in priorem 
orationem ederem, animo exciderat, apud Nice- 
phorum Callistum, lib. xvii Hist. cap. 328, legi, 
uti Justinianus Purificationis festum instituerat; 
iia et. Mauritium dorinitionis Deiparze quotannis 
die xv Augusti agendum sanxisse. Quod si compa- 
retur cum iis quz ex Modesto Hierosolymitano at- 
tuli, magis magisque perspicuum (let, solemnita- 
tem hane, etiam apud Palastinos, ante postrenia 
Mauritii tempora non celebrari coepisse, mec 
roinde orthodoxos Orientis Gallis nostris auctores 
uisse ut Dei Genitricis transitus mense Jauuarii 
festive recoleretur. 





191 


S. JOANNIS DAMASCENI 


153 


ita affecims, ut cum his φις canebat, copulatus vide- A τητα τῆς θἐαρχικῆς εὐσθεγείας (00). Πάντων 


εί, εἰ ab omnibus qui ipsum audiebant et vide- 
bant, et quibus, sive notus,sive ignotus erat, Numine 
correpius divinusque plane hymnorum auctor cense- 
relur. Quid autem de his que divine illic dicla sunt, 
ad te sermonem habeam, cum ipse nisi mei ipseobli- 
tus sum, nonnullas etiam divinorum illorum cantuum 
paries sape a te me audivisse noverim. lis impe- 
ratores auditis, ab archiepiscopo Juvenali petie- 
runt, sanctum illum loculum una cum gloriosa et 
*auctissimix Dei Genitricis vestibus, qus in eo po- 
sitse erant, ad se mitti, sigillo communitum. Quem 
rum accepissent, in veneranda ade Sanctis Dei 
Matris, qux? in. Blacheruis sita est, deposuerunt. 
Alque ita quidem hxc gesta sunt. » 


αὑτοῖς ἁποσταλῆναι' καὶ ταύτην ἁποσταλεῖσαν κατέθεντο ἐν τῷ iv. Βλαχέρναις δοµηθέντι 
οἴχῳ τῆς ἁγίαν θεοτόχου. Καὶ ταῦτα μὲν οὕτως. » 
19. Quid porro nos vicissim ad sepulcrum dice- B 


mus? Tua equidem gratia perenuis atque inde- 
ficiens est : ceterum divina vis minime locis cir- 
cumscribitur, nec Matris heneflcia in solo monu- 
mento commorantur. Nam si sepulcro solo deflui- 
rentur, pauci admodum hujusmodi dono divinitus 
imbuerentur. Atqui in omnibus orbis finibus illud 
se copiose diffundit. Ac proinde curemus, ut mens 
memoriaque nostra Dei Genitricis promptuarium fiat. 
Quo autem pacio id assequemur? Virgo ipsa est, et 
virginum amans: casta est, et easiitalis amans. 
Quocirca, si cum corporis, tum ctiam memori 
castilatemm colamus, gratiam ipsius adipiscemur. 
Lutum siquidem omne fugit, ac ccenosas affectiones 
lanquam genimina viperarum. Ingluviem exsecra- 
tur, fedissimae scortationis vitiis infensa est: 
turpes sermones et cantus propelli! ; meretricia 
unguenta rejicit: irte tumorem odit : inbumauita- 
tem, invidiam, et simultates non admittit : inanem 
gloriam variis se laboribus frangentem aversatur : 
superbie fastul hostili animo resistit: injuriarum 
recordationem exhorret uti salutis adversariam: 
vitlum denique omne tanquam lethale venenum 
reputat : horum autem contrariis delectatur. Con- 
traria enim contrariorum medicamenta sunt. Jeju- 
nio, continentia, psalmorum cantibus gaudet : cum 
puritate, virginitate, et pudicitia illi pulehre conve- 
nit, perennemque cum illis paeem colit, et humane 
ca$ et comiter exosculatur. Pacem, et animi leni- 
atem complectitur : charitatem, misericordiam, et 
humanitatem, tanquam alumnas suas, ulnis fovet. 
Atque, ut rem paucis persiringam, quolihet vitio 
wistitia afficitur οἱ indignatur ; qualibet virtute, uti 
proprio suo munere, Ietatur. Quamobrem si. vitia 
alacri animo vitemus, et virtutes omni studio per- 
sequamur, easque socias adhibeamus, frequens ipsa 
ad famulos suos veniet, et secum bouorum 882 
omnium agmen trahet, Christumque Filium suam, 
et omnium Regern ae Dominum, una assumet, qui 


(60) Sic Colb. Germ. sic legit Lipomanus, non 
ἀσθενείας. 


(61) Dionys. Areop., De divin. nom. cap. 5, in 


ἐχράτει μετὰ τοὺς θεολόγους, ὡς οἶσθα , τῶν 
ἅλ Ίων ἱερομυστῶν, 6Aoc ἐκδημῶν, 0JAoc ἐξιστά- 
peroc ἑαυτοῦ, καὶ τὴν πρὸς τὰ ὑμνούμενω κου 
νωνίαν πάσχων, καὶ πρὸς πάντων, ὧν ἠκούετο, 
καὶ ἑωρᾶτο, xal ἐγιγώσχετο, καὶ οὐκ ὁγίνωσκε, 
0sd Anzcoc εἶναι καὶ θεῖος ὑμνο.λόγος xpwópasroc. 
Καὶ cl ἄν σοι περὶ τῶν ἐκεῖ θεο.)ογηθέντων «Ιέ- 
qoutt ; καὶ γὰρ εἰ μὴ καὶ ἑαυτοῦ ἐπιλό.λησμαι, 
πο. Λάκις οἶδα παρὰ coU καὶ µέρη τινὰ τῶν ἐν- 
θεαστικῶν ἐκείνων ὑμνωδιῶν ἐπακούσας (61). 
Καὶ ταῦτα ol βασιλεῖς ἀχούσαντες, ἤτησαν αὐτὸν 
τὺν ἀρχιεπίσχοπον Ἰουθενάλιον τὴν ἁγίαν ἑχείνην 
σορὸν μετὰ τῶν by αὐτῇ τῆς ἑνδόξου καὶ παναγίας 
θεοτόκου Μαρίας ἱματίων βεθουλλωμένην ἀσφαλῶς 
σεδασμἰφ 


ιθ’. Τί δὲ πρὸς τὸν τάφον ἡμεῖς ἀντιφήῆσοιμεν; 
Ἡ μὲν of χάρις ἀνελλιπὺς xal ἀένναος, ἀλλ οὐ τόποις 
1j θεία περιορίζεται δυνάµις, οὐδὲ αἱ τῆς Θεομήτορος 
ἑνεργεσίαι' εἰ γὰρ µόνῳ τῷ τύμόῳ περιεγράφοντο, 
ὀλίγοις ἂν dj δωρεά ἐπεθειάζετο (62). Nov δὲ ἓν πᾶσι 
τοῦ χόσµου τοῖς πέρασιν ἀφθόνως διανεµέμηται. Ἡὴν 
μνήμτν τοίνυν τὸν ἡμετέραν ταμεῖον τῆς Θεοτόκου 
κατασχευάσωμεν. Τοῦτο δὲ ἔσται πῶς; Παρθένος 
αὕτη, xal φιλοπάρθενος' ἁγνὴ πέφυχεν αὕτη , xal 
φίλαγνος. "Av οὖν σὺν τῷ σώματι xal τὴν μνήμην 
ἁγνίσωμεν, ἑνηυλισμένην τὴν αὐτῆς χάριν χτησύ- 
΄μεθα. Φεύγει γὰρ ἱλὺν ἅπασαν, καὶ τὰ βορδορώδη 
πάθη ἑκτρέπεται. Γαστριμαρχίαν βδελύσσεται, τῆς 
αἰσχίστης πορνείας ἐχθραίνει τοῖς πάθεσι΄ ταύτης 
τοὺς μυσαροὺς λογισμοὺς ὡς ἐχιδνῶν φεύγε: γεννή- 
patas λόγους αἰσχρούς τε xal εὐτραπέλους ἀπωθεῖ- 
και χαὶ ἅσματα '.μΌρα πορνιχὰ ἀποσείεται΄ quoil 
θυμοῦ τὰ οἰδήματα, ἀπανθρωπίαν xa ἔριδας οὐ 
προσ!εται' χενοδοξίαν τὴν µαταιόπονον ἁποστρέφι- 
ται ὄγχῳ ὑπερηφανίας Σχθρωδῶς ἀντιτάσσεται' pyn- 
σιχαχίαν μισεῖ, τὴν σωτηρἰας ἀντίπαλον' πᾶσαν κα» 
χίαν ὡς lov θανατηφόρον λογίζεται, τούτων δὲ χαίρει 
κοῖς ἑναντίοις. Τὰ vàp ἑναντιία τῶν ἑναντίων 
ἰάματα. Νηστείᾳ, καὶ ἐγχρατείφ, ual φαλμικοῖς ἔπι- 
τέρπεται ἄσμασιν * ἀγνείᾳ, καὶ παρθενίφ, xai όωφρο” 
σύνῃ συγγήθεται. Καὶ πρὸς ταύτας εἰρήνην ἄγει 
ἀένναον, καὶ φιλοφρόνως ταύτας ἁσπάξεται. Εἰρήνην 
καὶ πρᾶον περιπτύσσεται φρόνημα, ἀγάπην, xad 
ἔλεον, xat ταπείνωσιν ὡς οἰχείας τροφοὺς ἀγχαλίζε- 


p Ταν. Καὶ συνελόντα φάναι, ἐπὶ πάσῃ μὲν χαχίᾳ, 


κατηφεἰᾳ δυσχεραίνουσα, πάσῃ δὲ ἀρετῇ ὡς οἰχείψ 
χαρίσµατι ἐπαγάλλεται. El οὖν τὰς προτέρας ἐχθύ- 
pog χακίας ἐχχλίνωμεν, τὰς δὲ ἀρετὰς πάση σπουδῇ 
ἀγαπήσωμεν, xal ταύτας συνοµίλους ατησώμεθα, 
θαμινὰ πρὸς τοὺς οἰχείους οἰχέτας ἑλεύσεται, cv. 
ἁπάντων τῶν ἀγαθῶν σὺν αὐτῇ ἐφελχομένη ópyrv- 
piv, καὶ Χριστὸν τὸν αὐτῆς Υἱὸν, xai τῶν ἁπάντων 
"Βασιλέα xai Κύριον ἐνοιχοῦντα ταῖς ἡ µετέραις xap- 
δίαις συμπαραλήψετσι’ o 0652, τιμὴ, κράτος, usya- 


quo ista simplieiora. 
(62) R. ἐπεχωριάξετο. 








793 


HOMILIA III IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 


το 


λοσύνη τε xai μεγαλοπρέπεια, σὺν τῷ ἀνάρχῳ Πα- A in cordibus nostris babitet ; cui. cum Patre οἱ san- 


τρ], χαὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν xat dil, καὶ εἰς τοὺς 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. 'Ayutyv. 


r. 

Τοῦ αὐτοῦ Aóyoc τρίτος sl 7] 
maar οτόκου (G5). umo τῆς 

a'. Ἔθος ἐστὶ τοῖς ἑρωτικῶς πρός τι διαχειµένοις, 
ἐπὶ γλὠώσσης ἀεὶ τοῦτο φέρειν, xal τῷ vip, νύχτωρ 
τε xai μεθ’ ἡμέραν φαντάζεσθαι. Μή pd τις οὖν εὖ- 
θννέτω, εἰ τρίτον ἐπὶ τοῖς προλαδοῦσι δυσὶ τὸ παρὸν 
ἐποιησάμην ἐφύμνιον τῇ Μητρὶ τοῦ Θεοῦ µου, ὥσπερ 
τι δῶρον ἐξόδιον. οὗ γὰρ αὐτῇ χαριζόµενος, ἀλλ' 
ἐμαυτῷ xai τοῖς παροῦσιν ὑμῖν, ὦ θεῖον καὶ ἱερὸν 
σύστημα, ὄφον ψυχωφελὲς xat σωτήριον προτιθεὶς τῇ 
ἱερᾷ ταύτῃ νυχτὶ κατάλληλον, καὶ πνευματικὴν θυ- 
μηδίαν ἐμπορευόμενος, Σπάνη (64) γὰρ ἡμᾶς, ὡς 
ὁρᾶτε, χατειλήφει τῶν ἑδωδίμων. Διὸ δη σχεδιάζω 
τὴν πανδαισίαν, εἰ xal μὴ πολυτελῶς, μηδὲ ἀξίως 
τῆς χεχληχυίας, ἀλλά γε τὴν malva» ἀναγχαίως 
δυναµένην παραµνθῄήσασθαι. Οὐ γὰρ αὕτη τῶν ἐγχω. 
µίων προσδεἠς τῶν παρ) ἡμῶν, ἀλλ ἡ μεῖς τῆς παρ) 
αὐτῆς δόξης ἐπιδεεῖς. Τὸ γὰρ δεδοξασµένον πῶς δο- 
ξασθήσεται; Ἡ my) τοῦ φωτός, πῶς φωτισθήσεται; 
"AX ἡμῖν αὐτοῖς, δι’ ὧν δρῶμεν, πλέκοµεν στέφανον. 
Ζῶῷ γὰρ ἑγὼ, «Ἰέγει Κύριος, καὶ τοὺς δοξἀζοντάς 
µε δοξάσω. 'Hób μὲν γὰρ ὄντως, ἡδὺ ποτὸν οἶνος, 
καὶ ερόφιµον ἄρτος elc βρῶσιν (65). Ὁ μὲν γὰρ εὖ- 
Φραίνει, ὁ δὲ χαρδίαν ἀνθρώπου στηρίζει. Αλλὰ τί 
τῆς Μητρὸς τοῦ Θεοῦ µου ἠδύτερον: Αὕτη µου τὸν 
νοῦν εἶλεν αἰχμάλωτον' τὴν γλῶσσαν αὕτη ἑληῖσατο' 
ταύτην ὕπαρ τε xal bvap φαντάζομαι. Αὕτη τοῦ Λό- 
Yo» Μήτηρ, καὶ λόγου χαθέστηκε χορηγός τὸ τῆς 
στείρας χύημα, τὸ χαρποφόρους τὰς στειρευούσας 
Ψυχὰς ἐργαζόμενον, Ταύτης τὴν ἱεράν τε xai θείαν 
µετάστασιν ἑορτάζομεν σήμερον, Δεῦτε τοίνυν, àva- 
θῶμεν πρὸς τὸ μυστικὺν ὄρος, καὶ τῶν βιωτικῶν 
καὶ ὑλικῶν ἐμφάσεων γεγονότες ὑπέρτεροι, xal τὸν 
Ὑνόφον ὑπεισελθόντες τὸν θεῖον καὶ ἅληπτον, Ev φωτὶ 
τῷ θείῳ Ὑενόμενοι, τὴν ἀπειροδύναμον ὑμνήσωμεν 
δύναμιν. Ἠῶς ὁ ἐκ τῆς περιουσίου (66) περιοχῆς τῆς 
ἆθλου καὶ πάντων ἐπόπεινα, τῆς πατριχῆς γαστρὸς 
ἀνεχφοιτήτως εἰς εν παρθενικὴν νηδὺν καταδὰς, 
σνλληφθείς τα χαὶ σαρχωθεὶς, xai διὰ παθῶν ἔχου- 


C 


ctissimo Spiritu, gloria, honor, potestas, majestas, 
et magniflcemlia, nunc et semper, et in szcula sz- 
culorum. Amen. 


X. 


Ejusdem oràtio tertia in. dormitionem sauctissime 
Dei Genitricis. 

1. Eorum qui rei alicujus amore flagrant, hec. 
consuetudo est, ut illud in ore et mente perpetuo, 
ferant, idque noctu diuque sibi repraesentent. Ne me 
igitur quispiam redarguat, si post duos quos pro-: 
nuntiavi laudatorios sermones, tertium hunc quoque 
habeam, quem Dei mei Matri tanquam munus ob 
ejus excessum deferam: won ut. illi grati: aliquid 
ex me accidat, sed mihi potius, vobisque qui ade- 
stis, ο divine et sacer coetus, utile animis et salu- 
tare, ac sacrosanci? buicce nocti accommodum 
obsonium apponam , spiritualisque obleciationis 
lucrum afferam. Esculentorum quippe nos, ut vide- 
tis, inopia cepit, Quamobrem convivium vobis ex- 
temporaneum paro, quod licet nec munificentissi- 
mum sit, nec ea dignum quz nos invitavit, altamen 
famem necessario compescere poterit, Neque enim 
ipsa laudibus nostris indiget : verum nos gloria 
quz ex illa fluit, egemus. Nam quod jam est gloria 
cuinulatum, quanam gloria augebitur : ac lumin s 
fons, quonam pacto illuminabitur ? Nobis vero per 
ea qua agimus, corollas nectimus : Vivo enim ego, 
ait Dominus, quia glorificantes me glorificabo *'. 
Yere quidem suavis, suavis, inquam, potus est vi- 
num, nutriendoque idoneus est panis qui editur. 
Jllud enim lztifjicat, hic cor hominis confirmat **, 
Sed quid Dei Matre dulcius? Hac mentem meam 
captivam tenet : hzec linguam depraedata est : hane 
diu noctuque meditor 5 hzc, cum Verbl sit parens, 
verba quoque suppeditat.Infecundze fetus est, qua 
Infecundos animos fructiferos reddit. Hujus sacrum 
divinumque transitum hodie celebramus. Eia agite, 
ad moutem ergo mysticum aseendamus, et terrenis, 
ac materie obnoriis imaginibus superiores facti, 
atque in divinas tenebras quo comprehendi ne- 
queunt, intromissi, divino lomine comparato, inft- 
nitam virtutem collaudamus. Qui factum est, ut qui 
ex ocelsissima et íncorporali specula, que extra 


σίως ὁδεύσας πρὸς θάνατον, καὶ μετὰ σώματος ἐκ D omnem aleam est, paterno ex sinu non egressus, in 


The τὴν γέννησιν ἔχοντος, καὶ φθορᾷ κτησάµενος τὸ 
ἄφθαρτον, πρὸς τὸν Πατέρα πάλιν ἀναφοιτήσας, τὴν 
αὐτοῦ κατὰ σάρχα Μητέρα πρὸς σὺν ἑαυτοῦ γεννή- 
τορα ἐπεσπάσατο, οὐρανὸν ἐπίγειον χρηµατίσασαν, 
πρὸς τὴν ἐπουράνιον γῆν µετεωρίσας; 


P. Σήµερον ἡ νοητὴ κλίµαξ ἡ ἔμψυχος, δι ὃς 
καταδὰς ὁ Ὕψιστος ἐπὶ γῆς ὤφθη, xat τοῖς ἀνθρώ- 


1 Reg. 1, 50. ** Psal. cin, 45. 
(65) Ex codice Sangermanensi, collat, cum Se- 


gueriano, 
(64) Seg. σπάνι;. 


virginalem uterum descendens, et assumpta earne 
conceptus, volontariaque passione adita morte, cuin 
corpore ex terra procreato, incorruptlone per cor« 
ruptionem acquisita, ad Patrem iterum reversus, 
Matrem suam secundum carnem ad genitorem suum 
attraxerit, et ipsam que calum terrestre fuerat, ad 
coplestein terram sustulerit ? | 

$. Hodie scala spiritualis animala , per qnam 
Altissimus descendens in terris visus est, et cuin 


(65) Seg. βρωτόν. 
(66) Beg. περουσίου., 


199 


S. JOANNIS DAMASCENI 196 


hominibus θ5ι conversatus ὃν per mortem quasi A ποις συνανεστράφη, τῷ θανάτῳ χρησαμένη xMyatt, 


per scalam ex terra In coelum perrexit. lHo«ie terre- 
stris mensa, qui colestem vit: panem divini. 
tatisve 883 carbonem sine nuptiarum usu gesta- 
verat, e terra in caelum subvecta est, Deique porte 
ad orientem positze, ccelorum port: elevate sunt. 
llodie ex terrestri Jerusalem, civitas Dei animata 
ad supernam Jerusalem reducitur : et quz erea- 
turze omnis primogenitum unigenitumque ex Patre, 
primogenitum ex seipsa el unigenilum conceperat, 
in primogenitorum Ecclesia commoratur. Arca Dei 
animata et rationalis ad Filii sui requiem transfer- 
tir. Paradisi fores reserantur, et arvum quod 
Deum tulit, excipiunt; ex quo sempitlernz vitze 
lignum pullulans, Christus nimirum, cunctorum 
vite auctor, Eve inobedientiam, necemque ab 
Adamo illatam enecavit. Specus excisum, mons 
non exseclus, ex quo lapis nulla manuum ope avul- 
sus, totum terrarum orbem implevit. Thorus di- 
vin:z Verbi humanitatis, in gloriosissimo sepulcro 
velut in thalamo requiescit : ex quo ad nuptiale ix 
eelis positum cubiculum migrat ; ubi cum Filio et 
Deo aperte regnatura est : ae sepulerum, uL iis qui 
in terris agunt, thalami loco esset , reliquit. Itane 
vero sepulcrum thalamus est? ita prorsus, ac tha- 
lamo quovis illustrius : non auri splendoribus, nen 
argenti claritate, non lapidum fulgoribus micans, 
non sericis pannis, et contextis ex auro et purpura 
vestibus exornatum, sed radiante divinitus splem- 
dore sanctissimi Spiritus : non corporum connu- 
bium terrz amatoribus, sed iis qui Spiritu vincti 
sunt, animarum sanctarum vitam pr:bens, scilicel 
meliorem omnibus suavioremque apud Deum sla- 
(um, Sepulerum hoc ipsa Edem formosius est, et 
ne blanditias quas in illa hostis adhibuit, comme- 
morem, egregium, ut sic loquar, consilium, invi- 
diam, fraudem, remissum Eve? animum, suasio- 
nem, dulcem simul atque amaram escam, per quam, 
amissa mente, conjugem quoque ea spoliavit, in- 
obedientiam, exsilium, mortem edisserens, solemni- 
tatem tristitite argumentum  efficiam : boc sepul- 
crum, inquam, ex terra mortale corpus ad c«elog 
sublevavit: illa vero ex alto in terram generis 
nosti parentem deduxit. Etenim in ipsa ille, qui 


γηθεν εἰς οὑρανοὺς ἀνεφοίτησεν. Σήµερον ἡ ἐπί- 
γειος τράπεζα, ἡ τὸν οὑράνιον τῆς ζωῆς ἄρτο" 
τὸν τῆς θεότητος ἄνθραχα ἀπειρογάμως βαστάσασα, 
ἀπὸ γῆς ᾖρθη πρὸς οὐρανοὺς, χαὶ τῇ χατ ἀνατολὰς 
τοῦ θεοῦ πύλῃ, πύλαι οὐρανοῦ ἐπῄρθησαν. Σήµερον 
Ex τῆς ἐπιγείου Ἱερουσαλὴμ dj πόλις τοῦ θεοῦ f 
ἔμψυχος πρὸς τὴν ἄνω Ἱερουσαλὴμ. μετατίθεται, 
καὶ τὸν πρωτότοχον πάσης κτίσεως, τὸν ἐκ Πατρὺς 
μονογενη, πρωτότοχον ἓξ αὐτῆς μονογενῆ χνήσασα, 
ἐν τῇ Ἐκχλησίᾳ τῶν πρωτοτόχων αὐλίζεται, xai 
χιθωτὸς Κυρίου ἡ ἔμγυχός τε xal λογικὴ πρὺς si» 
τοῦ Υἱοῦ ἀνάπανσιν µετανίσταται. Πύλαι παρα. 
δείσου ἀνοίγονται, xal την θεοφόρον ὑποδέχονται 
ἄρουραν, ἐξ fi; τὸ τῆς αἰωνίου ζωῆς ξύλον βλαστῆσαν 
τὴν παραχοὴν τῆς Εὔας xai τὴν νέχρωσιν τοῦ ᾿Αδὰμ 
διαλέλυχε. Χριστὸς οὗτος, ὁ τῆς ζωῆς τῶν ἁπάντων 
αἴτιος, ἄντρον λελαξευμένον, ὄρος τὸ ἁλατόμητον 
ὑποδέχεται, ἐξ οὗ λίθος χειρῶν ἄνευ τμηθεὶς «tv 
οἰχουμένην ἑπλήρωσεν' ἡ παστὰς τῆς θείας τοῦ Λόγου 
σαρχώσεως, ὡς ἓν θαλάµῳ τῷ πανευχλεεῖ ἀναπὲ- 
παυται τάφῳ, ὅθεν πρὸς τὸν οὑράνιον ἀνίεισι νυµ- 
φῶνα, τῷ Υἱῷ xal θεῷ ἀριδήλως συµδασιλεύουσαν 
xai τὸν τάφον παστάδα τοῖς ἐπὶ γῆς χαταλέλοιπεν. 
Ἡαστάδα τὺν τάφον; Ναὶ παστάδος πάσης παν- 
αἸλαέστερον, οὐ χρυσοῦ περιλάμψεσιν, οὐχ ἀργύρου 
φανότητι, xal λίθων διανγείαις ἀστράπτουσαν, xoi 
σειρῶν νήµασι, xai χρυσονήστῳ ἔσθητι, καὶ ἆλουρ- 
γίδι κεχλωσμµένῃη, ἀλλὰ θεοφεγγεῖ αἴγλῃ τοῦ παν- 
αγίου Πνεύματος" οὗ σωμάτων συνάφειαν τοῖς γη; 
ἑρασταῖς, τοῖς δὲ δεσµίοις τοῦ Πνεύματος ψυχῶν 
ὁσίων ζωὴν προξενοῦσαν, πρὸς Ocby πάσης ἀμείνω 
καὶ γλυχυτέραν κατάστασιν. Οὗτος ὁ τάφος τῆς CER 
ὡραιότερος * xal ἵνα μὴ λέγω τὴν ἐν Exelvy τοῦ δυσ- 
μενοῦς εὔνοιαν, τὴν χρηστὴν, ἵν οὕτως εἴπω, συµ- 
θουλὴν, τὸν φθόνον, τὴν ἁπάτην, τῆς Ἑὔας τὴν µα- 
λαχότητα, τὴν πιθανότητα, τὸ γλυκὺ καὶ πικρὸν 
δέλεαρ, 6c ἧς ἐκλάπη τὸν νοῦν, xal τὸν ὁμόζυγα χέ- 
Χλοφε, τὴν παρακοὴν, τὴν ἑξορίαν, τὸν θάνατον, 
ἵνα μὴ ταῦτα λέγων τὴν ἑορτὴν ἑχτελῶ χατηφείας 
ὑπόθεσιν ' οὗτος ἀπὸ γῆς σῶμα θνητὸν εἰς οὐρανὸν 
µετεώρισεν΄ ἐχείνη δὲ ὑψόθεν (07) εἰς Tfjv τὸν Ἐν- 
άρχην κατἠγαγεν. "H. γὰρ οὐχ ἐν αὐτῃ ΄ Γῆ el, xal 
εἰς γῆν ἀπε.εύσῃ, ὁ κατ εἰχόνα θείαν Υεγονως 


ad imagiuein Dei factus est, condemnationem hanc D χατακέχριται; Οὗτος ὁ τάφος τῆς πάλαι σχηνῆς vi- 


accepit : Terra es, et. in terram reverteris *. Sepul- 
crum hoc antiquo est tabernaculo pretiosius, ratio- 
nale, et animatum, ac divinitus illuminatum can- 
delabrum includens, οἱ mensam vitam ferentem, 
qui non panem propositionis, sed coelestem; non 
ignem materia constantem , sed eum qui materia 
omni superior est, Deitatis nimirum , suscepit. Se- 
pulcrum hoc Moysis arca fortunatius, quod non um- 
bras et figuras, sed veritatem ipsam sortitum est. 
hecepit euim sinceram aureamque urnam, quae 


»" Baruch. m, 98. 'Gen. ni, 19. 


(67) Sangerm. ὑψωθεῖσα. 


µιώτερος, τὴν λογικήν τε xal ἔμφυχον, θεοφεγγῆ 
λυχνίαν δεξάµενος, xai τὴν ζωηφόρον τράπεζαν, οὐ 
χαρποὺς προθέσεως, ἀλλ᾽ oüpávtov , οὗ mop ὑλιχκον, 
ἀλλ) ἄθλον δεξαµένην πῦρ τῆς θεότητος. Οὗτος ὁ 
τάφος τῆς Μωσαϊκῆς κ:θωτοῦ ὀλθιώτερος, εὐμοιρή- 
σας οὗ σχιὰς xaX τύπους, ἁλλ αὐτὴν τὴν ἀλήθειαν. 
Ἐδείξατο γὰρ τὴν ἀχίόδηλον xai χρυσοειδῆ στάμνο», 
τὴν τὸ obpávioy µάννα χαρποφορήσασαν, πλάχα ἕμ- 
Ψυχον, Λόγον Θεοῦ δακτύλἸῳ τῷ παναλκεστάτῳ 
Πνεύματι δεξαµένην σαρχωθησόµενον, Λόχον τὸν 





πο 


HOMILIA 11 IN DORMITIONEM B. V. MARLE. 


799 


ἑνυπύόστατον, τὸ χρυσοῦν θυµιατήριον, τὴν τὸν θεῖον A caeleste manna produxit : tabulam animatam, qu» 


xufcaca ἄνθραχα, xai πᾶσαν τὴν Χτίσιν εὐωδιά- 
σασαν. 


Y. Φευγέτωσαν δαίμονες, ὁλολυζέτωσαν τρισάθλιοι 
Μεστώριοι. ὡς πρόπαλαι οἱ Αἰγύπτιοι, xal ὁ τούτων 
ἔξαρχος ὁ νέος Φαραῶ, ὁ πιχρὺς ἁλάστωρ καὶ τύ- 
ραννος (68). To βυθῷ γὰρ τῆς βλασφημίας xat- 
εχώσθησαν. Ἡμεῖς δὲ οἱ σωθέντες ἀδρόχοις ποσὶν, 
xai τὴν ἀλμυρὰν τῆς ἀσεθείας ὑπερθάντες θάλασ- 
σαν, ἄσωμεν τῇ Μητρὶ τοῦ Θεοῦ ᾠδὴν τὴν ἑξόδιον. 
Αἱρέτω Μαριὰμ ἡ Ἐχχλησία ταῖς χερσαὶ τὸ τύμπα- 
νον, xal ἐξαρχέτω ᾠδὴν «hv ἑόρτιο. ἸἘξίτωσαν 
τοῦ πνευματιχοῦ "Iopahà αἱ νεάνιδες μετὰ τυµπάνων 
xai χορῶν ἁλαλάζουσαι. Βασιλεῖς τῆς γῆς χαὶ κρι- 
ταὶ σὺν ἄρχουσι, νεανίσχοι καὶ παρθένοι, πρεσθδύται 
μετὰ νεωτέρων, τὴν Θεοτόχον ύμνείτωσαν, σύλλογοι, 
xai λόγοι παντοδαποὶ, καὶ ἐθνῶν καὶ λαῶν γλῶσσαι 
διάφοροι, ἆσμα καινὸν μελουργείτωσαν. Περιηχείτω 
àhp πνευματικοῖς δόναξί τα xat σάλπιγδι, χαὶ τοῖς 
ἐκ πυρὸς ἁμαρύγμασιν ἡμέραν καινουργείτω σωτή- 
ρ'ον. Εὐφράνθητε, οὗρανο", χαὶ αἱ νεφέλαι ῥανάτωσαν 
ἀγαλλίασιν. Σχιρτήσατε, xpi τῆς ^ ἐχλεχτῆς τοῦ 
θεοῦ ποίµνης, οἱ θεῖοι ἁπόστολο:, ὡς ὄρη ὑνηλὰ xal 
μετέωρα ταῖς ὑψηλοτάταις θεωρίαις ὑψούμενοι, xal 
ἄρνες Θεοῦ, λαὺς ἅγιος, τῆς Ἐκκλησίας τὰ θρέἐµ- 
pasa, ὥσπερ βουνοὶ πρὸς τὰ ὑψηλὰ ὄρη τῇ προαι- 
ρέσει ἀνατεινόμενοι. Βαθαί ! βαδα([ τέθνηχεν ἡ πηγἩ 
τῆς ζωῆς, ἡ τοῦ Κυρίου µου Μήτηρ; Ἔδει γὰρ τὸ 
ix γῆς συντεθὲν παλινοστῆσαι πρὸς Y^», καὶ οὕτω 
μειαναστῆσαι πρὸς οὐρανὸν, kx. τῆς γῆς λαθὼν (69) 
τὴν δεδωρηµένην τῇ YT] τῇ καταθέσει τοῦ σώματος 
πανακήρατον ζωήν. Ἔδει yàp χαθάπερ ypuabv 
ἀποθαλοῦσαν vb γεῶδες xal ἁλαμπὶς τῆς θνητότητος 
πάχος, ὡς ἓν χωνεύσει τῷ θανάτῳ «hv σάρχα ἄφ- 
θαρτον xa καθαρὰν, τῷ φέγχει τῆς ἀφθαρσίας 
ἐχλάμπουσαν ἐξαναστῆναι τοῦ viua toc. 

&. Σήµερον ἀρχὴν λαµδάνει δευτέρας ὑπάρξεως 
ὑπὸ τοῦ δόντος αὐτῇ τὴν ἀρχὴν τῆς προτέρας ὑπάρ- 
(eux, ἡ δοῦσα δευτέρας ἀρχὴν, τῆς σωματικῆς λέγω 
ὑπάρξεως, τῷ μὴ ἐσχηχότι ἀρχὴν χρονιχὴν τῆς mpo- 
πέρας χαὶ &iblou ὑπάρξεως, εἰ xaX τὸν Πατέρα ἀρ- 
yh» εἶχεν ὡς αἰτίαν τῆς αὐτοῦ θείας ὑπάρξεως. 
Χαίΐροις, Σιὼν, «b θεῖον ὄρος τὸ. ἅγιον, &v d χατῴχει 


. bum subsistens incarnandum excepit ; 


Verbum Dei digito, validissimo utique Spiritu, Ver - 
3ureun 
thuribulum, quod divinum carbonem peperit, bo- 
noque odore naturam universam replevit. 

δ. Fugam arripiant demones, queniadmodum an- 
tiquitus AKgyptii : ejulatus edant. miserrimi lomi- 
num Nestoriani, eorumque princeps junior Pharao, 
&:evissimus orbis depopulator et tyrannus. Profundo 
namque blasphemie absorpte sunt. Nos vero qui 
siccis pedibus salvati sumus, salsumque 8A im- 
pietatis mare transivimus, Dei matri excedenti can- 
ticum decantemus. Maria, sive Ecclesia, tympanum 
manibus sumat, festivumque diei cauticuw θεος” 
diatur : spiritalis Israelis puellze choreis perstre- 


D pentes exeant. Reges-terre et judices, una cum 


C 


principibus, juveues, el virgines, senes cum junio- 
ribus Deipare hymnos dicant : cetus item, om- 
niumque generum sermones, el variz gentium et 
populorum linguse novum concinant canticum. Spi- 
ritualibus fistulis ac tubis aer circum personet , et 
igneis splendoribus, salutarem diem innovet ? Gau- 
dete, coli, et nubes justitiam pluant : exsultate, 
electi Dei gregis arietes, divini apostoli , qui velut 
olii sublimesque montes celsissimis speculatioui- 


bus sublati estis; vosque, agni Dei, populus sanctus, 


Ecclesi:* pecora, collium instar inductione animi 
ad excelsos montes attigisüs. Pape! papse! fons 
vits, Domini Mater moritur? Oportebat enim, ut 
quod e terra conflatam erat. ad terram revertere- 
tur, atque ita in ccelum transmitteretur, post cor- 
poris iu terra depositionem purissimam vilam acci- 
piens. Decebat enim ut, quemadmodum aurum, terra 
deposita et caliginosa mortalitatis mole, carne in 
morte velut in fusura incorrupta ac pura, atque 
incorruptionis fulgore rutilanti e monumento re- 
surgens indueretur. 


4. Hodie, qus primz exsistentie , corporaks 
scilicet, principium ab eo accepit, qui temporale ini- 
tium non habuit prioris et sempiternze sus exstantiz, 
etsi Patrem principium habebat, tanquam divinse suce 
exstantie auctorem , bzc secundz exsistentiz ini- 
téum ab eo accipit, qui ipsi dedit ut primum exsisteret., 
Gaude, Sion, divinus mons el sanctus, in quo mons 


τὸ θεῖον ὄρος τὸ ἔμψυχον' fj νέα Βαιθὴλ, ἐν ᾗ στήλη D divinus et animatus habitavit : nova Bethel, in qua 


Άλειπται, ἀνθρωπίνη quote χριοµένη θεότητι. Ἐκ 
coU (70) πρὸς οὑράνιον ὕψος µετεώρισται, ὡς ἐξ 
ἑλαίων, ὁ ταύτης Υἱός. Ἑτοιμαξέσθω νεφέλη παγκό- 
αμιός τε xal περιχόσµιος, καὶ ἀνέμων πτέρυγες Ex 
τῶν περάτων τῆς Υῆς πρὸς Σιὼν τοὺς ἁποστόλους 
διαθιθάζουσαι. Τίνες οἵδε ὡσεὶ νεφέλαι xaX ἀετοὶ 
πέτανται πρὸς τὸ πτῶμα τὸ τῆς πάντων ἀναστάσέως 
αἴτιον τῇ Μητρὶ τοῦ Θεοῦ λειτουργήσοντες, Τίς 
αὕτη fj ἀναδαίνουσα λελευκανθισµένη, ὅλη καλὴ, £x- 
λάμπουσα ὃς fioc; ᾿Αδέτωσαν αἱ κχιθάραι τοῦ 


. xat ὃυσ 


(59) Seg vhe Neocópto; ὁ τύραννος, τῷ 
βυθῷ τῆς μιαρᾶς 


αὐτοῦ βλασφημίας κατεχωσθείς. 


columna uncta est, bumana nimirum natura divi- 
nitate peruucta : ex te ejus Filius ad ccelestem su- 
blimitatem, quasi ex olivis est evectus, Przparetur 
nubes universi orbis, el supra mundum, et veuto- 
ruin al? qua apostolos ex terre finibus in Sion ad- 
vehant., Qui sunt isti, qui tanquam nubes et aquila 
ad corpus resurrectionis omnium causam vola3ut, 
Dei Matri ministraturi? qua est ista quae ascendit 
dealbata f tota pulchra, resplendens ut sol ? Spiri- 
tus citharze concinant, apostolicze lingus, theolo- 


(69) Sic quoque Seguer., forte λαθόν. 
(10) Germ. ἓξ οὗ, sic Allat. ex que. 


799 


S. JOANNIS DAMASCENI | 160 


gorum vertices cymbalis perstrepant. Vas electio- A Πνεύματος, ἁἀποστολιχαὶ γλῶσσαι. ᾽Αλαλαζέτωσαν 


nis Hierotheus *, divino Spiritu consecratus, diviua 
unione res divinas edoctus passusque, totus e cor- 
pore excedat, totus liberam animi electionem se- 
quens abeat, Jaudatoriisque canticis plaudat. Gen- 
tes omnes manibus plaudant : Deiparam omnes 
laudent. Angeli obnoxio morti corpori serviant, Fi- 
lie Jerusalem, pr:euntem reginam sequimini *, et 
velut proximz illi virgines, Spiritu juvenantes ad 
rponsum simul convebamini, a dextris Domini 
»stiturze, Descende, descende, Domine, Matri, uti 
par est, debita nutrieationis tux premia persol- 
vito. Divinas extende manus : maternam animam 
suscipe, qui paternis manibus spiritum in cruce 
deposuisti : dulci eam susurro compella. Veni, pul- 
chra, proxima mea, qua virginitatis 885 forma 
solem ipsum splendoribus superas. Tua mecum 
communicasti ; nunc meorum particeps esto. Ác- 
cede, Mater, ad Filium : jam cum eo qui ex te natus 
est, el. tecum egestatem subiit, regnum teneto. 
Ahi, Domina, abi, non uti Moses, ascende, ac mo- 
rere, Morere polius primum, dein ascende. Ani- 
mam Filii tui manibus repone : terrz quod. terrae 
est, redde : nam hoc etiam tecum simul subleva- 
bitur. Tollite, o popule Dei, oculos ; tollite, et ecce 
"in Sion arcam Domini Dei virtutum, cui reipsa 
apostoll quidem astant, corpus quod vitz princi 
pium et Dei receptaculum fuit funerantes : angeli 
vero, Incorporali invisibilique ratione fovent, Do- 
mini sui Genitrici non sine Uimore servorum iustar 
assistentes. Ipse quoque Dominus adest, qui ubi- 
que prasens est, omnia complens et universa con- 
. tinens, cujus nullus est locus : in ipso enim omnia 
sunt, velut in Creatore, qui cuncta condit et com- 
plectitur. Eece virgo, Adami filia Deique Mater, 
corpus terr» propter Adamum tradit : animam 
vero ad coelestes sedes propter Filium transmittit, 
Urbs sancta sanctificetur, ac cum aliis benedictio- 
nihus, sempiternam. benedictionem referat. Divini 
tabernaculi pompam angeli precedant, et sepul- 
erum apparent. ld fulgore Spiritus honestetur : 
unguenta componantur, quibus purissimum odora- 
tissimumque corpus perfricetur. Adsit unda limpida, 
quà benedictionem hauriat ex mundissimo benedi- 


χύμδαλα, αἱ τῶν θεολόγων ἀχρότητες, τὸ σχεῦος τῆς 
ἐχλογῆς Ἱερόθεος, ὁ τῷ θείῳ καθιερωµένος Πνεύ- 
ματι, ὁ τῇ θείᾳ ἑνώσει τὰ θεῖα παθὼν καὶ μαθὼν, 
ὅλος ἐξιστάσθω τοῦ σώματος: ὅλος συνεχδηµείτω 
τῇ προαιρέσει, xal χροτείτω τοῖς ἐφυμνίοις. Πάντα 
τὰ ἔθνη χεῖρας κροτείτωσαν, πάντες τὴν Θεοτόχον 
ὑμνείτωσαν. "Αγγελοι θνητῷ λειτουργςείτωσαν σώ- 
pati. θυγατέρες Ἱερουσαλὴμ, ὀπίσω τῆς βασιλίδος 
ἀχολουθήσατε, xal ὡς πλησίον αὐτῆς παρθένοι νεα- 
νιευόµεναν Πνεύματι πρὸς τὸν νυμφίον συναπενέ- 
χθητε, ix δεξιῶν τοῦ Δεσπότου παραστησόµεναι. 
Κάτιθι, χάτιθι, Δέσποτα, τῇ Μητρὶ χατάχρεως 
ἀποτιννὺς τὰ ὀφειλόμενα θρἐπτρα. θείας ἀνατέ- 
τασον χείρας * δέξαι φυχὴν μητριχὴν, ὁ πατριχαῖς 
χεροὶ τὸ πνεῦμα ἐπὶ στανροῦ παραθέµενος, φώνῃ- 
σον πρὸς αὑτὴν ἡδύ τι ψιθύρισμα. Ἐλθὲ, ἡ xa, 
ἡ πλησίον µου, ἡ τῷ χάλλει τῆς παρθενίας ὑπὲρ 
ἅλιον μαρμαρύσσουσα. Μετέδωχάς pot τῶν σῶν' 
δεῦρο, τῶν ἐμῶν συναπόλαυσον’ δευρο, Μήτερ., πρὸς 
τὸν Yióv: δεῦρο, συμδασίλενσον τῷ Ex σοῦ σὺν adi 
πτωχεύσαντι. 'Απιθι, Δέσποινα, ἄπιθι, οὗ Μωσαϊκῶς, 
ἀνάδα , χαὶ τελεύτα. Τελεύτα δὲ μᾶλλον, xal οὕτως 
ἀναθαῖνε. Ῥυχὴν παράθου ταῖς τοῦ Υἱοῦ σου χερσἰν. 
Απόδος τὸ τοῦ χοὺς τῷ χοῖ, ὡς ὅτι τοῦτο συνεπαρ- 
θήσεται. "Άρατε, ὁ τοῦ Θεοῦ λαὸς, τοὺς ὀφθαλμοὺς 
ὑμῶν, ἄρατε (71). Ἰδοὺ ἐν Σιὼν ἡ χιδωτὸς Κυρίου θεοῦ 
τῶν δυνάµεων, xal ταύτῃ σωματικῶς οἱ ἁπήύστολοι 
παρειστἠκειάαν τὸ ζωαρχικὸν xa θεοδόχον σῶμα κη- 
δεύοντες. ᾽Αῦλως δὲ xal ἀοράτως περἰεπουσιν ἄγγε- 
Aot φόθῳ, τῇ Μητρὶ τοῦ σφῶν Δεσπότου δουλοπρεπῶς 
παριστάµενοι. Αὐτὸς ὁ Κύριος πἀρεστιν, ὁ πανταχοῦ 
παρὼν, xal τὰ πάντα πληρῶν, καὶ περιέπων τὸ πᾶν, 
οὗ τόπος οὐδείς. Ἐν αὐτῷ γὰρ τὰ πάντα ὡς ποιη- 
τιχῷ xal συνεχτικῷ alvi. Ιδοὺ ἡ παρθένος, tj θυ- 
γάτηρ Αδὰμ xa Motto θεοῦ, δι ᾿Αδὰμ τὸ σώμα 
παραπέμπει τῇ vi, τὴν δὲ φυχην οὐρανίαις σκηναῖς 
διὰ τὸν Yibv ἀναδίδωσιν. ᾽ΑἉγιαζέσθω τὸ ἅἄστυ τὸ 
ἆγιον, xal ἐπ᾽ εὐλογίαις χαρπούσθω εὐλογίαν αἱώ- 
νιον. T3 διαθάσει τοῦ θείου σχηνώματος προπο- 
ρευέσθωσαν ἄγγελοι, χαὶ τὸν táqov εὐτρεπιζέτω” 
σαν. Κασμείτω τοῦτον αἴγλη τοῦ Πνεύματος. Ἔτοι- 
µαξέσθω μύρα, xai τῷ παναμώμῳ xal πανευώδει 
µυριζέσθωσαν σώματι. Παρήτω νᾶμα εἰλικρινὲς, xat 


ctionis fonte. Exsultet terra. depositione corporis : D ἀρυέσθω τὴν εὐλογίαν ἐκ τῆς ἀχηράτου τῆς εὐλογίας 


exsiliat aer ascensu Spiritus : spirent aure roru- 
lente pleneque gratia : Dei Matris conscensum 
«reatura omnis concelebret, juniorum coetus jubi- 
lent, oratorum lingua hymnos fundant, sapientum 
corda miraeulum philosophentur : senes canitie 
venerandi intenta acie speculationes edant : uni- 
verse demum condite res symbolam conferant 
suam. Nec vero sic minimam tante dignitatis par- 
tem attingent. 


* Dionys. De div. nom. cap. 5. * Psal. xiv, 15. 


v1) Hie multa habet Allatii translatio, qux» nec 
Seguerlanus codex, nec vetustissimus Sangermancn- 


πηγῆς. ᾽Αγαλλιάσθω ἡ yt τῇ χαταθέσει τοῦ σώματος. 
'Ahp σχιρτάτω τῇ ἀναδάσει τοῦ Πνεύματος. Ἠνεί-- 
τωσαν αὗραι δροσοειδεῖς, καὶ χάριτος ἔμπλεοι. Πᾶσα 
ἡ χτίσις πανηγνυριξέτω τὴν τῆς θεομήτορος ἄνοδον. 
Χοροὶ νέων ἁλαλαξέτωσαν. ᾿Ῥυήτωσαν γλῶσσαι ῥη- 
τόρων τοῖς ἐφυμνίοις χαρδίαι σοφῶν τὸ θαῦμα φιλο- 
σοφείτωσαν' πρεσθύται τῇ πολιᾷ τὸ αἰδέσιμον Éyov- . 
τες. ἄτρεμα τὰς Οεωρίας .χαρποφορείτωσαν. Πᾶσα 
1j χτίσις συνεισενεγκάτω τὸν ἔρανον. 0ὐδ' οὔ-ω vip 
ἂν πολλοστοῦ µέρους τῆς ἀξίας ἐφίχοιντο. 


sis reprasentat, accepiaque sunt ex orat. 2 Audrca 
Cretensis, et hic perperam intrusa. 





101 


LAUDATIO S. JOAN. CHRYSOSTOMI. 


762 


ε’. Δεῦτε, πάντες νοερῶς ἐχδημούσης συνεχκδηµή- A — 5. Eia agite, omnes una cum abeunte abeamus. 


σωµεν. Δεῦτε, πάντες χαρθίας πόθῳ πρὸς τὸν τάφον 
χατιούσῃ συγχαταθῶμεν. Περιστοιχήσωμεν τὸν la- 
ρώτατον χράβόδατον. Ὕμνους ἱεροὺς ἄσωμεν, ὡδέπως 
μελῳδοῦντες' Xo/pa, χεχαριεωµέγη, ὁ Κύριος μετὰ 
σοῦ. Χαίροις, 1j προωρισµένη Μήτηρ θεοῦ. Χαίροις, 
à προεχλελεγµένη τῇ πρὸ αἰώνων βουλῇ τοῦ θεοῦ, 
Tic θειότατον βλάστηµα, πυρὺὸς θείου χατοιχητήριον, 
Ηνεύματος ἁγίου ἱερώτατον ἄγαλμα, ὕδατος ζῶντος 
πηγἡ, παράδεισος τοῦ τῆς ζωῆς ξύλου , θείον βότρυος 
χλῆμα ἔμψυχον νέχταρ xal ἀμθροσίαν πηγάζοντος, 
ποταμὸς πλήρης τῶν ἀρωμάτων τοῦ Πνεύματος, 
ἄρουρα τοῦ θείου ἀστάχνος, ῥόδον τῇ παρθενίᾳ 
φανώτατον, xal πνέων τῇ εὐωδίᾳ τῆς χάριτος, 
xplvoy τοῦ βασιλιχοῦ ἀμφιάσματος, ἀμνὰς d τε- 
χοῦσα τὸν ᾽Αμνὺν τοῦ Θεοῦ, τὸν αἴροντα τὴν ἅμαρ- 
τίαν τοῦ χόσµου, τἲς σωτηρίας ἡμῶν ἑργαστήριον, 
ἐγγελιχῶν ὑπερτέρα δυνάμεων, δούλη xai µήτηρ. 
Δεῦτε, τὸν τάφον περιστοιχήσωµεν τὸν ἀχήρατον, 
xai θείας ἀρυσώμαθα χάριτος. Δεῦτε, Φφυχιχαῖς 
ἀγχάλαις τὸ ἀειπάρθενον σῶμα βαστάσωμµεν, καὶ 
σνγεισέλθωµεν ἔνδον τοῦ μνήµατος., καὶ συννεχρω» 
θῶμεν, τοῖς μὲν τοῦ σώματος ἀπογινόμενοι πάθεσιν, 
συζῶντες δὲ ζωὴν ἁπαθὴ xal ἀχήρατον' ἀχουτισθῶ- 
μεν τοὺς θείους ὄμνους ἐξ ἆθλων τῶν ἀγτγελικῶν 
γείλεων προϊεμένους. Ἐἰσέλθωμεν προσχυνῄσοντες, 
χαὶ γνῶμεν τοῦ μυστηρίου τὸ ξένου, ὡς Ἴρται, ὡς 
µεμετεώρισταιε, ὡς πρὸς οὐρανὸν εἴληπται, ὡς τῷ 
Υἱῷ πασῶν ὕπερθεν τῶν ἀγγελιχῶν παρἰσταται τά- 
ξεων' οὐδὲν γὰρ µέσον Μητρὺς xaX Yloo. Τοῦτόν σοι 


οὸν ἐξόδιον λόγον τρίτον ἐπὶ τοῖς δυσὶ πεποίηµαι, C 


Μῆτερ θεοῦ , αἰδοῖ xal πόθῳ τῆς Τριάδος ᾗ ἐλειτούρ- 
Υησας τῇ πατριχῇ εὐδοχίᾳ, xai τῇ δυνἀάμεὶ τοῦ Πνεύ- 
ἔατος, τὸν ἄναρχον Λόγον, τὴν παντοδύνάμον τοῦ 
θεοῦ δεξαμένη σοφίαν xal δύναμιν. Αέχου τοίνυν τὴν 
προθυµίαν, τὴν δύναμιν ὑπεραίρουσαν, xai δίδου τὴν 
σωτηρίαν, παθῶν φυχικῶν ἀλλσοτρίωσιν, νόσων σω- 
ματικῶν λόφωσιν, περιστάσεων λύσιν, βίου γαλη- 
ναίαν χατάστασιν, Φωτισμὸν Πνεύματος τὸν πρὸς 
τὸν σὺν Yibv πόθον ἐκπύρσενσον, εὐάρεστον αὐτῷ 
ὧν βίον ἡμῶν χατάστησον, ὡς ἂν xal τῆς ἐχεῖθεν 
τυχόντες µαχαριότητος, tjj Υἱοῦ δόξῃ ὁρῶντές σε 
ἑξαστράπτουσαν, ὕμνους ἱεροὺς ἀναπέμψωμεν, αἶω- 
νίως εὐφραινόμενοι, ἐν ἐχκλησίᾳ ἑορταζόντων ἀξίως 


τοῦ Πνεύματος, τῷ διὰ σοῦ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν οἱ- D 


χοδοµήσαντι, Χριστῷ τῷ Y lp τοῦ θεοῦ xat θεῷ ἡμῶν' 
ᾧ ἡ δόξα xal τὸ χράτος, σὺν τῷ ἀνάρχῳ Πατρὶ, 
χαὶ τῷ παναγίῳ xai ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν, καὶ 
ét , χαὶ elc τοὺς σύμπαντας καὶ ἀτελευτήτους αἱῶ- 
Vae τῶν αἰώνων. Αμήν. 
1Α’. 
Τοῦ iv ἁγίοις Παερὸς ἡμῶν "Iodvrov τοῦ Δαμα- 
σχηνοῦὺ ἑἐγκώμιον εἰς τὸν ἅγιον Ιωάννην Χρν- 
σόστοµμον' (79). 


α. Ἔδει μὲν, ὦ Ἰωάννη πάγχρυσε, τοὺς τῶν σῶν 
"1ο, 1, 28. 


(72) Ex lilustrissimi DD. Mauritii Le,Tellier, ar- 
εὐἹεριεεορὶ Remensis, codice quí transiit in Biblio- 


Agite, omnes desiderio eordis cum ea qus in mo- 
numentum descendit, descendauius : sanctissimum 
grabatum cireumsepiamus. Sacros hyuinos cana- 
inu8, boc modo concinentes : Ave, gratia plena, 
Dominus tecum *, Àve, quae predestinata es Dei 
Mater. Ave, quae consilio Dei ante ssecula preeelecta 
es, ut. diviuum germen esses divini ignis babitacu- 
lum, Spiritus sancli sacra!a staiua, aque vive 
fons, ligni vitae" paradisus, divini racemi palmes, 
ος quo nectar animatum et ambrosia profluxeruni : 
fluvius aromatum Spiritus plenus, terra divinse spi - 
cs, rosa virginitate clarissimo, et gratie [ragran- 
tiam spirans, regii indumenti lilium, agna Agnuin 
Dei pariens tollentem peccatum mundi, salutis no- 


B stra; officina, angelicis potestatibus sublimior, an- 


eilla et mater. Agite, mundissimum sepulcrum cir- 
cumdemus, divinumque inde gratiam hauriamus. 
Agite, ulnis animi corpus perpetuz virginitati a3- 
dictum gestemus, iu monumeptum Íintroeamus, 
unaque moriamur, abdicatis quidem corperis af- 
fectibus, 88 simul vero cum ea nulli labi, nulli 
vitio obnexiam decentes vitam; divinos denique 
canticos ex. aegelicis labiis nulli materise subjectis 
eíffusos audismus. Iniroeamus adoraturi, mysterii- 
que novitatem cognoscamus, ut elata, wt sublats, 
ut in celum delata est, ut Filio super*omnes ange- 
Jorum classes astat: nihil enim inter Filium et 
Matrem medii est. Hanc ad te de tuo exitu tertiam 
orationem post duas alias habui, cum summa erga 
Trinitatem reverentia et desiderio, cui ex compla- 
cito Patris, et Spiritus virtute ministrasti, Verbum 
priscipii expers, omnipotentemque Dei sapientiam 
el facultatem exeipieudo, Conatum itaque vires 
meas excedentem suscipe, salutem prabe, vitio- 
rum animi alienationem, «zgritudinum corporis 
quielem, adversariorum casuum solutiomem, vila 
tranquillam conditionem, Spiritus illuminationer. 
Amorem in Filium tuum accende, vitam nostrau) 
quz illi grata sit, institue, ul beatitatis quze apud 
ipsum est, participes facti, te Nati tui gloria re- 
splendentem intuentes, sacros hymnos emittamus, 
sierna oblectatione, in eorum conventu, qui pro 
dignitate Spiritus festa celebrant, in illius honorem 
qui per te salutem nostram est operatus, Christi 
Dei Filii, cui gloria et imperium cum Patre priu- 
eipii nescio, sanctissimoque et vivifico Spiritu , 
uuuc ei semper, el in omuia, et infinita ssecula 
&-culorum. Amen. 


XI. 


Sancti Patris nostri Joannis Damasceni oratio in 
laudem sancti Joannis Chrysostomi. 


1. Necesse quidem erat, o Joannes, qui tot.s 


thecam Regiam. Orationem hanc Savilius habuit, et 
Allatius ad Cl. Aubertum miserat. 


πο 


S. JOANNIS DAMASCENI 


161 


aureus es, eos qui Jaudes tuas dicere aggrederen- A Eyxoplov πειρωµένους ἐφάπτεσθα:ι, Ὑλώσσης ypo- 


lur, auream linguam nactos, sermonem auro fluen- 


tem proferre. Imo tua ipsius voce opus foret, - 


quippe qua sola sui ipsius praeconium digue pos- 
set exsequi. Qaeanquam id quidem hodie. Olim 
quippe, priusquam ex bac vita transires, cum in- 
ter bomines telluris incolas simu] viveres, tuis re- 
cte factis oblivione suppressis, in primis alloquiis 
ea stum sui ipsius aecusatrix erat. Sie eniin cow- 
paratum est, ut sapientibus viris proba sua faci- 
nora lateant, ne id quod sunt, existimatione de- 
fluat, Quia vero ipse quoque balbutientium puero- 
rum voces grata parentibus ipsorum accidunt, 
Deoque minuta duo sunt acceptiora , quam qux 
. epuleuti magnificique homines przstant (quoniam 


σέης εὐμοιρηχότας, λόγον προφέρειν χρυσόῤῥην, 
Ἐπὶ δὲ τούτοις τὴν ohv ἔδει παρεῖναι φωνέν' μόνη 
Υὰρ ἂν ἑαυτῆς ἀξίως ^re εὐφημίας χαταστοχάσαιτο, 
καὶ ταῦτά γε νῦν. Dol vxo τῷ ἐπὶ γῆς x95 ἐχδημίας 
συμθιοτεύσαντι, λήθη τῶν χατορθουµένων Ev πρω- 
τολογία.ς ἑαυτῆς ὑπῆρχε κατήγορος. ᾽Αποχρύώπτεται 
Y&p πως τοῖς σοφοῖὶς τὰ σφῶν χατορθωµάτων, ὡς 
ἂν μὲ) παραῤῥυῇ τὸ εἶναι τῷ οἴεσθαι' ἁλλ᾽ ἐπεὶ πα- 
τράσι φίλα καὶ τὰ τῶν παίδων ψαελλίσµατα, x3: 029 
λεπτὰ θΞῷ τῶν χατορθωµάτων τῶν ἀδρῶν προσφ.- 
λέστερα * οὐ δυνάμει vip, προαιρέσει δὲ μᾶλλον 
χρίνειν ταῦτα πέφυχε" πρὸς δὲ χαὶ φιλοθέου &59; 
προτροπὴν -οὑκ ἁπωστέον aibolo; Υὰρ οὗτος xoi 
χάριτας ὃτι πλείστας πρὸς ἡμῶν ὀφε,λόμενος τῶν 


non ex potentia, sed ex voluntate ea solet zsti- B μὲν λόγων ἐφάπτομαι' ἀλλ οὐχ ἀνέδην, οὐδὲ συστο- 


mare), sed nec religiosi erga Deum viri, qui reve- 
rentia multa dignus est, multiplieique titulo de 
nobis bene meritus, jussa repudiauda sunl : ea- 
propter dicendi initium faciam, non tamen temere, 
nec tota libertate, sed cobibente metu , divinorum 
tuorum, sacrorumque documentorum primitias of- 
fero. Mihi siquidem argumentum istud evolventi, 
si dignitateu ejus assecutus ero, haud parum ἰαι- 
dis accedel ; siu. autem ejus obtinende impar sum 
(quando hoc non pati eximium foret, quin nec pos- 
sibile), veniam rogo indulgeas mihi, qui victoriae 
just collum subjicio, ferventemque 887 Spiritus 
es, qui ex indigno dignum  erziraxeris, non unum 


λης ἅτερ, ἀλλὰ τῷ δέει μὲν συστελλόμενος , xai σοι 
τῶν σῶν θείων τε χαὶ ἱερῶν διδαγµάτων προφέρω 
τὰ ἀχροθίνια. "Eccat Yáp pov τοιαύτην ὑπόθεσον 
ἀνελίττοντι, ἐγγὺς μὲν ἀξίας ἐληλυθότι, οὐχ ὁ τυ- 
χὼν ἔπαινος, ἀπολειφθέντι δὲ ταύτης, ὃ μὴ παθεῖν 
ἄριστον, ἁλλ᾽ ἀμήχανον, συγγνώμη five διχαίᾳ χα- 
θυποχύφαντι, xai uot δίδου τὴν πυρέπνοον χάρυ 
τοῦ Πνεύματος. Χριστοῦ γὰρ xai αὐτὸς ἐχρημάτισας 
στόμα, ἑξάγων ἐξ ἀναξίου ἄξιον oby ἕνα που f| δύο’ 
τοῦτο γὰρ ἄν τις τυχὸν καὶ τῶν πολλῶν δράσειεν͵ ἀλλ 
οἴχους ὅλους, καὶ δῄµους, xat ἄστεα. 

gratiam impertire. Nam Christi quoque os effectus 
alterumve bominem (quod vel e multis quispiam 


praestiterit), sed et familias integras, plebesque, ac civitates. 
2. Enimvero a te. ipse statim exorsus, teipsum C f'. Αρξάμενος γὰρ ἐξ ἑαυτοῦ, xal σαυτὸν ὄντως 


quoque veram Jerusalem, civitatem Dei viventis 
feciati, quo divini Spiritus domicilium evaderes; 
tumque adeo ubique terraruin, Orientis Occideutis- 
que tractus, Austri item, et Septeutrionis fines, 
verbo pervagalus es, ut de te perquam apposite 
prenuntiatum sit divinum illud sanctissimi Davidis 
elfatum : In omnem terram exivit sonus. eorum, et 
ín fines orbis terre verba eorum *. Fuisii siquidein 
alumnus Chris, qui ipsa vere sapientia est, sub- 
stans Dei et Patris virtus*, ejusque, quantum pe- 
nes te erat, vestigia premendo, imitator factus es 
Dei, juxta atque homini possibile est. Tu euim ter- 
minos columnasque nature, omnis uempe virtutis 
specimen struxisti in profundissimo humilitatis 
fudamento, per quam solain, el salvare Deus vo- 
luit, et salvus fit bomo. Nulltin quippe fulcrum ea 
firmius est. Ast humilitatem ex fide originem tra- 
here nemini non perspicuum est. Quiuam enim 
divino numini subsit aliquis, ni certo credat altis- 
simum esse divinum numen? 
9. Aiqui Sermonis cultor euin esses, sermonum 
quoque plenus fuisti, quibus divinum subsisten- 
temque Dei et Patris Sermonem, suppetias ferente 
Spiritu, consubstantia:em esse Patri preedieasti ; ut 
.unitas adoranda in Trinitate palam  innotesceret, 
mec nou Trinitas ad unitatis summam revocata, 


* Psal. xvin, 5; Rom. x, 18... *1 Cor. i, 94. 


Ἱερουσαλὴμ xacaaxsu&caq πόλιν 8600 ζῶντος εἰς χα- 
τοικητήριον θείου Πνεύματος, πανταχόσε γῆς, Ἑώας 
τε xal Ἑσπερίου λήξεως, "Άρκτου τε xal Μεσημ- 
6ρίας ἐπῆλθες τῷ λόγῳ τὰ πέρατα, ὡς xai Ez oet 
εὐστοχώτατα λεχθῆναι τοῦ θεσπεσίου Δαθ]δ τὸ θεῖον 
προαναφώνηµα ' Elc πᾶσαν τὴν γῆν ἐξη.θεν ὁ 
ᾠθόγγος αὐτῶν, καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἱκουμένης 
τὰ ῥήματα αὐτῶν. Φοιτητὴς γὰρ γέγονας τῆς ὄντως 
αὑτοσοφίας τοῦ Χριστοῦ , τῆς τοῦ θεοῦ xoi Πατρκ 
ἑνυποστάτου δυνάµεως, xal τοῦτον ἰχνηλατήσας ὅσῃ 
δύναµιες, xal μιμητὴς θεοῦ γενόμενος ὡς ἀνθρώπῳ 
δυνατὀν. Σὺ πέρατα Ὑὰρ τὰ τῆς φύσεως Γάδειρα 
πάσης ἀρετῆς ἰδέαν Eni τῷ βαθυτάτῳ θεμελίῳ τῆς 
ταπεινώσέως ᾠχοδόμησας , δι ἧς µόνης καὶ θεὺς 

D σώζειν εὐδόχησε, xaX ἄνθρωπος σώζεται. Οὐδὲν γὰρ 
ταύτης ἀσφαλέστερον ἔρεισμα. Ἡ δὲ ταπείνωσις ὡς 
x πίστεως mavit που δῆλον. Πῶς γὰρ ἄν τις xaf- 
υποθαίη τῷ κρείττονι, μὴ πιστεύσας ὅτι χκρείστων xal 
Ὀψιστος ; 


Y'. Λόγων δὲ πλήρης ὡς Λόγου θεραπευτὴς ἔγε- 
Ὑόνεις, δι’ ὧν τὸν θεῖον Λόγον, καὶ ἑνυπόστατον τοῦ 
θεοῦ xa Πατρὸς, διὰ Πνεύματος τῷ Πατρὶ ἐχὴρν: 
ξας ὁμοούσιον, µονάδα σαφῶς εἰδέναι ἐν Τριά: 
προσχυνουµένην, xal Τριάδα εἰς µονάδα ἀναχεφα- 
λαιουμένην, παράδοξὀν τινα φέρουσαν τὴν ἕνωσίν τε 





169 


LAUDATIO S. JOAN. CHRYSOSTOMI. 


766 


x31 διαίρεσιν. Οὔτε τὸ ἑνιαῖον συγχεχυµένον, οὔτε τὸ A αυ ἠπίοηειη ἀἰφιπειίοποπιφιιό humano captu su- 


τρισσὸν δι ἅμπαξ διαιρούµενον * ἓν θατέρῳ δὲ συν- 
ετρούμενον θάτερον, ἐν τῇ ἑνώσει μὲν τῆς οὐσίας 
τῶν ὑποστάσεων τὸ ἑνιαῖόν τε καὶ τῆς φύσεως ἅπαρ- 
ἀλλαχτον. Ταῦτα πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ἑδίδαξας, 
μίαν θεότητα τρισυπόστατον àv μιᾷ τῶν αὑτῆς ὑπο- 
στάσεων ὁλικῶς ἡμῖν χοινωνήσασαν * fj δέ ἐστιν ὁ 
Υἱὸς τοῦ Θεοῦ xal Λόγος, ὁ ἁπαθῆς παθητῇ φύσει 
ἱνούμενος, xaX ταῦτα olovel ὑφιστάμενος, καὶ τοῦ 
εἶναι ἀρχόμενος , σαρχούμενός τε xai παχυνόµενος, 
χαὶ ὁ ἁπλοῦς τῇ φύσει φύσεως προσλήψει αυντιθέ- 
µενος, xal διφυὴς ἀληθῶς γνωριζόµενος, ὡς δύο 
ρύσεις φέρων μετὰ τὴν ἕνωσιν, EE ὧν ἕν ἐστιν ἅπερ 
γηρύττεται’ τελείως ἔχουσαν ἑχάστην χατὰ τὸν ὅρον 
τε xaX λόγον τὸν ἑαυτῆς, τὴν μὲν ἄναρχόν τε xat ᾱ- 
χτιστον, τὴν δὲ ἠργμένην τε xal ἐχτισμένην' τὴν μὲν 
ἁπαθη, ἀόρατον, ἀναφῆ , ἀπερίγραπτον , τὴν δὲ πα- 
θητήν τε xai ὁρωμένην, καὶ ἁπτὴν, xax περιγραπτήν' 
θελητιχὴν ἑχατέραν, χαὶ αὐτεξούσιον, xal ἔνεργη- 
τιχὴν, αὐτὸς τοῦτο χἀχεῖνο τελῶν, ὁ εἷς Χριστὸς, 
καὶ Υἱὸς, xoi Κύριος * τῆς μὲν ὀργανικῶς Asvrovp-- 
Υησάσης, τῆς δὲ δεσποτικῶς ἑνεργησάσης * ἑχατέρας 
τὴν οἰχείαν ἑνέργειάν τε xaX αὐτεξούσιον χίνησιν 
ἐχούσης ’ αὐτοῦ δὲ τοῦ ἑνὸς τοῦτο xáxclvo τελοῦντος, 
δὺ ἀμφοῖν ctv ἡμῶν χατεργασαµένου σωτήριον ἄνα- 
καΐνισιν, ἐφ᾽ ᾧ συμπαθῶς ἑαυτὸν χεχένωχε. 


periorem habeat, unitate quidem confusionis, et 
ternario divisionis experte prorsus persistente, Quo 
fit ut alterum in aitero sit salvum; in unioue scili- 
cei substantizw unitas personarum, .et nature per 
omnia conformitas. Hzc docuisti orbem univer- 
sum, deitatem unam in tribus hypostasibus, qua 
in hypostasium suarum una plene nobis perfeete- 
que communicata sit. Hic ^ autem Dei Filius et 
Verbum est, qui cum minime pati possel, cum pa- 
tibili natara. copulatus fuit, unumque et idem ac 
jpsa veluti subsisteus, et esse incipiens, assumpta 
carne, crassjüie vestitus fuit, Unde cum nstura 
simplex esset, natura» susceptione compositus eva- 
sit, duplicis revera naturae exsistens, quatenus 
naturas duas post unitionem gerit, ex quibus unum 
ipse est, qu:e esse praedicatur : ita. ut utramque 
habeat secundum utriusque de(initionem et ratio- 
nem ; unam quidem principii expertem et increa- 
lam, inceptam alteram et creatam ;: unam. imnpati- 
bilem, invisibilem, tangi nesciam, ac circumscribi ; 
alteram patibilem , aspectabilem, traciabilein et 
circumscriptam : utramque voluntate, arbitrii li- 
bertate, et operatione instructam, ut ipse hoc et 
illud exsistat, Christus unus, Filiusque et Doni- 
nus; illa instrumenti more ministrante, liac hertli 


potestate agente; utraque demum propriam actionem liberumque motum  exserente ; quatenus ipse 
unus hoe et illud exsistit, et. per utrumque salutarem renovationem nostram paravit, cujus gratia 


seipsum cominiseratione motus exinauivit ". 


U. Ταῦτα μαθὼν ἑδίδαξας , xal τούτοις ἔποιχοδο C 4. flc cum didicisses, docuisti, ul in his quo- 


μεῖν τὴν τῶν ἁρίστων ἔργων χρυσαυγη τε xat àp- 
γυροφεγγή εὐπρέπειαν ' ὡς ἂν μὴ τῷ χριτικῷ πυοὶ 
πλησιάσαντες φρυγανώδεις ὄντες ἀναλωθείημεν; 
πλέον δὲ xat πλέον χαθαρθείηµεν, δαπανώµενοι μὲν 
ὅσον χίθδηλον, χαὶ χαθαροὶ χαθαρῷ τῷ πυροῦντι xat 
θεοῦντι συναιωνίζοντες. Τίς µοι δοίη γλῶσσαν ἀξίαν 
τῆς εὐφημίας; Τίς µε θείη ἀνὰ ἡμέραν τὴν ἔμπρο- 
σθεν, ὅτε mU vex πῦρ θεῖον γλωσσοειδῶς τυπούµενον, 
ἐφ᾽ ἑχάτερόν τε τῶν ἁποστόλών ἑνοειδῶς xal πολυ- 
μερῶς ἀναπανόμενον, ὡς ἂν τὸ ἐνιαῖον δόγµα τῆς 
πίστεως Ev πολυσχεδέσι γλώσσαις χαταγγελθείη συν- 
ἀγον εἰς ἓν τὰ διεστῶτα, χαταλυθείσης τῆς πολυ- 
σχιδοῦς πλάνης, πρὸς ἣν χαχῶς ὡμονόησαν οἱ πάλαι 
πυργοποιῄσαντες , xal μισθὸν ἔλαδον τῆς ἀσεθείας 


que 88& sasureum et argenteum optimorum ope- 
rum decoreiu exstrueremus, ne si stipulze esseinus, 
ad judicialem ignem eum accedemus, consumamur ; 
quin magis magisque purgemur, ut, absumpio 
quidquid scorie supersit, obtentaque munditie, in 
seternum cum eo vivamus, cujus igne succensi 
efficiemur dii. Quis mihi linguam tribuat, qua pr:e- 
coniis tuis celebrandis sit digna? Quis me trans» 
ferre valeat in pristinam illam diem, qua divinus 
ille ignis in lingue speciem figuratus, in singulis 
apostolis una forma ac muitis modis requievit, ut 
unum (fidei dogma multiplici lingua. annuntiaretur, 
coaclis in unum qus dissidebant, solutoque inul- 
tifido errore, in quem conspiraverant olim turris 


th» αυγχυτιχὴν τῆς γλώσσης, καὶ δι’ αὐτῆς τῆς γνώ- D exstructores, accepta impietatis mercede confusione 


µης διαίρεσιν; Tí; µοι ταύτης µεταδοίη τῆς γλώς- 
σης τοῦ Πνεύματος, ὡς ἂν τὰ τοῦδε τοῦ πνευµατο- 
Φόρου ἀνδρὸς τὰ ὑπὲρ φύσιν ἑξαγγείλω πλεονεχτή- 
pata; Ὠχεανὸς ἐνταῦθα παρήτω λόγων, νοημάτων 
tt ἄθνσσος , ἀλλ᾽ οὐχ ὑπείχει λόγοις ἡ χάρις τοῦ 
Πνεύματος. 'O γὰρ ἄνευ τοῦ Πνεύματος βουλόμενος 
λέγειν τὰ τοῦ Πνεύματος, φωτὸς ἄνευ βλέπειν προ- 
αιρεῖται, xal σχότον ἔχει ποδηγὸν τῆς ὁράσεως. Ao 
fihv πρὸς αὐτὸν ἑπάνειμι τὸν νῦν εὐφημούμενον, 
ἐξ αὐτοῦ ὡς θείου λαμπτῆρος τὸν λύχνον ἀνάπτων 
τῆς γνώσεως, ὡς ἂν αὐτὸς εἴη τῆς εὐφημίας ὑπόθε- 
σι, xai τῶν ἑπαίνων χορηγός. 


' Philipp. i, δο 


linguarum , sententiarumque adeo discidio? Quis 
ejusmodi linguam Spiritus concedat mihi, qua viri 
hujus Spiritu sancto pleni praecellentias natura δι)» 
hlimiores efferam ? sermonum mihi oceanus utinam 
afflueret, abyssusque sententiarum. Verum sermo- 
nibus obnoxia non est gratia Spiritus. Qui enim 
Spiritu vacuus quz Spiritus sunt eloqui volueri!, 
idem ille przstat, ac si sine luce intueri contendat, 
cum vivendi ducem alium non habeat nisi tenebras. 
Quocirca ad eum revertor, quem nunc laudare pro- 
posui, aceensa ex eo scientiz lucerna, velut ex di- 
vina facula quadam, ut idem ipse et laudandi argu- 
mentum sit, ei lauduin ministrator. 


161 . ... S. JOANNIS DAMASCENI 18 


"B. Ecquis enim tam copiose ,facundie fuit, A 
tant prudentiz et sagacitatis; quorum compara- 
tio sic sine comparatione ést, ut perinde sit ob- 
scurum otra parte mirabilior fuerit ? Quis forma 
virtutum sic exstitit, aut unquam innotuit, ut ver- 
bis quibus Institueretur non indiguerit? quis ver- 
borum imbres sic unquam profudii? quse cum 
actionum consectaria essent, virtutein ex illis aece- 
perant, ut et de eo pronuntiare liceat, quod divinus 
Lucas de Jesu Deo nostro : Que cepit facere et do- 
cere* : quandoquidem ab ipso, tum esse, tum bene 
0996 nactus erat? quis ita actioni contemplationique 
dedit operam, ut caleatis carnis voluptatibus, ceu 
eorpore vacaret, una cum Deo divina specularetur? 
quis ad (idem opera uti membra corporis ad animam 
ἵνα compostit subjecitque;? quis opera flde sic ani- ῃ 
mavit vividaque reddidit? quorum scilicet alterum 
sine altero inutile nulliusque emolumenti sit, ta- 
metsi quispiam  antecellere fidem, baud absurde 
prorsus concedat. Quis sie gulam procul elimina- 


ε’. Τίς μὲν οὕτω πολὺς iv λόγῳ xal μέγας bv opo 
νήσει, ὧν fj αύγχρισις ἀσύγχριτος, ὡς ἄδηλο» εἶναι 
ποτέρῳ μᾶλλον οὗτος θαυμασιώτερος; Τίς οὕτω 
τύπος ἀρετῆς ἣν xal ὀρώμενος, ὡς μὴ δεῖσθαι λόγου 
πρὸς παίδευσιν; Τίς λόγων νιράδας ἐξέχεε τοῖς ἔρ- 
γοις ἐφεπομένας, x. τούτων τε λαμθανούσας τὴν 
δύναμιν, ὡς xal ἐπὶ τούτου λέγειν, ὧν ρξατο ποιεῖν 
πα xai διδάσχοιν, ὃ περὶ Ἰταοῦ τοῦ θεοῦ µου Λον- 
xdg φησιν ὁ θεσπέσιος, ἐξ οὗ τὸ εἶναι, xal τὸ εὖ 
εἶναι χεχλήρωται; Τίς πρᾶξιν ἐπῆλθε xa θευρίαν, 
capxóg τε ἡδονὰς πατῄσας , ὡς ἄσαρχος, xal μετὰ 
θεοῦ τὰ θεῖα σχεφάµενος: Τίς πίστει ὡς quy τὰ 
ἔργα ola µέλη σώματος εὐτάχτως περιέθηχε xol 
ὑπέταδε, xai ἔργα πίστει ἑφψύχωσε καὶ ἑξώωσεν, 
ὧν θάτερον θατέρου δίχα, ἄχρηστον καὶ ἀνόνητον, εἰ 
xai τῇ πίστει, οὐχ ἀπὸ σχοποῦ δοίη τις {τὸ προτέ- 
pnua ; Tic οὕτω γαστριµαρχίαν ἑξέωσε , δουλώσες 
thv δἐσποιναν, χαὶ φιμώσας µαιμάσσουσαν εὐσεθεῖ 
λοχισμῷ, αὐτοχρατὶς, οὐ θεραπευτῆς ταύτης Yi 
ψδνος, 


vit, ut hac hera servituti maneipata, lascivienteque frenata, religioso animo dominus ejus, non servus, 


cffectus sit? 

6. Tantz vero continentia illius priestantie fuit, 
ut nesciret, an, quidve, aut quantum eibi potusque 
admitteret. Natura quippe fato obnoxia est, εἰ ca- 
runcula hzc fluxa, mobilisque, ac spirituum indiga. 
Quia fleri non potest, ut siue respiratione vitam 
trahamus, ceterisque perinde opus est nobis, ut 
indigentiam suppleamus. Enimvero tria sunt quie 
evacuantur, siccum, humidamque, et spiritus, quo- 
rum cujusque idonea plenitudo a Conditore rerum C 
defiuita est, qua natura corporis eounstituatur. At 
vero gratia Spiritus nature terminis subjecta non 
est. Non euim in solo pane vivit homo, sed in omni 
verbo quod procedit ex 9 (ore Dei *. Quis sic 
animo cogitationeque, nedum corpore purus sit, ut 
de illius erga libidinem carnis obtusz indolis testi- 
monium ferat : quanquam ea obtusa plane non erat ; 
qua non bruta quzdam nec natura iulirinitas es- 
sel, sed continentia rationis, qua pars non rationalis 
anim: regeretur, ut desiderium omne intenderetur 
ad Deum propter quem erat conditus : que volu- 
ptatis suavitatem ceu fomitem incendii refugeret, 
plurisque faceret virtetis asperitatem, qua ad 
tranquillitatem zternam subveberetur. His assue- 


ς’. Καὶ τόσον αὐτῷ τῆς ἐγχρατείας τὸ περν, 
ὡς λανθάνειν, εἴτε xal ὅ τι, xal ὅσον προσεφέρετο 
βρώσεώς τε χαὶ πόσεως. Ἡ μὲν γὰρ φύσις ἐπίχηρος, 
καὶ τὸ σαρχίον ῥευστὸν xol κινούμενον . xal ὥσπερ 
πνεύματος ἑνδεές ' ἀναπνοῆς Τὰρ ἄνευ ζῇν τῶν ἀμτ- 
χάνων, καὶ τῶν λριπῶν οὕτω χρεὼν ἀναπληροῦσθω 
τὴν ἔνδειαν. Τρία γὰρ τὰ χενούμενα, ξηρὸν, xat ὑγρὺν 
καὶ πνεῦμα "ὧν ἑκάστου dj κατάλληλος ἀναπλήρω- 
σις συνιατᾷν τόδε τὸ σώμα φυσικῶς πρὸς τοῦ xti- 
σαντος ὥρισται. "AXÀ* ἡ χάρις τοῦ Πνεύματος οὐχ 
ὑπείχει φύσεως ὅροις. Ob γὰρ ἐν ἄρτῳ µόνῳ ζή- 
σετᾶι ὁ ἄνθρωπος, dAA' ἐπὶ παντὶ ῥήματι ἐκ- 
πορθνοµένφ διὰ στόματος θεοῦ. Τίς οὕτω καθαρ 
xai ψυχἣν καὶ διάνοιαν πρὸς τῷ σώματι, Gg pap 
τυρεῖσθαι αὐτῷ xal τὸ πρὸς µίξεις Ἠλίθιον; "AME 
οὐκ ἡλίθιον ὄντως ' οὐ γὰρ ἄλογον, οὐδὲ φύσεως τὸ 
ἁῤῥώστημα, λόγου Ok ὀπικράτεια ἠνιοχοῦντος τὸ 
ἄλογον, xaX πᾶσαν τὴν ἔφεσιν πρὸς θεὸν ἀνατείνον 
τος, ἐφ᾽ ᾧ καὶ δεδηµιούργητο, ἁποατρεφομένου μὲν 
τὸ λεῖον τῆς ἡδονῆς ὡς πυρὸς ὑπέχχαυμα, προαιρον; 


᾽᾿μένου δὲ τὸ εραχὺ τῆς ἀρετῆς φέρον πρὸς ῥ]στώνΏν 


ἀῑδιον. Οὕτως ἑαυτὸν αυνεθίζων, Ex μιχροῦ προθαί- 
νων, ὡσημέραι ἀεὶ ἐγίνετο ἑαυτοῦ ἐγχρατέστερος, 


factus, paulatim progrediendo, seipso ia dies conti- D Έως τὸ πάθος ἐχοίμησε τέλεον, ἀσχητιχῇ τέχνῃ τι: 


nentior evadebat, dorec affectu exercitationis arte 
cicurato, frenisque subaecto, contractam consueta- 
dinem procedente tempore in naturam tandem mu- 
taret. Labor siquidem, coi divinum auxilium aspi- 
raverit, affectus sedare natus est. 

7. Quis. sie ανα] renontiavit, unaque pect- 
nils, ut non habere perinde ac alter habere peropis- 
rei? ea quippe pravorum animi motuum felcimen- 
tum est, exstinctio spei, adversaria fldei. Unde 


- Paulus divinarum Spiritus saneti vocum lyra, lin- 


guarum apostolicarua os multisonum, apposite eam 


* Àct. 1, 1. * Deut, vir, $5; Matth. iv, 4. 


θασσεύσας καὶ δράσας ὑφήνιον, εἰς Έξιν τοῦ ἔθους 
τῷ χρόνῳ xai προθάδην sic φύσιν ἑλάσαντος. Πόνος 
γὰρ θείας ἐπιχουρίας τνχὼν, ἁπάθδιαν χαρίζεσθαι 
πέφυχε. 


ζ. Τίς φιλαργυρίαν τῶν κτηµάτων προαπεχτ: 
σατο, μεθ ὃς xal τὰ χτήµατα, οὕτω ποθήσας τὸ uh 
ἔχαιν, ὡς ἕτερος τὸ ἔχειν; TOv παθῶν τὸ ἔρεισμᾶ, 
ες ἐλπίδος τὸ στέρηµα, τῆς πίστεως τὸ ἀντίκαλον. 
Διὸ χαὶ Παῦλος fj θεόφθογγος λύρα τοῦ Πνεύματθς, 
τῶν ἁποστολικῶν γλωσσών τὸ πολύηχον στόµα, δευ- 





169 


"LAUDATIO S. JOAN. CHRYSOSTOMI. 


110 


τέραν alDu.loAarplav ταύτην καιρίως χατονοµάζει, A appellat alteramidelerum servitutem '*. Nam quisquis 


Ἀγεὶς γάρ τις τὴς θείας προνοίας ἀφάφαι τῆς ἐλπί- 
b τὴν ἄγχιραν, τῶν χρημάτων τῇ συλλογῇ &ns- 
ῥείδεται. Ἰαὖτα τιθεὶς πρὸ τοῦ χρείττοιος, ὡς ἀθά- 
vata βιωσόµενος, καὶ ὡς θάλασσα οὐχ ἐμπιπλώμενος, 
κἂν 6 τι πλεῖστοι χρυσοῦ ποταμοὶ εἰσρέωσί τα xat 
µέγιστοι, οὐχ εἴλετα τούτους ὁ νῦν εὐφημούμενος, 
ἀλλ ἁπωσάμενος ἅπαντα, αὐχεῖν πατρίδα εὐχκλεᾶ xal 
περίοπτον᾽ τὴν Αντιόχου λέγω, καὶ τῆς ἑώας δεδεγ- 
μένην τοὺς οἴακας γένος καὶ αἷμα περίόλεπτον, 
χρυσὺν, ἄργυρον, λίθους πολυτελεῖς, ἐἑσθῆτος ὅσον 
μαλαχὸν xal περίδοξον ἄλλοις παραχωρήσας, πρὸς 
δὲ xal λόγου χλέος xai δυναστείαν. 

η. Φοιτᾷ πρὸς Μελέτιον τῆς ᾽Αντιαχέων Ἐκκλη- 
ola; τὸν πρόεδρον, ἄνδρα πλείστοις θείοις χομῶντα 
χαρίσµασι, βίῳ καὶ λόγῳ παντὶ περιηχούμενον’ ὃς 
τοῦτον δεξάµενος ἔτος που ὀχτὼ xal δέχατον ἄγοντα, 
ἑραστής τε τοῦ χάλλους τῆς αὐτοῦ χαρδίας γενόµε- 
νος, ὡς πρυθλεπτικῷ ὄμματι τὴν τοῦ νέου θεώµενος 
ἔχθασιν, τοῖς τε τῆς εὐσεθείας στοιχειώσας δόγµασιν, 
ἡθός τε xai τρόπον ἰχανῶς ἀποσεμνύνας , χαὶ προ- 
γράψας τὸ κάλλος τῆς ἀληθείας, οὕτω διὰ λουτροῦ 
παλιγγενεσίας μορφοῖ ἐν αὐτῷ Χριστὸν, τὸν ὡραῖον 
παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων, ὡς κάλλει ἑχλάμ. 
ποντά τῆς θεότητος. Ἐτῶν ἣν ὡς τριάχοντα xat οὔ- 
τως ἅμα ἐν τῇ τελειότητι τῆς τε σωματικῆς καὶ 
πνευματιχῆς ἡλιχίας γενόμενος, χαὶ τῶν θείων λός 
ἵων ἀναγνώστης προαχθεὶς ὁμοῦ xal διδάσχαλος, 
ῥύμῇ θείου ἔρωτος πρὸς τὴν ἔρημον µετανίσταται͵ 
σφριγῶσαν τὴν cápxa xai φλοιδοῦσαν τοῖς πάθεσι 
χαταµαράναι βουλόµενος, ὡς ἂν μὴ τὸ χρεῖττον δου- 
αωθείη τῷ χείρονι. "Αμϕω γὰρ xav! ἀλλήλων ἔπιθυ- 
usi, χαὶ ἡ φθορὰ τοῦ σχηνώµατος εἰχότως τῇ duyfi 
τὴν ἐπιχράτειαν δίδωσι’ καὶ τοῖς πέλας προσοµιλή- 
σας ὄρεσιν, ὁδηγεῖται πρός τινα πρεσθύτην, Σύρον 
μὲν τὴν διάλεκτον, τὴν δὲ γνῶσιν οὐχ ἰδιώτην, 
ἄχραν φιλοαοφοῦντα ἐγχράτειαν, xal τούτου τὴν 
σχληραγωγίαν τέτρασιν ἁποσμηξάμενος ἔτεσιν, xal 
πάσης ἡδυπαθείας ῥᾷον περιγενόµενος, λόγον ἔχων 
τῷ πόνῳ συναμιλλώµενον, τῆς ἁδηλίας γλιχόμενος, 
ἐσχατιᾶς τινος ἐγένετο πάροικος, ἄντρον αὐχῶν κατα- 
Ἰώγων ὡς ἀρετῆς παλαίστραν καὶ κονιστἠριον. 
Ἔνθα πόσους μὲν ἄθλους ὑποστὰς χατὰ τὸ πλῆθος 
τῶν ὀδυνῶν τὴν τοῦ Πνεύματος παράχλησιν ἀντελάμ- 
fav ; πόσας δὲ ἀναδάσεις kv τῇ χαρδίᾳ θέµενος τῷ 
Ἠνεύματι κατειργάδετο; x δυνάµεως προδαίνων εἰς 
ὀύναμιν, καὶ δι’ ἀμφοῖν πράζεώς τε xaX θεωρίας, 
ἅπαν Αἰγύπτιον νόηµα τῆς φυχῆς ἑξορίζων xat σώ- 
ματος. 

V. Μωῦσῆς τες ἄλλος τῷ βίῳ δεδωρηµένος, τὴν 
Αἰγύκτου χαταλελοίπει τὸν τῆδε βίον, xai τὰ τοῦ 
βίου, καὶ ερόπον τινὰ ἔξω τοῦ βίου γενόμενος, εἶδε 
θῶν ὡς ἐν βάτῳ τῷ τραχεῖ τοῦ βίου ἐχλάμποντα" 
χαὶ ὥσπερ ἐξ ἀχάνθης «b ῥόδον, οὕτως kx πόνων 
ἀρετῆς φυτὸν εὐῶδες εἰς ὀσμὴν «οῦ θεοῦ φύεσθαι 
πέφυκεν. Οὕτω λυθεὶς τῶν χαµαιζήλων ἐννοιῶν, xat 
ἀφεὶς δίχην πηδίλων τὰ Υἠῖνα ἓν εόκῳ 8:00, τῷ 


* Ephes. v, δ. ? Psal. χωιν, 5. 


divin: providentize apprehendere ancoram non cu- 
Tal, bic congestis divitiis nititur, quas anteponit 
Numini, ceu auernum victurus sit : sed ne is maris. 
instar hnpletur, tametsi complura ingentiaque auri 
flumina in ipsum confluant. Hsc non elegit ille, 
cujus nunc laudes celebramus ; sed spretis omnibus 
patriam exornat, iJlustrem et inclytam (Antiochiam 
dico, cujus regimini Oriens parebat), genus sangui- 
nemque conspicuum, auram, argentum, pretiosos 
lapides, mollem vestitum splendidumque relinqoit 
aliie, imo et elegantiam vimque sermonis. 


8. Ad Meletium pergit Antiochens Ecclesi9 an- 
tistitem, divinis compluribus nitentem donis, vita 


B doctrinaque ubique celebrem : qui Joannem decem 


£^ 


οἱ octo circiter annos natum suscipit, cordis ejus 
amore perculsus, ceu juvenis exitum prascio con- 
tuitu cerneret, llunc sincere pietatis doeumentis 
iustituens, moribus ejus ad honestatis regulas com- 
posilis, veritatis jin ea pulchritudinem delineavit. 
Hoc modo Christum in eo per lavacrum regenera- 
tionis figurat ; speciosum, inquam, illum pra filiis 
hominum '* propter effulgentem Deitatis decorem. 
Triginta annis natus, cum perfectam corporis et 
abimi statem esset assecutus, ad divinorum elo- 
quiorum lectoris, imo et magisterii promotus gta- 
dum, divini amoris impulsu in desertum migrat, 
laxuriantis ebullieptisque carnis pertarhationum 
compescendarum studio, ne pars pouor ignohiliori 
subjecta fieret. Ambg siquidem adversus se invi- 
cem coneupiseunt, destructioque tabernaculi im- 
perium ín animam transfert. lgitur in proximis 
montibus cum versaretur, ad quemdam senem du- 
citur, qui Syra quidem dialecto uteretur, sed scien- 
tja imperitus non erat, supremcque continentis 
apicem excoluerat. Hujus austeritatem annes qus» 
tuor com expressisset, omnigenseque delectationiu 
superior evasit, ratione cum laboribus suis conspi- 
raute, obscuritatis desiderio , extremae cujusdam 
orz colonns 990 effcitur, antrum habere gestiens 
in diversorium, velati palsestram etadiumque virtu- 
tis. Quot vero illic certamina obiit, ut tantumdem 
secundum multitudinem dolorum, eonsolationum 


D Spiritus perciperet? quot in corde sscensiones po- 


nens, Spiritu perüciebatur? de virtute in virtutem 
progrediebator, ut per uttamque, actionem dico et 
contemplationem, JEgyptiacam omnem animi cor- 
porisque exsulare cogitationem cogeret. 

9. Cum vero, ceu Moyses alter huicce munio 
pro eximio munere datus, Egyptum reliquisset, 
hanc utique vitam, quseque ad ipsam pertinent, ac 
modo quodam vitz hujus exsors effectus esset, 
Deum vidit in hujusce sseculi asperitate velnt in 
rubo splendescentem. Quemadmodum enim rosam 
ex spinis, sic ex laboribus suaveolentem virtutis 
plantam in Dei odorem germinare eomparatum est. 


11i 


que rebus caleeamentorum instar positis, iu locum 
Dei occurrit (mente sua scilicet) ubi Deum intuetur 
quantum jntueri possibile est. Rursum vero ia Egy- 
ptam remeat, populum multam nec numerari faci- 
lem, ex illa, et ex amara Pharaonis principis orbis 
serviiule Iranslaturus ad excelsam terram promuis- 
sionis, uL traducat eos per mare Rubrum aqua di- 
vine el sanguinis, in deserto perturbationum va- 
cuo versantes, ubi exacto Amalec, expansis in cru- 
cis modum manibus, ad instar illius qui nostri 
gratia manus expandit in cruce, victricem ex illo 
virtutem obtineant. Duobus igitur annis in specu 
: moratus, coercitis per vigilias anima et corpore, ceu 
jam earne liber esset, divinorum eloquiorum stu- 
dio et meditatione ignorantiam omnem pepulit, 
vera scientie lumine in semet recepto. Sin vero 
indulgere somno opus erat, quo natura recreare- 
tur sustentareturque, hoc officium natur: sic prz- 
'stabat, ut illo biennio, nec nocte, nec die recuba- 
ret. Hac ratione inferioris partis libidines eneca- 
bantur, jumborum virtutes solvebantur, umbilici 
exsüinguebatur cetus, ut nihil virium haberet, 
quibus juvari posset. 


10. 1n patriam itaque rediens, presbyterii gra 
. duu accipit. Cumque tanquam grati animi fllius 
nutrici matri uutricatiouis praiia rependisset, Deo 
providente ad urbium principem, transfertur, ma- 
guique pontificis filiam ducit uxorem. /Equum si- 
quidem non erat, ut insignis adeu religionis lu- 
cerna, in qua luimeu tempori nullo obnoxium et 
seternum requiescebat, sub modio occultaretur, sed 
super candelabrum excelsum omnibusque conspi- 
«cuum statueretur, ut ex alia positaque in meditul- 
lio specula, ceu tuba ex auro duciili, ad univeni 
extrema quaque personaret. Quis Ecclesiam Sic 
-reXit ordiuaviique, et humilem nihilominus seusuin 
pra se tulit? quis iram aninique vehementiam sic 
compescuit, ui mausueiudinem ad justitie leges 
exaclam consecutus esset; qua quidquid obstaret 
virtue, refugeret, justumque ab injustis. vindica- 
rei? quis charitate illa, ex qua misericordia na- 
scitur, eximius adeo fuit; cujus virtutis uuonu- 
menta animati cippi hodieque gestant ? Oinuis 
sermo illius de misericordia erat, «quique eum 
verbifacienteim audisset, ad habitum continuo σοι” 
miserauonis liberalitatisque prevelhebatur, Suade- 
bat 891 sua Deo |fenerari, corruptibilia et caduca 
largiendo illi, qui permanentia et incorrupta vicis- 
sim daret, ac recondere in ccelis miserationis penu 
quod non cousuueretur, nec przedationi furum pa- 
teret : uL. peccata. eleemosynis purgarent, et ini- 
qnuiiates misericordia erga egeuos : frangerent pau- 
peribus panem secundum praescriptum Evangelii, 
. Bitieutibusque poculum dareut ; nudorutn nuditatein 
jegerent, vesuübus destitutos induerent, sub dio 


ageutes colligecent, visitarent infirmos, ad custodias conferrent pedem, οἱ misericordiam 


lucrarentur. 


. 8. JOANNIS DAMASCENI 112 
Abjectis Mtaque cogitationibus exemptus, terrenis- A 


ἰδίῳ vip Ὑίνεται, καὶ ὁρᾷ θεὺν ὡς ἰδεῖν δυνατὸν, xat 
πάλιν εἰς Αἴγυπτον παραγίνεται, πλήθη πολλά τε 


- xal ἄπειρα ἐξ Αἰγόπτου, xal τῆς πικρᾶς τυραννος 
:Φαραὺ τοῦ χοσµοχράτορας, xai πρὸς τὴν ἄνω riv 
τῆς ἐπαγγελίας μεταστησόμενός τε, xal µεταστῄσων 
«διὰ θαλάττης Ἐρυθρᾶς τοῦ θείου Ὁδατός τε χαὶ 


αἵματος, ἓν ἑρήμῳ τῶν παθῶν πηλιτευσαμένους, xal 
Αμαλὴχ ἐκχλίναντας χειρῶν ἑχτάσει ἑπαιρομένων 
σταυροειδῶς πρὸς τὸν iv σταυρῷ τὰς χεῖρας ὃν 


:ἡμᾶς ἐχτείναντα, ἐξ αὐτοῦ τε τὴν τροπαιούχον ἕ- 


δεγµένους δύναμιν. Ἐν τῷ σπηλαίῳ τοίνυν Sz 
Exo; .διατρἰίψας, xaX ἄγρυπνον τὴν Ψυχἠν ἅμα xal τὸ 
σῶμα διαφυλάξας, olov ἄσαρχος τῇῃ µελέτη τῶν 
θείων λογίων ἑνασχολούμενος, πᾶσαν ἐξωστράχισεν 
ἄγνοιαν, τὸ φῶς τῆς ἀληθοῦς εἰσοιχισάμενος Υνά- 
σεως. El δὲ xal ὕπνου μεταλαχεῖν ἔδει πρὸς τὴν της 
φύσεως ἀνάχτησιν καὶ ἀνάῤῥωσιν, ἕστω τὴν λει- 
τουρχίαν ἑτέλει τῆς φύσεως, ὡς τὸ διττὸν Eco; οὐδ' 
ὅλως ἀνακλιθῆναι, οὗ νύκτωρ, οὐ μεθ) ἡμέραν. Οὗτω 
νεχροῦται τὰ ὑπογάστρια, καὶ τῶν νεφρὼν τὰς 
δυνάμεις: ἐχλύεται, xal τῶν ἐπ ὀμφαλοῦ Υαστρὶ 
τὶν πύρωσιν παρασθέννυται, xal ἄτονος πρὺς i 
ἑαυτῷ χρησιμεύειν γίνεται. 


ια’. Αὖθίς τε πρὸς τὴν πατρίδα παλινοστήσας, xal 
τῆς Ἐκχλησίας ἐν πρεσθυτέρου τάξει γινόµενος, xx: 
ταύτῃ ὡς εὐγνώμων παῖς τῇ τιθηνῷ μητρὶ ἀποτίασς 
τὰ θρέπτρα, θεἰᾷ πβρανοίᾳ πρὸς τὴν ἁλουργίδα se» 
πόλεων µετατάττεται, xai τὴν θυγατέρα τοῦ µεγάλο; 
ἀρχιερέως νυμφεύεται. Οὐ γὰρ orb µόδιον χρύπτες- 
θαι ὅσιον φωστῆρα τοιόνδε, ἐφ᾽ ᾧ τὸ ἄχρονον χαὶ 
ἁῖδιον qu; ἀναπέπανται, ài ἐπὶ λυχνίαν Oyniy 
xai περίοπτον ἀνατίθεσθαι, [v' ὡς ἐξ ἁπόπτου xil 
µεσαιτάτης πδριωπῆς σάλπιγξ ofa χρυσήλατος πάντα 
περιηχήσῃ τὰ πέρατα. Tí; οὕτως ᾿Εκκλησίαν νυν 
τε χαὶ ἔταξε, χαὶ χθαμαλὸν ἐπεδείξατο φρόνημα, ἓν 
ὑψηλῷ τοῦ ἀξιώματος προτερήµατε; τίς οὕτως ὁρ- 
[hv καὶ θυμὸν ἡνιόχησεν , ὡς ἔννομον πρἀότητ 
χτήσασθαι, ἀπογτυγοῦσαν μὲν πᾶν ὃ τι τῆς apris 
ἀντίθετον, xai διεχδιχοῦσαν δὲ ἐξ ἀδίχων τὸν δίχαιον; 


τίς ἀγάπην τοσοῦτος, ἐξ ἧς ἔλεος φύεται; οὗ τς 
ἀρετῆς µέχρι νῦν ἔμψυχοι στῆλαι τὰ σύμθοα 


qípouct. Λόγος γὰρ mà; αὐτῷ ἑλέου ὑπῆρχεν ὑπό- 
θᾷσις , ὡς εἰς ἔξιν ἐληλαχέναι συµπαθείας xal µετα- 
δύσεως τοὺς τῶν ἐχείνου ἑπαίοντας λόγων. "Ἔκιισε 
γὰρ θεῷ τὰ οἰχεῖα χιχρᾷν, φθαρτὰ διδόντας χαὶ 
ῥέοντα ἀντιμετρεῖν τὰ ἑστῶτα, xal ἄφθαρτα, xi 
θησαυρίζειν ἐν οὐρανοῖς τῆς συµπαθείας τὸν ἔρανονι 
οὐ δαπανώµενον. Οὐδὲ χλέπτῃ συλώμενον, ἐλεημο- 
σύναις τὰς ἁμαρτίας καθαίρειν, καὶ τὰς ἀδιχίας ἐν 
οἰχτιρμοῖς πενήτων * πεινῶσι διαθρύπτειν τὸν ἄρτον 
εὐαγγελιχῶς, xal διφῶσι διδόναι ποτήριον  γυμνῶν 
περιστέλλειν τὴν γύμνωσιν, xal ἀμφιάζειν ἀνείμο- 


vag, xai ἀστέγους ὑπαιθρίους σχέπειν ' ποιεῖσθαι 


νοσούντων ἐπίσχεψιν, xai πρὸς φρουρὰν τὸν πάά 


προίεσθαι, καρποῦσθαι τῷ ἑλέῳ τὸν ἕλεον. 
misericordia 








11 LAUDATIO S. JOAN. CHRYSOSTOMI. 
ια’. Μήῆνιν δὲ τὶς ἁπώσατο, xal ἀπωθεῖσθαι τὸ A 


ποίµνιον πέπειχε, τὴν τὰ θεῖα σπλάγχνα τῶν οἰκτιρ- 
μῶν τοῖς ἔχουσι χλείουσαν» Ὡς γὰρ ἑποίησας (15), 
ἔστω σοι, φησίν ' ᾧ µέτρῳ μετρεῖς, ἀντιμετρηθησο- 
pívtp. ᾿ἈΑφέντι γὰρ ἀφεθήσεται. Καὶ ἔμπαλιν ἆχο- 
λρυθία πεφώνηχεν' οὖκ ἀφεθήσεται γὰρ οὐκ ἀφιέντι. 
Τίς φθόνον, xal βασχανίαν χατέχρινε, καὶ χατάχρι- 
σιν διδάδα;;, τὸ φθονεῖσθαι ἄριστον; ἀγαθὸν γὰρ 
ἅπαν ἐπίφθονον. Αὐτοκατάχριτον δὲ πρὸς τῷ αἰσχί- 
στῳ τὸ βάσχανον τὸ πάντων τῶν παθῶν ἁδικώτατον 
xai ε)χαιότατον τὸ τοῦ ἑλέους ἀντίπαλον εἴπερ ἔλεος 
μὲν ἀλλοτρίοις χαχοῖς ἐπαλγύνεσθαι, ἀγαθοῖς δὲ τὸ 
βάσχανον, οὐχ ἑαυτοῦ ἕνεχα, τοῦ δὲ πάσχοντος’ xal 
αὕξησιν ποιεΐσθαι τῆς τηχεδόνος τῆς ἑαυτοῦ τῶν ἆλ- 
λοτρίων χαλῶν τὴν ἐπαύξησιν, τὸν χεκτηµένον ἁμυ- 
vóuevov πρότερον. Καὶ παιδεύσας μὴ χρίνειν τὸν 
σὐνδουλον, ὡς ἂν μὴ κριθείηµεν διχαΐοις αταθμοῖς 
τοῦ μόνου χριτοῦ τὴν δίχην ἡμῖν ταλαντεύοντος * 
μηδὶ ἁρπάςειν τὸ τοῦ δεσπότου ἀξίωμα. El; γὰρ 
χριτῆς, ὃς οὐ χρίνεσθαι πέφυχεν, ὡς μόνος ἁμαρτίας 
ἐλεύθερός, δεσπόζων, ob δεσποζόµενος. "Αφετε, εὐαγ- 
γελιχῶς ἐδόα, καὶ ἀφεθήσεσθε. Τίς λύπην ἁπώσατο 
τἣν πρὸς θάνατον ἄγουσαν καὶ λύπην ἑδίδαξε τὴν 
θυµηδίας πρόξενον» ὧν. ἡ piv ὡς πένθος τῆς ix 
θεοῦ ἁμαρτίας, σωτήριος' εἶπερ ἁμαρτάνειν τὸ &mo- 
«υγχάνειν οἱ ταῦτα δεινοὶ διειλήφασιν΄ ἡ δὲ τῇ στε- 
plos: τῶν 1δονῶν ἐπισυμθαίνουσα, θυµόφθορος ὄντως 
χαὶ ἄρδην (74) εὐδόχιμος. Οὐ γάρ ἐστιν, οὐχ ἔστι 
λύπην συµθῆναι, Ἡ ἐπὶ στερήσει ἐφέσεως. Ula τοί- 
νυν ἡ ἔφεσις, τοιάδε xal τῆς ἁἀστοχίας dj λύπη 
ἀγαθῆς μὲν ἀρίστη, ἄλλως δὲ ἐχούσης, ἄλλως ἔχουσα. 
Ἀρίστη δὲ τῶν ἐφέσεων µία πρὸς τὸ póvov ἄριστον 
γεύουσᾷ. Τῶν ἑναντίων δΣ xal αἱ ἑφέσεις ἀντίθετοι. 
Αχηδίας δὲ τὸ ἄτονον οὐχ ἑτόνωσε μνήμη θανάτου; 
διξάξας αὐτῆς τῆς ψΨυχῆς νευροτομοῦσαν τὴν δύναμιν 
ἀποσείεσθαι, xai ταύτην ἀντεισοιχίσας θεῖον φόδον, 
xai πόθῳ τὸν λαὸν παροτρύνας πρὸς εὐχὰς, καὶ ῥᾳ- 
θυµίαν ἅρδην τῶν φυχῶν ἐχτινάττεσθαι, χαὶ παντὶ 
σθένει τὰς ἑαυτῶν χαρδίας τηρεῖν, ὡς ἂν μὴ ὡς διὰ 
θυρίδων τινῶν τῶν αἱσθήσεων ἀναθὴ θάνατος ἐπ' 
αὐτάς. 


; i 

11. Quis nutem iracundiam sie abegit, gregique 
abigere persuasit, qua divina misericordi:» viscera 
iis qui ea sunt perciti, elauduntur ? Nam quemad- 
modum feceris aliis, accidet tibi, inquit !* ; et 
qua mensura mensus fueris, remetientur tibi. Ei 
quippe qui dimiserit, dimittetur. Et ex consequenti 
Merum clamavit : non. dimittendum esse illi qui 


που dimittit. Ecquis invidentiam odiumque sic cou- 


demnet, ut qui condemnare alteram docuit ? Invi- 
dentiz objectum esse res optima est, quia bonum 
orane jnvidentiz:e obnoxium est. Ast invidentia pre- 
ter dedecus seipsa damnabilis est, omnium pertur- 
liationum iniquissima, misericordia hostis : si nempe 
misericordia in hoc sita est, ut alienorum malorum 
aliquem doleat, invidentia vero bonorum , που sui- 
ipsius causa , sed ejus qui iis afficitur: atque hoc 
insuper prestat, ut alterius bonorum accretione 
invidi labes et languor augescat. Ádeo ut prior 
ille viudicetur, qui auctus bonis fuerit, Ad hsc 
conservum non judicare monuit, ne justis solius ju- 
dicis illios calculis judicemur , a quo judiciorum 
redduntur vices, nec Domini jura usurpemus. 
Dimittite, evangelico more clamabat, et dimittetur 
vobis 15. Moerorem qui ad peccatum ducit, dolo- 
remque docuit, quo Letitia paritur. Quorum hic 
quidem salutaris luctus est ob peccatum quo aber- 
ratum fuit a Deo, quia peccare excidere est, quem- 
admodum harum rerum periti produnt : ille vero 
wna cum oblectationum privatione, conficit animum, 
estque prorsus illaudabilis. Nullo quippe pacto 
fleri possit accidere maerorem , nisi frustrato desi- 
derio. Cnjusmodi itaque desiderium est , ejusmodi 
quoque moror non obtentze rei desideratze : qu:xe si 
bona est, is est optimus : sin aliter habeat, ad 
genus alterum spectat. Desideriorum unum opti- 
mur est, quod ad illud vergit quod solum opti- 
mum sit. Contrariorum porro desideria opposita 
quoque sunt. Nunquid non mortis recordatione acee 
die seu torporis imbecillitatem recreavit? quam 
pellere docuit, ceu virtutis anim: nervos exciden- 
tem, ei substituendo Dei timorem, populumque ar- 


dentius excitando, tum ut rationibus darent operam, tim ut exeusso ex. animis torpore, omnibus viribus 
corda custodiamus, ne per sensus veiut per fenestras in ea peccatum ascendat. 


tQ. 'Epsuvdv τὰς Γραφὰς ἑδίδαξεν, ἑξηγητῆς καὶ D 19. Scrutari Scripturas docuit, quarum enarrator 


παφευτῆς τούτων γενόμενος, xal προφητιχῷ πνεύ- 
ματι τὰ xexpuppéva βάθη διερευνῄσας τοῦ Πνεύ- 
µατος, xat διαῤῥήξας τοῦ γράµµατος τὸ προχκάλυµ- 
μα, xai τὸ χάλλος δημοσιεύσας τὸ ἑναπόθετον * xal 
ταῦτα πάντα ἀτύφῳ, xal ἀχενοδύξῳ τῷ φρονήµατι. 
δει γὰρ, Ίδει χαταπατεῖν τὸ χενὸν δοξάριον, τὸ 
χενὺν τῶν πόνων ἀνάλωμα, τὸ τῶν ἀρετῶν λῄϊον λυ- 
μαινόμενον. Τιθρᾷν Υὰρ οἶδεν, ola πίθον, τὸ ψυχιχὸν 
ὀοχεῖον τῶν ἀρετῶν, xal τῇ ἐκροῇ εἰσροὴν ἐχλαμδά- 
νονσα, οὐδὲν ττον χενὺν τὸ 'δοχεῖον χαθἰστησι», 
ἀχερδεῖς ἱδρῶτας χαριζοµένη, xal πόνον προξενοῦσα 


" Matth. vii, 3. | Luc. v1, 37. 


(T5) Lego, ἔσταί , ἀναμετρηθήσεταί σοι, 


doctorque factus cum fuerit, prophetico spiritu 
arcanas Spiritus profunditates rimando, scíisso litte- 
ri velo, reconditam elegantiam exprompsit , atque 
isth:ec omnia modesto nihilque superbo sensu. No- 
verat siquidem , noverat inanem gloriolam pro- 
eulcare, 899 qua laborum pretium supprimitur, et 
virtutum marcescit decor. Solet enim virtutum con- 
ceptaculum baud secus atque dolium perforare, in- 
fluxumque effluxu excipiens, vas nihilominus vacuum 
relinquit , infructuosos labores probendo, efflicien- 
*'egue ut labor nibil emolumenti percipiat. Ei quippe 


(74) Lego, ἀδόχιμος. 








" 
“1 


S. JOANNIS DAMASCENI 


1,6 


compertum erat, gloriam omnem sublimitatemque A ἐπικαρπίας ἀμέτοχον. Ἡρέπειν γὰρ δει, θεῷ ub 


Deo decere, homini vero bumililatem , quae via sit 
viro optimo ut exaltetur, necnon leraelis scala, qua 
liomo auollatur ad Deum, tumque Deum in corde 
contubernalem habeat, 

43, Creature omni propter Domiuum creatorem 
subjiciebatur , nisi solummodo ubi honori Christi 
derogabatur, seu divina lex spretim haberetur, aut 
pessumdaretur. Superbum omnem et torvum affe- 
clum, arrogansque supercilium procul a se a3man- 
daverat, blandoque aspectu. eos qui se alloqueren- 
tur, contuens, benigno et divino sale conditis ser- 
monibus excipiebat. Gratiosis itaque moribus cum 
esset, vuliu comiter arridebat , aon eo risu qui 
dissolute effunderetur. Nam quia exploratum babe- 


«πᾶν χλέος xaX ἔταρμα, ἀνθρώπῳ δὲ τὴν ταπείνωσι, 


ὁδὸν ἀρίατῳ Υινοµένην ὑψώσεως, καὶ Ἱσρα)λ xi- 
µατα, πρὸς θεὸν μὲν ἀναθιδάζουσαν ἄνθρωπον, xal 
Gsbv χαρδίας τελοῦσαν ἑφέστιον. 

ΙΥ. Ἐταπεινοῦτο πάσῃ τῇ χτίσει διὰ τὸν χτίσαντα 
Κύριον, fj µόνον οὗ Χριστὸς ἠτιμάδετο, χαὶ νόμος 
θεῖος παρεωρᾶτο xa ἀνετρέπετο,. ᾽Απηνῄνατο sofa- 
ρὸν ἅπαν καὶ βλοσνρὸν, καὶ ὑπεροφρυθλέφαρον" 
µειλίχιον μὲν τὸ ὄμμα τοῖς ὁμιλοῦσι διδοὺς, λόγον 
δὲ fov xal θεῖον ἠρτυμένον ἅλατι. Τὸ foo; μὲν 
χαρίεν, ἀστεῖον δὲ τὸ τοῦ προσώπου µειδίαµα, οὐ 
πρὸς ἔχλυτον διαχεόµενον Ὑέλωτα. Εἰδὼς v3p ὡς 
ταῖς ἀρεταῖς αἱ χαχίαι παραπεπἠᾖγασι, xal εἰσί πως 
ἀγχίθυροι, τῷ ἄριστα διαχελευοµένῳ πειθόµενος, 


b.t, vitia cum virtutibus proxime conjuncta esse et D προσεῖχεν ἑαυτῷ, τραπεζίτης εὐχρινῆς Υινόµενος᾽ 


vicina, morem gerens ei qui optima queque pra- 
cipit, erga seipsum auento animo eral, trapezita 
sagax factus , qui spuriam monetam repelleret, 
drachmamque regis imagine inscriptam admitteret. 
Oinnem etenim malit: speciem suo ex peciore 
ablegaverat, divini Spiritus nutu, contrariarumque 
vitiis virtutum irrigatione pinguescens , velut oliva 


frucufera iu domo Dei, virentibus semper foliis 


conspicuus, praestantissimum fructum obtulit Deo, 
multitudinem eorum qui illius opera compotes sa- 
lutis facli sunt : vel etiam tanquam palma, optimo- 
rum monitorum palis munita. Fortiter nimirum eos 
objurgabat, qui domos domibus jungendo , vineam 
Naboth rapere contenderent, ac si non esset Elias 
ad redarguendum paratus, At enim Eliam denuo 
Spiritus sanctus suscitarat, qui, cum libenter in ju- 
storuu animis maneat, per singulas states pro- 
pheias identidem excitat, bonorum operum amu. 


C 


xl65nAov μὲν ἅπαν ἁποπεμπόμενος χάραγµα, 55; δὲ 
βασιλικῆς εἰχόνος τὴν δραχμὴν προσιέµενος, xaxia; 
μὲν ἅπαν εἶδος, ὡς χοῦν ἐχρίπτων τῆς ἑαυτοῦ xap- 
δίας ῥύμῃ θείου Πνεύματος, ταῖς ἀντιθέτοις δὲ tov 
χαχιῶν ἀρεταῖς ἁρδευόμενός τε χαὶ πιαινόµενος, xal 
ὡσεὶ ἐλαία χατάχαρπος ἓν οἴχῳ θεοῦ τῇ Ἐχχιησίᾳ 
ἀειθαλὴς Ὑινωσχόµενος, xai Θεῷ φόρων κχαρπὺν 
ὡραῖον τὴν τῶν δι’ αὐτοῦ σωζοµένων πληθύν' 1 ὡς 
qolv τις τῶν ἀρίστων ἑλέγχων σφραττόµενος οχό- 
λοψι. Καὶ διελέγχων ἄριστα τοὺς οἰχίαν πρὸς οἰχίαν 
συνάπτοντας, χαὶ Ναδουθαὶ διαρπάζειν ἐπειγομέ- 
νους τὸν ἀμπελῶνα, ὡς οὔῦχ ὄντος Ἡλιοῦ τοῦ ὃιε- 
λέγξοντὸς. ᾽Αλλ)’ Ίγειρεν αὖθις Ἠλίαν τὸ Πνεύμα 
τὸ ἅγιον, ἐμφιλοχωροῦν Ev δικαίων φυχαῖς. Κατὰ 
γενεὰν xaX γενεὰν προφήτας ἀνίστῆσι, ζηλωτὰς ἕρ- 
yov ἀγαθῶν, ἀποστυγοῦντας μὲν Ó τι φαῦλον xol 
ἄτοπον, εἰσοιχιζομένους -δὲ xal ἀντεισάγοντας mi 
ἔννομόν τα χαὶ δίχαιον. 


latores, qui odientes illud omne quod malum perversumque est, vicissim admittant quidquid ex 


prescripto legum et justilise est. 

44. Hac ratione divinus ille vir injustitiste omnis 
evasit judex, non ut ipsa ducente judicaret ; absit! 
«quinam enim istud ? sed illam uti detestandaim 
daninsndo, divipisque arcendo septis facientes mala. 
Vidua siquidem eum assidue sugillabat , nee sine 
inportunitate, quippe qua ob illatam sibi iujuriam 
corde excruciaretur. Hunc porro hominem Dei pre- 
hendit ceu validum perfugium quod nequiret everti. 


εδ. Οὕτως οὗτος ὁ θεῖος ἀνὴρ χριτὴς τῆς ἁδιχίας 
ἑγίνετο» οὗ ταύτῃ χρίνων, ἄπαγε᾽ πῶς γάρ; ἀλλὰ 
καταχρίνων, xal δειχνὺς ταύτην ἀπόδλητον, χαὶ 
τῶν θείων περιδόλων ἀπείργων, ποιοῦντας τὰ ἅδιχα. 
Χήρα γὰρ αὐτὸν ὑπεπίαζε θαμινὰ παρενοχλοῦσα, 
ερυχοµένη τὴν καρδίαν τῷ ἁδιχήματι,. Καταφύγιο 
ὥσπερ ὀχυρόν τι χαὶ ἀκαθαίρετον τουτονὶ χαταλαµ- 
θάνει τὸν τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπον, ἀσφαλῶς οὐχ fuistis 


Λο tuto plane certoque consilio. Ecquem enim nacta D βεδουλευοµένη. Τίνα γὰρ ἂν ἕτερον εὕρατο τοῦ 


alterum fuisset calamitatis et ἱπ]υγί vindicem ? ex 
principibus aliquem ? at principibus illa imperabat, 
qua injusta hzc perpetraret,. linperatorem ? quo 
vero erga sui partem affeciu ferebatur, effeminato 
prorsus animo erat. Quad enim vim illam afferebat, 
caro osque erat ipsius : οἱ quz? iniqua palrantes 
cohibere debuisset , ipsa totis studiis in iniquitatem 
rapiebatur. Quid agis, injusta femina ? purpura ve- 
stiris, velut ad leges custodiendas 60 usque pro- 
vecta ; iu vero legem pedibus proteris! o inexpli- 
cabilem sapientiam 893 illius qui dixit : Nolite 
dare sancia canibus : neque projiciatis margaritas 
ante porcos * | Hxc enim , sancta. Dei lege procul- 
- ** Mauh. vii, 6. 


πάθους ἀντιληφόμενον;, ἄρχοντα; ἀλλ Ίρχε τῶν 
ἀρχόντων dj ταῦτα ἑπηρεάζουσα. Βασιλέα; ἀλλά τῇ 
τοῦ μέλους προσπαθείᾳ τὴν γνώµην χατεθηλύνετο 
Σὰρξ yàp ἣν ἔχ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ ὀστοῦν αὐτοῦ 
κεχριµάτιχεν dj ὁδρῶσα τὸ βίαιον. Καὶ ἣν ἔδει τοῦ 
ἀδιχοῦντας ἐπιστομίζειν, ἁδικεῖν Ἰπείγετο. TI δρᾷς 
ὦ παράνοµον Tüvatov; ἁλουργίδα περίχεισαι, οἳα 
νόµου φύλαξ προθεθληµένη, χαὶ νόµον καταπατεῖς; 
ὢ τῆς ἀῤῥήτου σοφίας τοῦ φῄσαντος * Μὴ δότε τὰ 
ἅγια τοῖς xvol, μηδὲ ῥίπτετε τοὺς μµαργαρί- 
τας ἔμπροσθεν τῶν χοίρων ! Αὕτη γὰρ τὸν θᾳῖον 
νόµον χαταπατήσασα τὸν ἆγιον, τὸν µαργαρί-ην 
δηλαδη τὸν πολύτιμον, στραφεῖσα τὸν πενιχρὲν 





111 LAUDATIO S. JOAN. CHRYSOSTOMI. 


T 


yhpav ἕῤῥαξε, τὴν ταύτης ἑφήμερον βιοτὴν διαρπά- A cata, pretiosissima scilicet illa margarita, pauperem 


caca. Τί πράττεις, ὢ ἄπληστον xal ἀχάριστον γύ- 
vau; γῆν τε wot θάλασσαν δωροφοροῦσαν ἔχουσα, 
χήρας &nópou κατατρέχεις τοῦ πενιχροῦ χτήµατος, 
ἧς σε δίχαιον ἣν ἀνταλλάξασθαι βίον; λόγῳ δὲ βε- 
δαιοῦσα τὸν νόµον, ἔργῳ τοῦτον δρᾷς ἀποχήρυχκτον ; 
οὐκ ἠδέσθης τὸν πατέρα τῶν ὀρφανῶν xat κριτὴν 
τῶν χηρῶν; ἁλλ᾽ Ίχουσεν ὄντως 6 τοῖς θείοις λόγοις 
ἀεὶ τρεφόµενος τῆς θεοπνεύστου ῥήσεως  Ερίνατε 
óppavóv, καὶ διχαιώσατε χήρα» * καὶ Ἠλίαν ἔχων 
τοῦ ζήλου ποδηγὸν τὸν πυρίπνοον, Ἰωάννου μιμεῖται 
«hv παῤῥησίαν, οὐχ Eesti σοι λέγων ἔχειν τὸν ἁμ- 
 πελῶνα τῆς ἁδελφῃς σου. Οἴει γὰρ τὴν φύσιν ix6s- 
δηχέναι, εἰ xal τὴν ἀξίαν ὑπερέδης τῷ τυραννικῷ 
ἀξιώματι; 'Apyh Ὑὰρ νόμῳ τυπουµένη βασιλεία 
ναθίσταται, παρανοµίᾳ δὰ στοιχειουµένη, τυραννὶς 
οὐχ ἀδίχως χατονοµάζεται. Οὐκ ἀνέγνως Ἰεζαθὲλ 
τὸ δραματούργηµα; τί τουτονὶ τὸν θαῖον εἰσέρχῃ 
σηχόν; ἅπαγε πόῤῥω τῶν θείων ἀνακτόρων. Λουτὴρ 
ὑπάρχει ὁ θεῖος ναὺς, ἀποῤῥίπτων τὰ ἁμαρτήματα. 
0ὁ τελώνης τὸν Ἰησοῦν ἐφέστιον εἰσδεξάμενος καλῶς 
διεσχόρπισεν, ἃ χαχῶς ἑτελώνησεα ; χαὶ σὺ θύγατερ 
[ἔτι γάρ σε μέλος οὖσαν, sl καὶ δύσχρηστον (75) περι- 
έδω ἐλπίδι τῆς σωτηρίας, σωτηρία δὲ µετανοίας δίχα, 


τῶν ἀνυπάρχτων χαθέστηχεν) - ἀπόδος καλῶς, ἃ χα- 


xus διήρπασας. 


w. Ταῦτα λέγων, oüx ἔπειθεν. Ἔδυσε γὰρ τὴν 
&xohv ὡσεὶ ἁσπὶς, οὐχ ἑπαίουσα τοῦ φιλοθέως xat 


viduam conversa diffregit, ín quotidianam víetum 
ejus invadendo. Quid agis, o insatiabilis ingrataque 
mulier ? tu cui terra et mare munera afferunt ,. in 
egentis vidus paupereulam possessionem irruis, cue 
jus vitam ipsa redimere debueras ? qui verbis te- 
uus legem firmas , henc actione tua irritam facis? 
annon reveritus es patrem orpbanorum, judicemque 
viduarum !* ? Plane qui verbo Dei alitar, prolatam 
4 Deo vocem hane audivit : Judicate pupillum , et 
viduam justificate !*. Qui igne spirantem Eliam zeli 
ducem babet, hic Joannis liberistem zemulatur. Non 
licet tibi, inquit, sororis tux vineam oceupare. Videris 
tibi nastore terminos excessisse, quia tyraunico 
apparatu dignitatem ejus exsuperasti. Nam princi- 
patus, qui lege formatur, imperium est : qui vero 
injustitia instituitur, is non immerito tyrannis apel- 
letur. Annon que cirea Jezabelem gesta sunt , le» 
gisti ? Curnam divinum istud delubrum ingrederis ἵ 
Esto procul a sacris istis sedibus. Dei templum 
pelvis es, quo peecata eluuntur. Nonne publicanus, 
qui Jesum hospitio suscepit, rite dispersit quze telo- 
nio male lucratus erat ? Tu vero, filia (nam te, quia 
membrum es, quamlibet inutile et noxium , foveo, 
dum spes adest salutis : salutem vero absque pos- 
nitentia obtineri Impossibile est ), redde bene, quas 
niale rapnisti, 

48. Πῶο autem cum diceret, nibil suadebat. lila 
siquidem tanquam aspis aures obturaverat, ne 


σοφῶς φαρμαχεύοντος, Ἐπεὶ δὲ τὸ πάθος ἑώρα πάµ- C religiosi sapientisque incantatoris vocem exaadiret, 


παν ἀνίατον, ἐξωθεῖ τοῦ ἱεροῦ θαλάμου τὴν Evbupa 
Ἰάμου μὴ ἔχουσαν. Εἶτα εἰ; ἡ Ἰεζαδὲλ πάλιν τοῦ 
προφήτου κατεξανίσταται, καὶ φεύγει μὲν οὑδαμῶς 
ὁ χήρυξ τῆς ἀληθείας, οὐδὲ φρουρᾷ παραδίδοται, ota 
φων] βοῶντος, ἀλλ᾽ ὑπερορίαν χαταδιχάζετα:. Ὢ τοῦ 
ἀτόπου φρονήµατος! πάλιν τὸ τοῦ ὄφεως θέλγητρον 
τῆς Ἐχχλησίας τὸν τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπον ἑξορίζειν 
ἐπείγεται, καὶ τῆς ἐφέσεως ob διἠµαρτε. Μιχρὺν ὅσον 
τοῦ θείου μακροθύμως ἐπινυστάξαντος βλέμματος, 
τοῦ βασιλικοῦ ἑἐξορίζεται ἄστεος, μᾶλλον δὲ προµη- 
θείᾳ θεοῦ τοῦ θριαμδεύάαντος τῶν αὐτοῦ φιλῶν θε- 
ραπευτῶν τὸ ἀῤῥενωπὺν φρόνημα, xa πᾶσαν (76) 
θεοῦ οἷα Θεοῦ (v kv αὐτῷ, xo σὺν αὐτῷ περιῄει, 
σὺν ᾿Αύραὰμ πρὸς ἀλλοδαπὴν καλούμενος, σὺν Μωῦσῇ 


τῶν βασιλείων φυγαδευόµενος, σὺν Ἠλίᾳ πρὸς τὸ D 


ἄντρον Χωρὴθ ἀποτρέχων, σὺν Ἰησοῦ τῷ θεῷ φεύ- 
ἵων εἰς Αἴγυπτον, ὡς ἂν kv τοῖς ἆθλοις ἡ ἀνδρεία 
Ὑνωσθείη, καὶ κατάλληλα τὰ ἔπαθλα δρέφοιτο, Ὡς ἂν 
τρόπον τινὰ τὸν Ἰὼθ ἐκμιμήσηται, χαὶ πρὸς αὐτὸν 
ἐρεῖ θεός. Ἡ οἴει µε ἅλλως κεχρηµατικέναι σοι, ἢ 
ἵνα δίκαιος ἀναφανῇς, ὡς ἂν χαὶ ἄλλοις χηρύξη τὸ 
Εὐαγγέλιον. 

tc". El δὲ xal τινες ἕτεροι τῆς παρανόµου ταύτης 
ὑπερορίας συνλλήπτορες γεγόνασι, σιγ τιμῶμεν αἱ- 
δᾳ τῶν Πατέρων, ὡς ἂν μὴ τοῦ Χὰμ ἀπενεγχώμεθα 


'5 Psal. txvi, 6. “6 Psal, exxxs, 5. 


(15) Lege περιέχω. 
ParRoL. Ga. XCVI. 


*! Job x1, 8. 


Quamobrem , cum sanari morbum non posse per- 
Bpiceret, sacro eam thalamo pellit, quz nuptialem 
vestem non haberet. Deinde vero quid ?* Jezabel ite- 
runi eontra. prophetam insurgit. Ást nequaquam 
fugit veritatis praeco , neque custodie. mancipatuc 
veluti vox clamantis ; sed multatur. exsilio. O male 
sanum consilium! denuo serpentis mulcedo Eccle- 
sia pellere hominem Dei conatur. Nec optatis ex- 
cidit. Dei tantillum velut dormitante patienter ocuk 
regia civitate exsulare vir sanctus cogitur ; imo Dei 
providente numine, ut virilis dilectorum sibi servo- 
ram animi triumphum exhiberet, omnemque Dei 
ut qui Dei esset, ceu in quo, et quicum adesset Deus, 
cum Abraham circuibat ad extraneam regionem vo- 
catus : regiis zsedibus cum Moyse expulsus, cum Elia 
in antrum Horeb excurrens, cum Deo Jesu in ZEgy- 
ptum fugiens, ut in certaminibus fortitudo ejus 
comperta fieret, carperetque merita premia : ul, 
inquam, Jobum modo quodam imiltaretur, ceu, Deus 
his ipsum verbis compellaret : Non putas me alia de 
causa tibi respondisse , nisi ut justus appareas LA. 
Quiniwo, ut aliis etiam predicares Evangelium. 


16. Tametsi vero quidam etiam ex prxesulibus alij 
injusto huicce exsilio «uffragati' sint : at. sileptje 
rem transigere libet, propter bonerem Patrum , ne 


(76) tlie deest aliquid. 
25 


TI S. JOANNIS DAMASCENI 18) 


Chami multe flamus obnoxii, illadendo Patribus. A 


Multifarie siquidem narrantur ista ; ut nempe epi- 
scoporum quidem alii nequissimo buic facinori as- 
Sensi sint * alii autem penitus abnuerint : 89A 
imperatrice condemnata , quamlibet minitaretur 
gentilium fanorum, qui pridem eversa erant, in- 
staurationem , nisi simul omnes concordes flerent 
ad virum sanctum episcopatu exagitandum. Vincat 
Itaque, potiusque illud habeatur, quo meliori fame 
consulitur. Haudquaquam enim a2quum fuerit Pa- 
tres inter $e committere, ne nos a nobisipsis eorum 
Judices constituamus. 

17. Sive itaque hoc, sive alio modo res gesta sit, 
ex Ecclesia ργῷςυὶ avellitur, caput ex corpore, 
grexque viduatur eptimo pastore, qui Christum 
memulandi studio, animam semper suam pro ovibus 
posuit. Ecclesia concionateris sui desiderio angeba- 
tur; oves , opilionis et fistulae ; Christi satellites, 
praefecti militie et tube qua spirituales hostes per- 
cellebantur ; protectorem viduz exoptabant, patrem 
pupilli, zegri sollicitum curatorem, peregrini susce- 
ptorem , civitatum regina aurum sincerum quo 
decorabatur; eum , inquam ; qui imperium cum 
sacerdotio miscuerat , sceptrumque et diadema pa- 
terne venustati largiebatur; religiosg aures, ser- 
monem osque aureum. Quinimo , nisi audaciuscule 
loqui videar , una cum illo Christus egressus est, 
quem in &e manentem gestaret. O qua ratione siccis 
oculia acerbissimam bane calamitatem enarravero ? 
Nequaquam enim cor, quamlibet saxeum fingatur, 
temperare a Jaerymis.possit. Nam petra virga Moy- 
sis percussa latices. effuderat, atque ex corde, quam- 
lihet duorum sit, sl tragica bac narratione verbe- 
ας, ob. immanitalem faeiporjs largi lacrymarum 
fontes emittuntur, 

48. At vero repentino motu regia quatitur. Nam 
Pharao rursus eum qui divino conspectu donatur, 
clamoribus.accersit, nt inflictam plagam compescat : 
id quod statim evenit. Vix enim Joannes imperato 
ris jussu pedem retulerat, cum cessavit tremor, 
Sie nempe Deus novit eos honorare qui sunt ipsius: 
Vivo enim ego, ait Dominus, quia illos qui sme glo- 
rifican! glori&eabo !*. Rursum igitur grex Christi 
jucunditatem recipit, Omnibus siquidem restituitur, 
qui factus omnibus omnia fuerat, lztaturque uni- 
versa plebs Christo subdita, pinguescit, augescit , iu 
opimo pectoris solo, Joannis sermones uti fructum 


. Bpiritu$ excipientes. At infligitur diabolo vulnus, 


Hterumque consneto more $60 contra praeconem ex- 
surgit; et cum nihil virium habeat, forte validum- 
«9ο Ecclesi vallum exposcit, ut evertat , οἱ opes 
raptoribu$ impervias diripiat. Accipit quidem in 
corpus illius potestatem, ut quondam {η Job, ille 
qui príus nec indignatfonis ejus nutam ferre pote- 
rat, lterum tollitur justus : sponsus e thalamo οκ- 
vuditur : nuptiali ornatu Ecclesia spoliatur; eoque 
sibi ablato, nudajur capillitio eaput. Eninwwero ignis 


9 ] Reg. u, 50. 


πρόστιµον, τοῖς Πατράσιν ἐπιτωθάξοντες. Πολύτγο- 
Toc γὰρ fj περὶ τούτου διἠγησις, τῶν μὲν ἐπισχό- 
πων ἐπιχεόντων τὸ ἄτοπον , τῶν δὲ τουτὶ πάντῃ 
ἁπαναινομένων, xal της βασιλίδος χαταφηφιζοµέ- 
νων, ἀπειλούσης τὴν τῶν ἑλληνικῶν τηµένων &va- 
καίνισιν, Ίδη χαθαιρεθέντων ἄρτι, ef γε ph σύμφη- 
qot πρὸς τὴν θείου ἀνδρὸς γένοιντο δίωξιν. Καὶ νι- 
κάτω τὸ εὔφημον' οὐκ ἀγαθὸν γὰρ Πατέρας συγχρί- 
νειν, ὡς ἂν μὴ τούτων ὑφ᾽ ἑαυτῶν κριταὶ χατασταίη- 


μεν, 


ιό. Είτε οὖν οὕτως, εἴτε ἐχείνως, ἀφαιρεῖται εἲς 
Ἐκκλησίας ὁ πρόεδρος, ἡ χεφαλἡ τε τοῦ σώματος, 
xat χηρεύει τὸ ποίµνιον τοῦ καλοῦ ποιµένος τοῦ χρι- 
στοµιµήτως ἀεὶ τὴν ψυχὴν τιθέντος την ἑαυτοῦ ὑπὶρ 
τῶν προδάτων, Καὶ ἐπόθει fj ᾿Εκκλησία τὸν χήρνχα, 
τὸν νοµέα, τὰ πρόδατα, καὶ τὴν σύριγγα οἱ τοῦ 
Χριστοῦ ὑπερασπισταὶ τὸν ταξίαρχον, καὶ τὴν σάλ- 
πιγγα χατ’ ἐχθρῶν νοητῶν ταράττουσαν, τὸν Tpo- 
ασπιστὴν αἱ χῆραι ' ol ὀρφανοὶ τὸν πατέρα”. οἱ νο" 
υσοῦντες τὸν χομιατὴν, οἱ ξένοι ζεναγωγόν΄ 1d) τὸν 
πόλεων ἁλουργὶς τὸν χρυσὺν τὸν ἀκίδδηλον χοσμοῦντα 
6v ἑαυτοῦ, xaX ἐπιχιρνῶντα τὴν βασιλείαν τῇ ἵερω- 
σύνῃ, καὶ τῇ τοῦ πατρὺς Opa χαριτοῦντα τὸ Gxi- 
πτρον, xal τὸ διάδηµα αἱ φιλόθεοι ἀκοαὶ τὸν ypo- 
σολόγον xal χρυσόστοµον. Kat el μὴ τολμηρὸν φάναι, 
συνεξῄει Χριστὸς ὃν ἔφερεν ἔνοιστον. Ὢ πῶς ἁδαχρυὴ 
τὴν ἀνήχεστον ἑκτραγφδήσαιμισυμφοράν; οὐδὲ λιθένη 
γὰρ χαρδία μὴ δαχρύειν ἐπὶ ταύτῃ δυνῄσεται, ἐπεὶ 
καὶ λίθος ῥάδδῳ Μωσαϊκῇ ῥαπιζομένη ἐξέχες vi- 
paca, καὶ καρδία στεῤῥὰ τῷ µεγέθει πληγεῖσα τῖς 
τραγῳδίας, ποταμηδὸν ἐχχεῖ δαχρύων χρουνούς. 


uy. "AXI άφνω τὰ βασίλεια θραύεται, xal Φαραὺ 
πάλιν τὸν θεόπτην ἐπιθοᾷ τὰ πρὸς τὴν τῆς μάστιγο» 
ἄμυναν' ὃ δὴ καὶ γίνεῖαι. Άμα γὰρ Ἰωάννης βασι- 
λιχῷ παλινοστεῖ προοτάγµατι, καὶ ἑχόπασεν 1 
θραῦσις. Οὕτως οἷἵδε θεὺς τιμᾷν τοὺς ὄντας αὐτοῦ: 
Ζῶ γὰρ ἑγὼ, «Ἰέγει Κύριος, ἀ1' f) τοὺς δυξ ἀζσν 
τάς pa δοξάσω. Πάλιν τοίνυν ἓν εὐθυμίᾳ τὸ Χριστοῦ 
ποἰμνιον. Πᾶσι γὰρ ἀποδίδοται à τὰ πάντα «oi Τι- 
νόµενος, xal χαίρει μὲν ἅπαν Χριστοῦ τὸ ὑπήχοον, 


p καὶ πιαίνεται, καὶ αὔξει ἓν ἀγαθῇ vij τῆς καρδίας, 


ὡς σπόρον τοῦ πνεύματος τοὺς Ἰωάννου λόγους &- 
χόµενος. Ὁ «δὲ διάδολος θραυµατίζεται, xol πάλιν 
τοῦ χήρυχος συνήθως χατεξανίσταται, xoi ἐξαιτεῖται 
ὁ ἁδρανὴς τὸν ἀνδρεῖον τῆς Ἐχκλησίας πρόδολον, 
καταλύειν πειρώµενος, xal «by πλοῦτον λαφυραγω 
γεῖν τὴν ἀσύλητον ' xai λαμδάνει μὲν την ἐξονσίαν 
τοῦ σώματος, ὥς ποτε τοῦ Ἰὼ6 ὁ τούτον μὴ φέρων 
πρότερον τὸ ἑμόδρίμημα, Καὶ πάλιν ὁ δίχαιος αἴρε- 
ται, ὁ νυµφίος τῶν θαλάμων ἑξοστραχίζεται, καὶ τὸν 
νυμφικὸν ἡ Ἐχκλησία περιαιρεῖται xóspov, καὶ τὸν 
χεφαλὴν περιχείρεται, τοῦτον οὐκ ἔχουσα. lup γὰρ 
ἐκ τοῦ θρόνον, ela σχηστὸς θεῄλατος τὴν Ἐχκχλησίαν 











"al LAUDATIO S. BARBAR.É MART, — 782 


ἅμα xai «hy σόγχλητον κατανέμεται. Καὶ πάλιν ol- Α de tlirono fulminis instar emissus, ecclesiam sense 
μωγαί τε χαὶ δάχρυα, συνεχδημεῖν πλήθους ἡ ἔνδη- tumque omnem absumit, Rursum ejulatus et la- 
pstv ἐφμεμένου, xal fjv αὐτοῖς ὁ θάνατος αἱρετώτε- — crym:e ; populo cupiente potius cum illo exsulare, 
pos τῆς Ἰωάννου στερῄσεως. (77) ᾽Αλλὰ φευγτῶν — quam in urbe versari, eisque mors acceptabilior 
xaxov Θεοῦ παραχωροῦντος ἐπικρατούντων, οἷς ἐπί- — erat, quam Jeanne privari. Interini vero intoleranda 
σταται, χρίμασιν. mala magis invalescebant , Deo ita permittente, 
eequissimo, novit quo ipse, judicio. i 
WU. Οὕτω γὰρ πάλιν ἀμείδων, ἐξ ἄστεος Ex χώρας 19. Hoc pacto siquidem egressus urbe, e regione 
εἰς χώραν μεθιστάµενος, ὃν ἐπόθει διώξας χατἐλα- in regionem migrans, illum quem persequendo de- 
δι’ τὸ ζῇν (78) χρηστὸν λογισάμενος, xal χέρδος τὸν — siderabat, apprehendit, Reputabat enim optimum 
θάνατον, €bv ἀγῶνα τὸν χαλὸν ἀγωνισάμενος, την S955 sibi esse vivere, et mori lucrum !*. Quocirca, 
πίστιν τηρήσας, xat τὸν δρόµον τελέσας, xal χοµι- — qui bonum certamen certaverat, fidem servaverat, 
σάµενος τῶν ἅθλων τὰ ἔπαθλα, τῆς δικαιοσύνης τὸν cursumque consummarat , certaminum przmia, |ᾳ- 
στέφανον. Άλλ' οὐκ εἴασε xol θανὼν τὴν νύμφην τὴν — stitig scilicet coronam, retulit **. Ceterum, nec ille, 
ἑαυτοῦ à φιλούμενος, φιλόνυμφος, χαὶ φιλότεκνος, — spons ac liberorum amantissimus, moriendo spon- 
ὅτε μὴν τοὺς παῖδας τοὺς Σαυτοῦ τῆς οἰκείας &cve- " sam deseruit, a qua vicissim ipse dilectus fuerat, 
Ρηµένους χάριτος, ἀλλὰ θείᾳ Προνοίᾳ καὶ χρίσει xa- — nec filios suos benevolentiz suz favore privatos 
ταλλήλως πρὸς τὰ βασίλεια φέρεται, τὸ μὲν cüpa — voluit ; sed divina providentia judicioque pro γο- 
πρὸς τὰ ὁρώμενα, τὸ δὲ πνεῦμα πρὸς τὰ ἀθέατα" — tis ad regias edes reducitur ; corpore quidem , hoc 
xal xfjpu& τῶν θείων λογίων διαμένει, μέχρις Χρι- quod sub aspectum cadit, spiritu vero, quoad τά quod 
στὺς αὖθις παραγενήσεται, μἐθ’ οὗ δοξασθήσεται, — oculorum sciem fugit. Adeoque responsorum divi- 
τῆς αὑτου χατατρυφῶν χαρᾶς τε xal ὡραιότητος, — norum esse praco perseverat, donec Christus iterum 
Ταῦτά uot, ὦ Πάτερ Πατέρων, πρός σε τὰ φελλἰ- — venerit, quocum lionore et gloria afficietur, [οταν 
σβατα᾿ ἀλλ᾽ ἑποπτεύοις ἡμᾶς τοὺς ὁμωνύμους, καὶ οἱ pulchritudinis ejus deliciis affluens. Mex sunt 
ἀντιδοίης τῆς πρὸς τὸν Ἑτίστην οἰχείωσιν, ὃς ἐστι δια, Pater Patrum, ad te balbutientia voces. Ad 
Ἀριστὸς, εὐφροσύνη αἰώνιος * ip fj δόξα, καὶ τὸ xpd- — nos vero respicias, rogo, qui tui cognomines sums, 
τος, πάντοτε, νῦν, xal ἀεὶ, xal εἰς τοὺς ἀτελευτή- vicissimque largire, nt familiares evadamus Crea- 
τους αἰῶνας τῶν αἰώνων, Αμήν. toris, qui est Christus, sempiterna illa lztitia * cui 
gloria, et imperium, ubique, nunc, et semper, et in perpetua secula szeulorum. Amen. 





MONITUM IN ORATIONEM SEQUENTEM. 


Ilomiliam in sanctam Barbaram Joanni Damasceno tribuunt varii codicum manu exara- 
torum indices. Hanc mihi subministravit Regius 1831, ex quo Latine eam dederát Combefi- 
sius in Bibliotheca concionatoria ad diem ἆ Decembris, cui quidem diei S. Joannis Damascení 
festum. Graci consignarunt, ut, ni (allor, significarent auctorem eum esse istius in sanctissi- 
mam martyrem orationis, que nomen ipsius prafert. Plane nihil in hoc tractatu reperire 
est, quod ab ejus dictione, stylo et methodo alienum sit. Quoniam de Barbare otate et patria 
mult dissentiunt, hic juvat attexere, quid de utraque repererim in cod. Colb. 2493 vetustis- 
simo, in quo ejus Vita exstat, ut ante Metaphrastem legebatur : Kat' kxslvoug τοὺς xatpouq 
βασιλεύοντος Μαξιμιανοῦ τοῦ παρανόµου xal ἀτεθεστάτου, ἠγσδμονεύοντος δὲ Μαρχιανοῦ, ἣν διωγμὸς µέγας 
τῶν Χριστιανῶν. "Hv δέ τις ἓν τῇ χώρᾳ τῆς ᾿Ἀνατολῆς χαλουµένου "Ἡλιούπολις (sic) χατοικῶν ἐν χωρίῳ 
ἐπιλεγομένῳ, ὡς ἀπὸ σταδίων δέχα δύο Εὐχαϊτῶν, Διόσχορος ὄνομα αὐτῷ, πλούσιος σφόδρα " Tempori- 
bus illis, imperfinte scelesto atque impio Maximiano, Marciano prefecturam gerente, facia 
est magna persecutio contra Christianos. Erat autem in regione Orientis, in Joco qui He- 
liopolis vocatur, distatque duodecim stadiis Euchaitis, vir quidam, cui Dioscoro nomen erat, , 
dives valde, etc. Et in fine narrationis : Οὐαλέντιος δέ τις ἀνῆρ εὐλαδῆς xal φοδούμενος τὸν θεὺν, 
ᾖήσατο τὸ λείφανον τῶν ἁγίων ἀθλορόρων Βαρδάρας xaX Ἰουλιανῆς, xal ἐπιμελῶς κηδεύσας αὐτὰ, ἀπέν 

ετο iy τόπῳ καλουμένῳ τῆς Νύσσου ἐν Γελασίρις χωρίῳ ἓν οἰκήματι σεμνῷ, ὡς ἀπὸ μιλίων δύο Εὐχαϊ- ! 
τῶν» Valentius quidam vir religiosus ac timens Deum, petiit reliquias sanctarum martyrum 
Barbare et Juliane, easque sollicite curavit, ac deposuit in loco qui Nyssi nuncupabatur 1n 
Gelasiis, in honesta domo, que duobus millibus Euchaitis distabat. Euchaita in Paphlagonia 
exstitisse omnes norunt. 


18’, C ΧΙΙ. 
Τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου «ρεσδυτέ- ὃ. Patris nostri Joannis presbyteri. Damasceni, lun 
Δα 


pov tov Δαμασκηνοῦ, ἑγκώμιον εἰς τὴν ἁγίαν datio samcte εἰ inclyte martyris Christi. Bar- 
καὶ ἄγδοξον τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα Βαρδάραν. bare. 

€. Ὑπέρχειται μὲν ὁμολογουμένως ἅπασαν ἐγχω- 4. Sanctorum quidem et eorum qui pietatis cansa 
!* Philipp. », $4. ** Il Tim. ιν, 7. ad 


(11) Nonnulla hie desiderantur. (78) Nota, legebat χρηστὸν, non Χριστόν. 


783 


S. JOANNIS DAMASCENI 


78 


martyrio victores exstiterunt, gloriam, gratiamque, A µίων σύνθεσιν, τῶν ἁγίων, xal τῆς εὐσεθείας καλ- 


et claritatem, omni laudationum compositioni ρρς- 
cellere, illique fuco, qui cultis oratorum, artisque 
sophisticee sermonibus collatis veluti symbolis pa- 
ratur, longe eminere, confessa res est. Ac quidem 
fore exiatimo, ut ipsos quoque scientiarum callen- 
tssimos, ac qui iis excolendis exercendisque otium 
omne vitamque impenderunt, argumenti majestas 
auonitos reddat, consiliique anxios; niulto magis 
mei similes, homines rudes et indoctos, qui ne 
extremo quidem, ut aiunt, digito, peritiam illam 
artisque solertíam, et condend: orationis przcepta 
delibarunt. Ceterum minime idcirco committendum 
est, ut. orationem aggrediendo, pene stupefacti, 
conceptoque nietu et ignavia cunetantes, nos ipsos, 
et qui adsunt discendi avidos auditores, emolumenti, 
quo.! ex tantorum certaminum, ut par est, mira va- 
rietlate provenit, expertes relinquamus. Age igitur, 
supernum nobis iustinctum et auxilium ab ejusmodi 
certaminum inspectore et arbitro Christo invocan- 
tes, quam in prasenti merito laudamus, sermone 
describamus, et velut ob oculos, quanta facultas erit, 
res illius exponamus, $96 atque inclyte martyris 
Barbarz, cujus solemnia concurrente populo agi- 
mus$, certaminis specimen velut compendio propo- 
nanus : quo nempe potentiam, qua martyres invi- 
sibili ratione confirmati roboratique sunt, conside- 
Tantes, non modicam utilitatem et emendationem 
inde consequamur : non eo spectantes, ut lingue 
diserte eloquio et facundia, atque elegantia ser- 


λινίχων μαρτύρων fj δόξα, xal χάρις. xol εὔχλεια, 
xaX τῆς Ex ῥητοριχῶν λόγων, καὶ σοφιστικῆς τέχνης 
λαρυγγισμάτων ἑρανιζομένης ὑπερίδρνται πλάσεως. 
Καὶ χαταπλαγείησαν, οἶμαι, xai ἁποροίησαν ἂν πρὸς 
τὸ τῆς ὑποθέσεως μέγεθος, καὶ οἱ λίαν τερὶ τὰς 
τοιαύτας ἐπιστήμας δεινοὶ, καὶ τὸν ὅλον ἑαυτῶν βίον 
περὶ τὰς τοιάσδε τριθὰς, καὶ µελέτας ἐσχολαχότες, 
xal κατανηλωχότες * μὴ ὅτι γε οἱ χαθ᾽ ἡμᾶς ἁμαθεῖς 
τε xai ἄπειροι, xat μηδ ἄχρῳ δαχτύλῳ. τὸ δὴ λεγό- 
µενον, ταύτης γεγευσμένοι τῆς ἐμπειρίας τε xal εὖ- 
τεχνίας, xal λογογραφικῆς αχέφεως. Ἀλλ᾽ o5 παρὰ 
τοῦτο πάντη πρὸς τὴν τοῦ λόγου ἐΥχείρτσιν olowl 
πως ἱλιγγιάσαντες, xal 620a συσχεθέντες, xal χατ- 
οχνῄσαντες, ἡμᾶς ye αὐτοὺς, καὶ τὸ παρὸν qu.fxooy 


B ἀχροατήριον, ἀμοίρους τῆς Ex. τηλικούτων ἀγώνων 


περιπετείας, ὡς εἰκὸδς, προσγενοµένης ὠφελείας 
παντελῶς χαταλείφωμεν. Φέρε 6h οὖν, τὴν ἄνωθεν 
ῥοπὴν παρὰ τοῦ τῶν τοιούτων ἀγωνισμάτων ἑπόπτου 
καὶ ἀθλοθέτου Χριστοῦ, Deco χαὶ ἐπίχουρον ἔπιχα- 
λεσάμενοι, διαγράφωµεν τῷ λόγῳ, καὶ ὡς οἷόν τε 02" 
ὄψιν παραστήσωµεν, τὴν παρ) ἡμῶν νῦν εἰχότως εὖ- 
φημουμένην * καὶ Tic, τὴν πανἠγυριν πάνδηµον σἠ- 
µερον ἄγομεν χαλλινίχου μάρτυρος Βαρθάρας, τῆς 
ὅλης ἀθλήσεως, ὡς Ev βραχεῖ τὴν ὑπόθεσιν ἑνστη- 
σώμεθα, ἵνα τὴν ἀοράτως συνεπισχύουσαν, xal vtu- 
ροῦσαν τοὺς μάρτυρας θείαν χατανοῄσαντες δύνα- 
µιν, οὐ τὴν τυχοῦσαν τῇ ψυχῇ προσπορισώµεθς ὄνη- 
σιν, καὶ βελτίωσιν’ οὐχ εὐγλωττίας Ἠχοις, xal ff 
µασιν τοὺς ἀγῶνας ἑπαίρειν πείρώμενοι. Οὐδὲ γὰρ 


monis certamina extollamus (non enim hzc ea ope C τῆς £x τῶν λόγων οὗτοι βοηθείας προσδέονται: ati 


. indigent, qua facundia przstetur), sed ita. ut res 
simplici nudaque dictione reciteinus. 


2. Verum animos mihi jam erigite, o Christo 
martyribusque devote coetus, mentemque, ne circa 
ea qua foris sunt aberret, colligentes et contra- 
hentes, attente quie dicenda sunt, obaudite, Plane 
siquidem absurdum est, ut ad mundana spectacula, 
equorumque curgus, vel palzstrz, vel cujusvis alte- 
rius ex gymnicis ejusmodi ludis propensiori alacri- 
late curramus, agonisque certamen, atque adver- 
sariorum congressum cernere gestiamus, nec, ta- 
metsi innumera distrabant, ante recedamus quam 
finem ο: victorem, sublatamque palmaw, ei coro- 
nam capiti impositam videamus : idque vero, cum 
nibil inde commodi referamus. Hic autem, ubi 
animis utile οἱ spirituale spectaculum est, cujus 
praeses et arbiter, non unus quis terrenorum regum, 
sed qui cunctis qua oculis οἱ animo percipiuntur, 
dominatur, universorum rex Christus Deus noster; 
inspectores , millena denaque millena coelestium 
exercituum et potestatum ; pugil, inclyta Christique 
amantissima triumphatrix et martyr Barbara ; ad- 
versarii, non unus quis aut aliter, sed primarius, 
sicut ait Apostolus: Nom est nobis colluctatio ad - 
versus sanguinem ei carnem, sed. adversus principa- 
(us, adversus potestates, adversus mundi rectores 
tenebrarum, adversus spiritualia nequitim in calesti- 


δὲ δή που τὰ πράγματα φιλῇ τῇ φράσει διεξερχόµε- 
vot. 


B'. 'AXA& διανάστητἐ µοι λοιπὸν, ὦ φιλόχριστον 
καὶ φιλόμαρτυς σύστηµα, xal τὸν νοῦν τῆς ἐπὶ τὰ 
ἔξω περιπλανῄήσεως περιπτύξαντες xol συστείλαν- 
τες, προσεχῶς τῶν λεγομένων ἀχούσατε. Kal Τ1ρ 
ἄτοπον, ἐπὶ μὲν τὰ χοσμικὰ θέατρα. ἱπποδρομίας 1 
παλαίστρας φημλ, fj τινος τῶν τοιούτων γυμνικῶν 
ἀγώνων τροθύμως συνδραμεῖν, xai τὴν ἅμιλλαν τῆς 
ἀγωνίας, καὶ τὴν τῶν ἀντιπάλων συμπλοχὴν ὑπ- 
ηγμένως ἐθέλειν ἰδεῖν, χαὶ μὴ πρόθιρον ἁποστῖναι, 
χἂν µυρία περισπῶνται, πρὶν τὸ τέλος, xal τὸν vi- 
χην ἀπενεγχάμενον ἐποπτεῦσαι, «b βραθεῖον τε ἀρά- 
µενον, καὶ «b στέφος ἀναδησάμενον, καίΐτοι μηδὲν 
ἑαυτοῖς ἐχεῖθεν ἐπιφερομένους τὸ ὄφελος. Ἐνταῦθα 
δὲ ἔνθα φυχωφελὲς, xal πνευματιχὸν ἡμῖν πρόκειται 
θέατρον, ἀγωνοθέτην μὲν κεχτηµένον, οὐχ ἕνα τῶν 
ἐπὶ γῆς βασιλέων, ἀλλὰ τῶν ἁπάντων ὁρατῶν καὶ 
ἀοράτων ἡγεμονεύοντα παντάνακτα Χριστὸν τὸν θεὺν 
ἡμῶν, θεατὰς δὲ, τὰς χιλιάδας, χαὶ µυριάδας τῶν 
ἑπουρανίων στρατιῶν καὶ δυνάμεων, ἀγωνιουμένην 
δὲ, Βαρδάραν τὴν ἀοίδιμον, xai παμπόθητον τον 
Χριστοῦ στεφανίτιν xai μάρτυρα, ἀντιπάλους δὲ, 
οὐχ ἕνα που, f| δεύτερον, ἀλλὰ πρῶτον μὲν, χαθὼς 
φῆσιν à ᾽Απόατολος; OO γὰρ ἔχομεν «hr xdin' 
πρὸς αἷμα, καὶ σάρκα, &.A4à απαρὸς τὰς ἀρχὸς, 
πρὸς τὰς ἑἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράταας 











T85 


LAUDATIO S. BARBARUE MART. 


"186 


εοῦ σκότους, πρὸς τὰ xvevpatixà τῆς πογηρίας À bus *! , id est colestium 'eausa. Preterea proprius 


ἐν toic ἐπουρανίοις, τουτέστιν, διὰ τὰ ἑπονράνια. 
Πρὸς τούτοις δὲ, χαὶ τὸν ἴδιον χατὰ σάρχα πνεῦμα, 
xai τοὺς χοσμικοὺς ἡγεμόνας, xai ἄρχοντας, οὓς f) 
πάναγνος τοῦ Χριστοῦ ἁμνὰς Βαρδάρα παλαιστρίτας 
ἐχέχτητο, ££ ὁρατῶν xal ἀοράτων πολεμίων συγ- 
χειµένων. 

Υ. Τοιαύτης οὖν ἡμῖν ἄθλων θεωρίας προτιθἐµέ- 


νης, οὐχ ἐπισπεύσομεν πρὸς τὴν τούτων ἑπόπτευσιν, ' 


xai τὰς συµθολάς, xal πλοχὰς, καὶ λαθὰς ἀμφοτέ- 
pov (79) κατάρδωµεν, xat τὴν νίχην τῆς ἡμετέρας 
ἱερονίχου, χαὶ στεφανίτιδος ἑπαθρήσομεν ; xal τοὺς 
μὲν στυγεροὺς δαίµονας ἠττωμένους xol χαταισχυ- 
νοµένους καὶ πίπτοντας, τοὺς ἀγγελιχοὺς δὲ δήµους 
ἁλαλαγμοὺς ἐπιφωνοῦντας, xal ἐπινιχίοις χρότοις 
τὴν καλλίνιχον εὐφημοῦντας χαὶ γεραίροντας, xat 
Χριστὸν αὑτὸν ὡς ἀγωνοθέτην, τοῦ βασιλικοῦ θρόνου, 
Χαθάπερ ἐπὶ Στεφάνου τοῦ πρωτοµάρτυρος, ἔπαν- 
εστάµενον, xal τοὺς στεφάνους προτείνοντα, xal 
ἱδρῶσι περιῤῥεομένην τὴν νικηφόρον, ὑπ' ἀγγέλων 


δορυφορουµένην ὑποδεχόμενον, καὶ περιπτυσσόµε-- 


νον, xal τοῖς ἑπουρανίοις θαλάµοις, xa νυμφῶσιν 
ἐνευναίοντα; Τί τοῖς φιλοθεάµοσι τοῦ τοιοῦδε θεά- 
µατος τερπνότερον, Ἡ ἡδύτερον, ἡ ἐπικερδέστερον ; 
ε Μαχάρισον γὰρ, φησὶν Βασίλειος ὁ ἱερὸς τῆς Ἐκ. 
χλησίας διδάσχαλος, γνησίως µαρτυρήσαντας, ἵνα 
Yívn µάρτυς τῇ προαιρέσει, καὶ ἐχδῇς (80) χωρὶς 
αἵματος, xat µαστίγων, καὶ αἰκισμῶν (81). » "Apá 
ἔστιν τίς ἑτέρα τῆς τοιαύτης ἑποφίας 3) πραγµα- 


τείας χερδαλεωτέρα, xaX τὸν πλοῦτον προσφέρουσα C 


πλείονα; οὗ poc δοχεῖο 

᾽Αλλὰ τί πέπονθα, ὦ φίλοι; πρὶν τῇ ἀρχῇ τῶν 
ἁγώνων προσδάλωµεν, πρὸς τὸ τέλος ἡμᾶς ὁ λόγος 
παρώρμησεν. "Aye 6h οὖν, αὐτὸν ἀνακαλεσάμενοι, 
«Gy προθύρων τοῦ µαρτνρίου ἐπιδῶμεν ἤδη, xal 
t1; κατὰ µέρος διηγήσεως χαταρξώµεθα. 

&. Too παναγάθον, xal φιλοικτίρµονος Θεοῦ Λό- 
(0v τὸ ἴδιον πλαστούργημα, ὅπερ χατ' εἰχόνα τὴν 
ἑαυτοῦ ἀρχῆθεν πεποίηχεν, καὶ τῶν ἐπιχείων τὴν 
ἡγεμονίαν ἐγχεχείριχεν, ὑπὸ τῆς τοῦ νοητοῦ δὲ διὰ 
τοῦ αἰσθητοῦ ὄφεως ἁπάτης ix τῆς τοῦ παραδείσου 
τρυφῆς ἐξενηνεγμένον ἑωραχότος, xai λοιπὸν δεδου- 
λωμένον, xal παγγενεὶ οὗ µόνον τῇ φθορᾷ ὑποθεθλη- 
µένον, ἀλλὰ καὶ εἰς πολυσχεδεῖς πλάνας xal πάθη 
ἀτιμίας ὑπηγμένον, καὶ τοσοῦτον τῷ ζόφῳ τῆς ἆσε- 
θείας τοὺς Φυχικοὺς ὀφθαλμοὺς ἑσχοτισμένον, ὡς 
xai τὸν ὄντως ὄντα Osbv χαταλελοιπέναι , ξύλοις δὲ 
καὶ λίθοις, xal ἀναισθήτῳ ὕΌλῃ τὴν προσχύνησιν 
προσενηνοχέναι, xat ὑπὸ τοῦ πονηροῦ , xal ἆποστα- 
τιχοῦ δαίµονος εἰς ἔσχατον ᾷδου xal ἀσεθείας ἑξω- 
σµένον xai χατεῤῥιμμένον, οὖχ Ίνεγχεν τὴν τοῦ 
ἁλάστορος τυράννου Όδριν, xai τοῦ πεπλανημένου 
ἀνδρώπου ἀπηλπισμένην ἀπώλειαν. Οἴχτῳ δὶ μᾶλλον 
τοῦ ἰδίου ἀναλαδὼν ποιήµατος, ἐξ ἀπειρογάμου νεά- 


*! Ephes, νι, 12. 


79) Legero, xatavof sov. 
80) Apud Basilium, χωρὶς διωγμοῦ, χωρις TU 


χωρὶς µαστίγων, τῶν αὐτῶν, αὐτοῖς μισθῶν tbw- 


etiam carnalis spiritus, mundique prasides et ma- 
gistratus ac principes, hos castissima Christi ovis 
Barbara luctatores nacta est, conflato ipsi hostium 
tam visibilium quam invisibilium cuneo. 


$. Talibus itaque certaminibus nobis ad specta- 
culum propositis, annon festinabimus ad hzc cer- 
nenda, ut utrorumque congressiones, inflexiones, 
et prehensiones contemplemur, et sacra victricis 
corona redimitz triumphum cernemus ? ac quidem 
infestos dzmones superatos, magno suo pudore 
cadentes : angelorum autem populos Leto strepitu 
acclamantes, et victori: plausibus victricem egre- 
giam exornantes : ipsum denique Christum, υἱἱ 
certaminum praesidem e regia sede, lraud secus at- 
que Stephano protomartyri, assurgentem et coronas 
porrigentem, inque colestibus thalamis et toris 
circumfusam sudoribus victricem , et ambitioso 
angelorum satellitio deductam, collocantem? Quid 
spectaculorum amatoribus ejusmodi spectaculo ju- 
cundius aut delectabilius? « Beatos illos przdica, 
inquit sacer Ecclesi:e doctor Basilius, qui martyrio 
vere sancti sunt, ut. animi proposito martyr ipse 
efficiaris, et evadas $97 sine cruore, verberibus 
et suppliciis. » Nunquid ulla altera inspectio aut 
negotiatio est, quae majorem quaestum, ac divitias 
ampliores afferat? plane non puto. 


Verum quid accidit, dilectissimi? cum certaui- 
num primordia necdum attigerimus, in (ünem nos 
oratio pepulit, Age igitur, ea ad initium revocata, 
in martyrii atria pedem ente inferamus, tumque 
sigillatim cuncta narrare incipiamus. 

4. Cum benignissimus — misericordissimusque 
Deus Verbuin, figmentum suum, quod ab initio ad 
imaginem suam condiderat , cuique ierrenorus 
principatum — commiserat , spiritualis — serpentis 
fraude, aspeclabilis serpentis opera, paradiso volu- 
ptatis ejectum conspexisset, jamque adeo manci- 
. patum nec mortis duntaxat interitioni cum universa 
progenie addicium, sed et in diversissimos errores 
probrosissimosque affectus devecium, enque im- 
pietatis caligine mentis oculos obczcatum, ut eo 
qui vere Deus est derelicto, diis ex liguo et lapide 
fabricatis expertique sensus malerie cultum adbi- 
beret, atque a nequissimo et. desertore dgmone in 
extremam inferni, εἰ impietatis foveau delrusum 
el projectum ; nefarii tyranni injuriam non tulit, 
nec desperatam decepti hominis perditionem. Quaw- 
obrem ut creature sua opitularetur, ex puella nu- 
püalis congressus nescia assumptum vellus bonus 


μένος. 
(84) Basil., Hom. in 40 martyr. 


787 " S. JOANNIS DAMASCENI 18 
ipse Pastor induit, seduciumque illius specie ad- A νιδος τὸ χώδιον ὁ Ποιμὴν ὁ χαλὺς περιέθετο, δι οὗ 


versarium, εἰ cruce expugaatum, tyrannide, ut 
justum erat, ejecit; utpote qui per summam inju- 
riam, mortem ad ultionem peccati decretam, ad- 
versus illum instruxerat, qui a peccato immunis 
esset. Non enim mcertis poena et vindict:e erat ob- 
noxius, qui peccatum minime gustaverat. 

5. Quamobrem ille qui injuste hominem peremit, 
vicissim ipse jure perimendus erit, et quas conqui- 
sierat opes amissurus est. Illius etenim interemptio, 
potestatis amissio et eJectio est : d:monum quippe 
genus immortale conditum a Deo fuit. Sed et Do- 
minus quo passus est tempore, aiebat : Venil prin- 


ceps mundi hujus , etin me noninveniet quidquam ** :: 


boc eat nullum germen eorum quas seminavit, aut 
peccati vestigium, aut odorem, sut umbrz indicium. 
Nam, ui cum propheta loquar : Peccatum non fecit, 
nec dolus inventus est inore ejus **. Quocirca iterum 
dicebat : Nunc judicium. est. mundi, nunc princeps 
hujus mundi ejicietur foras **; sive tyrannidem 
amittet, et amandabitur. Sua igitur resurrectione, 
humana massa reparata, sanctos deinceps aposto- 
los in universi terrarum orbis fines emittit, ut salu- 
tarem praedicationem hominibus annuntient, et'ad 
suum reducant auctorem, Syiritusque fulgoribus 
impietatis tenebras dissolvant, errorem extermi- 
nent, veritatem doceant. Inde, quemadmodum ignis 
copiosissima amplissimaque lignorum  strue cor- 
repta, celerrime elatiorem in flammam exsurgit, 
aliaque ex aliis vicina depascitur, neque lucis euzxe 
vim in 8968 angulo potest abdere, sed cunctis 
etiam remotissimis conspicuam reddit : sic divinus 
ille ignis, quem ut mitteret ipn terram, Dominus 
supra terram ascendit 35, ille, inquam, qui omne 
peccatum, omnemque pravum et terrenum babitum 
et affectionem absumit et abolet, per apostolos eo- 
rumque successores, in hominum animos commi- 
grans; eos quidem quotquot lenes erant mollesque 
et reformationi idonet, suumque auctorem, alque 
4 caplivitate cui addicti erant, redemptorem ex- 
spectabant, confesiim abstersis peccatorum sordi- 
bus et emundatis, divinos, lucidos et claros ador- 
vavit; illos autem qui impietatis labem alte liause- 
rant, ae vespertilionum more, ne lucente quideni 


τὸν ἀντίδιχον δελεάσας, xaY τῷ σταυρῷ χαταγωνισά- 
µενος, δικαίως τῆς τυραννίδος ἐχδέόληχεν, ὡς ἁδί- 
χως τῷ ἁμαρτίας ἀπείρψ, xa0* fiv 6 θάνατος ὥρισιο, 
τὸν θάνατον ἐφοπλίσαντα. O5 γὰρ θανάτου εὐθύναις 
καὶ ἐπιτιμίοις ὑπέχειτο, ὁ ἁμαρτίας παντάπασιν 
ἄγευστος. 

ε’. Ὁ τοίνυν τοῦτον ἀδίχως ἀνηρηχὼς, ἑνδίχως 
ἀνταναιρεθήσεται, xal οὗ ἐχέκτητο πλούτου, στερη- 
θήσεται. Ἐχείνου γὰρ ἀναίρεσις, ἡ τῆς ἑξουσίας 
ἐστὶν ἐχδολὴ καὶ ἔχπτωσις' ἀθάνατον γὰρ τὸ δαιµ/- 
νιον φύλον ὑπὸ τοῦ Κτίστου δεδηµιούργηται. Καὶ ὁ 
Κύριος γὰρ παρὰ τὸν τοῦ πάθους xatpóv ἔφασχεν 
Ἔρχεται ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου, καὶ ἐν ἐμοὶ 
εὑρήσει οὑδέν' τουτέστι, τῶν ἐχείνου σπερµάτων 
γεώργιον, ἡ ἁμαρτίας ἴχνος, ἡ ὀσμὴν, f] ἁποσχίασμα. 
Ἁμαρτίαν γὰρ οὐκ ἐποίησεν, προφητικῶς εἰπεῖν, 
οὐδὲ δόΊος εὑρέθη ἓν τῷ στόµατι αὐτοῦ. A xà 
πάλιν ἔλεχεν, NUv χρίσις coU xóc pov τούτου ἑἐσείν' 
νῦν ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκδ.1ηθήσεταιξξω, 

"ftot , τῆς τυραννίδος ἐκπεσεῖται, χαὶ µεταστῄσεται, 
Auk τῆς ἑαυτοῦ τοιγαροῦν ἀναστάσεως «b ἡμέτερην 
ἀνασχευάσας xai ἀνανεωσάμενος φύραμα, τοὺς ἱεροὺς 
λοιπὸν ἁποστόλους χατὰ πάσης ἐχπέμπει τῆς οἴχου- 
µένης τὰ πέρατα, τὸ σωτήριον τοῖς βροτοῖς διαγγέλ 
Άοντας χλρυγµα, καὶ πρὸς τὸν ἴδιον ποιητὴν ἑ πανά- 
γοντας, xaX τῆς ἀθεῖας τὸν σχότον τοῖς τοῦ πνεύμα- 
τος ἁμαρύγμασιν διαλύοντας, xal τὴν πλάνην iex- 
φανίζοντας , xai θεογνωσίαν διδάσχοντας. Ἐντεῦθεν 
ὥσπερ πολυξύλου, xal ἀμφιλαφεστάτης Όλης mop 
ἐπιδρσξάμενον, τάχιστα εἰς ἑπηρμένην φλόγα ἑπαί- 
ρεται, χαὶ εἰς τὰ προσεχη μεταδατικῶς διαδίδοται' 
xal τὴν λαμπηδόνα , χαὶ ἑνέργειαν οὐχ kv τῷ παρα- 
θύστῳ κατέχειν δύναται, ἁλλ' ἔχδηλον ἅπασι, καὶ 
τοῖς βαχρὰν ἀπῳχισμένοις χαθἰστησιν. Οὕτως 8» 
λοιπὸν xal τὸ θεῖον πῦρ, ὃ βαλεῖν ἐπὶ τῆς γῆς, ὁ τῆς 
γῆς ἄνωθεν χαταπεφοίτηχε Κύριος, τὸ ἀναλωτικὸν 
ἀπάσης ἁμαρτίας, xaX μογθηρᾶς, καὶ ὑλώδους Σξεὼς 
πε, xai διαθέσεως διὰ τῶν ἁποστόλων, xa τῶν τοῦ- 
των διαδόχων, εἰς τὰς ἀνθρωπίνας διαδαϊΐνυν φυχᾶς, 
Καὶ τὰς μὲν, ὅσαι λεῖαί τε σαν, καὶ ἁπαλαὶ, xd 
πρὸς ἀνάπλασιν ἐπιτήδειαι, xal τὸνφαυτῶν monti 
χαὶ λυτρωτὴν ix τῆς συνεχούσης αἰχμαλωσίας ἔπι- 
ποθοῦσαι , xal ἀναμένουσαι, αὐτίχα τῆς τῶν ἆμαρ" 


sole suis ipsorum oculis micantem lucem iuferri D τηµάτων χηλίδος ἀποσμῆχον, xot ἀνακαθαῖρον, 
eustinebant, sed in tenebris perpetuo agere et iu ᾿θεοειδεῖς, xal φωτεινὰς, xat λαμπρὰς ἁπετόρνενυσεν' 


cono volutari maluerant, extremo gehenne igni 


addixit, ceu qui sponte insanabiliter laborare cupi- 
verint. 


τοὺς δέ γε χατὰ βάθος δεδεγµένους τὴν τῆς ἀσεθείας 
ἐχουσίως ποιότητα, xal νυχτερίδων δίχην μήτε του 
ἡλίου λάμψαντος τὸ φέγγος τοῖς ἑαυτῶν ὀφθαλμοῖς 


βουλοµένους εἰσδέχεσθαι, ἀλλ ἐν σχότει διάγοιν, καὶ τῷ βορδόρῳ ἐγχαλινδεῖσθαι διηνεχῶν προαιροῦ- 
µένους, τῷ τελευταίῳ τῆς γεέννης πυρὶ παρέπεµπεν, ὡς &vla:a νοσεῖν ἐθελουσίως ποθῄσανταᾶ». 


6. Verum ejusmodi non fuit celeberriux Barba- 
rte sacratissimus ac purissimus animus. Quin potius 
fidei splendore suscepto, et tenebris cum luce col- 
latis, immensum inter eas discrimen comperiens, et 
quantum Dei notitia idolorum errori et caligini 
antecelleret, stalim, ceu terra bona et piuguis, 608- 


** Joan. xiv, 50. 5) sa. v, ὅ, 9. 


*' Joan. xii, 31. 


C. 'AJY οὐ τοιαύτη τῆς πανευφήμου μάρτυρος 
Βαρδάρας fj πανίερος xai καθαρωτάτη φυχἠ, δεδε- 
γμένη δὲ μᾶλλον τὴν αἴγλην τῆς πίστεως, καὶ τὸ qi 
τῷ ζόφῳ συγχρίνασα, χαὶ τὸ ἀσύγχριτον ὅσον ὑπερ- 
οχιχῶς ἰδοῦσα, χεχτηµένη τὴν θείαν ἐπίρωσν 
πρὸς τὴν τῷ βδελυγµάτω» πλάνην xe αχήταεση, 


5 Lue, xit, 49. 


789 


LAUDATIO S. BARBARJ£ MART. 


1790 


εὐθὺς ὥσπερ v7) χαλἡ τε xal πίων, τὸν obp&viov σπὀ- A lesti semine suscepto, manaatorum exsecutic ne Hi- 


pov ἁρπάσασα, xat ἐπιμελῶς τῇ ἑργασίᾳ τῶν ἐντολῶν 
/εωργήσασα, ἑχαρποφόρησεν εἰς τριάχοντα , xat εἰς 
ἐξήχοντα, xai εἰς ἐχατὸν, ἀναδάσεις tv τῇ χαρδίᾳ 
τιθεµένη, χαὶ πρὸς ἀρετῶν προθαἰνουσα τελειότητα. 
Πέρας 5ὴ οὖν, τὸ προφητικὸν ἐδέξατο λόγιον, Kal 
π.Ἰησθήσεται, φάσχον, πᾶσα ἡ y τοῦ Trova τὸν 
Κύριο», ὡς ὕδωρ ποὺ (82) κα-λύπτον 0aAdccac: 
τῶν ἐθνῶν δηλαδὴ τὰ συστήµατα , θαλάσσας τροπι- 
xi; τῆς προφητιχῶς προσαγορευούσης χάριτος. ΑΆλλ' 
οὐχ Ίνεγχεν ὁ µισάγαθος xal φιλοπόνηρος δαίµων 
τῶν σωζοµένων τὴν πληθὺν ὁρᾷν ὁσημέραι προχό- 
πτουσαν. Ὁ γὰρ ἓν ἀρχῃ τὸν ᾿Αδὰμ μετὰ τῆς συξύ- 
γου βασχήνας τῆς v παραδείσῳ διαγωγῆς , σχολῆ χε 
ἂν ἑχαρτέρει τὰς ἀναριθμήτους µνριάδας, οὐκ εἰς 
παράδεισον αἰσθητὸν καὶ ἐπίγειον, ἀλλ᾽ εἰς οὗρανὸν, 
ào' εὗπερ αὑτὸς ὡς σιδήρεος βόλος ἑξέῤῥιπται, διὰ 
πίστεως τῆς εἰς Χριστὸν θεώµενος ἀναθαίνοντας. 
Ἐξαιτεῖται τοίνυν τὴν πεῖραν ὃ πειραστἠς οὗ γὰρ 
ἔχει ph λαμθάνων κατ οὐδενὸς τὴν ἐξουσίαν * ἀλλ᾽ 
ὥσπερ πάλαι ἀχηχοὼς τοῦ θεοῦ τῷ ἰδίῳ ἐγχανχω- 
µένου θεράποντι, καὶ φάσχοντος. Προσέσχες τῇ 
Qiuvolq σου τῷ θεράποντί µου ']ὼδ, ὅτι οὐκ ἔστι' 
κατ αὐτὸν ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς τῆς, ἅκακος, δί- 
καιος, ἆ Ἰηδιγὸς, θεοσεδὴς, ἀπεχόμενος ἀπὸ παγ- 
τὸς πον ηροῦ πράγματος: Εὐθὺς ἐχεῖνος τῷ φθόνφ 
πληγεὶς, ἀπεχρίνατοι Mi δωρεὰν Ἰὼδ τὸν Κύριον 
σέδεταε,͵ x. τ. ε: Α.Σ ἁπόστειλόν µε, tva ἄψωμαι 
τῶν σαρκῶν αὐτοῦ, εἰ μὴ elc πρόσωπον εὐ.1ογεῖ. 


Εἶτα βουλόµενος πᾶτιν ἀποδεῖξαι τὸν ἴδιον θεράποντα QC 


ὁ θιὸς , χαὶ ἓν τοῖς ἐσχάτοις χινδύνοις στεῤῥὸν καὶ 
ἀνάλωτον, τούτῳ τὴν αἴτῆσιν δίδωσιν, ἵνα μὴ δύξη ὡς 
ἔτυχεν εἱρῆσθαι fj χαύχησις. Οὕτω xal τότε, ἀχηχοὼς 
ὁ παµπόνηρος τοῦ Κυρίου περὶτῆς Ἐκκλησίας ἐγχω» 
μιαστικῶς ἀποφαινομένου, Καὶ πύ.Ίαι ᾖδου οὐ κα- 
τισχύσουσιν αὐτῆς , πύλας ἆδου τὰς παντοίας τῶν 
κολάσεων ἰδέας εἰς ἅδην xaX θάνατον ὠθούσας, καὶ 
καταγούσας ὀνομάζοντος, ἐξαιτεῖται πάλιν ἀναιδῶς 
τὴν πεῖραν Καὶ 6h λαδὼν τὴν ἐδουσίαν, ὄργανα λοι- 
πὸν τῆς ἀσεθείας μεστὰ, xal αὐτῷ τῇ τοῦ τρόπου 
παρισουµένους ὠμότητι ἐχλεξάμενος, τούτους χαθί- 
στησιν ἡγεμόνας xai ἄρχοντας ' καὶ δόγµα χαθολι- 
χῶς δι ἐχείνων ἑἐχτίθησιν, τοῦ μὲν Χριστοῦ παύεσθαι 
τὴν προσχύνησιν, εἰδώλοις δὲ τὰς θυσίας προσφέ- 


ρισθαι, xal ἀφειδῶς παντοίαις χολάσεσιν ἀναι- D 


ρεῖσθαι τοὺς ἀντιλέγοντας. Ἐντεῦθεν ἡλιχία πᾶσα, 
xai ἁδία, ἁῤῥένων τε χαὶ θηλάων, χόρτου δίχην ἆσυμ- 
ταθῶς χατεθερίζετο τῶν Χριστοῦ τὶν πίστιν µέχρι 
θανάτου τηρεῖν προαιρουµένων. ἄτρωτον, xal ἆπα- 
ρεγχείρητον. 

C. Κατ ἐκείνου δη οὖν χαιροῦ, Μαξιμιανοῦ τοῦ 
ἀσεθοῦς βασιλεύοντος, ἡγεμονεύοντος δὲ Μαρχιανοῦ, 
ἓν τις τοπάρχης, φηαὶν, ὀνόματι Διόσχορος, πλούσιος 
σφόδρα, ἐμμανὴς δὲ περὶ τὴν τῶν ἀφύχων εἰδώλων 
προσκύνησιν. Οὗτος μονοχενὲς ἔσχε θυγάτριον, Βαρ- 


3 ]sa. χι, 9. 9' Job s, 8. 


(92) Syxt. ἃ χαταχαλύφαι, que. possit operire. 


ligenter exculta, tricesimum (ructum , sexagesl- 
munmque, ac centesimnm attulit, ascensioues iu 
corde suo ad virtutum perfectionem proveliens., 
Quamobrem impletum tandem est propheticum illud 
oraculum, quo dicitur : Repleta est terra cognitione 
Domini , quasi aqua. multa. cooperiens moria ** ; 
prophetica scilicet gratia figurato sensu geutium 
coetus sic appellante. At non tulit ille bonis infe« 
sius el nequissimus dz:mon, ut eorum qui salute 
donandi essent , novis quotidie accessionibus au- | 
gescentem censum videret. Qui enim ab initio 
felicem illam jn paradiso vitz) rationem Adamo 
conjugique inviderat, multo minus, eum sic innu- 
merabiles myriadas, non ín aspectabilem terrenum- 
que paradisum, sed in celum, unde ipse veluti 
ferrea moles projectus fuerat, per fidem in Chri- 
stum ascendentes cerneret, rem non sustinuit. Quo- 
circa tentandi licentiam 1entator poscit.. Nullam 
quippe adversus aliquem potestatem. habet, quip 
acceperit. Sed sieut olim, cum Deum de famulo suo 
gloriantem audivisset, atque dicentem : Attendisti 
mente (ua servo meo Job, quod non. sit homo qualis 
ille super terram, innocens, justus, verax, colens 
Deum, abstinens ab omni re mala *'? mox ille invi- 
dia percitus, respondit : Num gratis Job Dominum 
colit ** ? eL qux» sequuntur ; sed mille me, ut tangam 
ejus carnes, nisi in faciem benedicat **. Tum Deus, 
ut famuli sui in extremis quoque periculis firmam - 
et invietam animi fortitudinem conspicuam faceret, 
petenti , diabolo annuit, ne frustra gloriatus vide- 
retur. Sic tunc etiam scelestissimus, audito quod 
Dominus de Ecclesia non sine magnifice laudis ü- 
tulo dixerat ; Et porte inferi non pravwalebunt ad- 
versus eam ** (ubi portas 899 inferi. varii omnis- 
que generis cruciatus, qui ad inferos et. mortem 
trudunt et przcipitant, appellavit), rursus impudea- 
ter tentandi postulat. facultatem. Qua accepta, de- 
lectis deinceps omni impietate plenis, sibique $236- 
vitia paribus instrumentis, hos prefectos el prin- 
cipes constituit, perque eos universale hoc edictum 
sancit: Desinat Christo cultus adhiberi : idolis 
victima flant; ac contradicentes nulla indulgentia 
omni suppliciorum genere pereaat. Hinc omnis atas 
et dignitas, masculi et femina, qui Christi fidem 
ad mortem usque inviolabilem sinceramque ser- 
vare proposuissent, haud &ecus ac fenum nulla 
misericordia demetebantar. 


1. Per id itaque tempus, imperante impio Mazi- 
miano, et Marciano preside, erat quis regionis prs- 
positus, Dioscorus nomine, valde dives, erga in- 
animata idola ad insaniam devotus. Hic unicam 
susceperat filiam, nomine Barbaram, egregia pul- 


** ibid. 9. ** ibid. 44. ?** Maub. xvi, 18.- 








191 


S. JOANNIS DAMASCENI 


79 


chritudine formosam, et morum nonestate insignem. A 6ápav ὀνόματι, χάλλους ὡραιότητι διακρέπουσαν, xo) 


Quamobrem exstructa turri alta, in ea virginem, ne 
hoiinum aspectibus pateret, ob florentem przful- 
gentemque venustatis claritatem et splendorem con- 
clusit. Qux cum illic ageret, a seculi rerum tu- 
multibus vacans, pietate pleuas cogitationes animo 
versabat, easque colebat et alebat. Sic enim com- 
paratum est, ut solitudo subtilium et prx:magnifico- 
rum cogitatuum parens sit. Ac quidem idolorum er- 
rorem et cultum, ut qui ad inferni laqueum truderet, 
exsecrabatur : veram autem Christianorum (idem, 
sancteque et consubstantialis Trinitatis venerandam 


confessionem, ceu qua in celos subveheret, confo- * 


vebat et amplexabatur; ac doctrinam de animi im- 
mortalitate, de regno celorum, de perenni beatitate, 
mecnon de gehenna, zternoque illic supplicio; in- 
super vero temporanearum s&zculi rerum instabilem 
labilemque vertiginein, animo pingebat ac volvebat, 
instructas item lampadibus virgines, incorruptibili 
sponso Christo in ccelesti thalamo copulatas, et in- 
terioris et arcanz felicitatis deliciis potientes, per- 
petuo sibi reprzsentabat, ac beatissima illa sorte 
Inexplicabilique gaudio, et ea gloria quam serino 
nullus eloqvatur, digna fleri gliscebat, desiderabat, 
et exorabat. 


8. Dum prudens et casta virgo ejusmodi conside- 
rationibus animum constiparet, adfuit pater : et 


multis proceribus profltentibus pluris se facere illius C 


nuptias et connubinm, jubet ipsam votis annuere. At 
jla sermones ejusmodi tanquam nugas et sibi mole- 
Bios spernens, irato vultu patrem inspiciens, perni- 
ciosam hanc animo cobortationem prorsus submo- 
vet, denuntiatque rem ejusmodi nunquam suggerat. 
Ridiculum enim prorsusque absurdum virgo cense- 
bat, quz se semel celesti et immortali Christo ad- 
dixisset ae copulasset, iis qui vermium instar ín 
cenosis se volutantium lacubus in gentilitatis lute 
versabantur, obsecundare. $00 Quocirca puellz 
parens, omni dilizentia balneum construens, cum duas 
fenestras ad austrum, quibus lumen induceretur, fa- 
Vris imperasset, in locum quemdam profectus est. AL 
Trinitatis ancilla sponsaque Barbara , dispecto zedi- 


τρόπου σεµνότητι διαλάμπουσαν. Πύργον οὖν ὑφτλὸν 
δειµάµενος, ἐχεῖσε τὴν παρθένον κατέἐχλεισεν, ὥστε 
ph ὁρᾶσθαι αὐτὴν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων, διὰ τὴν Exav- 
θοῦσαν xal ἁπαστράπτουσαν τοῦ χάλλους φανότητα 
xai λαμπρότητα. Αὐτόθι οὖν διαιτωµένη , ἅτερ τῶν 
ἔξωθεν θορύδων ἀφησυχάσασα, λογισμοὺς ἀνεχίνει 
θεοσεθεῖς , χαὶ τούτους ἐγεώργχει, xal ἔτρεφεν' οἶδεν 
γὰρ ἑρημία, ἐννοιῶν ἰσχνῶν, καὶ µεγαλοφυεστάτων 
µήτηρ καθίστασθαι. Kat τὴν μὲν τῶν εἰδώλων τλά- 
νην xal λατρείαν, ὡς slg &bou πέτανρον xat&[ou- 
σαν ἑθδελύττετο, τὴν δ' ἀληθῆ τῶν Χριστιανών πίσ- 
τιν, χαὶ τὴν τῆς ἁγίας xaX ὁμοουσίου Τριάδος σεπτὴν 
ὁμολογίαν, ὡς εἰς οὐρανοὺς ἀνάγουσαν, περιέθαλπε 
xal προσ[ετο' τούς τε περὶ ἀθανασίας ψυχῆς λόγους, 
περί τε βασιλείας οὐρανῶν, xal τῆς τῶν ἀχηρότων 
ἀπολαύσεως, περί τε γεέννης, χαὶ τῆς ἐχεῖσε ἄτελευ- 
τήτου χολάσεως, πρὸς τούτοις δὲ, καὶ τὴν τῶν fpos- 
χαίρων τοῦ χόσµου τούτου πραγμάτων ἄστατον περι; 
φορὰν χαὶ ἀθέδαιον χατὰ νοῦν ἑζωγράφει, xal 
ἀνείλιττεν ' χαὶ τὰς λαμπαδηφόρους παρθένους, τὰς 
τῷ ἀφθάρτῳ νυμφίῳ Χριστῷ ἐν τῇ ἑπουρανίου πασ- 
πάδι συναπτοµένας, xai τῆς ἔνδον ἁποῤῥ ἤτου χατα- 
τρυφώσας µαχαριότητος, del ἐφαντάξετο. Καὶ τῃς 
πανολθίου ἐχείνης μοίρας καὶ χαρμονῆς ἀνεχκφράστον, 
χαὶ ἀνεκλαλήτου δόξης, καταξιωθῆναι ἑγλίχετο , xol 
ἐπεθύμει, xal ηῦχετο. 

η’. Ἐν τοῖς τοιούτοις οὖν θεωρήµασι τῆς σώφρο- 
vog χαὶ ἁγνῆς παρθένου τὴν φνχὴν πυχναζούσης, 
ἐφίσταται ὁ πατἠρ. ᾽Αναδιδασχόντων δὲ αὐτὸν ποὶ- 
λῶν µεγιστάνων, xal περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαι τὸν ταύ- 
της συξυγίαν «s, xal πρὸς γαμικὴν ὁμιλίαν συνά- 
φειαν, εἰς τοῦτο αὑτὴν ἐπινεῦσαι προυτρέπετο. Ἡ 
δὲ τοὺς τοιούτους λόγους ὡς λήρυυς, xat ὀχληροὺς 
διαπτύσασα , μετ ὀργῆς τῷ γεγεννηχότι ἐμθρίθως 
ἀτενίσασα, τὴν Ψυχοθλαθή ταύτην παραΐνεσιν παν- 
τελῶς ἀποσείεται, µηχέτι μνήμην τοιούτου πράγµα- 
τος αὐτῃ προσἆγειν παρεγγνήσασα. Γελοῖον γὰρ xol 
πάσης ἁτοπίας ἀνάμεστον ἡ παρθένος Ἠγήσατο, 
χαθάπαξ ἑαυτὴν τῷ οὑρανίῳ καὶ ἀθανάτῳ νυμφίῳ 
ἀναθεῖσά τε χαὶ συνάφασα, εἰ τοῖς σχωλήχων δίχην 
ἰλυώδεσι τέλµασιν Ἱλυσπωμένων ἑλληνιχῷ βορθόρῳ 
ὑπείξειεν. 'O τοίνυν ταύτης πατὴρ βαλανεῖον σπουδή 
πολλή τὸ τηνιχαῦτα οἰχοδομῶν, ἐπιτάξας τοῖς τεχνί- 


ficio, operarios, ut tres fenestras structure apta- D ταις χατὰ νότον δύο θυρίδας φωταγωγοὺς xatacxtu- 


rent, compulit, Tum reversa, cum se lteruin spe- 
ciosa virgo in turrim suam recepisset, simulacra 
videt quz pater colebat, animi sensusque expertia : 
mox Spiritu sancto repleta, divinamque ac przfer- 
vidam amulationem assumens, in eorum despica- 
biles vultus conspuit, opportune Davidicum illud 
-melos usurpans : Similes vobis fiant qui faciunt vos, 
οἱ omnes qui confidunt in vobis **. O beatam vere et 
religiosam animam! O fide ferventem puellam, fide 
ornatam ! O adolescentulam divino sensu ac pruden- 
tia patris insaniam dementiamnque irridentem! O fi. 
liam parentis Eva firmo sensu revocantem fatu:ta- 


*! Psal. exin, 8. 


áoat, ἀπεδήμησεν εἰς χώραν τινά. Ἡ δὲ τῆς To:ábo; 
δούλη καὶ νύμφη Βαρθάρα, τὸ ἔργον τῆς οἰχοδομῆς 
ἐπισχεφαμένη, τρεῖς θυρίδας ἐφαρμόσαι τῷ olxobo- 
μήματι τοὺς ἑργάτας Ἠνάγχασεν. Ἐπανιοῦσα δὲ, καὶ 
παλινδρομοῦσα ἐπὶ τὸν ἴδιον πύργον fj xaX παρθένος, 
ὁρᾷ τὰ ἄψυχα xai ἀναίσθητα εἴδωλα, οἷς «b σέδας ὁ 
macho προσεχόµιζεν, xal δὴ Πνεύματος ἁγίου πλης. 
θεῖσα, χαὶ ζηλον ἀναλαδοῦσα ἔνθεον καὶ ἀνάπνρον, 
εἰς τὰ ἄτιμα αὐτῶν ἑνέπτυσεν πράσωπα, τὸ τοῦ προ- 
φῄήτου Δαθιὸ εὐκαίρως εἰποῦσα µελῴδηµα, "poii 
ὁμῶν γένοιντο οἱ ποιοῦντες ὑμᾶς, καὶ πάντες ol 
απετοιθότες 82* ὑμᾶς. Ὢ µακαρίας ὄντως, xat φιλο- 





793 


LAUDATIO S. BARBAR/E MART. 


794 


θέου yoyrc! "D νεάνιδος πίστει ζεούσης, πίστει χε- A tem ac deceptioneni! llla, nuda hostis suggestione 


χοσμηµένης | Ὢ χόρτς συνέσει θείᾳ τὴν τοῦ πατρὺς 
μυχτηρισάσης ἀφροσύνην τε χαὶ παράνοιαν] Ὢ ϐὂυ- 
γατρὸς, τὴν τῆς προµήτορος Εὔας εὐήθειαν xal 
ἁπάτην, τῷ στεῤῥῷ τοῦ φρονήµατος ἀναχαλεσαμέ- 
νης. Ἐχείνη προσθολὴν φιλὴν τοῦ ἐχθροῦ δεξαµένη, 


suscepta, confestim everga est : hec vero austera 
gravitate, nou inodo illius illecebras respuit, veruim 
et in ejus vulium, per simulacra conspuit. Nam in 
malorum auctorem, qui per hzec agebat, hominesque 
decipiebat, sputí injuriam intendit, emisit, intorsit. 


εὐθὺς ávecpéreto: αὕτη δὲ, οὗ µόνον τὰ τούτου θελχτἠρια αὐστηρῶς ἀπεχρούσατο, ἀλλὰ xai αὐτοῦ τῷ 
προσώπῳ διὰ τῶν εἰδώλων ἐνέπτυσεν. Πρὸς γὰρ τὸν δι) αὐτῶν ἑνεργοῦντα xal ἁπατῶντα ἀρχέχαχον τοῦ 
ἐμπτύματος τὴν ὕθριν ἐξέτεινεν, xal ἐξέπεμψεν, xal χατηχόντιχεν. 


0'. Ἐπαναξεύξαντος δὲ τῆς ἐπιδημίας τοῦ ταύτης 
Υεννήτορος, xaX ἐπὶ παραλλάξει τῆς ἑαυτοῦ διατάξεως 
τοῖς οἰχοδόμοις χαλεπῄναντος xa ἀγαναχτήσαντος 
δ.ὰ τὴν τριττῆς θυρίδος πρόσθεσιν, Ert τἣν τούτον 
θυγατρὸς χέλευσιν τὴν αἰτίαν µετὴγαγον. 'O δὲ παρ 
αὑτῆς τὴν τῆς τριπλῆς ἀφορμὴν θυρίδος πυθόµενος, 
εὐχαίρου ἡ πανεύφημος δραξαµένη προφάσεως, τῆς 
Τριάδος διαῤῥήηδην τὴν δόξαν ἐθεολόγει , εἰς πίστιν 
τὸν ἄπιστον προτρεποµένη σωτἡριον. « Ναὶ, qnoi, 
χαὶ γὰρ ἡ Τριὰς φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἑρχόμενον 
£l; τὸν κόσμον. Τὸ γὰρ αἰσθητὸν τοῦτο qux, τοῦ ἐν 
τρισὶν flot; ἐχομένοις ἀλλήλων νοουµένου xal προσ- 
χυνουμένου φωτὸς, τυγχάνει χτίσµα xai δημιούρ- 
Υηµα, xal ἁμυδρότατον xal ἁμαυρὸν ἐξειχόνισμα xal 
ἁποσχίασμα. » Ὁ δὲ τῆς ἀσεδείας τεθραμμµένος, xal 
τοῦ σκότους συνἠγορος, ὥσπερ τῇ ἀστραπῇ τῆς 
τρισσοφώτόυ θεότητος, διὰ τῆς τρανῆς xal ἁπαρα- 
χαλύπτου τῆς πανενδόξου χόρης ὁμολοχίας, thv τῆς 
άυχτς ψιν πληγεὶς, χαὶ τῷ στεῤῥῷ τοῦ ἁμαρύγμα- 
τος μᾶλλον ἁμανρωθεὶς, μανίας γενόμενος ἔμπλεως, 


9. Heverso patre ex ea quam susceperat profe- 
cione, ac siructoribus indignante quod imperata 
sua mulassent, zgreque fenestram tertiam adjectam 
ferente, illi in filiz: jussionem causam retulerunt. 
Tum ex filia percontatur, quid cause fuerit cut 
tertiam illam fenestram fleri prx:cepisset. Tum in- 
clyta virgo commo./issiuuum argumentum nacta, Tri- 
nitatis gloriam et divinitatem, incredulum ad fldem 
cohortars, palaui praedicabat. « Sane, inquit : nam 
Trinitas illuminat omnem hominem venientem. in 
hunc mundum **, Hoc quippe lumen quod sensu per 
cipitur, verae illins lucis, que io triplicis solis «ου» 
juoctione intelligitur et adoratur, creatum opus est, 
ejusque perexiguum et obscurissimuum simulacrum 
el adumbratio. » Pater impietate educatus, ac te- 
nebrarum patronus, perspicua apertaque inclytz 
puellae confessione, veluti trinz& luci» deitatis ful- 
gore perstrictus, furore repletus, ac supra modum 
mstians, qua caligine laborabat, stricto gladio iu 
uuigenz filia sua necem irruit, pietatis simul. οἱ 


xai τῷ θυμῷ ὑπερζέσας, τὸ ξίφος σπασάµενος, ip- c. naturz fines excedens, quod eu ipsi vita semita 


µησεν ὁ ἑσχοτ,σμένος τὸ μονογενὲς χατασράται Ov- 
γάτριον, τῆς εὐσεθείας ὁμοῦ xal τῆς φύσεως τοὺς 
ὄρους ἐχδεθηχὼς, ὅτι αὐτῷ τὴν τῆς ζωῆς τρίδον 
ὑπέδειξεν. Όντως οὗ µόνον ἐξ ἀνθώδους φυτοῦ, ῥόδον 
ὡραῖον xai εὐωδέστατον φύεται, ἀλλὰ xal Ex ὄυσσε- 
δοῦς ῥίζης χαρπὺς πολλάχις εὐσεθείας ἀναδίδοται. 
Hai µάρτυς ᾿Ἀθραὰμ ὁ πατριάρχης, xai διὰ τοῦτο 
σῶν ἐθνῶν πατὴρ, τῶν τὴν αὐτοῦ πίστιν ἑζηλωχότων 
χληθεὶς, πρῶτος πατριχῆς ἀποφοιτῆσας πολυθεῖας, 
χαὶ ἀθεότητος. "Όντως πεπλήρωται καὶ ἓν τούτῳ 
ταῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ θεία πρόῤῥη- 
σις, θυγατέρα xal νύμφην κατὰ πατρὸς, καὶ μητρὺς, 
xat πενθερᾶς ἐξανιστᾶσα, τὰ νέα χαὶ πρόσφατα, τοῖς 
παλαιοῖς xaX ληρώδεσι ᾽ xat διχοτομοῦσα τὸ χεῖρον 
ἀπὸ τοῦ χρείττονος. 

V. Τί οὖν, fj πανευχλεὴς Βαρδάρα, τοῦ πατρὺὸς 
ὁρῶσα τὸ παμμίαρον ὄρμημα , μᾶλλον δὲ τῆς µιαι- 
φονίας τοῦτον οἰχτείρασα, δι’ εὐχῆς παραχειµένην 
µεγίστην πέἐτραν διοίξασα, διὰ µέσης ταύτης πρὸς 
τὸ ἕτερον µέρος τοῦ ὅρους µεθώρμησεν. Ὢ τοῦ 
θαύματος Ἱ πέτρα σχισθεῖσα, ἐγχόλπιον τὴν ἀμνάδα 
εἰσδέχεται, xat ὁ λίθων ἀναισθητότερος ταύτης πα- 
the χαὶ διώχτης , μᾶλλον τῇ πωρώσει ἀπελιθοῦτο , 
xa εἰς πετρώδη ἀντιτυπίαν µετήγετο. Καὶ οὐδὲ τοῦ 
θαύματος τὸ παράδοξον µαλάξαι τούτου δεδύνηται 
τῆς ψυχῆς τὸ σχληρὸν xal ἀπάνθρωπον, ἀλλ᾽ ὑπερ- 
θὰς τὸ ὄρος , ταύτην ἑἐζήτει δι’ ἐρωτήσεως. Καὶ δὴ 


9? Joan, 1, 0. 3) Mauh. X. 902. 


submoustrasset. Sic plane se res habet, ut non ex 
spinosa solum stirpe venusta rosa fragrautissiun- 
que prodeat, sed ut etiani ex impia radice non raro 
pietatis fructus edatur ; cujus testis est Abraliam 
patriarcha, et idcirco gentium, qua fldem 6/16 zemu- 
lantur, pater nuicupatus, primus a paterua plurium 
numinum superstitione atque impietate recedeus. 
Vere in hoc quoque Salvatoris nostri Jesu Christi 
divina impleta przedictio est, qu;e filiam et nurum 
adversus patrem, inatremque et socrum excitat ὃν 
novaque εἰ recentia adversus vetera οἱ delira stae 
tuens, quod deterius est, ab eo quod potius est, re» 
secat. 


901 10. Quid igitur, illustrissima Barbara? con- 
specto patris sceleratissimo assultu, quinimo ejus 
miseria savitie, fusa prece, przsgrandem quae vicina 
erat rupem aperiens, per eam mediam in oppositam 
alteram montis partem transgressa est, Rem mi- 
ram! Petra scissa suo sgnam gremio excipit, el pa- 
ter saxis durior ac persecutor, obstiuato stupore 
magis magisque lapidescens in saxeam duritiem 
transibat. Neque iniraculi tanta novitas hanc aui 
ejus duri'iam et immanitatem mollire potuit; quin 
potius superato monte assiJua percontatione filiam 
exquirebat, Quam demum inventam czesamque coma 


795 


S. JOANNIS DAMASCENI 196 


arripiens, e« e monte trabens, domum redit, atque A εὑὐρὼν χαὶ µαστίξας , τῆς χόµης αὐτὴν Έλκων, xol 


angusta beatam sedicula claudit. Tum ejus causam 
presidi defert, cruciandam tradens, adjuratisque 
numinibus obsecrans, ut acerbis tormentis subactain 
enecet. Quamobrem preses pro tribunali sedens, 
sibi martyrem sisti jubet. Conspecta vero florente 
vultus specie, luminum claritatem ac serenum mi- 
ratus, tentare eam blanditiis ccepit, suadere nitens, 
et adulando seducere. Hxc enim prima diaboli ine- 
scatio est. Àut enim voluptatem laudumque lenoci- 
nio demulcere et emollire bominem satagit, aut mi- 
nig et tormentis terrere et pervcellere. Ubi ergo 
priorem omnem exbhaustam pharetram vidit, οἱ il- 
lustrem pugilem sxculi despuentem illecebras, ter- 
. venanmque gloriam omnem ac voluptatem ceu feni 


florem qui facile intereat et marcescat, zstimantem B 


sensit, suaque hortamenta et przstigias haud secus 
86 serpentis virus borrendaque venena detestantem, 
ad aliud confestim tentationum genus auimum con- 
vertit. Cum autem minas pariter deridenteni cerne- 
ret furore plenus, velut perdito oleo, ita eam allo- 
quitur : « Quid ergo vis, puella? aut diis immolare, 
aut acerbis consumptam tormentis interire? » Ad 
. quem martyr, constanti animo fidentique audacia 
paucis verbis, tum piam clare professa fidem est, 
atque ii fensorum Deo tyrannorum amentiam impie- 
tatemque traduxit, Quibus vero istud sermonibus ? 
« Ego parata suw, inquit, ut Domino Jesu Christo 
immolem, qui fecit ccelum οἱ terram, et mare, et 
universa qux in eis exsistunt. Vestros autem deos 
pulebre Propheta his verbis subsannavit : Os habent, 
el non loquentur ; oculos habent, et non videbunt ; 
aures habent , et non audient; nares habent, et non 
odorabunt ; manus habent, et non palpabuni ; pedes 
habent, et non ambulabunt ; non clamabuni in gut- 
ture suo. Similes illis fiant qui faciunt ea, et omnes 
qui confidunt in eis ὃν. Quemadmodum enim augu- 
sium reverendumque Dei nomen falso illis a vobis 
inditum est, omni prorsus τὶς actu carent et desti- 
tuuatur,. » Ó 


σύρων ἀπὸ τοῦ ὄρους, αὖθις ἑπάνεισι, xal Ev μικρῷ 
τὴν µακαρίαν οἰχίσχῳ κατέχλεισεν. Καὶ τῷ ἡγεμόνι 
τὰ xat' αὑτὴν μηνύσας, βασανίζεσθαι παραδίδωσιν, 
ὀρχώσας αὐτὸν χατὰ τῶν θεῶν, πικραῖς αὐτὴν κα- 
ταναλῶσαι χολάσεσιν. Ἡροχαθίσας o5v 6 ἡγεμὼν tal 
τοῦ βήματος, ἐχέλευσεν παραστῆΏναι chv μάρτυρα. 
θεασάµενος δὲ τὴν ἑπανθοῦσαν αὐτῆς τοῦ προσώπου 
εὐπρέπειαν, ἐξέστη, xal 4b φαιδρὸν τῆς ὁράσεως 
ἐθαύμασεν ' xai fjpgato θωπείαις αὐτὴν πειρᾷν, 
πείθειν βιαζόµενος, Χάὶ χολαχείαις προσάγεσθαι, 
Τοῦτο γὰρ τὸ πρῶτον τοῦ διαδόλου δέλεαρ. "H vip 
ἡδοναῖς καὶ ἐπαῖνοις θέλγειν, xal χατα μαλαχίζεσθαι 
δοχιµάζει τὸν ἄνθρωπον, fj ἐχφοθεῖν xaX χαταπτοεῖν 
ἀπειλαῖς xal χολάσεσιν. Ὡς οὖν πᾶσαν αὐτοῦ τὴν 
προτέραν φαρέτραν ἑχένωσεν, xal τὴν ἀθληφόρον 
ἑώρα τὰ χοαμιχὰ διαπτύουσαν, θέλγητρα, xal πᾶσαν 
δόξαν, καὶ τρυφὴν ἐπίγειον ὡς ἄνθος χόρτου Yoyt,o- 
µένην εὔφθαρτον χαὶ εὐμάραντον, xal τὰς τούτου 
προτροπὰς, xaY χαταγοητεύσεις ὡς lov ὄφεως βδελυτ- 
τοµένην, xat φευχτὰ δηλητήρια, εὐθὺς ἐπὶ τὸ ἕτερον 
εἶδος τῶν πειρασμῶν µετετρέπετο. Καὶ τὰς ἀπειλὰς 
ὡσαύτως ἰδὼν μυκτηρίκουσαν, θυμοῦ µεμεστωμένος, 
ὡς τοῦ σχοποῦὺ διαμαρτὼν, πρὸς αὐτὴν ἀπεφθέγγετο. 
Ti οὖν θέλεις, χορίον ; θύσαι τοῖς θεοῖς , ἢ πιχραῖς 
τιµωρίαις ἀναλωθῆναι;, Πρὸς ὃν fj µάρτυς, εὐσταθεῖ 
τῷ Έθει, xal πεπαῤῥησιασμένῳ τῷ παραστήµατι, 
ὀλίγοις ῥήμασι τὴν τ᾽ εὐσεθήῃ πίστιν ὡμολόγησιν 
διαπρύσιον, καὶ τὴν τῶν ἀθέων τυράννων ἄνοιαν, χαὶ 
ἀσέδειαν ἑστηλίτευσεν. Tí φράσασα; ἐγὼ , φησὶν, 
ἑτοίμως ἔχω θύσαι τῷ Kuplip µου Ἰησοῦ Χρισῷ, 
τῷ ποιῄσαντι τὸν οὑρανὸν καὶ τὴν γῆν , χαὶ τὴν θά- 
λασσαν, xai πάντα τὰ ἓν αὐτοῖς. Τοὺς δὲ ὑμετέρους 
θεοὺς, χαλῶς ὁ προφήτης χατεχερτόµησεν * Στόμα 
ἔχουσε, xal οὐ αήσουσιν' ὀφθαλμοὺς ἔχουσι, 
xal οὐκ ὄψονται ' dca ἔχονσι, xal οὐκ ἀχούσον- 
ται’ ριγας ἔχουσε, xac ovx ὀσφρανθησονται ' 
χεῖρας ἔχουσι, xal o0 γηαφήσονσι πόδας 
ἔξουσι, καὶ οὗ περιπατήσουσι οὗ φωνήσουσυ 
ἐν τῷ «Ἰάρυγ]ι αὐτῶν. "Ομµοιοι αὐτοῖς γέγοιντο οἱ 


ποιοῦντες αὐτὰ, xal πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ᾽ αὐτοῖς. Ὥσπερ γὰρ τὸ τοῦ Θεοῦ σεθάσµιον ὄνομα 
ἐπ' αὐτοὺς φευδωνύμως ὑγ) ὑμῶν ἐπιτέθειται, τῆς ζωτικῆς ἑνερχείας ἁμοιροῦσί τε xal χηρεύονται. 


11. Ad hzc, scelestissimus ac szvissimus praeses 


ια’, Πρὸς ταῦτα χαταπλαχεὶς ὁ παμμίαρος , xal 


obstupefactus,, stridente ira, nudaue virginis carnes D ἱταμότατος ἡγεμὼν, παφλάζοντι τῷ θυμῷ κελεύει 


nervis bubulis dire concidi jubet, inflictasque plagas 
cilicinis pannis ita perfricari, ut totum corpus cruore 
tingeretur, Papie, venerandam sacramque 969 con- 
fessionem tuam, preclara victrix, Christi martyr 
Barbara, quam Spiritu sancjo auctore, sub omnium 
conspectu intrepide et secure professa es, divinam- 
que nhturam declarasiti in audientia hominum; spe- 
cantibus quidem certamen tuum angelis, ἀΦιποηί- 
bus vero invisibili cuneo cum visibili adversantium 
cohorte contra te praliantibus : quam Dominus in 
οικείο descripsit, et coram Patre, divino lucis ac 
vitze fonte, confessus est, rursumque ex animo con- 
fiebitur et praedicabit! Pape, tuam. illam genero- 


οὐ Pial. cxi, 5-8, 


γυμνωθεῖσαν τὴν páprupa, βουνεύροις τὰς αάρχας 
αὑτῆς ἀφειδῶς χατἀξέεσθαι , xal τριχίνοις ῥάχετι 
καὶ ὑφάσμασι τὰς ἐπιτεθείσας αὐτῇ πληγὰς ἀπο- 
σµήχεσθαι’, ὥστε αὐτῆς ὅλον τὸ σῶμα καταθαφῖναι 
τοῖς αἵμασιν. Βαδαὶ τῆς σεπτῖς , xal ἱερᾶς σου, ὢ 
χαλλίνιχε τοῦ Χριστοῦ µάρτυς Βαρθάρα ὁμολογίας, 
ἣν διὰ Πνεύματος ἁγίου ἐπὶ πάντων ἀφόδως, xol 
ἀννποστόλως ὡμολόγησας, xai ἐθεολόγησας εἰς 
ἐπήχοον ἀνθρώπων, ἀγγέλων τε τῶν τὴν cv ἄθλτοιν 
ἐφορώντων , xal δαιμόνων τῶν ἀοράτως μετὰ τῶν 
ὁρατῶν ἀντιπάλων ἀντιστρατευομένων σοι’ ἣν iv 
οὐρανοῖς ἀπεγράψατο Κύοιος. xai ἐπὶ τοῦ Ιδίου ἀρ- 
χεφωτου xat ὑεαρχικοῦ Πατρὺς ὡμολόγησε, καὶ 











791 


LAUDATIO S. BARBARUE MART. 


798 


αὖθις σπουδῇ ὀμολογήσει τε χαὶ ἀναχηρύξει | Ba6ol A sissimam patientiam vimque tolerandi, qua diabolum, 


σου τῆς γενναιοτάτης ὑπομονῆς καὶ χαρτερίας * àv 
ἣν, τὸν μὲν διάδολον χαὶ τοὺς ἁποστάτας αὐτοῦ xa- 
κέπληξας δαίµονας , τοὺς ἁγίους δὲ ἀγγέλους πρὸς 
θαῦμα xal εὐφημίαν ἐχίνησας ’ δι fiv, «hv μὲν τῶν 
εἰδώλων πλάνην ὡς ἀράχνην διέλνσας, τὴν ἀληθη δὲ 
πίστιν ἐχράτυνάς τε χαὶ ἐθεθαίωσας ! 

(β’. Ἑωραχὼς οὖν τὸ ἀμετάθετον χαὶ χαρτεριχὺν 
τῆς ἁγίας ὁ διχάζων, χελεύει τέως ἐν φρουρᾷ ταύτην 
ἐμθληθῆναι, ἕως ἂν σχέψηται ποίαις αὐτῆς βασάνοις 
πικροτέραις ἑφάψηται. Ἐν δὲ τῇ νυχτὶ ἑχείνῃ µέσῃ, 
φῶς αὐτὴν ὑπέρλαμπρον περιῄστραψεν, ἐν ᾧπερ ὁ 
τῆς δόξης χατεφαίνετο Κύριος, τὸ κατώδυνον αὐτῆς 
xai περίλυπον τῇ ἐπιφανείᾳ παραμυθούµενος, xal 
λόγοις προτρεπτιχοῖς θαρσοποιῶν πρὸς ἀγῶνας τοὺς 
µέλλοντας * « θάρσει, λέγων, Bap6ápa, ὅτι μεγίστη 
χαρὰ ἓν οὑρανῷ xal ἐπὶ γῆς ἐπὶ τῇ σῇ ἀθλήσει ve- 
γῄσεται. Τὰς δὲ τοῦ τυράννου ἀπειλὰς μὴ φοδοῦ, 
μήτε δέδιθι. "Evo γάρ εἰμι μετὰ σοῦ, xa πασῶν aot 
τῶν ἐπιφερομένων πληγῶν ἐχλυτρώσομαι. » Καὶ 
εὐθέως ἀφανεῖς αἱ πληγαὶ ἀπὸ τοῦ αὐτῆς ἐγένοντο 
σώματος. Καὶ ταῦτα εἰπὼν , εἰς οὐρανοὺς αὖθις ὁ 
τῶν οὐρανῶν ἀναπεφοίτηχε Κύριος. Ἐγεγίήθει δὲ 
µεγάλως, καὶ πλήρης γέγονεν εὐθυμίας, χαὶ χαρᾶς, 
xai ἀγαλλιάσεως ἐπὶ τῇ τοῦ Χριστοῦ προτροπῇ, f) 
τοῦ Χριστοῦ γνησία µάρτυς τε xal θερἀπαινα. Καὶ 
εἰχότως ὄντως ὢ χόρη τρισόλδιε, ἐγέγηθας! fj γὰρ 
τῆς χαρμοσύνης ὑπόθεσις, μόνη ἐστὶν ἀληθὴς εὔφρο- 
σύνη, xat θυμηδία ἀναλλοίωτός τε χαὶ ἀναφαίρετος. 


desertoresque daemones ejus perculisti, ac sancto 
angelos ad miraculum el preeconiuin excitasti, qua 
Bimulacrorum errore arauea veluti tela everso , ve- 
ram fidem conürmasti et stabilivisti | 


19. Judex itaque indomitam sanct: constantiam 
cernens, in carcerem eam conjici imperst, dum di- 
spexisset quibus illam tormentis atrocioribus aggre- 
deretur, Ad noctis vero medium lux eam cireumfulsit 
splendidissima, in qua se Dominus glorize spectan- 
dum prabens, przsentia dolorem nitigabat, lenie- 
batque tristitiam, et ad futura certamina adhortato- 
riis verbis animabat. « Contide, ait, Barbara, ex 
cujus lueta maximum in coelo gaudium sit futurum, 
ac süper terram. Tyranni minas ne formidaveris, 
nec timueris. Tecum enim eyo sum, teque ab omni« 
bus quz tibi inferuntur plagis liberabo. » Mox ex 
ejus corpore vulnera evanuerunt : hisque dictis in 
coelum rursus Doiníuus celorum rediit. Atqui lztata 
plurimum est vera Christi martyr et ancilla ea Chri- 
sti cohortatione, ac jucunditate animi, gaudio et 
exsultatione repleta. Àc merito plane gavisa es, bea- 
tissima puella. Gaudii quippe ratio, vera duntaxal 
obleclatio est, animique jucunditas indemutabilis et 
iuviolabilis. O vere beatos oculos tuos, qui Dominum 
glori: videre meruerunt, in quem Cherubim ecu- 
lisque pleni ordines aciem figere non audent? o vere 


"D µαχαρίων σου ὡς ἀληθῶς ὁμμάτων, τὸν τῆς δό- (, beatas aures, qux verborum Dei sonum exceperunt! 


Enc Κύριον ἰδεῖν ἠξιωμένων, ᾧ ἀτενίσαι οὐ τολμῶ- 
ctv ἐν οὐρανῷ τὰ Χερουθὶμ., xat τὰ πολυόµµατα 
τάγματα Ὢ πανολθίων (twv, τῶν Ἰχὴν τῶν τοῦ 
Θεοῦ ῥημάτων εἰσδεδεγμένων! ὢ φυχῆς ἀξιαγάστου 
χαὶ τρισευδαίµονος, ἣν προτροπαϊς οἰχείου παρεµυ- 
θήσατο στόματος , ὁ οὐρανίων χαὶ ἐπιγείων, xai χα- 
ταχθονίων δεσπόζων, xat θεὺς πάσης παραχλήσεως | 
Σὺ χαὶ ἓν σαρχὶ οὖσα, τὸν ἀῤῥαθῶνα τῆς βασιλείας 
τῶν οὐρανῶν, ἡ τοῦ Χριστοῦ νύμφη, ὡς τῆς ὅλης σου 
προιχὸς ἐμφάνειαν δέδεξαι. Διὰ τοῦτο τῶν μὲν ἆλ- 
γεινῶν τὴν πεῖραν, ὡς νηπίων βέλη, fi ψύλλων δηΥ- 
μοὺς ἤγησαι χαὶ λελόγισαι ' τῷ δὲ τοῦ φανέντος 
ἔρωτι θελχθεῖσα, χαὶ τὴν φυχην στεῤῥωθεῖσα, Τίς 
με, ἔλεγες. χωρίσει ἁπὸ τῆς ἁγάπης τοῦ Χριστοῦ; 


θ1ῖψις; ἢ στενοχωρία; ἢ «ιμός; ἢ διωγμός; ἢ µάστιχες; ἢ κίνδυνοι; πέπεισμαι 


o adiniratione diguam animam, terque felicem, quam 
oris sui adhortamentis ille solatus est, qui celestium, 
terrestrium et infernorum est Dominus, ac Deus to- 
tius consolationis ** 1 Tu enim, cum adhuc carnem 
gestores, regui ecelorum arrhabonem, Christi sponsa, 
tanquam totius dotis specimen accepisti. Unde illa- 
tos tibi cruciatus, parvulorum veluti sagittas aut 
pulicum morsus contempsisti, atque illios quem con- 
spexisti, auore capta, et aninio roborata : Quis me, 
aiebas , separabit a charitate Christi ? tribulatio ? an 
angustia? Certa enim sum, quod neque vila, negue 
mors, neque angelus, neque instantia, neque futura, 
neque alia creatura poterit me separare a charitate 
Christi **. 

Táp , ὡς οὐ 


ζωὴ, ob θάνατος, ovx drreJoc, οὐκ ἑνεστῶτα, οὐ uéAAorca, οὔτε τις κχιίσις ἑτέρα, τῆς τοῦ Χριστοῦ 


µε ὁγάπης χωρίσαι δυνήσεται. 


w'. Πρωῖας οὖν γενομένης , ἤχθη πρὸς τὸ βῆμα ἡ D 


μάρτυς, τοῦ ἄρχοντος τοῦτο προστάξαντος. Καὶ ἰδὼν 
αὐτῆς τοὺς μώλωπας ἀφανεῖς, χαὶ τὸ σῶµα ὁλόχλη- 
pov xaX ἀχέραιον, μήτε τὸ τυχὸν ἔχον σπάραγµα, ὁ 
φρενοθλαθὴς, qnoi, xal φρενόληπτος, « Ἴδες πῶς 
οἱ θεοι ἀντιποιοῦνται, xat ἀγαπῶσίν σε, ὅτι xal τὰς 
πληγάς σου ἰάσαντο. » Ἡ δὲ µάρτυς τῆς ἑἐχείνου 
καταγελάσασα παραφροσύνης xai ἑμδροντησίας, xat 
παραπληξίας ἀνταπεχρίνατο « Οἱ μὲν col θεοὶ 
ὅμοιοί σού εἶσι, χωφοὶ χαὶ τυφλοὶ, xai ἀναίσθητοι, 


" ] Cor, t δ. ** Rom. vin, 95, 58 


15. Mane igitur facto, jubente preside, martye 
ad tribunal ducta est. Cujus in eorpore, cum μες 
plagarum exstare vestigia, sed integrum illud 903 
et illzesum, ille mentis inops, seu mente captus vi- 
disset, « Vides, sit, quomodo tibi dii opem ferant, 
ac te diligant ; quippe qui vulnera tua sanaverint, » 
Ad quem martyr, viri dementiam nimiumque stu- 
porem deridens, « Dii tui, inquit, tui similes sunt, 
surdi ac czeci : omnisque sensus et »notus expertes 
cum siut, sibi ipsi auxiliari nou valent. Quinam me 





"99 


S. JOANNIS DAMASCENI 80) 


curare potuerunt, qu: vanitatem ipsorum, qua ple- A xal ἀχίνητοι, ἑαυτοῖς βοηθῆσαι οὐ δονάµενοι, xe) 


bem seducunt, pessundem? Qui autem me curavit, 
Jesus Christus est, Filius Dei vivi, quem profanis 
oculis tuis obczecatoque animo cernere dignus non 
es. » His verbis scelestissimus veluti bellua succeu- 
sug ira, virginis latera vehementer scalpi jubet, igni- 
tisque faces lateri admoveri, et malleo incudis instar 
caput tundi, Át illa intentis in colum luminibus : 
« Tu scis, Domine, ait, qui omnium corda nosti, quod 
tuj desiderio ad te accesserim , une me derelinquas 
usque in finem, » Hunc ergo etiam strenua Christi 
maNyr strenue tulit eruciatum; cum nempe mon 
muliebri solum infirmitate, sed humana quoque ipsa 
natura excessisset. Quo etenim pacto tot tantaque 
verhera, tamque atroces et acres poeuas sustinuissel, 


πῶς bp θεραπεύειν ἠδύναντο, τὴν αὐτῶν ἀφανίνον- 
σαν λαοπλανῃ µαταιότητα; 'O δὲ ἐμὲ θεραπεύσας, 
Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Χριστὸς, ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζών- 
τος, ὃν σὺ βεθήλοις ὀφθαλμοῖς, xal πεπωρωμένῃ 
quy] ἰδεῖν οὗ méguxa; ἅδιος. Ὡς δὲ θηρίον τούτοις 
ἐξαφθεὶς τῷ θυμῷ τοῖς ῥήμασιν ὁ παµµίαρος, xc 
λεύει τὰς πλευρὰς αὐτῆς εὐτόνως ξέεσθαι, χαὶ λαµ- 
πάδας πυρὸς ταῖς πληγαϊς προσφέἑρεσθαι, xal σᾳύρᾳ 
χατὰ τῆς χεφαλῆς ὡς ἐπὶ ἄχμονος τύπτεσθαι. Ἡ ἃ 
ἀτενίσασα εἰς τὸν οὐρανὺν, εἶπεν ε Σὺ γινώσχεις, 
χαρδιογνῶστα Κύριε, ὅτι ποθοῦσά σέ σοι προσελἠ- 
λυθα, μή µε ἑγχαταλείπῃς ἕως τέλους. » Καὶ ταύτην 
οὖν τὴν βάσανον ἡ Ἠενναία τοῦ Χριστοῦ µάριυς 
γενναίως ὑπήνεγχεν, οὐ τῆς θηλυχῆς ἀσθενείας καὶ 


nisi humilitatis corpus sapergressa esset ; diviui ip- B ἀνανδρίας µόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεω, 


sam Spiritus invisibili roborante et confirinaute po- 
teutia. 


44. At cum hzc ita cederent , sat. visum  $z- 
viisse diaboli ministro et patrono, quin ad aliud 
torinenti genus animum nequitiz fontem conver- 
tit, cum in se insidentem haberet draconem illain 
omnis malitize auctorem , parentem et inventorem, 
illum homicidam ab initio, humanique generis per- 
osorem. Jussit praeses ense ampulari martyris 
ubera. Quibus exsectis , Christi ovicula in coelum 
suscipieus : Νε projicias me, Domine, aicbat, a facie 
tuu, et Spiritum sancitum ne auferas a me". Atque 
hanc quoque plagam martyr generoso atque in 
gratiarum actione effuso animo accepit. Num tibi, 
nequissime daemon, crudelius aliud cruciandi iaven- 
tum alto pectore reconditum est? aliudne tormen- 
torum genus muliebri sexui acerbius, aut excogi- 
tatuin , aut relictum est? Nondum fatigatum | inge- 
nium est in reperiendis ad seviendum in martyrem 
suppliciis ? Adde, οἱ libet, etiam alia : adamantem 
offeudes , quinimo infracilam animi vim, adamante 
ipso firmiorem, induratam incudem, qua malleorum 
tuoruin ietus ferat : Durum est tibi coutra stimulum 
calcitrare **, Quantum eniin supplicia aggeras, tau- 
tum martyri, et clarissims adolescentule vel invi- 
tus coronas auxeris, victricesque palmas velis no- 


ἔξω γεχονυῖα. llo; γὰρ ἂν τοδαύτας αἰχίας, χαὶ πι- 
χρὰς, xai ὀδννηρὰς τιμωρίας ἑχαρτέρησεν, μὴ ὑπερ- 
θᾶσα τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως, τῇ ἀοράτως αὑτὴν 
νευρούσῃ, xai ἐνισχυούσῃ δυνάμει τοῦ Πνεύματο,. 
ιδ. Αλλ) οὐδὲ τούτων γιγνοὀµένων, χόρον τῆς µα- 
νίας ἔλαδεν ὁ τοῦ διαθόλου ὑπηρέτης τς xal συνἠγο- 
poc * &q' ἕτερον δὲ βασανιστηρίων εἶδος τὴν τῆς πο- 
νηρίας πηγαίαν διάνοιαν ἕτρεπτεν, ἔνδον ἐγχαθή- 
μενον ἔχων τὸν τῆς πάσης χαχίας ἀρχηγὸν, xa 
γεννήτορα, καὶ εὑρήμονα ὁράκοντα, τὸν ἐξ ἀρχὴ; 
ἀνθρωποχτόνον xal µισάνθρωπον. Ἐχέλευσεν oov, 
φησὶν, ὁ ἡγεμὼν ξίφει ἐχχοπῆναι τοὺς μαστοὺς τῆς 
μάρτυρος. Ἐκχοπτομένων δὲ τούτων, ἡ τοῦ Χρι- 
στοῦ ἀμνὰς εἰς οὐρανὸν ἔλεγεν ἀναδλέφασα. Mi 
ἁποῤῥίψης µε ἀπὸ προσώπου σου, Κύριε, καὶ 
τὸ Πνεῦμά σου τὸ ἅγιον μὴ ἀντανέΊῃς da ἐμοῦ. 
Καὶ ταύτην οὖν τὴν πληγὴν fj µάρτυς καρτεριχῶς 
καὶ εὐχαρίστως ἐδέξατο. "Ap& σοι παμπόνηρε δαῖ- 
pov, ἑτέρα µοχθηρίας ἐπίνοια ταύτης χαλεπωτέρα 
ἐν τῷ βάθει τῆς ψυχῆς τεταµίενται; ἄρά σοι ἕτερο 
αἰχισμῶν εἶδος ὀδυνηρότερον τῇ Υυναιχείᾳ φύσει 
ὑπείληπται, ἡ ὑπολέλειπται; οὐχ ἀπέχαμέν σου ὃ 
νοῦς τὰ χατὰ τῆς μάρτυρος ἐξευρίσχων βασανιστή- 
ρια; Πρόσθες, εἰ δοχεῖ σοι, καὶ Ecepa.* εὑρήσεις yàp 
ἁδάμαντα, μᾶλλον δὲ ψυχην ἁῤῥαγη, καὶ αὐτοῦ 
στεῤῥοτέραν ἁδάμαντος, ἐπανήλατον &xpova τῶν 
σῶν σφυρῶν ἐπιφέρειν τὰ κρούσματα Ixdnpor 
σοι πρὸς κέντρα «Ἰακτίζει". Ὅσῳ γὰρ πληθύνει 


lis procuraveris. Tibi autem. qui unaquaque lucía p τὰς τιμωρίας, τοσοῦτον τῇ μὲν μάρτυρι xal saviv- 


el congressione vinceris εἰ cadis, supinusque ever- 
leria, multiplex tibi probrum accersis ; plures vero 
εἰ immortales ponas, ignisque carbones inex- 
stinguibilis in nequissimum caput tuum accumulas. 


φήμῳ νεάνιδι τοὺς στεφάνους, xal ἄχων αὐξήσειας, 
xai λαμπρότερα τὰ νιχητήρια βραθεῖα, xoi μὴ 
βουλόμενος προξενἠσειας. Σαυτῷ δὲ τὰς αἰσχύναι 
πληθύνεις, χαθ᾽ ἑχάστην πάλην xal προσδολὴν ἐτ- 


τώµενος, καὶ πίπτων, xal ὕπτιος ἀνατρεπόμενος, πλείονας δὲ καὶ τὰς ἀτελευτήτους κχολάσεις, xal τοὺς 
φλογιστιχοὺς ἀσθέστους ἄνθραχας τῇ παγχαχίστῳ of] ἑπισωρεύεις χεφαλῇ. 


15. Sed ejus quoque qui beatam carne quidem 
susceperat , alienam se:undum spiritum a pietatis 
sensu immnanitatem effevatosque mores, et a paterua 
alfcctione remqtissinios, mirari subit. 904 Plane 
ip»a$ quoque ratiouis expertes feras, immitis pater, 
crudelitate et. inhumanitate superasti, Nain, cum 


P" Psal ν οἱ. "* Acti αχ, 5. 


ε’. ᾽Αλλά pot xai τοῦ τῆς µαχαρίας xatà plv 
σάρκα Ὑεννήτορος ἀλλότριον τοῦ εὐσεθοῦς κατὰ 
πνεῦμα φρονήµατος τὸ ἀπάνθρωπον καὶ ἐχτεθη: 
ῥριοµένον τοῦ τρόπου, xal πόῤῥω «lc πατρικῆς 
δ.αθέσεως, θαυμάζειν ἐπέρχεται. Ὄντως xal αὐτὰ 
τὰ ἄλογα θτρἰα ἄσπλαγχνε πάτερ, «f ὠμότητι καὶ 








&01. 


LAUDATIO S. BARBARJE MART. 


τῇ ἀπανθρωπίᾳ ὑπερήλασας. 'Exsiva γὰρ τὰ ἔγ- A illie proles suas ulla injuria violari viderint, pro 


Yova αὐτῶν ὑφ) ὅτου θεωροῦνται βλαπτόμενα, µέχρι 
θανάτου αὐτῶν ὑπερμάχονται' au δὲ τὸ ἴδιον καὶ 
μονογενὲς θνγάτριον ὡς ἐν µαχέλλῳ ἀφειδῶς τὰ 
γυναιχεῖα Ὑαλαχτοφόρα µέλη ξίφεσιν θεώμενος &x- 
χοπτόµενα, οὐδὲ κἂν τὴν ὕδριν ᾖἠδέσθης της φύ- 
σεως, οὐδὲ πρὺς τὰς τοσαύτας πληγὰς ἐχάμφθης, 
ὡς την χαρδίαν λιθώδης τε xal ἀναίσθητος. ᾿Αλλά 
τί θαυμάζοµεν, ἀδελφοὶ, τοὺς τῇ πλάνῃ τῆς ἀσεθείας 
µεθύοντας, χαὶ τῇ τοῦ Σατανᾷ µανίἰᾳ ἐχδεθαχχευ- 
µένους; ὝὭσπερ γὰρ oi χαλλίνιχοι µάρτυρες τῷ 
περὶ Χριατὺν φίλτρῳ τῷ θείῳ γενόµενοι κάτοχοι 
Πνεύματι, τὴν φύσιν νιχήσαντες xal ὑπεραναθάντες, 
ἐν τοῖς ὑπὲρ φύσιν γεγόνασιν, οὕτω δὴ χαὶ οἱ τοῦ 
Ἁριστοῦ xal τούτων διῶκται, τοῦ πονηροῦ πλήρεις 


llis ad mortem usque pugnant : (υ vero tuam, et 
quam unicam suscepisti filiam, tauquam in ma- 
cello , lactis vaseulis. crudeliter ferro amputatis, 
dehouestatam videns, ne nalure quidem illatam 
injurium es reveritus : nec ad tanías plagas inflexus 
es, tanquum saxeus esses, omnique sensu destitu- 
μθ. Verum quid. iniramur, fratres, eos qui iinpie- 
tatis errore ebrii sunt , Satansee quoque furore de- 
bacechari *? Quemadmodum euim przcelari martyres, 
divino afflati Spiritu, devicta natura et superata, 
supra naturam evaserunt : sic quoque qui Christum 
et illos persequuntur, nequissimo spiritu pleni, cuim 
se desertrici virtuti manciparint, ipsi etiam extra 
nature rationem excedentes, non ad id quod prz- 


χρηµματίξοντες πνεύματος, xal τῇ ἁποστατιχῇ &ao- D staitius sit, sed in id quod deterius proruerunt : 


τοὺς δυνάµει χαταδουλώσαντες, ἔξω καὶ αὐτοὶ τῆς 
φύσεως, οὐχ εἰς χρεῖττον, ἀλλ᾽ εἰς τὸ χεῖρον à» 
σ0ον, καὶ ἐξέπεσον. Καὶ ὥσπερ ἐχεῖνοι ἄνω τῆς &v- 
θρωπίνης ὑπερυψώθησαν χαταστάσεως, τοσοῦτοι χαὶ 
οὗτοι κατωτέρω ταύτης κατεχλύσθησαν, καὶ τοῖς 
ἀνθρωποκτόνοις γεγόνασιν δαίµοσιν ὅμοιοι ' xat µάλα 
εἰχότως. Οἱ γὰρ Χριστῷ προσερχόµενοι, Χριστοῦ 
μιμηταὶ διὰ τῆς αὐτῆς ἀρετῆς καθίστανται’ οἱ δὲ τῷ 
τοῦ διαθόλου ζυγῷ ἑαυτοὺς ὑποζεύξαντες, ἐχείνῳ 


ac sicut illi supra humanam conditionem evecti 
sunt, ita et isti infra eam demersi fuere, homicidis- 
que bominibus suntles facti : idque merito prorsus. 
Qui enit se Christo adjungunt, virtute sua Christi 
imitatores efficiuntur : qui vero diaboli se jugo sub- 
diderunt, illi perinde simillimi et pares redduntur. 
Vermn videamus quid deinceps adversarius et 
cinulus per satellites suos adversus honesiaii ca- 
stamque virginem excogitet et machinetur. 


δήπουθεν γίνονται παρεμφερεῖς xal ἐφάμιλλοι. "AX ἴδωμεν vU πάλιν ὁ ἀντίδιχος χαὶ ἀντίπαλος διὰ τῶν 
ων ὑπασπιστῶν χατὰ τῆς σεμνῆς xal σώφρονος Παρθένου ἐπινοεῖ, xat τεχταίνεται, 


ις’. Ἰδὼν γὰρ ὅτι τὰς τοῦ σώματος αἰχίας &v- 
δρείως ὑποφέρει τε χαὶ ὑφίσταται, τῇ φυχῆ βάσανον 


46. Cum namque perspiceret , fortiter eam tole- 
rare et sustinere corporis cruciatus , tormentum 


ἐπιτηδεύει ἀφόρητον, xaX αἰσχύνης ἄξιον, ὡς οἴεται. C molitur intolerabile, et, ut existimat , ignominia 


Καὶ ἔστιν ὡς ἀληθῶς τοιαύτη, xal τῶν προτέρων 
χαλεπωτέρα. Αλλὰ διὰ Χριατὸν πάσχει», κἄν τι 
δοχεῖ ἐπονείδιστον ἔχειν xal ἄσχημον, πλὴν ἀλλὰ 
παντὺς .χαλλωπίσματός ἔστιν aep.vóvepóv τε xal εὖ- 
σχηµονέστερον, καὶ χοσμιώτερον. Κελεύει γὰρ, φη- 
oy, ὁ ἡγεμὼν γυμνὴν πομπευθῆναι αὐτὴν πᾶσαν 
τὴν περίχωρον ἑἐχείνην, xai πληγαϊς ἀφορήτοις µα- 
στίεσθαι. Ἴστε δὲ κάντως, ἀγαπητοὶ, ὅσην τὸ πρᾶ- 
μα φἑρει ταῖς παρθένοις αἰσχύνην xal aibi, xal 
μάλιστα ταῖς κατὰ τὴν ὁσίαν ταύτην xóptyv, fic οὐδὲ 
10; εἰς xópov, ὡς εἰπεῖν, ἀπολαῦσαι δεδύνηται 
πρότερον. Καὶ οὐ µόνον µίαν ἀγορὰν val πλατεῖαν, 
1| δευτέραν περιάχειν ἠνάγχαζεν, ἀλλὰ χαὶ χωρία, 
xà ἄστεα, xal δήµους ἀμείθουσαν. Πᾶσαν γὰρ, 
φησὶν, τὴν περίχωρον ἐκχείνην,. "Όντως πάσης χαύ- 
αεως χαὶ µαστίγων ὀδύνης, οὗτος ὁ πειρασμὸς ταῖς 
αἰσινντηλαῖς xal σεμναῖΐς χόραις, χαλεπώτερός τε 
xal ἐπαγθέστερος. ᾽Αλλ’ ὅμως xai ταύτην τὴν αἰσχύ- 
Viv ὑπέμεινεν διὰ τὸ πρὸς Χριστὸν φίλτρον xal 
ἔρωτα, ὃς δι’ ἡμᾶς σταυρὸν ὑπέμεινεν, αἰσχύνης xa- 
ταφρονῄσας. Tóv γὰρ παλαιὸν ἄνθρωπον cuv τοῖς 
παθήµασιν, ὧν xal dj τοιαύτη αἰσχύνη ἑνυπάρχει 
τῆς ἐσθῆτος, ἡ παρθένος προεχδύσασα, διὰ. τοῦτο οὐδὲ 
ἀσχημονεῖν ἑλογίζετο. ἁλλ᾽ ὥσπερ οἱ πρωτόπλαστοι 
ἐν τῷ παραδ:ίσῳ πρὺ τῶν παθῶν τῆς ἁμαρτίας vo- 
μνοὶ σαν, xoi οὐχ ἠσχύνοντο, ἠνίχα δὲ διὰ τῆς πα 
(αχοῆς τὰ πάθη iv αὐτοῖς ἐχινήθησαν, ἀσχημονεῖν 


9 Hebr, xi, 3. ** Coloas. 11, 9. 


dignum. Λο plane ejusmodk est, ut anteriora gra- 
vitate excedat. Verum Christi gratia pati, quidquid 
probri et dedecoris habere videatur, hoc prorsus 
ornatum ompem honestatis decore et castitate vin- 
cit. Jubet, inquit, praeses eam nudam per omnem 
viciniam ignominiose traduci , et flagris Intolerau- 
dis czedi. Scitis omnino, charissimi , quantum ea 
res virginibus pudorem ac verecundiam inferat , il- 
lisque maxime qui sanctam henc puellam imitan- 
tur, cujus ne sol quidem (ut ita loquar) satis 
aspectu frui potuisset. Nec vero illam unum dun- 
taxat, aut alterum compitum eti plateam funestu 
spectaculo circuire cogebat ; sed et oppida et vicos, 
urbesque , et alios atque alios populos. Omnem 
enim, mquit, viciniam illam. Omni revera incendio 
et verberum crueiatu , tentatio hzc verectudis ca- 
stisque puellis gravior ac durior est. Veruw lioe 
quogue probrum pertulit, propter vehementem quo 
ardebat erga Christum amorem, Qui nostri causa 
sustinuit crucem , confusione coputempia **. Cum 
enim virgo veterem hominem cum affectibus suis 
(ex quibus est ille vestium pudor) pridem exuis- 
Sel ** : idcirco nihil rem sibi indecoram censebat. 
Sed sieut primi parentes in paradiso aute peccati 
affectiohes nudi erant, nec erubuscebant *5, illis 
autem per inobedientiam in se excitis, hoc türpe 
duxerunt, nisi fici foliis nuditaiem suam obtezis- 


*!! Gen. i, 25. 





—»—— 


50 


S. JOANNIS DAMASCENI 


n 


sent * : sie quoque virgo hec, ad pristinum qui A ὑπελάμδανον, αἱ ph φύλλα αυχῆς bauthv τὴν γύ- 


Lrensgressionem et peccatum precesserat , statum 
restituta 05$ cum reliquis affectibus, probri sen- 
Sum exuerat. Verum ne impuri homines sacratis- 
simum corpus alio atque alio circumiens contuentes 
irridere viderentur, in ccelum intendens, ait : « Do- 
mine Deus, qui nubibus celum operis, meum te- 
ge corpus tui causa nudatum, ne horum impio- 
rum aspectibus pateat. » llc illa dixerat, missoque 
Dominus augelo, stola candida eam circumtexit : 
ac circumihat veluti sponsa ornata et decorata, e 
paterna domo ad bene paratum nuptialem tlhala- 
mum properans. Circumducebatur itaque stipata, 


et cum pompa procedens, martyrii cincta diademate,. 


et athleticis propter Christnm sibl impressis notis, 
sanguinisque purpura bonestata, ac supra omnem 
unionum , smaragdorum , hyacinthorum, pretioso- 
rumque lapillorum , et aureorum torquium clarita- 
tem przfulgens. 0 miraculum ! Libidinosi , spurci- 
que, et impudentes , ac. procacissimi homines, toto 
corpore nudatas martyres exponebant, ut ess, ul 
exisiimabant , velut triumpho traducerent ; ut vero 
etiam impudicos oculos libidinose ceu Jauto epulo 
pascerent : at Christus gratiae amictu totam pugilem 
suam tegens, lubricig, salacibus, sceleratis, specta- 
culum clausit ; atque inventum illud inane reddens, 
exspectatione illos frustravit. 


pvosty περιέστειλαν ' οὕτως xal fj παρθένος αὗτη, 
εἰς ἐχείνην ἐπανελθοῦτα τὴν πρὸ τῆς παραθάσεως, 
ἁμαρτίας χατάστασιν, τὴν αἰσχύνην τοῖς λοιποῖς 
συναπημφιάσατο πάθεσιν. Αλλ' ὅμως ἵνα μὴ οἱ 
μιαροὶ τὸ πανἰερον αὐτῆς ἀπεριχάλυπτον περιπο- 
λεῦον σῶμα θεώµενοι, καταχελᾷν δόξωσιν, ἀτενίσασα 
εἰς τὸν οὐρανὸν εἶπεν * « Κύριε à θεὸς, ὁ περιθἀλ- 
λων τὸν οὗρανὸν ἓν νεφέλαις, σχἐπασόν µου τὸ 6: 
σὲ γεγυμνωμµένον σῶμα, ἵνα μὴ ὁρᾶται ὑπὸ τῶν 
ἀσεδῶν τούτων. Καὶ ταῦτα εἰπούσης αὐτῆς, ἀπο- 
στείλας ὁ Κύριος ἄγγελον, στολῇ λενχῇῃ αὐτὴν τε- 
ριεχάλυψεν' καὶ περιείη καθάπερ νύμφη χεχοσµη- 
µένη καὶ κεχαλλωπισµένη, ἐκ τοῦ πατρικοῦ ὅόμου 
ἐπὶ τὴν εὐτρεπισμένην νυμφικὴν παστάδα, Έερι. 
αγοµένη τε χαὶ δορυφορουµένη xal πομπεύουσα, τῷ 
μαρτυρικῷ χατεστεµµένη τε ξιαδήµατι, xal τοῖς 
ὑπὲρ Χριστοῦ ἀθλητικοῖς στίγµασι, xa τῇ τοῦ αἷμα» 
τος πορφυρίδι σεμνυνοµένη, xai διαπρέπουσα ὑπὲρ 
πᾶσαν μαργαριτῶν, σµαράγδων τε xai ὑαχίνθων, 
xai πολυτίµων λίθων, χρυσῶν τε ἀποπεπλεγμένων 
φανότητα. Ὢ τοῦ θαύματος | οἱ ἐμπαθεῖς, xal φιλ- 
Ίδονοι, ἀναιδεῖς τε καὶ λίαν ἀναίσχυντοι, ὁλογύμνους 
τὰς διὰ Χριστὸν ἀθλούσας περιῖστανον μάρτυρας, 
ἵνα ταύτας, ὡς ᾧοντο, θριαμθεύσωσιν, ἅμα δὲ, xol 
τὴν ἀχόλαστον αὐτῶν ὅρασιν ἐμπαθῶς ἑστιάσωσιν. 
Ὁ δὲ Χριστὸς χάριτος περιθολῇ ὅλην περ:στείλας τὴν 


oixelav ἀθλήτριαν, τὴν θέαν τοῖς αἰσχροῖς, xal ἁσελγέσι, xal μυσαροῖς διετείχισεν, καὶ ἄπραχτον αὐτῶν 


εν ἐπίνοιαν δέδειχεν, καὶ τῆς προσδοχίας παρέσφηλεν, 
17. Dum autem per totam illam regionem eam C 


circumducerent, in quoddam oppidum tragica pompa 
deducta est, ubi etiam praesidem repererunt. Qui 
dubius quid rursum faceret (cum quidquid fuerat 
machinatus, frustraneum et inutile redditum easet, 
ac contra epem evenisset) lata. sententia edicit, ut 
multiplici certamine inclyta martyr capitali poena 
vitam finiat, Tum pater ingenti furore el satanica 
semulatione plenus, illumque ab initio homicidam 
diabolum animi utero gestans, ut simulacris (quorum 
addictus obsequio erat) et abominaiionibus perfe- 
ctum cultum adhibere videretur, quinimo afflantibus 
per ea nequissimis spiritibus ac dzmonibus, stricto 
gladio, manu ipse sua, czdis ipse auctor esse percu- 
pieus, in montem eam rapit. Pulchra vero columba 
atque perfecta, necem cum gaudio Christi causa 
suscipiens, ad preces supplicationemque convertitur. 
Festipabat enim ad bravium supernae vocalionis **, 


et ad sublimem ín colum ascensum properabat, 


Atqui nibil vetat, quin ipsa precum verba audia- 
mus, ex quibus sanctitatem auditui condiscamus : 
« A&terna , nulla hominum manu texta martyrum 
corona, Domine Jesu Christe, qui ccelum extendisti, 
ac terram fundasti " ; qui conelusisii abyssos et 
mare veluti mure obsepivisti ως qui przcepisti, ut 
nubes imbribus fetz pluerent super bonos et ma- 
los ; qui super mare veluti super solum minime 


ο Gen. im, 7. 


*3 Joan, vin, 44. 
v, 93. 


5 Matth. v, 45. 


(P. Περιαγαγόντες δὲ αὐτὴν πᾶσαν ἐχείνην tiv 
περίχωρον, Ίγαγον ἐπί τινα χώµην, ἔνθα xal τὸν 
Ἠγεμόνα κατἐλαθδον. ᾿Απορήσας οὖν ὁ ἡγεμὼν τὸ τί 
πάλιν ποιῄσειεν ΄ πᾶσα γὰρ αὐτοῦ ἡ ἐπίνοια ἁνήνυ- 
τος xal ἀνόνητος ἀπεδείχνυτο, χαὶ τῶν ἑλπίδων ἑξ- 
έπιπτεν * ἀπόφασιν κατὰ τῆς πολυάθλου μάρτυρος 
ἐδενήνοχεν, χεφαλικῆς τιμωρίας ὑπομεῖναε περαΐω- 
σιν. Τότε ὁ ταύτης πατὴρ θυμοῦ πολλοῦ πλησθεὶς, 
καὶ ζήλου σατανικοῦ, xat αὐτὸν ἐγχυμονήσας τὸν ἀπ' 
ἀρχῆς ἀνθρωποχτόνον διάδολον, ἵνα τελείαν δόξη 
λατρείαν προσενέγχαι τοῖς ὑπ αὐτοῦ θεραπευοµέ- 
νοις εἰδώλοις καὶ βδελύγμασιν, μᾶλλον δὲ τοῖς δι’ 
ἐχείνων ἐνεργοῦσι τῆς πονηρίας πνεύμασί τε xal 
δαΐµοαι, ξίφος σπασάµενος, ἀνέλαδεν αὐτὴν ἐπὶ τὸ 
ὅρος, αὐτάχειρ καὶ αὐτουργὸς τῆς µιαιφονίας yevi- 
ἀθαι ἐπιθυμῶν καὶ ἐφιέμενος. Περιχαρῶς δὲ ἡ xo) 
χαὶ τελεία περιστερὰ τὴν ὑπὲρ Χριστοῦ δεχοµένη 
σφαγὴν, εἰς προσευχὴν καὶ ἐχεσίαν ἑτρέπετο, Ἔσπιυ. 
δεν γὰρ ἐπὶ τὸ βραδεῖον τῆς ἄνω χλήσεως, καὶ πρὸς 
τὴν εἰς οὐρανὸν ἠπείγετο µεταρσίαν ἀνάδασιν. Οὐ- 
δὲν δὲ χωλύει αὐτῶν τῆς εὐχῆς τῶν ῥημάτων ἑκ- 
αχοῦσαι τῆς μάρτυρος, ἵνα δι) αὐτῶν τὴν ἀχοὴν ἁγιά» 
σωµεν. « "Άναρχε, ἀχειροποίητε μαρτύρων ατέφανε, 
Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, ὁ τὸν οὐρανὸν ἐχτείνας, xat 
τὴν γῆν θεμελιώσας *, 6 τὰς ἀδύσσους συγκλείσας, 
xai τὴν θάλασσαν τειχίσας * ὁ προστάξας τὰς óp6po- 
τόχους νεφέλας βρέχειν ἐπὶ πονηροὺς xai ἀγαθούς ὁ 


^ Philipp. ni 14. " Ρα]. οι, 8, δ. 9 Prov, vni, 27-29 ; Jerem. 





LAUDATIO S. BARBARJ£ MART. 


?96 


ἐπὶ θαλάσσης περιπατήσας ὡς ἐπ) ἰδάφους, xai A tinelis pedibus ambulast *!* : qui inerepasti ventum 


τοὺς πόδας ph βρέξας᾽ ὁ ἐπιτιμήσας τῷ ἀνέμῳ καὶ 
τῇ θαλάσσῃ, χαὶ εἰς Υαλήνην µεταθαλών ' πάντα γὰρ 
ὑπαχούει, Κύριέ µου Ἰησοῦ Χριστὲ, τῷ σῷ προστά- 
ματι, ὅτι ποιηματά σού ἐστιν" Παράσχου µοι, 
Κύρις, τὴν αἴτησιν ταύτην, xal δὸς τῇ δούλῃ σου 
χάριν, ἵνα ὅστις μνημονεύῃ µου ἓν τῷ ὀνόματί σου 
τῷ ἁγίῳ, xal ποιῃ τὴν μνήμην τῶν ἡμερῶν τῆς 
μαρτυρίας µου, Κύριε, μὴ μνησθῆς τῶν ἁμαρτιῶν 
αὐτῶν àv ημέρα κρίσεως, ἀλλ' ἴλεως γενοῦ αὐτοῖς. 
Γιώσχεις γὰρ, Κύριε, ὅτι σὰρξ χαὶ αἷμά ἐσμεν, 
ποίηµα τῶν ἀχράντων χειρῶν σου. » Καὶ ἀναπεμψά- 
σῆς αὐτῆς τὸ, ᾽Αμὴν, πάλιν προσηύδατο, λέγουσα * 
« Κύριε ὁ θεὸς δυνάµεων, ὁ πάσης πνοῆς xal σαρχὸς 
δημιουργὸς, ὁ ἱἰασάμενος πᾶσαν νόσον, xal πᾶσαν 
µαλαχίαν, παράσχου τῇ δούλῃ σου χάριν, ἵνα ὅσοι 
ἂν προσέλθωσιν τῷ τόπῳ ἔνθα τὸ λείψανόν µου 
ἀπόχειται, xai εἰσὶ τὰ ἡγιασμένα ὕδατα, δώρησαι 
αὐτοῖς ἴασιν ψυχΏς xax σώματος, ἵνα xat ἓν τούτοις 
ὑοξάδηται τὸ πανάγιον ὄνομά σου, ἅμα τῷ Πατρὶ 
καὶ τῷ ἁγίῳ Ηνεύμαει. » Καὶ ἀναπεμφάσης αὐτῆς 
τὸ, Ἁμὴν, ἐγένετο φωνὴ ἐχ τοῦ οὐρανοῦ, λέγουσα: 
« Δεῦρο, ἡγιασμένη µου ἀθληφόρος, ἀναπαύου εἰς 
τὰ ταμιεῖα τοῦ Πατρός µου τοῦ ἓν σὐρανοῖς. Πάντα 
, & ὅσα ἂν ᾖτήσω, δεδώρηταί σοι παρ’ ἐμοῦ. » Καὶ 
ταῦτα ἀχούσασα ἡ µαχαρία µάρτυς τοῦ Χριστοῦ, 
ἆλβεν ἐπὶ τὸν τόπον, xal ἀπετμήθη τὴν χεφαλὴν 
ὑπὸ τοῦ ξίφους τοῦ πατρὸς αὐτῆς, σὺν τῇ ἁγίᾳ Ίου- 


et mare, ei in tranquillum mutas ** [omnia quippe, 
Domine mi Jesu Christe, prácepto obtemperant tuo, 
quia te auctore condita sunt), praebe mihi petitionem 
hanc, Domine, et da ancillze tuae gratiam, ut quis- 
quis imei in sancto nomine tuo meminerit, meique 
martyrii dierum memoriam egerit, wt, Domine, pec- 
catorum ejus non reminiscaris in die judicii , sed 
ei propitius flas. Scis euim, 906 Domine, quis earo 
εἰ sanguis sumus, opus intaminatarum manuum 
luarum. » Submissoque, Amen, iterum oravit di- 
cens : « Domine Deus virtutum ; flatus omnis et 
carnis conditor, qui morbum omnem omnemque 
languorem sanasti *5, przbe ancilla tuse gratiam hanc 
ut cuncti , qui buc loci ubi reliquia mese deponen- 


D tur, suntque sanctitate salutares aqua, venerint, te 


iudulgente , animi et corporis sanitatem recipiant, 
ut in his quoque glorilleetur sanctissimum nomen 
luum, una cum Patre et Spiritt sancto. » Ac sub- 
jecto, Amen, facta vox est de ecelo dicens : « Veni, 
sancta mea victrix, requiesce in Patris mei eclestis 
thalamis. Qus postulasti , omnia a me concessa 
sunt. » Quibus auditis beata Christi martyr ad lo 
cum venit, abscissisque paterno euse cervicibus, 
cum sancta Juliana eodem loco cecidit. Dioscoro 
autem patre ejus e mónte descendente, ignis e coelo 
cecidit sicque ipsum devoravit, ut ne favilla quidem 
appareret, aut occurreret. 


λιανῇ tv τῷ αὐτῷ τόπῳ. Κατερχοµένου δὲ Διοσχόρου τοῦ πατρυς αὐτῆς ἀπὸ τοῦ ὄρους, πῦρ ἔπεσεν ἐκ τοῦ 
οὐρανοῦ, xal χατέφαγεν αὐτὸν, ὥστε µήτε τὸν χοῦν φαίνεσθαι, 3 εὑρεθῆναι. - 


wj. Καλὸν ὡς ἀληθῶς τῇ ἀθλήσει τὸ τέλος ἡ µάρ-ᾳ 18. Egregium plane (inem certamini martyr im 


τυς ἐπέθειχεν. Εὐχῆν γὰρ τῶν ἄθλων ἓν τῷ πύργῳ 
προσάξασα, εὐχὴν τούτοις χαὶ τὴν χορωνίδα ἑνέστη- 
σεν. Τίς δὲ τῆς προσευχῆς fj δύναμις ; Ἱτήσατο τὸν 
[iov γυμφίον Χριστὸν, ἴλεων τοῖς αὐτῆς την µνή- 
μην ἐπιτελοῦσιν γενέσθαι, τῶν μὲν πλημμελημάτων 
τὴν ἄφεσιν, τῶν δὲ νοσημάτων τὴν ἴασιν. Ὁ δὲ τὴν 
χεσίαν δεξάµενος, εἰς πέρας ἄγειν ὑπισχνεῖται τὴν 
ἔφεσιν, xal δι᾽ οἰχείας φωνῆς ταύτην πληροφορεῖ, χαὶ 
παρέχει τὴν πίστωσιν. Καὶ fj μὲν τὸν αὖχενα τῷ ξίφει 
ἑλογύχως προέτεινεν ΄ ὁ δὲ τεχνοχτόνος πατὴρ, τὴν 
σληγὴν ἀσπλάγχνως ἐπήγαχεν. Καὶ ἡ μὲν πρὸς οὖρα- 
νίους δόµους, χαὶ ηὐτρεπισμένην ἐδορυφορεῖτο ἀνά- 
παυσιν, ὁ δὲ, εἰς ἆδου ταρτάρους μυχοὺς, xal ζοφερὰ 
ταμιεῖα, καὶ εἰς ἠτοιμασμένην κατήγετο χόλασιν. Καὶ 


fj μὲν ἀγγέλους εἶχεν φαιδροὺς ποδηγοῦντας πρὸς τὴν D 


ἀνάδασιν, ὁ δὲ, δαίμονας ἀμειδεῖς τε xal φοδεροὺς, 
ἕλχοντας ἀχουσίως πρὸς τν χατάδασιν. Ὢ πῶς ἄν τις 
ἀξίως θρηνῄσειεν, πανάθλιε xal ταλαίπωρε | πῶς οὐχ 
ἔφριξας τὴν ἁγίαν ἀποτεμεῖν τῆς μάρτυρος κεφαλήν | 
πῶς σου fj χεὶρ οὐκ ἐνάρχησεν, τῇ ἰδίᾳ Ovyazpl 
ἀναιρετιχὴν ἀπενέγχαι τοµήν ; Ἁλλ' ὄντως ταχυτά- 
την ἀνηλεοῦς ἀπανθρωπίας ἑκομίσω τὰ ἐπίχειρα, 
καὶ τῶν πονηρῶν σπερµάτων πονηβότερα ἑδρέψω 
τὰ δράγματα, xoi fj τοῦ προδότου os Ἰούδα ἀξία 
μετῆλθεν ἐχδίχησις. Σκηπτὸς γὰρ οὐρανόθεν ἐνεχθεὶς 
κεραννὸς, σῶμά σου τὸ μιχρὸν ἐξετέφρωσεν xat τὸ 


posuit. Cum enim in turri posita, lucte preces 
przinisisset, ei quoque preces coronidem statuit. 
Quaenam vero vis precationis fuit ? Sponsum ro- 
gavit, ut memoriam ipsius celebrantibus propitius 
foret, delicta remitteret , morbos sanaret. llle, ad- 
missa supplicatione, votorum compotem ipsam fore 
pollicetur, suaque ipsius voce certiorem facit, dat- 
que securitatem. Ác quidem 1oto animo cervicem 
gladio virgo protendit, carnifex vero su: prolis 
pater immani feritate ictum adegit. Alque illa qui- 
dem ad celestes domos et adornatam requiem euni 
pompa deducebatur ; hic autem ad tortareos inferni 
sinus obscuraque loca et paratum supplicium tru- 
debatur. lila angelos habebat laetos ad ascensum du- 
ces: hic tetricosos tremendesque dsemones ad descen- 
sum invite trabentes. O quomodo quis digne deffeat, 

infelicisuime ne miserabilis ! Quomodo non horruisti, 

ui sanctam marlyris cervicem abscínderes ! Quomo- 

do nom ebtorpuit dextera, ne filis propriz leta- 
lem ictum inferres ? Verum celerrimam reip-a 

mercedem immitis inbomanitatis reportasti , iui- 

quorumque seminum nequiores manipulos carpsi- 

sti, teque Juds proditoris digna vindicta insecuta 

est. E ccelo enim demissus fulininis cuneus, impu- - 
rum corpus tuum in. favillas redeyit : atque hic 
quidem te Sodomiticus ignis feriit , illie autem £e- 


'" Mattb, vit, 25-27. * Luc. nin, 22-26. " Matth. αν, 25, 





801 


S. JOANNIS DAMASCENI 


8" 


hennz 16 flamma exciplet Inexstinguibilis. Non A μὲν Σοδομιτιχὸν ἐνταῦθά σε mop. ἓχεραύνωσεν, ἡ δὲ 


euim dignus (uisti qui ip vivis superstes esses, 
we digito demonstratue martyris pater dicereris. 
Non te amplius zdes ium recipere sustinenl, ex 
quibus virginem, eamque clarissimam exturbasti. 


19. Tu vero mihi, Christi ovieula , columba, et 
sponsa, ac si quod bonum nomen est, gratiosumque, 
et praestans, salve, qux stadium strenue emensa es. 
Salve, qux digna certamini przemia retulisti, Salve, 
cui, multiplici agone desudato, multiplex palma de- 
betur. Salve, quz corporis sensus in juvenili aetate, 
senili prudentique 90 more castigasti. Salve, 
qux virginitatem Cliristo, etiain ante martyrium, 
intemeratam atque. impollutam vovisti, Salve, quie 


eorporis formam nullis affectionibus inquinasti, sed B 


intactam Conditori consecrasti et exhibuisti. Salve, 
qua iu turri velut in. presidio , et virginum orato- 
ria domo, crebras et sinceras preces offerebos, 
cerisque rerum contemplatione ad auctorem assur- 
gens, solius vere boni et amabilis deliciis sine sa» 
tietate fruebaris. Salve, quae in balneo detergendis 
corporum sordibus comparato, sauctam Trinitatem 
trina per fenestras illustratione reprzsentasti , tri- 
plicique animorum illuminatione mysticum et salu- 
tare baptisma delineasti, Salve , «qux sine mora 
cousubstantialis Trinitatis fidem theologico more 
confessa es. Salve, quie unuin. e sancta. Trinitate 
propter nostram salutem hominem factum przdi- 
casti. Salve, quie divitias, deliciasque, ac vestes 
sericas, cum omni corporis et forniositate , οἱ ter- 
renorum oblectamentorum  jucunditate  despuisti, 
bisque seterna et immortalia boua commutasti , quse 
oculorum lumeu , auditus vim , omnemque sensum 
ét audituin 8uperaut. Salve, qua delicata ztatem 
et muliebrem imbecillitatem strenue οἱ viriliter 
contento animi sensu roborasti. Salve, qux crucia- 
tuum debonestamenta non expavisti, quia potius 
audacter te omnis generis suppliciis οἱ tormentis 
dedidisti. Salve, quz iu carne agens, Christi videre 
claritatem meruisti , haud secus atque in monte 
primarii discipuli ; quia eat cum Elia et Moyse con- 
epexere, jure beati dicli sunt **, Salve, quse vere 
berum cruciatus, ferri , asperrimoruin ciliciorum 
períricationes , sanguinis profluentes rivos, ignis 
vorantes flammas, exsecia membra, Πού tradu- 
ctiogem , capitis ei vite ademptionem Christi causa 
sustinuisti, ut deinceps immortale corpus reeiperes, 
tum jncorruptionis radiis effulgens, et claritatis 
inductum stola , quam nulla vis sermonis explica- 
verit aut narraverit, 


τῆς γεέννης σε φλὸξ ἄσδεστος ἐχεῖ ὑποδέξεται. Οὐ 
γὰρ ἔτι ἐπιθιῶναι ἐτύγχανες ἄξιος, ἵνα μὴ δαχτυ- 
λοδεικτούµενος πατὴρ κληθῆναι τῆς μάρτυρος. 
Οὐχέτι σε ὁ obe olxog ἀνέχεται δἐξασθαι, ἀφ᾿ οὗ 
τινος τὴν παρθένον, xal πανεύφημον ἐξῴχιτας. 
(0. Σὺ 86 poc dj Χριστοῦ ἀμνὰς, χαὶ περιστερὰ, 
xaX νύμφη, xai πᾶν εἴτι οὖν ὄνομα xaXbv, xaY χα- 
ρίεν, xaX τίµιον, χαῖρε, γεννικῶς τῶν ἀγώνων δια. 
δραμοῦσα τὸν δίαυλον. Χαἴρε, τῶν ἄθλων ἐπάξια χοµι» 
σαµένη τὰ ἔπαθλα, Χαῖρε, ᾖπερ πολλὰ τὰ ῥραθεῖα ὑτὲρ 
πολλῶν τῶν ἀγωνισμάτων ὀφείλεται. Xalpe, ἡ τῶν 
ἐμπαθῶν τῆς σαρχὸς σχιρτηµάτωνλογισμῷ ἔπιχρα- 
τήσασα σώφρονι. Χαῖρε, 1j τὰς τοῦ σώματος αἰσθί- 
σεις &y ἡλιχίας νεότητι πρεσθυτιχῶς καὶ ἑμφρύνως 
παιδαγωγἢσασα. Xatps, fj τὴν παρθενίαν, xaX πρὸ τοῦ 
μαρτυρίου, φυλάξαιτῷ Χριστῷ χαθυποτχομέντ ἄχραν- 
τον xal ἁμίαντον. Χαῖρε, dj τὸ σωματιχὸν κάλλος 
τοῖς πάθεσι μὴ ῥυπώσασα , ἀλλ᾽ ἀνέπαφον τῷ ποιητῇ 
ἀναθεῖσα xal παραθεῖσα. Χαἳρε, ἡ ἓν τῷ πύργῳ ὡς 
ἓν ἀαφαλεῖ φρουρίῳ, xal παρθένων εὐχτηρίῳ, 3ν- 
χνὰς , xal ἀχραιφνεῖς τῷ Θεῷ προσευχὰς ἀναπὲμ- 
πουσα., καὶ τῇ ἁπλανεῖ τῶν ὄντων θεωρίᾳ πρὺς τὸν 
ποιητὴν ἀναχθεῖσα, xal τοῦ μόνου ὄντως χαλοῦ τε 
xa ἑραστοῦ ἁπλήστως χατατρυφἠσασα. Xalps, fj Ey 
τῷ τοῦ σωματικοῦ ῥύπου χαθαρτηρίῳ λουτρῷ συµ- 
θολικῶς τὴν Τριάδα διὰ τῆς τῶν θυρίδων τριπ)ῖς 
φωταγωγίας ἐξεικονίσασα, xaX τὸ τῇ τριττῇ φωτο- 
δοσἰᾳ φυχῶν μυστιχὸν xal σωτήριον τυπιχῶς δια- 


σ γράφασα βάπτισμα. Xaips, fj εὐθὺς τρανότατα τὴν 


τῆς ὁμοουσίου Τριάδος πίστιν θεολογικῷ διοµολογή- 
caca στὀματι. Χαἴρε, ἡ τὸν ἕνα τῆς ἁγίας Τριάδος 
διὰ τὴν ἡμετέραν ἑνανθρωπήσαντα σωτηρίαν, ἐν 
παῤῥησίᾳ κηρύξασα. Χαἴρε, fj πλοῦτον xal τρυφ]ν, 
xai σηρῶν νημάτων ὐφάσματα, xai λίθων πολυτιμή- 
των, xal µαργαρίτων χρνσοχολλήτων, xai πᾶσαν 
σωματιχὴν εὐχοσμίαν xat ὡραιότητα, xal τῶν Ezt- 
γείων τερπνοτήτων ἁπόλαυσιν διαπτύσασα, xad 
τούτων ἀνταλλαξαμένη αἰώνια ἀγαθὰ xaX ἀχήρατα, 
tX ὀμμάτων ὅρασιν, xal ὥτων ἀχοὴν, xai πᾶσαν 
αἴσθησίν τε xal νόησιν ὑπεραίροντα. Χαῖρε , ἡ 9» 
τῆς Πλικίας τρυφερὸν, xal τὸ τοῦ θήλεως ἁσθενὲς 
γεννικῶς xal ἀνδριχῶς στερεώσασα συντόνῳ φρονἠ- 
ματι. Xalps, fj πρὸς τοὺς τῶν χολάσεων αἱχισμοὺς 


p μὴ δειλανδρῄσασα, θαρσαλέως δὲ μᾶλλον ἑαυτῆν 


ἐπιδοῦσα παντοίοις βασανιστηρίων εἴδεσι xal στρ» 
θλώσεαι. Χαῖρε, ἡ àv σαρχὶ διατρίδουσα , Χριστοῦ 
τὴν δόξαν ἰδεῖν ἠξιωμένη, ὡς ἐν. τῷ δρει τῶν µα- 
θητῶν οἱ πρόκριτοι, σὺν Ἠλίᾳ καὶ Μωσῇ τεθξαμέ- 
vot, «ροσηχόντως ἐμακχαρίαθγσαν. Χαῖρε, Ἡ τῶν 
μαστίγων τὰς ἀλγηδόνας, χαὶ σιδήρων χαταξέσεις, 


xal τραχυτάτων τριχίνων ὑφασμάτων ἑχτρίψεις, xal αἱμάτων ῥοὰς, καὶ πυρὺς φλογισμοὺς, xal µε- 
λῶν ἐχτομᾶς, καὶ γυμνὴν ἑκπόμπευσιν, καὶ κεφαλῆς xal ζωῆς ὑφαίρεσιν διὰ Χριστὸν ὑπομείνασα, ἵνα τ) 
σῶμα λοικὸν λάδῃς ἀθάνατον, ἀφθαρσίας μαρμαρυγὰς ἁπαστράπτον, καὶ δόξης Ἠμφιευμένον στολῆ, 


ἄραστον xal ἀνεκλάλητον. 
20. Te jure mirati sunt homines ob tuam con- 
stautiam ; angeli certamen tuum, uti par est, plausu 


^ Mai. xvii, 4 seqq. 


x. Db διχαίως τῆς καρτερίας ἐθαόμασαν ἄν ρω- 
vot, ἄγγελοι δὲ εἰχότως τὸν ἄθλησιν ἑχρότησάν τι 








809 


LAUDATIO S. BARBARJE MART. 


810 


καὶ ὄμνησαν, οἱ δὲ δαίµρνες , τὴν σὴν ὑμνῳδίαν τε A et bymnis celebrarunt : demones tua laudum can- 


χαὶ ἔνστασιν ἔφριξαν, xal αἰσχύνην, xa ὄνειδος 
αἰώνιον ἠμφιάσαντο. Ὡς τὸ θηλυκὸν καὶ γυναιχεῖσν 
φύλον Σγχαλλωπίξεται, xal σεμνύνεται, χαὶ πρὸς 
εὐανδρίαν τοῖς σοῖς ἅθλοις θαρσοποιεῖται, xal ἑπ- 
αλείφεται | Ἐν σοὶ προσφόρως 1j προµήτωρ ἔγκαν- 
χᾶται, xaX γέγηθεν, ὡς θυγάτριον χτησαµένη , /οὸν 
ἐχείνην χαταπαλαίσαντα ἀντίπαλον δράχοντα αὖθις 
ἀναπαλαῖσαν, καὶ ἀνατρέφαν, xaX τὴν νίκην ávaxa- 
λεσάµενον, xal λαμπρὰ xac αὐτοῦ ἀράμενον τρό- 
παια. δὲ ἡ τῶν ἁγίων ἁγία θεοτόχος xal προµήτωρ, 
παρθένος καὶ θεοµήτωρ, fj τὸ θῆλυ μᾶν γένος πρώτη 
xai µόνη δοξάσασα, πάντων δὲ ἀῤῥένων xaX θηλύων, 
οὐρανίων τε καὶ ἐπιγείων ἀνάσσουσα, ὡς τοῦ máv- 
των δεσπόξοντος µήτηρ χρηματίσασα, bv γυναικείῳ 


χαὶ µειραχίῳ σαρχίῳ, τὸν εἰς τὰ ἅμετρα καυνχώμε- B 


voy, xal τὴν θάλασσαν ἐξαλείφειν, xai τὴν οἰχουμέ- 
γην ὡς νοσιὰν περιδράττεσθαι φρυαττόµενον, χατα- 
θαλοῦσαν ἰδοῦσα, xai χαταχράτος καταπατήσασαν. 
Καὶ ταῖς ἀρεταῖς τερφθεῖσα, ὠλέναις προλαθοῦσα, 
πλησίον ἐχάθισε xal χαθίδρυσεν, καὶ τῆς ἀνωτάτω 
τιμῆς xal παῤῥησίας µετέδωχαν, παὶ τῷ βασιλιχῷ 
θρόνψ ἑνεφάνιαεν xal παρέστησεν. 


χα’. "Άπας οὖν ἐπὶ σοὶ λόγος ἐγχωμιαστικὺς χατ- 
ευχλωττισµένος xat περιττὸς ἱλιγγῷ, χαὶ δεδοιχὼς 
προθιέναι, συστέλλεται. "Yuvelv γὰρ προσφνῶς 
ἁδρανὴς, πανύμνητε, xal ἀξιέπαινε, ἂν εἴη τῶν 
ἀξιαγάστων σου ἀρετῶν τὰ ὑπερφυή προτερήματα. 
Τέχνη μὲν γὰρ ῥητορικῆς εὐγλωττίας , δι’ εὐστρόφον 
ῥημάτων συνθήχης, xaX κεχομψευµένης καὶ τροχα- 
λῆς πειθανότητος χάλλος σωματιχὸν ἐπαινεῖν, καὶ 
σαρχιχὴν ὡραιότητα, τις ix μελῶν συµµεερίας 
μετ εὐχροίας συνέστησεν. Πρὸς 5k xal ῥώμην πολ- 
lix, εὐπάθειάν τε καὶ θνητῆς εὐγενείας σεµν”- 
τητα, περιφανές τε, εἰ τύχοι, ἀξίωμα, καὶ τὸ τῆς 
πατρίδος ἐπίσημον, καὶ πλούτου δαψιλείαν ῥέουσάν 
16 xal ὁλισθαίνουσαν, καὶ εὐχερῶς µεταπίκτουσαν. 
"Axtp ἅμα συνδεδραµηκότα τῷ λόγῳ ὑποχεῖσθαι 
πρὺς εὐφημίαν, δυσπόριστόν τε xal ἐργωδέστασον" 
πλὴν ἅπαντα ὅσα κατ’ εἶδος ὁ λόγος διἑεστείλατο, καὶ 
χατέλεξεν, ὡς ἄνθος χόρτου uapatvópsvoy καὶ φδει- 
ῥόµενον, xaX ὡς χρηστῶν ὀνείρων ἁπατηλὴ καὶ φα- 
σµατώδης ὄψις, ἃἅμα φαινοµένη καὶ παρατρέχουσα’, 
ῥἄττον xai &v βραχεῖ ἔσθ᾽ ὅτε xal τῷ χρόνῳ κατα- 
λνόμενά -τε xaX ἀλλοιούμενα, συγχαταλύει χαταλλή- 
λως χαὶ ἀκολούθως τῶν ἐγχωμίων τὴν ἐχπεπονημέ- 
γην ἁρμονίαν xal σύμπλεξιν. Σοὶ δὲ, ὦ παρθένε 
eeuvh καὶ σώφρων, xat µάρτυς τροπαιοφόρε τε xai 
ἀήττητε, εὑρήῆσει μὲν ὁ λόγος εὐπορώτατα xoi 
ἀχμητὶ ἄρδην σεσωρευµένα, xal συμπεφὀρημένα, 
ἃ νῦν χατωνόµασται, xal θαυμάζουαι, καὶ µαχαρί- 
ζουσιν ἄνθρωποι, xat ἀξιόδηλα τίθενται’ οὐ μὴν δὲ 
ἀπολλύμενα xai λυόµενα, xai τοὺς ἀπαίνους six 
χωρεῖν εἰς ἀἁέρα παρασχευάζοντα. Ἡ γὰρ τῆς of 
θειώδους ψυχῆς ἀρετὴ, καὶ dj πρὸς τὸν Κτίστην οἱ- 


χείωσις, συνἐσφιγξέ σοι xai συνετήρῃησε, xaX τὰ 


προσόντα χαλλὰ χαὶ ἐγχόσμια , xal τῇ μνήμη ἀνεπί- 
ληστα, καὶ τῷ παντὶ αἰῶνι αυνδολιχεύειν memo! xs: 


PaTROL. Gh. XCVI. 


tica οἱ resietentjam exhorruerunt , 46 padorem 
probrumque sempiternum induerunt. Quam deco- 
rator et honestatur femineus ac muliebris sexus, 
tuisque certaminibus ed virilem fortitadinem au- 
daces animos assumit, et animatur ! In te prima 
generis parens congrue gloriatur ac gestit, cum 
filiam adepta sit, que adversarium, ἃ quo illa de- 
victa supersiaque erat, lucta. rursum vicerit, et 
everterit, instsuratasque victoria, clara de ipso 
tropza tulerit. Te sancta saeetorum Deipara, prima 
Virgo parens, et Dei mater, quee muliebrem sexum 
prima solisque clarificavit, cunetorumque maseu- 
lorum ac feminarum, coelestium ac terrestrium 
Hegina est, tanquam ejus mater qui omnibus do- 
minator; in muliebri et puellari corposculo, eum 
a te evorsum ac potenter proculcatum videns, qui 
in immensum gloriabatur, 906 superbisque sua 
jactabat fore, ut e. mare desolaret, et orbem oni- 
versum veluti nidum comprebenderet : tumque 
2deo viriatum tuarum luce delectata, ulnis te come 
plectens sibi prozimam -cellocavit, supremoque 
bonore οἱ favore donatam, regio throno reprssen- 
tavit οἱ exhibuit. 

91. In te laudatoria omnis oratio diserta, ornota, 
οἱ affluens hzsret, atque accedere metuens compe - 
scitur, cea quie sit imbeoillior, quam υἱ stupenda- 
zum virtutum tuarum eximias przcellentias con- 
xenienter, o celebraiissima ac laudatissima, canere 
snfficiat. Oratori quidem facundig «rs, versauili 
verborum compositione, comptaque et rotunda pro- 
babilis sermonis elocutione, corporis pulchritudiuem 
eicaruis venustialem, certa wenbrorum propor- 
4ione cum coloris suavitate constantem, laudat. 
Quin etiam non raro robur, bonanique valetudinem, 
Ac mortalis ingenuitaUa majestatem ; illusuem 
exam quandoque dignitatem ac patrie claritatem ; 
eopiosas opes.que fluunt ec dilabuntur, facilique 
negotio coueldunt. Qus ut simul laudationis argw- 
mento concurrant, diffcile operosumque est. Caete- 
rum, quecunque omnia bsc singulatim distinxit 
ae percensuit oratio, tanquam feni flos sunt, qui 
mareescit οἱ interit, aut. velut. egregiorum insor- 
iorum mendax et spectro ludens conspectus, qui 


D mox ut apparuit, diffugit : quia citius ac breviori 


aliquando mora .pessumeunt et mutantur, unaque 
adeo secum  €onsentanee et apposite elaboratum 
laudationum concentum et complexionem evertunt. 
In te autem , o virgo casta. et prudens, martyrque 
tropeo inclyta et. invicta, cuncta haec f[acillime, 
mulloque labore, congesta et conglomerata, quse 
nunc recensita sunt, hominesque mirantur, beata 
jactitant, dignaque luce censent, verba facturo 
occurrent ; nee tamen ejusmodi, ut pereant ac dis- 
solvantur, frustraque laudes in aerem abire faciant. 
bivini enim animi tui virlus, θἱ cum Creatore ne- 
cessitudo, bona quibus ornata es, ipsaque mundana, 
tibi astrinxit οἱ conservavit, effecitque, ut nec eo- 
rum memoria deleretur, atque in omne zvum 


26 


811 


S. JOANNIS DAMASCENI 813 


pariter excurrerent : quinimo longe etiam nultipli- A μᾶλλον δὲ xat ὑπερεπλασίασε xai ὑπερηύξησεν Too 


cavit et aggeravit: Fidelis quippe esse mundum 
totum divitiarum, infidelis vero, ne unum obolum, 
Scripture pronuntiavit oraculum 13. Nam presentia, 
et futura, et cuncta, quorum tuus sponsus Dominus 
est, in dotis partem muniüce tibi concessa sunt et 
donata. 

22. Cum igitur adversus humanas laudes palmam 
utrinque referas, tum scilicet secularia vitz clari- 
tate, tum insigni animi dotum splendore, quz» ambo 
martyrii firmitate robustaque consiantia illustrasti 
et eximie decorasti, abi jam gaudens ad coelestia 
qus crebris canticis personant, tabernacula, relictis 
qui carnali ex ore prodeunt politioris artis sermo- 
nibus, quique se victos diserta voce con(tentur. 
Can enim preclare gestorum gloria et approbatio 
supra hominem exsistset, quomodo congrua eorum- 
dem laudatio humanam mentem non excedat? Abi 
ergo, casta, venerabilis, et pr:eclara virgo, ut supe- 
rioribus mundo premiis potiaris. Abi, ubi silet 
oratio, eorum quz orationis vim excedunt, gloriam 
2909 diffuse eloqui non valens. Abi, sinceras bo- 
oram que cogitationem superant, delicias perce- 
ptura, ubi intellectio omnis ex particularibus visis 
cognitionem colligens, otiatur et vacat intenta zeter- 
num mente in eximia illa supra naturam οἱ intelli- 
gibilia. Abi, ubi rerum sensibilium , sensuumque 
ipsorum multifida deceptio et vertigo desiit, abo- 
litaque est. Recipe victriees palmas tuas et prze- 
Tagnifica premia. Recipetua peemia et slemmata, 
qua illis, qui-Christi causa decertaverint ac decer- 
tant, oppignerata sunt. Latissima Sponsi specie et 
venustate fruere, qua nec verbis efferri, nec mente 
concipi potest. Fruere arcana et mystica in super- 
coelesti thalamo confabulatione et consuetudine, 
qua plane-nihil felicius beatiusque est, Nihil tibi, 
sponsa Christi, ex preclaris facinoribus virginum 
lampades gestantium, ad splendorem desideratur; 
ut qus Christum sponsum supra modum dilexeris, 
jlliasque amoris illecebris capta sis : propter quem, 
non solum omnia arbitrata es uti stercora '**, ged 
et proprie vite et anima ipsum cujus desiderio ar- 
debas, antetulisti. Quam legitime admodum bonum 
certamen certasti, atque immotam fidei mutabi- 


libus periculosisque temporibus servasti ! Quam p 


valde inoffense, ac sine obstaculo, pietatis cursum 
consummasti4 Quam multum acerba, duraque, ac 
.supra mortalium facultatem inflicta tibi ob Christi 
dilectionem tormenta teto animo, summaque ala- 
eritate sustinuisi ! Quamobrem justitize tibi corona 
reposita est, quam cum digne contexueris, in cee- 
lestibua ceronata es 53, At ne hic quidein Christus 
premlo te vacuam reliquit : quippequi dixerit: Vivo 
ego, sed glorificantes me glorificabo **. Quamobrem, 
sicut promissum est, in tue lavacro, ubi etíam re- 
liquie tute sunt, in fideles qui ad ipsas accedunt, 
latieibus copiosiores, omnis generis egrotationum 


γὰρ πιστοῦ, ÓAoc ὁ κόσμος τῶν ypnpácar, τοῦ 
δὲ ἀπίστου, οὐδὲ elc ὁδο.ἱὸς , εὺ Ὑραφιχὸν ἀπεφί- 
γατο λόγιον. Τὰ ἐἑνεστῶτα γὰρ, xat τὰ μέλλοντα, xai 
πάντων ὧν ὁ abc δεσπόζει νυµφίος, aot εἰς προἶχα 
κεχάρισται xa δεδώρηται. 


χβ’. Ἐπεὶ δὲ τοίνυν ἀμφοτέρωθεν κατὰ τῶν ἀνθρωπί- 
νων ἑπαίνων τὰ νιχητήρια χέχτησαι, τῇ τε τοῦ κοσμιχῦ 
βίου φανότητι, καὶ τῇ τῶν κατὰ duy πλεονεχτηµάτων 
λαμπρότητι, ἄπερᾶμφωτῇ τοῦ μαρτυρίου xavforpz- 
φας xaX χατηγλάϊῖσας στεῤῥότητι, ἄπιθι χαίρουσα 


"πρὸς οὑρανίους ὑμνοπόλους σχηνὰς, χαταλείψασα iy 


σαρχίνης προφεροµένους γλώττης ἑκτετορνενυμένους 
λόγους, xai τὴν ἧτταν φωνῇῃ χαθομολογοῦντας. El 
γὰρ ὑπὲρ ἄνθρωπον τῶν ἁριστευμάτων ἡ εὐδοχί 


neu, πῶς οὐχ ὑπὲρ ἔννοιαν ἀνθρωπίνην ὁ πρό: 


φορος ἔπαινος; "Απιθι τοίνυν, σεμνὴ χαλλιπαρ 
θένε, τῶν ὑπερκοσμίων γερῶν ἀπολαύουσα, "Avi, 
ἕνθα λόγος σιγᾷ , τῶν ὑπὲρ λόγον τὴν δόξαν διεξο- 
διχῶς εἰπεῖν οὐ δυνάµενος. ΄Απιθι τῶν ὑπὲρ ἐν. 


θύμησιν ἀγαθῶν ἡδονῆής τῆς ἀχράτου µεθέξουσε, 


ἔνθα νόησις ἅπασα ix τῶν μερικῶν φαντασµάτων 
τὴν γνῶσιν ἀθροίζουσα ἀργεῖ xaX σχολάζει ἁπλῶς, 
τοῦ νοῦ alo vite τοῖς ὑπερφυέσι xal νοητοῖς ἐπιθά]- 
λοντος. Απιθι, ἕνθα τῶν αἰσθητῶν xat αἰσθήσεων ἡ 
πολυσχιδῆς ἁπάτη, xal περιφορὰ πέπαυταί τε xil 
κατἠργηται. ᾽Απόλαδέ σου τὰ νιχητιχὰ βραθεῖα, xol 
ὑπέρλαμπρα vépa xai ἔπαθλα. Απόλαθέ σου τῶν ἐν 
«oic σχάµµασιν ἱδρώτων xaX πόνων τὴν xabfixousoy 
ἀνάπαυλαν χαὶ ἀνάψυξιν. ΑἈπόλαδέ σου τὰ ἑἐποφεὼό- 
μενα τοῖς διὰ Χριστὸν ἀθλῆσασι χαὶ ἀθλοῦσιν νιχη- 
φόρα στέµµατα, xal μαρτυριχὰ διαδήµατα.Απόλαυε 
τῆς τοῦ Νυμφίου ἀνεχφράστου xai ἀνεννοήτο 
ἀγλαῖας χαὶ ὡραιότητος. ᾽Απόλανε τῆς ἓν τῷ onse 
ουρανίῳ νυμφῶνι ἀποῤῥήτου xai μυστιχῆς ὁμιλίας 
καὶ συναφείας, $c ὄντως οὐδὲν ὁλύιώτερον xal µα- 
καριώτερον πέφυχεν. 0ὔδέν σοι τῶν ὑπερλίαν εὐδο- 
κιµηκότων ἀνδραγάθημάτων , τῶν λαμπαδηφόρων 
παρθένων, ὦ νύμφη Χριστοῦ, πρὸς εὔκλειαν ἁἀπολέ- 
λειπται, ὡς ὑπεράγαν τὸν νυμφίον Χριστὸν &yati- 
caca, xai τούτου χαταθελχθεῖσα ἔρωτι. Δι) οὗ οὗ μό- 
vov ἅπαντα λελόγισαι σχύδαλα, ἀλλὰ xa τῆς ἰδίας 
ζωῆς xal φυχῆς τὸν ποθούµενον προτετίµηχας. Ὡς 
λίαν ἑννόμως τὸν καλὸν ἀγῶνα ἠγώνισαι, xal sty 
πίστιν τετήρηκας ἄτρεπτον, Ev. χαιροῖς τρεπτοῖς τε 
xat χινδυνώδεσι Ι Ὡς λίαν ἁπροσκόπτως xai ἀνεμ- 
ποδίστως τὸν δρόµον τῆς εὐτεθείας τετέλεκας! Ὡς 
λίαν ἀλγεινὰ καὶ ὀδυνηρὰ, xai ὑπὲρ δύναμιν βρο- 
τεἰαν ὑπέστης τὰ ἐπενεχθέντα σοι διὰ τὴν eic Ἆρ'- 
στὸν ἀγάπην βασανιστήρια ὀλοψύχως καὶ προθ»μό- 
«ata. Τοιγάρτοι xal ὁ τῆς δικαιοσύνης σοι ἀπόκειται 
στέφανος, ὄὕνπερ ἀξίως ἀναδηταμένη, ἓν τοῖς ἆπου- 
βανίοις χατέστεψαι. 'AXX οὐδ' ἐνταῦθα, κατέλιπέν ot 
Χριστὸς ἀγέραστον. Ζῶ γὰρ ἐγὼ, φησὶν, ἆ 1.λὰ τοὺς 
δοξάζονεάς µε δοξάσω. Διότι, καθὼς ἐπήγγελται, 
ἐν τῷ σῷ κολύμθῳ, ἔνθα καὶ τὰ τἰµιά σου λειφανα 


€ Prov, xvii, 6, sec. LXX, 9? Philipp. 14, δ. *** il Τιμ. 1v, 7, 8. I Reg. τε, 50. 








913 


LAUDATIO S BARDARAE MART. 


8[4 


τοῖς πιστοῖς προσπελάξουσιν, ὑπὲρ νάµατα βρύει τὰ A sanitates scaturiunt, pestisque ulceribus, aliove 


των παντοδαπῶν ἁῤῥωστημάτων ἱάματα, καὶ τῶν 
ἔλχεσι λοιµιχοῖς, 7| ἑτέρᾳ νόσῳ χαµνόντων, xal ἑτέ- 
pote µώλωφι χατοτρυχοµένων τὰ σώματα, πῶν σω- 
τηρίων ὑδάτων ἀψάμενα, θᾶττον θανασίμῳ ἀπονίπτε- 
ται νοσήµατι. Καὶ ἔστιν τοῖς περιοίχοις, χαὶ τοῖς 


paxpáv που ἀπῳκχιαμένοις ὁ τόπος ἐπίσημός τε xal - 


διαθόητος, xal πρὸς θεραπεἰαν τοῖς χρῄζουσι περι- 
σπούδαστος. Καὶ οὐκ ἐν ἑχείνῳ µόνον τῷ χώρῳ fj 
σοι δεδωρηµένη χαλλονὴ, χαὶ χάρις ἰαματικὴ περι- 
γέγραπται, ἀλλὰ καὶ τοῖς πανταχῆ τῆς οἰκουμένης 
μετὰ θερμῆς σοι προσιοῦσι τῆς πίστεως, χαὶ τὸ σὺν 
ἐτήσιον ὀχτελοῦσι μνηµόσυνον, τὰ λοιμώδη θερα- 
πεύεται τραύματα, xal πάσης ἡλικίας ἡ ἀηδῆς φυ- 


morbo laborantio, aliisque plagis confecta et tabe- 
scentia corporg, salutarium aquarum attactu, exi- 
tiali quantocius morbo absterguntur. Estque locus, 
(um vicinis, tum remotis illustris, ac celebratissi- 
mus illis est qui curatione indigent. Nee illo dun- 
taxat loco concessa tibi claritas et sanitatum gratia 
definita est; sed et iis etiam qui orbe toto ferventi 
fide te adeunt, tuique memoriam annuatim co- 
lunt, benigne curantur pestis vulnera; omnisque 
zlalis gravis calamitas et molestia aufugit, ac d:e- 
monum assultus comminationibus tuis fugantur; 
omni denique periculo et adverso casu liberantur, 
qui tuam vindicem opem invocant, 


γαδιύεται σχΏψις xal ὄχλησις, bvépyetal τε δαιμονιώδεις τοῖς σοῖς ἐμθριμήμασιν ἀπελαύνονται οὗ 
μὴν ἀλλὰ καὶ πάντων ἐχλυτροῦνται χινδύνων xal περιστάσεων, οἵ σε πρὸς ἄμυναν ἐπίκουρον προσχα- 


λούμενοι, 


xy. Mà τοίνυν λείπης, ἁγνὴ ἀειπάρθενε, τοὺς Ὦ 37. Ne cesses igitur, casta in perpetuum virgo, 


σοὺς ἑποπτεύουσα συμπαθεῖ τῷ βλἐμματι mpóoqu- 
ας, ἀλλὰ xal τὸν τουτἑ σοι προσπεφωνηκότα εὖτε- 
λὲς, xal ἐξίτηλον τῆς εὐφημίας λογἰδριον, παραπολὺ 
μὲν τῆς ar; ὑπερφεροῦς ἀξίας ἀπολεικόμενον, εὖτε- 
λοῦς δὲ προθυµίας οὐχ ἔλαττον αὐτῷ πεφροντισµένον 
πρὸς δύναμιν, ἀσμενῶς τῆς προαιρέσεως ἁποδέξω, 
xai συμπαθῶς ἐπικαμπτομένη καὶ ἐπινεύουσα, τὸ 
βραχύτατον δῶρον προσίεσο, ὡς ὁ abc νυμφίος Χρι- 
στὸς τὰ δύο λεπτὰ παρὰ τῆς πενιχρᾶς χήρας προσ- 
ἦχατο, οὗ τῇ τοῦ διδοµένου ποσότητι, τῆς προσφε- 
μούσης δὲ γνώμης προσεσχηχὼς τῇ ποιότητι. Εἴ- 
pui δέ σε καὶ τῶν ἐμῶν φυχιχῶν xal αωματιχῶν 
μυλώπων προσηχῆ θεραπεύτριαν, καὶ πάσαις ταῖς 
περιστατικαῖς θλίψεσι ἑτοιμοτάτην προστάτιδα’ xal 


µου τῶν παθῶν στήσοις γαληνῶς τὰς ὁρμὰς, xal C 


σχιρτήµατα, ἵνα καὶ τὸν βίον πρὸς & δεῖ ῥυθμίσας, 
Xa τὸν χοσμιχὸν ἀναχειμάστως περαιώσας χλύδωνα, 
πρὸς ζωὴν τὴν ἀγήρω, καὶ λιμένα σωτήριον προσ- 
ορµίσας, τύχοιµι διὰ σοῦ ἐπὶ τοῖς ἀμέτροις πληµµε- 
λήμασι, του κοινοῦ xat εὐσπλάγχνου χριτοῦ, ἀφιέν- 
τος μᾶλλον χαὶ συγχωροῦντος διὰ τὴν πρεσδείαν xal 
ἔντενξιν, ἤδη τὴν ἐμὴν ῥᾳθυμίαν ἑνδίχως καταφηφι- 
σαμένου xa χατακρίνοντος, πᾶσι δὲ τοῖς πίστει σου 
τὴν προσηγορίαν ἀγαπῶσι, χαὶ τιμῶσι, καὶ δι) αἱ- 
δοῦς ἄγουσι, καὶ τῇ ἀντιληπτικῇ σου προσφεύγουσι 
πρεσδείᾳ, Ὑένοιο, ὦ ἀθλοφόρε Βαρδάρα, xaX καλλί- 
νιχε ἀοίδιμε, χαὶ ἀείμνηστε, χαὶ πανεύφηµε páp- 
τνς, xat Σννομοτάτη ἀθλήτρια, τῆς τῶν οὐρανῶν βα- 
σιλείας πρόξενος, xal àv πάσῃ λυπηρᾷ συµθάσει 
ὑπέρμαχος, xai πρέἐσδυς ἀχαταίσχυντος πρὸς τὸν 
πανάγαθον Χριστὸν τὸν θεὸν ἡμῶν, μεθ) οὗ τῷ ἀν- 
ἄρχῳ, καὶ ἁγεννήτῳ, καὶ προσχυνητῷ Πατρὶ, ἅμα 
τῷ ὁμοουσίῳ, xal ζωαρχικῷ Πνεύματι, δόξα, τιμὴ, 
προσχύνησις, νῦν, καὶ ἀεὶ, xai εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
αἰώνων. Αμήν, 


δν Luc. xxi, 2.4. 


miseranti aspectu eos qui ad te confugiunt, intueri, 
sed et eum qui in tui Jaudem , egenam Ίδης et 
exilem declamatiunculam pronuntiavit, tuze quidem 
eximiz dignitati longe imparem, elsi. exiguo animi 
ardore nihilo secius pro virili accuratam, pro vo- 
luntatis merito benigne 916 audi, clementiusquo 
inflexa et annuens, perexiguum imunusculum accipe; 
quemadmodum sponsus tuus Christus minuta duo 
approbavit, qua paupercula vidua in Dei munera 
miserat, cum non dati quantitatem , sed offerentis 
animi affectum attenderet 59. Inveniam vero te etiaim 
anim: οἱ corporis vulnerum benignam curatricem, 


jnque omni adverso casu et afllictione promptissi- 


mam patronam. Affectuum quoque impetus et la- 
scivientes motus tranquille sistas, quo vitam ad ea 
qua oportet componens, et mundi procella secure 
transmissa, ad vitam senii expertem, et salutis por- 
tum appellens, per te, ego immensorum delictorum 
reus, communem et misericordem judicem nan- 
ciscar, qui dimittat potius et indulgeat, tuis inter- 
cessionibus atque supplicationibus permotus; cum 
ulique segnitiem meam jure jam condemnaverit, ac 
modo condemnet. Sed et cunctis qui cum fide no. 
men tuum diligunt, colunt, et venerationi habeut, 
quique ad intercessionis tux& subsidium confugiunt, 
esto, ο Àriumphatrix ac praeclara vietrix, inclyta, 
dignaque zxterna memoria, clarissima martyr, ac 
legitima prorsus pugil Barbara, regni coelorum 
conciliatris, in omni eventu tristi auxiliatrix, et 


inconfusa sequestra apud benignissimum Christum 


Dominum nostrum, quicum sit zterno, ingenito et 
adorando Patri, una cum consubstantiali ac vivi- 
fico Spiritu, gloria, honor et adoratio, nunc et 
semper, et in szecula saeculorum. Amen. 








8s 


- 


In catena Regia in Lucam cod. 2440, ad caput 1, v. 35, fr 


S. JOANNIS DAMASCENI 





816 








mentum hoc quod sequitur, 


a 
feperi, cujusdam scilicel. sermonis Joannis Damasceni ín B. Virginem , in quo eadem fere 
leguntur, ac que in prima de ejusdem Nativitate, p. 843, unde nullum mihi superest du- 
lium, quin ez genuino aliquo ejus opere quod perierit, assumptum illud fuerit, 


DAMASCEMNI. 


Qui colos condidit et conservat, omniumque, tam 
que in mundo, quam quas supra mundum sunt, 
Artifex, cujus nihil ex universis rebus locus est, si 
modo locus definitur (id quod ea qux in se sunt, 
complectitur et ambit) : iu te a seipso infans sine 
semine condetur, teque latissimum conclave osten- 
dei deitatis sue, quie omnia replet, quzeque sola 
circumscriptionis est expers : totus in te sine pas- 
sione constrictus, totus itidem extra manens, ac 
semetipsum locum babens qui capi nequit. Ex te 
justiti:& sol orietur; nature dus, licet Acepbali 
furore insaniant : una hypostasis, rumpatur licet 
Nestorius. Pater siquidem, divinum veluti semen 


TOY ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ. 


Ὁ τῶν οὐρανῶν δημιουργός τε xal συνοχεὺς, xal 
παντὸς ἑγκοσμίου xal ὑπερχοσμίου Τεχνίτης ὅη-- 
µιουργήµατος, οὗ τόπος οὐδεὶς τῶν πάντων ἑστίν - 
εἴπερ τὸ περιέχον τῶν ἑνόντων τόπος ὀρίζεται ' ἐν 
σοὶ πρὸς ἑαυτοῦ ἀσπόρως βρἐφος δηµιουργηθήσεταε, 
xal cs ταμεῖον εὐρύχωρον δείξει τῆς τὰ πάντα πλη- 
ῥρούσης αὐτοῦ καὶ µόνης ἀπεριγράφου θεότητος. Ὕλος 
ἀπαθῶς ἐν cot συστελλόµενος, "xal µένων ὅλος Extó; ; 
xai τόπον ἔχων ἑαυτὸν ἀπερίληπτον | ix. σοῦ ὁ eic 
δικαιοσύνης ἀνατελεῖ ἥλιος, δύο φύσεις x&v ᾽Αχέφα- 
λοι µαίνωνται ΄ µία ὑπόστασις, xàv Νεστόριος διαῤ- 
ῥηγνύηται. Οἱονεὶ γὰρ θεῖον σπόρον πνευματωὺν 
τὸν ἑαυτοῦ Ylàv ἐξαποστελεῖ ὁ Πατὴρ, xat σὰρξ ὁ 


spirituale, lumen emittet suum, Verbumque ex te p Λόγος ἐχ coU ἀτρέπτως Υεννήσεται. Καὶ ἀπεθῶς 


citra conversionem Πεί caro. Et Pater, qui impas- 
sibili ratione Filium naturali modo prius genuit, 
jpsum quoque ex te iterum per dispensationem sine 
passione generabit. Nam «oti concla coelitus ex 
Deitatis fulgore in utero concipies, pariesque pre- 
tiossiinam margaritam Christum, unigenam lucem, 
qua non gignit, et semper generatur; cujus perso- 
nalis proprietas est, quod generetur. 911 In te 
leges quoque nature innovabuntur, et una conve- 
nient, qux» misceri nequeunt. Erit enim virginitas 
parlens , deitatis atque humanitatis mistio , perpes- 
sionis et impassibilitatis, vit:e et mortis, ui quod 
deterius est, in omnibus a potiori superetur. Non 
enim operationis Dei conceptaculum eris, sed sub- 
stantiali modo, Dei hypostasis ac persons. Por. 
tionem ex te Conditor rerum assumet, humana 
massz primiuas, ex Spiritu sancto, tuisque san- 
guinibus factus caro. 





γεννήσας τὸν Yibv ὁ Πατὴρ τὸ πρότερον φυσιχῶς, 
ἁπαθῶς τὸν αὐτὸν γεννήἠσὲι, καὶ τὸ δεύτερον olxovo- 
μιχῶς. Ὥσπερ Ὑάρ τις χόγχος οὐρανόθεν ἔχ τῖς 
ἀστραπῆς τῆς θεότητος ἐν Υαστρὶ ἔξεις, χαὶ τέξεις 
τὸν πολύτιμον μαργαρίτην Χριστὸν, «56 μονογενὲς 
φῶς, τὸ μὴ γεννῶν, det δὲ γεννώµενον, οὗ τὸ vcv- 
νᾶσθαι ὑποστατιχὸν µόνον ἰδίωμα. Ἐν σοὶ καὶ νόμοι 
φύσεως καινοτοµηθήσονται, xal τὰ ἅμιχτα συµόή- 
σθται. Έσται γὰρ παρθενία εἴχτουσα. Μίξις θεότττος 
xai ἀνθρωπότητος, πάθους xài ἁπαθείας, ζωῆς xal 
θανάτου, ὡς ἂν ἓν πᾶσιν ἐκνικηθείη τὸ χεῖρον ὑπὸ 
τοῦ κρείττονος, Οὐ γὰρ ἑνεργείας Θεοῦ ὑπάρξεις 
δοχεῖον, ἁλλ᾽ οὐσιωδῶς τῆς τοῦ Θεοῦ ὑποστάσεως * 
xai μοῖραν àx σοῦ προσλήψεται ὁ Δημιουργὸς, τὴν 


C ἁπαρχὴν τοῦ ἀνθρωπίνου φυράµατος kx Πνεύματος 


ἁγίου, καὶ τῶν σῶν αἱμάτων σαρχωθείς. 


μα μ.ο. ο... ο ἤι nom 


Tres precationes istas ante. sumptionem divine Eucharistiee recitandas , reperi in Horologio Graco, 
οἱ in codice ms. monasterii S. Taurini Ebroicensis, cujus mihi copiam de more [ecit. reverendus admodum 


doctissimusque P. D. Bernardus de Monte[alconis. 


Precatio Jognnis Damasceni. 


Here Domine Jesu Christe, Deus noster, qui s0- 
lus potestate polles hominibus peccata remittendi, 
ut qui bonus ac benignissimus sís, condona mihi 
lapsus meos, qnoscunque, vel scienter, vel ignoran- 
ter admisi; meque dignum facito, qui divinorum, 
gloriosorum, immaculatorum, ac vivificorum my- 
sleriorum tuorum nulla mea damnatione particeps 
efficiar, non ad poenam ac supplicium, non ad au- 
ctionem culparum, sed ad emendationem, sanctifi- 
cationemque, et pignus futurze vite et regni; ut 
mihi murus, propugnaculumque sit, et adversario- 
rum eversio, atque in abstersionem multorum de- 


Εὐχὴ Nodvvov τοῦ Δαμασκχηγοῦ. 
Δέσποτα Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, ὁ θεὸς ἡμῶν, ὁ μό- 
vog ἔχων ἑξουσίαν ἀνθρώποις ἀφιέναι ἁμαρτίας , ox 


D ἀγαθὸς xai φιλάνθρωπος, πάριδέ μου πάντα τὰ iv 


γνώσει καὶ ἀγνοίᾳ πταίσµατα, xat ἀξίωσόν µε àxa- 
ταχρίτως βεταλαθεῖν τῶν θείων, χαὶ ἑνδόξων, χαὶ 
ἀχράντων, καὶ ζωοποιῶν σου μυστηρίων, ph εἰς 
κόλασιν, μὴ εἰς προσθήχην ἁμαρτιῶν, ἀλλ εἰς 
καθαρισμὸν, καὶ ἁγιασμὸν, xal ἀῤῥαθῶνα τῆς μελ- 
λούσης ζωῆς xat βασιλείας, εἰς τεῖχος, xal βοήθειαν, 
xa ἀνατροπὴν τῶν ἑναντίων, εἰς ἐξάλειψιν τῶν 
πολλῶν µου πλημμεληµάτων. Zo γὰρ et θεὺς ἑλέους, 
καὶ οἰχτιοιῶν, xai φιλανθρωπίας καὶ aot τὴν δύξαν 





811 


CARMINA. 


818 


ἀναπέμπομεν σὺν τῷ Πατρὶ, καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, A lictorum meorum. Tu siquidem es Deus misericor« 


vuv, xai às, xal εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Αμήν. : 
Εὐχὴ ἑτέρα τοῦ αὐτοῦ Ἰωάνγον τοῦ Aapacxnvov. 

Πρὸ τῶν θυρῶν τοῦ ναοῦ σου παρέστηκα, καὶ τῶν 
δεινῶν λογισμῶν οὐχ ἀφίσταμαι. ᾽Αλλὰ σὺ , Χριστὲ 
6 θεὺς. ὃ τελώνην διχαιώσας, xaX Χαναναίαν ἑλεῄήσας, 
xai τῷ λῃστῇ παραδείσου πύλας ἀνοίξας, ἄνοιξόν 
µου τὰ σπλάγχνα τῆς φιλανθρωπίας cou, καὶ δέξαι 
poo προσερχόμενον, xai ἁπτόμενόν .σου, ὡς τὴν 
πόρνην καὶ τὴν αἱμόῤῥουν. Ἡ μὲν γὰρ τοῦ κρασπέ- 
bou σου ἀφαμένη , εὐχερῶς τὴν ἴασιν ἔλαθεν, ἡ δὲ 
τοὺς σοὺς ἀχράντους πόδᾳς πρατῄσασα, τὴν λύσιν 


dix, wiserationum et Πιηναηϊίαιίς» tibique gloriam 
personamus, cum Paire et sancto Spiritu, nunc et 
semper, et in szcula seculorum. Amen. 


Precalio altera ejusdem Joannis Damasceni. 


Ante templi tui /fores asto, nec a perversis co- 
gilationibus absisto. Tu vero, Christe Deus, qui 
publicanum justitia. donasti, et Chanansez misertus 
es, quique paradisi januas latroni aperuisti, beni- 
gnitatis {ας viseera mihi pande, meque ad te acce- 
dentem, ac te tangentem suscipe, veluti meretricem 
illam, et sanguinis fluzu laborantem. llla siquidem 
fimbriam contingens tuam, brevi negotio salutem 
adepta est: hzc, ubi immaculatog pedes tuos ap- 


τῶν ἁμαρτημάτων ἑκομίδατφ. Ἐγῷὼ δὲ ὁ ἐλεεινὸς, p prehendit, peecatorum indulgentiam retulit. Ego 


ὅλον σου εὺ σῶμα πολλῶν δέξασθαι, μὴ καταφλε- 


vero miser prorsus, qui tolum corpus tuum reci- 


χθείην , ἀλλὰ δέξαι µε ὥαπερ ἑχείνας, καὶ φώτισόν — pere audeo, utipam ab incendio immunis et salvus 
µου τὰ τῆς ψυχῆς αἰσθητήρια, χαταφλέγων pov τὰ — evadam : sed me ut illas olim suscipias, animique 
τῆς ἁμαρτίας ἐγχλήματα. Ἡρεσθείαις τῆς ἁσπόρως — sensus illumines, cunctis peccati reatibus combu- 
τεχούσης σε, xai τῶν ἑπουρανίων δυνάμεων’ ὅτι εὐ- stis, illius interventionibus, quae sine semine ge- 


λογητὸς εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν. 


Εὐχλ ἑτέρα τοῦ αὐτου. 

Τετρωμένος χαρδίαν εἰμὶ ἐγώ; ἐξέτηξέ µε 6 ζήλές 
σου, ἡλλοίωσέ µε ἡ ἀγάπη σου, Δέσποτα, δέσµιός 
εἰμι τῷ Ερωτί σου. Ἐμπλησθείην σου «Qv σαρχῶν' 
χορεσθείην τοῦ ζωεροῦ χαὶ θεοποιοῦ αἵματός σου” 
ἀπολαύσαιμι τῶν ἀγαθῶν' κατατρυφῄσαιµι τῆς σῆς 
θεότητος' ἄξιος Υενοίµην ἑρχομένῳ μετὰ δόξης ὑπαν- 
τῆσαί σοι, ἑναέριος ἁρπαγεὶς ἐν νεφέλαις σὺν πᾶσι 
τοῖς ἐχλεχτοῖς σου, ὡς ἂν ὑμνῶ., καὶ προσχυνῶ, xal 
δηξάζω. σε εὐχαρίστως ἓν ἑξομολογήσει, σὺν τῷ 
ἀνάρχῳ aoo Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ, χαὶ ἀγαθῷ, καὶ 
ζωοποιῷ σου Πνεύματι, vOv, καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν. 





nuit : quoniam benedictus es in ϱαουἷα saculoruimn. 
Amen. 


Ejusdem precatio altera. 


Corde vulneratus ego sum: tabescere me fecit 
zelus tuus et s8mulatio : immutavit me dilectio tua, 
Domine : vinotus sum ego amore 9149 tui. Carni- 
bus tuis implear, quaeso : vivifico dei&icoque cruore 
tuo saturer : bonis perfruar tuis. Deitste tua deli- 
cier : dignus efficiar, qui tibi cüm gloria advenienti 
obvius pergam, in aerem raptus in nubibus, cum 
omnibus eleciis tuis, ut (6 laudem, adoremque, et 
clarificem, gratias agens in confessione, cum tuo 
Patre et sanctissimo, optimoque, et vius auctore 
Spiritu tuo, nunc et semper, et in szcula sxculo- 
rum. Ámen. 


ADMONITIO. 


Damasceni carmina et cantica jam olim ante seculi decimi sexti medium Roma excusa 
[werant Grace. Latineque ab Aldo Manutio, Romano, eorumdem interprete, cum aliis Cosme 
Hierosolymitani, Marci Hydruntini, Theophanis, et Scholarii ; ac subinde Latine tantum ab 
Henrico Gravio, ordinis Predicatorum , n editione Coloniensi anni 1546, rursumque Grace 
et Latine in Basileensi anno 1515, ac tandem. in Parisiensibus editionibus ex Jacobi Billü 
interpretatione. Manutii eersionem , quia. verbum e verbo reddidit ,; e regione contextus 
Greci apponendum duxi, paucis hinc inde mutatis; tum deinde Billianam síricta oratione 
metaphrasim subjicio , utpote liberiorem, ac quae sensum auctoris ex toto non efferat. llis 
idem Billius addidit suam prime partis Octoechi translationem, a qua nunc edenda abstineo, 
dum certo dignoscere potero quinam versus Joannis Damasceni sint, quinam Anatolii, Me- 
trophanis et aliorum. 


ΙΩΑΝΝΟΥ TOY ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, ΕΙΣ ΤΗΝ 
ΘΕΟΓΟΝΙΑΝ. 


Οὗ ἡ ἀκροστιχίς. 
Εὐσπίης µελέεσσιν ἐφύμνια ταῦτα λιγαίνει, 


JOANNIS DAMASCENI IN TIIEOGONIAM. 


Principium versuum. 
Jucundis cantibus hynwi isti canunt 


J. BILLI! INTERPRETATIO. 


D. Joannis Damasceni de Christi nativitate, iambi 
pentastichi : quorum prime littere in Graco hac 
duo dysticha efficiunt. 

Versibus his canitur:soboles zterna Tonantis, 


Christus, qui fleri non dubitavit homo : 
Solveret ut miseri moriens incommoda muni. 
llis hunc solve malis, qui canit ista, Deus. 





819 


Filium Dei, hominum gratia natum 

In terra, et solventem luctuosissima nocumenta 
[mundi. 

Sed o Rex, locutores libera ab bis laboribus. 


Salvavit populum mira patrans herus, 
Liquidam maris undam exsiccans olim : 

Non invitus autem natus ex puella, callem accessi- 
[bilem 

Poli ponit nobis, quem secundum substantiain 

/Equalem Patri et mortalibus glorificamus. 

Portavit venter sacratus Verbum, 

Manifeste incombusto figuratus rubo, 
Coiumistum forme mortali, Dei, 

Ενα miserum ventrem maledictione vetusta 
Solvens amara, quod mortales glorificamus. 

Ostendit stella quod sole est prius, Verbuin, 
Profectum ad sedandum peccatum, Magis, 
Palam pauperem in speluncam, misericordem, 
Te fasciis involutum : quod lzetati 
Viderunt idem, et mortale, et Dominum. 

Annue ad bymnos servorum, benefactor, 
Inimici humilians elatum supercilium, 

Ferensque, qui cuncta cernis, peccato 
. Desuper immobiliter firmatos, 

O beate, cantores firmamento fldei. 

Sponse perpure valde divitem partum 
Videre supra sensum dígnus factus chorus, 
Agri incola movebatur mirabili modo, 
Ordinem, canentemque, incorporeorum 
Regem Christum sine semine incarnatum. 


C 
Celsitudini imperans coelorum, ob misericordiam 


Exstat secundum nos ex innupta Virgine, 
Materi expers exsistens ante, sed in extremis 
Verbum impinguatum carne, prolapsum, 
Ut ad se traheret quem primo formaverat. 
Generis mortalis reformationem olim 
Canens propheta Habbacum, pranuniiat, 
Videre ineffabili modo dignus factus figuram. 
Novus infans enim ex monte seu Virgine 
Exivit, ad populorum reformationem, Verbum. 
Par processisti mortalibus sponte, 


S. JOANNIS DAMASCENI 82) 


Α YTa θεοῦ, uepónoy εἵνεχα τικτόµενον. 


Ἐν χθονὶ, καὶ λύοντα πολύστονα πήµατα κόόµον, 


Ἁλλ) ἄνα. ῥητῆρας ῥύεο τῶνδε πόνων. 
Ἔσωσε λαὸν θαυματουργῶν δεσπότης, 
Ὑγρὸν θαλάσσης χύμα χερσώσας πάλαι. 
Ἑκὼν δὲ τεχθεὶς kx χόρης, τρίθον ῥατῆν 


Πόλον τίθησιν ἡμῖν, ὃν χατ’ οὐσίαν, 
"Toóv τε Πατρὶ χαὶ βροτοῖς δοξάζοµεν. 
"Hveyxe γαστὴρ ἡχιασμένη, Λόγον, 
Σαφῶς ἀφλέκτως ζωγραφουμένη βάτῳ, 
Μιγέντα μοοφῇ τῇ βροτησἰᾳ, θεοῦ, 
Εὔας τάλαιναν νηδὺν ἀρᾶς τῆς πάλαι , 
Λύοντα πικρᾶς, ὃν βροτοὶ δοξάζοµεν. 
Ἔδειξεν ἁστὴο τὸν πρὸ ἡλίου Λόγον, 
Ἑλθόντα παῦσαι τὴν ἁμαρτίαν , Máyotc, 
Σαφῶς πενιχρὺν εἰς σπέος τὺν cupa, 
Σὰ σπαργάνοις ἑλιχτὸν, ὃν γεγηθότες, 
Εἶδον τὸν αὐτὸν, xat βροτὸν, καὶ Κύριον 
Νεῦσον πρὺς ὕμνους οἰχετῶν, εὑεργέτα, 
Ἐχθροῦ ταπεινῶν τὴν ἐπηρμένην ὁφρύν. 
Φέρων τε, παντεπόπτα, τῆς ἁμαρτίας 
Ὕπερθεν ἀχλόνητον ἑστηριγμένους 
Μάχαρ, μελῳδοὺς τῇ βάσει τῆς πίστεως. 
Νύμφης πανάγνου τὸν πανόλθιον τόκοι , 
Ἰδεῖν ὑπὲρ νοῦν ἠξιωμένος χορὺς, 
"Αγραυλος ἐχλονεῖτο τῷ ξένῳ τρόπῳ, 
Τάξιν μελῳδοῦσάν τε τῶν ἁσωμάτων , 
"Avaxca Χριστὸὺν, ἀσπόρως σαρχούμενον. 
Ὕψους ἀνάσσων οὑρανῶν, εὐσπλαγχνίᾳ 
Τελεῖ καθ) ἡμᾶς ἐξ ἀνυμφεύτου κόρης, 
"Λῦλος Qv τοπρόσθεν, ἀλλ᾽ ὁπ᾿ ἑσχάτων 
Λόγος παχυνθεὶς δαρχὶ, τὸν πεπτωχότα, 
Ἵνα πρὸς αὐτὸν ἑλχύσῃ πρωτόχτιστον. 
Γένους βροτείου τὴν ἀνάπλασιν πάλαι, 
"Abuy προφήτης ᾿Αθδαχοὺμ, προμηνύει, 
Ἰδεῖν ἀφράστως ἀξιωθεὶς τὸν τύπον. 
Νέον βρέφος Υὰρ:ὲξ ὄρους τῆς παρθένου 
Ἐξήλθε λαῶν elg ἀνάπλασιν, Λόγος, 
σος προῆλθες τοῖς βροτοῖς ἐχουσίως, 


1. ΒΙΗΙ INTERPRETATIO. 


Plebi salutem contulit, mirum in modum 

Verso repente Christus in siccum mari. 

At ex puella natus, in celum viam 

Nobis recludit, quem Deo Patri parem, 

Rursusque nobis credimus vere parem. 
Venter sacratus, igne quem non torrida 

Signabat olim spina, gestavit Λόγον, 

Cuin carne juncto subdita morti Deo: 

Diris ut Evze solveret ventrem, quibus 

Addietus olim est, laudibus quem tollimus. 
Antiquiorem sole monstravit Magis 

Munc stella, noxas venerat qui ut solveret 

Nostrz? indolentem miseriz, vili in specu, 

Atque obvolutum fasciis, lztissimi 

llominem Deumque quem vident illi simul. 
Servorum ad hyinnos annuas , Deus, precor, 

Hostis cruenti deprimens superbiam, 

Nostrasque mentes efferens noxam sopra, 

O cuncta cernens et beate, firmiter 

Fidéi per omine tempus inzixas basi. 


Sanct Parentis divitem partum, Deo 
Hoc munerante, rusticus ccetas. videns, 
Sese movebat ad rei miraculum, 

Et concinentes angelos Christum audiens, 
Carnem induebat qui meam absque semine. 
Coli imperator, indolens nostris malis, 

Ex injugata. Virgine instar fit mei. 

Namque ante carne cum vacaret, postea 

Iac se ipse texit, conditum primo patrem 
Ut traheret ad se, quem scelus prostraverat. 

Redintegrandum przcinit mortalium 
Propheta sanctis Habacuc genus, rei 
Ilujus figuram conspicans divinitus. . 
Ex monte namque, Virgine, inquam, prodiit 
Infans, cruore nos suo rursum creans. 

Par prodiisti sponte tu mortalibus, 

O Christe, corpus atrahens ex Virgine, 
Venenum ut anguis pestilens depelleres, 
Omnesque ab atris Januis, velut Deus, 
4&vi perennis ad jubar reduccres. 








821 CARMINA, 822 


ὙὝψιστε, σάρχα προσλαδὼν ix Παρθένου. . A Celsissime, carne assumpta de Virgine, EE 
"Iv καθάραι τῆς δραχοντίας χάρας, Virus purgatum draconiei eapitis, 

΄Άγων ἅπαντας πρὸς σέλας ζωηφόρο", Ducens omnes ad Incem vivificam, 

θεὸς πεφυχὼς, ix πυλῶν ἀνηλίων. Deus exsisjens, ex portis tenebrosis, 

Ἔθνη τὰ πρόσθεν τῇ φθορᾷ βεθυαµένα, ' O gentes, qua olim corruptione obrute, 
"Ὅλεθρον ἄρδην δυσμενοῦς πεφευγότα, Perniciem simul iuimici fugistis, 

Ὑφοῦτε χεῖρας σὺν χρότοις ἐφυμνίοις, Exaltate manus cum plausibus hymnicis, 
Μόνον σέδοντες Χριστὸν ὡς εὐεργέτην, Solum colentes Christum ut benefactorem, 
'Ev τοῖς xa0' ἡμᾶς συμπαθῶς ἀφιγμένον. Nostro tempore misericorditer profectum. 

Ῥϊξης φυεῖσα τοῦ Ἰεσσαὶ, Παρθένε Ex radice nata Jess: Virgo, 

Ὅρους παρΏλθες τῶν βροτῶν τῆς οὐσίας, Terminos preteriisti mortalium aubstantiz, 
Πατρὸς τεχοῦσα τὸν πρὸ αἰώνων Aóvov, Patris enixa ante $zxeula Verbum, 

"D: ηὐδόχησεν αὐτὸς ἑσφραγισμένην, Quemadmodum complacuit ipsi, sigillatum 
ἸΝηδὺν διελθεῖν τῇ κενώσει τῇ ξένῃ. Ventrem percurrere vacuitate mirabili. 

Ἐκ νυχτὸς ἔργων ἑσκοτισμένης πλάνης , Ex noctis operibus obtenebratis errore, 
Ἱλασμὸν ἡμῖν, Χριστὲ, τοῖς ἐγρηγόρως Propitiationem nobis, Christe, vigilanter 
Νῦν συντελοῦσιν ὕμνον ὡς εὐερχέτῃ, B Nune complentibus hymnum, ut benefactorewm 
Ἔλθοις πορίξων εὐχερή τε τὴν τρίδον, Venias porrigens facilemque callem, 

Καθ) ἣν ἀνατρέχοντες, εὕροιμεν χλέος. Quo percurrentes, inveniamus gloriam. 
᾽Απηνὲς ἔχθος τὸ πρὸς αὐτὸν, Δεσπότης Crudeli inimicitia erga se Dominus, 
Τεμὼν διαμπὰξ σαρχὸς ἐν παρουσίᾳ, Ineisa penitus carne in praesentia, 
"Iva. χρατοῦντος ὤλεσς θυµοφθόρου, Y Vim dominantis destruxit ferocissimi, 
Kóapov συνάπτων ταῖς ἆθλοις οὐσίαις, Mundum connectens spiritualibus substantiis, 
T:Oel, προσηνῆ τὸν τεχόντα τὴν χτίσιν. Ponens mansuetum genitorem creatura. 
'O λαὺς εἶδεν, ὁ πρὶν av popévos , Populus vidit, qui ante obscuratus, 
ΜΙΘ᾽ ἡμέραν φῶς τῆς ἄνω φρυχτωρίας, Post diem lumen supernz facis : 
"Εθνη θΘεῷ δὲ κλῆρον Yiàg προσφέρει Geutes autem Deo hereditatem Filius affert, 
Νέμων ἐχεῖσε τὴν ἀπόῤῥητον χάριν, Prabens illic ineffabilem gratiam, 
OU πλεῖστον ἐξήνθησεν ἡ ἁμαρτία. Ubi plurimum effloruerat peccatum. 

Ναίων Ἰωνᾶς £v µύχοις θαλαττίοις, Habitans Jonas in profundis marinis, 
Ἑλθεῖν ἑδεῖτο, καὶ ζάλην &nagxéca: * 6 Venire precabatur, et procellam destruere : 
Νυχεὶς ἐγώδε τοῦ τυραννοῦντος βέλει, Vulneratus ego sutem tytannizantis jaculo, 
Χριστὰ, προσαυδῶ τὸν χαχῶν- ἀναιρέτην ,. Christe, te advoco malorum interemptorem, 
Θἄττον μολεῖν σε, τῆς ἐμῆς ῥᾳθυμίας. Citius ut venias ob meam segnitiem. 

"Ue ἣν àv ἀρχῇ. πρὸς θεὸν. θεὸς Λόχος, Qui erat in princípio apud Deum, Deus Verbum, 
Nux κρατύνει μὴ σθένουσαν τὴν πάλαι, | Nunc corroborat impotentem olim, 

Ἰδὼγ φυλάξαι τὴν καθ᾽ ἡμᾶς οὐσίαν Conspicatus servire nostram substantiam, 
Καθσὶς ἑαυτὸν, δευτέραν χοινωνίαν , Demisso sese, secundam communionem 
Αὖθις προφαίνων τῶν παθῶν ἐλενυθέραν. Rursus przmonstrans affectibus liberam. 

ἽἼχται δι ἡμᾶς ᾿Αθραὰμ. ἐξ ὀσφύος, Venit propter nos ex lumbo Abrahz, 
Λυγρῶς πεσόντας bv ζόφῳ τῶν πταισµάτων, Perniciose prolapsos in obscuritate peccatorum 
Υ]οὺς ἐγεῖραι τῶν χάτω νενευχότων, Filios suscitatum, inferius vergentium, 

*O φῶς χατοιχῶν, xal φάτνην παρ᾽ ἀξίαν, Lux jnhabitans, et prasepe immeritus 
Νῦν εὐδοχήσας, εἰς βροτῶν σωτηρίαν. Nunc sponte tolerans ad mortalium salutem. 

Τῷ παντάνακτος ἐξεφαύλισαν πόθῳ., Omnium regis spreverunt desiderio 
"Απλητα θυµαίνοντος Ἠγχιστρωμένου p Inünite nascentis hamati, 

Ilaisc, τνράννου δύσθεον γλωσσαλγίαν , Pueri tyranni odiosam Deo- blasphemiam, 


J. BILLII INTERPRETATIO: 


Gentes, tenebat quas prius mors obrutas, Somno, canentes, summe Rex, laudes tuas 
Ereptz ab imis Tartari recessibus, Exsolve culpis, ac viam planai strue, 
Levate dextras bymnicis cum plausibüs, Per quam queamus consequi verum decus. 
Christum colentes omnis auctorem boni, Infesta Christus odia prorsus amputans, 
Qui venit ad nos indolens nostris malis Dun mole tectus venit ad nos carnea, 

O Virgo, radix cui pius Jesse fuit, S«vain tyranni. perdidit potentiam, 
Excedis omnes terminos mortalium, Mundumque junx&t angelis, lenem et Deum 
/E£vo priorem dum Patris Λόγον paris : Placidumque prorsus reddidit mortalibus. 
'Transire ut ipse, se novo valvans modo, Immersa densz plebs prius caligini, 
Clausum per uterum voluit, lexpertem viri. Colli coruscum conspicit jubar stupens 

Ex noctis actis obrutos caligine Gentesque sorleim Filio donat Pater: 


Erróris, ac nunc, ab oculis pulso procul lilicque fündit gratiam quam inaximam, 


823 


Quibus paruit ignis multus , Domino 
Dicunt : In. szcula benedietus es. 

Ministros quidem iracunde comburit, 

Salvat autem fervens impetuose juvenes, 
Septuplicibus ardoribus audacta, 

Quos coronabat (lamma multe, Domino 
Prabente pietatis gratia rorem. 

Auxiliator Christe, mortalium adversarium, 
Seutum, incarnationem ineffabili modo habens, 
Confudisti, divitias divinitatis ferens, 
Formatus nnne : propter eujus spem 
Desuper in latebras venimus obscuritatis. 

Asperum, incontinenter saperbiens. 

Sordide debacchans, fatens 

Mundi submersisti omnipotenter peccatum. 
Quos traxit ante, hodie autem ex retibus 
Salvas, incarnatus sponte, o benefaetor. 

Matricem non combusti figurant Virginis 
Antique igne involuti Juvenes, 
Bupernaturaliter parientem sigillatam. 
Utrumque autem faciens miraculo uuo 
Populos ad hymnum excitat gratia. 

Nocumenta cum fugit ne Deus fleret error, 
mdesinenter laudat exinauitum Verbum, 
Juveniliter omnis cum tremore creatura. 
Ingloriam gloriam timens ferre, 

Fluxa facta, *étsi sapienter exspectabat. 

Veunisti errabundam ad pascuum converteus 
Floriferum ex desertis collibus, 
O gentium sorrectio, hominum naturam 
Ad robur violentum homicids exstinguendum, 
Virque visus et Deus providentia. 

Amare quidem no$ tanquam non peficulosum 

) | prz timore, 

Facile est silentium, desiderio autem, o Virgo, 
Laudes texere intensim positas 
Difficile est : sed etiam, o mater, robuf, 
Quanta est affectio, ργφὺδ. 

Formas obscuras, et umbras eductas, 
O mater pufa Verbi, conspicati, 
Infante viso ex janua clausa, 


S. JOANNIS DAMASCENI 


Α Οἷς εἴχαθε πῦρ ἄσπετον, τῷ Δεσπότῃ 
Λέγουσιν * Εἰς αἰῶνας εὐλογητὸς et. 
Ὑπηρέτας μὲν ἁμμανῶς, χαταφλέγει, 
Σώζει δὲ παφλάζουσα ῥοιζηδὸν νέους, 
Ταἷς ἁπταμέτροις χαύσεσι πυργουµένη, 
Οὓς ἔστεφε φλὺξ ἄφθονος, τοῦ Κυρίου 
Νέμοντος εὐσεθείας εἵνεχα δρόσον. 
Αρωγὲ Χριστὲ, τὸν βροτοῖς ἑναντίον 
Πρόόλημα, τὴν σάρχωσιν ἁῤῥήτως ἔχων, 
"Hoyvvac, ὕλθον τῆς θεώσεως φέρων, 
Μορφούμενος νῦν, στινος δι ἐλπίδα 
"Άνωθεν εἰς χευθμῶνας Ἠλθομεν ζόφου. 
Thv ἀγριωπὺν ἀχρατῶς γανυρυυμένην, 
΄Ασεμνα βακχεύσασαν ἑξοιστρουμένην , 
Κόσμου χαθεῖλεν πανσθενῶς ἁμαρτίαν , ᾽ 
B 00. εἴκυσεν πρὶν, σήμερον τῶν ἀρχύων, 
Σώζεις δὲ σαρχωθεὶς ἐχὼν εὐεργέτα. 
Μήτραν ἀφλέχτως εἰχονίζουσι χόρης, 
Οἱ τῆς παλαιᾶς πυρπολούµενοι νέοι. 
Ὑπερφυῶς χύουσαν ἑσφραγισμένην. . 
΄Αμφω δὲ δρῶσα θαυματουργία µίᾳ, 
Λαοὺς πρὸς Όῦμνον ἑξανίστησι χάρις. 
Λύμην φυγοῦσα τοῦ θεοῦσθαι τὴν πλάνην, 
"Αληκτον ὑμνεῖ τὸν χενούμενον Aóyov, 
Νεανιχῶς ἅπασα σὺν τρόµῳ χτίοις, 
΄"Αδοξον εὖχος δειµατουµένη φἑρειν. 
Ῥευστὴ γεγῶσα, x&v σοφῶς ἑχαρτέρει. 
χεις πλανῆτιν πρὸς νομὴν ἐπιστρέφων, 
Τὴν ἀνθοποιὸν ἐξ ἑρημαίων λόφων, 
Ἡ τῶν ἐθνῶν ἔγερσις, ἀνθρώπων φύσις , 
Ῥώμην βιαίαν τοῦ βροτοχτόνου σδέσαι , 
'Avhp φανείς τε χαὶ θεὸς, προµηθείᾳ. 
Στέρχειν μὲν ἡμᾶς ὡς ἀχί[νδυνον φόδῳ, 


"Pdov σιωπὴν, τῷ πόθῳ δὲ, Παρθένε, 
Ὕμνους ὑφαίνειν σνντόνως τεθειµένους, 
Ἐργῶδές ἐστιν, ἀλλὰ χαὶ μῆτερ σθένος, 
"Oc πέφυχεν ἡ προαίρεσις , δίδου. 

Τύπους ἀφεγγεῖς, χαὶ σχιὰς παρηγµένας, 
*Q Μήτερ ἁγνὴ τοῦ Λόγου, δεδορχότες, 
Νέου φανέντος ix πύλης κεχλειάµένης , 


J. BILLII INTERPRETATIO. 


Ubi vigebat maxime scelus prius. 

Supplex petebat effero Jonas mari, 
Fluctus ut altos protinus compescereg. 
Tyranni at ipse saucius telo, precor 
Venias, malorum, Christe, pulsor omnium, 
Meque obsidente liberes socordia. 

Id Verbum, in ortu quod Deus erat apad Deum, 
Substantiam nunc roborat nostram, videns 
Priscam tueri quod satis nequivimus: 
Seseque sternens, alterum commercium 
Monstrat, vacet quod motibus preeturbidis. 

Ob nos jacentes in nigro scelerum luto, 
Ex Abrahami prodiit lumbis, hui 
Ex provolütis liheros ut excitet. 

In luce quique degit, ad pr:esepium, 
Nostre salutis ergo, nunc delabitur. 

Amore summi Numinis juvenes pii 
Exazstuantes, impias regis minas 
Sprevere, sevus quem furor succenderat. 


D His cessit ignis : hi Deo, Per ssecula 
Benedictus es tn praepotens numen, canunt, 
Ürit ministros hic quidem : eontra plis 
Parcit juvenibus, admodum fervens licet, 
Auctusque septem partibus solito altius, 
[nstar coronx queis ingens erat rogus. 
Virtutís ergo nam dabat rorem Deus. 
Adjutor, hosti, Christe, tu mortalium 
Grande intulisti dedecus carnem gerens. 
Deitatis ipse nam velis nascens opes : 
Cujus quidem spe c«elitus nastrum genus 
Illectum, in imam decidit caliginem. 
Noxam ferocem, quz nimis, plus et nimis, 
Superbiebat, vi tua summa, Deus, 
Ab orbe longe depulisti, Retibus 
Et quos tenebat hzc suis prius, modo, 
Dum spente carnem suscipis, tu liberas. 
Matricem adumbrant Virginis javenculi, 
Quos nil, volutos in rogo, Ixsit rogus. 


82i 














825 
Δοξούμενοί τε τῆς ἁληθείας φάους, 
Ἐπαξίως atv εὐλογοῦμεν γαστέρα. 
11όθου τετευχὼς, καὶ θεοῦ παρουσίας 
"O0 χριστοτερπὴς λαὺς ἠξιωμένος, 
Νῦν ποτνιᾶται τῆς παλιγγενεσίας, 
Ὡς ζωοποιοῦ, τὴν χάριν δὲ, Παρθένε, 
Νέμοις, ἄχραντε, προσχυνῆσαι τὸ χλέος. 
ΤΟΥ AYTOY ΕΙΣ ΘΕΟΦΑΝΙΑ, 
Οὗ ἀχροστιχίς * 
Σήµερον ἀχράντοιο βᾳλὼν θεοφεγγεῖ πνυρσῷ, 
Ἠνεύματος ἐνθάπτει νάµασιν ἀμπλαχίην, 
Φλέζας παμµεδέοντος ἐῦς πάϊς, Ἠπιόων δὲ, 


Ὑμνηταϊς µελέων τῶνδε δίδωσι χάριν. 

Στείθει θαλάσσης χυματούμµενον σάλον , 
Ἔπειρον αὖθις Ἱσραὴλ δεδειγµένον, 
Μέλας δὲ πόντος τριστάτας Αἰγυπτίων , 


Ἔχρυψεν ἄρδην ὑδατόστρωτος τάφος, 
Ῥώμῃ κραταιᾷ δεξιᾶς τοῦ 'Υφίστου. 


"Op0pou φανέντος τοῖς βροτοῖς σδλασφόρου, 


Nvv ἓξ ἐρήμου πρὸς ῥοὰς "Iopbávou , 
"Αναξ ὑπέσχες ἡλίου σὺν αὐχένα , 
Χώρου ζοφώδους τὸν Υενάρχην ἁρπάσαι, 
Ῥύπου τε παντὸς ἐκχαθάραι τὴν χτίσιν. 
"Avapys, ῥείθροις αυνταφέντα σοι, Λόγε, 
Νέον περαΐνεις, τὸν φθαρέντα τῇ πλάνῃ. 
Ταύτην ἀφράστως πατρόθεν δεδεγµένος, 
Ὅπα χρατίστην οὗτος ἠγαπημένος, 
"σος τἐµοι παῖς χρηµατίζει τὴν φύσιν. 
"Όσοι παλαιῶν ἐχλελύμεθα βρόχων, 
Βορᾶς λεώντων αυντεθλασμένων µύλας, 
ΑἉγαλλιῶμεν, xat πλατύνωμεν στόμα, 
Λόγῳ πλέχοντες Ex λόγων µελῳδίας, 
"À τῶν πρὸς ἡμᾶς ἤδεαται δωρηµάτων. 
Νέχρωσιν ὁ πρὶν ἐμφυτεύσας τῇ χτίσει͵ 
θηρὸς χαχοῦργος σχηματισθεὶς εἰς φύσιν, 
Ἐπισχοτεῖται σαρχιχῇ παρουσίᾳ, 
“θρθρῳ φάναντι προσθαλὼν τῷ δεσπότῃ, 
θλᾷν τὴν ἑαυτοῦ ὀναμενεστάτην xápav. 
Ἕλκει πρὸς αὑτὸν τὴν θεόδµητον φύσιν͵ 
Γαστρὸς τυράννου συγχεχωσµένην ὅροις. 
Γεννᾶται αὖθις γηγενῶν ἀναπλάσει, 


CARMINA. 


A Digni effecti veritatis luce 
Digne tuum benedicimus ventrem. 
Desiderium sortitus et Dei presentiam. 
Christi letus populus factus dignus, 
Nunc precatur, regenerationis 
Ut vivificze gratiam, o Virgo 
Pura tribuas, adorare gloriam. 
EJUSDEM IN THEOPHANIA: 
Cujus principium versuum ς 
Hodie profligans divine fulgenti face, 
Spiritus puri sepelit in aquis peccatum, 
Comburens emnium dominantis bonus Filius ; pro- 
[ pitius autem, 
Cantoríbus cantuum norum przbet gratiam. 


B  Ambulat maris procellosum salum, 
Terram rursus Israel ostensam : 
Niger autem pontus duces JEgyptios 
'Tegit simul aquistratus tumulus 
fivbore forti dextre Excelsi. 
Aurora visa mortalibus laeifera 
Nunc ex desewo ad fluxus Jordanis, 
Rex submíisisti solare collum tuum, 
Ut ex loco obscuro generis principem raperes, 
Sordeque omni expurgares creationem. 
O sine priucipio, fluxibus consepultumtibi, Verbum, 
Juvenem facis, corruptum deceptione, 
Hanc ineffabiliter a Patre accipiens 
Yocem optimam, Hic amatus 
JEqualisque mih! Filius exsistit natura. 
C Quot ex antiquis soluti sumus laqueis, 
Ex voratu leonum, quorum [δρ inaxillz, 
Exsultemus, et dilatemus os 
Sermone, plectentes ex serimmenibus eantilenas, .— 
Quo a nobis letificatur donis. 
Mortem qui prius insevit creatnre, 
Ferz maléfactor figuratus in naturam, 
Obscuratur carnali adventu, 
Ut aurora, spparenti appropinquans domino, 
Frangeret suum inimicissimum caput. 
Trabhii ad seipsum structam a Deo naturam, 
Ventris tyranni confossam terminis. 
Regenerat rursus terrigenis reformatione, 


826 


J. BILLII INTERPRETATIO. 


Namque illa mire Virgo, dum parit, manet. 
Unoque faciens 9ο duo miraculo, 
Gentes ad lymnos gratia omnes excitat. 
Errore pulso, falsa quem spes duxerat 
Divinitatis, coudita omnis ves, Λόγον 
Inanientem se, canit semper tremens. 
Decus indecorum ferre nam, cum fluxa sit, 
Timet : tametsi speret hoe tandem fore, 
Accedia ad nos, excitator gentium, 
Nostrum reducas ut genus, vagum loca 
Per sola, monies et cavos, ad pascuuim : 
Roburque frangas hostis inlestissimi, 
Homo dum simul tu cerneris, simul Deus. 
Proclive cerle est, ac vacans periculo 
Tacere : laudes at 108, velut decet, 
U Virgo, laudes arduum coutexere. 
Divina verum Mater has vires mihi 


D Prebe, meo quz sint pares affeetui, 

O casta Verbi Mater, obscuros tj os, 
Umbrasque, Christo janua clausa edito, 
Cum conspicemur, ac Dei jam munere, 
Lux veritatis luceat nobis, tuum, 
Proinde ventrem laudibus sustollimus. 

Voto potita jam suo, przsentia 
Deique, Christo lzeta plebs nunc expetit 
Vitalis und: dona, queis regignimur. 
Tu, Virgo pura labis, lioc nobis veliin 
Dones, colamus ut pie tuum decus. 


D. Joannis Damasceni de Epiphania, iambi penta- 
stichi : quorum prima littere in. Graco hec duc 
dysticha e[ficiunt. 

Humanas hodie maculas et crimina Christus 
Pueumatis athereo lumine mergit aquis, 





FC 


827 S. JOANNIS DAMASCENI | e 


Opus optimum refleiens Dominus : 
Venit enim ipsam juvare volens. 

ligni curatus mystice speculationis 
Laudans propheta mortalium innovationem, 


' À Ἔργον φέριστον ἑχτελῶν ὁ Δεσπότης. 


Ἵκται γὰρ αὐτὴν ἐξαλεξῆσαι θέλων. 
Πνρσῷ καθαρθεὶς μυστιχῆς θεωρίας, 
Ὑμνῶν προφήτης τὴν βροτῶν xatvoupyiav. 


Frangit vocem spiritu applausam, 1j Ἔήγνυοι ΜΑΝ πνεύματι χκροτονµένην, 


Incarnationem ostertdente ineffabilem Verbi, 
Quo dominorum potentiz: contriti? sunt. 

Missum a Patre quam illustrissimum Verbum, 
Noctis ut insectareris male vespere relentionem, 


Ab radice venis, et mortalium peccatum, 


Filios ut simul trahas tuo lavacro, 
Beate, fulgentes ex fluentis Jordanis. 
lpsum injuens perinclytum Verbum 
Manifeste praeco exclamat creature : 
Hic preexsistens mihi, secundus caruncula, 
Conformis splenduit divino robore, 
Ut inimicissiinum nostrum destrueret peccatum. 
Pascuum ad ipsum nos vivilicum ferens 
VYenatur, draconum nidis incurrens, 
lufinitos circulos dejiciens, Deus Verbum, 
Calcaneoque percutienotem omne genus, 
Hunc incarcerans, salvat creaturam. 
Àb inimici obscuri οἱ inquipati 
Veneno, purgatione Spiritus loti, 
Novum appulimus erroris expertem callem, 
Ducentem acerbam ad delectationem, 
Solis propinquam, quos Deus pacificavit. 
Videns formator in obscuritate peccatorum 
Cateuls ineluctabilibus, quem effinzit digitis, 
llumeris imponit, attollens supra, 
Nunc in mulifluis vorticibus eluens- 
Dedecore ab antiquo Adam aegritudinis. 
Cum pietate accurramus festinanter 
Ad fontes immaeulatos fluenti salutaris, 
Verbum aspicientes, ex immaculato 
llaustum afferentem sitis divinre, 
Mundi clementer medicamentum morbo. 
Desideratum manifestavit cum prazdivite 
Voce Pater, quem ex ventre eructavit, 
Nempe dicit : Hic congenitus Filius exsistens 
Splendens exivit ex hominum genere, 


Σάρχωσιν ἐμφαίνουσαν ἄῤῥητον λόγου, 
*Q τῶν δυναστῶν τὰ χράτη αννετρίδη. 

Πεμφθεὶς πρὸς Πατρὸς παµφαέστατος Λόγος, 
Νύκτος διῶξαι τὴν χαχέσπερον σχέσιν, 
Ἔχριζον Ίχεις, xal βροτῶν ἁμαρτίαν, 
γἷας συνελχύσαι τε τῇ σῇ βαπτίσει, 
Máxap, φαεινοὺς &x ῥοῶν Ἰορδάνου. 

Αὐτὸν προσιδὼν τὸν περίχλυτον λόγον, 
Τρανῶς ὁ xfjpu& ἐχθοᾶται τῇ χτίσει, 
Οὗτος προών µου, δεύτερος τῷ σαρκίῳ, 
Σύμµορφος ἐξέλαμψεν ἑνθέῳ σθένει, 
Ἔχθιστον ἡμῶν ἐξελεῖν ἁμαρτίαν. 

Νομὴν πρὸς αὐτὴν τὴν φερέσθιον φέρων, 
Θηρᾷ, ὁραχόνεων φωλεοῖς ἐπιτρέχων , 
"Απλητα χύχλα χαθδαλὼν θεὸς Λόγος, 
Πτέρνῃ τε τὸν πλήττοντα παμπῄήδην Υένος, 
Τοῦτον καθειργνὺς, ἐχσαώζει τὴν χτίσιν. 

Ἐχθροῦ ζοφώδους καὶ βεδορθορωµένου 

Ἰὸν καθάρσει Πνεύματος λελουµένοι, 
Νέαν προσωρµίσθηµεν ἁπλανῆ τρίδον, 
"Ayoucay ἀπρόσιτον εἰς θυμυδίαν, . 
Móvote προσιτὴν, οἷς 8sbc χατηλλάγη. 

᾽λθρῶν ὁ πλάστης Ev ζόφῳ τῶν πταισµάτων, 

ειραῖς ἀφύχτοις, ὃν διαρθροῖ δαχτύλοις, 
C Ἴστησιν ἀμφ) ὤμοισιν ἑξάρας ἄνω, 
Νῦν ἐν πολυῤῥύτιαι δίναις ἐχπλύνων, 
Λἴσχους παλαιοῦ τῆς ᾿Αδὰμ χαχεξίας. 

Μετ) εὐσεθείας, προσδράµωµεν εὐτόνως, 
Πηγαϊς ἀχράντοις ῥεύσεως σωτηρίον, 
Λόγον χατοπτεύοντες ἔξ ἀκτράτου, 
ἌΑντλημα προαφέροντα δίψης ἑνθέου, 
Κόσμου προσηνῶς ἐξαχεύμενον νόσον. 

Ἰμερτὸν ἐξέφηνε σὺν πανολδίῳ 
Ἠχῳ Πατὴρ, ὃν γαστρὺς ἐξηρεύξατο, 

Ναί φησιν οὗτος συμφνὴς Υόνος nv, 
Φώταυγος ἐξώρουσεν ἀνθρώπων Υένους, 


J. BILLII INTERPRETATIO. 


Si cur hzc nobis concedat munera, qusris, 


Hoc bonitas fecit, fecit amorque mei. ) 


Incedit audens per procellosum mare, . 
Terram repente redditum, plebs Israel. 
AEgyptiorum copias at funditus, 

Instar sepulcri, texit iratum mare, 
Dexire Tonantis viribus fortissimis, 

Hac luce, lucem qua: tulit mortalibus, 
Jordanis undis, Christe rex, tuum caput 
Submittis, atri sedibus vistissimis 
Orci parentem generis ut nostri extrahas, 
Cunciisque purges criminum nos sordibus. 

Me, consepuluin balneo in saero tibi, 
Renovas, dolo quem perfido corruperat 
Versutus hostis audiens vocem Patris 
Demissam ab alto: Natus es charus meus: 
Mecumque prorsus par tibi substantia, 

Laqueis soluti qui sumus prioribus, 
Dentem ac leonum fugimus trucissiuur, 


D Solvamus ora, gaudium cor occupet. 
Verbo offeramus verba : queis melodiz 
Latatur instar, redditse donis suis. 

Necem ante nobis callidus qui severat 
Hostis, figuram cum subiisset bestise, 
Carnem induente contrahit ealiginem 
Christo : miserque, dum suum dominum petit, 
Infringit ipse perfidum caput suum. 

Mortale nostrum conditum Dei manu 
Genus, a tyranno devoratum, ad se trahit. 
Christus, iterum, ut nos recreet, dum gignitur, 
Peragens opus, quo majus haud dici queat. 
Naim venit ad nos, ferret ut nobis opem. 

Conspectionis mystice clara face 
Vates remotis sordibus, divinitus 
Genus relictum concinens mortalium, 

De carne verba factitat sumpta 4 Λόγῳ, 
Robur tyranni funditus que sustulit. 
A Patre missum lucidum Verbum tuo 








829 
Λόγος té µου ζῶν, xaX βροτὸς προµηθείᾳ. 
Ἐκ ποντίου λέοντος ὁ τριέσπερος ξένος, 
Προφήτης ἐγχάτοις φλο!δόµενος, 
λύῦθις προΏλθε τῆς παλιγγενεσίας, 
Σωτηρίαν δράκοντος Ex βροτοχτόνου , 
Πᾶσ: προφαίνων, τῶν χρόνων ἐπ' ἑσχότων. 
Ανειμένων πόλοιο παμφαῶν πτυχῶν, 
Μύστης ὁρᾷ πρὸς Hatpbc ἐξιχνούμενον, 
Μένον τε Πνεῦμα τῷ παναχράντῳ Λόγῳ, 
Ἐπελθὸν ὡς πέλειαν ἀφράστῳ τρόπῳ, 
Δήμοις τε φαίνει προάδραμὸν τῷ Δεσπότῃ. 
Ἔφλεξε ῥείθρῳ τῶν δραχόντων τὰς κάρας, 
'O τῆς xapivou τὴν µετάρσιον φλόγα 
Νέους φέρουσαν εὐσεθεῖς κατευνάσας, 
Τὴν δυσχάθεχτον ἀχλὺν ἐξ ἁμαρτίας, 


'."Ὅλην πλύνει δὲ τῇ δρόσῳ τοῦ Πνεύματος. 


-— 


Σὲ ζωγραφοῦσαν τὴν ᾿Ασσύριον φλόγα, 
Ἐκστῶσαν ἵστης ei; δρόσον μετηγμένην, 
Ὕδωρ ὅθεν νῦν ἀμφιέασαο φλέχον, 

Σίντον κάχιστον, Χριστὲ, πρὸς χεχευθµένον, 

Πρὸς τὴν ὅλισθον ἐχκαλούμενον ερίδον. — * 
᾽Αποῤῥαγέντος τοῦ Ἰορδάνου πάλαι, 

Ἰσθμῷ περᾶται λαὸὺς Ἱσραηλίτης, 

Σὲ τὸν χράτιστον ἐμφοροῦντα τὴν χτίσιν, 

Ἠπειγμένως νῦν &v ῥοαῖς διαγράφων, 

Πρὸς τὴν ἄῤῥευστον, χαὶ ἀμείνονα τρἰθον. 

Ἴδμεν τὸ πρῶτον τὴν πανώλεθρον χλύσιν, 
Οἰκτρῶς σε πάντων πρὸς φθορὰν παρεισάχειν, 
"Q τρισµέγιστα χρηµατίζων xat. ξένα, 

Νῶν δὲ χλύσαντα, Χριστὲ, τὴν ἁμαρτίαν , 
Δι εὐπάθειαν καὶ βροτῶν σωτηρίἰαν. 

Ἐλευθέρα μὲν fj χτίσις γνωρίζεται. 

Ylot δὲ φωτὸς οἱ πρὶν ἑσχοτισμένοι * 
Μόνος στενάζει τοῦ σχότους ὁ προστάτης. 
Nvv εὐλογείτω συντόνως τὸν αἴτιον, 

Ἡ πρὶν τάλαινα τῶν ἐθνῶν παγχληρία, 


CARMINA. 


830 


A Verbumque meum' vivens, et homo providentln, 


Ex marino leonis trivesper hospes 
. Propheta, visceribus decorticatus, 
ursus exivit, regenerationis 
S lutem dracone ex mortalicida 
Omnibus praemonstrans temporibus in ultimis. 

Apertis poli perillustribus januis, 
Discipulus videt a Patre venientem, 
Manentemque Spiritum in perpuro Verbo, 
Venientem ut columbam ineffabili modo, 
Populisque ostendit accurrentem Domitio. 

Adussit fluento draconum capita, 

Is qui fornacis sublimem flammam 
Juvenes ferentem píos sopivit. 

Difficiles comprehensu tenebras ex peccato 
Totas, lavatque rore Spiritus. 

Te figurantem Assyriam flammam 
Stupefacientem sistis in rorem deductam, 
Aquam unde nunc indutus es. urentem, 
Diabolum pessimum, Christe, absconditum, 
Ad lubricam evocantem viam. 

Effracto Jordane olim, 

Isthmum transit populus ]sraelita, . 

Te fortissimum inferentem creaturam, 
Festinanter nunc in fluxibus describens, 
Ad fluxu expertem et meliorem viam. 

Scimus primum perniciosum diluvium 
Misere te omnium ad destructionem inducere, 
O quam maxima faciens et admirabilia ! | 
Nunc autem obruentem, Christe, peccatum 
Ob misericordiam et mortalium salutem. 

Libera quidem creatura cognoscitur, 
Filiique lucis ante obtenehrati, 

Solus gemit tenebrarum praefectus. 
Nunc benedicat enixe auctorem, 


Qus prius misera fuit gentium omnis generatio. 


J. BILLIL INTERP RETATIO. 


Yenis, repellas noctis ut caliginem 
Tetram, meumque deleas prorsus genus ; 
Tuique dono mystici baptismatis 

Piam ex fluentis filius Jordanicis. 

Hunc conspicatus inclytum praeco Λόγον 
Altis ad omnes vocibus clamat : Prior 
Hic me est: at idem carne me recentior, 
Parique forma fulsit, ut nostrum scelus 
Quidvis potente deleat potentia. 

Vitale ad ipsum pascuum nos efferens, 
Venatur, ipsos anguium subiens specus. 
Millena sternens agmina Dei Filius: 
Quique ante plantam vulnerabat omnium, 
llune ipse claudens, liberat quos condidit. 

Hostis nigrantis, atque sordidissimi, 
Baptisma virus depulit : nosque in viam 
Erroris omnis nesciam pervenimus, . 
Quaque ad perenne gaudium ducit, quod bis 
Solis, pepercit queis Tonaus, est pervium. 

Cernens in atra criminum caligiue 
Strictum catenis Conditor quem finxerat, 
Humeris iu altum tollit hunc suis, aqua 
Ipsius omnem criminum labem eluens, 


. Primi parentis noxa quain contraxerat. 


Jam mente sancta, concitisque gressibus 
Fontem petamus lustricum baptisinalis, 


Verbum intuentes, quod quidem sancte siti 
Haustum levand: porrigit, inorbum graver, 
Mundum oceupabat qui prius, longe fugans. 
Desideratum voce cum clarissima 
Pater indicavit, ventre quem ructaveroat. 
Hic, inquit, est par qui mihi substantia, 
llluminator exstitit mortalium, ' 
D Verbumque vivens est meum, dehinc homo. 
Ceti fuisset noctibus pius tribus. 
Cum clausus olim vates in przecordiis, 
Redivit illinc : scilicet fore indicans, 
Satan: ut, per undas mysticas, ex faucibus 
Emergeremus sxculis novissimis. 
Coeli reclusis januis prafulgidis, 
À Patre missum Spiritum vates videt, 
Atque incidente sordibus porro Λόγον. 
Instar columba cernit bunc, inquam, zthere 
Venientem ab alto, monstrat et przesentibus. 
Draconum adussit mysticis lymphis caput, 
Flaimmam camini qui poteas, antiquitus 
Juvenes ferebat quz pios, exstinxeral : 
Tenebrasque densas, noxa quas nobis tulit, 
Nunc rore pellit Spiritus sanctissimi. 
Assyriorum reddidisti roscidam 
Flammam, gerebat, Christe, quae typum tui. 
Unde induisti nunc aduregtes aquas 








831 


Tres divina specle ignescentes rorati, 
Splendidum tribus illuminose gloriis 
Aperte manifestant altissimam naturam, 
Mistionem mortali igni vertentem in rore, 
Optabiliter omne perniciosum erratum. 

Albo induatur omnis terrestris natura, 
Ex casu nunc supra coelos elata : 

A quo enim omnia servala sunt Verbo, 
Fluentibus fluentis abluta peccatis, 
Qus» ante fugit persplendide lota. 

Q propter immania partus tui miracula, 
Sponsa perpura, Mater benedicta, 

Ob quam assecuti. perfectam salutem, 
Dignum plaudimus ut benefactoreim, 
Donum ferentes hymnum gratiarum actionis. 

Scimus qux Moysi in rubo ostensa sunt, 
Hic miris legibus perfecta. 

Sic enim $2lvata est ignifera Virgo, 
Radiantem enixa benefactorem, 
Jordanisque fluenta signifleata, 

Ungis perficiens mortalem substantiam, 
Rex sine principio, Spiritus communione 
Fluxibusque immaculatis expurgans, et tenebris, 
Ac robur vilipendens elatum, 

Nunc ad indesinentem retribuis vitam. 


EJUSDEM IN PENTECOSTEN (85) : 
Cujus principium versuum. 
O Deigenum Verbum, Spiritum advocatum rursus 
[ alium 
Ex genitoris sinibus misisti terrestribus 
In ignez lingua specie ferentem Deitatis materia 
' | expertia 
Signum tuz generationis, et gratiam cantoribus, 


S. JOANNIS DAMASCENI 
Α ὮΤριττοὶ θεουδεῖς ἐμπύρως ὁροσούµενοι, 


632: 


Αἰγλῆντα τριτταῖς παμφαῶς ἁγιστίαις, 
Σαφῶς ἐδήλουν την ὑπέρτατον φύσιν, 
Μίξει βροτείᾳ, πυρπολοῦσαν ἐν δρόαρ, 
Εὐχτῶς ἅπασαν τὴν ὀλέθριον πλάνην. 
Λευχειμονείτω πᾶαα vfjtvos φύσις͵ 
Εκ πτώσεως νῦν οὐρανῶν ἁπηρμένη.. 
*Q γὰρ τὰ πάντα συντετήρηται Λόγψ, 
Náouct ῥείθροις ἐχπλυθεῖσα πταισµάτων, 
Τῶν πρὶν πέφευγε παμφαῶς λολουµένη, 
Ὢ τῶν ὑπὲρ νοῦν τοῦ τόχου σου θαυμάτων, 
Νύμφη πάναγνε, Μῆτερ εὐλογημένη, 
Δι ἧς τυχόντες παντελοῦς,σωτηρίας, 
Ἐπάξιον χροτοῦμεν ὡς εὐεργέτην, 
Δῶρον φέροντες ὕμνον εὐχαριστίας. 
Ἴδμεν τὰ Μωσεῖ «fj βάτῳ δεδειγµένα, 
Δεῦρο ξένοις θεσμοῖσιν ἐξειργασμένα , 
Ὡς γὰρ σέσωστο πυρφοροῦσα Παρθένος, 
Σελασφόρον τεχοῦσα τὸν εὑεργέτην, 
Ἰορδάναυ τε ῥεῖθρα προσδεδειγµένα. 
Χρίεις τελειῶν τὴν βρότειον οὐσίαν, 
"Αναξ ἄναρχε, Πνεύματος κοινωνία, 
Ῥοαϊς ἀχράντοις ἐχχαθάρας, xat σχότους 
Ἰσχὺν θριαμθεύσας τε «hv ἐπηρμένην, 
Νῦν εἰς ἄληχτον ἑδαμείδαιαι βίον. 


TOY ΑΥΤΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΝ, 
Οὔ ἀκροστιχίς. 
θειογενὲς Λόχε, Πνεῦμα παράχλητον πάλιν ἅλιον, 


Ἐκ Υενέτου χόλπων ἦκας ἐπιχθονίοις, 
Ola. πυρὸς γλὠσσῃσι φέρον θεότητος ἀθλου, 


ΣΏμα τῆς φύτλης, xal χάριν ὑμνοπόλοις. 


J. BILLII INTERPRETATIO. 


1 


Adversus hostem dimicans absconditum, 
Iter attrahentem fraude nos ad lubricuni, 

Jordanis olim coelitus ruptis aquis, 
Είδα transit (mira res) plebs Israel, 

Tui figuram sic gerens, cito pede 
Qui nos per undas lustricas baptismatis 
Fiuxu canente collocas in semita. 

Te scimus oliin, Christe rex, et maxima 
Planeque inira perpetrans, cunctos aquis 
Orbem per omnem perdidisse ultricibus : 
Contra obruisse nunc aquis nostrum scelus, 
Nostri misertus dum saluji prospicis. 

Jam liber omnis est chorus mortalium, 
Natique lucis,2nte qui prorsus nigri. 
Princeps gemiscit unicus caliginis: 
Mojusce summis igitur auctorem boni 
Misera ante gentes laudibus nunc evebant. 

Tres, roris instar flamma queis ardens crat, 
Per sanctitates triplices clarissime 
Summam indicabant numinis substantiam, 
Quz juncta carni pestileus feliciter 
]n rore puro coucremat quodvis scelus. 

Alba induatur veste nune mortalium 
Natura, lapsu jain excitata olympico. 


Vi namque Verbi, quod tuetur omnia, 
Puras per unidas mystici baptisinatis 
Turpes priorum criminum abstergit notas. 
Captum antecellit. mentis bumanse tuus, 
O Virgo, partus, et parens sanctissima: e 


D Per quam salutem consecuti ecelitug, 


Te laude summa tollimus jure optimo, 


* Munus ferentes laudis Eucharisticam. 


Hic more facta suut novo, qna maximus 
Quondam indicavit in rubo Mosi Deus. 
Sic namque Virgo oil mali sensit, ferens 
Ignem, micantem Filium cum protulit. 
Typum gerebat et rubus baptisinatis. 
AEterne princeps, tum chorum mortalium 
Peragens jungis, Spiritus commercie, 
luris flueutis ablueus : 86 de duce 
Victo trimphans borridz caliginis, 
Nunc nos ad a»vum ducis expers termini. 


Ejusdem de Pentecoste. iambi pentastichi , quorun 
prime litere hec duo dysticha in Greco ε{β- 
ciunt, 


Christe, Paracletus nunc nobis mittitur alter, 
5 gremio venieus Pairis ab arce poli. 


(89) Joannis nostri Damasceni non csse quidam putant: που injuria. Vide Allatium in Prolcgome- 


nis n. 79. 





833 

θείῳ χαλυφθεὶς ὁ βραδύγλωδσος γνόφῳ, 
Ἑῤόῥητόρευσε τὸν θεόγραφον νόµον. 
Ἰλὺν γὰρ ἐχτινάξας ὄμματος νόου, 
"Opd τὸν ὄντα, καὶ μνεῖται Πνεύματος 
Γνῶσις γεραίρων ἑνθέοις τοῖς ἄσμασιν., 

"Ev τὸ σεπτὸν χαὶ σεθάσµιον στόµα, 
Νοσφισμὸς ὑμῖν ob γενήσεται, φίλοι. 
Ἐγὼ γὰρ εἰς πατρῷον ὕψιστον θρόνον 
Σωνεδριάζων, ἐχχεῶ τοῦ Πνεύματος 
Λάμψαι ποθοῦσι «hy χάριν τὴν ἄφθονον. 

"Opoc βεθηχὼς ἀτρεχέστατος Λόγος, 
Γαλτνόμορφον ἐχτέλεῖ {ἂν καρδίαν 
Ἔργον γὰρ Σχπεράνας εὔφρανε φίλους, 
ΠἩνοῇ βιαίᾳ, xai πνρὺς γλωττήµασι, 
Νείμας τὸ Πνεῦμα Χριστὸς, ὡς ὑπέσχετο. 

Ἕρῥηξε γαστρὸς Ἠτεχνωμένης πέδας, 
Ὕδριν τε δυσχάθεχτον εὐτεχνουμένης, 
Μόνη προσευχὴ «fe προφήτιδος πάλαι, 
Άννης φερούσης πνεῦμα δυντετριμµένον , 
Πρὸς τὸν δυνάστην, xoi Θεὸν τῶν γνώσεων. 

᾽Αληπτός ἐστιν d θεαρχιχκωτάτη. 
Ῥήτορας γὰρ ἑξέφηνε τοὺς ἀγραβμάτους, 
"Άλις σοφιστὰς σνστοµίζοντας λόγῳ, 

Καὶ τὴς βαθείας νυχτὸς ἐδαιρουμένους , 
Λαοὺς ἀπείρους ἀστραπὴ τοῦ Ἠνεύματος. 

"Hv ἐχπορευτὸν ἐξ ἀγεννήτου φάους, 
Τὸ πανσθενουργόφωτυν ἄφθιτον δέλας, 
Οὗ τὴν δι’ Υἱοῦ Πατριχκῆς ἑβουσίας, 

Nvv ἐμφανίζει συμφνῆ φρυκτωρίέαν, 
Πυρώδης Ίχος ἐν Σιὼν τοῖς ἔθνεσιν. 

"Αναξ ἀνάχτων οἷος ἐξ οἵου μόνος, 
Λόγος προελθὼν Πατρὸς ἐξ ἀναιτίου , 
Ἰσοσθενές σου Ηνεῦμα τοῖς ἁποστόλοις, 
Νημερτὲς ἑξέλαμψας ὡς εὐερχέτης, 
"Abouct δόξαν τῷ κράτει σου, Κύριε, 

Δουτρὸν τὸ θεῖον τῆς παλιγγενεσίας , 
Λόγῳ χεραννὺς συντεθειµένῃ φύσει, 
ὩὉμθροθλυτεῖς µοι ῥεῖθρον ἐξ ἀχηράτου, 
Νενυγμένης σου πλευρᾶς, à θεοῦ Λόχε, 
Ἐπισφραγίζων τῇ ζέσει τοῦ Πνεύματος. 





CARMINA. $34 
A Divina tectus tardilinguis nebula, 


Elo':utus est a Deo scriptam legem : 

Materia enim abjecta, oculis mentis 

Videre cum qui est discit, Spiritus 

tà^ynitionem laudasas divinis eantibus. 
Dixit severum et venerandum 08, 

Divisio vobis non (et, o amici : 

Ego enim ad paternum excelsum thronum 

Con fidens effundam Spiritus 

Splendere desiderantibus gratiam infinitam. 
Terminus perfectus verissimum Verbum 

Tranquille forma implet cor : 

Opere enim expleto lxtificavit amicos 

Flatu violento, et ignis glossematis 

Dato Spiritu, Christus ut pollicitus est. 


B Effregit ventris sterilis vincula, 


Injuriamque intolerabilem fecundo 
Sola oratio prophetissz olim 
Απο, ferentis spiritum contritum 
Ad potentem et Deum scientiarum. 
Incomprehensibilis est. divinissimus principatus, 
Rhetores enim demonstravit illitteratos, 
Satis sopliistas mutire faciendo sermoue, 
Et a profunda nocte. extrahendo 
Populos infinitos fulgur Spiritus 
Erat procedens ex ingenita luce 
Owmnipotenter lucificus incorrnptusque splendor, 
Cujus per Filii paternam substantiam 
Nunc manifestat cognatam facem 
lgnita vox in Sion gentibus. 
Rex reguin, solus ex sole, solum 
Verbum procedens a Patre causse experte, 
JEquipoteutem tuum Spiritum apestolis 
Vere illustraudo misisti, ut benefactor 
Cantantibus potentis tu: gloriam, o Domine. 
Balpeum divinum regenerationis 
Verbo miscens composite natura, 
Suppeditas mihi aquam ex ineorrupto 
Vulnerato tuo latere, o Dei Verbum, 
Sigillans fervore Spiritus. 





J. BILLII INTERPRETATIO. 


Numinis indicium linguis flammantibus edi 
lpse sui, sanctis vatibus atque favet. 

Divina opertus nube, lingua tardior, 
Moses Tonantis protulit legem suis. 
llic namque mentis lumen expurgans eux, 
Entem intuetur, notionem Spiritus 
Discitque, honorans cantibüs piis Deum. 

Dixit cobortem Christus ad charam suam, 
Non vos, amici, deseram, mibi credite : 
Namque in paterno confidens ego tlirono, 
Paucis adhinc diebus in vos Spiritus 
Immensa dona prodiga fundau manu. 

Subvectus altum Christus in montem Sion, 
Tranquillitate corda perfuadit pia. 
Perfunctus opera nam sua, oblectat suos 
Yehemente flatu, et igueis linguis item, 
Impertiens his Spiritum, ut promiserat. 

teri inferacis fregit olim compedes : 

Contra feracis fregit insolentiam 
Vox sola supplex, Auna quam profuderat, 


D Pectus dolore deferens fractam gravi 


Ad Prepotentem, nuinen et scientis. 
Captum antecedit mentis humans Deus. 
Miitteratos rhetoras nam reddidit : 
Doctorum at ora perculit loquacia. 
Ac nocte deusa Spiritus fulgur sacri, 
Quas nemo gentes supputarit, liberat. 
Ex luce non genita potens rerum omnium, 
Parensque lucis prodiit micans jubar, 
Cujus patern:e ac Filii substantiae 
Parem atque eamdem nunc facem sonus igneus 
llaud monstrat obscure in Sione gentibus. 
Summe dominator, solus ex solo, Λόγος, 
Progressus a parente caus: nescio, 
JEquale Pneuma quod tibi est potentia, 
Vere dedisti discipulis charis tuis, 
Tuam, potens rex, gloriam canentibus, 
Tu regenerationis balneum sacrum 
Sermone miscens, per duas res disparcs, 
Ex vulnerato latere ter sancto tuo, 


835 


Flectunt omnia consolatori genu, 
Filioque Patris, Patri cognatissimo. 
ln personis enim novit tribus substantiam 
Vere inaccessibilem, temporis exsortem, unam. 
Jiluxit enim luroen gratia Spiritus. 

Servitis omnes divinissimo principatui, 
Quoi servi estis triluminis substantiz. 
Supernaturaliter enim perficit ut benefactor, 
Et igneam formam Christus dat in salutem, 
Totam porrigens gratiam Spiritus. 

Solubilem purgationem criminum, 
lgnitum accipite Spiritus rorem, 

O filii luciformes Ecclesiz : 
Nunc enim ex Sion exivit lex, 
lgnez lingua forma, Spiritus gratia. 

. Sicut dignum patuit sponte sua liberaliter, 
Domino carens descendit Spiritus a Paire, 
Sapientes faciens in linguis apostolos, 
Sigillans in illis vitzeferum Verbum, 

Α Patre acutiformi, quod Pater dixit. 

. Curabat mentes quidem a peccato - 

Et sibi apparabat apostolorum, 

Deus Verbum, omnium princeps, immaculata dom» ; 
JEquabilis roboris autem et consubstantialis, 

Nunc informatur Spiritus lumen. 

Propitiatio nobis, Christe, et salus 
Presens illuxisti ex Virgine, 

Ut, tanquam prophetam ex ferz marinz 
Pectoribus Jouam, a corruptione eriperes 
Totum Adam cum omni genere cadentem. 

Desideratum nobis rectum in interioribus 
ZEterne habituris Spiritum innoves, 

A Patre procedentem undique copulatum, 
Materi inimicze combustilem inquinationen, 
Sordisque omnis purgativum, o omnipoteus. 

Appetibilis dignitas apostolis 
. Siouensibus, exspectantibus tuam praesentiam, 
Nota, Spiritus geniti a Patre Verbi, 

Nugas inficelas blanditiarum gentium, 
Celeriter monstrans, in. illis instar iguis insides. 

Concors clamavit instrumentorum cantus, 
Adorare auream inanimam imaginem. 


S. JOANNIS DAMASCENI 


A Kápn:tt τὰ πάντα τῷ Παραχλήτῳ Υόνν, 
Γόνῳ τε Πατρὸς Πατρὶ συμφυεστάτῳ. 

Ἐν γὰρ προσώποις olós τρίτοις οὐσίαν 
Νημερτὲς ἁπρόσιτον, ἄχρονον, µίαν. 
Ἔλαμψε φῶς γὰρ, fj χάρις τοῦ Πνεύματο». 

Τελεῖσθε πάντες τῇ θεαρχιχωτάτῃ, 
"Όσοι λατρευταὶ τρισσοφεγγοῦς οὐσίας. 
Ὑπερφυῶς τελεῖ γὰρ ὡς εὐὑεργέτης, 

Καὶ πυρσομορφοῖ Χριστὸς εἰς σωτηρίαν, 
Ὅλην πορίζων τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος. 

Αυτήριον χάθαρσιν ἀμπλαχημάτων, 
Πνρίπνοον δέξααθε Πνεύματος ὁρόσον, 

"D τέχνα φωτόµορφα τῆς Ἐχκλησίας. 
Nov ἐξ Σιὼν γὰρ ἐξελήλυθεν νόμος , 
Ἡ γλωσσοπυρσύµορφος Πνεύματος χάρις. 

Καθώς περ ηὐδόχηαεν αὐτεξουσίως, 
Ἀδέσποτον χάτεισι ἨΠνεῦμα Πατρόθεν. 
Σοφίζον ἓν γλὠσσῃσι τοὺς ἀποστόλους, 
Ἐπισφραγίζον τὸν φερέσθιον Λόγον, 
Πατρόθεν ὀξύμορφον, ὃν Πατὴρ ἔφη. 

Ἴητο τὰς φρένας μὲν ἐξ ἁμαρτίας, 
Χαὑτῷ κατεσχεύαζε, τῶν ἁποστόλων, 
Gc, Λόγος, πάνταρχος ἀχράντῳ δόµῳ' 
Ὡμοσθενοὺς δὲ xaX συνουσιωµένου, 

NÀv Σγχατοιχίξεται Πνεύματος φάος. 

Ἱλασμὸς ἡμῖν, Χριστὲ, καὶ σωτηρία, 

'O δεσπότης ἔλαμφας Ex τῆς Παρθένου, 
"Iv' ὡς προφήτην θηρὸς ἐκ θαλαττίου, 
Στένων, τῆς φθορᾶς διαρπάσῃς, 

Ὅλον τὸν ᾿Αδὰμ, παγγενῃ πεπτωχότα. 

Ἱμερτὸν ἡμῖν εὐθὲς &v τοῖς ἐγχάτοις 
Αἰωνίως ἔξουσι Πνεῦμα χαινίαοις, 
Πατριπροθλήτως πάντοθεν συνηµµένον, 
Ὕλης ἀπεχθοῦς χανστιχὸν µολυσµάτων, 
Ῥύπου τε παντὸς ῥυπτικὸν, παντοχράτορ, 

ὈΟρεχτὸν ἀξίωμα τοῖς ἁποστόλοις 
Σιωνίταις µίμνουσί σου παρουσἰαν, 
Γνώρισμα, Πνεῦμα, πατρογεχήτου Λόχου, Ύ 
Λέσχην ἁπηνῆ ἐθνῶν ποππυσµάτων, 
ἜὭχιστα δειχνὺς πυρπνόως καθιδρύῃ. 

Σύμφωνον ἑθρόησεν ὀργάνων µέλος, 
Σέδειν, τὸ χρυσότευκτον ἄφυχον βρέτας (84). 


[ md 
w— 


C 


J. BILLII INTERPRETATIO. 


Fundis mihi undas, o Dei proles sacra, 
Fervore signans Spiritus sanctissimi. 

Nil est, genu quod non Paracleto suum 
Flectat, Patrisque Filio simillimo. 

Persona namque sit.licet triplex : tamen 
Duntaxat una prorsus est substantia, 
Nam fudit almi Spiritus lucem charis. 

Vos mancipate protinus summo Deo, 
Cultam exhibetis qui triluci essenti:. 
Nath corda mire perficit mortalium : 

Atque ad salutem Christus ardentes facit, 
Dum prorsus omnem Spiritus praebet charin. 

Ut vestra vobis deleantur crimina, 

Haurite quieso Spiritus rorem igneum, 
O, luciforines quos peperit Ecclesia. 
Nunc namque sancta de Sion lex eiit, 

lgnita nempe Spiritus linguz charis. 


(81) Sic Aldus Manutius edidit. Basileen. βλέτας, male : pro quo perperam Billius legendum ceusuit Bro; 


D — Venit arbitratu pro suo, ac liberrime, 
Suique juris, a Parente Spiritus. 
Docetque linguis igneis apostolos, 

Vitale Verbum signat et simul, Pater 
Salum quod ex se dictitat, par et sibi. 
Agris medelam mentibus donaverat, 
Atque apparat disciplos Christus suos 
Sancte Sionis labis in pura domo. 
Nunc rursus zequa prediti substantia, 
Roboreque, in illis Spiritus lumen sedet. 
Tu venia certa, Christe, nobis et Salus, 
Ex lahe pura prodiisti Virgine : 
Ut, belluinis faucibus Jonam velut, 
Primi parentis sic. genus quod corrult, 
Α labe mortis horridz potens trahas. 
Desideratum Spiritum rectum tuum, 
O Christe, nobis innova in przcordiis, 


336 








831 

Ἡ τοῦ Παρακλήτου δὲ φωσφόρος χάρις, 
Σεθᾳσμιάζει τοῦ βοᾷν, Τριὰς µόνη, 
Ἰσοσθενῆς, ἄναρχος, εὐλογητὸς ei. 

Φωνὴν προφητόφθεγκτον Ἠγνοηκότες, 
Ἔφασκον οἱνότευκτον, ἄφρονες, µέθην, 
Ῥήσεις ξενηκούσθησαν ὡς ἀποστόλων. 

Ot εὐσεθεῖς δέ σοι βοῶμεν ἑνθέως, 
Νεουργὲ τοῦ σύμπαντος εὐλογητὸς «t. 

Θέσπιν χατεθρόντησεν ὁ βλέπων bna, 
Ἓνθους Ἱωὴλ, τοῦ θεαρχιχωτάταν, 

Οἷς ἐχχεῶ, φῄσαντος, οἷά περ Λόγον, 
Too Πνεύματός µου συµθοῄσουσι φύσις 
Ἡ τρισσοφεγγόφωτος, εὐλογητὸς «T. 

Τριττὴ μὲν εὐμοίρησεν ὡρῶν τὴν χάριν, 
Ὅπως ἐπεμφήνειε τρεῖς ὑποστάσεις, 
Σέδειν by ἁπλότητι τῆς ἑξουσίας. 

Αλλ᾽ Ey pud νῦν ἡμερῶν τῇ Κυρία, 
Υἱὸς, Πατὴρ, χαὶ Πνεῦμα, εὐλογητὸς ct. 

Λύει τὰ δεσμὰ, xal δροσίζει τὴν φλόγα, 
'O τρισσοφεγγἠς τῆς θεαρχἰας τύπος, 
Ὑμνοῦσι παϊΐδες, εὐλογεῖτε τὸν µόνον, 
Σωτῆρα, xal παντουργὺν ὡς εὑεργέτην, 
Ἡ δημιουργηθεῖσα σύμπασα χτίσις. 

Μνήμην ὁ Χριστὸς τῶν βροτοσσόων ἐπῶν, 
᾿Απατραχουσθεὶς τοῖς ἀποστόλοις ἔφη, 

Τὸ Πνεῦμα τεύχει γλωσσοπυρσεύτῳ θεῷ. 
Ἐφίζον, εὐλογητὸν οἰχειουμένη, 
Ἠλλοτριωμένη δὲ µέλπει σε χτίσις. 

Σωτηριωδῶς, αὐτοδεσπότως lov, 

Φῶς αὑτολαμπτὲς, xal παρεχτιχὺν φάους 
Ὑπάρχον, Ίχες ἐμφοροῦν ἀποστόλους, 
Τιμῃεν ὡς ἅημα τοῖς σοῖς οἰχέταις, 
Λελεπαρημένον τε Πνεῦμα προσνέµοις. 

"Hot προφητῶν πνευματέμφορον στόμα, 
Zhv σωματωδῶς, i Μέδων, ἑνδημίαν, 
Καὶ Πνεῦμα χόλπων πατριχῶν προηγµένον, 


"Αχτιστον, συμπλάστουργον, σύνθρονον σέθεν͵, 


Ἰεὶς ἑνανθρωπήσεως πιστοῖς σέδας. 


CARMINA. 
Α Paracleti sutem lucifera gratia 


Dignos facit ut clament, O Trinitas sola, 

/Equipotens sine principio, benedicta es. 
Vocem a propheta dictam qui ignorarunt, 

Dicebant stulti, factam a vino ebrietatem. 


838. 


Loqueke peregrinze αμ [ία sunt, ut apostolorum. 


Pii autem tibl elamaius divinitus 

Noviflce universi, benedictus es. 
Vaticinantem pertonuit videns vocem, 

Deo plenus Joel, divinissiml principatus : 

Quibus effundam, aiebst, tanquam Verbum, 

De Spiritu meo, una clamabunt : O natura 

Triplici splendore lucens, benedicta es. 
Tertia quidem nacta est horarum gratiam, 

Ut demonstraret, tres substantias 

' Adorare in simplicitate 'potestatis : 

Sed in una nunc dierum domina, 

Filius, Pater, et Spiritus, benedictus es. 
Solvit vincula, et rorat flammam 

Terno lumine principatus forma. 

Laudant pueri, laudate solum 


Salvatorem, et conditorem omnium, et benefactorem, 


Creata universa creatura. 


[salvantur, 


Memoriam Christus verborum quibus mortales 


Quas a Patre audivit, apostolis dixil. 


Spiritus praeparat linguarum ignearum spectaculo 


Iusidens, benedictum, assimilata : 
Alienata vero laudat te creatio. 
Salutari ratione sua potestate iens 


C Lux per se splendida, et. datrix luminis 


Exsistens, venisti ut impleres apostolos, 
Ifonoratum tanquam halitum tuis servis, 
Illustremque Spiritum distribuas. 

Cecinit prophetarum Spiritu plenum os, 
Tuum corporaliter, o Domine, adveutuin, 
Et Spiritum sinibus paternis productum 
Increatum, confaetorem, consessorem tuum, 


Quem misisti incarnationis fidelibus colendum. 


J. BILLII INTERPRETATIO. 


A Patre qui exit; prorsus atque jungitur, 
Sordesque faeedas criminum cunctas cremat, 
Maculasque prorsus vi sua summa eluit. 

Decus expetendum tu Sionitis, tuam 
Apostolis manentibus prasentiam, 

O Preuma, declarant $131um Verbum Patre, 
Merasque nugas gentium poppysmata 
Monstrans, in illis instar iguis insides, 

Rex imperabat, organis canentibus, 
Adhibere cultum protinus status aurez. 
Lucifera contra Pneumatis sancti charis, 
Clamare nos vult : Laus tibi soli, Trias, 
Ortus et expers, εἰ paris potentiz, 

Vocis prophete nescii (ο dementiam!) 
Musto, inquiebant, commadere apostolos, 
Audite ut illis sunt statiuy voces μον. 
Clamamus autem nos tibi divinitus ; 

Orbis novator, sit tuo laus nomini. 

Per ora vatis intonans summus Pater 
Joelis, iuquit, Hi, quibus, Verbum velut, 
Fundam benignus Spiritum sauctum meum, 
Hoc przdicabunt ore communi, Trilux 
Natura, laudem quilibet dicat tibi. 


Est consecuta gratiam hora tertia, 
Ut nos doceret colere tres hypostases 
In unitate simplici potentiae. 


D At nunc ii una jam die Deo sacra 


''ibi dico laudem, Spiritus, Verbum, Pater. 


Et viucla rumpit, roscidam et flainman fecit 


Typus supremi numinis trilucidus. ! 
Juvenes canentes inquiunt : Rerum omnium 
Summum pareutem, pro suis amplissimis 


Meritis, creatum est quidquid in mundo, canat, 


A Patre doctus qu:e suis apostolis 
Certe salutis plena Christus dixerat. 
Horum meimoríam Spiritus eis refricat, 
Liuguis in ignis insidens. In gratiam 
Tecum reducti, laudibus te attollimus. 

Certam ad salutem, prorsus ac heriliter, 
Lux clara per te, lucis et clare datrix, 
Veniati, ut omues impleas apostolos 
Flatus ad iustar. Spiritum petentibus 
Servis benignus prabeas velim tuis. 

Cecinere vates conciti divinitus —— 

In carne, summe Rex, tuam prasentiam, 
Ac Paeuma sanctum prodiens Patris sinu, 





839 
Salve, Regina, matrivirginalis gloria, 
Omne enim benevolubile, bene loquens os 
Rhetorica arte non potest te laudare digne. 
Caligat autem mens omnis ad tuum partum 
Cognoscendum, unde te cum desiderio glorificamus. 
Cantare decet naturam vivificantem puellain: 
Sola enlm in profundis occultavit Verbum, 
AEgrotanti medens mortalium natura: 
Quod dextris sedibus nunc sedens 
Patris, misit gratiam Spiritus. 
Quoscunque inspiravit deiflua gratia 
Splendentes, fulgurantes, permutati, 
llesternam permutationem, decentissimam, 
/Equipotentem, indivisibilem cognoscentes, [camus. 
Sapientem, triplicis splendoris substantiam glorifi- 


S. JOANNIS DAMASCENI 8L) 
À ἉΧαίροις, ἄνασσα, μητροπάρθενον χλέο», 


"Anav γὰρ εὐδίνητον εὔλαλον στόµα, 
Ῥηττορεῦον, οὗ σθένει σε µέλπειν ἀξίως. 
Ἰλιγγιᾷ δὲ νοῦς ἃπας σου τὸν τόχον. 
Νοεῖν, ὅθεν σε σὺν πόθῳ δοξάξοµεν. 
΄Αδειν ἔοιχε τὴν φυσίζωσν xópnv. 
Μόνη γὰρ ἓν δίνῃσι κεχρύφει Λόγον, 
Νοσοῦσαν ἁλθαίΐνοντα τὴν βροτῶν φύσιν, 
"Oc δεξιοῖς χλισμοῖσι νῦν ἱδρυμένος 
Πατρὸς, πέποµφε «hv χάριν τοῦ Πνεύματος. 
"Οσοις ἔπνευσεν ἡ θεόῤῥυτος χάρις, 
Λάμποντες, ἀστράπτοντες, Ἠλλιωμένοι, 
ὈὈθνείαν ἀλλοίωσιν, εὐπρεπεστάτην, 
Ἱσοσθενοῦσαν, τὴν ἄτμητον εἰδότες,, 
Σοφὴν, τρίφεγγον οὐσίαν δοξάζοµεν. 


J. BILLII INTERPRETATIO. 


Ut tu increatum, par tibi, rerum parens, 
Mitis colendum praeditis flde viris. 
Regina, s3lve, mater et virgo simul. 
Nulla reperiri lingua tam volubilis 
Potest, tuum qua concinat digne decus. 
Meus languet oinnis, cogitans partum tuum. 
Cupido ergo laudem dicimus tibi pectore. 
Vitze parentis Virginis laudes decet 
Cantare. Sola ventre nam clausit Λοχον, 


EJUSDEM DAMASCENI 


In Dominicam Pascha. 


Resurrectionis dies : splendescamus, populi, Pa- 


B JEgris medelam qui tulit mortalibus : 


Dextrisque qui nunc sedibus Patris sedens, 

Desideratam Spiritus misit eharin. . 
Nos, queis supremi numinis flavit charis, 

Jam charitate przditi summa, et novo 

Atque eleganti prorsus inversi modo, 

Divisionis Trinitati nescire, 

Cujusque vis est aqua. Laudem dicimu.. 


TOY AYTOY ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ 
Εἰς τὴν Ευριακὴν τοῦ Πάσχα. 
Αναστάσεως ἡμέρα, λαμπρυνθῶμεν λαοὶ, Πάσχα 


scba Domini, Pascha. E morte enim ad vitam, οἱ C Κυρίου, Πάσχα. "Ex yàp θανάτου πρὸς ζωὴν, χαὶ 


ex terra ad ccelum, Christus Deus nos traduxit , 
vietoriam canentes. 

Expurgemur sensibus, et videbimus inaccessibili 
resurrectionis luce Christum effulgentem, et gau- 
dete: dicentem aperte audiemus, victoriam ca- 
nentes. 

Celi quidem digne lzetentur, terra autem. exeul- 
tet : festum agat autem mundus, tum visibilis om- 
nis, tum invisibilis : Christus enim qui letitia sem. 
piterna est, ad vitam rediit. 

Agite, potionem bibamus novam, non ex saxo ste- 
τὴ! prodigiose eductam, sed incorruptionis fontem e 
sepulcro pluente Christo, in quo solidamur. 

Nunc omnia repleta sunt lumine, celumque et 
terra et terrestria : ferietur autem omnis creatura 
suscitationem Christi, in quo solidaia est. 

Heri una tecum tumulabar, Christe; conresurgo 
hodie tecum resurgente. Una crucifigebar tecum 
heri : ipse me tecum gloria affice, Salvator, in re- 
gno tuo. 


lu divina custodia diviniloquus Habbacum stet 


nobiscum, et ostendat luciferum angelum clare di- 


ix γῆς πρὸς οὐρανὸν, Χριστὸς ὁ θεὸς ἡμᾶς διεθίδα- 
σεν, ἐπινίχκιον ἄδοντας. 

Καθαρθῶμεν τὰς αἰσθήσεις, χαὶ ὀψόμεθα τῷ 
ἀπροσίτῳ φωτὶ τῆς ἀναστάσεως Χριστὸν ἑξαστράπ. 
τοντα, xai χαίρετε * φάσχοντα τρανῶς ἀχουσόμεθα, 
ἐπινίχιον ἄδοντες. | 

Οὐρανοὶ μὲν ἑπαξίως εὐφραινέσθωσαν , τῇ ὃ 
ἀγαλλιάσθω * ἑορταξέτω δὲ χόσµος, ὁρατός τε ἆτας, 
καὶ ἁόρατος. Χριστὸς yàp ἐγήγερται, εὐφροσύνη 
αἰώνιος. . 

Δεῦτε πόµα mio pev καινὸν, οὐχ Ex πέτρας ἀγύνν 
τερατουργούμενον, ἀλλ ἀφθαρσίας πηγὴν Ex τάφου 
ὀμδρήσαντος Χριστοῦ, àv ip στερεούµεθα. 

Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτὸς, οὐρανός τε, xi 
y; χαὶ τὰ χαταχθόνια. Ἑορταζέτω δὲ πᾶσα ἡ xti- 
σις τὴν ἔγερσιν Χριστοῦ, ἓν ip ἑστερέωται 
& Χθὲς συνεθαπτόµην σοι, Ἀριστὲ, συνεγείροµαι 
σήμερον ἀναστάντι σοι, συνεσταυρούµην σοι χθές ᾽ 
αὐτὸς µε σννδόζασον Σωτ}ρ, Ev τῇ βασιλείᾷ σου. 


Ἐπὶ τῆς θείας φυλαχῆς ὁ θεηγόρος ᾽Α/θαχηὶμ 
στήτω μεθ) ἡμῶν, καὶ δειχνύτω φαεσφόρον ἄγ]ελον 











84] 


ὅτι ἀνέστη Χριστὸς, ὡς παντοδύναμος. 

"ΑἈρσεν μὲν . ὡς διανοΐξας τὴν παρθενεύουσαν νη- 
δὺν, πέφηνε Χριστὸς, ὡς βροτὸς δὲ ἀμνὸς προσηγό- 
Ρευται. "Άμωμος bb, ὡς ἄγευστος χηλίδος , τὸ ἡμέ- 
τερον πάσχα χαὶ ὡς θεὸς ἀληθῆς , τέλειος λέλεχται. 


"Ds ἐνιαύσιος ἁμνὸς ὁ εὐλογούμανος ἡμῖν στέφανος 
Χριστὸς ἐχουσίως ὑπὲρ πάντων τἐθυται, πάσχα τὸ 
χαθαρτήριον. Καὶ αὖθις ἐχ τοῦ τάφου ὡραῖος δι- 
καιοσύνης ἡμῖν ἔλαμψεν foc. 

"O θεοπάτωρ μὲν Δαθὶδ πρὸ τῆς σχιώδους χιόω- 
τοῦ, fato σχιρτῶν" ὁ λαὺς δὲ τοῦ Θεοῦ ὁ ἅγιος, τὴν 
τῶν συµδόλων ἔκδασιν ὁρῶντες, εὐφρανθῶμεν ἑνθέως, 
ὅτι ἀνέστη Χριστὸς ὡς παντοδύναμος. 


CARMINA. 
διαπρυσίως Aeyovea* Σήµερον σωτηρία τῷ χόσµῳ, A centem : Hodie salus mundo, quoniam surrexit 


842 


Christus ut omnipotens. 

Ut masculus quidem, aperiens virgineum uterum, 
apparuit Christus : ut mortalis autem, agnus appel- 
latus est : immaculatus autem, ut labis expers, no- 
strum Pescha : et ut Deus verus, perfectus di- 
ctus est. 

Ut anniculus agnus, quz: benedicitur nobis corona, 
Christus sponte pro omnibus sacrificatus est, Pascha 
expiatorium, el rursus ex sepulero speciosus justi- 
tice nobis splenduit sol. 

Dei Pater quidem David ante umbrosam arcam 
saltavit exsullans; populus autem Dei sanctus, si- 


.gnorum eventum videntes, lztemur divine, quoniam 


surrexit Christus ut omnipotens. 


Ὀρθρίσωμεν ὄρθρου βαθέως, καὶ ἀντὶ µύρου τὸν B — Vigilemus mane profunde, et pro unguento hym- 


Όμνον προσοίσωµεν τῷ Δεσπότῃ, xai Χριστὸν ὀψώ- 
µεθα, διχαιοσύνης Ίλιον, πᾶσι ζωὴν ἀνατέλλοντα. 

ΤἩν ἄμετρόν σου εὐσπλαγχνίαν οἱ ταῖς τοῦ ἄδου 
σειραῖς συνεχόµενοι, δεδορχότες, πρὸς τὸ φῶς 
Ἠπείγοντο, Χριστὲ , ἀγαλλομένῳ ποδὶ, Πάσχα χρο- 
τοῦντες αἰώνιον. 

Προσέλθωμεν λαμπαδηφόροι τῷ προιόντι Χριστῷ 
ix τοῦ µνήµατος, ὡς νυµφίῳ, xai συνεορτάσω- 
μεν ταῖς Φφιλεόρτοις τάξεσι, Πάσχα xpovoüvteg 
αἰώνιον. 

Κατῆλθες bv τοῖς χατωτάτοις τῆς γῆς xal συνέ- 
τρυγας μοχλοὺς αἰωνίους, κατόχους, πεπεδηµένους, 
Χριστὲ , καὶ τριήµερος , ὡς Ex χήτους Ἰωνᾶς, &£a- 
νέστης τοῦ τάφου. 


. num afferamus Domino, et Christum videamus ju- 


stitise solem, omnibus vitam exorientem. 

Cum immensam tuam misericordiam qui inferni 
catenis constricti erant, conspexissent, in lucem fe- 
stinabant, Christe, exsultanti pede, Pascha plauden- 
tes teternum. 

Accedamus faces ferentes advenienti Christo ex 
monumento, ul sponso : et ura festum agamus cum 
festivis ordinibus, Pascha plaudentes seternum. 


Descendisti in inflma terre, et contrivisti vectes 
vreos, eisque detentos expedisti, Christe, et widua- 
DU$, Ut ex cete Jonas, exsurrexisti e sepulcro. 


Φυλάδας τὰ σήµαντρα σῶα, Xptask, ἐξηγέρθης τοῦ C Servatis signis sospitibus, Christe, suscitatus es e 


τάφου’ 'O τὰς χλεῖς τῆς Παρθένου uh λυμηνάµενος 
^iv τῷ τόχῳ 000 , καὶ Ἠνέφξας ἡμῖν παραδείσου τὰς 
πύλας. 

Z«ovép µου, τὸ ζῶν τε, χαὶ ἄθυτον ἱερεῖον, ὡς 
θεὺς ἑαυτὸν ἑχουσίως προσαγαγὼν τῷ Πατρὶ, auv- 
ανέστησας παγγενῆ τὸν ᾿Αδὰμ, ἀναστὰς ix τοῦ 
τάφου. | 

'O παΐδας &x χαμίνου ῥυσάμενος γενόμενος &v- 
θρωπος, πάσχει ὡς θνητὸς, καὶ διὰ πάθους, τὸ θνη- 
τὸν ἀφθαρσίας ἑνδύει εὑπρέπειαν, ὁ μόνος εὐλογητὸς 
τῶν πατέρων θεὺς, χαὶ ὑπερένδοξος. 


Γυναῖχες μετὰ μύρων θεόφρονες, ὁπίσω σου ἔδρα- 
pov* ὃν δὲ ὡς θνητὸν μετὰ δαχρύων ἐζήτουν προσ- 


sepulcro. Qui claves Virginis non offendisti dum te 
peperit, et reserasti nobis paradisi portes. 


Salvator meus, vivengque, nec mactata victima, 
ut Deus, seipsum spoute offerens Patri, una susci- 
tasti omnigenum Adam, surgens e sepulcro. 


Qui pueros e fornace liberavit, factus homo, pa- 
titur ut mortalis : et per passionem, quod mortale 
erat, incorruptionis vestiit decore : solus benediclus 
patrum Deus, et gloriosissimus. 


686 Mulieres pis cum unguentis post te aceur- 
rerunt : quem autem ut mortalem cum lacrymis 


εκύνησαν xaípousat ζῶντα θεόν. Καὶ Πάσχα «b p querebant, adorarunt gaudentes, viventem Deum, 


μυστικὸν τοῖς Χριστοῦ μαθηταῖς εὐηγγελίσαντο. 


Θανάτου ἑορτάσωμεν νέχρωσιν, ᾖδου τὴν χαθαίρε- 
σιν, ἄλλης βιοτῆς τῆς αἰωνίου ἀπαρχῆς . xal axtp- 
τῶντες ὑμνῶμεν τὸν αἴτιον, τὸν µόνον εὐλογητὸν τῶν 
πατέρων θεὸν xal ὑπερένδοξον. 

Ὡς ὄντως ἱερὰ xat πανέορτος αὕτη ὁ σωτήριος vot, 
xa φωταυγὴς, τῆς λαμπροφόρου ἡμέρας τῆς ἐγέρ- 
σθως οὖσα προάγ]ελος, iv f] τὸ ἄχρονον φῶς ἐκ τά- 
Φου σωματιχῶς πᾶσιν ἑπέλαμψεν. 

Αὕτη dj χλητὴ xal ἁγία ἡμέρα, fj µία τῶν Xa66á- 
των, ἡ βασιλὶς καὶ κυρία, ἑορτῶν ἑορτὴ, xat πα- 
νηγυρἰς ἐστὶ πανηγόρεων, ἐν fj εὐλογοῦμεν Χριστὺν 
εἰς τοὺς αἱἰῶνας. . 


ΡΑΤΛΟΙ, Gn. XCVI. 


et Pascha arcanum Christi discipulis bene nuntia- 
punt, 

Mortis celebremus mortificationem, inferni de- 
structionem , alterius vitaB sempiterna primitias ; et 
salientes cantemus auctorem : solum benedictunt 
Patrem Deum, et supergloriosum. 

Quam vere sacra et tota festiva lizec salutaris nox 
et lucida, splendiscentis diei resurrectionis exsistens 


. prienuptia, in qua temporis exsors lumen e sepulcro 


corporaliter omnibus effulsit. 

Hec vocata est sancta dies, una Sabbatorum, re- 
gina et domina : solemnitatum solemnitas, et cele- 
britas est celebritatam, in qua benedicimus Chri- 
sium per szcula. 


21 


813 


nem in insigni die resurrectionis, regnum Christi 
participemus, laudantes ipsum utDeum per szceula. 


Leva circumcirca oculos tuos, Sion, et vide : ecce 
enim venerunt tibi divina luce przditi, velut faces 
ab occasu, et aquilone, et mari, ct orieute, filii tui, 
in te benedicentes Christum per saecula. 

Pater omnipotens, et Verbum, et Spiritus, uia in 
tribus personis consistens natura, essentia οἱ divi- 
nitate major; in te haptizati sumus, et te benedici- 
mus semper in saecula.' 

liluminare, illuminare, nova. Jerusalem : gloria 
enim Domini in te orta est. Salta nunc et exsulia, 
Sion : tu vero sancta delectare, Deipara, in suscita- 
tione tui fetus. 

O divinam, o amicam, o dulcissimam Mam vo- 
cem : nobiscum enim sine mendacio promisisti fore 
usque ad fines sxculi, Christe, quam fideles ancho- 
ram spei tenentes exsultamus. 

O Pascha magnum et sacratissimum Christe, ο 
sapientia, et Verhum Dei, et potentia : da nobis ut 
expressius te partieipemua, in non vesperascenli 
regni tui die. 


EJUSDEM 


In Assumptionem Domini nostri Jesu Christi. 


Salvatori Deo, qui in mari populum siccis pe- 
dibus duxit, et Pharaonem cum universo exercitu 


demersM : ipsi soli canamus, quoniam glorifica- 6 


(us est. 
Canamus, omnes populi, in humeris Cherubim 
ascendenii cum gloria Christo, et collocanti nos in 


dextera Patris, vietorie cantum, quoniam glorifica-. 


tus est. 

Mediatorem Dei et hominum Christum, chori an- 
gelorum spectantes cum carne in excelsis, obstu- 
pescebant. Consonanter autem recinebant victoria 
cantum, quoniam glorificatus est. 

Potentia crucis tuz, .Christe, solida meam men- 
tem, ad canendum et gloriicandum tuam salutarem 
aseensionem. 

687 Ordines angelorum, Christe, iortalem na- 
turam spectantes, una ascendentem tecum, incessan- 
- ter adimirando glorí(icabant. 

Exaudivi, Domine, auditionem potentie crucis, 
uod paradisus aperlus sit per ipsam, et clamavi : 
Gloria potentis tux, Domine. 

AÁssumptus es in gloria, angelorum rex, ad Para- 
cletum nohis a Patre mittendum, ut clametnus : Glo- 
ria potentize tue, Domine. 

Ut ascendit Salvator ad Patrem cum carne, admi- 
rati sunt ipsum angelorum exercitus, et clamarunt : 
Gloria potentix* tux, Domine. 

Superns potestates superioribus clamabant : 
Portas attollite Christo nostro regi, quem concini- 
mus una.cum Patre et Spiritu. 

Vigilantes de luce, clamamus tibi, Domine, Salva 


S. JOANNIS DAMASCENI 
Agite, novum vitis fructum, divinam delectatio- A 


Mi 

AcUte, τοῦ χαινοῦ τῆς ἀμπέλου γεννήµατος, ci 
θείας εὐφροσύνης , ἓν τῇ εὐσήμῳ ἡμέρᾳ τῆς ἐγέρ. 
σεως, βασιλείας τοῦ Χριστοῦ χοινωνῄσωµεν, ὑμγῦ»- 
τες αὐτὸν ὡς θεὸν εἰς «o5; αἰῶνας. 

ζΑρον χύχλῳ τοὺς ὀφθαλμούς σου Σιὼν, xz [δε - 
ἰδοὺ γὰρ Ἠχασί σου θεοφεγχεῖς, ὥς φιοστῆρες, ix 
δυσμῶν, xal βοῤῥᾶ, xai θαλάσσης, χαὶ ἑώας x 
τέχνα σου, ἐν aot εὐλογοῦντα Χριστὸν εἰς αἰῶνας. 

Πάτερ παντοχράτορ, xaX Λόγε, χαὶ Πνεύμα, τρ.- 
oiv ἑνιζομένη ἓν ὑποστάσεσι φύσις , ὑπερούσιε xal 
ὑπέρθεε , εἰς σὲ βεδαπτίσµεθα , καὶ σὲ εὐλογοῦμεν 
ἀεὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. 

Φωτίξου, φωτίζου fj νέα Ἱερουσαλήμ΄ f Υὰ0 051 
Κυρίου ἐπὶ σὲ ἀνέτειλε. Χόρευς vov, xal ἀγὰλλη 
Σιών ' σὺ δὲ ἁγνὴ τέρπου θεοτόχε, ἓν τῇ ἐγέρσει τῷ 
B τόχου σου. . 

Ὢ θείας, ὢ φίλης, ὢ γλυχυτάτης σου φωνῆς' jud" 
ἡμῶν ἀφευδῶς γὰρ ἐπηγγείλω ἔσεσθαι µέχρι τερµά- 

"twv αἰῶνας, Χριστὲ , ἣν οἱ πιστοὶ ἄγχυραν Dre; 
χατέχοντες, ἀγαλλόμεθα. 

Ὦ πάσχα τὸ μέγα , καὶ ἱερώτατον Χριστὲ, ὦ οὐ- 
φία, xaX Aóys τοῦ θεοῦ , χαὶ δύναμις! Δίδου tub 
ἑκτυπώτερόν σου μετασχεῖν, ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ ἡμέρ 
τῆς βασιλείας σου. 


ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ 
Εἰς τὴν ἀν ἀληψιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ. 
Τῷ Σωτῆρι θεῷ, τῷ ἓν θαλάσσῃ λαὸν ποσὶν ἀθρή- 
χοις ὁδηγήσαντι, xaX Φαραὼ πανστρατιᾷ xarazoni- 
σαντι, αὐτῷ µόνῳ ἄσωμεν, ὅτι δεδόξασται. 


"Ασωμεν πάντες λαοὶ τῷ ἐπὶ ὤμων Χερουθμ 
ἀναληφθέντι μετὰ δόξης Χριστῷ, xai συγχαθίσαν:ι 
ἡμᾶς ἓν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς , ᾠδὴν ἐπινίχιον, ὅτι δε’ 
δόξασται. 

Τὸν µεσίτην θεοῦ xal ἀνθρώπων Χριστὺν, yop? 
ἀγγέλων θεασάµενοι μετὰ σαρχὸς kv. ὑψίστοις, ἐξε- 
πλήβττοντο' συμφώνως δὲ ἀνέμελπον Όμνον ἐπινίχισε, 
ὅτι δεδόξασται. 

Δυνάμει τοῦ σταυροῦ σου, Χριστὲ, στερέωσόν 
µου τὴν διάνοιαν, εἰς τὸ ὑμνεῖν xal δοξάζειν σου ttv 
σωτήριον ἀνάληψιν. 

Al τάξεις τῶν ἀγγέλων, Ἀριστὲ, βροτείαν quav 

D θεασάµεναι συνανιοῦσάν σφι ἁπαύστως ἐχπλητι- 
µεναι, ἑδόξαζον. 

Εἰσαχήκοα, Κύριε, τὴν &xobv τῆς δυναστείας τοῦ 
σταυροῦ, ὡς παράδεισος Ἠνοίχει δι) αὐτοῦ, xol 
ἐδόησα" Δόξα τῇ δυνάμει σου, Κύριε. 

ἸΑνελήφθης ἐν δόξη ὁ τῶν ἀγγέλων βασιλεὺς, *" 
Παράκλητον ἡμῖν ἐχ τοῦ Πατρὸς ἀποστεῖλαι, 52 
βοῶμεν' Δόξα τῇ δυνάµει σου, Κύριε. 

Ὡς ἀνῆλθεν ὁ Σωτὴρ πρὸς τὸν Πατέρα σὺν σαρχ., 
κατεπλάγησαν αὐτὸν αἱ τῶν ἀγγέλων στρατιαὶ, χαὶ 
ἐθόησαν, Δόξα τῇ δυνάµει σου, Κύριε. | 

AL τῶν ἄνω δυνάµεις, ταῖς ἀνωτέραις ἐθόων' [γ΄ 
λας ἄρατε Χριστῷ τῷ ἡμετέρῳ βασιλεῖ, ὃν &voywe 
μεν ἅμα τῷ Πατρὶ, xai τῷ Πνεύματι. 

Ὀρθρίζοντες βοῶμέν σοι Κύριε» Σῶσον ἡμᾶς 





845 


μεν. 

Πλπρώσας εὑφροσύνης τὰ πύμπαντα ἑλεήμων, 
ταῖς ἄνω δυνάµεσι μετὰ σαρχὸς ἐπεδήμησας. 

Αγγέλων αἱ δυνάμεις αἱρόμενόν σε ἱδοῦσαι, τὰς 
πύλας,ἰἐχραύγαζον. Tq βασιλεῖ ἡμῶν ἄρατε, 

Ἐχύχλωσέ µε ἄθυσσος, ταφή µοι τὸ κῆτος ἐγέ- 
νετο, ἐγὼ δὲ ἐθόησα πρός σε τὸν φιλάνθρωπον, xal 
ἔσωσέ µε ἡ δεξιά σου, Κύρια. 

Ἐσχίρτησαν ἁπόστολοι, ὁρῶντες µετάρσιον ση- 
µερον τὸν χτίστην φερόμενον, ἐλπίδι τοῦ πνεύματος 
καὶ φόδῳ ἔχραζον’ Δόξα τῇ ἀνόδῳ σου. 

Ἐπέστησαν οἱ ἄγγελοι βοῶντες, Χριστὲ, τοῖς µα- 


CARMINA. ) 


«9 Υὰρ eY θεὸς ἡμῶν, ἑκτός σου ἄλλον οὐχ οἴδα- A nos : 


846 
t! enim es Deus noster; extra te aliam non 
novimus. 


lmplens να universa inisericors, supernis po- 
tentis cum carne peregrinalus es. 


Angelorum potentize sublatum te videntes, Portas 
(clamabant) Regi nostro attollite. 

Circuivit me abyssus, sepultura wihi cete exsti- 
tit : ego autem clamavi ad te beniguissimum, et ser- 
vavit me dextera tua, Domine. 


Saltarunt apostoli, videntes sublimem hodie crea- 
torem latum : spe spiritus et timore clamabant, 
Gloria ascensioni tua. 


Astiterunt angeli, clamantes, Christe, discipulis 


θηταῖς σου’ "Ov τρόπον κατίδετε Χριστὸν ἀνυφούμενον, p tuis : Quemadmodum spectastis Christum elevatum, 


οὕτω σαρχὶ ἑλεύσεται δίχαιος ὁ πάντων xytvfjc. 

Ὡς εἶδόνσε, Σωτὴρ ἡμῶν, αἱ ἄνω δυνάμεις ἓν ὑψί- 
στοις αἱρόμενον σύσσωμον, ἐν φύθῳ ἑἐκραύγαξον" 
Νεγάλη, Δέσποτα, f) φιλανθρωπία σον. 

Ὁ ἐν χαμίνῳ πυρὸς τοὺς ὑμνολόγους occa; παῖ- 
$a; Εὐλογητὸς ὁ θεὸς ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν. 

Ἐπὶ τῶν ὤμων, Χριστὲ, τὴν πλανηθεῖσαν ἄρας 
φύσιν, ἀναληφθεὶς τῷ θεῷ χαὶ Πατρὶ προσήγαχες. 

'O ἐν νεφέλῃ φωτὸς ἀναληφθεὶς, xal σώσας χό- 
σμον’ Εὐλογττὺς ὁ θεὸς ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν. 

Ὁ ἀνελθὼν ἀπὸ γῆς πρὸς τὸν ἀσώματον Πατέρα” 
Εὐλογητὸς ὁ Θεὺς 6 τῶν πατέρων ἡμῶν. 

Tov ix Πατρὸς πρὸ αἰώνων γεννηθέντα Yibv xat 
θεὸν, xal ἐπ ἑσχάτων τῶν χρόνων σαρχωθέντα, Ex 
Παρθένου μητρὸς ἱερεῖς ὑμνεῖτε' Λαὸς, ὑπερυφοῦτε 
εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Τὸν ἐν δυσὶ ταῖς οὐσίαις ἄναπτάντα ζωοδότην Χρι- 
στὸν εἰς οὐρανοὺς μετὰ δόξης, χαὶ Πατρὶ συγχαθε- 
ζόμενον, ἱερεῖς ὑμνεῖτε' Λαὺς, ὑπερυφοῦτε εἰς πάντας 
τοὺς αἰῶνας. 


"Tov Ex δουλείας τὴν χτίσιν τῶν εἰδώλων λυτρωσά- 


µενον, xat παραστήσαντα ταύτην ἐλευθέραν τῷ ἰδίῳ 
Πατρὶ, ἱερεῖς ὑμνεῖτε' Λαὺς, ὑπερυφοῦτεα εἰς πάντας 
τοὺς αἰῶνας. 

Tov τῇ αὐτοῦ χαταδάσει χαθελόντα τὸν ἀντίπαλον 
χαὶ fj αὐτοῦ ἀναθάσει ἀνυψώσαντα τὸν ἄνθρωπον, 
ἱερεῖς, ὑμνεῖτε' Λλαὺς, ὑπερυφοῦτε εἰς πάντας τοὺς 
αἰῶνας. 

Σὲ τὴν ὑπὲρ νοῦν xai λόγον Μητέρα θεοῦ, τὴν iv 
χρόνῳ τὸν ἄχρονον ἀφράστως χυῄσασαν, οἱ πιστοὶ 


ὁμοφρόνως µεγαλύνομεν. 

Σὲ τὸν λντρωτὴν τοῦ κόσμου Χριστὸν τὸν θεὸν οἱ 
ἁπύστολοι βλέποντες ἑνθέως ὑψούμενον, i δέους 
σχιρτῶντες, µεγαλύνομεν. 


Σὲ «bv χαταδάντα ἕως ἑσχάτου τῆς γῆς, xai τὸν 
ἄνθρωπον σώσαντα, xal τῇ ἀναδάσει σου ἀνυφώ- 
σαντα τοῦτον μεγαλύνομεν. 

Xatpe, θεοτόχε, μῆτερ Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ὃν γὰρ 
ἐχύησας σήμερον ἐκ γῆς ἀνιπτάμενον, σὺν ἀγγέλοις 
ὁρῶσα ἐμεγάλυνας. 


sic carne veniet justus omnium judex. 


Ut viderunt te, Salvator noster, supernae poten- 
ti? in excelsis sublatum cum corpore, in timore 
clamabant : Magna, Domine, benignitas tua. 


Qui in fornace ignis cantatores servavit pueros : 
Benedictus Deus patrum nostrorum. 


In humeris, Christe, errantem tollens naturam, 
38sumptius sursum, Deo οἱ Patri adduxisti. 


Qui in nebula luminis es assumptus, et salvasti 
muudum : Benedictus Deus patrum nostrorum. 


Qui ascendisti e terra ad incorporeum Patrem : 
Benedictus Deus patrum nostrorum. 


Ex Patre ante szcula natum Filium et Deuni, et 
in ultimis temporibus incarnatum ex Virgine matre, 
sacerdoles, canite : plebs, superexaltate per omnia 
sxcula. 


In duabus substantiis volantem vitze datorem Chri- 
stum in coelos cum gloria et cum Patre sedentem, 
sacerdotes, laudate; plebs, superexaltate per omnia 
ssecula. 


Qui a servitute idolorum creaturam salvat, et po- 
nit ipsam liberam apud proprium Patrem, hunc sa. 
cerdotes laudate, plebs, superexaltate per omnía s2- 
cula. 


Sua ipsius descensione qui obruit inimicum, et 
688 sua ipsius ascensione qui exaltavit hominem, 
hunc, sacerdotes , laudate; plebs, superexaltate per 
omnia Βου]. 


Te supra mentem eL rationem Matrem Dei, qua 
in tempore temporis exsortem ineffabiliter enixa es, 
fideles unanimiter magnificamus. 


Te salvatorem mundi Christum Deum apostoli vi- 
dentes divinitus exaltatum, cum timore exsultantes, 
magnificamus. 


Te descendentem usque ad extrema terrz, et lio- 
minem salvantem , et ascensione (ua superexaltan- 
tem hunc, maguiflcamus. 

Ave, Deipara mater Christi Dei : quem enim pepe- 
risti, hodie ex terra supravolantem cum angelis vi- 
deus, magnilicasti. 





841 
EJUSDEM 


Jn transfigarationem Domini nostri Jesu Chris. 


Acrostichis. 


Moyses Dei faciem in Thahor vidit. 

Moyses iu mari prophetice couspicatus in nebula, 
et in columna olim ignis gloriam Domini, exclama- 
bat : Redemptori et Deo nostro canamus. 

Ut petra corpore protectus deificato, invisibilem 
iutuens Moyses Dei spectator, exclamabat : Redem- 
ptori et Deo nostro canamus. 

Tu in monte legali et in Thaboreo visus es Moysi 
in tenebris olim : in lucem autem nuuc inaccessam 
divinitatis. : 

Obumbrans gloria in tentorio prius, et Moysi allo- 
quens tuo servo, figura facta est illustris ineffahiliter 
in Thabor tux, Domiue, trausfigurationis. 


Convenerunt tecum , o Verbum, unigenitum, ex- 
celsum, apostolorum summitas in monte Thabor, et 
simul astiterunt Moyses et Elias, ut Dei servi, o qui 
solus humanus es. 

Deus totus exsistens, totus mortalis factus es, tota 
divinitate mísceus humanitatem in substantia tua, 
quam in duabus substantiis Moyses Eliasque vide- 
runt in monte Thabor. 

Ex carne tua radii divinitatis egrediebantur, pro- 
phetarum et apostolorum, unde electi canentes ex- 
clamabant : Gloria potenti tuze, Domine. | 

Rubum servans illasum congredientem igni, Moysi 
divina luce preditam carnem ostendisti, Domine, ca- 
nenti : Gloria potentiz tue, Domine. 

Ahsconsus est divinitatis radiis sensibilis sol, ut 
in monte Thaboreo vidit te transfiguratuim, Jesu mi : 
Gloria potestati tux, Domine. 

jgois uon urens maleriem corporis, visus est ina- 
teri: expers, ut Moyses et Elias apostolis visus es, 
Domine, unus ex duobus in duabus perfectis na- 
turis. 

Facundus lingua, tua magnalia non potest loqui : 
ut eniw imperans vitz, et morti domínans , consti- 
wisi 889 in Thabor monte Moysen et Eliam, te- 
$tlantes tuam divinitalem. 


Qui manibus invisibilibus formasti secundum 
imaginem tuam, Christe, hominem, archetypam 
iuam in figmento pulchritudinem ostendisti non 
4t ip imagine, sed ut loc ipse exsistens per sub- 
stantiam, Deus simul et homo. 

Conimistus inconfuse carbonem ostendisti nobis 
divinitatis, comburentem quidem peccata , animas 
auteni illuminantem in Thabor monte, Moysen et 
Eliam, discipulorumque principes obstipuerunt. 

Quam magnum el terribile visum est spectaeu- 
Ὅ lum hodie! e ccelo sensibilis, e terra vero incom- 
parabilis effulsit sol justitize, intelligibilis, in monte 
Thabor. 


S. JOANNIS DAMASCENI 
A 


Sls 
TOY AYTOY 


Eic τὴν µεταμόρφωσιν τοῦ Kvplov 'Incov Xy. 
στοῦ. 


H ἀκροσειχίς. 


Mts, θεοῦ πρὀσωπον £v θαθᾶῶρ Ds. 

Μωσῆς ἓν θαλάσσῃ προφητιχῶς ἰδὼν ἐν νεφῶχ, 
καὶ ἓν στήλῃ πάλαι πυρὸς τὴν δόξαν Κ.υοίου, ἀνεθότ' 
Τῷ λυτρωτῇ χαὶ θεῷ ἡμῶν ἄσωμεν. 

Ὡς πέτρα τῷ σώματι σχεἐπασθεὶς τῷ τεβεωμέν., 
τὸν ἀόρατον χκαθορῶν Μωσῆς ὁ θεόπτης, ἀνερόα' Tg 
λντρωτῇ xaX θεῷ ἡμῶν ἆσωμεν. 

Eu ἐπὶ τοῦ ὅρους τοῦ νομιχοῦ xal ἓν θαθζρίῳ 
χαθωράθης τῷ Μωῦσῇ ἐν γνόφῳ τὸ πάλαι, by quz 


DB δὲ νῦν ἀπροσίτῳ τῆς θεότητος. 


Ἡ σχιάζουσα δόξα kv τῇ σχηνἩ πρότερον, xat τῷ 
Μωῦσῇ ὁμιλοῦσα τῷ σῷ θεράποντι, τύπος γετένηται 
τῆς ἀστραφάδης ἀῤῥήτως ἓν θαδώρ σου, Δέστατα, 
μεταμορφώσεως. 

Συνανῆλθόν σοι, Λόγε, μονογενὲς, Ὀψιστε, ἡ τῶν 
ἁποστόλων ἀκρότης ἐπὶ τοῦ ὄρους θαθὼρ, καὶ cur 
παρέστησαν, ὃ τε Μωσῆς, καὶ Ἠλίας, ὡς θε &- 
ράποντες, µόνε φιλάνθρωπε. 

Θεὸς ὅλος ὑπάρχων, ὅλος βροτὸς Υέγονας, Ohr 5i 
θεότητι µίξας τὴν ἀνθρωπότητα ἓν ὑποστάσει ση, 
ἣν ἐν δυσὶ ταῖς οὐσίαις Μωσῆς Ἠλίας τε eov iv 
ὄρει θαθώρ. 

Ἐκ ααρχός σου βολίδες θεότητος ἐξεπορεύνη 
προφητῶν καὶ ἁποστόλων, ὅθεν ol πρόκριτοι μέλ- 
ποντες ἀνεδόων' Δόξα τῇ δυνάμει σου, Küpis. 

Ὁ τὴν βάτον φυλάξας ἁλώδητον προσομιλοῦσιν 
πυρὶ, τῷ Μωσῇ θεολαμποῦσαν σάρχα ὑπέδειζας, 
Αέσποτα, μελῳδοῦντα" Δόξα τῇ δυνάμει σου, Kip: 

Ὑπεχρύδη ἀχτίσι θεότητος αἰσθητὸς fius, ὧν 
ἐν ὄρει θαθωρίῳ εἶδέ σε μεταμορφούμενον, "ln 
μου’ Δόξα τῇ δυνάμει σου, Κύριε. 

Πῦρ μὴ φλέγον τὴν ὕλην τοῦ σώματος ὡράθη δύ- 
λον, ὡς Μωσῆς καὶ ἁποστόλοις ὤφθης Hia; τε, 
Δεσπότα, εἷς &x δύο, ἓν δυσὶ τελείαις ταῖς φύσεσι. 


Ῥητορεύουσα γλῶσσα, σοῦ τὰ μεγαλεῖα οὗ δύναται 
φθἐγξασθαι ὡς κρατῶν Qnis γὰρ, xa! θανάτου 
δεσπόζων, παρέστησας ἐν θαξζὼρ τῷ ὄρει τὸν Mo 


D σην καὶ τὸν Ἠλίαν, μαρτυρήσαντάς σου vhy θεύ- 


τητα. 
! 'O χεραὶν ἀοράτοις πλάσας xat εἰχόνα σου, Χριστό 
τὸν ἄνιρωπον, τὸ ἀρχέτυπόν σου iv τῷ πλάσμαϊι 
κάλλος ὑπέδειξας, οὐχ ὡς ἓν εἰχόνι, à ὡς αὖτν 
àv κατ΄ οὐσίαν, ὁ Geb; χρηµατίσας xal ἄνθρωτο:. 
Συγχραθεὶς ἀσυγχύτως, ἄνθραχα ὑπέδειξας ἡμῖν 
θεότητος, χαταφλέγοντα μὲν ἁμαρτίας, φυχὰς 8 
φωτίζοντα Bv Θαδὼρ τῷ ὄρει, τὸν Μωῦσην xal 9^ 
Ἠλίαν, μαθητῶν ve ἐξάρχους ἐξέστησαν. , 
Ὡς μέγα καὶ qo6spàv ὡρᾶθη θέαµα σήμερον] ἐν 
οὐρανοῦ αἱσθητὸς, Ex Υῆς δὲ ἀσύγχριτος iln paye 
"HAtog τῆς δικαιοσύνης, νοητὸς, ἐπὶ τοῦ gov; e 
600. 








Sin 


CARMINA. 


850 


Ilapni0s μὲν d σχιὰ τοῦ νόµου ἑἐξασθενήσασα. A  Preteriit quidem umbra fegie infftnrata : venit 


£A1u0c δὲ σαφῶς Χριστὸς, ἡ ἀλήθεια. Μωσῆς àvs- 
ἑόησεν ἐν τῷ θαθωρίῳ, χατιδὠν σου τὴν θεότητα. 


Ὅ στύλος τῷ Μωῦσῇ Χριστὸν τὸν μεταμορφούμε- ' 


νον, ἡ δὲ νεφέλη σαφῶς τὴν χὰριν τοῦ Πνεύματος, 
τὴν ἐπισχιάσασαν £y τῷ Θαθωρίῳ παρεδήλου ἐμφα- 
νέστατα. 

Νῦν χαθωράθη ἀποστόλοις τὰ ἀθέατα, θεότης iv 
σαρχίῳ kv τῷ θαδὼρ ἀστράπτουσα βοῶσιν, Εὐλο- 
γητὸς εἶ, Κύριε ὁ 8:5;, εἰς τοὺς αἰῶνας. 

ἝἜφριξαν φόθῳ ἑἐκπλαγέντες τὴν εὑπρέπειαν τῆς 
θείας βασιλείας &v τῷ ὄρει θαδὼρ ἀπόστολοι, βοῶν» 
τες) Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε ὁ θεὺὸς, εἰς τοὺς αἰῶνας. 

Νῦν τὰ ἀνήχουστα ἠχούσθη. Ὁ ἁπάτωρ γὰρ }]ὸς 
ix τῆς Παρθένου τῇ Πατρῴᾳ φωνῇ ἑνδόξως µαρτυ- 
ρεῖται, ofa. θεὸς xal ἄνθρωπο; ὁ αὐτὸς εἰς τοὺς αἱῶ- 
νας. 

Θέσει 05 γέγονας 'Ὑψίστου , τῇ οὐσίᾳ δὲ Υἱὸς γα” 
πημµένος, προὐπάρχων, ἡμῖν ὠμίλησας ἀτρέπτως' 
Εὐλογητὸς cl, Κύριε ὁ θεὸς, εἰς τοὺς αἰῶνας. 


Αχηχούτες, Δέσποτα, Ex Πατρὸς μαρτυρούμενον, 
καὶ ὡς ἀνθρωπίνης στεῤῥωτέραν ὄψεως ὁρᾷν τοῦ 
προσώπου σου τὴν ἀατραπὴν μὴ φὲἑροντές σου οἱ 
µαθηταὶ, ἐπὶ τὴν γῆν κατέπιπτον, àv φόδῳφ µελῳ- 
δοῦντες, Οἱ παῖδες εὐλοχεῖτε, ἱερεῖς, ἀνυμνεῖτε, 
λαὸς, ὑπερυφοῦτε El; πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Βασιλευόντων πέφυκας Βασιλεῦ ὡραιότατος, xai 
τῶν πανταχοὺ χυριευόντων Κύριο;, δυνάστης µακά- 
Ρις, xaX φῶς οἰκῶν ἁπρόσιτον, i οἱ µαθηταὶ χατα- 


πλαγέντες ἐθόων, 0ἱ παῖδες εὐλοχεῖτε, ἱερεῖς ἄνυμ- ο 


v&tt&* λαὸδς, ὑπερυφοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 
Ὡς οὑρανοῦ δεσπόζοντι, xat τῆς γῆς βασιλεύοντι, 
xat χαταχθονίων τὴν χυρίαν ἔχοντι, Χριστὲ, σοι παρ- 
έστησαν , ix μὲν της Υῆς ἀπόστολοι, ὡς ἐξ οὐρανοῦ 
δὲ, ὁ βεσθίτης Ἠλίας, Most, δὲ àx νεχάδων, µελῳ- 
δοῦντες ἁπαύστως' ()ἱ παῖδες, εὐλογεῖτε, ἱερεῖς ἁνυμ- 
νεῖτε, λαὺς, ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰώνας, 


Ῥσαθυμοτόχοι µέριμναι ἐπὶ γῆς χατελείφθησαν τῇ 
τῶν ἀποστόλων ἑχλογῇ, φιλάνθρωπε, ὡς cot ἠχολού- 
θησαν πρὸς τὴν ἐκ γῆς µετάρσιον θείαν πολιτείαν. 
*"00ev χαὶ ἑπαξίως τῆς σῆς θεοφανείας ἑἐμελῴδουν 
τυχόντες' Ul παῖδες εὐλογεῖτε, ἱερεῖς, ἀνυμνεῖτε, λαὸς, 
ὑπερυφοῦτε el; πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Ἵνα σου δείξης ἑμφανῶς τὴν ἀπόῤῥητον δευτέραν 
χατάθασιν, ὅπως ὁ Όψιστος θεὺς ὀφθήσῃ ἑστὼς kv 
µέσῳ θεῶν τοῖς ἀποστόλοις ἐν θαδὼρ Μωσῇ σὺν 
Ἠλίᾳ τε ἁλῥήτως ἔλαμψας, διὸ πάντες σε, Χριστὲ, 
µεγαλύνομεν. 

Δεῦτέ pot, πείθεσθε, λαοὶ, ἀναθάντες εἰς τὸ ὄρος τὸ 
ἅγιον τὸ ἐπουράνιον, ἆθλως στῶμεν ἐν πόλει ζῶντος 
θεοῦ, χαὶ ἐποπτεύσωμεν vot θεότητα ἆθλον Πατρὸς 
καὶ Πνεύματος Ev Υἱῳ μονογενεῖ ἁπαστράπτουσαν. 


Ἔθελξας πόθῳ µε, Χριστὲ, xai Ἰλλοίωσας τῷ 
θείῳ σου ἔρωτι, ἀλλὰ κατάφληξον πυρὶ ἆθλῳ τὰς 
ἁμαρτίας µου, xot ἐμκλησθῆναι τῆς ἐν τοὶ τρυφῆς 


autem manifesta Christus veritas : Moyses excla- 
mavit iu Thaborio, intuens tuain divinitatem. 

Columna Moysis Christum transfiguratem, nebula 
autem manifeste gratiam Spiritus obumbrantem in 
Thaborio manifestabat apertissime. 


Nune spectata suot apostolis invisibilia, divinitas 
in caruncula in monte Thabor fulgens, clamantibus : 
Benedictus es, Domine Deus, per s:ecula. 

Horruerunt timore stupefacti decorem divini regni 
in monte Thabor, apostoli , clamantes : Benedictus 
es, Domine Deus, per s:xcula 

Nunc inaudita audita sunt. Sine Patre eniin Filius 
de Virgine, paterua voce gloriose praedicatur tan- 


B quam Deus et bomo idem per s:zcula. 


Adoptione non factus es Excelsi , substantia au- 
tem cum Filius dilectus praexsisteres , nobiscum 
conversatus es immutabiliter : Benedictus es, Do- 
mine Deus, per szecula 

Audieutes, Domine, Patris testimonium, et ut hu- 
mano solidiorem aspectu videre faciei tuze fulgorem 
non ferentes tuum discipuli, in terram cadebant in 
timore, canentes : Pueri, benedicite; sacerdotes, 
concinite ; populus, superexaltate per omuia szecula. 


Regnantium es Rex pulcherrimus, et ubique do- 
minantium Dominus , princeps beatus, et lumen 
habitans inaccessibile, eui discipuli stupefacti. cla- 
mabaut : Pueri, benedicite ; sacerdotes, concinite; 
populus, superexaltate per omnia szecula. 

Tanquam coelo dominanti, et terrze regnanti, et 
subterraneorum «dominium habenti , Christe, tibi 
astiterunt ; e terra quidem apostoli : tanquam e 
ccelo autem, Tüesbites Elias; Moyses vero ex mor- 
tuis, canentes incessanter ; Pueri , benedicite; sa- 
cerdotex, concinite ; populus, superexaltate per 
omnia szcula. 

Segnitiem parientes curz in terra derelictze sunt, 
apostolorum delectu , o humane, ut te seculi sunt 
ad sublimem e terra divinam politiam, unde et 
jure diviuz (tux manifestationis participes effecti, 
canebant : Pueri, benedicite; sacerdotes, concinite, 
populus, superexaliate per omnia s:cula. 

Ut tuam ostendus aperte arcanam secundam de- 
scensionem , ui excelsus Deus videaris stans in 
medio deorum , apostolis in Thabor cum Moyse et 
Elia ineffabiliter splenduisti: ideo omnes te, Christe, 
inagnificamus. 

Agite mihi, parele mihi, populi ascendentes in 
montem sanctum, colestem : abjecta materia ste- 
mus in civitate viventis Dei , et inspiciamus mente 
divinitatem materi: expertem Patris et Spiritus, in 
Filio unigenito effulgentem. 

Demulsisti desiderio me, Christe, et allerasti 
divino tuo amore, sed combure igne a materia 
remoto peccata mea, et impleri eis quze in te deliciis 


S. JOANNIS DAMASCENI yj) 


, dignum fac, ut duos saliando magnificem , o bone, A χαταξίωσον, ἵνα τὰς δύο σχιρτῶν µεγαλύνω, ày;'o. 


851 
advenius tuos. 
EJUSDEM 
[n festum Annuntiationis beatissime Uei Genitiicis, 
Carmen. 


Audi, puella , Virgo pura, dicat jam Gabriel con- 
silium Altissimi ántiquu"n : verum fias ad Dei 
susceptionem prompta, Per !e enim incomprehen- 
sSibilis cum mortalibus conversatur. Ideo et gau- 
dens clamo : Benedicite, omnia opera Domini, Do- 
minum. 

Intellectus omnis vincitur mortalium , respondit 
Virgo quarens : Quz mihi loqueris, ab opinione 
remola sunt : tuis his leta sum verbis ; sed timeo 
stupefacia, ne deceptione ut Evam longe me wit- 


παρονσίας σου. 


ΤΟΥ AYTOY 


Eic τὸν εὐαγγε.1ισμὸν τῆς ὑπερατίας θεογενγή. 
tov ἡ Ἀκροστιχίς. 


"Axove, χόρη, Παρθένε ἁγνή * εἰπάτω δη ὁ Γαρῖλ 
βουλὴν Ὑψίστου ἀρχαίαν, ἁληθινὴν, γενοῦ πρς 
ὑποδοχὴν ἑτοίμη Θεοῦ. διὰ σοῦ γὰρ ὁ ἀχώσττος ἓρ- 
τοῖς συνεπιστρέφεται. Διὸ καὶ χαίρων Boo, Εὐλονεῖτε 
πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον. 


Ἔννοια πᾶσα ἡττᾶται βροτῶν, ἀντέφησεν f Πτῃ- 
θένος ζητοῦσα” "Απερ pot φθέΥΥΠ παράδοξα, tofry 
σου τοῖς λόγοις. Αλλά δέδοιχα θαμθηθεῖσα μὴ iris 
µε ὡς Εὔαν πόῤῥῳ πἐµύῃς θεοῦ. "AXY ὅμως Tis 


tas a Deo; scd tamen jam clamo : Benedicite, om- B Boi ' Εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον, 


nia opera Domini, Domino. 

Ecce tibi, puella, dübium solutum est, dicit ad hzc 
Gabriel : Bene enim dixisti rem nou conjectandam, 
sermonibus tuorum labiorum parens, Reliquum ne 
dubita ceu fictio sit : ut rei autem crede, Ego enira 
gaudens clamo : Benedicite, omnia opera Domini, 
Domino. 

Lex hiec a Deo mortalibus statuta, irreprehensi- 
bilis , rursum jubet , ut ex communi amore partus 
proveniat , nescio conjugalem penitus voluptatem. 
Quomodo igitur dicis quod pariam ? timeo ne ver- 
sute loquaris : sed tamen jam clamo : Benelicite, 
omnia opera Domini, Domino. 

Verba qua mihi dicis, o veneranda , angelus 
rursus clamat, consuete suut feturze mortalium ho- 
minum. Vere Deum tibi annuntio supra rationem 
et mentem incarnatum, ut novit ex te , ideo gau- 
dens clamo : Denedicite, omnia opera Domiui, Do- 
mino. 

Videris mihi veritatis orator, reposuit Virgo. Lx- 
εί enim communis venisti nuntius : anima igitur 
quia purgata sum per Spiritum , secundum verbum 
tuum (lat mihi : habitet iu me Deus ad quem clamo: 
Benedicite, omnia opera Domini, Domino. 

Tanquam animatam Dei arcam nequaquam lan- 
gat manus non initiatorum : labra autem fidelium 
Deiparz perpetuo vocem angeli recinentia, exsul- 
tando clament : Ave , gratia plena, Doiminus tecum. 


Supra intellectum concipiens Deum, natura leges D 


nescisti , puella : tu enim pariendo, qua matrum 
sunt transcendisti, fluxa natura quamvis coustares: 
unde digne audis : Ave, gratia plena, Dominus te- 
cum. 

Quonam modo lac profundas , Virgo pura , non 
fert enarrare lingua mortalis : admirabilis enim 
nature ostenditur res, legalis terminos partus trans- 
grediens, unde digne andis : Ave, gratia plena, Do- 
minus tecum. 

Admirabile sacrorum interpreti Moysi rubus et 
ignis ostendunt signum. Quierens. autein finem. in 
wansitum temporis, in puella pura dixit perspi- 
cere, velut Deipara dicatur : Ave, gratia plena, Do- 
minus tecum. 


Ἴδε σοι, χόρη τὸ ἄπορον λέλυται, φησὶ πρὸς ταῦ:: 
ὁ Γαδριἠλ' Καλῶς γὰρ ἔφης τὸ πρᾶγμα δυστέχµαρ- 
τον λόγοις σῶν χειλέων πειθαρχοῦσα” λοιπὸν μὴ ἁμ» 
φίδαλε ὡς πλάσµατι, ὡς πράγματι δὲ πίστευε, Evo 
γὰρ χαίρων Boo: Εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυραω 
τὸν Κύριον. 

Νόμος οὗτος θεόθεν βροτοῖς, ὁ ἄμεμπτος cit 
erst, ξυνοῦ ἔρωτος τόχον προέρχεσθαι. Οὐχ oia 
σύζυγον παντελῶς ἡδονήν. Πῶς οὖν Meu ὅτι she 
μαι; φοθοῦμαι μὴ ἁπάτῃ λαλῆς. "AX ὅμως [η 
βοῶ * Εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Kopos. 


Ῥήματα ἅπερ poc φθέγΥΠ, σεμνὴ, ὁ ἄγγελος ti 
Aty Bod, συνήθη πέλει λοχείας ἀνθρώπων vnus. 
Tbv ὄντως Θεόν σοι ὑπαγγέλλομαι ὑπὲρ λόγον τε xi 
ἔννοιαν σαρχούµενον, ὡς οἶδεν ἐχ σοῦ. Ad) xol yo- 
pov βοῶ: Εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυρίω «iv Ke- 
piov. 

Φαίνῃ µοι ἀληθείας ῥήτωρ, χατέθετο f llegicw;. 
Χαρᾶς κοινῆς γὰρ ἑλήλυθας ἄγγελος' ψυχὲν οὖν ἐτεὶ 
αυγχαθἠγνισμαι Πνεύματι, ὡς τὸ ῥῆμά σου γενέτλω 
pov σχηνούτω ἐν ἐμοὶ ὁ Θεὸς, πρὸς ὃν Bon: E 
γεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον. 

Ὡς ἐμφύχῳ θεοῦ χιδωτῷ φαυέτω μηδαμῶς y? 
ἁμυήτων ' χείλη δὲ πιστῶν τῇ θεοτόχῳ dert 
φωνὴν τοῦ ἀγγέλου ἀναμέλποντα, bv ἀγαλλήΣ 
βοάτω * Xalpe, χεχαριτωµένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ. 

Ὑπὲρξννοιαν συλλαβοῦσα θεὸν, τῆς φύσεως (esu) 
ἔλαθες χόρη. EU γὰρ ἐν τῷ τίκτειν cà µητέρων 6utpxs, 
ῥευστὴ φύσις χαΐπερ καθεστηχυῖα ' ὅθεν ἑἐταζίω 
ἀχούεις: Χαῖρε, κεχαριτωµένη, ὁ Κύριος μετὰ 007 


Πῶς πηγάζεις Ὑάλα, Παρθένε ἁγνὴ, οὐ vie 
ἐξειπεῖν γλῶσσα βροτεία. Eévov γὰρ φύσεως a 
δείκνυται πρᾶγμα νοµίµης 6pouc γονῆς ὑπερθαῖνν' 
ὄθεν ἑπαξίως ἀκούεις' Χαἴρε, κεχαριτωµένη,ὁ Kos 
μετὰ σοῦ. 

θαυμαστὺν τῷ ἱεροφάντῃ Μωῦσεῖ ἡ βάτο xi 
πῦρ ἔδειξε τέρας. Ζητῶν δὲ τὸ πέρας εἰς bia 
χρόνου, ἓν χόρῃ ἁγνῇ ἔφη κατωττεῦσαι, ἡ ὡς θὲ9’ 
τόχῳ λεχθείη: Xatps, χεχαριτωµένη, ὁ Κύριος p 
σοῦ. 





$53 


μετὰ σοῦ. 


CARMINA. 

Δανιὴλ σε ὄρος καλεί νοητὸν, γεννήτριαν Θεοῦ ὁ 
Ἡσαίας, βλέπει δὲ ὡς πόχον Γεδεὼν, ὁ Δαθὶὸδ δὲ 
ἁγίασμα, φάσχει πύλην δὲ σε ἄλλος' ὁ δὲ Γαθριῇήλ 
σοι κραυγάζει. Χαῖρε, χεχαριτωµένη, ὁ Κύριος 


851 


Daniei te montem vocat intelligibilem , Genitri- 


cem Dei 1saias : 


videt autem ut vellus Gedeon : 


David sacrarium dicit ; januam vero te alius : 


Gabriel autem iibi clamat : 


minus. tecum. 


Ave,. gratia plena, Do- 


EYXH TOT ATIOY IQANNOY TOY AAMAZKHNOY, 


᾽Απὸ βδελυρᾶς χαρδίας, 

᾽Απάχαθάρτου ης, 
Ἐχφυχῆς ερυπωμένης, 
Δέξαι δέησιν, Χριστέμου. 
Καὶ μὴ παρωσάμενός 


Απὸ Άλις χειλέων, 


μου, 
M τοὺς λόγους, μὴ τοὺς 
τρόπους, 
Mà τὴν ἀναισχυντίαν, 
Δός pot παῤῥησίαν λέχειν 
*A βεθούληµαι, Χριστέ 
ου 


ἩΜᾶλλον δὲ καὶ δίδαξόν. £, 
Ti µε δεῖ ποιεῖν xat λέ- 

[γειν. 
Ημαρτον ὑπὲρ τὴν πόρ- 

Inv, 
'H µμαθοῦσα ποῦ κατά- 
Mice ἐξωνησαμίν τν 

ὕρον ἐξωνησαμένη, 

"Be τόλμη ρῶς ἀλεῖψαι 
Σοῦ τοὺς πόδας τοῦ θεοῦ 


9, 
Tou δεσπότου xoi uo 
[στοῦ µου. 

Ὡς ἐχείνην οὐχ ἀπώσω 
Προσελθοῦσαν x xap- 
1ηδ’ ἐμὲ βδελύξ ie 
Mr ἐμὲ βδελύξη Λόγε * 
Σον δὲ παράσχε "ot πό- 
δας, 
Καὶ χρατῆσαι, χαὶ φιλῆ- 
ίσαι, 
Καὶ τῷ ῥείθρφ τῶν δα- 
[χρύων 

Ὡς πολυτιμήτῳ μύρῳ, 
Ἰούτους τολμηρῶς ἀλεῖ- 


αι. 
Ἡλῦνόν µε τοῖς δάχρυσί 
μου, 
Ká0a pov αὗτοῖς µε, Λόγε. 
Αφες xai τὰ πταίσματά 
μου, 
Οἶδας τῶν καχῶν τὸ πλῆ- 
ἴθος, 


Διὰ στίχων» ᾿Αγακρεογτείων (88). 


Ἱ 


ORATIO D. JOANNIS DAMASCENI 


Versibus Ánacreonticis. 


Jacobo Billio interprete. 


Àb ore, Christe, foedo 
Ει corde labe pleno, 
Spurcis et a labellis, 
Turpique mente, sume 
Preces meas benignus. 
Ob verba nec repelle 
Me, propter atque mores 
Malos οἱ impudentes : 
Fideuter at loqui da, 
Ου mens cupit profari. 


]mo, Deus, doce me, 
Quidnam geram, loquar- 
ve 


Scorto scelestior sum, 
Quod audiens ubinam 
Fores, coemit unguen, 
Pulso metuque venit, 
Ut ungeret, Deus mi, 
Pedes tuos. Ut illa 


À te repulsa non est 
Secum ferens pium cor, 


Sic ne repellar a te: 
Sed da tuos tenere 


Pedes, et osculari, 
Λο iinbre lacrymarum, 


Cui cedit unguen omne, 
Audacier hos rigare. 


Fletu meo lava me : 


Hoc, Christe, me repurga. 
Noxas mihi remitte. 


Non te fugit malorum 


(85) Hive precatio a Grecis multoties edita est 
in Ollicio sancte commuuionis, ubi Symeoni Juniori 
theologo tribuitur, ἐκ τῶν θείων ἑρωτήσεων τῆς 
ἁγίας µεταλήψεως Συμεὼν τοῦ θεολόγον. 


Α Οἶδας καὶ τὰ τραύματά 


[μου, 

Καὶ τοὺς µώλωπας ὁρᾷς 
μου. 

᾽Αλλὰ χαὶ τὴν πἰστιν οἵ- 


ἴδας, 
Καὶ τὴν προθυµίαν βλέ- 


[πεις, 

Καὶ τοὺς στεναγμοὺς 
ἀχούεις. 

Οὐ λανθάνεισε,θεέ µου, 


Λυτρωτά 


ου, 
Οὐδὲ σταλαγμὸς δαχρύων, 
Οὐδὲ στεναγμοῦ τι µέρος, 
0ὐδὲ χίνηµα χαρδίας. 

Τὸ (86) µη ἀκατέργαστόν 


Ποιητά pov, 


μου 
Ἔγνωσαν οἱ ὀφθαλμοί 


[σου 
Ἐπὶ τὸ βιθλίον δέ σου 
Καὶ τὰ µήπω πεπραγ- 

να, 
Γεγραμμένα σοι τυγχά- 


B Tet. 


Ἴδε τὴν ταπείνωσίν µου, 
Ἴδε µου τὸν χόπον ὅσος, 
Καὶ τὰς ἁμαρτίας πάσας 
"Αφες pot, θεὲ τῶν ὅλων' 
"Iva καθαρᾷ χαρδίᾳ, 
Περιτρόμῳ διανοίᾳ, 
Καὶ φυχῄῇ συντετριμμένῃ 
Tov ἀχράντων σου µε- 
[τάσχω 
Καὶ πανάγνων µυστη- 
ρίων, 
Οἷς ζωοῦται xal θεοῦται, 
Πᾶς ὁ πίνων τε χαὶ τρὠ- 
- [γων, 
Ἐξ εἰλικρινοῦς χαρδίας. 
Σὺ γὰρ εἶπας, Δέσποτά 
μου, 
ου τὴν 
σάρχα, 
Πίνων δέ µου καὶ τὸ αἷμα, 
Ἐν ἐμοὶ μὲν ὄντως μένει, 


Πᾶς ὁ τρώγων 


Moles gravis meorum, 
Cernís meas et plagas, 
Sed et fidem vides uÁ, 
Studiumque mentis omne, 
Luctus graves et audis. 


Non te latet, Deus mi, 
Mi Conditor, mi Redem- 
[ptor, 
Nec gutta lacrymarum, 
Suspirium nec ullum, 
Ne motus ipse cordis. 
Tui, Deus, quid in me 


Desit, vident ocelli : 


Et in tuo libello 
Perscripta sunt vel illa, 


Qua mi peracta nondum. 


Specta jacens humi cor, 
Specta ineos labores, 
Omnesque, Christe, noxas 
Mihi remitte, quzeso ; 

Ut corde Jabe puro, 

Et mente cum tremente, 
Fractaque vi doloris, 
Sumaim sacram synaxín 


Qua vivit, et Deus fit, 


Quicunque corde puro 
Edit, bibitque. Sermo. 


Hic namque fluxit a te ; 
Quisquis bibet cruorem 


Meum, meamque carnem 


Edet, manebit in ine, 
In hocque rursus ipse 


(80) Bill. emendat μέν. Alludit enim ad íllud 
Psal. cxxvim : Imperfectum meum vide, viderunt 
oculi ttti. Septuaginta ἀχατέργαστον liabent. 





855 


Manebo. Verus hic est 
Sermo Dei supremi. 
Nam qui sacram synaxin, 


Ejusque suscipit vim, 
Non solus ille, non jam 
Est ille solus, inquam, 
Sed, mague Christe, te- 
cum, 
Qui lumen es trilulgens. 
Ne solus ergo linquar, 
Vitze dator, carens te, 
Qui vita, qui milique( 


Es spiritus, meumque 
Qui gaudium, salusque 


Qui solus orbis omnis : 
Supplex ob id rogo te 
Fletu madens calenti, 


Et corde (cernis ipse) - 


Fracto gravi dolore, 

Ut criminum wihi des 
Lenis redemptionem 
Tuumque corpus a me 
Sumatur ad salutem. 
Ut, sícut inquiisti,t 
Mecum queas manere: 
Ne gratia carentea 
Hostis tua videns me, 
Abducat, et lateuter 
Avertat ipse sancta 

A lege quam dedisti : 
Hinc 94 tuos volutor 
Pedes, rogoque clainans, 
Decoctor ut receptus, 
Scortuuque rursus a te, 


Sic prodigo mihi tu, 
Scortoque sis benignus, 


Qui nunc dolore magno 
Accedo fractus ad te. 
Quod nemo prorsus eque 
Peccarit, ipse novi, 

Nec perpetrarit unquam 
Hec qua miser patravi. 


S. JOANNIS DAMASCENI CARMINA. 
Ἐναύτῷ 5 ἐγὼτυγχάνω. A Sed non item fugit me, 


᾽Αληθὴς ὁ λόγος πάντως 
Τοῦ Δεσπότου xai Θεοῦ 
ου. 
Καὶ τῶν θείων ὁ με os 
Καὶ θεοποιῶν χαρίτων, 
Οὐμενοῦν οὐκξῖστι μόνος, 
Αλλὰ μετὰ σοῦ, Χριστέ 
fuos, 
ToU φωτὸς τοῦ τρισηλίου. 
Ἵνα γοῦν μη μόνος.µένω, 
Δίχα σοῦ τοῦ ζωοδότου, 
Της πνοῆς µου, τῆς ζωῆς 
ου 


μον, 
To) ἀγαλλιάματός µου, 
Της τοῦ χόσμου δωτη- 
ίας, 
Διὰ τοῦτό cuv προσηλθο», 
Ὡς ὁρᾷς μετὰ δακρύων, 


Καὶ φυχῆς συντετριμ” 
ον ἱμένης, 

Αύτρον τῶν ἐμῶν πται- 
[σμάτων 

Ἱχετεύων τοῦ λαθεῖν µε, 
Καὶ τῶν σῶν ζωοήαρόχων 
Καὶ ἁμέμπτων µυστη- 
ρίων 

Μετασχεῖν ἁπαταχρίτως. 


"Iva. μένῃς, χαθὼς εἶπας, 
Μετὲ n |l παναθλίου. 
Ἵνα ph χωρὶς εὑρών µε 
Ts σῆς κ ριτος ὀπλάνος, 
"Aga prr µε δολίως, 
Καὶ πλανήσας ἀπαγάγῃ 
Τῶν θεοποιῶν σου λόγων’ 
Διὰ τοῦτόσοι προσπίπτω, 
Καὶ θερμῶς ἀναδοῦ σοι, 
Ὡς τὸν ἄσωτον ἑδέξω, 
Καὶ τὴν πόρνην προσελ- 
[θοῦσαν, 
Οὕτω δέξαι µε τὸν πόρνον, 
Καὶ «bv ἄσωτον, οἰκτίρ- 


[μον, 
Ἐν duy] συντετριμµένῃ 
Nüvps προσερχὀμενόνσοι. 
Οἶδα, Σῶτερ, ὅτι ἄλλος 
Ὡς ἐγὼ οὐχ ἔπταισέ σοι, 
0ὐδὲ ἔπραξε τὰς πράξεις, 
ς ἐγὼ χατηργασάμην. 


Peccata quod nec ulla 
Tot sunt, nec ulla tauta, 


Foda nec actiones, 
Quas lenitas Monarche 
Delere non potis sit. 


Yerum misertus horum, 
Peccasse qui dolent se, 


Purgas eos, facisque 
Ut luce perfruantur, 


Divinitatis ipsi 

Tusque compotes sint. 
Mortalibus quod estque, 
Quod angelisque mirum, 
Charos velut sodales 
Alfaris hos frequeuter. 


Audaciam mihi dant 

Hiec, Christe, spemque 
| etam : 

Fiduciamque sumens 


Ex lenitate tanta 
Datisque, tum tremens, 
[ tum 
Ássumo letus iguen, 
Fenuin licet, licet sim 


Stipulaque, quodque mi- 
[rum, 
Velut rubo, mihi sic 
Est flamma roris instar. 
Grata proinde mente, 
Gratoque corde rursus, 
Meimnbrisque mentis, δί- 
que 
Carnis, potens adoro 


Numen tuum, Monarcha, 
Et laudo : nam tibi laus 
Debetur, o Deus mi, 

[n saccula sempiterua. 


856 


Αλλά τοῦτο πάλι» olba , 
Ὡς οὐ μέγεθος πταισµά- 


των, 
Οὑχ ἁμαρτημάτων τλη- 


Οὐδὲ πράξεων αἰσχρότης, 
Ὑπερθαίνει τοῦ θεοῦ µου 
Τὴν πολλὴν «φιλανθρυ- 
[πίαν. 

"AX! Bé συµπαθείας 
Τοὺς θερμῶς μετανοοῦν- 
τας, 
Καὶ χαθαἰρεις, xai λαµ- 
ἱπρύνεις, 
Καὶ φωτὸς ποιεῖς µετό- 


χους, 

Κοινωνοὺς θεότητός σου 

ἐργαζόμενος ἀφθόνως. 
Καὶ τὸ ξένον χαὶ ἀγγέλοις, 

Καὶ ἀνθρώπων διανοίαις 
Ὁμιλεῖς αὐτοῖς πολλάχις. 
Ὥσπερ Φφίλοις σου Tvn- 
T λμηρὸ [σίοις. 
αὕτα τολμηρὺν ποιεῖ µε, 
Ταῦτά µε πτεροῖ, Χριστέ 


Καλθαῤῥῶν σου tat; πλού- 
slate 

Πρὸς ἡμᾶς εὑεργεσίαις, 

Xalpuv ἅμα τε xal τρὲ- 


[jov 
ToU πυρὸς µεταλαμθδάνω, 
Xópto; ὢν, xoi ξένον 

[θαῦμα., 
Νῦν ͵δροσούµενος ἀχαύ- 


στως, 
"(ione xa fj βάτος πάλαι, 
Ἡ ἀφλέχτως χαιοµένη, 
Τοίνυν εὐχαρίστῳ γνώμη, 
Εὐχαρ:στῳφ δὲ καρδίᾳ, 
Εὐχαρίστοις µέλεσί µον, 


Καὶ τῆς ψυχῆς xat σαρχός 

ου, 

Προσχυνῶ χαὶ μεγαλύνω 

Καὶ δοξάζω σε, Θεέ µου, 
Ὡς εὐλογημένον ὄντα 

Νῦν τε xat εἰς τοὺς αἱῶ- 

lvo. 


Eaplicit S. Joannis Damasceni editio Lequmiana. Que sequuntur supplevit 


Patrologia 


ditor. 





ADDENDA 


SUPPLEMENTI VICE 


AD OPERA SANCTI JOANNIS DAMASCENI SUPERIUS EDITA. 


VITÀ BARLAAM ET JOASAPH. 


-— 


PRJELOQUIUM 
Editioni principi Graci textus appositum *. 


Describere multis abhinc annis cceperam compositam a Joanne, qui vulgo Damascenus di- 
citur, Barlaami ac Joasaphi Vitam, ea mente ut eam ad codices Regios omnes, qui sunt nu- 
mero septemdecim, accurate recensitam, Latina versione Jac. Billii, eaque, si forte alicubi 
correctione egeret, emendatiore, instructam, forma maxima ederem, scilicet supplemento 
editioni Damasceni Lequiniane futuram. Sed, cum de redemptore tali libro, iilo quo vivi- 
mus tempore, reperiendo desperarem, id consilii seposueram, ut et majus aliud de addendo 
Benedictine Gregorii Nazianzeni editioni volumine altero, quo ejus poemata et ineditos 
commentatores Grecos, Basilium in primis, comprehenderem. 

Quibus vero rationibus eo fuerim adductus, ut Barlaami Vitam apparatu critico fere desti- 
tutam in vulgus emitterem, lectores docebo. Volui seilicet eam occupare provinciam, ne 
mihi meus labor totus periret, cum de quadam inaudiverim editione, quee, si prior in manus 
lectorum veniat, meam prorsus opprimet, cum illi vel posteriori prior heec mea nullo queat 
modo nocere. Etenim viri duo precipui, Schmidtius, qui in Romanensi litteratura regnat, οἱ 
Kopitar, bibliothece& Cessaree, que Vindobonse est, custos primarius, coeunda studii et 
laboris societate editionem moliuntur, quam omnibus numeris fore absolutissimam facile 
mecum omnes augurabuntur, qui utriusque summam noverunt doctrinam et eruditionem. 

Que cum ita forent, mihi quidem satis esse visum fuit, si meo qualicunque usus appa- 
ratu, velisque contractis, viam fere aperirem, librumque dudum exspectatum, cujus post 
tot in variis linguis versiones Grecum 1psum exemplar nondum fuit typis excusum, in do- 
etorum inferrem bibliothecas, hortante presertim Sinnero, illo Prefationis ad Longum loco 
quo de Barlaami Vita paucis disputavit verbis, sed eruditis, nec dehortante Geelio, qui cum . 

e me tam humaniter et senserit et scripserit, id inter maxima habeo meorum cormhtuum 
premia. Quid enim mihi optatius cadere potest, quam ut illi viro, qui est studiorum erudi- 
lorum judex in paucis maxime idoneus, studia mea probem ? 

Igitur, omissa, que fuisset infinita, codicum septemdecim collatione; ad duos presertim 
recensionem institui, optime illos note et eetatis, adhibitis etiam pro re nata in auxilium 
aliis quibusdam, si quis 1n duobus illis esset locus vel mancus vel difficilior. Sed, brevitati 
studens, varietates scripture rarenter memoravi, nisi viderentur eximie, vel via memoran- 
dis sterneretur ad auctorum emendationes, aut versu foret opus uno et altero, qui columna 
in annotatione brevior vicinee adequaretur nec claudicaret. Si qui forte lectores hypercri- 
tici me negligentie insimulabunt, insimulari me feram patienter, eisque auctor ero ut se spe 
solentur Kopitarie editionis, qua qui sunt mes defectus cumulatissime reparatum iri ne 

ubitent. 

Difficillimam etiam Sehmidtio ac socio doctissimo de lihri auctore disputationem relin- 
quo ; utrum Joannes sit Damascenus, an Joannes quidam alius monachus Sinaita vel Sa- 
baita. Sinnero quidem de Damasceni nomine vix heesitationi locus post Allatii argumenta 
relictus esse videtur; fateor tamen me adhue incertum herere, ac cum Geelio (Bibl. crit. N. 
t. V, p. 241) exspectare adhuc, donec, enotatis diligenter codicum omnium inscriptionibus 
el cujusque etate sedulo examine explorata, comparatoque dubio eo libro cum genuinis 
Damasceni libris, plenior et altior instituatur disquisitio. Interim, quem ad Aristenetum Joan- 
nem monachum vocabam, nunc etiam Joannem voco monachum. 

in notis nonnusquam Latinam adhibui Georgii Trapezuntii que fertur versionem. Etsi 


* Anecdota Grieca. E codicibus Regiis descripsit, annotatione illustravit 4. Fr. Boisowapne. Vol. IV. Parisiis, 
excusum in typographeo Regio MDCCCXXXII, regis perinissu, dato die v Decembris MDCCCXXVII. 


859 ADDENDA. 860 


non nesciam quid animadverterit contra id nomen Fabricius (Biblioth. Grec. Vou. ΙΧ, pag. 
131 ; tom. XI, pag: 13), nil tamen mutavi. Majorem, quam olim meditatus eram, editionein 
absolvere si mihi licuisset, obscurum illum historie litterarie locum, principibus inspectis 
exemolaribus, ipsisque ab originibus re universa sedulo investigata, penitus, ni fallor, elu- 
cidassem ; qui ingratus labor felixque successus futurorum totus sit editorum. 

Ipsorum etiam erit disserere de nomine JEthiopiee interioris vel Indie quo auctor utitur. 
Quam disquisitionem in me fere receperam (p. 3, n. 1) ; sed id jam omittere visum est satius, 
ipsisque integrum relinquere. Judicent etiam an Huetio, qui nomina hominum Syriaca in 
Indica historia non sine admiratione legebat, apte reposuerit Liron Amenit. crit., t. 1, 


p. 233 








NARRATIO UTILIS 


EX INTERIORI ΕΤΗΙΟΡΟΜ REGIONE, QU.E 
INDIA DICITUR, IN URBEM SANCTAM LATA 
PER JOANNEM MONACIIUM, HOMINEM HO- 
NORE DIGNUM ET VIRTUTIS AMANTEM, E 
CONTUBERNIO SANCTI-SAD;,E, IN QUACON- 
TINETUR VITA BEATORUM ET FAMIGERA- 
TORUM ΥΙΙΙΟΚΟΗ BARLAAM ET JOASAPHI. 


Quicunque Spiritu Dei aguntar, hi sunt filii Dei, 
ut ait Apostolus (Rom. vii). Ελιά porro Spiritu 
sancto donari, et filios Dei fieri, expetendorum 
omnium extremum est (Nazianz., orat. de Atha- 
nds.) ; et quo cum ventum fuerit, conquiescit omuis 
contemplatio, quemadmodum divinis Litteris pro- 
ditum est, Hanc igitur excellentem, et experenda- 
rum omnium rerum supremam beatitudinem, saucti 
omnes, qui ab zvo condito exstiterunt, per virtu- 
tum cultum ac studium divino beneficio consecuti 
suni; ut qui partim martyrium subierint, atque ad 
sanguinem usque adversus peccatum in acie ste- 
terint, partim religiose ac Deo devotz vitz cer- 
tamen exanilarint, arctamque viam leuuerint, ani- 
mique destinatione martyres exstiterint. Quorum 
luculentas virtutes ac przclara facinora (loc est οἱ 
eorum qui martyrio perfuncti sunt, et eorum qui 
per religiosam exercitationem angelieum vitz? ge- 
nus imitando expresserunt) litterarum. monumentis 
commendare, atqu2 ob virtutis exemplum ad poste- 
ras 94165 transmittere, a divinis 
beatis Patribus Christi Ecclesia accepit, hoc vide- 
licet ad nostri generis salutem velut 141a lege pro- 
mulgautibus, Etenim via ea qua ad virtutem ducit, 
aspera est atque ardua et permeles!a, iis praesertim 
qui nondum sese totos ad Deum transtulerunt, ve- 
rum adhuc vitiorum animique perturbationum ty- 
raunide couflictantur. Quo fit ut. inultis ad eam il- 
lecebris indigeamus, nimirum et consiliis ac colior- 


ΙΣΤΟΡΙΑ ΨΥΧΩΦΕΛΗΣ 


EK ΤΗΣ ΕΝΔΟΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΑΙΘΙΟΠΩΝ ΧΩΡΑΣ, 
ΤΗΣ INAQN ΛΕΓΟΜΕΝΗΣ, ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ 
ΠΟΛΙΝ ΜΕΤΕΝΕΧΘΕΙΣΑ ΔΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ MO- 
ΝΑΧΟΥ, ΑΝΔΡΟΣ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝΑΡΕΤΟΥ 
ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ XABA- ΕΝ H 0 ΒΙΟΣ 
BAPAAAM ΚΑΙ ΙΩΑΣΑΦ ΤΩΝ ΛΟΙΔΙΜΩΝ ΚΑΙ 
ΜΑΚΑΡΙΩΟΝ (1). 


Ἱ Όσοι Πνεύματι θεοῦ ἄγονται, οὗτοί εἶσιν vi 
Θεοῦ, φησὶν ὁ θεῖος ᾿Απόστολος (3). τὸ δὲ Πνεύμα- 
τος ἁγίου ἀξιωθῆναι xal υἱοὺς Θεοῦ γενέσθαι τῶν 
ὁρεκτῶν ὑπάργχει τὸ ἔσχατον, xai οὗ γενοµένοις πά- 
σης θεωρίας ἀνάπαὺσις, καθὼς γέγραπται. Της οὖν 
ὑπερφυοῦς ταύτης καὶ τῶν ἐφετῶν ἀχροτάτης paxa- 
ριότητος ἢξ.ώθησαν ἐπιτυχεῖν οἱ ἀπ) αἰῶνος ἅγιοι 
διὰ τῆς τῶν ἀρετῶν ἐργασίας ' οἱ μὲν μαρτυρικῶς 
ἀθλήσαντες καὶ μέχρις αἵματος πρὸς τὴν ἁμαρτίαν 
ἀντικαταστάντες, οἱ δὲ ἀσχητιχῶς ἀγων,σάμενοι, 
χαὶ τὴν στενὴν βαδίσαντες ὁδὸν (3), xal μάρτυρες 
τῇ προαιρἑσει γενόµενοι, Ὃν τὰς ἀριστείας xaX τὰ 
κατορθώματα, τῶν τε δι) αἵματος 9 τελειωθέντων (4) 
καὶ τῶν δι’ ἀσχήσεως τὴν ἀγγελιχὴν πολιτείαν µι- 
µησαµένων (5), γραφῇ παραδιδόναι, xal ἀρετῆς 
ὑπόδειγμα ταῖς μετέπειτα παρατέµπειν γενεαῖς, ἐκ 
τῶν θεηγόρων ἁποστόλων xal µαχαρίων Πατέρων f 
τοῦ Χριστοῦ παᾳρείληφεν Ἐκχλησία, ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ 
γένους ἡμῶν τοῦτο νομοθετησάντων. Ἡ γὰρ πρὸς 
ἀρετὴν φέρουσα ὁδὸς τραχεῖά τίς ἔστι καὶ ἀνάντης 


apostolis et C xaX µάλιστα τοῖς µήπω µεταθεµένοις ὅλους ἑαυτο'.ς 


ἐπὶ τὸν Κύριον, ἀλλ ἐκ τῆς τῶν παθῶν τυραννίδος 
frt πολεμουµένοις. Διὰ τοῦτο xal πολλῶν δεόµεθα 
τῶν πρὸς αὐτὴν παραχαλούντων ἡμᾶς, τοῦτο μὲν 
παραινέσεων, τοῦτο δὲ χαὶ βίων ἑστορίας τῶν ἐχείνην 
προωδευκότων, ὃ xal μᾶλλον ἁλύπως ἐφέλχεται πρὸς 
αὐτὴν xal μὴ ἀπογινώσχειν παρασχευάξει τῆς To- 
ρείας τὸ δύσχολον. Ἐπεὶ xa τῷ μέλλοντι βαδίζειν 
ὁδὸν δύσπορον xaY τραχεῖαν παραινῶν μέν τις xol 


(1) Lemma exhibui codicis 905, deinceps voeandi A, omisso, post µαχαρίων, librarii pío voto, . εὐλό- 
Υησον, Πάτερ. lu codice 994, deinceps dicendo B, lemma desinit in. nomine Σάθαι addito voto eodem. 
Codicis 1198, quem posthac elemento C siguiticabo, cum perierit folium primum, initium fit in. voce ὑφ- 
op'opevoec, uinbi p. 2, 22. . 

(2) Paulus Epist. ad Rom. vii, 14. 

(3) Respectu ad Mattb. vit, 414 : Στενὴ ἡ πύλη χαὶ τεθλιµµένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν. 

(4) Christus δρ. Luc. xin, 52: Tij spicy τελειοῦμαι " ubi. Priczeus, Infra. ρ. 28, 16, ἑτελειώθησαν δ.ὰ 
πυρός. Acla inedita S. Arethze : Οἱ ἅγιοι, χλίναντες τοὺς αὐχένας αὐτῶν, ἑτελειώθησαν πάντες. Confer 
inlra pag. 8. Dicitur et τἐλειωθῖναι de naturali exitu. 

(5) Confer similia infra p. 15, ct qua notata. sunt pag. 9. 


861 VITA BARLAAM ET JOASAPII. 8(9 
προτρεπόµενος Tivtov πείσειεν' ὑποδειχνύων δὲ A tationibus, et exemplis eorum qui hane vis:n 
πολλοὺς αὐτὶν fj)n διελθόντας , εἴτα xáv τῷ τέλει — priores inierunt. ld quod etiam minore cum mole- 
χαλῶς χαταλύσαντας , οὕτω πείσεις μᾶλλον xal αὐ- — stia ad eum attrahit, efficitqne. ne ob vit: dillicul- 
τὸν ἂν τῆς πορείας ἄφασθα:. Τούτῳ οὖν ἐγὼ στοι- tatem animis frangamur ac desperatione afficiamur. 
χῶν τῷ xavóv (6), ἄλλως δὲ xal τὸν ἑπηρτημένον — Siquidem ei quoque, cui ardua et diflicilis via ineunda 
τῷ δρύλῳ κίνδυνον ὑφορώμενος, ὃς, λαθὼν παρὰ τοῦ est, non perinde quispiam monendo ac cohortando, 
δεσπότου τὸ τάλαντον , εἰς γῆν ἐχεῖνο χατώρυξδε (7) — ut eam ingrediatur, persuaserit. At cum multos 
καὶ τὸ δοθὲν πρὸς ἑργασίαν 3 ἔχρυφεν ἁπραγμάτευ — estendit qui eam confecerint, ac tandem percom- 
τον, ἐξήγησιν φυχωφελῆ ἕως ἐμοῦ χαταντήσασαν — nodum diversorium nacti sint, tum vero magis eum 
οὐδαμῶς cuorfjsopae ἤνπερ µοι ἀφηγήσαντο ὄνδρες — adducet, ut eamdem quoque viam capessat. Huic 
εὐλαθεῖς τῆς ἐνδοτέρας τῶν Αἱθιόπων χώρας, οὔστι- — igitur ipse quoque regulz insistens, ac preterea 
vag Ἰνδοὺς (8) olbev ὁ λόγος χαλεῖν (9), ἐξ ὑπομνη- — impendens ignavo llli servo periculum metuens, 
µάτων ταύτην ἀφευδῶν µεταφράσαντες. Ἔχει δὲ — qui talentum a domino acceptum in terram abdi- 
οὕτως. dit, quodque ei quaestus faciendi causa datum 
erat ita oceultavit, ut. nihil ex eo lucri. faceret (Maith. xxv), historiam animabus utilem, ad me 
usque allatau silentio minime prateribo, quam mihi pii. quidam viri interioris AEthiopize (quos In- 
408 vocant) ex veris commenlarlis translatam narraverunt, Hzc porro ad hunc modum se habet. 
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΔΑ’. Ἡ τῶν Ἰνδῶν λεχομένη χώ- Β CapuT PRIMCM.—India, qua ingens ac frequentis- 
ρα πόῤῥω μὲν διάχειται τῆς Αἰγύπτου, µεγάλη — sima est regio, procul ab Egypto distat, atque undi- 
οὖσα xal muÀuávÜpuo;: περικλύδεται «δὲ θαλάσ» — que ab — JEgypti parte mari alluitur; a continente 
σαις xal ναυσιπόροις πελάγεσι τῷ xat' Αἴγυπτον — autem ad Persidis fines accedit. Ea porro atra ido- 
μέρει’ bx δὲ τῆς Ἠπείρου προσεγγίζει τοῖς ὁρίοις — lolatrixe caligine olim obducebatur, atque exirema 
Περσίδος, ftt; πάλαι μὲν τῷ τῆς εἰδωλομανίας — barbarie scatebat, nefariisque flagitiis addicta erat. 
ἐμελαίνετο ζόφῳ , εἰς ἄχρον ἔχδεθαρθαρωµένη xal — posteaquam autém unigenitus Dei Filius (Joan. 1), 
ταῖς ὀθέσμοις Exbebuyvnuévm τῶν πράξεων. "Ott — qui est in sinu Patris, figmentum suum peccati ser- 
6i 6 μονογενῆς τοῦ Θεοῦ Υἱὸς ,6 (v εἰς τὸν κό- — witute oppressum indigno animo cernens, misericor- 
Xov τοῦ Πατρὸς (10), τὸ ἑαυτοῦ πλάσμα μὴ φέρων — dia erga ipsum commotus, Instar nostri excepto pec- 
ὁρᾷν ἁμαρτίᾳ δουλούµενον, τοῖς οἰχείοις περὶ τοῦτο — cato apparuit, ac Patris throno relicto, nostree salutis 
σπλάγχνοις ἐπικαμφθεὶς , ὤφθη καθ' ἡμᾶς ἆμαρ- — causa (hoe est ut nos in celis habitaremus, atque 4 
τίας χωρὶς (11), xai, τὸν τοῦ Πατρὸς θρόνον ph — veteri lapsu excitaremur, ac peccato liberati priorem 
ἀπολιπὼν, Παρθένον ῴχησε 5v ἡμᾶς, (v' ἡμεῖς κατ- — adoptionem reciperemus), in Virginis corpore habi- 
οικήσωμµεν τοὺς οὐρανοὺς , τοῦ τε παλαιοῦ πτώµα- — tavit, atque expletis omnibus carnis propter nos as- 
τος ἀνακληθῶμεν, xat τῆς ἁμαρτίας ἁπαλλαγῶμεν, ϱ sumpte muneribus, crucem ac mortem suscipiens, 
«tv προτέραν υἱοθεσίαν ἁπολαθόντες (13), f& xoi, — sc terrenis mirandum in modum cum coelestibus 
πᾶταν μὲν τὴν διὰ σαρχὸς ὑπὲρ ἡμῶν τελέσας olxo- — eonjunctis, a morte ad vitam 'rediens, et cum gloria 
νομίαν (15), σταυρόν τε xai θάνατον χαταδεξάµενος — in caelos ascendens, et in Patris dextra magnifice se- 
xal τοῖς ἐπουρανίοις παραδόξως ἑνοποιήσας τὰ ἐπί- — dens, Spiritum paraclitum discipulis, a quibus con- 
γεια, ἀναστὰς δὲ ἐκ νεχρῶν xal μετὰ δόξης εἰς οὐ- — spectus fuerat, pro eo ac promiserat, in ignearum 
ρανοὺς ἀναληφθεὶς (14) xaX ἐν δεξιᾷ τῆς τοῦ Πατρὺὸς — linguarum forma misit, ipsosque ad omnes genles 
µεγαλωσύνης χαθίσας (15), τὸ παράκλητον Πνεῦμα — legavit, ut eos qui in ignoranti tenebris sedebant 
τοῖς αὐτόπταις αὐτοῦ xal μύσταις, χατὰ τὴν &nay-.— (Luc. 1), l'luminarent, atque in Patris et Filii et Spi- 
γελίαν, ἓν εἴδει γλωσσῶν πυρίνων (16) ἐξαπέστειλε, — ritus sancti nomine baptizarent, adeo ut deinceps 


(6) Epist. ad Gal. vi, 16: "Όσοι τῷ χανόνι τούτῳ στοιχἠσουσιν. Sic Epist. ad Philipp. πι, 16, loco ον» 
bio : Τῷ αὐτῷ στοιχεῖν κανόνι, τὸ αὐτὸ φρονεῖν. Cf, t. 1l, p. 558, 9, ubi pro qo6 lege φόδῳ. 

(1) Respectu ad Matth. xxv, 24, 25. ! . 

(8) Huet. hone locum respiciens, De l'origine des romans, pag. 4345: «il appelle Ethiopiens les Indiens, 
confondant l'Ethiopie avec les Inies selou la coutume de plusieurs anciens. » Quem couf. et in Dissertatio- 
nibus a Tilladeto collectis tQm. 1H, pag. 59. Ibidem t. Il, pag. 69 : « S. Chrysostome dit que S. Thomas 
alla en. Ethiopie, sans en avoir u'autre raison que l'opinion commune qu'il a été aux Indes. Philo- 
stratus, loco nobili V. Α. ur, 90, /Ethiopes vocat γένος Ἰνδιχόν. Vide Addenda. 

9) Locutionem illustravit lteisk. ad Cixrimon. p. 2, A 6. 

uh) Joan. 1, 18. 

411) Epist. ad Hebr. 1v, 15. 
12) Epist. ad Gal. iv, 5 : ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάδωμεν. 2. M 

13) Οἰκονομία apud Patres ac scriptores ecclesiasticos szpissime significat incarnationis Christi my- 
sterium, et in genere ejus in terris conversationem : quam  &igniflcationeim plenissime illustravit Casau- 
bonus ad Gregorii Nyss. epist. p. 105. Adde Η. Valesium ad. Euseh. non uno loco; Pont. Leonem d 
Theophan. Nic. p. 160; Lamium Delic. erudit. t. IJ, p. 282. Mihi notavi olim esse videndum Rittershus. 
Leci. sacr. p. 54 : quod jam non moneo secure, cum libro caream. 2 ^. - 

(14) Marc. xvi, 19: Ὁ μὲν οὖν Κύριος... ἀνελήφθη si; τὸν οὐρανὸν καὶ ἐχάθ,σεν ἐκ ὃΞξιῶν τοῦ θΘ:ου. 
οι. αρ. 7, 141 : '0 Ἰησοὺς ὁ ἀναληφθεὶς ἀφ᾿ ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανόν. 

(15) Ep. ad Hebr. 1, 5: Ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς µεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς. 

(160) Act. apost. tt, 3. 





863 ADDENDA. ' 861 
illi, partim Orientales sedes, partim Occidentales re- À xa ἔπεμφεν αὑτοὺς εἰς πάντα τὰ ἔθνη (17) φωτίσαι 


giones, que ipsis obtigerant, circumirent, ac Septen- 
trionalia et Meridionalia climata peragrarent, ut im- 
peratum munus exsequerentur, tum sanctissimus 
quo;ue Thomas, unus ex duodecim Christi apo- 
stolis, in Indiam, salutiferze doctrinze illic praedican- 
da: causa missus est. Domino autem cooperante, ac 
sermonem per sequentia signa confirmante (Marci 
ult.), genti!itizt superstitionis tenebre depuls:z sunt, 
atque illi simulacrorum sacrificiis et cultu liber ti, 
ad rectam fidem se adjunxerunt. Sicque apostolicis 
manibus velut reficti, Christo per baptismum conci- 
iati sunt ; ac tacitis incrementis augescentes in fide, 
ab omii labealiena proficiebant, ecclesiasque per to- 
tam regionem exstruelant. 


τοὺς kv σχότει τῆς ἀγνοίας καθηµένους (18), xai 
βαπτίνειν αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς xal τοῦ 
Υἱοῦ xai τοῦ Αγίου Πνεύματος, ὡς ἐντεῦθεν τοὺς 
μὲν αὐτῶν τὰς ἑῴας λήξεις, τοὺς δὲ τὰς ἑσπερίους 
λαχόντας περιέρχεσθαι, βόρειά τε χαὶ νότια διαθέειν 
Χλίματα, τὸ προστεταγµένον αὐτοῖς πληροῦντας 
διάγγελμα * τότε xat ὁ ἱερώτατος θωμᾶς, εἷς ὑπάρ- 
χων τῆς δωδεχαρίθµυυ φάλαγγος τῶν μαθητῶν τοῦ 
Χριστοῦ (19), πρὸς τὴν τῶν Ἰνδῶν (20) ἐξεπέμπετο, 
Χηρύττων αὐτοῖς τὸ σωτῄήριον κήρυγμα. B Too Kv- 
plou δὲ συνεργοῦντος xal τὸν λόγον βεθαιοῦντος διὰ 
τῶν ἐπαχολουθούντων σημείων (21), τὸ μὲν τῆς δει- 
σιδαιµονίας ἁπηλάθη σχότος xai, τῶν εἰδωλιχῶν 
σπονδῶν τε xai βδελυγµάτων ἁπαλλαγέντες, τῇ 


ἁπλανεῖ προσετέθησαν πίστει, xal, οὕτω ταῖς ἀποστολικαῖς µεταπλασθέντες χερσὶ, Χριστῷ διὰ τοῦ 
βαπτίσματος ᾠχειώθησαν , καὶ, ταῖς κατὰ µέρος προσθήχαις αὐξανόμενοι, προέχοπτον àv τῇ ἁμω- 
µήτῳ πίστει, ἐχχλησίας τα ἀνὰ πάσας ᾠκοδόμουν τὰς χώρας. 


Cum autem etiam in /Egypto monasteria exaedifi- B 


cari, ac monachorum ing-niia agmina cumulari coe- 
pissent, atque eorum virtutis et vitz rationis, ad an- 
gelorum imitationem accedentis, fama orbis terra 
rum fines pervasisset, otque ad Indos usque perve- 
nisset, ipsos quoque ad ejusdem vite studium 
excitavit, adeo ut complures ipsorum, relictis om- 
nibus rebus, in solitudines concederent, atque in 
mortali corpore eorum qui corporis expertes sunt 
vitse rationem susciperent. Cum igitur res praeclaro 
Statu essent, atque aureis pennis, uL dici solet, in 
coelum plerique convolarent, exsurgit quidam rex in 
eadem regione, Abenner momine, viropibus qui- 
dem ac potentia, vietoriisque et bellica fortitudine, 
corporisque proceritate insignis, ac preteres vultus 
elegantia clarus, atque ob mundanos ocissimeque 
marcescentes rerut successus insolenter se efferens ; 
c€z&lerum, quantum a4 animam attinebat, extrema 
paupertate laboraus, ac multis inilis coustricius ei 
enecius, quippe qui gentilium partes teneret, ac su- 
perstitioso idolorum errori magnopere addictus esset. 
Porro eum rex in magnis deliciis ac vitze eblectamen- 
tis οἱ voluptatibus versaretur, ncc res ulla esset qua 
hon ex ipsius voluntate ac cupiditate succederet, 
unum id demum erat, quod ipsi lsiitiam interrum- 
peret, animumque ipsius curis pulsaret, nimirum 
sierilitatis malum. Nam cum filiis careret, haec eum 


"m Matth. xxvii; Marc. xvi. 


18) Matth. iv, 16 : Ὁ λαὸς ὁ χαθήµενος &v σχότει εἶδε φῶς μέγα. 


(19) Act. apost. 1, 12. 
(20) Conf. supra not. 8. 


Ἐπεὶ δὲ xal ἐν Λἰγύπτῳ fjp£210 μοναστήρια συν- 
ἰστασθαι xal τὰ τῶν μοναχῶν ἀθροίζεσθαι πλήθη, 
καὶ τῆς ἑἐχείνων ἀρετῆς xoi ἀγγελομιμήτου διαγω- 
γῆς Ἡ φήμη τὰ πέρατα διελάµδανε τῆς οἰχουμέ- 
vre (22), καὶ εἰς "Ivbouz χε, πρὸς τὸν ὅμοιον ζῆλον 
χαὶ τούτους διήχειρεν (23), ὡς πολλοὺς αὐτῶν, πάντα 
καταλιπόντας, χαταλαθεῖν τὰς ἐρήμους xai ἐν σώ- 
ματι Ονητῷ τὴν πολιτείαν ἀνειληφέναι τῶν ἆσω- 
µάτων (24). ϐ Οὕτω χαλῶς ἐχόντων τῶν πραγµά- 
των, xai χρυσαῖς πτέἑρυξ., τὸ δ]ῃ λεγόμενον, εἰς οὐὗ- 
ῥανοὺς πολλῶν ἀνιπταμένων, ἀνίσταταί τις βασι)εὺς 
ἐν τῇ αὑτῇ χώρᾳ, '"A6svvtp τοῦνομα, μέγας μὲν 
γενόμενος πλούτῳ xai δυναστείᾳ χαὶ τῇ χατὰ τῶν 
ἀντιχειμένων νίχῃ, Ὑενναῖός τε ἓν πολέμοις, xal 
µεγέθει σώματος ἅμα δὲ xal προσώπου ὡραιότητι 
σεμνυνόµενος , πᾶσί τε τοῖς χοσμιχοῖς χαὶ θάἄττον 
µαραινοµένοις προτερήµασιν ἐγχαυχώμενος ' χατὰ 
Ψυχην δὲ ἑσχάτῃ πιεζόµενος πτωχείᾳ xol πολλοῖς 
καχοῖς συμπνιγόμενος , τῆς ἑλληνικχῆς ὑπάρχων 
μοίρας, xai σφόδρα περὶ τὴν δεισιδαίµονα πλάνην 
τῶν εἰδώλων ἑπτοημένος. Πολλῇ δὲ συζῶν οὗτος 
τρυφῇ xal ἀπολαύσει τῶν ἡδέων χαὶ τερπνῶν τοῦ 
βίου. καὶ &v οὐδενὶ τῶν θελημάτων xal ἐπιθυμιῶν 
αὐτοῦ ἀποστερούμενος, ἓν εἶχε τὸ τὴν εὐφροσύνην 
αὐτῷ ἑγχόπτον xal µερίμναις αὐτοῦ βάλλον τὴν 
quyhv, τὸ τῆς ἀτεχνίας χαχόν, Ἔρημος γὰρ ὑπάρ: 
χων παίδων, διὰ φροντίδος εἶχε πολλῆς ὅπως, τοῦ 


(21) Marc. xvi, 28. Mine smpius anctor pius, Θεοῦ συνεργοῦντος. Est in Sententiis monostichis versi- 
culus : θοὺς συνεργῶν, πάντα ποιεῖ ῥᾳδίως. Edidit nuper vir d., nescio qua auctoritate, συνεργός. Inveni 
in codice 596 συνεργῶν, et ποιεῖς, quod placet. Erit θεὸς συνεργὼν nomitrativus pendens. 


(22) Conf. Psal. xvin, 4. 


(25) B, ἤγειρεν. 1n owissione przpositionis compositorum frequens est librariorum lapsus. Psellus Anag. 
de Tantalo : διαιτώµενος τούτοις * plenius ac melius codex $058, συνδιαιτώµενος, Lucianus D. D. xx, 15: 
Acfjcopat καὶ τῶν χαρίτων àxoxovÜelv* cod. 1210, συνακολουθεῖν, bene. Choricius in. Procop. $ 93 : Πα- 
τέρα πρεσθύτην τὴν οἰχείαν τἰλληντα πολιάν * codex 3087, οἰχείαν ἀντίλλονπα m. Forsan. ἀνατ λοντα, ni 
luerit ultima syllaba vocis olxsíav male repetita; οἱ hoc potius crediderim. 

(24) Οἱ ἀσώματοι sunt angeli. Basilius Seleuc. Laudat. 5. Stepbani p. 310 : Συνηρίθµησεν τοῖς ἀγγέλοις, 
κατηρίθµησεν ταῖς ἀσωμάτοι; δυνάµεσιν. Sententia similis Jo, Chrysostowi Hom. iu S. Lumina, p. 125 : 
Ἴδεν τὸν Ἰωάννην ἀπὸ τῆς ἐρήμου κατελθόντα, ἄνθρωπον τῆν φύσιν, ἄγγελον τὴν προαίρεσιν. Eidem 
How. in Psal. L, pag. 4θ Cotcler., l'aulus vocatus fuit ὁ ἐπίγειος ἄγγελος. 














δύο 


VITA BARLAAM ET JOASAPII. 


866 


«0:00700 λυθεὶς δεσμοῦ , τέκνων κληθείη πατὴρ, A Cura sollicitum babebat, quonam pacto his vinculia 


πρᾶγμα τοῖς πολλοῖς εὐχταιότατον. Τοιοῦτος μὲν ὁ 
βασιλεὺς, χαὶ οὕτως ἔχων τῆς γνώμης. 


Τὸ δὲ εὐχλεέστατον γένος τῶν χριστιανῶν xai τὰ 
, τῶν μοναχῶν πλήθη παρ᾽ οὐδὲν θέµενοι τὸ τοῦ βα- 
σιλέως σέδας, xai τὴν αὐτοῦ μὴ δεδοιχότες ὅλως 
ἀπειλὴν, προέχοπτον τῇ τοῦ Χριστοῦ χάριτι, εἰς 
λόγου χρείττονα πληθὺν ἐπιδιδόντες, χαὶ βραχὺν μὲν 


ποιούμενοι τοῦ βασιλέως λόγον (25), τῶν δὲ πρὸς 


θεραπείαν V φερόντων Θεοῦ διαφερόντως ἑχόμενοι. 
Καὶ διὰ τοῦτο πολλοὶ τῶν τὴν μοναδικὴν ἔπανῃρη- 
µένων τάξιν, πάντα μὲν ἐπίσης τὰ ἐνταῦθα τερπνὰ 
διέπτνον, πρὸς ἓν δὲ µόνον τοῦτο εἶχον ἐρωτικῶς, 
τὴν εὐσέδειαν , χαὶ τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ θάνατον ἑδί- 
φων, χαὶ τῆς ἑχεῖθεν ὠρέγοντο µαχαριότητος. 'Exfj- 
ρυττον οὖν, οὗ φόδῳ τινὶ xal ὑποστολῇ , ἀλλὰ καὶ 
λίαν εὐπαῤῥησιάστως τὸ τοῦ Θεοῦ σωτήριον ὄνομα, 
καὶ οὐδὲν ὅτι μὴ Χριστὸς αὐτοῖς διὰ στόματος ἦν, 
τήν τε ῥευστὴν καὶ εὐμάραντον φύσιν τῶν παρὀν- 
των xal τὸ πάγιον καὶ ἄφθαρτον τῆς μελλούσης 
ζωῆς φανερῶς πᾶσιν ὑπεδείχνυον, καὶ olovel ἀφορ- 
pág παρεῖχον xal σπέρµατα πρὸς τὸ οἰχείους γενέ- 
σθαι edi καὶ τῆς £v Χριστῷ χρυπτοµένης ἀξιωθῆ- 
ναι ζωῆς (26). Ἐντεῦθεν πολλοὶ, τῆς ἠδίστης ἑἐχεί- 
νης διδασχαλἰας (21) ἀπολαύοντες, τοῦ μὲν πι- 
xpo) τῆς ἁπάτης ἀφίσταντο σχότους, τῷ δὲ γλυχεῖ 
τῆς ἀληθείας qutt προσετίθεντο" ὡς xal τινας τῶν 
ἑνδόξων xai τῆς συγχλήτου βουλῆς πάντα ἀποτ[ί- 
θεσθαι τὰ τοῦ βίου βάρη xal λοιπὸν γίνεσθαι µονα- 
χούς. 


"0 δὲ βασιλεὺς, ὡς ἤχουσε ταῦτα, ὀργῆς ὅτι πλεί- 
στης πληρωθεὶς xal τῷ θυμῷ ὑπερζέσας. δόγµα 
αὐτίκα ἐξέθετο, πάντα ΧἈριαστιανὸν βιάζεσθαι τοῦ 
ἐξόμνυσθαι τὴν εὐσέδειαν. "0θεν χαινὰ μὲν κατ 
αὐτῶν εἴδη βασάνων ἐπενόει καὶ ἐπετήδευε , χαινοὺς 
δὲ τρόπους θανάτων Ἠπείλει. Καὶ γράμματα χατὰ 
πᾶσαν τὴν ὑποτελη αὐτῷ χώραν ἐπέμπετο ἄρχουσι 
xa ἡγεμόσι, 8 τιμωρίας κατὰ τῶν εὐσεδῶν καὶ σφα- 
Υὰς ἀδίχους ἆ ποφαινόµενα. Ἐξαιρέτως δὲ κατὰ τῶν 
τοῦ μοναδιχοῦ σχηματος λογάδων θυμομαχῶν, ἄσ- 
πονδον Ίγειρε τὸν πρὸς αὐτοὺς xal ἀχήρυχτον πὀλε- 


pov. Ταύτῃ τοι καὶ πολλοὶ μὲν τῶν πιστῶν τὴν διά- D 


νοιαν ἀνεσαλεύον-ο, ἄλλοι δὲ , τὰς βασάνους μὴ 
δυνηθέντες ὑπενεγχεῖν , τῷ ἀθεμίτω αὑτοῦ εἶχον 
προστάγµατι. Οἱ δὲ τοῦ μοναχικοῦ τάγματος ἡγεμό- 
vec xal ἀρχηγο), οἱ μὲν , ἐλλροντες αὐτοῦ τὴν àvo- 
μίαν, τὸ διὰ μαρτυρίου ὑπήνεγχαν τέλος xal τῆς 
ἀλήχτου ἐπέτυχον µακαριότητος * οἱ δὲ ἐν ἐρημίαις 
χαὶ ὄρεσιν ἀπεκρύπτοντο, οὐ δέει τῶν ἠπειλημένων 
βασάνων, ἀλλ᾽ οἰκονομίᾳ «tw θειοτέρᾳ. 


solveretur, ac susceptis liberis patris nomen obtine« 
ret, quo videlicet spud plerosque nibil est optatius, 
Atque bujusmodi rex hic erat, eaque mente ac sen- 
tentia. 


At illustrissima Christianorum natio , et monacho- 
rum caterva, regis cultum ac venerationem pro ni- 
hilo ducentes, nec ipsius minas metuentes ; per Dei 
grati^m amplissimos progressus faciebant, ut qui in 
multitudinem omni sermone majorem excrescerent, 
30 parvam omnino regis rationem haberent, iis au- 
tem rehus qux» ad Dei cultum pertinebant siagula- 
rem in niodum dediti essent. Ac propterea permulti 
ex iis qui ad monasticum ordinem sese contulerant, 
omnia quidem ea qua in vita jueunda sunt peraeque 
contemnebant, solinsque pietatis amore tenebantur, 
ac mortis pro Christo subeund:e siti, futurzeque bea- 
titudinis cupiditate flagrabant. Eoque nomine, non 
timido ac dubitante animo, verum perquam fidenti 
ac libero salutiferum Christi nomen pr:edicabant, 
Christumque unum in ore habebant, atque fluxam et 
caducam presentium rerum naturam, futureque | 
vit: firmitatem et imraortalitatem omnibus palam 
apteque demonstrabant, ac velut subsidia quaedam, 
et semina ipsis porrigebant, quorum ope ad Deum 
sese conferrent, vitamque in Christo absconditam 
consequerentur (Coloss. 111). Ex quo effectum est ut 
multi, suavissima illa docetrioa percepta, ab acerbis 
erroris tenebris abscederent, atque ad dulcem veri- 
tatis lucem sese adjungerent, usque adeo. υἱ non- 
nulli etiam illustres viri ac senatores, abjeciis hujus 
vitx: sarcinis, in monachorum album sese ascri- 
berent. 

Rex »utem ubi hzc intellexit, ingenti — iracun- 
dia  commotis, atque. indignatione fervens, sta- 
tim edicto sanzit ut Christiani omnes pietatem eju- 
Fare cogerentur. Λο deinceps nova suppliciorum ge- 
nera comminiscebatur, stque inusitata mortis genera 
minabatur; litterasque ad omnes regionis ditioni sus 
&ubjecte partes mittebat, quibus et praefectis et du- 
eibus iinperabat ut tormentis atque. iniqu's czedibus 
in homines pietate przediios grassarentur. Presertim 
sntem in prestantissimos quosque monastici ordinis 
excandescebat, atque implacabile adversum eos bel- 
lum excitabat. Ob. eamque causam priorum plerique 
animo vacillabant : alii autem, quia cruciatibus fe- 
rendis impares erant, nefario ipsius imperio pare- 
hant. Αἱ vero monastic:e classis duces atque antisti- 
tes, partim ipsius iniquitatem coarguentes ac refu- 
tautes, mariyrio vitam (iniebant, atque ad seipiter- 
nam beatitudinem perveniebant ; partim in solitu- 
diuibus et montibus sese occultabant, uon tormen- 
torum que ipsis denuntiabantur metu, verum divi 
niore quodam consiiio ac providentia. 


(25) B, βραχὺ ES τῶν τοῦ B. λόγον. Anton. Liberalis c. 50 : ἡ δὲ τῶν μὲν λόγον ἐποιεῖτο βραχύν, 
0 


(26) Epist. ad 


068. 11, 0: Ἡ ζωῇ ὑμῶν χέχρυπται σὺν τῷ Χριστῷ Ev τῷ θεᾷῷ. 


(21) | Epist. ad Timoth. 1v, € : Ἐντρεφόμενος τοῖς λόγχοις τῆς πίστεως xai τῆς χαλῆς διδχσχαλίας. 


861 


ADDENDA. 


868 


Cap. Il. — Cum itaque hujusmodi caligo Indorum Α ΚΕΦ. B'. Τῆς τοιαύτης οὖν σχοτοµήνης την τῶν 


regionem invasisset, ac pii et sancti viri undique 
vexarentur, impietatis autem propugnatores opibus 
ac potentia florerent, atque cruoribus et victimarum 
nidore ipse quoque aer inflceretur, unus e regiorum 
salraparum principibus, animi fortitudine, corporis- 
que magnitudine ac pulchritudine, ceterisque aliis 
rebus, quibus corporis elegantia et animi generositas, 
tanquam certis quibusdam notis exprimi solent, alios 
omues antecellebat. Quamobrem cum impium illud 
edictum audisset, inani hac atque humi serpente 
gloria et deliciis valere jussis, ad monachorum ce- 
tum sese aggregavit, atque in locis solitariis exsu- 
lans, jejuniis et vigiliis, ac diligenti oraculorum di- 
vinorum meditsijone sensus 9408 apprime repurgae 
bat, animumque ab omni vitiosa affectione solutum 
et abductum, ea luce quam tranquillitas a vitiosis 
affectionibus parit illusirabat, Rex autem, cum eum 
majorem in modum diligeret, atque in honore ac 
pretio haberet, ut hoc audivit, de amici jactura do- 
lorem animo cepit, vehementiusque adversus imona- 
chos exarsit, Atque cum homines ad eum conqui- 
rendum quaquaversum misisset, el, quemadmodum 
vulgo dicitur, nullum non lapidem — movisset — quo 
eum inveniret, aliquando post jlli qui ad eum investi- 
gandum missi fuerant, ut eum in solitudine commo- 
rari senserunt, ita perscrutati sunt, ut tandem eum 
arriperent, atque ad regis tribunal sisterent. Hex au- 
tem, cum eum qui quondam splendidis vestibus ute- 
batur, atque in magnis deliciis vitam exigebat, tam 
 viliter et abjecte amictum, ac religiose exercitatio- 
nis asperitate afflictum, vitzeque solitaria signa haud 
obscure gestantem conspexisset, marore simul atque 
iracundia implebatur, atque ex utroque affectu tem- 
perato sermone, ita eum allocutus est : 


O vecors et demens, quid te adduxit ut honorem 
cum ignominia, et illustrem gloriam cum turpi ac de- 
decoris pleno habitu commutares ? Siccine tu, qui 
regno meo preeeras, atque in copias meas imperium 
militare obtinebas, teipsum puerorum ludibrium ef- 
fecisti, ac non moo nex amicitia memoriam ex ani- 
mo procul ejecisti, verum etiam adversus ipsam na- 
turam impetum fecisti, ac ne tuorum quidem filiorum 
miseratione affectus, tum opes, tum omnem vit» 


Ἰνδῶν καταλαθούσης, χαὶ τῶν μὲν πιστῶν πάντῦθεν 
ἐλαννομένων, τῶν δὲ τῆς ἀσεθείας ὑπασπιστῶν xpa- 
τυνοµένων, αἵμασί τε χαὶ Χχνίσαις τῶν θυσιῶν καὶ 
αὐτοῦ δη τοῦ ἀέρος µολυνοµένου , εἷς τῶν τοῦ βἀσι- 
λέως , ἀρχισατράπης τὴν ἀξίαν, φυχῖς παραστή- 
pact, µεγέθει τε xa χάλλει, xal πᾶσιν ἄλλοις οἷς 
ὥρα σώματος χαὶ γενναιότης φυχῆς ἀνδρείας χαρα: 
κτηρίζεσθαι néquxe, τῶν ἄλλων ἐτύγχανε διαφέρων. 
Τὸ ἀσεθὲς οὖν ἐχεῖνο πρόσταγμα ἀκούσας οὗτος, 
χαίρειν εἰπὼν τῇ µαταία ταύτῃ xai χάτω συρομµένῃ 
δόξη τε χαὶ τρυφῇ , ταῖς τῶν μοναχῶν λογάσιν ἑαν- 
τὸν ἑγχατέμιξεν, ὑπερόριος Ὑενόμενος ἓν ἑρήμοις 
τόποις, νηστείαις τε καὶ ἀγρυπνίαις χαὶ τῇ τῶν θείων 
λογίων ἐπιμελεῖ µελέτῃ τὰς αἰσθήσεις ἄριστα ix- 
χαθάρας, χαὶ τὴν φυχἣν, πάσης ἁπαλλάξας ἐμπαθοὺς 
σχέσεως , τῷ τῆς ἁπαθείας φωτὶ κατελάµπρυνεν. 
9 Ὁ δὲ βασιλεὺς, πάνυ τοῦτον φιλῶν xal διὰ τιμῆς 
ἄγων, ὡς Ίχουσε ταῦτα, Άλγησε μὸν τὴν φυχὴν ἐπὶ 
τῇ τοῦ φίλου στερήσει, ἐξεχαύύη δὲ πλέον τῇ xazà 
τῶν µοναζόντων ὀργῇ. Καὶ 65) χατὰ ζήτησιν αὐτοῦ 
πανταχοῦ ἀποστείλας., καὶ πάντα λίθον χινήσας, τὸ 
τοῦ λόγου (28), ὥστε τοῦτον ἐφευρεῖν, μετὰ οὖν 
χρόνον ἱκανὸν οἱ εἰς ἐπιζήτησιν αὐτοῦ πεµφθέντες, 
ὡς. ᾖσθοντο ἐν ἑρήμοις αὐτὸν τὰς οἰχήσεις ἔχαντα, 
δ.ερευνήσαντες xal συλλαδόµενοι, τῷ τοῦ βασιλέως 
παρέστησαν βήματι. Ἰδὼν δὲ αὐτὸν ἐν οὕτω πενι- 
χρᾷ xai τραχυτάτῃ ἐσθῆτι τὸν λαμπροῖς ποτε ἔμα- 
τίοις Ἠμφιεσμένον, xal τὸν πολλῇ συζῶντα τρυφῇ 
τεταριχευµένον τῇ σχληρᾷ τῆς ἀσχήσεως ἀγωγτ, 
xai vou ἑρημικοῦ βίου ἑναργῶς περιχείµενον τὰ 
γνωρίσματα, λύπης ὁμοῦ xal ὀργῆς ἐπεπλήρωτο, 
καὶ, ἐξ ἀμφοῖν τὸν λόγον χεράσας, ἔφη πρὸς αὖὐ- 
τόν (29) * 


"D ἀνόητε χαὶ φρενοδλαθὲς, τίνος χάριν ἄντηλ- 
λάξω τῆς τιμῆς αἰσχύνην , καὶ τῆς λαμπρᾶς δόξης 
τὴν ἀσχήμονα ταύτην ἰδέαν; 'O πρβεδρος τῆς ἐμῆς 
βασιλείας χαὶ ἀρχιστράτηγνος τῆς ἐμῖῆς δυναστείας, 
παΐγνιον µειραχίων σεαυτὸν χαταστῄσας, οὗ μόνον 
τῆς ἡμετέρας φιλίας καὶ παῤῥησίας μαχκρὰν λήθην 
πεποιηχὼς, ἀλλὰ xal αὐτῆς κατεξαναστὰς τῆς φύ- 
σεως, xai μηδὲ τῶν ἰδίων τέχνων οἴχτον λαθών, 
πλοῦτόν τε xal πᾶσαν τὴν τοῦ βίου περιφάνειαν εἰς 


splendorem pro nihilo putasti, tantamque ignomi- D 10 οὐδὲν λογισάμενος, τὴν τοσαύτην ἁδοξίαν τῆς 


niam tam luculenta gloria potiorem et prestabilio- 
rem habuisti * Quidnam te ad hoc impulit, enjusnam 
lueri spes, ut eum qui Jesus nominatur omnibus diis 
aique hoininibus anteponeres , ac duram banc et. su- 
perstitiosam vite rationem suavissin:e bujusce vitze 
oblectamentis anteferres ? 

Πο oratione audita, vir ille Dei, lepida simul ac 


περιθλέπτου προέχρινας δόξης, ἵνα τί σοι γένηται; 
Καὶ τί ἀντεῦθεν χερδήσεις, ὅτι πάντων θεῶν τε xal 
ἀνθρώπων τὸν λεγόμενον προτετίµηχας Ἰησοῦν, καὶ 
τὴν σχληρὰν ταύτην καὶ δυσείµονα ἀγωγὴν τῶν 
ἡδέων xal ἀπολαυστιχῶν τοῦ γλυχυτάτου βίου; 


Τούτων ἀχούσας ὁ τοῦ θεοῦ ἄνθρωπος (30) ἐχεῖ- 


(28) Vita S. Nili junioris p. 8: Τοῦ δὲ πᾶσαν pex καὶ πάντα λίθον κινοῦντος ὅπως τὸ τοιοῦτον 


ἀγαθὸν ἐμποδίσῃ. Νίο. Greg. vini, 3, 2: Πάντα XM 
πέτρον. Heracl. 997, ubi plurima apposti., 


ον χινῶν. τὸ τοῦ λόγου. Euripides dixit πάντα xtvrat 


(29) Lemma metricum in A : Ῥήσεις ᾿Αθενῆρ ἀσεθοῦς βασιλέως Πρὸς σατράπην µέγιστον, μονήρη βίον 


Ts χοσμικῆς ἀξίας ἐκλεξάμενον. Puto scribendum, ἀντηλλαγ 


pé vov. 


(50) Locutio est biblica, $:pius ab auctore adhibita. Ad orationem satrapse lemma est imetricum in À : 


Σοφωτάτου νῦν διδαχὴν φαιδρὰν 602. 








869 


VITA BARLAAM ET JOASAPH, 


870 


voz, χαριέντως ἅμα xal ὁμαλῶς ánexplvazo* El M- A placida, et equabili voce ad hanc modum respondit : 


Yov πρός µε συνᾶραι θέλεις, ὦ βασιλεῦ, τοὺς ἐχθρούς 
σου Ex μέσου τοῦ δικαστηρίου ποίησον, xai τηνι- 
καῦτα ἀποχρινοῦμαί.σοι περὶ ὧν ἂν ζητήσῃς μαθεῖν' 
ἐχείνων γὰρ συµπαρόντων σοι, οὐδεὶς ἐμοὶ πρὸς σὲ 
λόγος. Ἐκτὸς δὲ λόγου τιµώρει, σφἀάττε᾽, ποίει ὃ 
θέλεις ' ἐμοὶ γὰρ ὁ χόσµος ἑσταύρωται, χἀγὼ τῷ 
χόσµῳ, φησὶν ὁ θεῖος xal ἐμὸς διδάσχαλος (51). Τοῦ 
65 βασιλέως εἰπόντος, Καὶ τίνες οἱ ἐχθροὶ οὗτοι, οὓς 
ix µάσου ποιῆσαί µε προστάσσεις: φησὶν ὁ θεῖος 
&vhp* 'O θυμὸς xaX dj ἐπιθυμία * ταῦτα γὰρ ἐξ 
ἀρχῆς μὲν σννεργοὶ τῆς φύσεως ὑπὸ τοῦ δη μιουργοῦ 
παρήχθησαν, xaX νῦν ὡσαύτως ἔχουσι τοῖς μὴ κατά 
σάρχα πολιτευοµένοις, ἀλλὰ κατὰ πνεῦμα (59) * ἐν 


ὑμῖν δὲ, οἵτινες τὸ ὅλον ἑστὲ σάρχες, μηδὲν ἔχον - ' 


τες τοῦ πνεύματος , ἀντίδιχοι γεγόνασι, xaX τὰ τῶν 
ἐχθρῶν xaX πολεμίων διαπράττονται. 'Ἡ γὰρ ἔπι- 
θυµία ἐν ὑμῖν, ἐνεργουμένη μὲν, ἡδονὴν (35) ἑγείρει, 
ll καταργουµένη δὲ, θυμό». ᾿Απέστω οὖν ταῦτα 
σήμερον ἀπὺ coU, προχαθεζέσθωσαν δὲ εἰς ἀχρόασιν 
τῶν λεγομένων xat xplot ἡ φρόνησις xat ἡ δικαιο- 
σύνη. Ei γὰρ τὸν θυμὸν καὶ τὴν ἐπιθυμίαν ἐκ µέσου 
ποιῄσεις , ἀντεισάξεις δὲ τὴν φρόνησιν xai τὴν δι- 
χαιοσύνην, φιλαλήθως πάντα λέξω σοι. Πρὸς ταῦτο ὁ 
βασιλεὺς ἔφη ' Ἰδοὺ, εἶξας σου τῇ ἀξιώσει, ἐχδαλῶ 
τοῦ συνεδρίου τὴν τε ἐπιθυμίαν καὶ τὸν θυμὸν, 
µεσάζειν δὲ τὴν φρόνησιν xal τὴν δικαιοσύνην 
ποιησω. Aéye uot λοιπὸν ἁδεῶς πόθεν σοι ἡ τοσαύτη 
ἐγένετο πλάνη , xaX τὸ προτιμᾷν τὰ ἓν χεναῖς (54) 
ἐλπίσι τῶν ἓν χερσὶ βλεποµένων. ᾿Αποχριθεὶς δὲ ὁ 
ἁρηµμίτης εἶπεν * 


El τὴν ἀρχὴν ζητεῖς , ὦ βασιλεῦ, πόθεν pot γέ- 
Ύονε τῶν προσχαίρων μὲν ὑπεριδεῖν , ὅλον δὲ ἔμανα 
τὸν ταῖς αἱωνίοις ἐπιδοῦναι ἑλπίσιν, ἄχουσον. Ἐν 
ἡμέραις ἀρχαίαις, ἔτι χομιδῆ νέος ὑπάρχων, ῆχουσά 
«t ῥῆμα ἀγαθὸν καὶ σωτῄήριον, xal µε xax! ἄχρας ἡ 
τούτου δύναμις εἷλε, καὶ, ὥσπερ τις θεῖος σπόρος, 
ἡ τούτου µνήµη , τῇ Ep; φυτευθεῖσα καρδίᾳ, ἀχώ- 
ριστος εἰς ἀεὶ διετηρήθη ὡς καὶ ῥιζωθῆναι , χαὶ ἐχ- 
ϐθλαστῆσαι, καὶ ὃν ὁρᾷς χαρπὺν ἐνεγκεῖν ἓν ἐμοί. 'Ἡ 
^k τοῦ ῥήματος δύναμις τοιαύτη τις ἣν ' 'Βδοξε, 
φησὶ, τοῖς ἀνοήτοις τῶν ὄντων μὲν χκαταρρονεῖν ὡς 
μὴ ὄντων, τῶν μὴ ὄντων δὲ ὡς ὄντων ἀντέχέσθαί τε 
xai περιέχεσθαι ᾿ ὁ μὴ γευσάµενος οὖν τῆς τῶν ὄν- 
των γλυχύτητος, οὗ δυνῄσεται 13 τῶν μὴ ὕντων 
χαταμαθεῖν τὴν φύσιν μὴ χαταμαθὼν δὲ, πῶς 
αὐτῶν ὑπερόψεται; Ὄντα μὲν οὖν ἐχάλεσεν ὁ λόγος 
τὰ αἰώνια xai ph σαλευόµενα, μὴ ὄντα δὲ τὸν ἐν- 
ταῦθα βίον χαὶ τὴν τρυφῆν καὶ τὴν ψευδοµένην εὖ- 
ηµερίαν * ofc, ὦ βασιλεῦ, χαχῶς φεῦ ! dj oh προσ- 
Ίλωται καρδία. Κἀγὼ δέ ποτε τούτων ἀντειχόμην: 


1) Epist. ad Gal. τι, 14. 
s Paulus Epist. ad Romanos vii, 4. 


. Si sermones mecum conserere in animum inducis, o 
rex, fae hostes tuos e niedio tribunali submoveas, ac 
tum de his rebus quas intelligere cupis tibi respon- 
debo. Illis autem presentibus nullus mihi ad te sermo 
erit. Citra sermonem autem excrucia, obirunca, fac 
denique quidquid lubet. Mihi enim. mundus crucifi- 
Xus est, et ego mundo, ut ait meus magister (Gal. 
vi). Cumque rex dixisset : Quinam tandem sunt hi 
hostes mei, quos me hinc ablegare jubes ? Iracundia, 
Inquit ille, et cupiditas. Nam ex primum quidem ab 
omnium rerum parente atque architecto ita produ- 
cte sunt, ut naturz opitularentur, ac nunc etiam 
eamdem iis operam pra bent, qui non ut carni, sei 
ut spiritui consentaneum est, vivunt. In vobis au- 


B tem, qui prorsus carnales estis, nec ullam spiritus 


partem habetis, adversarix exstiterunt, eaque qu:e 
inimicis et hostibus conveniunt, exsequuntur. Cupi- 
ditas etenim, cum ei a vobis opera datur, voluptatem 
excitat : cum autem aboletur, iracundiam. Proinde 
facessant ipse liodierno die abs te; presint autem 
ad eorum qu: a me dicentur auditionem ac judicium, 
prudentia et justitia. Nam si iracundiam et cupidita- 
tem de melio sustuleris, atque earum loco pru- 
dentiam et justitiam induxeris, vere omnia tibi di- 
cam. Atque rex his verbis est usus : En petitioni 
ευ cessi, atque cupiditatem et iracundiam e con- 
cilio ejiciam ; daboque operam ut prudeutia et ju- 
stitia iaterponantur. Jam igitur absque ullo metu 
mihi expone unde tibi hic error obortus sit, ut ea 
qui in vana spe posila sunt, iis rebus quz mani- 
bus tenentur, atque oculis cernuntur, anteponas. 
lvespondens autem eremita dixit : 

Si intelligere cupis, o rex, unde hoc primum mihi 
animo injectum fuerit, ut caducas res contemnereip, 
ac me totum sempiterbarum rerum spei traderem, 
audi. Olim, cum adhuc juvenili late essem, bouuin 
ac salutare verbum audivi, cujus vis majorem in 'no- 
dum me rapuit, ipsiusque meimoria, divini cujusdam 
seminis iustar, pectori meo insita ita permansit, ut 
nunquam a me divelli potuerit; adeo uL οἱ radices 
egerit, et-.germen ediderit, ac maturo tempore fru- 
ctum in me tulerit. Hujus autem verbi hzc vis erat : 
Excordes, inquiebat ille, ac stolidi bomines, aninio 
ita comparati sunt, ut ea qux suat, perinde ac si non 
sint, aspernentur ; e? autem qua? non. sunt, perinde 
ae si sint, amplectantur, ac mordicus retineant. Qui 
autem eorum qux sunt dulcedinem minime degusta- 
vit, is eorum qux nou sunt naturam perfeetam ha- 
bere non poterit. [απο porro nisi exploratam habuc- 
ri!, quonam modo ea contemnet ac pro nihilo putali.? 
Porro per ea qua sunt, hzc oratio sempiternas res, 
atque a jactatione alienas intelligebat : per e: autem 


(25) B, ἐπιθυμίαν. Locus non nitidus. Trapezuntius : « Nam eoncupiscentia in vobis operatur quidem 
voluptatem et. incitat ; ira vero destruit. » Qux: Latina vertere Billius satis habuit. Est in À ascriptum 


scholium, sed, quod doleo, mutilum. 


(34) B, καιναῖς, et sic alibi, permutatione solita. In Longi Past. 1v, 8, ubi ἣν μὲν xévov πένθος ἀνθῶν, 
Jure praetulit Corayus vir eruditissimus variantein lectionem xatvóv. 


8n 


ADDENDA. 


872 


que non sunt, hanc vitam et delicias, ac mendacem Α ἀλλ ἡ τοῦ ῥήματος δύναμις, νύττουσά µου thv qu- 


prosperitatem : quibus, o rex, heu! cor tuum male 
affixum est; egoque item quondam ea complecte- 
bar. Verum hujus sermonis vis, aniinum meum sine 
ulla intermissione vellicans, mentem, qux mei prin- 
eipatum tenet, ad id quod melius erat, eligendum 
etzcitabat. Ceterum lex peccati, cum mentis mez 
vinciens, per affectum erga res presentes captivum 


Cum autem Salvatoris nostri benignitati ac bonitati 
me ex hac acerba captivitate vindicare placuit, atque 
ipse menti mex ad superandam peccati legem robur 
addidit, oculosque meos aperuit, ut mali ac boni de- 
lectum haberem ; tum scilicet, tum, inquam, ani- 
madverti ac vidi, praesentia omnia vanitatem et affli- 
ctionem spiritus esse (Eccli. 1), quemadmodum etiam 
sepientissimus Salomon quodam oco dixit. Tum 
peccati velamen e corde meo sublatum est, atque 
obscuritas ea que ex eorporis crassitie animo meo 
incumbebat discussa et dissipata, atque cujusnam 
rei causa procreatus sum agnovi; mihique facien- 
dum esse ut per mandatorum observationem ad sam- 
mum illum rerum omnium effectorem ascendam. 
Quapropter relictis omnibus rcbus, eum secutus sum. 
Gratiasque Deo per Jesum Christum Dominum no- 
strum ago, quod me ex luto et lateritio labore, ac 
erudeli et pestifero tenebrarum hojus sseculi prin- 
cipe liberarit, viamque mihi compendiariam et pro- 
clivem ostenderit, per quam in boc fictili corpore 
angelicam vite rationem amplexari possim. Cujus 
adipiscendze studio, arctam hanc et angustam viam 
ingrediendam mihi duxi (Matth. vii), sic videlicet 
animo constitutus, ut presentium rerum vani:atem 
atque instabilem earum jactationem et conversionem 
vehementer improbem, neque adduci possim ut cre- 
dam aliud qui-quam praeter id quod vere bonum est 
bonum appellandum esse. Α quo tu, o rex, misere 
te abrupisti ac sejunxisti. Eaque de causa nos etiam 
a te disjuncti ac distracti sumus, quoniam tu ín per- 
spieuum et indubitatum exitium ruis, ac nos in idem 
periculum pricipites ferri cogis. Nam quandiu in sola 
muudi militia censebamur, nullam oflicii partem 


yhv ἁδιαλείπτως , ἐξήγειρε τὸν ἡγεμόνα νοῦν εἰς 
ἑχλογὴν τοῦ χρείττονος  ὁ δὲ νόμος τῆς ἁμαρτίας, 
ἀντιστρατευόμενος τῷ νόµῳ τοῦ νοός µευ, xat, ὥς 
τισι σιδηροπέδαις δεσαῶν µε (35), τῇ προσπαθείᾳ 
τῶν παρόντων αἰχμάλωτον κατεῖχεν (50). 


lege pugnans, ac velut quibusdam compedibus me 
tenebat. 


Ὅτε δὲ εὐδύχησεν ἡ χρηστότης xal ἁγαθοσύνη 
τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν θεοῦ (57) ἐξελέσθαι µε τῆς χα- 
λεπῆς ἐχείνης αἰχμαλωσίας, ἑνίσχυσέ µου τὸν νοῦν 
περιγενέσθαι τοῦ νόµου τῆς ἁμαρτίας , xaX διἠνοιξέ 
µου τοὺς ὀφθαλμοὺς' διαχρίνειν τὸ φαῦλον ἀπὸ τοῦ 
χρείττονος. Τότε δη, τότε χατενόησα χαὶ εἶδον (38), 
καὶ ἰδοὺ πάντα τὰ παρόντα µαταιότης xa προαΐρε- 
σις Τνεύματος, χαθά που xai Σολομῶν ὁ σορώτατος 
ἐν τοῖς αὐτοῦ ἔφη Συγγράµµασι (59) * τότε περι- 
Πρέθη τῆς γαρδίας μου τὸ χάλυµµα τῆς ἁμαρτίας (40), 
καὶ 1j ix τῆς σωματιχῆς 13 παχύτητος ἐπιχειμένη 
τῇ φυχῆ µου ἁμαύρωσις διεσκεδάσθη, χαὶ ἔγνων εἰς 
ὃ véyova καὶ ὅτι δεῖ µε πρὸς τὸν δημιουργὸν ἆνα- 
θῆναι, διὰ τῆς τῶν ἐντολῶν ἐργασίας. "Όθεν, πάντα 
χαταλιπὼν, αὑτῷ ἠκολούθησα χαὶ εὐχαριστῶ τῷ θεῷ 
διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν , ὅτι ἐρύσατό 
V: (44) τοῦ πηλοῦ xal τῆς πλινθείας (42) , χαὶ «ob 
ἀπηνοὺῦς καὶ Ιὀλεθρίου ἄρχοντος τοῦ σχότους τοῦ alà- 
vog τούτου (45), καὶ ἔδειξέ] poc ὁδὺν σύντομον xat 
ῥᾳδίαν , 6t fc δυνῄσομαι ἐν τῷ ὀστραχίνῳ τούτῳ 
σώματι (44) τὴν ἀγγελικὴν ἁσπάσασθαι πολιτείαν͵ 
Ίνπερ φθάσαι ζητῶν, τὴν στενὴν χαὶ τεθλιμμένην 
εἰλόμην βαδίζειν ὁδὸν (45), πάνυ χαταγνοὺς τῆς τῶν 
παρόντων µαταιότητος xai τῆς ἁστάτου φορᾶς τού- 
των xai περιφορᾶς (46), xaX ph πειθόµενος ἄλλο 
τι χαλὸν ὀνομάζειν πρὸ τοῦ ὄντος χαλοῦ , οὗπερ σὺ 
ἐλεεινῶς, ὦ βασιλεῦ, διεῤῥάγης τε χαὶ διέστης. 
"0θεν καὶ ἡμεῖς διέστημέν σου χαὶ διῃρέθηµεν, διὰ 
τὸ εἰς cag? xal ὡμολογημένην σέ τε καταπίπτεεν 
ἀπώλειαν 1ζ, xal πρὸς τὸν (cov κατενεχθῆναι χα) 
ἡμᾶς xlv6uvoy ἀναγχάζειν. Ἔως μὲν γὰρ περὶ µό- 
νην τὴν χοσμιχκὴν στρατείαν ἐξηταζόμεθα, οὐδὲν τῶν 
ὃςόντων ἡμεῖς ἐνελίπομεν (47)* µαρτυρήσεις μοι 


(35) B, δεσμὸν μέν, In vocula μὲν szpius librarii peccarunt. Psellus Anag. de Circe : 6 δὲ ἔτι μὲν θαρ- 
cet. lbi sensu μὲν caret, pro quo est optime μᾶλλον in. codice 5058. . . 

(56) Epist. ad Rom. vii, 25 : Βλέπω δὲ ἕτερον νόμον ἐν τοῖς µέλεσί µου ἀντιστρατευόμενον τῷ νόμῳ τοῦ 
νοός µου xai αἰχμαλωτίφοντά µε τῷ vÓpup τῆς ἁμαρτίας. 2. 

(51) Paulus nou. semel, εὐδόχησεν ὁ Θεός. Lucas : εὐδόχησεν ὁ πατήρ. Et Noster alibi. 


(38) Psal. xxi, 17 : αὐτοὶ δὲ Χατενόησαν xat émsiboy. Psal. cxLi, 4 : 


έθλεπον. Cf. Isa. tix, 16. 
(39) Eccle. 1, 14. 


κατενόουν εἰς τὰ δεξιὰ xal ἑπ- 


(40) Paulus, Epistola secunda ad Cor. 11, 15 : Κάλνμμα ἐπὶ τὴν χαρδίαν αὑτῶν κείται», ἠνίχα δ᾽ ἂν 


ἐπιστρέφῃ πρὸς Κύριον, περιαιρεῖται τὸ χάλυµµα. 


41) Epist. ad Rom. vii, 24 : τίς µε ῥύσεται Ex τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου; εὐχαριστῷ τῷ θεῷ 


διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν, 


(42) Respeciu ad. Exod. 1, 14: Κατωδύνων αὐτῶν τὴν ζωὴν Ev τοῖς ἔργοις τοῖς σχληροῖς, τῷ πηλῷ xal 


τῇ πλινθεία. 


(45) Hespectu ad Pauli verba Ephes. vi, 12 : Πρὸς τοὺς χοσµοχράτορας τοῦ σχότους τοῦ αἰῶνος τούτου * 


quie est lectio vulgatior. Barnabas, epist. p. 


9: « Cum siut ergo dies uequissimi, et contrarius habeal 


hujus szculi potestatem : » ubi vide Menard. pag. 85. Hinc intelligo Commodianum lustr. $ 99 : « Ma 
tronas vis esse, Christiaua, ut szculi domnas. » Domux sxculi. sunt feminz lupanz, zabulicz. . 
(44) Corpus ὀστράχινον potuit dicere ex metapbora Paulina, Il Cor. 1v, 7 : ἐν ὁστραχίνοις σχεύεσι. 


(45) Matth. vn, 14 : cf. pag. 1, n. 2. 
(46) Eccle. 1i, 2: Τῷ γέλωτι εἶπα, περιφοράν. 


(47) B, ἐλείπωμεν. Rursus. omisit librarius negligens prapositionem compositi. Lucianus Asin. 41: 


£007; ἔδιωχον ^ malim χατεδίωχον codicis 1310. 





T3 


VITA BARLAAM ET JOASAPI. 


874 


καὶ αὐτὸς ὄτιπερ οὐδὲ ῥᾳθυμίαν τινὰ οὐδὲ ἀμέλειάν A pratermittebamus. Ác ta quoque optimus testis eris, 


ποτα ἐνεχλήθημεν. 


Ἐπεὶ δὲ xa αὐτὸ τῶν χαλῶν τὸ χεφάλαιον ἀφ- 
ολέσθαι ἐφιλονείχησας ἡμᾶς, τὸν εὐσέδειαν, xol 
τὸν Gsbv ζημιῶσαι τὴν ἐσχάτην ταύτην ζημίαν, 
τιμῶν τε διὰ τοῦτο xal φιλοτιμίας ἀναμιμνήσχεις, 
πῶς οὐχ  ἀμαθῶς ἔχειν σε τοῦ χαλοῦ διχαίως ἂν εἷ- 
ποιµι, ὅτι χαὶ παραθάλλεις ὅλως αὐτὰ πρὸς ἄλληλα, 
εὐσέδειάν φημι πρὸς τὸν θεὸν xal φιλίαν ἀνθρωπί- 
νην xai δόξαν τὴν ἴσα παραῤῥέουσαν ὕδατι ; πῶς δέ 
σοι χαὶ Χοινωνοὶ ἑσόμεθα ἐπὶ τούτῳ, xat οὐχὶ, τοὺ- 
ναντίον. xal φιλίαν καὶ τιμὴν, καὶ στοργΏν τέχνων 
χαὶ εἴ τι ἄλλο μεῖζον fjv, ἀρνησάμεθα; ὁρῶντές σε 
μᾶλλον, à βασιλεῦ, ἀγνωμονοῦντα πρὸς τὸν Gebv, 


nos nec Πηορἰρθηί, nec socordize nomiue unquam 
esse notatos ac reprehensos. 

Posteaquam autem id quoque, quod omnium bo- 
norum caput est, hoc est pietatem, nobis extorquere, 
Deique detrimento (quod detrimentorum omnium 
extremum ac gravissimum est) nos afficere studuisti, 
nobisque interim honores ob eam causam in nos col- 
latos atque amplissima beneficia in memoriam revo- 
cas, qui fieri potest ut non optimo jure te veri boi 
inscitia laborare dicsm, ut qui omnino hzc inter se 
componas, pietater scilicet erga Deum cum humana 
amicitia et gloria instar aquse defluente? Quonam 
item modo in hac re socii tibi futuri sumus, ac non 
contra tum amieitiam, tum honorem, tum liberorum 


τὺν xa αὐτό σοι τὸ εἶναι καὶ τὸ ἀναπνεῖν παρεχόµε- B amorem, etsi quid aliud majus esset, aspernabimur, 


vov, ὃς ἐστι Χριστὸς Ἰησοῦς, ὁ Κύριος τῶν ἁπάν- 
των, ὃς, συνάναρχος iv καὶ συναῖδιος τῷ Πατρὶ xat 
τοὺς οὐρανοὺς τῷ λόγῳ χαὶ τὴν γῆν ὑποστήσας, τὸν 
ἄνθρωπόν τε χερσὶ» οἰκείαις ἑδημιούργησε καὶ ἆθα- 
νασίαᾳ τοῦτον ἑτίμησεα, xai βᾳσιλέα τῶν ἐπὶ γῆς 
χατεστῄσατο, καθάπερ τινὰ βασίλεια τὸ κἀλλιστον 
ἁπάντων ἀποτάξας (48) αὐτῷ, τὸν παράδεισον. 'O 
δὲ, φθόνῳ 15 χλαπεὶς χαὶ ἡδονῇ (φεῦ μοι!) δελεα- 
σθεὶς (49), ἀθλίως «φούτων ἐξέπεσε πάντων ' καὶ ὁ 
πρὶν δηλωτὺς ἑλεεινὸς ὡρᾶτο καὶ δαχρύων διὰ τὴν 
δυμφορὰν ἄξιος. Ὁ πλάσας τοίνυν ἡμᾶς καὶ δη- 
µιουργήσας φιλανθρώποις πάλιν ἰδὼν ὀφθαλμοῖς τὸ 
τῶν οἰχείων χειρῶν ἔργον, τὸ θεὸς εἶναι μὴ µετα- 
ἑαλὼν, ὅπερ ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς, ἐγένετο δι’ ἡμᾶς ἀναμαρ- 
τήτως (90) ὅπερ ἡμεῖς , καὶ σταυρὺν ἑχουσίως xal 
θάνατον ὑπομείνας, τὸν ἄνωθεν τῷ ἡμετέρῳ γένει 
βασκαίνοντα κατέδαλε πολέμιον, xal, ἡμᾶς τῆς πι- 
χρᾶς ἐχείνης αἰχμαλωσίας ἀνασωσάμενος, τὴν προ- 
τέραν ἀπέδωχε φιλαγάθως ἐλευθερίαν, xal, ὅθεν διὰ 
τὴν παραχοὴν ἐχπεπτώχαμεν, ἐχεῖ πάλιν διὰ φιλαν- 
θρωπίαν ἡμᾶς ἐπανήγαγε, μείζονος ἡμᾶς ἡ πρότε- 
pov τιμῆς ἀξιώσας. 


cum te, o rez, in Deum scelerate gerere conspicia- 
mus, qui tibi ipsum esse et spiritum ducere praebuit, 
qui est Christus Jesus omnium Dominus : qui cum 
principio careat, ejusdemque cum Paire zterníitat.s 
$:t, eolosque ac terram sermone procrearit, hom:- 
nem tamen  suismet manibus effinxit, eumque 
imunortalitate eoornavit, regemque omnium rerum 
αυ {η terra sunt constituit, eique quod omníum re- 
ruin praestantissimum erat, hoc est paradisum, tan- 
quam regiam quamdam aulam attribuit, At ille in- 
vidia deceptus, et in (rsudem inductus, et voluptatis 
illecebris delinitus (Gen. 11; Sap. ni), his omnibus 
misere dejecius est; et qui prius beatus censebatur, 
miserum spectaculum pr:ebebat, lacrymisque ob ac- 
ceptam ealamitatem dignus erat. Verum enimvero is 
qui nos effinxerat ac precreaverat, benignis rursum 
oculis manuum suarum opus conspicatus, nullam di- 
vinitatis suze mutationem suseipiens, nostra salutis 
causa, id quod noe sumus citra peccatum, factus est, 
&'que erücem et raortem sponte subiens, hostem eum 
quí jam inde ab initio generi nostro invidebat pro- 
stravit, nosque acerba illa captivitate liberatos in 


priorem libertatem, pro sua erga nos bonitate, restituit, eoque rursum unde nos inobedientia exturba- 
verat, ob suam erga nos humanitatem, reduxit, majoreque quam antea honore prosecutus est. 


Τὸν δη τοιαῦτα δι ἡμᾶς παθόντα xal τοιούτων 
ἡμᾶς πάλιν χαταξιώσαντα (51), τοῦτον αὐτὸς ἆθε- 
τεῖς χαὶ εἰς τὸν ἐχείνου σταυρὸν ἀποσχώπτεις ; ὄχος 
ὃὲ τῇ τρυφῇ τοῦ σώματος xal τοῖς ὀλεθρίοις προσ- 
Πλωμένος πάθεσι, θεοὺς ἀναγορεύεις τὰ τῆς ἀτιμίας 
xaX αἰσχύνης εἴδωλα»; Οὐ µόνον σεαυτὸν τῆς τῶν 
οὑρανίων ἀγαθῶν σνυναφείας ἀλλότριον κατεσχεύα- 
σας, ἀλλὰ xal πάντας τοὺς πειθοµένους τοῖς σοῖς 


Hunc igitur qui nostra causa tot eruciatus pertulit, 
tantisque rursum nos beneficiis affecit, hunc, in- 
quam, ipse rejicis, atque ejus crucem dicteriis inse- 
ctaris, totusque corporis deliciis, ac perniciosis affe- 
cibus affixus, ignominiosa ae turpitudinis plena si- 
mulacra deos appellas. Nee teipsum duntaxat a ce- 
lestium bonorum conjunctione abstraxisti; verum 
etiam omnes, qui tuis tmperiis obtemperant, ab ea 


(48) B, ὑποτάξας. Obvia est permutatio prepositionum àzb et ὑπό. Nicephorus Basilacas, quem Nico- 
Jaum sophistam vocat cod. 2720, Narratione prima extrema : Τότε πρῶτον Ἕλληνες τῆς Ὀδυσσέως σοφίας 
ἀπώναντο, οὐχ ἧττον δὲ f| ὅτε τὸ παλλάδιον Bx µέσης Τροίας ἀφείλετο. Idem codex ὑφείλετο melius; nec 
habet δὲ, quod absens quidem mon valde desiderabitur, praseus mon deleverim, quippe quod non vi 
quadam careat. . . v2.4 

(49) De tropo verbi δελεάζω vide notam ad Arist. 1, 17, pag. 741. Choricius in Procop. 8 8: Τὰ μὲν 
Braeopévn, τὰ δὲ χολαχεύουσα, τὰ δὲ πειρωµένη χρυσίῳ πολλὰ δελεάζειν, οἷαις ἀεὶ μηχαναῖς ἑραστῆς πρὸς 

Υραν κἐχρηται παιδικῶν. Rescribam πολλῷ e codicibus binis regiis. Cyrillus Suida in Σπάδων * Σώφρονας 
ἄνδρας xaxa uxpbv δελεάσαντες, εἰς τὸ Σοδόµων αἰσχρὸν βάραθρον κατηχόντισαν. Georgius Lapitha inedi- 
tus v. 249 : Ὁ τεχνιχὺὸς δημιουργὸς ἐνέθηχε τῇ φύσει Τὴν ἡδονὴν ὡς δέλεαρ copi] μηχανουργίᾳ. 

(50) B, ἁμαρτίας χωρίς * melius forsan. Cf. p. ὅ, not. 11. ] . 

(51) B, κατας. ἀγαθῶν. Videbatur ἀγαθῶν esse inutile, imo nocere. Cum τοιαῦτα careat. nomine, me- 
lius et nomine carebit τοιούχων, Αί. non habent ἀγαθῶν. 28 


PATROL. Gn. XCVI. - 


P 


815 ADDENDA. . 876 


removes, atque Ín anims» periculum conjicis. Quo- A 1G προστάγµασι ταύτης Ίδη ἀπέῤῥηδας, xat ὁυ- 
cirea velim noscss me minime commissurum ut tibi — yoxip χινδύνῳ παρέδωχας. ᾿Ίσθι τοίνυν ὡς ἔγωγε οὐ 
paream , in eademque tecum erga Deum ingrati- µκπεισθήσοµαί σοι, οὔτε μὴν χοινωνήσω σοι τῆς τοιαύ- 
tudine verser; atque eum qui pr:clare de me me- Ἅτης εἰς «bv 8sbv ἀχαριστίας, οὐδὲ τὸν ἐμὸν εὑεργέτην 
ritus est, mihique salutem attulit, abjurem, etiamsi — xaX Σωτῆρα ἀρνήσομαι, εἰ xaX θηρίοις ἀναλώσεις, εἰ 
feris me lacerandum et absumendum objicias, uut ᾖΚΕίφει xal πυρὶ παραδώσεις µε, & τῆς σῆς ἑξουσίας 
gladio, aut igni me addicas, quee quidem in tua po- — &gclv. Οὔτε γὰρ θάνατον δέδοιχα , οὔτε ποθῶ «à 
testate sita sunt. Neque enim mortet exeslimesco , παρόντα , πολλὴν αὐτῶν χαταγνοὺς τὴν ἀσθένειαν 
nec presentia expeto, quippe que perquam imbecilla — µαταιότητα. Τί γὰρ αὐτῶν χρήσιµον, 1| µόνιμον, 
ei vaua esse compertum habeam. Quid enim in ipsis j| &apxéc; καὶ οὐ τοῦτο µόνον, ἀλλὰ xai ἐν αὐτῷ 
uülitatis est? quid quod stabile sit ae diuturnum? τῷ εἶναι πολλὶ συνυπάρχει aücolg ἡ ταλαιπωρία, 
Neque id solum, verum etiam, tum quoque cum ad-— πολλὴ ἡ λύπη, πολλὴ καὶ ἁδιάσπαστος f) μέριμνα, 
sunt, ingens ipsis arumna conjuncta est, ingens moe- Τῇ γὰρ εὐφροσύνῃ αὐτῶν xa ἁπολαύσει πᾶσα ονν- 
ror, ingens et perpetua sollicitudo, siquidem eorüm ἐζευχται κατήφεια xat ὀδύνη" ὁ πλοῦτος αὐτῶν 
voluptati ac perceptioni nihil non ειδε ac dolo-  πτωχεία ἐστὶ, xat τὸ ὕψος αὐτῶν ταπείνωσις is- 
ris adnezum est : ipsorum divitis, paupertas sunt ; χάτη. Καὶ «ig ἑξαριθμήσει τὰ τούτων xaxá; ἅπερ 
ipsorum sublimitas, extrema dejectio. Quisnam au- ο ὀλίχων ῥημάτων ὑπέδειξέ por ὁ ἐ μὸς θεολόγος (51). 
tem eorum mala enumerando cousequi possit? Οἱ φγαὶ γάρ: Ὁ χόσµος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται” καὶ, 
quideni paucis verbis theologus — meus mihi de- Mh ἀγαπᾶτε «bv χόσµον, μηδὲ τὰ ἓν τῷ xÜepu, 
monstravit, his verbis utens : Totus mundus in ma- ὅτι πᾶν τὸ ἓν τῷ χόσµῳ fj ἐπιθυμία τῆς σαρχὸς καὶ 
ligno positus est (4 Joan. v et i). Ac rursum : NO- 4 ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν, καὶ ἡ ἁλαζονεία vni 
lite diligere muridum, neque ea quie in mundo sunt. gro. καὶ, Ὁ χόσµος παράχεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐνοῦ' 
Quoniam omae quod in mundo est, aut est concupi- à δὲ ποιῶν τὸ θέληµα τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα. 
sceutia carn:s, aut concupiscentia oculorum, οἱ s$uü- τοῦτο ἐγὼ ζητῶν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ «b ἀγαθὸν, 
perbia vitae. Et mundus transit, οἱ concupiscentia ἀφῆχα πάντα, καὶ ἐκολλήθην τοῖς «bv αὐτὸν αε- 
ejus. Qui autem facit voluntatem Dei, manet in aeter- κτηµένοις πόθον xal τὸν αὐτὸν ἐκζητοῦσι Θεόν (B3) 
num. Hanc igiur ego bonam Dei voluntatem quse- ἐν οἷς οὐκ ἔστιν ἔρις ἢ φθόνος (54), λύπαι 17 τε χεὶ 
rens, omnia pro derelicto habui, cum iisque me con- µέριμναι, ἀλλὰ πάντες τὸν ἴσον ερέχουσι δρόµον, ἵνα 
junxi qui eadem cupiditate tenentur, atque eumdem καταλάδωσι τὰς αἰωνίας μονὰς, ἃς ἠτοίμασεν ὁ 
Deum expetunt. [nter quos non simultas est, non li- C Πατὴρ τῶν φώτων τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν (B4). Toi- 
vor, non moerores οἱ curz ; sed omnes idem curricu- τους ἐγὼ γεννήτορας, τούτους ἀδελφοὺς, SoUtN; 
lum obeunt, ut ad sempiternas ess mansiones per- φίλους xol γνωστοὺς ἐκτησάμην : τῶν δέ ποτὲ μον 
veniant, quas lominum Pater iis a quibus amatur φίλων καὶ ἀδελφῶν ἐμάχρυνα φυγαδεύων , καὶ vj- 
preparavit (Jac. 1; ἆ Cor. 1). Hos ego. pro parenti- λίσθην iv τῇ ἐρήμῳ προσδεχόµενας τὸν θεὸν, i» 


bus, hos pro fratribus, hos pro amicis et familiaribus , mb χαταιχί- 
habeo. Ab iis autem qui quondam amici mei ac fra- η µε ἀπὸ ὀλιγοψυχίας καὶ & T 
3 ο 


tres erant elongavi fugiens, et mansi in solitudine 
(Psal. vxn), Deum exspectans, qui salvum me fecit 
a pusillanimitate epiritus, et tempestate. MEME 

Hac cum ita conumode ac jucunde a Dei homine — — ToUttv εὐχαίρως οὕτω καὶ ἡδέως τῷ τοῦ θεοῦ ἂν» 
dieta essent, rex iracundia quidem impellebatur, ac θρώπῳ ὑπαγορευθέντων, ὁ βασιλεὺς ἐχινεῖτο μὲν 
sanctum virum acerbis suppliciis excruciare cupiebat; ὑπὸ τοῦ θυμοῦ, καὶ πιχρῶς αἰκχίζειν τὸν ἅγιον tfoi- 
rursum autem se reprimebat, atque id aggredi cun- Άλετο, ὤχνει δὲ πάλιν καὶ ἀνεδάλλετο, τὸ αἰδέσιμον 
eiabatur, venerandam ipsius dignitatem ac splendo- αὐτοῦ xal περιφανὲς εὐλαξούμενος. “Ὑ πολαδὼν à 
rem veritus. Sermonem vero excipiens, his eum Ώ ἔφη πρὸς αὐτόν 
verbis est allocutus : κ 

Undique, o miser, exitio tuo studuisti, ut qui ad Πανταχόθεν, ἅθλιε, τὴν σεαυτοῦ ἐχμελετήσας ἆπ- 
ipsum, fortuna, ut videtur, te impellente, tum men- ὠώλειαν, πρὸς ταύτην, ὡς ἔοιχεν, ὑπὸ τῆς τύχης Svv- 
tem tum linguam acueris, ac proinde obscuram quam- ελαυνόµενος, ἠχόνησας τὸν νοῦν ἅμα xal τὴν γλὠν” 
dam atque inanem verborum neniam effuderis. Ac — tav: ὅθεν ἀσαφὴ τινα xal µαταίαν βαττολογίαν &- 
nisi sermonis principio me tibi facturum recepissem, εξῆλθες. Καὶ εἰ μὴ, κατ’ ἀρχὰς τοῦ λόγου, ἔπη γεν 
ut e medio concilio iraeundiam depellerem , nunc — A&prv σοι ἐχ µέσου τοῦ συνεδρίου τὸν θυμὸν ποιῇ- 


δν Joan. I Epist. v. 19: 1, 45, 16, 17. - 
. y sal. Lii, 2: ἐχζητῶν τὸν θεόν. Epist. ad Rom. i, 11 : Οὐκ ἔστιν 6 συνιὼν, οὐχ ἔστιν ὁ ἔχνητων 
τὸν θ.όν. 

(S. Quse nomina junxit Apostolus ad Philipp. :, 45. - 

54") Τὰς αἰωνίους σχηνὰς, Luce xvi, 9. — ἰ Epist. ad Cor. 11, 9 : & ἠτοίμασεν 6 θεὸς τοῖς ἀγαπωοιν 
αὑτόν. Et Deum vocavit τὸν πατέρα τῶν φώτων post Jacobum 1, 17. 

(55) Psal. ων, 7: Ἐμάκρυνα quy... προσδεχόµεγος τὸν σώσοντα... — C siue xbv θεόν. 





8T1 


VITA BARLAAM ET JOASAPH, 


878 


σασθαι, vàv ἂν πυρὶ cou τὰς σάρχας mapébuxa, A carnes tuas in ignem conjecissem. Quoniam autem 


Ἐπεὶ δὲ προλαθὼν τοιούτοις µε κατησφαλίσω τοῖς 
ῥήµασιν, ἀνέχομαί σου τοῦ θράσους, τῆς προτέρας 
µου ἕνεχεν πρὸς sk φιλίας. ᾿Αναστὰς οὖν, λοιπὸν 
φεῦγε ἐξ ὀφθαλμῶν µου, µηχέτι σε ὄφομαι χαὶ χα- 
χίως ἀπολέσω. 

Καὶ ἐξελθὼν ὁ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος ἀνεχώρησεν εἰς 
τὴν Ερηµον, λυπούµενος μὲν ὅτι οὗ μεμαρτύρηχε, 
168 μαρτυρῶν δὲ καθ) ἡμέραν τῇ συνειδήσει (55), 
καὶ ἀντιπαλαίων πρὸς τὰς ἀρχὰς xaX ἐξουσίας, πρὸς 
τοὺς χοσµοχράτορας τοῦ σχότους τοῦ αἰῶνος τούτου, 
πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας, ὥς φησιν ὁ µα- 
χάριος Παῦλος (56). Ἐχείνου μὲν οὖν ἁἀποδημήσαν- 
τος, πλέον ὁ βασιλεὺς ὀρχισθεὶς διωγμὸν σφοδρότεραν 
χατὰ τοῦ μοναχιχοῦ ἐχμελετᾷ τάγματος, πλείονος 


6k τιμῆς τοὺς τῶν εἰδώλων ἀξιοῖ θεραπευτάς τε xal B 


νκωχόρους. 

"Ev τοιαύτῃ δὲ ὄντος τοῦ βασιλέως πλάνῃ δεινῇ 
χαὶ ἁπάτῃ, γεννᾶται αὐτῷ παιδίον (56*), πάνυ εὖ- 
Μορφότατον, xal ἐξ αὐτῆς τῆς ἐπανθούσης αὑτῷ 
ὡραιότητος τὸ µέλλον προσηµαϊνον. Ἐλέγετο γὰρ 
μηδαμοῦ ἐν τῇ γᾖ ἐχείνῃ τοιοῦτόν ποτε φανῆναι χα- 
ριέστατον xal περιχαλλὸς παιδίον. Χαρᾶς δὲ μεγί- 
στης ἐπὶ τῇ γεννήσει τοῦ παιδὸς ὁ βασιλεὺς πλη- 
σθεὶς, τοῦτον μὲν Ἰωάσαφ ἐχόλεσεν, αὐτὸς 63 πρὸς 
τοὺς εἰδωλικοὺς ναοὺς ἀνοήτως ἀπῄει τοῖς άνοητο- 
τέροις αὐτῶν θεοῖς θύσων χαὶ εὐχαριστηρίους ὄμνους 
ἀἁποδώσων, ἀγνοῶν τίς ὁ τῶν χαλῶν ἁπάντων ἁλη- 
Qux αἴτιος, πρὸς ὃν ἔδει τὴν πνευματιχἣν ἀναφέρειν 
θυσίαν. Ἐχεῖνος οὖν, τοῖς ἀφύχοις καὶ χωφοῖς τὴν 
αἰτίαν τῆς τοῦ παιδὸς γεννήσεως ἀνατιθεὶς, παντα- 
xou διέπεµπε συναγαγεῖν τὰ πλήθη εἰς τὰ τούτου 
γενέθλια. Καὶ ἣν ἰδεῖν πάντας συῤῥέοντας τῷ φόδῳ 
τοῦ βασιλέως , ἑπαγομένους τε τὰ πρὺς τὴν θυσίἰαν 
εὐτρεπισμένα, ὡς ἑχάστῳ f) χεὶρ εὐπόρει xat fj πρὲς 
τὸν βασιλέα εὔνοια εἶχε. Μάλιστα δὲ αὐτοὺς ἐρέθιζε 
πρὸς 19 φιλοτιμίαν αὐτὸς , ταύρους χαταθύσαι οέ- 
pov (97) ὅτι πλείστους xal εὐμεχέθεις, xai οὕτω 
πάνδηµον ἑορτὴν τελέσας, πάντας ἐφιλοτιμεῖτο δώ- 
pos ὅσοι τε τῆς βουλῆς σαν χαὶ τῶν ἐν τέλει, xal 
ὅσοι περὶ τὸ στρατιωτικὸν, ὅσο. τε τῶν εὐτελῶν xat 
ἁἀσήμων. 


ΚΕΦΑΛΛ. Iv, Ἐν αὐτῇ δὲ τῇ τῶν γενεθλίων τοῦ 


ipse anteverins, tibique cavens, hujusmodi verbis 
me obvinxisti , audaciam tuam ob pristinam meam 
erga te amicitiam fero. Quamobrem ezsurge, atque 
30 oculis meis profuge; non jam te videbo, sed male 
mactabo, 

Ita egressus Dei homo in solitudinem secessit, moe 
rore quidem eo nomine affectus, quod martyrium 
minime obiisset , cxterum nullo non die, quantum 
8d conscientiam attinet, martyrio fungens, atque ad- 
versus principatus et potestates, adversus mundi re- 
ctores tenebrarum hujus szculi, adversus spiritualia 
nequiti, ut ait beatus Paulus, dimicans (Ephes. vi). 
Cum igitur ille abiisset, rex graviore iracundia con- 
citatus, acriorem persecutionem adversus monasti- 
cwm agmen erercere ,  majoreque honore si- 
mulacrorum cultores ac sacerdotes afficere ccpit. 

Cap. lil. — Cum autem rex in tam gravi errore 
atque impostura versaretur, nascitur ei elegantissima 
fori:a filius, atque ex ea pulchritudine quee ipsi affu- 
sa erat id quod futurum erat presignans. Sic enim 
sermene ferebatur in illa terra puerum pari pulcbri- 
tudine sc venustate nusquam exstitisse. Rex autem 
ob pueri nativitatem maximo gaudio perfusus, eum 
Josaphat nominavit ; atque ad idolorum templa de- 
mens se contulit, ut dementioribus sacrificia offerret, 
laudesque ad edendam grati animi significationem 
persolveret : ignorans nimirum quisnam bonorum 
omnium vere auctor esset, ad quem spirituale sacri- 
ficium adhiberi deberet. llle igitur rebus inanimis et 
surdis filii ortum acceptum ferens, quaqua versum 
mis-is nuntiis plebem ad ejus natalitia celebranda 
cogendaiy curabat, Ac cernere erat omnes regis metu 
confluentes, secumque ea qua ad sacrificium accom- 
modata erant afferentes, pro cujusque scilicet facul- 
tatum modulo, stque erga eum benevolentia. Pree- 
sertim autem ipse stimulos eis ad munificentiam ad- 
movebat, ut qui quamplurimos et maximos boves 
mactandos offerrei. Atque ad hunc. modum Juculen- 
tissimo festo peracio, omnes, tam qui senatorii ordi- 
nis erant magistratuque fungebantur, quam militum 
manum atque etiam plebeios et ignobiles amplissi- 
mis donis prosequebatur. 


In ipso autem watalitiorum filii solemni die, delecti 


παιδὸς ἑορτῇ συνῆλθον πρὸς τὸν βασιλέα ἐξ ἐπιλογῆς p Viri circiter quinquaginta , qui in ea Chaldaeorum 


&vbps ὡσεὶ πεντηχονταπέντε, περὶ τὴν ἀστροθεάμονα 
τῶν Χαλδαίων ἑσχολαχότες σοφἰαν. Καὶ τούτους ἐγγυ- 
τάτω παραστησάµενος ὁ βασιλεὺς ἀνηρώτα  ἐξειπεῖν 
ἕχαστον τί μέλλει ἔσεσθαι τὺ γεννηθὲν αὐτῷ παιδίον. 
Οἱ δὲ, πολλά διασχεψάµενοι, ἔλεγον µέγαν αὐτὸν ἔσε- 
σθαι Év τε πλούτῳ xal δυναστείἰᾳ, xal ὑπερδάλλειν 
πάντας τοὺς πρὺ αὐτοῦ βεθασιλευχότας. Εἷς 6b τῶν 


(553) Il Cor. 1, 44 : Μαρτύριον τῆς συνειδήσεως. 
56) Epist. ad Ephes. v, 42. "s es 


sapientia, qua in conspicieudis notandisque sideribus 
versatur, studium atque operam collocarent , ad re- 
gem convenerunt. Quos cum rex propius ad se ac- 
cedere jussisset, de singulis percunctabatur quidnam 
puer in lucem editus futurus esset. Illi autem longa 
consideratione habita, futurum dicebant ut opibus 
ac potentia floreret, atque omnes qui regnum ante 


0) Lemma est in A metricum : Ἰωάσαφ γέννησιν ἐνταῦθα βλέπε. 
(57) De φέρειν pro ἄγειν vide notam ad Syotipam, pag. 181. Niceph. Gregoras, vi, 9, 4: φέρων ὁμή- 


ρους. Vita Nili Jun. p. 98 : φὲ 


pov μεθ) ἑαυτοῦ τὸν υἱὸν αὐτοῦ. Potest conferri Soph. Aj. 65 : Ποίμνας τε 


πάσας ἐς ὅόµους κοµἰίζεται. Idem Ant... 575 : ἀλλά viv. Κυμίζετ εἴσω, ὅμῶες. Ib. 442 : Σὺ μὲν χοµίζοις 


ἂν σαυτὸν 1 
tesca te apyorites loea? » 


θέλεις. Auius Varronis Del. Lat. vi, p. 82 : « Lemnia quis tu. es mortalia qui iu deserta et 





879 ADDENDA. eR 
ipsum obtiriuissent superaret. Unus vero astrologus, A ἀστρολόγων, ὁ τῶν σὺν αὐτῷ πάντων διαφορώτατος, 


quí socios omnes suos eruditione anteibat, his verbis 
usus est : Quantum ex siderum cursu addiscere pos- 
sum, 0 rex , filii qui nunc ex te ortus est amplitudo 
auque prolectus non in tuo regno erit, sed in altere 
presiantiore, atque incomparabiliter excellentiore. 
Atque ipsum Christianorum quoque religionem quam 
tu iusectaris arrepturum existimo, née eum ab hoc 
$copo ac spe aberraturum puto. Hzc scilicet dixit 
astrologus, ut olim Balaam (Num. xxu), non quod 
astrologia veritate nitatur, sed quod Deus ut omnis 
impiis excusatio amputaretur, veritatem per ipsos 
adversarios ostenderet. 

Rex autem, ut hzc intellexit, ejusmodi nuntium 
graviter ac toles'o animo excepit, voluptatemque 
suam maestitia interrumpi sensit. Nihilominus tamen, 
in privata quadam civitate, pulcherrimo palatio ex- 
sirocto, splendidaque domo elsborata, illic filium 
collocavit, jussitque ut exactis primis setatis annis, 
nullis ad eum accessus pateret. Atque psedagogos 
ipsi εἰ ministros atate florentes eximiaque fora 
praeditos constituens, hoc ipsis mandavit, ut nihil 
eorum qua in bac vita molesta sunt perspectum ipsi 
ficerent, non mortem, nou senectutem, non morbum, 
»on paupertatem, non quidquam aliud molesti ; 
quodque ipsi oblectationem interpellare posset; ve- 
rum omnia jucunda et cum suavi fructu conjuncta 
pruponerent, ut in his ipsius animus cum voluptate 
ac deliciis versans, nihil omnino rerum futurarum 
cogitatione compleeti posset, a€ ne verbo quidem 
tenus de Christi religione ipsiusque decretis quid- 
quai audiret. Nan hoc pra omnibus rebus ipsi oe- 
eultare in animo habebst, astrologi nimirum vatici- 
mum veritus. Quod si ministrorum aliquem in mor- 
bum incidere contigisset, eum statim illine ejici 
jubebat, alterumque nitidum optimeque valentem ipsi 
substituebat, ut ue quid omnino salebrosi atque acer- 
bi in fiiii oculos ineurreret. Ad hunc modum 8e rex 
gerebat, atque haec cogitabat et agebat. Videns enim 
non videbat, et audiens non intelligebat. 


Cum autem certior factus fuisset monachos nonnut- 
los (quorum ne vestigium quidem ullum reliquum 
esse putaba!:) adhuc superesse, iracundia sestuabat, 
atque acerrimo impetu in eos ferebatur, ac prz:cones 
passim tota urbe et regione procursare imperabat, 
qui edicerent ne monastici ordinis quisquam usquam 
omnino post triduum inveniretur ; quod si invenire- 
tur, flammis addiceretur. Hi enim sunt, inquiebat, 
quorum auctoritate populus adducitur ut eum qui 
cruci suffizus est pro Deo colat. Interea autem  hu- 
jusmodi quiddam accidit, quod majorem ipsi indl- 
gnationem excitavit, eumque monachis infensiorem 
reddidit. " 

Car. IV. — Inter bomines dignitate pr:editos qui- 
aam erat qui primas in aula obtinebat , vir eleganti 
vita, ac fidei pietate, quique saluti sue operam sununo 


(58) Num. xxii. 


εἶπεν ὡς, Ἐξ ὧν µε διδάσχουσιν ol τῶν ἁστέρων 
δρόμοι, ὦ βασιλεῦ, fj προκοπὴ τοῦ νυνὶ γεννηθέν- 
τος σοι παιδὸς οὐχ ἐν τῇ σῇ ἔσται βασιλεία , ἁλλ᾽ tv 
ἑτέρᾳ κρείττονι χαὶ ἁἀσυγκρίτως ὑπερθαλλούση. 
Δοχῷ 6h xal τῆς παρὰ σοῦ διωχοµένης αὐτὸν iz 
λαθέσθαι τῶν Χριστιανῶν θρησχείας , xaX οὐκ ἔγωγε 
οἶμαι τοῦ σχοποῦ ἐχεῖνον xal τῆς ἐλπίδος φευσθή- 
σεσθαι. Ταῦτα μὲν εἶπεν ὃ ἀστρολόγος, ὥσπερ 4 
πάλαι Βαλαὰμ. (58), οὐ τῆς ἁστρολογίας ἀληθενού- 
σης, ἀλλὰ €) τοῦ θεοῦ διὰ τῶν ἑναντίων τὰ τῆς 
ἁληθείας παραδειχνύντος, ὥστε πᾶσαν τοῖς ἀσεδέσι 
πρόφασιν περιαιρεθῆναι. 

'O δὲ βασιλεὺς, ὡς Ίχουσε ταῦτα, χαὶ βαρέως 
τὴν ἀγγελίαν ἐδέξατο, λύπη δὲ τὴν εὑφροσύνην αὐτῷ 
διέχοπτεν. Ἐν πόλει δὲ ὅμως ἰδιαξούσῃ παλάτιον 
δειµάµενος περιχαλλὲς xal λαμπρὰς οἰχίας φιλοτι- 
χνῄσας, ἐχεῖ τὸν παΐδα ἔθετο χατοιχεῖν, μετὰ τὴν 
συμπλήρωσιν τῆς πρώτης αὐτῷ ἡλιχίας, ἀπρδιτόν 
τε εἶναι παρεχελεύσατο, παιδαγωγοὺς αὐτῷ χαὶ 
ὑπηρέτας καταστῄήσας, νέους τῇ ἡλιχίᾳ xat τῇ ὁράσει 
ὡραιοτάτους , ἐπισχήψας αὐτοῖς μηδὲν τῶν τοῦ βίου 
ἀνιαρῶν χατάδηλον αὐτῷ ποιῄσασθαι, ph θάνα. 
τον, μὴ γῆρας, μὴ νόσον, ph πενίαν, pij Άλλο τι 
λυπηρὸν χαὶ δυνάµενον τὴν εὐφροσύνην αὐτῷ δια- 
κόπτειν, ἀλλὰ πάντα τὰ τερπνὰ χαὶ ἁπολαυστιχὰ 
προτιθέναι, ἵνα τούτοις ὁ νοὺῦς αὐτοῦ τερπέµενος 
χαὶ ἐντρυφῶν μηδὲν ὅλως περὶ τῶν μαλλέντων 5a- 
λογίζεσθαι ἰσχύσειε, μήτε µέχρι Ψιλοῦ ῥήματος τὰ 


(| περὶ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν αὐτοῦ δογμάτων ἀχού- 


σειεν. Τοῦτο γὰρ μάλιστα πάντων ἀποχρύψαι αὐτῷ 
διενοεῖτο, τὴν τοῦ ἀστρολόγου προαγόρενσιν ὑφορώ- 
µενος. Ef τινα δὲ τῶν ὑπηρετούντων αὐτῷ νοσῆσαι 
συνέδη, τοῦτον μὲν θἄᾶττον ἐχθαλεῖν ἔχεῖθεν παρ» 
εχελεύετο, ἕτερον δὲ ἀντ αὐτοῦ σφριγῶντα xal 
εὐεχτοῦντα ἐδίδου, ἵνα μηδὲν ὅλως ἀνώμαλον οἱ τοῦ 
παιδὸς ὀφθαλμοὶ θεάσαιντο. Ὁ μὲν οὖν βασιλεὺς 
οὕτω ταῦτα διενοεῖτό τε xal ἐποίει * βλέπων γὰρ οὐχ 
ἑώρα, xaX ἀχούων οὐ συν[ει (59). 


91 Μαθὼν δέ τινας τῶν µοναζόντων ἔτι περισώ- 
ζεσθαι, ὧν μηδὲ ἴχνος ὑπολελείφθαι ἐδόχει, θυμοῦ 
ὑπερεπίμπλατο καὶ ὀξύτατα κατ) αὑτῶν ἐχινεῖτο, 
κἠρυχάς -τε ἀνὰ πᾶσαν τὴν πόλιν xai «hv χώραν 


D ἐχέλευε δισθέειν, ἐχδοῶντας μηδαμοῦ τινα τὸ παρά- 


παν μετὰ τρεῖς ἡμέρας τοῦ τῶν µοναξόντων τάγµα- 
τος εὑρεθῆναι. El δέ τινες εὑρεθεῖεν μετὰ τὰς διωρ'- 
σµένας Ἀμέρας, τῷ διὰ πυρὸς xoi ξίφους ὀλέθρῳ 
παραδοθήτωσαν’ οὗτοι γὰρ (φησὶν) ἀναπείθουσι τὸν 
λαὺν ὡς Θεῷ προσέχειν τῷ ἑαταυρωμένῳ. Ἐν δὲ 
τῷ [ιεταξὺ συνέδη xal τι τοιοῦτου, Eg! ᾧ ἐπὶ π)έον 
χαλεπαίνων fjv ὁ βασιλεὺς καὶ χατὰ τῶν μοναζόντων 
ὀργιξόμενος. 

ΚΕΦ. A'. 'Avip Υάρ τις, τῶν ἐν τέλει τὰ πρῶτα 
φάρων, iv τοῖς βασιλείοις ἐτύγχανε, τὸν μὲν βίο 
ἐπιεικῆς , εὐσεθὴς δὲ τὴν πίστιν’ xai, τὴν ἑαυτοῦ 


(59) laa. vi, 9 : 'Axofj ἀχούσετε καὶ οὗ μὴ συνῆτε, xal βλέποντες βλέψετε καὶ οὐ μὴ ἴδητε. Conf. Maiih. 


X 1, 13. 





88] 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


852 


σωτηρίαν, ὡς οἷόν τε, ἑμπορευόμενος, λανθάνων A studio dabat: occulte tamen, ob regis metum. Quam- 


Ἡν διὰ τὸν φόδον τοῦ βασιλέως. θεν τινὲς, τῆς εἰς 
η τὸν βασιλέα παῤῥησίας τούτῳ βασχήναντες, διαθάλ- 
| λειν αὐτὸν ἐμελέτων, καὶ τοῦτο αὐτοῖς διὰ φροντί- 
δος,ἣν (60). Καὶ δή ποτε πρὸς θήραν ἐξελθόντι τῷ 
βασιλεῖ μετὰ τῆς συνήθους αὐτῷ δορυφορίἰας, elc fv 
τῶν συνθηρευτῶν xal ὁ ἀγαθὸς ἐχεῖνος ἀνήρ. Περι- 
Ξτατοῦντι δὲ αὐτῷ xazà µόνας, ἐκ θείας τοῦτο συµ- 
€i», ὡς οἶμαι, οἰχονομίας , εὑρίσχει ἄνθρωπον kv 
λόχμη v κατὰ γῆς ἑῤῥιμμένον, xal δεινῶς τὸν 
ατύδα ὑπὸ θηρίου 33 συντετριµμένον, ὃς, ἰδὼν αὐτὸν 
αταριόντα, ἑδυσώπει μὴ παραδραμεῖν, ἀλλ οἰκτεῖ- 
pax αὐτὸν τῆς συμφορᾶς, xaX εἰς τὸν ἴδιον ἁπαγαγεῖν 
οἴκον, ἅμα καὶ τοῦτο προστιθεὶς, ὡς Οὐκ ἀνόνητός 
σοι xal παντελῶς ἀνενέργητος, Φφησὶν, εὑρεθείην 
ἐγώ. Ὅ δὲ λαμπρὸς ἐχεῖνος ἀν]ρ λέγει αὐτῷ' "Evo 
μὲν δι) αὐτοῦ τοῦ χαλοῦ τὴν φύσιν προσλήψομαί σε 
καὶ θεραπείας, ὅση δύναµις, ἀξιώσω ' ἀλλὰ τίς ἢ 
ὄνησις, ἣν παρὰ σοῦ µοι ἔσεσθαι ἔφησας; Ὁ δὲ 
πένης ἐχεῖνος καὶ ἀσθενῆς, Ἐγὼ, φησὶν, ἄνθρωπός 
εἰμι θεραπευτῆς ῥημάτων' εἰ γάρ ποτε ἐν ῥήμασιν 
ἡ ὁµιλίαις πληγή τις 7] χάχωσις εὑρεθείη, χαταλλή- 
Aot, φαρμάχοις ταῦτα θεραπεύσω, τοῦ μὴ περαι” 
τέριυ τὸ χαχὸν χωρῆσαι. Ὅ μὲν οὖν εὐσεθὴς ἀν]ρ 
ἐχεῖνος τὸ λεχθὲν ἀντ᾽ οὐδενὸς ἡγήσατο, ἐχεῖνον δὲ 
διὰ τὴν ἑντολὴν ἁπαγαχεῖν οἴχαδε παρεχελεύσατο, 
xai της προσηκούσης ἐπιμελείας οὑχ ἁπεστέρησεν. 
Οἱ 65 προμνηµονευθέντες φθονεροὶ ἐχεῖνοι χαὶ βά- 
σχανοι, ἣν πάλαι ὥδινον χαχίαν εἰς φῶς προενεγχόν- 


τες, διαθάλλουσι τὸν ἄνδρα πρὸς τὸν βασιλέα, ὧν οὐ α 


µόνον, τῆς ἀὐτοῦ φιλίας ἐπιλαθόμενος, ἠλόγησε τῆς 
πρὸς τοὺς θεοὺς θεραπείας καὶ πρὸς Χριστιανισμὸν 
ἀπέχλινεν, ἀλλὰ χαὶ δεινὰ χατὰ τῆς αὐτοῦ μελετᾷ 
βασιλείας, τὸν ὄχλον διαστρέφων xal ἑαυτῷ πάντας 
οἰχειούμενος, ᾽Αλλ", εἰ βούλει, qnot, βεθαιωθῆναι 
μηδὲν ἡμᾶς πεπλασμένον λέχειν, Χσλέσας αὐτὺν 
ἰδίως, εἰπὰ πειράζων βούλεσθαί σε, καταλιπόντα 
τὴν πάτριον θρησχείαν xat τὴν δόξαν τῆς βασιλείας, 
Χριστιάνὸν γενέσθαι, xal τὸ μοναχιχὸν περιθαλέ- 
σθαι σχΏμα, ὃ πάλαι ἑδίωξας, ὡς οὐ χαλῶς δῆθεν 
τούτου 999 γεγενηµένου. Οἱ γὰρ ταῦτα δεινῶς χατὰ 
τοῦ ἀνδρὸς σχηπτόµενοι ᾖδεισαν τῆς αὐτοῦ γνώμης 
τὴν εὐχατάνυκτον προαἰρεσιν, ὡς, εἰ τοιαῦτα παρὰ 
τοῦ βασιλέως ἀχούσειεν, ἐχείνῳ μὲν τὰ χρείττονα 


βουλευααμένῳ γνώµην δώσεις μὴ ἀναδαλέσθαι πρὸς D 


τὰ χαλῶς βεθουλευµένα, xal Ex τούτου ἀληθη λέ- 
γοντες ἐχεῖνοι εὑρεθεῖεν. 


0 δὲ βασιλεὺς, τὴν τοῦ ἀνδρὸς πρὸς αὐτὸν εὔνοιαν 
ὁπόση μὴ ἀγνοῶν, ἀπίθανά τα ἡγεῖτο καὶ ψευδῆ τὰ 
λεγόμενα, χαὶ ὅτι ui ἁδασανίστως ταῦτα προσδέ- 


χεσθαι δεῖ, δοχιµάσαι τὸ πρᾶγμα xa τὴν διαδολὴν. 


διεσχέφατο. Καὶ, προσχαλεσάµενος αὐτὸν κατ᾽ ἰδίαν, 
ἔφη πειράζων’ Οἶδας, à φίλε, ὅσα ἑνεδειξάμην τοῖς 


τε λεγομένοις µονάζουσι χαὶ πᾶσι τοῖς Χριστιανοῖς. 


Now δξ, µετάμελος ἐπὶ τούτῳ γενόμενος xal χατα- 


obrem nonnulli, ob eam qua apud regem pollebataucto- 
ritatem ipsi invidentes,eum — criminari — studebant, 
ac summopere laborabant. Et quidem cum rex ali- 
quando satellitum manu pro suo more sepius, ad ve- 
nationem profectus fuisset, in venatorum numero 
probus ille vir erat. Cum autem ipse solus ambularet 
(divino, ut opinor, consilio ita ferente), hominem in- 
ter densas arbores bumi prostratum, ac pede a fera 
quadam graviter contritum , offendit. Qui quidem 
ipsum praetereuntem intuens, precibus ab eo conten- 
debat ne se przeteriret, verum calamitatis sus mise- 
ratione afficeretur, atque in domum suam abducen- 
dum curaret. Simul etiam illud adjunvit, suam 
operam ipsi non prorsus inutilem atque inanem fore. 


B Praclarus autem ille vir ei dixit : Equidem ipse vir- 


tutis studio atque amore te assumam, tuique quam 
maximam potero curam geram. Verum qua tandem 
est bzec utilitas quam abs te ad me redituram esse 
sis? Pauper autem ille et imbecillis : Ego, inquit, 
sermonibus 1:sis medeor. Nam si quando in verbus 
aut colloquiis vulnus aliquod aut afflictio inveniatur, 
consentaneis medicamentis ea curo, ac ne malum ul- 
terius serpat probibeo. Pius itaque ille vir, quanquam 
id quod dixerat nullius momenti duceret, tamen di- 
viui mandati causa eum in domum suam deferri, 
eique quam par erst curam adhiberi jussit. At invidi 
illi et livore perciti homines, de quibus anie locuti 
sumus, improbitatem quam jam pridem parturiebant 
in lucem proferentes, ipsum apud regem hoc nomine 
accusant, quod ncn solum amicitie ipsius oblitus, 
deorum cultum neglexisset, atque ad Christianam 
religionem animum inflexisset, verum etiam adver- 
sus ipsius majestatem gravia moliretur, popularem 
Scilicet turbam pervertens, omniuroque benevolen- 
tiam sibi concilians. Quod si pro certo scire cupis, 
inquiunt, nihil nos fingere atque comminisci, priva- 
tim ei, tentandi ipsius causa, die te relicta pattía 
religione ac regni gloria, Chrisianam fidem amplecti, 
habitumque monasticum, quem olim tanquam parui 
honesturn persecutus es, induere velle. Nam qui lizec 
adversus virum illum scelerate confingebant, ipsius 
animi institutum ad compunctionem propensissimum 
exploratum habebant; nec dubitabant quin si hzc 
verba a rege audiret, statim ipsi quod prastontius 
esset suadens, auctor futurus easet ut jis quz recte 
consulta essent, nullam moram afferret, atque hiuc 
vera esse qu: dicebant invenirentur. 


Rex auem, qua vir ille erga se benevolentia esset 
minime ignorans, ea quis dicebantur probabilitate 
omni carere ac falsa esse censebat. Neque sihi fa- 
ciendum esse ducebat , ut ea temere susciperet, ve- 
rum rem ipsam atque objectum crimen exploraret. 
Quapropter cum eum remotis arbitris accivisset , 
tentandi ipsius causa ità eom est allocutus : Nosti, o 
amice, quoniam modo adversum eos qui monachi di- 


(60) Lemma metricum in codice À : Tv βασχανίαν ἀσεθῶν ἀνδρῶν ópa. — 
(61) Codex C, £x θείας οἶμαι συμδὰν τοῦτο οἰκονομίας. De pari formula οὕτω συμθὰν vide supra t. ι. 
ορ. 168, 11; t. Hl, pag. 47, n. Nicepliorus Gregoras, Histor. 1v, 60, 2 : συμθὰν οὑτωσὶ θειυτέρᾷ mpovola. 





883 ) ADDENDA. 854 
cuntur atque adeo adversus omnes Christianos me Α Ὑνοὺς τῶν παρόντων, ἐχείνων βούλομαι Υενέσθαι 


gesserim, nunc autem eo nomine poenitentia ductus, 
atque presentium rerum pert:esus, ad spes illas quas 
eos comnmemorantes audivi, nempe immortalis cujus- 
damn regni, quod in alia vita futurum est, me con- 
ferre cupio (nam przsens regnum morte omnino 
interrumpitur); istud autem me nullo alioqui modo 
consequi, ac voti mei compotem esse posse existimo, 
nisi Christianus flam, regnique mei glorix ac reliquis 
hujusce vit» jucunditatibus et voiuptatibus dicta ex- 
treuia salute, illos reiigiosze vitze cultores, et moua- 
chos, quos inique et scelerate expuli, quocunque 
tandem in loco sint, inquirens, ipsis me adinisceam. 
Ad hzc, quid ipse ais? et quid milii faciendum cen- 
ses ? dic quaeso, per veritatem ipsam te obtestor. Non 


euim me fugit te supra omnes mortales veri studio- b 


sum, atque animi probitaie praditum esse. Bonus 
autem ille vir, ut hxc audivit, abstrusam fraudem 
nullo modo agnoscens, animi compunctione affectus 
est, lacrymisque profusus, simplici animo respondit : 
lex, :wternum vive, bonum et salutare consilium 
iniisti. Quoniam etiamsi celorum reguum gre inve- 
riri potest, tameu ipsum omnibus viribus querendum 
οι: Qui enim quazrit, inquit ille, ipsum inveniet 
(Luce x1). Presentium autem rerum fructus licet in 
speciem oblectet ac voluptatem aíferat, pulchrum 
tamen est eum propellere ac propulsare. Etenim no- 
ster tum denique ert, cum est; et quos oblectat, 
multo magis rursum excruciat. Nam et. ipsius suavi- 
tatis et inolestie umbra imbecilliores sunt, ac velut 
vavis iu mari.cursum tenentis, aut avis aerem pera. 
grantis vestigia quam ocissime evanescunt (Sap. v). 
Contra, futurorum spes, quam Christiani praedicant, 
firina ac tutissima est, tametsi in mundo pressuram 
habeat. (Joan. xvi). Ac juncunditates quidem ez qui- 
bus nunc fruimur breves sunt, illie autem nihil om- 
nino przeter supplicium ac nunquam finiendos crucia- 
tus accersunt. Harum enim rerum suavitas fluxa et 


τῶν ἐλπίδων ὧν λεγόντων αὐτῶν ἀχήχοα., ἀθανάτοι 
τινὸς βασιλείας εἰς ἄλλην βιοτὴν μελλούσης ἔσεσθαι" 
ἡ γὰρ παροῦσα θᾳνάτῳ πάντως διακόπτεται. Οὐκ ἄν 
ἄλλως δὲ τοῦτο χατορθωθῆναί pot δοχῶ χαὶ μὴ ὃ-- 
αμαρτεῖν τοῦ σχοποῦ, εἰ μὴ Χριστιανός τε γένωµαι, 
xai χαίρειν εἰπὼν τῇ δόξῃ τῆς ἐμῆς βασιλείας καὶ 
τοῖς λοιποῖς ἡδέσι xal τερπνοῖς τοῦ βίου, τοὺς ἀσχι- 
τὰς ἐχείνους xai µονάζοντας ζητήσας ὅπου ποτ ἂν 
εἶεν, οὓς ἀδίχως ἀπήλασα , ἐχείνοις ἑαυτὸν ἔγχα- 
ταµἰξω. Πρὸς ταῦτα τί qii; αὐτὸς, xai ὁποίαν δίδως 
βουλήν; εἰπὲ, πρὸς αὑτῆς τῆς ἀληθείας. Οἶδα vip 
ἀληθὴ καὶ εὐγνώμονα εἶναί σε ὑπὲρ πάντας. ο δὲ 
ἀγαθὸς ἀνὴρ ἐχεῖνος, ὡς ταῦτα fjxouce, µηδόλως τὸν 
ἐγχεχρυμμένον ἐπιγνοὺς δόλον, χατενύγη Qi τὴν 
ψυχῆν, xal δάχρνσι συγχεχυµένοις, ἁπλοϊχὼς ἁκ- 
εχρἰνατο' Βασιλεῦ, εἰς τοὺς αἰῶνας ζηθι (62) * βουλὴν 
γὰρ ἀγαθὴν καὶ σωτήριον ἐδουλεύσω , ὅτι, χἂν buc- 
εύρετος ἡ (62) τῶν οὐρανῶν βασιλεία, ἀλλ᾽ ὅμως δεῖ 
ταύτην πάσῃ δυνάμει ζητεῖν Ὁ ζητῶν γὰρ, ϱη- 
σὶν (64) εὑρήσει αὐτὴν. Ἡ δὲ τῶν παρόντων ἀπόὸ- 
Aauctg , κἂν τῷ φαινομένῳ τέρπῃ xal ἡδύνῃ , ἀλλά 
χαλὸν αὐτὴν ἀπώσασθαι' ἓν αὐτῷ γὰρ τῷ εἶναι o5x 
ἔστι, xai οὓς εὐφραίνει ἑπταπλασίως αὖθις λυπεῖ. 
Τά τε yàp ἀγαθὰ αὐτῆς τά τε λυπηρὰ σχιᾶς ἐστιν 
ἀσθενέστερα, xai, ὡς ἴχνη νηὸς ποντοπορούσης ii 
ὀρνέου τὸν ἀέρα διερχοµένου (65), θἄᾶττον ἀφανίζου- 
ται. Ἡ δὲ τῶν µελλόντων ἐλπὶς, ἣν χηρύττουσιν οἱ 
Χριστιανοὶ, βεθαία ἑστὶ xaX ἀσφαλεστάτη᾽ Ολίφιν δὲ 


C ἔχει kv τῷ χόσμῳ. ᾽Αλλὰ τὰ μὲν ἡμέτερα νῦν ἡἠδέα, ’ 


ὁλιγοχρόνια, ἐχεῖ δὲ ὅλως οὐδὲν d) χόλασιν µόνον 
προξενοῦντα xa τιµωρίαν εἰς αἰῶνας pl λνομένην’ 
τὸ yàp ἡδὺυ τούτων, πρόσχαιρον, τὸ δὲ ὁδυνηρὸν, 
διηνεχές' τῶν δὲ Χριστιανῶν τὸ μὲν ἐπίπονον, mpós- 
χαιρον, τὸ δξ ἠδὺ χαὶ χρήσιµον, ἀθάνατον. Κατεν- 
θυνθείη οὖν ἡ ἀγαθὴ τοῦ βασιλέως βουλή’ καλὸν γὰρ, 
σφόδρα καλὸν τῶν φθαρτῶν τὰ αἰώνια ἀνταλλάξα- 


σθαι. 
temporaria est, acerbitas autem sempiterna : Christianorum contra labor quidem temporarius est, vo- 
luptas autem et utilitas immortalis. Quamobrem feliciter velim cedat bonum tuum consilium. Pul- 
chrum est enim, ac valde pulchrum, ea quz interitu obnoxia sunt cum sempiternis commutare. 


His verbis audits, rex vehementer quidem indi- 
gnatus est ; caeterum iracundiam compressit, neque 


9$ "Hxoucs ταῦτα ὁ βασιλεὺς xat λίαν ἐδυσχέ- 
ρανε' χατέσχε δὲ ὅμως τὴν ὀργὴν, καὶ οὐδὲν τέως τῷ 


ips tum. quidquam locutus est. At ille, ut qui pru- p ἀνδρὶ λελάληκεν. Ὁ δὲ, συνετὸς ὢν xot ἀγχίνους , 


dens ac sagax esset, regem sua verba graviter et mo- 
Jeste accepisse animadvertit, versutoque animo id 
duntaxat egisse , ut ipsius animum exploraret; do- 
murmque reversus, in m«erore atque languore versa- 
betor, addubitans videlicet quonam modo regis ani- 
J)um miügaret, atque impendens sibi periculum 


ἐπέγνω βαρέως δἐξασθαι τὸν βασιλέα τὰ ῥήματα aà- 
τοῦ xal ὅτι δόλῳ ἣν αὐτὸν ἐκπειράζων. Ὑποστρέψας 
δὲ οἴχαδε ἡνιᾶτο χαὶ ἑδυσφόρει, ἁπορῶν xlvi τρόπῳ 
θεραπεύσει τὸν βασιλέα xal ἐχφύγῃ τὸν ἐπηρτημέ- 
voy αὑτῷ χίνδυνον. Αὔπνῳ δὲ ὅλην τὴν νύχτα διατε- 
λοῦντι ἐπὶ µνήµης ἦλθεν αὑτῷ ὁ τὸν πόδα σνντε- 


.(62) Formula orationis orientalis. Daniel vi, $1: ἘΈἶπε Δανι]λ τῷ βασιλεῖ: Βασιλεῦ, εἰς τοὺς αἰῶνας 
ζηθι. Quz verha recitans Jo. Chrysostomus, pag. 78 Cotel. ὅρα, inquit, ῥῆμα κολαχείας Yépov. Philoso- 
phus, in. narratione de Syntipa, p. 25, Cyro rege adorato, εἰς τὸν αἰῶνα ζῆθι, ait. Ibidem p. 60 : ζώοις 
εἰς τὸν αἰῶνα, βασιλεῦ. Adde pp. 37, 47, 100, 152 ; atque notas ad JElianum, Hist. var. 1, 52 ; Cotele- 
rium ad locum Joannis Chrvsostomi p. 214; οἱ supra, t. lll, p. 991, n. 1, verba Nicephori Chumni ad 


imperatorem. 
(62) Forsan 1) ἡ. 
(o Christus apud Luc, xi, 10; Matth. vir, 8. 
(65) Conf. Sap. Salou. v, 9, 10, 11. 


885 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


- 886 


οριµµένος, καὶ, τοῦτον πρὺς ἑαυτὸν ἀγαγὼν, ἔφη᾽ A effugeret. Cum autem insomnis noctem totam exige- 


Μέμνημαί σου εἰρηχότος (66) θεραπευτὴν ῥημάτων 
κεχαχωµένων ὑπάρχειν σε. Ὁ δὲ, « Not, φησί’ καὶ, 
εἰ χρῄζεις, ἐπιδείξομαι τὰ τῆς ἐπιστήμης.» Ὕπολα- 
6ὼν.δὲ ὁ συγχλητιχὸς ἀφηγήσατο αὐτῷ τήν τε ἐξ 
ἀρχῆς πρὸς τὸν βασιλέα εὔνοιαν αὑτοῦ, xal ἣν Exé- 
πτητο παῤῥησίαν, καὶ τὴν ἔναγχος προτεθεῖσαν αὑτῷ 
δολερὰν ὁμιλίαν, xaX ὅπως αὐτὸς μὲν ἀγαθὰ ἀπεχρί- 
vato, ἐχεῖνος δὲ δυσχερῶς δεξάµενος τὸν λόγον, τῇ 
τοῦ προσώπου ἁλλοιώσει τὴν ἐνδομυχοῦσαν αὐτῷ 
ὀργὴν ἑνεδείξατο. 


Ὁ δὲ πένης ἔχεῖνος xai ἀσθενῆς διασχεφάµενος 
ἔφη. Γνωστὸν ἕστω σοι (07), ἑνδοξότατε, πονηρὰν ἔχειν 
πρὸς σὲ ὑπόληψιν τὸν βασιλέα, ὡς ὅτι χατασχεῖν αὐτοῦ 
τὴν βασιλείαν ζητεῖς, xal πειράζων σε εἶπεν ἅπερ 
εἴπεν.. Αναστὰς οὖν, xal χείρας σου τὴν χόµῃην, xat 
ἐχδαλὼν «à λαμπρὰ ἱμάτια ταῦτα, 9 τρἰχινα δὲ 
ἀμφιασάμενος, ἅμα πρωῖ πρόσελθε τῷ βασιλεῖ. ToU 
δὲ πυνθανοµένου, Τί σοι τὸ σχΏμα τοῦτο βούλεται; 
ἀποχρίθητι' Περὶ ὧν µοι χθὲς ὠμίλησας, à βασιλεῦ, 
ἰδοὺ πάρειµι ἐν ἑτοίμῳ (08) τοῦ ἀκολουθῆσαί σοι τὴν 
ἐδὸν fjv προεθυµήθης ὁδεῦσαι. εἰ γὰρ καὶ ποθεινἠ 
ἐστιν dj «pug καὶ ἠδίστη, ἀλλὰ pf, pov Υένοιτο 
μετὰ σὲ ταύτην ἀναδέξασθαι” fj δὲ τῆς ἀρετῆς ὁδὸς , 
fj» µέλλεις βαδίζειν, xàv δύσχολός ἔστι xal τραχεῖα, 
ἀλλὰ μετὰ σοῦ ὄντι ῥᾳδία µοι αὕτη xaX οὔχολος xat 
ποθεινἠ ὡς γὰρ κοινωνόν µε ἔσχες τῶν ἐνταῦθα 


ret, ejus qui pedis infractione laborabat in mentem 
ipsi venit, eumque ad se accitum ita est allocutus : 
Memoria teneo, te mibi hoc dixisse, quod noxiis 
verbis medearis. llle autem : Est. ita, inquit, el sí 
opus est, scientiz met specimen edam. Senator au- 
tem sermonem excipiens, ipsi veterem suam erga 
pegem benevolentiam et auctoritatem quam apud eum 
obtineret exposuit, recentemque item sibi versuto 
animo adhibitum sermonem, et quemadmodum ipse 
quidem probe respondisset, ille autem ipsius sermo- 
nem molesto animo accipiens, per vultus mutatio- 
nem, iram in intimo pectore latitantem ostendissel. 


Pauper autem ille et infirmus, re cum animo 900 
considerata, dixit : Noscas oportet, vir illustrissime, 
regem malam ac sinistram adversum te opinionem 
eoncepisse, nempe quod ipsius regnum occupare 
ptudeas, atque tentandi tui studio ea dixisse qua 
dixit; quamobrem fac exsurgas, ac tonso capite, 
splendidisque his vestibus abjectis, atque induto cili- 
cio, cum primum luxerit, ad regem adeas. Hoc autem 
sciscitante quidnam sibi sic habitus velit, responde : 
De iis rebus de quibus mecum hesterno die eullocu- 
tus es, ο rex, en adsum, paratus te io hac via 
quam ingredi constituisti sequi : Nam etsi delicie ac 
voluptates jucund.e sunt, absit tamen ut eas post te 
retineam. At vero virtutis iter , quod ingredi paros, 
licet arduum et asperum sit, tamen, modo tecum 
sim, facile et proclive ac jucundum erit. Ut enim me 


καλών, οὕτω χαὶ τῶν λυπηρῶν ἕξεις, ἵνα xal τῶν ϱ Oblectamentorum hujus vite socium habuisti, ita 


µελλόντων συγχοινωνῄσω σοι. Ὁ δὲ λαμπρὸς ἐχεῖνος 
&vhp, ἀποδεξάμενος τὰ ῥήματα τοῦ ἀσθενοῦς, ἐἑποίησε 
καθὰ δὴ xal αὐτῷ λελάληχεν. ἂν ἰδὼν ὁ βασιλεὺς 
xal ἀχούσας, ἤσθη μὲν ἐπὶ τούτῳ, ἀγάμενος λίαν 
«thv εἰς αὑτὺν εὔνοιαν, φευδη δὲ τὰ κατ) αὐτοῦ λα- 
ληθέντα γνοὺς, πλείονος αὐτὸν τιμῆς xai τῆς εἰς 
αὑτὺν παῤῥησίας ἀπολαύειν πεποίηχεν. Κατὰ δὲ τῶν 
µοναζόντων ὀργῆς αὖθις ὑπερεπίμπλατο, ἐχείνων 
εἵναι ταῦτα λέγων τὰ διδάγµατα, τὸ ἀπέχεσθαι τοὺς 
ἀνθρώπους τῶν τοῦ βίου ἡδέων χαὶ ἁδήλοις ὀνειρο- 
πολεῖσθαι ἑλπίσιν. 


Ἐξερχόμενος δὲ αὖθις εἰς θήραν, ὁρᾷ δύο pova- 
χοὺς χατὰ τὴν ἔρημον διερχοµένους, οὓς κρατηθῆναι 
xai τῷ αὑτοῦ προσαχθῆναι ὀχήματι χελεύσας, ὀργί- 
λως το αὐτοῖς ἐνιδὼν (69), 97 χαὶ πῦρ, τὸ τοῦ λό- 
γου, πνεύσας, ἔφη, Οὐκ Ἠκούσατε, ὦ πλάνοι καὶ 
ἁπατεῶνες, τῶν χηρύχων διαῤῥήδην βοώντων pf 


(66) Conf. p. 22, 10. 


Ap. 1t, 14 : τοῦτο ὑμῖν γνωστὸν ἔστω. Et sic. ssepius in 


'67) Dan. 1n, 10 : γνωστὸν ἕστω aot, βασιλεῦ, btt... 


etiam molestiarum habiturus es, quo etiam in futu- 
rorum bonorum societatem tecum veniam. Praclarus 
igitur ille vir infirmi hominis verba comprobans, fe- 
cit quemadmodum ipse monuerat. Eum itaque rex 
videns atque audiens, hac quidem de causa delecta- 
tus est, ipsius nimirum erga se benevolentiam ad- 
mirans; atque falsa esse quz& adversus eum ad se 
delata fuerant intelligens, majore eum honore atque 
apud se auctoritate ac familiaritate donavit.Ceterum 
adversus monachos rursum ira exarsit, eorum scili- 
cet hzc praecepta esse dicens, ut homines ab hujusce 
vit: voluptatibus abstineant, atque incerta ape, tan- 
quam per somnium, sese flludi sinant. * 


Cum autem rursus ad venationem egrederetur, 
duos monachos per desertum iter facientes. cernit. 
Quos statim comprebendi, etad currum suum adduci 
jussit. Atque iracundis oculis. eos intuens, ignem- 
que, ut dici solet, spirans : Annon audiistis , inquit, 
ο. impostores et circumscriptores, praecones 1608 


Esdras m, 12 : γνωστὸν ἔστω τῷιβασιλεῖ ὅτι... Act. 
Bibliis. In narratione de. Syntipa p. 149 : Ὑνωστόν 


σοι ἔστω, Ó βασιλεῦ, ὡς... Sie et Leo Diac. v, 6, p. 152; Zacharias Epist. e Perside p. 515. 


(68) B, ἑνετυμή. An, ἐν 
Paulus enim ll ad 
(69) B, εἰδόν * scilicet pro ἰδὼν, omissa pra 
θὴς, φησὶν, ἵνα μὴ μεῖζον πέσῃς. Codex 299 


Cudex optime, διεσέρχεσθαι. 


ἑτοίμῃ] Sed ἐν ἑτοίμῳ potuit. suctor e Paulo sumere, quem multum legerat. 
Cor. x, 6 : ἐν ἑτοίμῳ ἔχοντες ἐχδικῆσαι. 

sitione. Basilius Macedo Prae. c. 65 : μὴ οὖν μέγα ἕπαρ- 
1e. qne! p ! A, xaxamícne, quod non prewtulerim, memor versus Euri- 
putes cujus Basilius meminerat : Ἐπαίρεται γὰρ μεῖζον, ἵνα μεῖζον πέση, 

'aradisii : codex idem apte tenet. φησί. Basilius. rursus c. ud : 


n. Przterea est φημὶ in editione 
ἱστορίας ἀρχαίας ἐξέρχεσθαι μὴ χατόχνει͵ 





88T 


ADDENDA. 


aperte proclamantes ne quis vestri diabolici instituti A τινα τῆς ὑμῶν κακοδαιµονίας μετὰ τρεῖς ἡμέρας Ev 


post triduum in urbe aut ulla regni mel regione in- 
veniretar, aut alioqui prorsus igni cremaretur? Mo- 
nachi autem ; En, inquiunt, pro eo ae jussisti, ex 
urbibus tuis ac regionibus excedimus. Verum cum 
longum nobis iter propositum sit, ut ad fratres no- 
stros proficiscamur, ac cibo careamus, hac via ince- 
dimus, vt nobis viatica suppetant, nec fame absuma- 
mur. Rex autem inquit : Qui mortis minas metuit, 
huic eibos comparare minime vacat. Monachi autem : 
Itecte dixisti, ο rex, inquiunt : qui mortem metuunt, 
id curant , quonam pacto eam effugiant. Quinam au» 
tem hi sunt, nisi qui fluxis rebus intabescunt, easque 
8d stuporem usque mirantur? Qui quidem cum in 
altera vita quidquam boni sese Consecuturos esse 
desperent, a prassentibus divelli nequeunt, ob eamque 
€ausam mortem timent. At nos, qui jam pridem 
mundum et ea qux in mundo sunt odio prosequimur, 
aretamque et angustam viam Christi causa ingredi- 
mur, nec mortis metu, nec presentinm rerum cupi- 
ditate afficimur; verum futurarum duntaxat rerum 
desiderio tenemur. Quoniam igitur mors ea quam 
nobis infertis ad sempiternam et prastaotiorem vitam 
transitus efficitur, idcirco cupiditati potius nobis est 
quam terrori. 


Hic rex per solertiam, videlicet monachos a:ripere 
cupiens, dixit : Quid? An non paulo ante vos sece- 
dere dixistis, ut meo imperio pareatis? Quod si mor- 
tem minime timetis, quid est quamobrem fugam 
neatis? En hzc quoque frustra et inaniter jactantes, 
roentiti estis. Responderunt monachi : Non idcirco 
fugimus quod denuntiatam nobis abs te mortem per- 
tiinescamus; verum tui miseratione commoti, ne 
graviorem condemnationem tibi accersamus, sece- 
dere in animum induximus. Nam alioqui, quan- 
tum ad nos attinet, nullo modo minas tuas expave- 
Scimus. Ád hec rex ira commotus, ipsos exuri 
jussit. Sicque Dei famuli extremo vita: die functi, 
martyrii coronam per ignem adepti sunt. Statimque 
edictum promulgatum est, ut si quis monachus 
inveniri posset , sine ulla inquisitione trucidare- 
tur Atque íta nullus hujusmodi ordinis in illa re- 
gione reliquus factus est, nisi qui in montibus, et 
speluncis, et cavernis terrz sese occultarant. Ve- 
rum hzc hactenus. 

Cap, V. — At regis filius, de quo initio nobis oratio 
instituta est , in palatio quod ipsi exstructum fuerat 
ita manens, ut a nemine adiri posset, juvenilem zta- 
tem tandem attigit(cum interea omnem tam JEthio- 
pum quam Persarum doctrinam percepisset) prudens 
et cordatus, atque omnibus virtutum dotibus illustris. 
Quin naturales etiam quiestiones praceptoribus suis 
proponebat; adeo ut ipsi quoque adolescentis inge- 


(10) Conf. Matthzei locus supra pag. 1, n. 2. 


B 


πόλει ἢ χώρα τῆς ἐμῆς εὑρεθῆναι ἐξουσίας, 3) πάν- 
τως πυρίκαυστος ἔσται», Οἱ δὲ μοναχοί. Ἰδοῦ (φασὶ) 
xaüà 65 καὶ προσέταξας , ἐξερχόμεθά σου τῶν mó- 
λεων χαὶ τῶν χωρῶν' μακρᾶς δὲ ἡμῖν τῆς ὁδοῦ προ- 
χειµένης τοῦ ἀπελθεῖν πρὸς τοὺς ἡμετέρους ἆδελ- 
φοὺς, ἑνδεῶς ἔχοντες τροφῆς , ταύτην ἑποριζόμεθα, 
τοῦ ἔχειν τὰ ἑφόδια xal μὴ λιμοῦ παρανάλωμα γε- 
νέσθαι. Ὁ δὲ βασιλεὺς ἔφη Ὁ θανάτου δεδοιχὼς 
ἀπειλὴν οὑχ ἀσχολεῖται εἰς πορισμὸν βρωµάτων. Λέ- 
γουσιν ol µονασταί' Καλῶς εἶπας, à βασιλεῦ ’ οἱ 
θάνατον δεδοιχότες διὰ φροντίδος ἔχουσι πῶς αὑτὸν 
ἐχφύγωσι. Τίνες δὲ εἰσιν οὗτοι, ἀλλ᾽ f] οἱ τοῖς ῥευ- 
στοῖς προστετηχότες xal τούτοις ἑπτοημένοι, οἵτινες. 
μηδὲν ἀγαθὸν ἑλπίζοντες εὑρεῖν ἐχεῖθεν, δυσα ποσπᾶά- 
στως ἔχουσι τῶν παρόντων, xaX διὰ τοῦτο δεδοίχασι 
θάνατον» Ἡμεῖς δὲ oi πάλαι µισῄήσαντες κόσμον xai 
τὰ ἓν xócjup , καὶ τὴν στενὴν καὶ τεθλιμμένην διὰ 
Χριστὸν βαδίζοντες ὁδὸν (70), οὔτε θάνατον δεδοίχκα- 
μεν, οὔτε τὰ παρόντα ποθοῦμεν, ἀλλὰ τῶν μελλόν- 
των ἐφιέμεθα µόνον. Ἐπεὶ οὖν ὁ παρ ὑμῶν ἐπαγό- 
µενος 9 ἡμῖν θάνατος διαθατἠριον γίνεται τῆς 
ἀῑδίου ζωῆς xai χρείττονος, ποθητὸς ἡμῖν μᾶλλον 7] 
φοδερός ἐστιν οὗτος. 


Ἐφ' of; ἐξ ἀγχινοίας δηθεν ὁ βασιλεὺς ἐπιλαθέ- 
σθαι τῶν μοναχῶν βουλόµενος, ἔφη Τί δέ; οὗ πρὸ 
μιχροῦ εἴπατε ὑποχωρεῖν ὑμᾶς, χαθὰ 6h xai προσ. 
έταξα; χαὶ, εἰ οὐ δεδοίχατε τὸν θάνατον, πῶς φυγῇ 
ἐχοῄσασθε:; ἸΙδοὺ xal ταῦτα µάτην χοµμπάζοντες, 
διεψεύσασθε. ᾽Απεχρίθησαν oi μοναχοί: Οὐ τὸν παρὰ 
σοῦ ἀπειλούμενον θάνατον δεδοικότες φεύγομεν, à" 
ἑλεοῦντές σε. Ἵνα p περισσοτέρας κατακρίσεως 
αἴτιοί σοι γενώµεθα, προεθυμήθηµεν ὑποχωρεῖν' 
ἐπεὶ, τό γε εἰς ἡμᾶς ἦχαν (71), οὐδόλως σου τὰς 
ἀπειλάς ποτε δειλιῶμεν. Πρὸς ταῦτα ὁ βασιλεὺς ὁρ- 
γισθεὶς ἐχέλευσεν αὐτοὺς πυρικαύστους γενέσθαι’ 
xai ἐτελειώθησαν οἱ τοῦ Χριστοῦ θεράποντες διὰ 
πυρὸς, τῶν μαρτυριχῶν τυχόντες στεφάνων. Δόγμα 
τα ἐξέθετο, εἴ πού τις εὑρεθῇ µονάζων, ἀνεξετάστως 
φονεύεσθαι. Καὶ οὖδεὶς ὑπελείφθη Ev ἐχείνῃ τῇ χώρα 
τοῦ τοιούτον τάγματος, εἰ μὴ οἱ Ev ὄρεσι χαὶ σπη- 
λαΐοις καὶ ταῖς ὁπαῖς τῆς γῆς ἑαυτοὺς χαταχρύψαν- 
τες. Ταῦτα μὲν οὖν 563 τοιαῦτα. 


ΚΕΦ. E'. Ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς, περὶ οὗ ὁ λό- 
Yo; ἀπ᾿ ἀρχῆς εἰπεῖν ὥρμηται, ἓν τῷ χΧατασχευα- 
αθέντι αὐτῷ παλατίῳ ἀπρόϊτος ὧν, 99 τῆς ἐφήδου 
fato ἡλιχίας, πᾶσαν τὴν Αἰθιόπων καὶ Περσῶν 
μετελθὼν παιδείαν (72), οὐχ ἔλαττον τὴν ψυχὴν ἡ τὸ 
σῶμα εὐφυῆς ὢν καὶ ὡραῖος, νουνεχἠς τε xat φρόνι- 
pog xai πᾶσι διαλάµπων ἀγαθοῖς πλεονεχτήμασι, 
ζλτηματά τε φυσιχὰ πρὸς τοὺς διδάσκοντας αὐτὸν 


(71) Formulis τὸ μὲν εἰς ἐχεῖνον ἦκον, τό ye εἰς ἐμὲ ἦχον, τό ys εἰς αὐτοὺς ἦχον, usus est. Jo. Cantacu- 
zenus Hist. pp. 192, 252, 954, 531, etc. Vide οἱ Jo. Veceum Orat. de iujusta sui depositione p. 15. Auctor 
apud lasium ad Leon. Diae. p. 2352, 1: ὅσον τὸ εἰς αὐτοὺς fjxov. Niceph. Chuunus, epist. 27 inedita : 
οὐ φέροµαεν, τό Y' ἦχον elc ἡμᾶς, Alia attulit Haasius, ibid. p. 208. 

(3j Lemina wetricum in À * zácay διῆλθε παιδείαν Ἰωάσαφ. 





559 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


890 


προθδαλλόµενος, ὡς κἀκείνους θαυμάζειν ἐπὶ τῇ τοῦ A nium animique acumen admirarentur, rexque etiam 


παιδὸς ἀγχινοίᾳ xal συνέσει, ἐκπλήττεσθαι δὲ xal 
τὸν βασιλέα τό τε χαριέστατον τοῦ προσώπου xal τὸ 
τῆς ψυχῆς κατάστηµα. Ἐντολάς τε ἑδίδου τοῖς συν- 
οὔσιν αὐτῷ, μηδὲν τὸ παράπαν τῶν τοῦ βίου &vta- 
pov αὑτῷ γνώριμον θεῖναι, μηδ’ ὅτι ὅλως θάνατος 
τὰ παρόντα τερπνὰ διαδέχεται. Κεναῖς δὲ ἑπηρείδετο 
ἐλπίσι, xat τοῦτο δὴ τὸ τοῦ λόχου, εἰς οὐρανὸν το- 
ξεύειν (75) ἐπιχειρῶν. Πῶς γὰρ ἂν καὶ διέλαθεν 
ἀνθρωπίνῃ φύσει ὁ θάνατος ; οὐ μέντοι οὐδὲ τῷ παιδὶ 
διέλαθε. Πάσῃ γὰρ συνέσει χατάκοµον ἔχων ἐχεῖνος 
τὸν λογισμὸν, ἑσχόπει xa0' ἑαυτὸν τένι λόγψ αὐτόν 
τε ἀπρόϊτον εἶναι ὁ πατ]ρ χατεδίχασε xa παντὶ τῷ 
βουλομένῳ τὴν εἰς αὐτὸν οὐ συγγωρεῖ εἴσοδον. Ἔγνω 
γὰρ χαθ᾽ ἑαυτὸν μὴ ἄνευ τῆς τοῦ πατρὸς προσταγῆς 


ipse ex vulius ipsius venustate, animique habitu, in 
stuporem iwaberetur. Mandabat autem bis qui cum 
eo versabantur ut darent operam ne quid prorsus 
eorum qua in liac vita molesta sunt intelligeret, nec 
omnino quod iors pr:eentes voluptates exciperet. 
Caeterum inani spe nitebatur, atque (ut proverbio di- 
eitur) in ecelum sagittas mittere — conabatur. Quo- 
nan enim modo mors humane natora incognita esse 
posset ? Itaque ne pueri quidem cognitionem effugit. 
Nam cum animum summa sasgacitatre ornatum et in- 
siracium haberet, secum ipse considersbat quidnam 
patrem adduxisset ut ipsi omnium aditum interdice- 
ret, nec quemlibet ad se accedere pateretur. Per se 
enit intelligebat hoc citra patris imperium non fieri. 


ποῦτο εἶναι. "Όμως ᾖδεῖτο ἐρωτῆσαι αὐτόν, τοῦτο B Cseterum. ipse interrogare verebatur, tum quod mi- 


μὲν ἀπίθανον εἶναι λέγων, μὴ τὰ συμφέροντα αὐτῷ 
τὸν πατέρα διανοεῖσθαι, τοῦτο δὲ σχοπῶν, ὡς, εἰ 
χατὰ Ὑγνώμην τοῦ πατρός ἐστι τὸ πρᾶγμα, xiv έρω- 
τήσῃ, οὐχ ἂν αὐτῷ τὰ τῆς ἀληθείας γνωριοῖ (14). 
Όθεν παρ) 90 ἄλλων, καὶ μὴ παρὰ τοῦ πατρὸς, 
ταῦτα μαθεῖν διέγνω. Ἕνα δὲ τῶν παιδαγωγῶν προσ- 
φιλέστατον xal οἰχειότατον τῶν λοιπῶν χεχτηµένος, 
ἐπὶ πλεῖον οἰχειωσάμενος xai δωρεαῖς φιλοτίμοις 
δεξιωσάµενος, ἐπυνθάνετο παρ᾽ αὐτοῦ τί ἂν βούλοιτο 
τῷ βασιλεῖ ἡ ἐν τῷ περιτειχίσµατι ἐχείνῳ τούτου 
κάθειρᾶις , xal ὡς El τοῦτό φησι σαφῶς διδάξεις µε, 
πρόχριτος πάντων ἔσῃ pot, xal διαθήχκην φιλίας 
διηνεχοῦς διαθήσοµαί σοι. Ὁ δὲ παιδαγωγὸς, ἐχέ- 
Φρων xat αὐτὸς ὑπάρχων, xat εἰδὼς τὴν τοῦ παιδὸς 
συνετὴν xal τελείαν φρόνησιν, καὶ ὡς o0x ἂν αὐτῷ 
γἐνοιτο χινδύνου πρόξενος, πάντα αὐτῷ χατὰ µέρος 
δ:ηΥήσατο, τὸν χατὰ τῶν Χριστιανῶν τεθέντα παρὰ 
τοῦ βασιλέως διωγμὸν χαὶ ἐξαιρέτως xavà τῶν ἁσχη- 
τῶν, ὅπως τε ἀπηλάθησαν xal ἐξεδλήθησαν τῆς πε- 
ριχώρου ἑχείνης, οἷά τε γεννηθέντος αὐτοῦ ol ἁστρο- 
Mot προῆγόρευσαν. "Ίν' οὖν φησι, μὴ, ἀχούσας τῆς 
ἐχείνων διδαχΏς, ταύτην προχρἰνῃς τῆς ἡμετέρας 
' θρησχείας, μὴ προσομιλεῖν σοι πολλοὺς , ἁλλ᾽ εὖ- 
αριθµήτους, ὁ βασιλεὺς ἐπετηδεύσατο, ἐντολὰς ἡμῖν 
δυὺς μηδέν σοι τῶν τοῦ Blou ἀνιαρῶν γνωρίσαι. 


nime vero consentaneum esse diceret, quín pater ea 
quse ipsi conducerent animadverteret ; tum quod iHud 
secum reputaret, si id de patris voluntate fieret, quan- 
tumlibet ipse percontaretur, se tamen rei veritatem 
minimeintellecturum esse. Quapropter ex aliis, ac non 
à patre liec scire constituit. Itaque enm gnum e px- 
dagogis reliquis cbariorem ac familiariorem haberet, 
eumque majore adhuc benevolentia sibi devinxisset, 
stque amplissimis maneribus sffecisset, ab eo scisci- 
labatur quidnam regem impulisset ut eum in hoc 
septo inclusum teneret. lllud etiam adjungebat : Si 
mibi aperte boc exposueris, omnibus te anteponam, 
perpeiuseque amicitize foedus teeum feriam. Psedago- 
gus autem, ut qui etiam ipse prudens et cordatus 


C esset, puerique sagacitatem ac numeris omnibus ab- 


solutain prudentiam exploratam baberet, neque sibi 
ab eo periculum ullam conflatum iri existimaret, 
omnia ei sigillatim exposuit, nempe et persecutietem 
adversus Christianos, ac potissimum adversus eos 
qui se pietati colendz totos devovissent promulgs- 
tam, et quemadmodum ab omnibss finitimis locis 
expulsi et ejecti fuissent, atque item ea qux ipso in 
lucem edito astrologi predixissent. Ne igitur, inquit, 
audita eorum doctrina , eam religioni nostr:e przfe- 
ras, idcirco a rege data opera est, ne multi tecum 


consuetudinem haberent, sed pauci omnino. Ác nobis etiam atque etiam mandavit, ut. studéremus 
ne quid hujusce vitz: molestiarum per nos intelligeres. 


Ταὔτα ὡς fxoucsv ὁ νεανίας οὐδὲν ἕτερον προσ” 


Hxc ut adolescens audivit, nullum alterum verbum 


έθετο λαλῆσαι ΄ fyjato δὲ, τῆς χαρδίας αὐτοῦ λόγος D adjunxit. Caeterum salutaris serme ipsius pectus teti- 


σωτήριος, xat ἡ τοῦ Παραχλήτου χάρις τοὺς νοητοὺς 
αὐτοῦ ὀφθαλμοὺς διανοίγειν ἐπεχείρησε , πρὸς τὸν 
S1 ἀφευδῆ χειραγωγοῦσα θεὸν, ὡς προϊὼν ὁ λόγος 
ἑηλώσειε. Συχνῶς δὲ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ xat βασιλέως 
χατὰ θέαν τοῦ παιδὺς ἑρχομένου (ἀγάπῃ yàp ὑπερ- 
δαλλούσῃ ἐφίλει αὐτὸν), ἐν μιᾷ (15) λέγει αὑτῷ ὁ 
viós* Μαθεῖν τι ἐπεθύμησα παρὰ σοῦ, à δέσποτα 


(73) Vide t. Ill, p. 382, n. 1. 


git, ac Paracliti gratia spirituales ipsius oculos ape- 
rire aggressa est, eum ad verum Deum, tanquam 
porreeta manu ducens, quemadmodum orationis jro- 
gressu demonstrabimus. Cum autem rex ipsius pater 
erebro eum viseret ( singularis etenim ipsius erga 
eum amor erat), quadam die liis verbis ad eum filius 
usus est : O lere ac rex , aliquid ex te scize cu, io, 


(14) Α, γνωριεῖ, et sic B, si bene notavi. C γνωρι. "Scripsi γνωριοῖ, ea varietate fretus. Inde possunt 
meliores auctores juvari. Libanius epist. $82, qui iu codice 5002, non Καλυχίῳ, ut vulgo, sed Τιτιανῷ est 
iascripta : γράµµατα γοῦν ἐλθεῖν ὑπὲρ τῶν γάµων ἐχρῆν παρὰ σοῦ δηλοῦντα, ὡς τὰ μὲν ἔχοι σοι χαλῶς, 
τῶν δὲ λόγων vuv ἐπὶ σαυτοῦ φροντίζεις: malo ἔχει, quod. verbum legi in codice δ0ὅ5. Cuoricius in Vil- 
luisoni Anecdotis Grecis, tom. ll, pag. 57 : Τὸν φιλόστοργον ἀνεῖλον πατέρα, παιδὺς, οὗ μὴ φέρει τὴν τε- 
λεντὴν, ἀποστερήσας * imo, φἑροι. 

1) lufra LA ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν. Vide notata ad Syntip. pag. 179. 





891 
cujus causa perpetuus moror, atque omnis intermnis- 
sionis expers sollicitudo animum meum exest ac con- 
ficit, Pater autew ex hoc ipso sermone intimis visce- 
ribus discruciatus , ait : Die mibi , charissime fili, 
quisnam sit bic moror qui te ebsidet, ac statim eum 
ju gaudium commutare studebo. Tum puer : Expone, 
$nquil, quidnam causz sit cur hic detinear, atque 
jaler muros et januas abs te concludar, eoque statu 
sim, ut a nemine adiri ac cerni queam. Quoniam, 0 
fili, inquit rex, nolo quidquam videas quod pectori 
tuo molestiam afferat, tibique voluptatem interpellat. 
Siquidem hoc ago ae specto, ut in perpetuis deliciis, 
atque omni gaudio animique voluptate , onine vite 
tempus traducas. At velim scias, o here, inquit filius 
ad patrem, me hoc modo non in gaudio atque animi 
voluptate, sed potius in afflicione atque ingenti 
angustia viram agere; adeo ut ipse quoque cibus ac 
potus fastidio mibi et acerbitati sit; etenim gestit 
animus ea qua extra has januas sunt perspicere. 
Quamobrem si me lzte ac jucunde vivere cupis, jube 
me arbitratu meo foras progredi, atque earum reruin 
quarum prospectus mihi negatur spectaculo animum 
oblectare. 

H»c ut rex audivit,  moestitia affectus — est, 
jlludque cogitabat fore, ut si illi quod petebat dene- 
garet, majorem ei moerorem ac sollicitudinem affer- 
ret. Quocirca se qua grata ipsi essent facturum 
dixit, Ac statim eximios equos ac satellitum manum 
regiz dignitati eongruentem parari jussit, eique foras, 
quoties vellet, progrediendi potestatem fecit. lis au- 


ADDENDA. 
A xai βασιλεῦ, ἐφ᾽ ᾧ λύπη διηνεκῆς καὶ μέριμνα ἀδιά. 


παυστος κατεσθίει µου τὴν φυχἠν. 'O δὲ κατὴρ, ἰξ 
αὐτῶν τῶν ῥημάτων ἀλγήσας τὰ σπλάχνα, ἔφη" 
Λέγε µοι, τέχνον ποθεινότατον, τίς ἡ συνέἐχουσά cr 
λύπη, xai θᾶττον αὐτὴν εἰς χαρὰν μµεταμεῖψαι onov. 
δάσω. Kal φησιν ὁ mal," Τίς ὁ τρόπος τῆς ἐμῆς 
ἐνθάδε καθείρξεως, ὅτι ἐντὸς τειχέων xal πυλὼν 
συνἐχλεισάς µε, ἀπρόϊτον πάντη xal ἀθέατον πᾶσί 
µε χαταστήσας ; Καὶ ὁ πατὴρ ἔφη Οὐ βούλομαι, Y 
τέχνον, ἰδεῖν σέ τι τῶν ἁπδιζόντων τὴν χαρδίαν σου 
xai ἑγχοπτόντων αοι τὴν εὐφροσύνην. Ἐν τρυφῇ 
γὰρ διηνεχεῖ καὶ χαρᾷ πάσῃ xai θυμηδίᾳ ζῆσαί σε 
τὸν ἅπαντα διανοοῦμαι αἰῶνα. 'AXX eb ἴσθι , ὦ δὲ. 
σποτα, φησὶν ὁ υἱὸς τῷ πατρὶ, τῷ τρόπῳ τούτῳ ox 
by χαρᾷ xoY θυμηδίᾳ ζῶ, ἓν θλίψει δὲ μᾶλλον xa 
στενοχωρίᾳ 01). , ὡς xal αὐτὴν «hv βρῶσίν τε xal 
πόσιν ἀηδῆ μοι χαταφαίνεσθαι (76) καὶ πιχράν. Ilt 
γὰρ ὁρᾷν πάντα τὰ ἔξω τῶν πυλῶν τούτων. El ον 
βούλει &v ὀδύνῃ μὴ δν µε, χέλευσον προέρχεσθαι 
καθὼς βούλομαι, καὶ τέρπεσθαι τὴν ψυχὴν τῇ θέᾳ 
πῶν γενοµένων τέως ἀθεάτων µου. 


39 Ἐλυπήθη ὁ βασιλεὺς ὡς fjxouce ταῦτα, xol 
διεσχόπει ὡς, εἰ χωλύσει τῆς αἰτήσεως, πλείονος 
αὐτῷ ἁγίας καὶ µερίμνης πρόξενος ἔσται. Καὶ, « 'E1o 
σου, τέχνον, εἰπὼν, τὰ χαταθύμια ποιῄσω, » ἵππους 
αὐτίκα ἐχλεκτοὺς xa δορυφορίαν την βασιλεῖ πρέ» 
πουσαν εὐτρεπισθῆναι χελεύσας, προέρχεσθαι αὖ» 
τὸν ὅτε βούλοιτο διωρίσατο, ἐπισχήψας τοῖς συνοῦ- 


tem qui cum eo versabantur summopere mandavit ut c σιν αὐτῷ μηδὲν ἀπδὲς εἰς συνάντησιν αὐτῷ ἄγειν, 


eurarent ne quid ínjucundi obviam haberet; verum 
quidquid pulchrum et amoenum ac jucunduin esset, 
ipsi ostenderent ; choreasque in viis agitarent, suavis- 
$ misque cant'onibus operam darent, ac varia specta- 
cula constituerent, ut ipse mentem his rebus occupa- 
ret atque oblectaret. 


Cum igitur regis fllius ad bunc modum foras cre- 
bro progrederetur, quadam die ministrorum obli- 
vione factum est ut duos viros perspiceret , quorum 
alter lepra, alter ezcitate laborabat. Quos conspica- 
tus, aque animi moestitia affectus , ab iis qui secum 
erant quinam hi essent, et quodnam grave hoc 
spectaculum esset, percontatus est ; illi autem, cum 
id quod in ipsius aspectum venerat occultare nom 
possent, lias humanas calamitates esse responderunt, 
qua ex corrupta materia, et corpore vitiosis humo- 
ribus pleno, mortalibus contingere solent. Tum ille: 
Cunctisne hominibus hsc accidere consueverunt ? 
Non cunctis, inquiunt illi, verum iis duntaxat quo- 
rum valetudo propter improbos humores depravata 
sit. Rursum igitur sciscitari perrexit adolescens : Si 
non omnes homines in bas calamitates incidere con- 
sueverunt, sed quidam duntaxat , exploratumne est 
quinam sint quos :osloru:n acerbitates arrepturz 
ΒΙΠΕ; an centra citra ullam distinctionem atque ex 


ἀλλὰ, πᾶν 5 τι χαλὸν xal τέρψιν ἐμποιοῦν, τοῦτο 
ὑποδειχνύειν τῷ παιδὶ, χορούς τε συγκροτεῖν Ev «al; 
ὁδοῖς παναρµονίους κροτούντων ᾠδὰς καὶ ποιχΏα 
θέατρα αυνιστώντων, ὥστε τούτοις τὸν νοῦν αὑτοῦ 
ἁπασχολεῖσθαι καὶ ἐνηδύνεσθαι. 


"Aust οὑὐτωσὶ συχνάζων ἐν ταῖς προόδοις ὁ τοῦ 
βασιλέως vibc, εἶδεν ἓν μιᾷ τῶν ἡμερῶν, κατὰ λήθην 
τῶν ὑπηρετῶν, ἄνδρας δύο, ὧν à μὲν λελωθημένος, 
τυφλὸς δὲ ὁ ἕτερος ἣν' οὓς ἰδὼν, καὶ ἀηδισθεὶς τὴν 
ψυχὴν, λέγει τοῖς μετ᾽ αὐτοῦ Έΐνες οὗτοι, xal πο- 
«amt ἡ δυσχερῆς αὐτῶν θέα; Οἱ δὲ, μὴ δυνάµενο 
τὸ εἰς ὅρασιν αὑτοῦ ἐλθὸν ἀποχρύψας, ἔφησαν' Πάθη 
ταῦτά εἰσιν ἀνθρώπινα, ἅτινα EG Όλης διεφθαρµέ- 
νης χαὶ σώματος χαχοχύµου τοῖς ἀβροτοῖς συμδαίνευ 
εἴωθε. Kal φησιν ὁ παῖς' Πᾶσι τοῖς ἀνθ Ρώποις ταντα 
εἴθισται συµδαίνειν; Λέτονσιν ἐχεῖνοι' Οὐ πᾶσινν 
ἀλλ’ οἷς ἂν ἑκτραπείη τὸ ὑγιεινὸν ἔκ τῆς τῶν χυμων 
µοχθηρίας. Αὖθις οὖν ἐπυνθάνετο ὁ παῖς" El οὐ nin, 
φησὶ, τοῦτο τοῖς ἀνθρώποις συμθαίνειν εἴωθεν, ἁλλὰ 
εισὶν, &pa γνωστοὶ καθεστήκασιν, οὓς μέλλει ταυ-ά. 
καταλήψεσθαι τὰ δεινά; 1] ἁδιορίστως καὶ ἀπρούπτως 
ὑφίσταται; 33 Λέχουσιν Exstvov Καὶ τίς των ἀν- 
θρώπων τὰ μέλλοντα συνιδεῖν δύναται χαὶ ἀκριόυς 
ἐπιγνῶναι; κρεῖττον γὰρ ἀνθρωπίνης φύσεως 1970, 


(76) C, φαΐνεσθαι. Libanius, t. I, p. 255 : μήτε ὄψεται ἔτι τοὺς ἓν ταῖς συνθήκαις ἐχείνους * uoi cod. 1000 


θέχαινς, omissa uuuc commodissime pr2positione. 











893 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 894 
xa µόνοις ἀποχληρωθὲν τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς. Καὶ A improviso conflantur? Et quis tandem hominum, 
ἐπαύσατο μὲν ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς ἐπερωτῶν, ὧδν- responderunt illi, fatura perspicere ac perfecte in- 
ví/0v δὲ τὴν καρδίαν ἐπὶ τῷ ὁραθέντι, καὶ ἡλλοιώθη — telligere queat? Hoc enim human: natur captum 
ἡ μορφὴ τοῦ προσώπου αὐτοῦ τῷ ἀσυνήθει τοῦ πρά- excedit, ac solis immortalibus diis attributum est. 
Υματος. Hic percontandi quidem finem fecit regis filius ; 
verum ex hujusmodi spectaculo dolorem animo cepit, reique novitate ita affectus est, ut oris ipsius 


forma immutaretur. 

Miv' οὗ πολλὰς δὲ ἡμέρας αὖθις διερχόμενος ἓν- 
τυγχάνει γέροντι πεπαλαιωµένῳ ἐν ἡμέραις πολλαῖς, 
ἑῤῥιχνωμένῳ μὲν τὸ πρόσωπον, παρειμένῳ δὲ τὰς 
xvf) a4, συγχεχυφότι, καὶ ὅλως πεπολιωµένῳ, kace- 
ρηµένῳ τοὺς ὀδόντας, xal ἐγχεχομμένα λαλοῦντι. 
Ἔνπληξις οὖν αὐτὸν λαμθάνει' xai δὴ, πλησίον 
τοῦτον ἀγαγὼν, ἑπηρώτα μαθεῖν τὸ τῆς θέας παρά- 
δοξον. Οἱ δὲ συµπαρόντες εἶπον ' Οὗτος χρόνων ἤδη 


Rursum autem foras progrediens, in capularem 
quemdam senem incidit, rugata facie, fractis ac dis- 
solutis tibiis, curvo corpore, capite prorsus cano, 
qui preterea dentibus carebat, atque concisum quid- 
dam et interrupium loquebatur. Stupore itaque cor- 
reptus, cum hominem eum propius ad se sdduci 
jussisset, eos qui tum aderant interrogabat ecquid - 
nau tsm insolens spectaculum esset, lili au. em 


πλείστων ὑπάρχει, xal, κατὰ μιχρὸν µειουµένης p dixerunt : Bic ciate valde provectus, ac paulatim 


αὐτῷ τῆς ἰσχύος, ἐξασθενούντων δὲ τῶν μελῶν, εἰς 
ἦν ὁρᾷς ἔφθασε ταλαιπωρίαν. Καὶ τί, φησὶ, τούτου 
τὸ τέλος; Οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ * Οὐδὲν ἄλλο ἡ θάνατος 
αὐτὸν διαδέξεται. ᾽Αλλὰ χαὶ πᾶσιν, ἔφη, τοῖς ἀνθρώ- 
ποις τοῦτο πρόχειται; |) καὶ τοῦτο ἑνίοις αὐτῶν 
σομθαῖνει; ᾿Απεχρίθησαν Exelvot * El μὴ προλαδὼν 
ὁ θάνατος µεταστήσει τινὰ τῶν ἐντεῦθεν, ἀδύνατον, 
τῶν χρόνων προδαινόντων, uh εἰς ταύτης ἐλθεῖν τὴν 
πεῖρα» τῆς τάξεως. Kal φησιν ὁ παῖς' Ἐν πόσοις 
οὖν ἔτεσι τοῦτο ἐπέρχεταί τινε; καὶ εἰ πάντως πρό- 
χειται ὁ θάνατος, καὶ οὑκ ἔστι μέθοδος τοῦτον παρα- 
δραμεῖν, χαὶ μηδὲ εἰς ταύτην ἐλθεῖν τὴν ταλαιπω- 
ρίαν; Λέγουσιν αὐτῷ Ἐν ὁγδοήχοντα μὲν ἢ καὶ 
ἐχατὸν ἔτεσιν εἰς τοῦτο τὸ γῆρας Δἤ, χαταντῶσιν οἱ 


ἄνθρωποι, εἶτα ἀποθνήσκουσι, μὴ ἄλλως ἑνδεχομέ- C 


νου. Χρέος γὰρ φυσιχὸν ὁ θάνατός ἐστιν, EG ἀρχῆς 
ἐπιτεθὲν τοῖς ἀνθρώποις, xal ἁπαραίτητος ἡ τούτου 
ἐπέλευσις. 

Ταῦτα πάντα ὡς εἶδέ τε καὶ Ίχουσεν ὁ συνετὸς 
ἐχεῖνος xal φρόνιμος νεανίας, στενάξας ix βάθους 
χαρδίας, ἔφη * Πικρὸς ὁ βίας οὗτος καὶ πάσης ὀδύ- 
γης καὶ ἀγδίας ἀνάπλεως, εἰ ταῦτα οὕτως ἔχει. Καὶ 
πῶς ἁἀμεριμνῆσει τις τῇ προσδοχίᾳ τοῦ ἁδήλου θα- 
γάτου, οὗ ἡ ἔλευσις οὗ µόνον ἁπαραίτητος, ἀλλὰ xat 
ἄδηλος, καθώς εἴπατε, ὑπάρχει; Καὶ ἀπῆλθε ταῦτα 
στρέφων ἐν ἑαυτῷ, xat ἁπαύστως διαλογιζόµενος, 
xai πυχνὰς ποιούµενος περὶ τοῦ θανάτου τὰς ὑπο- 
µνήσεις, πόνοις τε xai ἀθυμίαις £x τούτου συζῶν xal 
ἄπαυστον ἔχων τὴν λύπην. Ἔλεγε γὰρ ἐν ἑαυτῷ : 
"Αρά ποτέ µε ὁ θάνατος χαταλήψεται; χαὶ τὶς ἔσται 
ὁ μνήμην µου ποιούµενος μετὰ θάνατον, τοῦ χρόνου 
πάντα τῇ λήθῃ παραδιδόντος; xal εἰ ἀποθανὼν εἰς 
τὸ pd ὃν διαλυθήσοµαι, ?) ἔστι τις ἄλλη Brot] xat 
ἔτερος κόσμος; Tauta xal τὰ τούτοις ὅμοια ἁπαύ- 
στως διενθυµούµενος, ὠχριῶν κατετήχετο' xaz' ὄψιν 
δὲ τοῦ πατρὸς, ὅτε συνέθη τοῦτον ἀφιχέσθαι, προσ- 
εποιεῖτο τὸ ἱλαβὸν xal ἄλυπον, μὴ βουλόμενος εἰς 
γνῶσιν -ῷ πατρὶ τὰ αὐτῷ µμελετώμενα ἑλθεῖν. 
Ἐπόθει δὲ ἀχατασχέτῳ τινὶ πόθῳ xal ἐγλίχετο ἑντυ- 
γεῖν τινι τῷ δυναμένῳ τὴν αὑτοῦ πληροφορῆσαι xap- 
δίαν, xat λόγον ἀγαθὸν ταῖς αὐτοῦ ἀχοαῖς ἐνηχῆσαι. 


Tí» προμνηµονευθέντα δὲ παιδαγωγὸν αὖθις ἐπ- 


decedeniibus ipsi viribus, membrisque imbecillita- 
tem contrahentibus, ad hanc quam cernis erumnam 
pervenit. Kt quisnam, inquit ille, ipsius linis est? 
Nihil aliud, inquiunt illi, quam mors ipsum excipiet. 
Omnibusne hominibus, inquit ille, hoc propositum 
est, an quibusdam duutaxat contingit? ltespouderunt 
Illi : Nisi mors antevertens aliquem binc abducat , 
fleri non potest quin temporis progressu status liu- 
jusce periculum non faciat. Tum adolescens : Quoto 
anoo hoc cuipiam contingit? atque prorsusne mori 
necesse est , neque ars ulla est qua mortem effugia- 
inus, atque in hanc calamitatem minime incidamus? 
Dicunt ei : Octogesimo, aut centesimo anno ad liauc 
seneciutem homines perveniunt, ac deinde moriun- 
tur, nec aliter fieri potest. Debitum enim naturale 
niors est, hominibus ab initio impositum, neque ula 
ratione ipsius adventus vitari potest. 


Hxc omnia, ut sagax ille ac prudens adolesce:s 
audivit atque intellexit, intimo eorde ingemiscens, 
dixit : Acerba bxc vita est, atque omni dolore ac 
micestitia plena, si res ita se habet. Et quouatn modo 
quispiam in incertz: mortis exspectatione, €ujus 
sdventus non modo vitari non potest , sed etiam, ut 
dixistis , incertus est, securo animo erit? Abiitque 
bsec secuin volvens atque assidue considerans, mor- 
tisque inemoriam identidem animo repetens, ac 
deinceps in doloribus snimique consternetione vi- 
vens, atque in perpetuo mceerore degens. Atque apud 
se dicebat : Ergoune mors me aliquando corripiet ? Et 
quisnam erit qui imei post mortem meminerit, cum 
tempus omnia oblivione contriverit? Num praeterea 
morte functus in nihilum dissolvar ; an coutra, altera 
quzdam vita est , et alter mundus? Hac et his simi- 
lia perpetuo cogitans, pallore conficiebatur. Praesente 
tamen patre , si quando ad eum veniret, hilarem ac 
morore vacuum animum prz se ferebat, quod scili- 
cet ea quie cogitabat ad ipsius cognitionem venire 
nollet. Incredibilem autem in modum aliquem mnan- 
cisci cupiebat, qui ipsius pectori certam fidem face- 
rel, ac bonum sermonem ipsius auribus instillare 
posset. 

Quocirca de pdagogo eo cujus ante meniionein 


835 ADDENDA. 806 


fecimus rursum querit num quem norit qui ad eam Α πρώτα, εἶ πού τινα γινώσχει τὸν δυνάµενον αὐτῷ συµ- 
rem cujus cupiditate flagrabat adjumento ipsi esse, δαλέσθαι gi πρὸς τὸ ποθούµενον, xaX τὸν νοῦν αὐτοῦ 
ipsiusque mentem gravibus cogitationibus zstuan- ῥβεθαιῶσαι, δεινῶς ἑλεγγιῶντα Ev τοῖς λοχισμοζῖς, χα) 
tem, atque hujusmodi curam abjicere nequeuntem, μὴ δυνάµενον ἀποδαλέσθαι τὴν περὶ τούτων φρον- 
confirmare possit. Ille autem ea quz prius dicta Ἅττίδα. Ὁ δὲ, τῶν προειρηµένων πάλιν ἐπιμνησθεὶς, 
fuerant, in memoriam rursus ipsi revocans dicebat: — Éeyev* Ἐἶπόν σοι καὶ πρότερον ὅπως 6 πατἠρ σου 
Jam quoque prius tibi exposui quemadmodum pater τοὺς σοφοὺς ἐχείνους xal ἀσχητὰς det περὶ τῶν τοιού- 
tuus sapientes illos viros ac pietati colendze devotos, ^ wv φιλοσοφοῦντας, οὓς μὲν ἀνεῖλεν, οὓς δὲ μετ ὁρ- 
qui de hujasmodi rebus disputant, partim obtrunca- γῆς ἐδίωξε, xat οὗ γινώσχω γυνί τινα τοιοῦτον Ev «ἢ 
rit, partim irato atque infenso animo expulerit, nec περιχώρῳ ταύτῃ. Πολλοῦ δὲ ἐπὶ τούτοι  ἄχθους 
ullum ejusmodi in tota hac undique regione cogno- — &xetvoc πληρωθεὶς, xat τὴν ψυχὴν δεινῶς xatatpo- 
$co. Quo quidem nomine magna ille molestia im- θεὶς, &pxec ἀνδρὶ θησαυρὺὸν ἁπολέσαντι μέγαν xal 
pletus, gravique animi vulnere affectus, ei similis εἰς τὴν αὑτοῦ ζήτησιν ὅλον αὑτοῦ τὸν νοῦν ἀσγολου- 
erat qui ingentem thesaurum amisit, atque in ejus µένω. Ἐντεῦθεν ἀγῶνι διηνεχκεῖ καὶ μερίμνῃ avv- 
investigatione mentem totam occupatam ac defixam ἐέζη, xai πάντα τὰ ἡδέα xol τερπνὰ τοῦ xóauoofviv 
habet. Ác proinde in perpetuo languore et sollici- B ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ ὡς ἄγος τι χαὶ βδέλυγµα. Οὕτως 
tudine versabatur, omnesque mundi jucunditates et οὖν ἔχοντι τῷ νέῳ χαὶ ποτνιωµένῳ (77) κατὰ φυχὴν 
voluptates in ipsius oculis piaculi cujusdam et ex- τὸ ἀγαθὸν εὐρεῖν, εἶδεν αὐτὸν ὁ πάντα βλέπων ὀφθαὶ- 
secralionis instar erant. Cum autem hocanimistatu — ghe, xal οὐ παρεῖδεν ὁ θέλων πάντας σωθῆναι xal 
esset, ac magno cum gemitu bonum invenire cupe- εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν (78), ἀλλὰ, τὴν συνήθη 
ret, insomnis ille oculus, qui omnia cernit, atque αὐτῷ φιλανθρωπίαν xal ἐπὶ τούτῳ δείξας, Evvope 
omnes salvos fieri, et ad veritatis agnitionem venire σεν ὁδὺν ἣν ἔδει πορεύεσθαι (79) τρόπῳ couple 
vult. (1 Tim. 1), ipsum aspexit, suamque ipsi consuetam benignitstem ostendens, quodnam iler te- 
nendum esset, hoc modo demonstravit. 

Cap. Vf. — Erat enim eo tempore monachus ΚΕΦ. Q'. Ἐγένετο γὰρ κατ ἐχεῖνον τὸν xaip 
quidam divinarum rerum peritus, vitaqueac sermone μοναχός τις, 36 cop τὰ θεῖα, βίῳ τε χαὶ My 
oruatus, atque in omoi monastica vivendi ratione κοσμούµενος, xal εἰς ἄχρον πᾶσαν μοναχιχὴν µετ- 
summopere versatus: unde oriundus, aut ex quo ελθὼν moAuclav* ὅθεν μὲν ὁρμώμενος xal ἐχ ποίον 
genere, dicere nequeo, verum in solitudine quadam — qévoug οὐκ ἔχω λέγειν, iv πανερήµῳ δέ τινι tt 
Sennaaritidis terras domicilium habens, ac sacerdo- (, Σενααρίτιδος (80) γῆς τὰς οἰχήσεις ποιούμενος, xal 
tii dignitate praeditus. Huic porro seni Barlaam no- — «f; ἱερωσύνης τετελειωμένος τῇ χάριτι. Βαρλαὰμ 
men erat. Hic igitur cum divino quodam admonitu, — 3j» ὄνομα τούτῳ τῷ γέροντι. Οὗτος οὖν ἀποχαλύψει 
quonam statu regis filias esset comperisset, e Soli« — ziv θεόθεν αὐτῷ γενοµένῃ γνοὺς τὰ κατὰ τὸν υἱὸν 
tudine egressus, ad cultam et habitabilem terram τοῦ βασιλέως, ἐξελθὼν τῆς ἐρήμου, πρὸς τὴν οἰχου- 
profectus est; mutatoque habitu suo, atque indutis µένην κατηλθε,. Καὶ, ἀμείψας «b ἑαυτου oyiys, 
mundanis vestibus, et conscensa navi, ad Indorum  ἐμάτιά τε χοσμιχὰ ἀμφιασάμενος, καὶ vrbc ἐπιδὰς, 
regnum se contulit, ac mercatorem se esse fingens, ἀφίχετο εἰς τὰ τῶν Ἰνδῶν βασίλεια, καὶ ἑμπόρο 
in eam urbem in qua regis filius palatium babebat ὑποδὺς προσωπεῖον, τὴν πόλιν χαταλαμθάνει, Eva 
ingreditur. Permultosque dies illic commoratus, qui δὴ ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς τὸ παλάτιον εἶχδ. Καὶ, ἡμέ- 
rerum ipsius status esset diligenter exquisivit, e& µῥρας διατρίφας ἐχεῖσε πολλὰς. ἠχριθολογήῇσατο τὰ xat 
quinam essent qui propius ad eum accedere sole- αὐτὸν xai τίνες οἱ τούτῳ πλησιάζοντες. Μαθὼν οὖν 
rent: cum igitur pedagogum eum de quo superius a tbv ἀνωτέρω ῥηθέντα παιδαγωγὺν πάντων αὐτῷ 
nobis mentio facta est ipsi omnium familiarissimum μᾶλλον οἰχειότατον εἶναι, προσελθὼν αὐτῷ xat 
68.9 intellezisset, seorsim euin conveniens, his ver- — lbíav, ἔφη" 
bis usus est : D. 

Scias velim, domine mi, me mercatorem esse, Γινώσχειν σε βούλομαι, χύριέ (oo, ὅτι ἔμπορος 
atque ex longinqua regione venisse, eximiique μεοιί ἐγὼ &x μαχρᾶς ἐλήλνθα χώρας, xai ὑπάρχει pot 
lapidem habere, cui nullus unquam similis inventus — A(8og τίµιος, ᾧ παρόμοιος πώποτε οὐχ εὑρέθη. Καὶ 


(17) De verbo ποτνιᾶσθαι vide not. ad Aristzn. Philothei Parerga, p. 45 : Φθάσαντες δὲ xai εἰς τὸν δα- 
qva, Ev ᾧ χαταχλιθέντες διελεγόµεθα, καὶ Em" ὀλίγον περιεργασάµενοι ἕχαστον ἡμῶν, ἐπιθάλλουσι τῷ 
Κορνηλίῳ τὰς χεῖρας, xal πολλὰ mor vubuevoy ἀπάγουσιν Bx τοῦ παραχρῆμα εἰς δεσµωτήριον. Cod. 2108 : 
T ώμενον καὶ δεινοπαθοῦντα, Inde et ἐπιδάλλουσι scripsi pro vulgato ἐπιδάλλωσι. 

(78) B, Θεὸς pro ὀφθ. Siracidz xv, 18, Dominus dictus est πάντα βλέπων. — Paul. 1 Tim. i, 5: Ἑνώ- 
πιον τοῦ Σωτῆρος ipa Θεοῦ, ὃς πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι... ἐλθεῖν. Et in B est ἀνθρώπου». 

(79) Psal. οχεῃ, 8 : Γνώρισόν pot, Κύριε, ὁδὸν &y i πορεύσοµαι. 

80) Est ποια ἡ yj Σεναὰρ ex Gen. x, 10; Dan. 1,2. Lemma metricum in Α : Thy τοῦ Βαρλαὰμ ἀποχά- 
Ἄνψιν ópa, Ott τόπῳ δὲ τὴν ἄσχησιν ἣν τελῶν. Politicus poetaster debebat scribere , oi τελῶν δὲ τ. ᾱ- ἣν 
τόπφ. Éphraiius Chron. 753 : Elta. προέστη τῆς Θεοῦ Ἐχχλησίας Μαξιμιανὸς προστάτης ὀρθοφρονων 
(vel scribendum ὀρθοφρόνων « orthodoxorum, » vel transponendum, ὀρθοφρονῶν προστάτης), ὐὗπερ θα” 


νόντος ἑνθρονίζεται θρόνῳ Πρόχλος... Io: ἀγαθ i eoe . . - Ut 
9904, 9627, 9856. p Πρόχλος,.. Ἠοιμὴν ἀγαθὸς καὶ νομεὺς φυχοτρόπος : scrib. φυχοτρόφος. Ul. 








897 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


898 


οὐδενὶ µέχρι τοῦ νῦν τοῦτον ἐφανέρωσα σοὶ δὲ χατά- A est, quemque nemini adhue ostendi. Tibi autem hoc 


δηλον ἤδη ποιῶ, συνετόν τε xaX νουνεχἡ βλέπων σε 
ἄνδρα (81), ὡς ἂν εἰσαγάγῃς 3) µε πρὺς τὸν υἱὸν 
τοῦ βασιλέως, xai ἐπιδώσω τοῦτον αὐτῷ. Πάντων 
γὰρ τῶν χαλῶν ἀσυγχρίτως ὑπερέχει ΄ δύναται xal 
τυφλοῖς τῇ χαρδίᾳ φῶς δωρεῖσθαι σοφίας, χωφῶν bb 
ὥτα ἀνοίχειν, ἀλάλοις τε φωνὴν διδόναι, χαὶ ῥῶσιν 
τοῖς νοσοῦσι παρέχειν . τοὺς ἄφρονας σοφίζει, δαί- 
µονας διώχει, xat πᾶν ὅ τι χαλὸν καὶ ἐράσμιον ἀφθό- 
νως χορηγεί τῷ χεχτηµένῳφ αὐτόν. Λέγει πρὸς αὐτὸν 
ὁ παιδαγωγός Ορῶ σε ἄνθρωπον σταθεροῦ xal 
βεδηκότος φρονήµατος * τὰ δὲ ῥήματά σου ἄμετρά σε 
χαυχᾶσθαι ἐμφαίνουσι. Λίθους γὰρ καὶ µαργαρίτας 
πολυτελεῖς καὶ πολυτίµους πῶς ἄν σοι διηγησαίµην 
ὅσους ἑώραχα; Ἔχοντας δὲ τοιαύτας ἃς εἴρηχας δυνά- 
µεις οὔτε εἶδον, οὔτε Ίχουσα. "Όμως ὑπόδειξόν µοι 
αὐτὸν, καὶ, εἰ ἔστι χατὰ τὸ ῥῆμά σου, θἄττον εἰσάγω 
τουτον πρὸς τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν, xai τιμὰς ὅτι 
µεγχίστας xal δωρεὰς ΧήΦῃ παρ) αὐτοῦ. Πρινὴ δὲ 
βεθαιωθῆναί µε τῇ ἀφευδεῖ τῶν ὀφθαλμῶν ὁράσει, 
ἀδύνατόν µοι τῷ ἐμῷ δεσπότη καὶ βασιλεῖ περὶ 
πράγµατος ἀφανοῦς ταῦτα 6h τὰ ὑπέρογκα ἁπαγ- 
γεῖλαι. Ὁ δὲ Βαρλαὰμ gn: Καλῶς εἶπας μήτε 
ἑωραχέναι πώποτε μήτε ἀχηχοέναι τοιαύτας δυνά- 
pete καὶ ἑνεργείας' ὁ γὰρ πρὸς σέ µου λόγος οὐ περί 
του τυχόντος ἐστὶ πρἀγµατος, ἀλλὰ θαν μαστοῦ τινος 
xai μεγάλου, "Oct δὲ ἐδήτησας τοῦτον θεάσασθαι, 
ἄχουσον τῶν ἐμῶν ῥημάτων. 


Ὁ λίθος οὗτος ὁ πολύτιμος μετὰ τῶν προειρηµέ- 
vov ἑνεργειῶν χαὶ δυνάµεων, ἔτι xol ταύτην χέχτη- 
ται thv ἰσχύν. οὐ δύναται θεάσασθαι αὐτὸν Ex τοῦ 
προχείρου ὁ μὴ ἔχων ἑῤῥωμένην μὲν τὴν ὅρασιν xaX 
ὑγιαίνουσαν, ἁγνὸν δὲ 38 τὸ σῶμα καὶ πάντη ἁμό- 
ἀυντον. El γάρ τις, μὴ τὰ δύο ταῦτα χαλὰ ἔχων, 
προπετῶς ἑμθλέφειε τῷ τιµίῳ λίθῳ τούτῳ, xat αὖ- 
τὴν δήπου ἣν ἔχει ὁπτιχὴν δύναμιν καὶ τὰς φρένας 
προσαπολέσειεν. Ἐγὼ δὲ, οὐχ ἀμύητος τῆς ἰατρικῆς 
ἐπιστήμης ὑπάρχων, χαθορῶ σου τοὺς ὀφθαλμοὺς 
μὴ ὑγιῶς ἔχοντας, καὶ δέδοικα μὴ χαὶ fic ἔχεις ὁρά- 
σεως στἐρησιν προξενήσω. ᾽Αλλὰ τὸν υἱὸν τοῦ βασι- 
λέως ἀχήχοα βίον μὲν ἔχειν σώφρονα, τοὺς ὀφθαλμοὺς 
δὲ ὡραίους χαὶ ὑγιῶς ὁρῶντας ' τούτου χάριν ἐχείνῳ 
ὑποδεῖξαι τὸν θησαυρὸν 'τοῦτον τεθάῤῥηχκα. Σὺ οὖν 


ph ἀμελῶς περὶ τούτου διατεθῄς, μηδὲ πράγματος p 


τοιούτου τὸν χύριόν σου ἁποστερήσης. 'O δὲ πρὸς 
αὐτὸν, Καὶ el ταῦτα, φησὶν, οὕτως ἔχει, pf) µοι τὸν 
λίθον ὑποδείξῃης iv ἁμαρτίαις Υὰρ πολλαῖς ὁ βἰος 
pou ἑῤῥύπωται * οὐχ ὑγιῶς δὲ χαὶ τὴν ὅρασιν, χαθὼς 
εἶπας, κέχτηµαι. Ἁλλ' ἐγὼ, τοῖς σοῖς πεισθεὶς ῥή- 
pact, Ὑνωρίσαι ταῦτα τῷ xvplp µου xal βασιλεῖ 
οὐχ ὀχνήσω. Εἶπε ταῦτα, xal εἰσελθὼν χατὰ µέρος 
πάντα τῷ υἱῷ τοῦ βασιλέως ἀπήγγειλεν. 'Exeivog 
δὲ, ὡς Ίχουσε τὰ τοῦ παιδαγωγοῦ ῥήματα, χαρᾶς 
τινος xal θυµηδίας πνευματιχῆς ἤσθετο, τῇ αὐτοῦ 
ἐμπνευσάσης χαρδίᾳ, xat, ἔνθους ὥσπερ γενόμενος 
τὴν Φυχἠν, ἐχέλευσε θᾶττον εἰσαγαγεῖν τὸν ἄνδρα. 


(81) A, συνετόν σε καὶ v. βλ. ἅ 


declaro, quod te prudentem ac cordatum virum esse 
videam, ut me ad regis filium introducas , ipsique 
eum dono dem. Siquidem bona omnia incomparabi- 
liter antecellit. Nam et iis qui cordis oculis capti 
sunt, sapientiz lucem affert, et surdis aures aperit, 
ei mutis vocem impertit, οἱ :egrotantes in sanitatem 
asserit, et stultos sapientia donat, et dainones pel- 
lit, ac denique quidquid pulchrum et expetendum 
est, domino suo uberrime suppeditat. Ait ad eum 
psedagogus : Te quidem bominem gravis atque €on- 
stantis animi esse video ; ceterum verba tua immo- 
dicam quamdam jactantiam pra se ferunt. Quod eniin 
excellenfes atque ingentis pretii lapides et unienes 
viderim , quonam modo enumerando recensere 


D queam? uec tamen unquam aut vidi aut. audivi qui 


ea$ quas commeinorasti vires baberent. Verumta- 
men eum mibi ostende, ac si talis est qualem ais, 
sine ulla cunctatione ad regis filium te introducam, 
qui te maximis honoribus ac beneficiis ornabit, Prius- 
quam autem per ipsum oculorum obtutum , qui falli 
nequit, dicta tua eonfirinaris, fieri non potest ut do- 
mino meo ac regi de re incerta et iucognita hzc taut 
immodica ac pretumida reountiem. Dixit autem Bar- 
laan : Recte dixisti, (6 hujusmodi vires ac facultates 
pec unquam perspexisse, nec audisse. Etenim ora- 
tio ad te mea non de re vulgari, sed ingenti quadam 
et admirauda est. Quod autem eum cernere quzsi- 
visti, audi quid dicam. 


Lapis hic sumrbi preti], preter eas quas dixi vires 
et facultates, hanc etiam habet. Eum enim prompto 
&c faeile prospicere non potest, qui sanum ac fir- 
mum oculum, corpusque purum atque οὗ omui 
spurcitie alienum non babet. Nam sí quis , his dua- 
bus rebus non reete comparatie, in hunc pretiosum 
lapidem oculos temere ac petulanter injieiat , ipsa 
quoque scilicet qua przditus est cernendi vi ac 
mente insuper mulctabitur. Ego porro , utpote me- 
dicinze minime rudis et ignarus , oculos tuos parum 
sanos esse conspicio: ac proinde vereor ne hanc 
quoque quam babes cernendi facultatem amittas. 
Verum de regis filio audivi , eum tam vit» castitate 
preditum esse, tum pulchros ac perspicaces oculus 
habere. Quocirca thesaurum hunc ipsi ostendere mi- 
nime ;dubitabo. Quamobrem ne cominiseris ut hoe 
negligas, ac re tanti momenti dominum tuum pri- 
ves. Ille autem ad eum dixit : Si hsec iia 8e habent , 
ne mihi lapidem ostendas , siquidem plurimis pec- 
catis vita mea inquinata est, ac preterea ne oculos 
quidem satis sanos liabeo. De hac autem re domi- 
num meum regem certiorem facere minime cuncla- 
bor. lloc sermone habito, ad — regis filium  in- 
gressus, omnia ei sigillatim exposuit. Ille autem ut 
proecepteris verba audivit, spirituali quadam laetitia 
et voluptate pectus suum aflflari sensit; ac velut 
vumine correptus, bominem celeriter introduci 
jussit. 





899 ADDENDA. 9 


Ut igitur ingressus est Barlaam , eique quam con» A. "I; οὖν εἰσηλθεν 6 Βαρλαὰμ, xai δέδωχεν αὐτῷ 
veniebat pacem dedit, sedere jussus est. Cumque τὴν πρέπουσαν εἰρήνην (82), ἐπέτρεψεν αὐτὸν χαθ- 
praeceptor secessisset, Josaphat ad senem dixit: Ve- εσθῆναι, xat, τοῦ παιδαγωγοῦ ὑποχωρήσαντος, λέει 
lim tnihi pretiosum illum lapidem ostendas, de quo ὁ 39 Ἰωάσαφ τῷ γέροντι’ Ὑπόδειξόν µοι τὸν πολὺ- 
magna et admiranda abs te commemorari przeceptor Ἅµτιμον λίθον, περὶ οὗ μεγάλα τινὰ χαὶ θαυμαστὰ 
meus mihi narravit, Barlaam autem suam ad eum λέγειν σε ὁ ἐμὸς παιδαγωγὸς διηγἠσατο. 'O & 
disputationem ad hunc modum auspicatus est: Haud- Βαρλαὰμ οὕτως ἀπήρξατο τῆς πρὸς αὑτὸν διαλέ- 
quaquam zquum est, o rex, ad illustrem tuam ex- — £u; * Οὐ δίκαιόν ἐστιν, ὦ βασιλεῦ, drevbux τι xal 
cellentiam quidquam falso et inconsiderate 8 me dici, ἁἀπερισκέπτως πρὸς τὸ ὑπερέχον τῆς σῆς δόξης M- 
Ouinia enim qux: de me ad te allata sunt vera atque Ἅγειν µε" πάντα γὰρ τὰ δηλωθέντα σοι map! ἐμοῦ 
οὐ omni dubitatione aliena sunt. Verum nisi pru- ἀληθῆ slot xat ἀναμφίλεχτα. "AXX', εἰ μὴ πρότερον 
dentis tux prius periculum fecero, nefas est hoc δοχιμὴν τῆς σῆς λάδω φρονῄσεως, οὐ θέµις τὸ µυστή- 
mysterium tibi declarare. Ait enim Dominus meus: Ἆριον φανερῶσαί σοι. Φησὶ γὰρ ὁ ἐμὸς Δεσπότης (Sy 
Exiit qui seminat seminare. Et dum seminat, alia Ἐξήλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον adt 
quidem ceciderunt secus viam , οἱ volucres cceli CO- καὶ &y τῷ σπείρειν αὐτὸν, ἃ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν 
mederunt illa. Alia ceciderunt super pelrosa, ubi  555y, xat Ίλθε τὰ πετεινὰ xa χατέφαγεν αὐτά᾽ ἄλλα 
non erat terra multa, et confestim exorta sunt, eO 6k ἔπεσε παρὰ τὰ πετρώδη, ὅπου οὐχ εἴχε γῆν φολ- 
quod noa haberent terram multam. Sole vero exorto λὴν, καὶ εὐθέως ἑἐθδλάστησε, διὰ τὸ μὴ ἔχειν βάθος 
sestuaverunt,'et quia ron habebant radicem, arue- γῆς, ἡλίου δὲ ἀνατείλαντος ἑχαυματίσθη, xol, διὰ τὸ 
ruut. Alia autem ceciderunt inter spinas, et surgen- μὴ ἔχειν ῥίζαν, ἐξηράνθη ἄλλα δὲ ἔπεσεν ἐπὶ τὰς 
tes spiuze suffocaverunt ea. Alia postremo ceciderunt ἀγχάνθας, καὶ ἀνέδησαν αἱ ἄχανθαι χαὶ ἀπέπνιξαν 
jn terram bonam, et dederunt fructum centuplum αὐτά' ἄλλα δὲ ἔπεσεν ἐπὶ τὴν γῆν τὴν χαλὴν, xa 
(Matth. xi). Quocirca si in corde tuo frugiferam 36 ᾖ{δίδου κχαρπὸν ἑχατοστεύοντα. El μὲν οὖν [iy 
bonam terram invenero, divinum semen in te conji- εὔ ρω iv τῇ καρδίᾳ σου καρποφόρον xaX ἀγαθὴν, oix 
cere, atque ingens mysterium tibi aperire minime ἐχνήσω τὸν θεῖον σπόρον ἀμφυτεῦσαί σοι xal φανε- 
dubitabo. Si autem petrosa ea et spinea fuerit , via- ρῶσαι τὸ μέγα µυστήριον * εἰ δὲ πετρώδης aber χαὶ 
que a quolibet calcata, omnino salutare hoc semen ἀχανθώδης ἐστὶ xal ὁδὸς πατουµένη «ip βουλομένφ 
haudquaquam serere, ipsumque avibus et feris, ante παντὶ, κρεῖττον µηδόλως τοῦτον δὴ τὸν σωτήριον χα- 
quas margaritas projicere mihi prorsus interdictum — . αβαλεῖν σπόρον xat εἰς διαρπαγἣν αὐτὸν θεῖναι τοῖς 
est, in pradam objicere praestiterit. Verum de te πετεινοῖς xai θηρἰοις, ὧν ἔμπροσθεν ὅλως μὴ βαλεῖν 
ineliora ac $3!uti viciniora coufldo : nempe quod et τοὺς µαργαρίτας ἐντέταλμαι (84). "AX πέπεισµαι 
lapidem qui pretium omne superat videbis, ac per 0 περὶ σοῦ τὰ κρείττοντα xal kyóueva σωτηρίας, 
lumin's ipsius eplendorem hoc consequeris, αἱ {ρ6θ ο, χαὶ τὸν λίθον ὄψει τὸν ἀτίμητον, xat τῇ αἴγλῃ 
quoque lumen efíiciaris, fructumque centuplum feras. τοῦ φωτὸς αὐτοῦ φῶς xat αὐτὸς ἀξιωθήσῃ Υενέσθαι, 
Eteniin tua causa longam viam conficere studui, ut 
qui nunquam vidisti, tibi ostenderem, atque ea do- 
cereui quas nunquam audisti. 


καὶ καρπὸν ἑνέγχῃς ἑχατοστεύοντα (85). Διὰ οἳ và 
ἔργον ἐθέμην xal μαχρὰν διῄνυσα ὁδὺν, τοῦ ὑπο- 
δεῖξαί σοι ἃ οὐχ ἑώραχας πώποτε xai διδάξαι ἃ οὐχ 
ἀχήχοας. 

Dixit autem 2d eum Josaphat : Equidem ipse, ve- Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν 5 Ἰωάσαφ (86): "Evo μὲν, 
neraude senex, incredibili quodam, atque ejusmodi, πρεσθύτα τίμιε, πόθῳ τινὶ xal ἔρωτι ἁχατασχέτφ 
quod nullo modo coerceri queat, desiderio teneor, ᾖζητῶ λόγον ἀκοῦσαι χαινόν τινα xal ἀγαθὸν, καὶ πὺρ 
novum quemdam ac bonum sermonem audiendi. At- ἔνδοθεν ἐν τῇ καρδίᾳ µου ἐκκέχανται δεινῶς φλέγον 
que ignis in pectore meo inceusus est, qui me ad µε xal παρορμῶν μαθεῖν ἀναγκαίας τινὰς συνΏτή- 
necessarias quasdam quaestiones intelligendas vehe- σεις" οὐχ ἔτυχον δὲ µέχρι τοῦ νῦν ἀνθρώπου Duve- 
menter inflammat. Ceterum adhuc homiuem nan- D µένου πληροφορῆσαί µε περὶ τούτων. Ei δὲ τύχω 
cisci mihi non licuit, qui de hac re certam mibi σοφοῦ τινος xal ἐπιστήμονος, xal ἀκούσω λόγον 
fidem (acere posset. Quod si sapientem quemdam, σωτηρίας, οὔτε πετεινοῖς, ὡς οἶμαι, τοῦτον ἐχδώσω, 
ct doctrina praditum virüm nactus fuero, ac salu- οὔτε θηρίοις, οὔτα μὴν πετρώδης φανῄσοµαι, ὡς 
tarem sermonem audiero, nec avibus, ut opinor, nec ἔφης, οὔτε ἀχανθώδης, ἀλλὰ καὶ εὐγνωμόνως δέξο- 
feris eum tradam ; nec rursum petrosus et spineus, pat καὶ εἰδημόνως τηρῄσω. Σὺ δὲ, el τι τοιοῦτον 
ut tuis verbis utar, ero. Quin potius et candido ae ῥἐπίστασαι, μὴ διακρύφῃς ἀπ᾿ ἐμοῦ, ἀλλ᾽ ἀνάγγειλόν 
Sincero animo eum excipiam, et erudite ac diligentee µοι. Ὡς γὰρ Ίχουσα &x μαχρᾶς ἀφιχέσθαι σε γῆς, 


(82) Εἰρήνην δοῦναι formula est salutandi orientalis. Vid. Raphel. ad Joan. xiv, 27, ubi frustra, puto, 
Grotio contradicitur. 

(55) Christus apud Matthzum xim; Luc. vin ; Marc. iv. . ) 

(84) Nota Christi verba apud Mattheum vit, 6: Μη δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς χυσὶ, μηδὲ βάλητε τοὺς µαργαρί 
τας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων. 

(86) Lemma  metricum in A : IIpóp 156 ὧδε Βαρλαὰμ caqhc πέλει. 

(86) Lemma metricum in À : ᾿᾽Αρχὴ λόγων ἐνταῦθα τοῦ Ἰωάσαφ. 








ont 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. | 


902 


ἧσθη µου fj ψυχἠ, xai εὔελπις ἐγενόμην διὰ σοῦ τοῦ A COnservabo. Tu vero si quid ejusmodi nosti, ne 


ποθουµένου ἐπιτυχεῖν. Διὰ τοῦτο xal θᾶττον εἰσ- 
ἡγαγόν σε πρός µε xal προσηνῶς ἑδεξάμην, ὥσπερ 
τινὰ τῶν συνήθων uot καὶ ἡλιχιωτῶν, εἴπερ οὗ φευ- 
σθήσοµαι τῆς ἑλπίδος. Καὶ ὁ Βαρλαὰμ ἔφη: Καλῶς 
ἐποίησας τοῦτο xal ἆ,λ ἀξίως τῆς σῆς βασιλιχῆς 
Μεγαλοπρεπείας, ὅτι μὴ τῇ Φφαινομένῃ προσέσχες 
εὐτελείᾳ, ἀλλὰ τῆς χεχρυμμµένης ἐγένου ἑλπίδος. 


quaeso id reticeas, verum mihi narres. Quamprimum 
enim e longinqua regione te venisse audivi, animi 
voluptate affectus sum, atque in bonam spem veni 
fore ut opera tua id quod cupiebam consequerer. 
Eoque nomine statim te ad me introduxi, comiter- 
que tanquam familiarium meorum et x«qualium ali- 
quem exeepi. Átque utinam spe mea minime fallar! 


Dixit autem Barlaam : Praeclare, atque ut regia magnificentia dignum erat, hoc fecisti, ut non ad 
externe vilitatis speciem animum adjiceres, verum abstrusze spei teipsum traderes. 


"Hv γάρ (87) τις βασιλεὺς μέγας xat EvboEoc, xal 
ἀγένετο, διερχοµένου αὐτοῦ &q' ἅρματος χρυσοχολλή- 
του xal τῆς (88) βασιλεῖ πρεπούσης δορυφορίας, 
ὑπαντῆσαι δύο ἄνδρας, διεῤῥωγότα μὲν ἠμφιεσμέ- 
νους xal ῥερυπωμένα (89), ἐκτετηχότας δὲ τὰ πρὀσ- 
ωπα καὶ λίαν χατωχριωµένους * fv δὲ γινώσκων 
τούτους ὁ βασιλεὺς τῷ ὑπωπιασμῷ τοῦ σώματος καὶ 
τοῖς τῆς ἀσχήσεως ἱδρΏφιοτὸ σαρχίον ἐχδεδαπανη- 
χότας. Ὡς οὖν εἶδειιαὐτοὺς, χαταπηδήσας σὐθὺς τοῦ 
ἅρματος xal ἐπὶ τὴν γῆν πεσὼν, προσεχύνησε, xal 
ἀναστὰς Ἱεριεπλάχη αὐτοῖς προασφιλέστατα xat- 
ασπαξόµενος. Οἱ δὲ μεγιστᾶνες αὐτοῦ καὶ ἄρχοντες 
ἐδυσχέραναν ἐπὶ τούτῳ, ἀνάξια τῆς βασιλιχῆς δόξης 
πεποιηχέναι αὐτὸν νοµίζοντες μὴ τολμῶντες δὲ 
χατὰ πρόσωπον ἑλέγχειν, τὸν γνήσιον αὐτοῦ ἆδελ- 
φὸν ἔλεγον λαλῆσαι τῷ βασιλεῖ μὴ τὸ ὕψος τοῦ δια- 
δήµατος οὑτωσὶ χαθυδρίζειν. ToU δὲ εἰπόντος ταῦτα 
τῷ ἁδελφῷ xa καταµμεμφαμένου τὴν ἄχαιρον αὐτοῦ 
σµικρολοχίαν, δέδωκχεν αὐτῷ ἀπόχρισιν ὁ βασιλεὺς, 
ἣν οὐ σννῆχεὲν ὁ ἁδελφὸς αὐτοῦ. 


Ἔθος γὰρ fv ἐχείνῳ τῷ βασιλεῖ, ὅταν ἁπόφασιν 
θανάτου κατά τινος ἐδίδου, χήρυχα el, τὴν αὐτοῦ 
θύραν ἀποστέλλειν μετὰ σἀλπιγγος τεταγµένης εἰς 
τοῦτο” καὶ τῇ φωνῇ τῆς σάλπιγγος ἐχείνης ᾖσθοντο 
πάντες θανάτου ἔνοχον ἐχεῖνον ὑπάρχειν. Ἑσπέρας 
ζἆ9 οὖν χαταλαθούσης, ἀπέστειλεν ὁ βασιλεὺς τὴν 
σάλπιγγα τοῦ θανάτου σαλπίζειν ἐπὶ τῇ θύρᾳ τοῦ 
ofxou τοῦ ἁδελφοῦ αὐτοῦ. Ὡς οὖν ἤχουσεν ἐχεῖνος 
τὴν σάλπιγγα τοῦ θανάτου, ἀπέγνω τῆς ἑαυτοῦ σω- 
τηρίας χαὶ διέθετο τὰ xav! αὐτὸν ὅλην τὴν νύκτα 
ἅμα δὲ πρω!, ἀμφιασάμενος µέλανα καὶ πενθήρη (90), 
μετὰ γυναιχὸς καὶ τέκνων ἀπέρχεται εἰς τὴν θύραν 
τοῦ παλατίου χλαίων xai ὀδυρόμενος. Εἱσαγαγὼν δὲ 
αὐτὸν ὁ βασιλεὺς, xaX οὕτως ἰδὼν ὁλοφυρόμενον, ἔφη" 
"Q) ἀσύνετε xal ἄφρον, εἰ σὺ οὕτως ἐδειλίασας τὸν 
xfjpoxa τοῦ ὁμοτίμου σου ἁδελφοῦ, πρὸς ὃν οὐδὲν 
ὅλως ἑαυτὸν ἡμαρτηχέναι Ὑινώσχεις, πῶς ἆμοὶ 
μέμφιν ἐπήγαγες ἓν ταπεινώσει ἀσπασαμένῳ τοὺς 
κΊρυχας τοῦ θεοῦ µου, τοὺς εὐηχέστερον σάλπιγγος 
μηνύοντάς µοι τὸν θάνατον καὶ τὴν φοδερὰν τοῦ 
Δεσπότου ὑπάντησιν, ᾧ πολλά καὶ μεγάλα ἑἐμαυτὸν 
ἡμαρτηχέναι ἐπίσταμαι; Ἰδοὺ τοίνυν τὴν σὴν ἑλέγ- 
yov ἄνοιαν τούτῳ δὴ τῷ ερόπῳ ἐχρησάμην, ὥσπερ 


Erat enim aliquando magnus quidam et illustris 
rex, eui, cum in aureo curru , satellitum manu re- 
gis majestal digna cinctus iter faceret, contigit ut 
duos viros, laceris ac sordidis vestibus, atque ore 


p macie confecto, ac. majorem in modurn pallido, ob- 


vios haberet. Regi porro exploratum erat eos cor- 
poris afflictatione ac vitas Deo consecrate laboribus 
carnes suas ita confecisse. Ut igitur eos vidit, e 
curru statim desiliens, atque humi prostratus, eos 
adoravit; ac deinde surgens, amicissime complexus 
est, el salutavit. Proceres autem ipsius ac prafecti 
hoe moleste tulerunt, eum facinus regia gloria in- 
dignum adwmisi»se existimantes, Verum eum coram 
ipsum reprehendere minime audereut, cum germano 
ipsius fratre agebant, ut regem admoneret, ne dia- 
dematis amplitudinem et sublimitatem ad hunc moe 
dum dedecore ac contumelia afficeret. Cum itaque 
ypse haec fratri dixisset, atque intempestivam et 
preposteram ipsius humilitatem accusasset , respon- 


C sum ipsi rex dedit, quod a fratre miuime intelle- 


ctum est. 

Mos enim regi erat ut cum aliquem morte multa- 
ret, praeconem cum tuba, qux: quidem mortis ideireo 
dicebatur, ad ipsias fores mitteret, atque ex tubse 
illius clangore omnes ei moriendum esse intellige- 
baut. Itaque cum advesperasset, lethalem tubam ad 
fratris sui fores clangorem edituram rez misit. Ut 
igitur il'e banc tubam audivit, desperata salute per 
totam — noclem domesticis rebus consuluit. Mane 
autem atra ac lugubri veste indutus, cum uxore ac 
liberis ad palatii fores flens ac Jamentans profectus 
est. Cum autei» rex ipsum ad se admisisset, atque 
ita ejulantem vidisset, his verbis usus δεί: O stulte 
ac demens, si fratris toi , cum quo idem tibi genus 


D et par honor est, in quem nullius omnino sceleris 


tibl conscius es, przconem ita extimuisti ; quonam 
modo mihi reprehensiouis notam idcirco inussisti, 
quod Dei mei pracones, qui mortem, ac Domini in 
quem ime multa et gravia scelera perpetrasse scio 
pertimescendum advenium mihi quavis tuba vocalius 
altiusque denuntiant, hum:liter ac demisse salutarim? 
En igitur ut tuain. dementiam coarguerem, hac ra- 
lione usus sum , quemadmodum etiam eos qui tibi 
ut me reprebeaderes, in animum induxerunt , statim 


(87) Lemma metricum in codice À ::Παραδολὴ πρώτη ys αὕτη τυγχάνει. 


(88) Forsan χαὶ μετὰ τ 


6. 
89) De hac perfecti forma, t. HIT, p. 459. Cf. modo p. 38, 19. 
(90) C, peXavá, De adjectivo peAavós t. Ill, p. 151. Hesycbius : περχνὸν, µελανόν. C, πενθ. ἔμάτια, ut 
p. M, 7, ῥεορ. ἰμάτια * quo nomine facile carebimus. Cf. pag. 45. 





003 ADDENDA. 904 
stolidos et amentes esse demonstrabo. Atque ita eu- Α οὖν xal τοὺς ὑποθεμένους σου τὴν κατ’ ἐμοῦ μέμψιν 


ratum et utiliter instructum fratrem suum, domum 
remisit. 

Jussit autem e ligno quatuor arcas effici : quarum 
eum duas undique auro contexisset, fetidaque cada- 
verum ossa in eas injecisset , aureis seris eas obfir- 
mavit ; reliquis autem duabus pice ac bitumine obli- 
tis, pretiosisque lapidibus et exquisitis unionibus, 
emnique unguentaria fragrantia impletis, asperisque 
(upibus constrictis, proceres eos, a quibus ob virorum 
illorum occursum reprebensus fuerat , ad se accivit, 
ipsisque quatuor has arcas proposutt, ut quanti hze, 
quantique ille pretii essent. zestimarent. llli autem 
duas eas qua inaurata) erant, maximi preiii esse 
asserebant ; neque enim aliter fieri posse inquiebant, 
quin iu ipsis regie coron: ac cingula recondita es- 
sent. Eas contra quz pice ac bitumine oblita erant, 
viles omnino ac nullius pretii esse aiebant. Rex 
sutein ipsis dixit: Ne me quidem fugiebat, vos hoc 
dicluros esse; nam sensibilibus oculis ea quse in sen- 
sum cadunt perspicitis. Atqui non ita faciendum est ; 
verum interioribus oculis sive pretium, sive utilitatem 
et loditatem, quay intus condita sunt, spectare opor- 
tet. Ac protinus inauratas arcas operiri jussit. 
Quibus patefactis, gravis quidam ac teter odor exha- 
lavit, atque injucundissimum spectaculum oculis ob- 
jectum est. 

Ait itaque rex * Hic eorum typus est qui cum 
splendidis et illustribus vestibus utantur, aique ob 


ῥἄττον ἀνοηταίνειν ἑλέγξω. Καὶ οὕτω θεραπεύσας 
τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ xal ὠφελήσας οἴχαδε ἀπέστειλεν. 

Ἐχέλευσε δὲ γενέσθαι ἐχ ξύλων βαλάντια τέσσαρα. 
Καὶ τὰ μὲν δύο περιχαλύφας πάντοθεν χρυσίῳ, χαὶ 
ὁστᾶ νεχρῶν ὁδωδότα βαλὼν ἐν αὐτοῖς, χρυσαϊῖς 
περόναις χατησφαλίσατὸ’ τὰ δὲ ἄλλα πίσσῃ χατα- 
χρίσας χαὶ ἀσφαλτώσας, ἐπλήρωσε λίθων τιµίων 
καὶ µαργάρων πολυτίµων [Ag καὶ πάσης μυρεψιχῆς 
εὐωδίας. Σχοινίοις τε τριεχίνοις ταῦτα περισφίγξας, 
ἐχάλεσε τοὺς µεμφαμένους αὐτῷ μεγιστᾶνας ἐὶ τῇ 
τῶν ἀνδρῶν ἐχείνων συναντήσει, xal προέθετο αὐτοῖς 
«à τέσσαρα βαλάντια, τοῦ ἀποτιμῄσασθαι πόσον μὲν 
ταῦτα, πόσου δὲ ἐκεῖνα τιμήματός εἶσιν ἄξια. Ol 
δὲ τὰ μὲν δύο τὰ κεχρυσωµένα τιμῆς ὅτι πλείστης 
εἶναι διωρἰζοντο. ΄Ἔδξεστι γὰρ, φησὶν, ἐν αὐτοῖς 
βασιλιχὰ διαδήµατα x ζώνας ἀποχεῖσθαι τὰ δὲ 
τῇ πίσσῃ χαταχεχρισμέθα wei τῇ ἀσφάλτῳ εὐτελοῦς 
τινος xal οἰχτροῦ τιμήματὸς "ὑπάρχει. Ὁ δὲ βασι- 
λευς ἔφη πρὸς αὐτούς. Οἶδα κἀγὼ τοιαῦτα λέγειν 
ὑμᾶς' τοῖς αἰσθητοῖς γὰρ ὀφθαλμοῖς τὴν αἰσθητὴν 
ὃψιν χατανοεῖτε' xal μὴν οὐχ οὕτως δεῖ ποιεῖν 
ἀλλά τοῖς ἕνδον ὄμμασι τὴν ἑντὸς ἀποχειμένην χρὴ 
βλέπειν εἴτε τιμὴν εἴτε ἀτιμίαν. Καὶ ἐχέλευσεν 
ἀνοιγῆναι τὰ χεχρυσωµένα βαλάντια. Διανοιχθέντων 
δὲ, δεινή τις ἕπνευσε δνσωδία καὶ ἁηδεστάτη ὡράθη 
θέα. 

Φησὶν οὖν ὁ βασιλεύς * Obcocó τύπος τῶν τὰ λαμπρὰ 
μὲν xol ἔνδοξα Ἰμφιεσμένων, πολλῇ δὲ δόξῃ xal Gu- 


ingentem gloriam et potentiam insolenter se efferant, ϱ ναστείᾳ σοδαρευοµένων, xaX ἔσωθεν ἁποζώντων ve- 


intus tamen fetidis cadaveribus ac flagitiis pleni sunt. 
Post 2utem , cuim eas que pice ac bitumine oblitae 
erant, aperiri jussisset, omnes eos qui aderant, 
splendore atque odoris soavitate qua in ipsis re- 
condita erat oblectavit, Dixitque eis : Scitis cuinain 
rei hz arez similes sint? humilibus nimirum atque 
abjectis illis viris, vilibusque vestibus indutis, quo» 
Fum vos externum liabitum intuentes, contumelias 
ac probro mihi duxisus, quod ante eos in terram me 
sbjecissem. Ego autem eorum dignitatem, atque 
animoruin pulebritadinem spiritualibus oculis consi- 
derans, ex ipsorum contaetu gloriam contraxi, eos- 
que quavis corona et quavis regia purpura praestan- 
tiores existimavi, Ad hunc igitur modum pudorem 


ipsis incussit, eosque ia bis rebus quz in aspectum Ὦ 


caduot minime oberrare doeuit, verum iis animum 
adjungere quz intellectu. percipiuntur. Itaque ad pii 
et sapientis regis similitudinem ipse quoque acces- 
sisi; ut qui bona spe nixus me susceperis, qua 
quidem , ut opinor, minüne te fallet. Dixit autem ad 
eum Josaphat : Hae omma pulchre atque concinne 
dixisti. Verum illud scire aveo, quisnam sit tuus Do- 
minus, quem tu orationis initio de illo seminatore 
verba fecisse dicebas. 

Ca». Vil. — Rursus igitur sermonem assumens 


χρῶν xai πονηρῶν ἔργων. Εἶτα xal τὰ πεπισσωµένα 
xai κατησφαλτωμένα χελεύσας ἀνακαλυφθῖναι, πάν- 
τας εὔφρανε τοὺς παρόντας τῇ τῶν ἐν αὐτοῖς &xoxet- 
µένων φαιδρότητι xaX εὐωδίᾳ. Ἔφη δὲ πρὸς αὐτοὺς: 
Οἴδατε τίνι ὅμοια ταῦτα: τοῖς ταπεινοῖς ἐχείνοις xal 
εὐτελῆ περιχδιµένοις ἑνδύματα (91), ὧν ὑμεῖς τὸ ἐχτὸς 
ὁρῶντες Ai σχΏμα, ὕδριν ἠγήσασθε τὴν ἐμὴν χατὰ 
πρόσωπον αὐτῶν ἐπὶ γῆς προσχύνησιν ἐγὼ δὲ, τοῖς 
νοεροῖς ὄμμασι τὸ τίµιον αὐτῶν χαὶ περιχαλλὲς χα- 
τανοῄσας τῶν φυχῶν, ἑνεδοξάσθην μὲν τῇ τούτων 
προσφαύσει, παντὸς δὲ στεφάνου xal πάσης βασι- 
λικῆς ἁλουργίδος τιµιωτέρους αὐτοὺς ἡγησάμην. 
Οὕτως οὖν αὐτοὺς ἤσχυνε, xat ἐδίδαξε μὴ τοῖς φαι- 
νοµένοις πλανᾶσθαι, ἀλλὰ τοῖς νοουµένοις προσέχειν. 
Κατ' ἐχεῖνον τοίνυν τὸν εὐσεδη xal σοφὸν βασιλέα 
xai σὺ πεποίηχας, τῇ ἀγαθῇ ἑλπίδι προσδεξἀµενός 
µε, ἧς οὗ ψευσθήσῃ, ὡς ἔγωγε οἶμαι. Εἶπε δὲ πρὸς 
αὐτὸν ὁ Ἱωάσαφ  Ταῦτα μὲν 6t πάντα καλῶς εἶπας 
xai εὐαρμόστως * ἀλλ᾽ ἐχεῖνο θέλω μαθεῖν, τὶς ἐστιν 
ὁ σὺς Δεσπότης, ὃν xa' ἀρχὰς τοῦ λόχου περὶ τοῦ 
σπορέως &xelvou εἰρηχέναι ἔλεγες. 


ΚΕΦ. Ζ’. Αὖθις οὖν ἀναλαδὼν τὸν λόγον ὁ Βαρλαὰμ, 


(91) De περιχεῖσθαί τι notavi in Notit. mss. tom. XI, n, pp. 29 et 451. Joannes Chrys. p. 46 Cotel. :βα- 
σιλεὺς εἶ, διαδήµατι περίχεισαι. Puto scribendum, διάδηµα περ. Displicet διάληµά τι περ. Ipse hom. in 
S. Lumina, p. 125, Combef. : Την σάρκα εἰχὴ περιχείµενον. ltursus Homm. a Matibzrio editis t. 1, p. 80: 


Tjj χειρὶ τῇ τὴν ἄλνσιν περιχειµένῃ' ubi editor. 

















905 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. . 


906 


εἶπεν (09): El τὸν ἐμὸν βούλει Δεσπότην μαθεῖν, ó A Barlaam, dixit: Si quisnam Dominus meus sit in« 


Kópióg ἐστιν Ιησοῦς Χριστὸς, ὁ μονογενὴς Υἱὸς τοῦ 
Θεοῦ, ὁ µαχκάριος xal µόνος δυνάστης, ὁ Βασιλεὺς 
τῶν βασιλευόντων xai Κύριος τῶν χυριευόντων, ὁ 
μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀἁπρόσιτον (95), 
ὁ σὺν Πατρὶ xoi ἁγίῳ Πνεύματι δοξαξόμενος. Oóx 
εἰμὶ γὰρ ἐγὼ τῶν τοὺς πολλοὺς τούτους xal ἁτάχτους 
ἀναγορευόντων θεοὺς, καὶ τὰ ἄψυχα ταῦτα καὶ χωφὰ 
σεθοµένων εἴδωλα * ἀλλ' ἕνα 8sbv γινώσχω χαὶ ὁμο- 
λογῶ AS ἐν τρισὶν ὑποστάσεσι δοξαζόµενον, Πατρί 
φημι, xai Ylo, xai ἁγίῳ Πνεύματι, £v μιᾷ δὲ φύσει 
xai οὐσίᾳ, ἓν pud δόξῃ xal βασιλείᾳ μὴ µεριζοµένη. 
Oo; οὖν ὁ kv τρισὶν ὑποστάσεσιν εἷς Θεὸς, ἄναρχός 
τε xaX ἀτελεύτητος, αἰώνιός τε xai ἀῑδιος, ἄχτιστος, 
ἄτρεπτός τε xal ἀσώματος, ἁόρατος, ἀπερίγραπτος, 
ἀπερινόητος, ἀγαθὸς xat δίχαιος μόνος, ὁ τὰ πάντα 
ἐχ μὴ ὄντων ὑποστησάμενος, tá τε ὁρατὰ xal τὰ 
ἀόρατα, πρῶτον μὲν δημιουργεῖ τὰς οὑρανίους δυνά- 
μεις xat ἀοράτους, ἀναρίθμητά τινα πλήθη ἄθλά τε 
χαὶ ἀσώματα, λειτουργιχὰ πνεύματα τῆς τοῦ Θεοῦ 
µεγαλειότητος * ἔπειτα τὸν ὁρώμενον χόσμον τοῦτον, 
οὑρανόν τε xai γῆν χαὶ τὴν θάλασσαν, ὄνπερ xol 
φωτὶ φαιδρύνας χατεχόσμησεν, οὑρανὺν μὲν ἡλίῳ 
xaX σελήνῃ καὶ τοῖς ἄστροις, γῆν 6b παντοίοις βλα- 
στήµασι xat διαφόροις ζώοις, τήν τ6 θάλασσαν πάλιν 
τῷ παμπληθεῖ τῶν νηκτῶν Ὑένει, Ταῦτα πάντα, 
αὐτὸς εἶπε, xal ἐγεννήθησαν, αὐτὸς ἐνετείλατο καὶ 
ἐχτίσθησαν (94). Elta δημιουρχεῖ τὸν ἄνθρωπον 
χερσὶν ἰδίαις, χοῦν μὲν λαδὼν ἀπὸ τῆς γῆς εἰς 


διάπλασιν τοῦ σώματος, τὴν δὲ ψυχὴν λογιχὴν xat (c 


νοερὰν διὰ τοῦ olxelou ἐμφυσήματος αὐτῷ δοὺς (95), 
Ἶτις xav εἰχόνα καὶ ὁμοίωσιν τοῦ θεοῦ δεδηµιουρ- 
γῆσθαι γέγραπται (90): χατ᾽ εἰχόνα μὲν, διὰ τὸ vos- 
pb» xal αὐτεξούσιον, χαθ᾽ ὁμοίωσιν δὲ διὰ τὴν τῆς 
ἀρετῆς κατὰ τὸ δυνατὸν ἆμθ ὁμοίωσιν (97). 1 οὔτον τὸν 
ἄνθρωπον αὐτεξουσιότητι xal ἀθανασίᾳ τιµήσας, 
βασιλέα τῶν ἐπὶ γῆς κατέστησεν' ἐποίησε δὲ ἐξ αὖ- 
τοῦ τὸ θῆλυ, βοηθὸν αὐτῷ κατ’ αὐτόν (98). 


telligere cupis, Dominus Jesus Christus est, unigeni« 
tus, inquam , ille Dei Filius, ille beatus et solus po- 
tens, ille Hex regum et Dominus dominautium , qui 
solus babet immmortalitatein, 8ο lucem habitat inac- 
cessibilem , qui cum Patre et Spiritu sancto glorifl- 
catur (1 Tim. vi). Neque enim ex eorum numero sum 
qui multos hos et petulantes dos colunt, atque hsec 
anima expertia et surda simulacra venerantur; ve- 
rum unum Deum agnosco et confiteor, qui i1 tribu: 
personis, hoc est Patre et Filio et Spiritu sancto, 
atque una natura et es:entia, in una gloria et reguo 
minime diviso glorificatur. Hic igitur in tribus per- 
sonis unus Deus, pripcipii ac finis expers (Nas., 
orat. 2, de Pasch.), sempiternus, increatus, immu- 
labilis, corpore vacans, invisibilis , cireumscriptione 
carens, animi comprehensionem fugiens, solus bonus 
ac justus eet, qui omuia, tam qux oculis cernuntur 
quam quz oculorum obtutum fugiunt, ex nihilo in 
ortum produxit. Primum scilicet invisibilium ac cce- 
lestium virtutum innumerabilem quamdam multitu- 
dinem a materia et corpore secretam, hoc est admi- 
nistros divina majestatis spiritus ; deinde autem mun- 
dum hunc in aspectum cadentem, hoc est ccelam, ac 
terram, et mare; quem etiam lztissima luce coorna- 
vit, ccelum nempe sole ac luna et sideribus, terram 
autem omnis generis stirpibus ac variis animan- 
tibus, inare denique numerosissimis piscium generi- 
bus. tiec omnia ipse dixit, et facta sunt; ipse man- 
davit, et creata sunt (Psal. cx,vni). Post autem ho- 
minem suismet manibus effingit, sumpto nimirum a 
terra ad corporis compositionem luto, anima autem 
rationis et intelligentiz participe per suam insuffla- 
üonem ipsi tributa, qux quidem ad Dei imaginem et 
similitudinem effecta esse scripta est (Gen. 1) : ad 
imaginem videlicet, propter vim intelligendi atque 
arbitrii libertatem ; ad similitudinem autem, propter 
virtutis ipsius, quoad ejus fleri potest, imitationem. 


Hunc porro bominem, arbitrii libertate atque immortalitate donatum, eorum qui: in terra sunt regem 
constituit ; atque ex ipso feminam, qu: ipsi auxilio esset, ipsi similem effecit. 


Καὶ, φυτεύσας παράδεισον ἐν Ἐδὲμ χατὰ ἀνα- 
τολὰς, εὐφροσύνης xai θυµηδίας πάσης πεπληρω- 
µένον, ἔθετο ἓν αὐτῷ τὸν ἄνθρωπον ὃν ἔπλασε, 
πάντων μὲν τῶν ἐχεῖσε θείων φυτῶν χελεύσας ἀχω- 
λύτως µετέχειν, ἑνὸς δὲ µόνου θέµενος ἐντολὴν ὅλως 
μὴ Υεύσασθαι, ὅπερ ξύλον τοῦ Υινώσχειν καλὸν xal 
πονηρὸν χέχληται, οὕτως εἰπών (99): “Ἡ δ᾽ ἂν ἡμέ- 


Consitoque in Eden ad Orientem paradiso, volu- 
ptatis omnis atque oblectamenti pleno, hominem, 
quem effinxerat, in ipso collocavit; sic quidem, vut 
divina bonitas omnia ligna quse illic erant sine ullo 
impedimento eum percipere juberet; unius autem 
duntaxat degustatione ipsi interdiceret (quod quidem 
lignum scientis boni et mali appellatum est), bis 


(92) Lemma metricum in À : Βαρλαὰμ ὧδε διάλεξις δευτέρα. 


93) ἰ Epist. ad Tim. vi, 15, 16. 
94) Psal. cxrvii, 5. 


(95) Gen. 1, 7 : Καὶ ἔπλασεν ὁ θεὺς τὸν ἄνθρωπον, χουν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς tb πρόσωπον 


αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς. 


ς 
(96) Gen. 1, 26. — De verbis xaz' εἰκόνα xai ὁμοίωσιν vide t. 1, p. 250; Chevrzana, t. II, p. 214. Lem- 


iia in À : "Opa τί τὸ κατ clxóva χαὶ χαθ᾽ ὁμοίωσιν. 


97) Et ethnici quoque sapientes in philosophia, 


θε ὁμο 


virtute, terrestrium fuga et odio, posuerunt P τῷ 
(wc. Loca vide in notis ad Marini Proclum, p. 102, 101: apud. Falster. Απισπίς philol, 1, 20; G. 


Matthiam Proleg. ad Hippocr. p. 14, n. 4; Remum not. ad Themist. p. 155; Heindorf. ad Tuüezt. $ 85; 


vict, Cleric. ad Sentent. Plat. pag. 519. 


(98) Gen. i1, 20. — Theod. Prodromus Tetrast. in Gen. pag. 4; Suvign., de Εν formatione : Σίγα, 
θεὸς ὁρᾶται γυναιχὸς τὴν πλάσιν imo δρᾷ τῆς, ut melius. est in codice 3951. 


(99) Gen. n, 17. 
PATROL. GR. XCVI. 


29 


901 


ADDENDA. 


9a 


verbis utens : Quacunque die comederitis ex eo, Α pa φάγητε ἁπ᾿ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε. Ef, ἃ 


morte moriemini. Enimvero unus ex praedictis sn- 
gelicis copiis, qui uni agmini przerat, cum naturalis 
vitii ne minimum quidem vestigium a creatore acce- 
pisse!, verum boni causa procreatus fuisset, libera 
mentis inductione 4 hono in malum deflexit, atque 
insolentia elatus, adversus Dominum ac Deum 
rebellare voluit. Ac propterea ex ordine suo ac 
dignitate expulsus est, atque pro beata illa gloria et 
angelico nomine, diaboli ac Satane nomen consecu- 
' tus est. Deus enim ipsum, et coelesti gloria indiguum, 
precipitem e colo exturbavit. Cum eo porro simul 
avulsa et ejecia est ingens angelorum qui ipsi sub- 
erent multitudo : qui quidem mentis inductione mali 
effecti, ac boni loco principis sui defectionem secuti, 
demonum momen, ut impostores ac circumscripto- 
pes, acceperunt. 

Diabolus-igitur, abjurato prorsus beno, malaque 
natura assumpta, invidiam adversus hominem 90Η: 
cepit (Sep. 1), propterea quod seipsum e tan'a glo- 
ria ejectom, ilium autem ad tantum henorem suh- 
vectum perspiceret : eumque e beata illa vivendi 
ratione dejicere moliebatur. Quare serpentem impo- 
sturz sus officinam nactus, per eum feminam cone 
venit. Cumque eam spe divinitatis adduxisset, ut 
interdictum lignum degustaret, per eam postea etian 
Adamum (nam hoc primo bomini nomen fuit) in 
íraudem impulit. Porro autem, ut primus homo 
contra divinum imperium interdicta plantam degu- 
&tavit, a summo parente atque architecto e delicia- 
Puin paradiso exterminatur, atque beat» illius et «b 
exitio immunis vits loco in hanc (heu!) miseram 
vitam incidit, ac postremo morte multatur. Atque 
binc vires nactus diabolus, et victoria elatus, aucto 
hominum genere, omne improbitatis genus ipsis in 
animum injecit, Ex quo factum est ut Deus ingent-m 
peecali impetum eoercere ac reprimere volens, terr: 
diluvium induxerit, atque omnem animam viven!em 
exstinxerit (Gen. vit). Cum autem unum duntaxat in 
illa state justum virum invepisset, hunc €um uxore 
ac liberis in arca quadam servatum, solum in terra 
constituit. Posteaquam autem rursum homines nu- 
aero augeri coeperunt, Dei oblivione capti sunt, 
atque ad graviorem impielatem proruperunt, ut qui 
diversis peccatis in servitutem se addixerint, atque 
in varia errorum genera distraxerint. 


Alii enim casu ac fortuito omnia ferri, providen- 
tizjsque expertia esse censuerunt; tanquam scilicet 
nullus Dominus sit qui ea regat ac moderetur. Alii 


(1) Gen. 15, 25. Cf. t. 1H, p. δὲ, n. 2. Th. Prodromus, Tetrast. p. 8 : Βλέπεις τὸν Αδάμ; 
καὶ δαχρύω. Ἐκχθάλλεται γὰρ τῆς τρυφῆς τοῦ χωρίου. Δέον δὲ μισεῖν τοῦ χαχοῦ 
γνοὺς παΐῖδα γεννᾷ τὸν Κάῑν. Suvignyus, qui beue scripsit τοῦ xy. pro cou 
ia mala edoctus est. » Nil mutandum. 
frequens in scriptoribus istis, et cujus exempla collegi ad Nicetam, 


conjecit ὁδ' ἄλλ᾽, « ut sit sensus, a 


τῶν εἰρημένων ἀγγελικῶν Üuvápewv, μιᾶς στρατιᾶς 
πρωτοστάτης, οὐδόλως ἐν ἑαυτῷ παρὰ τοῦ Δημιουρ- 
γοῦ καχίας φυσικῆς ἐσχηκὼς ἴχνος, ἀλλ’ ἐπ᾽ ἀγαθῷ 
γενόμενος, αὐτεξουσίῳ προαιρέσει Ἱτράπη ix «o 
χαλοῦ εἰς τὸ xaxbv, xal ἐπήρθη τῇ ἀπονοίᾳ, ἁνι- 
ἃραι βουληθεὶς τῷ Δεσπότη καὶ θεῷ. Ad) ἀπεδλήθη 
τῆς τάξεως αὐτοῦ xal τῆς ἀξίας, xal, ἀντὶ τῆς μα- 
χαρίἰας δόξης ἑχείνης xal ἀγγελιχῆς ὀνομασίας, 
διάδολος ἐχλήθη χαὶ Σατανᾶς προσωνόµασται, Ἔῤῥιὁε 
γὰρ αὐτὸν ὁ Θεὸς dq ἀνάξιον τῆς ἄνωθεν δόξης: 
συναπεσπάσθη δὲ αὐτῷ xal συναπεθλήθη xai πὶῖ- 
θος πολὺ τοῦ ὑπ) αὐτὸν τάγµατος τῶν ἀγγέλω», οἷ- 
τινες, Χαχοὶ γεγονότες eU τὴν προαίρεσιν, χα), 
ἀντὶ τοῦ ἀγαθοῦ τῇ ἁποστασίᾳ ἑξαχολουθήσαντε; 
τοῦ ἄρχοντος αὐτῶν, δαίμονες ὠνομάσθησαν, ὡς 
πλάνοι xal ἁπατεῶνες. 

Αρνησάμενος οὖν πάντη τὸ ἀγαθὸν ὁ διάδολος, 
χαὶ πονηρὰν προσλαθόµενος φύσιν, φθόνον ἀνεδέξατι 
πρὸς τὸν ἄνθρωπον, ὁρῶν ἑαυτὸν μὲν ix τηλιχαύτης 
ἀποῤῥιφέντα δύξης, ἀχεῖνον δὲ πρὸς τοιαύτην tud 
ἀναγόμενον, xaX ἐμηχανήσατο ἐχθαλεῖν αὐτὸν τῆς 
µαχαρίας ἑχείνης διαγωγῆς. Τὸν ὄφιν οὖν ἐργαστή- 
ριον τῆς ἰδίας πλάνης λαδόµενος, δι’ αὑτοῦ ὠμῖποι 
τῇ γυναιχὶ, καὶ πείσας αὐτὴν φαγεῖν Ex τοῦ ἀπηγο- 
ρευµένου ἐκείνου ξύλου ἐλπίδι θεώσεως, δι’ αὐτὴ; 
Ἱπάτησε xal τὸν Αδὰμ, οὕτω τοῦ πρωτοπλάστν 
χληθέντος. Καὶ φαγὼν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος τοῦ qv- 
τοῦ τῆς, παραχοῆς, ἑξόριστὸς γίνεται τοῦ παραδεί- 


C 5ου τῆς τρυφῆς (4) ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ, xal, ἀνὴ 


τῆς µακχαρίας ζωῆς ἐχείνης xat ἀνωλέθρου διαγω- 
γῆς, εἰς τὴν ἁἀθλίαν ταύτην xoi ταλαίπωρον (pti 
μοι 1) βιοτὴν ἐμπίπτει, xal θάνατον τὸ τελευταῖον 
καταδικάζεται. Ἐντεῦθεν ἰσχὺν 6 διάδολος λαθών xal 
«fj νίχῃ ἐγχαυχώμενος, πληθννθέντος τοῦ γένους των 
ἀνθρώπων, ὧθ  πᾶσαν καχίας ὁδὺν αὑτοῖς ὑπέθετο, 
Ὡς, ἐντεῦθεν διακόφαι τὴν πολλην τῆς ἁμαρτίεί 
φορὰν βουλόµενος, ὁ θεὸς χατακλυσμὸν ἐπήγαγε ti 
[7 ἀπολέσας πᾶσαν φυχὴν ζῶσαν ' ἕνα δὲ piv 
εὑρὼν δίχαιον Ey τῇ Υενεᾷ ἑχείνῃ; τοῦτον σὺν Tovar 
xai τέχνοις kv κιδωτῷ τινι περισώσας, μθνώτατο 
εἰς τὴν vv κατἐστησεν. Ἠνίχα δὲ Πρξατο πάλιν edi 
πλῆθος τὸ τῶν ἀνθρώπων γἔνος χωρεῖν, ἐπελάθοντο 
τοῦ Θεοῦ xal εἰς χεῖρον ἀσεδείας προέκυψαν [2 
D διαφόροις δουλωθέντες ἁμαρτήμασι, xal δεινοῖς x37 
Φθαρέντες ἁτοπήμασι, xat elg πολυσχιδῆ (6) πλάνην 
διαµερισθέντες, 
αἱ by γὰρ (4) αὐτομάτως φέρεσθαι τὸ πᾶν b 
µισαν, xol ἁἀπρονόητα ἑδογμάτισαν, ὡς paie 
ἐφεστηκότος Δεσπότου. ἄλλοι εἰμαρμένην εἰσηγή” 


he "i 
y αἰτίαν, Ὁ 5 m 
et ». τοῦ in cod. 2851), msle 


st δ ἀλλὰ conjunctionis forma 
p. 904. Ἐπιγνοὺς αἰτίαν, Eram seii 


cet, dictum est cum respectu ad Gen. iv, 4 : Αδὰμ 6k ἔγνω Εὔαν τὴν γυναῖχα αὐτοῦ, xal συλλαθοῦσα b56xE 


πὸν Kát ácifa 
(2) C, elc χείρονα πρ. ἀσέδειαν. 
(3) Codd. πολ f 


υσχεδη. Lemma metricum in À : "Opa ὅθεν πῶς ἐξέφυσαν αἱρέσεις. 


64) Schol. io À : οἱ Αἰγύπτιοι' et mox, ad ἄλλοι εἷμ., οἱ Ἕλληνες, ΄ 


909 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


910 


σαντο, «fj Ὑενέσει τὸ πᾶν ἀπιτρέφαντες * ἄλλοι πολ- Α fatum ipnvexerunt, natalitiisque sideribus omnia eom- 


λοὺς θεοὺς χαχοὺς xal πολυπαθεῖς ἐσεδάσθησαν, τοῦ 
ἔχειν αὐτοὺς τῶν ἰδίων παθῶν καὶ δεινῶν πράξεων 
συνηγόρους, ὧν χαὶ μορφώματα τυπώσαντες ἀνεστή- 
λωσαν ζόανα χωφὰ xal ἀναίσθητα εἴδωλα, xal συγ- 
χλείσαντες ἓν ναοῖς προσεχύνησαν, λατρεύοντες τῇ 
χτίσει παρὰ «bv Κτίσαντα (5), οἱ μὲν τῷ ἡλίῳ, xal 
τῇ σελήνῃ, xai τοῖς ἄστροις à ἔθετο ὁ θεὺς πρὸς τὸ 
φαῦσιν παρέχειν τῷ περιχείῳ τούτῳ χόσμῳ (6), 
ἄφνυχά τε ὄντα καὶ ἀναίσθητα, τῇ προνοίᾳ τοῦ Δη- 
μιουργοῦ φωτιζόμενα, χαὶ διαχρατούμενα, οὗ μὴν 
δὲ οἴχοθέν τι IO δυνάµενα ’ οἱ δὲ τῷ πυρὶ xat τοῖς 
ὕδασι καὶ τοῖς λοιποῖς ατοιχείοις τῆς γῆς, ἀφύχοις 
xai ἀναισθήτοις οὖσι xal οὐχ ἠσχύνθησαν οἱ ἔμφν- 
χοι xal λογιχοὶ τὰ τοιαῦτα σέθεσθαι' ἄλλοι θηρίοις 
xai ἑρπετοῖς xaX Χχτήνεσι τετραπόδοις τὸ σέδας 
ἀπένειμον, χτηνωδεστέρους τῶν σεδοµένων ἑαυτοὺς 
ἀποδειχνύντες: οἱ δὲ ἀνθρώπων τινῶν αἰσχρῶν xal 
εὐτελῶν μορφώματα ἀνετυπώσαντο, xal τούτους, 
θεοὺς ἐκάλεσαν, xai τοὺς μὲν αὐτῶν ἄῤῥενας, τινὰς 
δὲ θηλείας ὠνόμασαν, οὓς ἐχεῖνοι αὐτοὶ ἐξέθεντο 
μοιχοὺς εἶναι xal φονεῖς, ὀργίλους, καὶ ζηλωτάς, xal 
θυμαντικοὺς, πατροχτόνους xal ἀἁδελφοχτόνους, 
χλέπτας xal ἅρπαγας, χωλοὺς xai χυλλοὺς, xal 
φαρμαχοὺς, xal µαινοµένους, xal τούτων τινὰς μὲν 
τετελευτηχότας, τινὰς δὲ κχεχεραννωµένους, xal 
χοπτοµένους, xai θρηνουµένους xa δεδουλευχότας 
ἀνθρώποις, xoi φυγάδας Υενοµένους, xa εἰς Qoa 
μεταμορφουμένους ἐπὶ πονηραῖς καὶ αἰσχραῖς µίξε- 
σιν.Όθεν, [λαμθάνοντες οἱ ἄνθρωποι ἀφορμὰς ἀπὸ 
τῶν θεῶν αὐτῶν, ἁδεῶς χατεμιαίνοντο πάσῃ ἆχα- 
θαρσίᾳ. Καὶ δεινἡ χατεῖχε σχότωσις τὸ γένος ἡμῶν 
ἓν ἐχείνοις τοῖς χρόνοις, χαὶ οὐχ ἣν ὁ συνιὼν, οὐχ 
ἦν ὁ ἐχζητῶν τὸν θεόν (7) 


᾿Αθραὰμ δέ τις kv. ἑχείνῃ τῇ Υενεᾷ μόνος εὑρέθη 
τὰς αἰσθήσεις τῆς ἠνχῆς ἑῤῥωμένας ἔχων, ὃς τῇ 
θεωρίᾳ τῶν χτισµάτων ἐπέγνω τὸν Δημιουργόν. Ka- 
τανοῄήσας γὰρ οὐρανὸν χαὶ γῆν χαὶ θάλασσαν, fiov 
καὶ σελήνην καὶ τὰ λοιπὰ, ἐθαύμασε τὴν ἑναρμόνιον 
ταύτην διαχόσµησιν. ἰδὼν δὲ τὸν χόσµον xoi τὰ ἐν 
αὑτῷ πάντα, οὑκ αὑτομάτως γεγενῆσθαι xat αυντη- 
ρεῖσθαι ὤ0 ἑνόμισεν, οὔτε μὴν τοῖς ατοιχείοις τῆς 
γῆς 3| τοῖς ἀφύχοις εἰδώλοις τὴν αἰείαν τῆς τοιαύτης 
διαχοσµήσεως προσανέθετο’ ἀλλὰ τὸν ἀληθῃ θεὸν 
διὰ τούτων ἑπέγνω, xai αὐτὸν εἶναι Δημιουργὸν τοῦ 
παντὸς xai συνυχέα συνῆχεν. ᾿Αποδεξάμενος δὲ 
τοῦτον τῆς εὐγνωμοσύνης xat ὀρθῆς χρίσεως, ὁ 
θεὸς ἑνεφάνισεν αὑτὸν αὐτῷ, o0 καθὼς ἔχει φύσεως 
(θεὸν γὰρ Ιδεῖν γεννητῇ φύσει ἀδύνατον), ἀλλ᾽ οἱ- 
κονομικαῖς τιαι θεοφανείαις, ὡς οἶδεν αὐτός ' καὶ, 
τελεωτέραν γνῶσιν ἐνθεὶς αὐτοῦ τῇ doy, ἑδόξασε, 
χαὶ οἶχεῖον ἔθετο θεράποντα, ὃς, xai κατὰ διαδοχὴν 
τοῖς ἐξ αὐτοῦ παραπέµψας τὴν εὐσέθειαν, τὸν ἀληθῆ 
γνωρίζειν ἑδίδαξε θεόν. Διὸ xal εἰς πλῆθος ἄπειρον 


D 


miserunt. Alii multos deos malos, ac multis vitiosis 
affectionibus taborantes coluerunt, quo videlicel 
suarum affectionum et gravium flagitiorum defenso- 
res et patronos eos haberent. Quorum etiam formas 
pictura exprimentes, surdas statuas ac sensu caren- 
tia simulacra jn altam erexerunt, eaque in templis 
inclusa coluerunt et adorarunt, servientes nimirum 
creature potius quam Creatori. Quidam enim solem 
et lunam ac sidera, qux Deus ad lucem terreno huic 
mundo afferendam posuit, coluerunt : quse quideu 
anima et sensu carent, ac Creatoris providentia 
illuminantur et conservantur, non autem quidquau 
per se virium babent. Alii autem ignem et aquam 
ac reliqua terrzs eleinenta, quibus nec anima nec 
sensus inest. Neque eos qui anima et ratione praediti 
sunt ejusmodi rebus cultum adhibere puduit. Alii 
feris, et reptilibus, et pecudibus, et quadrupedibus 
animantibus venerationem tribuerunt : hinc scilicei 
sese ralionis magis expertes ostendentes quam ea 
ipsa qua colebant. Alii turpium quorumdam et ab- 
jeetorum bominum formas depinxerunt, eosque deo: 
appellarunt, partim masculos, partim feminas : quos 
etiam ipsimet adulteros, et homicidas, et iracundos, 
et invidus, et furiosos, . et parricidas, et fratricidas, 
etfures, et raptores, - et claudos, et debiles, οἱ 
vene(icos, et insanos esse tradiderunt, atque horum 
noneullos mortem obiisse, nonnullos fulmine per- 
cussos fuisse, nonnullos hominibus serviisse, atqu« 
exsules exstitisse, nonnullos vulnera accepisse, ac 
lamenta edidisse, atque.ob improba et feda flagitia 
in animalia sese immutasse. Quo fiebat ut homines 
ab ipsis diis occasioncm sumentes, omni impuritatis 
genere sese contanünarent. Ác tuin horrenda qui- 


dem caligo genus nostrum tenebat ; neque erat qui 


intelligeret, nec qui Deum requireret (Psal. xin). 


Ea autem setate Abraham solus inventus est qui 
animae sensum firmum ac valentem haberet, aique 
ex rerum conditarum prospectu conditorem egno- 
sceret. Nam cum caelum, ac terram, et mare, solemn 
jtem et lunam ac reliqua considerasset , hujusmodi 
ornatuu) concinnitatis plenum admiratus est. Cum- 
que mundum, et ea quae in ipso sunt, conspexisset, 
non casu ac fortuito ca exstitisse atque conservari 
existimavit. Nec rursum terr: elementis, auf inaui- 
mis simulaeris ornatus hujuscemodi causam ascri- 
psit ; sed Deum verum per bxc agnovit, atque uni - 
versi effectorem et conservalorem esse intellexit. 
Deus autem ejus probitatem animi atque candorem, 
rectumque judicium comprobans, seipsum ei petefe- 
cit (non quidem ut natura est, neque enim íleN 
potest ut creata natura Deum cernat, verum per 
dispepnsatorias quasdam Dei visiones, quemadmodum 
ipse novit), plenioremque sui cognitionem in ipsius 
auito inserens, gloria euin affecit, sibique famulum 
ascivit. Qui quidem per successionem his qui οὐ 


(5) Epist. ad Rom. 1, 25 : Ἐσεδάσθησαν χαὶ ἑλάτρευσαν τῇ χτίσει παρὰ τὸν Κτίσαντα. 
(6) De adjectivo περίγειος, t. MI, pag. 25, n. 7; pay. 48, n. 4. — Schol. in A : οἱ Χαλδαῖοι. 
(?) Epist. ad Rom. ii, 11; Psal. xi, 2. Cf. p. 16, n. 2. 


la 





911 


ADDENDA. 93 


ipso promanarunt transmissa pietate, eos veri Dei Α τὸ σπέρμα αὐτοῦ ἐλθεῖν ὁ Δεσπότης εὐδόχησε, χαὶ 


cognitione instruxit.. Eamque ob causam Dominus 
semen ipsius in infinitam multitudinem excre- 
scere voluit, populumque sibi peculiarem appellavit 
(Gen. xv; 1 Pet. v); eosque /Ejyptie gentis, ac 
tyranni Pharaonis servitute pre:sos, editis horrendis 
atque admirandis signis et prodigiis per Moysen et 
Aaronem, viros sanctos ac prophetis donq przdi- 
tos, eduxit (Exodi xv). Quorum etiam opera /JEgy- 
ptios, pro eo atque ipsorum improbitas merebatur, 
exeruciavit ; et Israelitas (sic evim populus ille, qui 
ab Abrabamo ortum duxit, vocabatur) siccis pedi- 
bus per Rubrum mare, scissis videlicet aquis, atque 
tum a dextra tum a sinistra muri instar effectis, tra- 
jecit. Cum autem Pharao et /Egypiii a tergo eos se- 


λαὸν περιούσιον αὑτῷ ὠνόμασε, xol δονλωθέντας 
αὐτοὺς ἔθνει Αἰγυπτίῳ xai Φαραῷ τινι τυράννῳ ση- 
µείοις xai τέρασι φριχτοῖς xax ἐξαισίοις ἐξήγαγεν 
ἐχεῖθεν διὰ Μωσέως καὶ ᾽Ααρὼν, ἀνδρῶν ἁγίων xot 
χάριτι προφητείας δοξασθέντων» δι ὧν xal τοὺς 
Αἱἰγυπτίους ἐχόλασεν ἀξίως τῆς αὐτῶν πονηρίας, xa: 
τοὺς Ἱσραηλίτας (οὕτω γὰρ ὁ λαὸς ἐχεῖνος 6 τοῦ 
Αθραὰμ ἀπόγονος ἑχέχλητο) διὰ ξηρᾶς τὴν 'Eov- 
θρὰν θάλασσαν διἠγαγχε, διασχισθέντων τῶν ὑδάτων 
καὶ τεῖχος ἐκ δεξιῶν xa τεῖχος ἐξ εὐωνύμων veye- 
νηµένων (8) * τοῦ δὲ Φαραὼ xaX τῶν Αἱγυπτίων xat' 
ἴχνος αὐτῶν εἰσελθόντων, ἕπαναστραφέντα τὰ ὕδατα 
ἄρδην αὐτοὺς ἀπώλεσεν. B1 Εἶτα θαύμασι µετί- 
στοις xai θεοφανείαις ἐπὶ χρόνοις τεσσαράχοντα Ga. 


querentur, revers:? aqu: eos prorsus deleverunt. Ac B γαγὼν τὸν λαὸν ἐν τῇ ἑρήμῳ xaX ἄρτῳ οὐρανίῳ b 


postes, cum per maxima miracula divinosque pro- 
spectus, quadraginta annorum spatio populum in de- 
serto deduceret, ac coelesti pane eum aleret, legem 
(qua futurorum typus atqve adumbratio erat) lapi- 
deis tabulis divinitus inscriptam dedit, eamque 
Moysi in monte tribuit (Exodi xxxi). Quz quidem 
ab omnibus simulacris et flagitiosis actionibus abdu- 
:€ebat, solumque verum Deum venerari docebat. Sic 
igitur per ingentia miracula ipsos in bonam quam- 
dam terram induxit, quam olim patriarcha illi Abra- 
hamo se ipsius semini-daturum receperat. Ác lon- 
fum esset commemorare quot quamque magna et 
admiranda et illustria atque eximia beneflcia, quie 
numerum omnem exceduut, in eos contulerit. Qui- 


bus omnibus id agebatur, ut ab omni nefario cultu C 


εἰ flagitio genus humanum abstraheret, atque in ve- 
terem statum revocarct. Nihilo secius tamen adliuc 
natura nostra erroris libertati serviebat, ac per dia- 
boli tyraunidem mors in homines regnum obtinebat, 
«innesque divina sententia condemnatos in infernum 
:rangiittebat. 

Cum igitur in ejusmodi calamitatem ac. miseriam 
venissemus, minime nos despexit is a quo efficti at- 
que in ortum produeti fueramus; neque manuum 
suarum opus funditus perire sivit. Verum benigna 
Dei ac Patris voluntate. unigenitus Filius, et Dei 
Verbum, qui est in sinu Patris; ilie, inquam, ejus- 
dem cuin Patre ac Spiritu sancto substantie, ille 
*vo ouni antiquior, ille principii expers, qui in 
principio erzi, et apud Deum ac Patrem erat, et 
Deus erat, ad servos suos indulgenter se demittit ; 
et quidem ita, ut hiec demissio nec verbis declarari, 
uec mente comprehendi possit. Nam cum Deus per- 
fectus esset, perfectus homo ex Spiritu sancto et 
$»ncla Maria virgine Dei genitrice efficitur, non ex 


a 


ατρέφων, νόµον δέδωχε πλαξὶ λιθίναις θεόθεν γεγραµ- 
µένον, ὄνπερ ἑνεχείρισε τῷ Μωσεῖ ἐπὶ τοῦ ὄρους, 
«oTov ὄντα χαὶ σχιαγραφίαν τῶν µελλόντω», τῶν 
μὲν εἰδώλων xat πάντων τῶν πονηρῶν ἀπάχονια 
πράξεων, µόνον δὲ διδάσχοντα τὸν ὄντως ὄντα θεὺν 
σέδεσθαι, xal τῶν ἀγαθῶν ἔργων ἀντέχεσθαι, Τα- 
αὖταις οὖν τερατουρχίαις εἰσήγαγεν αὑτοὺς tl 
ἀγαθὴν τινα γῆν, ἤνπερ πάλαι τῷ πατριάρχῃ ἑχείνφ 
Αθραὰμ ἐπηγγείλατο δώσειν αὑτοῦ τῷ σπέρµατι. 
Καὶ µακρ»ν ἂν εἴη διηγἠσασθαι ὅσα εἰς αὐτοὺς ἓν- 
εδείξατο μεγάλα καὶ θαυμαστὰ, ἕἔνδοξά τε xal ἑξεί- 
cta, ὧν ovx ἔστιν ἀριθμὸς, δι ὧν πάντων τοῦτο ἦν 
τὸ σπουδαζόµενον πάσης ἀθέσμου λατρείας xs 
πράξεως τὸ τῶν ἀνθρώπων ἁποσπάσαι Ὑένος, va! 
εἰς τὴν ἀρχαίαν ἑπαναγαγεῖν κατάστασιν. ᾽Αλλὰ xe: 
ἔτι τῇ αὐτονομίᾳ τῆς πλάνης ἐδουλοῦτο ἡ φύσις ἡμῶν, 
xaX ἑδασίλευε τῶν ἀνθρώπων ὁ θάνατος, τῇ vopav- 
νίδι τοῦ διαδόλου xaY τῇ καταδίκῃ τοῦ ὥδου πάντας 
παραπὀμπωγ. 


Εἰς τοιαύτην οὖν συμφορὰν xal ταλαιπωρίαν ἑλ- 
θόντας ἡμᾶς οὗ παρεΐδεν ὁ πλάσας xai ix τοῦ 5 
ὄντος εἰς τὸ εἶναι παραγαγὼν, οὐδὲ &orxev εἰς τέλο; 
ἀπολέσθαι τὸ τῶν χειρῶν αὑτοῦ ἔργον, ἀλλ' εὐδοχίᾳ 
$9 τοῦ θεοῦ xai Πατρὸς xat συνεργίᾳ τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος, ὁ μονογενὴς Υὲὸς xat Λόγος τοῦ θεοῦ, j 
Qv εἰς τὸν χόλπον τοῦ Πατρὸς (9), ὁ ὁμοούσιος τῷ 
Πατρὶ xai τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, ὁ προαιώνιος, ὁ $vag- 
χος, ὁ ἐν ἀρχῇ Gv, καὶ πρὸς τὸν Gebv xal Πατέρα 
ὢν, καὶ Θεὸς ὧν (10), ὀνγχαταθαίνει τοῖς ἑαυτου 
δούλοις συγχατάθασιν ἄφραστον xai ἀκατάληχτο, 
χαὶ, 8sbc (uv τέλειος, ἄνθρωπος τέλειος γίνεται ἐχ 
Πνεύματος ἁγίου xa Μαρίας τῆς ἁγίας Παρθένο» 


' καὶ θευτόχου, οὐχ ἐχ σπέρματος ἀνδρὸς, T] θελάµ5" 


(9) Codd. ξηρᾶς. Exod. xiv, 34 : Κύριος... ἑποίησε τὴν θάλασσαν ξηρὰν, καὶ ἐσχίσθη τὸ bw" xai els - 
θον οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ εἰς µέσον τῆς θαλάσσης χατὰ τὸ ξηρόν xal τὸ ὕδωρ αὐτῆς τεῖχος Ex δεξιὼν xal τεῖχο» 
ἐξ εὐωνύμων. Th. Prodromus, Tetrast. in. Exod. p. 40 : Χέρσον ἀδυσσότοχον πέδον ἥλιος Augentiest 
| Y5uo γὰρ ἑχάτερθε πεπηγµένον t6ze τεῖχος] Μίμνει. Malim ἀθυσσοτόχον cum cod. 2851, quod et Be " 
ianze editioni, qua nunc careo, inesse videiur, cuim ex eo loco in nova Thesauri Greci editione allau ! 
fuerit, Sensus est: solum abyssorum parentem, velut continentem s$0l oberravit; quod moneo ob Suvigny 
latina quz hic mala sunt, Eadem. est autithesis Psal. cv, 9: Ὡδήγησεν αὐτοὺς ἓν ἀθύσσῳ 0; tv ἐρήμν. 


(9) Joan. 5. 18. 


(10) Join. l, 1 . 8:6; ἣν 6 Λόχος οὗτος ἣν ἓν ἀρχὴ πρὸς »ὸν θςεόν 


913 


ΥΙΤΑ DARLAAM ET JOASAPII. 


914 


της, 1] avvaoela,, ἐν τῇ ἀχράντῳ µήτρᾳ τῆς Παρθέ- A viri semine aut voluntate aut concubitu (Joan. 1), in . 


νου συλληφθεὶς, ἀλλ᾽ Ex Πνεύματος ἁγίου (M), χαθὼς 
xai πρὸ τῆς συλλήψεως si; τῶν ἀρχαγγέλων ἁπ- 
εζτάλη μηνύων τῇ Παρθένῳ τὴν ξένην σύλληψιν Exst- 
vn» xai τὸν ἄφραστον τόχον. ᾿Ασπόρως Ὑὰρ συν- 
ελήφθη ὁ Yibc τοῦ Θεοῦ ἐκ Πνεύματος ἁγίου, xoi 
συµπήξας ἑαυτῷ ἐν τῇ µήτρᾳ τῆς Παρθένου σάρχα 
ἐμφυχουμένην ψφυχῇ λογικῇ τε χαὶ νοερᾷ, προΏλθεν 
£v μιᾷ τῇ ὑποστάσει, δύο δὲ ταῖς φύσεσι, τέλειος 
θ:ὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, ἄφθορον τὴν παρθενἰαν 
τῆς Τεχούσης xai μετὰ τὸν τόχον φυλάξας, xal, ἓν 
πᾶσιν ὁμοιοπαθῆς ἡμῖν γενόμενος χωρὶς ἆμαρ- 
τίας (12), τὰς ἀσθενείας ἡμῶν ἀνέλαθε xal τὰς νόσους 
ἐθάστασεν (43). Ἐπεὶ γὰρ δι ἁμαρτίας εἰσῆλθεν ὁ 
Εάνατος εἰς τὸν χόσμον (14), $3 Ee τὸν λυτροῦσθαι 


μέλλοντα ἀναμάρτητον εἶναι καὶ μὴ τῷ θανάτῳ διὰ Β 


τῆς ἁμαρτίας ὑπεύθυνον. 


"E τριάχοντα δὲ χρόνοις-τοῖς ἀνθρώποις συνανα- 
στραφεὶς, ἐθαπτίσθη ἐν τῷ Ἱορδάνῃ ποταμῷ ὑπὸ 
Ἱωάννου, ἀνδρὺς ἁγίου xal πάντων τῶν προφητῶν 
ὑπερχειμένου. Βαπτισθέντος δὲ αὐτοῦ, φωνὴ ἠνέχθη 
οἱρανόθεν Ex τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς, λέγουσα' Οὗτός 
ἐστιν (15) ὁ Υἱός : poo ὁ ἀγαπητὸς, ἐν ᾧ εὐδόχησα. 
Καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἓν εἴδει περιστερᾶς κατῆλ- 


θεν ἐπ αὐτόν. Καὶ ἁποτότε ἤρξατο σημεῖα ποιεῖν - 


μεγάλα (16) καὶ θαυμαστὰ, νεκροὺς ἀνιστῶν, τυ- 
φλοὺς φωτίζων, δαίμονας ἁπελαύνων, χωφοὺς xal 
χυλλοὺς θεραπεύων, λεπροὺς καθαρίζων, xat παντα- 


labis omnis experte Virginis utero conceptus, sed ex - 
Spiritu sancto, quemadmodum ante conceptionem 
srcliangelorum unus missus est, qui novam illam et 
admiraudam conceptionem — Virgini nuntiaret. Ei- 


: enim Dei Fillusex Spiritu sancto sine semine conce- 


ptus est; compactaque sibi in Virginis utero carne 
animata auina rationis ac mentis participe, prodiit 
in una persona, et duabus naturis, perfectus Devs, 
et bomo perfeetus; matris virginitatem etian) post 
paruim ab ompi labe conservans. Atque iisde:u om- 
nino quibus nos, excepto peccato, passionibus ob- 
noxius effectus (Heb. 1v), infirmitates nostras susce- 
lit, ac morbos nostros portavit (lea. rin). Quoniam 
enim per peceatam mors in mundum introierat 
(Hom. v), necesse erat ut qui redemptionis mu- 
nere — perfenciurus erat, ab omni peccato purus 
csset, peccatique morii minime obnoxius. 


"Priginta porro annis cum hominibus versatus, in - 
Jordanis undis a Joaune viro sancto, ac prophetarum 
omnium prestantissimo, baptizatus est. Eoque bapti- 
zato vox ejusmodi de coelo a Deo Patre delata est : 
Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene com- 
placui [Luce im) : atque Spiritus sanctus columbae 
specie in ipsum descendit. Αο deinceps magna et ad- 
miranda signa efficere ccepit, mortuos videlicet ad 
vitam revocans, «ΟΙ lucem afferens, d:xmones in 
fugam vertens, surdos et claudos curans, leprosos . 
purgans, atque inveteratam naturam nostram undi- 


χόθεν ἀναχαινίξων τὴν παλαιωθεῖσαν ἡμῶν φύσιν, c. que renovaus, operibusque erudiens, ac virtutis viam 


ἔργψτε xal λόγῳ παιδεύων xaX διδάσκων τὴν τῆς 
ἀρετῆς ὁδὸν, τῆς μὲν φθορᾶς ἁπάγων, πρὸς δὲ τὴν 
ζωὴν ποδηγῶν τὴν αἰώνιον. Ὄθεν χαὶ μαθητὰς ἑἐξ- 
ελέδατο δώδεχα, οὓς xal ἁποστόλους ἐχάλεσε ' xol 
Ῥηρύττειν αὐτοῖς ἐπέτρεψε τὴν οὑράνιον πολιτείαν, 
ἣν ἦλθεν ἐπὶ τῆς γῆς ἐνδείξασθαι, xal οὐρανίους 
τοὺς ταπεινοὺς ἡμᾶς χαὶ ἐπιγείους τῇ αὐτοῦ οἶχο- 
νοµία τελέσαι.] 

Φθόνῳ δὲ τῆς θαυμαστῆς αὐτοῦ xal θεοπρεποῦς 
πολιτείᾶς xal τῶν ἀπείρων θαυμάτων οἱ ἀρχιερεῖς 
xa ἀρχηγοὶ τῶν Ἰουδαίων, ἔνθα 6 καὶ τὰς διατρι- 
6X; ἐποιεῖτο, µανέντες, οἶσπερ τὰ προειρηµένα 
θαυμαστά onusta καὶ τέρατα (17) πεποιἠχει, ἅμνη- 
μονήσαντες πάντων, θανάτῳ αὐτὺν κατεδίχασαν, 


edocens, atque a corruptione abstrahens, et ad sem- 
piternam vitam iter monstrans. Unde etiam duode- 
cim discipulos elegit (Matth. xix); quos apostolos 
nominavit, ipsisque negotium dedit ut coelestem vitz 
rationem przdicarent, quai ut in terra ostenderot, 
3c nos humiles et terrenos per incarnationem suam 
coelestes efficeret, venerat. 


Al vero admirands ipsius ac Deitati consentanea 
vite atque inflnitorum miraeulorum invidia et furore 
commoti Judsorum pontiflces ac principes, apud 
quos scilicet commorabatur, et ad quorum utilita- 
tem admiranda hujusmodi signa et prodigia perpe- . 
trarat, beneficiorum omniam immemores, eum morte 


ἕνα τῶν μαθητῶν αὑτοῦ εἰς προδοσίαν συναρ- D moltarunt, uno nimirum ex ipsius discipulis ad ipsum. 
pav P Ρ 


πάπαντες" xal, χρατήσαντες αὐτὸν, τοῖς ἔθνεσιν Ex- 
ὅττον τὴν ζωὴν τῶν ἁπάντων ἐποιῄσαντο, ἐχουσίᾳ 
βουλῇ ταῦτα καταδεξαµένου αὐτοῦ. Ἡλθε γὰρ δι 
ἡμᾶς πάντα παθεῖν, ἵν ἡμᾶς τῶν παθῶν ἐἔλευθε- 
ρώσῃ. Ἠολλά δὲ εἰς αὐτὸν ἑνδειξάμενοι, σταυρῷ τὸ 


ργυάθιαιω arrepto, comprehensumque ipsum gen- 
tibus dediderunt, ipsum, inquam, qui omnium vita 
erat, ac sponte.hec suscipiebat. Hac enim de causa 
venit, ut nostra causa omnia perpeteretur, quo vide- 
licet nos a vitiosis affectionibus in libertatem vindi- 


(41) Joan. 1, 43 : Ot οὐχ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ &x- θελήµατος σαρχὸς, οὐδξ Ex θελήµατος ἀνδρὸς, ἁλλ᾽ kx θεοῦ 


ἐγεννήθησαν. 


(12) Epist. ad Hebr. 1v, 45 : Ob γὰρ ἔχομεν ἀρχιερέα μὴ δυνάµενον συμπαθῆσα: ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν, 


πεπειρασµένον δὲ χατὰ πάντα καθ) ὁμοιότητα, yop 
(15) Mau. vini, 7. 


ἁμαρτίας. 


(14) Epist. ad Rom. v, 19 : Δι ἑνὸς ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν κόσμον εἰσῃλθε, καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ 


θάνατος. 


16) Matth. xxiv, 24 : Δώσουσι σημεῖα μεγάλα καὶ τέρατα. 


15) Matth. 1, 17. 
(o Cf. p. 50 et nota prac. 


915 ADDENDA. 916 
caret. Cum autem multa in eum suppliciorum genera A τελευταῖον χατεδίχασαν. Καὶ πάντα ὑπέμεινε τῇ 
exercuissent, eum ad extremum cruce condemna- «φύσει τῆς σαρχὸς, Tic ἐξ ἡμῶν ἀνελάδετο, τῆς θείας 
runt. Atque omnia in carnis, quam er nobis assum- αὐτοῦ φύσεως ἁπαθοῦς µεινάσης. Δύο γὰρ φύσεων 
pserat, natura pertulit : divina interim ipsius natura ὑπάρχων, τῆς τε θείας xal fc ἐξ ἡμῶν προσανελά- 
ab omni perpessione libera manente. Nam cum du- — 6s:o, ἡ μὲν ἀνθρωπεία φύσις ἔπαθεν, ἡ δὲ θούτης 
pliei natura praditus esset, hoc est divina, etea ἁἀπαθὴς διέµεινε xal ἀθάνατος. Ἐσταυρώθη οὖν τῇ 
quam a nobis assumpserat, humana quidem natura : σαρχὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, ὢν ἀναμάρ- 
perpessa est, divinitas autem perpessione immunis Ἅτητος. ἹΑμαρτίαν γὰρ οὐχ ἐποίησεν οὐδὲ εὑρέθη 
et immortalis erat. Cruci igitur in carne affixus est ῥδόλος ἓν τῷ στόµατι αὐτοῦ (18), καὶ οὐχ ὑπέχειτο 
innocens Dominus noster Jesus Christus. Peceatum — 9avázu- διὰ τῆς ἁμαρτίας Υὰρ, ὡς xaX προεῖπον (19), 
enim non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus ὁ θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τὸν χόσμον ἀλλὰ δι ἡμᾶς 
(1sa. um; Rom. v); proindeque morti obnoxius non ἀπέθανε σαρχὶ (20), ἵν ἡμᾶς τῆς τοῦ θανάτου λν- 
erat. Quandoquidem, ut jam dixi, mors per peccatum «τρώσηται τυραννίδος. Κατῆλθεν εἰς ἆδου, καὶ τοῦτον 
in mundum introivit. Verum nostracausa carne mor- συντρίψας, τὰς ἀπ᾿ αἰῶνος ἐγχεχλεισμένας ἐχεῖσε 
tem eppetit, ui nos a mortis tyrannide redimeret. — doyàc ἠλευθέρωσε (21). Τεθεὶς ἓν τάφῳ τῇ τρίτῃ 
Descendit ad inferos, iisque contritis, eas que ab p ἡμέρᾳ ἐξανέστη, νιχῄσας cov 95 θάνατον χαὶ ἡμῖν 
erbe condito illic incluse tenebantur, animas libera- τὴν νίκην δωρησάµενος xav' αὐτοῦ, καὶ, ἀφθαρτίσας 
vit. In sepulcro conditus, tertia die resurrexit, cum τὴν σάρχα ὁ τῆς ἀφθαρσίας πάροχος, ὤφθη τοῖς µα- 


scilicet mortem superasset, victoeriamque nobis ad- 
versus eam donasset, atque immortalitatis largitor 
immortalitatem carni conciliasset , discipulis visus 
per eos universo mortalium generi. 

Post quadraginta autem dies in celos ascendit, 
alque in Patris dextra sedet, rursumque venturus 
est jud:eare vivos et mortuos, 3€ reddere unicuique 
juxta opera sua. (Psal. x1). Post gloriosam autem 
suam in caelos ascensionem, sanctissimum Spiritum 
ad sanctos suos discipulos in ignis specie misit; cu- 
jus instinctu peregrinis linguis loqui edeperunt, quem- 


θηταῖς, εἰρήνην αὐτοῖς δωρούµενος (22) xat δι΄ αὖ- 
τῶν παντὶ τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων. 


est, ipsisque pacem impertivit (Joan. xx ; Act. 1), ac 


Μεθ) ἡμέρας δὲ τεσσαράχοντα εἰς οὐρανοὺς &v- 
εφοίτησἐ, xai οὕτωςὲν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς χαθέξε- 
ται (23), ὃς γαὶ μέλλει πάλιν ἔρχεσθαι xplvac (24) 
ζῶντας χαὶ νεχροὺς, xal ἀποδοῦναι ἑχάστῳ χατὰ τὰ 
ἔργα αὐτοῦ (25). Μετά δὲ τὴν ἔἕνδοξον αὐτοῦ εἰς οὗ- 
ρανοὺς ἀνάληψιν, ἀπέσίειλε τὸ πανάγιον Ἠνεῦμα 
ἐπὶ τοὺς ἁγίους αὐτοῦ μαθητὰς Ev εἴδει πυρὺς, xal 


3ἀπιοάυπι ipse dabat eloqui illis. Hinc igitur per C fp&avto ξέναις γλώσσαις λαλεῖν, χαθὼς τὸ Πνεῦμα 
ipsius gratiam in omnes gentes dispersi sunt, atque ῥἐδίδου ἀποφθέγγεσθαι (36). Ἐντεῦθεν οὖν τῇ χάριτι 
orthodoxam fidem przdicaverunt, baptizantes eos αὐτοῦ διεσπάρησαν εἰς πάντα τὰ ἔθνη, xal ἐχήρυξαν 
in nomine Patris et Filii et Spiritus saneti, οἱ do- τὴν ὀρθόδοξον πίστιν (27), βαπτίζοντες αὑτοὺς εἰς 
centes servare omnia Salvatoris precepta (Matih. — «b ὄνομα τοῦ Πατρὸς , xai τοῦ Υἱοῦ, xai τοῦ ἁγίου 
xxvui) Ad hunc igitur modum gentes a recta via Πνεύματος, διδάσκοντες τηρεῖν πάσας τὰς ἐντολὰς 
aberrantes illustraront, sc superstitiosum idolorum τοῦ Σωτῆρος (28). Ἐφώτισαν οὖν τὰ ἔθνη τὰ πε- 
errorem de medio sustulerunt. Quamvis autem hosti:, πλανημένα, καὶ τὴν δεισιδαίµονα πλάνην τῶν εἰδώ- 
cladem suam indignissime ferens, nunc quoque bel- — Xov κατήργησαν, Κἂν μὴ φέρων ὁ ἐχθρὸς τὴν ἧτταν 
lum adversus pios excitet, stultis videlicet ae stolidis πολέμους καὶ νῦν καθ) ἡμῶν τῶν πιατῶν Evelop (29), 


2 : Τοῦτο Υὰρ οὗ κατὰ τὴν τῶν Δοκητῶν Μ λολογίαν δια- 
ντα Λόγον μονογενΏ. 


25 joan. xx, 91 
(a5 Pag. 4, n. 4. 

(24) Η Epist. ad Tim. 1v, 4; 8 Petr. iv, 5. 

(25 Matth. xvi, 27 : Καὶ τότε ἀποδώσει ἑχάστῳ χατὰ τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ. Apoc. xxi, 13: Ἰδοὺ, ἔρχομαι 
ταχὺ. xal ὁ μισθός µου μετ) ἐμοῦ, ἀποδοῦναι ἑχάστῳ ὡς τὸ ἔργον αὐτοῦ ἔσται. 

(26) Act. apost. ii, 5, 4. 
. (27) Billius, non «urans verbum verbo reddere : « et prescberent la foy catholique. » Prziverat Billyo 
Trapezuntiana versio. 
29) Matth. xxvii, 19, 90. ; 
29) C, ἐγείρει. A prius ἐγείρη, dein e prava correctione ἐγείρει. Sie Reiskius in Libauio, t. IV,p. 58, 
cum reperisset Morellianam lectionem, εἰ δὲ ἐφ᾽ ὑμῶν τὸ αὐτὸ συµθαίνει, e suo dedit, solace corrigeus, 
auuÓalvn. Et in cod. 5017 est συµδαίνει, qui et totam. sententiam sic. exhibet, idque multo melius : Et δὲ 
ὑφ ἡμῶν τὸ αὐτὸ συµδαίνει, τίς ὑμῖν ἔσται πόρος; Dion Chrys. orat. 44, p. 197 * "Όταν δὲ δὲ xal πρὀθν- 
μον οὕτως xal dva ἔχει τις πατρίδα, πῶς οὐ yph πάντα τἄλλα περὶ ἑλάττονος ποιεῖσθαι ταύτηςς ο, 
xn. Photius Bibl. $ 259 : Ἑρώτησίς που xal παράληψις καὶ ἕτερα τοιαῦτα ἔνεισιν αὐτοῦ τοῖς λόνοις. Red- 





917 


δωλολατρείας ἀντέχεσθαι, ἀλλ’ ἀσθενῆς ἡ δύναμις 
αὐτοῦ γέγονε, χαὶ al ῥομφαῖαι αὐτοῦ εἰς τέλος ἑξ- 
έλιπον (30) τῇ τοῦ Χριστοῦ δυνάμει. Ἰδού σοι τὸν 
ἐμὸν Δεσπότην, xai θΘεὸν xal Σωτήρα, δι ὀλίγων 
ἑγνώρισα ῥημάτων  τελεώτερον δὲ γνωρίσεις, el 
τὴν χάριν αὐτοῦ δέξῃ ἐν τῇ ψυχῇ. σου xa δοῦλος αὐ- 
τοῦ χαταξιωθῇς γενέσθαι. 

ΚΕδ. H'. Τούτων ὡς Ἠχουσε τῶν ῥημάτων ὁ τοῦ 
βασιλέως υἱὸς, φῶς αὐτοῦ περιῄστραφε τὴν qu- 
xfj» (61): xaX ἐξαναστὰς τοῦ θρόνου x περιχαρείας, 
καὶ περιπλαχεὶς τῷ Βαρλαὰμ, ἔφη: Τάχα οὗτός ἐστιν, 
ὡς ἐγὼ εἰχάζω , τιµιώτατε τῶν ἀνθρώπων, ὁ λίθος 
ἐχεῖνος ὁ ἀτίμητος, ὃν ἐν μυστηρίῳ εἰχότως κατέχεις, 
pJ παντὶ τῷ βουλομένῳ τοῦτον δειχνύων, ἀλλ’ οἷς 


ἕῤῥωνται 57 τὰ τῆς ψυχῆς αἰσθητήρια. Ἰδοὺ γὰρ, B 


ὡς ταῦτα τὰ ῥήματα ἐδεξάμην ταῖς ἀχοαῖς, φῶς Υλν- 
χύτατον εἰσέδυ µου τῇ χαρδίᾳ, χαὶ τὸ βαρὺ ἐχεῖνο τῆς 
λύπης χάλυµµα, τὸ πολὺν δη χρόνον περιχείµενον 
τῇ χαρδίᾳ µου, θᾶττον περιῃρήθη (52). EL οὖν καλῶς 
εἰχάζω, ἀνάγγειλόν µοι; εἰ δὲ καὶ χρεϊττόν τι τῶν 
εἰρημένων γινώσχεις, μὴ ἀναθάλλου ἐξ αὐτῆς φανε- 
ρῶσαί wot. 


Αὖθις οὖν ὁ Βαρλαὰμ ἀπεχρίνατο' Ναὶ μὴν, χύριέ 


pou xal βασιλεῦ, τοῦτό ἐστι τὸ µέγα µυστήριον τὸ 
ἁποχεχρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων xal ἀπὸ τῶν 
γαενεῶν, ἐπ ἑσχάτων δὲ τῶν χρόνων Φφανερωθὲν 
τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων (55), οὗ τὴν φανέρωσιν 
πάλαι τῇ τοῦ θείου Πνεύματος χάριτι προήγγειλαν 
πολλοὶ προφῆται xal δίκαιοι, πολυμερῶς xal πο- 
λντρόπως (64) µυηθέντες ' καὶ µεγαλοφώνως κχατ- 
αγγείλαντες, xal πάντες τὴν ἑσομένην σωτηρίαν 
προορῶντες, ἐπόθουν θεάσασθαι ταύτην, xai οὐκ 
ἐθεάσαντο (55)  ἀλλ᾽ ἑσχάτη γενεὰ αὕτη ἠξιώθη τὸ 
σωτήριον δέξασθαι. 0 πιστεύσας οὗ ν xal βαπτισθεὶς 
σωθήσεται, 6 δὲ ἀπιστήσας χαταχριθήσεται (56). 


Ὅ δη Ἰωάσαφ ἔφη Πάντα τὰ εἰρημένα. σοι 
ἀνενδοιάστως πιστεύω, xat ὃν χαταγγέλλεις δοξάζω 
Θεόν. Ώ8 Μόνον ἁπλανῶς µοι ταῦτα σαφἠνισον, xat 
cl µε δεῖ ποιεῖν ἀχριδῶς δίδαξον - ἀλλὰ χαὶ τὸ βά- 
πτισµα τί ἐστιν, ὃ τοὺς πιστεύοντας δέξασθαι ἔφης, 
κατ’ ἀχολουθίαν αὐτῷ πάντα µοι γνώρισον (51). 


ΥΙΤΑ BARLAAM ET JOASAPH. 
πταίθων τοὺς B ἄφρονας xai ἀσυνέτους ἔτι τῆς εἰ- A 


918 
persuadens ut idolorum eultum ad!iac retineant, im- 
becilla tamen- ipsrüs- vis effecta est, atque ipsius 
frames per Christi potentiam in flnem defecerunt, 
En tibi Dominum meum ac Deum et salutis auctorem 
paucis verbis declaravi; plenius autem eum cogno- 
ste8 , si ipsius gratiam in-anima tua acceperis , 
divinoque beneficio tibi contigerit ut ipsius servus 
fias. 

Car. ΥΠ. — Hsc verba ut regis Πας. audivit, 
ipsius animus lumine perstrictus est, ac pr: l:titia 
€ solio suo exsurgens, Barlaamque complectens, 
dixit : Fortasse, nisi me conjectura fallit, vir prz- 
stantissime, bic est ie&slimabilis ille lapis quem non 
abs re occultum tenes, nec cuilibet promiscie osten- 
dis, verum iis demum qui sanis ac firmis animi sen- 
sibus -przediti sunt. Ecce enim ut hze verba auribus 
excepi, suavissima lux pectus meum subiit, et grave 
iHud moeroris velamen, quod jam pridem animo meo 
undique incumbebat, statim sublatum est. Si igitur 
reete conjicio, fac, quiso, sciam. Sin autem aliquid 
his quà abs te commemorata sunt przstantius nosti, 
ne-cuncteris id mihi rursus aperire. 


Rursum igitur respondit Barlaam :. lta sane, mi 
domine ac rex, hoc est illud magnum mysterium, 
quod absconditum — est. a... ssculis et generatio- 
nibus, inextremis autem temporibus hominum generi 
patefactum (Coloss. 1). Cujus declarationem olim per 
Spiritus divini gratiam multi . prophet:e. ac-justi viri 
preedixerunt, . multifariam. multisque modis edocti 
(Hebr. x1),. atque alta voce annuntiantes. Cumque 
salutem. omnino futuram prospicerent, ejusque cer- 
nende eupiditate tenerentur, non tamen eam per- 
spexerunt; verum ultima hec generatio divino 
beneficio salutis auctorem suscepit. Quamobrem 
qui crediderit, et baptizatus fuerit, salvus esit 
(Marc. xvi). 

Dixit autem Josaphat : Omnia ea-qua abs te dicia 
sunt sine ulla dubitatione credo, eumque quem 4η” 
nuntias Deum gloria.afflcio. Hoc unum peto, ut sine 
ullo errore cuncta mibi declares, quidque mihi fa- 
ciendum sit exacte doceas. Atque etiam quidnam 
baptismus sit quem ab iis qui fide prsediti sunt accipi. 
ais, deinceps fac intelligam. 


ditam fuit παράληψις latina voce responsio ;. ».sed lego παράλειψις, ut est in cod. 2967, et verto preter- 
itio. Nullus η uin recte se habeat iste locus in nupera, qua nondum uti potui, Bekkeri editione. Li- 


banius rursus, t. 1V, p. 191: 'E 1 
kius. ldem pag. 671, 5 : μηδὲν ἡδιχεῖσθαι vopi 


ρωτᾷς τὴν συμφορὰν, εἴ τίς ἐστι; cod. 5017 bene ἥτις, quod malebat Reis- 
ειν. imo ἠδιχῆσθαι.. 


50) Psal. 1x, U : Too ἐχθροῦ ἑξέλιπον αἱ ῥομφαῖαι εἰς τέλος. - uu 
in À, τῇ Ψυχῆ, mala αγία κ], Act. Ap. 1X, 3 : περιήστραψεν αὐτὸν φῶς.. 3ίο περιλάμπειν et. similia. 


JEsculupius ad Ammonem p. 91, post Poemandrum : Auch fj 


ὄψις λαµπρότωτα η΄ οιλάμπει πάντα τὸν xó- 


σµον τὸν ὑπερχείμενον' µέσος γὰρ ἵδρυται στεφανηφορῶν ττὸν.χόσμον. Pleuius codes, 4430 : τὸν ὑπερχείμε- 


νον χαὶ ὑποχείμενον. 


(32) Est imitatio locutionis Pauline : eonfer pag. 6; n. 12. Non facile feram Jos3aphum nondum 


conversum, οἱ 
($5). Epist. 4 i 
δὲ ἐἑφανερώθη τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ. 


ui de Paulo ne fando quidem audiverat, suam orationem talibus ornare flosculis. 
Coloss. 1, 96 : Τὸ μυατήριον τὸ .ἀποχεχρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων xal ἀπὸ τῶν γενεῶν, νυνὶ 


(54) Epist. ad Hebr. 1, 4 : Πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἓν τοῖς προ- 


φήταις. 


(55) Luc. x, 24 : Λέγω: χὰρ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ προφῆται καὶ βασιλεῖς ἠθέλησαν ἰδεῖν & ὑμεῖς βλέπετε, xal 


οὐχ εἴἶδον. 
(356) Marc. xvi, 16. 


(957) Forsan xoi xav' ἀκολ. — C, xas' &xoÀ. γνώρισον, 








919 


Ille autem ad eum respondit : Sancte bujusetin- A. 


contaminate Christianorum fldei velut radix ac cer- 
tum fundamentum divini baptismi gratia est, ut qua 
omnia a nativitate coBiracta peccata expiet, atque 
ea inquinamenta quze ex vitio conflata sunt prorsos 
expurget. Sic enim Salvator mandavit, ut per aquam 
ac Spiritum regeneremur, atque ad veterem dignita- 
tem redeamus : per orationem videlicet ac salutarem 
invocationem, ad aquam accedente Spiritu sancto. 
Daptizamur igitur juxta Salvatoris sermonem in no- 
mine Patris et Filii et Spiritus sancti (Matth. xxvii). 
Atque ita Spiritus gratia in ejus qui baptizatur ani- 
ma immoratur, eam illustrans, ac divinam reddens, 
atque imaginem illam ac similitudinem Dei, ad quam 
condita est, ipsi instaurans. Ac deinceps, veteribus 
omnibus vitii operibus abjecti8, novze vita cum Deo 
pactum inimus (Nas., orat. de sanct. Baptism.), ac 
puriorem vivendi rationem auspicamur : quo nimi- 
rum etiam coharedes eorum efficiamur qui ad im- 
mortalitatem regenerati sunt, ac sempiternam 
salutem consecuti sunt. Citra baptismum au- 
tem fleri non potest ut quisquam bonam spem con- 
sequatur, quamlibet etiam pios omnes pietate ante- 
celluerit, Sic enim Deus Verbum, qui, ut generi 
nostro Salutem afferret, humanitatem suscepit, dixit: 
Amen dico vobis, nisi quis regeneratus fuerit ex aqua 
et Spirit sancto, non intrabit in regnum colorum 
(Joan. imn). Quamobrem ante omnia te rogo, ut animo 
fidem accipias, ac statim ardentissimo quodam desi- 
derio ad baptismum accedas, nec ullam omnino mo- 
rain adhibeas. Periculosa siquidem est dilatio, pro- 
pierea quod przstitutus morti dies incertus est. Josa- 
phat autem ad ipsum dixit: Et quanam bona illa 
spes est, cujus fieri posse negasti ut quisquam citra 
baptismum compos (iat? Quidnam etiam illud est, 
quod cxcelorum regnum appellas? Undenam item Dei 
humanitate induti verba audivisti? Quinam rursus 
est incertus morti prasututus dies, de quo ingens 
sollicitudo pectus meum subiens, meeroribus ac do- 
loribus carnes meas conficit, atque adeo ipsum os- 
sium robur exest? Denique urrum morientes in nihi- 
lum dilabimur, an contra post presentem peregri- 
nationem alia vita superest : hee et his consentanea 
ex te scire avebam. 


ADDENDA. 


920 

Ἐκεῖνος δὺ πρὰς aüxby ἀπεχρίνατο (58): Τῆς 
ἁγίας ταύτης καὶ ἁμωμήτου τῶν Χριστιανῶν πί- 
στεως ῥίζα ὥσπερ xai ἀσφαλῆς ὑποδάθρα t του 
θείου βαπτίσματος ὑπάρχει χάρις, πάντων τῶν ἀπὸ 
γενέσεως ἁμαρτημάτων χάθαρσιν ἔχουσα, xat παν- 
τελη ῥύψιν τῶν ἀπὸ χαχίας ἐπεισελθόντων uolu- 
σµάτων. Οὕτω γὰρ ὁ Σωτὴρ ἐνετείλατο δι ὕδατος 
ἀναγεννᾶσθαι χαὶ Πνεύματος (59), καὶ εἰς τὸ ἀρχαῖον 
ἐπανάγεσθαι ἀξίωμα, δι ἐντεύξεως δηλαδη χαὶ της 
σωτηρίου ἐπικλήσεως, ἐπιφοιτῶντος τῷ ὕδατι του 
ἁγίου Πνεύματος. Βαπτιζόμεθα τοίνυν, χατὰ τὸν 
λόγον τοῦ Κυρίου (40), εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, xal 
τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, xai οὕτως 
ἑνοιχεῖ τοῦ ἁγίου Ἡνεύματος ἡ χάρις τῇ τοῦ βαπτι- 
σθέντος duy], λαμπρύνουσα αὐτὴν xat θεοειδῃ ἆπερ- 
γαζοµένη, καὶ «b xaz' εἰχόνα xai χαθ᾽ ὁβοίωσιν (4) 
αὐτῇ ἀνακαινίζουσα * καὶ λοιπὺν πάντα τὰ παλαιὰ 
τῆς χαχίας ἔργα ἀποῤῥίφαντες, συνθήκην πρὸς θεὸν 
δευτέρου βίου xat ἀρχὴν χαθαρωτέρας πολιτείας 
ποιούµεθα, ὡς ἂν καὶ συγχληρονόµοι ἑσόμεθα (42) 
τῶν πρὸς ἀφθαρσίαν ἀναγεννηθέντων χαὶ τῆς alwviou 
σωτηρίας ἐπιλαθομένων. Χωρὶς δὲ βαπτίσματος οὖκ 
ἔστι τῆς ἀγαθῆς ἑλπίδος ἑχείνης ἐπιτυχεῖν, ὤ9 χᾶν 
πάντων τῶν εὐσεθῶν εὐσεθέστερός τις Ὑένηται. 
Οὕτω γὰρ ὁ ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ γένους ἡμῶν ἔνανθρω- 
πήαας θεὺὸς Λόγος εἶπεν (43) * ᾽Αμὴν λέγω ὑμῖν, 
ἐὰν μὴ ἀναγεννηθῆτε δι ὕδατος χαὶ Πνεύματος, οὗ 
ph εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Διὸ 
πρὸ πάντων ἀξιῶ σε τῇ μὲν quy] δέξασθαι τὴν π:- 
στιν, προσελθεῖν δὲ εὐθὺς καὶ τῷ βαπτίσµατι πόθφ 
θερµοτάτῳ καὶ µηδόλως πρὸς τοῦτο ἀναθάλλεσθαι 
ἐπιχίνδυνον (44) γὰρ ἡ ἀναθολὴ, διὰ τὸ ἄδηλον εἶναι 
τοῦ θανάτου τὴν προθεσµίαν. 'O δὲ Ἰωάσαφ πρὸς 
αὐτὸν εἶπε (&): Kal τις ἡ ἀγαθὴ ἐλπὶς ἐχείνη, fic 
ἔφης χωρὶς βαπτίσματος μὴ ἐπιτυγχάνειν, τές δέ 
ἐστιν ἤνπερ βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀποχκαλεῖςς πό- 
θεν δὲ τὰ τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ ῥήματα σὺ 
ἀχήχοας; τίς δὲ ἡ τοῦ θανάτου ἄδηλος προθεσμία, 
περὶ ἧς μέριμνα πολλὴ, τῇ χαρδίᾳ µου ἑνσχήψασα, 
ἐν λύπαις xal ὀδύναις δαπανᾷ µου τὰς σάρχας, xat 
αὐτῶν δὴ τῶν ὁστέων χαθάπτεται, xat εἰ τεθνηξό- 
µενοι εἰς τὸ μὴ ὃν διαλυθῶμεν οἱ ἄνθρωποι, fj, ἐστιν 
ἄλλη εις βιοτὴ μετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἐχδημίαν; Tauta 
xaX τούτοις ἑπόμενα μαθεῖν ἐπεθύμουν. 


Barlaam hujusmodi responsum his verbis dedit: D ϐΘ0 Ὁ δὲ Βαρλαὰμ τοιαύτας τούτοις ἑδίδου τὰς 


Bona ea spes, de qua locutus sum, regni caelestis 
cst. Ea autem est ejusmodi, ut nulla omuino bumana 


ἀποχρίσεις (46): Ἡ μὲν ἀγαθὴ ἑλπὶς, fjv εἴρηχα, 


τῆς βασιλείας boi τῶν οὐρανῶν ' αὕτη Ob γλώσσῃ 


(58) Lemma metricum in A : Τρίτην Βαρλαάμ διάλεξιν νῦν βλέπε. 


($9) Cf. Joan. ii, 5. 
(40) Cf. Mauh. xxvii, 19. 
(41) Conf. p. 45, n. 5 


γη C, ἐἑσώμεθα, οἱ sicA e correctione. Fluctaat oratio inter soloecismum et barharismum. - 
45) Joan. ui, 5 : Αμὴν, ἁμὴν λέγω σοι" ἐὰν µή τις γεννηθῇ ἄνωθεν, οὐ δύναται ἰδεῖν τὴν βασιλείαν τοῦ 








θεού. 

(44) C, ἐπιχίνδυνος. In talibus varietatibus nentrum plerumque przferendum. Cf. t. 1, pag. 49, n. 5; 
Notit. mss, t. XI. 44, p. 89; notula ad Plutum 905, t. ΤΝ, pag. 264. Charito 1m, 3: Εὐχαταφρό τόν ἐστι 
q2vh µόνη xa ξένη. lbi qui proposuit εὐχαταφρόνητος, vir d. conjecturam fecit εὐχαταφρόνητον. Photius, 
epist. 1, $ 55 : TayuXoy(a γὰρ ἐν μὲν ἀγωνιστιχαῖς διαλέξεσι καὶ ἀμίλλαις εὐχαταφρόνιτον ἴσως. Menander 
Agricola : Ἑὐκαταφρόνητόν στι, Ροργία, πένης. Pleue Lucianus D. M. xiv, 5 : οἱ Ἰνδῶν ἐλέφαντες οὐχ εν» 
κατα ρρόνητόν τι ἔργον. 

(45) Lemma metricum in A : Ῥητήματα πάµπολλα τοῦ Ἰωάσαφ. 

(46) Lemma metricuimn in A : Καὶ τὴν «ετάρτην διδαχην ἀνταῦθ) ópa. 





921 
βροτείᾳ «b παράπαν ὑπάρχει ἀνέχφραστος 
1ὰρ ἡ Γραφή (41). "A ὀφθαλμὸς οὐχ εἶδε, xai ος 
οὖκ ἤχουσε, xal ἐπὶ χαρδίαν ἀνθρώπου οὐχ ἀνέδη, & 
ἠτοίμασεν ὁ Geb; τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν. "Όταν δὲ 
ἀξιωθῶμεν, τὸ παχὺ τοῦτο ἀποθέμενοι σαρχίον, τῆς 
µακχαριότητος ἑχείνης ἐπιτυχεῖν, τότε αὐτὸς, χατ- 
αξιώσας ἡμᾶς μὴ διαμαρτεῖν cr ἐλπίδος, διδάξει καὶ 
γνωριεῖ τῶν ἀγαθῶν ἐχείνων τὴν πάντα νοῦν ὑπερ- 
έχουσαν δόξαν, τὸ ἄφραστον φῶς, τὴν uf) διαχοπτο- 
µένην ζωὴν (48), τὴν μετὰ ἀγγέλων διαγωγἠν. 
E! γὰρ ἀξιωθῶμεν θεῷ συγγενέσθαι καθ᾽ ὅσον ἑφ- 
ικτὸν ἀνθρωπίνῃ φύσει, πάντα εἰσόμεθα παρ) αὐτοῦ 
& vuv οὐκ ἴσμεν. Τοῦτο γὰρ ἐγὼ, ix τῆς τῶν θεο- 
πνεύστων Γραφῶν μεμυημµένος διδαχῆς, πάντων µά- 
λιστα βασιλείαν obpavov (49) τίθεµαι, τὸ πλησίον 


γενέσθαι τῇ θεωρίᾳ τῆς ἁγίας χαὶ ζωαρχικῆς Τριά- Β 


δρ, xai τῷ ἀπροσίτῳ qutt (50) αὐτῆς ἑλλαμφθῇ- 
ναι, τρανότερόν (51) G1 τε xal χαθαρώτερον (52) 
xai ἀναχεχαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν ἄῤῥητον αὐτῆς 
δόξαν χατοπτρίζεσθαι (53). El δὲ μὴ δυνατὸν τὴν 
δόξαν ἑχείνην xal τὸ φῶς xal τὰ ἀπόῤῥητα ἀγαθὰ 
Ἐαραστῆσαι λόγῳ, θαυμαστὸν οὐδέν ᾽ οὐκ ἂν γὰρ 
ἦσαν µεγάλα xat ἐξαίρετα, εἴ γε ἡμῖν, τοῖς ἐπιγείοις 
χαὶ φΏαρτοῖς xal τὸ βαρὺ τοῦτο xai ἐμπαθὲς σαρ- 
χίον περιχειµένοις, τῷ λογισμῷ τε χατελαμδάνοντο 
xai τῷ λόγῳ παριστῶντο. Οὕτω μὲν οὖν δὴ περὶ 
τούτων εἰδὼς τῇ πίστει µόνῃ, δέχου ἀνενδοιάστως 
μηδὲν Πεπλασμένον ἔχειν, καὶ δι ἔργων ἀγαθῶν 
ἐπείχθητι τῆς ἀθανάτου βασιλείας ἑκείνης ἔπιλα- 


θέσθαι, ἧσπερ ὅταν ἐπιτύχῃς, µαθήσῃ τὸ τέλεων. C 


Περὶ ὧν δὲ ἠρώτησας, πῶς ἡμεῖς τοὺς λόγους νοῦ 
σαρχωθέντος θεοῦ ἀχηχόαμεν, διὰ τῶν ἱερῶν Εὐαγ- 
γδλίων ἴσθι πάντα τὰ τῆς θεανδρικῆς οἰχονομίας 
ἡμᾶς µεμαθηχέναι. Οὕτω γὰρ dj ἁγία δέλτος ἐχείνη 
χέχληται, ὡς ἅτε ἀθανασίαν καὶ ἀφθαρσίαν xaX ζωὴν 
αἰώνιον xaX ἁμαρτιῶν ἄφεσιν xax βασιλείαν οὐρανῶν 
τοῖς θνητοῖς ἡμῖν xa φθαρτοῖς καὶ ἐπιγείοις εὐαγ- 
γελιζοµένη’ 89b ἤνπερ γεγράφασιν οἱ αὑτόπται (54) 
xai ὑπηρέται τοῦ Λόγου, οὓς ἀνωτέρω εἴρηχα, ὅτι 
μαθητὰς καὶ ἁποστόλους ὁ Σωτὴρ ἡμῶν Χριστὸς 
ἐξελόξατο' xai παρέδωκἀν ἡμῖν ἐγγράφως, μετὰ 


(47) { Epist. ad Cor. 1, 9. 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


929 


φησὶ A lingua explicari possit. Ait enim Scriptura : Quie 


oculus non vidit, et auris non audivit, et in cor ho- 
minis non ascenderunt, praeparavit Deus diligentibus 
se (Isa. 1xiv; I1 Cor. iu). Cum autem abjecta. hac 
crassa carne , beatitudinem illam divino beneficio 
consecuti fuerimus, tum ille, cujus beneficio spes 
nostra nos minime fefellerit, nos docebit, efficietque 
ut bonorum illorum gloriam, omnem mentis captum 
superantem, lucem illam quz nulla oratione expri- 
mi potest, vitam illam qux morte non interrumpitur, 
ac denique illam cum angelis vitte consuetudinem 
cognoscamus. Nain si hoc divinitus consequamur, ut 
cum Deo, quantum humanae nature fas est, consue- 
tudinem habeamus, omnia ea qu» nunc nobis ignota 
sunt ab eo sciemus, Hoc enim, Scripturis divinítus 
inspiratis edoctus, omnium maxime colorum re- 
gnum esse duco, nempe ad sancte, οἱ qua vita 
juitium dedit, Trinitatis contemplationem accedere, 
atque incomparabili ipsius lumine purius illustrafi, 
ac revelata facie (11 Cor. m) ipsius gloriam omnein 
verborum facultstem superantem coutueri. Nec vero 
mirandum est, gloriam illam ac lucem et arcana 
bona nullis verbis declarari posse; neque enim am- 
pla et eximia essent, si nos terreni et mortales, ac 
gravem hanc et affectionibus obnoxiam carnem ge- 
stantes, ea tum cognitione percipere, tum verbis 
exprimere possemus. Qus cum explorata tibi sint, 
ea fide sola citra ullam dubitationem accipe, atque 
ab omni fictione abhorre; illudque stude, ut per 
bona opera immortalem illam gloriam  arripias. 
Qua cum tibi potiri contigerit , perfectius hzc 
cognosces. 


Quod autem er me quasivisti, quonam 
sinodo nos incarnati Dei verba. audierimus, hoc 
habeto, nos per sacrosancta Evangelia ea qus ad 
theandricam, hoc est Dei cum homine conjuncti , 
dispensationem pertinent , didicisse. Nam ita sanctus 
ille liber appellatur, ut qui immortalitatem et sta- 


ium a corruptione alienum , et sempiternam vitam, 


et peecatorum remissionem, el coelorum regnum, 
nobis qui mortales interituique obnoxii ac terreni 


sumus , fauste annuntiet. Quem quidem scripserunt 


qut spectatores ac ministri Verbi fuerunt. De quibus 


o Basil. in Psal. xxxii, 45 : Τὴν ὄντως Qorhvy, «hv θανάτῳ μὴ διαχοπτοµένην. 

49) Lemma metricuin in A : "Opa δὲ χαὶ τίς οὐρανῶν βασιλεία. Definitionem regni colorum videsis 
supra t. J, p. 445; quam reperies et in Evagrii Capitibus, t. ll Mouum. Cotel. p. 70. Koppii ea de re 
sententiam examini critico subjecit vir d. in Volborthii Biblioth. philol. t. I, p. 65. Exstat Chr. Raabii de 
regno Dei oratio. 

(50) Conf. locus Pauli supra p. 44, n. 2. 

(51) C, ecorrectione, τρανώτερον. Moschopulus, IL. oy. pag. 71, τρανότερος τρανότατος scribi jubet, cum 
sit τρανὸς penultima longa : cf. t. Il, xii, 2. Philo, De spec. legg. pag. 19$ ; τὰ φύσεως ἔργα τρανωτέραις 
φαντασίαις αὐγάξεται. Repono τρανοτέραις, quod an legatur in. Maugeyana quaxrere nunc non vacat, 
Exemplis qu» apposuit Moscbopulus foruie ότερος, poterit, ante αὐλότερος αὐλότατος (imo ao f^t &b- 
λότατος), addi e codice 2599, Ὑριφότερος Υριφότατος. In Constantini libro De ceremon. pag. 259 B, loyv- 
ρώτατοι relinquere noa debuit Reiskius, e cujus nota patet vocis ἰσχυρὸς quantitatem qua sit ignorasse 
virum circa talia negligentiorem, caetera egregium. 

(52) Sequitur Gregorium Naz. or. xv, p. 230: Τοὺς μὲν τὸ ἄφραστον φῶς διαδέχεται xot dj τῆς ἁγίας 
xai βασιλιχῆς θεωρία Τριάδος, ἑλλαμπούσης τρανώτερόν (leg. τρανότερόν) τε xat καθαρώτερον xat ὅλης ὅλῳ 
vot µιγνυµένης, ἣν 65 καὶ µόνην μάλιστα βασιλείαν οὐρανῶν τίθεμαι. 

(55) ΙΙ Epist. ad Cor. 11, 18 : Ἡμεῖς δὲ ἀναχεχαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δόξαν Κυρίου κατοπτριξόµενοι. 

(54) Luc. 1, 2. Cf. p. 69, n. 5. 


923 


ADDENDA. 


superius dixi, quod Salvator noster Christus disci- A τὴν ἕἔνδοξον τοῦ Δεσπότου sl; οὐρανοὺς ἄνοδον τῆς 


pulos et apostolos elegerit. Qui quidem Dobis post 
gloriosam Dei in ccelos ascensionem , ipsius in terra 
vitse rationem , et doctrinam ac miracula, quantum 
ab hominibus przstari poterat, litterarum monu- 
mentis mandarunt. Sic etenim in. extrema libri sui 
parte eximius ille inter divinos evangelistas dixit : 
Sunt et alia multa, quie fecit Jesus, quas si scriban- 
tur per singula, nec ipsum arbitror mundurm eos qui 
scribendi sunt capere posse libros (Joan. xxi). 

lu hoc igitur divino Evangelio , tum incarnationis, 
tum declarationis, tum miraculorum, tum przce- 
ptorum ipsius historia, Dei spiritu exarata conti- 
netur. Λο deinde supplicii illius ab omni labe re- 
moti , quod Dominus nostra causa subiit, sancteque 
triduo post resurrectionis, atque in celos ascen- 
sionis, ac denique illustris ac metuendi ipsius se- 
cundi adventus mentio habetur. Rursum enim Dei 
Filius cum gloria, omni sermone prestantiori atque 
ingenti cuelestis militie multitudine in terram ven- 
turus est, ut de mortalium genere sententiam fe- 
Tal, atque unicuique pro eo ae gessit, rependat 
( Luce xxi). Etenim cum Deus hominem ab initio 
effinxisset (que admodum etiam jam tibi exposui ) 
jnsufflavit in eum spiraculum vitze ( Gen. n), que 
quidem anima rationis atque intelligentie particeps 
appellatur. Quoniam autem morte damnati sumus, 
omnibus nobis mori necesse est ; nec fleri potest ut 
hic calix bominem ullum prztereat. Nihil autem est 
aliud mors quam animi a corpore disjunctio. Àc 
quidem illud corpus, quod e terra effictum est, 
posteaquam ab animo sejunctum est, in terram, ex 
qua sumptum fuerat, revertitur, ac corruptum dis- 
solvitur ( Gen. 11; Eccli. 11). Anima autem immor- 
talis cum sit, eo proficiscitur quo summas ille effe- 
ctor imperat, vel , ut rectius loquar, quemadmodum 
ipsa sibi , cum adhuc in carne versaretar, hospitium 
przparavit. Ut enim quisque vitz munere hic fun- 
ctus fuerit, illic recepturus est. 

Denique confectis longis temporum curriculis , 
Deus noster cum metuendà et sermonis facultatem 
superante gloria ad judicium de orbe ferendum ve- 
niet. Cujus metu celorum virtutes commovebun- 
tur, atque omnis angelorum exercitus tremore cot« 
reptus coram ipso astabit (Luc. xxi) : tum videlicet, 
cum in archangeli voce ac divina tuba mortui ad 
vitam redibunt, ac tremendo ipsius throno sisten 


(55) Joannes videlicet. 


(56) Mauh. xxv, 31: "Όταν δὲ ἔλθῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἂν τῇ 6068 αὐτοῦ, καὶ πάντες οἱ ἄγγαλοι pues 


αὑτοῦ. Cf. Luc. 1, 15. 
(517) Conf. p. 35, n. 4. 


B 


C 


D 


ἐπὶ γῆς αὐτοῦ πολιτείας, τάς τε διδασχαλίας αὐτοῦ 
καὶ τὰ θαύματα, χατὰ τὸ ἑγχωροῦν γραφῇ παρα- 
δοῦναι. Οὕτω γὰρ πρὸς τῷ τέλει τοῦ λόχου ὁ ἑξαί- 
ρετος τῶν θείων ἐχείνων εὐαγγελιστῶν (55) εἴρηχεν 
Ἔστι, φηδὶ, xai ἄλλα πολλὰ ὅσα ἐποίησεν ὁ 'Incouc, 
ἅτινα ἐὰν γράφηται xa0' Ey, οὐδὲ αὐτὸν οἶμαι οὺν 
κόσμον χωρῆσαι τὰ γραφόμενα βιθλία. 


Ἐν τούτῳ οὖν τῷ θειοτάτῳ Εὐαγγελίῳ ἐμφέρεται 
τῆς τε όαρχώσεως, τῆς τε ἀναδείξεως, τῶν τε θαυ- 
µάτων, τῶν τε πραγμάτων αὐτοῦ, ἡ ἱστορία Πνεύ- 
µατι θεοῦ γεγραμµένη, ἔπειτα καὶ περὶ τοῦ ἀχράν- 
του πάθους οὗπερ ὑπέμεινε δι’ ἡμᾶς ὁ Κύριος, τῆς 
τε ἁγίας καὶ τριημέρου ἑἐγέρσεως, xai τῆς εἰς οὐ- 
ῥανοὺς ἁνόδου, πρὸς δὲ xa τῆς ἑνδόξου xat φοδερᾶς 
αὐτοῦ δευτέρας παρουσίας. Μέλλει γὰρ πάλιν ὁ Yi, 
τοῦ Θεοῦ ἑλθεῖν ἐπὶ τῆς γῆς, μετὰ δόξης ἁῤῥήτου 
xai πλήθους τῆς οὑρανίου στρατιᾶς (56), χρῖναι «b 
γένος ἡμῶν xo ἀποδοῦναι ἑχάστῳ χατὰ τὰ ἔργα 
αὐτοῦ (ὔ7). Τὸν γὰρ ἄνθρωπον ἐξ ἀρχῆς ὁ θεὺς ἐκ (58) 
γῆς διαπλάσας, χαθὰ δὴ xal προλαδὼν εἶπόν σοι, 
ἑνεφύσησεν εἰς αὐτὸν πνοὴν (59), ἥτις φυχἠ λογική 
τε 9) xat νοερὰ προσαγορεύεται * ἐπεὶ δὲ θάνατον 
κατεχρίθηµεν, ἁποθνῄσχομεν πάντες, xal οὐκ ἔστι 
τὸ ποτήριον τοῦτό «wa τῶν ἀνθρώπων παραδρα- 
μεῖν (60) ἔστι δὲ ὁ θάνατος (61) χωρισμὸς φυχῆς 
ἀπὺ τοῦ σώματος. Ἐχεϊῖνο μὲν οὖν τὸ ix γῆς δια- 
πλασθὲν σῶμα, χωριαθὲν τῆς φνχῆς, εἰς γην ὑπο- 
στρέφει ἐξ ἥσπερ καὶ ἐλήφθη (62) καὶ φθειρόµενον 
διαλύεται: dj δὲ ψυχὴ, ἀθάνατος οὖσα, πορεύεται 
ἔνθα κελεύει ὁ Δημιουργὸς, μᾶλλον δὲ χαθὼς αὐτὴ 
πιροητοίµασεν ἑαυτῇ κατάλυμα ἔτι τῷ σαρχίῳ συν- 
οὔσα. Καθὼς γάρ τις πολιτεύσηται ἐνταῦθα, μέλλει 
ἀπολαμθάνειν ἐχεῖθεν. 


Elsa μετὰ πλείστους χρόνους ἐλεύσεται Χριστὸς 
6 θεὸς ἡμῶν χρῖναι τὸν κόσμον ἓν δόξη φοδερῦ xal 
ἀνεχδιηγήτῳ, οὗ τῷ φόδῳ αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν 
σαλευθήσονται (63), καὶ πᾶσαι αἱ στρατιαὶ τῶν 
ἀγγέλων τρόµῳ παρίστανται ἑνώπιον αὐτοῦ (64). 
Τότε ἐν φωνῇ ἀρχαγγέλου xaX ἓν σάλπιγχι Θεοῦ áva- 
στήσονται οἱ νεκροὶ (05), xal παραστῄσονται τῷ 


tue Φοθερῷ αὐτοῦ θρόνφ. Ἔστι δὲ fj ἀνάστασις συν- 


(58) A, ἐστί. Sclioliastes Nub. 159 : Καὶ γὰρ ἔστιν ἐκ τῶν τεττίγων τοῦτο χαὶ τῶν ἐγχελάδων ἰδεῖν, 


Forsan ἐπί. 
(59) Conf. p. 45, n. 2. 
(60 

ἐμοῦ. 


Respectu ad verba Christi apud Matth. xxvi, 42 : El οὐ δύναται τοῦτο τὸ ποτήριον παρελθεῖν ἀπ' 


(64) Lemma metricum in A : 'O θάνατος τί δ᾽ ἐστὶν ἐνθάδε βλέπε. 
(62) Gen. ui, 19 : Ἔως τοῦ ἀποστρέφαι σε εἰς τὴν γῆν ἐξ ἧς ἑλήφθης, 


(65) Luc. xxi, 26. 
(64) Luc. 1, 19. 
(65) Epist. ad Thessal, iv, 16. 


994 | 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


926 


άφεια (66) πάλιν ψυχῆς τε xal σώματος. Αὐτὺ οὖν Β (1 Thess. 1v). Est autem resuürreciio, 2nims rursus 


τὸ cupa, τὸ φθειρόµενον xal διαλνόµενον, οὐτὸ 
ἀναστήσεται ἄφθαρτον. Καὶ μηδαμῶς σοι ἀπιστίας 
λογιαμὸς περὶ τούτου ἐπέλθῃ (67) * οὐχ Θ4, ὀδυνα- 
τεῖ γὰρ τῷ ἐξ ἀρχῆς kx τῆς γῆς διαπλάσαντι αὐτὸ, 
εἶτα ἀποστραφὲν εἰς γῆν ἐξ fic ἐλήφθη, χατὰ τὴν τοῦ 
Δημιουργοῦ ἀπόφασιν (68), αὖθις ἀναστῆσαι. El 
γὰρ ἐννοήσεις πόσα ἐξ οὐχ ὄντων ἐποίησεν ὁ θεὺς, 
ἱκανή cot ἔσται αὕτη ἀπόδειξις. Καὶ γὰρ γῆν λάδὼν 
ἐποίησεν ἄνθρωπον, γῆν οὐκ οὖσαν πρότερον πῶς 
οὖν dj γη Υέγονεν ἄνθρωπος; πῶς δὲ abcr οὐχ οὖσα 
παρῄήγετο; ποίαν δὲ ὑποθάθραν ἔχοι; πῶς δὲ ἐξ αὖ- 
τῆς παρήχθησαν τὰ τῶν ἁλόγων ἄπειρα γένη, τὰ τῶν 
σπερµάτων, τὰ τῶν φυτῶν; Αλλά xal νῦν χατα- 
νόησον ἐπὶ τῆς γεννήσεως τῆς ἡμετέρας * οὐ σπέρµα 


cum corpore conjunctio. Quocirca hoc ipsum corpus, 
quod interit ac dissolvitur, ita resurget, ut. deinceps - 
interire nequeat (1 Cor. xv). Nec vero huic rei üdem 
ullo modo abrogare in mehtem tibi veniat. Neque 
enim ei qui ipsum primum e terra effpxit, postea- 
quam in terram ex qua sumptum est rediit, juxta 
Creatoris sententiam rursus ad vitam excitare impos- 
sibile est. Nam si quod Rex Deus ex nibilo in ortum 
produxerit, tecum reputes , istud satis magno argu- 
mentio tibi futurum est. Elenim sumpta terra, quse 
prius non erat, hominem procreavit (Gen. u ). Que« 
nam igitur modo e terra bomo factus est ? Quouan: 
inodo ipsa ez nibilo producta est? Quonam item 
fundamento nititur 1 Quonam) denique modo ex ipsa 


βραχὺ ἑνίεται εἰς τὴν ὑποδεχομένην μήτραν αὐτό; B infinita tum brutorum » tum seminum , tum stirpium, 


πόθεν οὖν ἡ τοσαύτη τοῦ ζώου διάπλασις; — - 


genera producta sunt ? Quinetiam in nostro quoque 


ortu velim hoc consideres. Án non enim perexiguum semen in terram, hoc est in vulvam ipsum excipien- 
tem emittitur? Unde igitur hzc tanta animalis effectio ? 


Τῷ οὖν ταῦτα πάντα δημιουργήσαντι 5x μὴ ὄντων 
χαὶ ἔτι δημιουργοῦντι οὐχ ἀδύνατον Ex γῆς τὰ νενε- 
χρωμένα xai διαφθαρέντα σώματα ἀναστῆσαι, ἵνα 
ἔχαστος ἀπολάδῃ χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ Ἐργασίας 
γὰρ, φησὶν, (69) ὁ παρὼν χαιρὸς, ὁ δ μµέλλων ἄντ- 
αποδόσεως. Ἐπεὶ ποῦ τὸ δίκαιον τοῦ θεοῦ, εἰ μὴ ἀνά- 
ατασις ἣν; πολλοὶ γὰρ, δίκαιοι ὄντες, πολλὰ bv. τῷ 
παβρόντι Bip χακουχηθέντες xat τιμωρηθέντες βιαίως 
ἀνῃηρέθησαν » ἔνιοι δὲ, ἀσεθεῖς ὄντες xal παράνομοι, 
ἐν τρυφῇ xai εὐημερίᾳ τὴν παροῦσαν ζωὴν ἀνήλω- 


Quamobrem οἱ qui omnia ex nibilo produxit , 
alque etiamnum producit, minime impossibile est 
corpora ea qua morte extincta atque corrupta sunt, 
e terra ad vitam revocare, ut unusquisque consen- 
taneam operibus suis mercedem recipiat (11 Cor. v; 
Psalm. 1x1). Laboris enim est, inquit ille, presens 
tempus ; futurum autem, mercedis. Alioqui, ubinam 
Dei justitia erit , nisi sit resurrectio? Siquidem multi 
probi viri, eum in hac vita multas calamitates ac 
iiulta supplicia tulissent , per vim tandem de medio 


cav* ὁ δὲ θεὸς, ἐπειδῃ ἀγαθός ἔστι xal δίκαιος, c sublati sunt. Nonnulli contra impii ac facinorosi ho- 


ὥρισεν ἡμέραν ἀναστάσεως xal ἑτάσεως, ἵνα, ἁπο- 
λαθοῦσα ἑχάστη Φφυχἠ τὸ ἴδιον σῶμα, 6 μὲν χαχὸς, 
ἐνταῦθα τὰ ἀγαθὰ ἀπολαθὼν, Gp ἑἐχεῖ περὶ ὧν 
ἥμαρτε χολασθῇ, ὁ δὲ ἀγαθὸς, ἐνταῦθα τιμωρηθεὶς 
περὶ ὧν ἡμαρτεν, ἐχεῖ τῶν ἀγαθῶν κληρονόμος γέ- 
νηται » ᾿Αχούσονται γὰρ, Φφησὶν ὁ Κύριος, οἱ ἓν 
τοῖς µνηµείοις τῆς φωνῆς τοῦ Υἱοῦ τοῦ θεοῦ, καὶ 
ἐξελεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιῆσαντες εἰς ἀνάστασιν 
ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς ἀνάστασιν xpl- 
σεως (70), fjv(xa καὶ θρόνοι τεθῄσονται, xat ὁ Πα- 
λαιὸς τῶν ἡμερῶν καὶ πάντων Δημιουργὸς προχαθ- 
ἰσει (71), xat βίθλοι ἀνοιγήσονται (72) πάντων 


ἡμῶν τὰς πράξεις, τοὺς λόγους, τὰς ἐνθυμήσεις 


ἐγχεγραμμένας ἔχουσαι, xal ποταμὸς πυρὸς ἕλχε- 


mpines, iu deliciis ac prosperis rerum successibus 
prasentem vitam consumpserunt : at Deus, ut qui 
simul et bonitate et justitia prassstet, resurrectionis 
ac referendarum rationum diem constituit, ut, eum 
queque anima corpus suum receperit, improbus 
quidem et sceleratus, qui hic omnia seeunda ac 
leta habuerit, illic scelerum pesnas lust ; probus 
contra eorum quas inique gesserit, poenis in bac 
vita persolutis, illic bonorum bareditatem conse- 
quatur. Audient enim , inquit Dominus, qui in mo- 
numentis sunt, vocem Filii Dei. Et exibunt, 
qui bona fecerunt in resurrectionem vite ; qui autem 
mala egerunt , in resurrectionem judicii ( Joan. v ). 
Quo scilicet tempore sedes quoque collocsbuntur, 


ται (75), xol πάντα τὰ κεχρυµμμένα ἀναχαλύπτον- D atque Antiquus dierum (Dan. vu), rerumque om- 


ται. Οὗὖδεὶς ἐχεῖ συνήγορος, 1] πιθανότης ῥημάτων, 
* ψενδὶς ἁπολογία, ἡ πλούτου δυναστεία, ἡ ἁξιω- 
µάτων ὄγχος, ἡ δώρων ἄφθονοι δόσεις, χλέφαι τὴν 
ὀρθὴν xplaw ἰσχύουσιν ἀλλ ὁ ἀδέχαστος ἐχεῖνος 


nium parens et architectus presidebit. Ac libri ape- 
riuntur, in quibas omnium nostrum actiones, ser- 
mones, cogitationes inscripta conünentur. Atque 
igneus fluvius rapido cursu volvetur, cunctaque qua 


(66) Lemma metricum in A : ᾽Ανάστασις τί 5' ἑστὶ μὴ παραδράµῃς. 


(67) AC, ἐπέλθοι. Szpius notata synchysis illa fuit. Ignatius Fab. p. 228 Corayanz : " 
τὴν θεὰν καθ) ἡμέραν, Ἕως καθ ὕπνους φησίν * Μὴ τίµα σύ 


Ίξαν εἰς δούλην Κύπρις' Ἡ 0 ab v ἐτί 


᾽Ανδρὸς πόθον µετ- 


ug" Τὸν ἄνδρα πηµαίνω yàp, οὗ ποθῶ σὲ γε. Codex 2991 Α male ποιµαίνω, sed proprius qu pro xou. 


Velim etiam in malo metro reponi φησί. 
(68) Gen. 111, 19. Conf. pag. 65, n. 8. 
69) Gregorius Naz. orat. 9, pag. 152. 
10) Scilicet apud Joannem, v, 28, 29. 


(71) Dan. vii, 9 : Ἐθεώρουν ἕως ὅτου ol θρόνοι ἑτέθησαν xal Παλαιὸς ἡμερῶν ἑχάθητο. 
(73) 4bid. 10 : Κριτήριον ἐχάθισε xal βίδλοι Ἠνεῴχθησαν. 


(78) C, ἕλχει. Kt Dan. quidem ibid.: Ποταμὸς πυρὸς ἕλκει ἔμπροσθεν αὐτοῦ. Sed est ἕλκεταί 


apud 


Gregor. Naz., quem noster sequitur. Cf. nota proxima. 





091 ADDENDA. 923 
ja abstruso delitescunt, pateflent. Nou illic patro- A xat ἀληθινὸς δικαστὴς ζυγοῖς δικαιοσύνης πάντα δια- 


nus , aut verborum lenocinium , aut falsa excusatio, 
aut opum potentia , aut dignitatum fastus, aut am- 
plissime munerum largitiones rectum judicium sup- 
primere poterunt : verum incorruptus ille ac verus 
judex ad justitiae laudem omnia perpeudet, hoc est, 
et actionem , et sermonem, et cogitationem. Ác pro- 
ficisceutur qui virtutibus operam dederunt ad sem. 
piteruam viiam, et lucem omnem orationis vim 
excedentem, ut cum angelis oblectentur, atque 
arcanis bonis íruantur, saneizque Triniiati pure 
ustent ; qui autem turpibus flagitiis sese devinxerint, 
stque omnes impii et peccatores ad sempiternum 
eruciatum , qui quidem gehenna dicilur, et exte- 
riores tenebra, el insomnis vermis, et stridor den- 
tium, aliaque innumera tormenta. Quorum omnium 
nullum zque grave et acerbum est, atque a Deo 
abslienari, et a dulcissima ipsius facie abjici, glo- 
riaque illa qux nullis verbis exponi potest orbari, 
atque inspectante universo orbe traduci, et igno- 
minia qus» nunquam finem habitura sit notari. 
Posteaquam enim horrenda illa sententia edila fue- 
rit, omnia deinceps immutabilia , et conversionis 
emhis expertia manebunt : sic videlicet , ut nec 


χρινεῖ, καὶ πρᾶξιν xai λόγον xaX διανόηµα (14). Καὶ 
πορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιῄσαντες (76) εἰς ζωὴν 
αἰώνιον, εἰς τὸ φῶς τὸ ἀνέκφραστον, μετὰ ἀγγέλων 
εὑφραινόμενο:, τῶν ἀποῤῥήτων ἀγαθῶν ἀπολαύοντες, 
xai τῇ ἁγίᾳ Τριάδι χαθαρῶς GG παριστάµενοι; οἱ 
bk τὰ φαῦλα πράξαντες xal πάντες οἱ ἀσεθεῖς xai 
ἁμαρτωλοὶ εἰς χόλασιν αἰώνιον (76), Ἶτις γέεννα 
λέγεται xa σχότος ἑξώτερον (77), xat σχώληξ &xol- 
µητος (78), καὶ βρυγμὸς ὁδόντων (79), xat ἄλλα µυ- 
pla χολαστήρια, μᾶλλον δὲ, τὸ πάντων χαλεπώτατον, 
«b ἀλλοτριωθῆναι ἀπὸ θεοῦ xal ἀπεῤῥίφθάι τοῦ 
γλυχυτάτου προσώπου αὐτοῦ, xal τῆς δόξης Exelvnc 
στερηθῆναι τῆς ἀνεχδιηγήτου, xat τὸ παραδειγµατι- 
σθῆναι ἐπὶ πάσης τῆς χτίσεως, xat τὸ αἰσχυνθῆναι 


B αἰσχύνην πέρας οὐχ ἔχουσαν. Μετὰ γὰρ τὸ δοθῆναι 


τὴν φριχτὴν ἐχείνην ἀπόφασιν, πάντα ἄτρεπτα µε- 
νεῖ καὶ ἀναλλοίωτα, µήτε τῆς τῶν διχαίων φαιδρᾶς 
διαγωγῆς ἐχούσης τέλος, μήτε τῆς τῶν ἁμαρτωλῶν 
ταλαιπωρίας xaX χολάσεως λαμδανούσης πέρας; οὔτε 
γὰρ χριτῆς μετ' ἐχεῖνον ὑψηλότερος, οὔτε ἀπολογία 
δι ἔργων δευτέρων, οὐ προθεσµία µεταποιῄσεως, 
οὖχ ἄλλητις μέθοδος τοῖς χολαζοµένοις, συνδιαιωνι- 
ζούσης αὑτοῖς τῆς τιμωρίας. 





' vita Ἱία justis finem habitura, nec afflictio et poena peccatoribus terminum acceptura sit. Neque enim, 


sublimior post eum alter judex est, nec per sequentia opera purgatio, nec prssütutus emendationis 
terminus, nec alia ulla iis qui in cruciatu versabuniur ars et ratio, quippe cum supplicium una cum 


jpsis in sempiternum duret. 

Que cum ita sint, quales tandem nos in sanctis 
couversationibus ac pis actionibus esse oportet, ut 
digni habeamur venturas minas effugere, aique a 
dextris Filii Dei stare (11 Pet. ur)? Nam hsc justo- 
rum statio est, quemadmodum contra miserrima ad 
sinistram pars peccatoribus assiguata est. Post au- 
tem Dominus justos Patris sui benedictos vocans 
(Matth. καν), in perpetuum regnuin introducet ; pec- 
catores autem cum ira et exsecratione a suavi et 
trenquilla facie sua abjectos (quo nihil gravius οἱ 
acerbius excogitari potest ) ad seinpiternatn poenam 
ablegabit, 

CAP.1X.—Josaphatautem hís ad eum verbis ususest: 
Magnas quasdam et admirandas res, magnoque metu 
nc tremore diguas inihi, o homo, narras, si quidem 
lac ita se habent, atque postquam fatis concesse- 
rimus, et in cinerem ac pulverem dissoluti fuerimus, 


Τούτων οὕτως ἑχόντων, ποταποὺς (80) δεῖ ὗ πάρχειν 
ἡμᾶς ἓν ἁγίαις ἀναστροφαῖς xat εὐσεθέσι πολιτείαις͵ 


ἵνα καταξιωθῶμεν ἐκφυγεῖν τὴν µέλλουσαν ἀπειλὴν 


καὶ σταθῆναι àx δεξιῶν τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ; Αὕτη 
Υὰρ fj στάσις τῶν διχαίων * τοῖς δὲ ἁμαρτωλοῖς f) ἐξ 
εὐωνύμων (81) ἀποχεχλήρωται παναθλία G7 µερίς. 
Ἐκεῖθεν δὲ τοὺς μὲν διχαίους εὐλογημένους ἄποχα- 
λῶν ὁ Δεσπότης εἰς τὴν ἀτελεύτητον βασιλείαν (82) 
εἰσάχει, τοὺς 6b ἁμαρτωλοὺς, μετ) ὀργῆς χαὶ ἀρᾶς 
ἐχθαλὼν τοῦ προσώπου αὐτοῦ τοῦ ἡμέρου xai γαλη- 
νοῦ, τὸ πάντων πικρότατον ἅμα xat χαλεπώτατον, 
εἰς χόλασιν ἑχπέμπει αἰώνιον. 

ΚΕΦ. 6’. 'U δὲ Ἰωάσαφ πρὸς αὐτὸν ἔφη: Μεγάλα 
τινὰ καὶ θαυμαστὰ πράγματα λέγεις pot, ἄνθρωπε, 
φόδου πολλοῦ xai τρόμου (85) ἄξια, el ταῦτά γε οὕτως 
ἔχει, xaX ἔστι πάλιν, μετὰ τὸ ἀποθανεῖν καὶ εἰς τέ- 
qpav χαὶ κόνιν διαλνθῆναι, ἀνάστασις xal παλιγγε- 


yesurrectio et regeueratio futura est, rerumque in vita D νεσία, ἀμοιδαί τε καὶ εὐθύναι τῶν βεδιωµένων. Ἁλλὰ 


(71) Praivit Gregorius Naz. orat. 415, p. 930 : Ἐχεῖ δὲ τίς συνήγορος, Tola σκΏψις, τίς deubhc ἆπο- 
λογία, ποία πιθανότης ἕντεχνος, τίς ἐπίνοια κατὰ τῆς ἀληθείας, παραλοχιεῖται τὸ Beech καὶ πλ dq 


(75 
(T6 


τὶν T χρίσιν, τοῖς πᾶσι πάντα ἐν ζυγῷ τιθεῖσαν, 


ν καὶ πρᾶξιν xal λόγον καὶ διανόηµα, x. τ. à. 
Joan. |. c. : Καὶ ἐμπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιῄσαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς. 
Matth. xxv, 56 : Καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς Χόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον. 


(77) Maub. xxv, 30 : Καὶ τὸν ἀχρεῖον δοῦλον ἐχθάλλετε εἰς τὸ σχότος τὸ ἐξώτερον. De γεέννᾳ confer 


loca Mauhiei xxii, 45, 55; Marci ix, 43. 


(18) Marc. 1x, 45 : ᾽Απελθεῖν εἰς τὴν Yícvvav, εἰς πῦρ. τὸ ἄσδεστον, ὅπου ὁ σχώληᾶ αὐτῶν οὐ τελευτᾶ 
(79) Mauh. xin, 42, xxiv, 51, xxv, 90 ; Luc. xiu, 28 : Ἐχεῖ ἔσται ὁ χλαυθμὸς καλό Βρυγμὸς τῶν ὀδόντων. 


(80) Peir. 11 Epist. in, 11. 

(84) Mauh. xxv, 33, 

(82) Math. xxv, 34. Confer. infra, pag. 71. 
(83) Junxit φόδον xat τρόµον, memor for 


san Psalmi 11v, B ; φόδος xal τρόμος ἦλθεν ἐπ ἐμέ. vel Isaiam 


xix, 16; vel alius loci. Pseudo-Abdias vin, 9 : « Factus est timor et tremor sn er incredulos. » Sed 
εἰ ol ἔξω sic scripserunt : vid. not. ad Eunap. . 164; Heylerum ad Jul. epi U o mnes incredulos, » Sed 
« Metuoque οἱ timeo ne boc tandem propalam tiat nimis. j runi ac "Us epist. p. 905. Plautus Mil. 1532; 








939 


VITA BARLAAM ET JOASAPH.. 


93) 


είς ἡ τούτων ἁπόδειδις; xat πῶς, τὸ τέως μὴ θεαθὲν A gestarum examen sc merces. Verum quo arguiieuto 


µαθόντες, οὕτως ἁραρότως xai ἀναμφιλέχτως ἔπι- 
στεύσατε; Τὰ μὲν γὰρ Ίδη πραχθέντα χαὶ ἔργοις 
φἀνερωθέντα, x&v αὐτοὶ οὐκ εἴδετε, ἀλλὰ τῶν ἱστορη- 
σάντων ἡκούσατε' πῶς δὲ, xal περὶ τῶν µελλόντων 
τοιαῦτα μεγάλα xal ὑπέρογχα χηρύττοντες, ἀσφαλῃ 
τὴν περὶ αὐτῶν κέχτησθε πληροφορίαν; 


Kat φησιν ὁ Βαρλαάμ’ Ἐκ τῶν ἤδη πραχθέντων 
ἐχτησάμην xai τῶν µελλόντων τὴν πληροφορίαν' οἱ 
Υὰρ ταῦτα χηρύξαντες bv οὐδενὶ τῆς ἀληθείας δι- 
αµαρτόντες, ἀλλὰ σηµείοις xaX τέρασι καὶ ποιχίλαις 
δυνάµεσι (84) τὰ λεχθέντα ἐμπεδωσάμενοι, αὐτοὶ 
68 xai περὶ τῶν μελλόντων εἰσηγήσαντο. Ὥσπερ 


οὖν ἐνταῦθα οὐδὲν σκαιὸν xai πεπλασμένον ἑδίδαξαν, B 


ἀλλά πάντα φαιδρότερον ἡλίου ἔλαμφαν (85) ὅσα τε 
εἶπον xal ἐποίησαν, οὕτως χαχεῖ ἀληθινὰ ἐδογμάτι- 
σαν ' ἄτινα xot αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν xat δεσπότης 
Ἰησοῦς Χριατὺς λόγῳ το χαὶ ἔργῳ ἐπιστώσατο: 
Ἁμὴν γὰρ, cot (86), λέγω ὑμῖν ὅτι ἔρχεται ὥρα, tv 
ᾗ πάντες οἱ ἐν τοῖς µνηµείοις ἀχούσονται τῆς φωνῆς 
τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, xal οἱ ἀχούσαντες ζήσονται xal 
αὖθις Ἔρχεται ὥρα, ὅτε οἱ νεχροὶ ἀχούσονται τῆς 
φωνῆς αὐτοῦ, χαὶ ἑχπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιἠ- 
σαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαν» 
τες εἰς ἀνάστασιν κρίσεως xal cá περὶ τῆς 
ἀναστάσεώς φησι τῶν νεκρῶν' Οὐκ ἀνέγνωτε τὸ ῥη- 

tv ὁμῖν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ λέγοντος. Ἐγώ εἰμι ὁ θεὸς 
λθραὰμ χαὶ ὁ θεὸς Ἰσαὰχ χαὶ ὁ 8ebc Ἰαχώδ. οὐχ 


hzc probas? et quonam ei rei qus nondum oculis 
perspecta est audite atque intellectz: usque adeo 
firmam et indubitatanr fidem adhibuistis? Nam ου 
jam gesta ac re ipsa declarata sunt, etiamsi ipsi mi- 
nime videritis , at ab iis qui ea viderunt , ac memo- 
rix prodiderunt, audivistis. Quonam autem modo de 
rebus futuris tam magna et preetumida przdicantes, 
certam de iis fidem nacti estis 7 


Respondit Barlaam : Ex iis qux jam contigerunt, 
de futuris etiam certam fldem nactus sum. Nam qui 
hzc predicarunt, nec ulla in rea vero aberrarunft, 
verum per signa et prodigia, varissque virtutes ser- 
monibus suis robur conciliarunt , iidem etiam de fu. 
turis nos asdmonuerunt. Quemadmodum igitar hi: 
nihil przasposterum ac fictum docuerunt , verum om- 
nia ea qux ab ipsis dicta et facta sunt, sole clarius 
effulserunt, eodem quoque modo ilie vere omnia 
tradiderunt, Qus quidem etiam ipse Dominus noster 
ac herus Jesus Christus, tum sermone, tum opere 
confirmavit, Amen enim, inquit, dico vobis, quia 
venit hora, quando mortui audient vocem Flii Dei , 
et qui audierint, vivent (Joan. xn). Ac rursum : Ve- 
nit hora, in qua omnes qui in monumentis sunt au- 
dient voeem Filii Dei. Et procedent qui bona fecerunt 
in resurreetionem vite ; qui vero mala egerunt , in 
resurrectionem judicii ( Luca xx ). Ac rursum ait : 
De morteorum autem resurrectione non legistis 
quod dietum est vobis a Deo, dicente : Ego sum 


ἔστιν ὁ θεὸς θεὸς vexpv, ἀλλὰ ζώντων (87): ὥσπερ 6 Deus Abraham, Deus Isaac, et Deus Jacob? Deus 


γὰρ συλλέγεται τὰ διζάνια xaX πυρὶ χαίεται, οὕτως 
ἔσται ἓν «fj συντελείᾳ τοῦ αἰῶνος τούτου. ἁποστελεῖ 
6 Υἳὸς τοῦ θεοῦ τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ xal συλλέξουσι 
πάντα τὰ σκάνδαλα xal τοὺς ποιοῦντας thv ἀνομίαν, 
xai βαλοῦσιν αὐτοὺς εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρός 
ἐχεῖ ἔσται ὁ χλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὺς τῶν ὁδόντων, 
τότε οἱ δίχαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς 6 ἥλιος ἓν τῇ βασιλείᾳ 
τοῦ Πατρὸς αὐτῶν (88). 

Ταῦτα εἰπὼν, προσέθετο" Ὁ ἔχων (a. ἀχούειν 
ἀχονέτω. Τοιούτοις μὲν λόγοις xa ἑτέροις πλείοσι 
τὴν ϐ9 τῶν σωμάτων ἡμῶν ἀνάστασιν ὁ Κύριος 
ἑφανέρωσεν' ἔργῳ δὲ τοὺς λόγους ἐπιστώσατο, πολ- 
λοὺς ἑγείρας νεχροὺς , πρὸς δὲ τῷ τέλει τῆς ἐπὶ γῆς 
αὐτοῦ πολιτείας, καὶ τεταρταῖον ἤδη καταφθαρέντα 


porro mortuorum Deus non est, sed viventium. Ut 
enim colliguntur zizania, et comburuntur, sic erit 
in consummatione saeculi hujus (Math. xx1v). Mittet 
Filius Dei angelos suos , et €olligent de regno ejus 
omnia scandala, et eos qui faciunt iniquitatem. Et 
mittent eos in caminum ignis : illie erit fletus et 
8tridor dentium. Tunc justi felgebunt sicut sol in 
regno Patris eorum 


Hxc dicens addidi, : Qui habet aures audien, 
audiat (Luc. 1), His igitur pluribusque aliis ver- 
bis Dominus corporum resurrectionem declaravit. 
Reipsa autem sermonibus suis fldem astruxit, cum 
inortuos ad vitam revocavit, ac sub terrestris vitae 
su:e catastrophen Lazarum quemdam amicum suum, 


xaX ὀξωδότα Λάξαρόν τινα (89) φίλον ἑαυτοῦ ἐκ τοῦ D qui jam quatriduo mortuus erat, ac fetebat, e mo- 


μνήµατος χαλέσας, xot ζῶντα τὸν ἄπνουν παραστη- 
σάµενος. Ἐπὶ τούτοις δὲ xal αὐτὸς ὁ Κύριος ἁπ- 
αρχ (90) τῆς τελείας χαὶ µηχέτι θανάτῳ ὑποπιπτού- 
σης ἀναστάσεως Yéyove, σαρχὶ τοῦ θανάτου γευσάµε- 
voc (91), ἀναστὰς δὲ τριήµερος καὶ τῶν νεχρῶν πρω- 


numento vocavit, euiuque qui animam efflaverat, vi- 
vum exhibuit (Joan. x1). Quin ipse quoque Dominus 
perfectam, nec jam morti subjectam resurrectionem 
auspicatus est : quippe qui morte in carne degustata, 
triduo post ad vitam rediit, ae mortuorem primoge- 


(84) Act. Ap. it, 22 : "Aybpa ἀπὸ τοῦ θεοῦ ἀποδεδειγμένον eig ὑμᾶς δυνάµεσι xal τέρασι καὶ στµεί,ς 


Gonf. pa 
85) Locutio biblica, Conferatur mox nota 88. 
(86 Apud Joan. v, 25, 98. 
87) Marc. xii, 96. 91 : conf. Luc. xx, 57, 38. 
(s Matth. xiii, 40-43. 


(89) Joan. 1, 39 : 


"Hà ὄξει * τεταρταῖος γάρ ἐστι. 


(90) ! Epist. ad Cor. τν, 95 : ἀπαρχὴ Ἀριστός. Cf. mox n. 4. 


194) Luc. ix. 21 : Οἱ οὐ pj γεύσωνται θανάτου. 


931 ADDENDA. 939 
nitus effeetus est (1 Cor. xvi). Quanquam enim alij A τότοχος Ὑενόμενος (93). Ἠγέρθηδαν μὲν γὰρ xai 


quoque a morte ad vitam excitati sunt, morte tamen, 


rursus functi sunt, nec future vers» resurrectionis 
imaginem exbibere potuerunt. Solus autem ipse το” 
surrectionis illius auctor ac princeps exstitit, ut qui 
immortali resurrectione ad vitam redierit. Hzc illi 
etiam qui ab initio spectatores ac ministri verbi fue- 
runt, predicarunt. Ait enim beatus Paulus, qui non ab 
hominibus, sed e eco vocatus est (Gal. 1) : Notum 
vobis facio, fratres, Evangelium quod annuntiavi vo- 
bis. Tradidi enim vobis in primis quod el accepi, quod 
Christus mortuus est pro peccatis nostris secundum 
Scripturas, et quod sepultus est, et quod resurrexit, 
secundum Scripturas (Hom. 1v). Si autem Christus 
predicatur quod resurrexit a mortuis, quomodo di- 
cunt quidam, quod resurrectio mortuorum non est ? 
Nam si mortui non resurgunt, ne Christus quidem 
resurrexit. Si autem Christus non resurrexit, inanis 
est fides vestra. Adhuc estis in peccatis vestris. Si in 
bac tantum vita sperantes sumus in Christo, misera- 
biliores sumus omnibus hominibus. Nunc autem Chri- 
stus resurrexit a mortuis, primitiz dormientium. Quo- 
niam quidem per hominem mors, per hominem autem 
resurrectio mortuorum. Ut enim in Adam omnes 
moriuntur , ita in Christo omnes vivificabuutur 
(1 Cor. xv). Et paucis interjectis : Oportet enim, in- 
quit, corruptibile hoe induere ineorruptionem, οἱ 


mortale hoc induere immortalitatem. Cum autem. 


mortale hoc induerit immortalitatem, tunc flet sermo 
qui scriptus est, Absorpta est mors in victoria. 
Ubi est, mors, victoria tua? Ubi es!,mors,stimulus 
tuus? ' Destruetur autem prorsus ac delebitur mortis 
potentia, ut quz:e jam vim suam non exerat, verum 
deinceps hominibus immortalitas atque iocorruptibi- 
litas sempiterna concedatur. Erit igitur, erit, inquam, 
aine ulla dubitatione mortuorum resurrecüo, idque 
certissime credimus. Quinetism rerum in vita gesta- 
Tum, examen ac prsemia et poenas fore perspectum 
babemus, in metuendo videlicet adventus Christi die 
(J Pet. n), in quo cceli igne solveotur et elementa 
ardore contabescent, ut theologi cujusdam verbis utar. 
Novos autem coelos, ac novam terram secundum ip- 
sius promissionem exspectamus. Nam quod illic ope- 
rum prsmia et pons sint, nihilque omnino bonorum 
vel malorum negligatur, verum et actionum, et ver- 
borum, et cogitationum merces recondit sit, ex his 
Christi verbis constat : Quicunque potum dederit uni 
ex minünis istis calice aqua frigida, tantum in no- 
mine discipuli, non perdet mercedem suam (Matth. x). 


Luc. 1, 2 : Καθὼς παρέδοσαν ἡμῖν οἱ ἀπ ἄρχης αὐτόπται xal m 


ἄλλοι kx τῶν vexpiov , ἀλλ᾽ αὖθις ἀπέθανον xal οὐκ 
ἔφθασαν εἰχόνα τῆς μελλούσης ἁληθινῆς ἀναστάσεως 
παραστῆσαι ΄ μόνος δὲ αὐτὸς τῆς ἀναστάσεως ἐχείνης 
ἀρχηγὸς ἐγένετο, πρῶτος τὴν ἀθάνατον ἐγερθεὶς 
ἀνάστασιν. Ταῦτα καὶ οἱ ἀπ ἀρχῆς αὐτόπται xal 
ὑπηρέται γενόμενοι τοῦ λόγου ἐχήρυβαν (95). nai 
γὰρ ὃ µαχάριος Παῦλος, οὗ ἡ χλῆσις οὐκ ἐξ àv. 
θρώπων, ἀλλ᾽ οὐρανόθεν (94) γέγονε' Γνωρίζω (95) 
ὑμῖν, ἀδελφοὶ, τὸ Εὐαγγέλιον ὃ εὐηγγελισάμην ὑμῖν' 
παρέδωχα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις ὃ xa παρέλαθον, ὅτι 
Χριστὺς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, κατὰ 
τὰς Τραφάς, εἰ δὲ Χριστὸς χηρύσσεται, ὅτι ix w- 
κρῶν ἐγήγερται, 70 πῶς λέγουσί τινες ὅτι ἀνάστα- 
σις οὐκ ἔστιν; εἰ γὰρ εχροὶ οὐχ ἑγείρονται, οὐδὲ 
Χριστὸς ἐγήγερται ᾿ εἰ δὲ Χριστὸς οὐχ ἐγήγερται, 
µαταία ἡ πίστις ἡμῶν, ἔτι ἑστὲ ày ταῖς ἀνομίαις 
ὑμῶν, εἰ ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ Ἁλπικότες ἐσμὲν by Χρι- 
στῷ µόνον, ἐλεεινότεροι πάντων ἀνθρώπων ἐσμέν, 
Νυνὶ δὲ Χριστὸς ἐγήγερται ἐχ νεχρῶν, ἀπαρχὴ τῶν 
κεχοιμημένων γενόµενας ἐπειδὴ yàp δι) ἀνθρώπα 
ὁ θάνατος, xal δι ἀνθρώπου ἀνάστασις νεχρῶν' 
ὥσπερ γὰρ ἓν τῷ Αδὰμ πάντες ἁποθνῄσκουσιν, οὕτω 
xai ἓν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται (96). 
Καὶ μετ) ὀλίγα; Aet γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι 
ἀφθαρσίαν καὶ «b θνητὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀἆθανα- 
σίαν. ὅταν δὲ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἑνδύσηται ἀφθαρσίαν 
xaX τὸ θνητὸν τοῦτο ἑνδύσηται ἀθανασίαν, τότε πλη- 
ρωθήσεται ὁ λόγος ὁ γεγραμµένος Κατεπόθη ὁ θάνα- 
C τος εἰς νῖχος᾽ ποῦ σου, θάνατε, τὸ χέντρον; ToU σου, 
ἅδη, τὸ vixoc; Καταρχεῖται γὰρ τέλεον fj τοῦ θανάτου 
δύναμις τότε xat ἀφανίζεται, µηχέτι ὅλως ἑνεργώσα, 
ἀλλ' ἀθανασία λοιπὸν καὶ ἀφθαρσία δίδοται τοῖς àv- 
θρώποις αἰώνιος. "Ἔσται οὖν, ἔσται (97) ἀναμφιλέχ- 
τως ἡ τῶν νεκρῶν ἀνάστασις , xal τούτο ἀνενδκά- 
στως πιστεύοµεν" ἀλλὰ xal ἀμοιδὰς xal εὐθύνας των 
βεδιωµένων γινώσχοµεν χατὰ την φοδερὰν ἡμέρε 
τῆς τοῦ Χριστοῦ παρουσίας, δι’ fj; οὐρανοὶ πυρούµΏ” 
vot λυθῄσονται καὶ στοιχεῖα καυσούµενα τῆχεται, ως 
φησί τις (98) τῶν θεηγόρων, 71 χαινοὺς δὲ οὐρανοὺς 
χαὶ χαινὴν γῆν, κατὰ τὸ ἐπάγγελμα αὐτοῦ προσὸο» 
κῶμεν. "Ow γὰρ ἀμοιδαὶ xa εὐθύναι εἰσὶ τῶν i 
γων ἐχεῖ, καὶ οὐδὲν ὅλως τῶν ἀγαθῶν f| τῶν πονηρων 
παροφθἠῄσεται, ἀλλὰ καὶ ἔργων καὶ ῥημάτων xal 
D ἐνθυμήσεων ἀνταποδόσεις ἀπόχεινται, δηλον ΄ gui 
γὰρ ὁ Κύριος. "Oc (99) ἐὰν ποτἰσῃ ἕνα «iv μικρο 
εούτων ποτήριον Φυχροῦν (4) µόνον εἰς ὄνομα pair 
τοῦ, οὗ μὴ ἀπολέσῃ τὸν μισθὸν αὐτοῦ. Καὶ πάλιν 
λέχει Ὅταν (2) ἔλθῃ ὁ Yl τοῦ ἀνθρώπου ἐν *i 


τοῦ λόγου. 
δι ἀνθρώπου, ἀλλὰ διὰ Ἴησου 


Epist. ad Coloss. 1, 18, de Jesu : "Oc ἐστιν à πρωτότοχος kx νεχρῶν. 
ος 4 i er» Dicat γενόµενοι 
94 


Epist. ad Galat. 1, 4 : Παῦλος, ἁπόστολος οὐχ ἀπ ἀνθρώπου οὐ 


Χριστοῦ xai θεοῦ Πατρός, 
2 ] Epist. ad Cor. xv. 4 sqq. 


(97 
παροιµιῶδες... Cod. 2720 : ἔσται σοι ἔσται οὐκ... 

Us] Peur. M Epist. 11, 12, 15. 

(99) Mattb. x, 49. 

(4) Sic codices AC. 

(2) Mattb. xxv, 34 seqq. 


96) Hinc Paulino, epist. ad Ausonium 9, Cbristus dictus est, « Mortalitatis vita nostrae et mors necis. d 
Α sine altero ἔσται. Photius, epist. 74 : El δὲ σοι xa ληρεῖν δύξαιµι, ἔσται got: ox εἰς pox 





933 


τοῦ, τότε συναχθῄσονται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ 
ἔθνη καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων, ὥσπερ ὁ ποι- 
μὴν ἀφορίξει τὰ πρόδατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων, xal στή- 
ett τὰ μὲν πρόδατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τὰ δὲ ἐρίφια 
ἐξ εὐωνύμων ' τότε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺς τοῖς ix δεξιῶν 
αὐτοῦ" Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός µου, χλη- 
ρονοµήσατε τὴν ἠτοιμασμένην ὑμῖν 'βασιλείαν ἀπὸ 
καταθολῆς κόσμου’ bmslvaca γὰρ καὶ ἑδώχατέ μοι 
φαγεῖν, ἑδίψησα καὶ ἑποτίαατέ µε, ξένος ἥμην καὶ 
συνηγάγχετέ µε, γυμνὸς καὶ περιεδάλετέ µε, ἠσθέ- 
νησα καὶ ἐπεσχέφασθέ µε, àv φυλαχῇ ἥμην xo 
Άλθετε πρός µε. Τί τοῦτο λέγων; τὰς γινοµένας παρ) 
ἡμῶν εἰς τοὺς δεοµένους εὐποιῖας ἑαυτῷ οἰχειούμε- 
voc. Καὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει’ Πᾶς (5) ὅστις ὁμολογήσει 
ἐν ἁμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω χἀγὼ 
ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ Πατρός µου τοῦ ἐν οὐ ρανοῖς. 
"Hoo διὰ πάντων τούτων καὶ ἄλλων πλειόνων 
74 ἑδήλωσε βεδαίας εἶναι καὶ ἀσφαλεῖς τὰς ἁμοιθὰς 
τῶν ἀγαθῶν ἔργων ' ἀλλὰ καὶ τῶν ἑναντίων εὐθύνας 
ἀποχεῖσθαι προχατήγγειλε διὰ παραθολῶν θαυμασίων 
xaX ἐξαισίων, ἃς ἡ πηγἡ τῆς σοφίας (4) πανσόφως 
διηγήσατο΄ ποτὰὲ μὲν πλούσιόν τινα παρεισάγων 
πορφύραν καὶ βύσσον ἑἐνδεδυμένον (5), xat καθ) 
ἡμέραν λαμπρῶς εὑφραινόμενον, ἁμετάδοτον δὲ καὶ 
ἀνηλεῆ πρὸς τοὺς δεοµένους ὑπάρχοντα, ὡς xol 
Ἑτωχόν τινα Λάζαρον ὀνόματι πρὸς τὸν πυλῶνα αὐ- 
τοῦ βεθλημένον παραθλέπειν, xal οὐδὲ αὐτῶν τῶν 
τῆς τραπέζης αὐτοῦ ψιχίων ἐπιδιδόναι αὐτῷ * ἀποθα- 
νόντων οὖν ἀμφοτέρων, ὁ μὲν πένης ἐχεῖνος xal 
Ἀλχωμένος ἀπηνέχθη. φησὶν, εἰς τὸν χόλπον Αθραὰμ, 
την τῶν δικαίων ανναυλίαν οὕτω δηλώσας: ὁ δὲ πλού- 
σιος παρεδόθη φλογὶ πικρᾶς βασάνου ἓν τῷ &py 
πρὸς ὃν ᾿Αθραὰμ ἔλεγεν' Απέλαδες σὺ τὰ ἀγαθά 
σου iv τῇ Qj cou, xal Λάζαρος ὁμοίως τὰ xaxá* 
υῦν δὲ οὗτος μὲν παραχαλεῖται, σὺ δὲ ὀδυνᾶσαι. 
Ἑτέρωθι δὲ παρειχάζων τὴν τῶν οὐρανῶν βασι- 
λείαν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ, ὅστις ἐποίησε γάμους τῷ 
ole αὐτοῦ (6), τὴν μέλλουσαν εὐφροσύνην xai λαμ- 
πρότητα οὕτω δηλῶν. Πρὸς ἀνθρώπους γὰρ ταπεινοὺς 
χαὶ τὰ ἐπίγεια φρονοῦντας τὸν λόγον ποιούµενος Ex 
τῶν συνήθων αὐτοῖς xat γνωρίµων ἑδίδου τὰς παρα- 
6ολάς. Οὐ μέντοι δὲ γάμους καὶ τραπέζας ἐν ixslvtp 
παρθδήλου τῷ αἰῶνι εἶναι ' ἀλλὰ τῇ αὐτῶν συγκατα- 


9 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. . 
δαςη αὐτοῦ , χαὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ αὐ- Α Ac rursum ex his : Cum venerit Filius hominis n 


934 


majestate sua, et omnes angeli cum eo, tunc sedebit 
BUper sedem majestatis suz, et congregabuntur ante 
eum omnes gentes, et separabit eos ab invicem, sicut 
pastor segregat oves ab hzedis. Et statuet oves quidein 
a dextris suis, bzedos autem a sinistris. Tunc dicet 
Rex his qui a dextris erunt : Venite, benedicti Paris 
mei, possidete regnum vobis paratum 4 constitutione 
mundi. Ésurivi enito, et dedistis mibi manducare ; 
sitivi, et dedistis mihi bibere; hospes eram, et colle- 
gistis me; nudus, el coopetuistis me; infirmus, et 
visitastis me; in carcere eram, et venistis ad me 
(Matth. xxv). Cur his verbis utitur, nisi quia benefi- 
cia, qua a nobis in egentes conferuntur, sibi asciscit ? 
Et alio loco ait : Omnis quicunque confitebitur me 
coram hominibus, confitebor et ego eum coram Patre 
meo, qui est in ccelis (Luce xn). 

En per hxc omnis, ac plura alia, firma et certa 
esse bonorum operum premia declaravit. Quemad- 
modum etiam contra improbarum actionum poenas 
illic reconditas esse denuntiavit, per admirandas sci- 
licet et eximias parabolas quas ille sapientie fous 
prorsus sapienter exposuit. Etenim divitem quemdam 
inducit (Luce xvi), purpura et bysso indutum, ac 
quotidie splendide epulantem ; tenacem autem atque 
a misericordia remotum, adeo αἱ pauperem quem- 
dam, Lazarum nomine, ad fores suas jacentem de- 
spiceret, ac ne ipsas quidem menss sux micas ei im- 
pertiret. Utroque igitur extremo vitz; die functo, 
pauper quidem ille atque ulcerosus in Abrahz sinum 
delatus est (quo nempe vocabulo proborum virorum 
sedem declaravit), divés coutra. acerbissimo flamma 
supplicio in inferno addictus est. Ad quem etiam 
Abrabam his verbis utebatur : Recepisti bona in vita 
tua, et Lazarus similiter mala, Nunc autem ipse eon- 
solatur, tu vero cruciaris. 


Rursum alio  lococcelorum regnum bomini re- 
gi simile esse ait qui filio suo nuptias fecit (Matth. xxi). 
Per nuptias porro futura lztitia et claritas indicatur. 
Etenim ad bumiles ac terrenis affectibus imbutos ho- 
mines verba faciens, ab iis rebus qus ipsis usitate 
ac familiares erant, parabolas ducebat : non quod 


*huptias et mensas in xvo illo esse ostenderet, sed ad 


eorum crassitiem sese demittens, his vocabulis ute- 


6alvovy παχύτητι, τοιούτοις ὀνόμασι χέχρηται, γνω- D batur, ut futura ipsis perspicua faceret. Omnes itaque, ' 


ρἶσαι αὐτοῖς τὰ μέλλοντα βουλόμενος. "73 Πάντας 
μὲν οὖν, erat, συνεκάλεσεν ὁ βασιλεὺς ὑφηλῷ χηρύ- 
ματι (7) συνελθεῖν εἰς τοὺς γάμους καὶ ἐμφορηθῆναι 
τῶν ἀποῤῥήτων ἀγαθῶν ἐχείνων, πολλοὶ δὲ τῶν χε- 
κλημένων ἁμελήσαντες οὐκ ἀπῆλθον, ἀλλ), ἁπασχο- 
λήσαντες ἑαυτοὺς, οἱ μὲν εἰς ἀγροὺς, οἱ δὲ εἰς &p.- 
πορίας, οἱ δὲ εἰς νεονύμφους γυναῖχας, ἀπεστέρησαν 
ἑαυτοὺς τῆς λαμπρότητος τοῦ νυμφῶνος. Ἐχείνων 
ὅξ ἐθελοντὶ ἀλλοτριωθένζων τῆς τερπνῆς εὐφροσύνης, 


(4) Sirach. 1, 5 : «yt σοφίας λόγος θεοῦ. 
Luc. xvi, 19 seq. 


(9) Luc. σα, 8. 
j 
(6) Matth. xxii, 2 seqq. 


inquit, rex ille sublimi przconio ad nuptias invitavit. 
atque ut bonis illis.ad satietatem usque fruerentur. 
Multi autem eorum qui invitati fuerant, ire ne- 
glexerunt : verum se ipsos partim in agris, partim in 
negotiationibus, partim in uxoribus nuper acceptis 
occupantes, nuptialis thalami splendore caruerunt. 
lllis autem su3 sponte a suavissima llla ltitia ex- 
clusis, alii vocati sunt, atque impletz sunt epulie di- 
scumbentibus. Ingressus autem rex ut videret discum- 


(7) Prov. ix, 5 : Απέστειλε τοὺς ἑαυτῆς δούλους, συγκαλοῦσα μετὰ ὑψηλοῦ χηρύγματος, 








935 
beutes, vidit illic hominem non vestitum veste nu- 


ptiali. Et dixit ei : Amice, quomodo buc intrasti, non 
habens vestem nuptialem? At ille obmutuit. Tunc 
dixit rex ministris : Ligatis pedibus ac manibus ejus, 
tolliie eum, et mittite in tenebras exteriores. Illic 
erit fletus et siridor dentium. Per hos porro qui nu- 
ptiis interesse recusarunt, nec ei a quo vocabantur 
ullo modo morem gesserunt, illi significantur qui ad 
Chr.sti fidem minime accurrerunt, verum aut in ido- 
lorum cultu, aut in aliqua hzeresi perstiterunt. Per 
eum autem qui veste nuptiis consentanea carebat, is 
demum intelligitur, qui fide quidem proxditus fuit, 
exterum spiritualem vestem impuris flagitiis conspur- 
cavit, meritoque proinde a nuptialis thalami leetita 
submotus est. 


Quin aliam quoque hujusmodi parabolam eodem 
pertinentem attulit, propositis nimirum decem qui- 
busdam virginibus, quarum quinque prud«ntes erant, 
et qu'nque fatuz (Matth, xxv). Qus quidem fatuz, 
acceptis lampadibus suis, non sumpserunt oleum se- 
cum, prudentes autem sumpserunt. Hoc autem loco 
per oleum probarum aeciionum possessionem sighifl- 
cavit. 


Media sutem nocte, inquit, clamor factus est: Ecce 
sponsus venit, exite obviam ei. Porro per mediam 
noctem diei illius inceztitudinei indicavit. Tunc sur- 
rexerynt omnes virgines ille ; et quz& paratze erant, 
exierunt obviam sponso, et intraverunt cum eo ad 
nuptias, et clausa est janua. Qux autem imparata 
erant (quas etiam idcirco non abs re stultas appella- 
vit), cum lampades suss exstingui perspicerent, ad 
oleum emendutn sese contulerunt. Posteaque, clau- 
sis jam foribus, accedentes, clamabant, dicentes : Do- 
mine, Domine, aperi nobis. Ipse autem respondens, 
dixit eis : Amen dico vobis,nescio vos. Ex his omnie 
bus perspicue constat, improbi- actionibus, atque adeo 
sermonibus, ipsisque etiam cogitationibus, suam esse 
mercedem constitutam. 


Dixit enim Salvator : Dico vobis, quod omne ver- 
bum otiosum quod locuti fuerint homines, reddent de 
eo rationem in die judicii (Matth. xit). Ac rursum: 
Ves:ri vero et capilli capitis omnes nuiwerati. sunt 
(Mauh, x). Quo scilicet loco per capillos minutissi - 
mas etiam considerationes animique cogitationes 
significavit. Consentanea autem his quoque beatus 
Paulus tradit : Vivus est, inquit, sermo Dei, et effi- 
(3, ac penetrabilior omni gladio ancipiti, οἱ pertin- 
gens usque ad divisionem animz et corporis, spiritus 
quoque et compagum ac medullarum, et discretor 


(8) Α, βάλετε. C, ἐμθάλετε. Vulgo, ἐχθάλετε. 

(9) Matth. xxv. 

(10) A, ἐξέρχεσθαι. Posset 
ἐξέρχεσθε, et varietas e 


μέγα Brunckius cum, ad Electram, 


ADDENDA. 


Α ἄλλοι προσεκλήἠθησαν’ xai ἐπλήσθη ὁ γἀμὸς μας, 
µένων. Εἰσελθὼν δὲ ὁ βασιλεὺς θεάσασθαι τοὺς ἀν»» 
κειµένους, εἶδεν ἐκεῖ ἄνθρωπον οὐχ ἑνδεδυμένον 
ὄνδυμα γάμου, xai λέχει αὐτῷ; Ἑταῖρε, πῶς εἰσ- 
ῆλθες ὧδε μὴ ἔχων ἕἔνδυμα γάμου; 0 δὲ ἐφιμώθη. 
Τότε εἶπεν ὁ βασιλεὺς τοῖς διαχόνοις Δῄήσαντες αὐ- 
τοῦ χεῖρας xal πόδας, ἄρατε αὐτὸν, xat ἐμδάλετι (8) 
εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον' ἐκεῖ ἔσται ὁ χλαυθμὸς 
xal ὁ βρυγμὸς τῶν ὁδόντων. Οἱ μὲν οὖν παραιτησά. 
ψενοι xal µηδόλως τῆς κλήσεως ὑπαχούσαντες εἰσὶν 
οἱ μὴ προσδραµόντες τῇ τοῦ Χριστοῦ πίστει, ἀλλ’ 
εἴτε τῇ εἰδωλολατρείᾳ, εἴτε αἱρέσει «wt ἐμμείναντες. 
ὁ 6$ μὴ ἔχων τὸ τοῦ γάµου ἔνδυμα ἑἐστὶν ὁ πιστεύσα; 
μὲν, πράξεσι δὲ ῥυπαραῖς τὸ νοητὸν ἔνδυμα χηλιδώ. 
σας, ὃς χαὶ διχαίως ἐξεδλήθη τῆς χαρᾶς τοῦ γνμ- 
φῶνος. 

Καὶ ἄλλην δὲ παραδολὴν ταύτῃ συνάδουσαν παρ- 
έληχε, δέχα τινὰς παρθένους τυπώσας (9), ὧν αἱ μὲν 
πέντε σαν φρόνιµοι, αἱ δὲ πέντε µωραί. Αἴτνες 
76, μωραὶ, λαθοῦσαι τὰς λαμπάδας αὐτῶν, cix 
ἔλαθον μεθ) ἑαυτῶν ἔλαιον αἱ δὲ φρόνιµοι Dafo 
ἔλαιον' διὰ τοῦ &Aalou τὴν τῶν ἀγαθῶν ἔργων χτῆπν 
σηµαίΐνων, 


Μέσης δὲ τῆς νυχτὸς, φησὶ, χραυγ] Υέγονεν "loo 
ὀνυμφίος ἔρχεται' ἐξέρχεσθε (10) εἰς ἁπάνττσιν ot 
τοῦ * διὰ τοῦ μεσονυχτίου τὸ ἄδηλον τῆς ἡμέρι 
ἐχείνης παραστῄσας. Τότε Ἰγέρθησαν πᾶσαι αἱ ταρ- 
θένοι ἐχεῖναι. AL μὲν οὖν ὄτοιμοι ἐξῆλθον ci; ἀπάν- 

C τησιν τοῦ νυμφίου, xa εἰσῆλθον μετ) αὐτοῦ εἰς τοὺς 
Υάµους, xai ἑἐχλείσθη ἡ θύρα. αἱ δὲ ἀνέτοιμοι, ἃς 
εἰχότως μωρὰς ἐκάλεσε, σθεννυµένας τὰς λαμπάδας 
ἑαυτῶν ὁρῶσαι, ἀπῆλθον ἀγοράσαι ἔλαιον. Ἡαραγε- 
νόµεναι δὲ κλεισθείσης ἤδη τῆς θύρας, ἔχραζον X- 
qousat* Κύριε, κύριε, ἄνοιξον ἡμῖν. Ὁ δὲ φτὰν, 
ἀποχριθεὶς εἶπεν, ᾽Αμὴν, λέγω ὑμῖν, οὐχ οἶδα ὑμᾶς. 
Διὰ τούτων οὖν ἁπάντων δηΏλόν ἐστιν ἀνταπόδοσυ 
εἶναι οὗ µόνον τῶν ἑναντίων πράξεων, ἀλλὰ χαὶ 
ῥημάτων xal αὐτῶν τῶν ἐνθυμήῄσεων. 

Εἶπεν γὰρ ὁ Σωτήρ’ Λέγω (14) ὑμῖν ὅτι πᾶν (ipo 
ἀργὸν ὃ ἐὰν λαλήσωσιν οἱ ἄνθρωποι, ἁποδώσουσι 
περὶ αὐτοῦ λόγον Ev ἡμέρᾳ κρίσεως. Καὶ αὖθις ' 
Ὑμῶν δὲ, φησὶ (12), χαὶ αἱ τρίχες τῆς χεφαλῆς 
Πριθμημέναι εἰσ[: διὰ τῶν τριχῶν τὰ λεπτότατα τῶν 

D διαλογισμῶν "RES καὶ ἐνθυμήσεων παραδηλώσας. 
Συνφδὰ δὲ τούτοις χαὶ ὁ µαχάριος διδάσκει Παῦλος 
Ζῶν γὰρ, φησὶν (35), ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ xat ἑνεργῆς, 
xa τοµώτερος ὑπὲρ πᾶσαν µάχαιραν δίστοµον , καὶ 
διϊχνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς τε xal πνεύματος, 
ἁρμῶν τε καὶ μνυελῶν, xal χριτιχὸς ἐνθυμήῄσεων καὶ 


quidem in(nitivus pro imperativo sumi |(ef. t. IIl, p. 424); sed przsial 
permutatione solemni vocalium αι et & naia est. Quam 
450, ubi ἀφνεωτέραις, animadverteret lectionem codicis cujusdam 


permutationem nop me- 


ἀφναιωτέραις esse pro ἀφνειοτέραις habendam. Ιάθιι est nomen ἀφναιωτύραις atque ἀφνεωτέραις, sed 


mendose scriptum. 
(11) Matth. xii, 36. 
(12) Matth. x, 20. 
(15) Epist. ad Hebr, 1v, 12, 43. 














937 


ViTA BARLAAM ΕΤ JOASAPH. 


ἐννοιῶν χαρδίας’ καὶ οὐκ ἔστι χτίσις ἀφανὴς ἑνώπιον Α eggitationum et inteniionum cordis. Et non δει ulla 


αὐτοῦ, πάντα δὲ γυμνὰ xol τετραχηλισµένα τοῖς 
ὀφθαλμοίς αὐτοῦ, πρὸς ὃν ἡμῖν ὁ λόγος. 


Tavra xa οἱ προφῆται πρὸ χρόνων πολλῶν τῇ τοῦ 
Πνεύματος λαμπόμµενοι χάριτι ἀριδηλότατα κατήγ- 
Υειλαν. Φηοὶ vóp ὁ 'Hoatac ' Ἐγὼ τὰ ἔργα αὐτῶν 
xai τοὺς λογιαμοὺς ἐπίσταμαι χαὶ ἀντα ποδώσω αὖ- 
τοῖς  ἰδοὺ συναγαγεῖν ἔρχομαι πάντα τὰ ἔθνη xai 
τὰς γλώασας, καὶ Ἴξουσι, xol ὄφονται τὴν δόξαν 
pov (14): xai ἔσται ὁ οὐρανὸς χαινὸς καὶ f) v, xai, 
& ἐγὼ ποιῶ μὲν bwücióvy µου. xal fj£ec πᾶσα σὰρς 
κου προσχυνῆσαι ὀνώπιόν µου, λέχει Κύριος, xal 
ἐξςλεύσονται, χαὶ ὄψονται τὰ χῶλα τῶν ἀνθρώπων, 
τῶν παραδεθηχότων iv bpol* ὁ γὰρ σχώληξ αὐτῶν 
οὗ τελευτήσει, xai τὸ πῦρ αὐτῶν οὐ σθεσθἠσεται͵ 
xai ἔσονται εἰς ὅρασιν κάσῃ capxl. Καὶ αὖθις περὶ 
τῆς ημέρας ἐχείνης λέγει’ Καὶ (15) εἰληθήσεται ὁ 
οὐρανὸς ὡς βιθλίον, καὶ Πάντα τὰ ἄστρα πεσοῦνται 
ὡς φύλλα ἐξ ἀμπέλου: ἰδοὺ (16) γὰρ ἡμέρα Κνρίου 
Ερχεται, &víatoc θυμοῦ καὶ ὀργῆς, θεῖγαι τὴν olxou- 
µένην ὅλην ἔρημον χαὶ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀπολέσαι 
ἐξ αὐτῆς οἱ γὰρ ἁστέρες τοῦ οὐρανοῦ VG καὶ ὁ 
Ὡρίων χαὶ πᾶς ὁ χόσµος τοῦ οὐρανοῦ τὸ qux αὐτῶν 
οὐ δώσουσι, καὶ δχοτισθἠσείαι τοῦ ἡλίου ἀνατέλλον- 
τος, xai dj σελήνη οὗ δώσει τὸ φῶς αὐτῆς) καὶ ἀπολῶ 
ὕόριν ἀνόμων xal ὕθριν ὑπερηφάνων ταπεινώσω. 
Καὶ πάλιν λέχει θὐαὶ (17) οἱ ἐπισπώμενοι τὰς 
ἁμαρτίας αὐτῶν ὡς σχοινίῳ paxpip καὶ ὡς δυγοῦ 
μάντι δαµάλεως τὰς ἀνομίας' Οὐαὶ οἱ λέγοντες τὸ 
πονηρὸν χαλὸν xal τὸ χαλὸν πονηρὸν, ol τιθέντες τὸ 
σχότος φῶς xat τὸ φῶς σχότος, οἱ τιθέντες τὸ πικρὸν 
γλυχὺ χαὶ τὸ γλυχὺ πικρόν οὐαὶ οἱ ἰσχύοντες ὑμῶν 
οἱ δυνάσται, ol χιρνῶντες τὸ σίχερα, οἱ δικαιοῦνεες 
«bv ἀαςθή ἕνεχεν δώρων χαὶ τὸ δίκαιον τοῦ δικαίου 
αἴροντες (18), οἱ ἐκχλίνοντες (19) xplatv πτωχῶν xal 
ἁρπάζοντες χρίµα πενήτων, ὥστε εἶναι αὐτοῖς χήραν 
elg ἁρπαγὴν καὶ ὀρφανὺν εἰς προνοµήν. Καὶ τί ποιἠ- 
όουσι τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἐπισχοπῆς ; xal πρὸς «lv 
καταφεύξονται τοῦ βοηθηθῆναι; xal ποῦ χαταλείφουσι 
τὴν δόξαν αὐτῶν τοῦ pid ἐμπεσεῖν εἰς ἁπαγωγήν; 
xai συγκαυθήσεται ὑπὸ φλογὸς ἀνημμένης (20), f 


παρώξυναν 


C 


creatura invisibilis in conspectu ejus, omnia autern 
nuda et aperta sunt in oculis ejus, ad quem nobis est 
sermo (Hebr. iv). 

Hac etiam prophete longis ab hinc temporibus, 
Spiritus sancti gratia illustrati, apertissime nunlia« 
verunt, Ait enim Isaias : Ego opera illorum novi, et 
reddam eie. Ecce venio ut congregem omnes gentes 
el linguas; et venient, et videbunt gloriam meam ; et 
erit celum novum, οἱ terra nova, quz ego faciam 
manere coram me. Et veniet omnis caro, et adorabit 
me in conspectu meo, dicit Dominus; et. exibunt, et 
videbunt cadavera hominum, qui pravaricati sunt in 
me. Nam vermis eorum non morietur, et ignis eorum 
non exetinguelur. Et erunt usque ad satietatem visio- 
nis omni carni (Isa. Lxvi). Ac rursum de die illo ait : 
Et invelvetur coelum sicot liber, omnes stellis cadent 
sicut foliom de vinea. Ecce enim dies Domini venit 
plenus furore et ira, ad ponendam terram in solitc- 
dinem, et peccatores ejus conterendos ex ea. Quoniam 
stellae cooli et splendor earum non expandent lumen 
suum. Et obtenebrabitur sol in ortu suo, et luna non 
splendebit in lumine suo. Et quiescere faciam super- 
biam infidelium, et arrogantiam fortium bhumiliabo 
(Isa. xi). Ac rursus ait : Ve qui trahitis iniquitatem 
in funiculis vanititis, et quasi vinculum plaustri, 
peccatum. Va qui dicitis malum bonum, ponentes 
amarum in dulce, et dulce in amarum. Va qui pe. 
tentes estis ad bibendum vinum, et viri fortes ad tni- 
scendam ebrietatem. Qui justificatis impium pro mu- 
neribus, et justitiam — justi aufertis ' ab eo. Qui 
declinatis judicium pauperum, et diripitis substantiau 
egenorum, ut sit vobis orphanus in predam. Et quid 
facietis in die visitationis? et ad quem confogietis in 
auxilium ? et ubi derelinquetis gloriam vestram, ne in 
visitationem incidstis? Propter hoc, sicut devorat 
stipulam lingua ignis, et calor flammse exurit, sic 
radix eorum quasi favilla erit, δι germen eorum ut 
pulvis. Abjecerunt enim legem Domini exercituum, 
οἱ eloquium sancti Israel blasphemaverunt (73a. v). 


Ὃν τρόπυν κχαυθῄσεται καλάµη ὑπὺ ἄνθραχος πυρὸς 
ῥίζα αὐτῶν ὣς χνοῦς ἔσται, καὶ τὸ ἄνθος αὐτῶν ὡς 
χονιορτὸς ἀναθήσεται΄ οὐ γὰρ Ἠθέλησαν τὸν vópov Κυρίου Σαδαὼθ, ἀλλὰ τὸ λόγιον τοῦ ἁγίου Ἱσραὴλ 


Τούτῳ συνάδων xal ἕτερος προφήτης φησίν (21): D — Eodem accedit, quod ait alius propheta : Juxta est 


77 Ἐγὺς ἡ ἡμέρα Κνρίου ἡ µεγάλη, ἐγγὺς καὶ 
ταχινὴ σφόδρα’ quvh ἡ ἡμέρας Κυρίου πικρὰ καὶ 
σχληρὰ τέταχται  δυνατὴ ἡμέρα ὀργῆς ἡ ἡμέρα 
ἐχείνη, ἡμέρα θλίψεως xai ἀνάγχης, ἡμέρα ταλαι- 


πωρίας xai ἀφανιαμοῦ, ἡμέρα σχότους xaX γνόφον, 


(14) 1sa. 13v, 18.. 
45) Ibid. xxxiv, 4. 
(16) Ibid. xin, 9, 10, 11 
17) isa. v, 18 
(18) Sic codex A olim ; nunc e correctione, τὸ 
C, τὸ ^ 4. δ. alpodpevor. 
823. X1, . 


(19 . . 9 
(20) ἰδαία textus exhibet v, 34, ἀνειμένης, quod. non pratulerim. Poet Οἱ diserunt 


dies Domini magna et velox nimis. Vox diei Domini 
amara, tribulabitur fortis. Dies irs dies illa, dies tri- 
bulationis et angustizg, dies calamitatis et miseriz, 
dies tenebrarum et caliginis, dies nebula et turbinis, 
dies tubss et elangoris super civitates muuitas, et su- 


ἄδικον toU 5, αἴρ. Quod dedi est ipsa Isame lectio v, 23. 


αἰθόμενον 


αὖδ ᾿ ipse ἰδοίαδ ιν, 5, πυρὸς καιοµένου : x, 17, ἐν πυρὶ καιομένψ. 


(31) Sophon. 1, 14 seqq. 
ΡΑΤΑΟΙ.. G&. XCVI. 


30 


939 


ADDENDA. 


940 


per angulos excelsos. Et tríbulabo malignos, et am- A ἡμέρα νεφέλης xal ὀμίχλης, ἡμέρα σάλπιγγος xoi 


bulabunt czci, quia Domino peecaverunt ; et effunde- 
tur sanguis eorum sicut humus, et corpus eorum sicut 
$tercora. Sed et argentum eorum, et aurum eorum 
non poterit liberare eos in die furoris Domini. In igne 
zeli cjus devorabjtur emnis terra, quia consumma- 
tionem cum festinatione faciet cunctis habitantibus 
terram (Soph. 1). Insuper etiam David rex et pro- 
pheta ad hunc modum clamat: Deus manifeste veniet, 
Deus noster, et non silebit. Ignis in conspectu ejus 
exardescet, et in circuitu ejus tempestas valida, Ad- 
vocabit coelum desursum, et terram discernere popu- 
lum suum (Psal. xLix). Ac rursum : Exsurge, Deus, 
inquit, et judica terram, quoniam cogitatio hominis 
confitebitur tibi (Psahn.-t.xi vii). Ac rursum : Tu red- 
des unicuique juxta opera $ua.:Complura autem 
etiam alia hujusmodi, tum Psalmista, tum omnes 
prophetae divino Spiritu edocti, de futuro *judicio ac 
mercede przdicarunt. Quorum sermones Salvator 
quoque certissime confirmans, nos mortuorum re- 
surrectionem, rerumque in vila gestarum merce- 
dem, atque immortalem futuri seculi vitam credere 
docuit. 

Cap. X.—Josaphat autem ingenti ob hzc verba 
animi compunctione plenus, lacrymis perfundebatur, 
laique his ad senem verbis usus est : Omnia mihi per- 
spicue declarasti, ac horrendam hanc et admlrandam 
narrationem luculenta oratione complexus es. His 
itaque nobis propositis, quid tandem faciendum est, 
ut ea supplicia quz scéleratis bominibus parata sunt 
effugiamus, ac justorum gaudium consequamur? 


Respondit Barlaam.: Litteris sacris proditum est 
(Act. 1), quod cum Petrus, qui apostolorum princeps 
vocatus est, plebem docirina instrueret, corde com- 
puncti sunt, quemadmodum scilicet tu. quoque ho- 
dierno die. Cumque dixissent : Quid faciemus? Pe- 
rus ad eos dixit : Peenitentiam agite, et baptizetur 
unusquisque vestrum in remissionem peccatorum, et 
accipietis donum Spiritus sancti. Vobis enim est pro- 
missio, et filiis vestris, et omnibus qui longe sunt, 
quoscunque advocaverit Dominus Deus noster. En 
igitur ipse misericordi:e suz divitias in te effudit, 
teque qui animo ac voluntate procul ab eo dissitus 
eras, et alienis, non dicam diis, sed pestiferis dademo- 
nibus, et surdis ac sensus expertibus statuis cultum 
adhibebas, accivit. Quocirca ante omnia.ad eum qui 
t» vocavit accede, a quo veram tam eorum qua ocu- 
lis cernuntur, quam que ab oculorum sensu remota 
sunt, cognitionem consequeris. Quod si posteaquam 
vocatus es accedere recusas, aut moras nectis, justo 
Dei judicio exhseres eris, ac repudiaberis, quia ipse 
repudiasti. Ad bunc enim modum ipse quoque apo- 


- 


(92) Psal. χεις, 5, 4. 
(25) Psal. txxxi, 8. 
(24) Psal. Lxxv, 10. 
(235) Psal. Lx», 19. 


χρανγῆς ΄ καὶ ἐχθλίφω τοὺς πονηροὺς, xai πορεύσον- 
ται ὡς τυφλοὶ, ὅτι τῷ Κυρίῳ ἐξήμαρτον' xal τὸ ἀργί- 
ριον αὐτῶν καὶ τὸ χρυσἰον οὗ μὴ δύνηται ἐξελέσθα: 
αὐτοὺς ἓν ἡμέρᾳ ὀργῆς Κυρίου’ &v πυρὶ γὰρ ζήλου 
αὐτοῦ χαταναλωθήσεται πᾶσα f) yr, διότι συντέλειαν 
ποιῄσει ἐπὶ πάντας τοὺς χατοιχοῦντας τὴν γῆν. Πρὸς 
τούτοις xaX Δαν]δ ὁ βασιλεὺς xal προφήτης βοᾷ. 'O 
θεὸς (29) ἐμφανῶς Ίξει, ὁ θεὺὸς ἡμῶν, xat οὗ παρα- 
σιωπἠσεται΄ πὂρ ἑνώπιον αὐτοῦ χαυθήῄσεται, xal 
χύχλω αὐτοῦ χαταιγὶς σφοδρά’ προσχαλέσεται τὸν 
οὐρανὸν ἄνω χαὶ τὴν Ὑῆν, τοῦ διαχρῖναι τὸν labv 
αὑτοῦ. Καὶ αὖθις ᾽Ανάστα, φησὶν (23), ὁθεὸς, xplvov 
τὴν γῆν, ὅτι ἐνθύμιον (34) ἀνθρώπου ἐξομολογήσεταί 
σοι” χαὶ (25) σὺ ἀποδώσεις ἑχάστῳ χατὰ τὰ ἔργα 
αὐτοῦ. Πολλά δὲ χαὶ ἕτερα τοιαῦτα ὅ τε Φαλμιῳδὸς 
χαὶ πάντες οἱ προφῆται (26) τῷ θείῳ πνεύµατι µυη- 
θέντες περὶ τὶς μελλούσης χρἰσεως καὶ ἀνταποδύ- 
σεως ἐχήρυξαν ὧν τοὺς λόγους xa ὁ Σωτὴρ ἆσφα- 
λέστατα 8 βεδαιώσας, ἑδίδαξεν ἡμᾶς πιστεύειν 
ἀνάστασιν νεκρῶν xat ἀνταπόδοσιν τῶν βεδιωµένων, 
ξωήν τε ἀτελεύτητον τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. 


ΚΕΦ. Τ. Ὁ δὲ Ἰωάσαφ, χατανύξεως Tone ἐπὶ 
τούτοις πληρωθεὶς, σύνδαχρυς ὅλος ἦν. Καὶ φτοι 
πρὸς τὸν γέροντα’ Πάντα pov σαφῶς ἐγνώρισας, xal 
ἀσφαλῶς διεξῆλθες τὴν φρικτὴν ταύτην xaY θαυ- 
μαστην διἠγησιν. Τόύτων οὖν προχειµένων ἡμῖν, τί 
χρὴ ποιεῖν, τοῦ ἐχφυγεῖν τὰς ἠτοιμασμένας τοῖς 


C ἁμαρτωλοῖς χολάσεις, καὶ ἀξιωθῆναι τῆς χαρᾶς τῶν 


διχαΐίων; 

Καὶ 6 Βαρλαὰμ ἀπεχρίνατο. Γέγραπται ὅτι ὃι- 
δάσχοντός ποτε τοῦ Πέτρου τὸν λαὸν, ὃς χαὶ xopu- 
φαῖος ἐχλήθη τῶν ἁποστόλων, κατενύγησαν (21) τῇ 
καρδίᾳ, χαθάπερ xal σὺ σήµερον, xat, εἰπόντων a3- 
τῶν". Τί ποιῄσοµεν; 5 Πέτρος ἔφη πρὸς aco; 
Μετανοήῄσατε, xai βαπτισθήτω Έχαστος ὑμῶν εἰς 
ἄφεσιν ἁμαρτιῶν , xai λήφεσθε τὴν δωρεὰν τοῦ 
Ἁγίου Πνεύματος. ὑμῖν γάρ ἐστιν dj ἐπαγγελία xal 
τοῖς τέχνοις ὑμῶν xal πᾶσι τοῖς εἰς μαχρὰν ὅσους 
ἂν προχαλέσηται Κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν. Ἰδοὺ οὖν xai 
ἐπὶ σὲ ἐξέχεε τὸ πλούσιον ἔλεος αὐτοῦ, xal προσ- 
εκαλέσατό ce, τὸν μαχρὰν αὐτοῦ τῇ γνώµῃ ὑπάρχοντα 
xaX ἁλλοτρίοις λατρεύοντα οὐ θεοῖς, ἀλλὰ δαίΐμοσιν 


D ὀλεθρίοις xai ξοάνοις χωφοῖς (28) καὶ ἀναισθήτοις. 


Διὸ xal πρὸ πάντων πρόσελθε τῷ χεχληχότι, mao 
οὗ λήψῃ τῶν ὀρωμένων xal τῶν ἀοράτων ἀφευδῆ τῶν 
γνῶσιν. Ei δὲ μετὰ τὸ χληθΏναι οὐ θέλεις ἡ βραδύ- 
vete, διχαίᾳ Θεοῦ χρίσει ἁπόχληρος ἔσῃ, τῷ 79 μὴ 
θελῆσαι μὴ θεληθεῖς' οὕτω γὰρ xaló αὐτὸς ἆἁπόστολος 
Πέτρος πρός τινα τῶν μαθητῶν λελάληχεν. "Evo δὲ 
πιστεύω ὅτι xal ὑπήχουσας τῆς χλῄσεως, xal ἔτι 


(26) Loca e Vetere Testamento de resurrectione collegit Laubrussel. De abusu critices, t. 1, pag. 50. 


(27) Res narratur in Act. Apostol. i, 57... 
(28) Habac. n, 18 : Ilo sat εἴδωλα χωφά. 





941 


VITA BARLAAM ET JOASAPH, 


942 


τρανύτερον ὑπαχούσας ἀρεῖς (29) τὸν σταυρὸν καὶ A stolus Petrus ad quemdam discipulum dixit : Ego 


ἀνοιλλουθήσεις (50) τῷ καλοῦντί σε θεῷ xal Δεσπότῃ, 
ὃς προσχαλεῖταί σε ἀπὸ θανάτου εἰς ζωὴν xal ἀπὸ 
σκότους εἰς φῶς. Tq ὄντι γὰρ fj τοῦ θεοῦ ἄγνοια 
σκότος ἑστὶ καὶ θάνατος ψυχῆς , καὶ τὸ δουλεύειν 
εἰδώλοις ἐπ᾽ ὀλέθρῳ τῆς φύσεως πάσης µοι δοχεῖ 
&lvax ἀναισθησίας xat ἀφροσύνης ἐπέχεινα. 


Οὓς ($1) τίνι ὁμοιώσω, xal ποταπἠν σοι εἰχόνα 
τῆς τούτων ἀδελτηρίας παραστῄσω»; Αλλά σοι πα- 
Ραθῄσω ὑπόδειγμα (53) παρά τινος ἀνδρὸς σοφωτάτου 
λεχθὲν πρός µε. Ἔλεγε γὰρ ὅτι ὅμοιοί εἰσιν οἱ τῶν 
εἰδώλων προσχυνηταὶ ἀνθρώπῳ ἰξευτῇ, ὃς χατέσχεν 
Év τῶν σµιχκροτάτων στρουθίων' ἀηδόνα τοῦτο καλοῦσι. 
Λαδὼν 6k µάχαιραν τοῦ σφάξαι αὐτὺ καὶ φαγεῖν, 


£560» τῇ ἀηδόνι φωνὴ ἔναρθρος. Kat φησι πρὸς τὸν D 


ἱξευτήν Τί Θ40 σοι ὄφελος, ἄνθρωπε, τῆς ἐμῆς 
σφαχγῆς; οὗ δυνήσῃ γὰρ δι’ ἐμοῦ τὴν atv ἐμπλῆσαι 
Ὑαστέρα. ᾽Αλλ’ εἴ µε τῶν δεσμῶν ἐλευθερώσεις , 
δώσω σοι ἐντολὰς τρεῖς, ἃς φυλάττων μεγάλα map' 
ὅλην σου τὴν ζωὴν ὠφεληθήσαῃ. "0 δὲ, θαμδηθεὶς τῇ 
ταύτης λαλιᾷ, ἐπηγγείλατο, εἰ χαινόν τι παρ) αὐτῆς 
ἀχούσειε, θᾶττον ἐλευθερῶσαι τῆς χατοχῆς. Ἐπι- 
στραφεῖσα δὲ ἡ ἀηδὼν λέγει τῷ ἀνθρώπῳ' Μηδέποτέ 
τινος τῶν ἀνεφίχτων ἐπιχειρήσῃς ἐφικέσθαι, xat μὴ 
μεταμελοῦ (33) ἐπὶ πράγματι παρελθόντι, xal 
ἄπιστον ῥῆμα πώποτε μὴ πιστεύσῃς. Ταύτας 65 τὰς 
τρεῖς ἐντολὰς φύλαττε, καὶ εὖ σοι γένηται. ᾽Αγάμενος 
δὲ ὁ &vhp τὸ εὐσύνοπτον χαὶ συνετὸν τῶν ῥημάτων, 
λύσας αὐτὴν τῶν δεσμῶν χατὰ τοῦ ἀέρος ἐξαπέστει- 


λεν (54). Ἡ οὖν ἀηδὼν θέλουσα μαθεῖν εἰ ἑπέγνω 6 C 


&vhp τῶν λεχθέντων αὐτῷ ῥημάτων τὴν δύναμιν καὶ 
εἰ ἑχαρπώσατό τινα ὠφέλειαν, λέγει πρὸς αὐτὸν 
ἑπταμένη tv τῷ ἀέρι Φεῦ σου τῆς ἁδουλίας, &v- 
θρωπε ! ὁποῖον θησαυρὸν σήμερον ἀπώλεσας ! ὑπάρχει 
γὰρ kv τοῖς ἐἑγχάτοις µου µαργαρίτης, ὑπερέχων τῷ 
µεγέθει στρουθοχαµήλου ὡόν. Ὡς οὖν ἤχουσε ταῦτα 
ὁ ξευτὴς, συνεχύθη τῇ λύπῃ µεταµελόμενος ὅτι ἐξ- 
έφυγεν ἡ ἁηδὼν ἑκείνη τὰς χεῖρας αὐτοῦ) xal, πειρώ- 
µενος αὖθις χατασχεῖν αὐτὴν, εἶπε' Δεῦρο ἐν τῷ 
οἴχῳ µου, xal, φιλοφρονησάµενός σε καλῶς, ἑντί- 
µως 81 ἐξαποστελῶ. 'H δὲ ἁηδὼν ἔφη αὑτῷ' Νῦν 
ἔγνων ἰοχυρῶς ἀνοηταίνειν σε” δεξάµενος γὰρ τὰ 
λεχθέντα σοι προθύµως xat ἡδέως ἀχούσας, οὐδεμίαν 


ἐξ αὐτῶν ὠφέλειαν ἐπεχτήσω (55). Εἰπόν σοι μὴ µε- p 


autem credo quod et obedivisti voeationi, et adhuc 
sincerius obediens, crucem tolles, Deumque ac Do- 
minum te vocantem sequeris, qui te a morte ad vi- 
tam, et a tenebris ad lucem invitat. Nam profecto 
Dei ignoratio, anim: caligo ac mors est; et simula- 
cra colere ad naturae exitium, amentiam omnem 
excedit. 

Quos quidem homines cuinam rei similes esse di- 
cam? et quanam imagine eorum stoliditatem tibi ob 
eculos ponam? Sed tamen exemplum quoddam tibi 
proponam, quod mihi a viro quodam summa θαρίθη- 
tia przedito commemoratum est. Aiebat enim, simu« 
lacrorum cultores aucupi similes esse, qui cum lusci- 
niam, perexiguam aviculam, cepisset, gladiumque 
arripuisset ut eam jugularet ac. comederet, 68, con- . 
cessa sibi articulata voce, ad asucupem dixit : Quid- 
nam, 0 homo, ex mea nece ad te uiilitatis rediturum 
est? neque enim per me ventrem tuum explere po- 
teris. At si me vinculis liberaveris, tria praecepta tibi 
tradam : quibus si parueris, magnis per otunem vi- 
lam commodis afficieris. Ille autem ex ipsius sermone 
admiratione commotus, sese facturum recepit, ut si 
novum aliquid ab ea audiret, statim eam libertate 
donaret, ac missam faceret. Conversa itaque luscinia, 
homini ait: Nunquam renr quam consequi nequeas 
aggredere. Nunquau rei przeteritee te poeniteat. Rei 
incredibili nunquam fidem adhibe. Hzec tria mandata 
serva, et praeclare tecum agetur. Ille autem 
horum verborum sagacitatem ac prudentiam admira- 
tus, eam vinculis solutam in aerem emisit. Luscinia 
itaque periculum facere cupiens an ille verborum 
eorum quas audierat vim intellexisset, atque aliquam 
ex ipsis utilitatem percepisset, per aerem volitans, 
ad eum dixit : Proh! quam nihil est in te coneilii, o 
homo ! qualem thesaurum hodie amisisti ! Est siqui- 
dem in meis visceribus unio, strutbionis ovum ma- 
gnitudine excedens. Qus ut ille audivit, m«rore 
conturbatus est, eumque peenituit quod lusciuía ex 
ipsius manibus effugisset. Atque eam rursum arri- 
pere tentans, dixit : Veni, quzeso, in aedes mess; 
atque ubi prieclare et humaniter a me accepta fue- 
ris, honorifice te dimittam. Luscinia autem ipsi dizit : 
Nunc plane te stolidum sc vecordem esse scio. Nam 
posteaquam ea quz ad te dicta sunt prompto animo 


9 φ Φα . * ] . . - ͵ bi 
A, ἄρης. Eadem permutatio in versu nobili Ajacis : 03 oty* ἀνέξει; μηδὲ δειλίαν ἀρεῖς; sed ü 
de leto turo nulla est dubitatio, quem et praebuit mihi cod. 2812 A, in quo ἀρής, idem enim ἀρεῖς 


et àáphc, hoe male, illud scriptum bene. At in sententia plus est difficultatis. Scribo p. 


δὲ δ., et habeo. : 


ticula interrogationis : « Αη vero ignaviam assumes ? » Et sic intelligo ''rachiniarum v. 1185, 
Polus ipsissima est formula. /Eschylus, Theb. $55 : Οὁ oly' ; μηδὲν τῶνδ ἐρεῖς κατὰ πτόλιν. Et hic ser 
pserim, μὴ δ᾽ ἓν... πτόλιν; « An vero horum quid dices? » Qua interrogationes non sunt eine prohibi- 


lionis significatione. 
350) Cf. Marc. vin, 34. 
ist) 


Sie codex. Non plene liquet ad quos οὓς referatur. Non aliter Billius : « A qui les comparerai je ? 


te Latino interprete : « Quos cui assimilabo ? » 
P (52) in codice Α lemma metricum : [Ia pato) iv ἔναρξιν ἐνταῦθα βλέπε. 
AC, μεταμελῶ. Pag. 81, 4, utitur infinitivo µεταμελεῖσθαι. - 
δν poni y ἀέρα ὃς πέστειλεν. S:xpe sic pereunt compositorum prepositiones. Libanius, t. I, pag. 
942 : 


Δοχεῖ δέ yov xa Κῦρος xai Δαρεῖος καὶ Ῥέρξης, στρατεύοντες iq f| 


v οὕπω εἶχον, µεμφόμενοι 


(cod. 1000, χαταµεμφ.) τῇ τύχῃ τοῦτο ποιεῖν. ldem epist. 1075 : xdv τὸ πέλαγος ἐπλεύσθη . codex idein 


plenius, διεπλεύσθη. 


9 9 . . - . á- 
Α, ἐχτήσω, simili przpositionis defectu. Suidas de Origene, t. II, p. 161 : Ταῦτα πὀντα παρωσ 
Mi. ἑσφάλη τοῦ πρέποντος, Codex 2552, ταῦτα πάντα παρωσάµενος παρεσφάλη τοῦ πρέποντος. 








213 | ADDENDA. ο 94 


excepist, ac libenter audiisti, nihil ex eis emoim- A 


menti consecutus es. ÀAdmonui enim te, ne ob rem 
preleritam poenitentia ducereris; et ecce moerore 
conturbatus es, propterea quod e manibus tuis fuga 
me subduxerim, poenitentia videlicet ob rem pr:ete- 
ritam affectus. Przcepi tibi ne ea qux assequi non 
posses aggredereris, et tamen arripere me conaris, 
cum iter meum assequi nequeas. Ad haec id quodque 
tibi edixi, ne incredibili sermoni fidem arrogores, et 
tamen in visceribus meis unionem staturze mex moe 
dum excedentem inesse credidisti; neque tantulum 
tibi prudenüz fuit, ut intelligeres me totam ad ovi 


ταμελεῖσθαι ἐπὶ πράγµατι παρελθόντι’ χαὶ ἰδοὺ Guv- 
εχύθης τῇ λύπῃ ὅτι σου τὰς χεῖρας ἐξέφυγον, µετα- 
µελόμενος ἐπὶ πράγματι παρελθόντι. Ἐνετειλάμτν 
σοι μὴ ἐπιχειρεῖν τῶν ἀνεφίκτων ἐφιχέσθαι, xa* 
πειρᾷ κατασχεῖν µε, μὴ δυνάµενος τῆς ἐμῆς ἐφικέ- 
αθαι πορείας. Πρὸς τούτοις δὲ καὶ ἄπιστον ῥῆμα pi 
πιστεύειν σοι διετειλάµην' à))' ἰδοὺ ἑἐπίστευσας 
ὑπάρχειν ἐν τοῖς ἑγκάτοις pou μαργαρίτην ὑπερδαί- 
νοντα τὸ µέτρον τῆς ἡλιχίας µου, καὶ οὐχ ἑφρόνησας 
συνιέναι ὅτι ὅλη ἐγὼ οὐκ ἐφικνοῦμαι τῷ µεχέθει τῶν 
τοῦ στρουθοµήλου dv, xal κῶς μαργαρίτην τοιοῦ-- 
τον ἑχώρησα ἐν ἐμοί. 


struthionis magnitudinem minime accedere. Quonam itaque pacto tantum unionem corpuseulum istud 


raperet? 


Ad hunc igitur modum illi quoque in summa stulti- B.— Οὕτως οὖν ἀνοηταίνουσι χαὶ ol πεποιθότες ἐπὶ 


tja versantur, qui in simulacris confidunt. Nam ea 
manibus suis effecerunt, οἱ opera digitorum suorum 
adorant, dicentes : Hi opifices nostri sunt. Qui fit 
igitur ut eos quos effecerunt et condiderunt, opifices 
$uos esse censeant? Quin etiam eum ea magno stu- 
dio custodiant, ne a furibus subripiantur, tamen sa- 
utis sux custodes nuncupant. Atqui, quo hzc stul- 
titia est, illud non intelligere Geri non posse, ut qui 


"Sibi ipsis opem ferre ae se tueri nequeunt, alios tueri 


ac servare possint? Ae preterea opes sus effundunt, 
dum statuas et simulacra dzemonibus excitant, eosque 
bonorum dàtores esse nugantur, ab iis ea sibi dari 
qu:& nec ipsi unquam babuerunt, nec unquam habi- 
-Auri sunt. Eoque nomine scriptum est : Similes iliis 


fiant, qui faciunt ea, et omnes qui conüdunt in eis C 


( Psal. cxin). Qui quidem auriflce mercede conducto 
simulacrum manu effecerunt, ac prono corpore ipsum 
adorarunt. Humeris illud tollunt ac proficiscuntar ; 
si autem ipsum uspiam collocarint, illie manet, nec 
moveri potest, Et quantunilibet quis ipsi clamaverit, 
non exaudiet, nec ex calamitatibus eum eripie!. 
Quamobrem confundantur qui ín seulptilibus confi- 
«unt : et qui dicunt iis qux conflata suut : Vos dii 
nostri estis. Immolaverunt enim darmoniis, et non 
Dee, diis quos ignorabant. Novi recentesque vene- 
runt, quos non coluerunt patres eorum. Generatio 
enitn perversa est, nec jam fides ipsis inest (Deut. 
x1xit. 


Ex hac igitnr perversa et incredula geucratione 
Dominus tie vocat, his verbis utens : Exi de wedio 
eorum, ac separare, et immundum noli tangere, ve- 
rum a generatione hac perversa te eripe (Num. xvi). 
Surge et ambula, quia non babes bic requiem (Mic. 
i1). Etenun multiplex deorum, qui a vobis coluntur, 


τοῖς εἰδώλοις * εἰργάσαντο γὰρ ταῦτα ταῖς yepolv 
αὐτῶν, καὶ προσχυνοῦσιν ἃ ἑποίησαν οἱ δάχτυλοι 
αὐτῶν (56), λέγοντες. Οὗτοι ol πλαστουργοὶ ἡμῶν. 
Πῶς οὖν πλαστουρχοὺς τοὺς ὑπ' αὐτῶν δηµιουργτ- 
θέντας χαὶ διαπλασθέντας νοµίζουσιν; ᾽Αλλὰ χαὶ 
τηροῦντες αὐτὰ ἐν ἀσφαλείᾳ, τοῦ μὴ ὑπὸ χλεπτὼν 
συληθῆναι, φύλαχας ἁἀποχαλοῦνται τῆς σφῶν σωττ- 
pla; * xal τοι γε πόσης ταῦτα ἀφροσύνης, xal τὸ μὴ 
γινώσχειν ὅτι, οὐχ ἐξαρχοῦντες ἑαυτοὺς φυλάσσε.ν 
καὶ βοηθεῖν, πῶς 89$ ἄλλοις Υένοιντο φύλαχες xot 
σωτῆρες; Τί γὰρ, φησὶν (61), ἐχζητοῦαι περὶ τῶν 
ζώντων τοὺς νεχρούς; Καταχενοῦσι χρήματα, σΏ- 
λὰς τοῖς δαίµοσι xal ἀγάλματα ἑἐγεῖραι, χαὶ φληνα- 
φοῦσιν ἀγαθῶν παρόχους αὐτοὺς ὑπάρχειν, αἰτοῦν- 
τες παρ) αὐτῶν λαθεῖν ἅπερ οὔτε πώποτε ἑχτή- 
σαντο, οὔτε μὴν ἔτι κτήσονται. A γέγραπται" 
Ὅμοιοι (38) αὐτοῖς Υένοιντο οἱ ποιοῦντες αὐτὰ xal 
πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ᾽ αὐτοῖς * οἵτινες, qnot (59), 
µισθωσάμενοι χρυσοχόον, ἑποίησανι χειροποίητα, 
xaX κχύφαντες προσεχύνησαν αὑτοῖς. Αἴρονσιν 
αὐτὰ ἐπὶ τῶν ὤμων xai πορεύονται’ ἐὰν δὲ θὰ- 
σιν αὐτὰ ἐπὶ τοῦ τόπου , μενεῖ bv αὐτῷ, οὐ μὴ 
κινηθῇ. Καὶ ὃς ἂν βοῄσῃ πρὸς αὐτὰ, οὗ μὴ εἶσ- 
αχούσῃ αὐτοῦ, ἀπὸ χαχῶν οὐ μῆ σώσῃ αὐτόν. Διὸ αἰ- 
σχύνθητε (40) αἰσγύνην αἰώννον, οἱ πεποιθότες ἐπὶ 
τοῖς γλυπτοῖς, ol Ἀέγοντες τοῖς χωνεντοῖς * "Y usi; 
ἑστὲ θεοὶ ἡμῶν. "Ἔθυσαν γὰρ, qnoi (41), δαιµονίοις 
xaX οὗ θεῷ, θεοῖς οἷς οὐκ ᾖδεισαν οἱ πατέρες αὐτῶν’ 


D χαινοὶ xal πρόσφατοι ἤκασιν., ὅτι γενεὰ ἐξεστραμ- 


µένη ἐστὶ χαὶ οὐκ ἔστι πίστις ἐν αὐτοῖς, 

Ἐκ ταύτης οὖν τῆς πονηρᾶς Υενεᾶς χαὶ ἀπίστου 
προσκαλεῖταί σε Κύριος, λέγων σοι". Ἔξελθε ix 
μέσου αὐτῶν xai ἀφορίσθητι, χαὶ ἀχαθάρτου μὴ 
bn (42), ἀλλὰ σώθητι Ex τῆς γενεᾶς τῆς σχολιᾶς 
ταύτης (45) ' ἀνάσ-ηθι xal πορεύου , ὅτι o)x ἔστι 
σοι αὕτη ἀνάπαυσις ' ἡ Υὰρ πολυαρχία τῶν παρ 


(56) Isa. xvi. 8: Καὶ οὐ pr, πεπριλύτες (t) Σπὶ τοῖς βωμοῖς, οὐδὲ ἐπὶ τοῖς ἔρνοις τῶν χειρῶν αὐτῶν, 


& ἑπρίησαν οἱ δάχτυλη; αὐτῶν. 
(37) Isa. viri, 19. 
98) Psal. cxi, 8 ; cxxxiv, 18. 
9) [sa. xt vi, 6. 7. 
(40) Isa. σι. 17. 


(44) Deut. xxxn, 17... 30. Verba οἱ πατ. a2. addidit in C manus recentior. 


(42) Hl Epist. ad Cor. vr, 17. 
(43) Act. Apost. ui, 40. 








945 VITA BARLAAM ET JOASAPH. . 946 


ὁμῖν θεῶν xat 9 ἄταχτον χαὶ στασιῶδες xoi παν- A principatus przeposterus est, et cum dissidio conjun- 

τελῶς ἀνύπαρχτον. 'Ἡμῖν δὲ οὐχ οὕτως ἐστὶν, οὐδὲ — cius, atque ejusmodi, qui vullo modo consistere 

πολλοὶ θεοὶ xai xüpiot * dX) εἷς Gebc ὁ Ilavho, ἐξ — queat. Apud nos autem non. sunt dii. multi, nec Βο- 

οὗ τὰ πάντα xal ἡμεῖς εἰς αὐτόν ' xa εἷς Κύριος — mini multi, verum unus Deus Pater, ex quo omnis, 
ἸἸησοῦς Χριστὸς, δι’ οὗ τὰ πάντα xal ἡμεῖς δι οἱ nos in ipsum; et unus Dominus Jesus Christus, 
αὐτοῦ, ὃς (44) ἐστιν εἰχὼν τοῦ θεοῦ τοῦ ἁοράτου, per quem omnia, et nos per ipsum (1 Cor. vni), qui 
περωτότοχος ἁπάσης τῆς Χτίσεως xal πάντων τῶν — est imago Dei invisibilis, primogenitus emnis crea- 
αἰώνων, ὅτι by abt ἑἐχτίσθη τὰ πάντα, τὰ ἓν τοῖς — tur, et omnium szculorum, quoniam in ipso creata 
οὐρανοῖς xal τὰ ἀπὶ τῆς γῆς, τὰ ὁρατὰ xal τὰ àó- — sunt omnia, tam quz in ccelis quam qu: in terra, 
pata, εἴτε θρόνοι , εἴτε Κυριότητες, εἴτε "Apyot, — tam visibilia quam invisibilia, sive throni, sive domi- 
εἴτε Ἐξουσίαι ' τὰ πάντα (45) δι αὐτοῦ ἐγένετο, xaX — nationes, sive principatus, sive potestates (Coloss. 1). 
χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὸ Ev ὃ vévovs* xat By Πνεῦμα — Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est 
ἅγιον, ἐν ᾧ τὰ πάντα, τὸ Κύριον xal ζωοποιὸν (46), — nibil quod factum est (Joan. 1); et unus Spiritus san- 
Gsby καὶ θεοποιοῦν, Πνεῦμα ἀγαθὸν, Πνεῦμα εὐθὲς, — ctus, in quo omnia, qui Dominus est, et vivificat, qui 
Ηνεῦμα παράχλητον, Πνεῦμα υἱοθεσίας (47). Τούτων Deus est, et divinitatem affert, Spiritus bonus, Spi- 
Θεὸς μὲν ἕχαστον καθ᾽ ἑαυτὸ θεωρούµενον, ὡς ὁ Πα- B ritus rectus, Spiritus paraclitus, Spiritus adoptionis. 
τὴρ xai ὁ Υἱὸς , ὡς ὁ Υἱὸς xal τὸ Πνεῦμα τὸ ἄγῳν, filiorum. Horum unusquisque Deus est, si separatim. 
(48) εἷς δὲ Θεὺς ἐν τρισὶ, µία φύσις, µία βασιλεία, X Consideretur : ut Pater, sic Filius; ut Filius, sic Spi- 
µία δύναμις, µία δόξα, µία οὐσία, διαιρετὴ ταῖς ritus sanctus. Unus autem Deus in tribus personis,. 
ὑποστάσεσι χαὶ µόνον. El; γὰρ ὁ Πατὴρ, ᾧ καὶ ἴδιον — UD natura, unum regnum, una potentia, una gloria, 
ἡ ἁγεννησία: εἷς δὲ ὁ povoysvie Υἱὸς, xoi ἴδιον — Un2 substantia : quae personarum ratone dividitur, 
αὐτῷ ἡ γέννησις * By δὲ τὸ ἅγιον Πνεῦμα , καὶ ἴδιον sed Deitatis respectu una est, Unus enim est Pater. 
αὐτῷ ἡ ἑχπόρευσις. Οὕτω (49) γὰρ ἡμεῖς, Ex φωτὸς cui proprium est genitum non esse. Unus item uni- 
τοῦ $$ Πατρὸς φῶς περιλαμφθέντες τὸν Υἱὸν iv eenitus Filius, cui proprium est genitum esse. Unus 

φωτὶ τῷ ἁγίῳ Ἠνεύματι, µίαν δοξάζομεν θεότητα Ev denique Spiritus Sanctus, cui proprium est proces- 
τριαὶν ὑποστάσεσι: xol αὐτός ἐστιν ἁληθινὸς xal sisse. Sic enim nos ex lumine, hoc est ex Patre, lu- 
μόνος Θεὸς (50), ὁ ἐν Ἐριάδι γινωσχόµενος, ὅτι ἐξ men, id est Filium, in. jumine (Psal. xxxv), hoc est 
αὐτοῦ xai δι αὐτοῦ xal εἰς αὐτὸν τὰ πάντα (01). Spiritu sancto, cernentes, in tribus personis unam 
divinitatem Jaude ac gloria afficimus. Atque ipse verus ac sous Deus est, qui in Trinitate agnoscitur, 

quoniam ex ipso, et per ipsum, eL in ipso omnia sunt (Rom. xi). . 


Τούτου τῇ χάριτι τὰ χατὰ σὲ γνοὺς xàyi , àn- C 


εστάλην διδάξαι σε ἃ µεµάθηχα xal τετήρηχα ἐξ 
ἀρχῆς εἰς τήνδε τὴν πολιάν. El οὖν πιστεύσεις xal 
ῥαπτισθῆς , σωθήσῃ ΄ εἰ δὲ ἀπιοτήσεις, χαταχρι- 
θήσῃ (92). Ταῦτα γὰρ ἃ σήμερον ὁρᾷς χαὶ οἷς σε- 
μνύνῃ. Ἡ τς δόξα καὶ τρυφὴ xal ὁ πλοῦτος καὶ πᾶσα 
ἡ τοῦ βίου ἁπάτη, ὅσον οὕπω παρέρχεται, ἐχθαλοῦσι 
δὲ σε xaX μὴ βουλόμενον ἐντεῦθεν, Καὶ τὸ μὲν σῶμα 
χαταχλεισθῄσεται σμικροτάτῳ µνήµατι μονώτατον 
χαταλειφθὲν (93) , πάσης τε ἁποατερηθὲν φίλων xal 
συγγενῶν ἑταιρείας * οἰχήσεται δὲ τὰ τερπνὰ τοῦ 
κόσμου , xai πολλὴ ἁπδία xai δυσώδης φθορὰ, ἀντὶ 
τῆς νυνὶ χαλλονης χαὶ εὐοσμίας , περιχυθήσεται ' 
τὴν δὲ φυχἠν σου βαλοῦσιν ἐν τοῖς χαταχθονίοις τῆς 


(es Epist. ad Coloss. 1, 15, 16. 
(45) Joan. 1, 5 
(46) Joan. vi, 65 : Τὸ πνεῦ 
(47) Epist. ad Rom. vii, 
lavit Gregorius Naz. orai. 57, p. 610. 
(48) Cf. Gregor. Naz. or. xr, pag. 668. 


ἐστι τὸ ζωοποιοῦν. 


Hujus beneficio et gratia ipse quoque, cum de tuo 
statu certior factus essem, missus sum, ut eate doce- 
rem quz didici. atqueab ineunte :etate usque ad hanc 
canitiem servavi.Quocirca si credideris,et baptizatus 
fueris, salvuseris; si autem non credideris, condem- 
naberis (Marc. xvi). Nam ea quz hodierno die cernis, 
et quibus gloriaris, hoc est, gloria, et deliciz,et opes, 
etLomnishujusce vitz impostura, jam jamque prateri- 
bunt, teque invitum etiam ac repugnantem hinc eji- 
cient. Àc corpus quidem perexiguo sepulcro include- 
tur, solum relictum, atque omni amicorumet cogna- 
torum εί destitutum. Facessent autem mundi ju- 
cunditates, atque ingens quedam insuavitas ac fetida 
corruptio presentis pulchritudiniset fragrantia: loco 


: ἑλάθετε πνεῦμα υἰοθεσίας. — Hac et alia Spiritus sancti epitheta. cumu- 


(49) C, 4j Ὑέννησις * οὕτω, mediis omissis. Adhzeret noster Gregorii Theologi verhis, orat. 25, p. 423. 
: Pro ἐἑχπόρευσις est apud Gregorium ἔχπεμψις. Conf. orat. ejusd. 26, p. 445 ; Theodul(i Excerpta de Sp. 5. 


. 124. 
(50) C, φῶς εἰδότες (A, περιλαμφθέντες) τὸν uiby ἐν o. τ. &. mv. ἁγιαζόμεθα ἓν τρισὶν ὑποστάσεσι µίαν 


δοβάζοντες θεότητα, xai αὐτός ἐστιν ἀληθὴς καὶ ὁ μόνος 0. Lectio περιλαμφθ. firmatur a Gregorio Naz. . 
orat. 40, p. 668 : O2 φθάνω τὸ ἓν νοῆσαι, xat τοῖς τρισὶ περιλάµπομαι. 


(51) Epist. ad Rom. χι, 56. 


(32) Marc. xvi, 16: Ὁ πιστεύσας xat βαπτισθεὶς σωθῄσεται, ὁ δὲ ἀπιστήσας xasaxpiüfioecat. 

(55) C, μνημείῳ. — I Reg. 19, 10 : ὑπολέλειμμαι ἐγὼ µονώτατος. Acta. Eustathii, p. 20 : νῦν δὲ po- 
νώτατος κχαταλελειµµένος. Nicetas Paphl, Encomio Eustathii p. 51 : ἐν &prula τινὶ μονώτατον ἀπειλημμέ - 
vov * quem vid. et p. 56, 7; p. 63. Adde Acta Elie Junioris, p. 195; Planudem ie Anecdotis. hisce t. IL, 
p. 351i Exempla liujus superlativi tractaruut alii ; vid. Osann. ad Philem. & 112. 





941 - 


ADDENDA. 


948 


tibi undique affundetur. Anima vero tua iuferno ad- Α Υῆς, ἐν τῇ χαταδίχῃ τοῦ ᾖδου, ἕως τῆς τελευταίας 


dicta, in inferiores terra partes usque ad postremam 
resurrectionem conjicietur. Quo scilicet tempore 
anima recepto corpore suo a Domini facie projicie- 
tur, ac gehennae, cujus flamma sempiterna est, 
mancipabitur. Hzc tibi, atque etiam longe his gra- 
viora contingent, si in infidelitate perstiteris. 

Si autem ei qui te aJ salutem invitat, proinpto 
animo parueris, atque ad eum cupido et 1:ito animo 
accurrens, ipsius lumine signatus fueris (Psal. ιν), 
eumque ita sequaris, ut a tergo minime res, ectes, 
atque, omnibus rebus abjectis et contemptis, ipsi 
soli adhsereas, quantam inde fiduciam ac lztitiam 
consequeris, audi : Si sederis, securus eris; si dor- 
inieris, jucunde conquiesces : nec timebis terrorem 
&upervenientem, nec impiorum demonum impetus 
(Prov. iu), verum confidenter ut leo incedes (Prov. 
xxvii), ac cum letitia et sempiterna exsultatioue 
vives. Etenim super caput tuum exultatio et laus et 
letitia te comprehendet. Effugiet dolor, et moeror, 
et gemitus. Tunc erumpet quasi mane lumen tuum, 
et sanitas tua citius orietur. Et anteibit faciem tuam 
justitia tua, et gloria Domini colliget te. Tunc invo- 
eabis, et Dominus exaudiet : clamabis, et dicet : Ecce 
adsum (Isa. Lei). Ego enim sum, qui deleo iniqui- 
tates tuas, et non memorabor. Tu vero memur esto, 
et judieemur. Dic tu iniquitates tuas, ut justificeris 
(Isa. xim). Si fuerint peccata tua ut coccinum, 
qussi nix dealbabuntur. Et si fuerint rubra quasi 
vermiculus , velut lana alba erunt. Os enim Domini 
locutum est ( τα. 1). 


Ca». XI. — Ait sd eum Josaphat : Hzc tua verba 
praeclara et admiranda sunt ; eaque credidi, et credo, 
omnemque idolorum cultum ex animo odi ac dete- 
stor. Etenim prius etiam quam ad me accederes, 
oblique quodammodo ac dubitanter erga ea aflicieba- 
tur animus meus, Nunc autem posteaquam eorum 
vanitatem, hominumque qui ea colunt stultitiam ex 
te intellezi, perfecto odio ea insector, ac Deo vero 
me in servitutem addicere gestio, modo me ipse, 
bominem indignum, ob iniquitates meas minime sub- 


ἀναστάσεως , djvixa πάλιν ἀπολαθοῦσα fj dvyh τὸ 
85 ἑαυτῆς copa ἐχριφήσεται kx προσώπου Κυρίου, 
καὶ παραδοθήσεται πυρὶ γεέννης ἀτελεύτητα Φλοχι- 
ξούσης. Ταῦτά σοι συµθήσεται xo πολλῷ τούτων 
χείρονα, εἰ ἑμμείνῃς τῇ ἀπιστίᾳ. 


El δὲ προθύµως ὑπακχούσεις τῷ καλοῦντί (54) σε 
εἰς σωτηρίαν, xat, προσδραμὼν αὐτῷ πόθῳ καὶ χα- 
pi, τῷ φωτὶ αὐτοῦ σηµειωθήσῃ (55) , καὶ ἆμετα- 
στρεπτὶ αὐτῷ ἀχολουθήσεις, πάντα μὲν ἁπαρνησάμε- 
νος (56) , αὐτῷ δὲ µόνῳ χεχολληµένος (ὅ7), ὁποίας 
τεύξῃ ἁἀσφαλείας xai εὐφρσοσύνης ἄχουσον. Ἔλν 
χάθῃ (58), ἄφοδος Econ: tàv δὲ χαθεύδῃς, δέως 
ὑπνώπτεις, xal ob φοδηθήσῃ πτόησιν ἐπελθοῦσαν , 
οὐδὲ ὁρμὰς τῶν ἀσεθῶν δαιμόνων ἑπερχομένας * 
ἀλλὰ πορεύσῃ πεποιθὼς ὡς λέων (59), χαὶ (fon 
μετ) εὐφροσύνης xat ἀγαλλιάματος αἰωνίου» ἐπὶ γὰρ 
τῆς χεφαλῆς σου ἀγαλλίασις xai αἵνεσις, xal εὖ- 
φροσύνη χαταλήφεταί σε’ ἔνθα ἀπέδρα ὀδύνη, λύπη 
xai στεναγµός (60). 86 τότε ῥαγήσεται πρὠῖμον 
τὸ φῶς σου, χαὶ τὰ ἱάματά σου ταχὺ ἀνατελεῖ, xal 
προπορεύσεται ἔμπροσθέν σου ἡ δικαιοσύνη σου, xat 
4 δόξα τοῦ Θεοῦ περιστελεῖ σε: τότε βοῄση, xat à 
Gs, εἰσαχούσεταί σου ἔτι λαλοῦντός σου Epsi- Ἰδου 
πάρειµι (61) * ἐγὼ γάρ εἰμι 6 ἐξαλείφων τὰς àvo- 
μίας σου xal οὐ μνησθῶ; σὺ δὲ µνήσθητι xol χρι- 
θῶμεν' λέγε σὺ τὰς ἀνομίας σου, ἵνα διχαυυθῇῆς (62). 
Καὶ ἐὰν ὧσιν αἱ ἁμαρτίαι σου ὡς φοινιχοῦν, ὡς 


B χιόνα λευχανῶ ' ἐὰν δὲ ὧὥσιν ὡς κόχκινον, ὡς lpc» 


λευχανῶ (65). Τὸ γὰρ στόμα Κυρίου ἑλάλησε 
ταῦτα. 

ΚΕΦ. ΙΑ’. Λέχει πρὺς αὐτὸν ὁ Ἰωάσαφ * Πάντα 
σου τὰ ῥήματα χαλὰ xal θαυμαστά εἶσι, κἀγὼ 
ἐπίστευσα xal πιστεύω, πᾶσαν μὲν εἰδωλολατρίαν 
ànb χαρδίας µισῄσας * xat, πρὸ τοῦ εἰσελθεῖν γάρ 
cs πρός µε, πλαγίως πως xa διστάνων (64) πρὺς 
ταύτην διἐχειτό µου d) ψυχή * νυνὶ δὲ τέλειον μίσος 
ἐμίσησα (65), μαθὼν παρὰ σοῦ τὴν µαταιότητα 
τούτων xal τὴν ἀφροσύνην τῶν αὐτοῖς λατρευόντων. 
Ποθῷῶ δὲ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ δοῦλος γενέσθαι , εἴπερ 
οὐκ ἀπώσεταί µε τὸν ἀνάξιον διὰ τὰς ἐμὰς ἀνομίας 


84) Α, τοῦ χαλοῦντός. C. ἀχούσεις τῷ xaX. Philostratus V. A. 1, 54 : Καὶ ἐχέλευσε θύειν μετ αὐτοῦ. 


Optimus codex 1696, Καὶ διεχέλευσε. Gregorius Nyss. t. 1, p. 296 : Ἡ μὲν γὰ 


αἰδὼς ἑρυθήματι µόνῳ 


ἐπισημαίνεται, συµπαθόντος πως τῇ vox τοῦ σώματος χατά τινα φυαιχὴν διάθεσιν καὶ τοῦ περιχαρδίου 


θερμοὺ πρὸς τὴν ἐπιφάνειαν τῆς ὄγεως 


ναζέσαντος. Codex 1630, συνδιάθεσιν * nec id male: « naturali 


quadam ac communi affectione. Habet et περὶ χαρδίαν, quod etiam placet. Rursus in loco Nysseni quem 
apposui t. IIl, p. 58, n. $ pro ἐναποχειμένη τοῖς ἀνθρώποις αἰδὼς, idem codex ἀποχειμένη exhibet, niale 


absente altera pr:positione. 


(95) Inter varia nomina baptismus | eid qe dictus est : vide Gregor. Naz. orat. 40, p. 658; Fabric. ad 


Pseudo-Abd. vir, 5, p. 678; Toll. ad 


nsigu. p. 150. 


(86) Ianuit abrenuntiationem, qua fit in baptismo, Satano operibusque ejus ac pompis; de quo rita 
Vide 


immerm. Anal. pag. 598 ; 
91) I Cor. vi, 17. 
98) Prov. 1, 34, 25. 


(O0. Prov. xxvii, 4 : Δίχαιος δὲ ὥσπερ λέων πέποιθε. 


ussac. Noct. theologg. pag. 110. 


60) Isa. 11, 14 : ξουσιν εἰς Σιὼν μετ εὐφροσύνης... 


(61) Isa. εν, 8, 9. 
(02) Isa. χι, 25, 960, 
(65) lsa, 1, 18. 


64) Alii eodices poterunt mederi. Forsan 6t5:a7//zu. 


65) €f. Psal. caxxvini, 22. 





919 


VITA BARLAAM- ET- JOASAPH.. 


ἀλλὰ συγχωρήσει µοι πάντα , φιλάνθρωπος iv καὶ Α΄ nyoveat, verum pro sua, ut doces, benignitate mihi 


εὔσπλαγχνος, καθὰ διδάσχεις, καὶ ἀξιώσει.με δοῦλον 
αὐτοῦ γενέσθαι. "Hór οὖν ἑτοίμως ἔχω xal τὸ βά- 
πτισµα δέξασθαι, xaX πάντα ὅσα εἶἴπῇῃς pot φυλάζαι. 
T! δὲ χρἠ µε ποιεῖν μετὰ «b βάπτισμα; xat εἰ àp- 
xst τοῦτο µόνον 7 πρὸς σωτηρίαν', τὸ πιστεῦσαι 
χαὶ βαπτισθήναι, f xal ἀλλὰ τινὰ δεῖ προστιθέναι. 

Kat φησι πρὸς αὐτὸν ὁ Βαρλαάμ "Άκουσον τί 
δεῖ ποιεῖν μετὰ τὸ βάπτισμα * πάσης μὲν ἁμαρτίας 
xaY παντὸς πάθους ἀπέχεσθαι, ἐποιχοδομεῖν δὲ ἐπὶ 
τῷ θεµελίῳ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως τὴν τῶν ἀρετῶν 
ἑργασίαν, ἐπειδὴ πίστις χωρὶς τῶν ἔργων νεχρά 
ἐστιν (660), ὥσπερ χαὶ ἔργα πίστεως δίχα. Φησὶ γὰρ ὁ 
Απόστολος" "Ev πνεύµατι (67) περιπατεῖτε, xal ἔπιθυ- 
μίαν σαρχὺς οὐ μὴ τελέσητε * φανερὰ δέ ἐστι τὰ 


ἔργα τῆς σαρχὺς ἅτινά ἔστι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι , B 


ἀκαθαρσίαι, ἀσέλγειαι, εἰδωλολατρίαι, φαρμαχεῖαι, 
ἔχθραι , Epic , ζήλοι, θυµοὶ , ἐρίθειαι, διχοστασίἰαι, 
αἱρέσεις, φθόνοι, φόνοι, φιλαργυρίαε, λοιδὸρίαι, φιλ- 
ηδονίαι , µέθαι, χῶμοι, ὑπερηφανίαι , καὶ τὰ ὅμοια 
τούτοις. ἃ προλέγω-ὁμῖν, χαθὼς xal προεῖπον, ὅτι 
οἳ τὰ τοιαῦτα πράσαοντες βασιλείαν θεοῦ οὐ χληρο- 
νομήσουσιν' ὃ δὲ καρπὺς τοῦ πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, 
χαρὰ, εἰρήνη, µακροθυµία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, 
πίστις, πραότης, ἑγχράτεια, ἁγιασμὸς φυχῆς καὶ 
σώματος , ταπείνωσις χαρδίας xaX σνυντριδὴ, ἔλεη- 
µοσύνη, ἀμνησικαχία, φιλανθρωπία, ἁγρυπνῖα, 
μετάνοια ἀχριθὴς πάντων τῶν προγεγονόέων σφαλ- 
µάτων, δάκρυον κατανύξεως , πένθος ὑπέρ τε τῶν 
Εδίων ἁμαρτιῶν xat τῶν τοῦ πχησίον, xal τὰ τούτοις 
ὅμοια, ἅτινα., ὥσπερ τινὲς βαθμίδες καὶ χλίµαχες 
ἀλλήλων ἐχόμεναι 88 καὶ ὑπ' ἀλλήλων συγκροτού- 
µεναι, εἰς οὐρανὸν «hy duyhv ἀναφέρουσιν. ᾿Ἰδου 
εούτων ἐντετάλμεθα, μετὰ «b βάπτισμα, ἀντέχεσθαι , 
τῶν δ' ἑναντίων ἀπέχεσθαι. 

E! δὲ μετὰ τὸ χαδεῖν τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, 
τῶν προτέρων αὖθις ἐπιλαδόμεθα νεχρῶν ἔργων (68), 
xai ὡς χύων ἐπὶ τὸν ἴδιον ἔμετον ἐπιστρέφομεν (69), 
συµθήσεται ἡμῖν τὸ ὑπὸ τοῦ Κυρίου αἰρημένον. 
Ὅταν γὰρ. φησὶ (70), τὸ ἀχάθαρτον Πνεῦμα ἐξέλθῃ 
ἀπὺ τοῦ ἀνθρώπου (τῇ χάριτι δηλαδη τοῦ βαπτίσµα- 
τος), διέρχεται δύ ἀνύδρων τόπων, ζητοῦν ἀνάπαν- 
etw, χαὶ οὐχ εὑρίσχει᾽ μὴ φέρον Ot ἐπὶ πολὺ ἄοικον 
καὶ ἀνέστιον περιπλανᾶσθαι, λέγει" ᾿Ἐπιστρέψω εἰς 
τὸν olxóv µου, ὅθεν ἐξῆλθον, Kat, ἐλθὸν, εὑρίσχει 
σεσαρωμένον xal κεκοσμηµένον, χενὸν δὲ χαὶ σχο- 
λάζοντα, μὴ ὑποδεξάμενον τὴν ἑργασίαν τῆς χάριτος, 
μηδὲ πληρώσαντα ἑαυτὸν. τῷ πλούτῳ τῶν ἀρετῶν. 
Τότε (74) πορεύεται καὶ λαμθδάνει μεθ) ἑαυτοῦ ἕτερα 
ἑπτὰ Πνεύματα πονηβότερα ἑαυτοῦ ' καὶ εἰσελθόντα 


omnia condonet, meque servum sibi asciscere digne- 
tur. Jam itaque baptisma suscipere paratus sum, at« 
que omnia qus prescripseris servare. Quidnam 9» 
tem mihi post baptismum faciendum est? Sátisne est 
ad salutem eredere- ac baptizari? an etlam alía αυῶ- 
dam adjungere necesse est? 

Dixit autem ad eum Barlaam : Audi quid tibi post 
baptismutn faciendum sit : nempe ut ab omni pec- 
cato, et ab omni vitiosa affectione abstineas, atque 
orthodoxe fidei fundamento virtutum studium super- 
struas. Quoniam fldes sine operibus mortua est (Jac. 
i), quemadmodum etiam opera remota flde. Ait enim. 
Apostolus (Gal. v) : Spiritu ambulate, et desideria 
carnis ne perficiatis. Manifesta sunt opera. earnis, 
qua sunt adulterium, fornicatio, immunditia, luxu- 
ria, idolorum servitus, veneflcia, inimicitis, conten- 
tiones, z»emulationes , irz, rix: dissensiones, sectae, 
invidiss, homicidia, avaritia, maledictiones, amor vo- 
luptatum, ebrietates, comessationes, et his similia, 
qua przedico vobis, sicut predixi, quoniam qui talia 
agunt regnum Dei non consequentur. Fructus autem 
Spiritus est, charitas, gaudium, pax, longasnimitas, 
benignitas, bonitas, fides, mansuetudo, continentia, 


sanctificatio anime et corporis, cordis afflictatio et 


eontritio, eleemosyna, injuriarum oblivio, humanitas, . 
vigilia, sincera de omnibus przcedentibus peccatis 
poenitentia, compunetionis lacrymz, luctus tum pro 
$uis, tum pro aliorum peccatis, aliaque ejusdem ge- 


neris : qus quidem tanquam gradus etscale inter ΄ 


se cohsrentes, atque alie ab aliis suffulue, animum - 
in colum subvehunt. En hic sunt qus post baptis- 
mum amplecti jubemur, atque ab- aliis que cum his.. 
pugnant abstinere. 


Quod si post acceptam veritatis eognitionem 
priora mortma opera rursum orripiamus, ac canis 
ina&tar ad nostrunr vomitunr revertamur (11 Pet. n), 
illud nobis usu veniet, quod a Domino dictum est 
(Luce αι): Cum-enim, inquit, exiverit immundus . 
spiritus ab: homine (per baptismi 'scilicet" gratiam) . 
ambulat per loca inaquosa, querens requiem, et non 
invenit. Permoleste autem ferens se diutius tecti-8e 
dlarisexpertem — esse, ait : Revertar in domum 
meam uude exivi, Et veniens invenit eam .scopís 
tinundatam. et ornatam, cxterum inanem ac vacans 
tem, ut quie gratie cultum atque operationem mi- 
nime susceperit, nee se ipsam-virtutum opibus ον” 
molárit. Tunc. vadit, et. assumit secum septem. alios 
spiritus nequiores se ,..et ingressus habitat illic, Et 


(66) Jacob. Epist. τι, 36 : ὥσπερ γὰρ τὸ σῶμα χωρὶς πνεύματος νεχρὀν ἐστιν, οὕτω καὶ Ἡ πίστις χωρὶς 


61 
(δν 


Epist, ad. Gal. v,.16-22. 
(69 


seudo-Abdias ui, 6 : 
voluta, non sanetur omnino. » 
(/0) Luc. x1, 24, 25. 
U 1) μμ. 206. 


Epist. ad Hebr. 1v, 4 : θεµέλιον καταβαλλόμενοι µετανοίάς ἀπὸ νεχρῶν Epyov* et 1x, 14. 
Hespectu ad notum locum Petri 11. Epist. wu, 22 : Συµθέδηχε δὲ αὐτοῖς τὸ τῆς ἀληθοὺς Παροιμίας 
Prov. xxvi, 11]: «Κύων ἐπιστρέψας ἐπὶ τὸ ἴδιον ἑξέραμα * » καὶ, « Ὕς λουσαµένη εἰς χύλιομα Bop 

» Prxsstes ut, $i λαο mulier ad. conum libidinis, quo prius erat [ωήαία, luerit re- 


τῶν τς νεχρά ἐστι. Cl. Gregor. Naz. orat, 40, p. 672, 1; et mox not. 63. 


U. ) 


951 KDDENDA. 


953 


fiunt novissima bominis illius pejora prioribus. Siqui- A xatotxet &xel* xal γίνεται τὰ ἔσχατα τοῦ ἀνθρώπου 


dem baptismus priorum quidem omnium peccatorum 
syngraphas aqua obruit, ac prorsus dele: et oblitte- 
rat, atque in posterum firmissimus nobis murus est 
ac turris, et forte telum ad prelium cum hoste con- 
serendum. Non tamen arbitrii libertatem tollit, neque 
peccata ea quz post baptismum cantrahuntur remit- 
tit, nec secundam in piscinam immersionem conti- 
net. Unum enim baptisma confitemur; ac proinde 
summa diligentia eavere debemus ne in novas 80r« 
des incidamus, verum Domini mandata capessamus. 
Nam cum ipse apostolis dixisset : Ite et docete omaes 
gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et 
Spiritus sancti, non bic constitit, verum adjecit, Do- 
centes eo servare omnia quacunque praecepi vobis 
(Marc. xvi). 


Mandavit porro ut spiritu-pauperes simus (Matth, 
v) (tales enim beatos, ccelestique regno dignos esse 
pronuntiat). Deinde ut in presenti ὤνο lugeamus 
monet, quo videlicet in futuro consolatione afíicia- 
mur. Mox ut mites simus, ac justitixve [ame et siti te- 
neamur. Tum ut misericordes et liberales, atque ad 
commiserationem propensi simus. Cordis item puri- 
(ate przediti, atque ab omai inquinamento carnis et 
spiritus abstinentes. Paciíici etiam tum erga alios, 
tum ipsi cum animis nostris; nimirum id quod de- 
terius est prestantiori subjicientes, atque intestinum 
ac perpetuum bellum recto judicio comprimentes. 
Postremo, ut omnem persecutionem et afÜüictionem 
et probrum justitie causa pro ipsius nomine nobis 
illatum sustineamus, quo sempiternum gaudium in 
preclara illa donorum distributione consequamur, 
Quinetiam cum adhuc in mundo versaretur, ad hunc 
modum suas horlabatur : Luceat lux vestra coram 
bominibus, ut videant opera vestra hona, et glo- 
εἰθοθηί Patrem vestrum qui in colis est (Matth. v. 


Etenim Moysis quidem iex antiquitus Israelitis data 
dicebat : Non occides, Non macbaberis, Non furtum 
facies, Non falsum testimonium dices. Christus au- 
tem ait : Omnis qui irascitur fratri suo sine causa, 
reus erit judicjo, Qui autem dixerit, Fatue : reus erit 


ἐχείνου χείρονα τῶν πρώτων. Τὸ γὰρ βάπτισμα τῶν 
μὲν πραηµαρτηµένων πάντων τὰ χειρόγραφα (19), 
«iQ ὕδατι ἑνθάπτον, παντελεῖ S9 ἀφανισμῷ παρα- 
δίδώσι , (73), καὶ εἰς τὸ ἑξῆς τεἶῖχος ἡμῖν ἐστιν ἆσ- 
φαλὲς (14) χαὶ προπύρχιον χαὶ ὅπλον κραταὼν εἰς 
«ἣν τοῦ ἐχθροῦ παράταξιν * οὐ μὴν δὲ ἀναιρεῖ ο 
αὐτεξούσιον, οὔτε τῶν μετὰ τὸ βάπτισμα ἁἅμαρτανο- 
µόνων ἔχει συγχώρησιν, οὔτε δευτέρας χολυμθήθρας 
κατάδυσιν. "Ev γὰρ ὁμολογοῦμεν βάπτισμα (15). xax 
χρὴ πάσῃ φυλακῇ τηρεῖν ἑαυτοὺς, uh δευτέροις ἐμ- 
πεσεῖν μολυσμοῖς, ἀλλὰ τῶν ἑἐντολῶν ἐπιλαδέσθαε 
τοῦ Κυρίον. Εἰπὼν γὰρ πρὸς τοὺς Αποστόλους, 
Πορευθέντες (16) μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, 
Βαπτίζοντες αὐταὺυς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς xai 


B τοῦ Υἱοῦ xa τοῦ ἁγίαυ Πνεύματος, οὗ µέχρι τούτου 


ἕστη ΄ ἀλλὰ προσέθατα, Διδάσχοντες αὐτοὺς τηρεῖν 
πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν. 

Ἐνετείλατο δὲ πτωχοὺς μὲν εἶναι τῷ πνεύματι, 
οὓς µαχαρἰξζει καὶ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν 
ἀξίους ἀποκαλεὶῖ (71). Εἶτα πενθεῖν &v τῷ παρόντι 
ὑπατίθεται Bip, ἵνα τῆς µελλούσης παρακλήσεως 
ἀξιωθῶμεν (78) , πραεῖς τε εἶναι (79) καὶ ἀεὶ πει- 
νῶντας καὶ διψῶντας τὴν διχαιοσύνην (80), ἑλεήμο- 
νάς τε καὶ εὐμεταδότους , οἰχτίῤμονας xal συµπα» 
Oct; (81), χκαθαροὺς 90 τῇ χαρδίᾳ, ἀπεχομένους 
ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρχὸς xai πνεύματος (82), 
εἰρηνοποιοὺς πρόὀς τε τοὺς πλησίον xal πρὸς τὴν 
ἑαυτῶν Φφνχὴν, ὑποτάξαντας δηλονότι τὸ χεῖρον τῷ 
κρείττονι καὶ τὸν μεταξὺ αὐτῶν διηνεχη πόλεμον 
ὀρθῇ χρίσει εἰρηνοποιῆσαντας (83) , ἁπομένειν τε 
πάντα διωγμὸν xai πᾶσαν θλίψιν xai ὀνειδισμὸν, 
ἕνεχεν δικαιοσύνης ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος αὑτοῦ ἡμῖν 
ἐπαγόμενον, ἵνα τῆς αἰωνίου χαρᾶς ἓν τῇ λαμπρᾷ 
τῶν δώρων διανομή ἀξιωθῶμεν (84). Αλλά xal Ev 
«p χόσμῳ οὕτως παραχελεύεται λάμπειν τὸ φῶς 
ἡμῶν ἕμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως (85) ἴδωσι, 
φησὶ, τὰ χαλὰ ἔργα ὑμῶν, xat δοξάσωσι τὸν Πατέρα 
ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὑρανοῖς. 

'O μὲν γὰρ τοῦ Μωσέως νόµος, ὁ πάλαι δοθεὶς 
τοῖς Ἰσραηλίταις, O8 φονεύσεις, λέχει, UD μηιχεύ- 
σεις, Οὐ χλέφεις , 00 φευδομαρτυρήσεις ' 6 65 Xpr- 
στός qnot, ὅτι Πᾶς (86) ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἆδελφῷ 
αὑτοῦ εἰχῆ, ἔνοχος ἔσται τῇ χρίσει. Ὃς δ᾽ ἂν εἴπῃ, 


LEA μα ad Coloss. 11, 14: Ἐξαλείψας τὸ καθ) ἡμῶν χειρόγραφον. 
ία 


regorius Naz. orat. 40, p. 
ἁμαρτίας. 


6058: Βάπτισμα δὲ (καλοῦμεν), ὡς συνθαπτοµένης τῷ ὕδατι τῆς 


(74) Gregorius ibid, baptismum esse ait ἔρεισμα πίστεως. 


Us) Cyrill. Catech. Pref, p. 4: 
Ephes. 1v, 5. 
(76) Matth. xxvii. 19, 30. 


EK γὰρ Κύριος καὶ µία πίστις, χαὶ ἓν βάπτισμα * ος Epist. ad 


(11) Mattb. v, 5: Μαχάριοι οἱ πτωχοὶ πνεύµατι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν fj βασιλεία τῶν οὐρανῶν. — Lemma 
metricum in A : Τοὺς μακαρισμοὺς ἠχριθωμένους ὅρα. 
8) Matth. v, 4: Μαχάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται. 
19) Matt. v, 5 : Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτο) χληρονοµήσουσι τὴν γῆν. 
(80) Math. v, 6 : Μαχάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην, ὅτι αὑτοὶ χηρτασθήσοντα.. 


(81) Matth. v, 7 : Μακχάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἔλετ 


ήσονται. 


(82) Mattli.v, 8 : Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ χαρδίᾳ, ὅτι αὗτοὶ τὸν Θεὺν ὄψονται. 
(85) Matth. v, 9 : Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοὶ, ὅτι αὑτοὶ υἱοὶ Θεοῦ χληθήσονται. — ] 
(84) Mauh. v, 10, 11: Μακάριο: οἱ δεδιωγµένοι ἕνεχεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία των 


θὑρανῶν. Μαχάριοι ἐστὲ, ὅταν ὀνειδίσωσιν ὁ 


s χαὶ διώξωσι... Ένεχεν ἐμοῦ. 


85) Matth. v, 16: Οὕτω λαμφάτω τὸ dio; ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως... 


86) Mattb, v, 32, 25. 

















953 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


954 


Ἀωρέ, ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός * καὶ A gehenng ignis. Ac rursum :Si offers munus tuum ad 


ὅτι, 'Eàv προσφέρῃς 35 δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστή- 
ριον, χἀχεῖ μνησθῆς ὅτι ὁ ἁδελφός σου ἔχει τι χατὰ 
σοῦ, ἄφες Exst τὸ δὗρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον, 
καὶ ἀπελθὼν πρῶτον διαλλάἄγηθι τῷ ἁδελφῷ σον’ xal 
δει Πᾶς (87) ὁ ἑμθλέπων γυναῖκα O1 πρὸς τὸ ἐπι- 
Ov uoa, Άδη ἑμοίχευσεν αὐτὴν àv τῇ xapbla αὐτοῦ” 
τὸν μολυσμὸν τῆς ψυχῆς καὶ τὴν τοῦ πάθους συγχα- 
τάθεσιν µοιχείαν χαλέσας. )Αλλά xai τοῦ νόµου τὴν 
ἐπιορχίαν χωλύοντος, ὁ Χριατὸς οὐδὲ ὅλως ὀμνύειν, 
πλὴν τοῦ Ναί καὶ τοῦ 00, ἐνετείλατο (88). Ὀφθαλμὸν 
ἀντὶ ὀφθαλμοῦ xal ὁδόντα àv: ὀδόντος ἐχεῖ (89)* 
ἐνταῦθα δέ. "Οστις σε ῥαπίσει εἰς τὴν δεξιὰν σια- 
γόνα, στρέφον αὐτῷ, qnot (90), xaX την ἄλλην * xal 
τῷ θέλοντί σοι χριθῆναι xal τὸν χιτῶνά σου λαθεῖν, 


altare, et illic recordatus fueris quod frater tuus ha- 
bet aliquid adversum te, relinque illic munus taum 
ante altare, et vode prius reconciliari fratri tuo. Et 
quicunque viderit mulierem ad concupiscendum eam, 
jam moeehatus est eam in corde suo (spurcitiem ni- 
mirum anima, ac libidinis assensum, adulterium vo. 
cans). Ad hzc, cum lex perjurium prohibeat, Chri- 
etus jurare omnino vetat, nec quidquam aliud per- 
mittit, quam, Est, est ; Non, non. Oculum pro oculo, 
et dentem pro dente, illic; bic autem : Quicunque 
percusserit te in dexteram maxillam, praebe οἱ et alte- 
ram. Et qui tecum vult judicio contendere, et tunicam 
tuam tollere, dimitte ei et pallium. Et quicunque te 
angariaverit mille passus, vade cum illo alia duo. Qui 


ἄφες αὐτῷ zai xb ἱμάτιον ’ καὶ ὅστις σε ἀγτγαρεύσει B petit ate, da ei. Et volentem a te mutuari ne avertas. 


μέλιον dv, Όπαγε μετ αὐτοῦ δύο. τῷ αἰτοῦντί σε 
δίδου, καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανείσασθαι μὴ 
ἁἀποστραφῇς' ἁγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὁμῶν, εὐλογεῖτε 
τοὺς χαταρωµένους ὑμᾶς, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦ-- 
otv ὑμᾶς, καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων 
ὑμᾶς xai διωχόντων, ὅπως Ὑάνησθε υἱοὶ τοῦ Πατρὸς 
ὑμῶν τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ &va- 
τέλλει ἐπὶ κπονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς, καὶ βρέχει ἐπὶ 
δικαίους xat ἀδίκους. Mh (91) κρίνετε, ἵνα uh χρι- 
θήτε * ἄφετε (92) , xat ἀφεθήσεται ὑμῖν. ΜΗ θησαυ- 
ρίζετε (96) ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σῆς 
xai βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου χλέπται διορύσσουσι 
καὶ χλέπτουσι ' θησαυρίζετε δὲ ὁμῖν θησαυροὺς ἐν 
οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει xai 
ὅνου χλέπται οὗ διορύσσουσιν, οὐδὲ χλέπτουσιν, 99 
ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησανυρὸς ὑμῶν, ἐχεῖ ἔσται xal ἡ 
χαρδία ὑμῶν. Mh μεριμνᾶτε (94) τῇ Φνχῇ ὑμῶν sl 
φάγητε xal τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν εί Ev- 
δύσησθε» ofós (95) γὰρ ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὁράνιος 
ὅτι χρῄζετε τούτων ἁπάντων. Ὁ οὖν τὴν ψυχὴν 
δοὺς xai τὸ σῶμα , δώσει πάντως καὶ τροφὴν xat 
ἔνδυμα, ὁ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ τρέφων καὶ τὰ 
χρίνα τοῦ ἀγροῦ τοιαύτῃ χοσμῶν ὡραιάτητι (96). 
Ζητεῖτε (91) δὲ, φησὶ, πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ 
Θεοῦ xat τὴν διχαιοσύνην αὐτοῦ, xal ταῦτα πάντα 
προστεθήσεται ὑμῖν. Mt µεριμνήσητε εἰς τὴν abptov: 
ἡ γὰρ αΌριον τὰ ἑαυτῆς µεριμνήσει. Πάντα ὅσα (98) 
ἂν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, οὕτω καὶ 
ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς. Ἐἰσέλθετε (99) διὰ τῆς στενῆς 
πύλης, ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος fj ὁδὸς ἡ 
ἁπιάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοί εἶσιν οἱ 
εἰσερχόμενοι δι αὐτῆς, στενὴ xal τεθλιµμµένη ἡ 


(87) Math. v. 28. 


Audistis quia dictum est : Diliges proximum tuum, 
et odio habebis inimicum tuum. Ego autem dico vobis: 
Diligite inimicos vestros, benefacite his qui oderunt 
VOS, et orate pro persequentibus et calomniantibus vos, 
ut sitis filii Patris vestri qui in coelis est, qui solem 
suum facit oriri super bonos et malos, et pluit super 
justos et injustos (Luc. γι). Nolite judicare, ut non 
judicemini. Dimittite, et dimittetur vobis. Nolite the- 
saurizare vobis thesauros in terra, ubi crugo et tinea 
demolitur, et fares effodiunt et furantur. Thesauri£ate 
autem vobis thesauros in celo, ubi neque ὤγαρο, ne- 
que tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt nec 
furantur. Ubi enim est thesaurus tuus, ibi et cor 
tuum. Ne solliciti sitis animx vestrze quid manduce- 
tis, neque corpori vestro quid induamini ; seit enim 
Pater vester coelestis quoniam his omnibus indigetis. 
Quare qui animam et corpus dedit, prorsus etiam 
cibum et fhdumentum dabit; ille, inquam, qui cceli 
aves nutrit, et agrí lilia tanta pulchritudine ornat. 
Quaerite autem primum regnum Dei et justitiam ejus, 
' et hiec omnia adjicientur vobis. Nolite sulliciti esse 
de crastino, nam crastinus dies sibi ipsi sollicitus erit 
(Matth. νι). Omnia quzecunque vultis ut faciant vobis 
homines, eadem et vos facite illis (Luc. xvin). Intrate 
per angustam portam, quia lata est porta, et spatiosa 
via, quze ducit ad mortem, et multi sunt qui intrant 
per eam. Quoniam angusta est porta, et stricta via, 


qux ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniant ean 


(Matth. vi; Luc. xin). Non oninis. qui dicit mibi, 
Domine, Domine, intrabit in regnum celorum, sed 
qui facit voluntatem Patris mei, qui in coelis est 
(Matth, νι). Qui diligit patrem aut matrem plus quain 


(88) Mauh. v, 94, 57 : Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν p ὁμόσαι ὅλως... ἕστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν, Nat, val * O0, ob. 


89) Scilicet in veteri lege : cf. Matth. v, 5 
90) Christus apud Matan v, 59-45, 
91) lbid. vii, 4. 

92) Cf. ibid. vi, 14. 

93) Ibid. vi, 19... 

94) Matth. vi, 25. 

(95) Ibid. v1, 22. 

96) Cf. Matth. vi, 96, 98. 

97) lbid. νι, 33. 

(98) Matth. vii, 12. 

(99) Ibid. 15, 14. 


955 


ADDENDA. 


956 


me, non es! ine dignus, Et qui diligit fiium aut fiam A ὁδὺς ἡ ἀπάγουσα εἰς την ζωὴν, xai ὀλίγοι εἰσῖν 


plus quam me, non est me dignus. Et qui non 
accipit crucem suam, et sequitur me, non est 
me dignus (Matth, x).En bsec. omnia, et bis similia, 
Salvator apostolis mandavit, ut fide praeditos doce- 
rent. Atque hzc omuia nobis observanda suni, si 
quidem nobis cordi sit perfectionem adipisci, et ju- 
stitiz£ coronas ab omni corruptione alienas consequi, 
quas reddet Dominus in die illa justus judex omnibus 
his qui ipsius adventum dilexeriot (11 Tím. iv). 


οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν. O0 (1) πᾶς 6 λέγων µοι, K5- 
pu, Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐ- 
ρανῶν, ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληµα τοῦ Πατρός µου τοῦ 
ἐν οὐρανοῖς. Ὁ φιλῶν (3) πατέρα f μητέρα ὑπὲρ 
ἐμὲ οὐχ ἔστι µου ἄξιος, xat ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα 
ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι µου Beo; χαὶ ὃς o0 λαμδάνει 
τὸν σταυρὺν αὐτοῦ xai ἀχολουθεῖ ὀπίσω µου, οὖχ 
ἔστι µου ἄξιος. Ἰδου ταῦτα xal τὰ τούτοις ὅμοια 


' ἐνετείλατο 6 93 Σωτὴρ τοῖς ἁποστόλοις διδάσκειν 


τοὺς πιστούς" xal ταῦτα πάντα ὀφείλομεν φυλάττειν, εἴπερ ποθοῦμεν τῆς τελειότητος ἐπιτυχεῖν (3) xat 
τῶν ἀφθάρτων στεφάνων ἀξιωθῆναι τῆς διχαιοσύνης, οὓς ἀποδώσει Κύριος iv ἐχείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ὁ ὅ-- 
χαιος χριτῆς πᾶσι τοῖς Ἡγαπηχόσι τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ. 


Dixit autem ad eum Josaphat : Ergo cum tam per- 
fecta doctrina purissimam vitam desideret, dic, quaeso, 
si mibi sb uno vel duobus mandatis aberrare conti- 
gerit, an propterea toto scepo aberrabo, spesque mea 
omnis inanis futura est? 


Respondit Barluam : Non est qued ita. existime^ . 
nsin Deus Verbum, qui saiutis nostrae causa humani- 
tatem induit, ingentem nature nostre imbeeillitatem 
ei zrumnam exploraiam babens, ne in hac quidem 
parte nos incurabili morbo laborare permisit ; verum, 
ut sapientissimus medicus, lubrica nostrae ac pec- 
candi cupidz voluutati penitentie; medicamentum 
admiscuit, eam videlicet ad peccatorum remissionem 
preJicans. Posteaquam enim veritatis agnitionem 
suscepimus, ac per aquam et Spiritum sanctificati, 
atque ab omni peccato et spurcitie sine ullo labore 
purgati sumus, si nobis in aliqua peccata labi conti- 
^ gerit, uon quidem superest jam altera per baptismum 
regeneratio (Hebr. vi), que in piscinz aqua per Spi- 
ritum comparatur, ac perfecie nos 1nstaurat (hoc enim 
beneficium semel duntaxat eonceditur), verum per 
asperam penitentiam, et calentes lacrymas, et labo- 
res a€ sudores, propter viscera misericordi:» Dei no- 
stri, purgationem ac peccatorum remissionem conse- 
quinur. Etenim per Domini gratiam lacrymarum 
fons baptismus appellatur, tametsi alioqui labore ac 
tempore opus habeat. Λο complures e multis peccatis 
eripuit, quoniam nullum peccatum est quod Dei be- 
nignitatem vincat, si quidem prius resipuerimus, ac 
delictorum maculas lacrymis eluamus, ne alioqui 
inors anteverlens, nos scelerum inaculis inquipatos 
binc ejiciat, Non enim est in inferno poenitentia nec 
confessio (Psal. vi). Quandiu autem vite usura frui- 
nur, dummodo orthodoxa fidei fundamentum firmum 
maneat, etiamsi trabium aliquid aut recti labelactetur, 


1) Mattb. vii, 94. 
: Matth.. x, 57,58. 
( 


Λέγει 6 Ἰωάσαφ πρὺς τὸν γέροντα * Ταύτης σὺν 


B τῆς ἀχριθείας τῶν δογµάτων χρηζούσης xal την 


ἀχραιφνῆῃ ταύτην πολιτείαν, ἐὰν μετὰ 3b. βάπτισμα 
συμόθῇ µε ἑνὸς fj δύο τῶν ἐντολῶν τούτων διαμαρτεῖν, 
ρα διαµαρτάνων ἔσομαι ὅλου τοῦ σχοποῦ, xal µα- 
ταία ἔστα: πᾶσα d) ἑἐλπίς; 

Ὁ δὲ Βαρλαὰμ ἔφη, Mh οὕτως ὑπολάμδανε ταῦτα. 
Ὁ γὰρ ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ γένους ἡμῶν ἑνανθρωπή- 
σας θεὸὺς Λόγος, «ibus τὴν πολλὴν ἀσθένειαν xal τα- 
λαιπωρίαν τῆς φύσεως ἡμῶν, οὐδὲ ἐν τούτῳ τῷ µέ- 
ρει ἀφηχεν ἡμᾶς ἀνιάτρεντα νοσεῖν * ἁλλ ὡς xáv- 
σοφος ἰατρὸς τῇ ὁλισθηρᾷ ἡμῶν xaX φιλαμαρτήῆμονι 
γνώμµῃ συνέµιξε τὸ φάρμαχον τῆς µετανοίας, κηρύ- 
ξας ταύτην εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν (5). Μετὰ γὰρ τὸ 
λαθεῖν ἡμᾶς τὴν ἀπίγνωσιν τῆς ἀληθείας, xat ἁγια- 
σθῆναι δι ὕδατος xal πνεύματος, πάσης τε Θή, 
ἁμαρτίας xaX παντὸς ῥύπου ἁμογητὶ καθαρθῆναι, 
ἐὰν συμόθῇ ἕν τισι παραπτώµασιν ἡμᾶς ἁμαρτημά- 
των ἐμπεσεῖν, οὐχ ἔστι μὲν διὰ βαπτίσματος δευ- 
τέρα ἀναγέννησις ἐν ὕδατι τῆς χολνµθήθρας διὰ τοῦ 
πνεύματος ἐγγινομένη xol τελείως ἡμᾶς ἄναχω- 
νεύουσα * τοῦτο γὰρ τὸ δώρηµα ἅπαξ δέδοται’ ἀλλὰ 
διὰ µετανοίας ἑμπόνου xai θερμῶν δακρύων, χόπων 
τε χαὶ ἱδρώτων, γίνεται καθαριαμὸς xaX σνγχώρησις 
τῶν πταισμἄάτων διὰ σπλάγχνα ἑλέους Θεοῦ ἡμῶν, 
Βάπτισμα γὰρ ἐκλήθη xai ἡ τῶν δακρύων πηγἡ, 
κατὰ χάριν τοῦ Δεσπότου, ἀλλὰ πόνου καὶ χρόνου (6) 
δεόµενον * χαὶ πολλοὺς τῶν πολλῶν διεσώσατο πται- 
σµάτων * καθότι οὑκ ἔστιν ἁμαρτία νιχῶσα τὴν τοῦ 
θεοῦ φιλανθρωπίαν, εἴπερ φθάσοµεν µετανοῆσαι xal 


D δάχρυσι πταισµάτων αἶσχος ἀπονίφασθαι, xal μὴ 


προλαθὼν ὁ θάνατος ῥερυπωμένους ἡμᾶς ἐχθαλεῖ 
τῶν ἐντεῦθεν * οὐχ ἔστι γὰρ ἐν τῷ ἅδῃ ἐξομολόγη- 
σις (7), οὐδὲ μετάνοια: ἕως δὲ ἐν τοῖς ζῶσιν psv, 
τοῦ θεµελίου τῆς ὀρθοδόξου πἰστεως ἁῤῥαγοῦς δια’ 
µένοντος, x&v τι τῆς δοχώσεως f| τῆς ἑνδομήσεως 


C, τυχεῖν, Niceph. Gregor. 11, 5,7 : Ἐπεσχοπεῖτο χαθ᾽ ἑαυτὸν μὲν Jaca πῶς γὰρ. πεῖραν πραγ- 


μάτων τοιούτων καὶ λογισμῶν λαθυρίνθους οὐχ ἔχων, ὡς εἴρηται ΄ ἐσχοπεῖτο δ᾽ οὖν μετὰ τῶν ἐν τέλει τὸ 
ποιητέον. Fere malim varietatem ἐσχοπεῖτο καθ᾽ ἑαυτόν, ob repetitum ἑσχοπεῖτο, Praeterea parenthetice 


x &p;) scribendum fuit. 


(4) Epist. ad Tim. iv, 8: Λοιπὸν ἀπόχειταί pot ὁ 
εν el ἡμέρᾳ ὁ δίχαιος χριτῆς, o9 µόνον δὲ ἐμοὶ, à 
Ἐγένετο Ἰωάννης βαπτίζων... καὶ κηρύσσων βάπτισμα µετανοίας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. 


(9) Marc. 1, À : 
Cf. Luc. 14, 3. 


She διχαιοσύνης στέφανος, ὃν ἀποδώσει 6 Κύριος ἓν 


xai πᾶσι τοῖς Ἠγαπηχόσι τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ. 


(6) 6, κόπου xaX πόνου. Cf. p. 99, 8. Juuxit Apostolus I Thess. 11, 9, xónov xal. µόχῆον. 
(?) Psal. vi, 5 : "Ev δὲ τῷ &ón τίς ἐξομολογήσεταί σοι ; 








957 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


958 


παραλυθῇ, ἔξεστι τὸ σαθρωθὲὶν τοῖς πταΐσµασι «fj A uod per peccata corruptum est, penitentie adju- 


µετανοίᾳ αὖθις ἀνακαινίσαι (8). Πλῆθος γὰρ οἰχτιρ- 
μῶν θεοῦ ἀριθμῆσαι χαὶ μέγεθος ἑλέους αὐτοῦ µε- 
ερῆσαι ἀδύνατον * ἁμαρτήματα δὲ οἵάπερ ἂν iot καὶ 
πταΐσματα µέτρῳ ὑπόχεινται xal ἀριθμητὰ εἶναι 
συµθαϊνει. Τὰ οὖν µέτρῳ χαὶ ἀριθμῷ ὑποχείμενα 
πταίσµατα ἡμῶν 95 τὸ ἀμέτρητον ἔλεος χαὶ τοὺς 
ἀναριθμήτους οἰχτιρμοὺς τοῦ Θεοῦ νιχῆσαι οὐ δύνα- 
ται. 

Διὸ οὗ προσετάχθηµεν ἐπὶ tol; ἡμαρτημένοις 
ἀπογινώσχειν, ἀλλ ἐπιγινώσχειν τὴν ἁγαθότητα τοῦ 
Θεοῦ. καὶ χαταγινώσχειν τῶν ἁμαρτημάτων ὧν ἡ 
ἄφεσις πρόχειται διὰ φιλανθρωπίαν τοῦ Χριστοῦ, ὃς 
ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν τὸ ἴδιον ἐξέχεεν αἷμα. 
Πολλαχόθεν ὃξ τῆς γραφῆς διδασχόµεθα τὴν δύναμιν 


τῆς µετανοίας, xai μάλιστα ἐκ τῶν προσταγµάτων B 


καὶ παραθολῶν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 
Ἀπὸ τότε γὰρ, φησὶν (9), ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς διδά- 
σκειν καὶ λέχειν᾽ Μετανοεῖτε * Ίγγιχε γὰρ dj βασι- 
λεία τῶν οὐρανῶν. ᾽Αλλὰ xa ἓν παραθολῇ υἱόν τινα 
εἰση γεῖται (10), λαδόντα τὴν τοῦ πατρὸς οὑσίαυ καὶ 
εἰς χώραν ἁποδημήσαντα μαχρὰν , χἀχεῖ ἓν ἀσωτία 
πάντα καταγαλώσαντα (11), εἶτα , λιμοῦ χατὰ τὴν 
χώραν ἐχείνην γενοµένου, ἀπελθόντα χαὶ χολληθέντα 
ἐνὶ τῶν πονηρῶν πολιτῶν τῆς πολυαµαρτήτου χώρας 
ἐχείνης ’ ὃς καὶ ἕἔπεμψεν αὐτὸν, φησὶν, εἰς τοὺς 
ἀγροὺς αὐτοῦ βόσκειν χοίρους * τὴν τραχυτάτην xal 
βδελνυρὰν ἁμαρτίαν οὕτω χαλέσας. Πολλά οὖν µογ{- 
σας, καὶ εἰς ἑσχάτην ἑληλαχὼς ταλαιπωρίαν, ὡς 
μηδὲ τῆς βρομώδους τῶν χοίρων τροφῆς τὴν ἰδίαν 


ἐσχύειν ἐμπλῆσαι Ὑαστέρα, εἰς συναίσθησιν ὀψέ C 


ποτε (12) ἑλθὼν τὴς τοιαύτης αἰσχύνης, 96 θρηνῶν 
ἑαυτὸν ἔλεγε * Πόσοι µίσθιοι τοῦ πατρός µου περια- 
σεύονται ἅρτων ! &và δὲ λιμῷ ἀπόλλυμαι. ᾿Αναστὰς 
πορεύσομαι πρὸς τὸν πατέρα µου, xal Epi) αὐτῷ ' 
πάτερ, Άμαρτον εἰς τὸν οὑρανὸν καὶ ἑνώπιόν σου, 
χαὶ οὐχ εἰμὶ ἄξιος χληθῆναι νυἱός σου * ποίησόν µε ὡς 
ἕνα τῶν µισθίων σου. Καὶ ἀναστὰς ἦλθε πρὸς τὸν 
πατέρα αὐτοῦ. 'O δὲ, πόῤῥωθεν ἰδὼν αὐτὸν, ἁσπλα- 
Υχνίσθη, xat προσδραμὼν ἑνηγχαλίσατο xal συµπα- 
θῶς χατεφίλησε΄ xal, τῆς προτέρας ἀξιώσας τιμῆς, 
ἑυρτὴν yappócuvov ἐπὶ τῇ αὐτοῦ ἀνευρέσει ἐποιή- 
σατο, θύσας «by µόσχον τὸν σιτευτὀν, Ἰδοῦ ταύτην 
τὴν παραθολὴν περὶ τῶν ἐξ ἁμαρτιῶν ὑποστρεφόντων 
καὶ iw µετανοίᾳ προσπιπτόντων ἡμῖν ἐξηγήσατο, 
Αλλά xaX ποιμένα τινὰ ἀγαθὸν αὖθις δηλοϊ (13) Exa- 
"τὸν ἑσχηχότα πρόθατα xal, τοῦ ἑνὸς ἁπολωλότος , 
χαταλιπόντα τὰ ἑνενηχονταεννέα, εἰς ἐπιζήτησιν 
τοῦ ἁλωμένου ἐξελθεῖν, ἕως εὑὐρὼν αὐτὸ , xal τοῖς 
ὤμοις ἀναλαδὼν , τοῖς ἁπλανέσι συγχατέµιξε, συγ- 
χαλέσας τοὺς φίλους xal τοὺς γείτονας εἰς εὐωχίαν 


mento sarcire ac renovare licet. Neque eniin tnisera- 
tionum Dei multitudo numerari potest, nec miseri- 
eordie ipsius magnitudo in mensuram cadit (Psal. 
CxLiv). Peccata contra, quaecunque tandem illa fue- 
rint, mensurz ac nuimero subjiciuntur. Quo fit ut ea, 
€um in mensuram ac numerum cadant, immensam 
Dei misericordiam atque innumerabiles miserationes 
vincere nequeant. 

Ac proinde ob peccatorum multitudinem animum 
despondere minime jubemur, sed Dei bonitatem 
agnoscere, aC peccata nostra condemnare, quorum 
rewissio propter Christi benignitatem proposita est, 
qui pro sceleribus nostris sanguinem suum effudit. 
Porro cum ex multis Scripturs locis poenitentize vim 
addiscainus , tum potissimum ex Domini nostri Jesu 
Christi actionibus ac parabolis. Ex tunc enim, ait, 
ccpit Jesus docere, et dicere : Peenitentiam agite, 
appropinquavit enim regnum colorum (Matth. 111). 
Quin etium in parabola filium quemdam inducit, 
(Luc. xv), qui cum acceptis paternis opibus in lon- 
ginquam regionem profectus fuisset, easque in omni 
luxus atque intemperanti: genere consumpsisset, 
postea, regione illa fame laborante abiit, et adhaesit 
uni civium regionis illius. Quietiam illum in agrum, ut 
porcos, hoc est asperrimum et exsecrandum pecca- 
tuu, pasceret, misit. Cum itaque multis calamitati- 
bus affectus fuisset, atque in tantaimn uiseriam venis- 
set, ut ne porcorum quidem siliquis ipsi ventrem 
suum implere liceret, tandem aliquando hanc usque 
adeo gravem ignominiam agaoscens, vitamque suam 
lugens, dicebat : Quanti mercenarii in douo patris 
mei abundant panibus, ego autem fame pereo. Sur- 
g»m, et ibo ad patrem meum, et dicam ei : Pater, 
peccavi Iu coetum et coram te, jam non sum dignus 
vocari filius tnus , fac me sicut unum de mercenariis 
tuis. Et eurgens venit ad patrem suum. Cum autem 
adhuc longe esset, vidit illum pater suus, et miseri- 
cordia motus est, ac accurens cecidit super collum 
ejus, et osculatus est eum, atque in pristini honoris 
locum restituit, et ob ipsius inventionem lelissimum 
festum celebravit, occiso vitulo saginato. En hauc 
parabolam de iis qui a peceatis resiliunt, atque ad 
poenitentiam accurrunt, nobis commemoravit. Quiue- 
tiam bonum quemdam pastorem rursus inducit (Luc. 
Xv), qui cum centum oves baberet, atque unam ami- 
sisset, relictis nonaginta novem, ad conquirendam 
eam quz aberrabat profeetus est, donec eam inve- 
hissel, atque bumeris sublatam, cum iis η. minime 
aberraverunt conjunxisset. Qui eiiam hoc nomine 
amicos ac vicinos ad convivium ob eam inveutam ce- 


(8) Pauins Epist. ad Hebr. vi, 4, 9, multo severior est: ᾿Αδύνατον γὰρ τοὺς ἅπαξ φωτισθέντας,... xat 


παραπεσόντας, πάλιν ἀναχαινίζειν εἰς µετάνοιαν 
(9) Matth. iv, 17. ) 
(10) Apud Luc. xv, 11, sqq. 


(11) A, κᾶσαν χατ. Lucas : δαπανῄσαντος δὲ αὐτοῦ πάντα. . 
(12) C sine ὀψέ. Sa»nius jungit ὀψά ποτε. Jo. Chrysostomus. Verbi causa Ecl. p. 205 : Διαθλέφωμεν, κάν 


ὀψέ ποτε, ὡς yph, πρὸς τὰ µέλλοντα..... 
lwirsus p. Sud. dva stipe ὀψὰ γοῦν ποτε. Adde p. 46 


(15) Apud. Luc. αν, 4... 


'Od& γοῦν ποτε τὴν νόσον ἀπόθεσθε τῆς τῶν χρυσίων ἐπ.θυµίας. 





959 


e.it in ccelo super uno peccatore posnitentiam agente, 
quam super nonagiuta novem justis, qui non indigeut 
peenitentia 

Átique — adeo — discipulorum princeps Petrus, 
illa inquam fidei peira, ipso salutiferz passionis tem- 
pore certo quodam consilio aliquantisper a Deo de- 
serius (nempe ut humane imbecillitatis vilitatem ac 
miseriam perspectam haberet), eo peccati prolapsus 
est, ut. Dounnuim abjuraret (Luc. xxn), Post autem 
confestim, inquit, verborum Domini recordatus, foras 
exivit, et flevit amare, ac per calentes illas lacrymas 
acceptum detrimentum sarcivit, victoriamque in alte- 
ram partem inflexit, Nam cum rej militaris peritus 
esset, eliamsi cecidiL ; non tamen animo fractus est, 
nec salutis su:& speun abjecit; verum resiliens, acer- 
bissimas ex oppresso pectore lacrymas profudit, ac 
statim ut eas hostis conspexit, non secus atque vehe- 
uentissimze cujusdam flamm:e ardore ambustis oculis, 
pedem retulit, procul fugiens, stque horrendum iu 
modum ejulans. Contra autem ille principem rursum 
lucum tenuit; quemadmodum totius orbis magister 
institutus fueral , ita etiam peenitentiz? exemplar eífe- 
ctus. Post resurrectionem autem , cum Christus ter- 
tio ad eum dixisset, Petre, amas me? triplicem ab- 
jurationem correxit, respondens scilicet, Etiam, 
Domine, ti scis quia amo te, 

Ex his igitur omnibus, aliisque quamplurimis, at- 
que adeo numerum omnem superantibus exemplis, 
lacrymarum ac poenitentiz vim intelligimus. Tantum 
opera detur, ut ipsa, quemadmodum ratioui consen- 
taneum est, flat, hoc est ex affectu peccatum exse- 
erante, ipsumque odio insectante, atque condemnau- 
te, 96 lacrymas emittente, quemadmodum ait. pro- 
pheta David : Laboravi in gemitu meo, lavabo per 
singulas noctes lectum meum, lacrymis meis stratum 
meuin rigabo (Psal. vi). Ac tuu) peccatorum purgatio 
per Christi cruorem in misericordie ipsius magnitu- 
dine ac miserationum multitudine continget. Ipsius 
enim hzc verba sunt : Si fuerint peccata vestra sicut 
coccinum, quasi nix dealbabuntur; si autein ut ver- 
miculus, quasi lana alba erunt, 

Hzc quidem sic se habent θἱ ea est fides nostra. 
Opera pretium est itaque ut posteaquam veritatis 
, cognitionem accepimus, atque regenerationem et fi- 
]'orum adoptionem consecuti sumus, divinaque my- 
steria percepimus, omni studio ac diligentia provi- 
deamus, ne corruamus. Neque enim cadere atbletam 
decet, quandoquidem multi, cum cecidissent sese 


(14) Luc. xxi, 62. 


ADDENDA. | 
levandum invitavit. its, inquit Salvator, gaudium A ἐν τῇ τούτου εὑρέσει. Οὕτω, qnotv ὁ Συτὴρ, χαρὰ 


ἔσται Ev οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ ussavoouvts , 3) 
ἐπὶ ἑνενηχονταεννέα δικαίοις, οἵτινες οὗ χρείαν 
ἔχουσι µετανοίας. 

Αμέλει χαὶ ὁ χορυφαῖος τῶν μαθητῶν Πέτρος, 
ἡ τῆς πίστεως πέτρα, xav' αὐτὺν τὸν χαιρὸν τοῦ 
σωτηρίου πάθους, πρὸς μικρὺν ἐγχαταλειφθεὶς ol- 
κονομικῇ τινι ἐγχαταλείψει, ὡς ἂν γνῷ τῆς ἀνθρω- 
πίνης ἀσθενείας «b εὐτελὲς xaX ταλαίπωρον, ἀρνή- 
σεως περιπέπτωχεν ἐγχλήματι ’ εἶτ᾽ εὐθὺς μνησθεὶς 
τῶν τοῦ 97 Κυρίου ῥημάτων, ἐξελθὼν ἔξω ἔχλαυνσε 
πιχρῶς (14) * xat, τοῖς θερμοῖς ἑχείνοις δάχρυσι τὴν 
ἅτταν ἀναχαλεσάμενος, ἑτεραλχέα τὴν νίχην εἰργά- 


Β σατο. Ἐμπειροπόλεμος γὰρ iv, el xal πέπτωκεν, οὐκ 


ἐξελύθη, οὐδ' ἀπέγνω ἑαντόν (4) ἀλλ᾽ ἀναποδίσας (16) 
προσἠγαγε πικρότατα δάχρυα ἀπὸ χαρδίας θλιδοµέ- 
νης χαὶ παραυτίχα ὁ πολέμιος θεασάµενας αὐτὰ. ὥσ- 
περ ὑπὸ φλογὸς σφοδροτάτης τὰς ὄψεις φλεγόµενος, 
ἀπεπήδησε φεύγων μαχρὰν xaX δεινῶς ὁλολύζων. Ὁ 
δὲ χορυφαῖος χορυφαῖος ἣν αὖθις , ὥσπερ διδάσχαλος 
τῆς οἰχουμένης χειροτονηθεὶς, οὕτω δὴ xal µετανοίας 
ὑπογραμμὸς γενόμενος. Μετὰ δὲ τὴν θείαν ἀνέγερσιν 
τρίτον προσειπὼν ὁ Χριστὸς (17), Πέτρε, φιλεῖς µε; 
τὸ τρισσὸν τῆς ἀρνήσεως διωρθώσατο, τοῦ ἁποστό- 
Aou ἀποχρινομένου: Ναὶ, Κύριε, σὺ οἶδας ὅτι 
φιλῶ σα. 


'Ex πάντων οὖν τούτων χαὶ ἄλλων πολλῶν xal 


C ἀριθμοῦ ὑπερχειμένων παραδειγµάτων µανθάνοµεν 


τὴν δύναμιν τῶν δακρύων xal τῆς µετανοίας µόνον 
ὁ τρόποις ταύτης ἀξιόλογος, Υενέσθω Ex διαθέσεως 
βδελυσσοµένης τὴν ἁμαρτίαν, µισούσης τε ταύτην 
καὶ χαταγινωσχούσης, δάχρυσι δὲ κεχρηµένης, χαθώς 
φησιν ὁ προφήτης Δαυίδ (18) - Ἐχοπίασα ἐν τῷ 99 
στεναγμῷ µου’ λούσω χαθ᾽ ἑκάστην νύχτα τὴν χλί- 
νην µου” Ev báxpucl µου τὴν στρωµνήν µου βρέξω. 
Καὶ λοιπὸν ὁ χαθαρισμὸς τῶν ἁμαρτημάτων vevi- 
αεται διὰ τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ, iv τῷ µεγέθει 
τοῦ ἑλέους αὐτοῦ, καὶ τῷ πλήθει τῶν οἰχτιρμῶν τοῦ 
Θεοῦ τοῦ εἰπόντος (19) ὅτι, Ἐὰν ὧσ.ν αἱ ἁμαρτίαι 
ὑμῶν ὡς φοινικοῦν, ὡς χιόνα λενχανῶ, xal τὰ ἑξῆς 


Ταῦτα μὲν οὖν οὕτως ἔχει χαὶ οὕτως πιστεύοµεν͵' 
χρὴ δὲ, μετὰ τὸ λαδεῖν τὴν ἐπίγνωσιν τῆς ἆλη- 
θείας (20), χαὶ τῆς ἀναγεννήσεως xat υἱοθεσίας (21) 
ἀξιωθῆναι, χαὶ μυστηρίων γεύσασθαι θείων, πάσῃ 
δυνάμει ἀσφαλίξεσθαι τοῦ pl πίπτειν. 1ὸ γὰρ πί- 
πτειν οὐ πρέπει τῷ ἀθλητῇ, ἐπειδὴ πολλοὶ πεσόντες 
ἀναστῆναι οὐκ ἠδυνήθησαν ' οἱ μὲν, τοῖς πάθεσι θύ» 


(15) C, ἑαυτοῦ. Supra pag. 2 : Mh ἀπογινώσχειν παρασχευάζει τῆς πορείας τὸ Δύσχολον. 
(46) C, ἀναπηδήσας, quod et adscripsit in Α manus altera. Ks ἀναπαδίαας Γείγο cedens ac pedem τε- 


[erens, respectu, puto, ad Lucze verba, ἐξελθὼν ἔξω. 


(17) Joan. xxi, 16-17. 


(18) Psal. vi, 6, — Quem Davidis locum respexi. Gregorms Nazianzenus, oratione 39, p. 654 : Οἶδα xa 
πέµπτον ἔτι (Ράπτισµα) τῶν δακρύων, ἀλλ᾽ ἐπεπονώτερον * ὡς ὁ λούων xaÜ' ἑχάστην νύχτα τὴν χκλίνην αὐ- 


του xal τὴν στρωμνὴν τοῖς δάχρυσιν. 
(19) Isa. 1, 48. CI. p. 86, 9. 


(20) Locutio Paulina. 1 Epist. ad Tim. n, 4 : εἰς ἑπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν * ιν, 9: τοῖς πιστοῖς xal 


ἐπεγνωχόσι τὴν ἀλήθειαν. 
(21) Couf. p. 4, not. 19. 


961 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 962 


pav ἀνοίξαντες (22), καὶ δυσαποσπάστως αὐτοῖς, Προς- A erigere minime potuerunt. Etenim 411, cum januss 
µείναντες οὐχ ἔτι ἴσχυσαν πρὸς µετάνοιαν παλινδρο- — vitiosis affectionibus aperuissent, atque arctissimo 
μῆσαι" οἱ δὲ, προαναρπασθέντες ὑπὸ τοῦ θανάτου, καὶ — "nexu ipsis haesissent, non jam ad poenitentiam sese 
ul φθάσαντες διὰ µεταγνώσεως ἑαυτοὺς τοῦ ῥύπου — convertere potuerunt. Alij autem morte prius abrepti 
τῆς ἁμαρτίας ἐχπλῦναι, κατεδικἀσθησαν. Καὶ διὰ — quam contractas vitiorum sordes per penitentiam 
τοῦτο ἐπιχίνδυνον τὸ πίπτειν ἓν oluófj mote πάθει ἓὰν — abstersissent, condemnati sunt. Propterea periculo- 
& συμέῇ πεσεῖν, εὐθὺς ἀναπηδῆσαι χρῆ, xal στῆναι — sum est in vitium, quodcunque tandein illud sit, labi. 
πάλιν εἰς τὸν χαλὸν 99) &vGva- xat ὁσάχις ἂν τοῦτο (Φίθγυω, si labi contigerit, statim enitenduui est 
συµδῇ, x&xelvo αὐτίχα ἔστω τὸ τῆς Eyiposug xal — ut resiliamus, rursumque ad preclarum certamen 
στάσεως ἕως τῆς τελευτῆς. Ἐπιστράφητε (25) γὰρ — obeundum stemus. Et. quoties cadere contigerit, to- 
πρός µε, xal bmiotQagfjsopat πρὸς ὑμᾶς, λέγει Κύ- — ties etiam statim usque ad e£tremum vit: diem «Ἡ- 
poc ὃ θεός. randum est, ut resurgamus, atque in procinctu ste- 

mus, Convertimini enim ad me, et ego convertar ad 

vos, ait Dominus (Zachar. 1). 

KE9AA. IB'. — Πρὺς ταῦτα ὁ Ἰωάσαφ εἶπε' Πῶς Cap. ΧΙΙ. — Ad he autem Jesaphat dixit : Qua- 
οὖν τις φυλάξει ἑαυτὸν μετὰ τὸ βάπτισμα χαθαρὸν D uam igitur ratione seipsum quispiam post baptismum 
ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας; Κὰν Ὑάρ ἐστιν, ὡς λέχεις, ab omui peccati labe purum servabit? Nain etsi pec- 
τοῖς mtolouct µετάνοια, ἁλλ ky χόπῳ xal πόνῳ, cantibus, ut ipse ais, ραιη[ἰθηιἰα patet, tamen labore 
κλαυθμῷ τε καὶ πένθει, ἅπερ οὐχ εὐχατόρθωτα volg — et fatigatione, ac fletu et luctu opus est : qu: qui- 
πολλοῖς εἶναί pot δοκῶ (24). ἀλλὰ μᾶλλον ἤθελον dem ejusmodi mibi esse videntur, ut non ea multi 
tüpstv ὁδὸν τοῦ φυλάττειν ἀχριδῶς «à προστάγµατα facile consequi possint. Quocirca viam potius nanci- 
*00 Θεοῦ xal μὴ ἐχχλίνειν ἀπ αὐτῶν, μηδὲ, μετὰ — 9Ci cuperem, qua sincere atque exacte Dei precepta 
Th» συγχώρήησιν τῶν προτέρων καχῶν, παροργίζειν — Sérvarem, nec ab iis deflecterem, nec post priorum 
αὖθις «bv γλυχύτατον Δεσπότην xal θεόν. peceatorum veniam impetratam, suavissimum illum 

Dominum ac Deum ad iracundiam provocarem. 

*O δὲ Βαρλαὰμ Ég»- Καλῶς εἶπας ταῦτα, χὐριέ Respondit autem Barlaam : Recte htec dixisti, do- 
µου βασιλεῦ" τοῦτο xol ἐμοὶ χαταθύµιον ὑπάρχει. mine mi ac rex, atque hoc mihi pergratum est ; τε” 
'AXX' ἐργῶδές ἐστι xo χομιδῆ ἀδύνατον τὸ πυρὶ fum arduum est, ne dicam impossibile, ut quispiam 
συναναστρεφόµενόν τινα μὴ χαπνίζεσθαι. Δυσκατ- in igne versetur, nec tamen fumo offandatur. Eodem 
όρθωτον οὖν xai λίαν ἄναντες δεδεµένον τοῖς τοῦ ,, liem modo arduum est ac perquam diflicile ut qui 
βίου πράγµασι xai ταῖς αὐτοῦ ἀσχολούμενον µε- hujusce vite negotiis tanquam vinculis quibusdam 
plpgvaw xal ταραχαῖς, πλούτῳ τε xal τρυφῇ ου-  δΙΙΟΙΗΡ tenetur, ejusque coris ac tumultibus disti- 
ζῶντα, ἀχλινῶς βαδίζειν «hv ὁδὸν τῶν ἐντολῶν τοῦ netur, atque in opibus ac deliciis vivit, sine ulla in- 
Κυρίου, xai καθαρὸν ἑαυτὸν ix τούτων περισώσα- flexione mandatorum Dei víam peragret, purumque 
σθαι. Φηαὶ γὰρ ὁ Κύριος: Οὐδεὶς (25) δύναται δυοὶ seipsum atque incolumem ab iis servet. Ait enim 
χνρίοις δουλεύειν' 100 ἡ γὰρ τὸν ἕνα µισήσει xal Dominus (Mauh. VI) : Nemo potest duobus dominis 
τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, ἢ τοῦ ἑνὸς ἀνθέξεται xal τοῦ servire. Λυι enim unam odio habebit, et alterum di- 
ἑτέρον καταφρονήσει οὗ δύνασθε θεῷ δουλεύειν xal Jiget ; aut uni adhbzrebit, et alterum contemnet. Non 
µαμωνᾷ. Γράφει δὲ xai ὁ Ἰγαπημένος αὐτοῦ µα- potestis Deo servire ei; mammeonae., Quin etiam cha- 
θητὴς (36), Ἰωάννης ὁ εὐαγγελιστὴς xat θεολόγος, rus Ipsius discipulus Joannes evangelista et Theolo- 
ἐν τῇ κατ' αὐτὸν ἐπιστολῇ οὕτως: ΜΗ (27) ἀγαπᾶτε gus in epistola 660 ait : Nolite diligere mendum, 
τὸν κόσμον, μηδὲ τὰ ἐν τῷ κόσμῳ: ἐάν τις ἀχαπᾷ neque ea qua in mundo sunt. Quoniam omne quod 
τὸν xógpov, οὐχ ἔστιν ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρὸς ἐν αὐτῷ est in inundo, aut coneupiscentia carnis est, aut con- 
4 - - *  etpiscentia oculorum, aut. superbia vitze, qua non 
ὅτι πᾶν τὸ iv τῷ xóspup, fj ἐπιθυμία τῆς σαρχὸς καὶ est ex Patre, sed ex inundo est. Et. mundus. traosit 
ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καὶ fj ἁλαζονεία τοῦ βίου, D ο ο ον Du . 88] 

; - . d * P et concupiscentia ejus. Qui autem facit voluntatem 
οὐκ ἔστιν Ex τοῦ Πατρὸς, ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ κόσμου ἐστί, Dei, manet in &ternum (/ Joan. n) 
Καὶ 6 χόσµος παράγεται xa ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ - ὁ . .. 
δὲ ποιῶν τὸ θέληµα τοῦ θεοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα. 


. (32) De metaphora θύραν ἀνοίγειν dicam infra; p. 174. — A, ἀνοίξαντες οἡ ii issis, ! 
sionis causa esse videtur in simili desinentia participioram. Notum eut πλ opaerefluta tpe fuigun fred 
librariis. lsaacius Prophyr. De przeterm. p. 286 : Πρὸς τὰς πύλας τῆς Τροίας τὸν ἵππον ἠρεμαίως ἐκίνησαν 
Ελληνες * χαὶ Τρώες... Codex 817 plenius :... Ἕλληνες, εὐωχουμένων τῶν Τρώων, xai ταῖς πύλαις οὕτω 
προσήγγισαν * ἀλλ ὑπεπόδισαν Ἕλληνες * xat Τρῶες... tos 

m decliar. t. $9. 

4) A, SoxsU qua de permutatione egi ad Aristzen, pag. 547. Choricius in Pr . . 

Codex 2967 : xal µοι δοκῶ. Theod. Metochita Misc. p. 604 : Περὶ τῆς uide AES dre boviae dui" 
à Ms Mr vnd ο χει xat 8 n νοσεί, Ῥουλόμενος ἐρεῖν, δοκῶ µοι χρήσιµον εἶναι.... Frustra editor δοκεῖ ευι- 

(55) Moti. v d. , 9 tt t€ νοσεί. Cf. supra pag. 25, 20. 

(26) Juan. xui, 25 ; xxi, 20. 

(37) Joan. 1 Epist. 11, 15, 16, 17. 


963 


ADDENDA. 


901 


[lec igitur eum divini ae divinitus inspirati paues À Ταῦτα οὖν οἱ θεῖοι καὶ θεοφόροι Πατέρες ἡ μῶν 


uostri animadvertissent, atque illud apostoli audissent, 
quod per multas tribulationes oportet nos intrare in 
regnum coelorum (Act. xiv), in id omni anlmi con- 
tentione incubuerunt, ut post baptisinum, immacu- 
latum ac labis omnis expers incorruptionis indumen- 
tum conservarent. Ας proinde quidam eorum alterum 
etiam baptismum iusuper assumpserunt, boc est, eum 
qui in sanguinis  profusione, ac martyrio eitus 
est. Baptismus enim hic quoque appcllatus est, et 
quidem prastantissimus, ac summa veneratione di- 
gnus, neque enin posterioribus peccati sordibus in- 
quinatur. Quem eliam Dominus meus accipieus, 
baptismum merito nuncupavit. Deinde ipsius imita- 
tores effecti, primum quidem ipsius spectatores, et 
discipuli, atque apostoli, deinceps autem universus 
sanctorum inariyrum chorus, idolorum cultoribus, 
regibus ac tyrannis seipsos pro Christi nomine objie 
cientes, omnia suppliciorum genera sustinuerunt, 
feris videlicet objecti, atque igne cremati, et gladiis 
obtruncati. Cumque preclaram confessionem edidis- 
sent, et cursum cousummmassent, ac fidem servassent, 
justitia palmam consecuti sunt, angelorum contu- 
bernales, et Christi cobzeredes effecti. Quorum virtus 
usque adeo emicuit, ut in omnem terrau eorum s0- 
nus exierit, et in fines orbis terra fulgor eorum 
(Psal. xvii), qu recie cum virtute gesserunt, ruti- 
larit. Horum non verba duntaxat et. opera, sed ipse 
quoque cruor et ossa, omni sanctiiate plena sunt. 
Dsmones namque per vim in fugam vertunt; atque 
iis qui cum fide accedunt, incurabiles alioqui morb. 
profligant. Quin vestes quoque ipsae, et si quid aliud 
ad pretiosa eorum corpora propius accessit, omnibus 
venerationi sunt. De quibus longa oratione mibi 
opus esset, si preclara eorum facinora siyillatim 
exponere vellem. 

Posteaquam autem crudeles illi ac belluini ty- 
. ranni misere, ut eorum improbitas merebatur, perie- 
runt, persecutioque finem accepit, ac pii imperatores 
totius orbis imperio potiti sunt, succedentes alii, ac 
zelum illum divinamque cupiditatem sibi imitandam 
proponentes, eodemque timore sauciam animam ha- 
bentes, illud optime secum considerabant atque spe- 
ctabant, ut ab omni spurcitie puram animam ac cor- 
pus Deo exbiberent : sic nimirum se comparantes, 
ut omnes vitiosarum affectionum actiones amputa- 


(28) Act. Ap. xiv, 92. 


(39) Gregor. Naz. orat. 59, pag. 654 : Οἶδα καὶ τέταρτον βάπτισμα, 
ὃ χαὶ αὐτὸς Χριστὸς ἑδαπτίσατο, xal πολύ γε τῶν ἄλλων αἰδεσιμώτατον, ὅσῳ δευτέροις 
(60) 1 Epiat, ad Tim. 1v, 7 : Τὸν ἀγῶνα τὸν καλὸν ἠγώνισμαι, τὸν δρόµον τετέλεχα, « 


λοιπὸν ἀπόχειταί pot ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος. 


(61) Psal. xvin, 4 : Ei; πᾶσαν τὴν γῆν ἐξηλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν, 


pata αὐτῶν. 


χατανοῄσαντες, xai τοῦ ᾿Αποστόλου (28) ἀχούσαντις, 
ὅτι διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν 
βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἕσπευσαν μετὰ τὸ ἅγιον 
βάπτισμα ἅμωμον καὶ ἀχηλίδωτον τὸ τῆς ἀφθαρ. 
σίας διατηρῆσαι ἔνδυμα' ὅθεν οἱ μὲν αὐτῶν xai ἔτι- 
pov προσέθεντο βάπτισμα προσλαδέσθαι, τὸ ὃν al. 
µατός φηµι xaX διὰ μαρτυρίου * βάπτισμα γὰρ xdi 
τοῦτο ὠνόμασται, xal πἀνυ γε τιμιώτατον xal αἰδι- 
σιμώτατον» δευτέροις yàp οὗ μολύνεται ἁμαρτίας 
μολυσμοῖς (29) ' ὅπερ xax ὃ Κύριος ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν 
χαταδεξάµενος, βάπτισμα εἰχότως ἐχάλεσεν. 'Ev- 
τεῦθεν αὑτοῦ μιμηταὶ χαὶ ζηλωταὶ γενόµενοι, πρό- 
τερον μὲν 10] οἱ αὑὐτόπται αὐτοῦ xal μαθηταὶ xal 
ἁπόστολοι, ἔπειτα δὲ xal πᾶς 6 τῶν ἁγίων μαρτύρων 

B χορὸς, τοῖς θεραπευταῖς τῶν εἰδώλων βασιλεῦσι xal 
τυράννοις ἑαυτοὺς ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Χρισπῦ 
ἐχδόντες, πᾶν εἶδος χολαστηρίων ὑπέμειναν, θηρίας 
προσοµιλήσαντες xal πυρὶ xal ξίφεσι, xol, τὴν χα» 
λἣν ὁμολοχίαν ὁμολογήσαντες, τὸν δρόµον τετελι- 
χότες xai τὴν πίστιν τετηρηχότες, τῶν τῆς baau- 
σύνης ἐπέτυχον βραθείων (50), τῶν Αγγέλων ὁμ- 
δίαιτοι xal τοῦ Χριστοῦ συγκληρονόµοι γενόμενοι ὧν 
ἡ ἀρετὴ τοσοῦτον ἔλαμψεν, ὣς εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ν 
φθόγγον αὐτῶν ἐξελθεῖν, χαὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς olx 
µένης (91) τῶν κατορθωµάτων αὐτῶν ἁστράφαι «ly 
λαμπηδόνα. Τούτων, οὐ τὰ ῥήματα μόνον xs τὰ 
ἔργα, ἀλλά xat αὐτὰ τὰ αἵματα χαὶ τὰ ὁστᾶ πάσης 
ἁγιότητος πλήρη ὑπάρχουσι, δαίµονας μὲν χατὰ 
χράτος ἑλαύνοντα, ἀνιάτων δὲ νοσημάτων ἰάσεις τοῖς 
πίστει προσφαύουσι παρέχαντα ' χαὶ τὰ ἱμάτα ἃ 
καὶ εἶ τι ἄλλο τοῖς τιµίοις αὐτῶν προσήγγισε σύ» 
µασι, τῇ χτίσει πάσῃ πἀντοτέ ἐστιν αἰδέσιμα. Πιρ 
ὧν πολύς ἐστιν ὁ λόγος χατὰ µέρος τὰς αὐτῶν dpe- 
στείας διηγήσασθαι. — 


Ἐπεὶ δὲ οἱ μὲν ἀπηνεῖς ἐκεῖνοι και θηριώδεις ti- 
pavvot χαχοὶ χαχκῶς ἀπώλοντο (32), καὶ ὁ διωγμὸς 
ἔπαυσε, βασιλεῖς δὲ πιστοὶ ἀνὰ πᾶσαν τὴν oxov 
µένην ἑδασίλευσαν, 103 διαδεξάµενοι lego x 
μιμησάμενοι τὸν ζήλον ἐχείνων καὶ τὸν θεῖον πόθο, 
λέγω δὲ τῶν μαρτύρων, καὶ τῷ αὐτῷ ἔρωτι τας 
Ψυχὰς τρωθέντες, ἄριστα διεσχόπουν ἀῤῥύπαντο 
τὴν ψυχὴν xai τὸ σῶμα τῷ Kuplp παραστῆσα 

p πάσας τὰς τῶν παθῶν περικόψαντες ἑνεργείας, x 
παντὸς μολυσμοῦ σαρχὸς xal πνεύματος ἑαυτοὺς tr 


τὸ διὰ lou xal αἵματο, 
wine οὐ Mute 
v πίστιν τετήρηχα 


καὶ εἰς πέρατα τῆς οἰχουμένης τὰ Pr 


| : Καχοὺς χαχῶς 
: y (imo ἡμᾶς 
ex eodem libro) 
ἀχιστα καὶ παν” 








"05 
καθάραντες. Ἐπεὶ δὲ οὐχ ἄλλως τοῦτο, 
φυλαχῆς τῶν ἐντολῶν τοῦ [Κριστοῦ κατορθοῦσθαι 


ἔγνωσαν, τὴν δὲ φυλαχὴν τῶν ἐντολῶν καὶ τὴν ἑργα- 


σίαν τῶν ἀρετῶν δυσχερῶς ἓν pou τῶν τοῦ χόσµου 
θορύδόων προσγίνεσθαι κατενόησαν, ἄλλον τινὰ βίον 
ξένον χαὶ ἑνηλλαγμένον ἑαυτοῖς ἐπετηδεύσαντο, xal, 
κατὰ τὴν θείαν φωνὴν (55), πάντα χαταλιπόντες, 
γονεῖς, τέχνα, φίλους, συγγενεῖς, πλοῦτον xal τρυ- 
qv, καὶ πάντα τὰ ἐν τῷ xóspup µισῄσαντες, πρὸς τὰς 
ἐρήμους, ὥσπερ τινὲς φυγάδες ᾧχοντο, ὑστερούμε- 
vot (54), θλιθόµενοι, χαχουχούμενοι, ἐν ἑρημίαις 
πλανώμενοι xot ὄρεσι xal σπηλαἰοις χαὶ ταῖς ὁπαῖς 
τῆς Ὑῆς. πάντων τῶν ἐπὶ γῆς τερπνῶν τε xaX ámo- 
λαυστιχῶν ἑαυτοὺς µακρύναντες, xal αὑτοῦ δὲ τοῦ 
ἄρτου xai σχεπάσµατος λίαν 103 ἑνδεῶς ἔχοντες ' 


VITA BARLAAM ET JOASAPFE. 


966 


ἀλλά διὰ τῆς Α pent. geipsosque ab omni. caruis et spiritus inquina- - 


mento repurgarent. Quoniam autem hoc non alia ra- 
tione, quam per mandatorum Christi observationem, 
4 se praestari posse intelligebant, mandatorum porro 
observationem ac virtutum culium in mediis mundi 
tumultibus zgre consequi se posse perspiciebant, 
novum quoddam atque ab aliis diversum vite genus 
sibiipsis instituerunt, ac juxta divinam vocem, relictis 
omn:bus rebus, hoc est parentibus, liberis, amicis, 
cognatis, opibus, deliciis, cunctisque mundi commo- 
dis contemptis, in solitudines, tanquam exsules qui- 
d21u, Sese contulerunt, egentes, angustiati, alflicti, 
quibus dignus non erat mundus (Hebr. αι) : in soli- 
tuJinibus errantes, in montibus, et speluncis, et in 
cavernis terrz, ac seipsos ab omnibus terrenis jucun- 


δύο ταῦτα πραγµατευσάµενοι, ἵνα, ph ὁρῶντες τὰς B ditatibus et voluptatibus procul removentes, aique 


ὕλας τῶν παθῶν, προῤῥίζους αὐτῶν τὰς ἐπιθυμίας 
Ex τῆς φυχῆς ἀνασπάσωσι, καὶ, τὰς αὐτῶν ἑξαλεί- 
Ψαντες µνήµας, ἔρωτα χαὶ πόθον τῶν θείων xaX οὐ- 
ρανίων kv ἑανυτοῖς ἑμφυτεύσωσι ' πρὸς τούτοις, ἵνα, 
διὰ τῆς καχοπαθείας τὸ σαρχἰον ἑχδαπανήσαντες xal 
μάρτυρες τῇ προαιρέσει γενόμενοι, μὴ ἀποτύχωσι 
τῆς εὐχλείας τῶν δι αἵματος τελειωθέντων, ἀλλὰ 
μιμηταὶ xai αὑτοὶ τῶν τοῦ Χριστοῦ παθηµάτων, 
ὅσον τὸ ἐπ᾽ αὐτοῖς, vevópevot, καὶ τῆς ἀτελευτῆτου 
βασιλείας συµμµέτοχοι ἔσονται. Οὕτως οὖν ἄριστα 
διασχεφάµενοι, τὸν µονάδα καὶ ἠσύχιον μετῆλθον 
βίον. 


adeo panis etiam et vestimentorum gravi penuria la- 
borantes. Quod ut facerent, duplex eos causa impel- 
lebat: altera, ut vitiosarum affectionum materias mi- 
nime cernentes, earum cupiditates radicitus ex ani- 
ijs suis evellerent, earumque memoriam oblittera- 
rent, ac divinarum et c«celestium rerum amorem et 
desiderium in seipsis insererent ; altera, ut per aflli- 
ctionem corpus conficerent , animoque ac voluntate 
martyres effecti, ea gloria, quam ii qui martyrio per- 
functi sunt, obtinent, minime carerent ; verum cum 
ipsi quoque, quantum in se esset, Christi passionem 
expressissenl, ipsius quoque regui participes essent. 


Ad hune igitur modum optima consideratione adhibita, monasticam ac solitariam vitam consectati 


sunt. 


Τινὲς μὲν αἴθριοι διακαρτερῄσαντες, τῷ φλογμῷ C — Atque alii quidem sub dio durantes, solis wstu, at- 


τοῦ χκαύσωνος xai χρυμοῖς ἀγρίοις καὶ ὄμθροις xal 
ταραχαῖς ἀνέμων ταλαιπωρούµενοι (55) * οἱ δὲ, xa- 
λύδας πηξάµενοι, Ἡ σπηλαίοις καὶ ἄντροις ὑποκρυ- 
6έντες, διέζησαν. Οὕτω δὲ τὴν ἀρετὴν µετερχόμενοι, 
πᾶσαν σαρκικἣν παράχλησιν xai ἀνάπαυσιν εἰς τό- 
Aog ἀπηρνήσαντο, λαχάνων ὠμῶν καὶ βοτανῶν, ἃ 
ἀκροδρύων, ἡ ἄρτου ξηροῦ καὶ πάνυ σχληροῦ, στοι- 
χήσαντες διαίτῃ, μὴ τῇ ποιότητι µόνον ἀποταξάμενοι 
τῶν ἡδέων, ἀλλὰ, τῷ περιόντι τῆς ἐγχρατείας, xal 
πρὸς «ἣν ποσότητα τὸ φιλότιμον ἑαυτῶν παρατεί- 
ναντες. Τοσοῦτον γὰρ χαὶ αὐτῶν τῶν εὐτελῶν xut 
ἀναγχαιοτάτων μετελάμδανον βρωµάτων, ὅσον ἀπο- 
«ζην µόνον. Οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν, ὅλας τὰς τῆς ἐδδο- 


µάδος ἡμέρα; ἄσιτοι διατελοῦντες, τῇ χυριαχῇ τρο- p 


«e µετελάμόδανον ' οἱ δὲ δις τῆς 106, ἑθδομάδος 
φαύτης μεμνηµένοι (56): ἄλλοι δὲ παρὰ μίαν, 1j 
xaX καθ) ἑσπέραν, ἐσιτοῦ»το ὅσον μόνον τροφΏς ἀπο- 
γεύεσθαι. Εὐχαῖς τε xai ἀγρυπνίαις μικροῦ πρὸς 
τὸν τῶν ἀγγέλων παρημιλλήθησαν βίον, χαίρειν si- 
πόντες χρυσίου χαὶ ἀργυρίου τῇ κτήσει παντάπασι, 


que asperrimis frigoribus ac pluviis, et. veatoruum 
turbinibus afflictabantur. Alii constructis tuguriis, 
aut in speluncis et antris sese occultantes, vitam age- 
bant. Sicque virtutem colentes, omnem carnalem con- 
solationem et quietem ad extremum usque repudia- 
runt, crudis oleribus et herbis, aut pomis, aut etiam 
sicco ac durissimo pane vitam tolerantes; nec suo- 
vium ciborum qualitati duntaxat. nuntium remitten- 
tes, 3ed pra exüberani quadam continentia msgni- 
tadinem animi sui ad ipsam quoque quantitatem ὁσ- 
tendentes. Tantuium enim duntaxat, eliam ex ipsis 
vilibus maximeque necessariis cibis percipiebant , 
quantum ad tolerandam famem satis esset. Quidam 
enim eorum integram hebdomadam per inediam 
transigentes, Dominico demum die cibum admitte- 
bant. Quidam bis tantum hebdomada quaque ip-ivs 
merminerant ; alii alternis diebus sub vesperam ede- 
bant, sic ut cibum duutaxat degustarent ; precibus - 
que ac vigiliis propemodum cum angelis quoque 
certantes, atque auri et argenti possessione, emptio- 


(05) Matth. xix, 29: Καὶ πᾶς, ὃς ἀφῆχεν οἰκίας, 1 ἁδελφοὺς j| ἁδελφὰς, f] πατέρα fj, μητέρα, Ἡ γυναῖχα 


τέχνα, ἃ ἀγροὺς... ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει. 
' ($4) plat. A Hebr. xi, 57, 38. - 

(55) Greg. Naz. orat. 46,* p. 247, de mendicis : 
ἀγρίοις καὶ ταραχαῖς ἀνέμων παλαιπωρούµενοι. 


(06) Loeutio. veterrima illi similis et notissime, Νιό 
τι Gixoo, Οὔτ εὐνῆς ' et 216 : Οὔτε φόδου µεμνημένον, 


Ἡλίῳ καὶ κόνει, East. δ' ὅτε καὶ ὄμῆροις xal χρυμοῖς 


ἐμνήσατο σίτου, Ἡ. Q, 199 : Μεμνημένος οὔτε 
ο esos. Vide Heyn. ad ll. b, 686, 00 πο- 


λέμοιο ἐἑμνώοντο * quie contulerim cum Theocriteis xxv, 245 : ἄφαρ δὲ μάχης ἐμνήσατο. 


961 ADDENDA. 
nibusque et venditionibus prorsus valere jussi-, iuter À πράσεις τε xal ἀγορασίας ἐπιλαθόμενοι slvat ὅλως 


bomines omnino se esse obliviscebantur. 

Invidiz: autem et animi elationi, qux potissimum 
bonorum operum comites esse solent, locus inter 
eos nullus erat. Neque euim is qui in vite monasii- 
c:e exercitationibus inferiorem locum tenebat, adver- 
8us eur cujus illustrior virtus erat, livoris cogitatio- 
nem in animum adiuittebat : nec rursus eum qui vir- 
tutíbus pollebat arrogantia οί fastus — adversus 
imbecilliores efferebat, atque in hane fraudem im- 
pellebat ut. proximum nihili penderet, aut «le reli- 
giosa exercitatione gloriaretur, ob eaque quz cuin 
laude prastitisset, magnilice atque arroganter de se 
sentiret. Nam qui virtute alterum antecellebat, id 
totum non suis laboribus, sed Dei virtuti ascribens, 
humili mente hoc sibi persuadebat, se nihil omnino 
efíicere, verum multo plura sibi przstanda esse, juxta 
illud quod ait Domiuus: Cum feceritis omnia qux 
precepta sunt. vobis, dicite : Servi inutiles sumus, 
qua debuimus facere fecimus (Luc. xvi*). Acquidam 
etjam hoc sibi persuadebant, se ne ea quidem ullo 
modo fecisse, quz ipsis a Deo praecepta essent, ve« 
rum multo plura esse quz sibi deessent, quam qua 
jam przstitissent. Rursum is qui. in religiosa exerci- 
tatione, ob corporis fortasse imbecillitatem inferior 
erat, seipsum nihili pendebat, ac miserum dicebat, 
animi scilieet ignavis, ac non nature imbecillitaii 
defectum suum assignans. lta alii aliis, atque omnes 
omnibus modestiores se przebebant. luanis porro glo- 
ria affectus, aut. hominibus placendi studium, quo- 
nam tandem pacto in illis inesset, quippe qui hac de 
causa orbem fuga reliquerant, atque in desertis mo- 
rabantur, ut virtutes suas non hominibus, sed Deo, 
à quo viriutum quoque przmia sperabant, demon- 
strarent. lllud quippe prohe norant, religiosa exer- 
citia, qua inanis glorix* causa obeuntur, mercede 


ἓν ἀνθρώποις. 


Φθόνος δὲ καὶ ἔπαρσις, οἱ μάλιστα τοῖς ἀγαθοῖς 
ἔργοις ἀχολουθεῖν εἰωθότες, οὐχ ἔσχον χώραν kv αὖ- 
τοῖς. Οὐδὲ γὰρ ὁ ἑλάττων ἐν τοῖς τῆς ἀσχήσεως 
ἱδρῶσι χατὰ τοῦ μᾶλλον διαλάµποντος βασχανίας 
λογισμὸν ὅλως ἓν ἑαυτῷ ὑπεδέχετο" οὐδ' aO πάλιν 
τὸν μεγάλα χατορθοῦντα xarà τῶν ἁσθενεστέριων 
πρὸς οἴησιν ἐπῃρεν ἡ ἁλαζονεία ἡ ἐξουθενεῖν τὸν. 
αιλησίον, ἡ ἑγχαυχᾶσθαι τῇ ἀσχήσει, xal µεγαλο- 
φρονεῖν ἐπὶ τοῖς χατορθώµασιν, ἁπατήσασα. 'O γὰρ 


τὸ πλέον ἔχων εἰς ἀρετὴν, o2 πάνοις ἰδίοις, ἀλλὰ 
θεοῦ δυνάµει, τὸ πᾶν ἐπιγράφων, ταπεινόφρονι 
χνώµῃ ἔπειθεν ἑαυτὸν μηδὲν ὅλως ἐργάζεσθαι, ἀλλὰ 
καὶ πλειόνων ὀφειλέτην elvat, χαθά φησιν ὁ Κύριος ᾽ 


B "ταν (97) ποιῄσητε πάντα τὰ διαταχθέντα ὑμῖν, 


λέγετε, ὅτι ᾽Αχρεῖοι δοῦλοί ἔσμεν, ὅτι 6 ὠφείλομεν 
ποιΏσαι πεποιηχαµεν. Οἱ δὲ πάλιν οὐδὲ ποιῃσαί 
ποτε τὰ διατεταγμένα ἔπειθον ἑαντοὺς, ἀλλὰ πλείονα 
εἶναι τῶν Ίδη χατωρθωμµένων τὰ ἑλλείποντα. Καὶ ὁ 
ἑλαττούμενος πάλιν ἐν τῇ ἀσχήσαι, διὰ σωματ'χὺν 
1085 ἴσως ἀσθένειαν, ἑξευτέλιζε ταλανίζων ἑαυτὸν, 
ῥᾳθυμίᾳ γνώμης, οὐχὶ φύσεως ἁσθανείᾳ, τὸ ὑστέ» 
ρηµα λογιζόµενος. Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες 
ἁπάντων σαν μετριώτεροι. Kevobot(ac δὲ πάθος 1j 
ἀνθρωπαρεσχείας ποῦ ἐν ἐχείνοις ; οἵτινες, την olxov- 
µένην φυγόντες, διὰ τοῦτο οἰχοῦσι τὴν ἔρημον, οὐχ 
ἀνθρώποις, ἀλλὰ Oc τὰ κατορθώματα δειχκνύναι 
βουλόμενοι, παρ) οὗ xoi τῶν χατορθωµάτων τὰς 
ἁμοιθὰς ἑλπίζουσι» χαλῶς ἐπιστάμενοι ὅτι αἱ διὰ 
χενοδοξίαν ἐπιτελούμεναι ἀσχήσεις ἅμισθοι, δι’ ἕπαι- 
voy γὰρ ἀνθρώπων (98), xal οὐ διὰ τὸν Εεὸν γίνον- 
ται’ ὅθεν xaX διπλῶς οἱ τοιοῦτο" ἁδικοῦνίαι, τὸ σῶμα 
κατατήχοντες xal μισθὸν μὴ λαµθάνοντες. Οἱ δὲ τῆς 
ἄνω δόξης ὀρεγόμενοι xal πρὸς ταύτὴν ἐπειγόμενοι, 
πάσης τῆς ἐπιγείου καὶ ἀνθρωπίνης χατεφρόνησαν. 


vurere, ut quz non Dei, sed humanz laudis causa fiant. Ac proinde hujusmodi homines duplici detri- 
mento afficiuntur, dum nimirum corpus cooficiunt, nec tamen mercedem ullam ferunt. Qui autem cele- 
stis glorise desiderio flagrant, atque ad eam omni celeritate contendunt, terrenam omnem et bumanam 


áspernantur., 

Ex hujusmodi porro hominibus alii sie degunt, ut 
in secessu ac solitudine pietatis certamen obeant, et 
ab bominum contübernio per omne vitze teinpus sese 
removeant, atque ad Deum appropinquent, Alii pro- 
cul inter se construclis zdiculis, Dominicis diebus 
ad unam et eamdem ecclesiam perguot, ac divina 
mysteria, hoc est incruentum puri corporis ac pre- 
tiosi sanguinis Christi sacrificium percipiunt : qux 
quidem Dominus piis in peccatorum remissionem, ae 
tum animi tum corporis illuminationem et sanctifica- 
tionem donavit. At,ue divinorum oraculorum exerci- 
tatione, mirabilibusque consiliis et cohortationibus 
mutuo sese pascentes, et occulta hostium bella paie. 
lacientes (ne quis videlicct luctandi adhue ignarus ab 
lissuperetur), domum rursus singuli redeunt, virtutis 
mel in peectorum suerum favis studiose recondentes, 


(51) Luc. xvi, 10. 


Ἔχουσι δὲ τὰς οἰχήσεις οἱ μὲν ἓν παντελεῖ ἄναχω- 
ρῇσει χαὶ µονίᾳ τὸν ἀγῶνα διανύοντες, μαχρύν.ντες 
ἑαυτοὺς τῆς τῶν ἀνθρώπων συναυλίας παρ) ὅλον αὐ- 
τῶν τὸν τῆς ζωῆς χρόνον xal θεῷ πλησιάσαντες: οἱ 
δὲ, πόῤῥωθεν ἀλλήλων τὰς οἰκήσεις πηξάμενοι, ταῖς 
Κυριαχαῖς εἰς ἐχχλησίαν µίαν φοιτῶσι, xat τῶν θείων, 
µνστηρίων χοινωγοῦσι, τῆς ἀναιμάκτου φημὶθνσίας, 
τοῦ ἀχράντου σώματος xal τοῦ τιµίου αἵματος τοῦ 
Χριστοῦ, ἃ τοῖς πιστοῖς εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, qu:t- 
σµόν τὰ xal ἁγιασμὸν φυχῆς xat σώματος, ὁ Κύριος 
ἑδωρήσατο ' xal, ἑστιῶντες ἀλλήλους γυµνασίᾳ sov 
θείων λόγων χαὶ ταῖς ἠθικαῖς παραινέσεσι, τοὺς τ5 
χρυπτοὺς τῶν ἀντιπάλων δηµοσιεύοντες πολέμους, 
ὥστε μὴ ἀλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα 
106 τὴν µέθοδον, οἴχαδε πάλιν ἔχαστος ἑπανέρ- 
χονται, τὸ τῆς ἀρετῆς μέλι τοῖς σίµόθλοις τῶν χαρ- 


198) Lemuia mewicum in À : ᾿Ανθρωπαρέσχων ἐνθάδε σχόπε: βίον» 


968 





969 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 9; 


δ.ὤν Φφιλοτίμως ἑναποτιθέντες, xal γεωργοῦντες Α suavissimumque fruetum ac celesti mensa dignum 


καρπὸν Ὑλυχύτατον xal τῆς ἐπουρανίου τραπέζης 
ἐπάξιον, 

"Άλλοι δὲ χοινοδιαχὸν µετέρχονται βίον * οἵτινες, 
πληθη πολυάνθρωπα ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἀθροισθέντες, ὑφ) ἑνὶ 
ταξιάρχῃ xal προεστῶτι, τῷ πάντων διαφορωτάτῳ, 
ἑαυτοὺς ἔταξαν, πᾶν θέλημα ἑαυτῶν μαχαίρᾳ τῆς 
ὑπαχκοῆς ἀποσφάξαντες ' xat δούλους ὠνητοὺς ἑαυ- 
τοὺς ἑχουσίως λογισάμενοι, οὐκ ἔτι ἑαυτοῖς ζῶσιν, 
ἀλλ ᾧ (59) διὰ τὸν τοῦ Χριστοῦ πόθον ἑαυτοὺς καθ- 
υπέταξαν ᾿ οἰχειότερον δὲ μᾶλλον εἰπεῖν, ζῶσιν οὐχ 

τε ἑαντοῖς, ζᾖ δὲ ἐν αὐτοῖς ὁ Χριστὸς, d ἠκολούθη- 

σαν πάντα ἀπαρνησάμενοι. Τοῦτο γάρ ἐστιν ἀναχώ- 
βῃσις, xócpou ἐχούσιον µῖσος, καὶ ἄρνησις φύσεως 
πόθῳ τῶν ὑπὲρ φύσιν. Οὗτοι «olvuv ὡς ἄγγελοι 
ἐπὶ τῆς γῆς πολιτεύονται, ψαλμοὺς καὶ ὕμνους ὁμο- 
θυμαδὸν τῷ Κυρίῳ ἅδοντες, xa ὀμολογησαὶι τοῖς 
ἄθλοις τῆς ὑπαχοῆς χρηµατίζοντες” ἐφ᾽ olg xai τὸ 
δεσποτιχὸν πληροῦται λόγιον. Φησὶ γάρ. Όπου (40) 
εἰσὶ δύο fj τρεῖς συνηγµένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐχεῖ 
εἶμὶ ἓν µέσῳ αὐτῶν. Οὐκ εἰς τοῦτο τὸ μέτρον τὴν 
ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ συναγωγὴν περιχλείσας, ἀλλὰ 
δ-ὰ τῶν δύο 7| τριῶν ἁδιόριστον τὸν ἀριθμὸν δηλώσας. 
Etse γὰρ ὀλίγοι, εἴτε πολλοὶ διὰ τὸ ἅγιον αὐτοῦ συν- 
αχθώσιν ὄνομα, αὐτῷ διαπύρῳ λατρεύοντες πόθῳ, 
ἐχεῖ παρεῖναι τοῦτον πιστεύοµεν ἂν µέσῳ τῶν αὐτοῦ 
δούλων. 


excolentes. 


Alii autem coenobiticam vitam consectantur. Qui 
quidem maximo numero in unum coacti, unins 
przefecti atque antistitis ( qui omnibus virtute prz- 
stat) imperio se ipsos subdont : ae voluntatem 
suam obedienticte mucrone prorsus truncantes, seque 
velut emptitia maneipia ultro reputantes, non jam 
sibi ipsis vivunt, sed ei cui ob Christi amorem sese 
submtseroutt , vel ut aptius loquar, vivunt jam noh 
sibi ipsis, vivit autem in his Christus (Gal. 11), quem 
rebus omnibus abjuratis secuti sunt. Nam in hoc 
demum secessus a mundo eonsistit, ut propter ea« 
rum reram quie natura sublimiores sunt cupiditatem 


D voluntarium sui ipsius odium quispiam concipiat, ac 


nataram abjuret. Hi igitur angelorurm instar in vita 
versantur, psalmos videlicet et hymnos concordibus 
animis Domino canentes, et confessorum nomen 
propter obedientiz: certamina obtinentes. In quibus 
eliam Dominicum illud oraculum expletur : Übicun- 
que fuerint duo vel tres congregati in nomine meo, 
illie sum in medio illorum (Matth. xviu). Quibus ver- 
bis non hoc duntaxat numero eos qui in ipsius no- 
mine congregantur circumscripsit, verum per duoa 
aut tres iodefinitum numerum significavit. Nam sive 
pauci sive multi ob sanctum ipsius nomén in unum 


conveniant, eique ardenti amore cultum adhibeant, illic eum in iedio servorum suorum adesse minime 


dubitamus. 


Τούτοις τοῖς τύποις xal ταῖς τοιαύταις ἀγωγαὶς C 


107 οἱ γήἠϊῖνοι καὶ χοϊχοὶ τὸν βίον ἐξήλωσαν τῶν 
οὑρανίων, ἐν νηστείαις χαὶ εὐχαῖς καὶ ἀγρυπνίαις, 
ἐν δάκρυσι θερμοῖς xoi ἀμετεωρίσιῳ πένθει, ἐν 
δενιτείᾳ καὶ μνήμῃ θανάτου, àv πραότητι xal &op- 
Ὑπσίᾳ, £v σιωπῇ χειλέων, ἐν ἀχτημοσύνῃ καὶ πτω- 
Xslq , ἐν ἀγνείᾳ xal σωφροσύνη, ἐν ταπεινόφρονε 
γνώμῃ καὶ ἡσυχίᾳ, ἓν ἀγάπῃ τελείᾳ πρὸς τὸν Θεὸν 
xal τὸν πλησίον, τὸν παρόντα ἐχτελέσαντες βίον xal 
ἄγγελοι τοῖς τρόποις γεήµενοι, "Όθεν Θεὸς θαύμασι 
καὶ σηµείοις καὶ ποικίλαις δυνάµεσιν αὐτοὺς κατ- 
εχόσµησε, xai τὸν φθόγγον τῆς θαυμαστῆς αὐτῶν 
πολιτείας εἰς τὰ πέρατα διηχεῖσθαι τῆς οἰχουμέ- 
νης (41) πεποίηχε. Καὶ εἴπερ σοι τὸν βίον ἑνὸς αὐ- 
τῶν ἐπὶ στόματος φέρων χατὰ µέρος διηγἠσοµαι, ὃς 


Per h:t exempla, et per hujusmodi coitiones et 
actiones, terreni ceelitum vitam imitati sunt, ut. qui 
iu jejuniis, et precibus ac vigiliis, in calentibus la- 
crymis et luctu ab omni animi distractione libero in 
peregrinatione ac mortís memoria, in lenitate aui- 
mique affectu ab iracundia remoto, in labiorum si- 
lentio, in paupertate atque inopia, in castitate ac pu- 
dicitia, in bumilitate et quiete, ae denique in perfe- 
cla erga Deum et proximum charitate przsentis vitae 
curriculum confecerint, angelosque moribus expres- 
serint. Üb eamque eausam Deus miraculis 80 signis 
variisque virtutibus eos exornavit, effecitque ut ad- 
mirandz eorum vitz rationis souo, ipsi quoque orbis 
terrarum fines personent. Ac si unius ipsorum, hoc 
est Ántonii, qui eiiam monastice vitae auspex ac 


xaX ἀρχηγὸς γεγενῆσθαι τῆς χατὰ μοναχοὺς πολιτείας D princeps exstitisse dicitur, vitam tibi sigillatim ex- 


λέγεται (Αντώνιος δὲ ὄνομα αὐτῷ), γνώση πάντως Ex 
του ἑνὸς δένδρου τῶν ὁμογενῶν καὶ ὁμοειδῶν καρπῶν 
τὴν γλυχύτητα, xai olav ἐκεῖνος ἔθετο τῆς ἀσχήδεως 
ὑποθάθραν, ofav δὲ τὴν ὀροφὴν ἐπήξατο, καὶ ὁποίων 
ἠξιώθη παρὰ τοῦ Σωτῆρος τυχεῖν χαρισµάτων, Πολ- 
λοὶ δὲ xal ἄλλοι μετ) ἐχεῖνον τὸν ἴσον ἀγωνισάμενοι 
ἀγῶνα τῶν ὁμοίων ἔτυχον στεφάνων τε xal γερῶν. 


Μακάριοι οὗτοι xal τρισµακάριοι, οἱ τὸν θεὺν 
ἀγαπῄήσαντες, xat διὰ τὴν ἁγάπην αὐτοῦ καταφρο- 
νήσαντες πάντων. Ἐδάκρυσαν γὰρ πενθοῦντες ἡμέ- 

(59) Glossa ad marginem in Α : τῷ χαθηγεµόνι. 


(40) Matth. xvii, 20. 
(41) Conf. p. 101, n. 21. 


PaTBOL. Gh. XCVI. 


ponerem, nimirum ex una arbore fructum eoruin qui 
ejusdem "generis ac speciei sint, dulcedinem 
prorsus intelligeres , quodnamque ille exercitationis 
religiose fundamentum jecit, et quodnam fastigium 
struxit, e quantas a Salvatore gratias consecutus 
est. Plerique etiam alii post eum eodem certamine 
perfuncti, ad easdem coronas et eadem prazunia per- 
venerunt. ; 

Beati certe illi ac ter beati, ut qui Dei amore fla- 
grarunt, atque ob ipsius charitatem omnia pro nihilo 
durcrunt. Siquidem lacrymas profuderunt, diuque 


91 





9Ti 


ADDENDA. 


472 


ac noctu. in laetu versati sunt, ut perpetuam conso- À gas xat νυχτὸς, ἵνα τῆς ἀλήχτου τύχωσι παρακλή- 


lationem adipiscerentur; se ipsos ultro depresse- 
yunt, ut illic in altum attollerentur; carnes suas fame 
ac siti et vigiliis coafecerunt , ut illic paradisi deli- 
cie et exsultatio ipsos exciperent. Spiritus sancti ta- 
bernaculum per zordis puritatem exstiterunt, querm- 
admodum scriptum est : Inbabitabo:in ipsis et inam- 
bulabo (11 Cor. vi). Seipsos mundo crucifixerunt 
(Ephes. vi), ut ad Christi dexteram starent ; lumbos 
suos in veritate succinzerunt, atque iu promptu 
semper lampades liabuerunt, immortalis sponsi ad- 
ventum exspectantes (Matth, xxv). Nam cua mentis 
eculis praditi essent, horrendum illum diem semper 
prespiciebant : atque tum futurorum bonorum, tum 
futuri supplicii contemplationem ita in corpore de- 
fixam gerebant, ut ab ipsa nunquam divellerentur. 
Atque hic laborare stoduerunt, ut sempiternze glo- 
ria compotes essent. Perturbationum. expertes, non 
&ecus atque angeli, fuerunt; ac nunc cum illis quo- 
rum vitam imitati sunt, choreas aguut. Beat illi ac 
ter beati, quoniam firmis mentis oculis presentium 


. rerum vanitatem, atque human: prosperitatis incer- 


titudinem et inconstantiam perspererunt, eaque re- 
jecta, sempiterna bona sibi ipsis condiderunt, ac vi- 
Lun eam quise nunquam occidit, nec morte interrum- 
pitur, arripuerupt. 

8 


Ilos igitur admirandos et sanctos viros nos quoque 
indigni ac despicabiles imitari studemus; verum eo- 
rum vitze coelestis fastigium minime assequimur, sed 
pro infirmitatis nostre ac misere facultatis modulo 
eorum vitam exprimimus. Atque ipsorum habitum 
gerimus, etiamsi opera non assequamur. Etenim di- 
vinam hanc professionem peccatum propulsare, atque 
incorruptionis per divinum baptisina nobis concessae 
sociam et opitulatricem esse perspectum babemus. 
Ac beatorum illorum virorum sermonibus adducti, 
caducas atque interitui obnoxias hujusce vite res 
magnopere condemnamus, in quibas nibil firmum et 
aiquabile, quodque eumdem semper statum retineat, 
inveniri potest: verum omnia vanitas sunt et affli- 
ctio spiritus (Eccle. 11) ; multas temporis puncto mu- 
Aationes ferens : siquidem in somniis, et umbris, ac 
ventis aerem perflantibus imbecilliora sunt. Quorum 
parva et brevis voluptas, imo non voluptas, sed fraus 
quadam etimpostura perversitatis mundi , quem nullo 
modo diligere, verum potius ex animo odisse atque inse- 


σεως * ἑταπείνωσαν ἑαντοὺς ἐχουσίως, ἵν Exzi ὑνω- 
θῶσι (42) - χατέτηξαν τὰς ἑαυτῶν σάρχας πεΐνη τε 
χαὶ δίψῃ καὶ 108 ἀγρυπνίᾳ, ἵν ἐχεῖ διαδέξηται 
αὑτοὺς ἡ τρυφὴ xal ἀγαλλίασις τοῦ παραδείσου * 
σχήνωµα Ὑεγόνασι τοῦ ἁγίου Πνεύματος τῇ χαθα- 
ρότητι τῆς χαρδίάς, καθὼς γέγραπται’ Ἐνοιχήσω (45) 
ἐν αὐτοῖς xai ἐμπεριπατήσω: ἑσταύρωσαν ἑαυτοὺς 
τῷ xócqup (448), ἵν ἐκ δεδιῶν (45) τοῦ σταυρωθέντος 
σταθῶσι ' περιεζώσαντο τὰς ὀσφύας αὑτῶν ἐν ἆλ- 
ηθείᾳ (46), καὶ ἑτοίμους ἔσχον ἀεὶ τὰς λαμπάδας, 
προσδοχῶντες τὴν ἔλευσιν τοῦ ἀθανάτου νυμφίου (27). 
Νοεροὺς γὰρ κτησάµενοι ὀφθαλμοὺς, προεώρων δι- 
ἠνεχῶς τὴν φριχτὴν ὥραν ἑχείνην, τὴν τε θεωρίαν 
τῶν µελλόντων ἀγαθῶν xoi τῆς αἰωνίου χολάσεως 
ἀχώριστον τῆς ἑαυτῶν ἔσχον χαρδίας᾽ xai ἑσπού- 
δασαν καμεῖν, ἵνα τῆς ἀῑδίου δόξης uh ἁποτύχωσι. 
Γεγόνασιν ἀπαθεῖς ὥσπερ ἄγγελοι (18). xo vuv 
μετ’ ἐχείνων χορεύουσιν, ὧν xal «bv βίον ἐμιμή- 
σαντο. Μαχάριοι οὗτοι xal τρισµαχάριοι, ὅτι áza- 
vict τὀῖς τοῦ νοὺς ὀφθαλμοῖς κατενόησαν τὴν τῶν 
παρόντων µαταιότητα, xai τῆς ἀνθρωπίνης εὗπρα- 
γίας τὸ ἄστατον χαὶ ἀνώμαλον (49), xat, ταύττν 
ἀπαρνησάμενοι, τὰ αἰώνια ἑαυτοῖς ἐθησαύρισαν 
ἀγαθὰ (50), καὶ τῆς µηδέποτε διαπιπτούσης pfit 
θανάτῳ διαχοπτοµένης ἐπελάδοντο ζωῆς (51). 
Τούτους οὖν τοὺς θαυµασίους xai ἁγίους ἄνδρας 
καὶ ἡμεῖς ol εὐτελεῖς xoi ἀνάξιοι μιμεῖσθαι σπουδά- 
ζομεν, 109 οὐκ ἐφιχνούμεθα δὲ τῷ ὕψει τής obpa- 
νοπολίτου αὐτῶν διαγωγῆς * ἀλλὰ, κατὰ τὸ ἓνὸν της 
ἀσθενοῦς ἡμῶν καὶ ταλαιπώρου δυνάμεως, τὸν βίον 
αὐτῶν χαρακτηρίζομεν xai τὸ σχΏμα περιθεθλή- 
µεθα, xày τῶν ἔργων διαµαρτάνωμεν. Ἡρόξενον γὰρ 
ἀναμαρτησίας τὸ θεῖον ἐπάγγελμα τοῦτο, xai συνερ- 
γὸν τῆς ix τοῦ θείου βαπτίσματος δοθείσης ἡμῖν 
ἀφθαρσίας ἐπιστάμεθα. Καὶ, τοῖς λόγοις ἑπόμενοι 
τῶν µακαρίων ἑχείνων, πάνυ χαταγινώσχομεν τῶν 
φθαρτῶν τούτων καὶ ἐπιχήρων τοῦ βίου πραγμάτων, 
Ev οἷς οὐδὲν ἔστιν εὑρεῖν βέδαιον, οὐδὲ ὁμαλὸν, οὐδὲ 
ἐπὶ τῶν αὐτῶν ἱστάμενον (53) " ἀλλὰ µαταιότης ἐστὶ 
τὰ πάντα xaY προαίρεσις πνεύματος (55), πολλὰς EV 
ἁτόμῳ φέροντα τὰς µεταθολάς (54)* ὀνείρων γὰρ xat 
αχιᾶς, χαὶ αὔρας κατὰ τὸν ἀέρα πνεούσης, εἰαὶν ἀσθενέ- 
axepa.* μικρὰ xal πρὸς ὀλίγον ἡ χάρις, xat οὐδὲ χά- 
ρις’ ἀλλὰ πλάνη τις καὶ ἁπάτη τῆς τοῦ χόσµου xa- 
χίας, ὄνπερ ph ἀγαπᾷν ὅλως, μισεῖν δὲ μᾶλλον £x χαρ- 


(49) Matth. σχηι, 19: "Ὅστις ταπεινώσει ἑαυτὸν ὑψωθήσεται. Cf. Luc. xiv, 143; xvin, 14. 


44) Conf. p. 10. 


43) Il Epist. ad Cor. vi, 16. 
μὴ Conf. p. 14. 


(46) Epist. ad Ephes. vi, 14 : Στῆτε οὖν περιζωσάµενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἓν ἀληθείᾳ. 


(47) Respeetu ad parabolau: de qua cf. p. 75. 


43) Jo, Chrys. Ecleg. p. 954 : ᾽Αγγέλους τοὺς ἀνθρώπους ἐποίησε (5 στανρός). Cf. pp. 5, 106, 107. 
49) Gregor. Naz. orat. 16, pag. 251 : Διὰ «b τῆς ἀνθρωπίνης εὐπραγίας ἄστατον καὶ ἀνώμαλον. 


(50) Matth. vi, 20. Cf. p. 91. 
(51) Conf. p. 60. 


(52) Gregorius Nazianz. oratione 46, pag. 250: Φύσει μὲν γὰρ οὐδὲν τῶν ἀνθρωπίνων βάδαιον, οὐδὲ 


ὁμαλὸν,... οὐδὲ ἐπὶ τῶν αὐτῶν ἱστάμενον. 
53) Eccle. 1, 14. 


84) Greg. Naz. p. 251 : Κύχλος τις τῶν ἡμετέρων περιτρέχει πραγµάτω», ἄλλοτς ἄλλας ἐπὶ μιᾶς ἡμὰ- 
pac πολλάκις, ἔστι δ᾽ ὅτε καὶ ὥρας, φέρων µεταθολάς. 











973 


VITA BARLAAM ET JOASAPEL 


974 


δίας δεδιδάγµεθα. Καὶ ἔστι ve χατὰ ἀλήθειαν μισητὸς Α erari docemur (1 Joan. n). ACsane odio ac detestatioue 


οὗτος xal ἀπευχταῖος ὅσα γὰρ δωρεῖται τοῖς φίλοις 
αὑτοῦ (55), μετ ὀργῆς αὖθις αὐτὰ ἀφαρπάζει, γυ- 
μνοὺς δὲ παντὸς ἀγαθοῦ xal αἰσχύνην ἠμφιεσμένους, 
φορτία τε περικειµένους βαρέα, τῇ αἰωνίᾳ παρα- 
πέμφειθλίψφει’ 110 οὓς 8 a5 πάλιν ὑψοῖ τῇ ἑσχάτῃ 
θάττον ταπεινοῖ ταλαιπωρία, ὑποποδίους αὐτοὺς τι- 
θεὶς χαὶ ἐπίχαρμα πάντων τῶν ἐχθρῶν αὐτῶν. Τοι- 
αΌται οὖν αἱ χάριτες αὑτοῦ * τοιαῦτα τὰ δωρήµατα 
αὑτοὺν. Ἐχθρὸς γάρ ἐστι τῶν φίλων αὐτοῦ, xol ἑπί- 
6ουλος πάντων τῶν ποιούντων αὐτοῦ τὰ θελήµατα, 
xai χαταράσσων δεινῶς τοὺς ἑπερειδομένους ἀπ αὑ- 
τὸν, xal ἐχνευρίζων τοὺς ἐπ᾽ αὐτῷ (56) πεποιθότας. 
μυνθήχας τίθησι μετὰ τῶν ἀφρόνων χαὶ ἑπαγγελίας 
ψευδεῖς, ἵνα µόνον αὐτοὺς ἐπιαπάσηται ' ἑχείνων δὲ 
ἀγνωμονησάντων, ἀγνώμων αὐτὸς χαὶ ψευδῆς δια- 
δείχνυται (57), μηδὲν ὧν συνέθετο ἀποπληρῶν. 


Σήμερον γὰρ βρώμασιν ἡδέσι (58) τὸν φάρυγγα 
αὐτῶν κχαταλεάνας, χατάδρωµα τοῖς ἐχθροῖς ὅλους 
αὐτοὺς αὕριον τίθησι. Σήµερον βασιλέα τινὰ δεί- 
χνυαι, xal abptov δουλείᾳ τινὶ πονηρᾶ παραδίδωσι’ 
σήμερον µυρίοις εὐθηνούμενον ἀγαθοῖς, Ἱ 1 d αὕριον 
προσαίτην xal οἰχοτρίθων οἰχότριδα (59). Σήµερον 
στέφανον δόξης αὐτοῦ τῇ χορυφῇ ἐπιτίθησιν * αΌριον 
τὸ πρόσωπον τῇ yf χαταράσσει. Σήµερον χοσμεῖ τὸν 
εράχηλον αὐτοῦ λαμπραϊς ἀξιωμάτων curate * αὕριων 
ταπεινοῖ σιδηροῖς χλοιοῖς (60) δεσμούμενον. Ποθητὸν 
πρὸς μικρὸν τοῖς πᾶσι τοῦτον ἐργάξεται, μισητὸν 


δὲ μετ) ὀλίγον ἰσχυρῶς καὶ ἑδδελυγμένον. Σήµερον C 


εὐφραίνει, xal αὕριον θρήνοις αὐτὸν xal κοπετοῖς 
κατατήχει. Ὁποῖον δὲ τούτων xal τὸ τέλος ἐπιτίθησιν 
ἄχουσον * οἰχήτορας γεέννης τοὺς Ἰγαπηχότας αὐτὸλ 
ἐλεεινῶς ἀπεργάζεται. Τοιαύτην ἔχειν γνώµην ἀελ, 
ποιαύτην πρόὀθεσιν ἀτεχνῶς (61). Οὔτε τοὺς παρελ- 
θόντας θρηνεῖ, οὔτε τοὺς χαταλειφθέντας οἰκτείρει. 
Ἐχείνους γὰρ δεινῶς ἁπατήσας xai τοῖς ἄρχνσιν 
αὐτοῦ καταχλείσας, πρὸς τούτους αὖθις τὰ τῆς ἐπι- 
στήμης μετενεγχεῖν (62) πειρᾶται, μὴ θέλων τινὰ 
τῶν χαλεπῶν αὐτοῦ ἐχφυγεῖν παγίδων. 


diguus est: nam quidquid amicis suis dono dat, idein 
r'Ursus animo irato eripit, atque omni bono spoliatos, 
ignomioiaque indutos, gravibusque sarciuis onustos 
ad sempiternam calamitatem transmittit, Et. quos in 
sublime attollit, eztrem:x bumilitati atque afflictioni 
obnoxios quamprimum reddit, hostiumque suorum 
ludibrio exponit. Hujusmodi enim sunt ipsius bene- 
flcia, hujusmodi ipsius munera. Amicorum enira 
suorum hostis est, omnibusque qui ipsius voluntau- 
bus obsequuntur, insidias struit : horrendum videri- 
cet ia modum eos qui ipsi innituntur, conturbans, et 
eorum qui fiduciam suam in eo collocant nervos 
omnes elidens. Cum stultis fedus sancit, falsasque 
pollicitationes init, hoc tantum animo, ut eos ad se 


B pertrabat. liis autem sincero animo sese ad ipsum 


adjungentibus, improbus ipse ac mendar esse cume 
peritar, nihil eorum quz pepigerat przstans. 

Nam cum jucundis eibis eorum fauces hodie deli- 
nivit, eras eosdem hostibüs suis devorandos objicit. 
Hodie regem aliquem creat,et cras eumdem in miseram 
servitutem addicit; bodie innameris bonis florentem 
reddit, eras mendicum et mancipiorum mancipium; ho- 
die insignem coronam ipsius capiti imponit, cras ipsius 
faciem terrz allidit ; hodie ipsius collum splendidis di- 
gnitatum honoribus exornat, craseumdem ferreiscate- 
nis vinctum dejicit. Ad breve tempus omnium amo- 
rem ac benevolentiam ipsi eonciliat; aliquanto post au« 
tiem eidem omnium odium et exsecrationem conflat. 
Hodie ipsum voluptate afficit, et cras eumdem 1u- 
clibus ae lamentis conficit. Quemnam autem etiam 
ipsis finem imponat, audi. Incolas enim gehennam 
eos a quibus adamatus est miserandum in modum 
efüicit, Ilaec semper ipsius mens ac sententia est, hoc 
institutum. Nec eos quí preterierunt luget, nec eo- 
rum qui relicti sunt commiseratione affcitur. lilis 
euim gravi detrimento muletatis, retibusquesuisinelu- 
$is, ad bos rursus artem suom transferre nititur , 
neminem videlicet, qui periculosos ipsius laque»s 
effugiat esse cupiens. 


(55) Scholium in A : Σηµείωσαι ὅσα δεινὰ Ó χόσμος τοῖς αὐτὸν ἀγαπῶσι παρέχει. 

(56) C, ἐπ᾽ αὐτόν. Cf. De syntaxi tom. lI, pag. 386, vv. 904, 905. 

(57) A, δείχνυται. Propositionum in compositis omissionem szpe jam notavi; et rursus notetur. 
Isaacius Porphyr. De preterm. p. 265 : Ὅπως οἱ τῇ παρούσῃ βίθλῳ προστυγχάνοντες, καὶ uh πλείω πο- 
νῆσαι βουλόμενοι, εἰς τὴν τῶν ἐχτιθέντων (imo Σχτεθέντων, ut. est in. codice 817) νυνὶ παρ᾽ ἡμῶν ἐκ δια- 
φόρων βιθλίων συνάθροισιν ἔχοιεν ὄψον... Idem codex, προσεντυγχάνοντες. Mihi quidem ἐντυγχάνοντες plus 
placeret, cum solemne sit de lectione ὀντυγχάνειν βίδλῳ, illustratum ad Eunap. pag. 126. Isaacius ibid. 
p. 260 : Toi, ἀχροωμένοις xal εὐτνχοῦσι «jj παρούσῃ βίδλῳ. Allatium valde demiror, qui vertit possessione 
operis [ortunatis, nec vidit scribendum  £vzuyouat, quod nitide et hene mihi codex exhibuit. — 

98) Pag. 25, 25, eum esset ἡδέοις in A C, εἰδέσι in B, ex hae scriptura mala meliorem feci ἡδέσι,. Nunc 
e! in 15£ot; A C consentiunt, nec quxram quid sit in B. Prior locus huic medebitur. Sic δριµέσι ac δρι- 
péotz permutata vide t. 1H, p. 425, n. 2. Reiskius, in talibus librariis barbare balbutientibus nimium tri- 
buens, putidas aberrationes pro mauu auctorum fere habuit, quem vide ad Constaut. p. 225 D 4, ubi et 


nonnulla non miscenda miscuit. 


(59) Videtur excidisse verbum, ni et huc δείκνυσι trabatur, quod quo minus commode fiat, interjectum 


παραδίδωσι impedit. 
60, C, σιδηραῖς χε 


πέδαις. Melius κλοιοῖς, cum sit χλοιὸς ὁ ἑπιτραχήλιος δεσµός * vide not. ad Nice- 


t . 
lam Eugen. p. 501; Jacob. ad Luciani Tox. c. 29, p, 104 ; Reisk. ad Constant. Cerim. p. 839 Nieb. ; 
Matthiae. Animadv. in. Jo. Chrysost. α. 1795, p. 50. Sirachides νι, 24: Εἰσένεγκου τοὺς πόδας σου Sig 
τὰς πέδας αὐτῆς καὶ εἰς τὸν χλοιὸν αὑτῆς τὸν τράχηλόν σου. Proverb. Salom. 1, 9: Στέφανον yàp χαρίτων 


δέξη σῇ κορυφῇ xai χλοιὸν χρύσεον περὶ cip τραχἠλῳ. 


(61) C, τοιαύτης ἔχει γνώμης ἀεὶ, τοιαύτης προθέσεως, omisso adverbio ἀτεχνῶς. 


(02) À, µετενέγχαι. 





975 


ADDENDA. ' 


976 


Quamobrem eos qui tam  pestifero ac cru- A Τοὺς μὲν οὖν τοιούτῳ δουλεύοντας ἁπηνεῖ χαὶ κο. 


deli domino serviunt, quique a hono ac benigno per 
sunimam dementiam seipsos remorentes, rebus prs- 
sentibus inhiant et intabescunt, nec futura ullo modo 
cogitant, verurp ad corporeas quidem voluptates sine 
ulla intermissione sese conlerunt, animas autem 
&mas fame eonfici, et innumeris malis conflictari si- 
nunt, homini a furentis unicornis facie fugienti simi- 
les esse censeo, qui cum clamoris ipsius sonum at- 
que horrendos mugitus ferre nequeat, magno impetu, 
ne ipsi in predam cedat, aufugit. Dum autem celeri- 
ter currit, in ingentem quamdam scrobem ruit, ac 
ruendo manus extendens, arborem quamdam arripit, 
eamque arcüissime retinet, atque gradu quodam aí- 
firmatis pedibus, pacata deinceps omnia, atque ab 


νηρῷ δεσπότῃ τοῦ ἀγαθοῦ xal φιλανθρώπου cptw- 
θλαθῶς ἑαυτοὺς μαχρύναντας, εἰς τὰ παρόντα & 
κεχηνότας πράγµατα xol τούτοις προστετηχότας, 
µηδόλως τῶν µελλόντων λαμθάνοντας ἔννοιαν, xal 
119 εἰς μὲν τὰς σωματικὰς ἀπολαύσεις ἁδιαλεί- 
πτως ἐπειγομένους, τὰς δὲ φυχὰς ἑῶντας λιμῷ χα. 
τατήκεσθαι xai µυρίοις ταλαιπωρεῖσθαι χαχοῖς, 


ὁμοίους εἶναι δοχῶ ἀνδρὶ φεύγοντι ἀπὸ προσώτο 


μαινομένου µονοχέρωτος, ὃς, μὴ φέρων τὸν yov τῆς 
αὐτοῦ βοῆς χαὶ τὺν qo6epbv αὐτοῦ μυχηθμὸν, à 
ἰσχυρῶς ἀπυδιδράσχων τοῦ μὴ γενέσθαι τούτου κατά- 
ϐρωμα , bv τῷ τρέἐχειν αὐτὸν ὁξέως µεγάλῳ «m 
περιπέπτωχε βόθρῳ; ἐν δὲ τῷ ἐμπίπτειν αὐτῷ (63), 
τὰς χεῖρας ἑχτείνας, xaX φυτοῦ τινος ὁραξάµενας, 


enini periculo aliena esse arbitratur. Respiciens au- B χραταιῶς τοῦτο χατέσχε, καὶ ἐπὶ βάσεώς τινος τοὺς 


tem, duos mures cernit, alterum candidum, alterum 
atrum, arboris illius quam arripuerat radicem per- 
petuo corrodentes, jamque pene eam amputantes. 
Atque insuper, conjectis in imam scrobem oculis, 
horrendum draconem conspicit, aspectu ipso ignem 


spirantem, ac torvis oculis ipsum intuentem, hor- - 


rendeque ipsi devorando inhiantem. Ac rursum in 
gradu illo, cui pedes ipsius innitebantur, oculorum 
acie defixa, quatuor aspidum capita videt, e pariete, 


in quo consistebat, prominentia. Sursum autem ocu- 


los convertens , nonnihil mellis ex arboris illius ra- 
mis stillans perspicit. Quocirca calamitatum earum 
quibus undique obsidebatur et urgebatur, omissa 
consideratione, nimirum quonam pacto externe qui- 
dem unicornis veheinenti' furore percitus eum devo - 
rare quereret, ab inferiore autem parte acerbus 
draco eum deg!utire vehementer expeteret, ac rur- 
sus arbor ea quam arripuerat jain jamque ampu- 
tanda esset, pedes denique ipsius lubrico et infido 
gradui inniterentur ; horum, inquam,tantorum peri- 
culorum oblitus, in exigui illius mellis dulcedine 
rercipienda seipsum occupavit. 


Hec eorum qui prasentis vit:e. ludibriis intabe- 
scunt figura est : cujus quidem explanationem pro- 
tinus tibi exponam. ÜUnieornis igitur mortis typum 
gerit, quze semper mortalium genus persequitur, at- 
que arripere contendit, Scrobs autem mundus est, 
qui omnis generis malis ac mortiferis laqueis $ca- 
tet. ÁÀrbor ea quam compressis manibus tenemus, οἱ 
que 4 duobus muribus indesinenter arroditur, cujus- 
que bominis vita3» curriculum est : quod quidem per 
diei ac noctis horas absumitur et conficitur, ac 
raulatim ad excisionem accedit. Quatuor autem aspi- 
des, humani corporis super quatuor lubrica et in- 
stabilia elements constitutionem designant : qui cum 
Mminoderate se habent ac perturbantur, corporis 
compages dissolvitur. Ad hzxe igneus ille ac trucu- 
lentus draco, horrendum inferni ventrem adumbrat, 


(65) A, ex additione recentiore ἐν αὑτῷ. C, ἐπ᾽ αὐτῷ. Spe confuse sunt ille praepositiones. mi: 
τύχας κοινὰς ἁπάντων ἀνθρώπων νοµίζοντες. Cod. ut^ 


Epit. pag. 272, 4, Aug. : Τὰς ἐπὶ τῷ πολέμῳ 


πόδας στηρίξας, ἔδοξεν Ev εἰρήνῃ λοιπὺν εἶναι xal 
ἀσφαλείᾳ. Ἑλέψας δὲ ὁρᾷ δύο μῦας, λευχὸν μὲν eb 
ἕνα, µέλανα δὲ τὸν ἕτερον, διεσθίοντας ἁπαύστως 
τὴν ῥίζαν τοῦ φυτοῦ , οὗ fjv ἑξηρτημένος, χαὶ 6oov 
οὕπω ἑγγίζοντας ταύτην ἐχτεμεῖν. Κατανοίρας ἃ 
τὸν πυθµένα τοῦ βόθρου, δράκοντα εἶδε φοδερὺν τῇ 
0éq, «Up πνέοντα καὶ δριμύτατα βλοσυροῦντα, t 
στόµα τε δεινῶς περιχάσχοντα xaX χαταπιεῖν αὐὴν 
ἐπειγόμενον, ᾿Αντενίσας δὲ αὖθις τῇ βάσει ἐχέίή, 
bg! f] τοὺς πόδας εἶχεν ἑρηρεισμένους, τέσσαρᾶς 
εἶδε χεφαλὰς ἀσπίδων τοῦ τοίχου προδεδληχνίας, 
ἐφ᾽ οὗ ἐπεστήριχτο. ᾿Αναθλέψας δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς, 
ὁρᾷ àx τῶν κλάδων τοῦ φυτοῦ ἐχείνου μικρὸν ἀπι- 
στάζον μέλι, Ἑάσας οὖν διασχέψασθαι περὶ www 
περιεχουσῶν αὐτῷ συμφορῶν, 113 ὅπως EKubv 


* μὲν ὁ µονόχερως δεινῶς ἐχμανεὶς ζητεῖ τοῦτον xa- 


ταφαχεῖν, χάτωθεν δὲ ὁ πιχρὸς δράχων xim χα’ 
ταπιεῖν, τὸ δὲ φυτὸν à περιεδέδρακτο ὅσον οὕπω ἐκ- 
κόπτεσθαι ἔμελλε, τούς τε πόδας bm ὁλισθηρᾶ χαὶ 
ἀπίστῳ βάσει ἐπεστήρικτο" τῶν τοσούτων οὖν xal 
ποιούτων φρικτῶν θεαµάτων ἁλογίστως ἐπιλαθόμ: 
νος, ὅλῳ vot. μέλιτος ἐχείνου τοῦ μικροῦ viov si 
ἡδύτητος ἔχχρεμής. 

Αὕτη dj ὁμοίωσις τῶν τῇ ἁπάτῃ τοῦ παρόντος 
προστετηκότων βίου, ἧσπερ τὴν σαφΏνειαν αὐτία 
λέξω σοι. 'O μὲν µονόχερως τύπος ἂν sr τοῦ θανά- 
vou, τοῦ διώχοντος ἀεὶ καὶ καταλαθεῖν ἐπειγομένν 
τὸ ᾽Αδαμιαῖον γένος’ ὁ δὲ βόθρος ὁ χόσμος bett ni 
pne ὑπάρχων παντοίων χαχῶν καὶ θανατηφόρο» 
παγίδων * «b. φυτὸν δὲ τὸ ὑπὸ τῶν δύο μνῶν ἀπαν- 
στως συγχοπτόµενον, ὃ περιεδέδραχτο, ὁ δίαυλος 
ὑπάρχει τῆς ἑχάστου ζωῆς, ὁ δαπανώμενος χαὶ d 
αλισχόμενος διὰ τῶν ὡρῶν τοῦ ἡμερονυχτίου χαὶ τῇ 
ἐχτομῇ χατὰ μικρὸν προσεγχίζων' αἱ δὲ τέσσαρα 
ἀσπίδες τὴν ἐπὶ τεσσάρων σφαλερῶν xai ἀστάτων 
στοιχείων σύστασιν τοῦ ἀνθρωπείου σώματος σνίτ- 
τονται, ὧν ἁταχτούντων xal ταραττοµένων ἡ T9 
σώματος καταλύεται σὐύστασις. lige τούτοις χαὶ ὁ 
πυρώδης ἐχεῖνος xal ἁπηνῆς δράχκων τὴν φοθερὰν 


5 
ν 


τῷ πολ. Quam diversitatem judicet Lebzeus, qui ad edendaim eam orationem, libris criticis οἱ 19205 
dictionis plena cognitione instruetus, nunc ipsum acciugitur. 


971 


VITA BARLAAM ET JOASAPH.. 


978 


εἰχονίζει τοῦ ᾷδου γαστέρα, τὴν µαιµάσσουσαν ὑπο- A qui eos suscipere gestit qui presentes voluptates 


δἐέξασθαι τοὺς τὰ παρόντα τερπνὰ τῶν µελλόντων 
ἁγαθῶν προχρἰνοντας. 'O δὲ τοῦ μέλιτος σταλαγμὸς 
thv γλυχύτητα ἐμφαίνει τῶν τοῦ χόάµου ἡδέων, δε 
ἧς ἐκεῖνος ἁπατῶν τοὺς ἑαυτοῦ φίλους, οὐκ kd τῆς 
σφῶν προνοῄσασθαι σωτηρίας, 

ΚΕΦ. II". 114 Ταύτην ὁ Ἰωάσαφ λίαν ἆποδε- 
ξάμενος τὴν παραδολὲν, ἔφη Ὡς ἁληθῆς ὁ λόγος 
οὗτος xai πάνυ ἁρμοδιώτατος | Mt οὖν ὀχνήσῃς τοι» 
οὗτους ἀεί pot τύπους ὑποδεικνύειν, ἵνα vi) ἆχρι- 
6ῶς ὁποῖος ὑπάρχει ὁ καθ᾽ ἡμᾶς βίος, xal τίνων τοῖς 
ἑαυτοῦ φίλοις πρόξενος γίνεται, 

Ὅ δὲ γέρων εἶπεν Ὅμοιοι αὖθίς εἶσιν οἱ ἑρασθέν- 
τες τῶν τοῦ βίου τερπνῶν xal tfj τούτου γλυκαν- 
θέντες ἠἡδύτητι, τῶν µελλόντων τε xat μὴ σαλενο- 
µένων τὰ ῥενατὰ xal ἀσθενη προτιµήσαντες, àv- 
θρώπῳ τινὶ τρεῖς ἑσχηχότι φίλους , ὧν τοὺς μὲν δύο 
περιπαθῶς ἑτίμα, xaX σφοδρῶς τῆς αὐτῶν ἀγάπης 
ἀντείχετο, µέχρι θανάτου ὑπὲρ αὐτῶν ἀγωνιξόμενος 
xai προχινδυνεύειν αἱρούμενος ' πρὸς δὲ τὸν τρίτον 
πολλῇ ἐφέρετο χαταφρονῄήσει, μήτε τιμῆς, μήτε τῆς 
προσηχούσης αὐτὸν πώποτε ἀξιώσας ἀγάπης , ἀλλ 
ἡ μιχράν τινα χαὶ οὐδαμινὴν εἰς αὐτὸν προσποιού- 
µενος φιλίαν. Καταλαμθάνουσιν οὖν ἐν μιᾷ φοδεροί 
τινες χαὶ ἐξαίσιοι στρατιῶται, σπεύδοντες ταχύτητι 
πολλῇ πρὸς τὸν βασιλέα τοῦτον ἀγαγεῖν, λόγον ἆπο- 
δώσοντα ὑπὲρ ὀφειλῆς µυρίων ταλάντων. Στενοχω- 
ρούµενος δὲ, ἐχεῖνος ἐζήτει βοηθὸν, τὸν συνανσιλαθέ- 
σθαι αὐτῷ ἐν τῷ φρικτῷ τοῦ βασιλέως λογοθεσίῳ 
δυνάµενον. Δραμὼν οὖν πρὸς τὸν πρῶτον αὐτοῦ xal 
πάντων γνησιώτατον φίλον, λέγει; Οἴδας, ὦ φίλε, ὡς 
ἀεὶ ἑθέμην τὴν φυχἠν µου ὑπὲρ σοῦ (64) - νυνὶ δὲ 
χρῄΊζω βοηθείας ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ τῆς χατεχούσης 


µε ἀνάγχης. Πόσων οὖν ἐπαγγέλλῃ συναντιλαδέσθαι | 


μοι 115 νῦν; καὶ τίς ἡ παρὰ σοῦ προσγινοµένη pot 
ἐλπὶς, προσφιλέστατε; ᾿Αποχριθεὶς οὖν ἐχεῖνος ἔφη 
Ox εἰμί σου φίλος, ἄνθρωπε’ οὐχ ἐπίσταμαι τίς ct. 
"Άλλους γὰρ ἔχω προσφιλεῖς, μεθ ὧν δεῖ µε σήμερον 
εὐφραίνεσθαι, xal φίλους αὐτοὺς εἰς τὸ ἑξῆς χτή- 
σασθαι. Παρέχω δέ σοι ἰδοὺ ῥάχια δύο, τοῦ ἔχειν σε 
ταῦτα ἐν τῇ ὁδῷ ᾗ πορεύῃ, ἅτινα οὐδέν σε τὸ παρά- 
παν ὠφελήσουσι. Καὶ µηδεµίαν ἄλλην παρ᾽ ἐμοῦ 
προσδοχἠσῃς ἑλπίδα. Τούτων ἀχούσας ἐχεῖνος xal 
ἀπογνοὺς fjv ἐξ αὐτοῦ βοῄθειαν fime, πρὸς τὸν 
ἕτερον πορεύεται φίλον, xal φησι. Μέμνησαι, Ó 
ἑταῖρε, ὅσης ἁπήλαυσας παρ) ἐμοῦ τιμῆς xal εὐγνω- 
μοσύνης' σήμερον δὲ, θλίψει περιπεσὼν xal συµ- 
φορᾷ µεγίστῃ, χρῄζω συνεργοῦ. Πόσον οὖν ἰσχύεις 
μοι συγχοπιάσαι; ἐξ αὑτῆς γνώρισόν pot, 'O δέ φη- 
σιν’ Ob σχολάζω σήμερον συναγωνἰσασθαί σοι µε- 
ρίµναις γὰρ χἀγὼ xal περιστάσεσι περιπεσὼν , Ev 
θλίφει εἰμί. Μικρὸν δ᾽ ὅμως συνοδεύσω σοι, χᾶν µη- 
δὲν ὠφελήσω σδ' xal, θᾶττον ὑποστρέφας οἴχαδε, 
ταῖς ἰδίαις ἔσομα. ἁἀσχολούμενος µερίµναις. Κεναῖς 
οὖν χαχεῖθεν ὑποστρέψφας χεραὶν ὁ ἄνθρωπος καὶ 
πάντοθεν ἀπορούμενος, ἐἑταλάνιζεν ἑαυτὺν τῆς 
µαταίας ἑλπίδος τῶν ἀγνωμόνων αὑτοῦ φίλων, καὶ 


(64) Joau. xi, 57: Τὴν Φυχήν µου ὑπὲρ σοῦ θήσω. 


futuris bonis anteponunt. Mellis vero guttula dis- 
tillans, mundi jucunditatem et duleedinem significat, 
per quam il;eamicos suos ludificans, eos saluti sud 
prospicere minime sinit. 


Car. XIII. — Hanc parabolam majorem in mo- 
dum comprobans Josaphat, dixit : Quam verus hio 
Sermo est , ac concinnitatis omnis plenus ! Quam- 
obrem ne te, (προ, hujusmodi figuras mihi assidue 
demonstrare pigeat, quo certo intelligam qualis no- 
stra vita ait, et quas res amicis suis accersat. 

Dixit autem senex : Similes rursum sunt ii 
qui voluptatum hujus vite amore capti, earum- 
que suavitate deliniti, res fluxas et imbecilles fu- 
turis atque a jactatione alienis antiquiores ha- 
buerunt, homini, qui tres amicos habuit, ex 
quibus duos quidem ingenti animi affectu cole- 
bat, ac vehementer amabat, adeo ut ad mortem 
wsque pro ipsis dimicare ac pericula quavis 
adire minime recusaret, tertium autem admodum 
aspernabatur, ita ut nec honorem unquam, nec 
quam par erat benevolentiam ipsi praestaret, sed 
exiguam quamdam duntaxat, eamque fictam ac si- 
mulatam amicitiam exhiberet. Venerunt autem quo- 
dam die immanes atque horrendi milites, qui eum 
summa cum festinatione ad regem traherent, ut de- 
cem millium talentorum, qux debebat, rationem red- 
deret. Ille igitur in summam angustiam redactus, 
aliquem quarebat, qui in metuenda illa rationuui 
spud regem redditione opem ipsi ferret. Currens ita- 
que ad primum, omniumque aliorum charissimum 
amieum, ad eum ait : Non te fugit, o amice, quem- 
admodum tua causa vitam meam semper in discri- 
Ten adduxerim; nunc autem hodierno die, urgente 
necessitate, ope tua atque auxilio iadigeo. Ecquid 
ergo te mihi auxilio fore polliceris? et quzenam in 
te, vir charissime, spes mihi constituta est ? Respon. 
dens autem ille, ait : Amicus tuus non sum, o homo, 
nec qui sis novi. Sunt enim mihi alii amici, quibus- 
cum hodie oblectari me oportet, quosque in poste 
rum pro amicis habiturus sum. Quare duo tantum 
cilicia tibi porrigo, utea in via qua pergis habeas, 
qua: etiam ipsa nihil tibi emolumenti allatura sunt; 
nec est quod a me quidquam exspectes. Hzc 
ille 3udiens, ac de auxilio, quod ab eo exspectabat, 
spem omnem abjiciens, ad secundum ainicum se con- 
fert, ad eumque ait: Recordare, amice, quantum a 
me honoris et beneficiorum acceperis. Hodierno au- 
tem die in maximam calamitatem et afflictionem pro- 
lapsus, opitulatore aliquo opus habeo. Quidnam 
igitur adjumenti nunc mihi afferre queas, fac sciam. 
Ille autem ait : Hodie mihi per negotia tecum certamen 
subire minime licet. Curis enim et sollicitudinibus 
undique urgeor, atque in afflietione sum. Pauluin 
tamen tecum pergam, quamvis nihil binc commodi 





979 ADDENDA. T 
4d te rediturum sit; ac post statim domum reversus, Α τῶν ἀνονήτων (65) ταλαιπωριῶν ὧν ὑπὲρ τῆς ἐχείνων 


negotiis neis operam dabo. 
Inauibus igitur manibus homo inde reversus, at- 


ο que omni ex parte auxilio destitatus, de vana spe, 


quau in perlidis et ingratis amicis suis collocarat, et 
de inutilibus laboribus , quos. pro suo erga eos aumo- 
te susceperat, seipsum deplorabat. Pergit autem 
etiam ad tertium amicum, quem nec ullo unquam 
Joco habuerat, nec lztitiz sua socium asciverat. At- 
que ad eum pudibundo et in terram dejecto vultu his 
verbis usus est : Vix mihi ad te loqnendi facultatem 
06 concedit. Etenim illud perspectissimum babeo, me 
nunquam tibi benigne fecisse, nec amico erga te ani- 
mo fuisse. Czeterum, quoniam gravissima calamitate 
oppressus in reliquis ineis amicis nullam salutis spem 
inveni, ad te accedo, teque rogo atque obsecro, ut si 
exiguam aliquam opem mihi afferre queas, ne id, in- 
gratitudinis πιο memor, facere recuses. llle autem 
bilari et amoeno vultu ait: Sane sincerissimum ami- 
cum meum te esse profiteor, atque exiguze illius tuae 
erga me beneficentie memor, eam tibi hodierno die 
cum fenore rependam. Quocirca ne metuas ac perti- 
mescas. Nam ego ante te proficiscar, regemque tuo no- 
mine obsecrabo, ne te hostium manibus dedat. Quare 
fac bono animo sis, vir amicissime, rec te moerore 
excrucies, Tum ille compunctione affectus, et laery- 
mis perfusus, dicebat : Heu me miserum, quidnam 
prius deflebo ac lamentabor ? Vanamne meam iu im- 


ἀγάπης ὑπέστη. 

116 ᾽Απέρχεται λοιπὺν πρὸς τὸν τρίτον φίλον 
αὐτοῦ, ὃν οὐδέποτε ἐθεράπευσεν, οὐδὲ χοινωνὸν τῆς 
ἑαυτοῦ εὐφροσύνης προσεχαλέσατο * xal φησι mol, 
αὐτὸν κατῃσχυμμένῳ τα xal χατηφιῶντι τῷ προσ- 
ὦὠπῳψ΄ Οὐκ ἔχω στόμα διᾶραι πρὸς σὲ, γινώσχων 
ἀχριθῶς ὅτι οὐ µέμνησαί µου πώποτε εὐεργετίσαν- 
τός σε, 1| προσφιλῶς διατεθέντος σοι. "AX" ἐπεὶ συµ- 
φορά µε χατέλαθε χαλεπωτάτη , οὐδαμόθεν δὲ τῶν 
λοιπῶν µου φίλων εὗρον σωτηρίας ἐλπίδα, παρεγενό- 
µην πρὸς σὲ, δυσωπῶν, εἰ ἔστι σοι ἰσχὺς, μιχράν 
τινα βοῄήθειαν παρασχεῖν pov. Mt) οὖν ἀπαγορεύστς, 
µηνίσας (66) µου «τῆς ἀγνωμοσύνης. 'O δὲ φησιν 
ἑλαρῷ καὶ χαρίεντι προσώπῳ; Ναὶ $5 φίον ἐμὸν 


B νησιώτατον ὁμολογῶ σε ὑπάρχειν' xal, τῆς μιχρᾶς 


ἐχείνης μεμνημένος σου εὐποιίας, σὺν τόχῳ σέµερον 
ἁποδώσω σοι. Mt φοδοῦ τοίνυν, μηδὲ δέδιθι, ἐγώ 
σου γὰρ προπορεύσοµαι, ἐγὼ δυσωπήσω ὑπὲρ co) 
τὸν βασιλέα, xat o0 μὴ παραδῶ σε εἰς χεῖρας ἐχθρῶν 
σου. θάρσει οὖν, προσφιλέστατε, xa μὴ λυποῦ. Τότε 
χατανυγεὶς ἐχεῖνος ἔλεγε μετὰ δαχρύων ' Οἶμοι! εί 
πρῶτον θρηνήῄσω, χαὶ τί χλαύσομαι πρῶτον; τῆς 
µαταίας pou χαταγνώσοµαι προσπαθείας εἰς τοὺς 
ἀμνήμονας xat ἀχαρίστους χαὶ ψευδεῖς φίλους ἐχεί» 
νους; ἡ τὴν φρενοθλαθῇ ταλανίσω 117 ἄγνωμο- 
σύνην, ἤνπερ τῷ ἀληθεὶῖ τούτῳ χαὶ γνησίῳ ἑνεδειζά» 
ν φίλῳ; 


μη , 
memores et ingratos falsos illos amicos benevolentiam coudeinnabo? an potius insanam eam ingratus. 
dinem, qua in hunc verum et sincerum amicum usus suni, insectabor ? 


Josaphat autem bunc sermonem non sine admira- C 


tione suscipiens, ejus explicationem requirebat. Dixit 
Itaque Darlaam : Primus amicus, opum copia est, et 
divitiarum amor, ob quem homo in sexcenta pericula 
incidit, ac multas »srumnpas perfert. Cum autem ex- 
weinus vite dies clausus est, ex illis omnibus opibus, 
prxter inutiles quosdam panuos, qui ad funus adbi- 
bentur, nihil omnino secum accipit. Secundus autem 
amicus, uxor ac liberi sunt, czeterique cognati et fa- 
iailjares , quorum affectione ac benevolentia constri- 
cti tenemur, ut ab bis divelli vis queamus, ac pre 
eorum amore corpus etiam et animam nostram ne- 
gligamus. Ex ipsis porro nemo in mortis liora utilita- 
tis aliquid percipit, nisi quod ad sepulcrum usque 
duntaxat cadaver comitantur, ac protinus domum 


reversis, suis curis ac negotiis operam dant, memo- D 


riim ejus, qui quondam ipsis cbarus erat, non minus 
eblivioni, quam corpus sepulcro relinquentes. At 
vero tertius amicus, qui contemptui ac fastidio erat, 
cujusque aditum horremus et aversamur, optimorum 
operum chorus est, hocest, fides, spes, charitas, miseri- 
cordia, benignitas, reliquusque virtntum coetus : qui 
quidem ante nos, cum e corpore excedimus, prot(i- 


'O δὲ Ἰωάσαφ, xai τοῦτον μετὰ θαύματος itk 
µενος τὸν λόγον, τὴν σαφήνειαν ἐζήτει. Καὶ φησιν 
ὁ Βαρλαάμ. Ὁ πρῶτος φίλος ἂν efr ἡ τοῦ πλούτου 
περιουσία καὶ ὁ τῆς φιλοχρηµατίας ἔρως, iv 9 
μυρίοις ὁ ἄνθρωπος περιπίπτει χινδύνοις, xal τολιὰς 
ὑπομένει ταλαιπωρίας " ἑλθούσης δὲ τῆς τελευταία; 
τοῦ θανάτου προθεσµίας, οὐδὲν &x πάντων ἐχείνων, 
εἰ μὴ τὰ πρὸς χηδείαν ἀνόνητα ῥάχια, λαμδάνει. 
Δεύτερος δὲ φίλος χέχληται γυνή «c καὶ τέχνα , v 
οἱ λοιποὶ συγγενεῖς τε xal οἰχεῖοι, ὧν τῇ προσπαθείᾳ 

πεχολλη µένοι δυσαποπάστως ἔχομεν, αὐτῆς τῆς ψν- 
χῆς xal τοῦ σώματος ἕνεχεν τῆς αὐτῶν ὑπερορῶν- 
τες ἀγάπης' οὐδεμιᾶς δέ τις ἐξ αὐτῶν ἀπώνατν 
ὠφελείας τῇ ὥρα τοῦ θανάτου: ἀλλ f| µύνον μέχρι 
τοῦ μνήµατος συνοβεύουσιν αὑτῷ παρεπόµενοι, e, 
εὐθὺς ἑπαναστραφέντες, τῶν ἰδίων ἔχονται pepipsov 
xai περιστάσεων, οὐκ ἕλαττον λήθῃ τὴν μνήμην, 1 
τὸ σῶμα τοῦ ποτε προσφιλοῦς καλύψαντες τάφῳ. 9 
δ aU τρίτος φίλος ὁ παρεωραμένος καὶ φορτιχὸς, ὁ 
μὴ προσιτὸς, ἀλλὰ φευχτὸς xal οἷον ἀποτρόπαιο, 
ὁ τῶν ἀρίστων ἔργων χορὸς χαθέστηχεν, olov πίστει 
ἐλπὶς, ἀγάπη, ἐλεημοσύνη, φιλανθρωπία, xat ὁ λοι- 
πὸς τῶν ἀρετῶν ὅμιλος, ὁ δυνάµενος προπορεύεσθαι 


(65) A, ἀνοήτων. Pag. 22, &, fuit. prius. ἀνόητος in A ; sed, inserto allero ny, est nunc ἀνόνητος, lila 
adjeciiva confusa fuisse ostendi t. I, p. 451. Vide Lobeck. ad lixc Aj. 757 : Τὰ γὰρ περισσὰ χἀνόνητα 
φώματα Πίπτειν βαρείαις πρὸς θεῶν δυσπραξίαις '"Εφασχ) ὁ µάντις. ὅστις ἀνθρώτου φύσιν βλαστὠν, Ex: 
μὴ xav ἄνθρωπον qpovet, lbi ferme praetulerim ἀνόητα, propter ultitna, μὴ χατ ἄνθρωπον φρονεῖ. Alque 
statim Ajax ἄνους χἀφρόνως ἀμειψάμενος εὑρίσχεται. Nec satis commode ἀνόνητος Ajax diceretur, qu! de 
Gr:ecis tam egregie fuerat meritus. Conf. et v. 1959, ubi oi ερύνωτοι φῶτες el οἱ φρονοῦντες opponuntur. 


(66) Glossa in A : Ὀργισθεὶς, μνησιχαχκήσας. 


981 


VITA BARLAAM ET JOASAPII. 


982 


ἡμῶν ἐξερχομένων τοῦ σώματος, ὑπὲρ ἡμῶν τεδυσ- À cisci, ac nostra causa Deum precibus inflectere, 


ωπῆσαι τὸν Κύριον, xal τῶν ἐχθρῶν ἡμᾶς λυτρού- 
µενος χαὶ δεινῶν φορολόγων, τῶν λογοθέσιον ἡμῖν 
ατιχρὸν ἓν τῷ ἀξρι χινούντων, xal χειρώσασθαι πι- 
κρῶς ζητούντων. Οὗτός ἐστιν ὁ εὐγνώμων φίλος xal 
ἁγαθὸς, 6 118 xot τὴν μικρὰν ἡμῶν εὐπραγίαν ἐπὶ 
μνήμης φέρων χαὶ σὺν τόχῳ ἡμῖν πᾶσαν ἀποδιδούς. 


ΚΕΦ. ΙΔ. Λὖθις οὖν ὁ Ἰωάσαφ, ES σοι Υένοιτο 
παρὰ Κυρίου τοῦ θεοῦ, ὦ σοφώτατε τῶν ἀνθρώπων | 
εὔφρανας Υάρ µου τὴν φυχὴν τοῖς χαταλλήλοις σου 
xaX ἀρίστοις ῥήμασι, Τοιγαροῦν ἀνατύπωσόν uot καὶ 
Ext εἰχόνα τῆς µαταιότητος τοῦ χόσµου, καὶ πῶς ἄν 
τις Ev εἰρήνῃ xaX ἀσφαλείᾳ τοῦτον διέλθοι. 


Αναλαθὼν δὲ τὸν λόγον ὁ Βαρλαάμ ἔφη’ "Axovaoy 
καὶ τούτου δὴ τοῦ προθλήµατος ὁμοίωσιν. Πόλιν τινὰ 
µεμµάθηχα μεγάλην, fc οἱ πολῖται τοιαύτην ἐσχήχε- 
σαν ἔκπαλαι συνἠθειαν, τὸ ἐπιλαμθάνεσθαι ξένου 
τινὺς xal ἁγνώστου ἀνδρὸς, μηδὲν τῶν νόµων τῆς 
πόλεως xal παραδόσεων ὅλως ἐπισταμένου, xal τοῦ- 
τον βασιλέα χαθιστᾷν ἑαυτοῖς, πάσης ἀπολαύοντα 
ἑξουσίας καὶ τῶν αὐτοῦ θεληµάτων ἀχωλύτως ἐχό- 
΄μενον, ἄχρι συμπληρώσεως ἐνιαυσιαίου χρόνου. ES, 
ἐξαίφνης ἓν πἀσῃ αὐτοῦ τυγχάνοντος ἀμεριμνίᾳ, 
τρυφῶντός τε xal σπαταλῶντος ἁδεῶς, χαὶ συνδιαιω- 
νίζειν αὐτῷ τὴν βασιλείαν εἰσαεὶ δοχοῦντος, ἔπεγει- 
ρόµενοι κατ αὐτοῦ, καὶ τὴν βασιλικὴν ἀφελόμενοι 
στολὴν, γυμνόν τε ἀνὰ πᾶσαν θριαμθεύσαντες τὴν 
πόλιν, ἑξόριστον ἔπεμπον εἰς μαχρὰν ἀπῳχισμένην 
καὶ μεγάλην τινὰ νῆσον, ἓν T, μήτε διατροφῆς εὖ- 
πορῶν μήτε ἑνδυμάτων, ἓν λιμῷ καὶ γυµνότητι 
δεινῶς χατετρύχετο, τῆς παρ) ἑλπίδα δοθείσης αὐτῷ 
πρυφῆς καὶ θυµηδίας εἰς λύπην αὖθις xat παρ᾽ ἑλ- 
πίδα πᾶσαν καὶ προαδοχίαν µεταμειφθείσης. 


Κατὰ τὺ παρακολουθῆσαν τοίνυν ἔθος τῶν πολιτῶν 
ἐχείνων, προεχειρίσθη τις &vhp εἰς τὴν βασιλείαν 
119 συνέσει πολλῇ τὸν λογισμὸν χατάχοµον (67) 
ἔχων, ὃς αὐτίκα p συναρπασθεὶς τῇ ἑξαίφνης αὐτῷ 
προσπεσούσῃ εὐθηνίᾳ, μηδὲ τῶν προθεθασιλευχότων 
xdi ἀθλίως ἐχθληθέντων τὴν ἁμεριμνίαν ζηλώσας, 
ἐμμέριμνον εἴχε xal ἑναγώνιον τὴν ψυχὴν πῶς ἂν 


τὰ χατ αὐτὸν εὖ διάθοιτο. T3] συχνῇ δὲ µελέτῃ ἀχρι- D 


θωσάμενος, ἔγνω διά τινος σοφωτάτου συµδούλου 
τὴν συνῄθειαν τῶν πολιτῶν, xal τὸν τόπον τῆς δι- 
ηνεχοῦς ἐξορίας' ὅπως τε χρὴ ἑαυτὸν ἀσφαλίσασθαι 
ἁπλανῶς ἑδιδάχθη. Ταῦτ' οὖν ὡς ἔγνω., καὶ ὅτι δεῖ 
αὐτὸν ὅσον οὕπω ἐκείνην χαταλαμθάνειν τὴν νῆσον, 
ο τὴν δ' ἐπίχτητον ταύτην xai ἀλλοτρίαν βασιλείαν 
ἀλλοτρίοις αὖθις καταλιμπάνειν, ἀνοίξας τοὺς Qn- 


GC tes, in magnam 


atque ab hostibus nostris et horrendis exactoribus, 
qui de referendis rationibus acerbam nobis in aer 
litem movent, ac crudeliter nos arripere contendunt 
liberare potest, Hic nimirum est candidus ille ac 
probus et gratus amicus, qui quamlibet etiam exi- 
guum bonum nostrum opus memoria lenet, ac cum 
fenore nobis illud rependit. 

Cap. XIV. — Rursum igitur Josaphat dixit : Uti- 
nam tibi a Domino Deo tuo omnia fausta et jucunda 
sint, hominui sapientissime. Siquidem optimis tuis 
apusque seruionibus animum meum exhilar.sti. Quo- 
cirea vanitatis hujus mundi rursum imaginer inihi 
exprime, et qua ratione hanc vitam in pace ac secu- 
ritate peragrare queam. 


B  Excipiens igitur sermonem Barlaam, ait : Hujusce 


quoque quzstionis similitudinem audi. Ürbem quam- 
dam maguam exstitisse accepi, in qua cives hoc in 
more atque instituto positum habebant, ut peregri- 
num quemdam et ignotum virum, ac legum et con- 
suetudinum civitatis omnino rudem et ignarum acci- 
perent, eumque sibi ipsis regem constituerent, penes 
quem per unius anni curriculum rerum ouiniut ρο” 
testas esse!, quique libere et sine ullo impedimento 
quidquid vellet, (aceret. Post autem, dum ille omni 
pror-us eura vacuus degeret, atque in luxu et ἀεὶ- 
ciis snc ullo metu versaretur , perpetuumque sibi 
regnum fore existimaret, repente adversus eum in- 
surgentes, regiamque ipsi vestem delrahentes, ac nu- 
dum per totam urbem tanquam in triumphum agen- 
quamdam ac longe remotam 
insulam eum relegabant, in qua nec victu nec indu- 
mentis suppetentibus, fame ac nuditate miserrime- 
premebatur, voluptate scilicet atque animi hilaritate 

qu preter spem ipsi concessa fuerat, in. maerorem. 
rursus prater spem emnem et exspectationem com- 
inutata, 


Contigit ergo ut pro antiquo civium.illorum- more 
atque instituto, vir quidam magno ingenii acumine 
prseditus ad regnum ascisceretur. Qui statim subila 
ea felicitate, quz ipsi obtigerat, haud quaquam prae- 
ceps 3breptus, nec eorum qui ante se regiam digbi- 
tatem obtinuerant, misereque ejecti fuerant, inpuriam 
imitatus, animo.anxio ac sollicito id agitabat, quo- 
nam paeto rebus suis optime consuleret. Dum ergo 
crebra meditatione hac secum versaret, per sapien- 
tissimum quemdam consiliarium, de civium consue- 
tndine ac perpetui exsilii loco certior factus est, quo- 
nam pacto sine ullo errore ipse sibi cavere deberet 
intellexit. Cum igitur hoc cognovisset, futurumque 
prope diem ut ad illam insulam ablegaretur, atque 
adventitium illud et alienum regnum aliis relinque- 


(67) Constantinus Man. Chron. pag. 109: χάρισι xazáxopoc. Jam Noster. p. 29, 18, πάσὴ συνέσει χα- 
κάχομον λογισμὸν dixit. Isaac. Porphyrogen. De pralerm., narrato Achillis ac. Priamt de Polyxena nu- 


ptiis colloquio, quod Paridis perfi 
συνελεύσεως, Ó 


ia rupit, ἐντεῦθεν, ait p. 284, δι ἀληθείας Te φονιχῆς ταύτης αὐτῶν 
Πρίαμος xat διὰ ταῦτα ὁ γέρων ὁ ἅθλιος ἐντὸς εἰσηλθε πάλιν του ἄστεως τῇ λύπῃ κατάκο- 


e. Pro δι ἀληθείας est διαληθείσας in cod. 817; uude διαλνθείσης, quod est seulenüe aptissimum, 
aciam, idque facile. Nam η οἱ υ permutat iotacismus, quod jam fuit a me sxpissimé monitum, el ter- 
minalio σης alio loco ejusdem codicis abiit in σας, ubi, pro bene edito πυρσωθείσης p. 9502, librarius 


scripsit male πυρσωθείσας. - 





983 


ADDENDA. 


931 


ret, patefactis tbesauris suis, quorum tunc promptum À σαυροὺς αὐτοῦ ὤνπερ τέως ἀνειμένην εἶχε xal ἀκώ- 


{ο liberum usum habebat, aurique atque argenti, ac 
pretiosorum lapidum ingenti mole famulis quibus- 
dam, quos fidissimos babebat, tradita, ad eain insu- 
Jam ad quam abducendus erat praemisit. Vertente 
gutem anno cives, commota seditione, nudum eum, 
quemadmodum superiores reges, in exsilium twise- 
runt. Λο exteri quidem amentes, et brevis temporis 
reges, gravissima fame laborabant : ille contra qui 
ppes suas prsemiserat, in perpetua rerum copia vi 
tam ducens, atque infinita voluptate fruens, perfido- 
rum ac sceleratorum civium metu prorsus abjecto, 
sapientissimi consilii sui nomine beatum se praedica 
bat, 

Hic porro per civitatem vanum bunc atque impo- 
storem mundum intellige. Per cives autem, principa 
tuis et potestates d:emonuirn, ac mundi rectores tene- 
brarum hujus saeculi, qui nos per voluptatis molli- 
tiem inescaut, atque in animum nobis inducunt ut 
de rebus caducis et interituris, velut de immortalibus 
cogitemus , tanquam scilicet earum fructus nobis 
perpetuus ae sempiternus futurus sit. Cum igitur ad 
bunc modum decepti atque in. fraudem impulsi su- 
imus, nec de certis illis ac sempiternis ullum unquam 
consilium iniimus, nec nobis i» futurum xvum quid- 
guam recondidimus, repentinus nobis mortis interi- 
tus ingruit (Prov. 1). At tum demum nudos nos, at- 
que omnibus bujus vitz rebus spoliatos improbi illi 
BC 82:vi teuebrarum cives accipientes, ut qui tempus 
ilis omne impenderimus, in terram tenebrosam et 
obscuram abducunt,, in terram sempiternz caliginis, 
ubi lux non est, nec wortalium vitam imtueri licet 
(Job. x). Per probum vero consiliarium, qui pru- 
denti ac perquam sapienti illi regi omnia vere ape- 
ruit, ac sublata consilia tradidit, me vilem et humi- 
lem homunculum intellige, qui hue idcirco venio, ut 
tibi viam bonam et ab oinni errore liberam coràmon- 
Btrem, teque ad sempiterna et nunquam finienda 
bona traduearm, illueque omnia tua recondere sua- 
deam, coutraque te ab impostore hoc mundo abdu- 
cam. Quem quidem ipse quoque aliquando misere 
amabam, ejusque voluptates et oblectamenta. com- 
plectebar. Caeterum cum rectis mentis oculis ani- 
madvertissem, quemadmodum in liis rebus universa 


B 


C 


λυτον τὴν χρῆσιν, xal λαθὼν χρημάτων TÀrUO;, 
χρυσοῦ τε xal ἀργύρου xal λίθων τιµίων ἁδρότατον 
ὄγκον, πιστοτᾶτοις παραδοὺς οἰχέταις, εἰς ἑχείνην 
προέπεµψεν, εἰς fiv ἔμελλεν ἀπάγεσθαι, νησον. Euv- 
τελεσθέντος δὲ τοῦ ἐμπροθέσμου ἐνιαυτοῦ, στασιά- 
6αντες οἱ πολῖται γυμνὸν αὐτὸν, ὡς xal τοὺς {ρὸ 
αὐτοῦ, τῇ ἑξορίᾳ παρέπεμψαν. Οἱ μὲν οὖν λοιτεοὶ 
ἀνόητοι xa πρόσχαιροι βασιλεῖς δεινῶς ἑλέμωττον * 
ὁ δὲ, τὸν πλοῦτον 1 20) προαποθέµενος ἐχεῖνον, £o - 
θηνίᾳ διηνεχεῖ συζῶν xat τρυφὴν ἁδάπανον ἔχων, 
φόδον τε παντάπασιν ἁποσεισάμενος τῶν ἁτάχτων 
xal πονηρῶν πολιτῶν, τῆς σοφωτάτης ἑαυτὸν ἐμα- 
χάριζεν εὑδουλίας. 

Πόλιν οὖν νόει µοι τὸν µάταιον τοῦτον xal ἁπα- 
τεῶνα κόσμον, πολίτας δὲ τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ἔξου- 
σίας τῶν δαιμόνων, τοὺς χοσµοχράτορας τοῦ σχότους 
τοῦ αἱῶνος τούτου (08), τοὺς δελεάζοντας ἡμᾶς τῷ 
λείῳ τῆς ἡδονῆς, xal ὡς περὶ ἀφθάρτων ὑποτιθεμέ- 
νους διανοεῖσθαι τῶν φθαρτῶν καὶ ἐπιχήρων, ὥς 
ἅτε συνδιαιωνιζούσης ἡμῖν xal ἀθάνατα τῆς τούτων 
συνυπαρχούσης ἁπολαύσεως. Οὕτως οὖν ἁ παττθέν- 
των ἡμῶν xai µηδεµίαν περὶ τῶν μονίμων ἑχείνων 
καὶ αἱωνίων βουλευσαμένων, μήτε τι ταμιευσαµένων 
ἑαυτοῖς εἰς. τὸν ἐχεῖθεν βίον, αἰφνίδιος ἡμῖν ἐφίστα- 
ται ὕλεθρος ὁ τοῦ θανάτου, Τότε δὴ τότε γυμνοὺς 
ἡμᾶς τῶν ἐντεῦθεν οἱ πονηροὶ καὶ πιχροὶ δεξςάµενοι 
πολῖτα: τοῦ σχότους, ὡς ἑχείνοις τὸν ἅπαντα προσ- 
αναλώσαντας ypóvoy, ἀπάγονσιν εἰς γην σχοτεινἰν 
καὶ γνοφερὰν, εἰς γῆν σχότους αἰωνίου, οὗ οὐκ ἔστι 
φέγγος, οὐδὲ ὁρᾶν ζωὴν βροτῶν (69). Σύμόδουλον ἕὰ 
ἀγαθὸν, τὸν τἀληθήη πάντα γνωρίσαντα xai τὰ σω» 
τήρια διδάξαντα ἐπιτηδεύματα τῷ συνετῷ xal aogu- 
τάτῳ βασιλεῖ, τὴν ἐμὴν ὑπολάμδανε cover χθαμα- 
λότητα, ὃς τὴν ἀγαθὴν ὁδὸν καὶ ἁτλανη ὑποδεῖταί σοι 
ἤχω, τοῖς αἰωνίοις μὲν χαὶ ἀτελευτήτοις ἑνάγων xà- 
χεῖσε πάντα συμθουλεύων ἀποθέσθαι, ἁπάγων 6 του 
πλάνου κόσμου 1931 τούτου, ὄνπερ χἀγὼ δυστυχῶς 
ἐφίλουν, χαὶ τῶν αὑτοῦ ἀντειχόμην τερπνῶν τε xal 
ἀπολαυστικῶν. Κατανοῄσας δὲ τοῖς ἁπλανέσι τοῦ 
νοὺς ὀφθαλμοῖς πῶς ἐν τούτοις πᾶς ὁ τῶν ἀνθρώπων 
κατατρίόεται βίος, τῶν μὲν παραγινοµένων, τῶν δὲ 
ἁπαιρόντων, καὶ μηδενὸς ἔχοντος τὸ στάσιµόν τε xal 
βέδαιον, µήτε τῶν πλουτούντων ἓν τῷ πλούτῳ, μήτε 


mortalium vita conteritur, aliis nimirum accedent.bus, D τῶν δυνατῶν ἐν τῇ ἰσχύῖ, μήτε τῶν σοφῶν Ev τῇ σο- 


aliis decedentibus, nec ullo omnino firma ct stabili 
sede constituto, hoc est, nec divitibus et copiosis 
in opibus, nec potentibus in potentia, nec sapien- 
tibus in sapientia, nec iis quibus prospere res suc- 
cedunt, ín prosperitate, nec luxui deditis in luxu et 
cupediis, nec iis qui secure sihi vivere videntur, in 


juani sua et imbecillissima securitate, nec in ulla alia. 


re ex jis quze laudibus efferuntur. Verum b:zec res tor- 
renlium aquarum in profundum mare labentium 
Lransitui similis est ; eodem enim modo fluxa sunt et 


φίᾳ, μηδ' ab τῶν εὐημερούντων ἓν τῇ εὑημερίᾳ, 
µήτε τῶν τρυφώντων ἓν τῇ σπατάλη. µήτε τῶν 
ἀσφαλῶς δοχούντων βιοῦν ἓν τῇ µαταίᾳ αὐτῶν καὶ 
ἁδρανεστάτῃ ἀσφαλείᾳ, μήτε Ev. ἄλλῳ τινὶ τῶν Év- 
ταῦθα ἑπαινουμένων, ἀλλ᾽ Éotxe τὸ πρᾶγμα χειμάῤ- 
ῥων παρόδῳ ἁμετρήτῳ θαλάσσης ἐμπιπτόντων βυθῷ 
(ῥευστὰ γὰρ (70) οὕτως εἰσὶ τὰ παρόντα πᾶντα xal 
πρόσχαιρα), συνῆχα ὡς τὰ τοιαῦτα µάταια σύμπαντο 
xaX ὄνησις αὐτῶν οὐδεμία, ἁλλ᾽, ὥσπερ τὰ πρότερον 
πάντα λήθῃ κέχρυπται, sive δόξαν εἶποις, eive βα- 


(68) Epist. ad Ephes. vi, 13 : θὐκ ἔστιν ἡμῖν fj πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς à T 
φὰς ἐξουσίας, πρὺς τοὺς χοσµοκράτορας τοῦ σκότους τουτου ut d e ρχὰς, πρὸς 


69) Job x, 22. 


10) Gregorius Naz. orat. 16, pag. 251: Τὰ μὲν γάρ ἐστι ῥευστὰ xal πράσχαιρα. 


(85 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


986 


αἰλείαν, εἴτε ἀξιωμάτων λαμπρότητας, sits buva- A fragilia omnia przsentia. Hine scilicet ἴμεο omma 


στείας ὄγχον, εἶτε τυράννων θρασύτητα, εἴτε τι τῶν 
κοιούτων, οὕτως xal τὰ ἐνεστῶτα εἰς τοὺς ἑξῆς xal 
µετάπειτα χρόνους ἁμαυρωθήσεται. ἂνπερ χἀγὼ 
tí; ὑπάρχων τῇ συνήθει πάντως ἀλλοιώσει ὑποπε- 
σοῦῤαι, xal χαθὼς οἱ πρὸ ἐμοῦ δι αἰῶνος τέρπεσθαι 
τοῖς παροῦσιν οὗ συνεχωρήθησαν , οὕτως ἔσται xal 
ἐπ) ἐμοί. Κατεῖδον γὰρ ola. τοὺς ἀνθρώπους ὁ τύραν- 
νος οὗτος xai ταραχώδης κατεργάζεται Χόσμος, 
μετατιθεὶς αὐτοὺς ἐντεῦθεν κἀχεῖθεν, 199 οὓς μὲν 
kx πλούτον πρὸς πενίαν, οὓς δὲ &x πενίας εἰς δόξαν, 
τούτους μὲν ὑπεξάγων τοῦ βίου, ἄλλους δὲ αὖθις ἀντ- 
εισάγὠν, τινὰς μὲν σοφοὺς xal συνετοὺυς ἀποδοχι- 
µάξων , ἀτίμους τε xat εὐτελεῖς τοὺς τιµίους xal 
περιφανεῖς ἑργαξόμενος, ἄλλους δὲ ἀσόφους τε xal 


vana esse, neque quidquam utilitatis habere intel- 
lexi. Quin potius quemadmodum priora omnia obli- 
vione obruta sunt (sive gloriam dixeris, sive regnum, 
sive dignitatum splendorem, sive potenti» amplitu- 
dinem, sive tyrannorum audaciam, sive quid aliud 
ejusdem generis), eodem modo praesentia quoque 
tandem vetustas obscurabit. Quorum in numero com 
ipse quoque sim, consuetze immutationi prorsus sub- 
Jicior. Ut enim iis qui ante me exstiterunt , przsen- 
lium rerum voluptatibus perpetuo frui imninime con- 
cessum est, sic De mihi quidem concedetur. Ani- 
madverti enim, quemadmodum tyrannus hic ac. tur- 
bulentus mundus liomines tractet, eos. nimirum huc 
atque illuc iuvertens, hos scilicet ες opibus ad ege- 


ἀσυνέτους ἐπὶ θρόνου χαθίζων δόξης (71), τιµίους B statem, illos rursus ex gravissima paupertate ad 


τε τοὺς ἀτίμους καὶ ἀφανεῖς πᾶσι δεικνύων. 


gloriam, hos e vita ducens, illos rursum eorum loco 


in vitam inducens; sapientes quosdam οἱ ingeniosos viros improbans ac, rejiciens, eosque qui in ho- 
nore ac splendore erant, contemptos et despicabiles reddens; alios contra jusipientes ac stolidos in 
glori: throno collocans, eosque qui abjecti et obscuri erant, ita evehens, ut ipsis ab omnibus honor 


tribuatur. 

Καὶ ἔστιν ἰδεῖν τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος µηδόλως 
xatà πρόσωπον τῆς αὐτοῦ ἀπηνοῦς τυραννίδος ἔχον 
στάσιν᾽ ἀλλ, ὡς ὅταν περιστερὰ, φεύγουσα ἀετὸν 
εἴτε ἱέραχα, τόπους ἐκ τόπων ἁμείδῃ, νῦν μὲν 
τούτῳ τῷ δένδρῳ, αὖθις ἐχείνῳ τῷ θάµνῳ, εἶτ᾽ εὐθὺς 
τρώγλαις τῶν πετρῶν xal παντοίαις ἀχάνθαις ἑαν- 
τὴν προσαράσσουσα, xal οὐδαμοῦ εὑρίσχουσα προσ- 
φύχιον ἀσφαλὲς, v. σάλῳ χαὶ ταλαντώσει ταλαιπω- 


ρεῖται διηνεχεῖ, οὕτως εἰσὶν οἱ τοῖς παροῦσιν C 


ἑπτοημένοι, óg' ὁρμῆς μὲν ἀλογίστου ἀθλίως πονοῦν- 
τες, µηδόλως 66 τι ἔχοντες βέδαιον f] ἀσφαλὲς, μὴτ᾽ 
ἐπιστάμενοι εἷς ὁποῖον χαταντῶσι τέλος, xal ToU 
τούτους ὁ µάταιος ἄχει βίος, ᾧ χαθυπέταξαν ἑαυτοὺς 
λίαν δυστυχῶς xai ἁθλίως, πονηρὰ μὲν ἑλόμενοι 
ἀντὶ ἀγαθῶν, µετελθόντες δὲ χαχίαν ἀντὶ χρηστότη- 
τος, 7) vl; ὁ τὰς ψυχρὰς τῶν πολλῶν xal μοχθηρῶν 
αὐτῶν χαµάτων διαδεξάµενος ἐπικαρπίας, εἴτε οἱ- 
χεῖος, εἴτε ἀλλότριος: καὶ πολλάχις οὐδὲ φίλος ὅλως 
$| γνωστὸς, ἀλλ᾽ ἐχθρὸς χαὶ πολέμιος. 


Ταῦτα πάντα χαὶ τὰ τούτοις ἑπόμενα διαχρἰνας 
by τῷ τῆς ψυχῆς κριτηρίῳ, ἑμίσησα τὸν σὐμπαντά 
µου βίον τὸν ἐν τοῖς µαταίοις ἀναλωθέντα, ὃν δι- 
{γαγον τοῖς περὶ v7)» πόνοις προστετηχώς. Αποθαλλο- 
µένῳ 129 δέµοι τῆς ψυχῆς τὴν τούτων προσπάθειαν 
καὶ ἀποῤῥίψφαντι κατέφανη τὰ τῷ ὄντι ἀγαθὰ, τὸ φο- 
θεῖσθαι τὸν Θθεὺν xal ποιεῖν αὐτοῦ τὸ θέληµα. Τοῦτο 
γὰρ ἔγνων πάντων τῶν ἀγαθῶν κεφἀάλαιον ὑπάρχειν' 
τοῦτο καὶ ἀρχὴ σοφίας λέγεται (72) καὶ σοφία τετε- 
λειωμένη’ Gui) γάρ ἐστιν ἄλυπος χαὶ ἀνεπηρέαστος 
τοῖς ἀντεχομένοις αὐτῆς, χαὶ τοῖς ἑπερειδομένοις ἐπ᾽ 
αὐτὴν ὡς ἐπὶ Κύριον ἀσφαλής. Ἐπιοτήσας οὖν µου 
τὸν λογισμὸν τῇ ἁπλανεστάτῃ ὁδῷ τῶν ἐντολῶν τοῦ 
Κυρίου (75), καὶ γνοὺς ἀχριθῶς μηδὲν ἐν αὐτῇ σχο- 


Ac cernere est, hominum genus ita comparatum 
esse, ut ante crudelem ipsius tyrannidem nihil omni- 
no firmum ac stabile babeat, Quemadmodum enim 
columba aquilam aut accipitrem fugiens, locum sub- 
inde commutat, ae nunc quidem in hac arbore, nunc 
autem in illo frutice, ac deinde in rupium cavernis, 
ac variis spinis pedem affigens, nec tutum usquam 
perfugium) inveniens, in perpetua jactatione atque 
serumna versatur : eodem modo se habent, qui res 
presentes ad stuporem usque mirantur, quippe qu 
ineonsiderato quoda impetu misere laborent, net 


quidquam omnino firmum aut stabile habeant, nee 


ad quem (nem perveniri sint, intelligant, nec 


quo tandem vana vita, cui, perquam infeliciter ac 


misere mala bonis preferentes, ac probitatis loco 
vitium consectantes , sese subjecerunt, eos ducat ; nec 
quisnam frigidos multoram ac miserorum laborum 
suorum fructus excepturus sit, hoc est, propiuquus- 
ne en alienus, ac Ρ6Γ9ΦΡ6 ne amicus quidem aut 
notus, verum ipimicus et hostis. 

Hxc, iaquam, omnia, et quze his consentanea sunt, 
eum ipse in anim: mez foro disceptassem, totius 
vitx:e mez, quam in rebus vanis congumpsi, ac terre- 
nis laboribus addictus transegi, odium me cepit. 
Cumque eorum amorem ex animo exenssissem el 
ejecissem , ea sese oculis meis obtulerunt, qua 
vere bona sunt, hoc est, Dei metu przediium esse, 
atque ipsius voluntati obsequi. Nam hoc bonorum 
omnium caput esse compertum habui. Hoc eniui sa- 
pientiz: initium esse dicitur, atque adeo perfecta sa-. 
pientia. Etenim moeroris expers vita. est, atque ab, 
omni offensione libera iis qui eam amplectuntur, et 
qui ei tanquam Doinino innituntur, tuta et ab omni 
periculo immunis. Cum itaque animnui ineum ad 


(74) Matth, xxv, δὲ: Καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ. | 
(72) Psal. cx, 40 : ᾽Αρχὴ σοφίας φόθος Κυρίου. Confer. t. II, p. 15, n. 2. 


(76) Psal. xvin, $2 : '0Gby ἐντολῶν σου ἕδραμον, 


9897 -— ADDENDA. | 98 


erroris omnis expertem (nandatorum Domini viai 
adjecissem, nihilque in ipsis obliquum et anfractuo- 
sum, ac voraginibus et scopulis et sentibus et tri- 
bulis plenum esse certo comperissem, verum eaim 
omnino planam et zquabilem esse; eorum quidem 
qui hanc ingrediuntur per clarissimas contemplatio- 
nes oculos oblectantem , pedibusque pulchritudinein 
conciliantem, atque eos ad praeparationem Evangelii 
pacis calceantem, me ipsum prioris impostur:e ac 
stolida» fraudis nomine miserum existimavi, ac per 
rectam illam incedere aggressus sum : quam etiam 
optimo jure rebus omnibus antetuli, atque collapsam 
et dirutam animze mex domum instaurare capi. 
Cum ergo ad hunc modum rebus meis consulerem, 
ac mentis lubricum corrigere studerem, sapientis cu- 
jusdam magistri vocem audivi, hzc mihi inclaman'is : 
Egredimini, inquil, omnes, quos salutis cupiditas 
tenet, atque a mundi vanitate vos removete , transit 
enim ipsius figura (4 Cor. vu). Jam jamque, et ecce 
non erit. lrretortis oculis exeedite ; nec tamen ina- 
nes et vacui, verum sempiterna vita viatica ferentes. 
Etenitn longum iter vobis ineundutn est, quodque 
multo hujusce vitze viatico opus habeat; atque ad 


sempiternum locum, duas regiones, in quibus man- - 


siones mult sint (1 Cor. 1), habentem , perve- 
metis. Quarum alteram quidem Deus iis qui ipsius 
amore flagrant, ejusque mandatis obtemperant, prze- 
paravit, omnibus bonis florentem et circumfluentem. 
Ad quam qui divino beneficio admittuntur (Isa. 
XX1Xv), in sempiterna incorruptione degunt, ut qui im- 

mortalitate interitus omnis experte fruantur, unde 

effagit dolor, tristitia et gemitus. Altera antem quz te- 

nebris et calamitate , ae doiore conferta est , diabolo 

et angelis ejus parata est. In quam etiam conjicien- 
tur, qui per flagitiosas actiones eam sibi conciliave- 

rint, atque ab interitu aliena et sempiterna bona cum 

presentibus commutarint, totosque sese ignis :eter- 

ni pabulum effecerint. 
Hac ego voce audita, atque ipsius veritate intellecta, 


in bocunuu opus incubui, ut ad illud hospitium perve- , 


nirem quod omni dolore et moestitia vacat, tantaque 
contra securitate ac tantis bonis scatet : quorum co- 
guitio nunc mibi duntaxat ex parte est, ut qui spi- 
ritualis ztatis* ratione puer sim , ac velut per 
specula duntaxat et znigmata res future vite 
perspiciam, Cum autem venerit quod perfectum est, 
3€ facie ad faciem cognoscam , tum demum evacua- 
bitur quod ex parte est ({ Cor. xiu). Quo circa gra- 


; A λῶν f| στραγγαλιῶδες (14) ὑπάργχειν, μήτε φαράγγων 


χαὶ σχοπέλων, ἀχανθῶν τε xai τριβόλων (15) πε- 
mÀnpopévny, ἁλλ' ὅλην λείαν χαθεστηχέναι xai 
ὁμαλὴν, τέρπουσαν μὲν τοὺς ὀφθαλμοὺς τῶν αὐτὴν 
ὁδευόντων ταῖς φανοτάταις θεωρίαις, ὡραῖΐξουσαν & 
τοὺς πόδας, xal ὑποδύουσαν τὴν ἑτοιμασίαν τοῦ ἑν- 
αγγελίου τῆς εἰρήνης (70) τοῦ ἀσφαλῶς τε xal συν- 
τόµως βαδίζειν, ἤνπερ (77) πάντων διχαίως vj 
ἐχρινα, xaX οἰχοδομεῖν ἠρξάμην τὴν Ἀπεσοῦσάν μὴ 
τῆς φυχῆς xat φθαρεῖσαν οἰχίαν. 


Οὕτως µου τὰ κατ ἐμαυτὸν διατιθεµένου xal τ) 
σφαλερὸν τοῦ νοὺς ἐἑπανορθοῦντος, ῥημάτων ἀχίχοα 
p 90990 τινος διδασκάλου τοιαῦτά get ἐμβοῶντο" 
Ἐξέλθετε, ἔφη, πάντες οἱ ποθοῦντες σωθΏναι" ἁπε- 
12/4 χωρίσθητε τῆς µαταιότητος τοῦ κόσμου ταρ. 
ἀγει γὰρ τὸ σχῆἦμα αὑτοῦ (78) μιχρὸν ὅσον, xal iio) 
οὐκ ἔσται. Ἐξέλθετε ἀμεταστρεπτὶ, μὴ προχε ü 
xai ἁμισθὶ, ἀλλ ἑφόδια φερόµενοι ζωῆς αἰωνίον' 
μαχρὰν γὰρ μέλλετε βαδίζειν 600v , πολλῶν ἔχουσαν 
χρείαν τῶν ἐντεῦθεν ἐφοδίων. Καὶ καταλαμέάνετ 
τὸν αἰώνιον τόπον χώρας ἔχοντα δύο, πολλὰς ἐν Ex»- 
ταῖς μονὰς ἐχούσας, ὧν τὴν μὲν µίαν ἠτοίμασιν à 
θεὺὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν xal τὰς αὑτοῦ φυλάττουσυ 
ἐντολὰς, παντοίων οὖσαν ἀγαθῶν πεπληρωμένην, 
ἧσπερ οἱ ἀξιωθέντες ἐν ἀφθαρσίᾳ ζήσονται διηνεχεῖ, 
τῆς ἀνωλέθρου ἀπολαύοντες ἀθανασίας, ἔνθα ἀπέδρα 
ὀδύνη, λύπη καὶ στεναγµός (19) * ἡ δὲ δευτέρα, σκό- 
C τους οὖσα μεστὴ xaX θλίψεως καὶ ὀδύνης, τῷ διαθόλψ 
ἠτοίμασται xa τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ (80), iv ᾗ βλτθή- 
σονται xal οἱ δι ἔργων πονηρῶν ἑαυτοῖς ταύτην 
προξενῄσαντες, οἱ τῶν ἀφθάρτων xal αἰωνίων τὰ 
παρόντα ἀνταλλαξάμενοι xal ὅλους ἑαυτοὺς χατά- 
ὄρωμα τοῦ αἰωνίου πυρὸς ποιησάµενοι. 


Ταύτης ἐγὼ τῆς φωνῆς ἀχούσας xal τὸ ἀφευδι 
αὐτῆς ἐπιγνοὺς, ἐχεῖνο καταλαθεῖν τὸ χατάλυµα 
ἔργον ἐθέμην, τὸ πάσης μὲν ἁπηλλαγμένον ὀδύνς 
τε καὶ λύπης, τοσαύτης δὲ ἀσφαλείας xal τοιούτων 
ἀγαθῶν πλῆρες ὑπάρχον, ὧν fj γνῶσις νυνὶ μὲν & 
μέρους ἐστὶν ἐν ἐμοὶ, νηπίῳ τε ὄντι τὴν πνευματικὴν 
ἠλιχίαν, xa ὡς δι ἑσόπτρων xa αἰνιγμάτων τὰ 
ἐχεῖθεν 125 βλέποντι (81): ὅτε δὲ ἔλθῃ τὸ τέλειο, 
xai ἐπιγνώσομαι πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, τότε s 
ix µέρους χαταργηθήσεται (82). Εὐχαριοτῶ τοίνυν 


(74) Prov. viu, 8: Μετὰ δικαιοσύνης πάντα τὰ ῥήματα τοῦ στόματός μου» οὐδὲν ἑαυτοῖς σχολἰὸν, οὐδὲ 


στραγγαλιῶδες. 
τὸ) CI. tom. Ill, p. 181, n. 4. 
( » 


Respeciu ad isa. Ln, 7: Ὡς ὥρα ἐπὶ τῶν ὀρέων, ὡς πόδες εὐαγγελιζομένου ἀχοὴν εἰρήνης | Inde 


Epist. ad Row. x, 15 : Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά | 


tj Vide Addeuda, 


(78) 1 Epist. ad Cor. vii, 51 : Παράχει γὰρ τὸ σχΏμα τοῦ κόσμου τούτου, ] Epistola Joan. n, 17: 6x 


σµος παράγεται. 
(79) Isa. xxxv, 10. 


(80) Matti. xxv, 41 : Τὸ mp τὸ αἰώνιον, τὸ ἠτοιμασμένον τῷ διαδόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ. 

(81) Gregorius Naz, orat. 10, p. 251 : Δόξης θεωρίαν, νῦν μὲν τὴν ἓν ἑσόπτροις τε xal αἰνίγμασι, tit 
δὲ τὴν τελεωτέραν τε xax χαθαρωτέραν. Respexit uterque 1 Epist. ad Cor. : cf. nota seq. 

(82) 1 Epist. ad Cor. xui, 9, 10, 11, 12 ; "Ex μέρους γὰρ γινώσχοµεν.,. ὅταν δὲ ἔλθῃ τὸ τέλειου, τότε 














989 


VITA BARLÁAM ET JOASAPH. 


99) 


«ῷ θεῷ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν (85): A tias ago Deo per Jesum Christum Dominum nonum. 


6 Υὰρ νόμος (84) τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς bv Χριστῷ 
Ἰησοῦ ἠλευθέρωσέ µε ἀπὸ τοῦ νόµου 71i; ἁμαρτίας 
xai τοῦ θανάτου, xat διἠνοιξέ µου τοὺς ὀφθαλμοὺς 
ἁπλανῶς χατιδεῖν ὅτι τὸ φρόνηµα (85) τῆς σαρχὺς 
"θάνατος, τὸ δὲ φρόνηµα τοῦ πνεύματος ζωὴ xaX el- 
pfjvn. Καὶ χαθάπερ οὖν ἐγὼ, τῶν παρόντων ἐπιγνοὺς 
την µαταιότητα, τέλειον αὐτὰ ἐμίσησα μίσος (80), 
οὕτω 63 xal σὰ γινώσχειν περὶ τούτων συµθουλεύω, 
ἵνα ὡς ἀλλοτρίοις διατεθῆς αὐτοῖς καὶ θἄττον παρερ- 
χοµένοις, ἀφελόμενος δ ἐντεῦθὲν πάντα, θησαυρίσῃς 


σξαυτῷ ἓν τῷ ἀφθάρτῳ alvi θησαυρὸν ἀσύλητον, 


πλοῦτον ἁδαπάνητον, ἔνθα σε δεῖ ἀνυπερθέτως 
πορευθῆναι, ἵνα, ὅταν ἀπέλθῃς, οὐχ ὑστερούμενος 
ἔσῃ, ἀλλὰ πλούτῳ βρίθων (87), χαθάπερ σοι τὴν τού- 
των ἀνεθέμην ἀνωτέρω καταλληλοτάτην εἰχόνα. 


ΚΕΦ. lE. Λέγει δὲ ὁ Ἰωάσαφ τῷ γέἐροντι’ Πῶς 
οὖν ὀννήσομαι 198 θησαυροὺς χρημάτων xal πλού- 
του ἐχεῖσα προπέµπειν,΄ ὡς ἂν ἄσνλον αὐτῶν xai 
ἀνώλεθρον τὴν ἀπόλαυσιν ἀπελθὼν εὕρω; πῶς δὰ 
δείτω τὸ πρὸς τὰ παρόντα µου μίσος, xai τῶν alw- 
νίων ἀνθέξομαι; µάλα σαφἠνισὀν pot. Kal φησιν ὁ 
Βαρλαάμ Ἡ μὲν τοῦ πλούτου τούτου πρὸς τὸν αἰώνιον 
τόπον προπομπὴ ταῖς χεραὶ Ἠίνεται τῶν πενήτων. 
Φποὶ γάρ τις τῶν προφητῶν, Δανι]λ ὁ σοφώτατος, 
τῷ βασιλεῖ Βαθυλῶνος Διὰ τοῦτο (88), βασιλεῦ, f 
βουλἡ pou ἀρεσάτω σοι’ xai τὰς ἁμαρτίας σου ἐν 
ἐλεημοσύναις λύτρωσαι καὶ τὰς ἀδιχίας σου ἓν οἰχτιρ- 
pot; πενβτων. Λέγει δὲ xal ὁ Σωτήρ ' Ποιῄσατε (89) 


ἑαυτοῖς φιλους &x τοῦ μαμωνᾶ τῆς ἀδιχίας, ἵν', ὅταν C 


ἐχλίπητε, δέξωνται ὑμᾶς εἰς τὰς αἰωνίους .axnvás. 
Καὶ πολὺν ἄνω τε καὶ χάτω λόγον (90) ὁ Δεσπότης 
τῆς ἐλεη μοσύνης καὶ µεταδόσεως τῶν πενήτων ποιεῖ- 
ται, χαθὼς iv τῷ Εὐαγγελίῳ µανθάνοµεν. Οὕὔτως 
μὲν οὖν ἀσφαλέστατα λίαν ἐχεῖσε προπέµψεις πάντα 
ταῖς τῶν δεοµένων χεραῖν' ὅσα γὰρ εἰς τούτους 
ποιήσεις, ἑαυτῷ ὁ Δεσπότης οἰχειούμενος (94) πολυ- 
πλασίως σε ἀνταμείψεται΄ νιχᾷ γὰρ 397. ἀεὶ ταῖς 
τῶν δωρεῶν ἀντιδόσεσι τοὺς ἀγαπῶντας αὐτόν. Τούτῳ 
μὲν οὖν τῷ τρόπῳ τέως τοὺς θησαυροὺς τοῦ σχότους 
τοῦ αἰῶνος τούτου (92) συλήσας, (p τεταλαιπώρηχας 


ἓν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς T 
ἐπεγνώσθην. 

(85) Epist. ad Rom. vii, 25. 

(84) lbid. vin, 2. 

(85) Ibid. viu, 6. 

(86) Cf. p. 86. n. 6 


(87) Soph. Aj. 129 : Μηδ) ὄγκον ἄρῃς μηδέν) εἴ τινος πλέον 
Glossator jin cod. 2643 A : Βρίθεις] EY Ry ἰσχὺν ἔχεις . 
liber habet βάθει, quod neutiquam prztwlerim. Caeterum e 
Liceat ex eodem libro, non bono, novam eamque bonam, 


exhibent v. 36 : πάλαι φύλαξ ἔδην Τῇ σῇ πρόθυμος 


Etenim lex spiritus vits in Christo Jesu, a peccati 
et mortis lege me liberavit, oculosque meos aperuit, 
ut carnis affectum mortem esse, spiritus autem at- 
fectum vitam et pacem, liquido cernerem (Hom. vin). 
Quenadinodum igitur ego presentium rerum cogni- 
ta vanitate, perfecto odio eas habui, eodem modo, 
ut de ipsis existimes, te moneo, »tque erga eas, non 
secus ac alienas, et quam primum dilffluxuras afftcia- 
ris; atque hinc ereptis omnibus facultatibus, in immor. 
tali :&vo, ad quod tibi sine ulla mora proficisci ne- 
cesse est, thesaurum qui furto compilari nequeat, et 
opes quas exbhauriri nullo — modo possint, tibi 
recondas (Luc. xu ; Matth. v1), ut cum eo accesseris, 
haudquaquam penuria labores, verum opibus circum- 


D fluas, quemadmodum tibi aptissimam imaginem su- 


perius proposui. ' 

Cap. XV. — Dixit autem Josaphat ad senem : Qua- 
nam igitur rauone pecuniarum the-auros illue prz- 
mitiere queam, ut eorum, cum hinc abcessero, fru- 
ctum ab omni furto et interitu alienum nanciscar ; 
quonamque item pacto meum jn res presentes 
odium demonstrare, resque sempiternas consequi 
possim, aperte mibi velim explices. Ait igitur Bar- 
laam : Divitia* ad sempiternam regionem per paupe- 
rum manus premittuntur. Ait enim quidam sapien- 
tissimus propheta, Daniel nomine, ad regem Baby- 
lonis : Propter hoc, rex, consilium meum tibi pla- 
ceat, et peccata tua eleemosynis redime, atque in- 
justitias tuas in miserationibus pauperum ( Daniel. ιν). 
Quin etiam Salvator his verbis utitur : Facite vobis 
amicos de muinmona iniquitatis, ut cum defeceriiis, 
recipiant vobis in eterna tabernacula (Luc. xvi). 
Multaque de eleemosyna et largitione erga pauperes 
in Evangelico volumine inculcat (Matth. xxv), Ad 
bunc scilicet. modum quam tutissime fortunas 
iuas omnes.per egentium manus illue praewiseris 
Nam quidquid in eo beneficii contuleris, Dominus 
sibi asciscens, magno cum fenore tibi rependet. Εἰ- 
enim eos qui ipsius amore przediti sunt, peneficio- 
rum remunerationibus semper superat. Ad hunc, 
inquam, modum hujus sseculi, cui diu jam con sine 


τὸ ix βάρους καταργηθήσεται... ὅτε μην νήπιος, ὡς νήπιος ἑλάλουν..... βλέπομεν γὰρ ἄρτι δι ἑσόπτρου 
ωπον  ἄρτι γινώσχω Ex. µέρους, τότε δὲ ἐπιγνώσομαι χαθὼς xal 


"H χειρὶ βρίθεις ἡ μαχροῦ πλούτου t. 
τὸ γὰρ Bp θειν ἐπὶ μεγάλου xal βαρέος, Men 
rat illa varietas jam ex aliis codicibus nota. 
imo optimam, lectionem proferre. Editiones sic 


εἰς ὁδὺν χυνηγίᾳ. Notus est tragicorum dorismus in 


χυναγὸς, estque χυναγία in Ilippolyto 108 : τερπνὸν ἐκ χυναγίας Τράπεζα πλήρης. Unde in Ajacis loco 
χυνηγίᾳ Elmsleio, ad Bacch. 559, displicebat. Poterunt jam ,critici Sophocli restituere χυναγίᾳ ex hujus 


Codicis auctoritate. 
(88) Dan. iv, 24. 
(39) Luc. xvi, 9. 
(90) Luc. x1, 44, xit, 55, xix, 8; Matth. xix, 91. 


(90 Matth. xxv, 40: Ἐφ' ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἁδελφῶν µου τῶν ἑλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατς, 


(92) Cf. p. 15, n. 44; p. 120, u. 68. 








991 


ADDENDA. 


992 


ingenti afüictione servisti, surreptis thesauris, ez A πολὺν ἤδη χρόνον ἐχδουλεύων, καλῶς kx τούτων πρὺς 


his preclare viaticum tibi in futurum comparabis, 
atque alieno eos eripiens, tibi ipsi prius recondes, 
per fluxa nempe et caduca hzc bona, ea qu:e firma 
et stabilia sunt emenps. Deinde autem, Deo tibi οβοια 
ferente, hojus mundi incertitudinem et inconstan- 
tiam perspicies : omnibusque rebus valere jussis, ad 
futurum te transferes, atque ea qus prsetereunt 
ipse praeteriens, iisque rebus quse in spe positae ac 
firmte sunt, te addicens, tenebrasque cum mortis 
umbra relinquens, odioque tum mundum tum mundi 
principem insectans, carnemque interitui obnoxiam 
hostem tibi esse ducens, ad lucet inaccessibiletn 
accurres (I Tim. vi), cruceque humeris sublata, 
Christum irretortis oculis sequeris, ut etiam cum 
ipso glorificeris, viteque, non jam caducz et fallacis 
haeres efficiaris. 

Josaphat itaque ad eum ait : Istud ipsum, nempe 
omnia pro nihilo putare, atque usque adeo asperum 
vita genus suscipere, quemadmodum superius di- 
xisti, vetusne institutum est, ab apostolorum doctri- 
na manan$, an recens mentis vestree solertia exco- 
gitatum ; tanquam scilicet boc, ut melius ac przstan- 
tius. vobis amplexandum duzeritis ? 

Senex autem ait ;: Non recens inductam legem tibi 
affero (absitistud), verum antiquitus nobis traditam, 
Dixit enim Dominus ad divitem quemdam, qui ex ipso 
percontabatur quidnam sibi facicndum esset ut vitam 
seternam consequeretur, jactabatque se cuncta qua in 
lege scripta erant servasse, Unum tibi deest, vade, 
vende omnia (υπ habes, et da pauperibus, et habe- 
bis thesaurum ip ccelo, et veni, ac, sublata cruce, 
me sequere. At ille, his auditis, moestitia affectus 
est. Erat enim admodum dives. Cum igitur Jesus 
eum moerore affeetum vidisset, dixit : Quam difficile 
ii qui pecunias habent intrabunt in regnum Dei ; fa- 
cilius enim est camelum per foramen acus trausire. 
quam divitem intrare in regnum Dei (Marc, x ; Luc. 
xviii). [loc igitur mandato audito, sancti. omnes id 
studuerunt, ut ab hujusmodi opum difficultate sese 
abstraherent, ac per largitionem erga pauperes, di- 
spersis omnibus facultatibus, sempiternisque djvitiis 
sibi ipsis reconditis, crucem sustulerunt, Christum- 
que secuti sunt; sic nimirum ut quidam, velut jam 
4 me dictum est, martyrio perfungereutur, quidam 
autem religiosz vitz exercitatione concertarent, at- 
que, quantum ad ver: hujusce philosophis rationem 
auinet, nihilo illis inferiores essent. Quocirea illud 
scias velim, Regis nostri ας Dei mandatum hoc esse, 


(95) Conf. p. 191, n. 

914) Conf. p. 109, n. 1. 

95) Junxit et Jer. xii, 16 : "Exet σχιὰ θανάτου, 
96) Conf. p. 44, n. 2. 

97) Conf. Marc. vin, 54 ; inox p. 128, 9. 

98) Luc. xviii, 18.] 

99) Marc. x, 21. 

4) Luc. xvin, 93. 


τὸ μέλλον ἑφοδιασθήσῃ, xat τοῦ ἀλλοτρίου ἀφελόμενος 
σεαυτῷ πάντα προαποθῄἠσῃ, διὰ τῶν ῥευστῶν τούτων 
xai προοχαίρων (95) τὰ ἑατῶτα xai µένοντα ἔξωνη- 
σάµενος * ἔπειτα, τοῦ θεοῦ συνεργοῦντός σοι, χατα- 
νοῄσεις τὸ ἄστατον τοῦ χόσµου xai ἀνώμαλον (94), 
xal, χαίρειν πᾶσιν εἰπὼν, πρὸς τὸ μέλλον µεθορ- 


'μισθήσῃ, παραδραμὼν μὲν τὰ παρατρέχοντα , τοῖς 


ἐλπιζομένοις δὲ xat ἱσταμένοις προστεθήσῃ , χαὶ τὸ 
σχότος μὲν ἀπολιπὼν σὺν τῇ σχιᾷ τοῦ θανάτου (95), 
µισήσας δὲ τὸν xóspov xal χοσµοχράτορα, χαὶ τὴν 
Φθειρομένην σάρχα ἐχθρὰν ἑαυτῷ λογισάµενος, τῷ 
φωτὶ προσδράµῃς τῷ ἀπροσίτῳ (96), xal, τὸν σταυρὸν 

*' ὤμων ἄρας, ἀχολουθήσεις αὐτῷ (97) ἄμετα- 
στρεπτ], ἵνα καὶ σὺν αὐτῷ δοξασθᾗς xal τῆς οὐκ ἔτι 


B μεταπιπτούσης ζωῆς οὐδὲ ἁπατηλῆς ἀναδειχθῆς 


xÀnpovópos. 

'O δὲ "Iuácag: Τὸ πάντων οὖν, φησὶν , ὑπεριδεῖν 
xai ἀπίπονον οὕτως ἀναλαθέσθαι βίον, χαθάπερ 
εἴρηχας ἀνωτέρω, παράδοσίἰς ἐστιν ἀρχαία ἐκ τῆς 
40V ἀποστόλων χατιοῦσα διδαχῆς; ἣ ἔναγχος ὑμῖν 
ἐπινενόηται τῇ τοῦ νοὺς ὑμῶν ἐπιστέμηῃ, ὡς χρεῖττον 
ἐχλεξαμένοις τοῦτο; 


198 Πρὸς ὃν ὁ γέρων ἔφη, 05 vópov προσφάτως 
εἰσενεχθέντα διδάσχω σε, ( μὴ yévortol ) ἀλλ᾽ Exxa- 
λαι δοθέντα ἡμῖν. Εἶπεν γὰρ ὁ Κύριας πλουσίῳ τιν) 
ἑπερωτήσαντι αὐτὸν, TL ποιῄσας (98) ζωὴν αἰώνιον 
χληρονοµήσω; χαὶ χαυχωμένῳ πάντα φυλάξαι τὰ 
γεγραµµένα ἐν τῷ νόµῳ’ "Ev σοι, φησὶν (99) , ὑστ:- 
pst ὕπαγε, ὅσα ἔχεις πώλησον xai δὺς πτωχοὶς , xal 
ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὑρανοῖς' xat δεῦρο ἀχολούθει uox, 
ἄρας τὸν σταυρόν. 'O δὲ (1) ταῦτα ἀκούσας περΏν- 
πος ἐγένετο’ ἣν γὰρ πλούσιος σφόδρα. Ἰδὼν δὲ αὖ- 
τὸν ὁ Ἰησοῦς περίλυπον γενόµενον, εἶπε᾽ Πῶς δυσκό- 
λως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται εἰς τὴν 
βασιλείαν τοῦ Θεοῦ Ι εὐχοπώτερον Υάρ ἔστι χάµη- 
λον (2) διὰ τρυμαλιᾶς ῥαφίδος διελθεῖν, fj πλούσιον 
εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν. Ταύτης οὖν 
τῆς ἐντολῆς πάντες ἀχούσαντες οἱ ἅχιοι ἀποχωρισθη- 
ναι πάντη τῆς τοιαύτης τοῦ πλούτου δυσχολἰας ἐφρόν- 
τισαν * xal πάντα σχορπίσαντες, xal διὰ τῆς τῶν 
πενῄτων διαδόσεως πλοῦτον ἑαυτοῖς αἰώνιον προαπο- 
θέµενοι, Ἶραν τὸν σταυρὸν καὶ τῷ Χριστῷ ἡχολού- 
θησαν, οἱ μὲν μαρτυρικῶς , καθὰ δη xal εἶτόν σο:, 
τελειωθέντες, οἱ δὲ ἁσχητιχῶς ἀγωνισάμενοι , xal 
μηδὲν ἐχείνων ἀπολιπόντες τῇ ἀγωγῇ τῆς ἀληθινῆς 
ταύτης φιλοσοφίας. Ἐντολὴν οὖν ταύτην εἶναι 
γίνωσκε Χριστοῦ τοῦ 199 βασιλέως ἡμῶν χαὶ θεου, 


καὶ τεθήσονται εἰς σχότος. 


(2) Habent AC, χάμηλον. Billyus vertit un chable. Vel in cod. suo κάμιλον reperiebat, vel faciebat 
cum iis qui sic pro χάµηλον legendum suadent et rudentem esse xápiàov monstrant. Quee lectio, etsi 
probabilitate quadam nou careat, vulgatae tamen neutiquam est prafferenda. 








(95 ! 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


994 


ἀπάγουσαν ἡμᾶς τῶν φθαρτῶν, xat τῶν ἀῑδίων βεῖ- À per quod homines sempiternorum bonorum partici- 


όχους ἑργαζομένην. 

Παλαιᾶς οὖν, φησὶν ὁ Ἰωάσαφ, καὶ οὕτως ἀναγκαίας 
οὕσης τῆς τοιαύτης Φιλοσοφίας, πῶς οὗ πολλοὶ q- 
λοῦσι σήμερον τονυτονὶ τὸν βίον; 


Ὁ δὲ γέρων ἔφη  Πολλοὶ μὲν ἐζήλωσαν xot ζη- 
λοῦσιν, οἱ πλεῖστοι δὲ ὀχνοῦσι xal ἀναδύονται. Ὀλί- 
q^: Y&p, xa0á φησιν ὁ Κύριος, οἱ τῆς στενῆς ὁδοῦ 
χαὶ τεθλιμµένης ὁδοιπόροι (2), τῆς ἀνειμένης δὲ xal 
πλατείας οἱ πλείους (4). Οἱ γὰρ χαθάπαξ ὑπὸ φιλο- 
χρηµατίας xaX τῶν τῆς φιληδονίας χαχῶν ἁλόντες, 
τῇ χενῃ δὲ xal µαταίἰᾳ προστετηχότες δόξῃ, δυσ- 
αποσπάστως αὐτῶν ἔχουσιν, ὡς ἅτε δούλους ἑαυτοὺς 
ἐχουσίως ἀπεμπολήσαντες ἀλλοτρίῳ δεσπότῃ, xai 
ἀπ' ἑναντίας ἱστάμενοι τῷ ταῦτα ἐπιτάττοντι θεῷ, 
καὶ δέσµιοι αὑτῷ χατεχόµενοι. Vuyh yàp χαθάπαξ 
ἀπογνοῦσα τῆς οἰχείας σωτηρίας, τὰς ἠνίας αὑτῆς 
ἑνδοῦσα ταῖς ἁλόγοις ἐπιθυμίαις, πανταχοῦ περιφέ. 
petat. MÀ τοῦτο ὁλοφυρόμενος ὁ Προφήτης τὴν περι» 
χεχυμένην ἄνοιαν ταῖς τοιαύταις Ψυχαῖς, xai τῆς 
ἐπιχειμένης αὐταῖς ἀχλύος τὴν παχύτητα θρηνῶν, 
ἔλεγεν  Υἱοὶ (5) ἀνθρώπων, ἕως πότε βαρυκάρδιοι ; 
ἱνατί ἀγαπᾶτε µαταιότητα χαὶ ζητεῖτε φεῦδος; Ὅτῳ 
τις xal τῶν ἡμετέρων σοφῶν διδασχάλων, Θεολογι- 
χώτατος ἀνῆρ (6). συνάδων, xal τινα πσρ᾽ ἑαυτοῦ 
προστιθεὶς, ἐχθοᾷ πᾶσιν ὡς ἐξ ἁπόπτου τινὸς xal 
130 ὑνηλοτότης περιωπῖς (7): Υἱοὶ ἀνθρώπων, ἕως 
πότε βαρυχκάρδιοι; ἱνατί ἁἀγαπᾶτε µαταιότητα xat 
ζητεῖτε φεῦδος; Μέγα τι τὸν ἐνταῦθα βίον χαὶ τὴν 
τρυφὴν xal τὸ μιχρὸν δεξάριον καὶ τὴν ταπεινὴν 
δυναστείαν καὶ τὴν φευδοµένην εὐημερίαν ὕπολαμ- 
θάνοντες, ἃ μὴ τῶν ἑχόντων μᾶλλον ἐστν ἢ τῶν 
ἐλπισάντων, οὐδὲ τούτων μᾶλλον f| τῶν οὐδὲ mpoc- 
δοχησάντων, ὥσπδρ χοῦς ὑπὸ λαίλαπος ἄλλοτε εἰς 
ἄλλους ῥιπιζόμενα xal µεταῤῥιπτούμενα, 7) ὥσπερ 
χαπγὸς διαῤῥέοντα, xaX ὡς ὄναρ παϊζοντα, xal ὡς 
σχιὰ μὴ χρατούµενα, οὔτε ἁπόντα δυσέλπιστα τοῖς 
0) χεκτηµένοις, οὔτε παρόντα πιστὰ τοῖς ἔχουσιν, 


pes redduntur. 

Cuni igitur, inquit Josaphet, tam antiqua et ne- 
cessaria hujusmodi philosophia sit, quid causam est 
quamobrem hodierna die pauci sint qui hanc vitam 
imitentur? 

Respondit senex : Multi quidem eam imitati sunt, 
et etiamnum η λίαπίαγ. At multo plores cunctantur, 
ac moras nectunt. Pauci enim suni, ut ait Dominus, 
qui per arctam et angustam viam incedant ; qui au- 
tem per facilem et latam, quam plurimi (Matth. vn; 
Luc. xxii). Nam qui *emel pecuniarum copiditate, et 
viüorum qua ex voluptatibus oriuntur, amore cor- 
repii, vanzque et inani glorie addicti sunt, vix ab 
Ipsis divelli possunt, ut qui alieno domino, quique 
omnia, contra ac Deus, imperat, atque ipsos tan- 
quam catenis quibusdam vinctos tenet, ultra seipsos 
manciparint. Animus quippe, cum semel salutis suze 
spem abjecerit, habenas suas aversis a ratione cupi- 
ditatibus permittens, quaqua verspm fertur. Àc pro- 
inde Propheta offusam — hujusmodi animis smen- 
tiam deplorans, caliginisque ipsos urgentis crassitiem 
lugens, his verbis utebatur : Filii hominum, usque- 
quo gravi corde ? ut quid diligitis vanitatem, et quz- 
ritis mendacium? Quemadmodum etiam quidam sa- 
pientum magistrorum nostrorum, vir rerum divina- 
rum peritissimus, eamdem cum Propheta cantilenam 
canens, ac quz:edam a seipso adjangens, tanquam ex 
alta quadam et editissima specula omnibus inclamat : 
Filii hominum, usquequo gravi corde? ut quid dili- 
gitis vanitatem, et quaeritis mendacium (Psal. xviv); 
magnum nimirum aliquid hanc vitam, et delicias, et 
exiguam gloriolam, et mendacem prosperitatem esse 
existimantes (Naz., ora. de suis ser. et ad Julium 
Esisoten. ) ? Que quidem non magis eorum sunt qui 
fruuntur quam qui ea in spe habuerunt ; nec rursus 
horum magis quam eorum qui ne ea quidem unquam 
exspectarunt. et que non secus ac pulvisa turbine ad 
alios atque alios subinde perflantur, ac vicissim jactan- 


Ctr, aut fumi instar defluunt, ac velut insomnium homines ludificantur, et ut umbra retineri nequeunt, 
ae denique ita natura comparata sunt, ut nec cum absunt, ea se habituros esse bomines desperent; nec 


cum adsunt, possidentibus certa et stabilia sint. 
Οὕτως οὖν τοῦ Σωτῆρος ἐντελλομένου, τῶν προφη- 


Cum igitur ad hune modum Salvator praecipiat, 


νων τε χαὶ Αποστόλων χηρυττόντων, xal τῶν ἁγίων D prophetz et apostoli przedicent, ac sancti omnes viri 


πάντων ἔργῳ τε xal λόγῳ εἷς τὴν τῆς ἀρετῆς συν- 
ωθούντων ἡμᾶς ἁπλανεστάτην ὁδὸὺν, χᾶν ὀλίγοι οἱ 
ταύτην ὁδεύοντες, πλείους δὲ οἱ τὴν εὐρύχωρον xal 
πρὸς ἀπώλειαν ἄγουσαν προχρίνοντες, o0x Ex τούτον 
lj πολιτεία τῆς ἐνθέου ταύτης χατασμικρυνθήσεται 
φιλοσοφίας, ἀλλὰ, χαθάπερ ὁ fuos, εἰς φαῦσιν πᾶσιν 
ἀνατέλλων, ἀφθόνως αὑτοῦ τὰς ἀχτῖνας προπέµπει 
πάντας φωτίζεσθαι προτρεπόµενος, οὕτω καὶ f) ἆλη- 
θῆς φιλοσοφία τοὺς αὐτῆς ἑραατὰς ἡλίου δίχην φω- 


tum re ipsa, tum sermone ad virtutis viam ab omni 
errore maxime immunem nos impellant, etiamsi 
pauci hanc teneant, contra autem multi latam atque 
jn exitium ducentem sibi deligant, non tamen pro- 
pterea divinse hujus philosophi: institutum minoris 
sestimandum est. Ut enim sol , cum illuminandi eausa 
exoriens radios suos affluenter emittat, omnesque 
ad excipiendum lumen cohortetur, si quidam clausis 
oculis splendorem ipsius intueri nolint, non propter- 


P) Matth. vr, 43 : Στενὴ ἡ πύλη, xat τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγονσα εἰς τὴν ζωὴν, xal ὀλίγοι εἰσὶν ol 


εὑρίσχοντες αὐτήν. 


(4) Matth. vit, 12 : Πλατεῖα fj πύλη, xot εὐρύχωρος ἡ ὁδὺς ἡ ἀπάγουσα εἰς την ἀπώλειαν, χαὶ πολλοί εἶαιν 


οἱ εἰσερχόμενοι δι’ αὐτῆς. 
(5) Ps aput 9. 1 
(6) Greg. Naz. orat. 9, p. 151. 


(7) De locutione vid. Hasius ad Leonem Diac. p. 215. 





995 


ADDENDA. 


996 


ea teprehensionefa meretur, aut a reliquis negligi Α ταγωχεῖ xal περιθάλπει xol λαμπροὺς ἀποδείχνυσιν. 


debet, nec splendoris ipsius gloria ob illorum stulti- 
tiam in contempta versatur; quin potius illi quidem 
seipsos lumine orbantes, tanquam czei, parie!es 
palpant, atque in multas scrobes prscipites ruunt, 
multisque spinis eorum oculi punguntur ; $ol contra 
splendorem suum retineus, eos illustrat qui ipsius 
lumen detecta facie conentur : ad eumdem quoque 
modum Cbristi lumen omnibus quidem illucet, splen 
doremque suum nobis affatim impertit; at vero pro 
$ua quisque cupiditate animique alacritate ipsum 
percipit, Nam nec ille justitia sol ullum ex his qui 
oculorum aciem in ipsum intendere cupiunt beneficio 
eo privat, nec rursum his vim infert qui suapte 
sponte tenebras eligunt; verum sue quisque libere 


Εἰδέτινες, μύσαντες τοὺς ὀφθαλμοὺς, κατιδεῖν αὐτοῦ 
τὸ φέγγος οὐ θελήσουσιν, οὔτε µεμπτέος παρὰ τοῦτο 
ὁ fog, οὔτε τοῖς λοιποῖς παροπτέος, οὔτε μὲν ij 
δόξα τῆς αὐτοῦ λαμπρότητος διὰ τῆς ἑχείνων ἀτιμα- 
σθήσεται ἀθελτηρίας, 131 ἀλλ’ ἐχεῖνοι μὲν τοῦ 
φωτὸς ἑαυτοὺς ἀποστερήῄσαντες, ὡς τυφλοὶ φηλαφή- 
σουσι τοῖχον, πολλοῖς δὲ ἐμπεσοῦνται βόθροις, χαὶ 
πολλαΐς ἐχχεντηθήσονται τὰς ὄψεις ἀκάνθαις. ὁ δὲ 
ἥλιος ἐπὶ τῆς ἰδίας ἱστάμενος λαμπρότητος φωτνεῖ 
τοὺς ἀναχεχαλυμμένῳ προσώπῳ τὸ φέγγος αὐτοῦ 
κατοπτριζοµένους (8). Τὸν αὐτὸν δη τρόπον xai τὸ 
τοῦ Χριστοῦ φῶς Φφαίνει μὲν πᾶσι πλουσίως, µετα- 
διδὸν ἡμῖν τῆς αὐτοῦ λαμπηδόνος * µετέχει 0: ἕκαστος 
καθ) ὅσον ἑφέσεως ἔχει xal προθυµίας» οὔτε γὰρ 


voluntati et electioni, quandiu in hac vita est, re- D ἀποστερεῖ τινα τῶν βουλομένων αὐτῷ ἑνατενίζειν ὁ 


Iimquitur. 


Άλιος τῆς δικαιοσύνης (9), οὔτε μὴν βιάζεται τοὺς 


ἐχουσίως τὸ σχότος ἐκλεγομένους ἀλλὰ τῇ ἰδίά ἕκαστος ἐφεῖται αὐτεξουσίῳ προαιρέσει, ἕως iv τῷ 


παρόντι βίῳ ἐστί. 


Cum autem Jusapbat quidnam arbitrii libertas at- 
que electio esset quereret, respondit senex : Arbitrii 
libertas est anim:e ratione utentis voluntas, sine ullo 
impedimento ad id quod vult, hoc est sive ad vir- 
tutem, sive ad vitiurb, incitata, atque a summo illo 
pareute et architecto ita effecta. Rursum, Arbitrii 
libertas est. intellectualis aniinze pro suo arbitratu 
agitatio. Electio autein est earum rerum quz in ar» 
bitrio nostro sitz:o sunt, cum consilio conjuncta ap- 
petitio. Siquidem rem eam quz inito consilio melior 
judicata est, eligentes appetimus. Consilium est in- 
vestigatrix appetitio de rebus gerendis, quarum 
penes nos potestas est. Deliberat enim quispiam ex- 
pediatne aliquid agere, necne. Deinde, quod prz- 
stantius est, judicat, ac judicium efficitur. Mox au- 
tem. aflicitur, atque id quod ex consilio judicatum 
est, amat, ac sententia dicitur. Nam si ita judicet ut 
tamen erga id quod judicatum est, minime afficiatur, 
hoe est, id miuime amet, sententia. haudquaquain 
appellatur. Tum post alfectionem (it electio. Nain 
e:ectio nibil aliud est quam e duabus rebus propo- 
sitis alteram prz altera amplecti et eligere. Atque 
illud vel ex ipsa etymologia perspicuum est , electio- 
nem esse consilium cum dijudicatione conjunctum. 
Προαιρετὸν enim est alterum pra altero eleetuimn. 
Nenio porro quidquam adhibito judicio alteri pr.e- 
fert, nisi prius consilium inierit; nec rursum eligit , 
nisi prius judicarit, Nam quoniam non ea omnia qid 
nobis recta et praeclara esse videntur ín opus perdu-- 
cere studemus, tum denique electio et eligen- 
dum efficitur id quod ex consilio propositum est, 
cum appetitionem coritem asciverit. Ex quo con- 
cluditur electionem esse appetitionem cum de- 
liberatione conjunctam earum rerum que in 


(8) Conf. p. 61, n. 53. 
(9) Malach. iv, 2. 


Τοῦ δὲ Ἰωάσαφ πυθοµένου τί τὸ αὐτεξούσιον xat 


' «&l προαΐρεσις, φησὶν à γέρων  Αὐτεξουσιότης (10) 


μέν ἐστι φυχῆς λογιχῆς θέλησις, ἀχωλύτως χινου- 
µένη πρὸς ὅπερ ἂν βούλοιτο, εἴτε ἀρετὴν εἶτε χαχίαν, 
οὕτως ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ γενομένης. Αὐτεξουσιόττς 
αὖθίς ἔστι νοερᾶς ψυχῆς χίνησις αὐτοχρατής. ILpoai- 
ρεσις δέ ἔστιν ὄρεξις βουλευτιχὴ τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν, ἡ 


* βούλευσις ὁρεκτιχὴ τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν * τοῦ γὰρ προχρι- 


θέντος Ex τῆς βουλῆς ἐφιέμεθα προαιρούµενοι. Βουλῇ 
δὲ ἐστιν ὄρεξις ζητητιχὴ περὶ τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν πρακτι- 


C xàv γινοµένη ' βουλεύεται γάρ τις, εἰ ὤφειλε µετ- 


ελθεῖν τὸ πρᾶγμα f| οὔ. Εἶτα χρίνει τὸ κρεῖττον, xat 
γίνεται χρίσις. Εἶτα διατίθεται χαὶ ἀγαπᾷ τὸ Ex τῆς 
βουλΏς χριθὲν, xal λέγεται γνώμη ΄ ἐὰν γὰρ χρίνη, 
καὶ ph διατεθῇ 132 πρὸς τὸ χριθὲν, Ίγουν &ya- 
πῄσῃ αὑτὸ, οὐ λέγεται γνώµη. Εἶτα μετὰ τὴν διά- 
θεσιν, γίνεται προαἰρέσις, ἤγουν ἐπιλογή ^ πρναἰρε- 
σις Υάρ ἐστι δύο προχειµένων τὸ ἓν αἱρεῖσθαι xat 
ἐχλέγεσθαι τοῦτο πρὸ τοῦ ἑτέρου. Καὶ τοῦτο φανερὸν, 
ὅτι Bou ἐστι pet! ἐπιχρίσεως fj προαίρεσις, χαὶ t£ 
αὑτῆς τῆς ἑτυμολοχίας * προαιρετὸν γάρ ἐστι τὸ ἔτε- 
pov πρὸ τοῦ ἑτέρου αἱρετόν (11): οὐδεὶς δὲ προχρίνει 
τι μ] βουλευσάμενος, οὐδὲ προαιρεῖται μὴ προχρί-ας. 
Ἐπειδὴ γὰρ οὗ πάντα τὰ δόξαντα ἡμῖν eU ἔχειν εἰς 
ἔργον ἀγαγεῖν προθυµούµεθα, τότε προαίρεαις, καὶ 
προαιρετὸν γίνεται τὸ προχριθὲν ix τῆς βουλ]ς, 
ὅταν προσλάδῃ τὴν ὄρεξιν. Καὶ οὕτω συνάτεται 
προαἰρεσιν εἶναι ὄρεξιν βουλευτιχὴν τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν 
τοῦ γὰρ προχριθόντος &x τῆς βουλῆς ἐφιέμεθα προαι- 
ρούµενοι. Πᾶσα yàp βουλὴ πράξεως ἕνεχα xat διὰ 
πρᾶξιν ' xal οὕτω πάσης μὲν προαιρέσεως pou 
ἡγεῖται, πάσης δὲ πράξεως προαίρεσις. Au τοῦτοὶ 
οὐ µόνον αἱ πράξεις, ἀλλὰ καὶ τὰ χατὰ διάνοιαν, 
τινα τὰς προαιρέσεις παριστῶσι, xal στεφάνους 


10) Lemma. metricum in Α : Tijv τοῦ Βαρλαὰμ φιλοσοφίαν ὅρα. - 
1] A&neas Gaz. Theophrasto, p. 50 : Νοῦς ἀγαθὸς ἀλόγῳ σώματι χβώμενος, αὐτοχράτωρ ok γενόμενος, 


χατ) ἐξουσίαν ἄνω xal χάτω 


pstaycpel, ἕτερον αἱρούμενος προτέρου τοῦτο yàp ἡ ἀνθρώπου πρραἱρεσις, 


Non προτέρου, sed πρὺ ἑτέρου cominode exhibet codex 461. 





997 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


993 


xa κολάσεις προξενοῦσιν. "Apyh γὰρ ἁμαρτίας xat Α nostra potestate site sint. Etenim id quod ex consilio 


δικαιοπραχίας προαἰρεσίς ἐστιν kv. τοῖς ἐφ᾽ ἡμῖν 
καταγοµένη ὧν γὰρ al ἑνέρχειαι ἐφ᾽ ἡμῖν, τούτων 
καὶ αἱ πράξεις αἱ χατὰ τὴν ἑνέργειαν ἐφ᾽ ἡμῖν * ἐφ᾽ 
ἡμῖν δὲ αἱ χατὰ την ἀρετὴν ἑνέργειαι, ἐφ᾽ ἡμῖν ἄρα 
xai αἱ àpeval* χνρίως γὰρ Eg! ἡμῖν ἐστι τὰ ψυχικά 
πάντα xat περὶ ὧν βουλευόμεθα. Οὕτως αὐτεξουσίως 
143 βουλευομένων τῶν ἀνθρώπων xat αὑτεξουσίως 
προαιρουµένων, χαθ ὅσον ἄν τις προαιρῆται, κατὰ 
τοσοῦτον χαὶ μετέχει τοῦ θείου φωτὸς xal προχό- 
πτει ἓν τοῖς τῆς φιλοσοφίας ἐπιτηδεύμασι * διαφο- 
ραὶ γὰρ προαιρέσεως εἰσί. Καὶ χαθἀάπερτινὲς πηγαὶ 
ὑδάτων Ex τῶν τῆς γῆς λαγόνων ἀναπεμπόμεναι, αἱ 
μὲν ἐπιπολαίως τῆς γῆς ἐχδλύζουσιν, al δὲ µιχρὀν 
τι βαθύτερον, αἱ δὲ λίαν βαθέως, τούτων δὲ τῶν ὑδά- 


prepositum est, eligenies appetimus. Omne quippa 
consilium actionis causa et propter actionem suscipi- 
tur. Ita consilium quidem electionem antecedit, ele- 
ctio autem omnem actionem. Quocirca uon modo 
acliones, sed ea etiam qu: animo agitantur (quo 
quidem electiones exhibent), tuin coronas, tum poenas 
accersunt. Etenim electio in bis rebus qua in arbitrio 
nostro sitze sunt versans, tum peccati, tum justi ope- 
ris origo est. Nam quarum rerum facultates penes 
nos sunt, harum etiam actiones facultatibus consen- 
tane: penes nos sunt. Quamobrem cum facultates 
virtuti consentane: in nostra potes!ate sint, in no- 
Sira quoque potestate "virtutes sint .necesse est. 
Proprie enim in arbitrio nostro consistunt ea omnia 


των τὰ μὲν προσεχῶς ἐχθλύζοντα xal «fj γεύσει Υλυ- B qux animam atingunt, et de quibus deliberamus. 


xíx, τὰ δὲ βαθέως ἐξερχόμενα xal ἁλμυρίξοντα ἢ 
θεαφίζοντα (12), xat τὰ μὲν ἀφθόνως ἐκδιδόμενα, τὰ 
δὲ χατὰ μιχρὸν στάξοντα’ οὕτως xal ἐπὶ τῶν προαι- 
ῥρέσεων νόει, τὰς μὲν ταχείας εἶναι χαὶ λίαν θερµο- 
τάτας, τὰς δὲ νωθρὰς xal Ψυχρᾶς, xal τὰς μὲν 
ὅλως ἐπὶ τὰ χαλὰ τὴν ῥοπὴν κεχτηµένας, τὰς δὲ 
πρὸς τὸ ἑναντίον πάσῃ δυνάµει ἀποχλινούσας. Κατά 
γηῦν τὰς αὐτῶν διαθέσεις, xal αἱ πρὸς τὰς πράξεις 
ἀκολουθοῦσιν óppal. 


Ad hunc igitur modum libere consultantibus homi- 
nibus, ac libera item voluntate eligentibus, quatenus 


.quispiam eligit, hactenus quoque divinam lucem 


percipit, atque in philosophi: studiis progressus fa- 
cit. Varia enim electionum sunt genera. Et quemad- 
modum quidam aquarum fontes e terrze visceribus 
scaturientes, partim e superficie terre oriuntur, 
partim aliquanto profundius, partim profundissime ; 
atque harum aquarum alie e propinquo emanant 


gustuque dulces sunt, alie ex imo exeunt ac salse aut sulphurez sunt, atque item alie uberrime pro- 
fluunt, alia paulatim stillant; eodem modo in electionibus quoque cogita, alias celeres ae perquam 
fervidas esse, alias segnes et frigidas, ac rursum alias ad virtutem omnino propensas, alias ad vitium 
omnibus viribus inclinatas. Igitur quales earum affectiones sunt, tales quoque ad agendum impetus 
consequuntur. 

ΚΕΦ. IG'. Λέχει δὲ ὁ "loáoag πρὸς τὸν γεροντα.ϐ6 Cap. XVI. — Dixit autem ad senem Josaphat : 


Εἰσὶν οὖν xal ἕτεροί τινες (13) vov οἱ χατὰ ταῦτα 
χηρύττοντες ὥσπερ σύ; ἢ uóvoz εἶ σήμερον ὁ ταῦτα 
διδάσχων, xal οὕτως μισητὸν τὸν παρόντα βίον δι” 
Ἠγούμενος; 146, Ὁ δὲ ἀποχριθεὶς εἶπεν, Ἐν τῇ 
καθ) ὑμᾶς δυστυχεστάτῃ χώραταύτῃ οὐδένα γινώσκω. 
'H γὰρ τοῦ σηῦ πατρὸς τυραννὶς μυρίοις τούτονς 
θανάτοις περιέθαλε, xaX ἔργον ἔθετο μὴ τὸ σύνολον 
ἀκούεσθαι ἐν ὑμῖν τὸ τῆς θεογνωσίας χήρυγµα. Ἑν 
πάσαις δὲ ταῖς λοιπαῖς γλὠσσαις ἄδεται ταῦτα xal 
δοξάζεται, olg μὲν ὀρθοτάτῳ λόγῳ, ἄλλοις δὲ δι- 
εστραµµένως, τοῦ πολεμίου τῶν ἡμετέρων ψυχῶν 
ἐχχλίνειν αὐτοὺς τῆς εὐθείας ποιησαµένου xal ἆλλο- 
τρίαις χαταµερισαµένου δόξαις, καὶ ῥῆσεις τινὰς 
τῶν Γραφῶν ἄλλως xal οὐ xavà τὸν ἐγχείμενον νοῦν 
μεθερμηνεύειν διδάξαντος. Μία δέ ἔστιν ἡ ἀλήθεια, 
ἡ χηρυχθεῖσα διὰ τῶν ἑνδόξων ἁποστόλων xal τῶν 
θεοφόρων Πατέρων, xai ἐν τῇ χαθολιχῇ Ἐκχλησίᾳ 
τῇ ἀπὸ περάτων ἕως περάτων τῆς οἰχουμένης ἡλίου 
φαιδρότερον διαλάµπουσα, Ἴσπερ ἐγὼ χἠρυξ xai 
διδάσχαλος ἀπεστάλην σοι. 

Εἶπε δὲ ὁ Ἰωάσαφ πρὸς αὐτόν * Οὐδὲν οὖν τούτων 
ὁ ἐμὸς µεμάθηχε πατήρ; 


Suntne etiam alii nonnulli, qui eadem quz tu pr:e- 
dicent, an vero tu hodierno die solus es qui hzc 
doces, ac przsentem vitam usque adeo aversandam 
atque odio insectandam esse mones? llle autem 
ad hunc modum respondit: In hac vestra infeli- 
cissima regione neminem novi. Nam patris tui 
tyrannis innumeris mortis generibus eos mulcia- 
vit, deditque operam ne prorsus inter vos divinde 
cognitionis przdicatio audiretur. Apud reliquas au- 
tem nationes hzc cantantur ac celebrantur, ab aliis 
quidem rectissima ratione, ab aliis autem perverse, 
quippecum animarum nostrarum hostiseosa recta via 
transversos egerit, atque in alienas opiniones divise- 
rit,eosqueloca quzedam divina Scripturz aliter quam 


D germanus sensus ferat, interpretari docuerit. Czte- 


rum unaest veritas, quz ab illustribus apostolis et 
divinis Patribus przedicata est, et in catholica, atque 
ab extremis orbis finibus ad extremos usque fines 
diffusa Ecclesia sole splendidius lucet. Quam quidem 
ego ut tibi predicarem ac traderem, ad te missus sum, 

Dixit autem ad eum Josaphat : Nihilne horum 
pater meus unquam didicit? 


(12) C, εἴτε ἀφανίζοντα. Mox C, σταλάζοντα. Participio στάζοντα mihi loci Sophoclei, Ajacis initio, me- 
moria renovatur : "Apzt γὰρ ἀν]ρ εἴσω τυγχάνει, χάρα στάζων ἱδρῶτι. In. quo qui voluere jungi τυγχάνει 
χάρα στάξων, οὐ constantem hujus verbi ac participii societatem, jam satis luerunt. verbis ος Elee.ra 
refutati, Nuv δ ἀγροῖσι τυγχάνει, aliisque exemplis parilibus. Quibus et reponendum videiur, multo mae 
gi» ad rem facere atque esse opportunius si moneatur Ulysses de recente Ajacis iu tentorium reditu, addita 


capitis sudore diffluentis descripüone, quam οἱ id illi tantum significetur Alaci γ 
(13) A, ἄλλοι τινές. piene» | gnilicetur Ajacis caput jain sudare, 


, «9 


ADDENDA. 1000 


Respondit senex : Perspicue quidem, atque ut par Α Καίφησιν ὁ γέρων ' Τρανῶς μὲν xal προσηχόντως 


erat, nibil didicit. Oeclusis enim sensibus, bonum 
de industria repudiat, atque in malum libera animi 
inductione propendet. 


At vellem, inquit Josaphat, ille quoque bac do- 
ctrina imbueretur. 

Respondit senex : Hxc apud homines sunt impos- 
sibilia; apud Deum autem nihil est quod fieri non 
possit (Matth. xix). Ecquid enim scis futurumne sit 
ut patri tuo salutem afferas, atque admirando modo 
patris tui pater tandem voceris? Narratum enim mibi 
est regem quemdam exstitisse, qui praeclare admo- 
dum regiam suam dignitatem administrabat, leniter- 
que ac placide populum qui ipsius ditioni atque im- 
perio suberat tractabat, in hac autem una re labe- 
batur, quod divin: cognitionis lumine careret , atqtie 
idolorum cultu constrictus teneretur. Erat autem ei 
prubus quidam consiliarius, ac tum erga Deum píe- 
tate, tüum caeteris virtuübus ornatissimus, qui eum 
regis errore angeretur, eumque perinoleste ferret, 
atque ipsum hoc nomine coarguere iu animo bhabe- 
ret , tamen hac de causa sese reprimebat, quod ve- 
reretur, ne et'sibi et sociis suis perniciem accerseret, 
eauque utilitatem qux ex ipso ad alios promanabat 
amputaret, Occasionem autem nihilominus quzerebat, 
qua commode ipsum ad bonum pertraheret. Dixit 
igitur nocte quadam ad eum rex : Adesdum, egre- 
diamur, ac civitatem cireumeamus, num forte aliquid 
quod in rem futurum sit perspiciamus. Cum autem 
illi per utbem obambularent, lucis splendorem per 
foramen quoddam radiantem cernunt: cut, cum 
oculos adjecissent, subterraneum quoddam et caver- 
nosum dornicilium conspicantur, ín quo presidebat 
vir quidam extrema inopia laborans, ac vilibus qui- 
busdam et laceris pannis indutus. Astabat autem 
ipsius uxor, vinum ipsi temperans. Cumque ipse po- 
culum inanibus accepisset, illa suave quoddam car- 
men canens, voluptatem ipsi afferebat, saltans nimi- 
rum, 40 inaritum laudibus deliniens. Rex igitur 
aliquantisper hzc perspiciens, mirabatur quod cum 
tanta egestate premerentur, ut nec domus nec vestis 
ipsis suppeteret, tamen usque adeo lz:tam et bilarem 
vitam ducerent. Átque ad primarium suum consilia- 
rium his verbis utitur : O rem miram, o amice! 


quod scilicet, nec mihi , nec tibi, vita nostra, quam- p 


vis alioqui tanta gloria et deliciis et voluptate undi- 
que collucens, usque adeo unquam placuerit, ut 
vilis bc et darumnosa vita vecordes istos oblectat 
et exhilarat, ut qua, tametsi alioqui aspera et aver- 
sanda, faeilis ipsis ac blanda videatur. Opportunam 
autem horam nactus princeps ille consiliarius, in- 


οὐδὲν pep.áOnxe * βύων γὰρ τὰς αἰσθήσεις, τὸ ἀγαθὸν 
ἐχὼν οὐ προσδέχεται, mob; τὸ χαχὸν αὑτοπροαιρέ- 


οπως τὴν ῥοπὴν χεχτηµένος. 


Ἁλλ)' ἤθελον, φησὶν ὁ Ἰωάσαφ, xàxstvov ταῦτα 
μνηθῆναι. 

'O δὲ γέρων ' Τὰ παρὰ ἀνθρώποις, εἶπεν, ἀδύνατα, 
παρὰ τῷ 8s πάντα δυνατά ἐστι (14). TÉ γὰρ olla; 
εἰ σὺ σώσεις τὸν πατέρα σου, xol τρόπῳ θαυμαόίῳ 
γεννήτωρ τοῦ σοῦ χρηµατίσεις γεννήτορος (15); 135 
'Axfjxoa γὰρ βασιλέα τινὰ γεγονέναι πάνν χαλῶς 
τὴν ἑαυτοῦ οἰχονομοῦντα βασιλείαν, πράως τε χαὶ 
ἠπίως τῷ ὑπ' αὐτὸν κεχρηµένον λαῷ, ἓν τούτῳ δὲ 
µόνῳ σφαλλόμενον, τῷ μὴ πλουτεῖν τὸν τῆς θεογνω- 
σίας φωτισμὸν, ἀλλὰ τῇ πλάνη τῶν εἰδώλων χατ- 


B έχεσθαι. Εἶχε δέ τινα σύμδονλον ἀγαθὸν χαὶ παντοίως 


κεχοσμημένον τῇ τε πρὸς τὸν θεὸν εὐσεδείᾳ χαὶ τῇ 
λοιπῇ Ππάσῃ ἑναρέτῳ σοφίᾳ ὃς, ἀχθόμενος καὶ ὄνυσχε- 
ραίνων ἐπὶ τῇ πλάνῃ τοῦ βασιλέως xaX βουλόµενος 
αὑτὸν περὶ τούτου ἐλέγξαι, ἀνεχαιτίζετο τῆς ὁρμῆς, 
δεδοικὼς μὴ κακῶν πρόξενος ἑαυτῷ τε καὶ τοῖς αὑτοῦ 
ἑταίροις γένοιτο χαὶ τὴν γινομένην δι’ αὑτοῦ voler 
ὠφέλειαν περιχόψε:εν. Ἐζήτει δὲ ὅμως χαιρὸν εὖθε- 
τον τοῦ ἑλχῦσαι αὑτὸν πρὸς τὸ ἀγχθόν. Φησὶν οὖν tv 
μιᾷ νυκτὶ πρὸς αὐτὸν ὁ βασιλεύς * Δεῦρο δὴ, ἐξέλθω- 
μεν χαὶ ἐμπεριπατήσωμεν τὴν πόλιν, εἴ πού τι τῶν 
ὠφελούντων (16) ὀψόμεθα. Ἐμπεριπατούντων & 
αὐτῶν τὴν πόλιν, εἶδον φωτὸς αὑγὴν ἀπό τινος τρν- 
μαλιᾶς λάµμπουσαν’ χαλ, ταύτῃ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐπι- 
θαλόντες, βλέπουσιν ὑπόγειόν τι ἀντρῶδες οἴχημα, 
ἐν ᾧ προὐχαθέζετο ἀνὴρ ἑσχάτῃ συζῶν πενίᾳ xal 
εὐτελῆ τινα περιχείµενος ῥάχια. Παρίστατο δὲ ἡ 
γυνἣ αὐτοῦ olvov χιρνῶσα (17). Τοῦ δὲ ἀνδρὸς «hv 
χύλικα ἐπὶ χεῖρας λαθδόντος, λιγυρὸν ἄδουσα µέλος 
ἐχείνη, τέρψιν αὐτῷ ἔνεποίει ὀρχουμένη, χαὶ τὸν 
ἄνδρα ἐγχωμίοις καταθέλγουσα. Οἱ περὶ τὸν βασιλέα 
τοίνυν, ἐπὶ ὥραν ἱχανὴν ταῦτα χατανοοῦντες, ἐθαύ- 
µαζον ὅτι, τοιαύτῃ πιεζόµενο. πενίᾳ ὡς μήτε οἴχου 
εὑπορεῖν μήτ ἐσθῆτος, οὕτως εὐθύμως τὸν βίον διῇῆγον. 
Καὶ 136 φησιν ὁ βασιλεὺς τῷ πρωτοσυμθούλῳ (18) 
αὐτοῦ. Ὢ τοῦ θαύματος, φίλε, ὅτι ἐμοί «s καὶ σοὶ 
οὐδὲ οὕτως ὁ χαθ᾽ ἡμᾶς ποτε Ἶρεσε βίος, τοσαύτη 
δόξη καὶ τρυφῇ περ (19) διαλάµπων, ὡς f) εὐτελὴς 
αὕτη xat ταλαίπωρος ζωὴ τούτους δὴ τοὺς &vofitou; 
τέρπει, καὶ ἡδύνει λεῖος αὐτοῖς xal προσηνὴς ὁ τρα- 
χὺς οὗτος xal ἀπευχταῖος βίος χαταφαινόµενος ! 
Εὐχαίρου δὲ δραξάµενος ὁ πρωτοσύμδουλος ὥρας, 
ἔφη’ ᾽Αλιά co! ve, βασιλεῦ, πῶς 1j τούτων φαίνεται 
βιοτὴ; Πάντων, φησὶν ὁ βασιλεὺς, ὧν πώποτε ἑώραχα 
ἀηδεστάτη χαὶ δυστυχεστάτη, βδελυχτἡ τε xal ἆπο- 
πρόπαιος. Τότελέχει πρὸς αὐτὸν 6 πρωτοσύμµδουλος 


(14) Marc. x, 27 : Παρὰ ἀνθρώποις ἀδύνατον, ἀλλ οὗ παρὰ τῷ 8eip* πάντα γὰρ δυνατά ὲστι παρὰ τῷ 


cq. Cf. similia apud Matth. xix, 26. ' 


TE Lemma metricum in À : Τὴν τοῦ Βαρλαὰμ προφητείαν voy foe. 


16) C, ὀφειλομένων. 
(117) A sine οἶνον. 


(18) Joannes Hier. Vita Joann. Daniasc. p. 245 : Ὁ δὲ τῶν Σαρακηνῶν ἀρχηγὸς, τὸν Ἰωάννην εἶσχαλε- 
σάµενος, προεχειρίζετο πρωτοσύμθουλον. Videtur nomen πρωτηοσυμθούλου respondere επι apud 
Arabes dignitau, que est bmir-alomarai. Adi Reisk. ad Constant. Porphyrog. Cerim p. 806 ed. N 

(49) [n C est e«currectione recentiore χαίπερ. Scd περ alibi sic adhibetur * cf, p. 158 et 140. 





1001 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1002 


Οὕτως ὧν, εὖ ἴσθι, βασιλεῦ, xal πολλῷ χαλεπώτε- Α quit : Tu vero, o rex, cujusmodi tandem borem vi- 


ρος Ó καθ ἡμᾶς λελόγισται βίος τοῖς ἑπόπταις καὶ 
μύσταις τῆς ἀῑδίου δόξης ἐχείνης καὶ τῶν πάντα 
vouy ὑπερδαινόντων ἀγαθῶν * a( τε χρυσῷ χαταστ!λ- 
δουσαι οἰχίαι χαὶ τὰ λαμπρὰ ταῦτα ἑνδύματα, xal 
à λοιπὴ τοῦ βίου τούτου τρυφὴ, σχυδάλων τε xal 


ἁμαρῶν slav ἁηδέστερα τοῖς ὀφθαλμοῖς τῶν εἰδότων , 


τὰ ἀνεχδιήγητα χάλλη τῶν ἐν οὐρανοῖς ἀχειροτεύχτων 
σχηνωµάτων (20), τῆς θεοὈφάντου τε στολῆς καὶ 
τῶν ἀφθάρτων διαδηµάτων, ἃ ἠτοίμασεν 6 θεὺς 
τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν (21), ὁ πάντων Δημιουργὸς xat 
137 Κύριο. Ὃν τρόπον γὰρ ἀνοηταίνειν ἡμῖν 
οὗτοι ἐλογίσθησαν, πολλῷ πλέον ἡμεῖς, οἱ τῷ κόσμφ 
περιπλανώµενοι xal αὑταρεσκοῦντες iv τῇ Φευδο- 
μένῃ ταύτῃ δόξῃ xal ἀνοήτῳ τρυφῇ, θρήνων ἑαμὲν 
ἄσιοι xa δαχρύων ἓν ὀφθαλμοῖς τῶν γευσαµένων τῆς 
γλυχύτητος τῶν ἀγαθῶν ἐχείνων, 


tam 6490 existimas? Omnium, inquit ille, quas on- 
quam viderim, insuwavissimam et miserrimam, ex« 
secrationeque dignam et aversandam. Tunc ait ad 
eum primarius ille consiliarius : Ad eumdem 
ita modum, mihi crede, o rex, ac multo etiain acer- 
bior vita nostra iis esse videtur, qui sempiternaun 
illam gloriam, ac bona illa que omnem mentis ca- 
ptum superamt, contemplantur atque cognoscunt. 
Atque auro rntilantes aedes, ae przclara bac indu- 
menia, csterzeque vitz deliciae, iis qui coelestium 
tabernaculorum non manu factorum, vestisue di« 
vinitus context», ace diadematum corruptionis omnis 
experliun, qu: rerum omnium architectus ac Do- 
minus diligentibus se praeparavit, stercoribus et coeno 


p fetidiores videntur. (1 Cor. u). Quemadinodum enim 


isti judicio nostro ac sententia desipiunt, ita etíam , 


ac multo magis, nos qui in mundo oberramus, atque in mendaci hac gloria stultisque deliciis nobis pla 
cemus, in eorum oculis qui bonorum illorum dulcedinem degustarunt, luctu et lacrymis digni sumus. 


"U δὲ βασιλεὺς τούτων ἀχούσας, xat ἓννεὺς ὥσπερ 
Υενόμενος, ἔφη ' Τίνες οὖν ἐχεῖνοί εἰσιν οἱ κρείττονα 
τῆς καθ) ἡμᾶς χεκτηµένοι ζωήν; Πάντες, φησὶν ὁ 
πρωτοσύμµόθουλος, οἱ τὰ αἰώνια προτιµήσαντες τῶν 
προσχαίρων. Αὖθις οὖν τοῦ βασιλέως μαθεῖν ζητοῦν- 
τος tiva τὰ αἰώνια, φησὶν ὁ ávfp* Βασιλεία (39) 
ἁδιάλοχος, xal ζωὴ μὴ ὑποκειμένη θανάτῳ, xal 
π)οῦτος µηδέποτε ὑφορώμενος πενίαν, χαρά τε xal 
εὐφροσύνη πάσης ἀμέτοχος λύπης καὶ ἀχθηδόνος, 
καὶ εἰρῆνη διηνεχὴς ἐλευθέρα πάσης ἔχθρας xal 


His autem verbis perculsus rex, inquit : Quinam 
igitur illi sunt qui prastantiorem nobis vitam agunt? 
Ümnes, inquit ille, qui sempiterna caducis et fragili- 
bus prztulerunt. Cumque rex rursum quanam sem- 
piterna illa essent quzesivisset; respondit ille : Re- 
gaum ab omni successione alienum, 36 vita morti 
minime obnoxia, et opes egestatem non metuentes, - 
letitia item et oblectatio ab omni mosstitia et dolore 
sejuncta, paxque perpetua , et ab omni inimicitia et 
contentione libera. His bonis, quibus divinitus fiui 


φιλονειχίας. Τούτων οἱ καταξιωθέντες ἀπολαύειν, Ὁ contigerit, beati illi ac sepe beati; vitam enim omni 


paxápiot, xai τοῦτο πολλάκις (25) * ἄλυπον γὰρ xal 
ἄμοχθον ζήσουσιν εἰς αἰῶνας ζωὴν, πάντων τῶν 
ἡδέων χαὶ τερπνῶν τῆς τοῦ θεοῦ βασιλείας ἀμογητὶ 
ἀπολαύοντες, καὶ τῷ Χριστῷ ἀτελεύτητα συµδασι- 
λεύοντες, Καὶ» Τίς ἄξιος τούτων ἐπιτυχεῖν ; εἰπόν- 
τος τοῦ βασιλέως, ἐχεῖνος ἀπεχρίνατο * Πάντες οἱ 
τῆς ἐκεῖσε ἁπαγούσῃς ὁδοῦ ὁραξάμενοι * ἀχώλντος 
γὰρ ἡ εἴσεδος τοῖς θελήσασι µόνον (24). Ὁ δὲ βασι- 
λεύς᾽ Καὶ τίς, φησὶν, f ἐχεῖσε φέρουσα τρἶδος ; Πρὸς 
ὃν ἔφη ὁ λαμπρὸς 138. τὴν φυχὴν ἐχεῖνος * Τὸ γι- 
νώσχειν τὸν µόνον ἀληθινὸν Bebv, καὶ Ἰησοῦν Χρι- 
στὸν (25) τὸν μονογενη αὐτοῦ Υἱὸν xal «b ἅγιον 
καὶ φωοποιὸν Πνεῦμα. 

Ὁ τοίνυν βασιλεὺς, τῆς ἁλουργίδος αύνεσιν ἔχων 
ἀξίαν (26), ἔφη πρὸς αὐτόν: Καὶ τί τὸ χωλῦσάν σε 
µέχρι τοῦ νῦν μὴ Ὑνωρίααι pot περὶ τούτων ; Οὐκ 
ἀναθολῆς γὰρ xaX ὑπερθέσεω; ἄξιά µοι δοχεῖ ὑπάρ- 
χειν ταύτα, εἶ Ὑς ἀληθή τυγχάνει’ εἰ δὲ ἀμφίδολά 
ἐστιν, ἑμπόνως δεῖ ζητῆσαι μέχρις ὅτου τὸ ἀναμφί- 
λεκτον εὕροιμι. Οὐκ ἀμελείᾳ, φησὶν ὁ àvho, 1| ῥᾳ- 
θυµίᾳ συνεχόµενος, περὶ τούτων ὤκνησά σοι γνωρί- 


(20) Conf. p. 17, n. 54’. 


labore et maestitia vacuam in. omne zevum ducent , 
omnibus regni Dei jucunditatibus et oblectamentis 
sine u:lo labore frueites, 96 eum Christo in perpe- 
tuum regnantos. Cumque rex dixisset : Quisnam 
taudem bzc consequi promerebitur ? respondit ille ; 
Omnes qui vitam illuc ducentem arripuerint; aditu 
enim nemo prohibetur, qui modo voluerit. Tum rex : 
Et quinam, inquit, est vía qua illuc itur? Respondit 
ille preclari animi vir: Cognoscere solum verum 
Deum, et Jesum Christum unigenitum ipsius flliui , 
et sauctum ac vivificum Spiritum (Joan. xvii). 


Rex igitur, regla sane prudentia praditus, ad eum 
iaquit : Et quiduam bactenus te prohibuit, quominus. 
mihi bsec exponeres ? Neque enitn haee cunctatione ac 
dilatione mihi digna esse videntur, si quidem vera 
sunt, Quod si dubia sunt, sedulo et accurate investi- 
gandum est, quoadusque ea citra ullam ambiguitatem 
sc dubitationem inveniamus. Non negligentia et so- 
cordia factum est, ait ille, ut tibi bec exponere 


21) Jacob. 1, 12 : Λήψεται στέφανον, ὃν ἑπηγγείλατο ὁ Κύρως τοῖς ἁγαπῶσιν αὐτόν. 
m Lemma est metricum it codice À : Τίνα τὰ αἰώνια ἀγαθὰ ὅρα. 


25) A, καὶ τρὶς t. xal πολλάχις * e correctione. 
Conf. p. 144. 


(24 | 
(a Joan. xvn, 9 : Λὕτη δὲ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωὴ, ἵνα Υινώσκωσί σε τὸν µόνον ἀληθιὸν Gsbv, καὶ ὃν 


ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν. 
(26) 6, τοίνυν ὁ 
Billii, lectio. 


PATROL. 65, XCVI. 


βασιλεὺς, βασιλιχωτάτην ἔχων σύνεσιν' qus fuit interpretum, Georgii Trapezunui ae 


1003 


ADDENDA. 


1004 


cunctarer, cum vera sint atque ab omni dubitatione Α σαι, ἀληθή περ ὄντα xal πάντη ἀναμφίλεχτα, ἀλλὰ 


remota; verum quod excellentem ϱρἱοτί tux» magui- 
ludjnem vererer, atque illud meiuerem, ne tibi gra- 
vis ac molestus essem. Quocirca si mibi famulo tuo 
hoc imperas, uL te de his rebus in posterum submo- 
eam , imperio tuo obsequar. Sane, inquit rex , non 
interdiu solum, sed etiam qualibet hora mihi harum 
rerum memoriam renova. Neque eniin negligeui:er ac 
perfuuctorie , verum summo studio ac fervore his 
rebus aniinum intendere opor.et. Audivi igitur, ait 
liarlaam, hunc regem deinceps pie ac religiose vitam 
instituisse, presentisque vilze currieulo placide ac tran« 
quille confecto, sempiternam beatitudinem consecu- 
tum esse. Quamobrem αἱ quis etiam patrem tuum 
de his rebus tempestive admoneat, fortassis inteiliget 
atque exploratum habebit quantis malis implicitus 
leneatur, atque ab iis sese avertens, quod bonum 
e t, amplectetur (11 Pet. 1). Nam in presentia qui- 
dem eacus est, οἱ manu tentans , ut qui vero lumine 
sese orbarit , atque ad impietatis tenebras transfu- 
gerit. 

Dixit autem ad eum Josaphat : De patre meo, quod 
Dominus jusserit, fiat. Nam ipsi, velut etiam abs te 
dictum est, ea omnia possibilia sunt, qua apud ho- 
inines impossib:lia esse videntur. Ego vero per exi- 
mios ac singulares tuos sermones , vanitatis przesen- 
tium rerum pertzsus, ab bis quidem omnino animum 
abducere constitui, ac tecum, quidquid mihi vitze 
superest, traducere, ne per fluxa et fragilia sempi- 
ternorum bonorum et omni interitu alienorum fructu 
excidam. 


. Respondit senex : Si hoc feceris, prudentissimo 
cuidam juveni, quem copiosis atque illustrissimis pa- 
rentibus natum esse intellexi, similem te prebebis. 
Cui cum pater nobilis cujusdam atque in primis co- 
piosi viri flliam insigni pulchritudine prodita 
despondisset, ac de hujusmodi matrimonio cum filio 
sermonem conseruisset , quidque in animo haberet 
exposuisset, hzc ut ille audivit, quas: absonum quid- 
dam ac preposterum, hujusmodi rem excutiens, re- 
licto patre profugit. Cumque iter faceret, apud senem 
quemdam pauperem, ut a diei zstu sese recrearet, 
divertit. 


Fili& porro senis illius quz& unica illi virgo erat, 
pro foribus sedens, manibus operabatur, ore autem 
Deum sine ulla intermissione laudabat, ex intimo 
pectore gratias ipsi agens. lpsius autem laudenr ju- 
venis audiens, ait ; Quodnam, o puella, tuum institu- 
wm est ? Et quam ob causam , cum in tanta vilitate 
οἱ jnopia verseris, tanquatmo ob ingentia benelicia 


accepta, horum auctorem laude afíicis? Ipsa autem 


ad eum respondit: An nescis quod quemadinoduin 
ος guum pbarmacum e magnis plerumque uor- 


bis bominem eripit, eodem modo etiam ob parvas 


(27) Petr. 11 Epist. 1, 9. Lexicon in codice 9408 


τὸ ὑπερέχον αἰδούμενος τῆς σΏς δόξης, μὴ ποτε 
ὀχληρότερός σοι φανείην. El οὖν προστάσσεις τῷ oo 
οἰχέτῃη ὑπομιμνήσχειν σοι εἰς τὸ ἑξῆς περὶ τούτων, 
τῷ σῷ ἔσομαι χαθυπηρετῶν προστάγµατι. Na, 
φησὶν ὁ βασιλεύς μὴ καθ) ἡμέραν µόνον, ἀλλὰ xal 
bg" ἑχάστης ὥρας τὴν τούτων μνήμην διηνεχῶς 
ἀναχαίνιζε' οὐχ ἁμελῶς γὰρ χρὴ τούτοις προσέχειν, 
ἁλλὰ xal λίαν θερμῶς xal σπουδαίως. ᾽Ακηχόαμεν 
οὖν, φησὶν ὁ Βαρλαάμ, εὐσεδῶς τὸν βασιλέα τοῦτον 
ζῆσαι τὸ ἑξῆς, xat, ἀχυμάντως τὸν παοὀντα διανύ- 
σαντα βίον, τῆς μελλούσης μὴ ἀποτυχεῖν µαχαριυύ- 
τῆτος. El τοίνυν xai τῷ σῷ πατρὶ τοιαῦτά τις ἐν 
ἐπιτηδείῳ προσυπομνήσει χαιρῷ, A39 τάχα σνυν- 
ᾖσει χαὶ γνώσεται ὅσοις συνεσχέθη καχοῖς, xat, τού- 


B των ἐχχλίνας, ἐχλέξεται τὸ ἀγαθόν ^. ἐπεὶ τό γε νῦν 


ἔχον τυφλός ἐστι, µυωπάζων (27), τοῦ ἀληθινοῦ φω- 
tbe ἑαυτὸν ἁποστερήσας, αὐτομολῶν δὲ πρὸς τὸ τῆς 
ἀσεθείας σχύτος. 


Έ πε δὲ ὁ Ἰωάσαφ πρὸς αὐτόν) Τὰ μὲν τοῦ ἐμοῦ 
πατρὸς ἄγοιτο Κύριος (28) χαθὼς κελεύει’ αὐτῷ 
γὰρ, χαθὰ δὴ xal εἶπας (29), πάντα δυνατὰ καθέστηχε 
τὰ παρὰ ἀνθρώποις ἀδύνατα ᾿ ἐγὼ δὲ, διὰ τῶν cuv 
ἀνυπερθλήτων ῥημάτων, τῆς τῶν παρόντων χατα- 
γνοὺς µαταιότητος, ἀποστῆναι μὲν τούτων πάντη 
διανενόηµαι, καὶ μετὰ σοῦ τὸ λοιπὸν τῆς ζωῆς µου 


διανύσαι, ἵνα μὴ διὰ τῶν προσχαίρων τούτων xal 
C ῥευστῶν τῆς τῶν αἰωνίων καὶ ἀφθάρτων ἐχπέσω 


ἀπολαύσεως. 


Πρὸς ὃν 6 γέρων ἀπεχρίνατο. El τοῦτο ποιἠσεις, 
ὅμοιος ἔσῃ νεανίσχῳ τινὶ φρονιµωτάτῳ, περὶ οὗ ἀχέ- 
xoa πλουσίων γεγονέναι xal ἑνδόξων γονέων * itt 
ὁ ratto μνηστευσάμενος τὴν θυγατἐρα τινὸς τῶν 
εὐγενείᾳ καὶ πλούτῳ διαφερόντων λίαν ὡραιοτάτην, 
κοινολογησάµενος δὲ πρὸς τὸν παῖδα περὶ τοῦ γάμου, 
xai ὅπως fjv αὐτῷ μελετώμενα ἀπαγγείλας, ἀχούσας 
ἐχεῖνος, xal ὡς ἁπηχές τι xa! ἄτοπον ἁποσεισάμε- 
vog τὸ πρᾶγμα, φυγὰς ᾧχετο καταλιπὼν τὸν πατέρα. 
Πορευόμενος δὲ ξενίξεται ἐν οἰχίᾳ Υηραιοῦ τινος πὲ- 
νητος, τοῦ χαύσωνος τῆς ἡμέρας ἑαυτὸν δ.αναπαύων. 


1/40 Ἡ δὲ θυγάτηρ τοῦ πένητος, μονογενὴς υὖσα 


D καὶ παρθένος, χαθεζοµένη πρὸ τῶν θυρῶν, εἰργά- 


ζετο μὲν ταῖς yepo*, τῷ δὲ στόµατι ἁσιγήτως τὸν 
Θεὸν εὐλόγει εὐχαριστοῦσα αὐτῷ Ex βαθέων φυχῆς. 
Τῶν ταύτης δὲ Όμνων ἀχούσας, ὁ νέος ἔφη Ti σου, 
γύναι, τὸ ἐπιτήδευμα; χάριν δὲ τίνος, οὕτω περ 
οὖσα εὐτελῆς xat πτωχὴ, ὡς ἐπί τισι µεγάλοις δω- 
ρήμασιν εὐχαριστεῖς, τὸν δοτῆηρα ὑμνοῦσα; Ἡ δὲ 
πρὸς αὐτὸν ἀπεχρίνατο * Οὐχ οἶσθα ὅτι, χαθάπερ 
φάρµακον μιχρὸν ἐχ μεγάλων νοσημάτων πολλάκις 
ῥύεται τὸν ἄνθρωπον, οὕτω δᾗ xal τὸ ἐπὶ τοῖς μικροῖς 


: Μυωπάζω, ὀφθαλμιῶ. OEcumenius ad Petri locum : 


Μυωπάξειν δὲ τὸ τυφλώττειν εἴρηται, ἀπ τῶν ὑπὸ τὴν γῆν μυῶν, τυφλῶν εἰς ἅπαν διατελούντων 


E Malim ἅγοι ὁ K. 
(29) Cf. p. 154, cum n. 14. 





1005 . 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1006 


εὐχαριστεῖν τῷ θεῷ μεγάλων πρόξενον (00) γίνεται; A res Deo gratias agero , ingentia bona conciliat Ἡ Ego 


Ἐγὼ τοίνυν, θυγάτηρ οὖσα γέροντος πτωχοῦ, εὖχα- 
ριστῶ ἐπὶ τοῖς μιχροῖς τούτοις καὶ εὐλογῶ τὸν θεὸν, 
εἰδυῖα ὡς ὁ ταῦτα δοὺς xal μείζονα δύναται δοῦναι. 
Καὶ ταῦτα μὲν περὶ τῶν ἔξωθεν xal οὐχ ἡμετέρων, 
ἐξ ὧν οὔτε τοῖς πολλὰ κεχτηµένοις 1ζ] τι προσγί- 
νεται χέρδος (ἵνα μὴ εἴπω ὅτι καὶ ζημία πολλάκις), 
οὔτε τοῖς ἑλάττονα λαδοῦσιν ἐπέρχεται βλάδη, τὴν 
, αὐτὴν ἀμφοτέρων ὁδευόντων ὁδὸν καὶ πρὸς τὸ αὐτὸ 
ἐπειγομένων τέλος. kv δὲ τοῖς ἀναγχαιοτάτοις xal 


igitur pauperis senis fllia, ob exigua hzc gratias ago 
ac Dominum laudibus aflicio, iliud nimirum explo- 
ralum habens , quod qui hxc dedit, majora quoque 
dare potest. Atque hzc quidem de rebus externis ae 
minime nostris, ex quibus nec his qui multa possi- 
dent fructus ullus, imo etiam s»pe damnum oritur, 
nec his qui pauciora acceperunt, incommodum ullum 
ac detrimentum existit, quippe cum utrique eamdem 
viam obeant , atque ad eumdem finem contendant. 


χαιριωτάτοις πολλῶν ἀἁπήλαυσα καὶ µεγίστων τοῦ — At in iis qux magis necessaria majorisque momenti 
Δεσπότου µου δωρηµάτων, οὐμενοῦν ἑχόντων ἀριθμὸν — Sunt, multis maximísque , atque adeo innumeris be- 
3| εἰχασμῷ ὑποπιπιόντων. Κατ εἰχόνα γὰρ Θεοῦ  neficiis a Deo affeeta suin ; etenim ad Dei imaginem 
Υεγένηµαι καὶ τῆς αὐτοῦ γνώσεως Ἠξίωμαι, xav — condito, ipsiusque cognitione imbuta, et ratione prz- 
λόγῳ παρὰ πάντα τὰ ζῶα χεχόσµημµαι, χαὶ ἐκ θα- ter omnia animantia exornata, et ex morte, per 
vátou πρὸς τὴν ζωὴν ἀναχέχλημαι διὰ σπλάγχνα B viscera misericordis Dei nostri ad vitam revocata 
ἑλέους θεοῦ ἡμῶν (51), xat τῶν αὐτοῦ µετέχειν ΒΊΠΙ , ac percipiendorum ipsius sacramentorum po« 
μυστηρίων ἑξουσίαν ἔλαθον, xal ἡ τοῦ παραδείσου  testatem accepi. Denique paradisi porta patefacta 
θύρα ἀνέφχται, ἀχώλυτον, εἴπερ θελήσω, mapéyoucá est, liberum mihi, si quidem voluero , aditum prz- 
μοι thv εἴσοδον. Τῶν τοσούτων οὖν xal τοιούτων — bens. De tot igitur ac tantis beneficiis, quorum pau- 
δωρηµάτων, ὧν knlanc µετέχουσι πλούσιοί τε xal peres zque ac divites participes sunt, dignas Dco 
πένητες, ἀξίως εὐχαριστῆσαι πάντη µοι ἀδύνατον: — gratias agere prorsus nequeo. Quod si exiguam hane 
εἰ δὲ χαὶ τὴν μιχρὰν 142 ταύτην ὑμνολοχίαν οὐ quoque laudem ei qui me tot muneribus cumulavit 
*pocá£o τῷ δωρησαμένῳ, ποίαν ἔξω ἁπρλογίαν ; minime obtulero, quam tandem excusationem habi- 
tura sum? 


"O δὲ νεώτερος τὴν πολλην αὐτῆς ὑπερθαυμάσας Juvenis autem ingentem hanc prudentiam adm:- 
σύνεσιν, τὸν αὐτῆς προσκαλεσάµενος πατέρα, Δός rans, accito ipsius patre: Da mibi, inquit , filia 
μοι, qn3t, τὴν θυγατέρα σου Ἠγάπησα γὰρ τὴν σύν- — tuam (siquidem ipsius prudentiam ac pietatem amore 
εσιν αὑτῆς xal εὐσέδειαν. 'O δὲ Υέρων ἔφη: Οὐκ  complector). Senex autem ait : Non licet tibi, qui 
ἔξεστί σοι ταύτην λαθεῖν τὴν πένητος θυγατέρα, ,, divitibus et copiosis parentibus ortus es, banc pau- 
πλουσίων ὄντι γονέων. Αὖθις δὲ 6 νέος, Ναὶ, qnot, ' peris viri filiam accipere. Rursum autem juvenis ait : 
ταύτην λῆψομαι, εἴπερ οὐχ ἀπαγορεύεις - θυγάτηρ — Certe hanc accipiam, nisi tu prohibeas. Etenim filia 
YÁp pot µεµνῄστευται εὐγενῶν xal πλουσίων, xai, quzdam nobilis ac dives mihi desponsa fuerat; ve- 
ταύτην ἀποσεισάμενος, φυγῇ ἐχρησάμην ' τῆς δὲ o^; rum ea repudiata atque abjecta , in fugam tne dedi. 
θυγατρὸς διὰ τὴν εἰς Θεὸν εὐσέδειαν καὶ τὴν vouvey? Contra filie tuz, ob ipsius erga Deui pietatem ac 
. σύνεσιν ἐρασθεὶς, συναφθῆναι αὐτῇ προτεθύµηµαι. — prudentiam amore correptus, matrimonio eum ea 
Ὅ δὲ Ὑέρων πρὸς αὐτὸν Égnoc»- Οὐ δύναµαί σοι iungi paratus sum, Senex autem ad ipsum ait : Eam 


ταύτην δοῦναι τοῦ ἀπαγαγεῖν Ey τῷ οἴχῳ τοῦ πατρός 
σου xal τῶν ἐμῶν χωρίσαι ἀγκαλῶν * μονογενὴς γάρ 
pot ἐστιν. AX)! ἐγὼ, φησὶν ὁ νεανίσχος, παρ᾽ ὑμῖν 


tibi dare nequeo, ut in paternam domum abducas , 
atque a meis ulnis abstrahas, unica enim mihi est. 
At ego, inquit juvenis , apud vos manebo, vestram- 


(30) Codd. πρόξενος. Jam monui nec semel de illis solcecismis quos currens fundit describentium cata- 
mus, aC corrigendis. Sie pag. 112, est in A χεφαλὰς... προδεθληχότας, in C προθεθληχυίας, quod 
sumpai. Sebastianus edidit in fragmento paraphraseos Lvcoplronicz, τοὺς δυσφράστους τῶν αἰνιγμάτων 
ὁδούς, quod nuper repetiit vir doctiss. Si codex habet τούς, fuit tamen τάς edendum. Supra, p. 32, A 
exhibet συχνάζων τοῖς προόδοις, C meliorem fereute scripturam ; sed, vel sine C, τοῖς mutassem, ni fuis- 
sem ipse passus aliquid. Nuper locus Dexippi e Constantini Thematibus i, 9, sic fuit a viris dd. editus : 
Ἔπίδαμνον ἐς ὕστερον Δυῤῥάχιον μετονομασθεῖσαν, πόλιν τῆς Μακεδονίας μεγάλην xai εὐδαιμονοῦντα. - 
Miraws in Dexippo solccismuim, quem nec in Constantinum cadere facile putaverim, quasivi Constan- 
tini Meursio-Lamianum textum, et oculis lzetis legi, μεγάλην xat εὐδαίμονα οὖσαν. ln suis ad Coustanti- 
num illum notis Reiskius librariis plus zequo tribuit. Putabat, ad pag. 952, B 10, Constantinum scri- 
peisse τοῖς προῤῥηθεῖσι ἀναδάνραις, quod est librarii properantis, vel, si forte auctoris ipsius, auctoris 
ipsius etiam properantis ac lideliorem nacti librarium, editorem quoque fideliorem. Nam tales lapsus 
sunt non tacile quidem corrigendi, adeo magna est nostra criticorum cirea nugulas diligentia, imo su- 
perstitio, sed corrigendi omnino ; atque eum scriptoribus quos edimus agendum nobis est, ut nobiseum 
ab aliis agi cupimus. Qu: ibi plurima cumvlavit Reiskius, et qua possent addi plurima, eo plerumque 
modo tractanda videntur. Velim etiam absiinuisset loco Sophocleo QE. C. 1676, ubí Antigone aii de se 
ac sorore, Ἱδόντε xai παθούσα. Eo enim in exemplo mira magis accidit mihi generum dissimilium junetura 
quam ipsum masculinum genus. Est euim id solecismi inter atticismos. Sic, in Electra 1001, Chrysothe- 
imis de se ac sorore λαθόντα ait ; sic; iu Antigona 567, τῷ malos τώδε dicitur de Antigona et Ismene ; Taib 
ἐμώ in. Euripidis Supplicibus de duabus Adrasti filiabus, v. 431, ubi Markl.; sic Plato, Phiedr., ἡμῶν ἐν 
ἑκάστῳ δύο τινὲ ἑστὸν ἰδέα ἄρχοντε xal ἄγοντε * ubi Heind, p. 222. Adde Matthie Gr. Gr. $ 496: Heyu. 
ad How. t. VH, p. 420 ; Ast. ad Sym. Plat., ubi τὼ θεά. Notissiumum τὼ χεῖρε est. 

($4) Luc. 1, 78. Cf. p. 94, 9. 





1007 


ADDENDA. 


1003 


que vite raione.n suscipiam ; ac postea , luculenta A μενῶ, xol τὴν ὑμῶν ἀναδέξομαι πολιτείαν. Εἶτα χαὶ 


veste abjecta, senis illius vestes petiit, iisque se in- 
duit. Cumque iile ipsum diu multumque tenlasset£ , 
variisque modis ipsius animum explorasset, ut eum 
ment.$ gravitate praeditum esse cognovit, nec &lulto 
quodam amore obsessum filiam suam in matrimo- 
nium petere , verum pietatis studio pauperem vitam 
amplexari, eamque glorie suz ac nobilitati antefor- 
re, arrepta ipsius manu in conclave suum eum in- 
iroduzit, et ingentes opes illic reconditas , atque 
innumerabilem pecuniarum molem , quantamque 
juvenis ille nunquam viderat, ipsi comionstravit. 
Aitque ad eum : Fili, hzc omnia tibi dono do, pro- 
pierea quod mearum opum hzres esse in animum 
induxisti. Qua baereditate percepta , ille omnes terrae 
divites et elaros homines superavit. 


Car. XVII. — Dixit autem Josaphat ad Barlaam : 
Apte sane hzc etiam narratio rerum mearum statum 
exprimit, ac proinde de me quoque h:ec abs te dicta 
esse existimo. Verum quodnam tandem est illud 
experimentum per quod animi mei constantiam ex- 
ploratam habere cupis ?. 

hespondit senex : Equidem ipse etiam periculum 
feci, et intellexi quanta in te mentis prudentia a'que 
constantia , quamque rectus et integer tibi apimus 


sit; verum actionis tuse finis hze conlirmabit. Hujus . 


rei gratia flecto genua mea ad Deum nostrum 
(Ephes. 1), qui in Trinitate celebratur, ad eum, 
inquam, qui omnia, tam qua aspectu seniiuntur 
quam qua oculorum sensum fugiunt procreavit; qui 
vere ac sempiterne est, nec gloriosi status sui aut 
principium unquam habuit, aut finem babiturus est : 
ad illum, inquam, metuendum atque omnium rerum 
prapotentem , bonumque et ad miserationem pro- 
pensum, ot cord.s tui oculos illuminet , detque tibi 
spiritui sapientiz et revelaiionis ad ipsius agnitio- 
nem, ut cognoscas qu: sit spes vocationis Lua , et 
qui diviti glori: bzreditatis ipsius in sanctis, et 
qu& supereminens illa magnitudo potentis ipsius in 
nos qui credidimus, ut jam non sis hospes et adve- 
i3, sed civis sanctorum et domesticus Dei (Ephes. 1), 
superzdificatus super fundamentum apostolorum et 
prophetarum , ipso summo angulari lapide Jesu 
Christo, in quo omnis zedificatio consructa crescit 
in templum sanctum in Domino (Ephes. 1). 
Josaphat autem ingenti animi compunctione alfe- 
cus, dixit: Hzc scilicet. omnia ipse quoque scire 


τὴν λαμπρὰν ἀποθέμενος ἐσθῆτα, τὰ τοῦ γέροντος 
αἰτησάμενος περιεθάλλετο. Πολλά δὲ ἐκχεῖνος ἔχπει- 
ῥράσας αὑτὸν xai ποιχίλως τὸν αὐτοῦ δοχιµάσας λο- 
γισμὸν, ὡς ἔγνω σταθερᾶς ὑπάρχειν αὐτὸν διαν»ίας 
xai ὡς οὐχ ἔρωτι ἀφροσύνης χατεχόµενος αἰτεῖται 
τὴν αὐτοῦ θυγατέρα, ἀλλ ἔρωτι εὐσεθείας εἴλετο 
πενιχρῶς ζᾖν, ταύτην προχρίνας τῆς αὐτοῦ δύξης xat 
εὐγενείας, κρατῄσας αὐτὸν τῆς χειρὸς, εἰσίγαγεν εἰς 
τὸ ἑαυτοῦ ταμιεῖον, xal ὑπέδειξε πλοῦτον πολὺν 
ἀποχείμενον αὐτῷ xai χρημάτων ἀναρίθμητον brxov, 
ὅσον οὐ τεθέατο πώποτε ὁ νεανίσχος. Kal φησι πρὸς 
14.3 αὐτόν ' Τέχνον, ταῦτα πάντα σοι δίδωµι, ἀνθ᾽ 
ὧν ἠρετίσω τῆς ἑμῆς θυγατρὸς àvhp γενέσθαι, Υενέ- 
σθαι δὲ χαὶ κληρονόμος τῆς ἐμῆς οὐσίας (33). νπερ 


D κληρονοµίαν κατασχὼν, ἐχεῖνος πάντας ὑπερΏρε τοὺς 


ἑνδόξους τῆς yr; καὶ πλουσίους. 

ΚΕΦ. IZ'. Eire δὲ ὁ Ἰωάσαφ πρὸς τὸν Βαρλαάμ * 
ΠἩροσηχόντως xai αὕτη τὰ χατ ἐμὲ παρίστχσιν ἡ 
διήγησις * ὅθεν σοι xal περὶ ἐμοῦ ταῦτα λελέχθαι 
δοχῶ. ᾽Αλλὰ τίς ἡ πεῖρα δι ἧς Υνῶναι ζητεῖς τὸ 
σταθερὸὺν τῆς ἐμῆς διανοίας; 


Καὶ à γέρων ἔφη ^. Ἐγὼ μὲν χαὶ πεπείραχα Ίδη 
xai ἔγνωχα ὁποίας ὑπάρχεις ἐχέφρονος χαὶ σταθερᾶς 
διανοίας καὶ φυχῆς τῷ ὄντι εὐθυτάτης. Αλλά τὸ 
τέλος τῆς κατὰ σὲ πράξεως βεθαιώσει ταῦτα. Τοῦ- 
του (35) χάριν χάµπτω τὰ Υόνατά µου πρὸς τὸν ἐν 
Τριάδι δοξαζόμενον θεὸν ἡμῶν, τὸν πάντων δηµιουρ- 
γὸν ὁρατῶν τε xal ἁοράτων, τὸν ὕντως ὄντα xat ἀεὶ 


C ὄντα, μήτε ἀρχὴν ἑσχηκότα πώποτε τῆς ἑνδόξου 


ὑπάρζεως αὐτοῦ, µήτ) ἔχοντα τέλος, τὸν φοδερὸν 
xai παντοδύναμον, ἀγαθόν τε χαὶ εὔσπλαγχνον, ἵνα 
φωτίσῃ τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς χαρδίας σου, χαὶ δφη 
σοι πνεῦμα σοφίας xal ἀποχαλύφεως ἐν BAS ἔπι- 
γνώσει αὐτοῦ, εἰς τὸ εἰδέναι σε τίς ἐστιν dj Er 
τῆς χλήσεως αὐτοῦ, καὶ τίς ὁ πλοῦτος τῆς δόξης 
τῆς χληρονοµίας αὐτοῦ àv τοῖς ἁγίοις, xal εί τὸ 
ὑπερδάλλον μέγεθος τῆς δυνάµεως αὑτοῦ εἰς ἡμᾶς 
τοὺς πιστεύοντας (54), ἵνα µηχέτι ξένος ἔσῃρ xol 
πάροιχος, ἀλλὰ σνµπολίτης τῶν ἁγίων χαὶ οἰχεῖος 
θεοῦ, ἐπφῴχοδομημένος ἐπὶ τῷ θεµελίῳ τῶν ἁπρατό- 
λων χαὶ προφητῶν, ὄντος ἀχρογωνιαίου αὐτοῦ τοῦ 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἓν ᾧ πᾶσα οἰχοδομὴ 


p συναρμολογουμένη αὖξει εἰς ναὺν ἅγων kv Κυρίῳ (35). 


Ὁ δὲ Ἰωάσαφ, σφόδρα κατανυχεὶς τὴν καρδίαν, 
ἔφη Ταῦτα δῇ πάντα κἀγὼ ποθῶν γιῶναι, δέοµαί 





(52) Addidi &vhp γενέσθαι, verba. necessaria. quae nec fuerunt ab. interpretibus reperta. À, Ἡρετίσω τῆς 
ἐμῆς χληρ. οὐσ., addito post ἐμῆς, a. wann altera, γενέσθαι. Qui est in Πρετίσω spirilus tenuis non est 
notatu dignus, eumque notabo lantum, quod nunc ipsum legerim Xenoplianis versus in Karsteniana syl- 
loge, p. 41, qui melius, puto, wrocedent, si pro tenui 3| scribatur asperius f. Locum apponam ut legendus 
videtur ; 'AXX' εἴτοι χεῖρας εἶχον βόες ἠὲ λέοντες, | Ἡ vpáat χείρεσσι xai ἔργα τελεῖν ἅπε ἄνδρες, [ Ἴπποι 
μέν 0’ ἵπποισι, βόες δέ τε βουσὶν ὁμοίας |Καί xe θεῶν ἰδέας Érpapoy καὶ σώματ ἑποίουν [Τοιαθθ:, οἴόνπερ 
καὐτοὶ δέµας εἶχον ὁμοῖον. 

(93) Epist. ad Ephes. wt, 14. 

(54) Epist. ad Eph. 1, 46 seq. : Μνείαν ὑμῶν ποιούµενος ἐπὶ τῶν προσευχῶν µου, ἵνα ὁ θεὸς...δῴη ὑμῖν 
mveupa σοφίας xai ἀποκαλύφεως ἓν ἐπιγνώσει αὐτοῦ, πεφωτισμένους τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς χαρδίας ὕμων, 
εἰς τὸ εἰδέναι,.... . 

(35) Epist. ad Ephes. n, 19: "Apa οὖν οὐχέτι &oxk. ξένοι xal mápotxot, ἀλλὰ συμπολῖται τῶν ἁγίων xal 
olxetot τοῦ Θεοῦ, ἐποικοδομηθέντες ἐπὶ τῷ θεµ.., — A, ἀχρογ. Ἱ. Xp. — C, εἰς ναὸν ἅγιον Κυρίου. 


1009 


Θεοῦ xat τὸ ὑπερθάλλον τῆς αὑτοῦ δυνάμεως. 

Eizs δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Βαρλαάμ ' Ti θεῷ εὔχομαι 
διδάξαι σε ταῦτα, xal τῶν γνῶσιν τῶν τοιούτων 
ἐνθεῖναί σου τῇ duyfj: ἐπεὶ παρὰ ἀνθρώποις τὴν 
αὑτοῦ λεχθῆναι δόξαν xax δύναμιν τὸ παράπαν ἁδύ- 
νατον, xàv πᾶσαι αἱ τῶν νυνὶ καὶ τῶν πώποτε Υενο- 
µένων ἀνθρώπων γλῶσσαι ἓν γένωνται. Θεὸν γὰρ, 
φησὶν ὁ εὐαγγελιστὴς xat θεολόγος (56), οὐδεὶς ἑώρακε 
ποώποτε΄ Ó μονογενῆς Υἱὸς, ὁ (v εἰς τὸν χόλπον τοῦ 
Πατρὸς, ixelvog ἐξηγήσατο. Τοῦ δὲ ἀοράτου καὶ 
ὑπεραπείρου τὴν δόξαν χαὶ τὴν µεγαλωσύνην τίς 
ἰσχύσει 145 γηγενῶν γαταλαδέσθαι, εἰ μὴ ᾧ ἂν 
αὐτὸς ἀποχαλύψῃ καθ) ὅσον βούλεται, ὥσπερ τοῖς 
προφἠταις αὐτοῦ xal ἁποστόλοις ἀπεχάλυψεν; 'Ἡμεῖς 
δὲ ἐκ τοῦ κηρύγματος αὐτῶν χαὶ ἐξ αὐτῆς τῆς τῶν 
πραγμάτων φύσεως, xarà τὸ ἐγχωροῦν ἡμῖν μανθᾶ- 
νοµεν. Λέγει γὰρ ἡ Γραφή» Οἱ οὐρανοὶ (57) δι- 
ηγοῦνται δόξαν θεοῦ, ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ ávay- 
γέλλει τὸ στερέωμα Kal* Τὰ ἁόρατα (58) αὐτοῦ 
ἀπὸ Χτίσεως χόσµου τοῖς ποιήµασι νοούμενᾶ χαθ- 
ορᾶται, f, te ἀῑδιος αὐτοῦ δύναμις χαὶ θειότης. 


Καθάπερ γάρ τις, οἰχίαν ἰδὼν λαμπρῶς xal ἓν- - 


τέχνως χατεσχευασµένην f) σχεῦος εὐφνῶς συνηρ- 
µοαµένον, τὸν οἰχοδόμον ἢ τέχτονα εὐθὺς ἂν ἑννοή- 
σας θαυμάσειεν, οὕτω (59) κἀγὼ, Ex ph ὄντων δια- 
φλασθεὶς xal εἰς τὸ ὃν παραχθεὶς , εἰ καὶ τὸν πλά- 
στην xaX παροχέα θεάσασθαι οὐ δεδύνηµαι , ἀλλ' ix 
ες εὐαρμόστου xai θαυμασιωτᾶτης µου χατασχευῆς 
εἰς γνῶσιν Ἴλθον τῆς αὐτοῦ σοφίας, οὐ καθ 5 τί 
ἐστιν, ἀλλὰ χαθὰ δεδύνηµαι νοεῖν (40) , ὅτι ox αὖ- 
τοµάτως παρήχθην, οὐδὲ ἀφ᾿ ἑαυτοῦ γεγένηµαι, 
ἀλλ’ αὑτὸς ἔπλασέ µε χαθὼς ἠδουλήθη, πάντων μὲν 
προχατάρχειν τάξας τῶν χτισµάτων, τινῶν δὲ xal 
ἑλαττώσας , καὶ συντριθέντα πάλιν χρείττονι áva- 
χαινίσει ἀναπλάσας, εἶτα xal ὑπεξάγων τῶν ἐντεῦθεν 
τῷ θείῳ αὐτοῦ προστάγµατι καὶ πρὸς ἑτέραν µετα- 
τιθεὶς βιοτὴν ἀτελεύτητον xal αἰώνιον, ἐν οὐδενὶ 
τὸύτων δυναµένου µου ἀνθίστασθαι τῇ ἰσχύϊ τῆς a0- 
τοῦ προνοίας, μήτε τι προστιθέναι ἐμαυτῷ μήτε 
1A06 ὑφαιρεῖν, εἴτε χαθ᾽ ἡλιχίαν (41) εἴτε χατὰ τὸ 
τῆς μορφῆς εἶδος, μήτε τὰ πεπαλαιωµένα uoc àva- 


. VITA BARLAAM ET JOASAPII. 
Coo* Υνώρισόν pot τόν τε πλοῦτον τῆς δόξης τοῦ À gestiens, abs te peto, ut et divinae gloriz divitias, et 


1010 


ipeius potentiz exce'lentiam mihi declares. 

Dixit autem ad ijsum Darlaam : Deum supplex 
rogo ut himc te doceat, atque. bujusmodi rerum co- 
gn tionem animo tuo inserat. Quandoquidem spud 
liomines ipsius gloria ac potentia nullo modó comme- 
morari potest, quamvis etiam omnes omnium homí- 
nun, tam qui nunc sunt quam qui aliquando fuerunt, 
lingua: in unum coeant. Deum enim, inquit evange- 
lista et theologus (oan. t), nemo vidit unquam. 
Unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enar- 
ravit. Ejus porro qui oculorum obtutum fugit, atque 
immeusus est, gloriam et maj»statem, quis tandem 
eorum qui e terra concreti sunt, compreliefisam 
habere queat, nisi ipse arbitratu suo eam patefece- 
rit, quemadmodum scilicet prophetis suis et apo- 
stolis patefecit? Nos autem tui ex eorum pra- 
dicatione, tum ex ipsa rerum matura, quantam 
assequi nobis datur, eam discimus. Ait enim Scri- 
ptura : Celi enarrant gloriam Dei, et opera ina- 
nuum ejus annàniiat firmaurentum (Psal. xviri). Acc 
rursus : invisibilia ipsius a creatura mundi, per ea 
quae facta sunt , intellecta conspicientur, sempiterna 
quoque ipsius potentia et divinitas (tom. 1) 

Quemadmodum ením quispiam domum prieelare 
ac summa arte constructam, aut vasculum eleganter 
coucinnatum perspiciens, architeeétum aul fabrum 
s:'atim ob animum sibi proponit, sic etiam ego ex 
nihilo efficius, atque in ortum produetus, etiamsi 
fictorem ac productoreim meom cer&eré nequeam, 
t3imen ex aptissima maximeque admiranda mei stro- 
ciuraad sapienti: ipsius cognitionem veni, non quate- 
tius est, sed quatenus intelligeré quéo: tempe qui& non 
casu ac fortaitó productus sum, nec a me ipso exstiii, 
verum ipse arbitratu $uo me effinxit : sic nimirum ut 
mereruin omnium conditarum principem constituerit, 
quibusdam autem' inferiorem fecerit, ac contritum 
etiam divino suo imperio me ex hac vita educens, ad 
alteram vitam finis expertem ac sempiternani trans- 
ferat. Quibus omnibus in rebus providentia ipsius 
viribus obluctari nequeo, nec fnihi quidquam, vel 
quantum ad staturam, vel quantam ad formz figuram 
attiuet, adjicere aut subtrahere, nec ea quz in me 
vetustate confecta sunt, renovare, nec qua labefa- 


καινίζειν ἐξισχύσαι, μήτε τὰ διεφθαρµένα Emavop- Ὦ ctata et corrupta suni, in integrum restituere Neque 


θοῦν. Οὐδεὶς γὰρ τῶν ἀνθρώπών τούτων τι ἴσχυσέ 
ποτς χατεργάσασθαι, οὔτε βασιλεὺς, οὔτε σοφὸς , 
οὔτε πλούσιος, οὔτε δυνάστης, οὔτε τις ἄλλος ἀνθρώ- 
πινα Ἠµετερχόµενος ἐπιτηδεύματα: Οὐδεις γὰρ, 
qa (42), βασιλέων ἢ τῶν Ev ὑπεροχαῖς ὄντων ἑτέ- 
pav ἔσχε γενέσεως ἀρχὴν, µία δὲ πάντων εἴσοδος εἰς 
τὸν βίον, ἔξοδός τε ἴση. 
96) Joan. 1, 18. 


31) Psal. xvin, 4. 
(28) Epist. ad Roin. r, 90. 


enim morjalium ullus unquam fuit, qui horum quid- 
quam ef(cere posset, non rex, non sapiens, non dives, 
non potens, non denique alius quispiam humona stu- 
dis consectans. Nullus enim, inquit ille, regum, aut 
eorum qui in sublimitate sunt, aliud habuit nativitatis 
initium. Unus eoim est omnium introitus ad vitam, et 
idem exitus (Sap. v1). 


(39) Leuma in A : "Opa &x τίνων εἰς τὴν τοῦ Θεοῦ γνῶσιν καὶ µεγαλειότητα ἀνάγεται ἄνθρωπος. 


40) €, καθὰ δεῖ µε νοεῖν. 


41) Matth. vi, 27 : Ti; ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλιχίαν αὑτοῦ πῆΏχυν Eva ; Cf. 


Luc. xn, 25. 
(42) Sap. Salom. vit, 5, 6. 


1011 


ADDENDA. 


1012 


Quamobrem ex iis qu: ad me perüinent, ad ina- A. Ἐκ τούτων ουν τῶν περὶ ἓμὲ εἰς γνῶσιν τῆς τοῦ 


gnificentie summi illius architecti cognitionem, velut 
porrecta manu ducor. Praeterea autem aptissimam 
rerum omnium conditarum structuram 31que conser- 
vationem consideravi, nempe quod suapte quidem 
natura cuncta mutationi atque conversioni subjecta 
sunt, nimirum ea quz» mente prsedita sunt, ratione 
voluntatis , progressusque in bono aut recessus a 
bono; ea autem qu: in sensum cadunt, ratione ortus 
et interitus, accretionisque, et imwinulionis, et mu- 
tationis ejus qua in qualitate posita est, ac denique 
locali$ motus. Ac per ea tacitis quibusdam vocibus 
przedicant se a Deo creatore ac mutationis omnis et 
conversionis experte procreata esse, atque contineri 
et conservari, semperque gubernari. Quonam enim 


AnptovpYoo µεγαλουργίας χειραγωγοῦμαι΄ σὺν τοῦ- 
τοις δὲ xal τὴν εὐάρμοστον χατασχευην xal συντῇ- 
ρησιν τῆς κτίσεως ἁπάσης ἐννοῶν, ὅτι αὐτὰ μὲν καθ 
ἑαυτὰ τροπῇ ὑπόχεινται πάντα xai ἀλλοιώσεε, τὰ μὲν 
νοητὰ κατὰ προαἱρεσιν, τὴν τε bv τῷ χαλῷ προχο- 
πὴν xal τὴν ix τοῦ χαλοῦ ἀποφοίτησιν, τὰ δὲ al- 
σθητὰ κατὰ Ὑένεσιν καὶ φθορὰν, αὔξησίν τε xai 
µείωσιν, xal τὴν χατὰ ποιότητα μεταθολὴν καὶ το- 
πιχἣν κχίνηαιν, xal ἐκ τούτων χηρύττουσι φωναῖς 
ἀλαλήτοις ὑπὸ τοῦ ἀχτίστου καὶ ἀτρέπτου xai ἀναλ- 
λοιώτου (45) 1447 γεγενῆσθαι θεοῦ, συνέχεσθαί τε. 
xaX συντηρεῖσθαι , xal ἀεὶ προνοεῖσθαι. Πῶς vip 
ἂν (4) αἱ ἑναντίαι φύσεις εἰς ἑνὸς χόσμου συμπλ]- 
ρωσιν ἀλλήλαις συνεληλύθεισαν xat ἁδιάλντοι µεμε- 


alioqui modo naturz inter se pugnantes ad unius D νῄκεισαν, εἰ µή τις παντοδύναµος δύναμις ταῦτα 


mundi ornatum omnibus numeris absolvendum in 
unum Coiissent, ac dissolutionis expertes permansis- 
sent, msi vis quedam omnipotens hsec et copulasset, 


συνεθίδασε xal ἀεὶ συνετἠρει ἁδιάλυτα; πῶς γὰρ 
ἔμεινεν ἄν τι, εἰ μὴ αὐτὸς ἠθέλησεν; f] τὸ μὲ χληθὲν 
ὑπ᾿ αὐτοῦ πῶς ἂν διετηρήθη; φησὶν ἡ Γραφή (49). 


et semper a dissolutione aliena conservaret. Quonam enim pacto, nisi voluntas ipsius ita tulisse, 
aliquid mansissel? aut quonam pacto, ui Scripturae verbis utar, quod ab eo minime vocatum est, cou- 


servari potuisset? | 
Nam cum navis remoto gubernatore consistere 
nequeat, verum statim pessum eat; nec ulla, quane 
tumlibet exigua, domus stare possit, nisi sit aliquis 
qui ipsius curam gerat, quonam tandem pacto muu- 
dus, opus usque adeo ingens, atque ita praeclarum et 
admiraudum, sine eximia aliqua et ingenti atque ad- 
miranda gubernatione sapientissimaque providentia, 
tam diuturno temporis spatio constitisset? Ecce enim 


Ei γὰρ πλοῖον ἀχυθέρνητον οὗ συνίσταται, ἁλλ' 
εὐχόλως κχαταποντίζεται, xal οἰχία μικρὰ οὐχ ἂν 
στῇ χωρὶς τοῦ προνοοῦντος, πῶς ἂν ὁ χόσµος ἐπὶ 
τοσούτων χρόνων συνέστη, δημιούργημα οὕτω piv 
μέγα, οὕτω δὲ xaJbv καὶ θαυμαστὸν, ἄνευ ἑνδόξω 
τινὸς καὶ μεγάλης xai θαυμαστῆς δ.αχυθερνῄσεως 
xai πανσόφου προνοίας; Ἰδοὺ γὰρ 6 οὐρανὸς πόσον 
ἔχει χρόνον , χαὶ οὐχ ἡμαυρώθη' τῆς γῆς fj δύναμις 


quantum jam temporis fluxit, ex quo ccelum est, nee C οὐχ τόνησε, τοσοῦτον τίκτουσα χρόνον» αἱ πηταὶ 


tamen obscuritatem contraxit, nec terre vis tandiu 
parens elanguit, nec fontes, ex quo orti sunt, scatu- 
rire destiterunt, nec mare tot fluvios excipiens men- 
'BUFam suam excessit, nec solis ac lunze cursus immu- 
tationem ullam subierunt, nec diei ac noctis ordines 
inversi sunt. Ex his nimirum omnibus Dei potentia 
et magnificentia, qua omnem orationis facultatem 
superat, nobis declaratur, prophetarum atque apo- 
»tolorum testimonio confirmata, Verum ipsius gloriam 
uemo unquam pro dignitate cogitare aut collaudare 
poterit. Siquidem divinus Apostolus, ille, inquam, 
qui Christum in seipso loquentem habebat ({/ Cor. 
31), cum ea omnia, tam qua intellectu percipiuntur, 
quam qua sensibus subjecta sunl, cum animo suo 
considerasset , dixit : Ex parte cognoscimus, οἱ ex 


οὐχ ἐπέλιπον (46) ἀναθλύζειν ἐξ οὗ γεγόνασιν’ ἡ 04- 
λασσα , τοσούτους δεχοµένη ποταμοὺς , οὐχ ὑπερέδη 
τὸ μέτρον’ οἱ δρόμοι τοῦ ἡλίου xal τῆς σελήνης οὐχ 
Ἡλλοίωνται" αἱ τάξεις τῆς ἡμέρας xal τῆς νυχτὸς οὗ 
µετετράπησαν. "Ex τούτων πάντων fj ἄφατος τοῦ 
θεοῦ δύναµις xal μεγαλοπρέπεια ἡμῖν ἐμφανίζεται, 
148 μαρτυρουµένη ὑπὸ προφητῶν χαὶ ἁποστόλων 
ἀλλ’ οὐδεὶς xav' ἀξίαν νοῆσαι f) εὐφημῆσαι τὴν δόξαν 
αὐτοῦ δυνἠσεται. Πάντα γὰρ τά τε νοητὰ χαὶ ὅσα 
ὑπὸ τὴν αἴσθησιν ὁ θεῖος ᾿Απόστολος, ὁ τὸν Χριστὺν 
ἔχων ἓν ἑαυτῷ λαλοῦντα (47), χατανοῄσας εἶπεν (48): 
Ἐκ µέρους γινώσχοµεν xai ἐκ µέρους προφητείοµεν 
ὅταν δὲ ἔλθῃ τὸ τέλειον, τότε τὸ Ex µέρους χαταρ- 
γηθήσεται. Διὸ xal, ἐχπληττόμενος τὸν ὑπεράτει- 
pov πλοῦτον τῆς σοφίας αὐτοῦ καὶ γνώσεως, διαῤῥί- 


(45) Prudentius Apoth. 276 : « Non convertibilis nec demutabilis unquam E«t Deus. » Epitheta ea sunt 
sSzpissime a scriptoribus theologis de Deo usurpata. Vide Weilz. ad Drac. 13. Aristoteles Stobzj Eclog. 
1, C. 42, pag. 648 : Μετὰ δὲ τὴν αἰθέριον xat θείαν φύσιν, Ίντινα τεταγµένην ἀποφαίνομεν, ἔτι δὲ ἄτρι- 
πτον xal ἀναλλοίωτον. Editiones Aristotelis exhibent ἀνετεροίωτο», cui epitheto Stobzus, homo Christianus, 
puto, sibi notius epithetum ἀναλλοίωτον vel prudens substituit , vel imprudens. — Junguntur hzc epitheta 


εἰ supra p. 06. 
s C, πῶς γὰρ. 
45 


Sap. Salom. xr, 25 : Πῶς δὲ ἔμεινεν ἄν ct, el μὴ σὺ ἠθέλησας, ἡ τὸ μὴ χληθὲν ὑπὸ σοῦ διετηρέθη. 


46) A, ἀπέλιπον. Optio est. fere ambigua. Facilior erit in Photii epistola 88 : Ei δέ 


σου τῶν δείπνων 


ἐγεγόνει κοινωνὸς (Melanthius lielluo voracissimus), οἶμαι ἂν αὐτὸν... ἀπεύχεσθαι μηδὲ εἰς τὸ tov yt 
; - ς τὸ ἀρχαῖον p*- 
κος v ὑχένα διαµένειν, ἵνα μὴ συχνὸν ἀναλίσχοι χρόνον τῆς σῆς τραπέζης καὶ τῶν σῶν ἐδεσμάτων ἄνεχ 
Pn Cleri 2720 bene exhibet ἀπεύχεσθαι . gzhibet et ἁηδισμάτων, pro quo malim ἡδυσμάτων, ironia 
16 nimis quam sobrio: Forsan quoque scripserit σµάτων. Liban. epist. : 
Σὺ δὲ ix Μαχεδονίας ἀπέστελλες. Melius codex 5055 : Ἐπέστελλες,, Ἰδυσμάτων, Liban. epist. 363 
μα ll Epist. ad Cor. xin, 3 : Δοχιμὴν ζητεῖτε τοῦ ἐν ἐμοὶ λαλοῦντος Χριστοῦ. 


48) 1 Epist. ad Cor. xui, 9, 10. 


1013 


ΥΙΤΑ BARLAAM ET JOASAPH. 


1014 


ὃτν ἔφησεν (49) Ὢ βάθους πλούτου, xa αοφίας, καὶ A parte prophetamus : cum autem venerit quod perfe- 


γνώσεως θεοῦ { ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ χρίµατα αὐτοῦ, 
χαὶ ἀνεξιχν/ίαστοι αἱ ὁδοὶ αὑτοῦ] 


ctum est, evacuabitur quod ex parte est (1 Cor. xui). 
Λο propterea ex immensis sapientize ipsius opibus 


admiratione ac stupore perculsus aperte exclamavit : O altitudo divitiarum sapientix et sclentise Dei ! 
quam incomprehensibilia sunt judicia ejus, et investigabiles vie ejus (Rom. xi)! 


El δὲ ἐχεῖνος, ὁ µέχρι τρίτου φθάσας οὐρανοῦ xat 
ἁῤῥήτων ἀχούσας ῥημάτων (50), τοιαύτας ἀφῆχε 
φωνὰς, τίς τῶν κατ ἐμὲ ὅλως ἀντοφθαλμῆσαι ταῖς 
ἀθύσσοις τῶν τοσούτων ἰσχύσειξ μυστηρίων, xal εἷ- 
πεῖν τι χατὰ γνώµην, 7) ἐνθυμηθῆναι ἀξίως τῶν 
λεγομένων», δυνἠσεται, εἰ µή τι αὐτὸς ὁ τῆς σοφίας 
χορηγὸς, ὁ τῶν ἀσόφων διορθωτὴς παράσχοι. Ἑν γὰρ 
τῇ χειρὶ αὐτοῦ χαὶ ἡμεῖς καὶ οἱ λόγοι ἡμῶν (91), 
πᾶσά τε φρύνησις xal σύνεσις παρ) αὑτῷ xa συν- 
έσεως ἐπιστήμη' καὶ αὐτὸς ἡμῖν δέδωχε τὴν τῶν 
ὄντων γνῶσιν ἀφευδῆ , εἰδέναι σύστασιν κόσμου χαὶ 
ἐνέργειαν στοιχείων, ἀρχὴν τε χαὶ τέλος xal µεσό- 
τητα χρόνων, τροπῶν διαλλαγὰς xat μεταθολάς χαι- 
ρῶν, χαὶ ὅτι πάντα µέτρῳ xol σταθμῷ 149 ὃι- 
έταξε (52). Τὸ yàp µεγάλως ἰσχύειν αὐτῷ πάρεστι 
πάντοτε, xal χράτει βραχίονος αὐτοῦ «lc ἀντιστῆσε- 
ται (53) ; Ότι ὡ; ῥοπὴῇ Ex πλαστίγγων ὅλος ὁ xó- 
σµος ἐναντίον αὐτοῦ, xal ὡς ῥανὶς δρόσου ὀρθρινῆς 
χατελθοῦσα ἐπὶ γῆς. ἐλεεῖ δὲ πάντας, ὅτι πάντα 
δύναται, xal παρορᾷ ἁμαρτήματα ἀνθρώπων εἰς μὲ- 
τάνοιαν (54): οὐδὲν γὰρ βδελύσσεται, οὐδὲ ἀποστρέ- 
φεται τῶν προστρεχόντων αὐτῷ (95), ὁ µόνος àva- 
θὸς xai φιλόφυχος δεσπότης εὐλογημένον εἴη τὸ 
ὄνομα τῆς δόξης αὐτοῦ (5θ) τὸ ἅγιον, καὶ ὑπερύμνη- 
τον xal ὑπερυφούμενον εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμῆν. 

ΚΕΦ. 1Η’. Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Ἰωάσαφ, Ei 
πάνυ πολὺν χρόνον ἔσχόπησας, σοφώτατε, πῶς ἂν 
ἄριστα τὴν λύσιν τῶν προθληθέντων ζητημάτων ἡμῖν 
σαφηνίσαις, οὐχ ἂν ἄμεινον τοῦτό pot ποιῆσαι ἐδό- 
χεις, f| τοιαῦτά pot λέγων ὁποῖά pot voy ἐξεῖπας, 
δημιουργὸν μὲν πάντων καὶ σννοχέα τὸν θεὺν διδά- 
ξας, ἀχατάληπτον δὲ λογισμοῖς ἀνθρωπίνοις τὴν 56- 
ξαν τῆς µεγαλωσύνης αὐτοῦ λόγοις ἀναντιῤῥήτοις 
ἀποδείξας, καὶ ὅτι οὐχ ἄλλος (57) τις ἰσχύει ταύτης 
ἐφιχέσθαι, ἀλλ οἷς ἂν 150) αὐτὸς, χαθ) ὅσον χε- 
λεύει, ἀποχαλύψειε. Διό σου τὴν λογιωτάτην ὑπερ- 
τεθαύμαχα σοφίαν. 


Quod si ille qui ad tertium usque colum per- 
venerat, atque arcana verba audierat (11 Cor. xi), 
hujusmodi voces emisit; ecquis mei similium in tan- 
torum mysteriorum abyssum oculos advertere, atque 
aliquid pro dignitate, non dicam dicere, sed ne qui-. 
dem cogitare poterit, nisi ipse sapientize subministra. 
tor atque insipientium corrector dederit? Etenim in 
ipsius manu el nos et sermones nostri sunt, et omnis 
prudentia ac solerti:xe scientia. Atque ipsius beneficio 


B veram earum rerum quz sunt cognitionem habemus, 


mundique concretionem intelligimus , elementorum 
vires, temporum initium et medietatem οἱ finem, 
partium. anni vicissitudines, ac tempestatum muta- 
Uones : quoniam omnia in modo et inensura consti- 
luit, Siquidem multum posse, ipsi semper preesto 
esi; et brachii ipsius robori quis resistet? Etenitn 
tauquam momentum stàierz , sic est ante eum orbis 
terrarum, et tanquam gutta roris matutini, qua 
descendit in terram. Sed miseretur omnium, quia 
omnia potest, et dissimulat peccata bominum pro- 
pter peenitentiam. Neminem enim ex iis qui ad ipsum 
accurrunt, exsecratur, nec aversatur solus ille bo- 
nus, atque animorum amans Dominus (Sap. xi). Be- 
nedictum sit nomen gloriz ipsius sanctum, et lauda- 
bile, et superexaliatum in szcula. Amen (Dan. ni). 

Cap. XVIII. — Dixit autem ad eum Josaphat: Si 
diuturno tempore tecum reputasses , vir sapientis - 
sime, quonam pacto propositarum qu:estionum solu- 
tionem mihi perspicuam redderes, meo quidein judicio 
id melius praestare non potuisses, quam ea mihi, qu;e 
nunc exposuisti commemorans : quippe qui omnium 
quidem rerum effectorem el conservatorem Deui 
esse docueris, majestatisque ipsius gloriam omnem. 
mentis humanz eaptum excedere, clarissim.s ralio- 
nibus demonstraris; nequo ulla alia ratione quem- 
quam eam consequi posse, nisi cui ipse arbitratu 860 
em patefaciat, Quo quidem nomine eloqueutissimalu. 
tuam sapientiam majorem in modum adairor.. 


'AXA& pot φράσον, μαχαριώτατε, πόσων μὲν χρό- D — Sed illud velim mihi dicas, vir beatissime, qua-.. 


νων αὐτὸς ὑπάρχεις, &v ποίοις δὲ τόποις τὰς διατρι- 


(49) 1 Epist. ad Rom. x1, 35. 


nam ipse :etate sis, el quibus in locis commoreris, . 


(50) ΙΙ Epist. ad Cor. xu, 2,s5eqq : Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ... ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐ». 
ρανοῦ: xal οἶδα τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον... ὅτι... ἤχουσεν ἄῤῥητα ῥήματα. 
(51) Cacilius de deo, pag. 76 : « Cui in manu sit quem esse deiaentem velit, Quem sapere. » 


(52) Sap. Salom. xi, 20 : Πάντα µέτρῳ xai ἀριθμ 


ip καὶ σταθμῷ διέταξας. Macarius, homil, 54, p..433 :: 
Τὸν πάντα πλοῦτον τῆς γῆς ἀμήχανόν τινι µετρῆσαι f) 


ἑπέστασθαι. Forsan ἀπισταθ μᾶσθαι. 


. (83) Sep. Salomon, xi, 24: Τὸ γὰρ µεγάλως ἰσχύειν πάἀρεστί σοι πάντοτε, καὶ κράται βραχίονός: σου τίς 
ἀντιστήσεται; — AC, ὑποστήσεται. In Α, ἀντί a secunda immanu. 


(54) Ibid. x1, 92, 25. 


(55) Ibid, xi, 24 : ᾽Αγαπᾷς γὰρ τὰ ὄντα πάντα, xaX οὐδὲν .-- - 
Dan. u, 20 : Καὶ εἶπεν (ὁ Δανιήλ)’ εἴη τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ εὐλογημένον ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ 


(56 
αἰώνος 


δελύσσῃ ὧν ἐποίησας. 


(1) C, ἄλλως, quod Billius reperisse videtur ac vertisse. Passim ω et o permutantur. Sophocl. Aj. 665: 


Δεινῶν $' &n 


| πνευμάτων ἑἐχοίμισεν Στένοντα πόντον. Quae viri d. argumenta adhibuere, δεινῶν vindiea- 
tri, non mihi quidem fecisse satis eorum pace dixerim. Codex 3819 A à) 


exhibet, uude nil lucratur 


poeta, E Suidze varietate δεινὸν proficere posse mihi videor, assampta eliam 1n auxilium nota vocalium ει 
εἰ v permutatione ; legoque δῦνον 0' &npa πνευμάτων, sono. eodem, sensu valde dissimili, sed eo optinio. 





1015. 


ADDENDA. . 


1016 


quosque philosophi: socios habeas, siquidem anima A δὰς χάχτησαι, τίνας δὲ τοὺς συμφιλοσοφοῦντάς σοι 


mea tu: arctissime hieret, atque per omne vitz 
tempus ne latum quidem unguem a te discedere cu- 
pio. 

Ait autem. senex : Ánnos , ni. fallor, quinque ^t 
quadraginta natus sum, atque in terrz Sennaar de- 
sertis vitamn dego. Commilitones porro eos habeo, 
qui 3d superni itineris cursum mecum laborant ac 
certant. ' 

Quid ais? inquit Josaphat. Mihi enim septuaginta 
annos excedere videris. Quid igitur est, quamobrenn 
te quadraginta quinque tantum annos habere dicas ? 
neque enim hac in re mihi vera loqui videris. 

Dixit autem sd eum Barlaam : Si annos meos ab 
ipso vitze ortu nosse quaeris, recte sane eos plasquam 
septuaginta esse conjecisti. At mihi quidem nullo 
omnino modo inter vite annos censentur, qui ia hu- 
jus mundi vanitate consumpti sunt. Nam cum, pec- 
catis in servitutem addictus, carni viverem, quantum 
ad interiorem hominem attinet, mortuus eram. 
Quamobrem mortis annos, vit: annos nunquam ap- 
pellarim. Ex quo autem mundus mihi crucifixus est, 
el ego mundo (Gal. τι), atque exuto veter! homine, 
qui secundum erroris desideria corrumpitur, non 
jam carni vivo, sed vivit in me Christus; quod autem 
vivo, in fide vivo Filii Det, qui dilexit me, et pro ie 
seipsum tradidit (Ephes. 1v) : hos vitz annos et salu- 
tis dies optimo jure vocaverim. Quos quidem quin- 
que et quadraginta esse asserens , consentanea ra- 
tione, ac non absurde, horum numerum tibi dixi. 
Quin. tu quoque ea semper mente ac sententia sis 
velim, nimirum ut eos qui quantum ad omne probum 
opus mortui sunt, peccatis autem vivunt, atque eo- 
rum qui humi provoluti sunt principi obsequuntur, 
et in voluptatibus ac pestiferis cupiditatibus vitam 
absumunt, nallo modo vivere existimes, verum eos 
exstinctos esse tibi persuadeas , viteque functioni 
mortuos, Nam peecatum ininiortalis animse mortem 
esse sapiens quidam non immerito pronuntievit. At- 
que etiam his verbis Apostolus utitur : Cum servi 
essetis peccati, liberi eratis justitize, Quem ergo fru- 
cim habuistis in. bis in quibus nunc erubescitis ? 
Finis enim illorum mors est. Nunc autem libera!i a 
peccato, servi autem facti justitie , habetis fructura 


ἔχεις. Κραταιῶς Υάρ pou 1) φυχὴ τῆς σῆς ἐξέρτηται, 
xai οὑδαμῶς σου τὸν πάντα µου χρόνον τῆς ζωτς 
χωρισθῆναι θέλω. 

'O δὲ γέρων ἔφη Χρόνων μὲν (58) εἰμὶ, ὡς el- 
χάζω, τεσσαρακονταπἑντε’ bv ἑρήμοις δὶ τῆς γῆς 
Σεναὰρ διάγων αυναγωνιστὰς χέχτηµαι τοὺς πρὸς 
τὸν δρόµον τῆς ἄνω πορείας συμπονοῦντας xal σνν- 
αμιλλωμένους. 

Πῶς, φησὶν 6 Ἰωάσαφ, ταῦτά pot λέγεις; ἐπέ- 
χεινα Yáp µοι φαίνῃ τῶν ἑθδομήκοντά που ἑνιαυτῶν. 
Τίς οὖν 6 λόγος σοι τῶν τεσσαραχονταπέντε βούλε- 
ται χρόνων ; οὗ δοκεῖς γάρ µοι ἓν τούτῳ ἀληθεύειν. 

Εἶπε δὲ Βαρλαὰμ πρὺς αὐτόν: El μὲν τοὺς ἀπὸ 
γενέσεως χρόνους µου μαθεῖν ζητεῖς, χαλῶς τούτους 


B ἀπείχασας ἐπέχεινα τῶν ἑέδομήχοντά που ὑπάρχειν' 


ἀλλ) ἔμοιγε οὐδόλως elc µέτρον ζωῆς ἑλογίσθησαν 
ὅσοι τῇ µαταιότητι τοῦ χόσµου δεδαπάνηντο (59). 
"Ov: γὰρ ἔζων τῷ σαρχίῳ δεδουλωµένος ταῖς 19] 
ἁμαρτίαις, νεχρὸς Ίμην τὸν ἔσω ἄνθρωπον. Tob; 
οὖν τῆς νεχρώσεως χρόνους οὐχ ἄν ποτε ζωῆς Óvo- 
µάσαιµι. "EZ ὅτου δὲ ὁ κόσμος ἐμοὶ ἑσταύρωταε, 
κἀγὼ τῷ χόσμῳ (00), xaX, ἁποθέμενος τὸν παλαιὸν 
ἄνθρωπον, τὸν φθειρόμενον χατὰ τὰς ἐπιθυμίας 
τῆς ἁπάτης (64), οὐχ ἔτι Qi τῇ σαρχὶ, ἁλλά Qi 
ἐν ἐμοὶ ὁ Χριστὸς, ὃ 0 Co τῇ πίστει ζῶ τῇ τοῦ 
Yo) τοῦ θεοῦ, τοῦ ἀγαπᾖῆσαντός µε χαὶ παραδόντος 
ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ (03), τούτους εἰχότως χαὶ ζωῆς 
χρόνους xai ἡμέρας σωτηρίας καλέσαιμι, οὓς περὶ 
τὰ τεσσαραχονταπέντε συναριθμῶν Een, κατὰ λόγον 
σοι xal οὐχ ἀπὸ σχοποῦ τὴν τούτων ἐξεῖπον ἀρίθμη- 
etw. Καὶ σὺ τοίνυν τοῦ τοιούτου Éyou λιγισμοῦ ἐχά- 
στοτε, µηδόλως Civ ὑπολαμδάνων τοὺς νενεχρωµένους 
μὲν πρὸς πᾶσαν ἀγαθοεργίαν, ζῶντας δὲ ταῖς ἅμαρ- 
τίαις xai τῷ χοσμοχράτορι καθυπουργοῦντας τῶν 
κάτω συροµένων, ἐν ἡδοναΐς τε xat ἐπιθυμίαις πο- 
νηραϊς τὸν βίον δαπανῶντας * ἀλλὰ τεθανατωµένως 
πούτους EU ἴσθι τυγχάνειν χαὶ νενεχρωµένους τῇ τῆς 
ζωῆς ἑνεργείᾳ. Τὴν γὰρ ἁμαρτίαν θάνατον τῆς á6a- 
νάτου φυχῆς (65) σοφός τις (64) ἐχάλεσεν eixótux: 
φησὶ δὲ xal ὁ Απόστολος 1593 "Ότε (05) δοῦλὀι 
Ἶτε τής ἁμαρτίας, ἐλεύθεροι Tice τῇ διχαιοσύνῃ’ (va 
οὖν χαρπὸν εἴχετε τότε, ἐφ᾽ ol; νῦν ἐπαισχύνεσθε ; 
Τὸ γὰρ τέλος ἐχείνων θάνατος. Νυνὶ δὲ ἐλενθερωθέν- 


vestrum ín sanctificationem, finem autem vitam Φί6Γ- f) τες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, δουλωθέντες δὲ τῷ θεῷ, 


nam, Stipendia enim peccati, mors; gratia autem 


ἔχετε τὸν xapzbv ὑμῶν εἰς ἁγιασμὸν, τὸ δὲ τέλος 


(58) Lemma in A : "Ops ὅσων χρόνων ἣν Βαρλαὰμ, ὅτε πρὸς Ἰωάσαφ εἰσῆλθε, xoi ἐν ποἰῳ τόπῳ τὴν 


οἴχησιν εἴχε, 


,(99) Simonides Stobzi tit. 98, 59, ἐρωτηθεὶς πόσον χρόνον βιφη, χρόνον, εἶπεν, ὀλίγον, ἔτη δὲ πολλά. Et 
Similis sub Adriano przfecius, cum septem ultimos Vitze. annos ruri degisset, se septem lantum annos . 
vixisse epitaphio declaravit, quod est apud Dion. Cass. Lxix, 19 : Σίμιλις μὲν ἐνταῦθα χεῖται, βιοὺς μὲν 
Ev» τόσα, (faac δὲ ἔτη ecd Vide ibi ἱπίετρν.; coll. Salmasio ad Spartian. p. 19, »- quo discimus annos 

i 


quinquaginta vixisse 
n Epist. ad Galat, vi, 44 
(6 


$0..... ἐμοῦ. Cf. Epist, ad Rom. vi, 10. 


Epist. ad Ephes. iv, 32 : "Ame0éc0at ὑμᾶς.. άτης. 
.(62) Epist. ad Galat. 11, 20 : Ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγὼ, ζᾖ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός * 0 δὲ vov ζῶ ἐν σφρχὶ, ἐν πίστει 


milem, Nec inutiliter admovebitur Cardomius Miscell. Litter. Orient. t. 1, p. 155. 


. τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον..... ἁπ 


65) Leuma metricum in A : Τῆς φυχῆς «t θάνατος ἐνθάδε σχόπει. 


64) Basilius videlicet. Cf. sup. t. 1, p. 57 
Anima enim qua peccaverit ipsa morietur. 
(64) Epist. ad Ikom, vi, 20-25, 


, n. 8. Hieronymi parilis sententia epist, sel. r, 19, p. 420 : 


1017 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


— d» 


1018 


Cy αἰώνιον' τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος, A Dei, vita xterna, in Christo Jesu Domino nostro 


τὸ δὲ χάρισμα τοῦ θεοῦ Gu αἰώνιος. 

Εἶπε δὲ ὁ Ἰωάσαφ πρὸς αὐτόν Ἐπείπερ ἡ iv 
σαρχὶ ζωὴ οὐχ £v µέτρῳ ζωῆς σοι λελόγισται , οὐδὲ 
τὸν θάνατον τοῦτον, ὃν ὑφίστανται πάντες, θάνατόν 
σοι λογίζεσθαι yof). 

Ὁ δὲ γέρων ἀπεχρίνατο. ᾿Αναμφιλέχτως καὶ περν 
τούτων οὕτως Éyo , µηδόλως τὸν πρόσχαιρον τουτονὶ 
θάνατον τρέµων, μήτε θάνατον αὐτὸν τοπαράπαν 
ἁἀποχαλῶν, εἴ ye τὴν ὁδὸν τῶν ἑντολῶν τοῦ θεοῦ βα- 
δίζοντά µε (00) χαταλάδῃ , διαδατήριον δὲ μᾶλλον Ex 
θανάτου πρὸς ζωὴν τὴν xpsíttova xai τελειοτέ- 
pav (67), καὶ ἐν Χριστῷ χρυπτοµένην (68), ἥσπερ 
ποθοῦντες τυχεῖν, οἱ ἅγιοι πάνυ τῇ παρούσῃ ἐδυσχέ- 
ῥαινον. Διό φησιν ὁ ᾿Απόστολος' Οἴδαμεν (69) ὅτι, 
ἐὰν ἡ ἐπίγειος ἡμῶν οἰχία τοῦ σχῄνους καταλυθῇ , 
οἰχοδομὴν &x Θεοῦ ἔχομεν οἰχίαν ἀχειροποίητον, 
αἰώνιον, ἐν τοῖς οὐρανοῖς ' χαὶ γὰρ ἓν τούτῳ στενά- 
ζομεν, τὸ οἰχητίριον ἡμῶν τὸ ἐξ οὐρανοῦ ἐπενδύσα- 
σθαι ἐπιποθοῦντες, eU γε xaX ἑνδυσάμενοι, οὗ γυμνοὶ 
εὑρεθησόμεθα: 1593 καὶ γὰρ οἱ ὄντες ἐν τῷ σχῄνει 
στενάζοµεν βαρούμενοι, ἐφ᾽ ᾧ οὐ θέλοµεν ἐχδύσασθαι, 
ἁλλ’ ἄπενδύσασθαι, ἵνα καταποθῇ τὸ θνητὸν ὑπὸ τῆς 
ζωῆς. Καὶ πάλιν Ταλαίπωρος (70) ἐγὼ ἄνθρωπος | 
τίς µε ῥύσεται Ex τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου; 
Καὶ αὖθις'. ᾿Ἐπιθυμῶ (71) ἀναλῦσαι καὶ σὺν Χριστῷ 
εἶναι. Ὁ δὲ Προφήτης, Πότε (72) ἠξω , qnot, xol 
ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ τοῦ θεοῦ; "Ότι δὲ καὶ ἐμοὶ 
τῷ πάντων ἑλαχιστοτέρῳ οὐδόλως τὸν αἰσθητὸν θά- 
νατον δεδοιχέναι δοχεῖ, ἔξεστί σοι γνῶναι τῷ, παρ' 


οὐδὲν θέμενόν µε τὴν τοῦ σοῦ πατρὺς ἀπειλὴν (75), ' 


ἁδεῶς παραγενέσθαι πρὸς ak xal τὸν σωτήριόν σοι 
λαταγγεῖλαι λόγον, ἀχριθῶς περ εἶδότα ὡς, εἰ ἕλθοι 
αὐτῷ εἰς γνῶσιν ταῦτα, µνρίοις µε, εἰ δυνατὺν, 
καθυποθαλεῖ θανάτοις. 'AXA" ἔγωγε, τὸν τοῦ Θεοῦ 
λόγον πάντων προχρίνων xal αὐτοῦ ποθῶν ἔπιτν- 
χεῖν, obit πτοοῦμαι τὸν πρόσχκαιρον θάνατον, οὔτε 
τῆς τοιαύτης αὐτὸν προσηγορίας ἄξιον ὅλως ἆπο- 
χαλῶ, τῇ Δεσποτιχῇ πειθόµενος ἐντολῇ, τῇ λεγούσῃ’ 
Mj φοδεῖσθε (74) ἀπὸ τῶν ἀποκτενόντων τὸ σῶμα , 
τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναµένων ἀποχτεῖναι * φοδήθητε 
δὲ μᾶλλον τὸν δυνάµενον χαὶ φυχὴν χαὶ σῶμα ἀπο- 
λέσαι ἓν γεέννῃ. 


Ταύτα μὲν οὖν, φησὶν ὁ Ἰωάσαφ, τῆς ἀληθινῆς 


(Hom. vi). 

Dixit auteni ad eum Josapliat : Quandoquidem vi- 
lam qua in carne ducitur, vitam esse minime censes, 
par est igitur ut ne mortem quidem hanc quam om- 
nes 8ubeunt mortem esse censeas. 

Respondit senex : Sineulla dubitatione de his quoque 
ita censeo, quippe qui temporariam banc morteni ini- 
nime pertimescam, imo nec omnino mortem eam ap- 
pellem, si quidem me per divinorum praceptorum 
viam incedentem arripuerit, quin potius transitum a 
morte ad przstantioremet perfectiorem vitam atque 
ín Christo absconditam (Coloss. 11). Cujus quidem 
eonsequendz cupiditate flagrantes optiini viri, pras- 
sentem hanc vitam permoleste ferebant. Unde eti.m 


B sit Apostolus : Scimus enim quoniam si terrestris 


"Y 


domus nostra hujus habitationis dissolvitur, zedifica- 
tionem ex Deo habemus, domum non manufactam, 
s&ternam in colis. Nam et in hoc ingerniscimus, 
habitationem nostram, qux de coelo est, superindui 
cupientes, si tamen vestiti et non nudi inveniamur 
(1I Cor. v). Nam et qui sumus in hoc tabernaculo, 
Íngemiscimus gravati, eo quod nolumus exspoliari, 
sed supervestiri, ut absorbeatur quod mortale est a 
vita. Ac rursum : Infelix, inquit, ego homo, quis me li- 
berabit de corpore mortis hujus (Rom. vi) ? Et alio 
Ioco : Cupio dissolvi, et esse cum Christo (Philip. 1). 
Ét propheta David : Quando veniam, et apparebo ante 
faciem Dei (Psal. x11)? Quod autem ego quoque om- 
nium infirmus corpoream mortem nullo modo exti« 
mescam, hinc facile tibi iffelligere licet, quod patris 
tui minis contemptis ac pro nihilo habitis, intrepido 
3d tc accesserim, ut salutiferam doctrinam tibi expo- 
nerem ; tametsi alioqui. compertissimum haberem 
fore ut si hzc rescisceret, sexcentis nie, si fieri pos- 
sel, mortibus afficeret.. Verum. ego Dei sermonem 
omnibus rebus anteponens, ipsoque frui cupiens, nec 
teimporariam hanc mortem perhorresco, nec eam 
bujusinodi nomine appellandam duco, Doniini scilicet 
maudato obtemperans dicentis : Nolite timere eos 
qui occidunt corpus, animum autem non possutt 065 
cidere; sed potius timete eum qui potest animam et 
corpus perdere in gehennam (Mau. x). 


liae, inquit Joseplt, verz vestre. philosophi: 


ὑμῶν φιλοσοφίας τὰ κατορθώματα, ὑπεραναθεδη- D praclara facinora, terrenorum hominum qui a pra- 


χότα λίαν «tv τῶν γηΐνων φύσιν τῶν δυσαποσπάστως 
τῆς παρούσης ἑχόντων ζωῆς" xal µακάριοι ὑμεῖς 
194, τοιαύτης ἐχόμενοι ἀνδρειοτάτης γνώμης. Tis 
δέ σου xal τῶν σὺν gol ἐν τῇ τοιαύτῃ ἐρήμῳ 1 
διατροφῇ , πόθεν δὲ τὰ ἐνδύματα xal ποταπὰ, qvd» 
ρισόν pot φιλαλήθως. 


(66) Psal. cxvm, 32 : '05bv ἐντολῶν σου ἕδραμον. 
(67) Cf. Greg. Naz. t. 1, p. 215. P 
(69. Epistola ad Coloss. 11, 5 : 
69) 11 Epist. ad Cor. v, 1-4. 
70) Epist. ad Rom. vii, 24. 
11) Epist. ad Philipp. 1, 93 
(2 τα! XLl, 2 

;onf, pagg. 90, 91, 98. 
(n Mattb, x, 98. 


senti hac vita vix avelli possunt, naturam longe mul- 
tumque superant. Ας vos beati, qui hac strenuis: ima 
snente przditi estis. Quinam porro tibi ac sociis tuis 
in hujusmodi solitudine victus sit, atque item unde, et 
cujusmodi vobis vestes suppetant, vere tihi expone, 


'AnsÜ&vere γὰρ, xal ἡ Cut] ὑμῶν κχέκρυπται σὺν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ θεῷ. 


: Την ἐπιθυμίαν ἔχων εἰς τὸ ἀναλῦσαι... 


--- - — ——— 


1019 ADDENDA. 1020 


Parlasm autem dixit : Vietus quidein nobis ex po- À 


mis, et stirpibus, quas solitudo, caelesti rore perfusa, 
et creatoris imperio parens, alit, nobis suppetit. Ob 
que nemo est qui adversum nos pugnam ineat atque 
contendat, majoremque partem, ut avaritiz lex prz 
scribit, ar;iipere quirat; verum uberrime omnibus 
illaboratus cibus, et extemporalis mensa proponitur. 
Quod si quando pio:um fratrum, qui nobis vicini 
sunt, aliquis panis benedictionem afferat, hunc tan- 
quaui ad eorum qui cam fide obtulerunt, benelietio- 
nem 4 divina providentia missum suscipimus. Vestes 
autem nobis ex asperis ciliciis et ovium pellibus sunt, 
vetusiz: omnes, atque ex variis pann's ουρίας, iim- 
heeillam nostram carnem atterentes. Etenim eadetn 
nobis est tum aestatis tum hiemis vestis. Quam etiam 
ut semel induimus, exuere postea nobis uon licet, 
quousque vetustate confecta prorsus deleatur. Ad 
hunc enim modum et frigoris et zestus molestiis cor- 
pus afflictantes, futurx immortalitatis vestem nobis 
comparamus, 


Cuinque hic Josaphat quzesivisset undenam vestem 
illam qua indutus erat sibi cowmparasset, respondit 
&enex : À quodam piorum fratrum eam, cum ad te 
profecturus essen, utendam accepi; neque euim par 
erat ut cum ea quam ferre soleo veste acccderenm. 
(hemadmodum enim quispiam eharissimum quem- 
dam cognatuui in alienam regionem captivum abdv- 
ctum, illinc educere cupiens, abjecta veste sua, at- 
que hostium suscepta pergpna, ad eorum regionem 
5ese confert, variisque artibus propinquum suum ex 
acerba tyrannide in libertatem asserit; eodem modo 
ego quoque de tuis rebus certior factus, hoc habitu 
suscepto veni, ut divina przxdicatione pectus tuum 
consererem, atque a truculenti principis mundi servi- 
tute te vindicarem. Ac nunc per virtutem divinam, 
quantum quidem in me (uit, ministerio meo perfun- 
ctus sum, Etenim ipsius cogniiionem tibi annuntiavi, 
&c prophetarum et apostolorum przxdicationem ex. 
posui, vereque ac sine ullo errore presentium rerum 


(15) Diogenes epistola ad Phanomachum, mihi 4^, 


Ὁ δὲ Βαρλαὰμ qnoív: Ἡ μὲν διατροφὴ ix τῶν 
εὑρισχομένων ἐστὶν ἀχροδρύων xal βοτανῶν ὧν ἡ 
ἔρημος τρέφει, ὁδρόσῳ ποτιξοµένη οὐρανίῳ xal τῇ 
προστάξει τοῦ Δημιουργοῦ εἴχουσα , ἐφ᾽ olg οὐδιίς 
ἐστιν ὁ µαγόµενος ἡμῖν xaX φιλονειχῶν (15). xai τὸ 
πλέον ζητῶν ἁρπάζειν τῷ τῆς πλεονεξίας ὅρῳ τε xoi 
λόγῳ * ἁλλ᾽ ἀφθόνως πᾶσι πρόχειται ἀνῆροτος τροφῇ 
καὶ αὐτοσχέδιος τράπεζα. El δὲ ποτε χαὶ τῶν πλη- 
σιαζόντων τις πιστῶν ἀδελφῶν ἄρτου ἑνέγχοι εὖλο- 
γίαν (10), ὡς παρὰ ví προνοίας πεμφθέντα δεχύ- 
µεθα τοῦτον im" εὐλογίᾳ τῶν πιατῶς προσενεγχόν- 
των. Τὰ δὲ ἑνδύματα ἀπὸ ῥαχίων εἰσὶ τριχίνων χαὶ 
µηλωταρίων (11) i| σεθεννίνων, πεπαλαιωμένα 
πάντα καὶ πολύραφα (78), πάνυ κατατρύχοντα τὸ 
ἀσθενὲς τοῦτο σαρχἰον. Τὸ αὐτὸ Υὰρ ἡμῖν ἔστι περι” 


U 6όλαιον θέρους τε xai χειμῶνος 1898 (79), ὅπερ 


οὐδύλως , ἐξ ὅτου ἑνδυσόμεθα, ἐχδύσασθαι θέµις, 
µέχρις ἂν παλαιωθὲν τέλεον διαφθαρῇ (80). Οὕτω 
γὰρ ταῖς τοῦ χρύους καὶ φλογώσεως ἀνάγχαις τα- 
λαιπωρούμενοι τὴν τῶν μελλόντων τῆς ἀφθαρσίας 
ἑνδυμάτων ποριζόµεθα ἑαυτοῖς ἀμφίασιν. 

Too δὲ Ἰωάσαφ εἰπόντος' Πόθεν δέ σου τοῦτο 
«b ἱμάτιον ὃ περιδέθλησαι ; ὁ Ἱέρων ἔφη ' Ἐν χρή- 
σει τοῦτο παρά τινος τῶν πιστῶν ἁδελφῶν εἴληφα, 
τὴν πρὺς σὲ µέλλων πορείαν ποιῄσασθαι ᾿ οὗ γὰρ 
ἔδει µε τῷ συνήθει ἐνδύματε παραχενέσθαι. Ka0&- 
περ τις ἔχων προσφιλ έστατον συγγενῆ αἰχμάλωτον 
ἐν ἀλλοδαπεῖ ἀπαχθέντα ἔθνει, καὶ τοῦτον βουλόμε- 
vog ἐχεῖθεν ἐξαγαχεῖν, ἀποθέμενος αὐτοῦ τὴν ἐσθητα 
καὶ τὸ τῶν ὑπεναντίων ὑποδὺς προσωπεῖον τὴν 


* ἐχείνων καταλάθοι (81) χώραν, χαὶ πολυτρόπως τὸν 


οἰχεῖον τῆς πιχρᾶς ἐλενθερώσειε τυραννίδος * τὸν 
αὐτὸν δη τρόπον χἀγὼ τὰ xarà σὲ μυηθεὶς, τοῦτο 
περιθέµενος τὸ σχῆμα , ἦλθον τὸν σπόρον τοῦ θείο 
χηρύγματος τῇ σῇ χαταθαλεῖν καρδίᾳ, xai τῆς 196 
δουλείας λυτρώσασθαι τοῦ δεινοῦ κοσµοχράτορος (82). 
Καὶ νῦν ἰδοὺ τῇ τοῦ Θεοῦ δυνάμει, ὅσον τὸ ἔτι ἐμοὶ, 
τὴν διαχονίαν µου πεποίηχα, τὴν αὐτοῦ χαταγγείλας 
σοι γνῶσιν xal τὸ τῶν προφητῶν καὶ ἁ ποστόλων 


γνωρίσας κήρυγμα, διδάξας τε ἁπλανῶς xal qU- 


p. 258 : Καὶ πυλεμεῖται μὲν διὰ ταύτην (τὴν πεν[αν) 


οὐδὲ clc, οὔτε ἐν γῇ οὔτε ἐν θαλάσση. Et Crates Diogenis discipulus in ludicris de m cynica versihus : 
à 


᾽Αλλὰ θύμον xat σχόρδα φἐρει xal αῦχα xai ἄρτους, 


['E& ὧν οὐ πολεμοῦσι πρὺς 


ήλους' περὶ τούτων 


[οὐχ ὅπλα χέκτηνται. Socrates etiam. Xenophonteus Symp. i, 9, paupertatem ait esse rem fixcota μὴν 
ἐπίφθονον, ἤχιστα δὲ περιµάχητον. Ac. memini versus inter Petroniana fragmenta : Flaraque contemp 


prelia pannus habet. Cf. Senec. epist. 119. 
(76) Panis eleemosynam ; panis donum. 


7i) Herodianus Epimer. p. 85 : Μηλονόμος, ὁ τὰ πρόδατα vépuov, ὅθεν xal τὰ δέρματα μηλωτάρια. 
18] Α, σεθενίνων. Apophithegmala Patr in Monum. Coteler. t. 1, p. 491 : Οἱ Πατέρες ἡμων "^ 
ἀθθᾶς Παμθῶ παλαιὰ πολύῤῥαφα &qópouv xai osÓtvvua- id est, vestes palmeas, ut est in versione Coteleril, 


qui et varietatem profert σεθέννινα. 


(79) Eadem fuit et Diogenis circa vestitum parcitas ac paupertatis rigid:e fastus : cf. Not. Mss. «d 
n, p. 235 ; Epist. Socrat. 6, ubi Allatius p. 161. Fuit ob id Socrates ab ipso laudatus Joanne Curgs, 56. 
pag. 431 ; ἙΕνὸς ἱματίου πλέον εἶχεν οὐδὲν, xal τοῦτο µόνον xal χειμῶνος καὶ θέρους xal ἐν πάσαις ταν 


ὥραις τοῦ ἔτους περιδεθληµένας ἐφαίνετο, 
(80) Leo Diac. x, 2, de 


asilio patriarcha : ᾽Αμπεχόνῃ χεχρηµένος θέρει τε καὶ χειμῶνι μιᾷ, xai ταύτῃ 


hà ἀπεχδυόμενος, ἕως ἂν διεῤῥύη καὶ ἄχρηστος ἐξεγένετο, Puto ταύτῃ vilium esse &yntaxeos librarii ca- 


amo, non Leoni, tribuendum, ac ταύτην scribendum. 


ΒΑ, καταλάδοιε, uc prius καταλάδοιεν. Quae forina nonnunquam reperitur. Dion Chrysost, orat. I 
p. 295 : 'Avéxgwev ὁ Διογένης τὸν ἄνθρωπον 6 τι πράττοιεν " inveni πράττοις in codice 2958 Dion ολ 
xxxv, 5: εἴτε bp. pévore- quod in. ἐμμένοι mutavit vir d., lectore nou mouito. Sed praetuli legitiuium xata 


λάδοι, qo me duxit C, in quo χαταλάθει. 
(82) Conf. p. 15, n. 45. 














1021 


VITA BARLAAM ET JOASAPII. 


1022 


αλήθως τὴν τῶν παρόντων µαταιότητα καὶ ofov xa- Α vanitatem demonstravi, quantisque inalis hie mundus 


χῶν ὁ χόσμὸς γέμει, χαλεπῶς ἁπατῶν τοὺς αὐτῷ 
πειθοµένους xal πολυτρόπως αὐτοὺς παγιδεύων. Λοι- 
πὺν πορευθΏναἰ µε δεῖ ὅθεν ἐλήλυθα. Καὶ τηνικαῦτα, 
τὸ ἀλλότριον ἀποθέμενος σχῆμα, τὸ ἴδιον ἔσομαι ἐν- 
. δεδυµένος. 

Δυσωτεῖ τοίνυν τὸν γέροντα ὁ Ἰωάσαφ ὀφθῆναι 
αὑτῷ τῷ συνῄθει αὑτοῦ ἐνδύματι, Τότε ὁ Βαρλαὰμ 
ἀπεχδυσάμενος ὃ ἣν περιθεθληµένος {μάτιον, θέαμα 
ὤφθη φοθερὸν τῷ Ἰωάσαφ. Ἡν γὰρ fj πᾶσα μὲν τῆς 
σαρχὸς ποιότης δεδαπανηµένη, μεμελανωμένον δὲ τὸ 


δέρµα Ex τῆς ἡλιαχῆς φλογώσεως xai περιτεταμένον . 


τοῖς ὁστέοις, ὡς εἴ τις δοράν τινα περιτείνειὲἓν λεπτοῖς 
καλάμοις  τρίχινον δέ τι ῥάχος ἑἐῤῥικνωμένον xai 
λίαν τραχὺ περιεζώννυτο ἐξ ὀσφύος µέχρι Tevávov' 


ὅμοιον δὲ τούτου παλλίον (83) περιεθἐθλητο κατὰ Β 


τῶν ὤμων. 

Ὑπερθαυμάσας δὲ ὁ Ἰωάσαφ τῆς σχληρᾶς ταύ- 
της δ.αγωγῆς τὸ ἐπίπονον, xai τὸ τῆς χαρτερἰας 
ὑπερθάλλον ἐχπλαγεὶς, σφοδρῶς ἐδάχρυε, xal φησι 
πρὸς τὸν γέροντα. Ἐπεί µε τῆς πικρᾶς τοῦ διαθό- 
Χου δουλείας ἐλενθερῶσα, χεις, τέλος σου τῇ 
εὐεργεσίᾳ ἐπιθεὶς, ἐξάγαγε (84) ix φυλαχῆς τὴν 
γυχήν µου, 197 χαὶ, παραλαδών µε μετὰ coo, 
ἄγωμεν ἐντεῦθεν, ἵνα τέλεον λελυτρωμµένος τῆς τοῦ 
πόσμου ἁπάτης τὴν σφραγῖδα τηνικαῦτα δέδωµαι 
τοῦ σωτηρἰου βαπτίσματος, καὶ Χοινωνός σοι τῆς 
θαυμαστῆς ταύτης φιλοσοφίας xai ὑπερφυοῦς ἀσχή- 
σεως γένωµαι. 

Εἶπε δὲ Βαρλαὰμ πρὸς αὐτόν ' Νεθρὸν δορχάδος 
ἔτρεφά τις τῶν πλουσίων. Αὐξηθεῖσα δὲ αὕτη 
τὰς ipfos; ἐπόθει, τῇ φυσιχῇ ἑλχομένη ἕξει. 
Ἐξελθοῦσα τοίνυν ἐν pud, εὑρίσχει ἀγέλην δορχάδων 
βοσκοµένων xal ἑχόμενα τούτων περιῆγχεν ἐν τοῖς 
πεδίοις τοῦ δρυμοῦ , ὑποστρέφουσα μὲν τὸ πρὸς ἐσ» 
πέραν, ἅμα δὲ πρωῖ, τῇ τῶν ὑπουργούντων ἀμελείᾳ, 
ἐξερχυμένη xaX τοῖς ἀγρίοις συναχελάζουσα. Ἐχεί- 
νων δὲ ποῤῥωτέρω µεταθεµένων νέµεσθαι, συνηχο- 
λούθησε xat αὐτή. Οἱ δὲ τοῦ πλουσίου ὑπηρέται, 
τοῦτο αἰσθόμενοι, ἐφ᾽ ἵππων ἀναθάντες, κατεδίωςαν 
ὁπίσω αὐτῶν, καὶ τὴν μὲν ἰδίαν δορχκάδα ζωγρήσαν- 
τε xaX ἑπαναστρέφαντες οἴχαδε, ἁπρόϊῖτον τοῦ λοι- 
ποῦ ἔθεντο" τῆς 6b λοιπῆς ἀγέλης τὰς μὲν ἀπέκτει- 
ναν, τὰς δὲ χαχῶς διἐθεντο. Tóv αὐτὸν 5h τρόπον 


$cateat, eos qui ipsi oblemperant in fraudem indu- 
cens, variisque modis irreijiens. Deinceps igitur, eo 
unde huc veni, revertendum est, ac tum alieno 
habitu deposito, meum iuduam. 


Obsecravit autem senem Josaphat, ut se ipsi cum 
consueta veste ostenderet. Cum itaque Barlaam ve- 
stem eam quam gerebat exuisset, horrendum Joasapliat 
spectaculum sese obtulit. Etenim tota carnis ipsius 
qualitas [πιότης fortasse legendum, id est, pinguedo] 
absumpta erat, ac pellis ex solis aestu atque ardore 
circum ossa teqsa erat, non secui 86 si quis peliem 


"subtilibus calamis tetendisset. Pannoso porro ac 


perquam aspero cilicio e lumbis usque ad geuua cin- 
gebatur, ideinque pallium humeris gerebat. 


Admiratus itaque Josaphat hujusmodi vite duri- 
tiat et asperitatem, atque ex ingenli ea eL singulari 
tolerantia stupore affectus ingemuit , profusiaque la- 
crywis ad senem ait: Quoniam ea tibi huc veniendi 
causa fuit, ut we ex acerba diaboli servitute extra- 
heres, beneficio tuo extremam manum  impo- 
no, atque animam meam de custodia educ (Psal. 
CXLI), ac me itiueris tui socium adhibe, ut mundi im- 
postura prorsus liberatus, tum denique salutaris 
baptismi s:gillum accipiam, sociumque ime tibj ad- 
mirandzx hujus philosophie atque eximi exercita- 
tionis przbeam. 


Dixit autem ad eum Barlaam : Capreze hinnulum 
dives quispiam olim alebat : cum autem ipse crevis- 
set, naturali affectu pertractus solitudines expet: b t. 
Egressus igitur. quodam die, caprearum gregem pa- 
stui operam dantem invenit, atque ad eas sese ad- 
jungens, per agros et campos oberrabat, ac sero 
quidem domum se referebat ; mane autem famulo- 
rum negligentia foras egrediebatur, atque cum sil- 
vestribus capris se aggregabat, Porro cum illz pabu- 
Jatum longius processissen!, ipse quoque eas comi- 
tatus est. At vero divitisillius viri famuli, re cognita, 
cónscensis equis eas a tergo insecuti sunt, ac suam 
quidem capream vivam captam, domumque reductam 
posthac ita tenuerunt, ut nulli ad eam aditus pateret ; 
reliquum autem gregem partim trucidarunt, partim 


δέδοικα γενέσθαι καὶ ἐφ᾽ ἡμᾶς, εἰ συνακολουθήσεις p male inultarunt. Eodem modo ne nobis accidat me- 


μοι µήποτε καὶ τῆς oc ἀποστερηθῶ συνοιχκῄήσεως, 
χαὶ χακῶν πολλῶν τοῖς ἑταίροις µου γένωµαι πρό- 
ξενος χρἰματός τε αἰωνίου τῷ σῷ γεννήτορι. ᾽Αλλά 
τοῦτό σε βούλεται ὁ Κύριος, νῦν μὲν σηµειωθῆναι τῇ 
apa (iot τοῦ θείου βαπτίσματος (85), xal µένειν ἐπὶ 
χώρας, πάσης ἀντεχόμενον εὐσεθείας χαὶ τῆς τῶν 
ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ ἐργασίας. Ἐπὰν 158 δὲ δφη 
χαιρὸν ὁ πάντων δοτὴηρ τῶν χαλῶν, τηνικαῦτα xal 
ἐλεύσῃ πρὸς ἡμᾶς, xat τὸ ὑπόλοιπον τῆς παρούσης 


tuo, si mibi te comitem adjunyas, Hoc est, ne ei tuo 
contubernio priver, et ingentes sociis meis calami- 
tates, a€ sempiternam patri tuo condemnationem ac- 
eersam. Vult itaque 1e Dominus nunc quidem divini 
baptismi sigillo copsignari, atque hic manentem otnai 
pietatis generi studere, praceptisque suis operam 
dare. Posteaquam autem illius bonorum omnium 
datoris munere occasio sese obtulerit, tum demur : 
et ad nos venies, et per reliquum omne hujusce vitas 


(85) Latinorum pallium. Moschus Prato c. 76 : εὗρόν τινα μοναχὺν... μηδὲν ἔχοντα πλην στιχαρίου τρι- 


χίνου xaX παλλίου. 
(84) Psal. οχι, 7. 


(85) C, σφραγ. τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Baptismas fuit oliin. σφραγὶς dictus : Vide Segaar. ad Clem. Ale- 
xandr. « Quis dives salvetur » pag. 580; Fabric. ad Pseudo-Abdiam, p. 527, 700. 


r-—— 


1023 ADDENDA. mE 1024 
tempus nobiscum deges. Ac Domini benignitate fre- A ζωῆς ἀλλήλοις συνοιχήσαιµεν. Πέποιθα δὲ τῷ Κυρίῳ 


tas, laudquaquam dubito quinin futura vita fta con- 
jungamur , ut nunquam divelli possimus. 

Josaphat autem lacrymis rursuin perfusus, ad eum 
sit : Si Domino ita placet, ipsius voluntas fiat. Quo- 
circa cum divino baptismate me iniudaveris , pecu- 
niasque a me et vestes, tam ad tuum quain ad soda- 
livm tuorum victum ac vestitum acceperis, in reli- 
giosz exercitationis locum, divine pacis praesidio 
septus, abscede; meaque Causa sine ulla intermis- 
sione Deum roga, ut ne spe mea frustrer, verum pri- 
mo queque tempore ad té pervenire, atque in alta 
quiete utilitatem ex te perclpere possim. | 

Barlaam autem αι; Quin Christi quidem sigillu 
accipias, nihil est quod prohibeat. Quare teipsum jam 
adorna, ac Deo juvante Christianz fidei sacris ini- 
tiaberis. De iis autem pecuniis, quas te tum mibi, 
tum sodalibus meis datnrum dixisti, qui tandem (leri 
posset ut tu qui pauper es, divitibus eleemosyuam 
imnpertias ? Siqnidem divitum est de pauperibus 
bene.mereri, non autem contra pauperum de locu- 
pletíbus et copiosis. Nam sodalium omnium meorum 
postremus opibus omnino te superat. Verum divinis 
miseratonibus fretus, hoc mihi persuadeo, te pro- 
pediem locupletissimum fore. Quod cum contigerit, 
minime ad largiendum promptus ac. proclivis eris. 

Dixit autem ad eum Josaphat : Expone mihi, quzso, 
quonam pacto sodalium tuorum extremus opibus me 
antecellat, cum paulo ante tu eos in magna inopia 
vivere atque extrema paupertate conflictari dixeris. 


xal ἐν τῇ μελλούσῃ διαγωγῇ ἁδιαστάτους ἡμᾶς 
εἶναι. 

Λὖθις δὲ ὁ Ἰωάσαρ δαχρύων qnoi πρὸς αὐτόν ' ΕΙ 
τῷ Κυρίῳ ταῦτα δοχεῖ, τὸ θέληµα αὐτοῦ γενέσθω (56). 
Τελειώσας οὖν µε λοιπὸν τῷ θείῳ βαπτίσµατι, xal 
λαθὼν παρ) ἐμοῦ χρήματα xat ἱμάτια εἰς διατροφΏν 
xai ἀμφίασιν σοῦ τε xal τῶν ἑταίρων σου , ἄπελθε 
εἰς τὸν τόπον τῆς ἀσχήσεώς σου, τῇ τοῦ Θεοῦ εἰρήνῃ 
φρουρούμενος. Κἀμοῦ μὴ διαλίπῃς ὑπερευχόμενος, 
ἵνα μὴ ἐκπέσοιμι τῆς ἐλπίδος µου, ἀλλὰ θᾶττον ἶσ- 
χύσω καταλαθεῖν σε xal ἓν ἡσυχίᾳ βαθείᾳ τῆς παρὰ 
σοῦ ἀπολαύειν ὠφελείας. 

'0 δὲ Βαρλαὰμ ἔφη’ Τὴν μὲν τοῦ Χριστοῦ σε λα- 
θεῖν σφραγῖδα τὸ κωλύον οὐδέν. Εὐτράπισον λοιπὺν 
σεαυτὀν * xal, τοῦ Κυρίου συνεργοῦντος, τελειω- 
θήσῃ. Περὶ ὧν δὲ εἶπας χρημάτων τοῖς ἑταίροις µου 
παρασχεῖν, πῶς ἔσται τοῦτο, σὺ τὸν πένητα τοῖς 
πλουσίοις ἐλεημοσύνην διδόναι; Οἱ πλούσιοι γὰρ ἀεὶ 
τοὺς πένητας εὑεργετοῦσιν, οὗ μὴν δὲ οἱ ἅποροι 
τοὺς εὐπόρους. Ὁ γὰρ ἔόχατος πάντων τῶν ἑταίρων 
µου πλουσιώτερός σου ἀσυγχρίτως χαθἐστηκεν. Αλλά 
πέποιθα εἰς τοὺς οἰχτιρμοὺς τοῦ θεοῦ xai σὲ ὅσον 
οὕπω ὑπερπλουτῆσαι ΄ χαὶ οὐκ εὐμετάδοτος τηνι- 
καῦτα ἔσῃ. | 

Εἶπε δὲ ὁ Ἰωάσαφ πρὸς αὐτόν * Σαφήνισόν pot 
τὸν λόγον, πῶς ὁ πάντων ἔσχατος τῶν σῶν ἑταίρων 


ὑπέρχειταί µου τῷ πλούτῳ, οὕσπερ πολλῇ συζἠν 
159 ἀχτημοσύνῃ xal ἑσχάτῃ ταλαιπωρεΐσθαι πτω- 


Quidnam item sit, quamobrem ounc me pauperem ϱ χείᾳ πρὸ μικροῦ ἔλεγες, πῶς δὲ νῦν μὲν πένητά µε 


appelles, cum sutem φιορ]ἰεείαιίφ opibus praeditus 
fuero, minime liberalem fore dicas, qui nuuo ad lar- 
giendum promptus ac propensus sui. 

Respondit Barlaam : Non 608 paupertate. confii- 
etari dixi, sed inexbaustis potius opibus florere. Nam 
opibus opes semper adjungere, nec cupiditatem tan- 
quam freno coercere, verum siuculla satietate plura 
appetere, exirema paupertatis argumentum est. 
Contra, qui sempiternarum rerum cupiditate praesen- 
tia oinnia contemnunt, eaque pro stercoribus dueun', 
ut Ghristum solum lucrentur ( Philip. n), omnique 
ciberum et. indumentorum exeussa atque in Deum 
projecta cura, majorem ex inopin volupiatem ca- 


ἀποχαλεῖς, ὅταν δὲ ὑπερπλουτήσω οὐκ εὐμετάδοτον 
γενέσθαι λέχεις τὸν εὐματάδοτον νῦν καθεστηκότα; 


'O 6k Βαρλαὰμ. ἀπεχρίνατο * O0 πτωχείᾳ τούτους 
ἔφην ταλαιπωρεΐσθαι, ἀλλὰ πλούτῳ χομᾷν ἀχενώτῳ. 
Τὸ γὰρ ἀεὶ τοῖς χρ ἦμασι προστιθέναι χρήματα, xoi 
ph τῆς ὁρμῆς χαλινοῦσθαι, ἀλλὰ xal πλειοτέρων 
ἀχορέστως ὀρέγεσθαι, τοῦτο πενίας ἑσχάτης ἐστι” 
τοὺς δὰ τῶν παρόντων μὲν ὑπεριδόντας πόθῳ τῶν 
αἰωνίων, xat σχύδαλα ταῦτά ἡγησαμένους, ἵνα Xpt- 
στὸν µόνον χερδήσωσι (87), πᾶσαν δὲ βρωμάτων καὶ 
ἑνδυμάτων ἀποθεμένους µέριμναν καὶ τῷ Κυρίψ 
ταύτην ἀπιῤῥίφαντας, εὑφραινομένους δὲ τῇ ἀχτη- 


piunt quam quisquam eorum qui mundi amore fla- D σίᾳ, ὡς οὐκ ἄν τις τῶν φιλοχόσμων εὐφρανθείη 


graut, ex opum et, pecuniarum abundantia capiat ; 
quique amplissimas virtutum divitias sibi agyesse- 
runt, atque immortalium bonorum ape sese alunt, 
hos ego optimo jure te atque adeo quovis terreue 
rege locupletiores dixerim. Quod si, Deo tibi favente, 
tu quoque spirituales hujusmodi divitias arripueris, 
eas summo studio ac diligentia servabis, ac seinper, 


. et quidein merito, augere cupies, nee ullam omuine 


earum partem effundere suetinebis. Nam in hoc de- 
mum verz diviti sitze sunt. Earum autem opum qua 
in sensum cadunt, moles detrimento potius quam 


πλούτῳ xai χρήµασι βρίθων, xal τὸν πλοῦτον τῆς 
ἀρετῆς ἀφθόνως ἑαυτοῖς συναγηοχότας, ταῖς ἐλπίσι 
τε τῶν ἀτελευτήτων τρεφοµένους ἀγαθῶν, αἰχότως 
πλουσιωτέρους σου xaX πάσης τῆς ἀπιγείου βασιλείας 
καλέσαιµι. Too δὲ Θεοῦ συνεργοῦντός σοι, brin 
καὶ αὐτὸς τῆς τοιαύτης πνευματικῆς περιουσίας. fiv- 
περ Ey ἀσφαλείᾳ τηρῶν καὶ τοῦ πλείονος del δικαίως 
ἐφιέμενος, οὐκ ἂν θελἠσειάς τι ταύτης Χαταχενουν 
ὅλως. Αὕτη γάρ ἐστιν ἀληθὴς περιουσία" ὁ δὲ τοῦ 
αἱσθητοῦ πλούτου ὄγχος βλάψειε μᾶλλον τοὺς αὐτοῦ 
φίλους f| ὠφελήσειεν, Εἰχότως οὖν πενίαν ἑσχάτην 


(86) Mauh. vi, 10 ; xxvi, 42 : Γενηθήτω τὸ θἐληµά σου. 
(87) Epist. ad Philipp. 11, 8 : 'Hyoopgat (πάντα) σκύθαλα εἶναι, ἵνα Xptasby xepbfiau. 











1025 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1026 


εοῦτον ἀπεχάλεσα, ὄνπερ οἱ ipaacai τῶν οὐρανίων A commodo amico: suos alfecerit. Quare non abs re 


ἀγαθῶν πάντη ἁπαρνησάμενοι ἔφυγον ἀπ' αὐτοῦ, ὡς 
160 φεύγει τις ἀπὺ ὄφεως. El δὲ, ὃν ἀπέχτειναν 
ἐχθρὸν καὶ τοῖς ποσὶ συνεπάτησαν ol συνασκηταί 
μου xal συστρατιῶσαι , τοῦτον αὖθις ζῶντα παρὰ 
σοῦ λαθὼν αὐτοῖς ἀπενέγχω , καὶ πρόξενος πολέμων 
καὶ παθῶν γένωµαι, ἔσομαι αὐτοῖς πάντιως ἄγγελος 
πονηρός ' ὅπερ μὴ γένοιτό µοι ποιῆσαι. - 


Τὰ αὐτὰ δέ pov νόει καὶ περὶ ἑνδυμάτων. Τοῖς 
γὰρ ἀπεχδυσαμένοις τὴν τῆς παλαιότητος χατα-θο- 
ρὰν xaX τὸ τῆς παραχοῆς ἔνδυμα, ὅσον τὸ àv αὐτοῖς, 
ἀποθεμένοις, τὸν Χριστὸν δὲ ὡς ἰμάτιον σωτηρίου 
xai χιτῶνα εὑφροσύνης ἑνδεδυμένοις, πῶς αὐτοὺς 
πάλιν τοὺς δερµατίνους ἀμφιάσαιμι χιτῶνας καὶ τὸ 
τῆς αἰσχύνης περιθήσοµαι περ.θόλαιον ; Αλλά τοὺς 
μὲν ἐμοὺς ἑταίρους μηδενὸς τῶν τοιούτων ἔπιδεο- 
µένους γινώσχων, -Ἡ τῆς ἐρήμου bb ἀρχουμένους 
ἀσχήσει xaX τρυφὴν ταύτην λογιζοµένους ἀληθεστά- 
την, τὰ χρήματα xal ἱμάτια, ἅπερ τούτοις ἔλεγες 
παρασχεῖν, τοῖς πένῃσι διανείµας, θησαυρὺν ἑαυτῷ 
εἰς τὸ µέλλον ἄσυλον θησαύρισον, τὸν Bcbv ἑαυτῷ 
ταῖς ἑχείγων εὐχαῖς ἐπίκονρον θέµενος ' οὕτω γὰρ 
μᾶλλον συνεργῷ τῷ πλούτῳ πρὸς τὰ xaX χρήῄσαιο. 
Εἶτα καὶ τὴν πανοκλίαν τοῦ πγεύματος περιθαλλύ- 
ψενος, xat τὴν μὲν ὁσφὺν ἓν ἀληθείᾳ περιζωσάµενος, 
ἐνδυσάμενος δὲ xe τὸν τῆς δικαιοσύνης θώραχα, πε- 
ριθἐμενός τε xal τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου, 
καὶ touc πόδας Ày ἑτοιμασίᾳ τοῦ Εὐαγγελίου τῆς el- 
ῥῆνης ὑποδησάμενος, μετὰ χεῖράς τε τὸν τῆς mi- 
στεως ἀναλαθὼν θυρεὸν, καὶ τὴν τοῦ πνεύματος µά- 
χαιραν, $, στι ῥῆμα θεοῦ (88), καὶ πάντοθεν 161 
ἄριστα χαθοπλισθεὶς xoa περιφραξάµενος , οὕτω 
πεποιθὼς πρὸς τὸν χατὰ «rc ἀσεθείας ἔξελθε πὀλε- 
μον, ὡς ἂν, ταύτην τροπωσάµενος χαὶ «by αὐτῆς ἁρ- 
. ΧηΥὸν διάδολον εἰς γῆν καταῤῥάξας , τοῖς τῆς νίχης 
στεφάνοις χοσμηθήσῃ ἐκ τῆς ζωαρχιχῆς δεξιᾶς τοῦ 
Δεσπότου. 

ΚΕΦ. I8'. Toi; τοιούτοις αὖν δόγµασι xai λόγοις 
σωτηρίοις κατηχήσας ὁ Βαρλαὰμ τὸν τοῦ βασιλέως 
viby καὶ πρὸς τὸ θεῖον βάπτισμα εὐτρεπίσας, νη- 
στεύψειν τε xal εὔχασθαι ἐντειλάμενος, κατὰ τὸ ἔθος, 
àg' ἱκανὰς ἡμέρας, οὗ διέλιπε συχνάζων πρὸς ab- 
τὸν, καὶ πᾶσαν δογματιχὴν φωνὴν τῆς ὀρθοδόξου 
πίστεως ὀχδιδάσχων xal τὸ θεῖον Εὐαγγέλιον ὑπαγο- 
ρεύων αὐτῷ, πρὸς ὃΣ xai τὰς ἀποστολικὰς παραι- 
νέσεις χαὶ τὰς προφητιχὰς ῥήσεις ἑρμηνεύων; θεο- 
δίδαχτος γὰρ ὢν ὁ àvhp πᾶσαν ἐπὶ στόματος Πα- 
λαιάν τε χαὶ 'Καινὴν Γραφὴν ἔφερε, xat, τῷ Oel 
κινούμενος Ηνεύματι, ἐφώτισεν αὐτὸν πρὸς τὴν 
ἀληθή θεογνωσίαν. "Ev αὐτῇ δὲ τῇ ἡμέρᾳ ὅτε βα- 
πτισθῆναι ἔμελλε, διδάσχων αὐτὸν, ἔλεγεν' Ἰδοὺ 
τὴν τοῦ Χριστοῦ ἐπείγῃ λαθεῖν σφραγίδα, καὶ τῷ 


eas extremam paupertatem appellavi, quasegcelesuum 
bonorum amatores, rebus omnibus remísso nuntio, 
ita fugiunt, ut quispiam serpeaiem fugit. Si vero 
eum hestem, quem mei ρε ezereitationis socii et 
commilitones jsm obtruncarunt, ac pedibus procul- 
caryni, vivum rursus abs 1e acceptum ad ipsos de- 
tulero, bellormnque ac perturbationum causa ipsis 
fuero, prorsus ipsis exitiosus nuntius ero. Quod qui- 
dem abeit ut facian. 


Idem autem de indumentis etiam intelligas 
velim. Nam eos qui vetustatis labem et corruptelam 
exuerunt, atque inobedientie vestem, quantum itu 
ipsis fuit, deposueruat, Christum autem tanquam 
vestimentum salutaris, et pallium lztitiz induerunt ; 
quonam tandem modo rursus pellíceis tunicis indue- 
rem, ipsisque iguominizt amictum imponerem ? Quin 
potius, cum sodales meos, ut qui pia et religiosa 
solitudinis .exercitatione contenti sint, eamque pro 
verissimis delieiig ducant, nullis omnino ejusmodi 
rebus indigere compertum habeam, pecuniis et ve- 
tibus, quas te ipsis daturum dicebas, Ín pauperes 
distributis, fac tibi ejusmodi thesaurum in futurum 
recondas, qui nullo modo surripi possit, Deum sei- 
licet ia. ipso per illorum preces opitulatorem tibi 


: adjungens. Sic enim hoc consequeris, ut opes ad op- 


tima quique tibi adjumento sint. Ac deinde, cura 
Spiritus armaturam acceperis, et lumbos in verita!& 
succinxeris, 46 justitia. loricam indueris, et salutis 
galeam capiti tuo imposueris, et pedes in Evangelii 
pacis preparstionem calcearis, fideique scutum ac 
Spiritus giadium, quod est verbum Dei , imauibus 


'sumpseris (Ephes. v1), atque undique te prastantis- 


simis armis instruxeris ac muniveris, ita demum ft- 
denti animo ad belium eum impietate committendum 
egredere, ut ea in fugam versa, atque ipsius duce dia- 
boto in terram alliso, a dextra Domini manu qu& 
vite principium affert, vietricem coronam conse- 
quaris. 

Ca». XIX.— Cum Barlaam hujusmodi doctrinis ac 
salutiferis sermonibus regis filium Imbuisset, atque 
ad divinum baptismum  przparosset, eique, ut con- 
suetudo fert, ad aliquot dies jejunare ac precibus 
incumbere precepisset, ad eum crebro ventitgre 


pnon desinebat, aique omnia erthodoxo fidei do- 


gmata ipsi tradebat, divinumque Evangelium ex- 
ponebat, ac przterea apostolicas cohortaliones et 
prophetarum loca ipsa explanabat. Nam cum vir ille 
divinitus tradita doctrina polleret, omuem tam vete- 
ris quani novi Testamenti scripturam memoriter re- 
citabat. Cumque divino Spiritg incitatus. ferretur, 
adolescentem verc Dei notitie luce collustravit. Eo 
autem die quo baptizandus erat, docendi causa hia 
ad eum verbis utebatur: En Christi. sigillum acci- 


(88) Epist. ad Ephes. vi, 45, sq. : ᾿Αναλάδετε τὴν πανοπλίαν τοῦ 8600... στῆτε οὖν περιξωσάμενοι τὴν 
ὁσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ, xa ἑνδυσάμενοι τὸν θώραχα τῆς δικαιοσύνης, xa ὑποδησάμενρι τοὺς πόδας ἓν 


ἑτοιμασ 


ᾷ τοῦ Εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης, ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαθόντες τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, In Α glossator ad 


πανοπλίαν’ τὸ ἱμάτιον τῶν μοναχῶν * ad περιζωσάµενος * τὸν λῶρον * ad θώρακα * τὸν μανδύαν (cf. t. Hil, 
Ρ. 157) : ad περιχεφαλαίαν * τὸ χουχούλιον * ad ὑποδησάμενος' τὰ σάνδαλα * ad Üupsóv * τὸν ἀνάλαδνν. 





1027 


pere, atque Dominici vultus lumine consignari (Psal. A 


iv), Deique Filius, ac viviflei Spiritus templum effici 
properas. Quocirca in Patrem et Filium et Spiritui 
sanctum crede, sanctam, inquam, ex qua vita initium 
duxit, Trinitatem, quz intribus personis et una divi- 
nitate celebratur, ac, quantum quidem ad personas et 
personales proprietates attinet, distincta est, quan:um 
autem. ad essentiam , conjuncta et copulata : unum 
Deum ingenitum agnosceus, atque uuum Filium uni- 
genitum, Dominuin nostrum Jesum Christum, lumen 
de lumine, Deum verum de Deo vero, genitum ante 
omnia scceula. (Eteuim ex bono Patro. bonus Filius 
genitus est, et ex unigenito lumine sempiternum lu- 
men eífulsit, θἱ ex vera vita vivilicus fous prodiit, 
et ex ipsamet potentia, Filii potentia emicuit, qui est 
splendor glorix [Hebr. i], et Verbum vere subsistens, 
qui in principio erat, et apud . Deum erat, et Deus 
erat. [Joan. 1], principii expers et. sempiternus; per 
quem omnia facta sunt, tam οὐ oculis cernuntur 
quan qua cerni nequeunt.) Et unum Spiritum san- 
ctum, ex Patre procedentem, agnoscens, Deum per- 
fectum, et vitam affereutem, ac sanctitatem praben- 
tem, eadem voluntate preditum , omnipotentem, 
eandem sternitatem habentem, vere «ubsistentem. 
Ad hunc igitur modum Patrem et Fiiium et Spiritum 
canetum adora, in tribus personis seu proprie:atibus, 
auque in una divinitate. Communis enim his tribus 
est divinitas, atque una ipsorum natura e-t, una sub- 
slantia, una. gioria, unum regnum , una potentia, 


ADDENDA. 


1023 
φωτὶ σηµειωθῆναι τοῦ προσώπου Κυρίου (89). Καὶ 
υἱὸς μὲν γίνῃ θεοῦ, ναὺς δὲ τοῦ ἁγίου xal ζωοποιου 
Πνεύματος. Πίστευε (90) τοίνυν εἰς Πατέρα, xai Υἱὸν, 
xaX ἅγιον Πνεῦμα, τὴν ἁγίαν καὶ ζωαρχικὴν Τριάδα 
ἐν τρισὶν ὑποστάσεσι 163 xo μιᾷ θεότητι δοξαζο- 
µένην, διαιρετὴν μὲν ταῖς ὑποστάσεσι xai ταῖς ὑπ.- 
στατιχαϊῖς ἰδιότησιν, ἠνωμένην δὲ τῇ οὐσίᾳ ἓνς 
μὲν γινώσχων θεὸν ἀγέννητον, τὸν Πατέρα, ἕνα δὲ 
γεννητὸν Κύριον, τὸν Υἱὸν, φῶς ix quib, θεὸν 
ἀληθινὸν Ex Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα πρὸ πάντων 
τῶν αἰώνων (91)* ἀγαθοῦ γὰρ Πατρὸς ἀγαθὸς ἔγεν- 
γήθη Υἱὸς, φωτὸς δὲ τοῦ ἀγεννήτου φῶς ἐξέλαμψε τὸ 
ἀῑδιον, καὶ Ex τῆς ὄντως ζωῆς ἡ ζωοποιὸς προῄλθε 
πηγἢ, xal ἐχ τῆς αὐτοδυνάμεως ἡ τοῦ Υἱοῦ δύναμις 
ἐξεφάνη, ὃς ἐστιν ἀπαύγασμα τῆς δόξης (92) xal 


D λόγος ἑνυπόατατος, à ἀρχὴ Gv mph; τὸν &eby (95) 


xai θεὺς ἄναρχός τε xai ἀῑδιος" δι οὗ τὰ πάντα 
ἐγένετο τὰ ὁρατά καὶ τὰ ἁόρατα (94) ' xaX ἓν εἰδὼς 
Πνεῦμα ἅγιον, τὸ ἐχ τοῦ Πατρὸς ἐχπορευόμενον (95), 
θεὺν τέλειον, xol ζωοποιὸν, xal ἁγιασμοῦ παρεχτι- 
χὺν, ταυτοθελὲς, ταυτοδύναμον, συναΐδιον, ἑνυπό- 
στατον. Οὕτως οὖν προσχύνει τὸν Πατέρα χαὶ τὸν 
Υἱὸν xai τὸ ἅγιον Πνεῦμα ἐν τρισὶν ὑποστάσεσι», 
εἴτουν ἰἱδιότησι, xal θεότητι μιᾷ * xowbv μὲν yàp 
τῶν τριῶν fj θεότης, xa µία αὐτῶν t$ φύσις, µία 
οὐσία, µία δόξα, µία βασιλεία, µία δύναμις , µία 
ἐξουσία * χοινὸν δὲ Υἱῷ χαὶ ἁγίῳ Πνεύματι τὸ Ex τοῦ 
163 Πατρὸς, ἴδιον δὲ τοῦ Πατρὸς μὲν ἡ ἁγεννησία, 
Υἱοῦ δὲ fj Υέννησις, Πνεύματος δὲ ἡ ἐχπόρευσις (96). 


una auctoritas. Commune autem est Filio et Spiritui sancto, quod ex Patre sunt: at vero Patri pro- 
prium est ingenitum esse, Filio genitum esse, Spiritui denique processisse. 
Sic igilur hzc crede : at generationis aut proces- 4 Οὕτω μὲν οὖν ταῦτα πίστευε’ καταλαθεῖν δὲ τὸν 


sionis modum comprehendere minime studeas (ne- 
que enim comprehendi polest), verum integro corde 
acsine ulla supervacanea investigatione illud tene, 
nimirum Patrem et Filium et Spiritum sanctum om- 
nibus modis unum esse, excepta ingeuiti proprietate, 
et generatione, et processione ; illudque item, uni- 
genitum Filium ac Dei Verbum, et Deum, salutis 
nostr: causa Patris deoreto, ac Spiritus sancti. ad- 
juncta opera, in terram descendisse; sine semine 
jn sancize Virginis ac Dei genitricis Marize utero per 
Spiritum sanctum couceptum, ac sine ulla labe ge- 
nitum, perfectumque hominem effectum ; illudque 
praterea, ipsum perfectum Deum , ac perfectum 
hominem esse, ex duabus naturis, hoc est divinitate 


τρόπον τῆς γεννήσέως f| τῆς ἐχπορεύσεως μὴ ἔπι- 
ξήτει (ἁχατάληπτος váp)* ἐν εὔθυτητι χαρδίας (97) 
ἀπεριέργως προσδέχου ὅτι ὁ Πατὴρ xal ὁ Υἱὸς xai 
τὸ ἅγιον Πνεῦμα χατὰ πάντα Év clot, πλὴν τῆς ἆγεν- 
νησίας xal τῆς Υεννήσεως xal τῆς ἐχπορεύσεως, 
xaX ὅτι ὁ μονογενῆς Υἱὸς xat Λόγος τοῦ θεοῦ xal 
Os); διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατῆλθεν ἐπὶ τῆς 
γῆς εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς (98) xaX συνεργἰᾳ τοῦ ἁγίου 
Ἡνεύματος, ἀσπόρως συλληφθεὶς iv τῇ μήτρα τῆς 
ἁγίας Παρθένου xai θεοτόχου Μαρίας διὰ Πνεύματος 
ἁγίου, χαὶ ἀφθόρως ἐξ αὐτῆς γεννηθεὶς, χαὶ ἄνθρω- 
Toc τέλειος γενόμενος, καὶ ὅτι αὐτὸς Θεὸς τέλειός 
ἐστι καὶ ἄνθρωπος τέλειος, γενόμενος Ex δύο φύσεων, 
θεότητός τε xal ἀνθρωπότητος, xal ἐν δύο φύσεσι 


(89) Psal. wv, 6: Ἐσημειώθη ἐφ᾽ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου. Κύριε. 
(90) Lemma metricum in A : θ ολο ταν τὴν τοῦ Βα λαᾶμ ópa. OPER 


(91) Verba sunt Syimboli. Nounus Paraphr. 1. 5 
(92) Epist. ad Hebr. 1, 5. Cf. tom. III, p. 539, 

(95) Joan. 1, 2. 
(94) Joan. 1, 5: 


Πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, Ubi Theophylact. p. 385 : 


αἱ Λόγος αὑτοφύτοιο θεοῦ, φῶς, x φάεος φῶς. 


Ὁ δ' εὐαγγελιστῆς, ἑνὶ ῥήματι 


πάντα περιλαθὼν, φησί * Πάντα δι αὐτοῦ ἐγένετο, τὰ ὁρατὰ xai τὰ νοητά. Confer verba Sywboli. 
(95) Billyus audacior, nec monito lectore, Synibolum Latinorum secutus : procédant du Pére et du Fils; 
approbationem scilicet meriturus doctorum Sorbonicorum, qui Barlaami historiam esse catholicam de- 


claraverunt. 


en Et rursum Billyus schismaticum scriptorem emendaturus : et du δ. E., procéder des deux. Supra 
, eodein inodo, catholicus magis quam fidus interpres, verterat : un. S. K. qui procéde des deux. Ac 


fatina pariter a Graecis recedunt. 


(97) Psal. cxvin, 7 : Ἐξομολογήσομαί σοι ἐν εὐθύτητι καρδίας. 


(95) Ep. ad Ephes, 1, ὃ : Κατὰλ τὴν εὐδοχίαν τοῦ θελήµατος αὐτοῦ. 





1099 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 103) 


νοεραῖς, θελητικαϊς τε χαὶ ἐνεργητικαῖς, καὶ αὑτ- A et humanitate, ac in duabus naturis intelligentia et 
εξουσίοις, xal xaté πάντα τελείως Σχούσαις χατὰ τὸν — voluntate et operatione et arbitrii libertate pr:editis, 
ἑκάστῃ πρέποντα ὃρον τε xal λόγον, θἐότητι φημὶ — atque omni ratione perfectis, juxta normam ac ra- 
xal ἀνθβωπότητι, μιᾷ δὲ συνθέτῳ ὑποστάσει. Kal — tionem utrique nature, boc est divine et humanz 
ταῦτα ἀπεριέργως δέχου, µηδόλως τὸν τρόπον pa- consentanea, una autem 986 composita persona. 
θεῖν ἐχζητῶν, πῶς ἑαυτὸν ἐχένωσεν (99) 6. YO; τοῦ Hiec, inquam, simpliciter atque sine ulla curiosa 
Θεοῦ xat ἄνθρωπος Υέχονεν ix 1G/$ παρθενιχῶν — investigatione accipe: nec illud intelligere stude, 
αἱμάτων ἁἀσπόρως τε xal ἀφθάρτως, f) τίς ἡ τῶν — quonam pacto Dei Filius seipsum exinaniverit, atque 
δύο φύσεων ἐν μιᾷ ὑποστάσει συνέλευσις. Πίστει ος vrgineis sanguinibus bomo sine semine atque 
γὰρ ταῦτα ἑδιδάχθημεν κατέχειν τὰ θειωδῶς ἡμῖν — corruptione faclus fuerit; aut. quonam pacto du:e 
ix τῆς θείας Γραφῆς slpnpéva* τὸν δὲ τρόπον xal Datur in unam personam cunvenerint. Nam hiec 
ἀ (νουῦμεν xaX λέγειν οὐ δυνάµεθα (1). qui divinitus nobis a Scriptura sancta dicta sunt, 
fide tenere docemur: modum autem nescimus, nec 
exponere possumus. | 

Πίστευε «bv Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, τὸν διὰ σπλάγχνα ——— Crede Filium Dei, qui per viscera misericordiz 
ἑλέους (2) Υενόµενον ἄνθρωπον, πάντα τε ἀναδέξα- D sux homo factus est, omnes eas humanas affectiones, 
σθαι τὰ τῆς ἀνθρωπότητος φυσικὰ xal ἁδιάθλητα — quee naturales sunt, nee vitio dantur, suscepisse. 
πάθη (ἐπείνησε γὰρ, xaX ἑδίφησε, καὶ ὕπνωσε, xaX — Fame enim, quantum ad humanam naturam atiinet, 
ἑχοπίασε, xai Ἰγωνίασε τῇ φύσει τῆς ἀνθρωπότητος, — acsiti laboravit, εἰ dormivit, etin angore versatus 
xai ὑπὲρ τῶν ἀνομιῶν ἡμῶν Ἰχθη εἰς θάνατον, est, et pro nostris iniquitatibus ad morlem ductus, 
ἑσταυρώθη , xal ἑτάφη, θανάτου γευσάµενος, τῆς — erucique aífixus, ac degustata morte sepultura affe» 
9eóvnto; ἁπαθοὺς xal ἀτρέπτου δ.αµεινάσης ' οὐδὲν — etus est, diviua interim natura ab omni perpessione 
Υὰρ ὅλως τῶν παθῶν τῇ ἀπαθεῖ προσάπτοµεν φύσει ac mutatione libera manente. Nullam enim omnino 
ἀλλὰ τῷ προσλῆμματι (5) Υινώσχομεν αὐτὸν πα- —perpessionem ipsius nature ab omni perpessione 
θόντα xal ταφέντα, xal τῇ θείᾳ δόξῃ Ex vexpüv àva- — alienz autribuimus; verum in ea natura quam as- 
στάντα, ἓν ἀφθαρσίᾳ τε εἰς οὐρανοὺς ἀνεληλυθότα), — sumpsit eum passum et sepultum esse agnoscimus, 
καὶ Ίξειν πάλιν μετὰ δόξης χρῖναι ζῶντας xal νε — ac divina gloria a morte ad vitam et immortalitatem 
χροὺς (4) οἷς αὐτὸς olós λόγοις θεοειδεστέρου σώμα- — excitatum esse, atque in colos ascendisse, taudem- 
τος, καὶ ἁποδώσειν ἑχάστῳ τοῖς διχαίΐοις αὐτοῦ σταθ- — que rursum cum gloria venturum esse, ut de vivis ac 
μοῖς. ᾿ΑἈναστήσονται γὰρ οἱ νεχροὶ xai ἐγερθήσον- C "mortuis sententiam ferat, atque unicuique pro eo 
ται οἱ ἓν τοῖς µνηκείοις (5) * xaX ol μὲν τὰς τοῦ Ἆρι- ac meritus est rependat (Matth. xvi ; Apoc. xxn). [16- 
στοῦ φυλάξαντες ἐντολὰς xal τῇ ὀρθῇ συναπελθόντες — surgent enim mortui, et exeitabuntur qui in. monu- 
πίστει χληρονομήῄσουσι 165 ζωὴν αἰώνιον, οἱ δ' ἓν mentis sunt. Atque illi quidem qui Christi mandata 
ἁμαρτίαις χαταφθαρέντες xat τῆς ὀρθῆς ἐχκλίναντες — observaverint, et in recta (ide ex hac vita excesserint, 
πίστεως εἰς xóAactv αἰώνιον ἀπελεύσονται (6). Πίστευε — sempiternam vitam h:xreditario possidebunt ; qui au- 
ph οὐσίαν τινὰ εἶναι τοῦ κακοῦ f| βασιλείαν, μηδὲ — tem in peccatis sese corruperint, atque a recta fide 
ἄναρχον αὐτὴν ὑπολάμθανε »4 παρ ἑαυτῆς ὑποστᾶ- —deflexerint, ad sempiternum supplicium abituri sunt 
σαν, ἢ παρὰ τοῦ θεοῦ γενομένην’ ἄπαγε τῆς àsonlac! — (Joan.v). Crrde necullam maliessentiam, nec regnum 
ἁλλ᾽ ἡμέτερον ἔργον τοῦτο xai τοῦ διαδόλου, ix τῆς — ullum esse; nec priucipii expers illud esse &tatue, 
ἡμετέρας ἀπροσεξίας ἐπεισφρῆσαν (7) ἡμῖν διὰ τὸ — aut in seipso exstitisse, vel eliam a Deo ortum 
αὐτετουσίους Ἱμᾶς Υεγενῆσθαι, καὶ αὐτοπροαιρέτῳ — traxisse (procul a te sit hzec absurditas), verum opus 
βουλήσει τοῦτο ἐχλέγεσθαι, εἴτε ἀγαθὸν, εἴτε xal — nostrum ac diaboli hoc esse, quod nostra incuria ct 
φαῦλον. Πρὸς τούτους ὁμολόγει ἓν βάπτισμα ἐξ ὕδα- — negligentia obrepit, propterea quod libero arbitrio 
τος xa Πνεύματος εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, przditi sumus, ac sponte nostra tam bonum quam 
malum eligimus. Ad liec unum baptisma ex aqua et Spiritu sancto in peccatorum remissioneu C02» 
fitere. 

Δέχου καὶ τὴν μετάληψιν τῶν ἀχράντων τοῦ Ἆρι- p — Atque insuper ab omni labe pura Christi mysteria 
στοῦ µυστηρἰων, πιστεύων iv ἀληθείᾳ σῶμα xal accipe, certissime credens, Dei nostri corpus et 
αἷμα ὑπάρχειν Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν, ἃ δέδωχε — sanguinem esse, αι honiinibus lide praeditis, ad 
ταῖς πιστοῖς εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. "Ev τῇ νυχτὶ γὰρ — peccatorum veniam dono dedit. Christus enim ea 

(99) Epist. ad Philipp. n, 7. 02. uu . ᾿ 

(1) Eadem Joan. Chrys. prudentia, Hom. in ps. 1, pag. 44 Cotel., ubi de incarnationis mysterio : Ἐχὼ 
μὲν ὅτι... καὶ ἐν τῇ μήτρα τῆς Παρθένου χατῴχει οἶδα, τὸ δὲ πῶς οὐκ ol62* πίστει Seat οὗ περιερχά- 
ζομαι τῷ λόγῳ. Et Hieronymus De Trinit. P 50 : Προσκύνει Gcbv, μὴ ἐρευνῶν τὸν Θεόν ' ὀμολόγει [ϊα- 
τέρα, ἀλλὰ μὴ ζήτει τὸ πρᾶγμα τοῦ χατὰ Θεὸὺν μυστηρίου ubi Carpzov. 

(2) Luc. 1, 78. 

(9) Glossa in A : ἦτοι τῇ capxt. 

t Cf. Symbolum. — li Epist. ad Tim. 1v, 1 : Χριστοῦ τοῦ μέλλοντος xplvew ζῶντας xal γεχρούς. 
(5) Conf. p. 68, n. 86. 

(0) Math. xxv, 46. 

(7) 6, ἐπεισελθόν. 





1031 


ADDENDA. 


10323 


nocte qua. tradebatur, testamentuin novum diseipu- A ᾗ παρεδίδοτο, διαθήχην χαινην διέθετο τοῖς ἁγίοις 


lis suis et apostolis, ac per eos omnibus qui in ipsum 
credituri erant (! Cor. x1), io hxe verba sanszit : Ac- 
cipite et manducste, hoc. est corpus meum qued pro 
vobis frangitur in remissionem peecatorum. Eodem- 
que modo sumptum calicem ipsis porrexit, dicens : 
Hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro vobis 
effunditur in. remissionem peccatorum. Hoc facite 
in mean. commerorationem. Ipse igitur Dei sermo 
vivus et efficax (Hebr. 19), atque sua virtute nihil non 
efüciens, per divinum ac sacrosanctum sermonem, 
ace Spiritus sancti adventum, ex oblationis pane et 
vino corpus suum ac sanguinem efficit, atque immu- 
tat, et iis a quibus cupido animo percipitur sanctita- 
t« m et lucem affert, 


Venerandam characteris Domini, hoc est , Dei 
Verbi, humanitate nostra causa induti, effigiem adora, 
cuin fide exosculans, atque ita existimaus te ipsuu- 
met creatorem in imagine contueri. Siquidem jma- 
ginis honor, ut a sancto viro proditum est (Baiil., 
lib. de Spiritu sancto cap. 18), ad exemplar refertur. 
Exemplar porro est id cujus imago effingitur, atque 
ab eo derivatur. Etenim. cum picturain in. imagine 
cernimus, ad veram formam, cujus imago est, mentis 
oculis transimus, eum qui nostra causa carnem sibi ad- 
junxit, pie adorantes; non ipsi quidem pictura di- 
vinitatem attribuentes, verum ut incarnati Dei ima- 
ginem, pro nostro erga eum, qui nostra causa etiam 


αὐτοῦ μαθηταῖς xal ἀποστόλοις, καὶ δι’ αὐτῶν πᾶσι 
τοῖς εἰς αὐτὸν πιστεύουσιν, εἰπών' Λάδετε (8), φά- 
γετε ' τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά µου τὸ ὑπὲρ ὑμῶν χλώ- 
μενον (8) εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Ὁμοίως δὲ xai «5 
ποτήριον λαθὼν δέδωκεν αὐτοῖς, λέγων; Πίετε (10) 
ἐξ αὐτοῦ πάντες ' τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά µου, τὸ τῆς 
καινῆς διαθήχης, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν ἐχχυνόμενον εἰς 
ἄφεσιν ἁμαρτιῶν τοῦτο ποιεῖτε el; τὴν ἐμὴν ἀνά- 
µνησιν (14). Αὐτὸς οὖν 6 Λόγος τοῦ θεοῦ 106 ὁ 
ζῶν, καὶ ἐνεργὴς (19), καὶ πάντα ποιῶν τῇ δυνάµει 
αὐτοῦ, ποιεῖ xal µετασχευάζει διὰ τῆς θείας ἕνερ- 
γείας τὸν ἄρτον xal τὸν olvov τῆς προσφορᾶς σῶμα 
αὑτοῦ καὶ αἷμα, τῇ ἐπιφοιτήσει τοῦ ἁγίου Πνεύμα- 
τος, εἰς ἁγιασμὸν καὶ φωτισμὸν τῶν πόθῳ µεταλαμ- 


D θανόντων. 


Προσκύνει πιστῶς τιμῶν xal ἀσπαζόμενος τὸ σε- 


e θάσµμιον ἑχτύπωμα τοῦ Δεσποτιχοῦ χαραχτΏῆρος τοῦ 


δι) ἡμᾶς ἐνανβρωπήσαντος θεοῦ Λόγου, αὐτὸν δοχῶν 
τὸν Κτίστην ὁρᾷν ἐν τῇ εἰχόνι. Ἡ τιμὴ γὰρ της εἰ- 
χόνος, φτσαί τις (13) τῶν ἁγίων, ἐπὶ τὸ πρωτότυπον 
διαδαίνει’ πρωτότυπον δέ ἐστι τὸ εἰχονιζόμενον, ἐξ 
οὗ τὸ παράγωγον γίνεται. Τὴν γὰρ &v εἰχόνι βλέπον- 
τες γραφὴν, τοῖς τοῦ νοὺς ὀφθαλμοῖς πρὸς τὴν ἆλη- 
θινὴἣν διαθαίνοµεν ἰδέαν οὗ ἐστιν ἡ εἰχὼν, εὐσεδῶς 
προσχυνοῦντες τὴν τοῦ δι ἡμᾶς σαρχωθέντος µορ- 
qv, οὐ θεοποιούµενοι, ἀλλ ὡς εἰχόνα τοῦ σαρχιω- 
θέντος θεοῦ κατασπαζόµενοι, πόθῳ xal ἀγάπῃ τοῦ 
κενώσαντος ἑαυτὸν OU ἡμᾶς µέχρι xal δούλου µορ- 


usque ad servi formam sese exinanivit, amore ac be» C fie (14)* ὁμοίως καὶ τῆς ἀχράντου Μητρὸς αὐτοῦ 


nevolentia cemplectentes. Eodemque inodo etium 
pure ipsius Mates, atque omuium sanctorum ef- 
figies, eadem ratione complectens, atque item vivi- 
fic& ac venerande crucis typum fide adorans, exo- 
sculare, ob Christum videlicet ac Deum et inundi 
Servatorem, qui salutis nostr:e causa corne in ipsa 
suspensus est, nobisque ad victoriam adversus dia- 
bolum obtinendam hoc signum dedit. Cohorrescit 
enim ille ac tremore afficitur, ipsius vim intueri 
minime sustinens. In bis. dogmatibus, atque bujus- 
fuodi lile baptizaberis, eam mutationis omnis exper- 
ein, atque. sb omni bzresi puram usque ad exir-- 
mum vite spiritum retineus : omnem autem doctri- 
nam, aique omnia dogmata, quze huic 4 reprehensione 


xai πάντων τῶν ἁγίων τὰ ἐχτυπώματα τούτῳ τῷ 
λόγῳ περιπτυσσόµενοι. Ὡσαύτως δὲ xal τὸν τόπον 
τοῦ ζωοποιοῦ xal σεδασµίου σταυροῦ πίστει προς- 
χυνῶν χατασπάζου διὰ τὸν χρεµάσθέντα Ev αὐτφ 
σαρχὶ 187 ἐπὶ σωτηρίᾳ τοῦ γένους ἡμῶν Χριστὸν 
«bv θεὸν xal Σωτῆρα τοῦ χόσµου, xai δόντα ἡμῖν 
τοῦτον σύμθολον τῆς κατὰ τοῦ διαθόλου νίχης * φρίτ- 
τει γὰρ xaX τρέμει, ph φέρων χαθορᾷν, αὐτου τὴν 
δύναμιν. Ἐν τοῖς τοιούτοις δόγµασι xaX μετὰ τοι- 
αύτης πίστεως βασπτισθῄήσῃ, ἄτρεπτον ταύτην καὶ 
ἁμιγῆ πάσης αἱρέσεως φυλάττων μέχρις ἑσχάτης 
ἀναπνοῆς. Πᾶσαν δὲ διδασχαλίἰαν χαὶ πᾶσαν δογµα- 
τιχὴν φωνὴν, ταύτῃ τῇ ἁμωμήτῳ ἀνθισταμένην πί- 
στει, βδελύσσου, xat ἀλλοτρίωσιν λογίζου εἶναι θεοῦ. 


alienz fidei adversantur, exsecrare, atque. abaliena- D Φησὶ γὰρ ὁ Απόστολος (10), ὅτι Κἂν ἡμεῖς ἢ ἄγγε- 


tionem a Deo esse existima. Ait enim Apostolus : 
Etiamsi Augelus de eo:lo evangelizet vobis prseter- 
quam quod evangelizavimus vobis , anathema sit 
(Gal. 1). Neque enim aliud est Evangelium, aut alia 


(8) Μαι, xvi, 26. 

9) 1! Epist. ad Cor. χι, 94. 
10) Mattb. xxvi. 27, 28. 

11) ) Epist. ad Cor. x1, 95. 
(t Epist. ad liebr. iv, 12. 


λος ἐξ οὐρανοῦ εὐαγγελίζηται ὑμῖν map! ὃ εὐπγγε»ι- 
σάµεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω. Οὐκ ἔστι γὰρ ἄλλο 
Εὐαγγέλιον xaX ἄλλη πίστις, πλὴν ἡ διὰ τῶν ἆπο- 
στόλων χηρυχθείσα, καὶ διὰ τῶν θεοφόρων Πατέρων 


45) Verba sunt Basilii, teste Joanne Damasceno orat. ὅ pro imagg., edit. Majorani pag. 157: Ἡ fàp 


τῆς εἰκ... διαθαίνει, καθώς φησιν ὁ θεῖος Βασίλειος. Et in orat. 4, p. 95 


» Orat. 2, p. 85, reciiala αἱ 


eadem verba diserüius ex Dasini Capitibus ad. Ainphilochium de S. S. cap. 19. Editionem Garnerianam 
indicarem, si loret ud inanus, et eau quxerere tanti putarem. 
(14) Epistola ad Philippenses, i, 7 : ᾿Εαντὸν ἐχένωσε, uopohtv δούλου λαδών. 


(15) Epist. ad Gal. 1, 8. 


1033 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. - 


1034 


ἓν διαφόροις συνόδοις βεθαιωθεῖσα, καὶ τῇ καθολιχῇ A. fides, pretér eam qux ab apostolis predicata , atque 


Ἐχχλησίᾳ βεδαιωθεῖσα (16). 

Ταῦτα εἰπὼν ὁ Βαρλαὰμ, καὶ τὸ τῆς πίστεως 
αύμδολον τὸ ἐχτεθὲν ἓν τῇ κατὰ Νίχαιαν συνόδῳ δι- 
δάζας τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν, ἐθάπτισεν αὐτὸν (17) 
elc τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ, xa τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος εἰς τὴν χολυμθήθραν τοῦ ὕδατος τὴν οὗ- 
σαν iv τῷ παραδείσῳ αὐτοῦ. Καὶ ἦλθεν ἐπ᾽ αὐτὸν fj 
χάρις τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἐπανελθὼν δὲ εἰς τὸν 
αὐτοῦ χοιτῶνα, xal τὴν ἱερὰν ἐπιτελέσας µυσταγω- 
γίαν τῆς ἀναιμάχτου θυσίας, µετέδωχεν αὐτῷ τῶν 
ἁχράντων τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων, 1698 xo Ίγαλ- 
λιάσατο (18) τῷ Πνεύματι, δόξαν ἀναπέμπων Χριστῷ 
τῷ θεῷ. 

Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Βαρλαάμ (49): Εὐλογητὸς (20) 
ὁ θεὺς xai Πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ, ὁ χατὰ τὸ πολὺ ἔλεος αὐτοῦ ἀναγεννήσας σε 
εἰς ἐλπίδα ξῶσαν, εἰς κληρονοµίαν ἄφθαρτον xal 
ἁμίαντον, καὶ ἀμάραντον, τετηρηµένην ἐν οὐρανοῖς, 
àv Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν &à Πνεύματος 
ἁγίου. Σήµερον γὰρ ἐλευθερωθεὶς ἀπὺ τῆς ἆμαρ- 
τίας, ἑδουλώθης τῷ θεῷ (21), τὸν ἀῤῥαξῶνα δεξά- 
µενος τῆς αἰωνίου ζωῆς, xaX, τὸ σχότος ἀπολιπὼν, 
φῶς ἐνεδύσω (22), καταταγεὶς εἰς τὸν ἐλευθε- 
plav (40) τῆς δόξης τῶν τέχνων τοῦ Θεοῦ. "Όσοι γὰρ, 
φησὶν (24), ἔλαθον αὐτὸν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἑἐξουσίαν 
τέχνα Θεοῦ γενέσθαι, τοῖς πιστεύουσιν εἰς τὸ ὄνομα 
αὐτοῦ ' ὥστε (25) οὐχέτι εἶ δοῦλος, ἀλλ υἱὸς xal 
πλγρονόμθς θεοῦ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν Ἠνεύματι 


ἁγίῳ. Διὸ, ἀγαπητὰ, σπούδασον ἄσπιλος χαὶ ἁμώ- C 


µητος αὐτῷ εὑρεθῆναι (26), ἑργαζόμενος tb ἀγαθὸν 
bx τῷ θεμελίῷ 7c πίστεως» πίστις (27) γὰρ χωρὶς 
ἔργων vexpá ἐστιν, ὥσπερ xal ἔργα δίχα πίστεως, 
καθὼς xoi πρότερον µέμνηµαι λαλήσας σοι (28). 
Αποθέμενος οὖν 169) λοιπὸὺν πᾶσαν xaxlav, xoi 
πάντα τὰ ἔργα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου µισήσας τὰ 
φθειρόµενα κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τῆς ἁπάτης (29), 
ὡς ἀρτιγέννητον βρέφος τὸ λογιχὸν καὶ ἄδολον γάλα 
τῶν ἀρετῶν ἐπιπόθησον πιεῖν, ἵνα Ev αὐτῷ αὐξη- 
θᾗς (20), xaX φθάσᾗς εἰς τὴν ἐπίγνωσιν τῶν ἐντολῶν 
τοῦ YloU τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς µέτρον ἡλι- 
Χίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, µηχέτι νῄπιοας 
ὢν ταῖς φρεσὶ, χλυδωνιζόμενος καὶ περιφερόµενος 


a divinis Patribus in variis conciliis confirmata est. 

Hzc cam dixisset Barlaam, atque illud fidei sym- 
bolum, quod in Niesno concilio editum est, regis 
fllio exposuisset, in nomine Patris et Filii et 
Spiritus sancti, eum in piscina qus in ipsius horto 
erat baptizavit, ac super eum Spiritus sancti gratia 
venit. Cumque ad ipsius cubiculum rediisset, atque 
incruenti sacrificii sacrum peregisset , ininaculata 
Christi mysteria ipsi impertivit. Posteaque ille spi- 
ritu exsuliabat, Christum Deum laude atque gloria 
afficiens. 


Dixit autem ad eum Barlaam : Benedicius Deus, 


B ct Pater Domini nostri Jesu Christi, qui pro ipgeuti 


sua misericordia regeneravit in te spem vivam, in 
hereditatem incorruptibilem, et incontaminatam, et 
immarcescibilem, conservatam in celis in Christo 
Jesu Domino nostro per Spiritum sanctum (1 Pet. 1). 
Hodierno enim die a peccato liberatus, accepto seu 
piternze vitx: piguore, Deo mancipatus es; ac relictis 
tenebris lumen induisti adoptatus in libertatem glo- 
ri filiorum Dei : Quotquot eniro, inquit ille, rece- 
perunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fleri, bis 
qui credant in nomine ejus (Joan. 1). Itaque non jam 
servus es, sed filius et hzres Dei, per Christum in 
Spiritu sancto (Gal. 1v). Quocirea, charissime, id 
stude ut mundus et immaculatus ipsi inveniaris, su- 
pra fidei fundamentum proba opera exstruens. Fides 
enim sine operibus mortua est, quemadmodum et 
opera sine fide (11 Peir. 11; Jac. 1). Atque, ut jam 
prius me ad te dicere meminl, deposita jam 
omni malitia, veterisque hominis, qui secundum er- 
roris desideria corrumpitur ( Ephes. 1v), operibus 
omnibus odio habitis, tanquam modo genitus in- 
fans, rationabile et sine dolo virtutum lac sugere 
concupisce (I Petr. 1), utin eo crescas, atque ad 
mandatorum Dei cognitionem pervenias in virum 
perfectum, in mensuram aetatis plenitudinis Christi 
(Ephes. 1v) ; ut nonjam sis parvulus sensibus, vitiosa- 
rum affectionum fluctibus ac tempestate jactatus et 
circumactus, verum malitia quidem parvulus sis, ad 


(16) Displicet repetitio verbi βεδαιωθ. Usus sum unico codice C; nam hzc ultima verba, xa τῇ χ. "Ex- 
χλησίᾳ βεδαιωθεῖσα, non exstant in cod. A. Billyus : et donnée à l'Eglise catholique. Invenitae δοθεῖσα, πα- 


ραδοθεῖσα ? 


(17) Lemma metricum in A : Ἰωάσαφ ἐνταῦθα βάπτισμα βλέπε. 


fte) Lone iA. Ei h μετὰ τὸ Bá 
(1 emma in Α . Εὐχῆ μετὰ τὸ βάπτισμα. 
20) Petr. I Epist. r, ὅ, n P 


21) Epist. ad Rom. vt, 23: Now δὲ ἐλευθερωθέντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, δουλωθέντες δὲ τῷ θεῷ... 
22, Epist. ad Rom. xii, 12: ᾿Αποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους, xat ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. 


25) Epistola ad Romanos, viu, 21. 
94) Joan. 1, 12. 
95) Epist. ad Gal. 1v, 7 


26) Petr. 11 Epist. 1H, 44 : Διὸ, ἀγαπητοὶ, ταῦτα προσδοχῶντες, σπουδάσατε ἄσπιλοι xal ἀμώμητοι αὐτῷ 


εὑρεθῆναι. 
(27) Jacob. 1, 20. 
[pn Conf. p. 87, n. 66. 
29) Epist. ad Ephes. 1v, 22. Cf. p. 151, n. 9. 


(30) Petr. 1 Epist. n, 4, 9 : ᾿Αποθέμενοι οὖν πᾶσαν xaxlav, xaX πάντα δόλον, καὶ ὑποχρίσεις, xal φθό- 
νους, χαὶ πάσας χαταλαλιἁς, ὡς ἀἁρτιγέννητα βρέφη τὸ Xoyuxby ἄδολον γάλα ἐπιποθήσατε, ἵνα ἓν αὐτῷ ᾳὐ- 


[ηθήτε slg σωτηρίαν. 
Ρλτποι. Gn. XCVI. 


33 





1035 


ADDENDA. 


1036 


bonum autem.firmam ac solidam mentem habeas, À τῇ ζάλῃ xol τριχυµίᾳ τῶν παθῶν (31 ) ἀλλὰ τῇ μὲν 


atque ut dignum est ea vocatione qua vocatus es, in 
mandatorum Domini observatione verseris, excussa 
nimirum atquea te remota prioris vitz? vanitate, quem- 
admodum gentes ambulant in vanitate sensus sui, 
obscuratum habentes intellectum, alienati a gloria 
Dei, cupiditatibusque suis et motibus a ratione aver- 
sis subjecti. Tu vero quemadmodum ad Deum vivum 
οἱ verum accessisiti, sic etiam ut filius lucis ambula. 
Fructus enim Spiritus est in omni bonitate, et justitia, 
et veritate (Gal. v). Atque illud operam da, ne novum 
eum liominem, quo hodie indutus es, priori posthac 
vetustate labefactes, verum quotidie in justitia et 
sanctitate et veritate renoveris. Nam hoc nemo non 
potest, si velit, quemadmodum audisti, quod potesta- 
tem dederit filios Dei fieri, his qui credunt in nomine 
ejus (Joan. 1). Quapropter non jam hoc dicere possu- 
mus, nos virtutes adipisci mínime posse. . Proclivis 
enim ac facilis via est; atque etiamsi ob corporis 
afflictionem arcta quodammodo et augusia dicta est 
(Μαι. xi), tamen ob futurorum suorum spem iis re- 
cta et clara est, qui non stulte ambulant, verum Dei 
voluntatem exacte intelligunt, atque ad dimicandum 
adversus diaboli hostis versutias ipsius armatu- 
ram induunt, et ín oratione alque obsecratione, 
cum patientia et spe in boc ipsum invigilant (Ephes. 
vi). Αο proinde facito ut quemadmodum a me audisti 
et eruditus es, firmumque fundamentum jecisti, in 
ipso abundes, crescens videlicet et proficiens, ac boni 
militis officio fungens, fidem habens, et bonam con- 
scientiam proborum operum testimonio confirmatam 


(1 Tim. vi); justitiam colens, pietatem, fidem, chari- 


tatem, patientiam, lenitatem ; vitam sempiternam, ad 


quam vocatus es, apprehendens; omnem autem vo- 


luptatum ac vitiosarum affectionum cupiditatem , 


non modo quantum ad actionem, sed etiam quantuin - 


ad cogitationem, procul a te removens, ut auimam 
tuam ab omni spurcitie puram Deo exbibeas. Non 
enim actiones dun!axat, verum etiam cogitationes 
nostrze apud Deum in numerato sunt, coronasque aut 
supplicia nobis conciliant. Siquidem Christum simul 
cuin Patre ac Spiritu sancto in puris cordibus habi- 
tare. perspectum habemus. Ac rursum illud non 


χαχίᾳ νηπιάξων (52), πρὸς δὲ τὸ ἀγαθὸν στερέµνιον 
καὶ πεπαγιωμένον ἔχων τὸν νοῦν, xal ἀξίως περι- 
πατῶν τῆς χλήσεως ἧς ἐχλήθης (59) ἐν φυλαχῇ τῶν 
ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, ἀποσεισάμενος ἑαυτοῦ xai ἆλ- 
λοτριώσας τὴν µαταιότητα τῆς προτέρας &vagtpo- 
φῆς, χαθὼς τὰ ἔθνη (64) περιπατεῖ àv τῇ µαταιότητι 
τοῦ νοὺς αὑτῶν, ἑσχοτισμένοι τῇ διανοίᾳ καὶ ἁπηλ- 
λοτριωμµένοι τῆς δόξης τοῦ θεοῦ, ὑποτεταγμένοι ταῖς 
ἐπιθυμίαις αὑτῶν xal ἁλόγοις ὁρμαῖς. Σὺ δὲ, ὥσπερ 
προσῆλθες 8eip ζῶντι xaX ἀληθινῳ (25), 1 70 οὕτο 
δη καὶ ὡς υἱὸς φωτὸς περιπάτησον (56). Ὁ γὰρ 
χαρπὸς τοῦ Πνεύματος bv πάσῃ ἀγαθοσύνῃ, καὶ &- 
καιοσύνῃ, καὶ ἀληθείᾳ (57), καὶ τὸν ἑνδυθέντα σοι 
σήμερον νέον ἄνθρωπον µηχέτι τῇ προτέρᾳ χατα- 
φθείρῃς παλαιότητι" ἀλλ ἀναχαινίζου καθ ἑχάστην 
ἐν δικαιοσύνῃ, xat ὁσιότητι, xal ἀληθείᾳ  δυνατὺν 
γὰρ τοῦτο παντὶ τῷ βουλομένῳ, χαθάπερ ἀχούεις (58) 
ὅτι ἐξουσίαν δέδωχε τέχνα θεοῦ γενέσθαι τοῖς πι- 
στεύουσιν εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ, ὥστε οὐχέτι δυνάµεθα 
λέγειν ὅτι ἀδύνατος ἡμῖν ἡ χτῆσις τῶν ἀρετῶν ' εὖἴ- 
χολος γὰρ ἡ ὁδὸς καὶ ῥᾳδία. El γὰρ xal στενἠ πως 
καὶ τεθλιμµένη (39) χέχληται διὰ εὺν ὑπωπιασμὸν 
τοῦ σώματος, ἀλλ) ὅμως ποθεινή ἐστι καὶ θεία διὰ 
τὴν ἑλπίδα τῶν µελλόντων ἀγαθῶν τοῖς ph ἀσόφως 
περιπατοῦσιν (40), ἀλλ’ ἀχριδθῶς συνιοῦσι τί τὸ θέ- 
ληµα τοῦ Θεοῦ (41), xai τὴν πανοπλἰίαν αὐτοῦ ἁμπ- 
εχοµένοις (42) εἰς παράταξιν τῶν μεθοδειῶν τοῦ 
ἀντιχειμένου, xal ἓν προσευχῇ xal δεῄσει elg αὐτὸ 


C τοῦτο ἀγρυπνοῦσιν ἓν πάσῃ ὑπομονῇ (45) χαὶ ἐλπίδι. 


Σὺ οὖν, καθὼς Ίχουσας παρ) ἐμοῦ καὶ ἑἐδιδάχθης, 
xai βεθαίαν κατεδθάλου χρηπῖδα, ἓν αὑτῇ περισ- 
σεύου., αὑξανόμενος xal προχόπτων, xaX τὴν καλὴν 
σνρατευόµενος στρατείαν, ἔχων πίστιν xai &ya- 
θὴν (44) 171 συνείδησιν δι’ ἔργων ἀγαθῶν µαρ- 
τυρουµένην, καὶ διώχων διχαιοσύνην, εὐαέδειαν, 
πίστιν, ἀγάπην, ὑπομονὴν, πραύτητα (45), ἔπιλα- 
θόµενος τῆς αἰωνίου ζωῆς εἰς fjv ἐχλήθης. Πᾶσαν δὲ 
ἡδονὴν xal ἐπιθυμίαν τῶν παθῶν μὴ µόναν τῇ xazi 
πρᾶξιν ἑνεργείᾳ μαχρύνῃς ἀπὺ σοῦ, ἀλλά καὶ ταῖς 
κατ) ἔννοιαν ἐνθυμήσεσινν ὡς ἂν ἀμόλυντόν σου τὴν 
Ψυχὴν τῷ θεῷ ὑποδείξῃς. Οὐ µόνον γὰρ αἱ πράξεις, 
ἀλλὰ xai αἱ ἐνθυμήσεις ἡμῶν, ἀνάγραπτοι οὖσαι, 


(51) Epist. ad Ephes. iv, 15, 14 : Μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πἰστεως xal τῆς 
ἐπιγνώσεως τοῦ ὙΥἱοῦ τοῦ θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς µέτρον ἡλιχίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα 
µηχέτι ὤμεν νήπιοι, χλυδωνιζόμενοι xal περιφερόµενοι παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας. 

52) | Epist. ad Cor. xiv, 20 : Μὴ παιδία γίνεσθε ταῖς φρεσὶν, ἀλλὰ τῇ κακίᾳ νηπιάζετε. 

95) Epist, ad Ephes. 1v, 4 : Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς..... ἀξίως περιπατῆσαι τῆς χλήσεως fg ἐχλήθητε. Cf. 


Epist. ad Coloss. 1, 10. 


Joan. | Epist. v, 90. 


96) Epist. ad Ephes. v, 8: Ὡς τέχνα φωτὸς περιπατεῖτε, 


2 Epist. ad Ephes. iv, 17, 18. 
95 
( 


1) Ibid. v, 9. Conf. Epist. ad Gal. v, 22. 
(38) Cf. p. 68, n. 24. 
(39) Matth. vit, 14 : Στεν 
(n Epist. ad Ephes. v, 4 


1| πύλη, καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὺς, ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν. - 
: Βλέπετε οὖν πῶς AN μμάμ ή h ὡς ἄσοφοι. 


41) lbid 17: ΜΗ γίνεσθε ἄφρονες, ἀλλὰ συνιέντες τί τὸ θέληµα τοῦ υρίου. 


(42) Ad marg. in Α: ἑνδεδυμένοις. — Epist. ad Ephes. vi, 41: 


Ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ θεου, 


πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς µεθοδείας τοῦ διαδόλου. 
(49) Ibid. 48 : Διὰ πάσης προσευχής xai δεῄσεως... ἀγρυπνοῦντες..... 


(44) Á, ἀγάπην. — 1 Epist. ad 
πίστιν xal d γαθὴν συνεἰδησιν. 


imn. 1, 18, 19: "Iva. στρατεύῃ ἓν αὐταῖς τὴν χαλὴν στρατείαν, ἔχων 


(45) | Epist. ad Tim. vi, 14 : Δίωχε δὲ δικαιοσύνην..... 








1037 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1038 


στεφάνων 1| τιμωριῶν πρόξενοι γίνονται" ταῖς xa- A ignoramus, quod quemadmodum fumus apes, eodem 


θαραῖς δὲ χαρδίαις &vorxelv τὸν Χριατὸν ἅμα Πατρὶ 
xai ἁγίῳ Ἠνεύματι ἐπιστάμεθα. Ὡς 8 ab πάλιν 
χαπνὸς µελίσσας, οὕτω τοὺς πονηροὺς λογισμοὺς 
ἐχδιώχειν ἡμῶν τὴν τοῦ θείου Πνεύματος χάριν 
μεμαθήχαμεν. Ad ἐπιμελῶς πρὸς τοῦτο ἔχων, πάντα 
διαλογισμὸν ἐμπαθείας ἀπαλείψφας τῆς φυχῆς, τὰς 
ἀρίστους ἐμφύτευσον ἑννοίας, vabv σεαυτὸν ποιῶν 
τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἐκ τῶν διαλοχγισμῶν γὰρ xal 
πρὸς τὰς xav! ἑνέργειαν πράξεις ἐρχόμεθα xal πᾶν 
ἔργον, ἀπὸ ἑννοίας χαὶ ἐνθυμήσεως προχόπτον, 


modo pravae cogitationes divini Spiritus gratiam a 
nobis propellunt. Quamobrem summo studio in 
hoc enitere ut, omni vitiosa cegitatiene ex animo 
tuo exstincta et deleta, optimas quasque cogitatio- 
nes in ea jnseras, templumque Spiritus sancti 
teipsum eflicias. Siquidem per cogitationes ad 
actiones ipsas venimus ; atque onine opus a cogita- 
tione »nimique agitalione progrediens, parvum pri- 
mo initium arripit, ac deinde tacitis incrementis 
augescens, ingens ad extremum efficitur. 


μιχρᾶς ἐπιλαμδάνεται ἀρχηΏς, εἶτα ταῖς χατὰ μικρὸν αὐξήσεσιν εἰς μεγάλα καταλήχει. — 


A:X τοῦτο μηδὲ ὅλως σου χυριεῦσαι συνῄθειαν 
ἑάσῃς χαχὴν, ἀλλὰ νεαρᾶς ἔτι οὕσης, ἔξελέ σου τῆς 
καρδίας τὴν πονηρὰν ῥίζαν, ἵνα μὴ, ἐμφυεῖσα xal ἐν 
τῷ βάθει τὰς ῥίζας ἁμπήξασα, χρόνου xal χόπου 
δεηθῇ τοῦ ἐχριζωθῆναι. Διὰ τοῦτο γὰρ ἀεὶ τὰ µεί- 
ζονα τῶν ἁμαρτημάτων ἐπεισέρχεται ἡμῖν καὶ xaca- 


δυναστεύει τῶν ἡμετέρων φυχῶν, ὅτι τὰ ἑλάττονα B 


1*7 2 δοχοῦντα εἶναι, olov ἐνθυμήσεις πονηραὶ, λόγοι 
ἀπρεπεῖς, ὁμιλίαι καχαὶ, τῆς προσηχούσης ob τυγ- 
χάνει διορθώσεως. Ὥσπερ ràp kv τοῖς σώμασιν οἱ 
μιχκρῶν καταφρονήσαντες τραυμάτων σηπεδόνας πολ- 
λάχις xai θάνατον ἑαυτοῖς προεξένησαν, οὕτω xal 
τῶν ψυχῶν, οἱ τῶν μικρῶν ὑπερορῶντες παθῶν καὶ 
"᾽ἁμαρτημάτων, τὰ μείζονα ἐπεισάγουσι: καθ ὅσον 
δὃδ τὰ μείζονα ἐπεισέρχεται αὐτοῖς, v ἕξει γινοµένη 
ἡ Voy καταφρονεῖ. ᾿Ασεθὴς γὰρ, φησὶν (46), ἐλθὼν 
εἰς βάθος κακῶν καταφρονεῖ, καὶ λοιπὸν ὥσπερ ὕς 
ἐγχυλινδούμενος βορδόρῳ Ίδεται (41), οὕτω καὶ ἡ 
qox ἐχείνη, ταῖς χαχαῖς συνηθείαις χαταχωσθεῖσα, 
οὐδὲ αἴσθησιν λαμθάνει τῆς τῶν ἁμαρτημάτων 6vs- 
ωδίας, ἀλλὰ τέρπεται μᾶλλον αὐταῖς καὶ ἑνηδύνεται, 
ὡς ἀγαθοῦ τινος τῆς xaxlag ἀντεχομένη ᾿ xàv ὀψὲ 
δή ποτε ἀνανεύουσα εἰς αἴσθησιν ἔλθῃ, κόπῳ πολλῷ 
καὶ ἱδρῶτι ἐλευθεροῦται, οἷς (48) ἐθελοντὶ κατεδού- 
λευσεν ἑαυτὴν τῇ πονηρᾷ συνηθείᾳ. 


Διὰ τοῦτο πἀσῃ δυνάµει μάχρυνον ἑαυτὸν ἀπὺ 
Λάσης ἐννοίας xal ἐνθυμήσεως πονηρᾶς καὶ πάσης 
ἐμπαθοῦς συνηθείας' μᾶλλον δὲ ταῖς ἀρεταῖς ἔθιζε 
ἑαυτὸν, xal iv ἕξει τῆς τούτων γενοῦ ἐργασίας. El 
γὰρ μιχκρὸν χοπιάσεις ἐν αὐτοῖς καὶ &v ἕξει γενέσθαι 
ἰσχύσεις, ἀχόπως λοιπὺν τῇ τοῦ Θεοῦ συνερχείᾳ 
προχόψεις. Ἡ γὰρ ἕξις τῆς ἀρετῆς τῇ duy] ποιω- 
θεῖσα, ὡς ἅτε φυσιχὴν συγγένειαν πρὸς αὐτὴν ἔχουσα 
xai τὸν Θεὸν συνεργὸν χεχτηµένη, δυσµετάθλητος 
γίνεται 179 καὶ λίαν ἁσφαλεστάτη, χαθὼς ὁρᾷς 
ὅτι ἡ ἀνδρεία xal φρόνησις, σωφροαύνη τε xal δι- 
καιοσύνη (49) δυσμετάθλητοί εἰσιν, ἕξεις οὖσαι τῆς 
Ψυχῆς xal ποιότητες xat ἑνέργειαι διὰ βάθους χε- 
χωρηκυϊαι. El γὰρ τὰ πάθη τῆς καχίας, οὐ φυσιχὰ 
ἡμῖν ὄντα, à) ἔξωθεν ἐπεισελθόντα, ἠνίχα ἐν ἕξει 
γένωνται, δυσµμετάθλητά clot, πόσῳψ μᾶλλον ἡ ἀρετὴ, 


46) Proverb. xvin, 5. 
41) Conf. p. 88, n. 69: 
48 

accoustumance. 


Ob eam causam, nulio modo permitte ut improba 
consuetudo tibi dominetur ; verum donec recens est, 
parvam radicem e pectore tuo evelle; ne alioqui cum 
pullularit, ac radices suas alte infixerit, postea non 
nisi longo tempore, ac magno cum labore exstirpari 
possit. Ob id enim majora peccata quotidie ad nos 
aditum habent, atque in animas nostras imperium 
obtinent, quoniam iis quae minora — esse viden. 
tur, hoc est improbis cogitationibus, inhonestis ser- 
monibus, malisque colloquiis consentanea correetio 
minime adbibetur, Ut enim in corporibus qui parva 
vulnera negligunt saniem plerumque ac morterm sibi 
ipsis accersunt, ad eundem modum etiam in anim's 
hoc usu venit, ut qui minima vitia ac peccata nihili 
pendunt, graviora sibi invehant. Quatenus autem gra- 
viora peccata ipsis oboriuntur, contracto tandem 
habitu anima in contemptum cadit. linvius euim, ἵυ- 
quit ille, cum in profundum venerit, contemnit 
(Prov. vin). Ac deinceps, ut sus in coeno volutari 
gaudet (II Petr. 11), sic etiam anima illa prava: con- 
suetudini immersa, ne peccatorum quidem fetorein 
sentit, verum potius ipsis gaudet et oblectatur, vi- 
tiumque instar boni cujuspiam arctissime retinet. 
Atque ut etiam aliquando, recepta meliori mente, 
scelerum suorum sensu afficiatur, non tamen &ine 
magno labore ac sudore a prava consuetudine, cui 
ultro ac sponte se in servitutem addixit, liberatur. 

Quocirca omnibus viribus sb omni mala cogitatione 
atque omni vitiosa consuetudine te remove, ac potius 
virtutihus assuesce, easque ita cole atque exerce, ut 
earum habitus tibi comparetur. Nam si paulum labo- 
ris in ipsis susceperiS, atque earum balitum con- 
traxeris, postea, Deo juvante, citra laborem ullum 
proficies. Siquidem virtutis habitus anime insitus, 
utpote naturalem cum ea cognationem habens, Deique 
ope adjutus, vix omnino mutationem ullam recipit, 
atque in primis firmus est, quemadmodum vides for- 
titudinem et prudentiam, Lemperantiamque item ac 
justitiam, vix omnino mutationem ullam admittere, 
propterea quod animae babitus et qualitates et ope- 
raliones sint, eam pehitus penetrantes. Nam «um 
vitii affectiones, qux» nobis non naturales, sed adven- 
titi:2 suut, posteaquam ad liabitum pervenerint, vix 


C, ὧν. Bene οἷς. Billyus bene: pour s'estre volontairemenl soubmise a la servitude de mauvaise 


(49) Lemma in À : Σηµείωσαι τίνες αἱ μεγάλαι τἐσσαρες ἀρετα[. 





1039 


ADDENDA. 


1040 


omnino dimoveri possint, quid afferri potest, quin A xal φυσικῶς ἡμῖν ἐμφυτευθεῖσα ὑπὸ τοῦ Δημιουρ- 


virus, qux et naturaliter nobis a summo illo parente 
et eflectore insita est, ipsiusque ope et adjumento 
nititur, si uobis nonnihil laborautibus per habitum 
in anima radices egerit, multo minus immutari 
queat? 

(αρ. XX.— Unde etiam milii quidam ipsius cultor 
rem hujusmodi narravit : Cum, inquit, firmissimum 
divina contemplationis habitum mihi comparassem, 
ipsiusque meditatione anima mea tincta esset, hujus 
rei periculum aliquaudo facere eupiens, mentem 
meam ita continui, ut eain pro suo more meditationi 
sese adjungere minlme sinerem. Quod quidem id eam 


perzgre ac pertoleste ferre intellexi, atque ad eam 


effrenata quadam cupiditate properare, nec ad con- 
trariam ullam cogitationem ullo modo inflecti pos:e. 
Δι cum babenas ipsi nonnihil permisissem, statini 
ad stud:um suum et operam celerrimo cursu fereba- 
(tur; exatabatque id quod ait Propheta : Quemadmo- 
dum desider.t cervus ad fontes aquarum, ita deside- 
rat anima mea ad ie, Deus. Sitivit anima mea ad 


Deum fontem vivum ( Psal. x11). Ex his igitur omnibus. 


demon:tratum est in nobis boc situm esse, ut virtu- 
tem adipiscamur; idque nostri arbitrii ac potestatis 
esse, eamne ampleeti, au contra peccatum {ρεἱ ante- 
ferre velimus. Et quidem ii qui vitio in servitutem 
se addixerunt, agre ab eo absitrabi possunt , quem. 
admodun) a ine superius dietum est. 


Tu vero, qui per viscera misericordisze Dei nostri 


γοῦ xal αὐτὸν ἐπίχουρον ἔχουσα, εἰ, μιχρὸν ἀγωνι- 


σαµένων ἡμῶν, ἐν ἕξει ῥιζωθῇ τῇ Φυχῇ, δυσμετά- 
6λητος ἔσται;: 


ΚΕΦ. K'. Ὅθεν pot ταύτης ἐργάτης διηγἠσατό 
τις, ὅτι Μετὰ τὸ προσλαθέσθαι µε τὴν θείαν θεω- 
píav àv ἕξει βεδαιοτάτῃ xal τῇ ταύτης µελέτη 
ποιωθῆναι τὴν doy hv, βουληθείς ποτε ἁπόπειραν αὖ-᾿ 
τῆς ποιῄσασθαι, Χατέσχον τὸν νοῦν µου, p.f, συγχω- 
βήσας τῇ xav' ἔθος ἐπιδαλεῖν µελέτῃ. xal ἔγνων 
αὐτὸν ἀνιώμενον καὶ δυσφοροῦντα xal πρὸς αὐτῖν 
ἀσχέτῳ ἐπειγόμενον πόθῳ, µηδόλως δὲ πρὸς ἕναν- 
τίαν τινὰ ἐνθύμησιν ἀποχλῖναι ἰσχύοντα * ἠνίχα δὲ 
μικρὸν ἑνέδωχα τὰς ἡνίας, ὀξυδρόμως οὐθὺς ἀν- 
έδραµε πρὸς τὴν ἑαυτοῦ ἐργασίαν, χαθά φησιν ó 
Προφήτης "Ov τρόπον ἐπιποθεί fj ἔλαφος ἐπὶ τὰς 
πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ d φιχἠ µου 
πρὸς τὸν θεὸν, τὸν ἰσχυρὸν, τὸν ζῶντα (50). 'A«o- 
δέδειχται οὖν Ex πάντων τούτων, ὡς Eg ἡμῖν ἐστιν 
ἡ χτῆσις τῆς ἀρετῆς, xo ἡμεῖς ταύτης χύριοι καθ- 
εστήχαµεν * εἴτε θελήσομεν αὐτῆς ἀνθέξεσθαι, εἴτε 
«hv ἁμαρτίαν mpoxplvat. Οἱ μὲν οὖν δουλωθέντες 
174 τῇ καχίᾳ δυσαποσπάστως αὐτῆς ἔχουσι, χαθὰ 
6h προλαθὼν εἶπον. 


Eb δὲ λοιπὸν ἐλευθερωθεὶς ταύτης διὰ σπλάγχνα 


eo liberatus es, ac per Spiritus divini gratiam Chri- C ἑλέους Θεοῦ ἡμῶν (51), καὶ τὸν Χριστὸν ἑνδεδυμένος 


stum induisti, fac te totum ad Dominum transferas, 
nec vitiosis affectionibus januam ullo modo aperi:s, 
verum animam tuam suavi virtutum odore ac splen- 
dore coornatam, sancta Trinitatis templum reddae, 
£&ique in ipsius contemplatione omnes mentis tug 
facultates occupes. Nam cum is qui cum terreno rege 
degit atque colloquitur beatus ab omnibus przdice- 
tur non est dubium quin is cui divino beneficio con- 
tigit ut mente cum Deo colloquatur, consuetudinem - 
que cum eo habeat, omni beatitudine cumuletur. Quse 
cum ita sint, eum seiaper ob oculos tibi propone, 
atque cum ipso colloquere. Quanam autem ratione 
cum Deo colloqueris? Nimirum per orationein et ob- 
seerationem ad Deum appropinquans. Nam qui arden- 


τῇ τοῦ θείου Πνεύματος χάριτι, ὅλον σεαυτὸν µε- 
τάθες ἐπὶ τὸν Κύριον, xal µηδόλως ἔτι τοῖς πάθεσι 
θύραν &vol£nc (52) - ἀλλὰ τῇ εὐωδίᾳ xaX λαμπρότητι 
τῶν ἀρετῶν χοσµῄσας σου τὴν ψυχὴν, ναὺν αὐτὴν 
ποίησον τῆς ἁγίας Τριάδος (56), τῇ ταύτης θεωρίᾷᾳ 
πάσας σου τὰς τοῦ vob; δυνάµεις ἁπασχολήσας. Ei 
γὰρ βασιλεῖ τις ἐπιγείῳ συνδιάγων καὶ διαλεγόµενος 
μαχαριστὸς πᾶσι δείχννται, ὁ θεῷ διαλέγεσθαι xal 
συνεῖναι τῷ vot. καταξιωθεὶς, πόσης ἁπολαύσεται 
µαχαριότητος: Αὐτὸν οὖν ἑνοπτρίζου πάντοτε, καὶ 
αὐτῷ προσοµἰλει. Πῶς δὲ προσοµιλήσεις θεῷ; Ti 
διὰ προσευχῆς xaX δεήσεως πρὸς αὐτὸν ἐγγύτητι. Ὅ 
γὰρ πὀθῳ θερµοτάτψ xaX xapbia κεχαθαρµένῃ προσ- 
ευχόµενος (54), πάντων μὲν τῶν ὑλιχῶν xat χαµαι- 


Ussimo desiderio ac purgato pectore orat, atque ab D ζήλων μακρύνας τὸν νοῦν, ὡς ἐνώπιος δὲ ἑνωπίῳ 


omnibus rebus ex materia concretis et terrenis ab- 
ducia mente, tanquam coram Deo astat, ac cum metu 


(50) Psal. xri, 1, 3. 
(5 Luc. 1, 78. 


παριστάµενος τῷ θεῷ (55), φόδῳ τε χαὶ τερόµῳ τὰς 
δεήσεις αὐτῷ 175 προσάγων, ὁ τοιοῦτος ὁμιλεῖ 


52) Act. Apost. xiv, 97 : Ἠνοιξε τοῖς ἔθνεσι θύραν πίστεως, 1 Epist. ad Cor. xvi, 9 : θύρα γάρ µοι 


Jio 


ἂν AT. µεγάλη. Potuit aliunde proficere, cum sit apud multos illa metaphora obvia, et verbis etiam simi- 
ribus : vide Palairet et Valcken. ad Act. ; Rboer. Fer. p. 152; Sebellhorn. in Bibl. Theolog. v, p. 856. 


Potuit et vulgarem sequi usum loquendi ; naim talia puto in omnium ore fuisse olim, ut el nunc sunt. 


Georgius Lapitba ineditus v, 680: T 


ράμματα παρασχεύαζε τούτους µανθάνειν πρῶτον. Μέγιστον φῶς 


γὰρ τῇ 1j τούτων ἐπιστήμη, Καὶ πρὸς λειμῶνας λογικοὺς ἀνοίγνυσι τὴν θύραν. 
(53) NS i fium poe λειμῶνας λογικοὺς ἀνοίγνυσι τὴν θύρα 


» v. 471, n. 6. 


(54) C, προσερχόµενος. Electio est dubia. Joannes Chrys. p. 70 Raphel.: Προσέρχῃ τῷ θεῷ βασιλείαν 


οὐρανῶν αἰτῶν... 


|: 85) Luc. 1, 19 : Γαθρι]λ ὁ παρεστηκὼς ἑνώπιον τοῦ θεοῦ. 











1041 VITA BARLAAM ET JOASAPR. m 


αὐτῷ xal πρόσωπον πρὺς πρόσωπον (56) αὐτῷ δια- Α et tremore preces ad eum adhibet, bic nimirum eum 
λέγεται. ευ consuetudinem habet, facieque ad faciem eum eo 
colloquitur. 

Πάρεστι γὰρ πανταχοῦ ὁ ἀγαθὸς ἡμῶν Δεσπότης Siquidem bonus poster Deus ac Dominus ubique 
ἑπαχούων ay εἰλιχρινῶς xal καθαρῶς προσερχο- adest, eos qui sincero ac puro animo ipsam precaniur 
µένων αὐτῷ, χαθάπερ φησὶν ὁ Προφήτης. Ὀφθαλ- — exaudiens, quemadmodum ait Propheta : Oculi Do- 
μοὶ (57) Κυρίου ἐπὶ διχαίους, xai ὥτα αὐτοῦ εἰς — minui super justos, et aures ejus in preces eorum 
δέησιν αὐτῶν. Καὶ διὰ τοῦτο οἱ Πατέρες τὴν προσ- — (Psal. xxxni). Quo fit ut Patres bominis cum Deo 
ευχὴν ἕνωσιν ἀνθρώπου πρὸς Ocbv ὀρίζονται, xal — conjunctionem orationem esse definiant, eamque an- 
ἔργον ἀγγέλων ταύτην xaloüct, xal τῆς µελλούσης — gelorum opus ae futurs kxeititis preludium appellent. 
εὑφροσύνης προοίµιον (58). 'EmeV γὰρ βασιλείαν Siquidem in hoc potius quam in ullis aliis rebus situm 


οὑρανῶν τὴν ἐγγύτητα xal θεωρίαν τῆς ἁγίας esse colorum regnum censent, ut quis ad sanctam . 


Τριάδος πλέον πάντων τίθενται, πρὸς τοῦτο δὲ xai — Trinitatem appropinquet, eamque contempletur. 
ἡ τῆς εὐχῆς προσεδρεία τὸν νοῦν χειραγωχεῖ, εἰχό- — Quam quidem ad rem eum precandi assiduitas men- 
τως Tpoolutov. καὶ οἱονεὶ προειχόνισµα ἐχείνης τῆς — tei) velut manu ducat, non abs re beatitudinis illius 
µακαριότητος κέχληται αὕτη. Ob πᾶσα δὲ εὐχὲ οὐ- B preludium ac velut efügies quadam appellata est. 
τωσὶ χαθέστηχεν, ἀλλ’ f$ τῆς προσηγορίας ταύτης — Verum non omnis orstio ejusmodi est; sed ea 
ὄντως ἀξία, ἡ Θεὸν ἔχουσα διδάσχαλον, τὸν διδόντα — demum hoc nomine nuneupanda est, quee Deum, qui 
εὐχὴν τῷ εὐχομένῳ, ἡ πάντων τῶν ἐπὶ γῆς ὑπεραρ- —orationis materiam suppeditat, miagistrum babet, 


θεῖσα χαὶ τῷ Δεσπότῃ θεῷ ἁμέσως ἐντυγχάνουσα. quéque supra terrena omnia assurgit , atque eum 
Domino Christo sine ulla intermedia re versatar. 
Ταύτην σεαυτῷ περιποιοῦ, xal εἰς ταύτην ἀγωνί- Hane velim tibi acquiras, atque in ea provehi con- 


Cou τὴν προκοπήν' ἱκανὴ γὰρ ὑπάρχει ix γῆς εἰς — tendas. Etenim ipsa hanc vim liabet, ut te a terra ia 
οὐρανοὺς ἀνυψῶσαί σε. Οὐχ ἁπαρασχεύως δὲ xal ὡς — colos subvehere possit. Ceterum non temere, ac 
ἔτνχε προχόψεις ἓν ταύτῃ * ἀλλὰ, πάντων τῶν παθῶν — sine ulla preparatione in ipsa progressus facies ; ve- 
τὴν (doyhv προχαθάρας, χαὶ πάσης πονηρᾶς &vÜu- — rum ita demum, si animam tuam ab omnibus vitiosis 
μήσεως ταύτην ἀποσμήξας ὡς καθαρὸν xai νεόσµη- — affectionibus prius repurgaris, eamque ab ommi im- 
κτον ἔσοπτρον, 176 πάσης ts µνησιχαχίας καὶ — proba cogitatione detersam, puri cujusdam sc recens 
μήνιδος σεαυτὸν μακρύνας, fitt; πλέον πάντων τὰς — abstersi speculi instar. effecerís, et ab omni injuria- 
Ἡμετέρας εὐχὰς πρὸς Θεὺν ἀνάγεσθαι χωλύει, πᾶσί c rum recordatione atque ira (qu:e majorl quam reli- 
τε τοῖς ἡμαρτηχόσι σοι ἀπὸ χαρδίας ἀφεὶς τὰ πλημ- — qua omnia impedimento est quo minus preces Πο: 
μελήματα, xal ἓν ἐλεημοσύναις καὶ οἰχτιρμοῖς πε- οἱΓ ad Deum sublimes ferantur) teipsum procul re- 
νῄτων τὴν εὐχὴν πτερώσας (59), προσάγαγε τῷ θεῷ — moveris, cunctisque qui te Ieserint, offensionem ος 
μετὰ θερμῶν δαχρύων. Οὕτως εὐχόμενος δυνἠσῃ animo remiseris, atque per eleemosynas et pauperum 
εἰπεῖν ὡς ὁ µακάριος Aavtb* Οὗτος γὰρ βασιλευς miserationes, orationi velut pennas quasdam additas, 
Gv xal μυρίαις (00) ἁλχόμενος φροντίσι, πάντων δ — eam Deo eum calentibus lacrymis ebtuleris. Ad hunc 
τῶν παθῶν τὴν φυχὴν αὐτοῦ χαθαρίσας, ἔλεγε πρὺς — quippe modum orans, iisdem verbis uti poteris, qui- 
τὸν Gcóv* ᾿Αδιχίαν (61) ἑμίσησα xai ἑθδελυξάμην, bus beatus ille David, qui rex erat, ac sexcentis en- 
τὸν δὲ vóuov σου fyámrca: ἑπτάχις τῆς ἡμέρας — ris distrahebatur, mihiloque secius tamen animam 
ᾗνεσά σε ἐπὶ τὰ χρίµατα τῆς δικαιοσύνης ἐφύλαξεν — suam a vitiosis affectionibus perpurgaverat, ad Deum 
à Ψυχἠ µου τὰ μαρτύριά σου xal ἠγάπησεν αὐτὰ — utebatur, dicens : Iniquitatem odio habui, et sbomi- 
ac65pa* ἐγγισάτω 1f) δἑησίς µου ἑνώπιόν σου, Küpre-— natus sum, legem autem tuam dile:i. Septies In die 
χατὰ τὸ λόγιόν σου συνέτισὀν µε. laudem dixi tibi, super judicia justitize tuse. Custodi- 
vit anima mea testimonia tua, et dilexit ea vehementer. Appropinquet deprecatio mea i& couspectu 
tuo, Domine; juxta eloquium tuum da mibi intellectum (Psal. cxvin). 


(57) Psal. xxxi, 35. 

(58) Joannes Clim. Scala. c. 98 init. : Προσευχή ἐστι κατὰ μὲν τὴν αὐτῆς ποιότητα συνουσία καὶ Ένωσις 
ἀνθρώπου xai Θεοῦ... ἀγγέλων ἔργον xai μέλλουσα εὐφροσύνη. Joanmes Chrys. orat. 1 de orat. p. 5, 
edit, ann. 1570 : Αγγέλων γὰρ ἔργον fj προσευχή. Rursus orat, 2, p. 28 : Προσευχῆς δὲ χοινὸν ἔργον &y- 
χέλων 35s xa ἀνθ (mv. . 

(59) Scholium ad Joannis Scalam p. 445 : Πτερόν ἐστι τῆς εὐχῆς ἡ £enpooóvn: ἐὰν pi morfjome πτε- 
ρὸν τῇ εὐχῇ σου, οὐχ ἀνέρχεται εἰς ὕψος... . 

(60) A, µυρίοις. Sie τοῖς φροντίσι t. III, p. xij. Et supra p. 8, 24, C habuit τοῖς τ. p. λογάσι: p. 112, 
ult. A, C, consenserunt in τῶν περιεχόντων αὐτῷ συμφορῶν, ubi scripsi securus περιεχουσων, relicto 
quod non placet αὐτῷ. Talia codicis menda plerunique tolluntur alterius ope. Qui uno utetur malo, aut 
plures mendosos habebit, notet, et emendet vel in auctore recentiore, si fuerit auctor litteris imbutus et 
oratione scripserit ad antiquam grammaticam conformata. Quod iterum dico ob Reiskii de Gonstantini 
sui ac similium solcecismis animadversiones. leaacius Porpbyrogenn. De Przterm. pag. 277, narrat Ie- 
cubam inier insomnia visam esse ὡς ἐγχυμονῆσαι δαλὸν τῇ μήτρα ἀναπτομένου xal φλογόεντος, Cod. 817 
sine soloecismo, ἀναπτόμενον xal φλογόεντα. 

(61) Psal. cxvii, 163... 


e Conf. p. 125, n. 82. 


1043 ADDENDA. 1044 
Sic videlicet clamante te, Deus exaudiet, et ad- A Όὔτως βοῶντός σου 6 eb; ἐπαχούσεται. ἔτι (62) 


liuc loquente te dicet : Ecce adsum (Isa. Lxxxv). Quo- 
circa, si hujusmodi orationem adeptus fueris, beatus 
eris. Neque enim fleri potest, quin is qui cum hujus- 
modi enimi alacritate Deum orat atque obsecrat, quo- 
tidie novos in virtute progressus faciat, atque omnes 
hostis laqueos superet. Nam qui mentem suain, ut 
cujusdam viri sancti. verbis utar, exealefecit, ani- 
mamque suam erexit, atque in coelum se transtulit, 
sicque Dominum suum invocat, sceleraque sua ín 
memoriam revocat, ac de eorum remissione cuim 
Deo colloquitur, calentissimisque lacrymis eum οὐ. 
secrat, ut pro sua benignitate propitium ac facilem 
se ipsi przebest, ex hujusmodi sermonum et cogita- 
tionum usu et consuetudine hoc consequitur, ut om- 
nem hujusce vitz: curam deponat, atque bumanís af- 
fectiouibus superior existat, dignusque habeatur qi 
Dei congerro appelletur. Quo quid beatius aut suhli- 
- mius contingere possit? Utinam itaque Dei beneficio 
beatitudinis bujusce compos fias! 

Ecce enim mandatorum Domini viam tibi deimon- 
stravi, nec quidquam subtraxi, quominus omne Dei 
consilium tibi annuntiarem. Ac jam quidem ego mi- 
nisterium meum absolvi (Act. xx). Superest, ut suc- 
cinctis lumbis mentis tuze, instar saucti illius qui te 
vocavit, ipse quoque in omni vitze tuz r.tione san- 
ctum te prabeas. Sancti enim estote, quoniam ego 
sanctus sum, dicit Dominus (Levit. xix). Atque etiam 
apostolorum princeps ad hune modum loquitur : Si 
Patrem invocatis eum qui sine personarum accep- 
tione secundum cujusque opus judicat, in timore in- 
colatus vestri tempore conversamini, scientes quo- 
niam hon corrupübilibus auro et argento liberati 


esiis de vana vestra conversatione paternarum tradi-. 
tionum, sed pretioso sanguine quasi agni incontami»- 


nati et immaculati Jesu Chris (I Pet. 1). 

Hac igitur omnia in mente condita sine ulla inter- 
missione recordare, Dei metum et horrendum ipeius 
tribunal, et splendorem eum quem justi in futuro 


$vo accepturi sunt, ac contra peccatorum in teterri« 


mis tenebris mororem; przsentium item rerum im- 
becillitatem et vanitatem, ac futurorum zternitatem 
semper ob oculos habens: illudque praeterea, auod 
omnis caro feni instar est, et omnis gloria ejus tan- 
quam flos feni. Exsiccatum est fenum, ct flos ejus 
decidit. Verbum autem Domini manet in sternum 
(Isa. χι). Hzc semper meditare (1 Tim. 1v); et pax 


Dei tecum sit (Philip. ιν), qux te illuminet, et s&a-- 


pieptia instruat, et ad salutis viam ducat, improbain- 
que voluntatem procul a tua mente depellat, atque 
$nimam tuam crucis signo imprimat, ne ullum per- 
versi spiritus scandalum ad te propius accedat, ve- 


e Conf. p. 86, n. 61. 


λαλοῦντός σου, pet* Ἰδοὺ πάρειµι. El τοιαύτην οὖν 
χτήσῃ εὐχὴν, µαχάριος ἔσῃ' ἀμήχανον γὰρ ἄνθρω- 
πον, 177 μετὰ τοιαύτης προθυµίας εὐχόμενον xat 
παραχαλοῦντα τὸν θεὸὺν, μὴ χαθ' ἑχάστην προχό- 
πτειν ἓν τῷ ἀγαθῷ xal πασῶν ὑπερίπτασθαι τῶν τοῦ 
ἐχθροῦ παγἰίδων. Ὁ γὰρ διαθερµάνας αὑτοῦ τὴν διά- 
νοιαν, χαθάπερ τις τῶν ἁγίων ἔφησε, xal τὴν φυχὴν 
ἀναστήῆσας, χαὶ πρὸς τὸν οὑρανὸν ἑαυτὸν μετοικίσας. 
καὶ οὕτω τὸν Δεσπότην τὸν ἑαυτοῦ χαλέσας, xai τῶν 
ἰδίων ἁμαρτημάτων ἀναμνησθεὶς, καὶ περὶ τῆς συγ- 
χωρῄσεως τούτων διαλεχθεὶς, καὶ δάχρυσι θερµοτά- 
τοις δεηθεὶς ἴλεω γενέσθαι αὑτῷ τὸν φιλάνθρωπον, 
ἀπὸ τῆς ἐν τοῖς λόγοις καὶ διαλογισμοῖς τούτοις 
διατριδῆς πᾶσαν ἀποτίθεται Ριωτιχὴν φροντίδα xat 
τῶν ἀνθρωπίνων παθῶν ὑψηλότερος Υγίνεταε, χα) θεῷ 
συνόµιλος ἀξιοῦται χληθῆναι » οὗπερ τί γἐνοιτ ἂν 
μαχαριώτερον f| ὑψηλότερον; ᾿Αξιώσαι οὖν (65) 
Κύριος τῆς τοιαύτης ἐπιτυχεῖν µακαριότητος. 


Ἰδοὺ Υάρ.σοι τὴν ὁδὸν ὑπέδειξα τῶν ἐντολῶν τοῦ 
Κυρίου, καὶ οὐδὲν ὑπεστειλάμην (04) τοῦ μὴ évay- 
γεῖλαί σοι πᾶσαν τὴν βουλὴν τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἐγὼ μὲν 
Ίδη τὴν πρὸς a£ µου διαχονίαν τετέλεκα (05) : λοι- 


by αὐτὸς ἀναζωσάμενος (06) τὴν ὀσφὺν τῆς διανοίας 


σου, κατὰ τὸν χαλἑσαντά σε ἅγιον, καὶ αὐτὸς ἅγιος 
ἐν πάσῃ ἀναστροφῇ γενοῦ * "Άγιοι γὰρ γίνεσθε, διότι 
ἐγὼ ἅγιός εἰμι, λέγει Κύριος, Γράφει δὲ xat ὁ xopu- 
Φαιότατος τῶν ἀποστόλων" El Πατέρα, φηαὶν(67), ἔπι- 


C καλεῖσθε τὸν ἁπροσωπολήπτως 178 χρίνοντα χατὰ 


τὸ ἑκάστου ἔργον, ἓν φόδῳ τὸν τῆς παροιχίας ὁ μῶν 
χρόνον ἀναστράφητε, εἰδότες ὅτι οὐ φθαρτοῖς, ἀργυ- 
Qo ἡ χρυσίῳ, ἑλυτρώθητε ἐκ τῆς µαταίας ὑμῶν 
ἀναστροφῆς πατροπαραδότου, ἀλλὰ τιµίῳ αἵματε, 
ὡς ἀμνοῦ ἁμώμου xal ἁἀσπίλου, Χριστοῦ. 


Τάῦτα οὖν πάντα bv καρδἰᾳ τιθέµενος, µέμνησο 
ἁδιαλείπτως, πρὸ ὀφθαλμῶν ἔχων ἀεὶ τὸν φόδον τοῦ 
Θεοῦ xa τὸ φριχκῶδες αὐτοῦ χριτήριον, τὴν φαιδρό- 
τητάἆ τε τῶν διχαίων ἣν µέλλουσιν ἐν ἐχείνῳ ἆπο- 
λαθεῖν τῷ αἰῶνε, xaX τὴν κατήφειαν τῶν ἁμαρτωλῶν 
ἐν τῷ σχότει τῷ βαθυτάτῳ, τὴν ἀσθένειάν τε xal 
µαταιότητα τῶν παρόντων xal τὸ τῶν µελλόντων 
ἀτελεύτητον, ὅτι πᾶσα (68) σὰρξ χόρτος xai πᾶσα 


D δόξα ἀνθρώπου ὡς ἄνθος χόρτου, ἐξηράνθη ὁ χόρτος 


xal τὸ ἄνθος αὐτοῦ ἐξέπεσε, τὸ δὲ ῥῆμα Κυρίου 
μένει εἰς τὸν αἰῶνα. Ταῦτα µελέτα διὰ παντός * xa 
ἡ εἰρήνη τοῦ θεοῦ εἴη μετὰ σοῦ, φωτίζουσά σε xal 
συνετίζουσα xat εἰς τὴν óbbv ἄγουσα τῆς σωτηρίας, 
καὶ πᾶν θέληµα πονηρὸν πόῤῥω διώχουσα τοῦ νούς 
σου, σφραγίζουσα δὲ «hv ψυχἠν σου τῷ τοῦ σταυροῦ 
σηµείῳ, ἵνα μηδἐν σοι πλησιάσῃ τῶν τοῦ πονηροῦ 


63) Forsan ἀξιώσαι σε οὖν. Hac sententia caret codex Α. Alque pronomen σε reperisse videntur in- 


terpretes Latinus ac Gallicus. 
64) Acta Apost. xx, 27 : cf. 90. 
65) Ibid. 24 : Τελειῶσαι... τὴν διαχονίαν. 
(66) Petrus scilicet, | Epist. 1, 15, 15, 16. 
67) Petr. 1 Epist. 1, 17, 18, 19. 
68) 1sa. xL, 6. 


1045 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1046 


σκανδάλων, ἀλλ’ ἀξιωθῆς ἐν πάσῃ τελειότητι «Ov À rum divino beneficio in omni virlutum perfectione 


ἀρετῶν τῆς μελλούσης ἐπιτυχεῖν ἀτθλευέήτου xal 
ἁδιαδόχου βασιλείας, καὶ τῷ φωτὶ περιλαμφθῆναι 
τῆς µακαρίας χαὶ ζωαρχιχῆς Τριάδος, τῆς ἓν Πατρὶ 
χαὶ Υἱῷ καὶ ἁγίῳ Πνεύματι δοξαζομένης. 

ΚΕΦ. ΚΑ’. Τοιούτοις οὖν ἠθικοῖς ῥήμασι νουθετή- 
σας ὁ τιµιώτατος 179 Υέρων τὸν τοῦ βασιλέως 
υἱὸν, elc τὴν ἰδίαν ἀπῄει ξενίαν (69). Οἱ δὲ ὑπηρέται 
τοῦ νέου xal παιδαγωγοὶ τὴν συχνὴν αὐτοῦ εἰσέλευ- 
σιν ἓν τῷ παλατίῳ ὁρῶντες, ἐθαύμαζον. Εἷς δὲ τῶν 
προεχόντων ἐν αὐτοῖς (70), ὃν ὣς πιστότατον xol 
εὐγνώμονα χατέστησεν ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τοῦ παλατίου 
τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, Ζαρδὰν καλούμενος, φησὶ πρὺς τὸν 
τοῦ βασιλέως vióv* Οἶδας πάντως, ὦ δέσποτα, ὅσος 
ἐπ᾽ ἐμοὶ ὁ τοῦ σοῦ πατρὸς φόδος xaX ὅση µου ἡ πρὸς 
αὑτὸν πίστις ' διό µε ὡς οἰχέτην πιστότατον χαθ- 
υπηρετεῖν σοι παρεχελεύσατο. Nuvt δὲ τὸν ἄνδρα τοῦ- 
τον τὸν ξένον συχνῶς ὁρῶν ὁμιλοῦντά σοι, δέδοιχα 
Ufj ποτε τῆς τῶν Χριστιανῶν εἴη θρησχείας, πρὸς 
ἣν λίαν ἀπεχθῶς 6 αὓς macho διάκειται' xal τῆς 
θανατηφόρου εὑρεθήσομαι (71) ὑπεύθυνος φήφου. 
Εἴτε οὖν τῷ βασιλεῖ τὰ περὶ αὐτοῦ γνώρισον, εἴτε 
τοῦ λοιποῦ παῦσαι τούτῳ προσομιλεῖν: el δὲ μὴ, 
ἔχδαλόν µε τοῦ σοῦ προσώπου, ὡς 180 ἂν μὴ µεμ- 
πτέος ὦ, xal ἄλλον αἴτησαι τὸν πατέρα (72) σου ἀγα- 
χεῖν ἐνταῦθα. 

Ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς ἔφη πρὸς αὐτόν ' Τοῦτο 
πρὸ πάντων, ὦ Ζαρδὰν, ποἰησον. Καθέσθητι σὺ Év- 
δοθεν τοῦ παραπετάσµατος, χαὶ ἄχουσον τῆς αὐτοῦ 


πρός µε ὁμιλίας ' xai εἶθ᾽ οὕτως λαλήσω σοι τί δεῖ (c 


ποιῆσαι. 

Μέλλοντος δὲ τοῦ Βαρλαὰμ εἰσελθεῖν πρὸς abtbv( T5), 
εἰσήγαγε τὸν Ζαρδὰν ἑντὸς τοῦ παραπετάσµατος, 
xaX λέγει τῷ γέροντι * ᾽Αναχεφαλαίωσαί pot τὰ τῆς 
ἐνθέου σου διδασχαλίας, ὡς ἂν κραταιότερον ἑμφυ- 
τευθῇ µου τῇ xapóla. Ὑπολαδθὼν δὲ ὁ Βαρλαὰμ 
πολλὰ περὶ θεοῦ xaY τῆς εἰς αὐτὸν εὐσεθείας ἐφθέγ- 


γετο, xal ὡς αὐτὸν µόνον δεῖ ἀγαπᾷν EE ὅλης χαρ- 


δίας, καὶ ἐξ ὅλης φυχῆς, καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας (74), 
xai τὰς αὐτοῦ φυλάττειν ἐντολὰς φόδῳ τε χαὶ πόθῳ, 
xaX ὅτι αὑτός ἐστιν ὁ ποιητῆς ὁρατῶν τε πάντων xal 
ἀοράτων. Ἑφ) οἷς xai τὴν τοῦ πρώτου ἀνθρώπου 
διάπλασιν ὑπεμίμνησχε (79), τήν τε δοθεῖσαν αὑτῷ 


futurum illud ac fluis et successionis ezpers regnum 
adipiscaris, ac beatze et vitze initium afferentis 'Trini- 
tatis, quie in Patre et Filio et Spirita sancto gloriti- 
catur, lumine collostreris. 

Car. XXI. — Cum Iiujusmodi doctrinis. ad mores 
informandos accommodatis, prestantissimus seaex re- 
gis filium instruxisset, ad suum hospitium se contu- 
lit. At adolescentis ministri et przceptores frequen- 
tem ipsius in palatium ingressnm perspicientes, ad- 
mirationeafficiebantur. Ünus autem ex ils qui priorem 
iuter eos Jucum obtinebat et quem rex velut fidelis- 
simum ae sui studiosissimum filii sui palatio przefece- 
rat, Zardan noinine, regis filum his verbis allocutus 

, e$t : Non te fugit, bere, quanto patris tui meta affi- 
ciar, quaque erga eum flde sim, eoque etiam nomíne 
me tanquam fidissimum famulum tibi administram 
6850 jussit, Nune —8utem exterüm bunc virum 
erebro tecum oolioqui videns, iliud vereor ne Chri- 
stiante religionis, quam pater tuus ingenti odio inse- 
ctatur, cultor sit; sicque ego capitali sententie ob- 
noxius reperiar. Proinde vel do eo patrem certiorem 
fac, vel posthac eum eo colloqui desine; vel certe, 
ne in reprehensionem incurram, a facie tua me ab- 
lega, atque alium qui mihi subrogetur a patre tuo 
postula. 

* Regis autem filius ad eum dixit : Hoe primum, o 
Zardan, faciamus. Velo quodam obduetus sia, ipsius- 
que ad me sermones audi, atque ha quidnam tibi fe&- 
ciendum sit exponam. 


Cum igitur Barlaam ad ipsum accessurus esset, 
Zardane intra velum introductio, ad senem ait : Divi- 
nain tuam doctrinam mihi summatim repete, quo fir- 
mius pectori meo inseratur. Excepto igitur sermone, 
Barlaam longam de Deo atque erga eum pietate ora- 
tionem habuit, quodque eum solum ex toto corde, et 
ex lota anima, et ex tota mente amare, ipsiusque 
mandata cum timore ac desiderio observare oporte- 
ret (Matth. xxn); quodque ipse esset qui omnia, tam 
qua in cernendi sensum cadunt quam quz ab oculo- 
rum sensu remota sunt, condidisset. Ac deinde primi 
hominis effictionem, mandatumque ipsi datum, la- 


(νι Lemma metricum in codice Α: "Opa Βαρλαὰμ ἐνθάδ' ὑποχωροῦντα. 
10) Lemma metricum in codice A : 'O παιδαγωγὸς Ζαρδὰν του Ἰωάσαφ. 
(1) De hoc usu verbi εὑρίσχομαι egit Palairet ad Mattb. 1, 18, ad Luc. xvit, 18; Wakef. Silv. t. lll, 


p. 65; t. IV, P 4. Sophocles AJ. 610 : Nov δ' a2... φίλοις µέγα πἐνθος εὕρηται. Ibi Erfurdt. : 
γηται memorat scholiastes, » Sed est 
δ ἀπ᾿ οἴχων εὖθὺς ἑξορμώμενος ("Avoug χαλῶς λέγοντος εὑρέθη πατρός tum nonnullis interjectis 


lectiopem ΕΥ 
Κεϊν 


ε Variam 
εγένηται scholium, non varia lectio. lbid. 754 : 


versibus : Εἶτα δεύτερον [Δίας ᾿Αθάνας, fjvlx', ὀτρύνουσά viv [Ηὐδᾶτ ἐπ᾽ ἐχθροῖς χεῖρα φοινίαν τρέπειν, 
[Τότ' ἀντιφωνεῖ δεινὸν ἄῤῥητόν τ' ἔπος. Multum in syntaxi ejus loei instituenda laborant viri d., quibus 
ineam sententiam modeste proponam, scilicet δεύτερον δίας 'A0ávac jungi posse precedentibus, ita ut 
plenioribus verbis interpreiatio (iat : Δεύτερον δίας ᾿Ἀθάνας χαλῶς λεγούσης εὑρέθη ἄνους. Sic procedere 
verba ac sensus apte ac facile mihi quidem videntur. 

(T2) Α, τῷ πατρί σου. Pratuli accusativi syntaxin. Synesjus Catast. p. 505 : Καχοὺς χαχῶς ἁπολωλε- 
xévot Von χαταράτους βαρθάρους ἐγὼ μὲν ἤτησα «bv Ocóv. Ibi legam libens ἁπολωλέναι, quod vidi in 
codice 1100. 

(75) C, πρὸς αὐτὸν ἐλθεῖν, preposiuone omissa. Synesius ibid. : τῶν... ἑππέων... οὐδὲ πεμπτηµόρια 
λείπεται, φασίν. Codex idem plenius, ὑπολείπεται. 

0) Luc. x, 27 : ᾿Αγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς χαρδίας σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς φυχῆς σου, 
xat ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου, xat ἐξ όλης τῆς διανοίας σου. 

(79) €, ἀναμίμνησχε. 


΄“ 


1047 


ADDENDA. 


143 


tamque in eum, ob violatum edictum a creatore sen- À ἐντολὴν καὶ τὴν ταύτης παράδασιν, xal τὴν ἐπὶ «f 


tentiam commemoravit. Deinceps boua 64 recensuit, 
quibus nos, rejecto ipsius mandato, nosmet exclusi- 
mus, Mox earum molesti»zrum mentiongin fecit, quae 
postquam ab illis bonis excidimus, misere nos invase- 
runt. Tum autem ea quz àd benignitatem et amorem 
erga hominum genus pertinebant subjunxit, nempe 
quonam modo summus ille opifex salutis nostre cu- 
Fam gerens, magistros ac prophetas Unigeniti incar- 
nationem praedicantes miserit. Deinde etiam ipsius 
descensum, incarnationem, beneficia, miracula, tole. 
raiaque pro nobis ingratitudinis vitio laborautibus 
supplicia, crucem, lanceam, voluntariam mortem, ae 
denique nostram in integrum restitutionem et revo- 


cationem, atque ad primum bonum reditum ; ac post. 


ea colorum regnum, quod bomines eo dignos manet, 
reconditutn improbis cruciatum ignem nunquam οχ- 
snguendum, perpetuas tenebras, immortalem ver- 
niem, esterasque omnes poenas, quas li qui peccati 
servitute se constrinxerunt, sibi ipsis aggesserunt. 
lisc eum oratione prosecutus esset, ac sub finem in 
doetrinam ad mores accommodatam delapsus fuisset, 
multaque de vit puritate verba fecisset, preesen- 
tiumque rerum vanit:tem damnasset, eorumque qui 
his totos se addicunt miseriam cosrguisset, orationena 
tandem precatione conclusit, a Deo nimirum ipsi ür- 
tnam et constantem orthodoxe fidel confessionem, 
vitamque ab omni reprebensionis nola immunem, ac 


παραθάσει νοῦ πλάσαντος xavabixny. Elsa. χαθεξῆς 
τὰ ἀγαθὰ ἀπηριθμεῖτο, ὧν ἀθετήσαντες τὴν ἑντολὴν 
ἑαντοὺς ἀπεκχλείσαμεν * xat 18] αὖθις ἐμέμνητο 
τῶν λυπηρῶν, ὅσα μετὰ τὴν ἑχείνων ἀποτυχίαν κατ - 
έλαδεν ἁθλίως ἡμᾶς, Ἐπὶ τούτοις τὰ τῆς φιλαν- 
θρωπίας ἐπῆῃγεν, ὅπως, τῆς ἡμετέρας φροντίζων 6 
Δημιουργὸς σωτηρίας, διδασχάλους ἀπέστειλε καὶ 
προφῄτας τὴν τοῦ Μονογενοὺς κηρύττοντας σάρκω- 
σιν  ἔπειτα, xal τὴν ἐχείνου κχάθοδον, τὴν ἑνανθρώ- 
πησιν, τὰς εδεργεσίας, τὰ θαύματα, χαὶ τὰ ὑπὲρ 
ἡμῶν τῶν ἀχαρίστων παθήµατα, τὸν σταυρὺν, τὴν 
λόγχην, τὸν ἐχούσιον θάνατον τέλος, τὴν ἑπανόρθω- 
σιν ἡμῶν, τὴν ἀνάχλησιν, τὴν εἰς τὸ πρῶτον ἀγαθὸν 
ἐπάνοδον * μετὰ ταῦτα, τὴν ἐχδεχομένην τοὺς ἀξίους 
τῶν οὐρανῶν βασιλείαν, τὴν ἀποχειμένην τοῖς φαύ- 
λοις βάσανον, τὸ μὴ σθεννύμενον πῦρι τὸ μὴ XO yov 
σχότος, τὸν ἀθάνατον σχώληχα, xai ὅσην ἄλλην ol 
τῆς ἁμαρτίας δοῦλοι χόλααιν ἑαυτοῖς ἐθησαύρισαν. 
Ταῦτα διςζελθὼν xal εἰς ἠθικὴν διδασκαλίαν τὸν 
λόγον τελέσας, πολλά τε περὶ χαθαρότητος βίου δια- 
λεχθεὶς, xal τῆς τῶν παρόντων µαταιότητος χατα- 
γνοὺς, τὴν ἁθλιότητά τε τῶν τούτοις προστετηκότων 
διελέγξας, εἰς εὐχῆν χατέληξε,. Καὶ ἀπερίτρεπτον 
αὐτῷ ἐπευξάμενος xal ἀχλινῃ τὴν ὁμολογίαν τῆς ὁρ- 
θοδόξου πίστεως, ἀνεπίληπτόν τὲ τὸν βίον xal χαθα- 
ῥωτάτην τὴν πολιτείαν͵, ὁ μὲν, τέλος ἐπιθεὶς τῇ εὐχῇ, 
πρὸς τὴν ξενίαν αὖθις ἀπῄει. 


purissimam muneris sui administrationem optans. Ac postea precalioni βηρ imposito, ad hospitium 


suum rursus se recepit. 

Regis autem filius, aceito Zardane, quid animi ha- 
veret periclitans, dixit: Audiisti qus mihi tabula iste 
dixerit, me videlicet inani suo verborum lenocinio in 
fraudem inducere studens, ac jucunda hae oblecta- 
tione et amenilate privare, atque ad peregrini Dei 
eultam traducere ? Zardan aotem, Quidnam, inquit, 
tibi visum est, o rex, famulum tuum tentare? Per- 
spectum enim habeo viri sermones pectus tuuin altis- 
sime penetrasse. Nam nísi ita esset, non tam luben- 
ter ac perpetuo cun eo sermones misceres, Et qui- 
dem nos istiusmodi predicationem haodquaquam 
ignoramus. Verum ex quo tempore pater tuus etro- 
eissimam adversus Chrístianes persecutionem exci- 
tavit, illi hine expulsi sant, atque ipsorum praedicatio 
conticuit. Quod si tibi degma hoc arridet, ipsiusque 
duritiem et laborem subire potes, faustui sane ac 
felix sit id quod animo tuo insedit. Ego autem quid 
tandem faciam, qui hujusmodi duritiem ne adversis 
quidem ocu! s intueri possum, ac regis metu animum 
doloribus atque acerbiiatibus distractum habeo ? Qua- 
nam apud eum excusatione utar, qui ipsius imperia 
neglexi, atque buic viro ad te aditam permisi ? 


Dixit autem ad eum regis lilius: Equidem nihil 
aliud quod ingenti tus erga me benevolentiz satis 
premii afferret agnoscens, hoc unum beneficio tuo 


'U δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς , «bv Ζαρδὰν προσχαλε- 
σάµενος καὶ τὴν αὐτοῦ γυµνάζων διάθεσιν, ἔφη : 
χουσας ὁποῖά µοι ὁ σπερµολόγος οὗτος διαλέγεται, 
ἁπατῆσαί µε ταῖς χεναῖς αὐτοῦ πιθανολογίαις πει- 
ρώμενος xal ἀποστερῆσαι τῆς τερπνῆς ταύτης εὖ- 
φροσύνης xal ἁπηλαύσεως, καὶ ξένῳ λατρεῦσαι tp; 
184 Ὁ δὲ Ζαρδάν ' Τί σοι ἔδοξεν, ἔφη, ὦ βασιλεῦ, 
πειράζειν µε τὸν σὺν οἰκέτην ; Οἶδα κατὰ βάθος εἰσ- 
δυναίἰ σου τῇ χαρδίᾳ τοὺς λόγους τοῦ ἀνδρός * εἰ μὴ 
γὰρ τοῦτο ἣν, οὐχ ἂν αὐτῷ ἡδέως τε χαὶ ἁδιαλείπτως 
ὠμίλεις. Kal γε ἡμεῖς οὐχ ἀγνοοῦμεν τουτὶ τὸ χή- 
povua* ἀλλ' ἐξ ὅτου ὁ obo catho διωγμὸν ἄσπονδον 
κατὰ τῶν Χριστιανῶν ἐξήχειρεν, ἀπηλάθησαν αὐτοὶ 
τῶν ἐντεῦθεν, χαὶ ἑσίγησε τὸ χήρυγμα αὐτῶν. Εἰ δὶ 
νῦν ἀρεστόν σοι τὸ δόγµα χατεφάνη xal τὸ σχληρὸν 
αὐτοῦ καὶ ἐπίπονον ἀναδέξασθαι ἰσχύεις, χατευθυν- 
θείη 5ου τὰ θελήµατα (76) εἰς τὸ ἀγαθόν. "Evo δὲ 
τί ποιήσω, πρὸς μὲν τὴν τοιαύτην σκληρότητα urb 
ἀντοφθαλμῆσαι δυνάµενος, τῷ δὲ φόδῳ τοῦ βασιλέως 
«ἣν φυχὴν &v ὀδύναις χαὶ ἀλγηδόσι µεριζόμενος; TL 
ἀπολογήσομαι αὐτῷ , ἁμελῶς τοῖς αὐτοῦ διατεθεὶς 
προστάγµασι, xaX τῷ ἀνδρὶ τούτῳ τῆς πρὸς σὲ πα- 
ραχωρήσας εἰσόδον ; 

"Een δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ τοῦ βασιλέως vióc* Ἐγὼ 
μὲν, τῆς πολλῆς σου πρός µε εὐγνωμοσύνης µηδε- 
μίαν ἄλλην ἀξίαν ἁμοιθὴν γινῴσχων, ταύτην xal 


6) Α, xac. σου τὰ διαδήµατα * quae sunt petita e Psalmo : confer {. ΠΠ, p. 52. Malui lectionem co. 
"m4 €. Scilieet non videbatur Psalmorum μα ΜΗ in Zardanem cadere. d 





1049 


VITA BARLAAM ET JOASAPH, 


1050 


ὁπεραξίαν εὑρηχὼς ἐπ᾽ εὐεργεσίᾳ τῇ ofj, κατάδηλον A tajus reperi, nimirum ut tibi bonum illud, quod n*- 


ποιησαί σοι «b ὑΛὰρ φύσιν ἀγαθὸν ἔργον πεποίηχα, 
τοῦ γνωρίσαι σε εἰς ὃ γεγένησαι χαὶ σὺν Δημιουρτὸν 
ἐπιγνῶναι , ἀπολιπόντα τε (T1) τὸ σχότος τῷ qutt 
προσδραμεῖν * χαὶ 1834 Ελπιζον, ἅμα τῷ (78) ἀχοῦ- 
cal σε πόθῳ ἀσχέτῳ τούτῳ ἀκολουθῆσαι. Αλλ’ 
ἐψεύσθην, χαθὼς ὁρῶ , τῆς ἑλπίδος, χλιαρῶς σε 
βλχέπων πρὸς τὰ λαληθέντα διαχείµενον. Tip δὰ βα- 
σιλεῖ χαὶ πατρί µου εἰ ταῦτα δηλώσθις, οὐδὲν ἕτερον 
ποιῄσεις ἡ µερίµναις αὐτοῦ καὶ λύπαις vhv Φυχὴν 
ἁηδίσεις. Αλλ', εἴπερ αὐτῷ εὐγνωμονεῖς, µηδόλως 
ἄχρι χαιροῦ τοῦ προσἠχοντος ἀναγγείλῃς τι περὶ 
τούτων. Ταῦτα μὲν πρὸς αὐτὸν λαλήσας, &g' ὑδάτων 
ἐδόχει σπεἰρειν (79) * εἰς φυχὴν γὰρ ἀσύνετον οὐκ 
εἰσελεύσεται σοφία. 


Tfj ἑπαύριον δὲ ὁ Βαρλαὰμ ἐλθὼν τὰ τῆς ἀποδη- 
µίας Gus: ὁ δὲ, τὸν τούτου μὴ φέρων χωρισμὸν, 
«ἣν ψυχὴν ἠνιἄτο καὶ δαχρύων τοὺς ὀφθαλμοὺς ἑπ- 
επλήρωτο. Πολλὰ δὲ (80) ὁ γέρων αὐτῷ διαλεχθεὶς, 
xai ἄχλόνητον διαµένειν ἐν τῷ ἀγαθῷ µαρτνράµενος, 
λόγοις τε παρακλητικοῖς στηρἰίξας αὐτοῦ τὴν χαρδίαν, 
ἱλαρῶς αὐτὸν ἑξαποστεῖλαι ἡξίου * ἅμα δὲ xa προ- 
έλεγεν οὐχ εἰς μακρὸὺν αὐτοὺς ἑνοῦσθαι ἑνώσει ἁδιαι- 
ρέτψ. Ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς, ph δυνάµενος ἐπὶ 
πλεῖον κόπους τῷ γέροντι παρέχειν xal τῆς ποθον- 
µένης αὐτὸν χωλύειν ὁδοῦ , ἅμα δὲ χαὶ ὑφορώμενος 
184, μὴ 95a τὰ περὶ αὐτὺν ὁ Ζαρδὰν ἐχεῖνος τῷ 


turam superat, perspicuum reddere studerem, hoc 
est, ut quem ad finem procreatus sis intelligeres, ac 
creatorem agnosceres, relictisque tenebris, ad lucem 
accurreres, Atque in hac spe eram, fore ut simul at- 
que de ea aliquid audiisses, ardentissima quadam 
cupiditate Illam sequereris. Verum spe mea, ut video, 
fsisos sum, ut qui ad ea qus: dicia sunt tepide affec- 
tum te conspiciam. Regi autem ac patri meo si hzc 
indicaveris, nihil aliud hinc consequeris, quam ut 
ipsius animum curis ac meroribus conficias. Veprum 
si C:ndide ae sincero in eum animo es, cave ne ipse 
antequam comsoda occasio se obtulerit, quidquaun 
hujusmodi ex te resciscat. Hac oratione ad eum ha- 
bita, tanquam in aquam seminare videbatur. Neque 


Benim sapientiz: ad stolidum animum aditus unquaim 


patebit. 


Postridie autem Barlaam ad eum accedens, de di- 
8cessu suo sermonem ingerebat. llle autem ab eo 
divelli minime sustnens, animo excruciabatur, la- 
erymisque totus perfundebatur. Senex vero cum lon» 
gum ad eüm sermonem babuisset, eumque ut fir- 
missimus in bono perstaret obtestatus esset, verbis- 
que ad cohortandum accommodatis ipsius pectus 
confürmasset, precibus ab eo contendebat ut lzto 
atque hilari animo discedendi potestatem sibi faceret. 
lllud etiam adjungebat, eam brevi inter se conjun- 
ctionem mutuam fore, quz dissidii omnis expers 
esset. At regis filius, cum nec diutius seni negotium 


βασιλεῖ ποιῄσηται xal τιµωρίαις αὐτὸν ὑποδόλῃ (81), C facessere, nec eum expetito itinere prohibere posset, 


λέγει πρὸς αὐτόν ' 'Ἐπείπερ σοι τοῦτο ἔδοξε, Πάτερ 
πγευματιχὲ χαὶ διδασχκάλων ἄριστε xal χαλοῦ παντὸς 
ἐμοὶ πρόξενε, τοῦ (82) χαταλιπεῖν us τῇ τοῦ χόσµου 
µαταιότητι συναναστρέφεσθαι xal cb πορευθῆναι 
εἰς τὸν τῆς πνευματιχῆς ἀναπαύσεως τόπον, οὐκ ὅτι 
σε χατέχειν καὶ παρεμποδίζειν τολμῶ. "Απιθι οὗν τῇ 
τοῦ θεοῦ εἰρήνῃ φρουρούμενος, xaX τῆς ἐμῆς ἁθλιό- 
τητος iv ταῖς τιµίαις σου εὐχαῖς διὰ χαντὸς µέ- 
μνησο διὰ τὸν Κύριον, ἵνα δυνηθῷ καταλαδεῖν ce xat 
τὸ σὺν βλέπειν τίμιον πρόδωπον πάντοτε. Ποίησον δέ 
pou píav αἴτησιν ' καὶ, ἐπείπερ οὐχ Ἰθέλησάς τι 
λαθεῖν ὑπὲρ τῶν συνασκητῶν σον , δέξαι κἂν ὑπὲρ 
σεαυτοῦ μικρόν τι χρΏμα εἰς διατροφὴν xal ἱμάτιον 
εἰς ἀμφίασιν. Ὁ δὲ πρὸς αὐτὸν ἀπεχρίνατο” Ei ὑπὲρ 


ac prseterea metuens ne Zardan ille regem de eo cer- 
tiorem faceret, ac suppliciis eum afficeret, his ad 
eum verbis usus est : Quandoquidem ita iibi hoc 
animo insidet, spiritualis Pater ac przceptoruin op- 
time, mihique emnis boni auctor, ut me in mundi 
vanitate versantem deseras, atque ad spiritualis quie» 
tis locum proficiscaris, non ultra te retinere atque 
impedimento tibi esse audeo. Abi igitur Dei pace 
septus, ac mex miseris in przcelaris tuis ad Domi- 
num precibus memoriam ne intermittas, quo tandem 
ad te pervenire ac faciem tuam perspicere queam. 
Unam autem rem a te postulo, nimirum, ut, quo- 
niam pro tuis religiosz vitze sodalibus nihil accipere 
voluisti, saltem pro te exiguum aliquid pecunis in 


τῶν ἁδελφῶν µου οὐκ ἐδεξάμην τι παρὰ σοῦ {οὐδὲ D vietum ac vestem in iridumentum accipias. Ille antem 


γὰρ ἐχεῖνοι χρῄξουσιν ἐπιλαδέσθαι τῶν ὑλῶν τοῦ 
xócpou ὧν ἑχόντες ἐμάκρυναν), πῶς ἐμαυτῷ πε- 


ad eum respondit : Cam pro fratribus meis nihil a te 
acceperim (neque enim illi aliquid ex hujus mundi 


7) Α, ἀπολιπόντα σε. Obiter particula restituatur. Eumathio pag. 78 : Πάνθ) ὅσα ἐζήτουν παθεῖν xot 
δράσαι, ταῦθ) ὡς ἐγχατόπτροις τοῖς ὀνείροις καὶ εἶδον καὶ ἔπαθον. Cod. 2897, παθεῖν τε xai. Rescriben- 
dum et ἓν χατόπτροις. — Si quis hic velit ἀπολ. τέ σε, non repugio. 


(18) €, ἅμα τοῦ * syntaxi bona ininus. Vide notam ad Syntipze Narrat. p. 199. 
419) Inter proverbia de impossibilibus, quse edidi t. l, p. 595, exstat : Eig ὕδωρ σπείρεις. 
j: Ἐὰν νῦν σοι περὶ θεοῦ τι λαλήσω, χαθ᾽ ὕδατος γράφω καὶ ἐπὶ θάλασσαν amspo. 


Junioris p. 8 


80) A, πολλά τε. Permutabiles sunt ill» voculz.. Choricius 


Vita Nili 


illoisoni p. 62 : Της αὐτῆς ἐστιν εὐτολ» 


ευράννου δὲ παῖδα καὶ τὸν ἄχοντα ἀρχὴν ἀποχτεῖναι. Bene codex 2967 τυρ. τε m... τὴν ἀρχ. Athe- 
d ii, 9 : ᾽Αχροάματα δώ eS ἐπεισάγει,... ἔτι τε xal γελωτοποιούς. Velim. ἔτι δὲ xat. Li- 


banius: epist. 95 : ΄Ἡσθην τε τῷ τε ulel xai τῷ κηδεστῃ. Melius codex 9035 vi ν 
utile scholium ; 0 μὲν vl τοῦ Αχαχκίον τούτου ἐλέγετο Τιτιανὸς, ὁ δὲ γαμδ k ο À 

(81) A, ὑποδαλεῖ. Libanius ep. $61 : Kal σε γράφοµαι xaz' Épeo τουτο μὲν, el gue ἐπιλελῆσθαι, τοῦτο 
μνηµένος, ὧν οὐκ ἀμνημονεῖς, ἀμελῆς ' imo ἀμελεῖς, quod habet codex 5035. 


Ot, εἰ, 
(82) € sine τοῦ. 


δὲ τῷ: exhibet etiam 
υλέχιος” imo Καλίχιος. 


1051 


ADDENDA. 


1053 


rebus, a quibus ultro sese removerunt, accipere opuS A ριποιῄσοµαι ὅπερ ἑἐχείνοις ἁπηγόρευσα ; El μὲν γὰρ 


liabent), quonam tandem pacto mihi id aequiram, 
quod ipsis interdixi? Nam si pecuniarum possessio 
bona esset, illis certe ante me eas impertiissem. 
Quoniam autem exitiosam earum possessionem esse 
scio, hec illos, nec me item hujusmodi laqueis im- 
plicato *. 

Cum igitur ne hoc quoque ipsi persuadere potuis- 
sel, ad alteram petitionem rursum se convertit, sup- 
plexque ab eo petiit ne preces suas omnino neglige- 
ret, nec δὲ omni mostitix genere pro(ligaret, verum 
ut detrituin illud et asperum, ac vetustate eonfecuum 
pallium (tum ad religiose magistri sui vitze refrican- 
dam memoriam, tum ad presidium adversus omnes 
Satanae afflatus) sibi relinqueret, atque ipse pro eo 


καλὸν fv ἡ τῶν χρημάτων κχτῆσις, ἐχείνθις ἂν πρὸ 
ἐμοῦ τούτων µετέδωχα. ἐπεὶ δὲ ὀλεθρίαν τὴν αὐτῶν 
ἐπίσταμαι χτῆσιν, οὔτε ἐχείνουφ, οὔτε μὴν ἐμαυτὸν 
τοῖς τοιούτοις ὑποθαλὼ βρόχοις. 


Ὡς δὲ χαὶ ἐν sov πείθειν οὐχ εἶχε , δευτέρας 
ἰχετηρίας ἀρχὴ (85), καὶ δευτέραν πάλιν αἴτησιν 
ποιεῖται, 185 μὴ πάντη αὐτοῦ παριδεῖν τὰς δεἠ- 
σεις, μηδὲ πᾶσαν αὐτῷ χαταχέαι τὴν ἀθυμίαν, ἀλλὰ 
καταλιπεῖν αὐτῷ «ὸ ἑῤῥιχνωμένον ἱμάτιον ἐχεῖνο 
καὶ τραχὺ παλλίον (84), ἅμα μὲν εἰς μνήμην τῆς 
«oU διδασκάλου ἀσχήσεως, ἅμα δὲ εἰς φυλακτήριον 
αὐτῷ ἀπὸ πάσης σατανιχῆς ἑνερχείας, λαθεῖν δὲ 


Aliud acciperet : quo scilicet, inquit, id quod a me B παρ αὐτοῦ ἕτερον &vv' ἐχείνου * ὡς ἂν, τὸ παρ' ἐμοῦ, 


datum fuerit, perspiciens , humilitatis me: memo- 
tiam retineas. 

Ait autem senex : Vetus meum ac detritum pallium 
tibi dono dare, aliudque novum indumentum acci- 
pere, mihi non licet, ne exigui mei laboris mercedem 
hic recepisse divina sententia pronuntiet. Ceterum, 
ne tuain animi alacritatem retundam, vetusta, nec a 
füeis quidquam diversa, ea indumenta siut, quz mibi 
abs te porrigentur. Hegis itaque filius, cum asperos 
quosdam ac vetustos paunos quasivissel, eosque 
seni dedisset, ipsius veste invicein accepta, magnam 
inde lzetitiam concepit, quavis purpura ac regio or- 
naiPento citra omnem coinparationem praestantiorem 
eam existimans, - 


Divinissimus autem Barlaam jam jamque discedere C 


cupiens, ea quz? ad discessum pertinebant loqueba- 
tur, postremamque hanc ipsi doctrinam adhibuit. 
Charissime frater, inquit, ae suavissime fili, quem 
ego per Evangelium genui (1 Cor. 1v), scis cui Regi 
nomen dedisti, et cum quo pacta iuivisti. Quare 
ΗΓΙΗΒ ea serves necesse est, atque omnia militia mu- 
nia, qux» in hujusmodi pactorum charta, presente ac 
testante, atque etiam pacta ipsa litteris mandante 
universo celesti exercitu, promisisti, alacri animo 
exsequaris. Quz quidem si prastiteris, beatus eris. 
Quocirca tibi providendum est ne quid przsentium 
rerum Deo, ipsiusque bonis anteponas. Quid enim 
rerum praesentium lantum terroris afferre potest, 
quantum ignis zterni cruciatus, qui ita ardet, ut iu- 


φησὶ, δοθὲν ὁρῶν, τὴν ἐμὴν ἐπὶ µνήµης φέρῃς τα- 
πεινότητα. 

'O δὲ γέρων ἔφη * Τὸ μὲν παλαιὸν χαὶ διεῤῥωγὸς 
δοῦναί σοι καὶ λαδεῖν χαινὸν ἔνδυμα , οὐ θέµις, ἵνα 
μὴ τοῦ μικροῦ χόπου µου τὴν ἁμοιθὴν ἐνθάδε ἆπο- 
λαθεῖν χαταχριθῶ ' ἵνα δέ σου τὴν προθυµίαν pui 
ἐγχόφω , παλαιὰ καὶ μηδὲν τῶν ἑμῶν διαφέροντα 
ξότωσαν τὰ διδόµενά pov παρὰ σοῦ. Ζητήσας δὲ ὁ τοῦ 
βασιλέως υἱὸς τρἰχινα ῥάχη παλαιὰ, καὶ ταῦτα δοὺς 
τῷ γέροντι, τὰ ἐχείνου λαθδὼν ἔχαιρε , πάσης πορ- 
φύρας xal βασιλικῆς ἁλουργίδος τιµωύτερα ταῦτα 
ἀσυγκρίτως (85) ἡγούμενος. 


Ὅ δὲ θειότατος Βαρλαὰμ, ἀπιέναι ὅσον οὕπω 
βουλόμενος, τὰ τῆς ἐχδημίας ὠμίλει, xai τελευταίαν 
αὐτῷ διδασχαλίαν προσῆγεν ' ᾿Αδελφὲ, λέγων, ἦγα- 
πηµένε καὶ τέχνον γλυχύτατον, ὃ διὰ τοῦ Εὐαγγελίου 
ἐγέννησα (86), οἶδας τίνι ἑστρατεύθης βατιλεῖ xat 
πρὸς τίνα τὰς ὁμολογίας σου διέθου. Ast οὖν βεδαίας 
ταύτας φυλάξαι, xal τὰ τῆς στρατείας προθύµως 
τελέσαι, ὅσα ὑπέσχου bv τῷ τῆς ὁμολογίας 386 
χάρτῃ τῷ πάντων Δεσπότῃ, πάσης παρούσης τῆς 
ἑπουρανίου στρατιᾶς xal συμμαρτυρούσης, ἅμα ob 
xai ἁπογραφομένης τὰ ὁμολογηθέντα, ἅτιγα φυ- 
λάττων µακχάριος ἔσῃ. Μηδὲν οὖν τῶν παρόντων 
θεοῦ xai τῶν αὐτοῦ προχρἰνῃς ἀγαθῶν. TL γὰρ ἂν 
οὕτω φοθερὸν εἴη τῶν παρόντων, ὡς Υέεννα πυρὸς 
αἰωνίου, μήτε τοῦ καίοντος ὅλως φῶς ἔχοντος (87), 


terim lucis omnis expers sil, nec unquam exurendi D µήτε τοῦ χολάζοντός ποτε Afyovtog ; vl δὲ πάλιν 


(83) Verba δευτ. lx. &pyfj, quibus caret C, lemma esse suspicor. Et in A inter ἀρχὴ et χαὶ δευτ. fue- 
Tunt erasa pra vocabula; quod auget suspicionem. 

(84) Cont. pag. 156, not. 83. 

(85) Conf. t. Hl, pp. 1, 475 ; et supra p. 158. 

(86) | Epist. ad Cor. 1v, 15 : Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα. 

(87) Sic infra πυρὸς ἀσθέστου καὶ σχοτεινοῦ. Quis sit hujus opinionis auctor ignoro, nec anxie qusram. 
Serius Thomam Aquinatem {ία sensisse disco ex Pinamontii, Itali loyolitz,, libro cui index est in an- 
glica versione qua utor : « Hell opened to christians. » Inde paucula describam : « Tis true there will be 
lire, but depriv'd of light; yet so that the eyes shall suffer with the sight of most horrible appearances, 
and yet debarr'd of tbat coinfort, which, iu the midst of all their terrour, the lightnings themselves might 
cause in the frightfulest tempests... That will be true, because, as S. Thomas says, « Ibi erit ardor sine 
claritate. » lgaem inferni esse luminosum sensisse videtur Gregor. Naz. orat. 40, p. 664 : "Ev µόνον qox, 
inquit, φεύγωμεν, τὸ τοῦ πιχροῦ πυρὸς ἔχγονον * pd πορευθῶμεν τῷ φωτὶ τοῦ πυρὸς ἡμῶν xa τῇ φλογὶ 1 
ἐξεχαύσαμεν. Sed οκ verbis istis mysticis et allegoricis, in quibus inest eL imitatio loci Isai, t, 11, ui 
est certum quod concludi queat. Qui de inferni ignis natura scripsit Swindenius, si bene memini, iufer- 
num ín sole, luminis ipso fonte, collocavit. Sed talia tetigisse saus milii sit. 


1053 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1054 


τῶν τοῦ χόσµου xav τηλικοῦτον εὐφράνοι, €; θεὸς A. finem faciat? Ac rursum, quodnam est hujus mundi 


αὐτὸς ἐχεῖνος τοῖς ἀγαπήσασι χαριζόµενος; οὗπερ 
τὸ χάλλος μὲν ἄρατον , δυναστεία δὲ ἅμαχος xa ἡ 
δόξα ἀῑδιος' εὗπερ τὰ ἁγαθὰ, τὰ τοῖς αὐτοῦ φίλοις 
ἀποχείμενα , πάντων τῶν ὁρωμένων ἀσυγαχρίτως 
Ὀπερέχει, ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε, χαὶ οὓς οὐκ Ἠχουσε, 
xal ἐπὶ καρδία» ἀνθρώπου οὖκ ἀνέδη (88): ὧν 
κληρονόμος ἀναδειχθείης, τῇ τοῦ Θεοῦ φρουρούµενος 
χραταιοτάτῃ χειρἰ. | 


187 Ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς, δάκρυσι συγχεχυ- 
μένος (89 , vidco καὶ ἤσχαλλε, φιλοστόργου Πατρὸς 
xaX ὃ.δασχάλου ἀρίστου ἀπολειφθηναι μὴ ἀνεχόμε- 
νος. Καὶ τίς pot, φησὶν, à Πάτερ, τὴν σὴν πληρώ- 


bonum, quod tanta animum voluptate perlunda? , ut 
Deus se ipsum iis a quibus diligitur donans : cujus 
εἰ pulchritudo sermone omni praestantior est, et po- 
tentia iuvicta, et gloria sempiterua, et cujus bona ea 
qui: ipsius amicos manent, omnia qua oculis cer- 
nuntur incomporabiliter antecellunt : quz oculus 
non vidit, nee auris audivit, nec in cor hominis 
ascenderunt (/ Cor. 1)? Quorum utinam tibi robu- 
síissima Dei mauu sejlo ae munito h:eredem esse 
contingat! 

Regis autem filius lacrymis perfusus, angebatur, 
ac summa molestia afflciebatur, ut qui ab amantis- 
8:mo potre ac przsstautissimo magistro relinqui mi- 
nime sustineret. Et quisnam, inquiebat, o Pater, 


σει τάξιν; ὑπὸ τίνι δὲ ἐγὼ «οιούτῳ ποιµένι καὶ B tuas. partes explebit? aut quem tandem hujusmodi 


ὁδηγῷ Φυχικῆς σωτηρίας Ὑενήσομαι; τί τοῦ σοῦ 
παραμύθιον ποιῄσομαι πόθου; ἰδοὺ γὰρ ἐμὲ τὸν πο- 
νηρὺὸν δοῦλον xal ἀποστάτην τῷ θεῷ προσήχαχες, 
xal εἰς υἱοῦ xal κληρονόμου χατέστησας τάξιν, xal 
τὺν ἁπολωλότα xai ὀρειάλωτον, τὸν παντὶ θηρἰῳ 
ἔτοιμον εἰς βορὰν, ἐζήτησας, xal τοῖς ἁπλανέσι xat- 
έµιξας θεοῦ προθἀτοις * xal ἔδειξάς µοι τὴν ἐπίτο- 
pov τῆς ἁληθείας ὁδὸν, ἐξαγαγών µε τοῦ σχότους 
καὶ τῆς σχιᾶς τοῦ θανάτου, χαὶ , τοὺς πόδας µου 
μεταγαγὼν (90) ἐκ τῆς ὁλισθηρᾶς xal θανατηφόρου 
xai σχολιωτάτης xai χαμπύλης ἀτραποῦ (91), µεγά- 


At)» xal θαυμασίων uot γέγχονας πρόξενος ἀγαθῶν, 


καὶ ὧν οὐδεὶς ἐξαρχέσειε λόγος τὸ ὑπερέχον διηγἠ- 
σασθαι. Μεγάλων xal αὐτὸς ὑπὲρ ἐμοῦ τοῦ μικροῦ 
µετάσχοις τοῦ Θεοῦ δωρεῶν ' xat τῆς ἐμῆς εὐχαρι- 
στίας ὑστέρημα πληρώσαι Κύριος, ὁ µόνος νικῶν 
ταῖς τῶν δωρεῶν ἀντιδόσεσι τοὺς αὐτὸν ἀγαπῶντας. 

'O δὲ Βαρλαὰμ, τῆς θρηνῳδίας αὐτὸν ἑχχόπτων, 
ἀναστὰς εἰς εὐχὴν ἵστατο, καὶ, τὼ χεῖρε εἰς οὐρανοὺς 
διάρας' Ὁ θεὺς, ἔλεγε, καὶ Πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ φωτίσας τὰ πρὶν ἑσκοτισμένα, 
188 xo τὴν ὁρατὴν ταύτην καὶ ἁόρατον χτίσιν ἐκ 
τοῦ μὴ ὄντος παραγαγὼν, ὁ τὸ σὺν ἐπιστρέψας 
πλάσμα (92) καὶ ub ἑάσας ἡμᾶς ὀπίσω τῆς άφρο- 
σύνῃης ἡμῶν πορεύεσθαι, εὐχαριστοῦμέν σοι, καὶ τῇ 
σῇ σοφίᾳ χαὶ δυνάµει τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι- 
στῷ, δι᾽ οὗ καὶ τοὺς αἰῶνας ἑποίησας , πεσόντας τε 
ἡμᾶς ἀνέστησας, καὶ πεπλημμεληχόσι τὰς ἁμαρτίας 


pastorem ae ducem consequi potero? ei quonam $0- 
latio desiderium tui lenibo? Ecce enim me improbura 
ac rebellem servum ad Deum adduxisti, atque in filii 
et hzredis clas e collocasti, ac ine perditum atque 
omnibus bestiis predam expositum exquisiisti, οἱ 
cum iis Dei ovibus qux minime aberraverant co- 
pulasti ( Luc, xv), atque compendiariam veritatis viam 
mihi demonstrasti (Psul. txxxv), meque de tenebris 
et umbra mortis eduxísti (Luce 1), ac pedes meos e 
lubrica et exitiosa ac perversa et curva via extraxisti. 
Magna et admiranda mihi a te bona orta sunt, atque 
ejusmodi, ut singularem eorum magnitudinem nulla 
oratio consequi possit. Magnorum igitur ipse quoque 
pro me exiguo homunculo ipsius beneficiorum utinain 
sis particeps ! atque id quod mez gratiarum actiovi 


C deest expleat Dominus, qui solus beneficiorum rela- 


lione eos qui ipsius aniore praediti sunt superat. 
Barlaam autem, ipsius lamentationes ainputans, 
surrexit, atque ad orandum se comporavit, maui- 
busque in caelum sublatis, bie verbis usus est . Deus 
et Pater Domini nostii Jesu Christi, qui ea qux prius 
tenebris obducta erant ,: luce perfudisti, atque res 
omnes conditas, tam qux aspectu sentiuntur quam 
quse ab oculorum sensu remot: sunt, ex nihilo pro- 
duxisti, qui figmentum tuum converlisti, nec nos post 
ijnsipientiam nostram abire permisisti, gratias tibi 
agimus, ac tu: putenua' et sapientize, hoc est. Do- 
mino nostro Jesu Christo, per quem etiam szcula fe- 


ἀφῆηχας, πλανηθέντας ἐπανήγαγες, αἰχμαλωτισθέντας D cisti (Heb. 1), nosque prolapsos et jacentes excitasti, 


ἑλυτρώσω, τεθνηχότας ἑζωοποίησας τῷ τιµίῳ τοῦ 
Yiou σου xal Δεσποτιχῷ αἵματι. Σὲ οὖν ἐπιχαλοῦ- 
μαι, xat τὸν μονογενῆ σου Υἱὸν, καὶ τὸ πανάἀγιόν σου 
Πνεῦμα "ἔπιδε ἐπὶ τὸ λογιχόν σου πρόδατον τοῦτο, 
τὸ προσελθὸν δι ἐμοῦ τοῦ ἀναξίου εἰς Ouclav σοι, 
xai ἁγίασον αὐτοῦ τὴν ψυχὴν τῇ of] δυνάµει καὶ 
χάριτι ΄ ἐπίσχεψαι τὴν ἄμπελον ταύτην τὴν φυτευ- 


(eo Conf. p. 60, n. .47 


et delinquent:bus peccata. remisisti , errore vagantes 
reduxisti, captivos redemisti, morte exstinctos per 
Filii tul ac Domini nostri pretiosum sanguineum ad 
vitam revocasti. Te igitur invoco, atque unigeni- 
tum Filium tuum, et sanctissimum tuum Spiritum. 
Mespice in ratione przditam hanc ovem, qux per 
me indignum hominem ad altare tuum accedit, at- 


89)'Pag. 24, 4, δάκρυσι συγκεχυµένοις scripsi ex BC, cum esset in A, 8. συνεχόµενος, lbi malim 


συγχεχυµέ 


(99) Luc, 1, 79 : Ἐπιφᾶναι τοῖς ἐν σχότει καὶ axid θανάτου καθηµένοις, τοῦ κατευθῦναι τοὺς πόδας ἡμῶν 
εἰς ὁδὸν εἰρήνης. Psal LXXxvit, 6: Ἐν σχοτεινοῖς χαὶ ἐν σχιᾷ θανάτου. 


(91) Glossema in A, ὁδοῦ 


(92) Dracontius Hexaem. 309 : « His Dominus pietatis opem subducere non vult, Projicere nec plasma 


Buum vult conditor evi. » Cf. p. 5 οἱ 51. 


1055 ADDENDA. 1056 


que ipsius animam per virtutem ac gratiam tuam 
sanctifica. Visita vineam hanc (Psal. 1xxix), que 
per Spiritum sanctum tuum plantata est, atque hoc 
ei da, ut justitize fructum ferat; corrobora eum, pa- 
ctum tuum in ipso confirmans; ac per boni tvi 
Spiritus sapientiam eum a diaboli fraude atque 
im postura eripe. Doce eum facere voluntatem tuam 
(Psal. οτι), et auxilium tuum ab eo ne auferas 
(Psal. L). Atque et ipsi et mihi servo inutili, bo- 


A θεῖσαν διὰ τοῦ ἁγίου σου Πνεύματος, xal Gi αὐτὴν 
χαρποφορῆσαι χαρπὺν δικαιοσύνης) ἑνίσχυσον aj. 
τὸν, βεθαιῶν ἓν αὐτῷ τὴν διαθήχην σου, xal Lco) 
τῆς ἁπάτης τοῦ διαθόλονυ᾿ τῇ σοφἰᾳ τοῦ ἀγαθοῦ σου 
Πνεύματος δίδαξον αὐτὸν ποιεῖν τὸ θέληµά σου (93), 
xaX τὴν βοήθειάν σου μὴ ἀφέλῃς ἀπ᾿ αὐτοῦ, ἀξιῶν 
σὺν ἐμοὶ τῷ ἀχρείῳ σου οἰκέτῃ τῶν ἀτελευτίτων 
σου ἀγαθῶν κληρονόμον γενέσθαι, ὅτι εὐλογητὸς d 
καὶ δεδοξασµένος el; τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν. 


norum tuorum que finem nesciunt, hzreditatem consequi beneficio tuo contingat. Quoniam benedictus 


es et gloriosus in secula, Ámen (Dan. 1n). 

Absoluta autem oratione, conversus, ipsum Jam 
ccelestis Patris filium exosculatus est, pacemque ipsi 
ac sempiternam salutem precatus, ex aula excessit, 
letusque abiit, gratias Deo agens, cujus favore iter 
ipsi ex animi sententia successerat. 

Car. XXII. — Josaphat autem, posteaquam exiit 
Barlaam , precibus sese dedit, calentissimisque la- 
crymis profusis ad hune modum locutus est : Deus 
in adjutorium meum intende, Domine ad adjuvandum 
me festina (Psal. Lxx). Quoniam tibi derelictus est 
pauper : orphano tu eris adjutor (Psal. ix). Respice 
in me, et miserere mei (Psal. .xxxv), qui omnes vis 
salvos fleri, et ad agnitionem veritatis venire (1! 
Tim. 1). Serva me, quaeso, indignum licet homuncu- 
lum, atque corrobora, ut iy sanctorum mandatorum 
tuorum via ambulem. Quoniam ego imbecillis ac mi- 


. Ser sum, nec iis viribus, ut oni quidquam facere pos- 


sim. Tu vero salutem mibi afferre potes, qui omnia, 
lam quz oculis cernuntur quam qua cerni Dequeunt, 
con*ines atque conservás. Ne me post improbas ear- 
his meg voluntates abire Sine; verum doce me facere 
voluntatem tuam (Psal. cxun), atque in sempiterpam 
ac beatam vitam me conserva. O Pater, et Fili, et 
divine Spiritus, consubsiantialis, ac divisionis expers 
Divinitas, te invoco, te gloria afticio, Te enim laudat 
Quidquid creatum. est, ac. te gloria afficiunt. intelle- 
tluales 3c corpure vacantes virtutes in sxcula. 
Amen. 

Deinceps igitur quam ailigentissime seipsum con- 
servabat, atque ita comparabat, ut et animas el cor- 
poris puritatem acquireret, atque in continentia, et 
orationibus, obsecrationibusque, per totum noctis 
curriculum sese prorogautibus, vitam duceret. Nam 
cum plerumque diurno tempore, tum ob eorum qui 
cum ipso versabantur, contubernium, tum etinm in- 
terdum ob regis ad eum accessum, aut quod ipse ab 
eo acciretur, sese interrumpi videret, nox ipsi, quod 
diei deerat, supplebat, ut qui in precibus et laerymis 
ad diluculum usque staret, ac Dei opem imploraret. 
Unde etiam prophetica illa vox in ipso implebatur : 
]n noctibus extollite manus vestras in sancta, ei be- 
Dedicite Dominum (Psal. cxui). 


, (95) Psal. exin, 40 : Δίδαξόν µε τοῦ ποιεῖν τὸ θέλ 
εὐθείᾳ. Qui hunc locum noverat Billius, non debuit, 
(94) Psal. Lxix, 1. 
(95) Psal. ix, 44. 

(96) Psal. Lxxxv, 16. 


Τελέσας δὲ «hv εὐχὴν xai ἐπιστραφεὶς, χατησπά- 
σατο 189 τὸ εέχνον ἤδη τοῦ ἑπουρανίου Πατράς. 
Εἱρήνην τε αὐτῷ ἐπευξάμενος χαὶ σωτηρίαν αἰώνιον, 
ἐξῆλθε τοῦ παλατίου, xal ἀπῄει χαίρων xal εὐχαρι- 
στῶν τῷ θεῷ, τῷ εὐοδώσαντι τὴν ὁδὸν αὑτοῦ εἰς ἀγαθόν. 

ΚΕΦ. ΚΒ’, Ὁ Ἰωάσαφ δὲ, μετὰ τὸ ἐξελθεῖν τὸν 
Βαρλαὰμ, εὐχῇ ἑαυτὸν ἐδίδου καὶ δάχρυσι θερµοτά- 
τοις, xai ἔλεγεν. 0 θεὸς, εἰς τὴν βοἠθειάν µου κρύ- 
σχες (94): Κύριε, εἰς τὸ βοηθῆσαί µοι σπεῦσον, ὅτι 
σοι ἐγχαταλέλειπται ὁ πτωχὸς, ὀρφανῷ σὺ feda 
βοηθός (95): ἐπίόλεφον ἐπ᾽ ἐμὰ xat ἑλέησόν µε (96), 
ὁ πάντας θέλων σωθῆναι xaX εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας 
ἐλθεῖν (97), σῶσόν µε xal ἑνίσχυσόν µε «5v ἀνάξιον 
τοῦ πορευθῆναι τὴν ὁδὸν τῶν ἁγίων σου ἐντολῶν, ὅτι 
ἐγὼ μὲν ἁἀσθενῆς xal ταλαίπωρος xal ποιῆσαι ὁ 
ἀγαθὸν οὐχ ὶκανός' σὺ δὲ σώζειν µε δυνατὺς, ὁ πάντα 
κὰ ὁρατὰ xal τὰ ἁόρατα συγχρατῶν xal συνέχων. Mi 
ἑάσῃς µε ὀπίσω τῶν θεληµάτων τῆς σαρχὸς τῶν κθ- 
νηρῶν πορεύεσθαι’ ἀλλὰ τὸ σὺν δίδαξον πονεῖν θέλη- 
pa (98), καὶ συντἠρησόν µε εἰς τὴν αἰώνιόν σου χαὶ 
µακαρίαν ζωήν. Ὦ Πάτερ, καὶ Yit, καὶ θεῖον 
Ηνεῦμα, fj ὁμοούαιος χαὶ ἁδιαίρετος Θεότης, σὲ ἔπι' 
καλοῦμαι καὶ ck δοξάζω; σὲ γὰρ ὑμνεῖ πᾶσα χτίσις, 
καὶ σὲ δοξολογοῦσιν al νοεραὶ τῶν ἁσωμάτων (89) 
δυνάμεις εἰς τοὺς αἰῶνας. Αμήν. 


"Exto:e οὖν πάσῃ φυλαχῇ ἑἐτήρει ἑαυτὸν, χαθα- 
ῥότητα ψυχῆς τε χαὶ σώματος ἑαυτῷ περιποιούµενος, 
ἐγχρατείᾳ τε συζῶν χαὶ προσευχαῖς ὀλονύχτοις 190 
xai δεῆσεσιν. Ἡμέρας μὲν γὰρ πολλάκις περικο- 
πτόµενος, τῇ τε τῶν αυνόντων αὐτῷ συνανλίᾳ, ἴσθ' 
ὅτε χαὶ τῇ τοῦ βασιλέως πρὸς αὐτὸν ἐπιδημίᾳ ἢ 5i 
αὑτοῦ εἰς ἐχεῖνον µεταχλήσει, ἡ νὺξ αὐτῷ τὰ τῆς 

D ἡμέρας ἀνεπλήρου ὑατερήματα, ἓν εὐχαῖς xai &- 
χρυσι μέχρι διαφαύµατος ἰαταμένου αὐτοῦ xol τὸν 
θεὺν ἐπικαλονμένου  ὅθεν τὸ προφητιχὸν ἐχεῖνο 
ῥῆμα (1) ἐπ αὐτὸν ἐπληροῦτο' Ἐν ταῖς vol ἐπ 
άρατε τὰς χεῖρας ὑμῶν εἰς τὰ ἅγια , xot εὐλογεῖτε 
τὸν Κύριον. 


ημά σου... τὸ πνεῦμά σου τὸ ἀγαθὸν mro µε ἐν τᾗ 


cum Trapezuntio, jungere ἐξελοῦ τῇ σοφ 


91) | Epist. ad Tim. n, 4. Unde tanta Joasapho Testamentorum notitia valde miror. 


98) Cf. supra noi. 95. 
99) Conf. p. 5, n. 24. 
1) Psal. cxxxin, 2. 











1057 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1058 


Ὁ δὲ Ζαρδὰν ἐχεῖνος τὴν τοιαύτην αὐτοῦ αἰσθό- A *. Zardan autem ille, cum hujusmodi ipsius vitre ra- 


ὕενος διαγωγὴν xal λύπης πληρούμενος, µερίμναις 
τε δειναῖς τὴν φυχὴν βαλλόμενος, οὐκ εἶχεν ὅ τι καὶ 
δράσειε * τέλος, τῇ ἀνίᾳ καταπονηθεὶς, εἰς τὸν &av- 
τοῦ ἀπεδήμησεν οἶκον , ἀῤῥωστεϊν προσποιούµενος. 
Ὡς δὲ elc γνῶσιν τῷ βασιλεῖ τοῦτο ἐληλύθει , ἄλλον 
μὲν ἀντ᾽ αὐτοῦ τῶν πιστοτάτων χαθυπηρετεῖν τῷ 
υἱῷ ἑἐξαπέστειλεν αὐτὸς δὲ, τῆς τοῦ Ζαρδὰν ἐπι- 
μελούμενος ὑγείας, ἰατρὸν αὐτῷ πέµπει δοχιμώτατον 
xat φροντίδος ὅτι πολλῆς ἂξιοῖ θεραπευθῆναι. 


Ὅ δὲ Ιατρὸς, ἐπεὶ τῷ βασιλεῖ οὗτος χεχαρισμένος 
ἦν, ἐπιμελῶς ἐπεσχέφατο , καὶ, ἄριστα διαγνοὺς τὰ 
χατ αὐτὸν, τῷ βασιλεῖ θᾶττον ἀναγγέλλει, ὡς Ἐγὼ, 
qot, οὐδενὸς νοσήµατος αἴτιον Ev τῷ ἀνθρώπῳ có- 
ρεῖν δεδύνηµαι’ ἔνθεν τοι xal ὑπολαμθάνω, ἀθυμίᾳ 
vt τὴν ψυχὴν βληθέντα, τοῦτον μαλακισθῆναι, '0 
δὲ βασιλεὺς, τούτων ἀχούσας τῶν ῥημάτων, ὑπέλαθε 
Βαρέως αὐτῷ τὸν νἱὸν διατεθῆναε, καὶ τούτου χάριν 
λυπηθέντα αὐτὸν ὑποχωρῆσαι. Μαθεῖν δὲ τὸ πρᾶγμα 
ἀχολούθως βουλόµενος , δεδήλωχε τῷ Ζαρδὰν, 191 
ὡς Αὔριον ἐλεύσομαι, φησὶ , θεωρῆσαί σε, xat τὰ 
τῆς ἐπισυμθάσης σοι διαγνῶναι ἀῤῥωστίας. 


'O Ζαρδὰν δὲ, ταύτης ἀχούσας τῆς ἀγγελίας, ἅμα 
«put περιθαλλόμενος αὐτοῦ τὸ ἱμάτιον , πορεύεται 
πρὸς τὸν βασιλέα. Καὶ «ἰσελθὼν προσεκύνησεν αὐτῷ 
ἐπὶ τῆς γῆς. 'O δὲ βασιλεὺς , Τί, φησὶ, παρεθιάσω 
ἑαυτὸν παραγενέσθαι; αὐτὸς γὰρ Ἠθελον ἐπισχέφα- 
σθαί σε, xat πᾶσι γνωρίσαι τὴν πρὸς σέ µου φιλίαν. 
*Q, δὲ ἀντέφησεν *. Ἡ ép, βασιλεῦ, ἀσθένεια οὐχ 


tionem intellexisset, summaque inde moestitia alíice- 
retur, gravibusque animi curis vexaretur, nec quid 
faceret haberel, ad extremum moerore oppressus, 
simulato morbo, in suas sedes concessit. Quod ut rex 
comperit, alium quemdam ex his, quos fidissimos 
babebat, misit, qui ipsius loco filio ministraret. Ipse 
autem valetudipis Zardanis curam gerens, ce:eberri- 
mum ad eum medicum mittit, euinque ut summam 
ad ipsius curationem sollicitudinem adhibeat rogat, 


: Medicus igitur, quouiam eum regi gratum et acce- 
ptum esse perspiciebat, sedulo eum invisebat. Cuin- 
que ipsius statum accurate considerasset, regi confe- 
Slim indicavit, κο nibil quod morbum ipsi 
accerseret in eo reperire potuisse; ac proinde ita exi- 
stimare eum aliquo aniini meerore affectum in mor- 
bum incidisse. Rex autem hiis verbis auditis, hoc ar- 
hitratus est eum a filio asperius acceptum fuisse, 
atque hac de causa concepto ΙΗΦΓΟΓΘ recessisse. 
Quidnam autem id esset deinceps scire cupiens, 
Zardani se eum, ut oborti morbi causar intelligeret, 
crastino die invisurum significavit. 


Lardan autem hujus promissi certior factus, sta- 
tim ut diluxit, indumeniis acceptis, ad regem profi- 
ciscitur, eumque simul atque ingressus est, humi 
prostratus adoravit. Rex autem : Quid, inquit, tibi 
vim auulisti, ut ad me accederes? Nam ipse ad te 
proficisci, meumque erga te amorem omnibus decla- 
rare in animo babebam. Ille autem respondit : Mor- 


ἔστι τῶν συνήθων ἀνθρώποις ἀἁῤῥωστειῶν ' ἁλλ᾽ ἐκ C Dus meus, 0 rex, non. ex eorum numero est quibus 


Ἀνπηρᾶς xai ἑμμερίμνου duync τὴς καρδίας ὁδυ- 
νωµένης , συνωδυνήθη τὸ σῶμα. ᾽Αφροσύνη δέ uot 
fv οὕτως ἔχοντά µε μὴ δουλικῶς πρὸς τὸ σὺν παρα: 
γενέσθαι χράτος, ἀλλὰ τὴν chv βασιλείαν προσµέ- 
νειν ἕως ἐμοῦ τοῦ οἰχέτου σχυλῆναι, Τοῦ βασιλέως 
οὖν πυνθανοµένου τἰς dj τῆς ἀθυμίας αὐτοῦ αἱτία , 
ὑπολαθὼν ὁ Ζαρδὰν, Μέγας ἐμοὶ χίνδυνος, ἔφη ' xat 
μεγάλων ἐγὼ τιμωριῶν ἄξιος, πολλῶν δὲ θανάτων 
Évoyoc χαθέστηχα, ὅτι, coU τοῖς προστάγµασιν ἅμε- 
λῶς διατεθεὶς ἁνίας σοι πολλῆς ὅσον οὐδέπω πρόξε- 
νος γέγονα. 


Αὖθις δὲ ὁ βασιλεὺς, Καὶ τίνα σὺ ἀμέλειαν ἡμέ- 


bomines laborare solent, verum ex animi maestitia 
et anxietate corde in dolorem prolapso corpus quo- 
que condoluit. Amentie porro míhi ducendum esset, 
si cum jtà me haberem, non ut servum decet, ai te 
accederem ; verum ut regia tua mojestas ad me fainu- 
lum veniens sese (atigaret, exspectarem. Percontante 
autem rege quiinam eum in hunc morrorem conje- 
cisset, respondens Zardan : Magnum, inquit, pericu- 
lum mibi impendet, magnisque suppliciis ac multis 
mortis generibus dignum me agnosco, quoniam prz- 
ceptis tuis negligenter obsequendo ingen'em tibi j :m 
jainque moerorem accersivi. 


Rursum autem ex eo quzrente rege quaenam bu- 


ληχας; Πρετο" τί δὲ τὸ περιέχον σε δέος; Ἐν τῇ p jusmodi negligentia esset, in quam incidisset, quod. 


περὶ τὸν χύριόν uou τὸν vlóv σου ἀκριθείᾳ ἡμέληχα, 
ἔρη. Πονηρὸς γὰρ ἄνθρωπος xai γόης ἐλθὼν ὠμί- 
λησεν αὐτῷ τὰ τῆς θρησχείας τῶν Χριστιανῶν. Εἶτα 
διηγεῖται χατὰ µέρος τῷ βασιλεῖ τὰ λαληθέντα παρὰ 
τοῦ γέροντος πρὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, καὶ μεθ) ὅσης 
ἡδονῆς ἐχεῖνος τὸν λόγον ἐδέδατο, 194 xot ὡς ὅλος 
τοῦ Χριστοῦ γεγόνει (2). Πρὸς δὲ καὶ τὴν χλῆσιν 
ἐδήλου τοῦ γέροντος, Βαρλαὰμ, τοῦτον κχαλεῖσθαι 
εἰπών. ᾿᾽Αχηχόει γὰρ χαὶ πρότερον ὁ βασιλεὺς τὰ 
περὶ τοῦ Βαρλαὰμ καὶ τῆς ἀχροτάτης ἀσχῆσέως 
αὐτοῦ. Ὡς δ᾽ εἰς ἀχοὰς ταῦτα $305 τῷ βασιλεῖ, κλόνῳ 
εὐθὺς ἐκ τῆς κεριπεσούσης αὐτῷ ἀθυμίας βάλλεται, 


que periculum illud in quo versatur : In custodi: 
domini mei (ilii tui, inquit, negligentem me prabui. 
Loprobus enim quidam ac przstigiator ingressus, de 
Christianz religionis doctrina ad eum verba fecit, 
Posteaque regi, quos ad ipsius filium senex sermones 
habuisset sigillatim exposuit, quantaroque ille ex ipsis 
voluptatem cepisset, quodque prorsus Christo se ad 
dixisset. Quin etam senis nomen ipsi iudicavit , 
Barlsam ipsum nuncupari dicens. Nam eliam antea 
rex de Barlaam, ac summa reli;ios:e ipsius vitz as- 
peritate, multa auditione acceperat, Ut autem h.c 
ad regis aures pervenerunt, tantus ei moror oborius 


(3) C, ἐγεγόνει. De. augmeuti omissione infra notabitur 


1059 


ADDENDA. 


1000 


est, ut totus conenteretur, iracundia zstuaret, atque A xat (5) θυμοῦ πληροῦται, μικροῦ xal ἀποπήγνυται 


hoc nuntio pene exanimeretur. Ac statim Arachen 
quemdam , qui etiam secundum ab eo dignitatis gra- 
d..m obtincbat, primusque in otunibus arcanis consie 
iis erat, ac prxterea astrologize scientiam tenebat, 
ad se accivit, eique magno cuin marore atque animi 
consternatione quod acc:derat naàrravit. Ille autem 
ipsius perturbatione animique confusione conspecta : 
Moesto, inquit, o rex, ac perturbato animo esse de 
$ine ; neque enim me ipsum de sententia deducturum 
diffádo, quin potius illud certissimum labeo, brevi 
fore u! ille impostoris illius doctrinam abjuret, tuz- 
que voluntati inorem gerat, 


Cum igitur his verbis Araches regem ad animi hi- 
laritatem convertisset, ad hujusmodi negotii consi- 
derationem animum adjecit. Ac primum, o rex , in- 
quit, lioc agamus : demus operam ut pestiferum 
illum Barlaam arripiamus. Quod si consequamur, a 
scopo, mihi crede, non aberrabimus, nec spe nostra 
fallemur. Nam ille ipse, aut verbis ad persuadendum 
accommodatis , 3ut variis tormentorum instrumentis 
impulsus, invitus etiam ac repugnans, falsa et erroris 
plena verba sua esse confitebitur, atque. dominum 
iheui filium tuum de sententia dimovebit, adducet- 
que ut patris dogmatibus h:reat; sin autem illum 
arripere nequeamus, alium ego senem eremitam novi, 
Nachor nomine, qui Barlaamo its prorsus similis est, 
οἱ vix ab illo internosci possit, Hie porro eamdem 
nobiscum doctrinam profitetur, eumque in mathema- 
tbieis magistrum habui. Ad hunc igitur ego noctu 
me conferam, eique omnia sigillatim exponam, ac 
deinde rumore hoc sparso, Barlaaimum scilicet com - 
prehensum esse, ipsum exhibebimus. Qui etiam ipse 
Barlaami sibi nomen atiribuens, se Christianorum 
Bacra colere simulabit, eaque intueri ac defendere 
pr:e se feret. Ac. postea, longa disputatione habita, 
tandem fractus, manus dabit. Quod cum filius tuus 
perspexerit, hoc est, Barlaamum victu:n esse, ac do- 
ttrinam nostram palmam tulisse, non est. dubium 
quin ad victorum partes sese adjuncturus sit. Quam 
etiam 3d rem istud magni momenti est, quod ille 
majestatem tuam veretur, tibique obsequi magnopere 
studet. Adde quod ille etiam qui Barlaami persunam 
geret , resipiscet, seque in errore versatun esse af- 
(irmabit. 

Hoc sermone rex delectatus est, hominisque con- 


τῷ ἀκούσματι., Καὶ αὐτίχα προσκαλεῖται "Apayhv 
τινα οὕτω λεγόµενον, ὃς xaX τῶν δευτερείων μετὰ 
«bv βασιλέα Ἰξιοῦτο, xal πρῶτος αὐτῷ ἓν πάσαις 
ταῖς ἀποχρύφοις συµθουλίαις ἐτύγχανεν. ἅμα δὲ 
καὶ τῆς ἀστρολογίας ἐπιστήμων ἣν 6 ávfjp. Πρὸς ὃν 
παραγενόµενον τὸ συμθὰν ὁ βασιλεὺς σὺν ἀθυμίᾳ 
πολλῇ χαὶ ἁδημονίᾳ διηγεῖται. 'O Sb, τὸν τάραχον 
αὐτοῦ xai τὴν σύγχυσιν τῆς ψυχῆς θεασάµενος , 
Ατάραχά cot, φησὶ, ἕστω καὶ ἄλυπα, ὦ βασιλεῦ; οὐχ 
ἀνέλπιστον γὰρ ἡμῖν ἔτι τὸ μεταπεσεῖν αὐτόν * ἀλλὰ 
xal λίαν βεθαιότατα γινώσκω θᾶττον αὐτὸν xal &&ap- 
νήσασθαι τὴν τοῦ πλάνου ἑχείνου διδασκαλίαν, xat 
τῷ oi συνθέσθαι θελήµατι. 

Τούτοις οὖν τοῖς ῥήμασι τὸν βασιλέα elc τὸ εὖθυ- 


B µότερον ὁ 'Apayhs ματαθαλὼν, τῇ περὶ τὸ πρᾶγμα 


διασχέψει µελέτην ἑποιοῦντο. Καὶ τοῦτο, φησὶν, à 
βασιλεῦ, mph πάντων ποιῄσωμεν * χαταλαθεῖν σπεύ- 
σωµεν τὸν δεινὸν Βαρλαάμ. Καὶ εἰ τούτου ἐπιτύχω- 
μεν, 193 οὐχ ἀστοχήσομεν, εὖ οἶδα (&), τοῦ σχο- 
ToU, οὐδὲ φευσθησόµεθα τῆς ἑλπίδος. ᾽Αλλ) ἐχεῖνος 
αὐτὸς, f) ῥήμασι πιθανοῖς f) βασάνων ὀργάνοις πο- 
λνειδέσι πεισθεὶς, ἄχων ἂν ὁμολογήσειε ψευδή xal 
πεπλανηµένα φάσχειν, xal τὸν χθριόν µου καὶ υἱόν 
σου τοῦ πατρῴου ἔχεσθαι µεταπείσειε δόγµατος. El 
δὲ ἐχεῖνον μὲν χαταλαθεῖν οὐ δυνηθείηµεν, ἕτερν 
ἐγὼ ἐπίσταμαι πρεσθύτην µονερηµίτην, Ναχὼρ xa- 
λούμενον, ὅμοιον τῷ Βαρλαὰμ κατὰ πάντα, ὃν οὖκ 
ἔστι διαγνῶναι μὴ Σχεῖνον ὑπάρχειν, τῆς ἡμετέρας 


C δόξης ὄντα, χαὶ διδάσκαλον ἐμὸν ἐν τοῖς µαθήµασι 


γενόµενον. Τούτῳ ὑπαγορεύσας ἐγὼ, νύχτωρ ἀπελ- 
θὼν, πάντα κατὰ µέρος ἀφηγίσομαι. Εἶτα, χρατη- 
θῆναι τὸν Βαρλαάμ διαφηµίσαντες, τοῦτον παραστη- 
σόµεθα * ὃς, xoi Βαρλαὰμ ἑαντὸν ὀνομάσας, τὰ τῶν 
Χριστιανῶν πρεσθεύειν προσποιῄσεται, xal τούτους 
διεχδικῶν φανῄσεται. Εἶτα , μετὰ πολλὴν διάλεξιν 
ἠττώμενος, χατὰ χράτος ἐχνιχηθήσεται. Καὶ ταῦτα 
ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς θεώµενος, ὡς ὁ Βαρλαὰμ μὲν 
ἠττήθη, τὰ δὲ ἡμέτερα ὑπερνιχᾷ, τοῖς νιχῶσι πἀν- 
«c συνθήσεται " μέγα πρὸς τούτοις xat τὸ τὴν σὴν 
αἰδεῖσθαι βασιλείαν xaX τὰ cot χεχαρισµένα ποιεῖν 
τιθέµενος. Ἐπιστραφήσεται γὰρ xal ὁ τὸ προσ- 
ωπεῖον τοῦ Βαρλαὰμ ὑποδὺς, χαὶ πεπλανήσθαι αὑτὸν 
διαθεθαιώσειε. 


"Ho0n ὁ βασιλεὺς ἐπὶ τοῖς λαληθεῖσι, xaX ἄριστα 


Biliom optimum esse judieavit, inani videlicet spe µβουλεύσασθαι ἔδοξε, χεναῖς ἑπερειδόμενος ἐλπίσιν (5). 


(5) A sine xat. Non placuit ἀσύνδετος oratio. Ongenes Dialogo extremo contra Marcionitàs : Σωζόµενοι 
σὺν ἡμῖν, γινόµενοι θείων µαθηµάτων μύσται. Cod. 461, xaX γιν., melius. 

(4) Nota loentio absoluta εὖ οἶδα, εὖ ol ὅτι ' de qua vide ad Αγδιδη. p. 500. Synesius epist. 150: 
ἸΑντιλήψεται δὲ, εὖ ot^ ὅτι, τὸν ἐμὸόν Πυλαιμένη. Epist. 155 : El μὲν οὖν ἐπέτυχέ σου Qnvov* ἐζήτησε γὰρ, 
οἵδ' ὅτι. Inveni in tribus codicibus εὖ οἵδ' ὅτι. 

(ϐ) Κεναὶ ἐλπίδες supra jam P 41 : cf. ad Aristzen, p. 598. Sirach. xxxi, 1 : Κεναὶ ἐλπίδες xal devóoeiz 
ἀσννέτῳ ἀνδρί. Sophocles Aj. 472 : Οὐχ ἂν πριαίµην οὐδενὸς λόγου βροτὸν, ΄"Όστις χεναῖσιν ἐλπίσιν θερ- 
μαίνετα.. Nicephor. Chumnus epistola inedita 112, Sophoclem respiciens : Táya γὰρ ἄν σοι xai πλέον ἐ» 

πνου Υένοιτο xat ὀνειράτων, ὴ nl χεναῖς αὐταῖς 65 ταύταις (ταῖς ἑλπίσιν), ori χάριν, ποιητὴς φησι, θερ- 
μαινομένῳ xat, αὖ ἐγώ qnt, ἀγρηγορότι. luscriptio in Paralip. Analect. p. 819, ei in App. Autlol. Palat. 
968 : Tóptoc μὲν χρύπτει µε τὸν Ev χόλποισι τραφέντα, Obvoga μὲν Πτολεμαῖον... ol δὲ γονεῖς µε Μύρον- 
ται χενεαῖς ἐλπίσι τειρόµενοι. Interpres doctiss. in τραφέντα explicando haret. Sod eur non servata fuit 
marmoris scriptura γραφέντα Ἱ uL sit syutaxis : Τύμδος χρύπτει ἐν χόλποις τὸν γραφέντα pe, « inscriptuin 
me », cujus scilicet uomen inscriptum in ipso marmore cst. 


1061 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1062 


194, Ἔνθον xov xa τὸν Βαρλαὰμ ἔναγχος μαθὼν A nixus. Quoeirea cum Barlaamum nuper recessisse 
ὑποχωρῆσαι, χειρώσασθαι ἔσπευδε. Λόχοις οὖν καὶ comperissel, eum comprehendere festinabat, Itaque 
λοχαγοῖς τῶν διεξόδων τὰς πλείους διειληφὼς, µίαν — militibus ae centurionibus missis, varios itinerum 
δὲ τῶν ὁδῶν, ἣν πασῶν μᾶλλον ὑφωρᾶτο, αὐτὸς, exitus occupavit, ea autem via quam ex omnibus su- 
ἵπποις ἐπιδὰς, ἀνὰ κράτος ἐδίωχε, προκαταλαθεῖν — spectiorem habebat, ipse, conscensis equis, cum omni 
αὑτὸν Ex παντὸς τρόπου διανοούμενος. Ἐν ὅλαις δὲ — celeritate persequebatur, atque omni ratione assequi 
ἓξ ἡμέραις κοπιάσας, µάτην τεταλαιπωρήχει. Elea, — cogitabat. Czeterum, cum sex totos dies inani — la— 
αὑτὸς μὲν Év τινι τῶν βασιλιχῶν παλατίων iv τοῖς — bore sese faüigasset, ipse quidem in regio quodam 
ἀγροῖς διαχειµένῳ προσµείνας, τὸν ᾽Αραχὴν μετὰ — palatio, quod ruri situm erat, remanet. Arachen au- 
ἱππέων οὐχ ὀλίγων ἕως αὐτῆς τῆς Σενααρἰτιδος — tem cum equitibus haud paucis ad ipsam usque Sen- 
ἐρήμου bmi ζήτησιν ἀπέστειλε τοῦ Βαρλαάμ. Κατα- — naaritidem solitudinem conquirendi Barlaami causa 
λαδὼν δὲ ἐχεῖνος τὸν τόπον, πάντας τοὺς περιοίχους — misit. Qui cum ad eum locum pervenisset , omnium 
διετάραξε’ xal τῶνδε μὴ ἑωραχέναι mock τὸν ἄνδρα — incolarum animos perturbavit ; atque cum illi virum 
βεθαιωσαµένων, ἐπὶ τὰς ἑρήμους ὁ ἄρχων τοὺς εὖ- €um ase visum esse negassent, in solitudinem, ut 
σεθεῖς θηρεύσων ἐξῄει. Πολύ τε τῆς ἐρήμου διοδεύ- — pios viros venaretur, sese contulit. Cumque solitudi- 
σας (6) διάότημα, ὄρη τε περιχυχλώσας xal ἁτρι- B nem illam —Dagna ex parte peragrasset, ac montes 
θεῖς φάραγγας πεζεύσας xat δυαδάτους , μετὰ τῶν —Cinxisset, vallesque quasdam minime tritas, et accessu 
σὺν αὐτῷ ὄχλων ἀχρώρειάν τινα χαταλαδὼν , xay — difficiles, cum ea hominum manu quam secum habe- 
195 στὰς ἐπ᾽ αὐτῆς, ὁρᾷ κατὰ «hv ὑπώρειαν φά- — bat, pedibus pervasisset, ad tumulum quemdam pru- 
λαγγα ἑἐρημιτῶν περιπατοῦσαν. Καὶ εὐθὺς τῷ τοῦ fectus, in ejus fastigio eremitarum turmam inambu- 
ἄρχοντος προστάγµατι πάντες ἐπ αὐτοὺς θέουσιν ἱαηίθπι cernit ; nullaque interposita mora, eos ad se 
ἀπνευστὶ, ἄλλος ἄλλον τοῖς δρόµοις φθάσαι Φιλονει- Δάιεῖ jubet. Milites itaque celerrimo cursu, atque 
xoUvtsc* xal φθάσαντες, περιεχύθησαν αὐτοῖς χύνες Alii alios antevertere eoutendentes, tumulum petunt. 
ὡσεὶ πολλοὶ 3| θηρία πονηρά τινα xai µισάνθρωπα. Eoque eum pervenissent, circumdederunt eos tan- 
Καὶ χρατοῦσι τοὺς ἄνδρας τῷ τε εἴδει xal *jj xava- — Quam canes multi (Psal. xx1), aut tanquam pestiferze 
ὑτάσει σεµνοτάτους, xal τὰ σήµαντρα (7) τῆς ἑρημι- quadam et immanes belluz ; atque ipsos tum oris 
κῆς καταστάσεως ἐπὶ τῶν προσώπων φέροντας - καὶ specie, tum habHu venerandos, solitarizeque exerci. 
τούτους σύροντες τῷ ἄρχοντι πα ῥέστησαν, σὺ θορυ- fationis notas in vultu fezentes, comprehendunt . 
θηθέντας ὅλως, οὐκ ἁγεννές τι καὶ σχυθρωπὸν ἐν- raptatosque Arachi exhibent, sic animo comparatos, 
δειξαµένους 3 φθεγξαµένους. 'O δὲ προάγων αὐτῶν ς ut nec ullo modo perturbarentur, nec ignavum ali- 
καὶ οἱονεὶ καθηγούµενος πήραν ἐδάστα"ε τριχίνην͵ quid ae triste vel prz» se ferrent, vel loquereutur. 


εστὴν λειφά - Qui autem ipsos omnes tanquam autistes przibat, ex 
eril Ὕόνων προεκδηµησάντων τινῶν ἁγίων cilicio eontextam peram, quorumdam sanctorum 


Πατέρων. ins. SU 
Patrum, qui ex hac vita discesserant!, reliquiis €on- 
fertam gestabat. 

Κατανοῄήσας δὲ αὐτοὺς 6 ᾿Αραχὴς, ὡς οὐκ εἶδε τὸν Conspectis autem ipsis Aracles, ut Barlaamum 


Βαρλαὰμ (ἑγίνωσκε γὰρ αὐτὸν ), συνεχύθη τῇ Aónp* — minime vidit (nam eum norat) meerore conturbatus 
λέγει δὲ πρὸς αὐτούς * Ποῦ ἔστιν 6 ἁπατεὼν ἐχεῖνος, — est, atque ad eos dixit : Übinam est impostor ille qui 
6 τὸν υἱὸν πλανήσας τοῦ βασιλέως; 'O δὲ τὴν πήραν — regis fil.um in errorem induxit ? Is autem qui peram 
βαστάζων ἀπεχρίνατο» Οὐκ ἔστιν ἐχεῖνος ἐν ἡμῖν» -Εεδιαῦαί respondit : Non est ille inter nos, absit (si- 
μηδὲ vévowo! φεύγει γὰρ ἡμᾶς τῇ τοῦ Χριστοῦ — quidem, Christi gratia pulsus, a nobis fugit), verum 
διωχόµενος χάριτι. "Ev ὑμῖν δὰ τὰς οἰχῆσεις ἔχει. — apud vos domicilium habet. Eum ergo, inquit dux, 
'O ἄρχων ἔφη' Γινώσχεις οὖν αὐτόν; Nat, φησὶν ó nosti? Certe, inquit eremita, eum qui impostor dici- 
ἐρημίτης) οἶδα τὸν ἁπατεῶνα λεγόμενον (8), ὃς ἐστιν (νε novi, hoc est diabolum, qui in medio vestri habi- 
6 διάδολος, ὁ µέσον ὑμῶν κατοικῶν xat παρ) ὑμῶν p tat, atque a vobis adoratur et colitur. Hic dux : Da- 
λατρευόμενός τε καὶ θεραπευόµενος. *O ἄρχων λέχει ΠΔΓΙΑΑΠΙ ego 4άφτο, deque eo percontabár ubinam 
Περὶ τοῦ Βαρλαὰμ ἐγὼ τὴν ῥήτησιν ἔχω, xal τοῦτον θ8δεί. Monachus autem : Cur igitur, inquit, prs; ο- 
Ἱρόμην σε μαθεῖν ποῦ ἔστιν. 1996 '0 δὲ μοναχός — Stere locutus es de eo qui regis filio imposturam fecit 
Καὶ ἵνα τί, φησαὶν, ἀλληνάλλως ἐλάλησας, περὶ τοῦ — me interrogans? Nam si Barl:amum quzrebas, om- 
ἁπατῄήσαντος τὸν υἱὸν τοῦ βασιλέως τὴν πεῦσιν προσ- nino ita loqui oportebat : Ubiuam ille est qui regis 
αγαγών; el γὰρ τὸν Βαρλαὰμ ἐζήτεις, ἔδει σε πἀν- — lilium ab errore in viam reduxit, ac salute donavit ? 
τως εἰπεῖν" Ποῦ ἔστιν 6 ἐχ τῆς πλάνης ἑπιστρέφας Nam ille frater noster est, ac religiosx exercitationis 
xai σώσας τὸν τοῦ βασιλέως vióv; Ἐχεῖνος. γὰρ socius. Multi autem jam dies sunt cum eum non vi- ΄ 


(6) A sine praepositione, ὀδεύσας. Psellus De dz:imon, pag. 54 : χλόνον οὐ µέτριον ἑργάξεται. Ibi plenius 
codex 1510, ἀπεργάζεται. Rursus pag. 57 : Τὸν ἁλόντα νεκρῷ παραπλήσιον ἑργάξεται΄ rursus codex, 
án Présetat. 

(7) €, afjp.avópa. 

(8) 6, yYevógevov. Illorum participiorum permutationem attigi ad Nicet, p. 152. Lydus De ost. p. 2: Ἱπ- 
σος δὲ ἄρα ἣν τὸ Υενόµενον σχΏμα. Conjectura, quz fuit ibi proposita , λεγόµενον, neutiquam esse neces- 

: etur. | 





1063 ADDENDA. 


1064 


dimus. Tum Araches: Domum illius, inquit, mibl A ἁδελφὸς ἡμῶν ὑπάρχει καὶ συνασκητής. Ἐκ πολλῶν 


demonstra. Respondit monachus : Si ipsi vos videre 
cordi esset, obviam vobis ipsemet prodiisset, nobis 
autem ipsius domum indicare minime licet. 


Qua de causa indignatione percitus dux, aique 
irato ac furioso vultu eum intuens, ad eum dixit : 
Novis et inusitatis vos mortis generibus nune macta- 
bo, nisi statim Barlaamum mihi exhibueritis. Et quid, 
juquit monachus , in nobis perspicis, cujus studio et 
amore ab hac vita zegre divellamonr, mortemque à te 
nobis invehendam pertimescamus? Quin potius gra- 
tiam tibi habituri sumus, quod virtutis studio haeren- 
tes e vita eduxeris, Neque enim incerta exitus alea 


parvum nobis metum injicit, quod scilicet, quo statu Ὦ 


nos arreptura mors sit, minime compertum babea- 
mus; ne forte aut voluntaüs lubrieum, aut quidam 
diaboli impetus instituti nostri constantiam infleciat, 
aliterque nobis quam ut pactis cum Deo a nobis ini- 
tis consentaneum est, aut sentire aut facere persua- 
deat. Quocirca cum ea quz vobis ipsis pollicebamini 
consequi jam omnino desperetis, siue ulla cuncta- 
tione quod lubet facite. Neque enim pii fratris nostri 
domicilium, quamvis nobis cognitum, ostendemus, 
nec alia ulla vobis ignota monasteria prodemus , ut 
videlicet hac ratione mortem turpiter effugiamus : 
quin potius praeclare mortem oppetemus, ut prins 
virtutis sudores, sl nunc fortitudinis animi cruorem 
Deo offerentes. 


Hanc eorum sermonis libertatem sceleratus ille 
minime ferens , verum ex hujusmodi animi 19” 
gnitudine gravissima iracundia commotus, multis 


eos verberibus ac tormentis affecit. Qu:e *amen | ilh 
sic pertulerunt, ut eorum animi robur. ac fortitudo 


ipsi quoque tyranno admirationem moveret. Cum 
autem multis ;llatis suppliciis eos tamen flectere non 
potuisset, nec quisquam inter eos inventus esset qui 
Barlaamum ipsi ostendere sustineret, arreptos eos 


δὲ Ίδη ἡμερῶν οὐ τεθεάµεθα αὐτόν. Ὁ δὲ "Apayrfe: 
Τὸ οἴχημα αὐτοῦ, φηδὶν, ὑπόδειξον. Ὁ ἀσχητὶς ἁπ- 
explvato* El θεάσασθαι ὑμᾶς ἤθελεν, ἐχεῖνος ἂν εἰς 
αυνάντησιν ὑμῶν ἐξήλθεν. Ἡμῖν δ' οὖν οὐκ ἔξεστι 
τὸ δωµάτιον αὐτοῦ ὑμῖν γνωρίσαι. 

θυμοῦ ἐπὶ τούτῳ ἐμπίπλαται ὁ ἄρχων, xal φησι 
πρὸς αὐτὸν, ὀργίλον ἅμα καὶ θηριῶδες ἑμδλέφας * 
Ἠένῳ νυνὶ θανάτῳ ὑμᾶς θανατώσω, εἰ ἐξ αὐτῆς τὸν 
Βαρλαὰμ οὐ παραστήσετέ µοι. Καὶ τί, φησὶν ὁ ἄσχη- 
τὴς, ὁρᾶς ἐν ἡμῖν, οὗπερ (9) ἀντεχόμενοι δυσαπο- 
σπάστως τῆς παρούσης διακεισόµεθα ζωῆς , xal τὸν 
παρὰ σοῦ ἐπαχθησόμενον φοδηθῶμεν θάνατον; χάριν 
γάρ σοι μᾶλλον (10) ὁμολογήσομεν, ὅτι τῆς ἀρετῆς 
ἀχομένους τοῦ βίου ἐξήγαχες. Δεδοίχαμεν γὰρ οὗ 
μικρῶς τὸ τοῦ τέλους ἄδηλον, μὴ εἰδότες πῶς ἔχον- 
πας ἡμᾶς χαταλήψεται, 197 µή που γνωµης διι- 
σθος ἢ ἑπήρειά τις δαιµονικὴ τῆς προαιρέσεως τὴν 
ἔνστασιν µεταστρέφῃ, καὶ ἕτερα φρονεῖν fj ποιεῖν 
παρὰ τὰ (14) τῷ θεῷ ὠμολογημένα μεταπείσειεν. 
θεν τυχεῖν ὧν ἐλπίζετε ὅλως ἀπειπόντες, μὴ ὀκνή- 
σητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθο. Οὔτε γὰρ τὸ τοῦ Ücogt- 
λοῦς ἡμῶν ἁδελφοῦ οἰχητήριον, xalcot v6 εἰδότες, 
ὑποδείξομεν, οὔτε ἄλλα τινὰ ὑμῖν λανθάνοντα µονα- 
στήρια προδώσοµεν, ταύτῃ τὸν θάνατον ἐχφυγεῖν 
καχῶς ἀνεχόμενο:’ ἀλλὰ χαλῶς μᾶλλον θανούμεθα, 
ἱδρῶτας ἀροτῆς πρότερον, καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷμα, 
τῷ Θθεῷ προσενέγκαντες. 


C Οὕτω παῤῥησιασαμένους οὐχ ἑνεγχὼν ὁ ἀλιτβριο», 


ἀλλὰ πρὸς τὸ Τενναῖον τοῦ φρογήµατος ὀξύτατα 
χινηθεὶς, Τολλαῖς αὐτοὺς περιέδαλε πληγαῖς xal 
βασάνοις" ὧν τὸ µεγαλόψυχον xal yevvatov xal τῷ 
τυράννῳ ἄξιον θαύματος ἑνομίσθη. Ὡς δὲ μετὰ πολ- 
λὰς τιμωρίας πείθειν οὐκ εἶχεν, οὔτε ὑποδεῖξαί τ:ς 
αὐτῷ τὸν Βαρλαὰμ. ἠνείχετο, λαδὼν τούτους, ἐπὶ xiv 
βασιλέα χελεύει τυπτοµένους xal προπηλακιζοµένους 
ἄγεσθαι, βαστάζοντας xa την πήραν τῶν λειφάνων. 


ad regem duci, atque inter eundum percuti contumeliisque affici jubet, reliquiarum etiam peram interim 


gestantes. 

Ca». XXIII. — Interjectis itaque haud paucis die- 
bus, ad reg*m ipsos adduxit, deque eorum statu eu n 
ceriiorem fecit. Ac deinde ipsi acerbissima iracundia 
;nüammato eos sistit. Quibus perspectis, ipse indi- 
gnatione stusns, furentis hominis speciem prebe- 
bat. Cumque ipsos crudelissime cadi jussisset , 


9) Glossa in À : ἀντὶ τοῦ δι΄ οὗπερ. 


ΚΕΦ. KI". δι ἡμερῶν δὰ οὐχ ὀλίγων προσάγει 
τούτους τῷ βασιλεῖ, xat τὰ xav' αὐτοὺς δηλα τίθησιν 
εἶτα παριστᾷ κατὰ πρόσωπον αὐτοῦ δεινὰ θυµοµα- 
χοῦντος. Καὶ ὃς ἰδὼν αὐτοὺς, τῷ θυμῷ ὑπερζέσας, 
μαινομένῳ ἑῴχει. Τύπτεσθαί τα αὐτοὺς ἀνηλεῶς (12) 
κελεύσας, 198 ὡς εἶδε ταῖς πληγαῖς χαλεπῶς κατα- 


10) C siue μᾶλλον. Nounusquam librarii roperantes omittimus voculas, et ssepius magis, quam hie foit 


ἄλλον, necessarias. Libanius t. 1, pag. 46 


q' ᾧ xai μᾶλλον τὴν olxov 


νην τοῖς tponalow ἐξέπλτσ- 


δεν. Sententiae vitium bene intellexit Reiskius, quie nitida est in codice 5017 ; Ἐφ' ᾧ x. p. €. olx. à τοῖς 


τρ. ἐζέπλήδε. Choricius in Summ. 


$11: Ταύτην ἐγὼ τὴ 


v διάλνσιν' παντός Φηµι τροπαίου τιµιωτεραν * 


codex 5087, παντὸς elvat φημι. Utilior fiat restitutio Choricio in Procop. $ $7 : Καὶ μὴν ἀξίαν ἔσχε τοῦ 
βίου τὴν τελευτήν * οὔτε Υὰρ ἀπεμάρανε νόσου μῆχος τὸ σῶμα xai φερομένον τὴν ὑστάτην. Addo πορείαν 


ex codicibus regiis duobus 2907, 


(11) À siue τὰ, quod opportune corrector addidit in C. Stobzus tit. 29, 70: Λᾶσος Ἑρμιονεὺς &puwtrz.- 
θεὶς τί εἴη σοφώτατον, Πεῖρα, ἔφη. Artüculos bene suppeditat codex 1510 : Λᾶσος ὁ 'Epp. ἐρωτηθεςς ὑπό 


πινος τί εἴη σοφ. f) πεῖρα... 


* 


(19) A sine ἀνηλεῶς. Periit adverbium in Basilii Preceptis c. 54, qnod restituam : "Epa χρημάτων... 
ἵνα τοῖς ὑπὲρ ἀλλήλων θνῄσχειν αἱρουμένοις χορηγῇς. Codex 2991 A, χαλῶς ἀποθνῄσχειν. Et pro ἀλλήλων 
malim ἄλλων, quo ducit Paradisii versio. lterum €. 36 : Λέγειν δὲ ἀναγκαῖον, ἢ περὶ ὧν γινώσχεις, 1) περὶ 


ὧν ὁ καιρὸς ἀπαιτεῖ. Idem. codex, ἀχριδῶς yv. 





1065 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1066 


χοπέντας, μόλις τῆς πολλῆς ἀνενεγχὼν µάνίας, παύ- Α posteasquanr plagis ntrocem in modum concisos v .dit, 


σασθαι τοὺς τύπτοντας κελεύει. Kal φησι πρὸς αὖ- 
τοὺς * Ti τὰ ὁστᾶ ταῦτα τῶν τεθνεώτων περιφέρετε; 
εἰ, Qv τὰ ὁστᾶ «loc ποθοῦντες, ταῦτα βαστάζετε, 
ταύτῃ τῇ ὥρᾳ θήσοµαι χαὶ ὑμᾶς μετ αὐτῶν, ἵνα, 
τῶν ποθουµένων τυχόντες, χάριν µοι ὁμολογήσητε. 


'O δὲ τῆς θείας ἑχείνης φάλαγγος ἔξαρχος xal καθ- 


ηγητῆς παρ) οὐδὲν τὰς τοῦ βασιλέως τιθέµενος 
ἀπειλάς, ὡς μηδενὸς ἀὐτῷ σνμθεθηχότος ἀνιαροῦ (15), 
ἐἑλευθέρᾳ φωνῇ, xat λαμπροτάτῳ προσώπῳ xal τὴν 
ἐνοιχοῦσαν τῇ φυχῇ σηµαίνοντι χάριν, ἔφη * Τὰ ὁστᾶ 
ταῦτα τὰ χαθαρὰ xal ἅγια περιφέροµεν, ὦ βασιλεῦ, 
τὸν πόθον τε ἀφοσιούμενοι ὧν εἰσι θαυµασίων ἀν- 
ὁδρῶν, xal τῆς ἀσχήσεως αὐτῶν xal θεοφιλοῦς πολι- 
τείας εἰς μνήμην ἑαυτοὺς ἄγοντες xaX πρὸς τὸν 


ὅμοιον διεγείροντες ζῆλον, τὴν ἀνάπαναίν τε ἑνοπτρι- B 


ζόμενοι xai τρυφὴν kv f| νῦν διάγουαι * xal τούτους 
μὲν µαχαρίξοντας, ἀλλήλους δὲ παραθήγοντες , τοῖς 


αὐτῶν ἐξαχολουθεῖν (14) ἴχνεσι απεύδοµεν, Πρὸς δὲ, | 


xaX τὴν τοῦ θανάτου ἑαυτοῖς περιποιούµεθα μνήμην, 
πἀνυ ὠφέλιμον οὖσαν xal πρὸς τοὺς τῆς ἀσχήσεως 


ἀγῶνας 199 προθύµως ἀναπτεροῦσαν, καὶ ἁγιασμὺν — 


6b τῇ τούτων ἀρυόμεθα προσφαύσει. 


Αὖθις δὲ ὁ βασιλεὺς, El ὠφέλιμος, φησὶν , ἡ τοῦ 
θανάτου μνήμη; καθώς φατε, τί ph τοῖς ἓν τοῖς 
σώμασιν ὑμῶν ὁστέοις τὴν τούτου ὑποδέχοισθε µνή- 
μη», τοῖς οἰχείοις ὑμῖν χαὶ ὅσον οὕπω φθαρησοµένοις, 
ἅπερ (15) τοῖς ἀλλοτρίοις τούτοις xat διεφθαρµένοις; 


Καὶ ὁ μοναχὸς, Πέντε μὲν, φησὶν, ἐμοῦ εἰρηχότος C 
αἰτίας τῆς τῶν λειψάνων περιφορᾶς, πρὸς µίαν αὖ-. 


tbc ἀνταποχρινόμενος, χλενάζειν ἡμᾶς δοχεῖς : ἀλλ 
ἐναργέστερον, εὖ ἴσθι,,τὰ τῶν προτετελευτηχότων 
ὁστᾷ τὴν τοῦ θανάτου παριστῶσι µνήµην, fyye τῶν 
ζώντων, ᾽Αλλ’, ἐπείπερ ταῦθ᾽ οὕτως εἶναι γινώσχεις 
καὶ τὰ ἐν τῇ σαρχί σου ὁστᾷ τὸν θάνατόν σοι ὑποτυ» 
ποῦσι, τί uh xal αὐτὸς, τῆς ὅσον οὕπω ἑλευσομένης 
μντμονεύων τελευτῆς, εὖ τὰ σεαυτοῦ διατίθης, ἀλλὰ 
πάσαις μὲν τὴν ψυχἠν σου ἐχδέδωχας παρανοµίαις, 
βιαίως δὲ καὶ ἀνηλεῶς ἀναιρεῖς τοὺς λατρευτὰς τοῦ 
θεοῦ xal τῆς εὐσεθείας ἑραστὰς, τοὺς μηδέν σοι (16) 
ἡδικηχότας, μηδέ σοι τῶν παρόντων τι συµµεριζο- 
µένους 1] ἀφελέσθαι φιλονεικοῦντας ; 


Ὅ δὲ βασιλεὺς ἔφη. Τοὺς δεινοὺς ὑμᾶς xal λαο- 
πλάνους εἰχότως χολάζω, ὅτι πάντας ἁπατᾶτε, ἁπ- 
έχεσθαι τῶν τερπνῶν τοῦ βίου ὑποτιθέμενοι, xal, 
ἀντὶ τῆς γλυχείας ζωῆς xaX τῆς ποθεινοτάτης ἐπιθυ- 
µίας xa ἡδονης, τὴν σχληρὰν καὶ ῥυπώδη ταύτην 
καὶ 900 πιναρὰν ἐχλέγεσθαι ἀγωγὴν ἐχθιάζεσθε , 


vix tandem ex ingenti furore emergens, carniflcibim 


 verberaudi flnem facere imperavit, atque ad eos ait : 


Quanam de causa hsc mortuorum ossa gesta- 
tis? Si eorum, ad quos pertinent desiderio hzc fertis, 
hac ipsa liora vos etiam eum illis collocabo, ut, vo- 
torum vestrorum compotes effecti, gratiam mihi ha- 
beatis. Divin:xe autem illius cobortis dux atque an- 
tistes reglas minas pro nibilo ducens perinde ac ai 
nihil ipsi adversi eontigisset, libera voce ac splendido 
vultu, gratiamque in ipsius anima imsidentem signi- 
ficante, ad lunc modum respondit : Hzc pura et 
sancta ossa idcirco circumferimus, ut admirabilium - 
virorum, quorum jpsa sunt, desiderium utcunque 
leniamus, eorumque religiosam exercitationem, Deo- 
que charam vitam nobis in memoriam revocemus, 
atque ad ejusdem vite studium nos ipsos excitemus, 
ac requiem eam et delicias eas in quibus nune ver- 
santur ob oculos nobis proponentes, ipsos quidem 
beatos predicamus, nos auteni ad sequenda eorum 
vestigia nos ipsos mutuo acuimus. Quin etiam mortis 
meinoriam, qus» permagnam utilitatem affert, atque 
ad religioss vitse certamina promptos nos ac velut 
pennatos reddit, nobis hine comparamus, ac preter- 
ea ex eorum contactu sanctitatem baurimus. 

Rursum igitur rex : Si, inquit, mortis recordatio 
vestra sententia utilitatem parit, quidnam caus» est 
ear non ia corporum potius vestrorum ossibus, qux 
vestra sunt, ac prepediem interibunt, quam in bis 
alienis atque corruptis hanc memoriam usurpatis? 

Respondit monacbus : Cum quinque causas attu-- 
lerim quamobrem reliquias circeumferamus, tu ad 
unam duntaxat respondens, cavillis in nos uteris. 
Verum expressius, mihi crede, eorum qui jam deces- 
serunt ossa mortis memoriam repraesentant, quam 
eorum qui hujus vite usura fruuntur. Ceterum 
quoniam tu de his ita statuis, atque ossa ea quse in 
carne tua sunt. mortem tibi oeulis objiciunt, qui (it 
ut ipse jam jamque ventura mortis memor, tuis re- 
bus recte non consulas, verum animam tuam omni 
flagitiorum generi addictam habeas, Dei aut cultores 
ac pietatis studiosos, qui te nihll lzserunt, ' nihil 
prsesentium rerum tecum commune liabent, aut. tibi 
eripere contendunt, immanem et crudelem in mo- 
dum de medio tollas? 

Rex autem ait: Vos ut pestiferos bomines ac populi 
seductores suppliciis afficio, quoniam omnes in frau- 
dem impellitis, atque a vitze jucunditatibus avocatis, a6 
pro dolci vita et suavissima cupiditate huc eps adigi- 
tis, ut duram et sordidam atque srumnosam hans 
vium rationem amplexentur, deorumque honorem 


. uo Theodorus Hyrtac. supra t. J, p. 276 : Καθαπερεὶ μηδενὸς συµθάντος αγ άλου. Quem" conf. pag. 
288, 15. Phil ηχ 


o De Ahbrab. p. 385 : ᾿Απαθείᾳ, χαθάπερ μηδενὸς ὁδυνηροῦ συµθε 
(44) C, ἐξ aot. ἀχολουθεῖν, omissa vel transposita preepositione. 
σχειν σπεῦδε διὰ παντὸς, τὴν αὐτοῦ εἰχόνα σεαυτῷ χα 


ότος, χρῆσθαι. 


asilius Przec. ο. 55 : Τούτῳ οὗν ἀρέ- 


θαρὰν xai ἀμόλυντον φυλάττων. Codex 2991 A, δια- 


φυλάττων, omisso σεαυτῷ, quod non valde desideraverim. MEM 
(45) C, εἴπερ, quod et Billyus vertit. Dubitationi locus esse potest. Cum fjrep, quod prztuli, erit faci- 


Jis ellipsis adverbii μᾶλλον. 
Α liabet εἴγε. 
(16) C caret pronomine. F. σε. 


PATROL. Gh. XCVI. 


acillime περ abiit iu εἴπερ. Mox pro fjye, post comparativum Ἐναργέστερον, 


9^ 


1067 


ADDENDA. 


1068 


Jesu tribuendum esse prxdicatis, Quouirea, ne popu« Α xat τὴν τῶν θεῶν suy & τῷ Ἰησοῦ ἀπονέμειν χηρὀτ- 


lus, imposturam vestram sequens, desertam terram 
relinquat, atque a patriis diis deficiens, alienum ado- 
ret, supplieiis vos ac morte multare dignura esse 
judicavi. Monachus autem. inquit : Si omnes bono- 
rum hujusce vite participes esse cupis, cur non 
omnibus ex :squo delicias et opes tuas impertis? 
Verum alii quidem quamplurimi paupertate confli- 
ctantur, tu vero ipsorum facultates per vim ereptas 
tuis adjungis? Ex quo perspicuum est te salutis po- 
puli curs minime tangi, verum carnem tuam sagi- 
nare, materiam videlicet eorrosuris vermibus prz- 
parantem. Àc propterea omnium Deo abjurato, eos 
qui non sunt, et qui omne flagitiorum genus invene- 
runt, deos appellasti, ut dum ad eorum imitationem 
libidinose ac flagitiose vivis, id assequaris, ut deo 
rum imitator esse przxdiceris. Nam quid. alferri po- 
test, quin quas vestri dii fecerunt, eadem quoque 
homines, qui ipsis animum adjiciunt, fsciant? Qua- 
propter in magno profecto errore versaris, o rex. 
Vererig autem ne quosdam populares tuos adduca- 
mus ut nostris decretis assentientes, a tuo imperio 
desciseant, atque ad ejus qui omnia continet ac tue- 
tur partes se adjungant. Cupis enim multos te avari- 
tix tux administros babere, ut ipsi quidem serumnas 
suheant, tibi autem eorum opera questus augean- 
tur : quemadmodum videlicet si quispiam canes aut 
aves ad predam cicuratas alens, eos quidem ante 
predam demulceat, posteaquam autem aliquid arri- 
puerint, ex ore predam ipsis extorqueat. Àd eum- 
dem enim modum tu quoque multos habere cupiens, 
qui tibi partim e terra, partim e mari tributa et ve- 
ctigalia deferant, ais quidem tibi eorum salutem 
cura esse, ceterum sempiternum ipsis, prius quam 
etiam tibi ipsi exitium accersis, tibique illud satis 
est, ut opes quovis stereore ac ceno viliores tibi af- 
fluant, nec animadvertis te luminis loco tenebras 
complecti. Verum ex boc gravi somno, quaeso, emer- 
ge, clausosque tuos oculos aperi, ac Dei nostri glo- 
riam, omnibus undique illucenietn, cerne, tandemque 
aliquando ad teipsum redi. Intelligite eoim, inquit, 
insipientes in populo, et stulti aliquando sapite ( Psal. 
xxxix). lllud scias, alium deum non esse preter 
Deum nostrum (Psal. xvi), nec ullam, nisi in ipso 
salutem. 


Rex autem : Stultis, inquit, his tuis nugis finen, 
impone, ac mihi protinus Barlaamum ostende, ant 
alioqui ejusmodi peensrum instrumenta experieris, 
quorum nunquam abs te periculum factum esi, For- 
tissimus autem ille, ac prestanti animi magnitudiae 
monachus, coelestisque philesophize amator ob re- 
gias minas nullo modu de sententia dimovebatur, 
sed intrepido pectore stans, dicebat : Ea qu» 


£6. Ἵνα οὖν uh, τῇ ὑμετέρᾳ ἁπάτῃ ἐξακολουθοῦν - 
τες, οἱ λαοὶ ἔρημον τὴν γῆν καταλίπωσι, xal, τῶν 
πατρίων ἁποστάντες θεῶν, ἀλλοτρίῳ λατρεύσωσε, 
τιµωρίαις ὑμᾶς χαὶ θανάτοις ὑποδαλεῖν δίκαιον 
ἔχρινα, 'O δὲ μοναχὸς φησίν' El πάντας µετέχειν 
τῶν ἀγαθῶν τοῦ βίου ὀρέγῃ, τί uh πᾶσιν ἐπ᾿ ἴσης 
µεταδίδως τῆς τρυφῆς xal τοῦ πλούτου, ἀλλ᾽ ol μὲν 
πλείους Ἠπενίᾳ ταλαιπωροῦνται, σὺ δὲ τὰ αὐτῶν προσ- 
αφαρπάζων τοῖς ἑαυτοῦ προστίθης» οὐχ ἄρα τῆς 
τῶν πολλῶν φροντίζεις σωτηρίας, ἀλλὰ civ ἰδίαν 
πιαίνεις cápxa , Όλην ἑτοιμάζων τῇ τῶν σχωλήχων 
χαταδρώσει (17). Διὰ τοῦτο., καὶ τὸν τῶν πάντων 
ἁπαρνησάμενος θεὺν, τοὺς μὴ ὄντας προση]Ἱόρευσας 
θεοὺς, τοὺς πάσης παρανοµίας ἐφευρετὰς , ἵνα σοι, 
κατὰ µίµησιν αὐτῶν ἀσελγαίνοντι καὶ παρανομοῦντι, 
τὸ µιμητὴς ἀναγορεύεσθαι τῶν θεῶν σου προσγέ- 
νηται. Οἷα γὰρ οἱ θεοὶ ὑμῶν ἔπραξαν, πῶς οὐχὶ καὶ 
ol προσέχοντες αὐτοῖς ἄνθρωποι πράξουσι, Πλάνην 
οὖν μεγάλην πεπλάνησαι, Ó βασιλεῦ. Δέδοικας δὲ 
µή τινας τοῦ λαοῦ πείσαιµεν, τοῖς ἡμετέροις αννθε- 
µένους, ἁποστῆναί σου τῆς χειρὸς xai τῇ τὰ πάντα 
συνεχούσῃ προσοιχειωθῆναι χειρί’ θέλεις γὰρ πολ- 
λοὺς εἶναι τοὺς ὑπουργοὺς τῆς σῆς πλεονεξίας, ἓν 
αὐτοὶ μὲν ταλαιπωρῶσι, σοὶ δὲ τὰ παρ) αὐτῶν pos- 
γένοιτο xípbn . "Ov τρόπον χύνας τις τρέφων 1 
ὄρνεα εἰς θήραν τιθασσευόµενα, πρὸ μὲν τῆς θήρας 
κολαχεύων ταῦτα φαίνοιτο, 901 ἠνίχα δὲ χατάσχωσί 
τι τῶν θηρευοµένων, βιαίως αὐτῶν τοῦ στόματος τὸ 


C θηρευθὲν ἀφαρπάξζει' οὕτω δῇ καὶ σὺ, πολλοὺς θέλων 


ἔχειν τοὺς Φόρους σοι xal τέλη Ex γῆς xat θαλάσσης 
χοµίζοντας, λέχεις μὲν τῆς αὐτῶν φροντίζειν σωτη- 
plac, ἀπώλειαν δὲ αὐτοῖς πῥοξενῶν αἰώνιον, πρὸ δὲ 
πάντων σεαυτῷ, ἵνα µόνον σοι ὁ σχνδάλων καὶ σα» 
πριῶν ἀχρηστότερος βρίθοιτο πλοῦτος, λέληθας σχό- 
τος ἀντὶ φωτὸς κατέχων. Αλλ’ ἀνάνηψον τοῦ χαταχθο- 
νίου ὕπνου τούτου, διάνοιξὀν σου τοὺς µεμυχότας 
ὀφθαλμοὺς, xa ἴδε τὴν περιλάμπουσαν πᾶσι (18) τοῦ 
θεοῦ ἡμῶν δόξὰν ' καὶ σύ ποτε σεαυτοῦ γενοῦ. Züvets 
γὰρ, ἄφρονες ἓν τῷ λαῷ, xaX µωροί ποτο φρονῄσατε, 
φᾳηαὶν ὁ προφήτης (19). σύνες ὅτι οὐχ ἔστι 8sbc, πλὴν 
τοῦ θεοῦ ἡμῶν, xal οὐχ ἔστι σωτηρία, εἰ μὴ iv 


αὐτῷ. 


Ὁ δὲ βασιλεύς Τῆς μωρᾶς σου ταύτης Φφλναρίας 
παυσάµενος, τὸν Ώαρλαὰμ αὐτίχα pot ὑπόδειξον, 1 
πειρασθήσῃ (30) χολαστηρίων ὀργάνων, ὧν οὐδέποτε 
πεῖραν εἴληφας. 'O µεγαλόφρων οὖν καὶ Υενναιότα- 
τος ἀσκητὴς xa τῆς οὐρανίου φιλοσοφίας ἑραστὶς 
κατ οὐδένα τρόπον ταῖς τοῦ βασιλέως ἀπειλαῖς µετ- 
ετρέπετο * ἁλλ᾽ ἀτρέμας ἑστὼς ἔλεγεν' Οὐ τὰ παρὰ 
σοῦ θεσπιζόµενα ποιεῖν, ὦ βασιλεῦ, πραστετάγµεθα, 


(17) Nilus epist. 207 : Τί δαΦιλέστερον πιαίνεις σου τὸ σαρχίον, τροφῇ σχωλήχων ἑσόμενον ὅσον οὕπω: 


Orsan «4 


(48) sit Ao" Fors. alii codices dabunt meliore syntaxi πάντας. Conf. pag. 56, n. 2. Et pag. 916 dativo 
σος Gregorius Naz. Or. xL, p. 640 : $5 ἡ Παῦ ον περιαστράφασα φαντασία. 


Psal. Patcr . 
ὃν 20) Δ, πειραθήσῃ. 














109 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1070 


ἀλλὰ «à παρὰ τοῦ Δεσπότου ἡμῶν xal θεοῦ χεχε- À ate jubentur. o rex, facere, minimea nobis ipdi- 


λευσμέγνα, ὃς σωφροσύνην ἡμᾶς ἑἐχδιδάσχει τοῦ πασῶν 
τῶν ἡδονῶν 909 καὶ ἐπιθυμιῶν χρατεῖν, καὶ ἀν- 
δρείαν ἑξασκχεῖν, ὥστε πάντα πόνον καὶ πᾶσαν χάχω- 
σιν ὑπὲρ τῆς διχαιοσύνης ὑπομένειν. "Όσα vov 
ὀπάξει; ἡμῖν ὑπὲρ τῆς εὐσεθείας δεινὰ, μᾶλλον εὔερ- 
Υετήσεις. Ποίει οὖν ὃ fools ἡμείς γὰρ ἔξω τοῦ 
καθήκοντος πρᾶξαί τι οὐχ ἀνεξόμεθα, οὐδὲ ἁμαρτίᾳ 
ἑαυτοὺς ὀχδώσομεν. Mt (21) μιχρὰν γὰρ εαύτην 
νοµίσῃς ἁμαρτίαν, εἰ τὸν συναγωνιστὴην ἡμῶν xol 
συστρατιώτην εἰς τὰς σὰς προδώσοµεν χεῖρας. ἸΑλλ' 
οὗ γὰρ γελάσεις χαθ᾽ ἡμῶν τὸν γέλωτα τοῦτον, κἂν 
µυρίοις ἡμᾶς περιθάλῃς (22) θανάτοις' οὐχ οὕτως 
γὰρ ἡμεῖς ἄνανδροι, ὡς φόδῳ τῶν av βασάνων τὴν 
ἡμετέραν προδοῦναι φιλοσοφίαν, xal ἀνάξιόν τι δρᾶ- 
σαι τῆς θείας νομοθεσίας. Πρὸς ταῦτα πᾶν, εἴ τι 
Υινώσχεις, ἀμυντήριον εὐτρέπιξε ὄργανον * ἡμῖν γὰρ 
τὸ ζῇν Χριστός ἐστι, καὶ τὸ θανεῖν ὑπὲρ αὐτοῦ κέρδος 
ἄριστον (22). 


Ἐπὶ τούτοις θυμῷ ἐξαφθεὶς, ὁ χρατῶν ἑἐχέλευσε 


τὰς μὲν θεολόγους αὐτῶν ἑἐχχοπῆναι γλώσσας, 


ἐξορυχθῆναι δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς, χεῖράς τα ὁμοῦ 
ἀποτμηθήῆναι xal πόδας. Της 6 ἀποφάσεως δοθείσης, 
οἱ μὲν ὑπασπισταὶ περιστάντες αὐτοῖς καὶ δορυφόροι 
μεσανθρώπως καὶ ἀνηλεῶς ἠχρωτηρίαζον” xai τὰς 
203 μὲν γλώσσας ὁγχινίσχοις τῶν στοµάτων ἐξελ- 
χύσαντες , θηριωδῶς ἀπέτεμνον, τοὺς ὀφθαλροὺς δὲ 
σιδηροῖς ἐξώρυττον ὄνυξιν, ἀρθρεμδόλοις δὲ ὀργάνοις 
τὰς χεῖρας αὐτῶν καὶ τοὺς πόδας ἐξαρθροῦντες ἀν- 
έτεµνον. Οἱ δὲ µαχάριοι ἐχεῖνοι xat αἰδήμονες xat 
"ενναῖοι τὸν λογισμὸν, ὡς πρὸς εὐωχίαν καλυύμενοι, 
ἀνδρείως προσἠρχοντο ταῖς βασάνοις, ἀλλήλους παρα- 
θήγοντες xal πρὸς τὸν διὰ Χριστὸν θάνατον ἀφόδως 
χωροῦντες. 

Ἑν τοιούτοις οὖν πολυειδέσι τιµωρίαις τὰς καρτε- 
pix. αὐτῶν ψυχὰς τῷ Κυρίῳ παρέθεντο οἱ ἱεροὶ 
ἀσχηταὶ, ἑπταχαίδεχα τὸν ἀριθμὺνγτελοῦντες. Ὅμολο- 
Υουμένως οὖν αὑτοχράτωρ Eat τῶν παθῶν ὁ εὐσεθὴς 
λογισμὸς, καθάπερ τις τῶν οὐχ ἡμετέρων ἔφησεν (24), 
ἄθλους διηγούµενος πρεσθύτου ἱερέως χαὶ παίδων 
ἑπτὰ σὺν ὀμόφρονι μητρὶ, τοῦ πατρῴου ὑπεραθλη- 
σάντων νόµου, ὧν τῆς χαρτερίας xai µεγαλοφυχίας 
οὐδὲν καθυστέρησαν οἱ θαυµάσιοι οὗτοι Πατέρες xai 
τῆς ἄνω Ἱερουσαλὴμ πολῖται xat κληρονόμοι, 


ΚΕΦ. KA'. Τούτων οὖν εὐσεδθῶς τελειωθέντων, 6 
βασιλεὺς τῷ πρωτοσυμδούλῳ ἔλεγεν ᾿Αραχῇ πρὸς 
τὴν δευτέραν ἀποθλέψαι βουλὴν, τοῦ πρώτου διαµαρ- 
τόντας, xal τὸν Ναχὼρ ἐχεῖνον προσχαλέσασθαι, Ὁ 


ctum est, sed qux & Domino nostro imperata sunt ; 
qui nos temperantiz studere, atque omnes volupta- 
tes οἱ eupiditates in potestate tenere, fortitadinem» 
que colere, c laborem omnem etafflictioneu justitia 
eausa sustinere docet. Quo igitur graviora nobis pie 
tatis causa mala intuleris, eo praclarius de nobis 
meritus fueris. Quocirca quidquid lubet fac; neque 
enim committemus ut aliquid quod a recto abliorreat 
fsciasmus, ac peccato nos addicamus. Nec eniu leve 
hoe scelus esse putet, si colluctatorem ac commili- 


. onem nostrum tibi in manus tradamus. Verum hoc 


nomine minime nos irridebis, quamvis etiam sex- 
centas mortes nobis inferas. Neque enim adeo ignavi 
Sumus, ui tormentorum tuorum metu philosophiam 
nostram prodamus, atque aliquid divina lege indi- 
gnum perpetremus. Adversus hac quecunque tor- 
mentorum instrumenta nosti, ea expedias licet. No- 
bis quippe vivere Christus est, ac mori prestantissi- 
mum lucrum (Philip. 1). 

Ob hujusmodi verba rex furore inflammatus, theo- 
logas eorum linguas ainputari jubet, oculosque erui, 
manusque simul ac pedes truneari. Qua eenutentia 
pronuntiata, lictores et satellites circumstantes inhu- 
mane ac crudeliter ipsos demutilabant. Ac linguas 
quidem eorum uncinis ex ore extractas belluina qua- 
dam feritate abscindebant, oculos autem ferreis un- 
guibus eruebant, ac dehique instrumentis quibusdam 
eorum manus ac pedes luxantes, smpuiabant : at 
beati illi && venerandi et generosi viri, tanquam ad 
epalas vocati, strenuo et forti animo ad cruciatus 2€- | 
cedebant, mutuis cohortationibus sese acuentes, at- 
que ad mortem pro Christo subeundam forti atque 
intrepido aniio pergentes. 


In bojusmodi variis supp.ielis sacrosancti mona- 
cbi , numero decem et septem, fortes ac tolerantia 
przditas animas suas Domino commendarunt. Ex 
quo-perspicue constat animum pietate preditum vi- 
tiosis affectionibus imperare, quemadmodum qui^ 
dam 4 nostris decretis alienus prodidit (Josephus), se- 
nis sacerdotis ac septem filiorun certamina comme- 
morans, qui una cum matre pari omnino sententia — 
przedita pro patrie legis defensione dimicarunt. Qui-. 


D bus tolerantia et animi magnitudine nihilo iuferiores 


hi eximii Patres ac superna Jerusalem cives exsti- 
terunt. 

Car. XXIV. — His igitur pia morte perfunctis, 
rex ad primarium consiliarium suum Arachen dixit : 
Quoniam prius consilium minime successit, ad po- 
sterius auimum adjice, ac Naehorem accersendum 


(24) C sine µή. Basilius Prae. c. 94 : πλοῦτος μὲν γὰρ δι ἀρετὴν bvuná&pyuv xaxlac μᾶλλον, ἀλλ οὖκ 
ἀρετῆς, ὑπηρέτης ἐστίν. Reatituatur μὴ aute δι’, € codice 2991 A. 


(22) A, περιθαλεῖς' C, περιδαλῃῆς. Dasilius Przc. e. 
έξει θεὸς, ὁπόταν αὐτὸς τρόπαια xoi νίχας στήσεις (imo στῆσῃς, 
Idem c. 17 : Μελέτην οὖν ποιοῦ τῶν τοιούτων ὠφελίμω 


14 : Νίχας σοι xai τρόπαια xav' ἐχθρῶν τότε παρ- 
: ut est iod. $991 A) χατὰ τῶν παθων. 


v λόγων, ἵνα τοὺς ἐξ αὐτῶν χαρποὺς τρυφήσῃ xai 


καλῶς τὴν βασιλείαν διοικήσεις * iino διοιχἠσῃς, cum codice, qui bene habet τρυφήσῃς, et, omisso totou- 


των, addit post λόγων opportune, ὅλον σου τὸν βίον. 


(35) Epist. ad Philipp. 1, 24 : Ἐμοὶ γὰρ τὸ (fjv Χριστὸς, xai «b ἀποθανεῖν κέρδος. 
(24) Josephus scilicet, indice Billyo, couferendus libro De Maccab. can 4 


1071 


ADDENDA. 


1073 


cura, Araches igitur, intempesta nocte ad ejus spe- Α Υοῦν ᾿Αραχῆς νυκτὶ βαθείᾳ τὸ ἐχεῖνου καταλαδὼν 


lüncam se contulit, siquidem in solitudine habitabat, 
divinationi operam dans. Cumque ipsi consilium id 
omne quod cepissent declarasset, simul atque dilu- 
xit, ad regem se recepit. At tum quisitis rursus 
equis, ad investigandum Darlaamum sese abire simu- 
lavit. Cum autem exiisset, ac loca solitaria perlu- 
streret. virum unum ex voragine quadam egredien- 
tem) conspicit. Quei. cut persequi jussisset, ipsius 
comites eam celeritatem adhibuerunt ut hominem ar- 
riperent eumque ad ipsum adducerent. De quo cum 
quisnam esset, quamque religionem coleret, et quo- 
nam nomine vocaretur, quzsivisset, Christianum ille 
se csse professus est, Barlaamumque nuncupari 
(quemadmodum v:delicet ab ipsis instructus fuérat) 
quo nomine gaudio perfusus Araches, ut quidem prse 
se f rebat, accepto eo, quamprimum ad regem rever- 
titur, eique ipsum exhibet. Aitque rex audientibus 
ἣν qui astabant : Tune es ille demonis administer 
Barlaam? llle autem respondit : Dei administer sum, 
36 non dzemonurm, quamobrem ne me conviciis In- 
cessas. Plurimas enim mihi gratias agere debes, quo- 
niam filium tuum errore atque impostura liberatuam 
ad Dei cultum erudivi, atque cum vero Deo ín gra- 
tam reductum omni virtutis genere (institui. Rur- 
sum autem rex irati animi speciem praeferens, dixit : 
Par sane erat ut, tibi sermonis o.unis ac defensio- 
nis facultate praecisa, sine ulla ,interrogatione te 
morte multarem. Verum pro mea humanitate tantí« 
sper te fero, quousque ad certum diem de te quie- 
 Btionem habuero. Ac siquidem mihi obtemperandum 
duxeris, veniam obtinebis; sin minus, pessimam 
mortem oppetes. H»c locutus, Arachi eum tradit, 
mandatque ut eum quam diligentissime custodiat. 

Postridie autem illinc ad palatium suum reversus 
est. Repente igitur captum esse Barlaamum rumoro 
ferebatur, adeo ut ipse quoque regis filius hae re au- 
dita gravissimo animi dolore affücereiur, nee ullo 
modo lacrymis moderari posset, verum gemitibus ac 
luclibus Deum obsecraret, ipsümque ut seni opein 
ferret obtesiaretur. Nec vero lugentem. eum bonus 
ille Deus despexit ; benignus enim est iis qui ipsius 
opem in die tribulationis exspectant, atque eos qui 
ipsius melu prediti sunt agnoscit. Unde etiam ju- 


σπήλαιον (τὰς ἑρήμους γὰρ ὤχει, μαντικαῖς σχολάνων 
τέχναις), xaX πάντα αὐτῷ τὰ βεθουλευµένα σαφηνί- 
σας, πρὸς τὸν βασιλέα ἅμα πρωϊῖ ἑπανέρχεται. Καὶ 
6h ἰππεῖς αὑτῷ αὖθις ζητήσας, ἐπὶ 90A ἔρευναν 
τοῦ.Βαρλαὰμ ἐξέρχεσθαι προσεποιεῖτο. Ἐξελθόντι δὲ 
xai τὰς ἑρήμους ἐμπεριπατοῦντι ὁρᾶται αὑτῷ ἀνέρ 
τις ix φάραγγός τινος ἑξερχόμενος. Too δὲ χαταδιώ- 
χειν αὐτὸν χελεύσαντος, φθάνουσι τὸ τάχος (25), καὶ 
συλλαθδόντες πρὸς αὑτὸν ἄγουσι. Tou δὲ πυνθανοµένου 
τίς τε εἴη xal ποίας θρησχείας f| τί χαλούμενος, 
Χριστιανὸν μὲν ἐχεῖνος ἑαυτὸν ἀπεχάλεσε, Βαρλαάμ 
δὲ ὠνόμασε , χαθάπερ δεδίδακτο. Χαρᾶς δὲ πλησθεὶς 
ὁ ᾿Αραχῆς, ὡς ἐδείχνυε, τάχιστα, τοῦτον λαθών, 
πρὸς τὸν βασιλέα ἐπανέρχεται' χαὶ δὴ μηνύσας 


B naplacnow αὐτόν. Καὶ φησιν ὁ βασιλεὺς εἰς ἐπήχουν 


πάντων τῶν (36) παρισταµένων * Zo εἶ ὁ τοῦ δαΐμονος 
ἑργάτης Βαρλαάμ; Ὁ δὲ ἀντέφησεν ΄ Τοῦ Θεοῦ ἑρ- 
γάτης εἰμὶ, xal οὗ τῶν δαιμόνων. Mh οὖν µε λοι- 
δόρει. Πολλὰς Y&p pot ὁμολοχεῖν χάριτας ὀφειλέτης 
eT, δὲι τὸν υἱόν σου θεοσεθεῖν ἑδίδαξα, πάσης ἁπαλ- 
λάξας ἁπάτης xai τῷ 998 ἀληθινῷ χαταλλάξας 
θεῷ, καὶ πᾶσαν παιδεύσας ἀρετῆς ἰδέαν. Αὖθις δξ ὁ 
βασιλεὺς, ὀργιζόμενος ὥσπερ, ἔφη Ἔδει μέν σε 
μηδὲ λόγου τὸ παράπαν ἀξιώσαντα, Ἡ τόπον ἁπολο- 
γίας δόντα, ἀλλ ἀνερωτήτως , θανατῶσαι. ἸἉΑλλ' 
ἀνέχομαί σου τοῦ θράσους, τῆς προσηχούσης µοι 
ἕνεχεν φιλανθρωπίας, ἕως τακτῇῃ ἡμέρᾳ ἐξετάσω τὰ 
περὶ σοῦ. Καὶ, el μὲν πεισθείης pot, συγγνώµης 
ἀξιωθήση' εἰ δὲ ph, χακῶς ἀπολῇ. Οὕτως εἰπὼν, τῷ 
Αραχῇ τοῦτον παραδίδωσι, φυλάττειν ἀχριδέστατα 
ἐντειλάμενος. 


Tfj δὲ ἐἑπαύριον ἀναζεύξας ἐχεῖθεν, πρὸς «b ἴδιον 
ἐπάνεισι παλάτιον. Καὶ ἐξηχούετο χρατηθῆναι τὸν 
Βαρλαὰμ , ὥστε xai τὸν βασιλέως ἀχούσαντα υἱὸν 
δεινῶς τὴν φυχἠν ἀλγῆσαι, καὶ µηδόλως τῶν δεχρύω» 
ἐγχρατὴς δύνασθαι εἶναι. Στεναγμοῖς δὲ xal θρήνοις 
τὸν θεὸν ἐδυσώπει, καὶ εἰς βοήθειαν αὐτὸν ἐπεχαλεῖτο 
«o0 γέροντος. Οὐ παρεῖδεν οὖν αὐτὸν ὀδυρόμενον ὁ 
ἀγαθός  χρηστὸς Υάρ ἔστι τοῖς ὑπομένουσιν αὖ- 
τὸν (27) ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως (38), xaX γινώσκων τοὺς 
εὐλαδουμένους αὐτόν, ὃς καὶ τῷ vé δι ὁράματος 


veni per nocturnum visum omnia declarat, roburquo D νυχτερινοῦ πάντα γνωρίζει, xat ἰσχὺν αὐτῷ ἐντίθησι, 


ipsi addit, atque ad pietatis certamen euin confirmat, 
Experrectus itaque cor suum paulo ante mosstitia ac 


xai εἰς «bv τῆς εὐσεθείας παραθαῤῥύνει ἀγῶνα. 
Ἔξυπνος δὲ γενόμενος, χαρᾶς τε πλήρη xal θάρσους 


(25) C, τάχος. Notae formulze, ὡς τἆχος, ὅσον τάχος, ἓν τάχει. Minus obvia τάχος et τὸ τάχος, minus etiam 


obvia ἓν τάχει τινί, qu: est in Ajace 844 ; ἸἉλλ' ἀρχτέον τ 
τιν] Malim locum sic strui : ἀλλ) ἀρχτέον tw τὸ πρᾶγμα ab 


πρᾶγμα σὺν τάχει τινί. Sed quam friget illud 
ν τάχει. Noverunt qui poetas legunt quam 


sepe « loquente τις de se ipso usurpetur. In Ajace Chorus de se v. 240 : ὥρα τιν Ίδη κάρα χαλύμμασι 
ι 


χρυφάµενον ποδοῖν κλοπὰν & έσθαι' vide ibi Brunck. Ajax dese v. 096: ποῖ τις οὖν φύγῃ; 
ixerit igitur ἀρχτέον τινὶ Ajax de se; « alicui est incipiendum », pre « inci- 


phocles £v τάχει ibid. 795. 


habet So- 


piendum est mihi. » Prodesse poterit haec observatio alii ejusdem traguedie loco. Minerva Ajacem e ten- 


torio evocat ; quem qui metuit Ulysses, TI δρᾶς, 


Ἀθάνα: ait v. 74 : Μηδαμῶς σφ᾿ ἔξω χάλει Mb πρ 


r4 ἀλλ᾽ ἔνδον ἀρχείτω µένων. linperativus ἀρχείτω non est omnino nitidus. Glossa, quam legi in codice 
Α, ἀρχέτόν στι, ad veram me ducere videtur scripturam, scilicet ἀρχεῖ τῳ, « alicui satis est », 
pro « mihi satis est, » Quod Ulysses mox iisdem ferme verbis iterat : Ἐμοὶ μὲν ἀρχεῖ τοῦτον ἐν δόµοις 


μένειν. 
26) Α sine τῶν. C sine má . 
(os Psal. cxuiv, 9. σον 
(28) Conf. psal. xix, 4. 











1073 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1074 


καὶ φωτὸς γλυκυτάτον, την πρὸ μικροῦ λυπσυµένην Α dofore. profligatum, lotti. et fiducia suavissimoque 


αὐτοῦ καὶ ἀλγοῦσαν εὑρίσχει χαρδίαν. Ὁ δὲ βασι- 
λεὺς, οὕτω ταῦτα δράσας καὶ οὕτω διανοπθεὶς, ἔχαιρε, 
χαλῶς διασχέκτεσθαι οἱόμενος, καὶ τῷ Αραχῇ 
µεγίστην ἁπονέμων τὴν χάριν ἀλλ 900 ἑφεύσατο 
ἡ ἀδιχία ἑαυτῇ, τὸ τοῦ θείου φάναι Aavtó (39), xat ἡ 
δικαιοσύνη νικᾷ τὴν ἀνομίαν (50), τέλεον αὐτὴν 
χαταδαλοῦσα καὶ τὸ µνηµόσυνον αὐτῆς ἀπολέσασα 
μετ) Ίχου (91), ὡς ἓν τοῖς Eie δηλώσειεν ὁ λόγος. 


Μετὰ γοῦν δύο ημέρας, ὁ βασιλεὺς παραγίνεται 
πρὸς τὸ τοῦ υἱοῦ παλάτιον. Καὶ, τούτου εἰς ὑπάντησιν 
ἐξελθόντος, οὖχκ Ἱσπάσατο συνήθως ὁ πατἠρ' ἀλλ", 
ἀχθομένῳφ ὥσπερ xal ὀργιζομένῳ ἑοιχὼς, εἰσελθὼν 


lemine perfusum reperit, Rex autem his iia 
gostis, atque inita hujusmodi cogitatiene, gaudobet, 


: praeclara consideratione se uti. existimans, amplissi« 


mamque Áraebi gratiam babens. Verum, ut divini 
Davidis verbis utar, mentita est iniquitas sibi (Psal. 
XXIX), a'que justitia adversus iniquitatem paltuam 
|ulit, prorsus videlicet eam sternens ac dejiciens, 
periitque memoria ejus cum sonitu (Βιαί. 1x)! 
quemadmodum sermonis progressu a nobis ostea- 
detur). 

Biduo quippe post rex ad filii palatium accessit , 
eoque ipsi obviam prodeunte, pater eam suo more 
mioime osculatus est, verum, indignanti atque irato 
sunilis , in regium cubiculum ingressus ; Imasto vultu 


ἐν τῷ βασιλικῷ κοιτῶνε, σχυθρωπάζων ἐκαθέσθη. B consedit. Ac deinde accito filio, his ad eum verbis 


Εἴτα, τὸν υἱὸν προσχαλεσάµενος, ἔφη (03). Τίς 1 
διηχοῦσά µου τὰς ἀχοὰς φήμη, τέχνον, xat ἀθυμίαις 
µου τὴν duyhv xatatíxouca; οὐδένα γὰρ τῶν ἀν- 
θρώπων τοσαύτης ἐμπιπλᾶσθαι χαρᾶς ποτε οἶμαι 
ἐπὶ τέχνου γεννήσει, ὅσης ἐγὼ ἐπὶ σοὶ µετέσχον θυ- 
µηδίας οὐδ' αὉ πάλιν λυπηθῆναί τινα καὶ χαχῶς 
παρὰ παιδὺς διατεθῆναι δοχῶ, ὡς σύ µε νῦν διέθηκας 
χαὶ τὴν ἐμὴν 907 Ἱτίμασας noXiv, τὸ φῶς τε 
περιῆρας τῶν ὀφθαλμῶν µου xal τὴν τῶν ἐμῶν νεύ- 
ρων ἐξέχοψας ἰσχύν ' φόδος γὰρ ὃν ἐφοδούμην περὶ 
αοῦ ἡλθέ uot, χαὶ ὃν ἑδεδοίχειν συνἠντησέ noi (65). 
Καὶ γέγονας τῶν ἐχθρῶν µου ἐπίχαρμα (24) γαὶ τῶν 
ὑπεναντίων µου χατάγελως. ᾽Απαιδεύτῳ φρενὶ xal 
νηπιώδει γνώµῃ τοῖς τῶν ἁπατεώνων ῥήμασιν ἐξ- 
ακολουθήσας, χαὶ «hv βουλὴν τῶν καχοφρόνων τῆς 
ἐμῆς προχρίνας βουλῆς, xal τῶν ἡμετέρων θεῶν cb 
σέδας χαταλιπὼν, ἀλλοτρίῳ ἑλάτρευσας θεῷ. "Iva 
τί, τέχνον, ταῦτα πεποίηκας ; xat ὃν ἤλπιζον ἓν πάσῃ 
ἑχτρέφειν ἀσφαλείᾳ χαὶ τοῦ γήρως ἔχειν βακτη- 
plav (35) xaX ἰσχὺν, διάδοχὀν τε ἄριστον χαταλιµ- 
πάνειν τῆς βασιλείας, τὰ τῶν ἐχθρῶν οὐχ ἠδέσθης 
καὶ πολεµίων ἑνδείξασθαι εἰς ἐμέ; οὐχ ἔδει σε ἐμοὶ 
μᾶλλον πείθεσθαι καὶ τοῖς ἐμοῖς ἔπεσθαι δόγµασιν, 
Ἡ τοῦ δολίου xal σαπροῦ γέροντος εἴχειν ταῖς φληνά-. 
φοις µωρολοχγίαις, τοῦ πιχράν σοι ἀντὶ τῆς Υλν- 
χείας ὑποθεμένου ζωὴν , xal ἀντὶ τῆς ποθεινοτάτης 
τρυφῆς τὴν σχληρὰν χαὶ τραχεῖαν ὀδεύειν ὁδὸν (56), 


(29) Psal. xxvi, 12. mE 
(50) Cf. n Epistola ad Corinthios, vi, 14. 


uiitur : Fili , quanam htec fama est, qua ad aures 
meas perineavit , animumque meum morore eonfi- 
cit? neque enim existimo ullum unquam hoininem 
ob filii ortum tanto gaudio perfusum fuisse » quantam 
ego (ua causa voluptatem percepi ; nee rursum ul- 
lum unquam tantum moeroris ex filio contraxisse 
eredo, quantum nunc ex te contraxi. Meam enim 
canitiem dedecore affecisti, ac lucem oculorum meo- 
rum abstolisti, nervorumque meorum robur exci- 
disti. Timor enim, quem tua causa timebam, eve- 
nit mihi: et quod verebar, accidit mihi, Faetusque 
sum tiostibus meis in ludibrium, et in risum adver- 
sariis meis (Job. in). Stulta mente ac. puerili animo 
imposiorum verbis üdem sdhibuisti, atque impro- 
borum et malevolorum hominum consilium consilio 
meo antiquius habens, ac deorum nostrorum cyulium 
relinquens , ad alieni Dei cultum te contulisti. Quid- 
pam tibi, filli, in mentem venit, ut bec faceres ; ae 
lu, quem in omni securitate alere me sperabam, 
quemque senectutis mes? baculum ac robur habi- 
turum optimumque regni mei successorem relictu- 
rum me existimsbam, inimici atque hostilis in me 
animi argumentum exhibere minime dubitares? 
ΑΝ non consentaneum erat ut mihi potius pare- 
re8, meaque secrela sequereris, quam versipellis 
2c putidi senis nugis stultisque sermonibus cederes, 
qui tibi hoc in animum immisit, ut pro dulci vita 


51) Psal. 1x, 6 : ἀπώλετο τὸ μνημόσυνον αὐτῶν μετ Ίχου. MEE 
52) Lemma metricum in Α Me 'A6evhp πρὸς VN Ἰωάσαφ. Valde ineptus versificator librarius ille 


fuit, et ejus numeratas syllabas, quas jam subinde omisi, omnino deinceps omittam. Qui descripsit eodi- 
cem 3017, librarius versus etiam faciebat, sed malos minus. Ad Libanii locum (t. i, p. 460), dicentis Ju- 
liano συνοιχεῖν θεοὺς xat δαίμονας, adscripsit animose ; Καλῶς συνοιχεῖν δαίµρνας τούτῳ λέχεις’ Καὶ δαί- 
postv αὖθίς Ye τοῦτον συμμένειν Μετὰ τελευτὴν τὸν τρισάθλιον vósv Σατὰν γὰρ ἑσχεύασε τὴν ψυχἣν δόµον, 
Αποιχον αὐτῆς Χριστὸν ἐργασάμενος. Et librarius codicis 1090, descriptis Libanii impiissimis verbis (vid. 
t. 1, p. 509, 10), erupit in haec metrica convicia : Ziya, βέδηλε, σχαιὸν ἑχπτύσσων ὕθλον᾽ Ληρεῖς, φλναρεῖς, 
φληναφεῖς, µαταιόφρον. Àd eumdem locum librarius codicis 5025 vulgari oratione non vulgarem indigna- 
tionem effudit : Οὐαέ σοι, ἁλιτήριε καὶ ἀσεδέστατε οἴα ae χόλασις xaY πυρὸς Ὑέεννα δικα΄ως διαδέξεται 

(33) Job 11, 25 : Φόδος γὰρ ὃν ἑφρόντισα ἢλθέ uot... Auctorem monachum, non Abeneren, illa biblica 
eruditio decet, Id mendi uon semel jam animadverti, de quo deinceps silebo. 

(54) Sirach. xvin, 21 : Ποιήσει σε ἐπίχαρμα τῶν ἐχθρῶν σου. Cf. ei Exod. xxxi, 25. 

ee Photius epist. 109 : Της παιδείας 3) χκτῆσις τῷ Υεγηραχότι χρατίστη γίνεται βίου βαχτηρἰα. Theodo- 
retus De Provid. viui, pag. 258: Μήτε τὸ γῆρας οἰχτείραντες καθάπερ vw βαχτηρίᾳ τῷ vé σχηπτόµενον. 
Euimathius ii, pag. 93 : Σὲ Υήρως ἔχει βακτηρίἰαν. Ct. Gregor. Naz. orat. 41, 672, et quae scripsi ad Ni- 


cetam Eugenianum pag. 584. 
(56) C ine ὁδεύειν. Notissimas formulz ὁδὸν ὁδεύειν, πόνον πονεῖν, λόγον λένειν ac sexcenta alis - vide 


|» pocration : Βομόυλιὸς 


1015 

acerbam susciperes , ae pro suavissimis 
ram illam et asperam viom, quam Marise filius te- 
nere admonet, ingredereris? An non sutem eliam 
summorum deorum iram pertimescis , ne fulmine te 
feriant, aut tonitruo iuterimant, propterea quod 
repudiatis ao pro nihilo babitis iis qui nos tot taniis- 
que beneficiis affecerunt, ac regio diademate orna- 
runt , gentesque namerosissimas ditioni nosirze atque 
imperio subjecerunt , ac denique ut precum mearum 
et orationum opera gignereris , ac dulcissime hujus 
lucis particeps fieres, preter spem effecerunt, ei qui 
cruci affisus est arctissime te conjunxisti , inanibus 
videlicet ipsius cultorum promissis deceptus, qui 
uova quzdam ssecula confingunt, mortuorumque 
co m resurrectionem nogantur, aliaque sexcenta, 
utstolidis bominibus fucum faciant, introducunt? 
Verum nunc saltem, charissime fili, si quid mihi patri 
tuoobtemperandum putas, prolixishis nugislongum 
valere jussis, benignis diis, quzso, sacrifica, atque 
ees plurimis victimis ei sacrificiis placare studeamus, 
uterrati veniam ab ipsis impetres, siquidem banc 
vim illi habent, ut «t beneficiis et suppliciis afficere 
possint. Ac nos eorum qua diximus exemplum tibi 
sumus, qui ipsorum beneflcio ad hoc imperium per- 
venimus, atque banc ipsis beneficii vicem rependi- 


ADDENDA. 
deliciis du- A 4v 908 5 τῆς Μαρίας Υἱὸς ἰέναι αῥστρέπεται, «i 


1076 


Bibotxag δὲ τῶν µεγίστων θεῶν τὴν ὀργὴν, ph xe- 
ραννῷ σε βαλοῦσιν, 1| σχηπτῷ θανατώσουσιν . 1 
χάσµατι γῆς χαταποντίσουσιν, &v0' ὧν τοὺς τοσαυτα 
ἡμᾶς εὐηργετηνότας xat διαδήµατι βασιλείας xzta- 
κοσµῄήσαντας (57), καὶ ἔθνη πολνάνθρωπα ὑποτάξαν- 
τας, καὶ σὲ παρ ἑλπίδα δι’ εὐχῆς ἐμῆς χαὶ δεήσεως 
γεννηθῆναι καὶ τοῦ γλυχυτάτου µετέχειν φωτὸς τού- 
φου παρασχευάσαντας, παρωσάμενος xa ἑξουθενήσας, 
τῷ ἑσταυρωμένῳ προσεχολλήθης , ταῖς µαταίαις ἐλ- 
πίσι τῶν αὐτοῦ θεραπόντων φεναχισθεὶς, Χαινους 
τινας μυθολογούντων αἰῶνας xal νεχρῶν σωμάτων 
ἀνάστασιν ληρούντων, καὶ ἄλλα µνρία πρὸς ἁπάτην 
τῶν ἀνοήτων παρεισαγόντων ; Αλλά v6 vov, φίλτατε 
vit, ef τί µοι πείθῃ τῷ πατρὶ, μαχρὰν τοῖς μακροῖς 


B τούτοις λήροις χαίρειν εἰπὼν (58), θύσον προσελθὼν 


«oie εὐμενέσι θεοῖς, 309 ἑχατόμδαις τε αὐτοὺς xal 
σπονδαῖς ἐχμειλιξώμεθα, ἵνα συγγνώµην σοι του 
πταίσµατος παράσχοιντο' δυνατοὶ γάρ εἶσι χαὶ 
ἰσχύοντες εὐεργετεῖν τε xal τιμωρεῖσθαι. Kal σοι 
«παράδειγµα τῶν λεγομένων , ἡμεῖς οἱ δι αὐτῶν εἰς 
ταύτην τὴν ἀρχὴν προελθόντες, xal χάριτας αὐτοῖς 
tfj; εὐεργεσίας, τάς τε πρὸς τοὺς σεδοµένους "uis 
καὶ τὰς πρὸς τοὺς μὴ πειθοµένους αὐτοῖς θύε 
κολάσεις, παρέχοντες. 


mus, ut et eorum cultoribus honorem tribuamus, et eos qui adduci nequeunt ut ipsis sacrificent, sup- 


plieiis excruciemus.- 

Molies igitur hujusmodi nugas commemorante 
rege, ac nostra quidem dogmata suggillante et tra- 
ducente, idolorum) autem eultum laudibus οἱ eneo- 
miis prosequente, divinissimus juvenis rem eo loco 
esse yidens, ut non jam angulum et latebras, ve- 
rum candelabrum potius ac speculum desideraret 
(Matth. v), quo omnibus in perspicuo esset, libertate 
ac fiducia plenus, ad hunc modum locutus est : 

' Quod a me factum est, o here, haudquaquam 


Πολλὰς οὖν τοιαύτας βαττολογίας τοῦ βασιλέως 
διεξελθόντος, τὰ μὲν ἡμέτερα διαχωμῳδοῦντος (59) 


C καὶ διαθάλλοντος, τὰ τῶν εἰδώλων δὲ ἐγχωμιάζοντος 


χαὶ ἐπαινοῦντος, ἰδὼν ὁ θειότατος νεανίας ὡς οὐχ ἔτι 
δεῖται τὸ πρᾶγμα γωνίας καὶ ἐπιχρύψεως, ἀλλὰ Ἂν- 
χνίας xai περιωπῆς μᾶλλον ὥστε φανερὸν ἅπασι 
Χαταστῆναι, παῤῥησίας καὶ θάρσους ὑποπλησθεὶς, 
ἔφη ᾿ 

"OQ pot πέπραχται, δέσποτα, οὐχ. ἂν ἀρνηθείην. Ὦ 





pot. ad Nicetam Eugen. p. 254, et G. J. Dekker. ad Odysseam Parvam, lihrum xntilissimum, pag. 5. Βγ- 
, «ov παραπλήσιον µελίττῃ, ὠνομασμένον ἀπὸ τοῦ βόµθου. Cod. 9552 : B. ζῶόν tovt 
παρ. µελ., Qv. à. τ. βόµδου ὃν ἐχεῖνο βομδεῖ, — Et jore jungi de ὁδ., pro τρ. ὁδεύεσθαι, 

($7) C, χοσµήσαντας, absente male propositione. Eneas Gaz. Theophr. p. 26 : Ἔμελλε γὰρ ἑξαπατᾷν 
«ai χολαχεύειν, αὶ ὀξέως πρὸς ἁπάτας ἐξάγειν τὸν πεσόντα. Codex 461 : Ημελλε y. ἐξ. x. χολ. x. ὀξέως 
«bv προσπεσόντα θηρεύειν. Erit etlam cum edita lectione recipiendum προσπεσόντα. 

(58) De locutione χαίρειν &dv, vel εἰπεῖν, vide quse monui Notit, Mss. t, Xl, II, p. 28. sellos De d:e- 
mon. p. 14 : Oi δὲ χαίρειν ἑαυτῶν δεσπάτην ἑάσαντες, θεὸν αὐτοῦ χεχειροτονήκασι τὸν Ev τοῖς χτίσµασιν 
ἀτιμότερον. Melius codex 4510 : Οἱ δὲ y. τὸν ἑαυτῶν θεὸν xal δεσπ. Symeon Sethi de Ichnel. p. 154 : Ἐπὶ 
τοῦτο Yàp οἶμαι xai τοὺς ἀσκοῦντας χαίρειν, εἰπόντας' τοῦ τοῖς ἀνθρώποις συνδιαιτᾶσθαι ἀσφαλέστερον τὸ 
τὰς ἑρήμους διώχειν. Verba ἁσφ. τὸ luerunt addlta a Starkio, qui sic vertit : « atque id esse puto quod 
ereuitz? gaudent cum dicunt : prestare loca sola sectari, quam iu hominum consortio vitam agere. » Puto 
Starkium pessime rem e isse, seribique oportuisse : Ἐπὶ τούτῳ Y&p o. x. τ. ἁσχοῦντας, χαίρειν εἰπόντας 
τῷ τοῖς ἀνθρ. συνδιαιτᾶσθαι, τὰς £p. 0. Verterimque : « propterea enim puto eremitas, valedicentes homi- 
num consortio, loca sola sectari.» Alium,locum promam, mala additione & Starkio corruptum. In narratione 
de lupo avaro, quz exstat et apud Fontainium viu, F. 27, Starkius sic scripsit p. 208, additis verbis, τόξου 
θέλων : ἀφάμενος τοῦ τόξου, θέλων ταύτην χαταφαγεῖν, ἀπεπήδησε τὸ βέλος xal ἔτρωσεν αὐτοῦ τὴν xap- 
δίαν. Bene se habent codicis verba, ἀφάμενος τοῦ ταύτην χαταφαγεῖν * scilicel, subaudito ἕνεχα, « arcum 
tangens ut illam chordam comederet. 1 Quid vel ipsi Starkio, homini, ut videtur, non egregie linguz 
grace perito, notius illa ellipsi, quam statim habuit el recte cepit : "Ἠπλωσεν αὐτὸ ἓν τῷ ἡλίῳ τοῦ £n- 
ραᾳνθῆναι. Notetur et aliud additanientuim ρ. 254, in narratione de mure et dama, quam Fontainius ele- 
gantissime tractavit xi, F. 15: Ὁ δὲ μῦς, Ἐμοὶ δοχεῖ, ἔφη, συµφέρειν σε τὴν δαρχάδα... ὡς vexpáv... πε- 
πτωχέναι, xal ἐπιμαρτνρῆσαί σοι τὴν νέχρωσιν τὸν xópaxa, ἐν τῷ ἐπικαθεσθήναι σοι. Male inseruit Sur- 
kius £v τῷ. Si quid fuerit addendum, velim τὸ poni aute. τὸν xóp. ' 

(59) C, χωμῳδοῦντος sine priepositione, et sic infra pag. 219. Theano Nicostrata : Ἔνια δὲ ἁμαρτήματα, 
φίλη, ἑλεγχόμενα μὲν ἐρεθίζεται, σιωπώµενα δὲ παύεται μᾶλλον. Nou incommode codex Mazarin. Α 87 : 
ἀνερεθίζεται. In lemmate ejusdem. femin:e ad Callistonem epistole, quod sic vulgo conceptum legitur, 
περὶ θεραπαινῶν προστασίας νουθετιχἠ, ille codex habet, quod ob vocis raritatem non. uegligendua est, 
ὑπηνουθετιχή. 


10T1 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1078 


σχότος ἐξέφνγον, τῷ φωτὶ προσδραμών"' καὶ τὴν πλά- À inficias iverim. Tenebris enim fuga relictis, ad la 


νην ἀπέλιπον, τῇ ἀληθείᾳ οἶχειωθείς * xat, τοῖς δαίµο” 
ow Φ 10 ἁποταξάμενος, Χριστῷ συνεταξάµην (40), 
«ῷ τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὺὸς Yi xoi Λόγῳ, οὗ τῷ ῥή- 
pact παρήχθη τὸ πᾶν Ex μὴ ὄντων, ὃς καὶ, τὸν ἄνθρω- 
πον ἐκ χοὺς διαπλάσας, ζωτιχὴν ἐνεφύσησε πνοὴν, àv 
παραδείσῳ τε (41) τῆς τρυφῆς ἔθετο διαιτᾶσθαι, 
παραθάντα δὲ τὴν ἐντολὴν αὐτοῦ xal τῷ θανάτῳ 
ὑπόδιχον γενόµενον, τῇ ἑξουσίᾳ τε τοῦ δεινοῦ χοσµο- 
κράτορος (43) ὑπαχθέντα, οὐχ Ἀτέστη πάντα ποιῶν 
πρὸς τὴν ἀρχαίαν βουλόμενος ἐπαναγαχεῖν τιμήν. 
Au αὐτὸς ὁ πάσης τῆς χτίσεως ποιητὴς, καὶ τοῦ 
ἡμετέρου Ὑένους δημιουργὸς, ἄνθρωπος ἐγένετο δι᾽ 
ἡμᾶς χαὶ ἐπὶ γῆς ἐλθὼν ix Παρθένου ἁγίας τοῖς 
ἀνθρώποις συνανεστρέφετο (45), καὶ ὑπὲρ ἡμῶν 
τῶν ἁγνωμόνων οἰχετῶν ὁ Δεσπότης θάνατον κατ. 
εδέξατο xal θάνατον τὸν διὰ σταυροῦ (44), ὅπως 
λυθῇ τῆς ἁμαρτίας t) τυραννὶς, ὅπως f) προτέρα xa- 
ταδίχη ἀναιρεθῇ, ὅπως ἀνοιγῶσι πάλιν ἡμῖν αἱ οὖρα- 
νοῦ πύλαι. Ἐκεῖ γὰρ τὴν φύσιν ἡμῶν ἀνήγαγε xai 
ἐπὶ θρόνου δόξης χεχάθιχε, βασιλείαν τε τὴν ἀτελεύ- 
τητον ἐδωρήσατο 111 τοῖς αὑτὸν ἀγαπῶσι καὶ ἀγαθὰ 
τὰ χρείττονα xal λόγου xai ἀχοῆς. Αὐτὸς Υάρ ἐστιν ὁ 
χραταιὸς xai μόνος δυνάστης (45), ὁ Βασιλεὺς τῶν 
βασιλευόντων xal Κύριος τῶν χυριευόντων (46), o0 
*$ χράτος ἅμαχον καὶ dj δυναστεία ἀνείχαστος, ὁ 
μόνος ἅχιος xaX ἓν ἁγίοις ἀναπανόμενος, ὁ σὺν Πα- 
τρὶ xal ἁγίῳ Πνεύματι δοξαξόµενος, εἰς ἃ βεδάπτι- 
σµαι. Καὶ ὁμολογῶ, δοξάζω τε xal προσχυνῶ ἕνα 
8:5y ἐν τριοὶν ὑποστάσεσιν ὁμοούσιόν τε xal ἀσύγ- 
χυτον, ἄχτιστόν τε xal ἀθάνατον, αἰώνιον, ἄπειρον, 
ἀπεριόριστον, ἀσώματον, ἁπαθῆη, ἄτρεπτον, ἀναλλοίω- 
τον (47), ἀόριστον, πηγὴν ἁγαθότητος xa διχαιο- 
σύνης χαὶ φωτὸς ἁῑδίου, πάντων κτισμάτων ὁρατῶν 
τε χαὶ ἀοράτων ποιητὴην, συνἐχοντά τε πάντα καὶ 
συντηροῦντα, πάντων προνοούμενον, χκρατοῦντά τε 
πάντων χαὶ βασιλεύοντα. Οὔτε γὰρ ἑτένετό τι τῶν 
ὄντων χωρὶς αὐτοῦ (48), οὔτε τῆς αὐτοῦ προνοῖας 
ἄνευ συνίστασθαί τι δύναται * αὐτὸς γάρ ἐστι πάν- 
των fj Coh, πάντων f σύστασις, πάντων 6 φωτισμὸς, 
ὅλος γλυχασμὸς xol ἐπιθυμία ἀχόρεστος, xal πάντων 
τῶν ἑἐφετῶν τὸ ἀχρότατον, Τὸ χαταλιπεῖν οὖν τὸν 
οὕτως ἀγαθὸν, οὕτω σοφὸν, οὕτω δυνατὸν θεὸν, xal 
δαίµοσιν ἀχαθάρτοις, δημιουργοῖς πάντων τῶν παθῶν, 


cem accurri, ac relicto errore ad veritatem me ad- 
jJunxi : nuntioque d:emonibus remisso, ad Christi 
ordines me contuli , qui Dei Patris Filius ac Verbum 
est , cujusque verbo omnia ex nihilo in ortum pro 
ducta sunt, quique efficto e terra bomine vitalem 
ipsi spmtum insufflavit, eumque ip voluptatis para- 
diso, ut illic degeret, collocavit. Cumque ipsius 
mandatum violasset, mortique proinde obnoxium se 
reddidisset, atque horrendi mundi prineipis pote. 
stati subjecisset , non tamen omnia facere dessitit, 
quo eum ad pristinam dignitatem revocaret. Ac pro- 
pterea ille rerum omnium conditarum effector, ge- 
nerisque nostri architectus, nostra causa homo ef- 
fectus est, atque in terram veniens, et e sancta 


B Virgine nascens, cum bominibus consaetudinem 


babvit ( Baruch. i). Ac pro nobis ingratis servis 
Dominus mortem subiit, et quidem mortem crucis 
( Philip. n ) , ut videlicet peccati tyrannis de medio 
tolleretur, priorque condemnatio deleretur, ac coeli 
porte nobis rursum paterent, Nam illuc naturora 
nostram evexit, atque in gloriz throno collo- 
cavit , regnumque finis expers, iis qui ipsias amore 
proediti sunt , donavit, bonaque omni sermone atque 
auditu prestantiora ( J Cor. n). Ipse enim est fortis 
ille, ac solus potens, Rex regum et Dominus domi- 
nantium ( Apoc. xix ), cujus robur invictum est , et 
potentia ejusmodi quz: omnem ingenii conjecturam 
excedat ; qui solus sanctus est , et in sanetis requies- 
cens ; qui cum Patre et Spiritu sancto glorificatur ; 
in quorum nomine beptizatus sum, et quos confi- 
teor, celebro atque adoro, unum Deum in tribus 
personis, consubstantialem , sc confusionis exper- 
tem, increatum , immortalem , sempiternuin , infini- 
tum , ab omni cireumscriptione remotum, corpore 
vacantem , a perturbauonibus et mutatione atque 
conversione alienum , omni termino carentem, bo- 
nitatis et justitiss ac sempiternae lucis fontem,' rerum 
omnium conditarum, tam qus cerni possunt quam 
quae oculorum sensum fugiunt , effectorem, atque 
omnia continentem et conservantem , omhibus pro- 
spicientem, atque in omnia regnum et imperium ob- 
tinentem. Neque enim sine ipso res ulla facta est , 
nec sine ipsius providentia quidquam conflari ac 


λατρεῦσαι, ξοάνοις τε' χωφοῖς xal ἁλάλοις σέδας D consistere potest. ]pse siquidem est omnium vita, 


ἀπονεῖμαι, τοῖς µήτε οὖσί τι μήτε Eaopévotc, πόσης 
οὐχ ἂν εἵἴη πέρα ἀνοίας (49) xat παραφροσύνης;, Πότε 


omnium cosgmentatio, omnium illuminatio, totus 
dulcedo, ac totus sine ulla saturitate desiJerabilis 


(40) Gregorius Naz. orat. 17, p. 275 : Χριστῷ συνεταξάµην. 


(1) C, δέ. Choricius in. Procop. $ 10 : 
| πολλή. Melius codex 2967, πλάτανός τε. 


Όπου χαρίεντα xal διαφανῆ καὶ πότιµα νάµατα, πλάτανος δὲ 


(42) Conf. p. 15, n. 45. — A sine δεινοῦ, Eo facilius voces omittuntur a describentibus, quo sunt ad 
ipsum sensum minus necessarie. Choricius in Summ. $ 24 : Οἴχοι μὲν fv &ya06;. Codex 5087, àvijp & ya- 
θός. Moschopulus II. cy. p. 149 : Πόῤῥωθεν, πόσωθεν, χύχλωθεν. Repone e cod. 2599 : πόῤῥ. πρόσωύεν, 


ὀπίσωθεν, xuxà. 


(43) Baruch. in, 37 : Μετὰ τοῦτο ἐπὶ τῆς γῆς ὤφθ 
yos ὑπήχοος µ 


(44) Epist. ad Philipp. s, 8: Γενό 
(45) Psal. xxu 8 : Κύριος η χαὶ δυνατός. 
46) 1 Epist, ad Tim. vt, 45. Cf. Apocal. xix, 16. 
us CI. pag. 146, n. 43. 


καὶ ἓν τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη.᾽ 
χρι θανάτου, θανάτου δὲ αταυροῦ. 


(48) Joann. 1, 5: Πάντα δι’ αὑτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὑτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ véyovsv. 
(49) A, εἴηπερ ἀνοίας. Meminit discipulus verborum que a doctore suo audivera:, Confer pag. T9. 


1079 


ADDENDA. 


1080 


(Cant v ), omniumque rerum expetendarum suin- ἃ 2212 γὰρ ἠχούσθη τιςλαλιὰ 1 λόγος παρ᾽ αὐτῶν ; πότε 


mus vertex. Quocirca D. um hunc , quia tanta boni- 
tate ac potentia przditus est, relinquere, atque im- 
purus d:emones vitiorumque omnium architectos co- 
lere, surdisque ac mutis statuis, quie nec aliquid 
sunt nec erunt, cultum ac veuerationem tribuere , 
cujus tandem, o pater, stullitite ac dementiz fuerit? 


. Eequando enim' vox ab ipsis audita est ? Ecquando, 


vel exiguum iis, qui preces ad ipsos adhibebant, 
dederunt? Ecquando ambularunt , aut sensum ullum 
acceperunt ? Nam neque bi qui stabant sessionis un- 
quam meminerunt, nec qui sedebant stantes unquam 
visi sunt. Horumturpitudinem ac fetorem etstuporem, 
atque etiam daemonum in ipsis operantium, ac per 
ipsos imposturam vobis facientium, inürmitatem at- 
que imbecillitatem, cum a viro sancto intellexissem, 
eorumque improbitatem rejecissein, ac perfecto odio 
insectatus fuissem, ad Deum vivum ac verum me 
adjunxi, ipsique ad extremum usque vitz spiritum 
serviam, quo etiam in ipsius manus spiritus meus 
veniat. Cum igitur tanta bona, quaque nulla oratione 


explicari possint, mihi occurrissent , gaudebam qui- 
cem me improborum dzmonum servitute liberatum, 
atque ab horrenda captivitate revocatum, ac Domi- 
nici vultus lumine ( Psal. iv ) collustratum esse : il- 
lud autem me angebat , animumque meum di-trabe- 
hat, quod tu, dominus ac pater meus, hujusmodi 
beneficiorum minime particeps esses. Verum animi 
tui in sententia tua pertinaciam metuens , mororem 


meum pectore premebam , quod tibi stomachum mo- C 


vere minime vellem. Deum autem orare atque obsce- 
crare non intermittetam, ut a longinquo exsilio, 
quod tibi ipsi accersivisti, cum pietaus fugitivus, 
vitiique omnis et impietatis minister effectus es, te 
revocaret. Quoniam autem tu ipse, o pater, res mea8 
in apertum protulisti, qua mea omnino sententia 
sit, audi : Pacta cum Deo meo inita non frangam ; 
non, inquam , per eum qui me pretioso cruore suo 
8 servitute vindicavit. Quamobrem, cum quid animi 
babeam tibi exploratum sit, negotium tibi ipsi faces- 
sere desine, a przclara confessione me deducere 
Bioliens. Nam quemadmodum si celum manu arri- 


κχἂν σμιχρὰν ἀπόκρισιν τοῖς εὐχομένοις αὐτοῖς ξεδώ- 


χασι; πότε περιεπάτησαν (50) f) αἴσθησίν τινα ἰδέ- 
favto; οὔτε γὰρ οἱ ἱστάμενοι ποτὲ χαθέδρας ἑμνή- 

σθησαν, οὔτε οἱ καθήµενοι ἀναστάντες ὤφθησαν. 
Τούτων τὸ εἰδεχθὲς xal δυσῶδες xal ἀναίσθητον, ἔτι 
δὲ καὶ τῶν ἐνεργούντων kv αὐτοῖς xal δι αὐτῶν ὑμᾶς 
ἁπατώντων δαιμόνων τὸ σαθρὺν xal ἀσθενὲς παρὰ 
ἀνδρὺς ἁγίου μαθὼν, xai τῆς αὑτῶν χακίας χατα- 
πτύσας, xal τέλειον μίσος µισήτας αὐτοὺς (51), τῷ 
ζῶντι xal ἀληθινῷ συνεταξάµην θεῷ' καὶ αὐτῷ 
δολεύσω µέχρι τελευταίας ἀναπνοῆς, ἵνα xat εἰς τὰς 
αὐτοῦ χεῖρας ἕλθοι µου τὸ πνεῦμα. Τῶν τοιούτων 
οὖν συναντησάντων pot ἀνεχδιηγήτων ἀγαθῶν, ἔχαι- 
pov μὲν τῆς δουλείας ἁπαλλαγεὶς τῶν πονηρῶν δαι- 

µόνων xai τῆς δεινῆς ἀνακληθεὶς αἰχμαλωσίας, xai 
τῷ Φφωτὶ περιλαμφθεὶς τοῦ προσώπου Κυρίου: 
ἠνιώμην δὲ καὶ τὴν φνχὴν ἐμεριζόμην, ὅτι μὴ xal 
αὐτὸς, ὁ δεαπότης µου xal πατὴρ, τῶν τοιούτων 
µετεῖχες εὐεργεσιῶν. ᾽Αλλὰ, δεδοιχώς σου τῆς γνώ- 
pns τὸ δυσπειθὲς, χατεῖχον ἓν ἑμαντῷ τὴν λύπην, μὴ 
παροργίσαι σε βουλόμενος, τὸν Θεὸν δὲ ἁπαύστως 
ἰχέτευον ἑλχῦσαί σε πρὸς ἑαυτὸν (52) xaX τῆς µα- 
κρᾶς ἀναχαλέσασθαι 3] 4 ἑξορίας c αὐτὸς προεξένη- 
σας σεαυτῷ, δραπέτης οἴμοι | τῆς εὐσεθείας γενόμενος 
xai χαχίας ὑπηρέτης πάσης xai ἀσεθείας. Ἐπεὶ δὲ 
αὑτὸς, à πἀτερ, εἰς ἐμφανὲς τὰ χατ᾽ ἐμὲ fj ya ves, τὸ 
πᾶν τῆς ἁμῆς ἄχουε γνώμης οὐ ψεύσομαι τὰς πρὸς 
Χριστόν µου συνθήχας, o0, μὰ τὸν ἐξαγοράσαντά µε 
τῆς δουλείας τῷ τιµίῳ αὐτοῦ αἵματι (50), x&v µνριά» 
χις µε δεῖ (54) ἀποθανεῖν ὑπὲρ αὐτοῦ, θανοῦμαι. Τὰ 
περὶ ἐμοῦ τοίνυν οὕτως εἰδὼς, µηχέτι χόπους σεαυ- 
τῷ πάρεχε (55), µεταπείθειν µε ἐπιχειρῶν τῆς χα- 
λῆς ὁμολογίας. Ὡς γάρ σοι τοῦ οὐρανοῦ ἐπιλαθέσθαι 
δόξαντι τῇ χειρὶ, 7) τὰ θαλάττια ξηρᾶναι πελάχη, 
ἄπραχτον ἂν τὸ ἐγχείρημα ἣν xoi ἀνήνυτον, οὕτω 
δὴ xai τοῦτο γίνωσχε εἶναι. Ἡ τοίνυν οὕτως, τῆς 
ἐμῆς ἀχοῦσας βουλῆς, τῷ Χριστῷ οἰχειώθητι, xai 
τῶν ὑπὲρ ἕννοιαν λήφῃ ἁγαθῶν (56), χοινωνοί τε 
ἀλλήλοις ἑσόμεθα, ὥσπερ τῆς φύσεως, οὕτω δἡ xai 
τῆς πίστεως (51): f| τῆς σῆς ἀποστήσομαι, 31 ἄ, εὖ 
ἴσθι, νυἱότητος, xai τῷ Θεῷ µου λατρεύσω χαθαρῷ 


pere, aut totum mare exsiccare in animum induxe- D συνειδότι. 


(50) Psal. cxni, 5, de idolis : Στόμα ἔχουσι καὶ οὐ λαλήσουαιν... πόδας ἔχουσι xal e) περιπατήῄσουσιν 
οὗ φωνῄαουσιν àv τῷ λάρυγχι αὑτῶν. Ci. Psal. cxxxiv, 16. 

91) Psal. exxxvin, 22 : τέλειον μῖσος ἐμίσουν αὑτούς. : 

52) C, παροργίσαι σε πρὸς ἑαυτόν. lufinitivorum παροργίσαι σε ἑλχῦσαί σε homcoteleuton lacunam pe- 
perit ; quod tieri amat, Eumathius ix, p. 235 : OU πιστευειν τοῖς γράµµασι οὐ συνεχωρούμην τοῖς πρἆγ- 


paot * 
τοῖς Υράμ 


μὲν γὰρ 5b.... Codex 2897 :... πράγµασι, καὶ τοῖς πράγµασι πιστεύειν ἐθέλων οὗ συνἐχωρούµην 
cv τὸ μεν v. δή... In optima versione p. 189, Bassus gallicis verbis lacunam explevit, qui 


greca in libro Vaticano legerat ac. diligenter sibi descripserat. Notandus et verborum color evangelicus. 
oannes enim νι, 44 : Οὐδεὶς Δύναται ἐλθεῖν πρός µε, ἐὰν μὴ ὁ Πατὴρ, ὁ πέμφας µε, ἑλχύση αὐτόν. 


E Conf, I Pe. 1, 19. 
(94 


AC, δεῖ, quod est forsan ab auctore ipso profectum. Ajj esset satis iusolitum; sic tom. ΠΠ, p. 411 


scripsi ἐνδῇ. In usu est 6£n. Weller tamen recepit ófj* vide Fisch. t. lll, p. 69, 4. 


55) Marc. xiv, 6 :τί αὑτῇ xónouc παρέχετε ; 


56) Sic cod. Deest forsan µετουσίαν. Cf. p. 222, 4. 


(97) C, ἀνήνντον οὕτω δὴ xat τῆς πίστεως mediis omissis, propter repetita verba οὕτω δή. Sic periit in 
Pselli De. dau. libello p. 50, 3, longus locus : xaX Βασίλειος δὲ ó θεῖος, ὁ τῶν ἀθεάτων ἑπόπτης... Lacuna 


non facile animadvertenda sic implebitur, duce codice 
τγούμενος τὸ bv "Haata ῥητὸν [x, 10] τὸ φάσκον, « Ὀλολύξατε, τὰ γλυπτά, » ταῦτά φησιν’ 
ονές τινες προσπτάντες παραχαθέζονται, τῆς ἀπὸ τῶν µιασµάτων ἡδονῆς ἁπολαύοντες " 


τοῦ ἀφανοῦς δαί 


1510: Καὶ ὁ μέγας Βασίλειος [' P. 58], ra 
tt tol, € οις ἐχ 


ὥσπερ Υὰρ τὰ λίχνα χυνίδρια περὶ τοὺς τόπους τῶν µακέλλων παρακαθέκηυτα: ἐν olg αἷμα καὶ) ἰχῶρες εἰ- 





1081 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1082 


ris, irritus atque inutilis tibi hie conatus fuerit, eodem modo hoc quoque irritum tibi fore persuade, 
Ac propterea, aut ipse consilio meo ohsequens, ad Christum te adjunge, ut bona ea quie cogitationera 
omnem superant percipias, sociique inter nos, ut nature, ita etiam fldei simus, aut a tus filietate, mibi 
crede, abscedam, puraque conscientia Deum meum colam. 


Ταὔτα οὖν πάντα ὡς Ίκουσεν ὁ βασιλεὺς, ὀξύτατα Α 


χινηθεὶς καὶ θυμῷ .ἀσχέτῳ χαταληφθεὶς (58), ὀργί- 
λως αὐτῷ ἑλάλει, xal πιχρῶς τοὺς ὀδόντας ἕδρυχε, 
µαινοµένῳ ἑοιχώς (59). Καὶ τίς, (nel, ὁ τοιούτων 
pot αἴτιος τῶν (60) xaxov, 7) αὐτὸς ἐγὼ, οὕτως σοι 
διατεθεὶς καὶ τοιαῦτα ἐπὶ σοὶ ἑργασάμενος ἃ οὐδεὶς 
πώποτε τῶν πατέρων πεποίηχε; Διό σου τῆς γνώμης 
*b σχολιὸν xai φιλόνειχον, δύναμιν τῇ ἑξουσίᾳ προσ- 
λαθόµενον, κατὰ τῆς ἐμῆς χεφαλῆς pavrval σε πε- 
ποίηχε. Δικαίως οὖν kv τῇ σῇ γεννήσει οἱ ἀστρολόγοι 
2185 δεινὸν εἶπον ἀποθήσεσθαί σε χαὶ παμπόνηρον 
ἄνδρα, ἁλαζόνα τε xai γονεῦσιν ἀπειθή. ᾽Αλλὰ νῦν, 
εἰ τὴν ἐμὴν ἀχυρώσεις βουλὴν χαὶ τῆς ἐμῆς ἁποστήσῃ 
νυἱότητος, ὡς ἐχθρός (61) σοι διατεθεὶς, ἑχεῖνα ποι]- 
σω σοι, ἅπερ οὐδὲ πολεμίοις τις ἑνεδείξατο. 

Αὖθις δὲ ἐκεῖνος, Tí, φησὶν, ὦ βασιλεῦ, εἰς ὀργὴν 
ἀνήφθης; ὅτι τοιούτων ἐγὼ ἠξίωμαι ἀγαθῶν, λελύ- 
πησαι; xal τίς ποτε πατὴρ ἐπὶ «fj εοῦ υἱοῦ εὐτυχίᾳ 
ἀχθόμενος ὡράθη; f πῶς πατὴρ ὁ τοιοῦτος, xal οὐχ 
ἐχθρὸς, λογισθείη (62); Οὐκσῦν οὐδὲ ἐγὼ τοῦ λοιποῦ 
πατέρα μού σε χαλέσω * ἀλλ ἀποστήσομαί σου, ὥσ- 
περ τις φεύγει ἀπὺ ὄφεως, εἰ Υνώσομαι φθονεῖν σε 
τὴν ἐμὴν σιωτηρίαν, εἰς ἀπώλειαν δὲ βιαίᾳ συνωθεῖν 
µε χειρί. El γὰρ βιάξειν µε καὶ τυραννεῖν θελήσειας. 
χαθὰ δὴ xat εἶπας, οὐδὲν ἄλλο χερδανεῖς, εὖ ἴσθι, fj 
τὸ ἀντὶ πατρὸς τύραννος xal φονεὺς χληθῆναι µόνον’ 


ἐπεὶ ῥᾷόν σοι ἀετοῦ ἴχνεσιν ὀφιχέσθαι (65) xaY κατ 


αὑτὸν «by ἀέρα διπτασθαι, f) τὴν ἐμὴν µεταπείσειν 
εἷς Χριστὸν πίστιν, χαὶ ἣν αὐτῷ ὡμολόγησα χαλον 
ὁμολοχίαν. ᾽Αλλὰ σύνες, ὦ πάτερ, xat, τὴν λήµην xax 
ἀχλὺν 3] ἁποτινάξας τῶν τοῦ vob; ὀμμάτων, ἀνά- 
6λεφον ἰδεῖν τὸ πᾶσι περιλάµπον τοῦ θεοῦ µου φῶς, 
xaY αὐτός ποτε περιλάµμφθητι τῷ γ)υχυτάτῳ τούτου 


llzc igitur omn;a ut rex audivit, impetenti furore 
confestim percitus, iracunde od. eum loquebatur, 
dentibusque furentis instar frendens, hia verbis usus 
est: Quisnam alius mibi tantorum malorum auctor 
est , ut ego ipse, qui te tanto amore complexus sun, 
eaque tua eausa feci , qua nullus unquam pater fe- 
cit? Qua etiam de causa mentis tu: perversitas ae 
pervicacia, ex licentia mea eolleciis viribus, ut ia 
meum caput insauires, fecit. Non abe re igitur in 
ortu tuo astrologi malum et improbum virum atque 
arrogantem , et adversus parentes contum»cem te 
fore dixerunt. At si nune, quoque commiseris ut cun- 
sil.uum meum frustra cadat, bostilem in te animum 
geram , atque ita te multabo, ut ne in bostes quidem 
5υ06 Lant2 δα τσ speeimen quisquam exhibeat. 


B Rursum autem ille : Quidnam est , o rex , cor ira- 


eundia iuflammeris, eoque nomine discrucieris , 
quod tanta bopa divinitus sim consecutus? Et quis 
unquam pater fi ii felicitate dolere atque angi visus 


est? Aut. quonam modo pater ille, ac non potius 
hostis vocandus sit? Quocirca nec ego posthac 
te patr&m appellabo, veram a te abscedam, non se- 
cus atque is qui serpentem fugit : siquidem te salut 
mer iuvldere, meque in exitium per vim impellere 
perspectum habuero. Nam si mihl vim afferre, ac 
tyrannice mecum agere velis , quemadmodum etiain 
dixisu , nihil aliud, mihi crede, biuc lucri facies, 
quam ut patris loco, tyrannus et carnifex appelleris, 
Quandoquidem facilius tibi fuerit aquila vestigia 
consequi , ae per ipsum aerem volare, quam tie de 
mea in Christum (ide ac prszclaro federe cum ipso 
inito deducere. Verum intellige, o pater, atque, ista 
oculorun mentis lippitadine et caligine discussa, 


σὺν, οὕτω καὶ τὰ λίγνα δαιμόνια, θηρώμενα τὴν ἀπὸ τῶν αἱμάτων xaY τῆς χνίσης τῶν θυσιῶν ἁπόλαυσιν, 
περὶ τοὺς βωμοὺς εἶλυται (codex εἴληται' edit. εἰλεῖται) xal τὰ ἀγάλματα αὐτοῖς ἀνακείμενα * τούτοις 
γάρ που καὶ Wr τὰ ἀέρινα αὐτῶν σώματα, εἴτε xal πύρινα, fj xal ἐξ ἀμφοτέρων τῶν στοιχείων 
μιχτά. Καὶ πάλιν 6 θεῖος Βασίλειος, ὁ τῶν ἀθεάτων... Fecerat librarius saltum ab uno Βασίλειος ad. αἱ 

terum, " 

(58) A. ληφθείς, "Eneas Gaz. Theophr. p. 26 : "Ap' οὐκ οὖν ἄμεινον ἣν ἀγαθοὺς ἀνάγκῃ γενέσθαι, 1] Deu 
Ocota; ὀνόματι ἐξεῖναι καχίαν αἱρεῖσθαι; Velim ἄρ᾽ οὖν οὐκ: et est οὖν οὐκ in. codice 461, qui exhibe: 
ἀναιρεῖσθαι, przpositione male sbuudante, et quam ultima vocis χαχίαν syllaba peperisse videtur. 

(59) Α sine µαιν. ἑοικώς' quibus, si periissent, sententia non foret pejor. Obiter utilissima ac neces- 
saria que perdidit verba restituam Psello. De dasmon. sic, edito p. 57 : μονάζοντι 0$ τινι περὶ Χεῤῥόνησον 
τὴν µέσην τῶν ποταμῶν ἀνέφερεν. Nibil istis inest sani, etsi ea potuerit vertere Morellus. Restituo e co- 
dice 1510 : pov. δ. τ. π. χ. την ὅμορον Ἑλλάδος ξυγγέγονα΄ Μάρχος ὄνομα τούτῳ Tiv, xai τὸ γένος ἐπὶ τὴν 

ἁσῃν.ο. 

(60) A sine τῶν. Menander Rhetor. p. 59: Χρῶνται δὲ τοιούτῳ τρόπῳ Παρμενίδης τε καὶ Ἐμπεδὀχλῆςα ΄ 
Codex 1741 : χαὶ yp. δὲ τῷ τοιούτῳ... ldem, hymnorum instituta divisione, qui sint mythici docet p. 91 s 
MouOixot δὲ, τοὺς μύθους ἔχοντες. Ibi codex, opportune addito articulo : µ. δὲ, οἱ τοὺς p. Ey. Ργὰδίὰῃ- 
Liores dabit hujus rhetoris et aliorum emendationes Walzius, futarus rhetorum grxcorum sospitator. | 

(61) C, ὡς ἐχθρῶς, nec id male, ut sit « iuimicissime. » Est ubi vocalium ω et o permutatio niliil ele« 
ctionis exhibet ambigua. Joannes Euchait. in Apostolos pag. 70 : Σταυροῦσί τε τρεῖς ἄνδρες ὁμῶς "Av- 
δρέαν. Hes et inetrum monstraut esse scribendum ὠμῶς, quod ct iuveni jn codice 5058. Sed quinam sunt 
tres illi bomines a quibus fuit crudeliter Andreas crucifixus? Versum quidem secure apposuit ad Pseudo- 
Abdiam ii, 40, Fabricius, cui ipse Abdias suspicionis quid debuerat injicere. Passus est enim Andreas, 
teste Abdía, « apud Achaiam, 4n civitate Patris. » Cf. Muratorius ad Paulini Natal. xi, 78. Preclare codex 2 
Σταυροῦσι Πατρεῖς ἄνδρες ὠμῶς 'Avópéav. Joanues ibid. Eigrnvtxbg τέθνηχε Aouxdg &v τέλει. Quod conjecit 
Bustws εἰρηνιχῷ est in eodem codice. 

(62) C, κληθείη. 

(63) Conf. 1. Hl, p. 451, n. 3. 


1083 


ADDENDA. 


1084 


suspice, ae Dei mei lumen, omnes undique collu- Α Φωτί. "Iva τί γὰρ ὅλως τοῖς πάθεσι xal θελήµασιν 


strans, intuere, atque ipse tandem aliquando suevis- 
simo illius splendore illuminare. Ut quid enim te 
ipsum carnis affectionibus ac voluntatibus totum te 
tradidisti, nec ullo modo ex ipsis emergis? Iilud in- 
tellige, quod omnis caro fenum est, et omnis gloria 
ejus tanquam flos feni. Exsiccatum est fenum, et 
flos ejus decidit ; verbum sutem Domini mei, quod 
omnibus annuntiatum est, manet in :eternum (/ Petr. 
1i). Quid igitur ita perdite atque insane gloriam eam 
retines et ampleeteris, quee instar recentium florum 
marcescit atque deletur, et exsecrandas ac fetidas de- 
licias, ventrisque et eorum quz infra ventrem sunt 
affectiones, qu» quidem ad aliquod tempus stulto- 
rum seusus oblectant, ceterum amaríus felle postea 


ἐξεδόθης τῆς σαρχὺς, xai ἀνάνευσις οὐχ ἔστι; 
γνῶθι ὅτι πᾶσα σὰρξ χόρτος xai πᾶσα δόξα ἀνθρώ- 
που ὡς ἄνθος yóptou * ἐξηράνθη ὁ χόρτος xai «ὁ 
ἄνθος αὐτοῦ ἐκπέπτωχε, τὸ δὲ ῥῆμα τοῦ Κυρίω 
µου, τὸ εὐαγγελισθὲν ἐπὶ πάντας, μενεῖ εἰς τὸν 
αἰῶνα (64). Τί οὖν οὕτως ἑμμανῶς ἀντέχῃ xai κε- 
ριέχῃ τῆς, δίχην τῶν ἑαρινῶν ἀνθέων, µαραινοµένης 
xa: ἀφανιζομένης δόξης, χαὶ τῆς βδελυρᾶς xai bus- 
ώδους τρυφῆς, xal τῶν τῆς γαστρὸς xal ὑπὸ Υαστέ- 
pa 465) µιαρωτάτων παθῶν, ἅτινα πρὸς χαιρὸν Ἠδύ- 
νουσι τὰς αἱσθὴσεις τῶν ἀνοήτων, Q17 ὕστερον μέντοι 
πικροτέρας χολῆς ποιοῦνται τὰς ἀναδόσεις, ὅταν al 
μὲν σχιαὶ αὗται xai τὰ ἐνύπνια τοῦ µαταίου τούτου 
παρέλθωσι βίου, ἓν ὁδύνῃ δὲ διηνεχεῖ πυρὸς ἀσδέστου 


digeruntur, turo nimirum cum umbra iste, atque B χαὶ σχοτεινοῦ (66) καταχλεισθῶσιν οἱ τούτων ἑρασταὶ, 


inanis hujusce vite insomnia preterierint, atque iu 
perpetuo ignis nunquam exstinguendi ac tenebrosi 
cruciatu eorum atmatores, et qui iniquitati operam 
dant, provolventur, ubi in somnis vermis absque ullo 
fine ipsos corrodet, ac perpetuus ignis in infinita s»- 
cula eos concremabit ? [Inter quos, o rem gravein, tu 
quoque conclusus, ob scelerata consilia tua gravi 
poenitentia afficieris, atque hos dies multum requi- 
res, meorumque verborum recordaberis. Verum ni- 
hil ex ejusmodi penitentia utilitatis percipies, siqui- 
dem in inferno po»nitentiz atque confessioni locus 
non est (Psal. vi). Nam praesens tempus labori 
praestitutum est, futurum autem mercedi. Ac 
profecto etiamsi prasentes voluptates fluxioni et 
interitui minime subject» essent, verum eum 
dominis suis in axernum durarent, non tamen 
propterea eas Christi beneficiis ac bonis omni 
cogitatione przsiantioribus anteferre oportebat. 
Nam quanto sol profunda nocte clarior est atque 
splendidior, tanto quoque atque etiam multo magis 
boua ea qua Dei amore praeditis promissa sunt, quo- 
vis terreno regno illustriora et magniflcentiora sunt. 
Proindeque omnino consentaneum erat ea quz: ma- 
jora et praestantiora sunt, inferioribus ac vilioribus 
antiquiora habere. Cum autem omnes hujusce vitze 
res et corruptioni obnoxia sint (Job. xiv), et inso- 


(64) Isa. xr, 6, 7. 


xai τῆς ἀνομίας ἐργάται, ἕνθα ὁ σχώληξ αὑτοὺς 6 
ἀχοίμητος ἀτελεύτητα κατεσθίει, χαὶ τὸ πρ ἄληκτα 
καὶ ἀχατάσθεστα (07) εἰς αἰῶνας χατακα[ει ἁπεράν- 
τους; Μεθ᾽ ὧν οἴμοι! xal αὐτὸς χαταχλεισθεὶς καὶ 
Καλεπῶς ὁδυνώμενος, πολλὰ μὲν μεταγνώσῃ τῶν 
δεινῶν βουλευµάτων, πολλὰ δὲ ἐπιζητήσεις τὰς vov 
ἡμέρας xol τῶν ἐμῶν ἐπιμνησθήσῃ ῥημάτων ’ ἀλλ' 
ὄφελος τῆς µεταμµελείας οὐκ ἔσται. Ἐν γὰρ τῷ ἅδη 
ἐξομολόγησις (68) καὶ μετάνοια οὐχ ὑπάρχει ’ ἁλλ' 
ὁ παρὼν ὡρίσαθη χαιρὸς τῆς ἐργασίας, ὁ δὲ µέλλων 
τῆς ἀνταποδόσεως (69). El μὲν γὰρ τὰ παρόντα 
τερπνὰ οὐχ ἀφανισμῷ ὑπέχειτο xal ῥοῇ, ἀλλὰ συν- 
διαιωνίζειν ἔμελλε τοῖς αὐτῶν δεαπόταις, οὐδὲ οὕτως 
ἔδει τῶν τοῦ Χριστοῦ δωρεῶν καὶ ὑπὲρ ἔννοιαν &ya- 
θῶν ταῦτα προχρῖΐναι * καθ) ὅσδον γὰρ 6 Tv τῆς 
βαθείας ἐστὶ νυχτὸς λαμπρότερος xat. διαυγέστερος, 
ποσοῦτον xal πολλῷ πλέον τὰ ἑπηγγελμένα ἀγαθὰ 
τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν πάσης ἐπιχείου βασιλείας xal 
δόξης ἑνδοξότερά τε ὑπάρχει xal µεγαλοπρεπέστερα, 
χαὶ ἔδει πάντως τὰ μείζονα τῶν εὐτελεστέρων προ- 
χρῖναι. Ἐπεὶ δὲ xa! ῥευστὰ τὰ τῇδε πάντα καὶ φθορᾷ 
ὑποχείμενα ὡς ὄναρ τε xol ὡς 318 σχιὰ χαὶ iv 
ύπνιον παρέρχεται χαὶ ἀφανίζεται, χαὶ αΌραις μᾶλ- 
λον ἔστι πιστεύειν οὐχ ἱσταμέναις χαὶ νηὸς ποντο- 
πορούσης ἴχνεσιν (70) 1j ἀνθρώπων εὐημερίᾳ, πόσης 
εὐπθείας 7, μᾶλλον εἰπεῖν, ἀνοίας τε xai παραφρο- 


. (65) Locutio est non rara. Archestratus Athenzeo nr, 85, est memoratus , ὁ περιπλεύσας τὴν οἰχουμένην 
gs γαστρὸς ἕνεχα xaX τῶν ὑπὸ τὴν Υαστέρα. Gregorius Naz. orat. 35, p. 551 : Μετὰ τοὺς ἐππιχοὺς xat τὰ 
θέατρα, xal τὰ ἄσματα, xol τὴν γαστέρα xal τὰ ὑπὸ γαστέρα. ldem orat, 46, p. 250, 5. Isidor. Pelus. v. 
28, Aphrodisium quemdam sacerdotem laudat, hominem non sui nominis, cui inerat αὐτάρχεια μὲν iv 


Υαστρὶ, ἑγχράτεια δὲ ἐν τοῖς 


ετὰ γαστέρα. Basilius ad adolesc. cap. 48 : Καταναγχάζουσιν αὗται (αἱ {δο- 


val) τοὺς περὶ τὴν ἑαυτῶν θήραν ἐσχολαχότας, ὥσπερ τὰ θρέµµατα, πρὸς τὴν γαστἐρα χαὶ τὰ ὑπ αὐτὴν 

«συννενευχότας ev. lbi nolim virum doct. attulisse e μις ροής in prodigos » verba τῇ ὑπὸ τὴν 

αστέρα µαργοσυνῃ, cum. afferendus fuerit diligentius Lucianus epigr. 11 — xxx. Sinilem alium Basilti 

ocum de « deliciis ventris et inguinum, » ut loquitur Apuleius Apol. p. 22, vide in Priczei notis ad Apul. 

p. 16. Longus egregie iV, p. 117, de Gnathone parasito : οὐδὲν ἄλλο ὧν f) γνάθος, xal γαστὴρ xai τὰ ὑπὸ 
9 


Ὑαστέρα * ubi Schze 


coll. Villois. p. 261. Sextus Sentent. p. 656 : venerem el quz sub alvo sunt uon 


continens, nec fidelis. » Codex Salmas. melius in prima saltem vece : « ventrem εἰ ea qua sub alvo sunt 
qui non continet, non est fidelis. » Nec omittam quod memini dictum, « non esser religione sotto il ven- 
tre : » cujus dictum? viri ecclesiastici, Cardinalis de Medicis, 


(66) Cf. pagg. 186, n. 4, 251, 11; et que 


Γοιιιο in Addendis. 


(67) C, ἀκατάπαυστα. Isai. xvi, 34: Ὁ γὰρ σκώληξ αὐτῶν οὐ τελευτήσει, καὶ τὸ πῦρ αὐτῶν οὐ σθεσθἠ- 


σεται, Conf. p. 66, nn. 78, 79 
(68) Conf. p. 94, n. 7. 
09) Conf. p. 64, n. 69. 


70) Verba sunt Gregorii Naz, orat. 16, p. 251, 4. 

















1085 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1086 


σύνης τὰ φθαρτὰ xal ἐπίχηρα, ἀσθενῆ τε xal οὖδα- A mnii atque umbrie instar pra tereant ac. deleaptur 


μινὰ, τῶν ἀφθάρτων προχρῖΐναι καὶ αἰωνίων, ἀχηρά- 
των τε χαὶ ἀτελευτήτων, καὶ τῇ προσκαίρῳ τούτων 
ἀπολαύσει τῆς ἁδιαδόχου στερηθΏναι τῶν ἀγαθῶν 
ἑχείνων ἀπολαύσεως: 00 συνῄσεις ταῦτα, ὦ πάτερ; 
οὗ παραδραμεῖς τὰ παρατρέχοντα, xal προσθήσῃ 
«otc ἐπιμένουσιν; οὗ προτιμήσεις τὴν κατοιχίαν τῆς 
παροιχίας, τὸ φῶς τοῦ σχότους, τὸ πνεῦμα τῆς 
σαρχὸς, τὴν αἰώνιον ζωὴν τῆς σχιᾶς τοῦ θανάτου (71), 
τὰ μὴ λνόμενα τῶν ῥεόντων; οὐκ ἐχφεύξῃ τῆς χα- 
λεπῆς δουλείας τοῦ δεινοῦ χοσµοχράτορος, τοῦ πο- 
νηροῦ, qnt, διαδόλου (72), xaX τῷ ἀγαθῷ xal εὖ- 
σπλάγχνῳ καὶ πανοικτίρµονι οἰχειωθήσῃ Δεσπότῃ; 
Οὐ, τῆς τῶν πολλῶν ἀποστὰς χαὶ φευδωνύμων θεῶν 
λατρείας, τῷ kt λατρεύσεις ἀληθινῷ xai ζῶντι θεῷ; 


εἰ γὰρ καὶ ημαρτες αὐτῷ, πολλὰ βλασφηµήσας καὶ B 


τοὺς αὐτοῦ θεράποντας δειναῖς ἀνελὼν τιµωρίαις, 
219 ἀλλὰ δέξεταί σε, εὖ οἶδα, ὁ ἀγαθὸς ἐπιστρέφαντα 
xai πάντων σου ἀμνημονέύσει τῶν πλημμµεληµάτων * 
οὗ βούλεται γὰρ τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὸ 
ἐπιστρέφαι καὶ Qjjv αὐτὸν (15), ὁ àx τῶν ἀνεχδιηγή- 
«ων χατελθὼν ὑψωμάτων ἐπὶ ζήτησιν τῶν πλανη- 
θέντων ἡμῶν, σταυρόν τε xaX µάστιγας χαὶ θάνατον 
ὑπομείνας δι ἡμᾶς, χαὶ τῷ τιµίῳ αὑτοῦ αἵματι ἑξ- 
αγοράσας ἡμᾶς τοὺς πεπραµένους ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν, 
Αὐτῷ ἡ δόξα xa αἵνεσις εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν. 


(Psal. cxtm), adeo ut. instabilibus potius auris, et 
mavis per mare currentis vesti iis, quam bominum 
prosperitati fides habenda sit; qux tandem simplici- 
tas, vel ut rectius loquar, stultitia et dementia hae 
est, ea quz? caduea et imbecilla corruptionique ob- 
noxia sunt, imo nihil prorsus sunt, iis quse a corru- 
ptione aliena ac sempiterna sunt, potiora ducere, ac 
propter caducarum rerum Íructum, bonorum illo- 
rum fructu ab omni successione remoto privari ? An 
Qon hsc, o pater, intelliges? An non prziereuntia 
przeteribis, atque ad ea quz fixa et certa sunt, ani- 
mum adjunges * Αη non patriam peregripationi an- 
tepones, lucem tenebris, spiritum carni, vitam z- 
ternam umbrz mortis, ea qus non dilabuutur fluxis 
6; fragilibus? An non ex atroci bac horreadi mundi 
principis, hoc est perversi diaboli servitute, fuga te 
$ubduces, teque ad bonum et ad misericordiam pro- 
peusissimum Dominum conferes? An non a multo- 
Fui commentitiorum deorum cultu teipsum abduces, 
atque uni vivo ac vero Deo cultum adhibebis ? Nam 
etsi in Deum peeccasti, cum multas in eum blasphe- 
mías effodisti, atque ipsius servos gravibus tormen- 
tis excruciatos necasti, non tamen dubito quin te ad 
meliorem mentem redeuntem suscepturus sit, om- 
niaque delicta tua e memoria ejecturus. Non enim 


mortem peccatoris, sed magis ut convertatur et vivat, ille vult (Ezech. xvin), qui ut nos a recta via ab- 
errantes requireret, ex ea sublimitate qu: nullis verbis exponi potest descendit, crucemque et mortem 
nostra causa pertulit, ac nos qui sub peccato venditi eramus (tom. vii), pretioso suo. sanguine redemit, 
Jpsi !aus et gloria in secula seculorum. Amen. 


ToU δὲ βασιλέως ἐκπλήξει τε ἅμα xal ὀργῇ λη- Ὁ — Rex autem stupore simul atque ira correptus est : 


φθέντος, τὸ μὲν ἐπὶ τῇ τοῦ παιδὸς συνέσει xal τοῖς 
ἀναντιῤῥήτοις αὐτοῦ ῥήμασι, τὸ δὲ Eo! ᾧ τοὺς ἑχείνου 
οὗ διέλιπεν ἑνδιαδάλλων θεοὺς xal ὅλον αὐτοῦ µυ- 
χτηρίζων xal χλευάζων τὸν βίον, τὸ μὲν τοῦ λόγου 
φαιδρὸν διὰ τὴν ἔνδον οὖχ ἐδέξατο τοῦ σχότους ma- 
χύτητα, τιµωρήσασθαι δὲ αὐτὸν f) χακῶς τι διαθέ- 
σθαι τῇ φυσικῇ μὴ δυνάµενος στοργῇ, τὸ δὲ µετα- 
πείσειν αὐτὸν ἀπειλαῖς πάντη ἁπογνοὺς, φοδηθεὶς 
μὴ, πλείονας χινήσας πρὸς αὐτὸν λόγους, ἑκείνου 
παβῥησιαζομένου xai τὰ τῶν θεῶν διαχωμῳδοῦντος 
xai χλενάζοντος, εἰς πλείονα θυμὸν ἐξαφθεὶς, τῶν 
Σναντίων εἰς αὐτόν τι διαπράξοιτο, μετ ὀργῆς àva- 
στᾶὰς, ὑπεχώρησεν, Είθε µγδόλως ἐγεννήθης, εἰπὼν, 
piv εἰς φῶς προῆλθες, τοιοῦτος µέλλων ἔσεσθαι, 
βλάσφημος εἰς τοὺς θεοὺς xal τῆς πατριχῆς ἁἀποστά- 
τῆς Φιλίας τε χαὶ νουθεσίας! Αλλ) οὐχ. εἰς τέλος 
τῶν ἁἀηττήτων χαταμωκῇσῃῇ θεῶν, οὐδ' ἐπὶ πολὺ. 
χαρῄσονται οἱ ὑπεναντίοι, οὐδ. αἱ τούτων ἰσχύσουσι 
220 Υοητεῖαι. El μὴ γὰρ εὐήχοος γενήσῃ poc xai 


illud nempe, ob filii prudentiam, atque ejusmodi ser- 
mones, qui nullo pacto refelli possent ; lioc autern, 
quia ipsius deos traducere ac criminari non desine- 
bat, totamque ipsius vitam suggillabat ac proscinde- 
bat. Atque hujusmodi quidem sermonis splendorein 
ob internam tenebrarum crassitiem haudquaquam 
admisit, Cum autem ob amoris a natura insiti affe- 
ctum in ipsum animadvertere, aut eum malo aliquo 
multare non posset, rursumque ipsum de sen- 
tentia dimovere se posse prorsus desperaret, veritus 
pe si pluribus eum sermonibus lacesseret, eo libere 
ac fidenter loquente, deosque suggillante stque ca- 
villis insectante, majore ipse iracundia inflammatus, 
hosti'e aliquid in eum designaret, irato animo sur- 
gens secessit, his duntaxat verbis utens : Utinam 
nunquam natus fuisses, nec in lucem prodiisses, si 
quidem futurum erat ut in. deos tam impius et con- 
tumeliosus esses, atque a paterna amicitia et adino- 
nitione abscederes. Verum adversarii deos quorum 


(74) Gregorius Naz. orat. 16, p. 252 : Τίς σορὸς, καὶ συνήσει ταῦτα; τίς παραδραμεῖται τὰ παρατρέ- 
χοντα; τίς προσθήσεται τοῖς ἐπιμένουσι ;.... τίς διαιρῄσει.... παροιχίαν xa χατοικίαν; τίς σχότος ἀπὸ τοῦ 

ωτός».... τίς σάρχα xai πνεῦμα; vlc θεὸν χαὶ χοσµοχράτορα; τίς θανάτου σχιἀν χαὶ ζωὴν αἰώνιον; 

(72) In nomine xocpoxpázopo;, quod synouymo Διαθόλου nomine interpretatur, est allusio ad locum 
Pauli, supra p. 15, n. 45. Psellus De daemon. p. 25: «b γὰρ τοῦ ᾽Αντιχριστοῦ κράτος ἑγγὺς ἐπὶ θύραις 
fixe. Codex 1510 : Τὸ γάρ τοι χράτος τοῦ χοσβοκράτορος ἑγγὺς,... Nescio nunc quid eligain ; saltem Αν- 
τιχρίστου erit rescribendum, notandaque iinitatio Marciani loci xin, 29 : Ὅταν ταῦτα ἴδητε γινόμενα, 
χινώσχετε ὅτι ἐγγύς ἐστιν ἐπὶ θύραις. 

(75) Ezech. xxxi, 44 : Τάδε λέγει Κύριος" Οὐ βούλομαι τὸν θάνατον τοῦ ἀσεθοῦς, ὡς ἁποστρέφαι τὸν 
ἀσεδῃ ἀπὸ τῆς ὁδοῦ σὐτοῦ καὶ (fjv αὐτόν. 


1087 ADDENDA. 1005 


invictum robur est, non perpetuo subsannabunt, uec A τοῖς θεοῖς εὐγνώμων, πολλαῖς πρότερον ἐχδώσας (76) 
diu gaudebunt, nec eorum przstigie vim habiture σε xai ποιχίλαις τιµωρίαις, καχηγκάχως θανατώσω, 
sunt, Nam nisi mihi dieto audientem atque erga deos οὐχ ὡς υἱῷ σοι διατεθεὶς, ἀλλ ὡς ἐχθρῷ τινι xal 
gratum te prsebueris, multis prius ac variis tormen- ἀποστάτῃ. 

tis affectum acerbissima morte te de medio tollam. nec tecum ut cum fllio, sed ut cum hoste aliquo ac 
rebelli agam. 

Car. XXV. — His minis cum in eum pater usus ΚΕΦ. ΚΕ’. Ταῦτα τοῦ πατρὸς ἀπειλησαμένου xei 
esset, atque iratus secessisset, filius in cubiculum μετ ὀργῆς ὑποχωρήσαντος, εἰς τὸν ἑαυτοῦ χοιτῶνα 
ingressus, sublatis ad sui certaminis arbitrum oculis, ὁ υἱὸς εἰσελθὼν, καὶ πρὸς τὸν οἰχεῖον ἀγωνοθέτην 
ex intimo corde exclamavit : Domine Deus meus, τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀνατείνας, Κύριε, ὁ θεός µου, Ex βά- 
dulcis spes, ininimeque mendax promissio, ac &rmum θους ἀνέχραξε (75) τῆς χαρδίας, γλυχεῖα ἑλπὶς xoi 
eorum qui se tibi totos devoverunt perfugium, pro- ἀψευδῆς ἐπαγγελία, ἡ χραταιὰ χαταφυγὴ τῶν od 
pitio ac benigno oculo pectoris mei contritionem — «pocavaxstpévov, ἴδε µου τὴν συντριδὴν τῖς χαρ- 
cerne, nec me derelinquas, nec discedas a me(Psal. ῥδίας ἱλέφ xal εὐμενεῖ ὄμματι, χαὶ μὴ ἑγχαταλίκης 
ΧΣΣΥΙ); verum, juxta pollicitationem tuam, ab omni B µε, μηδὲ ἀποστῇς ἀπ᾿ ἐμοῦ (16): ἀλλὰ, χατὰ τὴν 
mendacio alienam, mecum, hoc est, cum indigno ἀφευδῃ σου ὑπόσχεσιν, γενοῦ pes ἐμοῦ κοῦ ἆνα- 
atque abjecto homunceulo sis. Te enim rerum omnium ξίου (T1) καὶ εὐτελοῦς: σὰ γὰρ γινώσχω xai ὁμολογῶ 
conditarum effectorem et gubernatorem agnosco et ποιητὴν xal προνοητὴν πάσης κτίσεως. Αὐτὸς οὖν 
confiteor. Quocirca in hac praeclara confessione va- µε ἑνίσχυσον ἓν ταύτῃ τῇ χαλῇ ὁμολογίᾳ µέχρι st- 
lim me confirmes, ut ad extremum usque spiritui! — Jsucalas διαμεῖναι ἀναπνοῆς * ἐπίδλεφον Ex" Epk xol 
Ín ea permaneam. Respice in me, et miserere inei ἑλέησόν µε (78), καὶ παράστηθι Ex πάσης δ.ατηρῶν 
(Psal. κκ)» mihique asta, illesum atque incolu- µε σατανικῖς $91 tvepyelac ἁλώδητον. Ἐπίδιι- 
mem ab omni Satanz operatione me conservaus. φον, βασιλεῦ * διαπέφλεχται γὰρ ἰσχυρῶς ἡ ψυχή µου 
Respice, o Rex, siquidem anima mea vehementi tui τῷ σῷ πόθῳ (79), καὶ ἐκκέκανται ὡς ἐν δίψῃ χαύμα- 
desiderio flagrat, atque ita incensa est, tanquam iu τος ἐν ἀνύδρῳ (80), σὲ ἐπιποθοῦσα τὴν πητὴν τἲς 
sitis ardore in terra inaquosa, te immortalitatis fon-— se otc Μὴ παραδφης τοῖς θηρίοις ψυχὴν &opo- 
tein concupiscens (Psal. L^1i). Ne tradas bestiis ani- λογουµένην σοι "τῆς φνχῆς τοῦ πτωχοῦ σου pi im- 
mam confientem tibi : et áni: pauperis twi ne λάθῃ εἰς τέλος (81)' ἀλλὰ παράσχου pot τῷ ἆμαρ- 
obliviscaris in finem (Psal. κκ). Verum mihi bo- τωλῷ παρ᾽ ὅλην µου τὴν ζωὴν ὑπὲρ τοῦ σοῦ ὀνόμα- 
neficio tuo contingat ut per omnem vitz cursum pro C τος xa τῆς σῆς ópoloylag πάντα παθεῖν, xal ὅλον 
tuo nomine tuaque confessione omnia perpeliar, ie- — , ^ sot παταθῦσαι. cob γὰρ à vbuva quod ντος χαὶ 
que totum tibi immolem. Te enim robur afferente, H ἀσθενεῖς ὑπερισχύσουσιν, ή μόνος el σύμμα]ος 


iinbecilles etiam viribus pollent, quoniam tu solus ἁήττητος xal Θεὸς ἐλεέμων, ὃν εὐλογεῖ πᾶσα κτίσις 
invictus es propugnator, ac Deus misericors, queu ὃν 8:8 £a ένον εἰς τοὺς αἰῶνας. "Auf 
quidquid ereatum est, benedicit ac celebrat inszeula ο ο osa ο ο ορ $. Αμήν. 


8zeculorum. Àinen. 


Hac oratione fünetus, divinam consolationem in Οὕτως εὐξάμενος θείας ᾖσθετο παραχλήσεως τῇ 
pectus suuin illabi sensit ; fiduciaque perfusus, totam αὐτοῦ ἐπιφοιτησάσης χαρδίᾳ, xai, θάρσους ἐμπλη- 
nociem ip precibus traduxit. Rez autem cum de fllii σθεὶς, εὐχόμενος ὅλην διετέλεσε τὴν νύχτα. Ὁ δὲ 
&tatu cum Arache sermones contulisset, ipsique ri- µβασιλεὺς Αραχῇ τῷ φίλῳ κοινολογησάµενος τὰ τερὶ 
gidam ipsius libertatem animique in sententia pervi- — «ou παιδὸς, xal τὴν ἀπότομον αὐτοῦ παῤῥησίαν 
caciam declarasset, hoc consitium capit, ut quam Ἅἁμετάθετόν τε δηλώσας γνώµην, βουλὴν τίθεται 
lieri posset amicissime atque obsequiosissime eum e0 Ἅῥφίλιον ὁ "Apaytc ὅτι μάλιστα xal θεραπευτιχὴν πρὺς 
colloqueretur, blanditiis videlicet perfecturum 8e p αὐτὸν ποιῄσασθαι τὴν ὁμιλίαν, ταῖς κολαχείαις ἑλ- 
sperans ut eum ad se pertraheret. Crastino itaqU6 — «(tuy (oov ἐφελχύσασθαι. Ἔρχεται τοιγαροῦν τή 
die ad üllium se confert, ac propius sedens, ipsuul ἐπαύριον πρὸς τὸν vlóv* xai χαθίσας, ἑγγύτερο) 


(14) Sic A, C, ἐχδόσας, Pro bsibarismo debuit. auctor scribere ἐχδούς. — Mox Α, Καινχάχως. C, χα- 
x: yxáxuc. Eadem p. 256, 4, occurret in hoc adverbio varietas. 

(15) Psal. cxxix, 1 : ἐχ βαθέων ἐχέχραξά σοι, Κύριε. 

(16) Psal. xxxvn, 21. 

(17) A, ἀποστῆς ἀπ᾿ ἐμοῦ τοῦ ἀναξίου, omissis, quz sunt inter utrumque ἐμοῦ, mediis, Psellus De dz- 
mon. p. 49 : Κανάπερ 4p ἀχτῖνος οὔσης οὑτοσὶ (6 ào), χρώματα xol μορφὰς λαμόθάνων, εἰς τὰ πεφυχότα 

δέχεσθαι διαδίδωσιν, ὡς ἐπὶ τῶν ἑνόπτρων xal τῶν σπέχλων ὁρᾷν ἔστιν' οὕτω δἡ χαὶ τὰ δαιμόνια, xa ort- 
" paza χαὶ χρώματα... Plenius codex 1510 :... τὰ δαιμόνια σώματα, παρὰ τῆς ἐν αὑὐτοῖς φανταστικῆς οὐσίας 

χόμενα xal σχήματα xai χρώματα, xai ὁποίας ἂν αὐτοὶ βούλονται (imo βούλωνται) μορφὰς, εἰς τὸ ψυχί- 
xbv xai ἡμέτερον πνεῦμα ταῦτα διαπορθµεύουαι. Similitudo, quie est in verbis δαιµόνια et δεχόµενα, 1 
caussa fuisse videtur cur media, errantibus oculis et manu, librarius praetermiserit. 

18, Psal. xxiv, 10. 

79) Α, τῷ πόθῳ σου. u 
(80) Colur est biblicus. Isa. xiv, $ : Ἐγὼ δώσω ὕδωρ &v δίψει τοῖς πορευοµένοις Ly ἀνύδρῳ. Et alibi. 
481) Psal. Lxxiun, 19. ' 1 





10689 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1090 


τοῦτον προσεκαλέσατ», Εἶτα περιπλαχεὶς xavtqlAst, A acc. rsit, atque complectitor et exosculatur, leniter- 


πράως ὑπερχόμενος (82) καὶ Ἁπίως, "D τέχνον 
ποθεινότατον, εἰρηχὼς, xal Φφιλούμενον, τίµησον 
τὴν τοῦ coU πατρὸς πολιὰν, xai, τῆς Ep; ἀχούσας 
δεήσεως, 923 προσελθὼν θυσίαν τοῖς θεοῖς προσ- 
ἀγαχε. Οὕτω γὰρ ἐχείνους τε εὐμενεῖς ἔξδεε;, xaX µα- 
κρότητα ἡμερῶν, δόξης τε πάσης xai βασιλείας 
ἀναπηρεάστου xal παντοίων ἀγαθῶν μετουσίαν map' 
αὐτῶν ἀπολήψῃ, ἐμοί τε τῷ πατρὶ ἔσῃ χεχαρισµέ- 
vos διὰ βίου παντὸς, xat πᾶσιν ἀνθρώποις τίμµιός τε 
xai ἑπαινετός. Μέγα γὰρ εἰς kmalvou λόγον τῷ πα- 
τρὶ ὑπαχούδιν, xai μάλιστα bm' ἀγαθῷ καὶ τῇ el; 
θεοὺς εὐνοίᾳ. Ti δὲ, τέχνον, ὑπέλαδες; πότερον ὡς 
Σχὼν τῆς ἀγαθῆς ἐχχλίνας ὁδοῦ τὴν ἐναντίαν ἰέναι 
προέχρινα, 7| ἀγνοίᾳ καὶ ἀπειρίᾳ τοῦ ἀγαθοῦ τοῖς 
ὀλεθρίοις ἐμαυτὸν ἐξέδωχα; 'AXY, εἰ μὲν ἑχόντα µε 
νομίζεις τοῦ συμφέροντος προτιμᾷν τὰ χαχὰ xal τῆς 
ζωῆς προχρίνειν τὸν θάνατον, πἀνυ µοι δοχεῖς, τέχνον, 
τῆς ὀρθῆς ἀποσφαλῆναι χρίσεως. 


"H οὐχ ὁρᾷς ὅσῃ καχουχίᾳ καὶ ταλαιπωρίᾳ πολ- 
λάχις ἐμαντὸν ἐχ.ίδωμι ἐν ταῖς χατὰ τῶν ἐχθρῶν 
ἑχστρατείαι», 3) ἄλλαις «tol τοῦ χοινοῦ προστασίαις 
ἀσχολούμενος, ὡς xal πείνης τε χαὶ δίψης, πεζοπο- 
ῥίας τε xal χαµαιχοιτίας, οὕτω δεῆσαν, μῆ φείσα- 
αθαι; πλούτου δὲ xal χρημάτων τοσαύτη pot πρόσ- 
εστιν ὑπεροφία τε xal καταφρόνησις, ὡς ἀφθόνως 


ἔσθὶ ὅτε τὰ ταμιεῖα πάντα τοῦ ἐμοῦ παλατίου. 


καταχενῶσαι slg τὸ ἀνοιχοδομῆσαι τοὺς τῶν θεῶν 
µεγίστους ναοὺς xaX παντοίῳ τούτους χαταλαμπρὺναι 
χόσμῳ 1] τοῖς στρατοπέδοις ἀφθόνως διανεῖμαι τοὺς 
θησχυροὺς τῶν χρημάτων. Τοιαύτης οὖν µετέχων 
τῶν ἀπολαυστιχῶν ὑπεροφίας καὶ τῆς ἓν τοῖς δεινοῖς 
ναρτερίας, εἰ τὴν τῶν Γαλιλαίων ἑγίνωσχον θρη- 
αχείαν χρε[ττονα τῆς ἓν χεροὶν ὑπάρχειν, πόσης ἂν 
οὐχ 333 ἔχρινα τὸ πρᾶγμα σπουδῆς ἄτιον, πάντων 
μὲν ὑπεριδεῖν καὶ τὴν ἐμαυτοῦ περιποιῄσασθαι 
σωτηρίαν;, El δὲ ἄγνοιάν uot καὶ ἀπειρίαν τοῦ χαλοῦ 
χαταγινώσχεις, σύνες ὅσας πολλάχις νύχτας ἀθπνους 
διετέλεσα, ζητήματός τινος προτεθέντος, ἔσθ᾽ ὅτε 
χαὶ οὐ πολὺ ἀναγχαίου, μὴ παρέχων ὅλως ἑμαντῷ 
ἀνάπανσιν, πρὶν f) τοῦ ζητουµένου σαφἢ καὶ εὑπρε- 
πεστάτην εὕροιμι τὴν λύσιν. 

El οὖν τῶν προσχαίρων τούτων πραγμάτων οὐδὲ 
τὸ σμιχρότατον ἔχω εὐχαταφρόνητον, ἄχρις οὗ πάντα 
σνµφερόντως καὶ ἐπὶ λυσιτελείχ τῶν ἁπάντων 
ἐπιτελεσθείη, xal οὐδενὶ ἑτέρῳ ἀχριδέστερον ἡ τῶν 
ἁπυῤῥήτων διάγνωσις Ev πάσῃ, ὡς οἶμαι, τῇ ὑφηλίῳ 
διερευνᾶσθαι, ὡς ἐμοὶ παρὰ πάντων μεμαρτύρηται, 
πῶς τὰ θεῖα, καὶ ἃ σέθεσθαι καὶ θεολογεῖν θέµις, 
εὐχαταφρόνητα ἂν ἑλογισάμην, xal μὴ πάσῃ σπον- 
6j, πάσῃ δυνάµει, ὅλῃ τῇ φυχῇ xat ὅλῳ τῷ vot, εἰς 
τὴν τούτων ἀπησχόλησα ἐμαυτὸν ζήτησιν, τοῦ εὑρεῖν 
τἀληθή xal πρεπωδέστατα; Καὶ γε ἐζήτησα ἐμπό- 
νως, πολλὰς μὲν νύχτας ἴσα ταῖς ἡμέραις ἐν τούτοις 
ἀναλώσας, πολλοὺς δὲ σοφοὺς καὶ ἐπιστῆμονας si; 


e 
(82) €, ὑπερευχόμενος. 9 


B 


que ac placide irrepens : O charissime et amantissime 
lili, inquit, patris canitiem honore afíice, precibus- 
que 1neis auditis accede, ac diis sacrificium adhibe. 
Sic enim et illos benignos et faciles habiturus es, et 
dierum diuturnitatem, gloriamque omnem, et inof- 
fensum regnum, omnisque generis bona ab ipsis 
percipies, et mihi patri tuo per omnem vitani charus 
eris; ac denique hoc assequeris, ut omnes homines 
te in honore habeant, laudibusque efferant. Siqui- 
dem ad laudem adipiscendam magni interes! patri 
obedire, ac praesertim in iis rebus, qux ad bonum 
et ad deorum benevolentiam spectant. Quidnam au- 
tem, fili, censes, utrum ne me consulto ac de indu- 
stria a bona via deflexisse, aique contrariam ingredi 
nmaluisse, sn vero boni ignoratione et imperiiia 
meipsum pestiferis dogmatibus dedidisse? Corte αἱ 
te sponte ac de industria, contra quam utile sit, 
mala bonis praferre, mortemque vita potiorem bha- 
bcre existimas, vehementer, ο fili, a recto judicio 
mihi aberrare videris. 

An non vides quot srumnis et afflictionibus me- 
ipsum persspe tradam, tum in expeditionibus ad- 
versus hostes, tum in publieorum negotiorum pro- 
curaüone meipsum occupans, adeo ut famera etiam 
ac sitim, cum ita necesse est, perfersm, ac pedibus 
ambulem, bumique somnum carpam? Opum autem 
οἱ peeuniarum tanta in me contemptio ac despicien- . 
tia est, ut interdum profüsa manu palatii mei the- 
sauros exhauriam, quo amplissima diis delubra ex- 
struam, omnique ornatu illustrem, aut pecuniarum 
aggeres militibus liberalissime distribuam. Cum ita- 
que tantus in me voluptatum eontemptus, tanta ín 
periculis tolerantia sit, si Galilacorum religionem, ea 
quam manibus tenemus prasitantiorem esse cogno- 
scerem, an non summo studio id agerem, uL contem- 
ptis omnibus rebus, salutem mihi «ompararem? Sin 
autem mibj boni iznorationem atque imperitiam vitio 
veris, illud tecum reputa, quot noctes insomnis 
exegerim, quastione al;qua proposita, et quidem 
interdum Baud admodum necessaria, nullam omnino 
mihi requiem concedens, priusquam perspicuam et 
accouimodatissimam ipsius solutionem invenissem, 


p Quocirca cum caducarum harum rerum ne mini- 


mam quidem conteninendam ducam, verum omnino 
conducibiliter atque ad omnium utilitatem eam excu« 
tiam et absolvam (sic enim inter omnes constare ar- 
bitror, neminem omnium qui sub sole sunt, arca- 
narum rerum cogniüonem accuraiius unquam ipve- 
atigasse quam ipse fecerim), quonam pacto res divi- 
nas, et ea qux. venerari ac deorum honore afficere 
oportet, contemnenda duxissem, ac non potius omni 
studio, omnibus viribus, toto denique aniwo ac tota 
mente in eorum investigatione tempus atque operam 
posuissem, ut quw vera et maxime consentanea 
sunt, invenirew? Etenim magno cum labore sic ea 


y 


1091 ADDENDA. 1092 
qu:esivi, ut el multas noctes ac multos dies in his A τήνδε τὴν βουλὴν συγχαλέσας, πολλοῖς δὲ xai τῶν 


consumpserim, et multos item sapientes et eruditus 
viros ad consilium adbibuerim, atque etiam cum 
multis eorum qui Christiani appellantur sermones 
contulerim. Ac per impigram conquisitionem et ar- 
dentem investigationem, via veritatis a me inventa 
est, sapientum virorum atque tum doctrina, tum in- 
genio preditorum testimonio confirmata. Quorum 
baec sententia est, nullam aliam esse prseter eam quani 
bodierno die tenemus, summos deos colentes, ac 
dulcem et cum voluptate conJunctam vitani omnibus 
hominibus ipsorum munere concessam, ac jucundi- 
tate animique oblectamento perfusam arctissime com- 
plectentes. Quam quidem Galil:eoruim duces et anti- 
sites stulte repulerunt, adeo ut suave hoc lumen, 


λεγομένων Χριστιανῶν ὁμιλήσας. Καὶ τῇ àóxwp ου- 
ζητήσει καὶ διαπύρῳ ἐρεύνῃ εὑρέθη µοι ἡ τῆς ἆλη- 
θείας ὁδὸς, παρὰ σοφῶν τῇ τε λογιότητι xal συνέσει 
τετιμηµένων μαρτυρηθεῖσα ὡς οὐκ ἔστιν ἄλλη 
πίστις (85) εἰ μὴ ἣν σήμερον πορευόµεθα, 49 τοῖς 
µεγίστοις θεοῖς λατρεύοντες xal τῆς γλυχείας Burg; 
xai ἑἐνηδόνου ἀντεχόμενοι, τῆς (84) πᾶσιν ἀνθρώ- 
Tot; παρ) αὑτῶν δεδωρηµένης, ἥτις τερπνότητος 

τι πλείατης xal Ὀυμηδίας πεπλήρωται, Άν οἱ τῶν 
Γαλιλαίων ἔδαρχοι xal μυσταγωχοὶ ἀφρύνως áz- 
ώσαντο, ὡς xal τὸ γλυχὺ τοῦτο φῶς xal τὰ τερπνὰ 
πάντα, ἅπερ εἰς ἀπόλανσιν ἐχαρίααντο ἡ μῖν οἱ θεο), 
ἐλπίδι τινὸς ἑτέρας (85) ἁδήλου ζωῆς ἑτοίμως προ- 
ἴδσθαι, μὴ εἰδότες τί λέγουσιν 3) περὶ τίνων διαθε- 


stque omnes voluptates, quas nobis fiuendas dii D 6αιοῦνται 
concesserunt, alterius cujusdam incerize vitae spe prompto animo abjiciant, nescientes videlicet, nec 


quid dicant, nee de quibus affirment (1 Tim. 1). 


Tu vero, charissime fili, patri tuo, qui per accu- 
ratam ac verissimam investigationem id quod vere 
bonua: est invenit, obtempera. En enim demonstra- 
turn est me nec sponte nec per ignorationem a bono 
aberrasse, verum et illud invenisse et accepisse. Cu- 
pio autem te quoque in stulto errore minime versari, 
veruin meis vestigiis hzrere; quamobrem {46 patrem 
tuum verearis. Λη nescis quantum bonum sit patri 
obtemperare, atque ipsi in omnibus rebus obsequi, 
q:emadmodum contra quam. exitiosum et exsecran- 
dum patris animum exacerbare, ipsiusque jussa pro 


. nibilo habere? Omnes euim qui hac fecerunt, malo C 


mortis genere interierunt. Quo in numero, fii, uti- 
nam ne censearis ! verum ea quz parenti grata sunt, 
faciens, bonorum omnium compos fias. reguique 
mei bzres sis. 


Magnauimus autem, ac vere nobilis adolescens, 
cum supervacaneam patris orationem ac stultum 
consilium audiisset, atque flexuosi serpentis artes 
animadvertisset,'nempe quod a dextris laqueum pe- 
dibus ipsius parasset, id scilicet agens ac moliens, 
ut divinam ipsius animam iuflecteret, atque ipsi ad 
propositam palmam impedimentum afferret, illud 
Domini przceptum sibi ante oculos posuit : Non veni 


Σὺ δὲ, φίλτατε υἱὲ, τῷ o πείσθητι πατρὶ δε 
ἀχριδοῦς xa ἀληθεσχάτης ἑἐρεύνης τὸ ὄντως χαλὺν 
εὑρηχότι. Ἰδοὺ γὰρ ἀποδέδεικται ὡς οὔτε ἑχὼν, οὔτε 
μὴν ἀγνοίας τρόπῳ, διήµαρτον τοῦ ἀγαθοῦ, ἀλλ 
εὗρον xai προσελαδόµην * ἐπιποθῶ δὲ χαὶ cb μὴ 
ἀνρήτως πλανᾶσθαι, ἀλλ ἐμοὶ ἀκολουθῆσαι. Αἱδέ- 
σθητι οὖν τὸν πατέρα σου. Ἡ οὐκ οἶδας ὁποῖόν ἐστι 
καλὸν τῷ πατρὶ πείθεσθαι xal αὐτῷ ἐν πᾶσι χαρί- 
ζεσθαι ; ὡς ἔμπαλιν ὀλέθριον χαὶ ἑπάρατον τὸ πατέρα 
παραπιχραίΐνειν Φ9Ώ xol τὰς αὐτοῦ παρ οὐδὲν 
τιθέναι ἑντολάς: "Όσοι γὰρ τοῦτο ἐποίησαν, xaxd 
χαχῶς ἀπώλοντο (86) ' of; cu, τέχνον, μὴ συναριθ- 
µηθείης’ ἀλλὰ, τά τῷ τεχόντι χεχαρισµένα ποιῶν, 
πάντων ἐπιτύχοις τῶν ἀγαθῶν, καὶ χληρονόµος γένοιο 
τῆς εὐλοχίας τῆς ἑμῆς xal βασιλείας. 


Ὁ δὲ µεγαλόφρων xal εὐγενῆς ὡς ἀληθῶς νεανίας 
τῆς τοῦ πατρὸς περιττολογίας χαὶ ἀνοήτου ἀντιθολῆς 
ἀχούσας, xal γνοὺς τὰς τοῦ σχολιοὺ δράκοντος µη” 
χανὰς, ὡς ἐκ τῶν δεξιῶν αὐτοῦ (81) τοῖς ποσὶν fjtol- 
pace παγίδα, χαταχάμψαι (B8) τὴν θεοειδῆ dert 
τεχναζόμενος καὶ πρὸς τὸ προχείµενον ἑμποδίσαι 
βραθεῖον, τὸ δεσποτικὸν πρὺ ὀφθαλμῶν ἔθετο πρὀσ- 
ταγµα, Οὐκ Ίλθον βαλεῖν εἰρήνην, εἰπόντος (89), 


(83) A siue πίστις. Obiter reparetur textus Basilii Przec. c. 49 : Νεότητα χόσµησον, uh τοῖς [uem 
1:00 Y 


ἀγῶσιν, ἀλλὰ τοῖς ἐναρέτοις. Codex 2991 A, ἑναρέτοις τρόποις. Libanius tom. iv, 


p δήπου 


7 p. 
yov ἔχον ταῦτα διαφυλάττειν εἰς τέλος, ἃ μηδὲ γενέσθαι την ἀρχὴν βέλτιον ἣν. Codex 5011, ἔχον ἐστί. 
84) C. τοῖς π. Α, τῆς e correctione, bene. Possit et scribi Eid. sed Mo tantum ponatur arti- 
culus, ille erit prz hoc eligendus. Permutatio vocalium η et οι librario illudebat. Lucianus Pseudosoph. 
c. 7 : Πρὸς δὲ τὸν λέγοντα « πλὴν εἰ ph, » « ταῦτα » ἔφη « διπλᾶ χαρίζοι, » Recipienda erit varietas χα” 
ἐζῃ, quam et reperi in. codice 39. lsuacius Porphyr. De prsterm. pag. 262 : Tfj ma pose βίδλῳ ávaza- 
1: ἑ 


άμενος, ὡς ἂν ἔχοιεν οἱ ἐντυ γχάνοντες αὐτοὶ... µεγίστην χειραχωγίαν. Melius cod. 


scilicet, τῇ βί6δλ 


ντυγχ. αὐτῆ, 


(85) Α sine ἑτέρας. Sic in illo, quem modo corrigebam, Isaacio lacunam aperuit p. 267, eamque ma- 
Jorem, librariorum properantia : Ἐντεῦθεν φροντίδι τούτου πολλῇ τοῦ πράγµατος πιεζόµενος, ὅπη χρείτ- 
τονος τόπου τεχνικῶς ἑδράσει, τὰ τοῦ ᾽Απόλλωνος ἔμφροντις ἑρωτήσων περὶ τοῦ ἄστεος τῆς συµπῄξεω:. 
Cod. 817 integrius :... ἑδράσει τὰ τοῦ ἄστεος θέµεθλα, τῷ µαντείψ προσῆλθε τοῦ ᾽Απόλλ.... 

(86) Hanc formulam tractavi, P: 101. Lepida sunt. exempla ap. Athenzum xin, 8, ex. Eubulo et. Ari- 

a 


stophonte, Hujus versus, 'EXáy 


νε Yuvaty' ὁ δ' ὕστερον λαθὼν, uon claudicabit, scripto. ἑλάμβανεν. 


Symeon Sethi De lchnel. p. 502 : Τούτῳ γὰρ τῷ τρόπῳ οἱ μὲν ἔνδοθεν τῷ χαπνῷ συμπνιγήσονται. αἱ δὲ 
ἔξω ἐρχόμεναι (αἱ γλαῦχες) χαταφλεγήσονται κἀχεὶ χαχῶς, Forsan χαχαὶ χακῶς. Judex esto Sinnerus, qui 
Symeonis librum ad optimum codicem recensuit estque editurus. 

(87) An respectu ad Zachar. in, 1, Καὶ 6 διάδολος εἰστήκει ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ ἀντιχεῖσθαι αὐτῷ ? 


(88) C, καταπέµψαι. 
(89) Mati. x, 94... A sine µάχην xal. 





1093 VITA BARLAAM ET JOASATPI. 1094 
ἀλλὰ µάχην xo páyaipav: ἆλθον γὰρ διχάσαι υἱὸν A mittere pacem, sed gladium. Veni enim separare 
κατὰ τοῦ πατρὸς αὑτοῦ xal θυγατέρα κατὰ τῆς µη- filium adversus patrem suum, et filiam adversus nia- 
τρὸς αὑτῆς, xal τὰ ἑξῆς. Καὶ, ὅτι Ὁ φιλῶν πατέρα — trem suam, et quz deinceps sequuntur (Matth. x). 
1 μητέρα ὑπὲρ ipi, οὐκ ἔστι µου ἄδιος, καὶ, Illudque item : Qui amet patrem aut matrem pius 
Ὅττις (90) µε ἀρνήσεται ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, — quam me, non est me dignus. Ac rursum illud : Qui- 
ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ Πατρός pov — eunque me negaverit coram hominibus, negabo etiam 
τοῦ àv οὐρανοῖς. Ταῦτα λογισάμενος, καὶ τῷ θείῳ — eum eoram Patre meo, qui irrcoelis est. Hec cum 
φόδῳ τὴν 336 vox» πεδῄσας, τῷ πόθῳ τε χαὶ — secum ipse reputasset, divinoque metu animam con- 
ἔρωτι ἐνισχύσας, τὸ Σολομόντειον ἐχεῖνο ῥῆμα mávu —strinxisset, illud Salomonis dictum perquam tempe- 
χατὰ χαιρὺν ἐξελάδετο, Καιρὸς, qácxov (91), τοῦ — stive usurpavit : Tempus amaudi, et tempus odiendi ; 
φιλῆσαι xa χαιρὸς τοῦ µισῆσαι, χαιρὸς πολέµου καὶ — tempus belli, et tempus pacis (Ecele. ut). Ac primum 
χαιρὸς εἰρήνης. Καὶ πρῶτα μὲν, xavk νοῦν εὐξάμε- — quidem mente ad bune modum precatus est : Mise- 
vos, Ἑλέησόν µε, Κύριε (92), εἶπεν, 6 θεὸὺς, ἑλέησόν — rere mei, Deus, miserere nfei, quoniam in te confidit 
µε, ὅτι ἐπὶ σοὶ πέποιθεν ἡ φυχἠ pov, καὶ ἐν τῇ axvd.— anima mea; et in umbra alarum tuarum sperabo, 
τῶν πτερύγων σου ἐλπιῶ ἕως οὗ παρέλθῃ (905) ἡ ^ donec transeat iniquitas. Claniabo ad Deum altissi- 
ἀνομία. Κεχράξοµαι πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ὕψιστον, tbv D mum, Deum qui bene feeit mihi (Psal. 1v); ac reli- 
Θεὸν τὸν εὐεργετήσαντά µε, καὶ τὰ ἑξῆς τοῦ ψαλμοῦ. — qua qua deinceps in psalmo sequuntur. 


Εἶτά φῃσι πρὸς τὸν βασιλέα" Τὸ μὲν θεραπεύει  ῥΡοδί autem ad patrem his verbis usus est: Pa- 
πατέρα xal τοῖς αὐτοῦ ὑπείχειν προστάγµασιν, εὖ- — trem quidem colere, atque ipsius imperiis parere, 
vola τε xal φιλίᾳ καθυπηρετεῖν, ὁ χοινὸς ἡμᾶς διδάσχει " ipsique amico et bencvolo animo inservire, commue 
Δεσπότης, φυσιχὴν ἡμῖν τὴν τοιαύτην ἑγκατασπείρας — nis magister noster docet (Exod. xx), ut qui natura- 
στοργἠν. Όταν δὲ ἡ τῶν γονέων σχέσις καὶ φιλία (94) — lem bujusmodi charitatem in animis nostris inseverit, 
πρὸς αὐτὸν φέρῃ τὸν κίνδυνον τὴν duyhy xal τοῦ Δη- — At cum parentum amor atque erga eos benevolentia 
μιουργοῦ πὀῤῥω ποιῇ (95), kxxómveww ταύτην παντά- — anima ipsi pericuium creat, eamque a summo illo 
πασι προστετάγµεθα, καὶ µηδόλως εἴχειν τοῖς χωρίζου- — effectore procul removet, bunc affectum prorsus ex- 
σιν ἡμᾶς τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ μισεῖν τούτους καὶ ἀπυστρέ- scindere jubemur, ac nullo modo iis qui nos a Deo 
Φεσθαε, κἂν πατῆρ ὁ τὰ ἀπευκταῖα ἑἐπιτάττων εἴη, — abstrahunt cedere ac manus dare, verum eos odisse 
xàv µήτηρ, xàv βασιλεὺς, 247 xàv τῆς ζωῆς αὐ- οἱ aversari : quamvis etiam is qui exsecranda pre- 
τῆς χύριος. Διὰ ταῦτα τῆς πατρικῆς μὲν σχέσεως — cipit pater sit, quamvis mater, quamvis rex, quam- 
ἕνεχα τὸν θεὺν ημιωθῆναι τῶν ἀδυνάτων pol baci... vis denique penes eum vitze nostr: potestas sit. 008 
Διὸ μήτε σεαυτῷ χόπους πάρεχε, μήτε Epol* ἁλλ᾽ ἡ ^ cum ita sint, paterne. benevolentize causa Dei jactu- 
πείσθητι xal τῷ ζῶντι ἄμφω xaX ἀληθινῷ λατρεύ- — ram facere prorsus nequeo ; ac proinde tum tibi ipsi, 
σωµεν Ocp* ἃ γὰρ νῦν a£Óq εἴδωλα, εἰσὶν χειρῶν (πι mihi negotium facessere desine; verum ihi 
ἀνθρωπίνων ἔργα (96-08), πνοῆς ἔρημα xal χωφὰ, morem gere, ac vivum et verum Deum ambo cola- 
μηδὲν ὅλως ἤ µόνην ἀπώλειαν xal τιµωρίαν αἰώνιον — mus. Nam qua nunc veneraris, simulacra sunt, ho- 
τοῖς αὐτὰ σεθοµέγοις προξενοῦντα. minum manibus effecta, spiritus expertia οἱ surda, 

nihilque omnino aliud quam exitium et sempiternum 
cruciatum cultoribus suis accersentia ' 

El δὲ μὴ τοῦτο βούλοιο, ποίει εἰς ἐμὸ ὅπερ σοι Sin autem id recusas, quidquid lubet, mihi infer, 
δοχεῖ ' δούλος áp εἰμι τοῦ Χριστοῦ, xal οὔτε θω- — servus enim Christi sum. Ac neque blanditiis neque 
πείαις, οὔτε χολάσεσι τῆς αὐτοῦ ἀποστήσομαι ἀγά- — tormentis ab ejus amore  desciscam : quem- 
πης (99), καθὰ 5h xai τῇ mpotepala εἶπόν σοι, admodum etiam pridie tibi dixi, Domini mei no- 
μέσον &gÓaMby τὸ τοῦ Δεσπότου µου ὄνομα xal men interponens, ac sermonem interposito jureju- 
ἀσφαλέστατα τὺν λόγον ἑμπεδωσάμενος. Ὅτι δὲ µήτε τΓαπάἆο confirmans. Quod autem nee te sponte malo 
ἑχὼν ἔφησας xaxoupystv, µήτε μὴν ἀγνοίᾳ διαµαρ- ,, agere, nec rursum ignoratione a bono aberrare di- 
τάνειν τοῦ ἀγαθοῦ, ἀλλὰ πολλῇ xal ἐμπόνῳ συζη- — xisti, verum ingenti ae laboriosa investigatione h«c 
τήσει τοῦτο ἔγνως ὄντως εἶναι χαλὸν, τὸ εἰδώλοις λα- — €ognovisse, nempe bonur esse simulacra colere, ac 
τρεύειν καὶ ταῖς ἡδοναῖς τῶν παθῶν προσηλοῦσθαι, libidinum voluptatibus affizum esse, certe t6 sponte 


(90) Matth. x, 53. 
(91) Eccle. i, 8. 
(92) Psal. 171, 1, 3. 
(95) C, παρέλθοι A, παρέλθῃ, e correctione. Psellus De dz:emon. p. 94: Κὰν θλίδηται τὸ νεῦρον, χαὶ 
Mi Ses xàv ἄλλο τοῖον δήτοι πάθοι. Bene codex 1510, 6fj τι má09. 

(94) Synonyino φιλίᾳ quid sit σχέσις ipse declarat. Monui de hoc sensu t, vt, p. 570. Isaacius Porphyr. De 
praetermissis, p. 2979 : Σχέσει yncpta πάλιν τὸν παῖδα ἐνεχολπίσατο. 

on ποιεῖ, Sepissime confusionem. vocalium η et ec tractavi, vitiata loca. emendaturus, Sic. t. Il, 
p. 275, Libanio medicinam feci, eamque optimam, quod securus profiteor ; nam a Lobeckio jam fueral 
jnventa ac proposita ad Ajac. pag. 400; qued tuuc vel ignorabam vel non memineram. 

(96-98) Psal. cxi, 4: Τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνῶν, ἀργύριον xat χρυσίον, ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων. 

(99) Epist. ad Rom. vi, 59: Οὔτε ὕψωμα, οὔτε βάθος, οὔτξ τις χτίσις δυνήσεται iua; χωρίσαι ἀπὶ 
τῆς ἀγάπης τοῦ θεοῦ. Cf. $5, 57. 


1095 


ADDENDA. 


1096 


male agere dicere haud nequeo. Quod auteni magna A Χαχουργεῖν μέν σε ἐθελοντὶ οὐχ ἔχω λέγειν. "Uc ü 


luscitiz caligine circeumfusus sis, ac tanquam in tra- 
etabilibus tenebris ambulans, ne minimum quidem 
luminis splendorem perspicias, ob idque, recta via 
amissa, in prsscipitia et baratbra oberres, id vero 
certissimum ac compertissimum habeo, teque etíam, 
e pater, id. intelligere cupio. Ac propterea tenebras 
lucis loco tenens; ac mortem vitz in-tar complectens, 
utilia consilia iniisse, fructuosssque cogitationes sus- 
cepisse tibi videris. At non ila est, non inquam est 
ita. Nam nec ea qu» veneraris dii sunt, sed daemo- 
num statue, omnem eorum exsecrandam operatio- 
mem intns continentes; nec rursum vita ea quam 
suavem et voluptariam appellas, jucunditatisque om- 
nis et hilaritatis plenam esse censes, ejusmodi natu- 
ram babet, sed si veritatis judicio standum est, 
exsecranda ac modis omnibus aversanda est. Quaim- 
vis enim ad aliquod tempus fauces deliniat, post ta- 


men, ut à magistro meo dictum est, felle amarius 


digeritur, gladicque ancipiti acutior est. 


Et quonam tandem pacto ejus mala tibi recensere 
pos:e.n ? Dinumerabo ea, et super arenam muliipli- 
eabuntur (Psal. cxxxvin) ;. diaboli enim hamus est, 
exsecranda voluptate, tanquam illecebra quadam ob- 
ductus, per quam eos qui in fraudem inducuntur, ad 
imum inferni gurgitem trahit. Bona autem a Domino 
meo promissa, qua quidem tu incert: vite spem 
nuncupasti, ab omni mendacio et mutatione aliena 
sunt, finem nesciunt, corruptioni subjecta non sunt : 
denique nulla est oratio, que illius gloriae et jucundi- 
tatis, illius inenarrabilis gaudii ac perpetuz lzetitiz 
magnitudinem exprimere queat, Omnes enim, quem- 
admodum ipse vides, morimur, nec est bomo qui 
vivat, et mortem visurus non sit (11 Reg. xiv; 
Psal. yxxxvin); futurum est nutem ut. rursum ad 
vitam redeamus, tum nimirum, cum Dominus Jesus 
Christus Dei Filius in gloria, qux nullis vérbis decla- 
rari potest, ac tremenda potentia veniet ( Matth. xxv), 
ille, inquam, Rex regum ac Dominus dominantium 
(Apoc. xix), cui omne genu flectetur, ccelestium, ter- 
restrium, et infernorum (Philip. 1); quique tantum 
omnbus pavorem comniovebit, ul etiam ipsz coe- 


(1) Respeetu ad Exod. x, 21. 


πολλή σοι περιχέχνται ἀγνωσίας ἀχλὺς, xai ὡς ἐν 
σκότει φηλαφητῷ (1) πορευόμενος οὐδόλως ὁρᾷς 
φωτὸς xàv µικράν τινα µαρμαρυγὴν, ὅθεν τν εὖ- 
θεῖαν (2) ἀπολέσας κρημνοῖς xal φάραγξι δεινοῖς χε. 
ῥιπεπλάνησαι, τοῦτο κἀγὼ βεδαίως ἐπίσταμαι xat 
σὲ, 3438 πάτερ, Ὑινώαχειν βούλομαι. Δι σχύτος 
ἀντὶ φωτὸς χατέχων καὶ θανάτου ὥσπερ ζωῆς &v- 
εχόµενος, οἴει συµφερόντως βεθουλεῦσθαι xal λυσι- 
τελῶς ἐντεθυμῆσθαι (2). ἀλλ οὐχ ἔστι ταῦτα, oix 
ἔστιν. Οὔτε γὰρ ἅπερ σἐθῃ θεοί εἰσιν, ἀλλὰ στῆλαι 
δαιμόνων, πᾶσαν αὐτῶν τὴν μυσαρὰν ἑνέργειαν ἔνδον 
ἔχουσαι’ οὔτε ἤνπερ Ὑλυχεῖαν ἀποχαλεῖς xai iv. 
{δονον βιοτὴν, τερπνότητός τε xal θυµηδίας ξοχεῖς 
πεπληρῶσθαι, τῆς τοιαύτης ἔχει φύσεως, ἀλλὰ βὲε- 


n λυχτή ἐστιν αὕτη, χατά γε «bv. τῆς ἀληθείας λόγον, 


xat ἀποτρόπαιος. Πρὸς καιοὺν γὰρ γλυχαΐνει xil 
λεαίνει τὸν φάρυγγα (4), ὕστερον δὲ πικροτέρας 
χολῆς ποιεῖται τὰς ἀναδόσεις, ὡς Ó ἑμὸς Egn b- 
δάσχαλος, καὶ Ἱχονημένη μᾶλλον µαχαίρας διστό- 
pov (5). 

Καὶ πῶς ἄν σοι τὰ ταύτης xaxà διηγησαίµην; 
Ἐξαριθμήσομαι αὐτὰ, xoi ὑπὲρ ἄμμον πληθυνθή- 
σονται (6). "Ayxiovpov γάρ ἐστι τοῦ διαθόλου, ὡς 
δέλεαρ τὴν βδελυρὰν περιχειµένη ἡδονὴν, δι) οὗ τοὺς 
ἁπατωμένους, εἰς τὸν τοῦ ἆδου χαθέλχει πυθµένα (T). 
Τὰ δὲ παρὰ τοῦ ἐμοῦ Δεσπότου ἐπηγγελμένα ἀγαθὰ, 
ἅπερ σὺ ἁδήλου ζωῆς ἐλπίδα ὠνόμασας. ἀφευδη εἰσι 
xai ἀναλλοίωτα, τέλος οὐχ οἵδε, φθορᾷ οὐχ ὑπόχει- 


C ται” λόγος οὐχ ἔστιν ὁ παραστῆσαι τὸ μέγεθος τῆς 


δόξης ἑχείνης xai τερπνότητος ἰσχύων, $99 της 
χαρᾶς τῆς ἀνεχλαλήτονυ, τῆς διηνεχοῦς εὐφρρσύνης, 
Πάντες μὲν γὰρ, χαθάπερ αὐτὸς ὁρᾷς, ἀποθνίσχν 
μεν, καὶ οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος ὃς ζήσεται xal οὐχ ὄψε- 


παι θάνατον * μέλλομεν δὲ πάντες ἀνίστασθαι, ἡνίχα 


ἑλεύσεται Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς, ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ, 
ἐν δόξη ἀνεχλαλήτῳ καὶ δυνάµει φοθερᾷ (8), ὁ μόνος 
Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων xai Κύριος τῶν xv 
ριευόντων (9), ᾧ πᾶν Ὑόνυ χάµφει ἑπουρανίων xal 
ἐπιγχείων καὶ χαταχθονίων (10)* xal τοσαύτην ἐμ- 
ποιἠσει τότε τὴν ἕχστασιν, ὡς xal αὐτὰς ἐχπλαγῆναι 
τὰς οὐρανίους δυνάµεις (11). καὶ παραστήσονται 
αὐτῷ τρόµῳ Χχίλιαι χιλιάδες xal μύριαι µυράδες 








(2) C, τ. «00. ὁδόν. Oiisi ὁδὸν, cujus est cum adjectivo εὐθεῖα frequens ellipsis, et quod, ob sequens 
φάραγξι, videretur fere meminisse auctor verborum Lucz i1, 5: Πᾶσα φάραγς πληρωθήσεται... xat ἔσται 
τὰ exo ες εὐθεῖαν xal αἱ τραχεῖαι εἰς ὁδοὺς λείας. A, φαράγγὸις. In G, inter. φάραξε, sic, et δεινοῖς, 
est lacunuia. 

(6) AC, ἐντεθυμεῖσθαι. Rursus η et ει οου/άδα, ut fuerunt ia Basilii Praeceptis c. 50: K&y γὰρ ἑτέρους 
πταίοντας λογοθετεῖς, ἀλλὰ xal αὐτὸς τῶν σεαυτοῦ σφαλμάτων λογοθέτην ἔχεις τὸν Θεόν. Bene cod. 
2991 A, λογοθετῇς. Ibidem : "A γὰρ ἂν τοῖς σννδούλοις ποιῄσεις, ταῦτα παρὰ tou χοινοῦ δεσπότου ἀνταπο- 
δέδῃ. Weruin bene codex, ποιἠσῃς. 

(4) A sine xat λεαίνει. Prov. xxiv, 43 : "Iva γλυχανθῇ σου ὁ φάρνγξ. Cf. p. 110, 

(5) Cf. Epist. ad Hebr. 1v, 12. 

(6) Ps3l. cxxxvin, 18. | 

(7) Dixit auctor Proverbiorum xiv, 12; xvi, 25 : Ἔρχεται, βλέπει el; πυθµένα ἅδου. 

(3) Luc. xxi, 20 : Καὶ τότε ὄφονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου &pyópsvoy ἐν νεφέλῃ, μετὰ δυνάµεως καὶ 
δόξης πολλῆς. Cf. supra p. 65. 

(9) 0 Epist. 3d Timoth. vi, 15. 

(10) bpist. ad Philipp. u, 10. 

(11) Cof. p. 65, n. 63. 





1097 


VITA BARLAAM ET JOASAPH., 


1098 


ἀγγέλων xal ἀρχαΥγγέλων (19), καὶ πάνεᾳ ἔσται φό- A iestos virtutes obsfupescant (Luc. xxi). Astabunt 


60V καὶ τρόμου µεστά. Σαλπιαϊΐ γὰρ εἷς τῶν &pyay- 
γέλων ἐν σάλπιγχι θεοῦ (15), καὶ εὐθὺς à. οὐρανὺς 
μὲν εἰλιγήσνται ὡς βιθλίον (44), ἡ vf, δὲ ἀναῤῥη- 
γνυμένη ἀναπέμψει τὰ τεθνεῶτα αώματα τῶν πώ- 
ποτε Ὑενομένων ἀνθρώπων, ἐξ οὗ γέγονεν ὁ πρῶτος 
ἄνθρωπος Αδὰμ (15) µέχρι τῆς ἡμέρας ἑχείνης. 
Καὶ τότα πάντες οἱ ἀπ αἰῶνος θανόντες iv ῥιπῇ 
ὀφθαλμοῦ (16) ζῶντες 490 περαστήσονται τῷ βή- 
ματι τοῦ ἀθανάτου Δεσπότου, καὶ ἕχαστας λόγον 
δώσει ὑπὲρ ὧν ἔπραξε. Τότε οἱ δίκαιοι λάμφουσιν ὡς 
Sive (17), αἱ πιστεύσαντες εἰς Πατέρα καὶ Υἱὸν καὶ 


ἅγιον Πνεῦμα, xa àv ἔργοις ἀγαθοῖς τελέσαντες τὸν 


παρόντα βίον. Πῶς δέ σοι διηγήσοµαι τὴν µέλλου- 
σαν αὐτοὺς τότο διαδέχεσθαι δόξαν; Κὰν γὰρ τῷ 
ἡλιαχῷ παραθάλλω φωτὶ «hv λαμπρότητα αὐτῶν xa 
τὸ χάλλος, xày ἀστραπῇ τῇ φανοτάσῃ (48), οὐδὲν 
τῆς λαμπρότητος ἑχείνης ἄξιον ἐρῷ, ᾿Οφθαλμὸς (49) 
Y&p οὐκ εἷδς καὶ οὗς οὐκ ἤχρυσε, καὶ ἐπὶ καρδίαν 
ἀνθρώπου οὖκ ἀνέδη, ἃ ἠτοίμασεν ὁ θεὺς «οῖς &va- 
πῶσιν αὐτὸν ἓν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, tv τῷ 
qui τῷ ἀπροσίτῳ (20), iy τῇ δόξῃ τῇ ἀφοῤῥήτῳ 
xa) ἀπελευτήτῳ, 


Καὶ ol μὲν δίχαιοι τοιούτων τεύξονται τῶν ἆγα- 
θῶν, τοιαύτης δὲ τῆς µαχαριότητος” οἱ δὲ τὸν ὄντως 
ὄντα Θεὸν ἀρνησάμενοι, xal τὸν πλάστην xal ὅη- 
μιουρχὸν ἀγνοήσαντες, δαίμοσι δὲ μιαροῖς λατρεύ- 
σαντες, καὶ εἰδώλοις χωφοῖς τὸ σέθας ἀπονείμαντες, 
τὰς ἡδονάς Q9 τε τοῦ µαταίου βίου τούτου ποθή- 
σαντες, χαὶ δίχην χοίρων τῷ βορδόρῳ τῶν παθῶν 
κνλισθέντες, xal πάσης (21) χαχίας ὁρμητήβιον τὰς 
ἑαυτῶν ψφωυχὰς ποιησάµενοι, σταθήσονται γυμνοὶ xal 
τετραχηλισµένοι, χατῃσχυμμένοι καὶ κατηφεῖς, ἔλεει- 
νοὶ xal τῷ oyfjuavt καὶ τῷ πράγµατ:, ὄὕνειδος προ- 
Χεαίμενοι πάσῃ τῇ κτίσει. Πάντα 65 αὐτῶν τὰ ἐν λόγῳ, 
τὰ ky ἔργῳ, τὰ ἐν διαγοίᾳ, πρὸ προσώπου αὐτῶν 
ἐλεύσονται. Eleg, μετὰ τὴν αἰσχύνην ἐχείνην τὴν 
χαλέπωτάτην καὶ τὸ ὄνειδος ἐχεῖνο τὸ ἀφόρητον, xa- 


vorro ei cuia timore millia millium, οἱ decies eente- 
na millia angelorum et arcbangelorum , cunetaque 
met ac tremore plena erunt (Dan. vii). Unus enit 
erehbangelerum buceina elanget; ae statim colum ' 
Siemt liber involveter, terra autem effracta omalum 
hominum, qui unquam a primi bominis Adami ortu 
usque ad diem ilium fuerant, corpora sursum emitte, 
&c tum omaes, qui 3borbe condito morte funeti sum, 
in ictu oeul ad Domini tribunal sigtentur, atquo 
unusquisque rerom in vita gesterum rationem red- 
det (1 Cor. xv). Tunc justi, qui in Patrem e& Filium 
&e Spiritum sanctum crediderunt, atque ja. probis 
aeüonaibus prasepüs vita eurrieulum eonfecerunt, 
solis instar fulgebunt (Matth. xui). Quonam. 8oteui 
pacto gloriam eam qus ipses exceptura est, tibi 
commemorabo? Nam etiamsi ipsorum splendotem sc 
pulehritudiaem solis lumini, aut etiam clarissime 
fulgetrx» comperem, nihil tamen, quod huic splen- 
d- ri par sit dizero. Oculus enim non vidit, nec auris 
audivit, nec in cor hominis ascenderunt quz Deus in 
ccjorum regpo, in incomparabili luce, in arcana et 
finis experte gloria, iis qui ipsius amore prediti sunt 
preparayig (1 Cor. 18), 

Ac justi quidem ejusmodi bona atqne ejusmodi 
beatitudinem consequentur. Qui autem yerum Deum 
abjuraruat, ac fictorem et opificem ignorarunt, im- 
purosque dzmopes co]uerunt, ac surdis simplacris 
venerationem tribuerunt, voluptatumque bujus 


c vana vite cupiditate flagrarunt, atque in vitiosa- 


rum aífeclionum cano porcorum instar sese νο” 
lytarunt, suasque animas vitii omnis officinam ef- 
fecerunt, nudi ei aperti stabunt, ignominia suffusi, 
uicti, ac tum gestu, tum re ipsa miserabiles. Atque 
ompesjpsorum sermones, et actiones, et cogitationes 
ente ipsorum ora venient; ac deinde post gravissi- 
imam ignomipjam atque intolerandum illud probrum, 


"'gehenna jgpinunquam exatinguendo, ac lucis omnis 


experti, exterioribus tenebris, denjium strjdori, ac 


(19) Daniel. vit, 40 : Χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, xal μύριαι μυριάδες παρειστήχεισαν αὐτῷ. Cf. 


p. 62, 


(14) Cf. p- 1$, n. 40. 
(45) 1 Cor. xv, 45. 


n. . 
(195) ΟΕ, p. 65, n. 65, ubi leg. « I Epist. » Addel Cor. xv, 592. 


(16) I Cor. xv, 52. — Theodorus Prodr. Tetrast. in Hexaem. p. 9 : Ἐν ἡμέραις EE τὴν χτίσιν κτίζεις, 
Λόγε, οὐχ ὡς ῥιπῇ «bv κόσμον ἀσθενῶν χτίσαι, ἀλλ᾽ ἵνα... Codex 409, ῥοπῇ. Potest ambigi. Nam dixerunt 
ἐν ῥοπῇ καιροῦ, vel ἐν ῥοπῇ, pro temporis brevissimo momenio. Basilius Hom. Mor. pag. 24t : Ἰδὼν δέχα 


homo, p. 2 de 

Ti χόπῳ πολλῷ κατορθούμενον δυνατὺν ἓν 

ονομα νόσον ἐν μιᾷ foni) τὴν ὑγείαν xchaa 

regii i 

ῥοπὴν ἡντιµοτέρα γένεσις αὐτῶν διεφθ 
(11) 


παΐδας àv βραχείᾳ χαιροῦ poni] φυντριβέντας * quem vide el : $64. Theophilus Alex. Honil. 


Cuj«s rei 


Adamp : Πᾳσῶν τῶν θείων Δωρεῶν ἓν μιᾶ ῥοπῇ γυµνωθεὶς ἐξέπεσε, Joann. Clim. p. 54 : 
wd ῥοπῇ ἀπολέσθαι. 


diem p. 597: Οὐκ ἔστι «bv μαχρὰν 


αι. In. utroque loco snonymus ad margipew exemplaris 
cf. t. ), p. 105, n. 2) χαιροῦ aute ῥοπῇ juseruil, e codice, puto. Sap. Salom. xvi, 42 : Πρὸς μίαν 
&pr. Symeon. Sethi De lchuel. pag. 112 


erha Christi apud Matth. xni, 45. Hinc Greg. Naz. orat. xu, p. 610 : Ἠνίχα ἐχλάμψουσιν οἱ δί- 


xat ὡς ὁ fuc. 


(18) A, prius φανωτάτη, nunc φανοτ. Didymus Caecus Fragm. p. 85 Mingar. : ὢφνωτάτης οὔσης οὐσίας 


κῶν Αγγέλων» imo φανοτάτης. Cf. t. M, p. 484. 
19) Cowf. p. 60, n. 47. 
20) Couf. p. 44, n. 95. 


21) C, ποθήσαντες xal πάσης, mediis omissis. Lacunam peperit participiorum τὸ ἁμοιοτέλεωτον, quam 


mendorum causam s»pius attigi, eruditeque tractavit nuper Walziu$, 


epistola critica, pag. 47, quie ^ 


sumwz industrie diligentizsque eximie documentum est insigne, et omnia praclara sb' auctore nos 


exspertare jubet. Ibi autem inter r 


(08, quos hoopoteleutou mujlos feci, locos, versum bunc lego : 


Χάριεν ἔστ᾽ ἄνθρωπος ὅστ ἄνθρωπος "Seripterat forgan poela, χάριν γάρ ἐστ, vel, ὡς χάριέν ἐστ', vel— 


PATROL. Gg. XCVI. 


39 


1099 


ADDENDA. 


110) 


veuenato vermi addicentur. Hzc illorum portio erit, À ταδικασθήσονται εἰς τὸ πῦρ τῆς γεέννης «b ἄσθεστον 


liec boereditas : in bis per sempiterna sxeula versa- 
buntur, scelerum poenes dantes, propterea quod bo- 
nis ii$ qua in pollicitatione recondita erant, propter 
brevem voluptatem repudiatis οἱ abjectis, seternum 
sibi ipsis supplicium accersiverunt. Pro his igitur, 
hoc est, ut et gaudium illud omni sermone prsestan- 
tius consequamur, et arcana illa gloria Iruamur, an- 
gelosque splendore adz:equemus, ac bono etdulcissimo 
Domino fidenti animo astemus, atque atrocissimas et 
nunquam finiendas poenas, et aeerbissimam illam in- 
famiam effugiamus, quas non pecunias, que 
non corpora, imo etiam ipsas animas profundere par 
fuerit? Quistam ignavi animi est, quis lam excors, quin 
sexcentas temporarias mortes subire in animum in- 
ducat, ut a sempiterna et finis omnis experte morte 
liberetur, beatamque et ab omni interitu remotam 
vitam hereditario possideat, 46 sancte et vitse ini- 
tium afferentis Trinitatis lumine collustretur ? 


Car. XXVI. — fizc verba eum rex audiisset, fl. 
liique firmitatem atque constantiam perspexisset, 
nec blanditiis, nee sermonum lenocinio, nec denique 
suppliciorum minis cedentis, orationis quidem illius 
probabilitatem, ae responsa quz referlli non possent, 
admirabatur, atque etiam a propria conscientia, quas 
ipsum vera et justa dicere demonstrabat, coargueba- 
tur; verum a prava consuetudine atque a vitiosis af- 


xai ἀφεγγὲς (29), el; τὸ σχότος τὸ ἐξώτερον, e» 
βρυγμὸν τῶν ὁδόντων χαὶ σχώληχα τὸν ἰοδόλον (23). 
Abt» fj μερὶς αὐτῶν, οὗτος ὁ χληρὺς, οἷς εἷς αἰῶνας 
συνέαονται τοὺς ἀτελευτήτους ᾿τιμωρούμενοι, ἀνθ 
ὧν, τὰ bv ἐπαγγελίαις ἀγαθὰ παρωσάµενοι, διὰ 
πρόσχαιρον ἁμαρτίας Ἱδονὴν χόλασιν αἰώνιον EE. 
ξαντο. Ὑπὲρ 6h τούτων, ὥστε τῆς ἀβῤῥήτου μὲν 
χαρᾶς ἑχείνης ἐπιτυχεῖν xal τῆς ἀποῤῥήτου δόξης 
ἀπολαύειν, τοῖς ἀγγέλοις δὲ ἀντιλάμπειν, xal τῷ 
ἀγαθῷ καὶ γλυκυτάτῳ Δεσπότῃ μετὰ παῤῥησίας παρ- 
ίστασθαι, τὰς πιχροτάτας δὲ τιμωρίας χαὶ ἆτελεν- 
τητους xai τὴν ὀδυνηρὰν ἐχείνην ἐχφυγεῖν αἰσχύνην, 
πόσα οὐχ ἄξιον προέσθαι xal χρηματα $99 xs! 
σώματα, μᾶλλον δὲ xal αὐτὰς τὰς Ψυχάς; Τίς οὕτως 

B ἁγεννὴς, τίς οὕτως ἀσύνετος, ὡς μὴ µνρίους ὑπο- 
στῆναι προσχαίρους θανάτους, ἵνα τοῦ αἰωνίου ἀπαλ. 
λαγῇ χαὶ ἀτελευτήτου θανάτου, τὴν ζωὴν δὲ χληρο- 
νομήσῃ τὴν µακχαρίαν τε xal ἀνώλεθρον, xal τῷ quil 
περιλαμφθῃ τῆς µακχαρίας xai ζωαρχιχῆς Τριά- 
bx (24); 

ΚΕΦ. KA'. Τούτων ἀχούσας 6 βασιλεὺς tov ῥη- 
µάτων, xal τὸ στερέµνιον xal ἀνένδοτον ἰδὼν τοῦ 
παιδὸς μήτε χολαχείαις εἴχοντος (25) µήτε λόγων 
πειθοῖ, μὴ τιμωριῶν ἀπειλαῖς, ἐθαύμαζε μὲν ἐπὶ 
τῇ πιθανότητι τοῦ λόγου xat ταῖς ἀναντιῤῥήτοις ἆπο- 
χρἰσεσιν, Ἰλέγχετο δὲ ὑπὸ τοῦ συνειδότος, ἀληθή 
λέγειν αὐτὸν xal δίχαια ὑποδειχνύοντος . ἁλλ' ἀνθ- 
εἶλχετο ὑπὸ τῆς πονηρᾶς συνηθείας xai τῶν lv 


feclionibus, quarum habitum contraxerat, et qua ϱ ἕξει βεδαιωθέντων Ev. αὐτῷ παθῶν, ὑφ᾽ ὧν ὡς iv 


eum velut cas:no et freno coercebat, nec veritatis 
ἵμιηδη perspicere sinebat, in diversum trahebatur. 
Ae propterea nullum non lapidem, ut dici solet, mo- 
' véns, in eo quod prius sibi proposuerat hsrebat, 
consilium nimirum, quod eum Arache ceperat, in 
. opus perducere cupiens. Itaque ad filium ait : Opore 
tebat quidem, flli, te meis imperiis omnibus in rebus 
simpliciter obsequi. Quoniam autem pro tua duritia 
atque contümacia mihi ita vehementer restitisti, 
loc unnm contendens, ut tua sententia majoris apud 
te, quam omnia alia, ponderis atque auctoritatis esset, 
age, inani contenüone valere jussa, rationibus ad 
persuadendum aptis agamus. Ac quia Barlaam, a 
quo tibi fucus factus est, vinctus a me tenetur, am- 
plissimo ceu habito, atque omnibus tum nostris 
tum Galilssis io unum coaetis preconibusque disertis 
verbis edicere jussis, ne quisquam Christianorum 
ullius periculi metu afficiatur, verum omnes omni 
metu vacui per sodalitia et cognationes in uuum 
coeant, communi consilio rem consideremus. Atque 
aut vos et vester Darlaam, nobis jn sententiam ve- 


κημῷ κχατείχετο xai χαλινῷ (26), τῷ φωτὶ ph συ]- 
χωρούμενος προσθλέψαι τῆς ἀληθείας. "Όθεν πάντα 
λίθον, τὸ τοῦ λόγου, χινῶν (27), εἴχετο τοῦ πάλαι 
σχοποῦ, τὴν προμελετηθεῖσαν αὐτῷ μετὰ τοῦ "Apart 
σχΏψιν εἰς ἔργον ἀγαγεῖν βηυλόμενος. Kal φησι τῷ 
παιδί "Έδει µέν σε, i τἐχνον, τοῖς ἐμοῖς ἁπλῶς 
εἴχειν by πᾶσι προστάγµασιν’ ἁλλ' ἐπεὶ, σχληρὺς 
ἂν καὶ ἀπειθὴς, ἰσχυρῶς οὕτως ἀντέστης got, τὴν 
ἰδίαν ἑνιστάμενος γνώμην χυριωτέραν πάντων Xo 
σασθαι , δεῦρο δὴ τῇ µαταίᾳ ἑνστάσει χαίρειν ἄμφω 
εἰπόντες, πειθοῖ πολιτευσώμεθα. Καὶ ἔπεὶ ὁ cl 
ἁπατήσας 993 Βαρλαὰμ σιδηροδέσµιος παρ) ἐμοὶ 
τυγχάνει, ἐχχλησιάσας ἐχχλησίαν μεγάλην, xal 
πάντας ἡμετέρους τε χαὶ Γαλιλαίους ἐπὶ τὸ αὐτὸ 

D συγχαλέσας, χἠρυχάς τε διαῤῥήδην βοᾷν θεσπίόας 
τοῦ µηδένα τῶν Χριστιανῶν δεδοιχέναι, ἀλλ᾽ ἀφόόως 
πάντας συνεισελθεῖν, κοινῃ διασχεψώµεθα γνώµη, 
Καὶ 1, πείσαντες, ὑμεῖς μετὰ τοῦ ὑμετέρου Βαρλαὰμ 
ςεύζεσθε ὧν ἑσπουδάχατε * J|, πεισθέντες, σὺν ἑχού- 
cla. τῇ γνώμῃ τοῖς προστάγµασί µου ὑπείχειν προθυ- 
µηθε[ητε. 


stram adductis, ea quz optatis consequimini; aut contra vos in sententiam nostram adducti, jussis meis. 


sponte ac prompto animo parebitis. 


(22) Conf. p. 217, n. 66 
25) Conf. p. 66. 
(n Conf. p. 60 extr. 
[ AU, εἴχοντα. Fors. ei «xov. 
i 


26) Cf. Psal. xxxi, 9. 


27) De hoc proverbio vide p. 9, n. 98. Joannes Antioch. in Monum. Cotel 
νησε, τὸ τοῦ λόγου, τὴν ἐξαφθεῖσαν πίστιν χατασδέσαι φιλονεικῶν. id 


pag. 160 : Πάντα λίθον 





1101 


YITA BARLAAM ET ΙΟΑΘΛΡΗ. 


1102 


"O δὲ φρόνιμος τῷ ὄντι xat ἐχέφρων veavíac, διὰ A — Prudens autem revera οἱ cordatus juvenis per vi- 


toU θεόθεν αὐτῷ (38) ἑμφανισθέντυς ὁράματος τὴν 
τοῦ βασιλέως προδεδιδαγµένος σχαιωρίαν, ἔφη ΄ Τὸ 
θέληµα τοῦ Κυρίου γενέσθω, xal ἔστω καθὼς ἐχέ- 
λευσας" αὐτὸς γὰρ ὁ ἀγαθὸς θεὸς χαὶ (29) δεσπότης 
δῴη τῆς εὐθείας μὴ πλανηθῆναι ἡμᾶς: ἐπ᾽ αὐτῷ 
γὰρ πέποιθεν ἡ ψυχή µου, xaX αὐτὸς ἐλεῄσει µε (50). 
Τότε 6$ τότε χελεύει ὁ βασιλεὺς πάντας ἀθροίζεσθαι 
εἰδωλολάτρας τε καὶ Χριστιανοὺς, γραμμάτων μὲν 
πανταχοῦ διαπεφοιτηχότων , κηρύχων τε ἀνὰ πάσας 
τὰς χωμοπόλεις βοώντων τοῦ µηδένα τῶν Χριστια- 
vy δεδοιχκέναι ὥστε ἁδόχητόν τι ὑποστῆναι, ἀλλ' 
ἀδεῶς πάντας καθ) ἑταιρείαν xaX συγγένειαν ἐπὶ τὸ 
αὐτὸ συνελθεῖν ἐπὶ φιλαλήθει (51) xaX οὐ βεδιασμένῃ 
συζητήσει, μετὰ τοῦ ἐξάρχου xaX χαθηγεµόνος αὖ- 


sum quod divinitus ipsi contigerat, regis versutia co- 
gnita, ait: Domini voluntas flat, sitque quemadmo- 
dum jussisti. Ipse autem bonus Deus ac divinus hoc 
nobis concedat, ne a recta via aberremus; nam in 
ipso confidit anima mea, et ipse mei miserebitur. 
Tunc igitur rex, omnes tam idolorum cultores quam 


: Christianos in unum conveniri jubet, litteris nimirum 


quaquaversum missis, ac preconibus qui per omnia op- 
pida proclamarent, ne quis Christianorum, tanquam 
inopinati aliquid perpessurus, in metu versaretur; ve- 
rum omnes per sodalitia et cognationes in unum 
coirent, quod veritatis studiosa, ac non coacta et 
violenta inquisitio una cum eorum duce atque ante- 
signano Barl2amo futura esset. Eodemque modo id.- 


τῶν μελλούσῃ γενέσθαι Βαρλαάμ. Ὡσαύτως δὲ xai B. lorum etiam cultores ac sacerdotes, Chaldeorumque 


τοὺς μύστας xal νεωχόρους τῶν εἰδώλων xat σοφοὺς 
τῶν Χαλδαίων χαὶ Ἰνδῶν, τοὺς χατὰ πᾶσαν τὴν 
ὑπ) αὐτὸν ἀρχὴν ὄντας, συνεχαλέσατο, 99$ χαΐτινας 


οἰωνοσχόπους xai γόητας καὶ μάντεις, ὅπως ἂν Χρι- 


στιανῶν περιχένοιντο. 

Καὶ δὴ συνηλθον πρὸς τὸν βασιλέα πλῆθος πολὺ 
tf; μυσαρᾶς αὐτοῦ θρησχείας' Χριστιανῶν δὲ εἷς 
εὑρέθη μόνος εἰς βοήθειαν ἐλθὼν τοῦ νοµιζομένου 
Βαρλαὰμ, ὀνόματι ἙΒαραχίας (52). Οἱ. μὲν γὰρ τῶν 
πιστῶν θανόντες Ίααν ὑπὸ τῆς τῶν χατὰ πόλιν &p- 
χόντων μανίας χατασφαγέντες, οἱ δὲ ἓν ὄρεσιν ἁπ- 
εχρύπτοντο χαὶ σπηλαίοις τῷ φόδῳ τῶν ἐπιχειμένων 
δεινῶν. "Αλλοι δὲ ἐδεδοίχεισαν τὴν ἀπειλὴν τοῦ βά- 
σιλέως, xal οὐχ ἑτόλμων ἑαύτοὺς εἰς φῶς ἀγαγεῖν ’ 
ἀλλὰ νυχτερινοὶ σαν θεοαεδεῖς, &v τῷ λεληθότι τῷ 
Χριστῷ λατρεύοντες χαὶ μηδαμῶς παῤῥησιαξόμενοι, 
Ἐχεῖνος δὲ µόνος, Υενναῖος ὧν τὴν φυχὴν, slc συν- 
αγωνισμὸν ἦλθε τῆς ἀληθείας. 

Προκαθίσας (55) τοίνυν ὁ βασιλεὺς ἐπὶ βήματος 
ὑψηλοῦ τα χαὶ µετεώρου, συνεδριάζειν αὑτῷ τὸν υἱὸν 
ἐχέλευσεν, Ὁ δὲ, τῇ πρὸς τὸν πατἑρα εὐλαθείᾳ xai 
"wA τοῦτο μὴ θελήσας ποιῆσαι, ἐπὶ τῆς Υῆς πλησίον 
αὐτοῦ ἐχάθισα. Παρέστησαν τοίνυν οἱ ἐπιστήμονες 
τῆς µωρανθείσης παρὰ τοῦ θεοῦ σοφίας (54), ὧν 
ἐπλανήβη fj ἀσύνετος χαρδία (65), καθώς φησιν 6 
Απόστολος. 9935 Δοχοῦντες γὰρ (56) εἶναι σοφοὶ 
ἐμωράνθησαν, καὶ ἤλλαξαν τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου 
θεοῦ àv ὁμοιώματι θνητῶν ἀνθρώπων καὶ τετρα- 


et Indorum sapientes, qui in universo ipsius impe- 
rio erant, quosdamque etiam augures, et przstigia- 
tores, ac vates convocavit , ut adversus Christianos 
victoriam obtinerent. 


Et quidem ingens ad regem exsecrand:e ipsius re- 
ligionis multitudo confluxit: Christianorum autem 
unus tantum, Barachias nomine, inventus est, qui 
Barlaamo (ut quidem existimabatur) suppetias ferret. 
Nam pii viri partim extremo vitz die functi fueraut, 
a furiosis scilicet urbium pratoribus obtruncati ; 
partim impendentium periculorum metu in montibus 
ac speluncis delitescebant; partim denique regis mi- 
nas pertimescentes in lucem prodire minime aude- 
bant, verum nocturni pietatis cultores erant, in occulto 
duntaxat Christum colentes, non autem libere ipsius 
fidem profitentes. llle autem solus, utpote generoso 
animo przditus ad propugnandam veritatem accessit. 

Cum igitur rex in alto atque edito solio conse- 
disset, filium una sedere jussit. At ille pro suo erga 
patrem honore ac reverentia id facere recusavit, at- 
que in terra non longe ab eo sedit. Astiterunt igitur 
viri infatuat:e a Deo sapienti: periti, quorum, ut 
Apostoli verbis utar, insipiens cor erravit (I Cor. 1). 
Putantes enim se esse sapientes, stulti facti sunt, et 
mutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in simili- 
tudinem corruptibilium hominum, et quadrupedum, 
et serpentium (Rom. 1). Hi, ut cnm regis filio, atque 


πόδων xal ἑρπετῶν. Οὗτοι συνῆλθον συνᾶραι λόγον D iis qui ab ipsius partibus stabant, sermonem con- 


πρὸς τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν xat τοὺς περὶ αὐτὸν, xal 
ἐπληροῦτο ἐπ᾽ αὗτοῖς τὸ τῆς παροιµίας, ὅτι πρὺς 
λέοντα δορκὰς μάχης Ἡπτετο. 'O' pàv γὰρ τὸν Ὕψι- 


98) A sine αὐτῷ. 

39) A sine 8c; xal. 

50) Psal. vi, 4 : Ἐλέησόν 
94) A, φιλαλήθω. C, φιλαλήθει, e correctione. 


sererent, in unum convenerunt. Atque in eis illud 
adagium implebatur : Caprea cum leone pugnam 
iniit. Etenim ipse Altissimum posuerat refugium 


, ὅτι ἐπὶ σοὶ πέποιθεν f) ψυχή µου. . 


$92) A ad marginem, manu altera : *Ov xoi χληρονόμον τῆς βασιλείας αὐτοῦ ἐς ὕστερον ὁ χαλὸς Ἰωά- 


σαφ καταλιπὼν xal οἰχείαις χεροὶ στέφει, καὶ διαδήµατι τιµήσας πρὸς τὸν ποθούµενον 


ρλαάμ ἀπῆλθεν. 


Conjeci ἀπῆλθεν, cum bibliopegus reliquerit tantum ἁπ. vel ἐπ. 
95) A, προχαθήσας. Permutatio solennis est. Demetrius Phal. $ 201 ex Oratore recitat sententiam, 
eujus verba Βυζάντιον ExoAiópxioev ne sumantur in exemplum verbi πολιορκίξω, monebo esse ἑπολιόρχησε 


in codice 1741. 


(34) 1 Epist. ad Corinth, 1, 20 : Οὐχὶ ἑμώρανεν ὁ θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου 
(35) Epist. ad Rom. t, 21 : Ἐσκοτίσθη fj ἀτύνετος αὐτῶν καρδία. 


(96) Ep. ad Rom. :, 22, 25. 


1103 | ADDENDA. 1164 


suum, οἱ in alarum ipsius umbra sperabat (Psal. xc). Α στον ἔθετο xazaguyty αὑτοῦ (27), καὶ iv τῇ σχιᾷ 
. Mli autem in hujus szculi principibus quidestruuntur,  Άλπισε τῶν αὐτοῦ πτερύγων (28): ol δὲ τοῖς ἄρχου- 
ac mundi principe tenebrarum, cui se ipsos misere — ctv ἐπεποίθησαν (39) τοῦ ali vog τούτου τοῖς xatap- 
subjecerunt, fiduciam suam collocabant (Psal. Lvi; — youpévou, xa τῷ xoap.oxpázopt τοῦ σχότους (40), ᾧ 
Ephes. vi). καθυπέταξαν ἑαυτοὺς ἑλεεινῶς καὶ ἀθλίως. 
Producitur itaque Nachor, qui Barlaamum se esso "Avscas τοίνυν ó Ναχὼρ τὸν Βαρλαὰλμ ὑποχρινό- 
simulabat. Ac rex quidem ου δἱδί propositum hba- µενος' xal ol μὲν περὶ τὸν βασιλέα τοῦ τοιούτου 
bebat; verum sapiens Dei providentia ccelitug aliud εἴχοντο σχοποῦ * ἕτερα δὲ πάλιν ἡ cop?) πρόνοια ἄνω- 
aduinistrabat. Astaptibus enim his omnibus, rex ad — 0ev ᾠχονόμει. Παρισταμένων Υὰρ τούτων ἁπάντων 
oratores suos et philosophos, vel potius plebis sedu- φησὶν ὁ βασιλεὺς τοῖς ῥήτορσιν αὐτοῦ xal φ,λοσό- 
ctores ei $tolido corde preditos, ait: En vobis «otc, μᾶλλον δὲ τοῖς λεωπλάνοις (41) xai ἀσυνέτοις 
certamen, et quidem maximum propositum est. Duo- τὴν xapóiay* Ἰδου δὴ ἁγὼν ὑμῖν πρόχειται καὶ 
rum enim alterum vobis continget, nempe ut vel ἀγώνων ὁ μέγιστος. Δυοῖν γὰρ θάτερον γενήσεται 
doctrina nostra confirinata, errorisque convieto Bar- ὑμῖν. f| τὰ ἡμέτερα χρατύναντας, xat (42) πλανᾶ- 
laamo ipsiusque sociis, maximam gloriam et hono- ο, σθαι τὸν Βαρλαὰμ 336 xoi τοὺς σὺν αὐτῷ ἑλέχ- 
rem tum a nobis tum a senatu consequamiui, ac vi«  δαντας, δόξης µεγίστης xat τιμῆς παρ) ἡμῶν τε 
etricibus coronis ornemini ; vel fracti ac superati, cum — xai πάσης τυχεῖν τῆς συγχλήτου xal στεφάνοις vi- 
omni ignominia gravissimam mortem oppetatis,atque — xnc xatacteg0nvari* ἡ ἠττηθέντας σὺν πάση al- 
omnes vestrae facultates populo addicantur, quo me- σχύνῃ xaxerxáxug θανατωθῆναι, πάντα δὲ τὰ ὑμέτερα 
moria vestra prorsus a. terra deleatur. Nam et eor- — tip δήµῳ δοθήναι, ὡς ἂν παντάπασιν ἐξαρθὴ τὸ pvz- 
pora vestra bestiis devoranda objiciam, et liberos µόσυνον ὑμῶν ἀπὸ τῆς vc. Tà μὲν γὰρ σώματα 


vestros perpetua servitute multabo. ὑμῶν θηρίοις δώσω παρανάλωµα, τὰ δὲ τέχνα ὑμῶν 
Hac oratione a rege habita, ipsius filius hia verbis διηνεχεῖ χαταδουλώσω δουλείᾳ. 
usus est : /Equam sententiam hodierno die tulisti, Τούτων οὕτως εἰρημένων τῷ βασιλεῖ, 6 υἷὸς αὐτοῦ 


o rez, eamque velim Deus confirmet ; atque ego ea- ἔφη ρίμα δίχαιον σήμερον ἔχρινας, ὦ βασιλεὺ 
dem magistro meo dico. Conversusque ad Nachorem, — xpa:óvat Κύριος ταύτην σου «hv γνώµην. Κάγὼ δὲ 
' qui Barlaam esse putabatur; ad eum ait: Non te fu-— τὰ αὗτά φηµι τῷ ἐμῷ διδασχάλῳ. Καὶ ἐπιστραφεὶς 
git, o. Barlaam, in qua gloria quibusque deliciis me λέγει τῷ Ναχὼρ, ὃς ἑνομίζετο Βαρλαὰμ εἶναι: Ο]- 
inveneris. Tu tamen permultis sermonibus me ad- ὅας, à Βαρλαὰμ, ἐν τίνι µε δόξῃ εὕρηχας καὶ τρυφῇ 
duxisti ut a patriis legibus et institutis abscederem, ᾳ χαὶ λόγοις πλείστοις ἔπεισάς µε τῶν μὲν πατρῴων 
atque ignotum Deum colerem, arcanorum quorum- ἁἀποστῆναι νόμων τε καὶ ἐθῶν, ἀγνώστῳ δὲ λατρεὺ- 
dam videlicet ac sempiternorum bonorum ΑΡ6 men- σαι θεῷ, ἁῤῥήτων τινῶν καὶ αἰωνίων ἀγαθῶν ἕπαγ- 
lem meam ad sequenda tua dogmata, el exacerban- ἍµΥγελίαις ἑλχύσας µου τὸν νοῦν τοῖς σοῖς ἐζαχολαυ- 
dum patris mei ac domini animum me pertrahens. θῆσαι δόγµασι xaX τὸν ἐμὸν παραπιχρᾶναι πατἐρα 
Quocirca ita existima, te nunc velut inirutina stare. — «e xal δεσπότην; Νῦν οὖν ὡς ἐπὶ τρυτάνης νόμιζε 
Nau οἱ ex proposito certamine superior discesseris, σεαυτὺν ἑστάναι. El μὲν γὰρ, vixfjcag τὴν προχει- 
eain scilicet quam mibi tradidisti doctrinam veram esse Ἁµένην πάλην, ἀληθῃ σου τὰ δόγµατα δείξεις X µοι 
demonstrans, atque eos qui hodierna die nobis ad- — à5(6a£ac, πλανωμένους 5b ἑλέγξεις τοὺς σήμερον 
versantur, in errore versari ostendens, tu quidem ἡμῖν ἀντιπίπτοντας, σὺ μὲν δοξασθἠσῃ ὡς οὐδεὶς 
majorem quam ullus unquam habuerit, gloriam re- —«üv πώποτε γεγονότων xol χἠρυξ ἀληβείας κλτ- 
feres, ac veritatis praeco vocaberis; atque ego in — fcr, ἐγὼ δὲ τῇ σῇ ἐμμενῶ διδαχῇ καὶ τῷ Χριστῷ 
tua doctrina perstabo, Christumque, quemadmodum  Ἱλατρεύσω, χαθὰ δὴ καὶ ἑχήρυξας, μέχρι τῆς τελευ- 
prodicasti, ad extremum usque spiritum colam. Sin — «alac µου ἀναπνοῆς εἰ δὲ, ἠττηθεὶς εἴτε δόλῳ εἴτε 
autem, sive dolo, sive serio ac vere superatus, ig- — à)n0elg, αἰσχύνης uot σήμερον πρόξενος γένῃ, θᾶτ- 
nominiam mihi conlaveriS, contumeliam meam p τον ἐχδιχήσω μου τὴν ὕόριν, χεροὶν οἰχείαις τὴν τε 

statim ulciscar. Etenim meismet manibus cor tuum καρδίαν σου xal τὴν γλῶτταν ἐξορύξας, χυαί τε 
ac linguam evellam, eaque cum reliquo tuo ΟΟΓρυΓΘ — Booxy ταῦτα 93} σὺν τῷ λοιπῷ σου σώματι πα- 
canibus in praedam dabe, ut tuo exemplo ommes Γ6- ραδοὺς, ἵνα παιδευθῶσι πάντες διὰ σοῦ μὴ πλανᾷν 
gum flliis imposturam minime facere condiscant. υἱοὺς βασιλέων. 

llis verbis auditis, Nachor ingentem tristitiam ae Τούτων ἀχούσας ó Ναχὼρ τῶν ῥημάτων (A5), σχυ- 


28) Psal. Lvi, 1 : Ἑν τῇ σχιᾷ τῶν πτερύγων σου ἐλπιῶ. 

$59) Psal. οσιων, 5 : Mh πεποίθατε ἐπ᾽ ἄρχοντας. 

" Conf. p. 15, n. 43. 

41) C, λαοπλάνοις. A, λεοπλάνοις. Permutatio nota vocalium ω et o. Tsaacius. Porphyr. De Preterm. 
P. 265 : Τὴν διάθεον ἁρπαγὴν τῆς Ἑλένης. Rescriho τὴν διὰ θεῶν ἁρπ., ut est in cod. 817. 

. (42) A sine xal. Synesius Calvit. p. 65 : Ἐπειδὴ προσέχειτο ον, ἄλλης ἓπ᾽ ἄλλῃ πιπτούσης, Ίδη δὲ 

σὺν δύο χαὶ κατὰ πλείους, Inveni, quod amplector, in codicibus duobus, ἤδη δὲ xaX σόνδυο. 

(45) Lector diligens adscripsit ad marginem codicis A, στίχος. Exciderunt szpe auctoribus prosaieis 
versus, ac presertim jamblct, Multus fui ea de re ad Aristenetum p. 225, ac possem etíam bic 1nultus 
esse, ni satius videretur brevitati cirea talia nunc studere. 


ὃν Psal. xc, 9 : Τὸν ὄψιστον ἔθου χαταφυγἠν σου. 


1105 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1106 


θρωπὸς fj» λίαν xal κατηφὴς, ὁρῶν ἑαυτὸν ἐμπί- Α mororem concepit, ut qui seipsum in foveam quam 
πτοντα τῷ βόθρῳ ᾧ εἰργάσατο (44) xat τῇ παγίδι fj — fecerat incidere, ae laqueo quem abseonderat imyli- 
ἔχρυψε (45) συλλαμδανόµενον, καὶ τὴν ῥομφαίαν αὖ- cari, suoque gladio se confodi perspiceret. Cum igi- 
τοῦ elc καρδίαν (46) αὐτοῦ κατανοῶν εἰσδυομένην tur rem secum reputasset, ad fllii regis partes, ut 
Συλ)ογισάµενος οὖν x«0' ἑαυτὸν, τῷ τοῦ βασιλέως — impendens vit; discrimen effugeret , sese potius ad- 
υἱῷ μᾶλλον ἔγνω προστεθῆναι xal τὰ ἐχείνου xpa- — jungere, ipsiusque dogmata confirmare statuit, quod 
τῦναι, τοῦ διαφυγεῖν τὸν ἐπηρτημένον αὐτῷ xivéu- — videlicet ille optimo jure supplicio eum afticere pose 
vov, ὡς ἐχείνου εὐλόγως δυναµένου τιµωρήσασθαι — set, si quidem ipsius animurn offendisset. At id to- 
αὐτὸν, εἴπερ παραπικραίνων εὑρεθείη. Τὸ Ok πᾶν — tum divinz providentie erat, qua religionis nostr» 
τῆς θείας ἣν προνοίας σοφῶς διὰ τῶν ἑναντίων τὰ — decreta sapienter per adversarios confirmabat. Nam 
ἡμέτερα βεθαιούσης. Ὡς Υὰρ εἰς λόγους ἦλθον ἀλλή» — cum idolorum antistites et Nachur sermones. conse- - 
Aotg οἱ μύσται τῶν εἰδώλων xal ὁ Ναχὼρ, κχαθάπερ rere inciperent, ut Barlasm ille, cum sub Balaac 
πις ἄλλος Βαλαὰμ ὃς ἐπὶ τοῦ Baláx ποτε, ἑπαράσα- — [sraelem quondam exsecrari ae diris devovere con- 
σθαι τὸν Ἱσραὴϐλ προθέμενος, πολυειδέσιν αὐτὸν εὖ- — stituisset, multis tamen eum ac variis benedictionibus 
λόγησεν εὐλογίαις (47), οὕτως xat ὁ Ναχὼρ ἰσχυρῶς — cumulavit ( Num xxi), ad eumdem etiam modum 
τοῖς ἀσόφοις xal ἀσυνέτοις σοφοῖς ἀντιχαθίστατο (48). " Nachor insipientibus ac siolidis sapientibus vehe- 
238 Καθεζομένου γὰρ τοῦ βασιλέως ἐπὶ τοῦ θρόνου, — menter obluctabatur. Cum eniin rex in throno sederet, 
συγεδριάζοντος xai τοῦ νυἱοῦ, χαθάπερ ἔφημεν (49), — atque ipsius filius, utijam a nobis dictum est, ipsi 
παρεστώτων δὲ τῶν ὥσπερ ῥομφαίαν τὰς γλώσσας — assideret, eique etiam stulti rhetores astarept, qui 
ἀχονησάντων (50) ἐπὶ καθαιρέσει τῆς ἀληθείας àcó- — ut gladium linguas suas ad opprimendam et ever- 
quv ῥητόρων, ot, τὸ τοῦ 'Hoatou (51), χύουσι πὀνον — tendam veritatem acuerant (Psal. 1xm), quique , ut 
xal τἶχτουσιν ἀνομίαν, συνελθόντων δὲ ἀπείρων — cum Isaia loquar, laborem parturiunt, et iniquitatem 
λαῶν εἰς θέαν τοῦ ἀγῶνος ὥστε μαθεῖν ὁπότερον — pariunt (1εαία Lix), plebis etiam ad certaminis &pe- 
μέρος τὴν νίχην ἀποίσεται, λέγει τῷ Ναχὼρ el; τῶν — ctaculum innumerabilis multitudo confluxisset , ut 
ῥητόρων, ὁ τῶν σὺν αὐτῷ πάντων διαφορώτατος' Σὺ — utra pars victoriam adipisceretur cognosceret, rheto- 
εἶ ὁ ἀναισχύντως οὕτως xal ἰταμῶς εἰς τοὺς θεοὺς — rum unus, qui omnibus doctrina prestabat, ad Na- 
ἡμῶν ἐξυθρίζων Βαρλαὰμ, xal τὸν φίλτατον υἱὸν τοῦ — chorem dixit : Tune es ille usque adeo audax, atque 
βασιλέως τοιαύτῃ περιθαλὼν τῇ πλάνῃ xal τῷ ἑσταν- — in deos nostros contumeliosua Barlaam , qui charis- 
ρωμένῳ διδάξας λατρεύειν; Καὶ ὁ Ναχώρ' Ἐγώ — simum regis lium in ejusmodi errorem ceujeci.li, 
εἰμι, ἀπεχρίνατο, ἐγώ εἰμι Βαρλαὰμ, ὁ τοὺς θεούς , enmque crucilixum colere docuisti? Respoudit. Na- 
σου μὲν ἐξουθενῶν, χαθὼς εἴρηχας, τὸν υἱὸν δὲ τοῦ — chor: Sane, ego sum Barlaam, qui deos (008, queta- 
βασιλέως οὐ πλάνη περιδαλὼν, ἀλλὰ πλάνης ἆπαλ- — admedum dixisU , nihili pendo, quique regia Glium 
λάξας xat τῷ ἀληθινῷ προσοιχειωσάµενος θεῷ. Καὶ — non in errorem coujeci, sed errore liberavi, atque ad 
ὁ jfyep:* Τῶν μεγάλων, qnot, xat θαυμασίων àv- — verum Deum adjuoxi. Tum rhetor ille ad bonc mo- 
δρῶν τῶν πᾷσαν σοφίας ἐπιστήμην ἐξευρηχότων — dum locutus est : Quoniam magni οἱ exuui viri, a 
θεοὺς ὑψηλοὺς xal ἀθανάτους ἐκείνους ὀνομαζόντων, — quibas omnis sapientia et scientia inventa est, subJi- 
καὶ πάντων τῶν ἐπὶ γῆς βασιλέων xat ἑνδόξων αὐτοῖς — mes deos alique. immortales eos. nuncupent, ompes- 
προσχυνούντων καὶ σεθοµένων, πῶς αὑτὸς γλῶσσαν — QU£ Orbis terrze regos et illustres viri ipsos colant ac 
χατ᾽ αὐτῶν κιγεῖς, xal ὅλως ἀποθρασύνεσθαι «ὰ — VeDerentur, quonam modo ipse linguam adversus eos 
τοιαῦτα τολμᾷς; Τίς δὲ fj ἀπόδειξις ph τούτους εἶναι — acuis, atque omnino eo audacis prorumpis, ut. haec 
θεοὺς, ἀλλὰ τὸν ἑσταυρωμένον, Ὑπολαθὼν δὲ ὁ proferas? Quonam item argumento probas eos deos 
Ναχὼρ, τὸν μὲν ῥήτορα ἐχεῖνον οὐδόλως ἀποκρίσεως — ROD 6556, sed eum qui cruci aflixus est? Excipiens 
Ἀξίωσε΄ κατασείσας δὲ τῇ χειρὶ 999 :5 πλῆθος autem sermouem Nachor, rletorem quidem illum 
ewdv (52), ἀνοίξας «b στόµα αὐτοῦ, χαθάπερ ὁ τοῦ — pullo responso dignatus est ; verum cnm plebi silen- 
BaAaáp ὄνος (55), & οὐ προἐθετὸ εἰπεῖν ταῦτα λελἀ- — tium manu indixissel, atque 05 supm , tanquam illo 


e 


(44) Psal. vit, 15: "Epmscetza: εἰς βόθρον ὃν εἰργάσατο. Cf. Prov. xxvi, 27. 

(45) Psal. xxx, 4 : Ἐξάχεις µε Ex παγίδος ταύτης, ἧς ἔχρυφάν pot. 

(46) Psal. xxxvi, 15: 'H ῥομφαία αὐτῶν εἰσέλθοι εἰς τὴν χαρδίαν αὐτῶν. 

(47) Res narratur Num. xxii, xxii, xxiv, lbi Σχ], 44: Εἰς κατάρασιν ἐχθρῶν μον κἐχληχά az, xat ἰδοὺ 
ee mxas εὐλογίαν. Dixit πολυειδέσιν εὐλογίαις, cum ter Balaam benedixerit Jsrael. 

(48) C, ἀσόφοις ἀντικ. Media perierunt propter homoeoteleuton. Basilius Prec. c. 55: Μὴ Ὑίνου τῇ 
γνώµῃ ἀχάριστος * µέρος γὰρ εὐσεθείας τὸ ἀνταποδιδόναι τοῖς εὐποιοῦσι τὰς χάριτας. Codex 2991 A ;..... 
Αχάριστος, àÀÀ' ἔσο τοῖς τρόποις εὐχάριστος * µέρος... 

(49) Vid. p. 254. 

90) Paal. Lxiu, 3: Ἡχόνησαν ὡς ῥομφαίαν τὰς γλώσσας αὐτῶν. 

91) Isa. Lix, 4. . 

52) Fors. τῷ πλήθει, pro τὸ πλΏηθος. Act. Apost. xii, 46 : ᾿Αναστὰς δὲ Παῦλος, xai κατασείσας τῇ 
χειρὶ, εἶπεν. Rursus. xxi, 40: 'O Παῦλος, ἑστὼς ἂπὶ τῶν ἀναθαθμῶν, xatéccios τῇ χειρὶ τῷ Aag. Et si- 
wilius xt, 47: Κατασείσας δὲ αὐτοῖς τῇ χειρὶ ovydv , vide ibi Valckenarii scholia. Gregorius Nyss.: 
Ταῦτα δὲ poo διεξιόντος, μεταξὺ κατασείσασα «fj χειρὶ f διδάσκαλος * ubi Wolf. Anecd. t. If, p. 195. Lu- 
cianus Jup. Trag. 15 : Ελα οὖν, οἶμαι, τῇ χειρὶ σημαίνει» xai παρακελεύεσθαι σιωπᾷν, 

(55) Vide Num. xxn, 28. 


eL! 2 
αν Ata, 


wv 


1107 


ADDENDA. 


1108 


asina Balaam, aperuisset, ea quz dieere minime in- Α Anxe* xal φησι πρὸς τὸν βασιλέα’ Ἐγὼ, βασιλεῦ, 


stituerat proloeutus est, aitque ad regem : Ego, rex, 
Dei providertia in. mundum veni ; conspectoque cce- 
lo, terra, mari, sole, 46 luna, reliquisque ejus- 
modi rebus, earum ornatum admiratus sum. Mun- 
dun autem, eaque omnia qus ipsius complexu con- 
tine;tur, necessario moveri couspiciens, eum a quo 
imoxetur οἱ conservatur Deum esse intellexi. Etenim 
quidquid movet eo quod movetur fortius est ; et quod 
continet atque conservat fortius est eo quod conti- 
netur et conser:atur. (uocirea ipsun Deum esse 
dico qui omnia procreavit atque conserval, 
quique principiis expers est, et sempiternus et im- 
mortalis, et nulla re indigens, omnibusque pertur- 
bationibus ac defectibus subl.tior, hoc est ira εἰ 


προνοἰᾳ θεοῦ ἦλθον εἰς τὸν xÓcpov* καὶ θεωρῄσας 
τὸν οὐρανὸν xal γῆν xal θάλασσαν, ἡλιόν τε xal σε- 
λήνην καὶ τὰ λοιπὰ, ἐθαύμασα τὴν διαχόσμησιν τού- 
των. Ἰδὼν δὲ τὸν χόσµον χαὶ τὰ ky αὐτῷ πάντα, ὅτι 
χατὰ ἀνάγχην χινεῖται, συνΏχα τὸν κινοῦντα xal 
διαχρατοῦντα εἶναι Θεόν πᾶν γὰρ τὸ χινοῦν loyo- 
ρότερον τοῦ χινουµένου, xai vb διαχρατοῦν ἰσχυρό- 
τερον τοῦ διαχρατουµένου ἐστίν. Λὐτὸν οὖν λέγω 
εἶναι θεὸν τὸν συστησάµενον τὰ πάντα xal διαχρα- 
τοῦντα, ἄναρχον χαὶ ἀἴδιον, ἀθάνατον xal ἄπροσ- 
δεῆ (DA), ἀνώτερον πάντων τῶν παθῶν xai ἕλαττω- 
µάτων, ὀργῆς τε χαὶ λήθης xal ἀγνοίας καὶ τῶν λοι- 
πῶν. Δι) αὐτοῦ δὲ τὰ πάντα συνέστηχεν. OO χρῄζει 
θυσίας χαὶ σπονδῆς, οὐδὲ πάντων τῶν φαινομένων" 


oblivione atque ignorantia, reliquisque omnibus rebu& B πάντες δὲ αὐτοῦ χρῄζουσι. 


generis ejusdem. Per ipsum autem omnia coagmentata et concreta sunt (Psal. xv). Nec vero sacrificiis 
aut libaminibus, aut ulla alia re in aspectum cadente opus habet (Act. xvii), verum contra omnes eo opus 


habent. 


Cap, XXVII. — Ilis ita de Deo commemoratis , 


quemadmodum ipsius beneficio mihi de ipso loqui 
concessum est, ad humanum genus veniamus, ut 
.quimam ipsorum veritatis, quinam erroris participes 
sint conspiciamus. Illud emm, o rex, inter nos con- 
stat, tria in. niuudo liominum genera esse, nimirum 
eos qui apud vos deorum cultores dicuntur , et Ju- 
dxos, et Christianos. Ac rursum eorum qui multos 
deos colunt triplex genus esse, nempe Chald:eos, 
Grzecos et /Egyptios. Nam hi reliquis nationibus plu- 
rium deorum cultus et adorationis duces ac magistri 
fuerunt. Quocirca quinam ipsorum in veritate, qui- 
nam in errore verseutur, videamus. Ac Chaldzi qui- 
dem Deum ignorantes, post elementa aberraveruut, 


. resque conditas Creatoris loco colere cceperuut : qua- 


rum etiam cum formas quasdam effecissent, eas coeli, 
et terra, et maris, et solis, ac luna; , reliquorumque 
elementorum et siderum figuram appellarunt, easque 
res in templis conclusas adorant, ac deos appellant. 
Quos etiam diligenter ac studiose servant ne a furi- 
bus subripiantur. Nec illud ipsis in mentem venit, 
quidquid servat eo quod servatur mojus esse, et item 
eum qui aliquid efflcit eo quod efficitur przstautio- 
rem esse. Nam si ipsorum dii ea imbecillitate suut, 
ut saluti suse consulere nequeant, quonam tandec 


, pacto aliis salutem afferent? laque magno errore 


Cbhaldzi lapsi sunt, mortuas et utilitatis expertes 
statuas venerantes. Áique etiam mibi mirari subit, 
0 rex, quonam modo ii qui apud eos philosophorum 
nomen obtinent, illud haudquaquam animadverterint, 
elementa quoque interitui obnoxia esse. Quod si elc- 
menta iuteritui omnino obnoxia ac subjecta sunt, qui 

,Undem dii esse queant? Quod si elementa dii no.1 
sint, quonam modo status, qua eorum nomine cor 
siruuntur, dii erunt? 


3 


ΚΕΦ. KZ'. Τούτων οὕτως εἱρημένων περὶ Θεοῦ. 
χαθὼς ἐμὲ ἐχώρησε περὶ αὐτοῦ λέχειν, ἕλθωμεν xal 
ἐπὶ τὸ ἀνθρώπινον γένος, ὅπως ἴδωμεν τίνες αὐτῶν 
µετέχουσι 94 τῆς ἀληθείας xal τίνες τῆς πλάνης, 
Φανερὸν Ύάρ ἐστιν ἡμῖν, ὦ βασιλεῦ, ὅτι τρία γένη 
εἰσὶν ἀνθρώπων ἓν τῷδε τῷ χόσμῳφ’ ὧν εἶσιν οἱ τῶν 
παρ) ὑμῶν λεγομένων θεῶν προσχυνηταὶ, καὶ "lov- 
δαῖοι, xaX Χριστιανοί: αὐτοὶ δὲ πάλιν, ol τοὺς πολ- 
λοὺς σεθόµενοι θεοὺς, εἰς τρία διαιροῦνται Ὑένη, 
Χαλδαίους τε καὶ Ἕλληνας xai Αἰγυπτίους * οὗτοι 
γὰρ γεγόνασιν ἀρχηγοὶ χαὶ διδάσχαλοι τοῖς λοιποῖς 
ἔθνεσι τῆς τῶν πολνωνύμων θεῶν λατρείας xol 
προσχυνῄσεως. ᾿ἴδωμεν οὖν τίνες τούτων µετέχουσι 
τῆς ἁληθείας xat τῖνες τῆς πλάνης. Οἱ μὲν γὰρ Χαλ- 
δαῖοι, οἱ μὴ εἰδότες 8cbv, ἐπλανήθησαν ὀπίσω τῶν 
στοιχείων καὶ Πρξαντο σἐδεσθαι τὴν Χτίσιν παρὰ 
τὸν Κτίσαντα αὑτούς (DO): ὧν xal μορφώματά τινα 
ποιῄααντες ὠνόμασαν ἑχτυπώματα τοῦ οὐρανοῦ xal 
τῆς γῆς xal τῆς θαλάσσης, ἡλίου τε xal σελήνης, 
xaY τῶν λοιπῶν στοιχείων ἢ φωστήρων, xat, σὐγ- 
χλείσαντες vaolg, προσχυνοῦσι θεοὺς χαλοῦντες, οὓς 
καὶ τηροῦσιν ἀσφαλῶς ἵνα. uh χλαπῶσιν ὑπὸ λῃ- 
στῶν (56). Καὶ ob συνῆχαν ὅτι xdv τὸ τηροῦν μεῖ- 
ζον τοῦ τηρουµένου ἐστὶ, χαὶ ὁ ποιῶν μείζων tad 
τοῦ ποιουµένου ΄ el γὰρ ἁδυνατοῦσιν οἱ θεοὶ αὐτῶν 
περὶ τῆς ἰδίας σωτηρἰας, πῶς ἄλλοις σωτηρίαν χα- 
ῥρίσονται;, Πλάνην οὖν μεγάλην ἐπλανήθησαν οἱ Χαλ- 
δαῖοι, σεθόµενοι ἀγάλματα νεχρὰ καὶ ἀνωφελη. 
Καὶ θαυμάζειν pov ἐπέρχεται, ὦ βασιλεῦ, πῶς οἱ 
λεγόμενοι φιλόσοφοι αὐτῶν οὐδόλως συνῆχαν ὅτε xal 
αὐτὰ τὰ στοιχεῖα φθαρτά ἐστιν. Ei δὲ τὰ στοιχεῖα 
φθαρτά ἐστι xal ὑποτασσόμενα κατὰ ἀνάγχην, πῶς 
εἰσι θεοί; ΦΚ] εἰ δὲ τὰ στοιχεῖα οὐχ εἰσὶ θεοὶ, 
πῶς τὰ ἀγάλματα, ἃ γέγονεν εἰς τιμὴν αὐτῶν, θεοὶ 
ὑπάρχουσιν; 


(54) Act. Ap. xvui, 25, de Deo : Οὐδὲ προσβεόµενός τινος. Plutarchus Arist. et Cat. Compar. 4 : Ἄπροσ- 


δες μὲν γὰρ ὁ θεός, Vide Nodell. in classico Diario, t. X, p. 162, et quie apposui supra t. J, p. 127, ad 


sententiam, 'O θεὺς οὐδενὸς δεῖσαι. 
(55) Cf. p. 48, n. 5. 
(56) Cf. p. 81. 


1109 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1110 


Ἔλθωμεν οὖν, ὦ βασιλεῦ, ἐπ' düvà τὰ στοιχεῖα, Α Adipsa igitur elements, o rex, accedamus, ut ea 


ὅπως ἁποδείξωμεν περὶ αὐτῶν ὅτι οὐχ εἰσὶ θεοὶ, 
ἀλλὰ φθαρτὰ xal ἀλλοιούμενα, ἐχ τοῦ μὴ Όντος παρ- 
αχθέντα προστάγµατι τοῦ ὄντως Θεοῦ, ὃς στιν 
ἄφθαρτός τε χαὶ ἀναλλοίωτος xai ἀόρατος' αὐτὸς δὲ 
πάντα ὁρᾷ, xal, χαθὼς βούλεται, ἀλλοιοῖ xa µετα- 
δάλλει. Τί οὖν λέγω περὶ τῶν στοιχείων ; 

Οἱ νοµίζοντες τὸν οὐρανὸν εἶναι θεὺν πλανῶνται. 
.Ὁρῶμεν γὰρ αὐτὸν τρεπόµενον xa κατὰ ἀνάγχην 
κινούμενον, xal bx πολλῶν συνεστῶτα: διὸ xal xó- 
σµος χαλεῖται͵ Κόσμος δὲ χατασχευἠ ἑστί τινος τε- 
χνίτου’ τὸ χατασχευασθὲν δὲ ἀρχὴν χαὶ τέλος ἔχει. 
Κινεῖται δὲ ὁ οὐρανὸς κατὰ ἀνάγχην σὺν τοῖς αὐτοῦ 
Φωστήῆρσι’ τὰ γὰρ ἄστρα τάξει καὶ διαστήµατι φε- 
βόµενα ἀπὸ σηµείου, εἰς σημεῖον, οἱ μὲν (57) δύου- 
ctv, οἱ δὲ ἀνατέλλουσι, xat xavà χαιροὺς πορείαν 
ποιοῦνται τοῦ ἀποτελεῖν θέρη xal χειμῶνας, χαθὰ 
ἐπιτέταχται αὐτοῖς παρὰ τοῦ Θεοῦ, xal οὐ παραθα(- 
νουσι τοὺς ἰδίους ὅρους, χατὰ ἁπαραίΐτητον φύσεως 
ἀνάγχην, σὺν τῷ οὐρανίῳ xócjup. "Όθεν φανερόν 
ἐστι μὴ εἶναι τὸν οὐρανὸν θεὸν, ἀλλ᾽ ἔργον θεοῦ. 


Οἱ δὲ νοµίζοντες τὴν γῆν εἶναι θεὰν ἐπλανήθησαν. 
Ὁρῶμεν γὰρ αὐτὴν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων ὑδριζομένην 
xa χαταχυριευοµένην xat φυρομµένην (58) χαὶ ἄχρη- 
στον γινοµένην. "Exv γὰρ ὁπτηθῇ, γίνεται νεκρά’ ἐκ 
γὰρ τοῦ ὀστράχου φύεται οὐδέν. "Ext δὲ χαὶ ἐὰν ἐπὶ 
πλέον 99 βραχῇ, φθείρεται χαὶ αὐτὴ xa οἱ χαρποὶ 
αὐτῆς. Καταπατεῖται δὲ ὑπότε ἀνθρώπων καὶ τῶν λοι- 
πῶν ζώων, αἵμασι φονευοµένων µιαίνεται, διορύσ- 
σεται (59), νεχρῶν θήχη Ὑίνεται σωμάτων. Τούτων 
οὕτως ὄντων, οὐχ ἑνδέχεται τὴν γῆν εἶναι θεἀὰν, ἀλλ 
ἔργον θεοῦ εἰς χρῆσιν ἀνθρώπων. 


Οἱ δὲ νοµίξοντες τὸ ὕδωρ εἶναι θεὸν ἐἑπλανήθησαν. 
Καὶ αὐτὸ γὰρ εἰς χρῆσιν τῶν ἀνθρώπων γέγονε, χαὶ 


χαταχυριεύεται 0m αὑτῶν, µιαίνεται xal φθείρεται, ᾿ 


xaX ἀλλοιοῦται ἑφόμενον xal ἀλλασσόμενον χρώμασι, 
xat ὑπὸ τοῦ κρύους πηγνύµενον, xat elg πάντων τῶν 
ἁἀκαθάρτων πλύσιν ἀγόμενον. Au ἀδύνατον τὸ ὕδωρ 
εἶναι θεὸν, ἀλλ᾽ ἔργον θεοῦ. 


Oi £t νοµίζοντες τὸ mop εἶναι θεὸν πλανῶνται. 


deos non esso demonstremus, sed eorruptioni ac mu« 
tationi subjecta, atque ex nibilo in ortum veri Dei 


jussu producta esse, qui quidem corruptionis et im- 


mutationis expers est, οἱ invisibilis, contraque ipse 
omnia cernit, et arbitratu suo immutat atque conver- 
tit. Quid igitur de elementis dico? 

Qui colum deum esse arbitrantur , errant. Nam 
ipsum converti, ac necessario moveri, atque ex mul- 
tis rebus constare videmus; propterea enin χόσµες 
id est mundus appellatur. Mundus porro artificis cu- 
jusdam constructio est. Quod autem constructum est, 
principium ac flaem hsbet. At ccelum una cum side- 
ribus sui$ necessario movetur ; siquidem astra certo 
ordine ac spatio impulsa, a puneto in puuctum, par- 
tim eccidunt, partim exoriuntur, certisque tempo- 
rum spatiis iter suum obeunt, ut zstates et hiemes, 
quemadmodum ipsis a Deo imperatum est, efficiant. 
Kec leges sibi juxta inevitabilem natura necessitatem 
consütutas cum coelesti ornatu infringunt. Ex quo 
perspicuum est, coelum non deum, sed Del opus 
esse. 

Qui autem terram deam esse censent, errant. Vi- 
demus enim eam ab hominibus injuria affici, et eo- 
rum imperio subjectam esse, effodi etiam et contami- 
nari, atque inutilem fleri. Nam si igne ltorreatur, 
emoritur , siquidem ex testa nihil oriri potest. Ae 
preterea si imbribus nimium perfundatur, tum ípsa, 
tum ipsius fructus corrumpuntur. Quin ab hominibus 
reliquisque animantibus proculeatur, interfect. ruin 
sanguine in.juinatur, effoditur, completur, cadaverum 
theca efficitur. Qux» cum ita sint, . fleri non pote:t ut 
terra dea sit, sed res à Deo ad hominum usum ef- 
fecta. 

Eodem modo, qui aquam deam esse putant, errant. 
Nam ea quoque ad hominum usum procreata est, 
eorumque dominaiuoni subest. Contaminatur etiam 
et labefactatur, et cum igne coacta est, immulatur: 
alios atque alios subinde colores sumit, utpote qua 
et frigore concrescest, et ex eruora spurcitiem con- 
trahat, et ad impurarum omnium rerum ablutionem 
adhibestur. Ex quo liquido constat aquam deam esse 
non posse, sed Dei opus. 

Jam vero qui ignem deum esse arbitrantur, ipsi 


Καὶ αὐτὸ γὰρ εἰς χρῆσιν ἐγένετο ἀνθρώπων. Καὶ Ὦ quoque errant. Etenim ignis ad hominum usum crea- 


καταχυριεύεται ὑπ αὐτῶν, περιφερόµενον Ex τόπου 
εἰς τόπον εἰς ἕφησιν χαὶ ὅπτησιν παντοδαπῶν χρεῶν, 

τι δὲ χαὶ νεχρῶν σωμάτων. Φθείρεται δὲ xal χατὰ 
πολλοὺς τρόπους , ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων σθεννύµενον. 
Av) οὐχ ἑνδέχεται «b πῦρ εἶναι θεὸν, ἀλλ ἔργον 
Θεοῦ. - 


Οἱ δὲ νοµίζοντες τὴν τῶν ἀνέμων πνοὴν εἶναι θεὰν 
πλανῶνται. Φανερὸν γάρ ἔστιν ὅτι δουλεύει ἑτέ- 
ρῳ (60), καὶ χάριν τῶν ἀνθρώπων χατεσχεύασται 


tus est, ipsorumque dominationi subest , et ab ipsis 
ad omnis generis Carnes , partim elixandas, partim | 


.a58andas, atque etiam ad mortua corpora concre- 


manda, e loco in locum circumfertur ; atque insuper 
multis modis corrumpitur, et ab lominibus exstin- 


- guitur; ac proinde ignis deus esse non potest, sed 


Dei opus. 

Ad eumdemetiam modum qui ventorum flatum deum 
esse existimant, errant. Perspicuum enim est ven- 
tum alteri inservire , atque hominum causa ad 


(37) Sic AC, quasi non ἄστρα scriptum foret, sed ἀστέρες. 


μένην. 
59) 6, διορ. ys μίζεταἰ. 


58) C, 066p. σχαπτοµένην xe Φρουρου 
E C, δουχεύει θεῷ. 


. bí 





111 


ADDENDA. 


D d 


1112 


transvehendss naves ac framenta. comportando, 16- À ὑπὸ τοῦ Θεοῦ πρὸς µεῖαγωγὴν πλοίων καὶ σνγχοµι- 


liquosque ipsorum usus à Deo conditum esse. Ilue 
sccedit, quod pro Del jussu atque iaiperio tum au- 
gessit twm imroinuitur. Quare fleri non petes et 
ventus deus sit, verum Dei opus. 

Porro qui selem deum esse putaul, ipsi quoque 
errant. Siquidem eum neceesario inoveri perspicimus, 
atqne 4 puncto in punctum migrare et cominutari, et 
oecilere et exoriri, ut ad hominum utilitatem stir- 
pes et plantas calore afficiat , atque insoper eum di- 
visionem ου reliquis sideribus habere, ae inultis 
paribus co1o mioorem ese, luceque interdum de&ci, 
pec ullum Rnnperium et principatum obtinere. Ex quo 
illud planam est fleri nou posse ut soi deus sit, sed 
Dei opes. 


Cousimili etiam modo ii qui lunam deam esse opi- 
nantur, errant. Nam ipsam necessario moveri et im- 
mulari videmus, atque a puncto ip punétum migrare, 
etad bominam utilitatem nunc exoriri, tmnc occidere, 
46 sole minorem esse; augeri etiom atque imminul, 
ac deliquia interdum piti. Quare fleri non potest ut 
Inna dea sit, verum Dei opus. 


Denique qui hominem deum esse arbitrantur er- 
rant. Nam eum necessario moveri, et ali, et invitam 
etiam senescere videmus, atque interdum delectari, 
iuterdum moerore afüci, ciboque ae potu et veste 
indigere. lracundnm etiam atque invidun esse, et 
libidine incitari, et peenirentia duci, ac multis defect» 


δὰς τῶν σιτίων, χαὶ elg λοιπὰς αὐτῶν χρείας abest 
τε xal λήγει, κατ ἐπιταγὴν θεοῦ. Διὸ οὐ νενόµι- 
σται τὴν τῶν ἀνέμων πνοὴν εἶνὰι θεὰν, ἀλλ ἔργον 
Θεοῦ. 

Οἱ δὲ νοµίζοντες τὸν Ίλιον εἶναι θεὺν πλανῶνται. 
Ορῶμεν γὰρ αὐτὸν χινούμενον κατὰ ἀνάγχην xal 
τρεπόµενον, xaX µεταδαίνοντα ἁπὸ σηµείου el, ση- 
μεῖον, ES δύνοντὰ xai ἀνατέλλοντα , τοῦ θερµαί- 
νειν τὰ φυτὰ xai βλαστὰ εἰς χρῆσιν τῶν ἀνθρώπων, 
ἔτι δὲ χαὶ μερβισμοὺς ἔχοντα μετὰ τῶν λοιπῶν ἁστέ- 
pov, xat ἑλάττονα ὄντα τοῦ οὐρανοῦ πολὺ, xal ἐχλεί- 
ποντα τοῦ φωτὸς, καὶ µηδεμίαν αὐτοχράτειαν ἔχοντα. 
Διὸ οὗ νενόµισται τὸν ἥλιον εἶναι θεὺν, ἀλλ᾽ ἔργον 
θεοῦ. 


Οἱ δὲ νοµίζοντες τὴν σελήνην εἶναι θεὰν πλανῶν- 
ται. Ορῶμεν γὰρ αὐτὴν κινουµένην χατὰ ἀνάγχην 
xal τρεποµένην, xat µεταδαίνουσαν ἀπὸ σημείου cic 
όημεῖον, δύνουσάν τε καὶ ἀνατέλλουσαν el; χρείαν 
τῶν ἀνθρώπων, xal ἑλάττονα οὖσαν τοῦ ἡλίου, αὖ- 
ξουμένην τε xaX µειουµένην, xaX ἐχλείφεις ἔχουσαν. 
Διὸ οὗ νενόµισται τὴν σολήνην εἶναι θεὰν, ἀλλ' ἔργον 
θεοῦ. 


Οἱ δὲ νοµίζοντες τὸν ἄνθρωπον εἶναι θεὸν πλανῶν- 
ται. Ορῶμεν γὰρ αὐτὸν κινούμενον κατὰ ἀνάγχην, 
xai τρεφόµενον xal Υηράσχοντα, xal μὴ θέλοντος 
αὐτοῦ. Καὶ ποτὲ μὲν χαίρει, ποτὲ δὲ λυπεΐται, δεό- 
µενος βρωµάτων καὶ ποτοῦ καὶ ἐσθῆτος. Είναι δὲ (61) 
αὐτὸν ὀργίλον xol ζηλωτὴν xat ἐπιθυμητὴν, xal µε- 


bus daborare. Verum mulis etiam medis corrumpi- C ταμελόμενον, καὶ πολλὰ ἑλαττώματα ἔχοντα. Φθεί- 


tur, nimirum ab elements, et animantibus, ac po- 
swremo a morte ipsi immimente, Ex quo efüc:tur ut 
liomo deus esse nequeat, sed Dei opus. Quocirea in- 
genti errore Chaldei lopai sunt, dum opinionum 
suarum commenta sequuatur. Elementa enim, in quee 
interitus cadit, ac morluas statuas venerantur, nec se 
in deorum numerum 93 referre sentiunt. 

Ad (09908 jam veniamus, ui si quid forte de Deo 
recte sentiant videamus. Greci igitur sapienti:e lsu- 
dem sibi arrogantes , stultiores euam Chaldzis se 
prabueruot , complures videlicet deos inducentes , 
partim masculos, partim feminas, vitiosarum omnia 
generis affectionum, ac scelerum architectos. Etenim 
ridicula, et stulta, etimpia, o rex, Greeci induxerunt, 
eos qui non sunt juxta perversas $ua6 cupiditates 
deos appellantes, ut. nimirum eog vitii patronos ac 


defensores habentes , adulteria perpeirent, rapiant, 


trucident, atque atrocissima quaeque scelera comuit« 


tant. Nam cum ipsorum dii hujusmodi flagitia desi-. 


gnarint, quonam pacto ipsi quoque non eadem per- 
petrabunt? Ex his igitur erroris studiis et institutis, 
bominibus bella et cedes, atque acerbas captivitates 
crebro experiri contigit. Qain etiam , si de ipsorum 


ρεται δὲ χατὰ πολλοὺς τρόπους, ὑπὸ στοιχείων xai 


«ζώων, xal τοῦ ἐπιχειμένου αὐτῷ θανάτου. Oox ἓν- 


δέχεται οὖν εἶναι τὸν ἄνθρωπον θεὸν, ἁλλ᾽ ἔργον 
θεοῦ. Πλάνην οὖν μεγάλην ἁπλανήθησαν οἱ Χαλδαῖοι, 
ὁπίσω τῶν ἐπιθυμημάτων αὑτῶν (62). Σέδονται γὰρ 
τὰ φθαρτὰ στοιχεῖα xal τὰ νεχρὰ ἀγάλματα, xol 
QS οὐχ αἰσθάνονται ταῦτα θεοποιούµενοι. 
Ἕλθωμεν οὖν ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας, ἵνα ἴδωμεν cl 
τι φρονοῦσι περὶ Θεοῦ. Οἱ οὖν Ἕλληνες σοφοὶ λέ- 
voveo εἶναι ἑμωράνθησαν (63) χεῖρον τῶν Καλδαίων, 
ππρεισάγοντες πολλοὺς θεοὺς γεγενῆσθαι , τοὺς μὲν 


ἄῤῥενας , τοὺς δὲ θηλείας (64), παντοίων παθῶν xat 


παντοδα πῶν δἀμιονργοὺς ἀνομημάτων. "Όθεν γελοῖα 
καὶ μωρὰ καὶ ἀσεθῆ παρεισήγαγον οἱ Ἕλληνες, fa- 
σιλεῦ, ῥήματα, τοὺς μὴ ὄντας προσαγορεύοντες 
θεοὺς, χατὰ τὰς ἐπιθυμίας αὑτῶν τὰς πονηράς, ἵνα, 
εοάτους συνηγάρους ἔχαντες τῆς χαχίας, µοιχεύωσιν, 
ἁρπάξωσε, φονεύωαε, καὶ τὰ πάνδεινα ποιῶσιν. Ei 
γὰρ οἱ θεοὶ αὐτῶν τοιαῦτα ἐπαίησαν, πῶς χαὶ advo! 
οὗ τοιαῦτα πράξουσιν; "Ex τούτων οὖν τῶν ἐπιτη- 
δευµάτων τῆς πλάνης συνέδθη τοὺς ἀνθρώπους πολέ- 
pouc ἔχειν συχνοὺς, xal αφαγὰς xal αἰχμαλωσία, 
πιχράς. ᾽Αλλὰ καὶ καθ) ἕκαστον τῶν θεῶν αὐτῶν εἰ 


(61) Sic A, syntaxi laborante, nec aliter codex 907, quem D vocabo deinceps, si fuerit ad partes vocan- 
dus. In C est ingeus lacuna a verbis superioribus καί ποτε μὲν χαίρει, ad xa εἰσὶ παράνομοι αἱ τῶν ἐθνῶν 


καὶ ἐγγίζειν, infra pag. 252. 


(62) Inserendum mopeuóp.evot videtur. Cf. t. Hl, p. 124, n. 4. 


(65) Cf. p. 954, n. 5 
(68) Conf. p. 49. 




















1113 


VITA BARLAAM ET JOASAPH 


111 


θελήσοµεν ἐλθεῖν (6b) τῷ λόγῳ, πολλὴν ὄψει τὴν &to- A. diis sigillatim verba facere volamas, ingentem absur- 


πίαν. 

'O πρῶτος (06) παρεισάγεται αὐτοῖς πρὸ πάντων 
θεὺς ὁ λεγόμενος Κρόνος, xai τούτῳ θύουσι τὰ ἴδια 
εέχνα, ὃς ἔσχε παῖδας πολλοὺς ἐκ τῆς ᾿Ῥέας, καὶ 
μανεὶς Ίσθιε τὰ ἴδια τέχνα. Φασὶ δὲ τὸν Δία xójat 
αὐτοῦ τὰ ἀναγχαῖα (67) xot βαλεῖν εἰς τὴν θάλασσαν, 
t$ ὅθεν ᾿Αφϕροδίτην μυθεύεσθαι (08) γεννᾶσθαι. 
Δῄσας οὖν «by ἴδιον πατέρα ὁ Ζεὺς ἕδαλεν εἰς τὸν 
Ἱάρταρον. Ὃρᾶς τὴν πλάνην καὶ ἀσέλγειαν ἣν παρ- 
εισάγουσι χατὰ τοῦ θεοῦ αὐτῶν; Ἐνδέχεται οὖν 
θεὸν εἶναι δέσµιον καὶ ἀπόχοπον; ὢ τῆς ἀνοίας | τίς 
τῶν νοῦν ἑχόντων ταῦτα φῄσειεν; 


Δεύτερος παρεισάγεται ὁ ᾷεὺς, ὃν qaot βασιλεὺσαι 
τῶν θεῶν αὐτῶν, xai μεταμορφοῦσθαι εἰς Qua, ὅπως 
µοιχεύσῃ θνητὰς γυναῖχας. Παρεισάγουσι γὰρ τον- 
τον μεταμορφούμενον elc ταῦρον πρὸς Εὐρώπην, xai 
εἰς χρυσὺν πρὸς Δανάην, καὶ εἰς xózvov (69) πρὸς 
λήδαν, xat el; σάτνρον πρὸς ᾽Αντιόπην, καὶ el; χε- 
ραυνὺν πρὸς Σεµέλην’ εἶτα γενέσθαι ἐχ τούτων τά- 
χνα πολλὰ, Διόνυσον, χαὶ Ζῇθον (70) καὶ ᾽Αμϕίονα, 
xat "Ηραχλῆν, χαὶ ᾿Απόλλωνα καὶ "Αρτεμιν, xol 
Ηαρσέα, Κάστορά τε xal Ἑλένην xai Πολυδεύχην, 
xai Μίνωα, χαὶ ᾿Ῥαδάμανθνν, xai Σαρπηδόνα, xai 
τὰς ἑγνέα Φ 0 θυγατέρας ἃς προσηγόρευσαν Μού- 
σας. 

Εθ᾽ οὕτως παρεισάγχουσι τὰ χατὰ τὸν Γανυμήδην. 
Συνέθη οὖν, βασιλεῦ, τοῖς ἀνθρώποις μιμεῖσθαι ταῦτα 
πάντα , καὶ γίνεσθαι μοιχοὺς χαὶ ἀῤῥενομανεϊς, xal 
ἄλλων δεινῶν ἔργων ἑἐργάτας, χατὰ µίμπαιν τοῦ 
θεοῦ (71) αὐτῶν. Πῶς οὖν ἑνδέχεται θεὸν εἶναι µοι- 
yv ἢ ἀνδροδάτην, ἃ πατροχτόνον ; 


Σὺν τούτῳ δὲ χαὶ "Ἠφαιστόν τινα παρεισάχουσι 
θεὸν εἶναι, xa τοῦτον χωλὸν, χαὶ χρατοῦντα σφύραν 
xaX πυρόλαδον, xaX χαλκεύοντα χάριν τροφῖς. "Apa 
ἐπιδελς ἔστιν' ὅπερ οὖχ ἑνδέχεται θεὸν εἶναι χωλὸν 
xaX προσδεόµενον ἀνθρώπων. 

Εἴτα τὸν Ἑρμῆν παρεισάγουσι θεὸν εἶναι ἔπιθυ- 
μητὴν, xai χλέπτην καὶ πλεονέκτην, xal µάγον, καὶ 
χυλλὸν, xai λόγων ἑρμηνευτήν. Ὅπερ οὐχ ἑνδέχεται 
θεὸν εἶναι τοιοῦτου. 

Τὸν δὲ ᾽Ασχληπιὸν παρεισάγουσι θεὸν εἶναι, la- 
«ρὸν ὄντα xal χατασχενάζοντα φάρμακα xat σύνθεσιν 


ditatem perspeeturus es. . 

Siquidem Sswrnum ipsi ante omnes deum (πάν - 
cunt, eique filios 8u0s mactant. Qui quidem ex Είδα 
raultos filios babuit, quos etiam ipse furore percitus 
devorabat. Aiunt autem Jovem ipsi geaitale uem- 
brum abscidisse , atque in mare projecisse, ex quo 
Venerem ortam esse fabulaptur. Jupiter autem pa- 
trem suum vinculis constrictum, in tartarun  przci- 
pitem dedit. Vides errorem ac libidinem , quam ad- 
versus deum suum invehunt. Num enim fieri potest 
uL deus catenis vinciatur, ipsique genitales partes 
aimputentur? O singularem amentiam! Quis meute 
przditus hzc dixerit ? 

Secundus Jupiter inducitur, quem in omnes deos 


Β $uos regnum ieuere aiunt, atque in varias aolinau- 


tium figuras unmultari, uL mortalibus mulieribus sLu- 
prum inferat. Etenim eum in taurum sese immutasso 
tradunt, ut Europa potiretur ; in aurum, ut Danae * in 
cygnum, ut Leda; iu Satyrum, ut Antiopa; iu ful- 
men, υἱ Semela. Ac postea mujtos ex iis iHos exsti- 
tisse, Bacchum scilicet, Zethum , Amphionem, Moer- 
eulem, Apollinem , Dianam, Peryeum , Castorem et 
Pollucem, Heleuam, Mineem, Rhbadamantum, Sarpe- 
donem, et novem item [£lias, quas Musas nuncu- 


paut, 


Ac demum de eanymede sermonem inducant. 
Hinc itaque, ο rex, hominibus contigit, ui ad dei sui 
imitationem hsec omnia imitarentur, atque adulteri 


C essent, et insano mosculorum amore tenorentur, et 


salia horrenda flagaia perpeuarent. Quonam igitur 
modo feri petesi ut Deus adulter sit , aut pzdico , 
aut parricida? 

Quin Vulcanum etiam quemdam deum esse tra- 
dunt, eumque claudum, malleumque ac forcipem te- 
nentem, et ferrariz orti victus causa operam dantem. 
Ergo rerum penuria laborabat. Atqui 3 Deo abhorret, 
claudum esse, atque hominum ope indigere. 

Adbzc Mercurium etiam nobis deum inducunt, qui 
cupidus sit, et fur, et avarus, et magus, et versi- 
pellis, ac sermonum interpres. Quod quidem item in 
Dei naturam minime cadit. 

AEsculapium insuper in deorum numero habent, 
qui medicus erat, ei pbarmaca conficiebat, 


(65) D, ᾽Αλλὰ xal xaü' Ex. τ. 0. αὐτῶν Ἰθελήσαμεν ἐξελθεῖν, Pro ἐλθεῖν, non ἐξελθεῖν, sed διελθεῖν 


lere velim. 
(66) Codex A, óxóx, quod mutavi. 
rlay παρεισάχεται γὰρ παρ᾽ αὐτοῖς. Trapezuntius : 


Infra δεύτερος est quod ad restituendum ὁ πρῶτος duxit, D, ἆτο- 
« inducitur autem ab eis ante omnes deos Saturuus. » 


Billyus : « Car ils mettent le premier sur le rang Saturne. » 


(61) D, τὰ αἰδοῖα. Nescio uirum nominum eorum alleri praestet 
Artemidorus, 1, 45, ea de re : ἀναγκαῖόν τε xaàsizacv* ubi Bigalt. et 


. Est ἀναγχαῖον eo sensu antiquum, 
Reisk. Acta Thecle iu Grabii Spicil. 


t. 1, p. 142 : Ὑπὺ τὰ ἀναγχαῖα τῶν ταύρων πεπυρωµένα σίδηρα ὑπέθηκαν. 


68) D, Αφροδίτη μυθεύσται. 
70 Α, εἰς σχύμνον. 


10) Starkius in versione Symeonis Sethi de Stephanite et Ichnelate, p 
statem perüingas. » Quas verba prima forte in. oculos incurrebant, cum librum 
quesitum, tandem avide aperirem jam meum, idque beneflcio Siuneri v. huna 
latinis respondent Graeca h:zec sunt : βασιλεῦ, εἰς τὸν αἰῶνα ζη0. Abeat procul ille 
nec Indus, nec Persa, cui substituatur verbum iwmperalivum ὁ 


. 481 : « opto, rex, ut ad Zethi 
periarum, diu ac frustra 
nissimi ac doclies. Quae 
ζηθ, homo nec Graecus, 
$0, fietque formula ex Oriente sumpta, 


quam explicui supra, p. 24, el quae rursus iufra occurret, p. 261. 


(11) Α, τῶν θεῶν 


1115 


ADDENDA. 


atque emplastra, victus parendi eausa (nam in ege- A ἑμπλάστρων, χάριν εροφῆς (ἐπενδεῆς γὰρ fv), 


state versabatur) componebat, post autem eum pro- 
pter Tyndarei Lacedzmonii filium a Jove fulmine 
percussum interiisse narrant. Quod si /Esculapios, 
eom deus esset, ac fulmine percuteretur, sibi ipsi 


opitulari nequivit, qui tandem aliis opem ferre po- 


terit? 

Mars etiam ab iis deus belli stodiosus et iracun- 
dus, ac pecudum aliarumque rerum eupidus induci- 
iur, Quem item postea, cum Venerem constupraret, 
a puero Cupidine ac Vulcano vinculis astrictum fuisse 
dieunt. Qui igitur deus is esse queat, qui cupiditate 
flagrat, ac bellis delectatur, adulteriumque perpetrat, 
ac vinculis constringitur ? 

Rursum autem Bacchum inter deos numerant, 
nocturna festa celebrantem , temulentie magistrum, 
aliorumque uxores abstrahentem, furore zstuantem, 
fugientem, ac postremo a Titanibus obtruncatum. 
Quod si Bacchus cum interimeretur, sibi ipsi opitulari 
nen potuit, verum et furore preceps agebatur, et 
ebrietati studebat, et profugiebat, quonam pacto 
deus esse queat? 

Tum autem Herculem inducunt, qui se vino ob- 
ruat, atque in furorem ruat, suosque filios jugulet , 
πο deinde flammis absumptus intereat. Qui autem 
Deus esse is queat, qui se vino obruit, ac liberos 
$u0s obtruncat, ignisque ardore conflagrat? Aut quo 
tandem modo aliis auxilio esse poterit, qui sibi auxi- 
lium afferre non potuit? 

Przterea Apollinem inducunt, invidia laborantem, 
atque arcum et pharetram, ac nonnunquam etiam 
citharam et tibiam tenentem , hominibusque quaestus 
causa vaticinia edentem. Egebat igitur. Atqui fleri 
non potest ut Deus egeat el invidesat, et citharce- 
dus sit. 


Eodem etiam modo Dianam ipsius sororem indu- 
cunt , venationi studentem, atque arcum οἱ pliare- 
tras habentem, solamque eum canibus vagantem, 
ut cervum aut aprum intercipiat. Quonam igitur 
modo dea erit venatrix mulier, et cum canibüs 
oberrans ? 

Postremo Venerem etiam deam esse adulteram 
dicunt. Aliquando eoim cum Marte concubuit , ali- 
quando eum Aochise, aliquando cum Adonide, cujus 
etiam mortem deplorat, smasium suum requirens. 
Quin etiaà:9 eam ad inferos descendisse aiunt, ut 
Adonidem a Proserpina redimeret. Vidistine unquam, 


(72) A, διατοινδάρεως, D, διατινδάρεων. Trapezuntius : 


ὕστερον δὲ χεραυνοῦσθαι αὐτὸν ὑπὸ τοῦ Auc διὰ 
Τννδάρεων (72) Λακεδαίμονος υἱὸν, xat ἀποθανεῖν. 
El δὲ Ασκληπιὸς θεὺς ὢν χαὶ χεραυνωθεὶς οὐκ ἠδυ- 
νήθη ἑαυτῷ βοηθῆσαι, πῶς ἄλλοις βοηθήσει; 


Άρης δὲ παρεισάγεται θεὸς εἶναι πολεμιστὴς xa 
ζηλωτὴς, 947 xaX ἐπιθυμητὴς θρεµµάτων (75) καὶ 
ἑτέρων τινῶν' ὕστερον δὲ αὐτὸν μοιχεύοντα τὴν 
λφροδίτην δεθῆναι αὐτὸν (74) ὑπὸ τοῦ νηπίου Ἔρω- 
τος xai ὑπὸ Ἡφαίστου. Πῶς οὖν θεός ἐατιν ὁ ἐπι- 
θυμητὲς xal πολεμιστὴς xal δέσµιος xal μοιχός; 


Τὸν δὲ Διόνυσον παρεισάγουσι θεὸν εἶναι, νυκτε- 


B ρινὰς ἄγοντα ἑορτὰς καὶ διδάσκαλον µέθης, xal áxo- 


σπῶντα τὰς τῶν πλησίον γυναῖχας, xai μαινόμενον 
xai φεύγοντα" ὕστερον δὲ αὐτὸν σφαγῆναι ὑπὸ τῶν 
Τιτάνων. El οὖν Διόννσος σφαγεὶς οὐχ ἠδυνήθη ἕαυτφ 
βοηθῆσαι, ἀλλὰ xal µαινόµενος ἣν xai µέθυσος χαὶ 
δραπέτης, πῶς ἂν εἴη θεός; 


Τὸν δὲ Ἡραχλῆν παρεισάγουσι µεθυαθηναι xai 
gavivat, xat τὰ ἴδια τέχνα σφάξαι, .εἶτα πυρὶ ἀν- 
αλωθῆναι χαὶ οὕτως ἀποθανεῖν. Πῶς 9 ἂν εἴη θεὺς, 
µέθυσος xai τεχνοκτόνας, xal χατακαιόµενος; ἡ πῶς 
ἄλλοις βοηθήσει, ἑαυτῷ βοηθῆσαι μὴ ὀννηθείς; 


Ἑὸν δὲ Απόλλωνα παρεισάχουσι θεὸν εἶναι ὅηλω- 
τὴν, ἔτι δὲ καὶ τόξον xai φαρέτραν χρατοῦντα, ποτὰ 
δὲ καὶ χιθάραν xaX ἐπαυθίδα (15), xaX μαντευόμενον 
τοῖς ἀνθρώποις χάριν μισθοῦ. "Αρα ἐπενδςής ἐστιν’ 
ὅπερ οὐχ ἑνδέχεται θεὸν εἶναι ἑνδεῃ xal ζηλωτὴν xat 
χιθαρῳδόν. 


"Αρτεμι» δὲ παρεισάγουσιν ἀδελφὴν αὐτοῦ εἶναι, 
χυνηγὸν οὖσαν, xoi τόξον ἔχειν μετὰ φαρέτρας, xoi 
ταύτην ῥέμθεσθαι κατὰ τῶν ὀρέων µόνην μετὰ τῶν 
248 χυνῶν, ὅπως θηρεύσει ἔλαφον f) x&npov. IIo; 
οὖν ἔσται θεὸς ἡ τοιαύτη vuv) χαὶ χυνηγὸς χαὶ ῥεμ- 
θοµένη μετὰ τῶν χυνῶν; 


Ἀφροδίτην (76) δὲ λέγουσι χαὶ αὐτὴν θεὰν εἶναι 
µοιχαλίδα. Ποτὰ γὰρ ἔσχε μοιχὸν τὸν "Αρην, ποτὲ 
δὲ ᾽Αγχίσην, ποτὲ δὲ "Αδωνιν, οὗτινος xat τὸν θάνα- 
τον xXalet, ζητοῦσα τὸν ἑραστὴν αὐτῆς' ἣν λέγουσιν 
xai εἰς "Abou καταθαἰνειν, ὅπως ἐξαγοράσῃ τὸν 
”Αδωνιν ἀπὸ τῆς Περσεφόνης. Εϊΐδες, i βασιλεῦ, 


« Propter Darii Lacedzmonii filium. » Billyus : 


« pour l'amcur du. fils de Daire Lacédémonien. » Qui interpretes, si ad permutationem vocalium atiten- 
dissent, facilem quam feci medicinam et ipsi fecisseut. Fuisse Tyndareum ab JEsculapio in vitam revoca- 


tim notum est. Alios, qui dixerint Tyndareum fuisse Lacedzmonis filium, nuuc non 


niemini. 


(19) Trapezuniius : « cupidus ovium. » Billyus : « convoiteux de brebis. » Manifestum est requiri aliud, 
ni significare voluerit a Marte belli deo agi ac ferri greges resque alias. 


(74) Vel prius αὐτὸν, vel hoc, 
(15) Sic AD. T 
(76) A, µόνην 
Alex. Womil. « Cujus rel bomo » p. 90) : Προέδειξέ 


xai διὰ τοῦ ἵππου xai διὰ τοῦ υἱοῦ Ἠγαπημένου. Co 


διὰ τοῦ υἱοῦ fv. Quae necessaria verba 
gr^pho, qui ea Latine vertit, p. 19. 


esse delendum videtur. 
rapezuntius: « citharam et tibiam. » Billyus : 
τὰ τῶν χυνῶν' 'Acpoblcnv. Omissa Put to Propter MP v RR Tbeopbilus 
σοι ὁ 8cóc τὴν θανατ V βλάδθην τοῦ ὄφεως τούτου 
d. 1015 : καὶ διὰ τοῦ P * i H 
male typotheta omisit; nam fuerunt in Morelli editoris apo-: 


« la harpe et la fleute. » Forsan xa πηχτίδα. 


ππου, χαὶ διὰ τοῦ οἰχέτου, xal 


16. 





1117 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1118 


μείζονα ταύτης ἀφροσύνην; θεὰν παρεισάχειν τὴν Α o rex, dementiam bac majorem ? deam nimirum in- 


µοιχεύουσαν xal θρηνοῦσαν xai χλαίονσαν; 


"Αδωνιν δὲ παρεισάχουσι θεὸν εἶναι χυνηγὸν, xal 
τοῦτον βιαίως ἁκοθανεῖν πληγέντα ὑπὸ τοῦ ὑὸς (77), 
xai μὴ δυνηθέντα βοηθῆσαι τῇ ταλαιπωρίᾳ ἑαυτοῦ. 
Πῶς οὖν τῶν ἀνθρώπων φροντίδα ποιήσεται ὁ μοιχὸς 
καὶ χυνηγὸς xai βιοθάνατος ; 


Ταῦτα πάντα καὶ πολλὰ τοιαῦτα xal πολλῷ πλεῖον 
αἰσχρότερα xai πονηρὰ παρεισήγαγον οἱ Ἕλληνες, 
βασιλεῦ. περὶ τῶν θεῶν αὑτῶν, ἃ οὔτε λέγειν θέµις, 
οὔτ ἐπὶ µνήµης ὅλως φέρειν' ὅθεν λαμθάνοντες οἱ 
ἄνθρωποι ἀφορμὴν ἀπὸ τῶν θεῶν αὑτῶν, ἕπραττον 
πᾶσαν ἀνομίαν xal ἀσέλγειαν xa ἀσέδειαν, χατα- 


ducere, qux adulterii crimine se obstringat, et ploret 
ac lamentetur. 

Adonidem autem etiam deum venatorein inducunt, 
eumque ab apro percussum violenta morte interiisse 
aiunt, nec. in hujusmodi calamitate opem sibi ipsi 
afferre potuisse. Quonam itaque pacto hominum cu- 
rai) geret adulter et venator, quique violenta morte 
interiit? 

Hzc omnia 46 multa alia ejusmodi adhuc faediora 
οἱ sceleratiora, o rex, de diis suis Grzeci inducunt, 
qua nec dicere, nec memoria ullo modo usurpare 
fas est. Unde homines a diis suis occasionem arri- 
pientes, omne sceleris et libidinis atque impietatis 
genus perpeirarunt, horrendis flagitiis euis terra 


µιαίνοντες γῆν τε xal ἀέρα ταῖς δειναῖς αὑτῶν πρά- B et aerein coutaminantes. 


ξεσιν. 

949 Αιγύπτιοι δὲ, ἀθελτερώτεροι (78) καὶ ἀφρο- 
νέστεροι τούτων ὄντες, χεῖρον πάντων τῶν ἐθνῶν 
ἐπλανήθησαν. Οὐ γὰρ ἠρχέσθησαν τοῖς τῶν Χαλ- 
δαίων χαὶ Ἑλλήνων σεθάσµασιν, ἀλλ' ἔτι xal ἄλογα 
ζῶα παρεισήγαγον θεοὺς εἶναι χερσαῖά τε χαὶ Ev- 
υδρα, xai τὰ φυτὰ xai βλαστὰ, xal ἐμιάνθησαν ἐν 
πάσῃ µανίᾳ xai ἀσελγείᾳ χεῖρον πάντων τῶν ἐθνῶν 
ἐπὶ τῆς γῆς. Αρχῆηθεν γὰρ ἑἐσέδοντο τὴν "Ίσιν, 
ἔχουσαν ἀδελφὸν xaX ἄνδρα τὸν "0σιριν, τὸν σφαγέντα 
ὑπὸ τοῦ ἀδελφοῦ αὑτοῦ Τύφωνος. Καὶ διὰ τοῦτο φεύ- 
yet ἡ ἾἼσις μετὰ Ὥρου τοῦ νἱοῦ αὐτῆς εἰς Βύδλον τῆς 
Συρίας, ζητοῦσα τὸν "Οσιριν, πικρῶς θρηνοῦσα, ἕως 
ηὔΌξησεν ὁ Ὥρος χαὶ ἀπέχτεινε τὸν Τύφωνα. Οὔτε 
οὖν ἡ "Ist; (19) ἴσχυσε βοηθῆσαι τῷ ἰδίῳ ἀδελφῷ 
xa ἀνδρί' οὔτε ὁ "Όσιρις σφαξόµενος ὑπὺ τοῦ Τύ- 
Φωνος Ἰδυνήθη ἀντιλαδέσθαι ἑαντοῦ: οὔτε Τύφων ὁ 
ἁδελφοχτόνος, ἀπολλύμενος ὑπὸ τοῦ Ὥρου xal τῆς 
"Ἴσιδος, εὐπόρησε ῥύσασθαι ἑαυτὸν τοῦ θανάτου. Καὶ 
ἐπὶ τοιούτοις ἀτυχήμασι γνωρισθέντες αὐτοὶ θεοὶ 
ὑπὸ τῶν ἀσυνέτων 3540 Αἰγυπτίων ἑνομίσθῆσαν. 

Οἵτινες, pn ày τούτοις ἀρχεσθέντες ἢ τοῖς λοι- 
«ol; σεδάσµασι τῶν ἐθνῶν, καὶ τὰ ἄλογα Qoa παρ- 
εισήγαγον θεοὺς εἶναι. Τινὲς γὰρ αὐτῶν ἑσεθά- 
σθησαν πρόδατον, τινὲς δὲ τράγον, ἕτεροι δὲ µόσχον 
χαὶ τὸν χοῖρον, ἄλλοι δὲ τὸν χόραχα xai τὸν ἱέραχα 
χαὶ τὸν γύπα xai τὸν ἀετὸν, xoi ἄλλοι τὸν xpoxó- 
δειλον, τινὲς δὰ τὸν αἴλουρον xaX τὸν χύνα, καὶ τὸν 


AXgypti sutem eos stultitia et stoliditate superan- 
tes, gravius quam ulle aliae mationes aberratunt. 
Neque enim Grxcorum deos venerari satis habvue- 
runt ; veruin insu, er bruta animantia, taut terrestria 
quam in aquis degentia, tam stirpes quam plantas 
in deorum numero habuerunt , atque omni insanis 
ac libidinis genere gravius quam ullxe terrze nationes 
sese couspurcarunt. Ántiquitus enim lsidem cole- 
bant, virum simul ac fratrem Osiridem habentem, 
qui a fratre suo Typhone obtruucatus est. Eaque de 
causa Isis cum filio suo Oro in Byblum Syris fugit, 
Osiridem quzrens, atque acerbe lamentans, quoad 
tandem Orus crevisse!, ac Typhonem de medio sus- 
tulisset. Ergo nec lsis fratri suo ac viro suppetias 
ferre potuit, nec Osiris, cum a Typhone trucidaretur, 
sibi ipsi auxilio esse potuit, nec denique Typhor 
fratricida, cum ei ab Oro et Iside exitium afferretnr, 
seipsum a morte vindicare. Et tamen cum hi ob hu- 
jutmodi calamitates ad homiuum notitiam pervenis- 
sent, a stultis ZEgyptiis dii habiti sunt. 

Quin neque his aut reliquis gentium numinibus 
contenti, bruta enim animantia invexerunt. Nonnulli 
etenim ipsorum ovem, alii hircum, alii vitulum et 
suem, alii corvum et accipitrem, alii vulturem et 
aquilam , alii crocodilum; quidam felem, et canem, 
et lupum, et simiam, el draconem, et aspi lem; alii 
cepas, et allia, et spinas, csterasque res conditas 


λύχον xai τὸν πίθηχον, xal τὸν δράχοντα xai τὴν D coluerunt. Nec bomines miseri nibil omnino virium 


ἁσπίδα, xaX ἄλλοι τὸ χρόμνον xal τὸ σχόροδον xal 
ἀκάνθας, xal τὰ λοιπὰ κτίσματα. Καὶ οὐχ αἱσθά- 
νονται οἱ ταλαίπωροι περὶ πάντων τούτων ὅτι οὐδὲν 
ἐσχύουσιν. Ορῶντες γὰρ τοὺς θεοὺς αὑτῶν βιδρω- 


(7) Forsan ὑπό του ὑός. D, ὑπὸ τοῦ vlov, 


his omnibus rebus inesse sentiunt. Nam cuim deos 
suos ab aliis hominibus et comedi , et igne cremari , 
et jugulari atque corrumpi videant, non tamen pro- 
inde eos deos non esse intellexerunt. 


(78) Α, ἀθελτότεροι. D, ἀθελτώτεροι. Non videbatur esse ἀδέλτερος inter pauca numerandum adjectiva, 
quie comparativum curtum habent, ut εὐτύπωτος, εὐχείρωτος, eic. Menander Histor. Fragm. vin, p. 428: 
Ότι ἀναπτερωτόν τι χρημα ἡ νίχη, xat διαδιδράσχειν οἵατε οὖσα ῥᾳδίως. Hxc est viri doct. scriptura con- 

. jecralis pro pristina ἀναπτερώτατόν τι yo. Equidem nil mutari imalim. Επι ἀναπτερώτατον, superlati- 


.* «us decurtatus, 
disc. adul. pag. 


prop dvassepurtósasoy, quod ob tautismum fugisse videntur. Vide Wyueub. ad Plut. De 


(79) A, ἴσις sine articulo, non valde quidem necessario. Articulum necessarium τῶν reddidi tom. 1ll, 
pag. 14, 24, Joanni Gabrz, quod tune mouere neglexeram. Choricius in Summ. $ 16 : Καὶ σὺ τῶν 'Ap?a- 
δίων ἑχάστῳ τὴν ἐπιδάλλουσαν διωρίσας οὕτω µοίραν, ὥσπερ εἰς λόγους ἑλθών που τῇ sym olxntópuv. 


Bene codices διώρισας el τῶν οἶχητ. 





1119 


ADDENDA. 


1139 


cxopévouc ὃπὺ ἑτέρων ἀνθρώπων xaX καιοµένους xal σφαττοµένους, «καὶ σηποµάνους, ob συνῆκαν περὶ 


αὐτῶν ὅτι οὐχ εἰσὶ θεοί. 


Quocirca magno errore tum AEgyptii, tam Chel.:A Πλάνην οὖν μεγάλην ἐπλανήθησαν of τε Αἰγύπτιοι 


δα, tum Greci lapsi sunt, deos hujusmodi indu- 
centes, atque ipsorum statuas efficieutes, surdaque 
et sensus expertia simulacra pro diis habentes. 
Ac demiror quo pacto, cuin. deos suos ab artificibus 
secari, et dolari, ac truncari, atque temporis longin- 
quitate inveterascere et immutari, atque igne con- 
flari cernerent, hinc eos minime deos esse non ani- 
madverterint. Nam qui in sux salutis negotio nullam 
vim babent, quonam tandem modo bominum saluti 
eonsulent? At vero poete ipsorum, et plilosophi 
tam Chaldeorum quam AEgyptiorum, cum versibus 
suis ac litterarum moiumeutis deos suos exornare 
studuerunt, eorum ignominiam magis detexerunt, 
hudamque omnium oculis proposuerunt. Nàm cum 
hominis corpus, quamvis alioqui multis parlibus 
constet , nullum tamen inembrorum suorum abjicit, 
verum firmissimam cum ipsis omnibes conjuncto- 
nem habens, secum ipsum concordat, qui tan- 
dem in Dei natura tapis pugna et discordia futura 
est? Nam si una deorum natura esset, deus deum 
insectari , aut obtruncare, aut malo aliquo mulctare 
miniane debebat. Quod si dii a diis vexati, et inter- 
empti, et spoliati, ac fulmine percussi suut, non 
jam una eorum natufa est, sed distinctae voluntates 
atque omnes exitiosz ac pestifer». Ex quo conclu- 
dendum est neminem eorum deui esse. Perspicuum 
est igitur, o rex, omnem eorum de deorum natura 
disputationem erroris plenam esse. 

Quonam autem pacto ii qui apud Graecos sapientiae 
atque doctrinz (ama florueruut, illud minime intel- 
lexerunt, eos qui leges tulerunt suismet legibus ju- 
dicari? Nam si leges just: suut, injusti omnino ip- 
sorum dii sunt, qui contra legum praescripta mutuo 
sese interfecerint, atque in venelicia, eL adulteria, 
et furta, et prsposteras libidines proruerint, Sin 
autem recte fecerunt, leges certe iniqua, sunt, utpote 
adversus deos constitutze. Nunc autem leges praclarze 
ac juske sunt, ut qua el virtutes laudent, οἱ vitia 
probibeant; deorum autem, quos ipsi culupt, ini- 
qua suni opera : quare iniqui etiam ipsorum dii sunt, 
ounnesque impii ac morte multandi, qui ejusmodi 
deos inducunt. Nam si ea quae de ipsis litterarum 
monuments prodita sunt, ficta et (abulosa suni, 
nihil aliud sunt quam meri sermoues ; si autem na- 
uralia, non jum dii sunt qui bac fecerunt ac porpessi 
8$upt; quod si aliegorico sensu ea dicuntur, fabula 
sunt, ac nihil preterea. Demonstratum est itaque, ο 
rex, hos omnes cultus, qui multis diis tribuuntur, er- 


xai οἱ Χαλδαῖοι xaX οἱ Ἕλληνες τοιούτους παρεια- 
άγοντες θεοὺς, xai ἀγάλματα αὐτῶν ποιοῦντες, xal 
θοοποιούµενοι tà κωφὰ χαὶ ἀναίσθητα εἴδωλα. Καὶ 
θαυμάζω κῶς ὀρῶντες τοὺς θεοὺς αὐτῶν ὑπὸ τῶν 
δημιουργῶν πριζοµένους xaX πελεχωµένους, Ίπλαιου- 
µένους τε ὑπὸ τοῦ χρόνου καὶ ἀναλυομένους. xal 
χωνευοµένους, οὐκ ἑφρόνησαν περὶ αὐτῶν ὅτι οὐχ 
εἰσὶ θεοί. "Oct γὰρ περὶ τῆς ἰδίας σωτηρίας οὐδὲν 
ἰσχύουσι, πῶς τῶν ἀνθρώπων πρόνοιαν ποιῄσοντα:, 
Αλλ’ οἱ ποιηταὶ αὐτῶν xal φιλόσοφοι, τῶν τε Xai- 
δαίων καὶ Ἑλλήνων xo Αἰγυπτίων, θελήσαντες τοῖς 
ποιηµασιν αὐτῶν χαὶ συγγραφαῖς σεμνῦναι τοὺς 
παρ) αὐτοῖς θεοὺς, µαιζόνως τὴ» αἰσχύνην αὐτῶν 
ἐξεχάλυφαν xai γυμνῆν πᾶσι προὔθηχαν. El γὰρ τὸ 


D σῶμα τοῦ ἀνθρώπου πολυμερὶς 95$] ὃν οὐκ ἅπο- 


θάλλεταίἰ τι τῶν ἰδίων μελῶν, ἀλλά, πρὸς πάντα τὰ 
µέλη ἁδιάῤῥηχτον ἕνωσιν ἔχον, ἑαυτῷ ἐστι σύμφω- 
vov, Tiu, ἐν φύσει θεοῦ μάχη xaX διαφωνία ἔσται 
τοσαύτη ; εἰ γὰρ µία φύσις τῶν θεῶν ὑπῆρχεν, oux 
ὤφειλεν θεὺς θεὸν διώχειν, οὔτε σφάζειν, οὔτε xa- 
χοποιεῖν' εἰ δὲ οἱ θεοὶ ὑπὸ θεῶν ἑδιώχθησαν xai 
ἐσφάγησαν, xat ἠρπάγησαν xat ἑχεραννώθησαν, οὐκ 
ἔτι µία φύσις ἐστιν, ἀλλὰ γνῶμαι διῃρηµέναι, πᾶ- 
σαι χαχοποιοὶ , ὥστε οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἐστι θεός. Φα- 
νερὸν οὖν ἐστιν, ὦ βασιλεῦ, πλάνην εἶναι πᾶσαν τὴν 
περὶ τῶν θεῶν φυσιολογίαν. 


Πῶς δὲ οὐ συνῆχαν οἱ σοφοὶ χαὶ λόγιοι τῶν Ἑλλή- 
νων ὅτι χαὶ οἱ νόμους (79 ) θέµενοι χρἰνονται ὑπὸ τῶν 
ἰδίων νόμων; Εἰ γὰρ οἱ νόμοι δίχαιοί clot, ἄδιχοει 
πάντως οἱ θεοὶ αὐτῶν elat, παράνομα ποιῄσαντες, ἆλ- 
ληλοχτονίας xaX φαρµαχίας, xai µοιχείας xal χλοπάς, 
καὶ ἁρσενοχοιτίας. El δὲ χαλῶς ἄπραξαν ταῦτα, οἱ 
νόμοι ἄρα ἄδικοί slav, χατὰ τῶν θεῶν συντεθέντες. 
Νυνὶ δὲ ol νόμοι χαλοί siat xal δίχανοι, τὰ χαλὰ 
ἐπαινοῦντες χαὶ τὰ xaxà ἁπαγορεύοντες' τὰ δὲ ἔργα 
τῶν θεῶν αὐτῶν παράνομα * παράνομοι ἄρα οἱ θεοὶ 
αὐτῶν, xaX ἔνοχοι πάντες θανάτου χαὶ ἁσεθεῖς οἱ 
τοιούτους θεοὺς παρεισάγοντες. El μὲν γὰρ μυθιχαὶ 
αἱ περὶ αὐτῶν ἱστορίαι, οὐδέν slot, εἰ pi µόνον λό- 
yov εἰ δὲ φυσιχαὶ, οὐκ Exc θεοί εἰσιν οἱ ταῦτα ποιή- 
σαντες χαὶ παθόντες' εἰ δὲ ἀλληγοριχαὶ, μῦθοί elsi xat 
οὐχ ἄλλο τι. 409) ᾿Αποδέδειχται τοίνυν, à βασιλεῦ, 
ταῦτα πάντα τὰ πολύθεα σεθάσµατα πλάνης ἔργα 
xai ἁπωλείας ὑπάρχειν. Οὐ χρὴ οὖν θεοὺς ὀνομάζειν 
ὁρατοὺς xat μὴ ὁρῶντας)' ἀλλά τὸν ἀόρατον xal πάν- 
τας δημιουργήσαντα δεῖ σέδεσθαι θεόν, 


roris atque exitii opera esse (neque enim deos appellare convenit qui videntur ac non vident; verum eum 
qui, cum ipse cerni nequeat, omnia cernit), Deumque qui omnia condidit, colendum esse. 


Veniamus igitur, o rex, etiam ad Judaeos, ut quid- 
mam ipsi quoque de Deo sentiant videamus. Nam ipsi 
ab Abraham, isaac, et Jacob oriundi, Egyptum in- 
coluerunt. Ilinc autem Deus eos in manu potenti et 


Ἔλθωμεν οὖν, ὦ βασιλεῦ, xai &ni τοὺς Ἰουδαίους, 
ὅπως ἴδωμεν τί φρονοῦσι xal αὐτοὶ περὶ Θεοῦ. Οὗτοι : 


γὰρ, τοῦ ᾿Αθραὰμ ὄντες ἀπόγονοι xai Ἰσαάχ τε xal 
Ἰαχὼδ, παρῴχησαν εἰς Αἴγνπτον. Ἐκεῖθεν δὲ ££- 


.(79*) Α. ὅτι νόμους. D, καν νόμους. Sumpsi utramque vocem et addidi οἱ, quo oratio carere non poesis 
videbatur. Ad xplv. est'in À glossa, wel varietas, ἠτοι xazaxpíivovtat, 


1121 


VITA BARLAAM ET JOASAPH, 


1129 


fraysv αὐτοὺς ὁ θεὸς ἐν χειρὶ xpacatd καὶ ἓν βρα- Α brachio excelso, per Moysen ipsorum legis'atoreu, 


χίονι ὑψηλῷ (80) διὰ Μωσέως τοῦ νοµοθέτου αὐτῶν, 
καὶ τέρασι κολλοῖς καὶ σηµείοις (81) ἐγνώρισεν αὖὐ- 
τοῖς τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν. Ἁλλ', ἀγνώμονες xat αὐτοὶ 
φανέντες χαὶ ἄχρηστοι, πολλάχις ἑλάτρευσαν τοῖς 
τῶν ἐθνῶν σεδάσµασι, xal τοὺς ἀπεσταλμένους πρὶς 
αὐτοὺς προφήτας καὶ διχαίους ἀπέχτειναν. Εἶτα 
ὡς εὐδόχησεν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἑἐλθεῖν ἐπὶ τῆς γῆς, 
ἐμπαροινήδαντες εἰς αὐτὸν, προέδωχαν Πιλάτῳ τῷ 
ἡγεμόνι τῶν Ῥωμαίων καὶ σταυρῷ xavebixacav, 
μὴ αἰδεσθέντες τὰς εὑεργερίας αὐτοῦ, καὶ τὰ ἀναρί- 
θµητα θαύματα ἅπερ bv αὐτοῖς εἱργάσατο. Ai ἁπ- 
ώλοντο τῇ ἰδίᾳ παρανοµίᾳ. Σέδονται γὰρ xal vov Geby 
tbv µόνον παντοκράτορα, ἀλλ οὗ xas' ἐπίγνωσιν' τὸν 
γὰρ Χριστὸν ἀρνοῦνται τὸν Υἱὸν τοῦ θεοῦ, xaV εἰσὶ 
παρόμοιο: τοῖς ἔθνεσι, κἂν ἐγγίξειν πως τῇ ἀληθείᾳ 
δοχῶσιν, fj; ἑαντοὺς ἁμάκρνναν. Ταῦτα περὶ τῶν 
Ἰουδαίων. 

Οἱ δὲ Χριστιανοὶ γενεαλογοῦνσαι ἀπὸ τοῦ Κυρίου 
Ἰησοῦ Χριστοῦ. θὗτος δὲ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψί- 
στου ὁμολογεῖται, ἐν Πνεύματι ἁγίῳ ἀπ' οὐρανοῦ 
χαταθὰς 903} διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων 
xai, ix Παρθένου ἁγίας γεννηθεὶς ἀσπόρως τε xal 
ἀφθόρως, σάρχα ἀνέλαδε, xal ἀνεφάνη ἀνθρώποις, 
ὅπως bx τῆς πολυθέου πλάνης αὐτοὺς ἀναχαλέσηται. 
Καὶ, τελέσας τὴν θαυμαστὴν αὐτοῦ οἰχονομίαν, διὰ 
στανροῦ θανάτου ἐγεύσατο ἀχουσίᾳ βουλῇ χατ olxo- 


νοµίαν μεγάλην, μετὰ δὲ τρεῖς ἡμέρας ἀνεθίω xal 
εἰς οὐρανοὺς ἀνῆλθεν. Oo τὸ χλέος τῆς παρουσίας 


eduxit, ac per multa prodigia et Signa suam ipsis 
petenuam declaravit. Verum ipsi quoque perlidos 
alque ingratos sese prabentes, gentium deos Mepe- 
Dumero adorarupt, propbeiasque ad se missos ac 
justos viros morie affecerunt. Ac deinde, postesquam 
ita Dei voluntas tulit, αἱ Filius suus in terram ve- 
nire, eum coptumelia affectum, Pontio Pilato Ro- 
manornm ducj tradiderunt , crucisqne supplicio con- 
demnarunt, nulla videlicet ipsius beneficiorum atque 
innumerabilium miraculorum, qus injer ipsos de- 
signarat, habita ratione, suoque scelere perierunt. 
Nam nunc quoque solum quidem omnipotegtem 
Deum colunt, sed non secundum scientiam, siqui- 


p dem Christum Filium Dei negant ( Hom. x), gentili- 


busque simles sunt, eliamsi ad veritatem, a qua pro- 
cul 66 renioverunt, propius aliquanto accedere vi- 
deantur. Ac de Jud:eis hactenus. 

At Christiani a Domino aostro*Jesn Christo do- 
ctrioz ον originem ducnnt. [lic autem Dei αλ 
Filius in Spiritu sancto ereditir. Qui quidem bumaug 
salus cauaa de c4eio descendit, 91419 ex saucia 
Virgine geolius est, ac sine semipe et corrptione 
£arnem suscepit, hominibusque apparuit, nt Bos a 
falso multorum deorum cultu revocaret. Atque ad- 
miranda incarnatonis &us dispensstioge perfunctus 
mortem sponte, atque ingenti quodam conailjo, per 
erucem degustavit, Triduo autem post resurrezüu, 
atque in cxlos ascendit. Cujus presentia gloriore ex 


ix τῆς παρ᾽ αὐτοῖς καλουµένης εὐαγγελικῆς ἁγίας ϱ Scriptura, quas apud eos Εποηρε]ίρα vocatur, si eam 


ΓραφΏς Ἐξεστί σοι γνῶναι, βασιλεῦ, ἐὰν ὀντύχῆης. 
Οὗτος δώδεχα ἔσχε μαθητὰς, ol, μετὰ τὴν Ev οὖρα- 
vole ἄνοδον αὐτοῦ, ἐξηλθον εἰς τὰς ἐπαρχίας τῆς 
οἰχουμένης, xai δίδαξαν την ἐκείνου µεγαλωσύνην’ 
χαθάπερ εἷς ἐξ αὐτῶν τὰς καθ᾽ ἡμᾶς περιῄλθε χώ- 
ρας, τὸ δόγµα χἠρύττων τῆς ἁληθείας. 0θεν οἱ 
εἰσέτι διαχονοῦντες τῇ δικαιοσύν]ῃ τοῦ κηρύγματος 
αὐτῶν, καλοῦνται Ἀριστιανοί. Καὶ οὗτοί εἰσιν οἱ 
ὑπὲρ πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς εὑρόντες τὴν ἀλήθειαν' 
γινώσχουσι γὰρ «bv θεὸν, χτίστην xal δημιουρχὸν 
τῶν ἁπάντων ἓν Yl μονογενεῖ xax Πνεύματι ἁγίῳ, 
xai ἄλλον Ocbv πλὴν τούτου οὗ σέδονται. "Ἔχουσι τὰς 
. ὀντολὰς αὐτοῦ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἓν ταῖς 
χαρδίαες χεχαραγµένας, xai ταύτας φυλάττονσι, 


legere in animum induxerie, perspicere licet, o rex. 
Bic dnodecum discipulos habuit, qui poet ipsius ia 
polum sscensum in orbis terrse provincias exieruet, 
ipsiusque augustam amplitudinem promulgaremt : 
quemadmodum etiam unus ex ipsis regiones nonas 
peragravit, ut veritatis dogmata pradiesret (Supra, 
6,1); uude etiamnum ii qui predicauonis eorum 
Ιδού admiuistram operam navant, Christiani ap- 
pellantur, Alque hi sunt qui veritsdem supra omaes 
terre mationes isveuerunt, Siquidem Deum serum 
omnium conditoregs aique architeetum in Filie uni- 
genito et Spiritü saneto agnoscunt, nec praeter eum 
ullum alium Deum venerantur. Habent autem Do- 
mini Jesu Christi mandata cordibus &u.g ἱπ- 


προσδοχῶντες ἀνάστασιν νεχρῶν xal ζωὴν τοῦ µέλ- D seulpta, eagne. custodiunt, mortuorum resurreetio- 


λοντος αἰῶνος. Οὐ μοιχεύουσιν, οὐ πορνεύουσιν, οὐ 
ψενδομαρτυροῦαιν, οὐχ ἀπιθυμοῦσι τὰ ἀλλότρια, 
τιμῶσι πατέρα καὶ μητέρα, καὶ τοὺς πλησίον φι- 
λοῦσε, δίχαια χρίνουσιν, ὅσα οὐ θἐλουσιν αὐτοῖς γί- 
νεσθαι ἑτέρῳ αὐ ποιοῦσι, τοὺς ἀδιχοῦντας αὐτοὺς 
παραχαλοῦσι χαὶ προσφιλεῖς αὐτοὺς ἑαυτοῖς ποιοῦσε, 
τοὺς ἐχθροὺς εὐεργετεῖν σπουδάζουσι, πραεῖς sict 
καὶ ἐπιειχεῖς , ἀπὸ πάσης συνουσίας ἀνόμου xat ἀπὸ 
πάσης 3 Βή, ἀχαθαρσίας ἐγκρατεύονται, χήραν οὐχ 
ὑπερορῶσιν, ὀρφανὺν οὐ λυποῦσιν' ὁ ἔχων τῷ μὴ 
ἔχοντι ἀφθόνως ἐπιχορηγεῖ: ξένον ἐὰν ἴδωσιν, ὑπὸ 


(80) Βρµαὶ. exxxv, 12. 
(81) Cf. p. 55, n. 460. 


nem αρ futuri szculi vitam exspeciantes. Nen adul- 
terii , non fornicationis orimine sese devinciunt, nog 
falsum testimonium dicunt, aliena non concopiscunt,, 
patri et matri. honorem tribuunt, proximos amant, 
justum judicium ferunt; quie sibi ipsis lieri nolunt, 
alils non facinp4; eos a quibus ]eduntur obsecrant, 
ac sibi eprum amicibjam conciliant. lnimicos beneli- 
ciis afficere student, lenes et faciles se prsbent , 
ab omni jniquo coneubitu atque ab omni irppuritate 
abetineut, viduam non contemnunt, pupillo moro- 
rem uon inferunt, qui bahet non babeuti prolise 





1123 


subministrat. Peregrioum si viderint, 
tunt, ejesque non secus ac veri et germani fratris 
adventu delectantur. Non enim carnis, sed animi ra- 
tiohe fratres se vocant. Vitam suam Christi causa 
profundere parati sunt : nam ipsius pracepta firine 
observant , sancte videlicet ac juste, quemadmodum 
DLominus Deus ipsis imperavit, viventes : gratias ipsi 
omni hora in omni cibo et potu, ac reliquis bonis 
agentes (Ephes. v). Vere enim hzc veritatis via est , 
qu: quidem eos qui eam ingrediuntur, ad sempiter- 
num regnum, quod a Christo in futura vita promis- 
sum est, tanquam porrecta mauu ducit. 

Atque ut intelligas, o rex. me hzc ex cerebro 
meo minime flngere , si ad Christianorum Seripiu- 
ras oeulos adjeceris, me nihil a veritate alienum 
loqui reperies. Quare przeclare filius tuus intellexit, 
optimoque jure Deo vivo cultum adhibere didicit, ut 
in futuro z:vo salutem obtineat. Magna eienim atque 
admiranda sunt qux a Christianis tum dicuntur tum 
geruntnr. Neque enim hominum, sed Dei verba 
proloquuntur, reliqu:e autem nationes errant, ac sibi 
piis imposturam faciunt, siquidem in tenebris am- 
bulautes, ebriorum instar in seipsos impinguut. Atque 
hie sit, o rex, mex ad te orationis finis, quam qui- 
dem veritas in mente mea dictavit. Desinant itaque 
vi:ecordes tui sapientes adversus Dominum | nugari. 
Nam vobis Deum creatorem venerari, atque ipsius 
verbis ab interitu alienis aurem sccommodare es pedit, 
ut condemnationem ac supplicium effugientes, vitam 
interitus expertem hereditario possideatis. 

Car. XXVIII. — Hec postesquam a Nachore 
oommertnorata supt, rex iracundia sstuabat; rheto- 
res autem ipsius et sacerdotes muti stabant, ut quí 
nibil contra, przter infirmos quosdam ac nullius 
momenti sermanculos, afferre possent. At vero regis 
filius spiritu exsultabat, atque hilari vulàtà Dominum 
celebrabst, qui iis quorum 6GJucia in ip-o posita est, 
in rebus perplexis et impeditis exitum dat, quique 
etiam per inimicum et hostem veritatem con(irma- 
bat, efficiebatque ut et qui erroris antesignanus erat, 
rectis doctrine patronum se preeberet. 

Kex porro, quamvis alioqui Nachori vehementer 
irasceretur, nullo tamen eum malo afficere potuit, 
propterea quod lego coram omnibus ante promul- 
gata, ei pro Christianis libere verba facere permisis- 
set. Cseterum ipse perszpe sermonibus ipsius oblu- 
ctans, eum per signa quzdam admonebat, ut illam 
pugnandi acrimoniam remitteret, atque rhetorum 
disputauoni manus daret. At iile vehementius inva- 
lescebat, omnes ipsorum propositiones atque argu- 
menta refutans, errorisque, quo tenebantur, fraudem 
ac fallaciam detegens. Cum autem pene ad vesperam 
usque disputatio producta fuisset, rex concionem 
solvi jussit, tanquam scilicet postridie rursum de hae 
ye agitari vellet. 

Filius autem regem ita est allocutus : Ut primo ju- 
ste omnia geri jussiati, o rex, ita justitiz quoque finem 
impone, duorum alterum faciens, nempe ut vel ma- 
gistrum meum hac nocte meeuin manere permittas, 


ADDENDA. 
tecto admit- À στέγην elaáyouct, xal χαίρουσιν àm' αὐτῷ ὡς ixi 


1134 


ἁδελφῷ ἀληθινῷ' οὐ γὰρ χατὰ σάρχα ἀδελφοὺς lav 
ποὺς χαλοῦσιν, ἀλλὰ χατὰ πνεῦμα. Ἕτοιμοί εἰσ.ν 
ὑπὲρ Χριστοῦ τὰς φΦυχὰς αὐτῶν προέσθαι τὰ yàp 
προστάγματα αὐτοῦ ἀσφαλῶς «φνλάττουσιν, ὁσίως 
xai διχαίως ζῶντες, καθὼς Κύριος ὁ Gab; αὐτο; 
προσέταξεν, εὐχαριστοῦντες αὐτῷ κατὰ πᾶσαν ὥρα 
ἐν παντὶ βρώμαιτι xaX ποτῷ χαὶ τοῖς λοιποῖς ἀγαθοῖς. 
Όντως οὖν αὕτη ἐστὶν dj ὁδὸς τῆς ἀἁληθείας , fiw 
τοὺς ὁδεύοντας αὐτὴν εἰς τὴν αἰώνιον χε:ραγωγ 
βασιλείαν, τὴν ἐπηγγελμένην παρὰ Χριστοῦ ἐν τῇ 
μελλούσῃ ζωῇ. 

Καὶ ἵνα γνῷῶς, βασιλεῦ, ὅτι οὐχ ἀπ᾿ ἑμαυτοῦ ταῦτα 
λέγω, «atc Γραφαῖς ἐγχύψφας τῶν Χριστιανῶν, εὑρή- 
σεις οὐδὲν ἔξω τῆς ἀληθείας µε λέγειν. Καλῶς οὖν 

Β συνΏχεν ὃ υἱός σου, xat δικαίως ἐδιδάχθη λατρεύειν 
ζῶντι θεῷ xal σωθῆναι εἰς τὸν μέλλοντα ἑπέρχεσθαι 
αἰῶνα. Μεγάλα γὰρ xaX θαυμαστὰ τὰ ὑπὸ τῶν Χρι- 
στιανῶν λεγόμενα xal πραττόµενα” οὗ γὰρ ἀνθρώ- 
πων ῥήματα λαλοῦσιν, ἀλλὰ τὰ τοῦ θεοῦ. Τὰ δὲ λοικὰ 
ἔθνη πλανῶνται, xal πλανῶσιν ἑαντούς. ὁδεύοντες 
Ὑὰρ ἓν σχότει προσρήσσονται ἑαντοῖς ὡς µεθύοντες, 
"Eo ὧδε ὁ πρὸς cá µου λόγος, βασιλεῦ, ὁ ὑπὸ τῆς 
ἀληθείας ἓν. τῷ vot µου ὑπαχορευθείς. Διὸ πανσά- 
σθωσαν οἱ ἀνόητοί σου σοφοὶ ματαιολογοῦντες χατὰ 
τοῦ Κυρίου’ συμφέρει γὰρ ὑμῖν θεὸν χτίστην σέδε- 
σθαι 395 καὶ τὰ ἄφθαρτα αὐτοῦ ἑνωτίζεσθαι ῥῇ- 
µατα, ἵνα, xplow ἐχφυγόντες χαὶ τιµωρίαν, ζωῖς 
ἀνωλέθρου δειχθείητε χληρονόμοι. 


6 


ΚΕΦ. KH'. Ταῦτα ὣς διεξηλθεν ὁ Ναχὼρ, ὁ μὲν 
βασιλεὺς τῷ θυμῷ ἡλληιοῦτο" οἱ δὲ ῥήτορες αὐτοῦ 
καὶ νεωχόροι ἄφωνοι ἵσταντο, μὴ δυνάµενο: ἀντι- 
λέχειν, ἀλλ fj σαθρά τινα xol οὐδαμινὰ λογίδρια. 
"O δὲ τοῦ βασιλέως υἱἷὸς ἠγαλλιᾶτο τῷ πνεύµατι, χα) 
φαιδρῷ τῷ προσώπῳ ἑδόξαζε τὸν Κύριον, τὸν ἐς 
ἁπόρου πόρον διδόντα τοῖς πεποιθόσιν ἐπ᾽ αὐτὸν, ὃς 
xai διὰ τοῦ πολεμίου χαὶ ἐχθροῦ τὴν ἀλήθειαν ixpi- 
τυνε’ χαὶ ὁ τῆς πλάνης ἔξαρχος συνήγορος τοῦ ὁρθοῦ 
λόχου ἑἐδείχνυτο. 


Ὁ μέντοι βασιλεὺς, xalnep δεινῶς ὀργιζόμενος s 
Ναχὼρ, οὐδὲν ὅμως ἐργάσασθαι χαχὸν εἰς αὐτὸν 
Ἠδύνατο, διὰ τὸ προλεχθὲν ἐπὶ πάντων θέσπισµα, 

D ἁδεῶς αὐτὸν λέγειν ὑπὲρ τῶν Χριστιανῶν προτρεπό- 
μενον πολλὰ δὲ αὐτὸς ἀντιλέγων ὑπεμίμνησχε δὲ 
αἰνιγμάτων ὑπενδοῦναι τῆς ἑνστάσεω; χαὶ ἠττηθήναι 
τῇ διαλέξει τῶν ῥητόρων. Ὁ δὲ µειξόνως ὑπερίτχνε, 
διαλύων πάσας αὐτῶν τὰς προτάσεις xal σνλλοχι- 
σμοὺς, xai ἑλέγχων τὸ ἁπατηλὸν τῆς πλάνης. Lyt- 
δὺν δὲ μέχρις ἑσπέρας παραταθείσης τῆς διαλέτεως, 
ἐχέλευσεν ὁ βασιλεὺς διαλυθῆναι τὸ συνέδριον, ὡς 
τῇ ἐπιούσῃ βουλόµενος αὖθις περὶ τούτου διασχέφα- 
σθαι. 


Ὁ δὲ υἱὸς ἔφη τῷ βασιλεῖ, Ὡς ἐν ἀρχῇ διχαίαν 
ἐχέλευσας xplow γενέσθαε, δέσποτα, δικαιοσύνην 
xal τῷ τέλει ἐπίθες , τῶν δύο «b ἕτερον ovary" ἡ civ 
ἐμὸν διδάσκαλον ἐπίτρεψον μεῖναι μετ) ἐμοῦ τῇ νυκτὶ 











1125 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1126 


956 ταὐτῇ, ὡς ὁμοῦ διασκεφώµεθα περὶ ὧν χρὴ τὴν Α ut de bis rebus de quibus crastina die cum iis qui 206 


abpioy λαλῆσαι τοῖς πολεμοῦσιν ἡμᾶς, τοὺς σοὺς δὲ 
πάλιν σὺ μεθ) ἑαυτοῦ λαθὼν τὰ εἰχότα µελετήσατε 
καθὼς βούλεσθε’ Ἡ, τοὺς σοὺς ἐμοὶ παραχωρήσας τῇ 
νυχτὶ ταύτῃ, λάδε τὸν ἐμὸν πρὸς ἑαυτόν. El δὲ ἀμ- 
φότεροι ὧσι παρὰ aot, ὁ μὲν ἐμὸς ἐν θλίψει xal φόδῳ, 
οἱ δὲ σοὶ kv. χαρᾷ χαὶ ἀνέσει, o0. µοι δοχεῖ δικαίαν 
εἶναι χρίσιν, ἀλλὰ δυναστείαν τῆς ἑξουσίας καὶ πα- 
ῥάδασιν τῶν συνθηχῶν. Ἡττηθεὶς δὲ ὁ βασιλεὺς τῷ 
ἀστείῳ τοῦ ῥήματος, τοὺς σοφοὺς αὑτοῦ χαὶ ἱερεῖς 
πρὸς ἑαυτὸν λαθόµενος, τὸν Ναχὼρ παραχωρεῖ τῷ 
υἱῷ, ἑλπίδας ἔτι χεχτηµένος ἐπ᾽ αὐτὸν καὶ φνλάττειν 
τὰ ὡμολογημένα δοκῶν. 

Απέρχεται τοΐνυν ὁ τοῦ βασιλέως vibe εἰς τὸ &av- 
τοῦ πἀλάτιον, ὥσπερ τις Ολυμπιονίχης τῶν ἁντι- 


πάλων χρατήσας, ἔχων μεθ) ἑάντοῦ τὸν Ναχώρ. Καὶ B 


xatà póvac χαλέσας αὐτὸν ἔφη, M νοµίασῃς λανθά- 
yet ἐμὲ τὰ κατὰ σέ’ οἶδα yáp σε ἀχριδῶς μὴ τὸν 
θειότατον εἶναι Βαρλαὰμ, ἀλλὰ Ναχὼρ τὸν ἆστρο- 
λόγον. Καὶ θαυµάζω πῶς ἔδοξεν ὑμῖν τοιαύτην ὑπο- 
χριθῆναι ὑπόχρισιν xai τοσαύτῃ ἀμδλυωπίᾳ νοµίσαι 
περιδαλεῖν µε µέσης ἡμέρας, ἵνα λύχον δέξωµαι 
ἀντὶ προθάτου. ᾽Αλλὰ καλῶς ὁ λόγος,ἄδεται, ὅτι 
Καρδία μωροῦ μάταια νοῄσει (82). Τὸ μὲν οὖν ἐνθύ- 
µηµα τοῦτο καὶ βούλευμα ὑμῶν ἕωλον ἣν χαὶ πάντη 
ἀνόητον * τὸ δὲ ἔργον ὃ εἰργάσω πάσης ἔστὶ συνέσεως 
πεπληρωμένον. Aib. χαῖρε, Ναχὼρ, καὶ ἀγαλλιῶ' 
πολλὰς Υάρ σοι χάριτας ὁμολογῶ, 95" ὅτι συνἠγο- 
(oc σήμερον τῆς ἀληθείας véyovac, xa οὐχ ἑμίανας 


τὰ χείλη σου λόγοις μιαροῖς καὶ ὑποχρίσει δολίᾳ, C 


ἀλλὰ τῶν πολλῶν μᾶλλον ἐξεχάθαρας µολυσµάτων, 
τὴν πλάνην τῶν ψευδωνύμων διελέγξας θεῶν χαὶ τὴν 
ἀλήθειαν τῶν Χριστιανιχῶν δογμάτων κρατύνας. 
"Evo δὲ ἑσπούδασα ἀγαγεῖν σε μετ ἐμοῦ δυοῖν Évexa: 
ἵνα μὴ, χατὰ µόνας ὁ βασιλεὺς λαθών σε, τιμωρή- 
σηται ἐφ ᾧ o0 τὰ καταθύμια αὐτῷ ἑφθέγξω, xal 
ἵνα τὴν χάριν ταύτην, «Άν; σήμερον εἰργάσω, ἀντ- 
αμείψωμαι. Τίς δὲ ἡ ἀντάμειψις; Τὸ ὑποδεῖξαί σοι 
ἐχχλῖναι τῆς πονηρᾶς ὁδοῦ καὶ ὁλισθηρᾶς ἣν ὥδευ- 
σας ἕως νῦν, πορευθῆναι δὲ τὴν εὐθεῖαν χαὶ σωτή- 
Ριον τρίδον, fjv οὐχ ἀγνοῶν, ἀλλ᾽ ἐθελοντὶ χαχουρ- 
γῶν, ἐξέφυγες, βαράθροις xal χρημνοῖς ἀνομίας 
σεαυτὸν χαταχρηµνίσας. Σύνες οὖν, ὦ Ναχὼρ, avv- 
ετὺς ὧν, xal προθυµήθητι τὸν Χριστὸν µόνον xaX τὴν 


παρ᾽ αὐτῷ χρυπτοµένην Quy χερδᾶναι, τῶν ῥεόν- D 


των τούτων χαὶ φθειροµένων ὑπεριδών. Οὐ γὰρ τὸν 
πάντα ζήσῃ αἰῶνα” ἀλλὰ , θνητὸς ὧν, ἀπελεύσῃ ὅσον 
οὕπω, χαθὼς xaY οἱ πρὸ σοῦ πάντες. Καὶ οὖαί σοι, 
εἰ τὸν βαρὺν φόρτον τῆς ἁμαρτίας ἐπιφερόμενος 
ἀπελεύσῃ ἐχεῖ ὅπου χρίσις δικαία καὶ ἀνταπόδοσις 
τῶν ἔργων ἐστ, καὶ μὴ ἀποῤῥίφῃς τοῦτον, ῥᾳδίας 
οὔσης τῆς ἁποθέσεως. 


'O Ναχὼρ τοίνυν, χατανυγεὶς τὴν ψυχὴν ἐπὶ τοῖς 
λόγοις τούτοις, ἔφη Καλῶς εἶπας, ὦ βασιλεῦ xa- 


(82) lsa. xxxn, 6. 


belio lacessent verba facienda sunt una dispiciamus, 
46 tu item tuos assumens, arbitrata tuo cum illis ea 
quas jn rem futura videbuntur mediteris ; aut tuoe 
tihi bae noete concedens, meuin accipe. Quod ^i 
utrique apud te sint, meus nimirum in aífliclione οἱ 
metu, tui sutem in letitia et animi remissione, 
sequum iibi judicium istud esse non videtur, sed 
principatus licentis, et pactorum violatio. Rex itaque 
hujus orationis lepore vietus, assumptis sapientibus 
et sacerdotibus suis, Nachorem filio concessit, hac 
nimirum spe íretus, fore ut ea qua pollicitus fuerat 
prestaret. 

Regis itaque filius in palatium suum proficiscitur, 
non seeus atque Ülympicus quidam victor, superatis 
adversariis, secum Nachorem babens. Quem cum, 
remotis arbitris, accivisset, bis ad eum verbis usus 
est : Ne me, qui sis, ignorare existimes. Certissimum 
enim habeo te divinissimum Barlaamum haud qua- 
quam esse, verum Nachorem astrologum. Ác miror 
quid vobis in mentem venerit, ut hujusmodi fabulam 
fingeretis, atque hoc vobis persuaderetis, vos eas 
clarissima die oculis meis tenebras objecturos esse, 
ut pro ove lupum acciperem. Verum non abs re pro- 
verbio fertur, Cor stulti vana cogitare. Atque hsc 
quidem cogitatio et consilium vestrum rancidum 
sane ac prorsus stolidum erat, opos autem quod ipse 
egisti, omni prudentia et sagacitate plenum est, 
ac propterea gaude, Nachor, et exsulta. Multas 
enim tibi boc nomine gratias habeo, quod veri- 
tatis patrocinium hodierno die suscepisti, nec 
sceleraüs verbis ac versuta simulatione labia tua 
contaminasti; quin poiius ea multis sordibus expur- 
gssti, falsorum nimirum deorum errore confutato, 
atque Christianorum dogmatum veritate confirmata. 
Ego vero duplici de causa, ut te mecum adducerem, 
operam dedi; altera, ne te rex privatim tenens, sup- 
plicio afüceret, propterea quod non ea es loeutus quie 
ipsi grata essent ; altera ut hed erno tuo benelicio 
gratiam tibi rependam. Quonam autem tandem pacte 
istud ? Nimirum te admonens, ut a prava et pericu- 
losa hac vía, quam sd hunc usque diem tenuisti, de- 
flecta, ac rectam et salutarem semitam ingrediaris: 
quam quidem non ignorans, sed sponte malum au- 
plectens, effugisti, in iniquitatis barathra et przci- 
pitia teipsum impellens. Intellige itaque, o Nachor, 
cum prudens et sagax sis, ac Christum solum, et vi- 
tam apud ipsum abstrusam eluerari stude, fluxis h's 
ei caducis contemptis ac pro'nihilo babitis. Non enim 
in :siternum vives ; sed, cum mortalis si, jam jamque 
hinc abiturus es, quemadmodum et omnes, qui aate 
te exstiterunt. Atque, o le miserum! si, ubi justum 
judicium , ac justa operum mercos est, gravem pec- 
cati sarcinam tecum ferens abeas, uoc eam prius ab- 
jeceris, cum abjicere proclive sit. 

Nachor itaque ob hujusmodi sermones animo 
compunctus, bis verbis usus est: Recte dixisti, ο | 





1121 


ADDENDA. 


1198 


rez, recie inquam. Nam ipse quoqae verum οἱ 3b A λῶς, Οἶδα γὰρ κἀγὼ τὸν ἀληθινὸν καὶ ἀφευδη θὼν, 


omni mendeaeio alieeem Deam, per quem omnia 
(acta sunt, novi ; atque itom futurum jedieiam scio, 
ος multis videlieet Scriptus saerz verbis id edoctus , 
verom improba consuetudo, atque antiqui supplan 
tatoris versutia cordis mei oculos ciecavit, densasque 
anime meo tenebras offudit. Nunc autem &d verbum 
tuum sbjeeto tenebroso velamine, ad vultus Dominiei 
laeem accurram ; fertacse enim mei miserebitur, 
penitentie que janam mihi improbe sc rebelli segvo 
eperiet. Qusnquam mihi fleri non posse videtur οἱ 
peeeaterum meorum, qus erena groviora sunt, οἱ 
eorum qua tum sciens tum ignorans perpotravi, we- 
niam ebt;ineam. 

Hee oretione audita, regis &jns statim exanrgit, 


$v οὗ «X πάντα γέγονε, χαὶ «hv μέλλουσαν xplav 
ἐπίσταμαι, ἀπὸ πολλῶν Γραφωιῶν ῥημάτων ταύτην 
ἀκηκοώς * ἀλλ᾽ f) πονηρὰ συνήθεια καὶ fj vou παλαιοῦ 
4959 ἑπήρεια πτερνιστοῦ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἑτύφλωσε 
«lc καρδίας µου, καὶ σχότος βαθὺ περιέχυσέ µου τῷ 
λογισμῷ. Νυνὶ δὲ ἐπὶ τῷ ῥήματί σου, ο) χάλυµµα d 
ζοφῶδες ἀπαῤῥίψας, vip φωτὶ προαδραμοῦμαι τοῦ 
προσώπου Κυρίου. Ἴσως ἐλεῆσει µε, καὶ θύραν 
ἀνοίξει µετανοίας τῷ πονηρῷ δαύλιρ χαὶ ἀποσπάτη, ci 
«a ἀδύνατον δοχεῖ µοι ἄφεσιν γενέσθαι τῶν φάμμον 
βαρυτέρων µου πταισµάτων, ὧν ἓν γνώσει xal ἀγνοίᾳ 
ἤμαρτον νηπιόθεν καὶ μέχρι ταύτης µου τῆς ἡλιχίας 
καὶ πολιᾶς. . 

Ταῦτα ὡς fxoucsv ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς, εὐθὺς 


atque animo incalescit, animumque Nachoris ad de- B διανίαταται καὶ θερμότερος τὴν ὀνχὴν vivera. Καὶ 
sperationem ῥτοροπἀδβίοτα reeuperare sique er.gere — ^bv λογισμὸν «o0 Ναχὼρ πρὺς ἀπύγναιν συγκύ- 
incipit. Nulla enim, o Nechor, inquit, nulla de hac — vrovea ἀναλαμθάνειν ἄρχεται, καὶ στεῤῥότερον "a 
re dwbitatie seimum iuum subest. Seriptum est «t» Χρισοῦ πίστιν διατιθέναι, Μηδεὶς, ὦ Nayog, 
enim (Joan. viti) posse Deum etiam ex his lapidibus λέγων, μηδεὶς ἔστω σοι περὶ τούτου Δεσταγμός. Ti- 
excitare filios Abrahee. Quod quidem, ut aiebat pater Ύραπται γὰρ (85) ὀυνατὸν εἶναι aip Θεῷ καὶ ἐκ τῶν 
Barlasm, quid aliud est, quam quod homines deplo- λίθων τούτων ἐγεῖραι τέκνα τῷ 'A6paáu^ ὅπερ si 
rate improbitatis atque omni iniquitatis genere eon- Ἅἄλλο ἡ τοῦτό ἐστι», ὡς ὁ πατὴρ ἔφη Βαρλαάμ, τὸ ἐξ 
taminati salutem eonsequi possint, Chrieüque ΒΙΙ Ἅἀνελπίσνων χαὶ πάσαις χατακρανβέντων ἀνομίαις 
efüci, qui pro sua summa et incredibili humanitate µῥύνασθαι σωθῆναι, καὶ δούλονς γενέσθαι Σριστοῦ, ὃς 
eunibus sese ad meliorem frugem recipientibus e&9- δι ἄχραν φανθρωπίας ὑπερθολὴν mss colc ἐκι- 
lestes portas patefecit? Neque enim cuiquam omnino στρέφουσι τὰς οὐρανίους διῄλοιξε πύλας, οὐδενὶ οῶν 
salutis aditum preciusit, verum eos quos scolerum πάντων τὴν τῆς σωτηρίας ἀπονλείσας ὁδὸν, ἀλλὰ 





peenitet misericordi animo suscipit; ob eamque cau- 
sam [19 qui hora prima, et tertis, et sexta, οἱ nona, 
et undecima ad vineam accesserunt, sequa merces 
auribuitur, quemadmodum fvangelicis scriptis pro- 
ditam est (Matth, xx). Ac proinde etiamsi ad hunc 
usque diem ín peccatis consenueris, tamen si fer- 
vem animo accedas, easdem quz ii quí ab adole- 
scentia certamen subierunt premia consequeris. 

Hzc et muita atia cum divinissimus juvenis ad 
Nachorem in matis inveteratum de poenitentia lo- 
eutus fuisset, ipsique veniam spopondisset , Chri- 


συμπαθῶς τοὺς ματανοοῦντας δεχόμενος; Auk ταῦτα 


. γὰρ καὶ τοῖς περὶ πρώτην καὶ τρίτην, ἕντην τε xal 


ἐννάτην, xqi ἑνδεχάτην ὥραν προσελθοὺσι τῷ ἆμπι- 
λῶνι χατ’ [σον Αφορίζεται à μισθὸς, ὡς vb Ἁγιόν φι- 
ew Εὐαγγέλιον (84) ὥστε, xdv µέχρι τοῦ νῦν ἐν 
ἁμαρτίαις 30 χατεγήβἔσας, ἐὰν θερμῶς mposti- 
θῃς, τῶν αὐτῶν τοῖς ἓκ- ναύτητος ἀγωνισάμενι: 
ἀξιωθήσῃ γερῶν, 

Πολλὰ δὲ καὶ ἕπερα περὶ µεταναίας λαλῆσας ὁ 
θειότατας Υεανίας τῷ παλαιωθέντι ἐν χαχοῖς Ναχὼρ, 
καὶ ἔλεων Ὑενέαθαι εν Χριστὺν ὑποσχόμενος xs 





stumque facilem ac propitium ípsi fore promisisset, «ἐγγνησάμενος τὴν ἄφεσιν, xat πληροφορήσας αὐτὸν 
illudque pro certo affirmasset, eum pro sua bonitate — (c ἔτοιμός ἐστιν ὁ ἀγαθὸς del sop Δέχερθαι τὴν µεοτά- 
semper peccatorís poenitentiam suscipere paratum γριαν, τὴν vevossxviav ψυχὴν αὐτοῦ οἷά τισι Φαρμά- 
esse, egram ipsius animam, tanquam medicamentis κρις χαταµαλάξας, χαθαρὰν kyapleaso τὴν ὑγμων. 
quibusdam emolliens, ipsum prorsus in sanitatem Ἔφη γὰρ αὐθὺς ὁ Ἀφχὼρ πρὸς αὐτόν: Σὺ μὲν, ὦ 
assemuit. Statim enim ad eum 'Nachor dixit : Tu D εὐγενέσταιτς τὴν φυχὴν μᾶλλον jJ) τὸ σῶμα, χαλώς 
quidem, o animo etiam quam corpore nobilior, qui μεμυημένος τὰ θανμαστὰ μυστήρια ταύτα, μόνος 
admirabilibus his mysteriis praeclare imbutus es, ad — àv τῇ xaAj ὁμολοχίφ µέχρι τέλους, καὶ μηδεὶς εαύ- 
extremum usque ín praclara confessione velim την χρόνος & τρόπος τῆς σῆς ἐκτέμοι καρδίας’ ἐγὼ 
maneas, nec eam aut ullum tempus, ant ullus mo- ' δὲ πορεύσοµαι ἐξ αὐτῆς τὴν ἐμὴν cry σωγηρίεν, 
dus e tuo pectore evellat. Ego autem hacipsa hora καὶ διὰ µετανοίας τὸν Gsby ἐξιλεωσόμενος ὃν παρώρ- 
proficiscar, ut salutem meam quaeram, mihique vica. Οὐκ ἔτι γὰρ «b τοῦ βασιλέως ὄφομαμ πρόσωπο», 
Deum, quem ad iram provocavi, per poenitentiam εἰ σὺ µόνον θελήσειας. Περιχαρὴς δὲ γενόμενος ὁ vo 
propitium ac facilem reddam. Non enim posthae, βασιλέως υἱὸς xal ἀσμένως τὸν λόγον δεξάµενος, 
nisi tibl aliter videatur, regis faciem conspiciam, περιλαθὼν αὐτὸν καταφιλεῖ, καὶ, ἑχτενῶς πρὸς τὴ» 
Ingenti autem animi letiüa affectus regis fllius, «θεὸν εὐξάμρνος, ἑχπέμπει τοῦ παλατίου. 

atque lunc sermonem libenter excipiens, ipsum corplectiur e& exosculatur, aitentigque ad Deum fusis 
precibus, eum e palatio emittit. 


(85) Apud Matth. iii, 9. 
(34) Math. xx. 








-—- 


1199 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1130 


Ἑξελθὼν δὲ ὁ Ναχὼρ κατανενυγµένος τὴν dughv, A 


ἐπὶ τὴν βαθυτάτην ἄλλεται ὡς ἔλαφος ἔρημον, καὶ 
μοναχοῦ τινος, ἱερωσύνης περιχδιµένου ἀξίαν, χατα- 
λαμθάνει σπῄλαιον, ἔνθα Σχέχρυπτο ἐχεῖνος διὰ τὸν 
ἐπιχείμενον φόδον. Τούτῳ δὲ θερµόταία προσπίπτει, 
πλύνει τοὺς πόδας δάκρυσι, τὴν ποτέ μιμούμενος 
πάρνην (85), xal τὸ θεῖον ἑξαιτεῖται βάπτιόμα.30ϱ0 0 
τοίνυν ἱερεὺς, θείας ὢν χάριτος πεπληρωµένος, Ἰσθη 
τε λίαν, καὶ, παραχρῆΏμα, ὥσπερ E00; (88), κατηχή- 
σας αὐτὸν, δι ἡμερῶν οὐχ ὀλίγων τελειοῖ τῷ βαπτί- 
σµατι el; ὄνομα τοῦ Πατρὸς χαὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος. "Ἔμεινε δὲ Ναχὼρ μετ) αὐτοῦ 
μετανοῶν ἀεὶ ἐφ᾽ ofc μαρτε, xal εὐλογῶν τὸν Ocby 
τὸν pf] βουλόμενον ἀπολέσθαι πινὰ, ἀλλὰ πάντων τὴν 
ἐπιστροφὴν ἑχδεχόμενον (87) καὶ μετανοοῦντας φι- 
λανθρώπως δεχόµενον. 


Egressus autém Nachor, animo compunctus in 
densissimam solitudinem cervi instar prosiliit, atque 
in monacbi cujusdam, qui sacerdotii dignitate orna- 
tus erat, speluncam se confert in qua ille propter 
imminentem metum delitescebat. A!que ante ipsum 
ferventissimo pectore humi sese provulvit, ipsiusque 
pedes, instar videlicet veteris illius meretricis (Luce 
wi), lacrymis perfundit, ac divinum baptismum 
exposcit. Sacerdos itaque, utpote divina gratia 
plenus, ingentem anlmo voluptatem cepit, eumque 
confestim, ut mos ferebat, per dies haud paucos 
Christian: fide  rudinsentis institutum , — divino 
baptismate — perficit in nomine Patris et Fi- 
lii et Spiritus sancti (Marc. wu/i.). Mansit autem cum 
illo Nachor, perpetua ob ea peccata qux perpetrarat 


B peuitudine ductus, Deumque benedicens, qui nemi- 


nem perire vult, verum ommum resipiscentiam exspectat, atque eos qui poenitentiam agunt humane 


ac benigne excipit (I] Petr. m; Ezech. xvun). 

ἝἜωθεν δὲ μαθὼν τὰ χατὰ τὸν Ναχὼρ 6 βασιλεὺς, 
xai ἀπογνοὺς Tie εἶχεν ἑλπίδος ἀπ αὐτῷ, ἰδὼν δὲ χαὶ 
τοὺς σοφοὺς αὐτοῦ χαὶ παράφρονας ῥήτορας οὕτως 
&và χράτος ἠττηθέντας, ἓν ἁμηχανίᾳ ἣν. Καὶ ixel- 
νους μὲν ὕδρεσι δειναῖς xat ἀτιμίαις βαλὼν, οὓς δὲ 
xai βουνεύροις σφοδρῶς µαστιγώσας καὶ ἀσδόλη 
τὰς ὄψεις περιχρίσας, ἐξέθαλε τοῦ ἰδίου προσώπου’ 
αὗτὸς δὲ χαταγινώσχειν ἥρξατο τῆς τῶν φευδωνύμων 
θεῶν ἀἁσθενείας , εἰ χαὶ μὴ τελείως τῷ φωτὶ Χριστοῦ 
προσθλέφαι τέως θέλησε. Τὸ γὰρ τῆς περιχειµένης 
αὐτῷ ἀχλύος παχὺ véqo; χατεῖχεν ἔτι τὰς ὁράσεις 
αὐτοῦ τῆς χαρδίας. 'AX)' οὖν οὐχ ἔτι τοὺς νεωχόρους 
ἑτίμα, οὔτε μὴν ἑορτὰς Ίγε χαὶ σπονδὰς ἑπετέλει 
τοῖς εἰδώλοις ἀλλά σαλευομένην εἶχε τὴν διἀνοιαν 
ἀμφοτέρωθεν, ἔνθεν μὲν τῆς ἀσθενείας χαταγινώσχων 
τῶν θεῶν αὑτοῦ, ἐχεῖθεν δὲ τὴν ἀκρίδειαν δεδοικὼς 
τῆς εὐαγγελιχῆς πολιτείας xay δυσαποσπάστως τῶν 
26] πονηρῶν ἔχων ἐθῶν (88). Πάνυ γὰρ ταῖς ἠδο- 
ναῖς χατεδουλοῦτο τοῦ σώματος, xal ὅλος ἣν πρὸς 
τὰ πάθη αἰχμαλώτου δίχην ἀγόμενος, xaX µεθύων, ὅ 
φησιν Ἡσαῖας (69), ἄνευ olvou, χαὶ ὥσπερ ὑπὸ xn- 
μοῦ τῆς πονηρᾶς σὐνηθείας ἑλχόμενος. 
at(ue absque vino, ut Isaiz verbis utar (Isaie Lr), 
quodam retractus. 

Οὕτως οὖν τοῦ βασιλέως δυσὶ παλαΐοντος λὀγι- 
σμοῖς, ὁ εὐγενέστατος αὐτοῦ υἱὸς, καὶ τῷ ὄντι βα- 
σιλικωτάτην χεχτηµένος φυχὴν, Ἀρεμῶν fv iv τῷ 
παλατίῳ αὑτοῦ, τὸ τῆς φύσεως αὑτοῦ γένναῖόν κό- 
σµιόν τε xat βεδηχὺς διὰ τῶν ἔργων πᾶσι παριστῶν, 
Θέατρα γὰρ xoi ἀγῶνες ἵππων καὶ χυνηγέεσίων µε- 
λέτη, xal πᾶσαι αἱ τῆς νεότητος xeval οχολαὶ xal 
ἁπάται, τὰ τῶν ἀφρόνων φυχῶν δελεάσµατα, παρ' 
οὐδὲν ἑλογχίζοντο αὐτῷ ἀλλ᾽ ὅλος τῶν τοῦ Χριστοῦ 
ἐξήρτητο ἐντολῶν, xal αὐτὸν ἐπόθει Έρωθεὶς thv 
ψυχὴν ἔρωτι θείῳ' αὐτὸν ἐπόθει τὸν ὄντως ποθητὸν, 


Rex autem, cum de Nachoris rebus mane certior 
factus fuisset, ac spe sua excidisset , et praterea 
sapientes suos ac stolidos oratores nullo negotio 
superatos fuisse conspexisset, in magna animi apxie- 
tate versabatur; eosque, cum graves prius contume- 
lias ac dedecora ipsis intulisset, ac nonnullos etiam 
bubulis nervís atrocem in modum lacerasset, ipso- 
rumque oculos fuligine illevisset, a se ablegavit. Ipse 
autem falsorum deorum imbecillitatem damnare in- 
cepit, etiamsi alioqui nondum ad Christi lucem plene 
ac perfecte oculos conjicere in animum induceret. 
Etenim densa caliginis nubes ipsi undique affusa 
cordis ipsius oculos adhuc tenebat. Ceterum nou 
jam sacerdotes suos In honorem habebat, nec festa 
et libamina simulacris suis peragebat, verum animo 
in utramque partem vaeillabat : biue nimirum deo - 


rum suorum imbecillitatem improbans, illinc autein 


bvangelicz vitse sinceritatem reformidans, pravaque 
consuetudine ita constrictus, ut ab ea vix avelli pos- 
set. Siquidem torporearum voluptatum servituti ma- 
jorem in modum addictus erat, vitiosisque affectio- 


 hibus prorsus operam dabat, captivi instar ductus, 
ebrius, et ab improba consuetudine tanquam freno 


Cum igitur rex eum duplici cogitatione ad hune 


D modum luctaretur , nobilissimus ipsius filius , ac 


vere regio animo przeditus, in suo palatío.quietus 
degebat, naturz su: generositatem , modestiamque 
ei constantiam per opera cunctis déclarans. Nam 
thestra et equorum certamina, et venationum exer- 
eitationes, et inania omnia juvenilis zetatis studia, et 
imposturas quibus stulti animi deliniuntur et ines- 
cantur, nibili omnino ducebat; verum ex Christi 
mandatis omnino pendebat, ac divino &more saucia- 
tus, eum expetebat , qui vere expetendus est, totus 


(85) Luc. vii, 97, 58 : Pvt; ἐν τῇ πόλει, Ἶτις Tv ἁμαρτωλὸς... πρξατο βρέχειν τοὺς πόδας αὐτοῦ τοῖς 


δα sine ὥσπερ ἴἔθος. 


87) Ezech. xviu, 25 : Μὴ θελήσει θέλήσω τὸν θάνατον τοῦ ἀνόμου, λέγει Κύριος, ὡς τὸ ἀποστρίψαι αὐ- 


1ὸν Ex τῆς ὁδοῦ τῆς πονηρίας. — C, δεχόµενον. 
(88) C, ἔχων θεῶν. 
(59) Isa. 11, 21 : Μεθύουσα οὐκ ἀπὸ οἴνου. 


PATROL. αλ. XCVI. 


30 


1131 ADDENDA. 119 
suavis ac totus desiderabilis (Cant. v) , atque ejus- A ὃς ἁστιν ὅλος γλυχασμὸς xa ἐπιθυμία, καὶ ἀχόρεστος 
moi, uL sine ulla saturitate expectatur. ἔφεσις. 

In memoriam autem rediens magistri sui Dar- Ele μνήμην δὲ ἐρχόμενος τοῦ διδασχάλου Βαρλαάμ, 
laa, atque ipsius vitam sibi ante oculus proponens, — xat τὸν ἐχείνου ἑνοπτριζόμενος βίον, ἔρωτι τὶν 
ipsius amore animum suum demulceri sentiebat, 1 duyhv ἐθέλγετο, χαὶ ὅπως αὐτὸν ἴδοι ἐφρόντιζεν Exi 
quonam pacto ipsum videret, summo studio curabat;  µελέστατα, xal, τοὺς λόγους αὐτοῦ ἐν τῇ καρδία 
atque ipsius sermones sine ulla intermissione in — «eptoápuv ἀλήστως, οἱονεὶ ξύλον ἣν πεφυτευµένον 
corde suo circumferens, erat tanquam arbor secus παρὰ τοῖς φαλμικοῖς ὕδασιν (90), ἁρδευόμενον á&ia- 
aquarum d:cursus plantata, perpetuoque irrigata, ac Ἅλείπτως xal ὡραίους προσάγχον (91) χαρποὺς τῷ Kv- 
teipestivos. domino fructus afferens. Multas enim — pip. Πολλὰς yàp ψυχὰς τῶν τοῦ διαδόλου ἑῤῥύσανο 
animas diaboli laqueis eripuit, Christoque servata — 99 ἀρχύων καὶ τῷ Χριστῷ προσῄγαγε asauapévac" 
ebiul;t. siquideinn multi ad eum sese conferentes , — «o3Àol γὰρ εἰς αὐτὸν φοιτῶντες λόγων ἀπήλανον σω- 
salutaribus $ermonil'ts fruebantur. Ex quibus ton Ἅµκηρίων, ἐξ ὧν οὐχ ὀλίγοι, τὴν πλάνην φυγόντες, τῷ 
pauci, fuga relicto errore ad salutarem doctrinam  σωτηρίῳ προσέδραµον λόγῳ ΄ ἄλλοι δὲ, μαχρὰν τοῖς 
accurrebant. Alii autem , rebus hujus vitze longum — 465 βίου χαίρειν εἰπόντες, τὴν ἀσχητικὴν ὑπεισῆλθον 
valere jussis, monasticam palestram capessebant, D παλαίστραν. Αὐτὸς δὲ εὐχαῖς ἑσχόλαζε xai νηστείαις, 
Ipse autem oration:bus et jejuniis operam dabat, — 4 συχνῶς ταύτην ἀνέπεμπε τὴν φωνὴν, Ὦ Κύριε, 
identidemque hanc vocem ad Deum m ttcbat : 0 Do- λέγων, χύριέ µου καὶ βασιλεῦ, ᾧ ἐγὼ ἐπίστευσα, iz' 
mine mi, o Domine mi ac Rex , cui ego credidi , ad ὃν ἐγὼ κατέφυγον καὶ τῆς πλάνης ἑῤῥύσθην, ἀπό- 
quem ego profugi , atque errore liberatus sum, di- δος μισθὸν ἄξιον τῷ θεράποντἰ σου Βαρλαὰμ, ἀνθ' 
gnam famulo tuo Barlaamo mercedem repende, pio ὧν μοι τῷ πλανηθέντι ck ὑπέδειξε, τὴν ὁδὺν τῆς 
eo quod mibi oberranti te , qui via, vita et veritas ἀληθείας καὶ τῆς ζωῆς: xai μὴ στερήσῆς µε αὖθις 
es (Joan. xv) deionstravit, Àc mihi hoc concede, ἰδεῖν τὸν àv σώµατι ΄Αγγελον ἐχεῖνον, οὗ οὐκ ἔστιν ὁ 
ut rursum illum in corpore angelum » Quo mundus χόσµος ἐπάξιος, καὶ σὺν αὐτῷ τελέσαι τὸ λοιπὺν τῆς 
dignus non est (Heb. τι), conspiciam, atque cum eo ζωῇς pov, ἵνα, xav' ἴχνος τῆς αὐτοῦ πολιτείας τερι- 
quod mihi vite superest conficiam , ut τις ipsius ὑαρεστήσω σοι τῷ θεῷ καὶ Δεσπότῃ 
vestigiis insistens, tibi Deo ac Domino placeam. πατήσας, εὖαρ ο σεφ , 

Cae. XXIX. — Eo autem tempore publicum fatso- ΚΕΦ, K&'. — Κατ’ ἐχεῖνο δὲ χαιροῦ πανήγυρις Tv 
rum deorum festum in urbe illa erat. Regem porro τῶν Ψψευδωνύµων θεῶν δηµοτελῆς iv τῇ πλει 
huie festo "interesse ac copiosissimis victimis illud |, ἐκείνῃ (92)* ἔδει δὲ τὸν βασιλέα παρεῖναι τῇ ἑορτῇ 
exornare oportebat. Verum cum sacerdotes ipsum '^ xaX θυσιῶν δαφιλείᾳ ταύτην χοσμῆσαι. ᾽Αλλ' ἐδεδίε- 
in deorum cultu segnem ac tepidum esse conspice- σαν οἱ νεωκόροι, ὀρῶντες αὐτὸν ἀμελῶς περὶ τὸ σέδας 
rent, id verebantur, ne ad templum venire neglige- αὐτῶν xat χλιαρῶς διαχείµενον, μὴ ποτε ἀμελίσειε 
ret, sicque ipsi muneribus iis qu:& a rege accipere τῆς ἐν τῷ ναῷ παρουσίας, xal στερηθεῖεν αὐτοὶ τῆς 
consueverant, c:xterisque proventibus orbarentur. διδοµένης αὐτοῖς βασιλιχῆς δωρεᾶς xal τῶν λοιπῶν 
Surgentes itaque , ad speluncamquamdam in vastis- προσόδων. $63 ᾿Λναστάντες οὖν χαταλαμθάνουσυ 
sima solitudine sitam proficiscuntur, 1n qua vir qui- ἄντρον ἐν βαθυτάτῃ διαχείµενον τῇ ἑρήμῳ, ἔνθα 
dam magicis artibus deditus, atque falsi idolorum χατῴχει ἀνήρ τις μαγιχαῖς σχολάζων τέχναις, xal 
tulius acerrimus propugnator habitabat, Theudas τῆς εἰδωλικῆς πλάνης θερµότατος ὑπάρχων vpoasz- 
nomine , quem etiam rex singulari honore comple- cvfjc* θευδᾶς ὄνομα αὐτῷ ' ὃν xal ὁ βασιλεὺς ἑτίμα 
clebatur, charumque magísirum existimabat, ipsiu$  διαφερόντως, xal φίλον ἡγεῖτο xat διδάσκαλον, διὰ 
Limirum vatieiniis regnum suum omnium rerum τῆς αὐτοῦ λέγων µαντείας εὐθυνουμένην προχόπτειν 
eojíia florere, atque in dies augeri dicens. Cum igitur τὴν αὐτοῦ βασιλείαν. 'Q; tlg αὐτὸν tolvuy οἱ μὴ 
sacerdotum cultores ad ipsum venissent, ejus opem ἱερεῖς (95) τῶν εἰδώλων ἀφιχόμενοι, τοῦτον εἰς βοί- 
atque auxilium implorabant, eique deorum improba- D θειαν προσεχαλοῦντο, xa τὴν ἐγγινομένην τῷ βασι- 
lionem io quam rex inciderat exponebant, queque — et τῶν θεῶν χατάγνωσιν δήλην ἐποίουν, οἷά τε ὁ 
regis ilius fecisset , et quemadmodum Nachor ad τοῦ βασιλέως πεποιήχει vibe, ofa δὲ xat' αὐτῶν ὁ 
ipsius voluntatem atque sententiam concionem hà- — Nayüp δεδηµηγορήχει. Καὶ ὡς, El μὴ αὐτὸς, φτσὶν, 
buisset. Ac nisi tu ipse venias, inquiebant, nobisque ἐλεύσῃ βοηθήσων ἡμῖν, πᾶσα ἐξέλιπεν ἐλπὶς, πάντα 
opem offeras, spes omnis exstincta est, omnisQUe, ἁπόλωλε τὰ τῶν θεῶν σεδθάσµατα” σὺ γὰρ μόνος ἡμῖν 


(90) Respectu ad Psal. 1, 3: "Εσται ὡς τὸ ξύλον τὸ πεφυτευµένον παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὑδάτω», ὃ τὸν 
χαρπὸν αὐτοῦ δώσει ἐν χαιρῷ αὑτοῦ. 

(91) AC, προσάγων, quod iutaudum videbatur, scilicet relatum ad ξύλον. Passim ων et ον permutata 
fuerunt, Philostratus V. S. procm. p. 483, de sophistze appellatione : Αἰσχίνης xal Δημοσθένης προὺφε- 
gov μὲν αὐτὸ ἀλλήλοις, οὐχ ὡς ὄνειδος δὲ, ἀλλ᾽ ὡς διαδεδληµένοι τοῖς δικάζουσιν. Codex Vatic. apud Olea- 
rium, &ta6e6Xnuévov * imo διαθεθληµένον, uL est scriptum recte in codice regio 5059. 

(92) Arisuenetus, 1, 5: Πανηγύρεως àv προαστείῳ πανδημεὶ T&Aoupévnc* ubi vid. nots. Theodorus 
Prodrom. in Notit, iss. 1. VIII, p. 244 : T&v χθὲς, θεοειδέστατε δέσποτα, Ex τῆς δημοτελῆς (leg. δημο” 
τελοῦς) xal apgmpd; xal τῷ µεγαλοπρεπεῖ σου πρεπούσης παλινοστῶν ἑορτῆς. 

(95) Α, μιερεῖς. Forsan οἱ pua pot ἱερεῖς, οἱ μυσαροὶ ἱερεῖς. 


1133 


VITA BARLAAM ET JOASAPII. 


1134 


ὑπελείφθης τῆς συμφορᾶς παραμύθιον, καὶ ἐπὶ σοὶ À deorum cultus ac vezeratio periit, Nam tu unicum 


τὰς ἑλπίδας ἐθέμεθα. 


Ἐχστρατεύει τοίνυν ὁ θευδᾶς μετὰ τῆς συµπαρ- 
οὖσης (94) αὐτῷ σατανιχκῆς στρατιᾶς, xal χατὰ -Ώς 
ἁληθείας ὀπλίζεται, πολλὰ τῶν πονηρῶν πνευμάτων 
χαλέσας, ἃ πρὸς τὰ φαῦλα συνεργεῖν οἶδε προθύ- 
µως, xal ofc ἐχεῖνοις ἀεὶ διαχόνοις ἐχρῆτο" μεθ) ὧν 
παραχγίνεται πρὸς τὸν βασιλέα. 


Ὡς ὃξ ἐμηνύθη τῷ βασιλεῖ ἡ ἄφιξις αὐτοῦ, xol 
εἰσῆλθε, ῥάθδον μὲν κατέχων βαΐνην, μηλωτάριον (95) 
δὲ περιεζωσµένος, ἀνέστη ὁ βασιλεὺς τοῦ θρόνου, 
xai τοῦτον προσυπαντῄσας 40, Ἱσπάσατο, xa, 
θρόνον ἐνεγχὼν, πλησίον αὑτοῦ συνεδριάζειν πεποίη- 


κεν. Εἶτα λέγει θευδᾶς τῷ βασιλεῖ ' Βασιλεῦ, εἰς B 


τοὺς αἰῶνας ζηθι, τῇ τῶν µεγίστων θεῶν εὐμενείᾳ 
σχεπόµενος. "Hxouca γὰρ ἀγῶνά σε µέγαν ἁγωνί- 
σασθαι χατὰ τῶν Γαλιλαίων χαὶ λαμπροτάτοις δια- 
δήµασι νίχης χαταστεφθῆναι. Διὸ ἑλήλυθα, ἵνα εὑ- 
χαριστήριον ἑορτὴν ὁμοῦ τελέσωμεν, νεανίσχους τε 
ὡραίους xai χόρας εὐόπτους τοῖς ἀθανάτοις θεοῖς 
καταθύσωμεν, ταύρους τε ἑχατὺν xal Qa τούτοις 
πλεῖστα προσενέγχωµεν, ὡς ἂν ἔχοιμεν αὐτοὺς xal 
εἰς τὸ ἑξῆς συμμάχους ἀηττήτους, ὅλον ἡμῖν τὸν βίον 
ἐξομαλίζοντας. 


Πρὸς ταῦτα ὁ βασιλεὺς, Οὐ νενιχήχαμεν, ἔφη, ὦ 
πρεσθύτα ' οὐ νενικήχαµεν, ἀλλ ἀνὰ χράτος μᾶλλον 
ἠττήμεθα. Οἱ γὰρ ὑπὲρ ἡμῶν xa0' ἡμῶν ἐξαίφνης 
Ὑεγόνασι. Παράδαχκχὀόν τε χαὶ μανιχὴν xa. ἀσθενῆ 
την ἡμετέραν εὑρόντες παράταξιν, τέλεον ταύτην 
χατέδαλον. Νυνὶ δὲ, εἴ τές σοι δύναµις πρόσεστι καὶ 
ἰσχὺς εἰς τὸ βοηθῆσαι τῇ κάτω κειµένῃ θρησχείᾳ 
ἡμῶν xai ταύτην αὖθις ἀνορθῶσαι, ἀνάγγειλόν pot. 
Ὁ δὲ θευδᾶς τοιαύτας ἐδίδου τὰς ἀποχρίσεις τῷ 
Bassi: Τὰς μὲν τῶν Γαλιλαίων ἑνστάσεις xal µα- 
ταιολογίας μὴ φοδοῦ, βασιλεῦ: τίνα γάρ slot τὰ 
παρ) αὐτῶν λεγόμενα πρὸς ἄνδρας λογικοὺς xat ἐχέ- 
Φρονας; "Άτινα, ἐμοὶ δόξαν, ῥᾳδίως καταθληθήσεται 
μᾶλλον 1] φύλλον ἀνέμῳ χατασεισθέν. 0ὐδὲ γὰρ κατὰ 
πρόσωπόὀν µου ἐλθεῖν ὑπομενοῦσι, μἩ ὅτι γε xat λόγον 
συνᾶραι χαὶ εἰς προτάσεις pot xat ἀντιθέσεις χωρῆ- 
σαι, "AAA, ἵνα τοῦτό τε τὸ προχείµενον ἀγώνισμα 


καὶ Tdv 265 ὁτιοῦν ἂν βουληθείηµεν ἐπ εὐθείας D 


ἡμῖν γένοιτο xal χατὰ ῥοῦν τὰ πράγµατα χωρήσειε, 
την ἑορτὴν χόσµησον ταύτην τὴν δημοτελῆ, χαὶ τὴν 
εὐμένειαν τῶν θεῶν ὥσπερ τι κραταιὸν περιδαλοῦ 
ὅπλον * xai εὖ σοι γένηται. Οὕτω χαυχησάµενος ὁ ἐν 
xaxíq δυνατὸς εἶναι ἀνομίαν τε ὅλην τὴν ἡμέραν (96) 
µελετήσας (συμφθεγγέσθω γὰρ ἡμῖν ὁ Δαυῖδ), ἆνα- 
τροπὶν δὲ θολερὰν, χαθά φησιν Ἡσαῖας (97) τῷ πλη- 
σίον ποτίσας, συνεργίἰᾳ τῶν συμπαρομαρτούντων 
αὑτῷ πονηρῶν πνευμάτων ἐπιλαθέσθαι τὸν βασιλέα 


nobis calamitatis solatium reliclus es, atque in te 
uno spes omnes nostras positas habemus. 
Theudas itaque cum satanico eo exercitu quem 


secum habebat in expedilionem pergit, atque adver- 


sus veritatem arma comporat : accitis nimirum mul- 
tis pravis spiritibus , quos ad res improbas prompte 
ac libenter  auxiliarem — manum afferre norat , 
et quos ipse semper ministros adhibuerat , his comi- 
tatus ad regem accedit. 

Ut autem ipsius adventus regi nuntiatus est, atque 
ipse palmarum virgam nianu tenens, ovinaque pelle 
indutus ingressus est, rex e throno suo ezsiliit, ip- 
sique obviam prodiit, eumque osculatus est. Cumque 
cathedram afferri jussisset, ip-um prope se colloca - 
vit. Posteaque Theudas his ad regem verbis utitur : 
Rez, in seternum vive, maximorum deorum favore 
ac benevolentia septus. Ad me enim allatum est te 
ingens certamen adversus Galileos iniisse, ac Jucu- 
lentissimam palmam retulisse. Eoque nomine huc 
veni, ut, ad edendam grati animi significationem , 
festum na celebremus, atque eleganti forma pras- 
ditos adolescentes ac formosas puellas diis iimorta- 
libus immolemus, taurosque centum, ac plurima alia 
animalia ipsis offeramus , quo eos quoque in poste-' 
rum invictos adjutores habeamus , qui nobis univer- 
sum vite curriculum planum et zquabile reddant. 


Ad hzc rex : Minime vero, inquit, o 66Π6Σ, vici- 
mus, minime, inquam, vicimus; verum nullo potius 
negotio victi sumus. Nam qui a nobis stabant, re- 


C peute adversum nos exstiterunt , ac velut furore et 


insania laborantem atque imbecillam nostram aciem 
nacti, prorsus eam fregerunt ac prostraverunt. Nune 
autem , si qua tibi facultas et vis suppetit , qua tu 
humi jacenti religioni nostre opitulari, eamque 
rursum excitare queas, velim exponas. Theudas au- 
tem regi ad hunc modum respondit : Galilaeorum 
contentiones atque inanes sermones, Oo rex, 
minime pertimesce. Qu:e enim supt ea qus ab ipsis 
afferuntur, quantum quidem ad viros ratione ac 
prudentia preditos attinet? Meo quidem judicio fa 
ellius dejicientur, quam folium 4 vento excussum. 
Neque enim vel conspectum meum sustinebunt, tau- 
tum abest ut sermones conserant , aique ad mecum 
disputandum pedem conserant. Ceterum, ut et pro- 
positum istud certamen , et quidquid aliud in anime 
habuerimus, recto cursu feratur, resque nobis ex 
animi sententia succedant, fac publicum hoc festum 
exornes , deorumque benevolentiam , tanquam (ir- 
missima quaedam arma induas, ac tum fausta omnia 
habiturus es. Hac eum ille jactasset , qui, ut cum 
Davide loquar, in malitia potens erat, atque iniquita- 


tem tota die meditabatur (Psal. 11), turbidamque, 


vt Isai: * verbis utar, subversionem amico suo pro- 


(94) Α, παρούσης, absente propositione, Libanius, Epist. 30: Σταθμός τίς ἐστι περὶ τὸν Βὐφράτην . 
Καλλίνικος ὄνομα αὐτῷ. Καλλινίκου γὰρ ἐνταῦθα σφαχέντος, ὁ σοφιστῆς Υίνεται προσηγορία τῷ τόπῳ. l'o- 


terit rescribi ἀποσφαγέντος e cod. 3035. 
(95) Cf. p. 151, n. 77. 


(96) Psal. Lt, 1: Τί ἐγχαυχᾷ Ev xaxíq6 δυνατὸς ἀνομίαν; ὅλην τὴν ἡμέραν ἁδικίαν ἑλογίσατο 1j γλῶσσά σου. 
(97) Πιο Hab. n, 15 : Ὁ ποτίζων τὸν πλησίον αὑτοῦ ἀνατροπῇ θολερᾷ. — C, δολερἀν. 





1135 ADDENDA. 1136 
pinabat (Habac. 1) , improborum spirituum , quos A παντάπασι τῶν πρὸς σωτηρίαν ὑπομιμνησχόντων λο- 


ipse comites habebat, ope atque adjumento perfecit, 
ut rex cogitationes eas quiz ipsum salutis submo- 
nebant prorsus e memoria ejiceret, eisdemque , 
quibus solebat studiis sedulo h»reret. Ac proinde 
cum regiz litterz quaquaversum commeassent, qui. 
bus omnes ad exsecrandum deorum festum couve- 


nire jubebantur, cernere erat ingentem hominum multitudinem confluentem, atque oves et boves. 


variaque animalia secum adducentem. 


Cum igitur omnes coiissent, surgens rex, una cum ^7 


impostore Theuda ad templum profectus est, ut tau- 
ros ac permulta animantia immolarent. Sicque,nefa- 
rium et exsecratione dignum festum celebrabant ; 
adeo ut et brutorum animantium mugitibus Lota urbs 
personaret, et victimarum nidore ipse quoque aer 
* infcereiur. His ad hunc modum confectis, cum im- 
probi spiritus de Theuda victoria majorem in mo- 
dum gloriarentur, sacerdotesque gratias ipsi babuis- 
sent, rex rursum ad palatium se recepit, aitque ad 
Theudam : En quemadmodum jussisti, nihil omnino 
studii a me pretermissum est, quod quidem ad festi 
splendorem , et sacrificiorum magnificentiam perti- 
neret. Jam itaque tempus est ut quz? mibi promisisti 
expleas, filiumque meum, qui areligionenostra desci- 
vit, a Christianorum errore vindices, ac cum benignis 
diis in gratiam reducas. Nam ego cum artem omnem 
sdhibuerim, atque omnem lapidem moverim, nullam 
tamen morbi medicinam reperi,sed ipsius mentem om- 
nibus rebus superiorem esse perspexi. Nam si blande 


ac leniter cum eo agere institui, ne sic quidem eum (; 


mibi ullo modo animum adjicere comperi. Rursum si 
severeatque acerbe eum accepi,in pervicaciam potius 
inde ipsum attolli conspexi. Quamobrem calamitatem 
eam qua mihi accidit, sapienti: tux: committo. Ας 
siquidem ea, ope tua et auxilio liberatus, filium meum 
Inecum rursus deos meos colentem , atque voluptua- 
rie hujus vite cupiditatibus ac regni voluptatibus 
fruentem video, auream tibi statuam erigam , effi- 
ciamque ut posthac in sempiternum idem tibi diis 
honor a cunctis tribuatur. 


Theudas igitur atientam aurem diabolo subjiciens, 
atque ab illo improbum ac pestiferum consilium 
edoctus, ipsique lingus atque oris operam navans , 
ad regcm ait : Si (lium tuum in potestatem tuam 
redigere, ipsiusque in pugnando pervieaciam inanem 
reddere cupis, ars 4 me excogitata est, cui obluctari 
nullo modo poterit, verum durus ipstus animus fa- 
cilius emollietur, quam cera ingenti rogo admota. 
Rex itaque vanum hominem inani tumore inflatum 
videns, ad voluptatem statim animique lztitiam sese 
converlit, sperans videlicet,  petulantem illam 
et audacem linguam animum divinitus edoctum ac 


γισμῶν πεποβηχε xai τῶν συνήθων πάλιν ἐπιμελῶς 
ἔχεσθαι, Ἔνθεν τοι xal γραμμάτων βασιλιχῶν παν- 


ταχοῦ διαπεφοιτηκότων τοῦ συνελθεῖν πάντας bv «3 


μυσαρᾷ πανηγύρει αὐτῶν, fv ἰδεῖν συῤῥέοντα τὰ 
πλήθη, πρόθατά τε χαὶ βόας καὶ διάφορα γένη ζώων 
ἀγόμενα. 


Πάντων τοίνυν συνεληλυθότων, ἀναστὰς ὁ βασιλεὺς 
μετὰ τοῦ ἁπατεῶνος θευδᾶ, πρὸς τὸν ναὺν ἐχώρει, 
ταύρους χαταθῦσαι φέρων ἑχατὸν εἴκοσι xal Qoa 
πολλά. Καὶ ἑτέλουν τὴν ἑπάρατον αὐτῶν ἑορτὴν, ὡς 
περιηχεῖσθαι μὲν τὴν πόλιν ὑπὸ τῆς τῶν ἁλόγων 


B ἑώων φωνῆς, τῇ δὲ τῶν θυσιῶν χνίσσῃ xai αὐτὸν 


µολύνεσθαι τὸν ἀέρα. Τούτων οὕτω τελεσθέντων, xa! 
τῶν τῆς πονηρίας πνευμάτων λίαν ἑγκαυχησαμένων 
ἐπὶ τῇ νίχῃ τοῦ θευδᾶ, καὶ χάριτας αὐτῷ ὀμολογη- 
σάντων τῶν νεωχόρων, εἰς τὸ παλάτιον αὖθις ἆπαν- 
fxev ὁ βασιλεύς. 366 Καὶ φησι τῷ θευδᾷ. Ἰδοὺ 
6t, χαθὰ ἐχέλευσας, οὐδεμίαν ἐνελίπομεν σπουδὴν 
ἐπὶ τῇ λαμπροφορίᾳ τῆς πανηγύρεως xat δαὀτλεἰᾳ 
τῶν θυσιῶν. Καιρὸς οὖν Ίδη τὰ ἐπηγγελμένα πλη- 
ρῶσαι καὶ τὸν ἁποστατήσαντα τῶν ἡμετέρων σεδα- 
σµάτων υἱόν µου τῆς πλάνης ἀναῤῥύσασθαι τῶν Χρι- 
στιανῶν, xal τοῖς εὐμενέσι καταλλάξαι θεοῖς. Ἐγὼ 
γὰρ τέχνην πᾶσαν xoi χεῖρα χινήσας, οὐδεμίαν εἷ- 
pov τοῦ καχοῦ θεραπείαν' ἀλλὰ πάντων κρείττονα 
τὴν αὐτοῦ γνώµην ἐθεασάμην. El πράως αὐτῷ ἑν- 
έτυχον καὶ ἠπίως, οὐδὲ τὸν νοῦν pot προαέχοντα ὅλως 
εὕρισκον: εἰ αὐστηρῶς ἐχρησάμην xal ἐμθριθῶς, εἰς 
ἀπόνοιαν μᾶλλον αἱρόμενον ἐθεώρουν, Tij cf] λοικὸν 
δοφίᾳ τὰ τῆς ἐπελθούσης µοι συμφορᾶς ἀνατίθημι. 
El οὖν, ταύτης ἀπαλλαγεὶς διὰ coU, τὸν ἐμὸν αὖθις 
ὄψομαι υἱὸν σὺν ἐμοὶ τοῖς θεοῖς µου λατρεύοντα χαὶ 
τῶν ἐπιθυμιῶν τῆς ἐνηδόνου ζωῆς ταύτης xat βασι- 
λείας ἀπολαύοντα, ατήλην σοι ἀνεγείρας χρυσῆν, 
[ca θεοῖς θήσοµαι παρὰ πάντων τιμᾶσθαι εἰς τὸν 
ἑπιόντα ἀτελεύτητον χρόνον. 


'O θευδᾶς τοίνυν οὖς εὐήχουν ὑποχλίνας τῷ πο- 
νηρῷ, xal παρ᾽ ἐχείνου μυηθεὶς (98) βουλὴν πονηρὰν 
xai ὀλέθριον, γλῶσσά τε καὶ στόµα αὐτῷ γενόµε- 


p vos (99), φησὶ 27 πρὸς τὸν βασιλέα" El χειρώσα- 


σθαι τὸν σὸν βούλει υἱὸν, xat χενὴν αὐτῷ τὴν ἔνστα- 
σιν θεῖναι, εὕρηταί µοι τέχνη πρὸς ἣν οὐδὲ ἀντέχειν 
δυνατὸς ἔσται, ἀλλὰ ῥᾷον µαλαχθήσεται ὁ ἁτεράμων 
xat ἀμείλιχτος αὐτοῦ λογισμὸς f| χηρὸς πυρχαϊᾷ ago- 
ὁροτάτῃ ὁμιλήσας. Ὁ δὲ βασιλεὺς, τὸν µάταιον οὕτω 
διακενῆς φυσῶντα ἰδὼν, πρὸς ἡδονὴν εὐθὺς xaX φαι- 
ὁρότητα µετεδάλλετο, ἑλπίσας τὴν ἀχόλαστον ἐχείνην 
xai θρασεῖαν γλῶσσαν τῆς θεοδιδάχτου xal Φιλοσο- 


(98) C, µνησθείς. Permutationem eam tractavi ad. Nicetam p. 443. Vid. et Xyland. ad Plut. De su- 


perst. $ 48. Nune est 
p. 272 : Ὅ τοίνυν Ἡρακλῆς, διερχόμενος elg τἣν 


Melius codex 


υηθεὶς pro διδαχθεὶς, 289» ub p. 


455. Isaacius Porphyr. De prsterm. 


lay xai μνηθεὶς τὰ γινόμενα, puta τὸν Λαομέδοντα 


τί ἂν καλὸν προς τοῦτον ποιῄσει, εἰ τὸ χῆτος ἀναιρήσει καὶ τὴν παῖδα "e τούτου opde ἐχλυτρώσητα:. 
à 


τῶν κατὰ τὴν κόρην εἰς a 
melius convenire videtur. 
(99) Conf. p. 275. 


17 ; morfjsT et ἐχλυτρώσεται. Heliodorus Athiop. 11, 34 : 


σαφέστερα δὲ xal ἀχριθέστερα 


ῥιον µυηθήσῃ. Codex Venetus 409, µαθήσῃ, quod Heliodori probe orationi 














1137 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1133 


φίας Υεµούσης περιχενέσθαι (1) φυχῆς. Καὶ slc fj A philosophie plenum superaturam esse. Cumque quie- 


τέχνη μαθεῖν ἤρετο. Τότε θευδᾶς ὡσεὶ ξυρὸν tixovn- 
µένον (2) ὑφαίνει τὸ καχούργημα καὶ δεινῶς ἀρτύει 
τὰ φάρµαχα. Καὶ ὅρα σόφισμα χαχότεχνον xai ὑπο- 
6ολΏν τοῦ πονηροῦ. Ηάντας, φησὶν, à βασιλεῦ, τοὺς 
παρισταµένους τῷ ul σου xai ὑπηρετοῦντας µα- 
χρύνᾶς ἀπ αὑτοῦ, γυναῖχας εὐειδεῖς xal λίαν περι- 
χαλλεῖς, xai χεχοσμηµένας εἰς τὸ ἐπαγωγότερον, 
συνεῖναι αὐτῷ διηνεχῶς χαὶ χαθυπηοετεῖν, συνδιαι- 
τᾶσθαί τε χαὶ συναυλίξεσθαι, πρόσταξον,. Ἐγὼ δὲ, 
τῶν πνευμάτων ἓν τῶν elc τὰ τοιαῦτά pot τεταγµέ- 
vy ἑπαποστε[λας αὐτῷ, βιαιότερον τὸ τῆς ἡδονῆς 
πῦρ ἀνάφω. Καὶ ἃἅμα τῷ συγγενέσθαι αὑτὸν μιᾷ xat 
µόνῃ τῶν τοιούτων γυναιχῶν, εἰ μὴ πάντα ἕξει σοι 
χατὰ γνώµην, παροπτέος ἐγὼ τὸ λοιπόν σοι xal ἄχρη- 
στος, xat 868 τιμωριῶν µεγίστων, οὗ τιμῶν, ἄξιος. 
Οὐδὲν γὰρ ὡς ὄψις γυναικχῶν ἐπάγεσθαι χαὶ θέλγειν 
τοὺς ἀῤῥένων λογισμοὺς πέφυχε. Καὶ ἄχουσον δι- 
Ἡγήσεως τῷ ἐμῷ συμμαρτυρούσης ῥήματι. 


ΚΕΦ. A'. — Βασιλεύς τις παιδὸς ἁμοιρῶν ἄῤῥενος 
Ὦνιἄάτο, λίαν τὴν φυχὴν ἀχθόμενος, xal ἀτύχημα 
τοῦτο οὗ μιχρὸν λογιζόμενος. "Ey τούτοις οὗν αὐτῷ 
ὄντι γεννᾶται νἱός * χαὶ χαρᾶς ἐπὶ τούτῳ τὴν xapblav 
ἐπεπλήρωτο ὁ βασιλεύς. Εἶπον δὲ αὐτῷ οἱ τῶν ἰατρῶν 
ἐπιστήμονες, ὡς, εἰ ἑντὸς τῶν δώδεχα (3) χρόνων 
Άλιον ἡ πῦρ τὸ παιδίον τοῦτο ἴδοι, στερηθήσεται 
παντάπασι τοῦ φωτός τοῦτο γὰρ ἡ τῶν ὁμμάτων 


αὑτοῦ θέσις δηλοῖ. Ταῦτα τὸν βασιλέα ἀχούσαντα M- C 


γεται οἰχίσχον ἀντρῶδες (4) ἐκ πέτρας τινὸς Ἰαξεῦ- 
σαι, χἀχεῖσε τὸν παῖδα μετὰ τῶν τιθηνούντων αὐτὸν 
χατακλείσαντα, µηδόλως, µέχρι συμπληρώσεως τῶν 
δώδεχα ἐνιαυτῶν, φωτὸς ὑποδεῖξαι µμαρμαρυγὴν τὸ 
παράπαν. Μετὰ δὲ τὴν συμπλήρωσιν τῶν δώδεκα ἑτῶν 
ἐξάγει τοῦ οἰχίσχου τὸν παῖδα μηδὲν ὅλως τοῦ xó- 
σµου θεασάµενον, xal χελεύει ὁ βασιλεὺς πάντα κατὰ 
γένος παραστήσαντας ὑποδεῖξαι αὐτῷ, ἄνδρας μὲν 
ἐν ἐνὶ τόπῳ, ἀλλαχοῦ δὲ γυναῖκας, ἑτέρωθι χρυσὸν, 
ἄργυρον, ἀλλαχόθεν μαργαρίτας τε χαὶ λίθους πο- 
λντελεῖς, ἱμάτια λαμπρὰ χαὶ χόσµια, ἅρματα περι- 
καλλη μετὰ ἵππων βασιλιχῶν χρυσοχαλίνων σὺν τά- 
πησιν ἁλουργοῖς, χαὶ ἀναθάτας ἐπ αὐτοῖς ὁπλοφό- 
ρους, βουχόλιά τε βοῶν xai ποίµνια προθάτων. Καὶ, 
ἁπλῶς εἰπεῖν, πάντα στοιχηδὸν ὑπεδείχνυνον τῷ παιδί. 
Πυνθανομένου δὲ αὐτοῦ 989 τἰ τούτων ἕχαστον xa- 
λεῖται, οἱ τοῦ βασιλέως ὑπασπισταὶ καὶ δορυφόροι 
τὴν ἑχάστου χλῆσιν ἑδήλουν. Ὡς δὲ τὴν χλῆσιν τῶν 
γυναιχῶν Ίρετο μαθεῖν, τὺν σπαθάριον τοῦ βασι- 
λέως (5) χαριέντως εἰπεῖν, δαίμονας αὐτὰς χαλεῖ- 
σθαι, al τοὺς ἀνθρώπους πλανῶσιν. Ἡ δὲ τοῦ παι- 
δὺς χαρδία τῷ ἐχείνων πόθῳ πλέον τῶν λοιπῶν ἐθέλ- 


(epar verbi ἐλπίζειν cum aoristo est e frequentissimis, 
p. 496. 


nam illa ars esset ex eo sciscitaretur, tum Theudas, 
tanquam novacula acuta dolum contexit (Psal. 1 xxi), 
eallideque pharmaca comparat. Atque improbam 
tecbnam , di»sbolique consilium , qua&so , perspice. 
Omuibus, inquit, o rex, qui filio astant atque inser- 
viunt , ab eo procul disjunctis , pulchra et perquam 
eleganti forma prediias mulieres, atque ad pelli- 
ciendos animos adornatas, cum eo perpetuo versari, 
ipsique ministrare , viteque consuetudinem et 600” 
tubernium cum eo habere jube. Ego autem uno ex 
iis spiritibus, quos ad res hujusmodi comparavi, ad 
eum postea submisso, acriorem voluptatis ignem 6σ- 
citabo. Ac simul atque vel cum una sols hujusmodi 
muliercula rem habuerit, nisi tibi omnia ex animi 
sententia fluant , erit jam cur uie contemnas , atqne 
ut nullius usus hominem, non bonoribus, sed maxi- 
mis suppliciis af(iciendum ducas. Nihil enim mascu- 
lorum animos perinde allicere ac demulcere solei, 
ut feminarum conspectus. Atque ut sermonibus meis 
fidem adhibeas, historium hanc velim audias. 

Cap. XXX. — Rex quidam cum masev'a prole 
careret vehementer animo angebatur, eamque cala- 
mite2tem haud parvam existimabat. Hoc igitur. cum 
statu esset, fllium in lucem edidit, eoque nomine 
summa voluptate perfusus est. Dixerunt autem ad 
eum eruditi quidam medici, fore ut si puer intra 
duodecim annos solem aut ignem videret, lumine 
prorsus orbaretur, id enim ex oculorum ipsius situ 
designari. Qux cum pater audisset, cubiculum quod- 
dam obscurum ος rupe quadam condidisse, filium- 
que illic una cum nutricibus inclueisse fertur, nec 
ante duodecim annos exactos ullum omnino ipsi lu- 
cis splendorem ostendisse. Confecto autem bujus- 
modi temporis curriculo, filium, qui nibil omnino re- 
rum mundanarum ad hunc usque diem perspexerat, 
ex hoc eubiculo educit; ac tum ipsi omuia, juxta 
suum quodque genus exhiberi ac demonstreri jubet , 
viros nimirum in uno loco, in alio feminas, aliunde 
aurum, alia ez parte argentum , uniones el lapides 
exquisiti pretii, vestes luculentas et elegantes, cur- 
rus insigni pulchritudine simul cum regiis equis au. 
reo freno instructis, cum aulais purpureis, ac sesso- 
ribus srmatis, bóum item armenta, et pecudum gre- 


D ges ; atque, ut summatim dicam, omnia certo ordina 


puero demonstrabat. Percoutante autem eo quonom 
singula res nomine appellarentur, regis satellites,ac 
stipatores uniuscujusque nomen exponebaut. Cum 
autem mulierum nomen scire cuperet, tuin regís ar- 
miger lepide ac festive, daemones eas appellari dixit, 
a quibus hominum mentes in errorem traberentur. 
Pueri autem pectus earum amore atque cupiditate 


eamque tractare memini ad Aristeen. 


Appianus vn, 14 : Οὐδ' Άλπιζε Φάδιον 7| τοὺς ἐπὶ τῶν στενῶν βιάσεσθαι. Ibi monemur ab editore 


vulgatum βιάσασθαι mutasse se cum Musgravio in βιάσεσθαι * 


5) C, 6xa, ut οἱ infro. 


sed mutandus non erat aoríistus. 


B Psal. Li, 2 : Ὡσεὶ ξυρὸν ἠχονημένον ἁποίησας δόλον, 


4) Sic AC. Ignoratur neutrum τὸ οἰκίσχον, Puto esse ἀντρώδη ab auctore ipso scriptum. 


(5) A, e correctione, βασιλ. λέγεται. 


1139 


ADDENDA. 


114) 


vebementius quam ullius alius rei desiderlo illectuin A χθη. Ὡς oSv, πάντα περιελθόντες, πρὸς τὸν βασιλέα 


ac delinitum est. Cum igitur omnibus rebus peragra- 
L$ ad regem eum adduxissent, ac rex ex ipso quid- 
nam ex omnibus rebus quas vidisset ipsi magis arri- 
de; et, quzssivisset : Quid, inquit, aliud quam dzemo- 
nes illi qui liomines in fraudem inducunt? Neque 
enim ullius rei ex his omnibus quas hodierno die 
vidi perinde atque eorum amore animus meus ineen- 
sus est. Átque hunc pueri sermonem rex ille admi- 
ratus est, quamque violenta ac tyrannica res femi- 


ἐπανήγαγον αὐτὸν, ἑπηρώτα 6 βασιλεὺς τί ἀρεστὺν 
αὐτῷ τῶν ὁραθέντων ἑφάνη. Τί, φησὶν 6 παῖς, ἀλλ' 
3| οἱ δαίμονες ἐχεῖνοι, οἱ τοὺς ἀνθρώπους πλανῶν- 
τες; οὐδενὸς γὰρ τῶν ὀφθέντων qot σήµερον, fj τῇ 
ἐχείνων φιλίᾳ ἐξεχαύθη µου fj φυχἠ. Καὶ ἐθαύμα- 
σεν ὁ βασιλεὺς ἐχεῖνος ἐπὶ τῷ ῥήματι τοῦ παιδὺς, 
καὶ οἷόν ἐστι τυραννιχὸν χρῆμα γυναιχῶν ἔρως. Καὶ 
σὺ τοίνυν μὴ ἄλλως οἵου ὑποτάξχι σου τὺν υἱὸν, f 
τούτῳ δὴ τῷ τρόπῳ. 


narum amor esset, hinc judicavit. Quocirca tu quoque non ulla alia ratione quam ista te filium tuum 


in potestatem redacturum putes. 

Kex hoc consilium excipit, atque confestim ad eum 
delectz puella przstanti atque egregia forma indu- 
cuntur. Quas etiam cum ipse eleganti ornatu illu- 
strasset, atque omnino ad pelliciendum juvenis ani- 
mum instruxzisset, omnes ipsius famulos et ministros 
e palatio ejicit, easque in eorum locum substituit. 
Hz itaque ipsi undique hzerebant, eumque comple- 
ctebantur, atque ad nefarium concubitum exstimula- 
bant, per omnes videlicet gestus ac sermones ipsum 
ad voluptatem provocantes. Neminem alium habe- 
bat quem conspiceret, cum quo colloqueretur, 
sut coenaret, ips: enim omnia ipsi erant. Atque 
hzc quidem rex faciebat. Theudas autem rursum ad 
pestiferam suam speluncam profeetus, libros qui res 
hujusmundi efficere poterant, in manus sumit; evo- 
catumque unum ος improbis spiritibus ad Chrisii mi 
litem bello lacessendum emittit, nesciens scilicet τηί- 


ser ille quantum sui risum excitaturus, quantamque (; 


simul cum universa sua diabolica cohorte infamia 
notam subiturus esset. Improbus autam spiritus, aliis 
insuper nequioribus spiritibus assumptis, ad gene- 
rosi adolescentis cubiculum se confert, it eumque 
lipetum facit, vehementissimam carnis fornacem 
succendens. Ac diabolus quidem internas ipsi flam- 
mas admovebat, puellz: autem, αἱ corporis pulchri- 
tudine insignes, sic animo deformes improbam ma- 
teriam externe suppeditabant. 


At vero pura illa anima pestiferi spiritus impetum . 


agnoscens, ac przeposterum cogitationum bellum,quod 
magno ae vehemenu adtersum se impetu ve- 
niebat, conspiciens, perturbabatur, tantoque malo li- 
berari, purumque sese Christo exhibere cupiebat , 


nec sanctam illam stolam, qua eum baptismi gratia D 


induerat, libidinis ccino contaminare. Confestim ita- 


Δέχεται τὸν λόγον ἀσμένως ὁ βασιλεύς. Καὶ παρ- 
ἀγονται αὐτῷ ἐξ ἐπιλογῆς χόραι ὡραῖαι xal περι- 


B χαλλεῖς, ἃς xat χόσμῳ λαμπρύνας διαυγεῖ χαὶ ὅλως 


πρὸς τὺ ἑπαγωγὸὺν εὐτρεπίσας, τοὺς μὲν θεράποντας 
καὶ ὑπηρέτας τοῦ νἱοῦ πάντας ἐχθάλλει τοῦ παλα- 
τίου, ἐκείνας δὲ ἀντικαθίστησιν. Αὗται οὖν περι- 
εφύοντο αὐτῷ, συνεπλέχοντο, πρὸς τὴν μυσαρὰν αὐ- 
τὸν συνουσίαν Ἱρέθιζον , διὰ πάντων σχημάτων τε 
καὶ ῥημάτων ἐχχαλούμεναι πρὸς ἡδονήν. Οὐχ εἴχεν 
ἑτέρῳ τινὶ προσθλέφαι 1] ὁμιλῆσαι, f) συναριστῖσαι" 
αὗται γὰρ σαν αὐτῷ πάντα (6). 970 Καὶ ταῦτα 
μὲν ὁ βασιλεὺς ἐποίει. θευδᾶς (7) 66 πάλιν τὸ πονη- 
ρὺν ἐχεῖνο καταλαθὼν σπήἠλαιον, xa εἰς τὰς βίόλους 
ἐγχύψας τὰς ταῦτα ἐνεργεῖν δυναµένας, καὶ ἓν τῶν 
πονηρῶν πνευμάτων χαλέσας, εἰς πόλεµον ἐχπέμπει 
τοῦ στρατιώτου τῆς Χριστοῦ παρατάξεως * οὐχ εἰδὼς 
ὁ ἅθλιος otov ἔμελλε γέλωτα ὑποστῆναι χαὶ αἰσχύνης 
πληροῦσθαι σὺν πάσῃ τῇ ὑπ αὐτὸν δαιμονιχῇ φά- 
λαγχι. Τὸ δὲ πονηρὸν πνεῦμα, ἄλλα τε πονηρότερα 
συμπαραλαθὸν πνεύματα (8), τὸν κοιτῶνα χαταλαμ- 
έάνει τοῦ γενναίου παιδὺς, xal ἐπιπίπτει αὑτῷ λαθρό- 
τατον ἀνάψαν τῆς σαρχὸς τὴν χάμινον. Καὶ 5 μὲν 
πονηρὸς ἔνδον ἀνέφλεγεν' αἱ δὲ τὴν ὄψιν εὐπρεπεῖς, 
τὴν δὲ φυχὴν xal λίαν δυσειδεῖς χόραι ἔξωθεν «iv 


971 πονηρὰν ἐχορήχουν ὕλην. 


Ἡ δὲ καθαρά ἐχείνη (oy τῆς προσθολῆς αἰσθο» 
µένη τοῦ πονηροῦ, xal τὸν πόλεµμον ὁρῶσα τῶν ἀἁτό- 
πων λογισμῶν ἐπ) αὐτὴν σφοδρῶς ἐρχόμενον, διετα- 
pávteto* xal λύσιν εὑρεῖν τοῦ τοσούτου χαχοῦ bz- 
εζήτει, καθαρόν τε ἑαυτὸν παραστῆσαι τῷ Χριστῷ, 
χαὶ μὴ τῷ βορθόρῳ τῶν παθῶν χαταχρᾶναι τὴν ἁγίαν 
ἑχείνην στολὴν, ἣν αὐτὸν ἡ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος 


(6) Locutionem πάντα εἶναί τινι illustravi ad Eunap. p. 449 : conf. supra t. II, pp. 147, 11 ; 149, ΠΙ. 


Nymphodorus Athen:ei vi, 90 : Σύ pot sU παῖς xaX υἱὸς χαὶ τὰ ἄλλα πάντα * ubi multa contulit Vict. Cle- 
ricus Chrestom. p. 256. Nicephorus Greg. i1, 5, 4 : Λὐτὸς fjv ἑχείνῳ µόνος τὰ πάντα... Adde Liban. Epist. 
1605 ; Achill, Tat. v, 92; Herald. ad Mart. t, 69; Ahbresch. ad sch. tom. l, pag. 2506; S. Y. ad Eurip. 
Med. 250, in Classico Diario t. XXVIII, pag. 120; Tup. ad Theocr. xiv, 47 ; Burmanu. ad Anth. Lat. ii, 
254, 4. Sed fere piget tam longam ad anecdota notam protrahi, Idque de re sat. tenui, in qua nibil sit 
ἀνεχδότου, nihil salteni novi. Addam igitur Tzeiz:e versus e codice 35058, Πρὸς τὸν Ῥελλὸν εἰς τὸ περὶ 
Ἑρμηνείας, Καὶ τοῦτο δείγμα, Ψελλὰ, σῆς εὐφυῖας, Δι fiv, χαταδὺς ἀθύσσους τῶν λόγων Tou δαιµονίου 
ziv ύσιν Σταχειρίτου, Γυμνοὺς ἐχεῖθεν ὁστράκων τοὺς µαργάρους ᾿Αγελχύσας, ἔδειξας οἷς βίος λόγοι * 
Ἰὰ γὰρ θεωρήματα χαλῶ µαργάρους, Τὴν δὲ σχοτεινην φράσιν ὄστρακον λέγω. Αλλ’ els pot γένοιτ 
οιαύτα γράφειν", Tov γὰρ φθονούντων τοῖς καλοῖς οὐδεὶς λόγος. ᾽Αλλὰ σαφεῖς τέθειχας, τραυλὲ, coU; 
λόγους. 

(7) A, δευδᾶς, qui et supra p. 265, τοῦ δευθᾶ. Et infra est δευδᾶ. Mendum ex pronuntiatione uon 
valde dissimili litterarum ὃ et 6 ortum est, ln. codice 2552 Lexici Harpocrationis vidi χαθµεία pro χαδ- 
µεία. Cf. p. 265, n. 97 ; not. ad Nie. Eugen. p. 280; Fisch. ad Well. t. 1, p. 166. ] 

(8) Luc. x1, 26 : Τότε πορεύετα' καὶ παραλαμθάνε: ἑπτὰ ἕτερα ἠνεύματα πονηρότερα ἑαντοῦ. 


11 VITA BAREAAM ET JOASAPH. 1142 
ἠμφιάσατο χάρις. Εὐθὺς οὖν ἔρωτι ἀνθίστησιν ἔρωτα, Α que amori amorem, hoc est impudico divinum op- 


«(p ἀχολάστῳ τὸν θεῖχὸν, xaX εἷς μνήμην ἄγει ἑαυτὸν 
τῆς ὡραιότητος ἑχείνης xaX ἀνεχλαλήτου δόξης Ἆρι- 
στοῦ τοῦ ἀθανάτου νυµφίου τῶν καθαρωτάτων du- 
χῶν, καὶ τοῦ νυμφῶνος ἐχείνου χαὶ γάμου, οὗπερ 
ἐλεεινῶς ἐχθάλλονται οἱ τὸν νυμφιχὸν σπιλώσαντες 
χιτῶνα, δεδεµένοι χεῖρας xav πόδας, εἰς τὸ ἑξώτερον 
σχότος (9). Ταῦτα λογισάμενος xai σύνδαχρυς Ye- 
νόµενος, ἕτυπτε τὸ στῆθος, οἷα χαχοὺς χηφῆνας τοὺς 
πονηροὺς ἐχεῖθεν λογισμοὺς φυγαδεύων. Εἶτα διανα - 
στὰς, xal χεῖρας εἰς οὐρανὸν διάρας , θερμοῖς δά- 
Χρυσι xal στεναγμοῖς τὸν θεὸν ἐπεχαλεῖτο πρὸς συµ- 
pa lav, καὶ ἔλεγε' Κύριες παντοχράτορ, 6 µόνος ὃν- 
νατὸς xat οἰχτίρμων, fj ἐλπὶς τῶν ἀπηλπισμένων, fj 
τῶν ἀδοηθήτων βοήθεια, μνῄσθητί µου τοῦ ἀχρείου 
σου δούλου ἐν τῇ ὥρᾳ ταύτῃ, καὶ DA µοι ἐπίδλεψον 


ὄμματι, καὶ ῥῦσαι ἀπὸ ῥομφαίας δαιμονιχῆς τὴν. 


Ψυχἠν µου καὶ ix χειρὸς χυνὸς τὴν μονογενῆ 
pou (40): καὶ uh ἑάσῃς ἐμπεσεῖν µε εἰς χεῖρας ἐχθρῶν 
pov, μηδὲ ἐπιχαρείησάν µοι οἱ μισοῦντές µε (44): 
καὶ ph ἐγχαταλίπῃς 979. µε καταφθαρῆναι ἓν ἆνο- 
µίαις, xa (13) καθυθρίσαι µου [τὸ σῶμα ὅπερ ἁγνόν 


σοι παραστῆσαι ἐπηγγειλάμην. Σὲ γὰρ ποθῶ, xat 


σοὶ προσχυνῶ τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ 
Πνεύματι νῦν καὶ det καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. Καὶ émet 
πὼν τὸ ἀμὴν, θείας ᾖσθετο παραχκλήσεως οὐρανόθεν 
αὐτῷ ἐπιφοιτησάσης, xal οἱ πονηροὶ ὑπεχώρουν 
λυγισμοί. Αὐτὸς δὲ µέχρι πρωῖας εὐχόμενος διετέ- 
ect. Καὶ Ὑνοὺς τὰ μηχανήματα τοῦ δολίου, ἤρξατο 


ponit, sibique pulchritudinem illam ac gloriam omni 
sermone przsiantiorem, quam pure anima in Christi 
$ponei nuptiis, ex quibus illi qui nuptialem tunicam 
conspurcarint ejicientur, vinctisque manibus et pe- 
Jibus in exteriores tenebras protrudentur, habita- 
(αγ sunt (Matth. xxn), in memoriam revocat. Hec 
cum animo suo considerans, et lacrymas profundens, 
pectus verberabat, improbas illas cogitationes, non 
606 ac fucos quosdam in fugam vertens. Deinde 
surgens, ac manus attollens, calentibus lacrymis ac 
geinitibus Dei opem atque auxilium implorabat, iis- 
que verbis utebatur : Omuipotens Domine, qui solus 


viribus polles, atque ad misericordiam proclivls es, . 


Domine, inquam, spes desperatorum et eorum qui 
auxilío carent, mei, quzso, inutilis tui servi nunc 
recordare, facilique ac propitio oculo me intuere, 
animamque meam a diabolica framea eripe, ac de 
manu eanis unicam meam, nec me in hostium meo- 
rum manus incidere permittas (Psal. xx1). Non su- 
pergaudeant mibi qui oderunt me inique (Psal. xxxiv); 
nec me in iniquitatibus corrumpi sinas, corpusque 
meum, quod tibi castum exhibere promisi, probro et 
contumelia afficere, Te enim concupisco, teque adoro, 
Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum, in ssecula. 
Cumque Amen subjunxisset, divinam consolatio- 
nem cclitus ipse sibi adveniresensit, atque improba 


cogitationes sese subduxerunt. Ipse autem ad matu- 
limum usque tempus in precibus perstitit; intelle- 


ἐπὶ πλεῖον πιέζειν τὸ σῶμα τροφῆς ἑνδείᾳ xat δίῃ, ( ctisque versipellis hostis technis atque artibus, cor- 


xa τῇ ἄλλῃ ταλαιπωρίἰᾳ, ὀλονύχτους μὲν ἐπιτελῶν 
στάσεις, ἑαυτὸν δὲ ἀναμιμνήσχων τῶν πρὸς τὸν Θεὸν 
ὁμολογιῶν, καὶ ὑπογράφων τῷ λογισμῷ τὴν ἐκεῖθεν 
«v δικαίων λαμπρότητα, τὴν ἠπειλημένην τε τοῖς 
φαύλοις Υέενναν ἀνιστορῶν ἑναργέστατα  Ὅπως μὴ, 
ἀργὴν καὶ ἄνετον ὁ ἐχθρὸς εὑρὼν τὴν φυχὴν, λογι- 
μοὺς αὐτῇ πονηροὺς (15) ῥᾳδίως ὑποσπείρῃ, καὶ τὸ 
καθαρὸν ἐπιθολώσῃ (14) τῆς διανοίας. 975 Πάντο- 
θεν τοίνυν ὁ ἐχθρὸς ἐξαπορηθεὶς, χαὶ παντελῶς ἁπ- 
αγορεύσας ἐλεῖν τὸν γενναῖον, ἑτόραν ἔρχεται ὁ δεινὸς 
ἁπάτην ποιχιλωτέραν, ὁ ἀεί ποτε πονηφὸς ὧν καὶ τὸ 
τεχνάζεσθαι xal βλάπτειν οὐδαμῶς ἀπολείπων. Εἰς 
ἔργον γὰρ ἀγαγεῖν τὰ ἐντεταλμένα αὐτῷ παρὰ τοῦ 
θευδᾶ, µυρία γέἐγονε σπουδή. Καὶ οὕτω πάλιν τὰ 
φάρµαχα ἀρτύει. 


pus suum tum cibi penvria, tum siti aliisque affli- 
etionum generibus premere copit, in. orationibus 
erecto corpore pernoctans, sibique ipsi pacta ea quz 
cum Deo inierat in memoriam reducens, atque tum 
eorum qui justitiam coluerint futurum splendorem 
animo et cogitatione informans, tum denuntiatam 
improbis gehennam aperte sibi ob oculos proponens. 
Quod scilicet ea de causa faciebat ne hostis inertem 
ac solutam ipsius animam nactus, pravas cogitatio-.. 
nes ipsi nullo negotio insereret, animique ipsius pu- 
ritatem turbarel et inficeret. Cum igitur hostis omnino, 
mente concideret, seque strenuum juvenem deje- 
cturum prorsus diffideret, ad aliam callidiorem frau- 
dem sese confert (ut qui semper malus sit, nec un- 


D quam aliquid moliri, atque incommodum aliquod et 


detrimentum afferre intermittat), in'id omni studio incumbens, ut qui sibi a Theuda mandata fuerant 
exsequatur. Itaque rursus hujusmodi pharmaca comparat. 


(9) Respeetu ad parabolam, quam vide p. 73. 
4 Psal. xxi, 20 : cf. xxxiw, 17. 


Psal. xxxiv, 49 : Mh ἐπιχαρε[ησάν uot οἱ ἐχθραίνοντές pov. µαταίως, οἱ μεσοῦντές µε δωρεάν. 


(ia 
12) C, ?) pro xat. 


(45) A sine πονηρούς. Omissam esse vocem sententiz vis arguebat, ut vel sine codice potuisset restitui. 


Sed nonnunquam eas voces librarii ouittunt, quas sensus non. multum desiderat. Lucianus D. D. xx, 4' 
Παραπρεσθδεύεις, ὦ οὗτος, ἰδίᾳ ταύτῃ κοινολογησάµενος. Codex 1540, ταύτῃ πάλαι κοιν. Idem D. Mar. x. 
extr. : Ἠχέτω dj Λητὼ xal τικτέτω. Codex idem, xal ἤδη «xv. Plato, Epist. x : "E ῥωσό τε, καὶ μένα ἂν 
τοῖς Ίθεσιν οἴσπερ xat µἑνείς, Codex 1760:: Καὶ νῦν μένεις. Photius epist. 92 : Καὶ ὅλως φοίνεχι xa! 
ἐπιτήδειον ἀλμυρά γη καίτοι τῶν ἄλλων σπερµάτων, ὅσα τὸ γλυχὺ φιλεῖν ἐθέλει xal λιπαρὸν, ὑπάρχουσο 
φθαρτική. Codex 2720, qui opportune caret vocula xa post φοίν., habet plenius, σπερµ. xal φυτῶν, quae 
et Latinus interpres invenit, qui dedit, « czetera omnia semina et plantas. »; - 

(14) A, ἐπιθολώσει, permutatis η et ει, Scholiastes Theocr. 1, 54 : Ἐθειράζοντες, χομῶντες, εὔτριχοι... 


xai καθήχοντες τὰ γένεια. Keehlerus conjecit καθηθῶντες, non beue, δὲ. quid video. Conjicio ipse, d. 


liusque, ni fallor, χαθειχότες. 


1143 


ADDENDA. 


rt 


. Ad juvenem enim ex. puellis illis una omnium (ος À — Míav yàp ὑπεισελθὼν τῶν νεανίδων ἐχείνων, freue 


mosissima ingreditur, quz» etiam regis cujusdam filia 
erat, captivaque a patria sua abducta, regi Abennper, 
preestanti;simi cujusdam muneris instar, ohlata fue- 
Tat : quam pater, ut eximia pulchritudine praditam, 
td labefactandum ae dejicieadum filii animum mise- 
rat. Hanc ἱπιρυδίου ille subit, ipsique ejusmodi ser- 
mones suggerit qui animi ipsius prudentiam ac sa- 
pientiam perspicue declararent, siquidem diabolus 
omnes ad vitium accommodátas artes facile ac prom- 
pte exercet. Posteaque regis filium a dextris adortus, 
puelle amorem ipsi iuserit, ob ipsius videlicet pru- 
dentiam et gravitatem, atque etiam ob eam causam, 
quod eum ea nobilitate esset, alque e regia stirpe pro- 
diisset, patria tamen simul ac gloria orbata esset. 
Αά hac hujusmodi quoque cogitationes ipsi subserit, 
ut eam.ab insaoo idolorum culta liberaret, Christ;a- 
nainque efficeret. 


Hsc autem omnia versuti draconis techne erant. 
Nam cum regis .filius animo ita comparatus et cen- 
stitutus esset, ut nullam obscenam cogitationem aut 
libidinosum amorem ad puellam vacillantem in seipso 
perspiceret, verum ipsius duntaxat calamitate ani- 
mseque exilio se commoveri sentiret, rem hanc dia- 
boliceum oommentum esse minime animadvertebat. 
Siquidem revera ealigo ille est, 40 lueem assimilgt. 
Ut enim regis filius puellam alloqui divineque cogni- 
tionis oracula ipsi exponere coepit : Agnosce, in« 
quiens, o mulier, Deum in omne evum viventem, 
nec te idolorum errore detineri sine, verum Domi- 
num rerum omnium effectorem intellige, ac beat 
eris, immortali sponso adjuncta; multa, inquam, 
ejuemodi cum ipse dixisset, statim improbus spiritus 
mulieri ia mentem immittit, ut fraudis laqueos ex- 
plicearet, ac Deo charam illam animam ad libidinis 
foveam pracipitem traheret, quemadmodum videli- 
cet olim generis humani auctorem Ev» opera e pa- 
radiso ac Deo misere exterminavit, eumque beate 
atque immortalis vitz loco morti addixit. 


πασῶν ἣν εὐμορφοτάτη, θυγάτηρ οὖσα βάσιλέως, 
xai αἰχμάλωτος τῆς ἱδίας ἀλλοτριωθεῖσα πατρίδος, 
τῷ βασιλεῖ δὲ ᾿Αδενὶρ ὡς µέγιστόν τι προσαχθεῖσα 
δῶρον, ἣν, ὡς πάνυ ὡραιοτάτην οὖσαν , εἰς ὄλισθον 
καὶ ὑποσχελισμὸν τοῦ ψἱοῦ ὁ macho fjv (15) ἀποστεί- 
λας. Ταύτην ὁ ἁπατεὼν ὑπεισέρχεται, xai λόγους 
αὐτῇ ὑποτίθησι, πάνυ τὸ σοφὸν χαὶ συνετὸν ἐμφαί- 
νοντας τοῦ ταύτης λογισμοῦ. Πάντα γὰρ τὰ πρὸς 
καχίαν μηχανήματα ῥᾳδίως 6 πονηρὸς µετέρχεται. 
Εἶτα, τῷ τοῦ βασιλέως vlip ix δεξιᾶς (16) προσπε- 
otov, φίλερον ἐντίθησιν QI && αὐτῷ τῆς χόρης, διὰ τὸ 
νουνεχὲς ὃῃθεν αὐτῆς xal χόσµιον, καὶ διὰ τὸ, εὖ- 
γενη οὕτω xal βασιλικῆς οὖσαν σειρᾶς, τῆς πατρίδος 
ἅμα xa δόξης ἑστερῆσθαι. Πρὸς τούτοις xai λογι- 
σμοὺς ὑποσπείρει τοῦ ἁπαλλάξαι αὐτὴν τῆς εἴδωλο- 
μανίας xal Χριστιανὴν ποιῆσαι. 


Ταῦτα δὲ πάντα μηχαναὶ σαν τοῦ δολίον δράκον- 
τος. Οὕτω γὰρ τὴν ψνχὴν διατεθεὶς ὁ τοῦ βασιλέως 
υἱὸς xai µηδένα λογισμὸν ῥνπαρὸν 3) ἔρωτα ἐμπαθη 
(17) βλέπων ἐν ἑαυτῷ πρὸς τὴν χόρην σαλευόµενον, 
ἀλλ ἡ µόνον συµπάθειαν xal ἔλεος (18) τῆς τε συµ- 
φορᾶς xa τῆς ψυχιχῆς ἀπωλείας, οὐκ Ίδει δαιμο- 
νικὴν εἶναι μηχανὴν τὸ πρᾶγμα. ὄντως γὰρ σχότος 
ἑστὶν ἐχεῖνος xai τὸ φῶς ὑποκρίνεται (19). Ὡς γὰρ 
ὁμιλεῖν ἤρξατο τῇ xópy ὁ τοῦ βασιλέως vibe καὶ τὰ 
τῆς θεογνωσίας αὐτῃ προσλαλεῖν λόγια, Σύνες, λέ- 
40v, ὦ γύναι, τὸν ζῶντα εἰς τοὺς αἰῶνας Gebv, καὶ 


C μὴ τῇ πλάνῃ ταύτῃ τῶν εἰδώλων χαταφθαρῇς, ἀλλὰ 


τὸν Δεσπότην ἐπίγνωθι καὶ δημιουργὸν τοῦδε τοῦ 
παντὺς, χαὶ µακαρία ἔσῃ νυμφευθεῖσα τῷ ἀθανάτῳ 
νυμφίῳ * πολλὰ δὲ τοιαῦτα νουθετοῦντος αὐτοῦ, εὖ- 
θὺς τὸ πονηρὺν πνεῦμα ὑἠπαχορεύει τῇ Υυναιχὶ 
τὰ (20) τῆς ἁπάτης ὑφαπλῶσαι Q7SS θήρατρα xa 
πρὸς τὸν τῆς ἐμπαθθίας χατασῦραι βόθρον τὴν θεο- 
φιλῆ φυχὴν ἑχείνην, xa0& ποτε xal τῷ Υενάρχῃ πε- 
ποίηχε διὰ τῆς EDag, τοῦ παραδείσου xal τοῦ θεοῦ 
ταλαιπώρως φεῦ 1 ἑξορίσας, καὶ θανάτῳ ὑπόδιχον 


(15) A sine ἦν. Venabor omisslones. Synesius De regno pag. 52: Τὰ δὲ ἀνθρώπινα πράγματα, παρού- 
σης τε αὐτῆς καὶ ἀπούσης (τῆς φιλοσοφίας), χείρω καὶ βελτίω xal παντελῶς ε δαίμονα Ὑίνεται. In codi- 
cibus duobus inveni, quod ei invenit vel divinavit Latinus interpres : Εὐδ. καὶ καχοδαίµονα viv. Lucia- 


nus Asino 12 : Κελεύει µε προσάγειν ὁπῇ τινι καὶ ἀποσχοπεῖν τὰ Υι 


ὀμενα. Cod. 1510 : Καὶ σχοπεῖν τὰ 


γινόμενα ἔνδοθεν. Ibidem 92 : Ῥίψωμεν αὐτὸν ἀπὸ τοῦ κρημνοῦ οἰωνὸν οὐκ ἀγαθόν. Μη codex, ol. pn 
οὐκ ἀγαθόν. Non requiritur valde illud participium, nee displicet tamen. Lucianus D. Mar. x;, 1 : "kv 


ταῦθα ὁ "Ηφαιστος, ἔτυχε γὰρ πλησίον που ὧν, πᾶν ὅσον, οἶμαι, 


πῦρ εἶχε xai ὅσον ἐν τῇ Αἴτνῃ... qé- 


pov, ἐπῆλθέ uot. Codex idem, inter alias minoris 1nomenti varietates, vv, οἶμαι, ὅσον ἐν τῇ χαμίνῳ πὂρ 


£lye.... 
10) Conf. p. 295, n. 87. 
17) Α, ἐμπαθεῖ, permutatione solemni. 
θῆναι 


[saacius Porpbyr. De preterm. 
ηρὸν ἐξ ὁπῆς τινος. Recte codex 817 , θεῖναι. Symeon Setbi lchnel. 
τινὰς ἁλιεῖς ἐπὶ τὸ τοιοῦτον λιμνῄσιον ὕδωρ, xat συνθ 


p. 989 : Abxbv παρεσχεύασε 
p. 83 1 Συνέδη δὲ ἐλθεῖν δύο 


vat πρὸς ἀλλήλους... imo συνθεῖναι. lbid. p. 04: Τὸ 


µεταθῆναι ὑμᾶς ἀπὸ τοῦδε τοῦ τόπου... imo μεταθεῖναι. Cf. not. ad Phil. Her. pag. 5906. 
(18) « Recte, quia ex misericordia amor nascitur ; » Donatus ait ad Terent. Hec. 1, 2, 92. Quam 


sententiam pluribus illuetravi ad Aristzn. wu, 42, p. 685, pluribus, si tanti. esaet, 


turus. . 


nunc etiam illustra- 


M d Αὐτὸς γὰρ ὁ Σᾳτανᾶς μετασχηματίζεται εἰς ἄγγελον φωτὸς, Paulus ait Π ad Cor. x1, 14, indice 
ο. 
do C, sine τά, male. Diogenes Epist. 5 :Aóvavcat γὰρ ἐπιστολαὶ πολλὰ, xal οὐχ Έττονα πρὸς παρόντας 


διαλέξεως. Codex Vatic. 4553 , optime : ὃ. Y. αἱ ἀπιστ... τῆς πρὸς παρ. Choricius in Procop. 
ὅσῳ πικρότερον ὑπὸ τῆς ἀθυμίας πιέζοµαι, τοσούτῳ μᾶλλον οὐ φέρω 
vot πάσχειν οἷς τε χἂν μόνος Gv τις ευγχάνῃ, ἰδίαν αὑτὸς ἑαυτῷ 

ἰδίαν, qui et utilius etiam, pro οἷς τε, exhibent ὥστε. 


δες. Bene codex 2967, οἱ παϊΐδες. 


41 : ID$v 
σιωπᾷν , οἷα φιλοῦσιν οἱ λίαν ἀχθόμε- 
διεξέρχεται λύπην. Αριθ codices τὴν 


Ibidem $51 : Φύσει γὰρ ἅπασιν Ἠδιστον πάντων παῖ» 











1145 


σθαι παρασχευάσας. 

Ὡς γὰρ ἤχουσεν fj χόρη τὰ ῥήματα ἐχεῖνα τὰ 
πάσης πεπληρωμένα σοφίας, ἀσύνετος οὖσα οὐ συν- 
ἤχεν ἀλλὰ τοιαύτας ἐδίδου τὰς ἀποχρίσεις, ὡς 
ἅτε (21) γλῶασα xal στόµα τῷ πονηρῷ Ὑενομένη, 
xal φησιν’ Et τῆς ἐμῆς, o δέσποτα, σωτηρίας φρον- 
«leue, xai προθυμ]ῇ τῷ θεῷ σου προσαγαγεῖν µε xol 
τὴν ταπειγὴν φυχἠν µου σῶσαι, ποίησον xal αὐτὸς 
μίαν µου αἴτησιν, xat, πᾶσιν εὐθὺς τοῖς πατρῴοις 
µου θεοῖς ἁποταξαμένη, τῷ σῷ ανντάξοµαι θεῷ (22), 
µέχρι τελευταίας αὐτῷ λατρεύουσα ἀναπνοῆς (25), 
καὶ μισθὸν λήψῃ τῆς ἐμῆς σωτηρίας χαὶ πρὸς τὸν 
Θεὸν ἐπιστροφῆς. 

Τοῦ δὲ, Τίς ἡ ἀξίωσις, ὦ γύναι; 976 εἰπόντος, 
ἐχείνη xal σχΏμα xaX βλέμμα καὶ φθέγμα xat ὅλην 
ἑαυτὴν πρὸς τὸ θέλγειν χαταστήσασα, Συνάφθητί not, 
ἔφη, γάμου χοινωνίᾳ, χἀγώ σου τοῖς προστάγµασι 
χαίρουσα ἐξαχολουθήσω. 


*0 δὲ, Μάτην, φησὶν, ὦ γύναι , τοιαύτην µοι προ- 
ἑτεινας σκληρὰν ἀξίωσιν * τῆς μὲν γὰρ σῆς loyv- 
ρῶς χήδοµαι σωτηρίας, καὶ τοῦ βυθοῦ τῆς ἁπκ- 
ωλείας ποθῶ σε ἀνελχῦσαι (24): μολῦναι δὲ τὸ σῶμά 
µου δι αἰσχρᾶς µίξεως βαρύ uot xal πάντη ἁδύ- 
νατον. j 

*H δὲ, ὅλην ὁμαλίζουσα τὴν ὁδὸν αὐτῷ xaX διαλεαί- 
νουσα (25) Ἱνατί, «rot, τοιαῦτα φθέΥΥΠ σὺ, ὁ πάσης 
πεπληρωμένος σοφίας; ἱνατί μολυσμὸν τὸ πρᾶγμα 


xai αἰσχρὰν ἐκάλεσας µίξιν ; Οὐχ ἀμύητος Υάρ εἰμι C 


κἀγὼ τῶν Χριστιανικῶν βιδλίων’ ἀλλὰ πολλαῖς μὲν 
δέλτοις kv τ] πατρίδι µου ἐνέτυχον, πολλῶν δὲ ὁμι- 
λούντων pot Χριστιανῶν ἀχήχοα. Οὐ γέγραπται τοί- 
νυν ἕἔν τινι τῶν καθ ὑμᾶς βιθλίων, Τίμιος (26) ὁ 
γάμος xaX ἡ χοίτη ἀμίαντος; χαὶ, Κρεῖσσον (27) Υα- 
μεῖν ἡ πνροῦσθαει; καὶ, "A à θιὸς (28) συνέζευξεν 
ἄνθρωπος μὴ χωριξέτω; Οὐ πάντας τοὺς πάλαι δι- 
παΐίους , πατριάρχας τε xal προφήτας, γάμῳ συν- 
αφθῆναι αἱ Γραφαὶ διδάσχουσιν ὑμῶν; 00 377 πΠί- 
«pov ἐχεῖνον, ὃν καὶ χορυφαῖον τῶν ἁποστόλων 
φατὶ (29) γεγονέναι, γαμετὴν Υέγραπται ἐσχηχέναι; 
Τίσιν οὖν αὐτὸς πειθόµενος, μολυσμὸν τοῦτο καλεῖς; 


VITÀ BARLAAM ET JOASAPH. 
αὐτὸν ἀντὶ τῆς µαχαρίας καὶ ἀθανάτου ζωῆς γενέ- A 


1146 


Posteaquam igitur puella verba illa omni sapientia 
referta audivit, pro sua stultitia ea nou intellexit, 
verum hujusmodi responsum edidit, quale ab ea edi 
consentaneum — erat, qus diaboli lingua atque 
08 erat; aitque : Si salutis mex, o domine, cura 
tangeris, ac me Deo tuo conciliare, abjectzeque ani- 
me me:e salutem afferre studes, fae tu quoque uni 
mez petitioni annuas, ac statim patriis omnibus diis 
meis repudiatis, Deo tuo me adjungam, ipsumque ad 
exwemum usque spiritum colam. Ita tu salutis mes, 
atque ad Deum eonversionis, mercedem referes 


Cum autem ille quinam hsc petitio esset quz-i- 
visset, tum illa et babitu, et aspectu, et sermone, ac 
deniqne omni ex parte sese ad alliciendum ipsius 
animum comparans : Matrimonio, inquit, mecum 
conjungere, atque ego imperiis tuis iubens obse- 
quar. 

At ille : Incassum, inquit, o mulier, duram hujus- 
modi petitionem mihi proposuisti. Nam quanquam in- 
genti salutis (tuse cura teneor, teque ex mortis el 
exitii voragine estrahere cnpio, mibi tamen corpus 
meum per fe dum concubitum inquinare nimis grave 
est, imo prorsus impossibile. 


llla vero planam ipsi viam ad scelus sternens : 
Ecquid, inquit, hujusmodi sermone uteris, qui omni 
sapientiae genere polles? Ecquid, inquam, hanc rem 
spurcitiem ac fcedum concubitum appellasti ? Neque 
enim ipsa quoque Christianorum librorum ignara at- 
que expers sum, verum et multos in patria mea libros 
perlegi, et szepe cum Christianis sermones contuli. 
Quid igitur ? Nonne in quodam librorum vestrorum 
scriptum est : Honorabile connubium et torus imma- 
culatus (Hebr. xni)? Ac rursum : Melius est. nubere 
quam uri (1 Cor. vir)? Ac rursum : Quod Deus con- 
iunxit, bomo non separet (Matih. xvi)? Nonne omnes 
veleres justi, tam patriarchae quam prophet: legitimo 
matrimonio eopulatos fuisse Scripturse vestre docent? 
Norne Petrus ille, quem apostolorum principem 
fuisse przedicatis, uxorem habuisse scr.bitur (Luc. iv)? 


21) C, ὅσα. Formulam ὡς ἅτε non semel jam adhibuit : conf. pp. 190, 199, 172. 


a5 Conf. p. 210, n. 40. 


(25) Philes in anum Jascivam v. 59 : θνῄσχων ὁ τόττιξ 
τὴν ἑταιρικωτέ 
Καὶ σὺ πρὺς αὐταῖς ταῖς πνοαῖς ταῖς... quod malim. 


πνοαῖς ταῖς ἐσχάταις Στολὴν στολἰζ 


ουσιχώτερον λέγει’ Καὶ σὺ πρὸς αὐταῖς ix- 
ν, Codex 285, qui id carmen Prodromo tribuit : 
abet et ἑταιρικωτάτην, quod, ob μουσιχώτερον, non 


preetulerim. Quam in eo poemate restitutionem feci copule xav. t. l, p. 354, codice firmatam eodem 


nuper vidi. 


(24) A, ἑλχῦσαι. Proepositionem C dedit. Saracenica Commelini pag. 1, de Mahomethe : Οὗτος ἀπὸ μιᾶς 
τῶν ἐξ Ἰσμαὴλ φυλῶν χαταγόµενος, xal χομιδῆ νέος ὀρβανιαθεῖς. Codex 1270, ἀπορφανιαθείς. Ibidem 


pag. 5 : "Αλλα πολλὰ τερατολογῶν ἐν 


esse συµπαρῆναι in Paris. 
26) Epist. ad Hebr. xni, 4. 
$1) ! Epist. ad Cor. vii, 9. 
Matth. xix, 6. 


τοιαύτῃ Υραφῇ γέλωτος ἄξια, Melius συγγραφῇ in. codice. 
(25) C, λοαίνουσα, simili owissione. Philostr. Ep. 32 : "H γὰρ τῶν ἐραστῶν ky 
ἐμὲ τὸν Ala. Cod. Paris. 1696 et Vatic. 140, συμπαρεῖναι bene; melius etiam ἐμ 


y σοι παρεῖναί τινα, 1| 
τὸν Δ. Vix notandum 


(29) Conf. similia p. 78 et 96, ubi, pro ὁ χορυφαῖος τῶν μαθητῶν Πέτρος, est in € 6, x. v. ἁποστόλων 


Π. Cxsarius Quast. p. 6 : Too δὲ 


κορυφαίου τῶν ἁἀποστόλων δι E 


ράφου χαθολιχῆς παριγ Ὑνῶντος... 


Nilus Epist. 310 : "Opa µοι τὸν πρῶτον λίθον τῆς ἐκκλησίας, Πέτρον τὴν χορυφὴν τοῦ χοροῦ τῶ νἀποστόλων 


Adde Wolf. Anecd. t. 1, p. 24. 








1147 ADDENDA. 1148 
Quid igitur te adduxit, ut rem hujusmodi spurcitiem A Πάνυ pot δοχεῖς, δέσποτα, τῆς ἀληθείας τῶν δογ- 


appellares? Magnopere sane mihi a dogmatum vestro- 
rum veritate aberrare videris. 

Cui ille respondit : Ita profecto, mulier, hzee se 
liabeut, quemaduiodum abs te dictum est, Licet enim 
quibuslibet matrimonio copulari, exceptis tamen iis 
qui virginitatem Christo semel promiserint. Ego enim 
ab eo die quo per divini baptismi lavacrum a juven- 
tutis et ignorantize mez peccatis purgatus sum, purum 
meipsum Christo exh;bere pollicitus sum. Quonam 
igitur modo paets ea que eum Deo sanxi dissolvere 
atque infringere audebo : 

Rursum autem ad eum mulier bis verbis usa est : 
Bit sane de hac re ut ipse vis. At exiguam alteram, 
ac nullius momenti cupiditatem meam ezple, si qui- 
dem anima mes salutem afferre tibi cordi est. Hac 
duntax«t nocte mecum rem habe, atque effice ut et 
ego tua pulehritudine fruar, ac tu rursum forma 
mea elegantia explearis. Quod si feceris, hoc tibi 
polliceor, me simul atque die; illuxerit, Christianam 
religionem suscepturam, atque omnem deorum meo- 
rum cultum fuga relicturam esse. Atque ob hujusmodi 
consilium, non modo veniam, sed eiiam beueficia, 
salutis mex causa, a Deo tuo consequeris. Gaudium 
enim, inquit Seriptura tva, est in ccelo super uno 
peccatore yoenitentiam ageute (Luce xix). Nain si ob 
scelerati hominis resipiscentiam lztitia in coelo exci- 
tatur, quid afferri potest quin hujus resipiscentiz 
auctori magnum premium debeatur ? [ta certe res 
se habet, nec est quod dubites. Quid * Annon apo- 
sioli quoque, religionis vestrzt duces, complura 
certo consilio faciebant, divinum preceptum ma- 
joris przcepti causa interdum violantes? Annon 
Paulus Timotheum, przstantioris consilii causa, 
cireumcidisse dicitur (Act. xvi)? Atqui circumcisio 
apud Christianos in crimine censetur; nec tamen 
ille hoc facere dubitavit. Atque alia hujusmodi 
permulta in Scripturis tuis reperies. Quocirca, si 
serio anime mez salutem afferre cupis, exiguam 
hanc meam cupiditatem exple; et ego, quanquam 
alioqui perfecto matrimonii nexu tecum copulari 
cupiens, tamen quoniam id tibi minime gratum 
est, non jam tibi vim afferam, verum quidquid 
animo tuo insederit, posthac faciam. Tu igitur ne 
me quoque prorsus abjicias et exsecreris, verum 


µάτων ὑμῶν ἀποπλανᾶσθαι. 


Ὁ δὲ, Noi, φησὶν, ὦ γύναι' οὕτως ἔχει ταῦτα 
πάντα χαθὼς εἴρηχας. Ἐφεῖται γὰρ τοῖς βο;ρλοµέ- 
νοις Υάμῳ χοινωνεῖν' ἀλλ' οὗ τοῖς ἅπαξ ἐπαγγελλο- 
µένοις τῷ Χριστῷ παρθενεύειν. Ἐγὼ γὰρ, ἑξότε τῷ 
λουτρῷ ἐχαθαρίσθην τοῦ θείον βαπτίσματος, τῶν τῆς 
νεότητος xai ἁγνοίας µου πταισµάτων χαθαρὸν ἐμαν- 
τὸν παραστῆσαι τῷ Χριστῷ συνεταξάµη»' xal πῶς 
τὰ ὡμολογημένα θεῷ διαλῦσαι τολµήσω; 


Ἔφη δὲ αὖθις ἡ γυνή. Ἔστω xao τοῦτό σου τὸ 
θέληµα, χαθὼς βούλοιο. "Άλλην δὲ μιχράν τινα xal 
οὐδαμινὴην πλήρωσον ἐπιθυμίαν pou, εἴπερ ὄντως ἐν 


B ἁληθείᾳ τὴν ψυχἠν µου θέλεις σῶσαι. Συγγενοῦ wA 


ταύτῃ τῇ νυχτὶ xai µόνον, xal τοῦ σοῦ κατατρυφῇσαί 
µε χάλλους ποίησον, τῆς ἐμῆς τε αὐτὸς ἐμπλήσθητι 
ὡραιότητὸς, Καὶ λόγον σοι δίδωµιε, ἅμα πρωῖ Χρι- 
στιανὴν γενέσθαι xal πᾶσαν ἐχφυγεῖν τὴν τῶν Oc» 
µου λατρείαν. Καὶ ἔσται σοι οὗ µόνον συγγνώμη 
ἕνεχεν τΏς οἰχονομίας ταύτης, ἁλλὰ xal δωρεῶν ἄντ- 
άµειψις παρὰ τῷ Θεῷ σου ἕνεχα τῆς ἐμῆς σωτη- 
plac Xapà vàp, φησὶν ἡ Γραφή σου (50) , γίνεται 
78 tv οὑρανῷ ἐφ᾽ EX ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι. El 
οὖν χαρὰ γίνεται &v οὐρανῷ δι’ ἐπιστροφὴν ἁμαρτω- 
λοῦ , τῷ προξένῳ τῆς ἐπιστροφῆς o0 μέγας ἑποφεί- 
λεται μισθός; Nat, οὕτως ἔχει, χαὶ μὴ ἀμφίθαλλε. 
Οὐ πολλὰ δὲ χαὶ ol ἀρχηγοὶ τῆς θρησχείας ὑμῶν 
ἁπόστολοι κατ οἰχονομίαν ἑποίουν, παραθαίνοντες 


C Ec0' ὅτε ἐντολὴν, ἕνεχα μείζονος ἐντολῆς; Οὐ τὸν 


Παῦλον λέγεται περιτεμεῖν τὸν Τιμµόθεον (51), ἕνεχα 
κρείττονος οἰχονομίας; χαΐτοι παράνοµον Ἄριστια- 
vol; ἡ περιτομῆ λελόγισται ἁλλ' ὅμως ἐχεῖνος οὗ 
παρῃτῄσατο τοῦτο ποιῆσαι. Καὶ πολλὰ τοιαῦτα bv 
ταῖς Γραφαῖς σου εὑρήσεις. El οὖν κατὰ ἀλήθειαν, 
καθὼς λέχεις, σῶσαί uou τὴν ψυχὴν ζητεῖς, τὴν µι- 
xpáv µου ταύτην ἐπιθυμίαν πλήρωσον. Καὶ ἐγὼ μὲν 
τελείᾳᾷ σοι χοινωνίᾳ γάµου συναφθῆναι ζητοῦσα, insi 
σοι οὗ χαταθύμιόν ἐστι τοῦτο, οὐκ ἔτι σε χαταναγ- 
χάζω, τὰ ἀρεστά σοι πάντα ποιοῦσα' λοιπὸν καὶ 
αὐτὸς μὴ πάντη βδελύξῃ' ἁλλ', ὑπαχούσας µον τὸ 
ἅπαξ τοῦτο, σώσεις µε, τῆς δεισιδαίµονος πλάνης 
ῥυσάμενος, τὰ δεδογµένα δέ σοι εἰς τὸ ἑξῆς ποιἠσεις 
διὰ βίου παντός. 


in hac una re mihi obsequens salutem mibi affer, atque a superstitioso errore me libera, tu autem 
deinceps per omnem vite cursum quz libi visa fuerint facias licebit. 


His verbis utens (nam et habebat qui ipsi suggere- 


ret, cui etiam aures clam admovebat, atque Scriptu- D 


rarum peritus est ille vitii artifex diabolus), his, in- 
quam, verbis utens, eumque demulcens, ac retia et 
laqueos ipsi tum a dextris, tum a sinistris undique 
nectens, aniini ipsius turrim labefactare, institutique 
ipsius nervos debilitare, ac voluntatem et sententiam 
emollire incipiebat Vitii autem sator, ac proborum 
virorum hostis, labantem ipsiusanimum conspiciens 


(50) Luc, xv, 7. 
($4 Act. ap. Xvi, $, 


Οὕτω λέγουσα (καὶ γὰρ εἴχε «bv εἰσηγούμενον, ᾧ 
καὶ τὰ ὥτα ὑπεῖχεν [αὕτη χρυφίως' xai Γραφῶν 
ἔμπειρος ὁ λῃστῆς ἣν, ὁ τῆς χαχίας ὄντως δηµιουρ- 
γὸς xaX διδάσχαλος}, τοιαῦτα τοιγαροῦν λέγουσα xal 
ὑποσαίνουσα, δἰχτνά τε xaX παγίδας Ex δεξιῶν τε 
καὶ ἐξ εὐωνύμων αὐτῷ περιπλέχουσα, τὸν πύργον 
αὐτοῦ τῆς ψυχῆς διασαλεύειν Ίρχετο, τὸν τόνον τς 
ὑποχαλᾷν (32) αὐτοῦ τῆς προθέσεως , xal τὴν γνώ- 
µην 979 µαλαχωτέραν ποιεῖν. 'O δὲ σπορεὺς τῆς 


(52) Georgius Acropol. Histor. p. 59 : Τὸ τῶν νοημάτων χαλᾷν εὐεπήδολον. Cod. 2041, ὑποχαλᾶν 


melius. 





1149 


VITA BArLAAM ET JOASAPH. 


1150 


χαχίας xaX τῶν δικαίων ἐχθρὸς, σαλευοµένην αὐτοῦ A ac summa inde leiitia perfusus, statim. pestiferos 


τὴν xapólav ἰδὼν χαρᾶς ἔμπλεως γεγονὼς, φωνεῖ 
παρευθὺ τὰ σὺν αὐτῷ παραγενόµενα τῆς πονηρίας 
πνεύματα, Ορᾶτε, κράζων, ὅπως ἡ χόρη abcr δι- 
ανῦσαι ἐπείγεται ἃ οὐχ ἠδυνήθημεν ἡμεῖς ἀνῦσαι. 
Δεῦτε οὖν, ἰσχυρῶς νῦν ἐπιπέσωμεν αὐτῷ' οὐχ εὖ- 
pficopsv γὰρ ἄλλον χαιρὸν οὑτωσὶ ἐπιτήδειον τὸ θέ- 
λημα πληρῶσαι τοῦ πἐμψαντος ἡμᾶς. Ταῦτα συλλα- 
λήσας ὁ δολιόφρων τοῖς ἑαυτοῦ χυαὶν, ἐπεμδαίνουσι 
τῷ Χριστοῦ στρατιώτῃ, πάσα: αὐτοῦ τῆς φυχῆς τὰς 
δυνάµεις ταράξαντες, xal δεινὸν ἔρωτα τῆς χόρης 
ὑπολέμενοι, πῦρ τε σφοδρότατον ἐπιθυμίας ἐχχαύ- 
σαντες ἐν αὑτῷ. 

Ορῶν δὲ ἑαυτὸν ἐχεῖνο; ἰσχυρῶς φλεγόμενον xat 
πρὸς τὴν ἁμαρτίαν αἰχμαλωτιζόμενον, xai τοὺς λο- 


γισμοὺς αὐτοῦ τὴν σωτηρίαν τῆς κόρης xai πρὺς B 


θεὸν ἐπιστροφὴν, ὡς ἀγχίστρῳ δέλεαρ, τῇ προχει" 
µένῃ πράξει περιτιθεµένους, xat ὀχλοῦντας αὐτῷ τῇ 
τοῦ ἐχθροῦ ὑποθολῇ μὴ ἁμαρτίαν εἶναι τὸ ἐπὶ σωτη- 
ρίᾳ ψυχῆς ἅπαξ γυναιχὶ συγγενέσΏαι, στενάξας iv 
ἀπορίᾳ ψυχῖς βύθιόν τι καὶ τετηχὸς, ἑαυτὸν εὐθὺς 
πρὺς εὐχὴν Guvtelyet , xal ὀχετοὺς δαχρύων ἐξ 
ὀρθαλμῶν δαφιλῶς προχέων, E662 πρὸς τὸν δυνάµε- 
vov σώζειν τοὺς ἐπ᾽ αὐτῷ πεποιθότας Ἐπὶ ooi, 
Κύρ.ε, Ἠλπισα μὴ καταισχυνθείην εἰς τὸν alo- 
να (53), μηδὲ καταγελασάτωσάν µε οἱ ἐχθροί µου (54), 
τὸν τῆς σῆς ἑχόμενον δεξιᾶς ἀλλὰ παράστηθί µοι 
ἐν τῇ ὥρᾳ ταύτῃ, xal χατὰ τὸ obv 384) θέληµα εἴ- 
θυνον τὰς ὁδούς µου (65), ἵνα δοξασθῇ τὸ ὄνομά σου 
τὸ ἔνδοξον xal φοθερὸν ἐπ᾽ ἐμοὶ τῷ οἰκέτῃ σου, ὅτι 
εὐλογητὸς el εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμίν. 

Ἐφ' ἰχανὰς δὲ ὥρας μετὰ δαχρύων εὐξάμενος καὶ 
πολλὰ γονυχλιτήσας, χαθῆχεν ἑαυτὸν ἐπὶ τοῦ ἐδά- 
φους. Καὶ, ὑπνώσας μικρὺν, ὁρᾷ ἑαυτὸν ὑπό τινων 
φοθερῶν. ἁρπαχέντα, καὶ τόπους οὓς οὐδέποτα ἑω- 
ράχει διελθόντα, καὶ Év τινι γενόμενον μεγίστῃ πε- 
διάδι ὡραίοις ἄνθεσι χαὶ λίαν εὐώδεσι χοµώσῃ, ἔνθα 
φυτὰ μὲν ἑώρα παντοδαπὰ xal ποικίλα, Χαρποῖς 
ξένοις «tol καὶ θαυμασαίοις βρίθοντα, ἰδεῖν τε ἡδί- 
στοις xal ἄφασθαί ποθεινοῖς. Τά τε φύλλα τῶν δὲν- 
δρων λιγυρὸν ὑπήχει (96) αὕρᾳ τινὶ λεπτοτάτῃ, xat 
ἀχόρεστον xai χαριεστάτην ἑκπέμποντα εὐωδίαν xt- 
νούµενα. θρόνοι τε ἀνέχειντο Ex χαθαρωτάτου χρυ- 
clou xai λίθων τιµίων χατεσχευασµένοι , λαμπρὰν 
οἵαν αἴγλην ἀφιέντες, καὶ Χλῖναι ἐν ἐξάλλοις τισὶ 
στρωμναῖς καὶ τῷ κάλλει τὴν διἡγησιν νικώσαις κατ- 
ηγλαϊσμέναι. ᾿Ὑδατά τε παρέῤῥει διαυγή λίαν xa 
αὐτὰς εὐφραίνοντα τὰς ὁράσεις. Thy δὲ θαυμαστὴν 
ταύτην xo, μεγάλην πεδιάδα οἱ φοδεροὶ ἐχεῖνοι δι- 
αγαγόντες αὐτὸν, εἰς πόλιν εἰσήγαγον ἀῤῥήτῳ τινλ 
αμπρότητι ἀποστίλθουσαν, &x χρυσίου μὲν διαυγοῦς 
κὰ τείχη, λίθων δὲ ὧν οὐδεὶς πώποτε ἑώραχε τὰς 
ἑἐπάλξεις ἔχουσαν ἀνεγηγερμένας (37). Ὢ τίς ἂν 


52) Psal. xxx, 1. Cf. xxiv, 20. 
24) Psal. xxiv, 2. 


spiritus qui una cum illo aderant appellat : Cernite, 
inquiens, quonam pacto puella ista ea perficere con- 
tendat qua a nobis perfici nequiverunt. Agite igitur, 
acriter nune in eum impetum faciamus. Neque 
enim ad explendam ejus a quo missi sumus volunta- 
tem aliud ::que upportunum tempus npanciscemur. 
Hxc cum versipellis ille ad socios dixisset, in Christi 
militem insiliunt, omnes animi ipsius vires pertur- 
bantes, atque acerrimum puella amorem ipsius pe- 
ctori inserentes, vehementissin:umque libidinis ieuere. 
in ipso inflammantes. 


llle autem cum seipsum vehementer uri, cap'i- 
vumque ad peccatum trahi perspicere^, atque cogi« 
tationes suas, puelle salutem conversionemque ad 
Deum ipsi proponentes, flagitium tanquam hamum 
quemdam esca occultare, hostisque ins!inetu sibi ne- 
golium facessere, periude videlicet ac scelus minime 
esset, servanda anim:e causa eum muliere semel rem 
habere, in hujusmodi animi anxietate consiliique pe- 
nuria alto pectore ingemiscens, seipsum statim ad 
orationem confert, atque uberes lacrymarum rivos 
ex oculis profundens, ad eum qui salutem iis qui in 
ipso confidunt afferre potest elamabat : In te, Domine, 
speravi, non confundar in ternum (Psal. xxx) ; ne: 
que rrideant me inimici mei, dextra tu: barentem; 
verum hac hora pro tua voluntate mihi asta, vias meas 
dirigens, ut sanctum tuum et gloriosum ac formidan- 
dum nomen in me famulo tuo illustretur , quonia 


C benedictus es in secula. Amen (Psal. xxiv). 


Cum autem per aliquot horas cum lacrymis preces 
fudiaset, genuaque perszpe llexisset, jn terram 56 
prostravit, paulumque obdormiscens seipsum a qui- 
busdam horrendis viris arripi videt, regionibusque 
quibusdam, quas nunquam viderat, peragratis, in 
amplissimum campum perduci, pulchris floribus at- 
que ingenti suavitate przeditum, ubi et plantas omnis 
generis cernebat, inusitatis quibusdam et admirandis 
fructibus, tum visu jucundissimis, lum perceptu sua- 
vissimis redundantes. Arborum porro folia ex tenuis- 
siia quadam aura dulcem sonum edebant, ac dum 
impellerentur, inexplebilem odoris fragrantiam emit- 
tebant, Quin etiam sedes illic site eraut, auro atque 
ingentis pretii lapidibus struete, luculentum sane 
splendorem afferentes ; lectique item illustres, miris 
quibusdam stragulis, atque elegantia omnem orationis 
facultatem superante coornati. Ad liec aqu:e proflue- 
bant perquam limpidze, oculosque ipsos oblectantes. 
Tum autem per ingentem atque admirandum hunc 
campum horrendi illi viri eum in urbem quamdam 
introduxerunt, inenarrabili splendore rutilantem, ex 
pellucido quidem auro muros, ex lapidibus autein a 


55) Psal. v, 8 : Κατεύθυνον ἐνώπιόν σου τὴν ὁδόν µου, . - 
56) C, λιγυρῶς ὑπ. Aristenelus 1, Epist. 5, p. 17 : Τὸ ἔμπνουν τῆς αὕρας λιγυρὸν ὑπηχεῖ τῷ μουσικῷ 
τῶν τεττίγων yop" ubi similia loca, quae in nota sunt apposita , λιγυρὸν firmant. 
| (57) Α, ἀπάλξεις. C, ἐπ. Ey. ἀναγεγραμμένας. De ἐπάλξεσι vide molas ad Nicetam Eugen. p. 22, ad 
Phil, Her. pag. 569. lbi quo usus sum Libanii locus facilius reperietur in Reiskiana tom, lV, pag. 777, 52. 








1151 


ADDENDA. 


113 


nemine unquam visis pinnas ac propugnacula exstru-! A Exelvng εἴποι τὸ χάλλος τῆς πόλεως 381 xoi τὴν 


eta habentem. Et quis tandem est qui urbis illius 
pulchritudinem ac splendorem sermone consequi 
possit? Lux porro superne radiis identidem micans, 
omnes ipsius vicos implebat, atque alati quidam erzer- 
eitus lucidi omnes iu ea morabantur, ejusmodi can- 
tum edentes, quem nunquam inortalis auris audivit. 
Voceinque dicenteimn audiit : Hac eorum qui justitiam 
coluerint est requies, hoc eorum qui Domino sus vi- 
tz rationes probarint oblectamentun. Hunc autem 
ex illo loco eductum terribiles illi viri retrorsum du- 
cere velle dicebant. At ipse jucunditate illa lzetitiaque 
animi omnino raptus : Ne me, qusso, inquiebat, ne 
me,inquam,hac letitia, quz nullis verbis exprimi 
potest, private; verum hoc inihi concedite, ut in uno 


φαιδρότητα; Φῶς ἄνωθεν πυχνὰ ταῖς ἀχτῖσι διᾷττον 
πάσας αὐτῆς τὰς πλατείας ἐπλήρον' χαὶ ὑπόπτεροί 
twee στρατιαὶ, αὑὐτῇ ἑχάστη φῶς οὖσαι, ταύτῃ ἐκ- 
εδήµουν, µέλος ἄδουσαι ἀχοῇ βροτείᾳ ψηδέποτε ἄχον- 
σθέν. Καὶ φωνῆς ἤχουσε λεγούσης' Αὕτη fj ἀνάπαυ- 
σις τῶν διχαίων αὕτη ἡ εὐφροσύνη τῶν εὔὑαρεστη- 
σάντων τῷ Κυρίφ. Ἐχεῖθεν οὖν ἐξαγαγόντες οἱ φρι- 
χωδέστατοι ἄνδρες ἐχεῖνοι, εἰς τοὐπίσω ἄχειν ἔλεγον. 
Ὁ δὲ, τῆς τερπνότητος ἐχείνης xal θυµηδίας ὅλος 
γενόμενος, My στερἠσητέ µε, ἔλεγε, uh στερῄσητε, 
δυσωπῶ, τῆς ἀῤῥήτου χαρᾶς ταύτης ἀλλὰ δότε xà- 
μοὶ ἐν μιᾷ τῆς µεγίστης ταύτης πόλεως Υγωνίᾳ διαι- 
τᾶσθαι. Οἱ δὲ, ᾿Αδύνατόν ἐστι νῦν, ἔλεγον, εἶναί σε 
ἐνταῦθα (38). ᾽Αλλὰ χόπῳψ πολλῷ xai ἱδρῶτι ἐλεύσῃ 


amplissimss hujusce civitatis angulo degam. Illi au- B ὧδε, εἴπερ ἑαυτὸν βιάσῃ. 
tem ad hunc modum respondebaiit : Fieri nunc minime potest ut bic sis : hoc autem multis laboribus 
ac sudoribus tandem consequeris, si quidem tibi ipsi vim intuleris. 


Hoc sermone habito, ac maximo illo campo rursus 
peragrato, eum in tenebrosa loca, oinnisque moeroris 
plena, atque cum eo splendore, quem prius con- 
spexerat, ac Iztitia illa e diametro pugnantia, duxe- 
runt. Etenim obscura prorsus ac tenebrosa caligo 
erat, atque afflictione ac tumultu totus ille locus 
redundabat, lilic ignis fornax accendebatur, et car- 
nificum vermium genus serpebat, ultricesque virtu- 
(65 fornaei imminebaut. Ac nonnulli miserum in mo- 
duin igni conflagrabant, voxque hujusmodi audieba- 
tur : Hic sceleratorum locus est, hic eorum cruciatus 


Ταῦτα εἶπον' xai, τὴν µεγίστην αὖθις πεδιάδα 
διελθόντες, εἰς τόπους ἀπήνεγχαν σχοτεινοὺς xol 
πάσης ἁπδίας πεπληρωµένους, ἰσόῤῥοπον τῆς ὁρα- 
θείσης φαιδρότητος τὸ λυπηρὸν χεχτηµένους. Σχότος 
γὰρ ἣν ἀφεγγὲς χαὶ ζοφερὸν παντελῶς * θλίψεως δὲ 
xaX ταραχῆς τὸ πᾶν ἐπεπλήρωτο,. Ἔνθα “χάμυος 
ἑξήπτε (39) πυρὸς ἀναφλεγομένη ΄ xai σχωλήχων 
γένος ἣν χολαστιχὸν ἕρπον ἐχεῖσε. Δυνάμεις δὲ τιµω- 
ρητικαὶ ἐφεστῶσαι (40) τῇ καμίνῳ , xal 9289 τινες 
ἐλεεινῶς τῷ πυρὶ καταχαιόµενοι. Καὶ quvb ἠχούετο 
λέγουσα. Οὗτος ὁ τόπος τῶν ἁμαρτωλῶν' abcr f 


qi feedis flagitiis seipsos contaminarunt. Post autem C κόλασις τῶν πράξεσιν αἰσχραῖς ἑαυτοὺς µολυνάντων, 


ab bis qui eum illuc introduzerant, ex eo loco edu- 
etus est. Statimque ad sese rediens, toto corpore 
contremiscebat, lacrymaeque fluminum ἱηδίατ ex ip- 
&ius oculis fluebant; atque omnis impudica illius 
puelle, reliquarumque aliarum, pulchritudo quovis 
cceno et sanie fetidior ipsi visa est; memoriaque ea 
qui viderat recolens, tum bonorum illorum cupidi- 
tate tum dolorum illorum metu correptus, in lecto 
jacebat, sic affectus, ut nulla ipsi exsurgendi potestas 
esset. 

Ut autem de adversa filii valetudine ad regem alla- 
tum est, statim ad eum profectus quidnam ipsi acci- 
disset percontabatur. llle autem quidnam vidisset 
exponit, aitque : Cur pedibus meis laqueum parasti, 


et incurvasti animam meam (Psal. τι) Nisi enim Ὁ 


Dominus aJjuvisset me, paulo minus babitasset in 
inferno anima mea (Psal. xxxix). Verum quam honus 
Israel Deus his qui recto sunt corde, qui etiam eripuit 
humilitatem meam de medio catulorum leonum, 
dormivi conturbatus (Ps. Lxxmu). Sed visitavit me 
Deus salvator meus, mihique quantis ii qui eum ad 


Ἐπὶ τούτοις ἐξήγαγον αὐτὸν ἐχεῖθεν οἱ xai εἰσ- 
αγαγόντες. Καὶ, εἰς ἑαυτὸν εὐθὺς ἐλθὼν, ἔντρομος ἦν 
ὅλος * δάχρυα δὲ ποταμηδὸν χατέδυον οἱ ὀφθαλμοὶ 
αὐτοῦ. Πᾶσα δὲ fj ὡραιότης τῆς ἀχολάστου χόρης 
ἐχείνης xai τῶν λοιπῶν δυσωδεστέρα βορθόρου xol 
σαπρίας αὑτῷ λελόγιστο. Στρέφων δὲ &v τῇ φυχῇ τῶν 
ὁραθέντων τὴν μνήμην, τῷ πόθῳφ τῶν ἀγαθῶν xal 
τῷ φόθῳ τῶν ἀνιαρῶν ἐχείνων ἐπὶ τῆς κλίνης xat- 
έχειτο Ίχιστα ἐγερθῆναι δυνάµενος. 


Ανηγγέλθη δὲ τῷ βασιλεῖ fj τοῦ υἱοῦ ἀῤῥωστία. 
Καὶ ὃς ἐλθὼν ἑπηρώτα «l τὸ συµδάν, Ὁ δὲ τὰ ὁρα- 
θέντα αὐτῷ διηγεῖται, xat. φησιν’ Ἱνατί παγίδα 
ἠτοίμασας τοῖς osi. µου , χαὶ κατέχαµψας τὴν qo- 
xfv µου (M); εἰ μὴ yàp Κύριος ἐθοήθησέ pot, 
παραδραχὺ παρῴχησεν ἂν τῷ Gor ἡ φυχἠ µου. Αλ) 
ὣς ἀγαθὸς ὁ sb; τῷ Ἰσραὶλ, τοῖς εὐθέσ. τῇ xap- 
δίᾳ (42) ! ὃς χαὶ τὴν ἐμὴν ἑῤῥύσατο ταπείνωσιν ix 
µέσου σχύμνων. Ἐκοιμήθην γὰρ τεταραγµένος (45). 
"AJ! ἐπεσχέφατό µε ἐξ Όψους ὁ θεός µου xal Σω- 
τὴρ µου, xal ἔδειξέ pot οἵων ἀγαθῶν ἀπεστέρησαν 


(58) A, ἆδ. εἶναι νῦν Σλεγόν σε ἑντ. €, ἆδ. εἶναι ἔλεγον εἶναί σε Ev. 


(39) A, ἐξήπτε. Forsan ἑξήπτετο. 


(40) Verbum desideratur. Billyus videtur meliorem habuisse lectionem, qui verterit : davantage y avoii 
esprits, qui servaient de bourreaux au-dessus de la fournaise. In. versione Trapezuntiana tota deest sen- 


tentia. 


Psal. Lvi, 6 : Παγίδας ἠτοίμασαν τοῖς mos! µου, xai χατέχαµγαν τὴν ψυχἠν µου. 


(41 
3) Psal. Lxx, 1 


(49) Psal. Lvi, 4: Καὶ ἑῤῥύσατο τὴν φυχήν pou Ex p. ax. Ex. τεταρ. 





1153 


VITA BARLAAM ΚΙ JOASAPH. 





1154 


ἑαυτοὺς ol παροργίζοντες αὐτὸν, οἵων δὲ κολάσεων A iraenndiam provocant bonis sese privent, quantis. 


ὑπευθύνους εἱργάσαντο. 


Καὶ νῦν, ω πάτερ, ἀπεί σου τὰ ὧτα ἔδνσας τοῦ 
μὴ ἀχοῦσαί µου τῆς φωνῆς τῆς τὰ ἀγαθά σοι ἑπ- 
αδούσης, 9383 χὰν ἐμὲ p χώλυε τὴν εὐθεῖαν βαδί- 
σαι ὁδόν. Τοῦτο γὰρ ποθῶ, τούτου ἐφίεμαι, τοῦ πάν- 
των ἁπαλλαγῆναι, xaX τόπους καταλαθεῖν ἔνθα Βαρ- 
λαὰμ ὁ τοῦ Χριστοῦ θεράπων τὰς οἰχήσεις ἔχει, χαὶ 
σὺν αὐτῷ τὸ λοιπὸν τῆς παρούσης µου διανῦσαι ζωῆς. 
El δὲ Bia χατασχεῖν µε θελήσειας, ὄψει µε θᾶττον τῇ 
λύπῃ xal ἁδημονίᾳ vexpóv* καὶ οὔτε σὺ τὸ λοιπὸν 
Tacho χληθήσῃ, οὔτε υἱόν µε ἔτι ἕξεις. 


ΚΕΦ. ΛΑ’. — Πάλιν οὖν ἀθυμία κατέσχε τὸν βα- ῃ 6ιρ. XXXI. 


σιλέα (44)᾽ πάλιν ἀπελέγετο ὅλην αὐτοῦ τὴν ζωήν 
xai, δεινὰ στρέφων &v ἑαυτῷ , εἰς τὸ ἴδιον ἀπῄει πα- 
λάτιον. Τὰ δὲ παρὰ «oU θΘθευδᾶ ἁποσταλέντα τῆς 
«ovr plac πνεύματα χατὰ τοῦ θείου παιδὺὸς ,.ἐπανελ- 
θόντα πρὸς αὐτὸν, χατῃσχυμμένα τὴν ἥτταν ἀν- 
ωμµολόγει (45), χαίτοι φιλοψευδῆ bv:a * σύμθολα ιὰρ 
σαφῃ τῆς fitt; ἔφερον ἐπὶ τῆς πονηρᾶς αὐτῶν ὄφεως, 
"O δὲ, Καὶ οὕτω, φησὶν, ἁἀσθενεῖς ὑμεῖς xai ταλαί- 
πωροι, ὡς ἑνὸς µειραχίου μὴ περιγενέσθαι ἱ Τότε τὰ 
πονηρὰ πνεύματα, θείᾳ δυνάμει τιβωρούμενα, εἰς 
φῶς ἄχοντα τὴν ἀλήθειαν Ίγεν, Οὐχ ὑπομένομεν, 
λέγοντα, οὐδὲ ἀντοφθαλμῆσαι ὅλως τῇ τοῦ Χριστοῦ 
δυνάµει χαὶ τῷ συμθόλῳ τοῦ πάθους αὐτοῦ, ὃν σταυ- 
ρὸν καλοῦσιν. "Exslvou γὰρ τυπονµένου, φθάνο- 
μεν (40) ἀναχράτος φεὐγοντές τε xal διωθούµενοι 
98, πάντες οἱ τοῦ ἀέρος ἄρχοντες xaX χοσμοχρά- 
τορες τοῦ σχότους (A7), πρὶν f| τελείως αὐτὸ τυπω- 
θῆναι (48). Ὅθεν καὶ τῷ νεανίσκῳ τούτῳ ἐπιπεσόν- 
τες δεινῶς ἑταράξαμεν * 6 δὲ, τὺν Χριστὸν ἔπιχαλε- 
σάμενος εἰς συμμµαχίαν καὶ τῷ σηµείῳ τοῦ σταυροῦ 
παθοπλίσας ἑαυτὸν, ἡμᾶς τε διώσατο uet! ὀργῆς xat 
ἀσφάλειαν ἑαυτῷ ἔθετο. Mh µελλήσαντες (49) οὖν, 
εὕρομαν ὄργανον, δι οὗ xai τῷ πρωτοπλάστῳ ὁμι- 
λήσας ποτὲ ὁ ἄρχων ἡμῶν, τοῦτον (0) ἐχειρώσατο. 
Καὶ 5h παρ᾽ οὐδὲν ἐθέμεθα ἂν καὶ ἡμεῖς χαινὴν (51) 
&hv ἑλπίδα τοῦ νέου ἀλλ) ἐπιχληθεὶς αὖθις 6 Χριστὸς 
εἰς συμµαχίαν, πυρὶ τῆς ἄνωθεν ὀργῆς ἡμᾶς κατα» 
φλέξας, φυγάδας εἱργάσατο. Καὶ ἔγνωμεν µηχέτι 


πλησιάσαι αὑτῷ. Οὕτω μὲν οὖν τὰ πονηρὰ πνεύ-. 


que rursum tormentis obnoxios se reddant demon- 
stravit. 

At nunc, o pater, quoniam tu sures tuas occlusisti, 
ne vocem meam bona atque utilia tibi occinentem 
audires, ne me saltem quo minus rectam viam ο4- 
pessam impedias. Hoc enim cupio, hoc expeto , ut 
omnibus rebus liberatus, ad ea loca contendat , ín 
quibus Barlaam Christi famulus habitat, ac cum eo 
quod mihi reliquum est vlta& couficiam. Quod s me 
per vim retinere in animum induxeris, quam primum 
36 moerore ac tedio exstinctum videbis, Ita flet ut 


nec tu pater jam appelleris , nec me filiam habitu- 
rus ais. 


— Rursum igitur ingens regem mee- 
stitia invasit ; Pursum omnem vite su: spem despon- 
dere ccpit; ntque acerba secum animo agitans, in 
palatium suum abiit. At vero improbi illi spiritus, 
qui adversus divinum juvenem a Theuda missi fue- 
rant, ad eum pudore-suffusi redeunt , atque quamvis 
ahoqui mendacio gaudeant, seceptam tamen cladem 
confitentur. Quippe perspicua cládis signa in scele- 
rà!0 8uo vulta gerebaat. ille autem : Usque adeone , 
inquit, imbecilles ac miseri estis, ut adolescentem 
unum vincere minime potueritis? Tunc improbi sri« 
ritus virtute divina ezerucisti, veritatem inviti in 
lucem protulerunt, his verbis utentes : Christi potene 
εἰ ae passionis ipsius signo, quod Crucem appellant, 
ne tantillum quidem obluctari possumus. Nam cum 
ea effingitur, statim quotquot aeris principes 96 
mundi rectores tenebrarum sumus (Ephes. νι), quam 
celerrime fogimus, ac prius etiam quam ea plane ac 
perfecte expressa sit, propulsamur. Quamobrem nos 
quidem in hune juvenem impetu facto, graviter eum 
perturbavimus ; verum ille cum Christi opem implo- 
rasset, ac crucis signo seipsum munivissel, nos irato 
animo propulit, atque firmissimum sibi preesidium 
comparavit. Αο proinde nulla interposita mora iu- 
sirumentum illud arripuimus , cujus opera etisut 
princeps noster primum hominem aggressus est, 
eumque potestati sus subjecit. Et quidem profecto 
Dos quoque vanam adolescentis spem pro nihilo du- 
cebumus ; verum ad auxilium rursus accitus Christus, 
coelestis irz igni nos exustos in fugam vertit. Quare 


(44) Philostr. Her. p. 54 : ἀθυμία μὲν οὖν αὐτίχα «bv. ἀθλητὴν ἔσχεν. Sed potius meminerat monachus 
Davidis sui, qui Psal. cxvin, 55 , ait : ᾿Αθυμία χατέσχε µε ἀπὸ ἁμαρτωλῶν. 

45) C, ἀνωμολόχουν. Sic mox, A, fjyev, C, Ίχον. Electio est fere anceps. Synesius De regno, p. 4,2: 
Ταῦτά σοι xai παρ) ἡμῶν ἅπαντος ἂν μᾶλλον ἀληθῃ λέγοιντο. Omnino melius est λέγοιτο, quod in duobus 


codec vidi. 
φεύγομεν. 
η Conf. p. 218, n. 72. 


serpen 
bit Billyus. Cf. supra p. 167. 


48) Signum crueis Cyrillo dictum est, Catech. xii, pag. 138, «ó6oc δαιμόνων. Et p. 140, τοῦτο, ait, 
µέχρι σήµερον δαίμονας ἀπελαύνει. Prudentius Cathem. 1 
s, Discede ; Christus hic est. Signum, quod ipse nosti, Damnat tuam catervam. » Alia loca indica- 


94 sq. : « Crucem fugiunt tenebra. O tortuose 


(49) AC, µελῄσαντες. Permutationem similem vide t. T, p. 531, n. 2. Rem attigi ad Nicet. p. 284. 'Theo- 
dorus Prodr. Tetrasi. pag. 70 : Tiv παρθένον Μηδὲν µελήσας τῷ θεῷ σφάζων θύεις. Rescripto, quod est 


legitimum, 


ᾖσας, versus paulo pejor fiet. Sed quantitatem arithmeticam, uon metricam, in syllabis 


curabat Theodorus. Parilem ejus circa id verbum negligentiam notavi ad Nicet. |. |. 


50) C, ὠμίλησε π. 6. ἅ. ἡ., xal τοῦτον. 
(51) C, χενήἠν. Cf. p. 14, n. 54. 


1155 


ADDENDA. 


1156 


. gt»t sententia non ulira ad eum accedere. Ad hunc À µατα σαφῶς ἐγνώρισε τῷ θΘευδᾷ τὰ Υεγενημένα. 


$eiliceL modum improbi spiritus Theuda ea qus cou- 
tigerant perspicue declararunt. 

Rex autem omni ex parte animo hzrens, consilio- 
que destitutus, Theudam rursus accersit, ad eumque 
3it : Omnibus iis quz docuisti, vir sapientissime, 
perfectis et absolutis, nihil tamen utilitatis consecuti 
sumus. Nunc igitur, si quod tibi aliud consilium su- 
perest, illud experiamur. Fortasse enim aliquam de» 
pellendi mali rationem nanciscemur. 

Cum autem Theudas , ut cum ipsius &lio in collo- 
quium veniret petiisset, mane rex, eo secum assum- 
pto, ad visendum filium proficiscitur. Cumque prope 
eum consedisset, eum alloqui, ac probris insectari, 
atque ipsius contumaciam anitnique rigiditatem ac- 
eusare coepit. lllo vero recta dogmata rursum confir- 
mante, Christique amore nihil antiquius habendum 
esse clamante, Theudas in medium prodiens, bis 
verbis usus est : Quidnam, o Josaphat , quod in im- 
mortalibus diis nostris reprehendendum asit invenisti, 
ut tu ab eorum cultu discederes , ac regis patris tui 
Animum ita offenlendo totius populi odium tibi 
commoveres? An non ab iis vitam accepisti? Αη non 
ipsi patri te dono dederunt, auditis videlicet ipsius 
precjbus, eoque «sterilitatis vineulis soluto? Cum au- 
tem multos inanes sermones, 36 multas inutiles qu- 
stiones ille inveteratze im probitatis homo proponeret, 
aique de Evangelii przedicatione argumenta necteret, 
boc videlicet animo , ut eam suggiilaret , atque ido- 


ὉὍ δὲ βασιλεὺς, πάντοθεν &roposusvo; , 1ὸνθευ- 
δᾶν αὖθις προσχαλεῖται, xal φησι’ Τὰ μὲν δεδογµένα 
σοι, σοφώτατε, πάντα πληρώσαντες, οὐδεμίαν τὸν 
ὠφέλειαν εὕρομεν ' vov δὲ, εἴ τίς σοι ἑτέρα ὑπολέ - 
λειπται ἐπίνοια χἀχείνης 985 πεῖραν Ἀληφόμεθα, 
ἴσως εΌρω τινὰ τοῦ χακοῦ (52) λύσιν. 


Αἰτησαμένου δὲ τοῦ θευδᾶ εἰς ὁμιλίαν ἐλθεῖν τοῦ 
υἱοῦ, ἕωθεν συμπαραλαθὼν αὐτὸν, ὁ βασιλεὺς e 
ἐπίσχεψιν ἀπέρχεται τοῦ υἱοῦ. Καὶ χαθίσας λόγους 
ἐχίνησεν ὁ βασιλεὺς , ὀνειδίζων αὐτὸν καὶ µεμφόμε- 
vog ἐπὶ τῇ ἀνηχοῖᾳ αὐτοῦ xai ἀνενδότῳ γνώµη. Ἐχεί- 
νου δὲ τὰ αὑτὰ αὖθις βεδαιοῦντος xal μτδὲν mpor:- 
μᾷν τῆς Χριστοῦ ἀγάπης βοῶντος, παρελθὼν ei; 
µέσον, ὁ θευδᾶς ἔφη; Τί χατέγνως, ὢ Ἰωάσαφ, τῶν 
ἀθανάτων ἡμῶν θεῶν, ὅτι τῆς αὐτῶν ἀπέστης λα- 


Ἱπρείας, xat, τὸν σὺν πατἐρα xai βασιλέα οὕτως (55) 


παροργίζων, μισητὸς παντὶ γέγονας τῷ Jag; Οὐχὶ 
παρ᾽ αὑτῶν σοι «b Cv ; οὐχ αὐτοὶ παρέσχον σε τῷ 
πατρὶ, τῆς αὑτοῦ ἀχούσαντες εὐχῆς xai τῶν τῆς 
ἀτεχνίας δεσμῶν λυτρωσάμενοι (54) ; Πολλὰς δὲ µα- 
ταιολογίας καὶ ἀνωφελεῖς προτάσεις ὁ iv xax; 
Υηράσας προθαλλόµενος , xal συλλογισμοὺς ῥάπτων 
περὶ τοῦ κηρύγματος vou Εὐαγγελίου, βουλόμενος 
τοῦτο μὲν χλενάζειν, τὰ δὲ τῶν εἰδώλων κρατύνειν, 
ὀλίγον ἐπισχὼν ὁ τῆς ἄνω βασιλείας υἱὸς , καὶ τῆς 


lorum cultum confirmaret , ille superni Regis filius, C πόλεως ἐχείνης πολίτης ἣν ἔπηξεν ὁ Κύριος xax οὐχ 


atque illius urbis, quam non homo, sed Deus con- 
siruxit (Hebr. viii), civis, posteaquam sese paulisper 
continuisset, tum demum ad Theudam ait : 

Audi, o imposturz vorago, ac palpabilibus tene- 
bris caliginosior, semen Baby:onicum , atque Chala- 
Bic: turris exstructorum, quorum causa mundus 
confusus est, nepos (Gen. xi) ; vane, inquam , atque 
infelix senex, qui gravioribus quam quinque illa di- 
vino igne concrematze urbes sceleribus te constrin- 
xisti. Ecquid salutis przdicationem, per quam ea 
qua tenebris circumfusa erant, lucem acceperunt , 
per quam errantes viam invenerunt, per quam ii qui 
perierant, ac misera servitute premebantur, in pri- 
stinum statum restituti sunt , cavillis ingectari cona- 
ris ? Cedo utrum tandem ex his ducbus przstantius 
est, nempe omnipotentem Deum cum unigenito Filio 
et Spiritu sancto colere , Deum , inquam, increatum 
et immortalem, bonorum omnium fontem, cujus nec 


(52) C, xaXov. 

(53) A sine οὕτως. 

(34) Conf. p. 6. 

(65) Epist. ad Hebr? vm, 9." 


ἄνθρωπος (55), φησὶ πρὸς τὸν θευδᾶν» 


΄Αχουσον, i πλάνης βυθὲὰ, xal ψηλαφητοῦ σχό- 
τους (56) ζοφωδέστερε, τὸ Βαθνλώνιον σπέρμα. τὸ 
τῆς Χαλανιχῆς (57) πυργοποιῖας ἔχγονον, δι ἧς ὁ 
χόσμος συνεχύθη. µαταιόφρον xaX ἅθλιε γέρον, οὗπερ 
xaX ἡ πυρὶ 286 xaX θείῳ καταχαυθεῖσα (58) πεν- 
τάπολις (59) ἑλαφροτέρα τοῖς ἁμαρτήμασι γέγονε. 
Ti χλευάζειν ἐπιχειρεῖς τὸ τῆς σωτηρίας χήρυγµα, 
δι fic τὰ ἑσχοτισμένα ἑφωτίσθη , δι fic οἱ πεπλαντ- 
µένοι τὴν ὁδὸν εὗρον, δι f; οἱ ἁπολωλότες xal δει- 
νῶς αἰχμαλωτισθέντες ἀνεχλήθησαν; τί κρεῖστον, 
εἰπέ ot, θεῷ λατρεύειν παντοχράτορι αὺν Υἱῷ µονο- 
γενεῖ xaX Πνεύματι ἁγίῳ, θεῷ ἀχτίστῳ xal ἀθανάτψῳ, 
τῇ ἀρχῇ καὶ πηγῇ τῶν ἀγαθῶν, οὗ τὸ χρἀτὸς ἀνείχα- 
στον (60) xa ἡ δόξα ἀχατάληπτος, ᾧ παρειστήχεισαν 
χίλιαι χιλιάδες καὶ μύριαι μυριάδες ἀγγελιχῶν ταγ- 


56) Respectu ad Exod, x,921 : Γενηθήτω σχότος ἐπὶ γῆς Αἰγύπτου, ψηλαφητὸν σχότος. Cf. p. 227. η. 4. 


$7) Cf. 1. ΙΙ, p. 160. 


(958) A, χαυθεῖσα, omissione &rpius animadversa. Heliodorus /Eth. n, ὃ : σποδιᾶς... ἁπάσης Y 
ἀποσθεσθείσης. Codex Venet. 409, ἑναποσθεσθείσης, nec id male, — Respicitur Genes. xix, 24 : Κύριος 


ἔθρεξεν ἐπὶ 


δοµα καὶ Γομόῤῥα θεῖον χαὶ op παρὰ Κυρίου ἐξ οὐρανοῦ. Conf. Luc. xvn, 29. 


(59) Sodoma scilicet, Gomorrha, Adama, Zeboim, Segor. 
60) Joannes Chrys. Hom. in Psal. vi, pag. 15 Cotelerianz , qua una nunc uti licet : Mh νικήσῃ ἡ ἐμὶ 
f 29v pla τὴν ἀνίχαστόν σου φιλανθρωπίαν΄ Insuperabilem tuam humanitatem, Cotelerius verut. Sed. legen- 


duin ἀνείχαστον, quam conjectura nemo possit assequi. 





1151 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1158 


µάτων xal οὐρανίων (61), καὶ πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ fj À imperium ae robur conjectura percipi, nec gloria 


γῆ τῆς δόξης αὑτοῦ, δι οὗ τὰ πάντα kx τοῦ μὴ ὄντος 
παρήχθη , δι οὗ κρατεῖται τὸ πᾶν καὶ συνέχεται xal 
τῇ προνοίᾳ αὐτοῦ διοικεῖται, τούτῳ βέλτιον λατρεύειν, 
3| δαίµοσι ὀλεθρίοις καὶ ἀφύχοις εἰδώλοις, ὧν ἡ δόξα 
xai ὁ ἔπαινος μοιχεία ἐστὶ καὶ παιδοφθορία καὶ τὰ 
λοιπὰ τῆς ἀνομίας ἔργα, ἃ περὶ τῶν ὑμετέρων &va- 
γέγραπται θεῶν ἐν τοῖς συντάγµασι τῆς δεισιδαιµο- 
γίας ὑμῶν; Οὐκ αἰδεῖσθε , ταλαίπωροι , πυρὸς ἆχοι- 
µήτου βορὰ, ὁμοίωμα γένους Χαλδαϊκοῦ, οὐχ αἰσχύ- 
νεσθα vaxpà ξόανα προσχυνοῦντες, 987 χειρὸς &v- 
θρωπίνης ἔργα; Λίθον γὰρ λαξεύσαντες f] ξύλον τε» 
χτονεύσαντες, Ücbv προσηγορεύσατε’ εἶτα τὸν κάλ- 
λιστον ἐκ βουχολίων ταῦρον λαθόντες, f) ἄλλο τυχὸν 
τῶν εὐπρεπεστάτων ζώων, vexpip σεθάσµατι θύετε 


ἀνόητοι. Τιμιώτερόν ἐστί aou τοῦ σεθάσµατος τὸ B 


βῦμα' τὸ μὲν γὰρ ξόανον ἄνθρωπος ἐποίησε, «b δὲ 
ζῶον ὁ θεὺς ἐδημιούργησε. Καὶ πόσον coU μᾶλλον 
τοῦ λογιχοῦ συνετώτερὀν ἐστι τὸ ἄλογον ζῶον; τὸ 
μὲν γὰρ οἶδε τὸν τρέφοντα σὺ δὲ τὸν θεὸν ἡγνόη- 
σας (62), δι’ οὗ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος παρήχθης, δι’ οὗ ζῆς 
. xai συντετήρησαι , xal χαλεῖς θεὸὺν, ὃν πρὸ μιχροῦ 
ἔθλεπες σιδήρῳ τυπτόµενον xal πυρὶ καιόμενόν τε 
xal χωνευόμενον, xal σφύραις ἐλαυνόμενον (605), 
ὃν (64) ἄργυρον xaX χρυσὸν περιέθηχας xat, χαμόθεν 
ὑψώσας , ἐφ᾽ ὑφηλοῦ µετεώρισας; εἶτα, πεσὼν ἐπὶ 
της γῆς, τοῦ ταπεινοῦ λίθου χεῖσαι ταπεινότερος, 
προσχυνῶν οὐ θεὺν, ἀλλὰ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου τὰ 
νεχρὰ xaX ἄφυχα. Μᾶλλον 988 65 οὐδὲ νεχρὸν ἂν εἴη 
δίκαιον χαλεῖσθαι τὸ εἴδωλον; πῶς γὰρ ἂν νεχρὸν εἴη 


τὸ µηδέποτε ζῆσαν; ἀλλά τι χαινὸν ἔδει ἐφευρεῖν C 


αὐτῷ ὄνομα xaX τῆς τοσαύτης παραφροσύνης im- 
άξιον. Ὁ μὲν γὰρ λίθινος θρύπτεται, ὁ δὲ ὁστράχινος 
χατάγνυται, ὁ χαλχοῦς ἰοῦται, ὁ χρυσοῦς χαὶ ὁ ἀργν- 
ροῦς χωνεύξται. ᾽Αλλά xal πιπράσχονται οἱ θεοί σου, 
οἱ μὲν εὐώνως, οἱ δὲ τιμής ὅτι πλείστης. Οὐχ ἡ θεό- 
της Y&p αὐτοῖς. ἁλλ᾽ fj ὕλη τὴν πολυτέλειαν δίδωσι. 
θ:ὸν δὲ τίς ὀγοράξει; θεὸν cl; πωλεῖ; θεὸς δὲ ἀχί- 
νητος πῶς ὀνομάνεται θεός; ἢἡ οὐχ ὁρᾷς ὅτι ὁ μὲν 
ἑστὼς οὐδέποτε χαθέζεται, ὁ δὲ χαθεζόµενος οὐδέποτε 
ἁνίσταται; 


Αἰσχύνθητι, ἀνόητε, χεῖρα θὲς ἐπὶ στόµατι σῷ, 
µεμωραμένε, τὰ τοιαῦτα ἑἐπαινῶν. Τῆς ἁληθείας 
γὰρ ἀλλοτριωθεὶς , φευδέσι τύποις ἐπλανήθης, ἀγάλ- 
pata πλάττων, χαὶ τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν σου θεοῦ 
περιτιθεὶς ὄνομα. ᾿Ανάνηψον, ἅθλιε, καὶ σύνες ὅτι 


(61) Respectu ad Danielem. Cf. pag. 229, n. 5. 


mente comprehendi potes!, cui angelicorum ac co- 
lestinm ordinum millia millium, et decies mil- 
lia millium) astant, cujus gloria coelum et terra plena 
Sunt, per quem omnia ex nihilo in ortum producta 
sunt, per quem mundus continetur ac conservatur, 
ipsiusque providentia gubernatur, colere ac venerari; 
an vero pest feros daemones atque inanima simulacra, 
quorum laus et gloria adulterium est, ac puerorum 
constupratio , cz:eteraque flagitia quxe de djis vestris 
in superstitionis vestr:ze voluminibus conscripta sunt ? 
Non vos pudet, miseri, atque ignis sempiterni ci- 
bus, Chaldaicique generis similitudinem gerentes ; non 
vos, inquam, mortuas statuas humana manu eztru- 
etas adorare pudet? C:esum enim lapidem aut lignum 
ac fabrili arte politum, deum nuncupatis : 4ο deinde 
eximium taurum, aut aliud fortasse ex pulcherrimis 
cujusque generis animantibus assumentes , mortuo 
numini, qua vaecordia estis, immolatis. Atque victi- 
ma deo tuo prastantior est. Nam illum homo elabo- 
ravit, Deus autem animal procreavit. Àc propterea 
etium brutum anima] te, qui ratione praeditus es, 
prudentia et sagacitate antecellit. Illud emm eum η 
quo alitur novit, tu contra ejus, a quo ex nibilo 
productus es, cujusque beneficio vivis et conservaris, 
ignoratione laboras. Ac deum appellas quem paulo 
ante ferro verberari, atque igne conflari, et malleis 
tundi videbas, quem argento atque auro cinxisti, 
atque a terra in altum sustulisti ; posteaque in terram 
abjectus abjecii fapidis abjectior es adorator, non 
Deum adorans, sed mortua et anima expertia m:- 
nuum tuarum opera. lino vero, ne mortuum quidem 
equum est simulacrum appellare, verum novuai 
quoddam ae tanta amentia dignum nomen exeogitare 
par est. Nam lapideus comminuitur, testaceus €on- 
(ringitur, ligneus corrumpitur, :reus rubigine inflci- 
tur, aureus et argenteus igni conflatur.Quin etiam dii 
tui partim exiguo ac vili, partim summo pretio ven- 
duntur. Neque enim ipsis divinitas, sed materia pre- 
tium dat. Atqui Deum quisnam emere aut vendere 
queat ?* Jam quonam pacto Deus appellatur qui motus 
expers est? An non illud cernis, nec eum quí stat 
unquam sedere nec eum qui sedet, unquam stare? 
Pudeat te, 0 vecors: manum ori appone, o stulte, 
qui res bujusmodi laudas. Etenim a veritate aversus, 
falsis picturis deciperis atque in fraudem induceris, 
statuas videlicet effingens, rebusque manu tua elfe- 
etis Dei nomen attribuens. Resipisce, miser, atque 


(62! Respectu ad Isa. 1, 9 : Ἔγνω βοῦς τὸν χκτησάµενον xai ὄνος τὴν φάτνην τοῦ χυρίου αὐτοῦ" Ἱσραὴλ 


δέ µε οὐχ ἔγνω. 


(63) C, τυπτόµενον xal ao. ἔλαυν. Α, τυπτόμ. χαὶ m. καιόµενον. Sed in A corrector omissa inseruit. Ex 
homoeoteleuto lacuna orta est. Psellus, De demon. p. 77 : Καθάπερ γὰρ ἡμῶν φοθδηθέντες αὖθις ἑἐρύ- 


θηµα... xavà ταῦτα 65... Est qoonüévese mendum t 
a 


quo plenior est sententia : K 


porum pro φοθηθέντων, quod habet codex 1510, in 
.Υ. dj. φοθηθέντων ὤχρος εἷλε παρειὰς xal αἰδεσθέντων αὖθις kp. Bene 


etiam ibi scriptum est κατὰ ταυτά. Et notandum verba ὤχρος sTAe παρειὰς ease ex lliade sumpia. 
(64) Videtur in A corrector ᾧ voluisse rescribere. Est quidem αὐτοὺς περιθήσεµαι pat. 160, nec 
tamen sine varietate. Nam habet À, Πῶς aótol; πᾶλιν τοὺς δερµατίνους χιτῶνας xa τὸ τῆς αἰσχύνης περι: 


θήσοµαι περιθόλαιον. C auteni, Πῶς αὐτοὺς T. 7. 0. ἀμφιάσαιμι χιτ, καὶ τὸ τ. αἱ 


Gy. περιθῄήσαιµι περιθ. 


Alibi περιτιθέναι dativo jungit, verbi causa, p. 288. Nec id ipsuin exeinplum, quo adtuli, rem decerneie 
poterit; quum αὐτοὺς possit ad unum ἀμφιάσαιμι referri, et subaudiri αὐτοῖς ante z:0:0faouat. 


4 


1159 


ADDENDA. 


1160 


illud intellige, te deo abs te facto antiquiorem esse. Α πρεσθύτερος el τοῦ ὑπὸ coU Ὑενομένου θεοῦ. Ταῦτα 


Cujus tandem furoris ista sunt? Hoccine tibi persua- 
sisti, te, cum homo sw, Deum efficere posse? Qui 
tandem istud (ieri queat? Quocirea non hominem ef- 
ficis, veruia. hominis aut cujuspiam animantis for- 
mam, non lingua, non faucibus, non cerebro, non 
ulla aliqua interna. parte przditam ; ac proinde ne 
hominis quidem aut animantis similitudo est, sed 
inutilis omnino res ac vanitatis plena. Quid igitur 
rebus sensus expertibus blandiris? Quid mente ca- 
rentibus et inutilibus assides? Nisi latomi, aut archi- 
tecti, aut malleatoris ars adesset, deum non haberes. 
Nisi custodes praesto essent, deum tuum amisisses. 
Nain quem szxpe stolidorum hominum copiosissima 
urbs tanquam deum, ut ab eo custodiatur, obsecrat , 


πολλῆς ἐστι μανίας. Πέπειχας δὲ σαυτὸν, ἄνθρωπος 
&v, θεὸν δύνασθαι ποιεῖν. Καὶ πῶς ἑνδέχεται τοῦτο 
γενέσθαι; ὥστε οὗ θεὸν ποιεῖς, ἀλλὰ μόρφωμα &v- 
θρώπου f ζώου τινὸς, μὴ ὙΥλῶσσαν ἔχον, (th λά- 
ρυγγα (65), p ἐγχέφαλον, μήτε τῶν ἔντός τι; ὥστε 
οὔτε ἀνθρώπου ἐστὶν ὁμοίωμα, οὔτε ζώου, ἀλλ᾽ ἄχρη- 
στον πάντη xa µαταιότητος πλΏρες. Τί οὖν τὰ ἀναί- 
σθητα χολαχεύεις; τί τοῖς ἀχινήτοις καὶ ἀνωφελέσι 
προσχάθησαι; Él μὴ τέχνη παρῆν τοῦ λιθοξόου 1| 
τοῦ τέχτονος f| τοῦ σφυροχόπου, θεὸν οὐκ ἂν εἶχες. 
El μὴ φύλαχες παρεχάθηντὀ, ἀπώλεσας ἂν τὸν θεόν 
σου. "Q γὰρ πολλάχις πόλις πολυάνθρωπος 999 
ἀφρόνων εὔχεται ὡς θεῷ διαφυλαχθῆναι, τούτῳ ὁλί- 
Υοι παραμένουσι φύλαχες ἵνα uh χλαπῇ. Kal el μὲν 


cum eo ipso pauci custodes, ne surripiatur, rema- B ἀργυροῦς f| χρυσοῦς ἔσται, ἐπιμελῶς φυλάσσεται’ 


nent. Ac si quidem ex argento vel auro constet, dili- 
genter custoditur; si autem ex lapide, aut argilla, 
aut alia quadam viliori materia, seipsum custodit. 
]tà de vestra sententia valentior est is qui ex argilla 
quam quí ex auro conflatus est 

Λη non igitur optimo jure vos stultos et ezcos ac 
stolidos homines irridere, vel potius luctu prosequi 
possumus ? quippe opera vestra furorem potius quam 
pietatem redolent. Nam qui rei militari studet ,.sta- 
tuam ad militaris speciei similirudinem expressain, 
ac certo loco positam, Martem nuncupat. Qui autem 
mulierum atmore ad insaniam usque flagrat, anim: 
sux cupiditatem pictura informans, vitium suum 
deum efüicit, Veneris scilicet nomine eum appellans. 
Alius rursus temulentie sud causa, ο(βοίο simula- 
cro, Bacchuni ipsum nominat. Eodemque modo allo- 
rum vitiorum cupidi, eorum simulacra constituerunt, 
vitiisque suis deorum nomen imponunt. Eaque de 
causa apud eorum aras libidinoss saltationes exi- 
stunt, 3c meretrieii cantus, furiosique impetus. Quis- 
nam autem exsecrandum eorum flagitium deinceps 
 €ommemorare queat? Aut. quis feedissimam ipsorum 
libidinem oratione complectens , os suum conspur- 
care sustineat ? Verum hac omnibus perspicua sunt, 
etiom si ipsi taceamus. Hi tui dii sunt, o statu.s tuis 
stuffidior Theuda. Hos ut adorem, hos ut venerer 
admones, Tuz profecto improbitati acstultz sententiae 
consentaneum est istud consilium ; at similis ipsis tu 
flas, atque omnes qui confidunt ia eis (Ps. cxi). 


Ego autem Deum meum eolam, meque totum ipei 
consecrabo; Deo, inquam, creatori, ac rerum 
omnium gubernatori, per Dominum nostrum Jesum 
Christum, spem nostram , per quem etiam ad lumi- 
num Patrem in Spiritu sancío accessum habuimus, 
per quem ab acerba servitute in ipsius sanguine li- 
berati sumus (EpAes. n). Nisi enim ipse etiam usque 


hrs [perro | imo φάρυγγα. 
66) Psa σσ], 8 
(67) [ Epist. ad Tin. 1, 4. 


ἐὰν δὲ ᾗ λίθινος f| πήλινος, ἣ ἄλλης τινὸς τοιαύτης 
εὐτελεστέρας Uv, ἑαυτὸν φυλάσσει’ ἰσχυρότερος 
γὰρ ἴσως ἐστὶν ὁ πήλινος τοῦ χρυσοῦ καθ) ἡμᾶς. 


Οὐχ εἰχότως ἐστὶν ὑμᾶς τοὺς ἄφρονας , τυφλοὺς 
xai ἀσυνέτους, δικαίως χαταγελᾶσθαι, μᾶλλον δὲ 
πενθεῖσθαι; μανίας γὰρ τὰ ἔργα ὑμῶν, οὐχ εὖσε- 
θείας ἑστίν, 'O μὲν γὰρ πόλεμον ἀσχήσας, στρα- 
τιωτικῆς ἀντίμιμον ἰδέας ξόανον ἱδρύσας, ἐχάλεδεν 
”Αρην ' ὁ δὲ γυναιχομανοῦς ἐπιθυμίας τὴν φψυχὰν 
ἀνατυπωσάμενος , ἐθεοποίησε τὸ πάθος, ᾿Αφϕροδίτην 
προσαγορεύσας. "Αλλος , τῆς ἑαυτοῦ φιλοινίας ἕνε- 


C xsv, ἔπλασεν εἴδωλον, ὅπερ ἐχάλεσε Διόνυσον. 


Ὁμοίως δὲ xai τῶν ἄλλων καχῶν ἐπιθυμηταὶ τῶν 
ἰδίων παθῶν ἔστησαν εἴδωλα. τὰ πάθη γὰρ ab- 
πῶν θεοὺς ὠνόμασαν. Καὶ διὰ τούτο παρὰ τοῖς 
αὐτῶν βωμοῖς ἡδυπαθεῖς cle: ὀρχήσεις, πορνι- 
κῶν ἁσμάτων Ίχοι καὶ µανιώδεις ὁρμαί. Τίς δὲ 
αὐτῶν καθεξης τὴν βδελυρὰν ἐξείποι πρᾶσιν; τίς 
ἀνέξεται, τὰς ἑχείνων αἰσχρολογίας χαταλέγων, «b 
ἑαυτοῦ μολῦναι στόµα; Αλλά πᾶσι δηλαι, xdv ἡμεῖς 
σιωπῶμεν. Ταῦτά σου tà σεδάσµατα, θευδᾶ τῶν 
ξοάνων σου ἀναισθητότερε ! τούτοις µε ἐπιτρέτεις 
προσχυνεῖν, ταῦτα σέδεσθαι | Τῆς σῆς ὄντως χαχουρ- 
γίας xal ἀσυνέτου γνώμης fj βουλή " ἀλλ ὅμοιος 
αὑτῶν Ὑένοιο, σύ τε xal πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ' 


αὐτοῖς (66). 
D 


990 Ἐγὼ δὲ τῷ θεῷ µου λατρεύσω, xai αὐτῷ 
θύσω ὅλον ἑμαυτὸν, τῷ θεῷ τῷ κτίστῃ καὶ προνοητῇ 
τῶν ἁπάντων διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 
τῆς ἑλπίδος ἡμῶν (67) , δι’ οὗ τὴν προσαγωγὲν ἐσ- 
yfjxapsv πρὸς τὸν Πατέρα (68) τῶν φώτων (69) ἐν 
Ἠνεύματι ἁγίῳ, δι οὗ ἐξηγοράσθημεν τῆό πικρᾶς 
δουλείας ἓν τῷ αἵματι αὐτοῦ. El μὴ γὰρ ἑταπείνωσεν 


"Opotot αὐτοῖς γένοιντο οἱ ποιοῦντες αὐτὰ xoi πάντες οἱ πεποιθότες Ex αὐτοῖς. 


A Epist. ad Ephes. iu, 18 : Δι) αὐτοῦ ἔχομεν τὴν προσαγωγην οἱ ἀμφότεροι ἓν EV πνεύματι πρὸς τὸ» 


(69) Conf. p. 17, n. 54. 











-ν . 


1161 


VITA BARLAAM ET JOASAPH, 


1162 


ἑαυτὸν µέχρι xai δούλου μορφῆς (10), οὐκ ἂν ἡμεῖς A ad servi'em formam 1656 abjecisset. (Philip. i1), 


τῆς υἱοθεσίας ἠξιώθημεν (14), Ἑταπεινώθη γοῦν δι 
ἡμᾶς, οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγλύμενος τὴν θεότητα (72), 
ἁλλ᾽ ὃ ἣν διέµεινε, xaX ὃ οὐκ ἣν προσέλαθεν, ὠμί- 
λησε τοῖς ἀνθρώποις, ἀνῆχθεν ἐν τῷ σταυρῷ τῇ 
σαρχὶ αὑτοῦ , ἑτέθη τάφῳ ἐπὶ τρισὶν ἡμέραις , xaz- 
130sv ἐν τῷ (5p, καὶ ἐξήγαγεν οὓς χατεῖχε δεσµίους 
ὁ δεινὸς χοσµοχράτωρ πεπραµένους ὑπὸ τῆς ἅμαρ- 
τίας (70). Τίς οὖν ἐγένετο βλάθη αὐτῷ kx τούτων, 
ὃ τι χλευάξειν δοχεῖς; Οὐχ ὁρᾷς τὸν ἥλιον τοῦτον, 
πόσοις χαταπέµπει τὴν ἀκτῖνα τόποις ἀχρήῆστοις καὶ 
ῥυπαροῖς; πόσα ἐπιδλέπει σώματα νεχρῶν ὁδωδότα ; 
Μή τις αὑτῷ προστρίδεται 991 μῶμος; Οὐ τὰ 
ῥυπαρὰ μὲν χαὶ σεσηπότα ξηραΐνει xaX συσφίγγει, 
τὰ ἐσχοτισμένα δὲ φωτίζει, καὶ αὐτὸς ἀσίνης πάντη 


baudquaquam id consecuti essemus, ut in filios ado- 
ptaremur. Quippe nostra causa se ipse abjecit, nec 
Deitatem rapinam arbitratus est, sed quod erat per: 
mansit, et qued nen erat assumpsit. Consuetudinem 
eum hominibus babuit (Baruch. m), carne sua in 
crucem ascendit, triduo in sepulcro conditus est, ad 
inferos descendit, inde eos quos sub peccato veuditos 
horrendus muadi prineep« vínctos tenebat, eduxit, 
Quidnam igitur hinc detrimenti tulit, quod eo no-. 
mine eum cavill.s insectari videri. ? An non perspicis 
in quot foeda et obscena loca radios suos sol demit- 
tat, quotque fetida eadavera conspiciat? Án binc 
labem aliquam conirabit? An non potius ea qux sor- 


,dida ac putida sunt exsiecat atque constringit , quse 


xaX ἀνεπίδεχτος παντὺς ὐπάρχει ῥύπου; Τί δὲ τὸ B caliginosa sunt illuminat, atque interim ipse prorsus 


mUp; οὗ «bv σίδηρον µέλανα λαθὼν kv ἑαυτῷ xal 
Ψυχρὸν, φλογοειδῆ ὅλον xal πεπυραχτωμένον ἑργά- 
ζεται; µή τι µετέλαθε τῶν ἰδιωμάτων τοῦ σιδ/ρους 
μὴ, τυπτοµένου τοῦ σιδήρου σφύραις xal µαστι- 
ζομένου, πάσχει τι τὸ πῦρ ἣ βλάδην ὅλως ὑφ- 
(ataca: ; 

El οὖν τὰ χτιστὰ ταῦτα xal φθαρτὰ οὐδὲν ἀπὸ 
τῆς χοινωνίας τῶν εὐτελεατέρων πάσχειν (74) πἐ- 
φυχε, τίνι λόγῳ, ἀνόητε σὺ χαὶ λιθοχάρδιε, χλενάσειν 
µε τολμᾷς λέγοντα ὅτι ὁ υἱὸς xal λόγος τοῦ θεοῦ, 
οὐδόλως ἑκσατὰς τῆς πατριχῆς δόξης. ἀλλ' ὁ αὐτὸς 
i θεὸς, ἐπὶ σωτῆρίᾳ τῶν ἀνθρώπων ἀνείληφε σώμα 
ἀνθρώπινον, ἵνα τοὺς ἀνθρώπους χοινωνοὺς ποιῆσηῃ 
τῆς θείας xaY νοερᾶς φύσεως, xol, x τῶν χαταχθονίων 
τοῦ ἆδου ἐξαγαγὼν τὴν ἡμῶν οὐσίαν, τῇ οὐρανίῳ 
τιµήση δόζῃ. (va τὸν ἄρχοντα τοῦ σχότους τοῦ αἰῶνος 
τούτου (75), tfj προσλήψει τῆς σαρχὸς δελεάσας (76), 
χειρώσηται, xal τὸ γένος ἡμῶν τῆς αὐτοῦ τυραννί- 
64; ἑλευθερώσειεν. Ἔνθεν τοι xat ἁπαθῶς Άροσ- 
ὀμιλεῖ τῷ πάθει τοῦ σταυροῦ, τὰς δύο παριστῶν φύ- 
σεις αὑτοῦ * ὡς μὲν γὰρ ἄνθρωπος σταυροῦται, ὡς 
θεὸς 6b σχοτίςει τὸν ἦλιον, χλονεῖ τὴν γην, x&Y πολλὰ 
χεχυιμημµένα ἐγείρει σώματα ἐκ τῶν μνημάτων (TT): 
299 πάλιν ὡς ἄνθρωπος θνῄσχει, ὣς δὲ θεὸς ἐξ» 
ανίσταται σχυλεύσας τὸν ἅδην. Διὸ καὶ χέχραγεν ὁ 
προφήτης (78) * Ὁ ἄδης ἐπικράνθη συναντήσας σοι 
χάτω. Ἐπινράνθη γὰρ χαὶ ἐνεπαίίθη ἄνθρωπον 
δοχῶν λαθεῖν ψιλὸν, τῷ θεῷ δὲ περιτυχὼν, xat χενὺς 


ἐξαίφνης γεγονὼς xa αἰχμάλωτος. Ἐγείρετα: τοι- p 


γαροῦν ὡς θεὸς, xal ἀνέρχεται εἰς οὐρανοὺς, ὅθεν 


incolumis ac labis omnis expers manet? Απ non item 
ignis ferrum, quod sua natura nigrum ac frigidum 
est, assumens, prorsus inflammat atque candefacit, 
nec interim ferri proprietates ulla ex parte recipit ? 
Bon enim eo malleis contuso aliquid perpetitur aut 
detrimenti quidquam accipit. 

Quocirca si hie qu: creata sunt, eamque natu 
ram babent ut aliquando intereant, ex viliorum ac 
deteriorum rerum contagione nullo incommodo affi- 
ciuntur, qua tandem ratione, o stolide ac saxeo eor- 
de przedite, irridere we ideireo audes, quod. Filium 
ac Deum Verbum a paterna glorise uullo modo disces- 
sisse, sed cum Deus esset, human: salutis caura 
corpus humanum assumpsisse dicam, αἱ lonines 
divin: ac spiritualis naturze partieipes efficeret , no- 
Stramque substantiam ex subterraneis inferni parti- 
bus eductam, coeles'i. gloria exornaret, atque item 
ut tenebrarum hujus sseculi principem, susceptae 
carnis tanquam illecebris quibusdam inescatum su- 
peraret, genusque nostrum ex ipsius servitute ac ty- 
rannide liberaret? Unde etiam erucis tormentam sine 
perpessione subiit, duss videlicet suas naturas decla- 
rans. Ut enim homo in crucem agitur, ut Deus autem 
soli tenebras offundit, terram quatit, ac multacorpora 
morte functa e sepulcris excitat (Luc. xxiu). Rursum, 
ut homo moritur; ut autem Deus, spoliato inferno, ad 
vitam redit. Ob idque etiam clamavit propheta - In- 
fernus in amaritudine fuit, occurrens tibi deorsum 
(Jsa. xiv). Siquidem in amoritudine fuit atque illu- 
$us est, cum Audum hominem sese accepisse pa- 


(10) Epist. ad Phil. tt, 7, 8 : Ἑαντὸν ἑκένωσε, μορφὴν δούλου λαθών... καὶ, σχἡµατι εὑρεθεὶς ὡς ἄν- 


πος, ἑταπείνωσεν ἑαυτόν... 


(74) Epist. ad Gal. iv, 4 : Ἑξαπέστειλεν ὁ θεὸς τὸν υἱὸν αὑτοῦ... ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἑξαγοράσῃ, ἵνα τὴν 


υἱοθεσίαν ἀπολάθωμεν. 
(72) Epist. ad Phil, Ἡ, 6 : "Oq ἓν po 


φῆ θεοῦ ὑπάργων, οὐχ ἁρπαγμὸν ἠγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ. 

(10) Epist. ad Rom. vu, 44 : Ἐγὼ δὲ σἀρκινός εἰμι, πεπραμένος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν. 
move et p. 219, 8 — Fuit, puto, plenior Trapezuntii codex, vertentts : 
tertia, ascendit in ccelum, inile venturus judicare vivos 


Quem locum ad- 
c... 8ub peccato, resnrrevit die 
et mortuos. » Et. illa vel e Greco. vel 6 Latino 


textu vertit Billyus, ltegii codices 904. 905, 906, 907, et Coislinianus 508, conseniunt cum. AC. 


(74) C, πανθάνειν. In A πάσχειν e correctione. 
(19) Conf. p. 15, n. 43. 
(76) Libau. t. IV, p. 455 : *ouavtr 


v γὰρ ἔχουσι τέ 
πανᾶν τὰς οὐσίας. Codex 3017, δελεάζουσαι, non beue. 


v αἲ πόρναι * δελεάζουσι τοὺς νέους εἰς αὐτὰς δα- 
ur. pag. 15. 


(7) Mauh. xxvii, 45, seqq. : Σχότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶσαν viv γῆν... xat ἡ rj &asioOn.........- xai τὰ µνη- 
μεῖα ἀνεῴχθησαν, καὶ πολλὰ σώματα τῶν χεχοιµηµένων ἁγίων Ἀγέρθη. : 


(78) Isa. xiv. 9. 
Parnor. Gg. XCVI. 


if 


91 


1163 ADDENDA. 11684 
tàns, in Deum ineidit, πο repente inanis et captivus Α οὐδαμῶς ἐχωρίσθη. Καὶ τὴν φύσιν ἡμῶν τὴν εὐτελῆ, 


exstitit. Resurgit itaque nt Deus ; atque in colum, 
unde nullo modo digressus fuerat, ascendit, ac no- 
stram despicabilem atque omnibus inferiorem natu- 
ram omnibus superiorem reddidit, immortalique glo- 
ria rutilantem in gloria throno collocavit. Quidnam 
gitur hinc Deo Verbo detrimenti conflatum est, 
quod tu eum maledictis atque contumeliis insequi 
non eruabescis ? Utrum, quzso, ex his duobus prz- 
stantius est, nempe bec confiteri, atque hune bonum 
hominumque amantem Deum venerari ( qui justitiam 
mandat, continentiam precipit, puritatem przscri- 
bit, ad misericordiam propensum esse docet, fidem 
przbet, pacem przdicat, "ipsamet veritas et nomina- 
tur et est, ipsamet charitas), bunc,inquam, venerari ; 
an contra improbos et plurimis flagitiis devinctos, 
c tam rebus ipsis quam nominibus (Φάος et obsce- 
nos deos tuos 1 Τα vobis, o saxis duriores, et brutis 
amentiores, atque exitii filii, ac tenebrarum ha:redes. 
Beatus autem ego ac Christiani omnes, qui bonum 
ac benignum Deum habemus. Nam qui ei cultum ad- 
hibent, etiamsi ad breve aliquod tempus in hae vita 


τὴν πάντων ἀσυνετωτέραν, τὴν ἀγνώμηονα xat Ἶτι- 
µωμένην, τῶν πάντων ἀνωτέραν πεποίηχε, xal ἐπὶ 
θρόνου δόξης ἑνίδρυσε , δόξης ἀποστίλθουσαν (19) 
ἀθανάτον. Τίς οὖν αὐτῷ tip θεῷ xa λόγῳ προσεγέ- 
νετο ἐντεῦθεν βλάδη, ὅτι βλασφημεῖν οὐχ ἑἐρυθριᾶς; 
T( 66 ; βέλτιον ταῦτα ὁμολογεῖν , xal τοιοῦτον σέδε- 
σθαι θεὸν, ἀγαθὸν xal φιλάνθρωπον, ὃς ἐντέλλεται 
διχαιοσύνην, ἐγχράτέιαν ἐπιτάσσει, καθαρότητα vo- 
μοθετεῖ, ἐλεεῖν διδάσκει, πίστιν παρέχει, εἰρήνιν 
κηρύσσει, αὐτοαλήθεια ὀνομάζξεται xal ἔστιν, αὗτο 
αγάπη, αὑτοαγαθότης * τοῦτον βέλτιον σέθεσθαι, f 
τοὺς θεούς cou, τοὺς πολυπαθεῖς xal χαχοὺς , τοὺς 
αἰσχροὺς xaX τοῖς πράγµασι xat τοῖς ὀνόμασιν, Οὐαὶ 
ὑμῖν, τῶν λίθων λιθωδέστεροι καὶ τῶν ἁλόγων ἆλο- 


B γώτεροι, τῆς ἁπωλείας υἱοὶ, τοῦ σχότους χληρονύ- 


pot! µαχάριος δὲ ἐγὼ καὶ πάντες οἱ Χριστιανο) , 
θεὸν ἔχοντες ἀγαθὸν xaX φιλάνθρωπον ! OL γὰρ αὐτῷ 
λατρεύοντες, χᾶν ὀλίγον χρόνον ἓν τῷ νῦν βίῳ χαχο- 
παθῄσωσιν, ἀλλὰ τὸν ἀθάνατον τῆς ἀνταποδόσεως 
993 χαρπὺν τρυγῄσονσιν &v τῇ βασιλείᾳ τῆς ἆτε- 
λευτήτου xai θείας µαχαριότητος. 


rebus adversis conflictentur, at immortalem tamen mercedis fructum in sempiternz ac divinze beatitu- 


dinis regno percipient. 

Cap. XXXII. — Dixit autem ad eum Theudas: En il- 
lud perspicuum est, multos et magnos et sapientes vi- 
rosatque interpretes, ac tum virtute tum doctrina ad- 
mirabiles, religionem nostram instituisse, omnesque 
orbis terrz reges ac principeseamutpreeclaram atque 
omni periculo vacuam excepisse ; Galilaeorum contra 
doctrinam rusticos quosdam ac pauperes et abjectos 
viros, eosque perpaucos, nec plures quam duodecim, 
predicasse. Num igitur ignobilium ac rusticorum 
pradicatio multorum ac magnorum virorum, quique 
tanta sapientiz laude floruerunt, legibus atque in- 
stitutis potior habenda est? Quid autem habes unde 
bos vera dicere, illos mentiri demonstres ? 

Rursum igitur regis filius respondit : Asinus es, 
ο Theuda, ut dici solet, lyram audiens, atque in- 
tellectus expers manens ; vel, ut rectius loquar, 
aspis, aures obturans, ne przclare incantantium vo- 
cem-exaudias (Psal. Lvi). Recte igitur de te a pro- 
pheta dictum est : Si mutare queat JEthiops Ρε]- 
lem suam, ac pardus varietates suas, tu quoque 
stulte et 6308, benefacere poteris, cum mala didice- 


ris. Quin te vis veritatis sensu afficit? Nam hoc D 


ipsum quod ais, a multis admirabili sapientia preeditis 
viris nefarios tuos cultus laudari, atque a multis 
regibus confirmari, contraque Evangelicam predi- 
cationem a paucis, iisque obscuris viris przdicari, 
id vero tum religionis nostrae vim, tum improborum 


(79) Videtur esse in A varietas ἁπολάμπουσαν. 


ΚΕΦ. AB'. Ἔφη δὲ πρὸς αὐτὸν 6 θευδᾶς ' Ἰδὸ 
φανερόν ἔστιν, ὅτι τὴν χαθ᾽ ἡμᾶς θρησχείαν πολλοὶ 
xaX μεγάλοι σοφο}, xaX ἐξηγηταλὶ, xat θαυμαστοὶ τον 
ἀρετὴν xal ἐπιστήμην, ἐνομοθέτησαν, xal πάντες οἱ 
βασιλεῖς τῆς γῆς xat δυνάσται ὡς χαλὴν χαὶ μηδὶν 


C σφαλερὸν ἔχουσαν ἐδέξαντο, τὴν δὲ τῶν Γαλιλαίων 


ἄγροικοί τινες, πτωχοί τε καὶ εὐτελεῖς Exfiputav 
ἄνδρες, χαὶ αὐτοὶ εὐαρίθμητοι xat μὴ τῶν δώδεχα 
τὸ μέτρον ὑπερθαίνοντες. Πῶς οὖν τῶν ὀλίγων, ἁσή- 
µων τε χαὶ ἀγροίχων, τὸ κήρυγμα προτιμητέον τῆς 
τῶν πολλῶν xal μεγάλων xal σοφίἰᾳ τοσαύτῃ λαµ- 
ψάντων νομοθεσίας; τίς δὲ fj ἀπόδειξις τούτους ἆλη- 
θεύειν, χἀχείνους φεύδεσθαι; 

Αὖθις οὖν ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς ἀπεχρίνατο" Táya, 
θευδᾶ, ὄνος st, τὸ τοῦ λόγου, λύρας ἀχούων (80) 
καὶ ἀσύνετος µένων, μᾶλλον δὲ ἀσπὶς βύων τὰ ia 
τοῦ μὴ ἀχοῦσαι φωνῆς ἑπᾳδόντων (81). Καλῶς οὖν ὁ 
προφήτης εἶπε περὶ σοῦ * Ei (83) ἀλλάξεται Αἰθίου 
τὸ δέρµα αὐτοῦ καὶ πάρδαλις τὰ ποιχἰλµατα αὗτης, 
χαὶ σὺ δυνῄσῃ εὖ ποιῆσαι μεμαθηχὼς χαχά. Μωρὶ 
xal τυφλὲ , πῶς οὐχ ἄγει σε εἰς αἴσθησιν fj τῆς ἆλη- 
θείας 994 ἰσχύς; Τοῦτο γὰρ αὑτὸ τὸ παρὰ πολλῶν 
μὲν ἐπὶ σοφίᾳ θαυμαζομένων ἐπαινεῖσθαι τὰ µιαρά 
σου σεθάσµατα, παρὰ πολλῶν δὲ βασιλέων χρατύνε- 
σθαι, τὸ δὲ χἠρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου map! ὀλίγων xol 
ἀσήμων ἀνδρῶν κχηρυχθῆναι, δειχνύει τῆς ἡμῶν 
θεοσεθείας τὴν ἰσχὺν xai τῶν ὑμετέρων πονηρὼν 


(80) De hoc proverbio monitum fuit ad Aristzn. 1, ep. 17, p. 473. Libanius t IV, pag. 857 : Ταῦτι 
ἐμοῦ λέγοντος, xai τῶν χειρῶν ἁπτομένου xai µόνον οὐ δαχρύοντος, οὐ μᾶλλον fjxousv ἢ λύρας ἀχούσειεν 
ὄνος. Joannes Hieros. Vita Joannis Damasc. p. 249 : Ὁ µισόχριστος bxsivog. ἄρχων πρὸς τὰ ὑπὸ τοῦ Ἰωά- 


νου λεγόμενα ὄνος ἣν λύρας ἀχούων, τοῦτο δὴ φάναι τὸ τῆς παροιµίας: Lusit non in 


cete circa id prover- 


bium Stratouicus ap. Machonem Athenzi vii, 41, v. 50. Adde Vallin. ad Boet. de Consol. p. 15. 
,.(81) Psal. teu, 4: θυμὸς αὐτοῖς κατὰ τὴν ὁμοίωσιν τοῦ ὄφεως, ὡσεὶ ἀσπίδος χωφῆς xai βυούσης τὰ 


uta. αὐτῆς, Ἶτις οὐχ εἰσακούσεται φωνὴν &xa 
(82) Jerem. xii, 30. quviy bra 


όντων. 











--- 


1165 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1166 


δογμάτων τὸ ἀδθενὲς xal ὀλέθεριον * ὅτι τὰ μὲν ὑμέ- Α vestrorum dogmatum imbecillitatem 46 perniciem 


τερα , xal συνηγόρους ἔχοντα σοφοὺς xat ἀντιλή- 
πτορας ἰσχυροὺς, ὅμως σθέννυται χαὶ ἀσθενεῖ, τὰ δὲ 
τῆς θεοσεθείας, μµηδεμίαν ἀνθρωπίνην χεχτηµένα 
B»fjüstav, λάμπει τηλαυγέστερον ἡλίου xal τοῦ χό- 
σµου χατέσχε τὰ πληρώματα. Εἰ μὲν γὰρ παρὰ 
ῥητόρων τε xa φιλοσόφων ἐξετέθη, βαδιλεῖς δὲ 
καὶ (85) δυνάστας εἴχε συνεργοῦντας, εὗρες ἂν σὺ ὁ 
πονηρὸς εἰπεῖν ἀνθρωπίνης δυνάµεως τὸ πᾶν γεγε- 
νησθαι”’ νυνὶ δὲ, ὁρῶν παρὰ ἁλιέων μὲν εὐτελῶν τὸ 
ἅγιον αυντεθὲν Εὐαγγέλιον, παρὰ πάντων δὲ τυράν- 
νων διωχθὲν, xal μετὰ τοῦτο τὴν οἰχουμένην χατα- 
σχὀν (Εἰς πᾶσαν γὰρ τὴν γῆν 99Η ἐξῆλθεν (84) 6 
φθόγγος αὐτοῦ xal εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰχουμένης τὰ 
ῥήματα αὐτοῦ), τί ἂν εἴποις, ἣ θεἰάν εἶναι xai 
ἅμαχον δύναμιν ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν ἀνθρώπων τὰ ἑαυ- 
τῆς βεδαιοῦσαν ; τίνα δὲ ἀπόδειξιν ζητεῖς , ἀνόητε, 
τοῦ Ψψεύδεσθαι μὲν τοὺς σοὺς, ἀληθεύειν δὲ τοὺς 
Ἁμετέρους, κρείττονα τῶν εἰρημένων ; El μὴ γὰρ 
λῆρος ἣν καὶ ψεῦδος πάντα τὰ cà, οὐκ. ἂν, τοσαύτην 
ἔχοντα παρὰ ἀνθρώπων ἰσχὺν, ἠλαττοῦτο xal ἑξ- 
Ἰσθένει. Εἶδον γὰρ, φησὶ (85), τὸν ἀσεδῆ ὑπερυψούμε- 
voy xal ἑπαιρόμενον ὡς τὰς χέδρους τοῦ Λιδάνου: 
xai παρῇλθον, xal ἰδοὺ οὐκ ἦν, xai ἐζήτησα αὐτὸν, 
καὶ οὐχ εὑρέθη ὁ τόπος αὐτοῦ. 


Περὶ ὑμῶν ταῦτα εἴρηχεν ὁ Προφήτης τῶν ὑπ. 


ασπιστῶν τῆς «ἰδωλομανίας. Μιχρὸν γὰρ ὅσον ὅσον (86) : 


καὶ οὐ put εὑρεθῇ 6 τόπος ὑμῶν, ἀλλ᾽, ὡς ἐκλείπει 
χαπνὸς, ἐχλίπετε, καὶ ὡς τήχεται χηρὸς ἀπὸ προα- 
ώπου πυρός (87). Περὶ δὲ τῆς Εὐαγγελιχῆς θεο- 
Ὑνωσίας εἶπεν ὁ Κύριος (88)* 'O οὐρανὸς χαὶ ἡ γῆ 
παρελεύσονται», οἱ δὲ λόγοι µου οὗ μὴ παρέλθωσι. 
Kal* Zi xav ἀρχὰς, Κύριε, φησὶν αὖθις ὁ Ψαλμ. 
eX (89), τὴν 299 γῆν ἐθεμελίωσας, xal ἔργα τῶν 
χειρῶν σού εἶσιν οἱ obpavol* αὐτοὶ ἀπολοῦνται. σὺ 
δὲ διαµένεις  χαὶ πάντες ὡσεὶ ἱμάτιον παλαιωθή- 
σονται, xat ὡσεὶ περιθόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς xal ἁλ- 
λαγήσοντα:, σὺ δὲ ὁ αὐτὸς eT, xal τὰ ἔτη σου οὐκ kx- 
λείψουσι. Καὶ οἱ μὲν θεῖοι χἠρυχές τῆς τοῦ Χριστοῦ 


demonstrat : quippe cum doctrina vestra , quamvis . 
eruditos patronos ac firmos adjutores habeat, debi- 
litetur tamen et exstinguatur ; nostra autem religio, 
licet omni humano subsidio careat, sole tamen cla» 
rius luceat, orbewque totum occuparit : nam si ab 
oratoribus et philosophis edita fuisset, regesque ac 
principes adjutores babuisset, dicere fortasse, vit 
improbe, potuisses, humanam potentiam id totum 
przstitisse..Nunc vero sanctum Evangelinm a vilibus 
piscatoribus conscriptum, atque ab omnibus tyran- 
nis vexatum, nihilo tamen secius totum orbem obti- 
nere perspiciens ( in omnem enim, inquit ille [ Psal. 
ΗΕ; Rom. s], terram exivit sonus eorum, et in ϐ- 
nes orbis terrz; verba eorum), quid jam aliud dicere 
possis, quam divinam et invictam potentiam esse, 
salutig huinanz causa cultum suum confirmantem ? 
Ecquod autein, 0 vecors, argumentum iis qux jam 
allata sunt prestantius quais, quo {405 mentiri, no« 
stros vera loqui probem * Nam nisi tua. omnia nugae 
ac figmenta essent , profecto cum tantis humanis vi^ 
ribus nitantur, minime imminuerentur ac debili'as 
reutur. Vidi enim, inquit ille, impium superezaltum 
et elevatum sieut cedros Libani : et transivi, et ecce 
non erat ; quzsivi eum, et non est inventus locus 
ejus (Psal. xzxvi). 

De vobis, qui insani idolorum cültus propu- 
gnatores estis, hzc dixit Propheta : Jam jam- 
que enim, et non invenietur ipsius locus; sed 
sicut deficit fumus, deficiet, et quemadmodum 
deficit cera a faeie ignis, sic peribitis (Psal. Lxvi). 
Contra de evangelica Dei cognitione dixit Domi 
nus : Coelum et terra transibunt, verba autem mea 
non transibunt (Luce xxi). Ae rursum Propheta his 
verbis utitur: In principio tu, Domine, terram fun- 
dasti, et opera manum tuarum sunt coeli. Ipsi peri- 
bunt, tu autem permanes, et omnes sicut vestimen- 
tum veterascent. Et sicut opertorium mutabis eos, 
et mutabuntur; tu autem idem ipse es, et anni tui 
non deficient (Psal. ci). Ac divini quidem adventus 


(85) A sine xaf. Voeula: sapius pereunt. Philostratus epist. 42 : Δαναός σοι πατὴρ, eip ἐκείνη καὶ λῆμα 
φονικόν. Codex Vatic. 140, xat χείρ * bene Nicephorus Gregoras in Synes. p. 496 : Ἴχαρος ἄνθρωπος ἦν 
xat αὐτός : Ἰθουλήθη δὲ τὴν ἀστρονομίαν μαθεῖν xal τοὺς τῶν ἁστέρων δρόµους * uh δυνάµενος δὲ ῥᾳδίως 
τὰς τῶν λόγων ἀποδείξεις συνιέναι, ἀπεῖπε μεταξὺ τῆς µαθῄήσεως " ξιὰ τοῦτο ἐμυθεύθη ὅτι προσεχόλλησεν 
ἑαυτῷ Χήρινα πτερὰ, x. τ.λ. Non incommode codex 851, xal διὰ τοῦτο. Cum fuerim ad. Ἱσβγιιμ forte 
perducius, apponam e codice 5041 scholium ad Nicete Choniatsee verba pag. 78, "Hv οὐρανοδρόμος "Ix&- 
pov Σλεεινότερος * Οὗτος ὁ Ἴκαρος ὑπ' ἁλαζονείας ἀχαίρου τετόλµηκεν ἀναπτῆναι πρὸς οὐρανὸν xai θεατῆς 
τῶν ἐχεῖσε γενέσθαι. Τοίνυν, Ex κηροῦ πτερὰ τεχνηέντως ἑαυτῷ ποιησάµενος (καὶ συναρµόσας, ἀεροδατεῖν 
ἐπειρᾶτο, '0θεν xal προέθαινε τὸ πρᾶγμα χατὰ σχοπὺν αὐτῷ, ἕως, θερμοτέρων ἐπισχουσῶν τῶν ἀχτίνων 
ἡλίου πρὸς ὄψος ὀχτετιναγμένου, ὁ μὲν χηρὸς ἑτάχη δεινῶς, αὐτὸς δ ὁπεπτώχει χαμαιῤῥιφῆς πτῶμα τῆς 
ἰδίας ἀπονοίας τε xai ἑλεεινότητος ἄξων. 

(84) Psal. xvin, A. * 

(85) David, Psal, xxxvi, 35. 

(86).C, ódov καὶ ὅσον. Epist. ad Hebr. x, 57 : Ἔτι γὰρ μιχρὸὺν ὅσον 600v. Simplex μικρὸν ὅσον est fre- 
queus. Exemplum prabet Theod. Prodr. Teirast. p. 50, de Mose in cista exposito : Ορᾶς, ἐχεῖνος, t1,v 
ῥίθην; val τὴν θίβην “Ορῶ, τὰ δ' ἔνδον οὐχ ὁρῶ. Κρύπτει βρέφος, "0, ναυαγεῖ μὲν ἄρτι την σωτηρίαν, 
ΝΙιχρὺν δ' ὅσον θάλασσαν ἐν ῥάδδῳ σχίσει. Suvignyus rem hic male gessit. Restituto. ἐχεῖνο e cod. 2831, 
sic uuispungo dialogum : ΟὈρᾷς ixslvo; — Thy θίδην; — Ναὶ τὴν θίδην. — 'Opio: τὰ δ' ἔνδον οὐχ ὁρῷ. 
—D pot... 

(81) Psal. Lxvu, 9 : Ὡς ἐχλείπει χαπνὸς, ἐχλιπέτωσαν' ὡς τήχοται χηρὸς ἀπὺ προσώπου vupbe, οὗ- 
τως ἀπόλοιντο οἱ ἁμαρτωλοὶ ἁπὸ προσώπου τοῦ θεοῦ. 

(88) Apud Luc. xxi, 33. 

(83) Psal. ci, 25... Cf. Epist. ad Hebr. 1, 10... 


1161 ADDENDA. 1168 


Cbristi prz:cones, et sapientes orbis terrarum pisca- A παρουσίας, ol σοφοὶ τῆς οἰχουμένης ἁλιεῖς (90) , οἱ 
tores, qui ez erroris ac fraudis voragine ownes ex- µπάντας ἑλχύσαντες τοῦ βυθοῦ τῆς ἁπάτης, οὓς 6 
iraxerunt. (quos quidem tu, qui peccati vere servus εὐτελῆς σὺ, xat δοῦλος ὄντως τῆς ἁμαρτίας, ἔξευτε- 
es, aspernaris ac nihili peudis), per signa et prodi- λίζεις, ἔλαμφαν σηµείοις xal τέρασι (91) καὶ moixl- 
gia solis instar in mundo fulserunt, czecis lucem do- — Aatg δυνάµεσιν ὡς fjAvoc (92) ἓν τῷ χόσµῳ, τυφλοῖς 
nantes, surdis audituro, claudis gressum , mortuis τὸ φῶς δωρούµενοι, χωφοῖς τὸ ἀχούειν, χωλοῖς τὸ 
Jenique vitam impertientes. Nam vel eorum danta- Ἠπεριπατεῖν, νεχροῖς τὸ ζῆν χαριζόμενοι. Al σχιαὶ 
xat umbrz: omnes hominum morbos profligabant γὰρ αὑτῶν µόναι (95) πάντα τὰ πάθη τῶν ἀνθρώπων 
(Act. v). Daemones quos vos ut deos metuitis, won ἐθεράπευον. Δαίμονας, οὓς ὑμεῖς φοθεῖσθε ὡς θες, 
modo ab humanis corporibus depellebant, sed etiam οὐ µόνον τῶν ἀνθρωπίνων ἀπήλαννον σωμάτων, ἁλιὰ 
erucis signo ex ipso terrarum orbe fugabant : cujus — xal αὐτῆς ἑδίωχον τῆς οἰχουμένης, τῷ τοῦ σταυροῦ 
epe atque adjumento omnem quidem magiam dele- σηµείῳ (94), δι οὗ πᾶσαν μὲν ἡφάνισαν µαχείαν, 
verunt, veneficiaque omnia irrita reddiderunt. Atque µπᾶσαν δὲ φαρμαχείαν ἀνενέργητον ἔδειξαν. Καὶ 
illi quidem humana in(rmitate per Christi virtutem ῥἐχεῖνοι μὲν, οὕτως τὴν ἀνθρωπίνην ἰασάμενοι ἁσθέ. 
ad hunc modum sanati, rebusque omnibus conditis νειαν τῇ τοῦ Χριστοῦ δυνάμει xal τὴν xcíaw πᾶσαν 
renovatis, tanquam veritais precones ab omnibus B καινουργήσαντες, ὡς τῆς ἀληθείας xfjpuxsq θαυμά- 
iis qui sapientia preediti sunt laudantur, admirationi- ζονται παρὰ πάντων εἰχότως τῶν εὖ φρονούντων. Τί 
que habentur. Quid autem παῦθς, φαοά de sapientibus δὲ ὁ αὐτὸς 4997 [ἔχεις εἰπεῖν περὶ τῶν σοφῶν sov 
atqueoratoribus tuis, quorum Deus sapientiamstultam καὶ (95) ῥητόρων, ὧν ἐμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν ov 
fecit, deillis. inquam, diaboli patronis in medium affe-— φίαν (96), τῶν συνηγόρων τοῦ διαθδόλου ; Τί µνήµης 
ras? Quid memoria dignum mundo reliquerint,expone. — &zoy κατέλιπον τῷ βίῳ (97); εἰπέ. Τί δ' ἂν ess 
Quid de ipsis quod pr.edices, habes, nisi demen- περὶ αὐτῶν, ἡ ἁλογίαν xal αἰσχρότητα , καὶ τέχντν 
tiam ac turpitudinem , inanemque artem, verbo- µαταίαν, τῇ καλλιεπείᾳ τῶν λόγων τὸν βόρδορω 


genten : | 


λλλὰ xal αὐτῶν τῶν ποιητῶν ὅσοι μιχρόν τι ὃς- 


Quin etiam ex poetis tuis, quicunque ab ingenti 
δύνηνται τῆς πολλῆς ἀνανεῦσαι µανίας, εἶπον 5) 


forore atque insania vel tantulum emergere potuc- 
^ runt, id quod verius erat dixerunt, nempe eos qui ἀληθέστερον, ὅτι οἱ λεγόμενοι θεοὶ ἄνθρωποι σαν, 
dii appellantur homines exstitisse , ac propterea — xat, διὰ τὸ τινὰς μὲν αὑτῶν ἄρξαι χωρῶν (98) τε 
quod quidam eorum urbibus ac regionibus impera- xa πόλεων, τινὰς δὲ ἄλλο τι οὐδαμινὸν χατὰ viv 


runt, quidam autem aliud qniddam nullius pene mo- 
menti, dumi viverent, effecerunt, homines errora 
lapsos, deorum nomine eos appellasse. Principio 
enim Seruch ille statuas invenisse litterarum 
monumentis proditus est. Siquidem eos qui antiqui- 


βίον ποιῆσαι, πλανηθέντας τοὺς ἀνθρώπους θεοὺς 
αὐτοὺς χαλέσαι. Καταρχὰς μὲν γὰρ ὁ Σεροὺχ ἐχεῖ- 
vog (99) ἱστόρηται (1) 3498 τὰ τῶν ἀγαλμάτων 
ἐξευρεῖν. Τοὺς γὰρ kv τοῖς πάλαι χρόνοις f] ἀνδρείας 
ἡ φιλίας, f, τινος ἑτέρας ἀνδραγχαθίας, ἔργον μνήμης 


(90) Conf. t. 1I, p, 415, n. 2. - 2. 

(91) Act. Apost. v, 12: Διὰ δὲ τῶν χειρῶν τῶν Αποστόλων ἑγίνετο σημεῖα xa τέρατα ἓν τῷ λαῷ 
πολλά. Cf. p. 67, n. 84. Isa. viu, 18: "Ἔσται τέρατα xa σημεῖα ἐν τῷ ofxo. Ἰσραὴλ παρὰ Κυρίου. 

(92) Matth. xii, 43 : Τότε δὲ δίχαιοι ἐνλάμψουσιν ώς ἡλιος, Quo respexit Nilus epist. 90, cum orationem 
posse declaret pios homines φωτίζειν xal ἡλιοειδεῖς ἀποδείξαι. . . 

(95) Act. Apost. v, 15: Ὥστε κατὰ τὰς πλατείας ἐχφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς, xal τιθέναι ἐπὶ χλινῶν xal 
χραβθάτων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου xàv dj axià ἐπισχιάσῃ τινὶ αὐτῶν. 

94) Conf. pag. 284, n. 48, de vi signi crucis. 

95) A sine xat, Synesius Calv. p. 63 : ἑδήλωσε δὲ f) Παρύσατις. Codex 851, ἐδ. δὲ xax ἡ II. Οι copula 
non valde locum ornabit. 

96) Conf. p. 254, n. 354. ν . . 

97) T βίῳ, mundo, hominum generi. llunc seusum Reitz. ad Luc. lcarom. 52, illustravit, ac. naper 
plena manu vir doct., et philologize inter ltalos rarum ac splendidum lumen, Leopardus not. ad Euseb. 

(98) Videtur esse in A χώρῶν, quasi significare voluisset librarius posse legi χώρων vel χωρῶν. lloc ilio 
melius, saltem magis in usu esse, ostendi t. 1, pag. 256. C xpi hic exhibet, sed χώρων p. 27, 1, ubi A 
τῶν πόλεων xal τῶν χωρῶν. Niceph. Gregoras, Ilist. 11, 5, 9 : Κλήρους ἑαυτοῖς διανείµαντες χωρῶν xat 
πόλεων. 1v, 7, 1 : Κατέχοντας τῶν ἐχεῖσε χωρῶν xal πόλεων τὰς βελτίους. Cf. supra 1. Il, pag. 444, 6. Ei 
διο ubivis. Variato genere, Nicephorus v. 5. 2 : Κατὰ τῶν ὁμορούντων Ῥωμαικῶν χωρίων xai πολιχνίων. 

! Qui et χώρων habet 15, 4, 2: Κατὰ τῶν ὁμορούντων αὐτῷ χώρων χαὶ πόλεων. Unde lirmabitur locus 

Leonis Diaconi quem attigi t. |, p. 256. Cxeterum iden: Leo, x, 7, p. 105, 5, usum secutus, dixit: Χώρας 
πυρπολῶν xal πόλεις χαταστρεφόµενος. 

(99) Notus Seruch, vel Sarug, ex Genesi xi, 20, sqq. Eustathius in Hexaem. pag. 56.: Ἐν δὲ τοῖς χρό- 
νοις ΣερΟὺχ οἱ υἱοὶ Nos εἰδωλολατρεῖν ἤρξαντο. Ibi Allatius. 

(4) C, ἱστορεῖται ' quod tempus habet. schol. Theocriti vir, 5. Cf. t. 1, p. 422, n. 5. Tempora confwiit 
vocalium ει et η confusio. Libanius, epist. 360 : εἴτε μὴ βοηθῆς οἷς ἀξιοῦμεν. Male Wotfius in nota reli- 
quit meliorem codicum scripturam βοηθεῖς. ldeu epist. 411: Λογιζόμενος ὡς ἐθελήσας ἀρχέσῃς xal 
μόνος. Et hic e. nota restituenda. lectio ἀρχέσεις, quam et reperi in cod, 9U59. Basilius Macedo Pra. 
c. 21 : "Ansp ἂν ἑτέροις πράττουσιν ἐπιτιμήσεις, ταῦτα πράττειν αὐτὸς μὴ ἐπιχειρήσεις. Cod. 2991 A, 
recte, ἐπιτιμήσῃς, ἐπιχειρήσης. 


* 


11C9 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1170 


ἄξιον ἐπιδειξαμένους ἀνδριάσι λέγεται xat στήλαις À tus vel strenui animi, vel amicitiz, vel cujuspíam al- 


τιµῆσα:. Οἱ δὲ μετὰ ταῦτα την τῶν προγόνων ày- 
νοῄσαντες γνώμην, xat ὅτι, µνήµης ἕνεχα µόνον, 
τοῖς ἐπαινετόν τι ποιῄσασιν ἀνδριάντας καὶ στήλας 
ἀνέστησαν, χατὰ μιχρὸν πλανώμενοι τῇ τοῦ &pys- 
χάχου δαίµονος ἑνεργείᾳ, ὡς ἁἀθανάτοις θεοῖς τοῖς 
ὁμοιοπκαθέσι καὶ φθαρτοῖς ἀνθρώποις προσετέθησαν, 
xaX θυσίας αὑτοῖς χαὶ σπονδὰς ἑπενοῄσαντο, τῶν 
δαιμόνων δηλονότι τοῖς ξοάνοις ἑνοιχησάντων, xal 
πρὸς ἑαυτοὺς τὴν τιμὴν xal τὰς θυσίας µεθελχυ- 
σάντων. Ἐκεῖνοι τοίνυν τοὺς μὴ δοχιµάζοντας τὸν 
θεὺν ἔχειν By ἐπιγνώσει πείθουσι θεοὺς αὐτοὺς ἡγεῖ- 
σθαι, δυοῖν χάριν * ἵν αὐτοὶ μὲν τῇ προσηχορίᾳ δο- 
ξάζοιντο ταύτῃ (ἤδονται γὰρ, ἅτε πλήρεις ἁλαζονείας 
ὄντες, ὡς θεοὶ τιμᾶσθαι ) , αὐτοὺς δὲ οὓς ἡπατήχα- 
σιν εἰς τὸ ἠτοιμασμένον αὐτοῖς ἄσθεστον ἑλχύσωσι 
πὂρ (2). Όθεν πᾶσαν αὐτοὺς ἑδίδαξαν παρανοµίαν 
xal αἰσχρότητα , ὡς ἅπαξ ὑποταχέντας τῇ ἐχείνων 
ἁπάτῃ. Ἐπὶ τοῦτον οὖν τὸν κολοφῶνα τῶν χακῶν 
ἑλθόντες οἱ ἄνθρωποι , ἑσχοτισμένοι ὄντες, ἕχαστος 
τοῦ ἰδίου πάθους χαὶ τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας ἕστησε 
στήλην , xa θεὺν Φ99 ὠνόμασε, βδελυχτοὶ τῆς 
πλάνης, βδελυχτότεροι τῆς ἀτοπίας τῶν προσχυνου- 
µένων γενόµενοι. Ἔως ἆλθὼν ὁ Κύριος διὰ σπλάγχνα 
ἑλέους (3) αὗτου ἑλυτρώσατο ἡμᾶς τοὺς πιστεύοντας 
αὐτῷ τῆς πονηρᾶς ταύτης καὶ ὀλεθρίου πλάνης, xal 
δίδαξε τὴν ἀληθή θεογνωσίαν. θὖκ ἔστι γὰρ σωτη- 
ρία, εἰ μὴ ἐν αὑτῷ (4) , καὶ οὐχ ἔστιν ἄλλος θεὸς 
οὔτε Ev oüpavip, οὔτε ἐπὶ γῆς, εἰ μὴ αὐτὸς μόνος 
ὁ τοῦ παντὸς ποιητῆς, ὁ πάντα φέρων τῷ ῥήματι 
τῆς δυνάµεως αὑτοῦ (B). Τῷ λόγῳ γάρ, φησὶ (6), 
Κυρίου οἰοῦρανοὶ ἑστερεώθησαν, xal τῷ πνεύµατι 
κοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῶν xa, 
πάντα (Ἴ).δι αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο 
οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν. | 


terius virtutis opus memoria diguum edidissent, sta- 
tuis ornasse dieitur. Posteri autem, majorum men- 
tem ignorantes , nempe quod memorirs duntaxat 
causa iis qui laude dignum aliquid effecissent ϱἰ- 
ttas et columnas erexissent, d:monis vitii auctoris 
opera paulatim aberrantes, homines iisdem passio- 
nibus obnoxios ac corroptioni subjectos, tanquam 
immortales deos adoraront, sacrificiaque ipsis ac 
libamina excogitarunt : daemonibus videlicet iu 
statuis habitantibus, atque hujusmodi honorem et 
sacrificia ad sese pertrahentibus. llli itaque eos qui 
Deum in notitia babere minime probant (Rom. 1), 
duplici de causa ut se deos esse existimeut ad- 
dueunt : altera, ut ipsi boc nomine celebrentur, 


DB gaudent enim ipsi, utpote fastu atque arrogantia ple- 


ni, cum ipsis tanquam diis honor tribuitur; altera, 
ut eos quos in [íraudem  induxerint ad przpa- 
ratum sibi sempiternum ignem trahant, Eoque no- 
miae omni flagitii ac turpitodinis genere ipsos eru- 
dierunt, adeo ut eorum fraudi atqui imposturz semel 
addieti homines, mentis tenebris circumfusi, atque 
ad malorum colophonem venientes, sui quisque vitii 
ace su: cupiditatis statuam fixerint, deumque nomi- 
narint. Qua quidem in re, cum erroris sui nomine 
exsecrandi sint, tum veroob earuui rerum quas ado- 
rant absu:ditatem miajori exseeratione dignos se 
prebuerunt. ld autem tandiu locum babuit, quoad 
Dominus per viscera misericordiz sux nos qui ipsius 
fide praediti sumus, ex improbo ac pestifero hujus- 
modi errore liberavit, veraque Dei cognitione imbuit. 
Neque enim in alio uHo salus est, nec preter Ipsum 
solum qui mundum effecit, ae virtutis suz verba 
omnia portat (flebr. 1), alius deus aut in ccelo aut in 
terra. est. Verbo enim Domini, inquit ille, coeli 


firmati sunt, et spiritu oris ejus omnis virtus eorum (Psal. xxxn) ; atque omnia per ipsum facta sunt, 
et sine ipso factum est nihil quod factum est (Joan. |. 


0 δὲ θευδᾶς, τούτων ἀχούσας τῶν ῥημάτων, xal 
ὅτι πλήρης ὁ λόγος θεοδιδάκτου σοφἰας ἐτύγχανεν, 
οἷα βροντῆς "yo χαταπλαχεὶς, ἀφωνίᾳ συνείχετο. 
Ὀφὲ δὲ χαὶ μόλις εἰς αἴσθησιν ἐλθὼν τῆς ἑαυτοῦ 
ἁθλιότητος (Ίψφατο γὰρ τῶν ἑσχοτισμένων ὀφθαλμῶν 
τῆς χαρδίας αὐτοῦ ὁ σωτῄήριος λόγος, χαὶ πολὺς τῶν 
προτέρων αὐτοῦ εἰσῇει µετάμελος), xal τῆς τῶν 


Theudas autem cum hzc verba audivisset, atque 
hujusmodi sermonem divinitus infusa sapientia ple- 
pum esse cerneret, tanquam tonitrui sono perculsus, 
silentio tenebatur. Tandem autem aliquando mise- 
riam suam agnoscens (obtenebratos enim eordis 
ipsius oculos salutaris doctrina tetigerat) ingenti ar.- 
teactze vitz: poonitudine alfectas est; atque. condein- 


εἰδώλων πλάνης καταγνοὺς, τῷ φέγγει τῆς εὐσεδείας D nato idolorum errore, ad pietatis lucem accurrit, ac 


προσέδραµε. Καὶ τὸ àm' kxsivou οὕτω τῆς µοχθη- 
pi; ἀγωγῆς ἀπέστη xal τοσοῦτον ἑαυτὸν τοῖς ἁτί- 
pow ἐξεπολέμωσε πάθεσι xal µαχείαις, ὅσην ἄρα 
πρὸ τούτου τὴν πρὸς αὐτὰ φιλίαν ἑσπείσατο. Τότε 
μὲν γὰρ kv µέσῳ τοῦ συνεδρίου ἑστὼς, τοῦ βασιλέως 
πραχαθεζοµένου, µεγάλῃ τῇ φωνῇ ἐδόησεν ' 300 
Αληθῶς, ὦ βασιλεῦ, πνεῦμα Θεοῦ οἰχεῖ ἐν τῷ (8) 


deinceps a scelerata οἱ exsecranda vit:e ratione usque 
adeo sese removit, tantumque cum turpibus animi 
affectionibus magicisque artibus bellum gessit, quan- 
tum ante amoris fcedus cum ipsis ferierat. Nam tum 
in medio concilio staus, presidente rege, magna voce 
exclamavit : Vere, o rex, spiritus Dei in filio tuo ha- 
bitat, vere fracti ac superati sumus, nec defensionem 


(2) Math. xxv, 41: Πορεύεσθε àm' ἐμοῦ οἱ κατηραµένοι elg τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, τὸ ἠτοιμασμένον τῷ 
Δ:αθόλῳ xay τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ. Conf. pag. 660, n. 78. 


(9), Luc. 1, 78. 


(4) Act. Apost. 1v, 19 : Kat οὐχ ἔστιν ἓν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία. 


(5) Epist. ad Hebr. 1, 5. 
(6) Psal. xxx, 6. 
(d) Joan. 1, 5. 


(8) Est varietas ἐνοιχεῖ τῷ. Habet πνεῦμα οἰκεῖ ἐν Paul. ad Rom. vir, 9, 11; et πνεύματος ἑνοικοῦν-- 


κος ἐν H ad Τμ. 1, 14, 


Hii 


ADDENDA. 


11:2 


ullam babemus, nec ad ea qua ab ipso commemo- A υἱῷ σου * ἀληθῶς ἠττήμεθα, xaX οὐδεμίαν ἔτι ἆπο- 


rata sunt, vel oculos ipsos obvertere possumus. Ma- 
gnus igilur revera Christianorum Deus est, magna 
ipsius fides, magua mysteria, 


Conversus itaque ad regis filium, ait : Dic, quao, 
υ claro ac illustri animo przdite, Deusne me'exce- 
puurus est, si ab improbis actionibus abscedens , ad 
eum me convertero? Sane, iuquit veritatis proco, 
sanc, inquam, teexcipiet, omnesque item qui ad ipsum 
sese converterint. Nec vero vulgari modo excipiet ; 
verum ut (iio e longinqua regione redeunti (Luce 
xv), hoc est, a scelerata vitz ratione ad meliorem 
(frugem sese convertenti, obviam prodibit, eumque 
amplectetur et exosculabitur; ac peccati feeditate 


detracta, statim ipsi vestimentum salutaris imponet , P 


eharissimaque gloria stola eum induens, mysticum 
supernis virtutibus epulum peraget, ob receptam vi- 
delicet ovem perditam festum diem celebrans (1bid.). 
lpsemet enim Dominus ingens in ccelo gaudium esse 
dixit süper uno peccatore poenitentiam agente. Ac 
*rursum : Non veni vocare justos, sed peccatores ad 
peniteniam (Luce v). Et per propbetam : Vivo 
ego, dicit Dominus ; nolo mortem peccatoris, sed 
roagis ut convertatur a via sua et vivat. Convertimi- 
Di a via vestra mala; et quare moriemini domus 
Israel ? iniquitas iniqui non nocebit ei in quacunque 
die conversus fuerit ab iniquitate sua, et fecerit 
justitiam , et in mandato vita ambulaverit, vita 
vivet, et non morietur. Omnia peccata qux» admisit, 
non memorabuntur, quia judicium et justitiam fecit, 
in ipsis vivet (Ezech. xxxm). Ac rursum per alterum 
prophetam exclamat : Lavamini, mundi estote, au- 
ferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis, 
quiescite agere perverse, discite benefacere. Si fue- 
rint peccata vestra sicut coccinum, tanquam nix de- 
albabuntur; et si fuerint rubra velut vermiculus , 
sicut lana alba erunt (Isaie 1). Cum igitur hse. polli- 
eitationes iis qui ad meliorem frugem sese receperint, 
4 Deo proposit:e sint; ne cuncteris, o homo, nec.mo- 
ram ullam adhibeas ; verum ad Christum benignum 
Deum nostrum accede, et illuminare, et facies tua 
non confundetur (Psal. xxxi). Nam simul atque in 
divini baptismatis piscinam immersus fueris, tota 


λογίαν ἔχομεν, οὔτε ἀντοφθαλμῆσαι πρὸς τὰ παρ) 
αὐτοῦ λεγόμενα ἰσχύομεν. Μέγας οὖν τῷ ὄντιι ὁ τῶν 
Χριστιανῶν θεὸς, µεγάλη f) πίστις αὐτῶν, μεγάλε 
τὰ μυστήρια. 

Ἐπιστραφεὶς δὲ πρὸς τὸν υἱὸν ἔφη τοῦ βασιλέως 
Λέγε pot τοίνυν, ὦ πεφωτισµένε τὴν φυχἠν * δἐχεταί 
µε ὁ Χριστὸς, εἰ, ἓχ τῶν πονηρῶν µου πράξεων 
ἀποστὰς, ἐπιστρέφω πρὸς αὐτόν ; Nai, φησὶν ὁ τῆς 
ἀληθείας χἠρυξ, val, δέχεται xal σὲ xal πάντας 
τοὺς εἰς αὐτὸν ἐπιστρέφοντας. Δέχεται δὲ οὐχ ἁπλῶς, 
ἀλλ, ὡς υἱῷ ἀπὺ μαχρᾶς ἐπιδημήσανιι χώρας, 
προσυπαντᾶᾷ τῷ Ex τῆς ὁδοῦ τῶν ἀνομιῶν ἐπιστρέ- 
φόντι * xal τοῦτον περιλαδὼν χατασπάζεται, xat, τὸ 
τῆς ἁμαρτίας αἶἴσχος περιελὼν, αὐτίχα ἱμάτιο τε- 
ριτίθησι σωτηρίου, xat, στολὴν λαμπροτάτης περι- 
θαλὼν δόξης (9), μυστικὴν ταῖς ἄνω δυνάµεσιν ἐπι 
πελεῖ εὐφροσύνην, τὴν ἐπιστροφὴν ἑορτάζων τοῦ 
ἁπολωλότος προδάτου (10). Αὐτὸς γὰρ ἔφη ὁ Κύριος 
χαρὰν γίνεσθαι ἓν οὑρανῷ με γίστην ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτω- 
Ap μετανοοῦντι (11). Καὶ πάλιν, 00x Ύλθον, qot (12), 
χαλέσαι διχαίους , ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς µετάνοιαν. 
Φησὶ δὲ xoi διὰ τοῦ προφήτου (15) Ζῶ ἐγὼ, 
λέγει Κύριος: οὗ βούλομαι SQ τὸν θάνανν 
τοῦ ἁμαρτωλοῦ xal ἀσεδοῦς, ὡς τὸ ἐπιστρέγαι 
ἀπὸ τῆς ὁδοῦ αὑτοῦ χαὶ ζὴν αὐτόν ἀποστροφῇ 
ἀποστρέφατε ἀπὸ τῆς ὁδοῦ ὑμῶν τῆς πονηρᾶς * xi 
ἱνατί ἀποθνήσχετε, οἶχος Ἱσραήλ; ἀνομία (14) γὰρ 
ἀνόμου ob ph κακώσῃ αὐτόν ' kv f, ἂν ἡμέρᾳ ἀπν- 
στρέψῃ ἀπὸ τῆς ἀνομίας αὐτοῦ xal ποιήσῃ διχαιο- 
αύνην , xal kv προστάγµατι ζωῆς διαπορεύσηται, 
ζωῇ ζήσεται καὶ ob μὴ ἀποθάνῃ * πᾶσαι αἱ ἁμαρτίαι 
αὐτοῦ ἃς ἤμαρτεν οὗ μὴ μνησθῶσιν ὅτι xplpa δι 
καιοσύνης ἐποίησεν, àv αὐτῇ ζήσεται. Καὶ αὖθις, 
Λλούσασθε, δι ἑτέρου Bod προφήτου (15), χαθαρὰ 
γένεσθε, ἀφέλετε τὰς πονηρίας ἀπὸ τῶν φυχῶν 
ὑμῶν ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν µου παύσασθε ἀπὸ 
φῶν πανηριῶν ἁμῶν * μάθετε καλὸν ποιεῖν *. xal δεῦτε 
καὶ διαλεχθῶμεν. xal ἐὰν ὧσιν αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν 
ὡς φοινιχοῦν, ὡς χιόνα λευκανῶ, ἐὰν δὲ ὧσιν ὡς 
πόχχινον, ὡσεὶ ἔριον λευχανῶ. Τοιούτων οὖν προχει- 
µένων ἐπαγγελιῶν παρὰ τοῦ θεοῦ τοῖς ἐπιστρέφουσι 
μὴ μέλλε, ὦ ἄνθρωπε, μηδὲ ἀναθάλλου" ἀλλὰ πρὀσ- 
ελθε πρὸς Χριστὸν, τὸν φιλάνθρωπον «bv. ἡμῶν, 


veterig hominis spurcities, atque universa scelerum p) xai φωτίσθητι, xal τὸ πρόσωπόν aou οὗ μὴ χαται- 


sarcina in aqua sepelietur, atque in nihilum dilabe- 
tur; tuque novus illinc ac recens, atque ab omni 
jabe purus cogpscendes, nullam peccati labem aut 
rugam tecum ferens. Ac deinceps in te situm erit ut 
purgationem per viscera misericordiz« Dei nostri hine 


σχυνθῆ (16). "Apa γὰρ τῷ xavalüval σε zjj xokop- 
θήθρᾳ τοῦ θείου βαπτίσματος, ὅλον τὸ alsyoc τοῦ 
παλαιοῦ ἀνθρώπου xai ὅλος ὁ φόρτος τῶν πολλῶν 
ἁμαρτημάτων ἐνθάπτεται τῷ ὕδατι (17) καὶ εἰς τὸ 
μὴ ὃν χωρεῖ, νέας δὲ σὺ ἐχεῖθεν 302 χαὶ avt 


(9) Respectu ad verba Luc: in parabola (iHi prodigi, cap. 15, 


"n Respectu ad Luc. xv, 4, sqq. Conf. p. 96, 
14) Apud Luc. xv, 7. 
. (42) Apud. Luc. v, 33. 


(15) Ezech. xxxin, 14. Conf. xvin, 3$, 25, 50, 54. 


(14) Ezech. xxxin, 12, 15. 
(15) Isa. 1, 10. 


(16) Psal. xxxut, 5 : Προσέλθατο πρὸς αὐτὸν καὶ φωτίσθητε, καὶ τὰ πρόσωπα ὑμῶν οὗ μὴ χαταισ͵ vy- 
05. Verho pusleta: baptismus innuitur : cf, p. 85, n. 2. 


"(7) €on 


p..89, n. 15. 





1119 


VITA BARLAAM ET JOASAPII. 


114 


ῥύπου χαθαρὸς ἀνέρχῃη, µιδένα σπἰλον $ ῥυτίδα A contractam tuearíe atgue conserves, 
ἁμαρτίας ἐπιφερόμενος, xai λοιπὸν ἐπὶ σοἱ ἐστι τὸ διαφυλάξαι ἑαυτῷ τὴν ἐκείθέν σοι προσχινοµένην 


χάθαρσιν διὰ σπλάγχνα ἑλέους θεοῦ ἡμῶν (18). 

Ὁ μὲν οὖν θευδᾶς , τούτοις χατηχηθεὶς τοῖς ῥή- 
µασιν, ἔξεισιν εὐθέως, χα) τὸ πονηρὸν ἐχεῖνο χατα- 
λαδὼν ἄντρον, καὶ τὰς ἑαυτοῦ λαδὼν μαγιχὰς βἰ- 
6λους, ὡς xaxlac πάσης ἁπαρχὰς, ὡς ὁργίων δαιµονι- 
χῶν θησαυροὺς, πυρὶ χατέχαυσεν. Αὐτὸς δὲ τὸ σπἠ- 
λαιον καταλαμθάνει τοῦ ἱεροῦ ἀνδρὺς ἐχείνου , πρὸς 
ὃν xaX ὁ Ναχὼρ ἀπεληλύθει (19), καὶ τὰ κατ αὐτὸν 
διηγεῖται πάντα, χόνιν μὲν ἐπὶ χεφαλής χαταχεάµε- 
νος, βαρεῖς τε ἀναφέρων στεναγμοὺς καὶ λούων τοῖς 
δάκρυσιν ἑαυτὸν, καθεξής δὲ τῷ γέροντι τὰς μυσαρὰς 
αὑτοῦ διηγούµενος πράξεις. Ἐχεϊῖνος δὲ, περὶ τὸ 


Theudas igitur bis verbis institutus, οί ox 
aula excedit, atque ad- sceleratam speluncam suam 
profectus, magicos libros suos tanquam sceleris om- 
nis primitias , ac diabolicorum arcanorum thesauros, 
exussit, Ipse autem ad sacrosancti illius viri, ad 
quem etiam Nachor perrexerat, antrum sese confert, 
rerumque suarum omnium statum ipsi exponit, ca- 
piti suo terram aspergens, gravesque gemitus edens, 
ac seipsum lacrymis perfundens, nefariaque sua fla- 
gitia seni ordine commemorans. llle autem, ut qui 
salutis anim:e afferend» , atque ex versipellis draco- 


σῶσαι ψυχὴν xal τῆς τοῦ δολίου δράχοντος ἑξαρπά- p nis faucibus eripiendz peritissimus esset, salutaribus 


σαι φάρυγγος εὑὐτεχνότατος (v, χατεπῴδει αὐτὸν 
ῥῆμασι σωτηρίοις, ἐγγνᾶται τὴν ἄφεσιν, ἴλεων 
ὑπισχνεῖται τὸν διχαστήν. Εἶτα κατηχήσας xal νη- 
στεύειν ἐπὶ πολλὰς ἐντειλάμενος ἡμέρας , τῷ θείῳ 
χαθαίρει βαπτίσµατι. Καὶ ἣν ὁ ἄνθρωπος μετανοῶν 
γνησίως πάσας αὑτοῦ τὰς ἡμέρας, ἐφ᾽ οἷς ἔπλημ- 
Μέλησε, δάχρυσί τε χαὶ στεναγμοῖς τὸν θεὸν ἐξιλεού- 
psvoc. 

ΚΕΦ. AT". 'O δέ γε βασιλεὺς, τούτων οὕτως ἆπο- 
θάντων, πἀἆντοθεν ἐξαπορηθεὶς , δῆλος ἣν ἰσχυρῶς 
ἀνιώμενος xal πολὺν τὸν σάλον φέρων ἐν τῇ duy. 
Συγχαλέσας δὲ αὖθις ὅσοι τῆς συγχλήτου βουλῆς 
ἐτύγχανον, ἑσχέπτετο 303 εί λοιπὸν τῷ ἰδίῳ ποιή- 
σειεν υἱῷ. Πολλὰς δὲ βουλὰς τῶν πολλῶν ὑποθεμέ- 


verbis eum demulcet, ac velut excantat, veniam 
spondet, 46 propitium et facilem ipsi judicem fure 
pollicetur. Ac postea cum eum Christiane fidei ru- 
dimentis imbuisset , multorumque dierum jejunium 
ipsi indizisset, eum diviro baptismo lustravit. Ae 
deinceps per omnem vite cursum ille sincero animo 
de admissis sceleribus posnitentiam egit , lacrymis- 
que ac gemitibus Deum placare studuit. 

Cap. XXXIII.—Qu:s cum ad hune. modum evenis- 
sent, rex consilii inopia undique destitutus, in gravi 
plane moerore versabator, animoque magnopere ja- 
ctabatur. Coacto autem rursum senatu, quidnam de 
fijio suo faceret dispiciebat. Cum autem multi multas 
sententias in medium protulíssent, Araches ille, de 


νων, ὁ ἀνωτέρω μνημονευθεὶς ᾿Αραχὴς ἐχεῖνος (20), (; quo superius. mentionem fecimus, qui et ducum or - 


ἐπιφανέστερος τὴν ἡγεμονίαν xdi πρῶτος τῆς βου- 
λῆς ὑπάρχων, ἔφη τῷ βασιλεῖ, TI ἔδει, βασιλεῦ, 
ποιῆσαι τῷ υἱῷ σου xal οὗ πεποιήχαµεν, τοῦ πεῖσαι 
αὐτὸν τοῖς ἡμετέροις ἔπεσθαι δόγµασι xaX τοῖς θεοῖς 
ἡμῶν λατρεύειν» Αλλ᾽, ὡς ὁρῶ, ἀνηνύτοις ἔπιχει- 
ροῦμεν ΄ ix φύσεως γὰρ αὐτῷ, ἡ τῆς τύχης ἴσως, 
τὸ φιλόνεικόν τε xaX ἀμείλιχτον. El μὲν οὖν βασάνοις 
αὐτὲν ἐχδοῦναι θελήσειας xal τιµωρίαις, σύ τε πο- 
λέμιως ἔσῃ τῆς φύσεως καὶ αὐ πατ]ρ ἔτι χληθήσῃ, 
χἀχεῖνον ζημιωθήσῃ ἑτοίμως ἕἔχοντα ὑπὲρ Χριστοῦ 
ἀποθανεῖν. Λείπεται Youv τοῦτο µόνον παιῆσαι; ὅι- 
ελεῖν αὐτῷ τὴν βααιλείαν, xat elc τὸ ἐπιθάλλον αὐτῷ 
µέρος βασιλεύειν ἐπιτρέφαι. Καὶ, εἰ μὲν ἡ τῶν 
πραγμάτων φύσις xai ἡ μέριμνα τῶν βιωτικῶν ἑλ- 


nium clarissimus erat, et principem in senatu locum 
obtinebat , bis ad regem verbis usus est : Quidnam, 
o rex, filio tuo facere oportuit quod non fecerimus, 
ut ad sequenda nostra dogmata, deosque nostros co- 
lendos eum induceremus? Verum, ut video, impose 
sibilia aggredimur : siquidem a oatura ipsi, aut etiam 
fortasse a foruna, perviescia et anui durities in- 
sita est. ltaque si ipsum suppliciis ac cruciatibus 
affücere in animum induxeris, tum ipse natura 
hostem te prebebis, patrisque nomen amittes, 
tum ipsius jacturam facies , ut qui pro Christo 
mortem appetere paratus sit. Reliquum est igi- 
tur ut banc rationem ineas, nempe ut regnum 
cum eo partiaris, eique in ea parte quae ad eum 


χύσωσιν αὐτὸν τὸν ἡμέτερον ἀσπάσασθαι σχοπὀν τε D attinuerit regii muneris administrationem  com- 


καὶ βίον, ἔσται ἡμῖν κατὰ σχοπὸν «b πρᾶγμα͵ τὰ 
γὰρ ἰσχυρῶς βεθαιωθέντα τῇ ψυχῇ ἔθη δυσεξἀλειπτά 
εἰσι xat πειθοῖ μᾶλλον fj βίᾳ μεταθάλλεται (21). El 
δὲ τῇ θρησχείᾳ παραμενεῖ (22) τῶν Χριστιανῶν, 
αὑτὺ δὴ τοῦτα, τὸ μὴ ζημιωθῆναί σε (20) τὸν υἱὸν, 
ἔσται qot τῆς ἀθυμίας ποσῶς παραμύθιον. Ταῦντα 
τοῦ Αραχῆ εἰπόντος, πάντες συνεμαρτύρουν ἆποδε- 
yóuevo τὴν γνώµην. Συντίθεται τοίνυν xai ὁ βασι” 
λεὺς οὕτω ταῦτα διατεθΏναι. 

(18) Luc. 1», 78. 

0 Conf. pag. 259. 

20) Conf. pag. 192. 

E C, µετα αλλόμενα, 

(22) A, παραμένει. 

(23) Forsan σοι. 


miuas. Ac si quidem negotiorum natura, rerumque 
mundanarum cura eum ad institutum nostrum vitz- 
que genus amplectendum pertraxerint, res nobis ex 
sententia succedet. Mores etenim in animo vehe- 
menter corroborsti egre expungi atque oblitterari 
possunt, verborumque potius blanditiis quam vi com- 
mutantur. Sin autem in Christianorum religione 
perstiterit, illud ipsum certe, quod fll:q uon sis ore 


€ 


1179 


ADDENDA. 


1176 


batus, mgerorem tuum aliqua ex parte mitigabit. Hanc orationem cum Araches habuisset, omnes ipsius 
sententiam comprobarunt, ac proinde rex se ita acturum assensit. 
[taque postridie cui illuxisset, filium accivit, eum Α Καὶ 65 προσχαλεσάµενος ἕωθεν, ἔφη τῷ vli: 304 


que ita est allocutus : Hic mihi, o nate, postremus 
ad te sermp est, cui niaj quamprimum parueris, at- 


que in liac salien re pectoris mei dolorem leniveris, 


non ultra, mibi crede, indulgenter tecum agam. Per- 
eontante autem. illo quid sibi boc sermone vellet : 
Quoniam, inquit ille, uultis susceptie laboribus 
periracium et coniumacem te ad omnes reperi, 


ut qui nullis unquam sermonibus meis parendum 
tibi duxeris, age, diviso imperio meo id faciam, ut 


tu separatim degas , ac regnum geras. lta jam tibi, 
quam cupis, viam ingredi tuto licebit, Divina autem 
iila anima, quauquaim alioqui regem hoc sibi ' labe- 
faciaudi sui instituti causa proponere compertum 
haberet, obtemperandum tamen duxit, hoc scilicet 
RuimQ, utex ipsius manibus elapsus, viam quam expe- 
febat ingrederetur. Sermonem igitur excipiens, ad re» 
gemait : Equidem ipse divinum illum virum qui mibi 
salutis iter commonstravitqu:erere gestiebam, rebus- 
(que omuibus valere jussis , cum eo quidquid mihi vitae 
reliquum est traducere. Verum quoniam perte, ο pa» 
ter, mihi ea quz cordi supt, facere minime licet, hac 


Οὗτός µοι τελευταῖος ἤδη πρὸς σὲ λόγος, vll * οὗπερ 
εἰ μὴ εὐθὺς χατήχοος γένη xal xàv Ev τούτῳ τὸν 
ἐμὴν θεραπεύσῃς καρδίαν, οὐχ ἔτι σου, εὖ ἴσθι, 
φείσοµαι. Tou δὲ υἱοῦ πυθοµένου τίς ἡ τοῦ λόγου 
δύναµις, Ἐπείπερ, qnot, πολλὰ µογήσας, ἀνένδοτόν 
σε πρὺς πάντα εὗρον τοῦ πεισθηναί µου τοῖς λόγοις, 
δεῦρο δὴ λοιπὸν, την βασιλείαν διελὼν, ἀνὰ µέρος 
εἶναί σε xay βασιλεύειν ποιῄσω' xal ἔσται σοι λοιπὸν 
ἐπ ἀδείας fjv ἂν ποθῇς ἰέναι ὁδόν. Γνοῦσα δὲ ἡ θείᾳ 
Quy ἐχείνη xa τοῦτο ἐπ᾽ ὀλίσθῳ τῆς αὑτοῦ προα:- 
βέσεως προθαλεϊν τὸν βασιλέα, ὅμως ἐπαχοῦσαι συν- 
εἴδεν, ἵνα , τὰς αὐτοῦ διαδρὰς χείρας, τὴν ἐπιθυ- 
μουμένην αὑτῷ πορεύσηται ὁδόν. Ὑπολαθὼν οὗν, 
τῷ βασιλεῖ ἔφη Ἐγὼ μὲν ἐπόθονν τὸν θεῖον ἑχεῖνον 
Κητῆσαι ἄνδρα, τὸν ὑποδείξαντά pov τὴν ὁδὸν τῆς 
σωτηρίας, xa, πᾶσι χαἰρειν εἰπόντα , μετ αὐτοῦ τὸ 
λοιπὸν τῆς ζωῆς µου διανύσαι ἀλλ᾽ Ext µε, πάτερ, 
οὐ συγχωρεῖς cà χαταθύμια πράττειν, πείθομαί σι 
ἐν τούτῳ. Ἐν of; γὰρ οὐ πρὀκειται προφανὴς 83- 
ώλεια xal θεοῦ ἀλλοτρίωσις , χαλὸν τῷ πατοὶ πείθι- 
σθαι, 


jn re tibi morem gero, siquidem in his rebus in quibus perspicuum exitium atque abalienatio a Όςο 


hon proponjtur, patri obtemperare pulchrum est. 

Rex itaque summa letitia perfusus, regionein om- 
pein imperio suo ac ditioni subjectum in duas partes 
dividit, &liumque regem creat, ac diademate exornat, 
regiaque omni gloria insignitum in eam regni par- 
tem quis ipsi atiributa erat cum luculenta satelitem 

. manu eminuit ; principibus autem ac ducibus, reique 
militaris praefectis θὶ satrapis, si quorum voluntas 
Ma tulisset, euuf filio suo ac rege proficiscendi po- 
testatem (acit, AAque ingentem quamdam sc nume- 
rosissimsam urbem, in qua regiam sedem haberet, 
ag»ignat, omuiaque ea quie regibus conveniunt ipsi 
impertit. Tum igitur regium auctoritatem ac pote- 
Blatem nacius Josapliat, cum ad eam urbem in qua 
ca qua ad regnum gerendum pertinebasl parata 
eraut venisset, doininicze passionis signum, hoc est, 
venersodan Christi crucem in singulis urbis turribus 
collocavit. idolorum autem delubra et aras dejecit , 
atque a fundaweniis ipsis eruit, nullas videlicet im» 
pietatis reliquias linquens. 

Alque ia media urbe ingens ac praciarum tem- 
plum Christo Domino excitavit, plebique imperavit , 
ut ad eum locum crebro commears, Deo per crucis 
adorationem cultum adhiberet. At tunc ipse ante 
omnes in medium prodieus, intentissiino animo pre- 
ces fundebat, omnesque eos qui sub ipsius potestate 
ae ditione erant monebat, obsecrabat, nibil denique 
praetermittebat, quo ipsos a supersiitioso errore abs- 
traheret, atque ad Christum adjungeret : idolorum 
cultus fraudem atque imposturam indicabat, Evan- 
gelii praedicationem exponebat, Dei verbi plce 
Dam indulgentize demissivrrem commemorabat, ad- 
ventus ipsius miracula praedicabat, cruci» supplicium, 
per quod salutein consecuti sumus, declarabat, re- 


e 


" Χαρᾶς οὖν ὅτι πλείστης ὁ βασιλεὺς αλησθεὶς διαι- 
pet μὲν τὴν ὑποτελη αὑτῷ χώραν πᾶσαν εἰς δύο, 
χειροτονεῖ δὲ τὸν υἱὸν βασιλέα, χοσμεῖ τῷ διαδἠ- 
µατι, xai, κάση τοῦτον βασιλική χαταλαμαρύνας 
δόξῃ, εἰς τὴν ἀφορισθεῖσαν αὐτῷ ἑχπέμπει βασιλείαν 
μετὰ λαμπρᾶς δορυφορίας. Toi ἄρχουσι δὲ xaX ἡγε- 
µόσι, στρατηγοῖς τε xat σατράπαις χελεύεε , xav. 
τῷ βουλοµένῳ, ἀπελθεῖν µετὰ τοῦ υἱοῦ αὑτοῦ xal 
βασιλέως. Kat πόλιν τινὰ μεγάλην xal πολυάνθρωπον 
ἀφορίξει 305 αὐτοῦ τῇ βασιλείᾳ, xat πάντα δίδωσι 
τὰ πρέποντα βασιλεῦσιν. Τότε δὴ τότε τΏν ἐξουσίαν 
παραλαδὼν ὁ Ἰωάσαφ τῆς βασιλείας , ἠνίχα τὴν πὀ. 
Àw χατέλαδεν ἔνθα τὰ τῆς βατιλείας ηὐτρέα.σ-ν 
αὐτῷ, τὸ τοῦ δεσποτιχοῦ μὲν πάθους σημεῖον. τὸν 
σεθάσµιον σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ, ἑχάστῳ ἑἐφίστησι 
τῆς πόλεως πύργῳ ' τοὺς δὲ εἰδωλικοὺς ναοὺς χαὶ 
βωμοὺς περιστὰς ἑπολιόρχει, χατέσειεν, ἀνώρυττε 
τὸ ἔδαφος, ἐξεχάλυπτε τοὺς θεµελίους, μηδὲν λεία” 
voy τῆς ἀσεθδείας χαταλιπών. 


D Κατὰ δὲ µέσης τῆς πόλεως ναὺν µέγαν τε xol 


περικαλλῆΐτῳ Δεσπότῃ ἀνεγείρει Ἀριστῷ. Καὶ χελεύει 
τὸ πλῆθος ἐχεῖ συνεχὰς ἐπιχωριάζοντας προσάχειν τῷ 
Θεῷ τὸ σέδας διὰ τῆς τοῦ σταυροῦ προσχυνῄσεως, 
εἰς µέσον πρὸ πάντων αὐτὸς παρελθὼν xaY ἔκτενε- 
στάτῃ διδοὺς ἑαυτὸν δεῄσει. Πάντας δὲ τοὺς ὑπὸ thy 
αὑτοῦ χεῖρα Υενοµένους ἐνουθέτει, παρεχάλει. πάντε 
ἐποίει τοῦ ἁποσπάσαι τῆς δεισιδαίµονος πλάνης καὶ 
τῷ Χριστῷ οἰχειῶσαι" τὴν ἁπάτην δὲ ὑπεδε/χνν τῖς 
εἰδωλομανίας καὶ τὸ χήρυγµα χατήγγελλε του Εὐαγ- 
γελίου, τὰ περὶ τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου δ,εσῄει ovyxa- 
παδάσεως, τὰ θαυμάσια ἐχήρυττε τῆς αὐτοῦ παρον- 
σίας, τὸ πάθος ἐγνώριζε τοῦ σταυροῦ 0v οὗ σεσώ- 
σµεθα. τὴν τῆς ἀναστάσεως δύναμιν καὶ «ἣν πρὺς 





rr 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1178 


οὐρανοὺς ἄνοδον, «hv φοδερὰν ἐπὶ τούτοις διήΥΥελλεν A surrectionis vim stique in. coelos ascensionem narra- 


ἡμέραν τῆς φρικτῆς αὐτοῦ δευτέρας παρουσίας (24), 
τά τε ἀποχείμενα τοῖς πιστοῖς ἀγαθὰ καὶ τὰ ἐχδεχό- 
μενα τοὺς ἁμαρτωλοὺς χολαστήρια. Ταῦτα πάντα 
ἤθει χρηστῷ xal µειλιχίοις διεξῄει ῥήμασυω' οὐ τοσ- 
οὗὖτον γὰρ ἀπὸ τοῦ ὄγκου τῆς ἑξουσίας 806 x« 
τῆς βασ.λικῆς µεγαλοπρεπείας ἤθελεν αἰδέσιμος εἶναι 
καὶ φοδερᾶδς, ὅσον ἀπὺ τῆς τακεινορροσύνης xal 
πραότητος ᾧ xat μᾶλλον εἷλκε πάντας πρὸς ἑαυτὸν, 
τῷ εἶναι (25) τοῖς ἔργοις μὲν θαυμάσιος, ἐπιειχὴς 
6b xai μέτριος τῷ φρονήµατι. "00εν ἡ ἑξουσία, τὴν 
μετριοφροσύνην xat ἐπιείχειαν µέγαν συνεργὸν λα- 
6οῦσα, πάντας εἴχειν (26) αὐτοῦ τοῖς λόγοις πε- 
ποηχεν. 

ἸΑἈμέλει οὕτως ἐν ὁλίγῳ χρόνῳ πᾶς 6 ὑποτελὴς 
αὐτῷ λαὸς πολίτης τα xaX ἐγχώριος τοῖς θεοφθόγγοις 
αὐτοῦ ἑμυσταγωγήθη λόγοις, ὡς ἐξαρνήσασθαι μὲν 
τὴν πολύθεον πλάνην xat ἁποῤῥαγῆναι τῶν εἰδωλικῶν 
σπονδῶν τε xai βδελυγµάτων, τῇ ἁπλανεῖ (27) δὲ 
προστεθῆναι 997 πίστει, καὶ ταῖς αὐτοῦ µεταπλα- 
σθέντας διδασχαλίαις τῷ Χριστῷ οἰχειωθῆναι. Πάντες 
δὲ, οἱ ἐν ὄρεσι xal σπηλαίοις διὰ τὸν φόδον τοῦ πα- 
τρὸς αὑτοῦ ἐγχεχλεισμένοι, ἱερεῖς τε xal µονάξοντες 
χαὶ τῶν ἐπισχόπων ὀλίγοι, ἑξελθόντες τῶν χαταδύ- 
στων, πρὸς αὐτὸν χαίροντες ἐχώρουν. Αὐτ)ς δὲ τοὺς 
διὰ Χριστὸν ἐν τοιούτοις περιπεσόντας ἀνιαροῖς καὶ 
οὕτω ταλαιπωρῄσαντας προσυπαντῶν ἑντίμως ἐδέ- 
X530, χαὶ εἰς τὸ ἑαυτοῦ εἰσῆγε παλάτιον, πόδας 
ῥύπτων, χόµην ῥυπῶσαν ἁποπλύνων , xol παντοίως 
αὐτοὺς θεραπεύων. Εΐτα τὴν νεουργηθεῖσαν αὐτῷ 
ἑνθρονίξει ἐχχλησίαν (28), xat τινα τῶν ἐπισχόπων, 
πολλὰ διὰ τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν χαχοπαθἠσαντα 
xai τὸν ἴδιον ἁπο)έσαντα τῆς ἐπισχοπῆς θρόνον, 
ἀρχιερέα kv ταύτῃ χαθίστησιν, ἄνδρα ἅγιον xat τῶν 
ἐχχλησιαστικῶν κανόνων ἐπιστήμονα, ζήλου τε θείου 
τὴν doyhv πεπληρωμένον. Κολυμδήθραν δὲ εὖὐθὺς 
σχεδιάσας, βαπτίζειν τοὺς πρὸς Χριστὸν ἐπιστρέφον- 
ρας χελεύέι. Καὶ δὴ βαπτίζονται οἱ ἄρχοντες πρῶτον 
καὶ 630v ky τέλει (29), οἱ ἓν στρατεἰᾳ τε αὖθις xaX 
ὁ λοιπὸς ὄχλος. Καὶ οἱ βαπτιξόμενοι οὗ µόνον τὴν 


(21) Conf. pag. 62 et t. I, pag. 599, n. 1. 


bat, denique trétiendum illum diem aununtiabat se- 
cuudi ipsius horrendi adventus, atque tum recondi- 
ta piis bona, tum eos cruciatus qui impios ac scele- 
rates manent, liec otunia. perquam lenibus ac blan- 
dis verbis coinyleetebatur. Neque enim tam potestatia 
ai plitudiae ac regia magnificentia quam modestia 
et lenitate veuerationeu ac terrorem sibi commovere 
cupiebat, Qux eiiam res omnes ad eum magis per 
traliebat, nimirum quod, ut vita et action-bus admi- 
rundus, ita etiam animo facilis 3c modestus esset 
Ex quo effectum est ut potentia magnum a modestia 
et mansuetudine subsidium nacta, omnes eo addu- 
ceret, ut ipsius verbis parerent. 

S:quidein in tam brevi adeo temporis curriculo, 


B plebsomnis ipsi subjecto, tam oppidani quam finitimi, 


divinis ipsius sermonibus in Christiana religioue in- 
stituebantur, ac falsum multorum deorum cultui 
ejurubant, et ab idolorum sacrificiis et exsecrando 
eorum cultu sese abrumpebant, atque ad fidem erro- 
ris expertem sese conferebant, ipsiusque doetrina 
innovati, ad Christum adjungebantur. Omnes autem 
Sacerdotes et monacii , ac nonnulli episcopi, qui ob 
pawis ipsius metum in montes et speluncas sese ab- 
diderant, e latibulis &uis exeuntes , lzto animo ad 
eum proficiscebantur. Ipse vero iis qui Christi causa 
tantis molestiis δὲ acerbitatibus, totque calamitati- 
bus affecti fuerant, obviam prodiens, eos honorifice 
excipiebat, atque in palatium suum introducebat, 
pedes ipsorum lavans, squalidam comam abstergzens, 
atque omni efficii genere ipsos complectens. Post au- 
tem ecclesiam receus a se consiructam dedieandam 
curat, aique episcopum quemdam, qui fidei Christta- 
nae Causa multis erumnis conflictatas fuerat, suique 


episcopaus thronum amiserat, antistitem in eo ip- 


sütuit, virum, inquam, sanctum, et ecclesiosti- 
corum canonum peritum, divinoque zelo prorsus 
flagrantem. Ac tum piscina ex tempore facta, eos 
qui ad Christum sese converterant, baptizari jubet. 
Et quidem principes ac magistiatus primi bepuzati 


(25) Posito ᾧ, quod ad precedentia referendum, addit τῷ slvat... per appositiouem οἱ novam ejusdem 
rei per alia verba descriptionem. Sic Demosthenes, De lihod. libert. p. 205, tom. 1, Taucha. ; Ποιῄσετε 
τοὺς πολλοὺς by ἁπάσαις ταῖς πόλεσι τοῦτο ποιεῖσθαι σύμθολον τῆς αὑτῶν σωτηρίας, &àv ὑμῖν ὥσι qot * 
οὗ μεῖζον οὐδὲν ἂν ὑμῖν γένοιτο ἀγαθὸν, 9 παρὰ πάντων ἑχόντων ἀνυπόπτου τυχεῖν εὐνο-ας. In quo loco 
οὗ intelligendum. de precedente sententia ; et insuper addit ἡ τυχεῖν αὐνθίας..., novam ejusdem per alia 
verba significationem sententizs, quam jam relativo οὗ auigerat. ldcirca autem Demosthenis locum huc 
wdlduxi, quod mper intellexerim viros doctos circa οὗ et f) valde trepidasse nec quid verum esset onmino 
perspexisse ; quod si viderim ipse, ipsi judicent. li sunt, et quos moueam ineo amici jure, et a quibus 
suo hominum et doctorum et amicorum jure monear lubens. . 

(26) A, fixevv, permutatione soleuni. Basilius Mac. Prec. e. 65 : Πορφύρα δά σε χοσµήσει, ἐὰν ἡ συ)- 

φροσύνη ταύτῃ συνεπανθῄσει’ καὶ τῶν ποδῶν σε τὸ ἐρυθρὸν τιμήσει ὑπόδημα, ἐὰν αὐτοῖς τὴν φλάχα του τυ- 
φον καταπατήσεις. Cod. 29991 A, ταυτὸν συνεπανθήσῃ... ἑὰν ἐν αντοῖς.... καταπατήσῃς, recta verborum 
»yntaxi. 
ο] Et rursus eodem errore A, ἁπλανη. Et rursus Basilius Ρος. e. 44 : Διχαίωσον οὖν τὸν Ἀδιχημόνον, 
καὶ ἄμυνον τὸν Ιδιχηκότα, ἵνα μῆ, δι) ὧν παρορᾷς, δόξῃς καὶ αὐτὸς τοῖς ἁδικοὺσι συναδικεῖν καὶ άλλος loy 
ἁμαρτημάτων σεαντὸν ὑπεύθυνον καταστήἠσέις' nino καταστήσῃς, quod tenet codex 9991 A. Maximus Lyr, 
xx, 2: ἄξεινον xal ἀειδῆ καὶ ἅμουσον. Editorum conjecturam ἀηδη líriat codex 1902. mE 

(98) Vulgarius est &vüpovGecy ἐπίσκοπον. Dicunt εἰ &v0p. ἐχχλησίαν, « ecclesiam dedicare. » Vid. Can- 

ii Glossarium. 
e (29) De formula οἱ &v τέλει, τὰ τέλη, vide quie notavi in Notit. mss. t. Xl, n, p. 59. Synesius De regoo, 
p. 20, δομές Xeuoph. Ages. 26 : τῶν τελῶν χαλωύντων. Ibi glossator in cod. 1053 : των ἁρχόντων. Adde 
Blonf. Gloss. Agam, 104 ; Erluidt. ad Ajac. 1529. 


1179 


ADDENDA. 


1180 


sunt, post autem qni militaris ordinis erant, 36 re- A Φυχιχὴν ἀπελάμδανον ὑγείαν' ἀλλὰ δὴ xal ὅσοι νό- 


liquum vulgus. Ac qui baptismum suscipiebant, nou 
inodo animarum sanitatem cousequebantur, verum 
etiam quicunque corporis morbis et febribus labora- 
bant, abjecta omni adversa valetudiue, tum animo 


got; ἦσαν σωματικαῖς καὶ πηρώσεσι πιεζόµενοι , 
πάντα ἀποθέμενοι , χαθαροὶ τὰς φυχὰς, ἄρτιοι δὲ τὰ 
σώματα, τῆς θείας ἀνήρχοντο 308 χολυµόίθρας, 
θεραπείαν τρυγήσαντες φυχῶν τε ὁμοῦ xat σωμάτων. 


puro, tum integro corpore e piscina revertebantur, percepta videlicet tuin. animorum tum corporum 


sanitate. 

Ob eamque causam ingens hominum multitudo ad 
regem Josaphat uudecunque confluebat , pietatis 
docirina ab eo imbui exposcens , atque oninia idolo- 
rum templa evertebantur, omnesque opes ac pecu- 
nim in fanis recondit abstrahebantur, eorumque 
loco sacrosancta templa Deo exzdifieabantur, opes» 
que illas ingentisque pretii vestes ac thesauros rex 


Ἔνθεν τοι xai συνέῤρει πρὸς τὸν βασιλέα Ἰωάσαφ 
πανταχόθεν τὰ πλήθη, μυηθῆναι τὴν εὐσέδειαν oz 
αὐτοῦ ζητοῦντες. Καὶ πάντα μὲν χατεσχάπτετο εἰ- 
δωλιχὰ σεθάσµατα, ἀφῄρητο δὲ xd; ὁ πλούτος (50) 
xat τὰ ἀποχείμενα τοῖς εἰδωλείοις χρήματα’ xai ἱερὰ 
τεμένη τῷ θεῷ ἀντῳχοδομεῖτο (51). Καὶ τὸν ἐχείνων 
πλοῦτον αὐτοῖς χαὶ τὰς πολυτελεῖς ἐσθῆτας ὁ βασι- 


Josaphat ipsis assignabat , vilem scilicet ac super- B λεὺς Ἰωάσαφ xoi τοὺς θησαυροὺς ἀνετίθει (32), «tv 


vacaneam illam materiam hac ratione utilem ac fru- 
etuosam efficiens. Exsecrandi porro demones, qui in 
fanis illis et altaribus commorabantur, atrocissimum 
in modum vexabantur, ac fugabantur, coortamque 
sibi calamitatem audientibus multis clamabant. Atque 
fluitima illa universa regio tenebrosa ipsorum fraude 
atque impostura liberabatur, ac Christianoruu (fidei 
ab omni labe ac repreheusione liberz luce eollostra: 
batur. 

Siquidem ipse quoque rex omnibus virtutis exer : 
plar erat, ac permultos ad eamdem voluntatem et 
sententiam excitabat et inflammabat. Hujusmodi 
quippe principatus atque imperii natura est; semper 
enim subditi ad eum qui rerum potitur sese compo- 


nunt, eaque amare ac consectari solent, quibus prin- 6 


eipen: deleetari sentiunt. Hine, Deo adjuvante, pietas 
ipsis augebatur, novosque in dies progressus faciebat, 
ac rex in Christi mandatorum observationem totus 
incumbebat, atque ex ipsius charitate peadebat. 
Eratque verbi gratie dispensator, ac multarum ani- 
marum gubernator, ad Dei portum eas appellens. 
Etenim illud exploratum habebat, omnium regiorum 
munerum hoc primarium et prastantissimum esse, 
ut homines ad Dei metum ac justitize cultum erudiat : 
quod etiam ipse faciebat, seipsum videlicet ad impe- 
rio tenendas animi perturbationes comparans, subdi- 
4o8que suos admoneus, atque optimi naucleii instar 
justiti:e clavum sedulo teneus. Nam hzc demum 
veri regni lex ae norma est, nimirum volupta- 
tibus imperare, iisque dominari, quemadmodum 
ipse etiam faciebat. Quippe nee de majorum 
nobilitate, nec de regia gloria, in qua versabatur, 
ullo modo sese efferens (quandoquidem luteum 


(30) C, 6 πᾶς πλ. Supra idem ἀστεῖοι, pro ἄρτιοι» 


(51) C, ἱερὰ δὲ τῷ 0. «ep. ἀντφχοδόμητο, 
(92) C, £c0. xal τοὺς θησ. ὁ B. Ἰ. M 


ἄτιμον ἐχείνην xal mepuevhy ὕλην ἑνεργὸν ἐντεῦθεν 
ατοιῶν χαὶ ὠφέλιμον. Οἱ δὲ τοῖς βωμοὶῖς ἐχείνοις xat 
ναοῖς (33) διατρίδοντες μιαροὶ δαίµονες διωγμφ 
χαλεπωτάτῳ ἠλαύνοντο, xal τὴν ἐπελθοῦσαν αὐτοῖς 
συμφορὰν εἰς πολλῶν ἐπήχοον ἀνεθόων (34). Καὶ 
Ἱλευθεροῦτο f) περίχωρος πᾶσα ἐχείνη τῆς ζοφερᾶς 
αὐτῶν ἁπάτης, τῷ φωτί τε περιελάμπετο τῆς ἅμω- 
µήτου τῶν Χριστιανῶν πίστεως. 


Ἀμέλει χαὶ ὁ βασιλεὺς ἀγαθὸν πᾶσιν ὑπόδειγμα 
ἦν, καὶ πολλοὺς ἐπὶ τὴν ὁμοίαν γνώµην ἀνέφλεγε 
καὶ ἑξηπτε. Τοιοῦτον γὰρ ἡ ἑξουσία: συμμορφοῦται 
ταύτῃ ἀεὶ τὸ ὑποχείριον , τῶν αὐτῶν τα quist ἐρᾷν, 
κἀχεῖνα ἐπιτηδεύειν οἵσπερ ἂν «bv ἄρχοντα αἴσθητα: 
yatpovta (55). 309 Ἐντεῦθεν, τοῦ θεοῦ συνεργοῦν- 
τος, ἡ εὐσέθεια ηὑξάνετο ἐν αὐτοῖς χαὶ ἐπεδίδου. Καὶ 
ὅλως ἣν τῶν τοῦ Χριστοῦ ἐντολῶν xal τῆς αὐτοῦ 
ἀγάπης ἑξηρτημένος ὁ βασιλεὺς, οἰχονόμος τε τῶ 
λόγου τῆς χάριτος, xa φυχῶν χυδερνήτης πολλῶν, 
εἰς τὸν λιμένα τοῦ θεοῦ ταύτας καθορµίζων. "δει 
γὰρ τοῦτο εἶναι πρὸ πάντων βασιλέως ἔργον, ἵνα 
τοὺς ἀνθρώπους διδάξῃ τὸν θεὸν φοθεῖσθαι xa τὸ 
δίκαιον τηρεῖν. "O δὴ καὶ ἁποίει ἑαυτόν τε εἰς «b 
βασιλεῦσαι τῶν παθῶν χαταρτίζων, χαὶ τοῖς ὑπ) αὐ- 
τὸν ὡς χυθερνήτης ἄριστος διαχατέχων ἀχριδῶς τῖς 
εὐνομίας τοὺς olaxac. Τοῦτο γὰρ ὄρος ἁληθινῆς βα- 
σιλείας, τὸ βασιλεύειν καὶ κρατεῖν τῶν ἡδονῶν' ὅπερ 
ἐχεῖνος ἐποίει. "En προγόνων μέντοι εὐγενείᾳ xai 
τῇ περὶ αὐτὸν οὔσῃ βασιλιχῇ δόξῃ µηδόλως ἑναθρν- . 
νόµενος, εἰδὼς ὅτι πήλινον ἔχομεν πάντες τοῦ γένους . 
προπάτορα (56), xaX τοῦ αὐτοῦ φυράµατος ἑσμὲν 
πλούσιοί τε xal πένητες, kv ἀδύσσῳ δὲ ταπεινοφρο- 
σύνης ἀεὶ τὸν νοῦν ἐμδάλλων, καὶ τῆς ἐχεῖθεν µαχα- 


quod non omittendum. 


(65) C, οἱ δὲ τοῖς ναοῖς ἐχείνοις xat βωμοῖς. — Similia cf. p. 590. Minucius Fel. c. 27: « danones... sub 


statuis et imaginibus consecrati delitescunt, » 


(34) C, ἐδόων. Libanius epist. 20 : Τὸ γὰρ χρυσίον εἰσπραττέτω μὲν, εἰσπραττέτω δὲ παρὰ τῶν λελοι- 


πότων τὴν τάξιν, xal προσέτι γε τῶν πατηχότων. Codex 3055, addita 


ὀγοεροδ/ιίοπο : Τῶν ἑἐξηπατηχότων. 


(55) Ad quam sententiam conf. tom. |, pag- 951, n. 1. Basilius Mac. Przec. cap. 19 : "A γὰρ ἄν σε πράτ- 


τοντα.θεωρῶσι (cod. 2991 A, ὁρῶσι), τὰ αὖτ 


xai αὐτοὶ πράττειν συνενεχθῶσι’ πέφυχε γάρ πως ταῖς ἀρχαῖς 


συμμµεταθάλλεσθαι τὸ ὑπήχοον. Vide Rupert. ad T. Liv. i, 21; et, qui sententiam exemplis illustravit bi- 


storicis, Geamoen. in Misc. Lips. tom. Ill, pag. 290. 
14 : Πηλὸς ἡμῶν τοῦ γένους εἷς ὑπάρχει προπάτωρ, κἂν xat ἀλλήλων οἱ 


(90) Basilius Mac. Praec. c. 
χόες φυσώμεθα, 








1181 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1182 


ριότητος µεμνηµένος, πάροιχον μὲν ἑαυτὸν (57) τῶν A omnes generis auctorem babemus, ejusdemque 


ἐνταῦθα ἐλογίζετο, ἐχεῖνα δὲ ἑγίνωσχεν ἴδια εἶναι 
ὧν ἂν μετὰ τὴν ἐνθένδε τύχοι ἐχδημίαν. Ἐπεὶ δὲ 
πάντα χαλῶς εἶχεν αὐτῷ, καὶ πάντας 910 τοὺς 
ὑπὸ χεῖρα τῆς παλαιᾶς ἁπαλλάξας πλάνης πατρο- 
παραδότου, δούλους εἱργάσατο τοῦ ἐξαγοράπαντος 
ἡμᾶς τῆς πονηρᾶς δουλείας τῷ τιµίῳ αὐτοῦ αἵ- 
µατι (88), δεύτερον ἐννοεῖ ἔργον, τὴν τῆς εὐποιῖας 
ἀρετῆν. Σωφροσύνη γὰρ καὶ διχαιοσύνη ἤδη προκατ- 
ώρθωτο αὐτῷ, ὡς τὸν στέφανον τῆς σωφροσύνης 
ἀναδησαμένῳ xaX τὴν πορφύραν τῆς δικαιοσύνης ἀμ- 
φιασαμένῳ. Ἐνενόει οὖν τοῦ ἐπιγείου πλούτου τὸ 
ἄστατον ποταµίων ὑδάτων μιμεῖσθαι τὸν δρόµον. 
Ἐχεῖ «τοίνυν ἔσπευδε τοῦτον ἁποθέσθαι , ὅπου οὔτε 
Gh; οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, xal ὅπου χλέπται οὗ 


argilla pauperes sque ac divites sumus), verum in 
humilitatis abyssum mentem suam assidue eonjiciens, 
fetoramque beatitudinem — nimo et cogitatione 
complectens, inquilinum bic seipsum esse ducebat ; 
ea autem propria esse statuebat, quibus post hujus 
vite peregrinationem — frueretur. Cum autem hzec 
praeclare gessisset, atque ownes quibus praeerat, a 
veteri atque a patribus tradito errore liberatos, ejus 
qui nos pretioso suo sanguine ex mala servitute re- 
demit servos effecisset, postea id animo agitare ccepit, 
ut beneficentie ac largitionis virtutem excoleret. 
Nam temperantiam quidem ac justitiam numeris jam 
omnibus absolverst, ut. qui et temperantie corona 
redimitus, et justitia purpura convestitus esset. lilud 


διορύσσουσιν οὐδὲ χλέπτουσι (39). Καὶ δη fjptaxo B igitur animadvertebat, terrenarum opum inconstan- 


πάντα τοῖς πένησι διανέµειν τὰ χρήματα, µιδόλως 
αὐτῶν φειδόµενος. "Ηδει γὰρ ὡς ὁ μεγάλης ἐξουσίας 
ἐπιλαδόμενος τὸν δοτῆηρα τῆς ἐξουσίας ὀφείλει µι- 
μεῖσθαι κατὰ δύναμιν, Ev τούτῳ δὲ μάλιστα τὺν[θεὸν 
µιµήσεται, ἐν τῷ μηδὲν ἡγεῖσθαι τοῦ ἐλεεῖν προτι- 
µότερον (40). Ὑπὲρ χρυσίον οὖν xaX λίθον «pov τῆς 
εὐποιῖας τὸν πλοῦτον ἑαυτῷ συναθροίζων Tiv, τὸν xat 
ὧδε χατευφραίνοντα τῇ ἐλπίδι τῆς μελλούσης ἁπολαύ- 
σεως, χκἀνεῖ χαταγλυχαΐνοντα τῇ πείρᾳ τῆς ἐλπι- 
σθείσης µαχαριότητος. Ἐντεῦθεν Ἱρευνῶντο αὐτῷ 
φυλαχαὶ, ol ἓν μετάλλοις καταχεχλεισµένοι, οἱ ὑπὸ 
δανειστῶν συμπνιγόμενοι’ xal, πᾶσιν ἀφθόνως ἐπι- 
χορηγῶν πάντα, mavho ἣν ἁπάντων τῶν ὀρφανῶν τα 
xaX χηρῶν xat πενήτων (41), 811 πατὴρ φιλόστορ- 
γος xai ἀγαθὸς, ἑαυτὸν δοχῶν εὐεργετεῖν ἐκ τῆς εἰς 
αὐτοὺς γενομένης εὐεργεσίας. Πλουσιόδωρος γὰρ ὢν 
τὴν φυχὴν καὶ τῷ ὄντι βασιλιχώτατος, πᾶσιν ἐδίδου 
δαψιλῶς τοῖς χρῄζουσιν’ ἀπειροπλασίους γὰρ Ἠλπιζεν 
ὑπὲρ τούτων ἁμοιθὰς χοµίσασθαι, ὅταν ἔλθῃ ὁ καιρὸς 
τῆς τῶν ἔργων ἀνταποδόσεως. 


ficere existimaret, cum in eos beneficii aliquid con 
proeditus esset, egentibus omnibus affatim tribuebat ; 


tiam profluentium aquarum cursum imitari : quocirca 


llic eas recondere properabat, ubi neque (inea ne- 


que rubigo demolitur, nec [μι 68 effodiunt ac furan- 


tur; itaque sine ulla parcimonia pecunias omues in. 


pauperes distribuere ccpit. lllud euim per-pectum 
babebat,ei qui ad ingentem potentiam pervenerit 
curandum esse ut eum cujus beneficio potentiam 
consecutus sit pro viribus imitetur; hac porro ra- 
tione eum ad Dei imitationem accessurum 6056) 
αἱ nihil misericordia polius atque antiquius du- 
ολι. Quamobrem pietatis opes, quie el bic future 
voluptatis spe animum oblectant, et illic spe- 
rate beatitudinis fructu. animum exhilarant, super 
aurum et lapidem pretiosum sibi aggerebat. Postea 


C carceres suos perscrutans, tum iis qui ad metalla 


damnati erant, tum iis qui a ereditoribus strangula- 
bartur, ac denique omnibus omnia copiose submini- 
strabat. Orphanorum omnium et viduarum ac paupe- 
rum peter erat , indulgens inquam ac benignus 
pater, atque ita comparatus, ut seipsum beneficio aí- 


ferre. Nam cum animo liberalissimo ac vere regio 


quo scilicet infinitis partibus majorem mercedem 


hinc speraret, cum tempus illud advenisset quo merces actionibus rependenda esset. 


Πανταχοῦ δὲ τῆς τοιαύτης αὐτοῦ φήμης àv ὁλίγῳ 
διαδαινούσης, πάντες πρὸς αὐτὸν, ὥσπερ ὑπό τινος 
ὀσμῆς µύρου κεχινηµένοι, καθ’ ἑκχάστην συνέῤῥεον, 
σωμάτων τε ὁμοῦ καὶ φυχῶν πενίαν ἀποτιθόμενοι, 
χαὶ ἓν τοῖς ἁπάντων στόµασιν ἣν (42). Οὐχ ὁ φόβος 


γὰρ καὶ ἡ τυραννὶς εἷλκε τὸν λαὸν, ἀλλ᾽ ὁ πόθος καὶ p 


$ πρὺς αὐτὸν àx χαρδίας ἀγάπη, fu kx θεοῦ καὶ 
αἲς αὐτοῦ χαλλίστης πολιτείας ἐνεφυτεύθη ταῖς πάν- 
των ψυχαῖς. Τότε δὴ τότε xot οἱ τῷ πατρὶ αὐτοῦ 
ὑποκχείμενοι αὐτῷ μᾶλλον προσετίθεντο, xal, τὴν 


(57) Psal. xxxvi, 
(58) Conf. p. 178 et 526. 
(59) Conf. pag. 91, n. 95. 


(40) Ue sententia, Deum imitari qui sit beneficus, 


« non 


vide t. 1, pag. 4131, n. 5 ; pag. 


Cum autem hujusmodi ipsius fama brevi quaqua- 
versum sparsa esset, omnes ad eum tanquam aliquo 
unguenti odore concitati , quotidie confluebant, ut 
tum corporum, tum animarum paupertatem ezeu- 
terent; atque ipse omnibus in ore erat. Neque enim 
terror ac tyrannica vis populum pertrahebat, verum 
desiderium ac sincerus erga eum amor, qui quidem 
divinitus atque ex przstaniissima ipsius vitae ratione 
in omnium animis insitus erat. Tum igitur, tum, in- 
quan, ii quoque qui sub patris ipsius imperio erant, 


19 : Πάροιχος ἐχώ εἰμι ἐν τῇ Y] χαὶ παρεπίδηµος, χαθὼς πάντες οἱ πατέρες μου. 


451, 8. Cicero pro 


sed simillimum Deo judico. » 


Marc. 8 : « Hec T faciat » (qui non modo extollat jacentem adversarium, sed etiam aimplilicet ejus pri- 


stinam dignitatem), 


ag. 5: 'O πρᾶος ἀρφανῶν πατ 
d i2) De locutione εἶναι ἓν στ 


των ὃ Ἑλλήνων κχείσοµαι bv στόµατι ᾿ ibi cod. 


ego eum eum summis viris comparo, $ed. 
(41) Psal. ,xvu, 5: Too πατρὸς τῶν ὀρφανῶν xal κριτοῦ τῶν χηρῶν. Joannes Chrys. Hom. De mansuet. 
i : 9, χηρῶν προστάτης, πενίας κη pov. 

pat, et parilibus, egi ad Aristaen. 1, | 
2190, àv στόµασιν, quod fere malim. 


4, pag. 247. Evenus Epigr. 44: Πάν- 
Theognis 240 : 


Πολλῶν κείµενος &v στόµασιν. Nolit tamen quisquam pressius argutari de uno quod essel Grecis omni- 


bus ore. 


— Á — 








M83 


ADDENDA. 


184 


ad eum potius sese adjungebant, omnique abjecto er- A πλάνην πᾶσαν ἀποτιθέμενοι, την ἀλήθειαν εὐπγτι- 


rore, veritatem praedicabant. Ac domus quidem 
Josaphat crescebat et invalescebat; dumus autem 
Abenner decrescebat ac debilitabatur, quemadmo- 
dum scilicet de Davide ac Saule in Regum libro pro- 
ditum est (11. Heg. 1). 

Cap. XXXIV.-llzc rex Abenner conspiciens, tan- 
dem aliquando recepta mente, falsorum deorum 
suorum stque inanis imposture imbecilitatem con- 
demnavit. Ac rursum coactis senatorii ordinis priu- 
cipibus, qux ipse ia animo haberet, in lucem protu- 


lit. Omnibus autem eadem coníiimantibus (visitarat : 


enim eus Oriens ex alto (Luce 1), hoc. est , Sulvator, 
exaudita videlicet famuli sui Josaphat oratione), rex 
de his rebus (ilium certiorem faciendum esse cen- 


λίζοντο. Καὶ 6 μὲν oixog τοῦ Ἰωάσαφ ηὄξανε xal 
ἐχραταιοῦτο (42), ὁ δὲ οἶχος τοῦ ᾿Αθεννὴρ ἁλαττο- 
νοῦτο (44) xai Ἡσθένει, χαθάπερ 319 5h τερὶ τοῦ 
Δαυὶδ xal τοῦ Σαοὺλ ἡ τῶν Βασιλειῶν διαγορεύει βί- 
θλος (43). 

ΚΕΦ. ΛΔ’. Ταῦτα ὁρῶν ὁ βασιλεὺς ᾽Αθεννὴρ, ὑγὶ 
καὶ μόλις εἰς συναίσθησιν ἐλθὼν, τῶν ἑαυτοῦ χατ- 
εγίνωσκε φευδωνύμων θεῶν τῆς ἀσθενείας χαὶ χενῖς 
ἁπάτης. Καὶ, ἐχχλησιάσας αὖθις τοὺς πρώτους tfc 
βουλῆς, τὰ μελετώμενα αὐτῷ εἷς φῶς ἑξηγε. Πάν- 
των δὲ τὰ αὐτὰ βεθαιούντων (ἐπεσχέφατο γὰρ αὐ- 
τοὺς ἀνατολὴ ἐξ ὕψους (46), ὁ Σωτὴρ τῆς δεῄσεως 
ἀχούσας τοῦ θεράποντος αὑτοῦ Ἰωάσαφ). ἔδοξε τῷ 
βασιλεῖ δῆλα ταῦτα τῷ ul ποιῆσαι. Γράφει οὖν τῇ 


suit. aque postridie epistolam ad eum scribit, boc B ἑδῆς ἐπιστολὴν τῷ Ἰωάσαφ, περιέχουσαν οὕτως 


exemplo : 

« Rex Abenner charissimo suo filio Josaphat sa- 
lutei. 

« Cogitationes multe, o charissime fili, animum 
subeuntes, eum gravissine conturbant. Etenim no- 
stra omnia instar fumi deficere atque evanescere, ac 
coatra religionem tuam sole clarius fulgere conspi- 
ciens, ea qu:xe a temihi dicta sunt vera esse sensi; 
quodque dens scelerum et impietatis tenebr:e nos 
ita obruebant , ut in veritatem oculos conjicere , 
atque omnium rerum parentem et architectum agno- 
scere minime possemus , verum lucem usque adeo 
splendidain abs te nobis demonstratam, , occlusis de 
industria oculis perspicere recusaremus , atque to 
multis malis afficeremus, et ( 0 me miserum 1) haud 
paucos Christianos erudelem iu modum trucidare- 
mius : qui quidem invieta potentia ipsis opem ferente 
eorroborati, ad exiremum usque spiritum adversum 
iminanitatem nostram dimicarunt. Nunc vero, detracia 
ex oculis nostris crassa illa caligine, exiguum quem« 
dam veritatis radium cernimus, priorumque vitiorum 
poenitudo animum subit. Verum hunc quoque splen- 
dorem alia horrenda desperstionis nubes exoriens 
opprimere atque exstioguere conatur, mihi videlicet 
peccatorum meorum multitudinem ob oculos pro- 
ponens, quodque jam ego Christo odio atque exse 
eradoni sum, eaque in causa, ut jam ab ipso recipi 
hequeam, ut qui adversus eum rebellarim , ipsique 


Βασιλεὺς 'A6cvvhp τῷ ποθεινοτάτῳ υἱῷ Ἰωάστφ, 
χαἰρειν. 

Λογισμοὶ πολλοὶ, εἰς τὴν ἐμὴν ὑπεισερχόμενοι ψυ- 
Xhv, δεινῶς, φίλτατε, τυραννοῦσιν (47), vl£. Τὰ γὰρ 
ἡμέτερα πάντα ἐχλείποντα ὁρῶν, ὃν τρόπον χαπνὸς 
ἐχλείπει (48), τὰ τῆς σῆς δὲ θρησχείας λάμποντε 
ὑπὲρ ἥλιον, εἰς αἴσθησιν δὲ ἐλθὼν, ἆληθη τὰ παρὰ 
σοῦ pot ἀεὶ λεγόμενα ἔγνωχα εἶναι, χαὶ ὅτι σχότος 
ἡμᾶς βαθὺ τῶν ἁμαρτιῶν xal τῆς ἀσεθείας ἑκάλν- 
πτεν, ὡς ἐντεῦθεν οὐδὲ πρὸς τὴν ἀλήθειαν δ:αθιέφιι 
καὶ τὸν ἁπάντων Δημιουργὸν καταμαθεῖν ἡδυνάμεθα' 
ἀλλὰ xaX φῶς οὕτω τηλαυγέστερον διὰ σοῦ ἀναδειχθὲν 
ἡμῖν, τοὺς ὀφθαλμοὺς μύσαντες, ἡμεῖς ópdv οὗὖχ ἠθε- 
λήσαμεν, πολλὰ μέν σοι xaxà ἑνδειξάμενοι, ἔλεεινῶς 
913 δὲ φεῦ | xaX τῶν Ἀριστιανῶν οὐχ ὀλίγους àv- 
Ελόντες, οἵτινες, τῇ συνεργούσῃ αὐτοῖς ἁμάχω δυ- 
νάµει χραταιούµενοι, διὰ τέλους πρὸς τὴν ἡμετέραν 
ὠμότητα ὑπερέσχον. Nuvi δὲ, τὴν παχεῖαν ἐχείνην 
ἀχλὺν τῶν ἡμετέρων ὀμμάτων περιελόντες, αὐγὴν 
τινα μικρὰν τῆς ἀληθείας ὁρῶμεν, χαὶ τῶν προτέρων 
µεταμµέλεια εἰσέρχεται χαχῶν. Αλλά καὶ ταύτην τὴν 
αὐγὴν νέφος ἄλλο δεινῆς ἁπογνώσεως ἐπιπολάζον 
σκοτίζειν πειρᾶται , τὸ πλῆθος προδαλλόμενον τὸν 
ἐμῶν xaxàv, καὶ ὅτι βδελυχτὺς ἤδη ἐγὼ τῷ Χριστῷ 
καὶ ἀπρόσδεχτός εἰμι, ὡς ἁποστάτης xal πολέμιος 
αὐτοῦ γεγονώς. Τί οὖν πρὸς ταῦτα, τέχνον γλνκύτα- 
τον. λέγεις αὐτὸς, δἡλά pov τάχιστα ποίησον, xal τί 


bellum »ndixerim. Quid igitur spei, o suavissime [) δεῖ ποιεῖν µε τὸν σὺν πατέρα δίδαξον, xal πρὸς ἑπί- 


fili, ad hsec dicas, fac quamprimum sciam , ac quid 


γνωσιν χειραγώγησον vou συμφέροντος. 


mihi patri tuo faciendum sit doce, atque ad ejus quod in rem meam futurum sit, cognitionem me tan- 


quom porrecta manu fac ducas. Vale. » 

Hanc epistolam cum Josaphat accepisset, qua- 
que in ea continebantur legendo peragrasset, vo- 
luptate simul et adiniratione animus ipsius impletus 
est. Atque in cubiculum suum confestim ingressus, 


Ταύτην τν ἐπιστολῆν ὁ Ἰωάσαφ δεξάµενος , xal 
τὰ ἐμφερόμενα ἐπελθὼν, ἡδονῆς ὁμοῦ χαὶ θαύματος 
τὴν φυχὴν ἐπληροῦτο. Εἰς τὸ ἑαυτοῦ δὲ ταμιοῖον εἰσ- 
ελθὼν εὐθὺς, καὶ ἐπὶ πρόσωπον πεσὼν ἑνώπιον τοῦ 


(45) Luc. 1, 80 : τὸ δὲ παιδίον ηὔξανε xai ἐκραταιοῦτο. 

(44) C, ἠλαττοῦτο. Syllaba, qua A augetur, non valde vim loci auget. Plus e restituta syllaba lucrabi- 
tur Basilius Mac. Pra:c, ο. 58, sic editus: Καὶ tlja μὲν xai ἀποδέχου μὴ τοὺς εὐγενεῖς τῷ σώματι, 
τοὺς κεχαρισµένους τῷ πνεύματι. Melius cod. 2901 A , χεχαριτωµένους. ΠΗαυει et. μὲν οὖν, opportune. 


(45) Il Reg. 11, |. 

(46) Luc. 1, 78. 

47) C, τατράττονσιν, et modo sine £i. 

48) Locutio biblica. Confer pag. 295, n. 87. 





1185 


VITA BARLAAM ET ΙΟΑΡΑΡΗ. 


1186 


AromotixoU χαρακτῆρος, δάχρυσι τὴν γῆν κατέδρε- À etante Dominicam effigiem in faciem ahjectus terram 


yiv, εὐχαριστῶν ὁμοῦ τῷ δεσπότῃ καὶ ἐξομολογού- 
ενος, xal χείλη ἀγαλλιάσεως χινῶν πρὸς ὑμνῳδίαν. 


Ὑψώσω σε, λέγων, ὁ θεός µου καὶ βασιλεύς µου, 
xai εὐλογήσω τὸ ὄνομά σου εἰς τὸν αἰῶνα χαὶ εἰς τὸν 
αἰῶνα τοῦ αἰῶνος  µέγας el, Κύριε, xat αἰνετὺὸς 
σφόδρα, χαὶ τῆς µεγαλωσύνης σου οὐχ ἔστι πέρας (49). 
Καὶ τίς λαλήσει τὰς δυναστείας σου, ἀχουστὰς ποιη- 
ett. πάσας τὰς αἰνέσεις σου (50), τοῦ στρέφαντος τὴν 
πέτραν εἰς λίµνας ὑδάτων xal τὴν ἀχρότομον εἰς 
314, πηγὰς ὑδάτων (51); Ἰδυυ γὰρ fj ἀκρότομος 
αὕτη xai πέτρας σχληροτέρα καρδία τοῦ ἐμοῦ πα- 
«ρλς, σοῦ θηλήσαντος, ὡσεὶ κηρὸς ἐμαλάχθη. Δυνατὺν 
γάρ σοι χαὶ &x τῶν λίθων τούτων ἐγεῖραι τέχνα τῷ 
λδραάμ (69). Εὐχαριστῶ σοι, Δέσποτα φιλάνθρωτε, 
θεὶ τοῦ ἑλέους, ὅτι ἐμαχροθύμησας χαὶ μαχροθνμεῖς 
τοῖς παραπτώµασιν ἡμῶν, καὶ ἕως τοῦ νῦν ἀτιμωρῇ- 
τους ἡμᾶς εἴασας εἶναι. 'Hyslz μὲν γὰρ ἄξιοι ημεν 
πάλαι ἀποῤῥιφῆναι ἀπὺ τοῦ προσώπου σου xal πα- 
ῥαδειγµατισθΏναι ἐν τῷ βίῳ τούτῳ, ὡς οἱ τὴν Ἠεν- 
τάπολιν οἰχοῦντες (52) παράνομοι, πυρὶ xal Ost 
χαταχαυθέντες ' ἡ δὲ ἀνείχαστός σου µακροθυμία 
ἐςιλανθρωπεύσατο εἰς ἡμᾶς. Εὐχαριστῶ σοι ὁ εὐτελῆς 
ἐγὼ καὶ ἀνάξιος, εἰ χαὶ μὴ ὑπάρχω αὐτάρχης πρὺς 
δοξολργἰαν τῆς σῆς ἀγαθότητος. Καὶ δέοµαι τῶν 
ἁμετρήτων σου οἰχτιρμῶν, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, 
Υἱὲ χαὶ Λόγε τοῦ ἀοράτου Πατρὸς, ὁ πάντα λόγφ 
π]ραγαγὼν xaX θελήµατι τῷ ot συνέχων, ὁ ῥνσάμε- 


vo; ἡμᾶς τοὺς ἀναξίους δούλους σου τῆς τοῦ ἀρχε- σ 


xáxou ἐχθροῦ δουλείας. 6 ταθεὶς ἐπὶ ξύλου xat δήσας 
4&bv ἰσχυρὸν , καὶ τοῖς ὑπ ἐχείνου δεθεῖσιν αἰώνιον 
ἑπιδραθεύσας ἐλευθερίαν’ αὐτὸς χαὶ τὰ vuv ἔχτεινόν 
σου τὴν ἀόρατον χεῖρα xal παντουργὸν, χαὶ εἰς τέλος 
ἐλευθέρωσον τὺν δοῦλόν σου xal πατέρα µου τῆς 
χαλεπῆς ἐκείνης αἰχμαλωσίας τοῦ διαθόλου". xal 
ὑπόδειξον αὐτῷ ἑναργέστατα, ὅτι σὺ cl ὁ ἀεὶ ζῶν 
θεὺς ἀφευδὴῆς xai βασιλεὺς μόνος αἰώνιος xaX ἀθάνα- 
τος. Ἴδε µου, Δέσποτα, την συντριθὴν τῆς χαρδίας 
Dép καὶ 31 5 εὐμενεῖ ὄμματι' xal, χατὰ τὴν ἀφευδηῆ 
σου ἐπαγγελίαν, γενοῦ μετ ἐμοῦ τοῦ γινώσχοντος 
xaX ὁμολογοῦντός σα πηιητην χαὶ προνοητὴν πάσις 
Χτίσεως. Πηγασάτω ἐν ἐμοὶ τὸ σὺν ἀλλόμενον 
ὕδωρ (54): xai δοθήτω µοι λόγος ἐν ἀνοίξει τοῦ στό- 
µατος (55), xal νοῦς χαλῶς ἠδρασμένος ἓν coi τῷ 
ἀχρογωνιαίῳ λίθῳ (56), ἵνα δυνῄσοµαι ὁ ἀχρεῖος οἱ- 
χέτης σου. χαταγγεῖλαι τῷ ἐμῷ γεννήτορι, ὡς δεῖ, τὸ 
µυστήριον τῆς σῆς οἰχονομίας, xat ἁποστῆσαι αὐτὸν 
τῇ ofj δυνάµει τῆς µαταίας πλάνης τῶν πονηρῶν 
ῥαιμόνων, χαὶ προσαγαγεῖν σοι τῷ 8eip χαὶ δεσπότη, 
τῷ μὴ βουλομένῳ τὸν θάνατον ἡμῶν τῶν ἁμαρτῶλων, 


e Psal. cxi, 1,3. 
(50) Psal. cv, 2. 

(54) Psal. cin, 8. 

(52) Matth. ες 9. 

(95) Conf. pag. 286, n. 58, 59, de hac Pentapoli. 


laerymis perfundebat, simol et Domino gratiasagens, 
et ad ipsivs laudationem exsuliationis labia movens, 
bisque verbis utens : 

Exaitabo Je, Deus meus Rex, et benedicam nomini 
tuo in szeculum, et in sacutum szculi. Magnus es, 
Domine, et laudabilis valde, et magnitudinis üxe noa 
e&t finis (Psal. cxriv). Et quis loquetur potentias 
tuas , auditas faciet omnes laudes tuas (Psal. cv)? 
Qui convertisti petram in siagna aquarum, εἰ rupem 
in fontes aquarum (Psal. cxiu). En enim etiam rupes 
lizc, ac rupe durius patris mei pectus, tus volunta'e 
cera instar emollitum est. Potes enim etiarn ex lapi- 
dibus excitare filios Abrahze (Afatth. ni). Gratias tibi 
ago, benigne Domine ac Deus misericordig, quoniara 
in peccatis nostris lenitate usus es, atque etiamnum 
uteris, et ad hunc usque diem impunitos nos reliqui- 
sti (Basil., lib. Const. c. 1). Nam nos quidem jam 
pridem a iua facie abjici merebamur, atque in hae 
vita publica infamia notari, quemadmodum scelerati 
illi Pentapolite, qui igni ac sulphure conflagrarunt 
(Gan. xix). At. patientia et incomparabilis lenitas tua 
benigne nobiscum egit. Gratias tibi ago indignus ego 
ac despicabilis, etiamsi beniguitati iux& laudandze ac 
celebrandz impur sum. Ac te, Domine Jesu Chris:e, 
invisibilis Patris Fili ac Verbum, qui omnia verbo 
produxisti, ac voluntate tua contines et tueris, qui 
jn ligno extensus es, ac fortem vinxisti (Math. xu), 
iisque qui ab eo vincti tenebantur, sempiternam li- 
bertatem attulisti; te inquam per miserationes tuas 
obtestor, ut nunc quoque invisibilem et omnium re- 
rum effeetricem manum tuam extendas, ac servum 
tuum et parem meum ex gravi illa diaboli captivi- 
tate prorsus liberes, teque sempilerna vita pradi- 
tum, et verum Deum ac solum immortalem et zter- 
num Regem esse apertissime ipsi ostendas, Coniris 
tionem quaeso animi mei propitio ac placido oculo 
aspice, ac pro ea 1ua pollicitatione, in quam -menda- 
ciuih non cadit, a me:s partibus sta, qui te rerum 
omnium effectorem, conditorem, et gubernatorem 
confileor et agnosco. Fluat in me saliens aqua tua 
(Joan. 1v), deturque mihi sermo in spertione oris 
(Ephes. v1), ac mens in te angulari lapide recte de- 
lix2, ut ego, inutilis servus tuus, patri meo incarnatio- 
bis tuz mysterium, uti par est, , exponere, atque 4 
vano pestiferorum daemonum errore per potentiam 
tuam ipsum abducere, tibique Deo ac Domin, qui 
nou vis mortem peccatorum, sed eorum resipiscen- 
tiam ac penitentiam exspectas (Esech. xvii), conci- 
lare queam. Quoniam tu gloriosus es in s:ecula 
&zxcuiorum. Amen. 


(54) Joan. 1v, 14 : Τὸ ὕδωρ, 0 δώσω αὐτῷ, γενήσεται Ev αὐτῷ mrydj ὕδατος ἀλλομένου εἰς vorh» αἰώνιον. 
95) Epist. ad Ephes. vi, 19 : Ἵνα µοι δοθῇ λόγος ἐν ἀνοίξει τοῦ στόματός uou ἓν παῤῥη Σίὰ. 


( 
(96) Conf. t. Il, p. 115, n. 4. 


1187 


ADDENDA. 


fi*à 


ἀλλ᾽ ἀναμένοντι thv ἐπιστροφὴν xal τὴν µετάνοιαν, ὅτι δεδοξἀσµένος el ei; τους αἰῶνας. "Au 
Cum ad huoc modun orasset, atque noc sibi per- A Οὕτως εὐξάμενος xaX πληροφορίαν λαδὼν pi, δι- 


Suasissot, se voli sui compotem futurum, Christi mi- 
Sericordia fretus, illinc cum regio satellitio excessit, 
atque ad patris palatium sese contulit, Ut autem 
pater de filii adventu certior factus est, statim oh- 
viam ei prodit, atque ipsum complectitur et exoscu- 
latur, deque ipsius adventu maxima voluptate affici- 
tur, publicumque ac solemne festum celebrat. Quid 
autem postea? Remotis arbitris, una consident. Et 
quis tandem eos sermones, quos tum filius ad regem 
babuit, et quanta cum sapientia disseruit, ulla ora- 
Vone complecti queat ? . 

Quid enim aliud Joquebaiur, quam qu: ipsi a di- 
vino Spiritu, per quem piscatores univessum niua- 
dum Christo irretierunt, eL litterarum expertes erue 
dits viris doctrina prasiiterunt, iastillabantur? Per 
ejus gratiam ipse quoque eruditus et 4nstruetus, ad 
regem verba faciebat, scientix:* luce eum collustrans. 
Àc prius quidem, cum ut patrem a superstitioso 
errore abstraheret, diu multumque laborasset, nibil 
non dicens aut faciens, quo ipsius animum ad se 
alliceret, frustra tamen canere ac surdo loqui vide- 
batur. At eum Dominus afflictionem servi sui Josa- 
] hat inspexit, atque, exauditis ipsius precibus, clau- 
838 patris ipsius januas patefecit (voluntatem enim, 
inquit ille (Psal. cxi], timentium se faciet, et de- 
precationem eorum exaudiet), tum denique rex ea 
qua dicebantur facile intelligebat, adeo ut, opportu- 
num tempus nactus filius per Christi gratiam adver- 
sus improbos spiritus qui patris animo dominabantur 
victoriam  adipisceretur, ipsumque illorum errore 
atque impostura omni ex parte liberaret, salutarem- 
que doctrinam perspicue ipsi traderet, ac ccelesti et 
vivo Deo ipsum conciliaret. 

Principio enim altius exorsus, ipsi magnas et ad- 
mírandas res quas prius nec intellexerat, nec cordis 
auribus perceperat, anpuntiavit. Etenim longam ad 
eum de Deo orationem habuit, piamque doctrinam 
ipsi osteudit (nempe, quod uon sit alius deus sur- 
sum, prater unum Deum, qui in Patre et Filio ae 
Spiritu sancto egnoscitur), 46 multa item theologis 
arcana ipsi aperuit. Posteaque etiam es qu:e ad re- 
run conditarum tam invisibilium quam visibilium 
procreationem sttinebant exposuit : nimirum quo 
pacto summus ille parens et opifex rebus 
omnibus ex nihilo productis, hominem ad imaginem 
et similitudinem suam effinxerit, ipsumque arbitrii 
libertate donatum, eorum qua in paradiso pulchra 
erant participem fecerit, unius tantum arboris gustu 


αμαρτεῖν τοῦ ποθουµένου,τῇ εὐσπλαγχνίᾳ τοῦ Χριστοῦ 
θαῤῥήσας, ἑξάρας ἐχεῖθεν μετὰ τῆς βασιλιχῆς ὅο- 
ρυφορίας, τὰ βασίλεια χαταλαμδάνει τοῦ ἰδίου πατρός. 
Ὡς δὲ τῷ πατρὶ ἀνηγγέλη d) ἄφιξις τοῦ υἱοῦ , Ei. 
χεται εὐθὺς εἰς σννάντησιν αὐτῷ, περιπλέχεται, 
καταφιλεῖ, µεγίστην ποιεῖται χαρὰν xal δημοτελῆ 
ἑορτὴν ἐπὶ τῇ παρουσίᾳ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ. Τί δὲ s 
μετὰ ταῦτα; Συγχαθέζονται χαταµόνας dou. 
Καὶ τί ἄν τις εἴποι ἅπερ διείλεχται τότε τῷ βασιλεῖ 
ὁ υἱὸς καὶ μεθ) ὅσης τῆς φιλοσρφίας; 

ΤΙ δὲ ἄλλο γε ? 


τὰ τῷ θείῳ Ἠνεύματι αὐτῷ 


B ὑπηχούμενα, 316 δι οὗ οἱ ἁλιεῖς σαγηνεύουσι τῷ 


Χριστῷ τὸν κόσμον ὅλον (57), καὶ οἱ ἀγράμματοι τῶν 
σοφῶν σαφώτεροι δείχνυνται. Tfj τούτου χάριτι xal 
αὐτὸς σοφισθεὶς ἑλάλει τῷ βασιλεῖ xal πατρὶ, Φω- 
τίζων αὑτὸν φῶς γνώσεως. Καὶ πρότερον γὰρ, τολλὰ 
χοπιάσας τοῦ ἑλχύσαι τῆς δεισιδαίµονος πλάνης τ 
πατἑρα, τί μὲν οὐ λέγων, τί δὲ οὐ ποιῶν, ὥστε τοῦτον 
ἑπαναγαγέσθαι, xevhv φάλλειν (58) ἑφχει, xai εἰς 
Ga λέχειν μὴ ἀχουόντων (59) ὅτε δὲ ἐπέθλεφεν ὁ 
Κύριος ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τοῦ δούλου αὐτοῦ Ἰωάσας, 
καὶ, τῆς δεήσεως αὐτοῦ ὑπαχούσας, τὰς χεχλεισµένας 
πύλας τῆς καρδίας τοῦ πατρὸς αὐτοῦ διἠνοιξε (θέλημα 
γὰρ, qnot (60), τῶν φοθουµένων αὐτὸν ποιήσει, xat 
τῆς δεήσεως αὐτῶν εἰσαχούτσεται) , ῥᾳδίως τὰ λεγό- 
µενα συνίει ὁ βασιλεύς ὥστε, χαιροῦ εὐθέτου τν- 
Χχόντα, τὸν υἱὸν τῇ τοῦ Χριστοῦ χάριτι xavà τῶν 
πονηρῶν àpat νίχην πνευμάτων τῶν χνριευαάντων 
τῆς ψυχῆς τοῦ πατρὸς αὑτοῦ, καὶ τῆς τούτων πλάνης 
τέλεον ἐλενθερῶσαι αὐτὸν, τὸν σωτήριον δὲ τρανὼς 
γνωρίσαι λόγον καὶ τῷ ἓν οὐρανοῖς οἰχειῶσαι ζῶντι 
θιῷ. 

Ἐξ ἀρχῆς yàp τὸν λόγον ἀναλαθὼν , ἀνήγτγειλεν 
αὐτῷ & οὐχ Ίδει μεγάλα καὶ θαυμαστὰ , ἃ τοῖς ὡσὶ 
τῆς χαρδίας οὐκ ἀχηχόει, πολλὰ μὲν αὐτῷ περὶ θεοῦ 
917 φθεγξάµενος καὶ τὴν εὐσέδειαν παραδειχνὺς, 
ὡς οὖχ ἔστιν ἄλλος Θθεὸς àv οὐρανῷ ἄνω, οὔτε ἑἐτὶ 
γῆς κάτω, εἰ μὴ ὁ tv Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ &yiy 
Πνεύματι γνωριζόµενος εἷς θεός. πολλὰ δὲ µυστέρια 
γνωρίσας τῆς θεολογίας, Eq' οἷς χαὶ τὰ περὶ τῆς 


D ἀοράτου τε χαὶ ὁρατῆς διήγγειλε κτίσεως, ὅπως ix 


μὴ ὄντων τὰ πάντα παραγαγὼν ὁ Δημιουργὸς, χατ 
εἰχόνα καὶ ὁμοίωσιν αὐτοῦ (61) πλάσας τὸν ἄνθρωτον 
xa τοῦτον τῷ αὐτεξουσίῳ τιµήσας (69), τῶν Ev παρ:- 
δείσῳ χαλῶν µετέχειν πεποίηχεν, ἀπέχεσθαι τούτου 
μόνου χελεύσας ὅπερ ἣν τὸ ξύλον τῆς γνώσεως (65), 
Ἠθετηχότα δὲ τὴν ἐντολὴν τοῦ παραδείσου ἑξώρι- 


(57) Conf. p. 296, n. 90. A, sine τόν. C, sine τῷ Χριστῷ. 

(58) Georgius Tropez. : « inaniter canticum psallebat. » Nec aliter Billyus. Χορδὴν subaudiendum puto; 
estque sensus : « Mulam et insonam tangere chordam videbatur. » Gregorius Cypr. supra t. ], pag. 315, 
25, dixit xevhv τρέχων, videlicet ó£óv* « Iter vanum et inutile curriculo facere. » 

(59) Proverbii vulgatior est formula, χωφῷ ὁμιλεῖν * conf, t. I, pag. 167, n. 5; 298, 2. 


(060) Psal. cxriv, 19. 

(61) Conf. pag. 45, n. 90. 
62) Couf. pag. 46. 

63) Conf. pag. 46, n. 99. 








1189 VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1190 
σεν (64): ὅθεν, τῆς πρὸς αὐτὸν οἰχειότητος ὁλισθῆ- A ipsi interdicto, hoc est ligni scientiz. Quo quidem 
σαν, εἰς τὰς πολλὰς ταύτας meprmémtuxe πλάνας τὸ — mandato violato, eum e paradiso exterminavit. Unde 
Ἀνθρώπινον Ὑένος, δουλωθὲν ταῖς ἁμαρτίαις xal — et ipse, et uxor, θὰ quam cum eo habebant con- 
ὑποπεσὸν τῷ θανάτῳ διὰ τῆς τυραννίδος τοῦ διαδό- — junctione lapsi, in hos multos errores inciderunt, 
Àou* ὃς, ὑποχειρίους ἅπαξ τοὺς ἀνθρώπους λαδὼν, peccato videlicet in servitutem addicti, mortique 
παντελῶς ἐπιλαθέσθαι πεποίηχε τοῦ θεοῦ xal δεσπό- — per diaboli tyrannidem obnoxii effecti. Qui quidem, 
του, χαὶ αὐτῷ ἀνέπεισς λατρεύειν διὰ τῆς τῶν εἰ- — hominibus semel in potestatem suam redactis, hoc 
δώλων μυσαρᾶς προσκυνῄσεως. Σπλαγχνισθεὶς οὖν — egit, ut Dei ac Domini oblivione prorsus caperen- 
ó πλάσας ἡμᾶς θεὺς, εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς καὶ cuv- tur, ipsisque persuasit ut per exsecrandam idolorum 
epylg τοῦ ἁγίου Πνεύματος (66), εὐδύχησεν ἐκ — adorationem sibi cultum adhiberent. At vero Deus 
Παρθένου ἁγίας, τῆς Θεοτόκου Μαρίας, καθ) ἡμᾶς — creator noster, miseratione commotus, benigna Pa- 
τεχθῆναι * xal, πάθεσιν ὁμιλήσας ὁ ἀπαθὴς, διὰ «pl- — tris voluntate ac Spiritus sancti adjuncta opera, ex 
eng τε ἡμέρας ἐκ vexpüv ἀναστὰς, ἑλυτρώσατο ἡμᾶς — Virgine sancta nostri instar in lucem edi voluit ; 
τοῦ προτέρου ἐπιτιμίου (66) καὶ κλέους τοῦ προτέρου — cumque cruciatu affectus fuisset is qui a perpes- 
Ἠδίωσε. Συνανήγαγε yàp ἡμᾶς εἰς οὐρανοὺς ἀνερχό- p sione immunis erat, triduo post a morte ad vi- 
µενος, ὅθεν ἐτύγχανε καταθεδηκώς' ὃν καὶ αὖθις — tam excitatus, nos a priori multa et condemnatione 
few 318. πιστεύομεν, ἵνα τὸ πλάσμα τὸ ἑαυτῦ — liberavit, przestantiorique gloria donavit. Siquidem 
ἀναστήσῃ. ᾽Αποδώσει δὲ ἑκάστῳ xatà τὰ ἔργα αὐ- — in colum ascendens, simul nos eo unde descende- 
τοῦ (67). Ἐπὶ τούτοις vhv Σχδεχομένην τοὺς ἀξίους ται, evexlt. Quem etiam rursus venturum credimus, 
τῶν οὐρανῶν ἑμυσταγώγει βασιλείαν (68) καὶ τὰ — ut (igmentum suum ad vitam revocet, atque uni- 
ἀπόῤῥητα ἀγαθά. Thv ἀποχειμένην τοῖς φαύλοις — cuique secundum ipsius opera reddat. Postea de 
προσετίθει Bácavov , τὸ ἄσδεστον mp, τὸ ἐξώτερον — illo coelorum regno, quod eos qui id promerentur 
σχότος, τὸν ἀτελεύτητον σχώληχα (69), καὶ ὅσην — manet, verba íecit, atque arcana illa bona, re- 
ἄλλην οἱ τῆς ἁμαρτίας δοῦλοι Χόλασιν bauvol; ἐθη- — conditamque item improbis pcenam proposuit, ni- 
σαύρισαν. mirum ignem nunquam extinguendum, exteriores 
wenebras, immortalem vermem, czteraque tormentorum gencra, quz peccati servi sibi ipsis recon. 
diderunt. 

Ταντα πάντα λόγοις πλείστοις, xaX δαφιλῶς αὐτῷ Hec omnia quamplurimis sermonibus, ac Spi- 
ἑνυπάρχουσαν τὴν τοῦ Πνεύματος μαρτυροῦσι χάριν, C ritus sancti gratiam abunde ipsi inesse testanti- 
διεξελθὼν (70), εἶτα καν τὸ ἀνεξιχνίαστον πέλαγος — bus, prosecutus, tum demum impervestigabile divi- 
τῆς τοῦ θεοῦ διηγούµενος φιλανθρωπίας χαὶ οἷός ns benignitatis pelagus enarravit, quamque ille 
ἐστιν ἔτοιμος δέχεσθαι τὴν µετάνοιαν τῶν mob; aó- corum qui ad eum sese convertunt poenitentiam 
τὸν ἐπιστρεφόντων, xal ὡς obx ἔστιν ἁμαρτία νικῶσα — libenter exspectet, quodque nullum scelus sit quod 
τὴν αὐτοῦ εὐσπλαγχνίαν, εἴπερ θελήσομεν μετανοη- — ipsius misericordam superet, si quidem ad meliorem 
σαι (70), ix πολλῶν δὲ τοῦτο παραδειγµάτων xal — frugem redire in animum inducamus. Quod cum 
γραφιχῶν παραστῄήσας μαρτυριῶν, ὁ μὲν τέλος ἑπ- — multis exemplis ac. Scriptura testimoniis declaras- 
έθηχε τῷ λόγῳ. set, orationi finem imposuit. 

ΚΕΦ. ΛΕ’. Καταννυχεὶς δὲ 6 βασιλεὺς ᾿Αθενν]ρ ἐπὶ Cap. XXXV. — Rex autem divinitus tradita hac. 
τῇ θεοδιδάχτῳ σορίᾷ ταύτῃ, φωνῇ µεγάλῃ χαὶθερµο- — sapientia compunctus, ingenti voce ac ferventissimo 
τάτῃ Φυχἠ τὸν σωτῆρα Χριστὸν ὠμολόγει, πάσης — &nimo Christum Salvatorem confitetur, atque ob 
ἀποστὰς δεισιδαίµονος πλάνης (72). 319 Τὸ ση-  omnisuperstitioso errore abscedit : vivificzeque cru- 
μεῖόν τε προσχυνεῖ τοῦ ζωοποιοῦ σταυροῦ ὑπὸ «fj cis signum inspectantibus omnibus adorat, et au- 
πάντων ὄψει (79) xa εἰς ἐπήχοον ἁπάντων θϐεὺν dientibus omnibus Deum verum ac Dominum no- 
κηρύττει ἀληθινὸν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν D strum Jesum Christum przdicat. Atque commemo- 
τήν τε προτέραν ἀσέδειαν διεξελθὼν, τὴν οἰχείαν τε — rata priori sua impietate, et adversus Christianos 
χατὰ τῶν Χριστιανῶν ὠμότητα καὶ µιαιφονίαν ἑλέγ- — crudelitate et immanitate condemnata, ingens ad 


(64) Conf. pag. 47, n. 4. 
(65) Conf. pagg. 51, 52. 
(66) Couf. pag. 54. 
(07) Conf. pag. 55, n. 25. 
(68) Conf. pag. 60, n. 49. . 
(69) Conf. pag. 66, n. 71, 78. 
10) Conf. P. 94, 95. 
(71) C, διεές θεῖν. 
Ua) Glossa in A : στίχος ἔμμετρος. Quod est vere animadversum. Similem babuimus animadversionem 
D 24. Fecit monachus imprudens versiculum ; facere qui voluit, non fecit Theodor. Prodromus, vel 
hiles, in editione saltem Thorlaciana (Proluss. t. UI, pag. 65) : ᾽Ατλάντον πέλαγος, πελαγοῦς Αἰγαίου 
θος. Fugiebant isti versificalores pedes trisyllabos. Bene codex 2831 : ᾽Ατλαντιχὸν πέλαγος, Αἰγαῖον 
άθος. Nec agnoscitur poetae manus, p. seq. v. 25 : "d γραῦς xat πάλιν γραῦς xal πάλιν. Mensuram im- 
plebit lectio codicis : “ῃ γραῦς, χαὶ πάλιν γραῦς, xal πάλιν γραῦς , πάλιν. . - 
(16) Dicunt et àx' ὄψει. Theodorus Prodr. Galeom. 505: Καὶ ταῦτ᾽ ὄψει τοῦ φίλου φυτοσπόρον. Omisit 
Ilgen. ἐπ) ante ὄψει. 


1191 


ADDENDA. 


1102 


pietatem portio efficitur. Exstabatque id quod a A $2c, µέγα µέρος πρὸς την εὐσέθειαν γΐνεται΄ ὡς 


Paulo dictum est : Ubi abundavit iniquitas, illic et 
superabundavit gratia (tom. v). Cum igitur sapien- 
tissimus Josaphat etiam ad rei inilitaris duces et sa- 
trapas, atque ad omnem denique populum de Deo 
etque erga ipsum pietate multa verba faceret, et quasi 
ignea lingua praeclarum aliquid ac modulatuma. ca- 
neret, superveniens Spiritus sancti gratia omnes ad 
celebrandam Dei gloriam excitab»t; ita vt universa 
sultitudo una voce clamarel : Magnus Christiano- 
rum Deus est, nee prater Dominum nostrum Jesum 
Christum, qui cum Patre et Spiritu sancto glorifica- 
tur, alius Deus est. 


Divino porro zelo impletus rex Abenner, in aurea 
illa et argentea idola, qux in ipsius palatio erant, 
scri animo impetum facit, eaque omnia dejicit , 
posteaque in minutas partes redocta pauperibus 
distribuit : sic nimirum utilia ea reddens, quie prius 
vülitate omni ac fructu carebant. Quin eliam ipse 
cum filio idolorum templa et ara» omnes ob-idens, 
3 fundamentis ip-a eruit, eorumque loco templa Deo 
exstruxit. Nec vero in urbe duntaxat , sed etiam in 
fola regione eamdem operam sedulo navabant. Pei- 
versi autem spiritus, qui inaris domicilium babebant, 
eum ululatu pellebantur, invictamque Dei nostri po 
tentiam tremulo clamore testabantur, omnisque vi- 
cina regio, ae multe item finitim:e gentes ad piam 


ἐντεῦθεν ἔργῳ τὸ εἱρημένον τῷ Παύλῳ γνωσθηναι, 
χαὶ ὅπου ὁ τῆς ,ἀσεθείας ὑπηρχε πλεονασμὸς, ἐχεῖ 
xa τὴν περἰσσειαν γενέσθαι tc χάριτος (74). Ποῦλὰ 
τοίνυν καὶ τοῦ σοφωτάτου Ἰωάσαφ τοῖς συνελθο»τι 
τότε στρατηγοῖς ve xal σατράπαις xaX παντ. τῷ λαῷ 
περὶ Θεοῦ καὶ τῆς εἰς αὐτὸν εὐσεθείας διαλεγοµένου, 
καὶ οἰονεὶ πυρίνῃ γλώσσῃ (75) καλόν τι καὶ ᾧδιαὶν 
τερετίζοντος, ἡ τοῦ ἁγίου Πνεύματος χάρις ἔπιροι- 
τήσασα πάντας εἰς δοξολογίαν ἐχίνει 8600; ὥς ἓν 
μιᾶς φωνῆς πάντων βοησάντων τῶν ὄχλων' Μέγας’ 
θεὸς τῶν Χριστιανῶν' οὐχ ἔστιν ἄλλος θεὸς, πλὴν 
τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ σὺν Πατρὶ καὶ 
ἁγίῳ Πνεύματι δοξαζομένου. 

ZíXou δὲ Βείου χατάπλεως γενόμενος, ὁ βασιλεὺς 
᾽Αθεννὴρ ἑφάλλεται στεῤῥῶς τοῖς εἰδώλοις & Tory 
ἐν τῷ παλατίῳ αὐτοῦ ἐκ χρυσοῦ χαὶ ἀργύρο zz- 
ποιηµένα, xal elg ἔδαφας ταῦτα χατασπᾶ. Εἶτα, εἰς 
λεπτὰ (76) δ.ελὼν, πένησι διανέμει, ὠφέλ:μα οὕτω 
390 τὰ ἀνωφελῆ θέµενος. ᾽Αμέλει xai μετὰ του 
υἱοῦ τοὺς εἰδώλων ναοὺς xai βωμοὺς περιστάντες 
μέχρις αὐτῶν χατηδάφουν τῶν θεµελίων᾽ ἱερὰ & τῷ 
ci τεμένη ἀντῳχοδόμουν. O5 μόνον δὲ ἐν τῇ πόλεε, 
ἀλλὰ καὶ àvà πᾶσαν τὴν χώραν σπουδᾗ ταῦτα ἐποίουν. 
Τὰ δὲ πονηρὰ πνεύματα τὰ τοῖς βωμοῖς ἕἔνοιχοῦντα 
ὁλολύζοντα Ἰλαύνοντο, xai τὴν ἅμαχον τοῦ O:e) 
ἡμῶν δύναμιν ὑποτρέμοντα ἐδόων. Πᾶσα δὲ 1 περί- 
χωρος xal τὰ τῶν προσοίκων ἐθνῶν πλεῖστα πρ» 


fidem sese conferebant. Tum igitur, cum divinissi- C τὴν εὐσεθῆ πίστιν ἐχειραγωγοῦντο (17). Τότε δη 63 


ms ille episcopus, de quo superius verba fecimus, 
secessisset, rex Abenner fidei Christians elementis 
imbuitur, ac divino baptismo in nomine Patris οἱ 
Fiii et Spiritus sancii, perficitur. Ac Josaphat ex 
divina piscina ipsum excipit, res sane omnium mazi- 
me nova. Patris enim pater existit, et οἱ a quo car- 
nali modo progenitus fuerat spiritualem regenerat.o- 
nem conciliat. Etenim coelestis Patris fllius erat, divi- 


ἀνωτέρω (78) ῥηθέντος (79) θειοτάτου bxisx^nt) 
παραγενοµένου, χατηχείταιό βασιλεὺς "A6evytp, καὶ 
τῷ θείῳ τελειοῦται βαπτίσµατι εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Ἡσ- 
τρὸς, 99.1 τοῦ Υἱοῦ xai τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Καὶ 
Ἰωάσαφ τοῦτον ἐκ τῆς θείας χολυµθήθρας ἀναδέχε- 
ται, τοῦτο δῆ τὸ χαινότατον γεννήτωρ τοῦ «aig 
ἀναδειχθεὶς (80), καὶ τῷ σαρχιχῶς γεννήσαντι τῆς 
τνευματικῆς ἀναγεννήτεως πρόσενος γενόμενος (81) 


73) Respectu ad Act. Apost, 1, 5: Ὥφθησαν αὐτοῖς διαµεριξόμεναι γλῶσααι ὡσεὶ πυρός. Conf. supra 


5 Epist. ad Που). v, 20 : Οὗ δὲ ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις. 














(76) In versu Theocriti, ut, 21, Τὸν στέφανον «Da µε xas' αὑτίχα λεπτὰ ποιησεῖς, ubi λεπτὰ est pro εἰς 
λεπτά vel λεπτῶς, non statim inielligo eur Valekenarius jungi omniuo velit xazà cum τῖλαι, quod, ait, x2:- 
αυτίχα vox sit non. Greca. Equidem 8i mihi contradicere tium docto homini liceat , ecripseriu secure 
χαταυτίχα, quod simili παραυτἰκα satis vindicetur. Sic dixerunt. χατευθὺ, παρευθὺ, et si quie alia. Tme- 
sim tat χατὰ juvare quidem. videtur ddyll, n, 54: Ὠγὼν voy τίλλοισα κατ ἀγρίῳ ἓν πυρὶ βάλλω. Sel 
hic locus est ipse non valde nitidus, ac putaverim fleri tmesim verbi χαταθάλλω, vel χατεμθάλλω. 

(77) Conf. similia p. $08. 

(78) Conf. pag. 307. 

(79) Nihil hic notabile est. Quid enim notius hoc usu participii ῥηθείς ? Dicunt et eodem modo δηλω- 
θέντα τινά, de eo cujus facta fuit superius mentio. Estque id notissimum. Unde valde miratus sem que 
modo legebam Gedikii verba in Stoschii Museo t. II, pag. 255, ad Herodian. Hist. v1, 4, 4 : « Siatim in pnn- 
cipio ὁ δηλωθεὶς ᾽Αντωνῖνος quid significet nescio. » Et rejicit. Scheidii interpretationem, quamvis unice 
bonam, « commentario expositus, descriptus, » quod hanc vocem mou meminerit unquam i13 usurpatam 
invenire; tim ad conjecturas delabitur absurdas. Si forte qui sint quibus, ut Gedikio, δηλωθεὶς ca siguifi- 
catione nunquam occurrerit, eorum gratia aliquot promam exempla. Eusebius V. Const. it, 1, ὁ ὅτλω- 
θεὶς, bene vertente interprete, ο supradictus Licinius. » Pariter, it, 45. Neophytus in Mon. Coteler. 1. ll, 
pag. 457 : Οἱ δηλωθίντες, supradicti. lu Saracenicis Sylb. p. 2: ὁ δηλωθεὶς ᾿ ἄγγελος. luvenitur et. eadem 
significatione ó δηλούμενος ap. Euseb. V. Goust. 1, 14, 58; Jawubl. V. Pyth. 12. 

. (80) Quod Barlaam praedixerat : conf. pag. 154, n. 45. 

(81) Sic rependebat mystiea illa generatione acceptoo vite physice beneficium fllius patri, quod noa 
posse rependi , idque vere, re alio modo considerata, aiebat Joannes Chrys. Hom. De educat. pag. 50: 
Καὶ οὐ δὲ, ὦ παῖ, ὡς οἰκέτης δούλευσον τοῖς Υεννήσασέ σε. TÜ γὰρ ἀνταποδώσεις αὐτοῖς, ofa. αὐτοί σοι, 
ἀντιγεννῆσαι γὰρ αὐτοὺς οὐχ ἕἔνι. Quam sententiam mutuatus est. Georgius Lapitha ineditus v. 759 : Πω, 








1193 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1194 


YU γὰρ fjv τοῦ oüpavíou πατρὺς (82), xal xaprbc A nzque profecto radicis divinissimus fruetus ; radicis, 


ὄντως τῆς θείας ῥίζης Oeitatoc , ῥίζης Exelvtc τῆς 
βοώατς (83): Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελυς, ὑμεῖς τὰ κλή» 
paca. 

Οὕτως ἀναγεννηθεὶς 6 βασιλεὺς ᾽Αδενν]ρ δι ὕδατος 
καὶ Πνεύματος ἔχαιρε χαρᾷ ἀνεχλαλήτῳ (84): σὺν 
αὑτῷ δὲ xal πᾶσα f) πόλις xoi ἡ περίχωρος τοῦ θείου 
Ἠξιοῦτο βαπτίσματος, χαὶ φωτὸς υἱοὶ (85) ἀνεδείχνυντο 
οἱ πρὶν ἑσχοτισμένθι. Πᾶσα δὲ νόσος χαὶ «doa δαι- 
μονιχ] ἐπιφορὰ πόῤῥω τῶν πιστευόντων ἠλαύνεχο * 
ἄρτιοι δὲ χαὶ ὑγιεῖς πάντες τὰς φυχὰς καὶ τὰ σώματα 
ἦσαν (86). Καὶ πολλὰ ἕτερα θαυμάσια εἰς βεδαίωσιν 
τῆς πίστειος ἑτελοῦντο. Ἐχχλησίαιτεἀνῳχοδομοῦντο, 
καὶ ἑπίσχοποε, ef τε χεχρυμμµένοι διὰ τὸν φόδον ἑφα- 
νεροῦντο xal τὰς ἰδίας ἀπελάμδανον ἐκκλησίας, xat 
34249 ἆλλοι ἔκ τε τῶν ἱερέων xaX τῶν μοναζόντων 
προεχειρίζοντο εἰς (81) τὸ ποιµαίνειν τὸ τοῦ Χριστοῦ 
ποίμνιον. 'O. μέντοι βασιλεὺς Αδενν]ρ, οὕτω τῆς 
προτέρας ἑχείνης μοχθηρᾶς ἁγωγῆς ἁποστὰς xal 
µετάµελος ὢν ἐφ) ol; ἔπραξε, πᾶσαν μὲν τὴν Bacl- 
λειον ἀρχὴν τῷ υἱῷ παεραδίδωσιν’ αὐτὸς δὲ χαθ 
ἰαυτὸν ἠρεμῶν, xóvtv ἀεὶ τῆς πεφαλῆς κατα- 
χέων, βαρεῖς τε ἀναφέρων στεναγμοὺς xaX λούων 
τοῖς δάχρυσιν ἑαυτὸν, μόνος µόνῳ τῷ πανταχοῦ πκαρ- 
ὀντι ὠμίλει, αυγγνώµην αὐτῷ τῶν οἰχείων ται» 
σµάτων ἐξαιτούμενος. Ἑϊς τοσαύτην δὲ χατανύξεως 
χαὶ ταπεινοφροσύνης ἄδυσσον ἑαυτὸν χαθῆκεν, ὡς 
παραιτεῖσθαι xai τὸ τοῦ Θεοῦ ὄνομα τοῖς ἑαυτοῦ 
ὀνομάζειν χείλεσι, μόλις δὲ τούτου τῇ τοῦ υἱοῦ νου- 
θεσίφ χατατολµῖῆσαι. Οὕτω δὲ τὴν χαλὴν ἀλλοίωσιν 
ἡλλοιύθη xaX τὴν πρὸς ἀρετὴν ἀπάγουσαν (tuos 
τρίθον, ὥς ὑπερδῆναι αὐτὸν «fj, εὐσεδείφ τῶν προ- 
τέρων ἀνομιῶν τὸ ἀγνόημα. Ἐπὶ τέσααρᾶς δὲ χρό- 
νους οὕτω βιοὺς ἓν µετανοίᾳ xol δάχρυσι xal ἀρετῇ 
πάσῃ, ἀῤῥωστίᾳ περιέπεσεν, ἓν ᾗ χαὶ τελευτᾷ, "Ὅτε 
δὲ τὸ τέλος ἤγχισεν, Ἡρξατο φοθεῖσθαι χαὶ ἁδημο- 
νεῖν, µνείαν ποιούμενος τῶν αὐτῷ πεπραγμένων» 
καχκῶν. Ὁ 0b Ἰωάσαφ ῥήμασι παραχλητιχοῖς τὸ 
ἐπικεσὺν αὐτῷ διεκούφιζεν ἄχθος, Ἱνατί περίλυπος 
£l, λέγων, ὦ πάτερ, xat ἰνατί συνταράττεις ἑαυτόν ; 
ἔλπισον ἐπὶ τὸν θεὸν, χαὶ ἑξομολόγει αὐτῷ (88), ὃς 
ἔστιν ἑλπὶς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς xat τῶν 
ἐν θαλάσσῃ μαχρὰν (89), ὃς χέχραγε 9993 διὰ τοῦ 
προφήτου βοῶν * Αούσασθε (90), καθαροὶ γένεσθε’ 
ἀφέλετε τὰς πονηρίας ἀπὸ τῶν φυχῶν ὑμῶν ἀπέναντι 
τῶν ὀφθαλμῶν pou* μάθετε κχαλὺν ποιεῖν" καὶ ἐὰν 
ὥσιν αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν ὡς φοινικοῦν, ὡς χιόνα 


inquam, illus que clamat : Ego sum viiis, vos pal- 
mites (Joan. xv). 


Ad hune modum rex per aquam ac Spiritnm rege- 
heratus, ejusmodi voluptste qüz nulla o-atione ex- 
plicari potest afiiciebatur; simulque etiam cum ipso 
universa civitas ac finitima regio divino baptismate 
donsbetur, lucisque filii existebant qui prius in tene- 
bris versabantur. Atque omnis morbus et omnis a 
demonibus invecta calamitas procul ab iis qui 
fide prediti erant propellebatur, omnesque tum 
animis tum corporibus integri atque incolumes erant. 
Multaque item alia miracula fidei confirmandz causa 
edebantur, ecclesi: etiam sdificabantur, et episcopi 
qui metu delitescebant, in lucem prodiban!, suasque 
ecelesias recipiebant. Ac prieterea alii, tum ex sacer- 
dotum tum ex monachorum ordine, ad pascendum 
Christi gregem instituebantur. Porro rez Abenner ad 
hunc modum ab improba et flagitiosa vite ratione 
sese removens, ac de perpetratis sceleribus peeni- 
tentiam agens, regium omue imperium filio tradit, 
ipse autem ín solitudine degens, caputque cinere sine 
ulla intermissione aspergens, et graves gemitus edens, 
ac sese laerymis abluens, solus cum eo solo qui ubi- 
que prsesens est colloquebatur, noxarum suarum ve- 
niam ab eo petens. Quin in tantam compunctionis 
atque humilitatis abyssum sese demisit, ut ipsum 
quoque Dei nomen labilis usurpare recusaret, ac vix 
tandem a filio admonitus, illad pronuuciare auderet. 
Tanta autem ac tam praclara in eo vite commutatio 
fuit, ac tanta eum laude virtutis iter tenuit, ut prio- 
rum iniquitatum ignorantiam pietatis magnitudine 
superaret. Cum autem quatuor annos hoc pacto ía 
pownitentia et lacrymis atque omni virtutis genere 
transegisset, in lethalem morbum incidit. Cum autem 
)psi vitae finis immineret, in metu animique anxietate 
versari coepit, mala ea que a se perpetrata fuerant 
in memoriam revocans. At Josaphat consolatoría 
oratione coortum ei moaroris onus sublevavit, his 
verbis utens : Quare tristis es, o pater, et quare teip- 
sum conturbas (Psal. χι!) Ἱ Spera in Deo, εἰ confi- 
tere ipsi, qui est spes omnium finium terre, et in 
mari longe (Psal. χιτ), qui per prophetam clama- 
vit : Lavamini, mundi estote, auferte malum cogita- 
tlonum vestrarum ab oculis meis ; discite benefacere. 
Et si fuerint peccata vestra sicut coccinum, tanquam 


τι ὄννῆσῃ χάριτας πατρὶ εἶνειν ἀξίας; El γὰρ xal χρήµασιν αὐτὸν ἀμείφῃ φιλοτίµως, Καὶ νουθετήσεις 
ἔνθα δεῖ, χαὶ τέχνας διδάξαις, AX οὐχ ἀντιχεννῆσα, Ts δυνήσῃ τοῦτον ως Et sic etiam alibi Geor- 


gius. 
(82) CI. p. 333. 
(85) Apud Joann. xv, 5. 


(84) l'etr. 1 Epist. 1, 8 : ἀγαλλιᾶσθε χαρᾷ ἀνεχλαλήτῳ. 
(85) | Epist. ad Thess. v, 5 : Πάντες γὰρ ὐμεῖς υἱοὶ φωτός Ls:t. Epist. ad Ephes. v, 8 : Ὡς τέχνα 


φωτὸς περιπατεῖτε, 
6) Cf. similia p. 307. 
87) 6, καὶ µοναζόντων εἰς. 


) Psal. xou, 5 : Ἰνατί περίλυπος et, ἡ φυχή µου, xaX ἵνατί συνταράσσεις µε; ἐλπ. ἐ. «. θ., «αἱ ἑξομο- 


λογήσομαι αὐιῷ, 
(80) Psal. Liv, 5 
(90) Isa. 1, 16... 


PATRoL. G&. XCVI. 


38 LI 


1195 


ÁDDENDA. 


1196 


nix dealbabuntur; et si fuerint rubra sicut verini- A λευκανῶ ' ἐὰν δὲ ωσιν ὡς xóxxtvov, ὡσεὶ ἔριον λευ” 


culus, tanquam lana alba erunt (Jsaic 1). Quocirca 
ne tuneas, o pater, nec dubio animo sis; neque enim 
eorum qui ad Deum sese convertunt. peccata, im- 
mensam ipsius bonitatem vincunt. llla enim quoeun- 
que tandem numero fuerint, sub mrensuram cadunt, 
hanc autem nec metiri nec numerare quisquam po- 
test, Quocirca fleri non potest, ut quod mensurse 
subjicitur, id quod nulla meusura comprehendi po- 
test, superet. | 

llujusmodi verbis ad consolandum accommodatis. 
ipsius animum lenieus, ac velut excantans, eum ad 
b nam spem revocavit. Deinde pater, extensis mapi- 
bus, gratias ipsi agebat, ac bene precabatur, diemque 
eum quo ipse in lucem editus esset laudibus efferebat, 


κανῶ. Mh φοθοῦ τοίνυν, ὦ πάτερ, μηδὲ δίσταζε * οὗ 
νιχῶσι γὰρ αἱ ἁμαρτίαι τῶν ἐπιστρεφόντων πρὸς 
θεὸν τὴν ἄπειρον αὐτοῦ ἀγαθότητα. Λὖὗται γὰρ ὑπὸ 
µέτρον εἰσὶ xai ἀριθμὸν, ὅσαι ἂν ὥσιν ΄ ἐχείνη δὲ 
ἁμέτρητός ἐστι xal ἀναρίθμητος. Οὐχ ἑνδέχετας 
τοίνυν τὸ ὑποχείμενον μότρῳ του ἀμετρήῆτου περι” 
γενέσθαι (91). 


Τοιούτοις παρακλητικοϊῖς ῥήμασι xavenábov αὐτοῦ 
τὴν duyhv, εὔελπιν ἀπειργάσατο. Elta. ἐχτείνας ὁ 
πατὴρ τὰς χείρας, εὐχαριστῶν αὑτῷ ὑπερηύχετο, 
xai τὴν ἡμέραν εὐλόχει àv fj αὐτὸς ἐγγεννήθη, Τὲ- 
κνον λέγων, γλυχύτατον, τέχνον οὐκ ἐμὸν, ἀλλά τοῦ 


his verbis utens : Dalcissime fili, fili inquam, qui non p οὐρανίου Πατρὸς, ποίαν ἁποδώσω σοι χάριν; volat; 


tam meus es quam coelestis Patris, quamnam tibi 
gretiam. referam? quibus te benedictionibus pros:- 
quar? quas Deo tua causa gratias agam? Perieram 
enim, ac tua opera inventus sum ; peccato mortuus 
eram, et revixi (Luce xv) ; hostis et perdue'lis Dei, 
et in grotiam receptus sum. Quid igitur tibi pro his 
emnibus rependam (Psal. xxx)? Deus est qui satis 
amplis praemiis te remunerari queat. Hoc sermone 
babito, cum charissimum filium szpius exosculatus 
fuisset, ac deinde preces fudisset, atque, ln manus 
tuas, ο benigne Deus, cominendo spiritum meum, 
dixisset, in poenitentia animam suam Domino red- 
didit, 

Filius autem Josaphat patrem mortuum lacrymis 
prosecutus, justisque ipsi persolutis, corpus ejus in 
piorum virorum sepulcris condidit. Nec tamen ipsius 
corpus regia veste obvolvit, sed peeniteniiz vesii- 
mentis exornavit. Atque ipse in sepulcro stans, ac 
manus in celum tendens, lacrymasque ex oculis flu- 
vii Ἰηδιας profundens, his verbis ad Deum clamavit: 

Gratias tibi ago, Deus Rex glorix, qui solus potens 
et immortalis es, quoniam orationem meam minime 
despexisti, nec lacrymas meas pro nihilo duxisti : ve- 
yum servum tuum ac patrem meum a scelerata vi- 
vendi ratione avocatum, ad te omnium Salvatoreun 
pertrabere voluisti, eum videlicet ab idolorum er- 
rore abducens, atque ipsi hoc donans, ut te Deum 
verum 86 benignum intelligeret. Àc nunc, o Domine 
Deus, cujus bonitatis pelagus pervestigari nequit, in 
Joco pascuz, in loco refectionis, ubi vultus tui lux 
splendet, eum colloca ; nec antiquarum ipsius iniqui- 
tatum recordare, sed pro ingenti tua misericordia 
peccatoruin ipsius chirograplium dele, ac debitorum 


(01) C, γενέσθαι, 
p. 54, pari laborat 


εὐλογήσω σε εὐλογίαις, τἶνα δὲ εὐχαριστίαν àva- 
πέµφω τῷ θεῷ περὶ σοῦ; ἁπολωλὼς γὰρ Ίμην, 
xal εὑρέθην διὰ σοῦ" νεχρὸς μην τῇ ἁμαρτίᾳ, xat 
ἀνέζησα (92): ἐχθρὸς καὶ ἀποστάτης θεοῦ, xal κατ- 
Πηλλάγην. Τί οὖν ἀνταποδώσω (95) σοι ὑπὲρ τούτων 
ἁπάντων» θεός ἐστιν ὁ ἀξίας σοι παρέχων 334, τὰς 
ἁμοιδάς. Οὕτω λέγων, πυχνὰ χατεφίλει τὸν φῖλτκ- 
voy alba, Εἶτα εὐξάμενος, xal, El; χεξρᾶς σου, 
φιλάνθρωπε θεὲ, παρατίθηµι τὸ πνεῦμά pou, εἰπὼν, 
ἐν µετανοίᾳ τὴν ψυχὴν xal εἱρήνη παρέθετο τῷ 
Κυρίῳ (94). 


Ὁ δὲ Ἰωάσάφ δάκρυσι τιµήσας τελευτήσαντα τὸν 
πατέρα, καὶ χηδεύσας αὐτοῦ τὸ λείφανον ἑντίμως, 
κατέθετο àv µΜνήµατι ἀνδρῶν εὐσεδῶν, οὗ μέντοι 
βασιλική περιθαλὼν ἐσθῆτι, ἀλλὰ µετανοίας κοσµή- 
σας ἀμφίοις. Στὰς δὲ ἐπὶ τῷ µνήµατι, χεῖράς τε εἰς 
οὐρανὸν διάρας. καὶ δάκρυα ποταμηδὸν τῶν ὀμμάτων 
καταδύσας, ἑδόησε πρὸς τὸν θεὺν, λέγων 

*Q θεὺς, εὐχαριστῶ σε, Βασιλεῦ τῆς δόξης, póve 
κραταιὸ καὶ ἀθάνατε, ὅτι οὐ παρεῖδες τὴν δἑητέν po» 
καὶ τῶν δακρύων "pou ob παβεδιώπησας (95), à 
εὐδόχησας τὸν δοὈλόν σου τοῦτον xal πατέρα µου 
τῆς ὁδοῦ ἐπιστρέφαι τῶν ἀνομιῶν καὶ πρὸς ἑαυτὸν 
ἑλκύσαι τὸν σωτῆρα τῶν ἁπάντων, ἀποστήσας μὲν 
τῆς ἁπάτης τῶν εἰδώλων, καταξιώσας δὲ Υνωρίσα: 
σε τὸν ἀληθινὸν θεὸν καὶ φιλάνθρωπον. Καὶ vuv, e 
Κύριέ µου καὶ θεὲ, ὁ ἀνεξιχνίαστον ἔχων τὸ τῆς 
ἀγαθότητος πέλαγος, τάξον αὐτὸν bv τόπῳ χλοερῷ, 
by τόπῳ ἀναπαύσεως, 3 3Ώ ὅπου τὸ φῶς λάμπει 
τοῦ προσώπου σου * xal μὴ μνησθῆς ἀνομιῶν αὐτοῦ 
ἀρχαίων, ἀλλὰ, κατὰ τὸ πολὺ ἕλεός σου, ἐξάλειφον 


absente Ργροβ[(ἶοπ6, qux omnino neeessaria est. Theodorus Prodrom. Tetras'. 
vitio : Δώδεχα ῥάδδοι ἔσαν προχείµεναι * 


οἵη ἁπασῶν ᾿Ανθοφόρος... Syllaba versus 


egi hrevior, quam restituit cod. 2868, exhibens προπροχείµεναι. . 
(92) Luc. xv, 94 : Οὗτος ὁ υἱός µου νεχρὸς ἦν, xai ἀνέζησε * καὶ ἀπολωλὼς ἣν, xat εὑρέθη. 


95) C, ἀποδώσω. 
94) Lemna metricum in À : 


usus est glossator, synonymum verbum legitimo substituens, quod δὲ 


Ἐνταῦθ) ᾽Αθεννὴρ ἐξέπνευσεν, ὡς ὁρᾷς. Properans malo accentu in (ine 


pe*fit. Cogitabat enim de scribendo 


βλέπεις, οἱ ὁρᾷς scripsit. Eodem fuit corruptus modo Th. Prodromus Tetrast. [Ow de serpente aenco : 


"uw προτιοσσόµενοι ὀφεώδηχτοι Ἑδθραῖοι Φύγγανον ix χαχότητος, ζωὺν δ ὄφιν 


Ἂνε νεκρός. Versus se- 


cundus, qui nou potest scaudi, scandetur si &x θανάτου scribatur e cod. 2851. Sensus allegoricus librarii 


μιοπιί obversabatur, manusque sic aberravit. 


(95) In hioc usu verbi παρασιωπᾷν color est biblicus. 


., 














1197 


VITA BARLAAM RET jOASAPH. 


1198 


τὸ χε:ρόγραφον (90) τῶν αὐτοῦ πταισµάτων, xai τὰ À ipsius chartas concerpe, sauciosque (uos, quos et 


γραμματεῖα διάῤῥηξον τῶν αὑτοῦ ὀφλημάτων, καὶ 
«οὺς ἁγίους 4ου χατάλλαξον αὐτῷ οὓς πυρί τε χαὶ 
ξίφει ἀνεῖλεν' ἐπίταξον αὐτοὺς μὴ χατ αὐτοῦ ὀργί- 
ζεσθαι. Πάντα γὰρ δυνατά σοι τῷ πάντων Δεσπότῃ, 
à 1 μόνον τὸ μὴ ἐλεεῖν τοὺς μὴ ἐπιστρέφοντας 
πρὸς σέ ' τοῦτο ἀδύνατον. Τὸ γὰρ ἔλεός σου ἐχχέχν- 
ται ἐπὶ πάντάς, xa σώξεις τοὺς ἐπἰκαλονμένους σε, 
Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, ὅτι πρέπει σοι δόξα εἰς τοὺς 
ἀϊῶνας. Ἁμήν. 

Τοιαύτας εὐχὰς xal δεῄσεις προσέφερε τῷ Θεῷ ἐν 
Bau ἑπτὰ ἡμέραις, µηδόλως τοῦ µνήµατος ἀποστὰς, 
ph βρώσεως à Ἱπόσεως τοπαράπαν μνησθεὶς (97), 

Wie μὴν ἀναπαύσεως ὕπνου µετασχών ' ἀλλὰ δά- 
χρυσι μὲν τὸ ἔδαφος ἕθρεχε, στεναγμοῖς δὲ ἀσιγή- 
τοις εὐχόμενος διετέλει. Τῇ ὀγδόῃ δὲ εἰς τὸ παλάτιον 
ἰπανελθὼν, πάντα τὸν πλοῦτον xal τὰ χρήματα τοῖς 
πένησι διένειµεν, ὡς µηχέτι ὑπολειφθῆναί τινα τῶν 
χῥεἰάν ἑχόντων, 

ΚΕΦ.Λς’. Ἐν ὀλίγαις δὲ ἡμέράις τὴν τοιαύτην 
ἑελέσας διαχονίαν χαὶ πάντας τοὺς θησαυροὺς xax 
Χενώσας, ὅπως μέλλοντι τὴν στενὴν εἰσιέναι πύ- 
λην (98) μηδὲν αὐτῷ ἑμποδίσειεν ὁ τῶν χρημάτων 
ὄγκος (99), τῇ τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ τῆς τοῦ πατρὸς 
τελευτῆς, μνήμην αὐτῷ τελῶν, συγχαλεῖ πάντας 
«οὺς ἓν τέλει xal τοὺς στρατιωτικὰ περιεζωσµένους 
καὶ τοῦ πολιτιχοῦ λαοῦ οὐχ 394 ὀλίχους. Καὶ 
προκαθίσας, ὡς ἔθος, φησὶν εἰς ἐπήχοον πάντων’ 
Ἰδοὺ, χαθὼς ὁρᾶτε, "A6nvvhp πατἠρ µου xat βασι- 


gne et gladio de medio sustulit (Psal. Lxxvii), cum 
ipso in gratiam reduc, eisque, ne ipsi infensos et 
iratos sese prsebeant impera. Omnia quippe tibi 
omnium Domino possibilia sunt, hoc uno excepto, 
quod quin te eorum qui sese ad te convertunt mi» 
séreat, facere non potes. Misericordid enim tua im 
omnes diffusa est, atque jis a quibus invocaris, 
salutem affers, Domine Jesu Christe, quoniam decet 
te gloria in ssecula, Amen. 

Hujusmodi preces et orationes Deo offerebat, 
. septem dies a sepulcro omnino non discedens, nec 
cibi quidquam aüt potus admittens, nec rursus 
somno corpus recreans, verum et lacrymis solum 
rigans (Psal, cxz1), et cum luctibus orneth oratio- 
nis facultatem superantibus in oratione perstans: 
Octavo autem denique die in palatium reversus, opes 
omnes ac pecunias pauperibus distribuit; adeo ut 
nullus jam qui rerum inopia prenieretur, superesset. 

Car. XXXVI. — Paucisque diebus in hujusmodi 
ministerio exactis, omnes thesauftos exhausit : id 
videlicet agens, ne angustam portar introire pa- 
ranii pecuniarum moles impedimentum afferret. 
At vero quadragesimo a paterni obitus die me- 
moriam ipsius celebrans, magistratus omnes ac 
militaris classis et plebeii ordinis haud paucos 


convocat; atque in regio throno sedens, cunctis 
audientibus hanc orationem babuit : En, ut ipei cer- 


nitis, Abenner rex ac pater meus; liaud secus ac pau- 


Mis τέθνηχεν ὡς εἷς τῶν πενῄτων, καὶ οὐδὲν αὐτῷ C perum quivis mortem obiit. Ac nec divitiz, nec opes, 


οὔτε ὁ πλοῦτος οὔτε 1) βασιλικὴ δόζα, οὔτε μὴν ἐγὼ 
ὁ φιλοπάτωρ υἱὸς, οὔτε τις τῶν λοιπῶν αὐτοῦ φίλων 
xai συγγενῶν, βοηθῆσαι ἴσχυσεν αὐτῷ χαὶ τῆς ἁπαρ- 
ἀιτήτου φήφου ἐξελέσθαι. Αλλ' ὑπάγει πρὸς τὰ 
ἐχεῖθεν διχαιωτήρια, λόγον ὑφέξων τῆς πολιτείας 
ποὺ παρόντος βίου, µηδένα τῶν ἁπάντων συνεργὸν 
ἐπαγόμενος, ἀλλ ἡ póva τὰ αὐτῷ πεπραγμένα 
ὁποῖα ἂν fj. Τὸ αὐτὸ δὲ τοῦτο καὶ nda τοῖς τὴν βρό- 
t&tov λαχοῦσι φύσιν συµδαίνειν πέφυκε, xal ἄλλως 
o0x ἔστι. Nüv οὖν ἀχούσατέ µου, φίλοι xal ἀδελφοὶ, 
λαὸς Κυρίου καὶ κλῆρος ἅγιος, οὓς ἐξηγόρασε Χριστὸς 
ὁ θεὺς ἡμῶν τῷ τιµίῳ αὐτοῦ αἵματι χαὶ ἑῤῥύσατο 
τῆς παλαιᾶς πλάνης xaX δουλείας τοῦ ἀντιχειμένου. 
Αὐτοὶ οἴδατε τὴν Ev ὑμῖν ἀναστροφὴν µου, ὡς ἑξότε 
*bv Χριστὺν ἔγνων καὶ δοῦλος αὐτοῦ ἠξιώθην γενέ- 
σθαι, πάντα µισῄσας, αὐτὸν ἐήεπόθησα µόνον, xol 
τοῦτό pot ἦν κἀίαθύμιον, τῆς ζάλης τοῦ βίου xal 
µαταίας τύρδης ὑπεξελθόντα, µόνον µόνῳ αὐτῷ 
συνεῖναι καὶ ἓν ἀταράχῳ γαλήνῃ φυχῆς δουλεῦσαι τῷ 
Θεῷ µου xat δεσπότῃ. ᾽Αλλά µε κατέσχεν ἡ τοῦ πα- 
ερός µου ἔνστασις, καὶ ἐντολὴ fj τιμᾷν τοὺς γεννῇ- 
τορας χελεύουσα (1). "O0sv; θεοῦ χάριτι χαὶ συνερ- 
γείᾳ, οὖκ εἰς µάτην ἑχοπίασα, οὗδ εἰς χενὸν τὰς 
τοιαύτας ἀνάλωσα ἡμέρας ' ἀλλ' ἐχεῖνόν τε ᾠχείωσα 


06) Cf. p. 88, n. 72, 
97 Cf. ed: 101, n . 96, 


nec regia gloria, nec rursum ego patris amantissimus 
fllius, nee reliquorum ipsius amicorum ac cognato- 
rum quisquam opem ipei et auxilium afferre, atque 
ab inevitabili sententia ipsum éximere potuit ; verum 
ad illud tribunal, ut presentis vitz rationem reddat, 
proficiscitur, neminem omnino qui ipsi opi:u'etue 
secum ducens, iis duntaxat exceptis (quacunque 
tandem illa fuerint) quee ab eo gesta sunt. Hoc au- 
tem ipaum quoque omnibus qui mortalem vaturam 
nacti sunt contingere natura comparatum est, neque 
aliter leri potést. Nunc igitur audite me, o filii ac 
fratres, plebs Domini, et sancta hereditas, quos 
Christus Deus noster pretioso sanguine suo redeiiit, 
atque a veteri errore et. adversatii servitute in liber- 


D tatem vindicavit. Vos meam inter vos vitae ratiohem 


nostis: nempe quod ex quo tempore Christi cogni- 
tionem consecutus, divinoque beneficio ipsius servus 
effectus sum, omnibus aliis rebus contemptis atque 
odio habitis, ipsius duntaxat cupiditate flagravi, id- 
que unum mihi in votis fuit, ut ex hujas vit tein- 
pestate, atque inani perturbatione ac tumultu egres- 
$us, solus cum ipso solo consuetudinem haberem, 
atque in summa animi tranquillitste Deo meo ac Do- 
mino servirem. Verum me patris mel in diversum ui- 


4199 . ADDENDA. y 1201 
tentis voluntas retinuit, prceptumque illud, quod A Χριστῷ 897 καὶ πάντας ὑμᾶς τοῦτον µόνον vewo- 
t patribus bonorem haberi jubet (Deut. v). Unde Dei σχειν 8cby ἀληθινὸν xai Κύριον 400 παντὸς ἐδίδαξα, 


gratia οἱ adjumento inesssum minime laboravi, nec 
bujusmodi dies frus'ra consumpsi ; verum et illum, 
et vos omnes, Deo coneiliavi, eumque solum Deum 
verum, 46 rerum omnium Dominum cognoscere do- 
eni, non quidem ego istud faciens, sed gratia Dei 
mecum, qui me etiam e superstitioso errore atque 
dolorum eulta eripuit, ac vos, o plebs mea, gravi et 
acerba captivitate liberavit, Jam igitur tempus est ut 
ea quz Deo pollicitus sum expleam. Tempus, inquam, 
est ut quo ipse me ducet proficisear, eaque vota qui- 
bus ne ipso obsirinzi persoleam. Nune itaque vobis 
eum 2Ρ6ἱ considerate quem vobis preesse ac regnum 
obtinere velitis. Jam enim in Domini voluntate per- 


οὐχ ἐγὼ τοῦτο ποιῄσας, ἁλλ᾽ dj χάρις αὐτοῦ 1 σὺν 
ἐμοὶ (2), Ἶτις χἀμὲ τῆς δεισιδαίµονος πλάνης xal 
λατρείας τῶν εἰδώλων ἐξείλετο, xat ὑμᾶς, λαός gov, 
τῆς χαλεπῆς ἠλευθέρωσεν αἰχμαλωσίας. Καιρὸς οὖν 
ἤδη λοιπὸν τὰ ἐπηγγελμένα τῷ cip ἔργα πληρῶσαι” 
καιρὸς ἀπελθεῖν ὅπου ἂν αὐτὺς ὁδηγήσῃ µε καὶ 
ἀποδοῦναι τὰς εὐχάς µου ἃς ηὐξάμην αὑτῷ. Nov 
οὖν σχέφασθε ὑμεῖς ὃν ἂν βούλοισθε ἀφηγεῖσθαι 
ὑμῶν καὶ βασιλεύειν * ἤδη γὰρ κατηρτισµένοι ἑστὲ 
εἰς τὸ θέληµα τοῦ Κυρίου, xal οὐδὲν ἁποχέχρυπται 
ὑμῖν τῶν αὐτοῦ προσταγµάτων. "Ev τούτοις πορεύε- 
σθε» μὴ ἐχχλίνητε δεξιὰ f| ἀριστερά (3): xal à θεὸς 
τῆς εἰρήνης εἴη μετὰ πάντων ὑμῶν (4). 


feeti estis, nee quidquam ex ipsius preceptis vobis occultum est. In his ambulate, nec ve! ad dezteram 
vel ad sinistram declinate. Ac Deus paeis velim sit cum omnibus vobis. 
Hac ut plebs audivit, tumultus statim ac strepitus, B Ταῦτα ὡς ἤχουσεν ὁ λαὺς ἐχεῖνος xai δηµος, θόρυ- 


ingensque clamor et confusio exorta est, plorantibus 


omnibus, atque orbitatem suam deplorantibus. Quin 


etiam prater luctus οἱ ejulatus illud etiam jurejurando 


affirmsbant, sese illum minime dimissuros, sed re- 


teniuros, nec secedendi potestatem ullo modo ipsi 


facturos. Sie clamante populo, atque omnibus magis - 


tatibus, excipiens rez populares compescit, silen- 


tiumque ipsis imperat, seque illorum contentioni ce- 
dere aique obtemperare asserens, bos, quamvis alio- 
qui merentes atque ejulstos signa in genis ferentes, 
domum remiuit. ]pse autem unum ex principibus, 


quem ipse tum pietatis, tum vite sanctitatis nomine 


pluris omnibus faciebat, admirationeque prosequeba- 
(ur, boc est Darachiam, cujus etiam superius, cum 
Nachor Barlaamum se esse simulans cum philoso- 
phis disputavit, verba fecimus, quemque solum 2elo 
divino penitus flagrantem ab ipsius partibus stetisse, 
atque ad disputationem adversus illos ineundam pa- 
ratum fuisse diximus, hunc, inquam, remotis arbi- 
tris, assumptum, blande ac leniter allocutus est, 
ebnixisque precibus, ut regnum acciperet, atque in 
timore Dei plebem suam regeret obsecrabat quo ip 
ad expetitum iter.se accingeret. — - | 
Ut autem eum renuentem, atque istud ombino re- 
pudiantem vidit, hisque verbis utentem: O rex, quam 
istud tuum judicium iniquum est, quam tuus sermo 
divino mandato parum consentaneus; nam cum pro- 
xhnum non secus ac teipsum amare docearis, qua 
tandem ratione sarcinam eam, quam tu abjicere stu- 
des, mihi imponere festinas? nam si regio munere 


(3) 1 Epist. àd Cor. xv, 10. 
P Locutio est biblica. 


έος εὐθὺς καὶ πάταγος xai Boh πλείστη xal σύγχυσις 
ἦν, κλαιόντων πάντων xaX ὁδυρομένων τὴν ὀρφανίαν. 
Τοιαῦτα θρηνοῦντες, πρὸς τοῖς θοῇῄνοις xal ὄρχεις 
ἐθεδαίουν μὴ µεθήσειν ὅλως, ἀλλ᾽ ἀνθέξεσθαι, xel 
τὴν ὑποχώρησιν αὐτῷ μὴ τοπαράπαν παραχωρῆσαι, 
Οὕτω βοῶντος τοῦ δήµου χαὶ τῶν kv. τέλει πάντων, 
ὑπολαθδὼν à βασιλεὺς χατασε[ει τὸν ὄχλον, xa σιγΣν 
αὐτοῖς διαχελαύεται (6). Καὶ εἴχειν τῇ ἑχείνων 
ἑνστάσει εἰπὼν, λυπουµένους ὅμως xal τὰ τῆς οἶμω- 
γῆς σημεῖα ἐπὶ τῶν παρειῶν φέροντας οἴχαδε ἐχπέμ- 
πει, Αὐτὸς δὲ ἕνα τῶν ἀρχόντων, ὃς ἣν πρόχριτος 
39g aot, ἐπ᾽ εὐσεθείᾳ xal σεµνότητι βίου θαυμαζό- 
µενος, Βαραχίας τοὔνομα (ὄνπερ καὶ ἀνωτέρω ἑδήλω- 
σεν ὁ λόγος (6), ἠνίχα Ναχὼρ τὸν Βαρλαὰμ ὃ ποχρινό- 
μενος τοῖς φιλοσόφοις διελέγετο, χαὶ μόνος 6 Βαραχίας 
ἠτοιμάσθη συμπαραστῆναι αὐτῷ xal συναγωνίσα- 
σθαι ζήλῳ θείῳ ἐχχανθεὶς τὴν xapblav): «coutev 
χαταµόνας λαθὼν ὁ βασιλεὺς, πρεσηνῶς διελέγετο, 
xai θερµότατα ἑδεῖτο παραλαθεῖν τὴν βασιλείαν, xol 
ἐν φόδῳ θεοῦ τὸν λαὺν αὑτοῦ ποιμᾶναι, ὧς ἂν αὐτὶς 
την ποθουµένην αὑτῷ πορεύσηται 055v. 


Ὡς δὲ αὐτὸν ἀπαναινόμενον εἶδε xai πάντη ἆπ- 
αγορεύοντα, xal" D βασιλεῦ, Aévovea, ὡς ἄδιχός σου ἡ 
Χρίοιςὶ ὡς οὗ xav' ἐντολὴν coU ὁ λόγος] εἰ yàp 
ἀγαπῆσαι τὺν πλησίον ὡς ἑαυτὸν ἐδιδάχθης (1), τίνι 
λόγῳ ὅπερ αὐτὸς ἀποῤῥίφαι βάρος σπουδάζεις, ἐμοὶ 


p ἐπιθεῖναι (8) ἐπείγῃ; εἰ μὲν γὰρ χαλὸν τὸ βασιλεύειν, 


αὐτὸς τὸ χαλὸν xáttye* εἰ δὲ πρόὀσχομµα τοῦτο 


4) II Epist. ad Cor. xi, 11: Ὁ θεὸς τῆς ἀἁγάπης καὶ εἰρῆνης ἔσται μεθ’ ὑμῶν. 


Tr Copl. p. 259, n. 53. 
1 Conf. p. 254. 
( 


Lx Levit. xix, 48. 


Mattb, xxi, 29; Marc. xu, 31; Epist. ad Rom. xin, 9 :Αγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὥς σεαυτόν, 


(8) A, ἐπιθῆναι, mendo solito. Theod. Prodromus Tetrast. p. 46 : "Av, συλλαλήσας o θεῷ Μωσῆς nó 
TÉ τοῦ Θεοῦ 


νον, Τόσην ὑπανθεῖ τῷ προσώπῳ τὴν χάριν, Ὡς μηδ ὁρᾶθαι συγκαλύµµατος δίχα, 


τοῦ θΘεοὺυ / 


ωπον οἷον εἰπέ µοι. Bene codex, ὑπανθῇ. Velim quoque ἐπανθῃ. Prepositiones ἐπὶ οἱ ὑπὸ nonnusquam 


faerunt permutate. Choricius in Procop: $ 15 iss" &yo 
Ostrat. r. D. 


ἡπανίστατο. in cod. regiis. Vide ad Phi 


φαινομένου, πᾶς εὐθὺς ἑπανίστατο. Bene est 
)9. de verbo ὑπανίστασθαι. 











1201 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1202 


ψυχῆς xaX σχἀνδαλον, τί µοι προτίθης (9) καὶ ὑπο- A fungibonum est, ipsequod bonum est retine; sin autem 


ακελίζειν βούλει, Ὡς οὖν τοιαῦτα λέγοντα χαὶ δια- 
6εθαιούµενον εἴδεν, ἑπαύσατο τῆς ὁμιλίας. 339 Καὶ 
δὴ ὑπὸ νύχτα βαθεῖαν ἐπιστολὴν μὲν διαχαράττει 
πρὸς τὸν λαὺν, πολλῆς Υέμουσαν φιλοσοφίας καὶ 
πᾶσαν ὑπαγορεύουσαν τὴν εὐσέδειαν, ὁποίαν τε 
ὀφείλουύσι περὶ θεοῦ δόξαν ἔχειν, olov δὲ βίον αὐτῷ 
προσφέρειν, οἵους δὰ ὕμνους, οἵας εὐχαριστίας' εἶτα 
μὴ ἄλλον ἡ τὸν Βαραχίαν δέξασθαι εἰς τὴν βασίλειον 
χελεύει ἀρχήν. Καὶ, εἰς τὸν ἑαυτοῦ κχοιτῶνα τὸν 
χάρτην Ev ᾧ fj ἐπιστολὴ χαταλιπὼν, λαθὼν ἅπαντας 
ἑξέρχεται τοῦ παλατίου. ᾽Αλλ' οὐκ ἠδυνήθη λαθεῖν 
εἰς τέλος.] "Apa γὰρ πρωῖ τοῦτο ἀχουσθὲν τάραχον 
εὐθὺς xal ὁδυρμὸν τῷ λαῷ ἑνεποίησε * χαὶ πάντες 
τάχει πολλῷ εἰς ζήτησιν αὐτοῦ (10) ἑξέρχονται, 
προχαταλαθεῖν αὐτῷ τὴν φυγὴν bx παντὸς τρόπου 
ὃ,ανοούμενοι * ὅθεν οὐδὲ εἰς µάτην αὐτοῖς ἐχώρησεν 
ἡ σπουδή. Ὡς yàp πάσας προχατελάµθανον τὰς 
ὁδοὺς, ὄρη δὲ πάντα περιεχύχλουν xal ἀτριθεῖς πε- 
ϱ:Ώρχοντο φάραγγας, ἐν χειµάῤῥῳ τινὶ τοῦτον εὑρί- 
σχουσι, χεῖρας εἰς οὐρανὸν ἐχτεταμένας ἔχοντα, xal 
&tv εὐχὴν τῆς ἕχτης ἐπιτελοῦντα ὥρας (11). 


Ἱδόντες δὲ αὐτὸν περιεχύθησαν δάχρυσι ὃνσ- 
ωποῦντες xal τὴν ἀποδημίαν ὀνειδίζοντες. Ὁ δέ; Tí, 
qnot, µάτην χοπιᾶτε; µηκέτι γὰρ ἐμὰ βασιλέα ἔχειν 
ἐλπίζετε. 340 Tfj πολλῇ δὲ αὐτῶν ὑπενδοὺς ἑνστά- 
σει, ὑποστρέφει αὖθις εἰς τὸ παλάτιον. Καὶ, avv- 
αγαγὼν ἅπαντας, τὴν ἑαυτοῦ ἑφανέρωσε βουλἠν. Εἶτα 
καὶ ὄρχοις ἐμπεδοῖ τὸν λόγον, ὡς οὐδεμίαν αὐτοῖς 
τοῦ λοιποῦ συνέσται ἡμέραν. Ἐγὼ γὰρ, φησὶ, τὴν 
πρὸς ὑμᾶς διαχονίαν µου ἐπληροφόρησα χαὶ οὐδὲν 
ἐνέλιπον, οὐδὲ (42) ὑπεστειλάμην τῶν συµφερόντων, 
τοῦ μὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν καὶ διδάξαι, διαµαρτνρό- 
µενος πᾶσιτὴν slo τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν 
πίστιν, xal µετανοίας ὁδοὺς ὑποδεικνύων. Καὶ vuv 
ἰδοὺ ἐγὼ πορεύομαι τὴν ὁδὸν ἣν ἔχπαλαι ἐπόθουν ᾿ 
καὶ οὐκ ἔτι ὄψεσθε τὸ πρόσωπόν µου ὑμεῖς πάντες. 
Au μαρτύρομαι ὑμῖν τῇ σήμερον ἡμέρᾳ, χατὰ τὸν 
θεῖον ᾽Απόστολον (12), ὅτι καθαρὸς ἐγώ cipe ἀτὸ 
τοῦ αἵματος πάντων ὑμῶν. Οὐ γὰρ ᾿ὑπεστειλάμην 
τοῦ μὴ ἀναγγεῖλαι ὑμῖν πᾶσαν τὴν βουλὴν τοῦ θεοῦ. 


Ταῦτα ἀχούσαντες, xal τὸ τῆς γνώμης αὐτοῦ 
ατεῤῥὺν ἐπιστάμενοι ὡς οὐδὲν τῆς προθέσεως χωλύ- 
σαι δύναται, ὠδύροντο μὲν τὴν ὀρφανίαν, οὐκ εἶχον 
δὲ ὅλως αὐτὸν πειθόµενον. Τότε ὁ βασιλεὺς τὸν 


offendiculum istud ac scandalum animi est, quid mibi 
illud objicis, ac me in fraudem inducere cupis? Ut, in- 
quam, eum his verbis utentem et asseverantem vidit, 
cum eo quidem colloqui destitit : ipse autem iw 
tempesta nocte epistolam ingenti sapientia plenam, at- 
que ad omne pietatis genus impellentem, ad populares — 
suos exarat, nempe quam de Deo sententiam tenere, 
quam ipsi vitam, quas laudes, quas denique gratiarum 
actiones offerre deberent, przscribens. Ας postea, ne 
quemquam oaliura przter Barachiam ad regiam digni- 
tatem admitterent prohibebat. Hac epistola in cub'- 
culo 8uo relicta, inscientibus omnibus egreditur. Nec 
tamen efficere potuit ut ipsius discessus ad extremum 
usque incognitus esset. Nam simul atque illuxit, ea 
res audita perturbationem ac luctum plebi attulit, 
omnesque summa celeritate ad eum investigandum 
perrererunt, ipsius fugam omui ratione occupare 
cogitantes, Quo etiam factum est ut studium ipsius 
frustra minime cesserit Nam cum itinera omnia oc- 
enpassent, ae montes omnes obsedissent, invizsque 


valles peragrassent, in torrente quodam ipsum manus 
in ceclum tendeniem, ac sexte bore precationem 


persolventem invenerunt. 


Conspeeto autem eo, circumfusi statim, cuin la- 
crymis eum obsecrabant, ac discessum ipsi obje- 
ciabant. At ille, Quid, inquit, inauem laborem 
suscipitis ? Nec enim est quod vos me regem ultra 
habituros esse speretis. Nihilo secius tamen eorum 
ingenti contentioni cedens, ad palatium revertitur, 
coaciisque in unum omnibus, quid in anime baberet 
declaravit, ac postea interposito etiam jurejurande 
sermonem cou(firmavit, nempe se posthac ne uium 
quidem diem cuim ipsis fore : Ego enim , inquit , meo 
erga vos ministerio perfunctus sum , nec quidquam 
pratermissi , nec subterfugi , quominus annuntiareim 
vobis ( Act. αχ), ac docerem testilicans omnibus ja 
Dominnm nostrum Jesum Christum fidem , ac posoi- 
tentite viam ostendens. ΑΟ nunc ego viam lane 
ineo, quam jam pridem expetebam, nec ulira fa- 
ciem meam quisquam vestrum videbit. Quapropter, 
ut divini Apostoli verbis utar, contestor vos ho- 
dierno die, quod mundus ego sum 8 sanguine om- 
nium vestrum. Non enim subterfugi, quomiuug αυ» 
nuntiarem vobis consilium Dei. 

Ilec ilii audientes , ac sententice ipsius üirmitateim 
exploratam habentes, nempe quod eum & suscepto 
consilio revocare minime possent, orbitatem quidem 
suam deplorabant , nec tamen ullo modo eum de 


(9) Α, προτιθείς. C, προτίθεις. Correxi, eadem usus permutatione. Basilius Mac. Proc. c. 42: Ei δὲ 
χαὶ θεὸν ἓν πάσῃ σου πράξει ἑπόπτην xai ἐξεταστὴν, ὥσπερ ἐστὶν, ἀναλογίσῃ, οὔτε φανερῶς ποτε, οὔτε 
κρυπτῶς ἁμαρτήσῃς  Ίπιο ἁμαρτήσεις, quod tenet codex 2991 A. 


(10) Α sine. αὐτοῦ. Restituam 


. ov. H boricio vocem utilem magis, qua fuit 
O3 τοίνυν µόνον τῆς τῶν πολέμων ἁπαλλαγῆς ἔχουσι χάριν αἱ πόλεις, ἆ 


rivatus Orat. in Summ. $ 15: 
à xaX ἐῶν ἐν εἰρήνῃ τερπνῶν. 


Apte prabent ἔχουσί σοι codd. regii; quod et forsan invenerat interpres qui vertit cuim prouowine, 


« yratias tibi habent. ) 


(11) Orationem sextae hora eam esse puto, quz in Horologio Magno hisce concepta 


est verbis : 'O ἐν 


«av xatpip xai πάσῃ ὥρᾳ, Ev οὐρανῷ xal ἐπὶ γῆς προσχυνούµεγνος xat δοξαζόµενος Χριστὸς 6 θεὸς, x. v. ^. 


Adde Vansleb. Histor. eccles. Alex. pag. 07. 
(i Act. apost. xx, 20. 
15) Paulus in Actis apost. xx, 25. 


203 


ADDENDA, 


1204 


sententia d. ducebant, Tum autem rex Barachiam il- Α Βαραχίαν ἐχεῖνον, ὃν χαὶ φθάσᾶς 6 λόγος ἑδίλωσε ' 


jun, de quo supra locuti sumus, manu tenens : 
Hunc, inquit, o fratres, hune vcbis regem creo. 
Cuinque ille ejusmodi rei vehementer ob'uctaretur, 
invitum eum ac repugnantem in regio throno colto- 
cat, ipsiusque capiti diadema imponit, atque annu- 
lum regium ipsi in inanum przbet. Atque ad Orien- 
tem stans, pro rege preces fudit, hoc videlicet a 
Deo postulans, ui Dei fidem constanter teneret, 
ac Christi mandatorum iter ab omni flexu alienum 
inveniret. Adhzc pro clero etiam atque universo 
grege preca!us est, opem videlicet et auxilium ac 
salutem ipsis a Deo petens, atque ut quidqui! ipsi 
postularent ad utilitatem modcraretur. 

. Πας oratione habita, conversus ad Barachiam, 
ait : En tibi, frater. hoc przcipiam qued Apostolus 
testatus est : Atteude tibi ipsi, et universo gregi in 
quo te Spiritus sauctus regem posuit, ut Christi po- 
pulum, quen) proprio sanguine acquisivit, regas 
( Act. xx). Et quemsdmodum Deum aute me eogno- 
visti, eumque puro animo et conscientia coluisti , 
ita nune quoque majori studio in hoc ineumbe, ut 
ipsi vita tu:e rationes probes. Quo enim majus a 
Deo imperium consecutus es, eo quoque majora ipsi 
rependas oportet, Ac proinde gratitudinis debitum 
ei eujus beneficiis auctus es persolve, sancta ipsius 
praecepta eustodiens, atque ab omni via in exitium 
ducente deflectens. Ut enim in iis qui navigant, cum 
nauta quispism peccat , exiguum iis qui simul navi- 
gant. detriinentum affert; cum autem. gubernator, 
universze navi exitium accersit, ita etiam in regno 
usu venit, ut eum quispiam eorum, qui subsunt 
pereat, non tam alium quam seipsum lsdat; sin 
autem rex ipse peccet, totum regnum labefactat ac 
detrimento afficit, Quapropter, ut ingentes rationes 
redditurus, si quid eorum quae opus sint. prztermi- 
seris, uisgno studio magnaque cura teipsum in bono 
custadi , voluptatem omnem ad peccatum te pertra- 
hentem odio inseetare, Ait enim Apostolus ; Pacem 
sectamini cum oinnibus, et sanctificationem , sine 
qua nemo videbit Deum (Heb. xu). Rerum humana- 
rum circulum animadverte, quo pacto videlicet ín 
otbem volvatur, aliss atque alias alio atque οἷίο 
modo eas ferens ac torquens ; illndque stude, ut ín 
varia earum mutatione pium animum constanter re- 
Μπελ». Siquidem una cum rebus commutari , dubiz 
atque instabilis mentis argumentum est. Tu vero fac 
in virtute firmus sis, ac prorsus stabilitus. Ob tem- 
porariam et caducam gloriam inani tumore minime 
»solesce ; veruin, repnrgato animo, natura tu:e 


(14) Paulus in Actis apnostolor. xx, 28. 


κατασχὼν, Τοῦτον, εἶπεν, ἁδελφοὶ, ὑμῖ» προχειρίζο 
μαι βασιλέα. Τοῦ δὲ ἰσχυρῶς πρὸς τὸ πρᾶγμα ἄπει 
θοῦντος, ἄχοντα xai μὴ βουλόµενον τῇ βασιλιχ] 
ἀρχῇ ἑἐγχαθίστησι, χαὶ τῇ χεφαλῇ αὐτοῦ τὸ διάδτµα 
περιτίθησι, τὸν βασιλιχόν τε δαχτύλιον bibo 3: εἰς 
τὴν χεῖρα. Καὶ, στὰς κατὰ ἀνατολὰς, ηῦξατο εὐχὶν 
τῷ βασιλεῖ Bapaylg* ἀπερίτρεπτον αὐτῷ τὸν εἰς 
θεὸν φυλαχθῆναι 331 πίστιν xal ἁχλινῆ την χατὰ 
τὰς ἐντολὰς τοῦ Χριστοῦ εὑρεῖν πορείαν. Σὺν τούτῳ 
δὲ ὑπερπύχετο τοῦ χλήρου χαὶ τοῦ ποιμνίου παντὸς, 
αἰτούμενος ἀντίληψιν αὑτοῖς παρὰ Κυρίου χαὶ σω- 
τηρίαν, xaX πᾶν ὄτιπερ ἂν αὐτοῖς εἰς αἴτησιν ᾗ πρὸς 
τὸ συμφέρον οἰκονομούμενον. 

Οὕτως εὐξάμενος ἐπιστραφεὶς λέγει 9 Βαραχία - 
Ἰδού σοι, ἁδελφὰ, ἑντέλλομαι χαθὼς ποτὲ ὁ Απός 
στολος (14) διεμαρτύρατο. Πρόσεχςε σεαυτῷ χαὶ 
παντὶ τῷ ποιµνίῳ, ἓν ᾧ σε τὸ Πνεῦμα tb ἅγιον ἔθετο 
βασιλέα, ποιµαίνειν τὸν λαὸν τοῦ Κυρίου ὃν περι- 
εποιῄσατο διὰ τοῦ αἵματος τοῦ ἰἱδίου. Καὶ χαθὼς πρὸ 
ἐμοῦ ἔγνως τὸν θεὸν xal ἑλάτρευσας αὐτῷ ἓν χαθαρῷ 
συνειδότι, οὕτω χαὶ νῦν πλείονα σπουδὲν ἑνδείχνυσο 
εὐαρεστῆσαι αὑτῷ. Ὡς γὰρ xal μεγάλης ἠξιώθτς 
παρὰ τοῦ θεοῦ ἀρχῆς. τοσούτῳ μείζονος ἁμοιδῆς 
ὀφειλέτης ὑπάρχεις. Ούκουν ἀπόδος τῷ εὑεργέτῃ τὸ 
χρέος τῆς εὐχαριστίας, τὰς ἁγίας αὐτοῦ φυλάσσων 
ἐντολὰς xa πάσης ἐχχλίνων ὁδοῦ εἰς ἁπώλειαν φΣ- 
Ῥούσης. Ὥσπερ γὰρ ἐπὶ τῶν πλεόντων, ὅταν μὲν 
ναύτης σφαλῇ (10), μικρὰν φέρει τοῖς πλέουσι βλά- 


€ 65v: ὅταν δὲ ὁ χυδερνήτης, παντὸς ἐργάτεται τοῦ 


πλοίου ἀπώλειαν * οὕτω xal ἓν βασιλείοις, ἂν μέν τις 
τῶν ἀρχομένων ἁμάρτῃ (16), ob τοσοῦτον τὸ χοινὸν 
$939 ὅσου ἑαυτὸν ἁδικεῖ, ἂν δὲ αὐτὸς 6 βασιλεὺς, 
πάσης ἐργάζεται τῆς πολιτείας βλάδην. Ὡς µεγάλας 
οὖν ὑφέξων εὐθύνας, eU τι παρίδοις τῶν δεόντων, 
μετὰ πολλῆς ἀχριδείας φύλαττε σεαυτὸν ἓν τῷ &ya- 
θῷ. Μίσησον πᾶσαν ἡδονὴν πρὸς ἁμαρτίαν ἕλχουσαν' 
qnot γὰρ ὁ ᾽Απόστολος (1T): Εἱρήνην διώχετε μετὰ 
πάντων, xal τὸν ἁγιασμὸν, οὗ χωρὶς οὐδεὶς ὄψεται 
τὸν Κύριον. Τὸν χύχλον πρόσεχε, ὅστις περιτρέχει 
τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων, ἄλλοτε ἄλλως φέρων 
αὐτὰ xal περιφέρων * xal ἓν τῇ τούτων ἁγχιστρόςῳ 
μεταθολῇ ἀμετάθλητον ἔχε τὸν εὐσεδῆ λογισµόν (18). 
Τὸ vip συµμμµεταθάλλεσθαι ταῖς τῶν πραγμάτων 


D μετᾳδολαῖς, διανοίας ἀδεδαίου τεχµήριον. Σὺ δὲ πά- 


γιος ἔσο, iv τῷ ἀγαθῷ ὅλως ἐρηρεισμένος (19). Mh 
ἑπαίρου διὰ τῆς προσχαίρου δύξης πρὺς μάταιον 
φύστημα ἀλλὰ χεχαθαρμένῳ λογισμῷ τὸ οὐτιδανὸν 
τῆς ἑαυτοῦ νόει φύσεως, τὸ βραχύ τε xai ὠχύμορον 
τῆς ἐνταῦθα ζωῆς xai τὸν συνεζευγµένον τῇ σαρχὶ 


(15) A, σφἀλη. €, αφαλῆ. Est οἱ σφαλῇ apud Agapelum c. 10, quem noster deseripsit. Ibi diligens 
adnotator Damkenius uostri locum apposuit e versione Trapezuutii. 

. (16) A, ἁμάρτοι, Pratuli. scripturam codicis C, quam et Agapetus habet. Ubique η et οι coufudit 
jntacismus. Theophilus Alex. Homil. Cujus rei homo similis, p. 292: Οὐχ οἴδειν ἕως τοῦ vov ὅτι οὗτος 


ἐστὶ πικρὸς ὁ θάνατος. Codex 1013 tenet οἴδειν οἱ οὗτος. 


ΑΝΑΠ.. Καρίδοι. 
(17) Epist. αἱ Hebr. xi, 14. 
(98) Sequitur Agapet, e. 11, 


(19) Cuuf. Agapet, c. 15, 


Lege fie: et οὕτως. — Mox C, παρίδης. 





1295 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1206 


θάνατον. Καὶ ταῦτα λογιζόµενος εἰς τὸν τῆς ὑπερ- A vilitatem cogita, viteque hujus brevitatem atque ad- 


ογίας οὗ βληθήσῃ βόθρον (20), ἀλλὰ φοδηθήσῃ τὸν θεὸν, 
τὸν ἀληθινὸν χαὶ ἁπουράνιον βασιλέα, xal ὄντως µα- 
κάριος ἔσῃ. Μαχάριοι, γάρ φησι (21), πάντες οἱ 
φοθούμενοι τὸν Κύριον, οἱ πορευόµεναι ἐν ταῖς ὁδοῖς 
αὐτοῦ. xa(* Μακάριος (22) ἀνηρ ὁ φοθούμενος τὸν 
Κύριον" &v ταῖς ἐντολαῖς αὐτοῦ θελήσει σφόδρα. 
Ποίας δὲ πρὸ πάντων ὀφείλεις τηρεῖν ἑντολάς : 
383 Μαχάριοι (25) οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἑλεηθή- 
σονται΄ xal * Γίνεσθε (24) οἰκτίρμονες, ὡς ὁ Πατὴρ 
ὑμῶν ὁ οὐράνιος οἰχτίρμων ἐστί. Ταύτην γὰρ τὴν 
ἐντολὴν πρὸ πάντων ἀπαιτοῦνται oliv µεγίστῃ ὄντες 
&pyf. Καὶ ἀληθῶς ὁ μεγάλης ἐξουσίας ἐπιλαδόμενος 
τὸν δοτῆρα τῆς ἑξουσίας ὀφείλει μιμεῖσθαι χατὰ 
δύναμιν. ἐν τούτῳ δὲ μάλιστα τὸν 8sbv µιµήσεται, 


junctam carni mortem cogita. Hsc enim si conside- 
res , in superbiam haudquaquam incides , sed Deum 
verum ac  colestem — Regem  melues, sicque 
preeclare ac feliciter tecum agetur. Beati enim, in- 
quit iile , omnes qui timent Dominum, qui ambulant 
in viis ejus ( Psal. cxxvir ). Ac rursum : Deatus vir 
qui timet Dominum, in mandatis ejus volet nimis 
( Psal. cxi). Quzenam autem pra cxteris praecepta 
tibi servanda sint, audi : Beati misericordes, quo- . 
niam ipsi misericordiam consequentur (Luce νι). Àc 
rursum : Estote misericordes, sicut et Pater vester cos- - 
lestis misericors est. lloc enim przceptum ab iis potissi- 
mum exposcitur qui in summo imperio constituti sunt. 
Αο sane qui magnam potentiam nactus est, eum 


ἐν τῷ μτδὲν ἡγεῖσθαι τοῦ ἐλεεῖν προτιµότερον (25). B a quo bujusmodi potentiam accepit pro viribus imi- 


Αλλὰ xa τὸ ὑπήχοον οὐδὰν οὕτως εἰς εὔνοιαν ἐφέλ- 
χεται, ὡς εὐποιῖας χάρις διδοµένη τοῖς χρῄζουσιν’ 
ἡ Υὰρ διὰ φόδον γινοµένη θεραπεία, χατεσχηµατι- 
σµένη ic: θωπεία, πεπλασμένῳ τιμῆς ὀνόματι 
φεναχίζουσα τοὺς αὑτῇῃ προσέχοντας ' χαὶ τὸ ἀχουσίως 
ὑποτεταγνμένον στασιάζει χαιροῦ λαθόμενον' «b ob 
τοῖς δεσμοῖς τῆς εὐνοίας χρατούµενον βεθδαίαν ἔχει 
πρὺς τὸ χρατοῦν τὴν εὐπείθειαν (26). Διὸ εὐπρόσι- 
τος ἔσο τοῖς δεοµένοις, xal ἄνοιγε τὰ (21) ὥτα τοῖς 
πενοµένοις, ἵνα εὕρης τὴν τοῦ θεοῦ ἀχοὴν ἀνεφγμέ- 
νην ' οἷοι γὰρ τοῖς ἡμετέροις γινόµεθα συνδούλοις, 
τοιοῦτον περὶ ἡμᾶς εὑρήσομεν τὸν δεσπότην, καὶ 
ὡς ἀχούομεν ἀχουσθησόμεθα, ὡς ὁρῶμεν ὁραθησό- 
μεθα ὑπὺ τοῦ θείου xal παντεφόρου βλέμματος. 
Π ροεισενέγχωµεν οὖν τοῦ ἑλέου τὸν ἔλεον, ἵνα τῷ 
ὁμοίῳ τὸ ὅμοιον ἀντιλάδωμεν. 


tari debet. Hac porro in re Deum maxime imitabi- 
tur, si misericordia nihil potius antiquiusque habeat. 
Πυο accedit quod subditos nihil eque ad benevolen- 
tiam allicit, ut beneficii gratia egentibus concessa. 
Nam obsequium illd quod ex metu oritur, adum- 
brata est adulatio, per fictum honoris vocabulum eos 
qui animum ipsi adjiciunt, ludificans ac cirumscri- 
bens, Atque is qui invito animo paret, oblata occa- 
sione seditionem excitat ; qui autem benevolentit 
vinculis constrictus tenetur, firmam ei qui rerum 
potitur obedientiam prestat. Quz: cum ita sint , da 
operam ut egentibus facilis ad te accessus sit, iisque 
qui inopia conflictantur, aures tux paleant, ut tu 
quoque apertas Dei aures invenias. Nam quales uos 
ipsos conservis praebuerimus , talem etiam erga nos 
Dominum nanciscemur , et quemadmodum audieri- 


inus, audiemur, et quemadmodum viderimus, a divino et omnium rerum conspectore oculo videbimur. 
Quamobrem ante misericordiam misericordiam conferamus, ut simile per simile recipiamus. 


'AJÀ& xal ἑτέραν ἄνονε ἐντολὴν σύζυγον τῆς προ- 
τέρας. "Agste, xax ἀφεθήσεται ὑμῖν' xat, ἐὰν (28) 
οὖκ $944 ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ, παραπτώματα 
αὐτῶν, οὐδὲ ὑμῖν ἀφήσει ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὑράνιος 
τὰ παραπτώματα ὑμῶν. Διὸ ph μνησικαχήσῃς τοῖς 
πταίΐουσιν’ ἀλλὰ, συγγνώµην αἰτούμενος ἁμαρτημά- 
των, συγγίνωσχε xal αὐτὸς τοῖς εἰς σὲ πλημμελοῦ- 
σεν, ὅτι ἀφέσει ἀντιδίδοται ἄφεσις, καὶ τῇ πρὸς τοὺς 
ὁμοδούλους ἡμῶν καταλλαγῇ τῆς δεσποτικῆς ὀργῆς 
γίνεται ἁπαλλαγὴ (29). Καὶ αὖθις τὸ ἀσυμπαθὲς 
ἡμῶν πρὸς τοὺς πταίοντας ἀσύγγνωστα ποιεῖ ἡμῖν 
«X ἡμέτερα πταίσµατα. χαθάπερ ἀχούεις τί ὁ τῶν 
µυρίων πέπονθεν ὀφειλέτης ταλάντων (30), τῇ πρὸς 
τὸν σύνδονλον ἀσπλαγχνίᾳ ἑαυτῷ τὴν εἴσπραξιν ἆνα» 


(20) Conf. Agapet. c. 14. 
(94) David Psal. cxxvit, 1. 
(22) Psal, cxi, 1. 

(23) Conf. p. 89, n. 81. 
(21) Luc. v1, 56. 

as 


(56) Conf. Agapet. c. 35. 


Quin etiam aliud quoque praeceptum vum supe- 
riore isto conjunctum, ipsique cognatum audi : bi- 
mittite, et dimittetur vobis. Quod si non remiseritis 
hominibus delicta ipsorum, nec Pater vester c«le- 
stis peccata vestra vobis remittet. Ob idque ne iis a 
quibus offensus fueris injuri:& memorem te przbeas ; 
verum eum ipse peccatorum tuoruin veniam postules, 
jis etiam qui in te peccant ignosce. Remissioni enim 
remissio rependitur ; et sl cum nostris conservis in 
gratiam redeamus, Dominus quoque suam in nos 
iracundiam comprimet. Át contra nostra adversus 
eos qui aliquid in nos admiserunt ssvitia hoc eífi. 
cit, ut peccatis nostris nulla venia tribuatur (Matth. 
xvin). Quemadmodum audis quidnam illi qui decein 


Ex Agapelto c. 37. Conf. et ad sententiam p. 510, n. 49. 


(27) Addiii τὰ, secutus Agap. cap. 8, quem noster sequitur. Vide et loca Damkenio citata. 


(28) Matth. vi, 15 ; Marc. xi, 26. Conf. supra p. 91, n. 92. Basilius, Marc. 


Prec. c. 50 : Καθ ἑκάστιν 


ἑαυτῷ παρεγγύα τὴν ἡμέραν, ὡς ἀφῆσεις xal αὐτὸς ἀφεθῆναί σοι map' ἑαυτοῦ ἔλπιζε. Imo παρ) αὐτοῦ, quud 


est in codice 2991 A, scilicel τοῦ 
(29) Conf. Agapet. c. 64. 
(30) Conf. Matth. xviii, 24... 


εου. 


... 





197 


ADDENDA. 


1319 


ulentorum  iillia debebat acciderit, nempe quod A νεώσας τοῦ τοσούτου χρέους. Arb προσεκτέον áxpe- 


eb suam in conscervum crudelitatem, tanti debiti 
exactionem sibi ipsi renovarit. Quare magnopere 
nobis providendum es!, ne hoc quoque nobis usu 
veniat, Quin potius debitum omne remittamus, at- 
que omnem iram e pectore ejiciamus , ut nobis quo- 
que multa nostra debita remittautur. Prater hae 
omnia , ac prz omnibus rebus bonum depositum cu- 
$todi, lioe est piam fidei ductrinam, in qua institu- 
tus et eruditus es (11 Tim. 1). llludque cave, ne ul- 
lum limresis zizanium in vobis enascatur: verum 
porum ac doli expers divinum semen conserva, ul 
uberem atque amplam segetem Domino exhibeas , 
cum ad exposcendam rerum ab unoquoque in vita 
gestarum rationem , consentaneamque actionibus 
nostris mercedem referendam veniet. Quo quidein 
tempore justi fulgebunt sicut sof, sceleratos autem 


ἑῶς, ph xa ἡμεῖς τὰ ὅμοια πάθοιµεν * ἀλλ' ἀφῆσω- 
psv πᾶσαν ὀφειλὴν, xal πᾶσαν μῆνιν ix χαρδίας 
ἐχδάλλωμεν, ἵνα καὶ ἡμῖν ἀφεθῇ τὰ πολλὰ ἡμῶν 
ὀφλήματα. Ἐπὶ πᾶσι δὲ xai mob πάντων τὴν καλὴν 
φύλαττς παρακαταθήχην, τὸν εὐσεδῆ τῆς πίστεως 
λόγον, ὃν ἔμαθες xal ἐδιδάχθης. Καὶ πᾶν ζιζάνιον 
αἱρέσεως ph ἐχφυέσθω ἐν ὑμῖν ΄ ἀλλά χαθαρὸν xal 
ἄδολον τὸν θεῖον διατήρησον σπόρον, ἵνα πολύχουν 
τὸν χαρπὸν ὑποδείξης τῷ δεσπότῃ, ἠνίκα EA ῃ λόγον 
ἀπαιτῶν ἑκάστῳ τῶν βεθιωµένων καὶ ἀποδδοὺς 
χαθὰ ἑπράξαμεν, ὅταν οἱ μὲν δίχαιοι λἀμψωώσιν ὡς ὁ 
foc (51), τοὺς ἁμαρτωλοὺς δὲ τὸ σχότος xaXdqr, (02) 
χαὶ αἰσχύνη αἰώνιος. 335 Καὶ τὰ νῦν (55), ἀδελφοὶ, 
παρατίθεµα’ ὑμᾶς τῷ θεῷ, xat τῷ Λόγῳ τῆς χάρι- 
τος αὐτοῦ, τῷ δυναµένῳ ὑμᾶς ἑποιχοδομῆσαι χαὶ 
δοῦναι ὑμῖν χληρονομίαν ἓν τοῖς ἡγιασμένοις πᾶσι, 


ealigo ac sempiterna ignominia obruet (Matth. xii). Àc nunc, o fratres, Deo vos commendo, et Vegbo gra- 
ti» ipsius, qui potens est superxdificare, et dare vobis hz»reditatem in sanctificatis omnibus (Act. xx). 


H»c cum dixisset, positis geuibus suis, quemad- 
modum scriptum est, cum lacrymis rursum oravit, 
atque conversus Darachiam, quem regem designa- 
rat, omnesque eos qui magistratu fungebantur, 
exosculotus est. Tum vero res lacrymis eane digna 
contigit. Omnes enim ipsum cireumstantes (non se- 
cus ac si hoc duitaxat viverent, quod cum eo es- 
sent, ac simul atque ab eo disjungerentur, vitam amis- 
suri essent) quid non dicebant quod ad ciendam mi- 
sericordiam pertineret ? aut quid relinquebant quo 


Καὶ ταῦτα εἰπὼν, θεὶς τὰ Ὑόνατα αὐτοῦ, καθὼς 
γέγραπται (04), μετὰ δαχρύων αὖθις προσπύξατο, 
Καὶ ἐπιστραφεὶς χατεφίλησε τὸν Βαραχίαν ὃν ῥᾳσι- 
λέα προεχειρίσατο, xal πάντας τοὺς kv τέλει. Τότε 
δὲ γίνεται πρᾶγμα δαχρύων ὡς ἀληθῶς ἄξιον. 
Περιστάντες γὰρ αὑτὸν ἅπαντες, ὥσπερ τῷ. ixswp 
συνεῖναι ζῶντες xal τῇ διαιρέσει μέλλοντες συναφαι- 
ρεῖσθαι χαὶ τὰς φυχἀς, τί μὴ πρὸς olxvov ἔλεγον ; 
ποἰαν θρήνων ὑπερβολὴν ἀπελίμπανον (35) ; χατεφί- 
λουν αὐτὸν, περιέθαλλον᾽ παραφρονεῖν αὐτοὺς ἐποίει 


eorum luctus augeri posset ? Ipsum exosculabantur C τὸ πάθος. Οὐαὶ ἡμῖν, ἑἐδόων, τῆς χαλεπῆς ταύτης 


et eomplectebantur, mentisque impotes prz dolore 
erant. 9 nobis, clamabant, quam gravi calamitate 
opprimimur ! Dominum eum appellabant, patrem, sa- 
Jutis auctoreni, beue de se meritum. Per te, inquie- 
bant, Dei cognitionem accepimus, errore liberati 
su"us, ab omnibus malis conquievimus. Quid jam 
nobis post discessum tuum futurum est? Quznam 
mala nos arripient ? H:c cum dicerent, pectora [e- 
riebant , eamque qua eos invaserat calamitatem de- 
plorabant. Ati ille consolatoria oratione ingeutem 
eorum ejulatum comprimens, illud pollicebatur, se 
(quoniam corpore jam non poterat) spiritu cum illis 


ον €onf. pag. 296, n. 92. 


336 δυστυχίας! Δεσπότην αὑτὸν ἀνεχαλοῦντο, πα- 
τέρα, σωτῆρα, εὐεργέτην. Auk. cou, φησὶ (26). τὺν 
Θεὸν ἔγνωμεν ^ τῆς πλάνης λελυτρώμεθα" τῶν 


. κακῶν πάντων ἀνάπαυσιν εὕρομεν. Tí λοιπὸν ἔσται 


ἡμῖν μετὰ τὸν σὺν χωρισµόν; ποῖα οὐ καταλήδφεται 
xax&; Τοιαῦτα λέγοντες, τὰ στήθη ἔπαιον, xal «ty 
χατασχοῦσαν αὐτοὺς ἀνωλοφύροντο συµφοράν. Ὁ 
δὲ λόγοις αὐτοὺς παραχλήσεως τῶν πολλῶν χατασι- 
γήσας οἱμωγῶν, xai συνεῖναι τῷ πνεύματι ἔπαγγει- 
λάμενος, ὡς τῷ γε σώματι ἀδύνατον Ίδη τοῦτο 
γενέσθαι, τοιαῦτα εἰπὼν, πάντων ὀρώντων ἑξέρχεται 
τοῦ παλατίου. Καὶ εὐθὺς πάντες συνείποντο (31) - 


) A, λάμφουσιν-χαλύψει, Quas syntaxis cum ὅταν ac similibus non est legitima. Philostratus V. A, I, 


54 : Ανεϊνταί σφισιν αἱ γυναιχωνίτιδες, χὰν ξυγχαθεύδειν ταῖς γυναιξ; βούλονται. Codex 1696 recte, 

ύλωνται. Libanius, t. IV, p. 438 : ὡς ἂν... σωφρονεῖν ἀναγκάζονται. Codex 5011, ἀναγχάζωνται, quod 
egi volebat Reiskius. Procopius Pan. Anast. pag. ja : φέρειν εἰδὼς εὐχερῶς ὅπως ἂν ἡ τύχη χρίνεται. Puto 
seripsisse πρίνηται. Nilus De octo vitiis p. 199, t. III. Monum. Cotel., tres esse tradit avaritize modos, ὅταν 
τις ἐπιθυμεῖ χτῄσασθαι & μὴ ἔχει... ὅταν τις, ἁποταξάμενος elc ἔχει, πάλιν ἐπιθυμεῖ πλούτον... ὅταν τις, 
ὑποσχόμενος ἀποχτήσασθαι πάντα ὅσα ἔχει, λάθρα παραχατάσχει µέρος. Scribendum ἐπιθυμῇ bis et πα- 
paxatácyn. Codex 39, idem codicr 4662 quo usus est Cotelerius, exhibet primum ἐπιθυμεί, tum ine d 
e correctione, et παραχατάσχῃ. Basilius Μας, Praec. c. 56 : Ὅπερ ἂν μµέλλεις ἐρεῖν, προεπισχόπει 
γνώµῃ. Bene codex 2991 A, µέλλῃς. Bene etiam, qui fundus est sententie, Isocrates, ὅτι àv µέλλης 
&pelv * couf. supra t. I, p. 64. 

(35) Aet. Ap. xx, 29. 

(54) Act. Ap. xx, 26. 

(55) De locutione vide t. II, p. 482, n. 5. Anonymus Monodia in Constantinum juniorem init. : "Aps 
νομίζει τις ὑπερθολήν τινα τὸ δεινὸν ὑπολελοιπέναι ; Addam quee sequuntur, ut emendem : Ἐμοὶ μὲν, τη; 
ὑμῶν χαταστοχαζομένῳ γνώμης ix τῆς ὀρωμένης χαττφείας xaX σχυθρωπότητος, πάντα μᾶλλον f) τὸ vov 
χατειληφὸς ἡμᾶς µέτριον δοχεῖτε νοµίφειν. Pro πάντα, quod respuit ο οτι propono scribendum πᾶν τι. 

(36 "ic Φησὶ de pluribus, aut potius de uuo ex pluribus, pag. 22, 27, 45. 

(37) Α. συνήἠποντο. Basilius Mac. Prazc. c. 58 : οὕτω γὰρ φρόνιμός τε δόδεις εἶναι καὶ τὰ ἐξ ἑχατέρου 
fé δ.αρύγοις. Codex 2991 A, δ.αφύντς, quod malim, ob frequentem usum aoristi sccundi subjunctivi 


1209 


VITA BARLAAM IT JUASAPH, 


1210 


την ὑποστροφὴν ἀἁπηγόρενον * τὴν πόλιν, ὡς unxétt Α το. lloc sermone habito, spectintibus omnibus e 


δυνατὸν ὄμμασιν ὀρθῆναι τοῖς ἑαυτῶν, ἀπεδίρασκον. 
Ὡς δὲ τῆς πόλεως ἔξω Ὑεγόνασι, μόλις ποτὲ, τῇ 
τομῇ τοῦ λόγου παραινοῦντος αὐτοῦ καὶ δριµυτέραν 
που τὴν ἐπιτίμησιν ἐπιφέροντος, ἀπ᾿ αὐτοῦ διεῤῥά- 
Υησαν, xol ἄχοντες ἐπανήρχοντο, πυχνῶς αὐτοῖς 
τῶν ὀφθαλμῶν ἐπιστρεφομένων, xal τὴν πορείαν 
τοῖς ποσὶν ἐγχοπτόντων (58). Τινὲς δὲ τῶν θερµοτέ- 
ρων xal ὀδυρόμενοι 33] μµακρόθεν ἠκολούθουν 
αὐτῷ, ἕως ἢἡ νὺξ ἐπελθοῦσα διέστησεν αὐτοὺς 
ἀπ᾿ ἀλχήλων. 


ΚΕΦ. AZ. Ἐξήλθεν οὖν τῶν βασιλείων ὁ Ίεν- 
ναῖος &xsivog χαίρων, ὡς ὅταν Ex μαχρᾶς ἑξορίας εἰς 
τὴν ἰδίαν τις ἐἑπανερχόμενος Υηθοσύνως πορεύοιτο. 
Καὶ Ἶν ἑνδεδυμένος, ἔξωθεν μὲν τὰ EG ἔθους ἱμάτια, 
ἔσωθεν δὲ τὸ τρίχινον ῥάχος ἐχεῖνο ὅπερ ὁ Βαρλαὰμ 
αὐτῷ δεδώχει (59). Tj δὲ νυκτὶ ἐχείνῃ εἰς olxi- 
σχον (A0) πἐνητός τινος χαταντήσας, τὰ περιχεί- 
µενα αὐτῷ ἄμφια ἐχδαλὼν, τελευταίαν ταύτην εὖ- 
ποιῖαν τῷ πένητι δίδωσι. χαὶ οὕτω ταῖς ἐχείνου τε 
καὶ πολλῶν ἑτέρων πενήτων εὐχαῖς ἐπίχουρον ἑαυτοῦ 
τὸν Θεὸν θέµενος, xal τὴν αὐτοῦ χάριν καὶ βοήθειαν 
ὡς ἱμάτιον σωτηρίου (41) xal χιτῶνα εὑφροσύνης 
ἑαυτῷ περιθαλλόμενος, ἐπὶ «bv ἐρημιχὸν ἐξῆλθε 
βίον, μὴ ἄρτον ἐπιφερόμενος, μὴ ὕδωρ, μηδ ἄλλο 
τι τῶν πρὸς τροφὴν ἐπιτηδείων , μὴ ἱμάτιον ἑνδεδυ- 
μένος, ἀλλ’ ἡ τὸ σχληρὸν ὀχεῖνο ῥάχος µόνον, οὗπερ 
πρὸ μικροῦ ἐμνήσθημεν. Πόθῳ áp τινι ὑπερφυεῖ 
καὶ ἔρωτι Oel τρωθεὶς τὴν ψυχὴν τοῦ ἀθανάτου 


palatio excedit ; 36 s'atim omnes desperato redi u 
euim sequebauiur, atque ex urbe, ut quam jam 600” 
spicere minime possent, profugiebant. Posteaquam 
autem e civitate egressi sunt, vix tnilem atque egre 


acrius eos ipso admonente, atque etiam asperiorem 
interdum objurgationem adjungente , ab eo distracii 


sunt, atque inviti revertebantur, ideutidem oculos 
reflectentes , ac pedibus inter ambulandum υἱ- 
fendentes. Nonnulli autem ex iis qui lerventiori ani- 
w9 przditi erant, lugentes eminus ipsum sequeban- 
tur, quoadusque nox oborta eos inter se disjunzit. 
Cap. XXXVII. — Generosus igitur ille vir ex :ula 
egressus est, perinde laetus atque alacris, ui cum 
quispiam e longinquo ac diuturno exsilio in patria 


p se refert. Atque externe quidem eas quibus uti sole- 


b»t, vestes gerebat, iuterne autem cilicium illud quod 
Barlaam 1psi dono dederat. Porro nocte illa in paupe- 
ris cujusdam viri domunculam se conferens, vesies eas 
quiius indutus erat abjicit, postremumque illud be- 
ueficium egenti tribuit. Cumque ad bunc modu:n tum 
illius$ tum multorum aliorum pauperum precibus Dei 
opem atque auxilium sibi accivisset, ejusque gratia 
et presidio tanquam salutis vestimento ac latitize 
paliio sese induisset, ad solitariam vitam excessit, 
hon panem, non aquam, non quidquam aliud es iis 
qua ad victum necessaria »unt secum fereus, nul- 
luiuque aliud indumentum gerens, prater asperum 
illud cilicium, de quo paulo anto mentionem feci, 
Etenim singulari quodam desiderio, ac divino numor. 


βασιλέως Χριστοῦ, ὅλως ἣν τοῦ ποθουµένου ἑξεστη- C talis regis Christi amore saucius, toto animo in. id 


κὼς, ὅλως Ἱλλοιωμένος Os, χάτοχος τῇ τούτου 
ἀγάπῃ χραταιὰ γὰρ, φησὶν (42), ὡς πῦρ ἀγάπη 
τοιαύτην αὐτὸς ἀπὸ τῆς θείας ἀἁγάπης ἑδέξατο µέθην, 
xii $38 οὕτως ἐξεχαύθη τῷ δίφει, κατὰ τὸν εἰ- 
πόντα (40) ' "Ov τρόπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς 
πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή µου 
πρὸς σὲ, ὁ θεός’ ἑδίψησεν fj Φυχἠ µου πρὸς τὸν 
θεὸν τὸν ἰσχυρὸν, τὸν QOvsa* xal χαθὼς ἡ τετρω- 
µένη τῆς τοιαύτης ἀγάπης (44) Ψυχἠ Bod àv τῷ 
”Λσματι τῶν ἁσμάτων Ἐχαρδίωσας (45) ἡμᾶς τῷ 
πόθῳ σου, ἑχαρδίωσας ἡμᾶς ' xal* Δεϊξόν (46) µοι 
thv ὄψιν σου, xal ἀχούτισόν µοι τὴν φωνήν σον fj 
γὰρ φωνή cou φωνὴ ἡδεῖα χαὶ ἡ ὄψις σον ὡραία. 


quod amabat incumbebat, totus extra »e raptus, ac di- 
vinitus immutatus, Deique charitate omni ex. parte 
correptus, Fortis enim, inquit ille, sicut. wors di- 
lectio (Cant, vin). Tantam. viuelicet ipse ες divino 
amore temulentiam contraxerat, tantaque siu διὰ. 
bet, iustar scilicet illius qui dicebit : Quemadmodum 
desiderat cervus ad [ontes aquarum, ita disiderat 
anima mea ad te Deus. Sitivit ania mea. ad Deui 
fontem vivum (Psal. xui). Et quemadiuodum anima 
illa, quz hujusmodi charitate vulnerata erat, in 
Cantico canticorum ait: Vulnerta charitate ego Sum 
(Cant. n). Ac rursum : Ostende. milii. facien tuam, 
et íac ime audire vocem tuam ; vox enim (ua dulcis, 
et facies tua decora. 


ita ut δόξεις et διαφύγῃς optime quadrent. Vide nor, ad Aristzen. pag. 258; Hasium ad Lyd. De osteutis, 
p. 516. Addani novam verborum Basilii proximorum lectionem. Sic edita suut : Καὶ οἱ τὰ σὰ λογοπρα- 
γοῦντες οὐδεμίαν ἔδουσι λαδὴην τοῦ µέμφεσθαι và προσπίπτοντα. ldem codex, λογοπραγμονοῦντες, verbo, 


perraro et hic, ut videtur, optimo. 


(38) Glossator ad marginem : στίχος. Versus est quidem, sed politicus, nec notandus. Etenim si iam 


bici, iique maxime legitimi, scriptoribus 
Jiinos illos szpius orationem ingredi ? Con 


prosareia excidere imprudeutibus possunt, quid mirum fac.l« 


(99) Vide p. 485. — C. ἐδεδώχει. l'roetuli. forinam. augmento earentem, ut. et pag. 192, 1. Lucianus 
Asin. 25, ἀπελέλειπτο:; codex 1510, ἀπολέλειπτο, lbid. D1, ἐγεγόνειν : codex, γεγόνειν. Joseph. Maccab, 
6 : Ll γὰρ τὰ πάθη τοῦ λογισμοῦ ixsxpatíxtt, τούτοις οὖν ἀπεδόμην thv τῆς ἐπιχρατείας µαρτ.ρίαν. 


Codex 9010, χεχρ., et pro οὖν, optime ἄν. 
(49) C, olxov. 
(11) Cf. Epist. ad Ephes. vi, 17. 
42) Caut. cant. vini, 6, ubi ὡς θάνατος. 
(435) Psal. xti. 1... 
(44) Cant, cant, 11, 5 : Τετρωμένη ἀγάπης ἐγώ. 
(45) lbid. iv, 9, cuiii varietate. 
(40) ibid, in, 14. 





1211. 


ADDENDA. 


1213 


líujusce omni sermone prestantioris pulchritudi- A — Taózn; τῆς ἀνεχλαλήτου ὡραιότητος Χριστοῦ τὸν 


nis Christi desiderio, tanquam igne quodam in pe- 
ctore accepto, apostolorum chorus, ac martyrum ag- 
mina, omnia ea qux» oculis cernuntur contempse- 
runt, atque oni huie fluxie et caduca vita lunu- 
mera tormentorom et mortis genera pretulerunt, 
diving: pulchritudinis amore flagrantes, atque ingen- 
tem Dei Verbi erga nos amorem cum animis suis re- 
putantes, lunc ignem. cum przclarus etiam, ac cor- 
pore quidem nobilis, ceterum longe nobiliore ac ma- 
gis regio animo praditus vir in seipso accepisset, 
terrena omnia prorsus aspernalur, omnes corporis 
voluptates proculca!, opes et gloriam atque humanos 
houores pro nihilo ducit, diadema ct purpuram abji- 
cit, aranearuim telis viiiora ea existimans, atque ad 
emnia dura εἰ acerba monastice vit» studia prom- 
pto auimo sese tradit, illud Psalmistz:e clamans : Ad- 
hesit snima mea post te, o Christe, suscipiat me 
dextera tua. (Psal. uxu), 

Cumque ad hunc. modum, oculis a. tergo ininime 
contortis, in intimam solitudinem se contulisset, at- 
que eaducarum rerum confusionem, tanquam mo- 
lestissimam quamdam sarcinam et catenam excus- 
sisset, spiritu lstabatur, conjectisque in Christum, 
eujus desiderio ardebat, oculis ; ad eum, tanquam 
ad presentem atque ipsius vocem audientem clama- 
bat, eumque alloquebatur, his videlicet verbis utens : 
Ne jam, quzso, o Domine, oculus meus bujusce vitae 
bona videat; nec presens vanitag mentem meam a 
suscepto itinere abstrahat ; verum, Domine mi, ocu- 


los meos spiritualibus lserymis imple, gressusque € 


ineos dirige, famulumque tuum Barlaam mihi com- 
monstra, Mibi, inquam, eum per quem mibi salus 
parta est ostende, ut solitari:e 4ο monasticse vitoa 
sinceritatem per ipsum addiscam, ac non ob bostilis 
beli imperitiam in fraudem inducar. Da milii, Do- 
mine, viam mea nancisci, per quam te adipiscor, 
quoniam anima mea tui desiderio saucia est, teque 
salutis fontem ardeuter | sitit. 

H«c secum perpetuo volvebat, atque ad Deum lo- 
quebatur, per orationem ac sublimissimam contem- 
plationem ipsi sese conjungens. Atque ita contento 
gressu ceptum iter exsequebatur, ad locum eum in 


quo Barlaam degebat pervenire contendens. Herbis ' 


porro iis quze in deserto existebant alebatur. Neque 
euim, ut jam a me commemoratum est, prater cor- 
pus ac pannos illos quibus indutus erat, quidquam 
aliud secum ferebat. 

Cxterum cum exiguum ac nullius omnino momenti 
vicium ex herbis sibi pararet, aquae penuria prorsus 
' laborabat, quod videlicet solitudo illa aqux expers 
esset. Cum igitur sole iam sub meridiem vehemen- 
ter ardente iter faceret, vehementius ob cestum in 
arida regione siti flagrabat, atque extremá et gra- 
vi:sima zrumna vexabatur. Verum cupiditas natu- 


( Psal. txt, 8. 


P κοῦ βίου 


πόδον kv χαρδίᾳ δεξάµενος ὁ τῶν ἁποστόλων χορὸς 
xaX τῶν μαρτύρων ol 65 uot πάντων ὑπερεῖδον τῶν 
ὁρωμένων, πάσης δὲ ζωῆς τῆς mpoaxalpou , xat τὰ 
μυρία τῶν βασάνων xaX θανάτων εἴδη προεῖλοντο, 
ἑρασθέντες τοῦ θείου χάλλους χαὶ τὸ περὶ ἡμᾶς τοῦ 
θείου Λόγου λογισάμενοι φΏλτρον. Τοῦτο τὸ «3p xal 
ὁ χαλὸς οὗτος, xa εὐγενὴς μὲν τῷ σώµατι, εὐγενί- 
στατος δὲ μᾶλλον xal βασιλικώτατος τὴν Voy», ἐν 
ἑαυτῷ δεξάµενος, πάντων ὁμοῦ τῶν γηῖνων χατα- 
Qpovst, πατεῖ πάσας τὰς τοῦ σώματος ἡδονάς, ὑπερ- 
opi πλούτου xal δόξης xai τῆς παρὰ ἀνθρώπων 
τιμῆς, ἀποτίθεται διάδηµα xaX ἁλουργίδα , τῶν ápa- 
χνίων ὑρασμάτων εὐτελέατερα ταῦτα λογισάµενος, 
πρὸς πάντα δὲ τὰ ὀπίπονα xal λυπηρὰ τοῦ ἀσχττι- 
προθύµως ἑαυτὸν ἑἐχδίδωσιν, ἜἘχολ- 
λήθη (47) βοῶν, ὦ Χριστέ µου, ἐχολλήθη fj ψυχἠ µου 
ὀπίσω σου: 339 ἐμοῦ δὲ ἀντελάδετο ἡ δεξιά σου. 


Καὶ οὕτως ἁμεταστρεπτὶ χωρήσας εἰς τὸ τῆς ἑρή- 
pou βάθος, xaX ὡς ἄχθος τι xal χλοιὸν βαρύτατον 
ἀποθέμενος τῶν προσχαίρων τὴν σύγχυσιν, εὐφράνθη 
τῷ πνεύματι, xal τῷ ποθουµένῳ ἀτενίσας Χριστῷ, 
ἰδόα πρὸς αὑτὸν, ὡς παρόντι xal τῆς φωνῆς ἑκ. 
αἴοντι διαλεγόµενος' Mi] τὰ ἀγαθὰ, qnot, τοῦ xó- 
σµου τούτου ἴδοι ὁ ὀρθαλμός µου ἔτι, Κύρις᾽ μὴ 
µετεωρισθείην ἀπὸ τῆς δεῦρὸ τὸν νοῦν ὑπὸ τῆς παρ- 
ούσης µαταιότητος (49). ἀλλ' ἔμπλησον τοὺς ὀφ. 
θαλμούς µου, Κύριε, δαχρύων πνευματικών. Kal 
κατεύθυνον τὰ διαδἠµατά µου (49), xal ὑπόδειξόν 
μοι τὸν σὸν θεράποντα Βαρλαάμ. Ὑπόδειξόν μοι τὸν 
ἐμοὶ σωτηρίας γενόμενον πρόξενον, ἵνα xat τοῦ έρη- 
μικοῦ βίου τούτου xal ἀσχητικοῦ δι’ αὐτοῦ τὴν (50) 
ἀχρίδειαν µάθοιµι καὶ μὴ τῇ ἀπειρίᾳ τῶν πολέμων 
τοῦ ἐχθροῦ ὑποσχελισθῶ. Δός µοι, Κύριε, τὴν ὁδ.ν 
εὑρεῖν δι ἧς ἐπιτύχω σου, ὅτι τέτρωται d) quy µου 
τῷ πόθῳ cov, xaX σὲ διφῶ τὴν vr rhv τῆς σωτηρίας. 


Ταῦτα ἕστρεφε καθ ἑαυτὸν ἀκὶ , καὶ τῷ θεῷ be 
ελέγετο, διὰ προσευχῆς αὐτῷ καλθεωρίας ὑψηλοτάτης 
ἐνούμενος. Καὶ οὕτω συντόνως τὴν ὁδοιπορίαν διήνυε, 
πὸν χῶρον σπεύδων καταλαθεῖν, ἕνθα Βαρλαὰμ ὃν 
ἤγεν, Ἐτρέφετο δὲ ταῖς φνοµέναις βοτάναις χατὰ τὴν 
ἔρημον ΄ οὐδὲν γὰρ ἄλλο ἐπεφέρετο, χαθάπερ ἔφθην 
εἰπὼν (51), εἰ μὴ µόνον τὸ σῶμα τὸ ἴδιον καὶ τὸ 
ῥάχος ὃ περιεθέθλητο. 


᾽Αλλὰ τροφὴν μὲν µετρίαν xot οὐδαμινὴν Ex τῶν 
βοτανῶν ποριδόµενος, ὕδατος παντελῶς 9A ἠπόρει, 
ἀνύδρου xai ξηρᾶς οὔσης τῆς ἑρήμου ἑἐχείνης. "Ηδη 
τοίνυν περὶ τὰς µεσηµθρίας, τοῦ ἡλίου σφ.δρὺν 


Φλέχοντος, τῆς ὁδοιπορίας ἐχόμενος, σφοδρότερον 


αὐτὸς ἑφλάγετο ἐν δίψει καύματος ἐν ἀνύδρῳ, xal thv 
ἑσχάτην ἑταλαιπωρεῖτο ταλαιπωρίαν» à) ἑνίκα ὁ 


(18) Psal. cxvin, 57 : Απόστρεφον τοὺς ὀφθαλμούς µου τοῦ pi ἰδεῖν µαταιότητα. 


(19) Conf. pag. 182, n. 1. 
(20; C, βίου την, meiis omissis, 


(31) Pag. 501. 


LÀ 











1213 


VITA BARLAAM ET JOASATII. 


1214 


πόθος τὴν φύσιν, xa fj δίγα, fiv πρὸς shy sbv ἑδίψα, Ὦ ram vincebat, ac sitis ea divina qua afficicbatur 


τὴ» φλόγα tópfovzs τῆς τοῦ ὕδατος δίψης. 

Ο δὲ µισόχαλος xat φθονερὸς διάδολος, μὴ ὑποφξ- 
pov ἓν αὑτῷ τὴν τοιαύτην ὁρᾷν πρόθεσιν καὶ οὕτω 
θερμµοτάτην πρὸς τὸν Ocbv ἀγάπην, πολλοὺς αὐτῷ 
κατὰ τὴν ἔρημον ἐδήγειρε πειρασμοὺς, ὑποθάλλων 
αὐτῷ (52) μνήμην τῆς βασιλιχκῆς αὐτοῦ δόξης xal 
«f$; παρισταµένης αὐτῷ λαμπροτάτης δορυφορίας, 
φίλων τε xal συγγενῶν xaY ὁμηλίχων, xal ὡς αἱ 
τάντων ψυχαὶ τῆς αὐτοῦ ἐξήρτηντο ψυχῆς, xal τὰς 
ἅλλας ἀνέσεις τοῦ βίου». εἶτα τὸ τραχὺ τῆς ἀρετῆς 
προεθάλλετο χαὶ τοὺς πολλοὺς αὐτῆς ἱδρῶτας (92), 
τοῦ σώματός τε την ἀσθένειαν xal τὸ ἀσύνηθες αὖὐ- 
τοῦ ky τῇ τοιαύτῃ ταλαιπωρίᾳ, καὶ τοῦ χρόνου τὸ 
µηχος, τὴν iv χεραἰν τε ἀνάγχην τῆς δίψης, xal τὸ 
μηδαμόθεν ἐχδέχεσθαι παράκλησιν f| τέλος τοῦ τοσ- 
οὗτου χόπον * xai ὅλως πολὺν αὐτῷ Ίγειρε χονιορτὸν 
τῶν λογισμῶν ἐν τῇ διανοία (54), χαθά που καὶ περὶ 
τοῦ μεγάλου γέγραπται QS] Αντωνίου. 


sitis aquzxe flammam minuebat. 

At vero ille boni inimicus et invidus diabolus, hu- 
jusiodi anitmi institutum stque usque adeo ardc«ntem 
ijsius erga Deum charitatem. indignissimo animo 
perspiciens , multas ipsi in solitudine tentationes 
excitabat, regix nimirum ipsius glorie splendidissi- 
miaque — satellitum manus, — qua ipsius ].tus 
cingi solebat, atque amicorum item et zqualium me- 
moriam ipsi refricans ; illudque item ipsi ob animum 
proponens, omnium animas ex ipsius anima pen- 
dere, ac reliquas denique alias hujusce vitze oblecta- 

- tiones ipsi objiciens. Ac deinde virtutis asperitatem, 
atque ingentes ejus sudores ipsi proponebat, corpo- 
ris item imbecillitatem et inexpertas atque insuetag 
grumnas, et teinporis longinquitatein, ac prasentem 
sitis oppressionem, quodque nulla ex parte 60Η80- 
latio ulla ipsi exspectanda esset, aut tanti laboris 
tant:eque fatigationis finis. Ac denique ingentem in 


ipsius animo, quemadmodum quodam loco de magno Antonio proditum est, cogitationum pulverem 


coumovebat. 

Ὡς δὲ εἴδεν ἑαυτὸν ὁ ἐχθρὸς ἀσθενοῦντα πρὸς τὴν 
ἐχείνου πρόθεσιν (τὸν Χριστὸν γὰρ αὐτὸς ἐνθυμού- 
µενος χαὶ τῷ ἐχείνου πόθῳ φλεγόμενος, ῥωννύμενός 
«e χαλῶς τῇ ἐλπίδι xal τῇ πίστει στηριζόµενος, εἰς 
οὐδὲν τὰς ἐχείνου ὑπερθολὰς ἑλογίζετο), κατισχύνθη 
: 6 πολέμιος ἐκ πρώτης, ὃ λέγεται, προσθολῆς πεσών. 
᾿Ετέραν οὖν Épysvac ὁδόν ( πολλαὶ γὰρ αὐτῷ αἱ τῆς 
χαχίας τρἰθοι), καὶ φαντάσµασι ποιχίλοις ἀνατρέπειν 
αὐτὸν ἐπειρᾶτο xal εἰς δειλίαν ἐμθαλεῖν, ποτὸ μὲν 
pia; αὐτῷ Φφαινόµενος, οἷός ἐστι’ ποτὲ δὲ, ῥομ- 
φαίαν ἑσπασμένην χατέχων, ἐπεπήδα αὐτῷ, xoi 
κατάξαι Ἠπείλει, εἰ μὴ θᾶττον εἰς τὰ ὀπίσω στραφῇ’ 
ἄλλοτε θηρίων ὑπήρχετο παντοδαπῶν μορφὰς, βρυ- 
yov xav αὐτοῦ χαὶ δεινόταταν ἁποτελῶν μυχηθμὸν 
xal ψόφον * εἶτα xaX εἰς δράκοντα μετεμορφοῦτο xal 
ἀσπίδα xai βασιλίσχον (55). Ὁ δὲ χαλὸς ἐχεῖνος xal 
Υενναιότατος ἀθλητὴς ἀτρέμας qv τὴν quyhv, ἅτε 
δὴ τὸν ὕψιστον ἑαυτοῦ καταφυγὴν θέµενος, Νήφων 
δὲ τῇ διανοίᾳ χαὶ (50) κατεγγελῶν τοῦ πονηροῦ, 
ἔλεγεν. Οὐκ ἔλαθές µε, à ἁπατεὼν, ὅστις ei, ὁ 
φαῦτά pov ἐγείρων, ὁ ἐξ ἀρχῆς xaxà τεχταινόµενος 
«iv ἀνθρώπων τῷ γένει, καὶ ἀεί stove πονηρὸς ὧν 
xaX τὰ βλάπτειν οὐδαμῶς ἀπολείπων. "AJ ὡς 
προσΏκόν σοι τὸ σχῆμα xal οἰχειότατον, αὐτῷ δὴ 
τούτῳ τῷ θηρίοις xoi ἑρπετοῖς GS ὁμοιοῦσθαι, 
τὸ θηριῶδές σου τῆς γνώμης χαὶ σχολιὸν, ἰοδόλον τε 
yat βλαπτιχὸν τῆς προαιρέσεως, ὄνδειχνυμένῳ (55) ! 
Τί οὖν ἀνηνύτοις ἐπιχειρεῖς, ἆθλις ; ἑξότε γὰρ ἔγνων 


Ut autem adlabefactandum ipsius animi institutum 
imbecillem hostis illese vidit (Christum enim ipse sibi 
ob animum proponens, atque ipsius desiderio inflam- 
matus, speque egregie confirmatus, ae fide subni- 
xus, illius instinctus et. consilia pro nihilo ducebat), 
pudore suffusus est, utpote ad primum, ut dici solet, 
impetum prostratus, Quapropter alteram viam inire 
coepit (multas quippe ipsi vitii. semitas habet), a€ 
variis spectris eum evertere atque in. metum conji- 
cere nitebatur. Nonnunquam enim ater ipsi. ut. est, 
apparebat; nonnunquam rursus districtum gladium 


'tenens, in eum ünpetum faciebat, seque eum, nisi quam. 


primum ab instituto resiliret , percussurum minaba- 
tur. Quandoque rursus variarum bestiarum formam 
subibat, adversus ipsum rugiens ac perquam hor- 
rendum mugitum et strepitum edens ; atque etiam in 
draconis et aspidis et. reguli formam sese suhinde 


' immutabat. At praeclarus ille ac strenuissimus pugil 


tranquillo anlmo consistebat, ut qui Altissinum per- 
fugium suum posulsset (Psal. xc). Ac mente exeu- 
' bans, pestiferumque spiritum irridens, dicebat : Non 
- me fugit, o impostor, quinam sis, qui hzec in me ες: 


 eiies : nimirum qui jam inde ab initjo mortalium ge- 


neri perniciem moliaris, nec unquam improbitati 


D s'vdere 4ο nocumentum inferre desinas. Ac sane 


quam pulchre tibi hic habitus quadrat ! Nam hoc ipso 
quod bestias et reptilia iritaris, mentis tuz feritatem 
et perversitatem, voluntatisque ad noxam 36 pestem 


(52) A sine αὑτῷ. Restituam obiter Luciano, Asin. 95, voculam, qua neque carere videtur, quzeque 
addita loci leporem augebit : à καλὲ σὺ, est edila lectio; codex autem 1510 exhibet, ὦ χαλὲ ὄνε a. 

(55) Dictum est Hesiodi nobile, quod auctor respexit, aut non; ut οἱ p. 197. Confer. qua monui 
ad Iles. Opp. 287. Isidorus Pel. v, 480: Tol; τῆς ἀρετῆς πόνοις &x πρώτης μέχρι τελευτῆς ἐγχαρτερῖΏσα: 
οὐχ οἷόν τα, μὴ τῆς προσδοκίας τῶν γερῶν πρ αμένης Ἡρέμα τῷ ἱδρῶτι. 


Es Vcrba sunt Athanasii Vita Antonii $ 
(55 


. qui locus conferendus. A. ἐξήγειρεν αὐτῷ xóvtov. 
Psal. xc, 15 : Ἐπὶ ἀσπίδα xai βασιλίσκον ἐπιθήσῃ, xat χαταπατήσεις λέοντα xal δράχοντα. 


(56) A sine xai. Philostratus, Epist. 26 : 'O δὲ Ἑρμῆς κομᾷ χροτάφῳ xal τοῖς σρυροῖς. Non impor- 


tune dupliei copula codex 


Vatic. 140 : xat χροτ. Dion. Chrys. orat. 14, pag. 510, 2: Καὶ ταῦτα αὐλούν- 


των καὶ ἁλόντων ἀνέχονται. Codex. 2958, xal τ. xaY αὐλ. Nec id siue vi. 
(97) AU, αὐτὸ δη τοῦτο τὰ 0... θηριῶδες που... ΣνδΣικνύμενος. 


1215 


ADDENDA. 


1216 


iuferendam promptitudinem demonstras. Quid igitur, À τῆς σῆς εἶναι χαχίας τὰ μηχανήματα ταῦτα χα) 


0 iiser, ea sggrederis qu: conficere non potes? Ex 
quo enim has artes atque hzc spectra a tua improbi- 
'ate proficisci comperi, nulla jam hinc sollicitudiue 
afficior. Doniinus mihi adjutor : οἱ ego despic ain 
inimicos meos (Psal. cxvii). Et super aspidem et 
basiliseum, quorum tu sim.litudinem c Xpressissi , 
aimbulabo, atque Christi potentia corroboratus, leo- 
nem et draconem conculeabo (Psal. xc). Confun- 
dantur et erubescant omues inimici mei, confundau- 
tur εἰ erubescant valde velociter (Psal. νι). 

lac oratione utens, crueisque signo, hoc est in- 
victis armis seipsum cingens, omuia diaboli spectra 
irrita reddidit, Confestim enim bestiz ac reptilia in- 
star fumi evanuerunt, et. sicut fluit cera a facie ignis 


(Psal. v.xvin). 1, se autem Christi potentia confirma- B 


tus, ]:eto animo proficiscebatur, Deoque gratias age- 
bat. At etiam complures ac varie bestiz, variique 
generis serpentes el draeones, quos solitudo illa nu-- 
triebat, ipsi occurrentes, non jam per inane spe- 
cetrum, scd re vera ab ipso cernebantur. Ex quo ef- 
ficiebatur ut metus quidem ac laboris via plena esset, 
Ipse autem utrumque animo et cogitatione superaret. 
Nam et metum charitas, ut Scriptura verbis utar, 
foras mittebat (1 Joan. 1v), et laborem cupiditas le- 
vabat. Ad hunc itaque modum cum multis et variis 
calamitatibus et »rumnis per dies haud paucos col- 
Juctatus, ad Sennaaritidem illam solitudinem in qua 
Harlaam habitabat pervenit. Ubi etiam aquam nactus, 
sitis flammam restinxit. 


Cap. XXXVIII. — Josaphat autem biennium in- 
tegrum in bac vastissima solitudine mansit, buc at- 
que illuc oberrans, nec Barlaamum inveniens, Doo 
nimirum bic quoque animi ipsius firmitatem ac stre- 
pnitatem explorante. Ác sic, sob dio degens, ium 
xstu conflagrabat, tuin frigore obrigebat, przstan- 
tissimum illum senem velut quemdam ingentis pretii 
fhesaurum quzrerenunquam intermittens. Multas por. 
ro pestiferorum spirituum tentationes, ac multa przelia 
sustinebat, multosque item labores, ob herbarum, qui- 
bus de more victitabat, penuriam perferebat; quo- 
niam seilicet has quoque solitudo ea ut quz siccitate,. 
laboraret, parce admodum produceret, Verum ada- 


($8) Psal. cxvi, 7. 
(59) Conf. supra not. 55. 


φόθητρα, οὐδεμία pot λοιπὸν ἔτι .ἐστὶ φροντὶς περὶ 
σοῦ. Κύριος (58) ἐμοὶ βοηθὸς, κἀγὼ ἑπόψομαι τοὺς 
ἐχθρούς uou, χαὶ ἐπὶ ἀσπίδα χαὶ βασιλίσχον σς £m 
θήσοµαι olg ὁμοιοῦσαι, xal χαταπατῄσω σε τὸν 
λέοντα xai δράκοντα (59), τῇ δυνάµει τοῦ Χριστοῦ 
κραταιούµενος. Αἰσχυνθείησαν καὶ ἑντραπε[ηδαν 
πάντες οἱ ἐχθροί μον * ἁποστραφείησαν xai χαται- 
σχυνθείησαν σφόδρα διὰ τάχους (00). 


Ταῦτα λέγων, xaX «b σημεῖον τοῦ σταυροῦ ἑαυτῷ 
περιθαλὼν ὅπλον ἁἀχαταγώνιστον, πάσας τὰς τοῦ 
διαθόλου φαντασίας χατήργησεν. Εὐθὺς yàp τά τε 
θηρία καὶ τὰ ἑρπετὰ, ὡς ἐχλείπει χαπνὸς, ἑξέλιπον, 
χαὶ ὡς τήχεται χηρὺς ἀπὸ προσώπου πυρός (61): 
αὐτὸς δὲ, τῇ τοῦ Χριστοῦ δυνάµει ἰσχύων, ἐπορευετο 
χαίρων xaX εὐχαριστῶν τῷ Κυρίῳ. ᾽Αλλὰ xol θηρία 
πολλὰ xal ποιχίλα xal ὄφεων παντοδαπὰ xat ὃρα- 
χοντόµορφα γένη ἡ ἔρημος ἐχείνη τρέφει, ἄτινα συν- 
αντῶντα αὑτῷ οὐκ ἔτι φαντασίᾳ, ἀλλ ἀληθείᾳ 
ἐδείχνυτο, ὡς ἐντεῦθεν φόδου μὲν ἣν πλήρης (62) ἡ 
ὁδὸς xai πόνου. αὐτὸς δὲ ἀμφοτέρων ὑπερέτιατο 
343 τῷ λογισμῷ, τὸν μὲν φόδον τῆς ἀγάπης, ὥς 
φησιν tj Γραφὴ (65), ἔξω βαλλούσης, «bv πόνον ἃ 
τοῦ πόθου ἐπιχουφίκοντος. Οὕτως οὖν πολλαῖς καὶ 
ποιχίλαις συμφοραῖς xai ταλαιπωρίαις πυχτεύσας, 
δὺ ἡμερῶν οὐχ ὀλίγων χατέλαδε τὴν ἔρημον ἔχείνην 
τῆς Σενααρἰτιδος γῆς, iv fj ὁ Βαρλαάμ (xe (64])* 


C ἔνθα καὶ ὕδατος τυχὼν τὴν φλόγα χατέσθεσε τῆς 


δίφης. 
ΚΕΦ, ΛΗ’, Ἔμεινε δὲ Ἰωάσαφ διετίαν ὅλην κατὰ 


τὸ πέλαγος τῆς ἑρήμου ταύτης ἁλώμενος xal μὲ εὖ- 
ρίσκων τὸν Βαρλαὰμ, τοῦ Θεοῦ κἀνταῦθα «b στεῤῥὺν 
τοῦ λογισμοῦ αὐτοῦ xaY τὸ τῆς ψυχῆς Υενναῖον &- 
χιµάζοντος. Καὶ fjv. οὕτως αἴθριος συγχαιόµενος τῷ 
καύσωνι xal τῷ χρύει πηγνύμενος xal ἀπαύστως 
ζητῶν ὥσπερ τινὰ θησαυρὺν πολύτιμον τὸν τιµιώ- 
«aov γέροντα. Πολλοὺς δὲ ὑπέμεινε πειρασμοὺς xal 
πολέμους τῶν πονηρῶν πνευμάτων, xdi πολλοὺς 
ὑπήνεγχε πόνους τῆς τῶν βοτανῶν ἑνδείας, ἃς εἰς 
τροφὴν ἐκέχρητο (65) , ὅτι χαὶ ταύτας 345 ξηρὰ 
οὖσα ἡ ἔρημος ἐνδεῶς ἑδλάστανεν. ᾿Αλλὰ, τῷ πόθῳ 
τοῦ Δεσπότου φλεγοµένη, ἡ ἁδαμαντίνη quy ἑχείνη 


Ü ήσαν παρ- 

60) Psal. 11x, 2 : Αἰσχννθείησαν χαὶ ἐντραπείησαν οἱ ζητοῦντες τὴν φυχἠν µου... ἄποστραφε ησαν Ἡ - 

mod αἰσχννόμενοι... Ρος]. vi, 10: ἀἰσγωβείγααν καὶ ταραχθείησαν σφόδρα πάντες οἱ ἐχθροί µου * ἐπι 
t 


$:gxo2&lnoav xal αἰσχυνθείησαν σφόδρα διά τάχους. 
(61) €. 9r n. 81 


(61) €onf. pag. 2 


62) A si λήρης. Libanius obiter recuperabit quod amisit Epist. $77, ubi : ᾽Αλλὰ τὸ πάλαι τοῦτο 
$ τος Αριστα ία » διὰ πάσης ἐχώρει τῆς πόλεως. Codex 9055 plenius... χοινῇ φωνῇ διὰ πάσ..... La- 


cretoür etiam quod minus requirit epist, 1085. Texius editus sic habet : Τοιοῦτος 


i τροσοµοίους εὔχεται. Codex. idem :... σε | 
Ulo! fa rerit Ρο] ete edi e dem. p. 14, ubi traditur deemontacormn corpus in varias mu- 


Uulior fiat restitutio Psello sic edito 


ὧν, αὐτοῦ βελτίω σε 
Av. τιθ. x. π. αὐτῷ Got πρ... 


tari posse ἤριιγας ac varios colores : Ὡς δ᾽ ἀερῶδες, χρωμάτων ὃν δεχτιχὸν παντοίων ὥσπερ àfip- τουτὶ δὲ 


4b σιυμα 


sunt ad meliorem ac. pleniorem codicem, quibus re 


r-peri :.., Ὥσπερ &fjp* ἀλλ ἀἩρ μὲν ἔξωθέν ποθεν 


$ ὑτῷ φανταστικής ἑνερχείας, προϊσχούσης εἰς αὐτὸ τὰ χρωμάτων εἴδη. Latina facta 
mehored, ae plebiew codici Qui spondebunt greca hazcce, qua in codd. 39 et 1510 


vvutat, τουτὶ δέ... 


(66) Joan, 1 Epist. iv, 18: Ἡ τελεία ἀγάπη Ego βάλλει τὸν φόδον. 


(64) Cl. pagg. 20, 150, 194. 


(65) Forsan τῇ τῶν B. ἑνδεία. Consentiunt AC in niala accusativi & syntaxi. . 











T 


VITA BARLAAM ET JOASAPII. 


1218 


xal ἁήττητος ῥᾷον fveyxs τὰ λυπηρὰ ταῦτα f| τὰς Α mauntinus atque invictus ipsius spiritus, amore ac de. 


ἡδονὰς ἕτεροι. Aib τῆς ἄνωθεν οὗ διήµαρτε συµµα- 
χίας, ἀλλὰ, κατὰ τὸ πλῆθος τῶν ὁδυνῶν αὐτοῦ xal 
πόνων, αἱ παρὰ τοῦ ποθουµένου Χριστοῦ ἐγγινόμεναι 
παραχλήσεις (06) καθ) ὕπνους τε καὶ χαθ᾽ ὕπαρ εἴὕ- 
Φραναν τὴν Φυχὴν αὐτοῦ. Συμπληρουμένης δὲ τῆς 
διετίας. Ἰωάσαφ μὲν ἁπαύστως περιῄει ζητῶν τὸν 
ποθούμενον, xal ἐποτνιᾶτο πρὸς τὸν θεὸν δάχρυα 
ποταμηδὸὺν τῶν ὀφθαλμῶν προχεόµενος, xat, Δεϊδόν 
pot, Δέσποτα, βοῶν, δεῖξόν µοι «bv αἴτιόν µοι τῆς 
σῆς ἐπιγνώσεως xai τῶν τοσούτων ἀγαθῶν Υενόμενόν 
po: πρόξενον (67) * xal μὴ, διὰ τὸ πλῆθος τῶν 
ἀνομιῶν µου, χαλοῦ µε τοσούτου στερῄήσῃς. 'AXX 
ἀξίωσόν µε ἰδεῖν τε αὑτὸν χαὶ ἴσον αὐτῷ τὸν ἀγῶνα 
τῆς ἀσχήσεως θέσθαι. 


Εὐρίσχει δὲ θεοῦ χάριτι σπῄἠλαιον, ἰχνηλατήσας 
τῶν ἐχεῖσε πορευοµένων τὴν τρίθον. Καὶ μοναχῷ 
τινι GAS ἐντυγχάνει τὸν ἐρημικὸν µετιόντι βίον. 
Καὶ τούτῳ θερµότατα περιχυθεὶς xal ἀσπασάμενος, 
κοῦ Βαρλαὰμ ἠρώτα τὸ σχῄνωμα εὑρεῖν, καὶ τὰ 
καθ᾽ ἑαυτὸν διεξῄει, δῆλα τῷ ἀνδρὶ θέµενος. Δι αὖ- 
τοῦ τοίνυν τὸν τόπον διδαχθεὶς τῆς τοῦ ζητουµένου 
οἰχήσεως, Χαταλαμθάνει τάχιστα, ὡς ὅταν θηρευτὴς 
ἁμπειρότατος ἴχνεσιν ἐπιτύχῇῃ τοῦ θηράµατος. Καὶ 
φθάσας τινὰ σημεῖα τὰ παρὰ τοῦ ἄλλου γέροντος 
διδαχθέντα αὑτῷ, ἑπορεύετο χαίρων xaX τῇ ἐλπίδι 
ῥωννύμενος, ὡς vito; ἐκ μαχροῦ χρόνου τὸν πα- 
τέρα ἑλπίζων θεάσασθαι. "Όταν γὰρ ὁ χατὰ θεὺν 
πόθος εἰς Φυχὴν ῥαΥῇ, πολλῷ τοῦ φυσιχοῦ δείχννται 
θερµότερός τε xaX βιαιότερος. 


Ἐφίστατάι τοίνυν τῇ θύρᾳᾷ τοῦ σπηλαίου. Kat, 
xpoócac, Εὐλόγησον, εἶπε, Πάτερ, εὐλόγησον. Ὡς 
δὲ τῆς φωνῆς ἀχούσας ἐξῆλθεν ὁ Βαρλαὰμ τοῦ σπη- 
λαΐου, ἑγνώρισε τῷ πνεύµατι τὸν, xazá γε τὴν ἔξω 
θέαν, οὐχ εὐχερῶς γνωρισθῆναι δυνάµενον, διὰ τὴν 
θαυμαστὴν ἑχείνην μεταθολὴν χαὶ ἀλλοίωσιν fjv 
ἡλλοίωτο χαὶ µετεθέδλητο τῆς ὄψεως ἑχείνης τῆς 
προτέρας καὶ τῆς ὡραῖον ἀνθούσης νεότητος, µεμε- 
λανωμένος μὲν ix τῆς ἡλιαχῆς χαύσεως, κατάχοµος 
δὲ ταῖς θριβιν, ἑχτετηχυίας δὲ τὰς παρειὰς καὶ τοὺς 
ὀφθαλμοὺς ἔσω που εἰς βάθος δεδυχότας καὶ τὰ βλέ- 


siderio ardens, bujuswodi molestias facilius ferebit 
Aquam alii voluptates ferre soleant. Quocirca divina 


"nope minime caruil ; verum secundum dolorum ipsius 


ac laborum mul'i'udinem (Psal. xxxiv) allatze a 
Christo, cujus cupiditate flagrabat, consolationes, 
tam noctu quamdiu animum ipsius exhilarabaut. Con. 
fecto autem biennii curriculo, Josaphat quidem per- 
petuo cireumibat, eum quem expetebat quzreus, at- 
que ad Deum lacrymas fluminis instar profundens, 
imeditabatur clamans : Ostende — mihi, Domine, 
mibi, inquam, eum ostende, qui mibi iui nominis 
cognitionem ac tanta bona coneiiiavit, nec propter 
peccatorum meoruin multitudinem ianto bono me 
priva; verum hoc concede, ut εἰ ipsius conspectu 


B fruar, et idem eum eo religiosze exercitationis certa- 


men subeam. 

Dei autem favore s, eluncam quamdam invenit, 
pervestigata videlicet eorum qui eo se conferebant 
semita ; atque monaclium quemdam solitarium vitz 
genus colentem nanciscilur, eumque maximo cuim 
animi fervore complexus ei osculatus, ubinam Bar- 
laam habitaret, sciscitabatur, simulque ipsi rerum 
suarum statum exposuit. Cum igitur ex ipso ubi viri 
illius quem quzrebat domus esset intellexisset, eo 
quam celerrime, non secus ac peritissimus quispi..m 
venator feram nacius, se contulit, perosgratisque al- 
terius cujusdam senis admonitu aliquot passuum mil- 
libus, letus ac spei robore septus incedebat, a/que 
nimirum ac puer, qui patrem quem jampridem non 
vidit brevi 66 conspecturum sperat. Nam cum «divinus 
amor animum semel obsederit, multo acrior ac fer- 
ventlor eo esse solet qui a natura manat. 

Astat itaque speluncze foribus, iisque pu!satis, Be- 
nedic, inquiebat, o pater, benedic, inquam. Ut autem 
Barlaam hac voce audi'a ex antro egressus est, eutn 
per spiritum agnovit, qui ob admirandam illzin. mui 
tationem, qva a priore illo vultu ac florente juvenilis 
setatis pulchritudine demigrarat, ab exuremo aspectu 
vix agnosci potera!, ut qui tum ex solis zestu atrorem 
contraxisset, et pilis abundaret, ac genas macie con- 
fectas, oculosque alte depressos , et palpebras laerv- 
"marum fluentis undique attritas, atque ingenti famis 


qapa περιπεφλεγμένα ἔχων ταῖς ῥοαῖς τῶν δακρύων D afflictione perustas haberet. At vero Josaphat spiri- 


καὶ τῇ πολλῇ τῆς ἑνδείας ταλαιπωρίᾳ. Ἔγνω δὲ xal 
Ἰωάσαφ τὸν πνευματικὸν πατέρα, τοὺς χαρακτῆρας 
μάλιστα τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτούς. Στὰς οὖν 
εὐθὺς χατὰ ἀνατολὰς, ὁ γέρων εὐχὴν ἀνέπεμψε τῷ 

Θεῷ εὐχαριστήριον. Καὶ, μετὰ τὴν εὐχὴν 9/49 ἔπει- 


tualem patrem statim agnovit, utpote iisdem orís 
lineamentis praditum. Confestim itaque senex ver-us 
Ortum stans, Deo precem cum gratiarum actione 
conjunctam adhibuit, Dictoque Amen, im muiuog 
amplexus statim ruerunt, diuturnam espiJitatem sine 
ulla satietate explentes. | 


(66) Psal. xcu, 19 : Κύριε, κατὰ τὸ πλῆθος τῶν ὁδυνῶν µου tv τῇ χαρδίᾳ µου αἱ παρακλέσεις σου Ἰγά- 


πησαν τὴν ψυχήν 


φ μου. 9 ο. 9 
(67) A sine µοι πρόξενον. Sic librarii ssepius properamus nimium. Adrianus rhetor Declam. de veneftca, 
p. 239 : 06 γὰρ χρὴ τὸ παθεῖν ἀναμείναντας οὕτως ἀμύνασθαι ζητεῖν τοὺς ἐξ ὧν ἔπαθον δρᾶσαι δυνηθἑν- 


τας, 


, πρίν τι παθεῖν, ὑποπτεύειν τὸ δρᾶσαι δύνασθαι. Codex 3035, μὴ δυνηθέντας, negatione sen- 


tentiam prebente non malam, videlicet, « eos qui ex quibusdam circumstantiis malum facere non Ρο- 
tuerunt. » Negatío necessaria omnino reddatur Libanio sic edito tom. IV, pag. 46 : O0 δὴ φανεῖται το- 
σούτῳφ χεῖρον Τελαμώνιος Αἴας τοῦ πατρὸς, τοῦ συνεξελόντος Ἡρακλεῖ Τροίαν, ὥστ ἐχείνου συνοργισθέν- 


τος ἐπ 


ἑλάττοσιν, αὐτὸς ἐφ᾽ οὕτω µείζοσι µιµήσασθαι τὸν γεννήσαντα. Codex. 5017 optime, μὴ µιμ., quod 


volebat Reiskius ; exhibet quoque melius, οὐδὲ φαν. τοσοῦτον χείρων ὁ Τελ. 


----- 





1919 ADDENDA. 1239 
πντες τὸ &pdv, περιλαθόντες τε xai (08) περιπτυξάµενοι θερµοτάταις ἡμείθοντο ἀλλήλους περιπλο- 
xalg, χρονίου πόθου ἐμφορούμενοι ἀκορέστως. 

Cum autem abunde sese complexi fuissent, atque A ὠἘπεὶ δὲ ἀρχούντως περιέλαδον xal προσηγόρεν- 
consultassent , sedentes inter se culloquebautur. Λο σαν, χαθίσαντες διωμίλουν. Λόγου δὲ ἀρξάμενος 6 
sermonem exorsus Barlaam, lis verbis usus est: Pre- Βαρλαὰμ, Καλῶς Ίλθες, ἔλεγε, τέχνον ἠγαπημένον, 
clare fecisti, qul huc veneris, dilecte fili, fili, inquam,  τέχνον θεοῦ καὶ κληρονόµε τῆς ἑπουρανίου βασιλείας 
Dei, ac ccelestis regni hzres per Domiuum nostrum διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃν ἑγάπτσας, 
Jesum Christum, quem dilexisti, atque caducis et — 9v ἐπόθησας διχαίως ὑπὲρ τὰ πρόσχαιρα xai φθαρτά’ 
fragilibus bonis non abs το chariorem habuisti, 9c, καὶ, ὡς ἐχέφρων ἔμπορος xai σοφὸς (69), πάντα 
prudentis et sapientis mercatoris instar, omnibus πωλήσας, τὸν ἀτίμητον ἑξωνήσω μαργαρίτην (10), 
facultatibus vendis, margaritam pretium omne su- — xal, τῷ ἀσύλῳ ἐντυχὼν θησαυρῷ χεχρυμμένῳ (71) 
perantém emisti, ac thesaurum qui surripi non possit — &y τῷ ἀγρῷ τῶν gg ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, πάντα 
(Matth. xv), in agro mandatorum Domini abscondi-  δέδωχας μηδενὸς φεισάµενος τῶν ὅσον οὕπω παρερ- 
tum naetus, omnia dedisti, nec rei ulli ex iis qu& µχομένων, ἵνα τὸν ἀγρὸν ἐχεῖνον ἀγοράσῃς ἑαυτῷ. 
jam jamque efflusure sunt pepercisti, quo agrum Δῴη σοι Κύριος ἀντὶ τῶν προσκαίρων τὰ αἰώνια, 
illum tibi compaftares. Det tibi Dominus pro fluxis et ἀντὶ τῶν φθαρτῶν (72) τὰ ἄφθαρτα xol μὴ πα- 
caducis seterna, pro iis qua interitui obnoxi: sunt ea λαιούμενα. 
in qu&& nec interitus nec vetustas cadit, B 

Velim autetn mihi dicas, charissime, quonam pacto Elk γοῦν µοι, φίλτατε, πῶς ἐνταῦθα παρεγχένον, 
liuc accesseris, quique post discessum meuin rerum πῶς μετὰ τὴν ἁμὴν ἄφιξιν γέγονε τὰ χατὰ ck, xal 
tuarum status fuerit, atque tuusne pater Deum horit, — i Erw xbv 8ebv ὁ a5; πατὴρ, ἢ xai εἰσέτι, τῇ προτέρα 
an véro nunc. quoque eadem, qua prius, dementia φἐρόµενος ἀφροσύνῃ, ὑπὸ τῆς τῶν δαιμόνων ἁπάτης 
abreptus, a demonum fraude atque impostura capti- αἰχμαλωτίζεται. Ταῦτα τοῦ Βαρλαὰμ ἑἐρομένον, άνα- 
vus abducawr. Hac petcontante Barlaamo,, Josa- λαθὼν ὁ Ἰωάσαφ *bv λόγον, ὅσα μετὰ τὸν ἐκείνου 
phat altius repetito sermone, quauam sibi post ipsius ἀποδημίαν qéyovtv αὐτῷ, xai ὅσα Κύριος εὐώδωσε 
digressum conügissent, quamque prosperum rebus µέχρι τῆς αὖθις συνελεύσεως αὐτῶν, πάντα χατὰ 
cursum Dominus ad id usque tempus quo rürsum 
iuter se convenissent tribuisset, sigillatim exposuit, f "e" 

; sigillatim exposuit. 

Senex itaque bxc audiens, voluptate simul atque 
admiratione affectus est, calenteaque lacrymas mit- 
tens, dicebat : Gloria tibi sit, Deus noster, qui tui 
amore przeditis semper prato es, atque ipsis ορίιι- 
laris. Gloria tibi, Cliriste, Itex omnium sc Deus ορ- C 
time, quoniam benigna tua voluntasita tulit, ut semen 
iud quod in servi tui Josaphat animum jecisti cen- 
tuplicatum fructum afferret , te videlicet, animarum 
nostrarum agricola et Domino dignum. Gloria tibi, 
Paraclete bone ac sanctissime Spiritus, quoniam quam 
(u sanctis tuis apostolis gratiam tribuisti, hanc etiim 
liic impertiendam duxisti : atque ingentem bominum 
multitudinem ipsius opera superstitioso errore libe- 
tasli, 36 vera Dei cognitione illustrasti. 


'O δὲ γέρων, ἄχονων σὺν ἡόδονῇ xaX Oavpatt, θερ- 
μῶς δαχρύων, Eye" Δόξα σοι, ὁ θεὸς ἡμῶν, ὁ ἀεὶ 
παριστάµενος xal βοηθῶν τοῖς ἀγαπῶσί σε. Δόξα 
σοι, Χριστὲ, Βασιλεῦ τῶν ἁπάντων wai θεὸ πανάγαθε, 
ὅτι εὐδόχησας τὸν σπόρον, ὃν iv τῇ φυχῇ κατέδα- 
λον (73) τοῦ δούλου σου Ἰωάσαφ, οὕτως kxato- 
στεύοντα χαρπὺν ἐνεγχεῖν (74), ἑπάξιον σοῦ τοῦ γεωρ» 
γοῦ xai Δεσπότου τῶν ἡμετέρων Φυχῶν. Δόξα oct, 
Παράκλητε ἀγαθὲ, τὸ πανάγιον Πνεῦμα, ὅτι $i 
ἔδωχας χάριτος τοῖς ἁγίοις σου ἁποστόλοις, ταύ- 
της (75) μετασχεῖν κατηξίωσας τοῦτον, καὶ πολυάν- 
θρωπα πλήθη τῆς δεισιδαΐίµονος δι αὐτοῦ ἠλευθέ» 
ῥωσας πλάνης καὶ τῇ ἀληθινῇ ἐφώτισας θεογνωσίχ. 


À, περιλαδόντες xal. C, περ. δὲ xal. Mutavi δὲ in τε. Qux vocula szpius sibí nocent. Libanius t. T, 
uw 01 : Tov δὲ συνήθων ὅστις προσῆλθε βοηῦ Ἴσων, οὔτ) ἐγνωρίόετο, δυσμενοῦς τε ἔργον ἑδόχει ποιεῖν. 
;0d. ,ὅνσμ. δὲ, quod malum est, ni, pro oOv', οὐκ scribatur. - 
^69) ᾱ οἷμο xa aogAs. Rursus ea oniissione monitus, aliam eamque majorem iu Choríciana de ή 
oratione supplebo, sic edita, $ 25 : Ἐπεὶ δὲ Λαχεδαιμονίων ἐμνήσθην, νόμος ἔστιν ἐχείνοις ἀρχαῖος Ξ : v 
ἤδη πολλαῖς ἀθρυνόμενον ἀριστείαις βραχυλογεῖν, κᾶν μέγα τι διαπράξηται' ἔπομαι τῷ pup zie π . 
της. Codd. regii :... ἀρχαῖος τὸν ἤδη π. &. ἀριστείαις, xàv p. 7. δ., β αχέος ἐπαίνου τυχεῖν, ὅτι, Φησ 
ὁ νόμος, σύνηθες τούτῳ πράττειν μεγάλα ' ἔπομαι... Quz ante oculos habuit. Latinus interpres. "M 

(70) Confer pag. 40. Ad Arisuenuetum p. adjectivuni ἀτίμητον ex priore loco notatu dignum signi 
ficabam. ] E 

T1) Bina. epitheta ἀσύλῳ xexpoppévoo faciunt ut. Agathie meminerim epigr. 42 : Οὕπω ἐπισταμένην 
τάχα ύμδαλα περα] τινάξαι Βάχχην. αἰλομένην στήσατο λαοτύπος. Ibi ad bina epitheta affendebans tere. 
tes nimium editoris prastantissimi aures, atque plus :quo conjecture Heynianz, ἐπιρναμένεις, t ιο isse 
videtur. Sed, quod ad rem magis pertinet, notanda imitatio verborum Matthei xir, 44... Np i v1 
Bxatela τῶν οὐ ρανῶν Ousavpip κεχρυμμένῳ ἐν τῷ ἀγρῷ, ὃν εὑρὼν ἄνθρωπος... πάντα ὅσα ἔχει πωλεῖ, xat 
αγοράνει τὸν ἀγρὸν ἐχεῖνον ' πάλιν ὁμοία Σστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ ἑμπόρῳ, ἑητοῦντι καλοὺς 
µαργαρίτας" εὑρὼν δὲ ἕνα πολύτιμον µαργαρίτην, ἀπελθὼν πέπραχε πάντα ὅσα εἶχε καὶ Ἠγόρασεν αὐτόν. 
12) C, ὄφη σ. x. &. τῶν φθαρτῶν, wediis omissis. 

(719) A, χατεδάλου. 

(14) Conlerautur similia pag. 40, 

(40) 6, ταύτην. 








1231 


VITA BARLAAM ΕΤ JOASAPH. 


1223 


Οὕτω παρ ἁβφοτέρων ηὐχαριστεῖτο ὁ θεός. Καὶ Α — Ad hunc modum Deo ab atroque grati:e agebantur ; 


τοιαῦτα ὁμιλούντων xal τῇ τοῦ θεοῦ ἀγαλλιωμένων 
248 χάριτι, χατελάµθανεν fj ἑσπέρα. Καὶ Ot πρὸς 
εὐχὴν ἀναστάντες τὰς συνήθεις ἑτέλουν λειτουργίας. 
Εἶτα xai τροφῆς µνησθέντες (76), παρετίθει πολυ- 
αελῆ ὁ Βαρλαὰμ εράπεζαν, τῆς πνευματικῆς πεπλη- 
ρωμένην χαρυχείας, αἰσθητῆς δὲ ἥχιστα µετέχουσαν 
παρακλήσεως. Λάχανα γὰρ σαν ὠμὰ, ὧν αὑτουργὸς 
καὶ γεωργὸς ἣν ὁ γέρων, xaX φοίνιχες ὀλίγοι kv. τῇ 
αὐτῆ εὑρισχόμενοι ἑρήμῳ, xal ἄγριαι βοτάναι. Eó- 
χαριστῄσαντες οὖν, καὶ τῶν παρατιθεµένων µεταλα- 
θόντες, xaX ὕδωρ ix τῆς παρατυγχανούσης πηγῆς 
πιόντες, τῷ ἀνοίγοντι χεῖρα xaX ἁμπιπλῶντι πᾶν 
ζῶον (17) αὖθις ηὐχαρίστουν θεῷ. ᾿Αναστάντες δὲ 
πάλιν, xai τὰς νυχτερινὰς πληρώσαντες εὐχὰς, τῆς 
πνευματικῆς πάλιν μετὰ τὴν εὐχὴν Ἡπτοντο ὁμιλίας, 
λόγους σωτηρίους καὶ τῆς οὑρανίου πεπληρωµένους 
φιλοσοφίας (78) παρ) ὄ)λην διεξερχόµενοι «thy νύχτα, 
ἕως αὐτοὺς ὄρθρος τῶν συνήθων αὖθις µνησθηναι 
εὐχῶν (19) πεποίηχεν. 


Έμεινε δὲ Ἰωάσαφ μετὰ τοῦ Βαρλαὰμ ἱχανοὺς 
οὑτωσὶ χρόνους, τὴν θαυμαστὴν ταύτην xal ὑπὲρ 
ἄνθρωπον µετερχόµενος πολιτείαν, xal ὡς πατρὶ 
τούτῳ xai παιδευτῇ μεθ) ὅσης συμπαρομαρτῶν αὐτῷ 
ὑποταγχῆς xal ταπεινώσεως, xal πρὸς πᾶσαν ἰδέαν 
γυμναζόµενος ἀρετῆς, ἄριστά τε παιδευόµενος τὴν 
πάλην τῶν πονηρῶν xal ἁοράτων πνευμάτων. Ἐν- 
τεῦθεν τὰ μὲν πάθη ἐθανάτωσε πάντα τὸ φρόνημα 


δὲ της 3449 σαρχὸς οὕτω χαθυπέταξε τῷ πνεύματι, σ 


ὡς δοῦλον δεσπότῃ, τρυφῆς καὶ ἀναπαύσεως ἔπιλα- 
θόµενος πάντη, τῷ ὕπνῳ δὲ ὡς xax προστάσσων 
οἰχέτῃ. Καὶ, ἁπλῶς εἰπεῖν, τοσοῦτος fjv αὐτῷ ὁ 
ἁγὼν τῆς ἀσχήσεως, ὡς χαὶ αὐτὸν θαυμάζειν τὸν 
πολλοὺς ἐν ταύτῃ χρόνους διενεγχόντα Βαρλαὰμ, xal 
τῆς χαρτερᾶς αὐτῷ ἠττᾶσθαι ἑνστάσεως. Τοσοῦτον 
μὲν γὰρ τῆς σχληρᾶς ἐχείνης xai ἀπαρακλήτου µετ- 
ελάμδανε βρώσεως, ὅσον ἀποζῆν µόνον, καὶ μὴ 
βιαίως θανόντα τοὺς μισθοὺς ῥημιωθῆναι τῆς τῶν 
καλῶν ἐργασίας, Οὕτω δὲ εἰς τὸ ἀγρυπνεῖν τὴν φύ- 
σιν ὑπέταξεν, ὡς ἄσαρχός τίς (80) καὶ ἀσώματος. 
Εὐχῆς δὲ αὐτῷ καὶ τῆς νοερᾶς ἐργασίας ἄληχτον τὸ 
ἔργον qj», καὶ ἅπας ὁ τῆς ζωῆς χρόνος εἰς θεωρίας 
ἀνηλίσχετο πνευµατικάς τε xal οὐρανίους, ὡς μὴ 
ὥραν, μὴ στιγμὴν αὐτὸν τοπαράπαν ημιωθῆναι, &o' 
οὗπερ τὴν ἔρημον ὤχησε ταύτην. Τοῦτο γὰρ ἔργον 
μοναχιχῆς τάξεως, τὸ µηδέποτε ἀργὸν τῆς πνευµατι- 


χῆς ἐργασίας εὑρεθῆναι' 0 δὴ χαλῶς χατώρθωσεν ὁ ᾿ 


γενναῖος xol εὐσταλὴς σταδιοδρόµος τῆς οὑρανίου 
πορείας. Καὶ ἄσδεστον αὐτοῦ τὴν θέρµην ἐφύλαδεν 


(16) Philo, De vita cont. 


ipsisque ita in er se colloquentibus, ac Dei gratia 
exsultantibus, adiuit vespera. Proinde ad orationem 
consurgentes ,. consuetum precatiounim pensum. per- 
solverunt. Ác postea, cum cibo recreondum corpus 
esset, Barlaam magnificam mensam apposuit, spiri- 
tualibes videlieet epulis eonfertam , ejus sutem con- 
solationis , qua sensi.us percipitur, quam minimum 
sane participem. Cruda enim duntaxat olera erant, 
ipsiusmet manibus consita et excu:ta, palmeeque per^ 
paueg, qux in ea solitudine inv eniebantur, ac deni - 
que silvestres herbe. Cum igitur gratlas Deo egis-^ 
sent, appositisque epulis corpus refecissent, atque 
aquam e propinquo fonte bibissent, ei rursum, qui 
manum aperit, et implet omne animal benedictioné 
(Psal. οταν), gratias egerunt. — Ac. deinde — con- 
surgentes, posteaquam nocturnas preces absolveruit, 
spirituale colloquium inierunt, salutares ac ccelesti 
sapientia plenos sermones per totam noctem conte-- 
xentes, quoadusque aurora exoriu$ ad consuetaruui 
rursus orationum memoriam ipsos revocaret, 

Mausit autem ad hunc. todum diuturno tempore 
cem Barlaamo Josaphat, admirabilem hauc vtque 
humana conditione praestantiorem vitam colens, ac 
tanquam patrem et przceptorem cum onini obedien- 
tia et bumilitate ipsum sequens : sic nimirum, ut ad 
omne virtutis studium exerceretur, atque quonam 
pacto euin spiritualibus et invisibilibus spiritibus lu- 
ctandum esset, edoceretur. Ex quo illud consecutus 
est, ut vit.osas omnes affectiones exstinguerel, car« 
nisque affectum spiritui , non secus ac servuin domi- 
no, subjiceret, deliciarum omnium animique reinis- 
sionum oblivione caperetur, somno tamquam improbo 
mancipio imperaret. Atque, ut brevi perstriugain, 
tanto studio in solitarix€ vit: certamen incumbebat, 
ut ipse quoque Barlaam, qui permultum temporis in 
ea contriverat, miraretur, ipsiusque acrimonia con- 
cederet. Tantulum enim duri illius atque consolatione 


: earentis cibi admittebat, ut vitam duntaxat toleraret, 


nec committeret, ut per ultro aceersitam mortem 
praemiis iis sese orbaret, qua virtutum cultui ac stu- 
dio tribuuntur. Sic antem naturam nocturnis exctu- 
biis subjíciebat, ac si nulla omnino caruis et corporis 
parte constaret. Oratio porro perpetuum ipsius sBi- 
dium eral: universumque vite tempus jn spirituali- 
bus ac coelestibus contemplatiouibus insumebatur ; 


: adeo ut nec horam unam, imo nec ullum omnino 


temporis punctum, ex quo iu ea solitudine habitavit 
deperderet, ΑΟ sane hoc demum vere monastici or- 
diuis 1nunus est, nunquam a spirituali o,ere vacuum | 


p. 894 : Ἔνιοι δὲ χαὶ διὰ τριῶν ἡμερῶν ὑπομιμνήσχονται τροφῆς. Qua ευη! 


conferenda cum loco simili supra p. 104, ubi et de locutione egi. . — 
(ral Psal. cxLiv, 16: "Avolyetg σὺ τὰς χεῖράς σου xai ἐμπιπλᾷς πᾶν ζῶον εὐδοχίας. 


(78) C, σορίας. 
(79) € sine εὐχῶν. 


(80) C siue τίς. Lucianus D. Mar. vi, $ : ἀνδραποδιστῆ 


c eX. Melius codex 1510, àvóp. τις &!. Libanius, 


t. IV, P 917 : Μανίαν τὸ πρᾶγμα Ἠγούμην, εἰ, δν ἐξὸν, αἱρεῖταί τις ἀποθανεῖν, xai ὃ τοῖς πανούργοις εἰς 
a 


τιμωρ 
senteutia. 


valde molestum est, abest omnino codice eodem. 


v ὥρισται, τοῦτο χέρδος ἡ γεῖται λαθεῖν. Codex 5011, x&pt * 
tatim sophista go δὲ ὡς ἔγνων... ὅτι τοῦτο τὸ τοῦ Üxvátou περισπούδαστον. Illud ὡς, quod 


κέρδος τις ἨΥ. quo prononine facile carebit 








1233 


ADDENDA. 


1251 


iuveniri. Quod quidem genero:us ille et. expeditus A ἀπ ἀρχὴν µέχρι τέλους, ἀναδάσεις ἀεὶ ἓν χαρδὶχ 


celestis itineris cursor egregie przstitit, atque animi 


τιθέµενος, xal ἐκ δυνάµεως εἰς ὑψηλοτέραν µετα- 


rui ardorem ab initio ad extremum usque perpetuo — 6aívov δύναμιν, πόθῳ πόθον xal σπουδὴν σπουδῆ 
conservavit, ascensiones in corde semper disponens , διηνεχῶς προστιθεὶς, ἕως ἔφθασεν εἰς τὴν ἐλπιζομέ- 
(Psal. vxxxni), ae de. virtute ad sublimiorem virtu- Ἅνην xa ποθουµένην µακαριότητα. 

tem transiliens, desideriumque desiderio, ac studium studio indesinenter adjungens, quoad tandem ad 


Speratam et expeditam beatitudinem pervenit. 
Car. XXXIX. —Cum itaque boc pacto Barlasm et 
Josaphat una versarentur, ac pulchro inter se certa- 
mine contenderent, ab ofnoi eura et hujusce vita 
perturbatione immunes , mentemque ab omni confu- 
sione puram ac sejunctam habentes , post multos ab 
ipsis pietatis causa susceptos labores, quodam die 
senex accersito spirituali fllio, quem per Evangeliutn 


genuerat, hujusmodi spiritualem sermonem aggressus B 


est :Jam pridem, oamice Josaphat, te in hac solitu- 
dine habitare oportebat, atque hoc mihi oranti Chri- 
stus de te pollicitus fuerat fore ut te ante extremum 
vite diem viderem. Vidi itaque quemadmoduim cu- 
piebam; vidi, inquam, te a mundo et mundi rebus 
avulsum, ac Christo minime dubio ac vacillanti animo 
conjunctum, atque ad. perfectan plenitudinis ipsius 
mensuram progressutn. Nunc igitur, quandoquidem 
moriis mez teripus instat, atque collactanea et mihi 
squalis ea. cupidilas, qu» ut eum Christo essem ; 
semper me tenuit, jam expletur, tu. quidem corpus 
meum terra conde, pulverique pulverem redde. Post 
autem ipse in hoc loco bsere, susceptum spiritualis 
viue genus persequens, mezque tenuitatis memoriam 


retinens. Vereor enim ne tenebrosum daemonum C 


»gmen animo meo propter ignorantiarum mearum 
multitudinem impedimentum afferat. 


Tu vero, fili, ne religiosa exercitationis laborem 
inétuas, neque ad temporis longitudinem ac dzmio- 
num insidias elanguescas ; quin potius ipsorum imbe- 
cillitatem, Christi virtute communitus, audax irride; 
ad laborum autem duritiam, ac lemporis diuturnita- 
tem 2nimo ita comparato esto, tanquam quotidie di- 
cessum e vita exspectans, atque eumdem diei tibi 
vite monasticze, tum initium, tum finem esse existi- 
mans. Sic semper ea qu: a tergo sunt obliviscens, 
atqve ad ea quie a fronte sunt teipsum extendens, ad 
destinatum persequere, ab bravium superna vocatio- 
nis Dei in Cbristo Jesu ( Philip. 11) , quemadmodum 
sanctus Apostolus his verbis hortatur : Non deficia- 
mus; sed licet is qui foris est homo noster corrum- 
patur, tamen 1s qui intus est renovatur de diein diem. 

Nam quod momentineum est et leve tribulationis 
noetrz, supra modum in sublimitate zeternum gloria: 
pondus operatur in nobis, non contemplantibus nobis 
que videntur, sed qus non videntur. Qu: enim vi- 
dentur temporalia sunt, qum autem non videntur, 
seterna (041 Cor. 1v). 

Hxc cum animo tuo reputans , vir cliariss me, vi- 
ril'ter age et confortare (Psal. XXvI), atque ut egre- 


(81) Conf. p. 185, n. 8. 
SE Conf, t. 1, p. 95, n. 2. 


$ 
3) Il Epist. ad Cor. iv, 10. e 


- .- 


950 ΚΕΦ. Λθ’. Οὕτως οὖν ἀλλήλοις Φυνόντες 
Βαρλαάμ τε xai Ἰωάσαφ, xa τὴν χαλὴν ἅμιλλαν 
ἁμιλλώμενοι, ἑκτὸς πάσης µερίµνης xai πάσης 
βιωτιχκῆς ὄντες. ταραχῆς; ἀνεπιθόλωτόν τε tbv νοῦν 
χεχτηµένοι xal ἁμιγῆ πάσης συγχύσεως, μετὰ τοὺς 
πολλοὺς δὲ αὐτῶν ὑπὲρ εὐσεθείας χαµάτους, Ev ud 
τῶν ἡμερῶν προσχαλεσάµενος τὸν πνευματικὸν υἱὸν, 
ὃν διὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἐγέννησε (81), λόγου ἧπτετο 
xaX ὁμιλίας πνευματιχῆς, Πάλαι, λέγων, ὦ φίλτατε 
Ἰωάσαφ, ἓν ταύτῃ σε τῇ ἑρήμῳ κατοιχεῖν ἔδει - καὶ 
τοῦτό µοι ὁ Χριστὸς προσενχομένῳ περὶ σοῦ ἐπηγ- 
Ὑείλατο πρὸ τῆς τοῦ βίου τελευτῆς ὄφεσθαι. Eloy 
οὖν ὡς ἐπεθύμουν" εἶδόν σε ἀποῤῥαγένια μὲν χόσµον 
xai τῶν kv χόσµῳ, συναφθέντα δὲ τῷ Χριστῷ ἆδι- 
στάκτῳ τῇ γνώμµῃ, xol εἰς µέτρον ἑλθόντα τελειότη- 
τος τοῦ πληρώματος αὐτοῦ. Νῦν οὖν ἐπειδή uoc ὁ τῆς 
ἀναλύσεως χαιρὸς ἐπὶ θύραις, xal ἡ σύντροφος xai 
ἡλιχιῶτις ἐπιθυμία τοῦ συνεῖναι τῷ Χριστῷ à 
παντὸς δη πληροῦται, σὲ μὲν δεῖ χαλῦψαί µου τὸ 
σῶμα τῇ γῇ καὶ τὸν χοῦν ἀποδοῦναι τῷ χοῖ (82), 
μεῖναι δὲ τοῦ λοιποῦ ky τῷδε τῷ τόπῳ τῆς πνευµα- 
τιχῆς ἐχόμενον πολιτείας χαὶ τῆς ἐμῆς µνείαν ποιού- 
μενον µετριότητος. Δέδοιχα γὰρ µή ποτε f) ζοφερὰ 
τῶν δαιμόνων πληθὺς τῇ φυχῇᾗ µου ἐμποδὼν χαταστῇ 
διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἐμῶν ἀγνοημάτων. 

Σὺ οὖν, τέχνον, μὴ ὁλιγωρήσης τὸ ἐπίπονον τῆς 
ἀσχήσεως, μηδὲ δειλιάσῄς τὸ μῆχος τοῦ χρόνου xal 
τὰς ἐπιδουλὰς τῶν δαιμόνων * ἀλλὰ τούτων μὲν τῆς 
ἀσθενείας, «fj τοῦ Χριστοῦ ῥωννύμενος χάριτι, τολ- 
μηρῶς Χαταγέλα, πρὸς δὲ την σχληρότητα τῶν πόνων 
γαὶ τὸ 351 τοῦ χρόνου διάστηµα οὕτως ἔσο, ὡς 
καθ) ἡμέραν τὶν ἐντεῦθεν ἀνάλυσιν προσδοχῶν, 
καὶ ὡς ἀρχὴν εἶναί σοι τῆς ἀσχήσεως τὴν αὐτὴ» 
ἡμέραν καὶ τέλος. Οὕτως ἀεὶ τῶν μὲν ὀπίσω ἔπιλαν- 
θανόµενος, πρὸς τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεχτεινόμενος, 
χατασχοπῶν δίωχε τὸ βραθεῖον τῆς ἄνω χλήσεως τοῦ 


p θεοῦ tv Χριστῷ Ἰησοῦ, χαθάπερ ὁ θεῖος ᾿Απόστολος 


παρακελεύεται, Mh ἐκχαχῶμεν, λέγων (85) * àXX εἰ 
xal ὁ ἔξω ἡμῶν ἄνθρωπος διαφθείρεται, ἁλλ᾽ ὁ Eco 
ἀναχαινοῦται ἡμέρᾳ χαὶ ἡμέρᾳ τὸ γὰρ παραυτίκα 
ἑλαφρὸν τῆς θλίψεως ἡμῶν xa0* ὑπερθολὴν εἰς ὑπερ- 
θολην αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζεται ἡμῖν, μὴ 
σχοπούντων ἡμῶν τὰ βλεπόµενα, ἀλλὰ τὰ μὴ βλε- 
πόµενα᾽ τὰ γὰρ βλεπόμενα πρόσχαιρα, τὰ δὲ μὴ 
Βλεπόμενα αἰώνια. 


Ταῦτα λογιζόμενος, ἀγαπητὲ, ἀνδρίζου xat ἴσχυε, 
καὶ ὡς καλὸς στρατιώτης σπούδαζε τῷ στρατο)ο- 








1225 


VITA BARLAAM ET JOASAPH, 


1226 


Υ ήσαντι ἀρέσαι (84). Kay λογισμούς σοι ὁλιγωρίας ὁ À gius miles, id da operam, ut ei qui te militem scripsit 


πονηρὺς φέἑρῇ xai τὸν τόνον ὑποχαλῷν τῆς προθέ- 
σεως σπεύδῃ, μὴ φοδοῦ αὐτοῦ τὰς ἐπιδουλὰς, τὸ Δε- 
σποτιχὸν ἐννοῶν πρόσταγμα, "Ev τῷ κόσμῳ θλίφιν 
Έξετε, λέχοντος (85) : ἀλλὰ θαρσεῖτε ' ἐγὼ νενίχηχα 
τὸν χόσµον. Διὸ χαῖρε (86) bv. Κνρίῳ πάντοτε, ὅτι 
ἐξελέξατό σε χαὶ διεχώρισεν (87) kx τοῦ χόσµου, xal 
ἔθετο ὡς kv προσώπῳ αὐτοῦ, Αὐτὸς δὲ, ὁ χαλέσας σε 
χλήσει ἁγίᾳ, ἐγγύς ἔστιν ἀεί. Μηδὲν (88) µερίµνα” 
ἀλλ' ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ xal τῇ δεήσει 95523 μετὰ 
εὐχαριστίας τὰ αἰτήματά σου γνωριζέσθω πρὸς τὸν 
Θτόν. Αὐτὸς (89) γὰρ εἴρηχεν  0ὐ µή σε ἀνῶ, o08 
οὗ uf, σε ἑγχαταλίπω. Οὕτως μὲν οὖν ἐν τῇ σχλη- 
Ρότητι τῆς ἀγωγῆς xa τῇ ὁλιγωρίᾳ τῆς ἀσχήσοως 
τοιούτους κτώµενος λογισμοὺς, εὑφραίνου, µεμνημέ- 
νος Κυρίου τοῦ θεοῦ ἡμῶν' Ἐμνήσθην γὰρ, φησὶ (90), 
τοῦ θεοῦ, καὶ εὐφράνθην. 


Ὅταν δὲ mv ὁ ἐξ ἑναντίας ἄλλον σοι τρόπον 
ἐπινοῇ πολέμων, ὑψηλόφρονας προδάλλων λοχισμοὺς, 
καὶ τὴν δόξαν ὑποδειχνύων τῆς τοῦ κόσμου βασιλείας 
Tie χατέλιπες (91), καὶ τὰ λοιπὰ τὰ iv vip χόσµῳ, 
τὸν σωτήριον προθαλοῦ λόγον, ὡς θυρεὸν (92) τὸν 
φάσχοντα * "Όταν (95) ποιῄσητε πάντα τὰ διατα- 
χθέντα ὑμῖν, λέγετε, ὅτι "Aypstot δοῦλοί ἔσμεν, ὅτι ὃ 
ὀφείλομεν ποιῆσαι πεποιἠχαμεν. ᾽Αλλὰ καὶ τἰς ἐξ 
ἡμῶν δύναται τὴν ὀφειλὴν ἐχτῖσαι ἣν ὀφείλομεν τῷ 
Δεσπότη, ὑπὲρ ὧν δι’ ἡμᾶς (948) ἑπτώχευσε, πλούσιος 
iv, ἵνα ἡμεῖς «fj ἐχείνου πτωχείᾳ πλουτήσωμεν, 
xai ἔπαθεν ὁ ἁπαθὴς, ἵνα τῶν παθῶν ἡμᾶς ἐλευ- 
θερώσῃ; ποία γὰρ χάρις δούλῳ ὅμρια τῷ Δεσπότῃ 
παθεῖν; ἡμεῖς 65 πολλὰ τῶν αὐτοῦ ὑστερούμεθα πα- 
θημάτων. 358 Ταῦτα ἑννόει, λογισμοὺς (95) xa- 
faípuv xal πᾶν Όψωμα ἐπαιρόμενον xatà τῆς 
Υνώσεως τοῦ θεοῦ, xal αἰχμαλωτίζων πᾶν νόημα 
εἰς τὴν ὑπαχοὴν τοῦ Χριστοῦ ' xat ἡ εἰρήνη (96) τοῦ 
Θεοῦ, ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν, φρουρήσει τὴν xap- 
δίαν καὶ τὰ νοηματά σου ἓν Χριστῷ Ἰησοῦ.. 


placeas (14 Tim. u); nec quamvis imbecillitatis ae 
langworis cogitationes improbus ille spiritus tibi im- 
mittat, institutique tui nervos frangere ac. debilitare 
studeat, ipsius insidias periimeseas, illud Domini 
preceptum cogitans, in mundo pressuram ha- 
bebitis ; sed confidite, ego vici mundum (oan. xv1). 
Quocirca gaude m Donfino semper , quoniam ipse te 
elegit, aique a 1nundo sejunctum ante faciem suam 
posuit, Ipse autem, qui te vocatione sua sancia voca- 
vit, prope est semper. Nibil itaque sollieitus sis, sed 
in omni oratione atque obseeratione cum grauarum 
actione petitiones tux» innotescant apod Deum (Phi- 
lip. 1v). Ipse enim dizit : Non te deseram, nec dere- 
liquam. Hec itaque in vite duritia ac religiose 
exercitationis vilitate tecum ipse reputans, in animi 
voluptate versare, Domini Dei nestri memoriam re- 
tinens. Memor enim, inquit, foi Dei, et delectatus 
suni (Psal. Lxxvi). 

Cem autem rursum adversarius aliud in te belli 
geous excogitaverit, sublimes nempe atque arro- 
gautes cogitationes proponens, regaique terreni glo- 
riam quam reliquisti, czetersque quae io mundo sunt 
tibi in oculis colloeans, salutilerau doetrinam clypei 
inster obtende, diceutem : Cum feceritis emnia qua 
praecepta sunt vobis, dicite : Servi inutiles sumus, 
quoniam id quod (acere debuimus, fecimus (Luce 
xvn) Et quidem quis aostrum debitum illud, quo 
eam ob causam Domino obstricti sumus, quod eum 


C dives esset, propter mos egenus factus est, ut Ρος 


ejus paupertate divites essemus, et qui a perpessione 
immunis erat, ut vitiosis affectionibus nos liberaret, 
cruciatus subiit (17 Cor. vw), persolvere potest ? 
Quod enim beneficium est servum eadem perpeti 
qux Dominus perpessus sit? Atqui nos permultum 
ab ipsius cruciatibus remoti sumus. Πο tecum re- 
puta, cogitationes destruens, et omnem altitudinem 
extollentem se adversus scientiam Dei, et in captivi- 
tatem redigens omnem sensum in obedientiam 


Christi 11 Cor. x). Et pax Dei, qus exsuperat emnem sensum, custodiat cor tuum, et cogitationes tuas 


in Christo Jesu (Philip. 1v). 
Τούτων ὑπὸ τοῦ paxaplou Bapàakg λεχθέντων, 
ἡ £o τῶν δαχρύων τοῦ Ἰωάσαφ µέτρον οὐχ εἶχεν, 


Hac oratione a Barlaamo habita, Josaphat iufini- 
tam vim lacrymarum profudit, sic nenipe, ut tan- 


(84) Π Epist. ad Tim. n, 5:... Κακοπάθησον ὡς χαλὸς στρατιώτης Ἰησοῦ Χριστοῦ ᾿ οὐδεὶς στρατιώτης 
ἐμπλέχεται ταῖς τοῦ βίου πραγµατείαις, ἵνα τῷ στρατολογἠσαντι ἀρέσῃ. 


85) Joan. xvi, 33. 

AG) Eo ad Philipp. te, 4. 
1) υεχώρησεν. 

(s Ibid. iW. ὃ, 

89 

(90 

(91 


Epist. ad Hebr. iv, 5. 
Psal. vxxvi, ὁ 


Mss. t. XI, n, p. 76. 
93) Cf. Epist. sd Ephes. vi, 16. 


U, ἣν χατέλιπας. Praestat in. talibus relativi q 
τούτων ἴσως ἐπαίνους ἐπὶ ταῖς Ὀδρεσιν, ἃς ὑδρίζεις, 


wam dicenat attractuió. Libanius t. I, p. 320: Παρὰ 
ἀχούεις. Praestat coditis 1000 lectio, αἷς. Cf. Notit, 


93) Luc. xvin, 40. Hzc Christi verba superbis remedium sübiberi Jubet ei Nilus De octo vitiis 
p. 312 : Διὰ τοῦτο xa ὁ Χριστὸς ἔλεγεν' « Όταν ποιῄσητε... ἐσμεν᾽ » qq etd ὅτε ἐπεισιέναι bn 
. Male jug 


πὺ Onplov, τότε διὰ τῶν 


(94) ΙΙ Ερίει. ad Cor. vir, 9. 
es Il Epist. ad Cor. x, 5. 
Epist. ad Philipp. 1v, 7. 


PATROL. GR. XCVI. 


ηµάτων τούτων ἀποχλείετε τὰς θύρας αὑτῷ τε cu 
geribas ὅταν, ut est iu cod, 59, quod neglezisse Cotelerium miror Monum. 1. ill, qui eo libre o 


ο Re . 
atur. 


itur ὅτε eum μέλλ 





1927 ADDENDA. 1233 


quam ex uberrimo fonte scatarientes, ipsum pror- A ἁλλ', ὡς ἐκ πηγῆς πολυχεύµονος βρύουσα, ὅλον αὖ- 


805, 3C terram in qua sedebat, proluerent, A!ique 
ipse, hujusmodi dissidium deplorans, perquam sr- 
denter ab eo contendebat, nt postremi illius itineris 
eomitem se adbiberct, nec post ipsius discessum in 
mundo jam remaneret, his verbis utens : Ecquid, o 
pater, tui duntaxat, ac non proximi rationem habes? 
Quonam autem modo hac ín re perfecta charitatis 
officio fungeris (pro eo atque a Christo dictum est, 
'D.liges proximum tuum sicut te ipsum), cum tu qui- 
dem ad requiem pergas, me autem in oppressione 
atque serumna relinquas, ac priusquam in religiosz 
vitse certaminibus, ut par est, exercitatus sin, ve- 
rlasque hostíuni insidias compertas habeam, ad sin- 
gularem pugnam cum ipsis ineundam moe objicias? 
Ἑχ quo quidnam aliud contingere potest, nisi ut ve- 
teratoriis ipsorum artibus prosternar, atque ut im- 
»eritis ac timidis gladiatoribus usu venire solet, sem- 
piternam anims mortem oppetam? Ad Dominum, 
403880, roga atque obsecra, ut me quoque 4ui e vita 
discessus socium asciscas, id ut facias, per eam 
jpsam spem qusm habes fore ut laboris mercedem 
percipias, te obtestor. tíoe, inquam, a Deo precibus 
-eontende, ut ne unicum quidem diem post tuum 
discessum in hac vita peregriner, atque in densissi- 
η hacsolitudine oberrem. 
Hzc cum Josaphat plorans diceret, senex placide 
26 leniter ipsum reprimens, Dei judiciis, isquit, qua 
mentis humaug captum excedunt, obluctari minime 
debemus. Nam ego, cum de hac re multas ad Deum 
: preces ludissem, umque cui nulla vis afferri po- 
test, velut per vim adigere tentassem, ut ne inter 
' nos disjungeremur, ab ipsios bonitate hoc didici, mi- 
nime tibi nunc conducibile esse carnis onus abjice- 
re, verum in religiosa exercitaijone tandiu perma- 
'pere, quoad splendidiorem coronam tibi texueris. 
Nondum enim pro ea qua tibi parata est mercede 
satis deceriasti; verum psulum adhue labores opor- 
' tet, nt retos in Domini tui gaudium intres. Nam ego 
quidem jam pene centenarius, annos quinque et se- 
ptuaginta in hac solitudine confeci. Tibi vero, 
' eiamsi non tanta temporis mora fotura est, at certe 
οὐ id spatium, ut jubet Dominus, propius accedas 
necesse est, quo lis nulla ex parte inferior sis, qui 


τὸν xai τὴν γῆν ἐν f] ἐχάθητο χατέδρεχεν. Ὁδυρό- 
µενος δὲ τὸν χωρισμὸν, ἡξίου µάλα θερμῶς συν- 
οδοιπόρος αὑτῷ τῆς τελευταίας πορείας γενέσθαι, χαὶ 
Μηχέτι παραμεῖναι τῷ βίῳ μετὰ τὴν ἐχείνου ἔχδη- 
μίαν, Διὰ τί, λέγων, τὸ σεαυτοῦ ζητεῖς µόνον, à 
Πάτερ, xal μὴ xai τὸ τοῦ πλησίον» πῶς δὲ τὴν 
τελείαν kv τούτῳ πληροῖς ἀγάπην κατὰ τὸν εἰπόντα, 
Ἀγαπίήσεις (07) τὸν πλησίον 6ου ὡς σεαυτὸν, πρὸς 
ἀνάπανυσιν μὲν καὶ ζωὴν αὐτὸς ἀπαίρων, εἰς θλίψιν 
δὲ xai ταλαιπωρίαν ἐμὲ χαταλιµπάνων, xal, πρὶν 
χαλῶς ἐγγυμνασθῆναι τοῖς ἆθλοις τῆς ἀσχήσεως xal 
τῶν πολεμίων μαθεῖν τὰς πολυτρόπους ἑφόδους, 
πρὸς povouaylav µε τῆς αὐτῶν παρατάξεως προ- 
δαλλόμενος; Ἴνατί γένηται ἄλλο, εἰ μὴ βληθῆναί µε 


B «at; κακοτρόποις αὐτῶν μηχαναϊῖς , xal ἀποθανεῖν, 


οἴμοι | τὸν ψυχικὸν ὄντως xat αἰώνιον θάνατον; ὅπερ 
τοῖς ἀπείροις χαὶ δειλοῖς συμθαίνειν πέφυχε µονα- 
χοῖς (98). ᾽Αλλὰ δεήθητι τοῦ Κυρίου, δυσωπῶ, συνέχ- 
δηµον 856, κἀμὶ τοῦ βίου λαθεῖν. Not, πρὸς αὐτῆς 
τῆς ἑλπίδος fic ἔχεις ἀπολαθεῖν τοῦ χαµάτου τὸν 
μισθὸν, δεῄθητι µηδεµίαν ἡμέραν μετὰ τὸν οὖν 
χωρισμὸν παροιχεῖν τῷ Bip, χαὶ elg τὸ πέλαγος 
ταύτης πλανᾶσθαι τῆς ἑρήμου. 


Ταῦτα τοῦ Ἰωάσαφ σὺν δάχρυσι λέγοντος, ὁ γέρων 
πράως ἀναχόπιων xal ὁμαλῶς, Οὐκ ὀφείλομεν, 
φέχνον, ἔφη, τοῖς ἀνεφίχτοις χρίµασι τοῦ θεοῦ ἀνθ- 
ἰστασθαι. Ἐγὼ γὰρ πολλὰ δεηθεὶς περὶ τούτο, 
xai τὸν ἀδίαστον Δεσπότην βιασάµενος τοῦ pit χωρι- 
σθῆναι ἡμᾶς ἀπ᾿ ἀλλήλων, ἐδιδάχθην παρὰ τῆς αὖὐ- 
τοῦ ἀἁγαθότητος ὡς οὐχ ἔστι συμφέρον σὲ νῦν τὸ ἄχθος 
τῆς σαρχὸς ἀποθέσθαι’ ἀλλὰ παραμεῖναι δεῖ τῇ ἀσχή- 
σει, ἕως λαμπρότερον ἑαυτῷ τὸν στέφανον πλέξης. 
O0 γὰρ ἁρχούντως ἀκμὴν ἡγωνίσω πρὸ; τὴν ἡ-οιμα» 
σµένην σοι µισθαπολοσίαν ἀλλὰ δεῖ σε χοπιάσαι µι- 
κρὺν, ἵνα χαίρων αἰσέλθῃς εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίω 
σου (99). Ἐγὼ γὰρ ἐγγύς που τῶν ἐχατὸν λοιπόν 
εἰμι χρόνων, διατελέσας ἐν τῇ ἑρήμῳ ταύτῃ ἔνιαν- 
τοὺς ἤδη πέντε χαὶ ἑδδομήχοντα * aot δὲ, εἰ καὶ τοσ- 
οὗτον οὐχ ἐχταθήσεται ὁ χρόνος , ἀλλά πλησίον που 
γενέσθαι δεῖ, χαθὼς χελεύει ὁ Κύριος, fv! ἐφάμιλλος 
ἀναδειχθῆς, xal μηδὲν ὅλως ὑσεερούμενος τῶν βαστα- 


* diel et :£stus pondus pertulerunt (Matth, xx). Qua- D σάντων τὸ βάρος τῆς ἡμέρας xat τὸν χαύσωνα (1). 


propter, o amice, qua a Deo decreta sont, prompto 

»e lubenti animo accipe. Nam qus ipse decrevit, 

quis tandem mortalium dissipare queat? Atqueipsius 
gratia conservatus, tolerantiam praesta. 

lllud etiam cora, ut adversus inimicas cogitationes 

* animo exeubes, ac mentis puritatem, iion secus ac 

quemdam ingentis pretii thesaurum, salvum et inco- 


(97) Conf. p. 238, n. 7. 
(88) C, μοναχοῖς. A, 


Δέχου τοίνυν , à φιλότης (2), τὰ τῷ «ip δεδογµένα 
ἀσμένως. "À γὰρ αὐτὸς βεδούλευται, τίς ἱκανὸς &v- 
θρώπων διασχεδάσαι; Καὶ χαρτέρει τῇ ἑχείνου quia:- 
τόµενος χάριτι. 

3585 Nie δὲ ἀεὶ πρὸς τοὺς ἑναντίους λογισμοὺς, 
καὶ τὴν χαθαρότητα τοῦ νοὺς, ὥσπερ τινὰ θησαυρὺν 
πολύτιμον, ἄσυλον διατήρει, πρὸς ὑφηλοτέραν Epya- 


µούομάχαις. Hoc Trapezuntius vertit, illad Billyus. 


99) Math. xxv, 25 : Εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου. 

1) Matth. xx, 43: Ἴσους ἡμῖν αὐτοὺς ἐποίησας τοῖς βαστάσασι τὸ βάρος τῆς... 

2) A, ad marg. : Γράφ. φίλτατε. De formula, ὦ φιλότης. vide Schol. Plat. p. 55; Graev. ad Luc. Rhet, 
prec. 14 ; not. ad Arista. 1, 16, p. 467; Wernsd. ad Himerii verba p. 508 : Ταῦτα ὑμῖν, ὦ φιλότης, ee 
ξενίας τὰ χαριστήρια. Ibi quidem ego pratulerim scripture varietatem, ὦ φίλοι, τῆς qu. 





1229 


ΥΙΤΑ BARLAAM ET JOASAPH. 


1230 


σίαν xai θεωρίαν ἑμδιδάνων ἑαυςὺν ἡμέραν xab' A lun.em serves, ad sublimiorem actionem et contem- 


ἡμέραν, ἵνα πληρωθῇ ἐπὶ σοὶ ὃ τοῖς φίλοις αὐτοῦ 9 
Σωτὴρ ἐπηγγείλατο, Ἐάν τις ἀγαπᾷ µε, λέγων (2), 
τὸν λόγον µου τηρήσει, xai ὁ Πατήρ µου Ἀγαπήσει 
αὐτὸν, xal πρὸς αὐτὸν ἑλευσόμεθα, xal μονὴν παρ' 
αὐτῷ ποιήσοµεν. Ταῦτα εἰπὼν ὁ γέρων, καὶ πολλῷ 
πλείονα τῆς ἡγιασμένης αὐτοῦ φυχῆς xat θεολόγου 
Υλώττης ἑπάξια, τὴν ἀνιωμένην τοῦ Ἰωάσαφ φυχὴν 
παρεμνθεῖςτο. Εἶτα πρός τινας ἐχπέμπει αὐτὸν ἁδελ- 
φοὺς, ix πολλοῦ διαστηµατος τὴν οἴχησιν ἔχοντας, 
τοῦ ἀγαγεῖν τὰ πρὸς τὴν ἱερὰν θυσίαν ἁρμόδια. Καὶ 
δὴ ἀναζωσάμενος ὁ Ἰωάσαφ λίαν τάχιστα τὴν δια- 
χονίαν πληροῖ. ἐδεδίει γὰρ pf; πως ἀπόντος αὐτοῦ 
τὴν ὀφειλὴν ὁ Βαρλαὰμ τῆς φύσεως ἁποδῷ, xaX, τὸ 
πνευμα παραθεὶς τῷ Kuplp, ζημίαν αὐτῷ τὴν 


χαλεπὴν ἐπενέγχοι, μὴ ῥημάτων, μὴ προσφθεγμά- P 


τιον ἐξοδέίον, μὴ εὐχῶν, μὴ εὐλογιῶν τῶν kxslvou, 
πυγχάνοντι. 

Οὕτω δὲ ἀνδριχώτατα διελθόντος αὑτοῦ τὴν µα» 
Χρὰν ὁδὺν ἐχείνην xal τὰ τῆς ἱερᾶς θυσίας ἕνεγ- 
Χόντος, προσφέρει τῷ θεῷ τὴν ἀναίμαχτον θυ- 
σίαν ὁ θειότατος Βαρλαάμ. Καὶ χοινωνήσας αὐτὸς, 
μεταδοὺς 3596 δὲ xoi τῷ Ἰωάσαφ τῶν ἀχράντων 
τοῦ Χριστοῦ µνστηρίων, Ἱγαλλιάσατο τῷ Πνεύ- 
ματι (4). Καὶ τῆς σννήθους µεταλαθόντες τροφῆς, 
Ψυχωφελέσι λόγοις thv ψυχὴν αὖθις ἔτρεφε τοῦ 
Ἰωάσαφ, Οὐχ ἔτι, λέγων, ἡμᾶς, ὦ φίλτατε υἱὲ, 
συναγάγῃ kv τῷ βίῳ τούτῳ εἰς ἓν ἑστία xaX τράπεζα 
πορεύοµαι γὰρ ἤδη τὴν τελευταίαν ὁδὸν τῶν πατέρων 
µου (5). Xph οὖν σε τὸ πρὸς ἐμὲ φίλτρον διὰ τῆς 
φυλαχῆς τῶν τοῦ Θεοῦ ἐντολῶν, xal τῆς bv. τῷδε 
τῷ tómp µέχρι τέλους χαρτερίας, ἐπιδείξασθαι, 
πολιτευόµενος χαθὼς ἔμαθες xal ἑἐδιδάχθης, καὶ 
μεμνημένος διὰ παντὸς (6) τῆς ταπεινῆς χαὶ ῥᾳθύ- 
µου µου ψυχῆς. Χαρᾷ οὖν yalps , καὶ τῇ ἐν Χριστῷ 
ἀγαλλιάσει (7) εὐφραίνου, ὅτι τῶν ἐπιγείων xal 
φθαρτῶν ἀντηλλάξω τὰ αἰώνιά τε 397 xo ἄφθαρτα, 
καὶ ὅτι ἐγγίζει ὁ μισθὸς τῶν ἔργων σου, χαὶ ὁ 
μισθαποδότης ἤδη πάρεστιν, ὃς Ίξει τὸν ἀμπελῶνα 
ἐδεῖν ὃν ἐγεώργησας (8) χαὶ πλουσίως σοι τὸν μισθὸν 
τῆς γεωργίας παρέζει. Πιστὸς γὰρ ὁ λόγος (9) xai 
πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος, χαθὼς ὁ θεσπέσιος Bod Παῦ- 
λος * εἰ γὰρ συναπεθάνοµεν, xal συζήσομεν ' εἰ 


(9) Joan. xiv, 30. 
( Conf. p. 168. 


plationem in díes teipsum provehens, ut illud in te 
impleatur, quod Dominus amicis suis promisit, bis 
verbis.utens : Si quis diligit me, sermonem meum 
servabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ve- 
niemus, et mansionem apud eum faciemus (Joan. 
xiv). Hzc, ac multo his plora sanctissima illa ani- 
mo, ac theologica lingua digna locutus senex, moe- 
rentem ipsius animum lenivit. Deinde ad quosdam 
fratres, lengo intervallo ab ipso dissitos, eum 
amandat, ut ea qux ad sacrosanctum saerilicium 
conficiendum accommodata erant afferret. Et quidem 
Jossphat prscinctis vestibus quam celerrime hoe 
ministeriam exsequitur; verebatur enlm ne se absente 
Bsrlaam debitum naturae munus persolveret, ac Do- 
mino spiritum reddens, grave sibi detrimentum in- 
ferret, siquidem et verborum et extremarum alloco- 
tionum et orationum ipsius expers fuisset. 


Cum igitur longinquum illud iter fortissimo animo 
confecisset, atque es qux ad sacrosanctum sacrifi- 
cium opus erant attulisset, divinissimus Barlaam in- 
cruentum sacrificium Deo obtulit; perceptisque Chri- 
sii 3b omni labe paris mysteriis, ac Josaphato item 
impertitis, spiritu exsultavit, sumptoque de more 
cibo, salutaribus rursum sermonibus ipsius animum 
alere ccpit, his verbis utens : Non jam, charissime 
fili, nos in hac vita easdem domus ac mensa conjun- 
ge!, jam enim ultimam patrum meorum viam ingre- 
dior. Quocirca tibi faciendum est ut per mandato- 
rum divinorum observationem, atque in boc loco ad 
extremum usque vite diem commorationem, tui 
erga me amoris specimen exhibeas; sic nimirum 
vit2e (υ rationes instituens, quemadmodum didi- 
cisti, nec unquam abjectss atque ignavse animae mese 
memoriam intermiitens, Multum itaque vale, atque 
in Christo delectare, atque exsulta, quoniam terrena 
et interitui obnoxia cum sempiternis et ab interitu 
alienis bonis commutasti ; ac propinqua est. operum 
tuorum merces, ac jam jamque adest qui mercedem 
refert. Qui quidem ad inspiciendam eam vineam, 
quam excoluisti, veniet, tibique pro ea exculta mer- 
cedem amplissimam prabebit. Fidelis enim sermo, 
ut elamat divinus Paulus apostolus (1 Tím. 1), atque 


Multa loca e libris sacris ac profanis de necessaria illa et ultima πορείᾳ contulit aucter Sacr. 


Observ. e. 7, in lkenianis Symbolis tom. ill, p. 529. Adde Wyttenb. sd Plut. p. 791 ; Heyler. ad Jul. 
epist. 58, p. 450; Palairet. ad Luc. xxu, 22, ubi, 'O μὲν Υἱὸς του ἀνθρώπου πορεύεται κατὰ τὸ ὡρισμένον. 
Autipbanes Stob. jit. 124, 27: O0 γὰρ τεθνᾶσιν, ἀλλὰ τὴν αὐτὴν 650v, [ Ἡν πᾶσιν ἐλθεῖν ἔστ᾽ ἀναγχαίως 
ἔχον, [Προεληλύθασιν. Elianus Fragm. p. 1052: "Ότε ἔμελλε τὴν ἐπινησθεῖσάν οἱ xal τελευταίαν ὁδὸν 
ἰέναι. Auctor Axiochi, c. 20 : Τὸ θάῤῥος τῆς ἐχεῖσε πορείας. Asterius Hom. in avar. p. 41 : Σοὶ μὲν γὰρ 
ἀκολουθήσει πικρὸν ἐφόδιον ἡ ἁμαρτία τὴν ávayxaiay πορευομένῳ πορείαν. Conf. Agath. Hist. v, pag. 167; 
et supra pp. 196, n. 10; 353. 001 

(6) Epigramma tangam Anth. Pal. xri, 61, quod illa locutio mihi jn. memoriam revocat, prefatus ve- 
niam quod foa sacris verbis verba misceam : "Αθρει µοι διὰ παντός, ὅλαν κατέτηχ Αρίδαζος [Tàv 
Κινίδον΄ à. πέτρα θρυπτοµένα θέρεται. Offendunt viri ὁ. ad primum hemistichium, quod corrigunt : facil- 
limum tamen ac niiidissimum, modo sic distinguatur : ΄Αθρει uot * διὰ παντὸς ὅλαν x. : Aspice mi ; totam 
omnino incendit Arabazus Cnidum. Fuit Aribazus ille χαταφλεξίπολις, ug Stheuelais illa de- qua Epigr. 
Inc. 55. Poterat etiam servari. quz& meuorata est, Vaticani scriptura, xacátenx'. 

(7) €, τὴν iv Κυρίω ἀγαλλίασιν. 

(8) Respectu ad parabolam patrisfamilias spud Mattb. xx. 

(9, H. Epist. ad Tim. i1, 11. 





1951 


ADDENDA. 


1222 


omni acceptione dignus : Si commorimur, et con- A ὑπομένομεν, xol συμδασιλεύσομεν βασιλείαν τὴν 


vivemus ; si sustinemus, et conregnabimus, in sem- 
piterno illo ac finis experte regno incomparabili luce 
collustrati, atque vere Ὠθαί ac principis Trinitatis 
illuminatione donati. Hzc Barlaam ad vesperam 
usque, ac,per totam etiam noctem, Josaphato lo- 
quebatur effusissime lacrymanti, atque hujusinodi 
disjunctionem zgerrimo animo ferenti. Jam autem 
lucente die manus atque oculos in cceluu sustulit, 
Deoque gratias reddens, hoc sermone usus est : 


Domine Deus meus, qui ubique presens es, atque 
omnia imples, gratias tibi ago, quoniam humilitatem 
meam respexisti (Psal. 1), atque hoc mibi conces- . 
sieti, ut in orthodoxa tua fide, etimandatorum tuorum 
via, hujusce peregrinationis cursum absolverim. Ac 
nunc, optime Domine, atque ad misericordiam pro- 
pensissime, in :eterna tabernacula tua me recipe, nec 
ea meinoria retine qua velsciens vel insciens in te pec- 
cavi. Conservaautem etiam fidelem hunc servum tuum, 
eui me inutilem famulum tuum przesse voluisti. Ab 
omni vanitate atque adversarii vexatione ipsum exi- 
me; illudque effice, ut nodosissimis iis laqueis quos 
diabolus ad eorum omuium quibus salus cordi est 
offensionem expandit sublimior existat. Omnein im- 
postoris potentiam, omnipotens Deus, a servi tui fa- 
cie dele; aique eas ipsi vires affer, ut pestiferum 
hostis animarum nostrarum caput proculcet. Spiritus 
tui sancti gratiam ex alto in eum demitte, atque ad 
invisibiles conflictus robur ipsi adde, ut victoriz co- 
ronam a te consequatur, ac nomen tuum, o Pater, ac 
Filii tui, et Spiritus sancti, in ipso celebretur, quo- 
niam te decet laus et gloria in s2cula. Amen. 


Hac precatione habita, cum paterno affectu Josa- 
phatum complexus, atque osculo sancto exosculatus 
fuisset, ac sese crucis signo muniisset, pedesque 
extulisset, ingenti letitia perfusus, non secus ac si 
amici quidam accessissent, ad beatum iter, atque 
ad recipienda beatz illius vit» premia profectus 
est, senex plane, ac spiritualium dierum plenus. 


Car. XL. — Josaphat autem, summa cum venera- 


αἰώνιον καὶ ἀτελεύτητον, τῷ quil χαταλαμπόμενοι 
τῷ ἀπροσίτῳ (10), καὶ τῆς ἑλλάμφεως χαταξιούμενοι 
τῆς µαχαρίας ὄντως xal ζωαρχιγῆς Τριάδας. Τοιαῦτα 
μὲν ὁ Βαρλαὰμ ἕως ἑσπέρας καὶ παρ ὅλην τὴν νύχτᾶ 
τῷ Ἰωάσαφ ὠμίλει, ἀχατασχέτοις δάχρυσιν ὄδυρο- 
μένῳ χαὶ τὸν χωρισμὸν μὴ φέροντι. "Apu δὲ τῆς 
ἡμέρας διαφανούσης (11), τὴν πρὸς αὐτὸν ὁμιλίαν 
διαπερἀνας, Ἶρεν εἰς οὐρανὸν χεῖράς τε xaX ὄμματα, 
xai εὐχαριστίαν ἀναπέμψας τῷ θεῷ, ἔφη, 

Κύριε, ὁ Θεός µου, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ 
πάντα πληρῶν, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι ἐπεῖδες τὴν τα- 
πείνωσίν µου xal &v τῇ ὀρθοδόξῳ σου ὁμολογίᾳ xai 
ἓν ὁδῷ τῶν ἐντολῶν σου ἠξίωσας τὸν δρόµον τελέσαι 
µε τῆς ἐνθάδε παροιχίας µου. Καὶ νῦν, φιλάγαθε Δέ- 
σποτα καὶ πανοικτίρµον , δέξαι µε εἰς τὰς αἰωνίους 
σου σχηνὰς (13), καὶ μὴ µνησθῇς ὅσα σοι μαρτον 
ἐν γνώσει τε χαὶ ἀγνοίᾳ. Φύλαξον δὲ χαὶ τὸν πιστόν 
σου δοῦλον otov, οὗπερ προστῆναί µε τὸν ἀχρεῖόν 
σου ἡξίωσας οἰκέτην * ῥῶσαι αὐτὸν ἀπὸ πάσης µα- 
ταιότητος 356 καὶ ἑπηρείας τοῦ ἀντικειμένου, xol 
ὑψηλότερον αὐτὸν ποίησον τῶν πολυπλόχων παγίξων, 
ὧν εἰς σκάνδαλον ἤπλωσεν ὁ πονηρὸς πάντων τῶν 
θελόντων σωθῆναι. ᾿Αφάνισον, παντοδύναμὲ, πᾶσαν 
τὴν δύναμιν τοῦ ἁπατεῶνος ἀπὸ προσώπου τοῦ δού- 
λου σου, καὶ δὺς αὐτῷ ἐξουσίαν πατεῖν τὴν ὀλεθρο- 
τόχον χάραν τοῦ πολεμίου τῶν ἡμετέρων φυχῶν. 
Κατάπεμφον ἓξ ὕψους τὴν χάριν τοῦ ἁγίο; σου 
Πνεύματος. Καὶ ἑνίσχυσον αὐτὸν πρὸς τὰς ἀοράτους 


C παρατάξεις, ἵνα τὸν τῆς νίχης ἀξιωθῇ παρὰ σοῦ 


στέφανον δέξασθαι, xal δοξασθῇ iv αὐτῷ «b ὄνομά 
σου, τοῦ Πατρὸς, χαὶ τοῦ Υἱοῦ, xai τοῦ ἁγίου Πνεύμα- 
τος, ὅτι σον πρέπει δόξα xal αἴνεσις εἰς τοὺς αἰῶνας. 
Αμήν. 

Ταῦτα εὐξάμενος, xai τὸν Ἰωάσαφ πατριχῶς τι- 
ῥιπτυξάµενος, καὶ ἀσπασμὸν αὐτῷ δοὺς iv φιλήµατι 
ἁγίῳ, τῷ τύπῳ τε τοῦ σταυροῦ ἑαυτὸν ἐπισφραγι- 
σάµενος, xai τοὺς πόδας ἐξάρας, xat λίαν περιχαρὴς 
qevóp.evoe, ὥσπερ τινῶν ἐπιδημησάντων φίλων, πρὸς 
τὴν uaxaplav ἀπῆλθε πορείαν, πρὸς τὴν ἐχεῖθεν 
διελθὼν vepobosiav, πρεσθύτης ὢν xai πλήρης ἡμε- 
ρῶν τῶν τοῦ πνεύματος. 

ΚΕΦ. M'. Ὁ δὲ Ἰωάσαφ, περιχυθεὶς τῷ Πατρὶ 


tione. atque ejulatu patrem complexus, laerymisquep μεθ᾽ ὅσης ἂν εἶποις τῆς εὐλαδείας καὶ οἰμωγῆς, 


abluto ipsius corpore, atque aspero illo cilicio, quod 
ab eo in aula acceperat, involuto, consuetos psalmos 
. recitat, per totum diem ac totam noctem simul et 
canens, et pretiosum beati viri corpus laerymis ri- 
gans. Postridie autem effosso juxta speluncam ϱ6- 
pulcro, ac sacro corpore reverenter admodum ge- 
, stato, spiritualem patrem egregius et charissimus 

filius idhumavit, ardentivsque animo inflammatus. 


(10) Conf. p. 44, n. 95, 
(11) C, διαφαινούσης. 
12) Conf. p. 17, n. 54. 
i ) Conf. pag. 185. 


14) A, ἐχόμενα. 


δάχρυσἰ τε τὸ λείφανον λούσας, xat τῷ τριχίνῳ pa- 
xp, ὅπερ αὐτὸς ἣν àv. τῷ παλατίῳ παρασχὼν (15), 
περιελίξας, τοὺς νενοµισµένους ἐπιλέγει ψαλμοὺς, 
διὰ πάσης τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νυχτὸς ὅλης φάλλων 
&pa xa δάχρυσι τὸ τίμιον τοῦ µάχαρος βρέχων 
σῶμα. Tj δὲ ἐπιούσῃ ἡμέρᾳ, τάφον ποιήσας ἑχόμε- 
voy (14) τοῦ σπηλαίον, xaX $559 εὐλαδῶς ἄγαν τὸ 
lepby λείφανον διαδαστάσας, ἓν τῷ µνήματι χατέθετο 
τὸν πυευματικὸν πατέρα ὁ xaX υἱὸς xal τιμιώτα- 














19353 


VITA BARLAAM ET JOASAPH. 


1234 


τος. Καὶ, θερµότερον ἐκχαυθεὶς τὴν duyhv, sl; A atque ad orationenr seipsum quam uszime conien- 


ἑκτενεστέραν τε συντείνας εὐχὴν ἑαυτὸν, Égn* 
Κύριε, 6 θεός µου, εἰσάχουσον τῆς φωνῆς µου (15) 
fc ἐκέχραξα" ἑλέησόν µε xal εἰσάχουσόν µου, ὅτι 
σε kx χαρδίας µου ζητῶ,΄ Ἐξεζήτησέ (16) σε ἡ duy 
µου. μὴ ἁποατρέψῃς (17) τὸ πρόσωπόν σου ἀπ᾿ ἐμοῦ, 
xaX μὴ ἐχχλίνῃς ἓν ὀργῇ ἀπὸ τοῦ δούλου σου. Βοηθός 
µου Ytvob * μὴ ἀποσχορακίσῃς µε, xoi μὴ ἔγχα- 
ταλίπῃς µε, ὁ θεὸς, ὁ Σωτήρ µου, ὅτι ὁ πατἠρ µου 
καὶ 1j µήτηρ µου ἐγχατέλιπόν µε; σὺ δὲ, Κύριε, 
προσλαθοῦ µε (18). ἹΝομοθέτησόν µε (19), Κύριε, 
ἐν τῇ ὁδῷ σου, χαὶ ὁδήγησόν µε kv τρίδῳ εὐθείᾳ, 


ἕνεχα τῶν ἐχθρῶν µου. Mh παραδῷς µε εἰς φυχὰς 
θλιθόντων µε, ὅτι ἐπὶ σὲ (20) ἐπεῤῥίφην Ex μήτρας. 
Απὺ γαστρὸς μητρός µου θεός µου εἶ σύ μὴ ἆπο- 
στῇς ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πλὴν σοῦ οὐχ ἔστιν ὁ βοηθῶν pot. 
Ἰδοὺ γὰρ εἰς τὺ πέλαγος τῶν οἰκτιρμῶν σου τὴν ἐλπίδα 
ἐθέμην τῆς φυχῆς µου * χνθέρνησόν µου τὴν ζωὴ», ὁ 
πᾶσαν τὴν χτῆσιν ἁῤῥήτῳ σοφίας προνοίᾳ χυθερνῶν, 
xa γνώρισόν pot (21) ὁδὸν ἐν ᾗ πορεύσομαι. Καὶ σᾶ- 
σόν µε, ὡς ἀγαθὸς θεὸς xal φιλάνθρωπος εὐχαῖς xat 
πρεσθείαις τοῦ θεράποντός σου Βαρλαὰμ, ὅτι σὺ εἴἶ ὁ 


Θεός µου , xal σὲ δοξάζω τὸν 360 Πατέρα, καὶ τὸν 
Y by καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Ἀρίν. Ταῦτα εὐξάμενος, πλησ[ον τοῦ µνήµατος Exá- 
θισε χλαίων. Καὶ χαθεζόµενος ὕπνωσε. Καὶ ὁρᾷ τοὺς 
φοθεροὺς ἄνδρας ἐχείνους, οὓς xaX πρότερον ἑωρά- 
χει (22), ἑλθόντας πρὸς αὐτὸν, καὶ ἁπαγαγόντας 
αὐτὸν εἰς τὴν µεγίστην xaX θαυμαστὴν ἐχείνην πε- 
διάδα, καὶ πρὸς τὴν δεδοξασµένην χαὶ ὑπέρλαμπρον 
εἰσαγαγόντες πόλιν. Ἐἰσερχομένῳ δὲ αὑτῷ τὴν πύλην 
ἕτεροι ὑπήντουν πολλῷ χατηγλαϊσμένοι φωτὶ, στε- 
φάνους ἔχοντες kv χερσὶν ἀῤῥήτῳ διαλάµποντας xdà- 
Àst χα) οἵους ὀφθαλμοὶ οὐδέποτε βρότειοι ἐθεάσαντο. 
"Epopévou δὲ τοῦ Ἰωάσαφ, Τίνος οἱ στέφανοι «i; 
δόξης οἱ ὑπέρλαμπροι, οὓς ὁρῷ ; Σὸς μὲν ὁ εἷς, ἔφη- 
σαν, ὑπὲρ τῶν πολλῶν σοι φυχῶν ὧν ἔσωσας χατα- 
᾿Φχευασθεὶς, χοσμηθεὶς δὲ vov πλέον ὑπὲρ τῆς ἁσκή- 
Ὄσεως Tj; µετέρχῃ, εἴπερ ἀνδρείως ταύτην ἕως τέλους 
διέλθῃς’ ὁ δὲ ἕτερος σὺς μὲν xal αὐτός' ἀλλὰ τῷ πατρί 
σου δε σε τοῦτον παρασχεῖν, τῷ διὰ coU τῆς ὁδοῦ 
ἐχχλίναντι τῆς πονηρᾶς xai µετανοῄήσαντι γνησίως 
τῷ Κυρίῳ. Ὁ δὲ Ἰωάσαφ δυσχεραίνοντι ἑῴχει ' xal, 
Ilo δυνατὸν, φησὶν, ἴσων ἐμοῦ, τοῦ τοσαῦτα χοπιά- 
σαντος , τυχεῖν τὸν πατέρα µου δωρεῶν ὑπὲρ µόνης 
τῆς µετανοίας; Ἐἶπε ταῦτα, xal τὸν Βαρλαὰμ εὐθὺς 
ἐδόχει βλέπειν ὀνειδίζοντα οἱονεὶ, xa λέγοντα * Οὗ- 
τοι ol λόγοι µου, Ἰωάσαφ, οὓς ποτέ σοι, Ὅταν ὑπερ- 
πλουτήσῃς, ἔλεγον (25), οὐκ εὐμετάδοτο; ἔσῃ: xal 
αὐτὸς ἠπόρεις ἐπὶ τῷ ῥήματι, Νυνὶ δὲ πῶς ἑἐδυσχέ- 
pavae ἐπὶ τῇ ἰσοτιμίᾳ τοῦ πατρός σου, xaX οὗ μᾶλ- 


(15 Pra nn 


0) Psal. d 10, 414. 

21) Psal. cxLn, 8. 
33) Conf. pag. 980. 

(23) Conf. pag. 158. 


dens, his verbis usus est : 


Domine Deus meus, exaudi orationem meam qua 
clamavi ad te, miserere mei, et exaudi me, quoniam 
te ex ahimo quaro: exquisivit te anima mea, neaver- 
las faciem tuau a 116, et ne declines im*ira a servo 
tuo, Adjutor meus esto, ne derelinquas me, neque 
despicias me, Deus salutaris meus. Quoniam pater 
meus et mater mea dereliquerunt me, tu autem, Do- 
mine, assumpaisti me. Legem pone mihi, Domine, in 
via tua, et dirige me in semitam rectam propter ini- 
micos meos. Ne tradideris me in animas tribulantium 
me (Psal. xxvi), quoniam in te projectus sum 
ex utero. De ventre matris me: Deus meus es : ne 
discesseris a me (Psal. xx1) Quoniam preter te 
non est mihi adjutor. En in miserationum tuarum 
abysso epem anima mese defixi. Vitam meam guber. 
n3, qui res omnes conditas sapientie providentia, 
omni sermone przestantiori, moderaris. Et notam fae 
mihi viam, in qua ambulem; atque ut bonus ac be- 
nignus Deus,:per famuli tui Barlaam preces ac sup- 
p'icatlones me serva, quoniam tu Deus meus es, ac 
te gloriflco Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum 
in szcula. Amen. Ilac oratione perfunctus, juxta se- 
pulcrum flens consedit, ac sedens obdormivit. Atque 
formidandos illos viros, quos prius conspexerat, ad 
66 venientes, seque ad maximum illum et admiran- 
dum campum ducentes, atque in illustrissimam 
illam ac splendidissimam civitatem — introducen- 
tes, intueri sibi visus est. Cum autem ipse por- 


C tam ingrederetur, alii ipsi obviam fuerunt, in- 


genti lumine perfusi, coronasque ejusmodi ρυ]οὑσί- 
tudine eollucentes, quz nulla oratione exprimi pos- 
sit, et quales nunquam mortales oculi conspexerunt, 
manibus tenentes. Percontante autem Josaphat cu- 
jusnam essent splendidissima ill: coronse quas per- 
spiceret : Tua quidem una est (responderunt | illi) 
tibi ob mullas eas animas quibus salutem attulisti 
confecta, nunc vero ob religiosa vitae exercitatio- 
nem, eui das operam, studiosius et accuratius ad- 
ornata, $i quidem strenuo animo eam ad extremum 
usque peragraris. Altera autem tua quoque ipsa est ; 
verum patri tuo, qui ab improba vivendi raiione ope- 
ra tua deflexit, sinceroque animo resipuit, ac sese 
sd Dominum convertit, eam pr:ebeas oportet; Josa- 
phat autem eam rem moleste ferre videbatur. Et 
qui fleri potest (inquiebat) ut pater meus unius duu- 
taxat peenitentize gratia, paria mihi, qui tot sc tantos 
labores exantlavi, beneficia consequatur? Hac ut 
dixit, Barlaamum confestim sibi videre visus est, 
velut probris se insectantem, ac dicentem : Hi sunt, 


1235 


ADDENDA. 


1236 


ο Josaphat, sermones mes, quos quondam ad te ba- A λον εὐφράνθης 861 τν φυχὴν ὅτι εἰσηχούσθη σου 


bui : nimirum fore ut eum ad ingentes opes pervenis- 
ses, non jam liberalis ac profusus esses, ac tu ob id 
verbum ancipiti animo. eras. Nunc autem quonam pa- 
eto parem tibi honore patrem esse moleste tulisti, ac 
non potius hoc nomine lztitiam animo concepisti, 
quoniam multe tux» pro eo fusz preces exauditze 
sunt? Josaphat sutem, pro eo ac solebat, ad eum 
dixit : Ignosce, pater, ignosce. Übinam autem habi- 
tes, fac intelligam. Tum Barlaam : In hac puleherri- 
ma atque iogenti civitate domicilium nactus sum , in 
medio urbis vico, immenso lumine coruscanti. Rur- 
sum autem Josaphat sibi cum eo agere videbatur, ut 
ab eo in ipsius tabernaculum abduceretur, comiter- 
que hospitio exciperetur. lile autem nondum tempus 


$ πολλὴ περὶ αὐτοῦ δέησις; 'O δξ Ἰωάσαφ, ὡς st- 
θιστο ἀεὶ λέχειν αὐτῷ, Συγχώρησον, ἔφη, Πάτερ, 
αυγχώρησον. Ποῦ δὲ αὐτὸς οἰχεῖς γνώρισόν µοι. Ἐν 
ταύτῃ, φησὶ, τῇ µεγάλη καὶ περιχαλλεῖ πόλει’ οἱ χεῖν 
ἔλαχον &y µεσαιτάτῃ τῆξδ πόλεως πλατείᾳ quil xata- 
στραπτομένῃ ἁπλέτφ. ᾿Αξιοῦν δὲ αὖθις ὁ Ἰωάσαφ 
ἐδόχει τὸν Βαρλαὰμ εἰς τὸ ἑαυτοῦ ἁπαγαγεῖν αὐτὸν 
αχήνωµα xal φιλοφρόνως ξεναγῆσαι. Αλ’ οὕπω τὺν 
χαιρὸὺν fixsty ἔλεγεν ἐκεῖνος, πρὸς ἐχεῖνά ας τὰ σχη- 
νώµατα ἑλθεῖν, ἔτι τῷ φορτίῳ τοῦ σώματος ὑποχείμε- 
yov. Εἴπερ οὖν ἀνδρείως καρτερἠσεις, χαθάπερ σοι 
ἐνετειλάμην, Ἶξεις μικρὸν Όστερον, xal τῶν αὐτῶν 
ἀξιωθήσῃ σχηνωµάτων, τῆς αὐτῆς τεύξῃ χαρᾶς τε 
xaX δόξης, xaX συνδιαιωνίζων ἔσῃ µοι. Ἔξυπνος δὲ 


adesse respondit, ut ad illa tabernacula veniret , B ἐπὶ τούτοις γενόμενος, ὁ Ἰωάσαφ τοῦ φωτὸς ἐχείνου 


quippe qui corporis sarcina adhuc premeretur, Quod 
si forti animo, inquit, in sancto vitze genere, velut 
tibi mandavi, perstiteris, aliquanto. post venies, at- 


xal τῆς ἀῤῥήτου δόξης εἶχε civ. Φυχὴν Exc (24) ατ- 
πληρωμένην, καὶ σὺν πολλῷ τῷ θαύματι τῷ Δεσπότῃ 
χαριστήριον ἀνέπεμπεν ὕμνον. 


que eadem tabernacula et eamdem Lxtitiam ac gloriam consequeris, mecumque in sempiternum eris. Exper- 
rectus autem Josaphat, animum illa luce atque omni sermonis facultave sublimiori gloria perfusum adhuc 
babebat, ac multa cum admiratione ad grati animi significationem Deum laudibus efferebat. 


Mansit autem ad extremum usque vere angelleam 
Ín terra vitam, ducens, ac duriori religiosz exercita- 
tionis genere post senis discessum utens. Nam cum 
anno zatis vigesimo quinto regnum terrenum rcli- 
quissct, monasticzeque vita certamen subiisset, quiu- 
que et triginta annos in vastissima ea solitudine, 
perinde ac si nulla carnis parte constaret, humana 
conditione. sublimiorem vitam egit : sic nempé, ut 
multas quidem hominum animas a pestifero serpente 
prius abetraxerit, Deoque integras et incolumes ser- 
vaverit, eaque in re apostolicam gratiam consecutas 
. Sit, animique etiam inductione martyr exstiterit, ac 
Christum in regum ac tyrannorum oculis et aspectu 
fidenti animo confessus sit, vocalissimumque ipsius 
majestatis preconem sese przbuerit; multosque 
rursuf pravos spiritus 1n solitudine profligant , 
omnesque Christi vi ac potentia superarit, cclestis- 
que beneficii atque gratia uberrime particeps factus 
sit. Unde etiam animi oculum ab omni terrena cali- 
gine purum habebat, ac futura tanquam presentia 
prospiciebat, Christusque ipsi reram omnium instar 
erat, Christum expetebat, Christum non secus ac 
presentem cernebat , Christi pulchritudinem nun- 
quam non intuebatur, juxta illud Propheta : Provi- 
debam Dominum in conspectu meo semper, quoniam 
a dextris est mibi, ne commovear (Psal. xv). Ac 
rursum : Adhzsit anima mea post te, me suscepit 
dextera tua (Psal. xxvi). Etenim 7e vera ipsius 
anime post Christum sdh:sit, firmissimo nexu ipsi 
copulata, Neque enim ab admiranda illa operatione 
descivit, nec religiosa sus» exercitationis regulam 


dex 39 :... λόγον ἔτι καταλιπών. 
(25) Conf. p. 349. 
(26) Psal. xv, 8. 
(27) Psal. 1x1, 8. 


Ἔμεινε δὲ µέχρι τέλους τὴν ἀγγελιχὴν ἀληθῶς ἐπὶ 
γῆς ἀνύων διαγωγὴν, xaY σχληροτέρᾳ ἀσχήσει μετὰ 
τὴν παρέλευσιν τοῦ Ὑέροντος χρώμενος' Tiu 
μὲν xal εἰχοστῷ τῆς ἡλιχίας ἔτει τὴν ἐπίγειον χατα- 
λιπὼν βασιλείαν xaX τὸν ἀσχητικὸν ὑπελθὼν ἀγῶνα, 
πέντε δὲ xal τριάχοντα χρόνους bv. τῇ πανεοήμῳ 
ταύτῃ ἀσχήσας, ὥσπερ τις ἄσαρχος (25), τὴν ὑπὲρ 


C 3642. ἄνθρωπον ἄσχησιν, πυλλὰς μὲν πρότερον dv- 


χὰς ἀνθρώπων τοῦ ψυχοφθόρου δράχοντος ἁποσπάσας 
καὶ τῷ θεῷ προσαγαγὼν σεσωσµένας, xal ἁποστο- 
λικῆς Ey τούτῳ χάριτος ἀξιωθεὶς, µάρτυς δὲ τῇ προ: 
αιρέσει γενόμενος, xal παῤῥησίᾳ xbv Χριστὸν ἑνώπιον 
βασιλέων ὁμολογήσας xaX τυράννων, χαὶ χἠρυξ µε- 
γαλοφωνότατος τῆς αὐτοῦ µεγαλειότητος ἀναφανεὶς, 
πολλὰ δ᾽ a0 πάλιν πνεύματα πονηρίας ἐν τῇ ἑρήμῳ 
χαταπαλαίσας, χαὶ πάντων τῇ τοῦ Χριστου περιχτ- 
νόµενος δυνάμει. Καὶ τῆς ἄνωθεν πλουσίως µετα- 
σχὼν δωρεᾶς τε xal χάριτος, ἐντεῦθεν χεχαθαρµένον 
τὸ τῆς ψυχῆς ὄμμα πάσης περιγείου ἀχλύος εἶχεν, 
ὡς παρόντα δὲ τὰ μέλλοντα προεθεώρει, xai X piace 
ἦν αὐτῷ ἀντὶ πάντων, Χριστὸν ἐπόθει, Χριατὸν ὡς 
παρόντα ἑώρα, Χριστοῦ τὸ κάλλος διὰ παντὸς ἕν- 
ωπτρίζετο, χατὰ τὸν Προφήτην τὸν λέχοντα (26) 
Προωρώμην τὸν Κύριον ἑνώπιόν µου διὰ παντὸς , ὅτι 
ix δεξιῶν μού ἐστιν ἵνα μὴ σαλευθῶ' xal αὖθις (27) 
Ἐχολλήθη ἡ ψυχή µου ἀπίσω σου’ ἐμοῦ δὲ ἀντελάδετο 
4 δεξιά σου. Ἐχολλήθη γὰρ ὄντως d puyh αὐτω 
ὀπίσω τοῦ Χριστοῦ, αυναρμοσθεῖσα αὐτῷ ἀῤῥατεϊ 
συναφείᾳ. Οὐ μετετράπη τῆς θαυμαστῆς ταύτης ἑρ- 
γασίας, οὐχ ἡλλοίωσε τὸν χανάνα τῆς ἀσχήσεως &axv- 
τοῦ, ἀπ᾿ ἀρχῆς µέχρι τέλους, ἴσην τηρῆσας «àv προ” 


(24) Α, sine ἔτι. Psellus De diem. p. 96: Ο7ον, ὦ ἑταῖρε, ποιεῖς, ἐκκρεμῆ vbv λόγον χαταλιπών. Co- 


Y 
| 








1221. VITA BARLAAM ET JOASAPH. 1239 
θυµίαν ἐκ νεωτέρας µέχρι τῆς τοσαύτης ἡλικίας, A immutavit. Quip potius ab initio: ad. finem. usque, 


μᾶλλον δὲ καὶ εἰς ὑψηλοτέραν ὀσημέραι mpoxóntov 
τὴν ἀρετὴν χαὶ χαθαρωτέρας ἀξιούμενος θεωρίας. 


atque ab ineunte z:late usque ad tam provectam seta» 
tem eamdem animi alacritatem retinuit ; imo, ut 


rectius loquar, ad sublimiorem quotidie virtutem processit, ac puriorem divino beneficio contemplatio- 


nem consecutus est. 


᾽Αμόλει τοιαύτην πολιτευσάµενος πολιτείαν χαὶ 


οὕτως ἀξίαν τῆς ἑαυτοῦ χλήσεως ἐργασίαν ἀποδεδω- 
xix τῷ καλέσαντι, σταυρώσας 383 τὸν χόσµον ἑαυτῷ 
καὶ ἑαυτὸν τῷ χόσμψ (28), ἐν εἰρῆνῃ πρὸς τὸν τῆς 
εἰρήνης ἀναλύει θεὸν, xal πρὸς τὸν ἀεὶ ποθούµενον 
ἐχδημεῖ Δεσπότην , καὶ τῷ προσώπῳ Κυρίου ἀμέσως 
xai καθαρῶς ἐμφανίζεται, τῷ τῆς ἐκεῖθέν τε δόξης 
ἤδη προηυτρεπισμένῳ αὑτῷ στεφάνῳ χοσμεῖται, xal 
Χριατὺν βλέπειν καταξιοῦται, Χριστῷ συνεῖναι, Χρι- 
στοῦ τῷ χάλλει διὰ παντὸς ἐἑναγάλλεσθαι, οὗπερ εἰς 
χεῖρας τὴν ἑαυτοῦ φυχὴν παραθέµενος (29), ἓν τῇ 
τῶν ζώντων µετεφοίτησε χώρα (50) , ἔνθα Ίχος ἑορ- 
ταζόντων (91), ἔνθα τῶν εὐφραινομένων ἡ xatot- 
xia (32). 

Τὸ δέ γε τίµιον αὐτοῦ σὤμα kx γειτόνων αὐτῷ τὰς 
οἰχήσεις ποιούμενός τις ἀνὴρ ἅγιος, ὃς καὶ τὴν πρὺς 
Βαρλαὰμ πορείαν ἐχείνῳ moth ὑπέδειξε (55), θείᾳ 
τιν μνηθεὶς ἀποχαλύψει κατ αὐτὴν τὴν ὥραν τῆς 
πελειώσεως αὐτοῦ παραχγίνεται, χαὶ ὕμνοις ἱεροῖς 
σιµήσας, δάκρυά τε χαταστείσας, σύμθολον τοῦ πρὸς 
αὐτὸν πόθον, τᾶλλα 6h τὰ νενοµισµένα Χριστιανοῖς 
πάντα τελέσας, àv τῷ τοῦ Πατρὸς ἔθετο Βαρλαὰμ 
µνήματι. Συνεῖναι γὰρ ἔδει τὰ σώματα ὧν αἱ φυχαὶ 
σννδιαιωνίζειν ἔμελλον ἀλλήλαις. 


Προστάγματι δέ τινος φοδερωτάτονυ κατ ὄναρ 
36/6 κ«ραταιῶς ἐπισχήπτοντος πεισθεὶς, ὁ τοῦτον 
κηδεύσας ἀναχωρητῆς τὰ βασίλεια χαταλαμδάνε: 
Ἰνδῶν, χαὶ τῷ βασιλεῖ Bapayia προσελθὼν πάντα 
αὐτῷ δῆλα τὰ περὶ τοῦ Βαρλαὰμ xal τοῦ µακαρίου 
τούτου τίθησιν Ἰωάσαφ. 'O δὲ, μηδὲν µελλήῆσας, 
ἀπέρχεται αὐτὸς μετὰ δυνάμεως ὄχλου, xaX τῷ σπη- 
λαίῳ ἑφίσταται, τὸ μνημά τε θεωρεῖ, καὶ, τούτῳ 
θερµότατα ἐπιδαχρύσας, αἴρει «b χάλυµµα. Καὶ ὁρᾷ 
«όν τε Βαρλαὰμ xai τὸν Ἰωάσαφ ἔχοντας τὰ µέλη 
κατὰ σχΏμα κείµενα, χαὶ τὰ σώματα οὐδὲν τοῦ προ- 
τέρλ: χρωτὸς παραλλάττοντα, ὁλόχληρα δὲ xal ἀχρι- 
θῶς ὑγιῃ οὖν τοῖς ἑνδύμασι, Ταῦτα τοίνυν τὰ ἱερά 


τῶν ἁγίων Ψυχῶν σχηνώµατα, πολλὴν ἑκπέμποντα D 


τὴν εὐωδίαν xal οὐδὲν ὅλως ἀηδὲς ἱπιδεικνύμενα, 
θήχαις ἐνθεὶς ὁ βασιλεὺς τιµίαις, εἰς τὴν ἑαυτοῦ 
πατρἰδα μετακομίζει. 


(98) Conf. psg. 10, n. δἱ 


benique cum ad hunc modum. vixisset, et. usque 
adeo digaam vocatione sua operam»ei a Quo vooalus 
fuerat reddidisset, mundamque sibi ipsi ac seipsum 
mundo crucifixisset, ad Deum pacis in pace migrat, 
atque ad Dorsinum, cujus perpetua eupidites eum 
tenuerat, proficiscitur, vultuique Domini pure 5 
sine ullius rei interpositu apparet, eaque jam ipel 
preparata gloriz corona exornator, idque divinitus 
consequitur, ut Christum cernat, cum Christo sit, 


BChristi pulchritudine perpetuo exsultet, in cujus 


manus commendata anima, ad vivorum regionem 
transiit, ubi epulantium sonus. ubi l:etantiura ha- 
bitatio est (Psal. xu). κ 


Praeclarum autem ipsius corpus vir quidam san- 
etus (qui non longe ab eo habitabat), quique iter 
ipsi ad Barlaamum prius commonstrarat, divino 
quodam admonitu, ea ipsa hora, qua morte functus 
esl, praesens astans, sacrosanctis cantibus ornavit, 
profusisque lacrymis, qu: ipsius erga Josaphat amo- 
ris indices essent, aliisque omnibus rebus quie apud 
Christianos in more atque instituto posita suut con- 
fectis atque absolutis, in patris Barlaami monumento 
condidit. Par siquidem erat ut quorum anims in 
perpetuum simul future erant. eorum etiam cor- 
pora conjungerentur. | 

Cujusdam autem formidandi viri, qui id in somnis 
serio imperabat, monachus ille qui ipsum funere 
extulerat mandato obtemperans, in Indie regnum 
se confert, regemque Barachiam conveniens, de 
omnibus Josaphati rebus certiorem ipsum facit. Ille 
autem nulla interposita mora cum ingenti populi 
multitudine iter init, atque ad speluncam tandem 
pervenit, ac sepulcrum intuetur, illicque calentis- 
simis lacrymis fusis integumentum tollit, cernitque 
Barlaamum et Josaphat membra composito habitu 
sita habentes, eorporaque nihil a pristino colore 
immutata, verum integra el prorsus incolumia, una 
cum indumentis. Hiec igitur sacrosanctarum anima- 
rum tabernacula, suavissimum odorem emittenti, 
nec fedi quidquam exhibentia, preclaris loculis, 
imposita, rex in patriam suam transfert. 


(29) Psal. xxx, 5 : Εἰς χεῖράς σου παραθήσοµαι «b πνεῦμά µου. Hinc color epigrammatis incemi 688 : 


Ἐνθάδε σῶμα λέλοιπεν Ἆπε 
pp. 324 et $53. 


λιανὸς péy &pioxog* [Ῥυχὴν 0 ἐν χείρεσσιν thv παρεχάτθετο Χριστῷ. Cf. 


(20) Diligeus glossator ad marginem scripsit στίχος. Versus est enim purus. putos, sed polijicus, et. 


idcirco non notabilis. Cf. p. 35 


59) Psal. Lxxxvi, 7 : Ὡς εὐφραινομένων πάντων ἡ κατοικία v aol. 


es Psal. xti, 5: "Ev φωνῇ ἀγαλλιάσεως xat ἐξομολογήσεως fiyou &opsayóvtow. 


$3) Cf. pag. 544. — Caerum syntoxis valde turbata. est. Τὸ τίµιον σώμα jungendum cum ἔθετο, sed 


plurima intercidunt membra qua non possunt in or 


sic supra p. 2608, n. 98. 


dinem cogi. Forsan. Oeía τό tiv vno... — De µυη» 


1239 


ut autem ex res ad plebis aures. pervenit, innu- A 


teersbilis multitudo ex omnibus urbibus ac finitimis 
locis ad beatorum illorum corporum conspeetum et 
adorationem confluzit. Übl etiam sacrosanciis bymnis 
eorum causa decantatis, copiosisque lampadibus ac- 
censi, apte illic quispiam ac perquam accemmodate 
dixisset, Lumina cirea luminis &lios et heredes. 
luculenter autem simul ac magnifice in ea ecclesia 
gut ab ipsis fundamentis a Josaphat exstructa fuerat, 
eorum corpora condita sunt. Multa porro iniracula, 
saorborumque depulsiones, tam. in corporum transe 
vecdione, tum im eorum inbumatione, tum etiam 
posteris temporibus, Dominus per pios famulos suos 
effecit. Viditque rex ac vulgus omnes virtutes eas que 
per ipsos edebantur. Ac plerique e finitimis nationi- 


bua inüdelitatis ac ignorationis Dei morbo laborantes P 


pet ea signa qus» in monumento fiebant ad fidem 
accesserunt. Atque omnes qui ipsius Josaphat vitam 
3d angelorum imitationem expressam, atque a tene- 
ris unguibus ardentem ipsius erga Deum amorem 
cernentes atque audientes, admiratione co£ripieban- 
tur, Deum in omnibus celebrantes, qui se amantibus 
epem εἰ auxiliun nunquam ferre desinit, eosque 
Ampliesimis beneficiis remuneratur. 


. Hic presentis libri finis est, quem pro mea virili 
conseripsi, quemadmodum a praeclaris viris qui mihi 
bsc haud falso tradiderunt accepi. Utinam antem 
vos, qui hane animis utilem historiam legitis atque 
&uditis, ad eorum partem asciscamini, qui Deo vita 
$W* rationes probaverunt, per orationes et interces- 
siones beatorum virorum Barlaam et Josaphat, de 
quibus h:c historia contexta est in Christo Jesu Do- 
iine nostro, quem decet honor, imperium, majestas 
€t magnifieentia, eum Patre et Spiritu &ancto, nun 
εἰ sem,er in secula seculorum. Amen. 


35) Conf. p. 321, n, 85. 


. ὃν In των defleit À, avulso ultimo folio. 
$6) Conf. p. 305. 


ADDENDA. 


1216 

Ὡς δὲ εἰς τὰς ἀκοὰς ἔπιετε τοῦ λαοῦ τὸ γεγονὸς, 
πληθος ἀριθμοῦ χρεῖττον ix πάντων τε τῶν (54) 
πόλεων καὶ τῶν περιχώρων εἷς προσχύνησιν καὶ θέαν 
συνέῤῥεον τῶν µαχαρίων σιωµάτων ἐχείνων. "Evüev 
τοι καὶ ὄμνους ἐπ᾽ αὐτοῖς τοὺς ἱεροὺς ᾧσαντες , xai 
ἁαμπάδας φιλοτίμως ἀνάφαντες (ἀχολούθως, ἄν τις 
εἶπεν, ἐχεῖ xal λίαν οἰχείως τὰ φῶτα περὶ τοὺς τοῦ 
φωτὸς υἱούς (65) τε καὶ κληρονόμους), λαμκρῶς δὲ 
ὁμοῦ χαὶ μεγαλοπρεπῶς ἓν τῇ ἐξ αὐτῶν χρηχίδων 
παρὰ τοῦ Ἰωάσαφ ἀνεγηγερμένῃ (36) χατέθεντο ἐχ- 
χλησίᾳ. Ηολλὰ δὲ θαύματα xo ἰάσεις ἕν τε τῃ µετα- 
χοµιδῇ, ἕν «6 τῇ καταθέσει, χαὶ ἓν τοῖς ἑξῆς χρύνοις 
3605 διὰ τῶν ὁσίων αὐτοῦ θεραπόντων ἐποίησε Ki- 
puc. Καὶ εἶδεν ὃ βασιλεύς τε Βαραχίας καὶ «dc ὁ 
ὄχλος τὰς δι αὐτῶν γενοµένας δυνάµεις, xal πολλοὶ 
τῶν πἐριξ ἐθνῶν, ἀπιστίαν νοσοῦντες xal τοῦ θεοῦ 
ἄγνοιαν, διὰ τῶν γινοµένων ἓν τῷ pvfiuatt σημείων 
ἐπίστευσαν. Καὶ πάντες οἱ ὁρῶντές τε xal ἀχούοντες 
τὴν ἀγγελομίμητον τοῦ Ἰωάσαφ πολιτείαν xol τὸν 
ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων διάπυρον αὐτοῦ πρὸς τὸν θεὺν 
πόθον, ἐθαύμαζον δοξάζοντες ἓν πᾶσι τὸν θεὸν, τὸν 
ἀεὶ συνεργοῦντα τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν καὶ µεγίσταις 
εούτους ἀμειθόμενον δωρεαῖς. 


"Ecc ὧδε *b πέρας τοῦ παρόντος λόγου, ὃν xarà 
δύναμιν ἐμὴν γεγράφηχα, χαθὼς ἀχήχοα παρὰ τῶν 
ἀφευδῶς παραδεδωκότων µοι τιµίων ἀνδρῶν. Γένοιτο 
δὲ ἡμᾶς, τοὺς ἀναγινώσχοντάς τε καὶ ἀχούοντας τὴν 
Ψυχωφελῆ διἠγησιν ταύτην, τῆς µερίδος ἀξιωθῆναι 
τῶν εὑὐαρεστησάντων τῷ Kuply εὐχαῖς xal πρε- 
σθείαις Βαρλαάμ τε χαὶ Ἰωάσαφ τῶν µαχαρίων, περὶ 
ὧν ἡ διῄγησις, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, 
ᾧ πρέπει τιμὴ, κράτος, µεγαλωσύνη τε xat µεγαλο- 
πρέπεια, οὖν τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι vov 
xai ἀεὶ, xai εἰς τοὺς αἰῶνὰς τῶν αἰώνων. Ἀμήν 





134 


19242 





NOTE AD ΤΙΤΑΝ BARLAAM ET JOASAPH. 


0 Pag. 4, 5. Formulam χαθὼς véypanta:, 
qua aliquoties utitur auctor, debuit forsan Paulo, 
apad quem szpicule legitur : eonf. Eplat. ad Rom. 
τπι, 96 ; 1x, 55; 1 Cor. 1, 54. 

Pag. 5, 1. Vide Proeloq. 

Pag. 4, 9. De οἰχονομίᾳ adde Baluz. ad Lu- 
pum p. 474; Zimmerm. Analect. p. 10, 14, etc. 

Pag. 5, 34. Joannes Antioch. in Monum. Cotel. 
t. E, p. 164 : "Ex τῆς Αἰγύπτου μάλιστα τοῦ ἀγαθοῦ 
τούτου (monasteriorum institutionis) ἁπαρξαμένου 
xai πανταχοῦ τῆς οἰχουμένης διαδοθέντος, χαθώς 
φησιν ὁ μέγας Αθανάσιος. 

Pag. 9, 1. Proverbium πάντα κινεῖν λίθον ha- 
bet Julianus epist. 52, ubi vid. Heyler. p. 409. 
Cui epistole obiter prodero. Exhibet editio p. 100 : 
Ἔδοξεν οὖν µοι πᾶσι τοῖς δήµοις προαχορεῦσαι διὰ 
τοῦδε διατάγματος. Codex 92964 : 5. τοῦδε τοῦ 
διατ., melius. Ibid. B 15, C, τεταλαιπωρηµένον τῇ 
σχληρᾷ. Pretuli merito «εεταριχευµένον, quanto 
vividius et magis graphicum. Nilus Epist. 1, p. 5 : 
Tp γὰρ νοητῷ ἑλαίῳ τοῦ κρείττονος πιανθήσεται ὁ 
ἁγωνιστὴς ἄνθρωπος, ὁ «b πρὶν καταπονηθεὶς val 
εοταβιχευµένος τῇ ἑνοχλήδει τῆς πολυπαθείας. Ad 
quod Possinus offendens, autumat fuisse a Nilo 
:seriptum τετρυχωµένος, Sed ipsum quas precedit 
ἑλαίου metaphora retinere poterat. Nilus epist. 406 : 
Μετὰ τὸ ἄγαν ξηρανθηναι τὸ σῶμα τῇ νηστείᾳ. Po- 
tuisset et hic Nilus scribere, τεταριχεῦσθαι. lbid. 
m. 29. Displicuit ἐχλεξάμενον ob pravum toni lo- 
cum. Simeon Sethi Ichnel, p. 362 : Nou ἐν µε- 
ρἶμναις σῆς βιδρώσων ὕστεα. Ropono : σῆς βιθρώ- 
«σχων ὁστέα. 

Pag. 12, 19. Scrib. χαθά πον. C, χαθάπερ. Sic 
pag. 540, 35 pro χαθά που χαὶ περὶ, C, χαθάπερ 
περί.. 

Pag. 16, 1. Theophilus Alex. Homilia : κ. 
φοί homo similis, p. 14 : "Ὅλως γὰρ ὁ χόσµος ἐν τῷ 
φοονηρῷ χεῖται. Consentit in ὅλως codex 4016. 

Pag. 18, 11. AC (nihil ex B enotavi), εὖμαρ- 
φώτατος. Sic p. 275, 8 AC εὐμορφωτάτη. Error olim 
idem in ea voce apod Achillem Tat. exstitit : vide 
Jacobs. p. 836. 

Pag. 21, 2. De οὕτω συμδὰν adde not. ad Ari- 
Sizen. p. 739. 

Pag. 229, 10. Glossator in A ascripsit στίχος. 
Verba scilicet, ἄνθρ... ῥημάτων, versum efficiunt 
politicum dodecasyllabum, vide p. 363. 

Pag. 24, 4. Conf. p. 187. 

Pag. 27, 7. Couf. p. 297. 

Pag. 51. Symeon Sethi de Ichnel. p. 206 : Μιᾷ 
«ών ἡμερῶν. Et sic pp. 516. 389. Inde velim, pro 


μιᾶς τῶν ἡ μερῶν,φιοὰ legitur p. 104, reponere y:4 «. 
1$. Nec aliter p. 278, μιᾷ δὲ τῶν 78$ νυχτῶν. An- 
dreopulus de Syntipa p. 75: Ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν, et 
p.74 : Mid. γοῦν τῶν fjpepiov. Quz duo loca pro- 
fero, non tam propter ipsa, quam monendi causa 
narrationem de columbis, cui insunt, esse confe- - 
rendem cum simili Simeonis Sethi fabula, ibid. 
p. 562. 

Pag. 33, 10. Cf. p. 591. 

Pag. 55, 21. Ad verba τοῦτο πρόχειται est glossa 
in A : tv «b Υηράσχειν. Est prima vox legenda 
fto. Notum adverbiis ἤγουν, τοι, εἴτουν, uti 
grammaticos explicationis causa. Qui nuper allu- 
gavit alieubi Eustathii verba, τὰ λάφυρα εἴτουν 
σχῦλα, vir d. uscripsit : corr. fjyouv. Nil corrigat. 
Frequentissimus est conjunctionis εἴτουν usus apud 
scholiastas. Vide Bast. in Epp. Peariss. p. 56. 

Pag. 38. De formula εἰρήνην δοῦναι adde Tollium 
Insign. itin. p. 169; Valcken. Schol. in N. T. t. Il, 
p. 17. 

Pag. 40, 2. Conf. p. 540, n. 9. 

Pag. 46, 1. Recitatur hzc sententia, nec sine va- 
rietate, à Michaele Glyca epist. 2, p. 110 : Ὁ θειό- 
τατος Baplaàp οὕτω πρὸς Ἰωάσαφ Dyc* « Tov 
[άνθρωπον] &x' ἀρχῆς αὐτεξουσιότητι xal ἀθανασίᾳ 
τιµήσας βασιλέα πάντων τῶν ἐπιγείων κατέότησεν. » 
Conf. ibid. p. 127. — 5. Cyrillus Catech. p. 6 : 
Αγαθὸς χατασκενασθε]ς διάδολος γέγονεν ἐξ οἰχείας 
προαιρέσεως, ἐκ τῆς πράξεως λαθὼν προσηγορίαν .. 
— lbid. Est δρᾷ τῆς et in cod. 400. 

Pag. 47, 10, Pseudo-Abdias vn, 6: « Angelus, 
qui ex se concepit invidiam, per potentiam angeli- 
cam serpenteni ingressus. » — N. 4. Pro δ ἀλλ 
est Εὔαν in cod. 400; quod est facilius quidem, 
sed non melius. 

Pag. 48, n. 2. Scrib. potius πως. 

Pag. 55, n. 2. De junctis σηµείοις xal tépaat vide 
Albert. ad Glossar. pag. 115. 

Pag. 56. Est ἠδικῆσθαι in Libanii codice 5017. 

Pag. 65, n. 6. Conf. p. 229, n. 6. 

Pag. 65, n. b. Nilus epist. 150 : 'Avayxalov εἰδέ- 
ναι ὅτι µέλλεις βήµατι παρίστασθαι φοθερῷ, ἔνθα 


:οὐδεὶς διαφανεῖται ἐπιχουρῶν σοι ἣ ἑξελέσθαι δυνἀ- 


ενος τῆς χειρὸς τοῦ διχάζοντος * ἔνθα δεινότης xat 
εὐστροφία λόγων χαὶλ.γλώττης οὐδὲν παντελῶς ἰσχύ- 
σαι δυνῄσεται.... 

Pag. 76. Est et apud 1sa. x, 18, φλογὸς χαιοµέ- 
νης. 

Pag. 9$, 11. Theophilus Alex. Bomil. Cujus rei 
homo similis, p. 5 : "Edv τίς σε ἀγχαρεύοι μῖλίον 
ἓν, ὕπαγε 500. (οἱ. 1015, 'ἀνχαρεύσει. Reponam 


1215 
ἀγγαρεύῃ vel ἀγγαρεύσῃ. De scriptura yx pro ΥΥ, 
egi ad Planudis Metam. 

Pag. 95. De forinula οἵδ ὅτι monui οἱ ad Soph. 
Antigonam vy. 276. Quam fabulam cum przlege- 
rem, ex simili parenthesi interpretabar salebrosum 
initium, Schzferum secutus  Melet. p. 02 : (Αρ) 
οἵσθ' ὅτι |) Ζεὺς τῶν ἀπ᾿ Οἰδίπου xax... 

{6 Pag. 91,9. Cf. p. 141, n. 1. 
Pag. 101, 10. Epist. ad Rom. vm, 17 
poc μὲν θεοῦ, συγχληρονόµοι δὲ Χριστοῦ. 

Pag. 112,22. Forsan ἀναθλέψαν δὲ τοῖς ὀφθαλμοῖς. 
P. 106, 17 : C, ψαλμοῖς χαὶ ὄμνοις ὁμοθυμαδὸν τῷ 
Κυρίῳ ἄδοντες. 

Pag. 122, 10. Symeon Sethi Ichnel. p. 236 : 
Ἐδιωκόμην µέχρι τοῦ νῦν παρὰ τῶν θηρευτῶν, τό- 
Ttov Ex τόπου ἀμείδουσα. 

Pag. 125. Locus non integer est. . Trapezuntlana 
versio nihil presidii exhibet, ad codicem, ut vide- 
tur, insiituta non bonum. Sed Billyus pleniorem 
babuit, sicque vertit :.... les chaussant à la pré- 
paration de l'évangile de paiz : et partant je me suis 
estimé misérable à cause de mon erreur précédent et 
lourde déception, et me suis mis à prendre ceite voye, 
laquelle à bon droict j'ai preposée à toutes choses.... 
Equidem codices 904, 905, 907, 908, 1196, 1129 
inspexi, cum hic locus prelo submittendus fuit, 
animumque verborum incoherentium hiatus adver- 
tit, sed ineis AC consentientes esse reperi; nisi 
quod in nonnullis pro πάντων esset πάντως. Bonum 
est πάντων : p. 155, 16, πάντων προχρίνων. 

Pag. 125. Est et xvvayia in cod. Sophocleo 2884. 

Pag. 127. Est σχιὰ θανάτου locutio biblica, ea- 
que frequens. Vide pp. 187, 9218, t. Il, p. 115, 
Psal. cvi, 18. 

Pag. 151, 16. Monet opportune Jac. Billyus in 
Allatii ad Joannem Damasc. Prolegomenis $ 44, 
totum hunc de libertate arbitrii locam esse ad ver- 
bum transcriptum ex Damasceni libris De ortho- 
doxa fide. — 19. In loco obscuro exhibebo varleta- 
tem cod. C : Καὶ αὖθις αὐτεᾷ * ἐστὶ νοερά τις χίνη- 
σις φυχῆς αὑτοχρατής. Mox omittit ἢ βούλευσις óps- 
κτιχὴ τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν. 

Pag. 152, 8. A, οὐδεὶς Yap προχρ. — 9. C, sine 
γάρ. 

Pag. 136. Moneor a viro doctiss. Reiskianz, qua 
usus $um, observationi de πρωτοσυμδούλῳ posse 
contradici. 

Pag. 155, 17. De μυηθεὶς vide p. 269. Cf. et p. 
565, 14. 

Pag. 156, 5. C, διαχονίαν µου πεπλήρωχα : conf. 
pp. 930, 6; 555, 17. Dixit p. 177, 20, διαχονίαν 
τετέλεχα. 

Pag. 157. Adde Pantin. de σφραγῖδι, seu bapti- 
smo, ad Dasil. Seleuc. p. 583. 

Pog. 160, 13. Conf. p. 387. 

Pág. 186. Infra, scilicet p. 217. Ignis inferni sine 
claritate πῦρ φωτὸς δίχα diclus est ab auctore ver- 
suum nonnullorum, quos, cum ,ineditos esse pu- 
Ver, describam e codice 1650, p. 157, 2. [Πέπονθα 


: Ἑληρονό- 


ΝΟΤΑ AD VITAM BARLAAM ET JOASAPH. 


1214 
δεινὰ, πλὴν δίχαια, Χριστέ µου * [Πέπονθα 77 
δεινὰ, πλὴν ἑμῶν ἤττω χακῶν ᾗΟὐκ ἔστι otv σφαλ- 
µάτων ἐμῶν ἴση. [Δαίμων, νόσος, µάχαιρα, πὸρ, 
λύµη, σχότος, [Μάστιγες, ὕδρεις, λιμὸς, ἑμπαιγμὸς, 


᾿έλως, [Τὰ φρικτὰ πάντα τῆς ἐκεῖθεν ἡμέρας [Αίω- 


vlog µένοντα , πῦρ φωτὸς δίχα, [Σχότος φλογίζον, 
Τάρταρος, σχώληξ, πόνοι, [΄Απαντα ταῦτα τῶν kp 
ficco καχῶν. [Στήλῃ γεγράφθω ταῦτα μέχρι καὶ τέ- 
λους. [Βοῶσα (puto excidisse versum de tuba, Posset 
quidem βοῶσα de στήλῃ intelligi; sed sequens σαλ- 
πίσει durius eum στήλῃ Jungeretur) μαχρὰ «da 
µέχρι τερμάτων, [Κὰν xdv παρἐλθῃ τοῦτο (cod. παρ- 
ἐλθοι. Est πᾶν τοῦτο iundus hic universus), ταῦτα 
σαλπίσει, [Καὶ τοῖς ἐχεῖθε πᾶσιν, ὡς πᾶσιν μόνος 
[Νιχῶ καχοῖς ἅπαντα, πλην co0,'X ριστέ µου. M... 
µε νιχᾷ σὺν πέλαγος θαυμάτων, [Εὐσπλαγχνίας ἄδυσ- 
σος οὗ μετρουμένη.{Οἴκτων ἀείρους, δωρεῶν ἀπειρία. 

Pag. 197, 10. Conf. p. 540. 

Pag. 204, 14. Acta S. Tarachi p. 290 : Οὓς προσ” 
δέξασθε μετὰ φόδου xa πολλῆς alboUc, ὄντας ἐργάτας 
τοῦ θεοῦ xa τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ. 

Pag. 210, 16. Addidi articulum. 

Pag. 211, 5. Isai. vit, 15 : Άγιος ἓν ἁγίοις ὄνομα 
αὐτῷ, Όψιατος iv. ἁγίοις ἀναπαυόμενος. 

Pag. 219, 8. Conf. p. 290. 

Pag. 225. Puto πίστις non servandum. 

Pag. 224, 10. Malim τὸ τῷ πατρὶ πείθεσθα,. 

Pag. 226, n. 5$. Scrib. κἂν ἄλλο τοῖον δήτοι. 

Pag. 234, 7, Α, τῶν κατὰ πόλιν οἰχούντων ἀρχόν- 
των. Displicuit duplex participium, cum sit prius 
prorsus languidum et inutile. Libanius t. IV, 
p. 226 : Kàv ἑτέρους ἴδω µεθύοντας Ex πύτου, 6ub- 
ῥήγνυμαι τῷ φθόνῳ. Cod. 5011, μεθύονεας άνα- 
λύοντας ix T. : idque recte, puto. 

Pag. 320, 8. 6, xavabuxáco. 

Pag. 250, 5. Ouzelius, hoc loco usus ad Miae- 
cium pp. 164, 174, notat vitulum esse de' bove 
Api capiendum ; sed errare auctorem, qui porcum 
inter animalia ponit ab /Egyptiis culta, citatque 
commode JÉlian. H. A. x, 16. Adde Herodot. ii, 
41, cum nota Larcheri. 

Pag. 255, 8. Cf. p. 168, n. 1. 

Pag. 256, 16. Eumath. Hysm. v, p. 161 : Οὕτω 
τὴν καλὴν ἐξηλθον Αὐλίχωμιν, ... ὡς Ὀλυμπιονίχης 
χαὶ νικὴσας τὸ πένταθλον, Scripsi sic «b $. pro 
edito τὸν πέντ., usus lectione quam e codd. pro- 
tulit Bassus p. 282 versionis gallicse. 

Pag. 257, 17. Cf. p. 152, n. 4. 

Pag. 269, 14. Philotheus Fabricii Bil. Gr. t. Xl, 
p. 516 : Tupavvixóv τι καὶ βίαιον ἔρως. 

Pag. 217. Plato Epist. inter Socraticas 25 : Ἐπεὶ 
δὲ xal ἀρχὴ τῆς Υνώσεως &' ἡμῶν γέγονε, χαλῶς 
ἔχειν οἶμαι χαὶ νῦν ὥσπερ 478 ἑτέραν ἀρχὴν ποιού- 
µενος, παραχαλέσαι πρὸς τὴν ἐπιμέλειαν αὐτοῦ. 
Bene codex 4760, παραχαλέσαι σε" qui et bene ἡ 
ante ἀρχὴ exhibet. Quod et ibi scriptum est, ποιού- 
µενος συστάσεως, non displicet. 

Pag. 278, 22. Praoivit Gregorius Naz. orat. 40, 
p. 045, 7: ᾽Αλλὰ καὶ γραφῶν ἔμπειρος ὁ ληστής. 


1955 
Sunt spud Athanasium Vita Anton. $ 59, dano- 
nes φάλλοντες, 

Pag. 279, 10. Atbanasius, apud Gaulmin, ad 
Psell. p. 116: Ὁ μὲν οὖν ἐχθρὸς (διάθολος) μετὰ 
€Gv ἑαυτοῦ χυνῶν τοσαύτας ἔχει τὰς πανονρ- 
γίας. 

Pag. 282, 7. Sic p. 524, 13 : Aáxpua ποταμηδὸν 
πῶν ὀμμάτων χαταδύσας. Conf. p. 544, 11. 

Pag. 984. Conf. pp. 296, n. ὃς 2542, 15. 

Pag. 285, 14. Andreopulus de Synt. p. À : Παρ- 
εχάλει τὸ θεῖον τοῦ τῆς ἀπαιδείας λνθῆναι δεσμοῦ. 
Cf. Monum. Cotel. t. Il, p. 202 A. 

Pag. 288. Nomini isti φάρυγγα quasi clavo ap- 
pendam notulam qua Bachmanno gratilicer. Cum 
nuper in ejus Lycophronem bona mea fortuna in- 
cidissem, volumenque evolverem, oculos advertit 
longissima, nec tamen longa nimis, nota p. 43, 
unde intellexi quam zgre Meletii inediti loco ca- 
ruisset vir doctiss. , quo φάρυγξ describitur fitque 
Sui Lycophronis mentio. Meletii igitur verba ex 
meo apographo, quod mihi e codice 2227 confeci, 
huc apponam, in ejus usum : Τοῦτο δὲ τὸ µέρος xal 
φάρυγξ χαλεῖται, παρὰ τὸ φέρω, δι fic φέρεται τὸ 
πνεῦμα, xal ἔστι παρώνυμον  Λυκόφρων qmolv 
(Alex. 154)" « Ἐτύμδευσεν φάρω’ » ὁ δὲ Καλλίμα- 
χος (Fragmen. 185). « Ἄφαρον φαρόωσι, » τὴν 
μηδὲν φέρουνσαν φάρυγτα. Ex Etymologico M. pro- 
fecit Meletius. 

Pag. 389, 7. Pro εἰχότως, forsan εἰχός. C., μᾶλ- 
λον fj πενθ. — 22. C, 613a. 

Pag. 296. Conf. p. 516, 1. 

Pag. 297. Deillo sensu nominis B(oc, adde Heyler. 
ad Juliani Epist. 55. — N. 6. Est ἱστόρηται apud 
Psell. De dam. pp. 26, 54. 

Pag. 500, 24. C, διὰ τοῦ. Videtur esse διά του in 
Α. Pag. $01, 41, δι’ ἑτέρου προφήτον * quod lectio- 
pem του firmare videtur. 


INDEX. 


1246 
Pag. 511, 10. Conf. 449. 

Pag. 515, 22. Disco ex Jac. Billyo, in Allatii ad 
Damasc. Prolegom. $ 44, perspicue hausisse au- 
clorem eam Joasaphi orationem ex Consiit, Basilii 
c. 1. 

Pag. 516. Lycophron 414535: Βάζω χενὺν φάλ- 
λουσα µάστακος χρότον. 

Pag. 600, 2. Maximus Tyr. diss. p. 41,278 : Πῶς 

φυλαξώμεθα ; πῶς λάθωμεν, Consentit quidem 
codex 1962 ; malim tamen φυλάξόµεθα , cul λάθω- 
μεν apte conveniet, Sexcenties permutaue sunt 
& 79 et v, verbi causa, in Equitibus, v. 218:|Tà 
δ ἄλλα σοι πρόσεστι δηµαγωγιχὰ, [Φωνὴ μιαρὰ, 
γέγονας καχὺὸς, ἀγοραῖος eT. Codex 2712, χαχῶς, quod 
prestare videtur. Qusestioni, μῶν ἐχ xaXov sl xà- 
γαθῶν ; Respondit laiciarius v. 186 : «'y^ &x πονη- 
pov vt. Fuit Igitur is cui posset dici : γέγονας κα- 
κῶς. Locutionem, εὖ, χαχῶς Ὑενέσθαι, | illustcavi 
ad Eunap. ; adde Herald. ad Arnob. p. 110. Obiter 
alium Comici locum e Concionatricibus, quam 
modo legebam, tangam, cui Ó restituere velim. 
Editus est ita v. 166 : Γυναῖχας αὖ, δύστηνε, τοὺς 
ἄνδρας λέγεις. Sed a0 non bene babere videtur, 
cum semel tantum γυναῖκας vocaverit viros ora- 
tor femina. In mea editione, si sic vocare tam ta- 
multaariam operam possum, proposui, γνυναῖχας, 
ὦ δύστηνε : quam scriptursm mibi modo exhibuit 
codex 2712, p. 519. 

Pag. 542, 8. Cum ὁμοιοῦσαι possunt conferri 
similes formz πειρᾶσαι, χανχᾶσαι, apud Andreo- 
pulum de Synt.: vid. ibi not. p. 195. Ex Theo- 
phane λυτροῦσαι ositulit. videndus Reiskius a1 
Const. Cerem. p. 87. 

Pag. 359, 25. C, εὐχαῖς χαὶ ἰκεσίαις :sed conf, 
Ρ. 965, 17. 

Pag. 305. Ad μνηθεὶς admove p. 096, vv. 531, 
526. 





INDEX ANNOTATIONIS, 


Acceritus versus politici, 56, qui 
ut servetur, ipse mutatur vo- 
cum accentus. 

Acta inedita S. Aretliz, 2. 

Adjectivum neutrum cum ellipsi, 


Adrianus rhetor, 544. 
mpi porcum non colebant, 


JEneas Gazsus, 1532, 308, 314. 
AEschylus, 79. 

ZEsculapins, 56, 246. 

/Ethiopes vel Indi, 3. 

Agapetus, 331. . 

Amor ex misericordia, 271. 


Apis bos, 477 
Appianus, 267. 
Aristoteles, 1774. 


Andreas apostolus, 915. 
Andreopulus de Syntipa, 475, 


Anecdotorum editio, 9, 60, 479. 
Angelis pares homines pii, 103 
Ánimz mors est peceatum , 152. 
Ann nus orator Byzantinus , 


Anthologia Graeca, 194, 556, 365. 


Athanasius, 340. 
Athenzus, 185, 225. 
Altractio casus, 952. 


AÀugmentum plusquam rfecti, 
451 piusq p 


Αδελτερώτερο-, 949. 
Αδελτότερος, 949. 
"A6vccotóxoc, 50. 

A γαρεύω, 473. 233 

Αθυμία χατέχει, . 

Λι et e. 11, à 

Αἰτεῖν, 180. 

"Αλληλοι et ἄλλοι, 197. 

"Aga τοῦ, 185. 

᾽Αμπεχόμενος, 170. 

᾿Ανάλαδος, scapulare, 161. 
Axtiotuso; κα. Kcps vtoz, 146, 





1241 


'Avayxatov, 245. 

*Ava olt, 97. 

Αναπτερώτατος, 249. 

Ανατίλλω, D. 

Ανείχαστος, 986. 

Ανημμένος et ἀνειμένος, 16. 

“Ανθρωπος θεοῦ, 10. 

ὀλνόητος εἰ ἀνόνητος, 115. 

*'Arb οἱ ὑπὸ, 14: οἱ ἐπὶ, {417.. 

Απονινώσχειν, 97. 

”Απυπτος περιωπὴ, 150. 

λσυγκρίτως τιµιώτερος, 189. 

"λτίµητος, 946. 

Ατρατὸς, 187. 

όλος ἀθλότερος, 61 

᾽Αῦλος, ἀδλότερος, 61. 

᾽Αφνεώτερος, o 

Baptismus Φώτισμα , 85, $01; 
σφραγὶς, 157, À 6 ; abrenuntia- 
tio que fit in. baptismo, 85; 
baptismi virtutes, 89. 

Barbarz flexiones verborum, 479. 

Basilius, 151, 166, 215, 210. 

Basilius "Macedo, 27, 197, 198, 
902, 233, 2328, 9257, 298, 
506 , 511, 328, 923, 995, 


9350. 

Beatitudines septem, 89. 

Bax npa βίον, Υήρως, 207. 

Basosla οὐρκνῶν, 40. 

Βίος. 991, 478. e 

ΒῬόμόον Bondi 208. 

Βομδυλιὸς, 201. 

Callimachus, 478. 

Cangius, 479. 

Canis ad vomitum rediens, 88. 

Charitou, 59. 

Choricius. 5, 15, $0, 185, 
196, 910, 249. 314, 5223, 
$29, 540. 

Commodianus, 15. 

Comparativi ac superlativi desi- 
neutig per« vel o, 60, 249. 

Constantinus Porphvrogennetus, 
61, 440. 

Cyrillus, 88. 

IY et qx, 415. 

) Γαστηρ xai τὰ ὑπὸ Υαστέρα, 2106. 

] Tevé αι εὖ, κακώς, 9 
ε νος εἰ λεγόμενος, . 

Γνωςτὸν ἔστω, T 

Γοῦνα, 272. 

Γραφεὶς et τραφεὶς, 194. 

T'oupóxepoc, 61 

D.inetrius Phalereus, 254. 

Demosthenes, 306. . 

Deus nullius rei eget, 229. Dei in 
manu est sapere quem: velit, 
418: Deum imitatur homo be- 
neficus, 933. - 

Dexippus, 140. 

Diebolus cur sic dictus , 475; 
Scriptura sacrze peritus , 478; 
ejus canes, 478. 

Didymus Cacus, 200, 

Diogenis Epistolze, 214. 

Dion Cassius, 155. 

Dion Chrysostomus ; 96 , 155, 
32 . 


Dualis numerus masculini geno-- 


ris, 141. 
Α et ϐ 2710. 
A' ἀλλά, M. 
Ab et τε, 210. 
Αέῃ, δῇ, 215. 
Ai pro δέον 2715. 
Δίλεάσειν, 291. 


INDEX. 


Δεσμοὶ ἀπαιδείας, 4178, 14. 

Δηλωθεὶς, δηλούμενος, $20. 

Δημοτελὴς ἑορτὴ, 262. 

Atà παντὸς, 230. 

Διαχονίαν πληροῦν, τελεῖν, 416. 

Διάφαυμα, διαφαύω, ἐδ]. 

Δοχῶ µοι, 99. 

Δολερὸς et θολερὸς, 265. 7 

Δριµέοις pro δριµέσι, 110, 

Ephrainius, 56. 

Evenus, 311. 

Eumathius, 182, 212, 477. 

Euripides,, 27. 

E: et ot, 29. et v, 150. 

Elpfjvnv διδόναι, $8, 475. 

Εἴτουν, 415. 

"Ex et ἐπὶ, 62. 

Ἐκχδώσας, 220. 

Ἐχζητεῖν θεὸν, 16. 

Ἔκπεμψις, processio, sensu theo- 
logico, 85. 

Ἐλπίδες κεναὶ, 193. 

Ἑλπίζω cum aoristo, 267. 

Ἐν et ἐπὶ, 112. 

Ἐνθρονίζειν, $07. 

Ἐντυχεῖν βίόλῳ, 110. 

"Exit, 980. 

Ἐπαυθὶς, 947. 

Ἐπεισφρέω, 465. 

Ἐπὶ et ὑπὸ, 328. 

Ἐπισταθμᾶσθαι, 149. 


Ἔτοιμος, ἐν ἑτοίμῳ, 96. 

ES οἶδα ὅτι, 195, 4'15. 

Εὐδοχεῖν, 13. 

Εὐλογία, 194, 

Εὐμορφότατος, 414. 

Eoplaxopat, 19. 

Ἐῆθι εἰς τοὺς αἰῶνας, 24, 9245. 


Georgius Acropolita, 278. 
Georgius Lapitha, 25, 174, 321. 
Gregorius Cyprius, 516. 
Gregorius Nuz., 61, 97, 125, 186, 


Gregorius Nyssenus, 85. 
Hzresium origo, 48. 
Harpocratiun, 207, $70. 
Heliodorus, 266, 286. 

Hesiodus, 540. 

Himerius, $53. 

H et st, 199, 902, 926, 228, 974, 
$06, 928, 236; à ei f, 145, η 
et t1, 254, et ot, 29, 62, 224, 
926, 551. 

Ἡδέοις pro ἠδέσι, 110. 

Hy i τὸ εἴς τινα κου, 28. 
μέρα : ἓν μιᾷ, à» μιᾷ τῶν ἡμε- 

ὧν, 51. ^7 e is 


Ἔτοι, 415, 

θύρα metaphorice, 98, 174. 

lcarus, 294, 

Ignatius, 63. 

Inferni ignis, 186, 917, 476. 

lufinitivus pro imperativo, 74. 

Inscriptiones, 194. 

]saacius Vou wr . 98, 
110, 119, 924, 255, 266, 274. 

Isaias, 76. 

Joannes Chrysost., 44, 286. 

Joannes Climacus, 950. 

Joannes Euchaitensis. 915. 

Joannes Gabras, 949. 

Josephus, $57. 

Julianus. 474. 

Ἱμάτια in ellipsi, 49. 

Ἱστορεῖται κ Moli i 297, 478. 

Ἰσχυρὸς, Ἰσχυρότερος, 61. 

Καθὼς γέγραπται, 474. 


1243 


Καινὸς et χενὺς, 284. 
Καχηγχακῶς, 290. 

Καχοὺς χαχῶς ἀπολέσει, 191, 215. 
Κάμιλος, 198. 

Κατάχομος, 119. 

Κατὰ ταυτὰ, 981. 

Καταυτίχα, 820. 

Κατ) εἰχόνα καὶ ὁμοίωσιν, 45. 
Κενὴν ψάλλειν, $10, 478. 
Κλοιὸς, 111. 


Κομίζειν pro ἄγειν, 19. 
Κόπος χαὶ πόνος, 96. 
Κοσµοχράτωρ, 918. 

Κυναγία, 13, 470. 

Κωφῷ ὁμιλεῖν, 316. 

Lacunse ex ὁμοιοτελεύτοις, 98, 
919, 951, 257, 287 

Leo Ujaconus, 155, 997. 

Leopsrdus, 297. 

Libanius, 29, $1, 56, 80, 147, 
185, 184, 196, 206, 925, 940, 
905, 291, 2998, 508, 355, 541, 
55. 5Η. 940, 949, 552, 415, 


Librarii soloecismos faciunt cor- 
rigendos, 140, 176; faciunt 
versus, 206. 

Longus, 11. 

Lucianus, 5, 14, 924, 972, 173, 

» 940, 349. 

Lycophron, 478. 

Lydus, 195. 

re "s ἐς ηχεῖν, 280 
ιγυρὸν ὑπηχεῖν, 380. 

Λίζον πάντα X ινεῖν, 932, 474. 

Λογοπραγμονέω, 936. 

Λόγος οἶδε καλεῖν, 8$; λόγον in 
yov ποιεῖσθαί τινος. 6 ; λόγον M- 
γειν ac similia, 907. 

Macarius, 149. 

Maximus Tyr., $06, 478. 

Meletius ineditus, 478. 

Menander historicus, 949. 

Menander rhetor, 214. 

Moschopulus, 60, 219. 

Mysteria divina nou scrutanda 
curiosius, 164. 

Μᾶλλον in ellipai, 199; 

Meise be (a 
ελλησμὸς, 284. 

Miv corruptum, 12. 

Mqw*é&ptiov, 263. 

Μηνίω, 116. 

Μικρὸν ὅσον ὅσον, 295. 

Μνᾶσθαι σίτου, τροφΏς, 325, 348. 

Μνησθεὶς et μυηθεὶς, 266. 

Μοναχὸς et µονόµαχος, 9990. 

Μονώτατος. 84. 

Μυηθεὶς, $05. 

Μυωπάνω, 139. 

Nicephorus Basilacas, 14. 

Nicephorus Cbumnuus ineditus, 


Nicephorus Gregoras, 95, 398, 
297 


Nicetas Choniata, 294. 
Nicolaus Sopbista, 14. 
Nilua, 200, 296, 335, 352. 
Oratio opus angelorum, 175. 
Origenes, 132. 

U et ω, 261, 478. 

Οἱδ' ὅτι, 195, 415. 
Οἰκονομία, 4, 474. 


e ίωσις θιῷ, 46 
. ωσις θεῷ, 46. 
"Quoc λύρας ἀκούων, 993. 


Ὀστράκινον corpus, 13. 








1219 
᾿Ὀψέ ποτε, 95. 
ες : ἓν ὄψει, ὑπ' ὄψει, 519, 
Paulus, S., 9, 12. 
Paupertas non est περιµάχητος, 


Petrus ὁ χορυφαῖος, 271. 

Philes, 275, 318. 

Philo, 69. 

Philostratus, 85, 261, 776, 994, 
954, 541. 

Philothei Parerga, 55. 

Photius, 56, 70, 147, 972. 

Plato, 272. 

Poetaster anonymus, ineditus, 
416. 

Prapositiones omiss:e in compo- 
sitis, 5. 14, 27, 51, 80, 85, 93, 
110, 180, 194, 198, 905, 909, 
2h 205, 376, 978, 986, 308, 


165. 


208, 
281, 


923. 
Processio S. Spiritus, 169, 
Procopius, 335. 
Psellus, 5, 19, 101, 1494, 
2 214, 918, 230, 216, 


II3)3!ov, 485. 

Πᾶν τοῦτο. 417. 

πάντα εἶναί τινι, 209. uu 
αράδεισος τῆς Ξρυφῆς, 4T. 

Πα ρασιωπᾶν, 504. " 

IIs ποιθέναι ἐπί τιν, ἐπί τινα, 110. 

Hip, 1356. 

Περιαστράπτειν τινὰ, cw, 56. 

Περίγειος, 48. 

Περιχεῖσθαί τι, 45. 

Περιλάμπειν, 201. 

Πολιορχίζω, 251. 

Πολυσχεδῆς, dS. 

Πορεία τελευταία, 356. 

Ποτνιᾶσθαι, 35. 

Προαίρεσις, 134. 

Ιρόσλημμα, 104. 

Πρωτοσύμόουλος, 126, 476. 





MONITUM. 


Πυρ αἰθόμενον, 76. 

Regis ad exemplum componun- 
tur snbditi, 309. 

Ῥηθεὶς, 320. 

ιπὴ, ῥοπὴ χαιροῦ, 999. 

Ῥυπόω, ἐῤῥύπωμαι, ῥερυπωμέ- 
vog, 441. 

Saracenica, 976. 

Scholiastes Aristophanis, 692. 

Scholiastes Lycophronis, 140. 

Scholiastes Theocriti, 273. 

Sententie monostiehie, 5. 

Seruch, 297. 

Severus, 54. 

Sext: preces, $99. 

Sextus, 916. 

Signum crucis fugat diabolum , 

84, 296. 

Silentia turbx manu facere, 527, 

Similis epitaphium, 151. 

Socrates unum habuit pallium, 

Soerstiem epistole, 477. 

Sophoclea, 19. 74, 79, 109, 116, 
125, 126, 135, 141, 149, 179, 
195, 204, 475. 

Stobieus, 146, 197. 

Suidas, 80. 

Sus in volutabro luti, 179. 

Symeon Setbi, 208, 909, 225, 245, 
974 474,. 

Synesius, 180, 495, 955, 975, 
285, 297, 307. 

Σεθέννια, 154. 

Σεναλρ, 90. 

Σημεῖα χαὶ τέρατα, 62, A15. 

Σχόπος xai σχιὰ θανάτου, 197, 
181 ; ox. φηλαφητὸν, 285. 

Σοφία et φιλοσοφία, 348. 

Σπείρειν εἰς ὕδωρ, 183. 

Στοιχέω, 3. 

Στόμα : εἶναι ἓν στόµατι, 514. 

Συμθὰν οὕτω, 91, 474. 


1250 

Σύνδυο, 955. ' 

Συνεργοῦντος θεοῦ, 5. 

Σχέσις, 996 

Templum Dei mens pia, 174. 

Theano, 909, 210. 

Theocritus, 104, 219, 390. 

Theodorus llyrtacenus, 17. 

Theodorus Metochita, 99. 

Theodorus Prodromus, 46, 47, 
50, 962, 275, 984. 295, 518, 
219, 225, 224, 228. 

Theophanes, 479. 

Theophilus Alexaudr., 348, 475. 

Thomas apostolus, 3, 4. 

Tyndareus, 946. 

Tzetzes iueditus, 270. 

Τάχος, τὸ τάχος, 204. 

Τε οἱ δὲ, 183. 

Τελειοῦσθαι, 2. 

Τέλος : οἱ ἐν τέλει, 507. 

Τοξεύει» εἰς οὐρανὸν, 39. 

Τρανότερος 60, 61. 

Verbum, cum nominativo neutro 
pluralis numeri, 285. 

Versus in prosa fortuiti, 363, 


Vit» beneficium patri filius non 
potest rependere, 321. 

Vivere, quid sit proprie, 150. 

Virtutes quatuor precipue, 173. 

Walzius, 214. 

Ὑπανίστασθαι, 528. 

Ὑπερθολὴν οὐδεμίαν λείπειν, 933, 

Φανότατος, φανώτατος, . 

Φάρυγξ εἰ φάραγξ, 288, 418. 

Φέρειν, pro ἄγειν, 19. 

Φησὶ, modo peculiari, 336. 


Φόδος xa «pópoc, 61. 


Χαίρειν tdv, 208. 
XaAaxih πυργοποίῖα, 285. 
Χρᾶσθαί «t, 45. 

Xopat xa πόλεις, 297. 





MONITUM. 


(Ang. Mai, Spicileg. Rom. IV, xiv.) 


Ácta confessorum Christi, et martyrum passiones copiosissime Greeci suctores atque 


Latini scripserunt; itaque his codicibus onerantur plutei bibliothecarum. Ex his actis plura 
cum identidem legerem, nullis fere adeo capiebar ut S. Artemii celeberrimi martyris pas- 
sione, quam Joannes monachus (id est ille πἀνυ Damascenus) ex Philostorgii potis- 
simum ecclesiastica. Historia sumpsit, ut in titulo dicitur. Certe in hac Artemii passione 
elucent historie Romanee veritas, elocutionis gravitas, copia rerum, et instar libri prolixi- 
tas. Jam ad hujus fontem Philostorgium quod sttinet, nemo est qui nesciat, ex duodecim 
ejus operis libris nonnisi illa excerpta manere, que Photius olim confecit, in. quibus 
Artemii nulla neque passionis ejus mentio fit, quia partem hanc cum innumeris aliis Pho- 
tius omisit. Eorum tamen que Philostorgius in Artemii actis dixerat, plura nunc et evi- 
dentia vestigia visuntur in nostro libro cum Philostorgii excerptis collato ; veluti p. 355 
cum Philostorgii fragmentis libri vi, 5, de nova synodo Nice celebranda; p. 356, cum 
lib. v1, 6, de Juliano funus Constantii deducente; 381, com lib. γαι, 8, de Babyla episcopo 
Antiocheno; p. 385, 386, 396, cum lib. vri, 3, &, 9, 15; p. 397, cum lib. vmi, 1, 8. Sie ergo 
nobilis ecclesiastice Historie auctor partem sui recuperat ; quodque magis interest Greeci 
fasti non ponitendum ab hoc invento incrementum accipiunt. Postremo inclytus Christi 
martyr Artemius dum, p. 892, Arii heresi nominatim maledicit, seque apprime catholi- 
cum profitetur, injustam illam Arjanismi suspicionem depellit, quam de eo Tillemontius 
Sine idoneis indiciis contraxerat, sibique et aliis fortasse persuaserat, Hist. eccl. 
t. VII, p. 731 








ADDENDA. 


3 ΥΠΟΜΚΗΜΑ ΗΓΟΥΝ ΕΞΗΓΗΣΙΣ 


TOY ΑΠΟΥ ΚΑΙ ENAOZOY MEFAAQMAPTYPUI κα 


GAYMATOYPTOY 


 APTEMIOY 


ΣΥΑΛΕΓΕΝ ΑΠΟ ΤΗΣ EKKAHEZIAXTIKHE ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΦΙΛΟΣΤΟΡΓΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ TINON 


ΠΑΡΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ. 


COMMENTARIUS HISTORICUS 


DE SANCTO ET INCLYTO MAGNO MARTYRE ET PRODIGIOSO 


ARTEMIO 


COLLECTUS EX ECCLESIASTICA HISTORIA PHILOSTORGII (1) ET NONNULLO- 
RUM ALIORUM. 


A JOANNE MONACHO ". 


Axe. Mat, loc. cit. 1V, 540. 


1. Magni et gloriosi martyris Artemii enarratu- A 


rus egregia facinora et certamen, ejusque multis 
retro temporibus atque a majoribus haustam ge- 
nerositatem, o sacra congregatio et collecte.a Deo 
cetus, liunc ipsum invoco martyrem et qus eum 
obunmbrat Spiritus gratiam, mei sermonis fleri adju- 
torem et auxiliatorem. Vos etiam appello vestris 
precibus indigens, ut facile mihi et. sine offendi- 
culo sit hoc meum consilium, utque via sternatur 
quam inivi ad exponendam martyrii ac confessio- 
nis ejus bistoriam; tum etiam ne quis me ista ten- 
lantem reprehendat, dum respicit primum et anti- 
quum admirandi hujus et celebrandi viri monu- 
mentum, Qui enim hoc composuit , pro exigentia 
istius temporis, rebus tunc tumultu et perturbatione 


α’. Τὰ τοῦ μεγάλου xai ἑνδόξου µάρτνρος 'Aptt- 
µίου διηγεῖσθαι µέλλων ἀνδραγαθήματα, καὶ τὸν 
ἄθλησιν, τήν τε ἄνωθεν αὐτοῦ xal ἐκ προγόνων οὔὗ- 
cav εὐγένειαν, ὢ ἱερὰ πανήγυρις xaX θεοσύλλεχτον 
σύστηµα, αὐτὸν ἐχεῖνον ἐπιχαλοῦμαι τὸν μάρτυρα, 
χαὶ τὴν ἐπισχιάζουσαν αὐτῷ χάριν [54] τοῦ Πνεύ- 
µατος, συλλἠπτορά qot γενέσθαι τοῦ λόγου xal 
συνεπίχουρον * xai αὐτοὺς ὑμᾶς àv παραχλήσει 
ποιοῦμαι τῶν ὑμετέρων εὐχῶν προσδεόµενος, ἵν' εὔ- 
οδόν uot xal ἁπρόσκοπον γένηται τουτὶ τὸ ἐγχείρημα, 
καὶ κατευθύνον πρὺς Ίνπερ ἑξώρμησα τοῦ paptv- 
ρίου αὑτοῦ καὶ τῆς ὁμολογίας διἠγησιν. Καὶ µήτις 
μοι ταῦτα ἐγχειροῦντι ἐπιμεμφέσθω , ἀφορῶν εἰς « 
πρῶτον xal ἀρχαῖον τοῦ θαυµασίου τούτου καὶ ἀοι- 
δίµου ἀνδρὸς ὑπόμνημα ' ὁ γὰρ ἐχεῖνο συντάξας, ὡς 


NOTAE. 


(1) In Photianis Philostorgii, quz sola supersunt, 
excerptis, nihil deArtemio dicitur. Nos igitur hanc 
nobilem Philostorgianze historie partem deperdi- 
tam, ope codicis Vaticani recuperamus. 

(2) Sic. appellari solet in eodicibus S. Joannes 
Damascenus, cujus boc esse revera opusculum 
Allatius jamdiu putavit, idque cum. aliis sancti Pa- 
tris scriptis editurugs oliquando erat; id quod ego 


ex Vallicellianis ipsius Allatii schedis nori. 
S. Arteinii passionem sque attribuunt S. Joanni 
Damasceno suctori Labbeus in. prospectu operum 
Dainasceni, et rursus idem Allatius in Symmictis, 
ubi tradit notitiam eorumdem operum p. 49 

n. ΧΙ ΤΗ. Sed nemo tamen eximium hoc et curiosi 
simum scriptum typis Gracia aute me vu lgaverat. 





1255 


S. ARTEMIT PASSIO. 


1254 


ὁ τότε xa:pbc ἀπῄτει, καὶ ὡς εἶχε ὀννάμεως, ἔγραψε, A quam maxime confusis, οἱ prout vires ei suppete- 


πολλῷ OepóÓ xai ταραχῇ τῶν τάτε πραγμάτων 
σννεχοµένων. Οὐ μὲν οὖν οὐδὲ αὐτός τις ἦν τῶν πε- 
ριεσχεµµένων τε xal περὶ λόγους ἑσπουδαχότωνν 
ἀλλ᾽ ἁπλοῦς τις xa ἀπέριττος µόνης τῆς ἀληθείας 
πεφροντιχὼς, xal τὸ λέχειν ὅπως οὖν στοχαζόµε- 
νος * xai χατὰ τὴν παροιµίαν, ἄχρῳ δακτύλῳ τῆς 
ἱερᾶς τῶν λόγων πα!δείας ἀφάμενος. 


β’ "Ὥσπερ οὖν οὐδὲ αὐτὸς ἐγὼ ἀρχούντως ἔχω xol 
ἱχανῶς πρὸς τὴν τοῦ λόγου διήγησιν, χἂν ὁ πόθος 
τοῦ μάρτυρος χαθέλχει val τυραννεῖ µου τὸν λογιαμὸν 
καὶ πρὸς τὸ λέγειν βιάζεται, ἐπαινετὸς μέντοι τῆς 
προθυµίας χαὶ τῆς περὶ τὸν µάρτυρα πίστεως, ὅτι 
x&v ὁπωσοῦν ἑτόλμησεν ἄφασθαι τῆς περὶ τὸ μαρτύ- 
pov αὐτοῦ διηγἠσέως, µάλιστα τοῦ ἁποστάτου xai 
ἀσεδοῦς Ἰουλιανοῦ παραγγείλαντος τοῖς ἁλισχομέ- 
νοις ἐπὶ τὸ τοῦ Χριστοῦ μαρτύριον μήτε ὑπόμνημα, 
1542] µήτε ἄλλην τὴν οἰανοῦν ποιεῖσθαι ἀναγραφὴν, 
χαθὼς οἱ πρότερον βασιλεῖς ἑνομοθέτησαν, ἀλλὰ τοὺς 
πλείονας αὐτῶν ἀναπολογήτους ἀπόλλυσθαι ' τούτου 
τοῦ παραγγέλµατος πανταχόσε χαταφοιτῄήσαντος, 
ἑχολάζοντο μὲν οἱ τὸν Ἀριστὸν ὁμολογοῦντες ' χατὰ 
tk τὸ χρατοῦν ἔθος, οὖδεὶς τῶν ἐχ τοῦ δήµου κοµεν- 
ταρισίων, f) τῶν λεγομένων ταχυγράφων, πρόνοιαν 
ἐποιεῖτο τοῦδε τοῦ παραγγέλµατος. ᾿Εσπούδαζε γὰρ 
ὁ παράνομος χαὶ αὐτὴν τῶν μαρτύρων ἐξαφανίσαι 
τὴν εὔχλειαν. Μόλις οὖν τινες ἐν ζοφεροῖς τισι xal 
ἁλαμπέσι τόποις χατακρυπτόµενοι, τοιούτων ἑφ- 
άπτεσθαι ἑτόλμων ὑπομνημάτων, τὴν τοῦ χρατοῦντος 


bant, illud οουφοτὶρεἰι. Neque vero ipse comptus 
satis qut de orationis leporibus sollieitus erat, 
sed simplex et inornatus, solius veritatie curiogus, 
satis habebat rem candide propesere, et juxta 
proverbium summe digito sseram sermonum erudi- 


tenen attingere. 


2. Quemadmodum igitur neque ego sufliciens et 
idoneus sum historie digne texendz; licet me 
meus in martyrem amor alliciat, in consilio ca- 
piendo subigat atque ad dicendum cogat, laudan- 
dus tamen est propter studium et fidem in marty- 
rem antiquus ille, qui quantumvis leviter ausus 
sit martyrii ejus historiam attingere; presertim 
quia apostata et impius Julianus sanciverat ne in 
memoriam eorum qui pro Christo martyrium passi 
essent, monumentum erigeretur aut qualiscunque 
conscriberetur historia, quam legem jam veteres 
Imperatores tulerant, sed voluerat plerosque eo- 
rum inglorios perire. Qua prohibitione ubique 
promulgata, puniebantur quidem Christi confes- 
sores ; sed juxta vigentem legem, nemo e publi- 
eis commentariensibus aut iis qui dicuntur tachg- 
graphi, horum historie curam habebat (3). Stude- 
bat enim imperator scelestus martyrum vel ipsam 
gloriam eliminare. ZEgre igitur aliqui, pre timore 
ferocis principis, in tenebrosis quibusdam obscu- 
risque locis delitescentes, hujusmodi narrationes 


δεδιττόµενοι ἀγριότητα. Πολλαὶ μὲν οὖν μυριάδες C. attingere audebant. Multa ergo Christianorum mil- 


ἀνὰ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην τῶν Χριστιανῶν xat- 
εφθείροντο, μηδὲ μιᾶς τινος κατὰ τὸ χρατοῦν ἔθος 
ἀξιούμενοι ἐρωτήσεως ' ἀλλὰ τοῦτο μὲν οὐδὲν παρ- 
ἐδλαψφε τοὺς ἀθλητὰς τοῦ Χριστοῦ, τὸ ph τυχεῖν 
ὑπομνήματος' ων γὰρ τὰ ὀνόματα ἓν οὐρανοῖς Geb; 
ἀπεγράφετο, οὐδεμία τις ἣν χρεία τῶν παρ) ἀνθρώ- 
ποις ὑπομνημάτων. ᾽Αλλά περὶ μὲν τούτων ἅλις. 

Υ. Ἐγὼ δὲ, ὦ ἱερὰ πανήγυρις, χαὶ Χριστοῦ λαὺς 
θεοσύλλεχτος, ἔθγος ἅγιον καὶ βασί.ειον ἱερά- 
τευµα, πολλοῖς ἐντυχὼν συγγράµµασι, χαὶ μάλιστα 
τῶν τὰς ἱστορίας xal πράξεις τῶν βασιλέων συντα- 
ξαμένων, ἔπειτα δὲ χαὶ τῶν περὶ τὴν ἐχχλησιαστι- 
xhw ἱστορίαν σπουδασάντων, xai τὸ τοῦ μάρτυρος 


lia per universum orbem mortem subierunt, ne 
ulla quidem propter vigentem legem memoria di- 
gnati. Verum hujusmodi memoriz privatio nulla- 
tenus nocuit Christi athletis. Quoruin enim nomina 
in colis Deus conscribebat, nulla ratione indige- 
bant monumentis apud homines. Sed de his $2- 
tis. . 

. $. Equidem, o sacra congregatio Christique po- 
pule quem Deus collegit, gens sancta et regale sa- 
cerdotium *, multa nactus documenta, maxime 
eorum qui tum historias et gesta imperatoruin com- 
posuerunt, tum ecclesiastiec "historie operam 
dederunt, et nomen martyris inveniens hic et alibi 


εὐρὼν ὄνομα ὧδς xàxsios διαθρυλλούμενόν τε xaY p celebratum idemque illustre, necnon virum prz- 


NOTAE. 


(5) Textus Graecus sic habet : Κατὰ δὲ τὸ xpa- 
τοῦν ἔθος, οὐδεὶς τῶν ἐκ τοῦ δήµου χοµενταρισίων, 
ἡ τῶν λεγομένων ταχυγράφων, πρόνοιαν ἐποιεῖτο 
τοῦδε τοῦ παραγγἐλµατος. Quee, si ad litteram ver- 
tentur, hoc significant : sed juxta vigentem legem, 

. nemo e publicis commenlariensibus aut iis qui dicun- 
πρ TACBYGRAPRI, hujus prohibitionis rationem du- 
cebat. — Sed nemo non videt sensum bunc nulla- 
tenus hic admitti posse. Nam 1* Contradictio esset 
in eo quod commentarienses juxta vigentem legem 
de lege non curaverint. 3* Docet auctor in presenti 
parsgrapho memoriam martyrum ex hac Juliani 
protübitione oblitteratam fuisse. Hoc. autem. inde 

rovenit quod publici notarii, ad. hanc vigentem 
gem sese 13ccommodantes, nibil circa martyrum 


certamina commentariis consignaverint. Sed si ve- 
rum foret eog prohibitionis imperatorize non duxis- 
se rationem, nec proinde conscribendis martyriis 
destitisse, nullo modo posset intelligi cur oblitte- 
rata fuerit Christi confessorum memoria. Maluimus 
igitur aliam admittere versionem, quz contextui 
orationis omni ex parte concordat. lo posset cum 
textu Graco conciliari, si quis his verbis : οὐδεὶς 
e... . πρόνοιαν ἐποιεῖτο τοῦδε τοῦ παραγγέλµατος 
hunc sensum daret : Nemo huic prohibitioni invi» 
gilabat, ideo scilicet ut eam eluderet, ut nihilomi- 
nus acta martyrum conscriberentur. Quod si nemo 


id faciebat, ergo omnes legi parebant, atque ita 


factum est ut oblitterata fuerit martyrum memoria. 
;piT. PATR. 





1255 


ADDENDA. 


12$ 


clarum et inclytum omnibus eum proclamantibus, À περιφερόµενον, καὶ ἄνδρα sepupavi] τε xa διαδότ- 


arbitratus sum hzc oblivionis tenebris noa esse 
sepelienda, sed in apertam lucem producenda, ve- 
&trisque proponenda auribus, ut qui Christum et 
martyrem diligitis ; tum ne paucis quibusdam ver- 
bis tanta velentur divi martyris ad gloriam jura, 
tum ut vestras aures studeam exhilarare narrando 
historiam atque integre revelando qua martyr forti 
animo gessit. 


&. Multi igitur liistoriz scriptores in eximii hujus 
viri mentionem inciderunt, Eusebius scilicet Pam- 
phili cognominatus, Socrates qui Novati, et Phi- 
lostorgius qui Eunomii secutus est hxresim, Theo- 
doretus et alii plures (4). E quibus Eusebius, qui 
temporibus Constantini florebat omnesque hujus 
satis episcopos doctrina superabat, dicit marty- 
rem unum e senatoribus et in domo imperatoria 
elarum fuisse, et Constantii ejus filii amicitiam, 
jmo et faniiliaritatem summo studio coluisse. Cer- 
tum enim est Beatum nunquam a Constantii fami: 
liaritate fuisse avulsum, indicia praebentem no- 
bilis suc et magnanimis indolis. Philostorgius 
vero , licet ardentissimus Eunomians hzresis 
sectator, super omnes tamen mortyrem extollit, 
magna diligentia atque accuratione res gestas ejus 
enarrat, et ab antiquis temporibus martyris repetit 
generositatem, priusquam iartyrii certamina de- 
scribenda adoriatur. Incipiam igitur et ego ejus 


τον πάντων αὐτὸν ὁμολογούντων, οὐκ Qin» cauta 
ες λήθης ἐνθάψαι βυθοῖς, ἀλλ' εἰς τὸ φανερὸν &re- 
γεῖν, xal ὑμῶν προθῆναι ταῖς ἀχοαῖς ὡς φιλοχρί- 
ὅτοις τε οὖσι xai φιλομάρτυσιν * ἵνα μὴ ἐν ὀλίγαις 
εισὶ συλλαδαῖς τὰ τηλικαῦτα ἐπηλυγάζωνται τοῦ 
θείου µάρτνρος πλεονεκτήματα [5450] * ἅμα τε xoi 
ὑμῶν κατευφράναι σπεύδων τᾶς ἀχοὰς, ἔχτε τῶν τῆς 
ἱστορίας διηγημάτων, καὶ τῶν ἁρτίως ἀναφανόντων 
τοῦ μάρτυρος ἀνδραγαθημάτων. 

8. Πολλοὶ μὲν οὖν τῶν τὰς ἱστορίας Ὑραψάντων 
τοῦ ἀοιδίµου τούτου ἀνδρὸς ἐμνημόνευσαν, Εὐσέδιός 
τε ὁ Παμφίλου ὀνομαζόμενος, xai Σωχράτης ὁ τῆς 
Ναυάτου αἱρέσεως, xat Φιλοστόργιος ὁ τῆς Εὐνομίου 
χαὶ αὐτὸς ὑπάρχων αἱρέσεως, θεοδώρητός τε καὶ 
ἄλλοι πλείονες. "Qv ὁ μὲν Εὐσέδιος ἓν τοῖς χρόνοις 
τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου Gv τε xat γνωριξόμενος, 
xai τῶν τότε ἐπισχόπων ὑπάρχων ὁ λοχιώτατος, 
παρεισάχει τὸν µάρτυρα τῆς συγκλήτου βουλῆς ἕνα 
τυγχάνοντα, καὶ γνώριµον ἐς τὰ βασιλέως ὑπάρ. 
χοντα, καὶ τῆς περὶ τὸν Κωνστάντιον τὸν αὐτοῦ υἱὸν 
ἑταιρίας, εἶτ οὖν φιλίας, σπουδαστὴν ἀχριδέστατον. 
Φαίνεται γὰρ ὁ Μαχάριος μηδὲ πώποτε τῆς πρὸς τὸν 
Κωνστάντιον φιλίας ἁποσπασάμενος, τὸ ἔνδοξον αὖ- 
τοῦ καὶ µεγαλουργὸν ὑποφαίνων τῆς φύσεως ὁ δὲ 
γε Φιλοστόργιος, εἰ καὶ διάπυρος ἐραστὴς τῆς Εὐνο- 
µίου ὑπάρχει αἱρέσεως, ἀλλ ὅμως ὑπὲρ πάντας 
ἐχθειάζει τὸν μάρτυρα, πολλήν τινα τὴν ἔνστασιν 
καὶ ἀχρίδειαν τῶν αὐτοῦ πράξεων ποιησάµενος, ix 


bistoriam, secundum ea que tradunt veterum C τῶν ἄνωθεν χρόνων τὴν τῷ µάρτυρι προσοῦσαν εὖ- 


libri. | 
τυρίου ἀγώνων ἐφάφασθαι. "Άρξομαι τοίνυν κἀγὼ 
ουσιν δέλτοι. 

δ. Idololatria refrenari jam cceperat, et ὁπιοΏΠΙ 
fraudes exstingui, per misericordiam quae impensa 
fuit a magno Deo et Salvatore nostro Jesu Christo 
beato οἱ venerabili Constantino, illustrissimo et 
Ρίο Imperatori , Constantis et beate» Helenae. filio. 
Qui scilicet per viviflcie crucis in celis spparitio- 
nem ah inani idolorum errore revocatus, inimicos 
et scelestos principes snperavit ejusdem venerande 
crucis ope et virtute. Simul et sanctum Christia- 
norum cornu exaltatum est, Constantini studio ac 
fide ita confortatum et adauctum, ut Christi prz- 
dicatio totum repleret orbem, universa idolorum 
altaria , simulacra et templa ubicunque terrarum 
destruerentur, et instaurarentur Dei ecciesie, quas 
Christi inimici alque impii imperdtores everte- 
ναί. 


χένειαν ὑποσημηνάμενος, καὶ πρὶν ἢ τῶν τοῦ µαρ- 


τῆς κατ αὐτὸν ἱστορίας, ὡς αἱ παλαιῶν διαγορεύ- 


e, Τῆς εἰδωλολατρείας ἄρτι χαταπαυθείσης, xal 
τῆς τῶν δαιμόνων ἁπάτης κατασθεσθείσης, ἐκ τῆς 
γενομένης φιλανθρωπίας παρὰ τοῦ μεγάλου θεοῦ xal 
Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ περὶ τὸν µαχάριον 
xal ἀοίδιμον Κωνσταντῖνον, τὸν ὑπέρλαμπρον καὶ 
εὐσεδῆ βασιλέα, τὸν τοῦ Κώνσταντος [544] υἱὸν χεὶ 
τῆς µακαρίας Ἑλένης, ὅπως το αὐτὸν ix. τῆς μα- 
«alae τῶν εἰδώλων πλάνης ἀνεκαλέσατο, xal τῆς τού 
ζωοποιοῦ σταυροῦ ἐν οὐρανῷ ἐπιδείξεως, πῶς τε τῶν 
ἐχθρῶν καὶ παρανόμων βασιλέων περιογένετο διὰ τῆς 
τοῦ τιµίου σταυροῦ ἑνεργείας τε xa δυνάµεως, xi 
πῶς τὸ Χριστιανῶν θεοφιλὲς ὑψφώθη χέρας, ὑπὸ τῆς 
αὐτοῦ προθυµίας xal πίστεως, αυγχροτούὐμενόν τε 
καὶ συναυξανόµενον, ὥστε τὸ τοῦ Χριστοῦ κἡρυγμε 
πᾶσαν πληρῶσαι τὴν οἰχουμένην, χαθαιρέθηναι ü 
πάντας τοὺς βωμοὺς τῶν εἰδώλων xal Εόανα xol 


χαοὺς ἅπαντας, ὅποι ποτὲ γῆς ἐτύγχανον, ἀνοικοδομεῖσθαι δὲ τὰς τοῦ Θεοῦ ἐχκκλησίας, ἃς οἱ pio 


Χριστοι καὶ δυσσεθδεῖς βασιλεῖς χατηνάλωσαν, 


! | Petr. i5, 9. 


NOT €. 


(4) In iis qui supersunt Eusebii, Socratis et Phi- 
lostorgii libris, nullam invenimus de S. Artemio 
mentionem. Sed apud Theodoretum, lib. 11, cap. 
15, legitur : Artemium qvoque, qui duz militum 
fusrat per /£ggptum, eo quod. temporibus Constan - 


tii, cum magistratum illum gereret, plurima deo- 
rum simalacra confregerat, nou solum bonis exul, 
verum eiiam capite iruncarit. σε et hujusmodi 
alia commissa sunt ab illo, quem  meantaeii- 
simum et ab iracundia alienissimum prodisan:, Epit. 











1251 


S. ARTEMII PASSIO. 


1253 


€. Τούτων οὖν γινοµένων, οὐχ ἤνεγχεν thv «oo- A. 6. Dum iet fierent, non tulit tantam rerum v.- | 


αύτην μεταθολὴν ὁ τοῖς χαλοῖς βασκαίνων διάδολος, 
ἁχλ' ἤγειρε ζάλην xal τάραχον διὰ τῶν αὐτοῦ οἱ» 
χείων ὑπασπιστῶν. "Apsto; γὰρ ὁ τῆς µανίας ἐπ» 
ώνυμος, τῆς ἐν ᾽Αλεξανδρείᾳ Ἐκκλησίας ὑπάρχων 
πρεσθύτερος, δεινῶς τε ταύτην ἑτάραξε, δόγµα κι- 
νῆσας παράνομον xal πάσης βλασφημµἰας ἀνάμεστον, 
Ἔφασχε γὰρ τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὺν 
προαιώνιον, χτίαµα εἶναι, xal τῆς τοῦ θεοῦ xal Πα- 
τρὸς οὐσίας ἀλλότριον. Διά τοι ταῦτα fj bv. Nixalg 
τῶν ἁγίων τριακοσίων δεχαοχτὼ Πατέρων ἀθροίζε- 
ται σύνοδος, xal τὸν "Apstov χαθελοῦσα, τὸν Υὲὸν τοῦ 
θεοῦ xaY Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν χηρύττει τοῦ 
Πατρὸς ὁμοούσιον. ᾽Αλλά ταῦτα μὲν αἵ τε τῶν ἔξ- 
ωθεν ἱστορίαι διαγορεύουσιν, οὐκ ὀλίγοι δὲ τῶν 


cissitudinem qui bonis invidet diabolus , sed suie 
fautoribus usus excitavit procellam et turbinem. 
Arius enim, qui insanse heresi nomen suum 
ascripsit , Alexandrinc Ecclesise presbyter, hanc 
horrendo modo conturbavit, doctrinam emittens 
impiam et teterrimis blasphemiis abundantem. Di- 
cebat enim Filium Dei unigenitum , qui ante sse- 
cula natus est, creaturam esse atque alienum a 
substantja Dei et Patris. Quapropter Niczam san- 
ctorum trecentorum et octodecim Patrum convenit 
synodus, damnatoque Ario, declarat Filium Dei et 
Dominum nostrum Jesum Christum Patri esse con- 
Substantialem, Sed hec quidem eli infidelium hi- 
storie tradunt, et non pauci e nostris accurate 


ἡμετέρων διηχρἰδωσάν τε xh χατετράνωσαν ' ἐμοὶ Ὦ narrarunt. οἱ in. lucem protulerunt. Mibi autem 


δὲ περὶ ταῦτα διατρίθδειν ὁ νῦν οὐχ ἁρμόσει χαιρὸς, 
ἄλλης περὶ τούτων δεοµένης ἀχριδεστέρας σχολῆς 
"τε xal διασχέφεως. Τὰ δ νῦν τὸ φθάσαν αὐτὸν τοῦ 
βίου «έλος διηγήσοµαι. 

[515] C. Ὁ γοῦν φιλόχριστος βασιλεὺς Κωνσταν- 
εἴνος εἰς τὸ πρῶτον χαὶ τριακοστὸν ἔτος προελθὼν 
τῆς αὐτοῦ βασιλείας, xal τοῦ δευτέρου ἐπιδὰς, 
ἐπειδὴ ἐπύθετο τοὺς Πέρσας elc πόλεµμον bx αὐτὸν 
παρασχεναζοµένους, ἄρας Ex τῆς ἑαυτοῦ πόλεως, 
ἄχρι τῆς Νιχομηδείας ὤφθη τῶν Βιθυνῶν  ἔνθα xai 
τελευτᾷ «bv βίον ἐξ ἐπιδουλῆς τῶν ἑαυτοῦ ἁδελφῶν, 
φάρμαχον αὐτῷ δηλητήριον ἐχχεαμένων, ἀστέρος, 
ὥς qact, χοµήτου τὸν θάνατον αὐτοῦ προμηνύσαν- 


nunc in his morari non vacat, siquidem accura- 
tioris et otii et studii indigeant. 


7. Ygitur Christianissimus imperator Constanti- 
nus, annum regni sui tricesimum primum przter- 
gressus, et incipiente secundo, cum certior factus 
esset Persas adversus eum bellum moliri, profectus 
ex urbe sua, Nicomediam Bithynim venit. Obiit 
ibidem ex conjuratione fratrum suorum, poculun 
venenatum ei propinantium , cometa quoque, utl 
dicunt, ipsius mortem pr:xsagiente. Erant auteni 
Constantino ex patre fratres Dalmatius, Anaballia . 


τος. "Hoav δὲ τῷ Κωνσταντίνῳ ἀδελφοὶ πρὸς πατρὸς ϱ nus et Constantius; ipse enim ex Helena unicut 


οἵδε, Δαλμάτιος, ᾿Αναδαλλιανὸς, xal Κωνστάντιος» 
αὐτὸς γὰρ ἐξ Ἑλένης µόνος ἣν τῷ πατρὶ Κώνσταντι 
ἔτι ἰδιοτεύοντι" Ex δὲ τῆς θυγατρὺς Μαξιμιανοῦ, τοῦ 
Ἑρκουλλίου ἐπονομαξωμένου, Θεοδώρας, ἕτεροι γε- 
γόνασιν αὐτῷ παῖδες' ὅτε προῤῥηθεὶς Δαλμάτιος, xal 
Αναδαλλιανὸς, xaX Κωνστάντιος’ οὓς x11 Καΐσαρας 
ὁΚωνσταντῖνος xal νοδελλησίµους ἑτίμησε. Τούτων 
6 Κωνστάντιος ix τῆς συναφθείσης αὐτῷ Υαμετῆς 
γεννᾷ Γάλλον τε χαὶ Ἰουλιανὸν τὸν παραθάτην ἑἐπι- 
χληθέντα, διὰ τὸ τὸν Χριστὸν ἐξομόσασθαι, χαὶ πρὸς 
τὴν Ἑλληνιχὴν ἀποχλῖναι θρησχείαν ' ὃς xai τὸν 
péyav τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα xai πολύαθλον 'Apté- 
µιον ἓν τῷ βασιλεύειν αὐτὸν ἐχόλασε, διὰ τὴν εἰς 
Χριστὺν πίστιν καὶ τὸν ζῆλον τὸν ἔνθεον. ᾽Αλλὰ ταῦτα 
μὲν ὕστερον καὶ μετὰ χρόνου γεγόνασιν. 

η’. Ἐγὼ δὲ τὰ πεπραγμένα τοῖς ἄνω χρόνοις δι- 
ηγησάμενος, ἐπὶ τὰ συµδάντα τῷ µάρτυρι πάλιν 
τρέφω τὸν λόγον» πῶς τε 6 παράνομος xal παρα- 
θάτης Ἰουλιανὸς χαὶ τίνι τερόπῳ ἐπὶ τὸ τῆς βασι- 
λείας ἦλθεν ἀξίωμα: χαὶ πῶς ὁ τοῦ Χριστοῦ µάρτυς 
Αρτέμιος εἰς τὸ τῆς Χριστοῦ ὁμολογίας πανίερον 
ἕδραμε στάδιον. "Αρτι τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου 
[246] τελευτήσαντος, fj τῶν Ῥωμαίων ἀρχὴ εἰς τρεῖς 
διῃρέθη ἀρχὰς, τῶν υἱῶν αὐτοῦ, Κωνσταντίνου , 


erat filius Constantis adhuc privati, cui ex Theo- 
dora, Maximiani cognomine Herculii fllia, reli- 
qui prodierunt liberi, nempe supradicti Dalmatius, 
Anaballianus et Constantius. Hos vero Constanti- 
nus Casares et nobilissimos (5) constituit, E quibus 
Constantius ex legitima conjuge procreavit Gallum 
et Julianum, Apostatam cognominatum, eo quod, 
Christo abjurato, ad gentilium superstitionem de- 
clinaverit. Qui preterea imperio potitus magnum 
Christi martyrem et multis certaminibus victorem 
Artemium supplicio affecit, propter fidem in Chri- 
stum et divinum ejus ardorem. Sed hzc quidem 
infra et secundum temporis ordinem. 


ν 


8. Posteaquam vero narravero qus superiori- 
bus temporibus acta sunt, ad ea qus martyn 
contigere rursus vertam sermonem. Dicam igitur 
et quali ratione impius atque apostata Julianus 
ad imperatoriam pervenerit dignitatem, et quo- 
modo Christi martyr Artemius in sacratissimo 
Christiana confessionis stadio cucurrerit, De- 
functo magno Constantino, Romanorum imperium 
in tres partes fuit divisum, cum tres fllii ejus, 


NOT.£. 


(5) Hec nomine honorario augebantur imperatorum filii; quandoque etiam, ut hic apud aucto 


rem, imperatoris familie collaterales. Ep. 
PATROL. Gn. XCVI. 


ΜΗ 


"- 


1939 


ADDENDA. 


1260 


Constantinus, Constantius et Constans illud inter A Κωνσταντίου τε xal Κώναταντος, ταύτας µερισα- 


se divisissent, Et primogenito quidem Constantino 
superiores Gallis et quee sunt ultra Alpes, in- 
sula Britannicse et regiones omnes usque ad 
Oceanum occidentalem hereditate  obtigerunt. 
Constanti vero, utpote natu minimo, inferiores 
Gallie, Ralia nempe et ipsa Roma (6). Constan- 
tius demum secundus ex filiie Constantini, rebus 
Orientalibus eo tempore prepositus bellumque 
gerens adversus Persas, Orientis parlem accepit. 
Qui Byzantium, nomine mutato in Constantine- 
polim et novam Romam, fecit sibi regiam ; et ab 
lllyrico usque ad Propontidem, qus»cunque Ro- 
manis parebant, Syriam quoque et Palestinam, 
Mesopotamiam et Egyptum atque insulas univer- 
sas imperio suo et ditioni subjecit. 


9. Magnus autem Ariemius versabatur cum 
Constantio omni tempore et in omni negotio, ut 
qui esset amicus optimus el ex iis, qui virtute et 
doctrina fulgebant, et Christianorum fidei arden- 
tissimus amator. De patria el genere ejus nihil 
scriptum quispiam nobis tradidit, nisi quod ex 
nobili et illustri familia vir beatissimus duxerit 
ortum. Unde etiain hzc de eo scriptis mandata 
sunt, ipsum esse qui jussus sit a Constantio 
procurare translatienem sanctissimarum reliquia. 
rum Ándrez, Christi apostoli, Luce et Timothei, 
ut sequens significabit oratio. Equidem bac om- 
nia deinceps narrabo, per seriem temporis trans- 
currens, et accurate secundum rerum exigentiam 
exponens. Cum igitur, ut dictum est, treg essent 
imperatores, partemque suam singuli admini- 
strarent, primogenitus eorum Constantinus, propria 
relinquens et fratris natu minimi, tunc Romam 
profecti, hereditatem invadens, aggressus est ad- 
versus eum injusti quidpiam operari. Absentem 
enim criminatus est diceus iniquam rerum factam 
esse partitionem, et majorem partem imperii, 
quod ad ipsum pertineret, a fratre fuisse ugurpatam. 
Sed regionis duces et custodes, a Constantio in- 
stituti, responderunt se prater hujussententiam 
et eonsensum nilil sive magnum sive parvum 
posse mutare : fuisset enim nefarium. Constan- 
tinus autem bellum parat, armaque movet ín eum 
qui nullam fecerat injuriam. Cadit igitur dum in 
bello pugnat; et aliorum haereditatem οοπομβὶ 
scens eam ipsam amisit quam justo dominio deti- 
nere videbatur. 


µένων. Καὶ τῷ μὲν πρώτφ Κωνσταντίνῳ al. ἄνω 
Γαλλίαι καὶ τὰ ἐπέχεινα "Άλπεων, at τε Βρετανιχαὶ 
νῆσοι, χαὶ ἕως τοῦ Εσπερίου ὠχεανοῦ χλῆρος ἑἐδό- 
θησαν * «ip 66 γε Κώνσταντι, ὡς ὑστάτῳ, αἱ χάτυ 
Γαλλίαι, Ίγουν ἡ Ἰταλία xa αὐτὴ Ῥώμῃ. 0 ἃ 
Κωνστάντιος ὁ δεύτερος τῶν Κωνσταντίνου υἱῶν, ὃς 
ἣν ἐπὶ τῶν τῆς ἑῴας τότε πραγμάτων πρὺς τοὺς 
Πέρσας ἀγωνιξόμενος, τὸ τῆς ἑφας ἁσπάζεται µέ- 
Ῥος" χαὶ τότε Βυράντιον μετονομασθὲν εἰς Κωνσταν- 
τινούπολιν, xai νέαν Ῥώμαν, ποιεῖται βασίλεουν, xat 
ἀπὸ τοῦ Ἰλλυρικοῦ μέχρι τῆς Ἡροποντίδος ὁπύσε 
ὑπήχοα Ῥωμαίοις, τήν τε Συρίαν καὶ Παλαιστίνη) 
xai Μεσοποταμίαν 'χαὶ Αἴγυπτον, xal τὰς νήσους 
ἁπάσας, τῇ αὐτοῦ βασιλείᾳ xal πολιτείᾳ ὑποτελῆ 
καθίστησιν. 


6’. Ὁ δὲ µέγας Αρτέμιος συνΏν τῷ Κωνσαταντίῳ 
kv παντὶ χαιρῷ τε xal πράγματι, ὡς ἅτε os; 
ἄριστος, xol τῶν ἐπ᾽ ἀρετῇ καὶ παιὸδσίᾳ λαμπρυνυ- 
µένων, xat τῆς Χριστιανῶν πίστεως διάπνρος ἐρα- 
στἠς. Πατρίδος xal γένους αὐτοῦ ἀνάγραπτον uvi- 
μην οὐδεὶς ἡμῖν παραδέδωχεν, πλὴν ὅτι τῶν εὖπα- 
τριδῶν xal μεγάλων ὑπῆρχεν ὁ τρισµαχάριστος. "EE 
ὧν χαὶ τάδε τὰ περὶ αὐτοῦ ἀναγέγραπται, ὅτι τὰ 
πανάχια λείψανα τῶν τοῦ Χριστοῦ ἁποστόλων "Àv- 
δρέου χαὶ Λουχᾶ xai Τιμοθέου, αὐτός ἔστιν ὁ τὴν 
ἀναχομιδὴν αὐτῶν ὑπὸ Κωνσταντίου ποιῄσασθαι 
χελευσθεὶς, ὡς προϊὼν ὁ λόγος διδάξει. ἑχὼ δι 
ἅπαντα ταῦτα χαθεζῆῃς διηγήσοµαι ἐπὶ τοὺς χρόνοι 
διαθαίνων xaY ἑκτιθέμενος χατὰ τὴν δεούσαν τῶν 
πραγμάτων ἀχρίδειαν. Ὡς. οὖν [547]. εἴρηται, τῶν 
βασίλέων τριῶν τυγχανόντων, χαὶ τῆς αὐτοῦ μοίρας 
ἑχάστου αὐτῶν βασιλεύοντος, ὁ πρῶτος αὐτῶν Κων- 
σταντῖνος τῆς οἰχείας µερίδος ἁπαναστὰς xal noc 
τὴν τοῦ ἑσχάτου ἁδελφοῦ χληροδοσίαν ἐπανελθὼν, 
ἐχείνου πρὸς τὴν Ῥώμην ἀποδημήσαντος, ἐπεχείρει 
τι τῶν ἀδίκων xatà τοῦ ἀδελφοῦ διαπράξασθαι; καὶ 
αὐτὸν μὴ παρόντα διέδαλλεν, ὡς οὐ χαλῶς τῶν πραγ- 
µάτων διανεµηθέντων, xal ὅτι πλεῖστον µέρος τῆς 
αὐτῷ προσηχούσης ἀρχῆς ἑσφετερίσατο. Οἱ δὲ τη; 
χώρας στρατηγοί τε xal φύλαχες, οὓς ὁ Κώνστας 
ἐχειροτόνησεν, οὐχ ἔφασαν χωρὶς τῆς ἐχείνου γνώ- 
µης τε xai βοιλῆς δύνασθαί τι μιχρὸν d$ pira 


D pexaxivetv* ἀνόσιον yáp*: ὁ 6b πρὸς πόλεμον ἀπο- 


δύεται, xaX ὅπλα κχινεῖ χατὰ τοῦ μηδὲν ἁδικῆσαν- 
της. Πίπτει τοίνυν ὁ Κωνσταντῖνος ἐν tip πολέμῳ 
μαχόμενος, καὶ τῆς µερίδος τῶν ἀλλοτρίων ἐπιθυ- 
pv, καὶ ἅπερ ἑδόχει βεθαίως χρατεῖν προσακ- 
ὤλεσεν. 


NOTE. 


(6) Mirum videri posset, auctorem sub nomine 
inferiorum | Galliarum Italiam | comprehendere et 
ipsam Romam. Sed attente consideranti quz hic 

edivisione imperii dicuntur patebit Joannem huic 
regioni quam vocat Gallias superiores (αἱ ἄνω Γαλ- 
Àlat) eam opponere quam vocat Gallias i[eriores (αἱ 
κάτω Γαλλίαι), que nempe est citra Alpes. Jam 
vero posteriorem hanc denominationem non restzin- 
git ad. ea quz proprie a Romanis Gallia Cisalpina 


vocabantur, sed eam extendit ad integram lia- 
liam; ita ut voces αἱ χάτω ΓῬαλλίαι fiant quasi 
Romen genericum ad designandam totam imperii 
partem quiz, interpositis Alpibus , separatur a 
Gallia superiore. Tunc autem reapse sub bac de- 
nominatione comprehendi potest tota Italia. Porro 
mirandum non est scriptorem Grz:cum mon om- 
nino accurate loqui de rehus ad geographiam 
occidentalem pertinentibus. Βριτ. 








1261 


σταντα, xal γίνεται πᾶσα ἡ τῆς Ἑσπέρας ἀρχὴ 0m 
ἐχείνῳ μηδὲν περὶ ταύτης σπουδάσαντι τοῦ θεοῦ 
ταῦτα διχάσαντος, Mi) «(vei ὅρια πατέρων σου, 
µὴδε τοῦ πλησίον χαθάπτου τῆς abAaxoc* ὁ γὰρ 
-ατὰ τοῦ πληαίἰον πονηρευόµενος, αὐτὸς ἑαυτῷ ανν- 
ἀγει τὸν ὄλεθρον, τὴν τοῦ θεοῦ δίχην ἐφ᾽ ἑαυτὸν 
ἐπισπώμενος. Βασιλεύει τοίνυν ὁ Κώνστας ἐφ᾽ ὅλης 
της Ἑσπερίου ἀρχῆς, τὰς &üe χλγροδοσίας εἰς ἓν 
σαυνάφας, xai μίαν ἀρχὴν ἁμφότερα τὰ µέρη στη- 
σάμµενος. Οὐ πολὺς àv µέσῳ χαιρὸς, xal ὁ Κώνστας 
εἰς χώµους xal µέθας ἑναποχλίνας, xal ἀλλοχότους 
ἐρώτων διαγωγὰς, ῥᾳθύμως τὴν ὅλην ἀρχὴν διεπέτ- 


τενε, τὸ τῆς βασιλείας μέγεθος ἐξερχόμενος ' ἔπι- 


θουλεύεται τοιγαροῦν χαὶ αὐτὸς παρά τινος τῶν 
στρατηγῶν [548], Μαγνεντίου, καὶ μετὰ τῆς βασι- 
λείας προσαπόλλυσι xal τὸ ζῇν. Τούτου πεσόντος, 
χρατεῖ τῆς ἀρχῆς 6 Μαγνέντιος, μεθ᾽ οὗ τῆς τυ- 
ραννίδος συναπελάδθοντο Νεποτιανὸς καὶ Βρεττα- 
νίων. 


ta'. Ταῦτα μαθὼν ὁ Κωνστάντιος Ex. τῶν τῆς 
ἁδελφῆς γραμμάτων, ἁπάρας ix τῆς ᾿Ανατολῆς, 
καὶ πρὸς τὴν Ἑσπέραν γενόμενος, συνάπτει πρὸς 
ἀμιροτέρους πόλεμον, xal χατὰ χράτος νιχᾷῷ, τοῦ 
Βρεττανίωνος πρὸς αὐτὸν ἀποχλίναντος ' ὅτε καὶ τὸ 
τοῦ σταυροῦ σημεῖον µέγιστον τε χαὶ δεινῶς ἐχφανὲν 
ἅπαν, ὣς ὑπεραστράπτειν τῷ πληχτιχῷ τῆς αἴγλης 
τῆς ἡμέρας τὸ φῶς, ἐπὶ τῶν Ἱεροσολύμων ὤφθη 
περὶ τρίτην ὥραν μάλιστα τῆς ημέρας, τῆς ἑορτῆς 


S. ARTEMII PASSIO. 


t. Ὁ τοίνυν τούτου λαὸς ἀποχλίνει πρὸς Κών- Α 


1262 


10. Ejus quoque populus declinat ad €onstan- 
tem, cui nihil tale cogitanti totum Occidentis im- 
perium subjicitur; Deo scilicet denuntiante non 
movendos Lerminos pauum suorum, neque de 
sulco proximi quidquam detrabendum. Qui enim 
erga proximum improbus est, proprie perditioni 
ansam praebet, cum Dei vindicet semetipsum : 
submittat. Dominatur ergo Constans in integrum 
Occidentis imperium, d«as bsreditates in unam 
conjungens, et ex ambabus partibus unum faciens 
imperium. Brevi post tempore et Constans ad 
comessationes declinans et ebrietates et alienos 
amores, segniter ac quasi tesseris ludens univer- 
sain administrabat rempublicam, imperii inaje- 
statem dedignatus. Insidie itaque ei parantur a 
duce quodam, Maguentio nomine, et cum imperio 
simul quoque vitam amittit. Cum is cecidisset, 
imperio potitur Magnentius, cum quo simul ty 
rannidem invaserunt Nepotianus et Brettanion 


41. Hic. cum accepisset Constantius, ex sororis 
litteris, et ex Oriente in Occidentem venisset, 
ambos armis adoritur et vi devincit ; defecerat 
enim ad ejus partes Brettanion,. Quo quidem tem- 
pore signum crucis ingens totumque mirifice emi- 
cans, adeo ut adinirabili splendore diei lucem 
superaret, Hierosolymis yideri coepit circa tertiam 
horam diei, cum esset festum cui nomen Pente: 
coste, pertingens a loco qui dicitur Calvarie us 


τῆς λεγομένης Πεντηχοστῆς ἑνεστηχυίας, διῆχον C que ad montem Oliveti, unde in cadum ascendit 


ἀπὸ τοῦ Κρανίου λεγοµένου τόπου, ἄχρι χαὶ τοῦ 
Ἐλαιῶνος bpouc, ὅθεν ὑπῆρχεν ὁ Σωτὴρ τὴν ἀνάληψιν 
ποεησάµενος. Κρατεῖ τοίνυν τῆς βασιλείας ἁπάσης 
Κωνστάντιος, τῶν τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου υἱῶν 
μόνος ὑπολειφθείς. 

U/. ᾿Ατενίσας οὖν πρὸς τὸ τῆς ἀρχῆς μέγεθος, xax 
εἰλιγγιάσας, ὡς ἅτε δη ἄνθρωπος ὧν, xaX μὴ ἔχων 
τὸν ix τοῦ γένους αὐτῷ συνασπἰζοντα * οὔτε γὰρ 
αὑτῷ malc ἐγεγόνει, οὔτε τις τῶν ἀδελφῶν χατελέ- 
λειπτο) xal δείσας uf; τις αὐτῷ πάλιν ἑπανασταίη 
τύραννος χατὰ τῆς αὐτοῦ βασιλείας ἑξανιστάμενος, 
σχέπτεται τῶν συγγενῶν τινα λαθεῖν σύγχληρον xal 
τῆς βασιλείας ὑπασπιστὴν. Ὁ δὴ καὶ πεποίηχε, 
1 άλλον τὸν Ἰουλιανοῦ ἁδελφὸν Καΐσαρα προστησά- 
µενος ἀνεψιὸς δὲ πρὸς πατρὺς 6 Γάλλος ἣν αὐτῷ: 
Κωνσταντῖνος Υὰρ, ὁ Γάλλου καὶ Ἰουλιανοῦ πατὴρ, 
ἁδελφὸς ἦν Κωνστανςίνου τοῦ μεγάλου. Τοῦτον οὖν 
ἐν τῷ [549] Σιρµίῳ προχειρισάµενος, γυναϊχά τε 
αὑτῷ ζεύγνυσι τὴν ἑαυτοῦ ἁδελφὴν Κωνστάντιος, 
πίστεως xat βεδαιότητος χάριν’ xal ἄρχοντας αὐτῷ 
δίδωσιν αὐτὸς χαταστήσας * οὗ γὰρ ἑχείνῳ γε ἐφεῖτο 
Καΐσαρί γε ὄντι' Θαλάσσιον μὲν ἀποστείλας ἕπαρ- 
Xov πραιτωρίων» Μόντιον δὲ, ἐπὶ τῶν βασιλικῶν 


Salvator. Universum ergo imperium obtinet Con 
stantius, solus e Constantini magni filiis super- 
stes. 


49. Cum ergo considerasset imperii magpitudi- 
nem et pro imbecillitate bumani ingenii animo 
fluctuaret, nec haberet ex euo genere qui eum 
defenderet (neque enim ei natus fuerat filius, nec 
quisquam ex fratribus remanserat), et (imeret ne 
in eum rursus aliquis insurgeret tvrannus ejus 
auetoritatem invasurus, meditatus est ex cognatis 
aliquem accipere cohsredem εἰ imperii defenso- 
rem. Quod etiam fecit Gallum Juliani fratrem, 
Casarem constituendo, Patruelis autem erat ei 
Gallus ; nam Constantius (T), Galli et Juliani pater, 
fratrem habuerat Constantinum | Magnum. Gallo . 
igitur Sirmii Cesari creato uxorem dedit sororem 
suam Constantius, ut res cautior οἱ fl^mior eva- 
deret. Magistratus quoque ei adjunxit quos ipse 
designaverat (non enim Gallo licebat id sibi assu- 
mere, cum essel Casar), Thalassium quidem 
emittens praefectum pretorii , Montium aule 


NOT.E. 


(7) In Graeco legitur Κωνσταντῖνος, sed non recte. 
Patet enim ez iis qug habentur $7 versus finem : 
es. ὁ Κωνστάντιος. .. . . γεννᾷ Γάλλον το xal 


v 


'IovyAtavév. Similiter ex verbis Juliani in initio $41, 


ubi apostata patrem suum Constantium vocat : 'O 
γὰρ ἐμὸς navhp Κωνστάντιος. Ep:T. 


1293 


ADDENDA. 


1264 


rationibus imperatoriis prepositum, quem etiam A πραγμάτων, οὓς χοιαίστωρας αὐτοῖς ὀνομάζειν φί- 


quisstoreimn appellare solent, simulque eum ad- 
augeus honore patricii. Porro Gallus, ut qui tunc 
a Constantio missus esset in Orientem, rebus ge- 
rendis intentus erat. Quod primum audientes 
Perse timore correpti sunt ; cumque accepissent 
illum juvenem et acrem ad negotia, incursionibus 
in Romanos destiterunt. Gallus itaque residebat 
Antiochiz Syri: ; Constantius autem in Occidente 
rempublicam moderabatur. Et tuuc maxima quiete 
fruebatur Romanorum imperium, utpote quod ab 
ambobus custodiretur. Et haec quidem hoc modo 
8e habebant. 


135. Gallus autem, cum purpuram Caesaream 


λον, ἅμα xai πατρἰχιον αὑτὸν ποιησάµενος. υ & 
Γάλλος, ὡς τότε παρὰ τοῦ Κωνσταντίου πεμφθεὶς ἐπὶ 
τῆς Ἑψας, εἴχετο τῶν πραγμάτων ὃν αὐτίχα µα- 
θόντες οἱ Πέρσαι κατωῤῥόδησαν, viov τε αὐτὸν xal 
θερμουργὸν εἰς τὰ ἔργα πυθόµενοι, οὐχέτι Enoif- 
σαντο τὴν ἐπὶ τοὺς 'Ῥωμαίους ἐξέλασιν. Kol ὁ μὲν 
ἐν τῇ .Αντιοχείᾳ τῆς Συρίας ἣν ' Κωνστάντιος ὃὶ ἐν 
τῇ ᾿Ἑσπέρᾳ χαθἰστη τὰ πράγµατα:. xai τότε d» 
μάλιστα χαθαρῶς ἠσύχασεν fj Ῥωμαίων ἀρχὴ, xp; 
ἀμφοτέρων φυλαττοµένη. Καὶ «auta μὲν τοῦτον 
ἔσχε τὸν τρόπον. 


v. Ὁ δὲ Γάλλος τοῦ Καΐσαρος ἀμφιασάμενος 


induisset, jamque coepisset supremos imperii gra- pg ἁλουργίδα, καὶ ἤδη τῶν πρώτων τῆς βασιλείας ἀρξά 


dus ascendere, non permansit iu eadem sententia 
et fide quam dederat Constantio ; sed ferocem se 
prebebat, nec sui compotem, et in ira placari 
nescium. Mente enim ineptus et voluntate incon- 
stans, terminos prateribat, et pactum contemnebat 
quod eum Constantio pepigerat, nimiam auctorita- 
Wem in erdinandis rebus adhibens, et cum magna 
audacia atque arrogantia easdem componens. (Quos 
enim cum ipso magistratus emiserat Constantius, 
imperialium et civilium rerum judices constitutos, 
Domitianum nempe pretorii prefectum  ( nam 
Thalassius ebierat), et qu:estorem Montium, quia 
non obediebant nec inserviebant insanis et effreni- 
bus ejus appetitionibus, cum mandasset militibus 
funes alligare eorum pedibus, per forum trahi 
jussit, ambosque occidit, viros in gerendis magi- 
stratibus prsestantissimos, et quovis lucro et emo- 
lumento inventos superiores. Quos; cum compo- 
suisset civilatis episcopus, sepeliit, singularem 
eorum virtutem reveritus. 


14. Nec res diu latuit Constantium, qui Gallum 
2d se accersivit, llle vero, cum sciret quidem 
se non vocari ad bonum aliquod, rursus autem 
cogitaret quod si nollet parere, oporteret bellum 
facere et arma protinus adversus Constantium 
arripere, elegit potius quae pacis erant; et prz- 


C 


µενος ἐπιθδαίΐνειν ἀναθαθμῶν, οὐχ ἔμενεν ἐπὶ τῆς αὐ- 
τῆς γνώμης xai πίστεως ἧς πρὸς τὸν Κωνστάντιον 
ἑποιῄσατο, ἀλλὰ βαρύς τις ἣν xaX ἀχάθεχτος xai cky 
ὀργὴν ἁπαραίτητος φρονήµατος γὰρ ἀχαίρου xal 
βουλῆς ἀνωμάλου δραξάµενος, ὑπερέδη τοὺς 5pov;, 
καὶ τὰς συνθήχας ἐφαύλισεν ἃς πρὸς τὸν Κωνστάν- 
ειον ἑποιῄσατο, βασιλικώτερον τῶν πραγμάτων ἀπτ- 
µενος, xai μετὰ πολλοῦ τοῦ 0ράσους xaY τῆς ἆλαζο. 
νείας διαταττόµενος.] Τοὺς γὰρ :ἄρχοντας οὓς οὖν 
αὐτῷ ἐπεπόμφει Κωνστάντιος, τῶν Baa xov τε xal 
πολιτιχων πραγμάτων ὄντας διαιτητὰς, τὸν τε πραι- 
τωρίων ἔπαρχον Δομετιανὸν (ὁ γὰρ θαλάσσιος ἐτε- 
θνήκει), χαὶ τὸν ἐπὶ τοῦ χοιαίστωρος Μόντιον, διὰ τὸ 
μὴ πειθαρχεῖν αὐτοὺς xal ὑπουργεῖν ταῖς παραλό- 
γοις [250] αὐτοῦ xal ἀχαθέχτοις ὁρμαῖς, σχοίνους 
τοῖς στρατιώταις τῶν ποδῶν αὐτῶν ἐξάφασθαι παρᾶ- 
κελευσάμενος, ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς συρῆναι προσέταξεν, 
xai ἁμφοτέρους ἀπέχτεινεν, ἄνδρας Ev ἀξιώμασι δια- 
πρέφαντας, καὶ παντὸς χέρδους καὶ λήμματος εὗρι- 
θέντας ὑψηλοτέρους' οὓς ὁ τῆς πόλεως περιστείλας 
ἐπίσχοπος ἔθαφεν, αἰδεσθεὶς τὸ τῆς ἀρετῆς αὐτῶν 
ἀνυπέρόλητον. 


ιδ’. Ὁ δὲ Κωνστάντικς, ἐπειδὴ τάχιστα ἐπύθετο τὸ 
συμθὰν, µετάπεμπτον ὡς ἑαυτὸν ἐποιεῖτο τὸν Γάλ- 
λον. 'O δὲ, εἰδὼς μὲν ὡς οὐχ ἐπ᾽ ἀγαθῷ τυγχάνει χα- 
λούμενος, ἐννοῶν δὲ πάλιν ὡς, εἰ μὴ βούλοιτο ὑπ- 
αχούειν, πόλεµον ἀνάγκχη ποιεῖν, ὅπλα πρὺς Κωνστάν- 
χιον ix τοῦ εὐθέως ἀράμενον, αἱρεῖται μᾶλλον τὰ 


missa uxore ad mitigandum Constantium, ipse p τῆς εἰρήνης, xat τὴν Υυναῖχα προαποστείλας ὡς τὸν 


quoque sponte sua adibat periculum. Constantina 
ergo statim profecta est, ut prior astaret fratri, 
studens eum placatum efficere, ne quid funesti in 
maritum statueret. Cum (autem prompto et alacri 
3nimo iter iniisset, inter eundum incidit in mor- 
bum, et Bithyniam ingressa, in quadam ejus sta- 
tione quz dicitur Gallicana, e vita discessit. Gallus 
vero, etiamsi inopinatum hunc eventum magnam 
sibi calamitatem  reputaret, ulterius tamen pro- 
gressus est, non desistens ab iis qua statuerat. 
Postquam autem pervenit ad Noricorum civitatem 
que vocatur Pytabion, huc Mediolano, ubi tunc 
Cons!antius agebat, mittitur dux Barbation, qui 
Gallum purpura spoliatum et ad conditionem pri- 


Κωνστάντιον ἐχμειλίξασθαι, xaX αὑτὸς ἀπῄει αὑτόμο- 
λος ἐπὶ τὸν χἰνδυνον. Ἡ μὲν οὖν Κωνσταντίνα προ- 
τέρα ἐξώρμησε προεντυχεῖν τῷ ἁδελφῷ, xol αἰδέσα- 
αθαι αὐτὸν ὑπὲρ τοῦ ἀνδρὸς προθυμουμένη, τοῦ μή 
tt εἰς αὐτὸν βουλεύσασθαι ἀνήχεστον * πολλῇ δὲ προ- 
θυµίᾳ περὶ τὴν ὁδοιπορίαν χρωµένη, εἰς νόσον τε ἔπε- 
σε μεταξὺ πορευοµένη, xai Βιθυνίας ἐπιδᾶσα, lv 
σταθμῷ τινι ταύτης Γαλλικάνῳ λεγομένῳ ἀπέθανεν, 
Ὁ δὲ Γάλλος xai τοῦτο παράδοξον αὐτῷ συμδὰν 
μεγάλην συμφορὰν ποιησάµενος, ὅμως τοῖς πρόσω 
τῶν δεδογµένων οὐκ ἐξιστάμενος. Ἐπεὶ δὲ εἷς Νωρί- 
xouc ἀφίχετο πόλιν αὐτῶν Πυταθιῶνα χαλουμένην, 
ἐνταῦθα δη ἀπὸ Μεδιολάνου χαταπέµπεται στραττ΄ 
b; Βαρδατίων, ἐχεῖ τοῦ Κωνσταντίου τὸ τηνικαῦτα 





1965 


εἴς τινα νῆσον τῆς Δαλματίας κατέστησα.. 

[551] u'. Too δὲ Γάλλου εἰς τὴν νῆσον ἀπηγμέ- 
νου, ol τὸ πᾶν ἐπ αὐτῷ συστήῄσαντες, Εὐσέδιος δὲ 
μάλιστα ἣν ὁ εὐνοῦχος ὁ τὴν τοῦ πραιποσίτου τιμὴν 
ἔχων, καὶ ol. σὺν αὐτῷ, πείθουσι Κωνστάντιον ὡς 
τάχιστα tbv Γάλλον ποιῄσασθαι Ex ποδῶν. Ὁ δὲ πει- 
σθεὶς, πέμπει τοὺς ἀποχτενόντας αὐτόν. καὶ ἤδη 
τούτων ἀφιχνουμένων, πάλιν 6 Κωνστάντιος εἰς ἔλεον 
µετεχλίθη, xoi πέμπει διὰ ταχέων ἑτέρων γραµµά- 
των τὸν Γάλλον τοῦ πάθους ἀναχαλούμενος. Ὁ δὲ 
Εὐσέδιος καὶ ol. σὺν αὐτῷ πείθουσι τὸν πεμφθέντα 
Μαχγιστριανὺν μὴ πρότερον ἐπιστῆναι δειχνύντα τὸ 


S. ARTEMII PASSIO. 


τυγχάνοντος ' ὃς τὸν Γάλλον ἀφαιρεῖται τῆς ἁλουργί- A vatam redactum in insolam quamdam Dalmatiz 
δος, καὶ εἰς ἰδιώτην µετασκευάσας, ἔξόριστον αὐτὸν. 


1206 


exsulem relegavit. 


45. Gallo in insulam  abacto, qui omne crinien 
adversus eum congerebant, maxime autem Euse- 
bius eunuehus, prepositi dignitate insignitus, et 
qui ab iisdem partibus stabant, persuadent Con- 
stantio ut quamprimum Gallum de medio tolleret. 
Persuasus ille mittit qui eum interficiant. Quibus 
jam profectis, Constantius rursus movetur mise- 
ricordia , miititque ocissime alteras litteras , 
quibus Gallus a supplicio liberatur. Eusebius autem, 
et qui cum eo erant, ,persuadent Magistriano, qui 
mittebatur !ne prius desisteret ad ostendendas 


γράμμα, πρὶν ἂν πύθοιτο τὸν Γάλλον ἀνῃρημένον. p litteras, quam audiret Gallum fuisse interfectum. 


Jiyéveto ταῦτα, xal ὁ Γάλλος ἑτεθνήχει. 'O δὲ Κων- 
στάντιος περὶ τοῖς πράγµασι δείσας, μὴ οὐχ οἷός τε 
ᾗ μόνος ἁπάσης εἶναι τῆς ἀρχῆς ἑγχρατῆς, ἄλλως τε 
xai τῶν Γαλατῶν ὀξύτατα 5h καὶ ὁπότε προθυµη- 
θεῖεν εἰς τὰς τυραννίδας ἐγειρομένων, διά τε σώµα- 
τος ἰσχὺν xaX χουφότητα φρονημάτων, µετέμµελε τότε 
τὸν Γάλλον ὑπεξελών * xaY λογισάµενος ὡς τὸ συγΥε- 
νὲς τοῦ ὀθνείου xal ἀλλογενοῦς ἁἀσφαλέστερον εἶναι 
μαχρῷ πρὸς χοινωνίαν τῆς βασιλείας, Ἰρυλιανὸν τὸν 
ἀδελφὸν τοῦ Γάλλου ἐκ τῆς Ἰωνίας μεταπεμφάμενος 
ἐν τῇ Μεδιολάνῳ, Καΐσαρα ἀνέδειξεν, χαὶ τὴν ἆδελ- 
φὴν αὑτῷ τὴν ἑαυτοῦ Ἑλένην εἰς γάμον ἐχδοὺς, xal 
τὰ πιατὰ πρὺς αὐτὸν ποιησάµενος, τοῦτον μὲν ἑξ- 
έπεμφεν εἰς τὰ, Γαλλίας φύλαχα τῆς ἐχεῖσε βασιλείας 


Hzc facta sunt etde Gallo sumpserunt supplicium, 
Constantius de rebus publicis sollicitus, quod non 
posset solus totius imperii regimen : assumere , 
presertim cum Galate promptissime et quando 
vellent ad seditionem incitarentur, tum propter 
corporis vires, tum propter animi levitatem, Jam 
ducebatur poenitentia quod Gallum capite damnas- 
sel. Et cum reputasset consanguineos esse exter- 
nis et. alienis longe tutiores ad imperii societatem, 
Julianum, ífratrem Galli, ex lonia Mediolanum 
accersitum, Casarem creavit; cumque sororem 
suam Helenam ei matrimonio junxisset, et ejus 
fidem accepisset, eum quidem in Gallias misit, illic 
custodem imperii futurum ; ipse autem in Illyri- 


ἐσόμενον αὐτὸς δὲ εἰς Ἰλλυριοὺς ἀφιχόμενος, ἐν τῷ C cum veniens degebat Sirmii. 


Σιρµίῳ διηγεν. 


ες’. ᾿Ακούσας δὲ ταῦτα ὅτι ol πἐραν]φὶ Ἵστρου T OU, Sed cum audivisset Barbaros qui agebant 


βάρδαροι μέλλουσιν ἐπιστρατεύειν τῇ τῶν Ῥωμαίων 
ἀρχ], ἀπάρας ἀπὸ τοῦ Σιρµίου πρὸς τὸν "Ίστρον 
διέδη, xal πρὸς αὐτῇῃ «fj ὄχθῃ χρόνον οὐχ ὁὀλίχον 
ποιῄσας, ἔπεὶ τὰ τῶν βαρδάρων ἠρέμει [553] ον- 
στήµατα, πάλιν ἐπὶ τὴν θράχην fjaxuvsv ἐπεὶ δὲ Ev 
Ὀδρυσοῖς ἐτύγχανε Ὑενονὼς, ἔνθα πόλιν χτίσας 
Αδριανὸς 6 βασιλεὺς τὴν ἑαυτοῦ καταλέλοιπε τῷ τόπῳ 
προσηγορἰαν, ἐπύθετο πρός τινος τῶν ἐπισχόπων, ὡς 
τὰ σώματα τῶν τοῦ Χριστοῦ ἁποστόλων ᾿Ανδρέου 
καὶ Λουχᾶ, kv ᾽Αχαῖᾳ τεθαμμµένα τυγχάνουσιν, 'Av- 
δρέου μὲν ἐν Πάτραις, Λουχᾶ δὲ ἓν θήδαις τῆς Βοιω- 
τίας. Ὡς οὖν Ίχουσεν ὁ βασιλεὺς ταῦτα Κωνστάν- 
τιος, σθη τε τῷ λόγῳ καὶ ἐπὶ μέγα ἐδόησε, xal πρὸς 
τοὺς παρόντας qral* Καλέσατέ οι Αρτέμιον. Too 
δὲ τάχος παραγεναµένου, Συγχαἰρω σοι, ἔφη, ἀνδρῶν 
ἁπάντων θεοφιλέστατε. 'O δὲ πρὸς αὐτόν Καὶ εἴης 
pot xeyapuávoc, ὦ βασιλεῦ , διὰ παντὺς, καὶ μή ποτέ 
σε τῶν ὀχληρῶν «t καταλήφεται. Καὶ ὁ βασιλεύς’ Ζη- 
τεῖς δέ τι χαριωδέστερον, ὦ φίλων ἄριστε, τῆς τῶν 
σωμάτων τῶν τοῦ Χριστοῦ ἁποστόλων εὑρέσεως; Καὶ 
ὁ μέγας Αρτέμιος" Τίς xai πὀθεν, ὦ δέσποτα, ὁ τοῦ- 
το) ἡμῖν τὸν θησαυρὸν φανερώσας τὸ τήμερον; Καὶ ὁ 
Κωνστάντιος. Ὁ τῆς Αχαΐας ἑπίσχοπος ὁ νῦν ἑφ- 
ορεύων ἐν Πάτραις' ἀλλ ἄπιθι, ἀνδρῶν ἄριστε, xal τὸ 
εάχος kv Κωνσταντινουπόλει την τούτων ἄνοδον 
ποίησον. 


trans Danubium, ducturos esse exercitum adversus 
Romanorum imperium, profectus Sirmio venit ad 
Danubium, et ad ipsam ripam tempus non exiguum 
eommoratus, ubi vidit Barbarorum turmas loco se 
non movere, rursus cursum direxit in Thraciam. 
Postquam apud Odrusos devenit , quorum rex 
Adrianus civitati a se xdiflcats nomen suum im- , 
posuerat, didicit a quodam episcopo corpora Chri- 
sti apostolorum Andrez et Lucz in Achaia sepulta 
jacere, Andre» quidem Patris, Luc» autem The- 
bis Bootiz. Qus» ut audivit imperator Constantius, 


D lztatus est. nuntio, et exclanfavit voce magna, et 


astantibus dixit : Vocate mifi Artemium. Cui 
statim presenti : Congratulor tibi, inquit , vir om- 
nium religiosissime. Respondit Artemius : Mihi 
perpetuo Lxteris, imperator, nec quidquam molesti 
unquam te comprehendat. Imperator autem : 
Qusrisne aliquid jucundius, e amicorum optime, 
inventione corporum Christi apostolorum ? Magnus 
vero Artemius : Quis et unde, inquit, hunc the- 
saurum nobis hodie revelavit? Et. Constantius : 
Achai»e episcopus , qui nunc presidet Patris. 
Sed vade, virorum optime, eaque sine more 
Constantinopolim exporta. 


v 


1201 


47. Hec. cum ab imperatore audivisset magnus A 


Artemius, iter intendit ad apostolos, sanctissimas 
eorum reliquias Constantinopolim translaturus. 
Historie scriptor similia tradit de Constantio et 
martyre. Dicitur enim Constantius non solum 
divini cultus studiosus et amans fuisse, licet ad 
Arianam declinaverit haeresim, ab impio et nefario 
Eusebio, Nicomedie episcopo, impulsus, sed in 
reliquis quoque vite partibus temperans, et de- 
centia maxime curiosus, et magne sobrietatis 
in victu ac reliquo vivendi modo. Maximam certe 
ecclesiis impendebat curam, ut qui patrem suum 
studio circa illas longe superare ambiret. Eccle- 
siam quoque maximam zdificavit in urbe paterna, 
a fundamento opus incipiens, licet jam adventaret 
senectus, Et patris sepulerum veneratus, templum 
ibidem erexit, maximum sanctuarium, ubi Δη- 
dream ex Achaia translatum, ut supra dictum est, 
reposuit, una cum evangelista Luca ex eadem 
Achaia, et Timotheo ex Epheso lonis trans- 
lato, 


ADDENDA. 


1268 

W. Ταῦτα παρὰ τοῦ βασιλέως ἀχούσας ὁ μέγας 
Αρτέμιας, ἑπορεύετο τὴν ἐπὶ τοὺς ἁποστόλους ὁδὸν, 
ἀναχομίσων τὰ τούτων πανάχια λείψανα ἐπὶ τὴν 
Κωνσταντινούπολιν' ὁ δὲ τὴν ἱστορίαν γράφων, 
τοιαῦτα περὶ Κωνσταντίου xa τοῦ μάρτύὺρος φάσκει. 
Λέγεται δη περὶ Κωνσταντίου ὅτι οὗ µόνον τὰ πρὺς 
θεὸν σπουδαῖός τε xal ἑράσμιος ὑπῆρχεν, εἰ xal πρὸ; 
«tv ᾿Αρειανιχὴν ἀπέχλινεν αἴρεσιν, ὑπὸ τοῦ δυσσε- 
θοῦς τε xal ἀθεωτάτου Εὐσεδίου τοῦ τῆς Νιχομτδεία: 
ἐπισχόπου συνελασθεὶς, ἐπεὶ τά γε ἄλλα μέτριος, xal 
εὐσχημοσύνης ἐς τὰ μάλιστα ἐπιμελούμενος, xal συ- 
φροσύνης [353] ἄχρας ἐπειλημμένος περί τε τὴν δίαι- 
ταν xal τὸν ἄλλον τρόπον * xal πλείατην γε τὴν εἰς 
τὰς ἐχχλησίας ἐποιεῖτο σπουδὴν, μαχρῷ τὸν ἑαυτοῦ 
πατέρα ταῖς περὶ ταῦτα προθυµίαις ὑπερθαλέσθαι 


B φιλοτιμούμενος. Καὶ τήν τε ἐχχλησίαν ἑδείματο τὴν 


μεγίστην Ev τῇ πόλει τοῦ πατρὸς, πλησίον τῆς γερου- 
σίας, χάτωθεν τοῦ Épyou xaX ἐχ χρηπίδων ἀρξάμε- 
νος * xal τὸν τοῦ πατρὸς τάφον ειμῶν, νεὼν ἔξφχο- 
δοµήσατο µέγιστον Exet θρησχευτήριον xat ᾽Ανδρέαν 
τὸν ἀπόστολον Ex τῆς "Ayatac μετενεγχὼν, ὡς fpo- 


έφην, ἐχεῖ μετέθηκεν- xaX μὴν χαὶ Aouxdy τὸν εὐαγγελιστὴν ἐχ τῆς αὐτῆς μην 'Ayata; , xai Τι- 


.μόθεον ἐξ Ἐφέσου τῆς Ἰωνίας. 


18. Artemius igitur inter optimos viros jussus 
[fuerat horum sanctorum (translationem curare. 


]n premium vero ministerii, imperator, roganti- C 


bus episcopis , Jgyptum ei tribuit regendam. Et 
hc quidem habet de martyre historie auctor, 
testimonium ei praebens, quod etiam ante marty- 
rii certamina ab omnibus propter eminentem vitz 
sanctitatem in honore sit habitus. Quod autem 
spectat ad Lucam, id narravit Anatolius eunu- 
chus, unus e cubiculariis , qui ipse in se pietatis 
effectum sensit. Refert igitur Anatolius ille se 
graviter eegrotum decubuisse, atque adeo morbum 
increvisse ut medicorum artem superaret. Phere- 
trum ergo, in quo jacuerat Lucas tempore na- 
vigationis, a marl ad templum deducendum ipse 
ex pietate subiit et cum bajulis portavit pro viri- 
bus suis ; et tunc subito liberatus est a 1norbo, 
vitaque ejus prorogata fuit ad non paucorum 
annorum numerum. Primus itaque Apostolorum 
ecclesiam zdificavit Constantius, licet eamdem 
postmodum Justinianus ampliücaverit, et materia 
pretiosiori splendidius ornaverit. Est uunc tem- 
plum in quo jacent apostolorum corpora, com- 
muni nomine Apostolorum ecclesia appellatum. 


ey. Ὁ δὲ fjv τῶν γε δὴ βελτίστων ἀνθρώπων 6 τὸ) 
διαχομιδὴν τούτων ποιῄσασθαι προσταχθείς. Koi 
γέρας vs αὑτῷ τῆς λειτουργίας 6 βασιλεὺς, δεηθἑν- 
των τῶν ἐπισχόπων, τὴν τῆς Αἰγύπτου παρέσχεν 
ἀρχήν. Καὶ ταῦτα μὲν ὁ τὴν ἱστορίαν συνάγων περι 
τοῦ μάρτυρος, συμμαρτυρῶν αὐτῷ, ὅτι xal πρὸ τῶν 
τῆς μαρτυρίας ἀγώνων, πᾶσιν ὑπῆρχεν αἰδέσιμος δ:ὰ 
τὴν ἁπαστράπτουσαν τοῦ βίου αὐτοῦ ἀρετὴν. Περὶ & 
τοῦ Λουχᾶ xaV τοιόνδε τι διηγἠσατο Ανατόλιος ὁ 
εὐνοῦχος τῶν kx τοῦ βασιλιχοῦ χοιτῶνος, αὐτὸς ig 
ἑαυτοῦ τὴν τῆς ἁγιστείας πεῖραν δεξάµενος. Ἔφασχεν 
οὖν οὗτος ὁ ᾿Ανατόλιος φαύλως διαχεῖσθαι, καὶ µεί- 
ζον δη τὸ πάθος, f κατὰ τὴν τῶν ἰατρῶν εἶναι 
τέχνην ' τῆς οὖν λάρναχος bv fj χαταχείμενος ἣν ὁ 
Λουχᾶς ἐπειδὴ προσεπεπλεύχεσαν οἱ ἄγοντες αὐτῖν, 
ἄρτι kx τῆς θαλάσσης ἐπὶ τὸν νεὼν κοµιζοµένης, αἲ- 
τὸς ὑπὸ προθυµίας ὑπελθεῖν χαὶ συνδιαδαστάσαι τοῖς 
φέρουσιν αὐτὴν ἐφ᾽ ὅσον αὐτῷ τὰ τῆς δυνάμεως εἶχε, 
καὶ τότε παραυτίχκα [554] ἁπαλλαγῆναι τῆς νόσου, 
χαὶ εἰς τὸν ἔπειτα τῆς ζωῆς αὐτοῦ χρόνον παρελαν- 
σθέντα ἐπ᾽ οὐχ ὀλίγων ἐτῶν ἀριθμόν. Τὸν γοῦν τῶν 
Αποστόλων νεὼν Κωνστάντιος ᾠκοδόμησε πρότερον, 
κἂν ὕστερον Ἰουστινιανὸς ἐπὶ τὸ µεγαλειότερον x2*- 
εσχεύασε, xai χρείττοσιν ὕλαις ἐπὶ τὸ κοσμιώτερον 


χατεφαίδρυνε. Καὶ ἔστιν νῦν ὁ νεὼς ἔνθα χεἶῖται τῶν ἁποστόλων τὰ σώματα, χοινῷ ὀνόματι τῶν ᾿Αποστό- 


λων ἐπικαλούμενος. 


19. Magnus igitur Ártemius in /Egyptum ten- 
debat, dignitate ducis investitus. Constantius 
autem profectus Constantinopoli in Syriam iter 
instituit; cumque pervenisset ad magnam civita- 
tem Antiochiam , ibidem figit tabernaculum, bel- 
Jum parans adversus Persas. Commoranti vero in 
civitate atque exercitum comparanti advenerunt 
litter: Juliani rebellionem significantes. Julianus 
enim , ut jam antea a nte. declaratum est quando 


10... Ὁ μὲν οὖν μέγας "Apséptog ἐπὶ τὴν A roo 
ἐπορεύετο, τὴν τοῦ δουχὸς ἁξίαν ἀμφιασάμενος: ὁ 
δὲ Κωνστάντιος ἄρας ἀπὸ τῆς Κωναταντινουπόλεως, 
τὴν ἐπὶ τῆς Συρίας ἑποιεῖτο ὁδὸν, xal φθάσας τὴν 

γαλόπολιν ᾽Αντιόχειαν, αὐτοῦ χατασχηνοϊ, τὸν πρὸ; 

^ touc Πέρσας ἑτοιμαζόμενος πόλεµον. Αὐτοῦ δὲ χρο- 
νοτριθήσαντος ἐν τῇ πόλει καὶ τὸν στρατὺν ἑξαρτύον- 
τος, ἀφίχετο γράµµατα πρὸς αὐτὸν δηλοῦντα τὴν τοῦ 
Ἰουλιανοῦ ἑπανάστασιν. Ὁ γὰρ Ἰουλιανὸς, ὡς ἃ- 


, 











S. ARTEMII PASSIO. 


970 


δήλωταί µος καὶ πρόσθεν, ἠνίκα τὸν περὶ τούτων A delis institmenam sermonem, ad eustediam Oc- 


ἐποιούμην λόγον, ἐπὶ φυλαχῇ τῶν Ἑσπερίων εἰς τὰς 
λ αλλίας ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου Καΐσαρ ἀποδειχθεὶς, 
αὐτὸς ἐπὶ πλεῖον kv τῷ τοῦ Καΐσαρος σχήµατι εἶναι 
μὴ ἀνασχόμενος, τό τεδιάδηµα περιτίθεται, xai τῆς 
μείζονος ἀνθάπτεται βασιλείας. Ἐπεὶ δὲ ἀντελάδετο 
τῶν πραγµάκων, οὐχέτι μιχρὸν οὐδὲν ἑνενόει, οὐδὲ 
διαµέλλειν ἐγίγνωσχε δεῖν - ἀλλὰ τὴν Εὐρώπην τέως 
92' ἑαυτῷ ποιῄσασθαι πᾶσαν ἑθέλων ὁπόση Ῥωμαίοις 
ὑπακούει, τῷ στρατῷ αυνταζάµενος διὰ Γερμανῶν 
ἐπὶ τὸν Ἴστρον ἐχώρει, xat τῆς πέραν ὄχθης λαθό- 
p vos, διὰ τῶν ἑχείνης χωρίων ἤλαυνεν ' ἀμφοτέρους 
τοὺς ὑπάρχους διαλαθὼν, τὸν τε τῶν Ἰταλιῶν Ταῦ- 
pov οὕτω καλούμενον xal τὸν Ἰλλυριῶν Φλορέντιον. 
[355] Ἐπεὶ δὲ χατὰ Παίονας ἐγένετο, διαθὰς ἐπὶ θά- 


cidentis {η Galliis a Constantio Cesar denuntia- 
tus, diutius in habitu Cesaris perseverare non 
ferens, cinxit caput diademate et ad summum im- 
perium ascendit. Postquam autem illud usurpa- 
verat, nihil jam parvum! reputabat, neque exi- 
siümabat cunctandum esse. Sed totam que Roma- 
nis obedit Europam illico in suam volens redigere 
potestatem , instructo exercitu, per Germanos ad 
Danubium perrexit; et cum ulteriorem ripam at- 
tigisset, per loca Hlius dücebat exercitum, ambos 
przfectos latens , Τα) scilicet Taurum, ut vo- 
cabatur, et Illyrici Florentium. Postquam devenit 
ad Peones, traductus flumen, statim integram 
lilyriam sibi subjecit, necnon ltsliam, et usque 


τερα τὸν ποταμὸν, αὐτίκα τήντε Ἀλλυρίδα πᾶσαν ὑφ᾽ B 34 Oceanum occidentalem universas gentes , quot- 


ἑαυτῷ γῆν εἶχε, χαὶ τὰς Ἰταλίας, καὶ τὰ µέχρι τοῦ 
ἑσπερίου ὠχεανοῦ σύμπαντα ἔθνη ὁπάόσα τῆς 'Po- 
µαίων ἐπιχρατήσεως Tiv. 


x'. Ὁ δὲ Κωνστάντιος ταῦτα διὰ τῶν γραμμάτων 
"o μαθών, ἑταράχθη τε ὥσπερ καὶ εἰχὸς ἦν, xai περὶ 
τῆς Κωνσταντινουπόλεως μάλιστα δείσας μὴ, ὅπερ 
xÀx&lvos διενοεῖτο φθάσειεν, αὐτὴν ὑφ᾽ ἑαυτὸν ποιηαά- 
µενος, Ἠπείγετο οὖν χατὰ τὸ δυνατὸν προκαταλαθεῖν. 
Ἐν ὃσῳ δὲ ὁ στρατὸς αὐτῷ συνελέγετο κατὰ τὰς πό- 
λεις τῆς Ἑώας ἐσχεδασμένος, καὶ ἔμελλεν ἑξαρτύ- 
εσθαι ὡς πρὸς τοσαύτην.ὁδὸν, σηµαίνει τοῖς ἐπισχό- 
ποιᾳ εἷς τὴν Νίχαιαν αὑτὸν ὡς ὅτι τάχιστα φθῆναι 
προαφιχοµένους' ἐμελέτα γὰρ δεωκέραν iv αὐτῇ 


quot erant imperii Romanorum.. 


90. Cum Hic per litteras didicisset Constantius , 
qua par erat conturbatione perstrictus fuit , et de 
Constantinopoli admodum timeus ne, quod ille 
animo cogitabat , ea prior potiretur, totis viribus 
festinabat eam pr:eoccupare. Interim dum ab eo 
colligebatur exercitus dispersus per civitates 
Orientis, et ipse se parabat ad tantam. viam, 
mandavit episcopia ut Niceam quam cilissime 
euin pravenirent. lntendebat enim secundam In 
ea civitate congregare synodum ,. ab impiis Ária- 


συγΥκροσῆσαι σύνοδον, παρὰ τῶν δυσσεθῶν ᾿Αρειανῶν Qj nis adversus consubstantialitatem excitatus. Cum 


κατὰ τοῦ. ὁμοουσίου παροτρυνόµενος. Ἐπεὶ δὲ τὴν 
Κιλιχίαν διεξελθὼν εἰς τὰς Μόψου χαλουµένας χρὴ- 
νας ἀφίχετο, ἀαθένδιά τις αὐτῷ ἐξαπιναίως προσέπε- 
χσε, xaY οὐχ οἷός τε fjy ἔτι «b πρόσω χωρεῖν. Ὡς δὲ 
Πσθετο.φαύλως ἔχων Ίδη χαὶ οὐχ ἂν βιωσόµενος, τὴν 
ταχίστην τὸν Αντιοχείας. ἐπίσχοπον µεταπέμπεται 
Ευζώῖον, καὶ αὐτῷ βαπτἰσαι αὐτὸν ἐπιτρέπει ' βαπιι- 
σάµενος δὲ xaX μιχρὸν ἐπιθιοὺς, αὐτόθι προλείπει τὸ 
(ftv, βααιλεύσας τὰ σύμπαντα ἔτη τεσσαράχοντα, τὰ 


μὲν ἡμίσεα. μετὰ τοῦ .πατρὸς, τὰ δὲ ἑπίλοιπα µόνος., 


Αὐτὸν δὲ f) σ;ρατεία ὁλορυραμένη, xal τὰ νομιζόµενα 
ἐπ᾽ αὐτῷ τελέσασα, λάρναχι τοῦτον ἑνέθεσαν, τοῖς 
εἰωθόσιν εἰς τὸ διαρχέσαι σχευάσαντες τὸν vexpby, 
καὶ εἰς ἁρμαμάξαν ἑνθέμενοι, ἑχόμιξον ἐπὶ τὴν Κων- 
σταντινούπολιν, σὺν. τοῖς οἰχείοις ἕχαστοι͵ ὅπλοις 
αὐτῷ ἐφεπόμενοι, xal χατὰ τὸν αὐτὸν. κόσμον. ὄνπερ 
xal ζῶντος ὑπὸ τοῖς ἡγεμόσι τεταγµένοι ἐτύγχα- 
νον. 


[956] κα’. Οὗτοι μὲν διὰ τὴν Κωνσταντινούπολιν 
εἴχον ἄγοντες τὸν νεκρὸν, χαὶ Ἰουλιανὸς συνοµάρτη- 
σεν ἐκ τῶν .Ἰλλυριῶν ἀφικόμενος, xal ἤδη βεθαίως 
ἔχων τὴν πᾶσαν βασιλείαν, οὐδενὺς αὐτὸν μετὰ τὸν 
Κωνσταντίου θάνατον ἑναντιωθῆναι τολμῄήσαντος. 
Κομιζομένου 66 τοῦ νεχροῦ ἐπὶ τῷ νεῷ τῶν ᾽Απηστό- 
λων, ἵνα περ αὐτὸν χαταθῄήσειν πλησίον τοῦ πατρὸς 
ἔμαλλον, αὐτὸς ἡγεῖτο τῆς χλίνης, τὸ δίαδηµα τῆς xe- 
φαλῆς περιελών. "Enel δὲ ἔθαφαν αὐτὸν, ἐπὶ τὰ ῥα. 
σίλειᾳ Ίδη ἁπαλλαττόμενος, τό τε διάδηµα.ἑπέθετο 


vero, transmissa Cilicia, ad Mopsi, ul vocantur, 
fontes pervenisset , subita illum infirmitas inva- 
sit, nec poterat ulterius progredi. Αἱ ubi sensit 
se jam male habere, nec forsan victurum 0666 
amplius, quam citissime Antiochie episcopum 
Euzoium acoersivit, et ab eo petiit baptizari. 
Et post. susceptum baptismum parum superstes, 
eo loco e vita excessit, cum imperasset integros. 
quadraginta annos, viginti quidem cum patre, re- 
liquos autem solus. Cumque eum  deflevisset 
exercitus et justa ei fecisset, loculo incluserunt 
cadaver aromatibus conditum qua adhiberi so- 
lent ad conservationem; deinde currui impositum 
tulerunt Constantinopolim, cum propriis singuli 
armis sequentes, et in eodem ornatu quem unus- 
quisque, dum ipse viveret, sub ductoribus babe- 
bat.. 


91. Atque ii quidem Constantinopelim venerunt 
ducentes corpus. Venit et Julianus ex Illyria pro- 
fectus, jamque firmiter tenens universum impe- 
rium, nemine post Constantii obitum auso ei 
repugnare. Cum ferretur defuncti corpus ad ec- 
clesiam Apostolorum , ubi juxta patrem erat ἐς 
mulandum, ipse Julianus , deposito diademate, 
lectum przecedebat. Postquam vero sepelierunt 
mortuum, in palatium redux, et diademate rur- 
sus capiti imposito , rerum petiebatur, solus jun . 





“1 


ADDENDA. 


i272 


universum Romanorum imperium adeptus. Con- A αὖθις, xat τῶν πραγμάτων ἐγχρατὴς fv, μόνος ἤδη 


stantio igitur e medio sublato, in superstites, et ma- 
xime eos qui ex invidia causam prsebuerant Galli 
occidendi, furentem iram explevit. E vestigio 
quidem Eusebium prapositum capite plectit , quod 
precipue videretur suis calumniis  occisionis 
Galli causam peperisse. Paulum autem Hispanum, 
qui inter scribas imperatoris computabatur, igni 
tradit, utpote qui multis criminibus Gallum one- 
rasset, Ambos Chalcedonem misit, et illic de 
utroque suum sumpsit supplicium.  Interfecit 
etiam Gaudentium, ducem exercitus Africte, et 
alios quosdam, quicunque quovis modo Gallo in- 
sultaverant. 


92. Sed iilos quidem per litteras punivit. Chri- 
sti autem martyrem ei generosum athletam Arte- 
mium ipse per semetipsum , przssens presentem, 
Antiochiz propter Christi confessionem inhumane 
puniit, et ea quam habebat spoliavit potestate, 
non ferens ipsius in loquendo libertatem et con- 
stantiam. Julianus enim , ut dixi jam, cum Roma- 
norum invasisset imperium, restituendo genti- 
Jismo maxime studebat. Missis itaque in omnes 
partes litteris, jussit deorum templa et altaria 
omni festinatione ac studio rexdificari; et quos- 
cunque redditus ecclesiis attribuerant Constanti- 
nus magnus, atque ejus filius Constantius, abstulit et 
Molorum templis dedicavit; dum simul pro episco- 
pis, presbyteris et diaconis constituit :edituos, tem- 
plorum custodes, aspersores, sacrificos, canepho- 
ros (8), et quecunque gentilium nugacitas imponit 
nomina. Hec igitur et alia flebant Constantiuo- 
poli. 


95. Post haec autem cum matris sue fratrem 
hoberet , Julianum nomine , qui, ut apud princi- 
pem gratia floreret, Christianam religionem ab- 
juraverat et magnam pro gentilisino sedulitatem 
ostendebat , illum emisit Orientis rectorem, quem 
vocant comitem , eique mandavit ut res ecclesia- 
sticas vexaret et disperderet, ad gentilismum au- 
tem ubique augendum et extollendum nihil inten 
tatum relinqueret. Cum ergo iste Antiochiam ve- 
nisset, conabatur operibus plura exsequi quam 
qua erant in mandatis. Ecclesiis quidem aufert 
cuncta pretiosa, vasa nempe argentea et aurea 
ac serica vestimenta ; quin etiam ipsas ecclesias 
claudit , ne quis intret orationis causa, fores clau- 
sis vectibusque occludens. Et hzc quidem fa- 
ciebat in civitate Antiochena Orientis praefectus. 


i 


«hv ὅλην τῶν Ῥωμαίων βασιλείαν ὑποζωσάμενο:. 
Ἐπεὶ οὖν ὁ Κωνστάντιος ἐκ ποδῶν ἦν, εἰς sob; 0ze- 
λειποµένους, xal μάλιστα cip φθόνῳ τὴν αξτίαν παρα- 
σχοµένους τῆς ἀναιρέσεως Γάλλου, ἀνέφυχε τὸ olov 
τῆς ὀργῆς * xat αὐτίκα Εὐσέδιον μὲν τὸν πραιπόσι- 
«oy τῆς χεφαλῆς ἀφαιρεῖται, διότι τὴν ἀρχήν τε 
ἐφαίνετο ἐχ τῶν ἑαυτοῦ διαδολῶν τὸν ἅπαντα τῷ Γάλ- 
λῳ φόνον συγχερασάµενος. Παῦλον δὲ «bv Σπανὸν εἰς 
τοὺς ὑπογραφέας τοῦ βασιλέως τελοῦντα πυρὶ παρα- 
δίδωσιν, ὡς πολλά 65 µάλα τῷ Té ἐμπιχρανάμι- 
vow. Τούτους μὲν ἀμφοτέρους εἰς τὴν Ἀαλκηδόνα 
διαπέµψας, ἐχεῖ τῇ οἰχείᾳ δίχῃ ὑπάχει Ex&vepor 
ἀνεῖλεν δὲ xal Γαυδέντιον στρατηγὺν ες ᾿Αφριχῆς, 
' *ai ἄλλους τινὰς, ὁπόσοι τι εἰς αὐτὸν πεπαρῳφνίκχε- 


B σαν. 


κό’. ᾽Αλλὰ τούτους μὲν διὰ γραμμάτων ἑχόλασεν 
τὸν δὲ τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα xal γενναῖον ἀθλητὴν 
Αρτέμιον αὐτὸς δι’ ἑαυτοῦ àv ᾿Αντιοχείᾳ παρὼν xal 
παρόντα, διὰ τὴν εἰς Χριστὸν ὁμολογίαν ἀπανθρώ- 
πως ἑχόλασεν, καὶ τῆς παρούσης αὐτὸν ἀπεγύμνυω- 
σεν ἐξουσίας, μὴ φέρων τὴν αὐτοῦ παῤῥησίαν καὶ 
ἔνστασιν. Ὁ γὰρ Ἰουλιανὸς, ὡς δεδήλωται, [557] τν 
τῶν Ῥωμαίων βασιλείαν ὑποζωσάμενος, ἑσπούδαζε 
μάλιστα τὸν Ἑλληνισμὸν ἐπανορθοῦν, Ἡανταχοῦ 
εοίνυν γράµµατα διαπεµπόµενος, ἐχέλευε τὰ τούτων 
τεμένη xai τοὺς βωμοὺς ἀνιστᾷν μετὰ πολλῆς σπου- 
δῆς τε xal προθυµίας' xai ὅσας ὁ µέγας Κωνσταν- 
εἶνος ταῖς ἐχχλησίαις προσόδους ἀπένειμε xal ὁ τού- 


C του vibg Κωνστάντιος, ταύτας ἀφελὼν, τοῖς τῶν 


δαιμόνων ναοῖς ἀφιέρωσεν' &vt' ἐπισχόπων χαὶ πρεσ- 
θυτέρων καὶ διαχκόνων καταστήσας ζακόρους, xm 
νεωχόρους, xa ῥάντας, καὶ θύτας, xal χανηφόρους, 
καὶ ὅσας ὁ Ἑλληνιχὸς ὕθλος ἐπιφημίζει προσωνυµίας 
«αῦτα μὲν οὖν xa ἕτερα διεπράττετο χατὰ «hy Κων- 
σταντινούὐπολιν. 


ΧΥ. Μετὰ δὲ ταῦτα μητρὺὸς αὐτοῦ ἁδελφὸν ἔχων 
Ἰουλιανὺν τοὔνομα, τὴν τοῦ Χριστιανισμοῦ θρησκείαν 
ἁπαρνησάμενον διὰ τὴν ἐχείνου χάριν, χαὶ πολλῖν 
ὁπὲρ τοῦ Ἑλληνισμοῦ προθυµίαν ἐπιδειχνύμενον, 
ἄρχοντα τῆς Ἑψας ὃν χαλοῦσι χόµητα ἐξέπεμφεν, 
ἐντειλάμενος τὰ μὲν τῶν ἐχχλησιῶν πράγματα 
κακοῦν τε καὶ διαφθείρειν, πανταχοῦ δὲ xal διὰ 
πάσης ἰδέας τὸν Ἑλληνισμὸν αὔξειν τέ xal ἑπαίρειν. 
'O δὲ ἀφιχόμενος v ᾽Αντιοχείᾳ, ἐπειρᾶτο µείζω τῶν 
ἐντεταλμένων τοῖς ἔργοις φαίνεσθαι, xat 5h προσ» 
αιρεῖται μὲν πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν ἅπαντα τὰ χει- 
µήλια, ὅσα ἐν ἀργύρῳ τε χαὶ χρυσῷ xa σηριχας 
ὑφάσμασι διςτέλει, ἀποκλείδι δὲ xal τὰς ἐκχλησίας, 
τοῦ µή τινα εἰσφοιτᾷν &v αὐταῖς εὐχῆς ἕνεχα, xd 
θρα xaX μοχλοὺς τοῖς πυλῶσιν ἐπιδαλών. Καὶ ταῦτα 
μὲν χατὰ τὴν ᾽Αντιόχον πόλιν ὁ «fc ἀνατολῆς Boyer 
εἰργάξετο. 


NOTAE. 


(8) Vox illa, ex χάνη et φέρω composita, viros vel 
mulieres designat qui intra paganorum solemni- 


ἰπίον ea 


ues diis offerenda erant in canisuls 
portabant, 








1273 


S. ARTEMII PASSIO. 


1274 


$4. 'O δὲ βαδιλεὺς Ἰουλιανὰς ἔτι χατὰ τὴν Kov- A. 24. Imperator autem Jelianus Constantinopoli 


σταντινούὐπολιν διεῖλκέ τινα χρόνον, τὰ ἐν ταύτῃ 
χρατύνας εἰς [558] ὅπερ ἑνομίζετο μάλιστα τῇ βασι- 
λείᾳ συµφέρειν, καὶ ὅπως ὁ Ἑλληνισμὸς αὐτῷ πρὺς 
τὸ µεγαλειότερον ἐξαρθῇ σχοπῶν τε xal πραγµατευό- 
µενος" ἄρας οὖν ix τῆς Κωνσταντινυυπόλεως σὺν 
παντὶ τῷ στρατῷ τὴν ἐπὶ τῆς Συρίας ἐποιεῖτο ὁδόν. 
Διελθὼν «τοίνυν ἅπασαν τὴν Φρνγίαν, καὶ πρὸς τὴν 
ἑσχάτην αὐτῆς πόλιν τὸ χαλούμενον "Ixóvtov χαταν- 
τήσας, ἐξέκλινε τὴν Ἱσαυρίαν καταλιπὼν, xoi τὸν 
λεγόμενον Ταῦρον ὑπεραναθὰς, ἦλθεν ἐπὶ τὰς πόλεις 
τῆς Κιλιχίας, χαὶ τῷ σταθμῷ προσπελάσας τῷ ἐν 
Ἰσσῷ, αὐτοῦ χατασχηνοϊ, τὸν ix Μακεδονίας ᾽Αλέξ- 
ανδρον μιμησάμενος ᾽ αὐτόθι γὰρ κἀχεῖνος ἐν Ἰοσῷ 
τὸν πρὸς Δαρεῖον τῶν Περσῶν βασιλέα συνεκρότησε 
πόλεμον, xal τοῦτον νιχήσας, ἑπίσημον τὸν τόπον 
εἰργάσατο. Ἐχεῖθεν τὸν Ἰσσιχὸν χόλπον διαπεράσας, 
ἦλθεν ἓν Tapaot τῇ κόλει’ κἀχεῖθεν εἰς ᾿Αντιόχειαν 
θυμομαχὼν χατὰ τῶν Χριστιανῶν xaX ἑπαπειλούμε- 
voc τὸ τούτων εἰς ἅπαν ἑξαλείφειν ὄνομα. 

κα’. Ἐλθόντι τοιγαροῦν τῷ τυράννῳ ἐν "Avttoyela 


τῇ πόλει καὶ πρὸς τοῖς βασιλείοις οἴχοις κατὰσχηνώ-' 


σαντι, xai οὐδὲ πρὸς ἡμέραν µίαν ἡσυχάσαντι, προσ- 
ᾖχθησαν αὐτῷ ὥσπερ ἀπό τινος παραγγέἐλµατὸς δια- 
6ληθέντες, Εὐγένιος xaX Μακάριος πρεσθύτεροι τῆς 
iv Ἀντιοχείᾳ Ἐχκχληαίας ὑπάρχοντες * οὓς προχα- 
θίσας ἐπὶ τοῦ βήματος, ἑχέλευσε παραστῆναι ὁ ἁλι- 
τήριος, xal φησι πρὸς αὑτούς * Τίνες ἑστὲ ἄνθρωποι, 
xaX ποἰου βίου xai τύχης τυγχάνοντες, ἐπὶ τοῦ 


ἡμετέρου προαήχθητε βήματος; Εὐγένιος ἔφη 6 


Χριστιανοί ἔσμεν, καὶ τῆς Χριστοῦ ποίµνης ἀγελάρ- 
yat τυγχάνοµεν ΄ τοῦτο βίος ἡμῖν xaX τύχη χαὶ ἔπι- 
τῄδευµα. Καὶ ὁ βασιλεύς; Οὗ τοίνυν ἐστὶν ἡ τοῦ 
Χριστοῦ ποίµνη fc ὑμεῖς ἀγελάρχαι τυγχάνετε; Καὶ 
ὁ Εὐγένιος» Πᾶσα fj οἰχουμένη ὅσην [559] ὁ fio 
ἐφορᾷ, καὶ ὅσοι ἐπὶ ταύτης εἰσὶν ἄνθρωποι. Καὶ ὁ 
Ἰουλιανός» Ἡμεῖς δὲ τίνων ἄρχομεν xoi τίνων σή- 
µερον βασιλεύομεν, ὦ ταλαίπωρον χαὶ δυστυχέστα- 
τον ἀνθρωπάριον, εἰ ὅσην ὁ fioc ἐφορᾷ fjv ὁ Xpi- 
στὸς ποἰμνην χέχτηται; Καὶ ὁ μάρτυς; Τῆς αὐτῆς, 
ὦ βασιλεῦ, χαὶ ποίµνης καὶ ἀγέλης ἐπιστατεῖς, 
ἆσπερ χαὶ ἡμεῖς ἀγελάρχαι τυγχάνοµεν' δι’ αὐτοῦ 
γὰρ βασιλεῖς βασιλεύουσιν, xal τύραννοι κρατοῦσε 
γῆς, xat αὑτός σοι τὸ βασίλειον σήµερον δέδωχε * x&v 


aliquod temporis morabatur, in ea corroborbuws 
qua existimabat mazime conferre ad bonum im- 
perii, simulque curans atque omnia disponens ut 
gentilismus magnifiee extolleretur. Postea profe- 
elus Constantinopoli eum universo exercitu in 
Syrism iter instituit. Per totam igitur Phrygiam 
transiens, cum ad extremam hujus regionis ve- 
nisset civitatem, qus vocatur lconium , declina- 
vit, omissa isauria. Dein superato monte cui 
nomen Taurus, accessit ad civitates Cilicie; et 
postquam attigit stationem quas est ad Jssum , ibi 
castrametatus est, Alexandrum Macedonem imi- 
tatus. Nam iste quoque eum Dario, Persarum 
rege, illic in 1sso prelium commisit; quo devi- 
cto, locum reddidit insignem. Porro Julianus 
isthinc Issicum sinum traductus, Tarsum civitatem 
venit, atque hinc Antiochiam iram spirans iu 
Christianos, eorumque nomen se prorsus deletu- 
rum minitans. 

95. Cum itaque Antiochiam venisset tyrannus, 
et in domum divertisset imperatoriam , el ne una 
quidem die quievisset, ^dducli sunt ad eum, 
quasi ex condiclo accusati, Eugenius et Maea- 
rius, Antiochenze Ecclesi presbyteri. Quos se- 
dens pro tribunali sisti jussit scelestus, dixitque 
eis: Quinam estis vos? Que vobis vitz ratio, 
qui sors, ut ad nostrum adducamini tribunal? 
Respondit Eugenius : Christiani sumus, et Christi 
gregis pastores ; hec nostra vitze ratio, hzc sors, 
lec institutum. Et imperator : Ubi, inquit, est 
grex Christi cujus vos pastores estis? » Dixit 
Eugenius: Universus terrarum orbis, quoad 8: 
tissime eum aspicit sol, et omnes qui in eo sunt 
homines. Et Julianus : Nos autem quibusnam 
presumus, et in quos hodie exercemus imperium, 
ο infelix tu et miserrime homuncio, si universam 
quam sol aspicit terram Christus gregem possidei? 
Tunc martyr : Eidem gregi, imperator, et pecori 
praes, cujus et nos pastores sumus. Per Clri- 
stum enim reges regnant, et poteutes dominantur 
in terra. Ipse quoque hodie tibi dedit imperium. 
Quod si ingratum te prebueris erga benefactorem, 
cras rursus illud alteri dabit. Unius enim diei es, 


αὐτὸς ἀχάριστος περὶ τὸν εὐεργέτην igávnc, aÜ- p et iis nunc imperas qui sunt unius diei. Christus 


piov δὲ πάλιν ἄλλῳ «tw δώσει. Ἐφήμερος γὰρ el, 
xai ἐφημέρων vov βασιλεύεις' αὐτὸς δὲ «hv βασι. 
λείαν αἰώνιον χέχτηται, xol πέρας οὑδέπω λαμδά- 
νουαν. ^ 

xc". Καὶ ὁ Παραθάτης ’ ᾿Ανόσιε καὶ τῆς τῶν θεῶν 
εὐμενείας ἀλλότριε, χθιζὸς Ov ὁ Χριστὺς xai Eof- 
μερος, xàx τῶν τοῦ Καΐσαρος Αὐγούστου χρόνων 
ἀρξάμενος, αἰώνιος βασιλεὺς ὑπὸ σοῦ χεχειροτόνη- 
ται σήμερον; Καὶ ὁ µάρτυς * Ναὶ χατὰ τὸ ἀνθρώ- 
πινον xal τὸ τῆς ἀφράστου xal ἀῤῥήτου οἰχονομίας 
αὐτοῦ µυστήριον, εἷτ' οὖν σαρχώσεως, οὕτως ἔχει, 
βασιλεῦ, ἐπεὶ κατὰ τὴν θείαν αὐτοῦ καὶ προαιώνιον 
γέννησιν οὐδεὶς εὑρεθήσεται χρόνος ὁ ταύτης ὑπέρτε- 
ρος. Καὶ à Παραδάτης νοµίσας ἀπαίδεωτον slvai 


vero sempiternum possidet regnum, quod flnem 
nunquam accipiet. 


96. Subjecit Apostata : Impie et 4 deorum be- 
nevolentia aliene, cum hesternus sit Christus et 
unius diei, ac Cesaris Augusti tempore eistite- 
rit, nunquid sempiternus rex a 1e creatus esi 
hodie? Et martyr: Utique, inquit, secundum 
humanitatem et ineffabilis atque inenarrabilis 
dispensationis ejus seu carnis suscepte myste- 
rium, ita res habet, imperator; sed quoad ejus 
divinam et que ante sxcul est generationem , 
nullum invenictur tempus «ea superius. Apo- 


1215 


ADDENDA. 


1216 


slaia existimans Christi martyrem incultum esse Α τινα τὸν τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα, xaltic Ἑλληνικῆς 


quempiam et gentilis eruditionis expertem, irri- 
ens dixi! ei : Ergo, infelix, Christus twus. big 
fuit geueratus? Ei si quidem in hoo gloriaris, 
sunt et apud Graecos viri sapientissimi, non solum 
bis sed etiam ter generati. Mercurius enim, qui 
cognominatur Trismegistus, ter venit in mundum, 
suiipsius conscius, ui sacri ejus ac mirabiles 
referunt libri, οἱ idcirco Trismegistus vocatur. 
Simili modo Pythagoras, Mercurio ztate poste- 
rior, ipse quoque ter venit ad vitam, primo qui- 
dem nauclerus /Egvptius, dein Eupliorbus de que 
apud Homerum, postremo autem Pythagoras, 
Muesarchi filius, Samius. 


27. Et martyr irridens nugas seu potius face- p 


tias eruditi imperatoris atque impiorum gentilium 
dcliramenta, suspicatus vero tyrannum his verbis 
Christi generationem deridendam prebere vo- 
luisse, severe' fortiterque reposuit : Oportuisset 
vel ab initio nec respondere tibi, scelestissime, 
nec qualicunque defeusione te dignari ; sed pro- 
pter astantem turbam, quia de Christi grege 
plerique sunt, dixi quecunque dixi, et nunc 
pauca dicam, de eorum salute sollicitus. Scilicet 
Christum ab alto repetentes inultis ante generatio- 
nibus prophet prenuntiaverunt, multaque oc- 
curruut adventus ejus testimonia in vestris etiam 
oraculis et in libris Sibyllinis. Et incarnationis 
ejus causa fuit salus el reparatio hominis lapsi. 


Cum enin venisset in terram, omnem morbum C 


expulit, et quod mirabilius, verbo mortuos susci- 
tavit fetentes; quod vero omnium maxime stu- 
pendum est, pro mundi salute passus crucis 
tormentum, resurrexit tertia die a mortuis, ut 
testantur quingenti homines, militibus quoque 
custodientibus sepulcrum, ne rimam inveniret qui 
vellet ejus resurrectionem calumniari. Et cuin 
surrexisset a mortuis, visus est a discipulis suis 
per integros dies quadraginta cum illis conversa- 
tus ; et videntibus atque aspicientibus ipsis, ele- 
vatus est in. colum, demittens in eos Spiritus 
sancti donum et virtutem : ita ut et alienigenarum 
linguis loquerentur, nec opus haberent interprete. 
Loquebatur enim in eis Spiritus sanctus, ita ut 
et futura przviderent, et prophetarent quz even- 
tura essent. Qui quidem egressi predicaverunt 
eum ubique, nihil secum ferentes prater solam 
ejus invisibilem virtutem ; non clypeum, non lan- 
cea:n, non gladium tenentes, sed nudi, inermes 
et pauperes mundum ceperunt universum, more 
tuos excitantes, leprosos mundantes, daemonia 
ejicientes. Et hzc quinam fecerunt? Piscatores, 
homines ignari litterarum et inundanee sapienti 
exsortes. 


98. Quos vero ipse induxisti, deridens Christi 
f£ cnerationem, viros sapientes et divinos, ut modo 
φ05 vocasti, etiamsi daremus vera fuisse haec deli- 


σοφίας ἀμέτοχον, δ:αχλευάζων ἔφη πρὺς αὐτόν" 
Οὐχοῦν, ὦ ταλαίπωρε, ὁ Χριατός σου δὶς ἄρα Υεγέ- 
νηται; Καὶ εἰ ἐπὶ τούτῳ χομπάζεις, εἰσὶ xai παρ 
Ἕλλησιν ἄνδρες σθρώτατοι οὗ µόνον δὶς γεννηθέντες, 


ἀλλὰ xai τρίς * 6 τε γὰρ Ἑρμῆς ὁ Τρισμέγιστος 


ἐπιχαλούμενος, τρίτον ἦλθεν ἐν χόσµῳ, ἑαυτὸν ἔπι- 
γνοὺς, χαθὼς αἱ ἱεραὶ αὑτοῦ xai θαυμάάιαι βίθλοι 
διαγορεύουσι, χαὶ διὰ τοῦτο Τρισμέγιστος ὀνομάνε- 
ται. Ὁμοίως δὲ χαὶ Πνθαγόρας 1560] ὁ τούτου µετα- 
γενέστερος, καὶ αὑτὸς τρίτον λθεν ἐν Bio * πρότερον 
μὲν Αἰγύπτιος γεγονὼς ναύχληρος, ἔπειτα 5 Εὔφορ- 
6ος ὁ ὑφ᾽ '"Opfjpou µνηµονευόµενος, ἔσχατον δὲ Π.- 
θαγόρας Μνησάρχου υἱὸς, Σάμιος. 

κζ’. Καὶ ὁ μάρτυς χαταγελάσας τῶν ληρηµάτων, 
μᾶλλον δὲ χομφευµάτων τοῦ σοφοῦ βασιλέως, xal 


τῆς τῶν ἀσεδῶν Ἑλλήνων µωρολογίας, ὑπονοῄσας 
δὲ τὺν τύραννον τὴν τοῦ Χριστοῦ γέννησιν διὰ του- 


^tt τῶν ῥημάτων χλευάξειν πειρώµενον, ἔφη πρὸς 


αὐτὸν μετὰ πολλῆς αὑστηρίας xal Τεννανότητος * 
Ἔδει τὴν ἀρχὴν μηδὲ ἀποχρίνασθαί σοι, παρανο- 
µώτατε , μηδὲ τῆς olagoüv ἀπολογίας χαταξιώσαί 
σε’ ἀλλά διὰ τὸν παρεστῶτα ὄχλον, ὅτι τῆς τοῦ Χρι- 
στοῦ ποίµνης οἱ πλείονες αὐτῶν τυγχάνουσιν, εἶπαν 
ὅσαπερ εἶπον, xal νῦν àm' ὀλίγον ἐρῶ, τῆς αὐτῶν 
χηδόµεγνος σωτηρίας * ὅτι τὸν Χριστὸν ἄνωθεν xal 
πρὸ πολλῶν γενεῶν οἱ. προφῆται προχκατήγχειλαν, 
xai πολλὰ τῆς παρουσίας αὐτοῦ τὰ μαρτύρια xàx 
τῶν παρ) ὑμῖν χρησμῶν xal τῶν Σιθυλλείων γραµ- 
µάτων. Καὶ τῖς ἑνανθρωπήσεως αὐτοῦ fj αἰτία ἐτὶ 
σωτηρίᾳ xoi ἀναχλήσει τῆς τῶν ἀνθρώπων ἑχκτώ- 
σεως Υέχονεν ΄ ἐλθὼν γὰρ ἐπὶ τῆς γῆς, πᾶσαν νόσον 
ἀπήλασε, xal τὸ παραδοξότερον καὶ ῥήματι νεκροὺς 
ἤγειρεν ὁδωδότας, xal τὸ δὴ πάντων θαυμασιώτερον, 
ὑπὲρ τῆς τοῦ χόσµου σῶτηρίας παθὼν τὸ διὰ σταν- 
ροῦ πάθος, ἀνέστη τριήµερος ix. τῶν νεχρῶν ὑπὸ 
µάρτυσι πεντακοσίοις, καὶ στρατιωτῶν φρουρούντων 
αὐτοῦ τὸν τάφον, ἵνα μὴ oy) χώραν ὁ τὴν ἀνάστασιν 
αὐτοῦ συχοφαντῆσαι βουλόμενος * xai ἀναστὰς ix 
τῶν νεκρῶν, ὤφθη τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ἐφ᾽ ὅλαις 
τεσσαράχοντα ἡμέραις μετ) αὐτῶν αυναναστρεφόµε- 
µενος, xai ὀρώντων αὐτὸν xal βλεπόντων ἀνελήφθη 
εἰς τοὺς οὐρανοὺς, ἑξαποστείλας [361] αὐτοῖς τὴν 
τοῦ ἁγίου Πνεύματος δωρεάν τε καὶ δύναμιν ΄ ὥστε 
καὶ γλώσσαις ἀλλογενῶν ἀποφθέγγεσθαι, καὶ μὴ 
ἔχειν χρείαν τοῦ ἑρμηνεύοντος, ἑλάλει γὰρ Ev αὐτοῖς 
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ὥστε χαὶ τὰ πὀῤῥω προθλέπειν 
xai προφητεύειν τὰ μέλλοντα. Οἵτινες ἐξελθόντες 
ἐχήρυξαν αὐτὸν πανταχοῦ, μηδὲν ἐπιφερόμενοι 1 
µόνην τὴν αὐτοῦ ἀόρατον δύναμιν, οὐχ ἁἀσπίδα, καὶ 
δόρυ, καὶ ξίφος κατέχοντες, ἀλλὰ γυμνοὶ, xal ἄοπλοι, 
καὶ πένητες, πάντα τὸν χόσµον ἐζώγρησαν, νεχροὺς 
ἐγείροντες, λεπροὺς χαθαρίζοντες, δαιμόνια ἐχθάλ- 
λοντες. Καὶ ταῦτα τίνες; ἁλιεῖς, καὶ ἀγράμματοι, xal 
τῆς τοῦ χόσµου σοφίας ἀμέτοχοι. 


Xn. Οὓς δὲ αὐτὸς παρεισήγαχες, ἐπικερτομῶν τὴν 
του Χριστοῦ Ὑέννησιν, ἄνδρας σοφούς τε xat θεολό- 
Ύους, ὡς νῦν εἴρηχας, εἰ xai δοίηµεν ἁληθὲς γενέ- 





1211 


S. ARTEMII PASSIO. 


1278 


σθαι τοῦτο τὸ παραλήρημα, vl γεννηθέντες δίς τε A ramenta, quid bis, et ter, et quater geniti mundo 


καὶ τρὶς xal τετράχις νὺν κόσμον ὠφέλησαν, 7| µέ- 
ρος τί τῶν τοῦ κόσμον μιχρὺν 7| ἑλάχιστον ; Tic, ἐκ 
τῶν βίθλων Ἑρμοῦ «ε καὶ Πυθαχόρου, νεκροὺς ἕς- 
ανἑστησεν, 1| λεπροὺς ἑκαθάρισεν, ἡ δαΐµονας ἁπ- 
ᾖλασεν, οὓς ὑμεῖς θεραπεύετε; Αλλ' Ἑρμῆς μὲν ὁ 
μέγιστος ὑφ ὑμῶν προσαγορευόµενος, Αἰγύπτιος 
γέγονεν ἄνθρωπος, χαὶ τοῖς Αἰγυπτίων νόµοις «pa- 
φεὶς γυναϊχά τε Ὑἡμας, παῖΐδας ἑτέχνωσεν, ὧν τὸν 
πρεαδύτερον, Τὰτ ὀνομάζουσι, πρὸς ὃν αὐτὸς δια- 
λέγεται xa τοὺς ἑαυτοῦ λόγους ἀφοσιοῖ, πρός τε 
«bv ἐξ Ἐπιδαύρου ᾿Ασχλήπιού τὸν προκατάρξαντα 
καθ᾽ ὑμᾶς τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης, ὃς καὶ τὴν ἑαυ»- 
τοῦ θεολογίαν διασαφεῖ ἔχουσαν οὕτως * θεὸν νοῆσαι 
μὲν χαλεπὸν, φράσαι δὲ ἀδύνατον ᾿ ἔστι γὰρ τρισ- 
υπόστατος, ἀνερμήνευτος οὐσία xal φύσις, οὐχ ἔχουσα 
παρὰ βροτοῖς ἑξομοίωσιν * οὓς δὲ θεοὺς ὀνομάξουσιν 
ἄνθρωποι [262] πολὺ τὸ μυθῶδες χαὶ σφαλερὸν ἐφ᾽ 
ἑαυτοὺς ἐπεσπάσαντο. xal περὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ 
ἑλεύσεως, xal αὐτὸς àpubpáv τινα προφητείαν δια- 
χορεύει, οὐχ ἐξ ἑαυτοῦ, ἀλλ᾽ Ex τῆς Ἑδραίων θεο- 
λογίας ταύτην ἀπαδῥυσάμενος. ᾽Αλλὰ τί µοι τῶν 
σαπρῶντε xal ὁδωδότων Ἑρμοῦ ῥημάτων τῶν παρ᾽ 
ὑμῖν τιµωµένων, ἤδη πρὺ πολλοῦ σεσηπότων καὶ 
ἀπεῤῥυηχότων; Οὐδὲ γὰρ ὅσιον περὶ τῶν ζώντων 
ἑρωτᾷν τοὺς νεχροὺς, ἔχων Ex τῶν θεοσόφων λογίων 
τοὺς ἀληθεῖς μάρτυρας ot, τὴν Χριστοῦ παρουσίαν τε 
κα. θεότητα προχατήγγειλαν. 


. x&'. Πνθαγόρας 05 ὁ τῆς Ἱταλικῆς χατάρξας αἷ- 
ρἐσεως, τί μέγα xaX θαυμαστὸν àv τῷ βίῳ τρὶς 
παραχθεὶς ἀπειργάσατο; ἢ ὅτι &v Ὀλυμπίᾳ γενόµε- 
vos, ὡς ὑμεῖς φάσχετε, χρυσοῦν τὸν ἑαυτοῦ μηρὸν 
Ἑλλανοδίχαις ὑπέδειξε; χαὶ βοῦν θύεσθαι μέλλοντα 
μυχησάμενον * "Avbpbc, ἔφη, φυχὴν ἐμοὶ φιλτάτου x£- 
κτηται, xal διὰ τοῦ μυκήμµατος προσαγορεύει µε ότα- 
λαίπωρος ; χαὶ ἀετὸν ἓν ὕψει πετόµενον, δι ἐπῳφδῆς 
καταπεσεῖν ἐπὶ γῆς πεποίηχε; Ταῦτα ὁ τρὶς γεννη- 
Ost; ἐθαυματούρχει ἐν ᾽Ολυμπίᾳ γενόμενος, δοξο- 
μανῶν καὶ φαντασιούµενος ὁ τρισάθλιος * ὁ τὴν τε- 
τρακτὺν ὄρχον τιθέµενος, xal ταύτην φάσχων πη- 
hv &svváou φύσεως; ὁ τοὺς χυάµους σεθόµενοφ, 
δι οὓς χαὶ ἁπώλετο µετά τῶν αὐτοῦ ἑταίρων ὑπὸ 
τῶν Ταραντίνων συνελαννόμενος" μὴ βουλόμενος 
γὰρ τὸν τόπον πατῆσαι bv ᾧ οἱ χύαμοι ἑσπαρμένοι 
ἐτύγχανον, αὐτὸς μετὰ τῶν ἑταίρων χαὶ μαθητῶν 
κατασφάττεται, xal τῶν ἐχθρῶν Ὑίνεται παρανά- 
λωμα’ θεανῶ δὲ ἡ τούτου yapeth xai μαθήτρια, 
μὴ θέλουσα τὴν αἰτίαν κατειπεῖν, δι’ ἣν τὸν χύαμον 
οὐχ ἑσθίουσε, τὴν γλῶσσαν ἐχτμηθεῖσα πρότερον, xat 
αὐτὴ προσαπόλλυται. 


V. TaUca τῶν σῶν φιλοσόφων τὰ προτερήματα 
τῶν δὶς [566] καὶ «ple Υεννηθέντων, ὡς αὐτὸς Epn- 
τόρευσας * χἀκεῖνα τοῦ ἐμοῦ Χριστοῦ ἐπὶ σωτηρίᾳ 
x3X ἀνακλῆσει τοῦ τῶν ἀνθρώπων Ὑένους τὰ τερα- 


profuerunt, vel quoad parten ejus parvam aut mi- 
nimam ? Quis in Mercurii et Pythagorz libris mor- 
tuos suscitasse legitur, aut leprosos mundasse, aut 
expulisse daemones, quibus vos honorem przstatis? 
"Mercurius quidem, Trismegistus a vobis cognomi - 
natus, fuit homo ZEgyptius οἱ /Egytiorum legibus 
institutus. Qui cum duxisset uxorem, liberos pro- 
creavit, quorum primogenitum Tat nominant ; ad 
hunc ipse loquitur eique suos sermones dedicat, 
necnon Esculapio ex Epidauro, qui artis medice 
auctor a vobis perhibetur; cui etiam suam, qus 
sic. sonat, theologiam explicat : Deum quidem con- 
cipere diflicile, eloqui autem impossibile. Est enim 
in trina hypostasi consistens, inexplicabilis sub- 


B stantia et natura, qua nihil habeat apud mortales 


sui consimile. Quos autem deos nominant homines, 
ii multas fabulas multosque errores ad se traxe- 
runt. Quinimo de Christi adventu ipse quoque 
obscuram quamdam prophetiam refert, quam non 
ex seipso sed ex Hebrzorum theologia hausit. Sed 
quid mibi cum corruptis et fetentibus Mercurii 
verbis, quz? a vobis in bonore habentur, quamvis 
jamdiu putrida sint et antiquata? Non enim fas 
est circa vivos interrogare mortuos, cum habeam 
ex divinis eloquiis veridicos testes, qui Christi 
presentiam ac divinitatem prenuntiaverunt. 


29. Pythagoras autem, secte Italice princeps, 


C quid grande et admirandum, ter in vitam produ- 


cius, effecit? Num quia, cum Olympia esset, ut vos 
dicitis, aureum suum femur Hellanodicis ostendit * 
Vel quod dixit de bove qui jamjam immolandus 
mugiebat : Viri mihi charissimi, animam habet, 
et per mugitum salutat meinfelix ? Seu cum aquilatn 
gublime volunteni per incantationem (7-8) in terram 
dejecit? Hzc ter genitus mirabilia operatus est 
Olympis, insano glorix amore captus et inanibus 
visionibus miserrime delusus. Qui scilicet quater- 
nionem jusjurandum constituebat, dicens eum esse 
fontem inexhaustz naturz. Qui fabas colebat, pro- 
pter quas perlit cum familiaribus suis a Tarentinis 
in exsilium actus. Nam cum nollet pedibus terere 
locum in quo fab: sparse erant, interfectus est 
cum amicis ac discipulis, et inimicorum suorum 
factus est preda. Theano autem, ejus uxor οἱ di- 
scipula, nolens causam! proferre cur fabas non co- 
mederent, ipsa quoque, lingua prius amputata, in- 
teriit. | 


50. Hxc quidem sunt privilegia philosophorum 
tuorum, qui bis et ter, ut ipse orstorie exposuisti, 
generati fuerunt , illa autem Christi mei pro salute 
et reparatione hominum generis miracula. Pytha- 


. NOT.E. 


(1-8) Textus Gracus habebat : δι’ σποδῆς, quod in δι ἐποδῆς mutare obvium erat. 


1279 


ADDENDA. 


goras οἱ Mereurius hominum animas ad inferni A τουργήµατα. Καὶ Πυθαγόρας μὲν xoi Ἑρμῆς «εὰς 


profundum detrudunt, per illas quas ipntroducunt 
transmigrationes et Lransfusiones; nunc quidem 
animas in multa animalia et feras transmittunt, 
nunc autem easdem in pisces et plantas per alios 
quosdam orbicos motus et ambitus trahunt ac dis- 
pergunt. Ast. Christus, ut Deus verus et aeternus, 
animam fecit. immortalem et senii expertem, di- 
vino, qui fuit ab initio, Spiritu et insuíflatione 
vivificatam, quando nempe primum frabricatus est 
hominem, ut difíni et qui omni suspicione carent 
Moysis referuut libri. Lapsam vero cum corpore 
per inobedientiam et deceptionem exitios) draconis, 
progressus in terram et in ea conversatus, viam- 
que salutis nobis ostendens per baptismum et re- 


τῶν ἀνθρώπων φυχὰς εἰς τὸν ἆδου πυθμένα κατ. 
άγουσι, μετεμφυχώσεις δἠ τινας xal μεταγγισμοὺς 
παρεισάγοντες΄ ποτὲ μὲν εἰς ἄλογα Qoa. xal θτρία 
ταύτας µετεμθιθάζοντες, ποτὸ δὲ εἰς ἰχθύας, χαὶ 
φυτὰ, xaX ἄλλας τινὰς ἑπαναχυχλήῆσεις καὶ περιόδους 
χατασπῶντες αὑτὰς xal ἁποῤῥαπίζοντες, 'O δὶ Χρι- 
στὸς χαθὸ θεὺς ὑπάρχων ἀληθὴς xal αἰώνιος, ἀθάνα- 
τον (jux hv xal ἀγήρω χατασχενάσας τῷ ἀπ ἀρχῆς 
Πνεύματι θείφῳ xal ἑμφυσήματι, ὅτε τὸν πρῶτον 
ἐδημιούργησεν ἄνθρωπον, ὡς al θεῖαι xat ἁδιάθλητοι 
ποὺ Μωῦσέως διαγορεύουσι βίδλοι, xai πεσοῦσαν 
μετὰ τοῦ σώματος διὰ τῆς παρακοῆς xal τῆς ἁπάτης 
τοῦ φυχοφθόρου δράκοντος, ἐλθὼν ἐπὶ γῆς xal o- 
λιτευσάµενος, xai ὑποδείξας ἡμῖν ὁδὺν σωττρίας διὰ 


eurrectionem suam a mortuis, ex inferni abyssis p τοῦ βαπτίσματος xat τῆς x νεχρῶν αὐτοῦ ἀναστά- 


in caelum reduxit. Et iterum veniens judicare vivos 
et mortuos, resuscitabit corpora eaque animabus 
eonjunget, et reddet unicuique secundum opera 
fua. 


21. Hxc cum plillosopbatus fuisset martyr, ini- 
quus οἱ apostata Julianus dixit : Videtisne, viri 
Bomani et Greci, hunc scelestum et exsecran- 
dum, quanta ex Gracis disciplinis in nostram re- 
ligionem  effuderit nugamenta? Per solem mihi 
charissimum, sicut aurum fulgentem atque omnia 
ornantem, non paliar deinceps Grecorum doctri- 
nis jinpiissimum Clristianorum genus erudiri, 
Ecce enim sacrz doginatum institutionis canis iste 


particeps, licet non recte et plane, multas tamen et C 


injucundas ineptias effudit circa istorum sacrorum 
ac sapientium virorum historiam. lta locutus ju- 
bet martyrem lictoribus tradi ad quingentas usque 
plagas vapulaturum. Qui abreptum illum inhumane 
flagris cz:elebant. Et preco clamabat : Fac quod 
vult imperator, desine absurda loqui, et liberaberis 
a castigantibus te. Martyr autem fortiter tolera- 
bat dum flagellaretur, tacens et omnino  pihil 
proferens. 


22. Deinde Julianus, oculis in Christi martyrem 
Macarium conjectis, sic eum allocutus est : Tu 
quid dicis de teipso, miserabilis homuncule? Re- 
spondit Macarius : Tu ipse miser eset omnium Ὦο- 
minum infelicissimus, canis sordide et immunde; 
ego vero reipsa beatus sum, imo beatissimus (9), 
juxta nomen meum (10), quia ubi Christum con- 
fiteor, adoro Dei Filium viventem et eternum. Tu 
autem ipsum abjurasti, adherens diabolo et an- 
gelis ejus, homicidis et impuris spiritibus, qui te 
eiiam invitum in ignem ternum projicient. Et 
Apostata : Video, inquit, quod mori cupias et ad 
iracundiam me studeas provocare, ut cito te au- 
fesam. Non tawen ut sperasti, ita flet tibi, impiis- 


σεως, kx τῶν εοῦ ἅδου πυθµένων εἰς οὐρανοὺς ταύ- 
την ἐπανήγαγεν * καὶ πάλιν ἐρχόμενος xplvat ζῶντας 
καὶ νεχροὺς, ἑξαναστήσει τὰ σώματα, xai συνάήει 
ταῖς ἑαυτῶν φυχαῖς, καὶ ἁποδώσει ἑκάστῳφ κατὰ 
πὰ ἔργα αὑτοῦ. 

λα’. Ταῦτα τοῦ μάρτυρος φιλοσοφῄσαντος, ὁ πα- 
βάνοµος xal ἁποστάτης ἔφη Ἰουλιανός  Ὁρᾶτε, 
ἄνδρες Ῥωμαῖοι καὶ Ἕλληνες, τουτονὶ τὸν παλαμ ναῖον 
καὶ ἁλιτήριον, πόσον Ex τῶν Ἑλληνιχῶν µαθηµά- 
των χατὰ τῆς ἡμετέρας ἑσχεδίασεν ὕθλον; Μὰ τὸν 
ἐμοὶ προσφιλέστατον Ίλιον τὸν χρυσαυγῆ xal παγκύ- 
αµιον, οὐχέτι ἀνέξομαι τοῖς Ἑλλήνων µαθήµασι «b 
Χριστιανῶν ἀθεώτατον ἐχπαιδεύεσθαι γένος» ἰδοὺ 
γὰρ τῆς ἱερᾶς τῶν λόγων παιδείας καὶ οὗτος ὁ χύων 
μεταλαθὼν, x&v [564] οὐκ ἐπ εὐθείας χαὶ ὁμαλοῦ, 
ἁλλ᾽ ὅμως πολλήν τινα xal ἀτερπῇ περὶ τὴν ἴστο- 
ρίαν μωρολογίαν χατέχεεν τῶν ἱερῶν ἑκείνων xal 
φιλοσόφων ἀνδρῶν. Ταῦτα εἰπὼν, χελεύει τὸν páp- 
τυρα τοῖς δηµίοις παραδοθ vac, xaX μαστιγοῦν ἄχρι 
πενταχοσίων πληγῶν. Οἱ δὲ λαθόντες Ίχιζον ἆπαν- 
θρώπως ταῖς µάστιξι’ καὶ ὁ χήρυξ ἐδόα. Ποίησον 
τὸ τοῦ βασιλέως θέληµα, παῦσαι τῶν μωρολοχιῶν 
χαὶ ἁπαλλαγήσῃ τῶν χολαζόντων σε. Ὁ δὲ µάρτυς 
ἑχαρτέρει τυπτόµενος, σιωπῶν xat μηδὲν ὅλως φθεγ- 
γόµενος. 

AB'. ᾿Ατενίσας δὲ πρὸς τὸν τοῦ Χριστοῦ μάρτυρα 
Μαχάριον, ἔφη πρὸς αὐτόν᾽ Eu «b λέχεις περὶ osav- 
τοῦ, ταλαίπωρον ἀνθρωπάριον; Μαχάριος ἔφη Σὺ 
εἶ ταλαίπωρος xal πάντων ἀνθρώπων ἁθλιώτερος, 
κύων ῥυπαρὲ xal ἀχάθαρτε * ἐγὼ δὲ τῷ ὄντι µαχά- 
ριός εἰμι xal τρισµακάριστος, χατὰ τὴν προσωνυ- 
μίαν µου, ὅτι τὸν Χριστὸν ὁμολογῶν προσχυνῶ τεὺν 
θεοῦ Υ ὃν «by ζῶντα xai προαιώνιαν. Αὐτὸς δὲ τοῦ- 
τον ἀπηρνήσω προσκολληθεὶς τῷ διαδόλῳ καὶ τοῖς 
ἀγγέλοις αὐτοῦ τοῖς ὀλεθρίοις τε xal ἀκαθάρτοις 
δαίµοσιν, of σε xal οὐχ ἐθέλοντα τῷ αἰωνίῳ «up 
παραπέµφουσιν. Καὶ ὁ Παραθάτης' Οἶδα ὅτι θανα- 
τᾷς, καὶ πρὸς ὀργὴν χινῆσαί µε σπεύδεις, ἵνα τά- 
χειον ἐξαναλώσω σε" ἀλλ᾽ οὐχ ὡς αὑτὺς Ἠλπισας, 


NOTAE. 


(9) Legitur in textu Greco : τρισµαχάριστες, Sed 
ερὶς (ter) in compositis adjectivo cui jung:tur vim 
addit superlativi. EpiT. 


(10) Μακάριος enim signi(lcat beatus. Notetur ta- 
men µαχάριστος, quam vocem hic adhibet auctor, 
proprie significare : qui habetur (εἰς seu beatus.l. 








1231 


S. ARTEMII PASSIO. 


1285 


οὕτως ἔσται σοι, ἀσεδέστατε. Τοῦτο δὲ πρῶτον ἆπο- A sime. Sed lioc primum responde, et indica quid- 


xpivou xal δίδασκε, τί τὸ δόξαν ὑμῖν, ὦ παμμµίαροι, 
ὅτι μηδὲ μιᾶς τινος ἑξουσίας ἡ παρὰ βασιλέως ἢ 
παρᾶ τινος τῶν ἀρχόντων µετειληφότες, πάντί τα 
xa πανταχοῦ διατρέχοντες, τὰς εῶν μεγάλων θεῶν 
απηνδάς τε xal θυσίας ἀνατρέπειν σπουδάζετε , δι- 
δάσκοντες ἂν τοὺς ἀνθρώπους, τούτους μὴ εἶναι 
θεοὺς , μηδὲ σωτῆρας τῆς οἰχουμένης, xat τοῦ &v- 
θρωπείου γένους προνοητάς τε καὶ |365] κηδεμόνας 
τυγχάνοντας, οὓς dj ἀπ᾿ αἰῶνος xai ἄνωθεν πατρο- 
παράδοτος τῶν ἀνθρώπων συνῄθεια, σέδειν τε xai 
προσκυνεῖν παραδέδωχεν τὸν δὲ Χριστὸν χθὲς τοῦ 


nam vobis visum sit, exsecrandi, ut nulla sive ab 
imperatore, sive aquopiam magistratu licentia mu- 
niti, ubique discurratis, et magnorum deorum ri- 
tus et sacrilicia evertere conemini, docentes homi- 
hes eos non esse deos neque servatores mundi, aut 
humano generi providere ejusdemque gerere cu- 
ram, quos ab zvo et multis retro seculis a patri- 
bus profecta inortalium consuetudo reverendos tra- 
didit et aderandos ; Christum autem, qui heri esse 
coepit, nec multum ante nostram ztatem, Deum 
sempiternum et regem universorum predicatis ? 


εἶναι ἀρξάμενον, xol οὐ «pb πολλοῦ τῆς ἡμετέρας γενεᾶς, θεὺν προατώνιον καὶ βασιλέα τῶν ΄ὅλων àva- 


 κηρύττετε; 
AY. Καὶ ὁ Μακάριος» 05x" Ἀρχέσθης ταῖς Ebve- 


$5. Ad hiec Macarius : Non ergo suffecerunt tibi 


νίου σοφαῖς ἀποδείξεσιν, ὦ παρανοµώτατε, ὅτι τὰ p sapientes Eugenii demonstrationes, scelestissime, 


αὐτὰ xal περὶ τῶν αὐτῶν ἀεὶ ἑρωτᾷς; Πλὸν ἐγώ 
σοι τὰ αὐτὰ xal περὶ τῶν αὑτῶν ὁμοτρόπω: áTo- 
κριθήσοµαι, ὅτι Χριστὺς ὃν σὺ χλευάζεις καὶ διασύ- 
ῥεις ἐπιγελῶν, οὕτως παραχελεύεται. Εἶπεν γὰρ 
πρὸς τοὺς ἱεροὺς αὐτοῦ µαθητάς' Πορευθέντες εἰς 
τὸν χόσμον ἅπαντα, μαθητεύσαεε πάντα τὰ ἔθνη, 
βαπείζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατερὸς, xal 
τοῦ YioU, xal τοῦ ἀγνου Πνεύματος, διδάσκοντες 
αὐτοὺς tnpsiv πάντα ὅσα ἐνετει]άμην ὑμῖν, 
φεύγειν τε &xb τῶν µαταίων εἰδώλων, χαὶ ἐπιστρέ- 
φειν ἐπὶ θεὺν ζῶντα, ὃς Excuse τὸν οὐρανὸν xol τὴν 
Την. Οἱ γὰρ θεοί σου, οὓς αὐτὸς προσχυνεῖς, δαιµό- 
νων εἰσὶ πλάσματα, καὶ μύθων εὑρέματα, καὶ δια- 
δολιχῆς ἑνεργείας χυοφορήµατα λέγει γὰρ περὶ 


quia eadem et de iisdem semper interrogas? Equi- 
dem tibi eadem de iisdem ac eodem quo tu ordine 
respondebo, ita jubente Christo, quem tu deriden- 
dum przebes et irridendo laceras. Dixit enim 
sanctis discipulis suis : Euntes iu mundum univer- 
sum, docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine 
Patris, et Filii, et Spiritus sancti, docentes eos omnia 
quecunque mandavi vobis *, et fugere vana simu- 
lacra, et converti ad Deum vivum, qui fecit coelum 
et terram. Dii enim (αἱ, quos ipse adoras, damo- 
num sunt figmenta, et inventa fabularum, et diabo- 
licae operationis fetus. De his enim dicit Scriptura 
nostra : Dii, qui celum et terram non fecerunt, per- 
eant *, Sed alia quoque lex, tmperialis nempe, a 


αὐτῶν ἡ ἡμετέρα Γραφή ' θεοὶ o! τὸν οὐρανὸν καὶ C Constantino consanguineo tuo lata, adoratione eos 


εὖν Tü* obx ἐποίησαν ἁπολέσθωσαν. "AX xal 
vópoc αὐτοὺς ἕτερος βασιλιχὸς ὁ παρὰ Κωνσταντί- 
vou τοῦ σοῦ συγγενοῦς ἐχτεθεὶς, ἐχδάλλει τῆς προσ- 
χυνήσεως, καὶ χαταλύει αὐτῶν τὰ σεθάσµατα * ὃς 
εἰς Ἀριστὸν πιστεύσας, τὰ τῶν εἰδώλων τεμένη χατ- 
έστρεψε, καὶ τὰς προσαγοµένας αὐτοῖς θυσίας διαῤ- 
ῥῆδην ἀπέπανσε. TL τοίνυν ἁδιχοῦμεν, ὦ βασιλεῦ, & 
θεὺς προσέταξε; καὶ βασιλεὺς μέγας νενοµοθέτηχε, 
χρατύνοντες xai διανθεντίζοντες, ἃ δὲ ἡ τῶν πα- 


λαιῶν, ὡς ἔφης, ἀνδρῶν ἄνοια ἐκ τῆς τῶν δαιμόνων 


λύοντες ; 

[366] 35. Καὶ ὁ Παραθάτης, Αλλὰ Κωνσταν- 
τἴνος, οἰχτρότατοι, νεωτερίσας διὰ τὰς προσπεσούσας 
αὐτῷ &vostoupylac, ἀπέστη τῶν θεῶν, ὑφ) ὑμῶν τῶν 
Γαλιλαίων ἐξαπατηθεὶς, Kce δὴ παιδείας ἀμέτοχος, xat 
μήτε τοῖς Ῥωμαϊκοῖς νόµοις, µήτε τοῖς Ελληνικοῖς 
ἔθεσιν ἐμπεδωθείς ' ἐγὼ δὲ, ὦ ἀνόσιε, τῆς Ἑλληνι- 
χῆς τε xal Ῥωμαϊκῆς παιδείας ἄχρον ἐπειλημμέ- 
Voc, καὶ ταῖς τῶν παλαιῶν ἀνδρῶν θεολογίαις, "Ep- 
poU τε φηµι καὶ Ὀρφέως καὶ Πλάτωνος, ἔξησχη- 
μένος, οὐχ ἥχιστα δὲ χαὶ ταῖς Ἰουδαϊχαῖς Γραφαῖς 
ἐξωμιληχὼς, καὶ τὴν τούτων τερθρείαν πεπατηκὼς, 
πάλιν ἐπὶ τὸ πατροπαράδοτον xal ἀρχαιότατον καὶ 
δεοφιλὲς τοὺς ἀνθρώπους ἔθος τε xal σέδας μένειν 
διαχελεύομαι, fj ταῖς τῶν ἀπαιδεύτων xal νεωτερι- 
ζόντων ἀνοίαις ἀχολουθεῖν ' ἀλλὰ ἀπογυμνούσθω xal 


* Matth. xxvii, 19, 20. 


5 Jerem. x, 11. 


excludit, et dissolvit eorum cultum. Constantinus 
enim, Christi fide suscepta, idolorum templa de- 
struxit, et απ eis offerebantur sacrificiis aperte 
finem imposuit. Quid ergo mali agimus, Imperator, 
si que Deus mandavit et magnus imperator lege 
sancivit stabilimus et a suspicione falsitatis vindi- 
camus, qux» autem velerum, ut dixisti, virorum 
insipientia ex demonum machinatione invenit, eli- 
minamus et prohibemus ? 

ἐφεῦρε Κηχανουργίας, ἀξαφανίζοντες xai διαχω- 


$4. Respondit Apostata : Sed Constantinus, o 
misgerrimi, cum innovasset quedam propter eas 


D quas didicit impietates, a diis defecit, deceptus a 


vobis Galileis, ut qui esset omnis doctrinte expers, 
neque Romanorum legibus et Grecorum moribus 
informatus. Ego vero, impie, qui ad summum 
Grecs» et Roman: eruditionis perveni, et ín vete- 
rum virorum theologiis, videlicet Mercurii, Or- 
phei et Platonis, exercitatus sum, et Judaicas 
Scripturas plane cognitas habeo, conculeaiis 
horum nugamentis, jubeo homines ad morem et 
cultum & patribus traditum, antiquissimum et 
dils gratissimum rursus se vertere, potius quam 
indoctorum ac novatorum fneplias sequi. Sed et 
jste exuatur veste sua, flatque flagrorum experi- 


4 





1283 


ADDENDA. 


1231 


menti particeps, ut vel ex hoc sapientior effectus, Α οὗτος ες ἁμπεχόνης, xat τῆς τῶν pacslyev πείρας 


nostris legibus etiam invitus se submittat. 


$5. Cum igitur martyres inhumane cruciaren- 
tur et gravissimis contuuderentur verberibus, bea- 
tus et pius Ártemius, dux et augustalis (11) totius 
JEgypti, ut supra indicatum est, a Constantio con- 
slitutus, etiam propter rectam et integram agendi 
rationem rerum in Syria gerendarum procuratio- 
nem acceperat. Cum ergo imperatori: Romanorum 
familie devotissimus esset, et audivisset Julianum 
imperio potitum ad Persicum properare bellum, 
acceptis quoque litteris quibus jubebatur cum uni- 
verso exercitu Antiochiam tendere, in dictam ci- 
vitatem juxta mandata se contulit, et cum eo quo 
par erat apparatu et satellitio astitit imperatori, 
pro tribunali sedenti, quando de sanctis martyri- 
bus sceleratus habebat quzstionem. Cui dixit : 
Qu: te causa impellit, imperator, ut tam inhumane 
viros sanctos et Deo consecratos torqueas et co- 
gas fidem suam abjurare? Scias igitur quod εἰ tu 
homo sis, iisdem doloribus obnoxius ejusdemque 
nature affliciionum particeps, etiamsi Deus im- 
peratorem (e constituerit; si modo a Deo impe- 
rium tenes, nec potius mali princeps et scelestus 
diabolus, sicut olim Job affligendum petiit οἱ ac- 
cepit, ita et te adversus nos petitum accepit sce- 
leratissimus, ut cribret Christi triticum et super- 
seminet zizania. Sed in vanum laborat; non enim 
eadem qua olim gaudet potentja. Nam ex quo 
Christus venit οἱ in erecta cruce exaltatus est, 
cecidit dzeemenum supercilium, coneulcata est ipso- 
rum potentia, spreta sunt machinamenta. Ne falla- 
ris ergo, imperator, neve dzmouibus gratificans 
Christianorum genus, quod Deus custodit, perse- 
quaris. Disce igitur invictam esse atque insupera- 
bilem Christi virtutem et potentiam. lllud autem 
plane tibi persuasum est ex oraculis quie Oribasius, 
medicus et quaestor, ab Apolline Delphico attulit. 
Equidem, te etiam invito, responsum recitabo. Sic 
enim habet : 


ἐν µεθέξει vevé£c0n * ὡς ἂν ix τούτου Guopavtcte- 
poc Υεγονὼς, τοῖς ἡμετέροις νόµοις xaX μὴ βουλόµε- 
νος ὑποχύψειεν. 

Às'. Τούτων τοίνυν ἁπανθρώπως τιµαωρουµένων, 
αἰκιαμοῖς τε βαρυτάτοις ἀλγυνομένων, 6 µαχάριος 
xal εὐσεθῆς Αρτέμιος, ὡς προδεδήλωταε, δοὺξ xal 
Αὐγουστάλιος ὑπὸ Κωνσταντίου τῆς Αἰγύπτου πάσης 
χατασταθεὶς, καὶ διὰ τὴν ὀρθὴν αὐτοῦ xal ἀμίμη- 
τον πρᾶδιν ἐπιτροπὴν ἔσχε xal τῶν τῆς Συρίας ἔπι- 
μελεῖσθαι πραγμάτων ' ὣς ὑπάρχων οὖν χάθοσιω- — 
μένος τῇ τῶν Ῥωμαίων βασιλείᾳ, καὶ ἀχούσας ὅτι 
Ἰουλιανὸς βεδασίλευχε, χαὶ πρὸς τὸν Περσιχὸν χατ- 
επείγεται πόλεµον, γράμματά τε δεξάµενος τὰ πα- 
ρακελευόµενα μετὰ παντὸς τοῦ στρατεύματος εἰς 
Αντιόχειαν Ίχειν, χατὰ τὸ χελευσθὲν αὐτῷ παρεγέ- 
veto ky. ᾿Αντιοχείᾳ, xal μετὰ τῆς προσηκούσης αὐτῷ 
τιμῆς τε xal δορυφορίας, παρειστήχει τῷ βασιλεῖ 
ἐπὶ τοῦ βήματος, ὅτε τὴν τῶν ἁγίων [367] µαρ- 
τύρων ὁ παράνομος ἐποιεῖτο ἐξέτασιν, xal φησὶν 
πρὸς αὐτόν * "D βασιλεῦ, διὰ τί οὕτως ἀπανθρώπως 
ἄνδρας ἁγίους xai τῷ θεῷ ἀφιερωμένους αἰχίζῃ, καὶ 
ἀναγχάζεις ἐξάρνους γενέσθαι τῆς ἑαυτῶν πίστεως ; 
γίχωσχε τοίνυν ὅτι xal αὐτὸς ἄνθρωπος εἶ ὀμοιοπα- 
θὴς, καὶ τῆς αὐτῆς φύσεως τῶν παθηµάτων µετε- 
αχηκώς xal εἰ θεός σε βασιλέα χατέστησεν, el ἄρα 
γε ἐκ θεοῦ τὸ βασίλειον ἔχεις, καὶ μὴ ἀρχέχαχος xal 
πονηρὸς διάδολος ὥσπερ τὸν Ἰὼδ ἐξητήσατο χαὶ 
ἔλαδεν, οὕτως xol σὲ καθ) ἡμῶν ἐξαιτησάμενος 
εἴληφεν ὁ παµπόνηρος, ἵνα σινιάσῃ τὸν τοῦ Χριστοῦ 
αἴτον, xal ἐπισπείρῃ ζιζάνια * ἀλλ᾽ εἰς µάτην αὑτοῦ 
τὸ ἐγχείρημα * οὐχέτι γὰρ αὐτῷ ἰσχὺς ὡς καὶ πρότε- 
pov. Αφ οὗ γὰρ ἦλθα Χριστὸς xal κατεπάγη σταν- 
phe καὶ ὑψώθη Χριστὸς ἐν αὐτῷ, πέπτωχεν 1j τῶν 
δαιμόνων ὀφρὺς, καὶ χαταπεπάτηται ἡ τούτων ἰσχὺς, 
καὶ καταπεφρόνηται τὰ τούτων τεχνάσματα μὴ 
οὖν ἁπατῶ, βασιλεῦ, μηδὲ τοῖς δαίµοσι χαριζόµενος, 
τὸ τῶν Χριστιανῶν θεοφρούρητον δίωχε vévoc* vl- 
νωσχε τοίνυν, ὡς fj τοῦ Χριστοῦ ἀνίχητος xal ἁἡτ- 
τητος ὑπάρχει ἰσχύς τε καὶ δύναµις * πάντως δὲ xal 
αὐτὸς τοῦτο πεπληροφόρησαι, ἐξ ὧν cot χρησμῶν 
Ὀριθδάσιος ὁ ἰατρὸς xaX χοιαίσεωρ παρὰ τοῦ kv Δελ- 


φοῖς ᾽Απόλλωνος χεχόμιχεν. Ἐγὼ δέ σοι καὶ τὸν χρησμὸν, κἂν μὴ βούλῃ, ἐπαναγνώσομαι΄ ἔχει γὰρ 


οὕτως» 


Dicite imperatori : Diruta est pulcherrima aula. 
Desiit  Phaobus habere domum, et apiam vatibus 
[ laurum, 
Et fontem loquentem ; siccata est. et unda loquens. 
96. Hzc cum audivisset Julianus ex ore martyris, 
stupore maximo correptus est, et ira vehementer 
incitatus ad instar flamm* ignis, quando sufflatur, 
et nova ei materia subjicitur, magna et acuta 
voce exclamavit : Quis et unde est iste sceleratus, 
qui tam temerariam nobis pro tribunali tapto ver- 
borum sonitu pretulit concionem? Respondit co- 
hors militum : Dux est Alexandrie, domine. Et 


D ΕΊκατε τῷ βασιλεῖ. Xapal πἐσε δαἰδαΊος αὐλά᾽ 


Οὐχέτι Φοῖδος ἔχει καλύδαν, o0 μάντιδα δάφΥΥ», 
Ob παγὰν AaAéovcar, ἀπέσδετο καὶ Ad-Aor ὕδωρ. 

Ac". Ταῦτα ἀχούσας ὁ Ἰουλιανὸς παρὰ τοῦ µάρ- 
τυρος, ἔχθαμδος ὅλως ἐγένετο, καὶ τὸν θυμὸν μᾶλλον 
ἐγείρας ὡσεὶ φλόγα πυρὸς ἀναῤῥιπιξομένης καὶ xá- 
πωθεν ὕλης τινὸς [368] ὑποστρεφούσης αὐτὴν, 
μέγα τε καὶ διαπρύσιον ἀνεδόησεν * Τίς πόθεν οὗτος 
6 ἁλιτήριος, ὁ τοσαύτην ἡμῖν ἐπὶ τοῦ βήματος χατα- 
δοµδῄήσας δηµηγορίαν; Ἡ τάξις ἔφη Ὁ δούξ ἐστιν 
ῥλλεξανδρείας, ὦ δέσποτα. Καὶ ὁ βασιλεύς ρτέ- 


NOTE. 
(44) Hoc nomine designabatur praefectus /gypti, qui dignitas instituta erat a. Csegare Augusto. Enrr. 





1285 


S. ARTEMII PASSIO. 


1986 


μιος, εἶπεν, ὁ ἁλιτήριος 6 τῷ ἐμῷ ἀδελφῷ θάνατον- A imperator : Artemius, inquit, sceleratus ille qui 


Tx p5y χερασάµενος; Nat, orot, χράτιστε βασιλέων, 
αὑτάός ἐστι. Καὶ Ἱουλιανός: Χάριν ἑποφείλω τοῖς 
ἀθανάτοις θεοῖς xai τῷ δαρναίῳ ᾿Απόλλωνι, ὅτι pot 
τὸν ἁλάστορα αὐτόμολον xal αὐτεπάγγελτον ἐφανέ- 
ρωσαν ᾽ xal φησιν * ᾽Αποζώσθήτω τοῦ ἀξιώματος ὁ 
παµµίαρος, xa τὴν ζώνην ἀφαιρεθήτω, δίχην τῶν 
ἁρτίως αὐτῷ τολµηθέντων * ὑπὲρ δὲ τῆς σφαγῆς τοῦ 
ἐμοῦ ἁἀδελφοῦ xai τοῦ αἵματος, αΌριον αὐτῷ θεῶν 
βουλομένων προσοίσω τὴν δίχην * οὗ γὰρ ἑνί γε αὐ- 
τὸν ἐξαναλώσω θανάτῳ, ἀλλὰ µυρίοις xal ὅσοις ol 
ἀνδροφόνοι ὑπόχρεοι καθεστήχασιν * οὐ γὰρ χοινοῦ 
γε ἀνδρὸς, ἀλλὰ βασιλέως αἷμα ἐξέχεεν, xaX ταῦτα 
μτδὲν πρὸς αὐτοῦ πεπονθὼς ἄδιχον. 


fratri meo acerbam  mortein procuravit? lta, re- 
spondit cohors, optime imperator, ipse est. Tuuc 
Jalianus : Gratias debeo diis immortalibus, et ma- 
xime Apollini Daphnzeo, quod mihi ostend rint 
impium sua sponte venientem et manifestantem 
seipsum. Et dicit : Spolietur dignitate sua exse- 
erandus, et cingulu exuatur in peenan eorum quas 
modo ausus est proferre. De czede autem ac san- 
guine fratris mei cras, diis volentibus, poenas da- 
bit. Etenim non una eum morte consumam, sed 
millibus, quotquot homicidis infligi solent ; siqui- 
dem non viri communis, sed imperatoris sangui- 
nem effuderit, nullam tamen ab eo injuríam pas- 
Sus. 


Ag. Ταῦτα τοῦ βασιλέως Ἰουλιανοῦ δηµηγορήσαν- B  57.His verbis ab. imperatore Juliano prolatis, 


τος, ἀνάρπαστος ὑπὸ τῶν δορυφόρων 6 ἅγιος γίνεται, 
καὶ τῆς ζώνης μετὰ τοῦ ἀξιώματος ἀφαιρεθεὶς, 
τυμνὸς ἐπὶ τοῦ βήματος ἵστατο xal τῶν δηµίων ταῖς 
χεραὶ παρεδίδοτο * οἱ δὲ, σχοΐνους τῶν χειρῶν αὐτοῦ 
xai ποδῶν ἐξαφάμενοι, διατείνουσιν Ex. τεσσάρων, 
καὶ τῃν τα γαστέρα xal τὸν νῶτον τοῦ μάρτυρος 
τοῖς βουνεύροις ἔτυπτον ἐπὶ τοσοῦτον, ὥστε ἀλλάξαι 
αὐτὸν ζυγὰς τέσσαρας. Καὶ ἣν ἰδεῖν ξένην τινὰ καὶ 
οὐχ ἀνθρωπίνην ὑπομονὴν ΄ οὗ γὰρ στεναγμὸς, οὐ 
φωνὴ, οὗ σχυλμὸὺς, οὖχ ἄλλο τι τῶν ὅσα πάσχουσιν 
ἄνθρωποι βασάνοις ἐξεταζόμενοι, παρ) αὑτοῦ àye- 
πέµπετο: ἀλλ ἄτρεπτός τις xal ἀναλλοίωτος τῷ 
προσώπῳ κχατεφαίνετο. Ἡ γῆ δὲ τοῦ αἵματος ἔπε- 


πλῆρωτο, xal ὃ μάρτυς ὡς ἄλλου [569] πάσχοντος C 


ἑγνωρίνετο: ὥστε θαυμάσαι πάντας τοὺς παρεστῶ- 
τας, xal αὐτὸν τὸν ἁλάστορα Ἰουλιανὸν ἐχπλαγῆναι 


ἐπὶ τῷ ξένῳ θεάµατι. Καὶ χελεύει αὐτὸν ἀνεθέντα. 


ἐπὶ τὴν φυλακὴν ἀπαχθῆναι μετὰ τῶν λοιπῶν &ylov, 
σχεψόµενος πῶς xa τίνι τρόπῳ xal molo θανάτψ 
τῆς παρούσης ζωῆς ἐξαφανίσει τοὺς μάρτυρας. 

η’. Οἱ μὲν οὖν τοῦ Χριστοῦ μάρτυρες ἐπὶ τὴν 
φυλαχὴν ἁπαγόμενοι ἔψαλλον * Ἐδοχίμασας, ὁ 
θεὸς, ἐπύρωσας ἡμᾶς ὡς πυροῦται có ἁργύριον» 
εἰσήγαγες ἡμᾶς elc τὴν παγίδα; ἔθου ὑλίψεις ἐπὶ 
τὸν νῶεον ἡμῶν, ἐπεδίδασας ἀνθρώπους ἐπὶ τὰς 
κερα-ὰς ἡμῶν * λείπει οὖν τὸ διε.1θεῖν ἡμᾶς διὰ 
πυρός t& καὶ ὕδατος, ὅπως εἰς ἆναν υχην ἁγάγῃης 
ἡμᾶς. Καὶ τῆς εὐχῆς πληρωθείσης, ἔλεγε πρὸς ἑαυ- 


arripiunt satellites sanctum, qui cingulo cum di- 
gnitate spoliatus, nudus sistitur pro tribunali et 
lictorum manibus traditur. Hi autem funes mani- 
bus et pedibus martyris alligahtes, a quatuor par- 
tibus eum extendunt, ventremque et tergum ejus 
adeo boum nervis verberant, ut in czdendo quater 
alternarint. Et videre erat insolitam quamdam nec 
humanam patientiam. Non enim gemitus,-non vox, 
non singultus, non aliud quidquam eorum qua ac- 
cidere solent hominibus ubi tormenta perferunt, 
ab ipso emittebatur. Terra quidem cruore opple- 
batur; martyris vero frons, ac si alius pateretur, 
cernebatur exporrecia, ita ut mirarentur omnes 
circumstantes, et ipse nefarius Julianus inaudito 
prodigio consternaretur. Jubet tandem relaxatum 
cum reliquis sanetis in custodiam duci, meditatu- 
rus quomodo, et quibus cruciatibus, et quo mortis 
genere vitam auferret martyribus. 


98. Christi ergo martyres, dum in carcerem du- 
cebantur, psallebant : Probasté nos, Deus : igne 
80s examinasti, sicut. examinatur argeutum. — In- 
duxisti nos in laqueum, posuisti tribulationes in dorso 
nosiro : imposuisti homines super capita nostra. 
Restat igitur ut, postquam ransiverimus per 
ignem et aquam, educas nos in. refrigerium *. » Et 
completa oratione, dicebat apud se magnus Arte- 


τὸν ὁ μέγας Αρτέμιος * Ἰδοὺ γὰρ τὰ στίγµατα D mius : Ecce stigmata Christi in corpore tuo inscul- 


τοῦ Χριστοῦ ἓν τῷ σώματί σου χεχάραχται * λείπει 
οὖν ἵνα καὶ αὐτὴν τὴν ψυχὴν προσαποδῷς μετὰ τοῦ 
ἐπιλοίπου σου αἵματος * xal τὸ προφητιχὺν ἑχεῖνο 
λόγιον ἀνθυμούμενος ἔλεγεν ' Ἰδοὺὗ δέδωχα τὸν 
νῶτόν pou εἰς µάστ'ας, xal τὰς σιαγόνας µου 
εἰς ῥαπίσματα * ἀλλὰ τί περισσότερον τοῦ ἐμοῦ 
Δεσπότου ὑπήνεγχας ὁ ἀνάξιος» Κάχεῖνος χατεξάνθη 
ταῖς µάστιξι’ χἀχείνου τὸ πρόσωπον ῥαπίσματα 
κατεδέξατο xal χολαφίσµατα, xal πυγμὰς ὑπέστη 
δι’ ὅλου τοῦ σώματας, ἀχάνθινον ἑφόρεσε στέφανον, 


* Psal. Lxv, 10. 


pta sunt, restat igitur ut et ipsam animam tradas 
cuin reliquo sangiine, Et propheticum illud verbum 
meditabundus proferebat : Ecce dedi dorsum meum 
in flagella, et genas ineas ad alapas (19). Sed quid 
amplius sustinuisti quam qu:e Dominus meus, in- 
digne ? Ipse quoque dilaceratus fuit flagellis ; ipsius 
quoque vultus alapas suscepit et colaphos ; ictus 
sustinuit in toto corpore, spineam portavit coro- 
nam, manusque 4 tergo revinctus, nudus cruci- 
fixus est propter ineum peccatum meamque pra- 


NOTE. 
(12) Alludit sanctus ad loeum Isaite, t, 6 : Corpus meum dedi percutientibus, et genas n.eas velletttbus, 





C- ως 


411 ADDENDA, | 1288 


voricationem ille qui non cogüovit peccatum, nec A xal τὰς χεῖρας ὀπίσω δεθεὶς, γυμνὸς ἐπὶ τὸν σταυρὸν 


dolum in ere suo operstus est. Muliz ergo sunt 
Domini mei passiones, ei longe disto miser ab ip- 
sius longanimitate et patientia. Gaudeo igitur et 
exeulto Domini mei passionibus illustratus. Allevat 
meum dolorem imitatio passionis; mitigat meum 
cruciatum quod eumdem cum optimatibus par- 
ticipem. Equidem Christi gratia filius Dei factus 
sum per baptismum et donum Spiritus sancti, et 
adhuc magis flam per resurrectionem a mortuis. 
Gratias tibi ago, Domine, quia tuis passionibus 
coromnasti me, Sed tu, o benigne οἱ misericors Deus, 
servorumque tuorum provide rector, perfice cur- 
sum meum in tui nominis confessione, et ne in- 
dignum hoc ecpto me judices, propter peccata 


προσεπάγη διὰ τὴν ἐμὴν ἁμαρτίαν τε xal παρά 
6ασιν, ὁ μὴ γνοὺς ἁμαρτίαν , μηδὲ δόλον Ev στόµατι 
ἑργασάμενος. Πολλά τοιγαροῦν τὰ τοῦ ἐμοῦ Δεσπύ- 
του παθήματα μαχρὰν εἰμὶ τῆς ἐχείνου μαχροῦν- 
µίας καὶ ἀνοχῆς ὁ ταλαίπωρος * χαίρω τοίνυν xal 
ἀγαλλιῶ τοῖς τοῦ Δεσπότου µου παθήµασι λαμπρι- 
νόµενος. Κουφίξει μον τὸν πόνον [570] ἡ µίµηεις 
τοῦ πάθους ἑλαφρύνει µου τὴν ἀλγηδόνα fi 6po- 
τιµία τῶν κρειττόνων. Κἀγὼ γὰρ δι αὐτὸν vli; 
θεοῦ ἐγενόμην διὰ τοῦ βαπτίσματος xal τῆς δωρεᾶς 
τοῦ ἁγίου Πνεύματος, xai ἔτι μᾶλλον γενήσομαι bd 
τῆς bx νεχρῶν ἀναστάσεως ' εὐχαριστῶ σοι, Δέ- 
σποτα, ὅτι τοῖς σοῖς µε πάθεσιν ἑστεφάνωσας, ἀλλὰ, 
δ.λάνθρωπε, xai φιλοιχτίρµων, χαὶ τῶν σῶν δούλων 


que in hac vita commisi. Ego enim, Domine, in p προνοητὰ, τελείωσόν µου τὺν δρόµον Ev τῇ ópolorüg 


sinum misericordia tuz» meipsum projecl. 


σου, xa µῇ µε ἀνάξιον χκρίνῃς τοῦδε του breit. 


ματος, διὰ τὰς ἓν τῷδε τῷ βίῳ προσγενοµένας uot ἁμαρτίας: ἐγὼ γὰρ, Δέσποτα, εἰς τοὺς σοὺς ἆμαν- 


τὸν ἀπέῤῥιφα οἰκτιρμούς. 

$9. Hzec cum apud se precatus fuisset, prope- 
ravit ad carcerem cum sanctis martyribus Eugenio 
et Macario; tunc traditi sunt custodi carceris. Et 
Christi martyr cum sanctis athletis Eugenio et 
Macario laudem et gratiarum actionem Deo tribue- 
bat. Mane autem facto, jubet iterum Apostata mar- 
tyres sisti. pro tribunali, et nulla eos interroga- 
tione dignatus, cum mandasset tantum a sociis suis, 


λθ’. Kal ταῦτα πρὸς ἑαυτὸν εὐξάμενος, ἔφθασεν 
by τῇ φυλαχῇ μετὰ τῶν ἁγίων μαρτύρων Εὐγενίο 
xal Μαχαρίου, xai παρεδόθησαν τῷ δεσμοφύλαχι’ 
καὶ ἣν ὁ τοῦ Χριστοῦ μάρτυς μετὰ τῶν ἁγίων ἆθλο- 
φόρων Εὐγενίου χαὶ Μαχαρίου, δοξολογῶν καὶ εὖ- 
χαριστῶν τῷ θεῷ. Πρωΐας δὲ γενομένης, χελεύει 
πάλιν ὁ Παραθάτης τοὺς μάρτυρας στῆναι ἐπὶ τὸ 
διχαστήριον , xal μηδεμιᾶς καταξι”σας αὐτοὺς 


Eugenio et Macario, magnum Artemium separari, C ἐρωτήσεως, ἢ µόνον τὸν µέγαν Αρτέμιον διαχωρι- 


priores exsilio multatos mittit in Oasim Arabis. 
Porro duplex datur bujus nominis locus : nempe 
Oasis parva et magna. Pestifera sunt hzc loca et 
pestiferis ventis perflantur; nemo unquam illue 
adveniens vel unum annum durare potuit ; sed om- 
nes ibidem gravibus morbis correpti moriuntur. 
liluc igitur relegatos sanctos Eugenium et Maca- 
rium capite plecti jussit. Qui perfeceruut mar- 
Ltyrium suum post dies quadraginta, vicesima De- 
cembris. In loco autem eorum consummationis 
prodigium accidit magnum. Cum enim locus ille 
nullam prorsus aquam haberet. fons scaturiit. qui 
omnem morbuin expellit, et usque in hodiernum 
diem manet, sanctorum nomen sortitus. 


σθῆναι τῆς αὐτῶν συξυγίας παραχελευσάµενος, 
ἑξορίαν κατ αὐτῶν ψηφίζεταε, καὶ πέµπει αὐτοὺς 
ἐν Ὁάσει τῆς Αραβίας. Δύο δὲ clot χωρία οὕτω χα” 
λούμενα, "Οασις μιχρὰ καὶ μεγάλη” φθοροπο:ὰ δὲ 
«à χωρία, καὶ ὑπὸ φθοροποιῶν ἀέρων χαταπνεύ- 


Ἴμενα, καὶ οὐδεὶς τῶν ἐκεῖσε ἀπερχομένων, ἐνιαντὸν 


ἕνα καὶ µόνον διἠρχεσεν, ἀλλ αὐτόθι ὑπὸ χαλεκῶν 
ὁλισχόμενοι νοσημάτων ἑναποθνήσχουσιν. Ἐχεῖ «ol- 
νυν τοὺς ἁγίους περιορίσας Εὐγένιον xaX Μανάριον, 
ἐν αὐτῇ τὰς χεφαλὰς τῶν ἁγίων ἀποτμηθῆναι ἐχέ- 
λευσεν * οἳ xal ἑτελειώθησαν μετὰ τεσσαράχοντα 
ἡμέρας, τῇ εἰκάδι τοῦ Δεκεμθρίου µηνός. [571] "Ev 
δὲ τῷ τόπῳ τῆς αὐτῶν τελειώσεως, θαῦμα Υέγονε 
péya* μὴ ἔχοντος γὰρ τοῦ τόπου ὕδωρ «b σύν.λον, 


πηγἡ ἀνέδλυσεν ὕδατος, πᾶσαν ἀποδιώχουσα νόσον, fj χαὶ µέχρι τῆς σήμερον μένει, τῶν ἁγίων σώξουσα 


τὴν ἐπωνυμίαν. 


40. Julianus autem sanctum Artemium ad se vo- D — w'. Τὸν δὲ ἅγιον ᾽Αρτέμιον προσχαλεσάµενος ἔφη 


catum his verbis allocutus est : Temeritate tua me 
coegisti probro afficere genus tuum, ac tuz digni- 
tati. inferre ignominiam, et vel ipsas carnes tuas 
attingere. Crede igitur mihi, Artemi ; accede et 
sacrifica diis, prssertim Apollini Daphnzo, deo 
meo charissimo et sanctissimo, et a causa sangui- 
nis fratris mei absolvam te, dignitatemque majo- 
rem et gloriosiorem restituam tibi. Te enim prz- 
fectum prztorii constitutum summumque magno- 


rum deorum pontificem, patrem meun: appellabo ; 


secundum in imperio locum tenebis, et nobiscum 
cris omnibus diebus vitse et conversationis nostra. 
Nam tu quoque nosti, Artemi, fratrem meuin noa 
jue a Constanüo occisum fuisse, sed eum con- 


πρὸς αὐτόν * Διὰ τὴν προπἑτειάν σου κατηνάγχασᾶς 
µε ἀτιμάσαι τὸ γένος σου, xa τὴν προσοὺσάν σα 
περιφάνειαν ἑνυδρίσαι, καὶ αὐτῶν ἑφάφασθαι τῶν 
σαρχῶν aou. Πείαθητι οὖν µοι, Αρτέμιε, xol xpoo- 
ελθὼν θῦσον τοῖς θεοῖς, μάλιστα τῷ Δαφναίῳ Απά- 
λωνι τῷ ἐμοὶ τριποθήτῳ καὶ παναγάστῳ θεῷ, καὶ 
τῆς αἰτίας τοῦ αἵματος τοῦ ἐμοῦ ἀδελφοῦ ἀπολύω σε, 
τήν τε ἀξίαν μείζονα χαὶ ἑνδοξοτέραν ἑἐπαναθίσω 
σοι * ἔπαρχον γὰρ πραιτωρίων σε χαταστῄσας xo 
ἀρχιερέα τῶν μεγάλων θεῶν, πατέρα ἐμὸν évopáou, 
xal τῆς ἑμῆς βασιλείας τὰ δεύτερα φέροντα, xai tor 
μεθ) ἡμῶν πάντα τὸν χρόνον εῆς ἡμετέρας ζωῖς 
τε καὶ διαγωγῆς. Οἶδας γὰρ χαὶ αὐτὸς, ὢ Αρτέμι, 
ὡς ὁ ἐμὸς ἁδελφὸς µάτην παρὰ Κωνσταντίου πεφί- 








1289 


S. ARTEMII PASSIO. 


1290 


veuvut, χαὶ ὡς φθόνος αὐτὸν κατειργάσατο, καὶ ὁ A fecisse invidiam et omnium hominum scelestissi- 


πάντων ἀνθρώπων ἀνοσιώτατος ὁ εὐνοῦχος Εὐσέδιος, 
ὁ τὴν τοῦ πραιποσίτου ἀξίαλν χαχῶς ἑνδυσάμενος, 
κἂν οὐκ ἀρκοῦσαν δέδωχε τὴν δίκην τοῦ ἀνοσιουργή- 
µατος ^ παµπόντρος. 

μα’. Καὶ ὅτι τῆς ἡμετέρας γενεᾶς ἔστι μᾶλλον ἡ 
Ρασιλεία ἁρμόδιος * ὁ γὰρ ἐμὸς πατὴρ Κωνστάντιος 
ἐχ τῆς Μαξιμιανοῦ θυγατρὸς Θεοδώρας γεγένηται 
τῷ iu πάππῳ Κώνστανιι. 'O δὲ Κωνσταντῖνος 
ἐξ Ἑλένης αὐτῷ γέγονε φαύλης τινὸς γυναιχὸς xa 
τῶν χαμαιτύπων οὐδὲν διαφερούσης * xal ταῦτα 
µήπω γεγονότι Καΐσαρι, ἀλλ' ὃν ἰδιώτου τυγχάνοντι 
σχἡματι. 'O τοίνυν Κωνσταντῖνος θρασύτητι γνώ- 
uns [572] τὴν βασιλείαν ἀφήρπασε, καὶ τὸν ἐμὸν 
πατἐρα xal τοὺς τούτου ἁδελφοὺυς ἀμφοτέρους ἁδί- 
χως ἀπέχτεινεα * xai ὁ τούτου υἱὸς Κωνστάντιος, τὸν 
αὐτοῦ πατέρα µιµησάµενος, τὸν ἐμὸν ἁδελφὸν πεφό- 


γευχε, xal ταῦτα ὄρχοις πρὸς αὐτὸν φριχωδεστάτοις . 


χρησάµενον. Ἡμᾶς τε αὐτοὺς εἰ μὴ θεῶν προνοίᾳ 
περιεσώθηµεν, τὸ αὐτὸ ἠδούλετο δρᾶσαι : ἀλλ᾽ οἱ 
θεοὶ διεχώλυσαν, αὐτοψεί uot τὴν σωτηρίαν μηνύ- 
σαντες, εἰς οὓς ἐγὼ τεθαῤῥηχὼς τὸν Χριστιανισμὸν 
ἐξωμοσάμην χαὶ πρὸς τὸν Ἕλληνα βίον ἀπέχλινα * e$ 
εἰδὼς, ὡς ὁ τῶν Ἑλλήνων χαὶ Ῥωμαίων ἀρχαιότατος 
Ρίος χαλοῖς ἔθεσ, xat νόµοις χρησάµενος, θεοὺς προσ- 
αγορεύει τοὺς τὸ πιστὸν ἐκ τῶν πραγμάτων ἔχοντας. 
μβ’. Τίς γὰρ τὴν γνώµην ἀμφίθολος, ἤλιον βλέπων 

iv οὐρανῷ διιππεύοντα xol σελἠνην ἐφ᾽ ἅρματος 
χρυσαντύχου ταυροπολοῦσαν; ὁ μὲν γὰρ τὴν ἡμέραν 


φαεινὴν ἀπεργάξεται, xal τοὺς ἀνθρώπους ἐπ) Ep-- 


yov ἐγείρει' ἡ δξ τὴν νύχτα λαμπαδουχεῖ, καὶ τοὺς 
ἁστέρας χαταφαιδρύνει, xal ταῖς ἀγρύπνοις φωτο- 
θολίαις, ὑπνοῦν τοὺς ἀνθρώπους παραχελεύεται. 
Ταῦτα θεολογοῦσιν Ἕλληνες καὶ Ῥωμαῖοι, 'Apzé- 
µιε, xal, οὖκ ἀδίχως, ἀλλὰ πρεπόντως καὶ μετὰ 
διχαίου τοῦ κρίµατος. Τί γὰρ ἡλίου τηλαυγέστερον ; 
ἡ τέ σελήνης αὐγοειδέστερον; | τί τοῦ χοροῦ τῶν 
ἀστέρων ἡδύτερόν τε χαὶ εὐπρειᾶστερον, Ταντα 
τοίνυν Ἕλληνες καὶ Ῥωμαῖοι θειάνουσίν τε xal 
σέδονσιν, καὶ πρὸς αὐτὰ τὰς ἑαυτῶν ἑἐλπίδας ἕναπε- 
χρέµασαν * καὶ τὸν μὲν Άλιον Απόλλωνα προσαγο- 
ρεύουσιν, τὴν δὲ σελήνην "Αρτεμιν, xal τοὺς μεγί- 
στους τῶν ἁστέρων οὓς προσαγορεύουσιν πλανήτας 
τοὺς τὰς ἑπτὰ ζώνας τὰς οὑρανίους ἐπέχοντας, ὃν 
μὲν Κρόνον, ὃν && Δία, ὃν δὲ Ἑρμῆν, ὃν δὲ "λρεα, 
ὃν δὲ ᾽Αϕρυδίτην χκατονηµάζουσιν [275]. Οὗτοι γὰρ 
τόν τα χόσμον ἅπαντα διοικοῦσι, xal ταῖς αὐτῶν 
δυνάµεσι πᾶσα ἡ ὑπ οὐρανὸν διεζάγεται’ τούτων 
τοίνυν εἰχόνας στῄσαντες, σέδουσιν ἄνθρωποι xai 
᾿ πιμῶσιν * ἅμα δὲ καὶ μύθους τινὰς πρὸς ἡδονὴν 
ἀναπλάσαντες * οὐχ ὡς θεοὺς δὲ τιμῶσι τὰς εἰχόνας 
αὐτῶν , ἅπαγε,. Ἰοῦτο Υὰρ τὸ ἁπλούστερον xat 
ἀγροιχικὸν τῶν ἀνθρώπων διαλαμθάνεται γένος " 
ἐπεὶ οἱ τὴν φιλοσοφίαν ἁἀσπαζόμενοι, xal τὰ τῶν 


mum Eusebium eunuchum, qui prepositi dignita- 
tem perperam induit, nec lamen pro scelere sufli- 
cientem poenam dedil vir nequissiimus. 


ΑΙ. 7Equeexploratum habes ad nostrum genus ma- 
gis perlinere imperium. Pater enim meus Constau- 
tius ex Theodora, Maximiani filia, natus est avo meo 
Constanti, Constantinus autem ex Helena, vili qua- 
dam muliere ac meretricibus simillima, idque ubi 
nondum Casar creatus in privati hominis conditione 
versabatur. Constantinus igitur consiliorum suo- 
Tum audacia imperium usurpavit, et patrem meum 
ambosque ejus fratres injuste occidit, Postea Con- 
stantius, Constantinum patrem suum imitatus, [ra- 


B trem meum interfecit, cui tamen horrendum jusju- 


randum dederat. In nos quoque, nisi deorum pro- 
videntia servati fuissemus, idem meditabatur; sed 
dii prohibuerunt, salutem α se profectam mihi ma- 
nifesto ostendentes. Quibus ego fretus Christia- 
nismum abjuràvi et gentilium vitam amplexus 
sum : nam persuasissimum mihi est Grecorum et 
Romanorum antiquissimam vivendi normam, bo- 
nis moribus et legibus fundatam, deos appellare 
illos qui ex rerum veritate fidem sibi faciant. 

49. Quis enim mente dubius fuerit, qui aspe- 
xerit solem in coelo equitantem, et lunam in curru 
aurato tauris provectam? Etenim ille lucidum 
efücit diem, hominesque ad laborem excitat ; haec 
autem nocti priefert faces, splendorem dat astrís, 
et vigilantibus radiis somnum hominibus conci- 
liat. Hxc, Artemi, de divinis commentantur Greci 
et Romani, nec stulte, sed convenienter et recto 
judicio. Quid enim sole splendidius? Aut quid 
luna nitentius ? Aut quid astrorum choro jucundius 
et pulchrius? Hac igitur Greci et Romani inter 
deos referunt el colunt, et in ea spes suas repo- 
suerunt, Et solem quidem Apollinem vocant, 
lunam autem Dianam ; necnon astrorum maximas, 
qua dicuntur planeta septemque (15) cceli zonas 
continent, appellant Saturnum, Jovem, Mercu- 
rium, Martem, Venerem, Hxc enim astra mun- 
dum universum gubernant, eorumque virtutibus 


p regitur tota quz sul ccelo est terra. Horum proinde 


statuas erexerunt homines, easque colunt οἱ vene- 
rantur, simul tamen nonuihil fabularum ad vo- 
luptatem (ingentes. Sed non ut deos imagines 
venerantur, absit! Nam est hec insania simpli- 
cioris et agrestis hominum generis; sed qui phi- 
losophiz student, et de divinis accurate inquirunt, 
noverunt eui honorem prsestent, el ad quem (rans- 
eat divinarum imaginum adoratio. » 

θεῶν ἀκριδῶς ἑξετάζοντες, οἴδασι τίνι τὴν τιμὴν 


ἀπονέμουσι, xal mob; τίνα διαθαίνει fj τῶν θείων ἀγαλμάτων προσχύγησις. 


NOTAE. 
(16) Surius, De probatis sanctorum vitis, 20 Octobris, habet quinque. Et revera  nonnisl quin- 


quc nomina afferuntur. EpiT. 
PaTROL. GR. XGYI. 


41 


1291 


ADDENDA. 


129 


4$. Adhortor igitur tuam nobilitatem nobiscum A μγ. Παραινῶ τοίνυν την ofy γενναιότητα με 


: stare, quie nobis placent perficere, recte "Grecorum 
religionem amplecti et antiquis moribus ac rebus 
iInhserere. Constantinus enim, ut ipse scis, lomi- 
num deceplu facillimus, índoctus quoque οἱ 
amens, in cultu novitates sectare coepit, et abro- 
gális Romanorum legibus, ad Christianismum 
declinavit, quod nempe puderet eum impietatum 
suarum, dique eum grege expulisserit, ut scelestis- 
sinum, sua réligione indignum ét cognatorum 
sanguine inquinatum. Nam fratres suos morti 
tradidit, cum nihil mali fecissent, et wxorem 
Faustam, filiumque suum Priscum (14), qui erat 
vir frugi et bonus. Hujusmodi ergo scelera dii 
exsecrati, repulerunt eum, et a sacro sanctissi- 


ἡμῶν τε εἶναι xal τὰ ἡμῖν ἀρέσχοντα διαπρᾶττεσθαι, 
τὴν τε θρησχείαν ἑλληνίξειν ὀρθῶς, xal τῶν &pyaimv 
ἐθῶν τε xal πραγμάτων ἀντέχεσθαι. Ὁ γὰρ Κω-- 
σταντῖνος, ὡς xal αὐτὸς ἑπίστασαι, εὐεξαπάτητος 
ἀνδρῶν ἁμαθής τε xaX ἀνόητος εὑρεθεὶς, περὶ ttv 
θρησχείαν ἐνεωτέρισεν, xai τοὺς Ῥωμαίων vópou; 
ἐξαθετήσας, ἐπὶ τὸν Χριστιανισμὸν ἐξέχλινε, τὰς 
ἀνοσίους αὐτοῦ πράξεις δεδιττόµενος, xal ὅτι οἱ θεα 
αὐτὸν ἀπεθουχόλησαν ὡς ἐξάγτστον, xal τῆς αὐτῶν 
θρησχείας ἀνάξιον, αἵματος ὁμογνίου Τενόμενον 
ἔμπλεον τούς τε yàp ἁδελφοὺς ἀπάέχτεινε μηδν 
πράξαντας ἄτοπον, xal τὴν γυναῖχα Φαύσταν, χαὶ 
τὸν αὐτοῦ υἴὸν Ἡρίσχον [Κρίσπον] τὸν χρηστὀν τε 
χαὶ ἀγαθὸν ἄνδρα πτυγχάνοντα" ταῦτα τοίνυν τὰ 


moque suo cultu longissime aberrare fecerunt ; D ἀνοσιουργήματα µυσαχθέντες οἱ θεοὶ, τοῦτον ἀπεδεν- 


preterea semen ejus sceleratum et exsecrabile 
eum integro genere de medio tulerunt. Quapro- 
pler, vir adinirande, ubi video tuum in omnibus 
Tirmu:n ac constans ingenium, volo te nostre par- 
tis et societatis fierí amicum, et consortem atque 
in omnibus imperii negotiis intimum. Agedum, 
Artenii, sta nobiscum, qui viri sumus, Christoque 
ábjuráto, ad paternam, antiquissimam et maxime 
diuturnam Romanorum 'Grecorumque religionem 
transgredere, et bonis divinitus concessis fruere 
mobiscum, lomorum maximorum ac dignitatum 
particeps. | 


44. Ad hzc Christi martyr, cum se paululum 
sustinuisse et animo circumspexisset audita, to- 
lamque recollegisset mentem et rationem, respon- 
dit :: Equidem, imperator, de mea religione et fide 
nullam in presens tibi afferam defensionem, licet 
ejus demonstrationes in promptu habeam. Sed de 
fratris tui morte, hoc sit responsum : Non appare- 
bit me ejus animz injuriam intulisse, sive opere, 
sive verbo, sive qualicunque mentis cogitatione, 
etiamsi mille modis in hoc scrutando defatigeris ; 
nam veritas immutabilis. Noveram enim eum 
Christianum, pium, justum , et Christi legum 
amantem ac studiosum. Sciat ergo coelum et terra 
atque universus angelorum chorus, et Christus, 


χόλησαν, xai τῆς ἱερᾶς αὐτῶν xal πανατγεστάτη: 
θρησχείας πόῤῥω που χαὶ μαχρὰν ἀπεπλάνησαν, χα) 
σπέρµα τὸ ἑναγὲς αὐτοῦ καὶ παμμίαρον xal γένος 
ὅλον ἐξ ἀνθρώπων Ἠφάνισαν. Διὰ τοῦτο, δαυμάσιε, 
ὁρῶν σου τὸ χατὰ πάντα εὐσταθὲς τε xa βέδαιον, 
βούλομαί σε τῆς ἡμετέρας [574] µερίδος xal ἑταιρίας 
γενέσθαι φίλον, xal σύγχληρον, χαὶ χοινωνὸν χατὰ 
πάντα τῶν τῆς βασιλείας πραγμάτων. Δεῦρο tolvoy, 
Ἁρτέμιε, στῆθι μεθ) ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων, xal τοῦ 
Χριστοῦ ἔξδαρνος γενόμενος, ἐπὶ τὴν πάτριον xil 
ἀρχαιοτάτην χαὶ πολυχρόνιον Ῥωμαίων τε xai "Ex- 
λήνων θρησχείαν µετάδηθι, καὶ τῶν παρὰ θεοῖς δε- 
δωρηµένων ἡμῖν ἀγαθῶν συναπόλαυνε, τιμῶν ueri- 
στων τε xal ἀξιωμάτων Ev μετοχῇ γεγονώς. 

pP. Πρὸς ταῦτα Ó τοῦ Χριστοῦ µάρτυς pixplv 
ἐπισχὼν καὶ ἐπιλογιαάμενος, xal ὅλον ἑπισυνάξας 
τὸν ἑαυτοῦ νοῦν τε xal λογισμὸν, ἀπεχρίνατο" Ἐχὼ 
μὲν, ὦ βασιλεῦ, περὶ τῆς ἐμῆς θρησχείας xal πί- 
στεως οὐδεμίαν τινά σοι ἀπολοχγίαν ποιῄσομαι c 
παρὸν, ἔχων Ev ἑτοίμῳ [cod. τιμῇ] τὰς ὑπὲρ αὐτῆς 
ἀποδείξεις. Πρὸς δὲ τὸν τοῦ σοῦ ἁδελφοῦ θάνατον, 
ἐχεῖνό σοι ἀπολογήσομαι, ὡς οὗ μὴ φανῄσομαι viv 
ἐχείνου φυχὴν ἠδιχηκὼς πώποτε, οὐχ ἔργῳ, οὗ λύ- 
Υψ, οὔτε τινὶ διανοίας ἐπινοῆματι, οὐδ sl μυρία 
χάµοις περὶ τούτου ἀνερευνῶν ' fj ἀλήθεια γὰρ ἀμε- 
τάθλητος. Ἠπιστάμην γὰρ αὐτὸν Χριστιανόν τι 
ὄντα, θεοφιλῆ τε χαὶ δίχαιον, xai περὶ τοὺς τοῦ 
Χριστοῦ νόµους πρόθυμµόν τε xal σπουδαῖον ὑπάρ- 


Dei Fifius, quem adoro in spiritu, me mundum p xovza* ἵστω τοίνυν οὑρανός τε xal γῆ xai πᾶς ὁ τῶν 


esse ab ejus nece et morte, nec ad injustam ejus 
occisionem viris impiis, qui illam commiserunt, 
quidquam auxilii contulisse. Neque enim tunc 
Constantio aderam ; sed in ZEgypto degebam, ibi- 
demque mansi usque ad prssentem annum. Et 
hanc quidem defensionem affero circa fratrem 
tuum. 


45. Quod vero attinet ut. Christum abjurem et 
gentilitiam vitam ampleetar, hoc tibi respondebo, 


ἁγίων ἀγγέλων χορὸς, xal Χριστὸς ὁ τοῦ θεοῦ Yi5;, 
ᾧ ἐγὼ λατρεύω ἐν τῷ ἐμῷ πνεύµατι, ὡς χαθαρὸς 
ἐγὼ τῆς ἐχείνου σφαγῖς τε χαὶ τελευτῆς, xal μηδὲν 
συνεισενεγχὼν εἰς τὸν ἐχείνου φόνον τὸν ἅδιχον τοῖς 
τοῦτον χατεργασαµένοις ἀνοσίοις ἀνδράσιν. OX: 
γὰρ παρὼν ἥμην τότε σὺν Κωνσταντίῳ, ἀλλὰ τὴν 
Αἴγυπτον εἶχον οἴχῆαίν τε καὶ δίαιταν µέχρι το 
παρόντος ἐνιαυτοῦ * xal ταύτην μὲν ἁπολογίαν ποιοῦ- 
μαι περὶ τοῦ σοῦ ἁδελφοῦ. 

[575] µε’. Περὶ δὲ τοῦ τὸν Χριστὸν ἐξομώσασθα: 
καὶ τὸν Ἑλληνιχὸν ἀσπάσασθαι βίον, τοῦτό σοι &xo- 


NOTE. 
(14) Crispum loco Priscum legendum est. Similiter num, 45. Est error librarii. Ενιν. 


1293 


S. ARTEMII PASSIO. 


1294 


χριθήσοµαι, τῶν τριῶν παΐδων τῶν ἓπὶ Ναθουχοδο- A verba trium puerorum ad Nabuchodonosor usur- 


νόσορ τὴν φωνὴν δανεισάµενος, ὡς Γνωστὸν ἕστω 
cot, βασιλεῦ, ὅτι τοῖς θεοῖς σου οὐ λατρεύω, xa τῇ 
εἰχόνι τῇ χρυσῇ τοῦ coU φιλτάτου Απόλλωνος ob 
Λοτε προσχυνἠσω. Ὅτι δὲ τὸν μαχάριον Κωνσταν- 
τῖνον τὸν πάντων βασιλέων ὑπέρτερον, xaX τὸ τούτου 
γένος ἐξεμυχτήρισας, ἐχθρὺν τοῖς col; ἁποχαλέσας 
θεοῖς, xal μανιώδη, xal φόνου μεστὶν, τοῦ τε ὁμο- 
Ὑνίου ἀνάπλεων αἵματος, ταῦτά σοι ὑπὲρ ἐχείνου 
ἀπολογήσομαι” ὅτι μᾶλλον ὁ obe πατὴρ Κωνστάν- 
ειος xal οἱ τούτου ἁδελφοὶ προχατῆρξαν τοῦ ἁδιχή- 
µατος, φάρµαχον αὐτῷ δηλητήριον χερασάµενοι, xal 
θάνατον ὀλέθριον προξενῄσαντες, μηδὲν πρὸς αὑτοῦ 
πεπονθότες ἄδιχον. Ἐκχεῖνος δὲ τὴν γυναῖχα Φαύ- 
σταν, xal πάνυ δικαίως ἀπέχτεινεν ὡς μιμησαμέ- 


paus : Notum tibi sit, rex, quod deos tuos non 
colo, et statuam auream dilectissimi tui Apollinis 
nunquam adorabo *. Quod autem beatum Constan- 
tinum, omnium imperatorum maximom, ejusque 
familiam despexisti, illum inimicum deorum tuorum 
vocans, et insensatutn, et caedis plenum, et cognato- 
rum sanguine inquinatum, hzc de eo tibi respon- 
debo : Magis scilicet pater tuus Constantius ejusque 
fratres priores injusti fuerunt, qui potum venena- 
tum miscentes Constantino acerbam mortem pro- 
pinarunt, nulla tamen ab eo injuria lacessiti. 
Ipse autem uxorem suam Faustam juste admodum 
oceidit, quia veterem Phidram imitota, calumniata 
est imperatoris filium Priscum, ut qui amore 


νην τὴν πάλαι Φαίδραν, xa διαδαλοῦσαν τὸν τούτου B ejus captus vim ei inferre conatus esset, sicut 


υἱὸν Πρίσχον [Κρίσπον] ὡς ἐρωτικῶς αὑτῇ διαχεί- 
µενον xaí τι πρὸς Blav ἐπιχειροῦντα , καθάπερ γά- 
χείνη τὸν τοῦ Θησέως Ἱππόλντον, χαὶ δὴ χατὰ τοὺς 
τῆς φύσεως νόµους ὡς πατὴρ τὸν υἱὸν ἠἡμύνατο. 
Ὕστερον μέν cot. μαθὼν τὴν ἀλήθειαν, xol αὐτὴν 
προσαπέατεινε, δίχην ἐπὶ αὐτῇ δικάσας πασῶν δὃι- 
χαιοτάτην. ᾿Απέχλινε δὲ πρὸς τὰν Χριστὺν, οὖρα- 
νόθεν ἐχείνου χαλέσαντος, ὅτε τὴν πρὸς Μαξέντιον 
δριμεῖάν τε xal βαρυτάτην διηγωνίαατο µάχην, δεί- 
ξας αὐτῷ τὸ τοῦ σταυροῦ σημεῖον µεσούσης ἡμέρας, 
ὑπὲρ τὸν Ίλιον ταῖς αὐγαῖς ἑξαστράπτον, xax Υράµ- 
µασιν ἀστροτύπως ῥωμαῖχοῖς διασηµήνας αὐτοῦ τὴν 
τοῦ πολέμου vixrnv* ἡμεῖς τε γὰρ αὐτοὶ τὸ σημεῖον 
ἐθεασάμεθα τῷ πολέμῳ παρόντες, xal τὰ γράµµατα 


etiam illa Thesei filium, llippolytum. Constantinus 
quidem juxta naturz leges, ut pater, filium puni- 
vit ; postea vero, comperta veritate, uxorem quo- 
que sententia omnium justissima morti addixit. 
Christum autem ut Deum agnovit coelesti appari- 
tione ab eo vocatus, quando diflicile et gravissi- 
mum prelium adversus Maxentium commisit. ΑΡ- 
paruit enim erucis signum, quod media die lucem 
solis splendore suo superabat, et" litteris Latinis, 
siderea nota ductis, ipsius in bello victoriam si- 
gnificabat. Nam nos ipsi signum vidimus przelio 
presentes, et verba legimus. lmo totus exercitus 
hzc vidit, multosque hujus prodigii testes in exer- 
citu reperias, modo velis interrogare. 


ὑπανέγνωμεν' ἀλλὰ καὶ τὸ στρατόπεδον ἅπαν τεθέατο, xal πολλοὶ [376] τούτου μάρτυρες iv τῷ σῷ 
στρατοπέδῳ τυγχάνονσιν, εἴ γε ἄρα ἑἐρωτῆσαι θελἠσειᾶς. 


µς’. Καὶ τί δὴ ταῦτα λέγω; τὸν Χριστὸν ἄνωθεν οἱ 
προφῆται προχατήγγειλαν, ὡς χαὶ αὐτὸς χρεῖττον 
ἐπίστασαι ' xai πολλαὶ τῆς αὐτοῦ παρουσίας αἱ µαρ- 
ευρίαι xàx τῶν παρ’ ὑμῖν σεδοµένων θεῶν, χαὶ τῶν 
χρησμῶν αἱ προαγορεύσεις ^ τά τε Σιδύλλεια γράµ- 
paa, καὶ fj τοῦ Βιργιλίου τοῦ Ῥωμαίου ποίησις, ἣν 
ὑμεῖς Β.νχολιχὴν ὀνομάζετε, καὶ αὐτὸς ὁ παρ' ὑμῖν 
θαυμαζόμενος ᾽Απόλλων ὁ μαντιχὸς τοιόνδε τινὰ περὶ 
Χριστοῦ ἐξεφώντησε λόγον. Ἔρωτηθεὶς γὰρ παρὰ 
τῶν ἑαυτοῦ προπόλων, ἀποχρίνεται ὧδε - 
Mi) 6psAsc πύματόν µε καὶ ὕστατον ἐξερέεσθαι, 
Δύσμορ᾽ ἐμῶν zpozóAur, περὶ θεσπεσίοιο θεοῖο, 
Kal πγοιῆς τῆς πάντα πέριξ βοτρυηδὸν ἑἐχούσης, 
Τείρεα, φώς, ποταμοὺς καὶ Τάρταρο», ἠέρα καὶ πὺρ, 
Ἡ µε καὶ οὐκ ἐθέλογτα δόµων ἁπὸ τῶνδε διώκει * 
'H δὲ ἐμοὶ τριπόδων ἔτι «1είπετο ἠριγένεια, 


AL, αἵμε, τρίποδες, στοναχήσατε, οἶχετ᾽ 'AxoAAOy, p 


Οἴχετ', ἐπεὶ βροτός µε βιάζεται οὐράγιος φῶς ' 
Kal ὁ παθὼν θεός ἐστι, καὶ οὐ θεότης πἀθεν αὐτή. 


5 Dan. in, 18. 


(15-16) In ὤπεοο legitur : Πύματόν χαὶ ὕστα- 
τον, 18 ambo extremum significant, Epi. 

(17) Textis. sic habet : τοιπόδων ἔτι λείπετο Ἶρι- 
q6vtta. — Ἠριγένεια (Ἶρι, mane et verno. tempore, 
γίγνοµαι) proprie est epitheton quod tribuitur au- 
ror&. Unde etiam, ut hic, adhibetur ad designau- 
dam ipsam auroram. Sed quzri potest quid per 
tripodum auroram intelligendum sit. uto his ver- 


46. Ad quid autem hzc dico? Christum a szculo 
prophete prenuntiarunt, ut tu ipse optime nosti, 
Et multa sant de ejus adventu testimonia etiam 
eorum, qui a vobis coluntur, deorum ; multe quo- 
que oraculorum predictiones, quibus concinunt bri 
Sibyllini, nec non Virgilii Romani carmina, quae 
vos Bucolica appellatis. Imo et ipse apud vos ad- 
mirandus Apollo, supremus fatidicus, hujusmodi 
de Christo protulit sermonem : interrogatus enim 
4 ministris suis sic respondit : 


Non oportebat me in eagf'emis versantem (15-16) in^ 
|terrogare , 

Miserandi ministri, de Deo qui de ccelo descendit , 
Et spiritu qui omnia circum ut botrus complectitur, 
Astra , lucem , fluvios et Tartarum , aera, et ignem, 
Qui me etiam invitum ab edibus istis propellit. 

Mihi autem sola iripodum mnc remaysit aurora (17) ; 
Hei ! hei ! me, tripodes, deflete ; exsüncius est Apollo. 
Exstinctus, quoniam vir me perdit caelestis lumine suo. 
Et qui passus est Deus eat , nec deitas passa est ipaa, 


NOTE. 


bis antiquitatem tripodum exprimi, ac si diceretur : 
Antiqui tripodes ; tripodes quibus ab autiquis tem- 
poribus, et quasi ab aurora mundi, in edendis 
oraculis usus sum. — Posset quoque hzc inter- 
"pretatio proponi : Remanserunt mihi tripodes, sed 
omni sua gloria ac virtute destituti, οἱ prout erant 
ad originem (auroram), ubi nondum per fabulas et 
prestigias sibi celebritatem comparaverant, In. 





1295 


ADDENDA. 


1996 


41. Itespondit Apostata : Poto te, o Artemi, non A. pA". Ὑπολαθὼν δὲ ὁ Παραδάτης ἔφη Δοχῶ σε, à 


ducem in /Egypto fuisse, sed vatem quemdam, 
seu potius sannionem aut cireuniforaneum nebu- 
lenem , anuum temulentarum norratiunculas et 
fabulas veteres atque antiquatas circumferentem. 
Et martyr : Non reete, inquit, Judicasti, impera- 
tor, neque ut tuam decet sapientiam et virtutem. 
Ex diis tuis et, qua grata habes, documentis de- 
monsirationes eruo , ut ex cognitis discas verita- 
tis mysterium. Neque existimes me gentilium ver- 
bis delectari ; nam oleum peccatoris non impinguet 
eaput meum *; sed de anima tua salute sollici- 
tus, omnem moveo lapidem, ut tibi veritas flat 
persuass. Meo quidem judicio, quemadmodum Sa- 
fanas veterem Adam, primum parentem, occzca« 
vit per inobedientiam et fructus vetiti comestio- 
nem , ita te quoque, imperator, tuz salutis invi- 
dus , Christi fide spoliavit. Quod vero solem, lu- 
nam et astra deos appellas, pudet me ignorantia 
Quse, seu magis improbitatis. Nonne Anaxagoras 
Clazomenius, tuus videlicet magister, massam 
igneam docuit esse solem, astra auteni corpora 
pumicosa et anima sensibusque prorsus destituta? 
Quomodo ergo ipse, imperator optime et sspien- 
tissime , que a magistris tuis repudiantur et con- 
temnantur deos proclamas ? Scio enim te Plato- 
nicz esse^ sect ; et Plato quidem Socratem audi- 
vit, Socrates autem Archelaum ; porro Archelaus et 
l'ericles Anaxagore auditores fuerunt. Quomodo 
igitur, princeps admirande, ista deos dicis, et su- 
per omnia solem veneraris , eumque jusjurandum 
imperatorium constituis Τ Cur qualibet occasione, 
sive in epistolis, sive in colloquiis, sive in con- 
cionibus , sepius. usurpas formulam Per solem ? 
Sed quid oportet sic producere sermonem ? Non 
abjaro Christum meum, absit! non amplector 
detestabilem gentilium impietatem. Maneo in iis 
quz edoctus sum, et persevero in paternis tradi- 
tionibus, quas nullum tempus dejiciet , etiamsi su- 
blime quid summa detegerint ingenia, , ut dicam 
aliquid cum vestro poeta Euripide. 

48. Ad hzc verba Julianus stupefactus et ineer- 
tus quid ageret, plane obmutuit, martyris ad- 
miratus magnam eruditionem et eloquentiam , at- 


λρτέμιε, οὗ στρατηγὸν ἐν Αἰγύπτῳ παραγενέσθαι, 
ἀλλὰ χρησμολόγον τινὰ, μᾶλλον δὲ βωμολόχον ἢ μὴν 
ἀγύρτην, xoi γραῶν χωθωνιζοµένων λογύδρ-α xal 
μύθους παλαιοὺς xal Υεγηραχότας ἐπισυνάγοντα, 
Καὶ ὁ μάρτυς * O0 καλῶς ὑπείληφας, ὦ βασιλεῦ, οὐξὶ 
τῆς σῆς αοφἰας xal ἀρετῆς ἰσοστάσια * kx τῶν σῶν 
δὲ θεῶν xal τῶν σοι προσφιλῶν µαθηµάτων ποιοὺμαι 
τὰς ἀποδείξεις, ἵν ἐκ τῶν σοι γνωρίµων τὸ τῆς 
ἀληθείας µάθοις µυστήριον, xaX μὴ µε δόξης τοῖς 
[277] τῶν "Ελλήνων ἐγχαλλωπίζεσθαι ῥήμασι μὴ 
δὲ Υὰρ ἔλαιον ἁμαρτωλοῦ τὴν ἐμὴν λικανάῖω κε- 
φαλὴν, ἀλλὰ τῆς σῆς χηδόµενος ψυχικῆς σωτηρίας, 
χινῶ πάντα λίθον ὥστε πεισθῆναί σε. "Y πολαμθάνωδὲ 
ὅτι ὥσπερ ὁ Σατανᾶς τὸν παλαιὸν Αδὰμ xai πρω- 


Β τόπλαστον ἀπετύφλωσε διὰ τῆς παραχοῆς καὶ τῆς τοῦ 


φυτοῦ βρώσεως, οὕτω xat σὲ. βασιλεῦ, φθονῶν τῆς anc 
σωτηρίας, τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀπεγύμνωσε πίστεως; os: 
δὲ τὸν ἦλιον xal σελήνην xai τοὺς ἀστέρας θεοὺς ἆπο- 
καλεῖς, αἰσχύνομαι «b τῆς ἁμαθίας, μᾶλλον δὲ χαχο- 
θουλίας ἐπάγγελμα; οὐχὶ ᾿Αναξαγόρας ὁ Κλαξομένιος ὁ 
δηλαδη abo διδάσκαλος, μύδρον ἔφη τὸν ἥλιων, χαὶ τοὺς 
ἁστέρας χισσηρυειδῃη σώματα, καὶ παντελῶς Guys 
xal ἀναίσθητα» πῶς οὖν αὐτὸς, βασιλέων ἄριστε xal 
φιλοσορώτατε, τὰ ὑπὸ τῶν σῶν διδασχάλων ἀθετού- 
µενα xai διαθαλλόµενα. θεοὺς προσαγορεύεις ; οἶδα 
γὰρ ὅτι τῆς Ἡλατωνιχῆς ὑπάρχεις αἱρέσεως, xai 
Πλάτων μὲν Σωχράτους διῄκουσε , Σωχράτης δὲ 
Ἀρχέλαου, Αρχέλαος δὲ χαὶ Περικλής ᾿Αναξαγόρου 
διῄχουσαν ' πῶς οὖν, ὦ θαυμάσιε, ταῦτα προσαγο- 
psóst; θεοὺς, ὑπὲρ δὲ πάντας ἁσπάνεις τὸν Ίλιον, 
χαὶ ὄρχον αὐτὸν βασίλειον τίθεσαι; ἄνω τε xol χάτω 
x&v ταῖς ἐπιστολαῖς, χὰν tol; λόγοις, xàv ταῖς προδ- 
αγορεύσεσι, πολὺ τὸ Μὰ τὸν ἤ.λιον; ᾽Αλλὰ τί dei 
ταῦτα μαχρηγορεῖν; οὖχ ἑξαονοῦμαι τὸν Χριστόν 
µου, μὴ γένοιτο | oóx ἁσπάζομαι τὴν μυσαρὰν Ἐλλη- 
vtov ἀσέδειαν * ἁλλὰ μενῶ ἐν οἷς ἐδιδάχθην, xal xap- 
τερῶ ἐπὶ ταῖς πατριαῖς παραδόσεσιν, ἃς οὐδεὶς 
χαταθαλεῖ γρόνος, x&v εἰ δι’ ἄχρων τὸ σοφὸν ἑἐρεῖ- 
pntat φρενῶν, Uv' εἴπω τι κατ) Εὐριπίδην tiv ὑμέ- 
τερον ποιητὴν. — 

p». Πρὸς ταῦτα ὁ Ἰουλιανὸς εἰλιγγιάσας xa ἓξ- 
απορηθεὶς [578], οὐκ εἴχεν Ó τι xol γένηται, τοῦ 
μάρτυρος θαυμάσας τὸ πολυµαθές τε xol εὔστομον 


que in respondendo et defendendo facilitatem. D χαὶ πρὸς πᾶν οὖν ἔτοιμον xal εὐαπολόγητον. Καὶ 


Dixit ergo ei Christi martyr : Dimitte, imperator, 
mnortuam et antiquatam gentilium superstitionem 
( nam diu jam putruit ), et accede ad Christum ; 
longanimis enim est el misericors, ac peniten- 
tiam tvam suscipiet. Sed fleri non poterat ut mar- 
tyr mentis pervers impetui resisteret ; aut. revo- 
caret animam $ua sponte ad perditionem euntem 
ac festinantem, Nam Julianus , dudum gentilismum 
animo foveus, haustum ex suis in. lonia cum Ma- 
ximo philosopho colloquiis, quandiu quidem frater 
euus superfuit, et post ipsum Constantius , nihil 
ree timore eorum ausus est detegere. Quibus vero 


* Ps3l. xtv, 5. 


φησὶν πρὸς αὐτὸν ὁ τοῦ Χριστοῦ μάρτυς" Ἂφες, ὦ 
βασιλεῦ, την νεχρὰν xaX ἑἐξωδηχυῖαν τῶν Ἑλλήνων 
θρησχείαν  Ἡδη γὰρ xai πρὸ πυλλοῦ σέσηπεν, xal 
πρόσελθε τῷ Χριστῷ' µακρόθυμος Υάρ ἐστιν x3 
φιλάνθρωπος xa δέχεταί σου τὸ µεταμελές [cod. 
πλημμελές]. 'AXX οὐκ ἣν ἄρα γνώμης ἐθελοχαχού- 
σης ἀντισχεῖν ὁρμαῖς, οὐδὲ ἀναχαλέσασθαι dquyly 
αὑτομόλῳ διανοἰᾳ πρὸς ἀπώλειαν ἐρχοµένην xal ἐς: 
απεύδουσαν. Ὁ γὰρ Ἱουλιανὸς πάλαι τὸν Ἑλληνισμὸν 
κατὰ φυχῆν ὠδίνων, ἐκ τῶν iv Ἰωνίᾳ Υενομένων 
αὐτῷ πρὸς τὸν ἀμφὶ τὸν Μάξιμον φιλόσοφον συγ- 
ουσιῶν, ἐφ᾽ ὅσον μὲν ὅτε ἀδελφὸς αὐτῷ περιῆν, xal 


1291 


S. ARTEMII PASSIO. 


1208: 


μετ) αὐτὸν Κωνστάντιος, ὁ δὲ οὐδὲν παραγυμνοῦν A de medio sublatis, ipse jam rerum potitus , perso- 


ἑθάῤῥει, διὰ τὸ ἐξ ἐχείνων δέος» ἐπεὶ δὲ οὗτοι ἐξ 
ἀνθρώπων σαν, αὐτὸς 6b τῶν πραγμάτων ἤδη χύ- 
proc fjv, τότε δὴ εἰς τὸ φανερὸν ἁπαμφιασάμενος, 
θνµίαις. 

pO. ᾿Απεχρίνατο τοιγαροῦν πρὸς τὸν μάρτνρα᾿ 
"Enti τοὺς ἐμοὺς ἐξεφαύλισας λόγους, ὢ xaxd] χε- 
φαλὴ, ἑτόλμησας δὲ xal πρὸς τὴν τῶν Χριστιανῶν 
µε πίστιν μεταγαχεῖν, ταῦτά σοι ἀντὶ τῶν δωρεὼν 
ὧν ὑπεσχόμην χαρἰζομαι. Κελεύει οὖν ἀπογυμνοῦ- 
σθαι τὸν µάρτνυρα, xal σούθλαις σιδηραῖς πεπυρα- 
Χτωμέναις τὰς πλευρὰς αὐτοῦ διαπερονᾶσθαι, xai 
τὸν νῶτον αὐτοῦ τριδόλοις ὀξέσι χαταχεντᾶσθαι xol 
διαῤῥήγνυσθαι συρόµενον ὕπτιον, Τούτων δὲ μετὰ 
πολλοῦ τοῦ τάχους προσενεχθέντων τῷ µάρτυρι, ἡ 
αὐτὴ χαρτερίά ἣν αὐτῷ χαθώσπερ xal πρότερον, xal 
ὥσπερ ἁλλοτρίου πάσχοντος σώματος, αὐτὸς θεατὴς, 
ἀλλ οὐ πάσχειν τι τῶν δεινῶν [579] χατεφαίνετο" 
καὶ δὴ ἐπὶ πολλαῖς ταῖς (pat; τοῦ ἁγίου βασανιζο- 
µένου, xaX µηδεµίαν φωνὴν 3 στεναγμὸν ἀφιέντος, 
αὐτὸς τὼ χεῖρε χροτήσας, ὥσπερ ἠττημένος ἀνέστη 
«oU βήματος, xal χελεύει τὸν μάρτυρα πάλιν ἐπὶ 
τὴν εἰρχτην ἀπαχθῆναι, xal µῄτε ἄρτον µήτε ὕδωρ 


nam deposuit et omni studio in universum genti- 
liemum erupit. | 


πάσαις ἀθρόον εἰς τὸν Ἑ) ληνισμὸν ἐξεῤῥάγη ταῖς προ- 


49. Respondit itaque martyri : Quoniam verba 
mea contempsisti , o sceleratun) caput , imo ausus 
es ad Christianorum fidem me traducere , hzc tibi 
pro donis , qux promiseram , gratifico. Jubet ergo 
denudari martyrem, et subulis ferreis candeptibus 
ejus latera transfigi , ejus dorsum tribulis acutis 
pungi, et disrumpi supinum protractum. Quibus. 
suppliciis quamprimum martyri illatis, eadem erat 
ei constantia, qua prius; et quasi alieni doloris 
spectator fuisset, nihil grave pati videbatur. Multis 
autem horis sancto cruciato, neque ullani vocem . 
aul gemitum emittente , Julianus manu signum de- 
dit, et quasi victus surrexit a tribunali , jussitque: 
martyrem ad carcerem reduci, et neque panem 
neque aquam ei praeberi , nec quacunque ad vitam 
sustentandam homines sumunt. Jpse autem in Da- 
phnem se contulit, quz est Antiochiz jucundissi- 
ma sedes. 


αὐτῷ παρασχεθῆναι, μὴ δ' ὅσα πρὸς «b Civ µεταλαμδάνουσιν ἄνθρωποι’ αὐτὸς δὲ ἐπὶ τὴν Δάφνην ὥρμησε, τὸ 


τῆς Αντιοχείας χάλλιστον ἑνδιαίτημα. 
v. Περὶ δὲ τὸ μεσονύχτιον εὐχομένῳ τῷ µάρινρι 
ἐπὶ τῆς φυλαχῆς, φαίνεται αὐτῷ 6 Χριστὸς, xal φησὶ 


90. Verum circa mediam noctem oranti martyri 
in custodia Cliristus apparet et dicit : Artemi, vi- 


πρὸς αὐτόν * ᾿Ατρέμιε, ἀνδρίξου, καὶ ἴσχυε, καὶ μὴ c riliter age et confortare; ne timeas neve formides 


φοθοῦ, μηδὲ δειλία τὸν τύραννον ᾽ ἐγὼ γὰρ εἰμὶ 
μετὰ σοῦ, ἐξαιρούμενός σε ἀπὸ παντὸς πειρασμοῦ 
xai πάσης τῶν χολαστηρίων ὀδύνης, xa tv τῇ βασι- 
jaig τῶν οὑρανῶν στεφανώσω σε, xal ὥσπερ αὐτὸς 
ὡὦμο.ἱόγησάς µε ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς 
γῆς, ὁμολογήσω xdyo σε ἐγώπιον τοῦ Πατρός 
µου τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. θάρσει οὖν χαὶ ἀγαλλία * 
μετ ἐμοῦ γὰρ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ. Ταῦτα ὁ 
μάρτυς ἀχούσας παρὰ τοῦ Κυρίου, εὐθαρσὴς ἐγένετο, 
καὶ 0v ἅλης τῆς νυχτὸς ἣν δοξολογῶν xat εὐχαριστῶν 
τῷ θεῷ * ἀνέθη γὰρ ix τῶν πληγῶν xal τῶν τραυ- 
pávtov αὐτοῦ, ὥατε μήτε µώλωπα φαίνεσθαι ἐν τῷ 
ἁγίῳ αὐτοῦ σώματι ' ἐποίησε δὲ πέντε καὶ δέχα ἡμέ- 
ρας, μηδενὸς τὸ σύνολον γευσάµενος ἑτρέφετο γὰρ 
τῇ τοῦ ἁγίου Πνεύματος χάριτι. 

να. Ὁ δὲ Ἰουλιανὸς ἐπὶ τὴν Δάφνην ὥρμησε τὸ 
προάστειον, ὡς προέφηµεν, θυσίας ἑτοιμαζόμενος τῷ 
Απόλλωνι, xal χρησμοὺς παρ) αὐτοῦ δέξασθαι προσ- 
δοχῶν dj δὲ Δάφνη προάστειόν ἐστι τῆς 'Avtto- 
χείας, ἐπὶ τῶν ὑψηλοτέρων αὐτῆς χωρίων χείµενον, 
ἅλσεσι Ἠπαντοίοις συνηρεφές.. Πολυπρεμνότατον 
Ι580] Υὰρ xai πολυχαρπὀτατόν στι τὸ χωρίον, ἔνθα 
τῶν το ἄλλων παντοίων δένδρων xal δὴ xai χυπα- 
ρίττων ἐξαίσιον πεφύτευται χρΏμα, πρός τε χάλλος 
xai ὕψωμα xai μέγεθος οὗ συµόλητόν * νάματά τε 
πανταχῃ διαθὲει ποτίµων ὑδάτων, µεγίστων αὐτόθι 
πηγῶν ἀναδιδομένων, ἀφ᾿ ὧν καὶ ἡ πόλις ἐν ὀλίγαις 


? Matth. x, 22. 


(18) Alludit ad locum Josue, vu, 1. 


tyraunum (18). Ego enim sum tecum, qui eruo te 
ex omni tentatione omnique tormentorum dolore ; 
in regno ccelorum coronabo te, et sicut ipse con- 
fessus. es me coram hominibus , confitebor et ego te 
coram Patre meo, qui in calis est ". Confide igi- 
tur εἰ prz gaudio exsulta ; mecum enim eris in pa- 
radiso. Cum hzc a Domino audivisset martyr, fi- 
ducia repletus est, et per integram noctem Deo 
Jaudem et gratiarum actionem tribuit. Convaluit 
a plagis et vulneribus suis , ita ut ne cicatrix qui- 
dem in saucto ejus corpore appareret. Permansit 
autem quindecim dies , omnino nihil gustans ; nu- 
triebatur enim Spiritus sancti gratia. 


51. Julianus vero ad suburbium Daphnem ve- 
nerat, ut supra diximus, sacrificia preparans 
Apollini , Α quo responsa se accepturum sperabat, 
Porro Daphne suburbium est Antiochiz , in edito 
hujus civitatis loco situm, omnique plantarum 
varietate obumbratum , utpote quod frondibus ac - 
fructibus exuberet. Quo in loco variarum arbo- 
rum, presertim vero cupressorum , innumera 
plautata est multitudo, pulchritudine, altitudine 
et magnitudine incomparabilis. Fluenta quoque 
poculentarum aquarum jn omnem partem dila- 
buntur, scaturientibus ibidem maximis fontibus, 


NOTE. 


- 


1299 


ADDENDA. 


1300 


unde Antiochia inter c»teras civitates maxime A δὲ πόλεων ἑνυδροτάτη τυγχάνειν δοχεῖ, xol μὴν xal 


aquis abundare videtur. Preclaris etiam exstru- 
ctionibus babitaculorum , lavacrorum aliorumque 
sificiorum, ad usuni et splendorem locus miri- 
fice exornatus est. Istic inter aliorum deorum tem- 


* pla et imagines , ab antiquo przeeipua quadam ob- 


servantia colebatur Apollinis delubrum. Illic enim 
virginis Daphne casum accidisse, gentilis fabula 
finxit; a qua certe maxime locus nomen suum 
adhuc mutuari videtur. 

52. Statu: autem Apollinis hzec erat forma : ex 
ligno vitis compositum erat corpus , arte tam mi- 
rabili, ut unius cobzrentiz speciem prz se ferret ; 
auro íllitus totus, quo induebatur, amictus, nu- 
datis simul et non auratis corporis partibus , ine- 


οἰχοδομαῖς λαμπραῖς χαταλύσεων xal λουτρῶν xal 
τῶν ἄλλων χατασχευῶν, efc τε χρείαν xal χόσμον 
εὖ µάλα πολυτελῶς ἑξήσχητάι τὸ χωρίον * ἐνταῦθα 
καὶ ἄλλων μὲν δαιμόνων ναοί τε χαὶ ἀγάλματα fy, 
διαφερόντως γε μὴν τὸ τοῦ ᾽Απόλλωνος ἐξ ἀρχαίων 
τῶν χρόνων ἑνυπῆρχε θεραπευόμενον» αὐτόθι γὰρ 
xoi τὸ περὶ τὴν Δάφνην τὴν παρθένον συµδῖναι 
πάθος ὁ Ἑλληνιχὸς ἔπλασε pü8oc* ἧς 65 μάλιστα 
φέρειν ἔτι δοχεῖ τὴν ἐπωνυμίαν ὁ τόπος. 

νβ’. Τὸ δὲ ἀγάλμα τοῦ Απόλλωνος, τοιάνδε «hy 
χατασχευὴν ἣν ' ἐξ ἀμπέλου μὲν αὑτῷ συνεπεπἠγει 
τὸ σῶμα * πανθαυµάστη δῆ τέχνη πρὸς μιᾶς συμφυῖας 
ἰδέαν συναρμοσθὲν, χρυσῷ δὲ πᾶς ὁ περιχείμενος 
πέπλος ἀμφιεννύμενος, τοῖς παραγεγυμνωμένοις 


narrabili fulgebat pulchritndine. Stanti pre mani- B καὶ ἀχρύσοις τοῦ σώματος, εἷς ἄφραστόν τι suv- 


bus erat cithara , quam pulsare videbatur ; coma 
et corona laurea auro permisto florebant , unde 
gratia maxima effalgebat aspicientibus. Duo inagni 
hyaciuthi oculorum íimplebant figuram , in memo- 
riam Hyacinthi, pueri Amyclxi, semperque gem- 
marum pulchritudo et magnitudo maximum adde- 
bant imagini ornatum , cum opffices eas callide et 
cum decore maximo imposuissent ; ita ut pluri- 
mos circa simulacrum decipi contingeret , pulchri- 
tudine apparentis forms ad adorandum illectos. 
Quod ipse quoque Julianus passus fuerat. Majore 
enim hanc quam czteras imagines cultu proseque- 
batur, millia ex singulis generibus ei sacrificans 
animalia. 


55. Cum autem. omnía faceret et moliretur ut 
responsum ederet statua, nec quidquam profice- 
τοι, sed hec et relique imagines altum tenerent 
silentium , existimavit opus esse prestigiis, quas 
hierurgiam gentiles appellant. Accersito quodam 
Eusebio, quem in gentibus fama erat multum in 
hac arte posse , ei mandavit ut statuam quam ma- 
xime spirantem et efficacem redderet , nulli rei 
parcendo, quam ad hoc necessariam esse cense- 
ret. Cum autem omnes machinationes suas profu- 
disset , et nihil eorum , quz potuisset excogitare, 
jntentatum reliquisset , simili modo et juxta na- 


εφθέγγετο xáJAoo* ἑστῶτί τε μετὰ χεῖρας ἂν ἡ 
κιθάρα, μουσηχγετοῦντά τινα ἑχμιμουμένῳ * gt τε 
xópat, xaX τῆς δάφνης ὁ στέφανος τὸν χρυσὺν ἀνα- 
μὶξ ἐπήνθουν * ὡς Ίμελλε χάρις ἑξαστράψειν πολλὴ 
τοῖς θεασοµένοις * ὑάχινθοί τε αὐτῷ δύο λίθοι μεγά- 
λοι, τὸν τῶν ὀφθαλμῶν ἐξεπλήρουν τύπον, χατὰ 
μνήμην τοῦ ᾽Αμυκλαίου παιδὸς 'Υαχίνθου, xa ἀεὶ τὸ 
τῶν λίθων χάλλος xal μέγεθος τὸν µέγχιστον προσ- 
ετέλει τῷ ἀγάλματι χόσµον, ἑνταθέντων περστῶς 
πρὸς ἀξιοῤῥέπειαν αὐτοῦ τῶν ἐργασαμένων ΄ ἵνα 
πλείστους ἁπατᾶσθαι περὶ αὐτσῦ συμµθαίνῃ. τὸ 
περιχαλλεῖ τῆς [581] προφαινοµέντς μορφῆς, εἰς τὸ 
προσχυνεῖν αὐτοῖς δελεαζοµένους. Ὅπερ οὖν xai 
αὐτὸς ὁ Ἰουλιανὸς πεπονθὼς Tv* πλείονά Υ' οὖν fi 
σύμπασι τὸῖς ἀγάλμασι προσηγε τὴν θεραπείαν, 
χιλιόμδας ὅλας ἐξ ἑχάστου γένους αὐτῷ θνόµενος. 

vy'. Ἐπεὶ δὲ αὐτῷ πάντα ποιοῦντι xai πραγµα- 
τευοµένῳ ὅπως χρῴη τὸ ἄγαλμα, πλέον ἣν οὐξὶν, 
ἀλλά τοὺτό ts xal τὰ λοιπὰ αὐτόθι σύµπαντα ἁγάλ- 
para βαθεῖα σιωπὴ κατεῖχεν, ἐνταῦθα νοµίσας τὰ 
&nb τῆς Υοητείας ἐνδεῖν, ἣν ἱερουργίαν χαλοῦσω 
Ἓλληνες, Εὐσέθιόν τινα, µέγιστον, ἐπὶ τὸ ταῦτα δύ- 
νασθαι, χεχτηµένον ἓν Ἕλλησι αχλέος, µεταπεμύά- 
µενος, τούτῳ προσέταττεν ἐπίπνουν ὅτι μάλιστα xal 
ἐνεργὸν ἀποφαίνειν, μηδενὸς ὧν εἰς τοῦτο προσδεῖν 
αὐτῷ νοµίζοι φεισάµενον. Tip δ' ἐπειδὴ πἆσας ἐἔαυ- 
τοῦ χεχινηχότι τὰς μηχανὰς, xol μηδὲν ὅ τι πλέον 
ἂν ἐπινοήσειεν ὑπολειπομένῳ, τὸν ὅμοιον ἔσεσιω- 


turz ordinem tacuit simulacrum , nibil nunc magis D πήχκει καὶ κατὰ φύσιν τρόπον, οὐδέν τι μᾶλλον Ἡ χαὶ 


quam antea proferens. Interrogatus ergo a Juliano 
cur maxime taceret Apollo , completis tamea omni- 
bus quie ad hac constituta essent , respondit Baby- 
lam tum hujus tum reliquarum imaginum silentii 
pracipuam esse causam , quod nempe sepultus ja- 
ceret in Daphne, et dii cadaver ejus abkorrentes 
ideo ad suas sedes venire non sustinerent. Nolebat 
enim verissimam aperire causam , quz? tamen non 
omnino eum latebat, adesse scilicet majorem po- 
tentiam ,'qua demonum operauones impedirentur ; 


: eo vel magis quod dz:emon , qui Apollinem agebat, 


ei clare et aperte, uti referunt, dixisset se nen 


messe respondere propter Babylam. 


πρόσθε φθεγγόµενον, ἐνταῦθα ἤδη πρὸς τοῦ Ίουλια: 
νοῦ Σρωτώμενος xaX xa0' ὅ τι μάλιστα σιωπώη, xal 
ταῦτα πάντων τελεσθέντων ἐπ᾽ αὐτῷ τῶν νομιζοµέ- 
vov παρ᾽ αὐτοῖς, Βαθύλαν ἔφη τῆς σιωπῆς τούτου τε 
χαὶ τῶν λοιπῶν ἀγαλμάτων αἰτιώτατον εἶναι, αὐτοῦ 
ἐν τῇ Δάφνῃ χειµένου, ὡς τῶν θεῶν τὸν νεχρὸν αὖ - 
τοῦ βδελλυττοµένων, χαὶ διὰ τοῦτο τοῖς ἔδεσι σφῶν 
ἐπιφοιτᾷν οὐχ ἀνεχομένων. Οὐ γὰρ ἠδθούλετο «iy 
ἁληθεστάτην αἰτίαν εἰπεῖν, οὗ παντάπασί γε αὑτῃς 
ἀνεπαίσθητος γεγονὼς, ὅτι 6h κρείττων δύναμις ἦν, 
ἡ τὰς τῶν δαιμόνων ἑνεργείας πεδησαµένη " ἄλλως 
τε xol τοῦ δαίµονος αὐτῷ τοῦ τὸν Απόλλωνα ὑποχρι- ^ 
νοµένου σαφῶς, χαὶ,διαῤῥήδην, ὡς λέγεται, εἰρηχό- 
τος, μὴ δύνασθα; ἀποχρίνασθαι διὰ Βαθύλαν. 














1301 


S. ARTEMIL PASSIO. 


1309 


wy. '0 γὰρ δὲ Βαδύλας. οὗτος λέγεται ἐπίσχοπος A δέ. Dabylas enim ille dicitur. episcopus fuisse 


μὲν [982] vev£c0a: τῆς Αντιοχείας, Νουμεριανῷ δὲ 
τῷ βασιλεῖ εἰσελθεῖν βουλομένῳ ἓν τῇ τῶν Χριστια: 
νῶν ἐχχλησίᾳ χατὰ δἠ τινα ἑορτὴῆν, στὰς πρὸ τῶν 
θορῶν. διεχώλυσεν εἰσελθεῖν, φάσχων εἰς δύναμιν 
ph περιόφεσθαι λύχον τῷ ποιμνίῳ ἐπεισερχόμενον ’ 
τὸν δὲ παραντίχα μὲν ἀποκρουσθῆναι τῆς εἰσόδου, 
εἴτε δὴ στάσιν τινὰ πρὸς τοῦ ὄχλου ἔσεσθαι ὑπειδό- 
µενον, εἴτε xol ἄλλως αὐτῶν µεταδουλενθέν' ἐν 
χαλεπῷ μέν τοι τὴν ἀντίστασιν τοῦ ἐπισχόπου ποιη- 
αἆμενον, ἐπειδὴ ὡς ἑαυτὸν ἐπὶ τὰ βασίλεια ἁπηλ- 
λάγη, παραστήσασθαί τε αὐτὸν ἐπὶ τοῦ βήματος 
ἀπολογησόμενον ἐχέλευσε , xal 63 παραστάντος αὖ- 
τοῦ, πρῶτα μὲν τὴν τόλμαν τῆς χωλύσεως ἐνεχάλει, 
ἔπειτα μέν τοι χελεύει αὐτὸν τοῖς δαίµοσι θύειν͵ εἰ 


Antiochig , et Numeriano imperatore die quadam 
festiva Christianam ecclesiam ingredi volente , ste- 
tisse pre foribus, eumque prohibuisse intrare, 
dicens se pro viribus impediturum ne lupus gregem 
invaderet. ]mperator quidem statim ab ingressu 
repulsus. fuit, sive quod seditionem in populo fu- 
turam suspicaretur, sive aliud quidquam mente re- 
volveret, Cum tamen zgre ferret prohibitionem 
episcopi, ad regiam reversus , jussit eum , facti 
sui rationem redditurum , ad. tribunal duci. Pro- 
ducto ergo Babyla, primo quidem audaciam probi- 
bitiouis aecusavit, deinde jussit eum dzmonibus 
sacrificare, si vellet criminationis poenam effugere. 
Sed episcopus accusationem dissolvit, et exhorta- 


βούλοιτό ys τὴν ἐπὶ τῷ ἐγχλήματι δίχην διαφυγεῖν' D tionem rejecit : illam quidem dicendo , oportere 


€&bv δὲ πρὸς τὴν ἔγχλησιν ἀπολογήσασθαι xai τὴν 
πρόχλησιν διακρούσααθαι, τὴν μὲν, φῄσαντα ποιµένι 
ἑαυτῷ πάντα προσήχειν ὑπὲρ τοῦ ποιμνίου προθυ- 
µεῖσθαι, τὴν δὲ, μὴ ἀνελέσθαι, τοῦ ὄντως ὄντος ἆπο- 
στάντα θεοῦ, ψευδωνύμοις xa ὀλετῆρσιδαίμοσιθύειν. 
k:0* ὁ μὲν, ὡς ἑώρα μὴ πειθόµενον, προσέταξεν αὖ- 
τὸν ἁλύσεσι xal πέδαις ἑνδησαμένους, τὴν ἐπὶ θανάτῳ 
ἄγειν τῆς χεφαλῆς ἀφαιρήσοντας * ὁ δὲ, ἐπειδῃ Ίγετο 
τεθνηξόµενος, ταύτας ἀναλαθὼν δε τοῦ φαλμοῦ τὰς 
ῥίσεις' Επίστρεψον, γυχή uov,elc τὴν ἀγάπαυ- 
σίν’ σου, ὅτι Κύριος εὑηργέτησέ c8. 


νε’. Φασὶ ὃξ xal τοεῖς παΐῖδας ἁδελφοὺς τὸ γένος 
χομιδῇ νίους ὑπ αὑτῷ ἀνατρεφομένους, ἁρπαγῆναί 
τε xal αὐτοὺς ὑπὸ τοῦ βασιλέως * xal ὡς οὐδ' αὐτοὶ 
θύειν ἤθελον, καί τοι παντοίας ἀνάγχης αὐτοῖς προσ- 
αγοµένης, xal αὐτοὺς χελεῦσαι τὸν βασιλέα τῶν 
χεφαλῶν ἀφαιρεῖν. Οὓς ἐπειδὴ ἦχον εἰς τὸ προχεί- 
μενον χωρίον, ὁ Βαθύλας ἑαυτῷ προστησάµενος, 
[383] προτέρους προσῄγε τῷ Εξίφει" τοῦ µή τινα 
τερέσαντα αὐτὸν ἀναδῦναι τὸν θάνατον, xal ἁπο- 
τεµμνοµένων ταύτην ἂν εἰπὼν τὴν quvfv* Ιδοὺ ἐγὼ 
xal τὰ παιδία à µοι ἔδωκεν ὁ θεός. Ἔπειτα xal 
αὐτὸς προύτεινε τὸν οἰχεῖον αὑτοῦ αὐχένα τῷ Glos: 
ἐντειλάμενος τοῖς «b σῶμα αὑτοῦ ἀναλεξαμένοις, 
τὰς ἁλύσεις xal τὰς πέδας αὐτῷ συνθάφαι, "Iv' ᾗ µοι 
ταῦτα, φηςσὶ, χειµένῳ χόσµος * xal οὖν χαὶ μετ αὐτῶν 
ἔτι τυγχάνει χείµενος, ὡς φασί. Τοῦτον τὸν Βαθύλαν 
ὁ Ἰουλιανὸς, ἐπειδὴ πρὸς τοῦ Εὐσεθίου Ίχουσε χώ- 
λυμα τοῖς ἀγάλμασιν εἶναι τοῦ μὴ χρᾷν, αὐτίχα 
αεροσέταξεν, αὐτῃ θἠχῃ, λίθου δ' ἐστὶ μεγάλου πε- 
ποιηµένη, µετάχειν Ex τῆς Δάφνης ofc τί τοῦτο δια- 
φέρει πόῤῥω ποῦ αὐτὸν ἀλλαχόσε, ἵνα fj xol βού- 
λωνται µεταστησαµένους. Εὐθὺς οὖν ὁ τῆς πόλεως 
ὄγλος προχυθέντες ὡς ἐπὶ µεγάλῃ αἰτίᾳ, χαὶ περι- 
6αλλόμενοι εἶλχον τὴν θήχην *. ἡ δὲ ὡς οὐχ ὑπ) àv- 
θρώπων ἑλκομένη μᾶλλον Ἡ καρείττονος αὐτὴν 
χινούσης δυνάµεως, ἔφθανε προθυµίαν ἐφεπομένη; 
αὐθήμερον γέ τοι αὐτὴν σταδίους πλέον f) πεντή- 
κοντα κχοµισάµενοι, ἐν τῷ καλουμένῳ κοιµητηρίῳ 
κατέθεσαν. Ἔστι δὲ bv τῇ πόλει οἶχος σωμάτων πα- 


* Ρος]. cxiv, Ἱ. δα. vin, 18. 


s6, utpote pastorem, omnia pro grege libenter 
pati ; hanc autem renuntiando se non admissuruin 
ut, abnegato vero Deo, sacrificaret. d:emonibus, 
falsis scilicet diis et perniciosis spiritibus. Impera- 
tor ut vidit illum non obedientem , jussit eum , ca- 
tenis et compedibus ligatum , capitis amputatione 
interfici. Qui cum duceretur moriturus , assumens 
h:ec psalmi verba canebat : Convertere, anima mea, 
in requiem tuam, quoniam Dominus benefecit. tibi *e 


55. Fertur etiam tres pueros, fratres germanos, 
admodum juvenes atque a sancto episcopo nutri- 
tos, captos fuisse ab imperatore. Cum vero neque 
hi sacrilicare vellent, lícet ad id undecunque co- 
gerentur, eos quoque decollari jussit imperator. 
Ubi ad locum propositum ventum est, Dabylas 
eosdem ante se statuens, priores gladio exhibuit, 
ne quis eorum ex timore mortem aufugeret. Qui- 
bus decollatis, recitatis quoque his verbis : Ecce 
ego et pueri quos dedit mihi Deus *, e& ipse collum 
suum protendit gladio. Jusserat illos, qui corpus 
ejus collecturi erant, catenas et compedes cum eo 
sepelire, ut sint hsc, inquiebat, jacenti mihi ad 
ornatum; et reapse fertur cum iis adhuc jacere. 
Julianus ergo, cum audivisset ab Eusebio Babylam 
hunc esse impedimento statuis quominus responsa, 
ederent, illico mandavit iis, quorum referret ita 
fleri, ut capsam illam, ex magno lapide excavatam, 
a Daphne transferrent aliorsum procul, quocun- 
que voluissent eamdem transponentes. Statim igitur 
civitalis plebs effusa, ac si de re magna ageretur, 
et circumcurrens trahebat capsam ; hac autem, 
ut que non tam traheretur ab hominibus quam 
potentiore quadam vi moveretur, trahentium ala» 
critatem in sequendo praeoccupabat. Translatam 
enim eadem die plusquam stadia quinquaginta, 
posuerunt in locum qui cemeterium appellatur. 
Est nempe in civitate zedificium, ubi multa anti- 
quorum virorum, inter quos sunt nonnulli propter 





1393 


ADDENDA. 


1304 


pietatem martyrium passi, corpora jacent. Et tunc A λαιῶν ἀνδρῶν καὶ ἑνίων ye. m". εὐσεδεία µαρτυρου- 


quidem capsam istuc portaverunt. 


56. Julianus autem parabat multitudinem victi- 
marum et donariorum, postera die cum eis in 
Daphnem ascensurus, et tunc quidem sperans se, 
βἱ non omnium, at certe Apollinis oracula ex- 
cepturum. In hunc enim totam studii sui spem et 
contentionem dírigebat, siquidem ei magis quam 
3lii hujusmodi locus prestaret juxta artem divi- 
nandi, et Daphne ei consecrata esset, nec posset 
dubitari quin ei in propria sede major quam eszte- 
Tis daemonibus competeret potentia. Eusebius porro 
et qui dicuntur sacerdotes atque zedituorum turba, 
exspectantes imperalorem, maximis in angustiis 
versabantur, circa imaginem vigilabant, et nibil 
non machinabantur ut Julianus, quando venisset, 
eam inveniret loquentem ; etenim alius deinceps 
dilationi non relinquebatur praetextus. Jam autem 
nox multum processerat, cum ignis e ccelo vehe- 
menter demissus irruit in templum, quo simul 
omni ex«parte apprehenso, ipsam imaginem cum 
donariis exussit. Cumque omnia simul conflagra- 
rent, et ign's valde extolleretur, protinus clamor 
ingens circa :»dem intonuit, et nulli similis exstitit 
tuinultus. Multi quidem in auxilium concurrebant, 
8Cd nemo erat qui posset igni resistere. Et dum alii 
prefecto Orientis (19), Juliano, rem indicaturi 
Currerent, stabat reliqua turba obstupefacta, spe- 


µένων, πολλὰ δεδεγµένος * τότε μὲν οὖν τὴν θήχτν 
ἐνταῦθα εἰσεκόμισαν. 

vc". Ὁ δὲ Ἰουλιανὸς παρεσχευάζετο πλῆθος ἱερείων 
τε καὶ ἀναθημάτων, ὡς τῇ ὑστεραίᾳ σὺν αὐτοῖς εἰς 
την Δάφνην ἀναβησόμενος, νῦν Ye δ] πάντως ἑἐλαί- 
ζων εἰ μὴ τῶν ἄλλων, ἁλλὰ τοῦ Ys ᾿Απόλλωνος τεύ- 
ξεσθαι ἁποχριθησομένου * ἐπὶ τοῦτον γὰρ αὐτῷ vios 
τῆς προθυµίας ἡ ἐλπὶς Tv xal à τόνος, ὡς αὐτῷ 
μᾶλλον 3 ἑτέρῳ τὸ τοιοῦτον διαφέρον χατά τε τὴν 
μαντιχὴν τέχνην, xal αὐτῷ τὸ χωρίον [384] ἀνεῖτο 
ἡ Δάφνη, νοµίζοντι αὐτῷ Év τε τῷ οἰχείῳ tóm el- 
χότως, f τῶν ἄλλων δαιμόνων ἐσχύειν. Ὁ δὲ Εὐσέ- 
6ιος καὶ οἱ λεγόμενοι ἱερεῖς xaX τῶν νεσχόρων τὸ 
πλῆηθος προσδεχόµενοι τὸν βασιλέα, ἐν ἀγῶνι µε- 


B γάλῳ ἔστασαν, xol διπγρόπνουν περὶ τὺ ἄγαλμε, 


πάντα πραγµατευόµενοι, ὅπω; ἐπειδ' ἂν ἀφίχητα:, 
τύχοι αὑτοῦ φθεγξαµένου : ὡς ἄλλης Ts αὐτῷ ἔτι 
προφάσεως εἰς ἀναθολὴν μὴ ὑπολειπομένης. Ἐπειξὴ 
δὲ πόῤῥω τῶν νυχτων ἣν, ix τοῦ οὐρανοῦ vp 
ἀθρόως χατενεχθὲν, ἑνέσχηφψε τῷ νεῷ xat ἅμα ταν- 
ταχόθεν αὐτὸν δραξάµενον, ἐμπιπρᾶ αὑτῷ ἀγάλματι 
xai αὑτοῖς ἀναθήμασιν' πάντων δὲ ὁμοῦ χαταφλε- 
γοµένων, xat τοῦ πυρὸς ixl μέγα ἐξαιρουμένο», fol 
μὲν αὐτίχα µεγάλη περὶ τὸν νεὼν fjv, χαὶ θόρυβος 
οὐδενὶ ἐοιχὼς, xo 6h πολλῶν ἐπαμῦναι προθυμο.- 
µένων, οὐδεὶς fjv ὁ πρὸς τὸ mop ἀντισχεῖν δυνισό- 
µενος. ᾽Αλλ' οἱ μὲν ἔθεον τῷ ἄρχοντι τῆς Ἑῴας Tov- 
λιανῷ μηνύσοντες, ὁ δὲ λοιπὸς ὄχλος ἕστασαν ὑπ' 


ctans insperatam, quz invaserat eos, calamitatem, ς ἐκπλήξεως θεαταὶ τοῦ παραδόξου τῆς χαταλαθούσης 


Ignis autem nihil aliud tangebat, licet tanta et 
tam copiosa materia illic adesset, nisi templum in 
quod ceciderat, et qux inerant eidei ; ita ut, de- 
leta imagine cum universis donariis, remanserint 
pauca sdificiorum vestigia, iudicia calamitatis, 
quz adhuc ostenduntur tanquam certissimum ar- 
gumentum ignis divinitus immissi. 


B7. Julianus autem, cum audivisset qu: aecl- 
derant, ira repletur, et grave arbitratus οἱ Cüristiani 
ex hoc casu eum essent. ludificaturi, statim jussit 
illus e Magua ecclesia expelli, omni aditu, foribus 
striclissime clausis, prohiberi, et omnia pretiosa 
publicari. Dedit quoque gentilibus facultatem in- 


D 


grediendi Christianorum ecclesias, el in. iisdem - 


pro libitu agendi. Quibus a tyranno et impio Ju- 
liano constitutis, quid maximorum malorum pa- 
tratum non fuit ? Quid absurdissimorum non 
effuderunt gentiles, effrenata lingua nefanda in 
Christianorum fldem proferentes, et per omnes 
civitates blasphemiis insectantes Dominum et Deum 
nostrum Jesum Christum ? Nam Sebaste, olim 
quidem Samarie, nunc vero ab Herode zdificaue 
ei Sebaste appellate, ossa Elisci prophete et 


αὑτοὺς συμφορᾶς γενόµενοι» τὸ δὲ πὺρ οὐδενὸς ἦν 
τῶν ἄλλων ἁπτόμενον, τοσαύτης Ys xal οὗτος ἀμ- 
φ.λαφοῦς ὕλης ἐχεῖ περυχυίας, ὅτι μὴ μονώτατον 
ἐμπεσὸν χατέφλεγε σὺν τοῖς ἑνοῦσι τῷ νεῷ. ὡς τὸ 
μὲν ἄγαλμα χαὶ πᾶν ὅ τι ἐν ἀναθήμασιν ἦν, χαθάπεξ 
ἀφανισθῆναι. βραχέα 65 λειφθῆναι τῶν οἰχοδομη- 
µάτων ἑδάφη, μνημεῖα τοῦ πάθους, & xal νῦν ἔτι 
δείχννται, ααφἑστερον τὸ δεῖγμα τοῦ θεηλάτοα 
πυρός. 

vt^. Ὁ δὲ Ἰουλιανὸς τὰ συµθάντα ἀχούσας, ὀργῇς 
τε πιμπλᾶται, xaX δεινὸν ποιησάµενος εἰ Χριστιανοὶ 
τοῖς συµθεθηκόσιν ἐπιτωθάσειν μέλλοιξν, αὐτίχα 
προστάττει τῆς Μεγάλης αὐτοὺς ἑξωθεῖν ἔχχλη- 
σίας, χαὶ ταύττν μὲν ἄδατον αὐτοῖς παντελῶς ἆπο- 
φαίνειν, ὡς ὅτι ἀσφαλέστατα αὐτὴν [585] ἀποχλει- 
σαµόένους, τὰ δὲ χειµήλια πάντα δημοσιοῦν * δέδωχε 
δὲ xal τοῖς Ἕλλησιν ἄδειαν, ὥστε εἰσέρχεσθαι αὖ- 
τοὺς elg τὰς τῶν Χριστιανῶὼν ἑἐχχλησίας, xai ποιεῖν 
ὅσα βούλοντα,. Τούτων οὖν παρὰ τοῦ τυράννου xd 
ἀσεθοῦς Ἰουλιανοῦ χελευσθέντων, τί τῶν μµεγίστων 
χαχῶν οὐκ ἑτελέσθη; τί δὲ τῶν ἀπηχεατάτων oix 
ἐλέχθη, τῶν ἀφέτῳ γλώὠσσῃ λαλούντων τὰ ἅῤῥττα 
χατὰ τῆς τῶν Χριστιανῶν πίστεως, χαὶ βλασοτ μούν- 
των εἰς τὸν Κύριον χαὶ θεὺν ἡμῶν Ἱπαοῦν Χριστὸὺν 
ἐν πάσαις ταῖς πόλεσιν (20); Ἐν μὲν γὰρ Σεθαστῆ 


πΟΤΑ.. 


(19) In textu Greco : Τῷ ἄρχοντι τῆς Ἑῴας Ἰου- 
λιανφ. Dubium non est quin de imperatore sermo 
sit; cur vero hic istiusmodi appellatiene designe- 


tur, cum sit res minoris momenti, non egistimavi 
conquirendum. Epir. 3 


(20) Philostorg. lib. γη. 





1305 


S. ARTEMII PASSIO. 


1306 


τῇ πάλαι μὲν Zapapeia, νῦν δὲ παρὰ Ἡρώδου χτι- A et Joannis Baptist: eloeculis rapta, eLimmundorum 


αθείσῃ xal Σεθαστῇ ἐπιχληθείσῃ, τὰ ὁστᾶ τοῦ προ- 
φῆτου Ἑλισσαίου xai τοῦ Βαπτίστου Ἰωάννου ix 
τῶν θηχῶν ἑξαγαγόντες, καὶ ἁλόγων ἀκαθάρτων 
"ὁστέοις προσµίξαντες χατέχαυσαν, xai τὴν χόνιν 
εἰς τὸν ἀέρα ἑλίχμησαν ’ τὸν δὲ τοῦ Σωτῆρος ἀνδριάντα 


ἐν Πανέαδι τῇ πόλει πρὸς τῆς αἱμοῤῥοησάσης γυναικὸς Ὁ loco positam, quamqte post tempus ος miraculo 


κατασχευασθέντα μεγαλοπρεπῶς, ἣν ὁ Χριστὸς tá- 
cato, xal ἱδρυνθέντα ἓν ἑπισήμῳ τῆς πόλεως τόπῳ, 
ὃν μετὰ χρόνον γνωσθέντα, Ex τῆς αὐτόθι φυοµένης 
βοτάνης τοῦ θαύματος, οἱ Χριστιανοὶ ἀράμενοι, ἓν 
τῷ τῆς ἐχχλησίας διαχονιχῷ ἔἕστησαν, τοῦτον οἱ 
Ἕλληνες χατασπάσαντες, xàx τῶν ποδῶν σχοίνους 
ἐξάψαντες, ἔσυραν ἐπὶ τῆς ἀγορᾶς ' ἕως οὗ xatà 
μιχρὸν ἀποθρανυόμενος, ἠφανίσθη, µόνης τῆς χεφαλῆς 


brutorum ossibus perwista combusserunt, eorum- 
que cineres in aerei ventilarunt. Salvatoris quo- 
que statuam in civitate Paneade a i1nuliere, que 
sanguinis profluvio laborabat , et a Christo sanàta 
fuerat, magnifice erectam, ct in insigni civitatis 


illic germinantis herbe cognitam Christiani tule- 
rant et in diaconicum (20) posuerant : illam gen- 
tiles dejecerunt, et funibus ad pedes alligatis 
traxerunt per forum, donec coníracta paulatim 
deleta est, solo relicto capite, quod a quodam, 
gentilibus tumultiuantibus, sublatum fuit. Interim 
gentiles blasphema et abominanda in Dominum 
nostrum Jesum Christum effundebant, qualia nemo 


καταλειφθείσης xaX ἁρπαγείσης ὑπό τινος ἐν τῷ B unquam hono audivit, 
θορυθεῖσθαι τοὺς ἝἛλληνας, λαλούντων αὑτῶν βλάσφηµα xol ἀπηχέστατα ῥῆματα cl; τὸν Κύριον 
ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, ἃ fj τις ἀνθρώπων Ίχουσε πώποτε. 


νη’. Αὐτὸς δὲ ὁ ἀσεδέστατος xal πάντων παρανο- 
ώτατος Ἱουλιανὸς Ἠγαλλιᾶτο καὶ ἔχαιρεν, καὶ 
γαυριῶν ἐπὶ τούτοις, ἑχέλευσε xal τὸν ἐν "lspoao- 
λύμοις vaby τῶν Ἰουδαίων [286] ἀνιστᾷν (d) * καὶ 
τοὺς Χριστιανοὺς τῆς πόλεως ἐχθδαλὼν, τοῖς 'lou- 
. δαίοις ἔδωχε κατοιχεῖν , ἀποστείλας ᾽Αλύπιόν τινα 
τοῦ μετὰ σπουδῆς τὸν vabv ἀνοικοδομίσασθαι. Αὐτὸς 
δὲ προκαθίσας ἐπὶ τοῦ βήματος ἓν τῇ καλουµένῃ 
Βασιλιχῇ, ἐκέλευσε προσαχθῆναι τὸν μάρτυρα * 
προσαχθέντος δὲ τοῦ ἁγίου, ἔφη πρὸς αὐτὸν, Πάν- 
τως Ίχουσας xal αὐτὸς, ἀσεδέστατε Αρτέμιε, τὸ 
τόλμημα τῶν ἀσεθῶν κατὰ σὲ Χριστιανῶν, ὅπερ 


58. lpse autem impiissimus atque omnium bho- 
minum sceleratissimus Julianus, gaudio exsultabat, 
et arrogantior factus ex iis, imperavit etiam tem- 
plum Judzorum, quod erat Hierosolymis, reaxli- 
ficari ; ejectisque e civitate Christianis, eamdem 
Judzis wadidit babitandam, et misit Alipium 
quemdam, qui templi restaurationem urgeret. Ipse 
vero, sedens pro tribunali in loco cui nomen Ba- 
silica, jussit coram sisti martyrem. Produeto au- 
lem saneto: Certe, inquit, Artemi impiissime, 
tu quoque audivisti audax facinus impiorum ac 
tui similium Christianorum , quod patrarunt in 


ἐποίησαν ἐν Δάφνῃ kv τῷ ναῷ τοῦ σωτῆρος ᾽Απόλ- C Daphne, in templo Apollinis servatoris : quem- 


λωνος, xai ὡς ἑνέπρησαν αὐτοῦ τὸν vaby σὺν τοῖς 
ἀναθήμασιν, καὶ τὸ πάντιµον χαὶ θαυμαστὸν ἄγαλ- 
μα ἐξηφάνισαν * ἀλλ οὐ χαρῄσονται ἐπιτωθάζοντες 
χαὶ χλευάζοντες τὰ ἡμέτερα' ἐγὼ γὰρ ἁποτίσω τὴν 
ὑπὲρ τούτου ποινὴν ἁδδομηκοντάκις ἁπτὰ, χαθώς 
«act τὰ ὑμέτερα λόγια. 


vU, Καὶ ὁ µάρτυς * "Hxouca ὡς θεήλατος ὀργὴ 
καὶ πῦρ οὐρανόθεν χατελθὼν χατέφαχγε τὸν θεόν σον, 
χαὶ αὐτοῦ τὸν vaby ἐνέπρησεν πάντα xal κατηδάφι- 
σεν εἰ οὖν θεὸς ὃν, τί μὴ ἑαυτὸν Ex τοῦ mpl 
ἑῤῥύσατρο ; Καὶ ὁ παραδάτης ^ Táya χαὶ αὐτὸς 
Éotxág pot, ἀνοσιώτατε, χερτομεῖν ἐπὶ τοῖσδε χαὶ 
χαταχαχχάζειν, ὡς ἅτε παρὰ τοῦ θεοῦ σου ἐχδίχησῖν 


admodum seilicet sanctuarium ejus eum donariis 
exusserint, et maxime venerandam ac mirabilem 
destruxerint imaginem. Sed non gsudebunt irri- 
siouibus et ludibriis prosecuti nostra; ego enim 
pru eo exigam ponas sep(uagies septies, ut vestra 
dicunt eloquia. 


59. Respondit martyr : Audivi divinam iram et 
ignem coelitus immissum consumpsisse deum 
(uuni, ejusque templum incendisse 26 prorsus ever- 
tisse. Si igitur deus eral, cur se ipse ex igne non 
servavit? Et apostata : Forte et tu scelestis- 
sine, videris mihi his insultare et ad risum mo- 
vere, quasi a Deo tuo vindictam aliquam conse- 


τινα προσδεξάµενος. Καὶ ὁ μάρτυς * Ἐγχὼ πάντοτε, D cutus fuisset. EL martyr : Ego semper, inquit, im- 


δυσσεθέστατε, ἐπὶ τῇ τῶν δαιµύνων πτώσει τῶν 
παρὰ σοῦ τιµωµένων χομπάξω xaX χαίρω xat ἀγαλ- 
Au): καὶ ἐπὶ πᾶσιν οἷς ὁ Χριστός µου τερατουργεῖ, 
τερπόµενος γέγηθα ’ ἐχδίχησιν δὲ τῶν εἰς Eu πρατ- 
τοµένων παρὰ σοῦ, ἐχεῖ δέξοµαι ὅποτ ἂν τὸ rop 
ἐκεῖνο τὸ ἀχοίμητόν σε χαταλήψεται καὶ dj διαιωνί- 
ζουσα χόλασις * χἀνταῦθα ὃξ οὗ πολὺς παρελεύσεται 
χρόνος, xat τὸ μνημόσυνόν σου uev! ἤχου ἀφανισθή- 

σεται͵΄Καἱ ὁ παραδάτης El οὖν ἀγαλλιᾷς ἐπὶ τού- 


piissime, de daemonum ruina, quos tu colis, glorior, 
gaudeo et exsullo : et quxcunque Christus meus 
mirabilia operatur, delectationem mihi ac lxtitiam 
pariunt. Ulijouem vero eorum qua a te mihi in- 
tentata sunt, tunc accipiam quando ignis inexstin- 
guibilis te comprehendet, et supplicium sempiter- 
num. Et hic quoque mora non erit quin memoria 
tua cum sonitu auferatur. Tunc apostata : οἱ igi- 
tur gaudes, iinpiissime, de suppliciis, iisque dele- 


NOTE. ) . 


(d) Philostorg. loc. cit. 


(20) Diaconicum idem est ac quod nos hodie sacristiam vocamus. , 





ως] 


ADDENDA. 


1303 


€taris, accessionem tibi procuraboe desiderati gau- Α τοις xal ἑπευφραίνεις, ἀνοσιώτατε, προσθήχην bro 


dii. Verum, infelicissime, tibi parco ex benignitate, 
et volo te, deposita amentia, sana menie uli el 
accedere diis inmortalibus sacrificaturum. Summa 
enim dignitate orna!us fuisti, tibi mult:e divitige ab 


alto εἰ a majoribus accumulate sunt, οἱ multis. 


virtutum dotibus te dii bonestarunt , licet. erga 
illos ingratum te przebueris. 


60. Et martyr : Quid insanis, iniquissime, et 
immoraris pestiferis sermonibus? Parvi fecisti bar- 
baricas rebelliones, suscepisti bellum Persicum, 
quo universum orbem agitasti, et in me, Dei 
servum, otium consumis? Dic in me qualem volueris 
sententiam ; nam ego deos (uos non adoro, neque 
jussionibus tuis me submitto; sed Deo meo quo- 
tidie offero sacrificium laudis et confessionis ; fac 
igitut quod vis, sceleratissime. Audiens hiec apo- 
$t2ia et ira incensus, lapidum exempltores ac lapi- 
dicidas ingredi jussit dixitque eis : Videtisne pra- 
ruptam peiram, quis e regione theatri civitati 
imminet ruinosa? Qua. igitur secta, atque altera 
ejus parte in altum elevata, hunc sceleratum con- 
stituite medium; ruptisque vinculis, qua petra 
retinetur, dejicite eam omni vi atque impetu in 
partem ex qua secta est ; et iste medius interceptus 
in minutissimas partea totus conteretur, ejusque 
viscera omnia disrumpentur, ut sciat cuinam re- 
$istat, in quem impugnandum arma induerit, et 
quid auxilii ei eollaturus sit Deus ejus, si nempe 
potens futurus sit. eum eripere de manibus meis. 
Mandatum dicto citius lapidicide exsecuti, demi- 
serunt peiram, ut tyrannus jusserat. Ου cum 
multo pondere in przeceps ruens totum martyris 
corpus cooperuit atque adeo compressit, ut 
essium coníractorum sonitus quidam audiretur 
tremendus , horribilis et humanis auribus in- 
guelus, 


61. Cum sanctus in media peira premeretur et 
eontereretur, invocabat Christum dicens : 7n petra 
exaltasti me, quia [acus es apes mea: turris [οτιῖ- 
(udinis a. (acie inimici *, Statuisti supra. petram 
pedes meos , ei direxisti gressus meos *. Accipe 
igitur, Unigenite, spiritum meum, et ne concludas 
me in manus inimicorum. Nam omnia ejus viscera 
disrupta erant, comminuta quoque tota ossium 
compages, et pupillae oculorum orbitis excedebant. 
Verum sic patienter tolerabat Christi generosus 
athleta, quasi incus infracta, seu lapis durissimus 
et omni ajomante fortior. Cum ergo sanctus in 
medio petrarum diem ac noctem perseverasset, 
jussit faedifragus Julianus disjungi petras, arbitra- 
τας eum disruptum, confractum et mortuum re- 


pertum iri. Apertis autem petris, processit sanctus | 


et circumambulare ccpit, oculis quidem ex orbita 


* Psal. Lx. 2, δ. * Pal. xxxix, X. 


cot [387] ποιῄσομαι τοῦ ποθουµένου ἀγαλλιάματος, 
Αλλὰ, ὁνσμενέστατε, φείδοµαΐ σου bU οἰχείαν χρη- 
στότητα, xaX βούλομαί σε τῆς ἀνοίας παυσάµενον, 
σιυφρονι λογισμῷ χρῄσασθαι, χαὶ προσελθεῖν θύ- 
σοντα τοῖς ἁθανάτοις θεοῖς * xal ἀτιώματι γΥὰρ 
μεγίστῳ χεχόσµησαι, καὶ πλούτος Exavbc ἄνωθέν σοι 
xal ix προγόνων αξσώρευται, xal πολλά σοι τὰ τῆς 
ἀρετῆς πλεονεχτήµατα ol θεοὶ παρεσχεύασαν, xiv 
αὐτὸς ἀχάριστος ὤφθης περὶ αὐτούς. 

E. Καὶ ὁ µάρτυς * Τί µαίνῃ, παρανομώτατε, xal 


᾿ἀσχολῆ ἐπὶ τοῖς ὀλεθρίοις ῥήμασιν ; Ἔασας τὰς βαρ- 


θαριχὰς ἑπαναστάσεις, xal τὸν Περσικὸν ἆπεθὰλου 
πόλεμον, δε ὃν τὴν οἰχουμένην πᾶσαν ἐσάλενσας, 
καὶ εἰς ἐμὲ τὸν τοῦ θεοῦ δοῦλον ἀσχολῇ; Δίδου &x»- 


B qao:w χατ ἐμοῦ οἷαν ἐθέλεις ' ἐγὼ vip τοῖς Ceol; 


σου οὐ λατρεύω. οὔτε τοῖς col; προστάγµασ!ν ύπο- 
κύπτω, ἀλλὰ τῷ Ot µου καθ) ἑχάστην προσφέρω 
θυσίαν αἱνέσεως xal ἐξομολογήσεως * ποίει οὖν ὁ 
θέλεις, παρανομώτατε. Ταῦτα ὁ παραδάτης ἀχούσας 
καὶ πλήρης θυμοῦ γενόμενος, λατόµους καὶ λιθοξόους 
ἐχέλευσεν εἰσελθεῖν, xal φησι πρὸς αὐτούς' ὍΟρᾶτε 
τὴν ἁπότομον πἐτραν τὴν ἀπέναντι τοῦ θεάτρου 
πρὸς τὸ χάταντες τῆς πόλεως ῥέπουσαν, Ταύτην οὖν 
διχάσαντες, xai τὸ ἕτερον µέρος αὐτῆς ἀνωφερέ- 
στερον στῄσαντες, τουτονὶ τὸν ἁλιτήριον ἐμθιδάσατε 
μέσον ' xal τοὺς δεσμοὺς τῆς πέτρας ἐναποῤῥήξαν- 
τες, ἄφετε μετὰ ῥύμης χαὶ βάρους ἐναπελθεῖν mpl; 
τὸ µέρος ὅθεν δεδίχασται * καὶ τοῦτου 'μέσον εὗρισ- 
χοµένου ἅπας χατὰ μιχρὸν συνθλασθήσεται, xat τὰ 
ἑντὸς αὑτοῦ πάντα διαῤῥαγήσονται * (y εἴδῃ τίνι 
ἀνθίσταται, xal τίνι πρὸς µάχην ἐξώπλισται, xal τί 
παρὰ τοῦ θεοῦ αὑτοῦ ὠφεληθήσεται, el ἄρα δυνἠσε- 
ται αὐτὸν ἐξελέσθαι ix τῶν χειρῶν µου. [588] To; 
ἔργου δὲ θᾶττον λόγου περαιωθέντος ἀφῆκαν οἱ 
λαξευταὶ τὴν πέτραν ὡς ὁ τύραννος ἔφησεν - d$ δὲ 
σὺν βάρει πολλῷ ἐπὶ τοῦ πρηνοὺς ἐνεχθεῖσα , ὅλον 
ἐχάλυψε τὸ σῶμα τοῦ μάρτυρος, καὶ τοσοῦτον αὐτὸν 
ἐξεπίεσεν, ὥστε τῶν ὁστέων αὑτῶν χατατεθραυσµέ- 
vtov. ἠχόν τινα χροτηθῆναι φοθερόν τε xal βίαιον xal 
ξένον ἀνθρώπινῃ ἁκοῇ. 

&a'. Καὶ ἣν ὁ ἅγιος μέσον τῶν πετρῶν στενοχω- 
ρούμενος xal ἐχπιεζόμενος , ἐπιχαλούμενος τὸν 
Χριστὸν xai λέγων. 'Er πέτρᾳ ὕνωσάς µε, ὡδήγη- 


p σᾶς µε, ὅτι ἐγεν ήθης ὁ Ίπίς µου * πύργος ἰσχύος 


daó προσώπου ἐχθροῦ * ἕστησας ἐπὶ xérpav 
τοὺς πόδας µου, καὶ κατεύθυνας τὰ διαδήματά 
µου. Δέξαι τοίνυν, Μογογενὲς, có απγεύμά µου, ὁ 
εἰδὼς τὴν στενοχωρίαν µου, καὶ μὴ συγκλείσῃς 
μεεὶς χεῖρας ἐχθρῶν. "σαν γὰρ πάντα τὰ ἑντὸς a- 
τοῦ διεῥῥωγότα , xaX τῶν ὁστῶν ἡ ἁρμονία πᾶσα 
συντεθλασμένη, xaX ol βολδοὶ τῶν ὀφθαλμῶν ἔχπε- 
πηδηχότες ἐκ τῶν θυρίδων αὑτῶν ' ἀλλὰ xal οὕτως 
ἦν ἐγχαρτερῶν ὁ τοῦ Χριστοῦ γενναῖος ἀθλητῆς, 
ὥσπερ ἄχμων ἀνήλατος, f) λίθος ἁτέραμνος, xat 
παντὸς ἁδάμαντος ἰσχυρότερος. Ποιῄσαντος οὖν τοῦ 
ἁγίου &v µέσῳ τῶν πετρῶν ἡμερονύχτιον, ἐχέλευσεν 
ὁ παράνομος Ἱουλιανὸς διαξευχθΏναι τὰς πέτρας, 








1309 


S. ARTEMII PASSIO. 


1310 


προσδοχῶν αὐτὸν διεῥῥωχότα xaX συντεθραυσμένον A pendentibus ct propriam relinquentibus seden» . 


xal νεκρὺν εὑρεθήσεσθαι * ἀνεῳχθεισῶν δὲ τῶν πε- 
«Qv, ἐξηλθεν ὁ ἅγιος περιπατῶών, τοὺς ὀφθαλμοὺς 
ἔχων ἐχπεπηδηχότας, xai τὰς ἰδίας ἄδρας χαταλι- 
πόντας, θέαμα φρικτὺν xol διἠγηµα ξένον τῆς &v- 
θρωπίνης) ὑπάρχων φύσεως , ἄνθρωπος Ὑυμνὸς, 
χατατεθλασµένων ἀὐτοῦ τῶν ὁστῶν xal τῶν ἁρμονιῶν 


spectaculum utique horrendum et nature liumana 
mirabile compendium : homo nudus, contritis os- 
sibus et compagibus disruptis, internam bumauze 
nature dispositionem corpore, quó circumdaba- 
tur, egredientem ostendens, incedebat, loquebatur ι 
et adversus tyrannum verba faciebat. 


συντεθραυσµένων, thv olxovoplav τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ix τοῦ περιέχοντος σώματος ἐξελθοῦσαν παρα- 
δειχνὺς, περιεπάτει [5689] καὶ διελέγετο, χαὶπρὸς τὸν τύραννον ἀντεφθέγγετο. 


ξ3’. Ὃν ἰδὼν ὁ παμμίαρος Ἰουλιανὸς, ἔχθαμδος 
ὅλος ἐγένετο, χαὶ πρὸς τοὺς παρόντας ἐφθέγξατο" 
ὍὉρᾶτς, ἔφη, θέαµα ξένον xaX διήγημα τῆς ἆνθρω- 
πείνης ἀλλότριον φύσεως; &p' οὐχ ἐπιδὸς χαὶ Yón; 
πἐφυχ) ὅδε; ἄρα pf; τι φάντασμα xat δαιμόνων ἆπα- 
ςηλῶν τοῦτο τεχµήριον; Νῦν πείθοµαι τὸν Εὐριπίδην 
σοφὸν εἶναι xal πολλῶν πραγμάτων ἐν ἐπιστήμῃ 
τυγχάνοντα, ἓν Ὀρέστῃ τάδε φιλοσοφήσαντα; 


0Οὐκ ἔστι δεινὸν ὧδ' εἰπεῖν ἔπος, 

0ὐδὲ πάθος οὐδὲ ξυμφορὰν θεή.ἰατον, 

*Hc οὐκ ἂν dps" ἄχθος ἀγθρώπυυ φύσις. 
MX τοὺς ἀθανάτους xaX ἀηττήτους θεοὺς, οὐκ Ἠλπι- 
Qu, ἄνδρες, ἔτι τοῦτον τὸν παλαμναῖον xaX. ἁλ.τῆριον 
ἁ» τοῖς Quot τετάχθαι. Νῦν δὲ xal τῶν ἑνδοσθίων 
αὐτοῦ ἐχραγέντων, xat τῆς ἁρμονίας ἁπάσης διαλυ- 
θείσης, χινεῖται xal φθέγγεται. AX) οἱ Oso! τοῦτον 
. ἑταμιεύσαντο εἰς πολλῶν ἀνθρώπων σωφρονισμὸν, C" 
ᾗ μορμολύχιον τοῖς τὸ χράτος αὐτῶν μὴ προσχυνοῦσι 


62, Quo viso, nefarius Julianus stupore maximo 
affectus est, et astantibus dixit : Videtisne spe- 
ciaculum hoc novum et compendium illud, quod 
od humanam naturam pertinere non videtur? 
Nonne sagus et incantator est iste? aut spectrum 
quoddam εἰ fallacium dzemonum  indieium ? Nync 
mihi persuasum est Euripidem sapientem fuisse et 
multarum rerum scientia pollentem, quaudo ο 
in Oreste philosophatur : 

INon est ulla adeo terribilis dictu res, 

Neque afflictio, nequ: divinitus missa calamitas, 

Cujus pondus hominis natura non sustineat, 
Per deos immortales οἳ invictos, non suspica- 
bar, viri, hunc scelestum et impium adhuc inter 
vivos computari. Nunc vero, visceribus effusis et 
integra ossium conipage disrupta, movetur et lo- 
quitur. Sed dii illum reservarunt ad multorum 
hominum correctionem, ut esset terriculum jis qui 
celestem eorum potentiam non adorant. Martyri 


τὸ ὑπερχόσμιον. Kal φησι πρὸς τὸν páprupa* Ἰδοὺ, C autem dixit : En, miser, et oculis privatus es, et 


ταλαίπωρε, χαὶ ὀφθαλμῶν ἑστερήθης, xa τῶν μελῶν 
ἁπάντων Ἰχρείωσαι’ mola οὖν ἔτι λείπεταί σοι ἐλπὶς 
πρὸς ὃν µάτην Άλπισας; ᾽Αλλὰ τὴν εὐμένειαν τῶν 
θεῶν ἐπικάλεσαι  ἴσως ἴλεοί σοι γενήσονται, καὶ pf 
σε ταῖς iv ἅλου χολάσεσι παραδώσουσιν. 

ΕΥ’. Ὁ δὲ τοῦ Χριστοῦ µάρτυς xóAagty ἀχούσας, 
kustb/ags* xal φησι πρὸς 55v ἀσυμπαθη καὶ &pst- 
λικτον τύραννον * Οἱ σοὶ θεοί µε ταῖς χολάσεσιν πχ- 
ῥαδώσουσιν; καὶ πῶς ἐχεῖνοι, παμμµίαρε, τὴν ἰδίαν 
χόλασιν pf ἐχφυγόντες, ἄλλοις βοηθῆσαι δυνῄσον- 
ται; Ἐκείνοις ἠτοίμασται τὸ mop τὸ αἰώνιον, [ὁ00/ 
ἐγείνοις ὁ Τάρταρος χαὶ οἱ σχώληχες, χαὶ ὁ βρυγμὸς 
«àv ὁδόντων ὁ µηδέπω παυόµενος μεθ ὧν χαὶ αὖ- 
«be παραδοθἠσῃ τῷ αἰωνίῳ xai ἀτελευτήτῳ πυρὶ, 
εἰς αἱῶνα χηλασθησόµενος ὅτι τὸν σταυρ»ν τοῦ θεοῦ 
κατεπάτησας, xai τὸ αἷμα τὸ τίµιον ὃ ὑπὲρ ἡμῶν 
ἐξέχεεν, χοινὸν ἠγήσω, ἑνυθρίσας τὸ Πνεῦμα τὴ; χά- 
ριτος Ev ᾧ ἠἡγιάσθης, δαίµοσιν ὀλεθρίοις πειθόµενος. 
Ἐμοὶ δὲ ὑπὲρ τούτου τοῦ μικροῦ χαµάτου xal τῆς 
εὐτελοῦς τιμωρίας fic pot προσῄνεγχας, πυλλὰ ἀντ- 
αποδοθήσεται ἔπαθλα χαὶ στέφανοι νιχητήριοι, οὓς 
ἀναδήσομαι εἰς τὸν ἀχήρατον νυμφῶνα μετὰ Χριστοῦ 
ἀνακλιθησόμενος, καὶ ταινιώσει µου τὴν κεφαλὴν ὁ 
Δασπότής Χριστὸς ὑπὲρ τὸ ἐφήμερον στέφος, ὅπερ 
σὺ περιδέδεσαι. ᾽Αλλὰ τί µοι ταῦτα πρὸς σὲ τὸν 
ἀσεθὴ καὶ ἁλάστορα τύραννον ; ἀπόστηθι ἀπ᾿ ἐμοῦ, 
παρανομώτατε xal πάντων ἀνθρώπων ἀνοσιώτατε” 
δίδου ἀπόφασιν χατ) ἐμοῦ ὁποίαν ἑθέλεις. xal otav ὁ 
Σατανᾶς ὁ κατοιχῶν &y τῇ quy] σου ἐμδάλῃ σοι’ ἐγὼ 


omnium membrorun usum amisisti, Qux itaque 
spes in eum tibi superest in quem frustra spera- 
sii? Verum deorum benignitatem invoca ; forsan 
tibi propitiabuntur, nec tradent te suppliciis in-. 
ferni. | 

05. Sel Christi martyr, audiens immanesn et 
implacabilem Lyrannum supplicia loquentem; sub- 
risit et dixit : Diinetui suppliciis me tradent ? sed 
quomodo, maledicte, isti, cuin. proprium — suppli- 
cium nou effugerint, aliis auxiliari poterunt? Illis 
paratus est ignis ziernus, illis Tartarus et ver- 
mes ei stridor dentium, qui nunquam desinet. 
Cum quibus tu quoque traderis igni cerno et 
inexstinguibili, ia secula puniendus : quia Dei 
crucem eonculcasti, contumelia affecisti Spiritum 


'eharitatis in quo sanctificatus es, et. perniciosis 


di:monibus obsequiuin przstitisti? Mihi autem pro 
levi labore et brevi eruciatu, quem mihi intulisti, 
multa reposita sunt pr:emia et corona victoria, qui- 
bus cingar sempiternis nuptiis cum Christo accu- 
biturus. Et ornabit tempora mea Christus Dominus 
excellentiori ea, qua tu ad djem cingoris, corona. 
Sed quid mihi hec ad te impium et sceleratum 
tyrannum ?* Discede a me, nequissime et omnium 
impiissime ; profer in me qualem volueris, qualem- 
que Satanas, qui in anima ua habitat, tibi sug- 
gesserit, sententiam. Ego enim voluntati tuz con- 
tradico, neque mandatis tuis obtempero. Fac igi- 
tur quod vis, sceleratissime. 


γὰρ τῷ σῷ 0cfjuast ἀντιτάσσομαι, καὶ τοῖς προστάγμασἰ σου οὐχ ὑποκύπτω. Ποίει οὖν ὃ Qs, πα: 


βρα)ομώτατε. 


1311 


ADDENDA, 


1312 


64. Hzc martyris verba eum audivisset feedifra- 4 {δ. Ταῦτα ὁ παραδάτης xot τοῦ Θεοῦ ἁλλότριος 


gus et a Deo alienus Julianus, talem in cum protulit 
sententiam : Artemium, qui deos contumelia affe- 
cit, Romanas nostrasque leges pedibus calcavit, 
se ipse Christianum pro Romano et Gr:eco profes- 
$us est, et pro duce et augustali Galilaus magis 
studvit nominari, suprema sententia morti addici- 
mus, οἱ exsecranduin ejus. caput gladio amputari 
jubemus. Accepta lujusmodi sententia, Christi 
Martyr egressus est e tribunali cum militibus 
abducentibus eum, letabundus et. exsultans, hym- 
nos cantans et glorificans Christum legem. 
Postquam pervenerunt ad. locum ubi Christi mar- 
(yr et miles consummationem accepturus erat, 
dixit militibus qui eum ducebaut : Fratres, obse- 
cro vos, concedite mibi aliquantulum temporis ad 
orandum. Qui responderunt : Prout placuerit tibi, 
fac. Et conversus sauctus ad orientem, manibus- 
que in coelum levatis, sic oravit: 


65. Gratias tibi ago, Domine Salvator eorum 
qui in veritate invocant nomen tuum, quia corro- 
borasti me, indiguum famulum tuum, ad concul- 
candum stimulos diaboli, ad conterendum cjus 
laqueos quos posuit subtus pedes meos, et ad con- 
funden/um apostatam Julianum, recusantem itn- 
perium tuum, adbarentem diabolo et iis qui ede- 
runt te, pedibus calcautem sanctas leges tuas , ac 
divina mandata tua profanantem. Gratias tibi ago, 
o valde misericors, quia humilitatem meam respe- 
£isti, neque conclusisti me in manibus inimicorum, 
sed posuisti in. latitudine pedes meos et rectos [eci- 
sti gressus meos *. Gratias tibi ago, Unigenite 
Yerbuim Patris, quia me dignatus es bravio su- 
perna vocationis et choro sanctorum tuorum, quia 
consummasti ine in tui. confessione, et ruborem 
elicuisti iis qui surrexerunt adversum me. Et nune 
invoco te, Domine, respice in me et ad verba hu- 
militatis me:x, da refrigerium hzreditati tu:e, quia 
indürnata est. nec. coniirmasti eam. Quoniam ecce 
énimici (ui sonwerunt : et. qui oderunt te, extulerunt 
caput, Super populum (uum. malignaverunt. consi- 
lium : et cogitaverunt. adversus sanctos tuos. Dize- 
runt : Venite, et disperdamus eos de gente : et non 
mseinoretur nomen Christi ultra *. llzc jactat Julia- 
nus ; hzc cum lIiducia effutit; Ίο minatur populo 
tuo et hereditati tux, pro qua sanguinem tuum 
effudisti. Ecce enim altaria tua diruta, sanctuarium 
tuum igne consumpluim, decor domus tuz evanuit, 
, et sanguis teslamehli tui pro niliilo cst habitus, 
propter peccata nostra et blaspheiwias quas effudit 
Arius adversum te, Unigenite, et Spirituin san- 
ctum tuum : quando scilicet alienum te esse docuit 
a Patris consubstantialitate ejusque naturz extra- 
neum; quando te, Creatorem omniuni, creaturam 
appellavit, et in tempore posuit qui fecit szecula. 


* Psal. xxx, 9. * Psal, xxxvii, 3-5. 


Ἱουλιανὸς ἀχούσας παρὰ τοῦ μάρτυρος, ἀπεφήνατο 
χατ αὐτοῦ ταυτηνι τὴν ἀπόφασιν' ᾿Αρτέμιον τὺν 
τοὺς θεοὺς ἑνυθρίσαντα, χαὶ τοὺς 'Ῥωμαῖϊχούς τε xai 
ἡμετέρους χαταπατήσαντα νόμους, Χριστιανόν τε 
αὑτὸν ἀντὶ Ῥωμαίου χαὶ Ἕλληνος καθοµολογέσαντα, 
χαὶ ἀντὶ δουχὸς χαὶ αὐγουσταλίου Γαλιλαῖον ἑαυτὸν 
ὀνομάσαντα, τῇ τελευταίᾳ τοῦ θανάτου παραδεδώχα- 
μεν ψήφῳ, την μιαρὰν αὑτοῦ χεφαλὴν ξίφει ἐχχοπῇη- 
ναι χελεύσαντες. Ταύτην οὖν τὴν ἀπόφασιν ὁ τοῦ 
Χριστοῦ μάρτυς δεξάµενος, ἐξελίλυθε τοῦ βήματος 
[591] μετὰ τῶν ἁπαγόντων αὐτὸν στρατιωτῶν, vat- 
pev καὶ ἀγαλλιώμενος, ὑμνολογῶν καὶ δοξάζων τὸν 
βασιλέα Χριστόν. Φθάααντες δὲ τὸν τόπον εἰς ὃν 
ἔμελλεν ὁ τοῦ Χριστοῦ στρατιώτης xal μάρτυς thv 
τελείωσιν δέξασθαι, ἔφη πρὸς τοὺς ἆ πάγοντας αὐτὸν 
στρατιώτας  ᾿Αδελφοὶ, παραχκαλῶ ὑμᾶς, ἔνδοτέ pa 
μικρὸν τοῦ προσεύξασθαι * ol δὲ πρὸς αὐτὸν εἶπον : 
'0; ἔστι σοι χαταθύμιον, ποίησον. Καὶ στραφεὶς ὁ 
ἅγιος χατὰ ἀνατολὰς, καὶ τὰς χεῖρας εἰς οὐρανοὺς 
ἑφαπλώσας, ηὔξατο οὕτως’ 

ἔς', Εὑχαριστῶ σοι, Δέσποτα Σῶτερ τῶν àv ἆλη- 
θείᾳ ἐπιχαλουμένων τὸ ὄνομά cov, ὅτι ἑνίσχυσάς µε 
τὸν ἀνάξιον δοῦλόν σου χαταπατῆσαι τὰ χέντρα τοῦ 
διαβόλου, xal συντρίφαι «à; αὑτοῦ ra iba, ἃς ἔθετο 
ὑποχάτωθεν τῶν ποδῶν µου, xal χαταισχῦναι τὸν 
ἁποστάτην Ἰουλιανὸν τὸν ἁποσχιρτήσαντα τῆς σης 
δεσποτείας, xai προσκολληθέντα τῷ διαθόλῳ καὶ τοῖς 
μισοῦαί σε. τὸν χαταπατήσαντα τοὺς νόµλυς τοὺς 


C ἁγίους cov, χαὶ βεθηλώσαντα τὰ ἕνθεά aou προσ- 


τάγματα’ εὐχαριστῶ aot, φιλάνθρωπε, ὅτι ὀπεῖδες ἐπὶ 
τὴν ταπεἰνωσί» µου, xal οὐ cvréxAsu dc µε slc 
χεῖρας ἐχθρῶν, dA" ἔστησας ἐν εὐρυχώρφ τοὺς 
πόδας µου, xal χατεύθυνας τὰ διαδήµαεά µου. Εὺ- 
χαριστῶ σοι, μονογενὲς Λόγε τοῦ Πατρὸς, ὅτι ἡξίωσάς 
µε τοῦ βραθείου τῆς ἄνω χλήσεως, καὶ τοῦ χοροῦ τῶν 
ἁγίων σου, καὶ ἑτελείωσάς µε: Ev τῇ ὁμολογίᾳ σου, xai 
χατῄσχυνας τοὺς ἐπανισταμέναυς ἐπὶ Epé ^ xal vus 
ἐπιχαλοῦμαί σε, Δέσποτα, ἔπιδε ἐπ ἐμὲ xal ἐπὶ τοῖς 
ῥήμασί µου τοῖς ταπεινοῖς, xat 66e ἀναφυχὴν τῇ χλη- 
ρονοµία σου, ὅτι Ἡσθένησεν xat οὗ χατηρτήσω αὐτήν. 
Ἱδοὺ γὰρ οἱ ἐχθροί σου ἤχησαν, xal οἱ µισοῦντές 
σε ἧραν κεφαλἠν. 'Exl τὸν Aaór σου xatexavovp- 
γήσαντο γ»ώμη», καὶ ἐδουἁεύσαντο 592] κατὰ τῶν 


D ἁγίωνσου. Εἶπον γὰρ" Δεῦτε xal ἑξολοθρεύσωμεν 


αὐτοὺς, καὶ ob μὴ μ»ησθῇ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ 
ἔτι. Ταῦτα χομπάζει Ἰουλιανός ' ταῦτα θρασύνεται’ 
ταῦτα ἀπειλᾷ τῷ Aat cou xai xfj χληρονοµίᾳ σου 
ὑπὲρ ἧς τὸ σὺν αἷμα ἑξέχεας. Ἰδοὺ γὰρ τὰ θυσιαστή- 
ριά σου χατεσχάφησαν, xol «b ἁγίασμά σου ἐμπέ- 
πρησται, χαὶ dj εὑπρέπεια τοῦ οἴχου σου ἑξητάνι- 
σται, xai τὸ αἷμα τῆς διαθήχτς σου ἑξουδένωται, διὰ 
τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, χαὶ τὰς βλασφηµίας ἃς ἐβέχεεν 
"Aptiog χατὰ σοῦ τοῦ Μονογενοῦς xal τοῦ ἁγίου-σου 
Πνεύματος, ἀλλοτριῶν σε τῆς τοῦ Πατρὸς ὁμοουσιό- 
τητος καὶ ἁποξενῶν σε τῆς αὐτοῦ φύσεως, Χτίσμα os 
ἁποχαλῶν τὸν δημιουργὺν πάσης τῆς κτίσεως, xol 


1313 


S. ARTEMII PASSIO 


1314 


ὑπὸ χρόνον τιθεὶς τὸν τοὺς αἰῶνας δη µιουργήσαντα (e): A Dicebat enim : Erat tempus, quando non erat Fi- 


φάσχων obest * "Hv ποτε ὅτε οὐκ Ἶν 6 Yióg* βον- 
λῄήσσεως xal θελήσεως Ylóv σε ἁποχαλῶν 6 παρανο- 
μώτατος. ᾽Αλλ' ἐχεῖνος μὲν ὁ δυσσεθὴς εὗρεν τοῦ 
ἰδίου στόματος xal τῆς ἀδίχου γλώττης τὰς ἁμοιθὰς, 
εἰ καὶ αἱ βλασφημία. αὐτοῦ µένουσι, χαρποφοροῦσαι 
αὑτῷ τὴν αἰώνιον xal ἀτελεύτητον χόλασιν. Σὺ δὲ, 
µαχρόθυµε, στῆσον τὴν χαθ᾽ ἡμῶν τυραννίδα, xal 
σθέσον τὸν θυμόν σου τὸν δίκαιον χαὶ τὴν ὀργὴν fjv 
ἡμεῖς ἐξεχαύσαμεν, ἓν τῷ παροργἰζειν σε, Κύρια; 
θραῦσον τῆς εἰδωλολατρείας τὰ ὀχυρώματα * σθέσον 
τοὺς βωμοὺς τῶν εἰδώλων, xal «hv χνίασαν τῶν &xa- 
θάρτων αἱμάτων χατάπαυσον * ἵνα σοι θυσίλ χαθαρὰ 
xai ἀναίμακτος προσάγηται ἐν παντὶ τόπῳ τῆς ὃς- 
σποτείας σου * ἵνα σου δοζάξηται τὸ πανάγχιον ὄνομα, 


lius ; consilii et voluntatis Filium te vocabat sce- 
lestissimus. Sed ille quidem impius sui oris et 
perfidze linguae poenas luit, etiamsi blasphemis ejus 
perseverem, quae pariunt ei zeternum nec unquam 
finiturum supplicium. Tu autem, Deus lenganimis, 
reprime Lyrannideim coutra nos excitatam, exstine 
gue iram tuam justain atque indignationem, quam 
nos incendimus irritando te, Domine. Conífringe 
idololatriz& propugnacula, everte idolorum altaria, 
et fumum immundi sanguinis cobibe, ut hostia 
pura et incruenta offeratur tibi in omni loco domi- 
nationis tu: ; ut glorifieetur sanctissimum nomen 
luum, Patris et Filii et Spiritus sancti, nunc et 
semper et per omnia szcula saeculorum. Amen. 


τοῦ Πατρὺὸς xal τοῦ Yloo xai τοῦ ἁγίου Πνεύματος, vOv τε καὶ ἀεὶ χαὶ εἰς τοὺς ἅπαντας αἰῶνας τῶν αἰώ- 


νων. Αμήν. 


£c. Καὶ χλίνας τὰ γόνατα τρίτον, xaX προσχυνή- B. — 60. Et eum ter genua flexisset atque adorasset ad 


σας κατὰ ἀνατολὰς, προσηύξατο πάλιν λέγων * θεὲ ἐχ 
θεοῦ, µόνε [593] ἐκ μόνου, Ἡααιλεῦ ix βασιλέως, 
ὁ ἓν οὐρανοῖς ὢν xaX καθεζόµενος ix δεξιῶν τοῦ σε 
γεννήσαντος Θεοῦ xal Πατρὸς, ὁ ἐπὶ γῆς πολιτευ- 
σάµενος διὰ τὴν πάντων ἡμῶν σωτηρίαν ' ὁ στέφα- 
vog; τῶν ὑπὲρ σοῦ εὐσεθῶς ἀθλούντων, ἐπάχουσόν 
µου τοῦ ταπεινοῦ xal ἀναξίου δούλου σου , xal μετ 
εἱρήνης δέξαι µου τὴν φνχὴν, καὶ ἀνάπαυσον αὐτὴν 
μετὰ τῶν ἁγίων τῶν ἁπ᾿ αἰῶνός σοι εὐαρεστησάν- 
των xai δοξασάντων τὸ ὄνομά σου τὸ ἅγιον, τοῦ Πα- 
ερὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ xal τοῦ ἁγίου Πνεύματος, νῦν τε 
χαὶ ἀεὶ χαὶ εἰς τοὺς ἅπαντας αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Αμήν. Καὶ ἐγένετο αὐτῷ ἐξ οὐρανοῦ φωνὴ λέγουσα» 
Αρτέμιε, εἰσηχούσθη ἡ δέησίἰς σου, καὶ ἡ χάρις τῶν 


ἰαμάτων σοι δεδώρηται’ απεῦδε τοΐνυν τὸν ὀρόμον C 


σου, xai tbv ἀγῶνα τελείωσον ' εἴσελθε μετὰ τῶν 
ἁγίων, xal ἀπολάμδανε «b βραθεῖον τὸ ἡἠτοιμασμέ- 
vo» τοῖς ἁγίοις, xal πᾶσι τοῖς Ἰγαπηχόσι τὴν ἔπι- 
φάνειαν τοῦ Χριστοῦ. ᾿0 δὲ παράνομος βασιλεὺς πε- 
σεῖται iv. Περαίδι, σφάγιον γενησόµενον τοῖς ἆχα- 
θάρτοις δαίµοσιν οὓς ἐθεράπευεν xat οὓς ἑτίμα, 
ποιαύτην ἀντιμισθίαν παρ) αὐτῶν χοµισάµενος, xal 
βασιλεύσει ἕτερος ἀντ᾽ αὐτοῦ χριστιανιχώτατος καὶ 
θεοφιλέστατος, χαταθραύων καὶ χατασπῶών πάντα τὰ 
τῶν εἰδώλων σεδάσµατα. " δὲ λαὺς τοῦ θεοῦ εὖὑ- 
φρανθήσεται, xai πᾶσαι Ἐχκλησίαι ἐλευθερωθή- 
σονται τῆς εἰδωλομανίας, xal βαθεῖα εἰρήνη τὴν 
οἰχουμένην ἅπασαν καταλήψεται, χαὶ τὸ ὄνομα τοῦ 


orientem, iterum precatus est dicens: Deus de 
Deo, unus de uno, Rex de rege, qui in celis es et 
sedes ad dexteram generantis te Dei et Patris, qui 
iu terra conversatus es propter omnium nostrum 
salulem, corona eorum qui pro te pie deceitant, 
exaudi me humilem et indignum famulum tuum ; in 
pace suscipe animam ineam, et fac eam quiescere 
cum sanctis tuls, qui ^4 szeculo tibi placuerunt et 
glorificaverunt nomen sanelum tuum, Patris et 
Filii et Spiritus sancti, nunc et setnper et per om- 
nia secula seeulorum. Amen. Et facta est vox de 
cclo dicens ei : Artemi, exaudita est deprecatie 
(ua, ei data tibi gratia curationum (21). Festins igi- 
tur consummere cursum tuum, et certamen perfice. 
Intra eum sanctis et accipe bravium, quod paratum 
est sanctis atque omnibus qui dilezerunt manife- 
stationem Christi (22). Rebellis autem imperator 
cadet in Perside, victima futurus immundorum 
demorum, quos coluit et veneratus est, et a qui- 
bus hujusmodi mercedem accipiet. Regnabit alius 
pro eo Christianissimus et piissimus (26). qui om- 
nem idolorum cultum eoníringet et evellct (21). 
Populus vero Dei omni gaudio incedet, et cuncte 
Ecclesie liberabuntur ab insanio idolorum, pax 
quoque secnra mundum umiversum complectetup, 
οἱ nomen Christi exaltabitur et. magnificabitur a 
finibus ad fines orbis terrarum. Kdolojatria enim 
deinceps non extollet. caput. suum, neque dabi- 


Χριατοῦ ὑψωθήσεται καὶ µεγαλυνθήσεται ἀπὸ περά- p tur Satanz eradicare fundamentum — Ecclesiz; 


NOTAE. 


(9) Fallitur ergo Tillemontius fist. eccl. t. VM, 
p. 131 sqq., dum Artemium valde suspicatur fuisse 
Arianum. EpiT. 

(31) Alludit ad textum Apost. [ Cor. xi, 9. 

2) Alludit ad locum Apostoli, ll Tim. iv, 8. 

Im Jovianus neinpe, qui praeclarum pietatis 
indicium prebuit, quando ei milites obtulerunt 
diadema. Theodoretus, lib. wv fist. eccles., cap. 1, 
narrat, eum dixisse : Non possum ego, qui Chri- 
stianus sum, talibus preesse, uec Juliani copias 
regere, pravis imbulas institutis. Nam qui istius- 
modi sunt, diving Providentie expertes, [acile capi 


et ludibrio esse hostibus solent. Quibus auditis , mi 
lites una voce responderunt : Ne dubita, imperator, 
nec imperium nostrum velut. improbum declina : 
Christianis namque imperabis εἰ in pietatis doctrina 
educatis : quippe qui. «tate inler nos provecltores 
sunt, Constantini ipsius doctrinam. lhauserunt, mi- 
nores a. Constantio insiructá. sunt : hujus vero (Ju- 
liani) vita (uncti breve. imperii tempus [uit , nec ad 
labem deceptis infigendam satis idoneum. E-DIT.. 
(234) Dicet auctor infra, n. 70, Jovianumn adhzesisse 


heresi Eunomians. Ip. 





1315 


nám por(e inferi non. prevalebunt. adversus eam *. 


ADDENDA. 


1916 
των ἕως περάτων τῆς οἰχουμένης. Θὐ γὰρ ἔτι ápel 


χεφαλὶν fj εἰδωλολατρεία, οὐδ' o9 μὴ σχῇ γώραν ὁ Σατανᾶς, τοῦ τὸν θέµελιον τῆς Ἐχχλησίας ἀναμο” 
χλεύσαι' zólac γὰρ ᾷδου οὗ κατισχύσουσι» αὐτῆς. 
67. Postquam divinam vocem auribus excepisset A — CU. Ταῦτα παρὰ τῆς θείας φωνῆς ἑνωτισθεὶς ὁ 


Beatus, et de rebus futuris plane certior factus 
fuisset, Deo gratias egit, et plenus gaudio et [zeti- 
tia collum praebuit; progressus unus militum san- 
cium ejus caput. amputavit, vicesima die mensis 
Octobris, feria sexta, qua dicitur Parasceve. Bea- 
tuni sanctumque corpus ab imperatore Juliano pe- 
tiit mulier qu:edam fidelis, Ariata nomine, Antio- 
chenz Ecclesi» diaconissa ; cui princeps illud dari 
concessit. Qua sanetum et beatum corpus, myrrha 
conditum et pretiosis aromatibus et unguentis odo- 
ratum, in capsam, a se paratam, deposuit, idemque 
transmisit in felicisslimam civitatem Constantino- 
poli, in loco conspicuo collocans, eo consilio ut 
ecclesiam, sancto et magno martyre Artemio di- 
gnam, pro conventu fidelium edificare, in memo- 
riam insignis ejus martyrii. Acta sunt h:ec in urbe 
principe Syri», Antiochia, sub Juliano C:xsare, co- 
.gnomine Αροείαία, Dulcitio proconsule, et Sallu- 
$tio przfecto (25), in Joco cui nomen Daphne, re- 
gnante super nos Domino et.Deo et Salvatore Πο» 
stro Jesu Christo. 


Ναχάριος, [994] xal πληροφορίαν λαδὼν τῶν μµελ- 
λόντων πραγμάτων γενῄσεσθαε, εὐλαρίστησέ τε τῷ 
θεῷ, καὶ χαρᾶς xaX εὐφροαύνης γενόμενος ἔμπλεως, 
ἔχλινε τὸν αὐχένα * χαὶ προσελθὼν εἷς τῶν στρατιω- 
τῶν, ἀπέτεμεν τὴν ἁγίαν αὑτοῦ χεφαλην, εἰχάδα 
ἐπέχοντος τοῦ Ὀκτωθρίου μηνὸς, iv ἡμέρᾳ Extr -Ἡ 
χαλουµένῃ Παρασχευῇ. Οὗ τὸ µαχάριον καὶ ἆγιον 
σῶμα ἑξητήσατό παρὰ τοῦ βασιλέως Ἰουλιανοῦ γυνή 
τις πιστὴ, ὀνόματι ᾽Αρίστη, διάχονος ὑπάρχουσα τῖς 
ἐν Αντιοχείᾳ Ἐχκλησίας καὶ ἑπέτρεψε δοθῖναι 
abf] * fj χαὶ ποιῄσασα γλωσαόχοµον χαὶ σμυρνίσασα 
τὸ ἅγιον αὐτοῦ χαὶ µαχάριον σῶμα, χαὶ πολυτίµοις 
ἀρώμασι xal μύροις εὐωδιάσασα, χατέθετο àv τῷ 
γλωσσοχόµῳ, xaX ἀνέπεμφεν Ev τῇ πανενδαίµμῳ Κων- 
σταντίνου πόλει, bv. τόπῳ ἐπισήμῳ χαταθεµένη, ὡς 
βουλοµένη οἶχον ἄξιον τοῦ ἁγίου µεγαλομάρτυρος 
Αρτεμίου, πρὸς τὸ σύναξιν ἐπιτελεΐσθαι εἰς µνη- 
µόσυνον τῆς ἁοιδίμου μαρτυρίας αὐτοῦ. Ταῦτα 
ἑπράχθη iv ᾿Αντιοχείᾳ τῇ µεγίστῃ πόλει Συρίας, 
ἐπὶ Ἰουλιανοῦ Καίσαρος, τοῦ ἐπιχληθέντος Παραδά- 
του, ἀνθυπατεύοντος Δουλχιτίου, χαὶ τὴν ὕπαρχον 


διεπόντος ἀρχὴν Σαλουστίου” àv τόπῳ καλουμένῳ Δάφνῃ, βασιλευόντος ἐφ᾽ ἡμᾶς τοῦ Κυρίου xaX θεοῦ 


xai Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 

68. Ut supra dicium est, apostata Julianus mi- 
sit llierosolymas ad rezdificandum Judzeorum tem- 
plum, quod Vespasianus cjusque fllius Titus 
simul cun civitate everterant atque incenderant, 
quemadmodum Christus Dominus  predixerat de 
illo sanctis suis discipulis, quod scilicet non relin- 


quereiur lapis super lapidem qui non. destrueretur *. C 


. Cum ergo nefarius verba Christi mendacia osten- 
dere vellet, maximo studio festinabat templum 
eediücare, juhens ex publico erario omnes constru- 
ctionis impeusas fleri. Concurrebant ergo Judzi et 
cum gaudio magno opus aggrediebantur; funda- 
mentorum fossam argenteis hamis et ligonibus fo- 
dientes, ea jacturi erant, cum vehementissima 
irruens procella quod excavatum fuerat rursus ag- 
gessit. Cuinque fulgura et tonitrua tota ista nocle 
demitterentur, appropinquante jam die terremotus 
factus est, ita ut multi, etiam qui sub dio perno- 
etabant, perierint : et ignis, ex apertis fundamen- 
tis erumpens, omnes consumpsit, qui illic inventi 
sunt. Contigit quoque et civitates cadere, videlicet 
Nicopolim, Neapolim, Eleutheropolint, Gazara alias- 
que plures. Et Hierosolymis Porticus Elia multos 
Judzos, circa synagogam inventos, in ruinam lapsa 
sustulit ; siinulque ignis subito erumpens maxiniam 
mu'titudinem combussit. Przterea facta? sunt {6- 


* Mattb. xvi, 19. * Matth, xxiv, 9. 


En'.. Ἐπεὶ δὲ ἀνωτέρω εἱρήχαμεν ὡς ὁ παραθάτης 
Ἰουλιανὸς ἀπέστειλεν εἰς Ἱεροσόλυμα τοῦ τὸν vay 
εῶν Ιουδαίων ἀἁνοιχοδομήσασθαι, ὃν Οὐεσπεσιανὸς 
καὶ Τίτος ὁ τούτου ulbc μετὰ τῆς πόλεως xal τοῦτον 
καθεῖλον xaX ἐνεπύρισαν, χαθὼς «poslpnxsv ὁ Δι- 
σπότης Χριστὸς περὶ αὐτοῦ πρὸς τοὺς θεηγόρους 
αὐτοῦ μαθητᾶς, ὅτι οὐ μὴ µείνῃ Aloc ἑπάνω «.θου 
ὃς οὐ μὴ καταλυθῇ. θέλων οὖν ὁ παράνομος τὰς 
1395] τοῦ Χριστοῦ φωνὰς φευδεῖς ἀποδεῖξαι, ἑσπού- 
δαζε μάλιστα τὸν ναὺν οἰχοδομεῖ», προστάξας ix τῶν 
δημοσίων πραγμάτων τε xal χρημάτων ποιεῖσθαι 
πᾶσαν τὴν τῆς οἰκοδομῆς ἔξοδον. Ῥυνδραμόντων οὖν 
τῶν Ἰουδαίων, καὶ μετὰ πολλῆς τῆς χαρᾶς τοῦ ἔργου 
ἑναρξαμένων, καὶ την τῶν θεμελίων τάφρον ἕξορυτ- 
τόντων ἀργυραῖς ἅμμαις καὶ σκάφαις, xat τοὺς Or 
µελίους ἡμέλλον καταδάλλεσθαι, σφοδροτάτη xacat- 
qs ἐπελθοῦσα, τὸ χενωθὲν ἀντεχώννν. λστραπῶν δὲ 
καὶ βροντῶν καθ ὅλην ἑχείνην τὴν νύχτα συνεχῶς 
χαταπεμποµένων., σεισμὸς ἑγχιζούσης λοιπὸν τῆς 
ἡμέρας ἐγένετο, ὥστε πολλοὺς καὶ ὑπαίθρους µένον- 
τας ἑναπογύξαι : xal mp ἐχ τῶν ὁρυσσομένων θὲ- 
µελίων ἐξενεχθὲν, πάντας τοὺς εὑρεθέντας ἐχεῖσε 
κατέφλεξεν * καταπεσεῖν δὲ xal πόλεις συνέδη τὰς 
περὶ Νεχόπολιν, xal Νεάπολιν, Ἐλευθερόπολίν τε 
xai Γάζαν, καὶ ἑτέρας πλείους ' στοά τε τῆς Λἰλίας 


. &youv Ἱερουσαλὴμ, fj παρὰ τὴν συναχωγὴν τῶν 


NOTE. 


(25) Grxcn. ad litteram : vicarittm obeunte prin- 
cipatum Sallustio. Porro vicarium hunc. principa- 
tuin prefecttram. vocat Ammianus, lib. xxvi, $5, 


dicens : Orientem regebat potestate. prerfecti δα» 
lustinus. Epi. 





1311 


S. ARTEMII PASSIO. 


1318 


Ἰουδαίων πολλοὺς τῶν εἱρημένων χατενεχθεῖσα A nebrz in locis istis; et terriemotus continui mul- 


ἀνεῖλεν * πῦρ τε ἐχραχὲν ἁδήλως, πλείστους 'lou- 
δαίων χατἐχαυσεν * ἐγένετο δὲ xat σχότος κατά τοὺς 


tiplicem calamitatem variis civitatibus injece- 
runt. 


τόπους ἐχείνους xai σεισμοὶ Guveyet;, πολλὰς φβορὰς ἓν πολλαῖς ἑργασάμενοι πόλεσιν. 


ξθ'. 'O δὲ Ἰουλιανὸς ἀπάρας ἀπὸ τῆς ᾿Αντιοχείας 
σὺν παντὶ τῷ ὀτρατεύματι, ἐπὶ τὴν Περσίδα γῆν 
ἑπορεύετο. Καὶ τὴν Κτησιφῶντα πόλιν καταλαθώὼν, 
ἐδόχει τι μέγα διαπραξάµενος ἔργον, ἐφ᾽ ἕτερα µε- 
ταθαίνειν χρείττονα. Ἔλαθεν δὲ αὐτὸν ἐξαπατηθεὶς ὁ 
παµµίαρος. Ἔρωτα γὰρ διαθολιχὸν τῆς εἰδωλομα- 
νίας ἐνχτησάμενος, xal ἑλπίσας διὰ μὲν τῶν ἀθέων 
θεῶν αὐτοῦ πολυχρόνιον τὴν βασιλείαν Έξειν, xal véov 
γενέσθαι Ἀλέξανδρον, περιγενέσθαι δὲ χαὶ τῶν Περ- 
σῶν, χαὶ τὸ τῶν Χριστιανῶν ἐξαλείφειν εἰς ἅπαν 
[296] γένος xaX ὄνομα, ἐξέπεσε τῆς ὑπερηφάνου 
διάνοιας * γέροντι γὰρ ἐντυχὼν Πέρσῃ καὶ παρ αὐτοῦ 
ἀπατηθεὶς (f), ὥστε τὰ βασίλεια τῶν Περσῶν xal 
πάντα τὸν πλοῦτον ἁμογητὶ παραλήψεσθαι, ἑνέδαλεν 
αὐτὸν ἐπὶ τὴν Καρμανίτην ἔρημον εἰς ἀνοδίας xat 
βάραθρα καὶ εἰς ἑρήμους xat ἀνύδρους τόπους μετὰ 
παντὸς τοῦ στρατεύματος, xal δίψῃ χαὶ λιμῷ πιέσας 
αὐτοὺς, xaY πᾶσαν τὴν ἵππον ἑναποχτείνας ὡμολό- 
Υησεν ὁ Πέρσης ἐκουσίως αὐτοὺς πεπλανηχέναι, ὡς 
ἂν διαφθαρεῖεν ὑπ' αὐτοῦ, xal μὴ τὴν ἑάυτοῦ πα- 
τρίδα πορθουµένην ὑπὺ τῶν ἐχθίστων θεάσοιτο. Τοῦ- 
πον μὲν οὖν παραντίχα μεληδὺν χαταχόψαντές, τῷ 
θανάτῳ παρέπεµμψαν  εὐθέως δὲ xal μετὰ τῆς τηλι- 
καύτης ταλαιπωρίας, πίπτοντες ἄχοντες τῷ τῶν Περ- 
σῶν στρατεύµατι, xal συμθδολῆς γενομένης, αὐτὸς 
Ἰουλιανὸς τῇδε χἀχεῖ διατρέχων xaX διαταττόµενος, 
περιπίπτει δόρατι, ὡς μέν τινες φάσχουσι, στρα- 
τιώτου * ὡς δὲ ἄλλοι, σαραχηνοῦ τῶν Περσῶν ' ὡς δ᾽ 
ὁ Ἀριστιανῶν ὁ ἀληθὴς χαὶ ἡμέτερος [λόγος], τοῦ 
Δεσπότου Χριστοῦ ἀντιταξαμένου αὐτῷ. Τόξον γὰρ 
ἀθρόως ἀπὺ τοῦ ἀέρος ἐνταθὲν χαὶ βέλος ἐπ᾽ αὐτὸν 
ὡς ἐπὶ σχοπὸν ἀφιὰὲν, καὶ διὰ τῶν λαγόνων ὀρμῆσαν, 
διαμπερὲς ἔτρωσεν αὐτὸν εἰς τὰ ὑποχόνδρια. Καὶ 
ἀνοιμώξας βαρύ τε χαὶ δυσηχὲς, ἔδοξε τὸν Κύριον 
ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐνώπιον αὐτοῦ ἑστάναι xai 
ἐπεγγελᾷν αὐτῷ, 6 δὲ σκότους χαὶ μανίας πλησθεὶς 
δεξάµενος τῇ χειρὶ tb ἴδιον αἷμα καὶ εἰς τὸν ἀέρα 
ῥάνας, πρὺς τῇ ἐχπνοῇ Υενόµενος, ἀνέχραξε λέγων; 
Νενίχηχας, Χριστὲ, χορτάσθητι, Γαλιλαῖε! Καὶ οὕτως 


69. Julianus autem cum universo exercitu Αη- 
tiochia profectus, in Persicam regionem iter facie- 
bat. Potitus urbe Ctesiphonte, videbatur sibi οἱί- 
quid magni fecisse el ad alia majora jam transire. 
Non enim intelligebat se decipi infelix. Nam dia- 
bolico idololatrix: amore captus, cum sperasset fal- 
sorum deorum opera longzvum sibi fore iwperium, 
et novum se futurum Alexaudrum, relata de Persis 
victoria, et Christianorum genere ac nomine stir- 
pitus deleto, excidit superhis cogitationihus. Fa- 
etus enim obvius seni cuidam Pers, ab illo decc- 
ptus fuit. Qui per speciem tradendi sine labore 
regalia Persarum ornamenta et omnes divitias, 
injecit eum cum universo exercitu in Carmaniti- 
cam solitudinem, in loca invia el voraginosa, in | 
regiones desertas et inaquosas. Cumque fame ct 
siti oppressisset eos Persa, totique equitatui exi- 
tium comparasset, fassus est se voluntarie eos a 
recta via. deduxisse, ut disperderet 605, et ne pa- 
triam suam infensissimis hostibus vastatam vide- 
ret. Hunc quidem sine mora membratim discer- 
pium morte alífecerunt; statim vero post tantam 
calaumitatem in Persarum exercitum iuviti occur- 
runt, et pugna inita, ipse Julianus, dum quocun- 
que discurrit et omnia disponit, cadit vulneratus 
lancea, ut nonnnlli dicunt, militis, aut Persarum 
miseéili, ut aliis placet; sed secundum Christiano- 
rum sententiam, veram utique ac nostram, a Chri- 


C sto Domino, qui ei adversabatur. Telum enim re- 


pentine ex aere projectum, et sagitta in eum quasi 
in scopum immissa, ipsius latera penetravit, et 
hypocondria prorsus perfodit. Fjulanti autem vehe- 
menter et acutissime videbatur Dominus noster 
Jesus Christus stare ex adverso. Ipse vero insania 
et furore percitus , inanu sua proprium colligens 
sanguinem, eumque inaltum projiciens, jamjam 
extremum spiritum redditurus, exclamavit : Vici- 
sti, Christe; satiare, Galileel Sic pessima morte 
efflavit animum, deos suosomni convicio insectans. 


τὸν ἔχθιστον θάνατον καταλαθὼν, χατέατρεψε τὸ νβίον, τοὺς αὐτοῦ θεοὺς πολλὰ λοιδορησάµενος. 


o. Τοῦ δὲ Παραθάτου πεσύντος àv τῷ µεταιχμίῳ 
τοῦ [597] στρατοπέδου, Ἰοθιανὸς ἀναγορεύεται βα- 
σιλεὺς ὑπὸ τοῦ στρατοπέδου (g)* xal σπονδὰς πρὸς 
τὸν Πέρσην εἰρηνιχὰς ποιησάµενος, τὴν Νίσιθιν πα- 
ραδοὺς τοῖς Πέρσαις ἄνευ τῶν οἰχητόρων, ἐξῆλθεν 
ἐχεῖθεν * ὁ Υὰρ στρατὸς λιμῷ xal λοιμῷ διεφθείρετο. 
Ἐλθὼν δὲ αὐτὸς ἐπὶ τῆς τῶν Ῥωμαίων γῆς, τῇ 
τῶν ᾽Ανομοιητῶν αἱρέσει προσετέθη, Ίγουν Εὐνομια- 
νῶν * φθάσαντος δὲ αὑτοῦ τὴν Γαλατιχὴν ἑπαρχίαν, 
αὐτόθι àv Δαδαστάνοις Ev τινι χωρίῳ, οὕτω χαλου- 
μένῳ, ἄφνω χαταστρέφει τὸν βίον * xaX μένει ὁ λαὸς 
ἁθασίλευτος ημέρας τεσσαράχοντα, ἄχρις οὗ ἑλθόν- 
τες ἐν Νικαίᾳ, Οὐαλεντινιανὸν ἀνηγόρευσαν. Ὁ δὲ 


NOTAE. 


(f) Philostorg. loc. cit. 


70. Cum cecidisset Apostata inter medios exer- 
citus, Jovianus imperator sàlutatur a militibus. 
Qui cum Persis pacem composuit, Nisibi sine in- 
culis eis tradita, et sic expeditum se fecit; nam 
exercitus peste ac fame peribat. Postquam autem 
in Romanorum terram advenit, Ànomaorum seu. 
Eunomianoruim haeresi adbzsit. Et cum peragraret 
Galaticam provinciam, in hujus vico quodam, 
Dadastanis vocato, repente mortuns est. Mansit 
populus sine imperatore diebus quadraginta, donec 
Νίο constituti Valentinianum salutassent. Valen- 
tinianus autem proprium fratrem imperatorem 
proclamat, die quinta Kalendas Martii, post dies 


(g) Philostorg. frag. lib. vim. 





1319 


ADDENDA. 


triginta duos imperii sui.. Valentiuianum ergo con- A Οὐαλεντινιανὸς τὸν ἴδιον ἁδελφὸν ἀναγορεύει βασι- 


venientes episcopi ρυτῶ et recta fidei, peüierunt 
fieri synodum. Qui respondit : Mihi quidem dedit 
Deus dominari rebus szculi, vobis autem Eccle- 
siia ; ad me nihil istud attinet ; quo ergo vobis vi- 
sun fuerit congressi, synodum celebrate. Hoc fuit 
responsum recta adhuc et nondum corrupta mente 
fruentis. Con venientes igitur episcopi Lampsacum, 
Hellesponti civitatem, fidei rectze dogmata per ca- 
pita recollegerunt. Et martyris Luciani flde expo- 
sita, contrariam damnarunt, subscripserunt fidel a 
sanctis Patribus Nicsnis propositsee, eamque ad 
omnes Ecclesias miserunt, In Christo Jesu Domino 
nostro, cui gloria. 


λέα τῇ πρὸ πέντε Καλανδῶν Μαρτίων, μετὰ τριά- 
χοντα καὶ δύο ἡμέρας τῆς αὑτοῦ βασιλείας. Οὔαλεν- 
τινιανῷ τοίνυν ἑντυχόντες οἱ ἐπίσχοποι τῆς καθαρᾶς 
χαὶ ὀρθῆς πίστεως, ἠτήσαντο γενέσθαι σύνοδον. Καὶ 
ἀπεχρίθη αὐτοῖς, ὅτι Ἐμοὶ μὲν ὁ θεὸς ἔδωχεν ἄρ- 
χειν τῶν τοῦ χόσµου πραγμάτων, ὑμῖν δὲ τῶν Ἐχ- 
κλησιῶν ἐγὼ τοίνυν εἰς τοῦτο τὸ πρᾶγμα οὐδὲν 
Éyto* ὅπου οὖν δοκεῖ ὑμῖν, συνελθόντες τὴν σύνοδον 
ποιῄσατε. Ταῦτα οὖν ἔτι ὀρθὸν ἔχων τὸ φρόνημα καὶ 
µήπω διαφθαρὲν ἔφη συναχθέντες οὗν οἱ ἑπίσχοπφι 
àv Λαμγάχῳ, πόλις δὲ ἐστι τοῦ Ἑλλησπόντου, àva- 
χεφαλαιοῦνται τὰ τῆς πίστεως ὀρθὰ δόγµατα * xa! 
παραθέντες τὴν πίστιν Λουκιανοῦ τοῦ µάρτνρος, 





ἀναθεμάτισαν μὲν 
ἐν Νιχαίᾳ , xal εἰς 


*b ἀνόμοιον, ὑπογράφαντες τῇ πίστει τῇ προεχτεθείσῃ ὑπὸ τῶν ἁγίων Πατέρων τῶν 
πάσας τὰς Ἐκκλησίας διεπέμφαντο” iv Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα. 





.. S. P. N. JOANNIS DAMASCENI 
OCTOECHUM ET PARACLETICEN IN B. VIRGINEM. 


Ad editionem nostram Liturgie Grecs amandacimus. 








ΔΙΑΛΕΞΙΣ IOANNOY " ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ 
ΠΡΟΣ MANIXAION. 


JOANNIS ORTHODOXI DISPUTATIO CUM MANICHJEO. 
(Mai, Bibliotheca nova Paírum, tom. TV, parte n, pag. 104.) 


ORTIIODOXUS. Si corpus a materia est, anima B ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ. El «b σῶμα τῆς Όλης, fj δὲ duyh 
autem ex bono Deo est, ut vos dicitis, contraria — &x τοῦ ἀγαθοῦ θεοῦ, xa0' ὑμᾶς, ἑναντία οὗ συντίθε- 
quidem non componuntur absque artifice aliquo; — «at ἄνευ τεχνίτου «tvóc* olov. τὸ μέλαν xal λευχὸν 
veluti nigrum et albuma pietore, et a medico cali- ὑπὸ ζωγράφου, xai ὑπὸ ἰατρῶν τὰ θερμἀ εἴδη τοῖς 
da species cum frigidis; quis inter se composuit — duypoi;, τίς ὁ συναγαγὼν τὰ ἑναντία, Φνχήν τε xai 
contraria, animam scilicel et corpus, unum ani- σῶμα, ἓν ζῶον ἐργασάμενος; 
mal efficiens? 

MANICILEUS. Donus Deus, cum seditionem 
commoveret materia, sumptam particulam aliquam 

* su: ipsius substantie, in materiam injecit, esca 
illam allicere volens; quie hanc exceptau ebibit ; 
atqueex utriusque concretione compositio exstitiL. 


MANIXAIOX. Ὁ ἀγαθὸς θεὸς ἁτάκτως χινουµένης 
τῆς ὕλης, λαθὼν μοῖράν τινα τῆς ἑαυτοῦ δυνάµεω»;, 
τῇ ὕλῃ προσέπεµψε, δελεάσαι αὐτὴν βουλόμενος ᾿ i 
δὲ λαθοῦσα κατέπιε' xal οὕτως ix τῆς χράσεω 
ἁμφοτέρων τὰ σύνθετα véyovev (3). 


NOTAE. 


(1) Intelligo Joannem Damoscentim. Attamen hic (2) Audiamus S. Augustinum Manich:zorum er- 
noster dialogus plane diversus est ab eo qui exstat rores apprime callentem, De agone Christi , cap. 5. 
contra Manichzos sub illius nomine in Opp. t. ], — « Manichaei dicunt ante mumdi constitutionem 
p. 429, seq. fuisse gentem tenebrarum, qus contra Deum rebel- 


1321 


JOANNIS ORTHODOXI DISPUTATIO CUM MANICH.EO. 


13233. 


0. Ταῦτα μῦθοί τινές΄ εἰσι πλέον τῆς ἀσεδείας τὸ À  Q. Hse sunt fabulse quzdam, magis etiam incre- 


ἀπίθανον ἔχοντες πρῶτον μὲν ὅτι οὐδεὶς ἑαυτὸν 
ευντίθησι πρὸς ἑτέρου Ὑένεσιν' πρὸς τούτοις δ 
παθητὸς xat μεριστὸς ὁ Geb; ἐντεῦθεν εὑρίσχεται, et 
γε µέρος αὐτὸς λαδὼν τῇ ὕλῃ προσέῤῥιφεν * ἀλλὰ 
xai à Όλη τοῦ εἶναι xaxh ἑλευθερωθήσεται, ἐρα- 
σθεῖσὰ τοῦ ἀγαθοῦ, καὶ τὸ 15 αὐτοῦ φῶς χαταπιοῦ- 
σα * ἄλλον τε δὲ ἀπόχριναί µοι, ἀσώματος 6 θεός; 

M. Nol, ἀσώματος. 

O. Πῶς οὖν ὁ ἀσώματος xal ἁπλοῦς τομὴν !| 

διαίρεσιν ὀπομένει ; 
- M. λλλ οὗ διαίρεσιν 9) τομὴν Υεγονέναι λέγω 
ςῆς θείας obalac, ἀλλὰ προσθολὴν ὁμοούσιον τῷ προ- 
θαλλομένῳ * xa πρὸς τοῦτο διαµάχεσθαι Χριστιανοὺς 
ὄντας ὑμᾶς οὐχ οἶμαι, [ot] τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ χαὶ Λό- 
γον, οὐ τμῆμα τῆς τούτου Πατρὸς οὐσίας φατξ, καὶ 
ὅμως ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ χαὶ παρ) ὑμῖν ὁμολογεῖται 
καὶ εἰς «bv χόσµον ἀποσταλέσθαι ὑπὲρ σωτηρίας τῶν 
ἀνθρώπων ὑπὸ τῆς ἁγίας Γραφῖς χηρύττεται, οὔ- 
πως οὖν τομῆς μὴ Υενομένης ὁ ἀγαθὸς θεὸς δύνα- 
μίν τινα προεθάλετο πρὸς τὸ ἐπισχεῖν τῆς ὕλης thv 
ἁταξίαν. 

Ο. Καὶ οὕτως ἐλεγχθείης τῷ τῆς τομῆς ἐγχλη- 
ματι περιπίπτων. 

M. Ἔλεγξον, xa πείσοµαι τοῖς σου. 

0. Διαιρεῖσθαι τὴν ὕλην καὶ τὸν 8sbv ἰδίοις τόποις 
οἶδα πολλάκις ἀχηχοὼς ὑπὸ τῶν Μανιχαίων * καὶ ὡς 
τὸ μὲν νότιον τῇ ὕλῃ, τὸ δὲ βόρειον, χαὶ ἀνατολιχὸν, 
xat ὄντιχὸν προσνέµεται τῷ ἀγαθῷ θεῷ. 

M. Οὕτως γὰρ ὁμολογοῦμεν. 

O. Πῶς οὖν οὐ δέδοιχκας τὴν τοδαύτης βλασφη» 
plac ὑπερθολὴν, περιγραπτὸν εἰσάγων τὸ θεῖον, ὃν 
ἀγαθὸν χαὶ παντοδύναμον ὁμολογεῖς, xal ταῦτα ἀπὸ 
τῆς καχίστης ὕλης περιγραφόµενον; Πέρας γὰρ τῷ 
Θςῷ δίδως, Ev τόπῳ τοῦτον ὑποτιθέμενος * πέρας Υάρ 
ἐστι τόπος τοῦ περιέχοντος, χαθὸ περιέχει τὸ περι- 
εχόμενον περιεχόµενος δὲ ὁ θεὸς, περιγραπτὺς πάν- 
τως ἐστί * xat αὐτὸς δὲ ὁ τὸν Θεὸν περιέχων τόπος, 
περιγράφεται xav! ἐχεῖνο τὸ τέλος, καθὸ τῆς ὕλης 
τοῦ τόπου ἑφάπτεται * xal οὕτως ὑπὺ περιγραφοµέ- 
νου τόπου περιγραφῄσεται ὁ θεὺς xa0' ὑμᾶς, τοὺς 
τόπῳ τινὶ περιορίζοντας τὸν θεόν. ᾽Αλλὰ ταῦτα μὲν 
παρείσθω * εἰπὲ δέ µοι, ἓν τῷ οἰχείῳ τόπω µένοντα 


τὸν Θεὸν ghe προδαλέσθαι τὴν ἐξ αὐτοῦ δύναμιν, D 


καὶ bri οὸν τῆς ὕλης ἐξαποστεῖλαι τόπον ; 

M. Na, τοῦτό φημι. 

0. El οὖν ἐκ τοῦ Θεοῦ προθολὴ ἐν ἑτέρῳ γέγονε 
τόπρ, τοῦ Θεοῦ ἓν ἑτέρῳ χωρίῳ διαµείναντος, πῶς 
oóx ἐμερίσθη τῆς τοῦ Πατρὸς ὑποστάσεως: Τὰ γὰρ 
διεστώτα τοῖς τόποις, πάντως χαὶ ἀλλήλων διαιρεῖ- 
σθαι ἀνάγκη * καὶ οὕτως οὖν ἡ τοῦ Θεοῦ δύναμις xa- 
τὰ ck οὐχ ἔξω τῆς αὐτοῦ γέγονεν ὑποστάσεως; τὸ δὲ 


dibiles quam impize. Primum quidem quia nemo se 
ipsum componit, ut alium producat. Deinde his 
positis, patibilis divisibilisque Deus hinc comperi« 
tur, si quidem partes sui sumplas in materiam pro- 
jecit. Sed et materia quominus sit mala absolvetur, 
quoniam bonum adamavit, ejusque lucem ebibit. 
Nunc aliud mihi responde : estne incorporeus Deus? 

M. Sane incorporeus. 

O. Quomodo igitar incorporeus et simplex .se- 
ctionem aut divisionem patitur? 

M. Ego neque divisionem neque sectionem fa- 
£lam dico divine substantiz,, sed emissionem con- 
&ubstantialem emittenti. Atque huic sententiz re- 
pugnore vos Christianos non puto, qui Filium Dei 
Verbum, sectionem substantie paterne non dici- 
tis, et simul tamen Patri consubstantialem con- 
ütemini. Idem iu mundum propter hominum salu- 
lem missus in saneta Scriptura przedicatur. Sic er- 
6ο, nulla interveniente sectione, bonus Deus vim 
quamdam ex sese emisit ad compescendam mate- 
rim perturbationem. 

O. Atque ita in improbate sectionis culpam in- 
cidis. | 

M. Demonstra, et ego dictis tuis credam... 

O. Dividi materiam ac Deum propriis locis, scio 
me non semel audisse a Manichzis ; atque austra- 
lem partem materim, borealem , orientalem, occi- 
dentalesque partes bono Deo attribui. 


C M. Sic nos profitemur. 


O. Quomodo ergo non horres tante blaspbemie 
excessum ? circumscriptum inducens Deum , quem 
bonum et omnipotentem confiteris, et tamen à pes- 
sima materia limitatum. Etenim terminum Deo das, 
dum eum in loeo collocas : nam locus terminus 
est continentis, quatenus in :se continet. compre- 
hensum ; comprehensus autem Deus, prorsus est 
circumscriptus : et ipse qui Deum continet locus, 
eo termino eircumscribitur, quo 108 loci materia 
pertingit : atque ita circumscripto loco eireumscri- 
betur a vobis Deus, qui intra certum locum Deum li- 
mitalis. Sed hzc missa faciamus. Narra porro mihi, 
an proprio in Joco stantem Deum dicas ex seseemi- 
sisse vim, atque ad materiz projecisse locum. 


M. Euimvero sic aio. 2 

O. Si ergo ex Deo emissio ad alium facta est 
locum , Deo aliam stationem occupante, quidni 
& Patris substantia separata fuit? Nam qua. locis 
distant, ea invicem distaré necesse est. Nonne 
sic igitur, ex sententia tua, Dei vi$ extra ejusdem 
substantiam prodiit? Jam quod extra aliquem est , 


NOT &. 


lavit : in quo bello credunt miseri omnipotentem 
Deum non sibi aliter potuisse succurrere, nisi par- 
tem suam contra eam mitteret. Cujus gentis prin- 
cipes, sicut illi dicunt, devoraverunt partem Dei, 
et temperati sunt ut possel mundus de illis fabri- 
cari. Sic dicunt Deum pervenisse ad victoriam cum 


PATROL. GR. XCVI. 


magnis calamitatibus et eruciatibus δὲ miseriis 
suorum meiubrorum, qu: ;nembra dicunt esse 
commista tenebrosis visceribus priucipum  illo- 
Tum, ut eos teinperarent, et a fervore compesce- 
reut etc. » 


4? 





1323 


ADDENDA. ι 


id emnino ab ejusdem substantia separatum est. Α ἔξω τινὸς ὑπάρχον, πάντως xal τῆς ὑποστάσεως αὐ- 


Nos autem haud vestras impietates sectamur, ne- 
4ue duo principia locis separata affürmamus , sed 
unum universitatis Creatorem, et unum rerum 
omnium initium, Patrem ac Filium, cuncta im- 
pleas dogmatis instar credimus : Patrem in Filio, 
Filium in Patre una confitentes juxta illud effa- 
tum : « Ego inPatre, et Poter in me!. » Itemque: 
« Oninia qus habet Pater, mea sunt *.» Unde et 
jaspiratus Joanues tanquam omnia implente Tri- 
nitate, de Deo Verbo ait : « In propria venit, et 
sui eum non receperunt * : » secundum vero vos 
Manichsos, nom in propria venit, sed potius in 
aliena ; si quidem ad materisz locum accessit, vo- 
lens animas in alieno loco alligatas, ut vos di- 
citis, redimere. Quare et illam quam revocabas se- 
ctionem (a te alioqui non semel affirmatam) pu- 
tans sic divin:e substantie divisiónem vitare, ne 
sic quidem vilasti : namque in eamdem recidis 
irreligiositatem. Sed unde discessi, illuc denuo ser- 
monein converto. Responde ergo mihi : materia 
per se, absque cum Deo commistione, simplexne 
est, an composita ? 

M. Composita. 

O. Ex simplicibus autem fit compositum * 

M. lta est. | 

Q. Si ergo composita est materia, patet eam ab 
allo aliquo componi : nemo enim seipsum ad 


compositionem adducit. Quomodo ergo ab alio 


composita, caret initio? Alioqui etiam, composita 
ex diversis «componuntur que preexsistunt , ut 
electrum ex argento et auro compositum : si- 
mulve spectabile, ut caput aliqued ex ossibus, car- 
ne, membranis ac nerwis : hec enim una consi- 
stunt , cum sint diversa, nihilque ex his singulis 
exstitit ante compositum ex ipsis caput. Ergo sl 
materia composita est, ne ipsa quoqae unum 
principium est, sed multo plura si ipsa per se 
composita sit, et sine ulla cum Deo composi- 
tione. 

M. Ergo simplicem dicis esse materiam ? 

O. Minime simplicem esse aio materiam, sed 
demonstrare volo eam non esse absque initio ne- 
que increatam, ut tu ais, et non sine suis quali- 


τοῦ διῄρηται * ἡμεῖς 0 οὐχ ἑπόμεθα ταῖς ὑμῶν ἁαι- 
θείαις, οὐδὲ δύο ἀρχὰς διηρηµένας τοῖς τόποις φα- 
μὲν, ἀλλ’ ἕνα τοῦ παντὸς Δημιουργὺν, xal µίαν τὴν 
πάντων ἀρχὴν λέγοντες, Πατέρα τε xoi Yi «à 
πάντα πληροῦν δογµατίζοµεν ' Πατέρα àv Yi, xal 
Υἱὸν ἐν Πατρὶ προσομολογοῦντες xarà τὸ λόγιον τὸ 
qáaxov * « Ἐγὼ ἐν τῷ Πατρὶ xat ὁ Πατὴρ ἐν ἐμοί. 
Καὶ, « Πάντα τὰ τοῦ Πατρὸς, ἐμά ἐστι.» δΔιὸ xat 
Ἰωάννης ὁ θεοφόρος, ὡς τὰ πάντα πληρούπης τῆς 
ἁγίας Τριάδος, περὶ τοῦ Θεοῦ Λόγου φησίν . «El; 
τὰ ἴδια ᾖλθε, xal οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὗ παρέλαθον. » 
Καθ᾽ ὑμᾶς δὲ τοὺς Μανιχαίους, οὐχ εἰς τὰ ἴδια ᾗλ- 
θεν, ἀλλὰ μᾶλλον εἰς τὰ ἀλλότρια * εἴ γε τῷ τῆς 
ὕλης ἐπῆλθε τόπῳ, τὰς ψυχὰς ἓν ἀλλοτρίῳ τόπῳ κε- 
ποδηµένας xaÜ' ὑμᾶς βουλόμενος ἀνασῶσαι ' ὥστε 
xai δι᾽ ὧν ἀνεκαλέσω τὴν τομὴν τὴν πολλάκις ὑπὸ 
σοῦ λεχθεῖσαν, οἱόμενος ἐχφεύξεσθαι τῆς θείας οὐ- 
σίας τὴν ἀφαίρεσιν, οὐδ' οὕτως ἐχπέφευγας, εἰς τὴν 
αὐτὴν ἀσέθειαν περιπέπτωχας. "AX! ὅθεν ἑξέδην, 
τῷ λόγῳ πάλιν ἐπάνειμ.. ᾿Απόχριναι οὖν ' Όλη καθ 
ἑαυτὴν, ἄνευ τῆς πρὸς θεὺὸν συγχράσεως, ἁπλῆ Eoo 
ἡ σύνθετος; 

M. Σύνθετος. 

0. Ἐξ ἁπλῶν δὲ τὸ σύνθετον γίνεται ; 

M. Οὕτως ἔχει. 

0. El τοίνυν σύνθετος ἡ Όλη, δηλον ὡς ὑπό τος 
ἑτέρου συντέθειται * οὐδεῖς γὰρ ἑαυτὸν πρὸς σύνθε- 
σιν ἄγει ' πῶς οὖν ὑφ) ἑτέρου συντιθεῖσα, ἄναρχός 


6 ἑστιν; "AX; τε τὰ σύνθετα, ἐκ διαφόρων συντέθει- 


ται, προὺπαρχόντων μὲν ὡς «b ἤλεχτρον «b ἐκ χρυ- 
σίου καὶ ἀργύρου σνντεθέν * συνθεωρούμενον ὡς 
ἥτις χεφαλὴ ἐξ ὁστέων καὶ φαρχῶν, χαὶ ὑμένων, xal 
νεύρων * ταῦτα γὰρ ἅμα συνέστη διάφορα ὄντα, xol 
οὐδαμῶς ἕχαστον προὐπέστη τῆς ἐξ αὐτῶν συντε- 
θείσης χεφαλῆς ἡ Όλη οὖν εἰ σύνθετός ἐστι, xal 
αὕτη οὐχέτι ἔσται µία ἀρχὴ, ἀλλὰ πολὺ πλείους, 
αὐτὴ xa0' ἑαυτὴν σύνθετος οὖσα xe ἄνευ τῆς πρὸς 
θεὸν συνθέσεως. 


M. ᾽Απλῆην οὔν φἠς εἶναι την ὅλην ; 

0. Οὐχ' ἁπλῆν εἶναι λέγω τν ὕλην, ἀλλά δειχνύ- 
ναι βονλόμενος ὅτι οὐκ ἄναρχός ἔστιν, οὐδὲ ἁγένητος 
ὡς σὺ Qfjig* καὶ ὅτι σὺν ταῖς ποιότησιν ὑπὸ τοῦ 


tatibus a Deo fuisse productam : qualitatibus ejus D Δημιουργοῦ παρήχθη * τῶν περὶ αὐτὴν ποιοτήτων 


semper variantibus, aliisque cum aliis permutatis, 
prout ipsius creatori Deo placuerit. Nam si esset 
simplex , quomodo ex uno simplici, materia in- 
quam, composita fierent corpora? Quomodo item 
in uno simplici, materia scilicet, duo contraria 
deprehendimus, generationem et corruptionem ? 
Quod si ex ipsa sunt corpora, eadem quoque ex 
se ipsa corpus erit : nam quod est genitum ex 
aliquo corpore, ipsum quoque corpus est. 106 
Quod si corpus materia est, ergo composita. Quod 
si composita, non est increata, ut fuit. demon- 
stratum. 


! Joan. xiv, 11. * Joan. xvi, 45. * Joan. 1, 41. 


ἀλλαττομένων ἀεὶ καὶ μεταδαλλουσῶν ἄλλης εἰς ἅλ- 
λην ὅταν παρασταίη τῷ ταῦτα παραγαγόντι θεῷ᾽ 
εἰ γὰρ ἁπλοῦς ἐστι, πῶς ἐξ ἑνὸς ἁπλοῦ, φημὶ δὴ 
τῆς Όλης, τὰ σύνθετα γέγονε σώματα; Ho; δὲ ἐν 
τῷ ἑνὶ ἁπλῷ, τῇ ὕλῃ, δύο ἑναντία εὑρίσχομεν, vi- 
νεσίν τε καὶ φθοράν ; Ei δὲ ἐξ αὑτῆς τὰ σώματα, 
copa ἓξ αὐτῆς xal αὕτη ἕσται * τὸ γὰρ Υεγεντµένον 
ἔχ τινος σώματος, σῶμα ὑπάρχει * εἰ 6k σῶμα ἡ Όλη, 
xai σύνθετος * σύνθετος δὲ τυγχάνουσα, οὐχ ἔστιν 
ἀγένητος, ὥς ἁποδέδεικται. 











1325 


JOANNIS ORTHODOXI DISPUTATIO CUM MANICH,EO. 


[1326 


M. Πόθεν οὖν νόσοι xai θάνατοι, xaX τὰ τοιαῦταλ ἡἩΜ. Undenam ergo morbi, et mortes , et hujus- 


τὰ xaxá&; Eb γὰρ μὴ ἐξ ὕλης ἀνάρχου xai ἀγενήτου 
καὶ φύσει χαχῆς ταῦτα τυγχάνει, ὁ θεὸς αἴτιος ἔσται 
τῆς τούτων γενέσεως. 

O. Τί γὰρ χακὰ νομίζεις τὰς νόσους xal τὸν θά- 

voy ; Καΐτοι θάνατος μὲν ἐλευθεροῖ τοῦ σώματος 
τὴν φυχὴν, χαὶ τοῦ δεσμοῦ τῆς ὕΌλης ἁπαλλάττει * 
νόσος δὲ πάλιν τῆχει τὸ σῶμα, ὥσπερ oU νομίζεις 
σῶμα χαχὺν ὑπάρχον * πολλάχις δὲ xal ἁμαρτίας 
ἐνεργεῖν χωλύει dj νόσος, ἃς ἔπραξεν ἂν ὁ νοσῶν, εἰ 
μὴ τῇ νόσῳ πεπῄδετο' ἄλλως τε ἀπόχριναί µοι πυν- 
θανομένῳ, δεῖ τὴν χαχίαν μισεῖν ; 

M. Nai. 

ο. Πῶς οὖν ταύτην, ἣν μισεῖν προσποιεῖς, µεγίστως 


cemodi mala? Nam si προ ex materia initio ca- 
rente, increata, et suapte natura vitiosa non sunt, 
Deus horum causa erit. 

O. Gur vero tu mala esse ;udicas, morbos ac 
mortem ? Mors certe animam corpore liberat, et a 
materi: vinculo solvit : morbus item corpus con- 
sumit, quod tu corpus malum esse existimas, 
Sape etiam peccata committere prohibet morbus, 
qua utique zger admisisset, nisi morbo impedire- 
tur. Alioqui responde mihi : oportetne malitiam 
odisse ? 

M. Vero inquam. 

0. Cur ergo hanc, quam odisse simulas, pluri- 


τευμᾷς ; ὁμοίαν αὐτὴν λέγων τῷ ἀγαθῷ Θεῷ, αἴδιόν — mum honoras? dum eam similem dicis bono Deo , 


τε xai ἄναρχον xat ἁγένητον. 

M. Οὐχ ὁμοίαν αὐτὴν ποιοῦμεν τῷ ἀγαθῷ θεῷ' 
οἴδαμεν γὰρ τὸν Θεὸν τὸν ὕψιστον, ἀγαθὸν, φωτοειδῆ, 
παντοχράτορα * εἰ xat ἄναρχος οὖν ἡ καχία, ἀλλὰ 
πολὺ τοῦ θεοῦ ἀποδέει. 


0. Ἔοιχας ἀγνοεῖν ὅτι τὸ ἀγαθὸν xal φωτοειδὲς 
τοῦ Θεοῦ xai εἰς τοὺς ἁγίους ἀγγέλους, χαὶ εἰς ἡμᾶς 
τοὺς ἀνθρώπους, τοι χάρισμα, φθάνει ^ ὃ μέντοι 
τῆς θείας φύσεώς στι χαραχτηριστιχὸν τὸ ἄναρχον 
καὶ ἀγένητον, τοῦτο ἐν οὐδανὶ τῶν ἄλλων ἐνθεωρεῖ- 
ται * εἰ δὲ τῇ καχἰᾳ δίδως τὰ xuploc xal πρώτως 
χαραχτηριστικὰ τῆς θείας φύσεως, πῶς οὐχ ὁμότι- 
poc ἔσται τῷ θεῷ ; Εἰπὲ 56 pot ποῦ παντοχράτορα 
λέχεις τὸν 8s5y, εἴ γε κατὰ σὲ τῆς ὕλης xal τῶν ἐξ 
αὐτῆς οὕπω χεκράτηχεν ; 


M. ἉΑλλ’ ἔσται χαιρὸς ὅτε xal αὐτῆς κρατήσει. 


O. Οὐχοῦν οὕπω νῦν παντοκράτωρ ἑἐστὶν, ἐπεὶ 
οὕπω χεχράτηχε τῆς álblou αὐτῷ συνούσης Dine" 
ὕστερον δὲ ὁ μὴ νῦν ἔχει, προσγενήσεται αὐτῷ κατὰ 
σέ’ δυνάμει γὰρ νῦν παντοκράτωρ ὑπάρχων, ὕστερον 
ἐνέργεια γενῄσεται, ἐξ ἁπλοῦς εἰς τελειότητα ἐρχόμε- 
vog. ᾽Απόκριναί µοι πῶς νῦν οὐκ ἔστι παντοκράτωρ, 
ὡς ph δυνάµενος, ἡ ὡς μὴ βουλόμενος; El μὲν ὡς 
μὴ δυνάµενος, πῶς ὅλως παντοχράτωρ ; χρὴ và 
εἶναι παντοχράτορα ἀεὶ , καὶ παντοδύναμον ΄ εἰ δὲ 
ὡς μὴ βουλόμενος, πρῶτον μὲν βασχαίνει τῇ σωτη” 
ρίᾳ τῶν ἀνθρώπων, ἔπειτα δὲ χαὶ αἴτιος τῆς xaxlaq 
eüplaxetat* δυνάµενος μὲν, μὴ βουλόμενος δὲ αὐτὴν 
ἀνελεῖν. 


M. Πόθεν οὖν τὰ χαχά ; 

O. Οὐχ ἀχολουθίᾳ τινὶ λογικῇ fj ἐρώτησις παρὰ 
σοῦ γεγένηται" χρὴ yàp εἰδέναι εἰ ἔστι xaxbv, xol 
τί ἐστι καχόν * εἴθ) οὕτω ζητῆσαι πόθεν συνίσταται. 


M. Οὕτω ζητήσωμεν. 

O0. Tàv ὄντων τὰ μὲν ἔστιν οὐσία, τὰ δὲ ποιότης, 
τὰ δὲ ἑνέρχεια. Καὶ οὐσία μέν ἔστιν ἐγὼ, σύ * ποιό» 
της, λευχὺν, μέλαν, γλυχὺ, πινρὸν, xai ὅσα τοιαντα 
kv ὑποχειμένοις σώμασι θεωρούµενα * ἐπιτηδειότης 
δὲ, πρὸς fiv πεφύχασι τὰ γεγονότα σώματα δυνάµει 


B sempiternam atque increatam. 


M. Haud similem eam facimus hono Deo : no- 
vimus enim Deum altissimunr, bonum, in ας 


versautem , omnipotentem. Quanquam igitur abe- 
que initio est malitia, atjamen longe inferior 
Deo est. 

O. Nescire videris, bonitatem, et lumen Dei, 
sanctis angelis quoque nobisque hominibus doni 
Instar communicari; sed tamen quod divinz na- 
ture characteristicum est, ut sit nempe Deus abs- 
que initio et ingenitus, id in alio nemine obser. 
vari. Quod si tu. malitiz: attribuis quz principa- 
liter praecipueque characteristica divine nature 
sunt, quidni hzc pari cum Deo honore sit? Dic 
item mihi quandonam omnipotentem Deum fuisso 
affirmes, siquidem te judice nondum materiam 
ejusque effectus superavit ? 

M. Sed tempus aderit, cum ipsam supera. 
bit. 

O. Ergo nondum omnipotens.est, quia coex- 
Sistentem ei materiam nondum superavit : sed 
postea quod nunc non habet, ei superveniet, (8 
judice : nune enim insita tantum virtute omni- 
potens est, postea et actu lalis erit, ex simplici 
ad perfectionem progressus. Responde mihi, cue 
modo non sit omnipotens, num quia nequit, an 
quia non vult ? Nam si quia nequit, quomodo om- 
nino sit omnipotens? Oportet enim eum semper 
esse omnipotentem, et omni vi praeditum. Quod 


p *i quia non vult, primo quidem invidet humans 


saluti , deinde et malit: causa esse comperi- 
tur, quia cum possit, non vult eam de medio 
tollere. 

M. Unde igitur mala? 

O. Haud rationali consequentia a te interro- 
gatum est : oportet enim an sit malum, et quid 
sit. scire, tum demum exquirere undenam ex- 
sistat. . 

M. Sane ita exquiramus. 

O. Qu:e exsistunt, partim substantia sunt, par- 
tim qualitas, partim vis activa. Substantia qui 
dem, ego et tu ; qualitas, album, nigrum, dulce, 
amarum , et siqua alia hujusmodi in subjectis 
corporibus spectantur. ldoneitas cui singula cor- 








1321 


ADDENDA. 


1398 


pora sunt nata, ut. ita potentialiter sint : veluti A tuyyávetv* olov ἑπιτηδείως ἔχουσιν al χεῖρες τέχνας 


manus idonee sunt opiliciis, lingua ut serviat 
sermoni, pedes ambulando, puer eruditioni pue- 
vili. Vis autem activa est congrua nature actio, 
velirrationalis ut talis, vel rationalis ut item talis. 
Quid ergo ex dictis malum esse deflnis ? 


M. Operationem. Constat autem omnem ope- 
rationem esse substantiam opcrationis. 

Q. Utique omnis vis activa substanüalis est. 
Sed quzro a te, malitia cum sit. vis activa, num 
etam substantia esse polest ? 


107 M. lta aio. 
OQ. Primum quidem contradicis tibi, dum ex 
substautia fleri dicis vim activam, rursusque hanc 


ἐργάξεσθαι, γλῶσσα δὲ λόγῳ διαχονεῖν, πόδες δὲ 
πρὸς βάδισιν, παιδίον δὲ πρὸς µάθησιν τεχνιχέν - 
ἑνέργεια δέ ἐστιν ἡ τοῦ κατὰ φύσιν πρᾶξις, f) τοῦ 
ἀλόγονυ ὡς ἁλόγου, fj τοῦ λογιχοῦ ὡς λογικοῦ * τί οὖν 
τῶν εἰρημένων ὁρίζῃ τὸ χαχὸν εἶναι; 

M. Ἐνέρχειαν * δῆλον δὲ ὅτι πᾶσα ἑνέργεια οὐσία 
ἑστὶν ἑνεργείας. 

O. Πᾶσά μὲν ἑνέργεια οὐσία ἐστὶν ἑνεργείας » 
ἑρωτῶ δέ σε, ἡ καχία ἑνέργεια οὖσα, xat οὐσία εἶναι 
δύναται ; 

M. Οὕτω φηµἰ. 


0. Πρῶτον μὲν ἑναντίος σεαντῷ ὑπάρχεις, ἐξ οὐ- 
σίας γενέσθαι λέγων ἐνέργειαν, xal πάλιν οὐχ εἶναι 


non esse vim activam dicis : unde et summa igno- B τὴν ἑνέργειαν ὑποτιθέμενος  ὅθεν πάσης ἁμαθίας 


rantia laborare apud dialectic:e quoque imperitos 
videberis. Quero autem ex te, num omnis ope- 
ratio mala sit? 

M. Minime gentium. 

O. Quam ergo dicis malam operationem ? 

M. Hoinicidium, adulterium, injustitiam, et qua- 
vis hujusmodi. 


O. Si homicidium, ex sententia tua, naturaliter 
malum es!, judices qui latrones ac sicarios inter- 
ficlunt, male agunt. Rursusque, cur aliquis cum 
$ua uxore rem babens non peccat, cum aliena id 
agens peccat, cum tamen eadem sit actio? Puto te 
ob hsc vel nolentem confiteri, actionem omnem 
neutram veluti esse, determinari autem ab agentis 
voluntate, ut virtus vitiumve evadat : namque al- 
ter temperanter cum sua uxore, alter impudice 
cum aliena versatur. 

M. Cupiditas nonne mala est? 

O. Non plane ; nam et hec neutrius qualitatis 
est, flerique potest ut etiam honestate exornetur 
& mentis gubernatione. Aliquando certe ad rem 
honestam tendit cupiditas : namque alius miseri- 
cordia movetur, alius pecunie amore: alius libe- 
Torum causa, alius voluptatis, rei venerew dat 
operam. 

M. Nunc mihi hoc edissere, utrum corporum 
corruptio ac putredo a Deo bono et incorruptibili 
sit ? 

O. Locutio ex aliquo multifariam adhibetur : est 
enim filius ex me consubstantialiter, est ex fabro 
lignario scamnum, ex terra fructus, ex rege con- 
fiscationes, Nos ergo nequaquam ex Dei substantia 
dicimus fleri corruptionem, sed voluntate ejus ea 
fieri quse nobis utilia sunt. Nam si quamvis adeo 
fragiles res humanz sint, tantopere ob has insa- 
nimus, ut etiam litibus et bellis harum causa de- 
cerlemus ; quid eramus acturi si Deus caducas 
non fecisset 2 Quomodo etiam immortalis vitze do- 
num sstimaremus, quam nobis Dei charitas col- 
latura est, nisi antea vitam hanc corruptibilem et 
temporalem experti essemus, quam nos ipse pru- 
denter pregustare voluit? Alioqui, si corruptio 
mala est, generatio sine dubio bona est. Atqui in 


ὑπερθολὴν χαὶ παρὰ τοῖς ἄγαν ἀπείροις διαλεχτικῖς 
οὗ διαφεύξῃ νοσῶν  ἐρωτῶ δέ σε, G pa πᾶσα ἑνέργεια 
xaxf ; 

M. Οὐ πάντως. 

O. Ποίαν οὖν λάγεις καχὴν ἑνέργειαν. 

M. Φόνον, µοιχείαν. &bixlav, xal ὅσα τοιαῦτα. 


0. El ὁ φόνος χατὰ σὲ φύσει χαχὺὸς, ol διχασταὶ 
τυμθορύχους χαὶ ἀνδροφόνους φονεύοντες , χαχῶς 
ποιοῦαι * xai πάλιν’ τί δήποτε ὁ μὲν τῇ ἰδίᾳ γαμετῇ 
µιγνύμενος οὐχ ἁμαρτάνει, ἐν ἀλλοτρίᾳ δὲ τοῦτο 
ποιῶν ἁμαρτάνει; xal ταῦτα μιᾶς ἑνεργείας οὔστς 
τῆς µίξεως * οἶμαί σε διὰ τούτων xal ἄχοντα προζ- 


C ομολογεῖν, ὅτι πᾶσα ἑνέρχεια μέση taxl* ποιχίλλε- 


ται δὲ τῇ γνώµῃ τοῦ µετιόντος, ἀρετὴ ἢ xaxía Τινο- 
µένη ' ὁ μὲν γὰρ σωφρόνως τῇ ἰδίᾳ µίγνυται, ὁ δὲ 
ἀχολάατως τῇ ἀλλοτρίᾳ. 

M. Ἡ ἐπιθυμία οὐκ ἔστι xaxf; 

O. Οὐ πάντως * µέση γάρ ἐστι xal αὕτη - χαὶ &- 
νατὸν αὐτὴν χοσμηθῆναι τῇ τοῦ νοῦ ἐπιστασίᾳ. ᾽Αμέ- 
et xal χαλῶν ἔστιν ἐπιθυμῆσαι ' ὁ μὲν γάρ ἐστι φι- 
λόπτωχος, ὁ δὲ φιλάργυρος καὶ ὁ μὲν παιδοπαίας 
χάριν τῇ µίξει χέχρηται, ὁ δὲ χάριν ἡδονῆς. 


M. Τοῦτό pot εἰπὲ, Ex τοῦ ἀγαθοῦ xal ἀφθάρτον 
θεοῦ ἡ φθορὰ τῶν σωμάτων χαὶ σῆψις ἐγένετο; 


p QO. Τὸ éx τινος πολλαχῶς λέγεται ἔστι γὰρ u 


ἐμοῦ ὁ υἱός µου ὁμοούσιος &pol*. kx τοῦ τέχτονος τὺ 
βάθρον; kx δὲ τῆς γῆς οἱ xapmol* ἐκ τοῦ βασιλέως 
δημεύσεις * ἡμεῖς τοίνυν οὐκ Ex τῆς οὐσίας τοῦ θεοῦ 
φαμεν εἶναι τὴν φθορὰν, βουλήσει δὲ αὐτοῦ ἑνεργεῖ- 
σθαι συμφέροντα ἡμῖν. El γὰρ φθαρτῶν ὄντων τῶν 
πραγμάτων, οὕτω περὶ αὑτῶν µεμήναμεν ὡς διχα- 
στῄήρια xal πολέμους xaz' ἀλλήλων χινεῖν, τί οὐχ ἂν 
τολµήσαιμεν εἰ ἄφθαρτα ταῦτα παρήγαχεν; Πῶς 
δὲ xa αἴσθησιν ἐμέλλομεν τῆς δωρεᾶς λαθεῖν τῆς 
ἀφθάρτου ζωῆς, fiv ἡμῖν ἐφιλοτιμήσατο ὁ Κύρως 
ἡμῶν, el μὴ πρότερον ἓν πεἰρᾷ γεγόναµεν τῆς φθαρ- 
τῆς ταύτης xai ἐπιχήρου ζωῆς, εἰς ἣν ἡμᾶς προ- 
αγωνίσασθαι καλῶς ἔχειν ἑδοχίμασεν; "Άλλως τε δὲ 
εἰ fj φθορὰ χαχὸν, ἡ γένεσις πάντως ἀγαθόν ' ἀλλὰ 














13239 


JOANNIS ORTHODOXI DISPUTATIO CUM MANICH/EO. 


1330 


μὴν περὶ τὸ αὐτὸ σῶμα γένεσις χαὶ φθορὰ, οὐκ ἄρα A eodem corpore tum generatio tum corruptio fit : 


σῶμα φύσει χαχὸν, ὡς ὑμεῖς διαθεδαιοῦσθαι τὸ σῶμα 
τῆς χαχίας εἶναι δογµατίζοντες. Διὰ τί δὲ ἃ μὲν νο- 
µίδεις εἶναι χακὰ τῶν σωμάτων θεωρεῖς τε xai λέ- 
εις, τὰ δὲ ἐξ αὐτῶν ἀγαθὰ παρατρέχεις; Πρῶτον 
μὲν γὰρ ἀπὺ τῶν ἐκ γῆς ἀναδιδομένων χαρπῶν τρε- 
Φόμεθά τε xal συνιστάµεθα * &x δὲ λίθων xa ξύλων, 
οἴχους χατασχευάξοµεν, δι ὧν ὄμδρου καὶ χρύους 
ἐλευθερούμεθα * ἀλλὰ χαὶ τοῦ ἡλίου τὸ χαυσῶδες Ex- 
Χλίνομεν, ὃν σὺ θεοποιῶν, οὐχ αἰσχύνῃ * αιδήρῳ δὲ οὗ 
μόνον τὴν γῆν ἀροῦμεν, ἀλλὰ xal πολεµίους ἐπιόντας 
φυλαττόμεθα. El δὲ τούτοις ἐλεγχόμενος, ἐπιμένυις 
σῆψιν xai δυσωδίαν προδαλλόµενος, ἴσως ἀγνοεῖς ὅτι 
τὰ τῆς ψνχῆς µειασχόντα μᾶλλον τὴν σΏψιν xol 
ὁυσωδίαν ὑφίσταται' ἀγαθοῦ Θεοῦ δὲ καθ ὑμᾶς ἡ 


φυχἠ οὐσία ἐστίν * 6 ἀγαθὸς οὖν θεὸς αἴτιος ἔσται ὧν B 


νομίζεις xaxüv τῆς σἠφεώς τε xal δυσωδίας. 


M. El μὴ ἔστι xax& , διὰ τί νόµοι κολάζουσιν 
αὐτά; 

Ο. Τοῦτο μάλιστα ἑλέγχει τὴν σὴν φρενοθλάδειαν; 
εἰ γὰρ μη ἐφ᾽ ἡμῖν ἣν τὰ xaxà χαὶ ἀγαθοποιεῖν, οὐχ 
ἂν ἑχόλαζον τοὺς καχούργους οἱ νόμοι, οἵτινες πολ- 
λάχις οὐ τὴν πρᾶξιν σκοποῦσιν , ἀλλὰ τὴν διάθεσιν 
τοῦ πράξαντος ἐξετάζουσιν ' olov ἔῤῥιψέ τις ξύλον καὶ 
ἄχων ἀνεῖλέ τινα, οὗ xplvouat φόνου τὸν ἑργασάμε- 
voy * ἐμίγη τις ἄχων ἀἁλλοτρίᾳ t γυναιχὶ, εὑρὼν 
αὐτὴν ἐπὶ χλίνης αὐτοῦ χοιµωµένην, ὡς τῇ ἑαυτοῦ 
μιγνύμενος Υαμετῇ, ἀπολύουσι μοιχὸν τὸν χατηγο- 
ρούμενον, εἰ τοῦτο δειχθείη. 

᾿Απόχριναι δέ µοι, διὰ τί τὸν Ίλιον προσχυνεῖτε; 

M. "Ὅτιφωστήρ ἐστι τοῦ χόσµου, τοῦ ἀγαθοῦ θεοῦ 
γέννημα. 

OQ. Zop& ἐστιν f$ ἀσώματος; 

M. ᾽Ασώματος. 

O. Πῶς ὁ ἀσώματος σωματικῶς ὁρᾶται; τὰ μὲν 
γὰρ ἀσώματα νοητῶς θεωρεῖται - ὁ δὲ «oz αἰσθητῶς 
ὀφθαλμοῖς, xa περιγραπτοῖς σώμασι καταλαμθάνε- 
ται ἄλλως «c6 ἐστί τι τῶν ἀσωμάτων σωματικὰς 
ἔχον ποιότητας; 

M. Οὐ νομίζω. 

Ο. ᾽Αλλὰ μὴν ὁ ἥλιος σωματικὰς ἔχει ποιότητας, 
θερμός tz γάρ ἔστι καὶ ξηρός" αὗται δὲ σωμάτων 


ποιότητες σῶμα ἄρα ἐστὶ xal ὁ coc. Toc δὲ οὐκ p 


ἐρυθριᾶτε σέδοντες ὃν μισεῖν ὠφείλετε ὡς ἑναντίον 
ποιοῦντα τοῦ δόγµατος ὑμῶν; 

M. Διὰ εἰ ἑναντίον ; 

0. "Ost τὰ σώματα, ἃ τῆς xaxlag ὑμεῖς εἶναι λὲ- 
γετε, τρέφει τε xal συγχροτεζ. Καὶ τούτοις οὐδεὶς 
ἀντερεῖ, μὴ τῇ πείρᾳ μαχόμενος. Εἰπὰ δὲ µοι καὶ 
τοῦτο, κρἰσιν ὁμολογεῖς; 

M. Nat. 

O. Τίς 6 xplvov, xaX τίς 6 κρινόµενος ; 

M. Κρίνει μὲν 6 ἀγαθὸς, χρίνεται δὲ ἡ ἁμαρτή- 
oaca πᾶσα duy. 

O. 'AXX' ἑαυτὸν ἁμαρτήσαντα χολάζων εὑρίσχεται 
6 θεὸς, εἴπερ Ex τῆς οὐσίας αὐτῆς ἔστιν d) χρινοµένη 
Ψυχή πῶς δὲ χαταχρίνεται ἡ μὴ ἐχουσίως ἐργασα- 


non est ergo corporis nalura mala, uii του con- 
tenditis, qui corpus in malarum rerum classe sta- 
tuitis. Cur autem tu, quz mala in corporibus ju- 
dicas, contemplaris et recitas, bona autem ex his 
manantia dissimulas ? Nau primo quidem fructibus 
ex terra suppeditatis nutrimur et conservamur : 
lapidibus ac lignis edes construimus, quibus ab 
imbre et frigore protegimur, sed et ardorem «solis 
vitamus, quem tu deificare non erubescis: ferro 
autem non tantunnnodo terram aramus, vorum 
etiam irruentes hostes propulsamus. Age vero si 
his convictus, nihilominus perstas putredinem ac 
fetorem objiciens ; an ignoras, ea que animum 
afficiunt, putredini multo magis sc fetori esse ob- 
noxia? Atqui in sententia vestra, boni Dei sub- 
stantia est anima: ergo bonus Deus causa erit 
horum, quse reputas, malorum putredinis ac fe- 
toris. 

M. 8i mala in mundo non sunt, cur leges ea 
puniunt ? 

O. Hoc maxime tuam coarguit insaniam : nam 
nisi nostri arbitrii esset male vel bene agere, haud 
108 sane punirent maleficos leges, quie sspe 
heud actum spectant, sed agentis propositum dis- 
quirunt : veluti, lignum quis jecit, et invitus homi- 
nem occidit; nen damnant cadis leges eum qui 
fecit. Mistus est aliquis alienze mulieri, quam ia 
suo lectulo inventam putavit esse propriam uxo- 
rem : absolvunt eum adulterii crimine leges, si res 
demonstretur. 

Preterea responde mihi, cur solem adoretis ? 

M. Quia luminare mundi est, boni Dei genitura. 


Q. Corporeusie est, an incorporeus ? 

M. Incorporeus. 

O. Quomodo incorporeus corporaliter cernitur? 
Namque incorporea mente contemplamur, solem 
sensibiliter oculis et cireumseriptis corporibus 
comprehendimus. Przter quam quod estne aliquid 
incorporeum cum corporeis qualitatibus ? 

M. Non puto. 

O. Atqui sol corporeas habet qualitates ; est 
enim calidus aridusque, quie sunt corporum qua- 
litates : est igitur corpus sol. Cur vero non vos 
pudet adorare eum quem odisse debetis, quia ve- 
stro dogmati contraria facit? 

M. Cur contraria? 

O. Quia corpora, qux vos malitise esse dieitis, 
nutrit et compingit. Atque his nemo contradicit, 
quin ret experte repugnet. Hoc etiam mibi dic : 
judicium fore confiteris ? 

M. Equidem. 

O. Quis judez, et quis judicatus ? 

M. Judicat bonus Deus, judicatur quavis anima 
peccatrix. ; 

O. Atqui seipsum peccantem comperietur Deus 
punire, si certe ex eadem substentia est qua judi- 
catur anima. Cur vero condemnatur, qua involun- 


1331 


ADDENDA. 


1338 


taria malum operata est? Etenim necessitate na- Α µένη τὸ movnpóv ; ᾽Ανάγκῇῃ γὰρ φύσεως xal «goat- 


turze, non voluntate fieri mala dicitis. Sed quoniam 
duo principia esse dicitis, Deum ac materiam ; et 
Deum quidem bonum, materiam malam ; et utri- 
Que nature separatum propriumque loeum assi- 
guare audetis, et alias liis connectitis fabulas, quod 
nempe materia, ljuce Dei vísa, amore exorserit at- 
que ad illam accurrerit, quam Deus cernens ad 
certamen paratam, substautie proprie partem 
dissectam illi injecerit ; qua recepta, corpora 
cuncta genuit inateria; quoniam igitur hzc dicitis, 
refutationem brevem eorumdem faciemus. Primo 
igituf perpendenda est actio, utrum consonans 
congruensque sit Dei natur: : deinde actionis sco- 
pus: denique finis. Videamus itaque in Deo pri- 


ῥέσει γίνεσθαί φατε τὰ xaxá: ἀλλ' ἐπειδὴ δύο ἀρχὰς 
εἶναί φατε θεὸν, καὶ ὕλην, xa τὸν μὲν θεὸν ἀγαθὸν, 
τὴν δὲ ὕλην πονηρὰν, καὶ ἑκάστῃ φύσει χεχωριαµέ- 
voy χαὶ ἰδιάζοντα τόπον ἀφορίζειν τολμᾶτε, xal ἑτέ- 
ρους δὲ τούτοις ἐπισυνάπτετε μύθους, ὅτι θεωρῄσασα 
ἡ ὕλη τὸ φῶς τοῦ θεοῦ, εἰς ἔρωτα Ίλθε, xaX ὥρμησε 
πρὸς τὸ qux; ἣν ἰδὼν ὁ ἀγαθὸς θεὺς πρὸς πόλεμον 
παρασχευαξομένην, τῆς οἰχείας οὐσίας µέρος àsott- 
pv, ἐπέδαλε ταύτῃ ἡ δὲ λαθοῦσα ἐγέννησε πάντα 
τὰ αώματα ' ἐπεὶ οὖν ταῦτά φατε, ἀνατροπὴν του- 
των σύντομον ποιησόµεθα. Ἡρῶτον οὖν ἀξεταστέον 
τὴν πρᾶξιν, sl ἁρμόττουσα χαὶ χατάλληλός στι τῇ 
φύσει τοῦ θεοῦ * εἶτα τῆς πράξεως τὸν σκοπόν’ cita 
τὸ τέλος. Εἴδωμεν τοἰνυν ἐπὶ θεοῦ πρῶτον, εἰ àp- 


mum, utrum ejus nature congruat quod ipse facit. B µόττει τῇ τοῦ Θεοῦ φύσει τὸ πραχθὲν ὑπ᾿ αὐτοῦ. Τί 


Quid est secundum Dei naturam ?* Nempe ut sit 
increatus, incorruptibilis, bonus atque etiam, ut 
vos dicitis Maniehzi, ut in proprio loco maneat. 
Atqui actio, in vestra hypothesi, contraria Dei 
natura apparet. Is enim quaqueversus a prezdictig 
damnificatur : neque jam manet unus increatus 
unicus ille Deus, cum in duo, imo et plura increata 
dividatur. Neque incorruptus remanet, utpote di- 
visus. Insuper ne bonus quidem : quomodo enim 
bonus sit, qui seipsum odiens, partem sui bosti- 
bus prodit? Rursus quomodo sit bonus, dum se- 
ipsum quidem liberat in :aundi factura, verum- 
tamen ad rei factze perniciem id efficit? Sed neque 
proprio in loco prorsus perstitit; etenim pars ejus 
ad materi: locum transilivit. Secundo loco quzeren- 
dum est, utrum actio tendat ad scopum : nam certe 
patet rem unitam fortiorem esse partibus suis; et 
109 eum qui in propria natura perstat, validiorem 
illo esse qui ex sua natura fuerit demutatus: deni- 
que qui propria in sede manet, finniorem illo esse, 
qui ad aliam translatus fuerit. Quid ergo congruum 
 conveniensque scopo est? Nempe robur suum po- 
tius conservare, quam distrahendo inflrmius red- 
dere. Videamus et tertium, utrum nempe scopo 
actio respondeat. Quamnam igitur finalem victo- 
ri utilitatem esse dicitis? Certe aut essentiz Dei 
conservationem esse dicetis, aut ne proprlo loco 
decederet, aut ut destrueretur materia vel iun. mee 


τοίνυν χατὰ φύσιν ἐστὶ cip θεῷ ; Δηλονότι τὸ ἁγένη- 
τον καὶ τὸ ἄφθαρτον, xal τὸ ἀγαθὸν, χαὶ καθ ὑμᾶς 
Μανιχαίους, καὶ ἓν τῷ οἰχείῳ μεῖναι τόπιρ. 'ÀXY d$ 
πρᾶξις χατὰ «ἣν ὑμῶν ὑπόθεσιν ἑναντία τῇ φύσει 
δείχνυται΄ λυµαίνεται γὰρ πᾶσι τοῖς εἰρημένοις ’ 
ὁῦτε γὰρ εἷς ἀγένητος διαμένει ὁ εἷς ἀγαθὸς θεὺς, 
ὅταν εἰς δύο ἢ καὶ πλείω ἀγένητα διαιρεθῇ. Οὔτε 
ἀγαθός, ποῦ γὰρ ἀγαθὸς ὁ ἑαυτὸν ἐχθράνας, ὁ yi- 
poc τι ἑαυτοῦ προδοὺς τοῖς πολεµίοις; Ποῦ δ᾽ ἂν «fe 
ἀγαθὸς, ἑαυτὸν μὲν ἐλευθερῶν διὰ τῆς τοῦ χόσµου 
ποιῄσεως, ἐπ᾽ ὀλέθρῳ δὲ τῶν δηµιουργηθέντων τοῦτο 
ποιῶν; ἀλλ' οὔτε Ev οἰχείῳ τόπῳ διέμεινε παντελῶς, 
µετέπεσε γὰρ αὑτοῦ µέρος ἐπὶ τὸν τόπον τῆς Όλης. 


6 Δεύτερον ζητητέον εἰ τῷ σχοπῷ ἀχόλουθός ἐστιν ἡ 


πρᾶξις. Τίς οὖν ὁ σχοπός; ΔΏλον ὅτι ἡ νίχη * δεί- 
χνύται δὲ xa ἓν τῷ σχοπῷ ἑναντίον ἔχουσα tj πρᾶ- 
ξις  δῆλον γὰρ ὅτι ὁ ἠνωμένος, τοῦ µεριαθέντος 
ἰσχυρότερος ' xal ὁ χατὰ φύσιν, τοῦ παρὰ φύσιν τρα- 
πέντος δυνατώτερος” xal 6 kv τῷ ἰδίῳ τόπῳ µένων, 
τοῦ µεταπεσόντος εἰς ἕτερον τόπον. Τί οὖν ἀχόλουθον 
καὶ πρεπῶδες τῷ axonip; τηρῆσαι μᾶλλον τὴν ἰσχὺν, 
xaX μὴ τῇ διαστάσει ἀσθενεστέραν ταύτην ποιεῖν. Εἴ- 
δωμεν δὲ καὶ τὸ τρίτον εἰ χατάλληλος τῷ τέλει ἡ κρᾶ- 
ξις. Τί οὖν τὸ x τῆς νίχης τέλος φατέ; ἢ γὰρ «hy 
φυλαχὴν τῆς συστάσεως τοῦ θεοῦ ἐρεῖτε παντελῶς, ἡ 
τὴν ἑλευθερίαν 1) τὸ τοῦ οἰχείου τόπου μὴ µεταστήηναι, 
ἣ ἵνα ἀναιρεθῇ ἡ Όλη, f) ἵνα μεταθληθῇ ἐπὶ τὸ χρεῖτ- 
τον’ ἁλλ' dj πρᾶξις τὸ ἑναντίον τούτοις ὑπαγορεύει 


lius converteretur. Attamen contraria his reputare p νοεῖν. Οὔτε γὰρ ἡ σύστασις τοῦ θεοῦ kv τῷ χατὰ φύ- 


actio suadet. Nam neque Dei essentia in sua na- 
tura perstitit, parte projecta; neque incolumis 
libertas (uit, mundi enim inserviit generationi, 
partem sui creaturis impertieng: neque demum 
in proprio se continuit loco, parte ipsius ad mote- 
riam translata. Neque materiem natura perempta 
fuit aut mutata: mansit enim quidquid erat ab 
initio indemutabile : ita ut vana. quaqueversus ac 
fatua appareat hae qua a vobis fabuls instar hy- 
pothesis fabricata est. Licet vero etiam ex opera- 
tionibus, el ex causa, et ex locis, quos subjunge- 
mus, vestra irreligiositatis absurditatem coar- 
guere, Ex operatione quidem sic funditus evertitur. 
Si contraria sunt nature, contraria quoque ope- 


σιν διέµεινε, προδοθέντος zoo µέρους * οὔτε ἡ ἑλευθε- 
ρία, ἑδούλευσε γὰρ τῇ Υενέσει τοῦ χόσµου, ἐξ ἑαντου 
µέρος τοῖς δημιουργηθεῖσιν ἐνθείς ' οὔτε δὲ ἐν τῷ οἱ - 
χείῳ διέµεινε τόπῳ, µεταστάντος τοῦ µέρους ἐπὶ τὴν 
Όλην. Οὔτε δὲ ἡ φύσις τῆς ὕλης ἀνῃρέθη f] µετεδλήθη' 
ἔμεινε γὰρ ὃ ἦν ἐξ ἀρχῆς ἀμετάτρεπτον. ὥς vs παν- 
ταχόθεν ἕωλον xal μωρὰν δείχνυσθαι «hv ὑπόθεσιν, 
ἣν μυθολογοῦντες σννεθήκατε, ἔστι δὲ xa ἐκ τῶν 
ἐνεργειῶν xal τῆς αἰτίας κἀκ τῶν τόπων, ὧν ὑποτίθε- 
μεν, τῆς ἀσεδείας ὑμῶν ἑλέγξαι τὸ ἄτοπον. "Ex μὲν 
οὖν τῆς ἑνεργείας ἀνατρεπτικῶς οὕτως. El ἑναντίαι 
αἱ φύσεις, ἑναντία χαὶ ἑνέργεια. El οὖν fj τοῦ Θεοῦ 
ἑνέργεια ποιητικὴ ὁμολογεῖται, ἡ τῆς Όλης παθητικὰ 
ἔσται” εἰ δὲ τοῦτο, ὑπόχειται ἄρα τῷ θεῷ καὶ δου- 


1333 


JOANNIS ORTHODOXI DISPUTATIO CUM MANICHJEO. 


1334 


λεύει * οὐκ ἄρα ἁγένητός ἐστιν * ἄλλως τε δὲ f] αἱ δύο A ratio. Si ergo Dei operationem aetivam fatemur, 


ποιοῦσιν, fj αἱ δύο πάσχουσιν, ἡ ἡ μὲν ποιεῖ, ἡ δὲ 
πάσχει, 3) αὐταὶ πάσχονσι xal ποιοῦσιν' ἀλλ εἰ μὲν 
al δύο ποιοῦσι, θεοὶ ἔσονται, eU γε τὸ ποιεῖν Θεοῦ 
µελέτη (1) xa ὕλης ἐπινοεῖσθαι, εἰ δὲ πάσχουσιν 
ἀμφότεραι, ἄλλαι ἔσονται αἱ δύο, χαὶ ἕτερος ὁ ποιη- 
τῆς ζητηθήσεται. Ei δὲ ἡ μὲν πάσχει, fj δὲ ποιεῖ ἡ 
μὲν πάσχουσα γενητὴ, ἡ δὲ ποιοῦσα ἀγένητος: εἰ δὲ 
αἱ δύο πάσχουσι χαὶ ποιοῦσι, καθὸ μὲν ποιοῦσι, θεοὶ 
ἔσονται, χαθὸ δὲ πάσχονσιν, Όλαι : αἱ αὐταὶ οὖν ἔσον- 
ται θεοὶ καὶ Όλαι, γενηταὶ xol ἀγένητοι. Κάχ τῆς 
αἴτίας δὲ ἑλέγχει τοῦτο ὑμᾶς * εἰ «b αἴτιον τοῦ εἶναι 
τὴν Όλην καχὴν ὑποτίθεμεν;, "H γὰρ διότι ἁγένητος 
χαὶ ἀρχὴ, Ἱ.διότι ὕλη, 1] διότι σῶμα, f| διότι διαι- 
ρεῖται χαὶ µεταδάλλεται; Ἁλλ’ εἰ μὲν διότι χαὶ ἁγέ- 


νητος xat ἀρχὴ, χαὶ ὁ θεὺς τοιοῦτος * εἰ δὲ διότι Όλη, 8 


ὕλη δὲ προσαχορεύεται διὰ τὸ ὑποχεῖσθαι εἰς γένεσιν 
τῶν EG αὐτῆς, διὰ τοῦτο χατὰ τὴν αὐτὴν ὑπόθεσιν υὺκ 
ἀγαθὸς ὁ θεός’ ὑπόχειται γὰρ εἰς γένεσιν τῶν ἐξ 
αὐτοῦ ψυχῶν xai ἀγγέλων, ὡς ὑμεῖς οἱ Μανιχαῖοι 
δογµατίξετε. El δὲ διότι σῶμα, οὐχὶ αὐτὴ αἰτία τοῦ 
εἶναι σῶμα, ἀλλ ὁ θεός» eU ve πρὺ τοῦ ἐμδάλλειν τὸ 
ἐξ αὐτοῦ µέρος τῇ ὕλῃ, οὐκ fjv σῶμα : εἰ δὲ διότι δι- 
αιρεῖται χαὶ. µεταθάλλεται ὁ θεὺς χαθ) ὑμᾶς τοῖς αὐ- 
τοῖς ἐνεχόμενος χαχοῖς ἔσται ΄ εἰ γὰρ διαιρεῖται εἰς 
γενέσεις ἀγγέλων χαὶ φυχῶν, πλὴν δὲ ἐξ αὐτοῦ οὐ 
θᾳοὶ, δήλον ὅτι οὐ µόνον διαιρεῖται, ἀλλὰ καὶ µετ- 
εδλήθη. Ei δὲ οὐ τοῦτό φατε αἴτιον εἶναι τοῦ χαχὴν 
ὑπάρχειν τὴν ὕλην, ἀλλὰ τὸ ταύτην ἁμαρτάνειν, 
ἱστέον ὡς οὐδὲν τῶν κατὰ φύσιν ἐξ ἀνάγχης γινοµέ- 
γων, ἁμάρτημα τυγχάνει’ πᾶσα γὰρ ἁμαρτία Ex mpo- 
αιρέσεως Ὑένεται * ἡ δὲ προαίρεσις Ex φυχῆς ' ἡ δὲ 
Ψυχἠ οὐσία θεοῦ xa0' ὑμᾶς' Ex θεοῦ ἄρα ἡ ἁμαρτία, 
xai οὐκ ix τῆς Όλης, κατὰ τὸ ὑμῶν ἀσεδέστατον 
δόγμα. Κάκ τῶν τόπων δὲ ὧν ὑμεῖς ὑποτίθεσθε τὸν 
μὲν τῷ θεῷ, τὸν δὲ τῇ Dg προσνέµοντες, ὑμᾶς ἁπ- 
ελέγξω μηδὲν δογµατίζοντας. El γὰρ ἀγένητος ὁ θεὸς, 
καὶ fj Όλη * ἕκαστος δὲ ἐν τόπῳ τυγχάνει καθ ὑμᾶς : 
ὁ δὲ τόπος ἕτερός ἔστι κατ᾽ οὐσίαν τῶν ἓν αὐτῷ περι- 
εχοµένων, σωµθἠσεται τοὺς τόπους συναγενῄήτους εἶναι 
τοῖς σὺν αὐτόξς ' καὶ οὕτως οὗ δύο τὰ ἁγένητα, ἀλλὰ 
τέσσαρα, θεὸν, xaX ὕλην, xa Exácepov τὸν τόπον εὖ- 
ρήσεις. Ei δὲ τοὺς τόπους πρεσθυτέρους φατὲ τῶν ἓν 
αὐτοῖς, οὐχέτι ὁ θεὺς xaX ὕλη ἀγένητοι ἔσονται, ἀλλὰ 


materie operatio passiva erit. Si ita est, subjacet 
ergo Deo servitque materia. Jam si subjacet atque 
servit, non. est certe increata. Preterea, vel duze 
nature agunt, vel dus patiuntur; vel alia agit et 
alia patitur, vel ambse patiuntur et agant. Sed si 
due agunt, dii erunt ; siquidem agere Dei officium 
est, materizque curam gerere. Quod si ambe pa- 
tiuntur, diverse erunt utraque, et alius creator 
quasretur. Si vero una patitur et una agit, patiens 
quidem creata , agens increata. Denique si amba 
et agunt et patiuntur, quatenus agunt, dii erunt ; 
quatenus patiuntur, materie. Esdem ergo erunt, 
dii et materie, creatz et increate. Ex causa quoque 
redarguimini. Quam ob causam materiam esse 
dicimus malam? Nempe vel quia increata est et 
prinelpium, vel quia materja, vel quia corpus, vel 
quia dividitur et immutatur. Atqui si quia increata 
est et principium, Deus quoque talis est. Si quia 
materia, máteria autem appellatur propterea quod 
obnoxia est generando ex se, ideo propter eamdem 
hypothesim ne Deus quidem bonus erit, quia et 
ipse obnosius est predueendo ex se animas et an-- 
gelos , ut vestrum, o Manichaei, dogma est. Si quia 
est corpus, non est ipsamet causa ut corpus sit , 
sed Deus; etenim antequam projiceret particu- 
lam sui jn materiam, ea corpus non erat. Si quía 
dividitur et immutatur, Deus in sententia vestra 
lisdem malis erit obnoxius : nam si dividitur in 


C angelorum atque animarum procreationes, neque 


tamen ex eo proveniunt dii, exploratum est eum. 
non solum dividi, verum etiam esse mutatum. 
Quod si denique baud hanc esse causam dicitis 
cur mala sit materia, sed quia hac peccat, scien- 
dum est, nibil quod in rerum natura necessario 
fiat, esse peccatum. Namque omne peccatum li- 
bera electione fit. Electio autem ab anima est; 
anima autem substanstia Dei, ut vos. dicitis: ex 
Deo igitur peccatum, et noa ex materia, juxta. 
vestrum scelestissimum dogma. Age veroetiam ex 
locis, quos vos partim Deo partim materia assi- 
gnatis, coarguam vos nibil omnino dicere. Nam 
si Deus increatus. est, item el materia; utrumque 
autem in loco suo, ut vos dicitis, $tal ; Ίουυς au- 


μᾶλλον οἱ τούτων προὔπάρχοντες τόποι" εἰ δὲ τὸν D tem diversa natura est ab iis qui eo continentur, 


8sbv xai τὴν ὕλην πρὸ τῶν τόπων εἶναί φατε, ἄρα 
οὐκ Ίσαν χεχωρισμένοι θεὸς xal ὕλη, ἀλλ᾽ ἐν ἀλλή- 
lote ὑπῆρχον * οὐ γὰρ fjv obruo τόπος ὁ διορίζων" xat 
οὕτως ὁ τῆς παρ ὑμῶν ἑναντιότητος διαλυθήσεται 
λόγος. Ob γὰρ ἐν ἀλλήλοις ἡ φύσις ὀφίστασθαι δύ- 
ναται τῶν ἑναντίων ' ὥστε πανταχόθεν ὑμῶν ἀπελή- 
λεγχται fj μυθώδης ταρατολογία * μὴ ὑμᾶς ἑαυτούς 
τε xai ἑτέρους τοῖς τῆς ἀσεθείας περιπείρητε δόγµα- 
σιν, ἀλλὰ προσδραµόντες τῷ φωτὶ τῆς ἀληθείας, τὸν 
ζόφον τῆς ἀγνοίας ἐχχαθάρατε τῶν φυχῶν ' αὗτεξου- 


consequens erit ut loci pariter sint increati: atqua 
ita non duo, sed qualuor esse increata, Deum ac 
materiam, et utrumque locum, esse comperies.. 
Quod si locos dicitis esse anüquiores rebus ibi 
comprehensis, haud jan Deus et materia increati 
erunt, sed ii potius qui ante ipsos exsistebant loci. 
Secus vero, si Deum ac materiam ante locos ex- 
stilisse dicatis, ergo non erant olim separati 
Deus ac materia, sed invicem coexsistebant : non. 
enim adhuc erat discriminans locus. Atque ita 


NOTE. 


| (1) Dubium in cod. vocabulum. - 





^w 


' 1335 ADDENDA. . 1336 
vestra de rerum repugnantia doctrina corruit. A σιότητι γὰρ xol οὐχ ἀνάγχῃ φύσεως ἄνθρωποι d 
Nature enim contrarie invicem coexsistere ne- δοχοῦν &v αἱρέσει ποιούµεθα. Τέλος. 

queunt. Atque ita portentose vestre fabule quaqueversus exploduntur. Ne itsque vosmet aliosque 
impiis dogmatibus ceu spinis implicetis ; sed ad veritatis lucem properantes, insciti; tenebras ex 
animabus vestris pellite. Etenim libero arbitrio, non naturse necessitate, nos homines quod visum 
fuerit, faciendum eligimus. Explicit. 





IQANNOY TOY AAMAXKHNOY' 
ΔΙΑΛΕΞΙΣ ^ ΣΑΡΡΑΚΗΝΟΥ ΚΑΙ ΧΡΙΣΠΑΝΟΥ. 


S. JOANNIS DAMASCENI. 
DISPUTATIO SARACENI ET CHRISTIANI. 


(Ex Bibl. Gallandiana t. ΧΗΙ, 272.) 


Interrogatus Christianus a SARACENO : Quem Β Ἐρωτιαθεὶς ὁ Χριστιανὺς παρὰ ZAPHNOYAK e, 
ais causam esse boni malive? ava λέγεις αἴτιον χαλοῦ xai xaxoo ; Απορία 4. 

CBRISTIANUS respondit : Omnium bonorum ne- 0 ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ εἶπεν. Πάντων τῶν ἀγαθῶν 
minem dicimus esse causam preter quam Deum, οὐδένα φαμὲν αἴτιον εἶναι εἰ μὴ τὸν θΘαὸν, χαχοῦ 


mali vero non item. δὲ ob. 

Et respondens SARAC. ait : Quem dicis causam Καὶ ἀποχριθεὶς ὁ ΣΑΡΑΚ. εἶπεν, Τίνα λέγει 
esse malorum ? αἴτιον εἶναι τῶν χαχῶν ; 

CHRIST. £um scilieet qui ex sententia sua diu- 0 ΧΡΙΣΤ. Τὸν ἀπὸ γνώμης ὄντα διάθολον δηλονότι, 
bolus est, ac nos etiam homines. xa ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους. 

SARAC. Cujus rei gratia ? O ZAPAK. Χάριν «lvo; ; 

CHRIST. Propter liberum arbitrium. O ΧΡΙΣΤ. Διὰ τὸ αὐτεξούσιον. 

SARAC, Quid ergo? Liberine es arbitrii , et qua- 0 ZAPAK. Τί οὖν; αὐτεξούσιος eU, καὶ ὅσα θέλεις 
cunque vis agere vales? δύνασαι ποιεῖν; | 

CHRIST. £x duobus οοἵίςα, in alio formatus non O XPIZT. Ἐκ δύο µόνων, Ev ἄλλῳ οὐ πέπλασµαι 
fui a Deo liber arbitrio. ὑπὸ θεοῦ αὐτεξούσιος. 

SARAC. Ου sunt hzc? C OZAPAK. Hola ταῦτα ; 


CHRIST. Bona agens non timeo legem , quin po- O ΧΡΙΣΤ. Τὰ καχὰ ο μὲν πράττων οὗ φοδοῦμαι ch 
tius et mercedem et misericordiam a Deo conse- νόμον, ἀλλὰ καὶ τιμῶμαι, xai ἐλεοῦμαι ὑπὸ τοῦ 
quor : haud aliter etiam diabolus (fmisset consecu- — 8400. Ὁμοίως xal ὁ διάδολος. Πρῶτος ἄνθρωπος 
tus). Primus homo liberi acbitrii formatus est a αὐτεξούσιος πέπλασται ὑπὸ τοῦ Θεοῦ καὶ ἡμάρτη- 
Deo, et peecavit ; Deus vero de proprio statu de- σεν, xaV ὁ θεὸς τῆς ἰδίας τάξεως ἑξέωσεν αὐτόν, 
turbavit eum. At fortasse etiam dicas mihi obji- — 'AXÀ' ἴσως xal λέγεις poc ἀντιλέγων ' Holá εἰσιν à 
ciendo : Quznam sunt que mihi loqueris bona et — Aiyttc pot xaÀà xal xaxá ; í "Ibou ἥλις, σελήνη 
mala? Ecce sol,.luna et ιο] bonz sunt: fae — xat ἁστέρες χαλοί εἶσιν * ποίησον ἓν Ex τούτων * 6 οὐ 
unum ex his. Non propterea predixi tibi adversus τούτου χάριν προλέγω σοι xarà τῶν ἀνθρώκων 
homines, operor bona et mala. Bona sunt igitur ὀἐργάζομαι χαλὰ καὶ κακά b. Κλλὸν μὲν , olóv ἐστι, 
Dei glorificatio et oratio: mala autem sunt forni- δοξολογία θεοῦ xai προσευχἠ. Kaxà δὲ, πορνεία, 
estio, furtum. Quandoquidem quomodo 3is tu mala xAedjía ἐπεὶ ὡς λέγεις σὺ χαλὰ καὶ xaxà ix θεου 


ΥΛΗΙΑ: LECTIONES. 


a Hunc primum versum de nostro ascripsimus Grece et Latine. b Ex cod. ms. Bibl. Vindobon. 
ο Vide Lequienium n. 7, p. 467. 4 Forte ἀπόχρισις, responsio. * Καλά.  ! Lequien. xoi ὁ ZAP. El 
Sag. € XPIZ.Lequien. — à Τὸ ἀνθρώπινον. Id. 





1391 


DISPUTATIO SARACENI ET CHRISTIANI. 


e 


1333 


εἶναι; Εὐρεθήσεται 6 Geb χατὰ σὲ ἄδιχος, ὑπεροὺκ A bonaque ex Deo esse ? [ανοπίοίις Deus secundum 


ἔστιν. Ἐπεὶ γὰρ ὁ 86h, προσέταξεν, ὡς σὺ λέγεις, 
τὸν πόρνον πορνεύειν, xal τὸν χλέπτην Χλέπτειν, 
καὶ τὸν ἀνδροφόνον ἀνδροφονεῖν, ἄξιοί εἰσιν τιμῆς * 
«ὁ γὰρ θέλημα τοῦ θεοῦ ἐποίησαν. Βὐρεθήσόνται 
xal οἱ νοµοθέται σου φευδεῖς , xal τὰ βιθλία σου 
ψευδεπίγραφα, ἐπειδὴ προστάττουσι τὸν πόρνον xal 
τὸν χλέπτην δἑρεσθαι ποιῄσαντας τὸ θέληµα τοῦ 
θεοῦ, xal τὸν ἀνδροφόνον ἀποκτανθῆναι, ὃν ἔδει 
τιμηθῆναι, ἐπειδὴ τὸ θέληµα τοῦ θεοῦ ἐποίησεν. 


Ὁ δὲ ΣΑΡΑΚ. Τίς φησι, πλάττει τὰ βρέφη ἓν 
χοιλίαις τῶν γυναικῶν; τοῦτο γὰρ προθάλλονται οἱ 
Σαῤῥαχηνοὶ πρὸς ἡμᾶς πρόδθληµα δεινότατον, θέλοντες 
ἀποδεῖξαι τὸν θΘεὸν αἴτιον τοῦ χαχοῦ. El γὰρ ἆπο- 


te injustus : quod utique non est. Quoniam enim 
Deus precepit , ut tu inquis, forniestorem f[orni- 
cari et furem furari et homicidam cedem facere, 
mercede digni suut hujusmodi , voluntatem enim 
Dei fecerunt, luvenientur quoque legislatores tui 
mendaces , et libri tui falsi, quandoquidem mane 
dant fornicatorem et furem excoriari, qui tamen 
Dei voluntatem fecerunt : homicidam quoque in- 
terfici, quem praemio cumulari oportebat , quippe 
qui voluntatem Dei fecerit. 

SARAC. Ait , quis format infantes in uleris mu- 
lierum ? istud porro objiciunt Saraceni adversus 
A0s tanquam argumentum invictissimum , quo 
ostendere nituntur, Deum mali esse auctorem. 8i 


χριθεὶς λέγω, ὅτι 6 θεὸς πλάττει τὰ βρέφη ἐν χοι- B enim respondens dicas, Deum esse qui format 


λίαις γυναιχῶν, ἑἐρεῖ ὁ Σαραχηνός * Ἰδοὺ ὁ θεὺς σύν- 
εργός ἐστι τῷ πόρνῳ, xaX τῷ μοιχῷ. 

ΟΧΡΙΣΤ. Πρὸς ταῦτα ἀποχρίνεται' Οὐδαμῶς εὖ- 
ρίσχω μετὰ τὴν πρώτην ἑθδομάδα τῆς χοσµοποιίας 
τὴν Γραφὴν λέγουσαν πλάττειν τὸν θεὺὸν 9) χτίςειν 
σι. El δὲ ἀμφιδαλῇ περὶ τούτου, δείξῃ [σοι] κτίσμα 
9 πλάσμα οἱονδηποτοῦν 1 μετὰ τὴν πρώτην ἐ6δυ- 
µάδα Ὑιγνόάµενον ὑπὸ τοῦ θεοῦ * οὐδαμῶς τούτου 
ὑποδείδαι). Πάντα γὰρ τὰ ὁρατὰ κτίσματα τὴν 
πρώτην ἑθδομάδα γεγόνασιν. Ἔπλασεν γὰρ ὁ «bc 
τὸν ἄνθρωπον τὴν πρώτην ἑθδομάδα, xaX προσέταξεν 
αὑτὸν γεννᾷν χαὶ γεννᾶσθαι, εἰπών ' « Αὐξάνεσθε, 
xai πληθύνεσθε, καὶ πληρώσατε τὴν γῆν.» Καὶ 
ἐπειδὴ ἔμφυχος ἣν 6 ἄνθρωπος ἔμψυχον σπέρμα 
ἔχων, ἐν τῇ ἰδίᾳ γυναιχὶ σπορὰ ἀνεφύει. στε ἄν- 
θρωπος ἄνθρωπον γεννᾷ, χαθάπερ 1j Γραφὴ λέγει" 
« ᾿Αδὰμ γὰρ ἐγέννησο τὸν Σὲ0, χαὶ ὁ Σὲ0 ἐγέννησε 
τὸν Ἑνὼς, xai Ἑνὼς ἐγέννησα τὸν Καϊνὰν , xoi 
Καϊνὰν ἐγέννησε τὸν Μαλαλεὴλ, καὶ Μαλαλεῆὴλ ἐγέν- 
νηπε τὸν Ἐνώχ. » Καὶ οὐχ εἶπεν 'O θεὸς ἔπλασε τὸν 
Eh, f| τὸν Ἑνὼς, f| ἄλλον τινά * καὶ ἐντεῦθεν γινώ- 
σχοµεν, ὅτι μονώτατος πέπλασται ὁ ᾽Αδὰμ ὑπὸ τοῦ 
θεοῦ, ol τε μετ ἐχεῖνον γεννῶνται xal γεννῶσιν 
ἕως τοῦ παρόντος. Καὶ οὕτως χάριτι τοῦ Θεοῦ ὁ 
πόσμος συνίσταται. Ἐπειδὴ xai πᾶσα βοτάνη καὶ 
φυτὸν προστάξει τοῦ 8:00 ἀπὸ τότε γεννᾷ xal γεν» 
νᾶται. Ἔφη γὰρ ὁ θεός" « Ἑλαστησάτω ij yr, βοτά- 
νην χόρτου. » Κατὰ τὸ πρόσταγμα αὑτοῦ ἑδλάστη- 
σεν ἕχαστον δένδρον , εἶδος ἕ βοτάνης xal φυτοῦ àv 
ἑαυτῷ ἔχει σπερματιχὴν δύγαμιν. Ἡ σπορὰ δὲ παν- 
τὸς φυτοῦ xa βοτάνης Ἐμφυχός ἔστιν, Ἶτις ἐν τῇ vl) 
πάλιν ἐφ᾽ ἑαυτῆς πίπτουσα, ἢ xat ὑπὸ ἄλλου σπει- 
ροµένη, βλαστάνει ' uh πλαττομένη ὑπό τινος, ἀλλὰ 
τῷ πρώτῳ προστάγµατι τοῦ θεοῦ ὑπαχούσαντος !. 
Ἰδοὺ ἐγὼ, χαθὰ πρώην ἔφην, αὐτεξούσιος Gv ἓν οἷς 
µόνοις προεῖπα, ὅπου ἐὰν σπείρω, χᾶν εἰς ἰδίαν 


1 Gen, 1,28. * Gen. v, 9 seqq. * Gen. 1, 11. 


infantes in uteris mulierum , regeret Saraceuus : 
Ergo Deus cooperatur cum fornicatore et moecho. 


CHRIST. Igitur ad hzc respondet : Nullo modo 
invenio post primam hebdomadam qua mundus 
fattus est, Scripturam asserentem, quod formet 
Deus vel creet quidquam. Quod si ille non scquie- 
$cat circa hoc, ostendat ( Christianus ) creaturam 
vel figmentum quodcunque post primam bebdo- 
madam a Deo esse nullatenus ostendi. Omnes 
enim visibiles creature prima hebdomada ex- 
stiterunt. Formavit enim Deus hominem prima 
hebdomada ; eique mandavit ut. gigneret et gigne- 
retur, inquiens : « Crescite et multiplicamini , et 
replete terram *. » Et quoniam animalis erat homo 
animale semen habens , in propria uxore sementis 
germinabat. Quamobrem homo hominem gignit, 
ut Scriptura dicil : « Adam enim genuit Seth, et 
Seth genuit Enos, ei Enos genuit Kainan, et 
Kainan genuit Malaleel , et Malaleel genuit Jaret , 
Jaret autem genuit Enoch 3. » Porro non dizit : Et 
Deus formavit Seth vel Enos, vel alium quem- 
piam. Hine agnoscimus unum prorsus formatum 
fuisse Adam a Deo : qui vero post illum sunt , ge- 
nerantur et generant usque in praseus tempus, 
atque hoc modo ex Dei beneficio mundus conserva- 
tur. Quinimo etiam omnis herba et planta jussu 
Dei ex eo tempore generat et generatur. Ait ein 
Deus : « Germinet terra herbam feni *,» atque 


p juxta preceptum ejus germinavit omnem arborem, 


et species qualibet herbe vel planta, in semet- 
ipsa habet vim sementinam. Sementis porro cu- 
Jusvis plaute vel herb:z animalis est ; quae rur- 
sus in terram per se decidens, vel etiam ab alio 
sata germinat , non formata a quoquam, sed pri- 
mz Dei jussioni morem gereus. Ecce ego , quem- 
admodum antea dixeram , libero praeditus arbitrio 


VARLE LECTIONES., 


1! Lequienius : εἰ δὲ ἀπορεῖς πρὸς τοῦτο, δεῖξον πλάσμα 
j Lequienius : 3 
ὁμοίως δὴ χαὶ βοτάνη καὶ φυτὸν ἐξ ἑαυτοῦ. Similiter οἱ herba et planta ex seipsa. 


estende figmentum aut creaturam ullam. 


χτίσιν οἰαντιναοῦν. Sin vero de hoc dubitas, 
λὰ δὲ ἀποδειχθῆναι τοῦτο οὐ δύναται. — k Leq. 
1 Forte ὑπακούφασα, 


1339 


ADDENDA. 


1340 


in iis dustaxat quie prafetus eum ; ubicunque se- A γυναῖκα, κἂν εἰς ἀλλοτρίαν τῇ ἑξουσίᾳ µου χώ- 


minem, sive in propriam uxorem sive in alienam, 
meo usus arhitrio, succrescit et germinat per obe- 
dientiam primz Dei jussioni. Non quod vel nunc 
quotidie formet Deus et operetur ; quoniam in pri- 
ma hebdomada « fecit Deus ccelum et terram uni- 
versumque mundum sex diebus, septima vero re- 
quievit ab omnibus operibus suis qus aggressus 
est facere *, » quemadmoduín quoque Scriptura 
mibi testatur. 

SARAC. Ait Deus ad Jeremiam : «Antequam for . 
marem te ex utero novi te, et ex matrice sanctifi- 
cavi te 5.) 

CIIRIST. Cujuslibet hominis ex utero formavit 
Deus animalem ac sementinam virtutem ab Adamo 
atque deinceps. Adam enim in ventre babens Se- 
thum genuit, ut prefatus sum , Sethus vero Eno- 
sum. Et quivis homo cum ante habeat in ventre 
"fllium suum gignit, flliusque etiam usque in pre- 
sens tempus. Illud vero : « Ex matrice sanctificavi 
te : » in eo cogita illam qua& revera generat filios 
dei, juxta sancti Evangelii testimonium : « Quot- 
quot enim receperunt eum, inquit , dedit eis po- 
testatem filios Dei fleri. Qui credunt jn eum, in- 
qut ; qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate 
viri, sed ex Deo nati sunt * » per baptismum, 

ADVERSARIUS. Ergone anie Christum erat ba- 
ptisma ? Jeremias enim ante Christum natus est. 

CHRIST. Erat utique juxta testimonium sancti 
Apostoli dicentis alios per nubem, alios vero per 
mare fuisse baptizatos. Et Dominus in Evangeliis 
ait : « Nisi quis nascatur ex aqua et spiritu, non 
ingredietur regnum colorum *.» Adeoque Abrabam 
et Isaac et Jacob ceterique ante Christum sancti, 
qui ingressi sunt regnum celorum, nisi baptizati 
fuissent, non utique salutem fuissent consecuti. 
Testatur id vero Spiritus sanctus inquiens : « Ab- 
alienati sunt peccatores a vulva", » hoc est a bapti- 
smate. Quomobrem confitemur, omnes eos qui vel 
salvati sunt vel salvantur, per baptismum salvati 
sunt vel ealvantur Dei gratia. | 

SARAC. Interrogavit dicens: Christianam qui 
facit voluntatem ipsiusmet Dei , bonumne esse ais 
vel malum ? 

Agnoscens autem vafritiem ejus, CHRIST., in- 
quit : Quid tibi velis scio. 

SARAC. indica illud mihi. 

CHRIST. Dicere vis ad πιο; Christus voluntate 
passus est, an non? Quod si tibi dixero : Volun- 
tate passus est; mibi repones : Abi, ergo adora 
Judsos, quoniam voluntatem Dei tui fecerunt. 


ενος, ἀναθλαστάνει xal γίνεται τῷ πρώτῳ προσ. 


. téy att τοῦ θεοῦ ὑπαχούουσα. 003 ὅτι xal νῦν χαθ' 


ἑχάστην ἡμέραν πλάττει ὁ θεὺς καὶ ἑἐργάζετει: 
ἐπειδὴ ἐν τῇ πρώτῃ ἑδδομάδι « ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸν 
οὐρανὸν xal τὴν γῆν xal «bv σύµπαντα χόσµον ἓξ 
ἡμέραις, xai τῇ ἑδδόμῃ κατέπαυσεν ἀπὸ πάντων 
τῶν ἔργων αὐτοῦ, ὧν ἤρξατο ποιεῖν, » καθὼς xal ἡ 
Γραφὴ μαρτυρεῖ µοι. 


Ὁ δὲ ΣΑΡΑΚΗΝΟΣ. Φησὶν ὁ θεὸς πρὸς Ἱερι- 
plav* «Iph τοῦ μὲν π)άσαι σε ix. χοιλίας ἐπίστα- 
pal σε, xal ix μήτρας ἡγίαχά σε. » 

Ὁ XPIZT, Παντὸς ἀνδρὸς ix κοιλίας ἔπλασεν 5 ὁ 
θεὺς τὴν ἔμψυχον καὶ σπερματικὴν δύναμὶν ἀπὸ 


B ᾽Αδὰμ xo καθεξής. ᾽Αδὰμ γὰρ v χοιλίᾳ ἔχων, τὸν 


Zh0 ἐγέννησεν, ὡς προεΐπον, xal E&0 τὸν Ἐνὼς, xai 
ἕχαστος ἄνθρωπος προέχων ἐν τῇ χοιλίᾳ αὐτοῦ vibv, 
xal ὁ υἱὸς γέννησε xal νᾶ ^ (sic) μέχρι τοῦ παρ- 
όντος. Τὸ δὲ, « Ἐχ μήτρας ἡγίακά os, » νόησον τὴν 
ὄντως γεννῶσαν τὰ τέχνα τοῦ θεοῦ, κατὰ «tv pap- 
τυρίαν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου. « Ὅσοι γὰρ ἔλαδον 
αὐτὸν, φησὶν, ἔδωχεν αὐτοῖς ἑξουσίαν τέχνα θεοῦ 
γενέσθαι, τοῖς πιστεύουσιν εἰς αὐτὸν, φησὶν, ol οὐχ 
ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ kx θελήµατος ἀνδρὸς, ἀλλ᾽ kx θεοῦ 
ἐγεννήθησαν » διὰ τοῦ βαπτίσματος. 

Ὁ δὲ ΕΝΑΝΤΙΟΣ, καὶ ἦν πρὸ Χριστοῦ βάπτισεα» 
ὁ γὰρ Ἱερεμίας πρὸ Χριστοῦ γεννᾶται. 

Ὁ XPIZT. "Hv, κατὰ τὴν µαρτυρίαν τοῦ ἁγίου 
Αποστόλου φάσχοντος! ὅτι οἱ μὲν διὰ νεφέλης, οἱ δὲ 
διὰ θαλάσσης ἑδαπτίσθησαν. Καὶ ὁ Κύριος ἐν Εὐαγ- 
Υελίοις qnolv* « Ἐὰν uf, τις γεννηθῇ 6c ὕδατος xat 
πνεύματος, οὗ μὴ εἰσέλθῃ εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐ- 
ρανῶν. » Ὥστε ὁ ᾽Αθραὰμ xai Ἰσαὰχ xal Ἰαχὼδ, 
καὶ οἱ λοιποὶ πρὸ Χριστοῦ ἅγιοι εἰσερχόμενοι εἰς 
τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, εἰ μὴ προεδαπτίσθη- 
σαν, οὐχ ἂν ἑσώξοντο. Μαρτυρεῖ δὲ τὸ Πνεύμα 5b 
ἅγιον, λέγον * «᾽Απηλλοτριώθησαν οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ 
μήτρας, » τοῦτ) ἔστι τῆς τοῦ βαπτίσματος. Χάριτι 
τούτου ὁμολογοῦμεν, ὅτι πάντες οἱ σωθέντες xai οἱ 
σωξόμενοι διὰ βαπτίσματος ἑσώθησαν καὶ σώκονται 
χάριτι θεοῦ. 

Ὅ ΣΑΡ. Πρώτα λέγων Τὸν Χριστιανὸν cy 
ποιοῦντα τὸ θέληµα αὐτοῦ τοῦ θεοῦ, καλὸν εἶναι 


:- D λέγεις 9 xaxóv; 


Γνοὺς δὲ τὴν πανουργίαν αὐτοῦ ὁ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ 
ἔφη: "0 θέλεις εἰπεῖν ἐπίσταμαι. 

'O ΣΑΡ. Φανέρωσόν pot αὐτό. 

Ὅ XPIXT. Εἰπεῖν θέλεις πρὸς ἐμὲ, ὅτι ὁ Χριστὺς 
θέλων ἔπαθεν, 1) μὴ θέλων; Καὶ &áv σοι εἴπω, θέλων 
ἔπαθεν, ἵνα µοι εἴπῃς, Απελθε, προσχύνηαον τοὺς 
Ιουδαίους, ἐπειδὴ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ ἑποίησαν. 


* Gen. 11, 1, 3. * Jerem. 1, 5. * Joan. 1, 12, 15. " Joan. mn, δ. * Psal. Lvii, 4. 


VARIA LECTIONES. 


» Leq. πᾶντως οὖν ἐν μήτρᾳ ἔπλασεν. ΧΡ. 'Εμφυ 


χον καὶ σπερματικὴν δυναµιν ἸΑδὰμ ἓν 


τῇ onde ἔχων 


Omaino igitur in matrice formavit. CHRIST. Aninalem et sementinam virtutem Adamus in ventre ha- 


bens. 5 Voculis xo và nihil respondet in Lequieno. 











d DISPUTATIO SARACENI ET CHRISTIANI. 1343 
Ὁ ZAP. Οὕτως, qnot, σοὶ ἤθελον εἰπεῖν * EL tovt Α SARAC. Hoc utique tibi dicere volebam ; atque 


σοι λόγος, ἁποχρίθητί uot. 

Ὁ ΧΡΙΣΤ. Σὺ λέγεις θέλημα εἶναι, ἐγὼ λέγω 
ἀνοχὴν xal µακροθυμµίαν. 

'O ZAP. Πόθεν δύνῃ τοῦτο παραστῆσαι; 

'Ο ΧΡΙΣΤ. διὰ πραγμάτων ἔφη πρὸς Σαραχηνόν * 
Καθημένου ἐμοῦ xaX aoo, 1] ἱσταμένου, δύναταί τις 
ἐξ ἡμῶν ἄνευ τῆς ἑξουσίας χαὶ δεσποτείας τοῦ θεοῦ 
ἀναστῆναι 9) χινηθῆναι; 

Καὶ ὁ ΣΑΕ. OU. 

'O ΧΡΙΣΤ. Τοῦ θεοῦ εἰπόντος, ph Χλεφῃς, Mh 
«πορνεύσῃς, μὴ φονεύσῃς, οὗ θέλει ἵνα χλέφωμεν xol 
πορνεύσωμεν χαὶ φονεύσωμεν. — c 

Ὁ ZAP. Οὐχί. EL γὰρ ἔθελεν, o0x ἂν εἶπεν, Mh 
χλέφῃς, ph πορνεύαῃς, μὴ φονεύσῃς. 


Ὁ XPIZT. Δόξα τῷ θεῷ, ὅτι σὺ ὡμολόγησας λέγων 
ἃ θέλω εἰπεῖν. Ἰδοὺ συνέθου µοι, ὅτι οὐδεὶς ἐξ ἡμῶν 
ἄνευ τοῦ θεοῦ δύναται ἀναστῆναι 7) χινηθῆναι. Καὶ 
ὅτι οὗ θέλει ὁ θεὸς ἵνα χλήφωμεν f) πορνεύσωμεν. 
Εὰν ἄρτι ἀναστὰς ἀπέλθω, χαὶ χλέφω f] πορνευώ- 
σω” τί αὐτὺ λέχεις; θέληµα θεοῦ, ἡ συγχώρησιν 
καὶ ἀνοχὴν xat µαχροθυμµίαν; 


'O ΣΑΡ. νοῄσας καὶ θαυµάσας ἔφη * ᾽Αληθῶς οὔ- 
πως ἔχει. 

'O ΧΡΙΣΤ. Νόησον χαὶ τοῦτο, ὅτι δυναµένου Θεοῦ 
πατάξαι, ἀνεχώρησεν πρὸς τὸν σταυρόν * τοῦτ' ἔστιν, 
ἐμαχροθύμησεν ἐπὶ την ἁμαρτίαν. Αλλ᾽ ὅταν θέλῃ 


Lfva] µετανοῄσω, ἀποδίδωσί µοι χαθάπερ χαὶ τοῖς C 


Ἰουδαίοις ἁποίησεν. Μετὰ γὰρ [Eco] ὀλίγα ἀνέστησεν 
xav αὐτῶν τὸν Τίτον, καὶ Οὐεσπασιανὺν, xal τοὺς 
ἝἛλληνας, xa καθεῖλεν τὰ φρυάγµατα αὐτῶν. 

Ἐὰν ἐρωτηθῇῆς παρὰ Σαραχηνοῦ λέγοντος» Τί λέ- 
τεις εἶναι τὸν Χριστόν; εἰπὲ αὐτῷ Λόγον θεοῦ. 
Μηδὲν ἓν τούτῳ νοµίζω ἁμαρτάνειν, ἐπειδὴ xai Λό- 
Yos λέγεται παρὰ τῇ Γραφῇ, xai σοφία, xot βραχίων, 
χαὶ δύναμµις θεοῦ, xal ἄλλα πολλὰ τοιαῦτα, πολυώ- 
νυµος γάρ ἐστιν. Καὶ σὺ ἀντερώτησον αὐτὸν λέγων ' 
TU λέγεται παρὰ «fj Γραφῇ ὁ Χριστός»; ἴσως xàv 
θελήσῃ ἑἐρωτῆσαί σε ὁ Σαραχηνὸς ἄλλο τι μὴ ἆπο- 
χρίνου αὐτῷ, ἕως ἂν λύσει τὸ ἑρώτημά σου. Ανάγχῃ 
tola ἀποκριθήσεταί σοι λέγων ᾽ Παρὰ τῇ Γραφῇ µου 
Πνεῦμα xal Λόγος θεοῦ λέγεται 6 Χριστός. Καὶ τότε 


si hiscere potis es, responde mihi, 

CHRIST. Tu ais voluntatem esse, ego dico to» 
lerantiam et longanimitatem. 

SARAC. Unde vales hoc demonstrare ? 

CHRIST. Ex rebus ait ad Saracenum. Sedente 
me vel te, aut etiam stante, potest quis ex nobis 
sine potestate et arbitrio Dei surgere aut moveri ? 


SARAC. Haudquaquam. 

CHRIST. Dicente Deo : Non furaberis, non for- 
uicaberis, non occides ; $ane non vult ut furemur, 
fornicemur aut occidamus. 

SARAC. Non utique, Si enim istud voluisset, 
baud edixisset , Non fureris, non forniceris , non 


B occidas. 


CHRIST. Sit gloria Deo, quia tu convenis me- 
cum ea dicens, qui dicere volo. Ergo convenit 
tibi mecum , quod nostrum nemo absque Deo po- 
test surgere ant moveri , quodque non vult Deus, 
ut furemur aut fornicemur. Si ergo jam surgens 
abeam , atque furer vel fornicer : quid istud ap- 
pellas * Deine voluntatem vel indulgentiam, et 
tolerantiam atque longanimitatem ? 

SARAC. Vim persentiscens admiratus ait; Re- 
ipsa sic se habet. 


CHRIST. Cogita et hoc, quod cum posset Deus 
percutere , ad crucem contendit : hoc est longani- 
mitate usus est erga peccatum. At quando vult ut 
me poeniteat , reddit mihi; quo modo agit etiam 
erga Judzos. Post aliquantum enim excitavit con- 
tra illos Titum et Vespasianum et Grzcos, et de- 
jecit petulantiam eorum. 

Si interrogeris, Saraceno dicente; Quem ais esse 
Christum ? Responde illi, Verbum Dei. Nihil in 
hoc aberrare arbitror, quoniam et Verbum dicitur 
a Seripturz, et sapientia et. brachium et virtus 
Dei, et alia id genus multa. Multinomius enim 
est. Tu vero vicissim interroga eum dicens ; Quid 
vocatur a Scriptura Cbristus ? Fortasse etiamsi ve- 
lit interrogare te Saracenus de aliqua alia re; ne 
respondeas illi antequam solverit postulatum tuum. 
Qua necessitate coactus respondebit tibi dicens : À 


Scriptura mea Spiritus et Verbum Dei dicitur Cbri- 


εἰπὲ αὐτῷ cu πάλιν. Τὸ Ἠνεῦμά τοῦ Θεοῦ xai ὁ D stus. Et tunc dic illi tu quoque : Spiritus Dei et 


Λόγος, παρὰ τῇ Γραφῇ σου, ἄχτιστα λέγονται 1) 
Χτιστά; Καὶ ἑπὰν εἴπῃ ὅτι ἄχτιστά εἰσιν, εἰπέ αὖὐ- 
τῷ; Καὶ τίς ἔχτισε τὸ Πνεῦμα καὶ τὸν Λόγον τοῦ 
Θεοῦ; Καὶ ἑὰν ἐξ ἀπορίας εἴπῃ σοι, ὅτι ὁ θεὸς 
αὐτὰ ἔχτισεν, εἰπέ. "Hob εἰ ἔλεγον ἐγὼ πρὸς ok 
τοῦτο, Ελέγες ἂν πρὸς μὲ, ὅτι Ἡφάνισας τὴν µαρ- 
τυρίαν σου * xal τοῦ λοιποῦ οὗ πιστεύεστε 9 ὅσα ἂν 
εἴπῃς. Ὅμως οὖν καὶ τοῦτο ἑρωτῶ σε, πρὺ τοῦ κτί- 
σαι ὁ θεὸς τὸν Λόγον xa τὸ Ἠνεῦμα, οὐχ εἶχεν 
Πνεῦμα οὐδὲ Λόγον; Καὶ φεύξεταί ἀπὸ σοῦ μὴ ἔχων 
τί ἀποχριθῆναι. Αἱρετιχοὶ γάρ εἰσιν οἱ τοιοῦτοι xac 


Verbum a Scriptura tua increata dicuntur, an vero 
creata ? Ac ubi responderit ereata esse, dic ei : Ec- 
quis creavit Dei Spiritum et Verbum? Quod si ad 
ineitas redactus dixerit tibi, Deum illa creasse ; 
regere : Et si dixissem ego tibi rem hujusmodi , 
respondisses profecto mihi : E medio sustulisti te- 
stimonium tuun , ac porro haud confirmaveris que- 
cunque dixeris. Nihilominus et istud te interrogo : 
Antequam crearet Deus Verbum et Spiritum , non 
habebat Spiritum neque Verbum ? atque declinabit 


a te, non babens quid respondeat. Hzretici enim | 


VARLE LECTIONES. 


* Forte πιστεύεται vel πιστευθήσεται. 








1343 


que sunt abominabiles et propudiosi : et si huncce 
volueris traducere apud reliquos Saracenos, time- 
bit te adinodum. Quod si interrogaverit te Sarace- 
nus inquiens : Sermones Dei creati sunt an increa- 
ti ? Solent enim nobis objicere hanc interrogatio- 
nem vehementissimam, volentes ostendere creatum 
esse Verbum Dei., quod sane non est. Quod si di- 
xeris creatos, regerit contra te, quod ecce omnes 
dii vero non sunt. Ecce tu confessus es, Ver- 
bum Dei, cum sít Christus, Deum tamen non 
esse. Quamobrem, neque crestos neque increa- 
tos Christianus respondens illi appellat (dicens), 
Ego unum solum Verbum Dei in hvpostasi confi- 
teot quod sit increatum, quemadmodum et tu 
confiteris ; banc totam Scripturam meam non dico 
sermones, sed dictiones Dei. Quod si dixerit Sa- 
racenus : Quomodo ergo ait David : « Sermones 
Domini, sermones puri *; » et non : dictiones 
Domini, dictiones pure? Ρίο οἱ: Votes figurate 
locutus est, at non proprie. Quod si tibi dixerit, 
Quid est figurata propriave locutio ? Tu regeras 
illi : Propria locutio est certa demonstratio rei, 
figurata vero locutio est miuus certa rei demon- 
siratio. Quod sí opponat tibi Saracenus : Fierine 
pote*t ut propheta enuntiet minus certam rei de- 
monstrationem ? Die ei statim.: In prophetis in- 
animata personas fleri, oculosque et ora eis tribui 
videris. Quapropter, « Mare vidit et fugit 19. » 
AUamen mare oculos non habet, neque enim ani- 
mal est. Rursus idem Propheta velut animantem 
illud alloquitur : « Quid tibi est, mare, quia fugi- 
sti !! » et qua sequuntur. Quin etiam « Gladius 
devoravit carnes » dieit Scriptura **. At enim devo- 
rare de ore dicitur quod comedit ac bibit, gladius 
vero ccdit quidem, non tamen degluüt. Sic οἱ 
dictiones flgurata locmtione usus sermones voca- 
vit, tametsi non sint sermvenes sed dictiones. Sin 
autem  sciscitatus fuerit; Quomodo descendit 
Deus in uterum mulieris? Respondeto illi : Adhi- 
beamus scripturame tuam et. meam. Scriptura tua 
dicit : « Purgavit Deus virginem Mariam supra 
omnem muliebrem carnem, descenditque Spiritus 
" Dei et Verbum in eam (2). » Evangelium vero 


ADDENDA. 
suat qui hoc affirmant apud Saracenos, maxime- A Σαρακηνοὺς, xal mávu βδελυχτοὶ xal ἀπόβλητοι - 


1344 


καὶ tày αὐτὸν θέλῃς δημοσιεῦσαι τοῖς λοιποῖς Zapa- 
κηνοῖς φοθηθήσεταί σε πολύ P. Καὶ ἐὰν ἐρωτήσῃ σε 
ὁ Σαραχηνὸς λέγων * Τὰ Λόγια τοῦ Θεοῦ χτιστά elatv 
ἡ ἄκτιστα; Τοῦτο γὰρ προδάλλονται πρὸς ἡμᾶς 
Epor pa δεινότατον θέλοντες ἀποδεῖξαι χτιατὸν εἶνσε 
τὸν Λόγον τοῦ θεοῦ, ὅπερ οὐχ ἔστιν. EL δὲ εἴπῃς * 
Κτιστά slot, λέγει σοι, ὅτι ἰδοὺ ταῦτα πάντα λόγια 
τοῦ θεοῦ ὑπάρχοντα, ἄκτιστα μέν εἰσι, θεοὶ δὲ οὔχ 
εἰσιν. 'Ibob σὺ ὡμολόγησας, ὅτι ὁ Χριστὸς Λόγος ὢν 
τοῦ θεοῦ, οὐχ ἔστι θεός. Aib μηδὲ χτιστὰ μηδὲ ἄχτι- 
στα ὁ Χριστιανὸς ἀποχριθεὶς αὐτῷ λέγει’ "Ey ἕνα 
µόνον Λόγον τοῦ Ocou kv ὑποστάσει ὁμολογῶ ἄκτιστον 
ὄντα, χαθάπερ xal σὺ ὡμολόγησας ' τὴν δὲ ἅπασαν 
Γραφήν µου, οὗ λέγω Λόγια, ἀλλὰ uasa θεοῦ. 


B Καὶ ἐὰν εἴπῃ à Σαρακηνός' Καὶ πῶς λέγει ὁ Δαθίδ - 


εΛόγια Κυρίου, λόχια &vvá* » xat οὐχὶ, Τὰ ῥήματα 
Κυρίου, ῥήματα ἀγνά; εἰπὲ αὐτῷ Ὁ Προφήτης 
τροπολογικῶς ἑλάλησεν, xal οὐ χυριολογιχῶς. Καὶ 
ἑάν σοι εἴπῃ * Τί ἔστιν τροπολογία xal χυριολογία: 
εἰπὲ αὐτῷ * Κυριολογία μέν ἐστιν, βεθαία ἀπόδειξις 
πράγματος" τροπολογία δέ ἐστιν ἀδέδαιος ἀπόδειξις. 
Καὶ ἑάν σοι εἴπῃ ὁ Σαρακηνός, Ἐνδέχεται προφή- 
την εἰπεῖν ἀθέδαιον ἀπόδειξιν ; εἰπὲ αὐτῷ εὐθέως : 
Ἐπὶ τοῖς προφήταις τὰ ἄφνχα πρόσωπα ποιεῖν, xat 
ὀφθαλμοὺς χαὶ στόµατα θεἆάσῃ αὑτοῖς ὥστε, « Ἡ 
θάλασσα εἶδεν, xaX ἔφυχεν. » Ἰδοὺ xai θάλασσα ὀφθαλ- 
μοὺς οὐχ ἔχει, οὐ Yáp ἐστιν ἔμφνχος. Καὶ πάλιν ὁ 
αὐτὸς Προφήτης ὡς ἔμψυχον αὐτὴν διαλέγεται" « TC 
σοί ἔστι, θάλασσα, ὅτι ἔφυγες; » xa τὰ ἑξῆς. εΚαὶ 
ἡ µάχαιρα φάγεται χρέα, » λέγει dj Γραφή. Τὸ γὰρ 
φαγεῖν ἐπὶ στόματος λέγει 4 τρώγοντος xal πίνον- 
τος, ἡ δὲ µάχαιρα τέµνεται μὲν, οὐ καταπίνει δέ. 
Οὕτως καὶ τὰ ῥήματα τροπολογήσας ἑλάλησε λόγους, 
ἅπερ οὔκ εἰσιν λόγια, ἀλλὰ ῥήματα. Καὶ ἑάν σοι 
εἴπῃ, Πῶς κατῆλθεν ὁ θεὸς εἰς χοιλίαν γυναιχός; 
εἰπὲ αὐτῷ Χρησώμεθα τῇ γραφῇ σου, xaX τῇ l'oa- 
qf] uou * f) γραφή σου λέγει, ὅτι ἐχάθηρεν ὁ θεὸς 
τὴν Παρθένον Μαρίαν ὑπὲρ πᾶσαν σάρχα rvvat- 
χείαν, καὶ κατέδη τὸ Πνεῦμα τοῦ θεοῦ xat ὁ Λόγος 
ἐν αὐτῇ, χαὶ τὸ Εὐαγγέλιόν µου λέγει’ c Ἠνεῦμα 
ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ ok, χαὶ δύναμις Ὑψίστου ἐπι- 
σχιάσει σοι.» Ἰδοῦ µία tovt) ἀμφοτέρων τῶν λέ- 
ξεων, xai Ev νόηµα. Γινώσκω δὲ xal τοῦτο, ὡς πρὸς 


meum dieit : « Spiritus sanctus superveniet in p τὴν ἡμετέραν ἱδιότητα λέγει dj Γραφὴ κατάδασιν 


te, et virtus Altissimi ουυποῦγαδίι tibi δν En 
idem utrinque verborum sonus et sensus. Adverto 
et istud, quod nempe secundum proprietatem no- 
stram dicat Scriptura ascensionem Dei et descen— 
sionem, figurate nimirum at non proprie, Proprie 
euim descensus et ascensus juxia philosophos de 


θεοῦ xal ἀνάδασιν, τροπολογικῶς xal οὐ χυριολο- 
γικῶς. Κυρίως γὰρ κατάδασις χαὶ ἀνάδασις ixi 
σωμάτων λέγεται χατὰ φιλοσόφους, ὁ δὲ Orb, τὰ 
πάντα περιέχει, καὶ οὐ περιέχεται! ὑπό τινος τόπου. 
Ἔφη γάρ τις τῶν προφητῶν» « Τίς ἐμέτρησε τῇ 
χειρὶ αὐτοῦ τὴν θάλασσαν, χαὶ τοὺς οὐρανοὺς σπι- 


"Psal. χι, 7. !* Psal. cxv, δ. '! ibid. 5. !* Jerem. xi, 13. !? Luc. 1, 55. 


VARIJE LECTIONES. 


. . P Apud Lequien num. 2, pag. 466. 4 Λέγεται. 


NOTE. 
(3) Confer Guadagnolum Apolog. pag. 277. Imo totam passim consule Apologiam. - 


1345 


DISPUTATIO SARACENI ET CHRISTIANI. 


Ld 


1345 


θαμῇ, πᾶσαν τὴν γῆν δραχί; » Καὶ ὅλως, πάντα τὰ A corporibus pronuntiatur ; Deus autem universa 


ὕδατα ὑπὸ χειρῶν claw τοῦ Θεοῦ | χαὶ ὁ οὐρανὸς 
ὁραχὶ T ]. Πῶς ἑνδέχεται αὐτὸς ἰδίᾳ χειρὶ τῇ κατ- 
εχούσῃ τὰ πάντα καταθῆναι xat ἀναθῆναι; Ἐὰν καὶ 
ἑρωτήσῃ σε ὁ Σααχηνὸὺς λέγων Καὶ εἰ θεὸς ἣν ὁ 
Χριστὺς, καὶ ἔφαγεν καὶ ἔπιεν, καὶ Όπνωσεν, xal 
τὰ ἑξῆς; εἰπὲ αὐτῷ, ὅτι Ὁ προαιώνιος Λόγος τοῦ 
θιοῦ, ὁ κτίσας τὰ σύμπαντα, καθὼς λέγει d) Γραφή 
µου, xa ἡ γραφή σου, αὐτὸς ἐχ τῆς σαρχὺς τῆς ἁγίας 
Παρθένου Μαρίας ἄνθρωπος γενόμενος τέλειος, Évvouq 
καὶ ἔμφυνχος ἐχεῖνος ἔφαγεν, χαὶ ἔπιεν, καὶ ὕπνωσεν, 
ὁ δὲ Λόγος τοῦ θεοῦ οὐκ ἔφαγεν οὐδὲ ἔπιεν οὐδὲ Όπνωτε 
οὐδὲ ἑσταυρώθη, xaX τὰ ἑξῆς. Γίνωσκε δὲ, ὅτι ὁ Χρι- 
στὸς διπλοῦς μὲν λέγεται ταῖς φύσεσιν, εἷς δὲ τῇ 
ὑποστάσει. El; yàp ὁ προαιώνιος Λόγος τοῦ θεοῦ, 
xai μετὰ τὴν πρόληψιν τῆς σαρχὸὺς ὑποστ ατιχῶς xai 
οὗ φυσικῶς' οὗ Yàp προσετέθη τῇ Τριάδι τέταρτον 
πρόσωπον μετὰ τὴν ἄῤῥητον ἕνωσιν τῆς σαρχός. 


seternum Verbum Dei etiam post assumptam carnem, 


comprehendit, sed non comprehenditur ab «ilo 
loco. Ait namque quidam propbetarum : « Quis 
mensus est manu sua mare, et ccelos palmo, pu- 
gillo terram universam **? » Et omnino aque 
universe sub manu Dei sunt..... Qui fleri potest 
ut is manu sua continente universa, descendat vel 
ascendat? Et si interrogaverit {9 Saracenus di- 
cens : Siquidem Deus erat Christus, qua ratione 
comedit et bibit et dormivit, ete, Die οἱ: Ater- 
num Verbum Dei, quod creavit omnia, ut alt 
Scriptura mea et tua, ipsummet gx carne sanctse 
Virginis Mariz factus homo perfectus, ratione 
et anima preditus, is est qui comedit bibitque ac 
dormivit, At Verbum Dei nec comedit nec bibit 
nec dormivit, nec cruci affixum est, eic. Adverte 
autem Christum duplicem dici quod ad naturas 
attinet, unum vero hypostasi, Unus enim -est 
hypostasi tamen non natura. Neque enim 


adjecta est Trjnitati quarta quadam persona post ineffabilem unitionem carnis. 


Ὅ XAP. "Ότι fjv ἐγετελ * θεῖχὸν ἀπέθανεν 1 
ή; 

Εἰπὲ αὐτῷ οὐχ ἀπέθανεν, θαῤῥῶν τῇ Γραφικῇ 
ἀποδείξει. Λέγει γὰρ ἡ Γραφὴ περὶ τούτου * « Ἡλθεν ί 
ἐπ᾽ αὐτὴν ὁ φυσιχὸς τῶν ἀνθρώπων θάνατος μνήμην 
χαθάρξας ἢ χειρωσάμενος πρὸς ἐν ἡμῖν ἅπαχε. "Αλλως 
φέρε εἰπεῖν. Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος Όπνωσεν, xat τῆν 
πλευρὰν ἀφῃρέθη. 

'O ZAP. Ἰδοὺ * πέπληγµαι Ev τινι τόπῳ τῆς σαρ- 


SARAC. Quod divinum dicitis, mortuumne est 
an vivit ? 

Responde illi non fuisse mortuum fretus Seri- 
pturali demonstratione. Ait enim de hoc Scri- 
ptura : (Venit ad ipsam naturalis hominum mors 
memoriam lacessens vel subigens ad in nobis 
apage. Aliter ut ita dicam (5). Primus homo dor- 
mivit, et costa ab eo capta οι. — 

SARAC. Ecce plagam accepi certo quodam loco 


xóg µου, xal πληγεῖσα ἡ σὰρξ µώλωπα ἀπετέλεσεν, C, carnis mes, plagaque affecta caro vibicem con- 


xai ἓν τῷ μώλωπι ἐγένετο σκώληξ. Τίς αὐτὸν ἔπλα- 
σεν; 

Ὅ XPIZ. Λέγει τὸ xal προείποµεν μετὰ τὴν 
πρώτην ἑθδομάδα τῆς χοσµοποιίας, οὐχ εὑρίσχομεν 
οἱονδηποτοῦν πρᾶγμα πλάσαντα τὸν θεὺν, ἡ πλάτ- 
τοντα * ἀλλὰ τῷ προστάγµατι τοῦ θεοῦ προσετάγη 
ἐν τῇ πρώτῃ ἑθδομάδι, καὶ ἐγένοντο τὰ γινόμενα. 
λετὰ τοῖς προστάγµασι κχατεχρίθη Y xoi ἀχάνθας 
xa τριδόλους x. Τότε δὲ xai ἡ σὰρξ ἡμῶν κχριθεῖσα, 
µέχρι τῆς σήμερον φθεῖρας xal σχώληχας ἀνα- 
SET, 

'O ΣΑΡ. ἐρωτᾷ τὸν Χριστιανόν' Λοιπὸν τίς ἔστι 
παρὰ σοὶ μείζων 7, 6 ἁγιάζων 1j ὁ ἁγιακόμενος ; 


traxit, οἱ in vibice vermis enatus est. Quis eum 
formavit? : 
CHH. Dicit quod et prefati suinus. Post prio- 
rem hebdomadam crestionis mundi, non reperi- 
mus ullam rem formesse aut formare Deum. Sed 
mandato Dei preceptum est in prima illa hebdo- 
mada, fueruntque qua sunt. Deinde jussionibus 
damnata est terra (germinare) et. spinas et tribu- 
los. Tunc etiam caro nostra damnata, usque in 
presentem diem pediculos et vermes gignit. 


SARAC. Interrogat Christianum : Ceterum 
vero quis apud te major est, qui sanctificat an qui 
sanctificatur ? 


Γνοὺς δὲ ὁ ΧΡΙΣΤ. τὴν ἔνοπλον αὐτοῦ ἐρώτησιν, D — Agnoscens vero CHRIST. hostilem ejus inter- 


εἶπεν "O θέλεις εἰπεῖν γινώσχω. 


!* ]ga, xt, 19. 


rogationem ait : Quod tibi vis, iatelligo. 


VARLE LECTIONES. 


* Hac oscitanterinserta. ο "Oc' ἂν λέγη τό. In Lequienio ὃν λέγετε θεὸν,ἀπέθανε. Quem dicitis Deum» 
mortuusne esi? * Locus corruptissimus, et qui in Lequienio deest. * Lequienius num. 6. Y Lequien. 


μετὰ δὲ τὴν παράθασιν xazsx. 
J Ανατέλλει. 5 Lequien. num.8, pag. 469. 


ost transgressionem vero, ete. x Ανατέλλειν Leq. et mox χαταχριθεῖσα. 


NOTE. t. 


Y S. Andreas Cretensis orat. in Dormit S. Ma- 
rie $ v initio, de morte Deiparz habet: Μέχρις 
αὐτῆς ὁ φυσιχὸς τῶν ἀνθρώπων ἐχώρησε θάνατος, 
o9 μην χαθείρξας, ὡς ἐν ἡμῖν, D ειρωσάµενος, 
ἅπαγε. Hinc locus omnimodo emendatur, explica- 


turque quid sit Scripturalis demonstratio. Praeterea 
liquet orationem illam Cretensi tributam, ante scri- 
ptionem hujus dialogi satis tritam magnaque au- 
ctoritatis fuisse, cum Scripturalis audiret demon- 
$tratio, 9 


1347 

SARAC. Si quidem nosti, indica mibi. 

CHRIST. Inquit : Si tibi dixero sanctificantem 
esse sanclificato majorem, regeres adversum me; 
Abi, adora Baptistam Joannem, quippe qui bapti- 
zavit sanctificavitque Christum tuum. 

SARAC. Istud sane volebam tibi dicere. 

A£nigmatice ait CHRIST. ad Saracenum. Profi- 
ciscente te ad balneum cum servo tuo ut laveris, 
lavatoque ab ipso et purgato, quem majorem di- 
xeris? Num miserum illum et eroptitium servum, 
vel te ab illo purgatum ? Haud aliter ergo, et 
ipse cum Dominus esset 4 servo purgatus est. 


Mene vocas majorem qui emi, an illum a me 
emptum, ait Saracenus ad Christianum? 


Hic vero respondit, gratiisque prius Deo actis, 
inquit ad Saracenum : Similiter cogita tu mibi et 
Joannem servum atque famulum  mipistrantem 
Christo in Jordane, in quo baptizatus Sospitator 
meus latentium ibi in lustris malorum demonum 
capita confregit. 

Saracenus autem vehementer admiratus, quid- 
que responderet non lisbens Christiano, abiit, non 
amplius cum iilo congressus. . 


ADDENDA. 


1318 

Ὁ ZAP. Καὶ ἐὰν οἶδας δεῖξόν μοι. 

Ὁ XPIZT. εἶπεν Ἐάν σοι εἴπω ὅτι ὁ ἁγιάζων 
μείζων τοῦ ἁγιαζομένου, ἐρεῖς pot, ΄Απελθα, φταὶ, 
προσχύνησον τὸν Βαπτιστὴν Ἰωάννην, ὡς βακτί- 
σαντα xai ἁγιάσαντα τὸν Χριστόν σου. 

Ὁ δὲ ΣΑΡ. Οὗτως, φησὶ, cot ἔθελον εἰπεῖν. 

ΑἰνιγματωδῶςἔφηόλΧΡΙΣΤ. * πρὺς τὸν Σαραχηνόν" 
Απερχομένου σου ἐν τῷ βαλανείῳ μετὰ τοῦ δούλου 
σου λούσασθαι, καὶ λουόμενος ὑπ αὐτοῦ καὶ χαθ- 
αιρόµενος, τίνα ἔχεις εἰπεῖν μείζονα, Ἔχεῖνον τὸν 
οἰχτρὸν δοῦλον καὶ ἀργυρώνητον, ἢ σὺ ὁ χαθαρθεὶς) 
ὑπ αὐτοῦ» Οὕτως οὖν xal αὐτὸς Δεσπότης v, ὑπὸ 
τοῦ δούλου ἐχαθαίρετο. 

Ἐμαντὺν λέγεις μείζονα τὸν χτισάµενον, ἡ ἐχεῖνον 
τὸν ὑπὲρ ἐμοῦ χτισθέντα, εἶπεν ὁ Σαραχηνὸς πρὸ; 


B τὸν Χριστιανόν; . 


. Ὁ δὲ ἀπεχρίθη, εὐχαριστήσας πρότερον τὸν θεὸν, 
καὶ εἶπεν πρὸς τὸν Σαρακχηνόν ' Οὕτως µοι νόει xol 
τὸν Ἰωάννην, δοῦλον χαὶ οἰχέτην, ὁ πουργήῄσαντα vi 
Χριστῷ ἐν τῷ Ἱορδάνῃ, àv ᾧ βαπτισθεὶς ὁ Σωτήρ 
pov, τῶν ἐχεῖσε ἁμφολευόντων πονηρῶν δαιμόνων 
τὰς κεφαλὰς συνέτριφεν. 

Ὁ δὲ Σαραχηνὺς σφόδρα θαυµμάσας, xai ἁπορή- 
σας, xai tl ἀποκριθῆναι μὴ Éyuv τῷ Χριστανῷ, 
ἀνεχώρησεν µηχέτι προσθάλλων αὐτῷ. 


VARI LECTIONES. 


α Χριστιανός, }Σ Lequien, σαὐτὸν τὺν χαθαρθέντα. 





JOANNIS DAMASCENI 9 


SIVE 


JOANNIS PATRIARCHJE HIEROSOLYMITANI 
OPUSCULUM 


ADVERSUS ICONOGLASTAS. 


(Gattamo, Vet. Patrum Biblioth. XIIT, 552.) 


DISCEPTATIO INVECTIVA 
qua 
Habita est α fidelibus et orthodoxis , studiumque ac 
selum habentibus , ad confutandos adversartos fi-- 


dei e docirine sanctorum orthodoxorumque Pa- 
trum nostrorum (2). 


1. Naboth Israelites ut ne paternam vineam 


AIAAOTOZ ΣΤΗΛΙΤΕΥΤΙΚΟΣ 
γενόμενος 
πιστῶν καὶ ὀρθοδόξων καὶ πόθον καὶ (Jor 
χόντων, πρὸς δ.Ίεγχον τῶν ἑνανγτίων τῆς αἰ- 
στεως καὶ τῆς διδασκαλίας εῶν ἁγίων καὶ 
ὀρθοδόξων ἡμων Πατέρων. 
α’. Ναδουθὲ ὁ ἹἸσραηλίτης ἵνα uh τὸν πατρῷον ἁμ- 


Πα 





traderet, lapidatus est, cum dixisset : Non tra- 
dam haereditatem patrum meorum *. At isti quibus 
licuit esse episcopis et pastoribus ovium ratione 


πελῶνα παραδῷ κατελιθοδολήθη, AXéyov: Οὐ ph 
προδῶ xAnporou(avr πατέρων µου. Οὗτοι δὲ, φη- 
σὶν, πίσχοποι, καὶ ποιμένες τῶν λογεχκῶν λαχόντες 
a nii Reg. XXI, 9. 

NOTE. 


(4) Verius ex alio Cod. Regio, Hierosolymi- Damasco oriundus erat, Damascenus bic dicitur. 
(ani Patriarche, Forte quia Joannes patriarcha (2) Ex nostra interpretatione. 


1949 


ADVERSUS ICONOCLASTAS. 


1380 


εἶναι προδάτων, διὰ δόδαν χενἣν xat µόνον, τῶν Πα- Α preditarum , ob vanam duntaxat gloriam , pater-.. 


τέρων τὰς φωνὰς παρωσάµενοι, κατὰ τῆς πίστεως 
ἑαυτοὺς ὁπλίσαντες, τὰ ὀρθῶς ὑπ' αὐτῶν ῥηθέντα 
στρεθλοῦαι, χατὰ τὸν ἁδόχιμον αὐτῶν xal τεθολωμέ- 
vov νοῦν διδάσχοντες, Ἅπερ πάντα ἑνώπια τοῖς 
συνιοῦσι, καὶ ὀρθὰ τοῖς εὑρίσκουσι γγῶση', χατὰ 
τὸ γεγραμμµένον. Οἱ μὲν γὰρ δόξῃ (5) καὶ χαθαρῷτῆς 
διανοἰας ὄμματι τοῖς ἱεροῖς τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς 
περιτυγχάνοντες λόγοις, ὄφελος θεῖον, ὥσπερ τινὰ 
οὐράνιον θησαυρὸν, ταῖς αὑτῶν εἰσοιχίζουσι ψυχαῖς' 
οἱ δὲ τὸν νοῦν ἔχοντες τῷ ψεύδει προσνενευκότα, καὶ 
τῆς τινων ἀθυροστομίας ἡττώμενον, xat βεδήλου vox 
σεως ἑραστὴν, ἑκείνων ἔσονται οινωνοὶ, περὶ ὧν ὁ 
µακάριος Παῦλος γράφει Ἐν οἷς ὁ θεὸς toU 
αἰῶνος τούτου ἐτύφ.έωσε τὰ νοήμαεα τῶν ἁπί- 


στων», εἰς τὸ μὴ διαυγάσαι οὐτοῖς τὸν φωτισμὸν B 


τοῦ Εὐαγγελίου τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ, ὃς ἐστιν 
εἰχὼν τοῦ θεοῦ. Τνφλώττουσι γὰρ, xal claw ὁδηγοὶ 
τυφλῶν' τοιγαροῦν οὗτοι xal τοῖς τῆς ἀπωλείας ἐμ- 
πίπτουσι βόθροις. Ὡς γὰρ αὐτὸς ὁ Σωτὴρ εἴρηχε’ 
Τυφ.λὸς cvgAór ἑὰν ὁδηγῃ, ἁμφότεροι εἰς βό6υ- 
vov ἐμπεσοῦνται. Καταφλυαροῦσι τοίνυν τινὲς τῶν 
τῆς ἀληθείας Πατέρων καὶ διδασκάλων, καὶ δὴ xai 
σχαιότητος διαθολιχῆς τὸν οἰχεῖον ἐμπλήσαντες νοῦν, 
παραχαράττειν ἐπείγονται τὸ τῆς ἁληθείας µυ- 
στήριον, τῆς μετὰ σαρχὸς οἰχονομίας τοῦ Μονοχε- 
νοὺς οὗ pstplav ποιοῦντες χατάῤῥησιν (4), μὴ 
νοοῦντες µήτε d .έγουσι, µήτε περὶ τίνων δια- 
6εθαιοῦνται, κατὰ τὸ γεγραμμένον. 

B. Εὐρεταὶ δὲ τῆς τοιαύτης ἀσεθείας γεγόνασι πολ- 
λοὶ μὲν xol ἕτεροι, κατὰ τοὺς ἄνωθεν παρφχηχότας 
χαιροὺς, νῦν δὲ τῆς ἐχείνων ἀἁνοσιότητος οὗτοι οἱ προ- 
φασιζόµενοι χατὰ τοὺς νέους Φαρισαίους. Ὥσπερ γὰρ 
ἀληθῶς αὐτοὶ ἠρνήσαντο τὸν ἨΥἱὸν τοῦ θεοῦ σαρχὶ 
ἑληλυθότα, οὕτω xal νῦν νεοχήρυχες μὴ θέλοντες 
προσκυνεῖν xat σεθάζεσθαι τῆς ἑνσάρχου τοῦ Χριστοῦ 
παρουσίας, xal τῆς κατὰ σάρχα αὑτοῦ ἀχράντου 
Μητρὸς xai χατὰ ἀλήθειαν θεοτόχου xai ἀειπαρθέ- 
νου Μαρίας, καὶ πάντων τῶν ἁγίων αὐτοῦ τὰς σεδα- 
σµίους χαὶ σεπτὰς εἰκόνας. 'Αλλὰ νέαν χενοτομοῦντες 
ἐτεχτονῄσαντο πίστιν, παρὰ τὴν ἀρχῆθεν ix τῶν 
ἁγίων ἡμῶν Πατέρων xat μαθητῶν xai διαδόχων τῶν 
ἁγίων ἁποστόλων ὑπαρχόντων. Ὡς γὰρ αὐτοῖς ἔδοξε 
νῦν λέγοντες, πλέον τῶν ἁγίων Πατέρων ὧν οἱ λόγοι 


nas voces repudiantes , adversusque fidem semet 
ipsi armantesa , quae recte ab illis dicta sunt con- 
torqaent (juxta reprobatam suam turbidamque 
mentem docentes ) , Que omnimodis ob oculos po- 
sita sunt intelligentium , rectaque iis qui cognitio- 
nem inveniunt , ut. scriptum est 5. llli enim acuta 
puraque mienlis acie sacras divinitus inspirate 
Scriptura verba legentes , divinum emolumentum, 
quasi quemdam calestem thesaurum , sois ipsorum 
animabus recondunt : isti vero mentem euim ha- 
beaht ad mendacium propensam , ac nonnullorum 
impotentibus locutionibus devictam , profane 
etiam sclentie amantem, illorum utique futuri 
p» participes , de quibus beatus Paulus scribit : 

n quibus Deus seculi hujus excacavit cogitata in- 
fidelium , ut non resplendeat illis (umen Evangelii 
glorie Christi, qui est imago Dei *. Cecutiunt 
enim, et sunt duces cacorum : quamobrem bu- 
jusmodi etiam in fovesm incidunt interitus. Ut 
enim ipsemet Salvator ait : Caecus caecum si ducal, 
ambo in [oveam cadent 4. Derident igitur nonnulli 
Patres ac magistros veritalis : imo vero etiam 


diabolica pravitate proprium implentes animum, 


adulterare nituntur veritatis mysterium , nibil non 
e medio tollere studentes dispensationem Unige- 
niti secundum earnem , son intelligentes nec que 
dicunt , nec de quibus affrment *, juxta quod Scri- 
ptura dicit. 

2. inventores porro hujusmodi impietatis fue- 
runt quidem et alii plures per superiora teinpora ; 
nonc vero illorum facinoris isti novas profitentes 
causas, quasi novi Phariszi, Quemadmodum enim 
revera illi negarunt.Filium Dei carne venisse ; sic 
et nunc novi isti przdicatores, dum nolunt ad- 
orare et colere adventus Christi in carne , ejusque 
secundum carnem immaculsate Matris vereque Dei- 
pare ac semper Virginis Maris, itein omniuro san- 
ctorum ejus religiosas honorandasque imagines. 
Sed novam novis rebus studentes adornarunt fi. 
dem , contra atque ab initio accepimus a sanctis 
nostris Patribus, discipulis ac successoribus apo- 
stolorum sanctorum. Quemadmodum enim ipsis vi- 
sum est nunc dicere, melius quam sancti Patres, 


xai αἱ ἀρεταὶ στήριγμα xal στήλη τῆς καθολιχῆς xat p quorum verba et virtutes fulerum sunt atque ϱ0- 


ἀποστολιχῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουσιν, οὗτοι τὴν πί- 
στιν φυλάττειν διαθεδαιοῦντες. Τὰς γὰρ αὐτῶν τῶν 
Πατέρων φωνὰς, ἃς αὐτοὶ τρανῶς ἐχήρυξαν περὶ τῶν 
σεδασµίων xaX προσχυνητῶν εἰκόνων, οὗτοι οἱ νεόσο- 
qot λαθόντες τὰς χαλῶς ὑπὸ τῶν προφητῶν ῥηθείσας 
φωνὰς, χατὰ τὰς ἰδίας ἐπιθυμίας πρὸς τὸν ἴδιον νοῦν 
στρεθλοῦσιν. Ὡς γὰρ αὐτοὶ περὶ τῶν εἰδωλικῶν 
ξοάνων xaX δαιμονικῶν Οστηλῶν φράσαντες εἴρηκαν, 
οὗτοι εἰς τὰς ἁγίας εἰχόνας µετέστρεφαν τοὺς ἁγίους 
Πατέρας καὶ διδασχάλους τῆς ἁγίας xai ἁμωμήτου 


b Prov. vui, 9. 


ο |l Cor. iv, 4. 3 Matth. xv, 14. 


lumna catholicse et apostolicae Ecclesi , isti fldem 
se servare profitentur. Át enim ipsorum Patrum, 
voces, quas ipsi luculenter depredicarunt circa 
venerandas adorandasque imagines , isti novi sa- 
pientes (dum arripiunt qux catteroquin bene a 


prophetis annuntiat sunt voces), juxta propria 


desideria ad propriam mentem pervertunt. Quo- 
cunqüe etenim illi de idolorum statutis ac demo- 
niacis titulis locuti dixerunt, isti adversus san- 
ctas imagines detorquent sanctos Patres et docto- 


ο] Tim. 1, 7. 


NOTE. 


(5) Οξυδερχεῖ. 


(4) Καθαίρεσιν. 


1351 


ADDENDA. 


1352 


yes sancte , sincers et orthodoxse Christianorum A καὶ ὀρθοδόξου τῶν Χριστιανῶν πίστεως, παρωσάµε- 


fidei , repudiantes eorum voces et testimonia de 
inearnatze humanzque formae imaginis ejus depi- 
etis sanctis iconibus , quas manifeste ut coleremus 
2c veneraremur nos edocuerunt. Quamobrem et 
mox (5) disputationem adversus novos hosce prz- 
dicatores facturi, Deo nobis spiritum largiente, 
pauca ex multis apponemus, lametsi viri isti 
tanquam idola manufacta hec quoque aversentur. 

9. Dicant nobis turbidi isti sapientes et que- 
ruli, necnon amatores male, profanse, Deoque 
inimicze synodi (6), qux» Deo permittente habita 
est Constantinopoli in loco Oneria appellato : Quo- 
nan) modo et scopo paternas repellentes voces, 
secundum vestra vos desideria fascinantes abrepti 
a recto tramite, quaque esca deceplií, deprava- 
mini ? Dicite nobis qui nunc innovatis recentis fl- 
dei expositionem, quidnam in terris venerandum, 
religiosum et adorabile est, quod non sit manufa- 
etum ? Crux ? Altare ? Obiatio ? Evangelium ? Uui- 
versa hacc manufacia sunt : nobis nihilominus ve- 
nerabilia ac salutis symbola, quemadmodum et 
ganctorum imagines , et incarnati Christi dispen- 
sationis vere atque humans ejus carnis, quam 
propter nostram salutem accepit de purissima et 
Deipara Maria, quz» suut nostra assumens omnia, 
éxcepto duntaxat peccato. Quare et imaginem illius 
ejusque immaculatze Matris veneramur et colimus, 
At vos commentum facitis hujusmodi mysterium. 


voi τὰς αὐτῶν φωνὰς χαὶ μαρτυρίας περὶ τῆς iv- 
σάρχου χαὶ ἀνθρωπίνης αὐτοῦ µορφώσεως χαρακτῆ- 
p^ ἱστορηθείσας ἁγίας εἰκόνας, ἃσπερ ἡμῖν τρανῶς 
σέδειν xal προσκυνεῖν ἑδίδαξαν. Δι ὃ καὶ μετ ὁλί- 
yov διάλεχτον πρὸς τοὺς νεοχήρυχας ποιησοµενοι, 
Θεοῦ διδόντος ἡμῖν καὶ τὸ ἀναπνεῖν, ὀλίγα kx πολλῶν 
παραθήσοµεν, χᾶν οὗτοι ὡς χειροπόέητα δἢθεν ἆπο- 
στρέφονται. 

Y. Λεγέτωσαν Ίμῖν οἱ θολόσοφοι xai µεμ}γίµοιροι 
χαὶ ἀρεσταὶ τῆς φαύλης καὶ βεδήλου χαὶ ἐχθραινού- 
σης Θθεῷ συνόδου, τῆς Ὑενοµένης χατὰ θεοῦ συγχω- 
ῥισμὸν ἓν Κωνσταντινουπόλει εἰς τὸν τόπον τὸν }εγό-» 
pevoy Ὀνέρια, ποίῳ τρόπῳ χαὶ σχοπῷ τὰς τῶν Πατέ- 


| pov παραχρουόµενοι φωνὰς, χατὰ τὰς ἴδίας ἐπιθυ- 


µίας ἑαυτοὺς ἐξαπατῶντες ἐξελχόμενοι χαὶ δελεαςό- 
µενοι στρεθλεῖτε: Εἴπατε ἡμῖν, οἱ νῦν κενοτομοῦντες 
νέας πίστεως ἔχθεσιν, ποῖον ἐπὶ τῆς Υῆς ποοσκυνη- 
τὸν χαὶ σεδάσµιον xai λατρευτόν ἐστιν ἀχειροποίη- 
τον, ὁ σταυρός; τὸ θυσιαστἠριον; ἡ προσφορά; τὸ 
Εὐαγγέλιον, Ηάντα χειροποίητα, ἀλλ ἡμῖν σεζαστὰ 
καὶ σωτηρίας σύμδολα, ὥσπερ xat αἱ τῶν ἁγίων εἰἷ- 
Χόνες, xal τῆς ἑνσάρχου τοῦ Χριστοῦ οἰχονομίας τῆς 
ἀληθινῆς xal ἀνθρωπίνης αὐτοῦ σαρχὸς, ἣν διὰ τὴν 
ἡμῶν σωτηρἰαν προσελάθετο kx τῆς πανάγνου xal 
θιοτόχου Μαρίας, πάντα ἡμῶν λαδὼν, χωρὶς µόντς 
τῆς ἁμαρτίας. Διὸ xal τὴν εἰχόνα αὐτοῦ, xai τῆς 
ἀχράντου αὐτοῦ Μητρὸς προσχυνοῦμεν καὶ σέδοµεν. 
Καὶ ὑμεῖς δύχησιν τὸ µυστήριον ἀπεργάζεσθε. Ἠμεῖς 


Nos vero qui veritatem sectamur, qua est sancto- Q δὲ ol τῆς ἀληθείας, τῆς τῶν ἁγίων ἁποστόλων, xal 


yum apostolorum sanctorumque eorum discipulo- 
yum et successorum , qui Patres ac doctores nostri 
fuerunt, eam qua ab illis nobis tradita fuit fides 
circa sanctam et consubstantialem venerandamque 
Trinitatem , revelata facie, claraque voce profite- 
mur, usurpantes illud 1saiz prophetz : Ascende 
qui evangelizas in montem excelsum f. Nos quoque 
ascendimus ad summam gloriam trium consubstan- 
tialium personarum, evangelizantes bona ortho- 
doxs fidei, et dicentes : 

4. Credimus in Patrem et Filium et Spiritum 
sanctum , qu: est saneta Trinitas , increata, eeter- 
na , inconfusa, indivisa , eonsubstantialis , in una 
divinitate, regno et dominatione, qux» in tribus 
personis sive hypostasibus et proprietatibus ad- 
oratur, et. glorifieatur. Proprietatem autem cum 
dico , Patrein Patrem cogita, et Filium Filium, 
Spiritumque sancuimm Spiritum sanctum. Τί enim 
proprietstes haudquaquam convertuntur. Neque 
enim potest qui Pater est Filius esse, vel Filius 
Pater, vel Spiritus sanctius esse Pater sive Filius : 
sed quemadmodum ἀῑχῖ, Pater est Pater, et Filius 
Filius, et Spiritus sanctus Spiritus sanctus. Non 
fuit tempus quando non erat Pater, nec tempus 
fuit quando Filius non erat , sicut neque tempus 

f Isa. xL, 9. 


τῶν ἁγίων αὐτῶν μαθητῶν χαὶ διαδόχων, ημετέρων 
δὲ Πατέρων καὶ διδασχάλων, τὴν παρ’ αὐτῶν ἡμῖν 
παραδοθεῖσαν πίστιν περὶ τῆς ἁγίας χαὶ ὁμοουσίου 
xaX προσχυνητῆς Τριάδος, ἀναχεχαλυμμένῳ προσώπῳ 
λαμπρᾷ τε φωνῇ λέγομεν τὰ τοῦ προφήτου Ἡσαϊου 
Ἀγάδηθι ὁ εὐαγγε.ιζόμεγος ἐπ᾽ ὄρος tymAór. 
Καὶ ἡμεῖς ἀνερχόμεθα εἰς τὴν τρισυπόστατον όμοον- 
σιοχόρυφον δόξαν, εὐαγγελιζόμενοι τὰ ἀγαθὰ τῆς ὁρ- 
θοδόξου πίστεως, λέγοντες" 


ὃ. Πιστεύομεν elc Πατέρα xai Yibv xai ἅγιον 
Πνεῦμα, ftl; ἔστιν ἡ ἁγία Τριὰς, ἄχτιστος, ἁΐδιος, 
ἀσύγχντος, ἁδιαίρετος, ὁμοούσιος, kv. μιᾷ θεότητι xal 
βασιλείᾳ xai χυριότητι,͵ kv ερισὶ προσώποις ἤτοι ὅτα. 
στάσεσι χαὶ ἱδιότησι προσχννουµένη τε xai δοξολο- 
γουµένη. Ἱδιότητα γὰρ ὅταν εἴπω, τὸν Πατέρα Πατέ- 
pa νόησον, xaX τὸν Υἱὸν Yibv, καὶ «b Πνεῦμα «b ἅγιον 
Πνεῦμα ἅγιον. Αὗται γὰρ αἱ ἰδιότητες οὐχ ἀντιστρέ- 
φονται. Οὐ δύναται γὰρ 6 Tacho Ylbc εἶναι, ἢ ὁ Γίὸς 
Πατὴρ, ? τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον εἶναι Πατὴρ f Υἱός' 
ἁλλ᾽ ὡς εἶπον, Dabo ὁ Πατὴρ, καὶ Υἱὸς ὁ Υτὸς, χαὶ 
Πνεῦμα ἅγιον τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Οὐχ ἣν ποτε ὅτε 
οὐκ tv Πατὴρ, καὶ οὐκ fjv ποτε ὅτε οὐχ fjv Υἱὸς, xa 
οὐχ ἣν ποτε ὅτε οὖχ Tv τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Ait 
τοῦτο ἀχατάληπτος xai) γέννησις τοῦ Μόνοχενοὺς, 


NOTA. 
5$) Forte respicitur ad sequentem quam edituri sumus orationem. Comb. brevi conseria  dispstatione. 


6) Copronymianam intelligit Combefls. 





1353 . 


ADYERSUS ICONOCLASTAS. 


1354 


xai fj ἐχπόρευσις τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἡροσχωνεῖς A fuit, quando non erat Spiritus senectus. Quam- 


τὸν Πατέρα; tv αὐτῷ προσχυνεῖται ὁ Ylbz χαὶ τὸ ἅγιον — 


Ἠνεῦμα. Προσκυνεῖς τὸν Yióv ; ἐν αὐτῷ προσχυνεῖς 
τὸν Πατέρα xai τὸ ἅγιον Πνεῦμα. Ἡροσκυνεῖς τὸ 
Πνεῦμα «b ἅγιον; kv αὐτῷ προσχυνεῖς χαὶ τὸν Πα- 
τἐέρα xai τὸν Ylóv. Ob συγχεοµένων τῶν προσώπων, 
ἀλλὰ διὰ τὸ ταὐτὸν χαὶ ἁπαράλλακτον τῆς οὐσίας 
οὕτω νοεῖς. Mic γὰρ οὔσης τῆς φύσεως xaX τῆς οὐ- 
οἷας χαὶ τῖς θεότητος, µία χαὶ f) προσχύνησἰς ἐστι 
τῆς ἁγίας γαὶ ὁμοουσίου Τριάδος, ἸΑλλ’ ἐπειδὴ Πατὴρ 
xai Yibc χαὶ ἅγιον Πνεῦμα, ὀνομάτκονται xai εἰσὶ τῇ 
μὲν οὐσίᾳ κατὰ πάντα ἴσα τὰ τρία. ἀπέδωχε δὲ ἡ 


θεόπνευστος Γραφὴ τὴν ἀρχὴν τῷ Πατρὶ, καὶ λοιπὸν 


τῇ τοῦ Πατρὸς εὐδοχίᾳ καὶ ὁ Υἱὸς τὰ πάντα ἐποίησε, 
καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον τὰ πάντα ἑτελεσιούργησεν’ 


ἔστιν οὖν Geb; ὁ Πατὴρ, θες ὁ Yi, θεὺς τὸ Ὁ 


Πνεῦμα τὸ ἅγιον, Αλλ’ ἐπειδὴ Θεὺς xai θεὸς xai 
θεὸς, o0 ξύνασαι εἰπεῖν, τρεῖς θεοί. Αλλά τρία πρὀσ- 
ωπα ἐνθυμούμενος, ἕκαστον πρόσωπον ὁμολογῶν, 
εἷς θεὸς λέγεταε, διὰ τὸ Ev. χαὶ τὸ ταὐτὸν τῆς φύ- 
σῖως xal «t.c θεότητος xal τῆς οὐσίας xal τῆς συναῖ- 
διότητος: Aib χαὶ ἐνικῶς δοξάτοµεν xal προσχυνοῦμεν 
τὴν ἁγίαν Τριάδα. 


6. Ἐμάθομεν xaX πιστεύοµεν, ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ θΞοῦ 
ἐγεννήθη Ex εοῦ Πατρὸς ἁῤῥήτως, ἀχρόνως, ἆτω- 
µάτως, αρὸ πάντων τῶν αἰώνων. Αὐτὸὺς οὖν ὁ Υἱὸς 
τοῦ Θεοῦ, τὸ φῶς Ex τοῦ φωτὸς, ὁ ἀληθινὸς θεὺς ix 
τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς, τῇ εὐδοχίᾳ τοῦ Πα- 
«pic ἐσαρχώθη ἓν τῇ πανάγνῳ xai ὑπὸ Πνεύματος 
ἁγίου καθαγιαζοµένῃ Παρθένῳ τῇ ἁγίᾳ Μαρία, τῇ 
χνρίως xa xas* ἀλήθειαν θεοτὀχῳ. Καὶ ὥσπερ ἐκ 
τοῦ Πατρὸς ἡ Υένεσις αὐτοῦ τοῦ Υἱοῦ ἀχατάληπτός 
τίς ἐστι καὶ ἀνερμήνευτος, καὶ διὰ τοῦτο πίστει xal 
σιωπῇ προσχυνοῦμεν xal δοξάζοµεν * οὕτω τοῦ αὐτοῦ 
ΥΙοῦ τοῦ θεοῦ xai ἡ Ex τῆς μητρὸς καὶ Παρθένου fv- 
σαρχος Ὑέννησις, ἄφραστός ἐστι χαὶ ἀνεχδιήγητος, 
Καὶ µάθε πῶς. 

€". Ὁ οὖν μονογενῆς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, 6 πρὸ πάντων 
τῶν αἰώνων kx τοῦ Πατρὺς Υεννηθεὶς, ἀπερίγραπτός 
tovt, καὶ ἄνω ἐστὶ xol χάτω, xal τὰ πάντα ἓν χειρὶ 
ἔχει, xal τὰ πάντα kv αὐτῷ συνέστηκε, xal «X πάντα 
πληροί, καὶ ὑπὲρ τὰ πάντα ὑπερεχτείνετα,, xal 


obrem incomprehensibilis etiam est Unigeniti ge- 
neratio, itemque processio sancti Spiritus. Ado- 
ras Patrem ? in ipso adoratur Filius et Spiritus 
sanctus, Adoras Filium ? in ipso adoras Patrem et 
Spiritum sanctum. Adoras Spiritum sanctum ? in 
ipso adoras et Patrem et Filium, Non confusis 
personis, sed propter identitatem immutabilita- 
temque essentiz sic cogitas. Cum enim uua sit 
natura et essentia et divinitas, una est etiam ad- 
oratio sancte et consubstantialis Trinitatis. Sed quo- 
niam Pater, Filius ac Spiritus sanctus , nominan- 
tar et sunt essentia quidem per omnia sequales tres 


"he persone; Scriptura vero divinitus inspirata 


principium attribuit Patri, ae ceteroquin ex Pa- 
tris beneplacito etiam Filius universa effecit, et 
Spiritus sanctus universa perfecit : est consequen- 
tet Deus Pater, Deus Filius, Deus Spiritus san- 


etus. At quia Deus, et Deus, et Deus : non potes 


tamen dicere, tres dii. Verum tres personas ani- 
mo cogitans, quamlibet personam confitens, unus 
Deus dicitur; propter unitatem et identitatem na- 
turz& et divinitatis el essentize οἱ coselernitatis, 
Quamobrem et singulari numero glorificamus ve- 
neramurque sanctam Trinitatem. 

5. Didicimus et credimus, quod Filius Dei ge- 
nitus est ex Patre ineffabiliter, sine tempore et 
corpore , ante omnia saecula. Ipsemet Filius Dei, 
qui est lumen de lumine, Deus verus de Deo vero 
et Patre, ex Patris beneplacito factus est caro in 
purissima et per Spiritum sanctum sanctificata Vir- 
gine sancta Maria, qus est proprie verissimeque 
Deipara. Ac quemadmodum qua est ex Patre ge- 
neratio ipsias Filii incomprehensibilis est et inex- 
plicabilis, proptereaque illam fide ac silentio ad- 
oramus et glorificamus : sic ejusdem Filii Dei illa 
etiam quz ex matre est et. Virgine in carne gene- 
ratio , ineffabilis est et inexplicabilis. Ac quo mo- 
do, disce. 

6. Unigenitus igitur Filius Dei, qui ante omnia 
$:ecula ex Patre natus est, incireumseriptus est, 
supraque est et infra, universaque in sua pote- 
state habet , et cuneta in ipso constant , et omnia 
replet, et ultra quzvis &uperextenditur, aupraque 


ὑπεράνω πάντων οὐρανῶν ἐστι, χαὶ τὰς ἀδύσσους D Omnes €6los est, et abyssos intuetur. Et non 


xalopd. Kal οὐκ ἔσει xzloic ἀφαν']ς ἑνώπιον ab- 
τοῦ. Ἐν ἀγγέλοις ἑστὶν, ὅλος ἄνω ἐστὶν, ὅλος παντα- 
χοῦ ἐστιν. Αὐτὸς οὖν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὁ τοιοῦτος 
τήλιχούτος, ὁ ἁπήλιχος χαὶ ἀμεγέθης, ἐπειδὴ πάντα 
δύναται, ἑδυνήθη xai ἄνθρωπος Ὑενέσθαι. Καὶ κατ 
ἀλήθειαν σαρκωθεὶς, xaX ἑνανθρωπήσας ἐχ Πνεύμα- 
τος ἁγίου xal Μαρίας τῆς Παρθένου ἄνω οὖκ Ελειψε, 
xal χάτω σαρχωθεὶς ὁ αὐτὸς ὅλος. Οὐχοῦν εἰς δύνα- 
ται φράσαι f) ὅλως διηγἠσασθαι τὸ µυστήριον; Πλὴν 
ὅτι πρὺς τὴν εὐτέλειαν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ἔδω- 
χεν ἡ θεία 'oxoh ὀλίγα τινὰ ῥήματα, δι ὧν 6 νοὺς 
ἂν ἀπολαύσει δυνήῄσεται γενέσθαι, χαὶ ἀφθέγχτως 


€ Που. 1v, 13. 
PATROL. Gn. XCVI. 


est ulla creatura. invisibilis in conspectu ejus 9. [n 
angelis est, totus supra est, totus ubique est. 
]pse igitur Filius Dei talis tantusque, cujus nec 
vum nec magnitudinem assignare licet ; quan- 
doquidem omnia potest, potuit etiam bomo fieri. 
Atque in veritate incarnatus et homo faetus ex 
Spiritu sancto et Maria Virgine , superiora nequa- 
quam deseruit, et in inferioribus caro factus 
idemmet totus esi. Quis ergo possit dicere et om- 
nino enarrare mysterium ? Nisi quod pro tenui- 
tate humans naturz suppeditavit divina Scriptura 
pauca quxdam verba, per que mens in fruitione 


42 


1955 


queat, revereri illud et adorare. 

7. Filius ergo Dei qui nuspiam capi potest , in- 
gressus est sanctam Virginem, assumpsilque ex 
natura carnis illius, univitque proprie deitatis 
hypostasi carnem nostra consubstantialem, ani- 
ma et ratione przditam, qua ipse solus ratione 
novit. Prefatus enim sum, quod neque mens com- 
prehendere valet, neque oratio exponere potest , 
neque debet homo per naturales modos investigare 
quod investigari inquirique impossibile est. Cum 
igitur univissel sibi acceptam ex illa naturam, 
erevit qui crescere nactus non est Dei Filius in 
propria carne animata anima rationali et intelle- 
tuali. Nec tamen amittens quod erat Dei Filius, 


ADDENDA, 


versari poterit, ac quin tamen mysterium edisserere A ἐχπλαγῆναι 


1308 
xal µπροσχυνεῖν τὸ θεῖον µυστί- 
piov. 

Q'. 'O οὖν Yibc τοῦ Θεοῦ 6 ἀχώρητος εἰσῆλθεν εἰς 
τὴν ἁγίαν Παρθένον, καὶ ἑπελάδετο àx τῆς φύσεως τῆς 
σαρχὸς αὐτῆς, xat ἥνωσε τῇ ἰδίᾳ τῆς θεότητος ὑπο- 
στάσει σάρχα τὴν ἡμῖν ὁμοούσιον, ἔμψυχόν τε xat Ev- 
νουν, ὡς αὐτὸς μόνος olós. ἩΠροεῖπον γὰρ ὅτι οὔτε 
νοῦς καταλαθέσθαι ἰσχύει, οὔτε λόγος παραστῆσαι 
δύναται, οὔτε ὀφείλει ἄνθρωπος φυσιολογεῖν τὸ ἀνεξ- 
εχνίαστον xai ἀνεξερεύνητον πρᾶγμα. Ενώσας οὖν 
ἑαυτῷ τὴν ἐξ αὐτῆς ληφθεῖσαν φύσιν, ηῦξει ὁ dvav- 
Ehe Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τῇ ἰδίᾳ σαρχὶ, ἑμφυχωμένῃ duyi 
λογικῇ τε xal νοερᾷ. Καὶ μὴ τραπεὶς ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ 
ὅπερ ἣν, ἐγένετο βρέφος ἐν τῇ χοιλίᾳ τῆς μητρός, 
Καὶ ἀπετελέσθη Ένωσις ἁδιαίρετος xal ἀσύγχντος 


factus est infans iu utero matris. Completaque est B θεότητός τε xal ἀνθρωπότητος: xai ἰδοὺ ὁ ἀσώματος 


unitio indivulsa et inconfusa divinitatis simul et 
humanitatis, propter quam ecce qui incorporeus 
est οἱ intangibilis, corporeus factus est tangique 
potest : et qui ante omnia szcula ex Patre natus 
est, ecce idemmet eliam ex sancta Virgine caro 
. factus nascitur : quique a paterno sinu nunquam 
recessit, universaque divinitatis virtute comple- 
clitur, et omnia omnipotenti vi continet, idem ipse 
factus homo ex sancta Virgine ex eaque natus, 
jacet in przesepio puer, fasciis involutus, sàncta Vir- 
gine, virgine manente. Hzc enim divina sunt. Quem- 
admodum namque uuitio carnis elt divinitatis im- 
pervestigabilis est, sic et nativitas, Potuit siqui- 
dem divinum Verbum quod omnipotens est vera- 


xaX ἀφηλάφητος σεσωµάτωται xal φηλαφᾶται » χαὶ ὁ 
πρὸ πάντων τῶν αἰώνων ix τοῦ Πατρὸς γεννηθεῖς, 
ἰδοὺ αὐτὸς xai lx τῆς ἁγίας Παρθένου σεσαρχωµένος 
γεννᾶται ' χαὶ ὁ τῶν χόλπων τῶν πατριχῶν μὴ χωρι 
σθεὶς, xai τὰ σύμπαντα τῇ δυνάµει τῆς θεότητες 
συνέχων, xal τῶν πάντων τῇ παντοχρατοριχῇ δ.νά- 
pet περιδραττόµενος, ὁ αὐτὸς ἑνανθρωπήσας ix τῆς 
ἁγίας Παρθένου xai γεννηθεὶς, χεῖται ἐν φάτνῃ παι- 
δίον ἑσπαργανωμένον, τῆς ἁγίας Παρθένου παρθένου 
µχινάσης. Τὰ γὰρ θεῖα τοιαῦτά ἐστι. Ὥσπερ γὰρ ἡ 
ἕνωσις τῆς σαρχὸς xal τῆς θεότητος ἀνεξερεύνητος, 


οὕτω xal ἡ γέννησις. Ἐδυνήθη γὰρ ὁ θεῖος Λόγος ὁ 


παντοδύναμος χατὰ ἀλήθειαν σαρχωθῆναι xal ἑναν- 
θρωπῆσαι ky τῇ Δεσποίνῃ, xal γεννηθῆναι ἐξ αὐτῆς, 


citer incarnari et homo [fleri in Domina mostra, 6 xat την παρθενίαν ἑσφραγιαμένην διαφυλάξαι, ὥσπερ 


nascique ex illa, ac virginitatem ejus quasi sigillo 
jaunitam conservare; quo pacto scilicet januis 
etiam clausis stetit in medio discipulorum. 

8. Quamobrem sancta et apostolica Ecclesia 
qui sunt divina omnia prompte &uscipit , omnia 
fideliter, omnia incuriose veneratur et adorat et 
colit. Ipse ergo Dei Filius Deus verus, propter 
nostram salutem puer natus crescere dicitur 
propria carne, nostris Inculpatis assumptis pas- 
sionibus , ac proficere sapientia atque. «late ^, eo 
quod paulatim isthzc ostenderet, quo Jemon- 
siraret proprie vereque fuisse incarnationem. De- 
fatigari etiam dicitur, esurire, sitire, el cum 
hominibus conversatus. fuisse 1, docens ac illumi- 
nans omnem hominem venientem in mundum. pee 
enim est (ux vera k. 

9. Caeterum propter immensam suam benigni- 
Jatem passus quoque est carne propria. lpse enim 
Doininus glorie propter nos crucifixus cest vereque 
passus. Patitur porro non divinitate , sed carne 
propria inseparabiliter sibi adaptata preditaque 
anima rationali : moritur autem , agparata videli- 
cet anima a corpore. Divinitas namque insepara- 
bilis et inconfusa animseque unita erat atque cor- 
pori. Descendit ergo Dei Filius spiritu suo ad 
&anctorum spiritus, rursumque surrexit, unita 

b Luc. n, 52, 


i! Baruch i1,358. X Joan. i, 9. 


οὖν ἀμέλει καὶ τῶν θυρῶν κεχλεισµένων ἔστη bv µέσψ 
τῶν μαθητῶν, 


Ἡ’. Διὰ τοῦτο ἡ ἁγία χαὶ ἀποστολιχὴ Ἐχχλησία 
πάντα εὐπειθῶς τὰ θεῖα ἀποδέχεται, πάντα πιστῶς, 
πάντα ἀπολυπραγμόνως σέδει xal προσχυνεῖ xal τι- 
μᾷ. Λὐτὸς οὖν ὁ Υϊὸς Θεοῦ ὁ ἀληθινὸς θεὺς, διὰ τὴν 
ἡμετέραν σωτηρίαν παιδίον γἐννηθεὶς, αὔξειν Mys- 
ται τῇ ἰδίᾳ σαρχὶ, τὰ ἡμέτερα οἰχειούμενος ἁδιάθλητα 
πάθη, xal προκόπτει’ σοφἰᾳ καὶ ἡ.ικίᾳ διὰ «ἣν 
χατὰ µέρος ἀνάδειξιν, ὅπως δείξῃ χυρίως xai χατὰ 
ἀλήθειαν εἶναι τὴν ἐνανθρώπησιν. Καὶ χοπιᾶν λέγε- 
ται, xal πεινἠν χαὶ διψᾗν, χαὶ τοῖς ἀνθρώποις συν- 
αγαστραφηγαι, διδάξας χαὶ φωείσας πάντα ἄν- 
ϐρωπον ἀρχόμενον εἰς τὸν κόσµο». Αὐτὸς γάρ ἐστι 
τὸ φῶς τὸ dAnOwóv. 

θ’, Λοιπὺν δὲ διὰ τὴν ἅμετρον αὐτοῦ φιλανθρω- 
πίαν xai ἔπαθε τῇ ἰδίᾳ σαρχἰ. Αὐτὸς γὰρ ὁ Κύριος 
τῆς δόξης ὑπὲρ ἡμῶν ἑσταυρώθη, καὶ πάσχει ἁληθῶς. 
Πάσχει γὰρ οὐ τῇ θεότῃητι, ἀλλὰ τῇ ἁδιαιρέτως συν- 
αφθεἰσῃ αὐτῷ ἰδίᾳ σαρχὶ ἐμψυχωμένῃ, xal ἀποθνή- 
σχει, τῆς φυχῆ; δηλονότι χωρισθείσης τοῦ σώματος. 
Ἡ γὰρ δεότης ἁδιαίρετος καὶ ἀσύγχνυτος χαὶ τῇ φυχῆ 
ἠνωμένη ἣν xal τῷ σώματι, Κατῆλθεν οὖν ὁ χῶς 
τοῦ Θεοῦ τῇ ἰδίᾳ φυχῄ πρὸς τὰς τῶν ἁγίων φυχὰς, 
xai πάλιν ἀνέστη, τῆς ψυχῆς ἑνωθείσης τῷ σώµατι. 











1357 


ADVERSUS ICONOCLASTAS. 


1153 


Ανέστη οὖν ὁ αὐτὸς uovoytvhe Υἱὸς τοῦ θεοῦ τῇ A corpori anima. Resurrexit autem idem unigenitus 


ἰδίᾳ δυνάμει’ "E£ovalar γὰρ Exo, qnot, τὴν yv- 
X!i* µου θεῖναι, xal ἐξουσίαν ἔχω πἀλιν Aa6stv 
αὐτή». | 

v. ᾿Αναστᾶς τοίνυν ὁ Υἱὸς τοῦ θεοῦ ix νεκρῶν, 
τῇ ἰδίᾳ ἑνανθρωπήσει ἀνελήφθη εἰς τοὺς οὐρανούς. 
'O τὸ πρὶν ἀσώματος, νῦν ὁ ᾽αὐτὸς σεσαρχωµένος * 
ὁ τὸ πρὶν ἁπλοῦς, νῦν ὁ αὐτὸς σύνθετος, θεὺς ὁμοῦ 
xai ἄνθρωπος. Μένει γὰρ ἐν αὐτῷ χαὶ fj φύσις τῆς 
θεότητος ’ xal ὁ τὸ πρὶν ἁπλοῦς ὢν καὶ εἷς τῆς ἁγίας 
Τριάδος, χαὶ νῦν ὁ αὐτὸς εἷς ἐστι τῆς ἁγίας Τριάδος 
σεσαρχωµένος, καὶ ἑνανθρωπήσας. Καὶ ὅπερ οὐχ 
Ἠδύναντο πᾶσαι αἱ οὐ ράνιαι δυνάµεις θεωρῆσαι;: θεό. 
τητα Υὰρ τῆς προσχυνητῆς Τριάδος ἰδεῖν οὐδεὶς δύ- 
γαται ᾿ νῦν τὸν ἕνα τῆς ἁγίας Τριάδος, τὸν μονογενῆ 


Yibv τοῦ Θεοῦ βλέπουσι κατὰ τὸν φαινόµενον ἄνθρω- B 
πον, ἐννοοῦντες τὸ ἀπερίγραφον τῆς αὐτοῦ θεότητος. . 


Τοῦτο Υάρ ἐστιν ὃ εἶπεν ὁ µαχάριως Παῦλος: Ὄφθη 
ἀΥΤέοις. Ἡροσελάδετο τοίνυν ὃ οὐκ εἶχε, χαὶ ἔχει, 
λέγω δὴ τὴν ἡμετέραν φύσιν, εἰς αἰῶνας τῶν alu- 
wv. Καὶ πάλιν" Ἐρχόμενον μετὰ δόξης xpirai 
ζωρτας καὶ νεχροὺς, τοι διχαίους xat ἁμαρτωλούς. 
Tob; μὲν χρῦαι, ἀντὶ τοῦ δικαιῶσαι, διὰ τὰ χαλὰ 


αὐτῶν ἔργα, cob; δὲ χαταχρῖναι διὰ τὴν ἀπιστίαν ᾿ 


αὐτῶν, xal τὰς τῆς xaxlaz αὐτῶν πράξεις. 


τα) Διδάσκει ἡμᾶ; τὸ σύμδολον πιστεύειν" Kal εἰς 
/ίαν ἁγίαν καθολικὴν καὶ ἀποστο.ιχὴν τοῦ θεοῦ 


Filius Dei virtute propria : Potestatem enim habeo, 
inquit, animam meam ponere, et polestatem habeo 


. ilerum sumere illam |. ) 


10. Cum igitur surrexisset Filius Dei ex mor- 
tuis, ratione sua humanitatis assumptus est in 
coelos. Is nempe qui prius erat incorporeus, nunc 
idem ipse caro factus. Qui prius simplex, nunc 
idem ipse compositus, Deus simul et homo. Manet 
enim in illo natura etiam divinitatis : et is qui 


-prius simplex erat unusque de sancta Trinitate, 


nunc etiam idem ipse unus de sancta Trinitate 
est incarnatus, et factus homo. Quodque non po- 
terani omnes. ccolestes virtutes speculari; divini- 
tatem enim adorands Trinitatis videre nemo po- 
fest; nunc unum de sancta Trinitate unigenitum 
Filium Dei contuentur juxta sensibilem hominem, 
animo imaginantes incireumscriptam ejus divini- 
tatem. Hoc illud est quod ait beatus Paulus : Visss 
e.t angelis ^. Assumpsit ergo quod non habebat, 
et habet, nostram, inquam, naturam, in secula 
sceculoruu. Ruraumque : Venturum eum gloria judi- 
care vivos et moriuos , sive justos el peccatores. 
Ac illos quidem judicare, hoc est, justificare 
propter bona eorum opera, hos vero condemnare 
propter inüdelitatem ipsorum, et pravitatis guze 
facinora. 

11. Docet nos Symbolum credere : Et in unam 
sanctam catholicam atque. apostolicam Dei Εεείε- 


Ἐλκλησίαν. Οὐ δύναται Ἐχχλησία fj καθολικὴ µό. C siam. Non potest Ecclesia catholica solum esse 


vov ὑπάρχειν ἀποστολιχή. 'H γὰρ παντοδύναμος 
ἑξουσία τῆς χεφαλῆς, f; ἐστιν 6 Χριστὺς, ἴσχυσε 
διὰ τῶν ἁποστόλων «ὺν καθόλου κόσμον σῶσαι, 
"Ecttv οὖν ἡ ἁγία τοῦ θεοῦ χαθολιχὴ Ἐχχλησία, τὸ 
σύστημα τῶν &z' αἰῶνο; ἁγίων Πατέρων, πατριαρ- 
χὼν, προρητῶν, ἁποστόλων, εὐαγγελιστῶν, μαρτύ- 
pov, οἷς προσετέθη πιστεύσαντα ὁμοθυμαδὸν πάντα 
τὰ ἔθνη. Ἐθεώρουν γὰρ ὅτι x. παντὸς γένους τῶν 
ὑπὸ τῶν οὐρανῶν καὶ τὴν αὐτὴν τῶν Χριστιανῶν 
πίστιν ἔχουσιν. "Aveo γὰρ τοῦ ἁγίου Πνεύματος οὐ 
δύναται πάνδηµον καὶ μυριόγλωσσον ἄθροισμα εἰς ἓν 
φρόνημα τῆς ἀληθεστάτης πίστεως ἑἐλθεῖν. Πάλιν 
Υὰρ λέγω, ὅτι καθολιχἡ παρὰ τοῦτό ἐστί τε xal λέγε- 
ται, διὰ τὸ ἀλλόχοτα καὶ πολυσχιδή χαὶ ἄγρια πάσης 


apostolica. Omnipotens enim vis capitis, qui est 
Christus, potuit per apostolos mundum universum 
salvare. Est ergo sancta Dei catholica Ecclesia, 
caus sanctorum Patrum qui a saeculo suut, pa- 
triarcharum, prophetarum, apostolorum, evau- 
gelistarum , mar!yrum, quibus adjectze sunt. con- 
corditer credentes gentes universm. Videbant 
enim quod ex omni genere hominum qui sub ccelo 
sunt eamdem cum Christianis fidem habent. Sine 
saneto enim Spiritu nequit universalis ac infiui(a- 
rum linguarum collectio in unam sententiam ve- 
rissimse fidei convenire. Herum enim dico, ideo 
catholicam esse appellarique, quod gentes dissi- 
millimorum morum, mulimodze atque agrestes 


τῆς ὑφηλίου μυριόγλωσσά τε ἔθνη, εἰς µίαν elpnve- D totius orbis , infinitarumque linguarum , in-unam 


xhv xai σωτήριον πίστιν΄τε xal θεογνωσίἰαν εἶναι. 


εῷ» Πιατεύομεν τοιχαροῦν εἰς µίαν ἁγίᾳν καθολι- 
xhv xai ἀποστολικὴν τοῦ Θεοῦ ᾿Εκχλησίαν, ἐν ᾗ µα- 
θητευθῆναι àv. τῇ χατηχήσει. Καὶ Υινώσχοµεν Πα- 
τέρα xai Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα, καὶ βαπτιζόμεθα 
εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, xai τοῦ Υἱοῦ, xaX τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος, χαὶ µεταλαμδάνομεν τοῦ σωτη- 
ρίου σώματος xal αἵματος «oU Υἱοῦ τοῦ θεοῦ, τοῦ 
δι΄ ἡμᾶς τῇ τοῦ Πατρὸς εὐδοχίᾳ ἐνανθρωπήσαντος, 
xai ἁποθανόντος ὑπὲρ ἡμῶν. Διδάσχεσθαι δὲ xal 
πράττειν τὰς θείας αὐτοῦ xal εὐαγγελικὰς ἐντολὰς, 


! Joan. x, 18. ^ 1 Tiny. ni, 16. 


pacificam ac salutarem fidem et Dei cogniti2nem 
coalescant. | 

419. Credimus igitur in unam sanctam catholi- 
cam et apostolicam Dei Ecclesiam, in qua per 
institutionem erudimur. Cognoscimus quoque Pa- 
trem οἱ Filium et Spiritum sanctum, et baptiza- 
mur in nomine Potris et Filii et Spiritus sancti, 
atque -communicamus salvifico corpori ef sau- 
guini Filii Dei, qui propter nos ex Patris bene- 
placito facetus est bomo, et pro nobis mortuus 
est. Docemur autem etiam facere divina ejus ef 
evangelica mandata , admittere quoque cerüssime 





1339 


ADDENDA. 


1360 


divinitue inspiratas Seripturas Veteris Novique A παραλαμδάνειν τε ἀσφαλῶς τὰς θεοπνεύστους Γραςὰς 


Testamenti , per quas jugiter in flde crescere bo- 
naque conscientia is dignus fit, qui studiose ad 
ilas animo incumbit pro sua aliorumque uti- 
litate. 

45. Ceterum qui hac fideliter recteque perpen- 
derant saacti Patres nostri ac religionis magi- 
sri, docuerunt nos quonam modo debeamus co- 
lere et venerari salutaria fidei symbola. Crucem 
videlicet Christi , propterea quod in illa confixus 
fuerit clavis Salvator, tanquam qui per illam re- 
demptionem nobis gratiose indulserit, et a ma- 
ledicetione quae ex ligno fuit, liberaverit. Altare, 
tanquam Dominicum immaculatumque mouumen- 
tum. Oblationem, tanquam corpus Domini no- 
stri Jesu Christi, veri Dei et Salvatoris enimarum 
nostrarum. Evangelia vero, tanquam qus ab ipso- 
met Deo Verbo pronuntiata foerint et actionibus 
exercita. Imagines autem quod attinet; quoties 
eam qua est.Domini nostri Jesu Christi intactze- 
que ac immaculatissime ejus genitriciy et dei- 
pare Marke intueor, statim atque illico per illas 
mentem erigo ad extremam ejos propter nos pau- 
pertatem ac demissionem ; siquidem cum Deus 
essel formam servi accepit, suamque ancillam 
Matrem effecit, atquo ab illa quippe puerulus 
bajulabatur, ac ex virgineis mammis lac sugebat. 
Cum igitur eensibilis oculus imaginem intente 
respicit, intellectualem cerdis oculum in myste- 
rium incarnate dispensationis exacuo , atque gra- 
vissimorum multorumque peccatorum meorum 
veniam deprecor a bonitate et misericordia illius, 
dicens : Gloria tibi, Deus : Salvator mi, miserere 
mei peccatoris , et indulge mulia peccata mea qui 
pro me naturam meam portasti , uno duntaxat ex- 
cepto peccato. 

44. Quoties vero Deipare Virginis Maris ima- 
ginem contemplor, statim dico: Immaculata Dei 
genitriz, Mater Christi Dei, ora Filium tuum ac 
Deum meum, ut misereatur mei sua bonitate et mi- 
serieordis. Multum enim valet supplicatio Matris 
ed ebiinendam benignitatem Domini. Ne despicias 
' peccantium preces, o venerabilissima, quoniam mi- 
sericora est et. salvare potest, qui etiam pro nobis 
pati dignatus est 

45. Quando autem conspieio imaginem alicujus 
apostoli aut martyris vel alterius sancti, histo- 
1 nempe passionum eorum, quas generose 
pro Christo pertulerunt, dico : Gloriq tibi, Deus, 
hujus apostoli. vel hujus sancti. Atque hsec sic di- 
cens, glóriam Deo tribuo. lta hec modo accepi- 
mus a sanctis Patribus, quorum etiam nomina et 
verba in ντο (7) consignabimus si Dei voluntas 
ac previdentia tulerit. ) 

16. At vos novi przdicatores et inanes theologi : 
Vos qui assecuti estis predicationei apostolorum 


τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Καινῆς Διαθήχης, δι ὧν ἀεὶ 
αὔξειν εἰς πίστιν χαὶ ἀγαθὴν συνείδησιν, ὁ ἐπιμελῶς 
προσέχων αὐταῖς χαταξιοῦται πρός τε ἑαυτοῦ χαὶ 
ἄλλων ὠφέλειαν, 

vi. Λοιπὺν ταῦτα οἱ πιστῶς χαὶ ὀρθῶς ἑρευνί{- 
σαντες οἱ ἅγιοι ἡμῶν Πατέρες καὶ τῆς εὐσεδείας δι- 
δάσχαλοι, ἑδίδαξαν ἡμᾶς «olo τρόπῳ ὀφείλομεν σέ- 
6ειν xa προσχυνεῖν τὰ σωτηρία σύμδολα τῆς πι- 
στεως. Τὸν σταυρὸν τοῦ Χριστοῦ, διὰ τὸν iv αὐτῷ 
προσηλωθέντα Σωτῆρα, ὣς δι’ αὐτοῦ ἡμῖν λύτρωσιν 
χαρισαµένου., xa τῆς Ex τοῦ ξύλου χατάρας ἔλενθε- 
Ρώσαντος. Τὸ δὲ θυσιαστήριον, ὡς τὸ χυριαχὸν xol 
ἄχραντον μνῆμα. Τὴν δὲ προσφορὰν, ὡς τὸ σῶμα τοῦ 

«Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἀληθινοῦ θεοῦ 
καὶ Σωτῆρος τῶν ἡμετέρων φυχῶν. Τὰ δὲ Εὐαγγέ- 
Aur, ὡς ὑπ' αὐτοῦ τοῦ θεοῦ Λόγου λαληθέντα xal 
πραχθέντα. Τὰς δὲ εἰχόνας, τὴν μὲν τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ xal τῆς ἀχράντου xal παν- 
ἀασπίλου αὐτοῦ μητρὺς xal Θεοτόχου Μαρίας ὅταν 
ἴδω, εὐθέως xal παρ) αὐτὰ τὸν νοῦν ἀνάγω εἰς «tv 
ἄχραν αὐτοῦ πρὸς ἡμᾶς πτωχείαν καὶ συγχατάδα- 
aw, ὅτι Θεὸς ὢν μορφὴν δούλου ἔλαδε , χαὶ τὴν ol- 
χείαν δούλην μητέρα ἐποίησε, xai ὑπ αὐτῆς ὡς 
νήπιος ἑδαστάζετο, xal ἐκ παρθενικῶν μαξῶν Ὑάλα 
ἐθήλασε' xoi λοιπὸν τὸ αἰσθητὸν ὄμμα πρὸς τὴν 
εἰχόνα ἀτενῶς βλέπων, τὸ νοητὸν τῆς καρδίας ὅμμα 
σὺν τῷ νῷ εἰς τὸ μυστήριον τῆς ἐνσάρχου οἰχονομίας 
ἀχοντίζω, χαὶ περὶ τῶν ἀσυγγνώστων καὶ πολλῶν 


C µου ἁμαρτημάτων δέοµαι τὴν ἀγαθότητα χαὶ εὖ- 


σπλαγχνίαν αὐτοῦ, λέγων, Δόξα σοι, ὃ θεός" ὁ Σω- 
τήρ µου, &Aéncór µε τὸν ἁμαρτωλὸν, καὶ συγχώ- 
ρησον τὰς πολ λὰς µου ἁμαρτίας, ὁ δι ἐμὲ τὸ 
κατ ἐμὲ φορέσας, δίχα pórnc τῆς ἁμαρτίας. 


dj. "Οταν δὲ τῆς Θεοτόκου Παρθένου Μαρίας τὴν 
εἰχόνα θεάσωµαι, εὐθέως λέγω’ "Axpayce θεοτόκε, 
Μῆτερ Χριστοῦ τοῦ θεοῦ, πρέσδουε τὸν Yiór σου 
καὶ Θεόν µουι ὅπως ἑλεήσῃ µε τῇ αὐτοῦ ἀγαθό- 
τητι καὶ εὐσπλαγχνίᾳ «οὐ λὰ γὰρ ἰσχύει δέησις 
Μητρὸς xpóc εὐμένειαν Δεσπότου. Mi) καρίδῃς 
ἁμαρτωλῶν ἰκεσίαν, ἡ πάνσεµνος, δει ἑλεήρων 
ἐστὶ καὶ σώζει' δυνάµενος, ὁ καὶ παθεῖν ὑπὲρ 


D ἡμῶν καταδεξάµενος. 


ε’. Ὅταν δὲ ἴδω εἰχόνα ἀἁποστόλου f) μάρτυρος, Ἡ 
τινος τῶν ἁγίων, ἱστορίαν τῶν παθηµάτων αὐτῶν, 
ὧν διὰ Χριστὸν ὑπέμειναν γενναίως, λἐγω᾽ Δόξα 
σοι, ὁ θεὸς τοῦδε ἁποστόλου f) τοῦδε τοῦ ἁγίου. 
Καὶ ταῦτα οὕτω λέγων, εἰς θεὺν τὴν δόξαν ἀναπέμ- 
πυ. Ταῦτα οὕτω παρελάδοµεν tx τῶν ἁγίων Πατέ- 
ρων, ὧν καὶ τὰ ὀνόματα καὶ cob; λόγους tv τῷ τεύ- 
χει παρασηµειωσόµεθα, θεοῦ βουλήσει καὶ προνοίᾳ. 


tc^. Ὑ μεῖς δὲ οἱ νεοχήρυχες χαὶ χενοὶ θεολόγοι, 
ὑμεῖς οἱ τυχόντες τὸ χήρυγµα τῶν ἁγίων ἁποστόλων 


* NOT. 
(1) Confer orationem demonstrativam de sacris Imaginibus, t. XCV, 309 seq. 


1361 


ADVERSUS ICONOCLASTAS. 


1362 


καὶ τῶν αὐτῶν διαδόχων καὶ μαθητῶν, ἡμετέρων δὲ A illorumque successorum ac discipulorum, Patrum 


Πατέρων καὶ διδασχάλων, καθὼς αὐτοὶ ἡμῖν παραδε- 
δώχασιν ' ἀπὺ τοῦ χυριαχοῦ πάθους καὶ τῆς σωτη- 
plo ἀναστάσεως, µέχρι τῆς παρούσης ἱνδικτιῶνος 
ὀγδόης, ἕτη ἑπταχόσια µε’ λέγουσιν εἶναι, xat ἔχτοτε 
χαὶ ἕως µέχρι χαὶ νῦν αἱ σεθάσµιαι εἰχόνες σαν 
xat εἰσὶν ὑπὸ τῶν πιστῶν, ὡς προείποµεν, προσκυ- 
νούµεναι * ἑδείξατε ὅτι τὰ ἑπταχόσια ταῦτα ἔτη ἡ 
xaÜüelud) χαὶ ἀποστολικὴ Ἐχχλησία, καὶ οἱ διδά- 
σκαλοι χαὶ ol ποιμένες αὐτῆς ἐἑπλανῶντο, xai ὑμῖν 
τοῖς νεοχήρυξιν ἀπεχαλύφθη fj ἀλήθεια τῆς πίστεως ; 
'E£ ὅτου γὰρ τὴν ἔρευναν ταύτην Ίρξατε ποιῆσαι, 
εἰσὶν ἕτη πλεῖον f| ἑλάσσον µε. "Arb γὰρ ἑννάτης 
ἐπινεμῆσεως Ίρξατε «f| ἀληθείᾳ ἀντιπίπτειν xal 
ἐρευνᾷν τὸ πῶς διαστρέφετε τὰ ἁδιάστροφα. Ἔτει- 


ac magistrorum nostrorum, quomodo ipsi nobis 
tradiderunt (a tempore Dominice passionis et 
salutiferze resurrectionis usque ad presentem 
octavam indictionem, annos esse aiunt septingen- 
tos quadraginta quinque, atque ab eo tempore 
usque hactenus venerabiles imagines fuerunt et 
sunt venerate a fidelibus quemadmodum prefati 
sumus). Vos ostendistis, quod per septingentos 


hosce annos catholica et apostolica Ecclesia do- 


ctoresque et pastores ejus erraverint, vobis vero 
recentibus predicatoribus revelata fuerit veritas 
fidei? Ex quo enim inquisitionem hanc instituistis, 
sunt anni plas minus quinque et quadraginta. 
Copistis namque 4 nona indictione veritati ad- 


06h ἐπὶ τὴν πέτραν τῆς «ἀληθείας ᾠχοδόμησαν οἱ D versari illudque inquirere, quonam pacto quie 


ἅγιοι ἡμῶν Πατέρες, xal πύαι ᾖδου οὐ κατισχύ- 
σουσι’ αὐτῆς , ἅπερ εἰσὶ τὰ ἄδικα καὶ πονηρὰ τῶν 
αἱρετικῶν στόµατα. Ἠπιστήσατε τοῖς πατράσι καὶ 
τῷ βαπτίσµατι, ὃ παρ) αὐτῶν εἴλήφατε, xoi οὐχ 
ἐξέξασθε αὐτῶν τὴν πίστιν xal τοὺς λόγους, Ἐδεί- 
Cae τρανῶς τίνων µαθηταί ἔστε xal διάδοχοι. Ὡς 
Υὰρ t$ ἄνοια ὑμῶν πρόδηλος γενησοµένη ἑἐφάνη, ὅτι 
ἐχείνων ἑατὰ μαθηταὶ, τῶν χραξάντων σὺν ΄Αννᾳ 
xat Καϊάφᾳ πρὸς Πιλἄᾶτον, λέχουσιν' Ἡμεῖς βασι- 
A4a oix ἔχομεν si μὴ Καίσαρα, εἰ xaX προδάτου 
δορὰν ἐπέχετε καὶ ποιμένος στολὴν ἀμφιέννυσθα, 
Ὡς γὰρ ἐχεῖνοι τὸν Σωτῆρα ἠρνήσαντο χατὰ πρὀσ- 
voy Πιλάτου, xal τοῦτον σταυρῷ προσπήξαντες 
ἀνήλωσαν * αὐτὸς δὲ τῇ θεῖχῇ αὐτοῦ δυνάµει ἀνέστη, 


καὶ ἀνηλθεν &v τοῖς ὑφίστοις, xal ἐκάθησεν iv δεξιᾷ C 


τῆς µεγαλωσύνης τοῦ θεοῦ καὶ Πατρός, "O γὰρ 
ἔπαθεν ὑπὲρ ἡμῶν σαρχὶ, ἔπαθεν ἑφάπαξ, 0ára- 
τος αὐτοῦ αὐχέτι κυριεύει, κἂν ὑμεῖς φιλοπόλεμοι 
ὄντες πρὸς ἡμᾶς φιλονεικεῖτε ' ὡσαύτως xal ὑμεῖς, 
àv τῷ τὸν Σωτῆρα μὴ ἰσχύοντες ix δευτέρου σταυρῶ- 
σαι, εἰς τοὺς τῆς ἑνσάρχου οἰχονομίας αὐτοῦ χαρα» 
χτῆρας xal τὰς ὑπομνήῆσεις, αὑν τῇ χατὰ cápxa 
αὐτοῦ μητρὶ, xal τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ μαθηταῖς χαὶ 
ἁποστόλοις πᾶσαν τὴν χαχίαν ὑμῶν προδήλως ἐδεί- 
ξατε. Καὶ γὰρ iv πυρὶ χαὶ ἐν µυρίαις μηχαναῖς 
ἐχρήσασθε χατὰ τῶν ἁγίων εἰχόνων, νοµίζοντες τὴν 
μνήμην αὐτῶν τελέως ἀπαλειφῆναι, χατὰ τῶν χαρα- 
κτῆρων τῆς χρωμµαταυργίας αὐτῶν ἀναμνήσεως µαι- 
νόμενοι. Αλλ' ὅμως καὶ ταῦτα πράττοντες, χαθ᾽ ὑμῶν 
αὐτῶν ἀχονᾶτε τὸ ζίφος τῆς διχαιοχρισίας τοῦ 8500, 
xai πολλῆς µαχροθυµίας xat ἀγαθότητος. Διὸ παρα” 
χαλῶ ὑμᾶς ἀποῤῥίψαι τὴν xevhv διδασχαλίαν ὑμῶν, 
xai µέμφασθε ἑαντοῖς χαλῶς, ἐφ᾽ ol, διεπράξασθε 
χακῶς. ᾿Ανορθώαατε τὰ παρειµένα Ὑόνατα τῆς Ψυ- 
χῆς, xaX τραχείας ὀρθὰς ποιῄσατε' χαὶ τὰς ἁγίας 


φωνὰς τῶν Πατέρων σὺν ἡμῖν ταῖς ἁγίαις εἰκόσι τὸ ' 


σέδας ἀναπέμψφατε, ὅπως κοινῇ τῇ φωνῇ δόξαν άνα- 
πέµφωμεν τῷ Κυρίῳ ἡμῶν Ἱησοῦ Χριστῷ τῷ Yl 
τοῦ θεοῦ, σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρὶ, xat τῷ ζωο- 
ποιῷ αὐτοῦ Πνεύματι, νῦν xal dat, καὶ εἰς τοὺς 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν. 


ϱ Matth. xvi, 18. ο Joan, xix, 15. 


P ] Petr, iv, 4. 


rectissima sunt pervertere possitis. At enim supra 
petram veritatis sadificaverunt saneti Patres nostri, 
et pore inferi non prevalebunt adversus eam ^, 
qua videilcet sunt iniqua et consceleratissimu 
hereticorum ora. Fidem prebere renuistis Pa- 
tribus et baptismo, quem ab illis recepistis, nec 
eorum fidem sermonesque suscepistis. Ostendistis 
liquido quorumnam discipuli sitis ac successores. 
Amentia enim vestra manifesta futura visa est, 
quod nempe eorym sitis discipuli , qui cum Anna 
ei Caipha ad Pilatum clamantes dicunt : Nos γε» 
gem non habemus nisi Cosarem * , tametsi ovis 
pellem habetis, et pastoris stolam induimini. . 
Quemadmodum enim iMi Salvatorem negarunt 
coram facie Pilati, etque huno ipsum cruci affi- 
gentes e medio sustulerunt ; ipse tamen divina 
sua virtute resurrexit , ascenditque in celos se- 
ditque ad dexteram majestatis Dei et Patris ; 


: Quod enim passus sit pro nobis carne P, passus est 


&emel ; mors ei amplius non dominaiur 4 , tametsi 
vos adversarii contra nos rixari contenditis. Haud 
aliter et vos, cum nequeoatis Salvatorem iterum 
eruci affigere, in imagines et monimenta ipsius 
per carnem dispensationis, eum humana inatre 
ejus, et sanctis illius discipulis aique apostolis , 
universam malitiam vestram evidenter ostendi- 
stis. lgne enim et infinitis machinationibus usi 
eslig adversus sanctas imagines (rati memoriam 
eorum funditus oblitteratum jri ), contra charaete- 
res depict» eorum memorie furiose debacchati. 
Nihilominus velsic agentes, adversus vos ipsos 
gladium exacuitis justi judieii Dei , et multe ejus 
longanimitstis et bonitatis. Quamobrem bortor 
vos, ut abjiciatis novam doctrinam vestram, be- 
neque doleatis pro iis quse male egistis. Erigite 
dissoluta genua anlinse, ei rectos. gressus faeite, 
secundum sanciasque Patrum  vooes nobiscum 
sanctis iconibus cultum iribuite: quo communi 
voce gloriam demus Domino nostro Jesu Christo 
Dei Filio, cum.zterno ejus Patre et vivificante. 
ejus Spiritu , nunc et semper, el in siecula saecu- 
lorum. Amen. : 


4 Rom. v1, 9. 





——" 


mcrl-mET——ILIT 





ADDENDA. 





1364 





S. JOANNIS DAMASCENI 
HYMNI. 


Canon in Dormitionem Dei Genitricis. 
. l. Aperiam os meum et spiritu implebo, et 
: verbum Regina Matri eructabo, et eam hilariter 
aspiciam laudans; ejusque miracula lztabundus 
ctoncinam. | 

Il. Juvenculze Virgines, nunc simul cum Maria 
prophetissa Canticum De exitu alacriter fundite ; 
Virgo enim et unica Deipara ad celestem hzre- 
ditatem transmittitur. 

lll. Te merito quidem, o purissima et Divina, 
tanquam animatum coelum, cclestia tabernacula 
exceperunt ; Regique ac Deo, o plane inculpata 
( Virgo ), ornata veluti Sponsa, hilariter astitisti. 

Tuarum laudum cantores, o Deipara, vive et 
i»corrupte [fons, spiritalem inter se chorum ce- 


A Κανὼν εἰς τὴν κοίµηαυ τῆς θεομµήτορος (a). 


A'. Ανοίξω τὸ στόµα µου xaX πληρωθῄήσομαι 
πνεύματος xai λόγον ἐρεύξομαι τῇ βασιλίδι µητρί 
καὶ ὀφθήσομαι φαιδρῶς πανηγνρίζων, χαὶ ὥσω Τη- 
θόµενος ταύτης τὰ θαύματα. 

B'. Παρθένοι νεάνιδες, σὺν Μαριὰμ τῇ προφήτιδι 
ᾠλὴν τὴν ἑξόδιον νῦν ἁλαλάξατε, dj Παρθένος γὰρ 
χαὶ µόνη΄ θεοτόχος πρὸς λῆδιν οὑράνιον διαθιβάζε- 
ται, 

I'. Αξίως ὡς ἔμφυχόν σε οὐρανὸν ὑπεδέξατο οὗ- 
ῥάνια, πάναγνε, θεῖα σχηνώµατα, xat παρέστειχας 
φαιδρῶς ὡραισμένη, ὡς [o] νύμφη πανάµωμµε τῷ βα- 
σιλεῖ χαὶ θεῷ. 

Tob; σοὺς ὑμνολόγους, θεοτόχε, ἡ ζῶσα καὶ ἄφθι- 
τος πηγη, θίασον συγχροτῄήσαντας πνευματιχὸν -στε- 


lebrantes confirma; οἱ in divina memoria tua B ρέωσον * καὶ ἐν τῇ θείᾳ μνήμῃ σου στεφάνων δόξης 


glorie coronis dignare. 

Ex mortali utero producta secundum naturam, 
convenientem pura exitum absolvisti; veramque 
enixa vitam, ad divinam subsistentemque vitam 
inigrasti. 

Theologorum turba e finibus terrz, angelorum 
multitudo ab alto, omnipotenti uultu properarunt 
iu Sion, tus, laudabilis Domina , sepulturz mi- 
nistraturi. 

IV. Divinum, investigabile consilium incarna- 
tionis ex te Virgine obstupescens Altissimi pro- 
pheta Habacuc, exclamavit : Gloria potentie tua, 
Domine. 

Mirum sane fuit aspicere Regis universalis ani- 
matum coelum terre sinus ingrediens. Quam mira 
opera tual Gloria potentie tue , Domine. 


Siquidem  incomprehensibilis hujus fructus, 
perquam colum locupletius facium est, sepultu- 
ram, ut inortalis, ultro sustinuit; quomodo sepul- 
turam sine virili consortio enixa Virgo deitrectabit ? 

In tuo, Dei Genitrix, transitu amplissimum 
tuum, Dei capax corpus angelorum agmina sacra- 
tissimis alis cum tremore et gaudio contexere. 

V. Cuucta in divina. tua. memoria obstupuere ; 
tu enim , inexperta viri Virgo, e terra, tanquam 
arca vite, ad coeleste domicilium transiisti, omni- 
hus te concinentibus pacem pro mercede largiens. 

Theologorum hodie concrepent tube, multi- 
sona hominum nunc lingua przdicet ; aer infinito 
evliucens iumine , citcumsonet ; angeli purissima 
dormitionem hymnis concelebrcnt. 


ἀξίωσον. 

θνητῆς ἐξ ὀσφύος προαχθεῖσα τὴν φύσιν χατάλ- 
ληλον ἁγνὴ τὴν ἔξοδον διἠνυσας ' τοχοῦσα δὲ τὴν 
ὄντως ζωὴν πρὸς τὴν ζωὴν µεθέστηχας τὴν θείαν 
xat ἑνυπόστατον. 

Δήμος θεολόγων Ex περάτων, &E ὕφους ἀγγέλων 
δὲ πληθὺς πρὸς τὴν Σιὼν ἠπείγοντο παντοδυνάµῳ 
νεύματι , ἀξιοχρέως, Δέσποινα, τῇ aj] vant) λειτουρ- 
Υήσαντες. 

Δ’, Τὴν ἀνεξιχνίαστον θείαν βουλὴν τὴν Ex τῆς 
Παρθένου σαρχώσεώς σου τοῦ Ὑψίστου προφήτης 
Ἀθαχοὺμ ἑξεστηχὼς ἐχραύγαζε' Δόξα τῇ δυνάµει 
σου, Κύριθ. 

θάµμόος ἣν θεάσασθαι τὸν οὐρανὺν τοῦ παµδασι- 
λέως ἔμψυχον τοὺς κενεῶνας ὑπερχόμενον τῆς γῆς. 
"D; θανμαστὰ τὰ ἔργα σου ἱ Δόξα τῇ δυνάµει σου, 
Κύριε. 

El ὁ ἁκατάληπτος ταύτης χαρπὺς δι ἣν οὐρανὸς 
ἐχρημάτισε ταφὴν ὑπέστη ἐχουσίως ὡς θνητὸς, πῶς 
τὴν ταφὴν ἀρνήσεται d) ἀπειρογάμως χνήσασα; 


Ἐν τῇ µεταστάσει σον, μῆτερ θεοῦ, εὑρυχωρό- 
πατον αὤμά Goo θεοδόχον τῶν ἀγγέλων στρατιαὶ 
ἱερωτάταις πτέρυξι τρὀμῳ xal χαρᾷ συνεχἀλυπτον. 

E'. Ἐξέστη τὰ σύμπαντα ἐπὶ τῇ θείᾳ μνήμῃ σου. 
Σὺ γὰρ, ἀπειρόγαμε Παρθένε, γῆθεν µετέστης ὥσπερ 
ζωῆς χιθωτὸς πρὸς τὴν ἐπουράνιον μονὴν, πᾶσι τοῖς 
ὑμνοῦσί σε τὴν εἰρήνην βραθεύονσα. 


D Κροτείτωσαν σάλπιγγες τῶν θεολόγων σήµερον' 


γλῶσσα δὲ πολύφθογγος ἀνθρώπων νῦν εὐφημείτω. 
Περιηχείτω &hp , ἀπείρφ λαμπόμενος quit. “ΑΥΤΙ- 
àot ὑμνείτωσαν τῆς πανάγνου τὴν χοἰµησιν. 


(a) Τβιλατε, Catalog. cod. Grec. Matriti. , p. 4418. — De hoc canone sive hymno nulla prorsus mentio 
in Lequiniana editione. Duos tamen hujusmodi ab Joanne Damasceno conscriptos operibus ejus ineditis 
annumerat Fabricius quorum alter ipse est de quo agitur. 





1365 


CANON IN DORMITIONEM DEI GENITRICIS. 





1266 


Τὸ σχεῦος διέπρεπε τῆς ἑχλογῆς τοῖς ὕμνοις σου. A — Vas electionis inter alios claruit tuis , Virgo» 


ὅλος ἐξιστάμενος, Παρθένε * ἔκδημος ὅλος ἱερώμενος 
θεῷ τοῖς πᾶσι θεόληπτος χαὶ (v ὄντως xal δειχνύ- 
µενος, θεοτόχε πανύμνητε. 


Q*. Tt» θείαν ταὐτήν xal πάνδηµον τελοῦντες 
ἑορτὴν, οἱ θεόφρονες, τῆς θεοµήτορος δεῦτε τὰς χεῖ- 
pac χροτήσωμεν τὸν ἐξ αὐτῆς τεχθέντα πιστοῖς δοξά- 
ζοντες. . 

Ἐκ σοῦ ζωὴ ἀνατέταλκε τὰς χλεῖς τῆς παρθενίας 
μὴ λύσασα. Πῶς οὖν τὸ ἄχραντον ζωαρχικόν τε σου 
σχῄνωμα τῆς τοῦ θανάτου πείρας γέγονας µέτ- 
οχος ; 

Ζωῆς ὑπάρξασα τέμενος, ζωῆς τῆς ἀϊδίου τετύ- 
χηχας * διὰ θανάτου γὰρ πρὸς τὴν ζωὴν µεταθέθηχας 
ἡ τὴν ζωὴν τεχοῦσα τὴν ἑνυπόστατον. 

Z'. Οὐκ ἑλάτρευσαν τῇ χτίσει οἱ θεόφρονες παρὰ 
τὸν Κτίσαντα * ἀλλὰ πυρὸς ἀπειλὴν ἀνδρείως πατή- 
σαντες , ἔχαιρον Ψάλλοντε, Ὑπερύμνητε ὁ τῶν 
Πατέρων Κύριος καὶ θεὸς, εὐ.λογητὸς sl. 

Νεανίσχοι χαὶ ᾿παρθένοι τῆς Παρθένου τε xai 
Θεομήτορος τὴν μνήμην σέθοντες, πρεσθύται xal 
ἄρχοντες xal βασιλεῖς σὺν κχριταῖς µελῳφδήσατε, 
Ὁ τῶν πατέρων Κύριος καὶ θεὸς, οὐ.ογητός 
εἷ. 

Σαλπισάτωσαν τῇ σά)λπιγχι τοῦ πνεύματος ὄρη 
οὐράνια, ἁγαλλιάσθωσαν βουνοὶ xal σχιρτάτωσαν ᾿ 
θεῖοι ἁπόστολοι, ἡ ravi vupu τῆς θεοτόχου, σήμερον 
μυστικῶς πανηγυρίσωµεν. 

Ἡ πανίερος µετάστασις τῆς θείας σου xal ἆχη- 
ῥάτον μητρὸς τὰ ὑπερχόσμια τῶν ἄνω δυνάμεων 
ἤθροισε τάγματα * συνευφραίνεσθαι τοῖς ἐπὶ γῆς aoi 
péXTovucty * 'O θεὸς, süAoyntóc el. 

H'. Παΐδας εὐαγεῖς ἓν τῇ xapiwp ὁ τόχος τῆς 
Θεοτόχου διεσώσατο" τότε μὲν τυπούµενος, νῦν δὲ 
ἐνεργούμενος, τὴν οἰκουμένην ἅπασαν Ώχειρε φάλ- 
άουσαν, Τὸ» Κύριον ὑμνεῖτε, τὰ ἔργα, 

Thv μνήμην σου, ἄχραντε Παρθένε, 'Apyal τε xat 
Ἐξουσίαι xal Δυνάμεις, "Άγγελοι, Αρχάγγελοι, 
θρόνοι, Κνριότητες, τὰ Χερουθὶμ δοξάζουσι’ καὶ τὰ 
φριχτὰ Σεραφίμ.’ ἀνθρώπων δὲ τὸ γένος ὑμνοῦμεν, 
xai ὑπερυφοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 


Ὁ ξένως οἰχήσας ἐν τῇ] ἀχράντῳ σου νηδύϊ σαρ- 
χυύμενος οὗτος τὸ πανίερον πνεῦμά σου δεξάµενος, 
ἐν ἑαυτῷ χατέπαυσεν ὡς ὀφειλέτης Υϊός, Διό σε τὴν 
Παρθένον ὑμνοῦμεν χαὶ ὑπερυφοῦμεν. 

Ὢ τῶν ὑπὲρ ἔννοιαν θανµάτων τῆς ἀειπαρθένου 
xaX Θεομήτορος ! Τάφον γὰρ οἰχήσασα ἔδειξε παρά- 
δεισον (p παρεστῶτες σήμερον χαίροντες, ὑάλλομεν' 
Τὸν Κύριο» ἡμγεῖτε xal ὑπερυγ οὔτε. 

€. "Ana; γηγενῆς σχιρτάτω τῷ πνεύματι λαμ.- 
παδουχούµενος. Πανηγυριξέτω δὲ ἆθλων νόων φύσις 
γεραίρουσα τὴν ἱερὰν µετάστασιν τῆς θεοµήτορος ' 
καὶ βοάτω, Χαίροις, παμμακάριστε θεοτόχε, ἀγνὴ, 
ἀειπάρθεγο. 

Δεῦτε kv Σιὼν τῷ θείῳ χαὶ πίονι ὄρει τοῦ ζῶντος 
θιοῦ ἀγαλλιασώμεθα τὴν θεοτόχον ἑνοπτριξόμενοι" 
πρὸς γὰρ τὴν λίαν χρείττονα καὶ θειοτέραν σχηνὴν 


. monte exsultabimus, 


canticis, totus in admirationem raptus; peregri- 
nus omnis sacrificans Deo, et quicunque omni- 
bus est, et vere ostenditur divino numine afílla- 
Lu8 , ο Virgo omni prorsus cantu dignissima. 

Vl. Divinam banc et publicam Dei matris co- 
lentes festivitatem , o Divina Sapientes , agite, 
manibus plaudamus, ex illa natum fidelibus ce. 
lebrantes. 

Ex te orta est vita Virginitatis claves minime 
Solvens. Quomodo igitur, cum immaculatum. 
alque in primis vitale tabernaculum tuum fuerit,' 


mortis experientia facta es particeps? 


Vite ipsa templum, vitam nacta es perpetuam ; 
per mortem enim ad vitam wansiisti , que vitam 


B vere subsistentem pepereris. 


VII. Divina sapientes viri creaturam pro Crez- 
tore non adoraverunt; sed ignis minas viriliter 
patientes, letabantur, canentes : Summe laudabi- 
lis Patrum Domine ac Deus, benedicius es. 

Juveneuli et virgines, tum Virginis, tum Dei 
Matris memoriam venerantes, senes et principes 
ei reges cum judicibus cantate : Patrum Domine 
ac Deus, benedicius es. 


Tuba spiritus montes coelestes clangant, colles 
gaudeant et exsultent. Hodie, apostoli divini, Dei- 
pare laudatio; mystice laudemus. 


Sanetiasimus divine et incorrupte: Matris tuse 
transitus coelestia supernarum Poltestatum ag- 
mina tremefecit. Cum illis gauderidum, qui tibi 
in terra canunt : Benedictus es, Deus. 

Vlil. Sanctos pueros servavit in fornace Dei 
Genitricis partus, tunc figuratus quidem; nunc 
vero impletus, universum orbem excitavit canen- 
tem : Laudate, opera, Dominum. 

Tuam, immaculata Virgo, memoriam Principa- 
tus, Potestates ae Virtutes; Angeli, Archangeli, 
Throni, Dominationes, Cherubim ac tremenda 
Seraphim laudibus concelebrant ; hominum vero 
genus canimus et superextollimus in omnia àz- 
cula. | 
Qui in tuo immaculato ventre hospitotus, car- 


p nem induit, is sanctissimum spiritum tuum ex- 


cipiens, in ipso, tanquam debitor Filius, requie-- 
vit. Ideo te Virginem canimus et superextollimus. 

O intellectu altiora semper Virginis ac Dei 
Genitricis miracula! Postquam enim sepulerum 
habitavit, paradisum ostendit, cui astantes hodie 
leti canimus : Cantate et supereztollite Dominum. 

IX. Terrigena omnis spiritu ezsuliet, facem 
ferens. Mentium vero materie exsortium natura 
in laudes eat, sanctum Dei Genitricis transitum 
venerans ; el exclauet: Salve, beatissima Deipara, 
pura, semper Virgo. 

Agite, in. Sion, divino et pingui Dei viventis 
Deiparam velut iu spe- 
culo intuentes ; hanc enim ille, tanquam matrem. 


1361 


ADDENDA. 


1563 


ad prestantius diviniusque tabernaculum in San- A ὡς μητέρα ταύτην clc τὰ "Άγια τῶν ἁγίων µετατί- 


eta sanctorum transtulit. 

Agite, o fideles, ad Dei Genitricis sepulcrum 
accedemus, illudque amplectemur, pectora, labra, 
oculos, frontem sincere affigentes; indeque hau- 
riemus coplosa medicaminum munera, e perenni 
fonte manantia. 

Accipe a nobis, Dei viventis Mater, canticum 
De exitu ; nosque lucifere ac divine tue gratiz 
sub umbra protege; regi triumphos, Christicole 
populo pacem, canentibus veniam animarumque 
salutem elargiens. 


Carmina ad exodiasticum pertinentia. 
Qusenam vita voluptas, perstat doloris expers, 
Qus gloria permansit, in terra diu duratura? 
Umbra cuncta hzc sunt infirmiora, cuncta som- 

[niis fallaciora. 
Si vel unum momentum (luat : cuneta letum 
[oolliget. 
Verum in lumine vultus tui, Christe. 
Et in pulchritudinis tuz suavitate, 
Ki quem elegisti, da requiem, ut benignus. 
Heu me i qualem luctam anima e corpore separata 
[sustinet ? 


Heu me! quantum plotat, nec est qui misereatur 


[ejus. 


Ad angelos si convertatoculos, irrite deprecatur ? 


Sj ad homines tendat manus, opem qui ferat, non 


[invenit. 


Jdeirco, dilecti fratres, brevitatem vilis contem- 


| [plati, 
Requiem defuncto huic, a Christo deprecemur. 


δι magnam animabus nostrís misericordiam. 


Vanitas sunt humana cuncta, quse post mortem non 


[smplius exstabunt. 


Divitis nusquam supersunt, nec nos comitatur 


[gloria. 


. Repente namque superveniens mors, hzc cuncts 


[dissipat. 
Christo propterea immortali clamemus. 
Fi qui a nobis migravit da requiem, 
Ubi jsetantium omnium est habitatio. 
Ubi mundi est affectus? 
Ubi rerum ipanium species? 
Ubi aurum et argentum t 
Ubi turba et tumultus famulorum? 
Osania pulvis, 
Umnis cinis, 
Omnía sunt umbrse. 
Verum accedite et immortali regi clamemus : 


θησι, 

Δεῦτε, οἱ πιστοὶ, τῷ τάφῳ προσέλθωμεν τῆς θεοµἠ- 
τορος * χαὶ περιπτυςώµεθα, καρδίας, χείλη. Oy uasa, 
μέτωπα εἰἱλιχρινῶς προσάπτοντες’ vai ἀρυσώμεθα 
ἰαμάτων ἄφθονα χαρίαµατα ix πηγῆς ἀεννάου βλα- 
ατάνοντα. 

Δέχου παρ ἡμῶν ᾠδὴν τὴν ἑἐξόδιον, Μῆτερ τοῦ 
ζῶντος θεοῦ, xal «fj. φωτοφόρῳ σου xal θείᾳ ἐπι- 
αχίασον χάριτι’ τῷ βασιλεῖ τὰ τρόπαια, τῷ φιλο- 
χρίστῳ λαῷ τὴν εἰρήνην, ἄφεσιν τοῖς µέλπουσι xal 
Ψυχῶν σωτηρίαν βραθεύονσα. 


Ἰδιόμεῖα àx. ἀκο.ουθίᾳ τοῦ ἐξοδιαστικοῦ (a). 
Ποία «o0 βίου τρυφῇ διαμένει λύπης ἀμέτοχος, 
Hola δόξα Ἱἵστηχεν ἐπὶ γῆς ἀμετάθετος; 

Πάντα σχιᾶς ἁἀσθενέστερα, πάντα ὀνείρων ἁπατη- 
2n [λότερα. 
Mía fort, καὶ ταῦτα πάντα θάνατος διαδέχεται. 


'AX kv τῷ φωτὶ, Χριστὲ, τοῦ προσώπου σου, 
Καὶ τῷ γλυκασμῷ τῆς σῆς ὡραιότητος, 
"Ov ἑξελέξω, ἀνάπαυσον, ὡς φιλάνθρωπος. 
ὀἶμοι, olov ἀγῶνα ἔχει ἡ doyxh χωριζοµένη ἐκ tov 
[αώματος. 
Οἴμοι, τότε πόσα δαχρύοι, xal οὐχ ὑπάρχει ὁ ἐλεῶν 
[αὐτήν. 


C Πρὸ; τοὺς ἀγγέλονς τὰ ὄμματα ῥέπουσα, ἄπραχτα 


ο [καθιχετεύει. 
Πρὸς τοὺς ἀνθρώπονς τὰς χεῖρας ἐχτείνουσα, οὐχ 
[ἔχει τὸν βοηθοῦντα, 
Διὸ, ἀγαπητοί µου ἁδελφοὶ, ἐννοῄσαντες ἡμῶν ὁ 
[βραχὺ τῆς ζωῆς, 
T µειταστάντι «hv ἀνάπαυσιν παρὰ Χριστοῦ αἰτη- 
[σώμεθα, 
Καὶ ταῖς φυχαῖς ἡμῶν t5 μέγα ἔλιος. 
Πάντα µαταιότης τὰ ἀνθρώπινα, ὅσα οὐχ ὑπάρχει 
[μετὰ θάνατον, 
(ὐ παραμένει ὁ πλοῦτος, οὗ συνοδεύει ἡ δόξα. 


Ἐπελθὼν γὰρ ὁ θάνατος ταῦτα πάντα ἑξηφάνισται. 


A& Χριστῷ τῷ ἀθανάτῳ βοῄσωμεν : 
Τὸν µεταστάντα ἐξ ἡμῶν ἀνάπανσον, 
Ἔνθα πάντων ἐστὶν εὐφραινομένων f) κατοιχια. 
Ποῦ ἐστιν ἡ τοῦ χόσµου προσπάθεια ;. 
Ποῦ ἐστιν fj τῶν προσχαίρων φαντᾳαία;: 
Ποῦ ἐστιν ὁ χρυσὸς χαὶ ὁ ἄργυρος: 
Ποῦ ἐστιν τῶν οἰκετῶν ἡ πλημμύρα καὶ ὁ θόρυθος ; 
Πάντα xóvie, 
Πάντα τέφρα. 
Πάντα σχιά. 
Αλλὰ δεῦτε, βοῄήσωμεν τῷ ἀθανάτῳ βασιλεῖ. 


a) Heus. Apar. DawigL, Thesaurus hymnologicus, I, 96. Legitur etiam in Offlci 
. r: Euchologium sive Rituale Grecorum ed. 2. Venetiis, 1730, 438 ; ed. Pari goa c quiarum apud 





1909 IN SEX HYMNOS SEQUENTES MONITUM. 1320 

Κύριε, τῶν αἰωνίων σου ἀγαθῶν ἀξίωσον τὸν µετα- A Domine smternis tuis bonis dona eum qui a nobis 
[στάντα ἐξ ἡμῶν, [migravit, 

Ἀναπαύων αὐτὸν ἓν «fj ἀγήρῳ µαχαριότητι, ]u indeficlenti beatitudine data illi requie. 





MONITUM IN SEX HYMNOS SEQUENTES. 
(Ano. Mar. Spicileg. Rom. IX, p. xxi, 719 sqq.) 


In evolvendis Grecis Vaticanz bibliothecze codicibus res insperata μη μὲ accidit. Dum enim poeticum 
volumen inspicerem, in quo non sine multo scholiorum comitatu sunt Pindarus, Mesiodus, partes Ho- 
meri, AEschyli, et Theocriti, animadverti paulo dilferente charaetere scripta folia sex in diversis codi- 
via parlibus, ibique totidem deprehendi prosaicos sancti Joannis Damasceni hymnos, quos Graci κανόνας 
appellant, ineditos prorsus et iucognitos Allatio ipsi, Fabricio, et Lequinio, qui de sancti viri lucubra- 
tiomibus tam accurate scripserunt. Neque vero hzc folia aliena sunt a codice, vel obirusa ; sed quia 
scholia ad predictos poetas interdum rarescentia spatium vacuum si non universi folii 3t partis ejus 
maxime relinquebaot, idcireo amanuensis aliquis vel codicis dominus vacantem nactus locum, Daiunas- 
ceni hos hymnos, quibus praecipue delectabatur, illic descripsit profanis seholiis interpositos : elsi 
eorumdem hymnorum partes aliquot, consuetis codicum casibus perierunt. Ego igitur et tanti auctoris 
nomine, quod in singulorum hymnorum titulis occurrebat, et ipsa re delectatus, pati non potui, ut. hz 
Christiane non contemnendi pretii reliquis in ethnico diutius tumulo dispersz jacerent. Hymnorum 
ordo in codiee bic est. 1, fol. & et 5; in sanetum Basilium Magnurn. (1) H, f. 5, in sanctum Joan- 
nem Chrysostomum. l]l, f. 107, iu sanctum Nicolaum Myrensem. 1V, f. 107 b, in sanctum Petrum 
apostolorum principem. V, f. 155, in sanctum Georgium martyrem, VI, f. 172 οἱ 175, in sanctum 
Blasium zque martyrem : in quibus rite ad Grzcs liturgiz: normam ac leges constituendis commodam 
mibi operam praebuit R. Petras Matranga Graeco-Siculus, quem et alias honoris causa appellavi. Saue 
occasio forte non deerit, qua hos pulehros bymnos Latinitate simul et idoneo commentario donare lice- 
bit : nunc hi tamen vix In angulo pleni jam voluminis hospitari queunt. Interim proadietorum divorum 
rebus gestis, scriptis, miraculis, ac martyriis novus ac fidé dignus accedit testis Joannes Damascenus. 
Basilii atque Chrysostomi celebrantur sapientia et pietas, Nicolai virtutes et prodigia : quarto in hymno 
dicit Damascenus commendatam Petro Ecclesiam a Christo, quam ille egregie navis instar gubernavit. 
Appellat insuper Petrum Rom: tutorem, regni coelestis divitiarum custodem, fldei petram, et catliolicae 
Ecclesiz firmum fundamentum. Reditum quoque ejusdem Petri Hierosolymam (sub Claudio imp.) me- 
morat, nec ejus de Simone Mago triumphum reticet. Hymnas in Georgium martyrem eo fortasse stu- 
diosius legetur, quia divi hujus historia multis tenebris adhuc est obvolutsa. Hymnus denique in mar- 
tyrem Blasium vix brevi aliqua lacuna laborat ; quare continentem gestorum ejus ac prodigiorum dee 
scriptlonem videmus. Porro Damasceni vim hymnographicam cur ego laudem? jampridem dilaudatam a 
Joanne Hierosolymitano ejus biographo cap. δὲ et seqq., et 4 Suida quoque voc. Ἰωαν. Δαμασχ. his ver- 
bis amplissimis : Συγγράµµατα αὑτοῦ χαὶ ol ἁσματιχοὶ Χανόνες ἱαμδιχοί τε χαὶ καταλογάδην’ οἱ γοῦν 
ἁσματικοὶ χανόνες Ἰωάννου τε xal Κοσμᾶ σύγχρισιν οὐκ ἑδέξαντο, οὐδὲ δέξαιντο, μέχρις ἂν ὁ χαθ᾽ ἡμᾶς 
βίος περαιωθήσεται' Inter Joannis scripta numerantur canticorum. canones, tum iambis (um etiam soluta 
oratione scripti. Hi canticorum canones, tam Joannis quam Cosma nullam cum aliorum paris generis scri- 
ptis comparationem unquam admiserunt, neque admittent, quandiu hominum vita durabit. 


NOT £. 


(1) Diversus plane hic est hymnus ab alio ejus- — multiplicabantur. — Hsc in loco prefato refert 
dem Damasceni in sanctum Basilium, qui legitur Απο. Mat: « In codice [Vat. 225] f. 250. legitnr : 
in Menso Graecorum die 1 Januarii, et cujus verba Δαμασχηνὸς ἐν τῷ εἰς «ov µέγαν Βασίλειον xavóvt, 
aliquot recítavimus, t. VI. Prxf. p. 56. Sane ut — Elxiv, φησὶ, τοῦ Πατρὸς ὁ Yib;, xal τοῦ Υἱοῦ τὸ 
ejusdem sspe oratoris complures homilias de uno — Ilvebua* Damascenus in canone tropario) de magno 
eodemque argumento vel sancto viro in libris ha- — Basilio ait: imago est Patrie Filius, Filii autem . 
bemus, prout annua solemnitas recurrebat, sic — imago Spiritus. » Ep. PATBOL. 
hymni quoque ob eamdem anniversariam causam 





1371 | ADDENDA. 1379 


ο» 








JOANNIS MONACHI HYMNI SEX. 


JOANNIS MON ACHI À C IQ0ANNOY ΜΟΝΑΧΟΥ 
HYMNUS IN SANCTUM BASILIUM. ΚΑΝΩΝ EIZ TON ΑΓΙΟΝ ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ, 

uj ime lit : i i- d 
κκ πμ. ον ον o eiu d 

Ab altis colis despicito nos, divinum honestum- Οὑρανόθεν ἀφ᾿ ὕψους ἡμᾶς ἑποπτεύοις, θεία χαὶ 
que οἱ sacrum caput; mentemque regas, ac vitam Ἅµπάντιμε xal ἱερὰ χεφαλἠ  χαὶ χατενθύναις tbv 16- 
nostrani semper ad optinium dirigas. Tov, xai τὸν βίον τὸν ἡμέτερον διεξάγοις πάντοτε 

πρὸς τὸ λυσιτελέστερον. 
Tu indesinenter, ut Paulus, avebas corporis Σὺ χατὰ τὸν Παῦλον τὴν ἐπιθυμῖαν τῆς ἀναλύσεως 


solvi vinculis; benevole vero, ut benigni Dei ser- κεἶχες ἀνένδοτον * τὸ τῇ ααρχὶ δὲ προσµένειν δι ἡμᾶς 
vus, existimasti utilius nostra causa in. carne per- ἀναγχαιότερον φιλανθρώπως ἔχρινας, ὡς δοῦλος φι- 
manere. λανθρώπου 8500. 

Magnus in signis prodigiisque visus es: facta enim Μέγας àv σηµείοις καὶ τέρασιν ὤφθης ' τοῦ γὰρ 

reverenda invocatione ejus qui :sreas orci portas Ἀτρίψαντος πύλας τοῦ bou χαλκᾶς τὴ φοδερᾷ ἔπι- 
confregit, tu ferrea repaguia contudisti, quoque | χλήσει σιδηροὺς μοχλοῦς συνέθλασας, xu πιατοῖς 
interdicti fuerant templum fidelibus restituisti. ἀπέδωχας vaby ὃν ἀφῃρέθησαν. 
' Cantibus divinis divinorum angelorum oporte- "Ασμασιν ἆθλοις ἆθλων ἀγγέλων ἔδει γεραίρεσθοι 
bat coli atque. coronari tuam angelicam — vi- καὶ χαταστέφεσθαί σου τὸν ἰσάγγελον βίον, xai τὴν 
tam, et in maleria materiis expertem, quam in his Ἅἅθλον ἐν ὕλῃ ζωὴν, fjv ἐν γῇ χατώρθωσας ὡς ἄγτελος 
terris duxisti non aliter ac terrestris angelus. ἐπίγειος. . 

Βεΐρατα. — Te prafigurabat ille per mare 86otoxlov. — Σὲ προεζωγράφει ἡ v τῇ θαλάσσῃ 
transitus antiqui Israel; nam immadidi madidum ᾖἐχείνη διάδασις τοῦ παλαιοῦ Ἱσραίλ' xal γὰρ 
fundum peragrarunt, sicut sine labe concepisti, ῥἑχεῖνος ἀθρόχως τὸν ὐγρὸν βυθὸν ἐπέζευσεν, ὡς αὑτὴ 
ο Yirgo immaculata. - γεγέννηκας ἀσπόρως, ὑπεράμωμε. 

Ode 11]. Te super aquas. 'Qéh I". Σὲ cor ἐπὶ ὑδάτων. 

Ut caperes totum sanctse Trinitatis splendorem, [Ίνα χ]ωρήσῃς (1) ὅλην τὴν ἔλλαμφιν τῆς ἁγίας 
tuo animo omnibus terrenis cogitalionibus in- Τριάδος, ἐχώρισας τὸν νοῦν σου πάσης ὑλώδους Ep- 
terdixisii; hunc virtutibus reddens splendidum «φάσεως' ἀρεταῖς ἑστίλόωσας τοῦτον ὡς ἔσοπτρον 
velut clarum purissimumque speculum, διαυγὲς xal καθαρώτατον. 

Τε alterum Mosen adepta est turba monacho- ὁ Néov σὲ Μωῦσέα εὐτύχησε τῶν μοναστῶν τὸ στί- 
rum : tuos sermones perinde ac divinas reyu- Φος τοὺς σοὺς αὐτοὶ λόγους ὡς θείους νόµους xat- 
las retinent, utque Mosaicas tabulas tua scripta ἐέχουσι Μωσαϊκὰς ὡς πλάκας δὲ τὰ σὰ συγγράµµατα 
de ascetica vita. τὰ πρὺς ἄσχησιν ἀλείφοντα. . 

Sine principio Patrem, atque Filium, sanctum- ΄Αναρχον τὸν Πατέρα, συνάναρχον τὸν Υἱὸν, xal 
que Spiritum predicavisti, et de una trium perso- — «b Πνεῦμα ἐχήρυξας ᾽ xal µίαν τῶν τριῶν ὑποστά- 
parum consubstantiali divinitate disseruisti; unus σεων ópogur, θεότητα ἑθεολόγησας * εἷς θεὺς γὰρ ἡ 
enim Deus est sancta Trinitas. ἁγία Τριάς. 

Orthodoxis fidem corroborasti sapientium apo- Πίστιν ὀρθοδόξοις ἐχράτυνας τῶν σοφῶν ἀποστό- 
siolorum ; quorum predicationem impiis vocibus Ἅλων' τὸ χήρυγµα δὲ τοῦτο τοῖς ἀντιθέοις χηρύγμασι 
inpugnatam obíirmasti, o Dasili. πολιορκούμενον χατωχύρωσας, Βασίλειε. 

Deipare. — Splendida lucis nubes ex iliis θεοτοκἰον. — 'H τοῦ φωτὸς νεφέλη ἀνέτειλεν ix 
tuis, ο Virgo, suscitavit solem glori, splendori- Ἅλαγόνων σου, Κόρη, τὸν ἅλιον τῆς δόξης, αὐγαῖς 
bus increatz. divinitatis, omni creature apparen- ἀχτίστου θεότητος, πάσῃ τῇ χτίσει qavívta, xal 
tem, fraudemque impietatis tollentem. ἀφανίσαντα τὴν ἁπάτην τῆς ἀθεότητος. 

Ode IV. Audivit perversus. D Ὠδὴ A. Αχήκχοεν ὁ πονηρός. 

Quemadmodum regio pallio sacri sacerdotii chla- Βασίλειον ὡς χλαμύδα τῆς θείας ἱερωσύνης thv 
. wyde indutus atque erectus apparuisti coram ῥδιπλοῖδα ἀναθεθλημένον σε xat ὄρθιον ἀνεστήλωσας 


tribunali; visu turbatus fuit, in corde perculsus fuit αὐτὸν πρὸ τοῦ βήματος, ἰδὼν διεσείσθη, τὰς φρένας 


crudelissimus imperator. ἐξεπλάγη βασιλεὺς ὁ ἀνομώτατος. 
Audenti Spiritus sancti naturam maxime vene- Κάτω τὴν φρικωδεστάτην τοῦ Πνεύματος ἔκπεσειν 
randam negare, tu übi jpse male precarisusti- Ἅφημι τοῦ &ylou , σεαυτῷ ἐθάῤῥησας ἀράσασθαι' εἰ 
NOTE. 


(!) Hic et alibi codices paginz cuitro decurtat:z aliquantulum fuerunt. Confer tamen infra, p. 719. 


1313 


HYMNUS IN S. BASILIUM. 





1314. 


μὴ συναπτῶς μετὰ Πατρὸς xaX Υἱοῦ ὡς φύσει ὁμότι- A nuisti, nisi convenienter cum Patre et Filio. ut 


gov [λέ]γοις αὐτὸ τὸ Πνεῦμα xai 6; ὁμοούσιον. 


Σοφίας καὶ ἐπιστήμης ἐχράτεις τῷ περιόντι τῶν 
μετεχόντων τῆς αὑτῆς παιδείας σὺ, Βασίλειε΄ σοῦ γὰρ 
πρὸς τὸν δρόµον xal τὸν ερόπον αὐτοὶ περοὶ παρὰ 
λύδιον ἅρμα ἑδόχουν ερέχειν, x&v συντρέχειν (povto. 


Ἰθύνας ὥσπερ ὀλχάδα δεινῶς κλυδωνιζοµένην τὴν 
Ἐχχλησίαν τῷ σφοδρῷ χειμῶνι τῶν αἱρέσεων, πρὸς 
ὀρθοδοξίας ὅρμον ἄχλνστον τοῦ χλύδωνος τῆς ἀσεδείας 
ἑῤῥύσω ταύτην, ofaxt τῶν λόχων σου. 


Θεοτοκίον. — Ἐξαλείφειν ἁμαρτίας ὁ δυνάµενος 
póvo νεύματι, τὴν μεγάλην ἁμαρτίαν τοῦ πιστοῦ 
γυναίου &£fsupe: xal τῶν πάντοθεν αὐτοῦ χαχῶν 
διὰ σοῦ ἄκραν χατεσχέδασεν ἀμνημοσύνην. 


'Qón E. Τῷ συνδέσµῳ τῆς ἀγάπης. 
σον πάντες χατὰ λόγον ἀρετήντέ σου ἀπελείποντο" 
οὐρανοῦ χαθάπερ, µάχαρ., τῆς ἀχτῖνος ἡλιαχῆς 
ἀτεχνῶς οἱ. πανταχόθεν πρὸς αὐτὰ βλέποντες᾽ ὕψει 
πολ.τεἰας Υὰρ οὐρανὸς ὤφθης. 


Οὐρανίῳ θείῳ ἄρτῳ, ὑψηλῷ σου λόγῳ, Βασίλειε, 
Λόγος ἄρτο; γὰρ ἀγγέλων, διατρέφεις φυχὰς πεινώσας 
θεὸν, xaX ἐχζητούσας τροφὴν οὐ ῥέουσαν, μᾶλλον 
μὲν οὖν µένουσαν εἰς τὸν αἰῶνα. 

{[Πεπν ]ευχὼς εἴσω xal σύννους τὰ πολλὰ, τρισµά- 
χαρ, ἑδείχνυς τὴν ἐσθῆτα xal τὴν βρῶσιν εὐτελῆς 
ἀεὶ καὶ λιτότατος, ὠχρὸς τὸ εἶδυς, σεμνὸς τὺ βάδισμα, 
σιωπηλὸς, o0 πρόχειρος περὶ τὸν λήγον. 

θεοτοκχἰον. — Τὴν ψυχὴν ἁγιασθεῖσα, xat τὸ 
σῶμα προχαθαρθεῖσα, σεμνὴ, ἑπελθόντος τοῦ ἁγίου 
ἐπὶ cb, πανάµωµε, Πνεύματος, thv τοῦ Ὑψίστου 
ἄπειρον δύναμιν Got ἐπισχιάσασαν καθυπεδέξω. 

ὩὨδὴ Q'. Συνεχέθη. 

Ὀρθοδόξων ἁλλ᾽ οὐ χαχοδόξων πρόµαχος ἅμαχος 
ὀφθεὶς, τὴν πυρίνην Ὑλῶσσαν ὡς ῥομφαίαν φλογερὰν 
ἐχχέας, ἑξεναντίας τῶν ἐχθρῶν συνέχλεισας * τοῦ 
ἀέρος δὲ τῆς ἐξουσίας τὸν πιχρὸν ἄρχοντα κατέτρω- 
σας ἓν αὐτῇ τοῖς τῆς ἀπειθείας ἑνεργοῦντα viol. 

Νοουμένων, ἀλλ) οὐ βλεποµένων, ἐλπιζομένων δὲ, 
σαφῶς ὑπόστασις fj πίστις’ fjv σὺ κτησάµενος τῶν 


C ter beate, 


natara pari honore affectuin et eonsubstantialem 


' Spiritum sanctum profitereris. 


Per sapientiam atque scientiam, o Dasili, om- 
nes participes ejusdém institutionis — vicisti ; 
nam seeundum tuum cursuin et tuos mores, illi 
ut pedites ad Lydium currum cursitare vide- 
bantur, quamvis te sequi posse existimarent. 


Postquam direxisti ut navem, Ecclesiam, gra- 
viter agitatam velementi hzereseon tempestate, 
iu orthodoxz fidei portum tutum a procellis impie- 
tatis, sermonum tuorum quasi gubernaculo 
duxisii. 


Deipare. —- Qui potest solo nutu oblitterare 


B peccata, grave fidelis feminz peccatum oblit- 


teravit, per teque omnia mala perpetua oblivione 
exstinxil. 


Ode V. Vinculo charitatis. 


Pariter omnes sapientia et virtute 1e inferiores 
erant; quasi e colis, o, beate, oinnes homiües 
undique circumstantes habebant ea certe solareu 
Tadium; sublimi enim vitze genere coelum  puta- 
baris. 

Coelesti divino pane, per tuos sublimes sgerio- 
nes, 0 Basili (nam verbum panis est angeloruu), 
nutris animas Deum esurientes, ac quzrentes ci- 
bum µου fluxum, sed potius in aeternum manentem. 


Tecum repuiaus et pletumque cogitabundus, o 
semper videbaris vestitu ac cibo 
simplex ac fírugalis, fusco vultu, gravis inces- 
$u, taciturnus , baud promus ad verbum. 
. Deipare. — Sancta anima et corporé puro, 
ο veneranda Virgo, Spirità sancto ad te, o im- 
maculata, veniente, immensam Altissimi potentiam 
te adumbrautem  subiisti, 
Ode Vl. Collecta fuit. 

Orthodoxorum, non heterodoxorum Lux invidus 
apparuisti, et. igneam linguam ut flammeum en- 
sem distringens, adversarios confudisti. Ea sevum 
aeris principem adjutorem Gliorum impietatis per- 
culisti. 

in cogitatis àc speratis, non vero in aspeclis, 
vera lides est hypostasis, quain tu acquirens, visi- 


βλεποµένων, ὡς λυοµένων, νουνεχῶς Ἠλόγησας τῇ D pili, ut caduca sapienter despexisti invisibiliuun 


ἐφέσει τῶν pd βλεποµένων ΄ τὰ γὰρ BAenóyeva πρόσ- 
καιρα xal ῥευστὰ, τὰ δὲ μὴ βλεπόµενα αἰώνια. 
Μεγαλόφρων, ἀλλ᾽ οὐ παπεινόφρων, ὤφθης θεοῦ 
προπολεμῶν, ὁ πᾶσι δι ἐχεῖνον τἀπεινούµενος καὶ 
προσπίπτων * xal γὰρ ὑπάρχων κτίσμα θεοῦ, ὅμως 
καὶ θεὸς εἶναι χεχελευσµένος, ἀπείπας χτίσµατι 
προσχυνεῖν ὡς θεῷ ' θεὸς γὰρ ὁ χτίστης πάντων 
ἄχτιστος. 
ο. Ἐν τῷ πράττειν, ἀλλ᾽ οὐκ ἓν τῷ λέγειν, μᾶλλον 
εἰδὼς τὴν ἀρέτήν ΄ xat γὰρ ἀπράκτου λόγον xpstacov, 
ὥς φησιν, ἄφωνον ἔργον' τὰ πλεῖστα πράττων ἣ µα- 
θὼν, ἐδίδασχες' ὁ ποιῄσας Υὰρ, εἶτα διδάξας, οὗτος 
κληθήκεται μέγας ἓν οὐρανοῖς, ὁ τῶν οὐρανῶν βα- 
σιλεὺς εἴρηχεν. (Deest 8coz. et ode VII. echus. ) 


studio ; nam res visz sunt fluxa ac temporarie, at 
res non aspecte sunt aterna. 

Magnaninus, 2t non demissus, pro Deo visus es 
propugnans, omnibus humilisob illum et modestus ; 
ut enim eras Dei creatura, licet Deus esse jussus 
fueris, non voluisti adorare creaturam veluti 
Deum ; Deus enim creator omnium est increatus. . 


' |n actis, non in verbis ponens potius virtutem, 
nam inefficaci verbo, ut ait, prestat mutus actus. 
Plerumque agens, discensve docebas; qui enim 
egit, dein docuit, ille vocabitur magnus in coblis, 
ut Rex celorum dixit. 





1315 
Ode V11I. 


Curru vectus aerio, non vero flammeis equis, . 


insidens aerio vebiculo virtutum, o Basili, ad me- 
Lam coelestem es provecius, 


Pastorale carmen cum tuo pastorali pedo tubaque 
spirituali canens congregasti oves in unam fldem, 
ju idem pascuum, spinosas hzreses fugientes. 


Nove Paule, Ecclesiarum magister, universam 
terram voce iua. comprehendens, o mens ο- 
lestig, theologi: tonitru divinaque tuba, laudare, 
ο Basili. 

Cum Creatore quisquis in lingua gerit tuum 


ADDENDA. 


1316 


[Ὠδὴ ΕΒ’.] 

ΑἉρματηλάτης, ἀεροθατῶν αἱθέριος οὗ φλογίνων 
ἵππων ἐπιδὰς, πτερόεντι δὲ ἀρετῶν ὀχήματι km- 
διφρεύων, Βασίλεια, καὶ πρὸς νύσσαν οὑράνιον ἑλαύ- 
νων. 

Νόμιον µέλος ποιμενιχῇ σου χαλαύροπι, λοχιχῇ 
τε σύριγγι φωνῶν τῆς ποίµνης ἤθροισας τὰ θρέµ- 
paca el; µίαν πίστιν, εἰς ἕνα τόπον χλόης, &xav- 
θώδεις αἱρέσεις ἐχφυγόντα. 

Ὅ νέος Παῦλος, Ἐκκλησιῶν ὁ διδάσχαλος, ὁ τῷ 
φθόγγῳ συμπαραλαθὼν τὴν ὑπ) οὐρανῶν, ὁ νοὺς ὁ 
οὑράνιος, 1j θεολόγος βροντὴ xai θεία σάλπιχξ, εὖ- 
φημείσθω, Βασίλειος. 

Μετὰ τοῦ Κτίστου πᾶς ὁ τὴν σὴν ἐξαήμερον διὰ 


bezaemeron et ei attendit, et. novit. creature ΓΑ- B γλώττης φέρων xai αὐτῇ τὸν νοῦν ἐφιστῶν, καὶ 


tiones, et Creatorem miratur visu solo doctoris 
ulens. 

Deipare. — ldem Deus nostris patribus lo- 
culus antea diverse ac multifariam, nobis in Fi- 
Πο posterum locutus est, nam Deus Verbum in- 
carnatus regnans cum «Deo Paue ex te natus 
est, o Virgo sancta. 


Ode IX. Legum paternarum. 


Noctem profundam obscuramque tenebrosarum 
lzereseon dissipasti, surgens ut sol, supraque om- 
nes explicans recte fldei radios, incolisque lerra- 
rum, o Basili, lucem fidei orthodox» spargens ; 
tenebre enim in lucem immutantur, et. veritati 
cedit mendacium. 

Ornavisti te variis doctrine divina floribus in 
pratis spiritualibus ; intelligibiles enim — Seri- 


pturz hortos circumvolasti; ut prudens apis in- 


dusitria ac laboriosa, "mysticum condidisti theo- 
logize mel, amaritadinem hzreseon hebetans, ha- 
cumque participes demulcens. 

Tempus et sepulcrum quz oblivionem inducunt 
xi n inhatam amiserunt, non sustinentes (us sacrae 
meinoria pondus; nam licel, o beate, ex bisce terris 
excesseris, vivis tamen ; justi enim in Deo vivunt 
et post mortem vitam ia Christo abditam, cujus 
fac nos participes tuis precibus. 

immensam igneam columnam te vidit columna 


deserti Ephraim; visu obstupefactus oecupans ur- p 


bem Cazsarum, cum invenit te cum populo versan- 
tem, miratur prodigia majora prioribus, siqui- 
dem aspexit in mysterio columbam albam ad 
aurem tibi loquentem. 


Deipare.— Corpore indutus, qui est incorporeus, 
ex ventre tuo, 0 Regina, exiit; qui verbo creavit 
incorpoream naturan, atque omnes creaturas, tu: 
rationales tum irrationales, exsistere fecit, Dei Pa- 
tris Verbum ; itaque cupiditates corporis restingue, 

quis animam meam interimunt, o Vite Mater. 


Ode X. Ne lugeas super me, o Mater. 


, Postquam, ut divinus pontifex regni Dei, cele- 
brasti venerandum et revera sacrum mysterium, 


γίνεται, χαὶ κτίσεως Υινώσχει Aópouc, xal θαυμάζει 
τε τὸν Κτίστην ὄψει µόνῃ χρώµενος διδασχάλον. 

8sotoxlor. — Ὁ τοῖς πατράσι θεὸς λαλήσας τὸ 
πρότερον πολυτρόπως xal πολυμερῶς, ἡμῖν ἐν Yl 
ὕστερον ἑλάλησε. Καὶ γὰρ ὁ τούτου σύνθρονος Gels 
Λόγος σαρχοφόρος ἐκ σοῦ προῇλθε, Κόρη. 


Ὠδὴ 6€. Νόμων πατρφων. 
"Νύχτα βαθεῖαν xal ἀσέληνον τῶν ζοφερῶν αἱ- 
βέσεων διεσχέδασας, ἀνατείλας ὥσπερ ἥλιος, καὶ 
πᾶσιν' ἐφαπλώσας χρυσᾶς ἀκτῖνας πίστεως ὀρθῆς, 
xai τοῖς àv vf] χατασπείρας, Βασίλειε, ὀρθοδοξίας 
φέγγος’ ἑξίσταται φωτὶ γὰρ τὸ σχότος, xal τῇ ἁλη- 


C θείᾳ ἐπιχωρεῖ τὸ φεῦδος. 


"Ανθη ποιχίλα θείας γνώσεως Ex λοχιχῶν λειμώ- 
νων ἀπανθισάμενος) νοεροὺς γὰρ Ἱεριίπτασο τῆς 
Γραφῆς παραδείσους' ὡς νοερά τις μέλισσα cogh 
xai φιλεργὸς, μυστιχὸν ἐγεώργησας θεολογίας μέλι, 
αἱρέσεων πικρίαν ἀμδλύνας, χαὶ τοὺς µετασχόντας 
αὐτοῦ χαταγλυκαίνων. 

Χρόνος xal τάφος λήθης πρόξενοι τὴν quauchv 
ἑνέργειαν ἀπηρνήσαντο, ἐπὶ σοὶ μὴ κατισχύσαντες 
τῆς ἱερᾶς σου µνήµης) xàv γὰρ ἐνθάδε, µάχαρ, 
ἀπηλλάγης, ἀλλὰ ζῇς. Ἐν θεῷ γὰρ οἱ δίχαιοι ζῶσι 
καὶ μετὰ] τέλος ζωὴν τὴν ἐν Χριστῷ χρυπτοµένην, 
Jc ἡμᾶς μετόχους ἀνάδειξον εὐχαῖς σου. 

Οὐρανομήχη στύλον πύρινον ὁ τῆς ἐρήμον στύλος 
Ἐφραὶμ κατεῖδε σς' ἐχπλαχεὶς δὲ τῷ ὁράματι, τὴν 
Καισαρέων πόλιν χαταλαμθάνων, προσομιλοῦντα τῷ 
λαῷ εὑρηχώς σε, τἐθέαται καινότερα τῶν πρώτων, 
λευχὴν περιστερὰν πρὸς τὰ οὓς σοι διαλέχουσαν ἰδὼν 
ἓν μυστηρίῳ, 

θεοτοχίον. — Ἀκυματοφόρος ὁ ἀσώματος ix τῆς 
Υαστρός σου, Δέσποινα, προελήλνθεν' ὁ τῷ λόγψ 
συστησάµενος thv ἀσώματον φύσιν, xol οὐσιώσας 
ἅπασαν οὐαίαν γεννητὴν, λογικὴν τε xol ἄλογον, τοῦ 
θεοῦ Πατρὸς Λόγος, διό µου τὰ τοῦ σώματος πάθη 
νέχρωσον, νεχροῦντα τὸν νοῦν µου, ζωῆς µητερ. 


Ὡδὴ I'. Μἡ ἐποδύρου µου, Μητερ. 


Ἱερουργήσας ὡς θεῖος τοῦ Θεοῦ ἱεράρχης τῆς ῥα- 
σιλείας τὸ σεπτὸν xal ὄντως ἱερὸν, ἱερὲ Βασίλειε, 








I377 


HYMNUS IN S. CHRYSOSTOMUM. 


1918 


Ἐὐαγγέλιον, τῆς σῆς ἱερουργίας ἀπείληφας μισθὸν A recepisti, o sacer Basili, mercedem sacerdotii sine 


χωρὶς αἵματος μαρτυριχοῦ xal στεφανίτης φανείς. 


Ὡς οὐρανῷ παμμεγέθει, ὡς ἡλίῳ ἐμφύχῳ, ὁ ἓν 
fp ἑαυτοῦ τὸ σχήνωµα τιθεὶς, xal εἰς τοὺς οὖρα- 
νοὺς ἓν gol ἐνῴχισεν * Ἐνοιχήσω γὰρ, ἔφη, περὶ τῶν 
χατὰ σὲ, χαὶ ἑμπεριπατήσω θεοπρεπῶς ἐν αὐτοῖς. 


Αναδραμὼν Ex τῶν χάτω πρὸς τὴν ἄνω πατρίδα, 
χαὶ σὺν ἀγγέλοις παρεστὼς τῷ θρόνῳ τῷ φρικτῷ τῆς 
ὑπερουσίου Τριάδος, ὅσιε, ὑπὲρ fic ἠγωνίσω πρὸς 
δύναμιν ἐν γῇ, μεμνημένος μὴ λίπῃς τῶν µεμνημέ- 
γων σου. 


Νεανιχῶς ἐξηλέγχθη παρὰ σοῦ ὁ τολμήσας συντα- 
πειγῶσαι ἑαυτῷ θεότητος μορφὴν, εἰς δουλείαν ἕλ- 
xov τὴν δεσποτιχὴν χαχῶς, τὴν ὑπέρχρονον φύσιν 
xa ἄχτιστον, τιθεὶς πονηρὸν oa κτίσμα μετὰ τῆς 
Χτίσεως, 

Νέφος παχὺ τοῦ σαρχίου διασχὼν xal τὸ δάνος 
διαλυσάµενος τῇ vf, ἀσχέτῳ τῇ oy], χαὶ vot ἀθλῳ 
νὺν εἰσελήλυθας τὸν ἀνείδεον Ὑνόφον xal ἄῦλον 
ὁμιλεῖν καὶ συνεῖναι χαὶ συνευφραίνεσθαι. 

'H τοῦ θεοῦ Ἐκχκλησία ἀσφαλῶς ἑδρασμένη ὡς 
θεμελίῳ ἁἀῤῥαγεϊ xal πέτρᾳ στερεᾷ, τῇ ἀσείστῳ βά- 
σει τῇ τῶν δογμάτων σου, ἑναντίων ἀνέμων πνοαῖς 
τυφωνιχαῖς ἀπερίτρεπτος μὲν πόθῳ τιμῶσά σε. 


θεοτοκἰον. — Σὲ, παναγία Παρθένε, ἁχαταίσχνν- 
τον πρέσθιν xal µεσιτείαν εὐμενῆ προθάλλοµαι 
πιστὼς τῷ lx σοῦ τεχθέντι’ καὶ ἰχετεύω σε, τῶν πολ- 
λῶν pou ἁταισμάτων τὰ πλήθη τὰ πολλὰ μητρικαῖς 
σου πρεσθείαις ἄρδην ἐξαλειφον. 
ΙΟΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ 
ΚΑΝΩΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΝ, 


Ob 4 ἁκροστιχὶς abcn* Συνώνυµος µέλπει σε τὸ 


χρυσοῦν στόμα. Olxvphc μοναχὸς χαὶ ἰχέτης Ἰωάν- 
Mon "Hxoc xA. β’. Κύματι θαλάσσης τὸν κρύ- 
στα. 


Στόματι πηλίνῳ xa γλὠσσῃ γΥεώδει σε τὸν Χρυ- 
cógtopov ὑμνεῖν ὁρμῶντι µοι, χρυσοφαὲς οὗρανόθεν 
θείας γνώσεως ἁμάρυγμα ἑξαστράψας, φώτισον τὺν 
νοῦν xai τὴν χαρδίαν µου. 

Ὕλην φθειροµένην xoi ῥέουσαν δόξαν, xaX χόσµον 
σύμπαντα xal χοσµοχράτορα περιδραμὼν, ἀντὶ πάν- 


sanguine martyrii corona redimitus apparena. 


Ut in eco immenso, ut in sole vivificante, ille 
qui tetendit in sole suum tabernaculum et in cc- 
lo in te habitavit : [Inbabitabo enim, inquit de tui 
similibus, et magnifice in eis ambulabo. 


Transiens de his terris ad celestem patriam, 
adstansque cum ougelis throno venerando san- 
ctissimsm Trinitatis, 0 sanete, pro qua, quantum in 
te fuit, in terris decertasti, memor ne derelin- 
quas eos qui tui ineininerunt. 


Onmniuo a te confutatus fuit iste qui formam Di- 
vinitatis usque ad se deprimere ausus est, prave 
vertens in servilem Dominicam speciem, naturam 
aternam et increatanm , et. quasi vilem creaturam 
rebus creatis annumerans. 

Nubein cressam carnis perrumpens, debDitaque 
terrx: solvens, una cum invicto animo el mente 
colestí nunc Mbabitas informes et incorporeas 
tenebras in quibus licet versari atque gaudere. 

Divina Ecclesia tuto condita velut in infra- 
eto fundamento et in scopulo firmo, inconcussa 
basi tuorum dogmatum, adversorum ventorum 
llatu violento non movetur, teque veneratur et sus- 
picit. 

Deipare. — Te, sanctissima Virgo, honoran- 
dam legatam optimaimque mediatricem praemitto 
libenter ad Filium de te genitum, teque supplico, 
plurinios lapsus meos et peccata materna inler. 
cessione (ua omnino dele. 


JOANNIS MONACHI. 
HYMNUS IN CHRYSOSTOMUM. 


Prime versuum littere significant : Alter Joannes 
laudat te, aureum os. Miser monachus et supplex 
Joannes. Sonus pl. 11, fluctibus maris celantem. - 


Ore luteo et lingua terrestri te Chrysostomum 
celebrare tentanti, emisso de coelis fulgentissimo 
divinz disciplinae splendore, mentem illumina si- 
mul et pectus. 

Tu quidem contemptis quz peritura sunt, et 
fugitiva gloria, et universo mundo, et principe 


των τὸν Χριστὸν ἑχτήσω, πάγχρυσε οὗ τρωθεὶς τῷ D mundi Satana, vir auree, loco omnium Christum 


Eportt ἠγήσω πάντα σχύδαλα. 


Nópow τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ πειθαρχήσας, ἀπὸ 
νεότητος ἐπὶ τῶν ὤμων σον ἀναλαθὼν τὸν σταυρόν 
σου, διὰ πόνων τῆς ἀσκήσεως αὐσῷ; Ἠχολούθησας, 
σαρχὸς νεχρῶν τὸ φρόνημα. 

Ὅχησας ἑρήμους ἁδάτους, ἀνύδρους, ἄστεγος, 
ἄσχευος, ἄτροφος, ἄγνωστος, ὥσπερ ὁ μέγας Ἡλίας, 
Ἰωάννης τε ὁ πρόδρομος, Ov ζηλῶν ἑζήλωσας τὴν 
παῤῥησίαν, ky. | 

Νίχην λαμπροτάτην &pápsvoc, µάκαρ, xavà τοῦ 
δράκοντος μετὰ τροπαίων λαμπρῶν, ὣς τις ὀλυμπιο- 
νίκης, θείῳ Πνεύματι φερόµενος, αὖθις ἑπανέδραμες 
πρὸς τὴν ἐγεγχαμένην στ. 


adeptus es ; cujus amore saucius omnia deirimen- 
tum ducebas. 

Legibus Salvatoris Christi indulgens, a pueritia 
super humeros crucem ejus suscepisti, ipsiusque 
per disciplinze labores adhzesisti, morti(icatis carnis 
sensibus. 

Inhabitasti deserta invia, inaquosa, exsul, vesti- 
menüs ciboque destitutus, ignotus, haud secus aq 
magnus Elias, atque Joannes procursor, quorum 
fiduciam imitari studuisti, sanctissime. 

Relata victoria splendissima, beatus, de dracone 
jllustria tropea, velut victor in Olympicis ludis, 
divino spiritu reportans, rursus ad eam rediisti 
qua le gesserat. 








1279 


ADDENDA. 


1380 


Deipare. — Qui in indefinito sinu divi Geniteris A «Θεοτοχίον. — Ὁ ἀπεριγράπτοις χαθήµενος χάλ- 


inüniti Patris, tanquam indeflnitum Verbum re- 
sidet, idem carne (initus quam a te suscepit, in im- 
maculato tuo gremio puerulus quiescit, sanctissima. 


Ode 111. Te super aquas. 


Christi mentem consecutus, misericordiam ejus 
in quantum bominis erat imitatus es; et omnes 
servari voluisti per malorum confessionem et fu- 
gsm, per sinceram vehementemque poeniten- 
tiam. 

Unxit te sanctus Spiritus Deus, Deus tuus, ut in 
tuos oleum exsultationis effunderes, et unguentum 
divin unctionis, οἱ diffluit de labiis .suis ditissima 
gratia. 

Tanquam mare erupisti, Chrysostome, suavissi- 
marum doctrinarum, et arefactis simul conosis 
turbidisque et invisis ct salsissimis hereticorum 
paludibus, et refectis cordibus nostris. 

Deipare. — Ut comprehendas totum splendorem 
sancte Trinitatis, illuminasti... rejicientem. 


Ode 1V. 


e. purior apparuit mens tira, Chrysostome ter 


beate, affectus quosque impuros et libidinosos ca- 
stitatis camino in cinerem redegisti. 


Virga ignea aurez tuz doctrina, et Christi ope, 
vel tumultuans avaritie mare miserationi pervium 
fecisti, quae illuc prius accedere non audebat. 


Primi pastoris numine, admisit te egregius pastor 
ad ararum ministerium, mox pastorum principem 
futurum. 

Deipare.—Tu quz incorporei voce incorporeum 
genuisti ex te corpus sumpturum, Virgo, a corporeis 
affectibus libera mentem meam, que incorporeis 
angelis pr:estas. 

Ode V. Divine manifestationis tum, Christe. 

Qui, te nondum genito, splendorem fulgoremque 
anime tuz przscivit, quique te sanctificavit ante- 
quam in utero formareris, sancte vir auree, idem 
velut alium Jeremiam sane te vigilem pastorem et 
custodem gregi suo przposuit. 

Α Deo, paupertati nostre consulente, pauperum 
constitutus prases et auxiliator, et communis egeno- 
yum providentia, linguam tuam auream velut clavim 
avarorum gazas et thesauros reclusisti, ac paupe- 
ribus resignasti. 


Merita celeritate, meritoque studio vocavit te, 
ceu angelum Dei, ardens piorum regum fides ex 
Antiochia Syri:x et reginam civitatum cum summa 
gloria, cum magno comitatu condignoque honore 
deductum. 

Tota civitatis plebs, tanquam ad publicam festi- 
vitatem concurrens, et tanquam ad solemnitatem 
letitie plenam ex urbe properans, clamoribus tibi 


ποις θείου Γεννήτορος ἀπεριγράπτου Πατρὰς ὡς 
ἀπερίγραπτος Λόγος, τῇ σαρχὶ περιγραφεὶς τῇ ἐχ 
σοῦ, τοῖς ἀχράντοις χόλποις σου βρέφος, ἁγνὴ, xaf- 
έρεται. 

Ὠδὺ D". Σὲ τῶν ἐπὶ ὑδάτων. 

Σὺ νοὺν Χριστοῦ πλουτήσας, ἐζύλωσας τὸν αὐὑτοῦ 
εὐαπλαγχνίαν ὡς δυνατὺὸν ἀνθρώπῳ * xal σῶσαι 
πάντας ἑσπούδασας δι ἑξομολογίας xal ἀἁποχης κα- 
χῶν, xat ἑμπράκτου µετανοίας θερμῖς. 


"Eypt3é σε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον 6 8«bc, ὁ θεός σου 
ἐπὶ τοὺς σοὺς μετόχους ἀγαλλιάσεως ἔλαιον, xol 
μύρον θείου χρίσµατος, καὶ ἐξεχύθη σου δαφιὰὲς 

B χάρις ἐν χείλεσιν. 

Πέλαγος ἐξηρεύξω, Χρυσόστομε , διδαχῶν vAuxu- 
τάτων, αἱρέσεων ξηραΐνον τὰ βορθορώδη ὁμθρέματα, 
xai θολερὰ, xal ἅποτα, xaX ἀλμυρόδρυτα, τὰς χαρ- 
δίας πιαῖνον ἡμῶν. 

θεοτοκἰον. — "Iva χωρίσης ὅλην τὴν ἔλλαμφιν 
τῆς ἁγίας Τριάδος, ἑστίλδωσας τὸν.. ἀναπτύσοντα. . 
Deest pars θεοτ. οἱ odze IV echus. 

Ὠδὴ A. 

.. σοὺ εὑροίζου καθαρώτερος ὁ cóc δΣέδειχται 
voUc, Χρνσόστομε τρισμάχαρ,πᾶν ἐμπαθὲς xat πρόσ- 
υλον νόηµα ' xa γὰρ τὴν ἁγνείαν χωνείᾳ ἑναπετέ- 
Φρωσεν. 

Ῥάόδδῳ πυρίνῃ τῶν παγχρυσῶν σου διδαχῶν διὰ 
Χριστοῦ, χαὶ τῆς φιλαργυρίας κυμαινομένην θάλασ- 
σαν ἔθηχας βατὴν τῇ ἑλεημοσύνῃ, ἄδατον οὖσαν τὸ 
πρίν. 

ToU ἀρχιπλιμένος τοῖς νεύµασιν ὁ ποιμὴν ὁ xaX 
ἄξιον παραστάτην προσάχει σε τῷ βήµατι, τὸν μετ 
οὗ πολὺ τῶν ποιμένων µέναν ἑσόμενον. 

θεοτοχίον. — Σωματοφόρον τὸν ἀσώματον ἁ-ω- 
µάτου φωνῇ γεννήσασα, Παρθένε, σωματικῶν ὁρέ- 
ξεων ῥῦσαί µου τὸν νοῦν, ἀσωμάτων ἀγγέλων ὅπερ- 
έχουσα. 

Ὡδὴ E'. θεοφανείας σου, Χριστέ. 
Ὁ πρὸ γεννήσεως εἰδὼς τὸ χρυσαυγὲς καὶ φαιδρὸν 
τῆς ψυχΏς σου, καὶ πρὸ τοῦ πλασθῆναι Ev τῇ µήτρᾳ 
σε ἁγιάσας. ἅγιε πάγχρυσε, ὡς προφήτην ἄλλον σ2- 
φῶς Ἱερεμίαν σε ἄγρυπνον ποιμένα xai φύλαχα της 
D αὑτοῦ ποίµνης προδἀλλεται. 
Ὑπὸ θεοῦ προχειρισθεὶς τοῦ τὴν ἡμῶν ὑπελθόντος 
πτωχείαν , τῶν πτωχῶν προστάτης xal ὑπέρμαχος. 
xa xoivh πενήτων προμήθεια, ἐμδαλὼν ὡς χλεῖδα 
χρυσῆν γλῶσσαν τὴν πάγχρυσον τοῖς τῶν φιλαργύ- 
pov ταµείοις xai θησαυροῖς, Ίνοιξας ταῦτα πτω- 
χοῖς. - 
Συντόνῳ τάχεί καὶ amovóf] πίστις θερμὴ εὐσεδῶν 
βασιλέων ἐξ ᾿Αντιοχείας τῆς Συρίας σε πρὺς τὴν 
βασιλίδα τῶν πόλεων, μετὰ δόξης ὅτι πολλῆς, δορυ- 
φορίας τε καὶ τιμῆς xal πρεπούσης εὐχτῶς ὡς Θεοῦ 
ἄγγελον ἔθετο. 

. 'O πᾶς τῆς πόλεως λαὺς ὡς εἰς χοινὴν ἑορτὴν συν- 
ὁραμόντες, xal ὡς εἰς πανήγυριν χαρμόσυνον ἑξελ- 
θόντες ἔξω τοῦ ἄστεως, μετὰ χρότων περιχαρῶς σοι 


1381 


HYMNUS IN 5. CHRYSOSTOMUM. 


1382 


προηπῄντησαν, ἐπιθατηρίων ποιούμενοι προποµπήν À exsultans obvia venit, et inter festivos gradus pro- 


σοι ἐπεισόδιον. 

Θεοτοχίον. — Μόνη iv πάσαις γενεαῖς ὑπερφνῶς 
xai Παρθένος xai Μήτηρ χρηµατίζεις, Δέσποινα, 
Υεννῄσασα βρέφος προαιώνιον ἄχρονον, γεννηθὲν 
μὲν ix τοῦ Πατρὸς. ἄνευ μητρὸς πρὺ παντός “ἐκ 
σοῦ τῆς μητρὸς ὡς οἷδε μετὰ τὸ πᾶν δίχα πατρὸς 
χυηθέν. 


6 q... 

ἸΑνατείλας ola χρυσανγίζων Ίλιος καὶ χρυσοφαῆς, 
ὡς Ex παστοῦ νυµφίος, ἓν τῷ ὄψει τῷ τῆς Ἐκχλη- 
σίας χρυσαϊῖς ἀχτῖσι τῆς διδασχαλίας σου χατεχρύσω- 
σας τὴν πᾶσαν χτίσιν, xai διεσχέδασας ἔαρι μυστικῷ 
σὺν βαρὺν χειμῶνα τῶν αἱρέσεων. 


cedentem in civitatem deduzit. 

. Deiparae. — Sola ex omnibus singulari munere 
Virgo simul et Mater vocaris, Domina, quie puerum 
genuisti ánte ssecula ac tempora subsistentem, 
ante omnia genitum ex patre sine matre, ex te 
autem matre postea ortum absque patre. 


Ode VI. 


Oriens velut sol auro fulgenset splendidus, velnt 
sponsus ex thalamo, in summa Ecclesia aureis 
doctrine tus radiis omnem creaturam illuminasti, 
et mystica z2:siale gravem hareseum hiemem de- 
pulisti. 


Κατεπλάγη βασιλεὺς, καὶ δῆμος, καὶ ἱερέωνό g — Obstupuit rex, et populus, et sacerdotum cho- 


χαρὸς ὁρῶντες ἀριδήλως τοῦ λαμπροῦ καὶ χαθαροῦ 
βίου τὴν μαρτυρίαν φεροµένην ἄνωθεν * ὁ ἓν οὐρανῷ 
πιστὸς γὰρ µάρτνς ἐπεμαρτύρησεν ὡς τὰ πάντα εἰ- 
δὼὺς τῇ ὡραιότητι τῶν τρόπων σου. 

Τὰ σὰ χείλη Πνεύματος ἁγίου ὙΥέγονε λύρα µυ- 
στιχἡ, xal μελουργὸς xiüápa παναρµόνιον ἄδουσα 
vélos, μουσιχὸν ἆσμα, λιγυρὸν ἀπήχημα τῇ sb- 
ϱὖθμῳ γλυκερᾷ συνβίχῃ., xal τῷ χαρίεντι τῆς 
τῶν φωνῶν συμπλοχῆς θέλγουσα ψυχὰς χαὶ καθηδύ- 
νουσα. 

Ῥητορεύων ἔπεισας ἀπείρους Φίλους γενέσθαι 
τοῦ θεοῦ, καὶ ἀρετῆς ἑργάτας, καὶ µάχαρ ὄρος Υλυ- 
χασμὸν σταλάξον, σὺ θεία δρόσος οὐρανόθεν πίπτουσα 
xal πιχίνουσα φυχῶν ἀρούρας ' διὸ ol λόγοι σου 


rus videndo puram illustremque vitam de superno 
manifeste confirmatam ; testatus est enim morum 
tuarum praestantiam, qui in coo testis fidelis, 
utpote omnium conscius. 

Facta sunt labia tua mystica lyra sancti Spiri- 
tus, οἱ suavis cithara concinnum carmen resonans, 
dulce carmen, arguta resonantia, jucunda concen- 
tus modulatione, et grata vocuin concinnitate men- 
tes juvans et recreans. , 


Sermonibus suasisti indoctis ut amici flerent Dei, 
et virtutis operatores, tu mons beatus dulcedinem 
stillans, tu divinus ros de ccelo cadens et anima- 
rum campos pinguefaciens. Quare sermones tui 


ὤφθησαν τοῖς λαοῖς μέλιτος γλυχύτεροι, Χφυσό- C populis visi sunt melle dulciores, Chrysostome. 


στομε. . 

6sotoxlov, — "θρος πῖον, πάγχρυσε λυχνία, 
στάµνε τοῦ μάννα τῆς ..., παγχρυσωμένη πύλη, 
ἀχατάφλεκτε πυρφόρε βάτε, ἔμφνχε θρόνε, οὐρανὰ 
πολύφωτε, περιώνυµε Χριστοῦ χαθέδρα, παστὰς 
χρυσόπλοχε,εὐωδίας πηγἩἡ, σχήνωµα θεοῦ, Δέσποινα, 
σῶῷσόν µε. 

ὩὨδὴ Z'. Ἄφραστον θαῦμα. 

Συχναῖς λιθάσι xal ἑπομθρίαις τῶν λόγων σου 
ἁρδομένη, οἷα λιπαρὰ χαὶ εὔγειος γῆ, δέδεχται πολυ- 
Φόρος 1j Ἐχχλησία, καρποφοροῦσα ἀρετῶν διαφόρων 
παγχαρπίἰαν. 

Νὺξ ἀθυμίας καὶ χατηφείας σχοτόµαινα ἐξ αἱθρίας 


Deipare. — Moas pinguis, lucerna aurea, vas 
manns...., janua aurea, rubus semper ardens 
et nunquam consumendus, thronus vivus, ccelum 
splendidissimum, illustrissima Christi sedes, tha- 
lamusa auro implexus , fons fragrantium odorum, 
tabernaculum Dei, Domina, serva me. 


Ode VII. Ineffabile miraculum, 


Frequenti rore et imbre sermonum tuorum irri- 
gata, velut pinguis tellus et felix, juvatur fertilis 
Ecclesia, et variarum virtutum fructibus exor- 
natur. 

At subito nox desperationis et ruboris caligo, 


ἡμεροφαὴν τὴν νύμφην Χριστοῦ αἴφνης κατεχάλυ- D dum cuncta serena, illustrem Cbristi spousam 


Ψεν, ἀποθδαλοῦσα *bv µέγαν σε φωστῆρα ἑπηρείᾳ 
τοῦ ἄρχοντος τοῦ σα. . . 


"Apr eg λύχοι ποιμένων πρόσωπα φέροντες χαὶ - 


προθάτων ἔξωθεν δορὰν, τὴν ἁλωπεχὴν ἔσω ἔνδοθεν 
δὲ χρύπτοντες, xal τῷ χωδίῳ χαλύπτοντες τὸν θῆρα, 
τὸν χαλόν σε χατέχριναν ποιμένα. 

Χήρα χχθάπερ βαρυπενθὴς xal πολύδαχρυς τὸν 
νυμφίον σε 55v ἑαυτῆς ζητοῦσα πιχρῶς ἔστενε, Χρν- 
σόστοµε, fj Ἐκχλησία, fyc, διὰ τὴν χήραν, τὴν 
χωρείαν τὴν ἄωρον ὑπέστη. 

θεοτοκίον. — 'O μόνος χρίνων δικαιοσύνην ixá- 
θισεν ἐπὶ θρόνου, Δέσποινα * xa γὰρ &x σοῦ σαρχω- 
Ost; θρόνον σε πυρίµορφον ἔδειξεν, ὅθεν Ev χόλποις 
χάθηταί σου, ὡς ἓν θρόνῳ βρεφοπρεπῶς ἁγίῳ. 


obscurant, dejiciuntque te fulgens lumen, ope 
principis Satanz. 

Lupi rapaces pastorum speciem ferentes extrin- 
secus et ovilem pellem, intus autem lupinam ce- 
lantes, et vellere feram dissimulantes, egregium te 
pastorem damnaverunt. 

Tunc ceu vidua afflicta et suffusa lacrymis spon- 
sum suum deflet, dolebat te amare, Chrysostome, - 
Ecclesia, que propter viduam, ipsa durissimam 
viduitatem pertulit. 

Deipare.— Qui solus judicat justitiam fecit super 
thronum sedere, Domina. Nam qui ex te caruem 
suscepit thronum te igneum przbuit, unde in sinu 
tuo quiescit, ut in saucto throno pueroque diguo. 





1383 


Ode ΤΙ. Exsulta fremens, celum. 

Te pastorem egregium ducis tui et Agni imitato- 
rem, velut ovem et arietem insignem, velut spiri- 
talem agnum, ne vocem unam emittentem scele- 
ratis manibus corripuerunt pastores et [υρί, teque 
procul e grege abstulerunt inique. 


Montes et rupes, et pascua, valles, baratlira, 
maria et flumina, astra, luna οἱ sol, coelum et 
terra ei omnis creatura contristata est, iniquitate 
commota qux tunc ab impiis sacerdotibus admissa 
fnit. | 

Invenit tanquam alterum Christum alter para- 
lyticus Christi discipulum ; ac statim morbi sanatio- 
nem adeptus est. Ubi enim ille fidem habere jus- 
Sisset, exsurgens confestim et lectum tollens , 
recessit hic letus, ac Christum celebrans. 

Ut contemplarentur lumen veritatis qui in. im- 
pietatis tenebris degebant, et spiritalem solem 
modo Deum confiterentur qui sensibili buic soli 
inserviebant, ceu Paulus ad longinquas gentes 
missus es, ceu sol qui incredulitatis caliginem de- 
turbaret. 

Deipara. — Te sapientia Dei, verissima Patris 
imago, et sigillum vivum et immutabile, character 
acceuratus, animatum thalamum elegit, Dei genitrix, 
ex te carnem sumpturus, ct amice cuin hominibus 
conversaturus. Ode IX deest. 


JOANNIS MONACHI 
IN SANCTUM NICOLAUM MYRENSEM. 
Desunt ode. prima et secunda. 
| Ode III. Te «uper aquas. 
Myra Lycism genuit te, beate Nicolae, unguen- 
tum pretiosum, gratiarum floribus οἱ virtutuin 
fragrantia, animarum sensus grate afliciens. 


Habet te universus mundus ín tribulationibus 
promptum subsidium, in dolore requiem, in cala- 
mitatibus solatium, in tentationibus auxilium, in 
morbis remedium salutare, Nicolae. 

Doctrina eruditus fidei, et a pueritia spiritali et 
candido pietatis lacte imbutus, vere homo 'per- 
fectus factus es, beate, et ad modum xtatis Christi 
profecisti. 

Vestigiis Salvatoris insistens, non mercenarius 
fuisti, sed potius bonus pastor; etenim animam 
tuam pro ovibus posuisti, factis adumplens Christi 
Evangelium. 

Deipare. — Τα apparuisti rubus igne invo- 
lutus, celebratissima. Te s'gnilicabat urna aut am- 
pbora manna repleta, sanctissima, Deum recepíu- 
ram ; tu enim dulcedinem effudisti nobis integerri- 
mam. 

. Ode IV. Qua ín cruce tua. 

Ad misericordiam et humanitatem informans 
animam, hilariter tuas opes egentibus communi- 
cabas, viscera miserationis indutus, sicul magnus 
Paulus clamat. 


ADDENDA. 


1384 
"i90 HP. "Εκστηθιφρίετων, obparí. 

Σὲ τὸν motgéva «by χαλὸν, τοῦ ἀρχιποιμένος xal 
᾽Αμνοῦ τὸν μιμητὴν, ὡς ἄρνα xal κριὸν ἐπίσημον 
καὶ ὡς ἁμνὺν λογικὸν, οὐδ' ὅλως χραυγάκοντα av- 
σχόντες παλάµαις παλαμνείαις οἱ ποιμένες xal 
λύχοι πόὀρω τῆς σῆς ποίµνης σὲ ἐξώρισαν ἀδί- 
κως. 

Ὄρη καὶ νάπαι, xai βουνοὶ, κοιλάδες, φάραγγες, 
θάλασσαι xai ποταμοὶ, ἀστέρες, σελήνη xai ἥλιος, ὁ 
οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, xal πᾶσα ἐἑστύγνασεν d κτίσις 
ἑλέγχουσα τὴν τότε πραχθεῖσαν ἀνομίαν τὴν ix προ- 
σθυτέρων ἀδίκων ἐξελθοῦσαν. 

Εὖρεν ὡς ἄλλον σε Χριστὸν ἄλλος παραλυτιχὸς 
τοῦ Χριστοῦ τὸν µαθητήν ' ἐντεῦθεν εὗρε xat τὴν 
ίασιν παρεποµένην εὐθύς' ὡς µόνον γὰρ ἔφησε πι- 
στεύειν, ἀνέστη παραχρΏμα xai τὴν χλίνην βαστά- 
σας, ἐδάδισε χαίρων καὶ Χριστὸν µεγαλύνων. 

Ἵνα θεάσωνται τὸ φῶς τῆς ἐπιγνώσεως οἱ ἀγνοίας 
kv νυχτὶ τελοῦντες , xai ὅςξης τὸν ἥλιον µάθωσι pó- 
νου Θεὺν οἱ τῷ αἰσθητῷ λατρεύοντες ἡλίῳ, ὡς Παυ- 
λος ἀπεστάλης εἰς ἔθνη μαχρὰν ὄντα ἀχλὺν ἀπιστίας 
ὡς fioc σχεδάζων. 


θεοτοκίον.--- Σὲ ἡ σοφία τοῦ 8:09, ἡ ἁπαράλλα- 
χτος τοῦ Πατρὸς ὄντως εἰχκὼν, dj ζῶσα copas xol 
ἀχίνητος , ὁ ἀχρ:δῆς χαραχτὴρ ὡς ἔμψυχον θάλαµον 
[ μονογενὴς ] ix σοῦ, θεογεννῆτορ, σαρχοφόρος 
προῄλθε, xai συνανεστράφι ἀνθρώποις φιλανθρὼ- 
πως. Ὠδὴ ϐ’ deest. 

. Ι4ΑΝΝΟΥ MONAXOY 
ΕΙΣ TON ΑΓΙΟΝ NIKOAAUN 111Σ MYPAX. 
Desunt ode prima εἰ secunda. 
Ἰηδὴ Γ'. Σὲ τῶν ἐπὶ ὑδάτωγ. 

[Cod. f. 107.) Μύρα σε τῆς Λυχίας προήταγεν ὡς 
παλύτιμον pópov τοῖς ἄνθεσι χαρίτων, xe ἀρετῶν 
τοῖς ἀρώμασιν, ἱερουργὲ Νιχόλαε, εὐωδιάξοντα τῶν 
Ψυχῶν τὰ αἰσθητήρια. 

Ἔχει σε πᾶς ὁ κόσμος ἓν θλίψεσιν ἀντίληψιν ὀξεῖαν, 
παράχλησιν kv λύπαις , ἓν συμφοραῖς παραμύθιον, 
ἐν πειρασμοῖς ὑπέρμαχον, ἓν νόσοις φάρμακον áxt- 
σώδυνον, Νιχόλαε. 

Λόγοις ἑντεθραμμένο; τῆς πίστεως, xal γάλα εὖ- 
σεδείας θηλάσας ἀπὸ βρέφους τὸ λογικόν τε xal &bo- 
λον, ὄντως εἰς ἄνδρα τέλειον, páxap , χατήντησας. 


D χαὶ εἰς μέτρον ἡλιχίας Χριστοῦ. 


Ἴχνεσι τοῦ Σωτῆρος ἑπόμενος, οὗ μισθωτὸς 
ὑπῆρξας, χαλὸς ποιμὴν δὲ μᾶλλον * καὶ γὰρ ὑπὲρ 
τῶν προθάτων σου τὴν σὴν ψυχὴν προθέμενος, 
ἔργοις ἐπλήρωσας τοῦ Χριστοῦ τὸ Εὐαγγέλιον. 

θεοτοχίον. — Σὲ προεδήλου βάτος, πανύμνητς, 
πυρὶ σπαργανουµένη ' ck προετύπου στάµνος fd 
µαννοδόχος, ὑπέραγνε, τὴν θεοδόχον τράπεζαν * σὺ 
γὰρ ἐπήγασας γλυκασμὸν ἡμῖν ἀχήρατον. 


Ὠδὴ Δ’. Thy ἐν σταυρῷ σου. 

Μετὰ ἑλέους xal χρηστότητος χεχτηµένος ψυχὴν, 
ἱλαρῶς τοῦ σοῦ πλούτου µετέδωχας τοῖς χρῄζουσι, 
σπλάγχνα οἰκτιρμῶν ἑνδυσάμενος, ὥσπερ ὁ μέγας 
Παῦλος βοᾷ. 





1385 


HYMNUS IN S. NICOLAUM 





1380 


'Aoslpà βλέπων, clc τὴν ἄδυτον τὴν ὀλχάδα τοῦ A — Astra suspicléns, naveni meniis invisam ad 


νοῦ πρὸς τὰς αὐτῶν χινἠόεις ἴθυνας xai προσώχει- 
λας ὄρῳ γαληνῷ, χυδερνήτης ὣς ἄριστός τὰ θαλάτ- 
τία. 

Ἐν ἀνδρείᾳ πολλῃ τῆς θεϊκῆς Ἰσχύος Χριστὸν 
ἐπικαλούμενος, τοὺς ἐν φυλαχῇ, µάκχαρ, πεπεδηµέ- 
νους ἑξάγων ἕλνες, 

Ἁγίου πλήρης οὖόα Ἠνεύματὸς f χαρδία ἡ ch, 
γλνχεῖαν εὐωδίαν, ὀσμὴν ἀρώματίζουσα, αἴγλῃ 
συμμιγῇ, xat φωτὶ χεχραμένην πάλιν ἀπέπνεεν. 

θεοτοκίον. — Την ὑπὲρ ἔννοιάν σου γέννησιν ἑρ- 
μηνεῦσαι βροτῶν πτωχόνοια οὐ σθένει’ ὁ λόγος γὰρ 
ἀνέχφραστος ταύτης παντελῶς, xai ὁ τρόπος, Παρ- 
θένε, ἀχατανόητος. 

δὴ Ε’. Πρὸς cà ἀρθρίζω. 


eorum motus dirigebas, et ad montem pacis appli- 
cuistj, ut gubernator egregius per maria decur- 
fens. 

Vi sümmá divine virtutis Christum invocasti, 
omnesque liberasti, beate, qui in custodia detine- 
bantur. 

Cor tuum Spiritus sancti plenum, suavem fra- 
grantiam, dulcem odorem spargens, fulgore per- 
mistum, et luce splendidum rursus exhalavit: 

 Deipare. — Omni cogitatione majorem genéra- 
tionem tuam hominum infirmitas exprimere non 
valet ; cujus enim ratio omnino ineffabilis, Virgo, 
et modus rieinini intelligibilis. 

Ode V. Ad te diluculo venio. 


Ῥαγῆναι χόσµου, xxi προσχολληθΏναι τῷ xa- B Mundum respuere, et. vocanti Deo adhzerere; et 


λοῦντι Δεσπότῃ, πρὸς θείας ἀπολαύσεις ὕπερχο- 
σµίους, τοὺς kv. χόσμῳ θορύδους µισήσαντας, τοῖς 
γλυχέσι σου λόγοις πολλοὺς ἔπεισας. 

Ἰσχὺν καὶ σθἑνὸς θεῖον ἐξωσμένος, χάὶ περιπε- 
φραγμένος ἆδλῳ παντενχίᾳ, ταῖς τοῦ Βελίαρ οὐκ 
ἐτρώθης βολίσιν, ἀλλ᾽ ἔτρωσας τὴν καρδίαν ἐχείνου 
την παμθέἐθηλον. 

Τετράορον ἅρμα, ὄχημα πνρφόρον ἀρετῶν τὴν 
τετράδα πηξάµενος ἀνηλθες εἰς τὸν οὐρανὺν, ὅπου 
Ἱρρόδρομος πρώην ἀνηλθε Χριστὸς, τῷ προσώπῳ αὖ- 
τοῦ ἐποφθησόμενος. 

Ὡς ἅλας θεῖον, βάκαρ, ἑνεδλήθης εἰς τὸν σύμ- 
παντα χόσµον, ἱστῶν τὴν σηπεδόνα τῆς ἀθυμίας, χαὶ 
ξηρᾳίνων τὴν ῥύσιν τῶν θλίφεων, χαὶ συνάγων xal 
αφίγγων χαννωθείσας φυχάς. | 

8sotoxlor. — Mi ἐχφυτήσας τῶν πατρφων κόλ- 
TOV, τοῖς µητρφοις σου Χύλποις χαθέζεται, Παρ- 
θένε, Χριστὺς ὁ θεός ὁ ἁμήτωρ Ἱροῇηλθεν ἁπά- 
τωρ ἐκ coo Αδραὰμ δὲ τοὺς χόλπους πάλιν 
hvol£o. 

ὩὨδὴ 6’. Συνεσχέθη ἀλ. ob κατε[σχἐθη]. 

Ὑπαχούσας ἀλλ οὗ παραχούσας, páxap, τῆς 
Βείας ἐντολῆς, Ἶτις φησί ' Mf) γνώτω ἡ λαιά σου τῆς 
δεξιᾶς τὸ Épyov, πολλῷ ταύτην ὑπερήλάσας, οὐδ 
ἀὐτὸν ὃν εὐηργέτεις ἄνδρα παραδεξάµενος κχοινω- 
νὸν τῆς βούλῆς, οὐδὲ τοῦ σλοποῦ τοῦ τοῦ συνίστορα. 

ἹῬιζοτόμος ἀλλ οὐ Φφυτοχόμος Πάσης xaxlag 
πέφηνας ' ἐμφύτευόόν pot, Πάτερ, εὐθαλῆ συν- 


amore supernarum divinarumque voluptatum, 
mundi tumultum odisse, dulcibus orationibus per 
multos docuisti. 

Vim et virtutem Dei indutus, et àrmátura circeum- 
septus materix experti, Belial sagittis non saucia- 
tus es, imo profanum ejus cor sauciasti ipse. 


Quadrijügo currui, igneo vehiculo , virtutum 
quaternioni innizus àd céélüm, quo nuper praces- 
serat precursor Christus, ipsi conspiciendus ascen« 
disti. 

Velut sal divinum, beate, missus es in univer« 
sum mundum, putredinem desperationis sanatus 


p rum, et tribulationum fluctus siccaturum, animas 


laxatas confirmans et constringens. 

Deipare. — (ui patre nullo ortus, materno in tuo 
sinu quiescit, Virgo, Christus Deus ; qui prius abs- 
que matre, nunc absque patre ex te processit. 
Abraham sinum rursus aperuisti. 


Ode V1. Contentus est, sed non tetentus. 
Divini pracepti observator, non autem violator, 
beate, quod dicit : lgnoret sinistra tua dexter: 
opus, multo perfectius egisti, qui nec virum cui 
benefaciebas consilii participem fecisti, hec volun- 
tatis (uz? conscium. 


Eradicare, non autem cura fovere, omnem mali- , 


Liam visus es, Insere, Pater, animo meo truncum 


ηρεφῃ στελέχη, Χατασκίους Πολυχύτους ὅρπηχας D umbrosum et florentem, ramos opacos εἰ divites 


Δρετῶν xai ἱερῶν χαρίτων, τὴν ἀκανθώδη µου βλά- 
στην ῥιζοτομῶν, xal τὰς ἐμπαθεῖς πἀραρνυάδας 
πιμπλῶν. 

Οὐρανίου ἀλλ oj* ἑπιγείου δόξης τυχεῖν ἐπιπο- 
Dav, τὴν συροµένην χάτω ὑπερεῖδες ὡς παρερχο- 
µένην, ὡς λνοµένην, ὡς σχιᾷ κατάλληλον, ὡς ὄνείρῳ 
παρειχαζομένην, ὡς ἀνυπόστατον χαὶ ὁμοίαν τρὰ- 
νῶς χαπνῷ πρὸς ἀέρα διαῤῥέοντι, 

Βεθηλώσας ἀλλ᾽ οὐ χαθηλώσας ix τοῦ αοῦ φόδου 
χὰς ἐμὰς σάρκας, xai τὴν ἀγνείαν ὡς ὁ βέδηλος 
Ἡσαῦ xai πόρνος, λύσας λαγνείᾳ, πόρνης μέλη 
βέδηλα τὰ σὰ µέλη τὰ ἡγιασμένα, Χριστὲ, πὲ- 
ποίηχα * ὅθεν µε ταῖ- εὐχαῖς τοῦ σοῦ Νικολάου πάλιν 
ἄγνισον, 

Ρατκοι. Ga. XCVI, 


viriutum et sanctarum gratiarum, spinosa eradi- 
cans, et cupiditatum propaginem tollens. 


Coblestis, nun terreséris glorie obtinend:e »vidus, 
terrenam contempsisti tanquam fugitivam, fragi- 
lem, umbra incopstantiorem, somnii persimilem, 
caducam, et fumi haud dissimilem in aera eva- 
nescentis. 

Violavi carnes meas, timore tuo non conlixi, 
contaminavi castitatem meam sicut Esau profanus 
el scortator ; meretricis libidini membra commisi, 
Christe, a te sanctificata ; beati Nicolai precibus 
rursus me sanctifica. 


44 


Jj 


1381 


ADDENDA. 


1388 


Dealbatam non feedatam passionum livore stolam A ἍΛευχανθεῖσαν ἀλλ' οὐ μελανθεῖσαν ἐξ ἁμαυρότη-- 


indutus, et fulgentem splendidamque facem manu 
gerens, illustris Nicolae, supernarum nuptiarum 
thalamum introivisti, el coeleste mysticuimque cubi- 
culum, quod et ego contingam opera tua. 


Deipare. — Excelsior et sublimior visa es;crea- 
lura quam oculis et mente percipimus, Virgo. Nam 
creaturze totius conditorem manibus contines, ceu 
thronus igneus ; quem ores, quaeso, ut me ab an- 
gustiis et calamitatibus infernorum liberet, et his in 
terris ab obduratione in malis. 

Ode VII. Ineffabile. 

Tres virgines cum patre in discrimen adductz, 
in ultima mala atque zternam mortem delapsure, 
per te ad portum vitze immortalis et regni coelestis 
deducli:e sunt. 

Candidum tuum cor, sapiens, glorie Sole illu- 
minatum, prastantiori lumine procul effulsit, et 
luce sua videntium mentes prorsus illustravit. 


| 
Divinarum doctrinarum funda pestiferos gra- 


vesque lupos, sancte, procul a grege tuo repulisti , 
et ab insani Martis garrulitate plebem tuam immu- 
)em servasti. ) 

Juxta Paulum totus mundus tibi crucifixus est , 
'concrucifixus es Christo crucifixo, et super cru- 
cem antiquam exsecrationem solvente. 


Deipara;— Mater Virgo, sola visa es magistra in c 


terris; quz puerum lactasti absque semine natum, 
per Quem potum novum Tsrael ebibit de prerupta 
et dura rupe; per quem oleum et mel accepit. 


Ode VIII. Legum primarum. 

Altissima columna ignea antecedebas Christia- 
dum plebem, novo Israel przlucebas, beate, tribus 
post te gradientes illuminans, et roscida nube re- 
ficiens ; simul et nebulis et caligine, et fumo et 
tenebris inipiorum agmen obscurams. 


Legibus parems &ummi Pastoris, noh mercena- 
rius apparuisti, Pater, sed bonus Pastor ; eterim 


τος παθῶν στολὴν ἐνδεδυμένος, xal φαιδρὰν ευ. 
κοφαη λαμπάδα χεραὶ χατέχων, ἔνδοξε Νιχόλαε, 
εἰς νυμφῶνα νοητὴν εἰσῆλθες, εἰς ἐπουράνιον θά- 
λαμον μυστιχὸν, οὗ καὶ ἡμεῖς τύχοιμεν πρεσθείαις 
σου. 

θεοςεοχίο». — Ὑπερτέρα καὶ ὑψηλοτέρα τῆς ὁρα- 
τῆς xa νοητῆς χτίσεως ὤφθης, Κόρη * τῆς γὰρ χτί- 
σεως τὸν συνοχέα χερσὶ συνέχεις ὥσπερ θρόνος πύ- 
Ρρινος * ὃν ἱχέτευε λυτρώσασθαί µε ἅδου στενώσεως 
χαὶ πικρᾶς συνοχῆς, χαὶ τῆς συνεχούσης µε πωρώ- 
σεως νῦν. 

Ὡδὴ 2’. "Ἀφραστογ. 

Tope, θυγατέρες μετὰ πατρὸς χινδυνεύουσαι εἰς 
ἐσχάιιν χἀάρυθδιν χαχῶν πεσεῖν χαὶ θανεῖν θάνατον 
αἰώνιον, πρὸς ἀθανάτου ζωῆς xaX βασιλείας ὑπὺ cou 
καθωρµίαθησαν λιμένα. 

Ἡ χαθαρά σου χαρδία ἔνοιχον ἔχουσα τὸν τῆς δό- 
Enc Ἠλιον, σοφὲ, ἀθλῳ φωτὶ ὅλη χατέλαµπεν, xai 
τῆς οἰχείας αἴγλης τὰς διαδόσεις ἐναρχεῖς ἐποιεῖτο 
τοῖς ὁρῶσιν. 

Ἑν τῇ σφενδόνῃ τῶν θεοπλόχων δογμάτων τοὺς 
λοιμώδεις λύχους xai βαρεῖς ἑλάσας μαχρὰν, ὅσιε, 
τῆς ποίµνης σου, τῆς µανιώδους Αρείου γλωσσαλ- 
γίας ἁσινῃ τὸν λαόν σου διεσώσω. 

Κατὰ τὸν Παῦλον coi χόσµος ἅπας ἑσταύρωται - 
συσταυρούμενος τῷ ὀταυρωθέντι ΧἈριστῷ, xal 
τὴν ἀρχαίαν τῷ σταυρῷ αὑτοῦ λὐσάντι χατά- 
po. -— 
Θεοτοκἰον. — Μήτηρ Παρθένος, ἄσπομυν βρἐφος 
θηλάζουσα, μόνη ὤφθης δέσποινα ἐν y], δι οὗ 
Ἱσραὴλ πόµα κχαινὸν ἔπιεν ἐξ ἀχροτόμου σχλη- 
ρᾶς ἀνίχμου πέτρας * καὶ ἐθήλασεν ἔλαιον xal 
μέλι. 

Ὡδὴ H'. Νόμων πρώτων». 

Οὁρανομήχης στύλος πύρινος τοῦ Χριστωνύμου 
ἔθνους προπορευόµενος, xal τοῦ νέου προηγούμε- 
νος Ἱσραὴλ ὤφθης, µάχαρ, φωτίζων ἅμα τὰς ἑἐφ- 
εποµένας σοι φυλὰς, xal σχιάζων τῆς χάριτος ὃρο- 
σοδόλων νεφέλῃ]. ὀμίχλης δὲ πληρῶν, xal ἀχλύος 
καὶ χαπνοῦ xal Ὑνόφου τὴν φάλαγγα τῶν xaxobó- 
ξων. 

Νόμοις στοιχῶν τοῦ ἀρχιποιμένος, οὗ μισθωτὸς 
ὑπῆρξας, Πάτερ, χαλὸς δὲ ποιµήν * τὴν Ψυχήν σου 


animam tuam pro ovibus posuisti, animam dedisti p καὶ γὰρ τέθειχας ὑπὲρ τῶν σῶν προδάτων, xal τὴν 


pro nobis Deum Verbum imitatus, pretiosum sam- 
guinem humanius pro ingratis effandentem. 


Deficientium levamen, prompta afflietorum sola- 
tio, inundi przses idóneus et*aptissimus auxiliator, 
bol visus es splendidissimus , virtutum quadrigis 
vectus, sapiens, et. gratiarum aureo curru insi- 
dens. 

Miraculorum splendore, et benefactorum fulgore 
omnem animam illustrans et refovens, ter beate, 
et tristitie tenebras luce hilaritatis et ietítize et 
gratie repellens. 

' Certamina tua, οἱ curz, et. labores, et sudores, 
velut sacrificium et fragrans unguentum Christo 


ἰδίαν θέµενος duyhv ὑπὲρ ἡμῶν, θεὸν Λόγον μιμού- 
µενος καὶ τὸ τίµιον αἷμα χενώααντα φιλανθρώπῳ 
ερόπῳ ὑπὲρ ἀχαρίστων. 

᾽Αθυμούντων ἀνάψυξις, πενθούντων ἀντίληψις 
ὀξεῖα, τοῦ χόσµου ἔτοιμος προστάτης xal πρὀχειρος 
ἐπικουρία, χρυσοφαῆς ὡράθης fioc, τῶν ἀρετῶν 
«tO plu ἐπιδιφρεύων, σοφὲ, καὶ ὀχούμένος ὀχήματι 
χαρίτων χρυσαντίγῳ. | 

θαυμάτων αἴγλῃη, εὐεργεσιῶν μαρμαρνγῇ φρυ- 
κτῶν ψφυχἠν ἅπασαν xai πυρσεύων, τρισµάχαρ, xal 
λύων ἀθυμίας τὸν ζόφον, φέγγει εὐθυμίας xa χαρ- 
μονῆς xai εὐφροσύνης. 

Ol co) ἀγῶνες xal οἱ xápatot xa ol ἀτμοὶ τῶν 
πόνων, καὶ οἱ ἱδρῶτές σου, ὡς θυμίαμα σννθέσξως 








1389 


HYMNUS IN 5, PETRUM. 


19060 


καὶ πολύτίμον μύρόν εἰς εὐωδίας ὀσμὴν προσαχθέν- Α oblata, te mundo flunien sanctificationis prabve- 


τες τῷ Χριστῷ! ποταμὸν ἁγίασματος, χαὶ πηγὴν 
θείου µύρου, χαὶ πέλαγος θαυματουργηµάτον ἔθεντό 
σε χόσµῳ, Νιχόλαε ἱερομύστα. 

Georoxior. — "Y'hg αἰτίαν, ὑπὶρ ἕννοιαν τὺν 
προέλθόντα Λόγον ἐξ ἀναιτίου Πατρὸς, χαὶ τῶν ὃν- 
των πάντων αἴτιον ἑσωμάτωσας, Κόρη * σὲ γὰρ αἱ- 
τίαν ἔσχηχε σαβρχούμενος bx σοῦ, ἵνα σῶσῃ τὸν 
ἄνθρώπον, ὡς φιλάνθρωπος φύσει; δι ὧν xat ἑνην- 
θρώπῆσε θέλων, καὶ συνανἑστράφη ἀνθρώποίς φι- 
λανθρώπως. 

Ὠδὴ ὃ'. Μή ἐποδύρού pov. 
— "Deux ἔσο pot, Σῶτερ, ἓν ἡμέρᾳ τῆς δίχης, bie 
παρίσταµαι Ὑγυμνὸς τῷ βήµατι τῷ σῷ' xaX Dg 
τότβ πρόσχες pot ὄμματι, Νιχολάου τοῦ θέίου 
πρεσθείαις' σὺ γὰρ el µόνος ὄνίως χρηστὸς xai 
ἴλεως. 

Ὡς τὴν πραότητα στέρξας τοῦ θεόπτου Μωσέως, 
χαὶ τὴν ἐκείνου ἐχληρώσω δόξαν τῆς μορφῆς ’ τὸ 
γὰρ πρόσωπὀν σου xal μετὰ θάνατον σελασφόροις 
ἀχτῖσι ἆθλου φωτισμοῦ xal αὐγῇ γλυχυτάτῃ περι: 
ελάμτετο. 

᾽Αναμοχλεύσας Ex βάθρων τῷ μοχλῷ τῶν εὐχῶν 
σου, xaX ἐειχοσείστῃ χραταιῷ τῷ ὅπλῳ τοῦ σταυροῦ; 
ἑναγῃ τεμένη µιαρωτάτων θεῶν, εὐαχεῖς ofxouc; 
páxap, ἀνήγειρες Χριστῷ τῷ χνρίως xat µόνῳ καὶ 
χατὰ φύσιν θεῷ. 

Nob; ἀνύαταχτον ὄμμα λεχτημένος καὶ θεόφρον, 
xai καιοµένην ἀρεταῖς λαµπάδα νοεβὰν καὶ àp- 


δεφοµένην πλουσίως πάντοτε τῆς ἑλεημοσύνης ϐ 


ἑλαίῳ δαψιλεῖ, εἰς χαρὰν εἰσελήλυθας τοῦ Κυρίου 
σου. 

Νοῦν αὑτοχράτορα ἔχων τῶν ὀρέξεων, Πάτερ, τῷ 
ποσµοχράτορι ἐχθρῷ ἀντέστης χραταιῶς, βοηθὸν 
πλουτήσας τὸν Παντοκράτορα * xaX παθῶν βασιλεὺ- 
σας παρέστης ἓν vuxti βασιλεῖ Κωνσταντίνφ τῷ 
αὑτοκράτορι. , - . 

006b παράλιος ψάμμος, οὐδὶ πλῆθος χυµάτων, 
3| βόλοι δρόσου xa λεπταὶ ψεχάδες νιφετοῦ, οὐ χορὺς 
ἁστέρων, οὐδὲ σναγόνες βροχῆς, xat ποτάμια ῥεῖθρα, 
οὗ νάµατα πηγῶν τοῖς σοῖς θαύμᾶσι; Πάτερ, πάρ- 
ισωθήσονται. | 

θεοτολἰο», --- Τοῦ Θεοῦ κατὰ χάριν τοὺς υἱοὺς 
τῶν ἀνθρώπων ὁ συναΐδιος Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ θεοῦ, 
ὡς Yibg ἀνθρώπου kx σοῦ γενόμενος ἀπειργάσατο, 
Κόρη" ὃν αἴτησαι χἀμὲ υἱὸν ὄντα γεέννης Θεοῦ ποιη- 
σαι υἱόν. 


ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ 


ΚΑΝΩΝ ΕΙΣ TON ΑαΓΙΟΝ HETPON TON 
ΚΟΡΥΦΑΙΟΝ. 


Οὔ ἡ ἀκροσειχίς * Μολπὴν ἄδω σοι, Πέτρε. Ὕμθος , 


Ἰωάννου. 
ἸΩδὴ.Α’, Ἔχος βαρύς. Νεύσει σου πρὺς γεώδη. 
[Cod. f. 107 b.] Μόνην ἐπιποθήσας τῶν ἀγαθῶν 
τῶν µελλόντων, σοφὲ, τὴν ἁ πόλανσιν, τὰ ῥέοντα παρ- 
έδραµες : ὅθεν Χριστῷ ἐχολλήθης xal συνεκράθης 
ἀὐτῷ διαπύρῳ στοργῇ. | 
Ὅλον σε πυραχτώσας πυρὶ ἆθλῳ καὶ θείφ 


runt, sacrarüm magister Nicolae, et fontem divini 
odoris, et przestigiosum mare. 


Deipart. — Prater causam, preterque cogitatio» 
nem ex zterno Patre genitum rerum omnium aucto 
rem corpore donasti, Virgo; te enim gettítricem 
hábuit, assumpto cotpore, ut hominem salvum fa- 
ceret, utpote natura benignissimus ; qua ratione 
libens homo factus est, et benignius inter homines 
conversatus est. 

Ode ΙΧ: Né me doleàs. 

Misericors mihi esto, Salvator, in die judicii, 

quando nudus ad tribunal tuum accedam; et be- 


Β nigno tunc me oculo consideres, Nicolai divi gra- 


tia; tu enim solus vere bonus et misericors. 

Mansuetudinem qui diligebas divi Moysis, il- 
lustrem ejus formam sortitus es; nám vultu$ tüus 
vel post mortem radiis fulgebat splehdidis imcor- 
porei luminis et luce gratissima: 


Funditus avelléng vette précum tuárum, ut cru» 
eis ariete muros quatiens, exsecrabilia templa im- 
piorüm deorum evertisti, beate ; et. sanctas sedes 
Christo zdificasti qui solus et natura vere Deus, 


Spiritus oculo praeditus vigili et pio, et facem 
gerens virtutibus ardentem , et miséritordize oleo 
abundanter instructus, in gaudium Domini in- 
L-oisti. 


Mentem hiapens "affeciibus"dominantem, Pater, 
mundi prineipi valide restitisti, Omnipotentis 
auxilio adjutus affectuum rex dpparuisti nocte 
Constantino imperatori. 


Nec arena litoris nec fluctuum turba, nec roris 
guitule, nec tenues nivis globule, nec astrorum 
chorus, net nimborum stille, aut fluminis unde, 
aut fontium lympha possunt. miraculis tuis, Pater; 
comparari. 

Deipara. — Deí gratia filios bominum liberet, — 
qui Filius Dei coeternus et Verbum, per té Filius | 


D nominis fáctüs est, Virgo ; qui me filium gehennae 


iitquirerd venit ut Dei filius flerem. 


JOANNIS MONACHÍ 
HYMNUS IN BEATUM , PETRUM CORY- 
PHEUM. 


Prima versuum littere significant : Carmen tibi cano, 
etre; bymnus Joannis. 
Ode 1. Sonüs gravis. Inclinatione tua ad terrena. 
Unico ardens futurorum bonorum studio, sapiens, 
fugitiva fastidisti; unde Christo adhzsisti ferveu- 
tissima cum eo dilectione conjunctus. 


Totum te igne incorporeo et divino perussit 


1391 


ADDENDA. 


13e? 


carbuncuius ; quem vidit olim Isaias (ülamma in- A ὁ ἄνθραξ ἄθλος ὃν εἶδεν 'Ἡσαῖας ποτὶ ἄνθραχα 


corporea errorum corpus comburentem. 


Lucernam ardentem et lampada splendentem, 
luce divine discipline mentes illuminantem, Petre, 
prebuit te Spiritus sanctus gentibus inter tenebras 
degentibus. 

Fides, spes, charitas, militie tuse arma ; infracta 
lorica, utrinque acutus ensis, et galea salutis, ve- 
nerande aposiole. 


Deipare.— Apertus est, Dei Genitrix, purissimo 
tuo Filio antiquus paradisus, quem clauserat prima 
parens; et generi hominum restituta est pristina 
patria. 

Ὁάε 111. Qui in principio. 

Aquila apparuisti nubibus invécta ; nam in oculi 
ictu , divino et omnipotente Spiritu, de Roma 
in Sion per nubem translatus es, vivam Dei nubem 
euraturus, 


Qui purgavit Deus, solus natura mundus, ne 
violet homo, inquit. Nam omnia Dei opera munda 
mundis ; quapropter, Petre, purifica me precibus 
tuis ab immundis affectibus.  * 

Piebem allocutus in Sion, et ibi primum fidei 
sermonem predicans, statim messem tulisti fera- 
cem, et in Christo genuisti celebratissimes Trinitati, 
ecclesiam trium millium virorum. 


Velut fex aeria nocte per maria navigantes, ita 
mare tenebrosum et obscurum procellosi erroris 
traducentes luce fidei illuminasti, Petre. : 


Deipate. — Te summum refugium, et ad salvan- 
dam paratissimam auxiliatricem, Domina, vehe- 
menter oro 65 deprecor, animam meam suscipe, 
a tabernaculo migrantem, et, derelicta terra, 
aliam regionem petituram. 


Ode IV. Qui patetnos. 
Qui discipulorum omnium primus cucurristi ad 


πυρὸς ἆθλου xalov:a ' τὴν Όλην τῆς πλάνης àx- 
έφηνεν. 

Λύχνον φωτοθολοῦντα xal χρυσαυγη σε λαμπάδα, 
tb φέγγος πνυρσεύουσαν τῆς θείας ἐπιγνώσεως, 
Πέτρε, τὸ ἅγιον Ηνεῦμα τοῖς ἑσχοτισμένοις ἀνέδειξεν 
ἔθνεσιν. | 

Πίστις, ἐλπὶς, ἀγάπη, τῆς ofc στρατιᾶς «à 
ὅπλα * ὁ θώραξ ὁ ἄῤῥηχτος, ἡ µάχαιρα Ἡ δίστο- 
poc, xal ᾗ περιχεφαλαία f) τοῦ σωτηρίου, ἀπόστολε 
τίμιε. 

Gsoroxlov. — "Ἡνοιχται, θεομῆτερ, τῷ παγ- 
᾽αχράντῳ σου τόχῳ ὁ πάλαι παράδεισος, ὃν 1) προµή- 
τωρ ἔχλεισε * xal τῷ τῶν ἀνθρώπων γένει πάλιν ἡ 
ἀρχαία πατρὶς ἀποδέδοται. 


5 Ὠδὴ I". Ὁ κατ' ἀρχὰς εούς. 


Νεφελοδρόμος ἀετὸς ὁ πεζοπόρος ἑδείχθης ' ἓν ῥο- 
vj Yàp ὥσπερ ὀφθαλμοῦ, τῷ παντονυρχιχῷ xol 
θείῳ Πνεύματι, ἀπὸ τῆς Ῥώμης iv Σιὼν διὰ 
νεφέλης ἐγένουν χηδεῦσαι τὴν ἔμψυχον νεφέλην 
Θεοῦ. 

*A ἐχαθάρισε θεὸς, ὁ χαθαρὸς φύσει μόνος, μὴ 
χοινούτω ἄνθρωπος, φησί. xai γὰρ xaDapà τοῖς 
χαθαροῖς ἐστι πάντα τὰ ἔργα τοῦ θεοῦ * διὸ παθῶν 
ἀχαθάρτων xa0apóv µε, Πέτρε, ταῖς πρεσδείαις 
σου. 

Δημηγορήσας ἐν Σιὼν, xal τὸν τῆς πίστεως λό- 
γον χατασπείρας πρῶτος ἓν αὑτῇ, πολύχουν εὐθὺς 
τὸν στάχυν ἤνεγχας, xapmogopfjsa; àv Χριστῷ τῇ 


C πανυµνήτῳφ Τριάδι, ἀνδρῶν τρισχιλέων ἐκχλησίαν 


σεπτήν. 

Ὡς διαέριος πυρσὺς τοῖς ἐν πελάγει θαλάσσης 
ποντουµένοις μέσον τῆς νυχτὸς, ὡσαύτως τοῖς 
πλέουσι εν θάλασσαν τὴν ζοφερὰν xaV σκοτεινἠν 
τῆς πολυχύμονος πλάνης ἔφανας φωτ, Πέτρε, της 
πίστεως. , 

, θεοτοχίον. — Yk κραταιὰν καταφυγὴν, καὶ αρὺς 
τὸ σώζειν ἑτοίμην προστασίαν, Δέσποινα, πλουτῶν, 
θερμῶς ἱχετεύω σε xat δέοµαι, τῆς ipfc πρόστηθι 
φυχῆς, χωριζοµένης τοῦ σχῄήνους, xal πρὸς xócpov 
ἄλλον ἁπαιρούσης Ex γῆς. 

'Q63 Δ’. 'O xatpixobc. 
Ὁ προδραμὼν πάντων μαθητῶν ἐπὶ τὸν τάφον 


sepulerum prestantissimz vitz, in sepulero pe- D τῆς ἑνυποστάτου ζωῆς, τὸν ἓν τάφῳ µε χαθεύ- 


trex obdurationis dormienlem excita me per ρᾳ- 
nitentiam. 


Recordari horret mens quot terras, quot maria 


pervadere, quot sudores, quot labores perferre non 
dubitasti pro Evangelio gratis. 


In malo consenescens procul a via Dei, utroque 
poplite claudico: devium, sancte, ad virtutem re- 
forma. 


AÁcceptam a Christo Ecclesiam, quam ipse Do- 
minus constituit, non autem homines, bene guber- 
nasti, ut navem, apostole. 


Te speciem Jacob, quam mundam, et electam, et 


δοντα λιθώδους πωρώσεως, διὰ µετάνοιαν ἀνάστη- 


Ἰλιγγιᾷ νοῦς χατανοεῖν «hv iv. θαλάσσῃ καὶ iv 
19 περίοδον τοὺς ἱδρῶτας, τοὺς χαµάτους σου 
οὓς ἔτλης Υηθόμµενος ὑπὲρ τοῦ Εὐαγγελίου τῆς χά- 
ίτος. 
: Παλαιωθεὶς ὅλος ἓν κακοῖς ἀπὺ τῶν τερίδων «ov 
Θεοῦ ἐχώλανα ἀμφοτέραις ταῖς ἱγνύαις μον” 
ἁρτίωσον, ἅγιε, τὸν πρὸς ἀρετὴν µε χωλεύοντα, 

"Ex τοῦ Χριστοῦ σὺ παραλαθὼν τὴν Ἐκχλησαία», 
fv αὐτὸς à Κύριος καὶ οὐχ ἄνθρωποι ἐπῄήξατο, 
καλῶς ἐκυθέρνησας ὡς ὀλκάδα ταύτην, ἀπό- 
στολθ. 

θεοεοκίον. — Thy καλλονήν σε τοῦ Ἰαχὼθ, τὴν 








1333 


HYMNUS IN S. GEORGIUM. 


1394 


χαθαρὰν καὶ ἐχλεχτὴην xai ἅμωμον ἣν ἠγάπησε Α sanctissimam dilexit Christus Deus pulchritudino 


Χριστὸς ὁ θεὸς, ὁ 
σποινα, σῷσόν µε. 
Ὠδὴ E'. Κύριε ὁ θεός pov. 

Ῥώμῃς ἆ πολιοῦχος, καὶ τῆς βασιλείας ὁ ταμιοῦ- 
xoc, à πέτρα τῆς πίστεως, ὁ στεῤῥὸς θεμέλιος 
τῆς χαθολικῆς Ἐκκλησίας ἱεροῖς ὑμνείσθω ἐν ᾷσμα- 
qty. 

"Eoc éxcdxic πάλαι τοῦ Χριστοῦ πυθόµενος εἰ 
ἀφήσεις τοῖς ἐξαμαρτάνουσιν εἰς σὲ, Πέτρε, Ίκου- 
σας, Οὐ Aéro) σοι ἕως éxtáxic, ἑόδομηκοντάκις δὲ 
4d Aor ἑπτά. 

Τίμιος évarclor Κυρίου ὁ θάνατος τῶν ὁσίων αἎ- 
τοῦ, καθὼς γέγραπται . 6 σὺς δὲ, πανεύφηµε, πολλῷ 


χάλλει ἀσύγχριτας, ἱχετεύω, Δέ- 


τιµιώτερος ὄντως, ὡς τοῦ θείου πάθους ἑχσφράχι- B 


αμα. 

"Άπασα μαλακία ἐκ τῶν πιστευόντων, xal πᾶσα 
γόσος ταῖς ἀλεξικάχοις dou παλάμαις Ἰλαύνετο, ἃς 
ἐπιτιθεὶς τοῖς νοσοῦσιν, ὑγιεῖς ἑδείχνυς, ἁπόστολε. 

Θεοτοχίον. ---"Ὕψωσας, θεοτόχε, τὴν ταπεινωθεῖ- 
σαν ἀνθρώπων φύσιν, xal ταύτην ἑξήγειρας τοῦ 


ἀρχαίαν πεώµατος * τὸν Χριστὸν γὰρ, τὸν ἀνορθοῦντα 


τοὺς κατεῤῥαγμένους, ἐγέννησας. 
δὴ G'. Ναυτιῶντα, 


Τὰ φευδῆ σημεῖα, καὶ τὰς φασματώδεις ὄννάμεις 
τοῦ Σίμωνος, Πέτρε, τοῦ χαταράτου εἰς τὸ μηθὲν 


διαλύσας ἀνέλυσας, ὡς ἥλιας γνόφον καὶ ὁμίχλην; καὶ 


πολλὰς δυνάµεις ἓν θεῷ ἑποίησας. 
"H θεοῦ σοφία ἡ ἐξουσιάζουσα πάντων, xa aol, 


incomparabilis : oro, Domina, salva me. 


Ode V. Domine Deus meus, 
Roma przeses, et regii eerarii, petra fidei, firmum 
catholice Ecclesi? fundamentum, sacris celebreris 
carminibus. 


Usque septies, respondit tibi Christus petenti 
quoties peccantibus ip te dimittendum, Non dico 
tibi wsgue septies, sed usque septuagies septies. 


Hanorabilis coram Domino. mors sanctorum ejus, 
uti scriptum est; tua vero multo.hoporabilior, quià 


diving passionis vera imago. 


Omnis sopor procul. a credentibus, et omnis 
morbus pellebatur salutiferis.tuis manibus, quas. 
imponendo languidis, sanalias omnes, apostole. 

Deipare. — Humiliatam hominum naturam resti- 
tuisti, Dei Genitrix, antiquo casu depressam erexi- 
sti; nam genuisti Christum, qui exaltat humiles, 


Ode VI. Vomentem. 
Fallacia signa maledicli Simonis, Petre, et vanas 


virtutes prorsus avertisti, sicut sol tenebras et cali- 


ginem fugat ; et. multa prodigia.in Deo fecisti. 


Omnipotens Dei sapientia, tibi quoque, Petre, 


Πέτρε, δέδωχεν ἐξουσίαν πατεῖν ἑπάνω ) σλρρπίων. χαὶ € facultatem dedit super scorpiones deambulandi 


ὄφειῳν τῶν τε ὁρατῶν xaX ἀοράτων , ὧν. τῆς ἰοδόλου, 
χαχουργίας ῥύσαι pa. 
Καὶ μᾶλλον, Πέτρε, τοὺς ὡραιοτάτους σου πό- 
δας. . . Reliqua desiderantur. 
IQANNOY ΜΟΝΑΧΟΥ 
KANQN ΕΙΣ TON ATION Tl'EOPTION; 
οὗ ἡ ἀκροστιχίς' Γεωργίου μάρτυρος ὑμνῶ τοὺς 
λους" Αίνος Ἰωάννου. 
δὴ Α’. Ἠχος x4. δ. Ἁρματηλάτη». 
[Cod. f. 156.] Γεοπονήσας τῷ σταυρῷ τὴν ἄρου- 
βαν τῆς διανοίας, xal ἐν αὐτῇ σπείρας ἀρετὰς ἐν 
δάχρυσι, θερίξεις ἁγαλλίααιν ' διὰ γὰρ μαρτυρίου, 
Εεώργω, ἐγεώργησας στάχυν φυχοτρόφον ἀείζωοσν. 


"Ev «ῷ σφοδρῷ τής ἀσεθείας χλύδωνι ἔστης, ἁοί- D 


διµε, ὡς ἀῤῥαγὴς πέτρα, xal ὡς πύργος ἄσειστος, 
γενναίῳ ἁναστήματι τῆς στερεᾶς σου χαρδίας τὰ 

τῶν χολάσεων xópata λύῳν εἰς ἀφρώδεις ποµφόλυ- 
γας. 

Ὄφθης ὡς λέων πεποιθὼς ὁ δίχαιος * τῶν ἁγεννῶν 
γὰρ παθῶν βασιλιχῶς ἄρξας, ἁπτοήτως ὤὥρμησας ὡς 
λέων εἰς τὸ στάδιον, τοὺς ἐχθροὺς καταπλήττων ὥς 
Όινας Φφαύλας ἁλώπεχας τῷ βασιλιχῷ σου βρυχή- 
ματι. 

'Poov τῆς ἁπάτης ἀκρατῶς φερόµενον, µάρτνς, 
ἀνέχοψας τὸ Υὰρ αὐτοῦ ζέον καὶ τὺ ἀχμαιότατον 
ῥαγδαίας προσθαλόντα σοι xal σφοδρῶς προόραχέν- 
θα, ola φραγμὸς ἀκαθαίρετος, ὀπίσω χωρεῖν κατ- 
πηνάγχασας. 


visibiles et invisibiles; quorum a venepata ma- 
lignitate me liberes. 


AÁc-*potius, Petre, speciosissimos pedes tuos...... 
Reliqua desiderantur. 


JOANNIS MONACHI 
HYMNUS IN BEATUM GEORGIUM. 
Prime versuum littere sonant : Georgii martyris. 
canto certamina. Laus Joannis. 
Ode I. Sonus πλ. 4. Currus agitatorem. 

Cruee campum mentis excoluisti, ibique in lae 
crymis virtutes seminasti, nunc metis. exsultatio, 
nem ; ham per martyrium, Georgi, messem parasti 
spiritualibus seternisque fructibus refertam. 

Media in impiorum tempestate immotus restitisti, 
vir celebrate, velut ihconcussa petra, et velut turris 
firmissima, ingenua cordis firmitate cruciatuum 
fluctus eludisti. 


Apparuisti velut leo fidus et justus; nam pravis 
cupiditatibus regaliter deminatus es, tanquam leo 
intrepidus stadium invadisti, hostesque terruisii 
ceu miseras vulpes regio rugitu. 


linpotentem erroris fluxum cohibuisti, martyr ; 
nam ejus vim vehementem et turbidam, asperum- 
que impetum, velut septum inconcussum, retro- 
gredi coogisti. 


1395 ADDENDA. 1396 
Lingua tarda et exilis, osque discors te hymnis A θεοτολίον. — Γλῶσσα βραδεῖα xai ααφῶς lay4- 


celebrare gloriatur, Domina; te enim cantant om- 
nes angelorum linguz et flammez et igneze, et in- 
corporeorum ora. 


Ode ΠΠ. Qui confirmat. 
. Ut gloriam et vitam in Christo reconditam con- 
tingeres, despexisti gloriam fugacem, et corrupti- 
bilem vitam sapienter neglexisti ; quare per mortem 
vitam invepisti dernam. 

Non laborando defecisti, non  defatigatus es 
velut igne et ferro pugnans, ferro et onini adamante 
lirmior, sed omnia pertulisti velut iestis aliene 
passionis. 

Pro Christo conversantis, instrumentis tortores 


corpus in partes dividunt, et partes in minutissi- B 


ma, fortissime ; sed charitate Christi mentem ser- 
vas integerrimam. 

Afflictus propter Christum , qui propter te affli- 
ctus est, illum iu membris tuis glorificasti, tanquam 
stigmata ejus fereng carni tuz aílixa, εἰ ipse glori- 
ficatus es magis, illustrissime Georgi. 

Deipara. — Peccatorum procella , iniquitatum 
tempestas, malignitatis scopuli dejiciunt me in 


, imam impietatem; da 'mihi, Virgo, dextram, ne 


fluctus viventem me obruat. 
^ — Ode IV. Tu, Christe, Dominus meus. 

Rhetoricas' contempsistí disputationes, et insi- 
pientium nugas veritati sibique contentiose contra- 
dicentium ; Chrisii Dei sapientiam doctus et inge- 
niosus ex anima dilexisti, Georgi. 

' Turbulenti vehementium tormentorum impetus, 
et amarissima flagellorum lumina , et turbida 
igneaque pluvia simul te invadunt, et subito arri- 
piunt, sed confessioni" tu: turrim labefacere non 
valent ; nam in petra fundata erat. — 

Fornacem multis lignis succensam, velut thala- 
mum roscidum ingressus es; augelus enim Dei 
rorem quemdam spargens fornacis temperabat ar- 


dorem, excutiebat flammam, et igne superiorem tec 


praestabat. 

Verbum Dei vivum et salutiferum lingua gerens, 
illustrissime, gentilem vivificast! ante Cbristi de- 
scensum defunetum ; divino baptismate baptiza- 
tum, in gehenna ignis liberasti. (Deest. θεοτ. et 
ode V echus.) | 

Ode V. 

. . amare gemuerunt, et deum Dei praeco hu- 
mana voce in pulverem redegit. Deum videns ab 
impiis principibus offensum non sustinuisti , sed 
divino studio cor inflammatus, magnum errantium 
errorem increpasti, et Deum Christum confes. 
SUS es. | | 

Martyrii tui, Salvator, viam peragam et lztabor ; 
lta cantabas, Georgi, dum speciosi tui pedes ferreis 


qtvo;, xal στόµα δὐσηχόν σοι προσφωνεῖν ὕμνους 
εὐλαθοῦνται, Δέσποινα * σὲ γὰρ ὑμνοῦσιν ἅπασαι τῶν 
ἀγγέλων αἱ γλῶσσαι αἱ φλογεροὶ, xat πυρίµορφοι, χαὶ 
τῶν ἁσωμάτων τὰ στόµατα. 

Ὡδὴ I". Ὁ στερεώσας. 

"Iva τῆς δόξης καὶ ζωῆς τῆς ἓν Χριστῷ χρυπτο- 
µένης ἐπιτύχῃς, χατεφρόνησας δόξης λνοµένης, xal 
φθαρτῆς Ἀλόγησας εὐλόγως ζωῆς) bi διὰ θανάτου 
εὗρες ζωὴν τὴν αἰώνιον. 

Οὐ χκατενάρχῆσας καμὼν , οὐχ ἑκοπίασας ὅλως ὡς 
μαχόμενος πυρὶ καὶ σιδήρῳ, 6 σιδήρου χαὶ παντὺς 
ἀδάμαντος στεῤῥότατος, ἀλλ οὕτως ἑχαρτέρεις ὡς 
βεωρὸς ἄλλου πάσχοντος. 

Ὑπὲρ Χριστοῦ προσομιλῶ», χολαστηρίοις ὀργάνοις 
κατατέµνουσιν ὡς µέρη, xai µέλη διαιροῦσιν εἰς 
λεπτὰ vb σῶμά sou, πολύαθλε * τὸν λογισμὸν ἕτῆρεις 
ἄτμητον ix τῆς ἀγάπης Χριστοῦ. 

Μαστιγωθεὶς διὰ Χριστὸν τὸν διὰ σὲ µαστιχθέντα, 
καὶ δοξάσας τοῖς σοῖς µέλεσι τοῦτον, ὡς τὰ στίγµατα 
αὐτοῦ βᾳαστάσας τῇ οἰχείᾳ σαρχὶ ἀντεδοξάσθης πλέον, 


δεδοξασμένε Γεώργια. 


θεοτοχἰον. -- Αμαρτιῶν µε χαταιγ]ς, ἀνομιὼν 
τριχυµία, ἀλλεπάλληλοι σπιλάδες χαχίας συνωθοῦσιν 
εἰς βαθὺν βυθὸν τῆς ἀπογνώσεως * δός µοι, Παρθένε, 
χεῖρα, μὴ κῦμα ζῶντα χαλύψῃ µε. 

'Qón Δ’. Σύ pov, Χριστὸ, Κύριος. 

Ῥητοριχὴν ἐρεσχελίαν διέπτυσας, xal ἀσόφων 
φλήναφον, τῇ ἀληθείᾳ xot ἑαυτοῖς διαµαχοµένων ἑρι- 
στιχοῖς ἀντιθέσεσι, Χριστοῦ θεοῦ σοφίαν ὡς σοφὸς 
καὶ ἀγχίνους &x ψυχῆς ἀγαπήσας, Γεώργιε. 
" Tugovtxal σφοδρῶν βασάνων ἀντίπνοιαι, καὶ µα- 
στίγων ποταμοὶ πιχρότατοι, xal πυραυγὴς θολερὰ 
βροχὴ ἅμα προσθαλόντα , xal αἰφνίδιόν σοι προσρῄ- 
ξαντα, οὖχκ ἕπτωσαν τὸν πύργον τῆς σῆς ὁμολογίας " 
ἐν τῇ πέτρᾳ yàp ταθεμελίωῖο. 

ΎὝλῃ πολλᾗ γὰρ ἐξάφθησάν cot χάµινον, ὥς πα» 
στάδα δροσερὰν εἰσέδραμες ' ἄγγελος θεῖος γὰρ xa- 
ταπτὰς ola πνοὴν δρόσου διασυρίζων ἑποίησε τὸ μέ- 
νος τῆς xaplvou, ἐχτινάσσει την Φλόγα χαὶ πυρὶς 
δυνατώτερον δείξας σε. 

ἙῬῆμα θεοῦ ζῶν xal ζωὴν παρεχόµενον iv cj 
γλώσσῃ φἑρων, παναοίδιµε, νεχρὸν ἐξδώωσας δι εὖ- 
yf Ἕλληνα θανόντα πρὸ τῆς Χριστοῦ χαταθάσεως ' 
βαπτίσµατι δὲ θείῳ βαπτίσας, τοῦτον iv γεέννῃ πυ- 
ghe ἠλευθέρωσας (1). Deest θεοτ. et ode V echus. 
Ὡδὴ E. — 

eo. πιχρῶς οἰμῶξαν, xal τὸν θεὸν θεοῦ χἠρνᾶ 
ἀνθρωπίνη φωνῇ ἑλεπτύνθη εἰς χοῦν. 

Ὑπ' ἀνόμων ἀρχόντων βλέπων ὑδριζόμενον θεὸν 
οὐκ ἤνεγχας, ἀλλὰ Oslo ζάλῳ ἀναφθεὶς τὴν χαρδίαν, 
διήλεγξας παρελθὼν εἰς μεγάλην τῶν πλανωμένων 
τὴν ἁπάτην , xal Θεὺν τὸν Χριστὸν ὡμολόγησας. 

Μαρτυρίου σου, Σῶτερ, ἔφαλλες, δραμοῦσαι [ita 


cod.] ὁδὺν xa τερφθήσοµαι, Ev τῷ καθηλοῦσθαι τοὺς 


NOT &. 
(1) Ίη Vita. S. Gregorii par fere de "Trajano fiü/ narratio, quam theologi omnes refutant. lrstar 


pmnium Allatius in Examine librorum Eccl. Gr. 











1331 


. HYMNUS IN S. GEORGIUM. 


1398 


ὡραίους σου πόδας, Γεώργιε, σιδηραῖς χρηπἰσι xai A erepidis configebantur, et clavis, et cruore tuo 


περιπείρεσθαι τοῖς fier, καὶ τῷ λύθβῳ φοινίσσον τὸ 
ἴδαφος. 
λοερὸν ἁνδριάντα xoi περιχαλλὲς ὡραιότητος 


ἄγαλμα τοὔεθεοῦ αἱ χεῖρες, αἱ τὸν ἄνθρωπον χατα- 


σχευάσασαι bv πολλῇ copia καὶ ἐπιστήμῃ ἔξεσάν σε 
xai εἰς χάλλος εὑρύθμησαν ἄφατον. 

θεοτοκίον.---Ὡρυόμενος λέων χκύκλῳ περιέρχεται 
χαταπιεῖν µε ζητῶν τοῖς αὐτοῦ ὁδοῦσι' pf) µε δώῃς 
εἷς θήραν, πανάµωµε, 1j 8cby τεχοῦσα τὸν xpaza:d 
παλάμῃ θείᾳ τῶν λεόντων τὰς μύλας συνθλάτανπα. 

"6i Q'. Τὴν δέησιν ἐχχεῶ. — 

Τὸν τείναντα ἐπὶ ξύλου τὰς χεῖρας, καὶ τῇ λόγχῃ 
τὴν πλευρὰν ὀρυχθέντα, Λόγον θεοῦ καὶ θεὺν χαταγ- 
γέλλωνι ἀναρτηθεὶς ἐπὶ ξύλου, Γεώρχιε, χοντοῖς δι- 


pavimentum rubebat, 


Quee statuam effecerunt rationis capacem et pul- 
cherrimam speciem Dei manus, hominem parentes 
in multa sapientia et scientia , exspoliarunt te et . 
pulchritudine te exornaverunt ineffabili. 

Deiparm. -— Rugiens circuit leo quxrens me 
dentibus devorare; ne me tradas in predam, 
inviolata Dei genitrix, qui potenti sua divina mauu 
maxillas leonum confringit. 

Qde Ví. Preces effundo. 

Qui manus super lignum tetendit, cujus latus 
lancea perforatum, Verbum Dei et Deum ipse in 
ligno exaltatus przdicasti, Georgi; ipse latus hastig 


επείρου τὰς πλευρᾶς, ἀλλ εὐχῇ τὰς ἀχμὰς αὑτῶν B perfossus eg, sed precibus earum vulnera obtu- 


fiu 6Xovac. 

-.'O0 λίθων ἀναισθητότερος οὕτως, ὡς xat λίθοις &v- 
αισθήτοις λατρεύων, Ὁπτιόν σε Ur ἑδάφους ἁπλώσας, 
λίθῳ βαλεῖ, ἑχπιέζει τὰ σπλάγχνα σου, αὐτὸς δὲ τὴν 
πέτραν τῆς ζωῆς, τὸν πολύτιμον λίθον ἐπόθει; Χρι- 
στόν. 

Ὑπέχχσυμα τοῦ πυρὸς τοῦ ἁσδέστου χρηµατίζων 
ὁ υἱὸς ὁ τῆς γεέννης, νεοχαεῖ χαὶ ζεούσῃ ἀσθέσιτῳ 
χαταχωννύει σε, μάρτυς ' ἀλλ' εὕρηχας συνήθως &y- 
γελον φρουρὸν, τὸν ῥυόμενόν σε Ex νεότητος. 

Σιδήρου, λίθου, χαλκοῦ, ἁδάμαντος ἰσχυρώτερος, 
Γεώργχιε, ὤφθης * ἕχαστον γὰρ τῶν ἀπηριθμημένων 
παραχωρεῖ τῷ πυρὶ δαπανώµενον * αὐτὸς δὲ, ὦ χά- 
ριτος πολλῆς, καὶ παμφάγου πυρὸς ὑπερίσχυσας, 

. 8socoxlov.— 'Anázopa τὸν ἁμήτορα τίχτεις ὑπὲρ 
ἔννόιαν xaX φύσιν χαὶ λόγον, ἵνα θεὺν ἀπεργάσηται 
θέσει τὸν πεπτωχύτα ἐλπίδι, θεότητος ἀξίωσον, 
Δέσποινα, κἀμὲ τῆς Υλυκείας αὐτοῦ ὡραιότητος. 

"Q0? Z'. Οἱ àx τῆς Ἰουδαίας. 

Θεοῦ σε τὸν ὀπλίτην οὐδὲν ἴσχυσε βλάψαι, οὐδὲ 
λυµήνασθαι, οὐ βράσµατα λεθήτων, οὗ χάσµατα λεόν- 
των * οὗ γὰρ δὴ παραδώσει θεὸς ψυχὴν θηρίοις αὐτῷ 
ἐξομολογουμένην. 

Λογισμῷ διαιτήσας τῇ Φυχῄ χαὶ σαρχί σου, µάρ- 
τυς Γεώργιε, τῷ πνεύματι τὸ σῶμα, τῷ χρείττονι τὸ 
χεῖρον νουνεχῶς καθυπέταξας , διαιτητὴς ἀχριθῆς 
φανεὶς τῶν πρὸς ἀξίαν. 

'O χλεινὸς ἀθλοφόρας, ὁ πολλὴν παῤῥησίαν πρὸς 
οὖν Σωτῆρα πλουτῶν, τὸν πλοῦτον τῶν παθῶν µου, 
σὺν φόρτον τῶν χαχῶν µου διασκόρπισον δέοµαι, &va- 
χωχἠν pov διδοὺς, xoi κουφισμὸν τοῦ βάρους. 

Ὕμνοις µάρτυς ὑμνείσθω, ὁ τὴν σύνεσιν μέγας, 
xaX τὴν σοφίαν πολὺς, 6 λόγοις στηλιτεύσας, καὶ 
ἔργοις θριαμθεύσας τὴν ἀἁπάτην τὴν ἄεργον, xal 
χαταγγείλας Χριστὺν Υἱὸν θεαῦ καὶ Λόγον. 


Θεοτοκίον.--- Σὺ γενοῦ pot προστάτις, σὺ φαιδρὰ — 


παραστάτις, θεογεννήτρια ! ἠνίχα τὴν ψυχἠν µου 
ἑσχάτη καὶ µεγάλη καταλάθῃ περίστασις, καὶ ἐξελοῦ 
µε χειρὸς λῃσιῶν ἀεροπόρων. 
63 Β’. 'EzxcaxAac(oc κἀμινοα 
Ἀθανασίαν εὕρατο διὰ coU ᾿Αθανάσιος, τῆς ἆθα- 
νασίας ó φαιδρὸς ἐπώνυμος τυράννου προστάξει γὰρ 
θανατηφόρον φάρμαχόν σαι πεχεραχὼς, ἀπαθῶς πε- 


disti. 

Sic lapidibus durior, ceu lapidum fautor, humi 
supinus explicatus es, et injectis lapidibus, viscera 
e1pressisti tua ; ipse autem petram vitze, et lapidem 
pretiosum Cbrisium exquircbas. 


Dum te inexstinguibili igni tradere conatur fl- 
lius gehennz, ferociente et ardenti flamma torquet, 
martyr; sed consuetum invenisti fautorém, qui te 
ex juventute fovebat, 

Ferro, lapide, ere, adamante fortior, Georgi, 
visus es; horum enim quodvis igne solvitur; at 
(u, gratia referte, edacem vicisti ignem. 


Deipare. — Absque matre genitum , rursus 
absque patre gigbis preter cogitalionem et naturam 
et rationem, ut deos nos efficiat ; spe dejectum 4i- 
vinitate digneris, Domina, et dulci ejus gratia. 

Ode V11I. Qui de Judea. 

Te Dei militem voluit nihil ledere aut offendere, 
nec ignis fervor, nec leonum furor; non enim tra- 
det Deus feris, qux ipsum confessa fuerit, ani- 
mam. mn 


Ratione dirigens animam et carnem, martyr 
Georgi, spiritui corpus, meliori pejus subjecisti 
sapienter, prudens apparuisti vitze institutor. 


Inclyte athleta, qui tantam coram Salvatore lau» 


D dern promeruisti, multitudinem passionum mearum, 


turbam malorum meorum disjice, quaeso, requien 
da mihi, et oneris levamen. 

Hymnis celebreris martyr, intelligentia magnus, 
sapientia dives, qui verbis incriminatus es, et ope- 
ribus confudisti otiosum errorem, qui Christum 
pradicasti Filium Dei et Verbum. | 

Deipare. — Tu me adjuves, tu me egregie, 
defendas, Dei Genitrix! quando animam meam 
corripiel ultima et summa necessitas, libera me de 
latronibus, :thereis. 

Ode VIII. Septuplo caminus. 

'A0avac(av habuit per te Athanasius, hoc no- 
mine merito conspicuus. Nam tyranni jussu mor- 
Viferum tibi promiscuerat venenum ; cernens autem 


1399 


ADDENDA. 


110 


te illud impune bibentem, obstupuit ei virtutem A πωχότα ἰδών σε, χατεπλάγη , xat τὸ χράτος ixiqvu 


agnovit Christi qui mortem sustulit. 


Robore ccelitus et invicta vi munitus rotze tor- 
mentum pertulisti ; gladiis confossus, fibras et ner- 
γυθ divulsus, rupta ossorum concordia, et spicarum 
instar sacros digitos omnes collegisti. 


Crudelibus nervis pedes et manus discerptus, 
nervum enervasti hostis ferreum, cujus cervix con- 
fracta fuit manifeste. Christus enim firmabat te 
militem suum, nervis te :reis circumdans, ut 
aiunt, atque vim tibi inspirans in Deo prodigia fa- 
ciendi, ac virtutem solvendi tenebrarum, 


Quomodo Deus Christus et omnis creature Domi- 
nus et humans natura auctor, vel invitos coegisti 
demones Deum confieri, licet natura mendaces 
sint. Nam potestatem tuam in ipsos veriti, ceu servi 
flagriones, mandata tua peragebant. 


Deipare. — Carnem suscipiens ex sanguine tuo 
jncorporeus, hominem carnalibus subjectum desi- 
deriis, el spiritus expertem, Spiritus sancti. dono 
roboravit, ac vim dedit corpus superbum sapienter 
comprimendi, et in servitutem redigendi, Virgo. 


Ode MX. Infremuit omnis auditus. 


Gressibus animi tui in petra fidei fundaiis, er- 
roris &imulacra in pulverem dejecisti; collo 2d 


Deum inclinato, et truncata gladio cervice, athleta, ϱ 


ad rerum omnium caput migrasti. 


Ceu liljum nive candidius in valle martyrum flo- 


ruisti; divino martyrii lavacro rubefactus, rosam 


edidisti rubidam, bene olentem, odoratam, omnes 


singulari passionum Christi odore recreasti. 


Ferro firmius prebuisti corpus tuum invictum, 
Georgi, tormentorum ialleis nequidquam percus- 
sum ; velut aqua frigida sanguine tuo calido tinctum 


acrius effectum est, igne charitatis Christi indura-. 
, tum. 


Christi gratia qui mundum vicit, juxta promissa, 
potestatem principis hujus mundi superasti inhu- 
manumque imperium ; victor athleta e terra ad 
celestia evolasti, potenti dextra eoronatus. 


Fluminum undis &quantur innumera prodigia, 
quie vivus atque etiam post mortem perfecisti ; 
vere enim vivunt in Deo vel post mortem justi; nam 
in manu Dei anime eorum. 


Cum sermonem idoneum non babeam, nec lin- 
guam facundan quz innumera tua gesla celebrare 
valeat, verba suscipe, martyrum decor; oro et 
precor Salvatorem meum Christum ut eum mei 
misereat. Deest θεοτόχιον., 


Χριστοῦ τοῦ χαθελόντος τὸν θάνατον θανάτῳψ. 

Ἰσχὺν xaX σθένος ἅμαχον οὐρανόθεν ζωσάμενος 
τὴν ἐπὶ «poybv περιφορὰν ὑπέφερες * τεµνόµενος 
ξίφεσι, ἵνας xal νεῦρα σπώµενος, χαὶ περιθρανόµε- 
voc ὁστῶν ἁρμονίας, xat δίχην ἁσταχύων θεριζόµε. 
vog; πάντας τοὺς ἱεροὺς δαχτύλους. 

Νεύροις ὠμοῖς δαινόµενος τῶν χειρῶν xal ποδῶν 
σου, tby ἐχθρὸν ἐξβηνεύρισας veupov σιδηροῦν, οὗ 
προφανῶς ὁ τράχηλος. Χριστὸς γὰρ ἑνεύρου σε ὑτὲρ 
αὐτοῦ µαχόµενον, νεῦρά σοι yaÀxd  περιτιθεὶς ὡς ὁ 
λόγος, xat δύναμιν ἑμπνέων τοῦ ποιΏησαι δυνάµεις iv 
τῷ θεῷ, xat λῦσαι τὴν δύναμιν τοῦ σχότους. 

Ὅτι θεὸς xol Κύριος ὁ Χριατὺς πάσης κτίσεως 
καὶ Δημιουργὸς τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, καὶ ἄχον- 
τας ἔπειθες ὁμολογεῖν τοὺς δαίµονας, xaítot φανε- 
ρῶς φιλοφευδεῖς ὄντας φύσει τὴν σὴν γὰρ δεδιότες 
κατ αὐτῶν ἑξουσίαν, ὡς δοῦλοι ωαστυγίαι, τὸ mpos- 
ταχθὲν ἐνεπλήρουν. 


Θεοτοκίον. — Σάρχα λαθὼν ὁ ἄσαρχος ix παν- 
ἀγνων αἱμάτων σου, τὸν χαθυπαχθέντα σαρχικοῖς 
θελήµασ:, καὶ πνεύματος ἅμοιρον γεγεννημένον ἄν- 
θρωπον, Πνεύματος ἁγίου παροχῇ δυναμώσας, σο- 
φῶς ὑποπιέξειν τὸ δυσάγωγον σῶμα, δουλαγωγεῖν 
τε τοῦτο ἐνίσχνσε, Παρθένα. 


Ὡδὴ Θ’. Ἔφριξε xàca ἁχυ]. 


Ἱδρύσας σου τὰ νοητὰ διαθήµατα iv πέτρα τῆς 
πίστεως, τὰ ἀφιδρύματα τὰ τῆς ἁπάτης εἰς χοῦν ἑλέ- 
πτυνας» Χλίνας αὐχένα δὲ θεῷ xaX ξίφει τὴν xápav 
σου ἀποτμηθεὶς, ἀθλητὰ, πρὸς τὴν πάντων κεφαλῖν 
ἀνελήλυθας. — 


Ὡς κρίνον χιονοφεγγὲς ἓν χοιλᾶσι τῶν μαρτύρων 
ἐξήνθησας * τῷ θείῳ λύθρῳ δὲ τῷ τῆς ἀθλήσεως φοι- 
νισσόµενος, ῥόδον ἑφάνης ἐρυθρὸν, εὐῶδες, μυρί- 
πνουν, xaX πᾶσιν ἕπνευσας ὑπερχόαμιον ὁσμὴν τῶν 
παθῶν τοῦ Χριστοῦ. | 

Μόνον σιδήρου παντὸς τὸ πολύαθλόν σου σῶμα 
ατεῥῥότερον ὤφθη, Γεώργιε, βασάνων σφύραις µένον 
ἀτύπωτον’ ὡς δὲ ἐν Όδατι ψυχρῷ τῷ σῷ θερμῷ at- 
pact βαφὲν ἑστώμωται, τῷ πυρὶ προχαλχευθὲν τῆς 
ἀγάπης Χριστοῦ. 

Νιχήσας χάριτι Χριατοῦ τοῦ νιχήσαντος τὸν χό- 


D σµον, ὡς ἔφησε τοῦ χοσµοκράτορος τὰς ἑξουσίας xal 


μισανθρώπους ἀρχάς * τροπαιοφόρος ἀθλητὴς Υ19εν 
ἀνεφοίτησας πρὺς τὰ οὐράνια, δεξιᾷ νικοποιῷ στὲ- 
φθησόµενος. ' 

Νάμασι τοῖς τῶν ποταμῶν παρισοῦνται τὰ ἄπειρα 
θαύματα, ἅπερ ἑτέλεσας, χαὶ ζῶν xal ἔτι μετὰ τὸ 
τέλος τελεῖς ' ἄντως γὰρ ζῶσιν Ev cip xaX μετὰ τὸν 
θάνατον ἀληθῶς οἱ δίκαιοι ' iv χειρὶ vàp τοῦ θεῷ 
αἱ φυχαὶ αὐτῶν. 

Οὐχ ἔχων λόγου προφορὰν, οὐδὲ γλῶσταν ὑμνο- 
γράφον πάντα δεδυνηµένην καλῶς τὰ cà Ἱεραίρειν 
ἀνάριθμα * ῥήματα (bou, μαρτύρων χαλλονὴ, προσδέ- 
Xov * τρέποµαι xal ἱκετεύω τὸν Σωτῆρα µου Χριστὺν 
ἱλεῶσαί µε. Deest θεοτοχίον. 














NO 78 


. 101 


JIQANNOY MONAXOY 
ΚΑΝΩΝ ΕΙΣ TON ΑΓΙΟΝ ΒΛΑΣΙΟΝ, 
οὗ ἡ ἀκροστιχίς' Βλαστοὺς ἀνυμνῶν τῶν πόνων 
ποὺ Βλασίου ἐγὼ Ἰωάννης. 
Ὠδὴ Α’.Ἔχος 24. δ'. ApparnAdtny. 

[Cod. f. 173 b. ] ᾽Αληθῶς χαθυποτάξας, Βλάσιε, 
πάθη τὰ ἄλογα τῷ ἀρχιχῷ λόγῳ, βασιλέως πρόστα- 
μα xat λόγον ]ἐφαύλισας, Βασιλέα κηρύξας, οὗ ἡ 
ἀρχὴ ἁδιάδοχος xai βασιλεία αἰώνιος. 

Σοφίαν ἓν ἀνοίξει στόµατος δίδου pot, Λόγε θᾳοῦ, 
τὸν ἱερὸν ὄντως ἀνυμνῆσαι Βλάσιον' αὐτὸς γὰρ τούτῳ 
ἔδυκας σοφίαν, fj ἀντιστῆναι οὐχ ἴσχυσαν οἱ αὐτῷ 
ἀντιχείμενοι. 

ἸἈμπέλου, Πάτερ, ζωηφόρου γέγονας χκλῆμα πο- 
λύφορον, τὰς ἀρετὰς φέρων ὡς πεπείρους βότρυας * 


HYMNUS IN S. BLASIUM. um 


JOANNIS MONACHI 
HYMMUS IN SANCTUM BLASIUM, 


in quo prima versuum littere significant : Germina 


laborum Blasii celebro ego Joannes. 
Ode 1. Sonus pl. 4. Currus agitatorem. 
. Rationi vere subjecisti carnales affectus, Blasi; 
regis inandatum et vocem contempsisti, Regem 
predicaos cui potestas innata et sternum impe- 
rium. 

Os aperienti sapientiam presta, Verbum Dei, 
quo sanctum Blasium digne celebrem; ipsi enim 
sapientiam dedisli, cui resistere non valuerunt 
adversarii. 

Vineg, Pater, viviflcantis factus es palmes fe- 
cundus, virtutibus velut uvis 1naturis ornatus, 


ἀποτυλώμενος ξίφει δὲ xaX ποσὶν οὐχ ὡραίοις ἆπο- B gladiis abscisus οἱ pedibus conculcatus importu- 


θλιδεὶς πᾶσι, Ἑλάσιε, οἴνους χατανύξεως ἕἔθλυσας. 


Προφανῶς ἐπὶ τῶν ἔργων δέδειξαι, κατὰ τὸν µέ- 
γαν 166, ἀληθινὺς, πρᾶος, συµπαθὴς, καὶ δίκαιος, 
εὐσεθὴς xal ἄμεμπτος, ἀπεχόμενος ὄντως x πονηροῦ 
πράγματος, ἱερομαρτύρων ἀγλάϊσμα. 

θεοτόκιον. — 'Ex τῆς ῥίζης Ἰεσσαὶ βλαστήσασαν 
ῥάθδον ὑπέρτιμον, τὸ τὸν Χριστὸν ἄνθος, ἁληθῶς 
ἁμάραντον, ὑπὸ σοῦ ἀνθήσασαν τὴν ἁγίαν Παρθένον, 
θεοῦ τὴν πόλιν τὴν ἔμψυχον ἱεροπρεπῶς μµαχαρί- 
σωμεν. 

ἸΩδὴ T". ὑὐρωνίας. 

Βουληθέντες ζωγρῆσαί és πρὸς αφαγὴν ἄδικχον, 

ἔντες ὑπὸ coU ζωγρηθέντες πρὸς αἰωνίαν ζωην θεῷ 


nis, omnibus, Blasi, vinum largitus es compunctio- 
nis. 

Manifeste operibus probatus es, juxta magnum 
Job verus, mansuetus, misericors, et justus, pius 
et irreprebensibilis, abstinens vere ab omni re 
mala, martyrum decus. | 

Deiparg. — Virgam pretiosam ez radice Jesss 
germinantem, Christum florem vere amaranthum 
efferentem, beatam Virginem, vivam Dei sedem, 
convenienter celebremus. 


Ode 111. Colestes. 
Qui te volebant ad injustam mactationem ser- 
vare, a tead vitam sternam servati sunt, et Deo 


προσήχθησαν θήραμα ζώων ἁλόγων πολλῷ τιµιω- C oblati sunt victim: ovibus ratioue carentibus multo 


τάτων τῷ Παντοχράτορι. 

Ὑπὲρ ἄμμον θαλάσσης τὰ σὰ, σοφὲ, θαύματα * 
φαύεις γὰρ Φυχῶν xal σωµάτων πάθη ἀνίατα 
λαιμῶν παθήµατα xai φλεγμονὰς διαλύεις, xa τὰ 
κατὰ τὴν φάρυγγα ξηραΐνεις ῥεύματα. 

Σεθαστείας τὸν µέγαν.... ὡς.... 

᾽Αγρυπνίᾳ συντόνῳ χαὶ προσευχῇ Υέγονας τόπος, 
ὄρος τῷ Κυρίῳ xai θεῷ Ἰαχώδ' ἅγιον σχήνωµα 


σου. 


θέοτὀχιον. — Νοεράν σε λαθίδα τὸν ἁληθινὸν 


ἄνθραχα φἑρουσαν Χριστὸν ἐν ἀγχάλαις ἔγνωμεν, 
Δέσποινα: ἓν (p χατάφλεξον τὰ φρυγανώδη µου πά- 
θη, xat τὸν νοῦν χάθαρον ὑλομανήσαντα. 

ἸὨδὴ ΔΑ’. Εἰσακήκοα, Küpus. — 

Ὑπερέδης τὴν αἴσθησιν xa τὸν ὑπέραισχρον παρ- 
εχώρησας, χρυσαῖς πτέρυξιν ἱπτάμενος τῆς ἱερω- 
αύνης xai ἀθλήσεως. . 

Μυροθήχη γενόμενος Πνεύματος ἁγίου καὶ εὐωδία 
Χριστοῦ, τὴν ὀσμὲν τῆς αὐτοῦ Ὑνώσεως xai τῶν πα- 
θηµάτων ἔπεισας. 

Νοσουμένων λυτήριον, πονηρῶν πνευμάτων φυγα» 
δευτήριον καὶ δαιμόνων δέος ἄστεχτον χαὶ βαρεῖα 
µάστιξ τὸ σὺν ὄνομα. 

Ὡς ποιμὴν μὲν ἑποίμανας, ἄνωθεν ὡς πρόδατα 
ποιµαινόµενος, τῷ τιθέντι δὲ ὡς πρόδατον, ὡς χριὸς 
προσηνἐχθης, ἱερώτατε. 

Οεοτόκιον.---Τὸν iv πᾶσιν ἀχώρητον ἁστενοχω- 


γὰρ καὶ Πνεῦμα, ἡ Τριὰς ἑσχήνωσεν ἐν τῇ καρδίᾳ 


gratiores. 

Arena maris plura tua prodigia, sapiens. Nam 
animarum corporumque insanabiles morbos curas ; 
gutturis dolores solvis et tumores, et laryngis sistis 
fluxus. 

Assiduis vigiliis et oratione factus es locus, mons 
Domino et Deo Jacob ; nam sanctum tabernaculum 
el sanctus Spiritus, Trinitas habitavit in corde 
(uo. 

Deipare. — Supernum te vas agnoscimus, Do- 
mina, quz verum carbonem Christum in ulnis por- 
tasti ; illo combure surculosas meas passiones qua 


D anima candorem inquinant. 


Ode 1V. Exaudi, Domine, 
Omnem sensum superasti, et turpissiunum exce- 
disti, aureis sacerdotii et martyrii alis elatus. 


Unguentum factus Spiritus sancti et fragrantia 
Christi, bonum odorem scienti: el passionum ejus, 
diffudisti. 

Infirmorum salus, malorum spiriteum refugium, 
et d:emonum terror intolerabilis et grave flagellum, 
(uum nomen. 

Ceu pastor gregem rexisti, desursum velut oves 
pascens, Domino autem tanquam ovis aut aries 
oblatus es, sanctissime. 

Deipare.— Nullis limitibus terminatum ct coelig 





-— — — - —— - — - 


1403 ADDENDA. 140 
latiorem, V:rgo, mire concepisti; et ut bonus prz- A ρήτως, Κόρη, ἐχώμησας οὐρανῶν εὐρυχωρότερον 


ceptor innocuos simul et negligentes pueros. . . . 


Ode V. 
Ut me divitiis . . . Deo obtulisti velut innocen- 


405 agnos et amoma, per novum ignem, per gladium 


incensa, odorem fragrantiz Domino. 

Somnum negligentie ab oculis exculiens, diu 
noctuque Deo inserviebas, precibus continuo in- 
dulgebas et psalmis et hymnis, tibia Domini fa- 
etus. 

Omnem laborem levabas, omnem inürmitatem et 
morbum sanabas; qui usque ad te accesserunt 
votis et manu reficiebas : nam gratis accepisti, el 
gratia dedisti, velut ingenuus Christi discipulus. 

Laborum tuorum fructus spicam martyrii profu- 
dit, Blasi, plagarum falce decerptam et in celorum 
horreo collectam, et Domino in panem purissimuu 
transmutatam. 

Deipare. — Nunc te beatam, Sanctissima, cele- 
brent omnes generationum generationes. Nam qui 
solus beatus Dominus, me a dz&emonum potestate 
liberato, benignissimus per te apparuit. 


. Ode VI. 
Ut olim piscis spinam pueri gutturi inflxam eri- 


puisti, sic et nunc a voluptatum spina, velut acuta 


sagitta in animum immissa, libera me per manum 
fuam intactam. 


ὑπὲρ νοῦν * xai ὡς καλὸς παιδοτρίδης &xaxa παιδία 
xat βρέφη ἀχηδη.... 
"gon E. 

"Iva. τί µε χρέµατι.... τῷ θεῷ προσῆξας xa0gpi 
ὡς ἀρνία xaX ἅμωμα ἁλοχαυτωθέντᾳ διά πυρὸς χαι- 
νοῦ τοῦ ξίφ.... ὁαμὴν εὐωδίας τῷ Κετίσαντι ; 

Ννσταγμὸν ῥᾳθυμίας ἀποτιναξάμενος ἀπὸ βλεφά- 
pov σον, πανηµέριός τε xal παννύχιος θεῷ προσ- 
Ίδρευες, προσευχαῖς σχολάζων ἐπαγρύπνοις φαλ- 
μοῖς xat ὕμνοις, xaX ἄθλος αὐτῷ συγγενόµενος. 

Πάντα πόνον χουφίζων, πᾶσαν µαλαχίαν xa νόσον 
ἰώμενος, τοὺς προστρέχοντάς σοι δι’ εὐχῆς xal ἁφΏς 
ἐθεράπενες ᾿ δωρεὰν λαθών γὰρ, xaX δωρεὰν ἑἐδίδους 
πᾶσι, ὡς Χριστοῦ μαθητὴς γνησιώτατος. 

Ὁ τῶν πόνων σου χαρπὺς στάχυν µαρτνρίου ἐδλά- 
στησε, Bláow, αἰχισμῶν δρεπάνῃ θερ:ζόµμενον xal 
συναγόµενον εἰς ἀποθήχας τῶν οὐρανῶν, xal τῷ 
Δεσπότῃ χαθαρώτατον ἄρτον γινόμενον. 

θεοτόκιον. — Nuv σε, Πάναγνε, πᾶσαι γενεαὶ 
γενεῶν µαχαρίξουσι, µαχαρίαν οὖσαν  ὁ µαχάριος 
μόνος Δεσπότης γὰρ χατὰ δυναστείας δαιμονικῆς 
ῥυόμενός µε, διὰ σοῦ φιλάνθρωπος ἐπέφανεν. 

^h q. 

Ὡς πάλαι τὴν τοῦ ἰχθύος ἄχανθαν ἐμπαγεῖσαν 
τῷ λαιμῷ τοῦ παιδίου, οὕτω καὶ νῦν ὡς ὀξεῖαν 
β[ολίδα] àv τῷ λαιμῷ τῆς) ψυχῆς ἱσταμένου σου 
τὴν ἄχανθαν τῶν ἡδονῶν, ἀναφεῖ ἑπαφῃ σου ἕξ- 
έλαυνε. 


Mortalitatis vestes coriaceas, et interitus sensum C ἡἨΝεχρώσεως δερµατίνους χιτῶνας καὶ τὸ πάθος 


exuisti; amictu deposito, gloriam adeptus es.per 
nuditatem ; nam nudus ad tabulam alligatus ungu- 
lis dilaceratus es latera. 


Mollis et infirma mulier pugnarum tuarum vir- 
tute roborata est, et viriliter hostem repugnavit ; 
restitit enim vel periculo vitae malo peccato, pra- 
ter naturam colluetata. 


Qui vult omnes salvos fleri et ad agnitionem 
veritatis venire, confortatas ore tuo mulieres, quas 
juxta Pauli effatum in vinculis genuisti , ita robo- 


ravit ut gladios et plagas et ignem adirent. 


Deipare. — Colis excelsius tabernaculum te in- 
veniens in terris celi Conditor, Dei Genitrix, ut 
sponsus exiit ex splendido thalamo ventris tui, ac 
carnem exinde sibl assumpsit Deus ccelorum et 
omnis carnis. 


Ode VII. Qui ex Judwa. 
Validissimum senis baculum  portasti erucem 


divinam; virgis caesa est virga pietatis nunc et ba- 
culus tuus. .. . et me admonuit. 


Lupi os vorax freno . . . praesidio divinz gratia 
et morborum turbam miraculorum fulgore disper- 
gis. 

Qonjicientes in lacum . . . mulieres, cwlicolas 


τῆς φθορᾶς ἐξεδύσω χαταστολὴν ἀφεὶς, xal δόξης 
ἀμφιεσάμενος διὰ γυμνώσεως' γυμνὸς γὰρ ἱχρύ- 
πτιος δεθεὶς τὰς πλευρὰς χατεσχἀφῃης τοῖς ὕνν- 
ξιν. 

Τὸ χαῦνον χαὶ ἀσθενὲς τοῦ θήλεως τῷ στεὀῥῷ t«v 
σῶν ἀγώνων ἑῤῥώσθη, καὶ ἀνδρικῶς τῷ ἐχθρῷ συν- 
&r)áxn* ἀντιχατέστη xal γὰρ μέχρις αἵματος πρὸς 
την ἁμαρτίαν πονηρὰν, ὑπὲρ φύσιν ἀνταγωνισά- 
μενον, 

'O θέλων πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι καὶ ἐπὶ 
γνῶσιν ἁληθείας ταῖς calc εὐχαῖς τὰς γυναῖκας axo 
µώσας, ἃς ἓν δεσμοῖς κατὰ Παῦλον ἑγέννησας, πρὺς 
ξίφος xaY µάστιγας xai πῦρ ἀντιτάξασθαι ταύτας 
ἑνίσχυσεν. | 


D  esoróxiov. — Ὑπὲρ Όψους οὐρανοῦ σε σχῆνωμα 


6 Δομήτωρ οὐρανοῦ, θεοµήτωρ, εὑρὼν kv ΥΠ, ὡς 
νυµφίος προΏλθε Ex φωτοφόρου παστοῦ τῆς νηδύος 
σου, τὴν σάρχα νυμφεύσας ἑαντῷ ὁ θεὺς τῶν obpa- 
νῶν xal πάσης aapxóg. 

Ωδὴ Z'. Οἱ ἐκ τῆς Ἱουδαίας. 

Βαχτηρίαν τοῦ γήραος ὡς δυνατὴν, φέρων «bv 
θεῖον σταυρόν' τυπτόµενος ταῖς ῥάδδοις ὁ ῥάδδος 
εὐσεδείας νῦν xq fj βαχτηρία σου &.... καὶ παρ- 
εχἀάλεσέν µε. 

Λύχου στόµα παμφάγον, χαλινῷ.... yopr ret θείᾳ 
χάριτι καὶ νοτηµάτων ἀχλὺν αἴγλῃ θαυμάτων 
λύεις. 

Συγχλεισάµεναι λάκχψ.... γνναῖχες, τοὺς οὖρᾳ» 





1405 HYMNUS JN 8. BLASIUM. 1406 
νίωνας τοὺς µάκαρας ἁθλίους ἀπέφηναν, xaX τούτους A imbecillitatis arguerunt, ipsosque precipites deje- 


τῷ βυθῷ καθώρμµησαν, Μωσαϊκῷ κατ) αὐτῶν τερα- 
κουργοῦυσαι τρόπφ. 

θεοτόκιον. — "Iva. atcp τὸν χόσµον ὁ Ποιῆσας 
«by χόσµον, ὤφθη Bpotb; ἐπὶ γῆς" xat γὰρ συν: 
ανεστράφη ἀνθρώποις φιλάνθρωπος, ὁρᾳθεὶς ὄντως 
ἄνθρωπος ἓν τῇ δούλου μορφῇ μητρὺς ἐξ ἀπειράν- 
δρου. 

Ὡδὴ H'. 'ExraxzAacioc. 

Ὡς ἁγίῳ Πνεύματι χουφιζόµενος, Βλάσιε, λίμνης 
ἐπὶ νώτων ἀσφαλῶς ὀχούμενος, ἀτρέμας ἑἐθάδισας 
καθ) ὑγρὰν ὁδὸν τῷ παντὶ, καὶ ἐπὶ λεπτῆς ἔπιφα- 
νείας ὑδάτων χεχάθηχας ἑδραῖος, στερεοῦ τινος 
ὥσπερ ἔχοντος βυθόθεν Ἠρέμα σου τὸ σῶμα. 

Ὑλοχεώδεις ἄφυχοι οἱ θεοὶ χρηµατίζοντες ἄρδην 
ἁπώλεσαν, εἰς βυθὸν κατέδυσαν, κἀκεῖνο π:πὀνθασιν 
ὅπερ αὐτοὶ δεδράκασι, ῥίγαντες πολλοὺς ὑπὸ Χρι- 
αν ποιμένα, ὡς νῦν τοὺς στρατιώτας τοὺς αὐτοῖς 
πεπηιθότας, τοὺς ὄντως παραπλῆγας, τοὺς ὄντως 
λλιθίους. 

Ἐπὶ ἄντυγος χαταπτὰς θεῖος ἄγγελος ἔπιχαθη- 
µένῳ τοῖς τῆς λίµνης ὕδασι, τὸ, Χαῖρε, σοὶ φθέγγε- 
σαι, Χαὶ γλυχερῷ φιλήματί σε ἐπιχαρίτως xal 
ἁἀσπάξεται λέγων ' Ανάστηθι xat δεῦρο, ἀπολάμδανε 
χαίρων τὸν στέφανον τῆς δόξης, τὸν Gol ἠτοιμα» 
σμένον. 

Γη, χαὶ πηλὸς, xai βόρθορος, χρηματίζων τύ- 
pavvoc Υἠϊῖνα φρονεῖ χαὶ χοσμιχὰ λογίζεται: τὸ) µέγα 
τεράστιον τῆς τον Χριστοῦ δυνάµεως, δαίμοσι σα- 
προῖς ἀνατιθεὶς ἀνιάτως.... τον γὰρ ὄντως ὀνομά- 
ζειν σωτῆρα τοὺς προαπολωλότας Qm ἀσθενῶν γΥο- 
νέων. 

θευτόκιο». — Ὡς χαθαρὰν κατοιχῆσας τὴν µή- 
τραν σου ὁ Δημιουργὸς τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, 
ἐξῴχησε, Δέσποινα, τὴν iv ἡμῖν οἰκήσασαν προπα- 
τορικὴν παρθενίαν, τοὺς πάλαι πιχρῶς ἀποιχισθέν- 
τας τοῦ τερπνοῦ παραδείσου, ἐἑνῴχισεν ἐν τοὺτφ 
αὐτὸν δοξολογοῦντας. 

Ἰρδὴ 6’. Εξέστη ἐπιτιμῶν. 

Ἰλύϊ xai βορδόρῳ ἁμαρτιῶν, ofa χοῖρος ἀεὶ χοι- 

ταζόµενος, xaX τὸν ὑγρὸν βίον, την ῥέουσαν ἡδονὴν 
διώχων, ἅρπασμα πρὀχειµαι τῷ λύχῳ τῷ νοητῷ, 
αὐτοῦ Θεοῦ θεράποντος τῆς θήρας ἐξελοῦμαι, µήποτε 
βρῶμα τούτων γένωµαι. 
— ἙὩραϊοί σου ol πόδες, ἱερουργέ * τὴν εἰρήνην γὰρ 
τὴν ὑπερέχουσαν ἅπαντα νοῦν, xal τὰ ὑπὲρ ἔννοιαν 
ἀγαθὰ εὐαγγελίσω, Βλάσιε, βήµατι τυράννου, παρ- 
εστηχὼς ἓν ὕδασι πολλοῖς τε τὰς τρίδους ἑποιῆσω, 
xai οὐχ ἐγνώσθησαν τὰ ἴχνη aov. 

Καὶ ἔπνιξας ἁγχόνῃ τῶν νηστειῶν λαιμαργίαν 
θηρίων ἀχόρεστον, σχύλλαν πιχρὰν, ὕδραν πολυ- 
χέφαλον, μυθιχἠν ' ἐντεῦθεν χάριν εἴληφας τὰ χατὰ 
τὸν θώραχα xal λαιμὸν πηγνύμενα ὁστέα ἐξέλχειν 
ἁνωδύνως θείᾳ προσφαύσει τῶν λειψάνων σου. 


ο... όδους διαρτίας μεταλαχὼν ἐπαλλήλοις πάλαι 
χοσήµασιν, ἕλκων ζωὴν πολυπαθεστάτην xal µοχθη- 
gáv' τὸ γὰρ τῆς Όλης. .. « Χτον πάντοτε qepópevov, 


cerunt, Mosis ad instar prodigia in eos edentes. 


Deiparae. — Ut salvet mundum Creator mundi, 
mortalis visus est in! terra; nam liominum fautot 
9pparuit, vere homo probatus formam serviex ma- 
tre virgine accipiens. 


Ode VIII. Septuplo, 

Velut sancto Spiritu adjutus, Blasi, super lacus 
dorsum secure latus, interritus omnino humidam 
viam incessisti, et instabili in aquae summitate fir- 
miter consedisti , haud secus ac si corpus tuum 
abyssus ipse sustineret. 

Lignea simulacra quz Dei habebantur penitus 


B interierunt, in gurgitem demersa sunt, et legem 


subierunt quam posuerant, multis ad (Christum 
pastorem rejectis, jta ut milites qui ipsis inservie- 
bant, aut stupore aut rubore conf(lcerentur. 


Lacus undis insidentem divinus angelus valere 
jubet, et dulcj osculo blanditur, ac curru te re- 
cipiens dicit : Assurge et veni, accipe lzetus coro- 
nam glorie qua tibi parata est. 


Terra, conum, et limus ; qui vocatur rex terrena 
sentit et mundana cogitat. Magno prodigio virtutis 
Cliristi turpes dzemones funditus perdidisti ..... 
vere vocare salvatorem qui ab infirmis parentibus 
damnati fuerant. 


Deipare. — Quemadmodum qui integrum tuum 
uterum habitavit humane nature Conditor, pris- 
nam quz nobis inerat integritatem restituit, ita, 
sunt, illuc reolim ex amcenissimo paradiso ejecti 
Domina, qui duxit ipsum celebrantes. 


Ode IX. Exstitit reprehendens. 

Limo et coeno peccstorum ceu porcus indulgens, 
et vitam lubricam et voluptatem fugitivam affe- 
ctans, prada habeor lupi spiritalis ; Dei praesidio a 
fera liberer ne istius pabulum efliciar. 


D  Speciosi pedes tui, sanctissime; nam pacem qua 


exsuperat omnem sensum, et superna bona predi- 
casti, Blasi ; coram rege, viam tibi super aquas 
parosti, nec apparuerunt vestigia (ua. 


Laqueo sirangulasti insatiabilem esurientium 
ferarum ingluviem, scyllam terribilem, hydra 
juxta fabulas multis capitibus instructam ; unde 
gratiam accepisti ossa absque dolore expellendi 
pectori et gutturi. infixa, divino reliquiarum tua- 
rum contactu. 

ass Continuis jam pridem morbis affli- 
ctus, vitam traho miserrimam et diflicillimam. Nam 
carnales affectus huc illucqug invita mente agi- 


1401 ADDENDA. 148 


tati, me circeamvepiunt. opprimuntque ; doloribus A 


multis crucior. 

Alios sanagdi vi gaudes, prodigia operandi vir- 
tutem a Deo adeptus, prxmium illustrium tuerum 
certaminum ; vulnerum tumores et gutturis inflam- 
mationes sine dolore restinguis, prorsusque tollis 
potenti tua cura. 

Quam Domino profudisti precem, Pater, tempore 
interitus tui, et nunc profunde ut intercessorem 
te habeamus qui te invocamus; Te inveniamus 
auxiliatorem et liberatorem in doloribus, in neces- 
sitatibus, in morbis, in periculis, in discriminibus 
et vicissitudinibus. 

Deipara. — Salvatorem et Dominum et Libera- 
torem quee preter mentem, et rationem, et cogita- 
tionem carnaliter genuisti, Domina, ab affectibus me 
libera corporis et animi; cireumda mihi amictum 
divini auxilii; salva me, Virgo mundi liberatrix. 


S. JOANNIS 


πλημμελῶς τοῦ νοῦ, πολιορχεῖ µα, σφοδρῶς µα xzca- 


ερύχον, πολλαῖς ὠδύναις ἀπολ.... 

Τῶν ἰαμάτων ἔχων πηγὴν ὡς θαυμάτων πλουτή- 
σας ἑνέρχειαν ἐπὶ Θεοῦ, ἔπαθλον τῶν ἅθλων σου τῶν 
σεπτῶν, tà τῶν τρώσεων αχιῤῥώματα, χαὶ τὰς ἓν 
τῷ λάρυγγι φλεγμονὰς µαλάσσεις ἀνωδύνως, Gxep- 
πίζεις λεληθότως ἐπιστασίαις σου.... Χώδεσιν. 

"Hv ηὔξω τῷ Δεσπότῃ, Πάτερ, εὐχὴν iv χαιρῷ 
τῷ τῆς org τελειώσεως, εὔχου xaX νῦν, ὅπως ἆντι- 
λήπτορα ἔχωμεν οἱ σὲ ἐπιγαλούμενοι.. ἔχοιμεν xal 
ῥύστην καὶ βοηθὸν &v λύπφις, Ev, ἀνάγχαις, bv νό- 
σοις, ἐν χινδύνοις, διαφοραῖς καὶ περιστάσεσιν. 


θεοτόκιον. — Σωτῆρα xoi Δεσπότην xol Αυ- 
τρωτὴν ὑπὲρ λόγον καὶ νοῦν χαὶ διάνοιαν, πάθος.... 
Δέσποινα, τεχοῦσα σωματικῶς, Σχ τῶν παθῶν µου 
ῥύσαι µε τῶν σωματιχῶν xal τῶν φυχιχῶν ΄ xai 
θείας βοηθαίας στολὴν περιθαλοῦσα, σῶσόν µε, όρη 
κοαμοσώτειρᾶ. 





DAMASCENI 


FRAGMENTA IN S. MATTHEUM 


(Éx Catena Niceie Balth,  Corderio interprete. ) 


ἄν. ΧΙΙ, 4. « In illo tempore abiit Jesus per sata C 


Sabbato : Discipuli autem ejus esurieutes ccepe- 
runt vellere spicas, et coinedere. » 


Et servus tuus, inquit, et subjugale in Sabbato 
requiescet : id est, in hebdomadali hae vita, 
subjugale quidem quasi corpus a servitute pec- 
cati requiescet, divinis autem mandatis inser- 
viet ; ira vero et concupiscentia, tanquam servus 
requiescet, Deo autem vacare jubebitur : concu- 
piscentia quidem omnis ad Deum tendens, ira 
vero, contra eos qui Deum oppugnant, armata (1). 


XVIt. 2. « Et transfiguratus est ante eos. Et 
resplenduit facies ejus sicut sol; vestimenta 


, autem ejus alba faeta sunt, sicut nix. » 


Transfiguratur Dominus, non quod non eral 
assumens, sed quod erat ostendens discipulis : 
et splendet facies ejus sieut sol ( luce enim alia 
clarescit secundum hypostasim) ; sicut nix autem 
albescunt secundum Marcum ejus vestimenta, 
amictus enim habitu glorificatur, non uuione hy- 
postatica. Ut. vero sol, unus cum sit, duas babet 
substantias, scilicet unam lucis, quz: prior facta 
est, et alteram corporis creatione posterioris ; 
per totum autein. corpus fux non divisim unitur, 
&c eorpore manente lux omnibus terrz partibus 


€ Ἐν ἐχείνῳ τῷ χαιρῷ ἑπορεύθη 6 "Indouc το 
Σάδδασι διὰ τῶν σπορίµων , οἱ ^ μαθηταλ d 
teni καὶ fhotavto τεἶλλειν στάχυας, xal 
ειν. ) 


Καὶ ὁ δολός σου, φησὶ, χαὶ τὸ ὑποζύγιον ἐν up 
La66átp ἀναπαυθήσεται ’ τουτέστιν, bv τῷ ἐδδο- 
ματικῷ τούτῳ Bip: ὡς μὲν ὑποζύγων «b σῶμα 
τῆς δουλείας τῆς ἁμαρτίας παυθῄσεται » ταῖς δὲ 
θείαις ἐντολαῖς ἐξυπηρετήσεται ' ὡς δὲ δοῦλος ὁ 
θυμὸς xai ἐπιθυμία, τῆς μὲν ἁμαρτίας χαταπαυθή- 
σεται, τῷ δὲ θεῷ σχολάζειν. ἑπιεραπήσεται o ἡ μὲν 
ἐπιθυμία πρὸς θεὸν ἅπασα τεινοµένη, ὁ δὲ θυμὸς 
χατὰ τῶν τοῦ Θεοῦ δυσμανειῶν ὁπλιζόμενος. 

« Καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν. Καὶ ἔλαμ- 
qe τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, ὡς ὁ ἥλιος ^ τὰ δὲ ἱμάτια 
αὐτοῦ ἐγένοντο λευχὰ, ὡς τὸ φῶς. » 

Μεταμορφοῦται ὁ Κύριος οὐχ, ὃ οὐκ ἣν, προσ- 
λαθόµενος, ἀἁλλ᾽ ὅπερ ἣν τοῖς μαθηταῖς ἐχφαινόμε- 
νος, χαὶ λάμπει cb πρόσωπον αὐτοῦ d Ó ἥλιος 
(qui γὰρ ἄλλῳ ταυτίζεται xa0' ὑπόστασιν) (2) " 
ὡς δὲ χιὼν λευχαίνεται χατὰ Μάρχον τὰ ἱμάτια. 
Περιθολὴ γὰρ δοξάζεται σχέαει, οὐχ ἑνώσει τῇ xaO" 
ὑπόστασιν. Ὥσπερ δὲ ὁ fino; el; ἔστο, ἔχει δὲ 
οὐσίας δύο, τοῦ τε φωτὸς, ὃ γέγονε πρότερον, καὶ 
τοῦ τῇ χτίσει ἐφυστερίζοντος σώματος, δι΄ ὅλου δὲ 
τοῦ σώμάτος τὸ φῶς ἁδιαιρέτως Ίνωται, xal τοῦ 
σώματος µένοντος, τὸ φῶς πᾶσι τῆς γῆς ἑφαπλοῦται 


* Vestiganti mihi (γαριηθηία hac nonnisi excerptim in editis occurrunt. EpiT. 
NOTAE. 


9) Cf. tom. XCIV, 1202 seq. 
| CT. supra, 7194. | 








1109 FRAGMENTA IN S. MATTHJEUM. 1410 
τοῖς µέρεσιν * οὕτω xal ὁ Χριστὸς φῶς ἐκ φωτὸς A diffunditur : ita etiam Christus, lumen de lumine 


ἄναρχον ὃν, xaX ἁπρόσιτον, Ev τῷ χρονικῷ καὶ κτι- 
στῷ γενόμενος σώματι, efc ἐστι διχαιοσύνης λιος, 
εἷς Χριστὸς ἐν δυσὶ ταῖς φύσεσι" καὶ τὸ μὲν σῶμα 
περίγραἌτον, ἡ δὲ θεότης ἀχώρητος by πᾶσιν οὖσα, 
χαὶ πάντων ἐπέχεινα * xal ὥσπερ ἕτερον μὲν Ἆλιος 
(πηγἡ Υάρ ἐστι φωτὸς, χαθορᾶσθαι μὴ δυνάµενος 
τρανῶς), ἑτέρου δὲ τὸ φῶς , τὸ ἐξ αὐτοῦ πρὸς γῆν 
ἀφιχνούμενον (ὁρᾶται γὰρ καὶ προθλέπεται σοφία 
του Θεοῦ xal φιλανθρωπία, ὡς ἂν ph παντελῶς 
ἀμότοχοι τῶν καλῶν xavaczalnpev)* οὕτω τὸ μὲν 
πρόσωπον τοῦ Χριστοῦ λάμπει τρανότερον ὡς ὁ 
ἥλιος (ὅπερ γὰρ kv αἰσθητοῖς 6 ἥλιος, τοῦτο iv 
νοητοῖς à 8s5c) (5), ὡς δὲ φῶς λευχαίνεται τὰ ἰμά- 
Ta, τῇ µεταδόσει τοῦ θείου φωτὺς ἀγλαϊζόμενα, 


sine principio, et inaecessibile, in temporali et 
creato exsistens corpore, unus est sol justitiz , 
unus Christus in duabus naturis : ac corpus qui- 
dem circumsecriptum, divinitas sine loco in owni-, 
bus exsistens, omnibusque superior : 4ο sicut 


"aliud quidem sol est (fons enim est lucis, nec 


videri potest exacte), aliud vero lux, quas ab eo 
in terram diffunditur ( videlur enim et aspiciture 
sapientia Dei, et benignitas, ut. ubique bonorum 
illus possimus esse participes ) : ita facies qui- 
dem Christi splendet lucida sicut sol (quod enim 
in sensibilibus sol est, hoc in spiritualibus Deus); 
sicut lux autem albescunt vestimenta communica- 
tione divina lucis radiantia. Neque certe ut sol tan- 


"Ow μέντοι οὐχ ὡς 6 ἥλιος ἔλαμψεν, ἀλλὰ ὅτι xal B tum resplenduit, sed hac similitudine lucem etiam 


τοῦ ὑποδείγματος μεῖζον ἣν τὸ φῶς, ἔδειξαν οἱ µα- 
θηταὶ πεσόντες. El γὰρ μὴ ἄχρατον ἣν τὸ φῶς, 
ἀλλὰ χαὶ τῷ TA σύμμετρον, οὐχ ἂν ἔπεσον. 

« Οὗτός ἐστιν Ylóc µου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν ᾧ ηὑδό- 
χησα, αὐτοῦ ἀχούετε. » 

Ἐπισήμηναι ὅτι πρότερον μὲν ἐν Ἰορδάνῃ f) 
Τριὰς ἑμαρτυρήθη τοῦ Yloo βαπτιζομένου, Πατρὸς 
ἄνωθεν μαρτυροῦντος. τοῦ Πνεύματος ὡσεὶ περιστερὰ 
κατερχοµένου. Nouv δὲ ἓν θαδὼρ ἡ αὐτὴ πάλιν µαριν- 
ρεῖταιτῷ χηρύττοντι. Tip κηρυττομένῳ, τῇ νεφέλῃ τῷ 
Πνεύματι. Ταῦτά τοι xat Δαθὶὸ προανεφώνησε. θαθὼρ 
καὶ Ἑρμὼν ày τῷ óvópati σου ἀγα.λ λιάσονται. Τὸ 
μὲν γὰρ Ἑρμὼν ἡγαλλιάσατο βαπτιζοµένου τοῦ Χρι- 
στοῦ. Τὸ δὲ θαδὼρ μεταμορφουμένου, ἐπειδὴ ἐν ἀμφο. 


fuisse majorem, ostenderunt cadentes discipuli : 
pisi enim purissima lux fuisset, sed soli commen- 
surata, utique non cecidissent. 

. 5. « Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi 
bene complacui, ipsum audite. » 

Indicatur, quod prius quidem in Jordane bapti- 
zato Filio testata est Trinitas, Patre testante de- 
super, Spiritu tanquam columba descendente. 
Nunc vero in Thabor ipsi rursus testimonium 
perhibetur a predicante , ab eo qui pradicatus 
est, et nube, quz Spiritus est : hiec David quoque 
predixit: Thabor et Hermon in. nomine tuo exsul- 
taverunt ' baptizato Christo. lllud vero Thabore 
mutato, quia in utrisque vox data est : Hic est Filius 


τέροις tjv£y0» quvh , Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός µου λὲ- C meus, dicens. 


γουσα. 

t Καὶ λαθὼν τὸ ποτήριον καὶ εὐχαριστήσας 
ἔδωχεν αὐτοῖς λέγων * Π[ετε ἐξ αὐτοῦ πάντες. » 

Οὐκ ἔστι τύπος ὁ ἄρτος xa οἶνος τοῦ σώματος xal 
αἵματος τοῦ Χριστοῦ, μὴ γένοιτο, ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ σῶμα 
xal αὐτὸ τὸαἷμα εἰς σύστασιν τῆς ἡμετέρας ψυχῆς ds 
xat σώματος χωροῦν, οὐ δαπανώµενον, οὐ φθειρόµε- 
voy, οὐκ εἰς ἀφεδρῶνα χωροῦνμἀλλ' εἰς τὴν ἡμῶν οὐ- 
Glay τε χαὶ συντήρησιν. Εἰ δὲ xal τινες ἀντίτυπα τοῦ 
σώματος xai τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου τὸν ἄρτον xal 
τὸν οἶνον ἑἐκάλεσαν, οὗ μετὰ τὸ ἁγιασθῆναι εἴπον, 
ἀλλὰ πρὶν ἁγιασθῆναι, τὴν προσφορὰν οὕτω χαλόέ- 
σαντες. ᾽Αντίτυπα δὲ τῶν µελλόντων λέγονται, οὐχ 
ὡς uh ὄντα ἀληθῶς σῶμα xai αἷμα Χριστοῦ, ἀλλ᾽ 
ὅτι νῦν μὲν δι) αὐτῶν µετέχοµεν τῆς Χριστοῦ θεό- 
«ητος, τότε ὃξ νοητῶς διὰ µόνης τῆς θέας. Λέγεται 
δὲ µετάληψις μὲν, ὅτι δι αὐτῆς µεταλαμδάνομον 
τῆς Ἰησοῦ θεότητος ’ κοινωνία δὲ, διὰ τὸ χοινωνεῖν 
ἡμᾶς δι αὐτῆς τῷ Χριστῷ, καὶ µετέχειν αὐτοῦ τῆς 
σδαρχός τε χαὶ θεότητος. Κοινωνεῖν δὲ καὶ ἐνοῦσθαι 
xai ἀλλήλοις δι αὐτῆς. Ἐπειδὴ γὰρ ἓξ ἑνὸς ἄρτου 
µεταλαμθάνοµεν πάντες, ἓν σῶμα Χριστοῦ xai By 
αἷμα, καὶ ἀλλήλων µέλη γινόµεθα, σύσ:ωμοι Χρι- 
στοῦ χρηµατίζοντες. 


! Psal. Lxxxvin, 13. 


XXVI, 27. « Et accipiens calicem gratias egit, et 
dedit eis dicens : Bibite ex hoc oranes. » 

Panis et vinum nop est figura corporis et san- 
guinis Christi, absit! sed ipsum corpus, e£ ipse 
sanguis ad constitutionem anims nostre eorpo- 
risque conferens, non consumptum, neque cor- 
ruptum, non in secessum abiens, sed in substan- 
iiam mostram ac conservationem. Sin autem 
nonnulli etiam antilypa corporis et sanguinis 
Domini panem et vinum vocaverunt, non post 
consecrationem dixerunt, sed priusquam conse- 
craretur, ita oblationem appellantes : antitypa 
autem futurorum dicuntur, non tanquam vere 
corpus et sanguis Christi non sint ; sed quia nunc 
quidem iis Christi participamus divinitatem, tunc 
vero intellectualiter per solam coptemplationem. 
Dicitur autem susceptio quidem, eo quod per eam 
Jesu suscipiamus divinitatem : communio autem, 
eo quod nos cum Christo communiceuus ac par- 
licipes simus carnis illius ac deitatis: ac per 
eam aliis quoque communicemur, ac uniamur, 
Cum enim ex uno pane sumamus omnes unum 
Christi corpus, unumque sanguinem, mutua etiam 
membra fimus, concorporei Christi nuncupati (4). 


NOT £. . 


(9) Cf. supra, col. 799, 800. 


(4) Cf. XCIV, 1147, 1131, 





1111 


cessit, et abiens laqueo se suspendit. » 

. Derelictio alia quidem est ob occultam virtutem 
ut manifestetur, sicut illa Jobi ; alia vero ob su- 
perbim aversionem, ut illa Pauli ; alia autem ad 
alterius correctionem, ut Lazari ac divitis. Natue 


raliter enim cum videmus alios pati; reprimimur. 


Alia vero ad alterius gloriam ; ut illius, qui a na- 
tivitate cecus fuit, ad Christi gloriam. Alia autem 
ad alterius zelum, ut in testimonium. Ac simpli- 
citer duo sunt derelicionis genera. Est enim 
derelictio per dispensationem et instructionem, 
et est derelictio qux sit finalis reprobatio ; Di- 
spensativa quidem ac instructiva quz ad corre- 
ctionem ac salutem et gloriam illius fit, qui pati- 
tur, aut ad aliorum zelum ac imitationem, aut 
etiam ad Dei gloriam. Finalis autem | derelictio, 


eum Deo omnia ad salutem peragente, incurabilis 


ex proprio affectu homo persistit. Tum enim perdi- 
tioni traditur ut Judas (5). 

Vrns. $7. « Et imposuerunt super caput ejus 
causam ipsius scriptam : hic est Jesus rex Ju- 
dzorum. » 

Tituli scriptio quam Pllatus supra Dominicum 
capnt affixit, implebat Domini vocem : Cum ezal- 
tatus (uero, dicentis, omnia traham ad meipsum *, 
declarabat igitur ibidem lizee lectio, non pro Ju- 
diea tantum, verum etiam Grzacis et Barbaris sa- 
lutarem (ieri paasionem. 

45. « A sexia autem hora tenebre facto sunt 
super universam terram usque ad horam nonam. » 

Deflcit sol lunz corpore tanquam medio quodam 
interposito, ac obumbrante, neque permittente 
dari nobis lucem. Quandocunque igitur inventum 
fuerit lun: corpus solem abscondere, tum fit 
eclipsis solis, eclipsis vero lun: ex umbra terre 
oritur, cum quinta οἱ decima luna fuerit, inven- 
taque ex adverso extremitatis centri, sol quidem 
sub terra, luna vero supra terram, Umbram enim 
facit terra, neque sinit solare lumen pervenire ad 
lunam, atque tum temporis deficit. 


XXVIII, 20.« Et ecce ego vobiscum sum omnibus 
diebus, usque ad consummationem szceuli. Amen.» 

Non cum illis tantum dixit se futurum, verum 
elian cum omnibus qui post illos erant credituri. 
Non enim usque ad consummationem seculi inan- 
suri erant apostoli, sed tanquam unum corpus 
fideles alloquitur. Ne enim, inquit, mihi rerum diffi- 
cultatem objiciatis; ego enim vobiscum sum, qui 
omnia reddo facilia. Hoc prophetis quoque in anti- 
qua lege assidue dixit, tum Jeremiz pueritiam excu- 
santi, tum Ezechieli, tum Moysi, obrutus difficul- 
tate : Ego vobiseum sum. Ita etiam hisce hic. Con- 
sidera vero mihi etiam hic borum differentiam. Illi 
siquidem ad unam gentem missi szpenumero re- 

1 Joan. xp, 52. 


(5) Cf. XCIV, col. 1486, 1091. 


ADDENDA. — FRAGMENTA IN S. MATTHJEUM. 
XXVII, 5. « Ei projectis argenteis in templo re- A 


412 

« Καὶ ῥίψας τὰ ἀργύρια ἐν τῷ vaip, ἀνεχώρησε: 
καὶ ἀπελθὼν ἀπήγδατο, » 

Τῶν ἐγχαταλείψεων, fj μὲν ἔστι διὰ χεχρυµμένην 
ἀρετῆν, ἵνα φανερώθῇ, ὡς fj εοῦ Ἰώδ. ἡ δὲ δι 
ἀποτροπὴν ὑπερηφανίας, ὥς ἐπὶ 400 Παύλου -ἡ 
δὲ πρὸς διόρθώσιν ἄλλου, ὡς ἐπὶ τοῦ Λαζάρου xal 
τοῦ πλουσίου. Φυσιχῶς γὰρ ὁρῶντές τινας πάσχον- 
τας, συστελλόμεθα. "Ἡ δὲ εἰς ἄλλου: δόξαν, ὡς ὁ ἐκ 


. γενετῆς τυφλὸς, εἰς δόξαν Χριστοῦ. Ἡ δὲ εἰς ἄλλου 


(Xov, ὡς ἐπὶ τὴν µαρτυρίαν. Καὶ ἁπλῶς τῆς ἔγχα- 
ταλείψεως εἰσὶν εἴδη δύο ἔστι γὰρ ἐγχατάλειψις ol- 
πονομικὴ xal παιδευτικὴ, xai ἔστιν ἑγχατάλειψις τε- 
λεία ἀπογνωστιχής Οἰχονομιχὴ μὲύ xal Μαιδευτίχὴ, 
1| πρὸς διόρθωσιν χαὶ σωτηρίαν, καὶ δόξαν τοῦ πάσχον- 
τος γινοµένη, ἡ καὶ πρὸς ἄλλων ζήλον χαὶ µίμησιν, 
4 χαὶ pb, δόξαν Θεοῦ. Ἡ δὲ τελεία χατάλειψις, ὅτε 


B τοῦ Θεοῦ πάντα πρὸς σωτηρίαν πεποἰηχότος, ἀνία- 


τος ἓξ οἰχείας προθέσεως διαμένῃ 6 ἄνθρωπος. Τότε 
γὰρ εἰς ἀπώλειαν παραδίδοταί ὡς 6 Ἰδύδας. 


t Kal ἐπέθηχαν ἑπάνω τῆς Κεφἀλῆς αὐτοῦ τὴν α- 
τίαν αὑτοῦ γεγραμμµένην * Οὗτός ἔστιν "InsoUc ὁ βα- 
σιλεὺς τῶν Ἱουδαίὼν. » 

Ἡ τὸὀῦ λευκώματος γραφὴ fiv Πιλάτος πρὸ «T; 
Κυριαχῆς ἔπηξε χεφαλῆς, τὴν τοῦ Κυρίου ἐπλέρου 
φωνὴν, Ἐχειδὰν ὑγωθῶ, λέγοντος, πάντας ἑλκύσω 
πρὸς ἑμαυτόν. Ἑδήλου τοίνυν ἡ ἐχεῖθεν ἀνάγνωσις οὐχ 
ὑπὲρ Ἰουδαίας µόνης, ἀλλὰ καὶ πάσης Ἑλληνιχ]τς 
χαὶ βαρδάρου γεγενῆσθᾶί τὸ σωτ/ῤιον πάθος, 

€ Απὸ δὲ ἕχτης ὥρας σχκότὸς ἐγένετὸ ἐλὶ πᾶσαν 
τὴν γῆν, ἕως ὥρας ἑννάτης. » 

"Ἐχλείπει ὁ ἥλιος τοῦ σώματος τῆς σελήνης ὤά- 
περ τι µεσότειχοὐ γενοµένου xal ἁποσχιάζοντος, 
καὶ μὴ ἑῶντος διαδοθῆναι ἡμῖν τὸ φῶς. "σον οὖν 
&0pc05 τῆς σελήνης ἁποχρύπτειν τὸν ἥλιον, τοσοῦτον 
καὶ ἡ ἔχλειψες γίνεται. Ἡ δὲ τῆς σελήνης ἔχλειψις 
ἐχ τοῦ ἁποάδχιάσματος τῆς Yr γίνεται, ὅταν γένη- 
ται πἐντεχαιδεχαταία dj σελἠνή, καὶ εὑρεθῇ ἐξ 
ἑναντίας xatà τὸ ἄχρον κχἐντρόν, ὁ μὲν fj, ὑπὸ 
γην, ἡ δὲ σελήνη ὑπὲρ γῆν. Αποσχίασμα γὰρ ποιεῖ fj 
γη, xa οὗ φθάνει τὸ ἡλιαχὸν qux φωτίσαι τὴν σελ{- 
νην, χαχεῖθεν ἐχλείπει. 

« Ka ἰδοὺ ἐγὼ μεθ) ὑμῶν εἰμι πᾶσας τὰς ἡμέρας, 
ἕως τῆς αυντελείας τοῦ αἰῶνος. Αμήν. f 

Οὐ μετ) ἐχείνων µόνον εἶπεν ἔδεσθαι, ἀλχὰ καὶ μετὰ 
πάντων τῶν pet! ἐχείνους πιστενόντων. OO γὰρ 6h 
ἕως τῆς αυντελείας τοῦ αἰῶνος οἱ ἁπόστολοι µένειν 
ἔμελλον' ἀλλ᾽ ὡς ἑνὶ σώματι διαλέγεται τοῖς πιστοῖς. 
ΜΗ γἀρ pot, qnot, τὴν δυσχολίαν εἴπητε τῶν πρα- 
γμάτων. Ἐγὼ γάρ εἰμι μεθ ὑμῶν πάἀνία ποιῶν 
εὔχολα. Τοῦτο χαὶ τοῖς πρυφήταις ἔλεγεν ἐν τῇ Πα- 
λαιᾷ συνεχῶς, καὶ τῷ Ἱερεμίᾳ νεότητα προδαλλο- 
µένῳ, καὶ τῷ Μωσῇ, xal τῷ Ἰεζεχε]λ ἀναδνομένοις, 
Ἑγώ ejt μεθ’ ὑμῶν. Οὕτω καὶ ἐνταῦθα, τούτοις. 
Σχόπει δέ us κἀνταῦθα τὴν τούτων διαφοράν. 
Ἐκεῖνοι μὲν Τὰρ εἰς ἓν ἔθνος ἁφοστελλόμενοι πολ 


"NOTE. 














T σος z 


1413 


JOANNES PATRIARCHA CP. — NOTITIA. 


1414 


λάχις *apmtoUvto * οὗτοι δὲ οὐδὲν τοιοῦτὸύ ἐφθέγ- A cusarunt, hi vero nihil tale protulerunt cum ad 


ξαντο εἰς τὴν οἰκουμένην πεµπόµενοι. Τὸ δὲ ἕως, 
πολλαχοῦ τῆς Γραφῆς, τὴν μὲν τοῦ ὡρισμένου χρόνου 
προθεόµίαν σηµαίνει * οὐκ ἁποφάσχει δὲ τὸ μετά 
ταῦτα. Εἴρηται νῦν περὶ τής ᾿Αειπαρθένου Θεοτόχου 


ὅτι οὐκ ἐγίνωσχεν αὐτὴν 6 Ἰωσὴφ, ἕως οὗ ἔτεχε τὸν - 


υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοχον * καὶ oU τί που οἰητέον 
ὅτι μετὰ ταῦτα ἀνδρὸς συνάφειαν κατεδέξατο. 
ἙἘπηγγείλατο οὖν κἀνταῦθα ὁ Κύριος ἕως τῆς συν- 
τελείας εἶναι μεθ᾽ ἡμῶν, οὐχ ὡς μετὰ τὴν τοῦ αἰῶνος 
συντέλειαν χωρισθησόµενος. Φησὶ γοῦν ὁ θεῖος ᾽Από- 
eto)og, ὅτι μετὰ τὴν κοινἣν ἀνάστασιν ἍΆρπα- 
γησόµεθα ἐν νεφέ.ὶαις εἰς ἀπάντησιν τοῦ Kuplov 
εἰς ἀέρα, καὶ οὕζως πάντοτε σὺν Κυρίῳ ἐσύμεθα. 
Αναμιμνήσχει δὲ αὐτοὺς xal τῆς συντελείας, ἵνα 
μᾶλλον αὐτοὺς ἀφελκύσηται, xai μὴ τὰ παρόντα, 
ὁρᾷν ἀηδη µόνον, ἀλλὰ καὶ τὰ μέλλοντα ἀγαθὰ τὰ 
ἀπέραντα * τὰ μὲν γὰρ λυπηρἆ φησιν ἅπερ ὑπο- 
στῄσεσθε kv τῷ παρόντι Bl, συγκαταλύονται’ ὅπου 
γε xai αὐτὺς ὁ αἰὼν οὗτος εἰς συντέλειαν fiev * τὰ 
δὶ χρηστὰ ὧν ἀπολαύσεσθε ἀθάνατα μένει. Οὕτως 
ἀλείψας χαὶ ἑγείρας αὑτῶν τὰ φρονήματα, καὶ τῇ 
µνήμῃ τῆς ἡμέρας ἑχείνης ἐξέπεμφεν. Ἡ γὰρ 
ἡμέρα ἑχείνη τοῖς ἓν χατορθώµασι ζῶσι ποθεινἠη, 
ὥσπερ οὖν τοῖς àv ἁμαρτήμασι φοθερὰ, χαθάπερ 
τοῖς χαταδίχοις * ἀλλὰ μὴ φοθηθῶμεν µόνον xal 
φριττωµεν, ἀλλά xal μεταδαλλώµεθα ἕως Χχαιρός 
ἐστι, τὴν χαλὴν ἀλλοίωσιν ἀλλοιούμενοι, ἵνα τῆς 
αἰωνίου ζωης ἁπολαύσωμεν ἓν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ 
Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα χαὶ τὸ χράτος σὺν τῷ ἀν- 
ápyp Πατρὶ, καὶ τῷ ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν xai 
ἀεὶ, xat εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν. 


] Thess. iv, 16. 


universum terrarum orbem mitterentur. lllud au- 
tem, «sque, plerumque in sacra Scriptura definiti 
temporis constitutionem indicat , non definit au- 
tem quod postea erit. Dictum jam est de semper; 
Virgine Deipara , quod non cognoscebat illam Jo-' 
scph donec peperit filium suum primogenitum ;- 
neque simile aliquid putandum est, quod post haec 
viri copulam susceperit, annuntiavit igitur etiam 
hic Dominus : usque ad consummationem se futu- 
rum nobiscum, non tanquam post seculi consum- 
mationem segregandus. Ait igitur divinus Aposto- 
lus : Post communem resurrectionem rapiemur in 
nubibus obviam Domino in aera, et sic. semper cum 
Domino erimus *. In memoriam autem revocat 
consummationem, ut magis eos pertrahat, nequg 
presentia tantum videant quse terribilia sunt, ve- 
rum etiam futura bona infinita : tristia enim, in- 
quit, quz in prassenti saeculo sustinetis, dissolven- 
tur; ibi eiiam ipsummet ssceulum ad consumma- 
tionem veniet, bona vero quibus fruemini immor- 
talia manent. Ma erigens, excilansque eorum 


mentes, in memoriam diei illius admisit. Dies 


enim illa iis qui opera bona prastiterint in desi- 

derio est, quemadmodum in peccatis viventibus 

terribilis, utpote condemnatis : sed non timeainus 

tantum οἱ exhorrescamus, verum eliam comver- 
tamur dum tempus est, bona mutatione mutati. ut 

sempiterna vita fruamur in Christo Jesu Domino 

nostro; cui gloria et imperium cum Patre sine 

principio, et vivifico Spiritu, et nunc, et semper, et 

in saecula seculorum. Amen. 





Ly 


ANNO DOMINI DCCIV. 


JOANNES 


CONSTANTINOPOLITANUS PATRIARCHA. 


NOTITIA. 


(ισα. Laqoiex Oriens. Christian. t. I, p. 251.) 


Cyto suffectus Joannes fuit ex diacono et chartulario ; de quo Theophanes ad an- 
num 1 Philippici Bardanis : « Porro Philippicus, inquit, adversus sanctam et universalem 
synodum sextam invehi non erubuit, sacra quee illa sanxerat dogmata studens evertere. Qui 
in hane suam sententiam irent, Joannem CP. episcopum, quem, Cyro ejus decessore amoto. 
et in monasterio Chore truso, creaverat, Germanum Cyzici, Andream Crete et alios offendit, 
qui anathemá in sanctam synodum sextam intorserunt. » Tot illi itaque magni nominis viri 
impiis tyranni hujus moliminibus morem tunc gesserunt, quibus non sat virium ad ei resi- 
stendum esse videretur. Verum Philippico detruso et exc&cato, ejusque in locum inaugu- 


1115 JOANNIS PATRIARCH.JE CP. lilé 


rato Ártemio seu Anastasio, emendare curavit Joannes quod male gesserat, rescripta ad 
Constantinum Papam epistola, quam Combefisius publici juris fecit tom. 11 Auctarit Bibl. 
PP. Grec. In ea factum excusat, conceptum de facinore dolorem effert, veniam obnixe 
postulans, atque apostolice sedis communionem. Épistole Joannis Combefisius prtmisit 
"Agathonis diaconi, sexte quondam synodi scribe et notarii, peroraüonem de his que 
urgente Philippico in hoc sanctum concilium patrata erant, in qua insuper libelli poeniten- 
tie Joannis ad Constantinum papam meminit. Ejusdem epistole 'seu libelli Joannis mehtio 
fit ab Anastasio in Vita Constantini, quem ad eum rescripsisse ait. Seriptá Joannis epistola 
est anno 713 post Pentecosten. Seripsisse quoque fertur ad Gregorium papam 1I, qui mense 
Maio anni 715 pontificatum iniit. Sedit. itaque Joannes ad medium saltem usque ejusdem 
anni, quo Theodosius VIII imperabat. Quee cum ita sint, perperam putavit Baronius Joan- 
.nem hune nostrum ob Monothelismum fuisse ab Artemio imp. exauctoratum; cum hem 
apud Theophanem hec legisset ad annum 6 et ultimum Justiniani restituti : Cyro patriarcha 
ejecto, Philippicus Bardanes Joannem quemdam ejus in locum promovit, improbitatis sue 
εέ heresis consortem. Hec Theophanes scribebat, cum Joannis ad Constantinum et G 
rium Romanos pontifices epistolas ignoraret. Agatho diaconus in peroratione sua Pliilarte- 
mium, seu Artemium, qui mutato nomine Anastasius est dictus, a Joanne patriarcha imperii 
corona redimitum dixit. Theophanes in Tabulis et in Ahrialibus, necnon Nicephorus, tres 
pontüficatus annos Juanni assignant. 








TOY ΑΓΙΑΤΑΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ KONITANTINOYIOAEQZ ΙΩΑΝΝΟΥ 


n | ΕΠΙΣΤΟΛΗ 
ΠΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ TON ATIQTATON ΠΛΠΑΝ ΡΩΜΗΣ 


Ἀπολογητικὴ ἔνεχεν τῶν àstl τῶν χρόνων τῆς τυράν»ίδος Βάνδα [γρ. Βαρδάνου] κεχύημένων 
χατὰ τῆς ἁγίας καὶ οἱκουμεγικῆς ἕχτης συγόδου. 


SANCTISSIMI JOANNIS ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI 


EPISTOLA 
AD CONSTANTINUM SANCTISSIMUM PAPAM ROME, 


QUA EXCUSAT PRO IIS QUAE SUB TYRANNO BARDANE ADVERSUS SANCTAM ET (ECUMENICAM 
SEXTAM SYNODUM AGITATA SUNT. 


(Cowmszr. Anctar. Biblieth. Patr. Gr. t. 1l, p. 211.) 


Per omnia sanctissimo qc beato fratri et commi- 4 Τῷ τὰ πάντα ἁγιωτάτῳ xal µακαρίῳ ἀδελρῷ xal 


nistro domno Constantino , Joannes episcopus. in 
Domino gaudere. 


Qui suz deitatis et virtutis specimen Deus na- 
tur: oculis subjectis mirificum condidit opus, prse- 
tipua quadam excellentia, in nobilissima creature 
sengilis parte, nostro, inquam, figmento, suz ipsius 
glorie ac sapientia argumenta ostendit; quam- 
obrem etiam exclamavit Propheta *, mirabilem 
factam esse Dei scientiam ex ipso. Is naturz lhio- 
minum Opifex, toti corpori moliens superius caput 
provehere , principalissimis sensibus in eo positis, 
. omnem inde membrorum reliquorum motum ac 
janitatem oriri fecit ac conservari : ac si eorum 
aliquod contingat offendere, aliove modo male 


! Psal. cxxviu, 6. 


cvAAscovupyQ κυρῷ Κωνσταντίνῳ, Ἰωάννης 

ἐπίσκοπος ἐν Κυρίφ χάίρευ.. 

Ὁ τῆς ἑαυτοῦ θεότητος xai δυνάµευς μήνυμα, 
thv àv τοῖς ὀρωμένοις μεγαλουργίαν τεκτηνάµενος 
θεὺς, ἐξαιρέτως ἓν τῷ τιμιωτάτῳ τῆς αἰσθητῆς 
κτίσεως, τῷ ἡμετέρῳ φημὶ πλαστουργήματι, τὰ τῆς 
οἰκείας δόξης τε xat σοφίας ἐπεδείξατο χαθὺ δὴ xal 
τεθαυμαστῶσθαι ἐξ ἑαυτοῦ την θείαν γνῶσιν ὁ HMpo- 
φήτης ἀνεδόησεν. Αὐτὸς ὁ τῆς φύσεως ἡμῶν Δη” 
μιουργὸς, τοῦ ὅλου αώματος προδεθλῆσθαι φιλοτε; 
χνήσας τὴν κεφαλὴν, ἐν αὐτῇ τὰ χαιριώτατα τῶν 
αἰσθητηρίων ἀποθέμενος, ᾖᾶσαν ἐχεῖθεν τὴν τῶν 
λοιπῶν μελῶν κίνησιν xal ἀρίιότηταο, Υΐνεσθαί «x 
xal αυντηρεῖσθαι πεποίηχεν ' x&v τι τοὔτων προσ” 


1417 


EPISTOLA AD CONSTANTINUM PAPAM. 


14118 


πταῖσαι συµδαίη, f| ἄλλως πως χεκαχῶσθαι, ox A affici, haud prorsus eorum sibi curam putat de- 


ἁπροσφοίητον «hy τούτων ἐπιμέλειαν οίθεται: ἀλλὰ 
καὶ πρὸς τὰ τῶν μελῶν ἔσχατα τὴν φνσικὴν δειχνῦσα 

συµπάθειαν, διὰ τῆς τῶν χειρῶν ὑπουργίας, τῇ 
Ὅ ὁδηγίᾳ τοῦ ὀφθαλμοῦ θεραπεύει τὸ πεπονηχὸς, οὐκ 
ἀτιμάζουσα xol ἀποπεμπομένη τὴν τούτων συνέρ- 
γειαν ὡς ἄχρηστον. Τούτοις 63 τὰ χατὰ τὴν ὑμετέ- 
pav ἀποστολιχὴν προεδρίαν ἔχομεν παραδάλλειν, 
ἁγιώτατοι, καὶ χεφαλὴν τῆς χατὰ Χριστὸν ΓΠερω- 
σύνης χανονικῶς ὑμᾶς λογιόμενοι, εἰχότως, δὺ 
ὑμῶν ἐπιξητοῦμεν τῆς ἐπισυμθάσης ἀθυμίας τῷ 
καθ ἡμᾶς ἐχχλησιαστικῷ σώµατι àx τῆς λοιμώδους 
καὶ γοσοποιοῦ τῶν φυχῶν τυραννικῆς ἑξουσίας, 
παραμνθίαν χοµἰσασθαι. Πάντως γὰρ καὶ ὑμεῖς, 
τῷ τῆς χεφαλῆς ἰδιώματι, ἀδουλήτως νενοσηχότας 


trectandam : quin potius erga etiam membra in- 
fima naturalem compassionem exhibens, manuum 
ministerio, oculo duce, curat quod affectum est, 
nibil eorum adjutorium, ceu inutile spernens ac 
rejiciens. His porro apostolicam vestram prasi- 
dentiam ac pontificium, sanctissimi comparare ha- 
bemus, vosque sacerdotii Christi, canonice caput|(4) 
reputantes (2), per vos quzrimus, ut solatium 
&liquod a mestitia animique languore, qui nostro 
huic Ecclesizx corpori, ex pestifera ac animabus 
exitiosa Lyrannica potestate accidit, reporiemus. 
Plane siquidem, ea quoque vos capitis proprietate, 
inconsulto nihilque voJentes laborantes nos, baud- 
quaquam despexeritis, aut a vestra necessitudine 


ἡμᾶς οὐ περιόψεσθε, οὐδὲ τῆς ἑαυτῶν συµφυείας B repuleritis : quin vero super nostris dolentes vul- 


Ἱμᾶς ἀποπέμφοισθα. ᾽Αλλὰ μᾶλλον τοῖς τραύµασιν 
ἡμῶν ἐπιστυγνάζοντες (πάσχοντος γὰρ ἑνὸς μέ- 
λους, συµπάσχειν εἰχὸς πάντα τὰ µέλη, χατὰ τὴν 
τοῦ Αποστόλου φωνὴν), νῦν τῇ πρὸς τὸ ὑγιὲς ἑπανα- 
ὁρομῇ, xol πρὸς τὸ ἄρτιον ἀποχαταστάσει ἡμῶν, 
συγχαρήσεσθε διχαιότατα΄ xal μάλιστα, ὁπηνίκα τὸ 
ἀῤῥώστημα, οὐκ ἐκ τῆς αἰτίας τοῦ σώματος τὴν σύ- 
στασιν εἴληφεν, ἀλλ᾽ ἔξωθεν βεδιασµένης xot àBo- 
κῆτου αυμφορᾶς γέγονεν ἁποτέλεσμα" περὶ fic 
ἀναγχαίως ὑμῖν, ἁδελφοὶ θεοτίµητοι, τὸ παρὸν τῆς 
πληροφορίας ἀπεστείλαμεν γράμμα, οἷον àmoyu- 
μνοῦντες ὑμῖν δι) αὐτοῦ xal δεικνύντες τὸ τῆς πλη- 
γῆς δυσαχθές. Διὸ χαὶ µέχρι τοῦ νῦν, πρὸς τὴν ὑμῶν 
ἁγιωσύνην τῷ συνήθει τῆς αυνοδικῆς προσφωνήσεως 
καταντῆσαι διεκωλύθηµεν τυραννικῶς κατεχόµενοι’ 
οὐ γὰρ ἄλλως ἦν ἡμᾶς πρὸς ὑμᾶς Υράφειν χαθαρῶς 
τε xai ἀνεπιθολώτως ἐχτιθεμένους τῆς εὐσεδείας 
δόγματα. Καταλαθὼν γὰρ τὴν θεοφύλαχτον ταύτην 
πόλιν μετὰ τῆς ἔξωθεν δυναστείας (οὐ γὰρ ἂν 
φαίην ἀληθῶς βασιλείας) ὁ τὸ ἕλκος ἡμῖν λῃστρι- 
κῶς, καὶ οἷον ἐξ ἑνέδρας ἑπαγαγὼν καθ) οὓς οἵδε 
λόγους κυδερνητιχὴ Πρόνοια τῶν ἁπάντων (καὶ γὰρ 


* | Cor. x11, 36, 


neribus: quippe membro uno paliente, par est 
compatl niembra omnia, justa Apostoli vocem ? : 
nostro nunc ad sanitaleni reditu, ac restitutione 
pristinz sospitatis, una nobiscum justissime gavi- 
suri estis; idque maxime, quod morbus non a 
corpore causam habuerit ac ortum, sed extrinse- 
cus, violent» 4ο improvise calamitatis effectus 
exstiterit ; de qua vobis necessario, honorati a Deo 
fratres, presentem satisfactionis scripturam misi- 
inus, per eam velut detegentes ac prodentes vul- 
neris gravitatem. Idcirco etiam, tyrannica hacte- 
nus necessitate delenti, consuetze &ynodicze allocu. 
tionis officio, prohibiti sumus vestra sanctitati 
occurrere : quippe haud alioqui licebat, ut ad vos 
scribentes, pure ac nihil turbide, pietatis dogmata 
ederemus. Venieus siquidem ad conservatam a 
Deo urbem hanc eum externa potentía; non enim 
vere cum imperio dixerim, qui nobis latronis 
more, ac ceu ex insidiis inflixit vulnus, juxta quod 
novit gubernatrix omnium Providentia; neque 
enim nostrum est, ut judiciorum Dei profundum 
scrutemur : fundamentum basimque imperii, vio- 


NOTE. 


(1) Ut aliquid ealiginis offudisse videretur Ro- 
mana et Petri sedis splendoribus quibus illustrari 
habet Ecclesia universalis, Honorii Monothelismo 
vel vero vel putato, obducta nebula : 
secuti ordine sanctissimi fdeque integerrimi ae 
zelo eximii pontifices, Joanues, Theodorus, Marti- 
nus, Agatho, Leo, Befiedicius, etc., docirine ac 
sanctitatis radiis disjecerunt, ut nunquam illu- 
siriores visi sint dissipandis ubique errorum 
obsceuritatibus, nunquam calentiores, fovendis si 
quos hereticus algor haberet, aurave mala afflas- 
set : sitque argumento, prater alia utraque adver- 
sus Monothelitas synodo illustribus actis digesta, 
dc a diversis scriptoribus tradita, quam novuin 
damus Joannis CP. ad Constantinum ipapam epi- 
stola : qua ipso exordio sic Roman:e et Petri sedis 
primatum elfert egregia illa capitis comparatione, 
ejusque officiorum ad membra reliqua, ut nibil 
pressius, nihil ad ejus conuinendationem  augu- 
stius, vel a Latino bomine diei possit. Caput 
astruit, non politico tantum regimine superius, 
sed sensuum principalitate prestans, eaque, ceu 
ex arce, membris omnibus mystici corporis ὑοπί- 


Ῥλτεοι, GR. XCVI. 


$íe tamen p schismate successores Constantinopolitani 


gne prospiciens, ac necessaria qu:eque ex suis im- 


erliens. Caput ergo sacerdotii Christi , assertore 
oanne nostro,. Romanus pontifex , à quo praveisi 
patri - 
arehz, aliive sectarii, videant ut vivant ; ac. quale 
suum sacerdotium velint hoc nudatum capite, si- 
quidem illud caputest sacerdotii Christi, quod 
unum uno capite, ipso uno sumino sacerdote no- 
stro, institutum est. 

(2) Canonice reputantes, χανονικῶς λογιζόµενοι. 
Juxta quod monent sacri canones, non velut ipsi euu 
primatum constituant. Declarant, non faciunt : alio- 
qui nihil magnum haberet illa capitis przrogativa , 
qux tota esset bumani juris, nec seeum afferret 
illam sensuum priseipalitatem, necessariam re- 
gendis, fovendis, ac debite componendis in finem 
γι slerns, membris Ecelesiz. Qui sibi erge 
Ecclesiam accepit, is ei caput. sui vicarium, cus 
omni capitis preerogativa, ad similitudinem capitis 
naturalis, juxta quod patitur ratio capitis mystici, 
non principalis, sed ministerialis, sub eodem ipso 
Christo prineipali capite, praefecit. 


Á3 


1419 


JOANNIS.PATRIARCILE CP. 


1129 


lentiam , non quod justum est ac legitimum, ργ- A οὐχ ἡμῶν ἐστι τῶν θείων χριµάτων xbv βυθὲν Eosu- 


siruens; ante ipsum suum ingressum, pro regiz 
vestibulis propositam sacra sext» synodi imagi- 
nem, sustulit. Cum porro profanum (3) nec eccle- 
siastici nostri ordinis hominem, eadem secum 
perverse sapientem, in pontificali throno consti- 
tuere vellct, venerabilis cleri nostri impelu ac re- 
nitentia prohibente, nihil nos tale exspectantes, 
nihil volentes, nec sine dolore et molestia luctuque 
omni, rem ejusmodi patientes, ad pontificatus dig- 
nitatem apicemque provexit. Quis enin prorsus 
inexpertus rei nautic:e navem conscendat, susti- 
neatque, vel fretum 1rajicere; ut ne dicam. per 
longi maris tractus profectionem adornare ; solus 
ipse creditum habené navis gubernaculum, idem- 


que ipse, una cum vectoribus aliis gubernationem 5 


recipiens? Quod et in nobis quisquis dispexerit : 
neque enim aliquando iis adhibuimus studium, 
que maxime decent pontiflces, ac eis congrua 
sunt, nec illustre aliquid habuimus in dignitatibus 
ecclesiasticis, mysteriorum soli ministerio inces- 
santer vacantes; haud certe nostri in hoc animi 
involuntarium, putaverit non babere fidem ; hoc 
nobis nostre conscientie proferentibus testimo- 
nium, quod divus Apostolus gloriationem suam 
definivit *, ad eorum quz nos ipsi testamur, re- 
praesentandam veritatem. Hic itaque, qui in eo 
suum decus constitutum vellet; ut Ecclesiz «dede- 
cus ac inbonorationem afferret, parturiit quidem ac 
parere enizus est basiliscuin, auctoris mali serpen- 
tis prolem; ut nimirum publice in ecclesiis, ac 
sub confessione episcoporum , prafata sancta 
sexta synodus anathemati subjiceretur, ac quot- 
quot apostolic:& ac venerand: sedis vestrze deces- 
sores, sincerum veritatis dogma docuissent : utque 
fidei formula communi suffragio discrepantibus 
vocibus ederetur, nullamque affinitatem habenti- 
bus, cum vocibue, quibus mysterii Christi. intelli- 
gentia perfecta exprimitur ; divinuin, inquam, as- 
sumpta a Verbo nature humans sacramentum : 
jta sane ut jam proximum videretur ; quin potius 
id jam aliqui etiam dentibus opere pretium sub- 
mutirent ; ut sancta Chalcedonensis sydonus abro- 
garetur, tanquam praefata sancta sexta synodo, 


vdv), θεµέλιον xal ὑπόδαθρον τοῦ χράτους, τὸ 
βίαιον xaX οὖχ ἔννομον προθαλλόμενος χαθεῖλε μὲ, 
καὶ πρὸ τῆς ἑαυτοῦ εἰσόδου τὴν ἀνατεθεῖσαν ἓν τοῖς 
προανλίοις τῶν βασιλιχῶν εἰχόνα τῆς ἁγίας ἕχτις 
συνόδου * ἐγκαταστῆσαι δὲ βουληθεὶς el; τὸ τῆς &g- 
χιερωσύνης θρόνὀν, ἄνδρα οὐχ Ex τοῦ ἔχχλησια- 
στιχοῦ ἡμῶν σνλλόγου τυγχάνοντα, τῆς δὲ οἰχείας 
ἑνδιαστρόφου γνώμης ὀμόφρονα, ὅμως τῇ τοῦ xat 
ἡμᾶς εὐαγοῦς κλήρου ὁρμῇ καὶ ἑνστάσει βιασθεὶς, 
προἠγαγεν ἡμᾶς οὐ προσδοχῶντας, οὐ βουλοµένους, 
οὐχ ἁπαθῶς τε xol ἀθαρῶς καὶ δίχα παντὸς ὁδυρμοῦ 
τὸ τοιοῦτον ὑπομείναντας, πρὸς τὴν τῆς ἀρχαρω- 
σύνης ἀξίαν καὶ χορυφἠν. Τίς γὰρ ἂν ἀπείρως ἔχων 
πάντη τοῦ πλέειν τὴν θάλασσαν, νηὸς ἐπιθαίνῃ, xal 
πορθ μὸν διαπεραιοῦσθαι ἀνάσχοιτο ( πολὺ γὰρ εἰπεῖν, 
τὴν διὰ μακροῦ πελάγους στέἐλλεσθαι ἁἀποδημίαν), 
αὐτὸς μέλλων µόνος τῆς ὀλχάδος ἀγχειρισθῆναι τοὺς 
οἴαχας, ἑαυτοῦ τε xai τῶν συμπλεόντων ἁνσδεχο- 
µένων τὴν χυθέρνησιν» "Omep xaX ἐφ᾽ ἡμῖν τᾶς 
τις χαθορῶν (οὐ γὰρ τῶν ἓν ἱεράρχαις πρεπωδε- 
στάτων xal ἁρμοδίων ἐν µελέτῃ ἡμέν ποτε, ἣ τὸ 
πδριφανὲς ὃν ταῖς ἐχχλησιαστιχαῖς χετηµένοι ἀξίαις, 
µόνῃ τῇ ὑπηρεσίᾳ τῶν μυστηρίων ἁδιαλείπτως 
σχολάζοντες), οὐχ ἄπιστον ἠγήσεται τὸ cepi τούτου 
τῆς ἡμετέρας γνώμης ἀθέλητον, αὐτὸ τὸ μαρτύριον 
τῆς συνειδήσεως ἡμῶν, ὅπερ χαύχηµα ἑαυτοῦ ὁ θεῖος 
Απόστολος διωρίσατο, προδαλλοµένων ἡμῶν εἰς πα- 
ῥράστασιν ἀληθείας τῶν ἐξ ἡμῶν λεγομένων. Οὗτος 
τοίνυν ὁ κόσμον οἰχεῖον τὴν ἀχοσμίαν τῆς Ἐκκλησίας 
τιθέµενος, ὥδινε μὲν xal ἐσπούδαζε τῆς ἀσεθείας 
ἀποχυῆσαι τὸν βασιλίσχον τὸ τοῦ ἀρχεχάχου botox; 
γέννημα ’ ὥστε δηµοσίᾳ ἐπ᾽ ἐχκλησίαις xal àv ταῖς 
ὁμολογίαις τῶν ἐπισκόπων, ἀναθέματι ὑποδάλλεσθαι 
thv εἱρημένην ἁγίαν ἕχτην σύνοδον, xal τοὺς τοῦ 
xa0' ὑμᾶς ἀποστολικοῦ xal σεθδασµἰου θρόνου προ- 
πατέρας, ὅσοι τὸ εὐαγὲς τῆς ἁληθείας διεπρέσθενσαν 
δόγμα * χοινῇ δὲ συνομολογεῖσθαι λέξεσιν ἄπεμφαι- 
νούσαις, καὶ µηδεµίαν ἐχούσαις σνγγένειαν πρὸς 
εὰς γνωριστικὰς τῆς τελειότητος τοῦ χατὰ Χριστὸν 
μυστηρίου, ἐννοίας * αὐτὸ δὴ τὸ θεῖον τῆς ἑνανθρω- 
πῄσεως τοῦ Λόγου µυστήριον * ὡς οὗ πὀῤῥω τυγχά- 
νειν, μᾶλλον δὲ ἤδη τινὰς χαὶ ὑπ᾿ ὁδόντας Υρύζειν, 
«oU καὶ αὐτὴν τὴν ἁγίαν àv. Χαλχηδόνι σύνοδον ἀθε- 


ab ea, pro dogmatum utriusque convenientia, pen- D τεῖσθαι, ὡς ἐχείνῃ συνηρτηµένης xaxà τὴν τῶν 


qQente, illamque velut radicem ac firmamentum ha- 
bente. Mitto siquidem dicere, quot nobis molestias 
intulerit velut. pro veritate sollicitans, quo no- 


* JL Cor, 1, 8. 


δογμάτων οἰχειότητα, xal olov. εἰπεῖν, αὐτὴν ἔχού- 
ὅης ῥίζαν τε xoi βεδαίωσιν τῆς εἰρημένης ἁγίας 
Έχτης συνόδου. Ἐῶ γὰρ λέγειν ὅσας ἡμῖν ὀχλήσεις 


NOTA. 


' (8) Cum porro profanum. Magna licentia impe. 
ratores, δἱ deponebant patriarchas, et depositis, 
quos vellent subrogabant, contra etiam expressa 
canonum jura, ac laicos homines, nulla in minori- 
bus, pro more, probatione. Voluit ergo Bardanes, 
expulso Cyro, quod recenti memoria factum vi- 
derat a Justiniano in Paulo, aliquem e domesticis 
illa dignitate augere; nimirum, ógóppova  homi- 
nein, eodemque inodo bzresi Monothelitarum affe- 
etum, quam instaurandam .meditabatur, nihil ce- 
lato eonsilio : qua hypothesi, non video ut meri: 


to culpanda videatur Joannis nostri qualiseunque 
intrusio , utque ille detrectare obstinatius debue- 
rit onus pontificale, acquiescente ac urgente ut in 
se tandem reciperet, cum imperatore, clero Con- 
stantinopolitano, sibi ac Ecclesie toti cavente gra- 
viora, viri iu ipso probati, quanquam per injuriar 
alterius, quam prohibere non posset, in patriar- 
cham provectione, Nec Cyrus depositus, iis eir- 
cumstantiis videri poterat rationabiliter pro ea 
invitus; tametsi ita invitus pro sua ipse exaucto- 
ratione, quam passus esset tyrannice. 





/$ 


4^ (43 


1431 EPISTOLA AD CONSTANTINUM PAPAM. 1499 
ὡς ἐπὶ τῆς ἀληθείας προσήγαχε πρὸς τὸ γράμµασιν A stras ad fraternam vestram beatitudiaem, pro suz 


ἡμᾶς χρήσασθαι κατὰ τὸν τῆς ἐχείνου παροινίας . 


σχοπὸν, πρὸς τὴν ὑμετέραν ἁδελφιχὴν µαχαριότητα 
πρὸς ταῦτα, ὅπως ἡμεῖς τῷ κατ᾽ οἰχονομίαν ἐχρη- 
σάµεθα λόγῳ, ὥστε διακρούσασθαι μὲν τὴν τυραν- 
νιχὴν καὶ ἀνένδοτον ἔνστασιν * πρὸς τὸ μετριώτερον 
δὲ, τὰ τῆς ἁτοπίας συστεῖλαι, τὴν ὡς ἓν χαχοῖς δια- 
φορὰν εἰδότες οὐ πάντη ἀπόδλητον, ὅτε μὴ αὐτὸ τὸ 
χαλὸν χαθαρῶς χατὰ πρώτην ἕνεστι τάξιν χρατεῖν, 
αὕτη ἡμῖν µαρτυρήσει ἡ τῶν àv χαρδίᾳ βουλευµά- 
των ἔφορος δύναμις. xal ἓν ἀνθρώποις δὲ, ὁ τῆς 
xa0' ἡμᾶς ἱερωτάτης χαθέδρας ἑνδημῶν ἐνταῦθα 
θεοφιλῆς ἀποχρισιάριος, ὃν &v αὐτῇ τῇ ἀκμῇ τοῦ 
χαιροῦ, ἑνομώτως μετὰ τῆς ἀληθείας ἐπληροφορή- 
σαµεν, χαθαρὰν αὑτῷ τὴν ἑνυπάρχουσαν ἡμῖν περὶ 
τὴν ὀρθόδοξον διάθεσιν φανερώσαντες. 

Οἴδατε γὰρ xal ὑμεῖς τῇ mslpaz σαφῶς µεµα- 
θηχότες, ἁγιώτατοι, ὡς οὗ α λίαν ἀντιτύπως xal 


insanis scopo, litteras extorqueret : ad besc vero, 
ut simus usi accommodato ac dispensationis ser- 
mone , ut et tyrannicam pugnacemque instantiam 
repelleremus, atque ad medium aliquod absonas 
molitiones cogeremus, haud nescientes non om- 
nino reprobandam in malis differentiam, cum ip- 
sum pure bonum, primo ejus ordine, non licet ob- 
tinere, ipsa nobis testis erit virtus consiliorum 
cordis inspectrix; quod autem spectat ad homi- 
nes, qui etiam ex parte sacratissime vestrae sedis 
hic versatur religiosus apocrisiarius, cui sub illud 
ipsum temporis momentum , sacramento adhibito 
satisfacientes, puram nostram, quod spectat a4 
orthodoxam sinceramque fidem, animi affectionem 


B ostendimus. 


Scitis quippe eliam vos, experientia docente, 
sanctissimi, difficile esse, ut ne in ejusmodi (4) 


VARLE LECTIONES. 


2 fe, Aelx. ph. 


NOTE. 


(4) Ut ne in. ejusmodi. Suppleo alteram negati- 
vam, ut sensus constet. Signiflcat sua se arte ac 
callidiori consilio, cavisse majorem Bardanis of- 
fensionem ; edita scilicet fidei formula sensu ca- 
tbolico, qua tamen supprimnerentur voces nuper 
definit a sexta synodo, gemin:e in Christo opera- 
tionis et voluntatis, prefato Bardani duriores ac 
invidioss. Hac Joaunis nostri c&conomíia, pro qua 
excusat; nec ejus tantum, sed et sancti. Germani 
tunc episcopi Cyzici, postmodum vero patriarchae 
CP., AndreziCret. quos sanctus Nicephorus et Theo- 
planes nominant, velut primarios in ea Joaunis 
cooperatores, aliorumque fere per Orientem epi- 
scoporum, quos omnes durum prevaricationig 
damnare, ac in Monothelitas repente confílatos, 
cum Baronio dicere. Media ego via incederim, 
ut reipsa multos episcopos, quorum animis inolitze 
Monothelitarum haeresis semina íinsiderent, aut 
qui facile alioqui adducendi erant, ut expresse 
pra:fatae sextze synodi damuationi, imo et Chalce- 
donensis, subscriberent, sociique accederent toti 
Bardanis a Joanne relate, molitioni, haud a culpa 
immunes putaverim, vel non reos prodit fidei, 
cum eorum partium esset ac ecclesiastici totius 
ordinis, unauimi constantia a proposito tyrannum 
delerrere, aut certe gloriosa confessione nuper 
explicatam fidem defendere; alii autem ex aniino 
ortlioJdoxi, ac omnino caventes ne tam grave dam- 
num per collegarum vel malitiam vel ignaviam, 
publicae nimirum sext synodi ac sanctorum Pa- 
trum anathematizationis, Orientalis Ecclesia sub- 
iret, medium hoc invenientes, seu inventum 
ab aliis comprobantes nedum  peccaverint, sed et 
rem dignam laude egerint; majori depulso malo 
ab Ecclesia, ac minori permisso potius quam 
acto. Indicat nihilominus Agatho diaconus, no- 
]juisse plures huic cconomize acquiescere, ac 60η” 
fessiont ejusmodi, ceu ad irritandam sextam san- 
ctam synodum edits, subscribere, quos ideo Bar- 
danes dire vexaverit; sic non defuit id etiam tein- 
poris generosius semen in Oriente, tametsi scri- 
ptorum inopia obscurum adeo manserit, Hoc eo- 
rum zelo et constantia tantam sibi Joannes noster 
suo illo medio conflavit invidiam, ut passim Monó- 
Ibelita audiat, ac ejusdem sententiz cum Phillp- 
pico : tametsi videntur plerique scriptores loqui 
$s0la conjectura ac przesumptione, non quia sequan- 
tur certa monurfnenta eorum temporum, qua de re 


sic varii sunt. Joan. Zonaras vult exauctoratum 
propter h:zresim, Germano eidem suffecto sub 
Ártemio Bardanis successore : at. qui hoc constet, 
cum, sancto Nicepboro et Theophane testibus, Ger- 
manus, si qua fuit ea hzresis, illi socius esset : 
quare etiam mortuo suffectum habent, τελευτήσαν- 
τος. Nihil etiarn Cedrenus meminit hujus deposi- 
tionis, sed creatum tantum habet sub ipso 

mium, qui Anastasius appellatus est : sub quo 


C posunodum refert translatum Cyzico Germanum, 


iia concepto trausiationis decreto. 'H θεία χάρις $ 
πάντοτε τὰ ἀσθενῆ θεραπεύουσα, καὶ τὰ ἑλλείπον- 
τα ἀναπληροῦσα, µετατίθησι Γερμανὸν τὸν ῥσιώ- 
τατον πρόεδρον τῆς Κυσικηνῶν µητροπόλεως, εἰς 
ἀρχιεπίσχωπον ταύτης τῆς δεοφυλάκτου xai βασι- 
λίδος πόλεως. Ἐπὶ Αρτεμίου βασιλέως. Divina 
gratia, quee semper infirma curat, et deficientia 
complet, Germanum sanctissimum Cysiceng metro- 
polis presulem transfert. in. archiepiscopum a Deo 
conservale ac regie hujus urbis. Sub Artemio im- 
atore. Ut Joannis, pro qua exeusat, Gconomin 
abita esset proditio, vel 4 Constantino papa. vel 
ab Artemio, haud tamen ea modeitia satisfacienti, 
quam hz ejus littere praeferunt, idque mulia 
mora 3 sublaio tyranno sedes abroganda erat, vel 
si nullos, aut quam paucos in es socios habuisset, 
nedum cum universos fere Orientis episcopos; ac 
in iis Germanum, cujus tanta enituit. virtus, ut 


p Posthabitis omnihus aliis, meruerit ab orthodoxo 


rincipe, Ψήφῳ xaX δοχιµασἰᾳ τῶν θεοφιλεστάτων 
πισχόπων * calculo ac probatione religiosissimorum 
episcoporum, inquit prefatus. Cedrenus, ac coun- 
muni eorum suffragio, Constantinopolim, Joannis 
ejusdem successor, ipsQ eodem anno, transferri. 
Quanta hzc personarum acceptio, causa ulrique 
conununi? Quam itaque oeconomiam ignorarunt 
Scriptores ab illa state non minimum dissili, ac 
in aliis ejusmodi non adeo certz fidei, ut non pos- 
sint ex monuinentis certioribus corrigi : hanc pro- 
ferimus ex Joannis istis Litteris, de qua liberum 
cuique esto judicium, ubi pro interpretis munere 
diximus ipsi, quod theologi» ac rationi visum fuit 
inagis congruum. Libet bic reddere Theopbanem. 
Inita ergo temporum ratione a sexta sancia syno- 
do, ila prosequitur. ᾽Απὸ δὲ τῶν ἑχδεδομένων τύ- 
πων, ἕως τοῦ ὃ ἔτους Φιλιππικοῦ, γενέσθαι ἑμμανῆ 
σύνηδον, κατὰ τῆς ἁγίας οἰκουμενικῆς c συνόδου 
xal ἑξωσθέντος Κύρου τῷ ς’ ἔτει τῆς πατριαρχίαά 


1423 


JOANNIS PATRIARCHAE CP. 


1424 


arte aliqua ae subtili inventione excepta, dure ad- A σχληρῶς ἔχειν πρὸς την τῆς ἑξουσίας ἀνάγχην iv 


modum mulraque exacerbatione habeamus ad po- 
tentiz necessitatem. Nam et Nathan propheta, haud 
aliter quam velatam reprehensionem pro adulterio 
ac homicidio adhibuit Davidi, quanquam et ipse 
nihilominus David decoratus esset dono prophe- 
tig *. Per bunc modum, nos quoque parum aliquid, 
quod ait inagnus Basilius, viri moribus cedendum 
duximus, ut confessio fidei*in iis, quz momentum 
habereut, sin vocibus, at sensibus saltem ac intel- 
ligentia, incommutabilis firmaque servaretur. Nec 
enim, ut clamat D. Gregorius *, « Veritas nobis 
in voribus (5), sed in rebus consistit. » Iterumque, 
« Valde absonum ac turpe» definit : « ut minutius 
de vocum sono disceptemus.» Sed et apostolicus vir 
Dionysius Areopagita, « alienum a ratione pro- 
nuntiat, rudisque ingenii, ut quis instituti vim non 
attendat, sed verba; « aitque » non eorum proprium 
esse qui divina intelligere cupiunt, sed eorum qui 
£onos nudos captant, eosque aure tenus, ut non 
penetrent ac animo insinuentur, extrinsecus con- 
tinent, nec scire volunt, quidnam hoc verbum de- 
elaret, ac. quonam todo aliis etiam verbis quz 
idem effi; iant ac melius declarent explanandum sit.» 
Porro hac dicimus, non quasi voces jam synodice 
preescriptas subvertere velimus, quasque universa 
Dei Ecclesia per longum tempus ita coufessa est; 
ut nimirum in mysterio incarnationis Christi, na- 
turales duas voluntates, duasque operationes natu- 


τοῖς τοιούτοις, ἄνευ τινὸς τέχνης καὶ περινοίας xa0- 
ἔστηχεν εὐμαρές. Ἐπεὶ xai Νάθαν ὁ προφήτης. οὐκ 
ἀπεριχάλυπτον τὸν ἔλεγχον τὸν περὶ τῆς µοιχείας 
τε χαὶ τοῦ φόνου προσήγαγε τῷ Δαθδίδ’ χαῖτοι xai 
αὐτοῦ τοῦ Δαθὶδ προφητικῷ τετιµηµένου χαρίσµατι. 
Κατὰ τοῦτο, xa ἡμεῖς, ὅπερ φησὶν ὁ μέγας Bact- 


Ὄλειος, ἑνδιδόναι μικρὸν τῷ Ἠθει τοῦ ἀνδρὺς χατεδε- 


ξάμεθα, ὥστε τὴν ἐν τοῖς χαιρίοις τῆς πίστεως 
ὁμολογίαν, εἰ χαὶ μὴ λέξεσιν, ἀλλά Υε ταῖς bvvolat; 
φυλάττεσθαι ἁπαράδατον. « O0 γὰρ Ev λέξεσιν ἡμῖν, 
ἁλλ' ἐν πράγµασιν ἡ ἀλήθεια b, » ὁ θεῖος Γρηγόρ:ος 
βοᾷ.» Καὶ πάλιν, « Ἱκανῶς ἄτοπον χαλλίαν αἰσχρὸν » 
διορίζεται, «τὸ περὶ τὸν Ίχον σμιχρολογεῖσθαι. » 
Καὶ ὁ ἀποστολικὸς Διονύσιος 6 Αρεοπαγίτης, « "Aso- 


B γον ὁμοῦ xat σκαιὸν ἀποφαίνεται, τὸ μὴ τῇ δυνάµει 


τοῦ σχοποῦ προσέχειν, ἀλλὰ ταῖς λέξεσι΄ xal ταυ-α 
οὐχ ἔστι τῶν τὰ θεῖα νοεῖν ἐθελόντων ἴδιον, φησὶν, 
ἀλλὰ τῶν Ίχους ψιλοὺς καταδεχοµένών, καὶ τούτους 
ἄχρι τῶν ὥτων ἁδιαδάτους ἔξωθεν συνεχόντων xal οὗχ 
ἐθελόντων εἰδέναι, τί μὲν ἡ τοιάδε ME σημαίνει * mq 
δὲ ταύτην χρὴ. καὶ δι’ ἑτέρων ὁμυδυνάμων xalixqav- 
τιχωτέρων λέξεων διασαφῆσαι.» Ταῦτα 6b λέγομεν, 
οὐχ ὡς ἀνατρέπειν βουλόμενοι τὰς ἤδη συνοδικῶς ὁρι- 
σθείσας φωνὰς, χαὶ πρὸς πάσης τῆς τοῦ Θεοῦ Ἐκκλη- 
σίας ἐπὶ συχνὸν οὕτως ὁμολογηθείσας τὸν χρόνον ᾿ 
κουτέστι, τὸ λέγειν ἐπὶ τοῦ χατὰ Χριστὸν τῆς σαρ- 
χώσεως μυστηρίου, xatk τὴν εὐσεθῃ τα xai τοῖς 
ἁγίοις Πατράσι γνώριμον Évvotav, δύο φυσιχὰ θελἠ- 


rales, juxta pium ac notum sanctis Patribus intel- 6 paa, καὶ δύο φυσικὰς ἑνεργείας * ἀλλὰ πρὸς µόνην 


lectum, dicamus ; sed tantum respicientes ad per- 
suasionem tyranni (6), quod vocat Apostolus 7, 


ὁρῶντες τοῦ τυράννου τὴν πεισμονὴν, ὡς ὁ Από- 
στολος ὀνομάζει, καὶ τὸ ταύτην δι’ ἐπινοίας el, τὸ 


5 [- Reg. xit, 1. * Orat. 20 que est in Basilium. * Galat. vit, 8. 
VARIE LECTIONES. 


b» Apud Graec. σωτηρία, 


NOTA. 


αὐτοῦ, γενέσθαι Ἱωάννην πατριάρχην Κωνσταντι- 
νουπόλεως * ᾿Ανδρέαν δὲ μητροπολίτην Κρήτης, xal 
Fepuavbv µητροπολίτην Κυξίχου, ὑπογράφαντας 
προδῄήλως, xal ἀναθεματίσαντας , μετὰ πάντων τῶν 
ἐπὶ τοὺς αὐτοὺς χρόνους, τὴν προῤῥηθεῖσαν xoci 
τῶν Μονοθελιτῶν ἁγίαν οἰχουμενιχὴν σύνοδον. Μετὰ 
δὲ ἔτη Y' τελευτήσαντος Ἰωάννου, µετατεθῆναι Γερ- 
μανὸν ἀπὸ Κυξίχου, xal πατριαρχῆσαι χαὶ Κωνσταν- 
εινονπόλεως ἔτη ες’. Α tempore editarum constitutio - 


num ad quartum. Philippici annum, facta est plena D vos : velut. deducta voce magis , 


furore synodus adversus sacram sextam ecumeni- 
cam synodum, ac Cyro. ejecto anno sexto initi pa- 
triarchatus, Joannes. patriarcha. Coustantinopolita- 
nus creatus egi ;. Andreas autem metropolita Crete, 
ac Germanus Cysici metropolita, propalam subscri- 
pserunt, ac analltemate damnarunt, cum omnibus 
collegis, pre(atam in Monothelitas celebratam san- 
efam  Gcumenicam synodum. Μοτίμο autem. post 
triennium Joanne, translatus est Germanus Cyzico, 
egitque patriarcham Constantinopolilanum | annis 
quindecim. . 

(S5) Veritas nobis in vocibus. Malim sa'us, σωτη- 
plav * ut habet Gregorii textus editus : 0ὐδὲ γὰρ 
ἐν ῥήμασιν ἡμῖν εἶναι τὴν σωτηρίαν μᾶλλον, 1 
πράγµασι  Νοπ tam esse positam in verbis, quam 
in rebus. Quibus minime excludit verba. sed res 
principaliores agnoscit: ut sit principalior sen- 
sus, ostendit. quod ipse excusat epistola 3 ad Cle- 


donium circa Vitalis eonfessionem, quam us 
approbasset, posumodum vero damnasset, agnitam 
sub verbis catholicis. sensu hzreticam, asserens 
Damasum idem fecisse. 

(6) Ad persuasionem tyranni , metopovfv.. lta 
Paulus vocat Galatarum interpellationem ac quasi 
violentam abductionen a recto Evangelii tramite : 
1j πεισμονὴ, οὐκ ἐχ τοῦ καλοῦντος ἡμᾶς. Nom est, 
inquit, illata illa vis abductioque, ab eo qui vocat 
ἀπὸ τοῦ πά- 
σχειν, quam πείθεσθαι. Quod ergo Joanues aliique 
precipui Orientis episcopi idem titnerent a Bar- 
dane suis ecclesiis, quas Monothelismus baud ita 
pridem fedasset, ac passi essent Galatz:, malue- 
runt obscuriori confessione ipsum placare quam 
clariori, tantum sibi ab eo periculum creare. ἓν- 
ter Basilium et ipsos, vix aliud appareat discri- 
men, quam quod ille ex sola charitate, Eunoiia- 
norum se imbecillitati accommodans, consulto, ab 
illa voce Deus abstineret, ut ne offenderet, esset- 
que impedimento ne illi accederent ad fidem : bi 
autem, velut cedentes tyranno insectanti vi sy- 
nodum, prescriptas ab ea voces omitterent, iis 
utentes, quibus antea Leo rem eamdem expressis- 
se!, quarum etiam sanum sensum synodus Late- 
ran. exposuisset. Illic ergo cbaritas, hic necessi- 
tas; at neque hic deest charitas, in eos nimirum 
quos tam multos ac innumerabiles abducendos 





1425 


EPISTOLA AD CONSTANTINUM PAPAM. 


14326 


ἑναντίον περιτραπῆναι, ὥστε μὴ ἁλλότρια δόγµατα A utque eam subtili cogitatu in contrarium vertere- 


ἀναφανδ»ν ἐπειααχθῆναι τῇ Ἐχκλησίᾳ, χαὶ τέλεον 
διασαλευθΏναι τὰ χαλῶς πεπηγότα xal ἀχράδαντα 
µείναντα περὶ τοῦ προχειµένου τῆς εὐσεθείας θε- 
σπἰσµατα ' καὶ ἅμα µέγα τιθέµενοι, τὸ xal παρὰ 
τῶν πολεμίων τῆς διονοµασθείσης ἁγίας συνόδου, 
thv xat' ἔννοιαν αὐτῆς ὁμολογεῖσθαι διδασχαλἰαν. 
0θεν μὴ ἀνατροπὴν, ἀλλὰ βεθαἰωσιν μᾶλλον ἑχεί- 
νης σαφῶς ἁποδείχνυσθαι παρά vs τοῖς ὑγιεῖ τε xol 
ἀπροσχλινεῖ τῆς τῶν πραγμάτων κατανοῄσεως ὁὀφ- 
θαλμῷ τὰ τοιαῦτα εἰδόσι σκοπεῖν, αὐτὰ 0b τὰ κατὰ 
τῆς συνόδου τῷ τυράννῳ σχαιωρηθέντα.- 


Τὸ γὰρ θελητικόν τε καὶ ἐνεργητικὸν χαθ) ἑτέ- 
pav * φύσιν λέγειν τὸν Χριστὸν, οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν, 


3j δύο φνυσικὰ θελήµατα, xai δύο φυσικὰς ἑνεργείας, b 


νοεῖν. Κατά ταύτην yàp ῥητῶς τὴν διάνοιαν τὰς 
τοιαύτας νοεῖσθαι φωνᾶς, ἓν τῷ ἐχφωνηθέντι παρ) 
αὐτῆς ὄρῳ προεθέσπισεν, ἡ &v τῇ καθ’ ὑμᾶς µεγα- 
λοπόλει Ῥώμῃ συναχθεῖσα σύνοδος ἱερὰ ἐπὶ τοῦ τῆς 
σεθασµίας µνήµης Μαρτίνου, τοῦ τῆς ὑμετέρας 
προεδρεύσαντος Ἐκκλησίας. ὡς ἐκεῖνα σαφῶς xai 
ἐπὶ ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ἑλαχίστων, τὴν τοῦ 
θεοῦ σοφίὰν οἰκονομῆσαι, τοῦ δρασσοµένου τῶν 
σοφῶν ἓν τῇ πανουρχίᾳ αὐτῶν, ἅπερ ὁ θεολόγος 
Γρηγόριος bv τῷ εἰς τὸν µέγαν Βασίλειον τίθησιν 
ἐπιταφίῳ λόγῳ, ἕνθα ἐχεῖνον εἰσάγει αυμδούλῳ τῷ 
θείῳ Δαθὶδ χεχρηµένον καὶ οἰχονομοῦντα τοὺς λό- 
Ύους αὑτοῦ ἐν χρίσει’ παρησυχάσαι μὲν τὴν χυρἰαν 
ἐπὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος φωνὴν, ἑτέραις δὲ φωναῖς 
ταυτὸν δυναµέναις τὸ εὐσεδθὲς χρατύγειν τῆς πί- 
στεως χἠρυγμα. χαΐτοι τὸ διάφορον ὅσον ἑχατέρας 
ὑποθέσεως, τῆς τε περὶ αὐτήν φηµι τὴν τῆς θεό- 
τητος πίστιν τε xal ὁμολογίαν, καὶ τῶν περὶ τῆς 
θείας σαρχώσεως, ὡς ὁ αὐτὸς v ἁγίοις Θεολόγος 
Ι ρηγόριος, φροντισµάτων, ὅσα ἡ λεπτομερὴς ἀναγ- 
xal ἐπιξητεῖ θεωρία πρὸς ἔνδειξιν τῆς xa0' Exa- 
τέραν φύσιν τελειότητος, οὐδένα ἂν οἶμαι ἀγνοεῖν. 
Οὐχ 4 ὡς τῶν περὶ τῆς θείας φύσεως, γουν τῆς 
ζωοποιοῦ Τριάδος λόγων τε xal δογμάτων, μᾶλλον 
τὸ προηγούµενον ἑχόντων, ὑπεραγεστηχός τε καὶ 
προτιµότερον. 

Οὕτω γὰρ καὶ τὰ κατ) Εὐνομιανῶν περὶ θεολο- 
γίας λόγῳ εἰρημένα τῷ αὐτῷ σοφῷ Θεολόγῳ ἑἐχδεξό- 


mus : ne adeo aliena dogmata palam in Ecclesiam 
Anducerentur, ac tandem labefactarentur, qua 
fuissent bene firniata, ac. inconcussa mansissent, 
pietatis illa, eirca subjectam materiam placita : ad 
hxc vero pluris hoe facientes, ut prenominatse 
sancta synodi doctrinam, hostes ipsi quantum ad 
intelligentiam ac sensum confiterentur. Ita plane, 
ut apud eos, qui sano ac indeflexo considerationis 
rerum oculo, res ejusmodi noverunt perspicere, 
palam conficiatur, ipsa tyranni adversus synodum 
molimina ac struem , non in eversionem , sed in 
ejus potius confirmationem cessisse. 

Quippe Christum fateri secundum utramque 
naturam volendi ac operandi facultate preedituu, 
nihil est aliud quam naturales duas voluntates in- 
telligere, duasque naturales operationes. Sacra 
siquidem synodus in magna urbe Roma, qua apud 
vos est, sub venerabilis memoriz Martino , deces- 
sore vestro Romane Ecclesie przsule, coacta, e», 


. quam publicavit definitione, secundum hune sen- 


sum intelligendas voces ejusmodi, olim diserte 
sanxit ; ut in nobis quoque peccatoribus ac.humil- 
limis, id aperte Dei sapientia, qui sapientes com- 
prehendit in astutia eorum *, provide egerit, quod 
ponit Gregorius Theologus oratione in magnum 
Bagilium, ubi eum, divini Davidis usum consilio, 
suos in judicio inducit dispensantem- sermones *; 
ac propriam quidem vocem ,.quod spectat ad Spi- 
ritum sanctum, silentio pressisse, aliis vero idein 
valentibus piam fidei predicaionem femare » tam- 
etsi neminem nescire puto, quantum inter utrum- 
que argumentum referat; inter, inquam , ipsam 
deitatis fidem ac confessionem , commeniaque, ac 
subtiles cogitationes de divina incarnauone, quem- 
admodum ait idem sanctus Gregorius Theologus, 
quotquot subiilis contemplatio , sd probandam 
utriusque natura perfectionem, necessitate requi- 
rit. Quippe liquet ut sermones ac degmata spe- 
elantia ad divinam naturam, id est ad Trinitatem 
viviicam, principaliora sunt, majoremque emi- 
nentiam ac prastantiam babent. 

Sic enim etiam accepturi sumus ab eodem sapien. 
ti Theologo prolata adversus Eunomianos, Orat. 


µεθα, ἓν οἷς τοιάδε φησί’ εΦιλοσόφει µοι περὶ Ὦ de theologia !*, cum iia ait : « Mihi de mundo philo- 


κόσμου, περὶ ὕλης, περὶ ψυχῆς, περὶ λογιχῶν φύ- 
σεων βελτιόνων τε χαὶ χειρόνων, περὶ ἀναστάσεως, 


sophare, de materia, de anima, de naturis rationa- 
libus tem bonis quam malis (7), de resurrectione, 


* Job. v, 15: I Cor. 1, 19. ? Psal. cxi, δ. ** Orat. 55. 
VARUE LECTIONES, 


c xai ἑκατέραν. 4 περιςτ. τὸ οὐχ. 


NOTAE. 


viderent tgrannl jlla persuasione. Ut charitate 
Andulserü Basilius Eunomianis, etiam indulserint 
prefati episcopi infirmioribus orthodoxis : nibilo 
minoris momenti, ut ne Spiritus sanctus diceretur 
Leus etiam Basilii state, quam ut ne Christus 
duarum voluntatum ac operationum, post etiam 
vi $ynodum : utrumque nimirum negative, ac 
quadam '"abstractione, non velut contrarie, Ut 
alu peccaverint episcopi Orientales in vi syno- 
duin in gratiam haretici principis, eamque se rc- 


probare ullo modo professi sint, baud omnino ex- 
cusandi sint, tametsi illata vis crimen dignum 
venia facit, quod Joannes noster multis in sequen- 
bus erudite ostendit. 

(7) Tam bonis, quam malis. Manicheorum er- 
Tore, ac eorum qui malos a natura demones do- 
cent. Sic in reliquis varii sunt errores, quos velut 
nihili babet theologus. ejus comparatione, qui in 
ipsa Dei natura ac Trinilate, temere serutanti 
committitur. 


1427 


JOANNIS PATRIARCHA CP. 


1493 


judicio, retributione, Christi passionibus :in bisenim Α χρίσεως, ἀνταποδόσεως, Χριστοῦ παθηµάτων/ ἓν 


nec íructu vacat ut. verum assequaris, nee habet 
periculum ut exerres. » Hzc doctor, non simplici- 
ter posuit ac absolute, scd quadam comparatione, ad 
ea qus dieuntur ac astruuntur de divina Trinitate. 
[νο hunc itaque dispensationis" eventusque ex ne- 
cessitate modum. gesta quoque reliqua cum certo 
noveritis procedere, sanctissimi, ne in his crimen 
non ignoscendum nobis affingi patiamiui : imo si 
quid commissum videatur coutra quod exigebat 
accurata ratio, eorum collatione, qua a sanctis Pa- 
tribus per &conomiam processerunt, ipculpatum 
habeatur, et ab omni condemnatione liberum, Nam 
et sapientissimus Cyrillus cconomia monet, ut 
ne mominatim proseribatur Theodorus Mopsue- 
wenus, ita indulgens iis qui adhuc imbecillius in 
hoc haberent, cum tamen Nestorianz eum bere- 
sis auctorem ac patrem probe nosset. Àc palam 
liquet, ex iis qua hoc argumento scripsit ad san- 
etum Proclum, sanctissimz nostrzi& Constantinopo- 
litante Ecclesise quondam antistitem. Porro, quem 
superius declaravimus fidei tyrannum, cauteriatam 
habens conscientiam, quemadmodum loquitur $a- 
eratissimus Paulus!!, meinorate sancte sextae 
synodi actorum tomos in palatio repositos, ausus 
est comburere; ratus fore, quantum quidem vide- 
batur, ut iisdem pariter flamiis sermonem verita- 
tis aboleret. 


Ceeterum in hoc sinentes inani eum existimatione C 


decipi, ac velut pro magno facinore suo ipsius 
probro giorisri, diligentem adhibuimus operam, 
ut dicte? sancise sextz synodi actorum tomos apud 
nos repositos, interim servaremus, in quibus etiam 
habentur cpiscoporum, quotquot ad sanctam ejus- 
modi synodum convenerunt, subscriptiones una 
cum imperatoria consignatione ac sigillo, editz 
ab ea definitione adjectm. Alioqui vero, diligentius 
nostris jam temporibus cautum est, ejusdem 
synodi actorum inviolate conservationi,  qua- 
tenus etiam scriptus liber manu propria Pauli 
sancta memorie quondam Constantinopolitanse 
mostre Ecclesie presulis, Dei gratia apud nos 
servatur, qui a secretis exsistens. ejusmodi syn- 


τούτοις Yàp, xai τὸ ἐπιτυγχάνειν οὐχ ἄχρηστον, 
xai τὸ ἁμαρτάνειν, ἀχίνδννονοι Οὐχ ἁπλῶς γὰρ 
ταῦτα καὶ ἁπολύτως τέθειχεν ὁ διδάσχαλος, ài 
τῷ κατὰ ἀντιπαράθεσιν λόγῳ, πρὸς τὰ περὶ τῆς 
θείας Τριάδος λεγόμενά τε καὶ δογµατιζόµενα. Κατὰ 
τοῦτον Oh τὸν τῆς οἰκονομιχῆς xai κατὰ περίστασιν 
συµθάσεως τρόπον, χαὶ τὰ λοιπὰ τῶν γεγενηµένων 
προελθεῖν πείθόµενοι, ἁγιώτατοι, Uh ἀσύγνωστον 
ἡμῖν τὸ ἐπὶ τούτοις ἔγχλημα προσαγαχεῖν χαταδέ- 
ξησθε’ ἀλλὰ x&v τι τῆς ἀχριδείας ἡμῖν {μαρτῖσθαι 
ὑπονοῆται, τῇ παραθέσει τῶν Ex τῶν ἁγίων Πατρῶν 
ἡμῶν οἰχυνομικῶς προελθόντων, ἀπολυέσθω ἀνεύ- 
θυνον, xal πάσης ἐλεύθερον χαταχρίσεως. Ἐπιὶ 
xai Κύριλλος ^ σοφώτατος, μὴ ῥητῶς ἀποχηρύττε- 
σθαι τὸν Μοφουεστίας Θεόδωρον παρεγγυᾷ δι olxo- 
γοµίαν, χαριξόμενος τοῖς ἔτι ἁσθενέστερον περὶ 
τοῦτο διαχειµένοις, καίτοι ἀρχηχὸν xal πατέρα τῆς 
Νεστορίου καχοδοξίας ἐχεῖνον εἰδώς. Καὶ τοῦτο ὅτ- 
λοϊ, τὰ περὶ τούτου Υραγφέντα παρ' αὐτοῦ, πρὸς τὺν 
ἓν ἁγίοις Ἡρόχλον, τὸν τῆς x20 ἡμᾶς ἁγιωτάτης 
Ἐκχλησίας προεδρεύσαντα. Καὶ ὁ μὲν ἀνωτέρω 
δηλωθεὶς τῆς πίστεως τύραννος, χεχαυτηριασµένην 
ἔχων τὴν ἰδίαν συνείδησιν, χαθὼς φῆσιν ὁ ἱερώτᾶτας 
Παῦλος, καταχαῦσαι τετόλμηχε τοὺς τόµους τῶν 
πεπραγμένων τῆς διονοµασθείσης ἁγίας ἕχτης συν- 
όδου, τοὺς kv τῷ παλατίῳ ἀποχειμένους, οἰόμενος, 
χατά γε τὸ αὑτοῦ δοχοῦν συνεξαφανίσειν τούτοις 
τῆς ἁληθείας τὸν λόγον. 

Ἡμεῖς δὲ τοῦτο ἑάσαντες τῇ ἑαυτοῦ ἑναπατᾶσθαι 
οἱήσει, xal ὡς ἐπὶ μεγάλῳ τιν κατορθώµατι τῇ 
οἰχείᾳ συγχαυχᾶσθαι αἰσχύνῃ , ἐπιμελῶς παρεφυ- 
λάξαμεν τοὺς παρ) ἡμῖν ἀποχειμένους νῶν πε- 
πραγµένων τόµους τῆς διονοµασθείσης ἁγίας ἔχ- 
της συνόδου, iv of; xai αἱ τῶν συνελθόντων 
ἁπάντων ἐπισχόπων Ev. τῇ τοιαύτη ἁγίᾳ συνόδῳφ 
ὑπογραφαὶ μετὰ τῆς βασιλιχῆς ὑποσημειώσεως Ev 
τῷ παρ᾽ αὐτῆς ἑχτεθέντι Opi ἐμφέρονται. Καὶ ἑτέ- 
p δὲ, ἓν τῷ χαθ᾽ ἡμᾶς χρόνῳ, τὸ ἁδιάπτωτα φυλα- 
χθῆναι τὰ πεπραγμένα τῆς αὐτῆς ἁγίας συνόδου 
Φφιλοπονώτερον διεσπουδἀάσθη, xa0b χαὶ βιθλίον ἰδιό- 
Ύραφον Παύλου τοῦ τῆς ἁγίας µνήµης προέδρου 
Υεγονότος τῆς χαθ᾽ ἡμᾶς ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας, 
χάριτι Θεοῦ σώζεται παρ᾽ ἡμῖν, ὃς ἀσεχρῆτις ὑπ- 


odo ministravit, Ut hinc in posterum secura ma- D άρχων, ἓν τῇ τοιαύτῃ συνόδῳ χαθυπούργησεν. Ὡς 


neat Dei Ecclesia, fore ut ne quis prorsus maligno 
ullo consilio, qualia multa in bumanis tempus no- 
vare solet, adulterare audeat, sic continue con- 
scripta, ut prefati sumus, sancte sexi synodi 
acia, nec in alios auctores possit veterátoria arte 
referre. Quippe futurum est, ut sincera nihilque 
adulteraia veritas, ex ejusmodi libro luculentius 
omnibus palam fiat. Etenim verus praeses noster 
sc Salvator, Dominus Jesus Cbristus, haud ad 
longum tempus, patientia in hujusmodi ferens, 
dormire sustinuit !*. Exsurgens siquidem, sua bo- 
gitate ac virtute, nunc quoque fluctus increpavit ; 


1$ | Tim. 1,2. !* Mattli,| vii, 26. 


ἐχ τούτου τὸ ἀσφαλὲς καὶ ἐν τοῖς μετὰ ταῦτα τῇ τοῦ 
θεοὺ Ἐχχλησίᾳ προσεῖναι, τοῦ µή τινα τῶν πάντων 
xaxovolg τινὶ, οἷα πολλὰ χαινοτομεῖν εἴωθεν ἓν τοῖς 
ἀνθρώποις ὁ χρόνος, ὑπονοθεύειν ἁἀποτολμᾶν τὰ ὡς 
προλέλεχται συνεχῶς πεπραγμένα τῆς ἁγίας ἕχτης 
συνόδου, Ἡ χαχοτρόπως ἑτέροις τὰ τοιαῦτα ἑἐπι- 
φημίζειν δύνασθαι. Τὸ γὰρ ἁπαράγραπτόν τε xal γνἠ- 
σιον τῆς ἀληθείας, xat Ex τοῦ τοιούτου βιθλίου πᾶτι 
δειχθήσεται φανερώτερον. Ἐπειδὴ ὁ ἀληθὴς ἡμῶν 
ἐπιστάτης xal Σωτῇρ ὁ Κύριος Ἰησοὺς Χριστὸς ἐπὶ 
πολὺ τῇ ἐν τούτοις ἀνοχῇ ὑπνοῦν οὐκ ἠνέσχετο, 


. διαναστὰς, τῇ οἶχείᾳ ἀγαθότητι καὶ δννάµει, ἐπετί- 








1429 EPISTOLA AD CONSTANTINUM PAPAM. 1430 
µησε xal νῦν τῷ χλυλῶνι, οὐ τοῦ ὕδατος, ἀλλὰ τοῦ Α non aque illos, sed iniqui conatus. Ac procellam 


ἀθέσμου ἐγχειρήματος ΄ καὶ τὸν μὲν χειμῶνα τῆς 
τῶν Ἐχχλησιῶν ζάλης Χατέπαυσε ' ἑδωρήσατο δὲ 
ἡμῖν τὴν μεγάλην τῶν πραγμάτων Υαλήνην, εὐσεδῃ 
βασιλέα χαὶ κατὰ πάντα ἑνάρετον, ἐφάμιλλόν τε 
xa ἄξιον τοῦ ὄψφους τῆς βασιλείας, χεχτηµένον τῆς 
ὀρθοδοξίας τὸν ζηλον, xal τῶν τρόπων τὸ χόσμιον, 
φερωνύμως ἀναστήσαντα ἡμῖν τὴν ἐχχλησιαστικὴν 
εἰρήνην τε xal ὁμόνοιαν. Ἠεποίθαμεν δὲ τῷ ταύτην 
ἡμῖν χαρισαµένῳ, ὅτι xal τῶν τῆς πολιτείας  mpa- 
γµάτων τὴν ἀνέγερσιν ἡμῖν ἐἑπωνυμιχκῶς προοιµιάζε- 
ται. 


Ὑμεῖς οὖν, ὦ ἱερὰ χεφαλὴ, τῇ ἓν ὑμῖν διοράτι- 
χωτάτῳ δυνάμει τοῦ Πνεύματος, τὴν χεῖρα τῆς εὖ- 


μενοὺς ἡμῖν ἐκτείνοντες ἐπικλήσεως Άπραείᾳ ἑπαφῇ Β 


ἁμοιδαίων γραμμάτων xatà τὸν ἐχκλησιαστιχὸν 
θεσμὸν, ἤγουν τῇ τῶν ἀντισυνοδικῶν ἁποστολῇ, τὸ 
τῆς ἀγάπης προσάγοντες φάρμακον τὸ λυποῦν ἐν 
ἡμῖν καὶ ὑποσφύξον, θεραπεῦσαι σπονδάσατε. OO 
Υάρ ἐστί ποτε ἄνεσις τῇ duy, 7) τοῖς ὀφθαλμοῖς 
ἐπιδήσεται ὕπνος, xal ἀνάπαυσις τοῖς κροτάφοις, 7) 
τοῖς βλεφάροις ἡμῶν νυσταγμὸς, ἕως ἂν τὴν χαθόλου 
θεασώμεθα τοῦ θεοῦ Ἐκκλησίαν, τὴν ἑγότητα τοῦ 
πνεύματος xal αὖθις ἐν τῷ συνδέσµῳ τῆς εἰἱρή- 
γης διασώζουσαν. Καὶ γὰρ ἑἐχείνου ὄντες μαθηταὶ 
xa διάδοχοι, τοῦ παρὰ τοῦ Κυρίου ἀχούσαντος * Σί- 
por Σίμων, ἰδοὺ ὁ Σατανᾶς ἑξῃτήσατο ὑμᾶς 
σινιάσαι ὡς τὸν σῖτον * ἐγὼ δὲ ἐδεήθην περὶ 
σοῦ, ἵνα μὴ éxAs(zxq ἡ πίσεις σου * xal σύ ποτε 
ἐπιστρέγας, στήριξον τοὺς ἁδε.φούς σου. Ὄφει- 
ἀέται ἑἐστὲ, θεοτίµητοι, τὰ μὲν, τοῦ πρὸς ἑπανόρ- 
θωσιν στηριγμοῦ ἑἐπάγειν ἐπιμελῶς, τά δὲ, τῆς 
συμπαθοῦς γνώμης προχειρότερον μᾶλλον χαρίζε- 
σθαι. Ἐπεὶ xal τὸν χορυφαῖον αὐτὸν, ἐκ τοῦ καθ) 
ἑαυτὸν προτρέπει ὁ Κύριος, συνειδέναι μὲν τῆς 
σαρχὸς τὴν ἀσθένειαν * τοὺς δὲ κατ’ ἐπήρειαν τῶν 
ἐχτὸς , ὁλίσθου τροπὴν ὑπομείναντας , καθὸ δὴ 
πέπονθεν xal αὐτὸς ἓν τῷ τοῦ σωτηρίου πάθους 
xatpip, μὴ ἀποστελῆσθαι ο τῆς xav ἐἑπανόρθωσιν 
πρὸς τὴν προτέραν ἀπάθειαν ἁποχαταστάσεως. 

Καὶ τοῦτο δὲ, τὴν ἱερὰν ὑμῶν µνήµην μὴ δια- 
φευγέτω, ὥς τινες τῶν χαθελόντων τὸν ἀσεθῃ Εὐτυ- 
χέα ἐπὶ τοῦ τῆς ἁγίας µνήµης Φλαθιανοῦ, tv τῇ 


quidem stus Ecelesiarum sedavit ; indulsit vero 
magnam rerum tranquiilitatem, pium largiens im- 
peratorem, ac omni virtute ornatum virum, plane 
dignum imperii vertice, eique respondentem ha- 
bentem zelum orthodoxe fidei, ac morum hone- 
statem, qui pro nominis ratione, ecclesiasticam 
nobis pacem et concordiam velut mortuam :post- 
liminio suscitaverit, Porro confldimus prestante 
eo, qui eam tranquiilitatem largitus est, ut rel- 
publice afflictarum rerum resurrectionem, pro 
sui appellatione nominis, instaurator inchoet ac 
exordialur. 

Yos itaque, o sacrum caput, perspicaci illa in 
vobis virtute spiritus, blandz in nos inclinationis 
extendentes manum, leni contactu reciproce per 
litteras gratie juxta Ecclesiz legem, id est, missis 
vicissim synodicis, dilectionis remedium adhiben- 
tes, quod in nobis dolorem facit, ac subtus pulsat, 
festinate curare. Nulla siquidem anime remissio 
est, nec somnus oculis 13, aut requies temporibus, 
vel palpebris dormitatlo aliqua insidebit, donec 
iterum universam Dei Ecclesiam videre liceat 
servantem unitatem — spiritus. in. vinculo pacis !*. 
Etenim eum ejus sitis discipuli et successores qui 
a Domino audivit : Simon, Simon : ecce Satanas 
expelivit vos ut cribraret sicul. triticum ; ego autem 
pro te rogavi ut non deficiat fides (ua ; et tu. ali- 
quando conversus, cenfirma fratres. (uos !*, plane 
debetis a Deo honorati, cum ea studio adhi- 
bere, quse sunt confirmationis ad emendationem, 
tum qux compatientls animi propensive ostendere. 
Nam et principem ipsum 9ο apostolorum caput, 
admonet Dominus ex iis quz in eo acciderunt, ut 
ipse quidem carnis infirmitatem intelligat; eos 
autem qui externa quadam violentia ac insultu ad 
casum impulsi fuerunt, quemadmodum ipse etiam 
passus est sub tempus salutaris passionis, haud 
ita habere, ut ne prioris status ab affectionibus 
vacui absolutionem, emendatione valeant recipere. 


Nec illud vero sacra vestra. memoria. excidat, ut 
nimirum nonnulli eorum, qui sub sanctae memo- 
το Flaviano impium Entychem damnassent, in 


μετὰ ταῦτα ἐπὶ Διοσκόρου kv Ἐφέσῳ συνόδῳ, τὸν D Ephesina postmodum synodo ab Dioscoro, eum, 


ἑνδίχως κατακριθέντα δικαιώσαντες, τὴν ἁδιχωτά- 
την ἐπήρτησα» Φλαθιανῷ τῷ µαχαριωτάτῳ κατά- 
Χρισιν΄ καὶ ὅμως ἐν τῇ κατὰ Χαλκηδόνα ἁγίᾳ συν- 
όδῳ Ίρχεσε τούτοις πρὸς τελείαν ἀποτροπὴν τοῦ 
ἐγχλήματος ἡ τῆς ὑγιοῦς ὁμολογίας αύνθεσις, xal 
οὗ πολλῶν περὶ τούτου ἑδέησαν πόνων καὶ λόγων. 
Οἴδε γὰρ ἀδελφικὴ στοργἡ, μὴ ἐπιπολὺ ἀναδάλλεσθαι 
τὸ πρὸς τοῦ πέλας προσηνὲς καὶ µειλίχιον. Ταῦτα 
Yip τοῖς ἐν αὐτῇ τῇ £v Χαλχηδόνι συνειλεγμένοις 


qui juste condemnatus fuisset, justum pronuntian- 
tes, omni plenam injustitia condemnationis sen- 
tentiam In. beatissimum Flavianum tulerint. li ni- 
bilominus satis habuerunt in sancta Chalcedo- 
nensi synodo, ad perfecte depellendum crimen, 
ut sane confessioni assensum preberent, nec 
multis ad hoc laboribus verbisque eis opus fuit. 
Quippe novit fraternus amor non diu differre le- 
nitatem ín proximum, ac blandos mores. llac 


9! Psal. cxxxr, 4. !* Ephes. iv 3. !* Luc. xxui, $1. 


VARIE LECTIONES.. 


* Leg. ἁποστερεῖσθαι, 





1431 


JOANNIS PATRIARCHA CP. 


119 


enim sanctissimus Leo Patribus Chalcedone con- Α Ἡατράσι Λέων ὁ ἁγιώτατος διεστείλατο, ὁ τῆς χαθ᾽ 


gregalis mittens, vestre ille apostolicae Eeclesize, 
quin et universi orbis.clarissimum Iumen, in hunc 
modum scripsit !*:«Sed quia multa sspe, qua 
ponitudinem possint generare, proveniunt , et 
superat culpas delinquentium misericordia Dei, ideo 
suspenditur ultio, ut possit locum habere corre- 
etio. » Ad hzc vero etiam pie recordationis scri- 
bens Pulcherisz Augustz, in epistola eujus initium : 
« Religiosam clementizx vestra sollicitudinem, quam 
catholice fidei indesinenter impenditis, » ejusee- 
modi scribit prineipalissimus Leonis animus: 
« SieutL enim a principio hujus causa frequentis- 
sime scripsi, hanc inter discurdes sensus et ear- 
n3les zemulationes moderationem volui custodire, 
ut integritati quidem fidei nihil evelli, nihil liceret 
apponi, ad unitatem vero pacemque redeunti- 
bus, remedium veni:z prastaretur. Quía tunc ope- 
rum diaboli potentie destruuntur, cum ad Dei 
proximique dilectionem hominum eorda revocan- 
tur. » Hoc ipsum longe etiam prius invenitur 
prostasse .in divinis accuratus Cyrillus, in ea 
quam babuit cum episcopis Orientalibus disce- 
ptatíone studiorumque conflictu. Quippe ii, prze- 
damnatum Nestorium absolvere volentes, latamque 
jn eum sententinm satagentes irritam facere, rem 
presumpserunt niinime ferendam ; quin maximo 
se scelere constrinxerunt ; quippe qui beato Cy- 
rillo, ac ejus synodo anathema dixerint. Caeterum 
js quoque promptum adbibuit, nihilque difficile 
remedium : hoc. unum satisfactionis loco exigens 
et nimirum iis qua fuissent synodice decreta, 
pieque definita, assensum praestarent, sancitamque 
in impium confirmarent dainnationem ; in eas in» 
terim totius gaudii plenas voces prorumpente eo- 
dem ipso deifero Patre, quas putet aliquis dictas, 
velut ipse potius veniam esset consecutus pro 
quibus offendisset, quam lis indulsisset, qui ita 
offendissent : « Lztentur enim, inquit, cceli, et 
exsultet terra : medius paries macerix solutus est, 
ac cujusvis generis sublata dissensio, universorum 
Salvatore Christo Ecclesiis suis pacem largiente. » 
Porro etiam habetis vos a Deo offlati, firmam le- 
gitimamque, ac nullatenus repellendam defeusio- 
nem, qua, omnino per illatam vim commissa 
offensio abolenda sit; puram nimirum ac claram 
recte fidel confessionem. Ne ergo, 0o beati, tarde 
pigreque ad eos habueritis quos vobis consociatos 
ac iudividue spiritali conspiratione ac concordia 
habetis conjunctos; nec iis attendentes qua per 
vim patrata sunt, eam passos a vestra dilectione 
velitis repellere, aut reputare ut. inimicos, quem- 
admodum ait divinus Apostolus 8, sed consola- 
mini ut fratres, ostendentes imitatione, quod 
divinum est. Omnino siquidem, sanctissimi, ex 
Aaronis sancti Domini bistoria !* pensaturi estis, 
ut divinus ipse Spiritus, consignata sacris paginis 


ὑμᾶς ἀποστολιχῆς κχαθέδρας, μᾶλλον δὲ τῆς olxoJ- 
µένης ἁπάσης φανώτατος λαμπτὴρ τοιάδε Υεγρα- 
φώς. € 'AXX ἐπεὶ πολλὰ συµθδαίνει πολλάχις τὰ 
δυνάµενα µετάνοιαν ἐμποιεῖν, xaX ὁ ἔλεος τοῦ Θεοῦ 
νιχᾷ τῶν ἁμαρτανόντων τὰ πλημμελήματα, διὰ 
τοῦτο, τὰ τῆς τιμωρίας ἓν ἀναρτήσει καθίσταται, 
ὅπως ἂν χώραν ἔχειν fj διόρθωσις δυνηθείη. » Ἔτι 
μὴν καὶ Πουλχερίᾳ τῇ τῆς εὐσεδοῦς λήδειος γράφων 
ἐν ἐπιστολῇ, ἧς ἡ ἀρχὴ, «Τὴν θεοφιλη τῆς ὑμετιέ- 
pac φιλανθρωπίας φροντίδα, fjv τῇ χαθολιχῇ πίστει 
ἁδιάλειπτον ἀπονέμετε, τοιάδε φησὶν ὁ ἀρχιχώτατος 
τοῦ Λέοντος νοῦς * « Καθάπερ γὰρ t£ ἀρχῆς ταύτης 
τῆς ὑποθέσεως συχνότατα έγραφα, ταύτην necat) 
τῶν τε διχονορυσῶν διανοιῶν, χαὶ τῶν σαρχικῶν ζηλο- 
τυπιῶν τὴν ἐπιείχειαν βούλομάι φυλαχθῆναι ὥστε τὴ 
μὲν τελειότητι τῆς πίσῖεως μηδὲν ἐξεῖναι προστεθή- 
ναι, μύτε μὴν ἀφαιρεθῆναι * τοῖς δὲ πρὸς τὴν ἓνό- 
τητα xa τὴν εἰρήνην ἐπανιοῦσι, τὸ τῆς συγγνώµης 
laua παρασχεθῆναι. Ἐπειδὴ τότε «X ἔργα το 
διαδόλου δυνατώτερον κχαθαιροῦνται, ὅταν πρὺς tbv 
τοῦ θεοῦ χαὶ τοῦ πλησίον ἁάπην, al τῶν ἀνθρώπων 
ἀναχαλῶνται καρδίαι. » Αὐτὸ δὲ τοῦτο πολὺ πρότερον 
καὶ Κύριλλος ὁ ἀχριθῆς περὶ τὰ Octa. πεποιηχέναι 
εὑρίσχεται ἐπὶ τῇ τῶν Ανατολικών ἐπισχόπων 
πρὸς αὐτὺν διενέξει τε χαὶ ἀντιστάσει. ᾿Απολύειν 
γὰρ χαταχρίσεως ἐχαῖνοι βουλοµένοι τὸν Νεστόριον, 
xai τὴν ἐπ᾽ αὐτῷ φηφον ἀχυροῦν σπεύδοντες, οὐ 
φορητὰ τνετολµήκασιν, ἀλλὰ µέγιστον elpvásav:o 


C πλημμέλημα. Αὐτὺν γὰρ τὸν µαχάριον Κύριλλον, 


καὶ τὴν χατ αὐτὸν ἀνεθεμάτισαν σύνοδον. ᾿Αλλὰ 
κἀκεῖνος waystav καὶ οὐχ ἐργώδη προσηγάγετο την 
ἀνάκτησιν ' αὐτὸ µόνον τὸ συνθέἐσθαι αὐτοὺς τοῖς 
συνοδικῶς δεδογµένοις, xal εὐσεθῶς διορισθεῖσι, xai 
τοῦ ἁσεθοῦς χυρῶσαι τὴν χαταδίχην, ἐχείνας ἐπὶ 
τούτοις τὰς πᾶσης περιχαρείας ἐπιμέστους φωνὰς 
ἐκδοήσαντος τοῦ αὐτοῦ θεοφόρου Πατρὸς, ἃς ὑπο- 
νοῄσειά τις ἐῤῥῆσθαι ὡς αὐτοῦ μᾶλλον πταΐσματος 
συγχώρησιν δοξαµένου, καὶ οὗ τοῖς πταίσασι συΥ- 
χωρῄήσαντος  «Ῥὐφραινέσθωσαν yàp, φησὶν, οἱ οὗ- 
ρανοὶ, καὶ ἀγαλλιάσθω fj γῇ * λέλυται γὰρ τὸ µεσό- 
τοιχον τοῦ φραγμοῦ, xaX διχονοίας ἁπάσης ἀνήρηται 
τρόπος, τοῦ πάντων ἡμῶν Σωτῆρος Χριότου ταῖς 
ἑαυτοῦ Ἐκχλησίαις τὴν εἰρήνην βραθεύσαντο:. » 


D Έχετε τοίνυν xai ὑμεῖς, ὥ θεόληπτοι, την ἄναιρετι- 


xhv τοῦ χατ) ἐπήρειαν σφάλματος, ἀπολογίαν ἴσχν- 
ράν τε καὶ ἔννομον, xal οὐδαμῶς δυναμένην παρα- 
κρουσθῆναι, τὴν χαθαρὰν xal πεπαῤῥησιααμένην 
τῆς ὀρθοδοξίας ὁμολογίαν. Mh οὖν βραδεῖς τε xal 
ὀχνηροὶ πρὸς τὸ συνηρμοσμένον ὑμῖν καὶ ἁδιάτμητν 
àv πνευματική συµπνοίᾳ xol ὁμονοίᾳ Υένησθε, ὦ 
µακάριοι, μήτε τοῖς χατὰ βίαν γεγενηµένοις προσ- 
έχοντες, τοὺς βιασθέντας ἡμᾶς, τῆς ἑαυτῶν ἀγάπης 
ἀπώσασθε μηδὲ ὡς ἐχθροὺς ἡγεῖαθε, ὥς φησιν ὁ 
θεῖος ᾿Απόστολος, ἀλλὰ παραχκαλεῖτε ὡς ἀδελφοὺς, 
τὸ θεομίµητον ἑνδειχνύμενοι. Πάντως γὰρ λογιεῖσθε, 
ἁγιώτατοι, Ex τῆς κατὰ «bv ᾿Λαρὼν τὸν ἅγιον Ku- 


^ Epist. 47. "'' Fpist. 91,c. 2. t*TI Thess. in, 14. 7 Exod. xxxii, 15eqq. 





1433 


JOANNES NIC/ENUS. — NOTITIA. 


14M 


ρίου, ὡς τὸ θαζον αὐτὸν ἀνεκήρυξε Πνεῦμα Γραφικῆς κ. historia (8), subeximente a ratione perfect:e negatio- 


ἱστορίας ὑπεξαιρουμένης τοῦ τῆς παντελοῦς àpvfj- 
σεως λόγου, xal τῆς πρὺς τὴν τελείαν ἀθεότητα 
ὑπαγωγῆς' ὡς τοῖς βεθιασµένως, xal οὐ xatà γνώ- 
pne ἑνδιάθετον πονηρἰαν Ὑινοµένοις, Ἐπεταί τις 
συγχώρησις ἔνδιχος. Ὁ γὰρ ᾽Ααρὼν ἐκεῖνος, τῇ ἁρμῆ 
τοῦ πάλαι λαοῦ καθυφεὶς, xai ὑπουργήσας αὐτοῖς 
πρὸς τὴν τῆς εἰδωλοποιίας τελείωσιν, ἐνεκαλεῖτο μὲν 
ὑπὸ τοῦ ἁἀδελφοῦ: τὴν δὲ ἀναγχαστιχὴν Blav &v ἆπο- 
λο ({ᾷ προδαλλόµενος, οὐδὲ μίαν παρὰ θεοῦ ἐπιτίμη- 
σιν δέχεται, οὐδὲ τοῦ τῆς ἀρχιερωσύνης ἀπόχληρος 
γέχονεν ἀξιώματος * πάντως πρὸς τὸ ἐν διαθέσει 
περὶ τὸ θεῖον σέδας Υνήσιον ἀποθλέφαντος τοῦ π.ά- 
σαγτος καταµόνας τὰς καρδίας ἡμῶν, (c φηδιν 
ὁ μέγας Δαθὶδ, καὶ οὗ πρὸς τὴν ἔξωθεν περιπέτειαν. 


nis, et uL ne absoluta ejus abductio in impietatem 
censeatur, palam edixerit, iis quee violentia, non 
ex insita animi perversitlate peccantur, comitem 
jure merito sequi indulgentiz: aliquam rationem. 
lile siquidem tantus vir Aaron, veteris illius populi 
violenti: cedens, atque ut idolum fabricaretur 
ac initiaret, eidem morem gerens, reprehensus 
quidem fuit a fratre : ceterum ubi violentiam 
qua adductus fuerat pro defensione objecisset , 
nihil a Deo increpatus est, nec amisit pontificiam 
dignitatem ; quod omnino, qui nostrum omnium 
corda sigillatim finzit, Deus, quemadmodum ait 
magnus David **, ad veram Dei ipsius veneratio- 
nem ae religionem in affectu animi positam re- 


Δειχνυμένης τοίνυν τῆς περὶ τὸν ὁρθὸν λόγον τοῦ p spexisset, non vero ad externam temeritatem. 


ἡμετέρου φρονήµατος ὑχείας τε xat συμφυῖας, τὸ 
ἀνυπερθέτῳ ἑποιμότητι τοῦ χατακρῖναι μὲν τὰ ἁτό- 
πως γεγενηµένα ' ουστῆσαι δὲ τῇ βεθαιώσει τῆς 
εἰρημένης ἁγίας ἕκτης συνόδου τῆς εὐσεδείας τὰ 
δύγµατα, περιπτύξασθε ἡμᾶς, ἀδελφοὶ τιµιώτατοι. 
Α.11ή.λων γὰρ τὰ βάρη βαστάξετε, xal οὕτως 
ἀναπ.ληρώσετε τὸν γόµον τοῦ Χριστοῦ, μεγαλο- 
φωνότατα ἡμῖν ἐχθοᾷ ὁ θεῖος Απόστολος. ὡς ἂν 
ὁμοθυμαδὸν bv E πνεύµατι δοξάζωµεν τὸν θεὺν χαὶ 
Πατέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 


Ὑπογραφή. | 
Ἐρῤῥωμένος ἐν Κυρίῳ, ὑπερεύχου ἡμῶν, ἁγιώτατε 
καὶ μαχαριώτατε ἀδελφέ. 


3*9 Psal]. xxxi, 15... *! Galat. v1, 2. 


Cum itaque sensus nostri sana ac consentanea 
ratio, quod spectat ad rectum sermonem ac fidem 
ostensa sit, indilata illa promptitudine, qua dam- 
natis iis qux» fuerunt absurde patrata, sanctse 
sext synodi confirmatione statuimus pietatis 
dogmata; amplexamini nos, fratres honoratissi- 
mi. Alter enim alterius onera portate, et sic adim- 
plebitis legem Christi *! , exclamat magnificentis- 
sima voce divinus Apostolus ; quo tandem unani- 
mes glorificemus Deum et Patrem Domini nostri 
Jesu Christi. 
Subscriptio. 
Vale in Domino : superdeprecare pro nobis, san- 
ctissime ac beatissime frater. 


NOTA. 
) Consignata sacris paginis historia. Transpo- C ubi zequalia fuerint meritorum momenta, Sunt 


enimus litteram nullo alío mutato, ut sibi paren- 
thesis cohsereret. Τὸ enim ὑπεξαιρουμένης, palam 
refert praecedens γραφιχῆς ἱστορίας. Porro pecca- 
tum hoc Aaron, quidquid minual illata vis, gra- 
vissimum (uit, sic molliter cedente re tam gravi, et 
qua sic honori divino derogaretur, ipso principe 
populi ac summo sacerdote. Ut vero Deus non 
severius ultus sit, ejus sunt judicia, gravioribus 
haud raro temporalibus penis animadvertentis in 
minora crimina; aqua in futurum futura lauce, 


quippe illatz hoc vo poene, ceonomis potius 
quam Justa supplicia; ut ex illis vix unquam ali- 
quis sane judicet, ac non ea temeritate qua liquet 
judicasse amicos Jobi, quorum przjudicio cau- 
tiores esse oporteret homines saltem Christianos. 
Nec enim frustra, tota illa disputatio, tot versi- 
bus Spiritu sancto dictante, conscripta est, ut.nec 
aliud quidquam, si quid sacris paginis consigna- 
(uim est. 





ANNO INCERTO 


JOANNES 


NICAENUS ARCHIEPISCOPUS. 


NOTITIA 


(Mich. Lzqumw , Oriens Christiun. t. T, p. 618.) 


Smpculo nono exeunte, vel decimo inchoato, sedebat Joannes metropolita Niceenus, cujus 
&d Zachariam Armenie metropolitam, seu Catholicum, De Domini nativitate librum Combe- 


1435 JOANNIS NIC/ENI 14496 


fisius edidit tom. III Auctar. Biblioth. PP. Grec. Hunc auctorem appellat Anesiasius 
Cessariensis in Opusculo De jejunio Deiparae, quod prodiitftom. 1 Monum. Eccl. Grece; 
quinetiam Nieon Rbaithensis 1n opusculis duobus que de hoc argumento scripsit, queeque 
in schedis meis habeo, xai εἰς λόγον Ἰωάννου Ἱπροπολίτου Νικαίας, πρὸς Ζαχαρίαν τὸν Καθολιχὸὺν 
τῆς μεγάλης ᾽Αρμενίας. In vivis agebat Nicon sub asilio et Constantino fretribus impp., ut ipse 
in Opusculo a significat. Quinetiam ex Catholicorum Armenie serie compertum fiet 
Zachariam illum cui Joannes Nicenus scribebat, tempore Phetii sedisse; ad quem nimirum 
exstat ejusdem Photii epistola, quam Galanus in Armenicis suis Armenice Latineque edidit. 








IOANNOY ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΝΙΚΑΙΑΣ 
ΠΕΡΙ ΤΗΣ lENNHZEOZ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ 


ΠΡΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΝ ΤΟΝ ΚΑΘΟΛΙΚΟΝ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ. 


JOANNIS ARCHIEPISCOPI ΝΙΟΣΝΙ 
DE NATIVITATE DOMINI 


AD ZACHARIAM CATHOLICUM MAJORIS ARMENLE (1). 
(Cowser. Auctarium Bibl. Patr. Gr. t. Ilf, p. 298.) 


Divinus quondam Apostolus inclyto discipulo A Ὁ θεῖος Απόστολός ποτε γράφων τῷ &otbljup αὐ- 


suo Tinmotlieo in hzc verba scribit : Ego enim jam 
delibor, et tempus resolutionis mec instat, Bonum 
ceriamen ceriavi, cursum consummati, fidem ser- 
vavi. In reliquo reposíla est. mihi corona justitic, 
quam reddet mihi Dominus in illa die justus judez : 
non solum autem mihi, sed et. iis omnibus qui dili- 
gunt ejus apparitionem! ; cujus tu vestigia es as- 
sectatus, o beate Zacharia, magni apostoli Thad- 
dei successor effectus, ac eumdem cum Gregorio 
tbronum obtinens; duxque domus Thorgon , ac 
praepositus incolarum Ararti, scientissimusque ac 
spiritualissimus familiarum bellatorum optimorum 


Η Tim. ιν 6-8. 


τοῦ μαθητῇ Τιμοθέῳ, ἔλεγεν ᾿Εγὼ γὰρ ἤδη σπέν- 
δοµαι, καὶ ὁ καιρὸς τῆς ἑμῆς ἀνα.λύσεως ἑφέστη- 
x5' τὸν καλὸν ἀγῶνα ἡγώγισμαι' τὸν δρόµον 
τετέλεχα, τὴν πίστιν τετήρηκα. Λοιπὸν ἁπόκει- 
val pot ὁ τῆς διλαιοσύνγης σεέφανος, ὃν ἁποδώ- 
σει µοι ὁ Κύριος, àv. ἡμέρᾳ ὁ δίκαιος κριτής ᾽ οὐ 
µόνον δὲ ἐμοὶ, ἆ 21ὰ καὶ πᾶσι τοῖς ἡγαπηκόσι 
τὴν ἐπιφάνειαν αἰτοῦ. "Q xal σὺ ἠχολούθησας, ὦ 
µαχάριε Ῥαχαρία, ὁ διάδοχος τοῦ μεγάλου ἁποστόλου 
Θαὐδαίου γενόμενος, καὶ σύνθρονος τοῦ ἁγίου Γρτ- 
χορίον, ὁδηγὸς δὲ τοῦ οἴκου θοργῶὼν, χαὶ ἑπιστάτης 
Αράρτι ἑἐγχωρίων, xaX γνωστιχώτατος τῶν φυλῶν 


NOTAE. 
(4) Qua tractatu. hoc epistolari, de divisione B peculiari alio die celebrent Annuntiationem Do- 


festorum Natalis Domini ac Epiplanim, ejusque 
occasione ac origine habentur, egregia sunt ac 
nova, quibus plurimum illustrentur qus habet 
€lrysostomus de nova festi Natalis Domini in 
Oriente seorsim ab Epiphania, institutione, deri- 
vato ritu ab Occidente, ubi ἄνωθεν , pridem jam, 
celebraretur 25 mensis Decemb. Major esset ad 
fidem noster Joannes, ut esset. Chrysostomo, ΑΓ: 
cadio, ac Honorio, sequalis, aut suppar; videtur 
autem longe junior, cum Zacharias Catholicus, 
ad quem scribit, non exstet in Catalogo Catholico- 
fum Armenis, quem reprazsento ex ego : cujus 
proinde auctor antiquior sit Joanne. Potuit ista 

abere ex Ecclesize να monumentis aut Constan- 
tinopolitanse. Isaac Catholicus utraque sua in Arme- 
nios invectiva, multis eos exagitat, quod &ubidem 
tempus, Natale Domini ac Baptisma celebrent, nec 


minicam, velut ea sint haeresis ipsorum argumenta 
ac negatio Incarnationis. Verum sunt hzc levia, 
cum vix aliud Armenii in boc. committant, quam 
quod Alexandria, Constantinopolis, eic., annis 
circiter 400 commisisset, ipsaque Roma aliquot 
s:culis, ac usque ad Julium, ut constent a Joanne 
nostro narrata : quibus vix aliquid ex antiquiori- 
bus monumentis opponi potest. Grels. in suis ad 
Codinum notis, eam orat. in Christi diem natalem, 
tunc recens Orientalibus cognitum Chrysostomo 
abrogat, quod stylus diversus videatur ; sed plane 
ballucinatur, nec usquam sibi similiorem Chryso- 
stiomum iuvenerit, Sicque Pantinus, qui prior 
edidit Latinitate donatam, Duceus, Savil , et alii 
habenti vere γνήσιον. Non esse item Chrysost. pro- 
bat, quia a Thracia ad usque Gades olim notam 
eam celebritatem 2c illustrem, affirmet: « Nam 


1437 


. DE FESTO DIE NATALI DOMINI. 


1438 


εῶν ἀρίστων πολεμιστῶν τῶν Αζάτ' 6 ἀπαιτήσας A Azat (2) : qui a modicissima ingenii faeultate prie- 


ἐκ τῆς ἐμῆς ἑλαχίστου διανοίας, λόγονς λαμπροτά- 
ους xal ὁνσεχφύκτους, ὑπερθάλλοντας τὴν ἐμὴν διά- 
νοιαν, περὶ τῆς ἁῤῥήτου γεννήσεως χαὶ ἐπιφανείας 
τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ μεγάλου θεοῦ καὶ 
ποιητοῦ τῶν ἁπάντων * καὶ περὶ ποίας αἰτίας ἡ ἆπο- 
στολιχὴ διάταξις' Ἰακώδου τὸ σύγγραμμα, Ίανουα- 


dito homine, clarissimos ac fidem certam facien- 
tes sermones, vimque ejns ingenii superantes, de 
arcana Domini Jesu Cbristi magni Dei ae om- 
nium auctoris nativitate ac apparitione, postula- 
veris : ac qua de causa, quanquam constitutio 
apostolica (5) habeat, Jacobi ea conscriptio est, 


'NOT E. 


jnquit, Constantinopolis in Thracia est. » Bona 
patio, non qua merito abjudicetur homilia illa 
Cbrysostomo, sed qua tantum Chrysostomo pa- 
triarche ac episcopo. Ipse enim eadem ipsa satis 
indicat habitam  Antiochiz presente episcopo, 
cum ista ait : "Ev δὲ λοιπὸν εἰπῶὼν, χαταπαύσω τὸν λό« 
γον τῷ χοινῷ διδασκάλῳ τῶν µειξόνων παραχωρῄσας' 
Ubi unum tantum addidero, dicendi faciam finem ; 
qua majora aunt, communi doctori dicenda relinquens: 
nimirum Flaviano episcopo suo: atque adeo jam 
Antiochi: a paucis annis percrebruerat Natalis 
Christi religio, cum ibi Chrysostomus presbyter 
ac ecclesiastes ageret : potuitque jam tum, ac olim 
in Thracia celehrem existimare, cum et illie non» 
nulli, Occidentalium nore, a Julii deinceps tem- 
ore colere coepissent : cui nihil obstat, ut ne jam 
ipso patriarcba, Arcadii tandem favore, Constanti- 
nopoli, ac ubique per Orientem recepta sit : quando 
ille pro zelo suo ad sanctum 1$s2ac seniorem in Ár- 
meniam scripserit, in cujus Armenia videretur dice- 
cesi. Ut autem Grets. eam homil. Curysostoio abro- 
, etiam praeclaras illas in Judzos, abrogare ha- 
Bacrit; siquidem in ea aperte meminit quintz illius, 
qu» Judzorum mense septimoimportunum jejunium 
fuse admodum exagitavit : atque ut censores ejus- 
inodi plures nanciscatur, vix ei aliquid, ac si velis 
Erasmo inviolatum, constiterit, hom. 4 in Pen- 


plane, ut nonnihil obscuram arguant Armeniorum 
genti Chrysostomi illam orationem, eamdem ta- 
men alioqui Gracis notam indicant ; simulque to- 
tum Epistole hujus argumentum, eidem plane 
consentientia illustrant. Nec dum liquet sanetum 
Epiphanium scripsisse eo argumento ; potuitque 
rogatus, nulla seripta oratione, sententiam dicere. 
Ut autem illa habeant verum, haud ita liquet : 


B spectetne martyrium Nicomediensium in die Chri- 


sti natali ad 25 Decembr., qui jam tunc peculiari- 
ter celebris haberetur, an ad 6 Januarii, qui et 
Natalis et Baptismi dies festus, uno Theophanio- 
rum seu Epiplianie nomine haberetur. 

(2) Scientissimus ac spiritualissimus familiarum 
bellatorum Ασαιι Γνωστιχώλατος φυλῶν τῶν ἁρί- 
στων πολεμιστῶν Αζάτ. Genus hominum est, cujus 
crebra meniio iu narratione illa anonymi deÀr- 
meniis. Ex his liquet Azatos fuisse viros pios ac 
spiritales, ac quos Graci vocant ἀσχητάς * nostri, 
religiosos : Hehrei autem ὨΥΤΟΠ, ex quo forte 
Armenicum illud, obscura gutturali, ac mutato 
d int:quze mutatio in finalibus frequens est. Ut 

uis tribus hujusmodi ac familias, velit cleri s0- 
dalitia, in quibus Zacharias Catholicus, uti gradu, 
ita scientia ac spiritualitate dieatur primus, sive 
alioqui clerus religiosis ac monachis constaret, ad 
eum assumptis, sive eliam non monacbis, nihil 


tecostem, quae et ipsa babita est Antiochiz a non C ego repugnaverim. Non licuit certiora de his di- 


episcopo, cum triuin. lantum festorum mentionem 
faciat, nempe Epiphaniorum, Paschatis ac. Pente- 
costes, haud obscure indicat, vix dum celebrem 
fuisse, ac notum Antiochize Christi natalis pecu- 
liarem diem, preter diem Luminum, quo uno 
quidquid est apparitionis Christi carne, Orientis 
Keclesixw celebrarent. Theorianus in suo Dialogo 
cum Armeniorum Catholico, eam Chrysostomi ho- 
miliam profert, quam ille non exetare apud suos 
2it: '"Huslg τὸν λόγον τοῦτον τοῦ Χρυσοστόμου οὐκ 
ἔχομεν' Non habemus ipsi illum Chrysostomi sermo- 
uem. Postque alia : 'Epi γὰρ τὸν λόγον τοῦ θείου 
Χρυσοστόμου, τὸν, πότε δεῖ τὴν ἑορτὴν τοῦ Χριστοῦ 
Ἰεννήσεως ἑορτάζειν, διαγορεύοντα, οὗ µνείαν αὐτὸς 
ἀνωτέρω πεποίηχας, µέχρι τοῦ νῦν οὐχ ἑώραχα * 
ἀλλ οὐδ' Ίχουσα ὅτι ἐστί λόγος τοῦ Χρυσοστόμου 
περὶ τούτου * μᾶλλον δὲ τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου τῆς 
Κύπρου Ίχουον εἶναι λόγον περὶ τούτου - ἁλλ᾽ οὐδὲ 
ἐχεῖνον εἶδον. Λέγουσι γὰρ, ὅτι ὁ θεῖος Ἐπιφάνιος, 
ἅτε ἐξ 'Εδ6ραίων iv, Ex τῆς τῶν Ἑδραίων page, 
xai Ἰωσήπου τοῦ Χρονογράφου ἐβεδαίωσε, Δεχεμ- 
δρίῳ xi! τὴν Ὑέννησιν ἑορτάζεσθαι τοῦ Σωτῆρος. 
ζούτῳ. aci συμφωνεῖν καὶ τὰς ὑπὸ τοῦ Τίτου ἀπὸ 
Ἱερούσαλὴμ εἰς Ῥώμην ἁγθείσας Ypasas, ὅτε ταύ- 
την αὐτὸς Ἰχμαλώτευσε. Nam ego D. Chrysostomi 
orationem, qua docet. quando Natalis Christi cele- 
brandus sit ; cujus ipse superius mentionem fecisti, 
huctenus. non. vidi. [mo nequidem | audivi aliquam 
Chrysostomi orationem ejus argumenti exsiare ; po- 
tius. intellexeram. esse quamdam de hoc orationem 
sancji Epiphanii Cypri episcopi, quam ipsam quoque 
non vidi. Aiunt enim sanctum Epiphanium, qui esset 
Hebraeus natione, ex Hebraeorum litteris, ac anna- 
lium — scriptore Josepho  affirmaise celebrandum 
Salvatoris diem 95 Decembris. Cum hoc consentire 
dicunt ek. quoque scripta que Tis Hierosolymis 
Romam  deporiaverat, cum eam urbem cepit : qvg 


scere, etsi Armeno Latinum sacerdotein consului. 
Tantum, accepi post etiam sacerdotium, compelli 
nonnunquam, eliam sine crimine, 3d summam 
quamdam ἄσχησιν, ac monastices accuratiora exer- 
citia, in quibus reliquum vitz tempus, sibiac Deo, 
solitarii ae ponitentium habitu, vivant. Sic et 
sanctus ipse Gregorius, post annos plures episco- 
patus, senio gravis, amicam solitudinem petiit, 
abdicata pastorali cura, cui filius sanctus Rostaces, 
vel ut alii Arostanes, sic mundo ac subjects ple- 
bi mortuo, debuerit suffici : quiet Niczenz synodo 
jam catholicum agens interfuit, patre adhuc super- 
Slile, ut anonymus de Armeniis innuit. Greci 
quoque episcopi µεγαλόσχηµα quandoque induunt, 
quod ut induant, debeut. nedum officio cedere, 
sed et dignitati ac gradui, ac deinceps puniten- 
tium statu vivere. 

(3) Quanquam. constitutio apostolica, etc. Exsta- 


D bat Jacobi ἀδελροθέου nomine quzdam constitutio, 


qua niterentuy Armeniorum, alique Orientis Ec- 
cirsize, ut 6 illa Januarii θεοφάνεια, cum nato, tum 
baptizato Pomino, celebrarent, sive alioqui ea die 
utrumque accidisset, sive non; nec enim semper 
dies ipsa precise exbibiti sacramenti aut benelicii 
attenditur, in festorum institutione, Contra vero 
Constitutionem Clem. 1l. v, cap. 13, distincte po- 
nitur dies Natalis 25 Decembris, quanquam ma- 
jori celebritate agendus significetur dies ille 6 Ja- 
nuarii, ac Epiphaniz;. Quidni alia, aliaque, apo- 
stoli ipsi in istis disposwerint, quz sunt merce 
disciplinz, ac ordinarie summorum Eeciesiz prz- 
sidum potestatis? Utque illi, ita εἰ successores 
episcopi : planeque explodendus Philippus Be- 
roaldus in Chronico , dum Calviniano spiritu san- 
ctos Patres suggillat, qui novum illud festorum onus 
Christianz plebi imposuerint, ac pro uno Epiplia- 
niorum die, duos seorsim celebres haberi decre- 





1139 


JOANNIS NIC/ENI 


1440 


.ut Nativitas ac Baptisma celebrentur 6 Januarii : A plou c' περιέχον τοῦ τελεῖν την Γέννγσιν καὶ τὸ Bá- 


nos (amen, mundus ipse totus, invicem conspira- 
verimus, ut et populi omnes Nativitatem celebrent 
25 Decemb., Baptisma vero, 6 Januarii. 


Equidem Verbum, quod a Patre descendit, tres 
initiavit nativitates : alteram, qua sumpsit car- 
nem ex sancta Virgine; quam et honorans, die- 
rum factus quadraginta, venit in templum. Altera 
nativitas est, quod in Jordane suscepit baptisma, 
quando a diabolo tentatus, ipsum vicit. Tertia de- 
nique terribilis, resurrectio ex mortuis. Mirabili 
autei) ratione conversatus in medio discipulorum 
suorum per dies quadraginta, a monte Oliveti, 
assumptus est ad Patrem. Beati ergo apostoli ac 


TT(0pa* ἡμεῖς δὲ, ὁ χόσµος ὅλος, συνεφωνήσαµεν 
μετ) ἀλλήλων ἀκολουθεῖν, ἵνα χαὶ πάντες ol λαοὶ 
τελῶσι τὴν Γέννησιν Δεκεμθρίῳ κε’, χαὶ τὸ Βάπτι- 


σμα, Ἰανοναρίῳ ς’. 


Μέντοι γε τρεῖς γεννήσεις ἐἑτέλεσεν ὁ Λόγος ὁ Ex 
τοῦ Πατρὸς καταθάς τὴν μὲν, σαρχωθεὶς ix τῆς 
ἁγίας Παρθένου, fjv καὶ τιµήσας, ἔρχεται &v τῷ ναῷ 
τεσσαράκοντα ἡμερῶν. Δευτέρα γέννησις, τὸ ἐν "lop- 
δάνῃ βάπτισμα, ὅτε πειραζόμενος ὑπὸ τοῦ διαδόλου, 
ἐνίχησεν αὐτόν, Ἡ δὲ τρίτη φοθερὰ, fj &x νεχρῶν 
ἀνάστασις. θαυμαστῶς δὲ συνανεστράφη ἐν µέαψ 
τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, δι ἡμερῶν τεσσαράχοντα * ix 
δὲ τοῦ ὄρους τῶν Ἐλαιῶν ἀνελήφθη πρὸς τὸν Πατέρα. 
Οἱ οὖν µαχάριοι ἀπόστολοι οἱ µαθηταὶ τοῦ Κυρίου 


discipuli Domini nostri Jesu Christi, per manuum B ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, διὰ τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν 


Domini impositionem in monte Olivarum gratiam 
acceperunt, ut ad Scripturarum intelligentiam 
eorum mens aperiretur; inque Spiritus sancti ad- 
ventu, repleli sunt omni scientia; Evangeliique 
predicationem, quod erat tradendum gentibus, 
ac universa futura didicerunt. Propter tamen se- 


ptem illarum hzreseon ex Judaeis prognatarum , 


grassationem, Ecclesiz totius officia speciatim at- 
que ordine, haudquaquam exponere ac sancire 
licuit. ld vero unum sollicite agebant, ut Chri- 
stum. Deum ex Deo, qui mundo apparuisset, prz- 
dicarent. Septem autem hzreseon nomina hzc 
$unt: 4. Scribe; 2. Pharisei; 5. Sadducmi; 4. 
llemerobaptisi ; 5. Asiani ; 6. Nazareni; 7. He- 
rodiani. Hi onines adversabantur beatis apostolis ; 
ac cum illis, Simoniani, Cerinthiani, Ariani, Sa- 
belliani ac. Eunomiani , qui plane contrarii erant 
'sanctz Ecclesie. Quin et Pascha luna 14 multis 
annis celebravit Ecclesia. Non enim omnes tunc 
poterat coercere, ac usque ad tempus pacifici illius 
Constantini, qui celebrata Niczna synodo, os omne 
hereticorum obstruxit, ae Ecclesie coruu exal- 
tavit, 


Ab eo itaque deinceps tempore, sancti Patres 
ac beati episcopi, sanctorum apostolorum vestigia 
— indagantes, sanctum Pascha a Judaico discreve- 
runt, jure merito honorantes sanctam Ecclesiain 


τοῦ Κυρίου ἓν τῷ ὄρει τῶν Ἐλαιῶν, ἔλαδον χάριν 
τὸ διανοιχθῆναι αὐτῶν τὸν νοῦν τοῦ συνιέναι τὰς 
Γραφάς * xal ἐν τῇ ἐπελεύσει τοῦ ἁγίου Πνεύματος, 
ἐπλήσθησαν πάσης συνέσεως ᾽ χαὶ τὸ χήρυγµα τοῦ 
Εὐαγγελίου, τοῦ μέλλοντος. παραδίδοσθαι τοῖς ἔθνεσι, 
xai πάντα τὰ μέλλοντα µεµαθήχασι, Πλὴν διὰ τὰς 
προσθολὰς τῶν αἱρέσεων τῶν ἑπτὰ ἐχείνων τῶν 
φυεισῶν &x τῶν Ἰουδαίων, οὑχ Ἰδυνήθησαν τὴν &xo- 
λουθίαν πάσης τῆς Ἐκκλησίας μερικῶς χατὰ τἆξιν 
ἐχθέσθαι καὶ θεσπίσαι. ᾽Αλλὰ τοῦτο µόνον ἑσπούδα- 


ἴσαν, τὸν Χριστὸν θεὸν &x θεοῦ ἐπιφανέντα τῷ χόσμῳ, 


κηρύδαι. Τῶν δὲ ἑπτὰ αἱρέσεων ὀνόματα, ταῦτα 
πρῶτον, Γραμματεῖς ' δεύτερον, Φαρισαῖοι » τρίτον, 
Σαδδουκαῖοι * τέταρτον, 'Ἡμεροθάπτιστοι’ πέµπτον, 
Ἀσιανοί * ἔχτον, Ναζαραῖοι ' ἕθδομον, Ἡρωδιανοί. 
Οὗτοι πάντες ἀντέκειντο τοῖς µαχαρἰοις ἁποστόλοις, 
xaX μετ ἑχείνων οἱ Σιμωνιανοὶ, xai α Κηρυναῖοι, 
ρειανοὶ, Σαθελλιανοὶ, xal Εὐνομιανοὶ, οἵτινες 
ἑναντίοι χατεστάθησαν τῇ ἁγίᾳ Ἐκκλησία. Καὶ τὸ 
Πάσχα Ey πολλοΐς χρόνοις ἑόρταξεν ἡ Ἐχχλησία τῇ 
v, Οὐχ Ἠδύνατο γὰρ τότε εἰς πάντας dj Ἐκχλησία, 
ἕως τοῦ χρόνου τοῦ φιλειρηνικοῦ Κωνσταντίνου, τοῦ 
διὰ τῆς ἐν Νιχαίᾳ συνόδου ἑἐμφράξαντος πᾶν στόµα 
αἱρετικῶν, xat ὑψώσαντος τὸ χέρας τῆς Εχχλησίας. 

Λοιπὸν ἀπὸ τότε, οἱ ἅγιοι Πατέρες, καὶ οἱ µαχά- 
ριοι ἐπίσχοποι, οἱ ἰχνηλάται τῶν ἁγίων ἀποστόλων, 
διεχώρισαν τὸ ἅγιον Πάσχα Ex τοῦ Ἱουδαϊχοῦ, χατὰ 
λόγον ειµήσαντες τὴν ἁγίαν καθολιχὴν Ἐχχλησίαν, 


catholicam, ac psalmis, et hymnis, cauticisque D xaX φαιδρύναντες φαλμοῖς καὶ ᾠδαῖς καὶ &cpam 


spiritalibus exhilarantes, variasque festivitates sin- 
gulas diebus propriis ordinari sanxerunt. Porro 
ii apostoli qui erant ex sancti Joannis Baptiste 
discipulis, audito quod Joannes testimonium per- 
hibuit de Domino, credentes, Dominum secuti 
Sunt; cumque Dominum in Jordane baptizari vi- 
dissent, ea die Baptismi quoque festivitatem sta- 


πνευματικχοῖς, xal τὰς ξορτὰς τὰς ποιχίλας ἐνομοθέ- 
τησαν, κατατάξαι ἑχάστην εἰς τὴν ἰδίαν ἡμέραν. Ol 
δὲ ἀπόστολοι οἱ ὄντες ἐἓχ τῶν 'μαθητῶν τοῦ ἁγίου 
Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ, ὅτε ἤχουσαν τὴν μαρτνρίαν 
Ἰωάννου περὶ τοῦ Κυρίου, πιστεύσαντες ἠχολούθη- 
σαν τῷ Κυρίῳ * χαὶ ὅτε εἶδον τὸν Κύριον βαπτισθῆναι 
ἐν Ἰορδάνῃ, εἰς ἐχείνην τὴν ἡμέραν καὶ τὴν ἑορτὴν 


Y ARLE LECTIONES., 


a [c. Κεριντίανοι vel Κυρηναῖοι. 


NOTAE. 


verint ; tanquam ea parte excesserint tradite a 
Cliristo potestatis , ac puri Evangelii limites. lm- 
jurum certe Evangelium , ut. non possiut przelati 
Slatuere, quod e re Christiana, pro rerum ac teu- 


porum ratione indicaverint. Nam εἰ in veteri, 
preter Moysen, etiam pontifices alii, festos novos 
dies, saucte ac cum laude noscuntur sancivisse. 


111 


DE FESTO DIE NATALI DOMINI. 


* 


1449 


τοῦ Βαπτίαματος χατέταξαν. Ὁ δὲ Ἰάχωδος 6 ἁδελ- A tuerunt: Jacobus autem Domini frater, qui vene- 


φόθεος, v Βηθλεὶμ παραγενόµενος ἐν τῇ γεννήσει 
τοῦ Κυρίου, ὁ xat Ev Ἱερουσαλὴμ λ’ ἔτη ἐπισκοπή- 
σας, οὐκ ἐκώλνσε τοὺς τελοῦντας τὴν Γέννησιν 
μᾶλλον δὲ ἐπαινῶν ἔλεγεν, ὅτι εἰς ἄλλην πόλιν τὴν 
Γέννησιν τελοῦσιν. Οὐχ ὅτι κατὰ ἀντιλογίαν ἔγραψεν' 
. ovv ὅτε εἰς ἄλλην πόλιν τελοῦσι b πεπλανηµένοι..... 
ρῷ τόν. Καὶ ἐξ ἀρχῆς , ἄλλους xavóvag ἔθεντο οἱ 
ἁπόστολου τοῖς ἐξ ἐθνῶν πεπιατευχόσι, λέγοντες, 
ἀπέσχοσθαι ἀπὸ αγικτοῦ, καὶ πορνείας, xal αἷ- 
µατος. Οἱ δὲ νυνὶ κανόνες ποικίλοι δογμάτων καὶ 
διδαγµάτων ο περιἐχουσιν. Οὐ γὰρ àv παντὶ χαιρῷ 
χαὶ χρόνῳ τὴν αὐτὴν νοµοθεσίαν ἑνομοθέτησεν ὁ 


Ὕψιστος’ ἁλλ᾽ ἑχάστῳ χρόνῳ διάταξιν xaX νόμον 
ὥρισε. 


Πλὴν διὰ τὴν Γέννησιν τοῦ Σωτῆρος, ὅτι πῶς D 


διετάξαντο Δεχεμόθρ. xs' τελεῖσθαι, οὕτως εὕρομεν. 
Ἔγραφέ ποτε Κύριλλος, d ὁ γράψας «hv ἐπιστολὴν 
Κωνσταντίνῳ, ἁλλ' ὁ μετ ἐχεῖνον διαδεξάµενος τὸν 
θρόνον αὐτοῦ, πρὸς Ἰούλιον τὸν 'Ῥώμης ἐπίσχοπον, 
ἔγραψε λέγων, ὅτι « Μέγας xónoc χαὶ στέρησις γί- 
νεται εἰς τὰς µεγάλας xaX λαμπρὰς ἑορτὰς, ὅτι τε- 
λοῦνται ἐν pid. ἡμέρᾳ, καὶ τὰ ἀναγνώσματα, xa f) 
ἀχολουθία ἁπομένουσιν ἡμιτελη τῶν δύο ἑορτῶν, διὰ 
τὸ ui δύνασθαι τὴν Γέννησιν χαὶ τὸ Βάπτισμα ἔχτε- 
λέσαι τοῦ Kuplov. Ὡς δὴ οὐ δυνάµεθα &v μιᾷ ἡμέρᾳ 
ἁπαντῆσαι εἰς τόπον τοῦ βαπτίσματος * ἐπεὶ ἡ Bo 
Ολεὲμ, τρία μίλια ἀπέχει ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ. χατὰ νό- 
τον, xat ὁ Ἱορδάνης ws' μίλια ἀπέχει κατὰ ἀνατολάς' 


rat Bethleem, cum in ea Dominus natus est, quique 
annis 30 Hierosolymis episcopatum gessit, nihil 
eos vetnit qui Natale celebrarent : quin laudans 
potius dicebat celebrari Domini Natalitia in alia 
civitate. Non tanquam contraria scripserit; nam 
cum celebrant in alia civitate (4), temporis hallu- 
cinatione celebrant. Sed et a principio slias regu- 
las posuerunt apostoli iia qui crediderant ex gen- 
tibus, dicentes, ut abstinerent a suffocate, et [orni- 
catione, et sanguine *. Nunc autem variz eccle- 
Siasticze regulz ae canones, quz spectant ad. do- 
gmata ac doctrinam complectuntur. Nou enim 


'eamdem Altissimus omni tempore legem sansit, 


sed cuique tempori congruam eonstitulionem ac 
legem definivit. 

Ceterum quod spectat ad Salvatoris Natale, ut 
celebrandum constituerint 25 Decembr. in hunc 
modum invenimus, Scripsit aliquando Cyrillus, 
non qui scripsit Epistolam (5) ad Constantium, sed 
qui post eum thronum ejus successor accepit, ad 
Julium Romanum pontificem, in hzec verba : « Ma- 
gnus est labor, ac hominum paucitas in magnis ac 
prieclaris solemnitatibus , eo quod eadem die ce- 
lebrentur ; lectionesque ac. officia ambarum cele- 
britatum vix media parte absolvuntur, quod -ne- 
queamus et Natale Domini celebrare, et Baptisma. 
Nimirum fleri non potest ul eadem die occurramus 
ad locum baptismatis ; nam Bethleem tribus mil- 


προσταξάτω οὖν ἡ ἁγιωσύνη σου ἐρευνῆσαι πάντα τὰ ϱ liaribus distat abs Jerusalem ad austrum : Jorda- 


συγγράµµατα τῶν Ἰονδαίων, ἅτινα σχυλεύσας ὁ 
Καἴσαρ Τίτος, ἀπήγαγεν ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ εἰς Ῥώ- 
µην ΄ ἴσως εὗροις βεδαίως τὴν ἡμέραν τῆς γεννἠ- 
σεως τοῦ Χριστοῦ xa Θεοῦ ἡμῶν. » 


Τότε Ἰούλιος ὁ Ῥώμης ἐπιμελῶς ἑζήτει περὶ τῆς 
αἰτήσειος ταύτης” xal συναγαγὼν πάντα τὰ γράµ- 
µατα τῶν Ἰουδαίων τὰ αἰχμαλωτισθέντα χαὶ ἀχθέντα 
εἰς Ῥώμην, εὗρε σὐγγραμμά τι Ἰωσήππου τοῦ Χρο- 

* Act. xv, 20. 


nis vero distat quindecim ad orientem. Jubeat 
ergo Tua Sanelitas perquiri scripta omnia Judaso- 
rum, qua Titus Cesar abs Jerusalem predatus 
Romam abduxit : forte inveneris certam diem Na- 
tivitatis Christi ac Dei nostri. » 

Accepta Julius epistola, sedulo ea de re qussi-. 
vit. Congregaus itaque Jud:orum scripta. omnia 
spoliorum loco ablata, ac Romam ducta, invenit 
Josephi ehronographi scripturam quamdam ab 90 


VARUE LECTIONES. 


b Littera vitiosa. — € fc. τὰ περὶ δογμ. 


4 Jeí st. οὐχ. 


NOTAE. 
(4) Nam cum celebrant in. alia civitate. Jacobi D quando nec festum Occursus agebatur suo illo ac 


sententia, quanLum ex vitioso codice, assequor, ea 
est, ut et Hierosolymite congrue celebrarent Na- 
tzle Dominieum 6 Januarii, quando etiam tunc ur- 
bes alix celebrarent, tametsi Christo nato alio die. 
Ut Natale Christi, atii partem festi illius preci- 
puam ducerent, alii haberent in secundis. Sic et 
hactenus in eo videas minus nobis concordes 
Graecos, cum ne recolunt quidem ea die adoratio- 
nem magorum stella duce, uti deprehendi ex an- 
tiquo rituali codice Tilianz Biblioth. videasque ex 
Gregorio, orat. 29, ac aliis PP. Grecorum in festa 
Natalitia encomiis , cum tamen illa, ejus nobis 
festi przecipua, ac fere una ratio sit. illi tantum 
recolunt inter ipsa festa Nalalitia, tropariis ali- 
quot in eum finem compositis, quando neque nos 
: omnino fugit, ejus relegentes historiam inter majo- 
ris Misss diei Natalis solemnia. Sed et spectantia 
ad diem 40 a Nativitate meinoramus Dominica in- 
fra ejus o:tavas, ceu quodam vestigio ritus antiqui, 


peculiari die, quo nunc agimus. 

(5) Non qui scripsit Epistolam, Ut constet adver- 
sativa, planum est ita legendum wt ascribo marg. 
ac lego: haud tamen patitur temporum ratio ut 
Cyrilli illius suecessor, qui scripsit ad Constan- 
tium, nimirum celebrem illam epistolam de cruce 
visa Hierosolymis in Pentecoste, ad Julium papam 
scripserit, quem constel prius vivis exemptum esse, 
quan apparitio illa fleret. Vel ergo auetor pro Julio, 
Liberium voluit, vel in Cyrillo erravit. Multos Cyril- 
los a Maximo ponit Hieronymus in Chronico, quod 
merito Baronius depravatum suspicatur. Nicephori 
Chronicon tres interserit a primo Cyrilli episco- 
patu, sed non. vocat Cyrillos. Epiphanius agnoscil 
saltem duos eo nomine. lidem sunt quos Hiero- 
nymus nominat, et quos Nicephorus : cumque eo- 
rum sedes incerta sit, haud omnino liquet, quis, 
ac quando, éuive Romano pontifici, super negotio 
isto sc-ipserit. 


AO 


JOANNIS NIC/ENI 


1Η! 


scriptam : ut nimirum in mense 7, in solemnitate A νογράφου συγγραφὲν παρ᾽ αὐτοῦ ὅτι iv μην! τῷ C 


Tabernaculorum (6), ac die Expiationis, apparue. 
rit Dei angelus, sacerdosque mutus remanserit, 
usque dum Elisabeth ejus uxor in senectute con- 
cepit. 

Jam ergo juxta meuses Hebreorum, primus 
mensium Nesau. llic numeratur, atque ab eo ad 7 
mensem proceditur, hoc modo : Nesan, lar, Siban, 
Tamous, ΑΡΗ, Eloul, Tesirin. Hic est mensis 7, 
in quo facta est annuntiatio Zacharie; ac nume- 
ratur usque ad Ánnuntiationem Dei Genitricis, 
mensis hic sextus Nesan, id est, Martius ; in hunc 
modum, Mersan, Chasili, Tapet, Sipat, Atar, Ne- 
san, qui est sextus mensis a Mersan usque ad Ne- 
san, sicut scriptum est : In mense sexto missus est 
Gabriel archangelus ad Mariam ὃς atque à mense 
Nesan, quo faeta est Annuntiatio, numerantur 
menses novem, usque ad Domini Nativitatem, hoc 
modo : Jar, Siban, Tamus, ΑΡΗ, Eloul, Mersan, 


* Luc. 1, 26 


ἐν τῇ ἑορτῇ τῆς Zxnvonnylac, εἰς τὴν ἡμέραν coo 
Ἱλασμοῦ, ὤφθη 6 ἄγγελος τοῦ θεοῦ, xai χωφωθεὶς ὁ 
ἱερεὺς, διέµεινεν ἅλαλος, ἕως οὗ ἔτεχεν ἡ vuvi) αὐ- 
τοῦ Ἐλισάθετ kv foa. 

Niv οὖν χατὰ τοὺς μῆνας τῶν Ἑδραίων, πρῶτος 
μηνῶν Νεσάν ἐστιν. Οὗτος ἀριθμεῖται, xal ἀπὸ τού- 
του [xal] ὑπάχει εἰς τὸν ἔδδομον, Νεσὰν, Ἱὰρ, Σιδὰν, 
Ταμοὺς, "An, Ἐλοὺλ, Τησιρέν. Οὗτός ἐστιν ὁ Σ6δο- 
poc μὴν, εἰς ὃν ἐγένετο ὁ εὐαγγελισμὸς τῷ Ζαχαρίᾳ’ 
καὶ ἀριθμεῖται ἕως τοῦ εὑαγγελισμοῦ τῆς θεοτύχου 
ἔχτος μὴν οὗτος Νεσὰν, Άγουν Μάρτιος - Ἱηρσὰάν, 
Χασιλὶ, Ταπὲς, Σιπὰτ, ᾿Ατὰρ, Νεσὰν, ὅ ἐστιν ἕκτος 
μὴν ἀπὸ τοῦ Μηρσὰν ἕως τοῦ Nsaáv, χαθὼς γέγρα- 
πται T μηνὶ τῷ Ext, ἀπεστάλη Γαδριὴ ἲ à 


B ἀρχάγγεΊος πρὸς Μαριάμ. xaX ἀπὸ τοῦ μηνὸς τοῦ 


Νεσὰν, ἓν ᾧ γέγονεν ὁ εὐαγγελισμὸς, οὕτως ἀριθμοῦν- 
ται ἑννέα μῆνες ἕως τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου, 'làp, 
Σιθὰν. Ταμοὺς, "Am, Ἐλοὺλ, Μηρσὰν, Τησιρὶν, Xa- 


NOTAE. 


(6) In solem'itate Tabernaenlorum, ac die Expia- 
tionis. Chrysostomus, Homil. in festum Natalis 
Domini, cum paulo ante cepisset iu Oriente cele- 
brari, traditum ab Ecclesia Romano, non ad istam 
recurrit Josephi scripturam, sed ad tabulas census, 
ex quibus existimat habuisse Romanos certum Do- 
miniei Natalis diem, tametsi nuda conjectura loquens. 
Ut hzc ex Josepho constarent, haberent cum ad- 
ctor tum Chrysostomus, fuisse conceptum Joannem, 
non ipso die Expiationis , ac qua Zacharias effe- 
ctus fuit mutus, sed aliquot, ac paucis post diebus. 
Nec enim Zacharias ipsa die domum rediit, sed 
post expletum munus suum, ut sacer ipse textus 
tradit, Sententiam illam Chrysostomi , ac multo- 
rum veterum, ut Zacharias essel summus aacerdos, 
nec nisi intra Sancta sanctorum, ac sanctuin in- 
terins viderit angelum, ubi solus pro munere di- 
vinam rem perageret, omnibus reprobatur, quod 
nusquam legatur Zacharias in Catalogo summorum 
sacerdotum, ac tuac Joazarus vel Matthias Theo- 
p filius, Hebrzorum pontifex esset : quodque a 

"ca ponatur sacerdos de tali vice, et qui obti- 
gisset ponere incensum : Ἔλαχε θυμιάσχι. Vulg. 
Sorte exiit «t poneret incensum. Que sortitio longe 
erat a summo pontifice. Deinde iugrediebatur 
summus pontifex ut precipue sanguinem in aancta 
inferret, eoque illa expiaret, quod Lucas omnino 
tacet : nec nisi incensi meminit, quod quotidie 
adolebant minores sacerdotes, prout cuique obtin- 
gebat. Ut circa illud, ac Tabernaculorum proxi- 
mum festum, ea Zachariz contigerint, sicque 
concepto Joanne tense Septembri, ac sexto post 
mense concepto Domino, natus sit Dominus no- 
vem circiter mensium ad finem Decembris, ac 
ejus die25, pium creditu est, nec quidquam flrinum 
satis opponitur, vel ab Scaligero, vel ab aliis qui 
nati Salvatoris diem alium contendunt; ac nec Jo- 
sephi illa scriptio, quam auctor profert, falsi fa- 
cile arguatur, ut tantum signilicel coutigisse rem 
in solemnitate Tabernaculorum , quod forte unum 
habebat Josephi notatio, ut verbaalia, àv τῇ 
ἡμέρᾳ τοῦ "Daapou* In die Expiationis , adjuncta 
sint a Joanne, ex praesumptione obtinentis illius 
Joann. Chrysostomi ac aliorum sententiz : vel si ia 
die Expiationis, non tamen in solemni per ponti- 
ficemn ac annua expiatione, sed ín communi incenso, 

uo ncc dies illa videlur vacasse, Forsque ea ratio 

uerit ut solus Zacharias, ac nemo alius fuerit hora 


illa iueensi in templo, ac sacerdotum atrio, populo 
foris spectante, ac in atrio exteriori, ac magna 
quidem multitudine, ut videtur B. Lucas innuere : 
sacerdotibus autem aliis , occupatis in iis quss 
erant ritus ejus diei, ac cirea pontificem. Sed et 
advertendum illud, scriptum esse a Josepho, noa 
pontificem, sed sacerdotem, ἱερέα, velut. unum 
aliquem e multis dieat, non Ipsum omnium caput, 
ac suminum sacerdotem. Hsc autem dicta velim, 
non uL certam omnino fidem astruam narretisa 
Joanne, sed ut ostendam aliqua, eaque noa mi- 
nima niti probabilitate. Rem sane facit difficilem 
tanta veterum de Natali die Domini opinionum di- 
versilas, utque nullus meminerit eorum quse, no- 
ster Joannes sic dilucide narrat. Ut tamen novi ali- 
quid ac certi, ceu ex antiquioribus monumentis 
circa ea tempora Romz detectum sit, quo diem 
Domini Natalem ea die celebrandum toti fere Qrienti 
Ecclesia Romana sic facile persuaserit, baud ob- 
scura conjectura sit, Nedum enim Constantinopo- 
lis, verum etiam ZEgyptus ac Alexandria, in eum 
ritum concessil : ac probat illa Pauli Emeseni ora- 
tio de fide Alexandriz habita die 29 mensis Cbhiach, 
ut est in titulo, quz inciditin 25 Decembris, cum 
ille a Cyrillo receptus ac intromissus fuisset : ut 
enim bene Baron. ann. 452, num. 75, ipso Nativi- 
tatis Christi die habitam, ipso ejus exordio decla- 
ratur, ubi dicitur : « Opportune nobis hodie reli- 
gionem veslram adhortari datum est, ut. sacrum 


D quemdam chorum constitusmus, et cum sanctis 


angelis exclamemus : Gloria in excelsis Deo, et in 
terra pax, in bominibus bona voluntas. Nam hodie 

rvulus natus est nobis, » etc. Exstat concilii 

besini p.tu , 6. 51. Baronius in hune modumaddu- 
bitat : « Quod cum ita sit, alterum de duobus dicen- 
dum est, vel titulum de certa mensis die esse men- 
dosum, vel /Egypti Ecclesiam usum illum pristi- 
num reliquisse, quo diem Natalem Domini cele- 
brare consuevit 6 Januarii. » Ego plane mutasse 
existimo, reliquas per Orientem Ecclesias eecutam, 
cum lanto plausu featum illud reciperent, ut hoc 
ipsum Chrysostomus inter argumenta conferat, 
vera illius diei Rome servata traditionis, ae inde 
in orbem reliquum manantis. Ut ergo Orientis Ec- 
clesie festum istud tanta religione susciperent, 
necessaria fuit aliqua persuasio praeter Augustorum 
in illud favorem. Hac vero, ac quam ex Joanne re- 
presento, vix commodiorem invenias. 


1445 


ΡΕ FESTO DNE NATALI DOMINI. 


1446 


σιλὶ, Ταπέτ. Tofvuv fj ἀρχομηνία τοῦ Τησιρὶν μηνὸς, 'À Tesirin, Chasili, Tapet. Prima igitar luna mensis 


χαταντᾷ εἰς τὸν Σεπτέµθριον μῆνα * xal ἀπὺ τῆς 
συλλήψεως Ἰωάννου ἕως τοῦ εὐαγγελιαμοῦ τῆς 8to- 
τόχου ἀριθμεῖται οὕτως Ὀκτώδριος, Νοέμόριος, 
Δεχέμδριος, Ἰανουάριος, Φεθρουάριο;, Μάρτιος. 
Ὁμοῦ γίνονται ἓξ μῆνες. "Amb δὰ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ 
ἕως τῆς Γεννήσεως, ἀριθμοῦνται οὕτως, Απρίλλιος, 
Μάϊος. Ἰούνιος, Ἰούλιος, Αὔγουστος, Σεπτέµόθριος, 
Ὀχτώθριος, Νοέμόριος, Δεχέμδριος. Ἐν δὲ τῷ μηνὶ 
τῷ ὅ τῇ i του μηνὸὺς, ἣν ἡ ἡμέρα τοῦ Ἱλασμοῦ, καὶ 
τῇ w' fj ἑορτὴ τῆς Σχηνοπηγίας. Ἐν αὐτῷ τῷ μηνὶ 
συνέλαθεν ἡ Ἑλισάδει, τῇ δεχάτῃ τοῦ Τησιρὶν, iv 
:ἡμέρᾳ τοῦ Ἱλασμοῦ, καὶ τῇ xy' τοῦ Σεπτεμδρίου 
μηνὸς, d σύλληψις Ἰωάννου * καὶ τῇ 6' τοῦ Νεσὰν, 
Μαρτίου χε’, ὁ εὐαγγελισμὸς τῆς θεοτόχου τῆς ἁγίας 
Μαρίας ' χαὶ τῇ ε’ τοῦ Ταμνὶ, Ἰουνίου κδ, ἡ γέννη. 
σις τοῦ Προδρόμου καὶ τῇ ϐ’ τοῦ Σαπὲτ, Δεχεμθρίου 
X6', ἡ Υέννησις ταῦ Χριστοῦ, τοῦ μεγάλου θεοῦ ἡμῶν, 
τοῦ σαρχωθέντος Λόγον. Καὶ οὕτως κατέθετο ὁ Ἰού- 
λιος ὁ Ῥώμης πατριάρχης, τοὺς μῆνας τῶν Ἑδραίων 
xai τῶν Ῥωμαίων ἐξ ἐχείνου δὲ ἔλαδεν ἀρχὴν ἑορ- 
τάζειν ἐν ἀγαλλιάσει τῶν Ῥωμαίων Ἐκκλησία, τὴν 
ἡμέραν τοῦ Γενεθλίου τοῦ Σωτῆρος, Δεχεμθρίου χε’, 
xal παρέδωχε πάσαις ταῖς Ἐκχλησίαις. Ὁ δὲ ἅγιος 
Βασίλειος ἔγραφεν ἐν τῷ βιδλίῳ τῶν Ηθικῶν, τὴν 
ἡμέραν τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος, Δεχεμόδρίου 
χα’. συνέταξε δὲ Γρηγορίῳ τῷ θεολόγῳ ἐν τῇ συνόδρφ 
τῇ iv. Κωνσταντινουπόλει, ἐχθέσθαι xal τελεῖσθαι 
τὴν Té vot» ἀεχεμδ. χε’, xal τινες οὐ συγχατέθεντο. 


Tesirin, occurrit in inensem Septembrem : aíque a 
Joannis conceptione. usque ad Deipare Annuntia- 
tionem sic numeramus : October, November, De- 
cember, Januarius, Februarius, Martius. Fiunt si- 
mul sex menses. Ab Annuntiatione autem usque 
ad Nativitatem sic numerantur : Aprilis, Maius, 
Junius, Julius, Augustus, September, October, 
November, December. Porro, mense 7, die men- 
sis 10, erat Expiationis dies; 45 autem erat so- 
lemnitas Scenopegiz. Ipso mense concepit Elisa- 
beth, 10 die mensis Tesirim, in die Expiationis, 
fuitque 25 Septembris conceptio Joannis , quarta 
autem mensis Nesan, Martii 95 fuit Annuntiatio 
Dei Genitricis sancta Marie; quinta vero inensis 
Taunis, 25 Junii, fuit Pracursoris nativitas; ac 
tandem 9 mensis Sapet, Decembris 95, Naiivitas 
Cüristi magui Dei nostri, ac. Verbi incarnati, In- 
que hunc modum Julius Romanus patriarcha. men- 
ses Hebrzorum atque ftomanorum composuit : a 
quo tempore, cepit Romana Ecclesia litis gaudii 
celebrare Natalem Salvatoris diem 25 Decewbris, 
tradiditque eclebrandum universis, Eccleaiis. Sanctus 
autem Basiliusscripsit (7) inlibro Moralium, Natalem 
Salvatoris diem 925 Deceinbris, mandavitque Gre-. 
gorio Theologo in synodo Constantinopolitana pro- 
mulgari, ac celebrari 25 Decembris; quidam ta- 
men non assensere. Quamobrem ait Gregorius* 
ad adversarios : « Rursum Jesus meus (8), et rur- 


Ἀέγει οὖν Γρηγόριος πρὺς τοὺς ἀντιπάλους * « Πάλιν (2 sum mysterium. Mysterium non fallax, nec inde- 


Ἰησοῦὺς ó ἐμὸς, xaX πάλιν μυστήριον * μυστήριον οὐχ 
ἁπατηλὺν, οὐδὲ ἄχοσμον, οὐδὲ τῆς Βλληνιχκῆς πλάνης 
[Leg. καὶ µέθης, ut est editis]. Ἡμεῖς δὲ Χριστὸν 
ἑορτάζομεν, Χριστὸν δοξολογοῦμεν, εἴτε γεννήσει, εἴτε 
βαπτίσματι. Οὐχὶ δὲ τοῦ Ποσειδῶνος ἡ τοῦ ᾽Απόλλωνος 
τὴν γέννητιν ἑορτάζομεν, ἀλλὰ τοῦ Υἱοῦ τοῦ θεοῦ, 
Ὃν ἔθηκο χληρογόµον πάντων, δὲ οὗ xal τοὺς 
αἰῶνας ἑποίησεν.» "Οτι δὲ kv τῷ Βυζαντίῳ ὁ µέγας 
Θεοδόσιος ἑδασαίλευσε τὸν ᾽Αρχάδιον, χαὶ τὸν Ὀνώ- 
prov kv Ῥώμῃ. ἐλθὼν ᾿Ονώριος ἓν τῷ Βυζαντίῳ εἰς 
ἔργον τι, διηγήσατο τῇ μητρὶ xal τῷ ἁδελφῷ, ὅτι 
πῶς οἱ Ῥωμαῖοι ἑορτάζουσι τὴν Γέννησιν εἰς τὴν 


ἡμέραν αὐτῆς, μετὰ ἀναγνωσμάτων τελείων, xal. 


πολλῶν τροπαρίων xaX στοιχαρίων ' ὡσαύτως xai τὰ 


corum, neque gentilitii erroris ac temulentis. 
Ghristum celebramus, Christum glorificamus, sive 
Nativitatem, sive Baptisma recolimus. Nec vero 
Neptuni aut Apollinis celebramus natale, sed Fi- 
lii Dei, quem constituit heredem universorum, per 
quem fecit et aecula *. » Quia, vero' magnus Theodo- 
sius constituerat Árcadium Byzantii imperatorem, 
ac lHlonorium Rom, veniens Honorius Byzantium 
negotii aliquid confecturus, narravit matri ac 
fratri, ut Romani sua die Natale Domini cele- 
brarent, cuin lectionibus perfectis, multisque tro- 
pariis 8ο modulis : utque pariter festum Bapti- 
smatis die propria, integre, perfecte, nulla dimi- 
nutione vario festorum ornatu peragerent, nihilque 


βαπτίσµατα ἐν τῇ ἰδίᾳ ἡμέρᾳ, ὁλοκλήρως xai τε D altera ex altera festivitas splendoris amitteret. 


λείως, δίχα παντὸς ὑστερήματος, κατακοσμοῦσι ποι. 


* S. Greg. orat. $9, init. 5 Hebr. 1,2. 


Porro visa sunt Honorii verba haec coram matre 


NOTE. 


(7) Sanctus autem. Basilius scripsit, etc. Non vi- 
deniur hzc exstare in editis Basilii, Agnovisse ta- 
men Natalem Domini diem prater diem Epiphaniz, 
ac diem Luminum, aperte indicat hom. ejus 25 ; εἰς 
τὴν ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Γέννησιν * ubi totus est. in 
sacramento diel illius enarrando, ac ne verbum 
quidem babet quod spectet ad diem Epipbanise, 
pront Graci diem Epiphanis festum habent, reco- 

endo scilicet Domiui baptismum, ac nostri velut 
initiationem, sanctifleatis contactu carnis Dominicze 
ad spiritalem generationem, aquis. Unde quod in- 
terpr. ita. inscripsit ; De humana Christi. genera- 


Gone, in die Natali, aut Epiphanie, inseitia fuit; 
forsque posuit ita, quod verbum aliquod de mago- 
rum adoratione legerit; sed eam Grzci referunt ad 
ipsa festa natalitia, nec in die Epiphanis aliud 
quain baptisma recolunt, uti jam supra. . 

(8) Rursum Jesus meus. Prima verba initium sent 
orat, Gregorii in saneta Lumina ; sed sequentia ab 
jlis verbis, 'Πμεῖς δὲ Χριστὺν ἑορτάνομεν, non 
invenio in Gregorio, nisi forte auctor ad sensum 
respexit, voluitque dicereuna periodo, quod Gre- 
gorius longo discursu edisserit, traducens gentilium 
sacra. 


1447 


JOANNIS NIC/ENI 


148 


ac Arcadio fratre, optima. Rei vim sancto patriar- A χίλλοντες, καὶ οὗ δέχεται ἑλάττωμα ἑχατέρα ἑορτὴ 


cbz Joanni Chrysostomo indicant. At ille multa 
solertia ac alacritate sermonem suscipiens , qui 
olim sic euperet festum celebrari, gavisus est, 
Accersunt ex Cypro beatum Epiphanium, qui ex 
Hebrzeorum scriptis, ac Josephi chronographi Hi- 
storia sermonem con(irmans, Domini Natale defi- 
nivit 25 Decembris. [5 quippe majeribus Judzmis 
ortus erat. Alii quoque congregati episcopi sanxe- 
runt celebrandum in regia urbe 25 Decembris, 
qua die magna Roma celebre haberet. Seripserunt 
autem ad Theophilum patriarcham Alexandrinum, 
ad Joannem patriarcham  Hierosolymitanum, ac 
Flavianum patriarcham Antiochenum ; acquiescen- 
tesque universi quatuor patriarchze, Romanam Ec- 


kx «fic olxs[2; λαμπρότητος. Ἐφάνησαν δὲ τὰ ῥήματα 
αὐτοῦ τοῦ Ὀνωρίου, ἐνώπιον τῆς μητρὸς αὐτοῦ, χαὶ 
Ἀρχαδίου tou ἁδελφοῦ αὐτοῦ, ἀρεστά. Δειχνύουσι 
τὴν δύναμιν τοῦ ἔργου Ἰωάννῃ τῷ Χρυσοστόμῳ, τῷ 
ἁγίῳ πατριάρχη. Αὐτὸς δὲ, ἐν πολλῇ ἀγχινοίᾳ xat 
προνυµίᾳ δεξάµενος τὸν λόγων (Σχ πολλοῦ χρόνου 
ἐπόθει τοῦ τελέσαι οὕτω τὴν ἑορτὴ»), ἐχάρη. "Άγου- 
σιν éx τῆς Κύπρου τὸν µαχάριον Ἐπιφάνιον, ὃς Ex 
τῆς τῶν Ἑδραίων γραφῆς. xaX Ἰωσήππου τοῦ Xpo- 
νογράφου τῆς ιστορίας, βεθαιώσας τὸν λόγον, ὥρισε 
thv Ὑέννησιν τοῦ Σωτῆρος Δεχεμδ. χε’. "Hv γὰρ ὁ 
ἀνῆρ τὸ πρὶν Ἰουδαῖος. Καὶ ἄλλοι ἐπίσχοποι συν- 
αχθέντες, συνέταξαν τελεῖσθαι εἰς τὴν βασιλιδίπολιν 
Δεχεμθ. xs', χαθὼς χαὶ ἡ µεγάλη "Pops. ᾿Απέστει- 


clesiam secuti sunt. lis porro temporibus Anasta- B jay δὲ γράφαντες πρὸς θεόφιλον πατριάρχην Αλε- 


sius Roma patriarcha erat. Necdum ergo tunc 
erat scelestus Nestorius, nec impius Eutycbes. 
Post hec demum, dx»moniace Ecclesie alumni, per 
hos sacri. Natalis solemnitatem edocti, communi 
omnes consensu οἱ ipsi sequentes, celebrare ecpe- 
runt, Aposchiste, Nestoriani, Jacobite, Julianitz, 
Mariani, Gaianit» ac Severiani, tametsi in aliis 
cousectariig errantes sint divisi. Scripserunt autem 
etiam epistolam ad magnum 1saac majoris Arme- 
nis presnlem, qui id temporis absens eral a sua 
sede, Agebat enim in provincia Arlasch, eo pro- 
fecius cum rege ad Persarum regem. Eam retineus 
iniquis Sormach, invenit quo sua calumnig vires 
adderet : aitque ad iniquum regem conspirasse 
regem Artaser, ac catholicum, cum Cesare, Cui fi- 
dem adhibens Persarum rex, sanctum Isaac exsi- 
lio multavit. Quamobrem nihil ad imperatorem, 
aut ad sanctum Joannem Gbrysottonium ab eo re- 
scripttim est. 


ξανδρείας, xa πρὸς Ἰωάννην τὸν πατριάρχην "Ispo- 
σολύμων, xal πρὺς Φλαθδιανὸὺν πατριάρχην ὨΆντιο- 
χείας * χαὶ οὗτοι οἱ τέσσαρες πατριάρχαι πεισθέντες, 
Ἰχολούθησαν τῇ Ἐχχλησίᾳα τῆς Ῥώμης. "Hv δὲ iv 
τοῖς χαιροῖς ἐχείνοις ἓν τῇ Ῥώμῃ πατριάρχης Άνα- 
στάσιος. Ὁ οὖν μιαρὸς Νεστόριος τότε οὐχ ἂν, οὐδὲ 
ὁ ἀσεθῆς Εὐτυχῆς. Λλοιπὸν μετὰ τοῦτο µαθόντες xal 
παιδευθέντες, οἱ &x τῆς δαιμονιχῆς Ἐκκλησίας δ:ὰ 
τούτων τὴν ἑορτὴν τῆς ἁγίας Γεννήσεως, ἀχολούθως 
χοινῶς ἑορτάζουσι πάντες, οἱ ᾽Αποσχίσται, Νεστορια- 

νο, Ἰαχωδῖται, ἹἸουλιανῖται, xai Μαριανοὶ, xal 
Γαϊανῖται, xai Σεθηριανοὶ, εἰ χαὶ ἓν ταῖς λοιπαῖς 
ἀχολουθίαις διηρηµένοι εἰσὶ πλανώμενοι. Ἔγραφαν 
ἐπιστολὴν xal πρὸς τὸν μέγαν Ἰσαὰκ, τὸν τῆς µεγά- 
λης Αρμενίας , ὃς οὐχ ἣν τότε εἰς τὸν θρόνον τῆς 
ἐπισχοπῆς αὐτοῦ. "Hv γὰρ iv τῇ χώρᾳ ᾿Αρτὰσχ, 
ἀπερχόμενος σὺν τῷ βασιλεῖ πρὺς τὸν Περτῶν βασι- 
λέα. Thv ἐπιστολὴν χρατήσας ὁ παράνομος Σορμὰᾶκ, 
τῆς διαθολῆς αὐτοῦ δύναμιν εὗρε * xal πρὸς «by xa- 


ῥάνομον βασιλέα εἶπεν, ὅτι συνεφώνησεν ὁ βασιλεὺς ᾽Αρτασὴρ, χαὶ ὁ καθολιχὸς, μετὰ τοῦ Καΐσαρος. Ὁ 
xai πιστεύσας ὁ τῶν Περσῶν βασιλεὺς, ἑξώρισε τὸν ἅγιον Ίσαάκ * διὸ οὐδὲν ἀντίγραμμα ἐπέμφθη πρὸς 
τὸν Καΐσαρα, Ἡ πρὸς τὸν ἅγιον Ἰωάννην Χρυσόστομον , παρὰ τοῦ ἁγίου "Ioaáx. 


Sancta ergo catholica Ecclesia, ubi advenit un- 
decima Decembr. ac sequenti Dominica, celebrem 
sgit memoriam SS. Patrum qui legem precesse- 
runt, qui per tidem fuerunt justificati, necnon 
quam Lucas habet yeneatogiam legalium seeundum 
catnem nuncupatorum parentum ejus, qui zeternus 
Dei Filius veritate factus est homo ; sequenti au- 
tem Dominiea, id est, qus przcedit Natalem Chri- 
$i, memoriam nunecupalorum seeundum carnem 


Verbi incarnati parentum celebrat, quos pracla-. 


rus Matthaeus a superioribus ad proximos texenda 
Domini genealogia recenset. 

Has ergo praeclaras ac magnas celebritates, Na- 
tivitatis, Baptismi ac Resurrectionis, ne deficia- 
mus festis gaudiis peragere. Hx» quippe sunt. quz 
ianovarunt veleratam naturam hominum. Idcirco 
£rmper. ac per omnia festos in eis conventus, non 
seculi more, sed summa quadam honestate, in 
exsultatione agitemus. Quin δὲ modo, ut in domo 
alicujus, eadem die celebrelur, cum Natalis dies, 
tum inaugurationis in regem, haud congruum de- 


Ἡ οὖν ἁγία καθολιχἡ Ἐχκχλησία, ὅτε φθάσῃ 1j ua 
τοῦ Δεχεμόθρίου μηνὸς, xal μετὰ τὴν γένεσθαι Κνρια- 
xav ἑορτὴν ἑορτάζει «nv μνήμην τῶν ἁγίων Πατέ- 
ρων, τῶν πρὸ τοῦ νόµου, o! διὰ πίστεως ἐδιχαιώθη- 
σαν, xai τὴν χατὰ Λουχᾶν Ὑενεαλογίαν χατὰ τὸν 
vópoy πατέρων ὀνομασθέντων χατὰ σάρχα, τοῦ ἁλη- 


D θῶς ἐνανθρωπέσαντος τοῦ ἀχρόνου Υἱοῦ τοῦ θεοῦ. Tfj 


δὲ δευτέρᾳ Κυριαχῇ, Ίγουν πρὺ τῆς Χριστοῦ Γεννί- 
νεως, τῶν πατέρων τὴν μνήμην τελεί, τῶν xati 
σάρχα ὀνομασθέντων τοῦ σαρχωθέντος Λόγου, οὓς ὁ 
ἀοίδιμος Ματθαῖος γενεαλογεῖ ἄνωθεν κάτω. 


Ταύτας τοίνυν τὰς ἑορτὰς λαμπρὰς καὶ µεγάλας, 
τῆς Γεννήσεως, τοῦ Βαπτίσματος, xai τῆς Αναστά- 
σεως μὴ ἐχκαχήσωμεν ἑορτάζειν. Αὗται γὰρ αἱ 
χαινουργἠσασαι τὴν παλαιωθεῖσαν φύδιν ἡμῶν. Διὰ 
τοῦτο ἀεὶ καὶ διὰ παντὺς, kv ἀγαλλιάσει πανηγνυρί- 
ζωμεν ἐν αὐταῖς, οὗ ποσμικῶς, ἀλλ᾽ ὑπερχοσμίως. 
Καὶ νῦν, ὅταν εἰς οἶκόν τινος, τὴν ἡμέραν τοῦ l's- 
νεθλίου, xal τὴν ἡμέραν τοῦ ἐγκαινισμοῦ τῆς βασι- 
λείας, kv μιᾷ ἡμέρα τελέσ,υχιν' oy ἁρμόσει, οὐδὲ 


1449 


DE FESTO DIE NATALi DOMINT. - 


1450 


διαπρέψει, Ἐὰν πἀτὴρ τὸ βάπτισμα χαὶ τὸν Yápov A censque videatur; ut autem pater, unius diei cir« 


τοῦ προσφιλοῦς υἱοῦ ἑορτάσῃ, ἐὰν ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ, 
οὐκ ἔστιν ἄτοπον, οὐδὲ ἀβρεπές * εἰ καὶ διὰ πενίαν 
τοῦτο ποιῄσει, ἄριστόν ἐστιν, ἂν τοῦτο ἓν μιᾷ ἡμέρᾳ 
ποιῄσῃ, 1] δύο. Ἡ οὖν ἁγία Ἑκκλὴησία, el καὶ 9όήε 
ἐπὶ τῶν ἀποστόλίυν ἐν πτωχείᾳ ὑπῆρχε, διὰ τὰς αἱ- 
ρέσεις τῶν φιλονείχων, xal ἑπαναστάσεις χατὰ τῆς 
ὀρθῆς πίστεως, kdi διὰ τοὺς ἐθνικοὺά RaV ἀπίστους 
βασιλεῖςι χαὶ διὰ τοὺς διωγμοὺς, καὶ διὰ τὴν θραδύ- 
εητα τῶν Ἰουδαίων, ol ὥσπερ χύματα θαλάσσης πε- 
ριεχύχλωσαν νῦν δὲ πλουσία ἐστὶν, ἐπειδὴ εἰς πάντα 
τὸν Χόσμον ἐξηπλώθη τὸ Εὐαγγέλιον, xa µέχρι τερ- 
µάτων τῆς γῆς ἔφθασεν ὃ λόγος ἐΠό ἀλήθείας,. Ἐπεὶ 
δὲ μετὰ τριακόσια ἔτη ἐχώρισαν τὸ Πάσχα kx τοῦ 
Ἱουδαϊχοῦ * ὡσαύτως καὶ νῦν τὴν ἡμέραν τῶν Γενε- 
θλίων καὶ τοῦ βαπτίσόµατο ἑορτάζομεν, ἑλάστήν 
τελουμένην bv τῇ ἰδίὰ ἡμέρᾳ, καὶ μετὰ τελείων &va- 
γνωσµάτων, τροπαρἰων xal xavóvov , τοῦ ἑνὸς καὶ 
τοῦ αὑτοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ * χαὶ οὐχ ὡς 
Ἰωάννης ὁ Μαυροχομίτης ἁπατηθεὶς χατηγορεῖ τῆς 
Ἐκκλησίας, xai φλυαρῶν ἔφασχεν ὅτι δι’ ἐχεῖνο 
χατεµέρισαν εἰς τρία τὴν μίαν ἑορτὴν, ὅτι xal τὸν 
Χριστὺν κατὰ Νεστόριον διεῖλον slg δύο πρόσωπα. 
Ἠμεῖς δὲ ἀναθεματίζομεν Νεστόριον, ὡς ἆνθρωπο- 
παραδότην *, xai τὸν Εὐτνχῆ καὶ Ἰουλιανὸν, καὶ τὸν 
Μαυροκομίτην Ἰωάννην τὸν σύμδουλον αὐτοῦ. 


Καὶ f ἡμεῖς τὸν Κύριον ἁληθινὸν Θεὸν ἡμῶν χάὶ 
.. ἄνθρωπον τέλειον, Θεὸν ἐκ Θεοῦ, φῶς ἅγιον ἐξ ἀχρό- 
νου φωτὸς, ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὺ τῶν αἰώ- 
vov, xai £x τῆς ἁγίας Παρθένου ὑπὸ χρόνον γενόµε- 
voy ἀληθῶς ἄνθβωπον. Οὐχ ὃ ἦν μοταδαλὼν (ἄτρε- 
πτος γὰρ ἡ θεότης, συναϊδιος τῷ Πατρὶ, καὶ σύνθρο» 
voc τῷ ἁγίῳ Ηνεύματι), &))' ὃ οὐχ ἂν προσέλαθεν. 
Ὅ ἀχώρητος ἐχωρήθη * χαταθὰς ἐξ οὐρανοῦ ἑσαρ- 
κώθη ἐκ τῆς ἁγίας Παρθένου, καὶ ἐγεννήθη εἰς τὸ 
ἅγιον σπήλαιον ' ἐθαπτίσθη ἐν Ἰορδάνῃ, ἑσταυρώθη, 
ἐτάφη : ἀναστὰς ἀνελήφθη εἰς τὸν οὑρανὸν, καὶ ἑκά- 
θισεν ἐχδεξδιῶν τοῦ Πατρός. ἐλεύσεται δὲ χρῖναι τὸν 
Κόσμον ἓν δικαιοσύνῃ ' αὐτῷ ἡ δόξα, σὺν τῷ Πατρὶ, 
xal τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾽Αμήν. 


culo, dilecti fllii baptisma pariter atque nuptias 
celebret, nihil absonum sit, aut minus decens : 
atque ut propter paupertatem füciat , plane pre 
stabit Ut uhd potius (utm duobus diebus rem fa- 
ciat. Sancta ergo Ecclesia, quanquam sub dápostó- 
lis pauper exstitit, propter eontentiont studentium 
harreses, ac eos qui rect: fidel advétsaféntur, néc- 
Don propter reges ethnicos ac infideles, propterque 
illatas petbe&utiones, ac propter Judzorum áuda- 
eiat, quibus ceu fluctibus maris circumquáque 
obsepta erat : nunc tamen dives est, siquidem 
Evangelium explicatum est in mundum universum, 
sermoque veritalis pervasi& usque ad fides Letras. 
Quia efgó post annos (feceritos Christianum Pá- 
sclio a Judaico separarünt, éadém nunc quoque ra- 
tione, Natalitiorum diem ac baptismatis, suo quem» 
que ac proprio die, ac cum perfectis lectioni* 
bus, modulisque, ac canonibus, unius ac ejusdem 
Dowiini nostri Jesu Christi, festive colimus : nec 
vero, uti errore deceptus Joannes Ille Máurocomi- 
tes Ecelesiam reprehendit, ac &ugans ait : ldcirce 
solemnitatem undm in tres partiti ewht, qeia εἰ 
Chrisinm  Nestoriano errefe ih duas pértonas di« 


' viseruat; Nos siquidem ansthemà Nestorio dicimus 


tanquam homiuis adoratori, simulque Euatyoleti, 
et Juliano, ejusque conciliormm socio Joanni 
Maurocomitre. 

Conftemur aetem. Dóminum vétum Déam κο. 


ϱ strum, aique hominem perféctuin, Deum de 18ο, 


sanctum lumen de ctetho lumine, ex Patre natum 
ante secula, Tactumque sub tempore vére hominem 
ex sancta Virgine. Non amisit quod erat. Nam ἀεὶ» 
tes multatienem non réeipiL: eozterhus Patris, ac 
eadem sublimis sede eum sancto Spiritu : sed as« 
sumpsit quod uon erat, Qai capi non poterat, fe» 
vit ut caperetur. Descendens de colo, carnem 
sumpsit ex sancta Virgine, ae in sacra specu na» 
tus est. Baptizatus est in Jordane, crucifixus, 865 
pultus. Cum resurrexissel, assumptus est in c&luih, 
seditque ad dexteram Patris : venturus est judicare 
mundum in justitia. Ipsi gloria eum Patre ac 
sancto Spirita in secula. Amen. 


VARIA LECTIONES. 
«Ισ. ἀνθρωβολάέρην, ἵ Aix. Ξροσκυνοῦμεν. ἤτοι, ὁμολογ. 


PATROL, Gh. XCVI. 














DE 


το JOANNIS EUBGENSIS 
ORATIONE IN CONCEPTIONEM DEIPARJE 


MONITUM. 


(Ant .BarrLzatxt, Sylloge monumentorum, etc., t. 1. p. 56.) 


8 1-IV. — De codicibus hane orationem continentibus. — 8 V. De auctoris s»tate et 


rsstantia. Allatii eonjeetura 


expenditur de Damasceni nomine auctori'tributo. — $ V1. De veterum homiliarum in Conceptionem Deipara in- 
dole. — 8 ΥΠ. De historia Nativitatis B. V. Jacobo ascripta. — $ Vlll. An quidpiam auctoritati Patrum imde 


depereat, quod hanc historiam ceu veram admiserint. 


l. Joannis Eubeeensis orationem ἐπ Conceptione A conscripserant. Sed ardenti presertim desiderio 


Deipare prelo jam paraverat Leo Allatius, una 
cum nonnullis aliis opusculis Grzce 8ο Latine 
edendis, quorum elenchum apud Michaelem Le 
Quien videre licet (1). Verum, quod ab eodem di- 
scimus Le Quien, labores isti Allatiani iniquissimo 
fato intereiderunt. Narrat hic seilicet (2) Alla- 
tium opusculorum eorum syllogen Auberto illl 
liberaliter transmisisse, qui demandatam a cleri 
Galiicani comitiis anno 1656 provinciam edendo- 
rum Operum S. Jo. Damasceni in se susceperat, 
ut instar Appendicis ad S. Doctoris scripta pu- 
blica luce donarentur. At vero dum Aubertus, 
aliis curis.distentus, neque Franscisco Combefi- 
sio, qui, ipso annuente, huic spartz» adornand:»e 
manum admoverat, trosnsmissa sibiab Allatio 
opuscula communicare in animum inducit, eo res 
devenit, ut illo supremum £fnterim diem obeunte, 
cum reliquis ejus chartis Allatiana quoque scripta 
interierint. 

ll. Bina tamen eaque sat prolixa homili:e Joan- 
nis Eubcensis supererant nobis fragmenta, que 
idem Alatius prolegomenis ad Damasceni Opera a 
se paratis, et a Le Quien deinde editis, inserue- 
rat. (5). In. qua cum incidissem, demirari quidem 
primum cepi luculentissimam, quam praeferunt, 
de saneta Deipare Conceptione sententiam ; tum 
vero stupere vehementer, qui fleri potuerit ut 
tam insigne testimonium, quo et sane antiquus 


incensus sum, integram, si quo modo fleri id 
posset, orationem nanciscendi ; quod denique et 
assecutus sum. Post Lambecium enim tum 2ο. 
Albertus Fabricius, tum Guillelmus Cave duplicem 
ms. Grecum codicem indicabant, in quo homilia 
illa legebatur. utrumque autem in Vindobonensi 
Caesarea bibliotheca exstantem. Facile vero, ut 
exemplar inde exscriptum Romam transmitteretur, 
ab insigni humanitate obtinui Em. viri eard, 
Fornari, cui utpote praefecto sacri concilii de de- 
finienda Deipara sine labe concepta, hoc nego- 
tium maxime curz erat (4). 

Ill. Verum si lzetandum mihi fuit quod Romam 
denique pervenisset exemplar e Caza. codice inter 
Theol. n. 947 exscriptum, additis prseterea ad 
marginem lectionibus variantibus ex codice inter 
Hist. eccles. n. 114; et dolendum fuit tantumdem, 
cum experientia compertum est, codices, unde 


. apographum illud deductum fuerat, tanta meu- 


dorum copia exundare, ut merito Augisz sta- 
bulo coniparare eos possis. Hinc eum adhibitis 
etiam aliorum curis, qui spe sspius conjectando 
potius quam interpretando utcunque tot labes 
tergere studuerunt, oratio multis adhuc lacunis 
hisceret, ubi nempe adeo corruptus erat textus, 
ut probabilem aliquem sensuni ne divinando qui«- 
dem assequi liceret, jam consilium, quod in an- 
tecessum foveram, integram evulgandi orationem, 


Deiparse concepte cultus ostendebatur, et ejus- C prorsus abjiciendum videbam, aut certe quzedam 


dem cultus ratio tam splendide tradebatur, taciti 
preteriissent plerique omnes qui de hoc argu- 
mento post edita jam a Le Quien Damasceni Opera 


tantummodo edi posse fragmenta existimabam. 
IV. At demum exoptatas suppetias tulit Roma- 
nus codex, qui in insigni Barberiniana bibliotheca 


NOTE. 


Quien, tom. 1, pag. LH, LU. 
/& ) Novo me sibi beneficio obstrinxit vir emi- 


nentissimus, cum duas alias homilias, quas non- 
dum editas compereram, alteram S. Tarasii, 
Joannis Thessalonicensis alteram , quam utpote 
mere historicam hic edere nihil attinet, ex Regi 
Parisiensis bibliothecz codicibus exscrib endas 
peramanter curavit. 





1153 


JOANNES EUB(EENSIS. — ΜΟΝΙΤΟΜ. 


1454 


delitescebat. Et re sane vera quempiam alium A vetusti, ejusmodi inscriptionem pri se ferunt ; 


exstare codicem, unde Joannis hanc bomiliam 
exseripsisset Allatius, duo erant quz plane suade- 
bant. Primum quod Allatius de hac oratione ser- 
monem instituens (5), nihil prorsus mendorum 
copiam lamentaretur; alterum quod titulus. ora- 
tioni in exemplari Allatiano przfixus, plane di- 


versus ab eo esset quem prefert codex Cz- 
Sareus. 


Hujus itaque codicis, quo olim et Allatius usus 
est, quemque exscribendi 4ο vulgandi amplissimam 
mihi veniam summa excellentissimi — principis 
Barberini fecit humanitas, integrum textum dabo. 
Non caret quidem et hic codex suis "mendis : al 
leviora illa sunt, neque ejusmodi obducunt tene- 
bras, ut orationis sensus omnino fugiat. Insuper 
his quoque corrigendis suum aliquod Casarei 
codices, utut corruptissimi, presidium conferre 
potuerunt; quod sicubi flat, ad calcem subnotatum 
lector inveniet. E Cesareis autem codicibus non 
recensebo quidem, tanquam varias lectiones, eo- 
rum menda prope innumera; adnotabo tamen 
1* quando ad menda Barberiniani codicis abster- 


genda aliquid contulerint ; 2» si quando citra menda 


variam aliquam lectionem aut sententiam pra se fe- 
rant (6). 

VY. De orationis auctore Joanne Eubeensi pau- 
ca omnino sunt, qua dici possint. De ipso Guillel. 
mus Cave (Histor. litterar., ad ann. 744) : Joannes 
monachus et presbyter, postea, ut videtur, Eu- 
boe episcopus, claruit circa annum "144. Cui con- 
sentientem seu potius przeunutem habemus feo- 
nem Allatium, qui in laudatis superius prolego- 
yenis ($605), fatetur eum nunc. presbyterum, 
nunc Euboec episcopum, orationibus ab eo composi- 
tis prefigi. Subdit vero : Quante ipse in Ecclesia 
fuerit auctoritatis vel illud evincet, orationes illius 
in estimatiose [wisse adeo ut a multis sub. Dama- 
sceni nomine vulgarentur. 

Verum quamvis nihil Joannis auctoritati de- 
tractum velim, non dissimulandum tamen censeo 
quid de isto Allatii judicio existimare quispiam 
posset post ea qua de eodem Joanne Euboeensi 
scribit Michael Le Quien (Oriens Christ. , tom. li, 
col. 914). In codicibus Grecis, hic inquit, manu 
exaratis etiam vetustis, hinc inde aliquot occurrunt 
orationes de Christiane religionis mysteriis, et in 
solemnitates sanctorum ,Joanuis Damasceni et epi- 
scopi Ενω» sive Euboe:e nomine inscripta. Ἰωάννου 
τοῦ Δαμασχηνοῦ xal ἐπισχόπου Βὐδοίας. 

Hac Le Quien, de cujus fide utpote viri in ver- 
sandis vetustis mss. assidui, haud locus debet esse 
dubitandi. Porro si plures reipsa codices, iidemque 


nescio an quispiam Allatio facile permissurus sit, 
Joaunis Euboeensis orationes ideo Damasceno Joanni 
ascriptas fuisse, quod celeberrimo huic viro inspecta 
earum indoles tribuendas easdem suaderet. Sane 
ut Allatii stet conjectura, oportet jam statuamus, 
inscriptionis a Le Quien memoratze auctores (qui- 
cunque ii demum fuerint) plane sibi persuasisse 
percelebrem illum doctorem , fideique pugilem 
Joannem Damascenum Eubec, seu Chalcidis, seu 
Euripi (nam tribus hisce appellationibus promiscue 
illam sedem indigitatam novimus) episcopum ex- 
stitisse. Atque loce quidem compertissimum est ; 
qui enim Jo. Damascenum appellassent Euboe 
episcopum, si ea dignitate insignitum, atque illa 
sede potitum euim fuisse non censuissent? Atqui 
Grzcos, et quidem veteres Grecos, prout mss. 
codicum ztas postulat, existimare potuisse, Joan- 
nem illum Damascenuin, qui propter exantlatos in 
fide catholica defendenda tot labores notissimus 
evaserat, eumdem in Euboa iusula episcopum 
fuisse, hoc enimvero in animum inducere maxime 
arduum merito dixeris ; tum quia banc de Joanne 
Damasceno opinionem perlatam esse aliquando, 
nullum exstat indicium, nemo memori:x prodidit ; 
tum quia celeberrima inter Grzcos fama gestorum 
Jo. Damasceni nullum buic opinioni locum reli- 
quum faciebat; tum demum quia historie que 
omnium manibus terebantur, cujusmodi sunt me- 


C nologia ac menza, eidem opinioni manifeste re- 


"pugnabant. 


Cur ergo, dices, Damasceni nomen Joanni Eu- 
boeensi adhaesit? Valde obvium, inquam, respoa- 
sum prostat : fac iste quoque Joannes patria Da- 
mascenus exstiterit ; en rationem illius appellatio- 
nis in promptu babes. Neque vero pugnat, duos 
exstitisse Joannes e Damascena urbe oriundos, 
quorum alter monachus in Palzstina vixerit, alter 
episcopus in Eubca insula evaserit. Neque itidem 
novum accidit, episcopis preeter nomen sedis, alte- 
rius quoque loci alia de causa nomen adjungi. Sic 
duos habes Anastasios Antiochenos episcopos, quo- 
rum utrique Sinaite nomen adhzsit, quia monasti- 
cam ad montem Sinai vitam uterque egerat. Sic 
Andreas Cretensis episcopus appellatur etiam Hie- 


.rosolymttanus, quia clero hujus Ecclesia ascriptus 


ante episcopatum Cretensem fuerat. 


V]. Pauca nunc de indole hoimilie censeo sub- 
jungenda, propter eos maxime qui veterum ser- 
mones in Deiparse Conceptionem nunquam adhuc 
legerint. Ex iis etenim erit fortasse qui, precon- 
cepta ductus opinione, sollicite avideque sermo- 
nem pervolvat, an Patres privilegium illud Virginis 


NOTAE. 


e In Prolegom. ad Damasc. Oper. loco sup. 
citato. 

(6) Codices hujusmodi notis indicabuntur : C. 
Barb. codex Barberinus : Ces. A. codex Cesa- 


reus Viudobonensis inter Theolog. n. 211 : Cass. 
B. aer Vindobonensis mutilüs inter Hist. eccl., 
n. 114. 


1455 


JOANNES EUB(GENSIS. 


1556 


tucantur, an validis firment rationibus, an multi A preferens Jacobum quemdam, qui in nonnullis 


sint in eo celebrando οἱ inculcando, diligenter 
scrutaturts. 

Monendus itaque, si quis forte iia mente com- 
paratus sit, tempora a temporibus diligenter 
distingui oportere. Nam aliam cujuslibet argu- 
menti pertractandi rationem ante exortas contro- 
versias usurpatam fuisse, aliam vero postquam 
controversia efferbuerunt, tum ipsa rei natura per 
se suadet, tam innumera exempla confirmant. Uti- 
que post motas quastiones usu venire videmus ut 
in ipsis quoque ad populum sermonihus vires 
omnes ad doctrinam quampiam tuendam, opposi- 
tam ue refellendam conferantur; imo eamdem ob 
causam szepe factum comperimus ut oratio etiam 
per vim eo pertraheretur, si quando prestitutum 
argumentum ultro cuipiam quaestioni locum non 
praeberet. Αἱ vero ante hasce lites enatas immerito 
in Potrum homiliis apologeticum hoc ac prope 
pwgnax contentiosumque dicendi genus requiri- 
mus. Neque enim causa erat pugnandi, ubi nemo 
repugnabat neque rursus causa suberat, cur 
mysterii tunc enarrandi cuidam duntaxat veluti 
particule pressius ae fere toti Patres ipsisterent. 
Eorum proinde oratio liberius ac latius vagari 
solet. Et quemadmodum in sermonibus, qui plures 
supersunt, De Nativitate Precursoris Domini, 
frustra exspectes, vires eo maxime contrahi, ut 
cjusdem nativitatis evincatur sanctitaa; sed Patres 
modo in parentum ejus laudes effundi, modo in 
angeli nuntio explanando, modo in Zachariz can- 
tico illustrando, modo in vita et gestis ejusdein 
Precursoris enarrandis, modo in redemptionis 
humanz mysterio, cujus quzedam | inchoatio erat 
admiranda illa nativitas, commendando versari 
reperias ; idipsum εἰ in. sermonibus de Conceptione 
Virginis, quinimo et de ejusdem Nativitate factum 
eogita. 

VII. Occasionem porro latius vagandi Patribus 
prebuit non modo reparationis human: gaudium, 
cnjus administra atque instrumentum Maria exorie- 
batur; non modo infinita laudum seges, quam Ma- 


ri* dignitas nunquam non suppeditat; sed quedam 


prieterea adjunetorum scries Conceptionem cjus ac 
Nativitatem vel prxcedentium vel subsequentium ; 
unde factum est ut etiam ad parentum ipsis, 
Joachim et Annz, laudes uberes prosiluerint. Et 
quidem postremo argumento fusius prosequendo 
amplam materiem dedit historia quzdam, de qua 
lectorem monere opere pretium existimo, qo 
facilius eorum qux in ejusmodi sermonibus occur- 
runt, vim percipere queat. 

Notissinia scilicet ac valde celebris maxime per 
Orientem ferebatur narratio inscripta titulo Histo- 
rig Nalivitatis SS. Deipare Marie, et auctorem 


codicibus etiam apostolus dicitur aut frater Do- 
mini; quanquam hoc inter additamepta posterioris 
stalis accensendum. esse, bene notat Jo. Carolus 
Thilo (Codex apocryph. N. T., tom. I, prolegom. 
$ 4). Antiquissimam eam bisteriam esse dubitari 
adeo non potest, ut idem Thilo (loc. cit.) pronwn- 
tiare non. dubitet, haud improbandam esse Com- 
befisii sententiam, qui (Auctar. tom. I, col. 1924) 
eam ad evum apostolicum referendam censet. Et 
certe usos ipsa esse Origenem, Nyssenum Grego- 
rium, Eustathium Antiochenum, Epiphanium, As- 
dream Cretensem, Damascenum, Pbotium ct ple- 
rosque deinde omnes, evincunt horum scripta ; 
quinimo eam allegasse tum Clementem Alexandri- 
num, tum lrenzum, ac forte ipsum quoque san- 
cium Justinum martyrem , communiter consen- 
tiunt eruditi (7). Ex quo illud etiam licet arguere, 
hanc historiam neque exiguo in pretio apud vete- 
res, neque tanquam hzreticorum figmentum babi- 
tam fuisse; cum contra interdum incidamus in 
Patres qui de aliqua corruptione in eam per bz- 
reticos inducta acriter conquerantur. 


Quod autem in presens attinet, ferebatur in ea 
Joachimum, cum pro gentis consuetudine munera 
Deo oblaturus ad templum ascendisset, probris 
exceptum ac repulsum fuisse a quepiam seu Ruben 
seu Rubeuita, propterea quia (quod iater Judzos 
maledietum habebatur ) prole careret : proinde 


C Simul cuim uxore Anna precibus ac jejuniis inten- 


tum, dolorem suum coram Deo effudisse votoque 
Sanctissimos conjuges se obstrinxisse, oblataros 
se Deo, si quam prolem concedere ipsis dignare- 
tur: monitos dein per angelum fuisse de sobole 
mox suscipienda, quam predieaturs essent uni- 
vers tribus terre; quod faetum cum fuisset, Ma- 
riam triennem Deo in templo obtulisse, etc. 


Hinc itaque factum est, ut Patres, dum huic 
historie presse inlixrent, esque modo parcius, 
modo uberius explanant, gestis Joachimi et Annz 
enarrandis, virtutibusque eorum celebrandis ut 
plurimum immorentur : hine excursiones ille ad 
disserendum de tribubus διά et Ruben, alterius 
quidem privilegi ac prestantiam, alterius autem 
probra prosequendo; eujus rei specimen singulare 
liabes in presenti Joannis nostri oratione. 


VIII. Atqui, inquies, si ita res habet, et si ex 
ejusmodi sermonibus de ratione ac scopo solemni- 
tatis dijudicare licet, jam duo plane consequuntur: 
primo quidem festum Conceptionis prout a Grzcis 
celebrabatur, nihil habere commune cum myste- 
rio quod Latina Ecclesia colendum proponit ; deinde 
vero quidquid demit Grzeci Patres de conceptione 
Virginis profcrant, id totum fidei illius historiz, 


NOT &. 


(7) Conf. Thilo 1. c., et Tenzelium in not, ad S. Hieronymi librum De 


in Biblioth, eccles. Fabricii, pag. 27. 


Viris illustribus, cap. 2, 


αλ] 


1457 


MONITUM 


1458 


apocryphz scilicet, ac propterea nullius auctori- A hisce nili) est opus. Neque enim in ea Jecobi histo- 


lalis, inniti. 

IX. Quibus ut breviter occurratur, advertendum 
in primis est non semper ex sermonibus sive bo- 
miliis de festi ratione judicium ferri posse. Nonne 
et apud nos in proverbio est, sermones panegyricos 
sepe recitari, qui mysteria singelaria pretervo- 
lant, et dictitari solent sermones de eommuni? 
Hujus autem moris exempla et apud veteres non 
deesse, satis ille novitqui vel unius, v. gr., Au- 
gustini sermones pervolverit. 

Deinde vero aliud est orationem latius vagari, 
aliud est nihjl eam pre se ferre quod satis festi 
rationem deolaret. Equidem si qua alla, hizo maxime 
Joasnis homilia huc illuc excurrere dicenda est. 
Átqui tamen preeclare adeo festi Conoeptionis ra- 
lionem proponi, ut nihil luculentius exoptari 
possit. Si dedicationem templorum, inquit ípse ad 
inem sermonis, solemni ritu celebramus ; quanto id 
vero magis prestandum est, quando non ez lapidi- 
bus sacra edes exadificutur, sed beneplacito Dei et 
cooperatione sanclissimi el vivificantis Spiritus vivam 
Dei Verbi templum in ventre Anna construitur ? Qua 
sane brevi sententia et clarissime proponitur festi 
ratio, ipsa nempe Mariz Conceptio : et ejusdem 
Conceptionis sanctitas ac puritas mira perspicuitate 
exprimitur. Quemadmodum enim Bernardus in 
celebri de hoc argumento epistola (epist. 174, ad 
Canonic. Lugdun.), ex peccati preesentiaarguit Spi- 


ritus sancti vivificantis absentiam , aaquo profecto C 


jure dum sancti ac vivificantis Spiritus presentia 
jn ipsa Conceptione przdieatur, necessario infer- 
tur cujuslibet absentia peccati. 

X. Quod ad alterum vero spectat, fac etiam, si 
ita vis, nihil de hac re Patres dixisse, quod non 
deductum ab illa Jacobi historia videri possit. 
Quid inde demum concludes? Profecto ubi de 
doctrina Christiana agatur (certe autem agitnr de 
gravissimo doctrinz Christiane capite, cum quee- 

ritur an omnes ad unum filii Ads, patris peccato 
inquinati fuerint), valde abjecte de Patribus opus 
est ille sentiat, qui existimet eos non modo faciles 
in recipiendis historiis, sed c:zecos in iis qua fidel 
depositum attingunt, admittendis sese exhibuisse. 


ria quidpiam reperies quo prseformata de Marix 
immunitate a peceato originis sententia dici possit. 
Ae proinde quidquid demum de historia ipsa sit, 
nemo doctrine de immaculato Virginis conceptu 
calumniari propterea potest, quod ab apocrypho 
libro profecta videri queat. 

XI. Quoad ea vero quie de Joachimi et Anne 
gestis ab illa historia deducta videntur, disputare 
in presens nihil interest. lllud tamen non onit- 
tam, non omnia scilicet ab omnibus sine quodam 
delectu recepta fuisse (8): 439 vero communiter de 
Virginis conceptione recepta sunt, si rei substan- 
tiam consideres, nihii absonum aut a veri specie 
abhorrens continere. 


B Profecto si cum de Samsone ageretur (Judic. 


xiu, 3), aut de Domini prcursore (Luc. 1, 11 »eqq.), 
coitus, uti sacr: testantur Litterz, ad parentes 
missus est angelus, qui sterilitatis solutionem, 
prolemque polliceretur; nunquid absurde existi- 
mabitur idipsum, cum de Genitrice Dei ageretur, 
faetum fuisse? Si antiqua illa Anna fusis ad Deum 
precibus (1 Reg. 1, 44 seqq.) optatam fecunditatein 
consecuta esL; cur id absurdum de Anna Deiparse 
matre reputabitur * Denique, si ex tota sacrarum 
Litterarum serie manifestum est, non modo steri- 
litatem conjugibus fuisse opprobrio, verum etiam 
tanquam a Deo vindice perculsos, ac veluti male- 
dictos, qui carerent liberis, habitos fuisse; quid, 
quao, a veri specie abludit, Joacebimo atque Annee 
contumeliam ea de causa irrogatam fuisse, unde 
factum sit ut 3d Deum totius consolationis fer- 
ventius confugerent, compotesque demum voti fie- 
rent ? 

Cum itaque facta in se spectata nibil indecori, 
nihil a verisimili alienum contineant ; illud unum 
denique reprehendi forte poterit, quod nimia qua- 
dam facilitate, et antequam de certa ipsorum ve- 
ritate ex idoneis testimonlis constaret, admissa ea 
fuerint; quodque babita ceu vera historia fuerit, 
quz reipsa potius fabula, verlsimilibus utique colo- 
ribus conflcta, fabula tamen esset. 

Verum ne przcipiti judicio vel h:ec ipsa crimi- 
natio rata habeatur, advertendum est, utique histo- 


Tantumne prz illis przsumimus de nobis, tantumne D riam illam inter apocrypha a Nysseno recensitam 


fidei amorem, divinarumque rerum notitiam nobis 
pre ilis tribuimus, ut que primo veluti intuitu 
aut floccifacienda aut etiam prorsus reprobanda 
judicamus, inconsulto illos amplexos esse suspice- 
mur? Etiamsi itaque doctrinz illius, que Deipa- 
ram a communi filiorum Ade labe eximit, vestigia 
im ea historia deprebenderentur, perperam inde 
eam contemBendi ansam quispiam sumeret. Verum 


fuisse. Verum apocrypha dicta est, non quasi ejus 
auctoritas penitus nulla esset, sed quia inter sacros 
codices non censebatur. Αἱ manifestum est, non 
ideo inter fabulas quidpiam adnumerandum esse, 
quod locum non habeat inter libros divinitus inspi- 
ratos. Secus enim prseter socras Litteras, nullam 
haberemus historiam, sed meras fabulas. 

Res itaque eo adducetur αἱ ideo inter fabulas 


NOT &. 


(8) 1n exordio Orationis historicz ineditze de Dei- 
para dormitione bec habet. Joannes Thessalonicen- 
Sis : Τινὲς δὲ τῶν εἰς ὕστερον καχούργων αἱρετιχων 
τὰ ἑαυτῶν βαλόντες ζιζάνια ἑστρέθλωσαν τὰ συγγρα- 
φέντα... Καὶ μὴ θαυμάσητε περὶ τοῦ διαφθείρειν 
τὰς Γραφὰς ἀχοήοντες τοὺς αἱρετιχούς. Quidam 


vero improborum, qui dein surrexerunt, hereticorum 
sua ipsorum zizania serentes, prius conscripta cor- 
ruperunt... Neque miremini, dum auditis hareticos 
scripta corrumpere... Addit deinde Joannes, depra- 
vala se emendaturum. 


- 


1459 JOANNIS EUB(EENSIS 1100 
hec historia compuletur, quia cujusmodi fuerit A mentis judicium gratis denegare debemus; jam 
Jacobus historiz auctor, ignoratur. vero ipsi artis criticze canones edicunt, non pru- 


. Atqui artis critico precepta docent, in his ad- 


junctis non ad fabulas illico narrationes esse 


amandandas, sed interim a deflnitiva sententia 
potius temperandum. 

Praeterea si nobis, qui et a factis enarratis et ab 
auctore narrationis tanto distanmus intervallo, artis 
critice leges non consentiunt, ut citra alia prie 
sidia certum de re judicium feramus; at exdem 
leges simul indicant, undenam presidium aliquod 
ad id peti possit; el non consentiunt modo, sed 
plane exigunt, ut saltem eos qui minus a re ipsa 
distabant, interrogemus , quidve ipsi senserint, 
dispiciamus. Porro 1» cum deprehendamus facta 
quidam communiter recepta ab iis quos illi; evo 
viciniores novimus ; 25 cum videamus eos non sine 
quodam delectu facta ipsa admisisse; 3^ cum 
constel eordatos viros eos exstitisse, quibus id- 
circo nec veritatis indagand:e sollicitudinem, neque 





denils esse zquitatis, sed iniquitatis temerariz, 
peremptoria quadam sententia hujusmodi facta ad 
fabulas rejicere : maxime cum in seligendis factis 
aliud antiquioribus illis praesto esse potuerit admi- 


. hiculum, traditio scilicel, ad quam narrationes 


exigerent. Neque enim existimandum est, primz- 
vos illos fideles aliqua circa Christi Matrem tradi- 
tone penitus destitutos fuisse, cum illos neque in 
inquirendo desides, neque in servandis auditis 
prorsus negligentes esse reipsa permitteret. 

Hec porro obiter dicta vclim, non quasi ad 
presens institutum necessaria sint, vel quasi ad 
controversias ejusmodi solvendas sufficiant : sed 


D ut pateat. haud faciles aures iis porrigendas qui 


semel.ac in νο incidunt, temere atque, ut dici 
solet, stantes pede in uno fabulas judicant, temere 
proclamant fabulas, 





ΙΟΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΙ IIPEXBYTEPOY ΕΥΒΟΙΑΣ 


ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ZYAAHIN ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ GEOTOKOY. 


) 
^t 


«n 


JOANNIS MONACHI ET PRESBYTERI EUBGLE ! 


SERMO IN |CONCEPTIONEM E SANCTE DEIPARAE. E 


(Ant. Bartenm, [oco cit., p. ΕΤ.) 


Benedic, Pater. 

]. Paulus, magnus ille Apostolus, magnorum 
ille arcanorum divinorum interpres, sollicitam 
salutià nostr: curam gerens, nos et edocendo, οἱ 
arguendo, et increpando, et obsecrando excitat 
ul* in omnibus gratias agamus, el sine intermis- 
sione orationi instemus. Et hoc quidem in omnium 


a [| Thess. v , 17, 18. 


Εὐ.Ιόγησον, Πάτερ. 

A'. Ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος ὁ τῶν μεγάλων 
μυστηρίων ἑξηγητῆς, τὰ τῆς σωτηρίας ἡμῶν 
πραγµατευόµενας ἑχδιδάσχει, Σλέγχει *, ἐπιτιμᾷ, 
παρακαλεῖ ἐν παντὶ εὐχαριατεῖν, ἁδιαλείπτως προσ- 
εύχεσθαι. Καὶ τοῦτο πᾶσιν ἀνθρώποις ἔξεστιν. 0ὐ- 
δεὶς δὲ ἄξιος, μὴ κεκαθαρµένην ἔχων τῶν ἔννοιαν 


VARLE LECTIONES. 
τς. Barb, mend. ἡμῖν, Cass. A. ἡμῶν * C. Barb. ἑλλέγχει, (36. À, ἑλέχχει. 
NOTAE. 


(4) Casar. codex A. sic alium praefert titulum ; 
Λόγος εἰς τὸν εὐαγγελισμὸν τῶν ἁγίων διχαίων 
ωακχεὶμ χαὶ "Άννης χαὶ εἰς τὸ γενέθλιον τῆς 
ὑπεραγίας ῥἑνδόξου ᾿Αειπαρθένου Μαρίας τῆς 
θεοτόχου. . 

Εὐλόγησον, Δέσποται, 

Sermo in leium nuntium sanctorum — justorum 
Joachim et Annua, el in nativitatem sacrosancte, 
gloriosm et semper virginis Marie Dei genitricis, 

Benedic, Domine. 


Nihil movere hac diversitas debet. Consuevisse 
cnim titulos, presertim si de sermonibus agatur, 
ab iis pro sua ipsorum sententia apponi vel im- 


mutari, plora docent exempla. Imo quid ab am»- 
nuensium quoque arbitrio exspectandum sit, ins:- 
gne nobis argumentuin vel hic orationis titulus 
satis indicat. Cum enim nescio cujusincuria hujus 
homilie primo, quod Vindoboua transmissum 
fuerat, exemplari amisso, alterum expelere ne- 
cesse fuerit, jam hoc secundum legit εἰς τὰ Εὐαγ- 
γέλια, ubi primum legebat εἰς τὸν Ejayyreiopóv: 
et cum prius haberet τῆς ὑπεραχίας ἑνδόξου, ct in 
fine, Εὐλόγησον, Δέσποτᾳ, posterius habet τῆς ὑπερ- 
ενδόξου * et in line εὐλογισμοί: que quidem va- 
riantium lectionum series inter unum et alterum 
exemplar in decursu quoqueforationis constanter 
occurrit, | 


1461 


SERMO IN CONCEPTIONEM ΡΕΙΡΑΗΑ. 


1402 


τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, τοιοῦτος ὧν, ὡς ὁ τάλας ἐγὼ, A prorsus est potestate. At. vero mysteria illa adeo 


σειραῖς * τῶν ἐμῶν mÜnpgpelwv σφιγγόµενος, 
τοιούτων ὑπὲρ λίαν πραγµέτων προσάφασθαι  ἀλλ᾽ 
ἡ µόνον xaü' ἑκάστην ἡμέραν τὴν ἀνομίαν pov 
dvayyeAo, καὶ µεριμνήσω ὑπὲρ τῆς ἁμαρτίας 
µου. "AX ἐπειδὴ ὁ πόθος EAxet µε, ὁ φόδος ἀνθέλ- 
χει µε, χαὶ ἡ ἀναξιότης σιγᾷν ἐπιτιμᾷ μοι’ χαὶ αἱ 
ἁμαρτίαι µου ὡσεὶ φορτίο βαρὺ ἐδαρύγθησαν 
ἐπ᾽ ἐμὲ, xaX τί ποιῄσω οὐκ οἶδα. "Αρα τολµήσω ἀνά- 
ξιος Qv τοῦ ἐγχειρήματος; Τί ἑρήσομαι; ἐπιτιμήσω 
ἐμαντὸν; ταλανίσω τὴν ἐμαυτοῦ ταλαιπωρίαν; 
ἐπίσχω τῶν ἀναθδαινότων ἐν τῇ καρδίᾳ µου µαχαρι- 
σμῶν περὶ τῆς πανυµνήτου θΘεοδόχου τε xal θεοτό- 
xou xai ἁγίας Παρθένου Μαρίας ; 


supra modum sublimia (2) nemo rel a longe attin- 
gere dignus censeri polest, qui interioris hominis 
intuitum purificatum non babeat, sed hujusmodi 
exsistat, qualis et ego miser (deprehendor) pecca- 
torum meorum funibus constrictus : cui propterea . 
illud unum reliquum sit, ut quotidie iniquitatem 
meam annuntiem, et de peccato meo cogitem b. Ve- 
rum eum me hinc quidem desiderium et affectus 
impellat, inde vero retrahat timor, atque [ai si- 
lentium mea me indignitas compellat, ac peccata 
mea sicut onus grave gravata sint super me*; 
jam et plane nescio quid faciam. Remne suscipere 
in animum inducam, indignus cum sim? Quid di. 


caur? memetipsum redarguam, deplorabo miseriam meam, atque omni laude dignissim, sancte Vir, 
ginis Marix, qu» Deum excepit, Deumque peperit, laudes e corde erumpentes cohibebo? 
Β’, 'AXA αὐτὴ, θεοτόχε, cuvépynoóv pot, ἵνα τὸ B ]l. Verum tu ipsa uihi opitulare, o Dei Mater, 


θέληµα τοῦ Ex σοῦ΄ γεννηθέντος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ 
ἡμῶν γένηται ἵνα μὴ ὡς ἀναξίου σκοτισθῇ fj δ.ά- 
vot& µου * ἀλλ αὐτὰ ἅπερ μὴ γράφοντί poc Ev τοῖς 
διαλοχισμοῖς ἀναθαίνει περὶ τῶν oov ἔγχωμίων, 
ταῦτα xai Υράφοντίἰ µοι συνέργησαν. Πολλάχις γὰρ 
ἀνθυμούμενος xat περίδαχρυς Υέγονα διὰ τὴν ἑμὴν 
ἀναξιότητα &v vip λαμθάνων τῶν τοῦ πυριγλώττου 
xai μεγαλοφώνου Ἡσαΐου ῥημάτων. El γὰρ ἑἐχεῖνος 
ὁ θεῖος àvhp ὁπτασίας τοσαύτης ἀτιωθεὶς τοσοῦτον 
ἑαυτὸν ἑταλάνισεν, τί ἐγὼ ποιήσω, ὁ χαὶ τοῦ (Tv 
ἀνάξιος; Φησὶν γάρ" Ἐγέγετο τοῦ ἔτους 3 οὗ ἁπ- 
&á0avsx Ὁχας à βασιᾳεὺς, ἵδον τὸν Κύριον xaó- 
Μ/ιεγον ἐπὶ θρόνου ὑψη.οῦ καὶ ἐἑπηρμένου ' xal 
σπ.λήρης ὁ οἶχος τῆς δόξης αὑτοῦ . καὶ Σεραφεὶμ 
εἰστήχεισαν xóxAq αὐτοῦ. Καὶ Ίχουσε τῆς Τρισ- 
αγίαυ * φωνῆς, τὸ Άγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος 


Σαθαώθ. Καὶ εἶπεν Ἡσαῖας, Ὢ τά.Ίας ἐγὼ ὅτι ᾿ 


καταγέγυγµαι, ὅτι ἄγθρωπος àv καὶ ἀκάθαρτα 
z6(4n ἔχων, v µέσῳφ AaoU ἀχάθαρτα χεί.Ίη ἔχογ- 
τος ἐγὼ olxà* xal τὸγ βασιλέα Σαθαὼθ * ἴδον τοῖς 
ὀφθαλμοῖς µου. Kal ἀπεστά-η 3 πρὀς µε ἓν τῶν 
Σεραφεὶμ, καὶ εἶχεν ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ ἄνθδραλα, 
ὃν τῇ «Ἰαδίδι 1 ἔΊαδεγ ἀπὸ τοῦ θυσιαστηρίου * καὶ 
fjy'aco τοῦ στόματός µου, καὶ εἶπεν Ιδοὺ τοῦτο 
ἤψατο τῶν χει.]έων σου, καὶ ἀφε.εῖ τὰς ἀνομίας 
σου, xal τὰς ἁμαρτίας σου περικαθαριεῖ. 


EL δὲ οὗτος ὁ μέγα «τοῦθεοῦ προφήτης οὕτως τα12- D 


γίσει ἑαυτὸν, ἐγὼ τί ποιῄσω, ὁ στόµα xol χείλη, xat 
χαρδίαν, xal πάντα τὰ αἰἱσθητήρια ἀνάξια χεχτηµένος», 


b Psal. xxxvit, 19. o Psal. xxxvi, ὃ. à Ίνα. v] 


ut Christi Dei nostri abs te geniti benigna volun- 
tas fiat; ut ne mens mea, tanquam hominis indi- 
gni, suis maneat involuta tenebris; sed potius 
dum scribendo manum admoveo, mihi adesto, ea- 
dem illa suggerens sensa, quz dui scribendo in- 
tentus non sum, inter cogitandum de encomiis tuis, 
menti mez sese offerunt. Multoties enim dum igni- 
loqui illius ac magniloquentis Isaiz verba recolo, 
propter indignitatem meam me totum animo com- 
moveri ad lacrymas usque sentio. Si enim vir ille " 
divinus hujusmodi visione dignatus, usque adeo se- 
metipsum humiliavit, quid tandem ego faciam, 
qui etjam vita ipsa sum plane indignus? Inquit 
enim : Factum est. in anno. quo mortuus est Ozias 
rez, vidi Dominum sedentem super solium excelsum 
εί elevatum ; et plena erat domus gloria ejus 4. Se- 
raphim stabant in circuitu ejus 9. Et audivit vocem 
ter illud acclamantem : Sanctus, Sanctus, Sanctus, 
Dominus exercitusm. Et. dixit Isaias f : Het me 
miserum 5, consternatus. enim. sum, quoniam homo 
cum sim, εί labia cum habeam polluta, in medio 
populi polluta labia habentis ego habito ; et regem 
exercituum vidi oculis meis. Et. missus est. ad, me 
unus de Seraphim, et habebat in manu sua carbonem 
accensum, quem (orcipe sumpserat ex altari, et teti- 
gil os meum εί dixit : Ecce hoc tetigit labia tua, et 
auferet iniquilales tuas, el peccata tua. penitus pur- 
gabit. 

Jam vero si magnus hie Dei propheta dolet adco 
miseriam suam ; quid mibi faciendum putem, qui 
os et labia et cor et omnes sensus habeo immun- 


.4 seqq. Vulgata hic habet : Et ea, que sub ipso 


erant, replebant templum. ο lbid. — Rursum Vulg. legit : Et seraphim stabant super illud. ! Isa. vi, ὅ 


soc. LXX. 8$ Vulg. : Ve mihi quoniam tacui. 


VARLIE LECTIONES. 


3 Barb. σηραῖς, (88. Α. σειραῖς. 


5» Ubi codex Barb. habet τοῦ ἔτους, Versio LXX habet ἐνιαυτοῦ, 
* Codices tum Barb. tum Cz. A. habent τρισαχίας. 


5 Ceesar, Α. τὸν βασιλέα Κύριον σαδαώθ. "ο. 


A. ἀπεστάλλει, Barb. autem ἀπεστάλει, scilicet pro ἀπεστάλη * notissimum enim est, in antiquis codicibus 


haec elementa, t, 7, ει, ssepius invicem permutari. 


1 (64. Α. ὃν τῇ λάδη (pro τῇ 3265) διἐλαθον (sc. 


διέλαδεν). Barb. autem λαθήδι pro λαθίδι. 3 Mendose tum. Barb., χαικτηµένος, tum (399. Α. xalxenpev, 


NOTA. 
(2) Divina scilicet mysteria, quorum interpretem laudaverat Paulum Apostolum. 


1463 


JOANNIS EUB(IENSIS 


1464 


dos, nisi dexteram ipsa mihi porrigas, o plane Α εἰ μὴ αὐτὴ, πανάχραντε, ystp& µοι ὀρέξεις; Αλλ' 


immaculata (5)? Saltem, αἱ quidem celebrandig 
pro dignitate tuis laudibus plane impar exgisto (4), 
preces tibi ad Deum nogtrym ex $e incarnatum 
pro mea tenuitate offero (etsi enim omnes digni 
haberi queant, ego tamen indignus reperior), vi 
veluti attractus ac desiderio exardescens, nt vel 
de micis mensz electorum particeps esse queam. 
Potest enim yel ipsarum micarum copia quispiam 
exsaturari. 

Ml. Ecce nunc decet, illa beati Paulj verba usur« 
pare, ac dicerp : Ecce nunc tempus acceptabile, ecce 
»unc dies salutis ^, Ecce Judas, qui Josephi miser- 
tus est, misericordiam reportat. Ecce Jacobi filius 
Ruben, id est e Ruben prognatus, moleste affligit 
prognatum ex Juda. Ecce donum Gaini nequaquam 
acceptum, Ecce et justus Abel in donis quis a Deo 
testimonium accipit; et ecce Davidis petitio ac de- 
siderium impletum est. Inquit enim : Aufer a me 
epprobrium| et contemptum i. Ecce ab. Joachimo οἱ 
Anna precatio ascendit, et a Deo omnipotente de- 
scendit miseratio. 

.]V. Eece mova ab ipso Conditore. praeparatur 
arca (0), que infinito intervallo Noeticam, sque 


à ll Cor. vi, 2. 1 Psal. exvin, 22. 


εἰ xai ἑπαξίως οὐκ εἰμὶ ἰχανὸς ἐγχώμιά σοι προσ- 
αγαγεῖν, προσφέρω σοι δεἠσεις ὑπὲρ τῆς ἐμῆς ἑλα- 
χιστίφς πρὸς τὸν ἐκ agü σαρχωθέντα θεὺν ἡμῶν (εἰ 
γὰρ χαὶ πάντες ἄξιος, ἀλλ' ἐγὼ ἀγάβιος), ἑλχόμενος, 
καὶ ἐπιθυμῶν ἵνα x3v ἀπὸ τῶν Ψψιχίων ες τραπέζης 
τῶν ἐχλεχτῶν µέτοχας γθωμαι: δυνφτὸν γὰρ xai 
bx Φλήθους ψιχίων χορεσθῆναι, | 


ΙΓ”. Ιδου νῦν καλὸν * «b τοῦ µαχαρίορυ Παύλου 
ῥητὸν ἀναλαθεῖν, καὶ λέγειν. Ιδού vüw «αιρὸς 
βὑπρόσδεκτος, ἱδρὺ νῦν ἡμέρᾳ σωτηρίας. Ἰδοὺ 
Ἰούδας οἰχτείρας τὸν Ἰωσὴφ οἰκτείρεται. ἰδοὺ 
Μουδὶμ ὁ νὲὶς Ἰακὼςθ way ὁ τούτου ἁκόγρνος λελύ, 
πηχε τὸν ἀπόγρνον Ἰούδα, "Kou τοῦ Κάῑν «b δῶρον 
ἀπρόσδεκτον, Ἰδοὺ xal "Afieà δίχαιας μαρτυρείται 
ὑπὸ Θεοῦ ky qolc δώρφις αἰφοῦ * xat ἰδοὶ ἡ αἴτησις 
καὶ ἐπιθυμία ςοῦ Δαυῖὸ !t παπλθρωται. Περίεε 
Υὰρ, φῃσὶν, da^ ἐμοῦ νειᾶος καὶ ἐξουδένωσιν t. 
Ἰδοῦ ἀναφέρεται δέησις ἐξ Ἰωακεὶμ καὶ "Άννης, xal 
κατέρχεται λααμὸς παρὰ Κυρίου παντοχράτορος. 

A. Ἰδοὺ γέᾳ χιδωτὺς ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ χατα- 
σχεφάζεται μυριοντασλάσιον χιλιάδων χρείττων 't 


VARLE LECTIONES. 


t Caos. Α. ἰδοὺ νῦν χαιρὸς τοῦ µαχαρίου Παύλου x. v, λ. 
** Barb. κρείττω. 


9 
Δ3δ.᾽ ** Cos. Α. ἀξαυθάνησιν. 


** ο, Barb. tum hic, tum alibi censtauter 


NOTAE, 
(8) Vides abselute et antonomastioe Deiparam C partieipandas intra januam. pedem inferre possit. 


lane immaculate, seu labis orapis plane. experiia 
homine compellari. Et sane dignissimum est quad 
auimadvertatur, tot Deiparz "cum sint preroga- 
Viva, esque onines δε singulm reecellentissinize, 
eam lamen, quz alius SS. Patrum mentibug 
apparet defixa, quzeque szepius ex eorum ore pro- 
fluere aique a calamo excidere sponte solebat, 
puritatem illam esse eujusvis maeul: nesciam. ^ 

(4) Qua deinde usque ad finem hujus ragra- 
phi sequuntur, aliler leguntur in codice 2sareo 
Α. Ea referam fideliter prouti jacént in priori apo- 
grapho inde deducie, àddito etiam intra paren- 
Hiesim, $i quid secundum mihi trausniissum apo- 
graphum a priori differat. 

'AX* 3 xat ἑπαξίω cl odx (al. ἑπαξίῳως ojx) εἰμὶ 
[κανὸς ἐγκώμιά σοι προσαχαχεῖν, μικρά τινα Ex 
μεγίστων , χαὶ λίγα Ex πολλὼ» g0cvtapévp*. κατ: 
αξίωσον ἐγκώμιά σοι προσαγάγω’ ὅπως προσφέρουσα 
δέησιν ὑπ P τῆς ἑμῆς Ἐλαχιστείας πρὸς τὸν £x σοῦ 
τεχθέντα Θεὸν ἡμῶν ' οὐ γὰρ (41. d X20) πάντες 
ἄξιοι» ἀλλ ἐγὼ ἀνάξιος * ἔλχο µε (al. ἔλχο xa 
ἐπιθυμῶν, ἵνα xal Ex τῶν φυχίων τῆς τραπέ ης τῶν 
ἐχλεχνῶν μέτοχος γίχνωµαι al γένωμαι) * ἀρχετάν 

p τοῦτο" (αἱ. γὰρ xal τοῦτο) ἵνα τῆς θύ- 

ενόµένος ἔνδον, κἂν φυχίὼν ἀξιωθήσομαι * 
τὸν yàp καὶ ἐκ πλήθους φυχίων [(al. φιχίων) 
γαρεαθῆναι. | 07 


Porro si, detersig hinc mendis, utramqueinvicep 
lectionem conferas, vix aliud háic videbitur, quam 
alterius quedam amplificatio : hzc nempe expli- 
gatius exprimit, micas participare e uiensa electo- 
um boc esse, ut e. plurimis eximjisque Deiparae 
encomiis sallem pauca quadam ac minima sibi 
detur enarrare ; quam sententiam exornat imagine 
jperculi, qni sat beatum se ducit, siad has micas 


μοι 
dura 


9) In eodiee Czes. A. Ἰδοὺ Ῥονδὶμ 6 pe 
τοῦ Ἰαχὼάδ υἱὸς χαλεπαίνει χατὰ Ἰωαχεὶμ τοῦ ἐξ 
Ιούδα" οὐχ αὐτὸς Ῥουθὶµ ὁ vio; Ἱαχώό «ἀλλ ὁ τούτου 
ἀπόγονος᾽ λελύπιχεν ( vid. λελύπηχεν) τὸν ἁπόγονον 
Ἰούδα. Ecce Ruben, primogenitus il!e BliusJacob, ac-- 
vil in Joachimum prognatum ex Juda. Non ipse Rn. 
ben filius £acob, sed hujus prognaius afflizil pro- 
natum ex Juda. Verum hzc glossam posteriug 
insertam redolere videntur. Czterum, eum in qui- 
busdam exemplaribus bisteris Nativitatis B. V., 
de qua in monito diximus, sacerdoti, qui Joaehi- 
mum dona offereptem repulisse dicitur, addatur 
appellatio Ruben, alii quidem e veleribus mere 
sacerdotis nomen pér id designari arbitrati sunt : 
alii vero existimarunt, per vocem Ruben tribum 
Rubeniticam, e qua ille 'csset, iudicari. 
(6) Ecce habes, quodnam mysterium per festum 


Conceptionis Deiparz celebrareiur : praeparatio 


D nempe seu zdileatio cujusdam nov arcse ad Deum 


excipiendum idonez. In id sane nientis obtutum 
defigamus oportet. Etsi enim auctor deinceps non 
allirinaret, diserte (inf. in fin. Orat.) arcàm istam 
sanctissimo ac vivificante Spiritu ceoperante eon- 
stru£lam a Dei Verbo fuisse; tamen ad stabilien- 
dam conceptionis sanclitatem vel illud ' nosse 
sufficeret, el. festum ad diving hujus arcz ex- 
Ssiruclionem celebrandam spectasse; hane vero 
exstructionem — niliil esse "aliud quam  Dei- 
pare conceptionéu.. Verissimum namque cum 
5i, tum quód sanctos Bermardus 3d canonicos 
L'ugdunenses scribebat (epist. 4174), mefag in 
Ecclesia haberi. quod festi ibi celebretmr, ubi 
peccatum. dominatur, adee yi peccatum honorari 
religiose videatur, tám quod semper et ubique et 
ab omnibus in Ecclesia retentum est, nisi de sancta 
festum uon celebrari ; definiendum nceessario est, 





1465 


SERMO IN CONCEPTIONEM ΡΕΙΡΛΗΑ. 


1406 


τῆς ἐπὶ τοῦ Νῶε, xai ἐπὶ 'Μωσέως' ἐχείνη γὰρ A ctiam. Masaicam antecellit : illa siquidem conti- 


νοµοδόχος, αὕτη Q& Θεοδόχος. Ἰδου ναῦς ποντοπο- 
ροῦσα, xal ζητοῦσα φάρτου !3 καρπὺν ῥαπανώμενον. 
Ἰωαχεὶμ xat "Άννα ζητοῦντες χαρπὸν ἀνθρωπόμορ- 
φον xal ἰδοὺ ἔλαδον τὴν ἄσπορον xóyXov, τὴν τὸν 
οὐράνιον xal πολύτιμον µαργαβρίτην τίκτουσαν Ἆρι- 
στὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν. Ἰδου Ἰωακεὶμ xal Άννα, ὁ 
μὲν νηστεύων iv τῷ ὄρει, ἡ δὲ £v παραδείσῳ, τὸν 
θεὸν ἐχδυσωποῦσα, δοχεῖον ἔλαδον τοῦ στήσαντος τὰ 
ὄρη χαὶ τὸν παράδεισον φυτεύσαντος * ἰδοὺ ἓν παρα- 
δείσῳ εὐφροαύνης εὐαγγέλια, ἵνα ὁ ἀρχαῖος παρά- 
δεισος τοῖς ἀνθρώποις παρᾳδοθῇ !*. Ἰδοῦὺ τὸ πένθυς 
εἰς χαρὰν µετῇῆλθεν, xat ὁ ὀδυρμλς sl; ἀγαλλίασιν !** 
ἰδοὺ στεναγμὸς χαὶ πρόσκαιρα δάχρυα, xal εἰς τὸν 
αἰώνα χαρὰ ἀνεχλάλητος. ἰδοὺ ὀνειδισμὸς περιελό- 
µενος, καὶ δῶρον ἀναφαίρετον !* θεῷ προσφερόµε- 
vov, xai θεὺν τὸν ἀχώρητον ἓν γαστρὶ χωρῆσαν. 
Ἰδοὺ Ἡσαῖας λέλυται "Ἱ τοῦ ξνλίνου mplovoc* xai 
Ἱερεμίας τῷ λάχχῳ βορθάρων !*, xaX Δανι]λ τῶν 
λεόντων * καὶ τῶν μεγάλων θλίψεων ὀχείνων µνηµο- 
νευόµενοι, τοῦ ἀφευδοῦς αὐτῶν κηρύγματος πληρου- 
pévou* περὶ γὰρ τῆς µακαρἰας "Άννης xat αὐτὺς 
ó Ἡπαίας Bod: Σὐρράνθητι στεῖρα !'* d οὐ 
tíxtovoa, 


nendis legis labulis (exsirueta fuit), hac vero Deo 
excipiendo (mdificatur). Ecce navis, qua maria 
percurrit, ac pereuntem mercis fructum requirit. 
Joachim vero et Anna fructum querunt humans 
forme, et ecce suscipiunt. concham (7) que sine 
semine celestem illam ac pretiosissimam marga- 
ritam, Christum nempe Deum pestrum, est edi- 
tura, Ecce Joachim et Anna, ilJe quidem in monte 
jejunans, haec vere in horto multa prece Deum 
exorans, obtinent receptaculum ιδ qui montes 
constituit, et plantis bortum exornavit. Ecce in 
horto de horto illo antiquo hominibus reddendo 
letum nuntium (exanditur). Ecce luctus in gau- 
dium conversus est, et lamentatio in exsultationem. 
Ecce gemitus et lacrymas temporaricz, gaudium vero, 
quod verbis enarrari non possit, in szcula permzn- 
surum (8). Ecce opprobrium (sterilitatis) sublatum ; 
66006 donum quod auferri non potest, Deo obla- 
tum, οἱ in utero continens Deuro, qui cireumscribi 
non potest. Ecce et Isaias ligneam serram, et Je- 
ramiag cigternam ecnosam, et Daniel leones, ma- 
g»asque illas tribulationes oblivieni tradiderunt 
36 pro nihilo habent, animo recolentes sua ipso- 


rum preaeonia veraeissima eventu fuisse comprobata (9). De beata etenim Anna ipse quoque [saias 


rJamat : Letare, sterilis que non paris 1. 

Ἰδαῦ xai ἡ ῥάδδος ᾽Ααρὼν ἡ βλαστήσασα iv τῇ 
χιδωτῷ τῇ πάντοθεν περικεχαλνμμένη χρυσίφ 
χρύπτεται. Καὶ ἰδου ἄλλη ῥάδδος βλαστάνει ἄτμη- 
τος xat ἀνερμήνευτος. Καὶ 30 οὐδεὶς ἀνθρώπῳν εἰς 
ὁδὸν βαστάσαι δύναται: αὑτὴ δὲ ἐδάστασεν τὸν τὰ 
πάντα βαστάσαντα, τὸν ὀκτείμνεω τὸν οὐρανὸν 
ὡσεὶ δέῤῥιν '',9ὗ αἱ χεῖρες ** ev ξηρὰν ἔπλασαν. 

E". Ὢ τοῦ θαύματος 1 ó πάλαι τὸν Ἰωαὴφ θανάτου 
ἠωοάμενος xai πικροῦ λιμοῦ τὸν πατέρα, xa τοὺς 
ἁδελφοὺς ἐλευθερώσας, ὁ Ἰούδας ὀνειδίζεται! Ἡ 
ζηλοτυπία τῶν ἁδελφῶν βασιλέα τὸν 33 Ἰωσὴφ ἤνθησεν' 
«à δὲ σπέρµα τοῦ Ἰούδα φθονούμενον χαὶ ὀνειδιζό- 
μενον ὑπὸ τοῦ σπέρματος τοῦ Ῥονθὶμ βασίλισααν 
παρθένον, xai βασιλέα αἰώνιον ἐδλάστησεν. 


j 1s. 1v, 4.. X Psal. cut, 9... ! Psal. xciv, 5. 


Ecce et Aarovis virga, qui: floruit, in arca un- 
dequaque auro circumtecta reponitur. Et ecce alia 
virga floret, non incisa neque humano sermone ef- 
fabilis; Et nemo hominum eam gestare in viam 
potest; ipsa vero eum gestavil, qui portat omnia, 
qui extendit celum sicut pellem k, cujus manus αγὶ- 
dam formaverunt ! , 

V. O rem plane admirandam! Judas ille, qui 
olim Josephum e morte eripuit, et patrem fratres- 
que e diris famis angustiis liberavit, hic contuime- 
liis afficitur! At fratrum invidia Josephum in re- 
gem promovit; atque semen Jud: a Rubenis se- 
mine invidiose pressum ac probris afflictum, Virgi- 
nem reginam ac regem eternum protulit (10). 


VARLE LECTIONES, 
8 Cses.. À. φορτίον, vid. φορτίου * ab ipso abest δαπανώµενον. —!* Cres. A. ἀποδοθῃ. 5 Βαιὺ. ἀγαλ- 


λείασιν. 


1838. ΑΛ. ἀναφέρτιον (1). Ceteri pro ἀναφέρετον. 


1145. A. λέλυθεν. An forte λέληθε Τ δίοι- 


gruentius syntaxi τοῦ Adxxoo τοῦ βορδόρου. 035. Α. τοῦ X&xxov. !* Codices et hic et alibi constanter στεῖ- 


φ. '* 


Loco wat, Caes. A. habet fjv. *! Barb. δέῤῥειν. ** Barb. o αἱ χεῖραις. *! Caes. A. βασιλεῖαν τῷ Ἰωσήφ. 


NOTAE. 


Mariz igitur zdificationem seu conceptionem ideo D 


solemni cultu fuisse celebratam, quia ex Ecclesiae 
sensy sanctitate et puritate refulgens credeba- 
tur. . 
- (7) Frequens SS, Patribus fuit, B. Vicginem 
conchz ea etiam de causa comparare, quod opinio 
tunc ferretur, eeneliarum proprium esse ut. non 
e 8ustepto semine, sed rore e ccelo in easdem de- 
lapso, margaritas ceu prolem proferrent. 
(8) Nisi forte hanc periodum sublato prsecedenti 
unoto ita legas: xat ατεναγμὺὸς xai πρόσχαιρα 
ixpua εἰς τὴν αἰώνιαν χαρὰν ἀνεχλάλητον, el ge- 
milus ac temperarka laeryme converse sunt in sem- 
Mernum gaudium, guod. verbis enarrari won polest, 
L lectio quam retinuimus , coununis est. codd. 
tum Darb. tum Vind. Cxs, 


΄ v 


(9) Czes. A. in altera pericope addit partieulam 
negantem, et sic legit : ἰδου "Hasatag λέλυθεν (λά- 
ληῦε) τοῦ ξυλίνου πρίονος, καὶ Ἱερεμίας τοῦ λάκχου 
τῶν βορθόρων, xal Δανιλλ τῶν λεόντων  χαὶ τῶν 
μεγάλων Ὀλήφεων (vid. θλίψεων) ἑκείνων οὐχέτι 
μνημονεύουσιν, τοῦ ἀφευδοὺς αὐτῶν κτρύγµατος 
πληρουμένου περὶ τῆς µαχαρίας Άννης. Ecce Isaias 
oblitus est lignee serre, el Jeremias εἰδίεγηα co- 
nosc, et Daniel leonum ; neque memineruni amplius 
magnarum illarum tribulationum, postquam. certis- 
sima ipsorum preconia de beata ΑΤΙΑ eventu com 
pleta sunt. Preterea codex Darb. «b περὶ τῆς µα' 
χαρἰας "Άννης jungit cum sequentibus. 

(10) Hzc ita pauloaliter in Cz. A. Τὸ δὲ σπέρµα τοῦ 
Ἰούδα φθονούμενον xaX ὀνειδιζόμενον ὑπὲρ τον σπἑρ- 
pesos τοῦ Ῥουθίἰμ. 'E& Ἰούδα παρθένος καὶ βασιλεὺς 


1461 


JOANNIS EUB(EENSIS 


1468 


Quid est, quod indignaris, o Ruben? contra sti- Α T6 χαλεπαίνεις, Ῥουθὶμ; εἰς χέντρα λακτίζεις" 


mulos ealcitras; Num tibi per prophetam Deus pro- 
telit vaticinii verbum * Nonne soli Jude dixit : 
Gelebra , ο Juda , festivitates tuas (11) : Ascendit 
enim, qui in faciem tuam affat 9»? Quis est hic, o 
propheta? Omnium, inquit, rerum Opifex, qui in- 
spiravit Adamo spiritum vitze ^; qui in discípulos 
atque apostolos suos insufflavit, et dixit : Accipite 
Spiritum sanctum 9. 

VI. Sed ad propositum revertanuur., In historiis 
duodecim tribuum lsraelis (19) hzec referuntur : 
Erat Joachimus valde dives, ac dona sua dupla of- 
ferebat, secum ipse inquiens : Quod in oblato sub- 
siantia mea superabundat, erit omni populo, et 
qvod est pro debiti mei solutione, erit Domino Deo 


ph γὰρ coi εἶπεν ὁ θεὸς διὰ τοῦ προφήτου (ua 
προφητείας; Οὐχὶ póvwp τῷ ὮἸούδα, Ἑόρτας. 
φησὶν, ᾿Ιούδα, τὰς "ἑορτᾶς cov: ἀνέδη γὰρ ὁ 
ἐιιφυσῶν εἰς τὸ πρόσωπόν σου; Τίς οὗτος, ὦ προ- 
φῆτα; 'O Δημιουργὸς τῶν ἁπάντων, ὁ ἐμφυσήῆσας *" 
τῷ ἸΑδὰμ πνεῦμα ζωῆς, 6 τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ µαθη - 
ταῖς xai ἀποστόλοις ἐιφυσήσας καὶ '' εἰπών' Aa- 
68te * Πνεῦμα dytov. 

Q'. Αλλ' ἐπὶ τὸ προχείµενον ἐπανέλθωμεν. "Ev 
ταῖ; ἱστορίαις φησὶ τῶν δώδεχα φυλῶν τοῦ Ἱσραὴλ, 
Ἑν ᾿Ιωακεὶμ π.ὶλούσιος σφόδρα, καὶ προσέφερεν 
τὰ δῶρα αὐτοῦ διπ.1ᾶ, «έχων ἐν ἑαυτῷ' "Εσται 
τὰ τῆς περιουσίας µου παντὶ τῷ «ναῷ, καὶ τὰ τῆς 
ἀφέσεώς µου Κυρίῳ τῷ 8sQ µου εἰς Llaopór 


in meam expiationem. Instabat. autem dies solem- B ἐμοί. Ἡγγιχεν δὲ ἡμέρα Κυρίου ἡ µεγάλη. xai 


Dis; el fllii lsraelis dona sua afferebant. At vero 
Ruben (13), obviam ipsi se sistens, inquit : Non 
licet tibi munus tuum afferre ante alios, cum semen 
in Γεγαεί non suscitaveris. 

Qo prebro Joachimus graviter contristatus est. 
Vides tristitiam secundum Deum, quse, prout hea- 
tus Paulus docoit P, adducit vitam sternam. 0 
incomparabilem Davidis (14) fllii mansuetudinem ! 
O viri admirabilis non fucatam innocentiam ! 0 
just» radicis mentem divino Spiritu actam ! Quan- 
quam divitiis et nobilitate insignis et regio genere 
esset, non tamen cogitavil de ultione, non intulit 
contumelias : non accurrit ad forum judiciale, non 
imprecatus est : non minatus est plagas (15). Non 
obiecit illud, Ego ex tribu benedicta ortum duco, 
tu vero ex impuro patre, qui Israelis patris nostri 
lectum contaminavit. Poterat sane haec omnia Ru- 
beni opponere; sed haudquaquam cum eo verbis 
confliciatus justus ille expedito propere gressu 


προσέφερον υἱοὶ Ἱσραὴλ τὰ δῶρα αὐτῶν ' καὶ ἕστη 
xat' ἑνώπιον αὐτοῦ 'Ῥουθὶμ xai εἶπον - Οὐκ ἕξ- 
εστω col πρῶτον προσεγεγκεῖν τὸ δῶρόν σου, 
καθότι σπέρµα ày τῷ Ἱσραὴ.ἲ οὐκ ἑποίησας. 
Καὶ ἐλυπήθη ἹἸωακεὶμ σφόδρα" Είδες λύπην 
κατὰ θεὸν, ὡς ἔφησεν ὁ µαχάριος Παῦλος, προξε- 
νοῦσαν δωὴν αἰώνιον 34, Ὢ μµεγίστης πραότητος τοῦ 
Aavtb! Ὢ θαυμαστοῦ ἀνδρὸς ἀπανούργευτος àxa- 


πία *' 1 Ὢ διχαίας ῥίζης ἔνθεος γνώµη 3). Οὐκ ἡμύ- 


νατο, οὐχ 3) ὕδρισεν, οὐχ ἕδραμεν εἰς διχαστήριον, 
οὗ χατηράσατο, οὐκ ἠπείλησεν 36 τύπτειν, χκαΐπερ 
πλούτῳ xal εὐγενείᾳ κομῶν *!, xal γένους βασιλικου 
τυγχάνων **. Οὐκ εἶπεν ὅτι Ἐγὼ ix πατριᾶς εὖλο- 
γηµένης εἰμὶ, σὺ δὲ᾽ Ex βεύήλου, τὴν χοίτην του 
πατρὸς ἡμῶν Ἱσραὴλ µιάναντος 35, Ταῦτα πάντα 
Ἠδύνατο ἀντιλέγει» πρὸς τὸν ἜῬουδίμ. ἀλλ' οὐδὲν 
αὐτῷ προσμαχεσάµενος ἐπὶ τὸ δωδεχκάφυλον του 
Ἱσραὴλ ὠχυτάτοις ποσὶν βαδίζων ὁ δίχαιος παραγί- 
νεται. Καὶ μὴ εὑρὼν ὅπερ ἐζήτει πρὸς ἀναψυχὴν, τὸ 


* Nahum. 1, 15. ? Gen. t, Ἱ. 9 Joan. xx, 32. 5 Π Cor. vu, 10. 


VARLE LECTIONES. 


** Barb. ἑμφυσίσας. 35 Barb. λάδεται. ** Hinc initium codicis mutili Cass. B., cujus lectionibus 
deinde utemur, οἱ quid prodesse aliquando possint, *' 'Axax(a cum utroque Caesareo ; nom Barb. men- 
dose habet χαχία. ** Mendose codes Barb. γενώµη, nisi emendare sic velis à διχαίας ῥίζης ἑνθέως 
γεννωµένης : at praeferenda lectio Css. Α. utpote contextui magis consona. Css. B. pro ἔνθεος ha- 
bet ἁπανούργευτος, quam vocem in przcedenti inciso omiserat. ** Mendose codei Barb. οὐχ, Css. A. 
et B. οὐχ.  * Mendose cod. Barb. εἰπείλησεν; pejus Cas. A. B. ἑπίλησεν.  !' Mendose codex B 
arb. χωμῶν; Cesar. A. et B. χομῶν. ** Abest τυγχάνων ab utroque Ces. 53 Μιάναντος Allic. pre 
pefjvavzoc. NOTAE 


αἰώνιος ἐθλάστησεν. Semen autem Jude invidie p arce ad excipiendum Deum zdificatio divina, hoe 


obuoziwm, el probris petitum supra semen Ruben 
(subintellige exaltatum est.) Ex Juda Virgo et Rex 
eternus germinavit. At leclio nostra praefereuda 
videtur ; nec. obscurum est, mendo illo τοῦ ὑπὲρ 
pro ὑπὸ quempiam impelli potuisse ut alia quoque 
mmutaret. 

(14) Nahum vj, 1. A versione LXX, quam auctor 
sequitur, dissidet hic Vulgatus noster, qui se- 


cundum veritatem Ilebraicam Tw ο. ry 
legit : Ascendit qui dispergat coram te. 

Sunt qui-putent (Vid. Schleusner N. Thes. V. T. 
v. ἐμφυσάω) LXX legisse non quidem 19ο a y35 
quod est dispergo, sed ;v'£yQ a T5, quod est sufflo. 
. (439) En, inquiet morosus quispiam, undenam 
petantur que de B. V. ortu feruntur. Atqui, repo- 
ho quod Virginis couceptio idem fuerit 4ο nova 


ν 


profecto ex historia duodecim tribuum Israelis 
mutuatum non est. 

(15) Quod superius jam monuimus, auctor po- 
tius quam hominem Ruben nomine dictum, videtur 
hic intellexisse quenipiam e Rubenis tribu. Hinc 
aditus ipsi ad Ruben illum Jacobi filium ac Ru- 
benitas redarguendos. 

(14) Vocem νἱοῦ (lilii) quee a codice Barb. abest, 
supplevi ex Ces. A. Reipsa hic non Davidis, sed 
Joachimi, c Davidis progenie, mansuetudo com- 
mendatur. 

(15) Ex bae Joannis Eubeensis oratione colligi- 
potest, Patres libenter historiam illam duodeciia 
tribuum Israelis persecutos ideo etiam fulsse, quia 
occasionem praebebat non modo parentes Deiparz 
laudihus ornandi, sed etiam üGdelium mores illorum 
exemplo informandi. 


14609 


SERMO IN CONCEPTIONEM DEIPARAE. 


1410 


ὄρος χαταλαμθάνει. Καὶ τί 6. δίκαιος; Πάντως ^t» A sese duodecim tribubus Israelis adjunxit. Et cum 


τοῦ Δαυῖὸ µελῳδίαν ἀναλαμθάνει χαὶ λέγει’ El ὁ 
ἐχθρὸς ὠγείδισέ ** us, ὑπήγεγκα ἅν' xal εἰ ὁ 
μισῶν us éx' ἐμὲ ἐμεγα-οῤῥημον ήθη , ἐκρύδην 
ἂν áx' αὐτοῦ. Δέσποτα Κύριε, τῶν δακρύων µου 
μὴ παρασιωπήσῃς Καὶ πάντως που τοιαῦτα δια- 
λογιζόµενος. El ἐγὼ ἓν παντὶ "logo ἄτεχνος, xal 
ὄνειδος, καλόν pot μᾶλλον τὸ ἀποθανεῖν λιμῷ xal 
δίφῃ τηχόµενον *5. χαὶ uh ἕτερον Σεμεὴ ὁδυνηρῶς 
τὸν Aavtó ἑπονειδίζειν. 


non invenisset id, quod quarebat ad levamentum 
meroris (16), in montem se recipit. Qoid autem 
justus ? Omnino Davidis carmen resumit, et inquit : 
Si inimicus maledixisset mihi, sustinuissem utique ; 
et si superbe mihi is insultasset, qui me odio prose- 
quitur, ab ejus conspectu me, subduxissem. Domine 
Deus, ne avertas faciem tuam α lacrymis. meis 4, 
Ita enim fere secum ratiocinabatur : si ego solus 
in universo Israele liberorum expers sum, et (om- 


nium) opprobrium effectus, satius mihi est mori fame ac siti confectum, quam ut alius Semei me 
ceu alterum Davidem contumeliosis verbis opprimat (17). 


7’. TU χαλεπαΐνεις, ὦ πρωτότοχε ᾿Ρουθὶμ xai 
ἀχάριστε; Tí προσχρούεις ὁ ἀνευλόγητος τῷ εὖλο- 
γηµένῳ; Τί σὺ, ὦ πένης, χρίνεις τὸν βασιλέα; Οὐχὶ 
τελευτῶν Ó Ἰακὼδ ὁ πατ]ρ ἁμφοτέρων Ίλεγξεν μὲν 
τὴν ch» ἄνοιαν, τὸν δὲ Ἰούδαν εὐλόγησεν ; Ἰδοῦ 
γὰρ ** ἀποθνήσκων εἶπεν, Ισύδα, σὲ αἰγέσου- 
cir 37 οἱ Φδε.φοί σου. al xeipéc σου ἐπὶ γὠώτου 
τῶν ἐχθρῶν cov* xal προσκυγήἠσουσίν σε υἱοὶ 
τοῦ Πατρός σου. Σχύμγος «Ἰέοντος Ἰούδα, &x 
β.λαστοῦ, υἱέ µου, ἀνέθης **. 'Avaneców ἑχοιμή - 
θης ὡς Aéov, xal ὡς σχύμγος «Ίέογτος' τίς ἐγερεῖ 
αὐτόν; Οὐκ éx Asl joe: ἄρχων ἐξ "Ioóóa, καὶ ἡγού- 
µενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἂν £40n ᾧ áaó- 
κειται, xal αὐξὸς προσδοκία ἐθνῶν. Δεσμεύων 
πρὸς ἅμπε.Ίον τὴν ὄνον 3" αὐτοῦ, καὶ τῇ δ1ικι cór 
πῶ-ον τῆς ὄνου αὐτοῦ 30. IlAvvei ἐν olvo τὴν 
στο.ὴἡν, καὶ ἐν αἵματι τῆς σταφυ.Ἵης τὴν περι- 
6oAiv αὐτοῦ. Χαροποιοὶ οἱ ὀφθα.μοὶ αὐτοῦ ἀπὸ 
olvov* xal Aeuxol οἱ ὀδόντες αὐτοῦ ὡσεὶ ydJa. 

Πρῶτον μὲν ὀνειδισμὸν τῷ Ῥουθὶμ ἐπήνεγχεν * 
qnot γάρ ᾿Ρουθὶµ πρωτότοκός µου xal ἀρχὴ 
«όχγων * µου. ακ.Ίηρὸς 3 φέρεσθαι, exAnpóc, 
αὐθάδης ᾽ ἐξύδρισας, ὡς ὕδωρ, μὴ ἐκξέσῃς' àr- 


Vll. Quid tam immani ira commoveris, o Ruben 
primogenite et acerbe? Quid tu benedictionis ex- 
sors adversus eum insurgis, qui Leuedictionem 
consecutus est? Quid tu, pauper, regem judicag 
et condemnas (18)? Nonne moriens Jacob utrius- 
que pater tuam quidem amentiam redarguit, δι 
autem bene precatus est? Ecce enim merti proxi- 
mus ita locutus est * : Juda , te laudabunt [ratres 
tui : manus («e in. dorso inimicorum (uorum : et 
adorabunt te filii patris tui (19). Catulus leonis Ju- 
da; ex germine, fili mi, ascendisti. Reclinis accu- 
buisti ut leo, et. ul catulus. legeng; quis suscitabit 


eum? fNon deficiet princeps de Juda, et duz de femori- 


bus ejus, donec venerit cui repositum est, et ipse erit 
exspectatio gentium. Alligans ad vitem asinam suam, 
et ad helicem pullum asing suc. Lavabit in vino sto- 
lam suam, et in sanguine uve pallium suum. Letifi- 
cantes sunt oculi ejus pra vino, et candidi dentes 


C ejus quasi lac. 


Antea porro exprobrationes in Ruben protuler:«, 
Inquit enim : Ruben primogenitus meus, et princi- 
pium filiorum meorum, pervicaz nimis quam ut ferri 
possit, pervicax et procaz. Fecisti contumeliam 


« Psal. vv, 15... * Gen. xLix. 8 seqq., sec. LXX. ' 


VARLE LECTIONES.- 


* Mendose codex Barb. óvciófjom, et Cas. uterque ὀνείδισεν : nam vel ὠνείδισε cum LXX. le- 
gendum est, vel ὀνειδίσῃ, uti aliquando solent Attici post particulam εἰ. ** Mendose Barb. τικόµενον, 
absurdius autem Caes. uterque τιχόµενος, — ?* Τὸ γὰρ, quod a Barb. exciderat, suppletum ex Cses. utroque 
3! (029. A. αἴνεσαν, laudarunt; LXX αἰνέσαισαν, Complutensis alvécouat, — ** Τὸ ἀνέθτς, quod abest a 
Barb., suppletum ex utroq. Cies. ?^ Mendose Barb. hic et paulo infra ὤνου pro ὄνον. ** In Czs. A. 
desiderantur seqq. : el ad helicem pullum asing sum. Et in sanguine uve pallium suum. Cis. vero B. sic 
verba invertit ; et in sanguine uvo pallium suum lavabit, in vino stolam suam. ** Mepnd. tum Barb. tum 
Qs. τέχνον. '* Barb. mend. σχληρῶς, recte Ces. 9r pó;. 


NOTAE. 


(16) Ea scilicet | 
eum reperisse conjuges, qui prorsus prole caruis- 


sent. 

(17) Nonnulla hic supplenda fuere perspicuitatis 
ergo; siquidem oratio ad minus lypica prorsus, 
aut valde elliptica habenda erat , et ἕτερος Semei 
ἕτερον postulabat Davidem. Quam pessumdatus 
autem locus iste fuerit, e binis Cesareis codicibus 
discas licet, quorum alter (A) hahet, xai th ἕτερον 
εινὰ εἰς ἐμὸ ὀδυνηρὸς (sic) τὸν Ochv ἐπονιδίνειν 
(sic) : aller vero (B) καὶ μὴ ἕτερον πρὸς τὸν Δανῖδ 
ἐπονειδίζειν. 

(18) Barb. et Cas. Α. mendose xplvng pro χρί- 
νεις, pejus Cas. B. χρίνειν. Caeterum cum Czs. B. 

ro σὺ legat σοί, uterque vero Α. et B. pro βασιλέα 
egaut την ῥίζαν τὴν βασιλικήν, sensus exsurgeret : 


historia refert nullos alios D Quid tibi, o pauper, stirpem regiam attribuis? Verum 


si recolas sterilitalis opprobrium inde etiam mo- 
lestius Judzis fuisse, quod propterea spe omni 
deciderunt e proprio semine Messiam esse proditu- 
rum; rursus si rationem babeas contextus, qui 
rem eo adduxit ut concludat, non ex Rubenis, 
sed ex Jude stirpe Messiam pmasciturum esse; 


. patebit facile retinendum esse βασιλέα : adoptato 


autem ex (05. B. τὸ col, exsurgit sensus magis 
contextui congruus : Quid tibi, o inops, regem vin- 
dicas? lex tamen. appellari - potuit et Juda, seu 
stirps Judz, cui scepurum a Jacob moriente pro- 
missum fuerat. 

(19) Barb. C. legit τῶν πατέρων σου, at (99. 
uterq. τοῦ πατρός σου : quam lectionem prietuli- 
mus, uli sacro textui consentaneam, 





1411 


JOANNIS EUB(EENSIS 


14:3 


sicut agua ex alveo suo diffluens, non ebullias; as- A έδης }ὰρ ἐπὶ χοίτην πατρός σου’ τότε ἐμίανας * 


cendis(i enim cubile patris (ui, tunc. maculasti atra- 
(uim iu quod ascendisti *. 

Ecce igitur ipse Jacob in benedictione filiorum 
suorum vaticinatur, immortale regnum ex Juda 
oriturum (20). Tu vero justum e templo abigis? O 
vere Hubenitica stultitia atque invidia dignum fa- 
cinus ! 

VIII. Cum igitur justus Joachim duodecim tri- 
bus Israelis perlustrasset, et qui liberorum expers 
esset, alium reperisset neminem ; dolore oppres- 
8us in montem se recipiens, sinceras ibi preces ad 
Deum fundit. Anpa interim domi sese continebat, 
atque ambo, seorsim quisque, precibus insistunt, 
suumque ipsorum patrem Davidem imitantes, et 
ipsi inclamantes illud psalmorum usurpant ora- 
€ulum, quod inquit : Jn tribulatione dilatasti me, 
miserere mei, et exaudi orationem meam t. 


Anna deinde cum animadverteret mariti cun- 
elationem, coepit questu tranquillo lamentari, et 
secum ipsa fari dicens : Quonam secessit vir meus 
charissimus ? aut quz hujusmodi mora ? quantum 
video, haudquaquam boni ominis. Num adhuc ille 
perlustrat filios Israel, quzrens utrum nos soli 
fructu caruerimus ? Equidem cum hzc versaretur, 
sequanimis ipse erat ac festivus, neque immodice 
se tradebat tristitize, Nam cztterum potens est Deus, 
qui Sare provecta jam ultra tempus atate dedit 
]saacum, et Rebecc» Jacobum, et Racheli Jose- 


phum, et Annzs conjugi Elcanz prophetam Samue- ς 


lem, et conjugi Manue Samsonem illum Naza- 
reum, Deus, inquam, qui hos respexit exaudivit- 
quc, potens est nostra quoque postulata faeere : 
verum quam acerbus me manet dolor, si ceterum 
non modo prole caream, sed et virum amiserim? 
Si germen mihi aliquod afforet, non adeo forte de 
stirpe dolendum inihi esset; verum si presentem 
nune eum haberem, qui mihi ab ipsa juventute 
dilectus fuit, jam neque de sobole spem plane ab- 
Jicerem. Heu! quid faciam, domine mi, quem ex 
affectu in conjugem mihi delegeram? Ubi enim 
nunc es? an forte te lugebo ut mortuum? Verum 
non vidi sepulcrum tuum. Saltem te exspectem, 
tanquam peregre in longinquam regionem profe- 


9 Gen. xtix, ὅ, sec. LXX. — * Psal. iv, 1,2. 


τὴν στρωμνἡ» εἰς ἣν ἀγέδης. 


Ἰδοὺ οὖν αὐτὸς à "laxo iv τῇ εὐλογίᾳ τῶν viov 


᾽αὑτοῦ προφητεύει περὶ τῆς ἀθανάτου βασιλείας ἐς 


Ἰρύδα μελλούσης ἀνατέλλειν. Καὶ σὺ τὸν δίχαιον ix 
τοῦ ναοῦ ἀπελαύνεις; Ὢ Όὄντως τῆς "5 ΄᾿Ρουθὶμ 
ἀνοίας xaX φθόνου τὸ παρὰ aou τελούμενον | 

H'. Παραγενόµενος τοίνυν ὁ δίκαιος Ἰωαχεὶμ 
πρὸς τὸ δωδεχάφυλον τοῦ Ἱσραὴλ, xai μὴ εὐρὼν 
ἕτερον ἄτεχνον, παραγίνεται μετὰ θλίψεως εἰς τὸ 
ὄρος ἱχετεύων τὸν θεὸν εἰλικρινῶς. Ἡ δὲ "Άννα àv 
τῷ οἴκῳ ἣν' ἀμφότεροι δὲ καθ’ ἑαυτοὺυς προσευχό- 
µενοι, τὸν πατέρα αὐτῶν Δανῖδ μιμούμενοι, τὸ φαλ- 
μιχὸν ἐχεῖνο λόγιον καὶ αὐτοὶ ἑχδοῶντες τὸ φάσχον " 
Ἐν θ.1ἱψει ἐπ. ἀτνγάς pe, οἰκτείρισόν µε, xal 
εἰσάκφυσον τῆς προσευχἠῆς µου. 


Εἶτα χατανοῄσασα "Αννα τὴν βραδύτητα τοῦ 
συνεύνου "5, ἤρξατο χαθ᾽ ἑαυτὴν γαληνῷ "* θρήνφ 
χόπτεσθαι, xal λέγειν ' Ti; fj ἀναχώρησις τῷ φιλτάτρ 
µου ἀνδρί; d) τἰς ἡ βραδύτης αὕτη; ὡς ὁρῶ, οὖχ 
ἀγαθή. Ἔως ἄρτι τοὺς Ἱσραηλίτας περιάχει ζητῶν, 
εἰ ἡμεῖς µόναι οὑκ ἐθλαστήσαμεν; ἡδὺς ' αὐτὸς ἦν 
παρὼν. xai ph τῇ λύπῃ ἑαυτὸν χαταδαπτίσας "6. 
Καὶ δυνατός ἐστιν ὁ Geb, ὁ δώσας τῇ Ῥάῤῥα παρὰ 
χαιρὸν ἡλιχίας τὸν Ισαάκ, καὶ τῇ Ῥεβέχχᾳ τὸ 
Ἰαχὼδ, καὶ τῇ Ῥαχὴλ τὸν 'Iucto, xal τῇ Αννη τῇ 
γυναιχὶ Ἑλκανᾶ τὸν προφήτην Σαμουἡὴλ, χαὶ τῇ 
γυναιχὶ Μανωξ Σαμφὸν τὸν Νασηραῖον  ὁ ἔπισχε- 
ψάμενος τούτοις, xai εἰσαχούσας αὑτῶν cbe, ὄννα- 
tóc ἔστιν χαὶ ἡμῖν δοῦναι την αἴτησιν ἡμῶν ’ ἀλλὰ 
al χόφοµαι, εἰ δὲ 9 χαὶ χήρα, καὶ ἄτεχνος; El fv 
pot Χλάδος, oüx ἄν µοι τοσαύτη ὀδύνη περὶ τῆς 
ῥίζης * εἰ δὲ ἣν µοι ὁ ποθούµενος ἐκ νεάτητος νῦν 
παρὼν, προσδοχἰα ἂν ἣν χαὶ περὶ κλάδου. Οἴμοι «t 
ποιᾖσω; χύριε ὃν ἐγὼ ποθοῦσα ἠρετισάμην 55. Ποῦ 
γὰρ ὑπάρχεις 9! νῦν; ἡ πῶς σε θρηνῄήσω ὡς vexpóv; 
λλ' οὖχ εἶλόν σου τὸν τάφον. 'AXÀ' ἀναμείνω ὡς 
ἀποδημήσαντα el; χώραν μαχράν; ἀλλ οὐδεὶς ὁ 
ἀπαγγελών µοι, ἑωραχέναι τὸν Κύριόν µου. Οἴμοι 
τίς 6 ἁπαγγελεῖ pot, «ou ὁ ούζνγος χαὶ συνόμιλός "' 
µου, ποῦ ὁ τοῦ ᾿Αδραὰμ ἀπόγονος, xol ζηλωτής:; 
Xo) ὁ to) Ἰσαὰχ ὁμόσχηνος», ποῦ ὁ τοῦ Ἱσραὴ)λ 


VARLE LECTIONES. 


*3 Mend. Barb. ἑμείανας, Ces. ἑμίανας. 39 Quemadmodum a Barb. et Cis. B. abest à τῆς, sic a C»es. À. 
sbest ὄντως, Utrumque wt retineatur contextus non patitur modo, sed postulare videtur. ** Mend. 


todd. τῷ συνεύνῳ. 9 Mend. 


Barb. et Css. A. Υαλινῷ. Cas. B. omittit verba ἤρξατο καθ ἑαντὴν 


γαληνῷ θρήνῳ χόπτεσθαι, xal, "' ἠδὺς legendum puto pro 1j θοῖς, vel fivc, quorum primum in Barb., 


alterum in (99. A. et B. lego. 


^ Tres concorditer codices mendose ὑπάρχης. 


45 χαταθαπτίσας sumo ex C»s. 
1* Barb. codex habet ἴδε, et sensum aliquo modo. probabilem redderet, si sumeres ἰδὲ pro 


rendam (amen duxi lectionem 059. B., qui habet εἰ δέ. 
5* Barb. συνοµιλός. 


À; mendose enim Barb. χαταθαπτίση. 
δη. Prefe- 


^ Barb. ἠρετησάμην, Ces. B. ἠρετισάμιν. 


NOTJE. 


(20) περ. A. ista hic interserit : Ἰδοὺ γὰρ ἆπο- 
Biiax (vid. &no0vfjoxw) * Ἰούδα, σὲ αἴνεσαν οἱ ἀδελ- 


οἱ σου. Ecce enim morior :δωάα, laudaverunt te 
fratre: (ui, 





18 


SERMO IN CONCEPTIONEM ΡΕΙΡΑΗ ΑΔ. 


1474 


χρησμός: ποῦ τοῦ Ἱεσσαὶ fj ῥίζα "5, ποῦ ὁ τοῦ A ctum? At nemo est, qui ad me renuntiet, quod do- 


Aavtó πρόδολός ; 


minum meum uspiam viderit. Heu | quis erit qui 


mihi narret ubinam sit conjux et convictor meus? nbi Abrahami nepos ct xmulator ? ubi issaci. con. 
tuvernalis? ubi Israelis vatieinio predictus? ubi radix Jesse? ubi progenies David? 


Ταῦτα δὲ ἐγένετο àv τῷ πενταχιαχιλιοστῷ τετρα- 
χοσιοστῷ xat ὀγδοηχοστῷ spit ἔτει 3) ἀπὸ ἀρχῆς 
πτίσεως χόσµου, iy τῇ πέμπτῃ καὶ ἑδδυμηκοστῇ 3 
γενεᾷ, καθὼς μαρτυρεῖ ὁ ἀφευδὴς ** συγγραφεὺς 
Λουκᾶς, ἀρζξάμενος ἀπὸ τοῦ loch, xai ἕως τοῦ 
θεοῦ ἀναδραμών. 

8'. Καὶ ἐπειδὴ ἐξ Ἰούδα ἔμελλεν ἀνατέλλειν ὁ τῆς 
δικαιοσύνης Ἠλιος, πόῤῥωθεν ὁ προφήτης πρὸς a5- 
τὸν βοᾷ ' ᾿Εόρταζε Ιούδα τὰς ἑορτάς cov: ἀνέδη 
γὰρ ὁ ἐμφυσῶν εἰς τὸ πρόσωπόν σου. Τίς οὗτος, 
ὦ προφῆτα; φράσον ἡμῖν. Ὁ xAivac οὐρανοὺς καὶ 


Hac porro evenerunt anno a mundi exordiis 
quinqnies millesimo quadringentesimo octogesimó 
tertio (21) et in sepluagesima quinta genersiione, 
uti nescius errandi scriptor testatur Lucas, qui se- 
riem (generationum) inverso ordine ad Deum usque 
inchoat a Josepho. 

IX. Quoniam igitur Sol justitiza oriturus erat ex 
Juda, propheta a longe ad ipsum clamat : Celebra, 
o Juda, festivitates tuas " ; ascendit enim, qui in [aciem 
tuam afflat v. Quis est hic, o propheta? Dic nobis. 
Qui inclinavit celos εἰ descendit x, ipse est, inquit, 


xard6àc, αὐτός ἐστιν ὁ κατασκηνώτας ἐν "' οὖρα- B qui inhabitat in colis; qui cum Patre in cote 


νοῖς ὁ ἄνω σὺν πατρὶ xat χάτω Ev γαστρὶ, ὁ τοῖς 
Χερουδὶμ φοδερὸς, xal τοῖς ἀνθρώποις πρᾶος, Ó 
καταδὰς εἰς ἅδου πύλας, xal τόν ποτε ἰσχυρὸν δἡ- 
σας, ὁ τοῦ θανάτου τὸ βασίλειον λύσας, ὁ ποιμὴν ὁ 
καλὸς, ὁ τὰ ἴδια πρόδατα ἐξάγων ἐξ ᾷδον, χαὶ ἓμ- 
προσθεν αὐτῶν πορενυόµενος, φωνῆσας ἕνα Exe. 
στον αὐτῶν κατ) ὄνομα. 'O καταδὰς, qna ᾽Από- 
στολος, αὐτός ἐστι xal à dratác. 

l'. Ποίας ἑορτὰς ἑορτάζειν τὸν Ἰούδα, ὦ προφῆ- 
τα, βοᾷς; Εἶτα ὁ Βλέπων Φφησίν ' Οὐ τὰς νομιχὰς 
ξορτὰς Ἰούδας ἑορτάσει uet, οὗ τὰς iv σαθδατι” 
σμοῖς, xat νεοµηνίαις, χαὶ σάλπιγξιν. Καιρὸς γὰρ 
τοῦ ποιῆσαι τῷ Κυρίῳ, διασχεδάσαι τὸν νόµο» σον’ 
ἑορτὰς δέ φημι ἑορτάζειν, τῆς χάριτος ἕλθσύσης, 
ἂν εὐσήμοις ἑορτὰς δέχα. 


Πρώτη '* πασῶν τῶν εὐσήμων ἑορτῶν, iv f] ἐδέ- 
ξαντο '* τὰ εὐαγγγέλια Ἰωαχεὶμ xol Άννα τῆς 
. e 


est, et in terra clauditur in utero ; qui Cherubim tre- 
mendus, et hominibus est mitis ; qui descendit ad Ir 
ferorum portas, et eum, qui fuerat aliquando fortis, 
vinculis astrinxiL 7 ; qui mortis imperium disselvit ; 
pastor bonus, qui oves suas ab inferis eduxit, et ante 
eas vadens, snamquamque nomitalim vocat *. Qul 
descendit, Inquit Apostolus, ipse est et qui ascendii *, 


X. Quaenam vero, o proplieta, sunt festivitates 
quas clamas Jude agendas? Hoc deinde Videns de- 
clarat : Non legales, inquit, festivitates Judas ce- 
lebrabit mibi, non eas qux in sabbaterum, et novi 
mehsis religionibus peraguntur, et in selemnitate 
tubarum. Etenim Tempus faciendi Domino, ut dis- 
sipet legem tuam (22). Cum itaque gratia advene- 
rit, decem solemunitates insignes agendas esse 
dieo. 

Prima omnium ihsignium solemnitatam (25) ea 
est in qua Joachimus et Anna faustum geueratio- 


" Nahum. 1, 15. Y Nahum uU, 1. α Paal. xvi, 10. 7 Luc. x1, 21, 22, *Joan. 1, 5, 4, 5 Ephes. 


ιν, 10. 


VARLE LECTIONES. 
5. Pericopen Ποῦ τοῦ Ἰεσσὲ ἡ ῥίζα omittendam non censui, etsi. eam habeat solus Caes. D. ** Cod. - 


Barb. mend ^11. 
habet àv οὐρανοῖς, Caes. A. hahet ἐν àv 


9 Barb. mend. ἑὔδομηνοστῆ- 5 Barb. et Css. uterq. mend. ἀφενδείς. 
ρώποις. Praeferenda cod. Barb. 


9 Ubi Barb. 
leetio, tum quia alludere vi- 


detur ad illad Joan. ns, 15: Nemo ascendit in celum, nisi qui descendit de coelo, Filius hominis, qui est 
$n celo ; tum quia melius servari videtur antithesis, quz: in sequentibus quoque incisis apparet. 5 Cum 


C:es. A. Π 
Barb. οἱ Czes. Α. ἑδέξατο, οἱ Coss. B. ἑδείξαντο. 


ώτη πασῶν 81η Barb. πρῶτον πασῶν ' Czs. autem B. πρῶτον πάντων xal πασῶν. ᾗ Mend. 


| NOTE. 
(21) Vix dubitare 148 est, annos hic secundum D Neque vero moveat (quod nen nemo cavillose di« 


epocham Constantinopolitanis consuetam compu- 
tari. Itaque. cum Constantinopolitani Nativitatem 
Christi assignarent. anno a mundi creatione quin- 
quies millesimo quingentesimo octavo, consequens 
est, hauc quoque traditionem seu opinionem ali- 

uando receptam faisse, Deipatam anno ante 
Christi Nativitatem, seu melius [ncarnationenr 
vicesimo quinto conceptam fuisse, adeo ut vice- 
simum quintum annum ageret, cum ad aununtian- 
dum ei divini Verbi incarnandi mysterium missus 
est angelus. 

(22) Habes accommodationem illius(Psal. exvim, 
196) juxta : Καιρὸς τοῦ ποιΏσαι τῷ Kupltp, διεσχέ- 
ὅασαν τὸν νόμον σου. 

(25) En habes Deiparz conceptionem inter prz- 
cipuas atque insignioreg solemnitates recensitam. 


clitavit), qnod unice agi memoria dicatur πι] 
ab Joachimo et Anna. accepti de Virgine gignenda. 
Consünili sane modo paulo post mentio flt festi- 
vitatis in qua Gabriel illud Ave Virgini pronuntia- 
$it. At πἀθοπο desipiat quispiam , ut dieat tetant 
festi rationem Angeli adventu et illiug Ave pronun- 
tiatione contineri? Ceterum prima hujus festivita- 
tis quaenam vera sit ratio, aperte in fIne orationis 
ab auctore declaratum reperies. Quanquam et hoo 
loco, quasi auctor ineptos hos eavillos divinaret, 
adjecit binas illas Deiparse festivitates ita alteram 
ab altera distingui, ut in prima Conceptio, in altera 
Nativitas celebretur. Non ergo merum angeli 
nuntium, sed Deipara Conceptio, eaque polis-imwnu 
hoc festo colebatur. 


1415 


JOANNIS EUB(EENSIS 


1176 


nis plane immaeulat: et genitricis Dei Mariz nun- Α γεννήσεως τῆς παναχράντου xat θεοτόχου Μαρίας. 


tium acceperunt. Tum augustissima ejusdem Marix 
nativitas; illic conceptio, hic nativitas (24). Alia 
deinde solemnitas veneratione cultuque dignissima, 
in qua Gabriel pedibus materi: expertibus terram 
calcans, illud Ave Virgini pronuntiavit. Postea sa- 
lutaris illa mundo universo Regis omniüm Christi 
Dei nostri ex Virgine nativitas. Deinde et ascensio 
in templum, et in ulnas Simeonis exceptio. Ac rur- 
sus lucifera zpparitio, et rursus in monte Thabor 
transfiguratio ; et vivifica passio, Pascha immorta- 
lis resurrectionis. Et rursus in ccelos ascensio, et 
ad dexteram Patris in carne sessio. Tandem ex- 
wremus, magnusque dies festus, in quo sanctissi- 
mus Spiritus in sanctos discipulos et apostolos Do- 
mini nostri Jesu Christi descendit. Aye, « Juda, 
solemnitates (uas. Iste igitnr .solemnitates sunt, 
quas celebrandas a Juda propheta indicit (25). 


Xl. Prastitutis autem temporihus adventanti- 
bus, justitiam omnem jam oportebat impleri. Unde 
cum Joachimus in monte preces funderet, Anna 
vero intra domesticos parietes lugeret, hacc domo 
egressa in hortum suum se contulit, quo tam gra- 
vis mcroris levamen aliquod hauriret. Et ecce 
angelus Domini astitit, ipsi dicens : Anna , Anna, 
exaudivit Dominus deprecationem tuam, et concipies, 
ei paries, et celebrabitur semen. tuum ἵπ universa 
terra. Ne tristeris, o Anna ; fructus tuus finem im- 
ponet earum dolori, qux in angustiis pariunt (26). 
Ipsa enim est, quam prophete omnes salutem per 
ipsam exspectantes pranuntiarunt (27). O vos 
beatos, Joachim et Aunal! Verum beatior sane eet 
quz a vobis progignitur! Sic ad eos angelus : 


Age, o Juda, solemnitales tuas 5, non in veteri 
testamento, sed in novo. Hoc igitur principium 
est novi testamenti (28) ; principium est nova arc; 


b Nahum. 1, 15. 


Καὶ μετὰ ταῦτα τὸ πάνσεπτον αὑτῆς γενέθλιον ' 
ἐχεῖ σύλληψις, ὧδε γενέθλιον. Μετὰ ταύτην ἑτέρα 
πανσεθάσµιος, xai προσχυνητὴ, ἐν ᾗ ὁ Γαδριὴλ 
αΌλοις voci τὴν γῆν πατῄσας, τὸ χαῖρε τῇ Παρθένφ 
προσεφώνησεν. Εἶτα dj σωσιχόσμιος ** ix Παρθένου 
γένεσις τοῦ παµθασιλέως Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν. 
Εἴθ᾽ οὕτως πρὸς τὸν vaby ἄνοδος, χαὶ £v ταῖς ἀγχά- 
λαις τοῦ Σιμεὼν δοχἠ. Καὶ πάλιν ἡ φωτοφύρος ἐἔπι- 
φάνεια" χαὶ πάλιν fj ἐν τῷ θαθορίῳ pec µεταμόρ- 
φωσις, xal τὸ ζωηφόρον πάθος, «b ** Πάσχα τῆς 
ἀειζώου ἀναστάσεως. Καὶ πάλιν τῆς slg οὐρανοὺς 
ἀνόδου, xoi ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρὺς ἐν σαρχὶ χαθέ- 
6pac. Καὶ fj ἑσχάτη ἡμέρα xaX ** 4j µεγάλη τῆς top- 
τῆς, àv f] τὸ πανάγχιον Πνεῦμα ** κατῆλθεν ἐπὶ τοὺς 
ἁγίους μαθητὰς χαὶ ἁποστόλους τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ. 'Eóprate, Ἰσύδα, τὰς ἑορεάς σου. 
Αὗται οὖν εἶσιν αἱ ** ἑορταὶ, ἃς ὁ προφήτης ἑορτά- 
ζειν τὸν Ἰούδαν Boi. | 

ΙΑ’. Τῶν 65 χαιρῶν Ίδη ἐγγιξόντων, πληρωθῖναι 
δεῖ πᾶσαν δικαιοσύνην. "O0sv τοῦ μὲν Ἰωαχεὶϊμ ἓν 
τῷ ὄρει εὐχομένου 65, τῆς δὲ "Άννης Ev τῷ olx 
θρηνούσης, ἐξῆλθεν Ex τοῦ οἴχου αὐτῆς, xal εἰσηλ- 
θεν εἰς τὸν ἑαυτῆς παράδεισον, ἐφ᾽ d ἀνάκαυλαν 
τῆς ἄγαν θλίφεως ἀρύσεται. Καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Κν- 
ρίου ἐπέστη αὑτῇ λέγων * "Avra," Avra, εἰσήκουσε 
Κύριος τῆς δεἠσεὼς cov, καὶ συ λήψτ , xal 
Tevv cm, καὶ .Ίαληθήσεται τὸ σπἑέρµα σου ἓν δ2ῃ 
τῇ οἰκουμέγῃ. Mh λυποῦ, "Αννα" ὁ χαρπός σου παύ- 
cet ** τὴν λύπην ταῖς ἐν λύπαις τικτούσαις ^ αὐτὴ 
γάρ ἐστιν, περὶ fic προχατήγγειλαν πάντες οἱ προ- 
φῆται τὴν σωτηρίαν δι’ αὑτῆς ἀπεχδεχόμενοι. Ma- 
χάριοι ὑμεῖς, Ἰωαχεὶμ xai "Αννα. Ὄντως δὲ 5E 
ὑμῶν τιχκτοµένη µακαριωτέρα ἑστὶ, φησὶν ὁ ἄγγελος 
πρὺς αὐτούς" 

'Eóptats, Ιούδα, τὰς ἑθρτάς cov: obx iv τῇ 
παλαιᾷ διαθήχη, ἀλλ' &v τῇ χαινῃ. Αὕτη οὖν ἡ ἀρχὴ 
τῆς χαινῆς διαθήχης, τῆς νέας xat θεοδόχου χιδω- 


VARLE LECTIONES. . 


** Barb. costxócpíoc. 
est xal. C 
arb. et (9. uterq. mend. τῷ...... εὐγομένῳ, 

6c. * at Cres. B. majost. v pen 


*- Τὸ Πάσχα eum Cs. B., nam Barb. et Czes. A. habent τοῦ Πάσχα. —** Barb. 
** E cod. Barb. excidit vox Πνεῦμα, et paulo infra μαθητὰς xal. ϐν A cod. Barb. abest αἱ 
* Barb. παύει et cum eo Cas. À., licet mendose, πά. 


NOTAE. 
(24) Verba illic conceptio, hic nalivitas, absunt a D tenus fuisse obnoxiam. Id autem ipsi quoque Annz 


Ces. B., at retinent tum (3, A. tum Barb. et 
Leo Allatius ( Prolegom. ad Opp. Damasceni, 
$ 65. Opp. Damasc. per Le Quien, tom. I, pag. 65). 

(25) Ex quo nulla hic fiat mentio festivitatis 
Dormitionis Deiparse, suspicari quispiam posset, 
nondum forte idem festum in Euboensi Ecclesia 
receptum fuisse. At non ita 68 babet; nam ad 
finem orationis hoc quoque festum celebrari con- 
&uevisse auctor commemorat. Porro hinc nobis 
Conceptionis festivitas: magis commendatur. Cum 
enim mysteria solemniori cultu celebranda. denario 
numero comprehensa dicantur, in hunc numerum 
Coneeptionem Deipare potius quam ejusdem san- 
clissiniam: dormitionem relatam cernimus. 

(26) Vulgatissima est penes veteres hzc doctri-- 
na, atque eo etiam spectat, sententie pariendi in 
doloribus adversus Evam prolatae Deiparam nulla- 


tribuitur in saeris Graecorum officiis, filize scilicet, 

uam utero gestabat, gratia (Men. die ix Dec. in 
Stich. ante Synaxarium : Haudquaquam, sicuti 
Eva, tu quoque, o Anna, paries in doloribus; nam 
gaudium in utero gestas (οὐχ ὥσπερ Εὔα, χαὶ σὺ 
σὺν λύπαις τεχεῖς ' χαρὰν γὰρ, "Αννα, ἔνδον χοιλίας 
φέρεις, 
... (21) Ne oratori:e exaggerationi tribuas quo«d hic 
dicitur, Deiparam a prophetis omnibus fuisse pre- 
nuntiatam, facere debet veterum auctoritas Pa- 
(rum, quibus nihil communius, quam ut disertis- 
sime affirinent, Mariam Deiparam in Scripturis 
omnibus przdicari. Conf, quz de his diximus in 
commentario. 

(28) Cum propria novi testamenti nota seu eha- 
racter sit operatio gratiz, principium vero novi 
testamenti collocetur in ipso initio exstruendze arcze 





14111 


SERMO IN CONCEPTIONEM DEIPAR.E. 


1468 


τοῦ, ἐν τῇ χοιλίᾳ τῆς "Άννης κτιζοµένης, τῆς ix A ad Deum excipiendum in Annz utero exsiructze 


τῆς ρίζης Ἰούδα, Ἰεσσαὶ , χαὶ Δανῖδ. Φησὶ γὰρ ὁ 
προφήτης Καὶ ἁναστήσω ty σκηνἡν Aavtó τὴν 
πεπτωχνίαν, καὶ οἱχοδομήσω τὰ κατεσκαμµέγα 
αὐτῆς. Ἰδοὺ ἀνίσταται dj σχηνἡ Δαυῖδ ἓν τῇ συλ- 
λήψει 07, xal γενῄσει τῆς αὐτοῦ θυγατρός.-Αὐτὴ γάρ 
ἔστι περὶ fj; πρῶτος πάντων Ἰαχὼδ τὸν Ἰούδαν 
προφητεύων Πὐλόγησε "5 λέγων οὕτως Ἰούδα, σὲ 
ἠνέσεσαν οἱ ἁδελφοί cov. 

Αληθῶς µαχάριοι ὑμεῖς,. Ἰωαχεὶμ xal "Άννα. 
Ὑμεῖς γὰρ ἐξ Ἱούδα, καὶ Ἰεσσαὶ, χαὶ Δανῖδ, xai 
αὐτὴ ἐξ ὑμῶν, xaX ἐξ αὑτῆς ὁ τοῦ νόµον Goch "', καὶ 
προρητῶν Κύριος. xat bx ἑσχάτων νόµου πληρωτὴς 
Χριστὸς Κύριος. | 

18’. Ταῦτα πρὸς τὴν εὐλογημένην συζυγίαν "Ima- 
xe καὶ "Άνναν ἄγγελος, χαὶ ἐπιπλεῖον '* ἐπήγα: 
γεν θαρσεῖτε, yalpsss, καὶ '! ἀγαλλιᾶσθε. ᾿Ηγγχι- 
xtv γὰρ ὁ χαιρὸς ὁ ὑπὸ τοῦ προφήτου κηρυττόµε- 
νος, Ex Βηθλεὲμ xal γῆς Ἰούδα τὸν µέγαν ποιμένα 
ἀξελεύσεσθαι, χαὶ οὗ µόνον τὸν "Iapat ποιμανεῖν ], 
ἀλλὰ xai πάντα τὰ ἔθνη. 

Όντως µαχάριοι χα) τρισµαχάριοι, Ἰωαχεὶμ xal Av- 
να” μυριονταπλάσιον δὲ µαχαριωτέρα ἡ ἀπόγονος xal 
θυγάτηρ Δανῖδ, ἡ ἐξ ὀσφύος xat Υαατρὸς ὑμῶν προ- 
ερχοµένη. Ὑμεῖς γὰρ yr ἔστε, αὐτὴ δὲ οὐρανός. 
Ὑμεῖς yoixol, δι αὐτῆς δὲ οἱ χοῖχοὶ ἑπουράνιοι 135" 
µακάριοι ἀληθῶς ὑμεῖς, ὅτι ὃν Μωῦσῆς ἰδεῖν ox 
ἑδυνήθη, ἐπεθύμησεν ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης τοῦ χάλ- 
λους τῆς ὑμῶν θυγατρός. 


€ Àmos ux, 11. 4 Psal. σεν, 11, 19. 


qua est ex radice Judz, Jesse, et Davidis. Inquit, 
enim propheta : Et suscitabo tabernaculum Davidis, 
quod cecidit, εἰ recdificabo ruinas ejus ^. Ecce eri- 
gitur tabernaculum David in conceptione οἱ pro- 
creatione (lliz ejus (29). Ipsa est enim de qua pri- 
mus omnium Jacob vaticinans Judz benedixit, ita 
inquiens : Juda, laudabunt te fratres tui (50)! 


Vere vos beati, Joachime et Anna. Vos enim ex 
Juda, Jesse, et Davide, hsc autem ex vobis, et ex 
ipsa legis dator, et Dominus prophetaruni, atque 
extremis temporibus perfector legis Christus Do- 
minus. 

Xil. Hec angelus ad benedictos illos conjuges 
Joachimnm et Annam (21); atque ulterius adjecit : 
Bono animo estote, gaudete, et exsultate. Instat 


enim tempus a propheta anpuntiatum, quo ex Be- 


thleem et terra Juda rex magnus est oriturus, et 
non modo populum ]sraelis , sed et gentes reget 
universas. 

Vere beati acter beati, Joachime et Àuna; at 
millies beatior Davidis progenies ac filia, qua e 


femore atque utero vestro progreditur. Vos euim 


terra estis; ipsa vero coelum : vos terreni; per 
ipsam vero (evadunt) eclestes (52). Vere vos beau, 
quoniam rex ille glorise, quem Moyses videre non 
potuit, filie vestra pulchritudinem concupi- 
Vit €. 


VARLE LECTIONES. 
ετ Barb. mend. συλλίψη. ** Ita codex, qui iamen in admittendo vel respuendo hoc augmento sibi 


non constat. 
ἐπὶ πλοῖον, 
ποιμενεῖ. Τὸ Barb. δι 


** Barb. δοτἠρ. 


αὐτῆς 


** Barb. ἐπιπλείων, at vel ἐπιπλείω, γε] ἐπιπλεῖον legendum. Css. A. 
"! Cum Czs. Α. ἀγαλλιάσθε; mend. Barb. ἁἀγαλλιᾶσθαι. 


1. Ces. A. ποιµαίνειν» Barb, 


δὲ χωῖχοὶ οἱ ἑπουράνιοι; at melius Ces. B. 6v αὐτῆς δὲ ol χοῖχοὶ ἐπουράνιοι. 


NOT E. 
Deo excipiendo destnate scilicet in conceptione €. ficatio (uti patet) ita locum habuit in Deiparze 


Deipare; ergo Marie conceptio non solius naturae 
(sic enim ad legem peccati speclassel) , sed gra- 
tite quoque opus fuit. 

llinc Ecclesia Graeca in sacris hujus solemnita- 
tis officiis canit veteres legis umbras exoriente 
Virgine transiisse, quia splendor gratie, id esi 
Maria, effulsit (Men. dieix Dec. Ode c".) : Vere legis 
umbre pretereunt; ecce enim divine gratie splen- 
dor Virgo refulget, nubes. illa e qua vere coruscans 
sol Deitatis exoritur (Νόμου al. σχιαὶ σαφῶς παρα- 
τρέχουσιν αὐγὴ γὰρ ἰδοὺ τῆς θείας jéeroe ἔμφα- 
ψίζεται ἡ παρθένος, νεφέλη ἐξ ἡἧς ὁ φαιδρὸς τῆς 
θεότητος ἀνίσχει ὄντως λιος). Et rursus eadem die 
celebrat Greca Ecclesia conceptas in Ànnz utero 
primitias πους adificationis (ibid.) : Ezsultent 
montes et colles, campi et maria, multitudo angelo- 
rum, el universum morlalium genus ; Anna enim 
divinum Domini templum, nove  adificationis pri- 
mitias concepit. "Opn xaX βουνοὶ, πεδία xaX θάλασσα 
ἀγγέλων πλτθὺς xai πᾶσα φύσις βροτῶν εὐφραινέ- 

ὡσαν τοῦ δεσπότου’ τὸ θεῖον γὰρ τέµενος, ἀπαρχὴν 
ἁναδομήσεως ἐδέξατο "Άννα. | 

(29) Cum haudquaquam materialiter, sed spiri- 
tualiter accipienda sit restitutio illa collapsi taber- 
naculi, ruinarumque zedificatio a prophela  prz- 
nuntiata ; de restauratione igitur per Christum fa- 
cienda, et de zedificatione per gratiam perficienda 
sermo est. Insuper ejusmodi reetauratio οἱ rezdi- 


conceptione et generatione, u! tabernaculi illius 
erectio sit ipsa Deiparze conceptio. Atqui, si in 
conceptione Virginis suus reliquus fuisset peccato 
locus, jam inipsa conceptione jure merito non 
quidem tabernaculi erectionem suspiceremus, sed 
ruinas et lapsum deplioraremus. fi'eratam ergo 
confessionem doctrine a Beipare conceptione 
peccati omnis suspicionem excludentis habemus. 

(50) Gen. xtix, 8. Sup. 8 7 cod. Barb. habebhat 
αἱνέσουσιν, nunc mendose ἀννέσεσαν, uterque vero 
C:es. αἴνεσαν. Notum est autem et codices versio- 
nis LXX hic varias lectioues praeferre. Conf. Scho- 
lia Lamberti Bos in h. c. 

(31) 6.9. D. reliqua omittens pauca hzc retinet : 
Ταῦτα πρὸς αὐτοὺς ὁ ἄγγελος, ita ad eos Angelus. 
Quam lectionem przefereudam censuerim. 

($2) Hoc etiam loco cujusvis labis expertem 
Deiparam luculenter praedicari, nullus equidem 


D dubito. Quid enim sunt hic terreni seu terra, nisi 


homines in collapse nature statu spectati, qui 
per reparationem deinde ad statum gratis. cuin 
transeunt, coelestes fieri dicuntur? Id sane exigunt 
tum contextus, tum rei ipsius natura, tum tritis- 
simus hujus locutionis in lingua ecclesiastica usus 
ex notissima Apostoli sertentia (I Cor. xv, 47seqq.) 
suam ducens originem. Deipara porro non modo 
a terra illa atque a terrenis prorsus hie sejungitur, 
ut veluti e regione istorum altero in ordine collo. 


m 


1479 


JOANNIS EUB(EENSIS 


1480 


Yos beati, Joachime et Anna, quia rationalem A Μακάριοι ὑμεῖς, Ἰωακεὶμ χαὶ "Άννα, ὅτι παρά- 


paradisum genuistis. Ipsa enim non ab hominibus 
modo, verum etiam ab Angelis, ab Arcbangelis, a 
Cherubim atque a Seraphim beatissima pradica- 
tur, quippe αι impoillutis suis visceribus erea- 
lurarum omnium et paradisi auctorem gestavit. 

ΧΙ. Et ecce ut Anna ab Angelo audivit pror- 
sus immaculatam puellam (05) se concepturain ac 
parituram esse, gaudio gestire ccepit. Nondum au- 
tem is adérat , quem exspectabat, dilectus nempe 
conjux. 

Cum itaque justus quoque Joachimus letum àc- 
cepisset nuntium futuri de lumbis suis conceptus, 
letitia apparatus in. duplum ac triplum instituit 
Aadofnare, ac decuplo gaudio et exsultatione elfe- 
rebatur. Cumque, uti consueverat, jam plene dona 
οἱ sacrificia obtulisset, sterilis concepit ; et exspe- 
etabant ambo fructum generationis , qualis nempe 
foret proles nascitura. 

Porro instante jam tempore augustissimse nativi- 
tatis plane immaciulatze puelle ac Genitrieis Dei, 
propheticum impletum est oraculum, quod locutus 
est Isaias : Letare, sterilis qug non paris ο. Lse- 
lata est enim et exsultavit maxitnme beata Anna; 
et dixit obstetrici : Quid peperi ? et respondit ob- 


* ρα. Lxiv. 1, sec. LXX, 


δεισον λογικὸν ἐχυήῆσατε. Αὐτὴ γὰρ οὐ µόνον ὑπὸ 
ἀνθρώπων µαχαρίζάται, ἀλλὰ παὶ ὑπὸ ᾽Αγγέλων, 
xal τῶν Χερουθὶμ καὶ τῶν Σεραφίµ’ αὐτὴ γὰρ τὸν 
φυτουργὸν τῆς κτίσεως xal 7* τοῦ παρἀδείσου it 
ἀχράντων ἀὐξῆς λαγόνων ἐχνοφόρησεν. 

1’. Καὶ ἰδοὺ "Αννα ἀκούσασα παρὰ τοῦ ᾽Αγγέλου 
τὴν σύλληψιν xol γἐννησιν τῆς παναμώμου χόρης, 
ἥρξατο μὲν yalpstv: οὕπω δὰ παρὼν fv ὁ προσδο- 
χώµενος, Ίτοι ὁ ἀγακητὸς σύνευνος. 


Δεξάμενος Ξοιγαροῦν χάὶ ὁ δίλᾶιος Ἰωακεὶμ ck 
τῆς συλλήψεως τῆς 5$ ὀσφύος αὐτοῦ εὐαγγέλια. ἢρ- 
ξατο ἑτοιμάζειν τὰ τῆς χαρᾶς διπλᾶ xat tori, xol 
δεχαπλασιάζων ἔχαιρε xol ἠγαλλιᾶτο. wat δὴ κλη: 


D ρώσας πάντα καθὼέ ἣν αὐτῷ εἰθισμένον '*, τὰ δῶρα 


xai τὰς θυσίας προσφέρειν, δυνέλαθεν f) στείρα’ καὶ 
ἀνέμεανον ἀμφότεροι τὸν χαρπὺν vie Τεννέδεως, vb 
εἰ ἂν ἐἴη ** τὸ ἀποδησόμενον. 

Καὶ ἑγγίσαντος τοῦ Καιροῦ τῆς faval4étoo γεν- 
νῄσεως τῆς παναμώμου χόρης xai θεοτόχου, ἔπλη- 
pen ὁ προφητικὸς λόγος, ὃν ἔφησεν Ἡσαῖας, Εὐ- 
φράνθητι, στεἰρᾶ ἡ οὗ εἰκεουσᾶ. Καὶ ηὑφράνθη, 
xai ἠγαλλιάσατο f) µάχαρία ΄Αννά σφόδρα, καὶ εἷ- 
πεν τῇ uála* Τέ ἐγέννησα ; καὶ εἶνεν $ μαῖα' 80)" 


V&RLE LECTIONES. 


ὃν Verba τῆς χτίσεως xoX, qux Α Barb. absunt, desumpta sunt ex (95. À. 


*5 Barb. ἠθισμένον, Cis. 


À. Ἰθισμένω. 15 Εἴη ἀποθησόμειον cum Cas. Α., Barb. fj τὸ ἀποχτισόμενον. 


NOTAE. 
cetur; sed (quod prohe notabis) dum hoc ipsum C qui justissimos : ibi enim qued conditionis erat, non 


. effcitur, ipsa. non celestis. dicitur, sed absolute 
celum vocatur : nempe si celestis dicerctur, ali- 
quid habere comriune cum iis forte videretur qui 
celestes (leri ibidem dicuntur, antea terreni cum 
fuerint : dum vero absolute appellatur celum, haud 
obseure innuitur, hanc (dotiorum suorum in eam 
eumulum conferente Deo pro singulari, ad quam 
electa fuerat, dignitate) suam veluti sibique pro- 
priam exstitisse conditionem. 
fd vero luculenter ex co confirmatur, quod Marix 
conceplee conditionem ope hujus imaginis exhibere 
familiarissimum in Orientis Ecclesia fuisse novi- 
mus. lta Georgius Nicómediensis (uthoc saltem 
hic innuam) celebrans Virginis conceptionem, cae- 
Ium nobis datum gratia fulgidam proclamat (orat. 2, 
in Concept. et Ναι. Deip. Auct. Combefis. tom. I, 
col. 1045) : Celum sublimius (terra) excipit hodie 
fertum. celum  lucidius prorsus et spatiosius, ce- 
um.... quod non visibilibus astris, sed multiplicis 
spiritualis lucis fulgore nitescit. Tov ὑπέρτερον οὐ- 
pavby ἁποτιχτόμενὸν δέχεται, τὸν ὑπέρφωτον ὄντως 
καὶ εὑρυχωρότερον ... τὸν 00x ἄστροις ὀρωμένοις, 
ταῖς vontatg δὲ ποικιλλόµενον δᾳδουχίαις. Id ipsum 
tota Greca Ecclesia in sacris Deipare concepts 
Officiis sic repetit (Men. die tx Dec. ad init. Ma: 
tutin.) : Beo omnium conditore affante, novum in 
sinu Anne colum fabricatur ; e quo ille, qui solus 
sincerus est lominum amator, propter suc charita- 
tis excessum tanguam sol occasum nesciens effulge- 
bit, ut divinitatis sue radiis universum mundum 
(luminet : ('O) v£oz οὐρανὸς ἓν χοιλίᾳ τῆς "Άννης 
χεχταίνεται Θεοῦ παντουργοῦ ἐπινεύσει, ἐξ οὗ..... 
Neque vero absonum videatur, prefato sensu ter- 
Yam lerrenosque vocari Joachimum et Annan, alio- 


D 


quod reparationis, exprimitur. Rursus autem id 
maximopere vim diclis addit : si enim illi utut 
justissimi terra ac terreni appellati sunt, boc non 
terren2 eorum conversationi, sed vitiatx» conditioni 
tribuendum est. Ergo, si et Deipara semel eodem 
originis vitio infecta fuisset, aquo jure et ipsa 
lerra el terrena. audivisset, non autem sua veluti 
conditione celum, per quam el parentes ejus ce- 
lestes evaderent quemadmodum et Joannes noster 
indicat, et sic eleganter prosequitur etiam Isidorus 
Thessalonicensis episc. Orat. de Nativ. Deip. n. 9: 
Anna tero cum generarel, filia sua. indigebat st 
generaretur... Neque ipsa solum, qua per preces 
maler ei (uit, sed ejusdem eliam progenitor opus 
habuit, utipsam veluti matrem nanctscerentur. "Άννα 
δὲ ἀναγεννηθῆναι τῆς παιδὺς ἐδεῖτο γεννῶσα... xal 
οὐχ ἡ προσευχῆς αὕτη µήτηρ µόνον, ἀλλὰ xal τῷ 
προπάτορι ταύτης ἐἔδέησεν, ὅόαπερ olovsi μητρὶ 
χρῄσασθαι, 

(5) &uclor híc tanquam exploratum supponit, 
Annam de plane immaculata puella concipienda jam 
ab angelo monitam fuisse. Atqui in eo, qui prz- 
mittitur, angeli sermone nibil habes quod huc 
spectet, nisi quod Maria celum dicatur in opposi- 
tione ad reliquos omnes, qui terreni preclamantur; 
etquod paulo post Joachimus et Anna dicantur 
genituri paradisum rationalem ($ prec.). Ut ergo 
verbis auctoris sua stet veritas, dicendüm est appel- 
lationes illas tum celi tum paradisi rationalis, quas 
angelus concipienda proli tribui se perhibetur, ex 
mente auctoris ipsius omuimodam illam signifi- 
care puritatem, cujus gratia puella prorsus imma- 
eulata (πανάµωμος) proclamatur. 





1491 


SERMO IN CONCEPTIONEM ΡΕΙΡΑΒΑ. : 


1182 


x1 ειπεν "Αννα" Προσάξω αὐτὴν δῶρον Κυρίῳ τῷ A stetrix : Filiam. Et subdidit Auria ; Afferam illam 


65i. 
ΙΔ’. Ίδε οὖν σαφῶς λειτουργοῦντας «fj Τριάδι 


Μαρίαν, καὶ "Ανναν, χαὶ Ἰωαχείμ' τεχθείσης vàp 


τῆς παιδὸς, xai προχκοπτούφης ἡλιχίᾳ, οὗ προσήγα- 
(40v αὐτὴν διετή, οὐδὲ πάλιν τετραετή, ἀλλά «pret 
ὡς Τριάδος ἀχωρίστον νύμφην, xal παστάδα ἁμίαν- 
τον’ xaX κοινῶς "' προσήγαγον αὐτὴν, ὡς µελλούσής 
αὐτῆς ἀμφότερα εἶναι" καὶ πρῶτον μὲν δῶρον τῷ 
Θεῷ προσηνέχθη, ἔπειτα δὲ xal vabg καὶ θρόνος. 
Προφητιχῶς οὖν προσήγαγον τὴν Ηαρθένον ἐν τῷ 
ναῷ τοῦ Κνρίου. | 


Ὢ τοῦ θαύματος ! 'O ἔμφνχος ναὸς xat θρόνος ys- 
Ῥουθικὸς εἰς ναὸν bx λίθων χατεσχευασµένον προσ- 


donum Domino Deo. 

XIV. En palam igitur sacrifiéfuni Triadi offeren- 
tes Mariani, Annam, et Joachinium. Cum enim 
edita in lucem fuissét puella, atiue xtate progre- 
deretur, obtulerunt eani non quidem bimulam, nec 
iteni quatrinam, sed trimulam tanquam indivisce 
Trinitatis sponsmn, et thalamum immaculatum. 
Commuhi praterea voto ipsum addüxerunt, tou- 
quam quz utrümque futura erat, ac priino quidem 
donaüm oblata Déo est, deinde vero et (tanquam) 
temiptunmi et thromus. Prophetico igitur spiritu Vir» 
ginem in tenrplo Domini obtulerunt. 

O rem plane miram! (n templum lapidibus ex- 
vdificatum affertar animatum templum et thronus 


φέρεται. Πρὸ γὰρ πολλῶν γενεῶν ὁ Aaut6 περὶ B Cherubicus. Et sane jam a multis anie gerieralio» 


αὑτῆς ἐθόα λέγων * "Axove'or, qnot, θεοῦ θύγατερ, 
xal ἴδε, xal xAivor τὸ οὓς σου, καὶ ἐπιλάθου τοῦ 
Ααοῦ cov, καὶ τοῦ οἴκου τοῦ πατρός σου" καὶ 
ἐπιθυμήσει ό βασιεὺς τοῦ κἀλλους σου. Καὶ 
πάλιν ' ᾽Απεγεχθήσονται τῷ βασιαεῖ παρθέγὸι 
ὀπίσω αὐτῆς. Πῶς ἀπενεχθήσονται; δηλονότι ὃν 
εὐφροσύνῃ xaX ἀγαλαιάσει. Ποία αὐτὴ, à Άπρο- 
φῆτα; Ἐπειδὴ o)x ἴἔδει τὴν βασιλίδα '* µόνην εἰς 


τὸν ναὺν τοῦ βασιλέως ἀπενεχθῆναι, τοῦτο πόῤῥωθεν. 


διὰ Πνεύματος ἁγίου ἀδόμενον εἴρηται. Καὶ πάλιν; 
AY zAnclov αὐτῆς ἀπεγεχθήσονίαί σοι. Απ- 
ηνέχθησαν τοένυν 73 σὺν τῇ ἁγίᾳ Παρθένῳ xai ἂλλαι 
παρθένοι πρόδηλον ὅτι xal αὐταὶ µετέσχον &vta- 
σμοῦ. Τίς γὰρ ἑφιωμένων 34 βασιλέα, & βασιλίδα 5, 
δῶρα καὶ ὀψώνια map! αὐτῶν οὐχ ἀμείφεται; 


Εἰσὶν δὲ xal ἄλλαι παρθέἑνοι * ἀλλ' ἵνα τὸν λόγον μὴ 
μαχρύνωμεν, ὀλίγα xai περὶ ἐχείνων λαλῄσω., Αὐταί 
εἰσιν al τὴν παρθενίαν ὥσπερ θησαυρὸν βασιλιχὸν 
φυλάξασαι ', προσέχουσαι ἑαυταῖς διαπαντὸς, ἵνα 
μὴ ταῖς πέντε μωραῖς ὁμοιωθήσονται, ἀλλ' ἀεὶ τὸν 
βασιλιχὸν σηχὸν φυλάττουσαὶ xai µόνῳ τῷ νυμφίῳ 
αὐτῶν ** ἀρέσχουσαι, Αὐτὸς γὰρ ἐνετείλατο λέγων * 
Οὐδεὶς δύναται δυσὶ χυρἰοιξ δου.Ίεύέιν. Καὶ πολ- 
Aa μὲν δ.ὰ τοῦ μαρτυρίου τὸ µακάριον dog ἔσχον * 
ἅλλαι δὲ καὶ OU ἀσκῆσεως χα) διὰ τῶν σαρχικῶν 
πειρατηρίων ἑστεφανώθησαν, xal ἔτι στεφανοῦν- 
ται. 


f Psal. xwv, 11. 5 ibid. 15. ^ ibid 18. 


i Psal. xiv, 15. 


nibus David de ipsa palam vaticinatus est f : 
Audi, inquit, Dei (54) βία, et vide, et είπα 
aurem (uam, et obliviscere populum tuum, et do- 
tum patris tui; et concupiscet réx pulchritudinem 
tuam 1. Et rursus : Adducentur regi virgines post 
ἐπί 5. Quomodo  adducentur? ín letitia scilicet 
et examitatione à, Qualis et quanta hzc est, 0 
Própheta! Quoniam nequaquam decebat ut in 
templum regis solà sine comitatu regina adduce- 
vetur; jam et hic comitatus diu ante pef Spi 
fitum sanctum przenuntiatus est! Et rursus: 
Proxinue ejus afferentur. tibi !. Cum sanctá igitur 
Virgine hliz quoque virgines adductie ; atqué, ut 
manifestum est, et ipsi? sanctificationis participes 
fuerunt. Ecquis enitr eorum qui suit in comitatu 
regis vel regina, munera ab ipsis praitniaqué non 
referat? | 
Ceterum et ali» shht virgines, dd quibus ne 
serinonem longitis protrahbam, páuea tantum αἱ” 
tingam. Ην sunt. quie. virginitatem tanquam re- 
gium thesaurum' cut servaveriht, sollicitam sui 
caram Παπά παω non adbibent, ut quinque fatuis 
nequaquam similes effüciantur, sed jugiter vi- 
gilles domum regiam eustodiant, ct unico suo 
ipsarum sporiso placent. Ita enit ipse precepit, 
inquiens : New potest d&obsiá dominis servire 1. 
Et molt»? quidem facto martyrio ad beatum exi- 
tum pervenerünt. Alis aütéiti per sarictas exerci- 


p tationes et carnis tentationes coronatz fueruut, 


ac porro coronantur. 


ij Matth. vi, 34. 


VARLE ΕΕΟΤΙΟΝΕΣ. 


T! Barb. «e, eum Cs. Α. pretuli xotvog. — 7* 
usque sequuntur desunt. in mutilo cod. 


Bárb. ménd. βασιλεῖδα. 5 Qua ,deinceps ad fineri 


(6. B. ** Cws. A. 6 φιχεύων, nec. minus mendose Barb. 


ὁγικεύων. Tres porro habemus voces, quz οἱ àliquanm similitudinem cum bis niendis, et sensum con- 
textui congruum habeant, videlicet ὁπαδεύων ab ὁπαδεύω, ὀψιχέλευθος, quod est sero seu post veniens, 
el ἐψιωμένων ab ἐφιάομαι, quod, teste Henr. Stephano, idem etiam valet ac ἀχολουθέω. Postreinam pre- 


ferendam duxi. *' Barb. mend. βασιλεῖδα. 


** Harb, φυλάξαι, 099. A. φυλάδασαι. 


*3 Barb. αὐταῖς. 


NOTAE. 


(94) Suo marte Joannes hic addit vocem Dei ; 
neque enim in Psalmo legitur Dei filia, sed mere 
filia. Verum jam alias notavimus, solemne ac fa- 


miliare SS, Patribus fuisse, ut singulari laude 
PATROL. Gn. XCVI. 


Deiparam eeu Dei fillani célebrarent. Nil ptotnde 
miram, si ultro ex ore et calámo Joanuis id ex- 
cidit. 


4 


$e 


1483 . 


dicit (38) ; de sanctissima igitur Matre Domini 
nostrj Jesu Christi hoc etiam dietum est , quia 
ipsa nempe ad Sancta sanctorum itura erat filia- 
bus Juda stipata. Nondum eoim mulieres vide- 
rant puellulam in templo fuisse enutritam, atque 
adeo eum nova ac preter opinionem res perage- 
retur, filie Jude secundum prophet» vocem 
exsultaverunt, cum Mariam puellulam sanctis- 
simam veluti iminaculatam columbam, ad Sancta 
sanctorum euntem intuerentur, et parentes ejus 
Joachimum et Annam ineffabili gaudio ipsam pro 
munere offerentes, εἰ prater omnium exspecta- 
tionem summum sacerdotem os aperientem, atque 
ei bene precantem, reliquos autem sacerdotes 
altisona voce cum senioribus et universo populo 
clamantes et dicentes : Fiat, fiat, amen, fiat. Dur 
itaque hec ita, ut dixi, peragerentur, πάσα 
filie secundum prophet» oraculum ezsultaveruni, 
ulique triumphales hymnos concinenles (36): 
Exsultate et gaudio jubilate, Judzes filie, neque 
vos solum, sed universe patrie gentium. Nata 
est enim Maria, nec amplius pudore Eva suffun- 
ditue (37). Maria ad templum adducitur, et nova 
puella novum teniplum , templum scilicet Dei ca- 
pax consurgit; neque vero proles ista Davidica 
constituetur. tantummodo Dei templum, sed et 
thronus cherubicus : Judeorum autem tem- 
plum destruetur; quemadmodum revera et in 


Evangelio Dominus pronuntiat : Amen dico vobis, C 


nom relinquetur lapis super lapidem qui non de- 
siruatur k, Semper enim et ubique idem mulierum 
genus: sive futura portendat, sive regem laudi- 
bus efferat, sive contra vituperet, et contume- 
liose excipiat; nihil cum iis, utpote infirmio- 
ris pavidique sexus, expostules. Ecce enim mihi 
verite, clamant! de ipso Saule in millibus, de 

XVI. Vere laetatus est mons Sion, et exsultave- 
runt filie Judec ^. Quando, inquit? Hoc ipso 
tempore, quando Dei Templum oblatum Deo est in 
templo; quando immaculata puellula inaudito 
exemplo in Saneta sanctorum propero pergens 
gradu contendit, ut inibi sedem defigat. Tunc vir- 
gines letitia gestientes simul cum Angelis spiri- 


κ Mtath. xxiv, 2. ! I Reg. xvin, 7. 


JOANNIS EUB(EENSTS 
XV. Quare et in alio loco filias Jude exsultare A 


1484 

IE'. Διὸ χαὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει ἀγαλλιᾶσθαι τὰς θνγα- 
τέρας τῆς Ἰουδαίας * περὶ οὖν τῆς παναγίας Μητρὸς 
τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ xai τοῦτο εἴρηται, 
ὡς μελλούσης αὐτῆς σὺν ταῖς θυγατράσιν τῆς "Tov- 
δαίας εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων βαδίζειν ΄ οὐδέπω Υὰρ 
εἶδον αἱ γυναῖχες χόρην ** bv. ἁγιάσματι άνατρα- 
φεῖσαν ' xal προφητικῶς ὡς παραδόξων πραγμάτων 
ἐπιτελουμένων, Πγαλλιάσαντο αἱ θυγατέρες ** εἲς 
Ἰουδαίας ὁρῶσαι τὴν παναγίαν παῖδα Μαρίαν, ὡς 
ἄσπιλον περιστερὰν, εἰς τὰ "Αγια τῶν ἁγίων βαδίζου- 
σαν, χαὶ τοὺς αὐτῆς γονεῖς Ἰωακεὶμ xat "Avvav χαρᾷ 
ἀνεχλαλήτῳ Ὑγεραίροντας, xai τὸν ἀρχιερέα παρα- 
δόξως στόμα ** ἀνοίγχοντα, xal εὐλογοῦντα αὐτὴν, ᾿ 
τοὺς δὲ λοιποὺς ἱερεῖς µεγαλοφώνως σὺν τῇ Yepov- 
σίᾳ χαὶ παντὶ τῷ λαῷ βοῶντας, καὶ λέγοντας Γέ- 
voto, Ρένοιτο, üpiiv, )ένοιτο. Τούτων οὕτως iz 
τελουµένων ὡς ἔφην, προφητιχῶς Tru 41ιάσαντο al 
θυγατέρες 5 τῆς Ἱουδαίας πάντως μελφδοῦσαι 
ἐπινιχίους ᾠδάς ' Σχιρτήσατε, xo ἁγαλλιᾶσθε, οὐ 
µόνον αἱ τῆς Ἰουδαίας θυγατέρες, ἀλλά xai πᾶσαι 
αἱ πατριαὶ τῶν ἐθνῶν ' Μαρία γὰρ ἐγεννήθη, xai 
Εὔα οὐχέτι αἰσχύνεται. Μαρία τῷ ναῷ προσφἑρεται, 
xat νέος ναὺς ἡ νέα χόρη ἀνίσταται θεοδόχος ναός" 
xai οὗ µόνον ναὺς, ἀλλὰ καὶ θρόνος χερουθιχὸς ἡ ix 
Δαυῖδ βλαστήσασα ἀναδειχθήσεται «αἱ ὃ ναὺς τῶν 
Ἰουδαίων καταλυθήσεται, χαθὼς χαὶ ἓν Εὐαγγελίοις 
ἔφη ὁ Κύριος' ᾽Αμὴχ Aéro ὑμῖν. οὐμὴ uev 
λέθος ἐπὶ .ίθον, ὃς οὐ κατα. λυθήσεται. Πάντη 5 
γὰρ πάντοτε τὸ τῶν γυναιχῶν φῦλον, εἴτε προρτ- 
τεύσειεν ?* εἴτε βασιλέα εὐφημίσειεν, εἴτε πάλιν 
στηλιτεύσειεν xal ὀνειδίσειεν, οὐδὲν ἐχζητητέον ?! Ev 
αὐταῖς ὡς ἀσθενοῦς µέρους ὑπαρχούσαις αὗταῖς. 
δε µοι γὰρ ἐπὶ Σαοὺλ τὰς παρθένους τὸν θυμὸ» 
τοῦ βασιλέως μὴ δεδιώσας **, ἀλλὰ κραζούσας ἐπὶ 
Σαοὺλ ἐν χιλιάσι, ἐπὶ δὲ Δαυῖὸ ἓν µυριάσι. 


virgines, qua Saulis tempore, regis iram nihil 
Davide autem in. decem millibus. 


Ισ. "Όντως εὐφράνθη ** τὸ ὄρος Σιὼν, καὶ 
ἡγαλ.λιάσαντο αἱ θυγατέρες τῆς Ἰουδαίας. Πότε; 
φησί. Τότε, νῦν ὅτε ὁ ναὺς τοῦ Θεοῦ τῷ θεῷ Ev ναῷ 
προσηνἐχθη, ὅτε παραδόξως χόρη ἁμίαντος ** elc τὰ 
"Άγια τῶν ἁγίων ὠχυτάτοις ποσαὶ βαδίζουσα *9 &va- 
στρέφεσθαι ἔνθα πορεύεται. Τότε αἱ παρθένοι ἀγαλ- 
λιώμεναι ** σὺν ἀγγδοις τὴν πνεν ματιχὴν εὐωχίαν 


» Psal. αν, 19. 


VARI LECTIONES. 


** Barb. pro χόρην legit χω εἶν. 95 Barb. inend. θυγατέραις, 3 Παραδόξως στόμα ex Cres. À. : nam 
oM ' Barb. θυγατέραις, quod mendum paulo infra recurrit. 

Cass. Α. προφητέθει. 

** Δεδιώσας cum Ces. Α., 

*! Barb. εὐφρανθήτω, — ** Caes. ἀμόλυντος. — * Ex (99. A. βαδίζουσα ἀναστρέφεσθαι, nam mend. 


Barb. παρα στόµατι,. 

** Barb, πάντι. ** Cod. Barb. προφητεύει, 
dius Ces. A. ἐχζήτιον. 
δεδινίας. 


6 Barb. µείνη. 
οι Mendose Barb. ἐχζητηταῖον, absur- 


rb. δεδειώαας videlicet pru δεδοιχυίας aut Attic. ' 


Barb. βαδίζεσθαι ἀναστόφων. ** Barb. mend. ἀγαλλιωμένοι. 


. NOTAE, 
(56) Psal. xvii, 12. Quod filias Jude potius D gelio petitur, videntur accipi posse tanquam a chore 


quam filias Jude Joannes posuerit, in causa est 
versio LXX, quz hic legit: ᾽Αγαλλιάσθωσαν αἱ θυγα- 
τέρες τῆς Ἰουδαίας. Et Psal. xcvi, 8, ἠγαλλιάσαντο 
αἱ θυγατέρες τῆς Ἰουδαίας. 

(66) Quse infra sequuntur usque dum ad senten- 
tiam confirmandam testimonium ex Matthaei Evan- 


virginum Deiparam comitantimn prolata. Certe et 
bic et in sequentibus orationis nexus paulo obscu- 
rior videri potest. . . 

(37) Quia scilicet per flliam reparatur ruina pet 
matrem illata. 





1185. 


SERMO IN CONCEPTIONEM ΡΕΙΡΑΒΑ, 


1486 


ἐπετέλουν. Πῶς» πάντως ἐν εὐφροσύνῃ καὶ dyaA- A tale agebant tripudium, Quomodo? prorsus in le 


Jida&t ἀχθησόμεναι εἰς ναὸν βασιλέως. Ποῦ καὶ διὰ τί 
xai πρὸς τίνα *' ; Δηλονότι πρὺς τὴν ἀμόλυντον, πρὸς 
την Παρθένον Μαρίαν. Αὐτὴ Y&p ἐστιν ὁ ναὺς τοῦ 
μεγάλου βασιλέως" ἐπειδὴ ἤμελλεν ἡ βασ[λισσα ** 
τὰς παρθένους ὡς ἁμιάντους εἰς ναὺν βασιλέως πρὺς 
τιμὴν καὶ δόξαν αὐτῆς ἀγαγεῖν, διὰ τοῦτο ὁ προφή- 
της ἐδόα λέγων. Ἀπεγνεχθήσοντεαι αἱ παρθένοι 
ὀπίσω αὐτῆς. Tóse ἀπηνέχθησαν ' ἀλλὰ xal πόλιν 
ἅλλαι παρθένοι ἀπενεχθήσονται, ὅτε ἐξ αὐτῆς ὁ Νυμ- 
φίος Σ.16ῃ ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ. 

Ἴδετα, ἴδετε, οἱ ἀπόγονοι 'Ῥουθὶμ χαὶ υἱοι αὐτοῦ, 
ὅτι ὁ μὲν Ἰωσὴφ ὃν ὑμεῖς ηλώσαντες ἐν Αἰγύπιτῳ 
ἀπέδοσθε, πρόσκαιρον βασιλείαν λαθὼν οὐκ ἔμνη- 
σιχάχησεν τὴν τῶν πατέρῳν ὑμῶν πονηρἰαν, ἀλλὰ 
μᾶλλον τηκοµένους *9 λιμῷ δ.έθρεφε; ὁ δὲ τῆς δικαιο- 
σύνης ἥλιος ἐξ Ἰούδα ἀνατείλας βασιλεὺς αἰώνιος, 
Θεὺὸς ἐγδοξαζόμενος àv BovAg ἁγίων, μέγας καὶ 
φυδερός ἐστιν ἐπὶ πάντας τοὺς περικύχΔφ αὐτοῦ ' 
αὐτὸς Κύριος. κραταιὸς καὶ δυγατὸς, ἱύριος 
δυνατὸς ἐν πολέμφ' αὐτὸς ὁ Δημιουργὸς Ex τῆς 
παλαιωθείσης γῆς ἁποίησεν οὐρανὸν χαινὸν χαὶ θρό- 
νον ἀχατάφλεχτον, xal τὸν παλαιωθέντα χοϊκὸν εἰς 
ἐπουράνιον παστάδα  µετέδαλεν. "Ασατε τῷ Κυρίφ 
ἆσμα καινόν' ᾷσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ 
(douce τῷ Κυρίῳ, εὐ.ογήσατε τὸ ὄνομα αὐτοῦ, 
ὅτι χόρη παρθένος ναῷ προσφέρεται, ἵνα ὁ τὸν vaby 
ἁγιάζων ἐν αὐτῇ χατοιχἠσῃ, χαὶ χατοιχῄσας τὴν 
ταύτης Ὑαστέρα μὴ χαταφλέξῃ' ἀλλ ὥσπερ ἐπὶ 


Μωσέως τῷ πυρὶ την βάτον ἤρδευσεν, οὕτως καὶ ó (c 


ἐν ταύτῃ κατασκηνώσας θεὸς σώσει τὸν xóspov. 


17’. Οὗτος à αἶνος καὶ τὰ ἄσματα τῶν ἀγαλλομέ- 
vo») θυγατέρων τῆς Ἰουδαίας' "Ασατε xal dyaA- 
Jtàc0s, καὶ γή.ατε *. Ἰδοὺ γὰρ νενίκηται ὁ τὴν 
ἡμετέραν φύσιν τυραννήσας διάδολος. Ἱδοὺ θρόνος 


᾿θαυμαστότερος τοῦ Χερουθικοῦ ἐπὶ γῆς ἑτοιμάζεται, 


περὶ fic Υἐγραπται ' 'Θεὸς ἐν µέσῳ αὐτῆς, καὶ οὐ 
σα.1ευθήσεται. Αὕτη γὰρ θρόνος, xaX χωρίον, xai 


titia εἰ exsultatione in templum regis adducendz. 
Quo, et quorsum, et ad quem ? Videlicet ad im« 
maculatam (58), ad Virginem Mariam. Ipsa enim 
magni regis est templum. Et quoniam virgines, 
utpote impollutas, ad sui decus et gloriam ipsa 
regina in templum Regis erat adductura; pro: 
pterea clamabat propheta inquiens : Adducentur 
virgines. posi eam ?. Tunc adduct sunt; sed et 
alie rursus virgines adducendx erant, cum ex 
ipsa Sponsus processisset in gloria sua (59). 
Videte, videte, o lubenis posteri et fifi ejus : 
Josephus quidem , quem vos per invidiam in 
AEgypto vendidistis (40), regnum opportune 
nactus, non modo accepte patrum vestrorum ün- 


B probitate injurie& memoriam delevit, sed przeterea 


fame consumptos aluit; at Sol justitize orlus ex- 
Juda, Rex zternus, Deus glorificatus in consilio 
sanctorum, magnus εἰ terribilis (41) super omnes. 
qui in circuitu ejus sunt ὃς ipse Dominus, fortis el 
potens, Dominus potens in prelio P, ipse rerum 
opifex e terra velusiate corrupta novum colui ac 
thronum incombustibilem creavit, ac limum {νο 
teratum in thalamum celestem commutavit. 
Cantate Domino canticum. novum , cantate De- 
mino, omnis terra, cantate. Domino (42), benedíciie 
nomini ejus 4; quia virgo puella ad templum addu- 
citur, ut in ipsa is inhabitet qui templum sancti- 


: ficat, neque tamen in ea. inhabitans uterum ejus- 


dem comburat. Sed quemadmodum tempore Moy- 
sis rubum igne irroravit, sic etiam tabernaculum 
in hac Deus defigens, salutem mundo afferet. 
XVII. Hz sunt laudes, hzc exsultantium fllia- 
rum Jud: sunt. cantica. Cantate, οἱ exsultate, et 
psallite *. Ecce enim devictus est diabolus, qui 
naturam nostram tyrannide sua premebat. Ecce 
solium Cherubico mirabilius (45) in terra paratur 
(virgo) de qua scriptum est: Deus in medio ejus, 
et non commovebitur (&4). Ipsa enim solium , et 


? Psal. xriv, 45. 9 Psal. Lxxxvin, 8. PPsal, xxi, 8. 4 Psal. xcv, 1,2. *Psal. xcvi, 5. 
VARLE LECTIONES. 


*' Barb. παρὰ civi. 38 Barb. mend. βασιλείσσα.  ** Barb. mend. τιχοµένους. 
Barb.; hanc tamen vocem prefert Caes. Α., et adoptari posse censuimus. 


Φάλλατε. 


! Abest παστάδα a cod. 
* Darb. φάλατε, Cas. A. 


NOTAE. 
(58) Vide usu. receptum, ut κατ’ ἐξοχὴν Deipara D rationis ratio perspicua est, cur sepius in prophe. 


appellaretue immaculata. 

(69) Psal. xviit, 6. Caes. addit σαρχωθείς, incar- 
nalus ; sed hic sensus per se manifestus est. 

(40) Auctor hoe in loco lapsus memoria videtur. 
Nam, ut legimus in libro Geneseos (cap. xxxvi, 
v. 29), Ruben haud particeps fuit iniqui illius ad- 
versus Josephum consilii. 

(41) Auctor legit qo6cpóz ἐστιν, terribilis. est, 
prouti habent etiam cod. Alex. et Ald. Verum con- 
textui consonare magis videtur communis LXX 
lectio, quee illud ἐστιν omittit, 

(3) Cum LXX omitt. τὸ et, quod hie habet Vul- 

atus. 

(42) Hic rursus per aliam imaginem nobis si- 
gnificatsr quid ea zlate de conceptione Deipar:e 
ratum explorgtumque esset. Primo enim Deipara 
Cherubico solio comparatur ; cujus quidem compa- 


tis Deus describatur sedens super Cherubim 
Psal. yxxix, 2; xcviu, 4; sa. xxxvii, 46; Ezech, 
x, 1 seq. ; Dan. 1n, 55). Deinde vero comparatio 
ita instituitur, ut Virgo beata non quidem Cheru- 
bim zquiparetur, sed throno Cherubico longe di- 
gnior ac praestantior thronus exhibeatur. Ergo nisi 
affirmare quis velit, thronum peccati inquinamento 
sordidum throno Cherubico prastantiorem esse ac 
digniorem in quo Deus sedeat, fateatur oportel ab 
ipsa Virginis conceptione quodvis peccati inquina- 
mentum longe abfuisse. Cur hoc? quia seilicet in 
ipsa Virginis conceptione thronus ille prestantis- 
sinus divine mojestati dicitur instructus ae prae 
paratus. 

(44) Psal. xtv, 6. Conjunet. et pr:eferunt etiam 
editiones Aldina et Complutensis. Conf. Lamb. Bos 
n . C. 





1481 


JOANNIS EUB(EENSIS 


1458 


sedes, δὲ domicilum Emmanuelis et summi regis A οἰκητήριον τοῦ Ῥμμανονὴλ xod παµβασιλέως Xov 


Cbristi. ' 

Ecce sine mrmnibus hominum (45) construitar 
palatium «ccelestis regis, et hoc palatium in 
Eden ad orientem (46) portam habet, et nemo 
per eam portam ingredietur (47), nisi solus Do- 
minus Deus; et erit porta clausa. Palatium pror- 
sus admirandum, adeo ut ipse quoque colorum 
Virtutes illud demirentar. Atque omnem sane 
cogitationem opus superexcedit. Palatium enim 
istud sing ullius humani architecti opera exsdifica- 
tum, celis sublimius, et creatura omni latius osten- 
sum est, et nemo in ipso preterquam architectus 
ille, et opifex et coelestium rerum omnium ac 
terrestrium Creator habitabit. Ecquis tandem iste 
est, quod solus condiderit, et solus inhabitave- 
rit? Nunquam auditum hoc est , quod porta mi- 
rabilis illius dumtms nemini alii unquam aperie- 
, Wr. Quis iste est rex? non habet exercitum , et 


στοῦ. 

Ἰδοὺ παλάτιον τοῦ ἑλουρανίου βασιλέως ἄνευ 
χειρῶν ἀνθρώπων * χατασχευάζεναι, χαὶ τοῦτο ὁ 
παλάτιον Ev Ἐδὲμ χατὰ ἀνατολᾶς τῆν πύλην Eyos** 
καὶ 6v αὐτῆς τῆς πύλης οὐδεὶς εἰσελεύσεται, εἰ μὴ 
Κύριος ὁ 8ebc μόνος * χαὶ ἔσται ἡ χόλη χεχλεισμένη. 
Ὄντως θαυμαστὸν παλάτιον, ὥστε xat τὰς Δυνάμεις 
τῶν οὑρανῶν εἰς αὐτὸ ξενίζεσθαι. Ὑπερθαίνει vàp 
πᾶσαν ἔννοιαν τὸ πρᾶγμα. Τοῦτο γὰρ τὸ ἄνευ τεχνιο 
τῶν γηγενῶν ἑτοιμασθὸν παλάτιον, ὑφηλότερον τῶν 
οὐρανῶν xai πλατύτερον πάσης τῆς ατίσεως ἀν- 
εδείχθη, χαὶ ἓν τού οὐδεὶς χατῴχησεν εἰ μὴ ὁ τεχνί- 
τῆς xai Δημιουργὸς καὶ Κτίστης * τῶν οὐρανίων xal 
ἐπιγείων. Καὶ τίς οὗτος ὅτι μόνος ἔχτισεν, xat μόνος 


B χοτῴχησεν; (ὐδέποτε τοῦτο ἠχούσθη, ὅτι fj πύλη 


τοῦ θαυμαστοῦ ofxou kxelvou οὐδενὶ ἑτέρῳ ἀνοιγήσεται 
πώποτε *. Τίς οὗτος ὁ βασιλεύς ; οὐχ ἔχει στρατόπε- 
δον, xal στρατοπεδάρχας; οὖχ ἔχει δορυφόρους 


VARLE LECTIONES., 


* Cod. Rarb., ut fieri de hac voce solet, eontracte habet ἀνῶν. * Codd. mend. ἔχων. * C. Barb. καὶ 
Χτίσεως τῶν οὑρανίων xaX ἐπιγαίων. Cas. Λ. καὶ χτίστης τῶν ἁπάντων τῶν τε bv οὐρανῷ xal ἐπὶ τῆς 
Ye. ' Barb. mend. πώποται, hanc autem vocem prorsus omittit 099. A. 


NOT.£. 


(45) Animadversione dignissimus est hic 1ócus, 
tum quia eamdem de Virginis conceptione fidem 
prodit, tum vero multo magis quia occurrit ca- 
villis illorum qui, ubi hsec controversia agitur, vel 
meridianos solis radios uti tenebras habent, tene- 


bras proclamant. Dixi eamdem de couceptione ᾳ 


Virginis fidem hic proponi ; nam Virgo eompara- 
tur celestis Regis palatio, cujus magniflcentia 
cogitationem omnem excedat, atque mentes ipsas 
angelicas in stuporem rapiat. At vero eritne qui 
ejusmodi palatium Deo dignissimum in homine 
peccati sordibus fado demiretur? Ergo vel negan- 
cum erit id, quod tenebat Ecelesia, hoc palatium 
tunc constructum f(uisse quando concipiebatur 
María; vel fatendum est nullas peccati sordes in 
Deipare conceptione locum habuisse. — At occur- 
ritur hic przterea morosorum cavillis. Nam hine 
quidem certissimum est agi de Deiparz conce- 
ptione ; inde vero disertissiime affirmatur, palatium 
non fuisse coustruclum manibus hominum ; sed 
(ut paulo infra dicitur) solus Deus illud condidit, 
Quemadmodum εί solis inhabitavit. Atqui hoc de 

irginis corpuseulo dici non potest, tum quia 
Christi Domini Dei nostri privilegium fuit at sine 
humano opere conciperetur, tum quia auctor noster 
huc discrimen Evam inter ac Deiparam ipse statuit 
infr. $ 51), quod Eva quidem manu Dei zdificata 
1ueril, Maria vero ab Joachimo et Anna fuerit pro- 
genita. Ergo lizec de beatissima Deiparse aninta ne. 
cessario sunt intelligenda. Ergo constructio palatii 
nihil est aliud nisi anima creatio atque in cor- 
pusculum infusio. Atqui per hanc constructionem 
dicitur produetum opus Dei dignissimum, et super- 
nis ipsis virtutibus inaxime admirandum. Krgo vel 
negandum id est, quod auctor facto ipso prodit, in 
Ecclesia nempe hzc dici de Virginis conceptione 
consuevisse ; vel concedendum est, Ecclesize idem 
hanc fuisse, Mariz animam in gratia fuisse creatam, 
atque adeo ad Mariam transferendum esse quod 
Augustinus de angelis pronuntiavit (De civit. Dei, 
lib. xii, cap. 9) : Eos cum bona voluntate, id est 
cum amore casio, quo illi adhererent, creavit, simul 
in eis et condens naturam, et largiens gratiam ; gra- 


tiam vero (quod ad Deiparam spectat) non qualeur- - 


canque, sed quz par esset magnificentissimo operi 
editlcando : quodet cordatissiu theologi in scho- 
lis docere consueverunt, gratiam Virgini in ipsa 
ejus creatione collatam ejusmodi fuisse, cui nuila 
alia comparari possit. 

(46) Alluditur ad Gen. n, 8, sec. LXX : Καὶ 
ἐφύτευσεν ὁ θεὸς παράδεισον ἓν Ἐδὲμ χατ áva- 
τολάς. Fawiliarissimuim fuit antiquis Patribus, ut 
Eden atque ad Eden pertinentia, cujusmodi sunt 
terra non maledicta, arbor vite, fontes salmber- 
rimi, etc., haberent ceu totidem Deipar:z symbola. 
Hinc intelliges cur auctor superius quidem ($ 192) 
dixerit : O vos beatos, Joachime et Anna, quia spi- 
ritualem paradisum genuistis ! nunc vero huc revo- 
cans loeum. illum Geneseos, proni in Greca LXX 
versione legitur, sanctam "Virginem sub palatii 
symbolo dicatin Eden fuisse constructam cum porta 
ad orientem respiciente, quo deinde accersat et 
Ezechielis oraculum (Ezech. xzLiv, 1-5) de porta 
Soli Deo pervia. Porro hujus symboli usunt οὐ 
spectare, nt quod venit in comparationem, zequipa- 
retur felicissimo statui qui lapsum miserrimum 
pracessit, rés ipsa per se loquitur ; hinc usitatis- 
simum est, lapsi hominis reparationem significare 
per reditum in Eden. Sic Grzicorum sacra oflicia 
in festo S. Philemonis (Men. die xxu Nov. Ode η’) : 
Vere sinus tuus, o iunocems Deipara, novus nobis 
apparuit paradisus, qui fert ligmum vite, atque eos 
qui ob ligni [reum mortui eraub, vive redditos rur- 
sus in paradisum introducit. Νέος παράδεισος ἡ μὲν 
ἡ Υαστήρ σου ἀληθῶς, &yvh, ὡράθη ζωῆς ξύλον 
βλαστάνων, xai τοὺς θανόντας χα του ξύλου, 
Δάλιν πρὸς παράδεισον ζωοποιηθέντας εἰσάγων, 
θεοτόχε. Π]ιιά unum itaque inquirendum superest 
jn rem nostram, an ad feficissiumam Eden conditio- 
nem Maria vel in ipsa sui conceptione pertinere 
dicenda sit. At ea de re satis nunc sint quie ab 
auctore habemus affirmante, 1* Annam et Joacbim 
genuisse spiritualem paradisum ; 2* Virgineni pala- 
tium esse magnificentissimum in ipso Eden edife- 
catum, Reliqua plura in Commentario. 

(41) C:es. A. addit et egredietur. Manifeste autem 
hzc ad Ezech. x&v, 1 seqq. spectant. 


1499 


SERMO IN CONCEPTIONEM ΡΕΙΡΑΒΑ. 


1490 


τρόμῳ χαὶ φόδῳ τὴν λειτουργίαν ἐπιτελοῦντας»; οὐκ A exereitus duces? non habet satellites, qui cum 


εἰσὶν αὑτῷ βασιλικοί; val, φησὶ, πᾶσα ἡ χτίσις 
αὑτοῦ ἐστιν ^ Χί.ιαι χιλιάδες ἐν οὐρανοῖς Ἱ αὐτῷ 
ἁαρίστανται:, καὶ μύριαι μυριάδες * ειτουργοῦ- 
συ αὐτῷ. 

ΙΗ’. Ταῦτα οὕτως ἔχει τὸν «ρόπον τῆς θεοτόχου 
Μαρίας ἁναστρεφομένης εἰς τὰ "Άγια τῶν ἁγίων, 
αὑτὴν δὲ πάσης δικαιοσύνης ἀνωτέραν δειχθήναι. 


Ὢ τῆς Ἰονδαίων πωρώσεως *! ὢ τῆς ἑκείνων 
&volag! Ὢ τῆς αἱρετικῶν βλασφημίας, ὢ τῆς ἐσχο: 
τισµένης αὐτῶν καρδίας. Οὐδὲν γὰρ ol ἔριδι χαὶ 
ζἡλῳ προσκρούοντες, ὡς χύτρα λέθητι, Ώττω τοῦ 
φρονηµατος τῶν Ἱουδαίων εἰσίν. Αὐτοὶ γὰρ προσ- 
χρούονται, xal αὐτοὶ συντρίθονται. Ἡ οὐχ σαν "0 


οἱ προφῆται ἐξ αὐτῶν; Νῦν δὲ τοὺς ὁμοφύλους προ- B 


φῄτας ὁμολογοῦσιν, τοῖς δὲ λόγοις αὐτῶν οὐ πείθον- 
ται. Ποῦ οὖν εἶδον εἰς πάσας γενεὰς χόρην 3! εἰς τὰ 
"Άγια τῶν ἁγίων ἀνατραφεῖσαν, ἡ πάλιν παρθένον 
μετὰ τόχον;, Οὐχὶ αὐτοὶ, ὅτε ἀρχιερεὺς ὁ Κύριος 
ἐγένετο, ἰδίαις χεραὶν ἐξ αὐτῶν τινες Υράφοντες 
ὡμολόγησαν !* Παρθένον τὴν ἁγίαν Maplav; Ῥηφι- 
σάντων γάρ τινων τὸν Κύριον ἐξ αὐτῶν εἰς ἀρχιερέα, 
ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγος ὁ γεγραμμµένος ' EU ἱερεὺς εἰς 
τὸν alova κατὰ τὴν τάξιν ΜεΛχισεδέκ' ὅτι ὁ 
σοφίᾳ παρὰ θεοῦ xal ἀνθρώπων ἦν zpoxóyac: 
καὶ '» àx φυλῆς βασιλικῆς, xai ἀρχιερατιχῆς Ἶν 
Μαρία ij ἁγία θεοτόχος ' κατὰ τὸ εἰθισμένον !» οὖν 
αὐτοῖς ἐποίησαν. Τῶν γὰρ προθαινόντων ἱεβέων 
ἐξεξήτουν τὸν πατέρα, καὶ τὴν μητέρα, καὶ ἔγραφον 
τὰ ὀνόματα αὐτῶν εἰς τὴν '5 φᾖφον τῆς ἱερωσύνης» 
xaX ἐἑπηρώτησαν !* τὴν ἁγίαν !' Παρθένον λέγοντες» 
Ὑἱός σου ἔστιν ὁ Ἰησοῦς ; Ἡ δὲ ἔφησεν: Ναί. Οἱ δὲ 
εἶπον ' Καὶ τίς ἐστιν ὁ πατηρ αὐτοῦ; Ἡ δὲ παν- 
άµωμος ἀπεχρίθη ' Πατέρα μὲν ἐπὶ γῆς οὐκ ἔχει ’ 
ἐγὼ δὲ ἐγέννησα αὐτὸν ὡς οἶδεν αὐτός, Πατὴρ γὰρ 
αὐτοῦ ὁ θεός ἐστιν. 0ἱ δὲ εἶπον * xal γράρωµεν αὐτὸν 
εἰς τὴν Υραφὴν τοῦ τόμου υἱὸν !* τοῦ 8:00 ; Ἡ δὲ 
εἶπεν, Πράφατε. Καὶ ἔγραφαν εἰς τὸν τόµον οὕτως * 
Ἰησοῦς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ υἱὸς Μαρίας τῇ ἄνωθεν 
ψήφῳ εἰς τὸν αἰῶνα ἱερεύσεται 19 *. καὶ ἐπληρώθη τὸ 
γεγραμμένον ὡς ἀνωτέρω δεδήλωται’ XU ἱερεὺς εἰς 
τὸν αἰῶγα κατὰ τὴν τάξιν Μεχισεδέκ. Μετὰ γὰρ 
τοῦ ὑποστρέφαι τὸν Κύριον Ex. τῆς ἐρήμου, ᾖ,βεν' 


Vimmore et. tremore astantes officium explent? uon 
habet regios praefectos? habet sane, omnis quippe 
creatura ipsius egt : Millia millium astant ei in 
colis, οἱ decies cenlena millia ipsi ministrant *. 

XVIII, Hiec ita se habent quoad modum quo 
Dei genitrix Maria in Sanctis sanclorum conver- 
sabatur, et quo omni justitia ( ceeterarum creatu- 
rarum ) sublimior ostensa est. 

0 Judeorum duritieia! O eorumdem amentiam! 
Sed o b:reticorum quoque blasphemiam.! O ipso- 
rum quoque corda obcescata! Quippe qui copten- 
tione et cxmulatione impingentes, tanquam ἑερία 
in lebetem, vihil distant a Judaeorum pervicacia. 
Jpsi enim colliduntur, et ipei conteruntur. Αη non 
erant ex illis prophete? Etiam nunc confitentur 
(Judei), prophetas ex ipsorum ortes propagine 
fuisse; at oraculis eorum cedere abnuunt incre- 
duli. Quandonam igitur per omnium generatio- 
pum decursura viderunt puellulam in Sanctis san- 
ctorum innutritain ? yel rursus, ubinam viderunt 
virgiiem post partum ? Nonne, eum Doninus de- 
rlaratus est &ummus sacerdos, propriis wani- 
bus ex ipsis quidam scribentes confessi sunt 
ganctam Mariam íuisse virginem ? Cum enim qui- 
dam ex ipsis Dominum decernerent. summum 
sacerdotem (ut impleretur serme quj scriptus 
est: Tu es sacerdos in elernum secundum. orci- 
nem Melchisedech (48) ), propverea quod ipse pro- 
ficiebat sapientia coram Deo εἰ hominibus ', et 
Maria sancta Dej Mater erat ex stirpe regia et 
sacerdotali, proinde secundum morem ipsis fa- 
ciebant. Proinde astantibus sacerdotibus interro- 
gaverunt patrem ei matrem, et scripserunt eo- 
rum nomina in censu sacerdotii; ei interroga- 
runt sanctam Dei Matrem dicentes : Estae filius 
tuus Jesus? Maria vero respondit : Utique. Ipsi 
autem addiderunt: Ecquisnam est pater ejus? 
Respondit purissima : ln terra quidem nem habet 
patrem; ego ipsum genui ut novit ipse. Deus 
enim est paler ejus. llli vero dixerunt : Scribe- 
musne in elencho codicis, quod ipse sit filius 
Dei? Atque ipsa reposuit: (Sic) scribite. Et aic 
relulerunt in codicem : Jesus filius Dei et filius 


sic Ναζαρὲς, οὗ ἦν ἀνατεθραμμένος * xal εἰσῆῖθεχ y Mariz, suffragio e culis lato, sacerdotio fungetur 


κατὰ τὸ εἰωθὸς τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Σαθθάτου εἰς τὴν 
συγαγωγἩν, καὶ ἀγέστη ἀνγαγγῶναι καὶ ἐπεδόθη 
αὐτῷ Bi6Alor Ἡσαϊου τοῦ προφήτου, xal ἀνοίξας 


5 Dan. vir, 10. !* Luc. uj, 52. 


in «ternum. Et sicut superius declaratum ' est, 
implementum accepit Scriptura inquiens : Tu (es) 
sacerdos in aernum secundum ordinem | Melchise- 


VARLE LECTIONES. 
Y Cxs. A. addit τῶν ἀγγέλων. " (039. Α. addit τῶν ἀρχαγγέλων. Ὁ Darb. ποῤῥώαεως, Ces, ΔΑ. πωῤ- 


ῥώσεως. '* Barb. e? οὐκ εἶσαν. 
C:»s. Δ.-Ἠθισμένον. 


vero ἐπιρώτισαν. | 039. παναχγίαν. 


!! Barb. mend. κόριν. — '!* 
tum paulo post xat ἀρχιερατικῆς, quie a Barb. absunt, ex Caes. Α. 


5 Tum particula καὶ, 


arb. ὁμολόγησαν. 
supplentur. !* Tum Barb. tum 


Barb. οἱ Czes. A. τόν. !* Mendose codices, Barb. quidem ἑπερώτησαν, Cs. Α. 
!'5 Cum (96. A. υἱόν, nam Barb. mend. vlày. 


19 Codicis Barb. 


lectioni adhzsi, quanquam incertum num ἱερεύσεται, an ἱερώσεται ibi legatur. Cas. A. habet: ἱερεὺς 


εἰς τὸν ἀἰῶνα ἔσται, sacerdos erit in elernum. 


NOTJE. 
(46) Psal. cix, à; a Graco textu abest verb. substant. secundum LXX. 


181 


JOANNIS EUB(EENSIS 


14? 


dech *. Ft sane cum Dominus rediisset e deserto, A τὸ Bi6Alov εὗρεν τὸν τόπον οὗ ἦν rerpaupévor ' 


venit in Nazareth, ubi fuerat nulritus, et. intravil 
secundum consueiudinem. suam die Sabbati in syn- 


Πγεῦμα Κυρίου àx' ἐμὲ, οὗ εἴνεκεν Eypurév **. µε. 
Καὶ τὰ ἑξῆς. 


agogam , eL surrexit legere. Et traditus esl illi liber Isaiv prophete, et ut revolvit librum, | iuvenit 
locum wbi scriptum erat : Spiritus Dowini super me, propter quod. unzit. me *. Et cztera. 


Hic itaque liber apud ipsos asservatur usque ad 
hodiernam diem; et in seeundo ejus adventu, 
idem liber legetur ad Judaeorum confusionem. 
Etenim neque :prophetis ipsi crediderunt, neque 
ipsum Dominum audierunt; verum ex ipsis Beri- 
pturis sacerdotum suorum manu exaratis conviu- 
centur. ]pii enim perpetuo et decipientes et de- 
cepti, veritatem quidem proclamant esse errorem; 
errorem autem (quasi veritatem) amplectuntur, 
cum quo etiam in supplicium sempiternum ab- 
jbunt. Ad eos namque dixit Dominus : Ego venl 
in nomine Patris mei, et. non. recipitis me; si vero 
alius venerit in nomine suo, illum recipietis *. 

XIX. Sed repones mihi, o Judee : Quomodo 
homo est fllius Dei, et Deus? Audi. Quandoquidem 
Deus hominem creavit ad Imaginem et similita- 
dinem suam, hunc diabolus fraude subvertens 
morti subjecit. Propterea primo quidem (Deus) 
misit prophetas, qui adventum suum prenuntia- 
rent. Ubi autem venit plenitudo temporum, misit 
unigenitum ac dilectum Filium suum , qui carnem 
Mami induit, ut eum qui per voluntatem carnis 
in tyrannidem suam redegerat naturam, per 
carnem everteret, et diabolum hominis interfecto- 
yem interficeret. 

Quemadmodum enim rex postquam in regionem 
quampiam vel urbem expeditionem jusserit , si- 
quidem illi qui missi sunt, hostem debellare non 
potuerint, tunc 'ipse habitu incolentium illam 
Tegionem assumpto, ad hostem delendum profici- 
scitur, hostis vero duin liuic quoque se prevalitu- 
rum prefidit, in fortiorem incurrens, ipse ca- 
pitur (49) : sic prorsus ei accidit, qui cervicem 
erexerat, seque in medio coelo solium suum lo- 
care, atque super mundanam, ut putabat, condi» 
tionem sublimari gloriabatur. Sic enim hic e coelo 
(dein) lapsus ut fulgur, impudens (tunc) aie- 
bat: Bi hoc obtinuero, similis ero Altissimo *. 
Quippe tanquam potens, ut sibi videbatur, se 
extulit jactabundus. Salvator itaque ut emor- 
tuas redderet exitiales ejus fraudes, ipsumque 


'O τόμος οὖν οὗτος avi πεφυλαγµένος παρ' αὗτοῖς 
µέχρι τῆς σήμερον ' χαὶ αὐτὸς Ev τῇ δευτέρᾳ αὐτοῦ 
παρουσίᾳ ὁ τόμος ἀναγνωσθήσεται εἰς ἔλεγχον τῶν 
Ἰουδαίων. Προφῆται γὰρ αὐτοὺς οὐχ ἔπεισαν, οὐδὲ a5- 
τοῦ τοῦ Κυρίου ὑπέχουσαν * ἀλλἐξ αὐτῶν τῶν Γραςών 
τῶν Ὑραφέντων ὑπὸ τῶν χειρῶν τῶν ἱερέων αὐτῶν 
ἐλεγχθήσονται. Αὐτοὶ γὰρ ἀεὶ πλανῶντες καὶ πλανώ- 
µενοι τὴν μὲν ἀλήβειαν πλάνον ἔχραζον εἶναι, τὸν δὲ 


B πλάνον ἀπεχδέχονται, μεθ) οὗ καὶ ἀπελεύσονται εἰς χό- 


λασιν αἰώνιον. Εἶπεν yàp. πρὸς αὐτοὺς ὁ Κύριας" 
᾿Εγὼ ἐλή.υθα *! ἓν τῷ ὀνόματι τοῦ Πατρός µου, 
xal οὐ ἑαμόάνετέ µε, ἐὰν δὲ EA0n ἅ Ίος ἐν τῷ 
ὀνόματι τῷ ἰδίῳ, ἐκεῖνον «ήψεσθε Ἱ". 

18’. Ἁλλ' ἐρεῖς uot, à Ἰουδαῖε, πῶς υἱὸς τοῦ Θεοῦ 
καὶ Θεὺς ἄνθρωπός ἐστιν; ΄Αχουσον. Ἐπειδήπερ.τὺν 
ἄνθρωπον ὁ θεὺς ἔπλασεν xat' εἰχόνα αὑτοῦ χαὶ 
ὁμοίωσεν, τοῦτον δόλῳ τροπωσάµενος ** ὁ διάθολος 
θανάτῳ ὑπέθηχε. Τούτου ἕνεχεν πρῶτον μὲν προφ{- 
τας ἀπέστειλεν προχηρύττοντας τὴν αὐτοῦ παρου- 
σἰαν. Καὶ ὅτε Ίλθεν τὸ πλήρωμα τῶν χαιρῶν, 
ἀπέστειλε τὸν υἱὸν αὑτοῦ τὸν Movoyevr, xal ἀάγα- 
πητόν ' xal περιεθάλετο vhv aápxa τὴν τοῦ "Abu, 
ἵνα διὰ τῆς σαρχὸς τροπώσηται 3) τὸν τὴν φύσιν τῇ 
θελήσει τῆς σαρχὸς τυραννῄήσαντα, xal vexpusm τὸν 
ἀνθρωποχτόνον διάδολον. 

Ὡς ** γὰρ βασιλεὺς ἀποστεῖλας εἷς χώραν, ἢ εἰς 
πόλιν, xaY μὴ δυνηθέντων τῶν ἁποστελλομένων τὸν 
ἐχθρὸν χειρώσασθαι, αὐτὸς τὸ σχῆμα τὸ τῆς χώρα: 
ἑχείνης ἀναλαθὼν, πορεύεται ἀνελεῖν τὸν ἐχθρόν ᾽ à 
δὲ ἐχθρὸς προσδοχῶν ὅτι χαὶ τούτου κατιαχύσει, ἔτι- 
δραμὼν ἐπὶ τὸν ἰσχυρότερον ἁλωθήσεται ' οὕτως οὖν 
ὁ πάλαι τραχηλιάσας, xaX χαυχησάµενος τιθεῖν τὸν 
θρόνον ἀνὰ µέσον τοῦ οὐρανοῦ, χαταλιμπάνειν τε τὸν 
xócpov, ὡς ᾧῷετο. Οὕτως γὰρ εἶπεν ὁ ἀναιδῆς ὁ ix 
τοῦ οὐρανοῦ πεσὼν ὡς ἀστραπὴ, ὅτι τοῦτο ποιῄσας 
ἔσομαι ὅμοιος τῷ 'ΥΨίστῳφ. Ἐνεχαυχᾶτο γὰρ, ὡς 
ὥετο, ὡς δυνατός. Ἵνα οὖν νεχρὰ δείξῃ 3" τὰ ὀλέθρια 
αὐτοῦ τεχνάσματα ὁ Σωτὴρ, καὶ ἵνα δελεάση *' αὐτὸν 
ὥσπερ δράχοντα αἱμοθδάρον, τῷ εἴχῷ ἁγχίστρῳ, xa- 
ταθάλλει 39 τὰ γὰρ αὐτοῦ μηχανήματα ** ἡ τοῦ θεοῦ 
βουλὴ ὥσπερ ἰστὸν ἁράχνης διέσπασεν. 


velut esca alliceret, tanquam draconem sanguinis appetentem divino hamo captum perimit (50). 
lta Dei consilium machinamenta illius tanquam telam aranez dissipavit, 


" Psal. cix, &.. " Lug. iv, 16, 17, 


** Mendose tum Barb. tum (5. Α. ἔχρησεν. 
Α. λἠφεσθαι. ** Codices mend. τροποσάμενος. 


X joan. v, 42. 7 Luc. x, 18. 
VARLE LECTIONES, 


*! Barb. ἐλύλνθα. 
** Barb. πτροπόσηται. 


* [sa. xiv, 14. 


33 Mend, tum Barb, tum Cas. 
** Barb. quidem et ος. eo- 


dices habent πᾶς, at et rei natura, οἱ quod in contextu consequitut οὕτως postulant ut legamus 


ὡς. '* Mendose Barb. δείξει, Cos. Α. δείξη. 


*! Codices mend. δελεάσας. 


*5 Melius κχαταδάλλει cum 


Cas. À., quam χαταθαλεῖ cum Barb. ** Barb. µηχανίματα, 
NOTE. 


(49) Ces. A. addit : ταῦτ᾽ ἔστιν ἀγρευθήσεται, id 
est, quasi venatu. capietur. 
(56) Placet hic nonnulla decerpere ex S. So- 
püronii sermone, per E. Angelum Mai Grece cuin 


antiqua Bonifacii versione edito, in laudem SS. 
Cyri et Joannis : quippe que hanc imaginem dra- 
cunis hamo allecti perpulchfre illustrant (Spic. Rom. 


tom. 111, pag. 39) : "Hóv, σωτηρίαν Ev µέσῳ τῆς vts 


1493 


SERMO IN CONCEPTIONEM DEIPARJE. 


1494 


Tiv γὰρ δόλον αὐτοῦ γινώσχων ὁ Δαυῖδ, νύχτωρ Α Hujus sane artes cum bene perspectas ha- 


τα xal μεθ) ἡμέραν οὐκ ἑἐπαύετο δυσωπῶν ὡς ix 
προσώπου 3 πάντων, δεᾗσεις καὶ ἰχεσίας προσφέρων 
τῷ θεῷ xat λέγων * Κύριε, xAivor οὐρανούς σου ?! 
xal χατάδηδι' καὶ πἀῖυ'' Κύριε, ἐξέγειρον τὴν 
δυναστεία» σου καὶ ἐ.θὲ εἰς τὸ σῶσαι ἡμᾶς ' καὶ 
πἀλιν' Κύριε, τὰ Épya τῶν χειρῶν σου μὴ παρ- 
nc. 

K', Tjj βουλήσει οὖν αὑτοῦ τῇ εἰς τὸν αἰῶνα pe- 
νούσῃ, xai τοῖς «Ἰογισμοῖς τῆς καρδίας αὐτοῦ 
τοῖς εἰς γεν εὰν xal γενεὰν, οὐχ ἐπελάθετο τῶν 
πονήτων αὑτοῦ, ἁλλ' ἐμνήσθη τῶν οἰκτιρμῶν ** 
αὐτοῦ, καὶ τοῦ ἐλέους αὐτοῦ τοῦ ἁπὸ τῶν αἰώνων' 
zal ἐξελέξατο τὴν φυλἡν Ἰούδα, ἵνα ἀναστήσῃ 
τὸν θρόνον Δανϊδ τοῦ δούλου αὐτοῦ. Πρὸ γὰρ διαθή- 


κης νόµου xal κηρύγματος προφητῶν, τὸν Ἰωσὴφ ὁ B 


Ἰούδας &x πικροῦ θανάτου ἑλυτρώσατο xal ἀντ- 
άμειψιν τοῦ ἀγαθοῦ μυριονταπλασίονα ἑχομίσατο᾿ ἵνα 
ἐκ σπέρματος αὐτοῦ, οἱ πεφυτευµένοι ἐν οἵκῳ Kv- 
piov ἐν ταῖς αὐ.ῖαῖς τοῦ θεοῦ , τὴν πανύμνητον 
Θεοτόχον τὴν ἁγίαν Μαρίαν Ἰωαχεὶμ xal "Άννα 
ἐξανθήσουσι  εὐφράνθητε οὖν Ἰωαχεὶμ xa "Άννα ἐν 
τῷ Kuopip, καὶ ἐξομολογεῖσθε 35 «à μνήμῃ τῆς 
ἁγιωσύγης αὐτοῦ. 

"Βκουσε γὰρ καὶ εὐφράνδη Σιὼν, xal ἡγα.- 
1ιάσαντο αἱ θυγατέρες τῆς Ιουδαίας ὑπερίσχυ- 
σεν γὰρ τὰς ἔνδεχα φυλὰς ὁ Ἰούδας 5), xa οὐδεὶς Ex 
τῶν λοιπῶν ἁδελφῶν εὐλογήμένος, ὡς ὁ βλαστήσας 
την σωτηρίαν ἡμῶν. At γὰρ τῶν λοιπῶν προσωνυ- 
µίαι εἰς τὸν Ἰούδαν µετήλθοσαν ** * οὗ γὰρ χαλοῦνται 
ἑτέρας φυλῆς 7| Ῥουδιαμῖται, ἡ Βενιαμῖται, ἡ Ἴσα- 
χαρῖται, ἡ Ζωθουλονῖται, f| εἰς ἑτέραν φυλὴν, ἀλλ) 
Ἰουδαῖοι. Ὢ ἔθνους πονηροῦ{ Ὢ γενεὰ σχολιὰ, xal 
διεστραμµένη | Ὢ πωρώσεως, xal χαρδιῶν καλύμ.- 
gat. περιχειµένων | Πασῶν τῶν φυλῶν αὐτῶν τὰ 
᾿ὀνόματα εἰς τὸν Ἰούδα µετῆλθεν, xal πάντες οἱ "Iou- 
δαῖοι λέγονται, xai εἰς τὸν ἐξ Ἰούδα ἀνατείλαντα 
Κύριον 34 οὐχ ἐπίστευσαν. Καὶ μαρτυρεῖ *! τῷ λόγῳ 


* Psal, cxLu, δ. b Psal. Lxxviv, 3, 


pxxvii, 68. 5Psal. xci, 14. ^ Psal. xxix, 5. 


* Psal. cxxxvir, δ. 9 Psal xxxi, 41. * Psal. xxiv, 6. 
i Psal, xcvi, 8, sec. LXX. 


beret David, nunquam cessabat interdiu noctuque 
exorare, quasi gerens personam omnium , preces 
supplieationesque ad Deum intendens, ac dicens: 
Domine, inclina colos tuos εἰ descende *. Et rur- 
8us : Excita, Domine, potentiam tuam, εἰ veni, ut 
salvos facias nos b. Et rursus: Domine, opera 
manuum (uarum ne despicias *. 

XX. Suo igitur consilio, quod in seculum per- 
manet, et cogitationibus cordis sui que in genera- 
tionem et generationem perseverant, nequaquam 
(Deus) oblitus est. pauperum suorum (51), sed 
recordatus est miserationum suarum, et misericordie 
suc, qu& a seculo est 9, et elegit tribum Juda f, ut 
erigeret solium Davidis servi sui. Etenim vel ante- 
quam lex' daretur atque prophete przdicaremt , 
Judas ex crudeli morte Josephum liberavit , οἱ 
benefacti sui immensam hanc retributionem re- 
portavit, ut ex &emine ejus Joachimus et Anna, 
plantati in. domo Domini, in alriis Dei 5, omni 
laude dignissimam et sanctam Dei Matrem ceu 
florem emitterent. Exsultate igitur, Joachime et 
Anna , et confitemini memorie sanctitatis ejug b. 


Audivit enim el letata est. Sion, et exsultaverunt 
filie διάασα 1, propterea quod Judas undecim 
tribubus praevaluit, et nemo e reliquis fratribus 
benedictus est. quemadmodum hic, qui nostram 
salutem germinavit. Et sane reliquorum appel- 
lationes transierunt in Judam; neque ab alia 
tribu nomen habent vel Rubenite, vel Benjamite, 
vel Issacharitz , vel Zabulonit:, nec secundum 
aliam tribum computantur, sed appellantur Judzi. 
Q pessimum genus! o progeniem pravam atque per- 
versam ! o stupiditatem, et- corda velamine obvo- 
luta! Omnium tribuum ipsorum nomina in Judam 
desierunt (omnes enim appellantur Judi ), et ta- 
men in Dominum e Juda exortum non crediderunt. 


f Psal. 


VARUE LECTIONES. 
** Cum Cas. A. Ex προσώπου, nam Barb. ἓχ προσώπῳ. 34 Barb. pro οὐρανούς aou mendose οὖν οὐς : 


Cs. Α. hanc pericopen omittit. 


^ Ita cum Css. Α., nam Barb. οἰκτειρμῶν. 
λογεῖσθαι.  ** Verba ὑπερίσχυσεν γὰρ τὰς Eubexa φυλὰς 6 Ἰούδας, exciderant ἃ cod. Barb., que pro-- 


3! Barb. mend. é£opo- 


pterea a Css. À. mutualti sumus. Omissionis autem causam manifestam habemus in ὁμοιοτελευτοῖς 
Ἰουδαίας el Ἰούδας. 3" Codex uterque Barb. et Czes. A. habent μετηλθώσαν, forte µετήλθοσαν, uti sepe 
et apud LXX, et. passim in dialecto Alexandrina occurrit pro µετῆλθον. 34 Cod. Barb. hic addit xai: 


omisimus, quod redundare videatur , et quod etiam a Ces. absit, 27 Caes. A. xal 


ρτυρεῖ pov τῶ λόγω 


(se. τῷ Aóvw) αὐτὸς ὁ Σωτὴρ xat Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς λέγων. Ει Salvator ipse uc Dominus nostet 
esus Christus testimonio suo sermonem meum confirmat, dicens. 


NOTE. 


τος θάλατταν, xai τῶν ἐν αὐτῇ δραχόντων τὰς χεφα- 
λὰς χαταθλάσαντος, χαὶ ἁγχιστρωτὸν πολυχέφαλον 

ξαντος δράκοντα..... Ίδη δὲ πάλιν περιθέντος Χρι- 
στοῦ φορθεὰν ἐπὶ ῥῖνα τοῦ δράχοντος, χαὶ xplxov 
τοῖς μυχτῆρσι προσδήσαντος, καὶ τὰ χείλη φελλίφ 
τρυπήσαντος, εἰληφότος vs αὐτὸν τὸν ἁποστάτην xal 
φυγάδα δοῦλον Υενόµενον, καὶ δεδεµένον ἡμῖν ὥσπερ 
στρουθίον παιδίῳ λαῷ τῷ τοῦ Χριστοῦ νηπιάζοντι 
νοίµαντος. Rursusque cum (Christus) euiutem in 
medio terra dispensasset, et mare quod commoveba- 


πρυτανεύσαντος, xai τὴν σαλευομένην κραταιώσαν- D (ur feria, εί draconum 
t 


i in eo erant capita 
con[regisset, hamoque inde draconem illum qui erat 
multorum capitum, eduzxisset.... cumque ilerum 
Christus jam capistrum circa draconjs nasum im- 
posuisset, el circulum in naribus alligasset, et ar- 
milla labia perferasset : cumque apostatam et fugi- 
livum factum, servum sempiternum accepisset, aique 
nobis vinctum quasi passerem puero, populo scilicet, 
qui in ipso Christo parvulus est, tribuisset.... 

(51) Psal. x, 12. αὐτοῦ, quod abest a Barb. 
suppletum cx Cas. A. 


9 


1495 


JOANNIS EUB(EENSIS 


1496 


Quin et ipse Salvator testimonio suo sermonem A αὐτὸς ὁ Σωτὴρ Moy: "Orc ἡ σωτηρία 5 ἐκ cov 


conlirinat, dicens : fuia salus ex Judgis est 1, quae 


salus ego ipse sum, qui loquor tecum k, prout dixit 


Dominus ad mulierem Samaritanam. 


XXI. Ceterum jan tempus est. incloandge laeti- 


tie, et congratulandi justis omnihus ab Adamo 
usque ad Zachariam, quem iter templum et altare 
occidérunt 1. 

Exsulta itaque, o Adam, propter Mariam Dei 
matrem. Quoniam per mulierem 8 serpenta de- 
ceptus fuisti, el per mulierem serpentem con- 
culcabis. Venit enim tempus wt sagittg potentis 
acu ? ex eadem illa natura proveniant, unde 
jnimjcus nocendi swmpgit instrumenta. Lignum 
elenim et mulier origo fuerunt in paradiso tui 


exsilii; nunc autem lignum et mulier tibi sunt 5 


restitutio. Mulier quidem manu Dei zdiflcata te 
decepit; at mulier e lunibis Joachiin. et Auna 
vtero progenita, sine semine gignel mortis victo» 
rem , debellatoremque illius qui nos captivos ab- 
duxit. Et lignum quidem bonum ad vescendum et 
pulehrum oculis aspectuque delectabile (52) nobis 
mortem attulit ; lignum autem aridum et infruetuo- 
sum tum draconem perimet, tum lerrigenis uni- 
versis :elernam vitam conciliabif. 

Tu quoque mater matrum, Eva, gaude; quo- 
hiam filii tui non amplius ad corruptionem na- 
scentur, sed incorruptione potientur. Vos etiam, 
Abel et Seth, in cantica erumpite, quoniam Altis- 
gimus tabernaculum suum (55) przparat, et venit 
&d benedicendum terre, cuj maledixerat. Et tu, 
Noe, hilaritatem explica, quoniam adest Domi- 
pus; congrega dispersos filios tuos, ut eum ado-* 
rent, qui vos in diluvio servavit. Deus enim, 
ultionum  Doininus ^, Adamum indutus, in ter- 
ras advenit, ut Adamum ipsum renovet, vin- 
ctosque omnes ex inferis educat. Abraham, et 
Jsaac ej Jacob cum legislatore Moyse atque pro- 
phetis omnibus, utrique exsultate, libros vestros 
cyolvite, quoniam adest jam exspectatio vestra. 

Ho» sunt exsultationes filiarum Judzze, quo- 
niam justi Joachim et Anna plane immaculatam 
Dei matrem ip Sancta sanctorum detulerynt. -Le- 
(aius es! enim mong Sion, el exsultgverunt filie 


j joan. 1v, 93. k ibid. 26. ?! Matth. xxiii, 25. 


Ιουδαίων ἐστίν ὃς εἰμὶ ἐγὼ αὐτὸς d Aador σοι, 
ὁ Κύριος πρὸς τὴν Σαμαρείτιδά quot ταῦτᾳ. 


KA'. Καιρὸς λοιπὸν ἁπάρξααθαι τῆς χαρμοσύνης 
καὶ συγχαίρειν πᾷσι τοῖς διχαίοις ἀπὸ ᾿Αδὰμ xat ** 


μέχρι Ζαχαρίου, Dv. ἀφόγευσαν μεταξὺ cov vaov - 


καὶ τοῦ θυσιαστηρίου. 

Διὰ οὖν τὴν θεομήτορα Μαρίαν εὐφράνθητι "Abk, 
ἅτι διὰ γνυναιχὸς Ἱπατήθης ὑπὸ τοῦ ὄφεως, xai διὰ 
γυναιχὸς πατήσεις αὐτόν. "Hxc γὰρ ὁ καιρὸς, ἵνα 
ἄθεν τὸ ὅπλον ἐχρήσατο ὁ ἐχθρὸς, ἐξ αὐτῆς τῆς 
φύσεως τὰ BéAn cov δυνατοῦ τὰ ἠχογημένα E105. 
Εύλον γὰρ καὶ γυν] ἑγένοντο ἀφορμὴ τῆς ἑξορίας 
σου ἐν παρᾶδείσῳ, νῦν δὲ γυνὴ xay ξύλον γίνεταί σοι 
ἀνάχλησις. Γυνὴ μὲν χειρὶ θεοῦ οἰχοδομηθεῖσα ἡπά- 
τησέν σε” γυνὴ δὲ ἐξ ὀασφύος Ἰωαχεὶμ, xal Υαστρὸς 
"Άννης Χνοφορηθεῖσα, ἄγευ σπορᾶς Ὑεννήσει τὸν 
νιχητὴν τοῦ θαγάτου, xal Κκαθαιρέτην τοῦ ὑμᾶς 
αἰχμαλωτίσαντος, Καὶ ζώλον μὲν καλὸν εἰς βρῶσιν, 
καὶ ἀρεστὸν τοῖς ὀφθαλμοῖς, xal ὡραῖον τοῦ χατα- 
νοῆσαι, θάνατον ὑμῖν ἑπήγαγεν ' ξύλον δὲ ξηρὸν xai 
ἄκαρπον τὸν μὲν δράκοντα ἀνελεῖ, πᾶσι δὲ τοῖς γη- 
γενέσι ^ πρόξενον ζωῆς αἰωνίου γενῄήσεσαι. 


Αγάλλου χαὶ σὺ μῆτερ µητέρων Εὔα, ὅτι τὰ τέχνς 
σου οὐχέτι εἰς φθορὰν, ἀλλ᾽ £v ἀφθαρσίᾳ ἔσονται *t | 
"A6c) xai Σῇ0 χαὶ ἡμεῖς ὑμγήσᾳτα, ὅτι ἑτοιμάζει ὁ 
Ὕψιστος σχήνωµα αὐτοῦ, xal ἔρχεταιν εὐλογῆσαι 


C τὴν γῆν, ἣν κατηράσατο. Καὶ σὺ Nos εὐχαρίστησον 


ὅτι ἔρχεται Küptoc* ἐπισυνάγφγα τὰ τέχνα σου τὰ 
διεσχὀρπισµένα ἵνα προσχυνῄσωσιν "2 τὸνδιασώσαντα 
ὑμᾶς ἐπὶ τοῦ χαταχλυσμοῦ. θεὸς γὰρ ἐχδιχήσεων, 
Κύριος ἐπὶ γῆς παρᾳγίνεται τὸν ᾿Αδὰμ. χαινουργἩη- 
σαι”, τοῦτον ἑνδυσάμενος, καὶ πάντας τοὺς δεσµίους 
àx τοῦ ᾷδου ἀναγαχεῖν *. ᾿Αθραὰμ, χαὶ Ἰσαὰκχ, xal 
Ἰαχὺβ σὺν τῷ νοµοθέτῃ Μωῦσῇ xal πᾶσι τοῖς προ. 
φήταις, ἀμφότεροι γεραίραντες, τὰς βίδλους ὑμῶν 
ἀναπτύξαντες, ὅτι ἡ προσδοχία ὑμῷν πἀρεσιι. 


Ταῦτά clo: τὰ σχιρτήµατα τῶν θνγατέρων τῆς 
Ἰουλαίας, ὅτι προσήνεγχαν οἱ δίχαιοι Ἰωαχεὶμ χαὶ 
Αγνα τὴν πανγάµωμµον θεοτόχον εἰς τὰ "Αγια τῶν 
ἁγίων' Εὐφράνθη γὰρ ὄρος Σιών, καὶ ἡγαλιά- 


7 Psal. cysx, d. 3 Pool. xyvn, 14. 


VARLE LECTIONES, 


35 Barb. repetit. hic λέγων. 


σου οὐχέτι εἰς φθορὰν, ἀλλ &v ἀφθαρσίᾳ ἔσονται. 
νῄσωσιν. 


tam : i oni καὶ aU µήτερ µιτέρων &6a.* ὅτι τὰ τέχνα 
d *! Mend. 
** Καινουργῇσαι ex Cas. Α., Barb. μηοπάοθο xevov 


] | ( " Partieula xoi, quam habet et Cos. À., redundare hic videtur. 
^ Mend. (um Barb. γηγενεῦσι, tum Cis. ΑΔ. γηγενέσιν. 
dedimus ex 098. Α., qui more suo sic habet corrup i 


*! lfanc periodum, qua a end. Barber. abest, 


arb. προσχυνήσουσιν, cum Cas. A. π υ- 


σαι. ** ᾽Αναγαχεῖν eum Css. À., Barb. 


babet &yzyavs', quam lectionem sí sequamur, sensus erit: et vinelos omnes. ex inferis reducet. 
NOTE. 


(52) Gen. 11, 6, sec. LYY ὡραῖον «eU xatqvoj- 
σα:, opiabile ad intelligendum : quem sensum ad: 
mittit etiam veritas Hebraica xp vyn Tom εἰ 
concupiscibilis arbor ad intelligendum E adeo ut 
sensus esse possit, ideo etiam fructum desiderabi- 
lem vísum fuisse, quod Ένα diaboli fallacibus ver- 


his credens, existimaret eum idoneum ad promissam 
honi ac mali scientiam acquirendam. 

(53) Maria sepissime apud Patres comparatur 
tabernaculo, in quo Deus residebat. A1 bie habes, 
praeparationem hujus tabernaculi ipsom fuisse 
Marue conceptionem, quam deinde anetor coope- 
rante Spiritu sancto vivificante factam affirmabat, 


--A n 


1497 


των σου, Κύριρ. Οὐδὲν γὰρ εἶχον εἰπεῖν ἑτέριων ἣ 
αἰσχρολογιῶν αἱ παρθέναι αἱ συναπελθοῦσαι 35 μετὰ 
τῆς ἁγίας Παρθένου Μαρίας τῆς θεοτόχον, ἀλλ’ 1) 
Μόνον πνευματικὰ, xal cip. ἀρέσχοντα, ἅπερ αὐτῇ 
τῇ ὥρᾳ ἑδωρήσατο «b ΗΠνεῦμα ἅγιον, Τί γὰρ ἣν 
αὐταῖς ** ἑτέρων ') ῥημάτων χρεία, &XX ἡ πάντως 
τὴν βασιλίδα πρεπόντως ἂν εὐφημῆσαι xal τῷ ἐξ 
αὑτῆς μέλλοντι ἀσπόρως τἶχτεαθαι βασιλεῖ τῶν 
αἰώνων ἐπινιχίους Όμνους καὶ ἀναφωνεϊν, xal ἄδειν, 
καθὼς τὸ Πκεῦμα τὸ ἅγιον ἑἐδίδρυ ἀποφθέγγεσθαι 
αὐταῖς ; 

KD'. Ἑορτάσωμεν xai ἡμεῖς ἅπαντες, ἀγαπητοὶ, 
τὰς τῆς Θεοτόχου Μαρίας πανηγύρεις, πνευμα: 
τιχῶς εὑφραινόμενοι, χαὶ χατανοοῦντες τὸ τοῦ προ- 
φήτου λόγιον’ 'Εόρταξε γὰρ, Φησὶν, Ιούδα, τὰς 
ἑορτάς σου’ ἀγέδη yàp à ἐμφυσῶν εἰς τὸ πρόσ- 


ωπόν σου, καὶ ἑξαιρούμεγός σε ἑχ θ.1ίψεων. ᾽ 


Αὐτὴ γὰρ ** ££ Ἰούδα, καὶ ὁ Κύριος ἐξ αὐτῆς τὸ κατὰ 
σάρχα. 

Act οὖν ἓν ταῖς θείαις (54) xal µεγάλαις ἑορταῖς καὶ 
τὰς τῆς θεοτόχου τῆς ἑλπίδος ἡμῶν πανηγυρίζειν. 
Ἑκτὺς οὖν τοῦ πληρώματος τῶν δέχα ἑορτῶν παν- 
ηγυρίζομεν καὶ τὴν ζωηφόρον αὐτῆς κοίµησιν. Αὐτὴ 
μετὰ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἄνοδον τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ, xai τὴν τοῦ παναγίου xat ζωοποιοῦ 
Πνεύματος ἐπὶ τοὺς µαχαρίους ἀποστήόλους χκάθοδον, 
τήν χαὶ ἐσχάτην καὶ μεγάλην ὀνομαζομένην ἑορνὴν, 
πλήρωμα τῆς χρηστότητος 3) τοῦ Κυρίου xal θεοῦ 
ἡμῶν οἰχονομίας, χαὶ πάσης ὕστερον τὴν πάνσεπτον 
αὐτῆς χοίµησιν πανηγυρἰζοµεν. 


Τὰς δὲ ἀνωτέρω, xal προμνημονευοµένας χατὰ 
«5v Δεχάλογον τῆς τε Παλαιᾶς xal Καινῆς Διαθήχης. 
Ἔρεῖς γὰρ διαδοχαί εἰσι τῶν δέκα 39 λόγων, ὥσπερ *t 
ἐδιδάχθημεν ὑπὸ τῆς παναγίας, ὁμοουσίου , xal 
ξωοποιοῦ, καὶ προσκυνητής Τριάδος. Ἡ πρώτη ix 
τοῦ vópou * Αγαπήσεις Κύριο τὸν Θεόγ σου, 
παὶ τὰ ἑξῆς. Καὶ μετέπειτα ἐν τῇ Néa οἱ µακα- 


ο Psal. XCul, 14. P Act. uw, 4. 


SERMO IN CONCEPTIONEM DEIPARE. 
σαγτο θυγατέρες τῆς Ἱουδαίας ἕκεκα τῶν xpipd- Α Jude propter. judicia (Μα, Domine* 


1408 
. Virgines 
enim, quip sinu! post saneiam Virginem Mariam 
Dei matrem iucedebant, nihil, quod inclamarent, 
liabebant aut. alienum. aut. indecorum , sed epiris 
μια] duntaxat 3c Deo placenta, qux» Spiri- 
ius sanctus in ea hoya (ipsis) donabat. Ecquid 
enim aliis vocibus opus iis erat qua ut ratione 
prorsus convenieuti Regina collandarent, et 
Regi swculorum ex ipsa sioe semine nascituro 
triumplales bymuos alta clamantes voce canerent, 
pront Spiritus sanctus dabat eloqui illis 9? 


XXII. Et nos igitur, dilictissimi, mente yul- 
ventes illud propheta: oraculum, quo inquit : Age, 
9 Juda, solemuitates tuas, ascendit euim qui afflat 


Hi iu faciem tuam, te e. tribulatione eripiens 4, omnes 


spiritali ]wlitia gestientes Dei Genitrieig Maria 
$3cra solemnja celebremus. Ipsa enjm ex.Juda 
esi, et Dominus ex ga secundum carpngm. 


Quocirca inter divinos solemnesque dies , 
Deipgr& quoque, guys spes est ounium Πο: 
strum , merjto festa celebranda sunt. Ideoque 
exira decem (55) sglemnitatum Rumerum, vivifl- 
cam quoque illius dormitionem celebramus. Quod 
quidem venerande illius dormitionis festum agi- 
mus et nos post ascensum Domini nostri Jesu 
Christi in celum et descensum sanctissimi et 
vivificantis Spiritus in beatos apostolos, quod 
postremum magnumque festum appellatur, tan- 
quam quod fuerit bonitatis Domini et diving dis- 
pensationis omnisque justitiae (56) complemen- 
tum. 

Quas vero superius commemoravimus , cele- 
britates agimus secundum Velerjs et Novi Te- 
stamenti Decaloguin. Tres enim sunt Deealogo- 
rum serie$, quas a sauctissima, consubstantiali, 
vivificante atque adoranda Trinitate edocti sumus. 
Prjma eontinetur in. lege, Diliges Domiuum Deum 
tuum, ct csetera. Et in Novo deinde Testamento 


4 Nahum. t, 45; ui, 4. 


VARLAE LECTIONES. 


V (:od. Barb. habet:955tv γὰρ sUyov εἰπεῖν ἕτερον fj αἰσχρολογίαν, al συναπελθοῦσαι... at sensus prorsus 
sbsurdus esset. Caes. A. vero habet : xa γὰρ εἴχον εἰπεῖν ἑτέρων αἰσχρολογιῶν αἱ παρθένοι’ xal συναπελθού- 


021,... Qua sensum pariter absurdum habent. 


νο Czs, A. inendose hic habet αὐτή, et mendose pariter 


Barb. αὐτοῖς. Contextus exigit αὐταῖς, ut reipsa Ces. A. habet. paulo infra, ubi rursus Barb. mendose 
repetit αὐτοῖς. — *' ᾿Ἑτέρων, quod abest a Barb., suppletuin ex Caes. Α. "5 Γάρ cum (399. A., nam Barb. 


οὖν. 
À. ὥσπερ. 


** Barb. mend. χριστότητος. 59 Mend. Barb. δωδέκα (sic). "! Leo Allatius habet ἅπερ, cod, Caes, 


NOTAE. 


ταῖς θείαις xai µεγάλαις ἑορταῖς καὶ τὰς τῆς παν- 
αγίας xal πανυµνήτου Δεσποίνης ἡμῶν θεοτόχου, τῆς 
ἐλπίδος ἡμῶν, πανηγυρίζειν» αὐτὴ γάρ ἐστιν d 
σωτηρία ἡμῶν xai ἀντίληψις ὡς Ὑεννήσασα τὸν 
Κύριον xai ποιητὴην τοῦ παντός. Quamobrem: in 
magnis solemnibusque diebus oportet habere eiiam 
festivitates sanctissime atque omni laude dignissime 
regine nostre, Dei Matris, ac nostre spei. Etenim 
ipsa est salus nostra εἰ opitulatio, quippe qu& Do- 
minum et opificem rerum omnium genuit. 


(95) Barb. Cod., et ex ipso (ut videtur) Leo 


(54) Paulo aliter Ces. A. A5 (scilicet δεῖ) οὖν ἐν D Allatius in fragmento, cujus in Monito memini- 
: mus, liabent duodecim, δώδεχα : at 058. A. labes 


decem, δέχα, et prorsus congruentius. Nam auctor 
festivitates superius enumerans, eas decem dixerat, 
non autem duodecim. ld ipsum exigunt et quie 
deinde subduntur de Decalogo. 

(66) Ex Cus. A. supplevimus vocem δικαιοσύνης, 
qu: a Barb. exciderat. Hac codice, ut atias diximus, 
usus Leo Allatius, ad rem componendam coujunxit 
πάσης cum οἰκονομίας, at minus feliciter, quia du 
retinet conjunctionem xat, haud exiguam vim tn- 
fert syntaxi. 


1409 


IJOANNIS EUB(EENSIS 


1500 


beatitudine; et ipse sunt decem, similiter et A ρισμοὶ καὶ αὐτοὶ 53 bíxa* ὁμοίως χαὶ τὸ Πάτερ 


Pater noster. decem complectitur. sermones (57). 
Has itaque decem solemnitates festiva cum letitia 
agimus. 

XXII. Ac primam quidem, licet ea non ab 
omnibus agnoscatur (58), in qua beati Joachi- 
mus et Ánna generationis Marie semper virgi- 
nis ac Dei matris nuntium acceperunt, die nono 
mensis Decembris celebramus. 

Atque attente adverte, dilectissime, non prater 
fidem esse, ac inane, quod apud nos scripto tra- 
ditur. Si enim ecclesiarum dedicatipnes merito 
celebrantur, quanto magis citra ullam compara- 
tionis rationem debemus cum studio, et pietate, 
ac Dei timore hanc peragere solemnitatem? in 
qua (59) non ex lapidibus jacta sunt fundamenta, 
neque manibus hominum Dei templum exzdifica- 
tum est * videlicet in utero concepta est Dei- 
para ac sancta Maria , sed Dei Patris bénepla- 
cito, et cooperatione sanctissimi ac vivificantis 
BSyiritus, Christus Dei Filius, qui lapis est angu- 
laris, ipse eam zdificavit, et ipse in ea inhabita- 
vit, ut legem ac prophetas, cum ad salvandos nos 
veniret, impleret. Ipsi gloria et honor et adoratio 
una cum eterno Patre, et. cum sanctissimo ac vi- 
vilicante Spiritu nunc, et semper, et in s:zcula 
sreulorum. Amen. 


ἡμῶν, δέχα λόγοι εἰσίν. Ταύτας οὖν 53 τὰς δέχα 
πανηγύρεις Ὑεραίροντες ἑορτάζομεν 


ΚΓ’. Τὴν μὲν πρώτην, el xat μὴ παρὰ τοῖς πᾶσιν 
γνωρίξεται, ἐν ᾗ ἑδέξαντο οἱ µακχάριοι Ἰωαχεὶμ xat 
Άννα τὰ εὐαγγέλια τῆς γεννήσεως τῆς ἀειπαρθένου 
xai θΘεοτόχου Μαρίας τῇ ἑννάτῃ τοῦ Δεχεμθρίου 
μηνός. 

Σημειοῦ νουνεχῶς, ἀγαπητὲ, ὅτι οὐχ ἄσπονδον, 
οὐδὲ ἀνωφελὲς τὸ παρ) ἡμῖν γραφῇ παραδιδόµενον. 
El γὰρ xoà ἐγχαινισμοὶ ἐχχλησιῶν ἑπαξίως ἔπιτε- 
λοῦνται, πόσῳ μᾶλλον ἡμεῖς ὀφείλομεν µυριονταπλα- 
σίονα μετὰ σπουδῆς, εὐλαδείας τε χαὶ qó6ou Θεοῦ 
ἐπιτελεῖν τὴν πανἠγυριν ταύτην; kv f] οὐχ kx λίθων 


B ὁ θεμέλιος ἑτέθη, οὐδὲ Ex χειρῶν ἀνθρώπων 3’ ὁ val; 
τοῦ θεοῦ ᾠχοδομήθη, τουτέστιν͵ Ev χοιλίᾳ συνελ{φθη 


ἡ ἁγία Μαρία ἡ θεοτόχος, ἀλλ εὐδοχίᾳ ** Πατρὸς xai 
συνεργίᾳ τοῦ παναγίου καὶ ζωοποιοῦ Πνεύματος, 
Χριστὸὺς ὁ Υὶὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ λίθος ὁ ἀχρογωνιαῖος, 
αὐτὸς ᾠχοδόμησεν, χαὶ αὐτὸς ἓν αυτῇ χατεσκήνωσεν, 
ἵνα νόµον χαὶ προφήτας πλγρώσῃ, ἐλθὼν εἰς τὸ 
σῶσαι ἡμᾶς 9. Αὑτῷ ἡ δόξα, xaX fj ttp, xai ἡ 
προσχύνησις σὺν τῷ ἀνάρχῳ Πατρὶ, χαὶ τῷ παν- 
αγίῳ xat ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν καὶ àst, xat cl; 
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾽Αμήν. 


VARI LECTIONES- 


'* Allatius legit : δέχα ὁμοίως * xat τὸ, Πάτερ.... 


melius Caes. A. 6é£xa* ὁμοίως χαὶ τὸ... 


953 C on- 


ruentius contextui οὖν cum  Cies. Α., quam δέ cum Βατ). et Allatio.  ** Uterque codex Cas. A. et Barb. 


tabent ἀνθρώπων, at forte legendum ἀνθρωπίνων. 


9"! Barb. et ex eo Allatius ἁλλ᾽ εὐδοχίᾳ, (08. À. xat 


εὐδοχίᾳ. δὲ Cas. Α. hic addit : ἕνεχεν τοῦ ὀνόματός σου, Κύριε’ propter nomen tuum, Domine. 


NOTE. 
(57) Quod decem sint sermones Orationis Domi- (; paulatim per Ecclesias recipi consuevisse, idque 


nice, non unius Joaunis Eubeensis fuit singularis 
sententia. Id ipsum enim legimus apud S. Sophro- 
nium Hierosolymitanum in Prefatione ad Miracula 
SS. Cyri εἰ Joannis (Mai Spicil. Rom. tom. 11, 
pag. 14) : Ἐντολαὶ δὲ δέχα θεόγραπτοι ταῖς πλαξιν 
τῆς Διαθήχης ἑνήστραπτον * δέχα δὲ xai ὁ Κύριος 
τὰ τῆς εὐχῆς παραδέδωκε ῥήματα ' Μαπάαία etiam 
decem a Deo in Testamenti tabulis fulserunt. Decem 
eliam Dominus orationis tradidit verba. 

(58) Hinc apparet Joannis nostri atate nondum 
vwniversim ac ubique per Ecclesias invaluisse tmo- 
rem Deiparse Couceptionem solemni festo cele. 
brandi, quemadmodum etiam de festo Dormitionis 
ejusdem Deiparz affirmat Joannes Thessalonicensis 
in oratione, quam penes me inediti servo. Neque 
id mirum accidit consideranti, non Deiparz modo, 
sed etiam Salvatoris ac Domini nostri solemnia 


tim vetustioribus tum recentioribus zetatibus usu- 
venisse ac porro usuvenire. 

(59) Patet hic ex professo tradi rationem &olem- 
nitatis celebrandz. Atqui haec ratio nulla est alia, 
quam Deipare Conceptio, conceptio autem non 
qualiscunque, sed ejusimodi, ut Mariam ipse Dei 
Filius ex beneplacito Dei Patris et cooperatione Dei 
Spiritus sanctissimi eL viviflcantis zedificaverit. Ad 
quam adificationém propterea pertinet. quod in 
suis precibus habet Keclesia : Omnipotens sempi- 
terne Dexs, qui gloriose Virginis Matris Marie 
corpus et animam ut dignum Filii (wi habitaculum 
effici mereretur, Spirit& sancto cooperante prepa- 
rasii, Et reipsa praparationis nomine plus semel 
in hac ipsa oralione indicataim Virginis conceptio- 
ilem vidimus. 


1501 


SERMO IN SANCTOS INNOCENTES. 1509 


ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΙ IIPEXBYTEPOY ΕΥΒΟΙΑΣ 


ΑΟΓΟΣ EIZ ΤΑ ATIA ΝΗΠΙΑ ΤΑ ΕΝ BHGAEEM ΑΝΑΙΡΕΘΕΝΤΑ 
ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ PAXHA. 


JOANNIS MONACHI ET PRESBYTERI EUB(EENSIS 


SERMO IN SS. INNOCENTES IN BETHLEEM INTERFECTOS ET IN RACHEL. 
(Ano. Mai, Cl. Auct. t. X, p. 570.) 


α). [Cod. p. 21 5.] Πάλιν ὁ τἆλας ἐγὼ τὸν νοῦν A 


ATi τὴν Βηθλεὲμ ἐχπετάσαι βούλομαι, χαὶ τὰ ἐν 
αὐὑτῇ ἐπὶ Ἡρώδου τοῦ παιδοχτόνου παρανόμως Exte- 
λέσθεντα τῇ ἑννοίᾳ τῆς θεωρίας στἠλιτεύσομαι δόγ- 
para. Φόθου γὰρ xai δαχρύων ἡ τοιαύτη ἔρευνα 
γέµει ' οὐκ ἡμετέρῳ φόθῳ, ἀλλά τῶν τότε µητέρων, 
τῶν µακαρίων ἑχείνων παίδων, ὧν ὁ Ἡρώδης ζητῶν 
τὸν γεννηθέντα βασιλέα, τοὺς μηδὲν Ἱδιχηκότας 


παΐῖδας, ἄωρος ἀδίχως δρεπάνη ἐξεθέρησεν. Τοῦτο - 


γάρ µου τὸν νοῦν προετρέφατο, xat ὡς &v ὀφθαλμοῖς 
ἁρτίως ὁρῷ τὸν παράνοµον Ἡρώδην µεμηνύτα xal 
σχυθρωπὸν, ἐπὶ τοῦ ἁἀδίχου αὐτοῦ θρόνου χαθεζόµε- 
vov, xal πλείονος ξίφους τὴν τούτου καρδίαν Ίχο- 
νηµένην, χαὶ πρὸς ἀνταρσίαν εὐτρεπιζόμενον τοῦ Ba- 
σιλέως τῶν βασιλευόντων xal Κυρίου τῶν χυριευόν- 
των, δι οὗ βασιλεῖς βασιλεύουσιν, xal τύραννοι 
χρατοῦσι γῆς. Ἡ διαθολὴ γὰρ τῶν παρανόμων Ἰου- 
δαίων, xal ὁ Ouph; τοῦ ἐχθίστου xal ἁποστάτου 
Ἡρώδον, οὗ µόνον τὴν Βηθλεὲμ, ἀλλὰ χαὶ τὴν Ἱε- 
ρουσαλὴμ ἑμόχλευσεν. "Ott οὖν ὁ δείλαιος .ἐχεῖνος 
ἑνεπαίχθη ὑπὸ τῶν σοφῶν Μάγων, |ἱλιγχιᾷ καὶ 
ἀλλοιοῦται, ταράττεται τῃ μορφῇ, χαὶ τῇ χαρδίᾳ 
δειλιᾷ * ῥητορεύει πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς, χαὶ φρατρι- 
άδει μετὰ τῶν Φαρισαίων  νόµον ἀναγινώσκεσθαι 
ἐπιτρέπει, καὶ προφήτας ἑρμηνεύεσθαι προστάττει. 
"Atptov, xaX καχοῦργε, xat ῥᾳδιουργὲ, el νόµος xai 
προφῆται τὸν γεννηθέντα Βασιλέα ἄνωθεν ἔρχεσθαι 
προεχήρυξαν, σὺ ^l µάτην ταράττῃ; Ταράττη μὲν, 
οὐκ ἴσχύεις δέ. Ταράττῃ, ἀλλ εἰς ἑαυτὸν συντριθή- 


σεις. Οὐκ Ίχουσας ἐν τῇ βίθλἸῳ τῶν Ὑαλμῶν, ὅπρ 


μάτην ταράσσεται πᾶς ἄνθρωπος ζῶν; Καὶ τί 
τούτου µαταιότερον ὅτι διώχεις τὺν ἀχατάληπτον ; 
"Avope xal παράφρων, εἰ χαὶ τοὺς παϊΐδας ἐχχόψεις, 
τὸν Βασιλέα οὐ χαταλήψῃ. El ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆ- 
ται àv Βηθλεὲμ Βασιλέα ἀθάνατον γεννᾶσθαι χρηµα- 
τίζουσιν, σὺ τοὺς ἀνευθύνους παΐῖδας τί ἀνελεῖς; 
Καὶ ἡ μὲν σὴ διάνοια προγέγραπται διὰ τοῦ προφήτου 
Ἱερεμίου λέγοντος Φωνή à» 'Ραμᾷ ἠκούσθη, 
θρῆνος, καὶ κ.αυθμὸς, καὶ ὀδυρμὸς n0AUq* 'PaxtA 
xAalovca τὰ τέκνα αὐτῆς, xal οὐκ ἤθελεν za- 
ρακ.ληθῆναι, ὅτι obx εἰσίν. ΜΗ ἐὰν ἀποχτείνῃ 
τοὺς παΐδας ὁ Βασιλεὺς στρατόπεδον οὐχ ἕξει;, "H 
ἐν τῇ παρανόμῳ σου χαρδίᾳ λογίζεις, ὅτι πάντως 
Ex τῶν ἀποκτεινομένων παίδων elg ἐστιν ὁ Βασιλεύς ; 


! Jerem, xxxt, 10; Μαι, 0, 18. 


In Bethleem iterum ego miser animum intendere 
volo, ibique edicta ab infantium interfectore He- 
rode impie lata vivida expositione notare. Timore et- 
enim et laerymis plena est talis indagatio, timore non 
nosuo, sed illorum beatorum infantium, matrum 
quarum innocentes pueros gladius injuste messuit, 
cum natum regem quzreret Herodes. Hoc etenim 
animum meum provocavit, et quasi oculis meis 
video impium Herodem insanientem vultuque te- 
trico, iniquo throno insidentem, et multis gladiis 
corde exagitato, festinantemque contra insurrectio- 
nem Regis regum et Domini dominantium, per 
quem reges regnant et principes terrae dominantur. 
Non Bethleem modo, sed et Jerusalem turbaverunt 
impiotum calumnia Judxorum, et inimicissimi 


B pravaricatorisque Herodis furor. Postquam igitur 


timidus ille princeps a sapientibus Magis illusus 
est, verligine laborat, immutatur, turbatur et in 
corde timet. Summis sacerdotibus causam dicit, 
init cum Phariszis societatem ; legem legi permit- 
tit, prophetasque interpretari jubet. Insipiens, im- 
probe et maleficentissime, si lex et proplietze nati 
regis adventum predixerunt, cur frustra turbaris? 
Turbaris quidem, sed nihil vales. Turbaris, sed in 
teipsum contereris. Nonne audisti in libro Psal. 
morum quod in vanum conturbatur omnis homo 
vivens? Et quid magis vanum quam persequi eum 
qui comprehendi nequit. 1Inique et insipiens, 
etiamsi infantes occideris, regem non comprehen- 
des. Si lex et prophete regem immortalem in 
Bethleem nasciturum predicant, tu quare insontes 
pueros interimis? Intentionem (uam jam ante scri- 
psit Jeremias propheta dicens : Vox in Rama audita 
est, ploratus et ululatus multus; Rachel plorans 
filios suos, et noluit consolari quia non sunt !. Num 
8i pueros interfeceris exercitum non habebit rex ? 
Vel in impio corde tuo cogitasti quod ad summum 
unus ex pueris interfectis erit rex? Nec si orbis 
universi pueros occideris ,' nati regis imperium 


finem habebit. O amentiam! O iniqui regis inhu- 
manam sententiam! O regis impietatem ! Ad quem 
confugient si ab eo vim patiantur a quo justum 
judicium accipere deberent injustitia offecti ? 

Ei παντὸς τοῦ xóspoU τοὺς παΐδας ἀποκτείνεις, τοῦ 





1503 JOANNIS EUPB(ENSIS 1504 
τεχθέντος Βασιλέως 1j βασιλεία τέλος οὐκ ἔχει, "D τῆς ἀνοίας | ὦ παραδίχου βασιλέως ἀνήλεως χρίσις ! 
ὦ παρανομία βασιλέως | παρ οὗ ἔμελλον ἀδιχούμενοι χρίσιν διχαίαν λαμθάνειν, τυραννούμενοι ποῦ 


ἀπελεύσονται ; 


0 Bethleem sancta, non per Regis nativitatem A p. Ὦ Βηθλεὲμ ἁγία, ὅτι οὗ µόνον ὑπὸ τοῦ τεχ- 


tantum es sanctificata, sed etiam per sanguinem 
puerorum injuste interemptorum duplicem repor- 
tasti. sanctificationem. Recogito enim Herodem, 
copias mittenteJp, Jpilitum duces caventes ne ujlu$ 
infans ipsos celetur, matres exspeetantes dum eer- 
nerent infamjum crudelissimam pecem ,  poriag 
urbium occlusas, vicos a militibus cjrcumventos , 
exitusque platearum occupatos, iilites giadiis 
distrietis, ul canes, rabie percitos cireumcurrentes, 
privatos cives inclusos, et unumquemque  interro- 
gatum quonam loco essent, cui eorum, et ubi tunc 
temporis puer natus esset ; parentes inscriptos , 
ne mas e conspectu subriperetur; irruerunt enim 
vut aquila in predam cadaveris, ne mas ab oculis 
tolleretur : patresque metum regis reformidantes, 
quasi ex vino temulenti ebriique, nesclebant quid 
agerent; matres autem suum quaeque infantem 
suscipientes, iram iniqui regis fugere festinabant, 
multzque inter eas, veluti passerculum suum uni- 
cuim puerum inter ulnas tenentes, alie veto duos, 
ut agnuellos gementes vagientesque, bajulantes 
fugitabant, enses aspicientes coruscos, istum fugie- 
bant, aliique occurrebant. Aliquando vero tentant 
offerre militibus pecuniam ; lamentantes sic dice- 
bant : Adjuro te per legem Mosis, commiseratio- 
nem induere, quia etiam te mater genuit, forsan- 
que uxorem et liberos habes. Nulla alia mihi est 
spes vel res, hic est solus mihi infans, ac- 
cipito aureum ornamentum parcitoque 16ο puero. 


έντος Βασιλέως ἡγιάόθης, ἀλλὰ xal ἀπὸ τοῦ αἵἷμα- 
τος τὦν ἀδίχως ἐχχοπέντων παίδων, διπλοὺν τὸν 
ἁγιασμὸν ἑκομίσω * χατανοῶ γὰρ τὸν Ἡρώδην, τὰ 
στρατεύματα ἁποστέλλοντα, τοὺς στρατοπαιδάρχας 
μηχανωμένους μή πως πώποτε παῖς ἀποχρυδὴ αὗτοὺς, 
τὰς μητέρας ὁκδεχαμένας θεωρῆσαι τῶν νηπίων τὸν 
ἔχθιστον θάνατον, πύλας τῶν πόλεων ἀποχλειομένας, 
τὰς χώµας. ὑπὸ τῶν στρατευμάτων κχυχλουµένας, 
τὰς δὲ ἐξόδους τῶν πλατειῶν φρουρουµένας, τοὺς 
στρατιώτας ξιφήρεις ὥσπερ κύνας λυττῶντας xal 
περιτρέχοντάς, ἰδιώτας ἑναποχλείστους γενρµένους, 
xai ἑκάστους αὐτῶν ἑπερωτωμένους περὶ τῶν τόκων 
ὅπου σαν, sí; xal ποῦ ἓν ταῖς ἡμέραις ἀκείναις 


p "4a ἐγέννησε, τοὺς Υονεῖς ἀπογραφομένους, gf 


πως ἄῤῥεν ἀποκρυέῇ ἐξ ὀφθαλμῶν αὐτῶν. Ἐξηλθον 
γὰρ ὥσπερ ἀετὸς ἐπὶ βορὰν πτώματος. ὅπως τε μὴ 
ἀποχρυθῇ ££ ὀφθαλμῶν ἄῤῥεν. Καὶ οἱ μὲν πατέρες 
τὸν φόδον τοῦ βασιλέως δεδιότες, ὥσπερ ἐξ οἵνου Ex 
παγτὸς τρόµου µεμεθυσμµένοι, οὑκ Ίἴδεισαν τὸ τί 
διαπράξονται  αἲ δὲ μητέρες λαδοῦσαι ἑχάστη τὸ 
ἴδιον νήπιον, τὸν θυμὸν τοῦ παρανόμου βασιλέως 
ἁπθδράσαι ἔσπενδον * xol πολλαὶ μὲν ἐξ αὐτῶν, 
ὥσπερ στρουθἰον ἀπὸ ἑνὸς παιδὺς ἐν ταῖς ἁγκάλαις 
χατέχουσαι, ἄλλαι δὲ xal ἀπὺ δύο, ὥσπερ &pvla 
᾿ἀποδνρώμενα καὶ κλανθµυρίζοντα, βαστάζουσαι 
ἀποτρᾶχειν ἔσπενδον * xal ὁρῶααι τὰ ξίφη ἁπ- 
αστράπτοντα, τοῦτον διέφευγον, xat εἰς ἄλλον περι- 
έπιπτον. "Εσθ' ὅτε δὲ γαὶ χρήματα πειρῶνται 5u5- 
ναι πρὸς τοὺς στρατιώτας: ἀποδυρώμεναι ταῦτα 


ἔλεγον ᾽ 'Opxijo σε χατὰ τοῦ νόµου Μωῦσέως, χκτῆδαι σπλάγχνα οἰκτιρμῶν, ὅτι καὶ ok µήτηρ ἓγέν- 
νησεν * ἔσθ᾽ ὅτε δὲ xal γυναῖχα xal παΐδας ἔχεις * oüx ἔστιν pot ἄλλη ἐλπὶς f ὑπόστασις, Ἡ µόνον τὸ 
νήπιον τοῦτο * λάδε ὀλχὴν χρυσἰου xai φεῖσαί µου τοῦ παιδός. 


Quibus non va ferentibus, sed iustar accipitris C v. Tov δὲ μὴ ἀνεχομένων, ἁλλ᾽ ὥσπερ ἱεράχων 


inmisericordiler irrumpentibus in turtures vel 
teneras columbas, aut veluti ]upis agnos diripien- 
bus, velutive leonibus jeneros vitulus ex uberibus 
juvencaruimn rapientibus et non parcentibus, necesse 
est inatres cireuiplecti manibus et ulnis cervices 
puerorum, istogque szvos satellites adjurare: Ad- 
juro te, vir, per eum qui ex incunabilis eduxit te 
adolescentem ; trucida me primum, dein bunc in- 
fantem in ulnis meis. l]Jle vero iniquus invidia me- 
juque impotens princeps speculatores pone mit- 
Jens, jubebat quarere utrum, pecunia accepta, alicui 
pepercissent; ne parentes nati regis donís allicien- 
66 milites inypellant ad insurrectionem. li. vero ex 
mandatis excitabant illos interfectores qui, his 
auditis, magis ac magis studio ebulliebant. Licet 
autem isto spectaculo non adfuerim, abhinc enim 


septingenti quadraginta et quatuor anni elapsi - 


sunt, ex ortu Christi septingenti anni et quatuor; 
ab infantium autem cxde septingenti quadraginta 
duo anni; quasi vero huc assistens, sic ista in 
mentem subeunt, et videre mihi videor istum cru- 


ἀνήλεως ἱπταμένων κατὰ γεοττῶν περιατερῶν fi τρν- 
Ὑόνων, 7| ὥσπερ λύκων ἄρνας διαρπαζόντων, ἃ ὥσ- 
περ λεόντων ἁπαλὰ μοσχἀρια ix μασθῶν µητέρων 
διαρπαζόντων καὶ μὴ φειδοµένων, ἀνάγκη τὰς µη- 
πέρας περιπλέχειν, ἅμα χειρῶν τὰς ὠλένας αὐτῶν 
τοῖς αὐχέσι τῶν νηπίων, xal κατορχίζειν τοὺς &vó- 
oue ἐχείνους στρατιώτας * Ὀρχίζω σε, ἄνθρωπε, 
εἰς τον αὑξήσαντά σε &x βρέφους ἄνδρα τέλειον * ἁπό- 
κτεινον δὴ ἐμὰ πρῶτον, χαὶ τότε τὸ νῄπιον ἓν ταῖς « 
ἀγχκάλαις µου. Ἐχθρὸς τῆς δικαιοσύνης Σχεῖνος τῷ 
ζήλῳ xaX δειλίᾳ ὑπερμεθύσας, σχοπευτὰς χατώπι- 
σθεν ἀποστέλλων, παρἡγγελλεν ἄρα µή τι χρήματα 
λαθόντες τινὶ ἐφείααντο : μὴ οἱ γονεῖς τοῦ γεννηθέν- 


" τος Βασιλέως δώροις ἐχμειλίξαντες τοὺς ἐμοὺς στρα- 


τιώτας, καὶ πρὸς ἀνταρσίαν ἐμοὶ αἱρεθήσουσιν. Οἱ 
δὲ ἀποστελλόμενοι τὰ αὐτὰ παρενόχλουν τοῖς φονευ- 
ταῖς ἐχεῖνοις * χἀχεῖνοι ταῦτα ἀχούοντες ὑπὲρ πε- 
ῥρισσοῦ τῷ ζήλῳ κατεµέθυσαν, Καὶ νῦν el xat οὐχ 
μην περιὼν, ἐστὶν γὰρ ἀπὸ τότε ἕτη ἤδη τέσσαρα 
καὶ πεασσαράχοντα καὶ ἑπταχόσια, ἀπὸ μὲν τῆς 
παρουσίας Χριστοῦ. ἔτη ἑπταχόσια τεσσαράχηντα 


1505 


SERMO IN SANCTOS INNOCENTES. 


1506 


«íaco pa. (1), ἀπὸ δὲ τῆς zuboxvovlac ἔτη ἑπταχόσια A delem regem Herodem stimulantem sui ipsius proce» 


τεσσαράκοντα δύο * ἀλλ ὡς παρὼν ἐχεῖ, οὕτως vautá 
μοι κατὰ νοῦν πἀρεισιν, καν ὡς θεωρῶν εἰμν τὸν ἔχ- 
θιστον βασιλέα ᾿Ηρώδην τῷ θυμῷ ζέοντα, τοὺς µε- 
γιστᾶνας αὐτοῦ παραμυθουµένους αὐτὸν, τους φο» 
νεῖς τὰ δάχρυα τῶν πατέρων μὴ ἐλεοῦντας, τὰ νήπια 
μὴ οἰχτείροντας, ἀλλὰ τῶν μὲν τὰς χεφαλὰς ἁπο- 
τέµνοντας, τῶν δὲ ταῖς µητεράσιν πατεχουσῶν, xal 
μὴ βονλομένων ἀφιέναι ἐν talc ἀγχάλαις αὑτῶν ταῖς 
μαχαίραις ἀναλίσχοντας αὐτῶν τὰ viua. "Αλλοι δὲ 
χατεµέριζον αὐτὰ ἔμπροσθεν τοῖς γεννήσασιω, xal 
ἕτεροι χρατοῦντες τοῖς voci ἓν ταῖς πέτραις ἐξεδάφι- 
ζον, καὶ οὕτως τῶν χροτάφων αὐτῶν τῇ vij σχοσπι» 
ῥομένων, ταῖς ἐχεειναῖς µητράσιν οὐχ ἦν παράχλη- 
ct * ποῖαν γὰρ xal παραμυθίαν εἶχον ἔχειν bv 
ἑαυταῖς ὁρῶσαι ἐν ὀφθαλμοῖς αὐτῶν τὸν ἅἄωρον 
θάνατον ; τὰ ἱμάτια αὐταῖς τοῖς αἵμασιν καταθα- 
φέντα στήῄθει διανοίας, τὰ στέρνα τῷ πόνῳ τῶν γα- 


res eonsiliaríos; imerfectores lacrymas patrum non 
miiserantes, nee peris parcentes , sed aliorum colla 
ciedentes, aliorunt matribus resistentibus, neganti- 
busque abire, cum viderent infantes in ulnis cxsos 
gladiis. Alii milites discerpebant eos sub oculis pa- 
rentuin ; alii, pede eos corripientes, in petras alli- 
debant, sieque temporibns eorum humi dispersis, 
mulla erat matribus solatio; quodnam enim sola- 
tium afferri potuisset illis necem continuam cer- 
yventibus? Vestimenta cruore in pectoribus aspersa; 
peetotaque contusione maminárum kesa; matres 
|dcte vestimenta puerorum fingentes ; quarum alix 
pueros biemhes lugebant, alice vero anniculos, aut 
dimidii temporis, denique adhac minoris ; biennio 


B enim profieiscebatar decretum diri οἱ iniqui He- 


rodis, et ab istis qui umim anté diem erant nati 
ante horrendum istum decretum. 


λαχτοροίων τρυχώµενα, ταῖς θηλαῖς τὰ ἱμάτια αὐτοῖς χαταθρέχουσαι * 3o αἱ μὲν ἐξ αὐτῶν διετεῖς 
παῖδας ἐθρήνουν, xat ἄλχαι ἐνιαυσιαίους, xaX ἄλλαι χαιροῦ. καὶ ἡμίσεως, xat λυιπὺν χατωτέρω * ἀπὸ 
διετοὺς γὰρ ἣν τὸ πρόσταγμα τοῦ δειλαίου καὶ παρανόµου Ἡρώδου, xat ὅόοι ἐγεννήθησαν πρὸ μ.ᾶς 


ἡμέρας τοῦ ἑναγοῦς kxslvou προστάγµατος. 

ὃ. Ὢ ἑννοίας δαχρύων πεπληρωμένης ] "(d µα- 
καρίων παίδων μηδὲν ἠδικηχότων, xat ὡς πολεμίων 
βαρθάρων χατασφαζομένων !| à αἱμάτων ἀδίχως ἐπὶ 
τῆς ΥΏς ἐχχεομένων, xal ὥσπερ ὄμδρων iv αὑὐτῇ 
πιανθέντων { ὢ δρεπάνης ὀλεθρίου πρὸ χκαιροῦ τοῦ 
θέρους ἐν ἀχμῇ τοῦ χοροῦ τὰς ἀρούρας αἰχμαλωτη- 
σάσης! ὦ µητέρων θρῆνος xal στεναγμὸς xay ὁδυρ- 
μὸς πολὺς, ἐν ᾧ οὐχ ἦν παράχλῆησις οὐδεμία. Τ ούτων 


γὰρ πασῶν τῶν µητέρων, εἰς μιᾶς ὀδυρμὸν προφήτης C 


αἰνιγματοδῶς προεφήτευσεν. Θρήηγος vào,. φηδὶν, 
καὶ κ.αυθμὸς, καὶ ὀδυρμὸς xoJAvc* 'Pax^A 
xAalovca τὰ téxya αὐτῆς, καὶ οὐκ ἠθελεν πα- 
ρακηθῆναι, ὅτι obx εἰσίν * χαὶ μὴ pido µόνον τῷ 
ὀνόματι τούτῳ τὰ τέχνα χατεσφάγησαν, οὐχί * ἀλλὰ 
πολλαὶ Ῥαχὴλ ἐχαλοῦντο * ἀλλ) ἐπειδὴ µήτηρ τῶν 
µητέρων ἣν f τοῦ Ἰακὼδ Ῥαχὴλ, διὰ ἐοῦτο ὁ προ- 
φῄτης τὸ ὄνομα τῆς πάλαι '"PaytÀ διὰ τὸ μέλλον 
θέρος τῶν νηπίων, xat τὴν περὶ τούτων θλίψιν, 
πόῤῥωθεν ἀν{γγειλεν. Κοπετῶν τοίνυν xat στεναγ” 
μῶν πλήρης ἡ ἕννοια * τίς γὰρ ut θρηνἠσειεν μετὰ 
τῶν µητέρων ἑχείνων; f] τίς σπλάγχνα οἰχτειρμῶν 
οὐχ ἐχτήσατο ἐπὶ τῇ τοιαύτῃ ἀδίχῳ πληγὴ ; ἡ xl, 
τοῦ φελλιαμοῦ τῶν µακαρίων ἑἐχείνων ἐνθυμούμενος 
60 πληρωθήσεται δαχρύων; ὀρῶντα γὰρ τὰ Oir χατ᾽ 
αὐτῶν ἀχοντιζόμενα, χαὶ ὡς ὑπὸ θηρίων ἁγρίων 
ix τῶν χόλπων τῶν µητέρων ἁποσπώμενα πρὸς 
αὐτοὺς ἀπεφθέγγοντο χαὶ ἔλεγον "Άφες µε, ἄν- 
θρωπε, ποῦ µε ἀπάχεις; οὗ γνωρίζω σε" οὐκ οἶδα 
πίς aU * οὐκ εἴ σὺ οὔτε πατήρ µου, οὔτε ἁδελφὸς, 
οὔτε µητράδελφος, οὐ πατράδελφος, xat οὐκ ἔγνωσαν 
ὅπως, οὐδὲ διὰ sl ἐχ τῆς γῆς ἑπαίρεται dj ζωὴ ἀὺ- 

v. "Q παρανομία τοῦ βυθίου δράχοντος. τὰς eáp- 
νας τῶν ἀνδαιτίων παίδων βεθρωκότος, xaX μὴ ἐμ- 


O sententia lacrymis plena! o infantes prorsus 
innocentes, utque barbari bostes trucidati! o san- 
guis super terra profusus, et sicut pluvia in ea 
pinguefactus ! o funestam faleem quz ante tempus 
i»essis mediis choris arva occupasti! o matrum 
luctus et suspiria multusque plangor, in quibus 
nullum erat solatium! Harum enim: omnium ma- 
trum, in unius lamen!atione propheta obscure 
preedizit; dicit enim : Ploratus et ululatus multus ς 
Rachel plorans filios s&os el noluit consolari quia 
non sunt; el, ne unius tantum nomine hoc pueri 
occiderentur, minime; imo multe fuerunt matses 
Rachel nominate; sed quandoquidem mater ma- 
trum erat Jacob Rachel, ideo propheta nomen, 
veteris. Rachel ob puerorum futuram messem 
obque de illis lamentationes, antea proclamavit. 
Planctibus igitur suspiriisque plena erat mens. 
Quis enim non fleat una cum illis matribus? 
quodve cor nun in ejulatus erumpat pro talibus ini- 
quis ictibus? vel quis de balbutie illorum beatorum 
infantium cogitans non lacrymabitur? Vidertes 
enim enses conira ipsos vibratos, utque a feris e 


p sinu matrum arrepli ad. jstos clamabant dicebant- 


que : Dimitte me, vir; quó me abducis? non te 
eognosco; ignoro quis sis; non tu mihi es pa- 
ter, aut frater, aut avudticuius, aut patruus ; non- 
dum cognoverunt eur e terra surgat eorum vita. 
O scelus aquatilis serpentis, innocentium puerorunt 
carnem devorantis, ac non satiati | Cum enim cz- 
des infantium peracta fuisset sine commiseratione, 
metu atque insania quzrebat adbuc genitum regem, 
ac indesinenter suspirabat ac tremescebat, dum 
anima ejus ab ipso ablata essel. 


πλησθέντος. "Ext γὰρ xal τῆς παιδοχτονἰας ἀνηλεῶς vevopévne, δειλἰᾳ xal ἀπονοίᾳ ἔτι ζητῶν Ἶν «tv 
αιχθέντα βασιλἑα * xal οὐχ ἑπαύόατο στένων xal τρέµων, ἕως οὗ ἡ φυχἠ αὐτοῦ ἀφαιρέθη ἀπ᾿ αὐτοῦ. 
ΝΟΤΑ. 
(4) Hic docet auctor se vixisse medio sxculo Christi octavo. 


1507 


rum insaniam, Jerusalem dixit ; O Jerusalem que oc» 
cidis prophetas ; ego vero dico sanctze Bethleem, non 
incriminans , sed glorificans : Bethleem, Bethleem 
ubi genitus est Christus rex magnus, tu quz ultra 
purpuram regiam et byssum, recepisti beatorum 
puerorum sanguinem, primum sanctiflcata fuisti 
Christo in finibus tui nato, imo in tuis finibus, sed in 
leipso venientem ut mundum salvet,e Virginis ilibus 
exeuntem prima recepisti Primogenitum omnium 
creaturarum, et omnium Conditorem ; posteriorem- 
que sanctificationem recepisti sanguinem innocen- 
tium ac beatorum puerorum. llli enim sunt vere 
innocentes , quorum, ut agnorum simplicium san- 
guis pro nostro Creatore est effusus. O beatos 
innocentes legis Dominicz haud inscios, et in lege 
illius ad eum pergentes! o pullos rationales pru- 
dentium turturuim ac simplicium columbarum, non 
secundum legem Deo oblatos ! Sed gratia Christi, 
pro eo innocenti illorum sanguis effusus erat. O 
vitulos secuudum prophetas, e vinculis solutos in 
quibus erant victuri, et pre letitia exsultantes, 
quibuscum Christus noster Deus partem et hzre- 
ditatem nobis concedelt, quia ad eum pertinet decus, 
gloria, et adoratio et honor nunc , semper et. per 
omnia secula seculorum. Amen. 


IRDEX ANALYTICUS 
Hic igitur Dominus in Evangeliis notaus Judzeo- A 


1508 

€. Ἐχεῖ μὲν οὖν 0 Κύριος &v Εὐαγγελίοις σττλι» 
τεύων τὴν τῶν Ἰουδαίων ἄνοιαν, τῇ “Ἱερουσαλὴμ 
ἔφη: Ἱερουσαλὴμ ἡ ἀποκχτείνουσα τοὺς προφήτας" 
ἐγὼ δέ φηµι τῇ ἁγία Βηθλεὲμ, οὐχὶ στηλιτεύων, ἀλλά 
δοξάζων. Βηθλεὲμ, Βηθλεὰλμ, ἐν fj ἐγεννήθη 6 Χρι- 
στὸς ὁ μέγας Βασιλεὺς, fj ὑπὲρ πορφύραν Basi 
καὶ βύσσον, δεξαµένη τὰ τῶν µαχαρίων νηπίων 
αἵματα, πρῶτον μὲν ἡγιάσθης Ev τοῖς ὁρίοις «v 
τεχθέντος, καὶ οὐκ kv τοῖς ὁρίοις σου, ἀλλ᾽ &v σοὶ αὖ- 
«fj, τὸν ἑλθόντα ἵνα σώσῃ tbv χόσµον, Ex παρθενικῶν 
λαγόνων προελθόντα πρώτη δεξαµένη τὸν πρωτότοχον 
πάσης τῆς κτίσεως, καὶ Δημιουργὸν τῶν ἁπάντων - 
χαὶ δεύτερον ἁγιασμὸν ἑδέξω «à αἵματα τῶν ἁμώμων 
χαὶ µαχαρίων παίδων * αὐτοὶ γάρ εἶσιν ἁληθῶς ἅμω- 
pot ὧν τινων ὡς ἀρνίων ἀχάκων τὸ αἷμα ὑπὲρ τοῦ 
ποιῄσαντος ἡμᾶς ἐξεχύθη. "D µαχαρίων ἁμώμων τῶν 
τὸν νόμον Κυρίου μὴ ἀναγνωσάντων, xal ἓν τῷ νόμῳ 
αὐτοῦ πρὸς αὐτὸν πορευθέντων{ "D νεοσσῶν λογικὰν 
σοφῶν τρυγόνων χαὶ ἀχεραίων περιστερῶν, τῶν ozyt 
νομιχῶς προσενεχθέντων τῷ θεῷ, ἀλλά χάριτι Χρι- 
στοῦ, ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ ἁμωμήτον τοῦ αἵματος αὐτῶν 
ἐκχυθέντος! "Q µοσχαρίων προφητικῶς ἐκ τῶν δε- 
σμῶν ὧν ἔμελλον πράττειν ἀνεθέντων, καὶ iv ἀγαλ- 
λιάσει σχιρτούντων' μεθ᾽ ὧν Χριστὸς ὁ θεὺς ἡμῶν 
µερίδα καὶ χλῆρον δώσει ἡμῖν * ὅτι αὐτῷ πρέπει 
δόξα, «ph, προσκύνησις xat µεγαλοπρέπε:α, νυν xat 
ἀεὶ χα) εἰς τοὺς σύμπαντας αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν. 





INDICES ANALYTICI. 


INDEX RERUM 


ο IN DISSERTATIONIBUS DAMASCENICIS ET VITA S. JOANNIS DAMASCENI CONTINENTUR. 


Revocatur Lector ad litteras numerales inter uncos positas in — textu. 


Que astericis notantur, ad Vitam S. Joannis Damasceni spectant. : 


ΑΛ 


avgelmelichus Chaliphs, vit, anu. 

Acometue monachi Nestorio addicti, tvi. Supposito- 
rum variis auctoribus operum conditores suspecti, Li, 
LX vit, 

AEgyptii orlhodoxi azymos panes obtulisse feruutur, 
LX1XIU., 

Alexander auctor orationis de S. Barnaba, quo svo 
scripserit, Ltx. 

Alexander Hierapolitanus Nestorii fautor, 1. 

Alcuini state Romana Ecclesia azyma offerebat, xxxvi. 

. Auphilochius Sidensis Chalcedonensi synodo refracia- 
fius, XLV. 

Ammonius Alexandrins schole magister, xrvir. Ju- 
lianum Halicarnassensem assumpta Pauli Samosateni 
persona enecat, ibid. Ejus setas ostenditur, ibid. 

Anastasius Tl 
For! auctor, Χίντι, : 

"Anastasius Petri Damasceni successor, xxu, ann. 

Anathematismi Gregorio Thaumaturgo suppositi, A pol- 
linarístis reddendi sunt, xxxvu. 

Anselmi Cantuariensis de Spiritus sancti processione 
tractatus, v, xix. 


Antiochenus homiliarum in Hexaeme- 


A 


Anselmus Havelbergensis cum Grsecis solemne collo- 
quíum habuit, xx, rxxxv. . 

Apollinarii operum index ab ejus discipulo Timotheo 
conscriptus, xxxiv, seqq. Ejus familiares locution 


.3xxv, etseqq. Ejusdem epistola ad Dionysium Corinthi 


episcopum, xxxiv. . . . 

Apoltinaríus auctor illius dicti, Unam Dei V erbi nata- 
ram incarnatam, xxxur, et seqq. Id Cyrillus ab Atbana- 
sio profectum putavit, tbid. 


Articuli ad sarciendam unionem utriusque Ecclesie ab 
Innocentio [V et Alexandro iV probati, xxt. 

Athanasii non. est expositio fidel de incarnatione ad 
Jovianum, xxxu. Est Apollinarii, xxxus. . . 

Athauasio suppositum opus, Quod unus sit Christus, 
xL. Apoliinarisie fetus est, ibid. Item opus aliud de 
incarnatione Dei Verbi, contra Paulum Samosatenum, 
ibid. Cur preefixum his libris Athanasii nomen, conjecta- 
iio, xr Iv. . 

*Auctor orationis De iis qui in fide dormierumnt, noo 
existimavit gentiles idólolatris et alíis sceleribus addi- 
etos, fuisse V iberatos a Domino dum descendit ad infe- 

xiv. Áuctor sermonis De Philocosutis accurate pon 
scripsit de Joanne Damasceno, 1, abn. 


1909 


Augustini (ides de processione Spiritus sancti, iv. Hu- 
jus dogmatis auctor non est, ibid. 

Ázrymi panes apud Romanos ante Photium ad aram ad- 
míssi sunt, Lxxxt!. 

Azymorom panum apod Latinos antiquitas, Lxxxrv. 
Eam Leo nonus Papa ad usque Christi tempora refert, 
ibid. Caroli Magni selatem superat, ibid 


B 


Basilius Achridanus propter parvi momenti offendicula 
scissas Ecclesias fatetur, xvi. | 

Basilius Ciix adversus ᾿Αποσχίστας seu Monophysitas 
scripsit, Litt, 

Basilius Magnus Spiritum sanctum per Filium proce- 
dere docet, 1. Esse ῥῆμα Filii, εἰκόνα imaginem, ibid. A 
Filio pendere, ibid. Omnia qua habeLa Filio accipere, 
Τά. kjus testimonium a Latinis objectum de processione 


Spiritus. sancti, xxvi. Hoc. supprimere voluerunt Greci, 
ibid., et xxvn. 
C 


Canon Ephesinus de non mutando symbolo, xvu, Ex 
Cyrillo expositus et ex aliis, ibid. 

Carith torrens u'tra Jordanem, xcu. 

Catholica de Verbi incarnatione fides ex S. Leone Ma- 
gno, xL. 

Christi corpus ip«o die festo rite depositum, unctum 
et tumulatum fuit, txxxt. 

Christophorus papa Sergio patriarchae CP. zequalis non 
fuit, xit. Cur corrupti symboli accusatus fuerit, ibid. 

Christus Paseha non antevertit, Lxxxv. 

Coluthi Monophysite cum Themistio Agnoeta confli- 
clus, χω, 

Colyba pro defunctis, t.x1x. 

Conciiáium Barense de Grxcorum schismate, xix. Lug- 
gunense, xx: Florentinum, xzvi. 

"Coustantini Copronymi error duplex perstrictus a 
ipee Damasceno, xx, ann. Ejus in sanctum ,couvicia, 
ibid. 

Constantinus Melitiniota, et Gregorius MeLochita Joan- 
nis Becci socil, xxiv, xxv. 

Constantinus Monomachus schismati assentitur, xvi. 
Qua de causa, ibid. 

* Cosmas melodus Joannis Damasceni socius, vi, et 
ann. Hoc adhortante libros Joanues scripsit, xx. Fit 
episcopus Majumenusis, ibid., ann. 

*Cosmas monachus [talus. Joannis Damasceni prsce- 
ptor, v. E Calabria adductuserat, ann. 5, In monasterium 
secedit, viu. 

Cycli R. Samuelis, et R. Adder, Lxxvi. . 

. Cyclus astronomicus veterum Judseorum habetur in 
libro qui Pirchei Eliezer nuncupatur, Lxxvi. 

Cyrillus Alexandrinus Spiritum ex Filio procedere 
multis in Jocis docet, 1, et seqq. Huic Theodoretus per- 

eram adversatus est, ibid.Sententiam non mutavit, iM. 

jus libri quatuor contra Theodorum Mopsuestenum, 
xxxut, et seqq. Genuini erant, xxxvii, In. Dionysii li- 
bris diserte non legit, unam Dei Verbi naturam incar- 
natam, nec eos agnovit, xri, Ejus de una Dei Verbi na- 
tura incarData sensus male a quibusdam intellectus, 
ibid. Ab errore Monophysitico alienus, iid. 

Cyrillus Hierosolymitanus utrarumque Catechesium 
.auctor asseritur, Lxix, Catechesis ejus mystagoyica 

quinta ab Eustratio Presbytero ConstantinopoliL.no οἱ- 
lata, ibid. . 

Cyrus /Egeota diversus a Cyro Accmeta, ω. Diver- 
$us a Cyro Germanici» Episcopo, Lii. Vide pre. n^. XX. 


Damianus Alexandrinus novus Sabellius, xut. 

Deivirilis operatio a pseudo-Dionysio invecta, xti. Cur 
tandem a Catholicis admissa, tbid. 

Demetrius Bulgarorum archiepiscopus Latinorum azy- 
ma nou prorsus improbat, Lxxxix. 

Διδά ος οἰχουμενικὸς, quis, Xx. 

Dienysii Areopagiue, non sunt libri qui ejus nomine 
circumferuntur, xxxvii. 

Dionysii Petavii de ultimo Dóminj Paschate sententia, 
LXiiv, Judeorum morem duos die$ continuos festivos 
agentium Chrísto recentiorem. esse contendit, Lxx. 
.Nestorii impietatem Apollinario perperam attribuit ex 


oreto, X. 
"Diophantus Alexandrinus Algebram reperit, vii, ann. 
Dioscorus ab Eutychis errore non descivit, xr. 

E 


Ebionitse a quo nomen habuerunt, xcii. Duplicis ge- 
neris, ibid. Eorum dogma precipuum, ibid. 


IN PROLEGOMENA. 


1510 


"Elias Hierosolymitanus pairiareha sanctissimus, xci, 
ann. Ejus sedem Theodorus nequissimus rapit, ibid. 

Epiphaníi de ultimo Domini Pascbate senLenila, Lxxiv. 
Defenditur, 1xxvui. 


Epiphanius Spiritus sancti a Filio quoque Ío- 
nem docet, l. F quique proceasto 

Epistola ad Ceesarium. monachum contra Apollinaristas 
Paros scripta non est, sed adversus Eulychianos, xtv. 

n hac impugbantur, qui naturam unam in Christo post 
unitionem dicebant, ac Deum Verbum esse passum, ibid., 
et x.tx. Ex Nestorii patronis fuit ejus auctor, ibid. Chal- 
cedoueusi synode recentior, ibid. Nestorianorum dicta 
et placita relinet ac tuetur, r. Dissentit a Joanne Chry- 
sostomo, ibid. Ex Acumetarum factione fuit, Lr. 

Epistola Dionysio Alexandrino subjecla tanquam ad 
Paulum Samosatenum scripta esset, xLvi, Eius auctor in 
corrupticola, ibid. Ίιπο Julianus Halicarnassensis, aul 
Gaianus, χινι. 

Epistola Felicis papse nomine perperam invecta, Apol- 
linarii, aut cujusdam Apollinarists feLus est, xxxvi. 

 Epistolz de iuterpolatione hymni Trisagii variis aucto- 
ribus suppositie, ἵνα. Harum. auctor. Nestorianarum par- 
tium patronus, Deum V erbum ac unum de Trinitate pas. 
sum data opera inflciatur, Lvit. 

krechbthius Antiochi; Pisidiz:: episcopus Monophysita- 
rum przxcursor, xu. Ejus orationis fragmentum, tbid. 

Evangelisue conciliantur in iis quae de postremo Chri- 
sti Paschate scripserunt, xxix. 

Eutbymius Zygabenus schismaticus, x, xc. 

Eutyches 4 Cyrillo dissensit, x.1u. Pseudo-A thanasii, 
et aliorum spurios libros laudavit, ibid. Ejus error, xxxix. 
Christi carnem ccelo lapsam negavit, ibid. 

Expositio fidei inter opera sancti Justini, non est Ju- 
stini Sicilie episcopi, tix. Eutychiana b:zresi recentior 
est, xL. Seripta est ab homine errore Nestoríi imbuLo, 
ibid. Nestorianorum loculionibus scatet, vxm. Pars ter- 
tia est pro.ixioris operis contra Judaeos ac genules, rx. 


F 


Filius auctor , fons Spiritus sancu, 1. À Filio accipere, 
et a Filio procedere idem, ibid. 

Feiicis Papse IIl 4d Petruin Fullonem Aracium, et Ze- 
nonem epistole spuri:e, Lv. Ad Fullonem nunquam amice 
scripsit, Lvt. . 

F;orentine synodi definitio, xxix. Exitus, ihid. 


G 


*Gamaliel astronomicarum sopputationum studiosus et 
vindex, Lxxvi. Has contra Sadducsos tuetur, Lxxvii, 
Georgius Scholarius in concilio Florentino formulam 
unionis scribit, xxvit, Ea rejecta unioni adversatur, xxviit, 
Alter non fuit Georgius Scholarius, xxix. Latinis ali- 


" quando favit, xxx. Pro Latiuis scripsit. adversus Gemi- 


stum Plethonem de processione Spiritus sancti, ibid. 
Sententiam mutat, ibid. Fit Patriarcha  Constantinopoli- 
tanus, ac Gennadii nomen assumit, ibid. Unionis auetot 
esse voluit, ibid. Ejus adversus Laiinos libri duo, ibid. 
et seqq. Concedit tandem Spirilum esse Patris et Filii 
amorem, et esse a Patre. et. Filio, xxxi. Traussubstan- 
tiationis mysterium diserte docuit, ibid. 

'Germanus CP. a Leone [sauro solio pulsus, x, ann. 

Germanus ΙΙ. CP. patriarcha contra latinorum azyma 
scripsit, Lxxxiv. . . 22. 

Gregorii M. Dialogi a Graecis corrupti, xt. Docuit Spi 
ritum ex Filio procedere, ibid., e seqq. . 

Gregorii Tbaumaturgi confessio fidei a Grecis schisma- 
tícis corrupta, 11. 

Gregorius Cyprius patriarcha CP. Joanni Becco et 
onioni infensus, xxv. Tomum edit de processione Spi- 
ritus sancti qui dissidiorum inter Graecos causa fuit, xxv. 
Hseresim Palamitarum praformavit, ibid. Kide Prafa- 
tionem, n. XX. uu . 

Gregorius Nazianzenus Dionysii libros non laudavit, 
xxxvi. 

Gregorius Nyssenus Spiritum sanctum esse ῥῆμα et 
imaginem Filii docet, r. | 

Gregorius Palamas schisma firmat, xxv. A Philotheo 
CP. inter sanctos relatus, ibid. 

Greci Armenis infensi propter panes azymos, tx1xtt. 
Judaicorum morum nescii, Lxxxvi. 1n conci.io Florentino 
de Azymis non disputarunt, xc. Cum Latinls consentiunt 
in siatuendo animarum post mortem expurgandaruin 
loco, ΕΣΥ. Imo ignem purgaterium ex toto bon reji- 
ciunt, uxvit,. Ίππο naturali torquenda esse impiorum 
post judicium corp^ra credunt, ibid. Quibus diebus et 
quibus ritibus pro defunctis precentur, ibid. Spiritui 
per Filium procedere reliuuerunt, v. 


1511 


Graci et Latihi pstem coluerunt a Pliotio dejecto 

usque ad Sergium Sisinnii T1 successorem, xt. 

reci schismatici temporalem duntaxat per Filium 
processionem Spiritus agnoscunt, xxiv. Grécis preetextus 
schismatis foit, non causa, adjetis vox Filioque, xv. Eo- 
rum schismatis vera causa disquiritur, ibid. De schisma- 
tis causis fabule, ibid. Eorum cum Latinis urrio in con- 
cilio Lugdunensi secondo, xxi. 

Graecorum adversus azyma Latinorum scribentium de- 
liria, Lxxxiv. Judaieis moribus indu'gent, ibid. Eorum 
commenta de postremo Domini Paschate, uxxxv. 

Grecorum Constantinopolitanorum' ritus quadratée 
forms segmentum panis offerendi, xc. 

Grecorum de Platonís et philosophorum liberatione ab 
infetís error, Lxv. 

Grieculi facinus audax in quemdam Gregorii Nysseni 
loeum, xxu. 

H 


Hseretici prisuni ex Judsis prodiere. xcin. 

*Hesham Chalipha, vti, ann. Sub hoc Joannes Damasce- 
nus claruit, ac deinceps, ibid. 

Hierosolymítana Ecclesia azymos panes ad Euchari- 
stiam non admísit, rxxxmr. 

Hilarius Spiritum sauctum a Filio procedere docet, t. 

Hominem biasphemum in die festo apprehendere lice- 
bat Juda'is, rxxxt. 
- Ηυρυ Etherianus cum Grzcis disputavit, xx. 

Humbertus de Sylva Candida in causa fuit, cur Grseci 
litem de Spiritus sahctí processione moverint, xiu, xv. 
Ejus de Domini extremo Paschate commentum, Lxxxv, 
et xc. 


I 


]cenomachi litem de Spiritus saneti processione re- 
noyant, v. 
Incorrupticolse aquam ab Euch-ristia tulerunt, .xxxu. 


Jj 


Jacobitse rotundos panes consecrant; ΕΧΧΧΠΙ, xc. 

Jácobfts Syri et &gyptii panes fermentatos ad Eucha- 
ristiam adhibent, rxxxui. 

Joannes /Egeotes seu /Egeota et Cyrus Nestorians 
hsresis propugnotores, Lu. Contra synodum Chalcedo- 
nensem scripserunt, Lit. . 

Joannes Beccus.pstriarcha Constantinopolitanus unio- 
nis sollicite studiosus, xxr Exauctoratus, xxiu, Efus 
conversio, ibid. Laudes, {θίά 
. Joannes Deccus Spiritus per Filium processionem 
wlerbpam evincit ex Joanne Damasceno, xxiv. Grego- 
rium Cyprium profligat, ibid. 

"Joannes Damascenus parentibus inclytis οἱ Christia- 

nis natus, n, el ann. Sub Theodosio Adramyíeno et 
Leone lsaáuro claruit, ἐδίά., anh. Constantinopolilanus 
non fuit, ibid., ann. [ngenio fuit ad scientias acquiren- 
das idoneo, vii. Ejus. iu discipiinis progressus, ibid., el 
seqq. Ejus bumilitas, vui. l'it πρωτοσύμδουλος Chaliphz, 
Xx. Magna auctoritate valuit in aula Clialiphie, ibíd., ann. 
Adversus Leonem Isaurum scribit, ibid. Exstaul ejus 
epistole contra Leonis hsresim, ibid., ann. Hierosoly- 
milane Ecclesim tunc addictus erat, x, aun. Leonis in 
ipsum ínsídis, ibid., et seqq. 
* Joannes Damascenus carmen ad recipiendam manum 
D. Virgini canit, xui. In monasterium secedit, xmi. 
Facultates suas οἱ bona distribuit, ibid. Seni tra. 
ditur ínstituendus, xiv. Ejus ,cella, ibid., ann. Mit- 
tiiur Damascum ut sportas vendat, xv. Ejus obe- 
dienlia, xv , xvi. Funebre cauticum edit, xvr. A ma- 
gisiro ejicitur, xvii. Jubente Deipara litteris admovetur, 
xvin. Varias hsreses impugnat, tbid., ann. Ejus triplex 
opus Πηγὴ Υνώσεως, Fons scientie, xix, ann. Cantica 
edit, ibid. Complura ejus opera deperdiía, xx, aun. Ab 
sepuma Synodo laudatur, ibid. Petro Dámasci Metropo- 
liue zddictissi.- ws, xxt, ann. Dialogus ejus contra Mani- 
chsos quando scriptus, ibid. Tractatus suos recognovit 
el castigavit, χα. In Palestina obiit, ibid., ann. In lau- 
ra S. Sabe tumulatus est, ibid. Corpus ejus Copstanti- 
nopolim latum, xxm, ann. Presbyter fit. Ecclesi$ Hie- 
rosolymitanz, Xxi, et ann. Ad usque vile finem verbum 
Dei praedicavit, ibid. 

Joanni Damasceno subjectum — opus Philoponi Tri- 
theiu, xci. De azymis non scripsit, Lxxi, el xci. 

Joannes de Montenigro provincialis Lombardis ordi- 
nis Predicatorum cum Marco Ephesio disputavit, xxvi. 

Joannes Diaconus Vite Gregori! Magni scriptor, ab 
angelis se didicisse ait, liberationem anima Trajani 
Gregorii precibus concessam fuisse, uxiv.V id. praif.n. xx. 


INDEX ANALYTICUS 


1512 


Joannes Ducas imp. unionem Ecclesiarum teptavit, 
ΧΙ. 

*joannes Hierosol ymitanus patriarcha Joannis Damasce- 
ni cousilia sequitur, x, ann. lconomacborum hzresim 
damnavit, xxi, ann. 

Joannes Hierosol ymitanus Damasceni Vilz szcolo de- 
cimo scriptor, 1, ann. Non prorsus accuratus, tbid . 

Joannes Hierosol mitanus monachus Latinos monacho« 
haeresis accusat, quod Spiritum sanctum ex Paire ti- 
lioque procedere canerent in symbolo, vi. Alius hic tuit 
a Joanne P'atriarcba Vit» Damasceni scriptore, ibid. 

Joannes Malala diversus a Joanne qui Διαχρινόμενο, 
dictus est, Lt. L. 

Joannes ὁ Διαχρινόμενος et Joannes rhetor idem, tbid. 
et Lit, Nestoríanus non fuit, ut Photius dixit, sed Mono- 
phostta, ibid. Diversus esta Joanne /Égeota Nestoriano, 


Joannes papa VIII epistolam ad Photium non φετῖ- 
psit, qua Spiritus sanctus procedere a Filio negatur, xs. 

Joannes Philoponus Trítheita de ultimo Domini Pa- 
scliate scripsit, rxxu.Negavit Christum íu postrema cocoa 
paschalem agnum edisse, ibid. 5. 

Joannes Scythopolitanus sinceros putavit Dionysii li- 
bros, xxxix. 

Judiel veteres non a prima lun: phasi menses inchoa- 
bant, sed a. conjunctione cum sole, Lxxv, Lxxvn. Ás:ro- 
nomicss supputationes sectabantur, ibid. Α Gracis cal- 
eulos astronomicos non didicerunt, txxvi. Non iisdem 
omnino ritibus quibus olim ín ZEgypto, Pascha deinceps 
comederunt, Lxxxvi. 

Julius papa non est auctor epistolarum ad Dionysium 
Corinthi episcopum, et ad Prosdocium et alios, xxzrr, 


et seqq. 
L 


Lateranensi concilio sub Innocentio III nullus Grz- 
corum schismaticorum adfuit, xx. 

Latini Grecís equiores in causa arymorum, Lrxaxv. 

Latinorum de Spiritus sancti ex Patre et Filio proces- 
sione dogma Hilarius non in incerto relictum esse a Do- 
mino docet, 1. ] 

Latinorum Patrum de processione Spiritus sancti fides, 
I, ιν et seqq. 

"Laura, quid, rx, ann. 

* "Laura S. Sabe vetus, ibid. 

' 'Leo Isaurus imperator, imaginum hostis, ix. Perstrin 
gitur a Joanne Damasceno, ibid. Ejus adversus Damasce- 
uum insidis, x. 

Leonis 11 pepe ad Carolum M. epistoTa, vii. Ejus svm- 
bolum orthiodoxz$ fidei, ibid. Spiritum a Fiiio etiam pro- 
cedere confitetur, vut. Id in symbolo Constantinopolitano 
apponi vetat, ibid. 

Leontius Byzantinus agnoscit libellnm ad Jovianum 
Athanasii non esse, sed Apollinarii, xxxiu.. Epi-to:as 
etiam Julii, xxxv. Éxpositionem fidel χατὰ µέρος nou 
esse Gregorii "Thaumaturgi, sed Apollinarii, x1aiiv. 


xxxvi. 
Liber Pirkei Ellezer, vetustissfmus, Lxxvi. 
*Liturgia S. Jacobi seu Hierosolymitana Damasci re- 
citari solita, x11n, aun. 
M 


Macarius Antiochenus Monotheleta, falsate Gregorii 
Thaumaturgí confessionis suspectus, xxi, col. 

* Mansur perduellis non fuit Heraclio, uw, ann. 

* Mansurorum gens Damasci inclyta, n, ann. 

Μαιιοί Comnenus unionem Ecclesiarum Lentavit, xx, 
ΧΧΙ. 

Marci Ephesii cavillationes, xxvi, xfix. Male artes. 
ibid. Ejus orationes de peenis quibus post mortem pur- 
gantur animz, Lxv, et seqg. Aliquando levi discrimine 
utramque Ecclesiam de Spiritus sancti processione dis- 
sidere fassus est, xxvt, Vocem ez Patre Filioque exta 
Symbolum cani approbavit, ibid. . 

Maria caput et pedes Domini ongendo sabbau legem 
non violavit, uxxit. Nec pyxidem frangendo, nec capillis 
pedes abstergendo, ibid. . : 

* Mavias Chalipha Damasci regiatu soazt statuit, vit, 
ann. 

Maximt confessoris pronuntiatum de Spiritus sancti 

rocessione, v. Ejus ad Marinum epístola siucera est, 
tbid. De epistola ista concertatio in concitfo Florentino, 
xxv et ΣΥ. : 

Michael Cerularius Ecclésias scindit, xv, ét seqq. Ejus 
ambitio et protervia, xvt. Hic primus omnium azyma La- 
tinorum improbavit, Lxxxvi. 

Micbael Psellus orationem habet de ejiéiéndo Michaele 
Cerulario, xvu. 


1513 TIN PROLEGOMENA. 1511 


Momenta przecipua fllorum qui Christum pridie pas- 
sionis sus Pascha edisse negant, Lxxut. Diluuntur, xxix 


et seqq. 

Monacbi J.atini in monte Oliveu habitantes, vi. Hiero- 
solymis ad Lecnem 1l! papam scribunt de processioue 
Spiritus sancti, ibid. 

Monachi Palsstinse Athanasil, Julii, et Gregorii Thau- 
tnaturgi non esse, sed Apoliinarii ostendunt expositiones 
fidei el epistolas quas Monophysitse ostentabant, xxxiv. 

Monotheleuse primi jurgiorum contra Lutinos de Spiri- 
tus sancti processione auctores, w. 


N 


*Narrationes varie de Joanne Damasco, xxvu et 
XXVI. 

Nazareni, prisci Judes Christiani, xcu. Trans Jorda- 
Dm ante Hierosolymorum obsidionem  secesserunt, 
Nazarenorum fides ex Hieronymo discenda, xcin. Pha- 
Tísseorum Lraditiones aversabantur, xciv. Gentium fidem 
«agni faciebant, ibid. Chrislum uti Deum coluerunt, ibid. 

estoriani Theodoro Mopsuesteno auctore unionem 


. duarum naturarum Christi xax? εὐδοχίαν fleri censent, Lx. 


Basiliani appellati de Basilio Cilice, xxxax. 

Nesioriani fermentatos panesad Eucharistiam adhibent, 
£XXXIN. 

Nestorianorum fraudes, rvnt. 

Nicephorus Blemmidas, vir summus, unionis Ecclesia- 
Tim studiosus, xxi. De processione Spiritus sancti eru- 
dite scripsit, ibid. 

Nicetas Niczenus Chartophylaz, xix. 


0 


Olympiodori diaconi Alexandrini stas, χιπ. 

Opera mirifica Christi tribus personis communis, xut. 

Oratio de iis qui in fide dormierunt, non est S. Joannis 
Damasceni, Lxin et seqq. 

Orientalium de purgatorio dectrina, txv. Igaem natu- 
Talem in purgatorio non admittuni, 11v et seqq. 


P 


Pachymeres schismasticorum de sancti Spiritus proces- 
sione sensus improbat, xxv. 

Panis azymus non ab omuibus olim ad Eucharistiam 
adhibitus, Lxxxr, Cur ab Ebionitis, ibid. Cur a Maronitis, 
ULXxXxItU. 

"ascba antevertere fas non erat apud Judsos, tixxv. 

Pascha» nomine agnus Paschalis, non victim festales, 
in Scripturis signilicantur, Lxxiu. 

Paschalis agnus nunquam cormesus a Judsis absque 
panibus azymis, Lxxi. . 

later et Filius una Spiritus sancti. causa, sive princi- 
pium, xxvii. Ex Augustino et Ánselmo, v. 

* Patriarchse tres Orientis Constantinum Copronymum 
εἰ ejus heresim damnant, xxt, aun. 

P'atrum Grecorum una sententia Christum paschalem 
agnum in ulima cuna edisse, rxxu. ld Photius agnovit, 
ébid. 

Pauli Jocus II Cor. ut, 14, ex mente Grecorum Patrum 
exposítus, Lxvit., 

etri Antiocheni de ultima Christi coena paschali osci- 
tantía, LxY1. 

Petri Pithoei de processione Spiritus sancti dissertatio 
citatur, vi. ju ea male confunditur Juamnes Damascenus 
cum Joanne Hierosolymit!ano qui litem movit de pro- 
cessione Spirítus sancli, ibid. 

"Peirus Damascenus episcopus lingua pro fide multa- 
tur, xx, ann. . 

NIC Grosulanus Mediolanensis cum Graecis dispu- 
XX. 
Petrus Majumensis Martyr. xxi, ann. 

Phasis lunse Lestes apud Judseos, Lxxv 

Photiauorum adversus vocem Symbolo adjectam ob- 
jectio, xix. 

Photii de Basilio Cilice oscitan!la, ctt. 

Photii de Joanne τῷ διακρινοµένῳ oscitantia, Lt. 

Photius jurgium instaurat de processione Spiritus san- 
eti et eliis Latinorum moribus, x. Rathramnus adversus 
eum scripsit, ibid. Hinemarus item Remensis, ibid. 

llius adversus Latinos paralogismi, x1. Ejus liber contra 
Latinos Metrophani Smyrnzo perperam attributus, ibid. 
Epistolam a Joanne papa ad se scriptam (inxit, ibid. 


Pons quibus purgantur anims a Graecis non definiun- | 


tur, uti neque ab Ecclesia, xv. 
Polemius Apollinarista in Átbanasium contumeliosus, 

xum. 

Pontifex Romanus a Latinis solis vocem Filioque Sym- 

holo adjici permisit, χιτ. 


PATROL. Gn. XCVI. 


Pontifices judicium decreterium t Clrri«tum non tu- 

erunt, LXXX. Sadducsi erant wmpore Christi ac dein- 
, LXXIX. 
:edicatorum et Minorum conatus ad unionem utrius- 

que Ecclesie redintegrandam, xxi. 

"positionis διά, per, sensus, et vis, xxvitt et seqq. 

Preces pro defunctis fondends, 1 xvi, rxvn. 

Prima dies azymorum-eo quo Christus passus est auno 
incidit in feriam quintam, Lxxm. Christus secundo pre- 
dicationis sus anno Pascha cum discipulis non edit, ibid. 

Processiones divinse ἐκφάνσεις et Ate dictas, i. 

Pseudo-Dionysii Hbri proferuntur a Monophysitis, 
xxxvül. Citati a Severo Antiocheno fuerunt, ibid. Non 
sunt Apollinarii, xxxvi. 

, Pseudo-Dionysius censet humanitatem Christi condi- 
Uonem suam excessisse, xL. Deitatem esse incarnatam 
docet. Hypostasim a Natura non distinguit, XL, XLI, XLM. 
His epistola uarta erreris Monephysilarum pleua, xz. 

umanitati Chris Deitatis conditiones attribuit, xri. 
Compositam naturam Christo ascribit, ibid. Deivirilem 
operationem male sapo sensu finxit, bid. Prejudicium 
grave adversus ipsum, ibid. Censet Christum opera divi- 
na sine Patre et Spiritu sancto edidisse, xz. Ejus erro- 
rem sentiunt interpretes Latini, ibid. Imo Damascenus 
ipse, ibid. TPheopaschitis favet, ibid 

Q 9 

Quisstiones — Athanasii asd Antiochum, quimstionibus 
Anastasii receptores, Lv. lllarum auetor Athanasius 
&xiguus dictus, iLid 


Quomode suscepta vox, snam Dei V erbi naturam in- 
carnatam , x1vi. 
R 


o Pomana Ecclesia a Gracorum criminatienibus purga- 
, XVUl. 

Rotundi panes in misss»e sacrificio offerebantur tempore 
sancti Epiphanii, rxxxiv. 

Rustici diaconi de flde processionis Spiritus sancti ex 
Filio sententia, it, Refellitor, ibid. 


S 


Sadducsorum a Pharissis discrepaniia in assignando 
die celebrandi Paschatis, uxxvi οἱ seqq. 

Samssei hzeretici, unde sic dicli, xcui. 

Scholia in Dionysii AreopagiLe libros Dionysio Álexan- 
drino perperam ascripia, xxxvi. Sunt Joannis Scythe- 
politani, 3xxvult., 

c Sergius CP. II pacem fregit cum Latinis, quando, xit. 

uf, xi. . 

* Sergius Mausur Joanuis Damasceni parens, Christis- 
n: religionis studiosissimus, 11, apn. Quaestor generalis 
principis Saracenorum, tbid, ' 

Severi Antiocheni error et seusus, χι. Falsiverus ap 
pellatus est, et Semieutychanus, ibid. Rx Deivirlli ope- 
ralione compositam naturam infert, χα. — 

Simplicius papa ad Petrum Fullonem amice non seti - 


, VI. 

*Selyman Chalipha Walidi frater, vit, ann. 

* Stephanus Junior Martyr Joannem Daunascenum lau- 
davit, xxis, anu. . 

Symbolum quod Athanasii dicitor, ejus non e-t, ix. 
Anastasio pape tribuitur, ibid, Non est Vigilii Tapsen- 
sis, ibid. Augusügi slate exstitisse videtur, ibid. Ante 
seculi quinti finem editum, x. V id. additiones. . 
h Syno «s Genelhliaci de processione Spiritus sancti 

abita, v. 


T 


Thebutes hereticus, χα. 

Theodoreti texuis emendatus, L. . . 

Theodoretus quo sensu Spiritum ex Filio aut per Fi- 
lium procedere negaverit, 11. Cyrillum erroris Macedo- 
niani et Ápollinaristici accusat, n. Qua de causa, ibid. 
Ejus oscitantia, ibid. Gregorio Thaumaturgo, Basilio et 
Nysseno adversatur, ibid. 

Theodori Mopsuesteni symbolum ab Ephesino coaei- 
lio damnatum, ibid. . 

* Theodorus Hierosolymitanus sanctissimus patrisrche, 
XXI, ann. 

"Theodorus Hierosolymitanus in professione fidel Spi- 
ritum per Filium procedere asseruit, xviu. 

Theodorus librorum Pseudo -Diogysii patronus, xxxvit. 

*Theedorus Mansur, x:u, ann. 

Theophylactus Bulgsrorum Archiepiscopus azvma L.a- 
tinorum non prorsus im l, LXXXIX.. montarius 
ejus in Matthaeum a Graeis corruptus, ibid. Restituttur, 
ibid. Cum Chrysostomo »guovit Dominum pridie paseio- 


48 


1515 
ais sum pascha'em agnum *edisse, ibid. Non ob dogma, 
sed ob tam symbolo vocem schisma tuetur, xvi. 


Theorianus, philoso us Latinorum ritibus non infen- 
$us, .xxxvir, Ejus epistole ad sacerdotes et. monaches 
in monübus degentes fragmenta, ibid. Idem ipse est qut 
legationem ad Ármenos obiit, Lxxx1x. Ármenis persuasit 
ut aquam vino Ín consecrando admiscerent, 15i. 


Thomas patriarcha Hierosolymitaeous Laünorum de 
processione Spiritus saneti doctrine non infensus, vir. 

Timothei lur error, xc. Parum discrepabat ab Eu- 
tyche, ibid. 


Trajani ab inferis Gregerii M. precibos erepti fabu- 
Ja, xiv. 


INDEX ANALYTICUS 


1516 


U 


Ubionis utriusque Ecclesi» formula a Georgio Schoia- 
rio scripta in concilio Florentioe, xxvu. Rejecta, xxvui. 


Y 


Vitalis Apollinarists sobdola prefessio fidel, xxxvi. 
Vox Filioque quando symbolo interjecta, xut et seqq. ; 
xvm. Hanc primi omnium Hispani adjecere, xiv. Quam 
obrem, ibid. ; xvix. Hos Galli imitati sunt quando, ibid. 
Quo jure Romana Ecclesia hanc adrmiserit, xix. in eoa- 
cilio Florentino de adjectioue vocis Filioque symbolo 
{αλα disputatur, xxvi. 


* Walid Chalipba, vn, ann. 





INDEX RERUM ET SENTENTIARUM 


QUJAR IN S. JOANNIS DAMASCENI OPERIBUS CONTINENTUR. 


Numeri paginas repraesentant editionis Mich. Lequienii quas typis crassioribus in textu expressimus., 


INDEX PRIMUS 


À coLuMNA 521 τονι [ vusqUE AD cor. 442 τοι JH. 


Α 


Ahbes Sergius Joannis Damasceni familiaris, 161. 
ο Samaritanus libros Moysis Arabice vertit, 

Ácacius Melitinensis noa eo quo Cyrillus omnino sen- 
su unam naturam in Christo dixit, 57, aon. 

Accidens, quid, 10, 11, 14. Quotuplex, ibid. 

Accidentia differentias suas habent, 42. 

Aceretío, quid, 75. 

 Acephali, qui, 102. 
Actio quid, 186. Motos idem est actio et passio, 


Actionum discrimen ex naturarum discrimine, 225. 
Aetio eadem in creatis, quae passio, 556. 

Áctionum bonarum exitus Dei aseribendus, 197. Ma- 
larum ejus derelictioni, ibid. 

Actíonum comes laus aut vituperium, 191. 

Activa scientia mores colit, 72. Triplex est, ibid. 

Actus, quid, 190. Nulla substentia sine actu, ibid. et 
ann., Áctus et potentia diverse dicuntur, ibid. 

Aetus multa significat, 547. 


Àd quid date passiones irrationables, 557. 
,Adsgii Theologici, Quod Verbum. assumpsit, mmquam 
; Gregorius Nyssenus est auctor, 251, ann. 


Adagium illud, Omnia in divinis sunt idem, etc., ex 
Grzcis Patribus ostendilur, 144, an. 

Ádam, primus homo, quare nudus creatus, 175. Non 
omnigenam slatim cognitionem habuit, 176. Secundus 
Adam, Dominus de celo, qnomodo, 233, et ann. 

Adamianorum dogma ridiculum, impurum, 88, Horum 

- auctor Prodicus, ibid., ann. JEones ünrit, ibid. 

Adelphius, Massalisnus, 95, ann. 99. 

Adjumenta duo contra vitia, 464. 

Adorandi ad orientem ritus, 265. Traditione spostolics 
ος ο 406 et ann. koc Manichei abusi sunt, 


Adorantor ea omnis, per [ive Deus sslutem nostram 
Qum. fotarorom Dgura faerunt, thi? Principes a Bubdi- 

| rum figure fuerunt, ibid. Princi i- 

. ind. οποία s famulis, ibid. perat 

oratio quid, ejusque genera et discrimina, $12, 558. 
Adoratione indigne sunt. res fabrefacue, 515. Nec ma- 
teria, ibid., 620. Adoratio ratione servitutis, seu per la- 
triam, Deo soli exhibenda, $58, 561. Adoratio Dei ra- 
tlone δονλείας, seu famulatus, $58 et ann. 1. Adoratio, per 
admirationem et amorem, $885. Per grati animi signifi- 
cationem, $59. Adoratio per indigenitie protestationem, 


ibid. Per penitentiam, ibid. Adorstio hominis, ex Dei 
quam gerit imagine, q19. Adoratio, revereptim, affectio- 
nis, honoris et demissionis significatio est, 361. 
Morin ophysita, 40f. Chalcedonensi t 
gyptiaci, Monophysitse, 101. cedoneosis 
hostes, ibid. Dioscorum defendunt, ibid. Horum Απίο- 
siguani, ibid. Cut. eyxnpattxol nunerpati, ibid., sanot. 
Cur διακρινόµενοι el ἀποσχισταὶ, 102, ann. Horum 
prince imotbeus Alurus, tbid. Anathema dicunt Eu- 
tyeli, tbid. 

ΕΡΕ, idolorum cultus auctores, TT. /Egyptiis sum- 
mus Deus Phía, Vulcanus, 76, ann. Ammon, qui et.Ju- 
pter, ibid. Horum theologia Grecis ab Orpheo tradita, 
4 


JEonum conjugationes, a Simone et Gnosticis invecta, 
80, ann. 82.ann. 
/Equivoca, 358 


voca, 55. 
Aer, quid, 75. Aeris descriptio, 168. Lumen ex se noa 


abet, H . Est locus corporum, ibid. Aer colum voca- 
tur . 
Áeriani heretici, 95. 


Aerius heresis auctor, 93. Ariani erroris reus, 91. 
Continentise ostentator, ibid., ann. Euststhii Sebaste- 
ni quondam sectator, ibid. A synodo Gangrensi ambo dam- 
ati, ibid. Errores iilius, 94. Ambitio, ibid. Aerlus, noa 
Arius, castitatis et pudicitize simulator, 92, ann. 

Aetiani heretici, 94. Vid. Anomat. 2. . 

Aetius Eunomii magister, Georgii Alexandrini diaco- 
nus, ibid. | 
Affectiones naturales actus sunt, 190 et ann. 

Affectus seu passiones ex bono et malo, 181. 

Afürmstio et negatio, 64. Contradictio affirmationi 
contraría, ibid. Affürmatio vim habens prsecellentis nega- 
tionis ia Deo, 123, 147. 

Africus, ventas, 169. 

Agape mulier Marcosma, 88, ann. 

Αγένητον et γενητὸν naturse conveniunt, 257. 

Ἁγέννητον et γεννητὸν persons conveniunt, ibid. 

Agendi facultas et patiendi a natura cuique indita est, 
525. Agere et pau, 57. Quot inodis dicantne, ibid. In 
omnibus categoriis reperitur, 98. Agere, qvid, 67. 

Agnoete, qui et Themistlani, a Themistio diacono, 
107 et ann. Agnoetarum parentes Ariani, 245, amm. 
Assecis non fuerunt monachi Palsstini, tbid. 

Agonyeliue beretici, 108. - 

Alóv, quid] 155 et ann. Quid Gnosticis, ibid. Deus 
ipse est alóv, ibid., 154. Saculum sive serum, 155 et 
ana. 


0517 


Α orsaus Judaicis fabalis scatet, 1011, ann. Gnostico- 
tum quoque figmentis, ibid. Colo demissus putatur, 


Alexandri Hierapolitani relatio de Acacio Melitinensi, 


,ann. . ] 

Aliud, alius, et ἀλλοῖον, quid, 52. 

Alogi, qui, B8 et ann. 

Altera, quid, 40. 

Alterstio, quid, 75. 

Ambrosii opera Grsce versa sub Theodosio Jun., 425. 
nm 


Ammonii fragmentum de specie, 46, aun. Christi hu- 
manilas ἑνυπόστατος, 47. Ammonio accidentia οὐσίαι 
wun!, 45, ann. 

Amphilochius Iconiensis Massalianos Yasectatur, 99 

Amphilochius Sidensis idem prestat. 97, ann. 

"Avaoyoy unum duntaxat exsistit, 451. 

Anastasii a monte Sina narratio, 577. 

Anas!asii Antiocheni fragmentum, 68, ann. Anastasius 
Antiochenus [. de Deiflcata Christi carne disputat, 259, 
ann. Hane exemplo edisserit, ibid. Anastasius I. An- 
tiochenus de actu, 251, ann. 

Anastasius 1I Antiochenus in Hexaemeron, 17$, ann. 
Anastasius Antiochenus Jacobltarum patriarcha errorem 
Monuotheleticum Ileraciio imp. suggessit, 110, ann. 

Anastasius CP. citatus, 5055. 

Anastasius monasterii S. Euthymii praepositus in cau- 
s3 fuit cur Joannes Damascenus de Hymno 'Trisagio scri- 
pseril epistolam, 481. Hymnum Trisagium ad Filium 
referebat, ibid... 

Anastasius Sinaita, quis, et qua state vixerit, 600. 
Anastasius Sinaita Cyrilli sensum de nomine nature re- 
cte assecutus est, 57, ann. 

Anathema iis qui statutos a Patribus terminos con- 
veltunt, 618. 

Angeli Dei munere immortales, 156 et apn., 158. 
Donum hoc natura ipsa est, ibid. Eorum locutio, ibid , 
et ann. Circumseriptl supt, ibid. Dei munere sancti, 
ibíd. Horum jocus quis, ibid., et ann. Incertum an 
essentia pares, 157 et ann. Alii alios illustrant, ibid. 
et ann, Rerum humanarum presides sunt, 157. Ad 
malum segre moventur, ibid. Angelorum cibus, ibid. Ap- 
paritiones, ibid., et ann. Qvando creati, 158 et ann. 

zeatores non sunt, ibid. Angeli specie corporali visi, 
631. Cur »lati pingantur, et habilu humano, ibid. 

Angeli liberi sunt et mutabiles, qua creati, 195. Án- 
gelorum creatio et natura, 151. I]ncorporei sunt, ibtd., et 
ann. Veterum de angelorum natura opiniones, íbtd. 
Poenitentis sunt neseil, ibid., el ann. Secunda lumi- 
na, 156. Angelorum cultus in. Phrygis, 90, ann. Ange- 
lus cireumscriptus est, 150. 

Angelici heretici, 90. Angelici alii, Monophysite, 90, 
ann. 

Angelium Alexandris regio, ibid. 

Angelliorum dogma jn Sicilia, ibid. 

.Anhypostaton, 47. Quid Leontio Byzantino, et. Eulo- 
LA Alexandr., 47, anu. Rufünus insubstantivum dicit, 
ibi 


Anims, quid, 178. Anima rationalis, quid, εί. Quo- 


modo ἐντελέχεια actus. corporis dicta, ibid., ann. Ani- 
ma homini afflante Deo indita, 177, ann. Una cum cor- 


pore creatur, 177 et aun. Anima ralionalis, sive mens, 
media inter carnem et Verbum, et utriusque veluti 
nexus, 215 et »nn. Anima et caro pro humine in Scriptu- 
τι, 241. Anima Christi, omni scientia et cogitatione pol- 
ebat, 189. Aníma ut in corpore, 150. Eo non continetur, 
.fbid. Anima facultates duplices, cognoscendi et appe- 
tendi, 186. Animas facultates, tum ratioui obsequentes, 
tum inobsequentes, 180 Anima propria, ibid. 


Ánimantia et stirpes hominum causa. 172. Ἡοπιίρί 

quondam ea parebant, 179. £o deüciente rebellarunt, 

. Quid ejus commodo sint fers, ibid. Aoimantium 
facultates tres, 150. 

Annuntiatio Dominica, 204. 

Annus lunaris solari brevior, 167. 

Anomos ab Aetio οἱ Eunomio, 94. Differunt aliqua 
tenus ab Arianis, ibid. Unde sic dicti, ibid., ann. Ho- 
Tom errores, ibid. Ritas impii, ibid. Denuo baptizant, 
ibid. Martyrum reliquiis et virginitati detrabunt, ibid. 

18, ann. 

Autepreedieamentorum regulis, 41. 

Antichristi nomen varie acceptum. 299. Judei Anti- 
christum suscepturi sunt, ibid. Dei nomen sibi arro 
turus est, tbid. Antichristus verus erit homo, 500. Ex 
fornicatione natus, tbid. Ejus primordia et progressus, 


Antidicomarianiue heretici, 935. 


IN TOMUM Τ-Π. 


1918 


Antiochenis et ('onstantinopolitanis olim Quadragest- 
male jejunium septem bebdomadibus, 498. 

"Αντίτυπον idem quod ἰσότνπον, 275, ann. 
, Antonius ers patriarchatum | ambit, 641. Dampatur 
im synodo a Nicephoro patriarcha, ibid. 

᾽Απαθείας dogma Origenis ramusculus est, 91. ann. 

Apelliani sb Apelle Mareionis auditore, 86. Errores, 
fbid., et ann. Lapsus, ibid. De Christi corpore doctri- 


na, ibid. 

Apollinarii circa incarnationem error expugnatur, 212, 
215 et ann , 240 et seqq. Apollinarii errores de incar- 
natione, 91. De Trinitate, ibid. Sabelliani erroris insi- 
mulator, ibid. Ex Platouicorum principiis humana mente 

hristi animam spoliavit, ibid. Unam Christo oaturam 

edit, 75, annot. Sed contemperatam, ibid. Ejus ad Dio- 
nysium Corinthium epistola, tbid. Ad Serapionem, ibid. 
Nestorio non prelusit, ibid. Apollinarius (Catholicis do- 
gma Nestorio simile imputat, 95, ann. Miclenarium er- 
rorem tuetur, ibid. Anitnas ex traduce procreari quo- 
modo dixerit, ibid., οἱ 118,11. — |... 

Apollinarisue h:eretici, 94. Alii ct alil, ibid. Cur Di- 
merits vocati, ibid. Cur Synusiast, 91, ann. Apollina- 
ristt quidam Deiparam filios alios ex Josepho pro- 
creasse dixerunt, ibid. 

Aposchisue Doxarii, 116. ' . - 

Apostolici, seu Apotactici hseretici, 90. Apostolici ca- 
pones Eunomiana heresi recentiores, 261, ann. 

Aphthartodocetz? a Juliano Halicarnassensi et. Gaiano 
Alexandr., 107. Incorrupticolz» a Latinis dicuntur, ibid., 
ann. Julianiste, ibid. Gaianite, ibid. 

Appetitus naturalis rationali cedit, 188. . 

Appropristio, seu vindicatio duplex, 249. Verbum 

us nostra sunt appropriavit sibi, seu sua esse voluit, 
ibid. Passio Christi, ibid. 

,Aqua, quid, 73. Λαιι descriptio, 169. Aquarum su- 

ra firmamentum ratio, 170. Ex aquis pisces et aves, 
f. Aquae fontium e mari, ibid. Aquse vis purgatoria, 
260. Aqus super ceelos, temperando ztheris et solis 
ardori posite, 170 et ann. Aqus ex asini maxilla 
nequaquam Samsoni scaturierunt, 278, ann. 

"Aquarii Tatiani discipuli, 87, ann. 

Aquilo, ventus, 109 

Arabum veterum numina, 111, ann. 

Arbitrli libertas nihil est aliud nisi voluntas, 226,227. 
Qus arbitrii nostri sint, 194. 

Arbor scientiz, cut plantata, (74. 

Archonticorum errores et libidines, 85. Auctores 
Petrus Eremita et Eutactus, ibid., ann. Baptismum et 
Eucbaristiam rejiciebant, ibid. u 

Ariani heretici, 92. Horum errores, ibid., et ann. 
Fraudes, ibid. . 

Arielitis, Moabitis regio, 80, onn. . ] 

Arii haeresis profligata, 129. Arii circa. incarnationem 
error expugnatur, 212 et ann. 

Aristoteles argumen!andi regularum auctor, 10, ann. 
Aristoteles ccelum Dei veluti corpus esse docuit, 127, 
ann. Aristotelis capita, 58. . 

Armeni a Juliani Halicarnassensis d'scipulis corrupti, 
$1, ann. 

Aron, armarium sacrum Judzorum, 285, ann. 

Ascensorium [|saie, Archonticorum liber, 89, ann. 
Hujas auctores Basilidiani et Marcoss, ibid. 

- Assumpta mens humana 4 Christo, 210 et ann. As- 
sumptum, quid, 66. 

Astrorum ignota natura, 168. 

Athanasius citatus, et expositus, 495. . 

Auctor opusculi adversus hypocrisim Meletii et Eusebii 
Samosalensis, Paulini Antiocheni partibus addictus, 38. 
ann. - 

Audiani schismatici, 92. Horum errores et. mores, ibid. 


ann. 
Auditus, 185. 
Augustinus sincerus Ecclesi: doctor, 199, ann 
Auster, ventus, 169. 
Autoproscopte sectarii, 110. 


B 


Babylonti idolorum cultores primi, 77. — . 

Baptismi vis, 259. Mortem :Domini signifiest, ibid. 
Unus est, ibid. Beptismi itera!io impios, ibid., et aun. 
Hiereticorum. qui Deo vel Trinitati detraherent in 
Oriente olim reprobatus, ibid. Mitior Basilii Magni seu- 
tentia, ibid. Cur veteres hereticos denuo baptizandos 
censuerint, 260, ann. Paülianiste et Catapbryges Trinl- 
tatis Domipa eíferebanl inter baptizaudum, 259, ann. 
Baptismi gratia pro susciplentium fide οἱ munditia, 261. 
Raptismorum varia genera, ibid. Baptismus, Christi mor- 
tis figura, 260. Dup:ex, ut et hontv duplex, ibid, Ba- 


1519 


ptismus et Eucharisti4 ex Christi latere prodierunt, 260. 
Saplismus ex aqua et Spiritu constat, 552. Baptismus 
Joannis a. baptismo Christi diversus, ibid., et ann. In- 
troduetorius, ibid. Christi, in Spiritu οἱ igne, 262. Ba- 
plismus minime prorogandus, ibid. Baptismus trina mer- 
Sitatione peragi solitus, 260 et ann. Necessaria Trin:- 
tatis ad baptismum invocatio, ibid. Baptismus postremus, 
sempiterníi 1gnís cruciatus, 262 et ann. 

Barbarismus, heresis, 76. Ante diluvium, ibid. 

Barbata stella, 73. 

Barbelo Gnostcorum, 82, ann. ] 

Bardesaniste, a Bardesane, 89. Similia Valentino do- 
cuerunt, ibid. aun. 

Barsanuphite, seu Semidalit», 107 et ann. Ace- 
phali, ibid. Barsanuphite cum Jacobitis Alexandrinis re- 
conciliantur, 108, ann. 

Barsumas Nisibensis, Nestorianus, 100, ann. Ejus 
perversa sanctiones, ibid. 

Basi!ides, Basilidianorum auctor, 81. Horum impieta- 
tes erroresque varii, ibid, et ann. Impietates — suas 
celant, ibid. Alexandrix obiit, ibid. 

Basiliani, Nestoríani, a Basilio Cilice, 100, anu. 

Basilii ad Apollinarium litteree a Coteleriío editze, ejus 
vere sunt. 58, ann. Basilii Viva ab Helladio ejus succes- 
sore scripta, 527. Basilio ascripta disputatio cum Aetio, 
421. Basilius angelos corpore constare affrmando non 
dixit, 155, ann. Verbum Patri similem dici, quomodo 
concedat, 59. Basilius auctor Commentarii qui exstat 
iso alam, $66, ann. Basilius citatus et exposilus, 


Basilius Cilir, Nestorianus, 100, ann. Joannis Scy- 
thopolil:& adversarius, ibid. Adversus propositionem 
hanc : Deus Verbum passus est, calamum strinxit, 564, 
aun. Suspectus auctor variarum ad Petrum Fullonem 
epistolarum, ibid. 

Basilius Tricacabus episcopus TIconoclasta, 622. 

Benjamin Alexandrinus Jacobita, citatus, 905. 

Bes:arionis et Arcudii expositio invocationis Eucbari- 
sLicso rejicitur, 269, ann. 

Binarius principium non est, sed unitas, 450 et 451. 

Blastus Quartodecimanus,88, ann. 

Bonosus Sardicensis Antidicomarianita, 75, ann. 

Bonum est, quidquid Deus vult, 447. Bonum est, quod 
diabolum Deus condiderit, 446. Bonum et malum, ve- 
rum eL apparens, 181. Bonum et malum. verum et fal- 
sum opposita, ut habitus οἱ privatio, 450. Bonum et vir- 
tus, est praeclarus ordo, 449. Bonum, exsistentia, res, 
1417 Bouum verum, et bonum apparens, 465. Sic perinde 
malum duplex, verum et apparens, íbid. Voluntarium 
item, et non voluntarium, i 

Borborite, Gnostici, 82. 

Boreas, ventus, 169. : 

Βούλησις, volitio naturalis rei alicujus, 187 et ann. 
De quibus dicitur, 188. Ejus actus finem spectat, ibid. 


C 


Crecios sive Meses, ventus, 169. Cajanorum secta, 85. 
Causz heresis et errores, ibid., et ann. Baptismum 
sustulerant, ibid. . 

(Calandio Trísagii interpolationem auget, sed Catholico 
sensu, 219, ann. . 

Canonem Paschalem Damascenus composuit, 579. 

Carnem improbant Secundiani, 84. [mo Gnostici om- 
nes, 82, ann. Marcionistss, 86, ann. Carni Christi. honor 
habendus ob adjunetam Deitatem, $54. Caro Christi dei- 
ficata à Verbo, 259 et ann. Quomodo, ibid. Ante non ex- 
stitit quam Verbo unita esset, 205 et ann. Una cum 
Verbo, imo cum Patre et Spiritu sancto adoratione coli- 
tur, 16. Caro Deus facta est incarnatione Verbi, 418. 
Caro Domini spiritus viviflcus, 275. 

Carpocrates Alexandrinus,non Asiaticus fuit, 82, ann. 
À Salome institutus, ibid. . 
Carpocratiani, a Carpocrate, 82. Horum errores, » 
ann. Imagines varias adorabant, ibid. 

Castitas, presidium a diluvio, 295 et ann. Magnum 
castitatis votum, ibid. 

Cataphryges, iidem qui Montapiste, 87. Catsphryges, 
Montanum Spiritum sanctum esse non tenent, ibid., ann. 
Horum verus error, ibid. Quidam personarum trinitatem 
pegant. ibid. 

ui qus assignentur, 195. 

Cathari, seu. Novatiani, 89. 

Cavillatio Monophysitarum, Christi persona creata, an 
increata esset, 256. — 

Caulacau Basilidianis Christ nomen, 81, ann. 

Censura fn. Deum non usurpanda, 418 


Cerdo, Saturnini discipulus 85, ann. Marcionis ma- 
gister, ibid. . 


INDEX ANALYTICUS, 


1520 


,,Aerdoniani hxretici, 85. Horum svum et errores, 
ibid. 

Cerinthi errores, 82, ann. Kvangelium Maubsei mu- 
tilavit, ibid. Paulo infensus, ibid. 

Cerintbus Judzeus, haeresis auctor, 82. Joanni Evan- 
gelist» superstes, ibid. Millenarii regni assertor, ibid. 

. Chabatha, seu Caaba Mecchanum, 11535. 

Chaidsi et Magi idola non habent, 76, ann. 

Character dialogisticus, 66. . 

Cherubim in propitiatorio servorum speciem refere- 
bant, $50. 

Choddiani, Gnostici, 82. 

Chrisma, seu magnum unguentum a pontiBce conse- 
eratum, 262, ann. Ejus unctio confürmationis sacra- 
mentum est, ibid. Ejus mínister proprius pontifex, 
cuam Grsecis, ibid. Usitata Graecis confirmaudi formula, 
ibid. 

Christianocategor! sive Iconoclaste, 115. Horum hse- 
resis parens Judzeus, ibid. ann. Posthac Leo [saurus, et 
Constantinus Copronymus, ibid. et seqq. 

Christi actiones utriusque nalure communes, 2i5. 
Christi anima, corpus et membra omnia, 519. Actiones, 
corporis, et anima ibid, Christi caro ex Maria, 224, et 225. 
Christi caro non Verbi nutu ut prophete movebatur, 
212. Deigera, non Christus Deiger, 225. et ann. Non anie 
concepta, quam unita Verbo, 555. et seqq. Christi caro, 
ut Verbi caro adoranda, non ralione sui, 254. Apollina. 
rislarum excussa objectio, ibid. ann. ChrisU corpus, eui 
corruptionis generi obnoxium, 252, ann. Non primze con- 
ditionis fuit, sed nostra, ibid. Christi deitas conglobaus 
Scripture testimoniis evincitur, 566. Christi generis 
ratio. 274 et ann. Edisserit a Julio Africano, ibd. 
ann. Christi gestorum imagines memoriam ipsius per- 
fricant, 574. Qua mente eas venerantur Chrisiiani, tbid. 
Christi duse nativitates, Christi nomen nec defini- 
tionem habet, nec essen[iam exprimit, 208, ann. 410, 412. 
Christi resurrectio, 232. Cur post eam cibum admiserit. 
253. Eamdem carnem habuit, ibid. οἱ ann. Nazianzeni 
locus deea ezplicatus, ibid. Christo nsscente sidus no- 
vum, 166. Christum esse duas naturas, et in. duabus na- 
turis multis argumentis probatur, 401 et e rit 
nomen persons, nuu nalurie, 206, 207. Christus indi- 
viduum non est Christitatis. ibid. Christus copsubstan- 
tialis Patri et Spiritui saucto  Deilate , consubstantialis 
matri et nobis humanitate, 208. Ex duabus naturis, et in 
duabus exsistit, 206 et ann. Christus tam humanitate 
quam divinitate perfectus 206, 418. Ιου Monophysiue 
tenuerunt, ibid. Nullo modo una natura, 238. Quarta 
Deitatis persona non est, 216 et ann. Non est velut unus 
ex prophetis aut viris sanctis, 558, 561. Non homo Dei- 
fer. 316. Hoc ncmen incarnatione habuit. 256. Christus 
dus naturse, 208, 607 et ann. Passus est ea. natura, qux 


. passibilis erat, ihid. Christus ab ipso unitionis exordio 


perfectus homo fuit, 541, 550. Assumere debuit, quod 
primum eegrum fuit, ibid. 554. In Christo dus mature, 

ersona una, 474. Dus in Christo voluntatesnaturales, 542. 
Christus unus utraque natura volens, ibid. In Christo 
alia hypostatiea, alia naturalia sunt, 530. Non est in eo 
natara composita, 205 et ann. Christus, ut. primogenitus 
dictus, et ann. Primogenitos omnis creatore, 259. 
In muitis fratribus, ibid. Maris primogeniLns, quo sensu, 
$16. Christus homo unigenitus Dei nón est, si. adoptione 
duntaxat Filius Dei est, 562. Christus naturam ígnoran- 
tem et servam assumpsit, 245. Ejus anima ex untone ab 
ignoratione libera. ibid. Cur se scire diem judicii nega- 
verit, ibid. ann. Christos minime servus est dicendus. 
946 et ann. Hoc Arispam et Nestorianam hxresim sapit, 
246. Christus quomodo profecit 346. et ann. Non sa- 
pientis et scientia incrementa accipiendo, ibid. Àmbro- 
sio tamen ac Leontio, poen κιεῖο οἱ sensu hominis, 
ibid. Hoc non probat Damascenus, 217. Christus exiraa- 
&ecus est tentatus, non suggestis intus cogitationibus. 
144. οἱ ann. ΑΌ angelo confortatus. $44. lietus a 
Patre, 948. Ut homo passus, ut nobis patiendi exemplo 
esset, 561. Christus corpori nostro resurrectionem, et 
incorruptionem per suum corpus donavit, 253. Post re- 
surrectionem impaessibilis, 255. Omnia in eo integra, 
ibid. Ex Damasceni doctríaa, nec carnem, nec sanguinem 
resurgendo omisit, 652. In dextra Patris sedet; qua non 
locus significatur, 255. Adoratur cum carne sua, 4n. 
Christus virginitatis decas, 277. Hanc Bulla lege pre- 
scripsit, ibid. Morte sua audaciam nobis adversus mor- 
tem comparavit, 241. Christus igne baptizare duplici modo 
dicitur, sre. Christus ipse panis et cibus noster, 268. 
Christos sus imaginis auctor, 617. Imagines admittit, 
618. : 


Chrysostomus citatus, sed ex oratione sopposilitia A89. 
Cibus sensibilis morti affinis, 176. ; 





1521 

Cireumactio, quid, 75. . 

Circumeisio baptismi figura, 298. Ejus loco baptimus 
οι crucis signum dala, 299. Circumeisio in signum fu- 
deris Abralze data, 298 οἱ ann. (ircumcisio secunda sub 
Josue, ibid. Circumcisio et Sabbatum unum quid sensu 
my-tico, 295. 

Circumincessio personarum, 140 et ann. Circuminces- 
sio, seu mulua Dalurarum corameatio in Christo, 208 et 
ann. Divinitas tameu ab humauitate non pervaditur, 
209, ann. 

Clemeus Alexandrinus assertam a Platone mulierum 
communitatem excusat, 77. app. De opere sex dierum 
scripsit, 174, ann. . 

Cnapheanz iuterpolationis Trisagii Catholica expositio 
ex Ephremio Antiocbeno, 480, ann. 

Codex S. Hilarii Pictaviensis, 75. 


Colum quid, 160. Ceelum coelorum, ibid. Triplex ea- 
lum, ibid. ei ann. et 162. Unum Chrysostomo, 260. ann. 
Colum figura bemisphserii terram operire quidam vo- 
lunt, 161. Colum Hebrza lingua plurali numero dicitur, 
162. (υπ quintum corpus Aristoteli, 127. et ann. Non 
Patribus, ibtd. Hoc tamen Grsecis probatur, ibid De 
culi natura opiniones, ibid. Sphsrics figure est, ibid. 
et apn. Orbico motu fertur 161. Incorrupüibiie 162. Coli 
lInanimati, 162. 

Cogitandi vis, 185. Cogitatio simplex, 187. Cogitatio 
primus hominis actus, 251. Cogitatione nibil excelten- 
tius, T. Vera cognitio, quid. ibid. Falsa cognitio, ibid. 

Cometa, quid, 75. ('omets, 166. u 

Commune, quid, 66. Commune, αυαίσος modi, ibid. 

Cemmunicatio idionstum, 9208. Ejus modus, 209 
Quoad concreta nomína fit communicatio proprietatum, 
non quoad abstracta, 206. Ex circumincessione oritur, 
ibid. ann. Hanc non invexit Cyrillus Alex. 210, ann. 

Composita ex Deitate et humanitate natura exploditur. 
659 etseqq. Compositio ex hypostasihus non flt, 138. 

Conciliorum auctoritas, 229. 

Conclusio, 66. 


Cencreta abstractis latius palent, 94. . 
Confessarii optimi munera, 609. Confessarius, media- 
ter, medicus, consiliarius. 604 Confessio, quid, 601 . 
Uonjunctio bominis cum Deo per Eucharistiam, 358. 
Conon bserelicus "l'rithbeita, 103, ann. 
Consecratio nulla extra liturgiam, 269, πα. 
Consideratio, 187 Prudentia est, ibid. Gousideratio sub- 
. Hilis, 67. Duplex. ibid. 
Consilium, 188. . 
Constantini M. erga sacerdotes reverentia, 644. klo- 
αἰα,θ50. [n nummis expressa ab ipso religio, ibid. Imago 
ejus Constantinopoli erecta. ibid. . | 
Constantini statua. Romana, 370. Effigies in. nummis, 
.911. Ig foris, ibid. 
Constantinus Copronymus Iconoclasta, monachos exa- 
gitat, 115 et 116, ann. Christi corpus esse iucircurscri- 
Lum docet, ibid. Mala Copronymi initia, 623. Germani 
P. de eo vaticinium, ibid. Ejus adversus sanctos impie- 
Las, ibid. Adversus imagines et monachorum ordinem fu- 
sor, 656. Impia syuodus, tbid. Fjulatus in exwemis, 637. 
Constantis Typus hsereticus imp. 110, ann. 
Constantius imp. Arianus, 632. 
Consubstantiale Patribus, quid, 45, ann. 
Contemperatio naturarum in Christo Cyrillo Alex. non 
probata, 424. 
Contemplari, quid, 67. 
Contingentia, αυ sint, 194. 
Contradividentia, qua, 17.. 
Contraria, sine medio, et quae medium habent, 959. 
Contrariorum proprietates quatuor, 60. 
Conversionis οἱ conjunctionis diserimen, 525. 
Corporis propria. 180. Corporis voluptas, uL bona, 461. 
Corporum furura resurrectio, immortalibus animis, 500. 
ka probatur rationibus variis, 301. Auctoritate, ibid. 
Hanc Deus opere declaravit, 300. Resurrectionis ad vitam 
immortalem primitias Christus, ibid. Corpus ἆθλον, et 
quinta substantia Peripateticorum exploditur, 127, vid. 
: ann. ibid. Corpus Chris Divinitaus instrumentum, 231, 
Sed aclivum. 256, ann. Corpus Christi in. Eucharistia ve- 
rum exsistit, 269, transmutatione, ibid. et ann. Corpus 
Christi iu Eucharistia vere et proprie realilerque est, 
elsi κατὰ θέσιν, 3554, aun. Corpus Christi etiam in Eucha- 
ristia divinitati unitum, non panis , 272, etaun. Corpus 
bumanum, tum ex quatuor elementis, tum ex quatuor 
bumoribus, 179. Corpus quantitatis continus species, 91. 
Corruptionis significatum duplex, 291. 
Corus, qui Olympias et Japyx, ventus, 69. - 
Cotelerius librum Dawasceni de b»resibus edidit, 73. 


Creata, suapte natura mutalioni obnoxia, 194. 


IN TOMUM Ι-Η. 


ipsam intellexit, 


] 1292 
Creatio rerum humanis rationibus comprehendi ne- 

quit . . 

Urentura visibilis, 160. Creature omnes, nalura una, 


. Crucis corumendatio, 205. Christi rerum nu!la mirabí- 
lior cruce, ibid. Ejus beneficia, 264. Verbum crucis, Dei 
virtus, ibid. Crucis figura adoranda, uti signum Christi, 

. Materia crucis nequaquam, ibid, Crux figuris variis 
preesignata, ibid. Crucis comes, resurrectio, 264, Crucis 
signum fideles ab infidelibus discernit. 964. et ann. 

Curatum non est, quod non assumptum, 544, 555. 

Cur Christus interrogaret, precaretur, se subduceret. 
287. Quo sensu pecca(um factus, ibid. ann. Quo sensu 
definitus Dei Filius, ibíd. unn. Cur Christus humanam 
voluntatem habuerit, rationes varis, 298. Voluntas una 
ex divina et humana fleri nequit, 228 et seqq. Cur lu- 
nam a sole lumen mutuari voluerit Deus, 267. 

Cyrilli dictum, tum Dei Verbi naturam. incarnatam, 
quomodo accipiendum, 57, ann. 215, 215, 221 et aun. 
ljus primus auctor Apollinarius, 215, ann. Verbi natura 
quid illi proprie, 214. Quo sensu duas hypostases et duas 


"Waturas dixit, 57, ann. Cyrillus Alexandrinus cilalus, et 


explicatus, 490, 491, 402, 494. Cyril:us cu!patur α qui- 


"busdam, quod duarum naturarum eonfessionem admise- 


Fit. 97, ann. Cvrillus scholio 1*, Cliristi (omine sign: 8- 
cari naturam negat, 667, ann. Cyrillus Spiritum ex Filio 


"procedere docuit, 664, ain. Cyrillus unam actionem con- 


genitam dicendo, opes seu effeetum, non operationem 
n &, ann. Cyrillus Hierosol, transsub- 
stantialonis assertor, 269, ann. 
Cyrus /Egeota, Nestorianus, 100, aan. 
Cyrus Klexandrinus Monotheleta. 110 et ann, 


D 


Da*oes Massalianus, 99. . 

Damasus papa damnavit eos qui Filium Dei Deum esse 
passum dicerent, 564, ann. Hoc t»men, sed catholíce 
dixit Cyrillus. ibid. Hinc tamen ab adversariis et Nesto- 
rianis' male habitus est, ibid. 

Damianus Alexandrinus h:xreticus Philoponi discipu- 
lus, 105, ann. Sabellianum errorem astruit, ibid. 

Darsa seu Darse vicinum Damasco oppidu, 396. 

Decretio, quid, 75. 

Definitionum collectio eum Atbaaasii et Anastasii Si - 
naite operibus edita, $15, ann. Non est Joannis Dama- 
sceni, ibid. 

Defunctorum solite commemorationes a prophetis, 
Patribus el Doctoribus approbatz, 388. 

Dei ad hominem revocandum cconomia, 205. Pelagus 
ingens ergz ipsum benignitatis, ibid. Bonitas, sapienta. 
justitia, potentia in hominum salute patranda, ibid. Dei 
caro, ut adoranda, sic pingei:da, 509. Caro, non Deitas, 
imagine exprimitur, ibid. Del descensus quomodo intel- 
Hgendus, 469. Dei dono sscribenda ea quibus natuism 
create constant, 179, ann. Hoc principio Pelagius abu- 
titur, ibid. Dei erga nos dilectio Fiiium pro nobís tra- 


' dentis, 562. Dei essentia ignota nobis et Innominabilis, 


146. Nominatur Deus ex creatis. 147. Ejus nomina ne- 
gantia, ibid. Affirmantia, ibid. Que nomina aptius Deo 
conveniant, tbid. Mista Del nomina, ibid. Nomina cor- 
munfía, 148. Deí figure et imagines in Serlptura, 357, Dei 
Genitricis nomen totum incarnationis mysterium vindi- 
cat, 225. Dei Genitrix personam geneil in naturis duabus 
subsistentem, 248. Dei majestas conservatione et ordine 
rerum innotescit, 125. Dei nomina ex creatis, 146. Dei 
pes, earo Christi, 149, Dei poenitentia, quo sensu acci- 
pienda, 462. Dei priecepta nonnisi per palientiam et ora- 
tionem impleri possunt, 295. Dei prsescientia iufallibilis, 
461. Prxscientia est eorum qus penes nos sunt, 462. 
Praedestinatio eorum qui a nobis non pendent, ibtd. Dci 
prsescientia et pradestinatio, 469. Ea solum revelavit 


.Qque nos scire conveniens esset, 460. Dei Verbum pro 


nobis passum θέ, 504, Dei unius veri confessio, 461, 

Deitas Verbi, *unciio humanitatis, 206. Deitas passa 
non est, ibid. Hujus veritatis exempla, ibid. Non est se- 
parata a Christi corpore, ibid. Deitatem esse passam ne- 
gat Cyrillus, ibid. Deitatis nulla facienda imago, 547. 

Deliberatio nulla in Deo, sed voluptas, 189 Nec ia 
anima Christi, ibid. 

Delíquii solis et lunze causa, 167. 

Demonstratío ad logicam perlinet, 65. . 

Denomioantia, quid, 401. Media inter univecs et tequi- 
voca, ibid. 

Depulsio, quid, 86. 

Descensus Chris ad inferos, 252 ct ann. Illic. predi- 
cavit, ibid. Inde vinctos solvit, ibid. ann. 

Descriptio, quid, 19. 

Desertionis Dei duo genera, 197. 


1:23 


Deum reperire id, 609. Deum pingere non licet, 
nisi ut carne visibilis est factus, 545, 548, 549. Deum 
unum, non plures esse demonstratur, 121. Ex Scriptura, 
ibid. Ratione syllogistca, ibid. Hzc Patribus (amiliaris 
est contra Marcionitas et Manichsos, ibid. ann. Hujus 
iterum veritatis alia rationes, 429. Quarta ex Theologo 
sumpta non est, ibid. ann. 


Deus, quid, 475. Unde vox Deus, 476. Deus auctor non 
est malorum, 289 et anu. Ejus permiseio quandoque aclio 
dicitur, ibid. Non injuste agit cum infert iram, 290. Deus 
carne passus, non PT caruem, 250 eL ann. Deus com- 
positus non est, 141. Ne quidem &x genere et differen- 
tiis. ibid. et ann. Dej nomen proprium, Qui est, ibid. et 
aun. l'rimatium nomen Bouus, ibid. Ejus operatio sim- 
plex, 1444. Deus comprehendi nequit, quid suapte natura 
git, 125, 127. Incorporeus esse cognoscitur, ibid. Seztu- 
plici ratione probatur, ibid. Quid non sit deelaratur, 
non quid si!, ibid. Non comprehenditur & superioribus 
angelis, ibid. Cognosel a nobis voluit, ibid. Qusnam de 
Deo mus intelligere et loqui, ibid. Fidei mysteria 
sciiicet ut ea tradit fides, ibid. Quse intelligere, nec lo- 
qui possumus, 225. Cur Deus condiderit eos quos dam- 
nandos prsxnoseeret, 459. Ab ipso pendent quse potesta- 
us nostre non sunt, 196. Cor principii expers et a se, 
451. De Deo intelligi quaedam possunt, non sermone ex- 

licari, 131. Deus esse demonstratur, 125. Hoc genti- 

es philosophi noverunt, ibid. Deus omnis boni fons et 

suctor, 199. Deus unus ejusque attributa et perfectio- 
nes, 151, 142. 152. Nominis Deus etymon, 14$ et ann. 
Moc relativum est, Deus non est in loco, 149. Dei 
Joeus metapborice dicitur, ibid. Dei solius est ubique 
operari, 150. Creatis rebus consulít, 196. Creando non 
mutatur, 452. Deus solus est. incircumscriptus, 150. Est 
supra substantiam, 11. Deus, ejusque virtutes Verbum 
et Spiritus, unus beus, 488. Deus humanitate sua vin- 
eiwur, 588. Deus mala permitut, nullatenus vult, 198. 
Quomodo mala cognoscat, 419. Deus malos praescitos 
creat pro sua bonitate, 291 eL ann. Omnia przscit, non 
omaia prsefinit, 198 et app. Prescientia sua, non causa 
est cur quis peccel, 416. Poenarum quas peccatoribus in- 
fiigit, non est causa, 462. Non prsscit, qum futura non 
Sunt, 291. Quidquid vuit, bonum est, 292. Illum qui fu- 
turus est malus, beneficiis aflicit, ne a malo vinci videa- 
tur, 453. Deus imagines primus fecit, Verbum gignendo, 
et creando hominem, 557. Visus est antiquis in hominis 
specie, ibid. Deus pater noster est potius quam qui nos 
genuerunt, 146. Deus per Trisagium hymnum I1'ri.i- 
tatem Isaiss declaravit, 482. Propter Trinitatem canitur, 
482 εἰ seqq. Deus ut prophetas decipiat, 454. . 

Diaboli versuiia adversus Ecclesiam, $49. Diabolus 
Deitatis libera appetitione malus, 444. Mundi princeps, 
ibid. Disbolus et demones ex ordine angelorum et cboro 
altimo, 158 et ann. Non natura mali, lid. Ejusdem ac 
angeli natuss sunt, 159 οἱ ann. Nihil possunt nisi per- 
mitlente Deo. 159. Quo pacto futura predicunt, tbid. 
Homini vim inferre non possunt, ibid. Quod homini 
mors, hoc Angelo lapsus, 160. Ejus impugnatio inanis, 

. Peceati auctor, voluntate non natura, 291. Cur a 
venia exclusus, 445. Cur creatus, cum malus fore sit 
pr:evisus, ibid. Etiam boni particeps est, hoc ipso quid 
est, ibid. 

Διαίρεσις non semper divisionem significat, sed diseri- 
men, 129. 

Dialeetica, esL instrumentum ad philosophiam, 10. 

Dialogus contra Manicheos vere Damasceni est, 427, 
Non Athanasii, 428. 

Die septimi retigio, 259. Ante legem viguit ibid. 

ann. Dies bissextilis, 161. Dies, quid, 7/3. 
, Differentia, quid, 14. Differentis, proprietatis qualitas, 
idem, $16, 019. Differentia, tribus modis dicitur, 38. 
Differentia con munis et propria, 29. Differentim divi- 
dentes οἱ constituentes, substantiales naturalesque, 21, 
27. Differentie essentiales soltus sufstantim sunt, 53, 
Differentis substantiales non sunt in subjecto ut acci- 
dentia, 49. 

Dimoeriue, sive Apollinariste. Unde hoe nomen, 

. 300. 

Dio Cassius citatus, 472. 

Dionysiaster unam naturam innuit in Christo esso, 
221. ann. 

, Discrimen ingens inter untonem deitatis humanita- 
lisque 1n Christo, ac corporis et animse in homine, 410. 

ispensatio, quid, 574. E 

Distincta rerum genera ex creationis bistoria, 519. 

Divinstio iu somnis, 185. 

Divinz ultionis exemp!a in'víolatores imaginum, 652. 


Ywninitatem factam esse hominem inaudita res est 


INDEX ANALYTICUS 


1531 


211. Quomodo in una suarum personarum bumanitau 
unita, t0td. 
Divisio, quid, 15, 16. Oeto modi divisionis, 15, 17. 
Divisio speciei individes non probatur ab emnibus, t6. 
Dolor,quid, 186. . — 
Dominice legís institutio, 269. 
Domus planetarum, 168. Eorum altitudines, ibid. 
Donatiste, 109 et ano. Ab Arianorum dogmate. a'ieni, 


Dosithenl, haeretici Samaritant, 79. Dositheum aueto- 
rem habuerunt, ex quo Sadducsi non nati sunt, ibid. à. n. 

Dositheus Simoni Ma alis, 19. ann. Se pro Mes 
sia venditavit, ibid. Prophetam Samaritami asserunt, 
ibid. Resurtecttonem negsvit, ibid. 

Dracones Agsthodeemones, veneno carent, 472. 

Duarum Christi. naturarum per Eucharistiam partici- 
pes sumus, 270 et ann. Eueharistis figute, ibid. Fracts, 
ibid. Delibatio futuri panis, tbid. Dus nature «hristi 
sunt in Eucharistia quam sumimus, $55 et ann. 


E 


Ebion:zi sd Eiesaitas trameierunt, 85, 88. ann. Ekbio- 
asorum erreres, 85. Duplex Ebionsorum genus ibid. 
Discrepamt a. Nazarenis, ibid. 

Echanius Armenos heresi Juliani Halicarpassensis ia- 
ficit, 105. ang. . . 

Ecclesia imperatoris edictis non administratur, S30. 
Ecclesia nulla probavit, qua sacre paginzss non fuerunt, 
531. Nihil in Ecclesia catholica distorium aut. obliquum, 


29. 

Ecclesiastica pace nibil excelleatius, 900. Ecclesie- 
sticse picturse, 615, 630. 

Ἔκφανσις et Ἔλλομψις processionem persopse divine 
ex alia siyni(icant, 151. aun. 

Edesseus imaginis ratio, 651. Ut picta fuerit, ibid. 

Elesa [4:64 vates, quo Elcsaitze et Sampsai, 88. Gao- 
sticee impietatis rel, ibid. 

Electio, 188. Electio agendorum iu nobis est, non ipsa 
actio, 194, 197. 

Elementum , quid, 75. 

Elias virgo, 296. Elismus item, ibid. 
ac nera, » Tatiano, 87. Nudam aquam offerebant, 

. ann. 
Ἐνεργείας sive actus  aeceptio mulüplex, 250. et. 


seqq. 

ahypestaton, quid, 47. Acceptio duplex. 52s. 

Enhyposiaton quid Leontio, 47. ann. Quid synodo ΑΑ- 
Hochens contra Sainosatenum, ibid. Quid Hieronymo, 
tbid. Bilario et Rufüno, idem quod subsiantivum, ibid 

Ἐνυπόστατα Theodoro Abucarz ὑποστατικά, 47, ann. 

Ἔννοια, seu mentis notio, 187. 

Enoch et Elias cum Antichristo pugnaturi, 300. 

4 Ens, quid, 10. Entis divisio in substantiam et acci- 
ens, ibid. 

Ἐντελέχεια, quid, 62, snn 

"Exentlatio, 06. 

Ἐπαύξησις accretio corporis Chrisü in Eucharistia, 
quid, 271, ann. . 

Ephremius Antiochenus Trisagii cantici eum interpo- 
latione catholice interpretator, 219, ann. 

Epicureorum placita, 78. 

, Epiphanes Carpocratis (ilius divinos honores habet, 
82, ann. Secundo Valentiniano anterior, δὲ, ann. 

Epiphanii de imaginibus sententia, 219, 559 et anm. 
Ejusdem de B. Virgine oratio, 489. Epiphanius deita- 
tem a corpore Christi fuisse mortís tempore sejunctam 
censet, 251, ann. Velut Apollinarius, ibid. Epiphanius 
non aceuratus in hereticorum erroribus assignandis, 84, 
ann. Bj,ann. . 

Episcoporum in ministris eligendis incuria, 608. 

a Chrysostomi nomine evulgata, ad Crsarium 
monachum, 427. Vid. dissert. 5. Damascentca. Epistola 
patriarcharum Orientis ad Theopbilom imp. pro imagi- 
nibus, 625. kpistols Felicis papee, Acacii, et aliorum ad 
Petrum Cnaphewm sopposititie οἱ spuris, 478. Viee orat, 
4 Damascenitca. . 

Er circa incarnationem ex nomisum ambiguitate 
orit, 559. 

Esais Acephali ordinatio illegitima, 108, ann. 

Esse, prius Maniehsorum principiis, 456. Es«e natura 
et esse χατὰ θέσιν, positione, quomodo discrepant, 558, 
ann. Esse xatà θέσιν, rei veritatem non excludit, ibid. 

Esseni, Samaritani heretici, 79. 

Essentia et natara eadem in personis tota, 211. 

*Ectpotov, quid, 32. 

Ethicoproscopts, heretici, 109. 

Ethbnophrones, heretici, 108. 

Evangeliorum tonsiguata tempora, 620. 


-.1525 


Evangelistarum discrepsntie ín. tesendo Josepbi gene- 
ve, 274. Conciliantur, ibid., et ana. . 

Eucharistia ad anims et corporis Mié: iar poii cedit, 
$72, et ann. Panis, ἐπιούσιος, ibid. Eucharistia quo sea- 
su &vtítvxov dicta est, 275, οἱ aan. Quo sensu commu- 
uio et participatio, ibid. Eucharistis institutio, 268. As- 
seria Eucharistis veritas, ibid. . 

Euchets et Massaliani lidem, 98. Enthusiast etiam 
appellantur, ibid. 

Sugenius hereticus Tritheita, 105, ann. . 

Eulogii Alexandrini fragmenta duo, 44, ann. Eulogius 
Alexandrinus litem dirimit Samaritanorum et Judso- 
rum, 79, ann. Contra Dositheanos scripsit de resurce- 
cone, tbid. 

Eunomiasi Deum sibi perfectissime eognitum aiebant, 
125, anu. Eunomisni unica: mersitatione  baptizaban!, 
260, agn. Horam baptismns improbatus, ibid. Trinitatis 
fiuvocationem eos omisisse verisimile non est, 261, ann. 

Europ:s trajeetus, 173. 

Eurus, ventus, 169. , 

Eustathius Massalianus, 109. 

Eutyches unde errorem contraxerit, 100, ann. Car- 
nem Domini ccelo delapsam mon putavit, ibid. Christum 
esse perfectum Deum et períectum hominem dizit, ibid. 
Non tamen consubstantialem matri et nobis, ibid. Cur, 
ibid. Ejus genuinus sensus ex Combefisio, ibid. 

Eutychiani haeretici, 100. Horum errores, ibid., ann. 

Eutychii Alexsadrimi error de Maronis monasterio, 

, ann. 

Eutychius Eupomii socius, 91, ann, Ternam in bopti- 
smo supprimit mersionem, ibid. 

Exemple aliqua parte discrepant ab iis qus represen- 
tant, 410. Exempla nulia mysterium incarnationis re- 

ntare unt, 565. Exempla nusquam per omiia 
conveniunt cum hís qua referunt, 250. Nulla. exacla di- 
vinarum rerum exempla, ἐδία. Exempla hominis ex ani- 
$a et corpore composi, quomodo assigaandum, ubi de 
lacarnatione fit sermo, {ι9. 

Exposiio fidei Justibo martyri aseripta tertia pars 
est proliziorís operis, 420, ann. 


F 


Fabula de draconibus incobis exploditur, 471. Aiía 
de strigibus, 479. 

Facere, quid, 67. 

Facultas altrix, 180. . 

Falsitas ignoratio est et privatio cognitionis, 429. 

Falsum, quid, 7. 

Fatum exploditar, 166 et ann. Quomodo eonfutatur 
ab Origene, ibid. A Procopio Gazso, Basilio, eL aliis, ibid. 
Fatum Tullio, providentia, 197, ann. 

Favonius, ventus, 169, . 

Femina propter subsecuturam hominis culpam cres- 
ta, 900 et ann. 

Ferrum candens actu duplici pollet, 257. 

Fides virtus est, 265. Donum Spiritus, ibid. Circumcisio 


spiritualis, ibid. Duplex, ibid. Fide omnia constant, ibid. | 


l'ides síne operibus mortua, et opera sine fide, 261. Per 
fidem in filios Dei adoptamue, tbid. 

Figura et forma, 56. . 

Filistionis proprietas immobilis est, 515. 

Filii imago, spiritus, 151 et ann. Filii nomina, 477. 
Filii solius sunt quie ad [ncarnationem pertinent, 144. 
Filius Verbum, splendor, figura dicitur, 155. Unigenitus 
multiplici de causa, ibid., et aun. Filius εἰ Spiritus san- 
ctus quomodo propter Patrem, 158 et aun. Filius prin- 
cipil expers quod tempus spectat, 140. De Filio quid 
Keclesia doceat, 154 Filius medius iater Patrem et Spi- 
ritum, 151, ann. Quare Filius lacarnatus, non Pater et 
Spiritus sanctus, 474. Filius est natucalis imago Patris, 
$54. Principium est, 475, ann. Filius, Verbum ἑνδιάθε- 
τον Don est, ut Sabellius voluit, 151, ann. Filius, Patris 
ratio, voluntas, consilium, potentia, 148, 151. Filius ex 
Patre sine causa, natus est ex matre nostri causa, 571, 
ann. Cor iacarustus, 255. De Filio quid credendum, 122. 
Ejus generationem tempus non antecessit, 155. Quomo- 
do sit in Patre, ibid., et ann. Filius et Spiritus sanetus 
ad unum principium Patrem referuntur, 140 et ann. Fi- 
Hus αἱ homo, judex, 150 

Finis studiorum quis, 8. 

Firmamentum ccelum est, 160. 

Flavianus Antiochenus Massalianos astu retegit et in- 
sectatur, 99. 

Folia ficus quid significarent, 2302 et ann. 

Forma, quid, 45. Forma pre essentia et natura sumi- 
tur ab Apostolo, et a Patribus, íbid., ann. 

Fornicatio, ut malum, 450 

Fortuna definitio, 195. 


IN TOMUM HIP. 


159$ 


Fronto Ducaus operam in:edendis. Damasceni Hbris 
suit, /9. ' 

P'Fuigentus et Ferrandus Deitatem, secundum caraem 
passam dixerunt, 251, ann. 


Fulmen, quid, 74. 
6 


Gaisnus de patriarchatu. Alexandrino contendit, eum 
Theodosio, 107, ann. Aphthbartodocetarum auctor, ibid. 

Garrulitss, quid, 67. 

Generationis divinz a nostra discrimen, 155. Del ge- 
neratio onis est expers, ibid. Ut et creatio, ibid. 
Generatio est natura, et creatio voluntatis, ibid. Ejus a 
μη με discrimen, íbid., et ann, Fluxionis est expers, 


Genera decem generalissima, 41. Genera media οἱ 
subalterna, 24. Genus, quid, 14. Vox aquivosa, 30, 25. 
Genus philosophicum, 21. Genus per species explicatur, 
23. |n paucas species dividitur, 25, 27. Genus generalis- 
simum, 23, 25. 

Gentilium libri ut legendi, 283. 

Gentium diversarum sedes, 169. 

Germawus Constantinopolitamus, antistes et pestor 
optimus, 308. Sede pellitur et exsulst, $36et ann. 

Γνώμης vocis viginti oclo significata, 250. 

Gnosímachi hzeretici, 108. 

Gnostice Theologís summa, 81, ann. 

Gnostici legem a summo Deo lalam negant, sed ab or- 
bis fabricatore, 82, aun. Deum esse corpus posuerunt, 83, 
ann. [gnes et lucide substantis,. ibid. Maleriam esse 
malorum causam, ibid. Tria hominum genera, ibid. Chri. 
stus Jesus οἱ Spiritus sanctus, ibid., ann. Guostici alii- 
que prisci haeretici baptismum adulterarunt, 260, ann. 

Gortheni, hsretici Samaritue, 79. 

Grata Christi animse ex unione, et ut in capite et fon- 
te, . 

Graci Ἕλληνες dieti non ab Heleno, sed ab Helleue 
Deucalionis:fllào, 76, ann. Grseci Latins Ecclesis rerum 
ignari, 89, ann., et 109, ann. Grecorum de poswemo 
Christi paschate nsenis, 648 οἱ seqq. Argumenia cóntra 
Azyma, ibid 

Grseci piclas imagines, non statuas habent, 379, Gresci 
praestinationis Doríne aliud atque Latini intelligunt, 
l hen aun. Gratiam prevenientem et eflicacem agnoscunt, 
ibid. 

Gregorii Nazianzeni dícto innovantur nature, Mono- 
physitse abntuntur, 277, aon. Citatus, 491. Gregorii Na- 
tianzeni locus emendatos, 85, ann., et 536. 

Gregorii Nysseni ad Philippum epistola non edits, 424. 
Ejus non est, sed synodo Cbalcedonensi recentior, 426. 
Gregorii Thaumaturgi confessio fldei, 475. 

Gregurius Agrigentinus, 649. 

Gregorius Nyssenus transubstantiationis assertor, 289, 
snn. Citatus, 461. Multa, non afürmandi, sed exercita- 
Uonís causa scribit, 170, ann. 

pustus, 184. 


Habendi modi, 64. 

Habitudo, quid, 67. . 

Habitus, guid et cujusmodi, 59. Habitus a dispositione 
discrimen, . Habitus et privatio, 60. Horum modi va- 
r . 

Hereses Nestoril, et Eutychis proscripte, 653. 

Hsresis, quid, ό6 resium primigenism, 76, ann. 
Ἡωτοσίυπι per tempora grassatio et expugnatio,, 034, 

Heretici prisci Eucharistiam esse corpns Christi nega- 
verunt, 271, ann. . 

Hereticorum mos hebdomadibus octo hum Qua- 
dragesimee Jejunium transigere, 298, Quinam hi fuerunt, 


ibid. 

Hssitatio, 512. . 

Harmasius Monotheleta, Alexandrinus, 028. Ex eo Har- 
masits, ibid. 

Helena Simonis Magi scortum, 81. m 

Helense matrís Constantini imago in nummis, 371. 

Heliotropitee heretici, 108. 

Hellenismus, a Serug state ortus, 76. Tempore Tha» 
ese patris Abrabami, ibíd., ann. Ejus origo, ibid. 

delvidia Antidicomarianita in Occidente, 96, apn.. 

emerobaptisue, Pharissi erant, 80, ann. u 

Heracleon hereticus, 84. Ejus errores et ritus, ibid., 
et ann, Marcum smulatar, ibid. 

Heraclianus Chalcedonensis de natura composita dispu- 
tat, 238, ann. 

Heraclii ecthesis erronea,'110, ann. 

Hermas Massalianus, 99. . 
. Herodiani, haeretici, 80. Parum discrepant a Sadducais. 
ibid., ann. 


1527 

. Hetorogeneas, quid, 41, 49. 
Heteronypostata, quid, 50. 
Heteroidesa, quid, ibid. 
Heteronyma, quid, 40. 
Hicete sectarii, 108 et ann. - 
Ἠἱογαςίί bsretici, 81. Manicbsel non sunt, ibid. ann. 

Horum errores, ibid. . 
Hieronymi Joeus emendatus, 87, ann. Aiter, ibid., 92, 

ann., 93, ann, 94, ann. Hieronymi locus de Massalianis 

restitutus et emendatus, 95, ann. 
Hilarius ὁμοφήσιον non probat sine ὁμοιουσίῳ:, 28, 


ann. 

Homilis de Lazaro nondum edits, 426. Chrysostomi 
non esi, sed eelonge recentjor, ibid., ano. Homiia, 
quod unus sit veleris et novi testamenti auctor, Chrysosto- 
πή non est, sed Valentis Imp. &tate dicta est, $81, ann. 

Homines, unde µέροπες dicti, 77. Hominibus indita Dei 
cognitio, 125. Quomodo id sit intelligendum, 225, ann. 
Ejus la et modus, traditio, 125. Hominis definitio, 
19. V id. ann. Hominis compositio, et temperatura, 580. 
Hominis in paradiso status et ruina, 201. Injuncti illi prae- 
cepti ratio, ibid. Violati pena, 202. Hominum actiones 
trutina expeoss, 594. Homo boni causa, non mali agit, 
451. Homo creatus est innoxius οἱ liber, sed mutabilis, 
945. Homo Deo similis, $9. Quomodo, ibid. Homo dupli- 
cis substantiis spiritualia Der sensus percipit, 92. Homo 
imago Dei mulis modis, 554. Homo legi subjectus a crea- 
tione, 666. Homo liberi arbitrii est, suarumque actio- 
num auctor, 195, Gur, 194. Homo masculus conditus, 200. 
Gratia in ipsa creatione donatus, ibid. Homo mundus in 
majori minor, 536. Homo quivis est duplicis nature, 227 
etano. Uus amen natura dicitur, ibid. Natura sumpta 
pro le, ibid. Homo quomodo ad imaginem Dei et si- 
inilitudinem, 77, $14, 546, 575. Quid hoc utrumque si- 
gnificet, ibid., et ann. Homo mundus in magno parvus, 
ibid. Arbitrii libertate preditus, ibid. Quibuscum com- 
municet, 179. Homo unius naturs, qua unius specie, 
non qua hypostssis, 411. Quisque homo, natura duplex ; 
eisi. «na hominum natura, ΔΕ]. Homo τος creatus om- 
Bnium.qus ratione carent, 538. Homo. solus et simia aures 
non.movont, 185. Homo species specialissima, 216. Ho- 
mo-sublimior factus angelo incarnatione Verbi, 557. 

ogenea, qnid, 4t. Homogenea et Homoidea idem 
sonant Patribus, quod ὁμοού 

Homohypostata, ους», 59. 

Homoidea, quid, tbid. 

Honor qui imagini habetuv, ad archetypum transfertur, 


Honorius a Damsscenonon censitus inter Monothele- 
us, 528. Ab Eutychio Alexandr. excusatus. ibid. 

Honorius papa a Sergio CP. decepLus, 110, ann. 

Humani generís errores varii, et seqq. 

Wumanitss Verbi nutu exsequebatur, 259. 

Mumores quatuor, singuli elementis singulis respon- 


dent, με id, ST, 45, 
$, qu " 46, 70. Οὐσία et ὑπόστασις 
«xd eletio Agtiocheno, eL Basilio, 58, ann. Quid Atha- 
nasio, ibid. Hypostasis duplex acceptio, 534. Hypostasis, 
rsona, individuum, idem, $16. Hypostasis Athanasio et 
rillo idem quod essentia, 45, ann. Hypostasis quselibet 
BAumana naturis duabus constat, 44. 
1 
I yx, ventus, 169. 
noclastarum h:eresis, origo et auctores, 655. Icono- 
elastee Christi et sanctorum hostes, 935. Thymoleontes, 
118 Judsorum semuli, 625. Patriarcham suum ipsi occi- 
derunt, ibid. Ad Monophysitas accedunt, 116, ann. 281, 
Conatus eorom Ecclesie injuriosus, 545, 361. Imo et 


tpsorum timor, 508. Iconoclastarum dolus, quasi imagi- 
nes Christi et Deiparse permittant, non item sanctorum, 


lconomachi ab orthodoxis quoad Eucharistite idem non 
discreparunt, 354, ann. Ieonomachus Christi hostis, dia- 
bolí vindex, S31. 

Iconomachía, ex invidentía diaboM, $91. Anathematis 
contra Iconomachos cemminatio. ibid. 

[des divinz: imagines sunt, 354. 

Idola adventu Christi in posterum deleta, 621. 

Idololatrie in Oriente crcscit, 76, ann. 1dololatria non 
est humanitatis Christi figurailo, 617. De jejupii dierum 
numero contentiones, 500. 

Iguis, quid, 75. lgnis elementum, 165. Ignis inferni 
cujus eneris, 427. Ignis et vermis inferni tropice sum- 

t, 460. 
d 1maginatio, quid, 183. 


Imagines honorande, 280. Harum usus sub testamento 


veteri non tritus, quia Deus tunc inrisibilis erat 


ibid. 
Dei unago non facienda, ibid., et ann. Incarnati Verbi 


INDEX ANALYTICUS 


,$9o 


15?8 


imago defenditur, ibid. Adorationis imaginum traditione 
ecclesiastica, 254, et ann. Imsgines memoris Dei refri- 
cauds utiles, ibid. Nec in Salomonis tempio deerant, 
$16, 538. Imagines sanctorum uba cum imagine Christi 
venerandi, . Per sensibiles imagines ad Dei com- 
templationem attollimur, 565. [Imagines cwr probibitse 
Judsis, 510, 555. [Imaginibus gentilium mere non servi- 
mus, 619. Imagines sacre loqunnur, ibid. Imago jedicii 
extremi quam utilis, ibid. imaginum usus in catechismo, 
620. Non eadem ímagioum,qus idolorem rastío, SI. 
]maginum adversarii, 931. Nullam ab Ecclesia decretum 
latum est adversus imagines, 528. Ut templa in. bone- 
rem sanclorum, sic imagioes erígends, 535. Nova non 
est imaginum [uventio, $65. [mago, quid, 511, 5-5  Fi- 
lius imago Patris perfeeta, ibid. imagines rerum sunt 
iles divinse, tbid. Visibiiia quas res invisibiles repre- 
sentant, ibid. Trinitatis imagines in creatis, 532. Imisgi- 
ne» sunt ea quibus futura rprsesignantur, ibid. Rerum 
gestarum monimenta, ibid. Librorum instar sunt idiotis, 
$15, 325. Imago Dei facienda mon est, 331, 335, 335 
Imago triumphi genus, $95, 551. Imago commeotarius 
brevis, 81. Aliud imago, aliud res imagine expressa, 
ibid. Cur instituta sit, ibid. imaginum discrimina, ibid. 
Imago Abrahami fiium immolaturi, 564. 1 Christi 
ad Ábgarum missa, 281. Id mendacii arguitur, ibid., ann. 
Imago uon adorenda tanquam Deus, 551. imago regis rex 
dicitur; imago Christi, Christus, 321. 
Immensitas divinarum personarum, 4353, 
Imperatorum non est Ecclesim sanctiones convellere, 


Imperfecta quse dicantur, 258. . 

Impiorum p«ena Dei bonitati non τοραρηα!, 448. Bo- 
num ipsa est, 449. 

Impossibile, quid, 218. 

Impulsus, 185. e 

ln aliquo esse undecim modis dicitar, 42. 2. 

lnecaruatio Verbi, 2305. Una res est sub sole nova, ibid. 
Ejus tota ratio, 204. Incarnationis confessio, 561. Enar- 
ratio, $75. [ncarnationis vis ia humanum geaus, 367. Se- 
cunda nobis ex ea nativitas data, et congruens subinde 
cibus, ibid. Imo duplex nativitas, et duplex cibus, ibid. 
Jncarnatio opus naturse non est, sed dispensationis. 409. 
Qua per incarpauonem ρε: sopt, 255. Morum quanta 
mutato, 956. 

Incirceumscriptum illud solum est, quod increatum, 
Die. lacircumscriptum Verbum est, Bon e;us humanitas, 

Incorporeum quot modis dicitur, 179, Incorpureum 
secundum naturam, et secundum gratiam, ibid., et ann. 
Incorporeum Def essentia non est, 127. 

[ncorrupticolarum eonfutatio, 151, et ann. . 

Incredulitas, et spiritus compunctionis seu vertiginis, 
ex Dei permissione, 289. 

Individus sola per se consistupt, 45. Alius et aliud, 


Jadividuum, quid, 14. Non quid, sed quvemdam sigoi- 
ficat, 14. individuum, vox ambigua, 27. Individuum pro- 
prie et philosophicum, quid, ibid. Idem est ac hyposta- 
sis et persona, 28.]odividuum est subsiantig cum acci- 
dentibus, 57. Theodori Abucare hac de re sententia, ex 
ejus npusculo inedito, ibid., snn. 
Indelis est, qui. Eeclesi non credit, aut male vivit, 
265. Inüdelitas, quid, 451. 

Ingenita sunt, que primum a Deo cresta, 258. 

ingenitum Dei essentia non est, 127. Ingenitus est Pa- 
ter, non Filius, 155, 156. Hsec vox non naturse discrimep, 
nee dignitatem signi(licat, sed subsistendi modum, ibid. 
Grieee dicitur ἀγέννητον, non ἀγένητον, ibid., et ann.tii- 
laríus innsscibile dixit, ibid. 

I[nnovatio, quid, $14. 

Inquisitio, 188 

Instantia, 66. 

Intellecio quomodo fist, 185. 

Interitus, quid, 65 et 73. 
lovidia diaboli, Chrisü et Beate imagines non pe- 
titur, 546. 

[nvocatio Eucharistica Africanis eadem ae Grecis, 


a lones. Qrecorum generis conditores, 77. A Javan 
ici, ibid. - . 
Ira, quid. 182. Tres irs species, ibid. Ira rationis sa- 
telles, vindex cupiditatis, 183. 
Jrenzus citatus, 543. 
ris, quid, 73. . 
]saias. Filium, οἱ Patremet Spiritum vidit, 495 et seqq. 
[sidorus Basilidis filius, patris multiplici anime 
substantia errorem emendat, 81, ann. Secundo antiquior, 
δὲ, ann. su. 
[smaelita seu Mohammedani, 100. Alias Agareni, itid. 


1529 
Saraceni, ibid., ann., et 111. Hujus vocis etymon, 110, 
ann. Idololsatree primum, ibid. 


J 


Jacob Deum non corporis, sel mentis oculis aspexit, 
$10. 

Jacobliis et Nestorianis octo quadragesimalis jejunii 
hebdomades, 506 et $08. 

Jacobus Syros Monophysita, a quo Jacobitee, 101. Zan- 
zalus dictus, 105, ann. 

Jaldabaoth Gnosticoram, 81, ann. . 

Jejunium τυροφάγου Heraclio imp. vetustius, 505, ann. 

Jesus Nicolaitis, 81, ann. Cerinthianis, 82, ann. Va- 
Jentinianis, 84, ann. . 

Jezidus Chalipha imagines sacras proscribi jubet, 
115, ann. 

Joachim et Anna Dei Genitricis parentes, 275. Unde 


jd acceptum, ibid. 


loannes ut baptizatus, 263. Joannes £geota Nestoria- 
nus, 100, ann. . 

Joannes Chrysostomus conditionstorum scienliam ne- 
scivit, 200, ann. Scripsit de suffragiis pro defunctis ba- 
kendis, 596. Joannes Chrysostomus Pauli apostoli imagi- 
nem apud se habuit, 528. [Imagine sancta delectatur, 533. 
. Joannes Damascenus, Joanni patriarcha suo conjunctis- 
simus, 495. Ad Ecclesim regimen alleetus, 663. Petri 
metropolitse Damasci opuscula scripsit, 390 et 596. Tri- 
pariitum opus (Cosme Maiumensi nuncupat. Coustanti- 
nopolim nen petiit, 611. Josnnes Damascenus lracta- 
tum de herésibus operi tbeologico prsemisit, 14. Hac 
in re Theodoretnm imitatus, 75. Epiphanii Epitomen 
transcripsit, ibid. Leontium Byzantinum exscribit, 77, 
aun., 75. lconomachorum heresim descripsit, ibid. Joan- 
nes Damascenus in libro de fide orthodoxa ordinem tenuit 

uem 'lheodoretus in epitome divinorum dogmatem, 
fta. Librum de flde ex Scripture et Patrum dicis 


concinnavit, ibid. Quos preseriim Patres exscripserit, - 


ébid. Ejus modestia, 125. Ejus omnino sunt tres.de ima- 
ginibus dissertationes, quae erstant, 905. Alia ejus de 
Causa imaginum opera interierunt, 506. Joannes Damas- 
cenus Nestorii et Theodoreif sensum non expressit de 
processione Spiritus sanett, 141, ann. Joannes Damas- 
tenus hominem esse speciaiissimam speciem defendit 
propter Severianos, 94, ann. 

Joannes eleemosyDarius patriarcha Alexandrinus, 995, 
et ann. 

Joannes Eubieensis pro Joanne Damasceno sumptus, 


joannes Jejunelor sancto Gregorio M. paps contra 
Massalianos scribit, 96, anu. Hos sanctus pontifex esse 
orthodoxos putavit, ibid. 

Joannes Lector Iconoc'astics haeresis instaurator sub 
Leone Armeno, 658, 640. 

Joannes Malalas Joanne Rhetore et Hssitante recen- 
tior, 368, ann. 

Joannes Moschus male cognominatus Eviratus, sed di- 
cendus Eucrates, 528, ann. 

Joannes patriarcha Hierosolymitanns, vir sanctissimus. 
481. Yers et antiqua fidei addictissimus, 499. 

Joannes Scythopolita Basilii Cilicis adversarius, 100, 
ann. Auctor est Scholiorum in Dionysium, ibid. 

Joannes Tritheita, 101. Ejus liber inscriptus Arbiter, 
ibid., 102. Ejus et. Seyerianorum de natura et hypostasi 
doctrina, 101. Particulares substantias sive essentias 
ponunt, ibid. Joannes. Tritheita duas Christi naturas 
impugnat, 102. Ejus discipuli, 105, ann. Atas, 104. 

Judaismos ab Abrabamo ineipit ob datam ipsi circum- 
cisionem, 77. Deinde a Moyse, ibid. Nomen habuit a 
Davide qui de tribu Juda exstitit, ibid. 
"d Maebabsus sacrificia fieri pro defunetis jubet, 

Judei simulacra tenquam deos adorabunt, $33, 547. 
Jud:i doo Jesam, seu Jezid Chalipham seduxerunt, ut 
Christianorum imagines deleret, 655. Mox Leonem Issu- 
rum, 654. H» narrationes nusquam cum vero cobsren- 
tes, ibid., ann. 

Judicium, 188. Judicium extremum post resurreetio- 
nem, 304. 

Juliani et Gaiani hseresis, 592. 

Julianus Halicarpassensis Alexandrim heresim ordi- 
tur, 572. Aphthartodocetarum princeps, 101, aun. 
Julius Cassianus Docetarum princeps, 8T, ann. 
Justino martyri ascripta fidei expositio, 410. 

Justitia, quid, 71. 


IN TOMUM I-II. 


1550 
L 


Lampetiani heretici, Massaliani, 109 et ann, 

Lampetius Massalianus, a quo Lam Uani, 96, ann. 

* Latini sex hebdomades olim Jes ant, 498. Alexan- 
drini quoque et. Palzstini, ibid. Latini terna infusione 
baptizant, 261, ann. Latinorum prudens in recipiendis 
hereticis disciplina, 260, ann. Ab Asiaticls apprubatur, 
ibid. 

Latris cultus Deo soli debitus, 510,553. 

Latrocinii Ephesini exitus, 529. 

Leo Armenus imp. Iconoclasta, 6538. Basitil Chartularii 
opera utitur, 659. 

Leo Isaurus imp. Iconoclasta, 115, 116, ann. A διά τρία 
deceptus, 115, ann., 621. Perstringitur, 505 et 508, 516, 
$55. Ejus adversus imagines decretum,-629. 

Leonis Magni ad Flavianum epistola a Monophysitis 
rejecta, 100, ann. 

Leontii Byzantini fragmentum, 49$, aun. 46, ann. 

Leontius Byzantinus Christum quzdam ignorasse conce- 
dit, 2955, ann., et seqq. ann. 

Leontius Cyprius Epiphanii probus interpres 327. 

Letoius Melitinensis Massalianus insectatur, 99. 

Lex Dei, lex mentis, 292. Lex peccati, maligni sug- 
gestio, ibid., ann. Harum legum pugna, ibid. l.ex nobis 
índicta, non brutis, 428. Lex est preceptum quo bonum 
edocemur, 292. [.ex triplex, 574. 

' Liber De homine Gregorio Nysseno ascribitur, necnon 
Nemesio, 196, ann. 

Liberum arbitrium, quid, 192, ann., 161. Rationi an- 
nexum, 194. Nullum est in bru'is, 195. Liberum arbi- 
trium esse probatur, 192. Liberum arbitrium sequivoce 
dicitur : aliter Den, aliter angelis, aliter hominibus con- 
venit, 928. Quz penes nos sunt, libero arbitrio ascribe.i- 
da, 196 et ann. . 

Libri gentilium consulendi, 8. Libri Novi Testamenti, 
284. His canones apostolorum Joaunes Damascenus an- 
numerat, ibid., οἱ ann. Quorum auctor non est. Clemens 
Alexaudr., ibid. Librorum Veteris Testamenti numerus, 
385. Canonem hunc Damescenus accepit ab Epipbanio, 
ann. Canon quem Latina Ecclesia recipit, approDatur a 


: Lampss, quid, 75. 


"Irullana synodo, et a Graecis schismaticis, ibid. Epipha- 


nii mens et sensus, ibid. 

Ligni crueis adoratio, et aliorum qu:e Christus taetu 
suo sanctificavit, 964 etann. Lignum scientie boni et 
mali, 114. Unde illi nomen hoc inditum, ibid., et aua. 
Quid, 176. Lignum vits quid, 114 et ann. Unde dictum, 
15. m vite, lígnum omne, ibid. Lignum vitse figura 
crucis, 265. . 

Linea, continus quantitatis species, 51. 

Liturgis Hierosolymitana, 406 et 659. Extra liturgiam 
nulla consecratio, 269, ann. 

Loeus angeli, 150. Locus, quid, 51. Est quantitatis 
continue species, ibid. Loeus corporeus, 149. Spiritua- 
is, tbid. 

Luc!anisue a Luciano, 86. Alias Lucano, ibid., ann. 
Eorum errores, ibid. Quomodo snimorum immortalitati 
detraxerin,, ibid. 

Lucilla femina Donato adilicta, 109, ann. 

Luna a Deo. plena creata, 167. Ejes incremen'um et 
decrementum, ibid. Lnnse cursus brevior quam solis, 165. 
Lupe figurauones, 168. Luns et stellarum munus in 
noete, 164. . 

Lux et tenebra Menichsorum principia, 458. Exagi- 
tantur, 417. 

M 


Macarius eranium alloquitur, 585 et ann. 

Macedopii Constantinopolitani imagines Timotheus 
ejus successor insectator, 580. 

Mali vox squivoca, 450, 287. Malorom causa Deus pror- 
sus non est, 465. Malum subsianiia non est, 665. Est ni- 
hil, 447. Malum duplex, vitii et w, £50. Malum vitii 
seu peccatum, malus usus Dei donorum, 455. Passiones 
et affectiones solo usu male, ibid. Malom ordinis per- 
turbatio est, 440. Malum purum non exsistit, 4S1. Ma- 
lum non ens, et boni privatio, ibid. [n bono est, &35. Ni- 
hil quod creatum sit, 455. Malum et tenebris rivationes 


.sunt, 159, 165. Quisque a se malus efficitur, 40. 


Mandata Del custodes sunt bonorum, 602. 

Manichazi haeretici, 9!. A Mane Persa, ibid.. snn. Ho- 
rum impielates, ibid. Manichzurum dogma de prínci- 
pils rerum, 430. Deliriorum capita, ibid. Horum princi- 
pía, nec principatus ratione absoluta, 452. Eorum deliría 
explicantur, 440. Horum confutatio, ibid. Manicheorum 
de materia delirium, 449, 491. Multiplici'argumentatione 
exagitur, ibid. Manicbaica item corruptio, 458. Mani- 
cheorum principia duo esse cossterna non possunt, ἀδὲ. 


1531 


Nec immensa, 452. Non saat rerum cause, 455. Mani- 
chz»orum falsum Evangelium secundum Thomam, $38. 
Manichzeorum impietas, 455. 

Maraccii noue iu Alcoranum eruditus, 112, ann. 

Marcelliani, a Marcello Aueyrano, 92. Qui hsresis 
Athanasio suspectus, ibid., aun. Reus Eusebio Cwsarien- 
si, ibid. Ejus error Sabelliano similis, ibid. EM 

Marceliina Carpocratiaug, 82. Ab ea. Carpocratiani di- 
cti Marcelliani, ibid., ann. . 

Marcianisue Duliani cognominati, 216, ann. Massalliani, 
169, ann. 

Marcianus Msssalianus, 4 quo Marcianistue, 96, aun. 

Marcion, Ecclesia ob stuprum pulsus, 86. Non novos 
errores edidit, ibid., ann. Evangelivm Luces et epistolas 
l'auli mutilavit, ibid. Ejus penitentia vana, ibid. Yete- 
ris Testamenü auctori detraxit, 86. Casirator caruis, 
ibid. - 
Marclonitee, a Marcione, 85. Horum errores, ibid., ann. 
JEKones triginta non posuerunt, ibid. . 

Marcos:i a Marco, δὲ. Horum errores et. priestigis, 
ibid. a Basilide descendunt, ibid., ann. Galliam et Hispa- 
nias occupant, ibid. Priscilianus ab his institutus est, 
ibid. 

Marcus Marcossorum auctor, AEgyptias, 84, ann. Nec 
in Hispanias, nec in Gallias transiit, ibid. 

Mare, quid, 170. Maria duo, ibid. Sa!sitatis ejus causa, 
ibid. Mare /Egsum, 171. Ibericum, ibid. Ligusticum, tbid. 
Sardopium, ibid. Hellespontus, tbid. Hetruscum, tbid. 
Libycum, ibid. Creticum, Siculum, Ionicum, Adriaticum, 
Corinthiacuta sive Alcyoniurm, ibid, Saronicum, 172. 
Myrioum, Icarium, Carpathium, Pamphylium, Egyptium, 
ib 


Maria /Egyptiaca coram Deiparse imagine precatur, 
$88 


Maria in templo educata : unde id habeatur, 2,5, ann. 
Cur desponsata, ibid . Christum angelo nuntiante concepit, 
416. Ad Christi conceptionem purgata, 204 etann. María 
vere Dei Genitrix, 232, 276. Contra Valentinum et pri- 
scos hereticos, ut et Nestorium id asseritur, tbid., et 
ann. Cavendum ne Christipara dicator, 225, ann. Semper 
Virgo, 276. Maris dolores juxta crucem, 277. S. Maris 
imago picta a S. Luca, 618, 651. Imago Diospolitana, 


Maronitse haeretici, 575. Monotheletismi olim accusati, 
110, aun., 528. Monophysite suot, ibid. Qui quondam 
fuerint, 485 et ann. Olim catholici, 455. Quando hzre- 
tiel, ibid. Nane catholici. Mardaitas ipsos fuisse ferunt, 


Martyrii baptismus augustissimus, 269. 

Massaliani heretici, 95, Alii gentiles, ibid., et ann. 
Alii Christiani, ibid Unde sic dicti, ibid. Sepe variis in 
synodis damnati, ibid, Cyrillo etiam Alexandr., ibid. Ab 
Ephesino concilio, 96, ann., 97, ann. Manuum operas re- 
jiciunt, 97. Erga pauperes inhumani, ibid. Eotum arro- 
gantia et moliíties, ibid. Eucharistiam spretim habent, 
99. Errores pejerando celant, ibid. Massalianorum hse- 
resis exortus, 98. Errorum capita, 95. . 

Materianon vitaperanda, 506. Materia noo sine principio, 
439. Nec fructus edidit, 0. An incorporea, 442. Mate- 
ria Manichzis, malum, tenebre horribiles, 450. Ejus 
fructus, ibid. Cum bono et luce pugoa, ibid. 

Mathematici de qnibus agant, Τὰ. 

Matrimonium peccati occasione inductum, 295. Ejus 
commendatio, 2997 et ann. Matrimonium saseramentum 
est, 297, ann. Hoc potior est virginitas, ibid. Sine sa- 
cerdote, irritum Grac s, ibid., snn. 

Maximus confessor imaginem Christi veneratur, 597. 

Mechanum templum Mohammedes expurgat, 111, ann. 
Dictis idem non asstruit, 112. Lapis in illo cuitus ab 
Arsbibus, 111, aon. οἱ 115. Est caput Veneris, ibid. 

Meichisedeciani, 89. lidem qui Theodotiani, ibid. 

Meichisedeci mensa, Eucharistice figura, 2:2. 

Meletiani schismatiei /Egyptii, 92. Cum Arianis se 
junxerunt, ibid. Simoniaca labis rei, ibid., ann. 

Meietius Antiochenus catholicam fidem coram Con- 
stantio diserte non expressit, 95, ann. Nec in Seleuciensi 
s'nodo- ibid. Ejus imagines honori habits ab Antioche- 
u 8, 9 

Meminisse, quid, 285. 2. 
μας σαν 185. Quomodo (at, ibid. Fjus organum. 


ebid. 
Menpandriani haeretici, 81. 
Mendaiue puri Manichsi, 91, ann. - 
Mens inter Deum et carnem media, 241 et ann. Mens 
. humana ut eum Verbo communicet, 215. Omnia novit et 
administrat, 214. Ab anima non dirimitur, 179 et ann. 
Meuses lunares et solares, 167. Lunares solaribus 
breviores, ibid. Menses secundum /Egypuos, 578. Se- 


- 


INDEX ANALYTICUS 


k532 


cundum Macedones, seu. Georgici, 577 et 78. Secan- 
dum Gricos, ibid. Secundum Romanos, 577. Mensis, 
quid, 13. Mensis intercalaris Hebraeorum. 168. 

Mente homo ad imaginem Dei est, 211. 

Mercurium martyrem Juliano Apostaue necem inferre 
videt Tiasilius, 527. . 

Μεταδολή proprie est substaptise unius ip aliam con- 
versio, 270, ann. . I 

Metaphort& ex corporeis rebus in Seriptaris imagines 
sunt, ut$ Veteris Testamenti ügure, $15. Uti res ad mo- 
nimentum posite, sive scriptis, sive picturis posteritate 
commendentur, ibid. 

Methodus quadrup'ex, 72. 

Michael Traulus imp. quis fuit, 645 et apn. 

Miraculum martyrum Cyri et Joanais, 387. 

Mistio, 69. Mistio et unio quomodo differant, 115. 

Mohammedani Christianos appellant Sociafores, 111, 
ann. Idololatras, 1135. Veneris stellam non colunt, 110, 
ann. Illorum mores et errores recte descripsit Damssce- 
nus, 111, ann. Mohammedsnus paradisus, ibid. Qui Mo- 
hammedismum ejurant apud Graecos, transsubstaniisUuo 
nem Eucharisticam profütentur, 656, ann. 

Mohammedes cum Judzo et Christiano heretico Álco- 
ranum condit, 111 et ann. Trinitatem rejicit, ibid. Insane, 
ibid. Zeidi socii sui uxorem aste accipit, 115. Plures 
uxores et concubinas habere suis concedit, ibid. Lego 
sancit uxorem dimissam deberi ab altero prius duci, 
quam iterum recipiatur, 114, Vino suos interdixi!, 115. 
Mohammedis de Christo fabuls, 111. Rjus mendacia re- 
futantur, ibid., et seqq. Ejus de Camela somnia, 114. Cir- 
cumcisionem feminis commendat, 112, ann., 115. Ejus 
adulteria, 115. Mariam Christi genitricem — Trinitatis 
Christianorum) esse personam ait, ibid. Sororem. esse 
Moysis, ibid. Jesum prophetam esse, non Deum, ibid., 
et ann. 

Monachi Hierosolymitani Agooetm non fuerunt, 107, 
apn. 

Monachi Scythe Nestorianis infensi, 561, ann. Causa 
cadunt sub Hotrmisda papa : vincunt sab Joanne II, ibtd. 
Monachi, non sacerdotes, confessiones olim audiebant 
apud Griecos, et absolutiones pronuntiabant, 598. Ma!ii 
abusum liunc improbarunt, ibid. Joannes Damascenus ab 
60 admittendo alienus, 599. . 

Monophysitaram confutatio, 553 Monophysits nato- 
ram ab hyposiasi non distinguunt, 207 εἰ ann. Hzreti.o 
sensu Christi carnem esse Deificatam dixerunt, 229, ann. 
Naturarum in Christo differentiam agnoscunt, 523. 

Monotheletarum antesignani proscripti, 635. Horam 
inconcinna sententia, 545. Refutatio, ibtd. Monothelets, 
heeretici, 110. Monophysitarum fitit, ibid., ann. Horum 
inconcinna sententias refulata, 225. Unde eorum error, 
226, ann. In illum Photius impegit, ibid. Recte a Gret- 
sero refutatus, 227, ann. ' 

Monotheletismus Manichaismo affinis, $43. . 

Montaniste nuptias solvebant, 87, ann. Horum triplex 
quadragesima, ibtd. Patriarchse, ibid. Orbis uccasum pri 
cinebsut, ibid. Carminum Sibyllinorum auctores, abid. 
Millenarium Christi regnum vaticinabantur, ibi . 

Mors supplicium non est, ex quo Christus resurrezi!, 
999. Mors per Chris'i mortem vita utilior, 255. ^ — 

Mosaic: legis preceptum uihil urget. adversos imagi- 
ne 337. Cur Moyses similitudinem nullam fleri jusserit, 


Moses Barcepha, Jacobita, non ortbodoxus, 291, ann. 

Motus iiber, 75. Motus, quid, 62. In quibus ica- 
mentis sit, ibid. Motus sextuplex ad locum, ibid. Motui 
celesti alter contrarius non est, 65. 

Mulieris partus monstrosus «ub Leone Armeno, 6S8. 
Pythonissam mulierem adit, ibid. Ab ea excitatur ad de- 
lendas imagines, 610. 

Mundi partes superiores οἱ inüms, 161. Mendom ab 
angelis conditum dixerunt Simoniani, 80, ann. Menaa- 
driani, 81. Saturniliani, ibid. Bssilidisni, ibid. Cerin- 
thiani, 83. ᾽Αθρασὰξ quid Basilidisnis, 81, ann. Mundus 
non casu et sponte compositus, 126 

Mutatio non est motus stricte, 65. 


N 


Nachor et Thare idololatrea, 76, ann. 

Nacolis episcopus iconoclasta, 116, ann. 

Nassarzi, sectarii Judei. 80, ann. 

Natura JP rie, quid, 557. Ex sctione infertur, noo 

rsona, 235. Qus natura sunt, noo mutantur, 439, 441. 

atura humana assumpta, qualis olim creata, 31. 4s- 
sumpta est, ut ipsa ip Christo vietrix diaboti foret, 340. 
Natura composita, quid sit, 521. Nstora composita pro- 
prietates servat eorum ex quibus composita est, 546. Ex 
creato et increato. una natura (eri nequit, 411. Natura 


1533 
nulla Christitatis, 409. Non divino-humanitatis, ibid. Natu- 
Fa bumana in ipsa conceptione Verbo unita, 221. Natura 
sine proprietatibus essentialibus non est, nec persona 
sine accidentalibus, 529. Natura singularis in Chrisio, 
non nalura communis, 219. Natura Verbi incarnata, id 
est hypostasis, 428, 426. Natura utraque Christi cum 
alterius communione operabatur, 255. Humana divino 
modo, et divina humano, ibid. Natuia natur;:e comparan- 
da, et hypostasis hyposta-i, 529. Natura una ex duabus 
naturis non fit, sed una hypostasis, 44. Naturs descri- 
puo, 532. Duplex acceptio, 525. Natura et hypostasis 
differentia ex SS. Patribus, 351. Nature status triplex, 
320. Natur:e utriusque proprietatibus Christus praeditus 
est, 595. Nature creatz unitas ratione intelligitur, non 
revera est, 159. Natars dus in una Christi persona, 205. 
Non dus partes suni, 209, ann., 210 et 212. Non discre- 
. ue. aut. diremptee, 426. Cogitatione, non reipsa distant, 
4018. Salve in Christo, non contemperatz, 425. Sine di- 
visione numerantur, 668. Sine confusione uniti, et sine 
di:isione distincue, 211. Naturse et. essentiz particula- 
res explos:, 599. Naturam ab hypostasi distingui multis 
ralionibus evincitur, 398 et seqq. Naturam sub«sistentem 
in personaintelligebat Cyrillus, 222. Naturarum communio 
in Christo, 4417. Ambarum proprietates et operationes, 
ibid Duarum naturarum confessio, non uníonerm, sed 
confusionem aufert, 416. Ambarum in Christo proprieta- 
es, 221. 

Nazareni Christiani, quid, 82, ann. Unde sic dicti, ibid. 
Erga Paulum et cseteros Christianos bene affecu, ibid. 
Christi deitatem tenuerunt, ibid. Hos Judsmi detestantur, 
ind. Evangelium Matthei Hebraice integrum legebant, 


Nemesii de prima hominis conditione et ligno vite 
sententia, 174, aan. 
qo estoriana heresis propugnatores et propsgatores, 

ann. 

Nesforiani, 100. Horum errores, ibid., et ann. Anthro- 
polatrze sunt, £66. Deum carne passum pernegant, 252, 
ann. Basillo Cilice Basiliani dicti, $64, ann. Quaternita- 
tem pro Trinitate coluat, 555. 

Nestorianorum confutatio, 555, Objecta, 561. 

Nestoríi sensus, 100, ann. Simulatione Virginem Dei- 
peram dicit, ibid. 

Nicsna synodus Paschs» diem definit propter Crescen- 
til cum Alexandro Alexandr. altercationem, 88, ann. 

Nicephori Coustantinopolitani numerosissima synodus, 
641. Anathema dicít Antonio Sylei, ibid. Nicephori [m- 
peraorh laus, 658. Nicephorus Patriarcha exauctoratus, 

i0, 642. Ejus laus, 608. 

Nicolai», an a Nicolao díacono, 81, ann. Hasresi Nico- 
laus occasionem dedit, ibid. Cerinthianis antiquiores, 
ibid., 82, ann. llorum errores, íbid. 

Nisi»ensis schola Nestoriana, 100, ann. 

. Noeti haeresis, 89. Explicatur ex Hippolyto, ibid., ann. 
Ppigonom et Cleomenem psrentes habuit, ibid. /Etas, 


Nomina enjusque Trinitatis personse propria, 148. No- 
minis λόγος varia notio, 148, ann. 

Notio communis, 66. 

Novatiani a Novatiano, non a Novato, 89, ann. 

Nox, quid, 75. . 

Numerus discrete quantitatis species, 51. Non divi- 
sione, sed distinctione coustat, 524. Unione noh tellitur, 
211. Divisionem non facit, íbid. Sed quantitatem expri- 
mit, ibid., εἰ ann. Numerus paturarum eas non dividit, 
407. Nec copulat, ibid. — 

Nunc, seu prssseus quanülate caret, 51. 


Ννχθήμερον, T3 
0 


Obedientia ejus est qui velit, et qui subjectus sit, 


Obtestotio pro traditione servanda, 516. 

Oceanus terram cingit, 101. Fluvius est, qui egre- 
diebatur e paradiso, ibid. 

Octo cogitationes seo vitia malitiam includunt, 512. 
Horum remedia, ibid. OEconomis incarnationis cum Eu- 
charistica comparatio, 658. 

Ole! unctio, 262 et ann. 

Olfactus, 185, 

Olpmplodorus Alexandrincx Ecclesie interpres et diaco- 
nos, 202, aun. 

Omnia Deo presentia, 158. 
Qi pera alia ex complacito Dei fiunt, alia permissione, 


Operatio humsna nominibus variis declaratur, 256. 
Operatio una eorum qua unius naturze sunt, 190 et ann. 
Operatio naturalis, nature indes et nota, 254, Christi 


IN TOMUM LII. 


1534 


passio actio est, ibid. Duplex in Christo, ut duplex na-- 
tura, 2530 et seqq. Hoc multiplici ratione Probatur, 250 
et seqq. Operatio quinque modis dieitur, 520. Operauo 
est substantialis nature motus, 251. Operationum Christi 
alterna communicatio, 951. 

Ophite.. Horum errores ex Epiphanio, 89. Varie a va- 
riis describuntur, ibid. ann. Herum auctor Euphrates, 
ibid. Christum exsecrabantur, ibid. Naasini dici, ibid. 

Opificium non ídem quod genitura, 447. 

Opinio quomodo fiat, 185. 

Oppositío rerum triplex, 59. Relaüiva oppositio, ibid. 
Contraria oppositio, ibid. Óppositio sermonis seu con- 
tradictio, ibid. 

Oratio, quid, 218. Qualis oratio Christi, ibid. Oravit 
u! nos orare doceret. ibid. Oratio discretw quantitatis 
species, 51. Oratio de dormientibus Athanasii nomine 
inscripta, 591 et ann ,597. Oratio De iis qui in fide dor- 
mierunt , uon est Joannis Damasceni, 581. . 

Orationes etsacrificia pro defunctis fleri spprobant 
Patres, 583 et seqq. 

Ordo incarnationis Verbi cum naturali collatus, G5N. 

Urigeniani hbzeretici turpissimi, 90. Origeniani ab Ori- 
gene Adamantio, ibid. Ejus errores, ibid. et ann. 

Origenes apud Fabianum papam libros suos deprava- 
tos esse causatur, ióid. ann. Ejus de ΕΙ generatione 
sensum defendit Eusebius Caesariensis, ibid. Platonico- 
rum doetrinam sequitur, ibid. Mundos ponit innumera- 
biles futuros, ibid. Materiam adeoque sternam, ibid. 
Gnosticos imitatur, ibid. Carnis resurrectionem negat, 
non corporis, ibid. Origenis error, animas corporibus 
anteriores esse, 266. Christi anlmam meritam esse, ut 
Verbo uniretur, ibid. ann. Origenis de animarum crea- 
tione error explosus a Gregorio Nazianzeno ei Nysseno, 
178, aun. Tradita ab Origene instauralio rerum, pro- 
scripta, 15& et ann. A Platonica differebat, ibid. Orige- 
nis nugamenta reprobata, $91. 

Originale peccatum a Patribus Grsecis assertum, 302, ann. 
Cur de eo obscure locutus Chrysostomus, ibid. Ejusdem 
culps» appendices, ibid. 

"Opoc latius patet quam ὁρισμός, 20. 

Ortus, quid, 63. 

Osseni, Judiei sectarii, 80, ann. . . 

Οὐσία, quid Philosophis, 56. Quid Patribus, ibid. 
dioc. Natura, quid Philosophis, ibid. Quid Pulribus, 
ibid. 


P 


Palamiticus error expugnatus, 144, ann. 

Palladius Antiochenus Chalcedonensi synodo infen- 
ου», . 

Panis consecratus, jam nec fermentatus, nec szymus 
est, 271, ann. Panis et vinum juomodo convertantur ad 
accretionem Chrísti corporis, 652 et peqq: Quid accre- 
tionis voce intelligendum sit, 656, ann. Virtutis οἱ effi- 
οδοί communicationem exclodit, ibid. Panis Eucha- 
risticus, et Christi corpus, non. duo corpora sunt, sed 
unum et idem, 270. anon. Non (igurs, 271, ann. Eucha- 
ristia dignis jn bonum, indignis in malum cedit, 2711. 
Paniset vinum cur adhibeantur ad Eucharistiam, 169. 
να, Alex. omnes Scripturas interpretatus est, 

, ann. 

Pantherim ad Christi genus pertinere Judsorum cen- 
dacium est, 274, ann. 

Paradisum voluptatis Spirituali sensu exposuit Philo, 
274, ann. Papias, lren:zus, Justinas martyr, Pantsenus 
Alexandrinus, Clemens Strumateus, Gregori) duo Na- 
zianzenus οἱ Nyssenus, ibid. Spiritualloris hujus inter- 
pretationis causas, ibid. Cur alii secundum litteram pa- 
radisum ensrrarunt, ibit. Spiritualis et. sensibllis Da- 
masceno, 145 et anu., 176. Paradisus duplex Patribus, 176. 
Paradisus voluptatis, 175. Paradisi fiumina quatuor, 170 
etann,. In Eden consitus erat, 174. De paradiso Eden 
varisx sententis», ibid. ann. Earum auctores, tbid. 

Paralogismus, qnid, 65. 

Parerraeneuts h:eretici, 109. 

Parelius, quid, 75. 

Partes anims, 571. 

Particularia numero differunt, 15. 

Pascha vetus comedit Christus, 268 et ann. Hoc per- 
peram Philoponus negarit ibid. Photius asseruit, ibid. 

Passio dupliciter dicitur, 56. Vox sequivoca, 186. Quid 
animi passio, ibid. Motus idem passio et actio, ibid. Pas- 
sio naturalis, 590. Passiones in Christo, quomodo, 
191, ann. Passiones ex se innoxis, 488. Ex usu bon: vel 
mals, ibid. Passiones innoxias et naturales Christus 
assumpsit, 244 et aun. Qusnam ilie sint, ibid. Passiones 
nostre in Christo naturaliter, et supra naturam, $4. 

Pater, Filii et Spiritus sancti nexus, 151, ann. Pster 
quomodo Filio major, 196 et ann. Basilii ea de voce se»- 


1535 


tentis, 135, ann. Nee Pater, nec Spiritus sanctus homi- 
ves fleri potuerunt, 254. Adversa doctoris Angelici sen- 
tentis, ibid., ann. Nec Pater, nec Spiritus sanctus iu- 
carnationi Verbi communíicaruni, nisi beniguissima 
voluntste, 312. Necnon mirsenlorum editione, 222. 
De Patre quid credendum, 1523. Non fuit Pater quando 
Filius non esset, 153, 154. 

Paternitatis nomen a Deo nobis communicatum, 156 et 


ann. 

Patibilis qualitas et passio, 5b. 

Patres nec sibi, nec invicem contrarii, 488. Patres ve- 
feres ἁσύστατα quandoque scripserunt, 200, ann. Patris 
uomina, 477. Pawum fides de incarnatione Verbi, 400. 
Potrum Grecorum de Dei p itione doctrina, 198, 
ann. Latinorum Augustino posteriorum altera, tbid. 

Pauli Samosateni mens de consubstantiali, 4, ann. 
Reijicitur, ibid. 

Paulianisue, 91. Paulus Samosatenus eadem de Christo 
docet quee Sabellius, 91, ann. Artema haeresim excilal, 
ibid. Artem squalis, ibid. : 

Pauliciani Mabpichei im Syris, Josnnis Desmasceni 
tate, 116, ann., 428. In Thraciam migrarunt et inde in 
Ttulgariam, 429. . 

Peccatum est inutilis cupiditas, 298. 

Pelagianorum error Grsecis incompertus, 199, an. 

Pelagius priscorum Patrum dictis abutitur, 179, sun., 

9 ann. 

Penetratio naturarum in Christo divinitate 6t, 219. 

Lepariani, qui et Quintilliani, 88. Pepuzam oppidum 
celebrant, ibid. Horum sacra impia, ibid. 

Percontatio, quid, 66. — 

Perículosa ignorantia Scripturarum, 472. 

Perionius Damasceni interpres. 

ἹΠερίφρασις, quid, 244. 

Per se, quid dicatur, 67. 

Pl'ersecutio sub Leone Armeno, 642, 

Persona, quid, 45. Persona Patribus vulgo idem quod 
hypostasis et individuum, 46. Persona pro natura aut 
essentia non sumitur (id est πρόσωπον) nec a Basilio, 
nec a Chrysostomo : semel ab Athanasio, et subinde 4 
Cyrillo, ibid., anu. Persons divine relationibus distin- 
guuntur, 145 et ann. Esrum sine divisione distinctio, 
tbid. Tres person: quomodo unus Deus, ibid. Nysseni ea 
de re doctrina, ibid. Personse divinse Christi propria, 539. 
Persons est, gigni, non nature, 258. l'ersonis divinis 
communia . 

Petrus Damascenus monachus sseculi duodeciml scri- 
ptor, 653. Petrus lberus Gazensis episcopus, hzeretícus 
Timothei /Eluri ordinator, 105, ann. : 

Petrus Mansur epistole οἱ capitis ad Zachariam Doa- 
rorum scriptor, 652. 

Petrus metropolita Damasci, 390 et 596. Manichseos 
arguit, 595 

Petrus Mongus Timothei JEluri successor, synodi 
Chalcedonensis hostis, 102, ann. Zenonís Enoticum ad- 
mittit, ibid. 

Pliantasma seu visum, quid, 185 et ann. 
or arise, οἱ Sadducel, sub Jonatha Assamonso nati, 

ann. 

bharissorum placita, ibid., ann. Quomodo Spiritum 
sanctum agnoverint, 80, ann. 

Phibioniue, Gnostici, 82. 

Philippicus imp. bseresim Monotheletarum ínstaurat, 
110, an , et 528. 

Philosophia vera, Dei dilectio, 9. Philosophie defini- 
. io sextuplex, ibid., 71. Philosophis divisio, ibid. Philo- 
. sophiam e1sistere probatur, 10. 

licenix, qui libonotus, vents, 169. 

Phoenices primi cultores idoiorum, 77. 

Pbotiniani bzretici, 92. Horum error quomodo a Pap- 
lianorum diversus, ibid., ann. 

Phrygia vatibus fecunda, 87, ann. 

Physiología, quid, 72. 
αγ ὖσις θἰὑπόστασις, quid Αἰἰαπαεἱο et Cyrillo ÀAlexandr., 

ann. 

Pictoris exarescunt manus, 389. 

Planets septem, sorumque orbes, 161, 161, 577. 

Plato pudenda scrípsit, 77, ann. Platonis dogmata, 78. 
Pythagors placita sunt, ibid. 

Pneumatomachi heretici, 95. 

Pocokius de rebus Arabum, 110 et (11, ann. 

Poenitentia nulla post mortem, 490. Peenitentise gradus 
tres, 559. Peenitentis» sacramentum, 605. 

Polemon Apollinarista consubstantialem Deo carnem 
ficit, 95, ann. 

Polyarchia 'halum, ut et anarchio, 4335. 

Polyonymo, quid, 40. 

Porpbyrium io dialecticis Joannes Damascenus sequi- 


INDEX ANALYTICUS. 


.1536 


tar, 40. Nihil a se ipso frofert aut scribit. Porphyrius 
ditferentiam recte non delinivit, 14, ann. Post resuriectio- 
nem omnes sese mutuo agnituri sunt, $96. 
Potentia et impotentia, (55. ' 
gol taxes heresis in Africam invecta ab Hermogen 
, ann. 
Preedicamenti agere propria, $8. . 
Preedicatio univoca et equivoca, 50. Pridicationis de 
Cbristo quadruplex genus, 28$. Ante Íncarnationem 
septuplex, ibid. [n unione iripíex, 285. Qusmam reci- 
irocatione flat, 286. Triplex genus post unionem, ibid. 
ultiplex post resurrectionem, 288. — 
. Preedicatum propositionis, 65. Pradicatum, sut. supe- 
rius, aut zx quale est, 50. . 
Prafinitio divina, imago et exemplar, 145. Divina anio 
et distinctio, ibid. . 
Prascientia et predestinatio Dei, 198. Prsescientia 
nulla rei non future, 457. Preescienti» et praedestinatio- 
nis demonstratio, 462. 
Prester, quid, 74. 
reium sanguinis Christi Deo solutum, non diabolo, 


., Prima exsistenti: Dei dernonstratio, 126. Seconda, 
ibid. Tertia a rerum ordine, ibid. 

Primigenia lux luminaribus indita, 161. 

Primi tres dies sine sole, 165. 

Principia duo non esse contra Manichssos ostenditur, 
290. Malum esse privationem boni, non substantiam, 291. 
Principli unitas in Deo cum personaram "Trinitate, 451. 
Principium unum rerum, 455, 456. Principium cultus 
idololatriw origo, 76. 

Privatio, 59. Quid proprie, 61. Privatio stricte, nega- 
tio est, 61. Privationes negatione enubtiantur, 57. 

Prius et posterius: Horum modi, 61. Prius natura, 
quid, 17. 

Προαίρεσις in Deo nolla, 188 et ann. 

Probatica Joachim domus, 275. Hierosolymis non exsta- 
bat, ibid., ann. 

Processio exsistendi modus diversus a generatione, 
155, 157 et anu. Discrimen ignotum est, ibtd. uu 

Proclus Constantinopolitanus citatus et expositus, fbid. 
Deum Verbum esse passum carne docuit, 564, ann. Pro- 
clus Montanista, 87, ann. A quo Procliani, ibid. 

Propositio, 66. Propositionum contradictoriarum, al- 
tera vera, falsa altera, 64. Propositionum de Verbo incar- 


Dato de'ectus, 225. 
Proprietas naturalis, quid, 551. Quid personalis, 532. 

Proprium, quid, 14, 29. Quadruplex est, ibid. 

Prosopoporis figura in Scripturis usitata, 163. 

Providentia Dei, quid sit, 196. Providentia Del pro- 
batur, 72. Providentia astruitur, ibid. Providentia ope- 
ra admirari oportet, ibid. 

Pseudo-Dionysius Alexandr. contra Paulum Samosat. 
porus putus Monophysita, 45, ann. 

Ptolemaite, a Ptolemaeo Valentiai discipulo, δὲ. Qui 
dissensit Magistro, ibid.. ann. 

Pudor, optimus affectus, 182. 

Puer Trisagium edoctus ab Angelis, 419. 

Punctum quantitatis est expers, 5t. 

Pyrocrater, quid, 74. 

Pyrrhus Monothe!eta, 11D, ann. u 

Pytbagorei, 77. Peripatetici non sunt, ibid., ann. 

Pythagoram Plato sequitur, ἐδία., ann. Tria. principia 
ponit, ibid. Materlam nou factam censuit, ibid. Malum 
materie genium, malorum causam dixi!, féid. Omnes 
animas ab anima mundi derivatas, ibid. Ymo ejusdem ac 
Deus substantim, ibid. Providentia cuncta regi, ibid. 
Transmigrationem animorum, ibid. 


Q 
Qus ratione Christi corpus corruptibile foerit, 251, 


Quadragesima non est anni decimatio, 901 Quadrage- 
simale jejuninm quot hebdomadibus constet apud Grz- 
COS, ολ Qus corporeo modo de Deo dicantur, 44. Dei 
oculi, palpebrz, vísus, aures, ibid. Os, cibus, manus, ete., 

45. Que de Deo affirmatione dicuntar non ejus nstu- 
ram ostendunt, 128. Qua ia Scripturis feruatur, colori- 
bus rite reprzsentanda, 6150. Quse. ratio. suffragiorum 
pro defunctis, 592. - . 

Quizsio, 66. Qusstionis definitio, ibid. QOsstiones 
ad Antiochum Athanssii recentioris Sophronio Hieroso- 
Iymitauo sunt, 366. . 

Qualitas, quid, 54. Qualítas nulla in Deo, 151 Qua- 
Πίος substantiales et accidentales, 56. Qualitatis pro- 
pria, $7. Species αν νο, δι . 

Quando, quid, 98. Ejus species, ibid. LL 

Quanta per accidens, 51. Quanta septem, ibid. 


1531 


Quantitas, quid, 5. *Quantitas non est divisio, ibid. 
Quantitas continua et discreta, ibi. Viuita et indefinita, 
51. Quantitatis continus species, ibid. Quantitatis discre. 
t:e species, tbid. Quantitatis proprietates tres, 52. 

Quaternitati serviendum non est, 415, $54. 

Quatuor anni tempestates, 161. 

δω Christus habeat ος Paterna nalura, 521. 

uies in puncto reflexionis, 65. 
Quinisexta quoque synodus, 559. 
Quintilla monstrosissima femina, 87, ann. Artotytitse, 


tbid. 
Quintilliani iidem qui Tascodrugetse, ibid. 
Quintum corpus aut substantia, 160 et ann. 
Quod initium habuit, et finem babiturum est, 458. 
Quomodo Jud: bonum erat, si natus non fuisset, 498. 
Quos Christus ab iuferis liberaverit, 586 et seqq. 


R 


Ratio partis irrationabilis domina, 180. Frustra ratio 
in h»míne. si libertas desit, 212. 


Rationalis creatura libera est, eoque mutabilis volun-. 


late, 457. 

Regula antepredicamentorum, $1. 

Regio Eden, 171 et ann. 

Relatio, quid, 52. Kelationes ín categoriis fundantur, 
5i. Relationés divine fundantur in origine persons 
unius ab alia, 114, ana. Reiationum fundamenta sev ra- 
tiones, 55. Explicantar, 54. Relationum proprietates, 51. 
Reliquiaeum bonor, 278. Unguenti ex iis scaturgo, 


Reminisci, quid, 185. 
erum variarum deflnitiones, 75. Res eadem sub alio 

et alio genere, 52. 

Resolutio triplex, 72. 

Reve!atio divina necessaria, 195. 

Rusticus diaconus Deum sub nullo genere esse asse- 
rit, quomodo, 11 ann. 

S 


Sabas Massalianorum antesignanus, 96, ann. 

Sabbati requies cur Judsmis precepta 
Sabbatum colunt, nec ea die jejunant, ibid. anu, Cypri 
olim Sabbato jejunabant, ibid. Moyses celebrationi Sab- 
bati non foit. in totum obnoxius, uti nec Elías, nec Da- 
niel, 294. Judsmi Sabbatum (Ídentidem violant, ibid. 
Sabbati agendi ratio, ibid. Ejus religio mutata ín melius, 
ibid. Qui servi, et. quaenam jumenta Sabbatum agere 
debent, ibid. 

Sabelliani, 90. Sabellii «ensus non idem ac Noeti, ibid., 
anu. Coutractionem in Deo ponit, ibid. Paulo Samosateno 
ως ibid. Idem de Christo sensit, quod Praxeas, 


tbid, 

Sabellii heresis profligata, 129. Sabellius materiam 
Deo cosvam dixit, tibid., 90, ann. 

Sacerdotalis sucloritas, 629. Fidei confessio Iconoma- 
chis adversa, ibid, 

Sacerdotibus ob vitam male institatam ablata non est 
potestas absolvendi, 606. Apostolis primum concessa, 

:07. 'Irsnsmissa est ad episcopos et presbyterus, ibid. 
Sacerdotibus solis concessa esL potestas remittendi pec- 
cata, 608. 
Sacrificium Mohammedanum, 111, ann. 

Sadducssorum placita, 80. Ex Samaritanis non prodie- 
mn ibid., ann. Libros omnes Scripturs admiserunt, 
ibid. 
Salvatoris imago ad Abgarum missa, 500. 

Salutis humans «economia, 267. Primus hominis sta- 
lus, peccatum, poena, remedium, 267. 

Samaritanorum res accurate non scrípsit Epiphanius, 
78, ann. Sacerdos ad Samaritas erudiendos Babylone 
míssus, non erat de stirpe Aaron, ibid. Sichimis non mo- 
rabatur, ibid. Mosaicam legem non receperunt, ante tem- 
pora Darii postremi Persarum regis, ibid. lunc Garizita- 
num templum  exstruxerunt, ibid. Pentateuchum adul- 
terarunt , Tapgere slienigenas 'cavent, ibid. 
Befurrectionem negant, ibid. Dxemones item exsistere, 


Samaritismus, 78. 

Sapcli adoratione dígni, 359. Sancti pro nobis Deum 
precantur, 278. Eorum nomine templa Deo exstruenda, 
ibid. Tis oblectantur, quibus Deus colitur, 279. Honor 
eis babitus ad Deum redit, 281. Sancti gloria sua carere 
non debent, 515. Sanctorum honor, eorumque suffragis, 
et reliquis, 614. Sanctorum prisstantia, 277. Cur dii di- 
cti sunt, tbid. Ut sunt honorandi, ibid. Non mortuis an- 
yumerandi, 418. Generis humani patroni sunt, ibid. 

Saturnilíani heretici, 81. Horum de scintilla homini 
indita dictum. ibid., ann. t 


IN TÓMUM I-1. 


495. Greci 


1538 


Σχηπτός, quid, 71. 

Scientiz? naturales divinse serviunt, 8. 

Scita solutio ad amovendam idololatris suspicionem 
ab imaginum cultu, 622. 

Scriba, traditionum Judaicarum auctores, 79, ann. 

Scripture pomarium, 285. Ejus difficultates labore 
assiduo superands, ibid. Scripture loci vero duabus 
Christi voluntatibus et actionibus, 551 et seqq. Scriptu- 
re Manicheorum et hereticorum rejiciends, 554, 552, 
Scripturae sensus inquirendus, non littere serviendum, 
532, 516, 948. Scripture voces de Christo, alie ut de 
Deo alie αἱ de homine, alie ut de Deo et homine, 
Seulptiliam adoratio, quo sensu vetita Jud:eis, 980, 
Scytharum monachorum propositio : Urus de Trinita 
passtus est, 251, ann. . 

Scythismus, post diluvium. 76. 

Sebusei, hzretici Samaritani, 19. 

Secundiani hzretici, 84. 

Secundus Valentini discipulus, 84, ann. Epiphane et 
Isidoro recentior, ibid. 

Semen spirituale, quid, 297. . 

Semiariani hszretici, 59. Horum errores, ibid. Qux 
causa illis errandi, ibid., aun. Excusantur ab Hilario et 
Athanasio, ibid. Omissi a Theodoreto, ibid. Qui proprie, 


ibid. 
Semidalit» Ácephali, 107, ann. 
di αγ, seu organa sensuum, 185. Gemina nobis in- 
Sensus, quid, 185. Sensus quinque, 180, 185. Quomo- 
do objecta percipiant, 183. 
Sententia, 186. Sententia et electio non fuerunt pro- 
prie in Christo, 228 et ann. 


. ^ "Septem hujus vita saecula, sive wtates, ibid., et ann. 


Sseculum octavum, 154. Secula. seculorum quo sensu 
dicuntur, ibid. 

Septenarii numeri commendatio, 295. 

Septima Synodus, 657. 

Sergius CP. Monothelets, 100 et ann. Unam volun!a- 
tem et actionem Christo tribuit, ibid. 

Sermo internus, 185, 187. Hoc sermone rationales su- 
mus, 186. ] 

Serpens seneus cur a Moyse in signum propositus, 541, 
Crucifixi imago, ibid. . 

Servandse traditiones Ecclesie, 489. 

Sethianorum secte ratío, 85, ann. a. 

Severiani a Severo, 83. Tatiano posterior, ibid , ann. 
Vetus Testamentum non rejiciebat, sed Epistolas Pauli 
et Acius apostolorum, ibid. Severianorum objectío, an 
Dei Genitrix naturas duas genuerit, 207 . 

Severi Antiocheni argumentom de quantitate natu- 
rarum, 215 et ann., 217. Alius ejus cavillus, ibid., et ann. 

Severus Monophysita, Antiochen: Ecclesis corruptor, 
101, 572. Acepbalorum dux, 105, ann. Ejus de una Chri- 
sti natora sensus, ibid. Trisagtl int lati o- 

Severus Antiochenus Trisagii interpolationem a 
bat, 479. Idem Severus Andecbenus citatus, 904, si. 

Sex synodi ccumenics, 591. . 

Sidera prognostica sunt, 166. Quorumnam signa sint, 
167. Nihil libertati ofüciunt, ibid., et ann. 

Signa Zodiaci duodecim, 109. . 

Silentii duplicis in Christo operationis perstricta «co- 
nomia, 223. 

Silvanus Tarsensis ὁμοούσιον confitetur, 95, ann. 

Simeon Massalianus, 99 . 

Simeonis Stylite imagines Romani magni faciont, 566. 
Simeonis Stylite junioris imaginem nonimpune infidéles 
deturbare conantur, $578. 

simia solo gestu ridet, 30. --- 

Similitudo cum Deo, in quo consistat, 71. Similitudo 
secundum substantiam, et. secundum qualitatem, 53. Ex 
triplici capile petitur, ibid., ann. Similitudinem in qua- 
litate fundari dixerunt. Patres contra Arianos, ibid. Si- 
militudo secundum qualitatem, quadrífaría, $9. 

Simon Magus, Gnostice impietatis auetor, 80, ann. 
JEones excogitavit, ibid. Patrem et Filium unam esse 
personam dixit, ibid. a. 

Simoniani, a Simone Mago, 80. Horum errores, ibid. 
Obscenitates, 81. 

Simul esse, ejusque modi, 62. 

Sisinnius Pastilas episcopus Iconoclasta, 633. 

Situs, quid, 58, 

Socratiue, Gnosticf, 82. 

Sola Dei natura impassibilis, 557. - 

Solis magnitudo, 167. Defectus ejus causa, ibid. 

Sophronius, cur auctor habitus spiritualis, 518, 


ann. . 
Species, quid, 14. Species sequivoca vox, 21, 25. Spe- 


1539 


cles Philosophica, 21,25. Species media et infima, 22, 25. 
Specialissia, quid, 24, $5. Species a SS. PP. essentia 
natura, forma nuncupatur, 15, 57, 45. Species nomen et 
deünitionem generis suscipiunt, 26. Species quilibet, 
aliud et aliud, 17. . , 

Spiritus accepliones varis, 152. 576. 

Spiritus sanctus exsistere ostenditur, 150. Ejus discri- 
men a nostro spiritu, ibid. Vis es, a Patre procedens, et 
in Filio quiescens, ibid. Est impulsus, ibid. Nec male 
dicitur Patris et Filii amor, ibid. Spiritus ex Filio esse 
non dicitur, 141 et ann. Hoc Damasceni dictum insiti- 
tium non est, ibid. Catholice exponitur, ibid. Spiritus 

ο Filium sterne procedere Damascenus docet, ibid. 

pirítus Filii, 143. Est imago Filii, 954. Spiritus sanctus 
ex Patre per Filium procedit, 148, 450 et ann. Patri per 
Fiiium conneetitur, 151. Spiritus sanctus inter ingenitum 
et genitum medius, 150. Quomodo, ibid., ann. A Patre 
per Filium, 497. Ex Filio emanaus, 664 et ann. Spiritus 
sancti virtutis est quod ex pane fiat corpus Christi, 160. 
Spiritus varía signiíicata, 5:6. 

Stephanus Bostrenus contra Judzos, $570. 

Stephanus Gobaryus Christolyta, 108, ann. . 

Stoicorum placita, 78. Opinio de Deo, ἰδία., ann. De 
animorum migratione, ibid. 

Siratiotici, Gnostici, 82. . 

Subjectum exsistenti& οἱ praedicationis, 21, 31. Sub- 
jectum propositionis, 65. 

Suhsolanus, ventus, 169. 

Substan:ia, quod, 10, 11, 42. Substantise ab hypostasi 


discrimen, 524. En/ypostaton dicitur, 46. Subslantia est - 


rimum genus, 25. Substantia, natura, forma, idem, $16. 

uhstantia sola definitur, 20. Substantia seu essentia 
particularis explosa, 415. Substantialis naturarum unio 
n Christo quomodo, 208. Substantie proprietates, 49. 
Substantism spirituales pinguntur, quia limitate suni, 
506. Secus divina, quia intinita, ?b:d. 

Superficies quaniitatis continusm species, 91. 

Superiora de inferioribus predicantur, 22. 

Syliogismi conditiones, 65. Eius delinitio, 66. Syllo- 
gismi, partis demonstrantis sunt, 72. B 
e" onlum Niegnum Nestorianse impietati conirarium, 

. Symbolum vetus Orientale, 252, ann. Symbolum 

a!iud Antiochenum, ibid. Quando ob Orientalibus omissa 
sunt, . 
a, I mphonia magba, apocryphus Árchonticorum liber, 

, ann. 

Σνναλοιφή, Synalopha, contractio, coalitio, 477. 

SyDeros Marcionis discipulus, 85, ann. 

Svynodicse Orientalium praefixa Christi imago, 646. 

Synodi Copronymigns preesides, 622. 

Synodus Chalcedonensis sb /Egyptiacis et Monophy- 
sitis repudiata, 101. ] 

Synodus generalis non est, cui patriarcha unus non 
assentiatur, 626. 

Synodus [conomachorum acephala, 625. Non legítima, 
quia nullum qui pr:eesset patriarcham habuit; imo non 
generalis, ibid. alpha synedrio similis, ibid. 


T 


Tabernaculi et templi Salomonis ostium ad orientem 


positum ; sancta sanctorum ad occidentem, 266, ann. 

Tabernacalum Moysis iiaago Dei, 280. Ab omni [srael 
cum supeilectile et imaginibus suis adorabatur, 557. 

Tabul» coli, 166, ann. 

'Tactus, 184. 

Tarasii laus, 657. 

Tatianus sancti Justini auditor, 86. Valentinum imita- 
tur, 87, ann. Marcionem quoque et Saturninum, ibid. 
Ejus Encraties haeresis semina ín ipsius ad Grecos ser- 
mone, ibid. Verbum opus Dei esse dixit, ibid. Materiam 
malorum causam, ibid. Animam materism spiritum, ibid. 
Carnis resurrectionem tenuit, ibid. Duo hominum gene- 
το, ibid. Adami saluti. detraxit, ibid. Vinum prolubuit, 
ibid. Legem sprevit, ibid. Ejus Evangelium διὰ τεσσά- 
gov, ibid. Putatiuam Christo carnem dedit, ibid. 

Tecis (S.) pro Falconilla gentili defuncta preces, 585, 
ann. 

Temperatura, 69. 

Templa cur in honorem sanctorum exstructa, 561. 

Tempus est continus quantitatis species, 91. 

Tenebrse privatio lucis sunt, non substantia, 167. 

Termini sntiqui non. violandi, 125. . 

Terminorum usus Philosophis et Patribus diversus, 26. 
Terminus, quid, 65, 66. 

. Ternari! numeri commendatio, 496. Cur ter mergan- 
tur qui baptizantur, 483. . 
Terra, quid, 75. Terra. upum ex elementis, 172. [gno- 


INDEX ANALYTICUS. 


1744 


tum terre fundamentum, ibid. Prius terre status, ibàl. 
Terre figura et moles, 115. 

Tertulliani de Verbo divino error, 152, ann. 

Tessarescsdecatite, Quartodecimani, 88. Asiatici pri- 
mum, ibid., ann. Postea Cilices, Syri, et Mesopotamiil 
quidam, ibid. Crescentius borum patronus, ibid. 

Testamentum duodecim patriarcharum, 106, ann. 

Theandrica Christi actio, 235. Theandricam actionem 
Christi esse primus dixit Dionysius, 212. Hxretico sensu 
Severus eam interpretatus est, 255. ann. Catholico 
Athanasius Sinaita, sanctus Maximus et alii, ibéd. Thean- 
drica Christi operatio explicatur, 343, 34, 553. 

Theobades l'auli discipulus, 85, ann. 

Tlieocatagnoste hzxreiici, 108 

Θέλημα vox anceps, 189, ann. 

Θέλημα et ἑνέργεια multa significant, 517, 518. 

Θέλησις, vis volendi, 187 ei ann. 

Themistius Agnoetarum princeps, 107 et ann. 

g, heodoretus bionitarum errores Nazarenis impingit, 

, nn. 

Theodorus Abucara Damasceni Joannis auditor, 465. 
Episcopus Car: in Palzstina, ibid. Thoms patriarchae 
Hierosol. ab epistolis, ibid. Theodorus Abucara voces 
nalurs, esseniis, etspeciei inter logicas ponit, propter 
Severianos, 21, ann. Quomodo probet Deum non esse sub 
genere ullo, 11, ann. Ejus opusculum de individuo, 


$1, ann. 

Theodorus &liota monachus, 328. 

Theodorus patriarcha Hierosolym.,611. Ejus successot 
Elias, ibid. 

Theodorus Pharanita, Monotheleta, 110, snn.— . 

Theodorus Syracusapus vas Theodosii magni Christi- 
que adeo imaginem pedibus proculcst, 615. 

Theodosius Alexandrinus Monophvsitarum antesign: 
nus, 101. Ab eo 'Theodosisni nomen habuerunt, tbid. 

Theodosius M. fidei vindex, 655. Ejus erga sacerdotes 
reverentia, 614. Donatum monachum contrs Maximum 
perrecturus de belii exitu consulit, ibid. Ejus in dona- 
riis imagines, 645. . 

Tbheodotiani hsretici, 88. lidem qui Melchisedeclani, 
89, ann. Theodo cCoriarii discipuli, ibid. 

Theologia, de quibus agat, 72. 

Theopaschite dicuntur Trisagii cantici adulteratores, 
218, ann. Theopaschite priores, Apollinaristim, 3563, 


ann. 
Theophili ántiocheni dictum de Verbo Del íntestíno, 


Thesis, quid, 66. 

Thnetopsychiuse heretici, 108 et ann, 

Thraces a Thiras, 76 

Thrascias, seu Cercius, ventus, 69. 2.1 

Timor duplex, 217. Quis timor naturalis, ibid. Ut in 
Christo fuerit, ibid. Quid non naturalis, ibid. Hunc Chri- 
stus non admisit, ibid. Timoris genera sex, 183 

Timotheus Apollinarista, 95, ann. 

Tímotheus Presbyter, espita 12 heresis Massa- 
lianorum edidit, 98, ann. Pelagianos Manichaismi accu- 
sat, 109, ann. 

Tota divinitas toti humanitati unita, non pars parti, 
212 et ann. 

To!um, naturam declarat; fotus, personam, 205. 

Trabs, quid, 73. Ll . 

Traditiones non scripte, 558. Traditionum auctoritas, 
282 et ann., 318. 

Trajani anima Gregorii M. precibus ab inferis liberata, 


Transsubstantiatio Eucharistica variis nominibus ex- 
pressa, 260, ann. Asseritur a Damassceno aliisque Graecis, 
tbid. Ejus simile, 270. Transsubstantialione accidentia 
sola supersunt, 270, ann. . 
as Pe el τρὶς eodem prolstionis sono ambiguse voces, 


Trinitas personarum Deus unus, 665. A gentilibus ut- 
cunque cognita est, 587. Trinitas probatur, 151. "Trini- 
tas sine compositione, 138 et sna. Trinitas ter Deus, 
non tres Dii, sed unus Deus, 495. Trinitate Judaismus 
et Genlilísmus exploduntur, 151. De Trinitate quod 
credendum, 515. Quid de incarmatione, ibid. In Trini- 
tate essentia una, 414. Trinitatis confessio, 591. Enar- 
ratio, 117. Symbola, ibid. Ex ilio catholica, 525. In 
Trinitatem cur baptizamur, 261. Trinitatis nulia imago 
perfecta in rebus creatis, 157. Hoc mysterium conjecta- 
tionibus exponere licet, ibid., ann. Qus Spiritui saneto 
ex Ecclesi doctrina. conveniant, 157. . 

'Tripartitum opus sancti Joannis Damasceni, de diale- 
etica, de haeresibus, de fide orthodoxa, 1. Ejus titulus, 
IIay? γνώσεως, Fons scientie, ibid., 9. ouis ejus fois, 8. 


Ix 
Triplex, imo quadruplex Domini de morluis senten- 


Ua, 994. 

Toic idem quod, multoties, 481. . 

Trissgii hymni declar.tio a Proclo Constantinopoli- 
tano, data, 419 οἱ 485, ann. Trisagii interpolatio relelli - 
tur, 418. Trisagli canendi ratio Hierosolymorum Fcc!e- 
sire propria, 495. Trisagius hymnus, vetustissimus, 919, 
ann. Hune puer ab angelis edoctus fertur, ibid. Unde 
acceptus sil, ibid., ann. Constautinopoli cantatus sub 
Ῥνουίο, 480. In synodo Chalcedonensi, ibid. De una per- 
sona cani non debet, 
fuit, 218. Ephrsmii Antiocheni de isja interpolatione 


Τροπάριον, quid, 456, ann. 

Typhon. quid, 74. j 20 4. 

Ubi, quid, 58. Ejus species, ibid. 
Ὀ 


Una hominis naturs, quia una hominum species, 5275. 
Dus in quolibet bomine nature si physice spectentur, 
ibid., 44. Patrum ea de re sententie, ibid., ann. Quo 
sensu, una Dei Verbi natura incarnata, 408, 525. Cyrilli 
sensus suique dicti interpretatio, ibid. licitum hoc a 
Theodoreto admissum, ἐθίά., ann. Una in Trinitate sen- 
tentia, 189. 000. 

Unde divinse naturse unitas, cum tribus personis, 1:59. 
, Unicuique animali aut plantse vis utilis homini indita, 

14. 

Unigeniti nomen quomodo enarratum ab Eunomio, 
ann. 

Unio affectionis et habitudinis Nestorii, 69. Unio et 
incarnatio quomodo differunt, 220. Unio hyposiauca 
confusionis et correptionis expers, 69. Quid sit, ibid. 
Unio naturarum Christo qualis, 476. Unio naturarum in 
Christo secundum relationem, affectum οἱ habitudinem 
exploss, 558. Unio personalis Nestorianorum, 69. Unio 
secundum hypostasim naturarum coeuntium discrimen 
servat, 515. Unionis varia genera, 68, 975. Unio per 
compositionem, ibid. Eadem quss hypostatica, ibid. 

Unitas binarii principium, 435. Universalis et particu- 
Jaris, ibid. 

Univoca, qoid, 59. . 

Unum cujusvis rei principium, 436, 467. Unum tribus 
modis dicitur, 42. Unus Deus cum virtutibus suis Filio 
et Spiritu, non compositus, 511. 

πόστασις aliud est quam ἐνυπόστατον, 217. ann. Una 
Christo ὑπόστασις, duo ἐνυπόστατα, ibid. 

Usus, 188. 

Ut simus, Dei tantum est : ut boni. simus, et Dei, et 
nostri, 458, 459. Ut unus Deus tres persons, 552, 5H. 


V 


Valentini stas, 85, ann. Roms, non in Cypro, hsre- 
sim praedicat, ibid. Triginta deos non posuit, ibid. Ver- 
bum Divinum meram esse prolationem non subsisten- 
tem dixit, ibid. Tria esse hominum genera, ibid. Duplicem 
Jesum, 48. Bapiismata duo, ibid. . 

Valentiniani, 85. Horum errores, ibid., et ann. 

Valentinus Scripture libros vitiavit, 86, ann. 

Valentinus Apollinarista, 85, ann. 

Valerianus ]coniensis Massallanos inseetatur, 94, ann. 

Valesil hseretici, 89. Gnosticl non erant, ibid., ann. 

Varise vocabuli Spiritus significationes, 665. 

Variarum vocum explicatio, 599. 

Varii hominam diabolo fallente lapsus, 544. Ubi, quid, 
58. Ejus species, ibid. u ] 

. Ventus, quid, 19. Ventorum numerus, ibid. Nomina, 


id. 

Venas Urania Arabum priscorum numen, 1it. 

Ver, quid, 73. 

Vera gloria et exoptanda, quze, 465. 

Verbi aeceptiones varies, 151. Verbi facti hominis fs- 
cienda imago, 510, 515. Omnia quse in carne gessit in 
tabeliis pingends, 511. Verbi persona incarnata est, 256. 
Ut assumpta a Verbs natura, 220. Verbi persona ante et 
post incarnationem, 214. H»c cum simplex esset, com- 

ita est, ibid., et ann., 526. Ejus generatio duplex, 
tbid. Consueto partus tempore nata est carne, 215. Ver- 
bum osssumende carnem passum non est, nec mutatum, 
660. Yerbum Dei exsistere ostenditur, 129. Verbi Dei ab 
humano discrimen et apaga ibid. Yerbum et. homo 
non sunt alius et alius, 415. erbum et Spiritus virtutes 
Patris subsistentes, 452, 477. Verbum nihil eorum quie 
nostre naturse initio inseruit, noh assumptum omisit, 
212. Verhum non est instrumentam Patris, 156., et ann, 
Ejus virtus subsistens, ibid. 


1N TOMUM ΤΠ. 


tia, ibid. Vox substantialis, quid et 


1512 


Verborum Domini vis ín Eucharistia, 268. Accedit in- 
vocatio, fbid., et ann. Utroque ac presertim verbis Do- 
míni Eucharistiam fleri censent Orientales, ibid. 

Veri Dei cultus usque ad Abraham, 77. 

Veritas media via graditur, 515. 

Verorum episcoporum et presbyterorum munia, 629. 
Malorum episcoporum mores, ibid 

Vinum et aqua in Euchari-tia consecranda, 269, ann. 
Conirarius Armenorum ritus, aquam auferentium, ibid. 
Hunc Greci non imitantur, ibid 

Virgine indignum es OPI studere, 613. 

ο Yirginitatis defensio, 295. Virginitas homini coxva est, 
ibid. Angelicum vitse genus, 201. 

Virgo Christum edidit modo natnra consueto et supra 
naturam, 276. Sine dolore, ibid. Virgo sancta homin.:m 
nen concepit, sed Deum factom bominem, 570. Quare, 
ibid. Proprie Dei Genitrix, 418. Deipara potius dicenda, 
quam Christipara, $71, ann. 

Virlus Altissimi Patribus est Filius ipse, 204 et ann. 
Virtus qua verbum producitur vía ipsa est ad Spiritum 
producendum, 665. Virtus creaturs rationalis ut Deo 
libere subjecta sit, 441. Quod vi fit, virtus non est, ibid. 
Virtus crucis Christi, 255. Virtus naturse indita, seu con- 
sentanea, 199 et ann. Virtutis nomen non oblinet, quod 
libere non flt, 588. Virtutes duplicis generis, ac vitia, 
$09. Virtutes corporis, ibid. Virtutes animi, ibid. Virtu- 
tes homini naturales seu nature ejus consentanez, 2:9 
et ann. Virtutes vitiis contraris, 512. 

Vis impulsionis, 180. ftationi subest, ἑρία., 181. Vis 
sua unicuique rei a Deo indita, 115. 

Visus, tis 

Vita duplex, naturalis, et 
ta, prima naturm operatio, 
actus, 250. . 

Vitia animi, 910. Vitiornm radices, ibid. Vitia facults- 
tis coneupiscentis, 502. Horum remedia, ibid. 

Vocabula divinitatis et bumanítatis, naturas, non hypo- 
stases significant, 400. 

Voces Scripturz de Christo singulis naturis distribuun- 
tar, 425. Vocis consubsiantialis tanus sensus α Nicenis 
Potribus probatus, 45, ann. Expicotos ab Athanssio, 
Epiphanio, ibid. Profsnus Marcelli Ancyrani, íbi.1. Ba- 
silii et Melelianorum, rectus, ibid. Receptus a Chalce- 
donensi concilio, ibid. Vocis nature intelligentia prava 
multiplicis mali origo, $97. Hinc Sabelli error et Arii, 
998, Nestorii, Diodori Tarsensis, Theodori Mopsuestien - 
sis, Dioscori, Severi, ibid., et 207. Vox adv: ntitia, quid, 
et quotuplet, 15. Vox universalis quotuplex, 14 Vocum 
universalium brevis expositio, ibid. Vox ἀρχή aequivoca, 
430. Yox multiplex, 12. Vox essentia.is, et vox adjec!i- 
voLtuplex, 16. 

Voluniarium, quid, 191. Duplex, 192, 

Voluntas ac veile naturam sequuntur, non hyposta- 
sim, 545. Voluntas a natura inest homini, 226. Voluntas 
animalis et. rationalis, 4l. Naturalis et libera, 228. Vo- 
luntas, appetitus es! rationabilis, 187. Definitio volunta- 
tis, ibid., οἱ ann. Voluntas Deí antecedens et conse- 
quens, 198 et ann., 462. Voluntas et »ctio natura est : 
taiis voluntas et actio, personise, 225. Voluntas γνωμιχὴ, 
arbitraria est res ipsa quam quis vult, 225 et ann. Volun- 
tas humana Chrísti divinse subdita, 241. Voluntas huma- 
na Christi ut delficata, 259. Vuluntas in brutis nulia, 188. 
Voiuntss in Cbristo duplex, sed arbitraria una, 9226 et 
ann. Volunias naturalis assut&pta, non personalis, 551. 
Voluntas naturalis, quid, 520. Rationalis Item, íbid. Vo- 
Juntas primus animi motus, $56. Quorum una substantia 
est, eorum voluntas una οἱ actio est, 225. Voluntalis na- 
turalis definitiones ex Irenso, Clemente, et aliis, 545. 
Hic Clemens Romanus non est, ibid., ann. Volun atis 
"omen squivocum, 559. Voluntates cur divers» iu Chri- 
"or 189. Voluntates Dei in sanciis, ejus prsecepta sunt, 

Voluptatum discrimep, 181. Nulla soljns corporis, ibid. 
Alis vers, slim falss, tbid. Triplex voluptatum genus ex 
Epicuri distributione Ciceront non probatur, ibid., ann. 
Quse honeste censeantur, 182. 


uam 'ibere e'igimus, 9. Vi- 
91. Vita primus animalis 


Wirtenbergenses theologi transsubstantiationem a 
Greecis credi agnoscunt, 270, ann. 


X 


r totam Quadragesimam Byzantinis et 
assionis hebdomade Antiochenis, 499. 


Z 


Xeropbagis 
Asiaticis : in 


Zachsei, Gnosticl, 82. 
Zodiacus orbis, 168. 
Zoophytum, quse, 48, ann. 





1544 





Amicorum libertate delec!ari oportet, 682. Amicus 
fidelis, quabptum bonum, 714. Amicus secundum Deum, 
ibid. 


155 INDEX ANALYTICUS 
INDEX SECUNDUS. 
A columna 442 tomi Π usque ad col. 857 bujusce tomi IIl. 
ΛΑ 
᾿Αδιγαία pro. ᾿Αδιγαὶλ scriptum a librariis incuriosis, 
08, not 


Abominationes et ido!a, 390. . 

Abraham gentium pater, 15. Qua ratione, 15. Abraba- 
mi constantia et robur cum filium esset immo!aturus, 
671. Ten!atus Abrabam ut posterioribus exemplo esset, 
752. Abrsham est propter Christum  gentióm pater, 19. 
Abraham post fidem circumcisus, 14. Cur, ibid. Abrabse 
sjnus, quid, 790. 

Abrenuntíatio in baptismo, 809. 

Abstemii, 699. 

Abundantia, quandoque peccandi causa, 506. 

Abusio est expensa non necessaria, 5635. 

Acedia et defeclio animi, 359. Diabolica omni opera- 
tione pejor, 560. Loci mutatione non superatur, ibid. 
Acedia quantum vitium, 891. Acedis dsmoa strox et 
perquam gravis. $60. 

Acediosus uti pestifer vitandus, 561. 

Acephali naturas confundunt, 855. 

Actio 4 Deo. inchoanda, et. in eo finienda, 525. Actio- 
pes, et earum pr:xmia, 502, 

Actus s:rpe necessarius, 567. 

Adam sapientissimus et propheta, antequam Dei legem 
infringeret, 748. Adamus mortis, Christus. vite auclor, 
18. Adami felix in paradiso status, 811. Adami quondam 
nuditas, 806. 

Allecutio ad sepulcrum virginis, 878. 

Admonitio ad proceres et aulicos, 596. 

Adolescentia, 61. . 

Adoptio oratione Dominica astruitur, 29. Adoptio divi- 
na, 168. Adoptiouis spiritus, ibid. 

Adversa prosperis sepe utiliora, 674. 

Adversus eos qui in peccatis immorantur, 599. 

Adulatorem. nemo amicum dixerit, 715. Adulatores 
infidi, 522, $65. 

Adulterare, quid, 129. 

Adulterium, 615. Adulterium nature, vipers cum 
murzana €oítus, 645. . 

/Eyroto morbum ostendere non sufficit, 653. 

/Emulatio bona aut mala, 532. 

JEqua gratia parentibus rependi nequit. 

JEquales omnes apud Deum, 558. 

Aqualítas servanda, 554 Justiti:z fons est, ibid. 

Aetites lapis aquilzx* amuletum, 531. 

Affabilitas virlus eximia, 371. 

AfTectio animi, 539. 

Affectio przpostera, 657. 

Affectus : Non hoc exigitur ut affectibus careamus, sed 
ut iis in eremus, 612. AíTecius incu:patos admisit Chri- 
stus, 816. , 

Afllictio bonorum futurorum flos, 674. Sine afflictione 
: nemo in regnum celorum intrat, 540. Deus in afflictiu- 
nibus invocandus, 559. Patíenti animo noxia non est 
afflictio, 705, 

Afllicti non objurgandi, 540. 

Africanus liberationis Manasse historiam retulit, 465. 

eÁgricultura et agricolm, 401. 

Atcyopides dies, 529 

Alcyonis proprielas, 538. 

Alexander Magnus Judsorum pontificem adoravit, 
519. Filiarum Darii conspectum declinavit, 612. 

Aliud. nos sumus, aliud nostra, aliud quae circa nos, 


Altare Dei, 461. 

Á;tare mensa est coelestis, 4603. 
masias propter obedientiam bostes vicit, 125. 
mentium nullus rex, 775. 

Amici boni, 715, 788. Amici menss et muli, 711. 


Amicitia malorum pessima, 950. Amicitla spiritualis 
ín virtute sita, 309. Amiciti» morbus adulatio, 715. Απο 
citis natura est cuncta. facere communia, 714. Amieitizs 
tria genera, 556, 714. Preestantissimum in vírtute posi- 
tum est, ibid. 

Amor et timor Dei, 304. Amor preposterus αυί 
ipsius, 720. Amoris indulgentia ritus quosdam legis Pau- 
jus exsecutus est,92. 

Anarchía, mala, $59. 

Anathema et separatio, 38L 

Angaria seu coactlo, 377. 

Angeli circuiscriptsee naturse? sun!, 753. Angeli eusto- 
des, 509. Angeli jejunantibus adsunt. 620. Jejonantes 

er Ecclesias describunt, ibid. Angeli rebelles puniti, 

8 Angeli Satane Evangelii hostes, 152. Angelorum 
es«entise prorsus spirituales, 309. 772. Illustrissima ipso- 
rum munia, 771. Angelorum lingva, 109. Angelorum 
una natura, ibid., 208. Quinimo non unius cert» matn- 
re, ibid. Angelos honoramus, mon nature causa, sed 
virtatis, 308. Angelus Juels, qui jibere loquitur, 150. 
Angelus Satanz, non dolor capitis, 155. Angelus merito 
sacerdos non est, 592. . 

Anima a Deo et peecato regi nequit, 369. Anima ha- 
ptismo purgatur, ot gloriam Dei cernat, 151. Anima bea- 
ta qua judicium extremum animo assidue recolit, 729. 
Ánima curanda, non caro, 400. /£gra anima Deo vicin:. 
674. Anima vírtotis studiosa statim a corpore egressa, 
Deo fruitur, 709. Anima vits rebus afilxa divinas verita- 
tes non suscipit, 694. Anime e egredientis stz- 
tus, 601. Anime perfect:e est a sollicitudine vacare, 693. 
Liilum est in medio &pinarum, ibid. Animes prsestantia 
εἰ vires, 512. Regia dignitas, 515. Animam Christus 
assumpsit, 805. 

Animantes viduitatem colunt, 696. 

Ànini servilis est vitam alterius perscrutari, 402. 

Ánimo duplices et inconstagtes, 448. 

Animus, pudore posito, insensibilis evadit, 654. 

Animus purgandus ad Dei bonitatem sgnoscendam, 
815. Major snimi vox, quam orís, 468. 

Animus subdolus. 108. 

Anna sterilis, quid mystice, 861. 

Ánnuntiatio Virginis Maris, 862. Festivitalum aostra- 
rum initium, 853. 

Anseres vigilantissimi, 529. 

Antichristus ante Christi postremum adventom ventu- 


Antipetri Bostrorum opus sdversus Origenem, 761, 
679. Antipatri Bostrorum exceptum, 747, 754. 
᾽Αντιπελάργωσαις remuneratio est, 662. - 

Apis sapientia, 527. Quid in apibus imitandum, ibid. 

Apoliinarii capita Gregorio Thautoatergo sscripta, 571, 
not. Apollinaril pretextus, de idei mysteriis non esse 
disputandum, 571. 

Apoliinaristse perstricti, 805. 

Apologism Justini quinta pars citatur, 754. 

Apostolatus, preciarum Dei munus, 3. 

Apostoli apostolicique viri ad Marise funus congregat, 
864, 822. Apostoli faisi pericuta fogivat, 75. In apostolis 
omnia dona erant, 108. Eorum ingens dignitas, 157. Ho- 
rum smulanda pericula, 79. uu 

Apostolus transformaiionem corporis nom dixit, sed 
corporis humilitatis, 767. 

Aqua baptismi invocatione sancis, 190. Λα e terra 
mn catum subvehuntur, 703. Quid aquis Scriptura sighi- 

cet, 519. 
Aquiis natura, 529. 
Aranes opera, 5350. 


1545 


Arbitri libertas, 44. Homini comeessa a Deo, 311. 

Arcanum pon retegendum, 576. 

Arcbilochi fraus fugienda, 561. 

Arefaetio fici parabola fuit, 806. 

Argutatores, 571. . 
c, Arrogantia et divitiarum amor cognition! Dei noxia, 


Artaxerxi oblatom a rusticis munus, 858. 

Artium inventores, 698. 

Assumptionis B. Virginis festum in Ecclesia Gallicana 
celebre «Φοπἱο sexto, 858, not. 

Astra homini non dominantur, δἱδ. 

Athenodori excerptum, 753. 

Athleue adversarios pulvere aspergebant ut ipsos pre- 
henderent, 645. 

Auctoritas inculpata vita paritur, 654. . . 

Auxilii divini necessitas, 76. Auxilio Del ubique indi- 
gemus, 108. Ausilium Dei, 584, 116 Auxilio Dei pauci 
mullos vincunt, ibid. Auxilio Del Abraham et Aza victo- 
res, 16. 


Avari calamitatum eaussm, 491 οἱ 494. Brutis crude-- 


liores, ibid. Omnia in aurum motant, 485. Avari miseria, 
490. Avari proles invisa, 493. Avarorum atrocitas, 489. 
Metus continuus, ibid, Amentia, 495. Piscibus similes 
sunt, 16. /Kgroto similes, 494. Avarus, coi similis, 498. 
Vere pauper est, 485. 

Avaritia voluptatum consectaria, 312. 


B 


Baptismi effectus, $88. Neeessitas, 587. Beptismos, 
501. Omnibus paratus, 776. Magna res est, quam non 
prestat qui baptizat, 65. Sigillum quo Christianas vindi- 
catur, 589. Cur a plerisque dilferatur, $89. Baptismum 
differentes perstringuntur, 587. Ut suscipiendus, $89. 
Baptismus pro mortuis, quid, 117. 

rbara abhorret a connubio, 699. Trinitatis fidem 
profitetur, 900. Barbara a patre preesidi defertur, 901. 
astanter et libere (idem eonftetur, ibid. Ceditur, ibid. 
Sanator divinitos, 904, Dira alia supplicia, 905. Nuda 
vapulat speciaculo traducta, 904. Tectum ejus ab angelo 
corpus, 905. Morti adjudicatur, ibid. A patre ad mortem 
ducitur, ibid. Deum precatur, ibid. Decollatur, 90. Bar- 
bars iaudatio, 895. Sub Maximiano prope Euchaitas 
passa est, ibid., not. et 899. Ad S. Barbare basineum 
crebra miracula, 809. . . 
t Basilides a Joanne evangelista dictus primogenitus Sa- 
aue, οφ]. - 

Basillus M. tuetur mullerem que$ ad sacram mensam 
eonfugerat, 009. 

Beata non sunt 408 homines bonos non fseiunt, 687. 

Beatitatie genera varia, 570 et seqq. 

Belial significat defectorem, 159. 

Bellom honestum satius est: pace qua a Deo disjunga- 
mur, 655. 

Benefactores praedicare et laudare oportet, 520. 

Benefücentia ad aoctores suos redit, 115. Necessitas 
est,non arbitrii, 477. Nibil eque Deo proprium ut bene- 
centia, 709. Benefleentia, etiam erga illos qui nos in- 
juriis affecerunt, $26. 

Beneficia in datorem revertuntur, 716. Beneficiorum 
hmemores, $68, Beneficium est Dei servis famulari. 


Billius plura Chrysostomi in persilelis edidit, quam 
Damascenus attulerit, 545, not. 

Biasphemantes in Deum, 650. 

Blasphemus et superbe loquens, 993. 

Bona vera, 6. Omnia bona ad Christum auctorem refe- 
renda, 129, 150. Qus bona óptimo, 861. Bona et mala 
Datura Bon sunt, 44. Bonam in hac vita nullum purum 
est, 521. Bonum esse prsstat, quam videri, 404. Bonus 
et malus ex ipsorum operibus potius quam sermonibus 
agnoscuntur, 439. 

Bonitas egi aq Del atriburis μα 110. tlor. ibid 

rei pela ua dulcior . Piscibus gratior, ibid. 

Boris natara, S50. ' d Él 

Bruta animantia natural! sapientia ornata sunt, 525. 
Disjunctionem mutuam segre ferunt, 544. 


C 


Cacbinnari inhonestum est, 564. 
. Cesarea Philippi olim Dan nuncupata, 794. Christus 
in ea mulierem a fluxu sanguinis liberavit; arehisynago- 
gi fiam suscitavit : Petrus Deitatem Chris confessus 
est, ibid, 

Cain cur mitius punitus, quam Lamech, 776. 

Calzmitatum causis fncerue, $60, 561. 

Calliditas nihil ad virtutis suavitatem confert, 563 


PATROL. GR. XCVt. 


IN TOMUM Τ-1ΠΠ. 


1546 


Callimachos poeta, vatis, 2714. 

Catumnia, 725. Non temere accipienda, 456. 

Calumpiatores diaboli sunt, 456. 

Cancri astus, 526, 

Capitis 18 Joannis enarratio ad homilie modum, 812 
et seqq. Caput bonorum est cum conscientia pura ad di- 
vina mysteria accedere, 102. 

Carbo quem vidit isaias, Christi corpus Deitati uni- 
tum, 827. 

carnales homines, 686. Carnales non sunt benedictio- 
nes, 178. 

Carnis curam jubet Paulus sanitatis ergo , non impa- 
dieitia, 51. Κι membrorum pax Satans virtus, 471. 
Minime aecusanda, 24. Caro Christi, non caro peccati, 38. 
ο pro prudentia. carnali, 28. Caro voluntas mala, 175, 


Castgstio a Deo immissa, 672. Virtutis probatio est, 
615. Castigationi divine refractarii, 575. 

Casus οἱ occursus, 574. Casus recidivi pulchrum si- 
mile, 545. 

Cete squilIa et mena majora non sunt, 625. 

Charitas, 552. Ejus laudes, 555. Erudíiione potior, 572. 
Virtutum arx, 797. Bonorum mater et compendium, 50. 
Mandatorum radix, 608. Praestautissimum donorum, 108, 
109. Semper solvi potest, non exsolvi, 355. Crescenti- 
bus divitiis, minuitur, 485. Charitas seu amor triplex, 
356. Prior Deum amat, ibid. Charitas promp!a ut omni- 
bus prosit, 755. Voluntariis imperat, ibtd. Maii principia 
praecidit, 109. Ejus perpetua necessitas est, 110. Prio- 
Tum in Jadsea Christianorum charitas, 492. Charitas er- 

Deum, debitum necessarium. 506. Charitas erga 
um, ae non erga proximum, charitas non est, $55. 
ü Chirographum decreti, expressa prave vitse delipea- 

o, 210. 
μα. religio, 724. Christiane vite documenta, 


Christianis non licet vi peccata corrigere, $95. Chri- 
stiano nibil adeo proprium. uti paci studere, 554. A 
Christiano alienus luxus, et lasciviens ludus, 516. Chri- 
stíanus pacís et quietis amicus, 635, 725. 

Christi humiliatio duplex, 805. Christi cum sole simili- 
tudo, 799. Christi duplex nativitas, 845. Christi preesti- 

iatores qui, 572. Christi sapientia, mediocritas, 680. 

bristi solius nomen sibi asciscendum, 62, 75. De donis 
non gloriandum, 74. Christom secundum carbem esse, 
quid, 136. Christus consubstantialis nobis secundum na- 
turam humanam, 210. Res discrepantes in semet copu- 
lavit, 845. Non composits ex Deitate et bumanitate na- 
Lura constat, 821. Cur secundum carnem gemitus dicitur, 1. 
Ut bomo £m Dominus, 127. Deus et homo esse 
probatur, 228. Patre distinctus, ibid., et in not, Minister 
οὗ dispensationis mysterium, 213. Sedere dicitur pro- 
pter dispensationis mysterium,229. Copiditates pon neees- 
Sarias omisit, ibid. /Kgritudinum nostrarum non inscius, 
252. Penitentíium Deus, 598. Ex nostra persona se de- 
relictam díxit, 178. Ad montis Hermon resdices ὑδριὲ- 
zatus, 193. Christus typum Pascba in postrema cona 
peregit, 871. Sacerdotium non obtinvit ratione natures, 
sed exinanitione sua, 256. Qnomodo tres dies et tres 
noctes egerit iu corde terra, 835, et seqq. Cur in se- 
puicro novo tumulatus, 838. Dominiea die judicaturus 
veniet, 44. Cliristus et Ecclesia unum sont, 105. Christue 
homo principii expers, 79$, 

Chrysostomus hypostasim et personam 3 substantia et 
Dalura disinguebat, 238, not. Chrysostomi homilia in 
deeollationem Prscursoris dubim fidei, 412, ann. Vid. 
Joannes Chrysostomus. 

Ciborum copia corpori noxia, 619. Cur a cibis absti- 
nendum, 418, | 

Ciconiarum natora, $28. Erga pareates cura, 661. 

Cireumactio erga omnes, 696. 

Circus imaginem cceli et tereze referebat, 699. 

Civitates Basilii Magui setate Jaxui deditissims, 670. 
Perditissimes, ibid. 

Civitas impietate plena, 670. 

Clementis Alexandrini liber vtu Strom. 54t, 645, Τη, 
155.Clementis Alex. liber vin Strom. editus, 774. An ejus 
sit ambigitur, ibid., not. 

Clementís Romani epistol: ad Corinthios TI fragmen 
tum, 785, 787. Clementis Romani exeerpta, 752. Clemen- 
tem Romannm aiunt epistolam ad Hebreos interpreta- 
tum esse, 158. 

Codex Venetianus Parallelorum, 277. Mediereus, ibid. 

Coen: Dominicss commendatio, iot. 

Cogitatio bona in mentem perturbatam non cadit, nee 


gratia, 694. 
Coloss: urbs Pbrygise, 205. 
Comitiales morbi a demonibus, 455. 


49 


1947 


Communia negotia vitanda, 521. . 

Communio corporis Domini, est cum eorpore Domini 
intima conjunctio, 96. . 

Comparatio egregia depositionis arcs, et corpusculi 
Maris, 87$. | 

Concupiscentia; ei non est obsequendum, $18. 

Concupiscere non prorsus prohibitum, $19. 

Conjugalis amicitia, 617, 612. . 

Conscientia mala, 570. Conscieniis forum, 537. Cou- 
scientia pure solutium, 1 . 

Consilia respuentes ac reprebensiones, 682. Consiliis 
probis obtemperandum, 681, Consilium et admonitio bo- 
02, 695. Omnia cum consilio agenda, 597. Consilium ma- 
lum, quam noxium, 695. A Dei regno excludit, 397. Con- 
silium Dei immutabile et irreprehensum, 584. . 

Consuetudo in naturam convertitur, 681. Legis instar 
est, ibid. Consuetudo mala, 680. Consuetudinis preser- 
tim males vis, 579. Lex tyrannica, 821. Consuetudo cum 
improbis exitiosa, 059. | . . 

nsulta tarditas temera celeritate potior, 297. 

Constantini Copronymi duplex error, 855. 

Contemptores, 606. 

Contentio et vana gloris bzreses faciunt, 197. 

Continentia prepostera vitanda, 81, 617. ConUnentis 
virtus, ejusque bona, 611. Ejus modus optimus, ut cupi- 
ditatum initia supprimantur, 782. 

(:ontumaces qui obsequi nolunt, 655. 

Contumelíe ut echo ad conviciatorem redeunt, 699. 
Contumelia turpissima est, ibid. . 

Convicia, $72. Contemnenda sunt, dummodo religiosi 
simus, 572. Jocosa cavenda, ibid. 

Convivium, 452. 

'* (QCorallium herba extra mare durescens, 621. 

Corinthiorum vitia, 60. In varias factiones scindeoan- 

- tur, 61. 

Corporum discrimina ex figuris et coloribus agnoscun- 
tur, 764. Corporum pulchritudo neminem admirstione 
afüicere debet, 582. Qui corpus Christi edunt, unum cor- 
pus fiunt, 96. Corpus mortis, non corpus peccati, 27. 

Creatío et opificium Dei, 424. 

Creator idem qui et redemptor, 835. 

Credentes 1n Christum, sancti 3. 

Creditorum crudelitas, 458. 

Cruciatus acerbissimus a l'eo sejungi, 556. 

Crucis pars non ignobilis Hierosolymis ab Heraclio re- 
licta, 750, not. Crucis virtus divina, 64, 65. Crux sancta, 
696. Christianorum spes, 697. Ejus laudes, ibid. Poten- 
tia, ibid. Crux Christi tropseum, 810. Quid es patratum 
sit, ibid. Crux et sepulerum Domini impuris gentibus 
tradita, 15, 749. 

Cupiditss inexplebilis, 578, 489. 

Curam multorum gerere, est multis inservire, 511. 

Curiosi dogmatum fidei vestigatores, 571. 

Cygni natura, $29. 

Cypriani ad Fidum epistole fragmentum, 776. 

: Cyrilli liber xv, contra Julianum, spurius, 751. Liber 
xvm, 781. Liber xvin. contra Julianum, 752, 778. Cyrilli 
libri genuini contra Julianum, 559, not. Ejusdem sermo 
de virginitate, 781. 

D 


Dsmon, 602. Demon magnus, peccatum est, 470. D:e- 
mones incorporei, 877. Etiam Homero teste, ibid. De- 
monibus divisa a diabolo ministeria, 648. Dzemonum di- 
versa officia, 541. 

Δαλιλδὰ scriptum a librariis incuriosis pro Δαλιλὰ, 408, 
not. Dalila uxor Samsonis non foit, ibid, 

Damnatorum sera poenitentia, 600. 

Daniel jejunio leones ienivit, 622. ) 

David gni SUO damoo consilium optimam respoit, 
682. Davidis in conviciis Semei sustinendis patientia, 
705. Davidis prseclara initia, 582. Casus ingens, 581. Ρα- 
nitentia, 586. . 

Debita principibus obedientia, 49.* 
με certo consilio facta quandoque laudanda, 


Decretum pro lege invectum, libera voluntas Deo ser- 
viendi, 182. 


αν tradidit, Paulo sepe idem quod, perntisit, sivit, — 


De! clarificatio, 425. Dei et hominum discrimen in- 
gens, 451. Dei cognitio animse sanitas est, 598. Dei gra- 
tie auxilium, 22. Dei humanitas in creatione et redem- 

tjone, 64. In condendo homine sapientia, 512. Benignitas 
mmensa in condonandis peccatis, 587. Potentia, 488. 
Dei erga nos ingens dilectio, qua Filium pro nobis tra- 
didit, 115. Erga hominem lapsum salubre consilium, 804. 
Erga nos incarnatione Yerbi miseratio, 819. Amor erga 


INDEX ANALYTICUS 


1548 


penitemtes, 595. Humanitas et patientia, 108. Pjes E 
Lentia. graviorem poenam impiis aceersit, 706. bei 
nomine cuncta ?genda, 524. Dei oblivio peccatorum cau- 
8a, 556. Anime mors, ibid. Judiciorum ejus oblivione 
nihil perniciosios, 611. Dei opera pretervi crimiasntur, 
107. Dei p«enitentia, 608. Dei posteriora, 791. Lei 
regnum, quid, 465. Dei verba quss norunt fideles, rege- 
nerant illum qui baptizatur, 170. Dei voluntas quomodo 
flat, 466. Deo contradicere nefas, 507,508. Deo dare acri- 
pere est, 479. Deo, dicere, mewm convenit, 250. Deo 
gratum, non quod vi, sed quod virtute geritar, 308. Deo 
nemo visibilior, 149. Deo opulentia est, condopare, 710. 
Deo qus bene geruntur, atiribuenda sunt, 146, 148. 
Deum eo plus cognoscimus, quo plus amamus, 299. 

fleri oportet, ut quis Deum possit apprebepdere, 749. 
Deus comprehendi nequit, 301. Intelligibilium sumsnus 
vertex, 299. Summum lumen intelleetuale, uti sol sen- 
sibile, 299. Ubique est, nullo circumscriptus loco, 
751. Per contrariorum circulum nos erudit, 560. Ejus 
copsilía non scrutanda, 561. De Deo querere fas est, 
modo non aitercandi causa, 572. Qui de Dco loqui 
Studet, supra sensus debet se attollere , 502. Quo- 
modo quis de Deo bene sentire possit , 719. Deus 
unus et trinus, 817. Verbum babet ex semet natom, 
ibid. Nec nou Spiritum ex se procedentem , ἐδίά.. et 
not, Deus Verbum et humanitas persona una, 830. Ut 
ipse nos formavit, sic et ipse reparavit, 5&4. Hominem 
homo factus, gestis et actionibus suis ad bonum erudi- 
vit, 806. Deus bonorum affectuum aoctor, 196. Gperatur 
velle et pe rücere absque libertatis dispendio, 198. Quz- 
rendus, 224. Nobis conversionis causa plagas infert, vel- 
ut pater, 675. Perinde laudandus in adversis, 26 ia 
prosperis, 206, 674. Qusrendus in calamitatibus, 469. 

imendus potius quam homines, 725. Noa 

sed ne a Deo excidamus, 507. Deus omnia inspicit, 5060. 
Omnibus prospicit, 657. Uti. presentia intuetur ea qua 
nondum exstant, b pes πολυ 250. Melins quam 
nos novit, que nobis ex n . coique quod 
utile est confert, 673. Omnium rinde salvator, 13. Vo- 
lentibus promptus adest, 514, 515. Ad dandum presto est 
illis, qui bene agere volunt, 147. Universorum debito- 
rem se profitetur, 154. Violentiam sibi afferri vult, 612. 
Vicleutia nostra superari gaudet, 713. eos ulcisci- 
tur qui injuste vexantur, 523. Viduarum et pupilloreum 
est vindex, 625. Suum cuique tribuit, sine acceptione 
personarum, 567. 

ga Deipara beneficia extra sepulcrum ejus effunduntur, 


Deitas una, trina, consubstantialis, 297. Deitatis gloria 
corpori Chri«ti conciliata, 799, 800. Deitas Christi corpo- 
re ut hamus vermiculo annexus, 825. 

Depositum summo studio custodiendum, 666. 

Detractio, quid, 561. 

Diabolo | prescribit Paulus, 78. Diabolus seu Sa- 
tanas, 449. Satan nuncupatur, quía bono contraríus est, 
451. Per Babylonem designatus, 540. Spaciossm vie dex, 
655. Ejus adversus hominem insidis, 819. Oratiosi no- 
sire insidialur, 167. Desperationem peccatoribus inji- 
E 587. Ejus astus, 450. Invidia, ibid., 451. Pompes, 


pera, ibid. Mors et interitus, 897. In Ecclenam invidia, 


Didymus de incorporeo, 786. In Isaiam, 541, 781. Im 
Ozee, 578. In Ecclesiasten, 685. In Evangelium Joannis 
excerptum, 754. 

Dies bona, 552. Mala, ibid. Dies et nox, «γη 
successio, ibtd. Diei Dominice commendatio, 121, 611. 
Dlerum observatio idolorum superstitioni similis, 168. 

Dionysii Alexandrini excerptum ex tractatu de naiera, 
793. ES epistola quarta festali, 753. Alia fragments, 


Dipolis ipvenit certamen equestre com cnrriíbus, 699. 
e isceptationes fugienda quibus auditores offendanter, 


- Discessio a Deo peccati causa, 524. 

Discipuli Christi ab ejus furando corpore procul ab- 
erant, 529. Discipulorum Christi partes, 15. 

Discretio spirituum, 104. ] 

Disputandum non est de causis vocationis gentium, et 
faction ler Cats propr dese Spirae, 

um iuter Corinthios propter tus, 105. 

Distractio ac labor hujus vite, $91, 094. 

Divenioría communia vitanda, 531. . 

Dives aliud, aliud raptor, 500. Dives ob divitias noa 
semulandus, 476. 

Divina investiganti silentium medicina est, 502. £a 
sermone eloqui audax facinus est, 303. 

Divisiones fugiends», 772. 


,- 
1549 7 


Divitise servus fugitivos et homicida, 499. Quid divi- 
tis, 522. Divitiarum ad avaros oratio, 499. 

Divitum aspera copidias, U15. Miseris, 501. 

Doctorum munis, 230. 

Doctrine insigne virga est, 455. Doctrinss munus cura- 
tionum dono potius, 108. Doctrine Petri fragmentum, 


Domestic volueres in venerem omni tempore procli- 
ves, 527. Ó 

Dominandi cupiditas divisionis causa est, 115. 

Dominorum in mereenarios diebus Dominicis immise- 
ricordia, 671. Dominus presdá mortis non fuit, 183. Ejus 
in monte invocatio, 798. 

. Domus aliens non (θερμά, 695. 

Dona Dei et beneficia, 721. Dona largitur Deus, ut 
euique conducibiie est, 721. Cur communia Dei dona 
identidem impediantur, 788. Dona Spiritus sancti, 108. 
Dona perinde a Patre et Filio et Spiritui sancto, 103. 
Dona dantur a Spiritu sancto iis qui honeste vivunt, 721. 
Dona varia desierunt, unde obscura sepe sunt qux» Pau- 
lus in Epistolis scribit, 52. Donum precationis ibid. 52. 

Dormitionis B. Maris Virginis pervigilium, 878. Dor- 
mitionis Deiparse festum ad XV diem Augusti a Mauritio 
eonsignatum, 811 not. Hoc Jacobite Agyptii alio die 
atque orthodoxi celebrant, 858, not. Dormitionis Deiparae 
narratio ex Euthymiaca historia, 879. 

Dubitare a divina virtute alienum, 748. 


E 


Ebrietas impietatis orígo, 605. Jejunio non premit- 
tends, ibid. Ebrietatis descriptio, 602. Damna, ibid. 604. 

Ebril abrepitils miseriores, 605. Maledictionem Caiu 
accersunt sibi, ibid. Gentinm simulacris similes, 604. 

Ebriossm mulieres fugiende, ibid. Ebriosi, 601. Com- 
miseratione digni, 604. 

Ecclesia a Christianis exstrueta in monte Thabor, 802. 
Ecclesia Dei domus, 461. Ecclesia ex Christi latere, ut 


— Kvaex Adami, 462. Ecclesia gentium, 724, olim desertas, 


110. Ecclesis clementia pudore Judsos et gentiles affi. 


' eit, 325. Ecclesi oratio quam patens sit, 712. Ecclesise 


spectacula mundanis potiora, 671. Ecclesise diversa mem- 
bra, corpusanum, 106. Hoc pacto sequalia, ibid. Eeclesis 
Constantinopolitanses Chrysostomo pulso inceadium, 894. 
Ecclesie olim consecratae ubi sanetorum corpora non 
jacebant, 858, not. Ecclesise triumphus, 524. Ecclesie 
tranquillitatis portus sunt, 462. 

Echinas tempestatis preenuntius, 526. 

Effstum vetus : Nosce teipsum, 599. Quid hoc sit, ibid. 
et seqq. Effatum aliud, 4Hende tibi ipsi, ibid.et seqq. — ' 

ní cursu antevertendi, 48. 

Electiones Pontificum temere facte, Ecclesise malorum 
sunt cause, 517. 

Eleemosyna, 475. Dives est qui miseretur, 475. Elee- 
rien. gratia Dei est, 141. Cum judicio facienda, 450, 

. Eleemosynam erogare, primum virtutis specimen 

118. Ejus natura, 479. Utilitas, ibid: pe , 

Elias veteris Testamenti virgo, 742. 


Elisabet exsul Christi causa, 857. 
Emendatio τίς mala, 711. Emendatio, ex aliorum 
ma 18, ο 


Emptio, 611. . 

Eny lusto Neptuni filius, equestris certaminis inven- 
tor, 699. . 

Epephras Evangelio Colossenses imbuit, 205. Ejus vera 
traduio et doctrina, 209. 

Epsapbroditus male vexatus Philippis ob Evangelii 
causam, 199. 

Ephesii a Joanne evangelista verbum veritatis audie- 
runt, 179. Potius quam a Paulo, 188. 

S. Ephrzm excerptum ex sermone in Cain, 755. 

Ephrsemii Antiocheni de Joanne Gramanatico et synodo 
Chaiced. excerptum, 754. 

Epicuri opinio de universo, 759. 

Epimenides Cretensis vates, 271, not. 

Episcopi boni. 779, 509. Episcopi nequam, 515. JEter- 
no jgne puniendi, 518. Episcopi nulli civitati destinati, 
667, not. Episcoporum Chrysostomi causa, dissidia, 893. 
Episcopus sequendus est, 779. Ei non resistendum, ibid. 
Sine episcopo nibil agendum, ibid., 780. Episcopus pau- 
perum cur: astrictus, 518. 

Epistola prims ad Corinthios argamentam, 60. Se- 
cund:e, 125. Epistole ad Galatas argumentum, 156. Hu- 
jus Epistolz scribendse urgens necessitas, 157. Epistolae 

esios summa, 178. Epistol: ad Philippenses argu - 
mentum, 195. Epistiolse ad Colossenses argumentum, 205. 
Epistole prim» ad Thessalonicenses argumentum, 215. 


μα. ad Thessalouicenses secunde argumentum, 


IN TOMUM IIT. 150 


Epistolzg secunds ad Timotheum seribends causs, 291" 

Eruditio, 692. 

Fsse cum Christo prsstabilius est, quam a corruptela 
immunem esse, 135. 

Evs uxoret filia Adam, 515. 

Evangelium prsdicatio est litteris non exarata, 114. 
Evangelium adusque terrz fines pervenit, 2. Evangeliam 
Patris, et Evangeliam Filii idem, 3. Rvangelii discipult 
non sunt, qui resurrectionem eriminaptur, 768. . 

Eucharistia, 859. Eucharistiam sumpturi a fratrum odio 


abstinere debent, 551. Maxima erga Eucharistiam reve- 


rentia habenda, 557. Ex Eucharistia ad lenitatem et pa- 
tientiam excitari debemus, 550. 

Eudocia imperatrix perstricta, 892. 

Eunuchi, 521. [Infames οἱ exitiosi, 522. 

Evodia uxor foisse Pauli putata, 205. , 

Eusebius Alexandrinus archiepiscopusnullus, 666, nct. 
Eusebius cujus fragmenta in Parallelis. exstant, Alexan- 
dro cuidam respondebat, ibid., not. Eusebio Cresariensi 
recentior est, ibid. Episcopus et monachus, 667, not. 

Eusebius, p cognominatus, ibid. | 

Eustatbii Ántiocheni excerptum, 791. Aliud ex libro 
de anima, 752. . 

Euthymiaca historia, 879, et not. Lambecii de ea con- 

ectatio exploditur, ibid. Ejus fragmentum ex. l'audeete 
iconis, ibid. Marciani et Pulcheris state longe recen- 
tior fuit, ibid. . 

Eutropius ad Ecclesiam confugiens, edicta a se qnon- 
dam lata, actione sua abrogavit, 669. Ejus quondam po- 
tentia, 323. 2. . . - 

Exercitatio οἱ meditatio, 405. Ejus utilitas, ibid. Firma 
scientia fit ex diuturna exercitatjehe, ibid. 

Exercitus pauperum cogendus, ibid.* 

Existimatio hominum, 628. . 

— Experientia, 619. Prudentis mater, íbid. 
Exiranes sapientie vitium, 63. Stulta est, quomodo, 


Ezechias ponitendi exemplum dedit, 593. 


F 


Facies Dei cur dicatur, 748. ' 

Factiones Venetorum et Prasinorum, calamitatum 
Orientis iraperii causa, 709 

Fama bona aut mala, 638. , 

Famelicorum miseranda calamitates, 975. 

Fames. Multa in fame prseter fas »? etrantur, 575. 
Humanarum calamitatum precipua, 5/4. Fames quam in 
obsidione Hierosolymorum fureret, 579. 

Fas non est servos ab herís abstrahere, 415. 

Felicitas nulla ante mortem, 458. Felicitate nemo de- 
bet attolli, 504. Felicitatis humani vilitas, 532. 

Femína, masculus imperfectus, 717. Feminarum οοἱ- 
loquia et aspectus vitandi, 648. 

enera sterilitàtam causes, 455. . s n. 

Feneratores hecatostologi et decatostologi. ibid. Fe- 
nus et feneratores, 450. Tam danti, quam accipienti per- 
niciosum, 4355, 454. 

Fenus extreme in humanitatis argumentum, 451. 
Origo mendacii, 452. Quidvis laboris potius patiendum 
est, quam fenore accipere, 453. . | 
.. Feria sexta lucem peperit, 810. In ea conditus homo, 


Festum Dei genitricis seculo quinto solemne, 857, not. 

Fetus septem mensium vividi, 407. 

Fidei doctrina philosophis antiquior, 1. Fidei donum, 
46. Quid, 104. Jesus auctor ac distributor Deus, ibid. 
Fides lege anterior, 161. Fides substantie initium, 251. 
Fides obsequens esse debet, 3. Perspicua est, 749. Qus 

restet, 686. Ejus obscuritas nociva non est, ibid. Per 

dem conjungimor cum Abrahamo, 169. Fundamentum 
est, 204. Fides est ubi contraria accidere videntur, 253. 
Fides viue principium, finis charitas, 785. Quantum malum . 
fidem labefactare, 772. Fides Abraham, 15. Maxima, 17. . 
Fides resurrectionis Christi ex tolerantiis apostolorum, 
455. Fides et spes desinent, 110. Fides et religio ín 
Deum, 785. Fide salus (sciiis, 57. De fide gloriandum 
potius, quam de operibus, 15. 

Fideles non secundum carnem sunt, 156. 

Fidelitas cum prudentia rara est, 678, 

Filis, quid circa eas agendum, 991. 

Filii parentes revereri debent, 661. Filiorum vitia 
parentibus ascribuntur, 661. Filium Dei fiori, beatitudi- 
nem excedit, 373, 389. Filius Dei quintapiict ratione 
definitus, 3. Α rebus creas discretus, 207.^ Utraque 
compiogit, (am quz theologis, quam qui dispensationis 
sunt, 207. Non est secundus Deus, 299. Omnia est quie 
Pater s. Filius sapiens, 701. Filius stultus et impro-. 

us 9 


1551 


Figura mutata res eadem non exstat, 7764. 

Finis legis Christus, quomodo, 58. 

Flàgitia varia et nefaria, 725 

Flagitiosi qui malo gaudent, 721. 

Fornicatio, 615. Ejus triplex discrimen, 648. 

Foriibus voluptates non decent, 90. 

Fragmentum operis contra Platonem Meletio Antio- 
cheno perperam attributum, 755. 

Fraternus amor, 579, 706. 


Fraudibus patent, qui proclives ad voloptatem, $67. 
Frustra labbrantes, 014." 
Fures, 565. . 

G 


Gemma in ostreo, 624. 

Gonealogis quas Paulus proscribit, sunt Theogonis 
Griecorum, 258. Fabuls item Judaics, 259. 

Gentiles Abrahamum sibi potiori jure vindicant, quam 
Judzsi, 164. Genules religiosi, 7. Minus quam Judset ad- 
dici debent ritibus legis, 1€2. Olim eontemptibiles, 41. 
Gentillum et Judsorum accessus unus ad Deum, 182, 
Gentilium humanitas commendata adversus avaros, 493. 
Horum est nimium logere, 5410. 

Gentium electio, 35, 37. . 

Gloria vera justitia comparatur, 4493. Gloriam suam 
alteri dare non oportet, 149. 

Gloristio ex persecutionibus, tbid. 

Γεροντικὰ seu senioram dicta, vel geste, 646, not. 

Gnosticus verus, 598. Qux ejus munia, 599. Gnostieus 
vere est, qui virtati cousentanea opera ait, 398. Inju- 
riarum memor non est, 556, 599. Divitits non delectatur, 
noc penuria dejifitur , 599. Quidquid petierit, accipit, 
ibid. 

Grecanica sapientia nihili facienda, 119. Grrcanicus 

US, 

Grseci ire Dei obnoxii, 4. Quomodo inexcusabiles, 5. 
s sibi malorum auctores, ibid. Griecoram fabula de 

inoe et Radsmantho explosa, 735. De paradiso in 
juo ante resurrectionem versentur anims, opinatio, 


. Gratia dicta lex, quomodo, 12. Gratia, donum, opera- 
tio, ministratio, idem sunt, 105. Gratia dei debita, 15. 
Perinde Patris ac ΕΙ, 18. Veteribus concessa, 42. Pec- 
cato valenüor, 16. Gratias; abundantia, 19. Gratis? omnia 
efficientis est benum omne quod a divina potentia ad 
nos, venit, 637. Summa divinsm gratis efficientia, 583. 
Ejus virtus, 25, 191. 

Grave noh est affligi, sed jure vexari, 679. 
Gregorii Theologi carmina soluta oratione enarrata, 
e not. Relatiobibus personas divinas distingui dixit, 


, 

Gregoril Nysseni oratio in S. Romanum, 75i. 
. Gregorii Thaumaturgi sermo, Quod nailum sit idolum 
in mundo, 118. 

Grues noctu excubias agunt, 527. 

Gula peccatorum radix, 418. 

Gula scortationis parens, 81. Gulss tyrannis, ibid. 

Gyroregi, 678. 


H 


Hsreses apostolorem setate emerserunt, 225. Haereses 
ro dissidiis, 100. Hseresia herba extranes, 772, 7753. 
eresum ater improba vita, 343. 

H:eretici, 772. 

BHelluones iafernalibus puwnis hic afficiuntur, 417. 

Herodi satius erat jusjurandum violare, quam Joannis 

ep amputare, 625. 
ierosolymitana de transitu virginis traditio, 871. 
Hippocrates septenarium viti humans enarrat, 514. 
Hippolytus martyr auetor operis de wniverso, 789, 


not. 

Hirundinis solertia, 523. 

Homines omnes squales sont, 443. Homines nequam 
et luxui dediti, 575, 782. Veryutis moribes preediti, 657. 
Aguntur potíus quam agunt, 831. Homiues potierts im- 
probitatis discipulos eec Christus, 693. Homines car- 
nales, quibus similes, tbid. Homines ΄ ποηλὶεὶ jurando 
Deum norunt, 498, Vulgo ex se de aliis sentenüam fe- 
rant, 71i. Hominis descriptio, 521. Temperatura, 512. 
Structura, 50J. Hominis prími peccatam, 819. Homo 
qmondus minor, visibílis et invisibilis mundi mexue, 805. 
Non ex tetra solum exstat homo, sed etiam ex divino spí- 
vitu, 148. Corpore conditus, 511. Cur homo conditus, 515. 
À brutis $0la ratione discrepat, 609. Homo productus ut 
virtutem Begotietur, 717. Ut sibi soli nom vivat, 731. 
Imo ut Deo vivat, ibid. Homo a Deo conditus immorta- 


INDEX ANALYTICUS 


1552 


lis, 747. Homo ultimo creatus, 818. In paradiso colloca- 
tus, ibid. Ejectuws e paradiso, 819. Per peccatum terrz 
obnoxius, 748. Homo animelis qui, 68. Homo pertubatio- 
num omnium domicilium, 325. Solus vane eoutorbatur, 
498. Contumeliosus, 699. Criminandi avides, 717. Qoervu- 
lus, ibid. Ludibrium est, 521. Ssepe periculosa a Dee 
petit, 657. Homo consilia respuens, navis est sine guber- 
Watore, 685. Homo bilinguis, 440. Seputerum m, 
628. Homo simplex et innocens, 565. Fidelis : raro inve- 
nitur, 678. Homo venator a Deo missus, 401. Viator, ar- 
chíitectus, or, agrícola, miles, athleta, ibid. Nisi Deo 
pravenieute converti nequit, 804. Figeram in reserre- 
ctione servabit, 764. 

Honor mutuus, 697. Honor quem Deo exhibemus, &o- 
bis adhibemus, 655. 

Honest» nuptis, 610. 

Hora et dies mortis : quomodo ad eam preepsrare nos 
oporteat, 727. 

Hospes et egenus collariom Dei suat, 451. 

Hospitalitas, 706. 

Hostia rationabilis, quee, 46. Sacevdotalis, 461. Vivens, 
qualis, 45, 46. Hostias adulterinas Deus noa admitit, 


Humana mens vite curis distracta veritatem perspicere 
non potest, 694. Humanarum calamitatum causa, 675. 
Humanaroum rerum varietas, 504. Humani rebus nibil 
imbecillius, 521, 523. . 

Humilitas in quo consistat, 698. Homilitas vera, tno- 
deste de Deo lequi, 503. 

Humiliter sentientes, 698. 

Hypoerisis et simulata pietas, 700. 


I 


]dololatris origo varia, 591. 
£n epistolarom genuinarum fragmeatn, 772, 777, 


Ignavi, 606. Ignavi animi est adversis rebos fraegi, 


Imbecilles animo, 705. 

Imber pluvia, 702. 

Imperatores dum bella gerunt, in Deo debent coafi- 
dere, 175. Imperatores humiles reddit calamitas, $40. 
Imperatorum stator perfogia erant, $56. 

mperitia, 649. 

Impii viri et peccatores, 553. Im 
sus ipsos testimonium dicent, 
gemitus, 538. . 

Imprecati» a Deo et viris sanetis faeta, 549. 

Improbi conscientia ejos ultioni sufficit, 782. Improbo- 
rum vitanda coutubernia, 688, 689. improbos la-dare, 
grave scelus, 725. . 

Improbitatis laudstor, remedio ponilenti* se privat, 
125. improbitatis odium, 976. 

[mpudens, 6350. 

Imponitas een futuras poenas auget, 676. 

Incarnatio Verbi facia est voluntate Patris, et opera 
Spiritus sancti, 854. Non erat futura nisi peecatum lTurs- 
set, 845. Ejus causa, 807. Incarnationis rado, 830. Chri- 
stus duas naturas perfectas habet, ibid. Humanam volun- 
tatem, ibid., not. 821. . . 

Incontineniie dedítas juvenis, in malis eliam senex 

rseverat . ] 
pe mei vocabulum Seripuure igeotom esse ait 
Origenes, 770. 

taeredülitas eulpa Judsorum, 40. Incredulitas incul- 
pata et noxia, 491. 

Increpetio muita indulgentia flat, 130. 

Iadignis non benedieendum, 630. 

Indulgentia, perfectionis fastigium est, o. ati 

ntis semptuosis Dec vir, nec mu debent, 
T Nec vi or wirili iodumeeto uti 


oram soelera adver- 
. Ipsorum ia inferno 


551. Nec vir muliebri, nec mulier 
debet, 537. 
lufeiiitate nemo debet demitti, 451. 
infernus loctuum officina, 540. inferni locos, quis, 789 
et seqq. inferni mala os ipsos, nan Deer sectorem ba- 
bent, 315. Inferni varis veluti regiones, 190. Vis dur, 


infidelitas malorum causa, 44. Iofidelitatis argumenta, 


Infirmi, 615. Visitandi sunt, ibid. 

Infüemioribus parcendum, 52. . 
Ingenuitas est divinse imaginis conservatio, 898. 
Ingluvies et gula, mortem accersit, 418. 

Inimicis parcendum,:508. Sunt amandi, non P 
ipsorom, 556. De inimici casu non gaudeadum, ,909. 
Iniquum est ab infidelibus judicari, 80. . 

Injeria affectus leniendus est, 48. Injurie memoria 


1563 


gravissimum peccatum, 551. Nibll tam odit Deus, ibid. 

Iunocentiz? duplex genus, 565. 

Inobsequentia multorum malorum radix, 656. Argu- 
meutum, ibid. 

Insaeus et vecors, 56]. 

lasidis proximo parate, 507. 

Insomnia, 458. Studiis nostris respondent, 459. 

lustitutio divina, $32. 

loterprelatio sermonum donum est excellens, 101. 
Et utile, 111. Interprelationes mystice Chrysostomi non 
sunt, 151, not. 

Invereeundia, qui vitium, 658. 

Invidentia, quid, 718. Quibus similis, ibid. Diaboli vi- 
tium est, 711, 118, 719. Morbus gravissimus, 718. Du- 

licitatis mater, 700. Intolersndum malum, 719. Invidum 
ipsum vulnerat. ibid. Nibil est sceleratius, 930. Invi- 

entm mala, 718. Quibus invideri potissimum soleat, 


Invidia et emulatio, 717. 

Invidi bominis descriptio, 719. Nihil co miserius, 720. 
Invidi officiis irrtantur, 719, 720. Invidus morbum ape- 
rire noa audet, 718, 719. Viventium inimicus, defuncto- 
rum amicus, ibid. 

Invocatio ad donorum transmutationem — necessaria, 
831, et not. 

Ira adversus conviciatorem, probra ipsias confirmat, 
705. [ra temulentia est, 651. [ra duntaxat ulendum ad 
comprimenda peccata. 655. Ira in diabolum trapsferenda, 
622, 655. Ira Dei perturbatio non est, 5832. ira futura, 6. 

lracundía descriptio, 652. Ejus mala, 601. 

Iracundi descriptio, 650, 652. Nec decorus, nec hone- 
stus est, ibid. Ejus consuetudo vitanda, 655. 

Irenzi διαλέξεις, 721, not. 


J 


Jactantia vitanda, 566. 

Jejunentís color venerabilis, 20. 

Jejunia, et orationes, et lacrym:s, inania sunt sine 
eleemosyna, 488. Jejunii laudes, 619, 622. Uuilitas, 618. 
Vetus est dopgm, ibid. Hunc adjungenda beneficenua, 
621. Oratio, 6232. Non est corporalis exercitatio, sed spi- 
ritualis, 265. Pharmacum esi contra peccatum, 621. Je- 
juuium verum est aversio a peccato, 618, 620. 

Jerusalem, locus totius orbis terri, 262 

Jesus Christus utriusque Testament Dominus in 
Trausfiguratione agnitus, 791. Purpura indutus, regis 
dignitaus sus indicium ferebat, 815. Coronatus, invisum 
Judsis spectaculum, ibid. 

Joachim et Anns laudes, 841, 853. 

Joannes utriusque testamenti mediator, 792. 

Josunes evangelista novi Testamepti virgo, ibid. Vetus 
rumor Joannem evangelistam mortuum pon esse, 796 

Joannes Chrysostomus Antiochiam patriam suam exor- 
nat, 889. A Meletio eruditur et aptzatur, ibid. Lector 
ordiustur, ibid. Monachus fit, ibid. ADachoreta, ibid. 
Duobus annis in specu mansit, 890. Antiochiam redit, 
ibid. Presbyter fit, ac deinde episcopus Constantinopoli- 
tanus, ibid. Ejus modestia et virtules, 802. Vidua cau- 
sam tuetor, 892. Frustra suadet. et arguit, 895. [n exsi- 
lium mittitur, 894. Revocatur, ibid. Joannis Chrysosto- 
mi humanitas, 887. Fides, ibid. Continentia, 888. Divitia- 
rum eoptemptus, 889. Secundum exsilium et transitus ad 
Deum, 891. Corpus ejus Constantinopolim refertur, 895. 

Joannes Damsscenus homiliam ce Trans(guralione 
habuit in monte Thabor, 7/91, not., 802. Presule suo ju- 
bente Joannem Chrysostomum laudat, 886. Joannes Da- 
mascenus aliique Patres a Pseudo-Dienysio discrepant, 
ubi solis defectionem quz {η passione Domini contingit, 
explicant, 826, not. 

oannes episcopus et hesychasta, 667, not. 

Joannis baptismus rudimentum erat : Chris vero per- 
ficiens est, 587. 

Joseph a Jacobo propter Regem ex Ephraim oriturum 
adoratus, 251. Josepho perperam ascriptum opus De uni- 
verso, 189, not. . . . 

Judaicm gentis prestantia, 8, 56, 57. Graviori penas 
subjecti, 8. . . 

Judsi diaboli filii, 152. Promissis non steterunt, 809. 
Nec legem vident, 131. Legi nou credunt, ibid. Non ex 
toto rejeeti, 44. Judieorum reprobatio, 35. Invidentia et 
arrogantis, 58. Larvata religio, 812. Excsecatio undé, 42. 
Ingens eorum casus, 45. Vocatio non excisa, 44. Horum 
casum solatur Paulus, 43. Judseus feretro Virginis insul- 
tans, plectitur ac sanatur, 876. 

Judam imitantur qut ante misss finem discedunt, 472, 
νὰ Cur Judas Christum transfiguratum non viderit, 


üdices incorrupti, 440. Nummarii et injusti, 414. 


IN TOMUM 1I-IIf. 


1554 


Judicia Dei reverende, 499. Jedicii, extremi status, 
$18. Judiciorum summa potestas Judsis abiata, 812. Ju- 
dicio Don contendendum, 812. Judiciorum humanorum 
levitas, 402. Judicium Del justum, 567. Exacüussimum, 
$67. Misericordis non est expers, 568. Judicium anima- 
um et corporum erit, 755. Judicis officium, 41S et 


Juliana Barbare socia mortyr, 906. 
"n pape epistolis ad Dionysium spuris fragmentum, 


Juramenta prepostera vitanda, 621, 625. 

Jurare perniciosum est, 651. 

jusjurandum, 625. 

Justt a sua morte tutis; Maria a Domini conceptione, 
806. Justi nihil non amore Christi faciunt, 29. Custodiun- 
tur a Domino, 455. Contemnuntur, et male vexantur, 
430. Non indigne ferendum, quod jus affligantor, 559. 
Nec quod ipjustis omnía prospera sint, ibtd. Justorum 
oratio, 429. Tribulationes flagella non sunt, 455. Mors 
pretiosa, 454. 

Justitia et virtus, 157. Claudicare noo debet, 4958. 
Jusiitia fidei, 58, 145. Ejus premium, 14. Facilis est, 59. 
Α raolestiís immunis non est, 56. Gratis omnibus con- 
cessa, 12. Justília quadrata est, 438. Justitiam veram 
περ Ἅ magni ingenii est, 445. Justitiee Dei manifesta- 
tio, qui . | 

1Justus secundum vitam futuram vivit, 4. 

Juvenalis Hierosolymitanus auctor traditionis de Dor- 
mitione Virginis, quam Joannes Damascenus et alii com- 
mendarunt, 858, not. Juvenem a ministerio ecc'esiastico 
submovere non decet, sed neophytum, $15. Non sper- 
nendus est, ibid. Juvenum levitas, 615. 


L 


Labores tolerandi ob sempiternam vitam, 712. Labo- 
res leves reddit consuetudo, 405. 2. 

Laboríosos esse oportet, 711. Utile est, tbid. 

Laborum fructus ad labores provocant, 890. 
JUacrymas pro salute proximi fundere, salutare est, 


Laodicea metropolis Phrygiz Pacatiaps, 266, 

Lapis offensionis, unde, 38. 

Lapeo non insultandum, 508. 2. 

Latro in cruce propheta, 814. Diabolum pra:datur, ibid. 
Ejus poenitentia, 587, 589. mU 

Laudandi argumentum est beneliceniia, 921. 

Laudatores fugjendi, 569. 

Laudes fugiende, 522. . 

Lectulus in quo Maria diem obiit, 871. 

Legatus responsi sequester, 361. 

Lenitas scientiam parit, 650. 

Leonis natura, 550. 

Lex Dei bonorum omnium radix, 753. Lex Judeis non 

rofuit, 7..Neminem valet justum facere, 11, 28. Per- 

locdonem non conciliabat, 159. Non docet mala, ibid. 
Lex minime criminanda est, 44. Ad delendum peccatum 
invalida, ibid., et 35. Non prorsus superflua, 166. Legis 
obligatio soluta, 25. Inutilitas, 102 et seqq. Legi obtem- 
perat, qui Christum soscipit, 259. Lex ministratío mor- 
tis, 120. Legis nomine prophetarum quoque libri signifi - 
cantur, 11. Queeanque aurea in legis ritu, figure Ma- 
ris fuerunt, 856. Legis novas violatores graviori poen: 
obnoxii sunt, quam veteris, 226. Lex peccati, non Mo- 
saica est, 27. Lex Spiritus, gratia est, ibid. 

Liber apoeryphus a Nazianzeno citatus, 614. 

Libertas & Judaica servitute, 98. Libertas et auctori- 


tas, 654. 

Liberum arbitrium, 22, 684. D. 

Libido luxus semper comes, 488. Ejus furor timore 
Dei frangitur, 140. 

Lignum vit» quid, anagogíco sensu, 819. 

Lingua custodienda, 419, 615. Non omnia lingus com- 
mittenda, 502. Linguarum donpnm non admodum ultlle, 
! 10,182. Lingus ad stuporem date, non ad eruditionem, 


Linus Petri successor, 270. 

Loculi sanctorum honorandi, 494. Loculus Virginis 
cum ejus vestibus Constantinopolim translatus, 881. 

iocus divinus aditu impervias etiam cogitatione est; 


Locustarum expeditiones, 529.. 

Loquacitas fugienda, 420. 

Lucam ferebant interpretatum esse ex Hebrso idio- 
mate Epístolam ad Hebreos, 258. MEM 

Lucius causa infidelitas, $47, Luctus immodicus Curi- 
stiano pudendus, 515. In lugentium calamitatibus tri- 
stari consentaneum, 9$ 


B 


(555 ^ 


Luna preestigiis colo non dedacitur, 591. Lunus 
rospeetus quid nos doceat, 319. 
Luxus notatus, 489. 

M 


Magdalenam Christus post resurrectionem ad Petrum 
m iti!, cur? 598. 

Magistri, quales esse debent, 4^9. 

Mala non facienda ut eveniant bona, 10. . 

Maledicta ad conviciatores referuntur, 652. À maledi- 
ctione abstinendum, 380. 

Maledicus semper in metu versatur, 456. 

Mali essentia discessio 4 bono, 559. Mali causam;Deum 
facere impiam est, 425. Eleganti similitudine id osten- 
ditur, ibid. Malum duplex ex publica objurgatione, 668. 
Malum facienti gravius est, quam patienti, 368. . 

Malitia appetitio sgritudinum principium et origo, 
782. Ad malitiam presto suut, quí sus saluti invident, 
825 


Manasses orando liberatur, 463. ] 

Mandata Dei custodienda, 451. Ka impossibilia esse 
profiteri impium est, 458. Mandatorum Dei transgresso- 
res, 456. Piscibus contemptibiliores sunt, 498. Mandato- 
rum ac consiliorum discrimen, 456. 

Manichsi et Marcionit» perstricüi, 265. Manicheei 
lucarnationem perimunt, 853. Horum contra resurre- 
ctionem objectío, 763. 

Manifestatio Spiritus, et doni alicujus acceptio, 101. 

Mansiones vari» apud Deum, 353. 

Mansuetudo et pietas, 619. Ea diabolus evertitur, 650. 
Est canítiles senum, 650. 

Maranatha, quid, 125. 

Mare, 519. Α Deo coercitum, 550, 551. Hominibus 
commodum, οἱο., ibid. 

Maria angelorum domina, 811. Quasi µυρία, 855. (α- 
lum est colo divinius, 8&5. Coelum novum, terra nova, 
mare novum, 851. Maria myrrha, rubus, virga, etc., 85i 
et seqq. Mystica scala, 8&5. Scala Jacob, 808. Vellus in 
quod pluvia descendit: mons Danielis, porta clausa 

zechiélis, ibid. Justitiz fons, 858. María porta Orien- 
, tatis, clausa, 813, Dei genitrix, 814. Totius generis hu- 

mani purissitia, 834. Creaturarum sanctissima, ibid. Ex 
Anna sterili, gratie fetus, 812. Cur nata ex sterili ma- 
tre, ratio. duplex, 842. In temp!o offertur, 862. Conjux 
Joseph datur, ibid. Voverat virginitatem, ibid. Tomus 
novus, 845. A Domini conceptione tuta, 866. Ephesi de- 
functa non est, 858, not. [n monte Sion obiit, 871. Ma- 
ri» parentes probi et humiles, 852. Ejus nativitas paren- 
tibus ejos in horto nuntiatur, 852, 862. Lzeta Marise nata- 
litia, quibus honestanda,8 19. Ejus oscula solis parentibus 
concessa, 845. Educatio et priesentatio ip. templo, 855. 
Prudentia, 863. Ejus aspectum mors extimuit, 870. 

us mors migratio potius fuit, 865. Ejus corpus mortuum 
abluitur, ejusque reliquus cultus, 815. Apostolorum hu- 
" meris gestatum, et ab ipsis sepulcro conditum, 866, 876. 
Ejus sepulcri honor, 867. Marix» conferta elogia, 806 
etseqq. Kjus figure veteres, 819, 865. Prseconia pro- 
parum, 864. Mariam nuncup;re Deam impium est, 


Martyrii lex, 572. 
Martyrum lz2udationis, utilitas, 806. Horum  magnani- 
mitas, 751. ] ] 
àd atrimonii incommoda, 592. Matrimonlum libidini in- 
u 


ntia, 642. 
atii publicani penitentia, 589. 
Marini liber de libero arbitrio, 510. 
aximiani adversus Christianos edictum, 899. 
Maximum amicitie argumentum, 140. 
. Medicina, 454. Medicorum ipstrumeniá iucemperanti- 
Dus admonitiones sunt, 557. . 
Medicus imperitus, 957. Solers, ibid. 
Mediocritas tenenda, 679. . 
Melchisedech Christi typus sacerdotibus legis prastah- 
Uor, 210, 241. 
ax elelio Antiocheno ascriptum opus de universo, 155, 
not. 
i Melitonis Sardensis nomine inscripta narratio de trars- 
ttu B. p irginis Marii, 857 hot. Ab ea dissentiunt Orlen- 
tales, ibid. 
Membrorum figure inutiles non erunt in resurreetio- 


ne . 

Memorie lapsos auctoris, 806. 
,, Mendacium, 725. Multiüdum, 127. Nuhquam utile est, 
tbid. Extrema iniprobitatis linea, ibid. 

Mendici vita, 579. 

ens nostra Maris protàptuatium fit. 88l. 
Mensa Dei expets a stabulo non ditfert, 452. 
Mefcator vix innocens, 521 


INDEX ANALYTICUS 


.  Mercenarii, et qui eos fraudent, 615. 


1556 


essis, 552. 

Milites, 688. Quomolo.salvi esse possint, ibid. 

Misericordia, 618, 852. Misericordia Del inexpMeabi- 
lis est, 595. Operam nostram desiderat, 588. Miserieor- 

1t opera nos puros reddunt, 778. Misericordiam mise- 

Ticordia comparare, 352. 

Missa non abscedendum, 556. 
μμ. virtutom basis, 46. Benevolentiam conciliat, 


Modestus Hierosolymitanus duas voluntates et opera- 
tiones Christo vindicat, 820, not. Ejus de dormitione 
B. Virginis homiliz utilitas, ibid., οἱ 857, mot. 

Modus in rebus omnibus tenendus, 679. 

Moesstitia ebrietas est obruens mentem, 651. 

Mohammedanorum tyrannis, 852, 855. 

Mobammedes Christum esse Dei servum dixit, 852. 
Junior Pharao, Nestorianorum princeps, 885. 

Monachi, et eorum exercitatio, 609 Monachorum laus, 
613. Monachorum matrímonium fornicatio est, 701. Mo- 
nachus líbidinosus a demone cohibitus, 646. 

Monitor necessarius omnino est, 682. 

Monophysite ταυτοδουλίαν et ταυτοπραξίαν Christo tri- 
buunt, 820, not. 

Mons Sina gentis illius Idiomate ancillam significat, 
170. Montes virtutes significant, 797. 

Mores probi, 654. 

Moribungi miserabilis status, 738. 

Morlones et scurre exterminandi, 564. 

Morosi, 448. 

Mors et infernorum statos, 541. Mortis metus, 549. 
Morüs Domini flgare-veteres, 825. 

Mortui lugendi non sunt, 54. 

Mulier animal sui amans et zelotypum, 777. Cur velata 
mulier, 99. Pulchra mulier sepolcrum deslbatum, 415, 
985. Mulier divitiarum amans et lasciva, qusntum malum, 
411, 415. Mulier fortis et. casta, 407. Prudens, 777. Mo- 
lieres esse viris suis subjectas oportet, 406. Aperta fa- 
cie orare non debent, ibid. Nec loqui in ecclesia, nec 
docere, ibid. Solos viros mulieres sstiment «uos, quibus 
conjuncte sunt secundum consilium Det, 777. Mulieribus 
jejunium familiare, 620. Mulleres male, adulterz et vi- 
Loss, 408. Ίπιρτους», 777. Mulieres prophetis dono or- 
naim, 99. Mulieres, prime resurrectionis: Christi. parti- 
cipes, 850. Earum erga Christom constans amor, 
Mulieris Chananss oratio, 467. Mulieris munditia im- 
monditiam vincit viti, 85. Molietis puerpers leges, 407. 
Mulieris pulchritudo maximus laqueus, 648. Mulierum 
importuna libertas perstricta ab Apostolo, 115. Harum 
ingenia ultra sensibilia níhi! capiunt, 777. 

undani splendoris vanitas, 489 

Mundi amor et charitas erga Deum simul esse non 

possunt, $70. Mundi novi in Maria creatio, 850. Mundus 
ic morienGum regío, 511. Quid mundus sit, 592. 

Munifici et liberales, 715 

Murmuratores. Horum opus acceptum non est, 405. 

Mystería divina vulgo non exponenda, 555. E» efferre 
nefas iis qui initiati non sunt, 782. Mysteria divina, seu 
Eucharistia, 535. 


N 


Narratio prudentium suscipiends, stoltorum vero fu- 
glenda, 496. 

Natura segra est sua in peccatum | facilitate, 781. /Egre 
immutatur, 711. BReluctaute natura, omnia inania sunt, 
710. Quorum natura una est, eorum esdem actiones — 
sunt, 642. Natursz Christi dus, 821. Ambse cum utriusque 

roprietatibus contra Copronymum asseruntur, 835. 
Natura panthere, $50. Ursi, ibid Formici, ibid. Pavo- 
nis, ibid. . 

Naturalía, 710. 

Nec sol, nec luna, nec astra precanda sunt, 361. 

Necessaria viue, 397. 

Negotia distorta vitanda, 627. . 

Nemini temere fidendum, 552. Nemo ante periculum 
factum laudandus, 522. Nemo mortalium vere Dominas 
est, 454. Nemo prster Deum a peccato immunis, 542. 
Nemo pro alio. plectendus, 525. Nec se laudare debet, 
7 


Nero leo dictus, 270. 

Nestoríaní humanam voluntatem et operationem Chri- 
sto. denegant, 32 πο. " 

estorius perstrictus, 851. -. 

Nibil difüeilius, quam seipsum nosse,460, 402. Nihil 
exitlosius quam a Deo deseri, 539. Nihil ex se impurum, 
77, 98. Nihil extra Provideotiam est, 501. Futura ceu 
pra sentia perspicit, ibid. Nihil illo fortius qui Deum se- 
cum habet, 584. Nihil mundo utilitatis ex gentilium 


1557 


sapientía accidit, 515. Nibil tam divinum habet bomo, 
quam bene de aliis merendi facultatem, 477. Nihil tam 
odit Deus, quam ínjurisrum memorem, 351. 

Nobilitas vera, a Christo, €5. Ea est, quam mores san- 
cti exprimunt, 654. 

Nomen Dominus quomodo Deo conveniat, 784. Quo- 
modo nomen Deus, ibid. Nomen Jesu, 2. In nomine Jesu 
credendum, ibid. Nomine Jesu facta prodigia, ibid. No- 
miua imponere peritissuni οἱ prudentissimi peoprium, 
748. Primus homo nomina rebus imponere debuit, 146. 
Nominis splendor, 531 . Nominis Θεὸς significatio, 789. 

Nudum caput víri symbolum, 99. 

Nulla ex rebus caducis voluptas vera, 526. Nullas opes 
vers preter virtutis possessionem, 440. Nullum malum 
improbe mulieri simile, 462. Nullum non intolerabitis 
mali exempium habet humaua vita, 545, Nuilus homi- 
num status est,in quo salutis negotium agi nequeal, 
995. Nullus perinde gravis casus, ac elatione transflgi, 


Nuntius bonus et malus, 573. 
Nuptis non mal» sunt, 595. 


0 


Obedientia, 651. 

Objectum invidentiee esse optima res est, 891. 
Oblatio ex iniquis opibus parta, 509. 

Observationes et auspicia, 665. 

Obirectatores negligendi, $562. 

Octonarius numerus svi futuri figura, 797. 

Ocuii, 629. 

Odium fraternum, 608. Odium et inimicitia, 607. 
Oknomaus certamen equestre cum quadrigis obiit, 


699. 

Officii pastoralis munia, 890. 

Omnia omnibus non conveniunt, 438. 

Operari necessarium est, 404. 

Operatüones virtutum, 104. 

Opinio sui, excisio perfectionis est, 104. Suapte na- 
tura res impura est, ibid. 

Opitulari illis oportet, qui injuría afficiuntur, 351. 

Oracula divina audienda et meditanda sunt, 535. 

Orare pro aliis oportet magis, quam pro se, 470. 

Oratio, ejus vis, 465. Secessum requirit, 798. Qus ve- 
ra oratio, 469. Ingens est armatura, 446. Ejus utilitas, 
125. Oratio sola a G servitute nos liberat, 465. 
Oratio Christi qualis, 798. Oratio Chrysostomi ad kutro- 
pium ab editis paulo diversa, 499.J Orationes de dormi- 
tione virginis in pervigilio habite, 871, 878, 882. 

Ordo servandus, 698. 

Origenes duo Serapbim Filium et Spiritum sanctum 
esse dixit, 771. Origenis deliramentum de prsexsisten- 
tla animarum, 818. 

Ornigenisue nihil ex utroque Testamento afferre 
suni quibns commenta sua astrusnt, 770. Nulla futi 
auctoritate Origenis de angelis et aiiis multa com- 
menti sant, ibid. Absurda omnia venditant, ibid. Horum 
contra resurrectionis fidem propugnaculum, 767. Confu- 
tator, ibid. Superba Origenistarum fiducia, in. pronun- 
tíatis suis asseverandis, 769. Paulo insultant, ibid. Ori- 
geníistis homo figura sphsrica resurrecturus, 105. 

Ossa martyris tangens, sanctitatis particeps fit, 454. 

Otium sceleris origo, 607. 


P 


Pacta praestanda sunt, 702, 

Psganorum turpitodo, 89. 

Palamitis non favet Damascenus, 799, not. 

Panis Christi corpus efficitur, 656. Panis et vinum in 
Cbristi corpus et sanguinem transmutata, 851. 

Parallela Rupefucaldina, 751. Parallela Vaticana et 
Bupefucaldina, diversoruma auctorum, 274. Rupefucaldi- 
na sub Heraclio scripta, 215 et 750, not. Paralleierum 
sacrorum utilitas, 479. 

Παράπτωμα seu casus, quid, $15, 597. 

Parasceve nostra, passio Christi, 828. 

Parasiti, 565. . 

Parentes &lios debent sedulo erudire, 664. Parentes 
filiorum curam abdicantes perstricti, 529. Parentes Ma- 
ris ab ipsorum fructu laudantur, 84. 

Parricides et matricids, 665. Qus mala refraciarios 
filios sequantur, ibid. Probrum, ibid. 

Particola ex quo dum de Paire dicitur, Christum non 
exclodit, 88. 

Parvuli sensibus debemus esse, quomodo, 112. Parvuli 
sunt qui vans gloris indulgent, ibtd. 

Passione Christi universa sanctificata, 815. 

Passionis Dominice patratio brevis, 811. 


IN TOMUM II-III. 


1558 


Pater et Filius, proprietstes significant, 298, Pater, 
Filius, sanctusque Spiritus, unum sunt; non coalitione, 
399. Pater omnium origo $98. Ex Ipso Filius Vit» fons 
etc., ibid. Patris a Filio distinctio, 1 

Patresfamilias asperos esse non decet, 454. 
qos entia et longanimitas, 704. Patentie merces, 


Pa»uca babere satius. est, quam multa scelerate, 565. 

Paulus Dei voluntati subjectissimus, 5. A gloria pro 
Judsis excidere optavit, 55. Non a seipso institutus, 61. 
Poterat a discipulis suís accipere, 90. A vi inferenda et 
contendendo alienus, 114. Sua statuere non adnitebator, 
ibid, Spiritus Paracleti jussiontbus obnoxius, 126. A Chri- 
sto doclus apostolorum doctrina non indigebat, 159. 
Certa dispensatione Petrum redarguit, 161, 162. Accu- 
rate dogma fidei de Christo perstringit, 197. Per Spiri- 
tum si liberandum a vinculis noverat, 199. Propter 
Theclam multa passus Iconii, 368. Carnem non exsecra- 
tus est, 767. Pauli animus ab adulatione alienus, 3. 
Erga Christum ardor, δὲ. Philosophia, 77. Nimiam sibi 
auctoritatem non arrogat, 78. 

Pauper divite potior, 445. Mutationem pon extimescit, 
661 . Pauperes non sunt asperandi, 658. Divitibus securi- 
tate przstant, 660. Intrepidi rlietores pro nobis ante Do- 
mini tribunal, 850. Cur Deus pauperes esse voluerit, 450, 
S. Pauperum patrem appellari praestat, quam divitum, 


Paupertas et sufficientia, 562. Paupertas probrosa non 
est, 660. Dei larva, 661. Ac collyrium, ibid. 

Pax, quantum bonum sit, 617. Pax non habendas, cum 
de religione aut justitia agitur, 48. 

Pacem cum Deo habere, abstinere a peccato, 16. 

. Peccandi habitus segre evellí potest, 681. Peccantium 

excusatio, ne ecclesiastico conventui intersint, $90. 

Peccatorem pudefiert, hoc illi cognatum est, 751. Pec- 
catores multifarii, 40. Peccatorum sera poenitentia, 


Peccatum. Peccati regnum necessitatem non infert 
voluntati, 21. Peccata lacrymis velut spongia delentur, 
589. Peccata memoria fideli tenenda, ut Deus eorum 
obliviscatur, ibid. Ob peccatorum gravitatem non despe- 
randum, 580. Davidis in banc rem exemplum, 582. Pec- 
cata quotidiana ín conscientía conscribi debent, 590. 
Peccata voluntaria, aut invite commíssa, 519. Ut umbra 
corpus, sic peccata animam comitantur, 3537. Peccatum 
angelum custodem fugat, 536. Hominem timidum reddit, 

. Quantocius ex pugnandum, 600, Nullum tam grave 
eccatum, quod penitentia non deleatur, 587. Peccatum 
Ingens negatio resurrectionis, 116. Maxima infidelitas, 
ibtd. Insipientia, 118. Peccatum originale, 776. Pecca- 
tum per Jegem quomodo abundavit, 20. Peccatum, quo- 
modo lex dictum sit, 27. 

Pecorum cura, 569. . 

Peregrinus et pauper Dei collyrium sunt, 707. Pere- 
grinus fiducia caret, 624. 

Periculosa re« est theatra adire, 584. 

Perfecti animi vst sine sollicitudiue esse, 658. 

Perfogium, 667. Nocentes M ad sacra Joca confuge- 
riot, inde sunt amandandi, . . u 

Perjuri, 651. Quantum malum perjurium sit, ibid. 

Permissio Del, 221. 

Persecutiones spem augent, 16. '- 

Perseverantia, 659. Perseverantia opus absolvitur, 


Perturbationis humans miseria, 534. 

Pestilentes qui censendi sunt, 691. 

Petitio renovatio est animi, 185. 

Petrus a petra dictus : ejus scilicet confessione, 795. 
Apostolorum est coryphzus, firmum  fnndamentum, in- 
fracta petra, scopulus prominens Ecclesise, 591. Eccle- 
siarum columen, orbis terrarum magister, 592. Novi 
Testamenti summus vertex, 791. Antistes Ecclesim, 
795. Universm Ecclesie rector, 801. Ovium et agnorum 
Christi pastor, 598. Oculte intusque a Christo eruditus, 
7195. Cur Deus Petrum in peccatum Jabi permiserit, 
591, 850. Ejus poenitentia, 590. Petrus, Jacobus, et 
Joannes, cur assumpti ut Christum transfiguratum vide- 
rent, 191. Petrus ut Paulus, a legis observatione fideles 
volebat abstünere, 161. 

Philautia gravissimum malum, 721. . 

Philonis et Josephi cur congesta in Parall«jis testimo- 
nia, 278,280. Philonis quapstinnes in Genesim et Exodum, 
562, not., 148, 782. . 

Philosophis finis, similitüdo cum Deo, 605. Philoso- 
pbis persiricta decepuo, 209. - 

Philosophi tam barbari, quam Gr:eci, ne minimum qui- 
dem Deum inspexerunt, 749. Philosophi veri studium 
triplex, $98. 


1559 


Physicorum varis de universo opinationes, 759. 
Pietas erga Deum, 651. Patientim materies, 611. Pie- 
tatis argamentam est loca sancta lustrare, 462. 
gis atus furorem Judsorum exstinguere salagebal , 


Pisces statatos sibi terminos non transgrediuntur, 626. 
Eorutn migrationes, $25. Divino statuto reguniur, 526. 

Platonis opinio de universo, 759. 

Poculum fit sanguis Christi, 666. 

Poena eterna, 545. 

Poenitentia et confessio, 5T7. Poenitentia vera, quz, 
594. Ponltentiam exiguam Deus non repudiat, 551. 

Pollicitationes implende sunt, 702. 

Polypl versutia, 526. 

Pondera justa, 551. Injusta, 610. 

Pontificum Jadseorum incredulitas, infructuosse vite 
causa, 807. Pervicax nequitia, 528. 

Potentes ab alienis malis semet commendant, 964. 

Potentia Dei, 422. ο 

Potestas, quomodo 4 Deo instituta, 49. 

Potiores Deo ià bona actione partes, 681. 

Precepta hominum, Judaics n&niz, 211. — 

Prseceptoris officium est etiam precibus opitulari, 125. 

Praefectus coram imperatore Dec zooam, nec ]a-nam 
deponit, 99. Prafectos, licet improbos, revereri opor- 
tet . 

Preparstío ad festum Paschse, 832. 

Preparci et iliiberales periculis patent, 716. 

Praeputium circumcisione quomodo potius, 8. 

Prescientia Dei, 638. Huic res incertas relinquere 
oportet, 658. 

Presentibus futura anteponenda, 787, 

Prszsidentes, 657. 

Prastabilius est non accipere, 93. 

Praestigils imbres non accidunt, 591. 

Praevaricator est, qui legi Mosis obsequitur, 162. 

Presbyteri, 666. Etiamsi peccatores sint, per ipsos 
Deus dona consecrat, ibid. Non judicandi, 667. 
qol rima hominis institutio, ac per Christurma restitutio, 


Primitie, Abraham et patriarcbz, 45. Primitie Deo 
Offerends, 575, 667. 

Primum quot beatum sit, est puritas animi, 569. 

Principatus amor, malus, 713. 

Principibus obtemperare subditi debent, 538. Principis 
clementia abutendum non est, ibid. 

Prisctccn dilecüonis testanda occasiones erant, 


Probaticá ecclesia Hierosolymis, 885. In qua Damasce- 
. hus orationes habuit, 848. 

Probra : nemo probris affüiciendus, 629. 

Proditio veritatis est malis applaudere, 033. Proditio- 
nis periculum est, de Deo interrogatum prompte non 


respondere, . 
. Profectus spirílualis, 653. Deos hunc curat, qui 
seipsum curat, 654. 
romissio facta ín baptismo, 709 
Propheta a vale mendaci secernendus : 105. Propheta 
vetus Jesum Dominum nominat, ibid. Prophetse lex di- 
cuntur, 112. Prophetis, au reges objurgaverunt, 650. 
Qui homínes occiderunt, 628. 
Prophetia donorum potissimum, 110. Eo Ecclesise sedi- 
ticatur, 111. Prophetia pro ordinatione sacerdotali, 260. 
Propositum, quid Paulus dicat, $5. 
Profrietates divinarum personarum, 817. 
Prosperis (in) timendum est, 506. In prosperitate, 
roviden .P'rovidents rationes non exqui- 
reor mis 1 | d » 
roximi salutem unusquisque debet procurare, 530. 
l'rudentia carnis, cogilatLio tertena, ds. ire 
seudo-Dionysii de Yirginis obitu narratio, 880. 
ublicani : horum periculosa conditio, 698. 
Pudor bong et malus, 277. Pudor fuwrus confessione 
peccati effugiéndus, 581. 
Pulchritudo et elegantia futilis, 566. 
Pupilli, 635. 
Q 


Quse a tempore ineéperudt, $mem babere rtet 
513, 514, 03^ pont ωμά, 

(fosonam misceri possint, 281. 

Quse scripta non sunt, impervestigabilia sunt, 382. 

Quaestiones de verbis omittendsm, 773. 
. Quanto majoris dignitatis sacerdotes sunt, tanto ma- 
jori erimini peccando obnoxii, 591 

Qui ad vi&um propensus non est, nec ad judicandum 
proclivis, 363. 


. INDEX ANALYTICUS 


1560 


Qvi Deo serviunt honorandi e! adjuvaudi, 428. 
Qui libenter jurant, 630. 
Qui I Christi patiuntur, priores resurgent, 220. 
Quid corpori tribuendum, 400. 

Quid si! antistitem esse, 511. 

Quidquid contra Dei preceptum imperatur, faciendum 
uon est, 680. 

Quis in Spiritu sancto baptizetur, 590. 

o vere sapiens, 685. 

uis vere seuex sit, 404. 

Quo sacrificio Deus qouesimem delectetur, 427. 

Quod coactum est, durabile non est, $95. Laude sua 
caret, tbid. . 
Quod in calice est, sanguis ipse est qui e latere fluxit, 


Quomodo dandum, 47. 
R 


Recens conjugati, 617. . 

Recordatio injuriarum, avaritism soror, 551. Recte 
factum laude dignum est, 321. 

Redemptionis nostre ordo per Christi mortem, 822. 


et seqq. 

R emptores. 509. - 

Regendi desiderium non usquequaque noxium, 301. 

Regnum calorum, 382. 

Relationes divin: a Patribus asserL-, 817, not. 

Remedium adversus superbiam, 520. 

Remissio peecatorum, quot modis obtinestur, 580. 

Temors vis, 621. - 

Renovatio altera non 6st per lavacrum, 257. 

Renontiatio, 611. 

Reprehensionem temperat!am esse oportet, 551. Re- 
prehensiones utiles sunt, 525. 

Requies triplex in Seriptura, 252. ] 

Res caducs, 654. /Eternís non preponends, ibid. Res 
humans quam caducs, 518. Res mortalium cum labore 
conjunocte suni, 405. Res novi, et rare, 625. Res inex- 
spectats, 658. Im ossibiles, 568. Rerum conditsrum va- 
ria genera, 818. Retum hujus viue status, 592. Quam 
m s et iniquus, 600. Rerum humanarum faiiacia, 516, 


Reeipiscentia in fiae vits οἱ plerimum  futilis, 
1 


Resurreetio, 545. Incerta fit. mutata figura, 765. Re- 
surrectio Ecelesim decor , 568. JCommunis nostra: 
414, Bonorem nuntíotum capot, 1415. Resurrectionis 
fides, 219. Resurrectionem inflcíarí, est Dei potentiam 
negare, 118. 
ex illaudatus, 596. Rex justus ordipis sacerdotalis 
est, 775. Rex probus, et matis infestus, 594. Rex siuitus 
nullus est, 596. Regis et imperatoris officium, ibid. Pro 
rege orandam est, . Reges subditorum dii, ibid. 
Rhetoric», poetiem et sophistiese materies falsum est, 


Romani imperii pax summa, 859. Romanum imperium 
auferendum, 224. Romanorum celebrata fides, 
BMomulus ih solis et quatuor elementorum honorem 
adrigarum cursam íinstitait, et colores quátoor pro 
singulis elemeníis, 699. 
mori hon facile credendum, 11. 


S 


Sabbatismus, regnum Del, 255. 

Sacerdotis erga plebem officium, 668. Cur peccato ob- 
noxii sunt, 591. Sacerdotum quanta potentia, 514. Etiam 
ante legem et apud gentiles immunes erant a tributis, 
T19. Sacerdotum bona Deo consecrata, ibid. 

Sacerdotuigm s Christo institetum, impositione ma- 
mnüum, non cognatione carnali jagatum, ibid. Colo 
sablimius est, 515. Sacerdotium Christi ad ejos dispen- 
gationem spectat, 304. 

Sacrificia, 535. Sacrificium in Eeclesia pro peccatori- 


bus offertur, 590. Sacrificium intélleetuale, omne genus 


modestis, 655 

Safacitas, 692. . . 

Selvator ob miracula íinvidis putt, 719. : 
Salutationes quinquies quadragent ad D. Virginem, 


Selus ab invocatione Christi pendet, 40. Non ex ope- 
ribus legis, 57. Sola salus a Deo petenda, 472. Ad salu- 
tem sufüicit hominis erga Deum amor, 792. De salute non 
desperandum, 592, 59$. Salütis negotium non differen- 

um, 537. 

Sanaliones a Domino et prophelis [πού 352, Sapa- 
tionum donum, 104, 108. . 

Sancta et divina sancte et digne inspiclenda, T?4. 








3 


1561 IN TOMUM ILI. 1503 


Sancti nobis per Scripturas praesentes (unt, 555. Eo- 
rum honor ad Deum redit, 572. Sanctus nullus redimere 
Dos potuit, 855. — 

Sanguinis Christi virtus ac meritum, $56. Hunc vere- 
tur diabolus, tbid. — ] 

Sanitas bona omnia antecellit, 702. 

Sapiens humapi generis primus, 695. Pauca de virtute 
loquitur, multa actibus praefert, 654. Solus liber est ac 
princeps, 695. Sapientes seculi noctuis similes, 685, Sa- 
pientes mundi gravi damnationi obnoxii, 685. 

Sapientia, 694. Sapientia est seipsum nosse, nec effer- 
ri, 679. Extranea sapientía nou inquirenda, 209. Sapien- 
tia mundaps, 684. Ejus vanitas, 72. Cum Agare /Egypua 
comparatur, 685. Sapientia prima est, secularem asper- 
nari, ibid. Sapientim definitio, 692. Sapientis est scire 
se nescire, 615. Sapientis amator, nec cum viro teme- 
rario, nec cum nefario conjungitur, 754.e 

Scandalum ubique fugiendum, 686. 

- ;telera qusedam magna οκ Scriptura recensentur, 


P ο 
Scenici Indi quam exitiabiles orbibus, 670. 
Seortatio conjugatis vitanda, 642. Scortatio est prse- 
matura virginum elocatio, 643. 
Scurre& et faceti quam vitandi. 
Senectus honoranda, 563, 
Servitutis tria genera, 1. 
Severiani Gabalorum opus contra hereticos, TUS, 785. 
Severitate, ut benignitate parce atendum, 576. 
Silentium, donum eximium, 430. 
Similis quisque fit illis cum quihus conversatur, 688. 
Simohis Magi flagitium , 721. 
Simplicitas certa homipis innocentis nota, 265. Sim- 
plicitatis lucrum, 66. . - 
Sion Ecclesiarum arx, 871. Mater, ibid. 
Sixti sententim, 562. Non sunt Sixti Romani pape, 
not. Christisnus auctor erat, ibid. 
Sodomorum tellus condemnata, 155. - 
Solitudo a negotiis libera, 575, 516. Solitado et quies 
uritatem animse inchoant, 579. Eius ingens commodum, 


Sollicitudo {9 fratres necessaria, 275. Sollicitudo ρε 
postera vitanda, 657. - . 

Somnus, 100. Dei beneflcium est, ibid. Quotidianum 
mortem parat, ibid. Somni et vigilie mutua successio, 
ibid. Necessaria est, ibid. 

Sontis esedendi prsescriptus modus, 150. 

Sophismata 'adversus resurrectionem, 757, et seqq. 
Eorum qui dicunt Christum in earne non venisse, ibid. 

Sophronius et Palsstni Honorio Pape deferunt, ut 
voluntates et operationes duas taceant, 820, not. 

Spectacula obscepa fugienda, 379. 

Spes in Deum. collocanda, 459. Qui spem in semet 
collocat, maledicdoni obnoxius est, 678. Solus ille homo 
est, qui in Deo sperat, ibid. Spes non abjicienda, 580. 
Spes est futuris confidere, 52. 

Spina 005 rosse adjuncta, 557. 

Spirituale corpus, ex Spiritus pignore, 140. 

Spirituslis partus carnali mirabilior et potior, 170. 
Spiritualium et spiritualibus comparatio, quse, 68. 

Spiritus sacetus oris Filii Spiritus, 895. Non est infe- 
rioris natura, 104. Quomodo dictus ex Filio existentiam 
non habere, 817. Spiritus sanctum effatum, 189. Spiritus 
qui Prophetas igspiravit, eorum intelligentiam dat, 53U. 
Spiritus compunctiones Paulo, quid, 41. Spirites, donum 
quisque in So acceperat, 921. ὃν ους, voluntas 
bona, 177. Spiritu divino justi agantur, $9. κ 

Spuria de transitu Virginis Melitonis Sardensis nomi- 
ne narratio, 800, not. Ephesios synodo anterior, ibid. 

Stare et sihi fidere, non idem, 99. 

Status hominum varios, 498. 

Stoicorum opinio de aniverso, 159. 

Studio aniini morum feritas debijtatur, 645. Studium 

' ac diligentia, 685. Dei au11Ho indiget, ibid. 

Studioge ad disciplinas scteedere oportet, 615. 

Stulti natura est, ut ín doctrina stabilis non sit, Το. 

Stultitia est minime fortem esse in tentationibus, 706. 
Stultitia gravius malum non est, 563. 

Subditi principum mores imitanter, $57. 

batantia ssterna a mutatione immunis, 747. 
, Subatantialís est habitatio Deitatis 1a Christo, non ha- 
bitadinis duntaxat, quod contra Nestorium dietum sit, 


Sues unguento prssfocantar, 129, 

Supellectilem sacram tangere nefas, 555. 

Superba anima latronum hospitium est, 705. Superbi 
et an: gloris stadiosi, ibid. Superbus est qui cum Eccle- 
814 non cenvenit, 772. Superbia puritati animse impedi- 
meuto est, 709. 


Superiores revereudi, 567. Superiora ineuriosa fide 
veneranda, 752. 

Superstitionum eonfotatio, 391. 

Supplicantium deprecationes audiends sunt, 553. 

Supplicia inusitata, 624. 

Suspicio mala fugienda, 702, Unde oriatur, ibid. 

Symbola viro 48, alia mulieri data, 99. 


T 


Talentum a Deo concessum, quid, 850. 
Tarandrus bellua, 531. 
Temerarios, 600. A 
emplum Dei jare perfugium est, 669. Templum 
quomodo fiamus, 611. : mplam Dei 
Tempora οἱ omiaoa observare non oportet. 665. Hoe 
Judaicum est, ibid. Tempus redimendum, 562. Omnia 
tempore suo facienda, 563. 
Temulentia jejunio pon prsemittenda, 622. 
Tenaces et avari, ab eleemosynis abstinentes, 451. 
Tentare Deum nefas est, 664. 
Tentatio humana, id est exigua, 95. Tentationes non 
timende, ubi Deus est pro nobis, 33. 
Terminos transferre vetitum, 626. 
Testamentum Dei Abrahzm sine fide datum, abroran- 
dom erat, 166. Testamenti novi necessitas, 262. Prwsian- 
2, ibid. 
Theatris (in) que videantur, 671. His simile convi- 
vium Herodis, ibid. 
Theologia aiia purgatis animis, alia valgo, 503. Alia 
qu:e paucis, 3lia qua» vulgo conveniat, T52. 
Tbeotimi episcopi Scythise oratio in illud, $i effers niu- 
nus tuum, 181. Theotimi fragmentum, 778. 
. Thrasones theologici, quí personas divinas relationibus 
distingui negant, 818, nol. 
imendus, non morbus exterior, sed poctata 
sunt cause, 751. ' "e que ejos 
Timor Dei salutis principium, 755. Primm sapienti:e 
fascim, 506 Timor sermone fortior, ibid. 


ac εί commendatio, 76. Ex Judza matre genitus, 


Titus a Corinthiis ad Paulum miesng, 1Η. 

T Bostrensis, tractatus d$; roridentis, 785, '88. 
. I1, contra Manichsos . Dive i 
ibid., not. , rus ab editis, 

Τοχὸς, quid proprie, 453. 

Tradere Satan, guid, 78. 

Traditio vetustissima Christum in monte Thabor trans- 
figuratum esse, 791, not. Traditiones Ecclesi pertur- 
bare non oportet, 772. 

Treusfiguratio Domini resurrectnri corporis forma, 767. 
Non vultus έπη mutavit, sed gloriam, 768. Cur non 
omnes apostoli Christum viderint transfiguratum, 796. 

Transmissio, quid, 280. Prolixitatem amputat, tbid. 

Tribulatio flos est bonorum qua prasstolamur, 585. 

Trinitas in baptismate affirmatur, 299. Trisagio signifl- 
catur, ibid. Trinitas in unitate, et. unitas in Trinitate, 
ibid. Trinitas non disparium reram enumeratio, sed 

ualium, 298. 

risagia cantica, 848. 

Tristilia nimia peccati causa fit, $60, 660. Tristitiee 
spiritus malus, 540. | | 

'Tumaituum auctores, 098. 


Turpia loquentes comprimendi supt, 579. Turpia sunt, 


qui: sine ratione geruatur, 397. 
Turpiloquium fugiendum, 579. 
Turturis natura, 529. 
Tychicos vir Aslaticus, Roma Colossas missus, 21 14. 
Tympanum mortificationem mystice significat, 78. 


U 


ss titio compesoguda, 48. Justia witio culpa noa caret, 


Unguenti usus, quis, 558. | 

Unienis hypostaticse vis et polestaa, 723. 

Usurz partos viperino similis, 453. 

Uxor affliclo marite portus, 617. Uxoris offieium e 
maritum, ibid. Quid a maritis uxores consequantur, 54b. 
Uxoris Pilati laus, 815, ] 


V 


Vagi, et loca libester mutantes, 615. 
Vanis rebus fidentes, ac non Deo, 678. 
Variis modis animi sant curandi, 513. 
Vas irz, homo induratus, 56, 37. 
Vaticinia et auguria prohibita, 783. 
Venatores, 592. . 
Venditio 074. 


4 4 





-9 


* 
9 
- 


1563 ORDO RERUM | 156A 
Venia indigni sunt, qui gratism divinam muneribus proborum contubernium , 088. Peucitas et penuria, 
mercantur, 721. 


Venter dominus gravissimus, 417. Contentionis avidus, 
418. Infidum penu, et ,pertasam dolium, 

Venus preepostera, 655. 

Verbum divinum omnia complectitur et replet, ex 
Pbilone, 752. Verbum Deus caro factus hominum erit 
judex, 155. Ejus descensus quid significat, 85. Verbi 
Deitas et persona a corpore et anima Christi in ejus 
morte non separata est, 828. . 

Veritas captu difficilis, 557. Nullius ope indiget, 557. 
Visu fidem habet, mendacium auditu, 754. Non sílenda, 
8571. Sibi sufficit ad causam suam toendam, 751. Veritas 
et testimonium fidele, 596. Veritatis sermo liber est et 
ουἱ juris, 756. Deo mittitur, ibid. Veritatis ampla com- 
mendatio, ibid. 

Versutia : quanta ejus mala, 658. 

Vestüimentorum usus, quis, 558. Quod in veste pul- 
cherrimum est, nulli usui est, ibid. 

Vetus fermentum nequitia omnis, 78. 

Vetustus convivas potandi modus, 604. 
pin bona et mala, 611. Vis oblique vitands sunt, 


Vistores omnes sumus cum vivimus, 518. Viatoribus 
. feriores sumus, 500. 
inViduss, 625. 

Vigilanti animo esse oportet, 616. 

Vigilia, 700. 

Vindemia, 552. 

Vindicta bis de re eadem non exigenda, 531. ; 

Vinum et ejus usus, 629. Non vituperandum, 605. Qus 
mala creet, 412. 

Violentia ad regnum coelorum rapiendum honesta est, 


Vipers cum murena coitus, 643. 

Vir honestus commune est bonum, 750. Vir studiosus 
virtniis paucis indiget, 615. Vir otiosus a sexcentis spi- 
ritibus captivus tenetur, 561. Viri justi proprium est la- 
peus suos persentiscere, 777. Viro continenti, turbas vi- 
lare convenit, 7554. Viri probi et justi, 459. Non relin- 
quendi, 689. Viri sapientes : juvandi sunt, 680. Virorum 


Virgine indignum opibus et negotiis studere, 645. 
Virginum praematura elocato, seortatio est, 645. 

Virgiuis Marie corpus tumulatur, 876. [n ccelos assu- 
mitur, ibid. À corruptione servari congruebat, ibid. 

Virginitas, 640. Non omnibus imponenda, 642. Naptiis 
superior est, 648. . 

irtus Del ad salutem, non absolute et indiscriminatim 
omnibus dala, 4. Virtute gratius donum non est Deo, 273, 
Ejus conditiones, 47. Virtutis premium est Deum fleri, 
$83. Cur inchoatum virtutis opos quidam perficere ne- 
quiverunt, 701. Virtutes vanse sine eleemosyna, 488. 

Vita brevis, 650. Nihil habet nisi insqualitatem, $20. 
Viatorum est, 500. Vita flagiliosa quid amatoribus suis 
conferat, 655. Quid item honesta, tbtd. Consilium opti- 
mum de alterutra eligenda, ibid. Vita honesta, 651. 

Vita fidel respondere debet, 189. 

Vitso finis ante oculos habendus, 728. Λά supernam vi- 
tam aspiranti acerba vita est, 545. A Deo vitam extor- 
quere bonum est, 585. Pro vita seterna nullus labor est 
recusandus , 656. Vite sterns laudes, 605. Asperiori- 
vitse ostentatio prava, 701. Vitse humanse imbecillitas, 
519. Vitss mutandz propositum, eur a moltis dilatum, 
$89. Yitam alteríus perscrutari, extremse | illiberalitatis 


Vitia virtutum nominibus ornata, 723. Vitium silentio 
compressum, morbus latens, 599. Vitiorum origo Spiri- 
tus sancti exclusio, 809. Α vitiosa consuetudine nemo 
potest emergere nisi Dei potentia, 594. 

Vituperare innocentem in. Deum peccare est, 825. 

Vocationis divinse prsestantia, 5. 

Voluntas est naturalis ac sui juris dp petuo, 821. Yo- 
luntatem in omnibus expendit Deus, 636. . 

Voluptas diaboli hamus, 557. Malorum metropolis, 618. 
Perniciosa est, 357. 

Vota explenda suot, 702, 

Z 

Zacharias Joannis pater Christi causa in templo ne- 

catus, 837. 





ORDO RERUM 
QUJE IN HOC TOMO CONTINENTUR. 


S. JOANNES DAMASCENUS. 
SACRA PARALLELA. (Continuatio.) 
LITTERA e. 


Τεν. I. — De divina institutione. . .9 
Tir. 1I. — De sacrificiis: et quod adulterinas hostias 
Deus non admittat. - . . 9 
Trr. ΠΠ. — De divinis oraculis: et quod ca audire et 
meditari oporteat. 11 


Tir. IV. — De divinis mysteriis. 15 


τή. V. — De iis qui in afflictione, et curis, et nicrore 
versantur. 19 
Tir. VI. — De morte, et infernorum statu. 
Tir. VII. — De mortuis: et quod eorum causa non sit 


lugendum. . 21 
rr. VLI. — De morte, et mortis metu. 4S 
Τη. IX. — De mari. 45 
Tir. X. — De filiabus. 50 
Trr. XI. — Quod nemini temere fidendum sit δι 
Tir. XII. — De messe εἰ vindemia. σι 
Tir. ΧΕΙ. — De venatoribus. δι 
LITTÉRA I. 


tangere non liceat. 
Tir. ΠΠ. — De supplicantibus : et quod supplicationes 
deprecantium audire oporteat. . 69 
lir. IV. — De saaalitate; et quod cuique pro merito 
sit tribuendum. 59 
Τι. V.— De medicis et medicina 62 


Tir. VI. — De indumentis : quodque eumptuosis vestibus 
uti, nec viri, nec mulieres debeant. δὲ 

Tir. VII. — De &qualitate ; quodque eodem gradu apud 
Deum omnes sunt. 66 


LITTERA K. 


Τη. I. — De judiciis Dei: et quod moleste ferre noa 
oporteat, si justi ealamitat.bus conflietenwur, mjustss 
autem re omnia succedant. 66 

Trr. Π[. — De detractione; et quod detractio est. falsus 
sermo adversus aliquem prolatos. 11 

. Trr. HII. —— De tempore: quodque tempus redimendom . 
st atque omnia suo tempore et dicenda et facien Ἡ 
8 


in 
Trr. IV. — De adulatoribus, οἱ parasiüis, ac seurris: 
quod eos fugere oporteat. uh 19 
Τι. V. — De furibus. 
Tm. VI. — De pecoribus et eorum cura. 79 
Tiv. VII. — De jactatione et elatione: et quod nulla in 
re bujus vite gloriari atque extolli oporteat. 79 
. Trr. VII. — De corporis pulchritudine et eleg 


ua. . 
Τη. IX. — De iis qui se insolenter jac'ant. 8l 
Tir. X. — De e superioribus; et q cum superioribus 
minime contendendum sit. MEM 85 
Tir. XI. — De judicio etjustitia Dei: et quod suum 
cuique tribuat, nec personas accipiat. —— 83 
Tir. XII. — De corde puro et conscientia. 81 
Trr. Xlll. — De mala conscientia. 90 
LITTERA A. 


Tir. I. — De argutatoribus, et cirea fdem ambigenti- 
bus. 91 


p 97 5-7 ια 


1565 QU/E IN HOC ΤΟΝΟ CONTINENTUR. 1566 


Trr. 1. — De conviciis. 91 
Tir. Ill. — De fame, et iis qui frumentum in neces- 
sitate minime vendunt: quodque multas preter hs 


furente fame perpetrantur. 
Tir. IV. — De hominibus nequam et luxvi deditis, 
LITTERA M. , 


Τη. I. — De arcanis, et areana enuntiantibus. — 105 
Tir. II. — De improbitatis odio, et eorum qus Deo 
displicent. 105 


rr. IIl. — De poenitentia et confessione. 103 
Tir. 1Υ. — De iis qui ab agenda poenitentia abhor- 
rent. 151 
Tir. V. — De ebriosis. 155 


Tir. Yl. — De ignavis et segnibus, socordibusque, et 
contemptorib.:s. . -- -- 167 
Ti. VII. — De odio, et inimicitia, et dissidiis: deque 
iis qui prelia conserunt. a 2. 69 
Tr. VIII. — De poenitentia Dei : et quibus in rebus 
Creatorem penituerit. 11 
Tir. ΙΧ. — De fraterno odio. . 114 
Tir. X. — De monachis et eorum exercitatione. 175 
Τη. ΧΙ. — De iis qui erudiuntur: et quod eos stu- 
diose ac diligenter ad disciplinas accedere oporteat, nec 
doctrins laborem defugere; sed percontari, et discere 
ab iis qui peritiores sunt. — uu 152 
Trr. ΧΙΙ. — De vagis, et iis qui ex locis in loca li- 
benter migrant. 2 155 
Tir. ΧΙ. — De mercenariis, et iis qui mercenatioe 


udant. 
Tir. XIV. — De iis qui frustra laborant. 184 
LITTERA N. 
Tir. I. — De adolescentia et juvenili state. 186 
Tir Il. — De iis qui morbo et imbecillitate labo- 
rant; et quod eos visitare oporteat. 187 
Tir. Ill. — Quod vigilant animo nos esse oporteat, 
nostramque salutem curare. 190 
Trr. 1V. — De recens conjugatis. 191 
Tir. V. — De jejunio et jejunantibus, 191 
LITTERA &. 


Tit. ]. — De rebos novis, et que raro reperiuntor. 205 
Trr. II. — De suppliciis inusitatis, cum 4 Deo, tum 
ab hominibus, illatis. —— . 106 
Tir. l11. — De peregrinatione : quodque fiducia caret 


peregrinus. 
LITTEBRA O. 


Tir. I. — De juramento: et quod pernieiosa et pre- 
postera juramenta minime prsestanda sint. 207 
Tir. ll. — De pupillis et pauperibus et viduis. — 307 
Tir. ΠΠ. — De terminis: quod eos transferre non 
oporteat. . 210 
Trr. IV. — De via bona et mala: quodque distorta 
negotia, et obliquas vias vitare oporteat, et per rectam 
iter facere. 211 
Ti. V. — De fama bona aut mala... 214 
Τα. VI. — De opinione et existimatione. et quod 
prestet bonum esse, quam videri. Hoc enim ad virtu- 
tem im ento esse. —— 215 
Tir. VII. — De vino, et ipsius uso. 215 
Try. VIII. — De oculis. . 218 
Tr. IX, — De probris, et quod neminem probris 
lacessere oporteat. M 318 
Τη. X. — De iis qui brevi tempore vivunt. 219 
Trr. ΧΙ. — De iis qui libenter jurant : et quod a ju- 
Framento cavendum sit. 219 
Ἐν. XII. — De iis qui joramenta violant et pejerant: 


LITTERA II. 


Τη. Ἱ. — De fide et pietate erga Deum. 223 

Trr. ΤΠ. — De profectu spirituali. 

Tr. TII. — De caducis et sieruis rebus : et. quod 
gravissime peccant, qui presentia futuris preponunt, 


Trr. IV. — De Dei providentia : quodque Deus rebus 
humanis prospiciat. | 254 
Trr. V. De preepostera affectione et sollicitudine : et 
quod nolla in re prspostere aflici debeamus, 255 
Im. Vl.— De prophetis qui c:xdes admisefunt, ac 
Deo placuerunt. 358 
Tir. Vll. — De prrescientia Dei : et quod res occultas 
et incertas ipsi relinquere oporteat. 258 
mir Vill. — De prophetis qui reges libere objurga. 


Trr. IX. — De voluntate et affectione animi: et quod 
voluntatem in omnibus expendat Deus. 
Tir. X. — De virginitate, et pudicitia, et honestis 
nuptiis. 313 
Tir. XI. — De fornicatione, et adulterio, et prsepo- 
stera venere. 24T 
Tir. Xll. — De experientia et imperitia. 262 
ΤΗ. XIII. — De mansuetudine et pietate. . 265 
Tr. XIV. — De iis qui adversus Deum  inscientes 
peccant v. blasphemant, 265 
Nu XV. — temerario, et impudenti, atque ira- 
ndo.  . : 
Tir. XVI. — De libertate et auctoritate : et quibus mo- 
dis bzec a nobis acquiruatur. . 274 
Tir. XVII. — De vita bonesta et moribus probis, atque 
obedientia ; et quod nobis honeste viventibus, Deus ho- 
Doratur et colitur. 274 
Tir. XVIII. — De vita reprehendenda eorum quí ob- 
sequi nolunt, et contumaces suni, ac versutis impro- 
bisque moribus prediti. — . | 279 
Trr. XIX. — De perseverantia et perseverantibus : 
quodque fides et benevolentia serv Sil lis qui nos 
Susceperunt. 205 
Tir. XX. — De iis qui presunt: quod sollicitu- 
dinem omnem conferre debeaut ut bene prsesint. 
Tir. XXI. — De pauperibus : et. quod ab iis sa 
avertere, eosve contemnere aut aversari non opor. 


teat. 
Tir. XXII. — De filiis : quodque eos oporteat paren- 
tes metuere et honorare. 1 290 
Tm. XXlil. — De parricidis et matricidis;. et qus 
mala sequantur eos qui parentes aspernantur, nec eis 
morem gerant. 291 
Trr. XXIV. — Quod ntes filios suos erudire et 
castigare debeant, ac nisi hoc fecerint, in scelerum i5 
sorum partem venturi sint. 3 
Tir. XXV. — De Dei tentatione, et quod Deum teu- 
lare non )porteat ] 298 
. Trr. XXVI. — De multitudine et populo anus 
Trr. ΧΧΥΙΙ. — De observatione et auspiciis, et quod 
minime nos oporteat tempora aut homines obser- 
vare. 298 
Tir. XXVIII. — De deposito, et quod summo studio 
et fide illud custodire oporteat, nec in ejus qui deposuit 
fraudem 1 ολων moliri. 299 
Tiv. XXIX. — De presbyteris. . 299 
Tir. XXX. — De perfugio, et iis qui ad loca sacra- 
profugiunt : et quod insoutibus opem ferre, nocentes 
autem amandare oportest. — 
Tm. XXXI. — civitate impietate referta. $07 
Tir. XXXiI. — De venditione et emptione. — 911 
Tir. XXXUI. — De divina castigatione, et iis qui pre- 
clare eam ferunt. . "n 911 
Tir. XXXIV. — De divina eastigationé, et il'is qui eam 
respuunt : et qood ii qui hie minime castigantur, ad 
sxternum supplicium transmittantur. 523 
Tis. XXXV. — De divina castigatione, quie probands 
ezpioran deque virlulis causa. . 525 
im. XXXVI. — De perseverantia, quodque ea opus 
absolvatur. ' 25 


Tit. XXXVII. — De homine fideli : et quod raro. vir 

fidelis reperiatur. .. 525 

Tir. XXXVII. — De iis qui in rebos vanis futilibus- 

que, et in humanis presidiis contidunt, et non in Deo 

spem locant. . ' $25 
LITTER4 P. 


Tir. vic. — De vagis et distractis. $21 
LITTERA Σ. 


Τη. I. — De misericordia et commiseratione. $21 
Tir. II. — De mediocri statu. $50 
Tir. liI. — De sapientibus et prudentibus viris: et 

quod eos semper ad juvandum esse promptos oporteat. 551 
Tir. IV. — De consuetudine. 351 
ΤΗ. V. — De iis qui consiliis obtemperant. $55 
Tir. VI. — De iis qui consilja respuunt et reprehendi 

moleste ferunt. . . 

Tir. VII. — De emendatione: quodque alienis malis 
emendari debeamos. $58 
"Tr. Vill. — De studio εἰ diligentia : quodque Deo 

minime favente, omne stadium est inutile. 358 
Τμ. IX. — De mundana sapientia. 539 
Tir. X. — De scandalis: et quod ea fugienda sint. 545 
ΤΗ. ΧΙ. — De carnalibus hominibus. $16 
Tm. XII. -— De proborum virorum paucitate et re 

nuria. " 


1561 


Trr. ΧΙ. — De consessu : et quod coacto ad. audien- 
dum consessu, minime oporteat confabulari 9H 
rr. XIV. — De iis quie preeter rationem eveniunt ac- 
eidunt ue. 5i 
V, — De militibus. $50 

Tir. XVI — De proborum virorum contaberhio; quod- 
que improbis viris minime sit adhserescendum. lis 
quippe similem quemquam effici, eum quibus ven si 


Tm. XVII. — De vit» consuetudine cum improbis : 
quodque eoram socielates fugiend:m sint tanquam δι 


085». 

Trr. XVIII. — De sapientia, eruditione, et perspica- 
citate. 

Tr. XIX. — De i negotiorum angustia et dista 


ctione. 
Tir. XX. — De iis qui alienas domos frequenter b 


Funt. 
Tir. ΧΧΙ. — De consilio et sdmonitione bona. — 565 
Trr,. XXli. — De consilio et admonitione mala. 505 
τιν, XXIIf. — De circumactione. $61 
Tir. XXIV. — De sancta cruce. $61 
LITTERA T. 


Trr. I. — De honore: et quod. alii aliis honorem ha- 
bere debeant. 370 
τη. II..— De publicanis. 10 
Tir. Ilf. — De tumultuum auctoribus. $170 
Trr. IV. — De ordine, statu, et serie : et quod sunm 
quemque ordinem servare oporteat. $10 


Τι. V. — De iis qui humiliter sentiunt. 910 

Tm. VI. — De artibus et earum inventoribus. 81 
LITTERA Y. 

Τιτ. I. — De homine contumelioso. 574 

Tir. ΙΙ. — De abstemiis. . 576 

Tir. HI. — De somno et vigilia. 371 

Tir. IV, — De hypocrisi, et simulatione, et ficta pie 


tate : « de iis qui talia comrinisountur. . 
Tir. V. — De filio sapiente. 578 
Tir. Vi. — De fllio stulto, et improbo, atque $78 


pto. 
Tir. VII. — De imbre et pluvia: et quod e terra in 
eclum aquis subvehentur. $19 
gn Vill. -— De seniate, et quod omnia aniece 
ὅ 
Tir. ΙΧ. — De suspicione : et quod ea fugieuda p 
unde sinistrs» suspiciones oriuntur. 
Tm. X. — De pollieitaüonibus et pactis : et quod Ὃ 
explere oporteat. 919 
Tir. Xi... — De superbis, et arrogantibus, et ostenta- 
teribus, ac vane glorie studiosis. 383 
Tir. ΧΙΙ. — De patienüa et Jonganimitate. 885 
Τιτ. XIIf. — De iis qui res adversas minime sustinent ; 
sed animi imbecillitate laborant. 586. 


LITTERA 4. 


Tir. [. — De hospitalitate et fraterno amore. — 581 
Tir. II. — De humanitate, et bonitate, et patientia 
Dei : satius sit in Dei, quam in hominum, ma- 
nus incidere. 991 
Tw. i. — De iis que naturse inditasunt, — 
Tir. IV. — De rUmore et fama : et quod cuilibet mi 
"hime sit fides 
Tir. V. — De aboriosis studiosisqua ; et quod labo 
rate oporteat. Hóc quippe utile est. s 
Tir — De principatus amore : et quod ad imperia 
et dignitates prosilire non oporteat. 405 
Tir. Vll. — De bonis amicis. . 406 
Tir. VIII — De amicis menses et improbis. .. 496 
ΤΙ. IX. — De munificis et liberalibus : et quod muni- 
ficehtia salutem conciiiat. tí 
Tir. X. — De preparcis οί illiberalibus, et. quod ii 


e tenacitatis morbo laborent, ia pericula Ínci- 

410 
Tir. XI. — De homine querulo et criminandi cu- 
ido. 411 


Tir. ΧΙΙ. — De invidia et smulatione. 41 

Tir. XIII. — De prepostero sui amore : et quod 

nemo seipsum justum e aut laudare de- 

beat. 419 
LITTERA X. 

i Tir. I. — De Dei donis et bene^clis, et quod ea mer- 


ORDO RERUM. 


508 


1508 


cedis loco a Spiritu sancto illis rependuntur qui honeste 
vivunt: quodque venia indigni sunt, qui divinam gratiam 
muneribus οἱ pecuniis mercantur. 422 
Tir. ΙΙ. — De iis qui malo gaudent, ac res pravas am- 
ploctonurr, et justa er justa s spernunt. 422 
gravib.:s et nefariis flagitiis. 426 

E Iv: — De religione Christiana, et gentium Fede: 


ae "fn. V. — Deum magis timendum esse quam hom 


LITTERA Y. 


Trr. [. — De mendacio et calumnia. 
Tir. IT. — De Susurronibus. 


LITTERA Ο. 


De hora et die mortis et obitus nostri : et qnod ad 
eam nos pr:parari oporteat, et quomodo e vita migrare 
opar teat. 

PARALLELA RUPEFUCALDINA. 

Monitum. 41Η 

Index capitum. At 

EXCERPTA EX PARALLELIS RUPEFUCALDINTS, 


HOMILUE. 
Homilia |. — [n transügurationem Domini nostri Jesu 


454 
4355 


Christi 545 
Homilia II. — In ficum arefactam et m parabolam 
vin 


Homilia ΠΠ. — In sanctam Parasceven et in croce: 


Homilia IV. — In Sabbatum sanctum. 602 
Homilia V. — In Annuntiationem D. Maris Virginis, 


Homilia V bis. — Ejusdem argumenti. 641 
Homilia VI. — In Nativitatem B. Maris Virginis. 661 
Homilia VII — Ejusdem argumenti. 6:9 
Homilia VIII-X. — In dormitionem B. Ματίω Virginis, 


Homilia XI. — In landem S. Joannis Chrysostomi. 161 


Homilia XII. — Laudatio S. Barbarm martyris. 781 
Homilis fragmentum ex Catena in Lucam. 815 
PRECATIONES TRES. LIO 
CARMINA ET CANTICA 

In Theogóniam. 318 
In Theopbania. 8326 
In Pentecosten. 851 
In Dominicam Pasche. 839 
In Assumplionem D. N. Jesu Christi. 813 


In iransfigurationem Domini nostri Jesu Christi. 847 
Oratio versibns Anacreonticis. 


AD OPERA S. JOANNIS DAMASCENI EX EDI- 


TIONE R. P, MICHAELIS LEQUIEN]I RECUSA 
EDITQRIS PATROLOGI.E SUPPLEMENTUM. 
Vita Barlaam et Joasaph. 851 
Sancti Artemii Passio. 1219 
Joannis orthodoxi Disputatio eum Manichso. — 1519 
utetio Sarseeni et Christiani. 1395 
Advereur Iconoclastas 4541 
nus in dormitíonem Dei Genitricis. 19565 
ΩΜΗ ad exodiasticum pertinentia. 1361 
Hymnus in 8. Basilioga. 1571 
Hymnus in S. Chrysostomum. 1571 
Hymnus $a 8. Nicolae Myrensem. 1385 
Hymnus in B. Petrum. 1389 
Hymnus in B. Georgium. 1894 
. Hymnus ín asium. 1402 
Fragmenta in Mattheum. 1401 
JOANNES CP. PATRIARCHA. 
Notitia. 14065 
Epistola ad Constantinum papam 145 


JOANNES NICAENUS ARCHIEPISCOPUS. 
Notitia. | 
De Nativitate Domini. 
JOANNES EUBOEENSIS. 


Sermo in Conceptionem sanctissim3e Virginis Deipare: 


1455 
1455 


Sermo in SS. Innocentes et in Rachel, 
INDICES. 


FINIS TOMI NONAGESIMI SEXTI. 


Parisiis. — Ex Typis L. MIGNE. 











———— — K.. 


2044 019 208 065 


— ———M —— ——— — P MM —— M