Skip to main content

Full text of "Sancti Aurelii Augustini Hipponensis episcopi Opera omnia : post Lovaniensium theologorum recensionem castigata denuo ad manuscriptos codices Gallicanos, Vaticanos, Belgicos etc. necnon ad editiones antiquiores et castigatiores"

See other formats 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfrom  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  offer  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  full  text  of  this  book  on  the  web 


at|http  :  //books  .  qooqle  .  com/ 


PATROCOGItE 

—  CDRSUS   COMPLETUS,  . 

SEU   BIBUOTHECA   UNIVERSALIS,   INTEGRA,  UNIFORMIS,   COMMODA,  CECOM>mCA, 

OHMll  SS.  PATRVN,  DOCTORll  SGRIPTORIIHQUE  ECCLESIASTICORUH. 

8IVE  LATINORUM,  SIVE   ORiECORUll, 

QUI  AB  jEVO  APOSTOUCO  AD  TEMPORA  CONCILJJ  TBIDENTINI  (ANNO  i545)  PRO  LATINI&. 
ET  CONCILII  FLORENTINI  (ANN,  US9)  PRO  GRjECIS  FLORUERUNT  : 

RECUSIO  CHRONOLOGICA 
OMNIUM  QUiE  EXSTITERE  MONUMENTORUM  CATHOLlCi^  TRADITIONIS  PER  QUINDECIM  PRIMA 

ECCLESI^  SiECULA  ET  AM  PLIUS, 

JUZTA  KOXTI0NE8  ACCURATI88IMA8 ,  INTER  8E  CUMQUE  N0NNULLI8  C0D1CIRU8  MANU8CRIPTI8  C0LLATA8,  PERQUAM  DILIGEN- 

TKR    CA8TIOATA  ;  DI88ERTATI0NIBU8,   C0MMENTARI18  VAR1I8QUE    LECT10NIBU8  CONTINENTER  ILLUSTRATA  ;   0MN1BU8 

0PER1BU8  P08T  AMPLIB8XMA8  ED1T10NF8  QUiB  TRIBUS  N0VI8S1MIS  S^CULIS  DEBENTUR  ARS0LUTA8  DETECT18, 

AUCTA  ;  INblCIBUS  PARTICULAR1BU8  ANALTT1CI8,    81N0UL0S  SlVE  TOMOS,  8IVE  AUCT0RE8  ALICUJUS  MOMENTI 

8UBSEQUENT1BU8,  bONATA  ;  CAPITULIS  INTRA  IP8UM  TEXTUM  RITE  DI8P0S1T18,  NECNON  ET  TITULIS  81N0U- 

LARUM  PAOINARUM  MAROINEM  8UPER10REM  D18T1N0UKNT1RU8  8UBJECTAMQUE  MATKRIAM  8IGNIF1CAN- 

TIBU8,  ADORNATA  ;  OPERIBUS  CUM  DUBllS,  TDM    APOCRYPHIS,  ALIQUA  VERO  AUCTORITATE  IN 

ORDINE  AD  TRADITIONEM  ECCLESIASTICAM  POLLENTIBUS,  AMPLIFICATA  ; 

DCCCNT18  ET  AMPLIU8   LOCUPLETATA   INDIC1BU8  AUCTORUM  SICUT  ET  OPERUM,  ALPHABETICIS,  CHRON0L0OICI8,  RTATI- 

8T1C19,   8YNTHETIC18,  ANALYTICIS,  ANOLOGICIS,  IN  QUODQUE  RELI0I0N18  PUNCTUM  DOGMATICUM,   MORALE,  LITUR- 

CICUM,  CAJiONlCUM,  DISCIPLINARE,  H18T0R1CUM,  ET  CUNCTA  ALIA  81NE  ULLA  EXCLPTIONE  ;  8ED  PHvESERTlM 

DUOBUS   INDIC1BU8  1MMEN81S  ET  OENERALIBUS,  ALTERO  8CILICET  RERUM,  QUO   C0N8ULT0,  QUIDQUID 

NON  80LUM  TALI0  TALI8VB  PATER,  VERUM  EIIAM  UNU8QUI8QUE    PATRUM,  NE  UNO  QUIDEM   0M1S80 

IN   QUODLIBET  THEMA  8CR1P8ER1T,  UNO  INTUITU  C0N8P1CIATUR  ;  ALTERO  BCRIPTURiE 

SACRiE,  BX   QUO   LECTORl-eOMPJC^iyE  81T  OpVJlJ«*C!UlPC^M>ltRi&  ET  IN   QU1BU8 

OPERLM  8U0RUM  L0CI8  8l>Otl£o^  J^GL7.|tPVMT0fiR0RUV  SttaflTiilfi  VER8US,  A 

PRIMO  OENE8E08  U6QUE  AU  NOVK^SIMLH  XPOCALtPlgfB,  CofttlfiNTATl  8INT. 

KD1T10  ACCU1IATI88IMA,    CiBLBRlSQUE  0MNIBU8  FACILE  ANTEPONKNDA,  81  PERPENDANTUR  CHARACTERUM   NITIDITAS 

CHARTJB  QUAL1TA8,  1NTE0RITA8  TF-XTUS,  PEBKECff^a^ORHECTXONl^i^PERUM.REeUJfORUM  TUM    VARIETAS 

TLM  NUMERU8,  FORMA  VOLUMINUM  PEPQtJ^H  CdkUOiiA  S1»1^1UE  IN    fOTG -PA^^ROCDGJ^  DECURSU  CONSTANTER 

SIMILIS,  PRBTII  EZIGUITAS,  PR^eSfiATrMQI'^  Ff  TA  '^OLT.ECTIO  VKJ^,  MBTlleblCA^ET-CHRONOLOOICA, 

8EXCENT0RUM  FRAOMENTORUM  OPUSCULORUMQUE  RACTENUS  HIC   ILLIC  SPARSORUM, 

PRIMUM  AUTEM  IN  N08TRA  BIBLIOTHECA,    EX  OPERIBUS  ET  MSS.  AD  OMNES 

jBTATBB,  LOCOS,  LIN0UA8  FORMASQUE  PERTINENTIBUS,  COADUNATORUM. 

SERIES  LATINA  PRIOR 

N  QUA  PRODEUNT  PATRES,  DOCTORES  SCRIPTORESQUE  ECCLESIiE  LATINifi 
A  TERTULLIANO  AD  LNNOCENTIUM  III 

AOCURANTE   J.-P.   MIGNE, 

Blbll^tfaeefe  Clerl   aolvers», 

SIYE  CCRSUUM  COMPLBTORUM  IN  SINGULOS  SCIENTIiE  ECCLESIASTIC^  RAMOS  EDITORE. 


PATROLOOIA,  AD  IN8TAR  IP81U8  ECCLESIiB,  IN  DUA8  PARTE8  DIVIDITUR,  ALIA  NUMPE  LATINA,  ALIA  GRiECO-LATlNA. 
LAT1NA,  JAM  PENITU8  EXARATA,  QUOAD  PRIMAM  SERIEM  VIOENTI-QUINQUE  ET  DUCENTI8  V0LUMINIBU8  MOLE  SUA  8TAT, 
NOXVE  P08T  PEBACTOt  INDICE8  8TABIT,  AC  QUINQUE-VIGINTl-CENTUM  ET  MILLE  FRANCIS  VENIT.  GRiBCA  DUPLICI 
EDITIONE  TYP18  MANDATA  B8T.  ORIOR  GRiBCUM  TBXTUM  UNA  CUM  VERSIONE  LATINA  LATERALIS  AMPLECTITUR,  ET  AD 
NOVEM  ET  CENTUM  VOLUMINA  PERVENIT,  8ED  81NE  INDICIBUS  ;  P08TERI0R  AUTEM  HANC  VERSIONEM  TANTUM  EXBIBET, 
IDKOQUE  INTRA  QUINQUE  ET  QUINQUAOINTA  VOLUMINA  RETINETUR.  UTRAQUE  VIGESIMA  QUARTA  DIE  DECEMBRI8  1860 
OMNmO  APPARUERAT.  UNUMQUODQUB  VOLUMEN  GRiBCO-LATINUM  OCTO,  UNUMQUODQUE  MKRE  LATINUM  QUINQUE 
i  •  FBANCI8  80LUMM0D0  EMITUR  :  UTROBIQUE    VERO,     UT     PRETII    UUJUS    BENEFICIO    FRUATUR    EMPTOR,    COLLECTIONEM 

INTEORAM,  8IVB  OR^CAM  8IVE  LATINAM,  326  V0LUM1NIBU8  PRO  AMPLIORI  EDITIONE  ET  272  PRO  MINORI  AB8QUE 
l^DICIBUS  CONSTANTEll,  COMPABET  NECK8SE  ERIT  ;  SECU8  ENIM  CUJUSQUE  VOLUMINIS  AMPLlTUDINEM  NECNON  ET 
PIFFICULTATE8  VARIA  PRETIA  ^QDABUNT.  ATTAMEN,  81  QUI8  BMAT  INTEORE  ET  8E0RSIM  COLLECTIONEM  GRiECO- 
I^TINAM,  VEL  BAMDEM  EZ  OR JlCO- LATINB  VER8AM,  TUM  QUODQUE  VOLUMEN  PRO  NOVEM  VEL  PRO  6EX  FRANCIS 
OBTINKBIT.   ISTM  CONDITIONEB  8BRIEBU8  PATROLOOIiB  NONDUM  EXCU818  APPUCANTUR. 


PATROLOGIjE  LATINjE  tomvs  xc. 


VENERABIUS  BEDJS 

TOMUS     PRIMUS 

PARISIIS 

APUD  J..P,  MIGNE  ET  GARNIER  FRATRES,  EDITORES,   SUCCESSORES, 
IN  VIA  DICTA :  AVENUE  DU  MAINE,  208. 

1904 


AVIS  IMPORTANT 

ITaiiris  UDfl  de^  lois  provideatielles  qui  regissent  le  monde,  rareaient  les  OBUvres  au-dessus  de  rordinaire  se  font 
«ari»  contr^dlctiaRs  plus  ou  moias  fortes  et  nombreuses.  Les  Aleliers  Caiholiques  ne  pouvaient  ^uere  echapper  &  ce 
cachet  divin  de  leui  Litilite.  Tanl6t  on  a  ni^  leur  existonce  ou  leur  importance;  tantdt  on  a  ditquMls  etaieiit  fermes 
ou  qu'ih  nllaifltil  L'6tre.  Cependant  ils  pour»uiveni  leur  carriere  depuis  24  aos,  et  les  productions  qui  en  sorteut 
devicEinerit  do  plti^  en  plus  ^^ravcs  ot  soi^niees :  aussi  parait-il  certaiu  qu*iimoins  d'6venements  qu^aucuue  prudence 
huDniine  oe  s^aur^iiL  iir^voir  ui  emp6chcr,  ces  Ateliers  iie  se  fcrmeront  que  quaiid  la  BibliotMque  du  Clergd  sera 
tertuiriee  eri  sps  i.L>03  volumes  in-4*.  Le  passe  parait  un  sur  garant  de  1  avenir,  pour  ce  qu'il  y  a  ^  esp^rer  ou  k 
craindrtj.  f^epeiidftnt,  parmi  les  calomnies  auxquelles  ils  se  sout  trouves  en  butte,  il  en  est  deuz  qui  ont  ete  conti- 
nueUement  rep^tees,  parce  au*dtant  plus  capitales,  leur  effet  eotrainait  plus  de  consequences.  De  petits  et  ignares 
conGiifri?:fi(s  ae  aoiit  donc  acharnes,  par  leur  correspondance  ou  leurs  voyasreurs,  &  r^peter  partout  qae  nos  Edilioas 
iiaient  mal  corrj^ocs  et  mal  imprim^es.  Ne  pouvant  attaquer  le  foud  des  Ouvrages,  qui,  poar  la  pluparl,  ne  soat 
qoc  l'j!^  cJiehd^r^vrc^  du  Gathoiicisme  reconnus  pour  tels  dans  tous  les  temps  etdaos  tous  les  pays,  il  fallait  bien 
se  rejeU^r  siir  k  rormo  dans  ce  qu'elle  a  de  plus  sdrieux,  la  correction  et  l'impression;  en  eflet,  les  chefs-d*OBuyre 
iu^me  n'at]rate^nt  qu'uae  deini-valeur«  si  lo  lexte  en  etait  inexact  ou  illisible. 

IJ  e^it  Lrcj^  vrai  que,  dans  le  principe.  un  ^ucc^s  inoui  dans  les  fastes  de  la  Typographie  ayant  force  TEditeur  de 
rocotirir  aux  in^-cruiiques,  afiu  de  marcher  plus  rapidement  etdedonner  les  ouvrages  ^  moindre  pnx,  quatre  volumes 
du  do\ih\v  Cmirii  d'Ecriture  sainte  et  de  TMologie  furenr  tires  avec  lacorrection  insuffisante  donnee  dans  lesimpri- 
merin^  ^  prus>|Ji?  Lout  ce  qui  s'edite;  il  est  yrai  aussi  qu'un  certain  nombre  d'autres  volumes,  appartenant  k  divertes 
PuhliCnitr^jinsH  fiirt>Eii;  imprim^s  ou  trop  noir  ou  trop  blanc.  Mais,  depuis  ces  temps  eloign6s,  ies  mecaniques  ont 
cetlv  l^travLid  ^UK  presses  a  bras,et  rimpression  qui  en  sort,  sans  6tre  du  luxe,  attendu  que  ie  luxe  jureraitdaos 
A^%  ouvr^ps  d^Linc!  tiille  aature,  est  parlaitement  convenable  sous  tous  les  rapporis.  Quaut  &  la  correctioo,  il  est 
defmit  ^iu&lU  irajiimais  6te  portee  si  loiu  dans  aucuna  ediiion  ancienne  ou  contemporaine.  Etcommeni  en  serait-il 
autremtiut,  upro?^  toEit-isles  peines  et  touies  les  ddpetises  que  nous  subissons  pourarriver  k  purger  oos  epreuvesde 
touti^s  l»LjLo3  x^  L'li^bitude,  en  typographie,  m6me  dans  les  meilleures  maisons,  est  de  ne  corrigsrque  deux  epreuves 
et  d'en  conferirr  luie  troisieme  avec  la  seconde.  sans  avoir  prepare  en  riea  le  manuscrit  de  1  auteur. 

Dans  le»  AtHitr^  Catfioliques  la  differeQce  est  presque  inco*iimensurable.  Au  moyende  correcteurs  blanchissous 
h  tiarna.i»  tti  dont  k^  coupd^oeil  typographique  est  sans  pitie  pour  lesfauies,  on  commeuce  par  preparer  la  copie  d'un 
bou(  a  1'aiitTi!;  ^ans  ea  excepter  uu  seul  mot.  On  lit  ensuite  eo  premi^re  epreuveavec  lacopie  aiosi  pr^paree.  Oo  lit 
«a  ^Q^ond^  da  b  iiidme  maoiere,  maiseo  collatioooant  avec  la  premiere.  On  fait  la  mdme  chose  en  tierce,  en  colla- 
tionnant  a^ec:  lii  secoade.  Oo  agit  de  mdme  eo  quarte,  en  collatiouaant  avec  la  tierce.  Oo  reaouvelle  la  mdme  op^ 
tiklioa  eci  qmr^te,  en  collatioaiiaat  avee  la  quarte.  Ges coUationnements  out  pour  but  de  voir  si  aucune  des  fautes 
stgadk^es  au  bnreaii  par  MM.  les  correcteurs,  sur  la  marge  des  epreuves,  n'a  echapp^  k  MM.  les  corrigeurs  sur  le 
marhre  et  le  ini^L^i.  Apres  ces  cioq  tectures  eati^rei  contrdlees  ruue  par  Tautro,  etea  dehors  de  la  preparatioo 
ci^dessus  mDiuianneei  vieat  uoe  r^visioo,  et  souveat  il  eu  vieot  deuxou  trois;  puis  Toa  cliche.  Le  clichage  opere,  par 
coa^i^qLiortt  la  ftiireto  du  texte  \%  tpqui^jii»^  iiiMiebi|i«ee,  oo  faiuave^la  copie,  uue  nouvelle  Iectured'ua  bou t  derd- 
prauvf!  k  L'autre,  oii  se  livre  a.*uye;  ^efiV^lle  pewsioat  M*«le  tSi^ieZii^glrivd  qu*apres  ces  iuuombrables  precautioa^. 

Aui^Ei  j  at-il  a  Montrouge*ae9  earpecteH»»<k?  (tNKeVre»4SaliinA  e€  en  plus  grand  nombre  que  dans  viogt-cinq 

lis  qu'aillears 
obtenue  par 

«lles  rcll']»  DK-^me  des  c^itret**B^oedlc0ii9**ll£j»ilIonpt  l|oO$&Qcpn*j»t  }lesp6lebres  Jesuites  Petau  et  Sirmond.  Que 
Toa  compari^,  eu  filTat,  n'importe  quelles  feuilles  de  leurs  6ditions  avec  celles  des  odtres  qui  leur  correspoodeot,  eo 
grec  CDtnme  en  laLiii,  on  se  coovamcra  que  rinvraisemblable  est  uoe  realitd. 

irdrlleur!»!  ri^a  &.i\'aats  ^miaeats,  plus  pr6occup^s  da  seos  des  textes  que  de  la  parlie  typographique  et  o'6taDt 

trouver,  leur 
6raient  piesque 
rs  Cathotiques, 
doftt  It)  propre  eit  surtout  de  ressusciter  la  Tradition,  n*operent  le  plus  souvent  que  sur  les  imprimes. 

Le  ir  ^.  De  HLirh,  Jesuite  BoUandiste  de  Bruxelles,  nous  ecrivait,  il  y  &  quelque  temps,  n'avoir  pu  trouTor  eo 
du-huit  mui!<  detude,  une  seule  faute  daosootre  Patroloaie  tatine.  M.  D^nziager,  professeur  deTheologie  &  TUai- 
ver^ite  ile  Wiirzbuitrjif,  et  M.  Reissmann,  Vicaire  Gen^ral  de  la  mdme  ville,  nous  mandaieot,  h,  la  date  du  19juillet, 
n^'iv<iir  pu  ^ji^^lenient  surprendre  une  seule  faute^  soit  dans  le  latin  soit  dans  le  grec  de  notre  double  Patrotogie. 
Enthip  \ti  savuit  i*.  Pitra,  Benedictin  de  Solesme,  etM.  Booetty,  directeur  des  Annales  de  philosophie  chritienne, 
mii  au  dtjfi  d^  noiii  coDvaincred'une  seule  erreur  typographique,  oot  «^le  forces  d*avouer  que  nous  n'avioas  pas  irop 
prosumti  de  notre  p^irfaite  r.orrectioa.  Daos  le  Glergese  Irouvent  de  bons  latioistes  et  de  boos  hell^aistes,  et,  eequi 
eit  pliii^  rare,  de^  liommes  tr6s  positifs  et  \rh%  pratiques,  eh  biea!  oous  leur  promettons  uoe  prime  de  25  ceatimes 
jwr  clmque  imXt  q\\'\\%  ddcoovriront  dans  n*importe  lequel  de  oos  volumes,  surtout  daos  les  grecs. 

Ualgr^  ce  qLii  prt  c^^de,  TEditear  des  Cours  complets,  sentaut  de  plus  eo  plus  l'importance  et  mdme  la  n6oessit6 
d'uae  corrcetion  purfaite  pour  qu'un  ouvrage  soit  veritablement  utile  et  estimable,  se  livre  depuis  plas  d*un  an,  et 
ett  resulu  de  se  lirriir  jusqu*&  la  fin  k  uae  op^ratioa  loogue,  penible  et  coiiteuse,  savoir,  la  r^vision  entidre  et 
iiuWcr^elle  do  ses  maombrables  clichis.  Aiosi  chacao  de  ses  volumes,  au  furet  &  mesure  qu*il  les  remet  sous  presse^ 
eit  corrrgo  mot  pour  mot  d'ua  bout  k  Tautre.  Quaraote  hommesy  soat  ou  y  seront  occupes  pendant  10  aos,  etuoe 
tomme  qui  n^  saurait  dtre  moindre  d'un  demi  million  de  francs  est  consacr^e  k  cet  importaut  contr<Me.  De  cette 
maiiiore,  les  Publications  des  Ateliers  Catholiques^  qui  dej^  se  distin^uaient  eotre  toutes  par  la  sap^riorit^  de  lenr 
corriMrtiun,  n'ai]rorit  de  rivales,  sous  ce  ranport,  daos  aucuo  temps  oi  daus  aucun  pays;  car  ({uel  est  Tediceur  qui 
poiirraiL  et  voudrait  se  livrer  APRES  GdlJP  k  dos  travaux  si  gigaotesques  et  d  ua  prix  si  exorbitaot?  U  fsul 
certi^s  Htg  biea  pbatitr^  d'ua6  vocatioa  diviue  k  cet  effet,  pour  ne  reculer  oi  devaot  lapeioe  oideTaiit  la  dipense, 
stirtout  loraitua  1  Ijirope  savaote  proclame  que  jamais  volumes  a'oat  et^  edit^s  avoc  taiit  d'exac(itude  que  ceux  de 
li  BiMiM^qtte  uaiuerselle  dn  Clergi.  Le  preseot  volume  est  du  oombre  de  ceux  revises,  et  toas  ceux  qui  le  seront 
k  r.imrir  porlerotit  cetteoote.  Eo  coos^queoce,  pour  juger  les  productioas  des  A/e/fers  Ca^Ao/i^tiM  sous  le  rapport 
4i'  U  correction,  il  ne  faudra  preodre  que  ceux  qui  porteront  en  t6te  Tavis  ici  trac6.  Nous  oe  recoooaissoas  que 
«eue  drlitiun  «t  eelles  qui  suivront  sur  nos  planches  ae  m6tal  ainsi  corrigies.  Oo  oroyait  autrefois  que  la  stireotypie 
immuhiksait  les  Uutes,  attenduqu'ua  cliche  de  metal  o*est  poiot  ^lastique;  pas  da  tout,  il  iotroduitla  perfectioo, 
mt  m  a  iToikVb  \\i  moyeo  de  le  corriger  jusqu*^  extiactioo  de  fautes.  LH^breu  a  ete  revu  p^r  M.  Drach,  le  Grec 
pnr  A^^  Grecst  l^  Latio  etle  FraoQais  par  les  premiers  correcteurs  de  la  capitalo  eo  ces  laagaes. 

Nona  avons  la  cunsolatioo  de  pouvoir  fioir  cet  avis  par  les  reflexioas  suivaotes :  Eafio,  ootre  exemple  a  fioi  par 
olirinler  les  i^r^ndes  pablicatioas  eo  Italie,  eoAllemagae,  eo  Belgiqiie  et  eo  Fraace,par  Us  Canons  grecs  Ab  Rome, 
le  iMerdil  de  Naplf"^,  le  ^ain^TAomos  deParme,  V Encuclop^die  religieuse  &q  Muoich.ie  recueil  des  dictarations  de$ 
rites  de  Bruxelks,  les  Bollandistes^  le  Suarezei  le  Spiciltfge  de  Paris.  Jusqu^ici,  oo  n'aTait  su  rdimprimer  que  des 
oiivra^f!^  de  CMirtf^  haleioe.  Les  io-i*,  oii  s'eagloutisseat  les  io-folio,  faisaieot  peur,  et  oo  o'o8ait  y  toucher,  par 
cr«iaLe  de  sta  tioycr  daas  ces  abimes  saos  fond  etsaos  rives;  maisona  fioi  parse  risquer^  oous  imiter.  Bieo  pfas, 
S0U9  notre  iiupnhioi)*  d'autres  Editeursse  prepareotau  Bullaire  uoiversel,  aux  Dtfcisions  de  toutesles  Congr^gatioos, 
Ji  uae  HiographiB  et  k  uoe  Histoire  geodrale,  etc.  Malhenreusemeot,  la  plupart  des  6ditions  d^jli  faites  ou  qui  se 
(onL.  sont  sans  auCoritd,  parceqo'elles  soot  saosexactitude;  lacorrectioosemble  eo  avoir  6te  faite  par  desaveugles, 
luii  qu*un  n*en  aii  pas  seoti  la  gravitd,  soit  qu'on  ait  recul^  devant  les  frais;  mais  patience!  une  reproductioD 
torrecte  surgira  bientdt,  oe  fiHt-ce  qu*&  la  lumiere  des  dcoles  qui  se  sont  faites  et  qoi  se  feroot  eocore. 


SJECULm  VUI.  ANmS  730. 


VENERABILIS  BEDtE, 

ANGLO-SAXONIS  PRESBYTERI, 

OPERA  OniNIA. 

EX  TRIBUS  PR^CIPDIS  EDITIONIBDS  INTER  SE  COLLATIS, 


KEapE 


CQLONIENSI,  DUABUSQUE  IN  ANGLIA,  STUDIO  DOCTISSIMORUM  VIRORUM 


SMITH  ET  GILES. 

•  •• 


NON  SINE  INGENTI  I4TTBRAT0RUtt^LAUSUm^WPP^-VW.QATIS, 

j'.*«<-j^^'         '-      j     •     _^,  •   •  •   •  0 

-  ^  ^  *     •  '  *  •  •  •..*  "*•  ••• 

MOVISSIMB  AD  PRMLUU  RBVOCATA,  MBLIORI  ORDINB  DIOBSTA,   VARIIS  MONUMENTIS  AUGTA,  BT, 
QUOD  MAXIMUM   BST,    INNUMERIS,    QUIBUS   SCATEBANT,  MBNDIS  DILIGENTBR  BXPURGATA  ; 


ACCURANTE  ET  DENUO  RECOGNOSCENTE  J.-P.  MIGNE, 

Blbliothce»  Clerl  ludveratt, 

EITE 
CURSUUM  COMPLETORUM  IN  SINGULOS  SCIENTLE  ECCLESIASTIC^  RAMOS  EDITORE. 


<»^^^^^^^^^^^^^^A^^^^^^^^^^^^^W^*^»%^/^*V\^^WWV%^/N^^^V%^^^%^NA#V>^#%^^^^^^^^WM 


TOMUS  PRIMUS. 


V6NBUNT  6  VOLUMINA  42  FRANCIS  GALLICIS. 

PARISIIS 

APUD  J.-P.  MIUNE  ET^GARNIER  FRATRES  EDITORES,  SUGGESSORES 
IH  VIA  DICTA:  AYENUE  DV  VAINE.  808. 

1904 


•wmm^ 


SMCULVM  Ylll  ANNUS  730. 


ELENCHUS 


OPERUM  QUJE  IN  HOC  TOMO  XC  CONTINENTUR 


VENERABILIS  BEDA. 


VenerabilU  Bedx  Elogium  historicum,  auctore 
D.  Mabillokio.  coI.      9 

Vita  BedoR  Venerabilis,  auctore  GnTHBERTO, 
ipsius  discipulo,  seu  alio  qui  sceculo  xi  vixit,       35 

EJusdem  Vita,  auctore  anonymo.  53 

Commentarius'  de  Venerabili  Beda,  seu,  de  ejus 
cetate,  Vita  a  Turgoto  collecta^  cultu  sacro ; 
antiquorum  ei  attestantium  sententice,  53 

Disquisitio  de  Ven.  Bedce  et  Flori  diaconi  Lug 
dunensis  Commentariis  in  Paulum  ex  dictis 
S.  Augustini.  6*7 

Fabricii  Notitia  in  Ven.  Bedam.  iOi 

Testimonia  Veterum  de  eod^, :::•*?     ?••*.••   i^^ 


•  •  •   •• 


Pabs  prixa.  —  OI^irAZOlDAi^UCkt.:  /•• . 

Sectio  I.  —  Genvina . 

.  •  •  •  •  j  j  •  •  •*»      •   ••••• 

De  Ortographia  liber...;  *•.•*  *•.••  •':  •..'  ;*!      Y  If^j 

De  Arte  metrica.  149 

De  Schematis  et  Tropis  saorse  scripturse.  175 

De  Natara  rerum.  187 

De  Temporibus.  277 

De  ratione  Temporum.  293 

De  ratiooe  Gomputi.  579 

De  celebratione  Paseb».  599 

De  ordinatione  feriaruro  Pascbalium.  607 

De  Tonitruis.  609 

Sectio  II.  —  DuBU  bt  SpimiA. 

Cunabula   GrammaticsB  artis  Donati  a  Beda  re- 

siluta.  613 

De  octo  partibus  Oralionis.  631 

De  Arithmeticis  numeris.  641 

De  Computo  dialogus.  647 

De  divisionibus  Temporum.  653 


De  Arithmetiois  propositionibus.  665 

De  ratione  Galculi.  677 

De  Numerorom  diyisione.  681 
De  Loquela  per    gestum   digitorum,  et  tempo- 

rum  ratione.  685 

De  ratione  Unciarum.  699 

De  argumentis  Luns.  701 

Ephemeris.  727 

De  Embolismorum  ratione  computus.  787 

Decemnovennales  Girculi.  825 

Mundi  coelestis  terrestrisque  Gonstitntio.  881 

Musica  theorica.  909 

•  •  •  •  .•• 

•  Jlft«tca.J>ractica.  919 

••  Dfi  Cirdilis  Sph«r»  el  Polo.  937 

^  De^Planetarum  et  Signorum  ratione.  941 

:.4lridoilli^  Xemporum.  951 

•.•••••.•     «^  *'*'■■ 

•  De*  m%n^r&*HoroIogiL  951 

De  Astrolabio.  955 

De  Nativitate  infantium.  959 

De  Phlebotomia.  959 

De  septem  mundi  Miraculis.  961 

De  Diyinatione  morUs  et  vitae.  963 
Sententise,  sive  Axiomata  philosophica  ez  Ari- 

stotele  et  aliis  collecta.  965 

I.  —  Ex  Aristotele.  965 

II.  —  Ex  Gicerone.  1053 
Proverbiorum  liber.  i089 
De  Substantiis.  '  1113 
Elementomm  Philotophiae  libri  quatuor.  1127 
Sibyllinorum  verborum  interpretatio.  1181 
Hisperica  famina,  sive  Latinitatis  InusiUtse  Tel 

arcanse  Opusculum.  1185 

Index  Remm.  n^i^ 


Gliehy.  —  Ex  typU  PAUL  DUPONT,  12,  vtt  dicU  Bae-d'Asiu4c6i.  —  109.9.1904. 


^s 


Bas^^SBH^s^9 


AD  OPERA 

VENERABILIS  BEDtE, 

ANGLO-bAXONIS  PUESBYTERI , 

PROLEGOMENA. 


VEN.  BEDiE  ELOGIUM  HISTORICUM, 

AUGTORE  D.  MABILLONIO. 


(Ex  Adi»  S8.  Bened.  t.  III.) 


V^ 


I.  Bei»  MtM,  iampiit  disciiaiiiiii » mooutica  professio. 

1 .  Vencraliilis  Bedi,  EccletUR  Anglictnie  himen» 
in  esirtmo  iwIm  wbk  wftth^  innuil  WiHelmus 
Malmesboritt  roofiediiis,  lib.  i  de  R^Hi.  Angl , 
tap.  5,  40^lrte«  rerwffo  Krrfl*  «miiei  penlH««i. 
iV«fm  BrilmMi9,  tfitm  m  qulbMdm  tMn  oxblM  «ppd- 
(irtiir,  ^iM  OcMM  lHt0r[u*a  noii  mii/iit  eotmo^r^Ms 
rompulM  <•/•  Aatel  in  rrmoliftlme  taii  ptofu  hcom 
notmUAo  et  edueaiionii  ejtn,  Scoiiee  propinqimm.  b 
locus  pertinebat  adNorlbanimbrorum  rcgouni,  qnod 
ambiui  sao  Deiros  seo  Eboracenses,  el  Beroieio?, 
id  esi  Seottos  boJiemos,  Tina  fluvio  ab  inf  ieem  dis- 
cietos  compleotebatnr.  Fere  ad  ipsom  Tinae  osiium 
vicns  Clnmm  dictua,  vemacnle  Jarom  cemilnr,  ve- 
iiorabtlis  Bedsi:  oaule  solom.  IsUc  lucis  nsoram  ac- 
copU  paronUbna  ignolis,  oo  teinpora  qoo  Egfriduii 
fionbimibrla  impcrabat.  l>e  aniio  inquirendum. 

3.  lo  Viu  pnmoissa  Beda  noiKi  dkiiur  anno  in- 
eornoUonie  ^omit^cm  »exceni€$iino  9eptna§emno  •ep* 
timo.  At  bic  calculos  slare  non  polest.  QuippO  Bcda 
Historlam  gentis  su»  libris  quinqiie  compo^ium  ab* 
sohrit  mui#  dominicm  mcamuUonii  acGXixi,  signato 
in  fine  llbri  v«  Ipsomet  anno  E|ulomen  siiam  absol- 
vit,  uii  adverUnios  in  noslro  exeropbiri  ms.,  in  quo 
desiuit  Epitome  in  annum  nccxxxi  bis  verbis :  Anno 
pccxxxi  Beretvald  arcMepiscopui  otiiL  Eodem  anno 
Taieini  eouiecralnt  ardtiepiiCOpuB  nonui  DorurneU' 
sts  Ecctatim^  Edilkaldo  rege  Merctorum  quintum  de- 
cimum  ofenia  annum  impnii.  lUcc  de  fdmria  ecele" 
iiamea^  ele.»  ila  ut  ea  qiix  iii  libris  ediiis  legnnlur 
de  rebns  per  annoa  posteriores  gestis,  subditif ia  cen- 
semla  § Int.  Eodem  proinde  aimo  dccxkxi  lli  tortain 
suam  ei  Epi  onion  ab»olvit  Beda.  Poiro  Epitorocn 
absolvit  onno  miaiii  mm  ^inquagesimo  nono.  Sic 
cnim  paulo  posl  pnsdicla  scribit  :  Ex  letnpore  aece» 
fdi  preshyleralua  nAiiie  ad  annum  miatii  mem  uXj, 
hmc  ih  Seripmram  ianciam  mew  meorwmtfue  nerad- 
pAtnOt.  XC. 


A  loli  es  opuiculii  tenerabittMm  Pairum  brevlier  aduo* 
iare  •  •  •  euravi.  Quod  si  ab  anno  dccxxxi  reirogra- 
do  calculo  numerea  novem  et  quinqtiagitita  annos 
etaUs,  Bed»  ortum  anno  oclxxiii  slatueudum  esso 
intelligea. 

S.  Nalui^  Inqnit  Beda,  in  ierriforia  monaiierii  bea- 
iorum  apoiioiprum  teiri  et  PauH  tfuod  eti  ad  Wiri- 
muda  et  in  Cinmm,  cum  aum  annorum  ieptem^  cura 
propinquoram  daim  mtm  educandui  rererendiaimo 
akkaii  Benedicia  ae  deinde  Ceolfrido  :  cunciuinque  ex 
eo  lempui  tAim  in  ejuidem  monailerii  kabitationf  per^ 
agenif  etc.  Utrumque  monasierium  as  ilficavit  Beiie- 
dictoa  seo  Biscopus,  Wiremutheme  quidem  onno 
LCCLXXfv»  indictione  ii,  oitMO  iv  imperii  Eyfridi  rcgi» 
ud  oitiam  fiumittii  Wirt,  teste  Beda  in  libro  i  de  Vila 

B  S.  Biscopi,  sasculo  ii«  ad  annnm  690,  unde  Wiretnu- 
tbense  dlctum  (nam  mamUi  Anglis  ostium  signilicai)» 
Girmeme  aulem  anno  circa  dclxxx,  siquidem  eecie- 
iia  S,  Pauii  Girwentii  anno  xv  Egfridi  re§ii^  Ceoi- 
fridi  abbatii  ejuidem  eccteiim  eonditorii  anno  rr  de^ 
dHcaia  eii^  prout  eodem  loci  adnotavinfn.<i.  Ex  bis 
cof^jicimns,  Bedam  non  in  Girvrensi,  sed  in  Wire* 
mutbensi  moiiasterio  traditum  fiiisse  Btseopo :  lam 
elsi  postea  apud  Girvum  cum  Ceoirrido  mansit,  lbl« 
demque  diem  supremum  cxplevfL  Et  certo  unnerat 
ntriuupie  loci  pax  et  concordia^  eadem  perpetua  fmni^ 
iiarilai  et  graiia^  iiiquit  Beta  in  eodem  libro :  adeo 
ot  unum  roona&teriuin  tum  propter  locorttin  vicl* 
niam,  luro  uiaxiuie  ob  unum  ideiiiqne  regimen,  mn* 
tunmqne  monacb*  rum  consensuiii  et  eommercinm 

C  pasf^iiu  ab  ipso  dicatur.  Regulam  S.  Benedicii  in 
Htroque  illo  ccBnobio  a  primordiis  viguisse  manileste 
detnonstraiuin  est  in  Observationibus  ad  Biscopi 
ViUin  ex  ipsins  Bedai  verbis,  quo  auctoro  discimus 
Biscopnm  inorU  proximum  discipulis  suis  prrce* 
pisse,  ut  juxta  re§ulam  magni  quondam  abbatii  Be- 
nedicU  ei  juxta  privilegii  iui  decrela  Ai^num  sncces* 
sorem  eligerent:  quod  etTam  Ceolfridus  abbas  regi- 

i 


j^  AD  OP£aA  VEN.  BED45  PROLECOMENA.  15 

man  abdlcaturw  momiwlt.  Rl  Alwinui  In  epiflola  A  S<Tiplurae  atcw  ;'*^^fP^!***^"^®ff^ff^|;  ^^ 

49  Wlren&eset  Girvrenses  inonachos  exhortanv  ut       '  "'  ^"* ^"      *""""  "^     """  *"" 

rtf^ulofts  t»if<r  •t«er»aiUM!«ii  ii  Bifnerficto  el  Cecl[rid& 
gtaiHiam  diUgeutistime  custodireni ,  addil;  Reiuta 
S.  Beiieiicii  i«  coJiuen/«i  fratmm  prcfpria  expcnatur 
iiiigua,  uJtintelligi  poisit  Ab  omnitmt.  Cum  ergoBe* 
da  etmctvm,  ut  ipse  iil,  wte  sune  tetnput  In  alterutro 
monaiterio  peregerit,  eum  Brneaictinis  paruisse  in* 
stiiuUs  iiificiaf  i  neioo  potest  Quainobrem  tero  pas- 
«im  presbyier,  non  monachns  appelletur.,  dicemus 
inferius*  quanquam  S.  Boniftciws  martyr  in  episl.  ^ 
ad  Huett)Cfl«m  abl)eiem  Wireniulhensem,  aUquade 
opMCtti:$  sugaciuimi  tHvestigatoris  ScripturarHm  Be- 
dte  monaciti  postulat. 


▼igilias  suas,  boe  iiicubnniones  dirige bat,  quo  pos* 
set  vd  in  suo,  vel  in  discipuloruin  aniinis  tam 
canctum  et  iaudabile  sludium  promo?ere«  In  iibro 
deArte  metrtca  sic  Cuthbertum  discipulum  suum 
aflTttar  in  line :  Htac  libi,  duUistme  fili  et  canMta 
Cuiberte,  diti^enrer  ex  antiffiiorum  opusculit  teripta- 
rum  excerpere  curafn;  el  quee  tparum  reperta  diu^ 
tino  More  collegeram,  Hbi  eoltecta  cbtuti;  ni  qum' 
admodum  rn  divinis  Utteris  statutitque  ecctesiattidt 
imbwre  ttudid  ,  ite  f tttni  meXriV^a  arU,  quee  dimnic 
nonesi  ineognita  Ubrii,  te  soterUr  inttruerem.  Cm 
etlam  de  figurit  ul  modis  toeutionum  quas  a  Creedt 
tchemata  oel  Iropi  dicuntur.  parmm  tubjicere  ii- 
beUum  non  incongruum  duxi :  tuamque  dtteciionem 
II  Enercilia,  siudia  msxijne  Scrlplurarum ,  pneceptores.  g  tedHiuM  exoro ,  ut  tectioni  operam  impendat  iltarum 

mmdme  iUterarum,    in  quibut  no$  titam  kaben 


4.  Qtiid  rei  egerit  Beda  in  monasterio  soio,  nobis 
aperil  in  Eptome  sua  lils  vcrbis :  Cimcmm  ex  eo 
tempus  «Jd?  inejuidem  monasterii  kabUatione  per^ 
agent,  omnem  mrditandit  Scripturit  oferam  dedi : 
aique  inter  observaniias  discipltMe  reg^larit  et  quo- 
iidianam  cantandi  in  ceelesia  curam,  temper  aut  dii- 
,€ere^  m  dooere^  tmt  scriberednUekabui.  Somm» 
ergo  hsec  vila!i|>8iiis  fuit,  medilatio  etstudium  Scrip- 
turariim,  cui  tanlum  impendebat  temporis  diseendo, 
docendo  ct  scribendo,  qiianhim  sibipostdiscipllf» 
regularis  et  offlciorym  di-vinorum  pensmnsupererat. 
Quo  magis  mirandum  cst,  homiiiem  tantuin  tot  re- 
bus  impoditum,  nec  posthabuisse  status  siii  onicia, 


credimus  iempiternam.  Et  in  libro  de  Schematis 
Scriptor»  :  Sed  ut  cognoseat,  ditHtit^me  fiUt  ro- 
gnotcant  itm  omnet  qui  hcee  legere  totuerint^  quod 
taneta  Scriptua  ceeteris  omnibnt  teripturit^  non  «o- 
ium  auctontate,  q/ma  dima ,  vH  utmtaU,  quia  ad 
mtam  ducit  eeurnam ;  ud  et  antiquiuaa  et  ipta  free* 
eminet  positione  dicendi :  ideo  piacuit  miki  cotlec^t 
de  spta  exemplit  ottendere^  quia  Mii  kujuunodi 
ukematum  tin  Iropamm  taleant  preetendere  nltit 
tescuiit  eloqnentia  magistri  quod  non  in  Uta  prmeet' 
urit.  Neqoe  res  qnantumribet  mioutisaimas,  si  mo- 
do  ad  sacraa  Scrfpturae  ioteiligentimn  conducero  po* 
leranr,  insoper  habebai.  Hlne  est  qnod  libellom  dft 


Du»  iiiipcujfcUMf,  i»%*v  |.ww-..«--^— lerani,  insupcr  ii«iuvw«i*   ■■•■•«  ^-  «|«^«  „»^«.—  w^ 

%  quibos  facile  eximi  potuisset;  nec  tamcn  minus  ^  i„4i^itatione,  seo  de  ratione  nimierandi  pcr  digitot 


a  summis  viris  aut  didicisse,  aut  scripsisae.  Beda 
monachMS  eral^  inquit  Caufridus  Boiissardus,  |Mrtftes 
ff  noctet  cumfratribus  tuitjugi  ptattenlio  inwi^lant; 
ac  telttti  nihit  oraret,  stuiUit  ntterarum  temper  ineum- 
bent.  Ejnt  mtam  ti  consideret,  nikit  ipsmn  titteris  in- 
dutsiste;  it  stvdia^  nihil  oratiani  impendiste  judicabis. 
Iia  ille  in  cpistoia  ad  Petrum  Securibilem  de  editione 
Commenlarii  in  Aposlolum  a  Beda  ex  Augustini  ope- 
ribus  dcflorati.  Utinam  etiam  pia  h«c  nieiitis  agiu- 
Uu  ad  roultos  deri? eiur  Bed»  eiemplo !  c«i  post 
monastica  exercilia  id  solum  oordi  fuit,  mediuri 
Scripturas,  discer^  docere  ct  scribere.  Quanquani 
Niriusque  isiius  ccenobii  monacbi  non  solis  animi 
aclionibtts  exerccbanlur.  siquidem  Biscopos  abbas, 
lesleBeda  in  ipsius  Viia,  (ratrum  «miffmMW  oliemm, 
ventilare  cnm  eit  et  triturare,  ouet  wtutasque  ututgere, 
in  pUtrino,  m  karto,  in  coquina,  in  cunctit  monasterii 
operibut  jocundutet  obedient  gaud^at  exerceri.  Et 
Beda  ipse  umetsi  forUsse  exterioribns  orOclis  mi- 
Aus  occopatus»  umen  amanuensis  et  exscriploris 
Uborem  non  defugiebat  ut  inferius  Yidebimu» 
num.  8. 

S.  NuUnm  fuit  artia  aut  diseipliom  genos,  in  quo 
f ir  discendi  avidus  non  fuerit  diligenthaime  versa- 
iiis :  in  cujiis  rci  sobsidium  prster  Latioam,  eiiam 
Crasoam  lingusm  comparavewt.  Quod  qoidem  mi- 
ruro  est  in  homine  privato,  et  in  extremis  fere  Bri- 
lannix  reccssibus  intra  monastcrii  parietes  consi- 
siente.  Omnem  vero  studiorom  suomm  rationem  in 


composiiit.  Neque  enim^  loqo  t,  iomtemnenda  porti- 
que  pendenda  e$t  reptla^  eujmi  ommt  pam  tierm  r*- 
posiforci  Scripturee  nen  mimto  quam  lUUrarum  /i«u- 
rat  monttranmr  amplexl/ 

6.  Piores  htbuit  prsecdpUires  Beda,  in  hb  Trum^ 
berhtum  monachum,  Ceaddae  Lkxldfeideasis  eplscopi 
discipulom,  quem  unom  fuitso  deiii  qi^ea  tii  Smp- 
mrif  ^mdie^mii.  fatetor  Beda  in  Hisloriae  lib.iVt 
cap.  S.  Suot  qui  eum  Joannis  de  Beveriaeo  episco- 
pi  Hagoslaldensls  discipolum  aioni,  recHos  loanni» 
orebicantoris  Romtni  fttiase  dixeris.  Nam  Biscopot, 
tesunte  Beda  tum  in  Hist.  lib.  iv,  cap.  48,  tom  in 
Ipsitts  Biscopi  YIU,  ofdinem  cantandi,  ptaltendi,  ol- 
que  in  eccle^  minitirandi  juxta  morem  Romanm 
D  tiisltftlioiiii  iiio  moiMiilcrio  contradidU,  potmtato  ui- 
deUcet  atque  aceepia  ab  Agathone  papa^   arddeanUHre 
eccUsiee  B.  o^iloli  Petri  et  abbaumonatterii  B.  Mwr- 
tini  Joanne,  quem  $ui  futurum  magistrum  monatterii 
Britanniat,  Bomanum  Anglu  adduceret.    Qui  Ifta 
peroenient,  nnm  totum  vbm  voce  qua  Hom<t  didicit 
ecctetiatlica  ditcenHbut  tradidit^    sed  et  non  pauea 
itiam  iitUrU  mandata  reliquit,  quat  haclenut  in  fjiif 
dem  monatterii  bibliotheca  memories  gratia  tervantier. 
Nec  dubiom  quin  aliquos  audierit  pneceptoret  a% 
diacipulis  Theodori  et  Cantuariensis  episcopi  etHt- 
driani  abbatis  qui,  iitteris  tacrit  nmul  et  taeulari^ 
tus  abundanur  ambo  intiruca  congregaia  ditdpulo^ 
fHm  caterva  uientim  tatularit  quotuUe  ^nuna  irri^ 
gandis  eorum  cordibus  emanabant :  ita  ut  etiam  wf 


Ift  V£N.  ilEDA  MX)GIUM  RJSTOTUCUH  A  MABTLLONfO  SCRIPTUIf .  14 

ifkmarUM^  Mrancmkm  ei  arUhmeikQS,  eceleiitiiiica  Snein  reprehenmnem  $t»d'n  velernmn&en  conderepu- 


dkdpHnm  inier  wromm  ttpirnm  voUunina  $nit  ou* 
4tapn^  tonkrnderent^  \w\n\i  Beda  in  Hbt.  lib.  iv» 

JU,  0nliii|i{9,  4ocH^a,  rererenlia  erga  Pftres. 
7.  Ihebno  nono  vUa  mete  amo^  inquit  Beda  In 
Epteaie»  eUneonotnm  •  trieefimo  gradnm  prethfteni' 
f«9»  iHnrffii^t  jfer  Mlwif«rtKi|i  rmrenrftM  mi  epi$copl 
io$mh*  inkentn  Coolfrido  altbnte  twepi.  Is  eit  Joan- 
oet  HagiHNldefifiif  priiniiin  episeopus  factus  cirdter 
9mnm  mi^cyu»  prinerpio  regni  ilW/Wi^i  Nortbtnind* 
bronioi  regu,  tette  Beda  lib.  ^f,  cap.  3,  deinde  vero 
arehlepiseopQS  Eboraeensis  posi  Bosam  anno  circa 
aociv  roortuuni*  Porro  maii<tf  in  rpisf^paitc,  ait  Be- 
da,  lib.  T,  cap.  f.  «nnti  iriginta  tri^vs  ;  posti^a  ordi- 


tnremr;  ob)eetioni  Acca  facit  sati^,  &ubdtU|«ie :  Yoln 
enim^  completo  a  teper  Dei  auxUJnm  opere  qnod  po- 
oiulo^  hanc  giami  efnstolam  in  capite  preeponi^  ta  men 
ob  aUam  quam  condeuentionis  fratemce  fpmtiam  in 
iMJcam  eeribere  rogatnm :  ui  qui  ob  teneritudinem  m- 
gen»  sublimin  nei  difieiUa  capere  nequeunt,  heeesim 
ptieiori  stglo  exposita  faciiius  apprehendanU  £t  post 
pauca  :  Credo  eliam  iuo  mgitantissimo  sindio^  tpii  in 
lege  Dei  meditanda  dies  noctesque  ducis  permgiles^ 
nonnuttis  in  locit  quw  ab  eis  (Faln6tfs)  intemdsta 
snntf  qnid  sentiri  d^eat^  Auctor  tucis  aperiet,  Jus-, 
tum  namqne  $atis  est^  et  supem/e  pietaiis  ntqne  igqui- 
iictio  moderamini  conventens,  ut  qui  negUciis  ad  in- 
tegrum  mundi  negoHis  eeiernum  verumque  sapientiee 


ntao  in  epitcopntum  Eboracensis  Ecclesl»  Wilfrido  B  hmen  indefeesa  mente  persequeris ;  e$  kio  frncivm 


presbyiero  suo  seeessit  ad  mojiMrmNiii  a  se  condi 
tnm  in  sifMr  D^romm ;  mortuus  demum  niiiie  incar' 
naHonis  dominiem  nccxii,  quo  anno  de  ipso  egirous. 
Anfium  quq  Beda  diacooiis  initiaUis  esi,  llligamus 
mrm  Cbr(stian«  anno  dckoi.  Presbyteralas  gradum 
adepcus  estaano  •qcn,  quo  Joaiines  adbuc  praserat 
sedi  HagttsUldensi «  ad  qnam  monasteria  Wlrerou- 
tbenso  el  Girwense  tum  pertlmiisse  videntar,  ante- 
^m  episti^Nilus  Dnnelmensls  erectus  esset  Nam 
pneter  Bedi^  ordinationem  a  loanne  UagHitaldensl 
epifeopo  factanit  id  suadet  aueloritas  Acc«  episcopi 
in  ips«Di  Bedam,  qui  bortante  et  compellente  Acea 
omiphifts  kieubrationea  suas  agltressus  est.  Aeca 
nro  catbedra;  Hagost^ldensi  prtefuit  post  Wilfri- 


intelUgenUte  purieris  ossequaris,  etin  fuiuro  ipeum, 
m  quo  $nntomne$  theeanri  eapien^e^  et  ecienilos  aks- 
eonditii  Regem  in  deeore  $uo  mnndo  corde  anuem' 
pkris.  At  qula  h»c  in  Bed  e  bonorem  magnifieentjus 
(uti  ipso  sentlebat)  dicta  esse  ridebantur ;  bumiU 
epistola  respondei  in  bunc  modum  :  JOomino  beatis- 
timo  et  mmUtm  deMeranti$$imo  Accce  episoopoBeda 
kvmlis  preehgter  in  Domino  etUmo  saiuiem.  Hira 
vere  e$t  ei  vorn  mire  doetoris  egregn  oententin^  quin 
eharitae  omnia  credit^  omnia  eperai,  Dati$  namque 
ad  me  epi$toli$,  nt  aliqna  iibi  $cr%bam  rogare  te  di^ 
ci$ :  et  inter  rogandum,  needumque  tneee  con$ensiom$ 
accepto  re$pon$o^  qnee$iti$  adhuc  opu$cnti$  qua$i  jam 
acquitiii$  ac  perfecte  con$nmmaU$,  preefntionU  etgna^ 


dom  aiino  ncctx  defunclum,  ut  snpejius  ad  eumdem  C  culnm  condi$.  Nondnm  pindamine  jacto^  non  aitaia 


napmt  Tidimus.  Miruro  forsao  aliquibus  videatury 
quod  Beda  anno  etatls  su«  iix  ordlQHtus  sil  dia- 
coQus,  ouffl  eanoaes  aonnm  viceaimiim  quinium 
prascribant.  Terom  nonnnnquam  ob  sanctipioniam 
ordinamlorom  dlspensabant  eplscopi«  ntl  In  SS.  €er- 
roano  Parisiaes  urbls  eplscopo,  Seqoano,  aHlsque 
adveHere  lieeC 

t.  JK#  amiporf  ee^ff  fr#i^mf^f ,  pergit  Beda 
In  Epilome,  Msqire  ni  annmm  miatie  mern  quinquage'' 
tmnm  nonenm  hmc  in  Seriptnram  tttcrm  mem  mfio- 
rumqnt  neceeninU  ex  opnteniie  breviter  adnotafe,  $i' 
ve  etinm  ad  formom  $efn$n$  et  interpretatitni$  ocmm 
tttperadjieere  enrnvi.  Hine  intelligignus;  Bedsm  non 
anleannumetatislricesimum  libris  scrtbendis  de 


soifem  miif^ia,  ip$e  quati  eompleto  Jam  ianii  labarie 
«rdi/ido,  c/eofs  ^alhts  introUu$  muniatur  dirigU,  ut 
pudeat  non  eiio  $nbire  opu$,  quod  dio  $ubenndum, 
citinv  explendum  fides  amiea  prmmmnt.  Et  poM 
versum  :  l^mfe  et  ego  mox  leetis  tum  duhiesinue 
smiefilcfis  pa^imOM,  tnjim<;ff  me  operis  tahori  svppo- 
$ni :  ln  quo  (ut  inmmera  monaetica  s^reifMfis  rt^ 
linaeula  prKttream)  ipse  mUd  d&aaior,  $imni  notnriuo 
et  hbrarin$  exUterem.  Qua  in  re  roiranda  sane 
tantl  virl  modestia  ,  qiii  tsntis  rebus  dlgnus  et  tam 
arduis  oceupatus  studiis,  smptoris  omomf cnsis  opc  • 
ram  non  subterfugit,  nec  iwufmere  monosficir  sem- 
fHfis  retinacuta.  Pergit  ipse  in  eadem  epistola: 
NomrnUa  etiam  qum  {ut  verhh  tnm  $anetiiatl$  loquar) 


Ulsso  opersm.    Qua  m  re  Accam  Hagusialdensem  ©  mUii  Auotor  luci$  apemit,  proprii  $ndori$  indiiia,  ubi 


episcopum  pimlpue  horutorem  et  inoitatorero  ba- 
batt,  eojus  oxiial  epistola  Bod«  inscHpta  anie  ip- 
slus  Bedm  cominentaria,  in  Evangeliqm  Lucse  boc  ex- 
ordio :  tUoerendittimo  in  Chritto  fratri  ei  contncer- 
doH  Bedm  prettfgten  Aeca  perpetuam  inDonnnoeah' 
tem.  S^  qnidem  tum  tanctm  fratemitati  ei  #  beetit 
verihendo,  ot  coUofnendc  prm$en$  $uggo$$i,ntpo$t ex* 
poaHonem  Actnnm  eposfofemtm,  in  J^a^Wiiriii  ^wo- 
fue  Ucm  eeriberedifnerit.  Qnod  ip$o  hatienu$  ww 
nmdn  exemeaiiono  diferre  gnam  faeere  matuieH,  at 
tmtandq  ie  dnat  matpime  ob  cautat  a  ientando  hoc 
pperc  deterribtm :  qnia  videticei  et  ip$um  opnt  ar- 
Atum,  Ha  $annis$imoae  doctietimo  antUHU  Ambrotio 
okpr^oceupatum.  Bt  quiaBeda  reponebat  iimere  e. 


opporfnimm  siile^ffiitr,  oifjieawi,  qui  in  bgi$  dimnce 
mediiatione,  et$i  non  {ut  ip$e  ecrip^)  die$  nocU$* 
qne  pervigilee  dueere  enfficio,  non  pomm  tamen  eiadii 
me  in  Seripturie  impenditte  non  dubilo.  Eodem  Aeca 
auetorescripsiiBeda  doos  commentarioruro  libros 
in  Hexaeineron,  tum  etiamlibros  sex  in  Samnelem^ 
tum  expositionem  jn  fisram,  ex  qulbus  ptafatio  in 
Hexaemeron»  non  o^^eciAcfsr,  ut  In  editis  libris,  sed 
anHtHU  Acca  inscrlbi  debent,  ut  pneferant  ross. 
Codices,  in  quibus  Aoca  seu  Accan  slne  Qexione 
quociinque  casu  exprimilur. 

9.  In  omnlbus  ^ero  lucubraiionibus  suis  Beda 
doctrin»  SS.  Patrum  addictissimns  fuit,  ita  ut  non 
lam  nova  opera  cudisse,  quam  ex  ipsorum  mon»- 


18 


AD  OPERA  VEN.  BEDi£  PROLEGOMENA. 


16 


roentls  collci^Uaen  excerpsis^  ?i(te«Uir.  Sic  com-  A  immeum  chca  no$  ejHt  benefinu  pen&here^  qm  U 


menl^ina  lii  llexaemcron  ex  Palrum  BaiilU^  EusUi' 
UiHt  Ambmil  ci  Au^uini  operibas  defloravil.  Sic 
libruiD  prolixiorem  de  leniponim  Raiione  per$pecHi 
Vatrum  venerubUvm  uriptt$  edidit,  qtiod  ellam 
l>r»siitittuni  in  libroQu.eslionuin  x%x,  4iuibu$9e$tigia 
Pairum  $equeu$  $alih[acere  $tuduit ;  ttim  in  expositiooo 
inCiinticuincanticorum,  nt  ipse  in  proocniio  afnmiat. 
(lerte  in  cxposiiioiie  in  Liicie  Evangeiiuni,  a^gregati$ 
hluc  inde  ^Nosi  ins/jyittssimif  ae  dignis^mi$  lanfi 
munerii  artificibu$  opuscutii  Patruin,  quid  B,  Ambro' 
$in$ ,  quid  Augu$liHU$  ,  quid  deaique  €regoriu$  $we 
genlii  apoitolu$^  qUid  llierongmu$  $aerm  interpre$ 
kiitoria^t  quid  caiteri  Patra  in  Luew  verbi$  $eH$erinl^ 


teuebrie  et  nmbra  morti»  poutoe  ad  iuwien  etientHt 
producii.  Ct  Infra  :  BeuedictiouiM  inler&a  ghttiam 
quam  nobi$  per  pr4e$eutem  portitorem  iua  miM$  dehUa 
reUgio^  Ubenter  ei  hUari  auimo^  ^euH  ab  m  iiartcia 
eit^  no$  $u$cepi$$e  iognouce.  Opporiittii$  er§u  ac  dignie 
amplectendm  tuee  $oliieiiudiui$  petitiombu$  mtiis$ima 
devotioue  fa9eitte$^  hortamur  Deo  diioeiam  iaee  reii^ 
tt/alM  bonitatem^  ut  quia  exorti$  quibu$dam  eecMa- 
$ticurum  eau$arum  capituU$  non  $iu€  exminaiuma 
iongiu$  innoteuendi$  opus  nobi$  $utti  ud  confereudum 
arle  titteruturv  imbuti;  ncui  decet  Deo  deeoium  auxi' 
iiatorem$aneiamatnsunlver$aii$  Ecctetia^obedientem 
deootionem  kuic  nourm  koriaiioni  non  demia$  accem- 
modure  $ed  ab$t(ue  ediqua  remoraitone  reiigU^um  Dei 


quhi  dixeriut.  diligentiu$  iu$picere  $ategii.  El  in  expo-  ^^  famulum  Bedamvenerabilii  mona$lerii  tuipreebgUrum, 


sitione  iii  Uarci  Evangeliuni,  maxiine  gmr  m  Patrum 
veuerabUinm  exempt$  inpentl,  kine  iude  coiteela  ponere 
curotit,  (ectorem  obsecrans,  ui  d  kaic  opuicuia  tran" 
urlptioue  digna  duxerit^  aduotationem  nominum  eorum 
qutc  in  margine  appoula  $unt^  dHigen$  uriptura  con- 
eer^et.  Quo  Inlquior  In  ▼Imm  modestissimum  Deside- 
rlus  Erasmu9,qui  in  aJnotationibus  ad  Marci  cap.  xiv 
suggillat  Bedam  ob  dissioiiulatuni  (ot  putat)  Hierony- 
mi  nomeiif  dum  locum  cx  Hicronymi  commentariis 
in  Maubsum  Beda  iranscrib  t  in  Marcum,  quasi  novi 
coiumcntl  gloriolani  ex  ▼eteruni  scriptls  suCTurarl 
▼olucrii.  At  longo  alia  mens  homml,  ut  vidimus. 
E  Patribus  Augusiinus  pottsslmum  Bedx  In  deliclis 
fuii :  adco  ut  continuam  in  Pauli  Eplstolas  exposl- 


ad  limina  apo$tolorum  priucipum  Peiri  et  Puuti 
amatorum  tuorum  ae  protectorumt  ad  noelree  medto- 
eritaii$  cou$peeium  non  moreriedirigere  :quem  faeente 
Deo  iui$  precibu$  uon  diffidao  proepere  ad  to  redi^ 
peracta  prmmi$$orum  eapiiuiorum  cum  auxiiio  Dei 
deiiderata  oolemnitaiem  Erit  enim^  ui  cottlidimu$t  eiiam 
cuucti$  tibi  erediiie  profuturum^  quidquid  EccteiUe 
generati  claruerit  per  eju$  pr(e$tauliam  impertitum. 

Excianuil  boe  loco  Willelmus  :  liajum  ceiebrie 
eral  Bedee  fama,  %t  in  quee$tionibu$  enodandie  indige- 
rei  eo  $ubtimita$  Bomana.  Bcdam  tameu  nou  ▼eriisso 
patrium  solom,  satis  IntelligilHr  ex  ipaivs  EpHoine, 
ttbi  cunctum  ab  infantia  tempao  uiim  $um  in  md  wo» 
naeterii  kabiiaiione  peraetum  a  so  aflirmal.  Esl  eliam 


tlonem  ex  solis  Uiitl  doctoris  ▼erbis  composueriL  q  nonoibil  suspiciools  bi  prasJicU  epislola  :  lam  qoii 


lloc  se  auclore  luetur  adversus  nonnullos  eonqoc- 
reiites,  quwre  in  expontione  ApoeaigpMy  ubi  ad  ^o- 
iHor  auimutia  ventum  e$t^  nova  inierpretalkme  Uat" 
ihmum  in  ieoue^  Marcum  in  komine  deeignatum  dixi$» 
eet :  cum  uonnutU  contra  Mattkantm  komim  qua$i  de 
Domino  $  ribere  iucipiat ;  Mareum  leoni^  bi  quo  tox 
in  deeerto  rugienti$  audiatur^  a$iigneni.  Sic  eniui  Ipse 
repoiiit  in  epistola  ad  Accam  episcopum  commeiitario 
in  Liiram  praiAxa :  Quod  vero  ai$  movere  quo$dam^ 
quare  in  Apocatgpii  nova  interprelalione  Mattkwum 
ieonif  Marcum  komiui  a$$ignaverim;  intueri  dcbue* 
raut  qnicuitjque  iiU  $unt  quo$  koc  wouel,  quod  non  in 
koe  mea  nova^  $cd  antiqua  Patrum  explanaiione  tra- 
ditum  dixi.  Neque  enim  miM  a  meip$o  ita  vioum^  $ed 


▼ix  Beda  presbyter  ordiuatos  esl  anlo  moriem  Sorgii 
pap«  aono  mxi  demortui,  lum  quU  libris  scfibeAdie 
▼acare  cccplt  a  tempore  suscepli  presbyleralus,quibus 
rucium  osl  ul  faiua  ipsius  ad  extcros  spaif  erolor. 
Dignus  quidem  fuii  Beda  quein  consolereiil  Romani 
pontilices,  sed  iiilerc  I  certa  seeerMre  ab  ineenis. 
Saiie  Bedaiu  nunquam  adiiise  Romaiiam  orbem  vel 
inde  recle  colligil  Baronius«  quod  ea  quae  ad  texen- 
dam  su»  gentis  bisioriam  Boioa  expelere  opus  erai» 
non  a  se  ablau,  sed  opera  Nolheiml  qui  Gregorio 
papa  11  Romam  peiierat»  so  accepisso  ie»utur  iu 
epistola  ad  CeoWulfum  regem  Historitt  su»  prseGxa. 
Quaoquam  reponi  poiest»  Redam  eo  teroporis  quo 
Sergii  jiissu  Romam  adieritv  nondom  de  8eril>enda 


■f/v 


tla«ir.A<(^iririVio«;xpoii(tfm/'atsi«m«ini)rapt,mniirum  DHigUiria  cogiuuiem,  de  monumeiilis  buic  consilio 
in  libro  i  de  Coosensu  evaogelisUrmn,  cap«  0»  ul  uecesnu^iis  iioa  fuisse  soiUcitum  :  nee  brevisslmum 
postea  probat.  tempos  quod  insampieril  in  Romanam  proieclioiiem 

obsiaro  qttomions  ▼ero  did  possil,  cuaemm  iempue 
ritm  $ua  in  md  monaoterii  kakilaHone  perogi$$e.  Cene 
Beda  tesutur  io  lih.  ii  lilsL  au>naslerii  sui  manaekae 
exitide  Bomam  mi$$o$  iempore  papm  SergO^  a  qno 
privilegiimi  obtinverinL  Dtut  resse  babeai,  fabolosum 
esi  id  quod  legiste  ine  memini  lum  in  quodam  roo- 
nasteriillrsicampi  apograpbo,  lum  etlam  in  Glossario 
Spelmanni  voce  Yenerabitie^  Bedau  scilieei  Roasam 
profectum  enodaise  insertplioiiem  qoanidim  a  ouHo 
intellecuin,  qwe  Portm  ferrem  inscotpfla  eml  In  hone 
modum  !  P.  P.  P.  S.  S.  S.  B.  B.  B.  F.  P.  F.  earo- 
qiie  sic  reddidisse  :  Paier  Patrim  Perdiiuo  e$t.  Satue 


iV.  Aa  IMa  Romiim  a  Ser^io  T0calus«  an  Eborad  pr»cep- 
tor,  et  quos  diKipulos  babuorlt. 

tO.  Tantam  existlmaiionem  ingenilsui  monumeniis 
Beda  obUnuiiKCtiain  apud  exteros«  ut  ipsiini  Sergius 
poniifex  Romanus  Romain  arcessivisso  dicalur  : 
f  ujus  rei  episiohm  a  Sorgio  soripiam  pruferi  Willcl» 
mns  MH}in«sburien<«is  nioiiachus  iu  librot  de  Regib. 
Aiigl.,  f ap.  3,  sub  hac  fortiia. 

Sergim  epiuopu$t  $ervu$  $ervorum  Dei^  Cetfrido 
retigio$o  tibbati  $aiutem^  Oiritts  terbie  ae  motti$  cle- 
moHtiam  Dei  no$!ri  atque  iueuarrabiiem  promdentiam 
p^$$Mu$u$  eguri,   ei  dignas  gratiarum  acHone$  pro 


17  StX  BEDiC  ELOGIUH  HISTORICUM  A  MABILLONIO  SCR1PTUM.  18 

Secum  SmblMUt  M.  AnfC  Begmim  R^mm,  ferro,  A  ut  servird  nViif,  qnl  medHllas  iiUimai  hanrint,  fiii 
Ftmmma^  Fmm.  Qua  «s  inlerpreUlioiie  YeuerabiliM 


nonvt»  leiiauii  populiqiie  Romanl  decreto  Mcruerii. 

Kus«« 

il.  VeaenlMlis  Beda  pioriinaoi  aeUtU  pm  p9rU*in 
trtiiiegi&  Mi  monaslerio  $00,.  nbi  U)t  fere  dbclpulos 
bateU  quot  mowiclios,  id  ett  tesoeiitot,  lol  eoiui  in 
Wtreaiiitliemi  et  Girweusi  coogrrcoliooo  cemobitaB 
dei^elMiit,  Inio  eiiaf»  alioe  ox  diversb  monaaleriis 
fCHiliuenteSy  ot  ipaios  orodiUoiio  prollGeieol.  Istic 
audiiores.iialHilt  Kuaebiuni  seo  Hiiellibertuin  (oam 
btiionii«ii  erat«  01  |iatet  ex  prselaiione  ad  lib.  nr  in 
Samliclem),  posloa  abbaiein  Wlremutbenscmv  eui 
Isbrmm  4e  Rdikme  tmnporum  et  Exptematimiem  in  Apa* 
ciil^jMtii.-Cuibbenttm  llueihberll  soecessorem,  cul 


tata$  co^latioHes  eonsameret  in  Scripturarum  e.vpoin- 
tiombuif  Nam  ut  ip$e  fatetur  in  tib.  iii  super  Samuc' 
tem  :  expo$iiioHe$  $ua  st  mn  aliud  afferrent  lectoribu$ 
emotununtum^  hoe  $ibi  non  mediocriler  valerent,  quod 
dum  hoc  omm  $tudio  a^ebal^  tubricum  iwcuti  et  inanes 
cogitationea  po$t  tergum  ponebat.  De[(ecatu$  ergo  titiia 
$ubibat  tn  interiara  oelanwti^ ,  quat  intu$  acceperat 
animo  [orai  eferen$  $ermone  ca$tigato.  De  ejus 
saiiciiiaie  phura  iuCerios. 

15.  Modcsliam  viri  satis  indicat  lUier  Retraclatio* 
num  ah  ipso  edilus  in  Acla  aposlolonim,  excmplo 
exiaui  doctori$  ac  pontifici$  Augu$tim.  Quod  quidein 
prassliiil,  majhne  vei  addendi  qua:  minu$  dicla,  tet 
emendandi  quee  $ecu$  quam  ptacuit  dieta  videbantar. 


tibrum  deArte  metricM  nuncupavU;  Conslanlinom.  ad  ^  ^»  ^*'*'  '*'«"••  *»^"'^  quwdmnqua:  in  Crorro  $ire  atiter, 


quem  es&tat  libellus  de  nom^rorum  Divl^ionc ;  No- 
iheliiHim  primo  prcsbylerum  Lom1»ncnsem«  deln 
episcopmn  Caiituarietiaem«  quo  pclenie  edidit  tibrum 
{f«ar$tionum  xxx  in  libros  llegum ;  el  alios,  quorum 
nufnina  nolib  ignota.  Nec  tniucn  inlra  roonasierii 
siii  eancelloa  iia  sese  conlinolt^  ul  foras  prmHerii 
iiiMiquam.  Nupcr  e  leiicbris  cruia  est  i|»sius  epl«l  la 
ad  £gberlom  El>oraccnsfm  arebic,  iscopum  advorsus 
4  ormplos  aul  s^scculi  nsores,  in  qua  h  i  c  pia^ralur  : 
Memiui  ta  heeUrno  dixiete  anno^  eum,  tecum  aliquot 
diebu$  tegendi  gratta  iu  moaosleHo /tio  (feaiorarcr^ 
qued  hoc  etiam  anUa  vftte$,  cum  in  eumdem  di:venire$ 
toeum,  me  quoque  ob  comnmne  lcgcndi  $tudum  ad 
tuum  aceipere  cottoquium.  id  intelligendum  vidciur 


$eu  ptu$  aut  mmu$  patita  vidimus,  breviUr  conuuamo 
rarc  curanimus  %  qum  utrum  negligentia  inurpreti$ 
omis$a  vel  atiter  dieta^  un  incuria  tibrariorum  unt 
depravala  $ire  relicta^  nondum  $cirepolttinm$;  namque 
Vrcccum  exempiar  fuisse  fahatum  suspicari  non  audco. 
Uude  lectorem  aitmoneo^  ut  ha*c  ubicnnque  fecerimus^ 
gratia  eruditionis  kgat^  non  in  mo  tamen  voiumine 
vetut  emeudaio$  intcrserat^  ni$i  [orte  ea  qum  in  hatino 
Cadice  snte  editioni$  aniiqaitus  slc  interpretata  repere- 
rit.  Ek  hoc  modeslire  affeclu  Deda  noa  propriam  tu 
exponcndb  Scripluris  senteniiam,  stsd  scila  sancio- 
rum  Pairum  exprimere  studuii.  Id  jam  p!uribus 
demouslralum  superius.  lliiic  iii  Relraclationibus  ad 
Acios  apost*  cap.  11,  ubi  de  linguis  aposiolorum 


ile  moaasterio  Eboracensis  Ecclcskn,  in  quo  Egbertus  ^  •«'^«''  •  ^'^'^»  *»"*l"|^  ^  repreheneum  0  quibu$dam. 


adbuc  monacbus,  Ceolwlfi  Nortbanimbrorum  rcgis 
consani^uineos»  Bedam  pra^plorem  habuisse  fertiir 
in  Viu  Alcwini  abbatis.  Hioc  Alcwinus  a  nonnuins 
I  ter  Bed«  numcralur  discipulos,  eo  qitod  sub  Egbcrti 
Jam  episcopi  disciplina  rueril  iosiltntus,  id  quod  in 
cf«ist4)la  quadam  ad  Carolum  Magnum  leslalur«  ctgus 
Iragmenlum  rererl  Winelmus  Malmesburiensis  mo- 
nacbos  lu  lib.  1  de  Regib.  Angl.,  cap.  5,  aul  forie 
Ai^iiwfii  Ftaccum  seu  Alcwinum  Caroli  Magiii  pne* 
eeplorem  cmifundunl  cum  Atbino  abbate^  eujus  Dcda 
Hi  llbtorlse  ecdes.  prologo  meoiinil. 

V.  Bedas  saiictiinoota,  nHxlestia. 

ii.  Porro  de  vitm  iitiu$  $anclitate^  Inquil  Wiilelmus 


qjLod  honc  senientiam  duobuo  modis  po$$e  intetligi 
dixerim^  vel  potiu$  quaUter  inteltigentia  $it  qumnerim. 
Qnibu$  brevitcr  re$pondeo^  quod  omne  quidquid  de 
eadem  sententia  in  prwsenti  meo  voiumine  $cripsi,  nou 
koc  ex  proprio  $eneu  protuti^  sed  ex  verbis  sancti  et 
irrepreiien$ibHi$  per  omnia  matji$tri^  hoc  est  Gregorii 
Nasiameni. 

TL  Zelos  pro  veriuie,  flde,  et  puritale  monnn. 

U.  Nec  tameii  hoino  verilalis  amanlissimus  sic  in 
auclorilate  majorum  lolus  eraty  ui  quidquid  illi 
dixissenl  nullo  dclcctu  sibi  alfirmandum  esse  pularei. 
Noveral  prasciaram  AugusUni  senlcntiain  in  epislola 
19  ad  Uierooymutn :  Soii$  ei$  Seriptnrarum  tibris  qni 


Nalniesburiensis.  lib.  1  de  Regib.  Angl.,  cap.  3,  dubi-  0  jtim  cofioitid  appellantur  didici  hunc  limorem  hono- 


tare  quemqnam  arcet  itiius  dicti  irre[ragabilis  verilaa, 
quod  protulit  mundo  ditdnce  $ophim  maje$ta$  :  In 
malevolam  animam  non  Introibit  sapientia,  nec 
bnbitabit  in  corpore  subilito  peccatis  {Sap.  i,  4). 
Qttod  da  mmudaua  aapienUa  pro[ecto  non  dicit^  qum 
ifuiifereuter  hmuiuum  cordibue  itiabitur,  et  qua  cre- 
karriau  pesahiu  mUta$que  ad  extremum  diem  ponentes 
meiao^  $€eieribu$  pollare  couspiciuntur  :  $ed  itiam 
ompieuHam  nominat  qum  di$ciplines  efngiet  ficlnm^  et 
fum  $eparat$ea  cogitalionibu$  quce  $untune  inteUactu; 
smielleetum  dico  bene  tivendi  et  bene  dicendi.  Emun- 
dmkai  ergo  eceUma$ticu$  oralor  priun  conscientiam 
ammm,  ut  $ic  accederrt  ad  rectudendam  mysticoKum 
ucHptorum  inteUigentiam.  Quomodo  eaim  ficfi  pctest 


remqne  de^errCf  ut  nutium  eorum  auelorcm  uribendo 
atiquid  errasse  firmissime  credam.  Aiios  autem  Hn  iego% 
ut  qnantaHbet  $anetitate  doctrinaque  prepoltennt^  uon 
ideo  verum  pulem^  quia  itailti  $en$erunt,  $ed  quiu 
tuihi  vet  per  iitos  auctareo  canontcoe^  vet  probQbili 
ratione  t/uod  u  vero  nou  abhorreat^  persuadera  potne- 
ruut»  Isidorum  Uispaleosem  episcopum  secutua  erat 
Beda»  dum  in  Commeoiario  in  Acta  apost.  cap.  1 
scripsit,  Simonem  Zelotem  cumdem  csse  qwpou 
Jacobum  [ratrem  DomM  Hieroeolymorum  rexit  EcclO' 
tiam^  ae  $ub  Trajanocmci$  martgrio  coronatum  [ui$$e^ 
cum  centum  et  viginti  e$$et  annorum.  Quod  tainen  in 
retraclnticinibus  suis  in  dubiuni  revocai,  tamclsi  mm 
adhuc  cuustauter  negare  audeat.  Subdit  dc  Uicroujfml 


^-<s^ 


\9  AB  OPERA  V£N.  ^JSbM  PHOLECOSIENA.  M 

Auctoritate.  ScH^i  tit  eodtm  cpere,  tmnmentMrivm  A  kmreHeei  per  p^e^la  decQMtiiri.  Mxkumd,  fine^r^  et 


Hierfmifmi  iecHUu^  el  de  jMdafnlre  JecM^  qui  etiam 
Thaddeeui  voeaMurf  miimm  eum  ed  Abgmtm  fidae 
regem  Oirtenm^  nt  ecdedaitica  fradiderii  kiitoria.  Sed 
dUigentiui  posmodum  ipiom  kinoriam  etcle^aillcam 
iHMpicieni^  reperi  non  iki  eae  icriptum  qiUa  Thaddeeui 
apoitotui  unui  ex  duodecim^  ied  Tkaddmui  unue  e% 
ieptua§inia  diiciputii  ad  iemandmn  memoramm  regem 
pterii  datlnatui,  Tani  sotNnfert  in  iui  eKciMUonem : 
l9on  autem  miAt  intputandum  errarem  reor^  ubi  aucto* 
ritatem  magnomm  uquem  doctorum^  qum  in  Utorum 
opveeutii  ineem^  abique  urupulo  iUicipienda  credidi. 
Si  in  ejiisflem  libri  Rttractit.  ce/p.  8  rejicH  libnim 
do  Dormitione  B.  Mari«  ex  penona  Metiianii  Arim 
epUeopi  seriptum,  et  mendacia  aoctoris  delegit.  Hmc 


pateni  percunctabar^  eujui  fmteeoi  mrfuerat,  i|r- 
«lioiidit,  quiAnegarem  in  eetta  mtate  eetcuh  JhmintnK 
Satoaarem  in  came  vetdue.  Percunctari  ergo  ceepi 
quamodo  dieeretur :  utrum  quod  Dominue  nan  MMif  • 
iet  in  eame^  cum  taman  eetta  eaetmtai  •  mi  quad 
Domino  in  eama  venienu  needum  eexta  mtm  wmdratf 
tet  certe  mtn  iopHma  jam  ueniieet^  emn  aperta  mHoac 
iextaettainonmii  ab  ejui  pouitinemma^ne  cmpiioe. 
Beprekendiqua  koc^  oiH  Hlnd  inrimniaretur^  maki 
utroqueionmlideieteccteiiaitieetumtatiiexiitereeon' 
iortam.  Deln  eaoum  aaamsireniie  et  ntrvoae  agit, 
slcqiie  conclodit  epistolam  :  Obeecro  eane  ut  kai  pur^ 
gationit  mem  titteru  retigioio  ac  docfiiilmo  fmtri  no* 
•tro  David  porrigoi^  guatenui  eai  Hta  coram  renerabi& 


idrirco  commemorare  curari^  inquit,  ^1«  iiomiiiaot  B  itoiiiiM  ac  Patre  noHro  WilfHda  icHicet  anthtHe  ta^ 


m^prmfuto  uotumini  contn  auctoritatem  beati  Lncm 
huauta  temeritate  aaemum  profbere,  Possant  et  alia 
adduct  testtmooli »  quibos  proberous  Bedam  non  ita 
credulum  ac  prftdpitia  Aiisse  judieii  in  acribenda 
Historia  sua  :  cum etiam  in scriptis Patromdelectum 
se  oensuram  adhibuerit.  Lege  Ip  iua  prsefationem 
Historl»  ad  Ceolwlfuro  regem»  In  qua  qulbos  aocio- 
Hbus  res  a  se  relatas  didioerit,  doelarst. 

15.  Ncc  minor  fuit  in  eo  lelus  pfO  Bde  caibollea« 
cigus  tuend»  studio  eiposiiionem  In  Cantlca  canti- 
eorum  aggressus  est.  Audl  ^erba  ejos  In  libri  primi 
exordio.  Scn /minM  j^rMutte  i^nifie  iupema  in  Cantiea 
eanticorumt  primo  admanendum  putari  tectorem^  ul 
opuicuta  Ju  iam  Cetanensii  epiicopi  a  Campania^  qum 


gerepoiut;  ut  quaniam ilto  prenenu  atqua  a  dianee 
iniipienUui  inm  priui  appeUmi  convi^^  ipio  ctei 
nunc  audiente  ac  d  Judicante^  quam  hmmeritui  eadem 
conricia  rim  perpami  appareai,  eto.  Is  ertt  Wiirridua 
sccundtts,  qui  post  Joannem  WIIIHdi  seniorls  Sttocca* 
sorem  sedi  Eboraceosi  prasiutt  ab  aono  circi  -iccjmi 
ad  Dccxxxn. 

16,  llorum  sanctiiiiooiam  qoam  in  selpso  expri« 
mere  toto  animo  stoduit»  etiam  iii  aliis,  quoad  potirfl» 
tura  languentero  exdtare « luro  vlolaiam  resardra 
cuFivit.  Hujus  rei  argumento  est  epistota  illa ,  quam 
in  extremo  (ot  conjidmus)  morbo  scrlpsit  Egberiito 
post  Wilfridum  Juniorem  Bboracensl  arditeplscopo 
in  b»c  f erba :  IN/ecciifimo  ac  reverendUrimo  antietUi 


in  eumdem  Ubmm  confecH^  cautxtmime  tegat^  neperi^  Ecberkto  Beda  (kmmtui  Chriiti  iutmtem.  MemM  m 


eopiam  eloquenHa  btandimtit  in  cemam  inddat  do^ 
etrinmnocentU :  ud  ut  diei  iotet^  ita  carpat  botmm^  vt 
et  tjmam  caveatf  id  at^  in  dietii  ejui  eunoi  tentus 
icmutur  et  eHgat,  tl  nem  minut  ritet  ituanoi.  Ett 
enim  komo  «I  rhetor  peritiirimut^  ita  gmtim  Dri  pott 
Felagium  impugnator  aeerrimui  :  ut  apertbu  tcripta 
ejut,  quihui  contm  ttrenuiiwnum  ejutdem  gmtim  pm- 
pugnatorim  Augutiinum  iniamvit,Oitendunt.Ei  infrs  : 
Sed  ei  in  aUo  tibro  quem  ad  Demelriadem  virginem 
Ckriiil  de  Jnttituiione  rirginit  uriprif^  kmc  eadem  de 
potentia  liberi  arbitrii  quomada  tentiat  pandit,  Cnem 
videHcet  Hbmm  nannutU  nattmm  ttudiou  teg  ntei , 
iancA  ei  catkotici  doctorit  Biarongmi  au  lemere  ar* 
biirantur  :  minime  permdentet^  quod  et  tuamtat  eto- 


kaUmoSan  uamvt^cumtecnmatiquotdiebuitegendi 
gmtia  in  monatlerio  tuo  demorarer,  quod  koc  ttiam 
anno  veQa^ceM  tn  mmdem  deveHiret  toemm^  mequo' 
que  ob  commune  tegendi  ttintinm  ad  inum  aecipere 
colloquinm.  Quod  ti  ita  Deo  veltente  pottet  tmfiteri^ 
non  oput  aut  tibi  kme  per  tittemt  icripfa  dirigere, 
cum  pottem  tiberiut  ore  ad  ot  hquem,  qumqua  irn^ 
tkmneeettaria  ducerem^  tecrotn  tibi  attoentione  en^ge^ 
rere.  Vemm  qnia  koc  na  fieret  tnpemenient  (ui  natH) 
corporii  mei  vataluda  prohibuit;  agere  tamen  q^od 
potui,  erga  tmeedonem  tnam  fmtenut  devotionit  in* 
tniln  curavif  mittendo  videticet  per  Uttarat  quod  ear- 
pomtiter  veniendo  per  coltomtiotum  nequiveram,  pro» 
cofftfe  U  per  Dominumt  na  hamm  apica  tittereimm 


quentim  demulcentitt  et  ka^aeot  pervenitat  teducen*  0  armgantim  tup  rritium  etu  iutpicerii^  ted  obuqidum 


'^. 


Ui,  manifaU  probat  hoc  itHut  oputeutum  non  etu. 
Fostea  Juliani  (ut  putat)  fragmenta  refeK  ac  rcfulat 
Beds,  vere  doctoris  catbolid  gerens  orAdum,  quo 
lectoresincaulos  adversos  male  blanda  bftretid  elo- 
quia  pr^muniret.  £x  boc  fidd  caibolicsK  stodio  fa* 
dnm  esi,  ut  cum  aliquando  nominis  baeretid  tabem 
sibi  inari  Sndisset,  exhorruerit  totus,  et  mox  ad  sui 
defeasionem  calamum  arripuerit  Bxstat  hac  de  re 
epistola  ad  Flewinam  monacbum  a  Warso  nnper 
ediu,  cujus  boc  etordium.  reitif  ad  me  anu  bien- 
niiMt,  frater  amantii^me^  nuntiut  tum  tanctitaUt ,  qui 
paeificm  quidem  eatntaaonit  a  u  tmtitrima  oerka  de* 
tnUt^  ted  katc  tritti  mox  admietione  confudit,  addenda 
rideUeet^quoi  me  audtrei  a  letarieHtibwi  mtticit  inter 


potiut  hMn^litotit  ac  pielarit  verariter  etu  cognouau 
In  eonscquentibos  monetepiscopum,  ut  gradtmtacm» 
tatkctum  tacmiancta  opetatione  et  doctrina  cenfirmet^ 
Deindo  anU  omnia  ut  ab  otiotit  u  eonfabutatiombut^ 
oblrectation  but,  aeteritque  lirtgum  indomitm  ooalofiti 
pontificati  dignitate  coerceat;  tfnrtnti  «iraait  etoquHt  ac 
metUtatianibut  Sertpturdrum  Utiguam  timutet  meniem 
octapet^  maxime  tegendit  B.  Pault  apottoU  EpittaUt 
ad  Timotkmm  et  ad  Titttm;  ud  ef  verbit  tanctittimi 
papm  QmgorU^  qutbut  da  rita  iimul  et  mtUt  rectamm^ 
eioein  tibro  Begutm  patiomUt^  teu  in  konuliit  E^* 
geUi  mnttnm  euriou  diuemlt.  PrKterea  baboat  aocte* 
latem  eomm  qui  Ckritto  fideU  devotione  famatatUur. 
Qnad  non  ita  toquor^  inquit«  ^eii  te  aUur  facme 


ti  VEN.  BEDJS  JIOGIUII  mSTORICUll  k  MAHLLONIO  SCraPTinf .  tt 

4dm:mifm  4*  ^fkutdm  tpiKffU  («omM  widgakm  A  dkttQr.  El  cerle  velittlis  Mctortbtis  persiiasum  Ibit 

Bedain  in  ipio  AsceMioais  festo  diem  suprenittin  ei« 
plSYisse»  Dk  A$€awam$,  inquK  VTillelinfis  MalmesiMi  • 
ri^nsis  moiiscbiis  toco  Jsm  citalo,  €mn  jmn.  «nme 
fra^ilem  utmm  corpcfis  ncota  igrediquo  gesHen»  pal^ 
fiiorHy  contra  Oratorhm  in  quo  contuiverat  orare, 
ciUoio  mhjocio  jdeemHbea»^  iUibato  $enta  et  kilari  talm 
SpiritMM  $ancti  ffratiam  imntabat  4i€en$ :  0  rev  gtoriot, 
elc.  Bac  ora^oaa  finita  ophritnm  egiaoit,  Ct  Simeon 
Oiinelmeasis  monscbus  seo  poUusTurgotos  in  lihroii 
de  Dunelmensi  Ecclesla«  cap.  i4:  ObiU  yii  Kalend, 
Jumi  M  Cgrwe^  ibique  $epultuM  e$t .  .  tnmiiff  onttfm 
jpso  die  Molemni  Auen$ioni$  domiuica,  Quo  aniio  ? 
Audi  eumdem  Turgotum.  iiime  oiUnn  domiifir«  tn- 

^        ,  ^  «armilienis   mcxxxt,    tmpml  autem  OoMfi  vn, 

l»smliitcmR(>r«rienem,omirfmttmmoH  Ethelwoldi  mmo  u,  iUa  EotUtieB 


otU  fuodita  ipd  Ckri$io  ierokmi^  ul  nuiioo  oecum  oH* 
cujue  foOponi»  aut  eoutiueu^irirot  kakeaut.  M  brn, 
frie  tadofm  ouui  opaAa  locorum  fii#  ad  pibomacula 
tum  dimeooio  pariiuoul^quam  ut  ooiuo  per  omnia  dis* 
efiuoiu§uikm€uU$at^  a§eiUM  uorbum  J>ei 
e,  elini  auui  totiuo  etnouoo  currieuio  mi^ 
oiuo^  uoeomofium  scfis  «sl  ul  piuroo  Hbi  $aeri  operio 
mdfuloeoo  aodooaOf  preok^toroo  mdeUoet  orSuaudo 
eitfue  iuotimondo  dectoeeo^  tfui  in  dnfuUo  vicio  prm- 
ificmde  M  uerko  ei  am$eerandi$  m§$Urii$  ceele  tibuOt 
me  maa^  pofa§eudi$  $ueri  bapUemaS^  o/idio  in- 
jisfmif.  In  f«e  uideUcel  preriicaUone  popuU$  oxlubenda 
koc  frm  cmttrit  oumi  iuoiauHu  procureui^  ut  fUom 
cfum  apottoiorum  SymMo  con^tuTf  ot 


eemt;  kUutao  qoidem  Itmc  ip$a  tua  Uttgua  dieero  ac 
oeduio  doeautaro  fadaui.  Amplius  bortatur,  ut  pluret 
comooatt  antitUtet,  ot  enorme  pondut  eecletia$iid  rv- 
fimdmio  dimdat  in  piuret.  Demum  itemm  inculcat,  ul 
pepiiffs  tu/Mentet  doetaret  viim  taiutmri»  edhiboait  el 
koe  uas  tnlsr  elie  diserre  firlaf ,  ^t^s  operi^as  imurir 
mu  Doo  pimeere^  a  tptibut  te  doboant  abtUuere  peeeutit ; 
fwmi  ^wfueiili  dffif««lie  sifRMfo  te  domimkm  erudt 
oumque  omnfa  mmtire;  guam  tduturo  mt  emmi  Ckri' 
oUumofum  generi  fUoHdiauu  iominid  corporit  ae  smi- 
fuiivls  pereeptiOf  juxta  quod  Bededam  CMtU  per 
iiaiem,  GWftem  Africam,  Grmdam^  ac  folum  Orien- 
irm  toierter  a§ere  uoverot,  Quod  dddieel  genut  reU- 
fieiili,  ait,  ac  Deo  deootm  tancU/icationit  tam  Umge  a 


catAoUtm  tucema  ad  eam  qum  te  Ulummavermt  ktcem^ 
illa  vena  aqum  taUenUt  in  dtam  mtemam,  od  fontem 
dvum  Deum  pervenit,  dofunetut  anno  ortatit  tum  ^n- 
quagodmo  ttono :  ox  guo  autem  rtx  Oiwaldut  et  au' 
tittet  Aidanut  pontificalem  cathedram  et  monackorum 
habita^nem  iu  UntUtfamend  iutuh  hutitueranit 
anno  ceutedmo  primo ;  a  eon$tmctione  vero  mona$tern 
Petri  apo$toli  in  Wiramuthe  Lxxii;  potro  a  Patri$ 
CuthberU  trandu  lxix  emio.  Annum  moflis  recte  si« 
gnal  Tnrgotiis,  male  siatero  Bedtt^qui  Hisioriain 
suam  absoWit  qilidem  Cliristi  anno  dccxixi,  sclalis 
suse  anno  lix  ,  ai  cum  supemtes  luerit  ad  annum 
DCGXxxv,  annos  Lxin  vixise  dicendus  est.  Eosdem 
assignat  diem  et  annum  Thomas  Stubesius  Domini* 


omcfis  pette  prmrindm  uoOrm  IdctM  per  incuriam  ao-  ^  eanus  in  libro  de  Actibus  pontiAeum  Eboracensium. 


eenUum  faesi  perefrimmi  abed^  ut  M  qui  inter  Ulot 
roUgfmtioreo  etteddenUur^  nmuniti  in  NutaU  Domini  et 
Epiphania  et  Pateku  tacrotanedo  mgttet^o  commuui- 
emre  prmtumumt :  cmn  $i!Ut  iunumeri  innocontet  ei  eat- 
dttimm  couvertulianit  pueri  ue  pudimt  juveuet  et 
-drginet,  tenet  et  eniis»  fni  abcgue  ullo  tcrupuio  can- 
trmverdm  omm  die  damimico,  stae  eiiem  in  nolaiiltts 
8S.  lyoslefemm  dve  marfynrm,  guomado  ipte  in 
omucta  Rouuma  et  apottolica  Eededa  fieri  vuftsfi« 
tmgtterUt  ctele$tibu$  communicare  valeaHt.  ipsi  efimii 
cofsjuffllt,  d  ficis  tibi  ntenturam  cantinentim  attendat 
mioirtutem  catUietit  uidnuet^  idem  et  licenier  pattinit 
€l  H^niier  fueere  veUut.  ?ides  quos  ad  frequeoiem 
sanctm  Cacbaristbe  commimioDem  adauttendoe  feiit 


Ei  cerle  prmdieto  anno  pccxxxv  dies  Ascensionis 
dominicie  locidebat  in  vn  Kalendas  Junias,  cyclo  lu- 
nari  xi,  concurrente  v,  epacta  xvin,  die  dominicm 
reBnrrectlonls  xv  Kalendas  Maias.  Hinc  corrigendus 
aiictor  libri  de  Vila  Alcwini  abbatis  qui  juxta  quo- 
mmdam  opinionem ,  aifirmat  Dedaro  nona^enafticm 
decetdtte  amno  occxxzi.  Nec  dubiuro  quin  interpo- 
latio  Irrepserit  In  Beds  epistoltm  ad  Wichrtdam 
prethg'erum  de  vemo  mguinacUo  juxia  AnatoUum : 
qua  jn  eptslola  addaeitur  •xeinplum  de  prmsenti  auno 
daminicm  iueamaHonit  ncctxxvi,  ad  quem  sine  dubio 
Beda  non  pervenit,  turo  quia  major  centenario  futs- 
aet,  tum  quia  S.  Bonifacius  Naguntmus  antistes  anno 
ncctiv  martjrlo  aflectus,  Bedam  uti  morluum  laudat 


Beds,  innacentet  scilicet  ef  casfissimas  fMosfVt,  etiam  ^  in  auis  «pislolis,  ut  infra  videbimus.  fit  certe  si  Beda 


coi^ogalos,  dummodo  praescripiam  caaiitatis  conju- 
jugalis  regubim  servenl. 

im.  Bed«  obltus,  sepulmm  et  epitaphium,  saoctiUs  de- 
ctarita,  relfquic. 

17.  Fbiem  ^ivendi  fecK  Beda  die  fe$to  A$centionit 
dominiem^  vn  Ealend.  JunU.  Nam,  tesle  Cutbberto 
mooacho  ia  epistola  supcrius  relata»  ««f''  tid  diem 
Atcmidonit  damhdemjd  ett  ceptima  Kolenda$  JunU 
piiam  dueebat.  Ne  quis  vero  excluso  Ascensionis  die 
Bedam  ia  vigllia  ipsius  fesfi  obiisse  dicat,  oc^rrit 
«ulem  epistola,  in  qua  Beda  feria  guarta  po$t  haram 
ooaam,  id  esl,  aub  vesperam,  presbTleris  monasterii 
sui  aedlis  muauecuhi  dedisse,  et  ad  eos  t erba  fecisse 


diu  vixissel  posl  annuro  mxxxxi,  ultra  bunc  annum 
pn>duxisset  Historiam  suaro.  Non  produxit  vero,  ul 
patet  tam  ex  diceodis  infra  num.  29,  tnm  ex  Cbro- 
nicl  Fonlanellensis  princlpatu  Ludovici  Fii  scripii 
cap.  9  in  hasc  verba  :  Kmera^ilifs  precbgier  Beda  Ht- 
sforiom  eccledatiicam^  guam  dr  geuie  tua,  id  e$t  liii- 
glarum  compotuerat,  utgue  in  hutic  anmim,  quo  csssiis 
Ragenfredtts,  mirahiUopere  perdttxit,  et  non  multo 
patt  ad  cmUttta  regna  perrexit  vii  Kalend.  Junii. 
\n  quodam  Cbronieo  de  sex  mundi  sut  bus  mano 
exaralo  prindpatu  itidem  Lud  .vici  Augusti  1^1  b«c 
verba  :  Kurlut  Martellns  awiis  xxvn  dominaiiir. 
Hufut  anua  xxn  fleda  pretbgier  Angloram  obUt. 
18.  SepuUu$  in  Gyrwt,  inqult  Tuigotus  prioi  Oii« 


«3  AD  OPERA  VEN.  RBf>yE  PROLRGOMKNA. 

nelmeHslii,  fn  rif/iis  vltielicet  Bedte  honoretu  porticBS  A  mlrr,  Ibi^  proeibu$  $i 
aa  aqHihaalem  flagam  eeeUsim  S.  f^anli  in  Gycwe     Vltebal  porro  presbyler 


t4 


coHUcrata,  veHeraudam  fidelibut  itomimi  eja$  $bidem 
prwsial  memoriam,  Oslendiinr  eiiam  locn$  kodk^  uH 
de  lapide  tnftnsiuncuiam  habetu  ab  omm  inquietudine 
liber  $edtre,  tKedilari^  legere^  dictare  consHei^rat  H 
iiribere.  Et  Witlelmiis  MalmekburieMis  DMMiachui  : 
SepHlla  esl  eum  eo  omn\$  gestorum  fOM  notitin  nsqste 
ad  ffostra  tempora.  Adeo  ntdln$  Anglomm  sHfdiomm 
ejns  cenwttts^  nutlus  gratiamm  ejuo  sequax  fiilf ,  911I 
oniissiB  monetw  iineam  persaqneremr.  Pauci  ^et 
mquMS  amaeit  Jesue^  quamrii  litteris  non  ignobiUier 
informati,  tnia  tota  iagratumconsnmpsemnloUentinm; 
atii  f4x  pritnis  iabris  iiias  gustantes^  ignmmm  confote-^ 
ruHt  oiium.  !la  cum  semper  pigro  suecederei  psgrior^ 


t^glKi^  solebni  Melero. 
ille  EadmtitMlo  episootN» 
DunelfoenBi,  qui  anno  vxx  elecUis  esl. 

SO.  U  est  Etfredai  qoi  saneil  Bedae  reUqoiat 
claiiculuin  suffuratus,  Dunelroum  iraosuiliu  Vmk 
smpins  a  suie  (amiiiariter  reqnintne^  nbinam  fenem^ 
btUi  Beda  oesa  requietcerenl ,  eertus  de  re  inquisius 
so6ln$  trai  respondae :  ttoc^  ittqnii^  stemo  me  certiua 
naeit*  Firmnmf  0  dtUetis^mi ,  et  proeul  omni  dubh 
cerinm  ht^beatk,  qnod  eadem  Ikeca  qum  mcroiisaitsmm 
eorpue  Patris  CMthberd  eereaU  ^H^  ^^  nenertatdi 
doetorie  ei  monacbi  Dedet  conUnetL  Aimo  HUVf  com 
8.  Colbberli  corpus  incorruptom  0  loculo  oslrabe* 
relort  et  o$sa  Yenerabitis  Bedm  qnm  stntt  mo  4II  ns 
corpore  boepitium  bahnerattt ,  imriler  toniinebttt  ette^ 


mut  0  tempore  in  tota  insuU  $tudiomm  detepnit  (entor.  B  cnlus  de  lino^  ot  in  hisloria  translationis  S.  Culbbenl 


Magnum  ignat*im  testimonintn  dohunt  verstu  epitAphii 
iui^  padendi  prorsus  el  tanti  itiri  mausoleo  indigni» 

Presbgrter  hic  Bftfia  n^quiescit  earae  septiKttt. 
Dous,  Christc,  isaiuiam  iu  cielts  giiiilere  per  «niniy 
llaqee  Uli  sophi^:  dobrlari  foote,  cui  ]am 
fMMpiravil  ovaui  mienitt  semper  smore. 

Est  et  aliud  genus  epitapbli  noo  Ita  ioipolltomt  qood 
ex  Codice  Tbujineo  superios  retolimos  posi  Oitb* 
berti  epistutara^ 

19.  Statim  ab  ipso  obita  Veoerabllis  Beda  $anetu$ 
babttus  est  et  appellaiiis.  S«  Boniracius  in  epistolis 
snts  non  semel  candetam  Ecciesim  nnncopat,  Lullus 
Dooiladi  successor  beaim  memorim  Bedam^  in  cujus 
tenerationem  hoiosericam  vesiero  ad  ipsins  reUq^iae 
ntitlil.  Eunidcm  vocal  beatutn  Patrem^  ut  poiloa  vi-  q  Herberti  WiomeH^um  abbatnm  in  Glastonien^  eeele 
debiinus.  Benedictos  Anianae  at)bas,  Bed«  subpar,  ex     $ia  baberi  dicuntur. 


alias  vldebimus»  Qu»  Bodjc  ofie  o  emteri$  roHiptiio 
eegregata^  in  ligneo  ioceiio  inteniebaiitnr  (ocoln,  biqiiiC 
TorKOtuft.  Hugo  Donebnensis  epiKopus  aono  mcutt 
electus,  (eretmm  nimis  preUoonm^  attro  pnritdtno  <C 
argento  mnndietimo  optime  (abrieatnm ,  iapidibnotiite 
pretio$i$  opero  mrifico  adomatnm  «enslmxlf «  itt  tfno 
«iri  eenerabUls  Bedm  presbgteri  et  Girwensis  ntostnebi 
ossa  eum  muitomm  aiiorum  sanetomm  reUgHiie  eaU^ 
catitf  sicott  In  appeudice  ad  Turgotum  legltur.  JoaO« 
nes  Spedtts  ui  Tbeatro  Brilanoise,  obi  de  eplscopalM 
Dunelmensi,  scribit  Beda*  nionumentum  marmoreom 
in  occldentali  tempii  Dun«lnienus  parte  ellam  1 
eistare.  Et  tamen  lii  Monastici  Anglic.  tomo  1, 1 
YenerabilSs  Bedm,  Diecopi,  S.  Hesterpini^  Sig(riMei 


dictis  beati  B:dm  ver^us  quosdam  refen  in  Coocordia 
Regularum  cap.  56,  |  6.  Alcwinus  etiam  In  praela' 
lione  commentarii  super  Joannis  Evangelio  beatum 
Bedam pre$bgtemmhui\ni^ti  in  libris contra  Feliceiii 
Ron  semcl.  IlilJulnus  in  epistola  Areopagiticis  pnn- 
fiia  ad  Ludovicum  Angostuin,  Bedam  itidem  soiirlum 
et  tenerabilem  vocat.  Ilincmarus  Rhemorum  arcbi- 
episcopus  uno  post  Bedain  sxculo,  ciimdem  eancium 
scmel  et  iterum  cognuminat,  niniinim  in  eplstola  iio- 
niine  synodi  Tusiacensis  ad  Rodulfum  Bituriccnsem 
el  Froieriuni  Burdigalensem  antistites,  et  iii  liliro 
dc  Prasdestiiiatione,  cnp.  9.  Motkerus  Balbulus  in 
Martyrologio  xui  Kalciid.  April.  Saircfffm  Beiiam 
pre$bytemm  laudat.  Quin  etiam  in  Fuldeusi  iiiona- 
slerio  ara  sancto  Bedae  erecta  (uit  iof^unte  sxculo  ix, 
tesie  Rbahano  Mauro  in  inscriptione  59  ad  aitare 
S.  Benedieii  in  crypta  occidenlalit  cujiis  bic  versus : 

Ciitlil»onu8,  Deda  hie,  iEquitittsque  maoenL 

In  Liiaiiiis  ab  Harlmanno  Sancll-Gallenal  monacbo 
inctrice  eodein  saecolo  Gompositis,  apod  Canisiom 
tomo  V  MitriMs  Beda  roceoselor  post  S.  Pacbamlum. 

Paebttinias,  Bods,  Atlala»  ParnuUua. 
Cerlo  Elfredos  prediyler  Donolmeiisis ,  refeKnlo 
Torgolo  in  lib.  in  liisL  Donelin.  cop.  7,  admonaete^ 
rinm  quod  e$t  m  GyrMim ,  nhi  Bedam  doetorem  com' 
oereatum^  de(nnctum  et  eepuitnm  noserat  ^  siHguii$ 
antti$  adeeniente  annitterearia  dortnUioais  ejus  die 


VIII.  BodiD  vjirls  elogia,  cur  et  (|uaodo  f cnerobllii  dlctua. 
il.  Kemo  fere  veterom  scriptoram  aino  laodo 
Bedm  meniinit.  Eum  plurihus  epistolis  coaMiendal 
S.  Bonifacius  Maguntinns  antisleSt  opislola  B  od 
Egbertom  Eboraoensem  pontificom  ;  Pretterea  nl 
tnihi  de  opuseniis  B.dan  ieetorio  ollyooa  Iroi^laina 
cotiscribere  ei  dirigere  difOiris,  f «em  naper  (nl  oadli« 
viimra)  iflriaa  ^rolia  spirltnaH  inteitecttt  dttmpil,  d  io 
veeira  proeincia  (kigere  conee$$it :  et  ni  ettnieta  { 
vobie  Oominu$  iargitu$  esl,  nos  quoque  (mamurm  I 
liabet  cpisiola  9  ad  lluetbertum  Wiremaiboosto  et 
Giiwensis  monasteriorum  abbatem.  Sie  vero  opi^ 
stola  85  ad  eumdem  Egberlum  :  Jf  odo  loAtanlrr  da» 
D  $iderante$  (tagitamue,  ut  nobi$  ad  gasMim  ttoeirl 
mcerorie  eo  modo  quo  antea  /sm  fecisilf,  ad^aam  por* 
ticutam  vet  sdntUlam  de  cemdela  Eicletim^  qnaim 
iltutni  Spiritne  $anctu$  in  re§Utt^ueve$tri$^  ieeUttaea 
eure  is,  id  eti^  de  traetatibtu  quoo  $piritati$  preebgierel 
ineestigator  sanctamm  Seriptnmmm  Bedn  rteemnda 
cotnpotuii :  maxime  autem  d  (ore  posslf ,  quod  nobie 
prmdieatnibns  habilet  et  maaaale,  et  nUUeeiatam  e$$e 
tidetar^  $uptr  istctionarium  anniverearhtm  et  Prooer* 
bia  StdomoHis^  qnia  commeniarioe  lu/ier  ilia  edidisoe 
aadivimue.  Eodem  spectat  Bonifacli  epislola  190  ad 
Cotbbertmn  abbatem  lloetberli  soceessorom.  Uk 
observare  juvnt^  BonifaciUin  ab  aliis  oon  ab  ipao  Beda 
peiere  ipsius  lueubrationes«  eumqNe  tt«|ier  ftilslase  io 
lirovuicia  NortLanimbroium  :  ut  dubium  nuo  sti| 


«L  SlM  mifiori  ffamiioiiit  iUidlo  tdfoeim  tU 
LnUoo  ftofiilofH  McoeMnr  adfomit  Bedmn.  Id  tesia- 
i«r  Boallidaoft  UOi  opiilola  lOi  ad  CoMiam  epi- 
acopom  Aaf 'tmi.OlMtfro  ar^fmnMei  Aoram  lflr»nuii 
«Tfilras,  #t  ao^Jf  atifim  dSfii^»  f«o«  ^fafar  mmo- 
fir  iSrAt  prgtk§ter  etpnnU^  ad  imisotaHmim  pere' 
§rtmmkfik  Mirm.  UteUtha  prwmHparieM  S^miuUi 
«ifar  otf  amrlrm  Smtlh  U^rBM  ^irlRor,  ilvtf  fa  EatfnMi 
e$  Heemiam  Rbnn  Iret «  rd  ia  EWiyr/Nfm  If drrl  /1- 
krm  faalaor.  fiklem  LoHo  Caiberios  iea  Cudiborlof 
al4ai  Wiitmoibetttia  |misi  llooiberfam  (eMjos  CoUi* 
betti  do  Bote  obiiu  iaifU  et»itiob  videlvr  omo 
firias)  tltrigil  epislofot  doasi  i|mi»  ialer  BoniiKJaoat 


tS  VEK.  BGDiB  CLOGfOM  niSTORICUM  A  MABILLONIO  SOIiniJM.  M 

prodfeiat  BofUhdl  epittolaa  poal  Bodm  oUium  terl-  A  modemi$  lemjiontet  ibc/or  admiruMh  Bedapre$bifler 

4e  mpe  mem^raio  iemplo  ia  Kxp^tiAone  EoangeUt 
imraa it  Mnlaif •  ytdeumnM.  Ea  Bi^  Vcmembiih  dictu^ 
ifotftor  admfr^Hitf  el  Palroro  nomero  atcriptut  et 
^ttodanmiodo  pnRlaliit»  PnsdiAsius  nalbertus  abl>ai 
Gorbeiensit  in  suo  Ubro  do  EucbArtsiia,  iiidem  Bedae 
auctorifatem  iti  censiim  sanclorum  PAtnim  refcri«  H 
WalaAidvs  Slrabot  in  Itb.  de  Ofllc.  ecdes«  cap.  i2i: 
IMam  Attglomm  P&lrem  aominat.  Beoique  Hiacma- 
ros  Rbemorum  amislet*  Mlanto  Frodoardo  in  Hisl. 
Bem.  lib.  iit»  cap.  t&.  ExpodiioMem  Beim  la  Prmter^ 
bUt  Salomonii  ed  syaodam  efbi  ieferripclHl  a  Joanoo 
episcopo  Camcracensi. 

ii.  Admoneof  boc  l«)Co  aduotare ,  qoo  teoiiKiro 
^uavode  causa  Beda  tit  diclus  Ycattobdli  presbifler. 

toni  ordino  M  oi  9S.  lo  priofo  Culbbenut  Lnilo  B  Mtllo  labulas  htc  de  re  ploret.  Si  Trilhcmto  credi- 

rescrlbit  liit  Iferbit  i  Cralailirr  qaidem  munueuUt 

auo  clMimde  tatmpl ,  tt  eo  f ralaMiiM  •  fao  1$  Aaic 

b^imo  deooHoiiU  ofeeto  miUero  €o§MOoi^  id  «tt,  Ma* 

tMiMPi  ml  rflifulat  ^aarit  mMorlm  tedei  moglttri 

tmttri^  ok  reeordoHoHomei  iliho  tooerm^miem  pdiloeo 

detHotu^.  Etroelmm  ftddem  mlM  fMcHir,  ulioto  fCUi 

ilafliirumla  otaiti^af  pratiaclii  a#kvaf»«  rifieni  taalt 

fftfflii  ^  foferonu  ^bi  lem  aHraliiim  tlrum  %  prm» 

dkom  diwertii  dotdt,  iootqoe  od  exereenda  dom  ii»- 

diotam ,  tioiiliierqHe  iu  ^oaii  aiort^af  tlviulmi  Dcao 

HHt  im  toa  natione  donatit  :  faia  per  exporimenHm 

ad  podeo  epit  nuirimt  koe  food  narro  didiei*  Ei  faifra : 

/Vaatfiro  fvia  ro§otti  aliqoid  do  opntenOi  boaH  Pa- 

Irit,  eom  meit  poerit  jaxta  tiret  qood  potoi »  laor  di' 

leedoni  prmporaoi,  UMIot  de  mo  Dei  Cadberto  meiro  0  Willelmo  Halmctburicnsi »  Florentio  Wigomienti, 

if  pruia  rompoitlif.  Et  in  oplsL  95,  librom  qnem 

rltriiiimai  EccUtim  Dei  ma^ter  Beda  do  mdifieio 

iempB  eompooidt^  ad  eontola^om  lum  pero^rinatio* 

mt  aiiaere  enratt* 
9S.  Huribut  allit  efofiit  celcbrmof  Beda  ab  tu- 

clofibut,  tum  tubparlbus,  luiA  tci|uioribmu  Eum 

Ak^imis  nobilit^mHm  nut^tlrum  Bedum  proibfflemm 

in  cpitiob  5 ;  iuclor  librl  de  Omciis  ccdctiasticit 

Akwiao  sidiicclat  •  taeerdotom  ei  do^orom  ojrimium 

cap,  de  PurlOcalioAe;  Ratramnut  pm^flirum  Au- 

florMm,  atim^ram  Ckritti  non  reprobum  In  libro  do 

Naitf  iuio  Cbritti  cap.  8 ;  Lanfrattcut  Cautnarionsit 

arcbicpiseopns  C^mrr atii  Eceletim  pretbptenm  ei 

Anfjfamm  doetooem  In  episidla  ad  Alcxandrum  pa- 


Yenerabilit  dlciiit  eti  dum  adbuc  ki  vivis  er»l, 
Meo  acflicct  i|ood  cmn  Ip^ns  bomlto  eo  viveMe  in 
ocdetiailidt  ofllciit  teclilareniur,  ftnffaH'em  uuii- 
copabant^  quem  ailbNC  lu  carno  degeulem  u«m>lum 
poioranl  tmirfam  appeUare.  Quo  fbctum  til«  nl  no* 
mou  Venerabkit  pamim  utu  receptum  apud  omuet « 
baclcnut  auctoritaiom  rclinuerlL  Certo  In  Lectiotia- 
rtit  mooatierii  Gorbeientit  aute  qutngemot  lere 
annot  umnu  eiaraiit»  pluret  Beds  bomilim  astigaan- 
lur  boe  litulo  Tulgtto  t  HomHia  Venerabilit  Bedm 
prodpteri.  El  Umen  Meuardut  notler  in  uotlt  ad 
Couoordiam  Regubu^um,  cap.  86»  {  yi,  rxislhual 
roceallorcm  este  Vinerabilit  appcllalit»nem ,  ab 
Alcwino ,  monacbo  Stncti  •  Gallenti «  iMorauno  , 


Hoiirico  Uoniidonensi  et  Rogerio  Horeietisi  nequa- 
quam  usurpalam.  Equhlrm  poat  Bedie  mUtem  pro- 
diiste  cognouieniuro  islud,  tatis  probal  tilenlium 
comparium  aucioroni»  quorum  nullus.  quem  baetenut 
legerim,  BeJain  Yenerobilem  appcHat.  In  volcrriiuo 
Codke  Thuaiieo  abanuit  octingentit  manu  dcscripto» 
lu  quo  ex^tant  Bedai  hoinill»  omnct;  ubiquo  praa» 
liflur»  UomUia  doomi  Bedm.  Pneierea  anie  quam 
Pauiut  Warucfrhli,  monacbut  Caslnat,  Lectioaarium 
eoeletiatilcum  Justu  Caroli  Mtgni  conclonaret, 
auclorum  oorum  quormn  bomilim  reciubaoiur  iu 
onicllt  dif  inlt  uomina  haud  pnccitt«bantur,  uli  Ca- 
rolus  in  cpisiola  ad  Pauhim  auctor  ett.  Si  ergo  Dethe 
boiu  iiaseo  vivenle  iii  Ecclesia  lect&  sunt,  uou  laoieo 
pmu  U  appellauU  Omuium  vero  Ulustrlitimum  etl  D  prannissum  Dedm  VenerobHit  nonien.  Jam  Uumo  a 


ologiom,  qood  Patret  eoocilil  Aquligraoentit  ii  anuo 
acGcxxtvi  babitl  iribumil  Bedm,  quem  tancUt  Eedo- 
tte  Pairibut  aunmneranL  Sic  euhn  fai  pratraUono 
librl  ui  loqounlur :  la  fiue  prereodontit  Ubelli  uot 
promliliii  miariuimai  t  f  vod  la  Avjat  cjrardio  •  prtul 
^euo  potte  deditmif  ox  tonctomm  Poimm  ofoeulit 
bretiier  otlendoremut^  tptod  tetnpium  Doudni  quod  a 
Satomono  ouKficatum  ei  deiHcatum  Domino  rtl,  /ifvm 
fv«ril  cuiMirar  Eeeleoim  per  mdoenum  orbem  diffutm; 
oi  eaadiior  Utiut  Sulomon  res  pertonom  fetmrit 
Ckrimi^  fvod  fvldem  aoi  Domiao  (aoento  adimplero 
rtuamvr.  Saloa  quippo  tnper  kae  re  emieromm  tan» 
eiomm  ixtauoram  Putrum  expotidone,  fvorvm  dieta 
M  wibifavralitai  ptuciida  ivai ;  f vid  fruiraMii  et 


mino  tcculo  YenerttbUlt  nomen  Bedjp.  atiribal  cet- 
ptum.  Auulario  in  libris  de  divinit  Olttciit  passlm 
Bmuuat  Boda^  at  Ub.  i,  cap.  57«  Yenerabilit  pretbf' 
mrlMuuuucupalor,  utl  eliam  ionae  Aurelianousl 
opltcopo  in  lib.  t  de  Institut.  laicalt  capp.  16  el  17» 
01  la».  ui  capp.  6  ct  7,  nec  non  Usuardo  in  shicero 
Manjrokigio  Nonit  Aoguslit.  Addunl  nminotlt  Pat* 
cbaslum  iialbenum  :  al  bi  loco  duio  ei  libro  do 
EuehaiiHia  aliter  picierunl  Codlcet  mtt.  bi  qulbus 
keo  bitcriptlo  :  Bodm  prethyleri  in  tormouo  mo, 
omiitonomhio  KeacnrMlif .  Addimut  vero  audorcm 
Chroald  f  onUnellensb,  capp.  9  et  16  (in  edilit  15), 
llildutuuni,  Rtdbodum  Tiaiectensem  episcopuiu  io 
&crmone  de  S.  Swibeito;  ei  ilcricmu  nmuadium » 


AD  Omii  VEN.  BEUE  PROiEGOMeNA. 


« 


fui  in  libro  dtExponHane  €ompmU  hactenas  ( ii  noii  A  in  mutus  dilectionis  indieiimit  non  renini  pretivm 


Ikllor )  inndito,  fi^roi  di  hac  eadm  te  prtBclpue  Ye- 
n^rMHt  wi  demmi  Bedm  pre$bjfUri  laadai  :  qui 
•ttctor  opus  Binim  aono  dccgclxzx  scribebait.  Nec 
dnblum  quin  ib  aliis  ejusdem  aelalii  audoribua  ea- 
dem  appellatio  frcquentata  fuerit,  tametsi  non  ab 
omnibus;  uti  nec  eiiam  nostro  »vo,  quo  honoriNcum 
istud  vocabulnm  jampridem  uso  inolerit.  Allttlmus 
alios  sequiorum  temporumsciiplares,  relaturi  dun- 
taxat  Algerum  cosnobitam  Quoiacensem,  a  quo  Ye- 
mefa^Mi  Beda  pre$kifier  memorauir  in  Hbro  r  de 
Sacram.,  cap.  8,  et  Mattbmm  Westmonasteriensem 
mona  bom,  oujus  tempore  (scribebat  toiem  medio 
sMulo  im)  Beda  jampridem  prommeraf  ul  ab  Kiii- 
wenaU  EceUtia  dociar  Angtarmn  ei  Paier  venerabiUe 


atteodenies ,  sed  animum.  In  S.  Bonifaeti  archiepi- 
scopi  atiommqtte  aeqoalinm  epbtolis  exempla  sont  id 
Soneris  comptura.  Sic  Lellos  abbaiissas  Kanebade, 
puellas  regiosangoineorttt,  mitUt  tria  nmnuecuU , 
tfmri$f  piperie^  et  cinamoni  in  Bonilaciana  episiola  5. 
Anonyinos  qnidam  Eadburgae  abbatissi^  graphinm 
argenUnm ,  ei  storiici$eteinnamomipartem  ^  epist.  7. 
Bontfaeius  Egberto  Cantnariae  arcbiepiscopo  praeter 
esemplaria  epuioiamm  5.  Cregoril^  drrigii ,  ad  indi* 
cium  ckuritatie ,  corporele^  patHum  et  viUo$am  umam 
od  $ergendo$  pedi$  $ereomm  Dm^  epist.  8.  U uetbert^ 
abbati  Wiremulhensi  leciieiernia  caprina^  epist  9. 
Herefrido  presbytero  partem  Higmiamaiioeleahanum 
pro  benedictione  ei  $igno  purm  ckaritaii$^  episi.  iO. 


namine  eenmreiur.  Cur  vero,  lnquis«  preebgtart  non  B  Cthebaido  regi  accipkrem  ummt,  duo$  [aiconee^  dua 


ecuta^  etdna$  tanceac^  epist.  19.  Egberlo  jam  laudato 
dua$  wini  cupftiae^  epist.  85.  Cynehardus  autem  Yen- 
isnaB  civiialis  episcopus  inter  alia  mittit  orerimi  ei 
cocuiam  et  gunnam  breoem.  L.ege  epistoiam  148.  Bo» 
nilacium  IV  aliosque  Romanos  pontifioes  oon  raro 
peciinee^  Mpecuia^  aliaque  istiusmodi  iribiiisse  legimns 
Uk  Ipsorum  epbtolis.  Ci  Foriunaios  in  epigr.  lib.  n 
passim  gratias  agit  pro  eologiis  transmissis.  (^ales 
potas  eologiast  olere  sdlicet,  caetaneu^  lacUt  prwui" 
Ui.  oivsi  elc.  Nempe  ut  ipse  ait  epigr.  SS : 

Manere  ia  angosto  eernitur  amplus  anor. 

Et  scimos  S.  ?.  Banedictum  in  Reguhe  sme  eap.  54 

.     _  .^..^^    .  ..t-  .11    ^  -ii^    «       4        eulogias  non  prohibuisse,  modo  ne  darentur  aceipe- 

chonim  insiilnio,  eimonacbisillustnoribnsslgnanter  ^      J        .   ^  .  —•        i.w  .s    m^*.  -.  ^.  Ji 
...     \.    ..  ^  i>  renlurre  eiira  conscientiam  abbatis.  Notum  est  mn« 

nusculnm  avari  monachi«  qni  S.  Hilarionl  cti^rnt 


moMtf 4iis ,  si  roonachos  fiiit  I  Nimirum  tania  erat 
quomiam  (ui  par  est)  existimaiio  sacerdotalis  digni* 
latis,  ut  qul  hoc  grado  Insigniti  erant,  missis  aiils 
nominibus,  presbjrteri  vocilareniur.Kine  Hieronymos« 
etipso  (ut  smpe  fiitetur)  monachus,  ?uigp  pres4ylrr 
auiit  Imo  etiam  abbaies  presbyteri  (nam  presbyteri 
quondam  noo  eraOl  omnes)  ob  gradus  dignitatem 
preebgteri^  raro  abhatei  dicebantur.  Httc  causa  est 
cur  SS.  Carilefus,  Ricbarius,  G  lius,  Walaricus«  eisi 
a^bbatiali  ihgnitaie  praediti,  iamen  pm6y.'#ri  in  anii- 
quis  MartyrologiiB  cognomhiari  solent. 

i5.  Jiec  ah  re  erit  obsenrare  hoc  loeo,  f  anero^iUs 
nomen  ab  Audoeno  in  Vita  S.  Eligii  severiori 


«ttribotnm.NaiB  Ba^Anseap  gentiU  eon»ertu$,  po$iea^ 
inquit,  VanembiUi^  id  ett  manachu$j  «xsiliif ,  ac  Fer" 
rariend  cemobio  prarfiiit^  lib.  i,  cap.  iO,  elTbillo 
ternacuhis  Eligii»  poifmodiun  venermbiUm^  id  e$l^  mo» 
maiHcam  iitam  dum$$e  dkitnr;  el  Eligius  lanquam 
doiHfaKis  honorasse  ooo  firi  venerabiiem  monacharum 
ritam  arriperant  Mq  Viennensla  episcopos  in  hi  to» 
ria-sua  de  Witicario  ejosdem  sedis  episcopo  agens , 
ndkia^  inquir^  ej^opatu  $n  manaeterium  SS.  martg^ 
wnm  Agaemanmnm  imgm$u$^  niiam  eenefabUem  duxit. 
Mt  m  Viia  S.  Desiderii  Cadoroornro  episcopi,  Artanus 
Seotlns  «iio»i  oemerabilem  in  inonasterio  doxisse 
feriur.  Deniqiiet  o^  CKiera  id  genns  omlitam ,  S.  P. 
BenediGtus  oir  oitm  oenerabUie  a  Gregorio  Migno 
fnadioatNr. 

IX.  0  senra  iones  in  Bed»  seoinla. 

S8.  Uuc  in  secessnm  consnlto  rejecitnos  obsenra- 
liooes  nottBttUaSt  tom  In  monnsonla  qom  Beda  morti 
proximos  presbfioris  roooaslerii  aoi  diairibntt ,  tura 
in  qumdam  ipfioa  opuscula* 

f7.  Ad  exiremam  ▼iim  periodnm  aceedens  rir 
aanctus ,  unt  e  diseipttlis  s6is  Cnthberto  kom  mona 
diait:  Qumdampretioea  in  mea  capeeiia  habeo,  id  e$t^ 
piiprrem ,  ororin  et  ineenta.  Sed  eurre  velodtar ,  et 
preebgieroe  noetri  mona$terii  addnc  adme^  ntetego 
mnmueruta  gaatia  Deu^  donavit ,  Uii$  di$tribuam.  Ni- 
minim  eo  tempore,  si  unquam  alias,  moris  eral,  lii 
td  genus  munusuitonmi  amid  darciit  aceiperenlquo 


(ntcem  vir  nti$  datuliu  ieste  Uieronymo.  Ergo  fene- 
rabilfs  Beda ,  in  mulue  dilecHonis  ei  fraiemm  eon- 
cordi»  indieium,  morti  proxinins  dat  frairitws  sois 
presbyteris  xeniola^  ut  memoriam  sui  haberent  in 
sacris  offleiis,  ad  «um  modum  quo  Antonius  Athana- 
sio  metotem  «nom,  Serapioni  aHeram  ,  Aratribos  cUi* 
dnmn  veeUmenium  iestamenio  reliquit.  Cur  tero, 
inqiiis,  iiiMitsa?  Piscinius  ex  Gemmuli  Romams  Ec- 
elesiae  diaconi  epistola  ad  Bonifacium^  ordine  ik$ : 
Tran$mi$imu$  per  prtedictum  oe$trum  preebgterum 
atupiantum  cociumbn ,  quod  inceneum  Domuno  ofe- 
rati$  temporibu$  matuUm$  et  veeperUnie^  iive  dum 
mi$$arum  eelebmti$  $otemma^  elc.  Qnid  demum  om* 
Driof  nempe,  ut  conjidmus,  linieola  lenuia,  qnibns 
os  tergi  solei,  qu«  eabana  focat  Bonitacius  in  epi- 
siola  10.  In  hunc  enlm  sensum  non  raro  snnti  oro* 
rittM,  vocabuluni  alioqui  urm  signiOcationis,  probai 
Vossius  in  libro  iu  de  Viliis  senn.,  cap.  31. 

X.  Jndieiuffl  de  Bed«  scHpUi. 

S8.  His  per  quemdam  excnrsum  diciia»  venien- 
dnm  esl  ad  qnaadam  animadYcrsiones»  qme  mfhi 
inter  eToWendum  Bedae  acripu,  tum  edita«  tum 
'  mann  exaraia,  occurrenmL  Primom  quidem  d« 
tempore  acripiionnm  agendum,  poatea  de  operibw 
dubiis  et  subdiiitiis,  posicemo  de  relicib. 

^.  Bcda  Ubrum  terUum  in  Samueiom  aggressos 
eai  monoo  Ccolfrido  abbale,  id  esi,  anno  wxvn^vn 


VEK.  BEDiE  ELOGiOM  HlSTORfCUM  A  MAIIILLONIO  SCRIPTUM. 


80 


dt  pmMomt  Kbri  iii  coMtit  ExptmMMncuta  in  A  se  Msumpsisse  iatetur.  His  insuper  B«ds  iiiortH>  tiH 


EpiMtm  JoannU  prina  vtdetur  ex  ipsius  luca- 
bnticiiilHis  in  Script«r»m  sseram.  Deinde  Rxfoniio 
te  Apoeolffp$Un^  quam  froirj  Mntehio  seu  Kuo^rto^ 
obbetisiio  fiituro  nuncupavil,  nom  binominem  fuisse 
Hoetbertum,  et  o#  amotem  oindUm^  pkio  io  Enie- 
^mm  cognominslum,  paiel  ei  prsefatione  lib.  iii  in 
Samoelem.  Porro  Boda  librom  Apocalypseos  in 
capitnla  distlnxit.  Post  Apocalypsim  commentatus 
fst  Ubmm  de  Aeti^t  apottolomm,  hortante  Aeco  epi- 
seopo  HagosUldensi;  tom  eliam  Lmem  Evanffctium : 
et  QueeiHonft  triffinta  de  Ubrii  Regum  explicivit, 
petente  Nbtbeimo  tunc  presbyie^  Londinensi,  post 
Cantuarionsi  arehiepiscopo,  quo  adjutore  in  sori- 
benda  occleslastica  Historia  u»us  est.  Bedc  Qumuio^ 


premo  decumbens,  patria  lingua  reddidit  loaunis 
Evangelium,  testante  Cutbbcrto  discipulo  in  epistola 
qnam  de  ipsius  obiUi  exaratit.  In  dubiorum  classcm 
rejiciendt  sunt  £3tpo«if foa«t  tn  Mattheti  Bwangeiumf 
Oommentanue  in  P$atmo9^  Vitm  eenctorum^  exe^s 
AetieSS.  FeHeis^  Cadkft#nLeMiNMiasii,qu«Bedaagno- 
scit  ut  sua;  Hbtiinede  Oficiis^Commentarktt  to  BoelU 
tihrum  de  TrimtaU^  Medita^one$,  Pa$$umis,  lAbfi  de 
Stemeniie  pfiitotopldeSt  ttUber  de  Remediis  peccatorum , 
quom  Jam  inttr  supposititia  relegsTit  Spelman  us 
tomo  I  Conc.  Ai^,  tametsi  in  coltectione  csnommi 
Regino  PoBnitentialem  Itbrum  Theodori  seu  Bedee 
eitat  in  lib  i,  cap.  S97.  Ivo  etiam  et  Grat  aoui  tx 
PeenitentiaU  Bedte  referunt  capitolum  de  tacetdote 


«««in«irff«^rr€«i«n^i»mcxAagyapetiKLupu5B^^«**«'*«*^*^  o«n«Jtl«.   Non  tamcn  prvteream  id 

quod  in  Bed«  Homiliario  Thuaneo  Totuatisaimo  Isgi 
manu  recentiori  ante  annos  quadringentos  aserip« 
tnm  ;  Ego  non  peto  Ukrum  Kwpotitionit  Bedet  euper 
EvangeUa;  tod  peto  Ubrum  ExponAomt  Bedm  tuper 
ptatmot  PioJterH^A^f^JSpiMam  de  £matiane 
>pcrif,ifoidileHraa^  a  mente  pii  boml* 

nis  sMnt;  prolMit  eplstoia  nd  fferenpndum  pretbgte* 
rum^  |ibidlo  do  TonUruia  b  aerXAttfio  verso  prsifixa. 
hiik\  ^eiTiridoifpt^hafi^di  fejtArMerd&rum,  ad 
qoMexsUiS.  Bonifacli  martyris  epistola  10.  An* 
ctor  libri  deOflldis  divinis  scJbebat  posi  annum 
qoam  Pascha  indderat  in  vn  Id.  Apriles,  ut  paUt 
ex  Gsp.  de  Pascha  aanotino .  quod  ab  anno  occxxxf 
quo  Beda  Indioem  Oporum  soorum  confedi,  ants 


abbas  VerraHeiisis»  epistola62  ad  AUigitum  nbbatem 
Eboracensem«  Postea  omnia  edidit  Commantana  in 
Smmidem^ ex  quibus librum terlium, ut jam dixinos, 
afgressus  cst  anno  accxvi ;  at  vero  Expositkmem  in 
Mareum  vulgavit  posi  annot  plurimot  quam  Luem 
EwaMgeHam  explanaTenit.  Quas  omnia  ex  Ipsior 
Bedgfc  praefatiooibos  in  eusdem  Itbros  intclligttnUif. 
Fneterea  ExpoeiUonem  m  Epietotot  PauUt  itidconque 
tai  Epittolat  eanomcat  ex  dictis  S.  Augustini  lAa^no 
Stulio  contexuit ;  et  K^rifm  de  tex  miaHbut  abSolvit 
Leonis  Isaurici  anno  n,  Christi  dccxxiv.  His  abso- 
iutia  edl  lit  i7iifoita«  ecclrtiatiicam  gentis  sws,  quam 
cum  JCptfome  adjuncta  perfecit  anno  i>coxxxt.  Nam 
In  optimo  Codiee  ms.  qui  penea  nos  sst,  pnedieta 


Epitone  ultra  istum  annom  non  cxcurrit,  ut  supe-  C  •""""'  w^lxxi  non  accidlt. 


rins  mon  imos.  In  eadem  E  itome  Beda  oxhibet  in 
dieun  lucubrationum  suarum,  in  qus  annumcratur 
tpigtatn  de  ^guinoetw  vemojuxia  AnaoUum,  acrip- 
U  proiade  anU  annum  occxxxi.  Unde  exemplum  in 
cn  opisioia  Wichredae  presbytero  direcU  adductum 
de  anno  preaenH  occiixxvi,  est  loUrpolatio  scriptoris 
nmanuensls  ipso  anno  epistolam  exsoribentis,  qui 
Bedm  sententiam  supposito  exemplo  explicare  voluit. 
Deniqiie  Itelirffelfftionttm  Ubrum,  in  Acta  apostolorum 
post  oanom  accxixi  scripsit  jam  aenex. 

30.  Pneter  Opem  Bodse  in  suo  Indice  recensita» 
imuca  sontqnas  ipsl  tribuere  tuto  possimus,  excepU 
epiMa   ad    Egberium  Eboracensem    pontittcem» 


51.  Scripsit  quidem  Beda  MonUUwmm  EeangeHi 
Hbrot  liaoi,  uiipselatetur,  seu  iii  L^cltonoiticm  oii- 
nfsrrsaWirm.  ut  babet  S.  Bonifadi  epistola  9,  supra 
num.  21  rclau ;  at  qosnam  ex  editis  ad  Bedam  per- 
rineant,  qumam  snpposite  sint,  interest  distingttcre. 
Sic  eoim  explorsbimus  celcbnores  dies,  qui  tum 
anniversaria  solemniute  colebantur.  In  bibiiolheca 
Tbuanea  babentur  duo  pervotosti  Codieos,  In  quibus 
Bedae  homilim  reperimitur.  In  pHmo»  num.  lU^ 
anto  annos  octingentos  exarato,homiiiae  59  continua 
serie  exhibentur:  in  alio,num.  58,  qui  annossexcen- 
tos  pnefert,  distiogountiir  in  duos  libros  prarmissls 
ad  utrumqua  capinr/a/iffnt^iit.  Utrumque  apographum 


seripu  pott  annot  i  igmtn  a  morte  Aldfridi  regit     Tfj^H^  ^  «^P^^^w  boc  loco  jovat.  Sic  proce^ 

Mortbammbramm,  boc  est  mmo  Christiaccxxrr.  D  ^'^  ^'*  ^^"^- 

qoi  Bedm  supremos  fuir.  Commentaria  in  Evanf^tium     "'^^^  CAPJTiii.ATm  uaa  i  oa  n  ii«lii8  aeoie  nxs 


ioffnntt,  siqoidem  Bedam  habent  auctorem.  post 
anmun  aocxxxt  ab  eo  sunt  ediu,  qutK  veUti  quod* 
daas  Aogustiniame  Expositlonis  compendium  esso 
▼idootur»  insertis  btnc  inde  sententiis  aliorum  Pa- 
tmm,  ut  capite  8  agana  de  Reguio,  verba  CregorU 
Hogni  adducit.  CerU  Jonas  episcoiius  Aureiiansosis, 
Ludovid  Pil  tequalis,  in  Kb.  t  de  Inslitut.  laieali 
enp.  15,  oital  plures  vennis  ex  Beda  in  kmniUa  Eoan' 
ffftti  nge^ata,  qui  in  pnedictis  Commentariis  legun- 
tio-  enpitn  i.  Ondo  suspicamur  legendum  esse  apud 
lonam,  bi  Aoaiiaa  EoangeiU  teeunda.  Et  quldem 
Mtwinoa  in  pnifiitiooe  Commentani  sni  in  Joannis 
Xranfelittm,  es  limeHiM  beati  Bedm  pmbgtari  muiu 


arreai  nouino  viomTi  omaQVB. 

I.  Ifomtiia /ecitaJiit  S.  Swmsf.  t^wiiftfm  Larom. 
Iffttvt  etf  Angelut  Cabrieh  in  primo  Cod.,  flom«it« 
doiNfff  Bedm.  in  uiroque  sic  indpit  posi  Svangolii 
vei*ba  :  Exordium  nottrm  redmpUomt  hodiema  $an 
ctiMfnmgelH  lectio  eommendia,  otc  ,  ut  in  editis  ad 
dicm  AnnunltatiomsB.  Mnrim 

%  BomeUtt  leet.  S.  Etang.  tec.  Luc.^  Exaurgent 
ffnnm  inc.  in  utroque  :  LeeUa  tpum  auditHs  tancu 
EoangeUi. 

5.  HomeUa  Ue(  S.  Eo.tec.  Marcum^  Fuit  Joannet 
in  deterta.  in  priori  Codiee,  floou7iff  damm  Bedm  oa 
Amqintu  DoMEKr.  Inc.  in  utroque  :  Adeentum  domi- 
uicm  preidicatienit  Joamet  jprmteaxent^  etc. 

4.  Ifomdta  lecL  S.  Ee.  sec.  Joan.,  Joannee  teetf' 
monium  perhibet.  Inc. :  itedemiMorJt  naetri  preeeetrft 
tetttmonium  de  «pto  p^Ai^mt^etc.Decst  inpnori  Cod. 


51 


,AD  OPERA  VEN.  EEDM  E^ROLEOOIieNA. 


3i 


S.   H<mdta  Etang   m,  Maith.^  Cum  etHl  Jespon-  \ 
»aU.  Ih  priori  liometia  domin  Bifiite  i?i  Yicikia  Do* 
mm .  liicttiit  in  uiriN|iic :  Nathiiatem  Domini  et  Sttl" 
ratorii  Pi.  J.  C.  qtnl  mlernui  unte  sanula^  el4*« 

6.  Uomelia  S.  Etang,  tcc.  Luc.^  Pastoret  loqnt' 
buntnr.  Inc  :  Nato  in  Bethieem  Domino^  eic,  ui  in 
ediiis.  Deesl  in  priiiio  {A>d.^  ctUlttr  iamen  A  hm^ 
Aureliaiiensi  episcopo  liti.  ii  de  iiistil.  laie.«  cdp.  JG. 

7.  Homelin  Er>  $ec.  Jo/zit.,  in  princiiAo  erat  K«r- 
frf«m.  In  priori  Cod.  Ilomeiiu  domni  B.  ly  N4tali 
Dimi?!!.  liic.  in  utrotiuc :  Qnia  temporaUm  Meiiirttoris 
Dei  et  hominnm^  eiCt  ui  in  editis. 

8.  Nometin  £9.  iec.  Joan.^  Dlxii  Jeuit  PetrOf 
Siqnere  me^  Uicenin  in  Natali  S.  Joasik»  Etano. 
Inc.  in  tttro(|Qe :  Leetio  S.  Evnngetii  qnee  nobis  modo 
tectk  esi,  eic. 

9.  Ilom,  Cv«  Mc«  Mntlh.^  Angebti  DaMlnl  appnrnit^ 
131  Natau  Kxiiocc.^vtit;!!.  Ine«  in  oiroqae :  De  mcrto 
pretio$a  martgenm  Ckri$d  innocentium^  eic»  ut  iti 
edltis. 

10«  llonu  Ef*  $ee.  Lue,^  Potlquam  consnmmati 
nnnt  d\e$  octa  in  Octasas  IKmil^i.  1  e.  io  utro<|iie : 
Snnctnm  renerandamque  prteHntis  (esti  niemoriam , 
ete.,  iil  in  editis. 

ttom.  E9.  sec.  Maitb.^  Angelns  Domlni  nppmmli ,         •«-,.««.  ^     *     « 

dlundn  is  Vicilu  EnnuiaiC.  NnUa  boiiiitin  in  wro-  „  *•  ''•we/w  S.  Etang.  9ec.  Maltk.^Yespem  aniem 
nue  ;inoK.  SabbaU.  In  prittio  Cod. :  Iffoni.  domni  Oedes  w  f  wilia 

II.  ?om.£v.  sec/MinkU^ni;i*ibm^  JPamasa.  . }l\»ctt.«.  liie.  In  ulroaoe :  KiiTUtM  jioHf  Air;if« Mrra- 
in  Jord.  Inpriori  CKa.;itoinelw.^«i(WUJ:4bUflV*^^:<^^^^  »J«  ^'K'*^.r,  .,.      . 

tntoMiAJMiE.  Ii»c.  iii  ttiroque:  Veclto  sTE^ngehf  •'  ?*««  »»0"J»l»a  legeiiatur  In  Vi^lm.  Iioc  est  ni 
qnam  modo  {ratrts,<mdkimK,  ctc.,.ttt  m  editls  pro  ^^^mm  pmeip  Pasehm.  tl  tamen  n  prlmo  Cod. 
die  ocinv.i.  :  :  : :   ;  M  *  *.  .:     :  .•  •:• : : .;  •  •  !ny!iy"[  ^  *?^>  homitia  S.  Gregoni  in  dte  sancio 

li.  Ilom.  Ei:sk:  Lm.itbsmlit0treiit^  SMzfer.  ^fttftf  r  legi  soliU.  Ideui  obserra  de  VigiUa  Penie- 
omnu  annM.  la  primo  Co«Im  llom.  dmnni  *BeM    -^ol/ts;  Infra. 

"^ i.  Hom.  Ev.  see.  Lne.^Stelii  Jemts  In  medio  discip. 

suor.  In  primo  Cod. :  ttom.  Domni  Bcdff  Feaia  ni  rn 
Pn$^a.  Inc.  in  utro(|ue :  Vloriam  wm  Besurrectionis 
Doadnus  el  Rfdcmptor  nosteTf  etc,  ut  in  cdiiis. 
5.  ttom.  Ev.  see.  Maltk..  Vndeclm  discipuU.  In 


22.  Uom,  P.vang.  sec.  Joan.^  Descendit  JesnsCa- 
pkarnanm.  In  primo  Cod. :  liom.  domni  H.  Fenu  m 
in  Qnadmg.  liic  in  ttlroque  :  Solei  motere  qnosdam 
quod  in  exoedio  knjns  lectioniSf  eie. 

93.  II am.  Ev.  sec.  Mattk.f  Otm  appropm^nssd 
Jesus  Hierosotgmis.  In  primo  CinI.  :  Uom.  domni 
B,  i.H  I^ALMts.  iiic  in  utro«|ue :  Medialor  Dei  e%  ko- 
minnm  komo  Clmslns  Jesns^  qni  pro  knmani  generis 
sainte  et  passnrns^  itic,  ut  iu  editis. 

%b.  ttom.  Ee.  see.  Joau.t  Proximnm  erai  Pascka 
Jndmornm.  Inc :  Moris  esse  pmdeniimm  soieif  etc 
Deest  in  p:inio  apog.  Exstat  in  eiiltit. 

^.  Ilom.  Eo.  sec.  Joan.^  Ante  diem  festnm  Pasekm. 
\n  primo  Cod.  :  Uom.  domtd  B.  in  Okiia  Donim. 
Inc*  in  lUioque:  Scriplnrnsteangelisla  Joannes  »u- 
morabite  Uind  Domini  mgsterinm^  etc,  ttt  In  editis. 

In  posteriori  Codieo  post  lilirttm  piimttm  bomiltn* 

rnm  legUiir:  Explidi  iiomeiiamm  libcr  jmmns. 

numero  !i5.  Et  tamen  in  Ipso  Codice  cxsUot  nomilia» 

H  diiniaxat  St3.  Alias  ex  priori  snpplevimus.  rergil 

Codex  p«istertor. 

HeCiriT  CAHTOLATIO  LKCTIO.XtJII  S.  CVAHGEUI  ,  • 
KVMKBO  XXIT  Ul  UnO  H  UUSOCX  AUCTOttlS. 


DonuiiCA  PttittA  posi  Tkeopkania.  Inc  in  mroque :  A 
perianobisisi^fratresckar.  sancii  EsangclUlcetiOf  etCt 
iit  In  e<litis. 

13.  Uonu  Es.  ses.  Joan.^  MnpHm  faclm  sunl.  In 
primo  €UNt.y  ttom.  domni  B.  Dohihiga  ii  posi  Tkeo' 
pkania.  Inc  io  tttroquc:  Quod  Dominus  ac  Satsalor  G  piimo  nis. :  II om.  domni  B.  Feria  vi  in  Pasciia.  Inc. 


ttosfer  ad  nnptlas  vocalus,  etc»  ut  in  edttts. 

U.  ttom.  Ev.  see.  Joan.^  Vidit  Joannes  Jesum  ve- 
nientem  ad  se.  ttom.  domni  B.  DonimcA  in  posl 
T^ropAniiin.  Inc  :  Joannes  Baptista  el  pracursar 
iPonutu.  Sic  in  tttroqoe  Cod.,  nisi  quod  in  capilula- 
lione  posterioris  non  exsUU 

15.  ilom.  £••  sec.  Imc.^  Posiqnam  impiaii  suni^ 
dicenda  m  PuftiFiCAtio^iB  S.  MAmis.  Inc  In  utroque 
Codice :  So(eniniialem  nobis  kodiernm  ceiebrilaliSttic. , 
ut  In  edilis* 

10.  ttom.  Ev.  see.  Joan.^  Erat  dies  festns  Judmo* 
nrm.  Inc :  Duopariter  nMracuta  knmanm  sanationis 
kodiema  nobis  S.  EvangeUi  leclio  tradit.  Deest  iii 
priiiio  Cod. 

17.  Uom.  Ev.  see.  Joan.^  Votnit  Jesn  exire  m 
CalitaMim^  domni  Dedm  post  Tbbophaku.  Inc :  Airtfloi* 
m«s  ex  tectione  Evangetiif  fratres  ckar.  beniptam 
Redemploris  nostri  graiiamt  elc  Deest  in  posteriori 
CiMt.  _^  pi 

18.  tfom.  Ev.  see.  MaUk..  Fitlns  kondnis  venimms  i^  h 


esi  in  atoria  Pairis  sul.  In  primo  Cod. :  ttomeila  dom" 
ni  B.  DottiKirA  n  in  Qnadragesima.  Inc  in  utnique : 
Quia  ihminns  ac  Bedemptor  nosier  eiedos  suos  per 
knjns  vius  laborem  ad  iitam  qnm  iaborem  netdi»  etc 
19.  Ifom.  Ev.  sec  Matik.^  Egrems  Jesns  ueessii 
in  paries  Tgri.  Inc :  in  Uctione  S.  EvangeUl  qnm 
noiis  modo  lecta  estf  elc,  el  hiec  tlecst  in  priuiOt 
exsiat  in  editis  ad  Domiiileain  n  Quadrag. 

90.  Ham.  Ev.  sec.  Joan..  PerrexU  Jms  in  monlem 
Oliseti.  In  primo  apof . :  tfom.  ifamnl  B.  Domuhca  iit 
Qnadrag.  Sabb.  Inc  in  utroque :  Prmsentii  S.Evan" 
geta  tectionem  tanto  inteniius  conskteraret  eic 

il.  Uom.  Evp  sec.  Joan.^  Abiii  Jesns  imns  mare 
GnliUm.  lu  primo  Cnd. :  llom.  domni  B.  In  Qnadrag. 
Inc  in  Qiroque :  Qni  signa  ei  miracnta  Domini  ac 
Sulvatoris  noslrirecte  cum  tegunl^  elc,  ut  in  edilis 
nl  IHmiitticaM  iv  (^udrag. 


iti  utroque :  Evangeiica  lectio^  (rutres  ckar.^  quam 
modo  andmmuSf  etc,  ul  in  editis. 

4.  Ilom.  Ev.  sec.  Lne..  Una  Sabbati  vaide  diiucuio. 
Inc  :  Aperta  nobis  esl,  fratrts^  de  Resurrectione  Do^ 
mini  et  Redmidoris  nostri  teciio  rcdtata^  eic  Deesl 
in  prinio  Cod.  ei  in  editis. 

5.  II om.  Ev.  sec.  Joan.^  Modicnm  etjam  non  vide' 
bilis  me.  In  priiuo  apog. :  11  om.  domni  B.  \n  Doxi?ii' 
CA  II  posl  oclabas  Paschm.  Iiic  iu  utroque:  i^a 
Domtni  etSolvatoris  nostri  pramihsa^  etc,  ut  in  editls. 

()•  Uom,  Ev.  s€c.  Joan.^  Yado  ad  enmqni  mlstl  me. 
In  priTiio  Cf>d. :  Hoin.  domiii  B.  tertu  Domikiga  pofl 
S.  Pascha.  Inc  in  utroq. :  Sicui  ex  ieclione  evunge^ 
Uca^  fratres  cbar.  audivinms^  elc,  ut  in  eilitis. 

7.  Uom.  Ev.  sec.  Joan  ,  Si  quid  peiieritis  Patrem. 
Ittc :  Potest  movere  inlirmos  audiiares,  ctc  Deesi  Itt 
primo  Cod.  ExsUt  in  editis. 

8.  Uom.  Ev.  see  iMC.^  Peiite  el  dabitur  vobis.  \n 
irimo Coi. :  ttom.  donwi B.  in  Lmlania majore.  Inc 
in  ulroque :  Donunus  ef  Satvator  ncster  cm  cadesiUs 


regni  aaudia^  elCv  noo  exsial  in  cdilis. 

tf.  f/om.  Ev.  sec.  Lue.^  Hmc  snnt  verba  qnm  tocutus 
snm,  dicenda  in  Asccnsa  Dottim.  Inc. :  Ascensurtu  in 
cectnm  Domioits,  etc  ln  ulroque  ms.  Alia  in  etliiis. 

10.  Uom.  Ev.  sec.f  Joan.  ilnm  venerit  ParacUlnSf 
dUienda  Doxi.nica  wsst  Ascensa  Dominl  liic :  Ex  mnt^ 
tis  sancli  Evangelii  locis  invenimus^  etc  In  utroque 
et  in  editis.  Haec  homiiia  ciutur  ab  Amalario  lih.  1 
de  Oflic,  eap.  57  ;  item  lib.  u,  cap.  1« 

11.  iioM.  Ev.  sec.  Joan.^  Si  diUgiiis  me,  m  Violia 
PcNT  GosTEn.  Inc. :  Quia  Sptritus  sancU  liodie^  fratres 
ehariu.  ceiebramns  adventumt  etc  In  «Iroque  ms.et 
in  edilis. 

12.  ttom.  Ev.  sec.  Joan.  Erai  komo  ex  Pkariseeit. 
In  primo  Cod. :  Uom.  domni  B.  m  Octav.  Penieeosi^ 
Ine.  hi  iitroq. :  6'lrMl  ex  lectione  S.  EvangeUi.  fraires 
citariss.faudistiSf  etc  Exstat  in  edilis  addiem  Inveo^ 
ti^nis  S.  cnicis,  ct  ciuiur  in  epislola  qttom  Hmo- 


TEN.  BEOiE  ELOGIDM  fUSTOBICi;»  A  MABtLI.O^ilO  SCRfPTUM. 


31 


nan»  Rhcmeiists  archi^iscopyft  sirtpfit  nomine  A  ui  probanl  veterrima  Usuardi  eicmpbria,  ci  ff«- 

^.  I     ^j..ii-...^  D nirlus  nofiler  in  ljl>rym  Sacramenlonira  S.  Gregorti 

pa^.  18i;  at  senuo  isie  Dcdae  siylum  sapil.  Deniqu«! 
sermo  Bed»  ascripius  in  Tersnm  psalmt,  Domhm$  de 
coifo  protpexit  $Hper  fUioi  homiHum^  etc,  haudqua* 
qnam  ipsios  Bnke  esi,  cum  in  eo  referaiur  testimo* 
oiom  peiitum  ex  Yita  Gregnni  Uagni,  a  Joannc  Dia- 
cono  scripta  post  annos  ccntum  et  quinqoaginta  a 
niorte  Bed»  Venerabirts. 

55.  Sont  qni  Beil;e  Expositiones  In  Panli  Epistolas 
es  liliris  S.  Augusiiiii  excerplas  cui^aui  Floro,  mo- 
nacho  (ut  Triihemius  potai)  Trudoniano,  tribuendas 
eiisfmaut.  Sic  enho  pr»ren  egregium  apographum 
Corbeletise,  duobos  Totumiuibtis  dislinclnm :  Expo* 
tiljojifi  Epi$ioimnim  S.  pMnl$apo$lQU  ex  (iM«  S,  Ah" 
fUiHni  dodorio  oxiM  a  qnodom  Fiofo  eoUfClte»  El 
in  floe :  Coiiipof liirf  eot  Hher  i$te,  Id  est,  scrlpius*  a 
Riekero  eabpriore  et  Joanne  sho  $eripiore  monocntOf 
ffimt  qao  re$lilHla  e$t  eetUm  S.  Joanah  CorbcUe^  et 
Tifroni$  e$t  eecunda  $ede$  Romanw  Hr¥i$  (Alexandro 
papa  III  TuroikiH  synodum  agcnte)  oftiio  iicliiv«  Ln* 
^ooico  rege  Francorum,  Thcodorico  epiuopa  Ambia" 
nen^f  Joanne  Carbeite  abbate.  Verum  expostliones 
islie,  qitoe  duobus  illis  voluminibiis  conlinentury  eae- 
deoi  IpuB  qnae  in  BedaB  Operibos  ex&tanly  sunl  Ycnis 
ac  j^enulnas  Deda»  retiis»  lum  quia  ^  in  syllabo 
0,  eruro  so«.rum  meminlt  earum  exposhlonuw,  luia 
quia  alia  repcrilur  comnieoialio»  Ftari  nomine  pra- 
dila,  non  ianlum  ei  Aogusilni,  sed  et  aliorum  Pa* 
trum  operibus  cooiext^  qualls  peiies  Petmm  Fran« 


i*oficilit  Tusiact^nsis  ad  Rodiilfuin  Bituricensem  ei 
Frolartom  Biirdigalcnsem  aniistiies. 

15.  Uom.  £v.  $ee.  Lne.^  Fnit  in  diebne  llerodi$^ 
dHeemi*  in  Vigiua  S.  JoAicm.  inc. :  FeitfifrNS  yn  rarittf 
Homlimi  ei  Hedemptar  uo$ier^  etc.  iu  otroqoo  nis.  ei 
iaediiis. 

li,  Hom.  Ef.^fcc.  Luc^  Elixnbeih  impietvm  e$t 
tew$pu$^  dieenda  in  Nativit.  S.  Joankis  Bai*t.  Im*. : 
fVaseursorfs  Ihmini  naticita$^  etc  In  utroque  Cod. 
etlnoditis. 

IS.  ffem.  Ev.  $ec.  Joan.^  Duit  Je$u$  Simoni 
Petro^  dleenda  iH  Vicii.ia  ApoiL  t*etri  el  Pauli  Inc. : 
Ftriiil'  m  nobie  perfectce  dilecliunis^  etc.  In  oiroque 
n».  el  In  edilis. 

10.  Ifoni.  Eu.  $ee.  Matth^,  Venit  Je$u$  in  parte$ 
Cmoarem^  dicenda  in  Natalk  apo$U  Peiri  et  Pauii. 
llie. :  t€cif 0  S.  EoangelU  qnam  mOdo^  fratre$^  audi$(i$^ 
tMo  intenUnt  cogiianda.  eic  lu  utroque  ms.  et  in  , 
ednis.  I 

17.  Hom.  £f.  $ee.  Mutih.^  Disat  Simon  Pelru$  ad 
itmm :  Ecee  not  reUq.  ommat  dicenda  m  Natali 
S.  BfCfCROtCTi,  Biscopi  scilicei.  loc. :  Audient  a  Do- 
aifno  Petruo^  etc,  tit  in  posicriori  apog.  et  in  ediiis. 
Deesi  lu  primo  ros. 

18.  ifoM.  £t.  $ec.  Matlh,^  Aece$$it  ad  Jeuim  maler 
fitiorum  Zebed.  w  Natalb  S.  Jacobi  apost.  Ad  it 
prlmus  Codex  Jaeobi  frtitri$  Domini.  fnc.  in  uii*oq. : 
Dmmnuo  eottditor  ac  redemptor  no$ier  wlnera  $uper' 
kim  imtrm^  etc,  oi  in  etliiis. 

19.  Ham*  E9.  uc,  Jlatth^  Exien$  Je$u$  de  finihita 
Tgri.  Inc :  Surdu$  iUe^  et  mulu$  ifnem  mirnbiUfer  cu* 
rmt$m$  a  Domino^  etc,  ul  in  editis.  Deest  in  prtuio 
Cod. 

iO.  a  m.  Ee.  $ec.  MnUh.,  Audmt  Herodeo  tetmr' 
tha^  dieenda  uc  Decoli.^iionk  S.  Joantiis  Ba?t.  Inc. : 
ffmtaien$^  fratre$  eharis$.^D.  /ooitiiif  diem  celebran" 
ieo^  etc,  ut  in  edilis.  Deesl  iii  prhno  Cod. 


ii.ilom.li:v.«c.  iooii.,  Fociosimi  «icorifltf,  rfj.  c  ^^iscum  Chilfkftium  soc  Jesu  virttm  enidilisslmum 


eendm  m  Dcmcationr  ecclkslc.  Inc.  in  ulrr»q. :  Atc- 
ifirlnws  ex  iectione  evangeUea^  fratre$  ehari»$,^  ifuia 
faeta  ntni  eneeenia^  ctc,  ut  in  edi(i!i.  lu  postcriori 
CM.  b»c  honiiJia  sequenti  postpoiiiiur ,  pncponiiur 
hi  prtori. 

zt.  Hem.  Eo.  $ee.  Matth.^  Vidit  Je$n$  homiuem  in 
tatmdo^  dieenda  m  Natalb  S.  Matth.ci  apc$u  lac. 
In  ttiroqoo:  Leg'mu$  apo$ioio  dieente  ^  qitia  omue$ 
peecnemnt,  etc,  ut  in  editi^. 

C  Hom.  Eo.  $ee*  Joan.^  Stabat  Joanne$  et  ex  di-' 
oapuRo  ejne  d«o,  dicenda  m  Natalb  S.  Anoseje  upo$t. 
Iitc  in  ulroque :  Tantaae  taH$e$t  Seriplnrfe  divinw 
9ubtimta$,^  eic.  ut  in  ediiis  pro  vigilia  Gesti. 

S4.  jff •  m.  Eeang.  $ec.  Joan.^  Votuit  Je$u$  enre  im 
CmUteeam.  i(ic. :  Audimmn^  ex  teciione  evangdicit, 
frmtreo  ekari$$.^  bemgnnm  Dedempfori$  no$iri  gratiam, 
elc  Doesi  iu  primo  Cod.  utpote  laccro. 

Sie  voro  desinii  CU>dex  posterior.  Explieit  Home* 
Hmmm  Hber  $ecundu$  Dedm  pre$bgteri^  numero  2i. 

Sft.  Ex  bii  intelligimus,  homilias  in  tfomiitlcos  dte$ 
p  mt  Trimtatem^  iiem  in  festos  S.  Stejthani  protomar^ 
fyris,  S.  Schola$ticaft  S.  Jf  art«  Magdatence^  Trano^ 
figurmtioni$  Domini^  Aseumplionis  B.  Mariee^  S.  Bar^ 
ikoimmm^  Hatimtatis  B.  Mrginis^  S.  MichaeU$^  S. 
hmeee^  Prm$entationi$  B.  Marim^  ct  alias  de  Communi 
manymus^  elc,  ani  subditiiias  esse,  aut  dubias,  ant 
certe  ei  sincerts  Bedas  commeniariis  in  Marcum  et 
Lueam  expressas.  Cerle  homUia  de  S.  Scholattica 
S.  BerUrio  abbali  Casioensl  iribuilur  in  Casinensi 
Cod.  ns.  et  serMO  hi  feslo  omnium  omnctorum  legi 
aomns  aacribiiiir  Rhabano  Haaro  in  apographls  non- 
millis, neseio an hene. Hlod  movel, qool  Feilmn om- 
tiUmi  saaclonttn  bstitotnm  ea  a  Gregorlo  papa  111» 


inano  descrlpia  haboiiir,  ad  eum  modum  qno  Clau- 
dios  Scotios»  poiiea  Taurluensls  episcopuSf  aliaiii 
in  Pauli  iUdem  Eplstolas  tx  Augusiini  aliorttmquo 
Patrum  scnlentils  dedoravit.  Et  tatnen  Ratberlus 
mounchuH  hi  lib.  de  casibus  monasterii  S.  GalK  cap. 
10  memorai  CoUeetmmea  Flooi  preebgteri  de  volooit- 
ttf^  S.  Augasrtfii  ia  Epi$foiam  PauU  ad  Bomano$ : 
€t  paolo  posi  CoUeetmnea  Fhri  in  Epi$t.  md  (U)rinth. 
seeundmm  et  md  Mehrmtoe :  denh|iie  Lopos  abbas  Fer- 
rariensls  CoUeetaneim  Bedes  in  Apootoimm  ex  operi» 
btt$  Augu$tini  laudat  in  epistola  76. 

54.  Iti  editis  Bedm  operibua  desideraoiur  (ni  fal- 
lor)  genuina  ejns  opera  qutedam,  nempo,  Expimmmtio 
tn  Cantieum  nabacue^  qu»  in  apographo  nostro 
D  iiom.  i75  hoc  prsfeil  exordium  :  CanUcum  prophetas 
Uahacue  quod  tibi  exponi  pefif fi,  ditecti$$ima  in  Chri'» 
$to  ooror^  oaeramentm  dominicm  Pa$$ioni$  maxitne 
pronuntiat.  Vnde  ex  eoneuelndine  oaneta:  et  anitmo- 
ti$  Eccie$im  $exta  $abbati^  qua  eadem  pa$$io  eompteta 
e$tt  solet  in  iuudibu$  matutim$  per  ^nguias  hebd^a» 
da$  solemniter  repeti,  etc  Itcro  desideralur  comi€it 
de  duino  judicio  ad  Aceum  episropitm,  ediinm  a  Si- 
meone  Dunetmensi  monacho  in  libro  de  gestis  re* 
gutn  Angl.  qui  BcJae  etiatn  hi  ms.  Cod.  Tltnanco 
ascribiiur.  Epistola  de  sexta  mnndi  mtate  ad  PtegwU 
nam.  qux  una  cum  Ui$toria  abbatum  monasteriorum 
Wiremmthendo  et  Cirven$i$  et  ept$tota  ad  Egbertum 
Kbormeenum  mntistkem  a  Wanso  nuper  volgaia  est. 
Stncmim  Bedm  Martgroiogium  \u  tonio  Dl  HaHii 


35  AD  OPERA  VEN.  tWA  PROLECOIIENA.  36 

Bollandiani  rec^i»  in  lucem  j^roiliil :  in  qtio  Uinen  A  JSxterp^o  wel  Expa^iiio   iomjniH  Hmci  monachti 


an  FmHmk  ommum  tanctorum  locuni  babere  dcbeal« 
diibiuili  tstp  €um  B«da  quutuftr  Unium  annis  vixeril 
post  creaiioneni  Gregorii  p«|Ne  tertli,  qui  bujut  so- 
koHiiUlis  auetor  csi,  Istiut  Marijrrologii  verba  de 
S.  Lupo  Tricassliio  episeopo  adducil  Herricus  nonl 
aaecuU  aucior  in  libro  i  de  Mirac.  S.  Germaui  epiac. 
Anltslod.  oojf.  1S.  Quasdam  elitm  rafert  Amaiarius 
libro  n  de  divin.  OfT.,  cap.  9i,  qui  auclor  fallitur  in 
libro  if,  eapp.  50  et  41»  in  dUiido  Bod«  libro  de 
Yiu  S.  Guibberli.  Xa  eoim  verba  qw  memorat.  in 
neutra  B  dtt  lucubralione  de  &  Cuthberto ;  al  in  ea 
quam  aAOnymus  quida  n  mooaebus  Undisfornensis 
Iribus  libris  in  Mtriio  BoHanciiano  edilis  adomatit» 
reperilur.  In  peranliquo  et  opHmo  apograpbo  oostro. 


illusrrando  BediB  commenlario  inslituu,  cujus  Pro- 
logos  sic  so  habel.  Gifm  quibuidam  fratrlkui  nostris 
oiotnunuiu  qumdom  eaieulatorim  arti$  roidimonia 
commimi  urmone  ozpHearo  coepisMWv  hujasci  qacfae 
mon  contemnenda  («f  ifuc/n'  arbilraniur)  doctrineB  ofi- 
tpiid  impertirmn,  quoi  in  arte  grammaiica^  prouiiUina 
aujaHdia  est  munificenda ,  aliquatenu$  inlroduxeram ; 
mescio  quo  accenn  desideriOt  instare  oekemMuHer  fON 
psnuu,  f««l«it«sea^it  vtM  ooco  deprompseram^  mui- 
fonrm  ulilitati  profulMra  ^aliiercttnque  seripto  edo- 
rem.  Quibus  obnijcivs  rettitenSf  id  quod  ostenderam 

superetu  Kbros  de  kac  eadem  ro pi^pue  •nMrs* 

biHs  viridomni  Bedas  presb, ,  elc.  Sub  finem  esposl- 
lionis  aoctor  seribere  se  indieat  anno  occccuLxtf, 


num.  d4G,  in  quoBedc  opos  de  oompulo  habetur,  p  indiet,  vim  ot  pfoinde  alius  slt  ab  Herrico  monacbo 
leguntor  aersai  demiii  Dedm  ad  componeMdum  horo- 
togium^  boc  ioilio : 


Omss  ofcrsns  solis  Jungant  sua  tompora  menses, 
CarmlAe  nnae,  lector.  paoeis  sdverte,  doeebo. 

Yenim  bl  versus  non  Bedae,  sed  Wandalberto  dia- 
coiio  Pnimletisi  iribneudi  f  oni.  In  eodem  Cod.  ms. 
exsunt  etiam  plures  scriptiones  de  ComputOt  in  his 


Antisiodorensi«  qni  integro  ssculo  fnil  soperior.  An 
vero  Helpericus  ccanobii  S.  Galli  monacfaus,  qui 
librum  de  Compulo  scripsi(,  te  tanU  T.ithemio  lib. 
II  de  Yir.  Illust  ord.  S.  Bened.,  cap.  11,  Lege  cor- 
men  de  psalmo  cxxit  in  lomo  VI  antiq.  Lect.  Cani- 
sii,  pag.  619,  Bedse  Yenerabilr  ascHpluro,  si  unti 
est. 


VITA  BEDiE  VENERABILIS 

PRESBYTgRf  £T  MONAGHI  GIRWBVSIS, 
Setripta  peiriim  o  GuTBBBnTo  tpsnii  diicipulo^  partim  ab  alio  qui  smeulo  &i  vixii. 


(Es  llbris  editis  el  ms.  Cod.  Tbuaneo.) 


i.  Fuere  Bedm  tres  ^  haud  Un§o  lempore  abinmcem  summoti.  Major  Beda  presbyler  «f  monecAifs  £|iii^i«. 

aii^iisis  laudaiur  a  Beda  YenerabtU  in  ^ro  de  Vita  S,  Cutkberti^  ean.  37.  Alterum  Be  laqi  mojiacAir»  fanctiriff , 
roli  Magni  mqualem  ,  celekranl  Genuenses^  de  quo  agemus  satculo  insequenti,  Medius  inter  utrumque^  sed 
mtrofue  ittuatrior  fuit  Bcda  Venerabilis  preok^er  et  monackus  CirwensU ,  Beda  uu  Bedan  antiqms  tibsque 
witeaMi  fiextone  dicius,  euius  gesta  kic  reprmsentare  euranms. 

S.  Tamclsi  Beda  Yenereiills  jflures  hatnut  laudatores  et  nrmeona^  tamen  dHiffentem  gsitorum  snorum  serip- 
torem  kahuil  neminem  inter  antiiquos,  Nam  ea  quam  exhiiemus  ipsiui  Vitu^  recHusBedm  hrei^  eammendatiQ 
dieenda  esl,  q«Nim  aaeurata  et  absoluta  narraHo.  Certein  apograpko  (Meminionensi  hane  frctfert  uueHfPfionem : 
Brevis  commemoralio  de  Venerabili  B  da  prcsbyiero  et  monacbo ,  catholiCQ  doctore  saoctm  ficciesim  el 
Scriplurarom  expositore.  Kt  in  finc  :  Kxplicii  brevis  commemoratlo  de  Beda  prcsbytero ,  quam  edidil 
Antonius  ejiis  discipulus.  Forsen  tegendum  Cuthberius«  Bedm  reoera  discifuius ,  etpoH  Huethbertum  obbaM 
(gktoenms^  eujus  Cutkberti  epLstotadepneeeptorissmohHu  kicrefertur.  Si^idem  auetor  idequicmlara  saperad' 
didit^  longo  post  Bedam  tempore  frisUt  utqni  meniionem  facit  Bedm  trattsiationis  IhtnelmMm^  qum  proiedente 
smcuio  XI  facla  ctf.  Edwardm  Maibew  in  Martyrologio  Bmiedielino-Anglieano  citat  anongmnm  quemdam  per^ 
antiquum ,  ex  eujui  huubratiane  mi.  refert  nonnuUo  fragrneraa,  qum  Bedm  res  gestasparum  ilimirant,  Potiara 
sunt  qum  lemmlur  lam  apnd  Simeonem  Dunelmemem  prmeeniorem ,  sni  pottui  Turgotum  priarem  Dun^t^ 
mmsem  jn  tibro  n  de  Eedesia  Dunehn, ,  eapp.  U  ef  15,  omnhio  mii#  Aiitc  Vitm  a  nobis  reiatm  oonsanantia , 
liMi  apud  Willelmum  Mdtmeshuriensem^  tib.  n  de  regih,  Angt.  cap.  4,  fimi  opicd  MaUhmum  Weslmonaiterieniem 
monaehoi  ad  annum  754  ,  ex  auibus  eHiisque  scriptorihus  Britamtieii  et  Bedm  ipsiiis  scriptis  confidemni  ejue 
Aooinm,  qwod  oice  commentarit  Vitm  iequenti  ^uhjidemus,  Legesii  Edwardum  Ma  h;  w  ud  diem  27  Man  ,et 
Joannem  Capgrofium  in  legenda  ianetorum  Anglim. 

VITA  BEDiC  VENERABILIS  PRESBTTRRL       C  qtii  esl  anous  secundus  solitaris  vite  S.  Guibberti. 


%.  Venerabilis  el  Deo  dilectus  pretibyier  Beda 
nains  esl  In  provincia  Nortbanlmbroram ,  in  terri* 
torio  monasterii  aposlolonim  PerleiPaali  quod 
esl  ad  Wiramutha  et  In  Ghrvum ,  anno  •  dominicm 
Incamationis  sexcenlesiroo  sepioageaimo  septlmo , 

•  Annus  dominic»  incamatWmls  bic  non  exorimitur 
10  Godiee  Tbuaneo :  sed  cum  bac  editoram  leclioiie 
eoavenil.iHini.  t,  dum  Bedc  leutis  annoa  undedm 


In  qood  monasleriom  cura  propinquorum,  cum  essel 
sepiem  annoraro,  datos  ea  educandns  revereadUsimo 
abbaU  Benedlcto»  ac  dcinde  Ceolfrido ,  anno  seillcel 
deoimo  poskquam  idem  monasleriuro  S.  Pelff  apo- 
stoli  fundalum  esi :  es  qoo  aulem  8.  PauU  moua- 

componit  cum  anno  oblttts  S.  Gulhberti ,  qiii  ooeidil 
anno  6R7.  Ai  lege  elogiam  nom.  2. 


57 


YITA  V£N.  R£Dif:  A  CUTIIBERTO  SCRlpTA.  3& 

fticnil  incepium  »nno  leriio.  Quas  uiraqiie  A  «inno  duicoRalum « iricesiino  gradom  pro^yimius , 


HMmasUtrui  UiUa  pace  et  cniicordia  ei  eadein  faroi- 
Kaniate  el  rrsienia  societaie  fuerant  coiguncia  ,  ul 
SiOii  Jp&e  Beda  poslea  describii ,  pro  uno  in  duobus 
ioM  posilo  baberentur  monaslerio.  Uude  ipse  iii 
bialoria  AiiKiorum  iiniiis  meniionem  hcttng^  mona- 
Bicrium,  inquit,  Petri  el  Pauli,  qtUHl  esl  ad  oslium 
Wirf  aoinis  el  juata  amnem  Tina,  in  loco  qui  Tocatur 
iu-Gynrum. 

S.  Hic  itaqoe  inraniulns  bonsB  spei »  tt  divina  «t 
saecnlart  Ktteralura  dilifenter  imbuitur  »  quandoqiie 
sancti  Spirilus  organum  futurus:  quo  ejujtpraecordia 
imJiante,  in  sanoUe  uniTersalis  Ecelesi»  rouni- 
meiitiin  pUirimos  in  Novi  et  Yeteris  Te.  tanienti  ax- 
pasilionen  libros  erat  compositurtts.  Et  cum  in 
Lalim  erudiretur  liiigua ,  Grmc»  quoque  peritiam  JB 
MMi  mediocriter  percepit.  Quiiipe  per  id  temporis  in 
Bnoiitsiefio  pracfaio  deditus  eral  sludio  «  quand«i 
Hieodoms  arcliiepiscopos  et  lladriantts  abbas »  qui 
lilleris  sacrk  simol  el  saecularibus  abundanter  ambo 
oiidiii  eranl,  peragrala  tou  Briuonia  congregaotes 
discipalorora  ealenram  ,  scienti»  saluiaris  quoridie 
iumina  irrigaadis  eoruni  cordibus  emanabanl»  iU  ut 
etiara  metricac  ariis,  aslrononii^e ,  et  arithmeticae 
diselpliaam  inter  sacrorom  aplcum  volumina  suia 
aodiioribos  conlraderent.  [•  Sic  enim  de  his  ipse 
Beda  loquitur «  deindo  et  istud  subjongit  ( Hiu. 
fi^.  IT ,  cap,  2 ) :  f  ludiclo  est ,  inqiti|,  qiiod  iisque 
iM)die  supersunt  de  eororo  discipulis  ,  qui  [jitinam 
Craecaiuqoe  Imguam  aeqoe  ul  propriani  in  qoa  nati 
s«Dt  noranl.  •  Transeonle  aiitem  ad  eoelesiia  palre 
€odiborlo»  iile  Tilge  ipsius  egrcgius  quandoque 
scriplor  fotutos  Beda  aetaiis  jam  tunc  undcciin,  sludii 
wo  In  monasterio  quatuor  habebat  annos.) 

3.  Hic  igiliir  Beda  in  eatremo  quidem  mundi  an- 
fttlo  vivcBs  laloit ,  sed  post  mortem  per  unlversas 
raufidl  parles  omnibus  in  libris  suis  vivens  innotuiu 
In  quibus  lerrarum  regiomimque  dlversarum  silus , 
oatttjras ,  qualiutes ,  subtiliier ,  ac  si  cunola  ipse 
peragrasset ,  plerumqoo  describil :  cum  ab  infantia 
in  monasterio  nulriius  toUm  ibidero  usque  evo* 
cafionis  soie  diem  vilam  transcgorit  ,•  licet  quiilam 
eora  fuisse  RomiB  asserore  velini.  Ne  vero  quiaquam 
aliud  quaro  esi  de  illo  nos  dieere  suspicetur , 
ipsiiis  de  semelipso  dicU  congruum  subjuugere  «. 
fkktor. 

4w  «£go,  inquii,  Beda  famoius  Ghrisii,  et  presbyter 
fnoiiasttrii  beatorum  aposlolorum  Petri  el  Pauti, 
qood  est  ad  Wiramutha  et  In-Gyrvum ,  natus  in  ter- 
ritorio  ejusdem  monasterii ,  cum  jcsscm  annonim 
septen  ,  cura  proptiiquonim  datus  siim  educandus 
fevorendlssiMO  abbatl  Benedido ,  ac  deinde  Ceol- 
Mlo :  cunctomque  ex  eo  tempus  vit«  in  e)usdem 
monasierii  babiUlione  peragens,  omnem  mediundis 
Seriptiifis  operam  dedi,  atqoe  inter  observantnmi 
disdplioae  regolarb  el  quoiidianam  canlandi  in  ec- 
dearia  euram  semper  aut  discere ,  aui  docero ,  aut 
scriboro  doke  babui.  Nooo  decimo  aulem  vitai  mm 

•  liKliisa  poroBtbesi  desideraiitur  io  editis  libris. 


otrmnque  per  minisierium  revereodissimi  episcopl 
Joauuis  Jubente  Ceelfrido  abbaie  suscepi.  E%  quo 
tempore  accepti  presbyUralos »  usque  ad  annum 
aeUtls  mese  quinquageslmum  nonum  h«c  iu  Scriptu- 
ram  sancUm  meie  meoruroque  nacessiiatl  ex  opiis- 
colis  venerabilium  Pairum  brevitor  adooUro ,  dve 
etiam  ad  Ibmam  «ensos  et  inUrpreUiioois  eorum 
snperadjiccro  curavi. 
c  InpriucipiuroGeiiesis  usque  ad  naiivitaUmlMac 

ei  ejeciionem  IsmaeHa  Ifbros  Ires. 
De  tabeisiaculo  ei  vasis  qjus  ac  vestibus  sacer» 

dotum  Kbros  tres. 
In  primam   partem    Samuolis ,  id  est,  usqoe  ad 

mortcm  Saulis,  libros  qiiatuor. 
Be  aedificatione  Umpli  allegoric»  exposttionb, 

sicot  et  cniera,  libros  duos. 
Item  in  Regum,  librum  triginU  qoisstlonum. 
in  Proverbia  Salomonls  libros  tres. 
In  Esdram  et  Neomiam  libros  tres. 
In  Caotica.  canticonim  libros  sex.    . 
In  Canllcum  Abacoc  librum  ununu 
In  librum  B.  Patris  Tobise  expUnationis  alle- 

gorici^  de  Chrisio  et  £cGlesia  librura  unum. 
Item  Capitula  lectionum  ia  PeolaUnchum  Moyti, 

Josoe ,  lodicum. 
In  bbros  Regum  et  verba  diemm. 
In  llbnim  B.  Patris  Job. 
In  ParaboUs»    Eccleslasten ,  ei  Caotica  caoti» 

corum. 
in  Esaiam  propheUm ,  Esdra»  quoque ,  et  Meo« 

miam. 
InEvangelioraMarel  Kbros  quaiuor. 
In  EvaDgeliom  Lucie  sex. 
Homeliarum  Evangelii  libros  duof  • 
lo  Aposiolom  qwecunque  in  Opuscolis  S.  Augu«> 
siini  exposiu  inveni,  cniicU  perordioero  trao« 
scribero  curavi. 
In  Actus  apostolorum  libros  daos. 
In  JSpiiftoias  septem  canonicas  libros  sbiguloa. 
In  Apocalypsim  S.  Joaniiis  iibros  tres. 
item  Capitula  lectionum  in  totura  Novum  Teslv 

rocntum  ejicepto  Evangelio. 
Item  librum  Kpistolarum  ad  diversos ,  quarom  de 

aex  setaiibus  sseculi  una  est 
De  mansiouikMs  fiiiorum  Israel  una, 
Una  de  eo  quod  ait  Esaias :  £t  ^lmuUnhtr  iK  tii 

cawrm ,  €i  po$t  Jm  mulioi  wsiro#Niitur. 
De  rationo  bissexti  una. 
De  squinoctio  juxu  Auatolium  una. 
lUm  de  Hisiorils  sanctorum.  Llbrimi  vit»  et  pao^ 
sionis  S.  Friicis  coofesfioris  de  meirico  Paulioi 
opere  in  proum  translull. 
Ubrum  vitie  et  passionls  S.  Aoasiasii  male  de 
Crseco  translaium  ,  et  pejus  a  quodam   im- 
periio  emendalum,  prout   poiui  ad  sensum 
eorrexi. 
Yitam  S.  Patris  mofiachi  simul  ot  aolistitis  Cotli- 


39 


AD  OPERA  VEN.  BCD.E  IilOLEG01ieN&. 


40 


herli|Ct  priuj;  heroieo  mciro ,  el  |»oiilm(Hlum  A  keliUa  et  graHarimi  aclione  |MTri|it  ducobtt*  nisi 


plano  sermoiie  descrtpsi. 

lUsUMriam  abbatmu  moiiaiterti  liiijos,  In  qiio  so- 
pera»  pietati  dcsenrire  gaudeOv  Benodictif 
Ceoirridl  el  Huetlienl  in  libellis  duobus. 

Ilislorlam  ecdesiiisticnm  nostr»  insulae  ae  gentls 
iu  librts  i|oinqne« 

Hartyrologium  de  natalitiis  sanctonim  martyrum 
diebus»  In  qoo  omiics  quos  inveiiire  potui  non 
solumqoa  dif,  Tcrtiin  etiam  quogenero  ceria- 
minis,  vel  sub  qito  jtidice  mondum  ?iceriot«  di- 
Ugenter  adiiotare  aiudui. 

Librum  bymnoruni  de  diverso  metro  slve  rbytbmo« 

I«ibrum  Elpigrammatum  beroico  nietro  sive  ele« 
giaco. 


qnaninm  modieus  somnns  Impedlfct.  Ev igilans  ^ 
lem  staUin  consueu  repelivit » ei  eipansU  manilma 
Deo  graUas  agere  non  deslrit.  0  vere  beatns  vlr ! 
Caiietiai  sententiam  beaii  rauU  apostoU  :  Uorrfn^m 
e$l  incidere  in  manu9  Dei  «iaf mii ,  et  niulta  alta  ile 
snncta  Scriptura,  qme  lo  nosira  quoque  Ungna,  boe 
est  AngUca,  ut  erat  doctus  in  nostris  carmintbtts, 
nonnulla  dixit  •«  Caiitabat  etlam  AnUpbonas  secun* 
d<im  nostram  consue  udtnem  ^  et  sui,  quarum  una 
e^l ;  0  Ilex  ^ariaf^  Oomlne  virtHlum,  qui  IriumpluHie 
hodie  iuper  omne$  eettot  a$eendi»li^ne  dereiinquoi  nos 
orphanoi^  oedmilie  promi$$um  Vairie  in  no$  Spirimm 
veriMis.  AUelida.JLt  eum  Teiiisset  ndUlud  verbum,n« 
dereiinqua»  noiorpkano$^  prorupitln  lacrymast  et 


De  naturareiom  ei  de  iemporibus  libroe  slo-  Bmultuin  flevit.  Ei  post  boram  ccepli  repetore  qus 


gulos. 
Iiem  de  temporibus  libmm  unum  majorem. 
Librum  de  orthograpltia  alpbabcU  ordine  dlslbi- 

cium. 

Item  Uhruin  de  metrlea  arte,etbuic  additum  altnm 

ile  scbematU)tt8  slveiropis  iibellbm;  hoc  eat 

de  figoris  modisqoe  loeullonum,  qnibua  Scrip- 

lura  sancta  cooteita  esi.  t 

5.  Cum  ergo  libros  bos  pervlgni  studlo  edidlssei» 

obiii  aepUino  Kaleudas  iunii  In  Gyrwe,  iblque  se- 

puhus  est.  Sed  post  moUa  annoram  currieida  ossa 

lUius  Inde  tranaUila»  ei  tm  ineorrupto  anctissiini 

Pairb  Cuthberti  corpore  suiil  eolloeata.  TransUi  ao* 

lem  IpM  die  solemnl  Ascensioiili  domlnlcm.  ChIus 


incboaveraL  El  nos  audlenles  luxiinus  cum  illo. 
Altera  viceleglmus,  aliera  ploravlmus,  imo  sem- 
per  cumlleltt  legimus.  In  tali  laeUtia  qulnqoageslma* 
les  dics  naqoe  ad  diem  prsfliitum  dedoxbnus,  el  ine 
mnllHm  gaudebat,  Deoqye  graUas  ngebat »  quia  sie 
memissel  Infirmari.  Rdfeiebat ,  ei  snspe  dtcebai  : 
Fla^ai  Deu»  omnem  fiRum  quem  recipit^  et  mulu 
alia  de  saneia  Scriptnra.  SenienUam  quoqoe  S.  Am- 
brosU  :  Non  »k  vijd«nf  me  pudeal  iaier  ros  vivere;  $ed 
nee  mari  timeo^  qula  bonum  Dondnum  habemu$.  \a 
istls  ouiem  dlebos  doo  opusenla  mnUttm  memoria  di* 
gna,  exeepUs  lectionUius  qu^  acceplmus  ab  eo,  ei 
canio  psaUn^rttm»  facere  sludcbat.  Evangelium  scUi* 
eei  sancU  ioannls  In  noslram  linguam  ad  uUIUalem 


tNMiratislittmmelios  verMsHisins  scribendum  poia.  G  Ecdesl»  eonveriti,  ei  de  Ubris  Nolarum  Isidorl 


mus,  cul  ctitts  diselpnlus  voeabolo  Cnibberltts  pno-* 
sens  rnlt,  ad  condb eipttlufn  laliler  seribens. 

c  Dlleaisslmo  in  airisto  collfctori  Cothvrioo  Cuth* 
bertus  condlscipnlns  in  Deo  fftemam  saluf em. 

f  Munusculum  qupd  misi&it  lilienter  accepl,  miii- 
iiuiique  gr4tanter  litieras  Um  devoide  erudiUonls  legi, 
Ui  qnibns  maxlme  qnod  dsiderabain*  Hissas  vMeU- 
cei  el  orationes  sacrosanelas  pro  Deo  dileeto  P^tre 
ac  maglsiro  nostro  Beda  a  vobls  diUgcnier  eelebrari 
reperi.  Unde  delerUi  magis  proejns  cliaritate^qoaii- 
tnm  firuor  Ingenio,  paucls  sermonibus  dkere»  quo 
ordine  migrarii  e  saM^ulo,  eum  eUam  lioe  te  deside- 
rasse  ei  poscere  loiellexl.  Cravatus  qnidem  csi  in- 
llnnliaie  maxiina  ereberriml  anheliius,  siiio  dolore 


episcopi  Excepilones  qnasdam,  dieena :  c  Nolo  m 
c  disdpuU  mel  mendacinm  legani,  ei  bi  hoe  poii 
c  obitom  meumslne  frucitt  Uiborent.»  Cum  venissei 
antem  terUa  ferUi  ante  Ascensionem  Dominl ,  ecnpii 
vehemenUus  «grotaro  Ui  aobeUltt,  ei  modlcus  Mi* 
mor  la  pedlbtts  appamii.  Tol«m  aot^  lUom  diem 
doeebat  eibllariler  dicubai,eiBonounquam  hHer  alia 
dixii :  Dtseilecum  resiUiaiione*;  nesdoqttandltt  subsl* 
aiam,  et  sl  posimodicttm  loUai  nm  Faclor  meus.  Nobis 
aiitem  vidd>atur  quod  aonm  exUnm  bene  aeiret.  Ei 
bie  noctem  In  graUaram  aellone  pervigU  dttxli.  Et 
nisiie  lUucescente»  bl  est  quarU  reria,  prgeeeplt  dili- 
genter  scrilii  qnae  cmperamus.  Ei  boc  (acto,  «sque  ad 
ieniam  boram  ambulavlmus  deinde  cnm  reliquiia 


Umen,  aiite  diem  iiesurreeUonb  domlnleae,  bl  esi  0  sanciommv  ul  eoiistteiodo  dlei  lliins  posediai.  Uotts 


leredttabtts  hebdomadibtts  :  ei  sleposlea  betns  ei 
gandens  graiiasque  agens  omnipotenU  Deo  ouml  die 
ct  nooie*  loio  horis  omnlbus  ttsqne  ad  diem  Ascen- 
sionls  dotninic»,  Id  esi,  sepUmoKalendas  itttiU  viUm 
ducebat,  ei  nobis  suis  dbcipiilis  quotldie  lecilones 
dabut,  eiquidquid  reliquum  en^l  did  In  psalmnram 
decanuUoiio  oceupabai  :  loum  quoque  nociem  In 

**  NonottUos  versus  Saxonica  lingna  reTerl  Sinieon 
Duiieloiensis  seu  Turgotus,  quorom  iia  senteniistn 
reildit :  Ante  neee»$arium  eximm  prudentior  quam 
opu»  fferit^  nemo  exiotit  ad  eogilandum^  videlicet 
emlequam  hine  profideemur  anima,  quid  honi  oel  moti 
egerit,  qualiter  po»t  ejntum  judicamla  fufrif.  Cmilo^ol 
eiiam  Antiphona»^  ei  csiKra  in  Hist.  DuneUnensto 
lcb.  u,  cap.  I5|  ubi  b»c  epistob,  imo  hsee  Ylta  iulcgm 


vem  erai  ex  nobis  cum  Ulo,  qul  disU  lUi :  Adhtttf 
aaagister  dileciissime,  capitnlum  onHni  deest,  vide- 
Ittrne  Ubl  diincile  plus  U  interrogari  ?  At  Ulo  :  Fa- 
cile  est,  inquit,  acclpe  tuuin  calainuro  el  tempera, 
et  resUnanler  scribc.  Quod  ille  recit.  Nona  antcm 
bora  dixU  mihi :  «  Curre  velociter,  el  presbyleros 
noitri  monasleril  adduc  ad  me,  ui  el  ego  mootts* 

rere  legitar. 

^  llinc  manirestum  est,  sequentem  AnUphonam  a 
B^  non  roisse  romposium,  ut  puUvit  coiidllor 
Vilaa  Alcwini  ei  alU  noonulli  posi  eum. 

c  Hoe  loeo  in^erii  eiUiio  Simeonis  Dunelmenals 
Qneedam  preHo$a  in  mea  eapeellakahco^  id  etf ,  piperem 
«rtrbi,  «t  incenea.  Sed  t «nr,  currm  oeioritert  «lc« 


^^  VITA  YEJi.  BEDJ: 

tiilA«qtttna  Deos  flAtiAvii,  illts  liistribuaiu.  Diviies 
avUm  in  boc  saiculo  aunim  et  argentum  et  alia 
qoaBqiM  pretiosa  student  dare  :  ef  o  -autem  cum 
malu  diarltate  et  f audio  fratribus  meiH  dabo  quod 
Deot  ^Sederat.  Et  allocntas  est  uuumqucoiqQe»  mo- 
mm  el  ohsecraas  pro  eo  missas  eelebrare  el  ora- 
tionea  dlligeoter  facere  :  quod  illi  libenter  «popou- 
deniAt.  Logebanl  autem  et  flebaat  omnes,  niavme 
qood  dlxaralv  quia  amplius  faclem  ejas  iu  ssculo 
boc  DOQ  Oiseiit  Yisori.  Gaodebaai  aulem  qaia  dizit : 
Tempns  etl  at  rererlar  ad  eum  qnl  me  fecit»  qui 
ina  creaTlt,  qui  oie  ex  nibilo  formavlt.  Muluun 
lcmpus  viii,  beoe,  roibl  pius  ludex  vitam  meam 
praavTdlt»  tempns  resolulionis  mess  iostat,  quia 
capio  dlsBolvi  ei  esse  cum  Cbristo.  Sic  et  alia  mulu 
lf«ciili«s  esi  in  laetitia.  Diem  usquc  ad  vesperam 
daxil»  ei  praefatus  puer  dixil :  Adboc  ima  senten* 
tia,  naglster  dilecte,  oon  esl  descrlpu.  AtiUe:. 
Scribe»  inquit,  cito,  Post  modicum  dizit  puer :  Modo 
seatentia  descripu  est.  At  ille :  Bene,  inquii,  veri- 
latem  disisti :  coasammaiom  est,  accipe  caput 
meQm  ii|  maQos  luas,  quia  muUum  ma  deledat  se- 
ilere  cz  adverso  loco  sancto  meOy  in  quo  orare 
aplebamy  ut  d  ego  sedeos  Patrem  meum  invocare 
pofislm,  Bl  slc  in  pavimenlo  suae  casulae  («)  decan- 
lans  C/orta  Paa^,  g$  Filio,  «I  5ptrimi  smtcto,  cum 
Splritum  sanctum  nominassel,  spiritum  e  corpore 
axbabvii  olrimuin,  ac  slc  regna  migravit  ademlestia* 

(ff)  Id  esi  cellulae.  in  qua  ciHcio  tubjeeto  decumhm. 
Inqoil  WillehnuB  Malmesbgriensis  monacbus,  extre* 
niQoi  mritum  egii  vu  Kalend.  iunu,  anno  dccxxxv, 
lofia.  Certe  viri  pU  lo  cilicio  orare  solebanl. 

(h)  lilc  Baronios,  el  pluribus  mss.,  babei  baoc 


AB  ANOKTMO  SCRIPTA.  4^ 

A  Omues  auieni  qni  videre  beati  Patrls  obiium  ,  oun- 
quam  se  vidisse  uiium  alium  in  Um  magiu  devotiono 
alque  tranquUliUte  vitam  fiaisse  dicebant :  quia  sicut 
aadisti,  quousque  anima  in  corpore  fuit ,  Gloria 
Patri^  et  aiia  quaedam  spiriiualia  expansis  manibus 
Deo  vivo  el  vero  gratias  agere  non  cessabaL  Scito 
autem,  frater  cbarissime,  quod  mulUpossem  narrare 
de  eo ;  sed  breviUtem  sermonis  ineruditio  linguse 
facit(#).i 

CrysUllus  patrias,  gregls  astrum,  lumen  avorami 

Laus  juris,  bajulus  legis,  bonorque  Jaeel. 
Beda  da|as  san-b,  graviute  senez,  puer  annis, 

Devotc  meotis  »tbera  tbure  repkt. 
Discit,  scruUtar  divina,  docct«  roediutar: 
^     Hujus  cura  Deo  reddere  vou  fuit. 
JusClti»  sedeSy  virtolum  regia,  casus 

lilecebraB,  gladius  lubrica  camis  arans. 
Ense  pio  verbi  confratruni  eastra  tuetur, 

Ne  Cbristi  miles  bosU  ruenu  ruat, 
Non  iovasit  eo  pracscnu  peuuria  meates: 

£surie  besis  pascua  IxU  fuit. 
Hujus  Uk  Ecclesia  nardos  respirat  odorem, 

£l  circomfusos  mulcet  odore  bono. 
Hlcdam  sobirabitur  caeco  carbunculus  orbi, 

Orbis  damna  lerens  munere  lucis  eget. 
Teliere  deposlto  superum  comiUtur  ovile» 

Coi  merces  operis  viu  beau  Deus. 

^ .  AUamen  ccgttOf  Deo  adjifaaaie,  ox  tem- 
pote  i^uiM  do  eo  tcribere^  qne  oeu^t  tidi  et  tmrilme 
tmiim.  Sed  in  Aniudibu$  pneicrmissi  sunl  vcrsus  se» 
qaentds.  Emt. 


VITA  BEDiE  VENERABILIS, 

AUGTORB  ANONYMO  PERVETDSTO. 

(Bz  edil.  Opp.  V.  Bedc  auper  a  GUes  Load.  daU.) 


iMer  callMUcos  sacra  Scripiorae  ezposilores  qai  C 
aoeando  poel  aposlolos  loco  refulserunt  moodl  lomi- 
aaria,  aacrae  emdiiionis  presbyter  ac  bnitabilis  vitae 
flMfiacbas  Beda  nomen  bonoris  excellcniis  tenet  el 
iootim.  Nec  Imaierito  eum  inlra  naroenim  doctorum 
•ancu  admiltil  Ecdosia  ;  quoram  in  sacris  ScriptQ- 
rlailodUm,  dyigentiam,  inteatlonem  imiUns,  dum 
mediUodo  acfcribeodo  proseqaitur,  io  roaiiimcQ  et 
deoorem  domosDei  magnam  muneris'  sacri  portio- 
oem  vecQS  Isiraeliu  obtoUt  Edidil  pamque  noo  paoca 
iD.oxpUmatlooem  divinonim  eloquiorMm  apostoUco 
sale  eowDU  volomioa  ;>  qusR  supor  iRviolabills  ddei 
|N5tfani  solidau,  porurum  iQfemalium  nullopole' 
ntni  impolso  labe&curi.  Cujus  viri  ante  mortein  qul- 
dem,  utpole  exlra  orbem  degeotis  in  tosula  Oreani, 
mnoen  In  ohacuro  btull :  post  mortem  vero  Deo,  d 
\A  ScriptQra  ait,  edacenu  nubes  ab  extreroo  terrae, 
qoonioque  pervenit  aposioioram  soous,  ipse  libris 
suis  in  memoria  lidelium  vivit,  et  locerna  supra  can- 
Patqol.  XC. 


delabrum  Ecclesias  posiu  omnibus  qai  in  domo  Der 
sool  iocei,  ut  matrem  Ecclesiam  quas  se  in  Cbristo 
Jesa  regeoerans  Ulmninaverat,  ipse  eooperaote  Dei 
gratia  scripUs  Ulaminarel.  Cum  ergo  Um  sublimlter 
merito  doctriose  cum  principibus  Eoctesiarom  se« 
deat,  et  inter  eos  soUum  glorlas  teneat,  ubique  geo- 
lium  cam  iis  damans,  et  quasi  luba  vocem  Evan- 
gcHi  exalUns;  lanU  Um  iUustris  viri  claritudo  qao- 
dam  Tidetur  obscorari  dejectionis  nubilo,  si  unde 
vel  quis  quaeve  iUios  viu.  aut  quaUs  ejus  vilaa  foeril 
lerminus»  aures  Ecclesias  silentio  praetereat,  qaasi 
videltoet  inQtlie  qaidpiam  vel  etiam  indignum»  quod 
nesciri  polius  expediat.  Procul  sit  conUgium  bujusee 
sospicloois  de  ilio  vase  electionls  el  orgaoo  sancti 
SpbntuSt  cuJQS,  sicQt  doctrbia  fides  roboraur,  sic  ei 
exemplo  vit»  dommodoioaotescat,  oibilomioas  fidel 
ardeollQS  amor  infiammaiur.  Ab  ipsis  siquidem  cu- 
nabidis  in  domo  Domini  planutus,  gratia  provebenU 
ul  pakna  excrescens  Justitifs  fiores  emisit,  Jogiur 


15  AD  OPERA  VEN.  BEDAS  PBOLECWIEWA.  «* 

.nfifmtlm  mliwicordlam  M  eiTeniaiem  io  pttl-  A  *«•  conma  eoelot  liilfttti-  lo  c^j«  frtlre  O»wlo  te 


terio  decem  diordaniro,  com  eanlico  Terbormn  jmi- 
gens  ciibaram  opemm  bonoram.  Qfitppe  liiler  aan* 
f  los  et  a  aanclis  sob  roonaslerlalibna  disciplinia  enu* 
triias.  el  niieris  liberalller  Institnliis.  sancios  cum 
sanctis  el  innocens  cnm  innocentibos  peragens  cor- 
snm  wialia  inslsiebal  conamine  lolo  Iroroaculatoro 
se  cosiodire  ab  boc  sseculo.  Cojus  rei  Bdem  liMsluro 
Indnbiam.  Um  sua  de  se  quam  aliorum  scripU  quia 
^ediversiscoUegimus.  quasl  collecils  lounam  cor- 
porls  compagero  hinc  inde  merobrorom  parUcolis. 
perfcctum  In  Chrislo  Virum  describendo  compinxi- 
rous.  Scriplorum  namque  series,  qu«  per  Yolumlna 
diversorom  sparsim  inlerrupU  meroorabiris  flri  no- 
titiam  legeoli  pf»ciderat,  coollnuaU  siculgeslorum 


his  domns  Dei  exardescens,  quidquid  siaantorum  per 
erroneos  el  sehlsmallcos  super  bonum  semen  ETan- 
gelii  inimicus  snpersemlnaTeral,  calhoUcs  TeriUlia 
falce  priBclsum,  de  regno  suo  fondiios  eradtcalum 
propuHi.Taceo  filil  cjus  Egfridl  Indotlriam;  pnrier- 
00  coDsiliuro  ei  faTorem  conslruendis  per  loca  ro* 
gnl  ani  monasleriia  impensnm.  Piisslmum  eum  ac 
Deo  dileclon  acHpU  lide  digna  lesianlur^  Ul  alla 
pnelermiium»  boc  Tol  maximum  cjua  Uudes  occn- 
mulal  qood  Tirum  Tirtulia  el  angelicum  coOTeraa* 
Uone  beatum  Culhberlum  promoTcri  ia  episoopalum 
feceral 

Fdicem  el  non  Imroeriui  bealiiro  diserim  iUios 
per  id  lempos  proTincitt  SUlom,  cnl  sacerdolum 


orao  expem,  «q»  «B  "  _    "  ,.     ^. ...     j^.^..  „..»*  AmaniMita  Aim  bc  moniaitaii.  rum 


cacia  «preMlos  toform».  E4  certe  h«Jw  negoUI 
dimculiM  <|o«m  qoidem  peritoram  streoua  •edolUu 
rtdleadmiuit.  nortr»»  qoi  aee  fert»  aee  •eleml» 
aliqoid  digoe  wlemus,  tlres  transcefldiu  Vemm  qula 
omnia  possibiHa  credeoU,  non  dellclemosTertio  qm 
credimos  in  TertHim,  Christdm  dlco  Dei  tlrtulem  et 
J)eisaptenliam;  qoem  ol  nostri  operis  «t  sermools 
priflcipiom  habere  mereamor  et  fiflea»,  ^  mlse- 
ricordia  qoldqokl  rel  dleturi  somos  *el  feelori , 
et  aspirondo  pnevenire,  el  •djowndo  proseqnl 
difoetar. 

rndjril  tiU  rmroWK»  Bito  pr«»iM*«  «nwosto 
moaocAi. 


BuroaMB  saluiis  auclore  Cbrlslo  iosu  In 
eredHorae  multiludinb  miitenie  operarioa  aandis 
priBdicaUonls.  iamque  per  mundum  uniTersum  omnl 
creainras  coruscanU  ETangelii  graliap  proTincla  quo- 
que  Norlbanhymbrororo  qoanquaro  eilreroo  pene 
sltu  aboriJe  seclosa  dlTin^i  agniUonis  parUceps.  in 
rrigida  plaga  Aqulloois  sacro  iocanduil  igne  Salva- 
loris.  Ignem  namque  sancd  Splrilus  Tcnil  Donilnos 
miuere  in  lerram ;  el  qula  non  esl  qui  se  abscondal 
a  calore  ejust  etiam  exlreroa  nalionDm  penelrans, 
flamroas  suac  dileclionis  operalur  tn  cordibus  huroa- 
nis,  ul  a  velusute  Tiia  discedenies,  nova  in  Chrisio 
aaol  creaiora.  Denlqoe  percepu  flde.  ex  infidelibus 
qui  juxu  Scripiuram  aunl  lalera  iUius  aposUlid 
Aquilonis,  fundalur  ibi  dTitas  magni  Regis,  qo«  in 


doctrina  roagno  omamenlo  Aiero  ac  mnnimini.  Nam 
praHermiasis  bia  quos  anle  Td  posl  regio  ipsa  exi- 
miae  sanciiuUs  haboeral  prassules,  magnillcoa  au« 
UlufflinaiioDis  el  saluiis  palres,  Wilfridum  dico,  Ea- 
Um,  Cuihberlum«  Joannem,  exooluii  contempora- 
neos,  pTttdaros  uUqne  el  ineomparabiiis  meriii  pon- 
UOces.  Sub  his  geminis  reipubricae  ei  Ecdesiae  rcclo- 
ribus  cum  sacrosanclaa  rdlgionis  in  dles  lenrerel 
aludiuro,  eedesue  nbique  licenler  conslroebantur  el 
moaasleria ,  in  quibua  adunaU  dTCs  fuluri  saiiclo- 
nim  ei  domesUd  Dd,  ul  spiritualiier  In  came  tIto- 
renl,  aoa  pariur  el  seipsos  abnegantes  crucem  Sal- 
Taioris  sua  conTersailone  porurunt,  tolosque  sesa 
per  eupemi  amoria  ignem  io  bolocauslum  suaTiasbni 
C  odorls  Domino  concremarunl. 

Inler  islos  in  mlUiiam  ChrisU  coniuralos  conira 
mundum  el  mundi  prindpero  diroicanles,  coospicois 
Talde  in  Cbristo  acUbos  eroinebai  abbas  BesedictuSt 
eam  nimiram  quam  indido  praeienderal  noasiniaf 
conseculus  a  Domino  graUam  benedicUonb.  Cllenbn 
qoandoqoe  in  gaudiom  Domini  sui  intralurus  crediu 
Mbi  UlenU  roulilplicarel,  duo  quidem  monasteria 
quae  lamcn  indiasolobili  pacia  el  charluiis  Tinculo 
unum  essenl  oondklil ;  quorum  alterum  «d  osUum 
Wiri  Ouniinis  In  beaU  prindpb  apouolorum  Petri, 
alleruro  in  Gyrmro  in  honorero  doctoris  genUum 
Pauli,  fecil  ordlnari.  Quid  plura?  BeaU  palriarcbae 
Ab  aham  exeroplo,  exeunies  de  tcrra  el  de  cogna* 


Aquilonls,fundaluribi  «^'^  ~*«"*  "^«"^  J"^  "^  ^  Uone  TCleris  d  mundlalfe  yiim  iui  Dei  qul  erani 
laudem  sni  fundaloris  gralulabunda  c«m  ei.ulu- D  J^?  ^^.^^  congreganlur  in  unu»,  oi 


Uone  uniTcrsae  lerrae  prodaroal :  Magnus  Dominus 
el  laudabilis  nimis  in  ciTiule  Dd  noslri.  Cl  enlm  a 
summis  Inceperim,  ipd  eUam  iprius  proTincw  reges 
agnilo  Croalore  eo  Tcrius  regnabanl,  quo  regi  saccu- 
Inrum  Cbrisio  deToiius  serTire  gaudebant,  clTesque 
rmuri  cmlesfis  lerusalem  pubTicae  admintoiraUoois 
tolerando  sardnas  in  sola  angaria  aerTiemnl  Baby- 
tonise.  TesUlur  boc  ferTona  in  Bdwino  rege  el  pia 
in  rdlgionem  dcTOlio ;  losUlur  hoc  el  inexpugnabi- 
tis  in  Oswaldo  tldd  cmiaUnUf ,  qui  cum  non  gloria- 
relur  nbi  in  crace  Domlni  ooalri  leso  Cbristf ,  in 
cruee  de  sandae  cruda  inimids  Tldor  iriumphaTlu 
opibusquc  rogni  in  aub^ldia  panpemm  dlslriboUs, 
duplid  roisericordias  TlddicK  cl  roarlyrii  gloriflcan- 


dispcrsi,  plores  ibidero  congreganlor  in  unum,  oi 
eTaiigelicae  perreclionis  lurrimTiU  sua  aBdificalurU 
renonliaUa  omnlbus,  TolunUrii  pauperes  pauperem 
secuU  sunt  Chrislum.  lu  rrequens  el  noblle  aMma- 
diomm  examen  brcTl  ulroblque  coaloil,  ubl  Juciai- 
damiHlos  bcataa  aodelaUs  dolcedincm  qoampsd* 
mus  pmnnnUal,  experimenio  didldl,  acillcel  qoom 
bonum  dl  el  quam  {ucundum  habilaro  fralrea  ln 
onum* 

Rdigioaa  eliam  paronlum  eora  bon«  spei  auat 
sobolea  Doo  noirtendas  commendaTil  Benodido ,  «t 
sacrosanciis  fnstiUiUooibmi  informalae  obliTiaoeraQ- 
iur  popoli  sui  el  domos  pauis  soi :  dcquo  cum  ir 
tenero  hoslia  Tira,  sancU,  Deo  placens,  exhibero»- 


15  mk  VEIf.  BEDifi  AB  ANONYIIO  SCRIPTA.  46 

MTt  anle  tpiriltii  lenrm  laeipereBt,  qstm  et  ^  A  bus  ubiqiie  pneseBtem  aflroMU ,  eiijiis  omiiipoiestie 


siiiit  esrnis  ei  ssngainis  seire  poinissenu  Henim 
imas  imo  prae  aliis  sohis  bon«  indolis  inlsnliiliis 
Bednjsm  seplennis  memorsto  sanctitstis  ?iro»  ut 
minlslerio  soHos  Diviniisils  adsptetar,  s  psrentibns 
io  monasterinm  trsdltar  Erat  aotem  territorHGyr- 
wsnsls  hiiod  grsndi  oria»dos  vleulo»  qoem  non 
loBgeinde  lapsunis  in  Oeesnam  perpete  prorondo 
amnis  Tina  prsterflult. 

Nativiuiis  Tero  ipsius  annuf,  ot  chronica  suppo* 
tiKone  eollifitur,  ineamali  Verbl  sexcentesimus 
seplmigesimus  septimtts  invenitnr;  qui  imperil  regis 
Tnmsfaumbraaae  gestis  Egfridi  habetur  septimus,  a 
jnrsdicto  autem  iocepto  beati  Petri  monaslerio  quar* 
tns,  Et  In  hoc  qoidem  primam,  postmodum  Toro  in 


obi  Tohierii  su«  insplrationisgratiam  pr»stat:cQao« 
inquil,  Ibo  a  spiriui  tuo,  el  qoo  a  Ctcie  lua  fu- 
giam  ?  > 

Diyerim  ergo  bre?iter,  quorum  mUiisterio  In  hme 
extrema  Oceani  llttora  su«  bonilalis  dlTltb»  saneli 
Spirlius  aflbf erit  aura :  nt  obl  nihll  sliud  qusm  bsr- 
barum  frendere  noveranl,  ibl  mirabilia  lesllnMmia 
Domini  perBcroiantes,  In  lahils  sois  onmia  Jodicia  oris 
Dei  pronuntlareat.  Yir  vittt  venerabilis,  de  quo  suprii 
dictum  est  gratia  Benediaos  ei  nomiiie,  cum  ecdesias 
swe  impiger  provisor  crebro  recurreret  Romsm ; 
qQinqules  eolm  illuc  pro  monasterii  utilitaie  peregri- 
naltts  est ;  ioter  plurima  qme  hi  decorem  domus  Dei 
omamenu  aituleratt  etiam  Ubroruoi  iimumerabilem. 


monasterio  apostoli  Pauli  aeus  inrsotilis  sob  disci-  B  ollegItur,omnisgeneriscopiaro  dorooin  comporuvllt 


plmm  lirenis  educaior,  atqoe  e&eroplo  beati  qoon- 
dam  Sarouelis  accomroodatus  Domino,  In  tempto 
Dei  puer  convcrsatur  ul  in  aure  cordis  sibi  revelau 
quandoque  populis  sermononi  Dei  manireslet  arcana. 
Yerum  ut  hocaUtis  processu  posset»  ne  siudii  libe- 
Tslis  cut  deditus  erat,  parva  vel  uulla  in  pucro  esset 
eflleacbt  etlam  in  iUam  aeutein  ex  vi  natoralis  in- 
genli  magna  Deo  auctore  sciniillavit  inteliigentia. 
Postqusm  vero  adepU  liberalium  ariium  soieniiay 
UBO  exercttii  allloribns  eapiendis  ingenlom  expolie- 
rai,  diam  profunda  MncUrum  Scripturarum  pene» 
traoda  ingredieontendit«  hisque  luteiligendis  quid- 
quid  TOium  haboerat  insuinit»  desiderio  ac  labore 
preieoo  adliuogens  PsaUnlstse  preclbus,  RevelSy  inquit. 


Quidquid  enim  uliliutis  eccleslasticssc  decoris  Anglia 
sibl  mious  prfistitit,  id  Gallia  vel  Roroa  aot  sponie  ab 
amleis  dandum,  aut  ptadto  pretio  eoroparaodum  pio 
negotiatod  obtallt.  Slquidem  et  gioriosorum  aposio- 
licm  sedes  pootiflcum  Viuliani  et  poslea  Agathonls  non 
mlnimam  io  niouasterii  qood  exslruxerat  muniioen* 
lum  et  magnificos  eocleslm  eultus  expeHus  e)>l  rouni^ 
ficentiam.  Qui  eUamt  Jubcntepapa  Yiuliano,  Tlieodo- 
nun  archiepiscopum  et  ejus  collegam  Hadrianura 
ahbalem  Britannlas  perduxil»  vlros  certe  apostolicoo 
valdeque  idoneos  verbi  Dei  roinistHMy  utpou  utrius* 
que,  sscuUris  scllieet  et  ecdeslaslic»  philosophi» 
sdentUsunicieuler  Instroctosethochi  ulraquelingua, 
Graica  rideUcet  el  Lallna.  Qui,  peragraU  msula  tou 


oculos  meos ,  el  considerabo  mirahilia  de  lege  tua.  (•  quaquaversum  Anglorarogenies  roorahantar,  coogre- 


Bl  qiioel^m  postobvit  in  fide»  olhil  hsHiuns,  daiur 
d  a  |iaire  luminum  datom  optimum  et  donum  per* 
fectimi  fopientis,  non  autem  sapienlNS  hujus  ssculi 
q^  destruluur,  sed  quam  Apostolus  prmdlcat  Dd 
sapioniiam  lu  mysterib  abscondltam.  Accepli  nam- 
qoo  in  sludium  conlioum  in  lego  Domioi  mediutio- 
nis,  Tigitonlom  oculum  perspicscissunl  sensus ;  cui 
cum  aoeronus  volomhiom  eopia»  magistrorum  quo- 
quo  nccessil  probau  In  Utieris  eedesUistlds  sedola 
et  IreqoeM  dUigenlls.  lu  illls  in  spem  boui  fructus 
plantantibus  atqoe  rigantUius  memorabilis  viri  ado- 
loioefitia  exeoUior.  Deo  autem  Incfemeotum  danu 
oivo  IruclUhra  hi  domo  Del,  id  esi  Ecdesia,  prcpa- 
rator. 


gantes  disclpotorum  catervas,  sdenttm  Mlutaris  qno- 
Udie  flumina  hiigandls  eorum  cordibus  emanabant,  iu 
ul  etlam  metricas  anis ,  astronomiae  et  arithmetlcm 
eccleslastlcae  disdplmam  hiier  sacrorura  apicum  vo- 
lumina  suls  audltoribus  contraderent.  Et  quicunquo 
lecaonibtts  sseris  erudki  onperent,  haberent  in  prom- 
plu  maglslros  qoi  doeereni.  lodicio  estqood  posl  U- 
los  mulii  dlu  supereraut  de  eorum  disdpulls »  qu! 
Latinam  Grxcamque  Ilnguam  aeque  ut  propriam  ui 
qua  nall  saot  uoverant.  UaHS  pauds  dicu  sint,  ne  per 
extremas  mundi  hilebras  in  uostro  Iheologo  Beda 
incredUiills  vyeatur  Scriptorarum  sdeothi,  cui  msti- 
toendo  ceBlestis  magislerii  providenlia  el  lUirorum 
sacrorum  cootraxerat  snffieientlam,  et  insignittm  In 


8ed  IsU  fhraan  aUquis  non  Hidle  ccedens  sigre  D  omnl  sdentla  magislrorom  hidttstriam.  Per  kl  qolppo 

admlttil,  qoonbm,  ut  eiiam  aoctor  doquentim  sae-     

cuhirb  lesutur,  qos  qulsque  sibl  HmIu  ladlia  puut, 
mquo  aoimo  aedpit :  supra  ea  vdntl  ficU  pro  iilsis 
dodl.  Qnlsenim  non  obsiopescat,  vel  eliam  sapra 

>  arguat,  tauU  in  extremo  mundi  angulo 

^lriiualhim  exohorare  charismau ;  ol  ibl 
iSeripliirmnonmodolegerentur«  verumeliam 
I  mysleria  per  inundl  laaiudinem  inde  diflun- 
desda  explanareolur  ?  Ubi  eisi  nomeo  Christi  ottdi- 
tam  noo  foisset»  protseto  mirandom  non  easet,  qoo, 
ttt  poeiiee  loqttar«  Boreas  penna  defidente  venli. 
8od  hinc  dttbiunli  saiislbeerit  plotas  fidd»  qose  spf- 
ritos  onuiipoletttis  majeautem  oullis  spaliis  kicali- 
busfisiunum,  BttRfo  angostlis  Indusam,  sed  omni- 


lemporis  qoo  prmiUctis  doctoribos  oi  eorom  post  U- 
los  disdpulls  Anglorom  ecdesias  periustranUbttS» 
tttrittsque  liiteraturm  florueranl  siudia,  doeUdlis  ado« 
lescens  in  amorem  traosfttstts  scientlarttm,  acrilor 
dsdem  stttdiis  msudans  exercebatur.  Cnmqtte  Lailna 
aeqoe  ut  vemaenhe  linguae  in  qua  nalus  eM  pereepis- 
set  notiUam,  Gnccae  quoque  non  parva  ex  pone 
auigit  sdentiam.  Prasterea  et  archieanutorem  sau- 
ctae  Romanae  Ecdeslae  ioannem  abhatem,  um  Ule 
qoam  ecdeshi  apostolorum  in  qua  eonversatus  est  le- 
gendi  el  naodttlandl  pnsceplorem  haboil,  nd  boc 
ipsum  ah  Agathone  papa  impetrante  Beoediclo  ac 
doeenu  Utnc  direetttm.  Sed  el  monachttm  quemdam 
sub  magisterlo  aailsUiis  Csttddas,  virl  revera  saoeU 


47  AD  OPBRA  V£N.  DEOi£  FROLBOOIIENA.  M 

6t  neris  Scriptiiris  tiincieDter  ioftrocU  edocaltim,  A  eedit,  «bi  diim  tacrameiitorun  ^iecvlu  rioiiiiir,  eum 


voceboloToinberiaai,  suum  in  saeris  pagiois  ipse 
tesuior  erodttorem.  Ilabuit  et  alios  eoroplures  io 
calle  Scripiuraruro  pnevios,  qoippe  qui  inter  sexcen- 
tos  saocisc  monacbilis  miiitiaB  commtlilones  degens 
(hunceiiiffl  nmneroni  frairum  legitur  habiiisse  supra- 
dicinni  aposiolorum  Petri  et  Pauli  monasterium),  in 
siogulis  smulabatur  charismau  meliora ;  ni  qood 
quisqtte  illorum  spiriinalis  scienlia  aeceplsset,  illo 
totum  ex  singulis  perdiscendo  combiberet,  qua- 
leiius  inebriaretur  ab  oberUie  domos  Del ,  et  ior- 
rente  ToiopuUs  su«  poUrei  eum  Dominos.  Sic- 
que  prodentissima  Ecclesi»  apes  grat«  Deo  dul- 
cedinis  avida/  agri  pleni  quem  beuedixil  Dominus 
biiic  el  inde  flosculos  collegii,  qoibos  ariificio  sapieo- 


Moyso  quodammodo  in  nobem  el  caliginem  logredi* 
iur.  Ejus  scilicei  Moysis  voitas  clartiaiem«  quam  lo 
iiiiellectu  legis  hrael  camalis  respioere  non  poiuic, 
noster  spiriiualis  IsraeliU,  al»laio  qnod  super  iottde« 
tium  eor  pusiium  esi,  Telamioe  ignoraniiaB»  ioieUe- 
cioali  oculo  libere  altendii.  Ubi  enhn  spiritos  Domuy» 
ibi  libertas  inielligeoiix.  Quam  cnm  in  lege  perrectai 
liberUUs  perspexii»  sermo  ejos  ei  docirina  secoudum 
Aposiolum  erat  non  in  dociis  haman«  sapienike  f  or* 
bis,  sed  in  Terbis  fldei  spiriloalibus  spiriiualia  coni« 
paraos,  ol  abyssus  Veteris  TesiamenU  abyssum  io- 
\ocei  evaogelicam  in  toce  caiaracurum ,  id  «sl  in 
Toce  piopheUrum  ei  aposiulorum. 

Cnm  igiinr  Um  soblimiter  Dei  in  eo  graUa  eroino- 


Uae  qoasi  melUflcans»  eloquia  super  mel  oi  favom  B  rei,  nomen  viri  celebris  circomquaque  lama  ferebat. 


duleia  coroponerei.  In  haec  sacrosaocttfe  phitosof^hi» 
studia  flagranti,  cum  incremento  annorom  creril  el 
graUa  spiritaaliom  donornm ,  ol  cum  spirilo  sapiea- 
Ufo  el  Iniellecios  acdperel  eUam  splritom  Umorb 
Domloi,  qoo  casUgans  corpos  suum  et  lu  serviiulto 
redigens,  scirei  secundnm  Aposiolum  vas  soum 
possidere  in  sancUficaUone  el  bonore. 

Unde  nonum  decimum  aeuUs  adhue  agens  aonum, 
quasi  de  csuris  tribubuselectus  in  mlnisteria  sacro- 
rum  saeer  assumilur  leviies;  ui  minislrans  alurl 
Domioi ,  Dominum  menm  cum  veris  veri  sanciuarii 
leviiis  sortem  haberei  ei  parlem  haerediUUs,  qoam 
cuni  Psahiiisu  desiderando  siispirans  el  suspirando 
clamans;  Dominos,  ioqail,  pars  liaerediuUs  me», 


qott  illius  in  Scripturis  excelleniiam  Ecclesiae  aoribos 
iorundebai.  Yideres  lllico  reginaeSabse  multb  inesao 
sludrum,  qu»  venii  a  finibns  ierrae  audiro^apienliam 
Saloraonis,  qoia  veri  Salomonis,  Id  est  nosiri  pactflei 
qoi  fedi  utraquo  oouin,  per  inierprelem  suom  audi- 
turi  sapientiam  piurirol  eUam  de  longinquo  confloxe- 
ront.  Ui  indlvidoa  ei  cobabiUUone  adbasrenies,  au« 
tbenUcum  observant  magisirum ;  alii  qoi  praesentei 
esse  nequibanl,  direcUs  epistolls  qossiiones  super 
capiuila  Scripturarum  nodosas  eoodari « el  obscoras 
sibi  exposlolaoi  diiocidari.  luiegros  eiiam  quosdam 
divinae  aoetoriutis  Ubros  nonnuUis  peienUbus  Palrmn 
perseiiuens  vesUgia  dum  planius  iracUndo  dissoroil, 
'a  vertice,  ul  aiuot|  nsqoe  ad  exiremoin  nnguem  expo- 


spes  mea  ei  poriio  roea  In  ierra  vivenUum.  luque  C  «ittii.  Cnde  ei  inier  aUa  el  In  EvangeUum  Luc»  sex 


diaconus  solenniter  Evaiigelium  legebat ;  atque  ai 
evangelicae  lecUoni  coiigruerei,  evaDgelicis  insUlutis 
vitam  inforroabai,  succioctus  himbos  meniis  et  cal* 
ceatus  pedes  In  preparaUone  kvangelH  pacis.  Jam 
vero  iricenarius  eAlcaciur  tlieoriae  studiis  vir  lieatus 
fnsisiebai,cum  eccegrido  altiori  sacris  allarU)os 
admovelur,  ubi  com  saeriflcio  spiriios  coniribuUU 
et  cordis  contriU  Filius  Patri  bosUa  placationis  quo* 
Udie  ei  recouciUaUonis  Immolaiur.  A  quo  videUcel 
soscepU  presbyleraios  Umpore  in  Scripturarom  sa- 
crarum  explanaUonem  ingenai  soi  bxal  acumina ;  plu- 
resque  caUiolicae  libros  erudiUonb  confldens,  qold- 
quid  eatenusdlscendo,legendb  elmediUndomundum 
scilicel  aniroal  mminaveral,  lotom  in  divmos  usiis 


expboationb  libros  luculenier  edidif,  ppsiuUtus  a 
reverendisslmo  Hagobudensi  episcopo  Aocai  ctijnt 
exhorUtoria  io  hoc  opus  ad  eoro  epistola  lu  inctpil. 
f  Saepe  quidem  iuse  sanclae  iraUmiUU  el  absens  scri 
bendo  ei  praesens  coUoquendo  suggeasi ,  oi  poii  Ex- 
posiUonem  Aduum  aposlolorum,  lo  Evangeiium 
quoque  Lucae  acribero  digoeris.  Quod  Ipae  hadenut 
verecunda  excusaUone  differre  qoam  DMere  ma- 
lubU.  >  El  hi  processu  episiola  :  c  Beaium  Lncam 
luculento  sermone  expone.  Ei  qub  saiiclus  Ambro- 
aina  qasedam  indiseussa  praeieriiif  qmo  Ub  quasi 
sumnue  erailltionb  viro  plana  nee  quaesiiu  d^tia  vl- 
debanlur,  haec  quoque  perspeetis  aliorum  Patrum 
opusculis,  diligeoiius  tuis  vel  eoram  dicib  explanaro 


scribeiido  ac  doceodo  erocioat.  Crescii  quoUdie  in  ^  ««~^<^-  ^redo  eUam  luo  vigibnUsaimo  studio,  qui  In 


i^>; 


niyslicos  intelleetos  proflciens,  in  Untum  ut  ei  Ipsos 
quos  in  Scripturaram  semitas  habufrai  duces,  ple- 
rosque  iu  inielligentiae  altioris  abyssum,  graUa  ma- 
gislraiiU,  ducerei  ipse  peritior.  lu  paiefacUs  mysie- 
rioram  peitetralibos,  mundi  cordb  ocolo  spcculatur 
saocta  saoeiorum»  iUo  niminim  in  quo  sanl  omnes 
ibesanri  sapientlae  et  scienUae  abscondiU  inceru  et 
ocealu  sapienUae  suae  ei  manifeiiUnte ;  ut  videlicel 
quod  in  Unebris  didicerat,  dioerei  in  lumine,  ei  quod 
in  aure  audierai,  pnBdiearei  per  lecu  ecclesiae. 
Cojiis  secundum  Psalmislam  igniium  oloqQium  ve- 
he.ndenter  qoia  SQblimiier  inieUigere  appelit,  quasi  ad 
monteni  igneom  in  quo  lex  digito  Det  scripU  est  ac- 


lego  Domioi  modiundo  diea  noctesque  ducis  pervi- 
giles,  nonnuUb  in  loeb  qu»  ab  ob  intermissa  sonl 
quid  sentiri  debeai  audor  Incb  aperiai.  Jusiuni  nam 
que  satb  esl,  et  supenue  pieutb  atque  aeqiiiulbmo- 
deramini  coovenieits,  ui  qui,  neglecUs  ad  iniegrum 
mundi  negoUb,  aeiernum  vorumquo  sapieiiilae  luntoa 
indelessa  meote  persequeria,  el  hic  fraetum  inielU- 
geniiae  purioris  asaequaris,  el  in  fuiuro  ipsam  in  quo 
soni  omnos  Ihesauri  sapieoUm  el  adentiae  afaseoo- 
diU,  regem  in  docore  suo  mondo  eorde  conUmple- 
rb.  I  His  verbb  rir  sancius  ul  aancUiatem  nobU 
▼eneraodi  docUrb  innueret,  eum  ei  a  mundi  oeeu* 
paUonUms  Uberum,  ei  in  conlempUUone  veno  8eier> 


4»  VITA  VEN.  BEDifi  AB  ANONYMO  SCRIPTA.  SO 

iiJM|«e  ttpieiili»  negoUoiis  semper  oUis  iiidicat  A  aiiit  Mdolua  aderat :  *  QaoUdie,  i  inqoii,  <  noiils  di- 

sdpolb  sois  Scripiuras  saeras  legebat,  et  earimi  my- 


dedltom, 

Deniqoe»  ol  et  Ipse  de  se  Beda  scribit,  conctum 
lempus  vitae  in  sa^pe  dicti  beatoruro  apostolomm  Pe- 
tri  ct  Pauli  monasteYii  habiuUone  peragens,  omnem, 
ut  jam  soperiora  demonstrant,  meditandis  Scripturis 
operam  dedit»  atqne  inter  obsertantiara  disclplintt 
regolaris  et  quotidiaoam  canlandl  in  ecdfsiie  coram^ 
atmper  ant  discere,  aut  docere  ant  scribere  dolee 
liabvit  Sommo  Itaqoe  studio  Kbris  suis  irrepreben- 
a^li  per  yiginU  novem  annos  opere  conrecUs,  san- 
cis  conversaUonis  el  pii  in  Ecclesia  laboris  pfmmlo 
dooandos,  ingeroisdt  graratus  in  corpore  morUs  bu- 
jiis^  cupieos  nl,  domo  soae  terrenm  inhabhaUonis  dis- 
aoloia,  «dillcaUonem  ex  Deo  domuro  non  manu* 


stioos  sensus  pandebat  PoU  lecUonem  aulem  quaiitum 
diurni  lemporis  supejfuit,  psallens  spiritu  psatlens  et 
mente  transegit.  BeaU  qoippe  D&vld  magisterio  edo- 
cios  laudans  inv ocabat  Dominum,  ut  ab  inimids  suis 
salTus  Qeret,  qnia  prope  est  Dominus  omnibus  invo* 
canUbus  eum  In  veritate,  ut  voluoutem  UmeoUum 
se  fociat,  el  deprecationem  eonim  exavdiat»  et  salvos 
iiM^at  illos.  Jain  roulto  ante  sna  opuscula.  graodi  stu- 
dio  einendaverat;  nunc  quoque  lasso  licet  anbditn 
Indefldeoter  deflcsret  qusdam  quidem  miuima  qo» 
majorum  Aierant  occupaUooe  oeglecU  ssphiseiDeo- 
dando  eadem  repetebat»  ut  cum  amodo  requiesceos 
a  bboribos  suis  in  pace  faclus  fuerit  locus  ejus,  et 


ftciam  aetemam  mereretur  babere  In  coslis.  Onde  in  B  in  Sion  habltatio  lllius,  ejns  non  solum  non  seoteo- 


aetemam  sui  memoriam  praenoutis  omuibus  soorum 
quos  conlecerat  nominibus  librorum,  com  Jam  depo- 
aiUo  Uberoacoll  sul  Immineret ,  incredibilis  ardoro 
desiderii  ^nbdans  ad  fontem  aqn»  salienUs  hi  vlum 
«temam,  banc  oraUunculam  snbcgit « 

€  Te,  >  inqult,  c  deprecor»  bone  Jcso,  nt  cui  pro- 
piiios  donasU  verba  tuao  scieniis  duldter  hanrire , 
dones  etiam  bofilgnus  aliquando  ad  te  Ibntem  omnis 
sdenUae  pervenire,  et  parere  semper  ante  fadem 


mCiriT  LliELLOS  SECUMMIS. 

lu  venerabilis  viri  Deom  sospirans  anima»  sancU 
arooris  igne  llqueracU  concupivit,  et  defecit  in  atria 
Uoralni»  oi  vldens  Deum  deorum  in  Sion,  evacnato 


fia  ecclesiasticum  lectorem  offendat,  sed  nec  oraUo 
aut  biulca  vocalibus«  aut  aspera  consonanUbos 
dodbllem  grammaUcuro  rooveat.  Qoamvls  enho»  os 
aH  quidamy  elegans  sit  exerdutumque  Ingeniura»  ei 
longo  usu  triu  corral  oraUo.  umeo  nisi  auctoris 
mano  coraU  fiierit  et  expoliu,  redolet  sordes  oegU- 
gentic 

Inter  haec  doctor  meinorabilis  vchemcnUoribns 
auspbUs  concoUtur;  Jamqne  beaU  post  mortem  vi- 
cturuSy  iu  debitum  roortis  spirttu  coarctanu  acriter 
orgeur,  lethali  qoodaro  luroore  loleriora  corporis 
Jam  occupaote.  Qui  utique  paUnes  lo  vite  Christo 
manens  Ucet  Jaro  thicUflcassct  ^vltatem  odoris, 
Umen  hunc  ut  salnUferi  Ihictus  plus  ailerot,  acrius 


qood  ei  parte  esi,  id  quod  perfectum  esi  apprdien-  C  flagdiaodo  Deiis  agricola  eipurgat.  Me  vero  contro 


dal,  quodquehic  per  speculum  In  senigmata  viderat^ 
M  lade  ad  fadem  videat.  Aderat  propiUa  Divinftas 
▼olb  el  vodbussupplicis  servi,eoroqae  in  rolsericor- 
dia  el  In  miseraUonibuscoronandum/nemacula  in  il* 
lo  vel  niga  resideret  peccaU » dlsciplinis  piecasUga- 
tioois  volttit  eipurgari,  ut  camino  diuUiiae  Infirroita- 
lia  aoro  purior  purisslroo  In  ccdesUs  Jerusalero  quse 
sedlflcator  ol  dvitas  ruUlus  coroscaret  oroarosnto. 

Denlqoe  repeoto  eorripitur  aogusti  pectoris  gravi 
lneommodo,  ut  dlfficili  arteriarom  roeato  toi  ei  ad- 
flaodom  teooistplrito  coarcUretur  anhelo.  Qua  pene 
iolereepU  anhditos  molesUa  multis,  id  est  quinqua- 
ginu  fere  tribus  diebus,  laboravit;  sed  ot  vlrtus  in 
ioflnoHaU  perficeretur,  llbeoter  com  Apostolo  In  in- 


volunUtom  Dominl  soi  murmoraodo  In  fiiden  Deo 
benedical,  ei  propitialorio  divini  sermoois  senlenUas 
consoiit  io  arguroenUuo  spei  et  eisultaiionis ,  ot 
illam  :  <  Fiii,  noli  esse  pusillanimls  in  discipUna  Dd« 
neque  deflcies  correpius  ab  iUo.  Quem  enim  diligil 
Doroious,  corripil ;  flagdlat  omnem  flUum  quem 
redpii.  Mullus  est  enim,  t  loquit  Apostolus,  t  fillus, 
qui  com  peccaveril,  oon  flageUetor  a  patre.  •  Ei  ite- 
rum  de  ipsis  in  regnum  Dei  praedesUnaUs  :  i  Qui 
proprio,  » inquily  t  filio  non  peperdt,  sed  pro  nobis 
oomibus  tradidit  iUum,  quomodo  non  et  cum  illo 
omnia  oobia  donabit?  •  Com  h«c  ait,  promlsslo 
complebitur,  quid  erirous,  qoales  erirous,  qu»  booa 
lo  Ulo  regoo  acceptori  soroos,  qoandoqoideni  Chrislo 


llrmiuUbos  glorlabatar.  Nam  nlsl  quando  iasshudo  D  moriente  pro  nobls  Uie  jam  pignus  accepimus.  At 


pooUsper  Ui  soiooam  compulit,  eum  nec  sol  per  diem 
nec  lona  per  ooctem  a  Del  laudibus  cessaotem  vidlt, 
ttl  ei  tom  soper  lectum  doloris  io  voces  eromllerel 
exsolutionis  et  confesslonis :  Confitebor  Ubl ,  Domi- 
oe,  ail,  io  direcUooe  eordb  md,  qol  casligaos  casUgas 
ne  ol  BMMtl  Doo  Iradas  me»  ot  iogreisos  portas  Josti- 
te  cum  beatls  qoi  babitanl  lo  domo  toa  io  smcola  sm- 
coloromraerearlaodareu  Salotarlaqooqoedoctrina 
viddicet  flomiols  impetos  qoi  laeUflcare  dvlutemDd, 
boe  cst  saodam  Eodesiaio,  coosoevit ,  oec  tuoc  U- 
meUi  laogoert:t  ab  iUios  ore  sdUeet  aqme  viv«  Cs- 
lula.  profloeie  desUUu 

To  Utor  hocscribens  ad eondisdpnlum  CuthwuNim 
Cothbcfius,  qni  mifistro  «aroiaoU  et  morienU  cnm 


contra  nihil  repuubat  infeirdos  feliduu  peccanUom 
qul  ducoot  ui  bonis  dies  suo^,  et  io  puocto  ad  iuferoa 
descendont,  qui  lo  hbore  hominura  non  sont,  et  caro 
bominibus  non  flagdianiur,  ut  in  »temum  cum  d«- 
tnonibus  puniantur.  Nimirum  tales  divina  severius 
qoia  alto  josioqoe  Jodtdo  reprobat,  io  desideria  cor- 
dis  Ulorum  sine  obstaculo  laial.  In  quos  in  personam 
perdit»  ac  desperat»  Jerusaiem  Ub  metoenda  a 
Deo  deserenu  prolertur  sententia  :  iam  non  irasear 
Ubl,  adus  raeos  recessit  a  te.  Qoos  aotem  prsedesU 
qavit  vasa  rahierlcordiae,  vidut  lo  vhrga  iolqoiutei 
eorom  et  io  verberibus  peccau  eorom,  qdbos  pne- 
desUnat»  hsredlutis  cooierel  booum,  cuui  d<Hle- 
rit,  ut  ait  Scripturat  dilectis  sois  somoum.  JUud 


U  AH  0?ERA  T£{f.  BfiDjC  PROLEGOMENA.  «t 

qiioqit  beati  Ambro  ii  dictem  :  t  Non  il€,  >  kiquiu  A  anieluni  pids,  ouus  circumseptus  lutela  min  con- 

I  f Ixi,  m  me  pudeat  iuter  ▼o^Tixisso,  sed  nec  morl     fundar  cum  loqoar  inimlci&  oieis  in  porla. 

limeo.  >  BreWs  qoidem  laos,  sed  viro  perfeoim  con- 

forsattonis  sullidens.  Nec  anof antiR  debel  aicrilN» 

quod  imiultile  omnlbns  de  se  nt  glorificarenl  Patrem 

noslmm  qui  in  ccetis  est,  audieniium  prolulit  nlUilati. 

El  hoc  sob  exlremi  pene  spiritus  articulo,  qoando 

el  laos  Tirtutis  cor  laudati  In  superbism  non  exlollilf 

el  audieotes  ad  virtutis  sludium  oo  Tebemeutius  ac^ 

cendlt,  qno  camis  condiUo  ipsam  mortls  oecessila- 

tem  ocolis  opponit.  Umle  et  Apostoios  (qui  anle  di- 

xerat :  E|o  som  minitnus  apostolorom,  qui  non  sum 

dignus  tocari  aposloloSy  quonlam  persccutus  sum 

Ecdeaiam  Uel)  dum  teiupus  suas  resoiotionis  instarot, 

se  qaidero  sed  in  Domino  landans«  ul  qul  gloriatnr  in 

Domino  glorielur,  boonrn»  inquH,  certaasen  eerUvi,  B  omnia  vivunt  congaodenda  cobabiuiio. 


fundar  com  loqoar  inimlci&  oieis  in  porU.  Pla<«e 
cupio  dissolTi  el  esse  cum  CbristOt  ci^us  morle  per* 
empu,  de  moru  ad  Tium  me  transiturum  confldo. 
Si  quid  aolem  Tobis  laboroTli  ai  quantulumcoiique 
Ecdesiae  firodilcaTi»  Id  beneficii  quaeso  mihi  repen- 
datts,  uiibi  posl  moriem  md  memio^ritU,  ubl  qnotid.^e 
Christua  esi  sacerdos  el  sacrlfidom  placaiioois.  t  Moin 
se  poierat  ulteriuscohibere  a  lacrjmis  pielas  moU  fta 
lemi  pectoris,  qnas  qiiidem  hinc  gandii,  IUinc  ma- 
fnitttdo  eUcuit  mcerorh(.  Gaodebant  natoque  quol 
hunc  jam  codis  Inferendum  enttlriefaol :  dolcbanl 
qood  in  illo  lumeo  Ecclesfae  amissuri  erani.  Sed  qula 
ides  non  aliquando  aentil  quamcnnquo  Jacluram« 
lUius  noo  est  plaogenda  amisaio,  sed  cnm  Ihm  cui 


oorsum  eoosommaTl,  idem  sorTaTi,  de  cmiero  rapo" 
8iU  osl  mihi  corooa  Jusiiiha. 

Hts  el  horam  simihbos  Scriploriram  leslhnonlis, 
seso  hi  hifirmluiibos  quodammodo  efleceralaliooum 
doloris»  quippe  lacrymis  loiios  amoris  hispiraiis  ma« 
goam  iRam  mollHudiiiem  ina^  Oomuie,  dnlcedhiis, 
qoam  abscondlsti  Ihnentibus  le,  perfecisli  aolem  eis 
qni  speranl  m  le.  Cospit  interea  annuns  ordo  lem- 
porom  diem  reTolTera  Eedcaim  fesliTum»  quo  Dd 
Fjlios  hi  alu  eodomm  poieoter  ascendens  captivha- 
lem  noslram  sua  duxii  TirtuU  capliTam :  diem»  io- 
quam,  Bedm  exopuhilem,  qoi  d  Uansoonlis  did  ler- 
minom,  ei  permanenlls  In  saBCofaMi  saecuH  pnBberel 
inilinm.  Vnde  illo  oi  Tkkbaior,  praBsdos  hons  soi 


Interea  cum  horam  monis  Inio  ingreMum  vibs 
perennis  belus  exspecuret»quiddam  de  Scripluria 
resubat,  super  qno  dicdpuiis  oiagisiri  senienlituD 
andire  necesse  fuerat  Qua  percepU  ab  iUo  ah|iie 
descripU,  dicente  scriptora  CensiiinHioittm  ssl,  illo 
hilarior  Tcrbo  consummatlonis  aggaudens,  t  Beoe^ » 
aii, « ac  Tcra  dixlsti ;  eonsummatom  esl. »  Mec  mera» 
jobei  aese  hi  paTimentom  casol»,  qua  scribere,  4icU- 
ra,  legera  ac  docera  consoeTenl,  depool,  obi  ereclo 
paulolum  capiie  manibos  snorum  snpinator»  oi  o 
regione  oratorii  qoo  solitus  foerai  aecretios  orare» 
cujos  eCiam  nonc  hituitu  delectabatur,  adorarai  ad 
lempium  sanctum  tmim,  ei  confiterdur  nomini  Inot 
Domioe.  TaliUr  so  pneparaoa  ad  iur  ccdesi^  aiqoo 


atitus,pridieqnamlnnsirat,diadpotospropeadesse^ad  Uemn  ibniemTiTom  sitiens  perTenira :  c  Tibi,  t 


mandat,  vl  quidqiiid  dnbii  adhuc  animis  resedisaei, 
haod  aegoltor  ab  lUo  perqoirantt  el  perqnldu  ne 
obliTio  deleat,  litteris  tradanl.  Fil  ilaqoe  mlxu  fio- 
iibos  interrogatio  discentinm,  hno  pfmpodionUr  shn 
gnliibos  Toces  diseera  eopieotittm.  Domqoo  sese  do- 
lor  inunoderatus  nec  laaTmla  satUi,  in  Ipso  moaio 
iaudnm  progredi  splrliom  eoaraUL  Nee  immeriio ; 
talis  euim  magislri  anteio,  erit  eia  pai ia  magisleril 
«Uroa  desiitotio. 

Propo  aolem  dehide  ad  exitum  dcToU  firalrum  dr- 
cumaui  eorooa,  qoos  hortaior  ot,  eorum  qoe  reiro 
obliti,  ei  m  ea  qnae  sont  priora  se  exteodentes,  pd- 
mam  sopernae  Tocationia  Od  asseqnantnr :  memme- 
rintqoe  exemplo  loseph  iEgjpiige  domiom.  Tidellcei 


inquii,  f  Domuie,  dixit  cor  meom,  quaeshri  Tollom 
tuum,  Domine.  requiram,  ne  aTortas  iadem  Inam  a 
me,  m  quam  cuncupiscunl  angeli  prospicera.  t 

Jam  uistabal  dies  memoratae  solemniutis  CestiTos, 
quo  scilicei  in  emlom  ol  inoc  suoram  nMmbra  fido* 
Uum  sequerentur,  caput  noalmm  priocipiomqoe  pna* 
ces»it ;  cum  Tir  bealus  lesnm  *  quasi  jam  ascenden^ 
iem  Iniueretur  totos  soqui  sospirat,  jam  spirilu  m 
manibi!!(  anhdanle,  expansis  manibuis  in  laudem  aa- 
censioois  ejusdem  Jesu  Christi  mox  et  ipse  aseeoso» 
rus  exchunat:  c  0  rex  gloriae,  Domine  Tirloumi^ 
qot  triumphator  hodie  soper  omnes  cedos  asceodisli; 
ne  derdinquas  nos  orphaoos,  sed  mille  promissum 
Patria  in  noa,  Spiritom  Tcriutis.  AHduhi.  »  AdjmH 


mundiali  coocuplscenti»  palllom,  id  esl  reihiacnhiI^ctaquelaudesanclaeetindiTidu9BTriniutis,gIoriaPatH 


rermo  laeeularinm  raluiqQeoda;  ot,  com  ejus  obsceooa 
amplexna  fogieodo  Tuicani,  redacu  hi  aerTitutem 
carne  peccati»  regnum  JEgypti,  hoc  esi  Tilkimmy  sibi 
subjadani.  Docel  eos  non  posse  aliter  dara  experi- 
meoinm  Christi  in  se  habiuntia,  nisi  per  spiriinm 
sanclss  ae  hidiTidam  chariutb.  Uiqoi  communhmo 
emlesiis  panis  mimu  ChrisU  corpns  elfidnotnr,  ab 
oniUU  ipshnt  corporia  spirito  dissendonis  noo  sepa- 
ranlur.  Ei,  c  Obl  >  ioquii,  c€iiariaslml,quoniam  tem- 
pos  eat  persolTendl  dcbltttm  condilhml,  rago  Tost 
rogate  Pairem  Domhii  noslri  iesn  Chriati,  Pairem 
miaetieocifianmi,  oi  per  oim  iL  qod  prioeepa  moodi 
hu|na  oihfl  hivenH.  f n  occnrsnm  sahtiia  mihl  dh>igai 


ei  Filio  ei  Spiritni  sancto  com  iiominailono  aancli 
Spiriins  ejus  spirilus  carao  aolTilor,  moxqne  beaiiOeo 
apiriioum  aaoctoram  comiuiocmlis  hiTehitnr;  nbl 
Jemsalem  ccelesti  hymnidicos  adniiscens  eoneenius, 
Regem  saecnUiram  Deum  sabaoth  unuia  anbstanlla- 
llier  trhiiim  pononaliier  perpetuo  collaiidat  beatna. 
Taliler  Eedeaiae  eolnmna  ei  doctora  Veocrabili 
Beda  Tuun  Patram  iogresso,  pietaa  Iralmm  deroU 
fleto  miseiau  casnm  eonditkmla,  gandiom  lesUU  spo 
resorreelioois,  resonantibna  hlno  indo  psahnis  exs^ 
qoiaa  riu  odebraTii,  auiqne  nlomni  pariior  ei  doeioria 
eorpoa  aolemoiter  sepoltorm  eonlradhlli.  Gnjns  in 
flBloma  pace  dormitb  oxsiiili  rsgnanU  Cedwulfi» 


«  Jcsimi  pra  iHim  kct  Tulg.  exhlhol  lls.  Mua.  Brit.,  qnem  lotnm  cnm  Uxtn  Smiih.  conuili. 


53  VCN.  KUM  mk  k  TURGOTO.  54 

%mm  tocinmtoaic  doaioiee  sqiUngenieilmo  iriee-  A  AiiidaU  est  Ecdesia  Ctirisd  el  instiUiU  :  quae  liodiA* 
afno  qniaUi»  dalis  wo  tw  qniiiqQfigeaiao  nono»  qoe  10  fide  cailioliea  Tivii  et  exaoltat«  auetore  ae  fa^ 
q«i  ea  9mtm  centeaiaiiia  primiia  ex  qoo  perdariaai*  bematore  Deo  Dei  FiliO  Domloo  Jeiu  Clirlato,  qtiero 
mos  el  sanctiaiimoa  regem  ei  pootificem,  Oswaldom  cam  Patre  et  Splritu  sancto  lifentem  et  r^piantem 
dieo  ci  AidaQum  In  proYinda  Bemiciorttm  priimim     per  sMuia  omnls  splriUis  laudal  el  adorat  Ooininum, 


VENERABILIS  BEDiE  VITA 

ANONIMO  AOCTORE. 

(Bi  Ca.  edlt.) 

Bcda  praDylar,  Chrtoti  fcm^Katioiie  AngUcw,  B  p«nr«Discet,  diidiHitaB  ei  Bnd«r»  «oapil  qwid  mf 

tpod  ecdcaian  On  moMSMrium  apertoloran  Polri  gmic  essot  ibi  popnli»  coiicregaiiu  q«  awmna  aisc- 

ct  Fauli.  «tte  to  dviuie  Caulls  io  Aoglia  coortmcU  lioBe  et  sil«otio  iptim  pradicationom  «xspectabaol. 

cst,  ctarait  lempore  Jostinlairi  secondi :  hic  a  se-  Gomqoe    saiwlae  krmM  spiriw  elcgantiisimum 

ptaiido  sab  Denedido  ipsiaa  monasterii  abbale,  et  sermonem  tsclsset,  et  eoadasiasel  Ptr  •mO*  umU 

pom  sob  CeoHHdo,  in  divinis  eloqoiis  apprime  era-  tmoAcnm,  lapides  respondenmt :  AmM,  VmtrM- 

diiw,  <Hvino  stndio  operam  prsebens,  sacris  Uttetis  «s  frakyttr,  Secondo,  qoia  dum  alios  disdpoioa 

pleoios  imbutos,  lapieotia  et  viiae  sanctiiate  adrai-  ejos,  Ipso  defuncto,  titulum  sepulcro  bcere  dispo- 

raoda  profedU  Aooo  autem  eiatis  siue  i4,  diacooa-  MiMet,  onico  carmine  Leonioo  sic  indpiens :  Haa 

twn,  et  SO  prasbytenlom  a  Joanne  episcopo  suscepit,  •«mt  in  fOBsa,  et  »dlet  finire  Beda  sancti  Td  presby- 

iade  vsqoe  ad  annoe  70  riw  snae  scriptarU  et  divi-  teri  osw,  nec  melrum  sUce  possei,  ei  noUum  aliud 

nas  sapienibe  opascnlb  inlendens,  roalta  pectorit  sui  Tocabulum  eidero  occarreret ,  alimdiains  Undem 

Tiria  scbolattidt  conlulit  monumentt.  Nam  xixvi  Wi  dormilaro.  Ei  ecce  maue  1«  lamule  manibos  an- 

?olumina  edidit,  qoae  la  lsxtiii  libros  divlsil.  Diem  Selids  reperit  sculplam : 

aalem  oUius  aai  per  aeplem  pnecedentes  bebdomaiJas  Hae  suni  iu  (om  Beds  VeneraUUs  esss 

«vina  raveUtione  prassdvlt.  Oie  autem  ascensionis  C  ^^.^  ^^^  .^  ^^^  ^  ^,^  ^^  ^  ,^^ 

DomiAl.  40»  lanc  illo  anno  vi  Kalend.  Junii  cvcnit,  y^j^j  ^^  q,^  ,^  ^„  (,^  j„„„  »„„,,,, 

dmn  vesperas  com  casieris  clericis  in  ecclesia  cele-  ^^^  jig,„  ^eratione  colitur.  Serip^t  vir  Dmnini. 

brarel,  nalla  alia  infirmiute  detentus,  sed  oorporis  j,^,,,,  wperGeo,  lib.  unum ;  de  taberaaculoMoysi. 

compoe  ae  mentia.  cnm  antiphonam  Ulam,  0  rtx  ^^^  „,.  ,„^r  Saroo«lem,  librus  iv;  d«  umplo  Salo- 

fferi»  dccanure^  ipsa  flniu  in  suo  appodistus  sUllo  ,^.|,^  ,4^.  „„„« ;  tnper  Esdnm  et  Neemiam,  lili.  11 ; 

spirftom  emitit ;  sutimque  mirus  odor  de  ejos  cor-  ^^  Tobi»m,lib.  unam ;  soper  Pawbolas  Salomon». 

pora  fragfara  cmpii :  sepolios  «I  in  moiiasUrio  soo.  ,j,,.  „ .  ^^  tamica  caniicoram,  lib.  v ;  soper  Episi. 

Hie  eun  saactiseimus  ab  ecdesia  reputetor.  el  in  tMmn.,  Ub.  vh  ;  super  Mareum,  Kb. « ;  super  Lacam 

eonleasonim  caulogo  nameretor.  soios  inUr  sandos  ,jb    „.  ,^  Aelus  aposl.,  lib.  unum ;  super  Apo- 

■00  sanclns,  sed  VeoenbilisappdUtar.  et  hoc  pro-  ealypdm,  Ub.  annm ;  de  quieal.  lib.  iWgvro  ad  No- 

pler  doas  rationes  sive  miracala.  qoK  de  ipso  contl-  uidmam,  IU>.  unum ;  de  Scbisraatib.,  Ub.  unnro ;  d« 

geroai.  Primo,  quia  cum  ex  nimia  seneclate  ocuUs  g^,,,  A„g,„.„  |„,igo.  «t  egregimn  volameu.  in 

cafigane^  et  disdpah»  doce  ad  lapidom  ceng eriem  ,„0  et  Cbronica  d«  Umporibua  eontinetur. 

(«)  lU  ia  EiUt.  Basil.  legilur;  Genuau  Mribi  debel. 


GOMMEMTARIUS  PIUByiUS 

DE  S.  ET  VEN.  BKDA  MONACBO  PBESBrigRO  IN  ARGUA 

Ff/  d*  tjw  mtatt,  Yitm  «  TimeoTO  cotteeta,  eullu  taero  AHliquorum  ti  atttttantium 

tentenliie. 


(Ex  BoiUnd.  Act.  Haii  t.  VI ) 


!.  Du»  Uiualria  tmeah»  Chriati  aeptimo  canstruxit  D  Priut  ad  honerMU  taneti  Pelri  aposloU  sanrextl 
meuasieiis  •anetua  Benedictua  Biscopioa  abbas,  prape  oeiium  Tedn»  luminit,  AngUs  F.  Kerre;  nnde 
■traqun  fai  aaiiqua  Moitiianbymbroram  regione,  ea>  ci  V.  Vhamtitha,  lesu  Carobdeno,  nunc  ifoitcis  Y. 
que  porle  qum  epitcopatui  DanelHsend  subiaoel.      Vetemitk  didlur,  id  esl,  Yeirm  Mikm,  »tl  mtmtclMt 


55 


AD  OPERA  ^Err.  BEDvE  PHOLEGOMEMA. 


S6 


fptcians.  Allenini  in  Lonorem  sancti  Pauli  aedSfica-  A  ff^ati  Bedw  preib^UrU  Eodetn  modo  in  ms.  Marly» 


tum  est  ad  osCium  Tmoa  fluvii,  Ingijrtum  aive  Gym^ 
nuncJafrovdictnmyin  cujus  vicinlanatus  esteanctus 
Beda  anno  Christi  677;  natusque  aetati»  annos  sep- 
tcm,  in  eodem  monosterio  coepit  babitare.  Hic  ille* 
factus  Ang^ia)  spleudor  singularis,  pielate  et  erudi- 
tione  cognomen  YenerttbiUM  est  adeptus  ;  co  potissi- 
nium  quod  ipsius  bomilitt  in  Ecdesia  recitarentur, 
cum  aut  adhuc  viveret,  aiit  certe  necdum  esset  Ca* 
talogo  Sanctorum  inscriplns.  Si  tamen  antiquus  iste 
titnhis  est,  de  quo  propter  Tetostiorom  scriptorum 
silentinm  merito  dubilat  Baronius»  m^ori  etiam 
merito  rejiclens  aniles  fabellast  qw  tall  appella- 
tioni  occasionera  dedisse  finguntur,  nec  digna  sont 
hoc  loco  referri.  Appellationem  tamen  in  Ecdeaia 
tisitatiaBlauiRi,  etln  Romano  Martjrologio  probatam, 
libentcr  usorpamus  eUam  hic.  De<»ssit  h,  ad  laborom 
Buorom  aetemam  requiem  erocatus,  In  festo  Ascen- 
sionb  Cbrisli ,  tn  Kalendas  Junii,  siTe  die  i6  Maii, 
uii  scripsitCutbbertusejusdlscipultts,  quimoribundo 
astitit.  Annusergoerat  Cbnsti  aeptingentesimus  trlge- 
Sf  roua  quintus,  quando  Cyclo  Lome  14,  Solis  1 6,  littera 
domlnicali  ^,  Pascba  incidit,  in  diem  1 7  Aprilis,  festom 
Ascenslonis  in  dictum  26  Maii.  In  Chrouologia  Saxo- 
nica,  post  Historiam  ecdesiasticam  Yenerabilis  Be- 
de  Cantabrigiae  anno  1643  excusam,  obitus  ejus  ad 
annum  prscedentem  754  refertur,  quod  roodeste  re« 
jicit  Florcatius  Wigorniensis  in  Cbronico  suo,  ad  di- 
ctum  annum  754,  ubi  ista  hBhei:  Sacerdoi  venerabili$^ 
monaekue  per  omnia  laudabUis,  computator  mhabilie^ 


rologio  roonasleriisanctiCyriaci,  quo  plurlmum  laiB 
est  Bacpnius,  et  in  ros.  Patriciano,  qood  NeapdU 
In  Cedice  membranaceo  Anlonii  CaraccioU  clerid 
reguiaris  reperimiis,  is(:i  conjunguntur :  In  Briiannh 
eaned  Auguttinif  primi  Angtomm  episcopi;  et  Bedm 
presbyterif  tAriindivinistcripturii  erutUHuimi,  Simiiia 
leguntur  in  ms.  Centulensi  saneti  Ricbarii,  et  in 
appendice  Adonis  apud  Mosandrum  et  Rosweyduro ; 
item  in  Martyrol.  Bellini,  secondum  morem  coris 
Roman»  ancto,  et  Parisiis  sub  annum  1821  excoso; 
item  Ancurio  Usoardi  per  GreTenum  et  Molanom 
idomato  aliisque.  Solius  autem  Bedm  niemoria,  ad 
eomdem36  Maii,  celebiraturinKalendarioperanti  ui 
Breviarii  ms.  cujus  usus  fuit  ad  partes  Rheni. 
B  5.  Verum  quod  solemnitas  sanctl  Augusti^i  impe* 
diret  venerationem  sancti  Bedse,  haictranslata  esi  in 
diem  hunc  i7  Maii,  uti  patet  ex  Kalendario  Encbiridii 
Ecclesi»  Sarisbttriensis,quod  habemus  in  pergamento 
conscripuim;  et  consentiant  aliquot  mss.  Martyrolo» 
gia.  Usuardi,  ad  usum  Ecclesiaruffl  Belgii  drct  an- 
num  UQO  aut  etiam  seriusancta,  et  cum  ibflora- 
rium  ms.  (temMartyrologiaexcusa  Lubecaean.1475, 
et  Coloni»  atque  Lubecae  an.  1490,  cum  Mi.s6ali  et 
Breviariis  Ambrosianis  excnsis  an.  15^2,  iSSO  et 
1560.  Ideui  seciuuntur  Martyrologia  monastica  Wio« 
nis,  Dorganii,  Menardi,  Bucerini,  et  Anglicaiium 
Wilsoni.  Illam  porro  diei  mutationem  aoo  cakulo 
comprobavit  Bom.ina  Ecciesia,  in  rccognitione  Mar^ 
tyroiogiidemandatoCregoriiXIll  corala;  quapropter 


Beda  tanciitsimu$^$ecundumAngUeas  Chronicoi^anno^  nos  quoque  distulimus  de  eo  agere,  ne,  si  quando 


preBsenlit  seeundum  vero  saum  disciputum  Cuthbertum^ 
qui  ejus  obilum  deseripsU^  suesque  decessioni  cum  aliis 
quamplurimis  interfuit^  anno  eequenA,  ante  Ascensio» 
nem  dominicam  quarta  feria^  idest  vivi  Kalendas  Juniis 
cirea  horam  deeimam^  in  magna  mentis  devotione  et 
tranguilUtaU  uitimum  e  eorpore  spiritum  efUmiy  sicque 
gaudens  ad  regna  cettesiiM  migraeit.  Hxc  ibi.  Yeruin 
quia  festum  Ascensionis  t  primls  sub  Yesperis  ceii- 
setMtur  cceptum,  Cuthbertus  iilam  horam  dedmam 
noctumam,  adnomeraTit  Ipsi  festo,  afilgens  obitom 
ad  diem  Tn  Katendas  Junii,  quo  etiam  die  ex  hac  Tita 
migraTit  Angloruro  aposiolus  Augustinos  episcopus 
Cantuarien^is,  uti  supra  ex  ejus  actis  liquet. 
i.  Ad  istum  autem  vii  Ralendas,  siv^  i6  Maii 


S.inctorom  cultus  restiiualur  in  Anglia  (quod  ntinam 
fiatcito!),  a  populari  usu  in  hoc  opere  discrepemus. 
Porro  deposiiio  venerabiUs  Beda  presbgteri^  ad  diem 
iO  Maii  (quod  miramur)  assigiiatur  In  Mss.  Leodieiv 
Hibus  ecclesiae  sancti  Lamberti  et  monasterii  sancti 
lifturcntii ;  et  hoc  secutus  est  Motanus  in  Auctario 
Usuardi,  atque  huoc  Caniaius  in  Martyrologio  Ger« 
roanico.  Wilsonus  in  Martyrologio  Anglicano,  loco 
depositionis,  reposuit  transtalionem  eorporis  DunM' 
nmm :  sed  nosquaro  legirous  ad  hunc  diem  este  eam 
referendam. 

4.  Yiiam  damua  ex  Ms.  Longipontaoo  Domini 
Bellbrtii,  coUatam  cum  ea  qoae  exstat  ante  Historiam 
ecclesiasticam  ejus,  Latine  ei  Saxonice  Gantabrigiaa 


iitrumque  referont  antiquiora  Martyrologia  mas.  e  ^  editam  anno  1645  ex  Codice  ma.  oollegii  BeoedictinS : 


quibus  aliqAod  baberoos  in  Anglia  ante  annos  mini 
inom  sezcentos  in  pergaroeno  exaratum,  ubi  primo 
loco  roemorator  elogium  dicti  sancti  Augustinit  et  im- 
medbte  ista  subjunguntur :  Item  in  eadem  Britanmm 
insuta  deposiUo  beaU  Bedm  presbgteri^  doetoris  Am* 
glorum  sagadssimi :  cujus  quanta  exi$tunt  meriiaf  ei 
docirinmfHenia^  meUita  bonorum  operum  testaniur 
exempta.  Dein  leguntor  qo»  apod  Usoardum  praapone- 
bantur.  Eodem  modo  primo  loco  sanctut  AugusUnus 
et  Beda  celcbrantor  m  Ms.  TreTirensi  aaacii  Martlni. 
Ast  oltimo  loco  apud  Usuardum  eollocator  aanctus 
Augustious;  cui  inMs.  Uttrajectino  occlesiae  colle- 
Ciat^  sanctae  Mariae,  circa  annum  1146  conscripio, 
ista  adQaoguntur  !  Item  in  eeedem  Britanmee  intuia 


Ifon  eat  antem  ea  aliud  quam  perbreTis  relatlo,  o 
nobis  in  tria  capita  distiocia.  Primum  desumptom  fuit 
et  historia  Ecclesiae  Dunelmensis,  aoctore  Torgolo 
(qoi  prior  Donelmensia  floroit  circa  annom  1 100),  sob 
nomine  Simeonia  Donelmeoshi  perperam  interdecem 
HistorisB  Anglicanae  scriptorea  excosa,  ubi  hic  narrato 
legoDtor  lib*  i,  cap.  8,  el  reliqoa  omnia  relerontur 
cap.  14  et  15.Gapotaecundomrefenor  Terbls  Ipsioa 
Bedae*  TerUom,  qoo  obitos  ejus  narrator,  babetor 
ex  epislola  aopra  memorati  Guthbenl  diacipoli,  qui 
moribondo  astitit,  et  proposltom  baboil  de  Tiu  ejus 
proiixiusacribere;  sed,  qnod  Talde  dolendom  esi, 
bene  cogltata  ad  eflectuffl  nonqoaro  perdoxii.  Addi« 
Rios  nos  qoftrtum  ex  capite  7  llbri  iii,  ejusdem  Tur* 


97  l^.  WS>X  VITA  A  TURGOTO.  s^ 

gQti,  ubi  Iransbtio  corporis  Dunelmunl  indic^tnr.  A  sed  etiam  infirmlaUs  ncttra,  likroi  Qbeatm  memoria 


Aliqiin  hajtis  Vit«  coinpendia  continentnr  in  epistola 
SioMonis  Dnnelmcn&is»  ad  Hugonem  Bceanom  Ebo* 
raeensem,  et  latius  apud  Joannem  Stubbs  in  Cbroiiico 
sive  Actis  pontiGcum  Bboracenslum  :  ubi  dicitur  : 
Beda  naiue  anno  677,  fnorftitfs  anno  755,  tepuHu»  $n 
»0  monatterU  Infiyrvo  :  eed  poOea  dicuntor  ofia 
iUm$  ad  eorpu»  tanai  Qithberti  trantUtta. 

5.  AUa  qusedam  Acta  sancti  Bed»  habemos  ex  bi- 
bliotlieca  Bodecensis  cosnobii  canonicorum  regula- 
riiim  in  dioecesi  Paderbomenai  descripta,  sed  qua 
£ibulis  referta  noIninMis  in  locem  proferre;  Atia  a 
Joanne  Cagravio  in  legenda  AnglisB  excusa  sunt, 
sed  etiam  in  his  varia  displicent ,  qua  ibldem  lcgi 
poesuiit  Istorum  aotero  loco  malumos  colligere  ali- 


Beda  e»ponto%  mittere  digneri»  de  tedificatione  tempii, 
vH  tfi  Conlica  eanticorum,»iife  epigrammatum  heroico 
metro  »ive  elegiaco  compo»ilorum  »i  fieri  pote»l  omne»; 
»\n  autem  de  aedificatione  lempti  Hbro»  tre».  Forta»»i» 
difficiU»  petitiOf  »ed  nikil  arbUror  eue  di^cile  vera 
charitati»  Hxc  sanctos  LniluSf  cui  respondit  Cuthber- 
ttts  abbas,  epistola  numero  89  relatx,  istis  ▼erbis  : 
Cra/an/er^'iiem  inttniifai^a  tumcharitati»  »u»cepi,eteo 
gratantiu»^  qu»  te  heec  intimo  devotioni»  afectu  miitere 
cognom^  id  esl,  paltam  hoto»ericttm  ad  reliquia»  beate» 
memorim  Bede»  magi»tri  no»trij  ob  recordaUonem  el 
iiUu»  wenerationem,  deUinaeU.  Et  rectum  quidem  mM 
widetur^  ut  tota  gen»  Anglorum  in  ommbu»  prowndts, 
ubicunque  reperH  tunt^  gratia»  Deo  referant :  qui  tam 


qttot  f  Irorum  illostrium  lestimonia  de  ejos  vita  et  B  miro^i^  Ttram,  preediium  diver»i»  doni»^  tamque  ad 


doctrina.  Primos  sit  sanctus  fionifaclos,  martyr  et 
archiepiscopos  Moguniinus,  qui  eodem  tempore  da- 
mit.  Hic  episiola  9  ad  Hoeibertum  abbatero ,  sub 
cnjus  regimine  sanctus  Beda  e  Yivis  decesserat,  inter 
alia  scribit :  Rogamu»  «I  oltfiMi  de  opu»€uli»  »agaei»- 
mttd  inuiligatori»  Scripturarum  Bedm  monacld^  quem 
Miper  t»  doma  Dei  apud  sos»  tiea  candelm  eccte^ia»- 
ticm  »cientict  Scripturarum  fui»i»»e  audivinmt  eon- 
acrinta  nobi»  tran»mitt€re  dignemini.  Idem  sanctus 
Bonifachis  ad  Egbertum  archiepiscopuni  Eboracen- 
sen,  qui  eUain  vIto  adbuc  sancto  Beda  eam  digni* 
Utem  obtUiuit,  epistola  8  rogat  istis  verhis :  C/f  miAi 
4e  opu»euii»  Bedcs  lectori»  aliquo»  tractatu»  con^cri" 
bere  et  dirigert  digneri»  :  quem  nuper^  ut  autBv\mu»f 


exercenda  dona  »tudio»um ,  »imiUterqiie  in  boni»  mo^ 
^bu»  mentem ,  Deu»  illi»  in  iua  natione  donamt , 
quia  per  experimentum ,  ad  pede»  eju»  uMlritu» ,  hoc 

quod  narro  didici Itunc  cero  qttia  ro- 

ga»ti  aHquid  de  opu»culi»  beati  Patri»^  cum  mei»  pueri» 
justa  vire»^  quod  potuiy  tuce  dilectioni  profparavi :  libel' 
U»  de  viro  Dei  Cuthberto  metro  etpro»a  compo»ito» 
tum  9oluntii^  direxi^  et  »i  ptu»  potui»»emt  libenter  vo- 
lui»»em:  quia  pret»eniia  prteterittB  iuemi»  multum  hor- 
ribiUter  tasn/am  no»tr<e  genti»  in  frigore  et  geiu ,  et 
ventorum  ethnbrium  procelli»^  dm  lateque  depre»»ii^ 
ideoque  »criptori»  manu»^  na  in  plurimorum  Ubrorum 

uumerum  pereeniret ,  retardata  e»t De 

opu»cuii»  beatm  recordatiom»  Beda ,  quet  adkuc  de» 


iRuineB  gratiee  epirituaii  inUllectu  ditattit^  et  in  teetra  C  uripta  non  habe» »  promttto  me ,  si  wxerimu» ,  kiet 


pramneia  fWgere  conceuit^  ut  candeta  qttam  vobi»  Do* 
mimM»  largitu»  e»l  no»  quoque  fruamur,  Iterum  idem 
saoctus  Bonifoclus,  cum  aliquos  tractatus  accepisset* 
ita  eidera  archiepiscopo  epistola  80  scripsit :  Dona 
at  HbeUo»  duld»»imm  beatitudini»  veetree^  a  vobi»  di» 
reetMt  grutanA  ammo  gaudente»  »u»eepimu»:  »u»pen- 
siifsa  ad  mthera  palmi»  mtpemum  Begem  obeeerari' 
■wi,  ul  vobia  hi  mtarnM  emgeiorum  cnria  (lorentia 
weereedia  prasmia  re»muat..^,.  Modo  inlUanter  detida- 
raMta»  flaptaum»  ut  nobi»  adgau^m  noslri  monrorfSy 
00  wtodo  quo  amteajam  fedeti»^  atiquam  partietUam 
uei  idmitfam  decaudeiaEeeieum^  quam  iUuxit  Spfri- 
tu»  aattetua  im  regiombu»  ocslrts,  de»tittttre  eitreti»; 
a  aeti  da  traettdibu»^  quo»  »piritaB»  pretbgter  et 


volnntati  adfnturum.    Ilaec  Cuthbertus  saneti  Bedm 
discipulus,  ad  sancturo  LuHum. 

7.  Tertius  succedat  Alchiivinus,  magister  Caroli 
Magiii  imperatoriSt  et  ipse  naiione  AngluSt  ^nb  supra 
lauilato  Egberto  archiepiscopo  Eboracensi ,  ab  obito 
sancli  Bedae  educatus,  qni  epistola  49  ad  fralres 
Yireusis  et  Cirvensis  ecclesise ,  inter  alia  scrihit  bta : 
Becordamini  quam  nobile»  habui»ti»  Patre» ,  et  nou 
»iti»tanU»  progemtoribu»  degenere»  filii.  ••••.•• 
Becogitate  nobili»»imum  noUri  tempori»  magi»lrum , 
Bedam  pra»bgterum ,  quale  habet  in  juoentute  diuendi 
etu^um ,  quaiem  nune  habet  inter  homine»  laudemf  ei 
tnulto  majorem  apud  Deum  remunerationi»  gioriam. 
Iltitt»  igitur,  exemplo  domdente»  excitate  animo»f 


Uueatigator  umetarum  Scripturarum  Beda  reeeramdo  D  «^^|,,„-,  „^1^^^^  ^  ^^i^  utro» ,  perepUUe  Huera» , 


rompoiirily  perMi  quaUmeunque  trantmittere  digtie- 
mtd :  tmaxitna  emtem^  d  fieri  poeeit^  quod  nobi»  pret^ 
dkiemAbuM  kabHe  et  manuale  et  ulHi»»imum  e»»e  videtur^ 
»uperl^ee6o»tariumamiioer»ariumet  ProverbtaSalomO" 

6.  Batc  sanctus  Boniradus :  cujus  pius  erga  san- 
dui  Bedam  aflectus  transiii  etiam  ad  svceessorem 
e}ut  sanctum  Lullum,  qui  simiUier  ut  ille  ex  Anglia 
1n  Germanlaiii  profoaus,  eidem  Sedl  Mogontinx  fa- 
clus  archiepiscopus,  inter  epistolas  sanctl  Bonifacil 
nnmero  exi,  ista  CuthbeHo  abbati ,  et  olim  sancto 
Bed»  dlscipulo,  scripsit  :  Iftflmns  tum  dilectioni 
parua  mumteeula,  unam  paXlam  holo»ericam,  Petimu» 
atiam  ut  ad  comoialienem^  non  »olum  pfregriinatiem»f 


imelligite  lensus  iltarum ,  ui  et  vo»meHp»o»  paeeere  et 
alH»  »piritali»  vitm  prmbere  oaleati»  deeu».  Idem  epi- 
stola  ad  Davidero  regem ,  agens  de  cursu  lunm  per 
singula  signa,  ista  subjungit :  Quid  de  eonconUa  »6lari» 
lunari»queair»u»  per  »igna  io^d  lucidiu»  did  poterit^ 
quam  quod  talium  inquieitor  quet»tionum  Beda  magiater 
in  »cripli»  stils  nobi»  retiquit  ?  Eorodem  paulo  luferias 
eodem  modo  laodat :  et  in  poemate  178  ejos  versus 
de  Vita  sancti  Cuthberii  his  disiichis  exornat : 

Msgoos  et  ipse  Pater,  prs^ul,  psstorqiie,  sseerdos 
Cvthherlus,  vestra  Jain  decus  Ecclesiae, 

t)U40la  piis  precibos,  Domino  donaote,  peregil. 
Noii  (K>n9  est  nostris  dieere  versicoHs : 

Duai  prius  lieroicis  pr«clsrus  Beda  magister. 
Yersibus  explicail  ioclyu  gesu  Palr&u 


59  AD  OPBRA  VEM.  BEDJB  PROLBGCMICNA.  M 

&  Nolaimliic,  «x  ?iu  micU  Bete  anteopera  A  ftbeaio  UifraiMO ardiiepiscopo  CaaCnariesilAfiff»- 


ojys  exom «  tfiadpaloa  quot  reliqall  onidiii«iflMs 
enamerare.  Inier  eoa  ibidem  diciiDliir,  iwtfyfwf  prar- 
«ifltiM  RkiAmmt  Atbitm$  Akkmmtm^  ClmUkM»  H 
Jmmnfi  Scpm « pdfHmi  UMim  d^eusnmt^  ef  C^^' 
amn  .kMk  «riitof  nftmrutu.  Vium  beali  Rabani 
dedimus  4  Februarii ,  emqoe  {  6  in  eoanoieiiUrio 
pra^rio  oateAdimoa  mitum  fuiase  amio  785«  id  eaC, 
aimit  omnioo  qoiMioaginU  posiobiiom  saocli  Bedae, 
aique  istam  rabolam,  etiam  a  Vineentio  Beilovaeenai 
lib.  xxui  SpecuU  Hislorialia,  eap.173,  ex  Clironiets 
relatam*  rejielmos,  |  i,  num.  7.  Teaspore  dkli  Ra- 
bani  cum  eisel  adhue  abbas  Foldensls,  habilum  eal 
anoo  836  Goncilium  Aquisfranense,  Kbria  Iribua 
dlstiflctnm.  Ibl  cum  in  tertio  libro  essei  osiendeti- 


m»  4§€$w  appeUator ,  episioU  5  ad  Aleiandrum  D 
papam,  amio  f  OM  creatnm.  Secoll  deinde  imilTor- 
(ottts  prlor  Dunolmenais ,  el  Florentlos  iiioooeboa 
V.  Vlgomiensls :  ex  priore  damua  yium  aaneli  Bedm» 
poatenoris  eloglam  sopra  reUtum  esi. 
Islis  GulUebnm  Malniesburiensn ,  Uenricoa 
lindoniensis ,  Rogerus  HoTodenus,  Maltbieua  Weal- 
monaaterienais,  et  alii  scriplores  An(ll,  qol  enaidem 
eslmiis  laodibos  celebrant :  iater  boa  Tero  Malmeabu- 
riensis  et  Westmonasteriensls  referunt  episiolam 
Sergii  papm  ad  CeolMdnm  abbatem :  qoem  Ule  borUlor 
nl,  fvta,  csarfii  ^hiidem  iceMMHemnm  emummi 

apt$  aiml  od  eamftrendmn  arte  /lHerafnrar  iMall;ofo» 


dam^  ot  in  pndatione  legitur,  ^Kod  Irmp/om  ihmini^  B  qoa  efiymramoroliaaafffff laiam  Dei  femolam 


a  Salmaeae  eedificaiMm  ei  Mleatam ,  figara  (aerii 
eatholiem  Eccieeim^  per  tmlaeraam  arkem  digaam; 
ei  condHar  iilioi  Salamaa  rem  permaam  §e»»erH 
iMsH.  .  .  .  Salva  qmppeeaper  kaere  cmieraram  «ri* 
miaram  Pairam  expoeiiioae  ^  4pM  aeaerakUie  m  am* 
derai»  lemporiku»  adadrakiU»  Beda  preebffler ,  da  me» 
oiaraio  leai|ao  fa  «qmstUaiiaCaaafaffi  Jooaafa  sanliol, 
mdaaami.  Rellqua  ibldem  lale  dedacU  lefl  poiaanL 
Porro  qoi  bie  viotraMfia  al  miraMffs  acr^  dicllar. 


afoaniMlif  mii    meaMifrii   wre^hmierMm..  ed^fiaitaa 

ooaamrslar  M§era.  Verom,  qoU  Sergiaa  popa  riu 
ioaclaa  esl  9  Septembris  amu  761 ,  Idosl,  qoiaqoe 
annla  aiMoqaam  Beda  consecraretor  aaeerdoa,  ol 
aliqood  opoa  ex  sois  elucabrationibua  Tolgaral;  Ma 
lUa  episloU,  aatlquiorlbua  aeriptoribaaigooU,  oobia 
ftelOa  appareu  OmiiUmos  TritheHiiam  et  aUoo  rt* 
contlorea  eumiierare. 


VEN-  BEDiE  VITA 

AUCTORE,  ET  COLLECTORE  TURGOTO,  PRIORE  BOflELMENSL 


(Et  Bolland.  Act.  Mtti  t.  VL) 


CAPUT  PRIMUM. 
Orittt,  tdocalio  la  oioaatltrio,  Meripla ,  obila». 
I .  Venerabilis  Oomlni  ftmulns  Beda ,  presby ter  el 
monacbua,  natua  est  in  proYincia  Mortbanbymbro- 
rum ,  in  territorio  monasierii  aposlolorum  Petri  el 
Pauli,  qoodestad  Weremutbeet  Ingyrium,  anno 
dominicas  Incamationis  sexceniesimo  septuageaimo 
aeptlmo,  qui  esl  annua  aecuudus  (a)  solitarle  vilc 
beatlsslml  Patria  Cmbberti.  In  quod  monaaterium , 
cura  propioquorum,  eum  easd  annorum  seplem,  da- 
lus  esl  ediicandus  reterendissimo  abbatl  {h)  Beae> 
dicto,  ac  deinde  (e)  Ceolfrido  anno  adlicel  (d)  de- 
cimo  postquam  blem  monasterium  sancti  PeUri  apo* 
Stoii  fundatum  esl-,  ex  qoo  aulem  aancll  Panll  mooaa- 
lerinm  f^i  Incespiam  mmo  tonlo.  Qnta  alnqno 
monaaterialanupaeeeleonoonlia,  fbmlliariutoel 
frauma  aodeUU  fuerani  eoajoocu,  ol  (aicat  ipao 
Beda  posiea  deacribii)  pro  aoo  doobua  la  loda  poaUo 

(a\  Catbbertum  aceemtmead  rium  aolltariam  lu 
iiiaala  Fome,  aooo  676,  docuimna  ex  Torgoio  ad 
capul6  ViiieuncliCmbbeni;aacloroBeaaedlUad 
diem  iO  Manil. 

ih)  Hie  eat  sanclas  Bfnedklos  episeopaa,  el  eoli- 
tur  13  iannarii ,  obi  odidlmas  Vltam  ex  bomiiia  Bo- 
dm«  qoi  et  alUm  acripali,  a  Joeobo  WaitBO  eruum 
el  Pariaiia  auoo  1666  oxcasam. 

(e)  CooUridus  monuiia  est  In  GalUa ,  apud  Lin- 


C  monasUrio  baberenur.  Unde  Ipse  in  bislona  Ao* 
glorum ,  oniua  meniionem  fcclens ,  dicil  (e)  monaa- 
lerium  Petri  el  PauU,  qood  est  ad  oatium  Wiri  am- 
nis,  et  JnxU  amnem  Tyna^  in  looo  qul  voealar 
logyrom.  . 

B.  Hic  Itaqne  iufiaulas  bonm  spd  dirina  el  smco- 
lari  Utteratuni  diUgenler  imbuitur :  qaandoqoe  aandS 
Spirilua  organura  fbUrus ,  qbo  cjos  pimeonUa  Irra- 
diant^  In  atnctie  oni?enalla  Eceletim  monlaMotum, 
plurimoa  in  Nori  ei  Veteria  TetUmenti  expodUonem 
Kbros  eral  compodlnrua.  Et  cum  In  Lmlna  erodire- 
Inr  Ibigua ,  Grtecm  qooqno  periUam  noo  modlocrilef 
pereaplL  Per  Id  namquo  lemporis  in  pntfido  monaa* 
lerio  alodebat,  qoo  (f)  Tbeodoros  areblepiseopaa 
01  (f )  Adriaous  abbaa ,  quT  in  aaeria  aimal  ac smcu* 

^  loribas  Utleris  abmidaater  ambo  eraol  iaslnieU,peia. 
grau  lou  BriUnolo,  eongreganlea  diadpolorom  ea« 
lerram.  adenllm  aalouria  qoolidte  ioaiUa  irrigaadia 


t8aepiembrla«  0000  716,  com  iler  Romam 


(d)  iBdUkatom  ea,  lesUBeda,  aono  674,  eigo 
IriboaaoU  nalum  Badam  annit. 

(#)  Legontor  Itu  verba  Inepilogo  qol  poai  epilo- 
aaen  aolet  excadi. 

(()  Sanctua  Tbeodorot .  arehiepiacopaa,  morluus 
etl  anoo  690,  49  Seplembns. 

(f )  Soactos  Adriani»,  abbos  nMNtuusest  anno  169 
9  Jauuarii»  ad  qoem  diem  AcU  dus  Hlusiririmus. 


61 


VEN.  KSfJE  YITA  A  TURGOTO 


62 


eonun  eordibiis  eQianabanl » iia  «t  iatar  ucroram  A  ptmris  operam  dedi,  atque  inter  olisenraQUam  diKi 


apleom  doeirinam.  eliam  melricaB  artis,  aritlimeUcaB 
ecderiaaUeoe  et  astroiiomiem  dlsciplinas  sai»  aodilo* 
rflNfs  contraderont,  sicut  de  bts  jpse  qooque  («)  Beda 
loqniiitr ;  doiade  vere  et  istnd  snbjungit :  Vifi$  Mk^ 
Inquit»  sujKrsiwl  i$  i$rnm  lifscipalis,  fal  Lollanai 
GnMmfM  Um§nam ,  «9««  sl  fN^prto»  fii  fva  aoit 
snst  t  noranl.  Transeunte  aatem  ad  eoplestla  Paire 
Gutbberto  {b) ,  iHe  Vite  Ipsius  egreiius  quandoque 
scriptor  futuras  Beda.  seuiis  jsm  tune  undedm, 
alo^  vero  tn  monasterio  quaiuor  annos  babebaL 

S,  Anno  aatem  dootinicae  Inearnationis  seplingen- 
tasioio  trigeslmo  qnano«.imperii  autem  (c)  CeolvuiO 
asptioMH  opisoopatos  vero  EtbelwoMi  anno  undeeimoy 


plinaa  rcgolaris  et  quotidianam  eantandi  iii  ecclesia 
coram  9  semperaut  discere,  aul  docere,  autacribero 
dalee  babuL  ($)  Mono  decimo  autem  vitae  nieie  anoo 
diaeonalum  (/)#  iricesimo  gradum  presbyteratus , 
nirauiqueper  mlnisterittm  reverendimimi  episcopi  (g) 
Joannis,  jubente  Coolfrido  abbato,  suscepi.  Es  quo 
lompore  aceepti  presbyteratas .  nsqoe  ad  annum 
rntatis  mes  quinqoagosimam  (k)  nonum»  iute.in 
Scripturam  saactam«  mcmmeornmqne  neecssiutlt 
ei  opusculis  venerabilium  Patrum  breriter  annotaro, 
sivo  etiam  ad  Ibrmam  sensus  et  interpretationis  eo- 
mm  soperadjioere»  cnravi. 
5.  (i)  In  principinm  Genesis  naqne  ad  nativitatem 


illa  EedosLe  catbolicse  lucerna ,  ad  eam  qme  se  iliu-      |Mae  et  ejealonem  Ismaelis ,  libros  tres.  De  Uber 
ndnairerat  hieem ;  llla  vena  aquoe  salientia  in  vitam  ''  i^ieulo  et  vasis  ejus  ac  vcstibus  sacerdotom ,  libros 


aeieniam ,  ad  fontem  vivom  Deum  pervenit :  sacro 
mmadlieetlibrorumcompositor,  Yenerabilia  proa- 
btter  et  monacbus  Beda,  defiinctua  anno  seUtis  snm 
qulMiaageslflso  none,  ex  quo  autem  rex  {4)  Oswaldus 
etanftiatea  Aidanus  pontificalem  catbedram  et  mona- 
cbonsm  babiiatiooem  in  Lindisflimensi  insula  Instl- 
toerMt  arnio  ceniesimo  pffirao,  a  eottatroctionoTero 
monMlerii  Petri  aposloli  in  Wiramutbe  sexagesimo 
secoodo,  porro  a  Patris  Cotbberli  transitu  quadra- 
gcsino  Dooo.  Qui  videlieet  Beda,  in  exlremo  qui- 
dem  maodl  angulo  vivens  latuit ;  sed  post  mortem 
por  «niversas  mandi  partes ,  in  iibris  sma  vivens , 
omnllMis  innotuit:  in  quibos  profccto  terraram  regio- 


tras.  In  priBMm  partem  Samuelis,  id  est,  usque  ad 
mortem  Saolis,  libros  qoatuor.  De  «dlAcatione  lem- 
plialtogoric»  exposliionSs ,  sicot  et  rsetera  ,  hbroa 
duos*  Item  In  libros  Rcgunl,  libram  triginUQosestio- 
nom  in  Proverbla  Salomonis,  libros  tres.  In  Cantlca 
canticornm,  libros  sex.  In  Esdram  et  Neemlam,  tres. 
In  eanticum  Habacue ,  unum.  In  librum  beati  Patris 
Tobim,  explanaUonis  allegoricm  de  Cbristo  et  Eccle- 
sla ,  librum  unum.  Item  capitula  kctioniim  in  Pen» 
Uiencbum  lloysi,  iosoe,  iudicam.  In  libros  itegum 
et  Yerba  dieram.  In  librum  beati  Patris  Job.  In  Pa- 
rabolaa ,  Ecclesiasten ,  et  Cantica  cantieorum.  In 
Isaiam  propbeum  •  Eadram  quoque  el  Neemiam.  In 


numqnediversarumsitas,naturas,qualiutessubti-     gYangeUum  Marci  libros  qnaluor.  In  Evangelium 


llter,  quasi  ipse  cuncUs  peragrasset ,  plerumque  de- 

scribat,  cum  Umen  abinfantia  in  monaaterio  nuUitus, 

UUOi  iM  •  asqoo  ad  evocationis  suae  diem,  vium 

tranacgeriu  Me  vero  quisquam  aliod  quaui  res  est 

do  illo  noa  diccre  suspiceiur ,  ipsius  de  se  ipso  dicu 

s^ttugere  congraum  vidctur. 

CAPUT  11. 

Bfllin  virsmb'  ef  $enpta  umcil  Bedm  vtrbit  nUUa. 

4.  Ego,  inquit,  Beda  famulus  CbrisU  et  presbyter 

■moasierii  beatorum  apostolorum  Petri  et  Panli , 

qiod  oa  ad  WiremuUi  et  Ingyrvum ,  natus  in  terri- 

torin  e|usdem  mooasterii,  cum  essem  annorain  sep- 

um,  cora  propinqiioram  datos  som  edueandus  reve« 

tmMUsslmo  abbaU  Beoedieto,  acdeiude  Ceolfrido ; 


Loce,  libros  sex.  HomiUarnm  EvaogeUi,  librosdoos. 
In  Aposlolum  qwecunque  in  oposculis  sancU  Augu- 
sUni  exposila  inveni,  cuncu  per  ordinem  iranscribera 
eurari.  In  Actns  apostoloium,  Ubros  doos.  In  Epi- 
stolas  septem  canonicas,  libros  singulos.  In  Apocaly-* 
psbn  aancti  Joannb,  iibros  tres.  Item  capitula  lecllo- 
num  in  totom  Novam  Tesumentum ,  excepto  Evan- 
gelio.  Itero  libram  Eplstolarum  ad  diversos,  quarum 
de  sex  suUbus  saecuU  una  est ;  de  mansionibos  filio- 
rum  Israel,  una ;  nna  de  eo  quod  ait  Isaias,  £l  ctmMn" 
mr  m  in  carcertm^  €t  foUSu  nmUoi  risiiolMnlier. 
Be  raUone  bissexU,  ana ;  de  aequinoclio  iuxu  Anato- 
lium ,  ana.  Item  de  bistoriis  sanctorain  libram  (;) 
Yli«  et  passionis  saucU  FeUciscoufesspris  de  metrico 


_   „   _   ox  eo  tempos  viiie  in  ejusdem  monas-DPaoibiiopere,  inprosam  transtuU.  LUiram  (lj)Vii» 
tertt  habitaUooe  peragens,  omoeiu  luediUndis  Scri-     et  pasaiouis  saneli  AnasUsU,  male  de  Gr«co  transla- 


lib.  IV.  Hist.  ecdes.  Angloram,  eap.  4. 
Monuas  est  sandos  Cuthbertus  anno  oS7,  feria 

qm»ta»MarUi.  ,       ^^^ 

(c)  AcU  sanctl  Ceolvulflregis,  eoi  Beda  suam  Hh 

lUriam  bM^lpsit,  dedimus  15  Janoarii«  cni  plnra  ex 

Tortolo  nddi  poosuut. 
(JTCotantor  Oswaldos  5  AugusU,  et  Aidanus  31 

ejoadem 


(f )  Anno  m 

(n)  Hidest  sanclns  Joannos  BeveriaMmsis,  eonse- 
cr>tns  episeopoa  Hagolsladensla  anno  6S6.  dein  ar- 
cbieplscopaa  Eboraoeiisis  anno  700,  qui  uudem 
Beveriaci  degena  ox  riu  decessit  anno  W ,  7  Maii , 
nd  (piom  dlem  AcU  Ulnstrarimas. 


ih)  Hlnc  coliigimua  aut  sanclum  Bedam  natuiii 
sub  IniUnm  anni  077 ,  emuque  isu  scripsisse ,  non 
diu  anu  obitum  ,  anno  735 ,  enm  caepisset  dictom 
aeUUs  annnm  50;  aut  certe  annoa  cbronicaleasami, 
ut  primas  annus,  qnocunque  mense  natuafiieni 
liiriatttr  cum  anno  677. 

(t)  De  bis  scripUs  videri  posaunt  TriUiemios,  Sixtoa 
Senensis,  Possevinns,  Bellarminas,  Labbms,  Mi- 
neus,  Vossios  et  sbnilea.  Neqoe  enun  nostri  instituti 
ease  arbttramnr  singula  discutere,  et  actuin  ab  auis 
igere. 

(i)  Hanc  tium  sancti  feUcls  Ulnstrarimas  ad 
diem  14  JanuarU. 

(Je)  Consttle  quae  de  bac  Viu  dixhnos  ad  diem  tt 
Jaiiaarii  in  commenUrio  prmvio,  num.  5. 


AD  OPERA  VEN.  BEJbM  PROIiEGOMENA. 


6« 


mm  H  pejns  a  qsodam  iinpeirito  emendaluni ,  prout  A  sionls  doroinica,  id  est,  septimo  Kalendas  Juoil» 


potui  ad  sentum  correxi.  («)  Vitam  sancii  Patria , 
monaclii  simol  et  antistitla  Cnthl>erti ;  et  prios  be* 
roico  meiro  et  postmodom  plano  serroonc  de- 
scripsi.  {k)  Hisloriaro  abbatum  monasterii  hojus  (in 
quo  supemie  pietati  deservire  faodeo)  BenedicU, 
Ceolfridi  et  Huelberti,  in  libellis  doobus.  Ifittoriam 
ecclesiasticam  noslne  insnlai  ac  fentis»  in  libris 
qoinque.  (c)  Martyrologium  de  natalitiis  sanctorom 
Martyrom  diebos,  in  qno  omnes  quos  intenire  polui, 
Don  solom  qoa  die ,  ▼erom  etiam  qoo  f  enere  certa* 
mlnis»  vel  sub  quo  judice  mundum  vicerunt «  dili* 
gf nter  annotare  stndui.  Llbrum  Hjnnnomm  diverso 
metro  sl?e  rbytbmo*Librom  eplgranimatum  tbeorieo 
metro  sive  elegiaco.  Oe  natora   rerom  et  de  tempo- 


▼ilam  ducebat;  et  nobis  suls  disclpulis  qwitidid  Jo- 
ctiones  dabat,  et  qoidquid  reliqoum  fuit  diei,  fai  paal* 
morum  eanio  proiit  potuit  se  occopabat :  toum  ve ro 
Doctem  in  Istitia  et  gratiarom  aetiode  per?igil  doeere 
sUidebat»  nisi  quantnm  modicas  somnus  impediret 
ETigilans  autem  suiim  eonsoeta  Seripturaram  mo- 
dulamina  repeliyit,  expansisque  manibus  Deo  gratias 
agere  non  desif it  Vere  lateor  quia  neminem  unqutm 
oculis  meis  vidi,  nee  auribus  aadifi ,  tam  diligonier 
gratias  Deo  vivo  refbrre.  0  vere  beatoa  vir!  canebat 
aolem  el  senlentiam  beatl  Paoli  apostoli,  B^tfewiwm 
M  inddere  ln  nmmu  Dd  Mtmcls,  et  mulla  alia  de 
sancta  Scriptura.  in  qnibos  ftos  a  aomao  aniiBae 
eisorgere,  praecogitando  nillmara  boram,  adtnone- 


ribuf,  libnim  unummajorem.  Ubrum  deOrtbogra-  B  bat;  et  in  nostra  qooqoe  lingoa,  boc  esl  Anglicana, 


phia  ,  alphabeli  ordine  distinctunu  Item  librum  de 
roelrica  Arie ;  et  huic  adjectum  alium  de  Schemati- 
bus  sive  Tropis  libellum ;  boc  esl»  de  flguris  modisque 
loeutlonam,  quibus  Scriplurasancta  conleita  est  (tf). 
6.  Com  ergo  iibros  hos  pervigill  stodio  edidisset« 
obiit  septimo  Kalendas  Juuil  Ingynrae,  ibique  sepul- 
lusest.  Sed  post  mulla  annorom  curricula,  ossa  illius 
inde  iranslata,  et  cum  incorropto  sanctisBimi  Patris 
Cuthberti  corpore  sunt  collocata.  In  cojus  videltcet 
Bed»  bonorem  porticus  ad  Aqoilooalem  plagam  cc- 
clesitt  saneti  Pauli  Ingyrv»  consecrata,  venerandam 
Odelibus  nominis  ejos  ibidem  prsBstat  merooriam. 
Ostenditor  etiam  locoa  bodie,  ubi  de  lapide  mansinn- 
cutam  habens ,  ab  omni  iuquietodine  liber ,  sedere , 


ot  eral  doclus  io  nostrb  carroinlbost  oonnulla  diiit. 
Nam  61  tunchoc  dictum  Anglieo  sermone  componens, 
mukum  compunclus  aiebal :  Anie  nue$$arium  esatHm 
pmdendor  ^fnnm  ojm9  fnerit  nemc  exeUHi  ed  eogium" 
ilKm;  videlieet  hine  antequam  proflciscator  anima, 
quid  bonl  vd  mali  egerit,  qualiler  post  ekitnm  jodi- 
canda  fueriL  Canubat  etlam  anliphonas,  seciindum 
nostram  consuetudinem  et  suam  :  quoram  una  est : 
0  rtxgUrite^  Damine  vtrinmm,  qni  trinmpkatcr  ho^ 
euper  mnet  cetloi  eeeendieti^  ne  dereHnqtiai  nee 
erphtmoi,  ted  ndtu  jrromiemm  Patris  in  no$  Spiritnm 
veritatitf  eUehiin.  Et  cum  venissel  ad  illud,  ne  dere* 
IbufHoe  no$  orfthanot^  pronipit  in  lacrymas,  multuro« 
que  (levit;  et  post  horam  ceopit  repetere  qu»  ineho- 


meditari,  legere ,  dicUre  consoeverat  el  scribere!  ^  Averat,  et  sic  toU  die  faciebat;  et  nos  qnidera 


Transiit  autem  ipsa  die  solemnl  Aseensionis  Domi« 
oics ;  cojus  nos  transitum  mellus  Terbia  ipslus  scri* 
bendum  putamus  qui  ejusdiscipuius,  vocabolo  Gotb- 
bertos,  pmens  adfoit»  ad  condiscipulum  laliier 
scribena. 

CAPDT  ni. 
Jfor^Ks  et  obitue  a  Cutkberto  ^^pulo  rdaJta$. 

I.  Dilectissimo ,  inqoil,  in  Chrislo  colksctorl 
Cothwino,  Cuthbertus  condisclpolua  in  Domino, 
mternam  salulem.  Mnnusculum  quod  misisti  multum 
libenter  accepi  *  multumque  graUnter  litteraa  tue 
devotse  eruditionis  legi.  In  qoibus  maxime  quod  de« 
siderabam,  missas  videlicet  et  orationes  saerosaocias, 
pro  Deo  dilecto  Patre  ac  nostro  magistro  Beda,  a 


aadientesbaec,luiimuscum  illo.  AHera  vice  legimos, 
ahera  plontvimos :  imo  aemper  cum  DeUi  legimus. 

5.  In  tali  be  itia  quioquagesimales  dies  usque  ad 
diem  praefiUum  dedniimus :  et  llle  multuro  gaudebat, 
Deoqoe  gratias  agebat,  quia  sic  roeruisset  infirmari. 
Referebat,  et  s«pe  dicebat  :  PlagtUal  Deu$  omnem 
pUum  quem  redpti,  et  multa  alia  de  sacra  Seriptura ; 
seNtenUam  qnoque  sanctl  Ambrosii :  Non  de  dtd  ut 
me  pudeat  inter  vo$  dvere^  $ed  nec  mori  limeo,  qaia 
^ofivm  Domlmtai  habenme.  In  istis  aotem  dlebos  duo 
oposcota,  multum  memoria  digna  (eioeptis  leotioni- 
bns,  quas  accepimus  ab  eo,  et  eantu  psalmorom), 
facere  studuil,  ki  est,  a  capite  Evangelii  sancti  Joan- 
nis«  usque  ad  eum  locum  in  qno  dicitor,  $ed  heu  tjuid 


vobis  diligeotercelcbrarireperi.  Unde delectat  magis  ^  ««"^  <»^  ^^-  *"  nosiram  Ungnaro  ad  uUIHatem 


pro  ejus  chariuie,  quantum  fruor  ingenio,  pauds 
aermonibos  diccre,  quo  ordine  mlgravil  a  saecolo  : 
cum  etiam  hoc  te  desiderasse  et  poposcisse  lnlel- 
lexerim. 

2.  GravaHis  quldem  est  iofirmlute  maxiroa  cre* 
l>errfmi  anhelitus,  et  lamen  peae  sine  dolore  allqoo 
aiile  diem  Resnrrectionis  dominicc,  id  est,  fere 
duabus  hebdomadibus.  Et  sic  postea  bstns  et  gau- 
dens,  gratiasque  agens  omnipotenti  Beo,  omni  die 
et  oocte»  imo  boris  omoibos  uaqoe  ad  diem  Ascen- 


Ecdesim  convertit;  et  de  libris  noUrum  iddori 
episcopi  exceptiones  qaasdam,  dicena  :  A'ole  u$ 
Stdputi  md  mendadum  legant^  etin  hoc  poti  obimm 
meum  dne  (ruetu  laborent. 

4.  Com  venisset  aulem  tertU  feria.  ante  Ascensio- 
nem  Dominl,  cespit  vehemeotiua  «groUro  in  aoheiiin, 
et  modlcus  tumor  U  pedibua  apparuit.  Totum  aniem 
illum  diem  docebal,  et  hiUriier  dicubat;  et  noonun- 
quam  inter  aUa  diiil :  Diedte  eum  feetinaHonet  needa 
guandin  tub$i$tam^  et  d  po$t  modicum  toUat  me  faetor 


^^<: 


ia)  Hanc  illuslramus  ad  M  Nartil. 

ifif)  Hanc  cdUam  a  iaeobo  Warmo  supra  diximua. 

{e\  Boc  noa  ex  viii  Mss.  edidiroos  ante  tomnm  II 


Adorum  IfarUI. 

(d)  Huc  n  qoeBeda,  rdlqua  hujus  eapitis  attexuit 
Turgoiuis. 


VBN.  BEUiE  VITA  A  TORGOTO. 


6« 


Nobis  «otem  riJeUatur  quofl  saain  exituni  bene  A  Uialia,  expansis  manibus  Deo  tivo  ei  vcro  offerret 


seiret ;  ei  sie  noetem  in  gmtiarun]  acttune  pervigil 
duxU.  Mane  lllueeicente,  id  esl,  feria  quarla,  prx- 
eepit  diligeater  seribi  qwe  ettperainua;  et  hoe  feci* 
mat  usqne  ad  tertiam  horaro.  A  tertia  autem  bora 
aonHilavtmus  eom  reliquiis  sancloruroy  ut  coosuetudo 
diei  lUittS  poscebai :  anus  vero  erat  ex  nobis  eum 
illo,  qai  dixit  llli :  Adhue,  magister  dilectissime, 
capiittiom  onam  de  libro  quem  diclasti,  deest :  vide* 
tttmt  tibi  dilBcile  plos  te  iiiterrogari  ?  At  ille :  Facile 
cst,  inqoit,  accipe  tuum  calamum,  et  tempera,  et 
festiaaDler  soribe.  Qnod  ille  fecii. 

S.  Nooa  autem  faora  dixii  iribi :  Qusedam  pretiosa 
in  mea  eapsella  habeo,  Id  esl,  piper,  oraria  et  in- 
eeoaa;  curre  Telociter*  et  presbyteros  nostri  mona- 
iferii  addoc  ad  me  nt  et  ego  monuscula,  qiialia  Deus  B  nom  slodio  a&siduus»  lascivis  et  impodicis  terribilis» 


gratias  agens,  noii  ceasabat.  Scio  autem,  fiater  cha- 
rissime,  quud  inultu  possem  .narrare  de  eo;  sed  nuoc 
brevitatem  sermonis  ioeruditio  lingoao  facit.  Attamefi 
cogito  (Dffo  adjuvantc)  plenius  de  eo  scribere,  qoae 
oculis  vidi  et  auribus  aodivi. 

cApm  IV. 

Corpiff  aaii^fi  Bedm  UuMlmum  trtmtlatnm  et  difst- 
patum,  ex  hi$toHa  Twrgoti  tt  Wodi.  An  Romm 
reliquim, 

I.  Sub(«)  Eadrouodo  antislite  in  Ecclesia  Dunel« 
mcnsi  claruit  quidem  Presbyter,  vocabulo  EUredus» 
filius  Westoo,  qui  usque  tempus  (b)  Egetvinl  eplscopi 
perroanait.  Erat  inomnibussancio  Cutbberlodevotiis, 
vir  muitum  sobrius,  eleemosynis  deditus»  iu  oralio- 


doaavit,  Ulis  distriboam.  Divitesia  hoc  saeculo»  aurum 
el  argeniom,  et  alia  quaeque  pretiosa  student  dare: 
ef  0  aotem,  cum  charitalc  mulla  et  gaodio,  (ratribus 
aaeis  daho  qood  Deoa  ded«rat.  £t  pneseotibos  Ulis 
loeslos  est  ad  eos  aoomqoemqoe  monens  et  obse* 
cfaof  pro  Ipso  mlssaa  cetebrare,  et  oraliooes  dili« 
f  emer  facere,  qood  ilU  libeuter  spopooderoot.  Lo- 
gebant  aotem  el  fiebant  omnes,  maxime  quod  dixerst 
quia  se^timaretqiiod  faciem  ejos  amplius  noo  multnm 
io  boe  saeculo  essent  visori.  Gaudebant  antem  de  eo 
^ood  dixit :  Tempus  eei  (H  tic  factori  meo  tidetar)  tU 
rctertar  ad  eum  qm  me  fecit^  qui  me  creavit^  qui  me^ 
qaando  noneram^  ex  nihih  formavit.  JiiuUnm  iempu$ 
w^  bene  mihi  piu$judex  vitam  meam  prmvidit :  tem* 


honestis  vero  et  Deum  timeotibos  venerabiiis,  custos 
Ecdesiae  fidelissimus...  Gum  ergo  presbyter  pr»fatiis 
honestam  ao  religiosamageret  vitam,  jusses  per  visio- 
nem  perantiqoa  monasteriorum  etecclesiarum  loca  iu 
proviadaNonhaDymbrorumdiscurrerey  ossasaocto* 
rom,  qoae  io  UUs  sepulta^noverai,  de  terra  levavit» 
ac  declarandt  populis  ac  veneranda  supra  humum 
lecala  reiiquit....  Ad  mouastertum  quoqoe,  quod  est 
Ingyrvom,  ubi  Bedam  doctoremconversatum,  defun- 
ctum  et  sepultum  noverat,  singolls  annis  adveniente 
auniversaria  dormitionls ,  cjos  die  veoire»  ibiqoo 
precibus  et  vlgliUs  solebat  insisterc.  Quodam  tem* 
pore  Juxta  morem  illo  pergens*  cum  allquut  ibidein 
dies  solos  in  ecclesia  oraodo  et  vigilando  transegisset, 


fu$  resoAffioius  m^oi  iiutol,  quia  cupio  di$»olvi  ete$uC  nescicntibos  soeils,  sommo  dUuculo  solus ,  qiiod  ante 

nunquam  consueverat»  Dunelmum  redlit,  sm  sdlicet 
secreti  nullura  volens  lestem  habere.  I(am  eum 
multis  postea  vixisset  aNois,  ad  prxfatum  monaste- 
rium,  tanquam  jam  adeptns  Id  quod  concuplerai, 
amplius  venire  non  curavU.  Uode  ssepius  a  suis  fami^ 
liariter  requisilus,  ubioam  Venerabilis  Bedac  ossa 
requiescerenl»  eerlus  de  re  inqu'sita,  sic  erat  solitus 
respoiutere  :  Hoc,  inquii,  nemo  me  cerlius  uovit. 
Firmum^  o  i/liec/tifiml,  et  procul  omni  dubio  certum 
habeatis,  quod  eadem  theca  qum  $acratis$imum  corpu$ 
Patris  CuthberU  servaf ,  etiam  o$$a  venerandi  doctorio 
et  mouaehi  Bedm  confineof.  Extra  huju$  tocuH  ho$pi' 
fjtffif  nemo  qumrat  portionem  eju$  retiquiamm.  Hxe 
diceus  famiiiares  suos  silentio  praecepit  legere,  ne 


1  Chri$to;  etemm  aitima  mea  de$iderat  regem  meum 
Ckrhtmm  in  decore  euo  videre.  Sei  el  alia  muita  ad 
aedifimiiooem  nostram  locuiusy  in  letitia  diem  usqoe 
od  Tosperam  doxit. 

U.  Et  prxfatus  poer  Wiberth  adhuc  dixit :  Magi$' 
ter  ditecte^  ndhue  una  $ententia  non  e$t  re$cripta,  At 
ille :  Scribef  inqult,  ctfo.  Post  modicom  dixit  puer  : 
Jlodo  fenleiifta  de$eripta  e$t,  llle  autem  :  Bene,  ait, 
oeriimtem  dixieti;  con$ummatum  e$t.  Accipe  caput 
mietun  h$  mantu  tua$^  quia  muitum  me  deiectat  eedere 
ex  advereo  loH  $ancti  mei^  in  quo  orare  $olebam,  ut  ei 
ego  tedene  Patrem  memn  invocare  pouim.  Et  sic  in 
pavimento  suae  casol»  decanlans,  Ciorin  Puiri  et 
FiUo  et  Spirimi  eanao^  cum  Spiriium  sanclum  oomr 


oasset,  spirituiii  e  corpore  exhalavU  ultimum;  atque  ^  scilicet  extranei,  qul  tiinc  in  ecdesia  Ipsa  oonversa 


(ot sHie dobio credendum  esl)  pro  eoquod  bic scm- 
per  devoUssimus  lu  Dei  Uudibos  laboraverat,  ad 
gaudia  destderlorom  coslestiom  migravit.  Omnes  au- 
tem  qul  audire  vel  videre  obitum  Beda  pauris  noslri 
valelHiot,  Buoquam  se  vidisse  ullum  alium  io  tam 
magoa  de? otione  atque  tmnquUlitale  vilam  finiisse 
Seeknn^.  Quia,  sicot  audhiit  quo  usque  aoima  ejus 
fai  eorpore  foit»  Chria  P«lri,  et  alia  quasdam  spiri- 

(«)  Eadmoodtts  eleettts  est  anno  1020,  ai  post 
f«ioi|oeonimocoosecraius,  mortuus  anno  1048. 

ifj}  Com  postEadmaiidom  pnefuisset  inensibus  x, 
oNm^tos  eat  Egilrieos  qoi  abdicavit  anno  1058,  el 
IttMC  •octessorom  Egeminum 

(e)  lotelUgitur  liiigoa  Aojio-Saxeoica,  qu«  viguit 


banlur.  injurias  aUquas  madiinarentur ;  quorum 
summum  siuJium  erai  reliquias  saiictorum,  et  ma« 
xiine  Bcds,  si  quas  possent,  aoferre.  Unde  curo  ipae 
sanctonim  ossa  cttm  sancli  Cuthberti  corpore,  ^t 
supra  dictmii  est,  locaret;  id  oniniiio  occulte  facere 
siudebat.  Cujus  de  Beda  sentenlias  concordat  rtiam 
U!ud  (c)  Anglico  sermone  compositum  (d)  carmen  : 
ubi  cumde  statu  bujus  loci  et  de  sanctorum  rdlquiis, 

usqiie  ad  lempora  Normannontro,  qoando  paolatim 
lingua  hodiema  Aogticana  iotroducu  esi. 

(«)  Exslat  boc  carineu  cbaraclere  siiH)il  et  senoone 
AnglivSaxonicu  post  bi^loriam  Turgoti,  columna  76, 
et  aliquod  non  absimile  exstet,  png.  76. 


67 


AD  OPERA  VEN.  BEDj;  PROLEGOHENA. 


68 


i|Qaa  In  eo  eonliiieiiiar,  agttar,  eUam  rdiqmciim  A  fre$k^ttr ,  ^  fitii  k^m^H^s;  H  ejK$  ek  nmentlmtt 


Met  QM  cnm  caeteris  ibidom  mentio  hibelttr.  Co- 
jos  nimiruro  ee  osse  Aiifse  noscuDtur  qna  moltis 
post  tnnis  cam  loeomipto  Patris  Cuthbertl  eorpore 
a  e«terit  reliipiiie  segregtui^  In  («)  liiieo  iaeeelio  in- 
ToniebintQr  loeou. 

f.  Antonios  a  Wod,  lib.  n  bislori»,  et  Aniiquila- 
tom  UnlTersitalis  Osoniensis  ,  pag.  61  :  Sanetu$ 
BeHa^  ait,  iii  Cenieenei  mona$ierio  repiiemi.  Reiupiiee 
d9in  eJH$  Dunelmum  iran$d>*am  $unt,  ecrinioque  ho- 
norifiee  inciuem,  atque  $uk  iniiia  regni  reginm  Elisa" 
beikm  ulo^anatico  correptu$  Wkiitin§hamu$^  deeanue 
iM§nn$  Buneinteme,  eaedem  tempio  detraxii  et  pror- 
9M$  dimpamt. 

5.  In  basilicae  TOteris  Yatlcanar  descrlptlone « « 


antUpn  naeiri  pemln$  non  tran$ikant  per  eem,  ned  nno 
iraneire  permittehant.  Ubi  Paolus  annotaTit  isia  : 
ilownfiia  pre$kyter  auetor  no$ier  in  kae  $ua  kujna 
baaiiicm  aancii  Peiri  deuriplionet  merito  adnolaeU 
eepuUuram  Venerakiiie  Bedm  in  kac  kanlicd  poiiiawt. 
Yerom  baec  aeceptio  a  majoribus  adeo  lemiis  Tisa 
est  posieris,  ut  in  enumerandis  reliquiis  hujos  eede- 
sia  mentionem  Venerabilis  Bed»  oon  Toloerint  facero 
Onaphritt»»  de  Tn  Urbis  Ecclesiis,  pag.  54  et  55, 
Pomptius  Ugonius,  in  Historia  slatlonum,  pag.  105 
et  sequent,  et  passim  slii.  Nulla  eliam  fit  ejus  meoiio 
in  ordine  dlTini  ofVcli,  io  quo  praescribitur  Tenerado 
aliomm  sanctorum»  quomni  ibi  saera  corpora  acl 
nof ablles  reliqai»  assenrantar.  Nempe  ut  orbs  Genua 


RomanoejosdemEcdesiascanonico.lemporeEageoii  Biuam  mallo  Janiorem  fiedam  eamdemqae  sandH 
papoBlll,  composiu,  et  a  Paalo  de  Angelb  lllaslrata,  babalt»  do  quo  egimos  die  z  Aprilit,  et  cum  Aogto» 
pag.  il7,  ipse  Romanus  iu  loqoiiar :  Re^pdeecii  eliam  rom  dodore  perperam  confadlt ;  slc  etiam  Tidetor 
anu  portam  argenteam^  $uk  rota  $dlieet  porpkfretiea^  hxMm  Roomb,  oecasione  tUeoJat  Bed«,  Ibtdem  post 
nf «  no$tri$  majoriku$  aeupimue^  Venerakiiie  Beda     plara  ibrtan  taecola  sepaltl. 

(o)  Malmesbarienttt,  lib.  ni  de  Gettis  poniificara 
Angloram«  asserit  ossa  sanctoram  Bed«  d  CeolTolfl 
in  singults  taccit  liiieis  refcrto.  In  historia  tranda- 
llonis  eorporis  sandi  Cathbertl  in  noTom  tambtro 
anno  1054,  a  nobis  ez  mano  tcrlptit  relau  10  Mariii, 


nom.  6,  ista  leguntar  :  Osao  VananMUe  Bedmt  ^ 
Vitam  eaneti  Cuthkerti  Mueide  eon$erip$orait  una  enm 
Uiiu$  eorporekoopitiumfuiotU  knkuarant^  fum  pariiar 
cotttinekai  $aeeuin$  de  Imo. 


DISQUISITIO 


DB  VEN.  BEDA!  ET  FLORl  DlACONl  LUGDUNBNSIS  COIiHBNTARIlS 
IN  PAULUM  EX  DICTIS  S.  AUGUSTINI. 


(MablH.  TH.  Analect.) 


Tres  ioTenio  anliqaot  aactoret  qol  commeotartot  C 
in  Episiob»  Paali  aposioli  ez  meris  sancti  Aagostinl 
eentonibut  contezaerant.  Prtimu  e$i  Petm$  akka$ 
TripoUtanm  pfomncim^  qui  «omrft  PauH  Epi$lola$  es 
eapimUe  opu$euiorum  keaU  Auguetini  $uknota$$e  nar- 
ratur^  ui  per  o$  alienum  $ui  cordi$  dularet  arcanum^ 
inqoit  CassiodoraH  in  lib.  de  dlTinis  Lectionibos, 
cap.  8.  Alier  tii  Tenerabilis  Beda,  cojot  h«c  Tcrba 
tuiil  In  fine  Epitomet  bistoris :  /n  Apo$tolo  qumcnn' 
que  tn  opu$euU$  $aneti  Au§u$tini  inveni  dieta^  per  or- 
dtnem  tranoeribere  enram.  Tertius  est  Florus  diaco* 
nos«  teu  (ut  Wandalberlo  roonacbo  Promiensl  qjttt 
seqaali  Titom  ett)  tubdiaeonut  Ecclesuc  Lagdones- 
tit,  TMT  too  ieuipore  doclrina  et  eruditlooe  cltrot. 

£x  hit  tribot  eonmieotariit  unicam  habemus  ly- 
pis  editam  inier  opera  Yenerabills  Bods,  ipsiasqae  D 
AomlM  praMiotatam ;  sed  an  Tcra  Bed«  Iribui  do- 
beat,  jam  dadam  magna  lit  ett  Inter  ttodiosos.  Id 
letlatar  Rohetiat  de  Torinoeio  abbat  in  monle 
ttoctiMiehaellt»  in  prologo  qoem  pnefeil  AbbreTia- 
Uoni  oipotilioiiit  Bpislolaram  Aposloii  tecondam 
Aogttttinam»  qoo  hi  prologo,  apod  Acheriom  no- 
ttrom»  in  appeodieo  ad  Galherlam  edito»  ccntel 
Baberiot,  prettxum  iBam  Gommenttriam  (qoem  ip- 
tom  ette  qai  ioler  operaBedse  modo  exttal  non  da- 
hito)  potius  tribaendam  esse  Pelro  abbati  Tripoli- 


laoo^  qoamBeds,  eoi  allom  IribaithreTiofem,  ilhrlt 
itidem  taocti  Aogatllni  oxeerplum»  fiii  Hker  $otu$. 
inqait»  non  adesfiatur  moffidmdine  medietati  $otin$ 
axpo$iAotii$  Eniototmad  Bm$umo$,  quae  io  alio  eom- 
menlario  tiabetttr. 

Magno  post  Bobertnm  ioierTallo  IIIastritsiaMks 
cardioalis  fiarooias»  ad  annum  Chritti  SCS  exitllmal 
coromentaria  illa  typit  ediia  non  etto  Bedc»  tedPo* 
tri  abhails,  qua  io  re  cum  Roberto  conteniil.  Sed  tn 
hoc  recedit  ab  eodem,  qood  neget  oilam  hn|atmodi 
comtnentationem  in  Paulum  a  Beda  eonditam  oste; 
aiique  Torha  ilia  Bedss  qu«  tuperiat  retali,  in  ipthit 
Epitomen  ex  alioram  addiMoienio  irreptisae. 

A  Baronlo  disseniit  Bellarminos  in  lihro  de  Scri- 
ptoribut  ecdetiasticlt»  ailquo  nihii  impedlre  qoomi- 
not  4tto  aadoret,  Pelrat  abbat  ct  Beda  preshyter* 
dirertltlemporihttt  el  lodsinl^alo  ex  Aagosiiai 
teriptlt  explicando  detadaTeriol.  laao  eene  aihiliai> 
pedll  ^oomhmt  hlt  daohot  lor( 
florom  ditoonom  Lagdaneatom,  al  pottoa  ( 
tiraho. 

Hiec  cnm  iu  thil,  maaenl  im 
diioram  toflraghi  drea  Tolgaiam  < 
qoem  Bed»  alii  triliaendam  eenaenl,  alii  delrahonU 
El  mibi  quidem  allqnando,  enm  Iptiat  Bedm  elogioa 
letorem  in  tmcolo  terlio  Bcnedlctino,  Tisas  fuli  Bo- 


tiadiMacreeoaietas 


9  DISQUlSITiO  0B  Y£(i  BEBif^  BT  FLORI  CCWllEMTARnS.  70 

teMriiiMisfcUis;ied»ortet  d6pi«iwiisoliiiiws.Acemp^  l»e  seliscrlpiio  ie- 

» Bete  eommettterlo,  t  seaUn-     giiar :  CempofllKt,  kl  eil  scriplv^,  esf  liker  hte  a  Ri^ 

€kerp  pnbfmn^  ft  Jeeniif  we  uripiwe  et  motioai/e, 
mmo  fio  rttfiliile  et<  recdsie  seiicfi  JonnmiCorheicf, 
#f  7iir»m't  mftfnmie  tMlet  iiomaiim  Mrbiiftmno 
1164^  Lmlo»iM  rtft  Francorum,  Theodorieo  epiecopo 
ArMoMndJaormo  okhMtoCorheimui.  Insignem  hene 
loeom  }em  adferlli  IUu6ira¥iU|oe  erodtdssimtts  vir 
Siephsnufi  Balozios  in  noUllone  ad  Lupi  episiolam 
76,  obi  obsenral  scripioremistum  lioe  loeo  respicere 
ad  sjnodum  in  «rhcTuronica  ab  Ateiandro  lU  lune 
tcmporis  edebraum :  qoam  orbem  scrlplor,  eo  quod 
tnm  ibi  sederet  Alexaoder,  vocal  secondam  sedein 
Roman»  orbis.  ApposKe  quidem  ad  hone  loeom  Ba- 
lozlos.  Non  prmceream  tamen  quod  legime  me  me« 
g  mioi  in  Trefirensiam  Broweri  Annalium  lib.  znr, 
obi  refertor  ItooIs  cardlnalis  et  legatl  apod  Trefi. 
roe  aepulii  epiupbiom,  eojos  oltimom  distieben  $ie 
babel: 

Sole  doodenm  Julii  Yertenle  Kaleadas, 
Roma  see«nda  iLlhi  exsequiat  ? enerandis. 

obi  Tidea  Trofirorom  eiTlUlem  appellari  H^mm  et- 
euodom^  fcrsan  ob  eopiam  aacrarom  rsiiquianmi 
qo9ws  abondat  orbs  Uta,  tcI  ob  freqofatiam  bomi- 
nomeofoii  caosa  confioeniiom.  Obeam  siqoidem 
caosam  ellam  hoenomine  affeeum  legoCorbeiam 
noslram  a  Gerardo  fai  llbro  de  MiraMis  sancii  Adel- 
hardl,  eap.  4,  nbi,  relatis  Adelha«|  miracolis.  hcc 
aobdit:  K^ie kojoiceniod»  fmnr  Uo  langa  leiiqim 
eeepU  fmt§ori^n$  CorMm  OMri^  iooeremf  altbba 


Commemariom  aHqoem  In  Paolnm  ez  dietla  4o* 
gaatinl  n  Beda  conurdnatam  rol8ae«  conalaM  debet 
eaae  omniom  persoaslo,  tom  qoia  id  diaerie  Beda  le- 
aMsrinEpltomesoa,  probantftoa  fibrla  lam  cditia 
qnam  mas.,  Inm  qohi  Hincmaros ,  Rhemorom  archi- 
episcopas,  ae  Lnpoa,  Ferrarieosls  abbas,  hoe  Bedas 
eollecuneom  laodant.  Hlocmaros  qoidem  In  posie- 
riori  opeie  adfersQsGolhescalchum,  cap.  1 :  Si  ^ 
iomon^  Inqolt,  totifrm  iikroe  non  AaM,  iMeot  im  caf « 
Ut^mo  wenerokilk  Bedm  freek^Uri  de  opoeeoUeeoMcti 
AafMlini  snptr  Ajrotlolimt  et  ihi  dieeere  poUrit  qvod 
MfMipnorMif.  Upoa  Tcro  in  eplstohi  76  ad  eom- 
dem  Hinemamm :  Coltoetmmm  Bedm  in  ApesUlMm 
oxoporiHo  Avsfottfni  eoriou  oom  M§ore,  preptereo 
^tmiioMeetHher.utnoeekmeeM,  moepermpoe' 
oeteotie  eommodo  roniinerL 

liaqoe  nemo  Jam  in  doWom  refoeare  poteat,  an 
t  eollectanemn  ediderit  In  Apeololnm ;  neeBa- 
dnbitassel,  si  ad  ea  qoaa  mox  protull  arg«> 
anlmom  iniendlsaet.  At  videndnm  porro  eat 
qnalia  slt  ille  Bedae  eomaMntarios. 

n. 

Dnos  hifenl  Codlcea  membraaeoa  ejnsmisdi  eol- 
keUnenm  aob  Bedm  nomine  eontlnentes :   nnom 
i  fere  oeihigenlorom,  aUerom  sepllngenUH 
Primns  eodez  hone  pnefbrt  litnlnm :  CoUacfe- 


Redmitt  Apotlo/hm  ex  oporikoe  beotiAM§Mtta.  C  Booa  oppettori. 


Tom  eonsmeniarius  fai  haec  forba,  Pmilas  eormeio* 
om  CMeA  fOMfns  opoetoioe,  eie.,  faiclpit  in  hone  mo- 
dnm :  EMHho  eotUfo  qtdoqoe  kmreeee.  Ordoieuee* 
qooodme  etf,  nl  lofuoe  do  Eeom§eUo^  mom  dteom  de 
propkoHe^  ete.,  Hie  codexdesUiit  faiEpisiolaad  Thes- 
aahmlcenaas,  aliis  ioliis  afolsls. 

AllerCodez  iU  faiacribltor:  Inclpii  liber  colleciio- 

nmn  Yeoerabilia  Bedae  preabjierl  ez  scriplis  beaii 

ni  episcDpl,  in  Epblias  beati  Panll  apoatoli 

elaboratus.  Idem  habet  exordiom  ae  primns,  sic 

f  ero  desuiit :  Esplicit  eoUecHo  Bedm  preek§teri  em 

ofmeooBe  keoH  AM§metimi  im  Epeetoke  PouU  opoeloii. 

Gennfad  biuna  Bedm  eommenUril  needom  tjpls 
ndlticopiam  habemns,  qnem  Deo  danU  allquando 


Vemm  nt  ad  propositum  reverUr,  non  solom 
Cerbeiensia  Codez,  aedeiaiii  plures  praadictmn 
commeoUriomFlorodiacoio  triboont:  quosinter 
nomerandtts  est  ille  qnl  omI  foit  Trlihemio.  Qoem 
Codieem  Ibrsan  qnla  riperil  In  monasurio  sancll 
Tmdoijft,  Flommillomtflecoonm,  eojosnomeopioe- 
k  at  Codex,  monacbom  Tmdooianom  foisse  Tri- 
themios  exislimaf  il.  Hi»  Codlcibos  adjungo  Aqoi- 
cfaiclensem,  in  qoo  prima  pars  exposillonis  Episto- 
larnm  beaU  Panli  ex  libris  S.  AugDsUnl  ^  fmdom 
floro  eoUecto  didtmrt  ea  nfaniram  qoae  l^ltor  apud 
Bedam. 

Praeierea  prolfatios  istod  collecuneum-  Floro  tri- 

boiior  io  Telerrima  eanonom  coilecifame,  qoas  snb 

aliis  ^ioamodi  monomentis  fai  Incem  pmfere*  D  finem  smculi  nonl,  id  esl  ipso  Flori  samlo,  scripu 

fideinr,    assenrau  in  AnlissfaNiorensl  monasleric 
HL  aancli  Mariani.  Nam  in  illa  collecli(»ne  h»c  refemn* 

mr :  Ex  Liano  ssrcti  AoeosTuci  a  dohno  Flooo  em^ 
LBCTA :  Qni  fetlirt  eet etexeemine  Herid  tsmimfnm 
cerfifm.  Oned  prepkelm  premdoremi  et  prettUmermnt^ 
koe  mpoeieU  oidortmt  et  preedieooermmt.  Qmi  oroi  fe- 
cint  asf,  Oasd  erof ,  Qfnd  fmeime  f  Verkmm  ermi^  eoro 
fmetme  ml,  etc.  Qma  qoidem  legnnlor  fai  Tolgalo 
Bedae  cmnmeourio  fai  Epialolam  od  Roasanea.  Ilem 
in  prasdicli  apographipag.  17  addocilor  IMtmm  4tm» 
mi  Flori  in  haec  Tcrbe :  ^nefAroM  asf  melediriio,  do* 
oelelfe;  iltm  i^jimlannefnt,  dtftsle^ilit,  okoonmokiUe^ 
oUemome^  ete.  liemaKod:  51  qnit  nen  emei  Hemi» 
mim  Jeeum  Ckrittmm^  eit  onmikeme  muronmtko.    51- 


Hanc 


eal,  eoi  anctori  Iriboeudnm  sit 
>  Bedm  nomine  haclenns  f olgaimn. 
Ifcmpe  Fleiti  diaeonoKccieshft  l^donensis,  ni  fidem 
•iclmn  oMiia  Godicaamss.  qooram  nonoolii  in  ma- 
nnn  mena  perfoneranl» 

In  prfania  Id  prabem  doo  TolomfaM  BNmbranen 
BModiacB  Cerbeienaia,  bi  qnoram  priori  eiaifan 
nbhrfciohaKlagoBlnr:CsnfhMnlnr  inAoc  aefhmlne 
ffpmhitnit  apitielifnm  Aemi  Penli  mpoetoU  ox  H* 
kr§emmoAAm§metMdoetorie  esumH,  m  §modmm  Floro 
eoUoe^  Tom  fai  fine  e^Josiibel  Eptsiolai,  nomen 
Fiori  andoris  repeilior,  ei  iniiio  seqoeniis.  Ad  cal- 


71 


AD  OPERA  VEN.  UtOM  rROLKGOMENA. 


79 


muY  Syro  et  CracQ  ulitnr  vertro.  Si  qm$  fiM  mnat,  A  VenerakUi  Beda  fre^ytm  ex  dictit  MJielf  >ltt((fitrfiti\ 


efe:  Anathema  Qrwca  sermone  dtait  C(mdemn4au$ ; 
maranatha  definitit^  donec  DQminus  redeat.  Qiuedao 
loca  retieriuntar  ici  vulgato  coilectaneo  apud  Bedain, 
priittoro  qiiideni  initio  coroineBtarii  EpistoJxadGa* 
Fata?»  alieruni  vero  in  line  Epistolas  prioKe  ad  Corin- 
thios.  Denique  Sigebertus,  in  lib.  de  Scriptoribua 
ecclesiastlds,  cap.  92,  roeroinit  cororoentarti  aFloro 
consarcinatl  in  Pauli  Eoistolas  ex  libris  aaiicti  Au- 
gQSiini. 

Et  hls  mantresie,  ni  fallor»  conftdtiir  istum  com- 
meniariom  non  esse  Dedx,  sed  Fiorl  diacoui  Lug- 
duAonsis.  Non  negaverim  tamen  eom  in  nonnoiiis 
Codicibuft  mss.  Bedx  tribuiy  aed  Tere  semper  addito 
nomine  Florl ;  quall  ("lonis  oon  esset  nomen  pro« 


Ubi  vides  Beds  nomen  huic  collectaneo  appoul  cum 
nomiiie  Fleri«  qood  pro  florilegio  usurpator.  Ex 
quo  intelligltur  eam  collectionem  antlquitos  Floro 
ascrlptam  fuis  e. 

His  unum  objid  potest,  nempe  Florom  alism  com- 
posulsse  collectionem  in  Paulum  ex  Patribus«  nec 
Teri  esse  slmile  aiiam  ex  scriptis  sancti  Augoslinl 
abipso  conditam  fuisse.  Imo  vero  id  maxime  ladt 
prosentenUa  nostra.  Qoandoquidem  Florasposte- 
riorem  hanccollectionem  ex  daodedm  Patnim  opus- 
colis  eruit,  praeiermisso  Augustino,  quem  sane  iion 
praelernilslssely  nisi  aliam  separatim  prius  edidisset 
Posterlorem  bane  coHectionem  ex  Codice  ms.  ma- 
jorls  Carthusis  dcscriptam  Petrus  Frandscos  Chlf- 


priam,  sedcommane,  florilegium  sigoiacaiis.  Aodi  B  fleUus,  sodetaiis  lcsa  prcsbyf«r  eruditus,  Aeherio 


Bobertum  de  Torrinndo,  in  prologo  superius  citato, 
de  Isto  commenlario  agentem  :  Hoc  opu$  a  quiku$' 
ftam  fsocaiur  Floru$^  quia  es  differ$i$  ofu$cuU$  beali 
Avgu^dni  excerfftue^  et  ^cuisl  deporaiue  e$t;  a  quo 
autem  *^^d  ofm$  cotteclum  et  oriUfUilum  eit^  pturM 
du^Uant  Qnidam  amlem  hune  Bedm  frttkytero  a$cri* 
hfiU,  et  koc  ideo  qma  in  fine  Atsforla?  iliiDrton<m  «im- 
meriifii  opuTcuta  $ua^  biter  aUa  hoe  ad  verkum  jfotuit: 
fl  /n  Apoetolujn  qumcunque  in  Operibue  eancti  Augu^ 
$tini  inveni  dictUf  per  ordinem  tranecribere  curam.  » 
Unde  el  quidam  prefdictM  verha^  et  alia  nonnulta  in 
eadem  Hietoria  $ibi  eonnexa  a$$ununti$,  loeo  protogi 
prmdictm  cotteeHoni  eenlentimrum  $aneH  Augu$thd 
ponuntf  ex  eo  volentee  probare  Bedam  auetorem  An- 


nostro  transmlslt  ac  dono  dedit,  observalque  staiiui 
in  limine  collectionem  istam  ddibafam  esse,  noa 
tantam  ex  decem,  ut  Sirmondus  scripslt  In  notls  ad* 
Avitom,  sed  ex  duodedm  Patribus,  nimlram  ex  Cy- 
prianoCarthaglaensi,  ex  Hilarlo  Plotavleosi,  ex  Am* 
brosio  Medlolanensit  ex  Paciano  Bardiionensi,  ex 
Theophllo  Alexandrino»  ex  Gregorio  Maxlanxeno 
episcopls;  ex  Ephrem  diacono,  ex  Leone  papa,  ex 
Cyrillo  Alexandrinoy  variisque  Roroanoram  pontifl- 
cam  et  condliomm  canonibus  ae  decretls,  ex  Ful- 
geutlo  Raspensi,  ex  PauUno  Nolensi»  ac  demom  ex 
Avito  Yiennensi  episcopls.  In  duodedm  libros  pro 
totidem  Patribas  partitus  est  Florus  collectioiiein 
suam  iino  volumine  contentam  ;  tertium  decimam 


jMS  operie,  Cerce  quod  diciiRobertus  ita  esse  depre-  C  ^^  Augustioo  contexuit,  quem  imo  volamine,   qoia 


hendl  tn  Ms.  Collectaneo  Claromariscend  dnobus 
volominibos  cdotento,  in  cuuus  priori  apponitur  h«c 
inscrlptio:  In  hoc  volumrn'e  eontinetur  expo^Ho  Epi^ 
$ioleamm  beaA  Pauli  apoetoti  a  yenerabili  Beda  pree^ 
bglerot  ut  ge$ta  Angtorum  teetantur^  eoUecUexti^ 
bri$  vaneU  Augu$tini  ejnocofiif  doctorie  «simii  et  fide" 
UuinU,  $icut  in  ^nguU$  toci$  ateripli  stmf,  etc.  Kt  in 
fine  stcondi  volaroinls  huBC  subjiduiitur :  Expiieit 
Epittota  ad  Bebrmoe^  et  lerHa  par$  Flori  coUecti  a 


majoris  enit  moUs,  separatim  inclusiL 
lY. 
Hsc  de  Bed«  ac  Flori  eommentarib  in  Paalom 
fusitts  dicenda  kertt  ht  nemo  In  posterom  qiiis  cor 
]«s  sit  ambigaL  De  Petri  abbaiis  Trlpolitaol  com- 
meotario  dicere  superseJeo,  de  qao  nihil  mihi  ob- 
servare  llcuiL  Et  fortasse  qaidem  exddit,  aut  In 
partes  nostras  non  pervenit. 


DISSERTATIO 

DE  SCRIPTIS  VENERABILIS  BED*  IRESBYTERl  ET  MONACm. 
AUCTORE  CAS.  OUDINO. 


(Ex  Oudln.  Cooimeotario  de  Script.  oed.  t  I.) 


Bcda,  In  BriUunla  et  Anglo-Saxonuro  genere 
oriundus,  in  Ginrensi  territorio  non  kmge  a  Tiiu» 
fluminls  ostiia  naiua  est  anoo  675.  Amplexusa  pucro 
vitam  monasticam,  In  ea  per  inultos  aonos  perseve- 
ravit  sub  Benedicio  et  Ceolfrido  monasterii  sancto- 
mm  Petri  et  PaoU  ad  Tinam  abbatUras,  In  dicscesi 
Bunetmensi.  Yulgo  appdlatos  predyter  Angbu  ac 
Vex^ii^Vis,  qnamv»  esset  monastlco  Instltuto  addi- 
ctus.  Ex  Sixto  Scnensi  in  Bibliotheca  sancu  observa 
lactom  Ittum  aono  aetatis  sum  30,    Oomini  705, 


Dpresbyterum  a  Joanne  eplscopo,  hortata  Accs 
Eboracensis  arcbiepjscopi  ae  fratruin  multnmnn: 
aggressum  esse  scribere  in  onlversnm  Scriptdiam 
diversa  explanationum  volamina  in  qiuitaor  ordinea 
dlstincU,  videUcet  In  rapsodias,  qoaestiooes  cfim- 
mentarioset  bomitiu;  In  rapsodUs,sive  stromatihos, 
vel  collectaneis ,  myslicas  rolgis  quam  historicas 
exppsitiones  congregasse  ex  probatissiR|ls  Bodesls 
doctorum  sententlis,  etc;  in  eomnieourii»  vero. 
qusestiootbus  et  homltiis,  In  qeihi»  frequeotida  et 


n 


DISSEnTATIO  DE  SCRIPTIS  VEN.  DEDiE.  74 

w»  miior»  tlyiiim  babera  nec  A  finem  Histori»  %w^  Aitglorum.  Unde  qasmvia  atHme 


fNnMfieiiielefmile»t  Me  affect^t»  eloqnemiaB  cq* 
vioMH»,  8e4  tempcratiim  el  mediam.  Oblil  mmo  «35, 
4m  tS  Maii»  sive  ▼n  Kalendat  Junii,  quo  Aseensionis 
celebrabaiur.  De  illo  appendix 
ayay  ad  ece^faiaaticam  Anglorum  Historlam»ab 
eo  ad  tnnimi  731,  mtatls  59,  perdactam,  ae  Ceol- 
wullb  Nortbombforum  regl  dlcatam;  ejos  epita- 
pbinm*  Aleulnna  ^istola  5,  ubi  fie^*iMffmam  firl 
Kmperia  aie^talrMn  appeilat;  Honoriu$  Aogustodn- 
Mnma  lailio  libelli  ir  de  Lomlnaribns  Eoclesiae,  obi 
iUmm  mortoom  Ibldemqoe  esse  sepultnm  falso  aase- 
fil;  Sifebertos  Gemblacensis,  de  Scriptoribus  eccle- 
aiaaiicis,  cap.  (i8,  qui  minQS  aecorate  mortem  ejos 
>  654  asaignat,  ut  ex  die  asceosionis  cum  3G  llaii 


aliqua  postmoJum  scri|>seritf  potlsslma  umen  in  boc 
indicolo  continentur.  Hujos  iiiriusque  de  quibos  lo- 
quimur  Bcda  non  roeminit  in  suo  indiculo;  nilill 
lamen  In  iis  esl  quo  Hede  dcoegeutor. 

De  Aru  metrka  iiber,  ^. 

De  SckemaHbni  ucrm  Scriptvrw^  ii. 

De  Tropi»  $acrm  Scripmrmy  47. 

De  Orihograpftia  Uber^  53. 11  orum  omniuin  meminil 
Beda  in  uUimts  IndicuU  sui  liis  Tcrbis :  Librum  de 
Qrthograpkia^  atphabed  ardine  digssfum;  iiem  librum 
de  metricaArie,  eiknie  adjectum  olium  de  Schematibu»^ 
me  Tropii  (ibeliumt  hoe  esl,  de  figurii  modisgue  lo* 
cu6onum^  ^ibut  Scripiura  taera  coiUenia  e$i.  Bedtt 
Mcerdo»  de  Ortkographia  ex  Ms.  Dongar^ii  editus 


concorreate  eo|Ifgitur«  qood  anno  seqoenti  contingll;  B  primom  Uanovi^e  1605,  \nA^\  «b  Elia  Putscbio  do^ 


Cuinelmus  Malmesborieosls,  Ub.  i ,  cap,  2(,  qul  eum. 
n  Sergio  papa  Romam  voeatum  asseril,  eum  tamen 
ex  Anglia  nonquam  pedem  movisse,  cerlo  cerlifia 
constei;  atqoe  ex  recenlioribos  eardinalis  Baroolus, 
^oi  mnlu  de  eo  disputat  ln  Annallbns,  ei  In  ejua 
»lato  designanda,  ei  qulbosdam  nlils  ballucinatur; 
Ceravdos  Joannea  Tosslos,  ilb.  ii  de  lllsloricls  La- 
iluii,  eap.  9t;  ioannea  MabUion  amplfeslme  omnlom 
in  elogio  docllssimo  UUns,  qood  conioxoli  saeculo  iii, 
SanctorMm  Qrdinia  divi  Benedieli  parte,  seo  lomo  I» 
l»ag.  554  ei  seqoenlibns,  qnem  In  multb  seqolmor. 
Collecu  primo  in  onom  omnla  Venen^biUs  Bedm 
Oprra,  qme  bine  inde  varUs  atque  incttliis  Edittpnlboi 


ciissimo  jovene  inter  veteres  Grammatioos,  pag.  95S7 
ad  9560,  divf rsus  a  lUidlo  ejusdem  argumenti  qui 
Bedm  vulf  0  ascrlptus,  ln|er  ejus  Opera  sasplus  pro- 
dilt,  el  inflra  a  rutscblo  exbibeior,  com  ejosdem  llbro 
nno  de  Ratlone  metricii,  paf .  ^50  ad  ^585. 

De  nUhmetid»»yumni»^l%  com  dialogo  de  Noii» 
mmororum  d  raiione  tempofrum.  Ad  euni  spcctanl 
quonim  meminil  in  liidicolo  soo.um  Operum. 

De  ariihmetici^  Propooiliombu»^  pag.  lOO.Cjusdem 
Bedm  vldeolor. 

De  Ri^Aono  eakuti^  pag.  tll,  et  de  Ditimone  au- 
merorum  a4  CensfanlbiMn,  ejusdem  vlJentiir. 


Opuaeqlom  da  loqueh  per  dif^torum  fesHd,  pag . 
ncfamUro  antea  impressa  roeraol,  a^oe  Parislii.  H7,  lUmqoe  Hbeilu»  d€  Haiione  nndarum,  pag .  I4|. 
annn  4544,  irlbns  bi*lbl.  lomla  ediu  per  rranclsenm  ^  Sonl  oerlo  Be<lm  cjusdem,  eum  in  prologo  ioqoalar 


aamnUam.  Comqoe  bibliopol»  opus  auccessisset,  illa 
eadem  novia  omata  cnrls  atque  aceessionibns,  ibi- 
dem,  apno  1654,  oda  lomis  in  ful.  repeliu  snnt 
Tna  ium  tomls  octo  Basllem  anno  1566,  apnd  ioan- 
mem  Hervaglom.  denique  ei  Golonim  totldem  tomH 
nnno  I6IS,  apod  Auloninm  Hleratom.  Hm  qoatuor 
Cdliiones  Opermp  TenembiUs  Bed»,  qunrom  Ires 
•ItiiDia  eodmn  nmdo  proeodotti:  Mos  nliiaMim  anni 
I6li  Colomensein  seqoemnr,qn»  anno  Undero  1688, 
Hiidem,  ordino  eodem  repeliu  fuit,  lUamqoe  secon* 
dom  lomea  el  ordinem  lo  lia  contenlom  sing iUailm 
•xpendemna,  enro  paoei  slnl  qol  Opem  Beda;  atirl- 
boU  accnmu  expenderlot  ad  proximM  Ediliones 
iUomm  eorrectlorea. 

CAPUT  PRIMUM. 
De  tomo  primo  Operum  VeHerabiti»  Bedee. 

Continet  ille  ea  qoae  ad  gmmmaiicam,  antboieiiGam, 
§eoaaelriam,  astronomiam,  mosicam  el  similes  artes 
peHlnenl.  Estqoe  eongroo  ordine  dispositos,  sl  sup* 
poiiu  Bedm  Qpera  ad  calcem  voluminis  cojnsque, 
vel  nd  ttltbnom  Operom  oniniom  volomen,  omnia 
conjbcu  AiiisenU  Jam  expendamos  siiigUIaUmsingula. 

InmnnMi  §rammatiem  arii^  DonaH^  pag.  I. 

Da  oeU  purtihu»  omAoni»  Uber^  pag.  14.  Contexuit 
Tcfierabiiii  Beda  indleem  poUssimomm  snorom 
Openmi  ex  qoBma  hdh  gennlna  a  spurUs  disUngul 
possttni,  qne»  annia  Untum  qMstuor  anU  mortem, 
annn  oempe  751,  «uUs  59,  compositum  legimos  sub 
PATnOL.  XC. 


de  opnseoUa  sols  de  Nalnm  remm  ei  mtione  tempo* 
mm  qnos  app^l  UbeHna,  ei  a  se  quondam  siricto, 
id  esl  brevl,  sermoae  compoalloa.  Snnt  autem  bi  doo 
libelloli  qoasi  prmlodia  majoris  Operls  de  RaUoao 
lemporam  qood  none  prolixlns  scrlbem  neceesarium 
dmii.  Tenerobiiii  Beto  presbjteri  Imcuius  brevis 
de  Compnto,  sive  loqoela,  per  featum  digllorom, 
exsui  In  Op^m  Bedm  Editione  Colooii^i  novissl* 
ma  anni  1688,  tomo  I,  pag.  127,  cum  glosais  Bridf»' 
ferU  Ramesiensla  monaciii,  sed  admodum  Jejonis, 
icholitaqoe  ioanola  Noflomagi.  Ubmm  boae  in 
roolUs  ab  nso  veterom  recedere  observal  BarUilos, 
Adver8arioramUb.ii,cap.l3.Conrer  Rbabaoi  abbaUs 
p  Fuldensis  librum  deCompuio  quem  Siepbanos  Balo- 
xiui,  MisceUaneoram  tomo  I  edidlr,  ei  Nlcobl  Smyr- 
naDi  Numerorum  Moutionem  per  g estom  difiioram* 
qoam  Gnece  ei  Latioe  com  Beda  de  ladlgiUllone, 
Pansiis,  in-8*,  evulgavii  Fredericus  MoreUus,  pofl 
MoreUum  Petrns  Po8sif|us,  Rom»  1675«  In^lbUOt  ad 
calcem  Catenae  Cr^econim  Palrom  Marcom  et  Spici* 
legii  sui  evangelici.  Idem  Posslnus  nolas  nescio  cujos 
addidit,  cl  llfaras  vj^myMxuriiwf  x^cp^^ov*^"*'*  It 
»s  incidi  eomvil  paf .  449  el  seqoentUias. 

Libettu»  de  Argmnenti»  lunm^  pag.  145,  cujus  non 
meminit  speciaUm. 

Cempiflut  vulgari»^  qui  dieitur  Ephemcri»^  pag^  169 
el  aeqq.,  cum  l(aI<'ndarlo,  nulbteniis  esl  VenerabUis 
Bedie  presbjrieri.  Hoc  InvincibiUter  eo^ooscltor  ex 

3 


75  AD  OPERA  V£N.  BEDiE  PROLECQUeNA.  76 

lectione  calendarti,  ahi  inndmerae  stnclorom  cmn-  A  nonaguimum  ^ftHim  «mvm  mAUis,  igwibus  ^w^ 


memorttionest  qui  Beda  poslerioret  sant;  ande 
miror  qut  fronte,  qaafe  impodenUiy  pntoerint  ho« 
mines  ule  opas  ascril^ere  Bedae,  anno  735  morfuo. 
Aiqoe  ot  plarima  paocis  complecumor«  hic  eoclor 
meminit  ed  diem  lonii  5  sanctl  Bonlfacii  Mogonti- 
nensift  archiepisdopi»  qai  mortoos  est  anno  75i,  ▼!•* 
ginii  circiter  anois  post  Bedam.  Neminit  ad  diem 
Juliil  sancb  Odalrid  AogosUid  episcopi,  qoi  secolo  x 
mortoos  est.  Itemqneeodem  mense,ad  diem  il  Julii, 
translatlonis  corporis  sancti  Benedicii  in  Galiiam. 
Die  15  Aogosii,  meminit  festi  Assomptionls  bealae 
Maritt  Virginis.  DieS  Septembris,  memiaitNallTiUlls 
heate  Mariae  Yirfiois,  qutt  fesUTlUtes  apod  Laihios 
saecolom  ix  aon  excedunt.  Denlqae  hi  ▼ersibos  qaibos 


neiUur  im  cinuH  magni*  Asserit  lioc  opos  Venerabiii 
BedflB  praemissa  pra^atio  pag.  236.  Qo»  quamtis 
anonyma  sit  in  impressis»  lego  umen  eam  csie  Ab- 
bonls  abbatis  Floriacensis »  qui  aimo  1004  morCoos 
est»  de  cijus  scriptls  tam  impressis  quam  deperdiUa 
doctissime  aglt  Joannes  Mabillon  tomo  II  Analecto- 
rum,  pag,  2i0,  ubi  ?aria  praeludiL 

D$  Cffelo  pauktUi »  pag.  S06»  de  qoo  plora  docebit 
te  iEgidios  Bocberias»  presbjter  Sodeutis  Jesa,  com- 
menuriis  sois  docUssimis  in  canonem  paschalem 
Victorii  AqaiUni»  qoos  in*follo  edidit  AntaerplsB  ex 
ofSdna  Planliniana,  sompUbos  Daltbaxaris  MoraUt 
aono  1655. 

Uber  de  CcnttiMiono  mundi  cdUath  Urrutn^uo^ 


omnem  anni  dislribulionem  colliglt  ad  llnem  operiSt  B  p^g.  325.  Haudquaquam  bidignus  est  qui  Bedas  iri- 


facit  menUonem  sancte  ElisabeUi  Thorlnglcae»  ordinis 
sancU  Prancisci»  qoas  saecok)  demom  xm  floroit : 

Fertills  EUsabeth  cantai  ThoriBgla  bodes. 
Nonnulli  sunt  opinaU  scriptorem  hojus  laboriosi 
operis  fulsse  Vandelberlum  monachum  Prumiensem» 
qoi  saeculo  ix  floroit ;  sed»  Deos  bone,  qoam  enormi- 
ter  conJecUntor!  Qoomodo  enim  fieri  polest  ut  qui 
saecalo  IX  ?ixit  et  mortuusest,  faciat  mentionem 
saoctae  Elisabeth  f  iduae»  qoae  laecolo  xm  floroit  ac 
dcfoncU  estt  Gcrtum  est  scriplorem  harum  Ephe- 
meridom  esse  Germauumy  ex  afiecUone  quam  habet 
bi  recensendis  Gcrmaniae  sanctis»  et  manyribus»  et 
episeopis»  ut  legenU  consUblL  At  quisquis  llle  sit» 


buatur»  quamvis  nihil  habeam  qoo  ipsi  afllrmem, 
illiusqoe  ipse  in  indiculo  Operum  soorum  non  memi- 
nerit. 

UbeUi  due  de  Uuuen  ikeorico  et  praetiea^  pag.  SU» 
supposiU  Bedaa  sont»  v arils  ex  argomenUs.  i*  Enim 
aflecut  isU  scriplor»  libello  ii  de  Musica  pracUea» 
aflerre  exempla  cantuum  desumpu  ex  oflidis  festo* 
rom  bcalae  Maris  Virgbiis»  qoalia  sont :  0  Maria 
keeia  geniirix^  eic.»  Marief  prmeonio^  deeoto  ssrnlio» 
etc.  At  fesU  isU  beaise  Virginis  haodqoaqoam  bi 
Ecdesia  LaUoa  anU  saeculom  ix  Umporibos  Lod^ 
tid  Pii  vel  Garoli  Magni  invaloerunt»  unde  haec  ad 
Bedam  spectare  nullalenos  possonf .  ST  Exempla  IsU 


non  ridetor  mihi  excedere»  quoad  aeUtem  qaa  ?ixit»  q  sont  prosarom»  qoale  et  istud»  0  Maria,  inrgo  Doffi^ 


medinm  tcI  flnem  sieculi  xiu.  Haec  bonus  Cavus  non 
BOUvit»  qui  Opera  Bedae  nunquam  legit. 

De  emboUemorum  ratione  Computuet  pag.  %i  6.  Ejus- 
demmlhlYideiuresseaucloriscuJussunlpnefalseEphe- 
merides.Sane  tam  prolixorum  operom  haudquaqoam 
fuisset  oblitus  Venerabilis  Beda  in  indicolo  soorom 
Opemm  qoem  anno  751  scripslt»  annis  Untum  qoa- 
toor  ante  mortem :  nec  credibile  est  Venerabilem 
doctorem»  mUU  foUsoente»  bib  sese  imroiscoisse 
calcolationibos  ante  moitem.  Deniqoe  non  pertinere 
ad  Bedam»  sed  ad  auclorem  olUmorum  temporum, 
ut  sopra  de  Ephemeriiiihos  dixunos»  consut  ex  ejos 
verbls»  foU  25!»  obi  sic :  ineenia  dio  quam  queniif 
notaiaque  Httera  fum  kabent  Martgrologia  quinta 
reiro  tinea.  At  tempore  Veoerabilift  Bedae  nondum  p 
erant  Martyrologia,  cum  ipse  primos  onom  conscri- 
peerit  aiqoe  illod  te  moiUs  diebiis  ▼aeoum»  ut 
Usoaidos  tesutur.  Ipsalacusont  tanlum  ▼olgaria 
aaecolo  ix  jam  labenle,  ondeqoi  sie  acrlbit»  se  prodit 
aodorem  posleriorom  teflsporom.  Deniqoe  onmis 
mipresslo  nojus  operis  clara  et  aperU»  Umque  Ta- 
rUs  modls  quae  loTesUgat  edoeeos,  aoctorem  sae- 
colo  xni  haod  anUqulorem  profert.  Uaee  noa  DoUvit 
Cavus.  GerU  aodor  ouriosqoe  operis  est  Anglos, 
Badulphus  de  Unham  dictus»  paocimimis  eognitus» 
de  quo  ad  annuin  1250  postea  loqoemor. 

Decennovates  Qreuli^  pag.  257»  ooa  com  his  qoos 
scripsit  DUmgtius  Romanue  cogoomenlo  Ee^guue^  et 
beatus  CgriUus,  uefue  ad  miUe^mmn  quingentemmnm 


dko»  eic»  Itemque  alia  ab  ipso  allau  ex  prosls  de 
Spirito  sancto  :  SaneH  Spiritue  adnt  no^is  gratiat 
elc.»  f  mI»  ffliicl»  SptnMs»  et  enntte  ceMae^  etc.  At 
nsos  isU  prosarum  in  oflidis  ecclesiasticis  missarom» 
secnndom  docUores  Rituom  traclatores»  noUatenos 
excedont  ssecolom  xii »  ac  pleraeqoe  iUarum  saecolo 
praeserUm  xm  indnctae  sunt;  onde  nallaunos  hl  li- 
bdli  ad  Bedam  anno  735  mortuum  specure  possont. 
Denique  isie  auclor  Um  Gallos  quam  Anglos  esse 
potest»  com  psg.  304  iniUa  qnaedam  cantilenarum 
Galiice  atqne  AogUce  prodocai.  Galllce  :  Demenani 
grande  Joye^  etc.  AngUce :  Sinwl  totk  dont  tane  nnd^ 
eic.»  ▼ixque  mUii  anie  saecnlum  xi?  exsUtisse  videtur. 

De  Cireulie  tpkenee  et  Polo»  pag.  305 ; 

Deptanetarum  etugnorum  Ratione^  p.  S69; 

De  Signie  e<Btif  p.  373»  nibil  afflrmare  Td  negare 
possum. 

Ubetbu  de  TomVmti,  ad  tterenfridum^  p.  3li7»  a 
Beda  in  LaUoam  Unguam  Unlum  Iranslatus  est,  cojus 
et  simpiiduum  ipse  Beda  agnoscit.  Non  ergo  spe- 
cUt  proprie  ad  Bedam. 

lAbetH  de  Prognostide  temporum,  pag.  390;  de 
Meneura  korotogH^  pag.  302;  de  Astrolabio,  pag.  3M; 
de  Natuntaie  prognoetica  infantiumf  pag.  397;  do 
MinuHone  son^iits,  pag.  398 ;  de  eeptem  MiracuHe 
mtrndf»  pag.  400»  vere  libeUuIi  sont  de  qoibus  nnt- 
latenus  consiat  an  Bedae  slnt ;  bno  plures  ex  ilVii 
omnino  mdignl  sont  qni  Venerabili  ^dae  aUrlbo^ 
tur.  Qnales  stmf  ivnter  aUos  de  Prognoalicb  templr 


77  DISSBRTATIO  DB  SCRIPTIS  Nm.  B£Di£.  78 

niM.delMfll^leiACiiiUvtt^delltDQiioneiiiigaiiiit.  A«^  m  EccUua  heatorum  Gmk&nm  mari^nm 


BfmtdBklit  pntbfUro  iitJdr^t.pag.  401  et  seqq  , 
ad  Bedan  tpc^re  mm  ^ideniiir.  Cerluiii  qoldeiii 
eil  Bedaoi  BeripiiM  Ubmni  Hymoeniiii  dheno 
metodve  r^jtbmo,  iU  ipse  trtdlt  in  Indieiilo  Morum 
O^pemai  i  le  composlto ;  et  isti  bymni  erant  ei  Tiriit 
et  de  rebos  sncrk»  et  dhrerso  metro  sen  rbytbmo 
eontcnptl,  qood  nnllatenut  confenit  ittis  metrit  tel 
▼ert&nt  qnl  bymni  ippellantor.  Sont  enim  poetet, 
iion  meira ;  sonl  pleriqoe  de  rebos  soppotalorils, 
oon  tacrit;  de  natoraGbut  fd  prognottidt,  non  de 
eccleslasticlt  ofBclit.  Confenire  mibi  Tidentor,  lam 
qaoad  argomentom  qoam  qooad  stylum,  coro  car- 
minlbut  Manfredi,  qo«  babeotur  pag.  455,  pott  li- 
hrmn  Bedse  de  Coroputo, 


«tpudKt  «tl.  0«!  inler  oHm  dwa  qw  afene  dUpuue' 
r&t^  mitU  eeeMm  umeii  Pein  Pandeeien^  o  keaia 
If itfmifiie  lii  Laitmfm  ex  Bebrme  ui  Crmeo  fmile 
irmiilaimM.  Hulcannorum  numero  contentiunt  Cbro* 
nica  Hermannl  Contracti,  qui  tot  annot  mondl  dicil 
contlneri  In  libro  majori  Bedai  de  Temporiboa,  tif  e 
de  Ratione  lemporom.  Hoc  ilaqoe  Ckronicon  tpectat, 
tette  Hermanno,  ad  librom  bonc  Beds  majorem  de 
RalioDO  lamporonu 

Qood  diximot  librom  Bed«  minorem  de  Tempori« 
bot  ette  longe  anteriorem  libro  majori,  Dicillimom 
eil  cogooccera,  com  lUe  broTior  cesaet  in  qulnto 
Tiberil  Ul  imperatorit  anno,  qui  Cbritti  annut  ea 
701«  TOl  702.  Unde  tic  illum  librum  Beda  finit 


LiMiM»  de  Ra^ne  campua^  pag.  418,  spedat  B  meriuide  Uue  fobifom  tpllenirani.  Rdiquum  $exim 


bidubie  ad  Bedam,  cujus  meroinit  Helpericus,  qui 
jozu  Pctram  Frandftcnm  CbifDetium  tcribebat  anno 
980,  in  prologo  operit  sui  de  Compoto.  Eisiantqoe 
ililot  tob  nomine  Bedoe  farii  et  Tetottissiml  mst. 
Codices,  in  moltis  Gailiarom  ac  praeclpoe  Parisiorom 
bibliotbeds,  atque  onos  quidem  in  bibliotbeca  sanctl 
Germani  de  Pratit  Parisiensibos,  num.  546,  ut  refert 
loannet  Mabdlon,  in  elogio  TenerabiGs  Beds.  Imo 
md  aniutlonem  oposculi  Bedae  de  Computo,  tuum 
ejosdem  argumeoti  Helpericus  aggressus  est. 
CAPUT  SECUNDUM. 
Ih  mma  eeeumdo  Operum  VeuerakiHi  Bedm. 

De  maiura  rerum  Hker^  pag.  I. 

De  iempanmi  RuUmu  sm  de  Temporibui  liber, 

Jk  m»  mnudi  miaiibui  aronicoa,  sim  Ui^iui, 
pftg.  iOS. 

Be  TempaHkui  Hker,  pag.  liS.  Nunotmibl  Tidetur 
dobiiaBdi  locot  quin  b»c  quaioor  opera  ad  Bedam 
pertmeant,  qoorom  meBUnil  in  Uidicolo  toorom 
Operom,  taliem  trimo  ex  itttt,  nempede  Matonre- 
roa  el  de  Temporibot  librot  tbigolot,  item  de  Tem- 
poribut  Ubmra  onom  majoreai.  Hnc  Boda.  Goofe- 
ueotlni  aoiem  bi  libri  ticditpositi  liiissent:l*IIWr 
da  Kotarortrom,  pag.  1;  V  Hker  brerim^  da  Tempa- 
fihw,  pag.  m ;  y  AWr  mefor  d#  Taopw^^s,  p,  45, 
qoem  scripsltae  Tidetor  Beda  pott  breriorem;  tao- 

deoB,  4*  if  t«x  moodi  «Iacl4ns  Oriolfon,  tto  HMftM, 
paf .  iOO,  cojos  qoidem  ipte  In  iodlculo 


miaHi  Deo  ioH  paiei.  Al  alier  de  Tempoiibot  liber, 
01  topn  diximot,  eicorrit  ad  annom  otqoe  Leonit 
Itaorid  noBom,  et  CbritU  TU. 

Sauieuiim  eha  Askmaia  pkUamfkkut  pag.  124. 

S«ilMll4f  e»  Operibui  Cictraolt  exurpim^  p.  166. 

Uher  PrmmrHarum  oipimMeui  ex  ioerii  Smftt- 
rii,  pag.  185. 

H«c  tria  opotcobi  ooUateoot  ad  Bedam  tpectaot, 
sed  ad  recentlorem  aliqoem  tcriptorem,  qui  taeu* 
lum  xiT  superaro  mibi  non  Tidetnr.  Sola  loetio 
proomiomm  um  libri  Sententlarum  ex  Operibus 
Cieeronit,  qonm  ProToriHornm  ex  Seripturit,  idonea 
etl  ad  boe  probandum,  quippe  qom  nottam  antiqoi- 
Utem  prm  te  ferant,  ted  nofiutem,  recentemqoe 
C  «uum.  Unot  kiemqne  aoelor  borom  Iriom  coUe- 
cuneorom  etto  apparel,  qood  de  doobot  primit 
ccrtom  ett;  nam  pnriodiit  ad  coliectaneom  Seoten- 
tiarom  ex  Cieerooe  tie  attodit  ad  seotentiat  ex  Ari- 
stotele  a  se  collectas  :  Nuue  fuonimu  aueiariiaium 
AriiioieHi  iou§UMdo  ei  magiHiudo  ermii,  commodiui 
esi  lo  siooMlo  prffiMlts  epoiioli  irocUAi  de  cmlerii 
beaimmlm  prowerbHi  deineepe  esBponare^  ne  qua  pomii 
emiuutm  defaHgoHo  reiardaro.  Qoltquit  aotem  opera 
ejotmodl  Bedae  Toloerit  atcrlbere,te  plane  noTitiom 
in  antiqols  dlctionibos  ac  stylis  ostendet. 

Li4ilbfi  de  SukiianiUi,  pag.  900.  Nale  lu  loteri- 
bitor,  ted  etset  biscribendos  CoUeeianeum  mtriarum 
prmeepHonum  iam  eierieii  quam  taieii  ullHum.  Est 
autem  lotcriptot  de  Sobttantils,  eo  quod  sob  InHlom 


paf.  tgo,  cojos  qoidem  ipte  In  Indlculo  toorom  n  '"^  intcriptot  de  Sobttantiis,  eo  quod  sob  iniliom 
Operom  noo  memmit,  sed  eerto  ad  iptom  tpecui.     *^^  ^^^  ^  tobstantHt  teo  bonit  mooasterioriom 

Kam  mSrmn  «■■»•«»  ahajI  tli:».  «^^ > ..  m%m   AliMlftnilki.  haaiia  Ai^natnAla     tiAMnA  Jie«Sflk«iMlU 


Koo  ffliruB  aotem  qood  illiot  non  meminerit,  qoippe 
eon  tlt  Teloti  para  et  compendiom  majoris  operit  de 
Batlone  temporam.  Scriptnm  illud  juxU  Bedae  top- 
pBUtionem  anno  4680,  Cbristi  7«,  Leoois  impera- 
terit  f  ,  annb  norem  pott  mortem  CeoUridi  abbatlt 
tol,  qoam  detcribli  ad  tnmim  4671,  et  Cbritti  716, 
bitTerbit  s  Bii  iomporitui  mulH  Angiomm  gmiHi 
•okiiiim  ifnobUei,wirt  ei  feminm,  duceeei  pritolf, 
dnM  omirii  imtinem  da  BriUmnim  Bmnmm  vmHre 
oommowermmt :  imim  fuoi 

mmm  CeoJftiduo.  mumo  natui  iiptua§mia  guaiuor^ 

«ttil  prii4f lir  oonli  loadroglolo  iiplim,  «lloi  ooiim 
«VaHnfolofOioM  UnponaipenenU,  M  doflmeiui 


non  alienandit,  neque  donandls,  neqoe  dissipaodis. 
Itaque  opotculom  istod  a  primocapiteoomeu  accepll. 
CooTeoire  Venerabill  Bedat  nullttenus  potest,  sed 
est  scriptoris  alicii]us  monacbi  BencHlictlni,  qm'  sm* 
colo  XII,  Tel  XI,  antlqoior  non  est.  Qam  nanM|oe  ca- 
piu  I  narrat  de  monasUrils  fteqoeotissime  a  laids 
captis  et  osorpatit,  et  de  tobtiantiit  lllorom  ab  iptit 
abbatlbot  et  prttlatit  disiipatit,  eooTenlra  temporibot 
Ten.  Bed«  nolbiteout  postont.  AodlaaMt  bone  an- 
onjmnm : 

floid,  rogOf  pajui  mse  poierU  quam  monaiterim  ad 
Umdmm  Bei  ioneiorumquo  mmrum  mmrandam  owou- 
rkm  o4  oolifoti  prioripitai  connrucm,  mmc  ob  in 


^  AD  OPBIU  Sm  BEDi«  FROLBCOIIEHA.  W 

e^lnUm  ^u^nuiam   a^Uiam   desiruers?  0«^  A  ««tares e«giUl«s,  i^U^^^^^^^ 

fjpMr»Mcm^«v         ^    ,.^^^^     niM  MM^utiiriiius.  Giii  letm  abbate  Miieu  TlMdoricf 


nem^e  /W#/ti»m  uUgiMrum  atleudiHi,  qnanta  modo 
cam  amnia  rflwiia  preapta  alqui  miraciaa,  $aactoram  • 
qua  Patrum  documenla  nnt  piurimii  uottwma,  emo^ 
kiarum  deitrucUo  /idl  non  $olum  a  laidi  ge$tkntibut 
et  rapiennkui  prmdla  eorum,  $ed  eiiam  a  clericU  ip«iV 
que  akbatibui  ultro  offerentibui,  qua$i  quadam  venaUa 
$ibi  commi$$a  tona,  unde  atendi  [orent  non  $olum 
monaeUi,  $ed  eHam  famiiia  commieia,  nu  non  pauperet 
€t  pere^m  ad9enienle$,  non  $tatim  poidt  eonjicoro 
deotmcdonem  onnetm  Eccieuee,  wm  $ta^  doleat  q^od 
ko$t'u  antiquui  tantam  malitiam  #1  pereeeutio^  |»- 
iuerit  exerctre  in  Chri$tianot  per  alioe  Ckri$tiano$t  et 
per  eos  maxime  qui  conetituti  $uM  pattore$  Eccteeimt 
Nam  M  tali$  de$tructio  locorum  $anctomm  a  Barbaris 


que  secutoribus,  Giiilletm  abbete  Mneii  Tbeodorid 
el  aliis.  QuisqoU  4e  bac  re  ftmbiceril,  ^ultl  bibPo* 
Ibeca»  Pamiense»,  ubi  11$.  leiJiUir  Pbitowp»»^  ^^ 
i&Uus  Guillelmi  de  Concbb,  alque  inler  allaa  Cofter- 
Uiiaai  Cod.  ms.  6109  el  Yielorioam,  iiUera  mi  17, 
loi.  1781,  ubi  boc  Idcm  opus  legilur  Guillelme  de 
Concbis  turibulum.  Conferalur  ei  lerlins  ms.  fM^x 
iu  bibliolbeca  Lugduuo-BaUfa,  inler  Mss.  LaUnoe 
numero  96»  ubi  consuies  bujos  biblioUicae  ealalago, 
pag.  m,  Impressa  l»-V,  Lugduni-BaUvorum. 
an.  1674,  Selpsum  suasque  ab  jemulis  passas  aUociH 
Uones,  Guillelmus  de  Concbis  aperil  In  protogo  libri 
secundi,  quae  in  VenerabUem  Bedam  cadere  nuliaUuoft 
poisunl.  ITaiwmiif  enim  nudam  veritatem  prmtendere 


Nam  $i  tali$  de$tmctto  locorum  ^''^'^r^^  ,  '       ^altiatam  fat$itatem.  Sed  qui$nam  e$t  eui  aridUeu 
agereiur.  Chri$tianorumbeUo  e$$ent  reprmendt    ^  B  W        J  ^  „^^.  .,j«|^^ai.a 


aliur  neqnirent  corrigK  Sed,  proh  dotorl  tanla  pax  et 
concordia  in  /mjiuimMfi  neqidtla  habetur,  ol,  pauei$' 
Mois  exeepti$,  non  intmiantur  qui  de  tantm  pereecu^ 
Ham$  curent  mi$eria,  quad  Chri$tianm  reH^ttie  iynaH 
«I  tanquam  hoe  quod  nmaeteria  cuncla  pro  Chri$ti 
$a»ctarumque  honore  eonelructa  $int  obliti.  Quod  dico, 
m$embUe  quidem  e$t  diciu,  ud  nmlto  mi$erahUi»$ 
aetu,  cum  hi  qui  ad  hoe  epecialiter  eiecti  mmt.ut  in 
cmnobiie  $ub  reiigione  Meciplinaipte  epiritaU  uiHntee, 
Peo  ternrent,  et  pro  eorum  $alute  qui  a  $meuimribu$ 
pomin$  adhuc  $e  continere  nequeunt  ^g^ter  intereede- 
Hnt,$ub$tantia  qua  ad  quoadianum  mclMm  uo$tituu$que 
indigent,  pHwinlwr.  eic  Hasc  sane  neqoaquam  coo- 
veniuni  In  lcropora  Beda,  recle  auiem  ii>  lemporlbus 


$irmonu  no$tri  dUpaceat,  $i  noetri  animi  ocenpntiouea 
cognoverit,  ornatum  $ermoni$  non  cpteeeitit,  ^eddeiit^ 
quod  qfjjimue  $tupebit  f  Qui$  enint  uttu$  f0iiquu$  Uteuo 
pofi$t  e$$e  omam$ ,  eum  oporteat  quid  el  qualitefc  /«- 
^aniMS  cogitare,  deinde  legendo  exponere,  in  ^^/a- 
lioKt^iis  conlra  fat$a  dectamare,  de  atiamm  inuentio 
mdicara,  contrainuidommdetraaioneeUnfum  ncuere^ 
utjam  impUtum  «il  in  nobie  Utud  de  /Wiii  IsroW;  qui 
remdificantee  tmnptum,  in  una  manu  fWNrm,  in  aUera 
tapidem  habebantt  AdUoc  GMiUelmiis  de  Coochl»  se- 
ipeum  msgl^  prodii  in  prplogp  llbri  terUi,  obl  aie  : 
JSl«i  sfmiiif  dpcen^  occnpa^i.  pnmm  epatH  ai  eeriben^ 
dum  MeamM,  quoiHam  tamen  multot  ueaieo  phH^eo^ 
phim  ab$fendante$.  et  eum  pannieuiii  arreptia  totam 


«eniuni In  lcropora  Bed«,  recle  ^^^^.^V^^  r  ^j^  ,am  ee$$i$$e  eredentee,  nbiieea  eofnoocimne.  uoca 
ouibus  Ecclesia  vewU  esl.  saiculo  xi.  ob  mTestUuras.  ^  rMdamamtU  excitad.  na  nnda  remanoaU  wrii- 


lempore  Cregoriipapaj  Yll,  qoarnm  occasione  dis- 

eordiarumt  laid  expilabant  monasteria  alqoe  diroe- 

banl.  Secundo  aiilea  expresse  sigHiOcal  bic  anoo  jmus 

se  scriberc  posl  annom  CbrisU  mittcsimom,  el  coo- 

sequeiiter  non  anie  saeculttm  xi.  Sed  quia  adHmrlu$ 

no$tfr  diabotu$  Utnquam  teo  rugUne  circuii  jugiter^ 

qmrreM  quem  devoret,  pbire$que  inUr  iQt  miUia  homi- 

num,  proh  dotor!  fragite$  quam  fortee  eontra  euu$dem 

adverurinm  modo  inseiiiiwmr,  opiw  e$t  cuncti$  fide- 

tibuo  »1  et  ipm  circumeunue  quefrenteeiiite  qiuaiiier 

tanlo  re$i$tant  orfwiario,  iw^em  $e  varUe  modU  in^ 

etmant  et  admoneanl,  ne  EccUeUt  $nncUt  mtb  tentporU 

prmUriii  partibu$  betie  fundata  et  euffulta,  petutue  de- 

stmatur  sca  TEOPORiaus  hosttiiSi   w  QOians  miLi 

4IUIIS  IMH.OTI8  juxUt  propho^  in  Apocatgpd  prm^  D 

ctmn,  Salanae  oolutue  e$$a  uidatur.  Non  anim  soiaw- 

modo  oecuitU  ut  anUa  imid^  quo$quo  dedpit,  $ed 

etmm  aperte  frormnpit  perUUeimoo  mibvertene,  et  ad 

peewna  queeque  in$tigan$.  Denique  poslea  ubi  de 

offlcii  dtvini  procuraUone  loqoilur,  appellat  illud 

Divimim  serrillMm,  qw»  vox  inusiuu  ttiibi  videtur 

ante  sxculnm  xii.  Unde  qui  ceenobitie  aufert  prmtUa 

unde  monachi  $unt  procurandi^  et  divinl  oivniii  et 

iolitts  mciiaslicir  rWtj^*onis  lieslrarror  essf  mriadHir. 

Nultatenus  iuque  bic  libellus  Bedx  esse  poteel. 

ni^i  Aia«C(««v,  f  ivs  de  EtemMtie  phito$ophim  iibri 
quatuor^  fbl.  306,  specUnl  ad  GoUlelmum  de  Oon- 
cbid,  magnnm  sxculi  xu  philosophom,  qni  anno  IIIO, 
«d  circiter,  ftoruit,  a  BmUis  ob  suas  opiniones  sin- 


ipitui  recUmumtU  exHtati.  na  nuda  remmnoaU  jwrii 
cuiao  ab$di$a$  s/yio  no$trm  panitalU  eaasalmsi,  ^oii 
ignan  nwr$ibu$  ineidfm  ntu  wbjacera,  ^ia  hodU  qU 
perieulum  et  nt^ut  H  habere.  AUodit  isUs  verbis 
GuUlelmus  de  Condiis  Normaqnos  ad  plttrinioa  pbi* 
losopbim  magisiros  qol,  rolicUs  scboUs  qoas  bepo 
roulus  Parisiis  pbilosopblcas  erexeranl,  ob  pauclu- 
tcm  discipolorom,  profewlonem  nrbeoftqoe  baoc  re- 
liqueranL  Uieo  sano  in  Bedam  nolto  modo  copvenire 
possunt,  qol  Aonqoam  conqoerl  potoH  qiMd  etndiU 
docendioeenpam$^parum$pninad$eribendumhnbmre$^ 
com  Um  mulu  Ipse  eonscrlpseriu  Cumdem  GoilleU 
mum  de  Conchis  scriptorem  operis  eU^m  argoU  pro- 
logos  libri  quarU.  Sed  ba*c  suflldaol. 
e^tlola  da  JBquinoctio  vemaii  juxta  AntMm, 


pag.  ^,  speeut  cerio  ad  Bedam.  Ci^os  memmit 
ipse  Boda  lo  lodiculo  Operom  suorom,  quem  conto- 
xuit  ad  ealcem  Hlstorto  sua  aooo  751,  onde  episioU 
isU  anie  huoc  annom  THI  scripu  est.  Qoaro  exem- 
pluro  io  ea  eplsUla  ad  rovoreodisstmom  Wichredam 
presbyterom  direcU  addnclum  do  aooo  pneseoU  77G, 
esl  inUrpolaUo  scriptoris  amaooeosis  ipso  onno 
epistolam  oucrUMnUs,  qol  Beda  seoUiiiiam  sop* 
posito  exemplo  explicare  voluii.  lu  Joannes  MabUlon 
in  elogio  Yenerabtlis  Bedx,  num.  t9,  sneulo  ui,  tom*  1 
lanctorum  ord.  divl  BenodicU.  Sed  h^  cpHtolaoi 
pnram  alque  ab  omni  supposiio  mundam  edldit  Po* 
iros  FrandKos  ChilDeUttS  oolo  hhloriam  Bed^e, 


81 


DlSSERTATiO  DE  SCRIPTIS  VBN.  BEDie.  M 

%%^M\  PariftiH,  anno  1681,  apad  Gabrieian  A  indicnlo  suorum  Operum,  aHl  calcem  Epiiomeft  ili- 


■artinamt  vin  iJieOboBi»  sub  Sole  Anreo* 

3€  DkdMMioMe  vUm  H  merlif »  pag .  i55 ;  SimUUui^ 
mm  ffonr,  paf,  S35;  irMCUitu$  de  IAngm$  feniium^ 
ibidem;  Hte^ttt^  SibffiUndnm  terborum^  pag. 
tS6;  aant  nente  qma  Teaerilbili  boic  tiresbytero  a»- 
erib«fntir  prorstfi  iHdisnm«  nt  caivis  legenti  toI  prime 
infsito  piMfclt. 

CAPOT  TKRTltJM. 
Jh  lAlio  IMo  O^iMR  YeMfMiU  Bedm. 
(tnoid  tomom  Ul  Operam  Bcdae  preibyteriv  tont 
looge  plora  sOppoaita  quam  germanai.  Be  lllia  aic 
loaonO*  11  abiilmi  in  iniigni  aoo  Bcds  Eloglo,  nOm.  tt 
d  30  :  Conleaniif  lihmm  4te  $es  matiku$  ^m  ab$oi' 
ek  LeONia  leetKfid  onno  9«  Chri$A  7M.  tt\$  ab$oluU$ 


atorlas  au^n  Anglicanx. 

Yila  $ancti  Yeda$(i  Atrebaten$i$  ejn$copi  non  spe- 
clai  ad  Bedam,  sed  ad  Gailum  anonymum. 

Viim  $anciorum  Columbani,  Aftatm  et  Eu$lami,  abbo'' 
tnm  Luxo9ien$iMm,  omncs  spectant  ad  ionam  Lnxo* 
Tienaem  monachmn,  clrca  annmn  650  illusirem»  qul 
icripsit  de  primis  abbatibns  Lnxofiensibui,  de  quo 
Labbeus  In  disafrtatione  de  Scriptoribus  ccclesiasticis» 
tom.  1,  TCrbo  Jomii  Luxovien$i$  monackuc,  Iiem  ioaii- 
nes  Mabillon  emdite,  in  sflcculis  suis  Bencdictinis, 
ubi  de  sanctis  Columbano,  AlUlo  et  Eustasio  dlsserif » 
quem  videas. 

Vita  $ancti  PairicH  Hbri$  dnofricf ,  spectal  ad  Pro- 
biiin  quemdaro,  ui  ex  fine  operis  consut;  de  quo  id 


edkRt  Bietorimn  eCete$ia$^eam  §enii$  stio;  quam  cum  ^  nanseain  loquufitur  socli  Bollaiidist.^e  vel  Bollandus 


fpitome  ttdjunaa  per[ecU  anno  751.  Nam  in  optimo 
GMee  m$,  qui  pene$  Hot  e$t,  pre^icta  Epitome  uUrU 
ietam  mimum  uen  euurril,  ui  $uperiu$  monUimu$, 
Idem  infra  Ut  dnbiorum  cUMem  rejiciMdm  $unt  VUm 
SoOriormn,  emeeptie  Aciie  $amciefum  Feticu,  Cuihberti 
et  Amxsfirfil^  ^um  teda  agnoeeit  ut  $ua.  Omnia  i§itar 
Uii  uUem  piurima  kuju$  toau  $uppo$ita  imt/,  de 
faitai  to^  pinrimi$  huud  oiionfm  erii. 

ilitUfria  Eccle^a$tiea  §enti$  Angiorum,  quam  Cco* 
iidfo  r€!gi  Anglormn  obtuUu 

Epiiome  ejutdem  /iriiiorfor,  ad  annom73l.  Hujus 
iiiamlnit  Beda  iii  Itidiculo  suorom  Opcium 
Ipse  sabjnnxit  ad  calcem  dtctae  Epitoiae^,  ut 
Mtda  ambigere  de  ea  unquam  possit.  Ei  quamvis  in 


ipse,  In  legendis  et  notis  ad  Acta  sancii  ratrldi  Hi- 
bernorum  aposloli. 

Vila  $ancti  Bertuifi  abbatit  Bobien$i$^  ab  eodem 
iona,  de  qoo  supra,  conscripta  e»t. 

rifo  $ancti  Arnul^  MeUn$U  epi$copi  opos  est 
Pauli  Diaconi,  qood  ex  seniorum  relaiu  qni  Aroulfum 
olim  noTcrant  scripslsse  dicitur. 

Denique  Vita  $auctm  Bur§undo(ormabbaU$$m  eidem 
a  multis  ascribitur.  Gerte  ad  Bedam  nullatenus  spe- 
clare  potest,  cnm  auctor  illius,  dum  de  ceriis  mira- 
cuUs  agit,  testes  afferat  Ipsam  Burgundoforam»  san- 
ctnm  Faronem  Heldensem  episcopum  et  sanctum 
Waldebertum  LuxoTiensem  abbatem,  quibus  se  cH>n< 
temporaneum  facit.  At  ista  cadere  in  Bedam  nulU- 


imihblmpresal8etmss.eliamCodicibos  haec£|ri(ome  G  tcnus  possunt,  qui  anno  750  florebat»  et  ex  Anglta 


«M|«ead  anoum  766exeurrat,  inaliis  umen  eiimprcs- 
aiietni8a.Codlc)busbattdqnaquamannum  751  exc^it; 
mi  !€^  alb  id>  aliquo  anonymo  addita  argnuntor.  Hacte- 
mm  nntem  AnglkaOa  Bedm  bistorla  triplici  in  autu  lu- 
cem  aspexH.  Primom  sola  Argentorati  anno  1514; 
Aoioerplm  1580,  in  panro  folio ;  Coloniac,  iu-^i6, 1601; 
etCaniabrigiflcAnglooaxoniea  iii-lolio,  anno  1644,  cum 
Tenione  Anglicaoa  Alfredi  regis.  Secundo  prodiil  cum 
Teinatioribtts  aliquot  Rerum  BriUnnicarum  scriptori* 
bm$t  Heidelbergte,  typis  Coniroeliniy  in-falio,  1587. 
Cojua  Ipiius  Edltlonls  plurima  ExempKiria  Renatus 
Paiolerlas,  Lugduoensis  typograpbus,  muuu  prima 
$t  eodem  anno  1587,  Logdoni  a  se  procusa  esse 
Btlius  .est,  suoque  ipslos  nomine  Tenum  exposult. 


nunqoam  egresius  est,  ut  testis  esse  posset  miraculo- 
rom  ab  episcopo  Melden&l  tcI  abbate  Luxoviensi 
auditorum. 

Pa$^  tancti  ei  beaUwmi  Juetini  Mariyri^t  nullo 
modo  Bedara  refert. 

Martiprotogium  eo  modo  quo  in  Opcrtbus  Venera* 
bilis  Bedae  Oit,  ad  eom  noii  specUt.  Certum  quideiu 
Bedam  scripsisse  Uie  opus,  ut  ipse  tesutur  anno 
731,  in  iiidiculo  suorom  Operuin  bis  verbis  :  llarf|f- 
rolo^um  de  Nataliiiu  $anctorum  martyrum  diebu$,  in 
quo  omne$  quo$  inrenire  poHft,  non  $olum  quo  die, 
verum  etiam  quo  genere  certaminic^  vel  $ub  quo  judice 
mundum  vicerintf  dUigenier  adnoiare  $tudui.  Qui  igitur 
post  Eusebium  ci  llieroiiymnm,  a  quibus  quid  hoc  iii 


bujtts  anni  Editionem  Lugdunensem  ab  Heidel-  '^  arguinento  revera  (acium  sii  haud  tatis  consut,  pri- 


beffgensl  dlTersam  frustra  censueris.  Tertio  denique 
^rodiit  Anglicana  Bed»  historia  com  aliis  ejus  ope- 
ribosy  per  Frandscum  iameiiom,  tribus  tomisy  anno 
IS44;  iMdett  ocio  tomis,  aii.  1554;  iiem  Ba>ile«, 
fmia  oeto,  1565,  per  ioannem  Herraginm ;  denique 
toUdem  iomisy  anno  161i,  per  Antoniom 
W$K  Cbiflletios  ad  calcem  Editlonii  b^Jna 
Biitorlm,  In  noUs,  pag.519,  quam  ad  inss.Codd.  ex* 
aelBaa  procor^Tit  ttltimo  imprimi  Parisiis  in-4*,  aiino 
iCil,  npttd  Gabrielem  Martinum  Tla  iacobtta,  sub 


filoamieii  CMtkberti  Lindi$farnen$i$  epi$eopit  cum 

fitm  9aHcti  Felicic  Nolm  in  Campania  ep:$copi, 

syectant  certo  ad  Bedam,  quarum  ueuiinii  ipsc  in 


nius  Martyrologium  privato  siudio  coniexuit  Venera* 
Iiilis  Beda,  cujus  Mariyrologium  Usuardus  io  suo 
laudat.  Sed  et  ipsemei  in  Operum  suorum  catalogo 
illud  censel.  Eisi  enim  in  Ediiione  Basileenai  anni 
1565  nulla  de  ejus  Mariyrologio  mentio  liaf » In  aliis 
tamen  lialiiionibus  diserie  babetur,  uno  ei  In  Alfredl 
regis  versione  Saxonlca,  quatn  Abrabamus  Whelocus 
proiolit  in  locem  anno  1644.  AiUmen  Beda  dies  no- 
minibus  vacuos  centum  et  ocloginta  In  Marlyrologio 
reliquit,  qua  de  re  Usuardus  loqultury  quorum  plu- 
rimo$  supplevlt  Floros  Logduneniis  diaconus,  non 
omncf ,  ui  tesiainr  Ado  Viennensis  arcbiepiscopus  in 
pni^faiione  Mariyrologii  sul.  Bedie  porro  gcnuiuum 
opiis  erudiil  viri  diu  exspcctanmt,  sed  Undcm  a  se 


«5  AD  OPERA  TEN.  BBDifi  PROLBGOMENl.  84 

reptft«m  el  ad  mlot  ms.  CM.  coUauiiii,  Tariiique  A     LiMUu  4$  UeU  leneili  mllii  Yidetttr  mlb  Bete» 


tolerpolirioiilbus  qaod  ieri  pololl  repttrgataoi,  eocii 
BoIlaBdltl»  edidenmt  tomo  II  toi  Mertii,  com  Piori 
XjegdBffeniif  diaeoni  ttlioromqae  inctBrUi.  Auderian 
Flori  ftomlne  mioori  dnrictere  editom^  ne  com 
Bedae  teito  llerum  coBrnoderelur.  In  isto  lincero 
VoD.  Bed»  MarCsnrologio  dobium  tamen  esl  an  fintttm 
onmium  Sanctomm  locom  babere  debeat,  eum  Eeda 
qoatttor  tantnro  annls  ▼iierit  posl  cceationem  Gre- 
forii  papib  111,  qui  bujus  aolenmitaUs  aoetor  esl. 
Inde  pn^tur  qnam  arduom  sil  opera  Interpolata  a 
reeenrioribus  som  puritsti  et  iniegriutl  restituere. 

Prster  prosaieom  Bed»  Nartjrologiam,  allud  Me- 
tricum  sub  ejus  noroioe  vnlgatom  est  in  Spidlegii 
toroo  X,  pag.  IW  ei  sequentibus,  carmlne  berolco. 


qol  ad  caleem  operis  selpsom  nominat»  qttamfttln 
Indicnio  Operom  Bedas  oblif  loni  datna  sil^  sed  sai- 
pttts  Ibrsllan  posl  ipsum  indiculom. 

liiterpritotfanM  llfomljnim  Edknkmm  Stri^plafm 
ordine  alpbabelico  digeslae;  infenittnlttr  anottymm  in 
plorimis  biUiotbecis  manuscriplas,  sed  In  YletMlnn 
Parislensi,  Uttera  QQ*  tl,  et  QQ»  19,  el  in  aTiis,  s«b 
Bomlne  Remigii  Antiuiodorensis  monachi,  qoi  sub 
sttcoli  X  inltium  ilomlt,  ad  quem  spectaro  opus  Istud 
nott  ambigo»  posl  mu.  CMloes  inspectos  optimtt 
notm. 

EwciTfaUmei  Pefmm,  ColheUam^  Plqm  MdiMfw 
sis«  On«sfioiirs  et  Parabelm. 

Ile  quibos  iu  Benarmioos  In  libro  de  Scriptoribus 


emtam  a  Joanne  Mablllonlo  ex  penrelusto Codice ' eedeslastlcis,  anno 720, obserrationeiertia ad Opera 


aaoctl  Rbemigii  Remensis.  An  Tcro  melricttm  boc 
Martyrologiom  fere  Bede  slt,  sn  aliciyua  atodiosl, 
qni  prosaicum  fersu  reddiderit,  non  Ibdle  ddblerim. 
Certe  Remigianus  Codex,  qoi  annos  miQimnm  octin* 
gentos  prxlBit,  bunc  babel  tltulnm  :  JneifU  Mmii§- 
rolsffom  fttOd  Bfrfn  Amico  ««rmm#  lonqMsnll.  Qnan- 
qnam  Beda  In  stta  Epicome  non  meiricom  sed  prosal« 
cum  designasse  ridetnr;  nec  penltns  comrenit  bm- 
iricttm  eom  prosaico  illo  qnod  a  BoDandisiis  fanpres- 
anmest  Yerom  melricnm  ilhid  rorlasse  Ipsemet  Beda 
posi  absobium  Epilomen  condideril,  qood  umen 
nsserem  nolim.  Sane  Remigiannm  exemplar  annis 
non  amplltts  centum  ab  cjus  ohito  eiaratnm  mi, 
aludlo  Bertlgarii  monacbi,  ponlllcaln  Ebonis  RbeoMH 
ram  arcblepiscopL  lilod  Martyrologium  non  an.Tm 
Kalendas  Jbmnarii  inclpit,  sed  ab  Ipsis  Jaonarii  iU- 
lendaa.  Ciomplur«s  ssncti  qui  in  Bedm  Martyrologio 
prosalco  apod  Benscfaeninm  lcguntnr,  omlltunlur  in 
BMtrico,  nl  fai  Jannario  Aulerus  papa ,  Salffa»  in 
Afifka,  Hiiarins  PicUf  omm  episeoptts,  Fellx  pres- 
bjter  IMattos,  MareellQS  paps.  In  Pebroario  Scbo- 
laslica,  etc,  Mellilns  in  Aprili,  elc.,  AogosUoas  fai 
Malo,  etc  Aoctorem  Aoglom  fuisse  colligiiar  ex 
farils  oancHs  Angllcanb,  et  quMem  monacbomGfa^ 
wensii  oQMiobfa'  Aiisse  co^jkiitur  ex  feslo  Bedicationis, 
qqod  f  Ealendas  Malas  noUlur,  Umelsi  Girwensis 
Ecdesiis  DedfaaiUonem  fin  Kal.  Maii  fiH^tam  doceal 
Monasticon  Angllcanum,  Nulli  fai  eo  sancU  Martyro- 


Yen.  Beds :  ^  eiiam  inter  CoUeeumea  et  Phree  tfeee 
kebeniur  tmo  terHo^  mhii  fere  «tf,  iifmdeU  Bedee  fai- 
finid  Mgmm.  CoUeeimieum  de  iMwOttorlhm  Eedeeim 
kobelmr  edom  m  futHo  tmo  MmcA  Bkrentfmi  ftod 
femen  nec  Hlerom§wd  tue  Bedm  eei.  CoOeetmeimm  de 
fuitmor  §eHeribu$  lipd  in  eruce  DouM^  nlMI  eoUdi 
knhu  Orotluneula  uH  ineoeuntur  tree  Jueoki^  et  oUero 
uH  inoocuntur  An§elue  Vriel  ei  itimifei,  Isnfr  okmmt 
Q  §rneimte  et  eciontiu  Bedm. 

CAPUT  QUARTON. 
De  §unrto  tomo  Operum  VmereHltf  Bedm. 

HexameroUf  sifc  de  tex  dimrm  Creadone  UMlue* 

Expodiio  in  Cenetim. 

Exftana^  in  Exodum^  in  Leeidcum^  m  Humoroe 
et  Deuteronomium. 

AUe§oriea  Expodtio  in  if  Ukroe  Rsyaat,  libris  if  • 

Queeetionee  xxx  in  tihoe  Be§um. 

Jn  Eidram  etNehemiam  prophetae  alie§orica  «ss- 
poMo^  libris  m. 

AUe§orica  ExpoeHio  in  Uhmm  Toklm. 

Commentariue  in  Ukrum  M^  libria  m. 

Expoiitio  in  Parakoiae  Solomom'*,  libris  lu. 

Expoeitio  in  CanAca  canlicorwm^  librh  fiL 

De  takemaculo  et  eame  ejue  ac  eeetikue  eacerdotum^ 
ExpodtiOf  libris  ul 

De  bis  omnibus  in  boc  qoarto  Operum  Bedm  Umo 
conuntls»  nullum  dubium  qnin  speclent  nd  ipsum» 
cam  sfaigafa)rum  ipse  menUonem  fiiciat  fai  faMiicolD 


logki eeldirantor  Beda  posleriores,  non  sanctus  Bo-  Dsoonim  Operum,  quem  anno  751  contexuil.  Oesolo 


nUkfam  MogunUnns,  ant  alli  quifis  illustres  sancU; 
imo  nolkis  «UU  faiferior  aancio  Wilfrido  jnniore, 
ttmmoraio  fai  Aprili.  Qol  WUfridos  anno  m  obut, 
anno  nno  posSqoam  Beda  suam  absolrit  bfa^toriam. 
Vnde  non  mfavm  si  metricom  Martyrologfaun  fai  fai- 
dice  Qper«msttomm  Beda  non  recenseat,  cnm  tribtts 
dottUxu  annis  WilTrido  jonlore  superstes  foerii.  Ra 
pnelilar  Loeu  Dacberius  ad  ilfaid  Martyrologium.  Qui 
plam  cnpil,  leg«l  dtetom  Dacberium,  fai  prolegomenis 
nd  lomnm  X  SpfatOegH;  Bolfaindtsias,  bi  pmiegomenis 
ttd  tomnm  II  mensis  Maitii ;  Joannem  Mabilkmlam, 
In  pTKfiilionendlomnmHsMili  if  BenedkUni,cap.6, 
U.  t5,  ttttttk  110;  01  in  Bkigki  suo  YenerabUis  Bed» 
lom.  I  smcttU  «  BenedicUnl,  nom.  54,  pag.  5M. 


commenUrio  fai  libram  Job  tribos  conscripio  llbris» 
dublnm  esl  an  ad  Bedam  perUneai.  Imo  dnbium 
non  eat,  cum  nd  ipsnm  nuUo  modo  pertfamal,  sod  ad 
Pbillppum  qnemdam  presbytemm  dif I  flierottyml 
discipulom^  qui  boc  opos  obluUl  NecUrio  coidaas.  De 
ilki  Jam  antea  dlxfantts  nd  an.  550,  fcrbo  Pkiliffem 
preekyter^  sed  bic  pinribus  jufat  boc  opas  a  Yenerabtti 
Beda  amoliri.  Primum  enun  Gennadfa»,  qni  an.  M4 
acribebat,  opos  soam  deYlris  iUustribus  UUus  me- 
mfaiit,  csp.  09,  atque  UladPbllippo  aitribail,  dacooUs 
a  ampUus  anU  Bedam  annis.  Unde  nuUi  dubium 
esse  debel  qofai  op«s  istnd  Pbilippl  sit,  alque  Ufaid 
fidfanns  ms.  In  anUqniariam  Codice  bUifioUiems  IgBia- 
censis,  la  Incio  Rbemensi,  cum  auctoriuu  Gewm- 


ffi  DISS8RTATI0  0£  SGRIPRS  ym.  JmM.  86 

dil  operf  pneGxa.  SecmMlo  ipse  Beda  in  libello  de  A    £xplanaiw  in  Apoealy,sim  tolt  jQamin  apoiioiit 


BelioAe  ottciirMH  baec  ipaa  comnientara  tno  Yiudicit 
a«ctori«  laqoienf :  Plerauiue  imperUai  UtHfat^  quia 
Pkiiippai^  m  expouHoae  ^Mti  Job  tntum  merti  Oceani 
deierikemf  adjimxerU  lumc  mqmaoc^omalie  horm  do* 
irmaem  iardkLi  iine  intenmuione  iive  tUe  nmlre,  nwe 
meele.  Hebetv  auteoi  hic  locus  a  Beda  citaUii  in 
Eiplaiiaitoiiibiia  aiipra  Job  qaat  naper  sob  noniine 
Pbilippi  idea  eicodit  Hervafias,  libro  in,  ad  ezpo- 
ailtoneiii  illios  seBteoii» :  Nmtqaid  infreeeui  profunda 
marie^  elc  {iob  zxiTni).  Hcc  SixUis  Senentis,  lib.  vt 
MUoikeeef  mmcKv,  fol.  2S9.  Igltar,  teste  Ipso  Beda, 
Ue  eoflnmealarius  ad  Pbilippum,  al  sapra  dlximos, 
pertlDei.  TerUo  Faasias  Refj^ensit  in  Gallla  episcopas 
iibdlo  adversot  eot  qai  dieont  este  in  creataris 


p.  761. 

Quantum  autem  ad  Expo^tlones  In  ETangeliom 
liarci,  in  Evangeliaro  Lucs,  in  Acta  apostolomm,  In 
septem  Epistolas  canonicas  et  in  Apocalypsim  loaii- 
nis  aposioli,  cennm  ea  speciare  omnes  ad  fiedam, 
cam  iUarom  ipse  mentionem  faciai  in  indicalo  saoram 
Operom,  qoem  anno  751  contexait.  1>e  tribuslanliim 
qoaestio  est,  de  Expositione  in  Evangelittm  Mattbaei, 
in  ETangeUum  JoanniSy  el  de  Nominibot  locorom 
vel  clvitatum  qois  in  libro  Aetoom  apostolorom  le- 
guntur,  de  quibos  a  me  tlgilbilim  paucit  ageadam 
eti. 

Expositionem  m  Efaogeliam  Mattfasei,  fol.  1,  ple- 
rique  ut  spuriam  nsiclonl,  licel  bojat  proscripiionit 


aliqnid  loeorpoream,  nam.7,  allegat  verba  bojus  Braiionem  nollam  ipti  afferant,  conlenti  tolo  bqiut 


ooMBOiilarii  in  Job  sub  nomine  tandi  HieroBymi, 
«I  probet  ei  animat  et  angelot  ette  oorporeos. 
MeBtpe  ad  IUad  Job  (Cop.  xxt,  $):  Stelim  nen  sanl 
mmmdm  in  compectm  e^^  affert  b«c  ex  itiis  coromen^ 
tiriii :  Glokoi  tiderum  corporatoi  eae  ipiritui  arbi' 
trmmimr.  Et  iierom  :  51  en^t  cmUiHa  eorpora  ad 
comtparationem  Dei  imnmnda  ene  dtnmnir,  quid  putae 
komometimamduieitfqvst  In  hls  commentariis  inTe- 
nia&lar.  £rgo  eommentarii  isti  exnld>ant  Jam  tem- 
fore  Faosti  Regiensit  episcopi,  clrca  amiom  475,  tcI 
Ml;aiqae  consequenter  cum  ducentisTel  circiter 
anob  cltentar  antequam  Beda  TiTeret,  nullatenus 
possani  esse  opas  a  Venerabili  Ulo  presbytero  com- 
poiiloiD.  Qood  antem  a  Faosto  attribuantur  diTO 


expositionis  silentio,  cum  in  indicolo  Bedae  noo  in- 
Teoiatur.  Ita  censet  Joannes  Mabillon  Ui  eloglo  Vene- 
rabilis  fieds  ssecolo  mtanelorum  ordinit  diTi  Bene* 
dicli.  lomo  I,  parag.  lO^  n.  SO.  /n  dukiorum  daaem, 
Inqail,  r^ienda  $unt  Sxpontienei  in  MaUkm  Eoan- 
Sdium^  commentariui  tn  pMditos,  Vitm  ianetormm, 
exceptis,  elc.  Idemqoe  Ratalis  Alexander  qoi  Mabil- 
loniom  biciucompendium  redegit^  in  telectit  Hitloriae 
ecclesiasticae  eapitibos,  nculoTHi,  cap.3,  an.f, 
pag.  %5B.  Mihi  kgere  opus  non  licuit,  uode  an  aliqoas 
suppositlonis  ratioBes  slnl,  nesdre  me  fateor.  Hoc 
bcient,  qui  Bedae  Operibos  lerse  oTulgandls  operam 
unpendere  Toioerint; 
Gommenuria  in  ETangeliam  JoaBnis  Bedam  1>a- 


Hieronymo»  boc  nihil  ad  rem  de  qoa  agimos,  ftiilque  ^  X>M  auclorem  Tidentur,  onde  pott  annum  751  ab 


l^dUiraam  Faoslo  nt  roagistro  ascriberet  quod  erat 
diseipall,alqaeidforsitan  affectatam  ad  procurandaro 
som  opialoBitingalari  majorem  auctoritatem.  Qoarlo 
boe  idem  opus  est  impressum  sub  nomine  Philippi 
presbjleri,  annl  m7,Basile»,  apuid  Adamum  Pelri, 
et  in«4*,  el  bi-folio  simul  eodem  anno»  qnod  rarissi' 
Bmoi  est;  el  longe  anlequsm  imprimeretarsub  no« 
mine  B^  presbyieri,  quod  conliglt  lanturo  in  Edi- 
liotte  Parisiensi  omnium  Bedae  Operum,  anno  1554, 
apod  Fraociscum  Jametium,  qui  llla  octo  toniis  col- 
legit.  Porro  quamTis  hoc  opi»  habeafur  inter  Ista 
Bedae  opera,  longe  tamen  correctias  est  Um  in  Editiooe 
spedBli  Basileensi  anni  1527  qoam  inter  Opera 
oouda  dlTl  Hieronjmi,  obi  etiam  InTenitor.  Quod 
aBBOlaase  ad  proiimam  Editionem  suAlcist. 

GAPUT  QUINTUM. 

De  i&ade  qminto  et  oexto  Operum  Yenerainiii  Beda. 

Contbienlur  lomo  qiilnlo  Operum  Bedx  seqiientia 
opoicola. 

Empoeiiioin  EvangeHum  Mattkmi,  libris  it,  pag.  I. 
Espoiiiia  im  Eoam§$iium  Jforri,  libris  it»  p.  92. 
Espo^do  im  Eoamgeiknm  Lucm^  ribris  ti,  p.  SI7. 
Egpoiida  im  SwangeUmm  Joanmi^  p.  451. 
Kspotiifo  im  Acta  mpoitoiarmm^  p.625. 
ik  VoeebUkmi  iocarmm  v4  didlatmm  qum  im  iibro 
Aetmam  apoiteilarum  iepmttnarf  p..  666. 

EspeMo  tn  oeptem  Epiiioioi  canonicai,  p.  675. 


eo  ediu  esse  creduntur.  Haec  Telul  quoddam  Aagu- 
stinianae  Expositionis  compendium  esse  Tldentor,  in- 
sertis  hinc  inde  sentcnkiis  alioram  Patrum,  ot  cap.  4, 
agens  de  Regulo,  Terba  saocti  Gregorii  Magm'  ad- 
ducil.  Gerte  Jonas  Aurelianensis  episeopus,  LodoTici 
Pii  aequalis,  in  libro  i  de  InstUulione  laicali,  cap.  13, 
dtat  plures  Tersus  ex  fieda  in  homiUa  ETangelu  ti- 
geslma,  qni  In  pnedieU&  ooromenuriis  leguotiir, 
capite  i;  unde  legendum  esse  suspicamur  apnd  Jonam, 
in  Bomilia  Evangeiii  uamda.  Bt  quidem  Alcuinos, 
in  praefatlooe  commeBtarii  soi  in  Joannis  ETsnge- 
liom ,  ex  homiliis  beati  fiedse  presby teri  molu  se  as- 
sampsisse  fatetur.  Noliam  luquo  mibi  Tidetur  du- 
blum  quio  Ezposilio  IsU  ad  Bedam  pertineat,  ol 
''  habet  idem  MabilloB  loco  eiuto.  Hic  insnper  Beda, 
roorbo  supremo  decombens,  patria  lingua  reddldit 
Joannis  ETangdiomy  tetUnte  GuUiberto  ejasdisci* 
polo  in  episiola  quam  de  Iptiut  obilu  exaraTit. 

JOe  Nominibut  locorum  el  dTiutom  qu»  In  libro 
Aetaum  apostolorum  legoniur  liber  specut  ad  eamdem 
aadorem  ex  flde  mst.  Godicum  qoot  Tldl,  ad  quem 
tpecuni  luterpreutionet  norolBum  Hebraieorom  ta- 
crae  Scripturae  ordine  alphabelico  digettte,  de  quibus 
dixtmos  ad  excassionem  lomi  lertii  Opemm  Bedae, 
nempe  ad  Remigiom  Antisiiodorensem  monachBai, 
nl  Ibl  dixlmtti. 

Tomo  sexto  Operam  VenerabUlt  Bedas  eoolioeBtar 
tanlom  proprie  Opera  tria,  JttimcfeifMtt  lii  lrftc# 
apouolorum^  pag.  1,  cum  paudt  quaesiionibut.  Es- 


tl  kD  OPERA  VEN.  UWJR  PROLBGMENA.  8a 

poritiowEyiiUiaitiMaluprdedmsaHetiPmiUapoitoti^  Xj^ii^  i|iioiiiioi»  his  daobos  tenium  idlmpm^ 

pag.  51,  ei  Serumu  uncH  Jomnii  Chrffioilomi  do 

lauMui  inHcii  Pmc/t,  pag.  8S4.  Certum  atitein  est 

ftenDones  istos  de  laudihus  sanctl  Pauli  speclare  ad 

Banetum  ioannem  episcopum  ConstantinopolitaBttm. 

Certom  quoquo  est  retractationiBs  in  Aciua  aposto- 

torum  ai>ectare  ad  Bedam ;  sed  quaDStio  est  de  im- 

mensisiUis  commentariisin  qoatnordecimsancti  Pauli 

fipistolis  es  terbis  sancii  Ausustini«  ss>ectent&e  ad 

Bedam  vcl  ad  Flonim  quemdJam  Lugdiinensis  ficcle- 

aisD  diaconttm.  Ad  qttttstionem  hanc  definiendam» 

«Itr  ipsis  verbis  Joannis  lfabiUon>  qoi  tom.  1  Analo- 

cionim»  pag.  i%  babet  singularem  disquisitionem  do 

VenerabiUs  Beds  et  Flori  Lugdonensis  diaconi  com- 

aieiitarUs  in  Epistutas  Fauli  tx  dic&is  sancti  Aa- 

gttsiini. 

I  Tres  invenio,  lnqult«  antiquos  auetores«  qui 
eommentarlos  in  epistolas  Pauli  apostoU  ex  hMMrls 
•aneU  Attgtteiini  eetttbntbus  cimtexucrout  Frimiu  eU 
Pounu  «Mm  TripoUiuHm  provincim^  qiU  stiiclf  Panii 
EpiiioUii  ex  cupimUs  opHMculommioailAugHiUmiMlh 
natMoe  narraiut^  ut  per  oi  alienum  iui  coedki  Mm* 
retet  arcanum^  liiquit  Cassiodorus  in  Ubro  de  dittnis 
Leetloaibtts,  cap.  8.  Alter  est  tenerab^  Beda,  em^» 
bose  terba  snnt  in  fine  ^ilomcs  lli  torlati:  In  Apo- 
atato  fueBcun^e  in  epuieulie  nmcti  Augmlini  invem 
Mcia^per  otdinem  Iranuribere  curafA,  Tertlns  esi 
Florus  diaeonusi  seu  (ut  WandaU)erto  monacbo  Pm* 
miensi  ejns  aequali  vlsom  est)  subdiaconus  Kccleste 
Lngdunensls, tirsuo  teupore, doctrint  ^terodliloRe 
claras*  Et  bis  trU>os  commentoriis  unicam  htbemus  ^  ^"^^  commenUrios* 


Florom  Lugduriensero  diacoimm»  ttt  postea 
strabo.  H«c  cum  ita  siot»  manent  lamen  dislvaeta 
erudltorom  suifragia  circa  eToigaittmcommenlttrittm, 
qttem  Beda  aUi  tribaendom  eensent,  aludem- 
hant.  Et  mibi  qttidem  aliquandot  cum  ipsios  Bedae 
elogium  texerem  io  seculo  lu  Benedictino»  tisos 
foit  Bed»  gerroaDos  flBtdi;  sed  po£iei|  deprebeoso 
in  inss.  BiblioUiects  germano  iMds  eoilimeatario« 
a  sentealia  dlscedere  coactos  satai. 

f  Cofflmeotariam  aiiquem  io  Paalum  ex  dtciis  saActi 
Augttstteii  a  Bedn  consarcinatam  roissei  eonsltas 
debelesse  omniom  persuasio,  lom  qttla  id  discrio 
Beda  lestatar  in  Epitome  soa,  proboaiibus  libris  lam 
editlsquam  mss.,  tum  quia  Hincmartis»  Kbomorom 
B  ttrehiepiscof  tts«  ac  Lopas  Ferrariensb  abbas»  hoc 
Bcdsttconuneourlumlaadant*  Hlncm^ruA  qoidem  io 
posteriori  opere  de  Pr«desiinaiioneadtenuiGeHes- 
calcam,  cap.  I.  Sifuiiiamt%  iaqdit,  eoidemUhroi 
non  hakelf  videat  in  CoUeedone  fenerahiUe  Bidee  pris- 
hpteride  opuiculii  iancti  Au§uuini  euper  ApeiUAium. 
Et  ibi  diicere  poterit  ipMd  antea  ignarntU^  Lopus  vero 
fai  Epislola  76  ad  eomdem  Uiocmaram  :  C^lli^toffeirm 
Bedm  in  Apctioim  ex  operitm  Angue^i  teriiu»  eum 
dirigere^  propterea  qkod  fanlvs  eil  Uber,  ut  nec  snm 
eelarif  ncc  pera  poiut  iatii  eommode  conUnerL  llaqtte 
nemo  Jam  in  duiNum  revocalre  potest  aa  Beda  colle* 
cUneum  ediderit  ioApostolom;  ncc  Baroniiu  dubi- 
Usset,  si  ad  ea  quae  moi  protuU  argnmenta  animum 
iniendlsset.  At  tidendura  porro  est  qualis  sil  isto 


inier  Opera  tenerabiUa  Bed»,  ipsiasque  oomioe 
luraenoutam;  sc*  an  tere  BeJae  irUmi  debeol  Jam 
dttdttm  magna  Us  esl  inler  stodiostts.  IJ  lesutnr  Ro- 
berttts  de  Torinneio  abbas  in  monte  sancti  llicbaells» 
in  prologo  quem  praettiil  Abbreviationi  EiposiUonb 
fipbtolamm  Apostoli  secundom  Augttstlnom.  Hoc  in 
prologoapodLacam  Dacherium  in  appeodice  ad  Gui- 
bertum  editOy  censet  Roberlas  prolixnm  ilhim  com- 
menUrium  (quem  ipsum  esse  qul  intcr  Opera  Bedas 
nodo  exsUl  non  dobito )  potios  trtbuendum  essi^ 
Petro  abball  TripoUuno,  quam  Bedx»  cui  aUum  tri- 
buit  breviorem,  ex  libris  itidem  saocti  Aogustini  ex- 
cerptum :  qui  liber  totui^  inquit,  non  admquatur  nur* 
gnttudine  medietaii  ioUui  Erpositionii  Epiitolm  ad 


i  Ooos  luveniCodieesmembraileoo  ejusmodieoUe- 
ctaneam  ^ub  Bedae  nomiiie  continentes»  aoam  aonorum 
fere  odingenloromt  alterttmseptiogeiitorttm.  Primos 
honc  Codex  prasfert  Utuhim  :  CoUectanium  hedm  in 
Apoitolumes  operibui  beaHAuguitini*  Tum  commenu- 
rius  in  hxe  veriw»  Pautui  eermti  Jeeu  Cliriiti  tBocalur 
Apoitotui  etc.,  incipit,  in  faqnc  modum :  Es  likro  canlra 
4iuinque  limresei.  Ordo  iste  seqitendui  eu^  uiloguemeda 
Etangeliot  non  iiteam  depropheUe.  HlcCodex  desioil 
in  Episiola  ad  Tbessalonicenses,  aliis  foUis  atalsia. 
Aller  Codex  iU  inscribiiur  :  Incipil  tiber  Gotleeiio- 
wtm  eenerubitii  Bedm  presbyleri^  ex  scnp/isfti^oit.Aii- 
guitini  episcopi ,  in  epistoiM  beati  PauH  apoitoU  e/o- 
(oraltts.  idem  habet  Exordiom  ac  primas;  sic  vero 


HomoNos,  qu»  in  alio  prolixo  comnienUrio  habetur.  ^  desinit :  Ei^/icK  CoUectio  Bedm  preibgteri  ex  opas- 


f  Magno  post  Robertum  abbatem  intervaUo  Uhi- 
strissimtts  cardinaiis  Baronius»  ad  annum  ClirisU  ({6i 
exisUmal  commenUria  Ula  lyplsediu  noo  esse  Bed«t 
sed  Petri  abbatis,  qua  in  re  cum  Roberto  conaeaUl. 
Sed  Ia  lioe  recedii  ab  eodem,  quod  negel  aflam 
ejosmodi  commonuUonem  a  Beda  in  Paolam  condi« 
Um  esso»  ailque  verba  Uhi  Bedae  qua  superius  retoU» 
m  ipsiusEpitomen  exaliorum  addiuaiento  hrrepslsse» 
Disseolil  a  Baronio  BeUarminos,  in  libro  de  Scri- 
ploribos  eccleslasticis,  ad  annum  7Sil,  obsenraUono 
soconda  ad  Bodm  Opera,  aitqoe  oibU  impedire  qno* 
minas  duo  aoetores,  Petros  abbas  et  Beda  preabyier, 
diversls  Umportbos  el  locis,  in  Paulo  ex  AngttsUni 
scriptis  explicoodo  desudaveriot.  Imo  ccrte  mbU  uki- 


cutii  beali  AuguHini  in  Epistolai  beaU  VauU  apoitoUm 
Geaaini  bujus  Bed»  oommei^urli  oecdom  typis  eJiti 
copiam  babemas,  quem  Deo  danto  aliqaaodo  cum 
alils  ejusmodi  monomeatis  in  lucem  proferemos.  » 
Hjdc  ioalmesMabUloo»  looo  ciuto,  obi  et  plura  habel 
quUras  prolulcommoouriam  io  Epistolaa  divi  PauU 
ei  verbis  aaneti  AugusUoi»  inter  Opera  Bedae  im« 
prettom,  specure  indabiead  Floram  Lagduoen&em 
diacooom.  Qood  nos  etiam  poslea  praesiabimus  smeulo 
it  io  Floro  diacono. 

CAPUT  SBXTOM. 
De  toma  sepUmo  Opemm  eenerabilii  Bedm*  . 
lo  qao  exstant  BamUim  metieaUi  de  tempera  exxui» 
pag.  I. 


ii  MSSGRTATK)  DE  SCftlPTIS  YCN.  BBDiB.  90 

if#MiteirjliM(Mi/f  MHcltixxiUy  p.91.  A  ^  SulvMioriM  nottri  Jem  ChriilU  qui  ttiemut  dnit 


BntMim  hUmaU$  lie  tempon  iv,  p.  IS5. 

§§0miHm  qMdragBiinudf  xiu,  p.  218. 

Howitim  kMmaie$  4g$ancii$  xvty  p.  290. 

&eitmmH$  ad  pofMiUm  wnii  isiiy  p.  3S9. 

luqoe  jmta  impressiones  eiereTeniiil  bomilix  sett 
eeriBOoei  Venerabills  Beto  nsque  ad  cenUim  qttedra- 
gisie»  qttl  leaen  lii  enUqttis  nie.  €odd.  sttni  uuinm 
qnadra|iuU  novean.  Binc  mirarl  subit  qttanla  fuetii 
ma4emorom  ab  annis  cirdler  duceniift  impadeniia, 
qni  abiqil^  ftmdamenio  ei  Iraiione,  lit  suis  omnia  da«* 
rent  tel  cdojecibris,  ycI  alleciitMis,  tel  pboiittoiis, 
scripu  Tderam  psinim  inniimeris  eiiraneis  non 
alBplillcamnt«  sed  eorroperttni,  magno  ficcicsix  pro«> 
bro.  Uiilc  palei  qoam  necessaHttin  sil  aique  oiile 


$eaiiat  eic. 

6.  UomiUa  oancii  Evangelii  $ec,  Lncam,  PastoScs 
i*oqireiA2fTea.  lodpii :  if a/d  t/i  Bethleem  Oomino^  etc. 
01  in  E.lili8.  Deesi  In  prtmo  God.  Cii^lur  tamcn  a 
iona  Aureiianensi  epiacopo ,  lib.  ii  de  Iu$iitutione 
laicoli^  cap.  10. 

7.  Bomilia  uneti  EvungelH  $ec.  Joannem^  \h  ram- 
CIHO  laaT  YeaiUtt.  1n  priori  Cod.,  Ihmilm  donmi 
Jiedm  tif  KATALi  DoNi.^i.  Incipii  in  uiruque :  Qute  Um' 
poraiem  Mediatorio  Dei  ef  AomtVucm,  elc,  ui  10 
Ediiis. 

8.  ttomitia  $aHCti  Evang.  iec.  Joannem,  DiIlT  Jsstti 

PeTlO.  SEQUEaE  MB  ;  dicetlda  tN  flATAl.l  SAfCTI  JoANNtS 

BYANOCiiiiTie.  Incipii  ln  utroqite:  L^itio  $ancti  Evan* 


leipabliein  CbHsilao»  reiittn^lre  ad  mss.  Codicea  in  B  getii  ^  nobU  niodo  iecta  eu. 


poiiisitiiis  BimipGb  biblioihecis,  jaih  niulio  numero 
koe  smettk»  eolleeloi  ttii  eoUalis  ad  Ipsos  ediitooibus, 
iip«rin  a  lenolnls,  Cilsa  a  terb,  cena  ab  inccrtis  se- 
cetmnittr.  Inslgne  bttjusce  rc  i  eiemplOm  praebeiti  rari 
naiis  Co*ld.  mss.  sermonum  Veuerabilis  Bed»  pres- 
bjteri,  qnl  ottne  io  bibliotbeca  Colberiina,  nom.  lOS 
et  f  QOi,  oliiil  in  Tboanea  babebantnr,  num.  141  et 
88.  In  pfbno  nom.  I4i,  ame  aonos  oetinfenlos  el* 
«rato,  boiiftilite  iiiii,  conliotta  serie  eibibeuiur ;  in 
aHonora.  58,qoi  annos  seicenidi  prslbrl,  dlitin- 
gttaallir  In  duos  Itbros  prsemissli  ad  otmmque  cipi- 
tolaiionibtts.  Uiruinque  apographttro  conittlil  ac  re* 
frmscoUfii  Joaunes  Mabillon  in  elogio  Bed»  parag. 
81,  oosqae  posi  ipsum  Unquam  insiiiutonosiro  con 


9.  lUmilia  Etmg.  $ec.  Hatth.,  ANcaLVS  Dotttm  af- 
rAiciT,  di^eniia  m  matali  InNocKHTivtt.  Iticipii  in 
airoqtto  :  De  Morte  pretiooa  martyrum  Chrioti  Jnno* 
ceutiamt  eic.,  ui  in  felditii. 

10.  Uoadtia  Eoangetii  $ec.  Lucam^  PosTettAM  cOn- 
SttOMATi  so.tT  iies  ocTo,  diccnda  ii  octasas  Domijo. 
(nelpii  in  uiroque.  Sanctam  veuerandamque  pra^oentig 
[e$ii  mffinortetti,  eic.,  ui  In  feliiis. 

ttomUin  Eoangelii  tec.  Uattli,^  A.^eLUs  DottiKi  ar- 
PAamr,  dicenda  in  ticilu  ErirnAxiiE.  Nttlla  bomilia 
lo  «iroqOe  apograpbo. 

11.  Umn.  Evang.  uc.  Uatth.^  VeKiT  Je  m  a  Ca* 
LiLiEA  iN  JoaiANili.  lo  priorl  Cod»,  Uometia  domui 
Bedm  aiR  s^kcto  TnEOPttANij:*  liicipii  In  otfoque : 


... ^ ^.  — ^ ^ — 

wiieoi,  mainttmqaemoderMe  aadaclc  arcttmeniom     ^**'^  ««"^'«*  Etangeiii  quam  modo  fratre$  audirimu$. 
wa  imerpolaodis  Tetertiro  ficdesi»  doclohim  seiipUs.     ^^^*»  «i  *«  «*i»s»  P^o  dle  ocura. 


8ic  procedit  Codei  posierior : 


CAmULAIIO  Liaai  l  iB  IIOttCLllS  BEiJt  POBSBT- 
TBRI,  NUXEBO  TI6INT1  QtUtQUe. 

1.  BomiHa  ieelionio  taacii  Evangelii  oeeundum 
Matcam^  Mnics  bst  GAaaiBL  ancelos.  Iii  pHmo  Cod., 
BomeUa  domm  Bedm.  In  uiroque  sic  incipii  posi 
Etraiigelil  Tcrba  :  Exordium  no$trm  Jiedemptioni$  ho- 
dUema  oancti  Eoangelii  tectio  commendatf  etc.,  ui  lo 
Editii  ad  diem  Annuiiiiaiionis  beai:e  Msriae. 

%  Bomilia  kctiouio  oancU  Eoaug.  $ec.  Jjtcam^  Ei- 
Mabu,  eic   ( Inclpit  lu  uiroque  :  iecfio 
t  oaiftaijf  MN^ii  Evangeiil 
aesliTalet  deuneti$. ) 

Z.  Bamtia  lectiom$  $ancli  EtOHg.  $tc.  Uarcum^ 
FmT  JOAWOBS  m  ob  ebto.  In  priori  Codlce,  Uomilia 
damm  Bedm  ob  aovbnto  Domuu.  Incipii  in  uiro* 
qae  :  Adoeniam  dominicm  prmdiedHonio  Joanneo  prm^ 
eiofnii,ece. 

4.  BmadUa  lect.  oancU  EvangeiU  $ec.  Joannem , 
JeyumBSTBiTisoRioa  PBBBiiET.  (Iuc:pii //e^einpifotiif 
«isir«pfMinof  ieotimamam  de  ip$o  perMenOf  eic 
Deesl  in  priori  Codlce.) 

8.  HotmBa  EvangaUi  $ac.  MaUh.^  Com  bssbt  oe-^ 
iPiouTA.  Ja  priori  Cod.,  BomeUa  domni  Bedm  m 
^ieiitA  Do«»i.lBei^lt  io  ttiroqtte,  iVarmlo/M  Oomitu 


12.  Uom.  Evang.  $ee.  Lacam^  liANT  rAiBNTEi 
Jbso  pbb  OMies  annos.  In  priiiio  Cod. ,  Uomela , 
domni  Bedm  Dominica  priMa  po$i  Theophaniam.  In- 
Cipii  iii  ulroque  :  Aperta  nobi$  e$t  fratreo  chari$$'mi 
tancti  Evangelii  iectiOf  eic.«  ut  in  Editis. 

15.  Hom.  Evang.  $ec.  Jonnnem ,  NuPTtiE  pactje 
SDNT.  lu  primo  Cod.,  Homitia  domni  Bedm  Dominica 
SRCONDA  po$i  Theophania.  liicipit  in  otroque :  Quod 
Dominuo  ac  Salvaior  nooter  ad  uHpitao  tocatu$,  elc, 
ui  in  Ediiis« 

14.  Jlom.  Evang.  $ee.  Joan.f  ViiiT  Joannes  Jk&ch 
▼ENiBiiTBM  Ai  SB.  lo  prlorl  Cod*  Homitia  domm  Bedm 

Qtt»  cdiu  est  iiiter  D  Dominica  2  po$t  Theophania.  Incipil  in  ulroque  : 
Joanneo  Bapiiota  $i  prmcuroor  Domni;  sed  in  capi* 
ittlaiione  posierioris  non  eisut. 

15.  Uamilia  Evang.  $ec.  Jjucam,  PoiTQOAii  lurLETi 
SUNT ;  diccnda  in  PcaipicATiONE  Sanct^b  Marxjb.  in- 
cipii  in  oiroque  Codice :  Sotemnitutem  nohio  /lo- 
diernm  ulehritaUo^  eic,  ui  in  EJiiis. 

10.  Hom.  Evang.  $ec,  Joan.,  Ebat  dies  rBiTas 
JoiiEoauM.  Deesi  in  priino  CoJice,  incipil :  Duopa- 
riier  miracuta  humanm  $anationi$  hodierna  notio 
oancU  EtangeUi  iectio  iradii. 

17.  Uom.  Evang.  $ec.  Joan.^  Voloit  Jbsos  EsiaE  tn 
Galiljeam.  Io  prtnto  cod.,  Domui  Jieda;  ihmt  Tueo- 
pbania.  DqcsI  in  poslcriori  Codice,  iocipii :  Audivi- 


91 


AH  OraRA  VEN.  BEDM  PRQUCGOMENA. 


9t 


wH$€stectioneEvmg€UUfratmekm$9imi,benignam  ActorUm  euw  itiurrectlQmi  Dminne  et  iMkmiflor 


BedemptorU  noitri  graham. 

18.  Bom.  Ewmgem  oee.  MaUk.^  Filius  hoiiiiib 
irBMTVEi»  BST  w  «LORiA  Pata»  601.  Ifi  prinio  Codice, 
ffMtfia  ifomiii  Atfi^iP  D  miiiCA  i  In  QMdragenm: 
lndpiiiii  Qtroqae :  Quia  Dominui  oc  Redemptor  «o- 
ster^toMWOi.tste. 

19.  Ifoiii.  EfHmg.  $ee.  Matth.  Egbbssus  Jesus  sb- 
CBssrr  «  PASTBs  Ttbi,  etc  itec  deest  in  primo  Co- 
4i€e,  iocipit :  /» lutione  tancti  EvnngeiU  qum  nobie 
modo  lecta  est»  etc.  ExsUt  in  Editis  ad  DominicBni 
2  QaBdrafesimaB. 

fO.  Mom.  Ewang.  oee.  Joan.^  Pbebbbit  Ibsos  » 
M  MTBii  OuTBTi.  1a  primo  Codice*  Homma  dmnni 
Bedm  Downica  3  (2««dr«9«ftiii«  saM.  lacipltUi  vtro- 


q«e :  Prwientii  taneti  Ewngeiii  leedonem  tanto  in  B  q|  |„  Etfitis. 


notter^  eu!.,  nt  in  Editis. 

5.  Bom.Emmg.  tee.  Matth.^  UiiDBcai  mscipou.  In 
primo  JfanuscriptOy  Honulia  damni  Bedm  FeBiA  6 : 
lii  Pateha,  Incipit  in  utroque:  EwaMgedem  lutio^ 
fratret  chariuimif  gnam  modo  aaditimMei  ete.»  iit  in 
EdiUs. 

A.  Hom.  Epang.  eec.  Lueam^  oba  Sabbati  taldb 
MLDCOLO.  Deest  m  pHmo  Codke,  et  in  Editis.  locipit : 
ApiTfa  ne^is  ett^  fratret^  de  Beearreclwne  Dondid  et 
Bedemptorit  nottri  iectio  reeitata. 

5.  Hom.  Emmg.  tee.  Joan. »  MoBicim  etum  «  boh 
TiBBBiTis  MB.  Id  pf imo  Codicc ,  Hondlia  domni  Bedm 
w  DommcA  2  posl  Octabat  Patchm.  locipit  in  utro* 
qne;  Lmta  Dondni  et  Saivatarit  notiri  promitta^  eto.» 


fmfiBS  contiderarot  etc 

21.  Ifom.  Evmi^.  tee.  Joan.,  ABirr  Jbsos  tbani 
■AEB  GAULiEA.  lo  primo  Codice,  Homilia  domni 
IMir  m  QoAEEACBSiMA.  Incipit  atroque :  Q»t  tigna 
et  miraeuta  Domiid  ae  Salwatarit  nottri  recte  cum 
tefunt^  etc,  ut  in  Editls  nd  Domioictm  h  Qoadra- 
gesimm. 

9L  Hom.  Ewang.  tee.  Joan.^  Db  cbbmt  Jbsus  Ca- 
nuEiiAOii.  la  primo  Codice ,  Homiiia  domni  Bedm 
rBEU  2  in  Quadragedma.  Incipit  in  utroque :  Seiet 
moeere  tptosdam^  tptod  in  exordio  hnjut  lectiomt^  etc. 

^.  ffom.  Evang.  tee.  MaUh.,  Con  appeopuiqoas- 
IBT  Jbsos  Hibbosoltuis.  In  primo  Codice,  Hotnilia 
donmi  Bedm  in  Paluis.  Indpit  in  utroque :  Mediator 
Jki  el  heminmn  homo  Chrittut  Jetut  gui  pro  hmnam 
generit^  etc.»  ut  in  Editis. 

U.  Hom.  Evang.  tu.  Joan.f  Peoxiiioii  beat  Pas* 
au  Joo JWBOH.  Non  exstat  in  primo  Codice.  Iiicipit : 
llort<effl0|>nci^lfiim  tolet^  etc.,  ot  in  Editis. 

95.  Hom.  Evang.  tee,  Joan.^  Abtb  bieu  rESTOU 
PiscUiB.  In  primo  Codice,  HomiHa  domni  Bedm  w 
CoEiiA  Domm.  lncipit  in  otroque :  Seripturut  evange^ 
Utta  Joannet  memarahiie  ilkul  Domini  mgtterium^ 
etc.,  ut  in  Editia. 

In  posteriori  Codice  post  iibmm  primom  homilia- 
rum  iegitur :  ExpHcit  Homeliarum  liber  primut^  nu» 
mero  xxr;  et  tamen  in  ipsoCodice  exsiant  bomilias 
duntaxat  xxui»  aliis  ex  priori  Codice  soppletis.  Per- 
gltCodexposterior: 


Indpit  capitulatio  iectionum  taneti  Evangelti  nmnero 
XXIV  ifi  Uhro  II  ejutdem  anctoru. 


I.  Homilia  tancti  EvangelH  tec.  Matth.^  Vbspceb 
AOTEU  Sabbati.  Io  primo  Codiee,  Homitia  domni 
Bedm  m  tigilia  PASCUiB.  Incipit  in  utroque :  VigiHaa 
nohit  hujut  taeratittimm  noctit,  etc.»  ut  in  Editis. 

fl£C  bomilia  iegebator  in  f^i/ur,  boc  est  in  ma- 
lutino  onicio  Paechm ;  el  Umen  in  primo  Codice 
inseritor  boc  loco  bomilia  sancti  Gregorii  in  die 
sanclo  Pacbs  lefi  solita.  Idem  obserrE  devt^iim 
Petttecottet^  infra. 

9.  Hom.  Evang.  tee.  Lucam^  Stbtit  Jbsos  iii  «eeio 
EisarOLOEOii  sooeou.  Jn  primo  Codice ,  BomUia 
domni  Bedm  wuAk  3  tn  Paecha.  lacipit  in  utroquc : 


6.  i7om.  £iMm^.  tee,  Joan.9  Yaoo  ab  eos  qiui  misit 
MB.  In  primoCodieet  HonuUa  domni  Bedm  teetu 
DoMiviCA  jiosf  SEM^iiim  Pauha.  loeipit  in  uiroqoe : 
Slctfl  ex  lectiona  evangelieat  fratret  ehariuimi^  andh' 
«tmits,  etc,  ut  in  Editis. 

7.  Ifom.  Evang.  tec.  Joan.  Si  qoio  ebtieeitis 
Patebm,  etc.  Deesl  in  primo  Codice,  incipit ;  Poiesl 
movere  infirmot  auditoret^  etc.,  ut  in  Editis. 

8.  Ifom.  Evang.  ue.  Lucam^  Petite  bt  OABrruE 
TOBis.  In  primo  Ckidicei  Jfomtlla  domni  Bedm  in  Las- 
tania  majore.  Incipit  in  utroque  :  Domijiuf  etSaba- 
tOT  notUr  ad  ctietdt  regni  gandia^  etc.  Non  exatat 
in  Editis. 

.  Q  9.  Ifom.  £veMf .  tee.  Lucam..  Hjic  somt  teeea  qhm 
LOCOTOS  soM ;  dicenda  in  Ascemso  Domtiii.  In  otro- 
que  ms.  Codice  incipit :  Ateenturut  in  eettum  Do* 
mbmfl,  etc.,  alia  aulem  in  Bditis. 

10.  Hom.  Evang.  tec.  Joan. :  Com  terbeit  Pa- 
EACLiTOSt  dieenda  Domiiiica  pott  Auenta  Dondni. 
In  utroque  et  in  EdiUs  indpic  :  Ez  muttit  tancti 
EvangeUitaeieinvenimMtf  etc.  HMbomilia  citator 
ab  Amalbario,  lib.  1  de  OIQciis»  cap.  97.  ItenBqoo 
lib.  n»  cap.  I. 

li.  Homll.  Evang.  uc.  Joan.^  Si  nuciTis  me  di* 
cemla  in  in  tigilu  PmnrBcosTBS.  In  utroque  Ma- 
nascripto  et  ia  Editis  locipit :  QmIe  Spiritut  tanai 
Ao4f ,  frairet  chafiioimif  cetehranmt  adventumt  eic. 

It.  Hom.  Evang.  tee.  Joan. ,  Eeat  momo  ex  Pma^ 
Eisjas.  In  primo  Codice»  Honulia  donmi  Bedm  in 
Oetabat  Pentecottee.  Incipit  in  utroqoe  :  Stcal  cs 
LecUone  tancH  EvangeUif  fratret  eharittimi^  mi- 
dtflflfl,  etc  Exsut  bi  Edftis  ad  diem  inrentionla 
sanctm  er«cis«  et  dtator  In  epistola  qoam  HlncBmraa 
Rbemensis  arcbieplscopos  scripsit  MomiMO  COMciiii 
Toslacensis  ad  Rodulfam  BltariceBaen,  el  FrotariMoa 
Burdlgalenaem  antistites . 

IS.  Ifom.  Evang.  tu.  Lueam ,  Forr  m  mBBoa 
Hbeoois,  dicenda  m  ticu.u  sasicti  JoAmna.  In  utro* 
que  Ms.  et  in  Editis  incipit :  VeiiiBrMfl  Im  eamo  Da^ 
mtmifl  01  JlednMpl^  MOflffr,  etc 

i4.  Hom.  Evang.  tec.  Lucmny  Elisabetm  larLETOM 
m  tempos  faeibhoi,  dicenda  111  NATivrrATB  samcti 


9S  DISSERTAHO  Dfi  SCRIPTfS  TEN.  BEDJE.  U 

IpyuiiQft  BifimjE.  Iii  «troqiio  Codiee  et  in  EdiUs  A  Concepcioais  beaue  Tirginit,  sancti  MidHielis,  sencci 


«cipit :  Pmem^HM  Dmmm  NMimUUf  elc. 

15  Mmm.  BtHmg.  ue.  /•««•,  Dixit  Jssos  SiHom 
?mo»dieeiide  m  viBiLU  «jpsstolenaii  PM  €i  PmUL 
Mipit  ie  «troqiie  m.  Codiceet  Iq  Editis :  KNtnran 
«elis  perf^ctm  dtltffiemt,  ecc. 

li.  Bmm*  Evmig.  ise.  Mauk.^  Vimit  Jesos  iii 
MftnsCjnsm,  dieeoda  ui  Natali  apeilo/onin  Pe- 
f  ri  «1  PmiU,  liici|iit  I»  otroqiie  ins.  Codice  et  io  Bdit» : 
Ledii  «mefi  KmMffeiU  fnem  modo»  froirtit  mt- 
iMMt  teNlo  tiiliiisiiu  eefffim^t  etc 

17.  iffem.  £waif.  m.  ITalfik.DfziTSaoii  Pmos 
tB  Jmni,  EocB  ms  laiQPunjs  ohhu;  dicenda  ui 
IUtau  S4ncn  Bsnmcn,  Bisco|ri  scillcet.  Abest  in 
priao  Codice,  adest  in  posterlorl  et  in  Editis,  ind- 
fieni :  iiufifiis  e  l^emiMO  Petru$p  etc. 

IS«  £fem.  Efenf.  str.  Meitk.^  Accissrr  ab  Jfismi 

.  ■ATBft  mmra  ZnsBSi»  dlcencto  in  Nitalb  sancti 

•lAcem  ArosTOi.1.  Addit  piiaios  Codex  Jticobi  frairie 

Bmmid.  faidpit  In  otroqne»  ot  In  Editis :  Domhme 

CmMer  ei  Redempier  netier  vnburu  tuper^  ne- 

Mrm^  ete. 

.  10.  Hem.  E^OBir.  $ee.  lfellA.,£uBiis  Jbu»  bb 
FnnBOS  Tni.  Abest  In  primo  Codice»  Indpit :  Surhu 
ib  ef  nmlBs  fuem  mir&kiHier  euraimn  a  Demiao^  etc., 
«tteEdlUs. 

Sd.  Hem.  fisBBf  •  ue.  Maiik. ,  Aumtit  Hbbobbs 

TBTBABGBA*  dicendt  IN  DbCOLLATIOIIB  SANCTI  JOAHillS 

BAmsT Ji.  Abest  In  prlmo  Codice,  indpit :  Nolatoii» 
fratree  ekamilmit  bealitoamiu  diem  celehranie$f  elc., 
vt  In  EdlllB. 

ii.  Hom.  fioaBf .  eec.  Joan.^  Facta  sunt  Encbkia« 
diceadi  ni  Dbbicatiohb  bcclbslb.  Indpit  in  ntroque: 
ABdmtmos  e»  iecikme  EvanpUca^  fraeree  ehariuimi^ 
foim  faeta  umt  emcenia,  etc. ,  nt  in  Editis.  In  po^ 
iiori  Codlee  Inec  homillt  scqoenti  postponitor,  prse- 
ponitBr  in  prlori. 

tt.ffem.  EsBBf.  $ee.  Mattk.^  Timt  Jesds  bob  neb 
IB  TBLONEO,  dicenlB  iN  Natalb  sancti  Mattbjii 
AfosTOU.  Indplt  in  utroque  ;  Legkmu^  Apoetolo  di- 
aemof  qrda  omm$  peecamrunt^  etc. ,  nt  in  Edltis. 

15.  BonL  Eoang.  $ee.  /oon.,  Stabat  Xoannes  et 
B  BttCiraLis  Bios  .000»  dicenda  m  Natalb  sancti 
t  AroeTOU.  Indpit  in  ntroque  Codice :  Tobib 


Locas  eranfdlst»»  Pnesenlatioois  best«  Hsrte.  el 
allas  de  comrouni  martyrom»  elc.,  aot  soMiitias 
esse  aut  dnbias,  aut  certe  ex  sinceris  Bedas  coromen- 
Uriis  In  Marcum  et  Lueam  expressas.  Nollus  sane 
dubilo  quin  temporibtis  Bed»  eo  modo  redtartHor 
Ef  angelium  in  Ecclesiis,  quo  in  ross.  islis  Codldbus 
habetor.  Nondoro  bis  teroporibus  erant  ooodoctitii 
Evangdii  prscones,  qui  Cbristum  propter  Laxaruro 
In  singolis  Qoadragesiaue  feriis  populo  potaoribus 
In  dTitatibus  annuniiarenl,  quod  saec.  xui  tanturot 
ex  occasione  Mendicantiura  ordlnum,  na<uro  est. 
Unde  quo  roinus  obviuro  erat  ETangelinro-,  eo  ab 
auditoribus  avidius  exclpiebator»  ab  enuntiantlbos 
roajorl  gravitatis  pondere  Terboruinque  suavitate 
'  expodtoro.  Qui  porro  bas  Bedse  bomilias  suis  inter- 
polatlonibus  iu  deturparunt,  ot  ex  boroiliis  xLtx 
centon  quadragiou  composuerlot,  llhis  iu  imrouu- 
us  dispc«uerunt  juxU  ratlonero  hodlernam  Evange- 
lioniro  distribotororo,  qwe  vlx  qnadringeotos  «tatts 
annoshabet,  paruro  sollicitl,  an  non  Inde  posfmoduro 
a  critlds  superventuris  ignorantim  ac  supiniutis  in 
lacto  suo  argoi  possent.- 

Solas  hlc  Untisper  ddlbeinns  homllias  ad  po- 
puluro  varlas  num.  xxu«  qoarura  plnrinue  ind^nm 
sunt  oronino  viro  gravi,  qualem  fulise  Tenerabilem 
Bedam  novimos.  Horoiiiae  duae  de  saocto  Wigberto 
non  possont  esse  Tenerabiiis  Bed»,  qui  aonis  dno- 
dechn  exstinctus  est  anu  Wigbertmn  abbatero  inor« 
Q  tuum  anno  747,  dle  13  mensis  Augusti.  Itero  houil- 
lia  de  sancU  Scholastica  sancto  abbati  Cassioend 
Benbario  tribuitur  in  ros.  Cod.  Cassinensi,  qo» 
Spectare  videtur  potius  ad  Paulum  Langobardum 
Cassinensero  diaconum.  Sermones  de  sancto  Bsrtho- 
loroaeo  apostolo,  Joanne  evangdista,  de  Inventione 
sanct»  crucis,  de  vinculis  sancti  Petrl,  iU  absurdi 
et  fabulosi  sunt,  ut  risum  moveant.  Scrroo  in  festo 
oniniuro  sanctorum  legi  solitus,  ascribitur  Bbabano 
Mauro  in  apographis  qoonullis,  nescio  an  bene.  Illud 
movet ,  qu6d  festuro  oronium  Sanctorum  institutuffl 
est  a  Gregorio  papa  llf ,  ut  probant  velerrhna  Usuar- 
di  exemphiria,  et  Hugo  Uenardus  In  librun  Sacra- 
meQtorum  saoctl  Gregorii,  pag.  i84,  qul  anno  731  # 
sedere  ccey It.  At  sermo  iste  cum  Bedae  stjfium  ha- 


neiaaMeet  Seripmrm  Mnm  taUimitae.  etc ,  ut  In  jp  j^^,^  p^^^H  ^  ^^^  conscribi  sob  initium  insiitutm 
fidltb,  pro  Tigma  UmH.  ^^^^  festlviutis. 

tl.  Bom.  Emm§.  $ee.  Joan.  Yoluit  Jbsos  bxibb 


IB  Csr.ii.BiM  Deest  in  primo  Codice  utpoie  laceroy 
altero  et  Indpit  :  Ani/ivtmBS  ex  leclione 
iffratrm  ekarimimi^  btmgnam  Redempiorie 

mm  ffi  frB^OBi.  Deest  ia  Editis. 

6ie  vero  deaiiiit  Codex  posurior  :  EspikitBoud- 
Smrum  Uer  $enmiue  Bedm  preekfiieri^  uumero  xxit« 

Ex  hif  hitdliguBas  komlllas  omnes  m  ferils  omnl- 
boB  Doniiftlcanim  OnadragesimtB ,  et  in  Domlnieoi 
Aii  poil  TriBluteBt  itemque  Ib  fesu  sanctl  Supha- 
iri  proiaasanyrii,  sanctae  Schohtttiae»  saactae  Marim 
Magdalmia^  XiBflilgiiratloQis  Domlni,  Assumptionis 
beatc  Marim,  SBUCti  BsrtholomaN »  Nativiutis  et 


SdndUm  slve  Lod  communee  ex  Pairibu$j  pag.  570, 
BttributaesuntBedae  ex  conjectura  Untum,qnod  ipse 
soleret  ex  aliis  excerpere.  Naro  In  Mss.  oronibos » 
Bbl  firequentlssimse  in  antiquto  Galliarum  bibliothecis 
iont,  anonymm  semper  Inveniuntur.  Constaot  scin* 
tilhe  IslaB  sermonibus  lxxx  ,  de  variis  argumentis 
TlrtuUm  ac  vitiorum.  Humpfredus  Wankius  Anglns 
edidit  anno  1706,  in-folio,  Oxoniae,  et  Theatro  Sbel* 
donlano  antiquae  litteraturae  Septentrionalls  Ubrum, 
nbl,  pag.  180,  ait  exsure  ms.  in  Bibliotheca  D.  Tacobi 
Westmonasterii ,  inUr  alios,  librom  SdntUlarum 
sea  senuntiarum,  quas  tum  ex  Scriptora  sacra,  tnm 
ex  Patrum  seriptis  Beda  collegerit  versionequc  inter* 


95  AD  Omxk  VGN.  BfiDiE  HlOLECOIIICMA.  <i 

liii«iH  Saiooica  eipltcuerit.  Eisut  Uiier  ms*.  Codioct  A  aacloris  ad  qoem  tomo  It  dpeniai  Me  ifeeiai  iMi* 


ecclealarum  Aogibe  CAlhedraltom  etaliarum  ^usdem 
regni  celebrlimi  bibliothecinrai,  Codke  6622,  In  mis. 
Codicibua  Caroti  Theyen  Cod.  252,  et  Codicihus  mae. 
8155  ei  8250;  In  mss.  Jacoha»  hihliothectt  Codici- 
hus  415  et  538  :  Uhtr  SciniHtmmm  cum  SM#m*c« 
weriione  inkriUienrk. 

D9  Muiiere  farH  tikdiut^  pdg.  4K>t  feMrahlli  Ueda 
Indignus  non  est.  Lodit  onim  apitsalmts  allegorlia^ 
^iiae  ah  ttltus  ingenio  noti  alteits  sUiH»  quamTis  nlhil 
haheam  quo  ilil  poftUitre  attrihoam. 

EAMiHs  Ji  Oficiii,  pag.  467,  ei  dktis  qoonimdam 
Patromeicerptust  aon  poiesl  Apedare  ad  Bedam^ 
Mam  uhi  de  lU,  li^  l  el  quadrlitesima  loqultnr, 
allegat  quaidam  qme  deaumpti  synt  ei  Anasiaiio  qul 


ciaius  dc  Suhsumiiis  ioscripUii«  (iam  ilii  prlmuSi  Mi 
et  lilc  postremas,  est  ad  elerlcos«  &cil^«e  Tertiolttiaa 
easdem  querimomaa  eonlra  eos  qoi  soo  lempora 
distrahf bant  suhstaiitUs  et  monaatel^ia  oMMiaehoram 
▼icloi  el  TesUtttl  oecessaria,  niagim  tolitta  Bceleaim 
dmteno.  Aadiam«siUam»p4g.  1M9.  $me^  prte$lr^9 
ffcieM,  ottHNtt/e  #1  rMointf^fiiies  ^Oe^  scH^lom  $^^ 
JowciiJtt  oiniissifivii  ifts  tHii  MdOsanT ,  he r ,  «sAorfo* 
onoi  M(^  pro  iNslonrilioo^  ^iNlo4jorom  deilrorca* 
rom,  primo  ^oldrol  oi  priafio  «siodc  oMoli  camo^illi 
ftdiMitur^  Mudi  ol  Al  ^ui  Ument  BmtUmtm  m  qoi 
ooi^olooi  lo  «ifS  e/oi,  tifierioprmpmioniur.  tlkm  m 
ime  qoom  inoxAtta  ofeim»  «sl  Antti  fOMi  «0  ioem  qodr 
stM  soiffOe  sootlis  ONlnctpofo  ofqiie  tOMssrrofo  «rooi« 


scripsit  Vitas  Romanorum  pohlittcum ,  in  Vlio  ITel*  B  d.,i/roria  looi  «s  #ecforom  ioairitf.  Si  MnH  Aeo  f«« 


cMoilis  fop«.  Al  oothis  nescil  quam  longe  aote 
Anasia-hnn  ipse  Boda  Baortuas  sit.  tlnde  glossemaUi 
prolliiori  opiis  tton  esl  ad  epusculum  Istnd  a  Boda 
aulareridnm. 

Fropolatfo  «lif€|Or(rdriim  |jffcrpr«iOlioiiom  io  Pro* 
tirbia  SolMoOfs,  r^pcrta  in  Codii-e  aiiUi|tto,  ei 
pag.  476  p(»sil:i|  Sttot  Inc^ritt  fldel  atque  aut  toris. 

tkPHX  SEt^TIMUSI. 
De  tomo  oetove  et  uiiim^  operum  YeiterMUe  Oedee» 

LHeiiu$  de  tempio  Salomoois,  pa|.  1,  uon  lodiihas 
esl,  meo  sottsu,  qol  Bedas  trihuatur ;  hahet  enim  gra* 
iritaiem  alque  dicUonem  utcunqtte  Latinam ,  a  stylo 
Bedae  nOn  ahhorreotem.  Ad^lo  huuc  auctorem  soh  ^ 
iinem  capitis  24,  ulUmis  fcre  teriii^,  allegaire  lihros 
de  Tahernaculo  el  habitu  sacerdoiali  a  se  f  criptos  • 
Diximui  piemus  de  meu$a  et  cundAakro  et  uiro^ 
aituri  uc  ^a$i  doum  Domini^  in  libri$  ^uoi  de  Faeteata 
iabemueuU  et  Ao^fo  $ueerd4laii  irripsionri.  Alqoi 
hxc  cooVeniunl  Bedse  qui  in  indicalo  Opr runi  saorum 
anno  751  a  se  composiiio,  ait  a  se  scriptos  de  tai^er'^ 
naeulo  et  $a$i$  ejue,  ue  tesHitu$  $acerdoium  libro$  tre$* 
Denique  boc  opus  scriplum  ex  anieriorihus  Ptftribits 
at  in  prxlaUoue  tesutitr,  qood  Bcdm  Irequens  ai^ 
peiie  perpetuum  est. 

Lihelli  aulem  de  Creatione  $ex  tfierom,  pag.  52, 
Ootfifion#i  soper  €ene$im^  pag.  78,  Sopsr  Exodmk^ 
LeHiicmd^  Numeroe^  Deuteronomium^  Joeue,  Judiees^ 


miUufktee  In  meimuielr^t  ^eeeeemria  qoorfoo  imbereni. 
poiseof  «li^4^  o/ocrios  dHcfolom  iHrioom  o^,  poa^ 
SMf  tisroftoi  pro  It^i,  pro  proRiolimi  oc  prineipum 
iuorum  lohi^c,  oe^  ooo  pro  teiike  Beeiiiim  ilofO 
intetiedere;  po$$eni  eiiom  ei  fot  pro/teiooli  loof  ro* 
folooi  exeidereni , «  pa$t0tBu$  lOis,  liccniioi  eor^pii 
Sed  Ime  omolo,  proil  doieti  in  ttmtk  negiigenlia  o  plo« 
rfoui  epieeopie  Weofor,  etc*  Hoc  aotem  Idem  argo* 
mcBtum  orgel  longe  auiplios  qtiam  in  lihro  de  Sdh* 
stantib.  Praclerea  idem  paulo  aiiie  referl  tealimoMam 
peUtbm  ei  Viu  Gregorii  llagui  0  Jooniie  Diacooo» 
scri^u  posl  abiioi  centum  et  qmnqnagmu  a  morlo 
saocU  B«ke«  Deuique  lo  libro  de  ^uhsUmUis  hiditsft 
^  se  scrihere  post  ahaum  Cb^isU  incamati  milUsiawai» 
>  ot  ihl  Jam  adnoUvimvs.  Houdquaquam  igilttr  hoo 
opusculuro  Bed«  eonvcnit : 

ComoieoMrloi  io  li^rom  Berfil  de  IriilloCc,  pag. 
925»  olot  i^ecentem  achotastlcaB  pafamtrae  toethodam» 
ande  kmge  disUt  ah  Ipsis  Bcdai  tempdrihtts.  Juro 
igitur  ah  omoihus  inter  spwria  ad  schotaatlcam  hal« 
huttem  projicitiir. 

Meditaiio  paeuonio  Cfiri$ti^  $eptem  officii  canonic^ 
Aorli  accommadiua^  pag.  955.  Conveoll  non  tempo^ 
rihus  Bedae,  qoibus  noiiJam  easuhant  Uiia  humame 
Inventtonb  commetiU ,  sed  modernis  nostris  vel  an- 
terioria  sscidi,  uhl  muUa  a  deVotis  eJosmo<li  susci^ 
lala  sant^  Atlentis  adlem  ipsis  olUcU  eeclesiasUci 
eipressis  verhis  vcl  mvsieriis,  kmge  prmferenda  est 


Rutlt,  libro$  itnatnor  Hegum,  cum  lt6ro  wiorom  0  tiovUiis  ejasmodl  Inventlooihas. 


i^oirifiooom,  sunt  nnius  atque  ^usdem  auctor^s,  noc 
Bedam  reTeront.  Specunt  poiius  ad  auctorem  Beda 
posterioreui ,  cum  hic  auctor  suis  QosesUonibus  io 
Genesim,  seniel  atqne  itcriim  alieget  afphabeUcam 
interpreutioaem  noroinum  Hebralcorum,  qoam  nmo« 
Codices  attrihuunt  Bemigto  Antii^siodorensi  moimdlo, 
circa  annum  900  doctruia  cekbrem.  Uiide  basc  opo* 
acula  omnia  sunt  auctoris  muus,  qui  sarculvm  Eccle* 
sise  X  000  praecessit. 

ComotfOforioi  io  Peaimonm  Ubrum ,  (lag.  (^07, 
idhU  habel  qoo  Bedae  alttroictttr,  ttndo  spurius  ceft- 
oeridehct. 

Sfrmo  in  p$aimum  in ,  ad  hxo  verba ,  ^omioos  ile 
>  proipcMU  cic»  pag.  902,  esl  uoius  cjttsdemque 


De  retdedOe  pedaioimm^  pag.  961.  Hoc  opasculom 
Egherlo  attribolt  Spelnt^innua  tom.  I  Concilionim 
AngUae,  fol.  281,  lametsi  Sn  6(>i;eciione  canonmn 
Beglod  Prumiemla  ahhu  PcenllenUalem  Uhram 
Thoodori,  sod  Bedas,  cUet,  Ub*  i,  e.  297,  atqne  Yvo 
et  Grotfamn  ei  Pmniteotiali  Bedm  relerant  capitalttm 
de  socordou  Rttchirisilam  ovoasenle.  Bmc  oMiliii 
qttidom  do  Oporihoa  Yonerahlli  Bedm  iiMCripUs«  aed 
■ecessario  nofi  lacendb. 

Kmm  qo»  io  EdlUs  Bedse  Operihtts  desldtrfnto^ 
genahm  cjaa  opero  qoiBdom,  ei  Joanne  MahUfenlOt 
hi  elogio  Bedae,  loco  duto,  porogr.  54,  pottcla  ei po- 
naiiittr,  ad  Edltionem  proiimam  pleniorebi 

Explanafio  to  Caniicum  MabucuCf  eojas  memmit 


fe. 


f^  DISSEHTATIO  DR  SCRtPTrQ  Vm.  BRD4C.  98 

ledii  in  imlicttlo,  q\m  m^*  ia  CotrMus  Mbtiothecs;  Amereri  voluii  Menricus  Wariliontis,  qui  com  iitite 


MQeii  Gi^aiiide  Pr^lin  Ddridenftibiift »  num.  $75. 
Hoe  ^ferl  Rsordi^m  :  ComhVhw  fropkMm  Uab^cHc 
qMd  M  «jp^  |^<M,  4il<r/lM<ma  in  CAriiie  ioror, 
SecffiMfiito  4oiiilmVir  pamQni»  tMsime  pronnndai. 
Vnd$  €S  coH$u€tudine  9mct0  el  umterMUh  EccMm 
uzia  Sokbtitu  fta  «^i^iit  fiouio  ^ompleia  ett^  $olei 
in  Imidibuo  vuOuHnh  per  mgulm  l»ekdomada$  ioiem' 
M^  raped^  otc.  Ilem  in  Colbertlna  ross.  Codicibiit 
im  el  S5.>7. 

Camin  da  divin^  iudicio  ad  Accam  epiMCopum  tfe« 
rite^lnr*  e^ilam  apod  Sinieotiem  Dmu(lmeiisem  in 
Iftro  de  Geaiift  rfgum  Aoglofuin,  qni  Bed»  etiaro  in 
M,  Cplbertino  ascribitur. 

£|rialo<i  de  eapta  mundi  mfate  ad  Pie§minem,  qm 


tricQulam  in  Auclario  aii  Usseri  bbloriam  dogina* 
lii-aiii  €oniroversia&  de  Scripturis  ei  sacris  f ei  nacuUst 
Iragmenu  qusnlam  ea  Dedx  in  Gefiesim  exposiiione, 
ejii^idemque  in  Cantir.um  liabaftuc  commentario  ev- 
C4  rpsisset,  qune  duo  illa  Bed9s  opuicola  e  tenebris» 
quibus  bactenos  inimersa  jacueranl,  eruil,  ne  quis 
com  Ouditto,  et  Cojomesio,  aliisqiie,  Anglorum  gciiti 
exprobret  quod  conterranei  ftul  Bt^d»  scripta  peiutttt 
neglccta  iu  bililotbccarum  suarom  forulift  reliiu|uat. 
Et  Exposilio  quidem  In  Genesim,  pag.  1«  usque  ad 
caput  XXII,  progreditur,  et  a  rersu  i  capitis  ii  Incipit, 
cum  anteriora  de  Uexaemcro  tonio  IV  Operum  cjus 
leiianiur,  Descripsit  anlem  l^anc  Expositionem  in  Ge- 
nesim  ex  ms.  Codice  LamlietbatiaB  bibllqtbecae,  in 


ma  cum  HisloHa  abb^lum  monaftleriorum  Wiremu-  ^  qua  eliam  duo  exeropliiria  f!:xpe$!|ioi.ift  in  Caniicum 


thmiftif  ei  Gtrwenftis,  et  ^Hnie  ad  Egkanm  £We- 
cciim  aniiifitem,  a  Waraeo  nuper  edila  esl  Hi  Anglia* 
It^ne  in-tO  Parisii»  anoo  1066,  apad  Lndovicuiu 
Klb^  Deoiqae  epioiola  una  ad  AtHnum  ifuen^dam 
AnfiMi,  qwua  f^^  ioaiineft  |f abiUon  lom.  1  Ana* 
lnetorom. 

Pnaderaro  fle  Bedas  Operi^us  menttonem  laciuot 
Ada  emdiMmim,  Llpftim»  Jniii.  a^no  I60S»  pag.^9, 
Ms  verbU  :  Be^m  YenerapHU  operu  ^«^4^m  M«o/o- 
^e  mme  wrimm  edita,  nee  iton  fti^ioriea  tmtea^  »#• 
mei  e4Ua.  A^euerlmi  KgierH  arckifid^opi  C*ora- 
amtris  diai^iui  4«  w«««iaf/icii  iiiaUVadoiif ,  ei  AidetpU 
ifipeapi  Snrebamendi  hk^r  de  Virffinltate  €9  Coiico 
m^ienma  «meii^fM.  Londtni,  npnd  Kobertuui 

«  VeBerabitia  BedsQ  t>p«ra  Parisiis  anno  1^11«  tribuft 
%piia  per  lanietium,  ei  aiiae  1551,  ibtdem.  oclo 
leoiSi,  ipiidem«|oe  ve^\%  Qaftileai,  per  JoaiiDem  lier- 
Togiwis  anno  1563,  d  Colopiap  per  Aptmiium  Ilierat, 
ttlHi  161%  prodierunL  Ab  co  tempore  nonn^lla  Bedaa 
meoumenta,  qox  io  iftlift  lomift  desideran|urf  luccm 
MexeifnL  ipislelam  Bedx  ad  Aibinumt  tomo  I 
AoaMcienffliyetenmi.9H[-^  MabilMo»  io«crttit. 
^  eiiaW  paoio  posl,  pag.SI,  Bedae  iii  PawBoaa 
Bplstolaft  gettoinum  cmmpenUriom  ab  edito  div^ 
«m,  sed  aliquando  in  lucero  prolaturum  promiait. 
Idcm  Mabilloninft  ex  Codice  ftandi  Remigii  Bbei^cii« 
sift  dcfcripieral  Marlyrologiwn  BedaB  metrieum,  quod 
lome  X  Spicilcgii  ftul  Dadierius  vuigaviL  Prosaicom 


Hiiba^uii,  pag.  191,  lavenit,  quorum  unum  deacri- 
psit,  alteriui  varlas  i^ctlonos  annol:ivtL  Ditobuf  bia 
opusculis  iitti,quam  ediiis,  subjungii  ea  qux  a  Warxo 
edila  paulo  anie  diximns.  Cum  eitim  pauca  illius 
Editi^jinls  eieiuplaria  in  Anj^liam,  el  pauciora  iii 
alias  regiqneft  flevenerint,  et  jam  pridem  a  piuliift 
dcftlderata  A»erlf\t«  operae  pretium  se  la^urum  exi- 
stiniavit  clar.  Wanboiius,  ti  istam  Historiam  abbatnni 
Wcremuihensium  ci  Girwienslom,  pag.  «1,  una 
eum  Egberti  dia»o^o,  pag.  «66,  el  doabus  Be^te  epi- 
stolis,  pag.  i4l,  denuo  preio  subjici.  et W-raji  ooias, 
qu$o  in  Dubliniensi  ediiione  ai  calcem  n^Jeciae 
ruefani,  lo^fs  ki  ft  reponi  curaret*  Addidlt  etiam, 
pag.^1,  Aldelmi  libruni  de  Vii*giniiate,  noii  eum 
^  qui  ligato  aermooe  scripius  toroo  V  Leetionum  anll- 
qiianini  Vanisii  If gi|nr.  sfd  qui  ocaiione  soluta  com- 
posHus  In  moi^uiiMinUs  ofiliodoxograpbis  ei  Palrum 
biblit  ibeca  legitur*  UlfuroqueviiioseediMimcclebrjft 
Groopviui  itt  Monobibio  ubscrvationuiii  ad  scriplares 
ecile^iastlcoft,  cap.  4,  *,  !5  et  iO,  ememlare  rggrcft- 
ftuft  eat.  £i  metrici  quiiem  tracUtus  euiciidatiuro^ro, 
epe  m».  Codicis  OxoniensU  ftaiia  feliclter  ipsi  cessisse 
Warlbofiua  iudieal,  non  acque  cqrreciiottem  tractatus 
alterittft  Ib  prosa  seripti,  cum  ea  merif  ingcttii  con- 
Jeclttrift  alxa  fueriL  WarlbQOUft  IgUur  elegantissimttm 
bunc  Aldbelmi  tracuuim  ex  antiqnissinio  Umbc- 
Ibauo  Codioe  nitori  suo  restituendum  duxit,  coi 
alinJ  exemplar  ms.  suppediuvit  bibliotheca  eccle- 
slaft  ealbedralis  Saiisburieiisis,  ex  quo  indiculum 


^  pptciicgii  »m  iwiciHrriu»  ▼!»•#•*•••  •••»^-^-"      ^^q  eaittearaua  d«i»»ii"iww»»  «*  h"''   ....trv^.— .• 

Beilae  MartyrolegiMm,  ab  co  qu<M*  interOpera  I>  ^jmm  descripsit,  cujnft  ductu  hunc  tracUtuin  in 


ei«i  legitur,  plorimuui  discrepanSt  Hcnschenlus  el 
PapelifOfbitts  in  Aclift  ftanclorttm  Martii,  tomo  U, 
^e^MxMtk  edideronL  Nequo  bic  «ilcnUo  pficieruut- 
lendttft  Jacobuft  Waneuft,  qui»  anno  I6W,  Publlni, 
Bedae  bisloriam  de  Vitis  abbatum  WiremtttbefHium 
el  Ginrienslom,  ncc  non  eiusdcm  duas  epifttolas, 
qnarum  nna  ad  Plegvrinam  daU.  tractatom  ftuum  de 
eex  JEuitbttft,  eontrii  eos  qni  Iniquiusdeeo  Judi- 
«MiB  inlenmi,  dcfeu^  L  AlKra  Egberlom  ad  quem 
aeripU  esl,  de  rounere  sacro  lite  obeuodo  inslitoif, 
ei  nonaulla  sutus  ecclesiasttci  viUa  perstringil,  una 
enm  EgberU  dialogo  de  ecclesiaslica  liisUtuUoue, 
pttbtiei  Jttria  fetit.  .     ^ 

«  Httiwii  exottiplo  de  Bedae  moiiumenUs  diam  beoe 


plurts  secUoncs  dlstingucre  ipsi  placuil.  s  Uacc  a  me 
adjecta  posl  disserUUonem  jam  diu  compositam  el 
cooscriplam. 

CAPOT  OCTAVUM. 

Qiiemoilo  m  pastermn  ardlnanda  iint  Opera  Bedm,  m 
f  rfi/ioitiN«  (uturu. 
Commoditfft  auiem  meoquidem  senso,  tt  absqiie 
ftaniorom  pn^ttdicio,  Opcra  Venerabills  Bcdas  in  Edi- 
Uooibos  proxime  futuris  iU  distribucrentur,  Ut  qu« 
dulMa  sunt,  ea  oinnia,  aivc  philosopbica,  slve  ad  ar- 
t^  alias  p^tinoant,  in  uliimum  voluroen  conjiceren- 
tur;  qu»  ad  cerlos  «pcctaiit  auclores.  foras  projice. 
rentur,  alUs  sic  disposiiis : 


AD  OPERA  VEN.  BEDJS  PROLECOIIBNiU 


tw 


TOaiUS  PRlllCS  SEO  VOLUMEN  PRtMUM       A 
Eorum  ^m  $p€etmkt  Ubinla  arte$  $t  pkUotop^Mm» 

Inoaiubult  artis  frtaiiiiatiae  Donati. 

D6  ocio  PartibQi  oraUoab  liber. 

De  Arte  metrica  liber. 

De  Scbisinatibua  sacrs  Scriptune. 

De  Tropb  tacraa  Scriptur». 

De  Orthofrapbia  liber. 

De  aritbmeticb    Noiueris  auo  dialo|0  de  notia 
namerorum  et  r^tiooe  temporum. 

De  arithmeticii  PropoaitioB.bos. 

De  ratiooe  calculi  et  de  ditislone  numerorum  ad 
Constantinnm. 

De  Loqoela  per  difilorum  festna.  ltenM|ue  Itbellns 
de  Ratione  uociarum. 

Libellos  de  Argumentis  lon«t  pag.  143.  B 

DceennoTcnnales  circuli,  pag.  3S7» 

De  Cyclo  pascbali,  pag.  500. 

Liber  de  ConstituCione  mundl  codestis  lerrestris- 
que,  p.  385. 

De  circnlis  sphmras  et  polo,  p.  305. 

De  plaoetaruro  et  signomm  RaUone,  p.  509. 

Libellns  de  TonUruls,  ad  Uer^nfrldttm,  p.  507. 

Llbellos  de  Ratione  computi,  p.  410. 

De  Natora  rerum  liber,  lom.  U,  p.  I. 

De  lemporom  Ratione»  seo  de  temporibns»  tom.  II, 
p.45. 

De  sei  mundi  aetatibus  Cbronieon,  site  libeUns» 
p.  105  tomo  n. 

De  Temporibus  liber,  tomo  IL  p.  ilO. 

Epislola  de  «qoinoctio  Temali,  Juxu  AnatoHum,  ^ 
toro.ll,  p.iSO. 

T0M13S  SECONDOS, 
Commontarhrum  in  Ubr0$  VeterU  Tntmninti. 

Heuiemcron,  sive  de  sex  dierom  Creatione  !!• 
bellus.' 

Exposltlo  in  Genesim,  cum  sequentibus»  quis 
omnia  tom.  lY  eontinentur  pleraque  sallem. 

Explanaiio  in  Exodum,  In  LeTiUcom,  in  Numeros, 
in  Deuteronomium. 

Allegorica  Expositio  in  IV  libros  Regum,  libris  nr. 

Quxstlonesxxx  in  libros  Regum. 

De  tabemaculo  et  vasis  ejos  ac  vestibus  sacerJo^ 
tum,  libri  ni. 

tibellus  de  templo  Salomonis,  lomoqoidem  ocuvo.  «^ 

Expositio  in  Parabp^Ias  Salomonis,  lib.  m, 

Expoaitio  in  Cantica  eoilliooruro,  lib.  vn. 

Expositio  allegoriea  in  librom  Tobiae. 

Expositio  allegorica  in  Esdram  et  Nchemiam  pro- 
phef  as,  lib.  ni. 

Sxpositio  itt  Canticnm  Habocuc,  passlm  mano* 
scripu,  de  qua  egimus. 

De  Muliere  lorU  libellos,  tomo  ¥1,  pag.  450. 

TOMUS  TERTIDS, 

Cemmetiforioniin  In  Hbro$  Nnti  Te$tmmnti^$i  Ser^ 


Qul  omnes  lomis  T  el  ?l  Edltionum  Bedae  eonti- 

intur,  nempe  : 

Expesilio  in  Evangdium  Marci,  libris  it,  pag.  tt. 


Expo^tio  in  Evangelium  Lucss,  libris  fit  pag.  f17« 

Expositio  in  Ev.  Joannis,  pag.  451. 

Expositio  in  Acu  apoatolororo,  p.  02S. 

ReCractationes  in  AcU  apostolomm  tomo  ?l,  pag.  I. 

Expositio  seu  commenUnos  in  quatnordecim  Epi- 
slolaa  saneti  Pault  apostoll,  ex  ipsb  aanctl  Au- 
gostini  senUntiis,  non  qul  tomo  VI  babetor,  sed 
quem  ounuscriptum  et  nondom  impressum  dixkmis. 

Sxpoaitio  in  septem  Epistolas  canooicas  Jaeobl , 
Petri,  Joannis  et  Judae,  p.  675. 

Explanatio  in  Apocalypsifti  beali  Joannb  apoaioli, 
p.  761. 

Sermonea  Yenerabilis  Bed«,  seu  Romillanna 
libri  duo,eontlnentes  homlllu  xux,  untum  oum  Ho* 
milia  de  festo  omnium  Sanctorum,  qum  nd  Ingenium 
sancti  Bedae  accedere  nuxime  videtur,  projectis  ser- 
monibos  eo  modo,  quo  misere  interpolati  snnl 
lomo  VII  in  omnibuslmpressis. 

Sdiuilbe  seu  Excerplorum  ex  unctis  Pntribns, 
sermonea  octoglnU,  tomo  VII,  p.  570. 

TOMUS  QUARTUS, 
iltiidri^erinn,  trl  opemm  ad  kinorlmti  erirlrstnirtcnm 

Hisloria  ecclesiastica  gebtis  Anglorum,  qnam  regi 
Anglorum  Ceolulfo  obtuHl. 

Historia  abbatum  monasteriomm  WireaNHU  ei 
Gfarwae,  libris  n,  cimi  cpistola  ad  Plegwinam,  do 
aexu  mnndi  «uu,  el  eplatola  ad  Egberlnm  Bbora* 
eensem  antistiUm. 

Viu  sancti  Cuthberti  Undlsiamensis  episeopl, 
librisu. 

Viu  sancti  Fdids  Nofae  episcopl,  casteris  omnlbna 
proscriptis  ut  ad  alioa  auctorea  speeUntibns. 

Martyrologium  Bed«,  non  qnomodo  Iropressum 
est  toroo  III  Operum  Bedse,  sed  qnamodo  BoUan- 
dist«  edidemnl,  niroirum  interpolamenlia  Flori 
charaotere  minuUori  expressls.  Quantum  autem  ad 
metricnro  de  qoo  locuti  aumua  haudquaquam  Bedas 
esse  f  idetur. 

Libellus  de  Locis  sanctis,  lomo  Hl  pag.,  elc 

TOMUS  QUINTUS, 
Suppo$Horum  ^orum  incerti  euctoree  f«nf. 

EpkemeHde$,  $eu  Computue  «n/foris,  tom.1,  pag.  W 
el  seqq.,  Incerti  scriptoris. 

De  emMimorum  ratione  emuputue^  tom.I,  pag.  215 
etseqq. 

£i4tfl7i  duo  de  Munea  tkeoriea  et  praeAca^  tom.  I, 
pag.  ^4  et  seqq. 

LibelU  de  Progno$tiei$  temporum^  pag.  590,  da 
Ueamra  korotogii^  pag.  592;  do  Aetrotabio,  pag.  584 ; 
de  Sathntate  ln(anHum  prognoetica^  pag.  597;  da 
Minntione  $angum$.  pag.  598;  de  $eptem  MimcuUa 
umndi,  pag.  400 ;  ▼ere  iibelli  Indignl  qol  Tonerando 
Bed»  Iribuanlur. 

tffaMl  Bedm  preekgtero  Inscr^tf;  png«  101  d  ae* 
quentibus. 

Sententimf  stos  Asimnata  pkOa^apkka^  lom.  II, 
pag.m. 


%. 


101  FABRICil  NOTITIA 

Smienfic  tx  Op^rihiu  Qeer^nii  exurftmy  tom.  11» 
pa(.  166. 

iAb€r  Pr^  erbiarum  alphubetictis^  tom.II,  pag.  185. 

UkellMM  ie  mbuaniii»^  seu  tehUntiiB  merelei^ 
iMi.  II,  pag.  200. 

De  Dinnetiene  titm  ef  mortis^  tom.  II,  pag*  i55, 
c«B  seqaeBiibtis  io  imprcMis,  qox  neni»  &iinl. 

iafcrprf tolMitft  Nomiincm  Uebrmcortm  $eerm  Sm- 
pteiw,  efHne  alpkabetieo  digeitm^  tomo  111«  aii 
caleom. 

EseerpHenei  Peinm»  Cettectenee^  Ftoree  ex  iiter- 
eh^  Qeeeiienee^  Perebetm^  etc,  ibid. 

ExpoMo  in  EvenfeKmm  Mattkmiy  libris  it,  tomo 
IV,  p.l. 

De  Nen^mkni  loeemm  «e/  dvilafMm  qum  in  libre 
Aetmm  epoetolonm  iegHnlur^  tom.  IV,  p.  666. 

libeUui  ie  OficiiSy  loro.  Vli,  p.  467. 

Fragmenta  allegoricarum  interpretaiionum  in  Pro- 
werbia  Satomomt^  tom.  eod.,  p.  476. 

yMlui  ie  Creatione  iex  iierum^  tomo  Vil,  p.  52. 

QiMrsliofief  saiper  Ceneeim^  ibid.,  pag.  78,  siiper 
Exodmn^  Leriticum,  Sumeroi^  Deuteronotnium^  Joiue^ 
Judieei^  Ruik^  libroi  quatuor  Regum^  cum  libro  iiuer* 
eerum  qumitionum^  ibid. 

CMmNeitlariiis  tn  Ubrum  Pialmorum^  tomo  VII, 
p.307. 

Serwo  proHxui  in  pialmum  Ln,  ibid.,  pag.  909. 

GuiiiNeiilartM  tii  li^ncm  JBoelii  de  TrinitaU,  p.  925, 
ML 

Meditatio  paaionii  Ckriitiieplm  ofcU  eanonid 
kerii  accommodala^  ibid.,  p.  955. 


IN  VEN.  BeDAM.  10» 

A     De  Remeiiii  peccatorum^  p.  961,  ibid. 

QMNAII    PllOJiaE!«DA  SlKT  FOlUkS,    SBO    EXTIU    UUBM 
OPfiRA. 

De  Eiemenlii  pkiloiopkim  tibri  ^aliror,  tom.  II 
Operom  Bedie,  p.  206,  qu»  smit  miiior  Pbilosopbia 
Guilleimi  de  Coiicbis. 

Vil«  saitelomm  Columbani^  Attalm^  EuitaiH^  ab« 
batam  Luioviensium,  tomo  III. 

Itemqoe  Vitm  ionctorum  PatrieH,  libris  doobus, 
Bertulli  abbatis  Bobienrii,  Amulli  Metemii  epacopt, 
Yedaiti  Atrebatmixi  epiicopi^  Burgundoform  abba^ 
tiamf  eic,  de  quibns  ibidem  egiroos. 

Marlgrolegium  eo  modo  quo  Ibidem  folso  ok« 
pressum  esL 

B     Cowmentariui  in  Hbrum  Job^  libris  ni,  tomo  IVj 
qnem  constat  spcctare  ad  Pbiiippnm  presbytemm. 

Commentofiui  maximui  in  quatuordecim  Epiitolas 
sancti  Pauli  apoioli^  qui  spectat  ad  Florum  Lugdu- 
nensem  diaconum. 

HomiHm  de  LoMdikui  iancti  Pauli^  qoae  sancti 
JoannisCbrjsostomi  sunt.  Haec  nos  annotanda  duxl- 
mus  de  Scriplis  sancli  Bedm  presbyleri,  nec  dobita* 
mus  quin  alia  alii  etiam  obsenrent  quibus  baec  nostra 
nuUatenus  pra^judicare  possunt,  nec  enim  omain 
ttoscimus  omoes.  Obserfat  Guillelmus  Cavas,  lo 
Uistoria  scriptorum  Ecdesiae,  ad  annum  701,  p.  476« 
in  Anglia  multos  mss.  Codiccs,  qui  Bed»  nomiao 
pnenotaotiir,  quos  in  Editione  Opemm  Bed»  fotuni 
.  non  negligendos  ego  eiistimaverim,  licet  de  eami 

G  plorimis  maiime  dubitem,  non  sine  causa. 


FABRICII  JVOTITIA  IN  VEN.  BEDAM. 


(Blbliolb.  med.  ei  iof.  Ulin.) 


De  Bedae  patria,  conditione  et  sBtale  nlbil  cerlius 
tfferTe  licet,  qoam  qood  ipse  ad  calcem  Uistoriae  An- 
glor.,  tom.  lU,  p.  151  :  HmCf  Domino  adjuvante,  ii" 
fessi  Beda  Dei  famului  et  preshgter  monanerH  beaio- 
rum  apoitolorum  Peiri  et  Pmfli,  tpiod  e$l  ad  Wirunun" 
dam  (a)  el  Ingirmm.  Qid  nami  in  territorio  ejusdm 
moiMSiertt  (^),  oim  essem  annomm  sepim^  cum  pro« 
ptnqBomm,  dalMS  siim  edueendus  reverendisiime  ab-  ^ 
ba§  BeneiBete^ac  dmnde  Ceotfrido,  cunctumque  ex  eo 
tempms  viim  in  ejusdm  monasierH  [kabitaHone  per* 
a§etu  emnem  meditandii  Scripturii  operam  dedi^  atijne 
tnler  olienNPiliom  i^isdpltnie  regulerii^  ei  quotiiianam 
emsimdi  tn  ecclede  euram^  emper  aui  diicere^  aui 
deeere^  onl  icribere  dulce  kabm.  Decimo  none  autm 

(a)  Ad  oslium  Wtri  amnis.  Vide  tomnm  VI,  p.  51. 

jbf  Itaqoe  non  Saio  Germanus  foit  Beda,  licet  boc 
n  Fnderico  LaD|en,  el  Engelhusio  Iradituin,  qnomm 
tesiimoaia  morilo  in  dobium  vocal  Meibomius, 
loaio  1  Reram  Germaiiicarum»  pag,  809.  Nalus  an- 
lan  poseit  videri  an,  672,  qnoniam  ait  se,  pair.  147, 
Hislttrtana  Angtorom  absolvisse  anoo  Cbristi  751,  et 
InlioclocoanmMAAiatisqoinquafBBimnmnonom  com- 
anemofaL  8ed  nota^rit  Agios,  ad  annma  695,  nam« 


vitm  mem  anno  tHacenatumt  trice^mo  gredum  preibg" 
teratui  (e).  Vtmmque  per  mtftiilmam  reveren^aimk 
epiicopi  Joannii  (tnnc  Hagnstaldensis,  postea  Ebora- 
censis)  jubenie  Ceolfrido  abbate  (Wirimondensis  mo- 
naslerii)  wfcepi.  Ex  quo  tmpore  accepti  prabgtera' 
iui  mque  ad  anmm  mtatii  mem  quinquage^mum  no- 
itam,  ketc  in  Scriptumm  ianetm  mem  meommque 
neceaitati  ex  opuiculii  venerabilium  Patmm  breviUr 
mrffolore,  iive  eHm  ad  formam  ienim  et  interprelatie' 
nii  eomm  mperaijicere  curavi.  Uic  Beda  presbyter, 
utilibus  scriplis  Ecclesi»  Yenerabilis,  diem  obiil 
anno  755  (il).  De  (|00  Mabillonius,  parte  i  s^ull 
tertii  Benedictini,  ei  Acla  8anctor.,27  Uaii,  tom.  VI, 
pag.  718  seq.,  nbi  ettam,  pag.  720,  Vita  scripta  a 

8,  Bedam  htec  non  potuisse  addere  ante  annum  752, 
vel  755. 

(e)  Adde  Pagium,  ad  an.  701,  nom.  i;  Nleolai 
Hieronvmi  Gundiingii  Observatt.  select.  7,  lib.  i. 

(d)  Blondellus,  pag.  77,  de  episcopis«  Fabulam  de 
Beda  hoe  Romae  sMolto  r^lcil  etiam  4oannes  Ciam* 
pinus  de  sacris  iBdillciis  a  Constantino  M.  eislraclia, 
cap.  4,  sed.  10,  nom.  150.  Similis  fabola  de  patria 
Bedse  hajus  Genoa,  ci^  meminil  Auctor  Boeuoo. 


105  AD  OPfiRA  VEN.  BEt^M  PROLEGOMENA»  ff04 

Turgoto,  i^riore  DunelaifNiti,  circa  aa.  lliK),  cx  AMjirtyrologiorobreve  IMdmiiT6i«ib«fthexamotrittib 
cjiH  Hlsioria  Eccleiis  DwioKineDSii,  qi»e  sobiio"^' 


miue  Simeoois  JDonelnieii6i8  perpenim  excusai  luler 
4ecem  scriplores  Hist.  Angtican».  De  operibus  ejut 
po9t  Possevloum  diligeollus  disseruit  Oudious,  lomo 
I,  pag.  Itj7^  et  seq.  Yideor  tameq  milii  actum  noo 
agt*re,  si  et  ipso  taoli  Tirl  scripta  dtstioete  refemm, 
primo  qiue  eistsiii  In  octo  lomis  ejus  Opemm,  oo- 
▼issimeposlEdilioAesParis.  iM,  1551,  Besil.  1565, 
Colon.  1612,  vulgatis  Colon.  1688;  delmlo  Ula  qu» 
in  tCisce  toniis  desideraiUur. 

TOMO  I. 

Cifi|«#ir/«  ffommt^km  Mrii»  Donaif  re$fii^ta,  p  g.  !• 
Df  oeto  PMrli^iu  oroftonii,  psg.  If . 


Dt  Xtu  metriea  aJ  Wigbertum  leTtl«m  pag.  SS,  B  5^. 


Bedm  nomiae  vulgaUim  a  Daclierio,  ludpli ; 
Bi^iia  mensum  vertigioe  folvliur  smius, 

lomo  X  Spicilfgii,  pag.  126,  ei  lomo  II,  Edit»  aovm, 
in-folio,  pag.  25. 

De  «m^o/umomm  lUfion^  comjWfMt,  p.  215»  cum 
tetrattichis  singuiis  ad  slngulos  meQset.  Etiam  bune 
computum  Bedas  abjvdicandum  et  Eadulpbo  de  Lbw 
bam,  Ang^o,  ascribepdum  esse,  Qudinat  disputal. 

Decenuofatet  GreuU  Dionyti  Romani  Eiigviy 
beaii  Cyrilli  et  Bed»  txxsiv,  asquc  id  annum  1985^ 
cnm  prje&tjone  (Abbonis  Floriaceasis),  p.  257 

De  Cych  pauhali^  pag.  306. 

Cmtenee  deceQnovenQaliom  circulomm,  pag.  521. 

De  mauf^  ce^tiiie  ierreUrii^e  Cene^mHane^  p. 


seq.  Exstat  el  In  Grammaticis  Putscbii ,  pag.  2550, 
2385,  et  pars  praBfigitur  bymnis  eedesiasiicis  a  Geor* 
gio  Cassanilro  edttis  aoao  1556,  ol  inter  Cassandri 
Opera.  PariMis  t6l6,  fol.,  qni  Hymnos  etiam  Bedte 
exbibet,  p.  195,  206,  250,  244,  2  4,  265, 266,  274, 
280,281,285. 

De  Sehemetikne  eatret  Seriptnrm,  pag.  42,  <f  Tro. 
jilf,  pag.  48.  Prodiil  eiiam  separaiiro  Yeoel.  it^ 
et  eum  figyralb  locNiioalbiis  ex  Augiistino  ei  Cbry- 
tostomocollociis  per  Bartbolomsiioi  Weslbeimenim, 
Batil.  1556,  ln-8%  el  biter  Rhetoras  Franclsd  Pi- 
Ibmi,  p.542,551 

D4  Orthograpkia,  pag.  55,  ordine  alpbabetico. 
Aiitts  bujtts  argumentl  liber  ia  Grjimmaticlt  Putsebii, 
pac.  2527,  2350. 

De  erithmeticii  Sumerii^  pag.  72. 

De  dieeriii  Spedfhui  numerorum  et  Menut  Ptftha" 
gorica,  pag.  75. 

De  Comjnito,  dtatogus^  pag.  85. 

De  Dimsionibui  temporum^  pag.  80.  Ms.  Codex 
auciior  commendalur  a  lldbilloiiio,  tomo  1  Musei 
lul.,  pag.  69. 

De  arithmetieii  Proposirtam'4ifi,  sive  problemail*> 
btts,  pag.  100. 

UheUns  de  Asu  et  par^hm  ejm^  et  de  ratiene  cal- 
cnlif  pag.  III. 

De  numerorum  Diititiene,  ad  ComUntiHum,  pag. 
125. 


JliisfM  theoHca,  pag.  544,  et  procfico  [Ita  leg»,  pro 
ifHorio]  $en  mmaraf  o,  ptg.  551 .  Jttnioris  et|e  teripio* 
rit  coaienjit  Oudinus,  quem  vi4e,  lomo  I,  pag.  1685^ 

De  Circudi  iphrnrm  ei  Polo,  pag.  565; 

De  pianetarum  el  «tgfiionfm  lUfioJM,  p.  969,  ojc; 
mente  Uehrmarum^  CaoMaromm,  ^fypiaof«m,  pag. 
571. 

M^iqra  nol««  Pfig*  577. 

Uhcflui  de  Tanitruii^  ad  Berenlridom,  qaem  Pa- 
trem  Venerandmo  appellat,  pag.  587 ,  traaslaitts  ex 
(Hrxeo,  fortass^  h  taurentii  Pbiladelphieasis  Lydi, 
do  quo  ia  Bibliotheca  Cncca,  lib.  ui,  cap.  20,  itaf. 
515. 

ProHOitica  temparum,  pag,  990. 
^     MenswFa  hmlogH^  pag.  592,  ubi  el  da  Diehua 
JSgffpdaciip  pag.  594. 

JLiheUus  de  Asfro/a^o,  pag.  594. 

De  Nathitale  infautum,  pag.  597. 

De  Minutione  ianguinii^  pag.  598. 

De  septem  mundi  If  Ireor/is,  pag,  400. 

De  Anno,  de  Ratipne  temporum^  de  Cei^tate  Um^ 
patmn.  de  fmrHi  comp^a  lUfn/ls,  earmbia  versibi» 
bexaiuetris,  pag.  40i« 

Dioitf  lias  de  Aanls,  Irocbaicis  versibiis,  pag.  418. 

lAheUns  de  Raiione  eomputi  per  quaestfoaet  ol 
responsiones,  pag.  418.  Confer  Rabani  librum  de 
Compuio,  scripiuio  anno  sepiimo  Ludotici  iinperalo- 
ris  el  eililum  a  B«tu/.io  iu  limine  lomi  I  Misoellan.» 


De  Loquela  per  geitum  digitorum  et  de  temparum  «v  ^l  Htli^ncum,  qui  in  prologo  libri  de  Computo, 


ratione,  psg.  127,  cum  glossis  Bridferti  Ramesiensls, 
ei  sclioliis  I.  Noviomagi.  Hunc  libellum  auppositoro 
Bed^  existimat  Petavius,  p.  159  Epist.  Atiud  tamea 
visum  Joanni  Avenliiio,  ul  nouvi  supra,  pag.  591. 

Uheilui  de  Itadone  uneiarum,  pag.  140. 

De  Argumentii  tune^  ex  Yietorio  Aqiiilano,  Diony  • 
sio  Graoco,  etc,  pag.  145. 

Computui  vutgarii,  sive  Ephemerii.  pag.  IG9.  An^- 
ris  Bcda  junloris  esso  probal  Oudinvs,  lom.  I,  pag. 
1083. 

Marigrologiumt  versibus  bexametris,  quod  incipit : 
PrioMm  niinc  itoi  ? oclUitum  aomiae  mffosem, 
pag.  191.  Waadelbeni  Pmmiensis,  nou  Beda;.  Aliud 


quem  anno  950  composuii,  eiiam  Bedam  laudai. 

Dc  Duodecim  Stgnii.  de  jEtatihui,  etc.,  carmina ;  el 
Pri&ciani  de  Astronomia ,  pag.  454.  Manfredi  carmt- 
na,  p,  455,  el  embolismoruro  raiio,  prosano  sermo- 
ce,  p.  450.  Verstts  de  urbe  R  ^ma  ei  Treverensioui 
pag.  449. 

TOMO  U. 

De  Herum  Natura  Hher^  cum  glossls  iaceni  attdorlt» 
Brideferii  Rametieiitis ,  el  loaanis  NovkMnagl,  pag. 
I.  liuoc  et  proximum  librum  Bed«s  esse  aegavit  Sie^ 
phanus  Vitut,  sed  merito  refmgaolo  Peutio,  pag. 
157  Epltt. 

De  tamporum  ratiene ,  cum  ejuadcm  Brideferti  c| 
Noviomagi  soboljis,  pag.  45.  Cum  Codict?  bibl.  caibo* 


iOB 


FABRICII  NOTiTU  IN  VEN.  BEDAM. 


406 


ilrtlh  WirMborfeoilt  eoUatimi  hune  libram  Tide  tn 
JL  Gaorgii  Eekarti  coaimentariisderebus  Franda 
MantalbelepiscoiMtos  Wircebnrf .,  tom.  I,  pag*  825. 

De  us  JBuUibui  wmHiif  siTC  ChroHkottf  a  reram 
origino  ■sqne  ad  nonum  annum  Leonia  fsauri , 
mondl  40S0  (Cbristi  726),  pag.  105.  Appendix  e  dt- 
▼enia  auctoribua,  qux  InBasileenai  editione  subjecta 
iegitor,  a  Colooiensi  abest.  Prodierat  hoc  Clironi- 
con  Parisiis  apod  Joannem  Petilnm  1507,  in4<>,  el 
emm  scholiis  Joannls  Bronchorstii,  Colonia  1537. 
Confereiidum  quoqoe  Chronicoo  breve  Bed»,  quod 
continoaioro  osque  ad  aunum  810,  ex  ms.  Codice, 
edidil  Aodreas  du  Chesne,  toro.  HI  Scriplonim  Fran- 
cor.,  pag.  liS,  129. 

Likir  de  lemporikui  ad  Intelligendam  suppulaiio- 
neaa  tempomm  aacr«  ScriptuRBy  pag.  118,  cum 
acbolils  L  NOviomagi.  Fragmenluro  cx  Seb.  Mun- 
aieri,  llb.  n  Cosmograpbiae  •  Vide  apod  Colomesiom 
in  Paralipomenis  de  8.  E.,  pag.  ttO« 

Sommiim^  sive  axumuaa  pkUoiopfiUu  ex  Aristo* 
tele,  p.  ii4,  ordino  alphabeiico*  Separathn  saspioa 
ediia,  01  Lond.  1502,  In  r,  logolaudli,  1595,  in-«>, 
Pnrisib  1604,  in-8\ 

SmlmHm  ln  QeironU  Khrla  m  de  Ofllciis,  pag. 
IS5«  de  Aaacilia,  pag.  173,  de  Senectnte,  p.  176, 
Pandoxla,  p.  178,  To  oolanarum  qttaesllonom  libris 
▼,  p.  110,  Sexto  de  Rep.  ( sive  Sbmnio  Sclpionis  ), 
png.  M.  Epkapkkm  Dcmnlf  tripiex,  pag.  184. 

Prmerbi^m  et  eenieHiiarum  liber.  ordine  alpha- 
beiic^  pag.  185.  Honc  et  doos  aoperiorea  aenleniia- 
rm  libraa  Beda  indignoa  el  longe  recenlloris  eaae 
scriplorta  Oodinusdisputat 

De  SabuantUi  tHeUae,  pag.  200,  qno  aQbsunllaa 
aire  bona  monasteriofam  diaaipare  disaoadel,  a  aUa 
viria  prsdpil  clericia  ulilia  ei  laieis  Benediclbius 
nllqois  doodedmi  vel  ondeehni  saficoli,  Jodice  eodem 
Oodioo. 

AiS«$faw  sis#  Elememarum  pfnloiopMm  ^hi  iv,  p. 
206,  non  Bed«,  aodGollehni  de  Conchis,  de  qoo  InAra. 

DePaukm  CeMraHone  Uher,  siveda  JE^maottlo 
temo^  JoxU  Anatoliom  ^gypliuro,  apod  Euaeb., 
epiatola  ad  Wichredam  presbyterum,  qnem  sanclis- 
aimom  fralrem  appdlal,  pag.  250.  In  hac  laudal  et 
Proleriom  aCjrrlUom,  Alexandrinoa  antistltes,  do 
eoJeoa  argoroenlo,  el  yiclorem  Capuannm,  episiohis 
paschalea  Dionjsii  Exigoi,  el  ordinationam  feriarum 
paachaliom  per  Theophiium  episcopum  Caesariensem 
ac  renqoorom  episcoponim  sjnodom,  pag.  252. 
Porro  exemplom  anni  776,  pag.  232,  adjeetum  esl  a 
Jnnioro  mano,  quod  non  exstal  In  Ediliune  Pelri 
Pranelad  Chifletli*  anleHisloriam  Bed»  Aoglicanam, 
FulsBa  1681«  in-4%  atqoe  in  antlqolssimo  Codice 
hibl.  Laoblensls  deesse  noUvil  MabiHonios,  in  elog. 
Bed»,  OMB.  20,  el  tomo  I  Analecl.,  pag.  11  (Edit. 
now  pag.  506).  PiUvloa,  b  Epislolls,  p.  157,  roonei 
lilinmi  deiSqolnoetlo  In  Msa.  Philippo  trU>ol  preaby* 
tero.  Sed  haod  duble  Bedam  aoctorem  babel,  cigtta 


A  ipse  ineniinii  in  iodiee  Opcnim  suarum  ad  eatcem 
llistorl». 

De  IHmuaiione  morii$  et  itilce^  Pelosiris  ;id  Nece* 
psuni  regem  JDgypti  cpistr>la,  p.ng.  233.  Hanc  com 
duabus  proximis  scriptionibus  inter  n<enias  Beda  iri* 
dignas  Oudlnus  refert,  quo  referenda  eliam  Boifi 
titmet  mortie^  qnam  sub  Bcda»  nomiae  cxhibet  Arnol** 
dos  Wion,  l.  II  Ligni  viue,  pag.  827,  et  ex  eo  Tosse* 
Tioos,  lomo  I  Apparalos,  pag.  204. 

Arca  No<r,  Ecdeslx  lypiis,  p.  235,  et  De  iin§ut$ 
geutium^  ibid. 

Sibytiinorum  verborum  Interpretatio^  pag.  236» 
Exsiai  et  ad  cakem  Sibyllinonim  Joannls  ObsopcM, 
pag.  515.  Liber  Bedae  de  Temporibos,  teste  Noralo* 
rlo  exslal  in  Cod.  Ambroslano  ante  annos  mitle 
Beodem  judice  scriplo,  in  quo  capita  16,  17,  usqua 
ad  flnem,  ab  Editis  discrepant;  feriinl  etiam  in  fino 
aJdiUmenturo  cbronologicum  posi  Bedam  ab  alio 
qoopiam  adjooclum ;  id  vero  altingit  usque  ad  prxieu* 
iem  annum  (slc  ibi),  aui  at  annus  rerjni  Caroii  42, 
ImperH  vero  8. 

TOMO  ni. 

Bieteeim  eeeleeiaidcdg  gentii  Ang'orum  ad  Ceetui^ 
(um  re§em  iibri  v,  pag.  1,  a  primo  JulilCxsaria  ln 
BriUnniam  advento  nsque  ad  annum  Christi  731, 
el  ab  advento  Anglorum  in  Britanninm,  285.  Opus 
pneclarum,  quanqnam  argullur  Beda  a  MonUcotlo,  ii 
Origin.,  pag.  210,  quod,  rebua  noutn  digniorUNis 
omissis,  fabulas  inllcetas  quandoqoe  fuii  secums. 
Post  Editiones  velerea  Argentorai.  1500,  1514,  Ha« 
C  gan.  1506^  Anioerp.  1550,  Lovan.  1566,  el  Coloa, 
1601,  hi-8*,  01  In  Commdiuiana  scriptomm  de  relKia 
AogUds  ajnoge,  an.  1587,  coro  continuatione  de  qoa 
aupra,  pag.  267,  el  siiio  llla  inter  Bedae  Opera; 
coromemprandx  Ires  recentiores,  Canubrigieasis 
com  Saxonica  Alfredi  regis  verslone,  sive  paraphrasl, 
ei  Abrahami  Whelod  nolis,  1G44,  foL,  Parisiensia 
lofJiplelior  notis  el  disserutlonibos  Petri  Frandsd 
ChifletU  (a),  S.  J.,  1671,  In4%  el  Londmensis  1722, 
in-fol.  (^),  cimi  Tiu  Cothberti  otraque,  Chronico, 
Hisloria  abbatom  Wiramutb.  ct  Girom,  Ubro  de  liO- 
cis  sanciis,  Viu  FeUcis  el  Martyrologio,  ex  rocen- 
sione  Joannls  Smilbi. 

EpitomeMt  Bremarium  Hi$torim  Angiorum^p.  147. 
Hanc  oportel  ab  alio  posl  Bedam  deductam  eaae 
^usquo  ad  annum766,  nam  in  antiquisalmo  Codleo 
quem  evolvii  MabiUonios,  non  excedii  annuro  731* 

Viu  CuUtberH^  episcopl  Lindisfamensis,  ad  Edfri- 
duro  episcopum  el  fralros  Llndlslamenais  inaobs, 
pag.  151.  Huic,  qoam  habel  eiiaro  Surios  20  Martli, 
addenda  AcU  Cuthberll  verslbus  scripu  hexametrla, 
editaque  a  Canislo,  toroo  T,  u,  Lect.  antiq.,  p.  692, 
ei  I.  II  Edit.  novtt  Basoagianae  sub  inii.  Ulraque  In 
Aciis  sandor.  el  iterom  recinsiu  a  J.  Smith,  intei 
acripU  Bedseqnaedam,  Lond.  1722,  in-fol.  Loca  non* 
nnlla  in  illo  poemale  lUnslral  Barthins,  IH,  19,  Ad 
versarior. 


ia)  Jovmal  des  Savans,  1681,  pag.  316,  Ael.  Em- 
iiiorum  1682,  p.  330. 

Patrol.  XC. 


(4)  Id.,  1724,  p.  I2i.  Mdm.  Ut.  de  ia  Grande  Br^^ 
lagne,  tom.  X,  p  520. 

k 


107  AD  OPEIU  VtN.  BIIWE  FROLBaOHMA. 

?IU  be^ili  Fdicis  confworit»  eA  metrico  opere  A     Exeerpllmui  P«frM,  G»lbclni«4«  F(^iv«  «s 


IM 


beeli  episcopi  PMoliBi,  pag.  18tt.  Guut  et  in  Aelis 
ianclor.  U  JeMar.t  looi,  I,  pef .  MS,  et  i  J.  Sni* 
liio  recenftiia,  Looti.»  I7!li,  iinM. 

SoHCli  Yedasli  epifoopi  Alrebalemb  Tili,  p.  19f, 
enm  homilia  die  cj»  nauli,  diccnda  ad  popttluiii« 
pftg.  IM.  Gallm  ^oemdam,  doo  Bedam  aoclorem 
0S80  OoditiQa  conieadii.  Coafer  Aela  faAClor.  •  Fe« 
broarii. 

¥iU  sancli  Colnrobani,  pag.  199,  el  AUate  aMMi«> 
lii»  pag.  iSt.  Aueior  Jonaa  LoxoYleoab,  de  qoo  i»- 
fra :  adde  Suriiim,  Sl  Novembr.  Tb.  Maftinglianii 
FlorilegiuQi  Banclorum  Ubeniim,  pag.  il9.  llabil- 
Jofiii  Acla  ord.  Bencdicl.,  I.  II,  p.  lOOi,  1051. 

Beaii  Patricii,  nibcmoram  apostoli,  YiU,  miracnla 
el  Iransiltts,  Ubrls  ii,  p.  225,  qoi  aiclorem  babeiil  B 
Probum  Uil>ernQm,  Yide  Baronittm,  ad  Marlyrologt, 
17  Mariii.el  ubi  Yiu  Ipsa  babelor,  AeU  fancl.,  lom. 
lilMari.,p.  97  8cqq. 

Yila  sancii  Ettsiasii»  qni  diaci|iilns  sao«ii  Coittm* 
bani  foii,  pag.  143.  Attclor  Jooas  Loxof  iensia. 

Berlboia  YiU,  abbaib  Bobionsis,  pag.  i48.  Aoelor 
idemJooas. 

'Yila  Aroolfl  Melensls  episcopl,  pag.  VS$.  Paolttm 
Blaconom,  noo  Bedam,  babei  auf  lorem. 

Saocla  Borgttodoform  abbalissae  Yiiat  pog.  WS. 
Bcdas  iiidem  sopppsiia. 

Passio  sancli  Joslini  nofennis  poemll  martyrls 
tttb  Diodeiiano  el  Maiiiniano,  pag.  960|  fersibos 
liberls  iambicis  qoalernariis. 


9ih  QumiH0ite$  #1  Pankelm^  pag.  IM,  Baa  paiiier» 
el  quas  deinoopa  in  boc  unqo  aaqottiilar»  porom  dl* 
goa  Bed»  ingoiio  Judieaolur  a  fifis  enidilia. 

Sk  xn  La^iibus^  pag.  i91. 

De  m  LoMiMNrltos  BeeMm^  ML  Hoo  eat  oood 
f  rtor  eiiam  aob  Oieronjmi  nomino  4e  xn  iheimi* 
kMi^  «tf  BrsiifiriHm,  aiqoe  in  Bibliotbeca  Kedo» 
siasiiea  soUoct«m  ealo  me  Caulogo  Hieronymimmt 
pof^tM,  UeelneeHieronjnmm  neoBedain  baboai 
ooctorom, 

B»  sepfsm  Bonlf  SjpMCns  soncif ,  pag.  49t. 

De  iiptem  Ordiidhte^  pag.  493. 

De  fuindeeim  Sl^itif  anU  diem  Jodien,  pog.  491« 

De  cruee  J^MNiit,  de  quaHier  OrdinHHS^  pag.  49S. 

De  Euehmtisik  emaendM^  pag.  409. 

Bymni  de  ^Judidit  pag.  496  seq. 

Ses  Fermaim  oroHemuN,  aifo  pffaon»  pof.  498; 
499»  MO. 

TOMOIY. 

Besaemmm^  An  de  sex  ^Bmm  Cremimie,  o4 
Accam  abbatem,  f.  I.  Adde  lom.  YIO,  pag.  89,  79 
aeq. 

C«tenInGonosooaeapiUi»i,  ad  eomdam  Ac* 
cam,  msa.  in  BiUlolboea  Lambeibana,  oi  qooG»* 
dice  i!la  edidil  H.  Warlbontts,  ot  inlhi  dieam. 

In  Genesin^  pag.  19,  Eaedum,  pag.  $7.  lesUiemifg 
pag.  191,  Numerost  pag.  139,  el  Bfoimoooiimn, 
quod  Laliue  AHrro  fc«,  pag.  150. 

in  SamMelem  propbeUm,  alvo  io  prtoram  igoi 


Marlyrologiom,  pag.  «77.  BettHquam  aimmm  C  j.^^^  allogorlca  espoailio  libria  if,  p.  I«I,  MS^ 
Bod»,  sed  inurpolalum  inttliis  modia,  qoalo  prodie-     ^IO  295. 

In  ll4rof  Riymn,  boc  eal  iibfoa  SomooHa  H  Bo- 
gom,  qoasalionea  iriginu,  iiber  i,  p.  SSiS. 

Allegorica  Eipoailio  in  ffdrom  f f  Vehesiam  (q«l 
el  Esdrm  seeonduo)  propbeU«,  libria  ni,  pog.  34^ 
S75,  40S,  in  7e4iom,  pag.  547. 

loM,  libri  m,  od  Noclarium  epiaeopom,  q«em 
Palrem  bolimbQmii  oppoUai,  pag.  447,  511,  515^ 
sob  genolno  Pbiiippi  presbyUri  nondne  edili  Baailcm 
an.  1597 ;  aique  Pbilippl  esso  bos  fai  Job  camman 
Urioa,  qoi  snb  nieronymi  nooaioe  a  Faoslo  Begien* 
sl  iaodanlor,  fldem  facil  Ipso  Beda  libro  de  Baiioiio 
onciarQm'.  Yide  iofra,  hi  MMppa. 


ral  Antoerp.,  1505,  in-19.  YMe  BoUandQo^  pracf. 
ad  tom  I  Ad.  aandor.  Janoarii,  pag.  40.  aeq.; 
AiberlioQm,  dosancU  EnchariHlb,  pag.  905;  el 
UttAoii  dim.  doYictorinia,  pag.  50.  Gen«inttm  Be- 
daa, qtti diea  clsxi  f acttos rellqail, nbi nec  Foroa, 
teatoAdone,  omnea  sopplefit,  eom  Fiori  alioiQm- 
quo  aopplementis,  distinclo  lyporom  ebaracUro 
cxcQsis,  exbibeni  Henscbenioa  H  Papebrocbios  in 
prolegomenis  ad  lomom  aocondom  Actoram  Mar* 
4ii.  In  lUo  reperias  qo»  ex  Beda  ab  Aroalario  diao- 
tnr,  n,  xxif ,  do  Offlciis  ocdes.  et  de  Ordioo  anli* 
pbonarU,  cap.  M,  ot  Golomeslo  jam  noUlnm.  Ad« 
diumenlum  ad  Beds  Martjrologium  ex  Codlce 


H     Super  Parakeias^  iU>ri  m,  pag.  054,  038,  M3, 
Wirceburgeo»l,Sec  ix,  ei  nocrologium  in wium  ^' 1«,^^  ||.^„y«l  Opera  perperam  edlU. 


Bod»  Martjrologio,  exbUiel  J*  Georgitts  Eckartbus 
toro.  I  ComraeuUrlor.  de  Bebos  FrancifB  Orienu* 
|is*lEptscopalttsVrircebttrg.,pag.  929,  830.  De 
diflerentUs  Martyrologii  melrid  n  Dacberio  edtU 
( de  qoo  supra,  pag.  498  )  ab  boc  Henscheoiano, 
fMe,  si  placei,  Oudinuro,  lopn.  I,  pag.  1085. 

De  sitn  ttieratalem  ei  iaeis  sanetis  Ubdlus,  de 
opQSf^ulls  roajomm  abbrofialns,  pag.  S05.  Ex  Ar* 
Cttlfi^  ei  Adamanno,  de  quo  supra,  p.  15. 

tntarpretaiia  nomiftvm  ilehrmcommf  ordioe  al* 
pliatietico,  pag.  571.  Hanc  Omlinns  icsiatur  in  Co- 
dicibos  oplim»  nol»  iribui  Remigio  Aniissiodoreosi. 


In  Cantka  conliconmi  libri  ni,  qttorom  prbnna 
eai  conlra  JuOaQttm  (o)  Celanensem  opiscopQm,  qoi 
oommenUriia  snb  errores  Petagianos  conlm  Gra- 
liam  Bei  Inaperseral.  Liber  sepitrous  toins  ost  ex 
diclis  Gregorii  M.  sicol  Paiertua  ox  ejuadem  scripUf 
CaUnam  in  toUro  ScHplQraro  coneinnaf  erat,  pag 
714,  W8, 748, 705,  780,  «07.  817. 

De  likernaeula^  etta^s  ejus^  ae  iosli4iif  soorrilo* 
tum.  libri  iii,  pag.  838,  859,  8M. 

TOMO  Y. 
/tt  Vatiheeum  Ubri  if,  pag.  1,  91, 45,  M.  Joonnea 


{«)  Yide  Yossiom,  Uist.  Pelag.   lib.  i,  cap.  4,  |  4,  el  eap.  0. 


i^  FAWIICII  NimTIA  IH  VBN.  BID&M. 

AvMliMt  MttUfiebllioiii   teaUtuft  fmt  ••  In  mt.  A  in  Epislolas  Pauli 
VaMirlaiii  kflsse  eiiarratioQcai  verboniiii  Otm 
iiMiiifrai,  qiae  in  Cdilis  dosideratur^ 

EappMifM  OraiiMiif  Dmiiilc^,  paf .  91 

h  Mmmm  ribri  iv,  pag.  91»  iS2,  m,  1». 

hiMtmm^  ad  Accam  presbyteram,  paf.  415, 
€•]»  epialola  adborlaiorla  pig.  213»  praeoilllilur, 
Kbri  Yi,  ^  217.  991»  301,  i38,  375»  415. 

Ib  /eaMMtt  prMMSSo  breYiario»  ^Utiucio  eapi- 
tlkua  xff,  pag.  451.  Tbomaa  ia  Gatena  sua  aUefal 
qvaodoqi^  e  Beda»  qu»  In  Editis  non  babemnr»  el 
ceimniaataNa  Briei  commenuriia* 

In  A€tm  eposfe/anim  Expositio  crudiu,  ad  Accam 
fresbjiemm,  p.  62S. 

Eaepatilie  d§  nmiMm  ke^rum  fHoraai  «eR/Sa  in 
mr0  Acmm  iqmafalarmn,  paf 
%e(aco. 

Svprr  €fiii$Ui  ralMlMs  ^laiincak»  Hlerosolj* 
mllani  epiacopl,  PH-  ^;  1"^  't  ptf •  694»  el H, 
pof.  713;  Jeminltl»  ex  Angnslino  maxime»  paf. 
m»  U«  paf .  7St,  el  lU»  paf .  754 ;  fmim.  paf .  735. 
l>rolofmn  edldll  GnH.  Cmr^  fai  Uslorla  Utteraria 
acripionim  Bcclea.,  ad  anmma  709. 

f n  AjmMfnMin»  cnm  prolofo  ad  Iratrem  Bosdiinm» 
^oaepiem  «jna  perlocbia»  d  aepiem  ad  cam  Intelll- 
fepJa»  rafnlla  TjcbonH»  paf.  791«  919.  Hunc  com* 
maniarimn,  fai  q^o  PriaMslnm  eilam  secniom  se 
Ma^  non  dliliotnr»  pkiHml  ladnnt  Nlcolaos  Bof e«* 
ms^  noda  ki  Nov.  TesUmf ,  et  Rkh.  Simon»  tom.  III 
.  CfH.  M.  T.,  p.  545. 


IfO 


TOUO  ?I. 

Mar  lUfrndnitefilf  ia  icfMi  afietfe/arnm»  paf.  1, 
4G0  U  Kbro  plurimom  eradiiiouis  et  jodicil  Bedam 
RMoalrnre  noUYlt  idem  Slmonlos,  paf.  549.  Addo 
e|oa  dUaerUlionem  de  Usa.  Mofi  Tesumenil»  psf . 
S9  aoq.»  et  JoannU  Uillil  proUfomena  nd  Novom 
TesummMm»|l9Usevi. 

In  emndam  Adooaii  librom  tfo#silenat  qatoqoe, 

fOf.». 

Mm  EpUi9tm  Pan/i  Eiposiao,  ex  acrlptU  aanctl 
Aofnsiinl  eellecU  (a),  In  EpistoUm  ad  Romanoa, 
paf.  31;  in  1  ad  Gorintbioa»  paf*  853»  In  II»  paf. 
447;  ad  Galatas»  paf.  511 ;  ad  Epbesioa»  paf.  £99;^ 
nd  Pbiiippenies»  paf.  909;  ad  Golossenses,  paf. 
947;  ad  TbemalooUenses,  I»  pag.  973,  U»  pag.  989,  D 
odTinmlbeoin»  I»  paf.  997,  II»  paf.  739;  ad  Titum» 
paf.  759;  ad  Pbilemonem»  paf.795;  eiadUebrsos» 
imf.  799.  Sobjonfoutor  CbrysostooU  komiliaa  sep* 
Um  ex  AnUnl  (4)  Tersione  com  ejos  epUtoU  ad 
Bwanfehim»  paf.  895,  el  Gaorridi  Pooasardl»  Geno- 
manl»  epUioU  ad  Petrom  Secoribitem»  arcbidiaco* 
Bom  Roibomaf  enaem»  de  bac  Bed«  in  Paoli  Episio- 
las  tncobralioae.  Qoanqoam  Tero  commcouriom 
ejosmodl  eoUefUse  so  Beda  ipso  UsUtor,  Uadatque 
ctUm  Lopns  FerrarUnsU»  epUl.  79,  ei  Hlncasams» 
n  advefsoa  Golbeacbalcom»  umen  f enoUos  Bedm 


coauneotariua  nondain 
vidil»  qui  ms.  exsubal  apud  Uabillonium .  (c)»  Cal- 
lecfaarMm  Bedm  in  A|iei/e/ifm,  ex  Operibui  4<afl 
Aafoiflnl,  Bditos  aoUm  ille»  qoem  vulfavil  Jam 
dielus  Boussardoa  an.i499»  infol.,  nee  Bedm  esl^ 
nec  Petrl  abbatU  Tripolitaam  proTinciaa»  quem  ai* 
mile  opos  adomasse  consut  ex  Cassiodoro»  cap. 
9  iliTiiiar.  Lect.,  nec  BaHholomxl  Urbinalis»  de 
cojos  milldoquio  AufosliniaDO  supra»  pag.  485» 
aed  Flori»  roaf Utri  Lufdoncnsis,  monachi  saocll 
Trodonis,  qnl  similem  commeniartnm  concUnaTil» 
Bon  ex  Aaf  ualino  aolum»  qui  videtur  bU  ipse  snb 
Bcdx  nomiiie  editus»  sed  et  a'ium  ex  Patribus  aliis, 
Gypriaoo»  HiUrio»  Ambrosio»  Paciano,  llieronyno. 
Epbraim  diacono»  Paulino,  Augustino,  Leone  papa» 
995»  ordine  alpbn-  B  Fulfentio  el  AtIu.  Gonler  Sirmoodum  ad  ATitum, 
lomoUOperom»  paf.  147;  Gbifletlom»  in  Paultno 
Ulustraio,  el  prsUt.  ad  Fulgentium  Fcrrand.»  ei 
paf .  319.  Baloziom»  ad  Lupi  epi&l.  76,  et  Richar* 
dum  Siiiionem»  Ul,  xxit,  Historise  critic»  NotI 
TeaUmentl»  paf .  344  seq.  In  cUrtssimi  W.  R.  Tcnt- 
xelH  dialofis  Tcmaculit  legas  Uabinonium  pollici* 
lom  in  locem  edere  Ceinmcnierlam  ifemtttum  Bedm 
to  Pmiii  EpUielm;  sed  nemo  non  Tidet  ^emiimim 
legi  oporUre. 

TOUO  TIL 

llami/l#  xxxT  m9iMm,4§  rrmpere»  pof.  !• 

iffdOtt/lmxxxmowfliMi/eideSonifii»  acdododicn» 
tlone  altarinm  d  lemplorom,  nee  non  comnuinl  aan- 
ctonms»  p.  91. 

Heori/UrxT  MmmHiide  Trmpere»  p.  193. 

HomBm  xxn  fudrM§nimale%^  p.  918. 

BoMim  XTi  IdmaUi  d$  Saacfts,  p.  999. 

Smnenea  vorii  xxi,  qoorom  primores  doo  sunl  in 
aolennluiem  aancil  Wigbeni»  teraos  saoct»  Sdm- 
Uatkm»  u  catjoa  Uodem  eiiam  carmma  qomdam 
legmiior,  p.  359  aeq.  Homitim  snb  Bedm  nomino  ac 
aeraaoMa»  alve,  ol,  U  aanca  Bonlladl  qiUtoU  9 
vocator,  Leefienorlnm  onnlwrseriam»  seorslm  exco- 
snm  ParU.  ol  Lovanli  u  volom.  in  9*.  In  bU  sont 
qwtdam  oon  inlegri  sermones,  acd  UeioliO  ex  aermo- 
nibna  vd  commeniarlU  Bedae  revoU»,  ol  Jam  oouvil 
Bixtus  Seoeoais.  Be  slnguUs  specUtim  videnda  qom 
monetUabiUonios  et  ex  eo  Ondlaos»  tom.  1»  p.  1999  aq* 

SdntiUm^  dve  Ud  communea  setttenliamm  ex 
aacrU  UtUrU  el  Patribos  digestm  per  capiu,  alvo 
lltoloa,  Lxxx  (d),  pag.  370.  De  Anglo-Saxoolca  ver- 
aione  SciniilUrii»  vide  Franciscum  Juninm  prmL  od 
Giossariom  iii  UifiUm»  et  Humpbredom  Waaleiom»  In 
caulogo  libromm  septentrionalium  U  BiblUtbecU 
Angllse,  tomo  II  operU  Hickoiiani,  pag.  96.  Yide  et 
Urra,  DBfekMor. 

LiMuM  de  nmlkre  ferH^  pag.  459,  U  Proverbior. 
XXXI»  10»  ulL 

lU  offme  tikettmt  ex  Patrom  dictis  exoerplos» 
pag,  467.  Vix  digiia  Beda  collffcUnea»  Jodice  Qoea« 


(a)  Hojnsmodl  opos  se  coranU  compoaltom  Beda 
ipte  lesuior  ad  ealcom  HUtorne  Aiigiorom. 
(^)  Be  iUo  so|«r8. 


le)  Tom.l  AoalecL,p.  51,  el  novc  Bdillonis  f.  799. 
//)  Apud  Speehnannom.  Um.  I  Goncil.  AnfUte^ 
II.  m^  fim/i  Lxxn. 


111  AD  OPERA  V£N.  BEOM  PROLEGOMMA.  1» 

nelto,  pag.  551,  ikI  Leoneni  Utignfim ;  tijniimis  \  Anneteiaiiisumingtnmfpmhtfier 


scriploris  esse  oportei,  in  quo  Anastasiiift  citilQr  in 
YiU  Melcfbiadis  papee. 

Fragmenta  ailegbricm  interj^eialhniB  \n  qiiaedam 
capita  ProTerbiorum^  pag.  476;  Sa/nfiiliir,  pag.  4SI, 
485;  Eecl€$ia$iicit  pag.  495;  psA/majn  xe,  pag.  4H4 ; 
et  de  Satomfme  rege^  pag.  4^, 

TOMO  Vlll. 

Liber  de  teniplo  Salamonis^  pag.  1.  Hujns  operis 
sui  de  strnclnra  tcmpH  Salomonis  alque  allegoric» 
ejtts  interprclallonis  memintt  Beda  io  epislola  ad 
Albinam  abbaiem. 

Be  $ex  dieram  Creaiione^  pag.  5S.  Adde  tom.  IV, 
p.  1,  el  in  boc  ipso  lom.  VIII,  pag.  79  %eqq.  Quid» 


ordittata$t  kortatu  Aeem  epioeapi  Ebaracaneiij  at 
nmitamm  (ratrum^  aggre$aa$  a$i  $€rikara  tJi.iMfiPmem 
$acra$anctam  Scripimram  ^9er$a  espiamaHamam  fohr  • 
mina^  in  ^aiuor  ordhtu  tU$ii»etat  iMaUeai  in  ItoA- 
psoeus,  QuiBSTioiiiSt  HoHiUASt  at  Cowiiiitaiiios.  ifi 
Ritap$adii$^  ^tfe  SiramaHhue,  aai  CoLLtCTAiif  is  cen- 
gregadi  mg$tiea$  magi$  quam  AtUoncai  fxpeitiieiiei, 
€9  probati$$ia$i$  Eeeinh  daciarum  $eniauiii$^  dittia- 
qaa  hine  inde  interruptkUt  ai  interpofatim  ealieaaa^ 
nannuiiiM  aHam  de  aua  in$erd$  ad  iadtaiianam  aenaua 
eontm,  ubi  apportunum  fuit,  ({ua  divern  Pairum  arr- 
•Noiitft,  ac  periadi  aei  ejMiiia  iiiler  h  eokmreroHit  aei 
breviaree  ei  iUu$iriore$  redderenlur.  £l,  ii«  mefennM 
diclB  (urarif  at  «e,  fnesi  siui  pro|prkr,  eaa$ponera  tida- 


dam  ex  bis  pncier  rem  relaU  ad  JoniHum  Afrum  B  reliir.  nowiiie  ((«rioriim  f«r  si^^ 

auelorem.  Yide  Daltxiim»  de  nsu  Patrum,  pag.  16.  ""  '  " 

Qii«rilionn  ex  dictis  Palrom,  Augostino,  Hieronj* 
mo,  Jsidoro,  Sedulio,  etc,  iii  Cene^in^  pag.  78; 
Exodum,  pag.  196;  X^vi/ioim,  pag.  219;  iVutiteros, 
pag.  228;  et  'beuteronomium,  pag.  241,  more  dialogi 
Inler  magisirum  et  disclpulam;  in  iibrum  Jo$um^ 
pag.  248;  Judicum,  pag.  255;  AiilA,  pag.  261;  fua- 
Oior  tibro$  Regmn^  pag.  262,  275,  275,  278.  Qna^ 
sttones  Bedi^  In  Yetus  et  Novom  TesUmeoUim  mltli 
sibi  petebal  Lupus  Ferrariensis,  epist.  62, 

Liber  variarum  Qum$tianum  xf ,  pag.  286. 

De  Paalmoram  tibro  exege^e,  pag.  5^7»  ad  896, 
iibl  eliam  mentio  psalmi  eentesiml  quinqaagesimi 
primi,  atque  enomerantor  diapsalmaU  lxxix 

inierpretatio  vocum  rariorum  in  psafmia,  qnibus 
InsinimenU  moiica  vel  aliae  species  singulares  deno- 
laiitur,  pag.  899. 

.^omifiiim  Bebrmorum  interpretatiOt  p.  901. 

Sermo  in  p$alm.  Lin,  5  :  Deu$  de  eaUo  proepexit^ 
pag.  904.  EJusdera  aactoris  eum  libro  de  Substaotiis, 
tom.  U. 

in  BoatH  Ubrum  de  $anciiuima  Trinitala^  p«  925. 
Bedm  iopposUam  esse  m>o  dabiUnt  Tirl  docti,  sive 
aoctor  sit  Eadmnndos  Albaoas,  sItc  alius  quis,  ut  In 
Blbl.  Latina  Hl .  w^  8»  jam  nolare  oie  membil.  Yide 
W.E.Tenltefium,  deSymbolo  Atbaoasiano  p.686q. 

Precalio  de  aeptem  verbi$  Ckri$ti  in  rmee,  p.  954. 

De  meditaiione  pa$$ioni$  Ckristi  per  eepiem  diei 
Aorirs,  p.  965. 

De  r$madii$  peeeatarum^  excerpiam  de  canooibus 
Patrum,  Tet  PoBnitentiaHbusad  remediom  animarom, 
domini  Agberti  arcbiepiscopi  pag.  961,  968.  iSxsiai 
cum  PeaniientiaU  Romano,  sive  caoonibos  poeniten- 
tialibus,  ediium  ab  Antonio  Augustino,  Venet.  1584, 
in-4«,  pag.  lO^  et  in  Henrici  Speelmanni  Conciliis 
Anglitt^  pag.  281,  qui  tesUtur  in  Hs.  referri  ad 
Agbertum  ipsom,  siTO  Egbertom  arebiepiscopum 
tanquam  auciorem. 

Mon  omiHeridnm  qood  ile  qoatoor  generibos  com- 
meiflarionim  Bed«  in  saeram  Scrlpiurem  notarit 
SixiiNi  Setieiisi^,  libro  qiiario  Bibl.  saiioisp,  pag.  265 : 

(«r)  Acu  eruditoron^  an.  16:5,  pag  286. 


verat^  ef,  quid  a  qua  auetarc  dicmm  e$$ei^ 
a$iendera;  aad  eum  m  nknia  aperaaum  appareraif 
primae  tantmn  nmninum  agilabaa  in  marpmiku$  a  ra^ 
giane  aaiuagua  $anianHm  appaauUf  tptm  poetan  Ukrm- 
riarum  vel  inaeiiia^  vei  inenria ,  ca  ofiml^Ks  «amipfa- 
rf4af  pariara.  Jn  Caa$n$entarii$t  flagslmaito,  #i 
HomilU$f  in  quikna  profitantku  tt  $armana^  ai  $anan 
$ua  «liiKr,  $iglum  kabei  nee  amnina  inaiaganJtanu  nea 
afactatm  elaguntim  oiriosiim,  $ad  temperaium^  gni 
nae  verbarum  muiiittuUna  faatidiunt^  nofta  paneiiata 
ab$curi'aiem  pariai,  aad  brevi  fadiiiaU  eurrat  gru' 

Idem  Sixttts,  ex  Ttltbemli  e.  242,  Bedai  commeDia- 
rium  m  Ecciuia$ten  coffimemorat,ei/t4ros  xviti  tii  prr 
C  pketae  majoru  nnnareetpte.  De  aliis  iiTeditlfl  ac  4e- 
perditls  ejus  scriptoris  consalendas  CaTeas.  Caialo- 
gam  Operamquem  ipseadcaleem  HiaioH»  texail 
Beda,  babet  etiam  Slgebertos,  c.  68,  de  S.  E. 
in  tami$  Operum  Bedm  deeideraniur: 

Eputola  ad  Albinum^  de  qoa  sopra  Ediu  a  Jaeo- 
bo  Waneo  cum  aoiis;  epistola  apologetica  pro  libro 
de  sex  Auiibos,  ad  Piegtnnam  monachum ,  adver- 
sus  atterius  monacbi  DaTldis  objectionea. 

Epistola  ad  Egbertam  Eboracensem  ardiiepisfe- 
piim,  de  CkrieHani  pr(ie$uU$  offida^  scripU  paolo  an- 
1e  obitum. 

Yitm  quitttpte  abbatum  priorum  Warenmikenaium  m 
Cirvieeneium^  iibri$  duobu$, 

HaDcex  Editiooe  Dablinenslan.  l664,ln-8%  reeo- 
^  denda  dedit  Henrlcos  Wartbonos  (a),  Lood.  ,  169S, 
In  4',  illisque  a4innxii  l^pa$ii$onem  in  Ganeaaaa^  c»- 
pila  priora  xu,  ex  qufbus  Untam  in  capui  primam, 
eiiniiium  secondi,  lacem  iomo  qaarto  Tiderat,  et 
commMlorii/fft  tn  eantieum  Habacue.  Ex  utroqae 
frsgmenU  Wartbonus  produxerat  In  Aocurio  ad 
Usserii  llistoriam  dogmaticam  de  Scriptoris  ei  ucris 
Tcmacidis,  Lond.  ,  4689,  ln-4*,  pag  556  seq.  Addi- 
dit  etiam  lEgberti  arcbiepiscopl  Eboracensis  dlalo- 
gam  de  ecclesiastica  InstHutione,  ei  Aldbelmi  epbeo- 
pi  Sdfebumenfls  libram  de  VirgiBllaie,  •armone 
solaio  seripiom,  ei  Umge  qiiam  in  prioHbos  Eftdonl- 
btts  emendatiorem. 


ns 


resTmoNiA  yeterom  dg  vcn.  beda. 


ft4 


Warthoni  exemple»  Joannes  Smiih  (a);canonicu8  A  Geiiesin ,  pag.  il5»  aique  in  Canticitni  Habaenc, 


DvndnienalSv  ^i  ipto  immoruio  operi,  fllius  Georgius 
Smilh ,  CautaMgi» .  1723,  in-foL,  vulgavere  ex 
inss.  Godictbud  reoensiu  diligenter,  noiisque  hist. 
iUostrata,  scripca  Bedae  historica»  atqoe  in  hls,  pmr 
ler  llla  qus  fn  tomls  Operum  jam  obvla  sunt  (Chro- 
nieoii  de  sex  iEtatibus,  Uistoriaro  Eccles.  gentls  An- 
glomm»  Cttthberli  Yitam  el  Felicis,  et  libellum  de 
Locis  saneUs)  etiam  An^/o-Snxoiitcam  {b)  urMKem 
Mhiwim  eulti.  ,  ad  Ediiionem  Whelocl»  ex  Iribos 
emendaiam  mss. »  yUm  Cudberthi  quam  versibus 
scriplam  edidere  Cani&ioset.  Mabillonios;  tum  vui- 
gatas  a  Wareo  el  Wartbono  VUtu  abbamm  Were- 
mmiketumm  ei  CirvUeHnum  ex  trlbos  Codiclbos  mss* 
emen^iloresy  ei  EffUtolam  ad  Egbermm ;  ae  deni- 


pag.  295,  qoos  a  Warthono  voigaios  jam  dixi ,  in 
lucem  protuHt  quoque  undecim  Bedie  homiiia$ ,  pag* 
517»  ei  iibellum  Precum^  pag.  493. 

Compoiin'oN«m  karaiopi  solaris,  carmine  hcxanie-' 
Iro,  Petrus  PHhosus,  sub  Bedie  noroine  ,  vulgafit  in 
ealee  epigrammatum  etpoemaluro  veterum,  pag.48S 
Edil,  Paris.  1590,  In-I2«  Hanc  babeo  notalam  manu 
Isaad  Casauhoni ,  qul  versu  nono»  recte,  ianta  legii, 
pro  iema^  el  versum  77: 

Uade^  danim  eoododit  tertla  cursuui, 

el  versum  79 :  Septem  quinia  fmel,  elc  Idem  carmen 
occurril  in  aoeUore  poeroatom  lllorom  Edltlono 
Lugdunensl  1596,  in*8*,  p.  609.  Verum  anclor  ejus 


qoo  Mariifraiagium  Bede  genuinum»  quod  In  lucem  B  non  Beda  eat,  sed  Wandalberlus,  Promiensis  diaco* 


dixi  ^tum  ah  Henschenio  in  tomo  secondo  Actorum 
aanelomm  Nariii;  bisqne  omnibus  praefixam  Yium 
Bedm  aeriptam  a  Cutbberto  discipolo «  lum  allam 
nooc  primum  edlum  Anonyini ,  nec  non  eloglum 
Bod«  eonaignatum  a  Mabillonio.  Denlque  f  olumen 
hoiic  omal  Ubaki  geographica  BriUnniss  qoalis  lllia 
lemporibos  fuil ,  el  appendix  dlplomalum,  epiatola- 
mn,  el  ab  Ediiore  disserUiionum,  quibus  lux  ioai- 
gnlascriploribttsel  bislorim  llllus  tslails  aflTertur.  ^ 

Novissirae  Edmundus  MarUno  in  lomo   quinlo 
Thesaari  anecdotomm,   preter  commentarios  io 

(a)  AcU  erudilorom,  an.  1724,  pag.  194.  H^moires 

liueralres  de  la  Grande-Brelagne,  loro.  X,  pag.  520* 

(*)  PrsBler  hanc  Anglo-Saxonicam  Alliedi  regis» 


nos,  ut  a  Mablllonio  iam  notalum.  Edogam  de  cen- 
ficUL  verie  ei  hiemie^  quam  Edllione  indignam  PS- 
Ihceus  duxll,  Oudinus  tomo  II  coromenUrionmi  do 
Seriploribns  ecclesiasticis,  pag.  3S6,  in  lueem  dedlt, 
aub  nomitie  Milonls  EUionensls,  quod  jam,  an.  1610, 
Francofurli,  In-S^,  Ovldiants  aroatorils  adjoncu  aub 
Bed«  nomine  lucem  videral,  addiU.  eliam  allera 
edoga  de  Cuculo ,  quam  vetuli  Inediiam  sub  Alcnlni 
nomlne  volgavil  Mabillonlus,  lom.  I  Analeel.,  p. 
369  (Edit.  nov»  In-fo).  pag.  409). 

exsUl  etiam  Anglica  veraio,  qnain  Elisabech»  regln» 
dicavil  Th.  Stapletcnus,  S.  J.  Antuerp.,  1565»  ln-4^ 


TESTIMONU  VETERUM  DE  VEN-  BEDA. 


Sergiut  fapa  /,  Epiel.  ad  Ceolfridum :  C 

(}oibas  verbls  ac  modis  dementiam  Oei  nostri  at- 
qnemenarrabilem  providentiaro  possuinns  eflari,  el 
dignas  grallamro  actiones  pro  immensis  circa  nos 
ejM  beneficils  persoivere,  qui  In  lenebris  et  urobra 
wortls  posltos  ad  luroen  scienti»  produdt.  Et  infra  : 
BeoedlcllonisinUrea  gratiaroquamnobis  per  prassen- 
tcmporUtorem  luamisii  devou  leligio,  libenter  et  bi* 
lari  animo»  sicuti  ab  ea  direcU  esi,  nos  suscepisse 
cognosce.  Opporlunis  ergo  ac  dignis  ainplectendae 
Itts  solliclCudmls  petitionlbns  arctissima  devotione  D 
iivenlea»  horUmorDeo  dilecUm  lorn  religiosiiatis 
boBiuiem,  ot  quia,  exorlis  quibusdam  ecdesias- 
ticaram  causaram  capltullSy  non  sine  examinalione 
Ipogfna  Innotescendis,  opus  oobls  snnl  ad  conferen* 
dhim  arle  lillenlorae  Unbutl,  sicul  decei  Deodevotum 
aoxiliatorem  sandm  mairis  universalis  Ecclesios, 
obedienlem  devotionem  hule  noalrae  horUUonl  non 
doiialaa  aceommodare,  aed  absque  allqua  remoratione 
mligioiom  Dd  fimidQm  Bedam  venerabilis  rooou- 
lerii  ini  preshTierum  ad  Ilmlna  aposloloram  prind* 
pooB  domloomm  meomm  Pelri  ci  Pauli  amatorain 
uiomm  ae  prolecloram  ad  nostr»  mediocriutis 
conapeclom  non  rooreris  dirigere,  qoera,  fevente 
DeOy  sanclis  luis  predbus  ndn  dillldas  prospere  ad 


teredire,  peracla  prsemissorum  caplluloram  curo 
auxilio  Dei  desiderau  solemniUU;  erit  eniro,  ul  con- 
fidiroui,  eilam  cnnciis  tibi  creditisprofNturam«  quid* 
quid  Ccdesln  generali  darneril  perejns  prsestantiam 
impenilnm. 

Banifacwi^  GermaHmtm  apoitolui^  ep*  85,  aa 
Egiiberumi : 

Enarrare  auUm  omiila  mala  qu«  nos  extrinsecus 
el  intrinsecus  palimur,  epistoiaris  breviias  prohibei. 
Modo  enim  Inbianler  desiderantes  fiagiumus  ul  no« 
bis  ad  gaudium  nostri  niceroris  eo  roodo,  quo  antea 
jani   fecistis,  aiiquam  particulam  vel  sctntinam  de 
candeia  Ecdesi»,  quam  iiluxil  Spiritus  sanctus  in 
regiooibus  vestris,  destioare  curetis,  id  est»  de  trac^- 
Utibus»  quos  spiriulis  presbyUr  el  investigalor  aan« 
ctaram  Scripiurarum  Ikda  reserando  composuiit 
parlem  qnalemeuoqoe  tmnsmiUemdiguemini.  Maxl* 
me  anlem,  si  fore  possit,  qood  nobis  prsdicanlibus 
babile,  el  manuale,  el  vilissimuro  [Af.,  utillimum  ] 
esse  ridelur,  super  Leciionarium  anniversariiim,  f a 
Proverbia  Salomonls,  quia  comroenurios  super  flla 
condidisse  eum  aodimus.  Inlerea  nos  cogit  neeeasius 
vestri  eonsilii  jodidum  inquirere.  Namdum  inve- 
nero  preabyteruro  jam  aole  mulu  lempora  lapsuro 
In  fomicationem,  el  posl  poenltentiaRi  in  oflldun- 
gradus  sui  a  Francis  iterum  rektiuilus  esi»  et  nunc 


liS 


AD  OPBRA  TgR.  WM  PROLfiQOnNA. 


M 


biUtaDs  10  ItUisinio  pi|o  iiMiaai «  se4  errtntiiiiii  A  nm$^  Um  dtgM  ii6n  lint ,  ut  pro  memoria  toscipia- 


popvlomin,  sine  aliis  taicerdolilHis  solns  miniitral 
beptimum,  et  solemnie  inimmm  celeblrans;  modo 
flulem,  si  talem  secomittm  jitstissimos  eanones  absto- 
lero,  merienlnr  sine  sacro  regenerationis  fonte  in- 
fantes»  propter  rariutem  sacerdotum,  si  meliorem, 
nd  restaarandum  prioris  lapsum,  non  babuero;iu- 
dicale  crgo  Inter  me,  et  jnter  populom  erroneom , 
almm  melius  sit»  ?el  saltem  minus  malum ,  ut  [Al.t 
uirum  ]  lalls  roinisieriam  sancti  altaris  impleai,  an 
m  pagana  morialur  multitudo  populi,qaia  eutiorem 
roinistrum  acquirere  Bequiveril.  ¥el  sl  inter  multim- 
dioem  sacerdotom  Invenero  io  eodem  peccamfaie 
lapsum,  et  iierum  pou  f  Fanan^  pcr]  pceniteotlam 
priori  gradoi  resiittttumf  de  quo  omnis  multltodo  sa- 


tis.  Alma  Trlnitas ,  et  una  di?lnilas  firatertiitaiem 
Testram ,  et  ble  sanctis  virtullbne  proflcienteRi  ac 
valentemaufeat  et  cusiodiat.et  in  fbtarabetUtudine, 
inter  splendida  angelorom  agminn  gaudiBlom  re« 
mooerando  gloriAcet. 

8.  tMlluM^  efttt.  ad  (kaum  ^  iHter  BotdMH 
Epht.mz 

Sanelltatis  im  reTcrentiam  bumlliter  obieero,  ur 
Mnidtitt  inter  nos  olim  in  Cbrifto  copulalis  et  semei 
eQeplOB  perpes  reminisci  digneris,  ne  veterascat^  et 
oblitloni  tradaiur,  quam  coram  Deo  IMeli  tponsione 
pepigmut.  Fro  nomlne  enlm  Cbristl  In  coKtomelUii 
el  ttHmlatioBibos  gloriari ,  et  eialiatione  Eccletko 
^us  BOt  oportett  qom  quotidie  toadltur»  premitur. 


eerdotnm  et  populorum  bontt  oplnionit  eonfldeoUam  B  atqoe  fktigatur»  quia  modemi  prlnctpea  novot  morot. 


babueruot,  et  ti  ilte  modo  degradatua  fuerlt»  secre- 
lom  peccatum  revelatum  fuerit,  et  scandaliiavi 
[  FtrMu»  scandaliaaMtor )  roultltudo  plebioflB»  elpor 
ocandalum  plurinut  perlbanl  anlmaSf  et  deleslatio 
erit  flBailnM  sacerdotum,  et  diilldentia  mbiislrorom 
Ecdesias,  ut  oflums  perfidos,  nuill  credenlest  det» 
pectos  [  Fonmi,  detpectal  ]  babeant.  Quam  ob  ro» 
oodaeter  pfmsomptlmos,  pallenles  et  eooteblienloft 
iflum  in  mlnitlerio  divbio  pertlttere,  eiistimtnteo 
loviut  osse  dttbhim  unlutf  bomiois  perieolom  el  aodo^ 
dam,  qoam  roinam  et  perditlonem  anltBonms  peno 
toiias  popoll.  De  istisaotom  onfvortls  qoid  mU  to- 
tlineodom  tit,  neeemiuto  cofeolo  teaodabi  vUaodi, 
qoidve  relutandum,  tecondum  contiriam  vetlrvn 


novaiqoo  leget  secnndom  sua  desideria  coodonl. 
Iddreo  eicellentlam  luam  jugem  ptecatrieem,  pro 
ooiflMB  notlrm  sainte,  subniia  proce  Sagitamis»  At' 
tidolt  eitfm  corpont  aegritotlinibiit  com  flseotfe 
ontieiate  eogor  ei  bac  «rumnosa  et  poHcolit  ptt' 
oittima  viu  OKiro,  reddilonit  plo  ol  districto  jodid 
ntlooem.  Farva  vero  mannscola  dilectiottl  tuse  di> 
rexi,  boc  esl»  paUam  boloserlcam  optimi  geoerit  per 
gerolum  barom  Uiieranini.  Obsecro  ot  qgefltllbel 
borom  blMnram  acqoirat,  el  noblt  mltlero  dlgnerit, 
qoot  beatm  memoris  Beda  pretbyter  oipotoil,  od 
coosolationem  peregrinationit  ootlrm,  id  etlt  in 
primam  partem  Samuelis  osquo  ad  morlem  Soalk, 
librot  qoatoor,  tivo  io  Esdram  ei  Ndiemiam  llbrot 


por  teripla  videro,  el  aodiro  omaino  desidero.  Pim-  C  ties,  vol  in  fivongoliom  M arcl  Rbrot  qttatoor.  Crovio 

forte  potlolo,  aod  nibil  gravo  veras  cbarilatf  ^{00(0* 

CMAirfttt,  epUt.  otf  Ittibnn,  bilcr  Am^oi^ 
€pUc9fi  EphU  S9 : 
Gratamerqoidem  BMmoteola  Imt  (teritttia  toc* 
eepl,  01 00  (patantios,  qoo  10  hmc  fatimo  devotiooit 
aibcio  mitloro  cogoovf ,  id  eti,  bolotericam  ad  reO- 
qoiaa  bealm  ttMmorim  Beda  magistiri  nottri ,  ob  re^ 
cordailooemoi  iliiot  ▼eneratioaom  1  detiintsa.  Et 
redBm  qoidem  mihi  videtor,  ut  tou  gent  Aoglonmt 
ns  ofluiibot  provlnciis,  oblcanqae  reperti  soot ,  gra* 
liaa  Deo  rcferant,  quia  Um  mlrabilem  virom,  praedi- 
lom  divertit  donis,  ttmqoe  aJ  exereeoda  dooa  ttn-' 
diosomt  thnililerque  io  boote  flsoribas  viveolem » 
Deos  inis  In  soa  nationo  dooarii,  qoio  per  espori« 


lerea  celsitudini  vestrat,  vlco  oscidi,  doat  viot  eopot* 
las  per  bunc  portitorem  litterarom  trantmltiiBoSt  pe- 
lootes  ut  chariutis  Inter  not  preoibot  ootlrit  fndo 
Istom  diem  com  fratribat  vettrit  fteUtit.  ObsocrO" 
mns  igilar  oi  de  islis  peUtionibas  ootlrit  fiMiatitt  ot 
morcedit  veslrm  prasBria  faicflrioram  eolfliJno  darto* 
canU 
Hott^foclKt,  G^rmanoftt»  opos(^,  tpiO.  iS(\  Off 
CttlMtrmm; 

Pratemltatls  vetlra  pieutem  hnfanls  obtocramot 
precibust  ut  nos  fauer  feras  el  Ignarat  gontet  Germa» 
Ai»  laboraotes ,  et  grana  Evaogellea  phntantet  vet-* 
Irit  taerounctlt  oratlonibot  adjuvemur,  ol  precibno 
tanctilalis  vestnt  fai  BoUt  tatvot  Rabjhmieas  ardor 


mtingottar  flamma»,  el  tparta  tolcit  ad  fhictom  D  nseotom,  ad  pedet  ejot  notritos,  hoc  qood  oarro  4U 

4fiei.  Slmilitorqne  mibuneiipsi  coopertoriom  variatom 
ad  tegeodom,  scilteet,  propter  frigas ,  meom  oonmt 
mbisti,  qood  videlicet  omnlpoleoti  Deo  et  boalo 
Paalo  apotioto  ad  ioduenduffl  alure ,  quod  in  i|joB 
ecdesla  t  Deo  consecratom  est»  eom  magno  gaodte 
dedi,  quia  etego  sob  ejos  protectiope  hi  hoe  moBOO 
lerio  xuii  aonos  viii.  Nooc  vero,  qaU  rogostf  oll- 
quid  de  opuscalit  beati  Patrit,  cnm  flseis  pBoris,|otU 
vires ,  quod  potol  toat  dilectioni  pneponvl ,  libcIhM 
de  viro  Dei  Gadbercio«  OMlro  ol  prota  oompotllot 
loae  volonuti  diroil ;  el  il  phit  poioistem  ,  SbeBier 
voloitsem,  qoia  praeteotfai  prasieriUt  biearit  iimltam 
horribililer  hnBlam  oostrm  gentit  fai  firigoio»  el  geiot 
01  ventorom ,  el  Imbrium  proceilit,  dfo  lateqno  dt» 


moltiplicaU  targtot  tomma,  qula,  jnxta  dlctom 
Aposioli,  Neque  qui  plantat  e$$  oltfttld,  neqfle  pd  H* 
ftt,  $e4  Deui  ^i  inerementum  dat ,  ol  deUr  no^$ 
termo  in  apenione  orii ,  et  $ermo  Domini  enrral  H 
eiarifieetnr  (I  Cor.  Bi).  iBlerea  rogamus  utreliquado 
opusculls  sagacisslmi  invesligatoris  Scripturarom 
Bedan  monachl,  quem  nuper  hi  domo  Bei  spod  vos, 
vice  candelae  Eedetm,  sdentia  [Forean^  ecclesiastica 
tcientia]  Scripturarom  fulsisse  audivinius  conscripto 
nobb  traosmilUre  digB€miol.  Et,  si  vobis  laborio- 
tom  oon  sit,  ol  eorum  uuum,  nobfo  graode  solatiom 
peregriBatkmlt  Bostrm  transmluatis. 

Md  hididom  qooqoe  uitkaae  charlUlit,  ledisiernhi 
eaprtBa  vMt(sicot  hie  vocant)dfarexhnus,  qoai  petl- 


in  TESTmomA  teteruii  m  tm.  bsda.  ii« 

pittMl,  ide^qiie  aeriflmrU  mtaag,  ne  ia  ipliMiBHNrvm  A  bos  alilorem ,  qoam  ingeaioli  OMi  atliogere  TAMaeei 
perfenlret,  relardala  eil;  acd  el     hiuoiUtas;  horuns  aemorem  fraglU  senaa  eoiieaila 

acrulari,  qiii  (errenamm  necdem  didicil  raHones, 
aielUinun  in  cobIo  errantinm  Tagabuodos  esponero 
cnrstts  t  qui  herbarum  in  lerra  naaeeutiom  naturas 
nequaquam  agngaeere  valet  El  mlrura»  quomodo  er» 
raticaa  flUinim  semUM  ad  cerlom  qois  Taleai  rodo* 
eere  ordmem.  Qu»  ideo  errantia  dlcootor,  qoia  te- 
certoa  babere  corsns  potantor.  Tel  quid  iu  quoli- 
diania  luo»  laboribusnoaira  panrilas  oon  Taleal 
Uifenire,  dum  infestigatas  caiboUcorom  doetorom» 
Ycl  Teterom  pbilosophorum  muUipiici  argumenieikme 
reguhres  babemus  raUonea.  Qold  enlm  de  eoncordUi 
solaris  lunarisque  curaus  per  signa  aodUid  UickUus 

,  ^ , , ^  -v,,^^     ^W  poterit,  quam  ^uod  laUum  NHiuiaitorqiaDsttommi 

Ma  Mm  speraas.  8i  aUqola  hoiio  lo  loa  aU  paroeila  B  Beda  magister  in  acriplis  smsnobisrellqnilt  toI  quld 


•nle  aei  annos  per  NunTUil  meom  presbyierom  lUoc 
«i  tealm  kica  adveoientem,  ei  Romam  videre  desi^ 
deraniem,  a&qoa  panra  lenia.  cuUeiloe»  tUIcUccC,  u, 
ei  gomiim  [FerMat  gordam]  de  pelllbaa  lolrarom 
telam  \mt  fraieniiutt  mHI.  Me  qooqae  preabjter 
BoBfbil  ad  arbem  qos  ? ocalar  Beaeveniom  pem- 
Meoa,  Ibi  de  baa  laoa  odgraTil.  Qnapropler  neqoe 
per  iVam»  aoqaa  per  laoram  allqoem,  alnim  isia  ad 
la  perieaeriat ,  «lUi  reapoaato  oaqoam  mibi  reddiu 
cst  Dao  fero  paOUi  aabttUaafanl  operis,  onum  albl^ 
idurom  linett  eolorla»  oam  Ubellis,  ei  doeam,  «oa- 
km  ad  manam  baboi,  Itta  paleraUaU  millere  cara- 
I,  precorqae  al  meam  pelUidiiem  01  Beeeiaiu- 


^ yUrea  tasa boae posaUlaeero»  cam leoipaa arrl 
dralt  mibl  mUUf^  digneria,  aiil  ai  liwlaasa  ullra  iaea 
ail  fal  poicstato  c^jasdam  alurUis,  sme  tna  parocbUi, 
raco  al  fraiemUaa  Ua  iUisoadeal  oladaoaasqae 
psrvaafail^qofai^uadem  artts  IgnaH  el  inopcs  aomos» 
al  sl  hoe  fenassa  coattagll  ul  aUqals  de  TUriiaeUri- 
aas  eam  laa  diligeattat  l>eo  tolenu,  ad  noa  usqoe 
venira  pennttuiar,  cdm  benlgna  Bttnsoeiudin^  tIu 
aemiu,  ttlam  sasclpla.  Deleclal  ma  qooqaecitha* 
liilam  babera,  qoi  pos^  dttiariiara  ia  ciihani, 
«aam  BOSappelUmias  ro//«,  qoU  eilbaram  babeo,el 
arttflcem  noa  bibeo»  Si  grata  noii  att,  ettaiomqao. 
«M  memaispoittkmi  miiie.  Obaecro  ai  hanc  meam 
rofattoaem  ae  deapkUs,  ei riskml  aoa  depalee.  De 


acattoSi  quam  qood  naloraUom  rerom  dcTottmimoe 
faiTeoUr  nUiios  Secoodost  de  cmlesttom  sldemnn 
ratHme,  exposoU,  InTestigari  Talel?  Sed  nobia  iur 
ageoUboa  flk>roro«  in  qoUios  baec  legontor,  lUirontm 
deeslprmsencia.  NUril  de  Testrae  sapleniUe  proftmdls- 
slmia  qoaeattonilNis  temere  aodemos  respondera:. 
postolanles  clementiam  Tcsiram,  utjubeattsnabls 
dirigere  primos  prsfati  doctoris.  Plimi  Secoadl 
UbelloSt  in  quibos  molttplices  el  obseoras  argomen* 
Uttones  de  Tario  siderom  ciwso  explanare  nittlor ;  ti 
foru,  Deo  donanU«  IndoTei  inde  aliqoia  eroero 
Taleamus ,  quod  Teslrie  sancllsslmae  pnBseoliai  dl« 
gttom  ostendi  Tideator.  Tamen  ne  melu  Imparalom 
TOslra  ioTenissei  carlola ,  tcI  somno  Uierttss  lorpett*» 


opaseoUa  Tera  beafaa  roeordalionfo  Boda  qBaeadboc  ^  Um^quasi  nUiU  baberel  repositum  aUii  in  aecreU 


«mtfipu  non  babea,  promitume,  si  Tiierlmoa,  lom 
TUkunatt  adJoTatoram  [FMf,  oblemperalorom]. 

Oahk€rm$^Qklms.  epitt.  Md  Mlum  tpiieopum .  hUir 
Botdra^.Epi$t.95z 

Mallom  i^uoler  aceepi  UtUraa  siTO  ettam  mo- 
aen,  hoc  est,  Tillosam,  el  slndonem ,  qoae  loa  fra* 
lcmius  ad  mo  miuere  dignaU  eat,  d  eo  gralaattos, 
qBodex  mttma  chariuu  ea  deattaaU  eaae  non  am^ 
bifo.  Dode  recompennttonem  benelkU  bttua  lad- 
deBa,allpao  Ul,  qnottdiaala  in  precibna,  cmram  ba- 
icre  Bon  eeaso.  SUaal  eliam  aomUm  fratrum  qaae  ad 
Boa  Bttslatt  eam  aommibas  hujus  moaasterU  fralrom 
doraUcattum  fai  GhrisU  seripUconttoentor,  iu  ol 


memorlai  cubicoU ,  qood  inlerrogaott  prolerre  Tato^ 
rel ;  dicam,  qoid  sobito,  qoaerendo  magla,  qoa^  ex* 
ponendo  torbaU  menlis  ade  ocourrero.poUtt;  pie^ 
niorem  si  forU  opus  eril,  responsiouem  ad  pra^los 
doclorum  libros  reserraos. 

Pruna  Tero  aucUriuUs  Tcstne  UiUrrogatto  de  eon« 
cordU  Ireoentarum  et  sesaginu  pariium,  el  lonaria 
cursos  per  doodecim  signa  ste  se  haboil,  ol  eadem 
pcBamoa  TorilMi :  alcal  in  soUri  decursu  dleram,  ho* 
ranim,  poncuromque  dlTiskme  lacta,  treceittormu 
sexaginu  qoloqQe  dlenmL  el  qoadrantia  esl  UTeiiU 
coneordla ;  sic  ei  In  hmari  per  dierum  el  horamm 
partiikinem,  TlgUitt  aeplem  dlea  aique  horas  ocU 
com  Urecentts  sexaglnU  sodUici  partlbos  faciis  con- 


mmm  UIU  m<^.«S.t.  ^t  -^  -.«-r  «.         r  «^  ^"*  WGVam   BOXOOinUI  SOOUICI  paniOOS  rSCIlS  COO- 

rrS  ^^i;l^t'^  "^  ^^  f*"  **  ^*»^  ^  •^««^  *^»  ^»W  niihi  Tldeaur 


lasBper  ettam  Ubram,  qoem  darisslmoa 
Cccieaim  Del  maglsier  Beda  de  aediUcU  lempU  coaH 
pooBll,  ad  coasoUttonem  luae  peregrinattonis,  mil- 
lere  caraTi  [Al^  pneeepi],  loam  fraUmiUtem  hnmi- 
BUr  obaocrana,  ul  oUm  condktae  mler  nos  amicittae 
fmdem  BHae  ad  inem  flrmom  cusUdUre  digneris,  m 
boe  Tidettcet  maxfaBO,  qood,  com  lois  omnibosqoos 
tibi  dirina  dispettsatto  toIbU  eaae  SubJecUs ,  pro  in- 
ttrauuttboa  aids  apad  aoperaom  lodicem  aedokia 
Ulercessor  exfoUs. 

A  ilorfnai,  tipiii.  70,  ad  J^omaina rtfm: 
TaailTiaUrTolaodo,  qaiDstiooarfaim  aocloriutia 
I  la  mami  canam  syUabis  brerlorem , 
l  mei  pfaieBiieei  aTidttatt ;  aed  qoaiatioai- 


aagadtatem  Teslram  hlc  ia  hac  loqoisittone  sentUe 
of  iqoe  aol  aogendum  esse  aUquid  per  singula  signa 
lunae  cursui,  ot  possil  penreoire  ad  legittmaa  el  defi- 
nius  Utios  aool  parles,  quje  Ui  zodiaco  noUntar, 
Tcl  etlam  minoere  parlUim.nomerom,  al  conconlam 
possit  lonaris  corsus  zodfaicl  parttbna.  Qoam  qo«s* 
llonem  praefatos  magister  Bedr  In  qoodam  capi* 
Ulo,  cvim  prindpiom  esse  arbltror :  f  Quod  sl  quia 
dgnoram  nesdos»  lonaris  tamen  cursos  agnoscera 
Oopidas,eiCt  >  proui  poUil  cxponere  Tidelor.  He 
doodedm  parles,  qoibasfaottdielona  dongabiUr  a. 
aale,  Plhihn  Secondoadictt,  lonam  (si  riu  racordor) 
aodUcam  iredades  fai  dnodeclm  sois  aieasibBa  eoBO- 
cere.  Ui  lois  dkil  measfl^ »  noo  bi  soHa.  Addldifu. 


f19 


AD  OPERA  YEN.  BBDiE  PROLEGOMENA. 


fiO 


^oqve  duobus  iUebas ,  et  mx  Uorb ,  el  bisse  UDius  A  urbe  peruepe,  locisque  fiui&iiuis  mM  elt  tisimi  Aiic, 


hoTB  per  singula  signa  lunam  decurrere.  Qood  si 
Terum  est,  trecenUruro  sexaginlii  psrtium  nuroero- 
silss  Inn»  cursni  optime  conTenirc  Tidetiir.  Qnod 
unlus  fignrae  divisionc  magis,  quani  verboruro  multl* 
plicalione,  quia  sapicntl  paoca  sufQciunt,  ostenden- 
dnm  esse  nou  ignobtle  potavl,  cujusfigurse  lormulam 
post  htiJQS  epistolae  texturo  ponere  mclius  existtmaviy 
quam  per  eam  seriem  sermonis  noslri  dividere.  lo 
qtia  etiam  figiira  et  horarum  diversiias  aguoscl  pote- 
ril»  si  cui  diligenlios  considerare  placeai :  quta  aliler 
solares,  aliter  lunares  compoUntur.  Giiam  in  qnibus- 
dapn  iocis  et  ipsi  punctus  aliter  atque  aliter  compu- 
untor :  iu  ot  aliis  sopputatlonibtts  horam  quinque 
punctos»  et  aliis  qoatuor  habere  inveniuntnr.  Etiam 


eplscopales  ordinationes  atque  eonciiia  evooMsa, 
Eboraceoses  antistites  ad  ipsaeoncilia  celebrasse.  .  • 
U0Horim$  Au§u$t0d..  4€  Scrip.  Rceigi.: 
Beda,  monachus  el  presbyler  Angticae  proTiMte, 
acripsit  infiniu,  es  quibus  siial  hce :  lu  Geiieahii  libri 
quatuor ;  De  Ubeniacolo  et  vasls  «jus  ae  vesiibui 
sacerdoton  libri  quatuor ;  De  ssdlfieatioM  leropM 
libri  duo;  In  librom  Regnm  liber  unos;  QweslioiMni 
UiginU ;  in  Proverbia  Salomooia  libri  tres;  iii  Caollca 
eanticonim  libri  septon;  in  Esaiam  ei  Dauielen  ei 
duodeclm  PropheUa  el  hi  parlem  Hiaremia ,  hi  Es- 
dram  ei  Neemlam  Ubri  Ires ;  in  ilbnmi  Tohisi  llhri 
doOt  itt  Canticum  AbacQC  hber  unas ;  iiem  hs  lihm 
Regum  et  Paralipomenon,  in  lob,  in  Penutenchttm 


el  ostenta  aliter  cafculatores  ponunt  •  aliter  etiam  B  Moysi,  et  Josue,  et  in  Parabolas,  in  Ecdesiaslen»  hi 

Cantica  cantieorum  ,  in  Esaiaro ,  in  Esdram  eapiiQla 
roolu,  in  Evangelium  Marci  libri  quaioor,  In  Liieam 
aex ,  in  homilias  Evangelii  libri  doo,  in  Aposlolttm 
mulu  capitula »  in  Actus  Apostolorum  hbri  duo, 
hi  EpitoUs  Caoonicas  librl  septem,  hi  Apoea-' 
Ijpshuitres;  capitula  de  lolo  Novo  TesUmenlo; 
Epislolarum  liber  ad  diversos,  de  sex«Ulibos  untts^ 
de  roansionibos  fiUonim  Israel  libri  novem ,  de  Isahi 
unost  de  ralione  bissexiili,  de  mqoinoetlo  novetti, 
de  histori»  Saoclorom.  Libmm  vilae  ei  paoshNus 
8.  Felicls  eonfessoris  de  ttielro  hi  prosam  irans- 
lulit ;  ViUm  ot  Passionem  Mocli  Anaslaaii  de  GrMo 
in  Lathiom  eorrexil;  Yiiara  saocli  Ctttbertl  OMMwehi 
elepiscopi  melroel  prosa  eomposnit;  BislorhNB 


mathematiei  solent  divldere.  Sicetiam  etde  minuUs 
invenimus  In  mathematicorum  subtilissimis  argii- 
fnentationibus  alitcr  poni;  iu*  ut  etiam  minuU  mi- 
nuUrum  dicere  solcnt.  .  .  * 

B.  Lanfranau,  ep.  ud  Alexandrum  papam . 
Membiisse  debet  humiliter  excellens»  excellenler- 
que  bumilis  beaiitudo  vestra»  quia  quo  tempore  apod 
vos  fuimus,  Eboracensis  Ecclesix  antbles  adverso» 
me  palam  murmaravit,  clain  delraxil,  hi  praesentia 
celsitudinis  Tcstne  calumniam  8usciuvit«  dicens  me 
inJnsU  velle  agere  *  eo  quod  super  se  suamqne  Eccle- 
siam  Jure  vestne  Ecdesle  primatum  niterer  oblinere. 
De  qoorumdam  quoquo  subjectione    episcopororo 


quos  Ecdest»  suw  eonatus  est aggregare , antiquam  r  a^T _  ^ _ .         ,.J .      .,.._,     ^  -     •    ,    ^ 
^  ,  ...  .T       .  ^  Attglorum  quinque  hhns  edkUl ;  Manyrohigittm  de 

suaquerelanoncslventus  consuctttdinemleinerar«.       ^.  i..,j     «    ^  ....         I»  - 

'  naulitiis  Sanctomm,  hbmm  HymDoram  diverso 

melrosiverbithroo,librttm  Epigrammatam  elegtoco 
metro»  de  ?latora  rerum,  et  de  Temporibtts  singnhio 
libros,  item  alinm  de  Temporibtts  majorem ,  iibnun 
de  Ortbographia  alphabeti,  librttm  de  metrlca  Afte, 
de  Scliemaiibos  et  tropts,  hoc  est,  de  Aguris  etmodia 
locuiionum  sacrse  Scrlpiurae.  Sub  Leone  floroil» 
HomsB  moritur  et  sepelitur. 

rriiA#iNh» ,  da  ScHptarikMi : 

Beda,  mottachus  ei  presbyter  monasterii  sanclorttm 
Petri  et  Paoli  aposlolorQm^  qaod  esl  in  Anglhi,  or- 
dinia  saacii  Benedicti ,  vir  in  divhiis  Scripluris  sl«« 
diosissimtts,  et  valde  erodilus,  alque  hi  sectthuibtttt 


Quibus  dc  rebus,  vos,  sicut  sanctum  prudentemque 
pastorem  decuit,et  oportuit,  per  scriptum  sententiam 
promulgastis,  quateous  convenlua  Aogliae  terrse, 
eplscoporum,abbatuui  caeurarumque  religiosiordinis 
personarom  utriusque  partis  rationes  audiret,  discote- 
ret,  definiret ;  faciumque  est  ita.  Convenerunteniro  ad 
regularem  curiam  apud  WenUnam  civitateni  in  Pas- 
chali  solemniuteepiscopi,  abbates,  aeterique  exsacro 
ac  laiali  ordinc,  quos  sede»  actiooe  morumqoe  pro- 
bitate  par  fuerat  convenisse :  hnprimis  adunati  sunt  a 
nohis  ex  vcstra  auctoriutc  per  saocum  obedientiam. 
Deinde  regia  potestas  per  semetipsaro  contesUU 
est  eos  per  fidero  et  sacramentnm,  quibus  sibi  colli 


gati  eraol,  quatenus  banc  causam  loteBtissime  audi-  D  iituris  perilisaunus,  philosophus,  astronomtts,ealc«« 


rent,  audium  ad  certom  rectumque  finem  sine  par- 
tium  favore  perducerent.  (Jtrunique  omnes  concor- 
diter  soMiepenmt,  sese  iU  factoros  sub  praslau  obli- 
gaiione  spopooderunt.  Allata  eat  igitur  Ecclbsiastiga 
liKiiTis  AifOLoauM  HiSToau ,  qoam  Eboraeensis  £c- 
cleaiae  presbyur  el  Anglorom  doelor  Bttt4  eoroposuit ; 
lectaesenUntiae  quibus  pace  omnhim  demoBslratum 
est  a  lempore  beati  Augustini,  prhni  DorobenieBsis 
episcopi,  usquead  ipsius  Bedae  ttllimam  sooeautem, 
quod  lere  ceiitum  ei  quadraginla  aBBorum  spalio 
urrohiatur,  anlecessorea  meos  super  Eboraceosem 
Kcclesiam  totamque  insnlam  qnam  BriUnniam  vo* 
eani,  necnon  el  Uibemhim,  prhnalttm  gessisse,  cttram 
postoralem  OBmlbtts  impeadisse,  in  ipsa  Bboracettsi 


lator,  et  poeu  insignis,  Gneci  sermonis  non  ignaroa, 
ingenio  pnMianf:,  eioquio  iion  eoriosos,  dukls  UOMn 
et  compo6itus«  Multa  scripsit  volumioa ,  hiquihtts 
acumen  ingenii  ejus  comprobatur.  nicottm  easel 
septem  attnonim,  cura  prophiqttorttm  daitta  Ihil 
edttcandtts  Beoodicto  abbail,  ac  deinde  Coolfrido 
dicti  monaaleriiMuramoiha,  eonetumque  ex  oo  lem- 
pua  viise  hi  ^Jttsdem  monasuril  habiiatkNio  perageoa, 
oouiem  mediUttdis  Scriptttris  operam  dodil ,  aiqoe 
hiler  observantiam  disciplinss  regoUris  el  qoolhihK 
Bsm  oaBUndi  in  ecclesia  coram,  semper  aui  discore  ^ 
aol  docere ,  aul  scribere  dulee  babttit.  MoBodocimo 
BBlem  leutis  su»  aBno  dUeoBalum,  iriceaiaao  pita« 
hyferBitts  gradttm,  ttirttmqtte  per  mittieterittm  hatt 


ISt 


TesnilONIA  ITETEiniM  DE  VEfl.  BEDA. 


m 


Bis  epteopi,  JabaitA  Ceoirrido  abbftie  •«soqilt,  tx  A  lertm,  deliniiiieDU  Iim  racilllme  eonAtUimil.  Moritor 


qno  temporo  accepil  presbyteraiiis ,  taqoo  ail  iUiem 
Tllie  sttai  subjecta  opuseola  eomposuit 

lik  Geneslm  osque  ad  Isaac  lib.  iv ;  —  la  Eiodum 
fib.  1 ; — In  Nameros  Hb.  i ;— In  Levilicnm  Ub.  i ; — io 
DeoteroDomlum  ltb.i;  — De  Ubfmacolo  el  Tasis 
ejosllk  m;  — In  principium  Refum  Itb.iu;  — In 
RcfBm,  Iriglnu  qoaesiionum  lib.  i  {DUeeiMm^  fra' 
iri  no.);— Doaedificilione  lempli  lib.  h  (ffartofur  aos 
oot  dit.) ;  -^ln  Joaue  lib.  i ;  ^  In  ludicum  lib.  i ,  — In 
PsafalipomeDoiillb.  i ;— In  Proverbia  Salomonis  lib.  ui 
(f^noMor Crmu,  I^li.) :^lnEcclesiasten  lib.  i;-^la 
COMlca  caotieorom  lib.  yi  (ScripturU  juHintegra,); 
^fai  Esdrara  ot  Neemlam  lib.  ih  ( E^iniiirs  sorrir  tn 
iir.);-In 
^b  Fulm 


■Mi  «t  £icoinHUD  iiu.  iH  \  o^itmmM  Mmcrm  in-  -"'"'-»  **—  ••»»v,  «.•imfat»  ■ 
1  Tobiam  lib.  i  ( JLi*rr  sancH  polrti  iwslrt ) ;  ^^^^^  ""  Sopbi«  debria 
BPropbeumUb.n;— IaBlertmlamllb.n;  "^  S«H»iraTii  orans  intento 


sub  Leooeimperatore,  anno  Domini  dccxxsii,  imlie» 

lione  X?,  KUiis  sua^  xDQOLixii^prldieCatend.iuofi. 

/iiicn>/io  in  tempto  S.  Pauli  Girmen^i  iMkUa. 

DBOIGSTIO  BASILICAB 

S.  fA¥LI  Tlfl.   KAL.  ■All 

ANAO  XT  EOrBiDI  BBOIS 

CEOLFBIBI  ABB.  EITSOK«OYB 

ECCLBSUB  DBO  ATCTOBB 

GONDrrOBtS  AIIN.  IT. 

Epilapftium  tfuad  WiUieimuB  Maimeiburimuii  ilieli 

inuripium  [nine  in  pmeie  iempH  Germmuie  • 
Presbyter  hic  Beda  reqoiescil  canie  t^epullQs; 
Dooa,  Cbriste,  animum  in  coelis  gaodero  perssTum, 
Daque  ftli  Sophic  debriarl  foiite ,  cui  Jam 
semper  amore. 


Klogium 
Beda  Dei  fkmuius,  monacborum  nobllo  sbIbs  « 

Fmibtts  0  lerr»  profuit  Eccleslm. 
Soiers  Isu  Pairom  scmtsmdi  per  ooudt  semum 

Eloqulo  Tigoit,  plurima  composoit 
Annos  bac  Tiu  ler  duxii  rlio  tnginu, 

Presbyter  officio,  ulilis  ingODlo. 
iani  septenis  Tiduatus  came  CaleodiB 
AogligeDa  Angellcam  comtnoniil  pairfam. 

iUfKd^  Letanda,  CotleeL  m: 
Anglia  le  celebrat:  te  lotus  pefsoaal  oibis. 
AliKir,  exeodem^  Collecl.  u  : 
Hos,  AIMno,  libi  meriio  Venerabilis  Abba , 


^h  fisocUelem  Ul».  i  ;-.|o  Danielem  fib.  i;— la 
doodeeim  Propbelas  miiiores  lib.  xn;— lu  ETaogo- 
liM  Mard  lib.iT  (Cjr|ioii/ioD€m  £»KiiSfe«l);^In 
BTODgeliom  Ucse  lib.  ti  ( Beatu$  EtangeUita  iMcao) ; 
-^HooiiliDB  ETaogellorum  lib.  u  ( Exordium  noitrm 
fudtapfi.);  ^ln  Epistolas  Pauli  lib.  xit; — In  Epbloltt 
CaoonicaB  lib.  to  (/oco^s,  olc..  ^i  de.);  — In  Ac- 
loB  AposlolorBmlib.  n  (Actuiuno  Apouotonm  ei); 
— In  Apocalypsim  lib.  lu  (ApocaL  oaneti  Joaiwit); 
*-De  leaporibus  el  nalura  remm  lib.  i  {De  natura 
firnmielrKrtoKe};  — Aliud  mlnus  Tolumeo  lib.  n; 
^SeiDlillamm  ex  aeDleolib  Patrom  lib.  i  (DomtKKs 
McU  in  eMm^o);— GesU  Aoglomm  lib.  t  (Bn- 

•KiuitK  octfOKt  tK«i.);..noros  beailGrogorii  in  Ca«.  ^  T^JH^'!'''!  "^?  ^^»«^»»"»  Abb( 
liea  lih.  n  (/11  «cpostfioKK  Cmiiid);«-Gesu  dtTer-  ^  I*?^  ,  ^"^^**         ^^'*  •'"*^* 
•ommsaDclom«lib.i;-Dopamiomtsa»eUKellclB     ^^J^^J^!^ 
fh.  i;-VilBmswicy  AlbqfilepiseoplIib.ii;-Chm.     ^"^^'^  ^^^  ^^^^  ^  ^^^ ««  ^ 
oieam  sal  eoenobil  lib.  b  ;  ^  Marljrologlum  llb.  i ; 
-•flymaoram  dlTerso  eamilDo  Ub.  i  ( Priiu  Aoks 
fMKm  em.) ;— Epigrammau  heroieo  moiro  lib.  i;— De 
locte  BBoclisUb.  I  ;--LeclioMS  in  Velus  TesUmonlum 
iib.  i;  — LedioDes  NotI  TesUmeall  lib.  i  ;--Dlsiinc- 
tfooosin  HioremlamUb.  I ;— DistlDcUooesla  Job  iib.  I ; 
«^DoChrisUelEcclesialib  ii;— DecaDticoAbbacuc 
fib.  i;— J)oarUmeiricaUb.i(OKl  KoiiltKmKiflncc); 
•-DolkbomaiaNis  Ob. i (Soifi  KiifKorim  ik) ; — De 
Orlhograpya  Ub.  i  ;-*  EpisloUrum  ad  dlTersoo  Ub.  i. 
AUa  iasopernralu  edidil,  qu»  ad  iwslne  lectlonls 


Cxslilll :  iogeoU  ejus  moQumeaia  relblkonC 
Ptorima,  temporUius  nullis  abolenda  permmm. 
ACmd  ex  Neckano  in  tua  noiitia  de  S»  Cuthherto : 

Beda ,  Tir  egregius,  assoclalur  ei ; 
Ingenium  cojus  non  niundus  claudere  possei, 
Corpus  honoranduro  capsula  panra  legil. 
Imcriptio  a^   Ougone  Puduff^    Dunetmmmi  spwt 

Tftecm  oua  Ven.  Bedm  coniinenH  appoiUa. 
ConUaei  hcc  Iheca  Bed«  VenerabiUs  osm  ; 
Seosum  raclori  Clirlslus  dedit,  sesque  datori 
Petrus  opus  fecit,  prssul  dedil  hoc  Hugo  donum ; 


noiiliam  non  Tonermit.  Hujus  opuscuto  ellam  adbue  0  Sk  In  utroqoe  suum  teneratus  tttrumque  palmnum 


eo  Ttrenu  e|  semper  aOTO  scribeDU,  udi«  auctori* 
UUs  ermil,  ol  ordinalioao  pnesnium  AngU»  iu  £c- 
ciesUs  pubUco  legereBlar.  Cnmque  U  homUiatom 
impoaiilooo  nomeii  ex  more  aucloria  VenerabiUs 
Mb  presbyleri  scriberoDl,  aUUr  eom  eom  TlTorel, 
pnedieom  noa  Talentos,  obllnoll  uaqoo  hi  hodiemom 
dtem  lilulus  semel  a  prlBcipio  auriboios,  ol  Beda 
TeMfBbllis  poUus  dieaior  quDm  saDCtos.  ViTeolem 
eirim  Bfiler  DuocQpam  (el  sisaneln  foeril)  dob 
lieobBL  Sool  qoi  aUaa  rBiioDes  hi^us  liloli  Veoera* 
UBs  fiagDDt,  aUI  ex  iDscriplioae  eplupbU«  aUi  cxcom 
iWsao  Bodam  somaiauies.  Sed  erraal,  quooiam  Beda 
» Ml,  Doe  aopolcm  c|os  UU  epHapblom 
.El%Dldem,  nlslbroTiUII 


Jnecrlptio  qum  habetur  in  utero  S.   Klr^Kii 

Dunetmim. 

BEDA, 

Dei  iamulus  el  prosbytor, 

Vlr  Don  mhins  saacUuu  quam  scieMiB 

VeKBBABILB, 

hiejaeel, 
Qui  oaias  ia  lerritorlo  moDMUrB 
Cirwlcensis  quod  niine  Jarmw  dieiUirt 
Com  esscl  annorom  seplom  dalos  OU  BbMI  Bene- 
dicu,  01  deinde  Ccotfrido  Bridem  edocDOdu^t  emi- 
ciumqoo  ex  oo  Tilm  lempos  ki  cjoodem  monaaieril 
habiUliono  peragens,  omfiem  modiUDdis  ScriptoH 
oporBm  dodii;  aiqoe,  Uier  oboerTBniiani  diieipUao 


f»  BKDiE  ¥fiN£IUBIU9  OPBRUH  PhM  L  -  DIOASCACiCA  G£flUMA. 

ftriI«riiaq«MMia«aB  otntMdi  to  eedesia  ciinoi,  A  eeeletlMUco  oflkio  peUke  el 

•emper  eot  discere,  aat  doeere,  lai  fcril^ere  tole- 

tmU  Dddino  nooo  autem  ? it«  soai  anno  diaeooaiam, 

ec  trioesimo  prealiyleraium,  airunN[iie  a  Joanne  Be- 

verlaeo  arcbiepiscopo  Eb^rnm  suscepit*  Vir  omni 

laude  major»  de  quo  doctissimi  Itbram  temporom  bo- 

mlnea  boe  dogiom  protulerant :  Anglttm  In  exlremo 

orMi  angulo  naium  Ingenio  suo  aniveriam  orbem 

•ttperasie»  qulppo  qul  omtiium  pene  •cSentiorom  et 

oniYers»  tbeologfft  arcana  penetraYit»  sieot  opero 

ejua  et  Tolumfaa  mulla  orbi  Cbristiaoo  notisalma 

abunde  tesuntnr  :  qom  ctiam  illo  odbtoe  vlTcnto 

taoti  nominis  eront  et  aoctoritatie  ot  ei  ojos  bomi* 

Uk  molu  saoHl  lectionibus  sint  oddha,  nbiqtto  h 


117 


Coosiat  eum  aliqaando  discipokio  babaiaae  eolebri-^ 
tisaimos»  prfleclara  paulo  postecdeslm  laniina,Aleal^ 
noro  CaroU  Nagni  regis  prmcoplordm^  el  Claadium 
aique  Cleroentum  qoi  prlmi  LatetisB  docuerant  et 
Galliam  bonis  artibus  itlustrarunU  Oblt  In  mooaa^ 
terio  Girwieeifsi^  A.  D.  occssniii.  sHaL  sase  ux.  dio 
quo  Aicensionii  Domlni  memorio  oolebrator,  et  Ibi* 
dem  sepiiltos  ruit :  sed  posteo  boc  Duoelmum  primo 
com  capif  0  regls  Oswoldl  et  coirpoeo  S«  CttibboHit 
delodo  itt  bu  Galileo  a  Ibretrb  per  Bttgooom  epl»- 
copam  oonitrttclo  oma  q|tti  sont  iraosliU.  Bpi^ 
uphiom  do  eodem  Istttd  eirenmfertttr: 

flacsoot  bi  Ibsia  Bsoii  Tttaauiaii  (km. 


titimmmm 


BE0JE  VENmRMJUUS 

AXGiaSAXONiS  PRBSBmitl 

OPERA  DIDASCALICA, 


ilTB 


OMKIUM  EJUS  OPERUM  PARS  PRIMA. 


8ECTI0  PRfliA.  —  GENUINA. 


DE    ORTHOGRAPHIA    LIBER. 


A  liuera,  etiam  noU  pnsoomioU  eat »  com  Aufut-  B     f  adjuncu  c.  cum  ?irgo  jocettU  snporposiu,  fhr 


fom  sola  sigtiincaL 

B  propioqua  eat  p  Utterss,  qoa  saepe  muUtur,  ut 
ifrppottil,  ^pomU 

C  nota  est  prmominls,  cam  *  Cmstnnm  sigoificat ; 
item  numeri,  cnm'r«nnim* 

D  littera,propinqQa  esl  consooaniibos  bis  c  f  I  p 
r  m  I»  * quia  bm  saceodunt  In locom  cjos  ttl,  OMJpo, 
Of fr«go,  o/dftt,  onmre,  orrfpe,  *  ammllle^  uiiende. 

D  nou  prmnominb,  ettm  Detmm  sola  ilgnilicat; 
Item  nnmerit cum  qttnfMilOf. 

L  iola  Lnfhtm  ilgniAeaL 

Ji  iob,  ^  ITormtt. 

If  iolo,  nttmoram;  pnspoiiu  G,  Goeirm. 


dariemmMi,  V  gemioota  cum  yirga  jaoante  aoperpo* 
iiU,  Yeni  frofio,  Y  geminata  cum  t  doplid,  VKOC; 
Ftri  eimmM* 

A 

Arti  praepositio  mulu  slgnittcat;  nam  et  tempor 
iignificat,  eom  dicilttr  :  AOfe  me  ttoo  esf  formotos 
Dess,  ei  posf  me  noo  erif.  Bt  prasienliam,  nt :  infe 
consperfMm  fenf mm  reHimU  juiiHiam  SNom,  M  est, 
eoram  ge«tHu$.  Bt  digiiliatom,  ut :  Posoif  Epkrahu 
anle  Manatiem;  et :  QuipaU  me  venff,  onfe  me  /bcfos 
esf,  id  Oit,  mihi  preslalue. 

AoLi,  Latino  domtti  roglo  est,  Grmoe  Atoiom  di« 
titttr ;  ondo  notaodum  qood  io  psalmo  obi  legbnni ; 


Piola,  Pa^fbmi,  et  cam  A,  popafum  ilomoiiom;  q  Adorata  I^mlnam  io  oofo  sonelo  e/os,  non  polotiom 


et  subjecu  A,  rempolffeom ;  et  prmposiu  G,  P.  C. 
pofres  eoRseHpfi,  iive  posl  eoosofofom.  U  Uuora , 
etbm  BOU  est  prasoomMiis,  com  Qobifam  sola  iigttl- 
licot;  Item  bonorii,clim  Qttmsforem;popttll,  Cttm 
Qm'rifm. 

r  noto  Oit  praMomlois,  cnm  Tlfiim  sob  sigOH 
^t. 


anlm  noRiinf,  sed  atriom  Grmco  ▼ocabolo  dobet 
IntOirigi. 

AoseoLTO  ittaiori,  ot  ooscado  prsecepu  mogistrl. 
Aueeulta  aalom  et  Aomo,  tx  uoo  CrsecO' 
Tertuntor,  qood  eat  kmi^ 

AnattA  Lotino  didlor,  AnooAOoo  Gimce. 

AcoN  Crmee,  Lotino  CcETAtton. 


VARIANTCS  LBCTIMSS. 

<H8B  1ect*onei  desmnplm  snnt  e  Codico  ms.  de  Ortbog.  Lond.,  qui  designatnr  B.,  Tel  t%  Edil.  Bait  qom 
desicnatur  B.  Eoit.) 
*  £.,  Colom,  i.  e.  Cffom«    *  E.,  foc  pro  foio  hm.    '  B.^  commifie.    ^  B.^  tf oriuf. 


its 


^Af^pu  GnM6,  Lttine  muwu 
*A#foilTOf  Graece,  Utine  Bitqmui. 

Afius ,  iflilNMif »  M)n  «fttoimiii;  ci  io  tdJferbils 
tfeffTiJM  61  «fKdnM. 
AftfOTo  perfecls  fonn«  eilf 
AftiVTO  freqoenUtifae» 
AiMo»  oKto,  perfectiioi  Ciet»  mtmu  mm. 
AuaMf  Acomt  AccmLO,  cs  Mo  Grmo 

^ni,  itfSAo;  iCMiotos,  cor^oro;  011— fM  pcr 
if  iHllillioogoai  tcribeodiuB. 

Amlio,  akotfti^  AietOy  crcn« 

AuM,  cliol»6c. 

Alias»  cfto  laoport  tigoiical;  olloMO  iimoi< 
■nit  AiM6  nooouoqi 
loro  pceitoni. 

Aoitioio  «f  dlo.  AuwOf  mi  tfrMw. 

AnmoAT  ufkMtim  SoImoo  tmi^  morlMw. 
MliBosoil. 

AoaoiMO  iiiMr/Miriai  «mfli  ol  imiem. 

iEooAU»  o^lerios  suior»  f%t  mlL 

#004iiLB,  qood  ffqonri  poUsl* 

ArvOTtns  ^m»  ol  «iqMlejis  iikL  AmbrQoios :  Coo* 
m  01  mfpileuMdki^  iu  psrs|rfclMt  esl  pmioiS. 

Accoso  socril^n^  a  Insiooui,  cx  oao  Gracco  to* 
oit  iMiTo^. 

AliaUiTIOTO  tO   Ut  d  TlMSiCO  lo  U»  os  wo 
CrMOBaainC^. 

Aoo,  siogo!ari  boomto  Unlam  gmifcl;  dqoaaiTis 
ooro  dlcaflmm»  uoMn  oerlls  casHNis  ooo  olimor.        ^ 

AoTOSiros  cooorls  mascottoi^  d  AotoMaoo  dUlor 
noolrom  :  mromqoo  oomcro  sio|olarL 

AoMOUicoo  clOniCBALCaoficimaa;  d  hoosiogo* 
lariiorlaoiom :  sic  d  cislcn  nselalia. 

Ao»  d  Bx»  prmposilionesi  si  seqoeos  Terlmm  o 
Tocall  loclpial,  iolefro  eflleronlor,  ol  fl!o  eppiilo«  A# 
lili.  81  coosonaoles  seqoaolort  citremam  litteram 
portenl, d  *  # fire,  osoomlsl».  Uie sttiem pneposl- 
lloMS  lu  diimnl :  com  didl  qois  a  Ibeatro  se  tc» 
oiro,  aon  ox  Ipso  Ibealro,  sed  de  loco  qui  esl  proii- 
HMi  Ihoalro,  se  Tcnlr^  signlfical ;  qui  Tcro  ex  tbeatro 
so  Toairo  didl,  ox  Ipso  theairo  si|aifloat. 

Ao,  dlo,  pnsHills  prsposiiiooiboo  pares  sonl 
oooltaria  pdeMU,  ^oia  io  Ibrom  iro  ed  In  ipsom 
flsmm  failnro;  ad  forom  aoum  Iro^  od  locom  loro  ^ 
proiimom;  ol  in  Iribooal  dad  Iriboool TCnlret  aon 
onom  csl,  qoU  ad  iribonal  TCdl  liiifilor,  In  Iribonal 
oero  prmor  aol  JodiX« 

AncaMWt  Blarmoo  d  Aoolos,  ouom  signlficaai, 
food  ed  Grmce  a^Wi^ ,  d  daiiTum  casam  Ira- 


ORTilOMUPfBA. 

A*proaooien  com  dailTO  Irabere.  Ambrosias  i 


IM 
fiai  •# 

cMiVoai  simlarl^iit  Ulecehti$, 

'  Auos  aomen  datlTum  dupliciter  eflert,  d  ofi, 
d  dii*  Uabd  in  ssera  Scriptiira  :  ^  Et  dke  kuk  s 
f  odi,  ei  waiU;  et  alia  :  fmi,  el  renli.  Et  mrtum  : 
et  md  de^i  quinque  lcltnlo;  olit  ciilrtt  dco,  M 
tere  naom. 

iBcTrrsa  coro,  in  scriplora^diTideroTis,  p  se- 
qoeoli  syllabs  Jongea. 

AsrscTOO,  €  aeqoeotl  syUabm;  AmcTia  Slmill- 
lor,  el  ArrLioToat  cmtersqoe  boloseemodi. 

AssocftO,  d  A<soacHToa  paaai  pcr  s,  noo  pclr  d 
acrHicodom ;  similitcr  assohohc  ,  pcr  t. 

*  AmorouT,  per  p  scribendum;  ArrooiT  sidilU 
_  ler«AccooaiTpercicribendom,AaaiNiaTWktperm; 

pro  ofllir   sIto  pio  ofio  B  Amjcat  per  p;  Alliolt  per  I ;  Assooooo  per  t. 

ALLstAT,  pcr  I;  •  AssUoa  pert;  AccoEoioa  per  §. 


ox 


Aorcoo»  Bxno,  Aoiao»  SooraAno,  SoiiOGOt 
ono  Crftco  irooslmoior,  Id  ed^l^fiu^fMti. 
Aioico  Tcrbom  pded  occusatiTom  nomea  siTo 


Amaios  ab  antiqois  dicebsUr;  nmic  ot  diritar, 
non  oitlt.  Sane  oitlt  gonitiTos  taU 

ALUoa  •  et  OoLioa »  per  I  scribeodom»  non  per  i^ 
aiod  ilana.  Virgilios  aUU,  mpHUm.  por  I  dixU« 

Aooo,  d  Doo  •  acotraliicr ;  Aanos  d  Doos  masco* 
liae.  NoanoiU  tamoo,  GrMoa  secoti,  dicud  Aos 
4m,  d  k»$  ambo,  qoia  illi  tsv;  Sie»  d  to6(  Sfifu  di* 
conl*  Tiilgllios : 

Terom  obl  doeiores  aeto  rosoeareris  sadio. 
Anooii,  cam  sU  mascolioi  geaerls,  dlserad  tanien 
d  feminbio  OTldios,  Tarro  d  Aciolos. 
Acxo,  fadt  phnrolom  orrl ;  Acois,  pHiralem  orrm. 
AosooNMTOi,  noo  olsciom. 
Altio,  de  dooboa;  Ihos,  doploriboa.  Qoamtfs 
lcgamoi  Ifnifs  ex  iueka* 

AooACTBo,  Latinom  est;  sed  AuoaciTCO  melius, 
qoU  nomtna  s  liuero  lermlnau,  to  ndTorbils  dUf 
nssomunl,  ut  alrox,  «irociltr;  feroji,  feroeiier. 
AccsnsiT,  qui  CToat';  AncassiT,  qui  accosal. 
AccATos,  moles  est. 
AccaaoSv  immaiiaros  ad  asper. 
Aopiciaon  honoro,  d  Anriaotio  injuria. 
ApTAnxt  qui  Tidetor,  opporn  qui  oboeqoltor,  non 
regutari  ratione,  sed  discemendi  gratia  inUUedoa. 

Anaoo  omne  iignum  diciiar,  Anaosra  non  nisl 
frodifm. 

Atena,  sUriU  goroMo;  UAoniiB,  rothiacoU  Jo* 
uMatorom :  hoc  do  habendi  pdosUU,  UUid  do  occo- 
pandi  aTidiUU  dicloni. 

AccineoT  omIc,  Contircoot  lono,  ETcmonr 
olraqoe. 

AoTooATon  daurua  pstrodnlom,  ETocxTon  prm* 
hitunis  obsequiuro,  InTOOATon  pnssutoros  noxiliam . 
AoponTAnx  estaliquid  atkttt;  CoaronTAax,  In 
ooum  locuro  confcrre;  DoPonTAno,deponoro;  Ix- 
ponTAoc,  Ullere. 

Aonoscuios  ^  quie  a  noMs  oxcideraot,  CooaoMiovc 
ignorau  ci  ioTisa. 


*  B^  r/fero.    *  B  ,  frmmMe. 
per$.    *  Jl«,  oa#  aebie* 


VARIANTES  LBOTIOMBS. 
•B.,illct.    ^B.,MriAntV.    •  B.  oronfam  omiuit.    •  B.  omiuil  or  Woir 


1)7  HEDiE  V£NERAB1LI8  OPERinf  PARS  l  —  DIDASCAUCA  GeRDUiA.  m 

Auim,  ei  snrstttD  ct  deorsum  fignifioil.  A  gcoerb  miisea  sigaiftctrelury  sed  similiCudioe  soui 


ABOiTiii  p^HMim  recte  diciftms,  f|uaB  aqttaiB 
•littiide  redpil;  AtiBosott  auiem  (•cnm  q«i  ez  se 
squam  fundat. 

Atmitt  nalore  lant»m  esl;  CAimiDCH,  freqiieoter 
et  suidii ;  nam  el  eorpori  el  animo  aliquoiies  assi- 
gnator :  Mo$  ergo  ctiplliBts  tarnm  etmiUUm^  recie 
dicimos. 

Altus  virerum  recle  dicilor ;  UTEaos  mttderttmt 
YEfrrca  io  olroque  seio. 

AccE»Toa  ei  Acanrii » Virgilios  enim  Atdf^m 
didt ;  LocUios  attlem«  AeoeplwrU  if  oofofs. 

Am  per  d  scrilieodom,  CAnrr  peri,  qoU  Cicil 
eottitis* 

AaoAOiOtt  9  locus  obl  qoaromciinqoe  artium  ln« 
siromeota  pononlor. 

AattAMEirrAaiott,  ubi  lantum  tela  armorum. 

AccBOiT»  per  e,  ab  ambulando. 

Accisrr»  per  i,  ab  eventu. 
B 

Bbilioooo,  oon  Beltebul^  aul  BeUebud. 

BsLiAL,  000  Beluur. 

Bfosa,  Ov^vtt  Grsee*  Lattne  Coaimi. 

Bouos  MUtnmue^  eomparalivum  non  babel';  sed 
pro  eo  diceodttm  magis  Mbtt^H  e  eoolrarlo  oilnoe 
MbUf  Id  est,  minos  pokber. 

BuecMiA  esl  qoa  sigiium  dal  boednator.  Boccms, 
ipee  canor  ei  bac  edtlos. 

BoccttiA  pasloralis  eslt  ei  eonia  reeorTO  it,  onde 
el  M^«tcvcii  Grtece  TOcalQr,  Tooa  aoiem  de  mre  vel  ^,  oeoiraiiier  owii  ^ 
'  arienlo  elDeitar,  el  solemniuilbos  •  cooerepal.      ^     ^^^  **^^**  *  ^  ^^P^ 


per  loeorlsm  cooligUse  ol  cyiromie  pro  eemomio 
scriberelor. 

Coinrs,  geoeraiicer  omnis  eoeoulia;  sire  iiineriai 
siTe  concordiaet  sive  eeonobiorom. 

Cabdvos,  triam  sjfliabarom  esi,  at  Aaoous,  FATooSf 
MooTuus ;  ideoqoe  similiter  declinandom  cst  tmjuB 
eardui^  kuie  eurduo  el  Hne  earduum ;  plaraliter,  M 
eardui^  karum  cerdoorom,  kie  earduiM. 

CoMCHLAaiuSy  cuslos  cobiculi. 

CooicoLAOis  vero  lecios  cobicolo  aplos»  ol  CaBffa- 
rios  arUfex,  CaUgarU  eUnu, 

Clurbs  femiiiino  genere  dlxii  lfe.asao8 ;  scd 
Verrios  Flaecus  roasculioo  genere  dlci  probat. 

CoMOOOAOOs  amica  pro  lempore  fqoom,  vettgm^ 
B  smom,  banc  Ipsam  rem  qoam  dedimus  recepluri. 
Mutuo  DAttus|9f<fMiilam,  Irilicumi  vioom,  et  bis  simillat 
qu«  mnuu  recipi  necosse  est. 

Camitibs,  non  Canitia  dicendum  esL 

CAttABA  dicitor,  ol  Yerrius  Flaccus  afnrmat ;  noo 
Caaura,  per  e;  sed  Lucretlas,  Comerts  ex  leretibua 
dicendo,  etiam  Cmneram  dici  posse  ostendii. 

CuaaicuLUs  masculine;  diminutio  csl  a  curm, 

CuaaicuLUtt  aoUm  neulraliier,  spatium  ad  eurron* 
dom  apiom,  tcI  ipsum  correndl  ofOciom. 

Cltfbus»  masculioo  genere,  lo  signiflcalione  scotl 
pomlttr;DeutraIi  autem,  imaginem  signliical ;  eed 
aaciorilaa  ulrumqoe  Tarial. 

dASBUs  mascoliol  geoeris  esi;  sed  Pompomoo 
oeotraliierdixll  Cesrom  molle. 


BiMSttos,  ^opffsoii,  genero  moscolino;  ei  Ba- 
rnsHA  f  kaptiematie ,  oeotro ;  el  B ArTisoutt  #opf f sml , 
mqne  oeolrom. 

BAOOAtt  bominiSf  BAoaAS  pecudom  didmos. 

Buius,  arbor  esl;  BuioOt  materia  ipsa. 

BiLOBUtt  Teleres  dlxerunt,  siTe  BALOiBUtt ;  nibil 
enim  dUrerl,  sed  io  priTaiis;  pobiicis  autem  feminioi 
generls,  el  qoidem  nomero  semper  plurali  s '  iie* 
qoeoier  Batneot. 

BoLLOii,  Id  est,  fersi,  per  b  incipiant. 

BAOATOaOtt,  singalariler  UMom  eOerlur.  Sic  autem 
Toeabanl  genliles  locom  apod  inferos. 

Blaomtmi  ei  BiOAi,  slcal  el  TamiB,  ei  QuAOONSiB , 
plurolller  Uotom  oArontar;  sed  lo  noslrorom  liile-  p 


m  scrlptorum  el  Bigam  inTenlmoa,  el  Qoodrl^. 
G 

Cana,  el  Siooo  CAKARiius  perslfflplicem  e. 

CttAOAAO  elmoller  CoAOAOiCA  aspiraiione  addiu. 

WMfniiRt  per  f  scrlpu  roofoom  moscom  signi« 
Bcst;  Bwi^  eoim  Gnece  emdt  dicitor;  &otytfft«i« 
per  dlpblboogom  m,  «omoiooem  mutcam:  Rscy^v 
eolm  Gnsce » cooNROtta  esl :  uode  Cccnobiuh  a  ^  eom^ 
ottmiTiU  ttomeo  aecepH :  qood  in  Exodo  et  In  Paal- 
lerio  Imfrimia  iranalalom  esse  arbitramur»  ui  omola 


CAPrAoitt  feoiinioo  geoere  dixll  Tarro;  oam  ec 
Grmce  femlnloo  dicUor  d  mnvap^c* 

CABSiOEtt  dicimQs  nos  ab  eo  qood  est  htte  CattH; 
sed  muUi  Cossfifom  dicunl,  al  el  Propertius : 
Aorea  col  postqosm  Ottdarit  cassida  firooieoi. 
El  Virgnius :  Aurea  vali  cauida. 

Ckf6  ounc,  sed  Varro^  de  Sermone  Latioo,  idl : 
Ex  gaUo  gallinaeeo  eatfralo  fU  caput. 

CmcoLA  bominom  gen.  neutri  esl ;  nam  el  aoiom- 
liuin  genere  feminino  hat  eingulat  dicioMis. 

Capax,  qui  fac  le  capil ;  Capabilis,  qui  EacUe  eo- 
pitur. 

CoLLOCAT,  per  /  scribeiidum;  noo  Conlacat  per  o. 

CALUomA  esl  crimeu  falsum,  com  nobis  adreittorios 


aut  malum  qood  non  fedmua  objicit*  aot 

quod  fecisse  probamur  In  coolrarium  loierpreUri 

cooator. 

CoNscLo  liki ,  PBoencio,  Pooviobo,  ex  aoo  Gfmoo 
veniunl»  qnod  esi  n^tygii». 

Contboxo  AosIcin;  Dosnao,  Sfbboo,  As»Baoo«i 
ex  uno  Grjcco  Tenlool,  qood  esl  tarmfpoUu, 

CottttBio  Irciom,  ei  Pbombio,  CMomittsl  H  ftt- 
mfttxl. 
CottiTOO  omlcom,  el  amidt. 

VARIANIES  LECTIONES. 


•  »..  ooro.    »  E.»  etmrepatuf.    »  B.  omitm  freqnenter.  balneot. 
^  B.,  conununilale.    '  B.,  omma  coeuniia. 


1S9  .  DE  ORTIIOCRAPHU  «M 

Omamttmchm  dkimiis,  CoaoiTiiACini  m.      A     Complacbo,  mn  Cmplacec;  ComfOfiAm  ,  ikni 
CoMim»  ^Udils  pusnaBios;  EMtfius  jactt/t«,<|aia  iUud     Conmoraiui,  Comprehciidu»  per  m. 

CAMCLOft,  per  nnnm  f  scribendum« 

CoMMODAT»  el  CoMMiWAT  pcr  m* 

CoMruTiiBsaT»  per  m.  Compldrbs,  per  m. 

CoLVMiu  cvin  in  scripto  dividenda  estt  m  leqoenti 
syliate  ufcti«.  Calomnia  simiiiter. 

Celo,  celai,  id  est»  alMconJo »  per  simplicem  e 
Bcribendom. 

CiBLO,  cifiof,  curo  piclnram  signifleat,  per  diph^ 
Ibongum  <f  scriiiendum ;  unde  r<r/j<m  melius  intelii- 
gitur  dictutn,  ab  eo  quod,  cslati  instar,  multifaria  sit 
siderum  Tarieuto  depictum,  quam  quod  mfisibllia  ei 
iiiceru  mortalibus  cetet  arcana. 

Cabtuaros  9  animal  est ;  Cartharcii  »  camera, 
Bdomus. 

CtAMOt  elamoris  simplicis  esi ;  Conclamo,  simul 
cum  muUis  est;  etiam  Acclamo  murmursndl  est. 
Pboclamo,  laudandi  toI  depr^candi  eisultaiio.  De- 
CLAMO,  rfaeiorisandi.  EtCLAMO,  quando  pro  vinbus 
ToeemeleTO* 

CuBBO,  boe  tantom  signiflcat,  quod  In  itlnere  po« 
situs  9  uullam  lacio  comperendinationem.  Cuaso 
auim,  paulo  citiust  aliqua  necesaitate  eitorqaeQie, 
festkiaro  cogor;  cubsito  tero  quandp  bostem  mo 
insequeniem  fu|{o. 

CiBCA,  ad  Tisibiiem  materiamf  Tel  locum,  pertlnet. 
EnGoautem  ad  animum  spectat»  maiimo  cum  oH- 
qaem  propensiorem  affectum  gerlt.  Cibgdm  ad  tem* 
p  pus  refertur.  Circitcb  ad  numerum. 

Cabceb,  ubi  iiomines  coercentur,  slngiilariler* 

Cabckbbs,  i^nde  currus  efltinduntur :  utrumqoe 
mascoiine. 

Cepit»  de  Capiendo '  per  simplicem  a  scribimus. 

CoBpitde  Incipiendo^  per  diphlhongum  m. 

CcBrTA.  per  diphtb.  Incepta  per  simpiicem  e. 

Colvmbc,  qnm  miliisueue  fleri  possnnt,  et  domibus 
assuoscore.  Paluiibb<,  ferse,  et  saiis  sil?isi|ue  inba^ 
biuntes« 

CoNSCBiBEBB  ost  mmU  slmui  scribere.  Eiscbibbrk 
quoJ  alils  slt  transferre.  TBANscaiBBaE,  cum  jus 
nostrum  in  aliom  transit.  Inscbibebe,  aceusatioois 
est.  *  AscBiBEBB,  assignatiouis  est.  Descbibbbb,  dic- 
lionis  Tcl  ordinationis. 
D  CoNSVEsaMDS  b&na ;  iMSOEScrMUs  mM ;  AosocsaMUs 
ulraque. 

Cbassabi,  corporis  est  et  ssgin»;  GaASSABi,  antmi 
ot  crudeiitatis. 


a  BMi»  non  recedii,  boc  *  o  manibus  emittitur. 

CLftfBoaormonim;  Clipbum  Imag  nis  esi. 

Camt  quiscliam  ta  plan^;  Dbcimt  ex  alta. 

Cabulus  Matur»  color  osl,  Cjebulbos  flngitor;  iia 
allorum  est,  alterum  fii. 

Clabitas  Um  luminis  esl  quam  perspicuitaiis; 
CLABrruBO  generis  :  prior  iuque  spleBdoris,  poste- 
rior  nobili.tatbosl. 

CacaATus,  est  dolor  corporis,  Tei  curo  bomo  ab 
aUero  cmctalur.  Cbuciamentgm,  quod  craeiaL 

Cebio  el  Cbesco,  io  eumdem  perfeaum  eadonl^ 
Cbbvi. 

Cmo,  Ceddi^  per  m  dipbthongum :  CmHiMfH  Ulia 
mitejitgc  lem^  Yirgllius. 

Ceoo,  Ceiii^  per  e  simplicem* 

Cono,  Cupin  facit,  et  Capit.  Cicero  pro  Gluentio : 
Ei  fl&nm  et  hunCf  jcum  maxime  /idiim  iniarfeeium 
empiil;  pro  Capi^L 

CALUMMmn  innocenil,  non  mnaeeniem;  Umetsi 
foidam  inlerpretmn»  Grxcam  locationom  secoli,  ac* 
omaliTam  posoorinl ,  dicenles :  Et  oraie  pro  pena^ 
qMmifi>Mt  et  eaimimianiitui  aof. 

Cim  adferbiam  sepius  ladicatiTam  Terbom  IrabiL 
Gref . :  DiicuUendum  eet  €ur  p^dam  dia  faeium  «d- 
fuid  eoram  Dmmno  dicitur, 

Clatus  slmiiiter,  qu»  esl  purparau  Tostis»  el 
dedlnatar  genere  femlnino. 

Callom  quoqne  et  Cienom  Ung.  numen  sunt. 

Cari,  CancelUi  et  Cass^s»  singularem  numenim 
Bonbabent. 

Cassbs  aulero  rctia  dicuntur. 

CAULiB,  similiter  CBaiMONijE ;  CuNiC  et  CoMrBoss ; 
01  io  Moutro  geuero ,  Castba,  CiBAnu,  Csepunou  , 

CUMABULA. 

Cauon  plorale  non  habet,  Virg.  piorali ;  ilfroi 
nccttkat  veite  cruora, 

Contaoium,  ci  Contacia,  neutro  gencre  sunt  dl- 
ceada ;  el  kafc  Co?itagia,  feminmo. 

CoMCCOu,  carmina  qose  in  conviTiis  caoauiar,quia 
eoMMsaatio  Grsce  R£fior  dicitur. 

wciftaXkH  Gnece,  Latino  Fiscblla. 

Calamus  Gnece,  Latine  Abunoo* 

Canon  Graeco,  Latine  Rvgcla. 

Caoos  Grsece,  Latine  Sitola. 

CoNABULA  sunl  pauui  infauti» ;  sed  Joannes  Con- 
BtandoopoiiUnus  episcopnsfcribit,  Lazarum  inroo' 
DODsento  cunabulis  involutunk 

CantatobcI  Ca?jtatrh,  a  verbo  Canio.  A  verto 
Cbmo,  recte  didtur  Cantob  atque  Camtrix. 

CoMBUBo,  per  m  scribendum,  non  per  a. 

CkMiPABOsimiliter  etCoMPONo,  costeraque  bujusmodi. 

CoHBKCTOs  cum  in  scriptura  dividendum  esl,  c 
soipM&ti  syllabs»  jonges. 


DiLumiT  unguento,  uon  Delilmit» 
DiSEBtus,  orator  cst;  Dbsebtus,  derellclos. 
Dblatob,  qoi  delerl  ad  acciiaandom. 
DiLATOB ,  qui  difllen  ad  proferendom. 
Deluit,  purgat;  oaLiT,  lemperat. 


VARIANTES  LECTI0NE8. 

*  B.,  M  nmihui.    *  B.,  cmerei  aique  atroi  ii^ifuahai.    '  B.  om.  per  iimpticem  a. 
^  II.  onultit  Jiei'  d\phikon^m  cs.     '  B.  omillil  aicribere^  aaignatioHii  Cit. 


1M  DiQ4S  YBNSIUBILIS  OPERtm  MRS  I.  ^  m8MSGALlCA  QBNVIIUL  m 

Dmiwo,  «e  Mico  pf odtteenlo.  A     DoaiiiTA  GrnMe,  Miiao  Dtoim ;  Docmfflus  do- 

Diovco  o«leni  esl  dlsirilio. 
DijuMiViM  M^itan  Ml,  non  JHm^tMm  dlem  4e« 

bmoQS  f  noo  eaim  ipivm  m  bilMt,  led  qvod  lotni 


TMeti. 

DoNMce  el  *  ilhid  iieod  daflHiSi  ol  illmn  eoi  da^ 
ni  §•  . 

IkLicTesi,  peeeatmn  ali^oid  didmaf  • 

DiLccTOHv  Millti»,  anl  aHeQJiit  OBaminift  elecUo* 
nem  api>ellamoi »  nam  et  Dilhsi  aOeeUoRit  esl;  Db« 
I.I6I.  Judiaii. 

DiSHOH  per  diphili.  notandus;  Deus,  per  #  loliim. 

DiwuTOs  el  Admctus,  ei  Amolittiis.  Tirg.  Onem 
ifeiniiJil  hbcr,  id  esl,  Tirtos  ana  absolval»  aul  Ttolo- 
sem  r^eial. 

Dolmii»  per  i  seribendNm ;  non  Meum,  per  #• 

DiLFCTio  el  DiLioo,  pe?  I;  ei  qum  deelinanlnr  tx 
eis  per  i  serlbenda. 

DoNimcuUf  eondatlum  domns;  Oowciuinv  ni* 
dom  aTis« 

Dnsccime  moiiifs  dleere  potes  t  id  eslf  por  monteat 
Tel  in  montes*  Dttem^^  sMfes,  ani  plHlmmt  Id  eslt 
per  scalas,  ei  per  pisclnsm* 

DEonKMpn  mottiediclmus  recie,  et  aifsdieamos  do 
monie. 

DiscniTci<m  ei  Caocion  miiui^  et  «nimo  ei  mtimam. 

DEcm,  bonoris;  Dccnn,  lurnitt  est. 

DzLiGui  el  DiTiTiA  non  babem  loimemm  aininla- 
rem. 

Dcninras ,  Lalinev  masculioi  generis  esl;  Dcii^  q 

'-  Gmsce,  neutri. 


DuLooos  Orau»,  DispoTATm  Laline. 
Draca  Gnecnm,  neulri  gen.,  Laline,  Fakou. 
DcTOffCTOS,  cuin  in  scriplo  dividiiur,^  seqoenU 
syklalNe  jiingcnila. 

DiofHiis,  id  esi,  geminos,  priina  sjllj|ba  i,  secundn 
per  y  scrlbenda. 

DcLiEAnBifTVii»  non  tMermnemmm^  quia  a  Tcrbn 
iiro,  id  esi,  siilco,  originem  Irabii,  el  sicnt  boTea^ 
com  a  reclo  snkandi  acui  decUnant,  deiirare  dicon- 
lur,  sk  el  bomines  qul  de  bonis  ad  inala  eorda  dl- 
Tenniil. 

DfLocuLUii,  non  Dr/naUam,  quia  modicam  diei  lu* 
cem  osten  Itt. 

DcsioEaioii  esl  rerum  absenUom  et  nondum  adep-  D 


tamm;  ConciJF^cfiNTiA,  utronmiqoe.  Ooncupiscuntur 
enlm  qum  babontur  et  qoas  iion  bibentiir,  nam  eon- 
cuplscendo  fruilnr  bomo  rebos  qnas  babet »  deside- 
rando  autem  absenlia  concupiscif. 

DiTo,  DiTiTO,  idesl,  locupleio,  GFaeee,  iiWri{*>. 

Dnconio,  DeeerUivi.  et  Dcciino,  decuflMrrl,  nnum 
est;  Gm^ce,  lnMr&. 

DWITTUC  eil  derennqnere,  DemTTcnc  eii  deor- 
inm  nuliere,  Teinl :  Qnle  demlsii  lw4cm  auMlarem 
ejoif 

DomoniafeeML 


cemo,  iIto  eenMo. 

Dcm,  co^uncUo,  nliquando  IndicaUmm  Terbom 
irabil.  Greg. :  lie$eieiuU$  dtim  natil,  ei  nen  dififif, 
im/lH.  Item  :  Dtrm  inlKelaf  ifued  $Ua  alkgumida  nen 
JiaknU^  lemperei  datorem  fuad  *  emUU. 

PoLCO  vtcem  in;,  el  htam,  H  Daiea  liU.  Greg .  pnpn 
de  Benedlcto  paim :  Cnm  perueatarem  emmmmrm^ 
magie  illi  fuam  tiki  daluU. 

Dvm  eonJuncUo,  aliquando  modum  eonjnncUTnmt 
aliqnamki  irablt  indieaUTum,  ul :  Ihim  mufmlKr 
mr  mcnm;  ei :  Acm  dieUur  mild  ijuatidie^  Bki  eH 
Deu$  umet  Kl  beatm  papa  GrefoHoi :  imtei  erfo 
bea^  Jak,  dum  perentdaimm  geuera  ^inptera  naa- 
dHnf,  jmrmssam  jrra  enlpn  eredidemnt.  llem  allqno- 
B  Uei  Dmi  ni  ilf  niflcal,  ni  PoeU : 

Til  jro,  dom  redeo,  bref  ii  esi  ? ia,  pmee  espoHm. 

DcirenATni,  per  e  icribendnm;  DnMnsoi  for  i» 

Diaccno ,  per  t ;  Dcsccnno,  per  a. 

DiASTqLB  Grmce,  Laiine  bTcaniCTon.  Bsl  anlem 
nola  ad  pedem  lUtone  poiiu,  qum  male  cooloncin 
lepamt,  no  pner  tefena  emi;  ul : 
Libera  per  Tiuif  oi  aM»fli  Toitif )s  campia. 

Dosioi  ablaUTum  eainm  duplidler  efsrl;  el  bi# 
rld^celollan,iodni^  feniUTui  pknnlii  m 
JPemomm ;  a  JPomn,  Domnnm. 

B 
Enio  uiefnt  el  tdeinm  H  tdet^. 

EoncMon  domo  el  eMaie. 

Eanon,  eal  m|  Titinm,ut,  Anon,  DpLoCf  Ennifio, 
cerim  fiss;  EnnATMc,  nd  penonam  reipMif  al: 
Yefmirix  erradea  iKdeni  vUH. 

Eloqocntia,  ei  ELcoAnTUi  linfBlaria  semper. 

ExofiAi,  EsscqoLB,  Eiconiji,  qum  Grmco  fumipn- 
lumm  dicuplnr. 

ExTAquoqnelanlom  plumllier. 

EuroniA,  femlnlno  feneret  elestCrmcnm;  LaUne^ 
UeacAiiis. 

boLinicnTeu,  per  a  limpUcew  leribendmn. 

iEuoLATio,  per  m  dlpbUidnfnm. 

Eqco  tedea.  daUfo  cain  ol  abial.,  ibm  prmpoai- 
Uone  dieeudum;  el  Equcu  iwieo.  aecmaUTn,  ei  lu 
Equo,  el  iiri^r  Equdu  limiliter. 

Emahat  fant.  6ife  /erm,  nqnem,  id  eil,  f Ifnll  ac 


m- 


t^im. 


pmdttcii ;  et  EuAKAT  afua  da  fanle.  liTe  da  terra;  id 
eil,  piofluil.  Gref.  Qui  taenta  Ramana  urbe  qaadra- 
^nia  ferme  miiliarihtt  diileiti,  frffidci  ae  perepUnat 
emanai  aqnat.  Ei  Iternm  de  eodem  lepulero :  mut 
/agraniia  tuavimiU  emanani. 

ExraocaATqui  commemoralqum  prm«Utii.  Omio- 
aaAT  qoi  opprobrium  olijectat,  boc  eit  viUum. 

BxsrccTATOB  feiilurus;  SvBGTATm  qui  fideturt 
f  el  pmbatur. 

ExeaciTDS  labaribut ;  Excccitatoi  tindUe 

ExsTnvcnaesiUialiumiiraem.  InamnnnB  oifem 

f  ABIAMTBS  LBCTIONBS. 
^  B.»  qnnm  lil. 


i^ 


m  m  MTiiooiiiniiA.  tm 

fri  nedmum;  Ajtmovu^  Mmm.  ONitTROEiK,  A  FuiMt  niaMidUui  taiptr  plimlla ;  ca<  Hfimm  H 
Minttmlo  cpnjwigtM ;  SmTmmsiiet  ro  atlqua  su|tfa     fremtm  inveniiuai. 


paiiU  sobieraniere* 

Eionui»  par  ^«  Bnrfui  per  •  terilMMte. 

KoMDMii  et  EAtimitH*  per  ii,  noii  per  Mt    «s* 
yrlMAJt. 

P 

Fmuu  leMrelbBilBUKitel  Fmaoii  dkHur  neu- 
Ire. 
EiMt,  lUUh  ie  credantetf • 
FiM,  /Mtf  de  eborda;  «iraqBe  etl  loiift. 
FtiMA  tMl  vbi  tlKMMlinl  crwa  Mugqloe;  Flot* 
I  fai  manilmt  f el  lu  pedibot  eallotit  tolcl  tooi. 
F4STm>  de  toperbta»  fidl  f^tmm  geoiUTum  plu- 


^met^  de  Kbrit»  laeil  fuferaoi.  ^ 

Ftooi,  ogere  etl ;  Dcpimoi,  perogero. 

JFomoo  eti  mormor  boodliioni ;  FoBiaTOt,  feraniou 

Fi^ToOt  dleliQot  robeooi;  tleul,  fUuM  C$m. 

VpoTeo,  o%moit  FoLTim,  nigro«robeom ;  tlcol 
fblorai  Ifoom  dieioiQt,  fui^m  ofntfMt  el  /W/mini 
ooTMoi.  01  /b(eo  ]m^o;*ted  el  nobem  loemomt 
qom  boberel  Igoeum  allfdid  do  eeoletiliel  tordldom 
dolofabrl, 

FoLTmi  ^e  aorom  eoi  ad  deeerem  tpleodoria 
aolnigeUitUqaidaddator. 

f Qosii,  neoiro  genere.dldmot  locom  rtbot  aget* 
dit  detUatlom,  vel  com  eommerdum  tigniOcaoiut^ 

Foooe,  mascolioo.  ubolfHa  noTium*  obi  remiget 
aeiicni.  i 

Foniui,  g^nere  feminuio  d|cl  debet,  qola  per  dl^* 
mbioiionem  bcH  /oraoailo,  non  fmnaattui. 

PouJUiT,  miiiuim  dldtor ;  pbaUnga,  fostit,  cui  qold 
dd^ior. 

Foo«t»qoodetldeformif,  per  e  tobm  tcriben- 
feiant  qood  eti  p»eiamt  eutii  •  dlphibongo 


Foaa^  ost  tino  n,  tlcol  tpecloso*. 
FnoeTon  cnm  *  didmost  d  scriiiitar,  e  tocnndat 
ayttibm  Jonget. 
Factoo  ei  Fktoii,  timillter,  et  cetera  bqvt- 


PALtOtOlnomen,  elTcrbomt  et  adTciiirom  ett. 
Bomen,  ablaUTl  catoo,  ak  Im  faiio ;  Terbum,  prlmat 


FAOt  FnennaTDO,  otestera  ffogom  nomfaiOt  sem* 
per  Knguiaria,  quamTltfromeiimet/kordeii  legtmiit. 

Faucis  stngttlireni  oon  btbent,  qoamvit  el  fau» 
InTenlnios. 

Fioot,  /IA'idmnf,  comparatiTom  non  babet,  teo 
pro  eo  dieendomt  moglt  fidui  itcuiqoe  e  contrarlot 
mimit  /idM. 

Facilis,  fod(/louitt  non  fediitdoms ;  tie  et  di/Mh 
Umui^  H  la  tdverbiis  Faciu|,  fucHUme;  H  DiFPt- 
ciLBt  t^fdUUnet  atUi  m$;  nec  dldmosfad/iirrt  aol 
di/UiUier^  lameid  Teleret  diieruoi. 

FoLOoo  ei  FoLCio  eumdem  babent  perrectom 
f^M. 

PaiGOt  frtm,  frieul  FaiGO,  frlgU,  frUa. 

PAcmct  et  FAcmooA,  non  tolum  peccata,  sed  aH- 
quando  eiiam  booa  opera  des<gnai,  nomen  a  fodocd^ 
iliiuratom. 

FaATaos  dieonior  non  tolom  mar^t  ei  eitdom 
porenUboo  naUt  ted  edam  mateoli  et  Ibminat  dvo 
ploret  otrlusqoe  tetott  oodem  potre  ot  oodem  omlro 
lenerati,  firatret  prooUscoe  Tocantnr. 

6 

^Cou  dicendnmt  nonffletqnfaipliileraiit  mI- 
la  Toi  nottra  adscitcit. 

Gomett  pltdtt  nonnonqoam  legltor  pelfe. 

Gaooioo,  animl  betiiia ;  ExsrLTATio  etiam  TOrto* 
mm  atqnemembrorum. 

Gimmont  iBcknnt  Inieriott  aednclom  Totllt 
tecretom ;  Si^en  eilerlut  dnotiae  Tcttit  recepln- 
culomt 

GLOTOHt  oeotri  goneris,  f /Kflnls,  glmM^  sod  et 
§luUnm  StUutUnt  didl,  f IoiInI,  fliifiiio. 

GiTOt  monopiotont  el  pluralem  nomerom  non  bo« 
bei ;  oa  aotem  ocotri  generbt  el  per  omnescaouo 
decUnator. 

CiAcais,  gmdlSfliirt,  non  frod/lsiioms. 

fiAoanOt  foadMt  pcrrecinm  babel  fod«tt  loiif. 

n 

HiLAavs  ftidt  pluralem  Ailorl. 

UiLAiiSt  pluraUter  hitwu, 

Hosris,et  qui  recipit ;  el  qoi  redpltor. 

Hoaaimiini  dicirous  et  despicabile  aliquM,  et  ad» 


coojogaUonlt:  folto,  fuUu$;  adTerbiom,  ut  folio  /o-  d  mlrandumt  ut  Oculoihorrendu  in  tirgiMe  fixoi. 
gofrlt. 

FLACiTUt  qo«  In  Dominum  peccaroot ;  bdnora, 
qo»  in  bominem. 

FLacoo  wnore^  el  Aaoooomoret  ex  ono  Graeco 
^enilxftloftm. 

FiMot  wm  onlmi  et  onloio. 

Fioo«t  amlcns  erit ;  FiaiLeit  fiimolom  didto ;  itero 
fUeUe  iU^  oidomlno  terrus;  fiiui,  natura ;  Ita  alter 
icaiporo  eegnotdtnr,  alter  teroper  Injrenitor. 

KamootFunoSt  ploralom  numerum  non  babeni. 

Faois,  dmiliiert  Fiioi  et  Fkl.  Foa,  Foait,  ei 


IlBaBmuM  loconi  dicimosin  quo  herba  esi,  eUamti 
aridos  csse  consuevil. 

HiaiosuM,qd  berbam  facllegenertt»  et  dad  lero- 
pot  ariilus  sit. 

Hauiio  et  Haustus  per  aspiratlonem  scribcnda. 

llAtEifAM  similiter,  qula  ab  hwrendo^  rd  ab  Irao- 
rUmdo  aquaro  dicta  est. 

HiaEsar,  qul  a  natune  utu  tepctdt;  HitiTBtcrr 
qni  amilUt  aciem. 

llit  pronomen  plarale,  per  nnom  I  «cribendnm 

Hitt  tlmniter  per  onom  i. 


TARIANTB»  |.RCT|Om&. 
*  ib  om.  mtfrUnendM     *  B.,  iedde  nube.    >  B.,  dicii  dm  arihii.    «  B^  CnN. 


»S  WSDiC  VENBRABtUS  OPfiRUll  PARS  I.  —  DIBASCALICA  GEMDLNA. 

HoLOCAOtrau  muMffo  tiogiiliri»  k^UcmnmaiM  A     Iiin.BOA  tiiti  el  •!«•.  IsTmBOft  te»  ot  f»  i#. 


IM 


plorilllor. 

■aho,  AmMit  ei  nomeii  llioias  con  af piniiione 
scriteft^o»  *  lic  el  Imumo,  e(  perfiecttim  Inhamavi^ 

liNSSciT  ftger,  cuin  herbam  general;  sicul  ado* 
loscilel  pubescily  cum  spics  proiimaot. 

Howius  coolrarittt  superlMi  dicltur,  ei  est  Tirtus 

animl.  eleonlrariossublimi,  quod  e«l  condilionis. 

Sed  el  loctts  bumilior,  qui  inferius  jacet,solei  appei- 

lariknmitialui;eiiamin  pressuris  alOictus  appellaiur« 

I 

lirrKmiSTA  noip.  esl  media  nox,  ^ndo  qoies- 
ccndom  esl;  binc  utique  dicta,  quia  inopporluna  est 
aclioni  Tigilanllum.  I^mpesiiMrm  enim  Teleres  dixe- 
rnot  ppfrtunum^  el  fiiremp<i/i9icm,  inopporHmtim, 
docio  a  Itfmimrtf  Tocabulo,  non  aperlurbalione  aeris,  B 
qws  contuele  UmfeiUu  Tocatur.  Quanquam  Isto  Tcr- 
bo  licenter  ulanlur  faislorici,  ul  dieanl  ea  umpettate 
quod  Tolunl  eotempere  inleUigl. 

ImuTonrrASt  nooiumnm  lempus  eai»  <|uod  non  esl 
matonim,  id  esi  opportunum,  ulagatur  allquid  Tigi* 
Inndo»  quod  elfam  Tulgo  didlur  Aoro  imperfKmi, 
Gfiaoe  iufim.  PrmTonl  iu  lmmniinrif«l#,  h  impi^ 
Hlbil  Tcro  mteresi  ad  sentenllam,  *  utrum  memrt- 
loli  an  |n  mainrilnte  dicalur,  quomodo  nibil  dlstal, 
«irum  quis  dicat,  egisie  se  aliquid  §eiU  cmuIu^  an  Im 
gelH  (uulu. 

InTKniOR»  el  Urrmiis,  non  habel  posiiiTmn  gri« 


InrBnioi  ol  briMOs,  slmiliter. 


iRcinto  le,  el  iff  fe;  tneirrH  el  ImueunL 

Int  nco  ^ivllem»  lnTinto  m  pulehHtuHuem* 

Iratos,  ex  oHenu  etl;  lAACimovs,  nalura ;  ilaquo 
ira  repentinonH»tunasciUir 

ItACimnu  perpes  Tiiium  eti. 

kius,  ablaiiTum  a  in  eel  in  I  mitlil. 

ItTCSTixA  et  IncimAtoLA ,  plnnlia  semper* 

lasTAa  if^iiit  rri  dicere  debemus,  non  ad  huiur. 

lixuTirA  sordidum  est,  LtOLOTiEs  Tentris ;  niud  n 
non  iavandOi  boc  ab  iufiluende  diclum. 

Insita  arhor  esl»  cui  iocism  alicnum  germen  In* 
cludiiur,  AosiTA,  cui  Incolomi  aliud  qnod  sustinoal 
adjungitur. 

Ihtidio  libi  divtliif ,  non  i^itlfies. 

iMinus  lacit  pluraUter  menm;  iRfnnu,  pluraliler 
tntfrmsi. 

Illios  limilts,  ad  moret  referlttr;  Illi  sMlfs,  ad 
Tullttm* 

iMTmiiSt  qul  iBTidol;  nfnMOSOt,  qui  ^  InTidiam 
tustioel. 

loKtt,  conepte  neutrum ;  wch,  producto  mascoU- 
num  in  mroquo  numero. 

InritparroB,  et  qoae  deriTantur,  sIto  deeUnanlor 
nb  eo,  per  simplicem  e  scribendum. 

IttBEtM  dicuntur,  nonimkerhee;  sic  elenimYarro; 
Jiuberbl  jueenee.  8ed  el  Cicero :  Imherkum  periuxii, 
non  in^kcm.  Tilus  LiVitts  auiem  UnkerHe  slBgula* 
riter 

Imnitbimlb,  per  m  scribendum,  non  perM.1 


IrsoMf  neiitro  genere  dlcendnm,  non  IpwiL  nl  II-  G  ol  immitto  simiUter,  hujusnKMli  simiUa. 


uinelIsT€o»  quemadmodum  Tcieres  nominaliTnm 
maseuUnum  non  Ipsr  diecbaoi,  sed  Jptue. 

Immmco,  facil  perfectum  imjidnxi^  et  impe§L 

Immobis  periculi^  el  Immdmcs  a  perieulo. 

Immods  el  PnooiGus  per  nnum  i  scribenda 

lnDiOA  el  PnoniCA,  sine  i.  Augustinus :  Atariim 
peeuniam  eongregat^  lusuria  ip€r§it ;  iela  iiidi^i  eHf 
itla  prodiga» 

bcBiDiBiLi,  quod  credi  non  polesl« 

Ibcbiovlvs  qni  credere  non  tuIi. 

Ib,  pnsposilio,  signittcal  modo  id  qood  et  wdde 
adTorbium,  ol  Tim  Terbi  cui  pnBponitur  aoget,  ut, 
inmfMili,  iNioaNJl,  infrept;  modo  quod  non,  ul  in^^ 
uaHdui^  infimmi ;  modo  ponilur  pro  eo  quod  esl  inUr^ 


Irbioo,  non  inriyo,  Implbo,  non  inpieo. 

Immoiidos,  non  inmundui. 

InOoiLiKif  ncn  habentes  proprlam 
taol  in  aUeno. 

licoLii,  sIto  Adtuji,  ulique  ez  uno  Gitsco  Teri>o« 
quod  esl  napuitHt  in  sacris  litleris  interpreiata  ha- 
bemus ;  es  bls  deriTantur  nomina  ikcolatos  el  mocn* 
LWATUs.Trahil  autem  uioou.uu»,  siculel  f«BCGBiMU8« 
nonnunquam  nomen  datiTi  casus,  ul  Augustinos  de 
reprobis :  Sunt  aulem  et  ipti  pere§ritti  et  intptiHm 
huie  lerriBt  eed  non  de  popuio  Dei. 

Impomibb  esi  rem  aliquam  siTO  corporalem  sen  hi« 
corporalem  alleri  rei  superpooere,  sed  impomera  pro 
fraudem  facere  aUquando  dicilur;  unde  impeslMrn  to* 


uXBenediciatuin  muiierihui;  modo  pro  adTersns,  "^  calur ;  cum  argentum  tcI   aurum  Tiliori  BieUUo 


utf  duo  in  irec^  et  tree  iu  duo  dimdentur;  modo 
pro  apalio  lemporab,  cum  signiGeai  ueque^  ui  didmus 
0  mone  m  nociem^  el  Toluoius  inlelUgi  uique  in 

IiTiBBST  el  RirBBTt  pro  distare,  unum  idem- 
qae  significanl,  quod  Gnece  dicilur  hofipHf  dici- 
musqttO  ila :  tnler^il  mee,  el  refert  mea ;  intereit  ejui 
et  refrrl  tUiuf  *  tnfrresl  el  rejert  noiira^  iniereit  el 
fi^enitfenNN. 


adultentur ;  el  qui  boc  racitf  tmpoifer  TocatMr;  onde 
eliam  Tulgo  qui  aliquid  fraudis  facil,.aiil  simulaCio- 
nis,  impoiior  solel  appellari.  Gregorins  pspa  :  Cmi^ 
iiium  eimulalorem  cl,  urho  ruiiico^  impoHorem  cfa« 
Mtortf.  Unde  babes  et  iu  sacra  Scriplura  :  ttuareim' 
potuiiH  mtAi;  Mennr  pro  Rachd  iereimML  Ei  in 
Regibos :  0i4ir^  impottitf It  mihi;  tu  #s  enim  Snnl,  hoc 
esi :  Quare  me  in  simulatione  deciperaf  el  friandem 
lacere ,  Toluisli.  El  Auguslinus  :  Et  ideo  alH  misrr 


VARIANTES  LEenONBS. 

1  ?••  ^^J^  humo  per(ectum  hunam.    «  R.,  nlrifm  in  mflfnriiirl^  ea  tii  ittmamrtleli  iiiMlHr« 
•  R.,  producia  re.     *  R.  omitui  mtidiam.    »  R.  om.    kt^ilant  in  aiieno. 


looni,  tiogiilttiter  ocolraie;  pluraffter  Ai  Joci^  H 

liiG4  fHMfiiiNi,  plaralia  semper^liicai  enim  esl 
jttiKenlonim.  Sed  Yirg.:  Uoc  wperate  pipsm. 
ioTBaTiu  tictti  el  Sbrbcti»,  piurati  iiiuDero  Don 


JoTBias  el  lofcHioB  Don  reclpiual  svperlali?Qm  ; 
sicm  nec  Seiibi«  oec  Sbhior.  Solenl  aoiem  limioo  el 
Sbwod  ad  se  ioTicem  dici  minor  ei  major,  eisi  nenlei 
ipsorom  senili  accessii  aol  propioqoavii  SBlati.  Am« 
lirosius  :  liiai^  eU  kerki$  $ol^  jumar  feno. 

JmrBimTS»  nbi  mulli  joTcnes  dicunlur;  lovBirrAS» 


IS7  Tm  ORTIIOGRAPHtA.  188 

nn^mill ;  «M  emm  fhmdem  fndl,  qui  perdli  meliw^  A     Locos«  singulariter  mascuiinum ;  pluraliter  tec  /ere. 

LoTBB,  GRecimiy  Wtq/)  masculiui  generis,  Laiine 
LiBBOH  didtur. 

LocBO  ei  L0CEO9  iu  eumdem  perfeclum  deveniunit 
luxi. 
LnBBO  le  periadOf  Libbbor  n  wioleiiia, 
Lmo  Tcl  Luuo,  fadt  pneieritom  linui  el  ilalBi. 

M 

MiBOABiTA,  femioioo  genere»  el  Mabgabitoii»  nen* 
iro  dicendnm.  In  ProTeiirfis :  Itumret  OMrea^  ei  mer* 
f  nrtfBm  fulgen». 

Malocbahatoh»  et  Maloii  cbaii ato^  consoete  diei- 
mo8«  el  ntroqoe  modo  dedinantor^  hoc  modo  i 
matogranatumf  kuju»  maiogranaii^  et  hmc  maiogra- 
Boios  homiots  »Us ;  Jotbbta,  ipsa  dea  (ul  Gned  £  «efnt  AofBm  Moltf^Bnefenim,  hii  maiograHotis,  etc; 

el  rursum  :  koc  matogranatum^  bvjti»  maligranati^  et 
hecc  matagranata^  horum  malorum  granaiorumf  elc. 

Misbbbt  me  smts,  Misbbcob  um^  el  MisBBeon 
Mmbbtos  pauperi$t  per  geuitiTom ;  Misbba» 
per  accusatiTum. 

MiSBBOB  anlem  compaUor  signilical»  denique  Gnece 
didtor  ovjiiciiirx'^ 

Mbbbo  lionmm,  el  Mbbbob  ;  el  miles  Mbbet  sii< 
pendimn. 

Mnnra,  el  Mbhob  soh  ibnorjs  el  honorem. 

Mabitiha,  snnl  loca  flsari  Tidna;  MABtiiAf  naTis, 
Tdbellua. 

Mbto  melBi\  ei  Mbtoo. 

Matbbibb  arUldonmt  Matbbu  consUiomm.  Alii 
Cconlra  refemnl  maleriem  esse  animl»  maieriam 
arlioris;maieriemqoalllalem!ngenii>maleriam  la- 
brisaplam. 

Mas,  in  positioue,  Makolob  In  diminotlooe;  non 
wuueeUu$^  ol  quidam. 

Moscos,  lierba  quA  in  pariciibus,  Td  in  cortlcibus 
arborum  kcret,  singulanter  lantom  eflertur;  Mb- 
HOBU,  Malitu,  *  MoBHOB  simlliter. 

MnijB,  Manoblb,  Mceiqa,  Maoalu,  qo»  sunt  casrn 
Afroruro,  plnraUa  semper» 

Mabb  pluralem  numernra  non  babel,  nlsi  Uiilum 
mnrie. 


diconi,  nol  poeis)  IododIs  filia,  oxor  Hercoiis,  a 

qoa  luDinm  meosem  appellalum  in  Gbris  Fastomm 

legimos. 

L 

Labcb  el  LABcrrEB,  lulios  Modeslos  niromque 
recte  didl;  sed  large  esse  qoaliUtis,  largiter  qoan- 
tiUlis. 

Lnmuiosos,  a  Ubidme,  per  k. 

LiTiBoSy  a  /isor«,  per  u  proferendum. 

Labba,  per  k. 

LoBirNM»  sfBfDfBi,  el  Dblooob,  quia  Tenioinex 
000  Gr»eo  kntMPiii*^9  pracleriti  perfecll,  ludlfcatu$ 
tm.  Veleres  Tcro  MJicavi  diierunt 

Labioh  soperios  dicitor,  Labboh  inferios;  Rostmih 
non  nisi  qood  locurTum  est. 

Latebb  el  Abscobsoh  bssb  aUqoid  dldrous,  el 
Latb  patcbb.  Yirg. :  Et  $cttta  tatentia  condunu 

LKrasnidmalestt  Lepos,  jucundilu,  Tolaptas; 
nJe  el  gralom  aliquid  lepidum  dldmos. 

LiHBR  SDdiom  esl,  LmES  regioooBL 

LAacrrAS  bomaoluils  esi,  LABCiTm,  ambiliools. 

LiCAT  qols  rinoiio,  Leoat  feifamenfo* 

LoQoi,  bominis  esl ;  OBLOQm,  obtrecUloriSt  sicol 
cancrr,  orromT ;  Alloooi  » persuadeolis,  bortanlisqoe 
Td  jobenlis;  Eloqgi,  oratoris. 

Laobbhtios,  CiELios,  el  Ulia  plora,  qu»  Aomina- 
liTnro  casom  m  ins  babent,  geniliTum  singolaris  nu- 
meri  in  ii  dopHcem  mltluiil,  Tocativum  singularem 
fai  simplicem  i,  nl  Ue  Laureniiu$t  CmUu$;  huju$  Lau* 


Mbl  el  MoLSOH,  el  MoRUt  id  esl  yipoc^  el  caetera 
liquida  pretiosa,  Untum  sbigularia,  quamTis  mdla 


rmffi,  (M^;  0  Laurenii^  CmU;  slc  el  hie  fUiue^  huju$  n  ei  Tina  legamos. 


/l/li,  o/Ui  Hld  fUi;  aol  certe  TOcaliTom  in  ie,  ol  hic 
impiuo^  kmju$  impii^  0  impie.  MoUndum  sane  in 
Aaib.  apoil.  ubi  Comelius  Tidil  angelum  Dd  in- 
troeonlem  ad  se,  el  dicentem  sibi  :  ConteU ;  bic 
TOcaiiTiis  recle  per  dmplicem  i  prolertur ;  in  Gncco 
aolem  per  le,  ComeUet  scriplom  est. 

Loras,  Los,  Labu,  LiETOHt  ploralem  nnnieram 
nonbabenL 

LoBBi,  qoaodo  ftlios  significai,  el  LATEBBiE,  sin- 
gnlarem  non  babent. 

Lac,  LiQOAiMH,  Lbhticola,  Lens,  singularia 
sempcr. 

YAIIIANT£S  LECTIONBS. 
*  E.,  mMnmir  ff  Mnilia  $tmi  $ingularia.       *  B.,  Cmpiicaru 
Patbol.  XC 


Matobb,  msfBriBS,  mnfBrifsime  dkendom;  ioTeni- 
mus  Uinen  apnd  aoctores  eiiam  mnlBrriBie  dictom. 

Mumo,  mmiit,  perfeclom  fiicil  wuwU  eX  mnnim. 

MBmm,  m€miMiifi,  memiiiif,  mrmiBiifcHt ,  m^mi* 
rd$ti$^  memknmnmtf  el  prxsentl  lempom  el  pneterilo 
perfocio  nno  eodemquo  modo  dodinalur,  ideo  cor* 
rupiom  dTO  defectimm  Tocalnr. 

MoLCEO  ei  MoLCBO  •  In  nnum  perfeclnm  penre- 
nionl  multi. 

Maibstas  eom  scribls  ac  dlds,  $  seqoenti  sylla- 
boe  *  copolari  debet,  sic  !n  similibos. 


\$  BlDiE  VENBRABILTS  OPBROM  PAB^  l  —  D1DA8CALICA  GENIIINA.  140 

MuuMti  openty  Abmirahor  wrtuie$.  A  nonoalU  Latiai  Codices  min  habent :  Tu  prmeifM 


IfMOKfis  esse  res  allqiias  aat  iioiDiiies  diciaios. 

Mmoiiu  emptum  aot  aeatiflsatam  qoidpiam  recte 
acriblmos. 

MeMira  me  f§cer§  diceodran ;  non  Msnm  me  fe- 
cfste,  nam  fnefiilfii  sermo  est  totus  prsleriti  tempo- 
ris,  qui  aoteaclam  rem  in  prassens  reroeal;  et  si 
diieris  Memni  me  fmm»  duo  praetcriU  simul  Jongis. 
Yirg.,  one  tantum  loco  : 

Namqoe  sab  MoMm  memlDl  oie  Inrribos  altis 
Coryeion  vidisse  seoem, 

qood  poelae  pro  necessitate  metri  osorpare  Hcuit. 

McKiCAii  potionem  dicimos  qosn  merom  alioode 
reeepit»  Miaosuo  autem  Tinom  appellamos» 

MoLiBBBB  dicitor  a  moliere  aliqold  factom ;  llo' 
LiBBRUBiuM  pcf  moUeres  ordinatom»  et  per  viros 
gestom. 

Mbbula»  non  merubu  diceudom. 

MATTBiBUS  et  Mattoias  per  doo  t  scribendom,  qiiia 
Gneci  per  r  et  6  scribont. 

MoBSTUM  ofiiiiio»  Tbistbh  aepum  dicimos. 

Malus  nayis,  mascoliuam; 

Malus»  ari>or  irogifera,  femininom  esC 

MciiDuif  neotraUter.  Yarro  in  admirandis  diitt : 
tiia^jiiiiii  mendiaii ;  sed  Oridios  femlolno  :  Nocte  /a- 
.  ffiil  mendm.  Item  : 

ExUnet  ipse  dies  omnes  e  eorpore  mendas. 

Ergo  Mbhmw  in  mendadi  signiflcatione  dicitur;^ 
MbbdAv  in  colpa  operia  vei  corporis. 

Mmnricus ,  est  tanqoam  Bbhkficus  el  Malbticos  ; 
MmiiFBX  aotem  Unqoam  Opifbx  et  Abtifbx;  iUqoe 
moaiflcos  munera  largitor»  mooifex  antem  monere 
Aingitmr. 

MoBTicncA  non  dicontor  nisi  mortoomm,  mortalia 
Tero  etiam  viTentiom  corporom  nomeo  est. 


Nmts  didtor  qoicqoid  plos  ftieril  qoam  oportet ; 
nam  pamni  est  qood  minos  est  qoam  oportet ;  el 
horom  iu  medio  modns  est,  qood  didlor :  Soiis  ett. 
Com  iUqoe  otite  slt  in  riu  el  moribus  m  ampUos 
qoam  oporlet  nibiJ  omnino  faciamos»  profecto  veram  i|^ 
esse  senientiam  Ne  ^oM  nMs  fateri  polios  qoam 
negire  debemos.  Sed  aliqoando  Latlna  lingoahoe 
Tcrbo  slc  abotimor»  ul  ntNiii»  pro  eo  qood  esi  w&idet 
et  positom  inveniamos  in  Htteris  sacris,  el  ponamos 
in  sermooibos  nostris.  Nam  el  In  Psafano :  Tu  pree» 
eepUH  mmduia  tuM  euite^re  xMi»  non  nid  wulde 
latelligimos»  ai  recte  loteUigimos.  Bl  nlaiii  te  AB§e^ 
%\  alieol  diarlssimo  didmoa»  non  otiqoe  plosqoam 
oportet»  sed  valde  nos  dUigere  InteUigi  Tolomos. 
Deniqoe  illa  Grsca  senUntia »  NeqM  nimii ,  non 
babet  verbom  hoc  qood  hic  legitorribi  enim  eal 
Sticv,  qood  est  ttimif ;  hic  aotem  ef^pa^  qood  est 
talde.  Sed  allqoando »  ol  diximas»  pro  eo  qood  est 
fmiie,  el  dicUm  iovenimus»  et  didnras ,  onde  etiam 


manduta  tua  cuetadire. 

NocBO»  Obsum»  lncoifKono»  Malbocio»  Officio»  in 
ona  sigoificatlone  ponontor»  qood  Qnaee  didlor 
BXdcYTTtt,  et  concu  dativom  casom  Uahonl. 

Mullus  est  lam  10  re  qoam  lo  persona» 

Nboo  in  persona  didtur»  ot  iie  kama. 

NATiXBS,  Id  est  nobiUuies. 

NopTiA»  NoHJs»  Nabbs,  Nurdm,  Neoii,  Nbbub» 
plaralia  uotom ;  et  nar  inTenimos ;  nenias  aolom 
dicnnl  epiuphia » id  esl  carmlna  quas  In  memoriam 
mortoorom  In  tnmbb  seribontor. 

Nbquah  et  NuoAs  omnis  generis  el  nomeri  sool»  ei 
per  omnes  casus  cnrront»  semper  asqoaUter  dicta : 
qoamTis  Aogustinos  dlcat,  RHjfai»  RB^aniRi»  rr^  ; 
B  feront  aotem»  quia  nogas  Hebneus  sermo  sit»  eiidem 
apnd  eoB  quod  apud  nos  signUleat »  id  est  levis  d 
pravaB  mentis  homines. 

NoTi,  Rosli»  nomt^  ROviiRRt,  Roitis»  noverunt ,  sU 
dedinantnr  praesenti  et  pnnlerilo  perfecto,  coiaiml- 
Ua  sonl,  Oni  ei  MEmm. 

NocBOB»  Roeerts»  recU  didtor»  qtfamTis  aliqoi 
grammaUcomm  asseTerent  non  debere  did  RocaFr» 
sed  naeetur  mHA ;  neqoe  enUn  iQeronjmos  gramma* 
licorom  regolam  ignorabat»  qoi  in  propheU  Habacoe 
lU  transferre  non  timoil :  Et  non  ealeakie ,  dum  na- 
eeor. 

Nbcto»  ne:tt  prssterito. 

NocTU  temporis  esi  adTecblom,  Noctb  nomen  esl, 

NuBOHT  feminae;  rir  enim  dudt»  muUcr  nubit»  qoia 
palUo  obnubit  caput  genasque. 

NoiiGBRTOS,  non  RRR^enrot»  a  rovmi. 

Nbquah»  non  oiahan  signlficat»  sed  iRRfifeni. 

NuBO»  RRpd.  NuFTiJi.  Cnm  Toealis  sequitor,  ^  de- 
bel  esse;  eom  consonans,  p. 

Nasgitub  qnod  otero  decidit»  Enascitub  qood  de 
lerra  ac  de  aqoa  exsorgit. 

Nbrl»  adTcrbiom  est ;  NraiLi  oomoi ;  homoenfan 
noUhis  momenti  mhUi  dlcitor. 

Natis,  onios  ratls  nomen  esl ;  NATionm»  omnis 
dassica  profectio. 

Nauclbbus,  onmis  eonsortii,  Natalv  exerdlns» 
Natmutob»  Ipse  primarios  profectionls;  NAUTATcro» 
omnis  qoi  laborem  fadt  narigandi* 

Natis  ablatlTom  per  e  et  per  t  efldn. 

0 

Qb€ahum  onius  mnsid  proprie  nomen  esi»  sed  gi^ 
neraUter  omoia  musioomm  tbm  orfORR  possonl  did. 
ioanoes  ConsUntinopoUtanas  eplseopos  :  In  eaUd' 
hu  in  medio  efue  $utpen^mu$  orffana  noetra  ;  Id  est» 
dlharam»  paalteriom»  lyram,  etc. 

Obcahabius  aoiem  est  qoi  otitor  oitano. 

Obbiba,  oMxmt  generis  femminl;  el  Orbisum» 
aknxi,  neotri. 

Obko,  ori^iRif,  InUhim  est. 

Obico»  origowo,  neotrom  esl»  el  esl  vehim  navis» 
et  hsbet  m  plorail  nomero  origana. 

Obtinbo  laudemy  et  Ihpbtro»  ex  ono  Gfseeo  Tsnil 


111  DC  ORTilOGRAPHU.  MS 

fkiOBC^i,  boar^  Coiiirio»  tx  oooGfMo  irant-  A  Ut  tanuiiii ;  sed  notlri  anctores  fugnUarm  siagiMo- 

ricer  diieronL  Sic  et  in  geaere  feminino  Piacas,  ii 


HBrentar  cyTtirl4n«« 

Qqi9ii:u  Gnecntt  eil ,  Uline  Scivo  Tel  OtLLo- 
oeipi* 

Otiini  el  SiLCMTiiM,  ex  uno  Grxce,  id  esl,  iimxm. 

OtMto  a  Ormai  lelam,  utroqoe  moio  dixemnt. 

OeTESA»  feroinino  genere,  non  crreum  neutrali. 

OaHim  eeosaetudo  neutraliter  dicltor;  sed '  me* 
lluB  Macer.ait : 

Inter  pr»teritas  namersblier  ecinws  kerbas. 

OiMOA  Aenf  rtm^  el  bQamoi,  et  InciHO,  ec  wio 
GfSNO  venit,  qood  est  «/ix^f^* 

Omn  Jqmentorom^  Saecru  est  kominooi. 

Orruum»  qoi  Gnecedlcontarir^MToirfXirm,  phi* 
raliier  aolom  prol<?rontmr. 


estreib» et  PaiiiiTiiit  ot in  neotro. 
PMConnu,  Palaru,  cum  mllites  ad  palos  exer- 

oentor. 
PnocASTRu,  qoe  ante  castra  sonu 
PoRRUB,  slng.  neoiralc,  pluraliter  Ai  porrt^ 
PROTBRHim»  Latine  vft/»«^oM»  generis  feminini; 

inde  nomen  apod  SeptoaginU  interpretes  libri  Salo- 

moniSt  nmp^qjtittt, 
Pics  el  pttfiimifs  comparaliTom  gradom  non  roei- 


PoTiOR  et  poiu$imM$  poslilTum  non  habet. 
Proprios  non  habet  comparatlTom,  aut  soperlatl» 

OMJT»  Mtfri.  M»  «m;  fel«m  to»eo  «  fcoe  *  •^» «*"'«;••  "*«•*' ***"'• 

Pateo  et  Pasco,  in  enmdem  concorront  perlecunst 

pevi. 


Hmdo  dixeront. 

OLiTAt  arbor  eat ;  Olba»  froctos;  OLSCBt  liqoor. 

Oe%  ^ditii,  odif,  oifiaMtt  odUHif  •dmni ,  et  prae- 
senti  perffecio  et  pnsierilo-perfeclo  lempore  sk  de- 
cliaator ;  ideo  defecliTnm  dicitor. 

P 

PiTRA  €t  Grscnm  et  Latinom  nomen  est»  onnm 
Idemqiie  in  otraqoe  lingoa  signiflcans;  onde  et  Pelri 
aposioli  BooMn  fai  oiraqoe  llngna  eamdem  InTidm 
idei  sigiiiicanilam  a  pelra  deriTatam  conUnel. 

Platba  slmiliter  in  otraqoe  lingna  «nom  Idemque 
signiicaiis ;  aedt  ot  eijmologi»  ratio  probti,  a  Grsect 
origbo  oofDeo  Oractom  atqoe  a  (eiiiaMfhie  dcrintom 
cst,  quoBiam  Grmce  kIkvw  dicitur  laiiMi« 

HOp  prmposltio»  slgniicai  miU^  vH  : 

8on  pro  portls  Messapoa  et  seer  Aiiass 
StisieBUet  aciem. 

Ponitor  el  profrxpositlone  tn,  otdidmos,  pro  rmh 

tn$p  pro  iriloneii ;  et  pro  eo  qood  est  M  apod 

GffMOSt  vl:  Pre  ihilel  isoDifo  «oiielt  et  pro  00  qood 

ast^i^iitt 

Ummi  Hlod  tibi,  aate  deat  proqoe  eoudbos  ooom 
Prvdacam. 

Pomrr  wu  mnorjt.  PomTBT  mt  onnifrfi* 
PlBBT  nsepfofeclloolt.  PATmnaaov  MmU. 
pBRTMmi  Bst  mt  lufnrim»  PLtoms  sini  ^emmt 
el*enis. 
pRiBBo  UR.  Puroa  ot  Palfo  ifvo.  P 

Prjbcorro  frmimi.  Procoro  ptpUIOf  el  Coro  pn- 


PoTion  frli^  et  fruetum  dicltart  apod  antiqoos 


Praa  rictos  spoliat.  RAnnA  aobito  Tenli. 

Pax  slagolariter  solom  eilertor.  Sallostlos :  Pn^as 
fftefil ;  /Miiiriet  MlM  atqtie  poen. 

PnosAm  id  est  mgeooitast  qm  Grmce  Tocator 
•^Ttvkt  singolarl  tantom  nomero  gandet. 

PblacdS  shnlliter. 

PocuARBSt  PROCBRBS,  Prhiorbs»  PoaTBRi  t  plora- 


Pbhdbo»  ptndM,  pependi;  sin  aolem  haboerit  pm- 
positiooemt  non  sie  decUnantor;  sed  SosnuinOt  sbs- 
peniiist  SKS|Mndi  non  mupepmM* 

PAmm  oMqBe  slgnlieat;  ex  ono  enhn  Gracco  de« 
dinatort  quod  esl  mwrtmx^» 

PBRmnBt  ^Sqoalitbr,  SinuTBR :  ex  ono  Gneco 
ifteCiir* 

Pbllo,  piiiit  et  pfpofi ;  Dbpcllo,  iepmik. 

pBTO,  peiiei  el  pM. 

PlROinciBns  pe^-ioiiit  Tice  nominis  ponitur  parliel- 
piom;  el  PROsncuuisptfrlcKiBm. 

Pbrbrmb  dlcitiirt  sicot  Homb  vd  Cras.  PsRBnM- 
C  miB  DnSt  sient  HoMBRimSt  HBSTBsiioSt  CaASTmos. 

POTAMUS  eom  cni  potom  porrigimos,  et  potanMis 
rinnm  qood  biblmtts. 

PaiiuTiJB  tanlom  ploraliter. 

Proro,  Terbom ,  dopllcem  signiAcationem  habel. 
Prekmmu  eniro  qnod  elighnuSt  idem  approbamua. 
ProtaKBf  antem  qo»  qoalia  sint  lentaTimnSt  ol : 
Proka  m$^  thmHni^  €i  idio  eer  nmm. 

PccTO  capot,  non  pecHne;  PcxTOXt  non  peeHna» 
mm;  pejci  memd»  et  pectmn  cres. 

PnjtSACio,  prtBeagie^  prmenginni. 

PAonmiBs  damnnm  est,  PAunmTAS  Ipsa  conditlo. 

PAtRiOn  dldmus  s  pntria,  pAtBRHon  a  pmrf • 

Piraus  muromm,  Pbniias  evhim  dichnus. 

Pbcos,  omne  animal,  exceplo  bonunet  Tocatur. 

PoLBRTA,  non  pRienia  •  dicendnm  esit  oo  qnod  ad 
Bsos  hominnm  poliatnr. 

Procbbidb  com  diphthongo. 

PnBTiDBt  PBBMOt  Prccob,  pcr  slmpUcem  e. 

Prbrbkio  qnoqoe  el  iKTBBrRBTATOR. 

Prbcau  est  rogare ;  DBMBCAMt  oxcusare,  toI  p«r- 
gare.  VirgUias :  EifmdeA  mami,  neeieprocor.  in- 
qKtf. 

Plous  diclmos  qood  m^ore  somflsa  uxatnr. 

Ploru  de  moiatodine.  Pikrrn  comparatiri  gmdus 
esl,  cojos  positiTom  mniti. 


VARIANTBS  LiOTIOnRS. 


I  D.t  ^atfifaia. 


143  BBOiE  YENERABILIS  OPERUH  PARS  1.  —  DIDASCALICA  OEMOINA.  144 

PwiwjQn  vas  est,  Potio  qtiod  baurUor.  A  roxo»  aliqaem  eensvm   Td  laboitm  miicuieiiiu|uo 


PiGMEAA  rerum,  Prcnoiu  fillorum  et  afectioBum. 

Paocul,  el  longe  dicltur,  et  prope :  In  dypeo  ex" 
cusia  iagitla,  procutque  auetprem  egregium. 

PiATiNACiA  mal»  rei  perseveraniia  didtur»  Con- 
STA?nru  boox. 

Peicossuii  corpwe  dicimus»  PnciJi.8i«  knimo. 

pEEiciiuni  ad  discrimen  pertioet ,  PBticLva  ad 
Axperimeutum, 

PosTOLATiia  aliqnii  bonesle ,  PosciTua  Improbe, 
Cicero  In  Froinentaria  :  Ineipiuni  pattuian,  poieerep 
mjinari. 

Puass,  cum  in  jufentutis  sigoificalioae  el  lannginis, 
ei  panis  In  qua  puberlas  esi,  ponliur^  kujus  pukit 
fiiicit;  al  ciim  aeiatem  slguiOeal^  hujue  pukem ;.  uee 
tnmeQ»  adjecla  praepositione»  didmns  impmberi$t  sed  » 
{'mf ic^is :  CmitemqHe  impubie  luli ,  TiiftUas  dixil. 
Sed  Cicero  ait :  Filiumque  eju$  impuberem» 

PmoiBNTABifiii  et  PuLiiEinriiH  didlur;  nam  CrIo  in 
Originom  lerlio  libro»  laeerpUium  pro  pK/iiieneerto 
babel ;  idem  ^  Uulto  pulmento  u$U 

PooAGnosiJS»  a  podagra  dcilur ;  sed  el  Pooagbicw, 
a  pedum  segrotatlone. 

PpGiLLiBKS  d  masculino  genere  el  semper  pluni- 
liter  dleat,  quia  pugiUue  esl  qnl  plores  labnlss  conll* 
sel.  Item  Laberius.  in  Piscalorcy  siogUMiriier  hoe  pn* 
tiUar  dixil. 

Patus,  p«fi ;  ei  PAtOt  pnvoiiis. 

Paiibicoub,  iTfMTOT^coy»  pannns  esL  LnelUns: 
Forfj  stf^l^litis  ponHtts  esl. 


indicetts. 

Pbjcporo»  aliqnid  praeferenSt.sic  el  AnTBroRO. 

PosTPONO,  aliquid  inCerlus  bidicans;  Cohporo, 
omandi  aul  eloquii  aul  artiffcil  esl;  Sepobo,  sepa* 
randi;  Scppono,  aliqold  subtus  Inducens ;  Dcfono» 
bd>eiaclandi  est,  Tcl  Tita  excedendl. 

PEBEGBUfiJS,  nomeni  sspe  sodum  el  conjunclum 
sibi  nomen  afiud  dallTi  caw,  ut  sancti  dlcunlur  pe* 
regrini  kuie  §tBcuio» 

PbjbstolaiU,  non  prmeiularit  qnia  Tenil  a  Tcrbo 
frento  sym. 

Popns  accosatiTum  easum  tn  mi  el  In  i»  milUc, 
ablatlTum  in  #  el  In  i. 

*  PsALLO,  perleclom  Csdl  ptalM» 

PoTiOB»  polilas  smii,  el  Pbbfbvob,  perfmetu$$um, 
ex  uno  Grseco  foolunt,  quod  esl  airo3teiwi. 

Pascuas  geoere  feminino»  el  Pascua  neolro  plura;- 
liter  didmas, 

PBiHiTiii  numero  tantilm  plwrall  dicnntur,  s.d 
aliquolieB  siogulariler  Inlell^endm » *  dcui  In  psalm» 
prtntlltos  omnis  iahri$.  In  Grmeo  enlm  siofnlari- 
ler  unufix^  babeL  Sic  el  bi  Aposlolo  :  Ptintttim 
Ckri$tu$. 

Qoon»  el  Qou»  el  Quon,  e|  Quabb,  Terbls  subiOB* 
cla,  aliquando  indicati?umTeri>umtrabualt  BHquando 
coijuoctiTum.  Gregorius  :  Noeerat  guia  $ine  eutpa 
es$e  vix  poscenL  El  rursum  :  Nouerat  quia  tiUuendji 
SKftl  $acrificii$.  El  rursuip  :  Reee$aU  a  maiOt  mon 


PABOPsmBSy  feminino  gencre  dicuntur»  a  pulmen-  ^  quia  a  faciendo  eonUnuit^  $ed  quia  ueniendo  reproka» 


lario  Tldelicel  quod  i^w  Tocanl. 

rALUMBES  Virgilius  femlnlno  genere  dixil  :  Aerim 
quo  eonce$$ere  palttmhee^  sed  Ludlius  masculino , 
maeroeque  pelumkes.  Tarro  autem»  In  ScaurOt  pa- 
iambi  didt,  qnod  consueiudo  quoque  usnrpayil. 

PoBBTA  didmus  ubi  poma  nascunlurt  ul  Olitbta. 

PoMABU  aulem  ubi  serranturi 

Pebe,  quod  eslconjunctio,  per  e. 

PoKBA»  qmeesl  supplicium,  per  m;  simililer  el 
rsmost  idesl,Afer. 

PBJSGNARTEa  cum  scriplo  diTidis»  ^  secund»  syUa* 
bm  nectis  ;  PiGBUsel  Pugra  simillter»  el  eaelera  bu- 
Jusinodi. 

Pboptbr,  in  diylsione  scribendi»  p  secundn  syllab« 
jungis;  Pbos^cbb,  $  secunilae  syllabfle.  ^ 

PABTiOt  Pbado»  PoFULOt  icUTO  genero  nonnun- 
quam  proferuniur;  llem  baec  Ipsa  communls  gene- 
ris  Terbo  sdppius  liiTeniunlurt  PARTiOBt  Popolob, 

PSiBDOB. 

PoNOt  simplidter  aliquid  statueBs;  Dispomo  aliquid 
operis  Impensioris  Td  cbnsilii  iaclurus.  Esl  etiam 
disponere  fos  ieris  ineundi. 

PaopoicOt  nonnunquam  ad  Inlerrogandam  quio- 
stionem. 

Appono  adjeciionls  est;  Ijipoito,  bisuendi»  Supbb- 


vH.  Item  dicit :  Quod  koe  numero  reqi^deeignaturf 
Item  7  NonnutU  $e$e  intrineeeus^  quia  per  eo$  graUa 
purgatiouis  derivaturt  extoUuntm 

QuOTlESt  TOTIfeSt  SBPTlBSt  SbO  |l. 

QuicQuiD  ei  ^uic(^AK,  In  priorl  syllaba  per  4 
scribendum»  non  per  d* 

QuAMQUAHt  in  priore  per  b. 

QooBONOAnt  ilcut  EoauimBif »  per  n  scribendum, 
nonper». 

QoeBBLA,  LoQUBLAt  perunom  I. 

QoBTEiiv^  adfcrbium  loci»  toI  lemporiSt  Id  esl, 
qttousque^  per  e;  QuATmuSt  coojunclio  causaliSt  id  esit 
ici,  per  I  scribendum. 

QUiBBrruBt  'c  inquirendo ;  querilurt  do  plorando. 

Qu^Tus  iocrit  QuESTUs  lacrymarum. 

QuEBiMomA  quoqoeper  dmpllcem  oscrlbendunu 

QuEBOB  de  te^   QuteoB  tibi  de  Uia;  Item  Con- 

QUKBOB. 

Qvo  tadi$  ad  qnem  locum  slgmricftt. 

QoA  watS$,  qua  ria  dicitor. 

Quo  aliquando  pro  c/^i  pooitor.  AngusUnus  :  iitvt- 
iits  ifomttBi  fumosamt  q^»  ^oni  habitant^  id  est,  ubi 
babitant. 

QooT^  ad  nomeroro  perlinel,  steat  ec  Tor. 

QuAiiTi  el  TArtn  ad  meBsucam;  oed  nostrl  ando- 


VAnUNTES  LEtTIONBS. 
»  &.,  Pafleo...  paUui.    *  B.,  sicut  in  Apostoh,  omitiens  in  pMiltit#...  Sieet, 


145  DE  OnTUOGRAnilA.  146 

m  al^Qolies  fiunlM  pro  Aamero  ponuDC*  Grego-  A     Subagito,  rrequentativtim. 
riit :  Std  am  nU  mm§9d%fMhtu  pkmm  dkHur^        SALiiraB,  ad  locum  teferUir,  et  aJcibum. 
^diiiMrei  fwmlft.  $eilkeif  cl  Iribus.  Salotakb,  coosilium  esL  lu  SALUBaE  oon  nocei» 

(tiTaBTm»qiam  magnn»  ^icilur.  Salutabb  prodetl. 

QooTOS,  cojus  statis;  unde  ec  fueto  iama  didlur..  Siifbllex  »  Sabies  ,  Socobbu  ,  Sitis  ,  et  in  neatro 
AufQSiinus :  QhoIbs  ^$fw  uppmrm  H  «sif Im  po^  SoLraoB,  ScBoroLini »  Suiapi  »  Sileb  ,  singiilaria  tan« 
lcsl,  fBi  KM  «oiisiRMlBr  e$9e  peceMr; id  est,  in  qua  lum  sunt,  sed  Yirgllius,  eulpfmra  vIm ;  et  Terentius 
aeMOt  ««0  iienun  Td  annoram  nomero.  masculine  scrvfmlBm  retulli. 

R  Skbtes»  id  esl,  spioae;  et  SABaiLB,  cum  ?asa  sigii- 

Rmios  masculino,  non  roifiBm  neulro.  flcat ;  et  SABcuiJt»  id  est,  auxilia ;  el  Scom,  ei  Sali- 

Roion  eolorls  est,  Robbb  ▼irtulis;  Robon  arboris.     NiB,et  scaljb  et  in  neutro  SponsALiAy  semper  pliiralia| 
R4no  itH  peemdM.  sed  nostri  icaUan  dixerunt» 

RiooLBo  BBfBSBlBm.  SponTB  Bisa  venlo^  uon  babet  plures  casos* 

Rbuoh  dScitur  quod  itgis  fuil,  Rboalb  fsod  rege  Si  mnem,  omm,  emel^  declinatio  esi  verbi  conjunc- 
d^mma  esL  Uti  »  sicul  com  dicimus»  cum  mnan,  omet»  emeL 

RABiBSlanlBmnomeroslng.  ^     Sctlla  ,  nomen  babel  a  spoliando ,  sive  veiando « 

Rblioolb  ei  Rostba,  obl  ccndouatur»  lanlum  piu-     naotas. 


raoter* 

RBHBanm  snbmorel  imminenlia  pericola»  Mbbica- 
BEBTUii  sAnai  iilata.  Reflnedium  luqoe  oe  perSclil»- 
■wr»  modlcameDlum  ad  subita  pcricola  optatttr. 

RosBm  per  se,  Robauuh  mistum. 

RcMs  oonparaliTum  et  snperlatlnim  non  babel, 
sed  pro  bis  oilmQr  adverbiis  nmfis  el  wuudmef  ol 
■ofts  railii»  el  mostme  rudh. 

RBGSBs/lrddicimus,  noo  recenUr^  otenles  nombie 
pro  ndYeri>io. 

fiOpL^  Gnsee»  Laltne  Moouutio. 

^gU^m  MODULOB. 

S 

SupEft»  prmposillo,  modo  ponllor  pro  ds  ut : 

MqIU  supcr  Priamo  rogftanf»  saper  Hectore  roiirts. 

Modo  el  pro  prmposilione  prs»  ul :  NikU  mper  impe» 

Hewtouecr. 

El  pro  imsuper^  el  BmpdBi,  ot  : 

tni  Beque  spud  OsDaos  osqnam  loeos,  et  snper  ipsl 
Oardaoidae  lareBsl  pmoss  cam  ssogBioe  posconl. 

Ei  iMper  e  vatlo  proepectani 


£l  pro  deeMper^  ol 
TroBS. 

Eiprosoperesi,  ot: 
IIH  aotem  Beqoe  fiiga  jsm  soper  oHs  perieli. 
bterdoai  el  nUra  signiflcal»  ut :  Svjier  Garamantac 
ii  IndM  Proferei  impetiam. 

SuB,  prspooillo»  slgniflcal  modo  eapra^  ut,  corpora 
sWm  saijtciBBl  in  sfiios;  Id  est»  supra  jadunt.  Modo  ^ 
pro  prmpositione  iHf  ui : 

NMMpie  sub  faigeBU  lustral  dom  sioguls  umplo; 
Id  esl»  in  lemplo.  Stgnificat  et  prope,  ot,  Ctoiemfifs 
mh  ipoam  Antenere.  Ponitur  nonnunquam  pro  clam 
01  SuMpidi,  id  est»  dam  rapolt. 

Shojs  sua  iBt,  moribus;  SmiLis  itM,  Tacie. 

Snmo  liki  fed;  id  est»  dom  sludeo  tibi*  Stumo  mi 
lbd»idesl».losiodonto« 

Sabtbb»  Td  SBBTBiz,  qum  sardL 

Soamo  Aosfim»  perfeetae  formc  esl 


'  Spouo  yero»  Latine»  Gncce  didlur  Sctllo  owiMu» 
cIYexo. 

Saiwo»  $anni$f  $anmii.  Uoc  SAHMiuir,  querela. 

SoBS  $orli$f  el  Sobs  $ordi$  didior.  Ambrosios: 
Mnndai  voso»  ne  $ort  aliqua  riiti  gratiam  decoioret » 
lamelsl  neganl  qoldam  sordem  nominativum  casom 
babere. 

Si  vd  Etsi,  nonoonquam  indicativom  verbum  ira 
bunL  Gregorius :  Fru$tra  ndraculum  fori$  oiUn^muo^ 
$i  dee$t  ^uod  intu$  opcretur.  Item  :  Qua  etd  ad  perfe- 
eUonem  nofi  pertinent,  fidem  iamen  tenent. 

Siiiisus  nomen  e&tquarlas  dedinationis»  el  parlid- 
pium  praeteriti  temporis  a  verbo  passivo»  quod  esl 
C  oentior^  cojas  etiam  perfecTum  est»  $en$u$  sam»  «s» 
Bsl»  non  senlilBi. 

Sbctubos»  non  $eeaturu$^  a  verbo  quod  est  $eco, 

SoAniA  sont  qu»  lectis  altiorlbus  apponontur. 

ScABELLA  quae  leclis  parrulis  vel  sdlis  ob  ascen- 
sum  apponuntnr.  Scabellub  autem  et  Sun^EOAREaii 
didtur  quod  sub  pedibus  sit. 

Stebcesatos  ofros»  non  ttercoratoe  dicas»  quibus 
slercus  ad  fecundandum  inrertur. 

Solebneq  cnm  dicis ,  sive  scribls »  m  seqnenli  syU 
lab»  connectis.  Somnium  similiter. 

Sjcvus,  teetio^  sord,  $mi%ti^  per  <e  dipbtboogom« 

Sebo,  sevt ,  sfvtilt » per  e  simplicenu 

Saoeba  per  e  curo  retia  signiGcat. 

Sagiha  per  i  positum  pro  pinguedioe.^ 

SoL  bi  otroque  numero  declinator;  sed  singulari^ 
ler  sol  ipsuni  luminare  significat ;  .at  soles  ipsos  dies  no- 
minarous»  in  qulbus  sol  totom  iliuminat  mundum : 
nonnoin  lamen  veterum  ipsa  carijnina  Sole$  noroina- 
re»  sicut  *  Horatius  In  principio  cujusdaro  volumi-? 
nis»  qoem  ila  esorsus  est :  Solee  meo$  omni  Eccte$im 
ElMaro: 


•••••  Ssepe  ego  loopfos 
CsoUQdo  puoruni  memini  me  coudere  sdes. 

Skcukouq  »  praepositio  est  ImilotloBJS.  Post,  lem- 
pori8»sive  ordinis. 


'  B.,  Sfolio  e$t  emm. 


VARIAIITES  LECTIONES. 
*  ItaB.  ctE.ySed  procul  dubio  Uonoratui  legere  debemus. 


r  H* 


W  B£OA  VBRERABILB  OPKRmi  PAftS  I.  -  DIDASGALICA  CENOWA.  148 

8ccioTtss,tiUi.8E«!<tTU,IKgoris.  A    Sal,  et  maseiiliiio  geoere  el  Mnlro  didtw 

SuncEHO  epislolis.  Somico  sioailMh^  ul :  Siip^- 
fo  difdna  pietatu 

SuirLBX ,  ablalivmB  el  in  i  el  in  #  laiuil ,  geniti- 
von  plaralem  iaam  el  ia  tMii,ol  e»  kacumpHa  toI 
Mbnplici^  Aomm  iraipliciMi  el  timfifidiim. 

Sirif  n,  ablatiTOB  eaaom  io  e  ei  i  miiiiL 

Stackts,  (mx^f  GraMte»  Laiioe  Smca. 

Saroalu  Gneee,  neoiro  geoore^  Gilioa  LaUne. 

SaaTOiieiCoaoiu  ex  ooo  Graeco  traosreroiiior, 

10  eSlf  CTTi^pfCVOf  • 

SoLioH,  proprie  sedei  regalls  esl»  onde  Graeeo 
fiM^atic^fw^  toealor* 
Scmu  el  m^  soperlaiiTom  graUiim  oon  liabenL 


Satdoitas  io  dbo  laotom  didtur ,  in  easieris  lei^ 
Satietas  ;  sed  Virg, :  Oiiii  iatwafqmewlt. 

SiHUM  aoctoresdoeiioresdixeronl  eUaro  in  masen* 
lioo. 

STotcBifAmiCtlnsigaiflcatibneaTisdlcas;  STniOA 
aolem  easlrense  Tocabolnm  esl,  inlerrallom  Inrma* 
rom  signiflcans »  in  qno  eqoi  slringonlor ;  nndo 
eiiam  $trigo$i  dicootor  corpore  madleoto. 

Stum»  ifl  signlflcatlone  sobolis,  feminino  geoero 
dicllor;  sed  com  maleriam  sigoificat,  mascolioo 
modo  stlrpem  redsnm  dixerool;  Umen  eliam  In  d* 
gniflcatiooe  sobolis,  mascoiino  genere,  ot  PacnTlos : 
qai  itirpim  ocddif  macm. 

Soonios,  noc  eoni|mratiTum  r^ii,  nee  snperlaii-  ^    ***  nanersi,  id  esi,  diTulgo;  ei  srro  (hifii,  sid. 

im;sedprobisdidnHis,mo^fo^riiisel  imwime        Swo,  Id  esl,  dsndo  (onde ei s #ni dicia est) 

fSfrfiOf  ^^  TnMlltllM.  Tm  mltt     mtmuM  MiitMtim  aA*.m^  i^a^M 

S^nccTAOl  SBmini.  Ihio  nmnimi  saifrfaife  f»nf, 
ff  ^ifcmiimlMr  o  Grmdt,  apud  ^nof  ofticii  nomm  hahet 
gratita$postja9entutm,  oHudpaU  ipiam  graaitatm 
mnien$  niHma  mta$.  Nam  preebgter  dieitnr  grawie,  et 
yifm  $enex;  qnia  ura  in  Latino  daamm  ietomm 
mammm  ^Junetio  defedt,  de  eeneetute  amboeuut  pa- 
nta$ene€taei$inium.Bxtc  AogusUoas.  Al  Grego- 
rhis :  Vndedma  tero,  ipqoll,  fs f  cfof ,  qam  deerepita, 
aei  oeleranu  dieUur;  unde  Crmd  vaide  eenioree  non 
0^m«5,  f^d  pre$bgtero$  •  appettant,  ut  piu$  quam 
$ene$e$$ein$iuuent  quo$  prooetfioree  tM^cant. 

Sosmo  Terbom  Irabil  noroeo  daUTi  casos  el  aoco- 


fi.  Terentius»  Jn  abi .  atque  o$i(um  ob$era  iaiue. 

SomAcoa ,  non  faf ro^o ;  el  SmaAOATos  som  , 
noo  9u fragavi. 

SoaiBo,  forM,  el  non  for6fi. 

Sonmo,  non  $omtiior ;  SonmAn,  ooo  ssmnioiiif 
f«m. 

Sawsois  eslt  dom  manei;  effusosTero,  Caeoa. 

SouiHDs  Ipsiy  acclpimos  ab  alio;  sie  enm  damns, 

dioendumAcdpf^cumpormiiUmusipstloUere,  dl- 
cenduro  Sume. 

SconnobelIicaresesl;alScoams,  animaL 
S.aiio,  firripfi,  ffnpfKm;  com  TocaUs  soqoilor, 
b  debel  esso ;  cum  consonans,  p» 

satiTi,  01: 5iifpir«m«f  poirior^fi,«el:  Safpira^oiiif  r     ^^''"  ^^  ▼««erandus,  ei  exsecramius.  ?ri«. :  AoH 

roojnimiM.  At.  nrMnMiiiAna  «^j:»«  .  c.._.* $aerafame$. 

SurFaAOu  popull,  elquas  boooranl  dicuolur,ot 


rognum  i)d,  ei,  praepositione  addita  :  5iifpi>am«f 
^dtamimmortalm. 

SoBoocinos  el  quas  retro  subU^abimus,  et  qux  in 
prompio  offerimus. 

SoraEHus,  summus  el  uliimus,  eisuperiorem  el 
inferiorem  significau 

SuFCBBST,  quod  eminet. 

SoKA,  quod  aliquidsubstralum  babet. 

SuiTxa  esl  quod  re  aliqua  soperiore  premiiur. 

SuiTOs,  quod  demissum  ab  altiore  non  Unglior. 

SxaTiTnTH,  moltiUMio  serromm. 

SEaTiTUs,  condiUoesl  serTiondi ;  sed  TOtereiindiflb- 
renter  seTTltinm  ei  pro  serrilole  posoemot. 

SwAW,  sieol  01  GonHi,  Gnscum  esl,  el  PtanUu 


quas  damnant. 

T 
Tbstob  aliquid,  confirmaus  senlenUam ;  ConTns* 
Toa,  cum  quadam  auctoriUle  aiBrmans;  Pbotb- 
SToa,  manifesle  caTcndo  denuotians;  OaTCSTOa,  all- 
quem  Jnrare  compdlans;  Attutoh,  ad  lesUmoninm 
Tocans  qui  dldlgnlute  Td  aucloriuu  emlneno^On- 
TESTon,  aUquld  exsecrandnm  respueni. 

TnuxablatiTttminielinomiull,  genitiTttmplo- 
ra'eminnmelinlvm. 

THEnioii,  Gnsee  bnpint.  Latine  Fuu;  nnde  tka^ 
riaeot  t|ula  IbraHter  occldit. 


01X11  rfnf»rfftM|pi,eojusgenitiTuscumfprofenor^D     TACiTuamrAS  loquelas  eoolraria  esl :  SiLcnTioH 


cmleri  casos  iimUoi  ionl  nominatiTo. 
SmnMdid  oporlcL  Tirg.  in  Bucolids  : 
Nsm  aequo  me  Uotua  TeaieoUs  stbUos  Austrl. 

«del  iie^troginenqnidamdixemnl,nlComeUQi 
SoTemil 

Bt  soaviier  cooeoniBnlsiUls  svta  d.aeaQos. 
BcMaoar: 

^l^<i<rlmB  Isngo  resooaoUs  sibiia  cdlo. 
8Bannoi,iuiTOiBi0nm. 


conrodiTodbaidTe  lomolUboi:  Teram  idendnm 
qoia  SiLBo  el  Taceo  ,  el  Cortigbo  el  RsTKno ,  ab 
nno  Gnsco  Teniunl  vu^6m. 

Tbhax  benefidi.  id  est,  memor  gratias. 

ToBQPES ,  nomen  generis  commnnls ;  nam  ol  Jn 
Mario  UtIos  genero  mascdlno,  ei  Cmm  ferfofm  Ib* 
nlnfaio  posoere. 

TaiuHraAT  nof  Oeus ,  cnm  supemndi  iMiiei  anxi* 
Uumiribttil.  0«e(inqdl  nio)pmiinf,  qui  emttpar 
trimphat  no$  in  ChitiaJm;  el  llelmn.:  Ckpifimi: 


VARIAMTB8  UCTiONES. 
'^>fr€$bvamooeaat;om.appeUant..proHcaare$.    '  B.  omitA et : au$piramu$ regmm DeL 


^K 


U9 

pritidp€^$  et  p9lt$tat€t  f  immphan$ 

Tnmmto  •  eam  &e  loco  ad  locom  iler  fecio  ; 
imi  iNm$mi§ro  didtnr,  ciun  addiUniento  accusati- 
?i  catos,  cttin  aliqoeoi  de  loco  ad  locoin  tranafero, 
ot :  NtAucMmiOior  iron$migra9it  Juda:o$  4o  ieru- 
$akm ,  o$€m§raoiid&  iakemacalo*  Porro  exeinplom 
ferbi  aoperi^ris :  Iramoit^a  in  monOm  $ieui  pa$$er. 

TaAWMioaAOB,  participiom ,  asqoe  doplidter ,  at 
de  loco  ad  locom  trantlens  aliqois ,  ei  aliom  de  lo- 
00  ad  leeomtraotrerens  intelligitor. 

TomTmi-,  et  mascolino  genere  ei  feminino  profertor, 
tonc  temporis  adf^om  est,  tom  ordiois. 

TmoA  hoadmmi  sunt,  et  aingolari  nomero  ier- 

TncosfooifnipMfRm,  pioraliter  Hicit  iorgora^  id 
est,corfa. 

TvGfJEmB  dicendom,  non  ffiifm. 

TcasmiTU,  sine  coosilio ;  AoaAarAS  post  eonsi 
Itouu 

TEMnoAirru  oitlmonfm,  TEimaATio  rfmm,  Tem 


Tapcte,  iapHio^  et  lopeU;  et  ploraliter  iapeHa^  !«• 
peAam^  iapoiibao  aiU$;  sed  et  Itoc  iapeiam^  kuja$ 
iopeii^  Me  lopclo ;  et  ploraliter  iapola ,  lapelorum 
iapeiio.  Yirgiltos : 

lastralos  osiro  alipedes,  pleUsqoe  ttpeUs. 

Sed  et  mascolino  genere  didt :  pietotque  tapeioe, 


DE  ABTE  METMCA.  180 

iUo$  in  $mei'  A  Utuqob  de  dootos  didmos ;  Utiiqob  ,  de  Mnia 
aotde  ploribos  ex  olraqoe  parie  positis;  uierfto 
Vimiit  uinquo  wenerunu 

Ultgs,  el  f  iudicataa  et  ponitos. 

Ulcos,  qaod  naacilur. 

Uaceo,  non  urgo.  Virgilios  :  Qot^tisM  urffentur 
peenm, 

Ungo,  unxi^  qoomodo  Pmco,  pinxi :  olromqoe  sino 
u;  altamen  derifalum  u  addit,  ol ,  pingui$ ,  nir^otn^ 
cora$:  ita  ot  an^iMiilifm,  noo  «iifeiilafm  dicaiur^ 
V 

Yacat  mihi,  Graece  ox*^»» 

Vaco  roiliiia,  perfectom  «ocast 

VcLcirs,  neoiri  generis  est,  et  pforalem  nomerom 
non  habet ;  sed  Virgilios  mascolioe  vulgum  eitolit » 
B  ol :  Uine  $pargoro  ooci$  in  milgum  ambigua$, 

Yas,  vadio^  generis  mascolini : 

Vas,  «osIs,  neolri ,  de  va$cuio. 

Vis  doplicem  babet  significationem,  et  flrtotis 
fidellcet,  qoae  Graece  iuMcfuc  dtdtor,  et  yiolenii», 
qoas  Graece  fiim  Tocalor. 

VccoaiMA  et  Viaf  s  tantom  singobriter  eflferontor. 

Vepoes,  et  VcaBEaA,  et  Visceba,  non  habent  sin* 
golarem  dedioaiionem,  nisi  tantom  ver^e  et  tiscrre. 
Virgilios :  Ei  iorto  voliian$  $ub  vorhoro  turko.  Et 
Oridios  :  Viecere  d'!m$o. 

Veb  semper  singulare. 

Vertex,  id  est  OTts,  a  v  littera  incipiendom. 

VcRUs,  ad  naturm  tantum  Teritaiem  refer tor. 

Vebae  aulem  didtur  qui  non  menlilur ;  onde  to- 


ToBOO,  sl sit  propriom,  iKr^oals  fadi ;  nam  slTe  q  ^  ^^^  ^^  ^iM;  yerax  autem  non  poiest. 


Tontoo,  sire  qoo  lodont  poeri,  hic  iurho  didtor« 
Virgllios  :  Torlo  lo^  verbere  iurbo. 

ToMVLOs,  et  lomens  teilos,  et  mons  brcTis,  et  se- 
polcmm  seqoe  Tocalur. 

Tblohboo  per  t  simplicem,  non  tkelonium^  aspi- 
raUoMr  addiu.  Estaotem  Graece  xti^  [Fortoxtku- 
vfoir],  LaUne  Vcctical. 

Tabm,  tantum  singulariter  dicitur. 

TEfqMcoLS  etTBOEaajB  tantom  pluraliter. 

U 

UsiioEQCAQOE,  omoimodo  signiflcat,  pro  qoo  In 
psahno  Graeco,  iuc  «f^po  leglmos,  qood  signiflcao- 
tios  Latine  potest  oi^  vaide  interpreuri. 

Ut,  modo  temporis  adTcrbiom  est,  et  slgniflcat  D 
poif^om;  oiodo  qoaliiatis ,  et  signlflcat  quemadmo' 
dam;   modo  optandi,  et  signiflcat  utinam:  modo 
Borandi,  et  aigoifleat  o  ^oem ;  wodo  conjonctlo  cao- 
salis,  ot :  Vo/a  of  ubiego  fiim,  et  ip$i  $iai  mecum. 

Jinm  dimUi$  et  dimUa$. 

UtTiBioft  et  VUima$  positiram  gradum  non  habcnt. 


Vallesteu  agrorom,  sicot  ei  Campestbia  dicontor. 

Teto  eulpam^  et  Ybto  a  culpa^  id  esi,  profaibeo  a 
colpa.  Sedulius  :  Poiats^  vefarsl  acerbi$ ,  id  est ,  a 
pomb.  Et  Fortunatus : 

Kca  Toto  oonjugiuffi.  sed  prsf«ro  Tirginls  alf  om. 

Voltus  muUtur,  Facies  manet. 

ViO  datlTUS  etaccosatiTus  sequi  debent,  ut  Alios 
{$ie) :  ViB  populo  Maurorum !  v<e  popuUm  Maarorum  ! 

VENEiiirr,  qui  Tenduntur. 

Velocitas  pedum  et  corporum^  Celebitas  ooInio- 
rum  et  foclonfm. 

VtJLifos  qood  per  aliom  fit. 

VfJLTUBdixitYirgilins  in  sexto;  sedet  valforios 
Lodlios  primo. 

YfiBaiiM  est  omne  quod  lingoa  profertur  et  Toee; 
Sbbmo  autem,  cojus  oomen  ex  dooboa  compositom, 
urendo  et  movendo^  comptior  ac  diligentior  ait;  Sbm- 
tertia  Tcro  qoa  senso  concipitor.  Porro  LoootLA 
com  qoadam  eloqoeotia  dictionis  ordo  profertor. 
Oratio,  com  osqoe  ad  manuum  artem  describendos 
orationis  sermo  perTenit. 


DE  ARTE  METRIGA  LIBER 

AD  WIGBERTDM  LBVITAH 


I.  Do  UHora. 
Qoi  oetitlam  metricae  artis  Uabere  desiderat,  pri« 


monecesaeestdistantiam  litlerarom  ayllabanMnqoe 
sedolusdiacat.  Soot  aotero  Latiom  omnea  Tlgbitl  et 


Ut  BEDiE  VERERAULIS  OraRUII  P4RS  I.  -  D1DA8CAU0A  GBmiMA.  IB 

OM :  ex  qaibut  qoliiqiie  toealet  appdltfUvr,  e, «,  h  |MiHe  orttioiinbabel  focalem»  bancet  ti  Mjm  bre- 


1^9,  «,  csBCene  onuies  consonaoles;  atde  Usdeiii 
coDSOoaiitlbas  septem  diciuiliir  semivocsles,  f,  /« m, 
n,  r»  f ,  s,  cscterae  novem  muts ,  kt  c,  d.  §,  A,  A,  ji» 
f « f ;  y  aotem  sexlam  Tocalem  « el  s  dedmam  sepli- 
mam  consoiiaiiieroy  propter  Graeca  terba»  quibos 
cocisiiete  iitimnr,  assiimpsere  Laiiol:  neqoe  eoim 
aliler  Igfmmt  vel  »ebam^  tel  cstera  bi^iismodi, 
qoomodoseriberenlt  babdianl. 

Qoi  eiiam  posl  perceptionem  Domlijlcm  fldei.  «i, 
Xt  f» «,  M,  GracCu  litleras,  elsi  non  in  alpbabeti 
ordinem  redpiani,  ditinio  tamen  paginis  bMlilas 
conilnenl :  9  tidelicel,  qnae  doplici  apud  eos  figora 
scribitar,  qaomodo  apad  Lalinos  littera  H,  inlromil 


tis  eral,  semper  eam  positione  (acial  longam ,  ni 
mejKt,  perjmUtm^  nnde  el  duplex  appellator.  X  qoo- 
qoe  liHera  consonans  ejosdcm  potesuUs,  i^dem 
noncopaior,  ol  «m.  Siml  el  liqoentes  litleraB  qoa- 
loor,  I,  o^  n,  f,  qoat  difeito  quidem  modo,  sed  cerU 
ralione  plermnqoe  in  metro  solilam  eonsonaoliom 
timamitieresoleni,et  uonnonqoam  brevet  nalortf 
tf  Uabu  latenionlar  reddere  longat. 
S.  De  $§Uaka. 
SjDaba  etl  comprebentio  Utterarom,  tel  onio» 
tocaUt  enonUaiio,  temporam  capaz,  qoia  omnis  tyt* 
laba  aal  brevb  esl,  el  tempos  recipil  onom,  qood 
alomom  melrici  tocant,  ot  pMer;  aol  longa  esi,  el 


lentes,  propter aoctoritatem  nominis ikem:  x^hn^^.  ^^^^  *«n»P«7.  «t meter.  Hic  enim ma , com 


propter  nomen  CMtli;  a,  el «»,  propter  aodoriu 
lem  dominid  sermonls,  Ege  tmn  «  €l  «•;  «  ele- 
iiim  lanlom  nomlne  discrepai.  caelerom  el  i^fora  el 
potesute  nostrom  o  aeqoiparat;  p  Graecommt  ab  r 
ooelro  el  flgora  disUl  el  nomine.  IHirro  «  el  «*  boc 
a  noslris  dUKsranl,  qood  semper  longas  soni,  nostrm 
aolem  oomes  tocales  sonl  dicbronae,  boc  est,  el  bro- 
tibos  syUabis  babUcs,  el  kmgis,  qaomodo  et  iUorom 
c,  ^  9;  nam  t  el  t  semper  apod  Ulos  bretes  natora 

permanent. 

Itaqae  omnes  Uueras  qattus  utimor  sonl  tiginli  el 
seplemt  tocales  tideUcet  octOt  el  consonantes  nnde- 
tiginU;  sedel  de  his  tbcalUmsl  el  u  pleromqoe  in 
consonaniiom  polesutem  Irtntennt,  com  aal  Iptae 

Inler  te  geminanlor,  utjumenimn,  umum,  aot  com  p  ,      ^.  ^  ^  ^   , .  .  ^    .    -, 

alilttocalUiatjmigonor,oli«niui,ieair.iom,o«.     •«^^^^  aaUmlongm  flunl  tyl 


dicimotmai^,longitadioemtoieircomflexot  Uoiom 
temporit  bit  occapai,quantiim  pu  temel,  com  acote 
didtar  paUr.  Sont  igitur  longae  tyUabae,  tonl  bretet, 
tonl  commonet ;  ted  iongat  dnobot  modis  flanl,  oa- 
lora  el  posiUone.  Natora  qoidem  bilarie,  aoipro- 
docUone  tiddicel  tingularom  tocaUam,  ol  nattt, 
itifet,  /fnit^  emen^  uumt;  aal  dotmm  coi^oDCliooe, 
qnod  diphibongum  tocant,  ol  mmi,  ftmo,  «i^ 
$m$f  Eurue^  hd :  ol  Arator : 

Hei  mibi  I  jam  video  mbKit  Itpsora  rolnit. 
CmmUU  fluna  diu  tempU  qooqoe  nobillt  iBdefli. 

Vd  cam  dicimut  Tpdeue  Tpdd,  obi  e  el  i  non  to- 
paramut,  ted  coiyoncUm  proferimot,  ne  qointam  po* 
Uu8  quam  *  primam  declinaUonem  tignificel :  boc 
Graeca  nomina  torUontur ;  in  Latinit  non  bitenUor 


iiilift  veriUnf  velatue.  Y  quoque  nonncnquam  tibi 
Ipta  pratponiturt  ut  vutlus;  ted  et  alterom  cootonan* 
lit  locom  lenel,  com  td  LaUne  onrKm,  td  Ewange^ 
Imm  Graece  nominamos.  Hirom  autem  qaare  diieril 
Donalot  eam  kilerdom  nec  tocalem,  nec  consonan- 
fem  baberi ,  com  Uiler  q  Utleram  contonantem  ei 
nlleram  tocalem  consUtoilar,  nl  ^uoniffm,  quUem; 
nisi  forte  qiiia  Um  koiler  lonc  efferlur,  01  tix  ten* 
liri  qoeat.  Videtur  aotem  non  etse  ftrma  ratio :  qoam 
ijos  sentenUam  exponenlet  Foropdot  td  Sergios, 
dicanl  earo  consonantem  esse  non  posse,  quia  babel 
tnle  se  alieram  consonaoiem,  ii  esl,  ^ ;  tocalem  es5e 
nen  po^,  qula  sequilar  Ulam  tocalis,  oi  qiimv,  gap- 


lab«  modis  scx  :  cum  correpU  tocaUs  aol  io  doas 
desbill  consonanles,  ol  a$t;  aot  in  onam  dnplieem, 
ot  iIks;  aol  in  onam  dcdnil  consonantem,  cl  exd- 
pitor  ab  altera,  ol  arca;  aal  exdpitor  ab  s  dopUd 
consonanle ,  al  axi$ ;  aol  ab  i  loco  coosbnaalit  po- 
du,  01 7roM,  qoaB  potiUo  oonnonqotm  in  melrit 
*  Iret  ditiditortylbbat  ol  esl  Ulud, 

Arma  ▼irom  Ubalm|oe  el  Troia  gasa  per  oodm; 
aol  desinU  In  consooaulem ,  el  exdpilor  ab  I  tel » 
podUs  Ui  loco  consonanliom ,  ni  adeena^  adju^ 


Bretea  tero  sonl  sjllabae  qoae  borom  oOiil  baboe* 
rUil;qaodtero  quidam  Uiler  longas  sylkbas  non 


mode;  el  ob  id  eam  lonc  non  esse  Utleram  scribonL  d  '  aiinom^nt,  dum  antamaot*  com  eorrepu  tocnlit 


Qoid  enim?  nomqoid,  quando  scribimos  $ia6m,  di- 
cendom  esl  /  consonantem  ess^  noo  posse,  qaod  aote 
ae  babeal  alurara  consonantem,  id  esl  $;  iino  el 
toealem  esse  non  posse,  ipiia  sequilor  ilhi.m  tocaUs? 
El  cum  didmus  $lratuw^  r  esse  Utteram  fiUndoro  esl, 
com  el  tocaUs  seqoalor,  el  du»  pnecedanl  cposo- 
nanies  :  i  qooqoe  nUiUominos  contooantcmt  cnm 
oam  et  prmoedal  alia  contonans,  et  seqaalor.  /  au- 
lem  hoc  propriom  babel  inter  tocales  nl  qooUet, 
looom  tenens  consonantis^  alteram  anU  se  in  eadem 


exdpitor  a  doplid  Uttera  s  ol  Jfestnliift,  aol  a  doa- 
bot  coDtooaoUbot,  01  acre  tel  aerk ,  fallonlor.  Nam 
et  t  qooUet  in  eadem  pane  oraiioBit  brefcm  teqoi- 
tor  tocalem,  potetl  eaon  prodocere,  diu  toloeril 
pocu,  ot  gasa.  Com  tero  parU  attqoa  oraliooit  m 
bretem  tocalem  tenoioaU,  teqoent  temo  a  Utltra  t 
hicipilt  DoUam  prodocebdi  babel  poletlalein;  onda 
est :  Et  uemeroea  Zaegnihue. 

Et  r  Utiera  Uquent  eodan  n[MMlo  dcol  el  /,  com  hi 
medio  termone  lirefem  seqoiior  tocalem ,  pratoo- 


VARIANTB9  LECTIONES. 
s  Firit.,  tiaiRdem.        •  Paris.t  in  lre$.         >  Push.,  numerandum  autuman^ 


155  De  ARTB  MBTRICA.  164 

deoleqiiilibelcoiisomiQteypotettbaiicpoetlcalicen- A     Falsoquc  deSoi?it  Fompeitts  f  non  posse  Wqu^ 


lie  kUrt  longam ;  ctim  Ycro  omlibet  liquida  seqoens 
consonanten  In  capite  fuerit  sermonis»  noa  potest 
loopm  (accre  Focalemy  qo»  io  llne  verbi  praecedeniis 
natnraliter  brefis  extlterau  Sant  item  syllabae  qtuB 
otroqne  modo  et  natnra,  scillcet,  et  positione»  longae 
finnl,  Qt  dmi$f  ^eiM,  *  moiii»  /biUy  fi^ojis* 
5.  D§  cmamnMu»  mftUibiu 
Gomaranea  antem  ayllabse  modis  fiuot  noYom.  qoi- 
biis  ant  oataraliter  longac,  poetica  llcentlay  iii  breves, 
aol  oaloraliter  breves  transierQnlor  In  loogas.  Bre- 
Tis  qoippe  tmnsferior  in  longam «  cum  correpta  vo- 
calis  io  eodem  terbo  a  doabus  excipitor  eonaonanil- 
bos.  qoarom  posterior  esl  liqulda.  Bsl  enim  brcTis 
in  boc  nalura ,  nt :  M€n$  ienebrU  *  operia  «Ntf .  Est 


scere,  nisi  ipsa  antecedat,  ol :  Poiii/«  spe«  «jH  quis^ 
qu$  siMf.  Uanc  Virgiliiis  et  in  medio  Terbo  alterl 
consonantl  praposiUm,  ubi  commodom  duxit,  II- 
qoentium  more  transiliit : 

Horiaiur  MDestbens :  Nuoe  nonc  Insorgite  reais . 

Nisi  forte  honc  Yorsom  Ita  scandendom  putamus , 
ulsil  UoTiu  spondeus»  Oir  IfiM  spotodeus ,  9Um$ 
mnc  spondeos,  conjunctis  scilicel  Tocalibust  quod 
dipbtbongom  Tocanl.  Uude  bene  Donatus,  cum  de 
liquentibus  litlerts  loqnerelort  dixit  specialiler  de  h 
et  $  llttera ;  So^e  cujusdani  potestatis  est»  qu»  io  me< 
trb  pleromque  vlm  consonantis  amiltiu 

Est  enim  modns  quartus  syllab»  communis,  cum 
post  pedem  quemlibet  una  eyHaba  brevis  remanserit 


longa  positlone  in  boc  :  MQriit^e  Uuebras.  In  quo  B  ^^  verbo,  qu»  toI  in  focalem  dosinens  excipiaior  a 


Sergios  modo  injuslo  otitur  exeniplo :  Ifete  fiageUo. 
FLACBU.iiM  enim  in  capiteTerbibabelliquidam  litlo- 
ram  consonanli  sobjecum,  praepositio  nunquam 
brereDi  Baiora  syllabam  Torbl  praeeBdentis  potest  fa- 
cereloogam. 

Item  natun  breris  syllaba  ad  TOtum  poeUrum 
transfcrri  potesl  io  longam»  com  correpu  Tocalis  in 
ceosoomotem  desioit»  ei  excipitorab  A  lltiera«  Esl 
oatora  breris  in  boc  r 

PorciaQm  leooere  gregeniy  niger  bbpklQs*  borreu 
Est  TOfamUte  poelae  longa  In  hoe, 

T|r  baBilis  iMnlo  d^ectos  hualne  terram. 
Klltem: 

lion  fera  per  bominem  mlseram  sttM  subditf t  orbem. 
Ubl  IteoB  quidam  grammaticorom  dubiom  exem- 
pUm  pononi:  Ter^  (oUgamMS  hasia.  Mam  eUl  non  h 
saqoerelor  imis,  lamea  esse  posset  longa,  poetica 
BeentU,  quU  pioQis  pedibua  superfoil,  siculhoc, 
qood  iteoi  pooonlv  esl : 

OinoU  f iacil  amor,  ei  nos  ecdaaras  amorL 
Dbi  «or  ideo  potuil  prodoa «  qoU  posl  emeosos 
pedes  integros,  partem  terminal  orationis»  Umeul 
TocaUi  aeqoaior. 

Teniot  modoa  esl  sylUbm  eommmiis,  com  Terfoom 
aliqood  io  Tocalem  desioens  correpum  excipitor  a 
doabos  coosonan^bos»  quarom  prior  slls.  Est  enim 
aatara  k>reTis  U  boc  Fortonati : 

(Miaibas  Tarilt  alba  smaragdas  ioest  ] 

Esl  posiilooe  loDga  in  boc  Sedulii : 

JydTeplsl  regoom  Jam  iamqQe  feilicet  illod 
Cmn  ▼ero  f  In  capiU  Torfoi  foeril  eoasooanla  alii 
ariijeeU,  neqoaqoam  poleal  oltimam  Teifoi  prUrla 
ayiUbom  prodocore,  ^om  U  breTcm  desierat :  utSo- 


conspnante  Tcrbi  sequentiSy  tcI  In  coosonaniem 
destnens  exclpitur  a  littera  Tocali.  Est  enim  natura 
brcTb  in  boc : 

Cuiiis  onos  lere  est,  enjaf  }oga  ferre  suaTO  est. 

K&i  longa,  permissQ  poetico  in  boc : 
Froodea  flcof  erat»  cujos  In  robore  oaHuod. 

Qood  genaasylUiiae  inUr  longas  tcI  onmino  refu« 
giendum,  tcI  parcissime  usurpandQm  est.  Unde  el 
in  recentioribos  poetis  non  faciib  ejus  InTcnies  exem- 
plom^qQamTis  et  apod  YirgiliQm  non  rarissimiuo, 
apud  H  «merum  non  frequentlasimum  reperUUr. 

Qoiiitus  modos  esl,  com  pars  orailoois  desinit  in 
diphthongum,  seqnenie  sUtim  Tocali.  Est  enim  per 
C  naturam  longa  in  hoc,  Muim  Aonlitei;  est  per  licen* 
tUm  broTis  m  hoc»  Jntulee  lojito  iii  magno^  quod 
posleriores  poels  magis  in  ona  parU  orationis  fieri 
Tobiemnl;  onde  hqjos  ^  et  noslratlbos  iacile  poema- 
libas  ioTeoies.  At  cooi  diphtboogoaa  Tocali  alurios 
Tocaboli  excipitor,  lom  hanc  per  synalepbam  *  trans- 
iliendam  esse  dicebant,  ot  Prosper  in  pnefatione 
Epigrammatom : 

flec  QOftra  boe  opis  eft»  aed  ab  Hlo  ooniltQr  hic  ros, 
Qui  siccaa  rupem  fuDdere  Jussit  aqoas. 

Sexttts  modos  estt  oi  Donatus  ail,  cum  prododa 

Tocalisest,  Tocali  altera  consequenU.  Est  enim  Unga 

in  hoc : 

0  otaiam  U  tbaUmff  loTlsi  CMsrls  issemt 

^     BroTis  io  hoc  : 

Te  OofTdoa,  o  Alexi ;  trabit  soa  quenique  Toloptas. 

Qood  moderoi  Tcrsificatores  iu  eadem  potios  paru 

orationis  consuerunt  Ucere,  ni : 

Eol  f  enere  magl,  oa)? omqoe  tyraaoum. 
SpleodidQft  aaclorls  de  fenice  folgei  Eoos. 

Bt  rursos  longa  est  per  natoram  iu  : 
Aageltts  iatact»  cedDtt  properaU  Msrt». 

BroTi  per  llcentUm  iu  : 

BsulutyMarU,  com  prUia  aflkmiaa  •eofH. 
Aat  com  longa  ^ocalis,  tcI  etiam  brerls*  qoo 


Staro  chara  et  plscidls  coBlefUa  pfaUere  ferMa. 
Bi  fVirtooaias : 

▼odbos  altends  dhr  Ua  poemaU  psallaal 

VARIANTBS  LECTI0NB8. 

'  Paris..ibrrfnf. 
*  ^de  ioira,  ool.  166,  noi.  * 


Fisria.  addil  gem^  mene^  mone,      '  Paris.t  obecura. 
^  Parif.,  prf»  ri  haboi  (xeinplum  ta.    *  l^rts.,  ^ir. 


Bmt. 


tB6  BBDiE  VBNBRABIUS  OPBROM  PARS  I.  -  DIDASCAUCA  GENOINA.  158 

paftefln  itniiiiiJit  onniooit,  exclpHur  a  Tocali  alteriui  A  ^  ^  pHmU  «ytfcHf . 

IfaBcdedUforenlla  •yllabanmipaucii  diela  ilnt»qua8 


terbi,  prioreiD  per  ajnaloBpham  abauinuiit»  ut  Proi- 

per: 

Nsm  si  te  irlrtale  (oa  td  coeleatla  credat 
Setndere » de  »operh  pobot  ad  hni  ctdis. 

Quannria  et  Arator,  Imitatus  Teteree,  dixerit : 

0  tttinam  nottrit  fohiiMet  fida  Joventiis 
CooMliis  parere  prluty  iie  liUora  Crela 
Lin^oeret»  limanani  rabiem  paisttra  proAmdl! 

Sepiimus  modua  eatt  cum  prooomen  e  littera  ter- 

minatura  Yocalla  siatim  lequltor.  Est  enim  longa  hi 

boc: 

Noo  quia  qoi 

Sed  qula  qoed 

breria  tn  hoc : 

Uie  vlr  hie  eil«  llbl  quem  preoritti  aapios  aodts 


Pater  eit ,  et  Pilios  hlc  est : 
Pater  es!,  et  Fiilus  hnc  est, 


suiseiiamexemplisipso  plurimum  diaoemete  polest, 
qui  scanaionem  Tersusberolci  discere  curarerlt  Sed 
qui  necdum  ad  boc  perTenit,  bunc  interim  bortamur 
syllabas  omnlum  partium  orationis  ex  princlplo  Ter* 
suum  beroicorum  diligentius  scrnletnr.  Omiib  enioa 
Torsus  hexamoter,  qut  sex  pedibos,  et  pentameiar  qni 
quinque  pedibus  consut,  primlmi  iyllabam  loogam  ha- 
bcl,  quia  Tel  a  spondooTcl  a  dactylo  inclplt,  i 
prior  pars  [toUendum  pori]  dnabus  longissyllabiac 
sistlt ,  01  dUeni;  secundns  longa  et  doabos  broTibos,  vt 
^ldmict^etomnlnocomGodicemhexametriTeleleglaci 
canninlsassnmis  inmanns^quamciinquepaginamapo- 


Sed  01  adTerbium  e  liUera  terminatuns  ooramunem  ^  riensinspexeris^qoemcunqueTersomarripienslegeris^ 


ayliabam  lacit.  Est  enim  longa  in  hoo  Pauiiui : 
Donee  atpkaate  Deo  eonatlbaa  cgris. 

BroTls  in  boc  Prospert : 

Ut  morbo  obsessit  pr«sianda  est  cora  medendi, 
Dooee  bi  «groto  cerpore  fiuiattneL 

OeUTus  modus  eslt  cum  correptam  Tocalem  ioda- 

dem  parto  orationis  aequitur  s,  consonaas  Graoea 

doplex«  Ett  eoim  longa  fai  hoc  Jufenci : 

DifficUe  etl  terrls  aflixos  dif  ite  gaia. 

Est  broTls  In  boc  qfusdem : 

£t  gaza  dittabat  rerom  possesslo  Adgens. 

Noftoa  modos  eat  quo,  omnissyllaba  noTissima  Tor- 

sus  in  qoocunque  metro  indifferens  est,  qum  Graeco 


absqne  nlla  dubiutlone  primam  syUabam  aut  nalmo 
ant  positiono  longam  InTenieSt  qula  nlminim  alTo 
spoodei  aiTO  dactyH  consUt  esae  prindpium.  Item  pri- 
masspesyllaba  ex  compositlonefigurxdeprehenditort 
ut  n  nescias  quaib  aii  pmt,  ex  cemposiilooOt  qu»  est 
impku,  qualis  slt  pk$  cognosclturt  licet  in  aliqalboa 
boc  Ibllat.  Nam  com  dlcimus  iwfrere,  mi  longa  eai; 
llem  cum  dldmus  innuba  tcI  pronuba,  fit  breTie  tm 
in  compoeitiooo;  item  ha  dmt,  longa  est  tu;  tueerma 
breTiaesl.  Item  Aomo  broTis  estubique,  kttmmm§ 
longa.  Ifnr  in  mtiqumn  i^lmm^  ^  longa  est.  Sape- 
mm^#  ad  bmm  Ifvnitt  *  broTis  est :  sed  hoc  inTO-* 
niri  raro  conltngit ;  Terum  si  qiimlibet  pars  orationia 
pRopositionibns  componaturt  primaa  ayllabas  ex  iiis 


Ali«ftpo;t  et  ad  Tolunutem  poelm  tcI  correpu  pro-  ,        «t        »  u<  #  t^ 

dXr .  »el  corripil»  prodiieU;  quod  b^a4»  C  ^'^T:^!;^!ftT^!f!^r^^I!i 
est  quam  ut  exemplia  Indigeal.  Sdendtun  est  aulem 


quods  llttera  doplex  nunqnam  fadl  commooom 
syllabamt  sed  cum  in  eoJem  TOrbo  sequitur  Tocalem, 
semper  oam  habet  longam  aut  natura ,  ut  pax^  lex^ 
to#t  ''«i^f  ae«;  aui  |*ositionet  ni  fct,  "««t  "^t  ^m^» 
imjp,  et  exn/t  ejAtm  ei  #«iiiiMi.  Cum  Tcro  in  primor- 
dio  Torbi  foerilt  non  potest  producero  ultimam  syl* 
Jabam  prioris  Torbi,  quod  in  breTcm  deslerat  to- 
calero,  ut : 

Poatibttt  faisu^tis  oomluiit  Uttora  Xerxea. 
N  quoqoe  littera  pari  raiione  ( nlsi  fallor )  com  in 
medio  Torbo  consonaitti  alterl  fuerit  subjecUt^  pr:e- 
oodentem  syllabam  sIto  natora  seu  posltiono  semper 


siu  syllabat  qoalls  et  ipsa  pnepositio  fuerit,  ut  deup* 
UUt  akmdmu.  De»  Tlddicel  loiiga  et  ^  o  breTit.  Item 
ex  Ipsis  prxposltionibus  ad  tiekfintl  wb^  diTerae 
in  Tcrbis  ponuntur;  nam  corripiuntur  ctun  crescen- 
do '  di!»^yllaba  redduntt  ut  odil»  oHlt  Mi,  nblt» 
IndiffRrenur  sunt  citin  trisyllaba  Cidont  t  ut  *  adjkii^ 
ekjicit^  mjieil^  tnbjicii.  Prodttcuntur  tantum  eum  le^ 
Irasyilaba  ex  so  reddonlt  ut  •dfici^,  obfieiOf  infieia^ 
tnkfim.  Ilem  producuntur  qum  per  prm  ot  per  ^mv 
in  primb  syllabls  scribnntur;  breTiantur  Teropro- 
duiiit  prietff  prmot  prekendo^  queror^  hoc  estt  quo« 
rdam  tleponot  et  qute  ex  bis  per  deriTationem,  toI 
deciinalionemt  Td  compodtionemt  fleri  poeaunt;  ol 
q«#eonjonctio;  ilem  eootrat  broTiantiff  ex  iisdom  pna- 


longam  babeit  ut  regnn,  entnmma.  Cum  Tcrp  in  pri-  j)  podtioniboaincompodaonet  nidekine,pro[eemi,  pro^ 


mordio  Terbl  fuerit  alU  aubjecu  consonantit  ot  Cnene , 
gnarui,  profecto  ultimam  syllabam  Terbi  prioriSt  d 
in  broTom  dederil  Tocalem »  brcTem  hanc  nt  Iberat 
remaoere  permltUl,  neque  uUam  producendi  habel 
polesuiem,  Prospero  leslOt  qui  dt : 

Nrc  taoien  *  boe  lotodepellit  corpflre 
natoraiBi  erraotum  difiderea  fltlU.' 


Uude  et  inter  liquidaa  annumeralur,  tameld  non 
iu  utl  Td  r,  qom  communes  syllabas  Caicero  soient. 


femne^  profnmm,  proiatm^  proatne^  pronepoe^  H  cadera. 
JSunl  item  allquanU  Torba  qum  primas  syllabas  tempo- 
rum  ratlono  permuUnlt  qu»  aubler  eollecU  fai  omni 
pimlorilo  porfeclOt*  el  Td  io  omoi  pnHerilo  phssquam- 
perfbclo,  Td  in  «no  fntnro  modi  tanlom  conjunetlTi 
ppodocuntor,  *  caeleris  aolom  modis  ot  temporihis 
brerianturt  ul  sunt  hteo,  It^t  '^^^t  c*m  Itfero ;  fboto, 
fidt  enm  fsotro ;  OMiOt  oerd^  enmunoro;fn^^  fnfi^ 
enm  fn§ero ;  fado^  fod,  omi  feeero;  todeOf  trdf,  cnns 


VAR1ANTE8  LECTIONES. 


*  Paris.,  pro  hec...  corporrthabet  hoe  fcedere.    *  P^ris.  babet  I  lenfo.    >  Paris.,  I  breek. 
^  Parit.,  ah.     '  hria.,  diufflabnmes  tt,  et  lulra,  enUaknm^  irieeifUaSnm. 

*  P^ris.  om.  /  in  aeq.  Tefbis,  pooeiis  « dfVti,  etc.  ^  f aris.  ominit  n.    •  nuris.,  Iir  ccffrlt. 


157 


DB  ARTB  IfETRfOA.  16« 

'  fodhy  Mf «« l^dtro;  Meo,  9M,  citm  rl-  A  deraiidus  ett,  iH  ti  qaaerauir  tmiiei$$immm  qiribot 

«yllabi»  conslet,  adisciiDiis  priroaun  bretein  eneoH 


»,  mi,  oim  «orert;  /mw,  /mw  ,  oim  ;V 
#«t,  oifii  «^o;  «mo,  emi^  atm  emiro; 
lm».lmi,am  Imfem  teSo^  odl,  eM  edero;  eero,  tetrl, 
emmemro;  ekm,  ehn,  emm  maero;  eaveo,  cowi,  eum 
eoHro.  Iiem  cootn  ioTeoiaolor  qooB  io  prseieoli  tem* 
pof»  prodoeu  soot,  ei  io  prmteHto  brefiaotor,  ot 
PMO ^eM^^efocoifj,  ife  Mi,eio eleti;  ttem  omoia 
^f^  4W  io  pneleritift  onte  erimeaot,  io  primis 
ilHeMi  bmiaiiuir,  ut  iMmCfo,  pepenS.  tondoo  lo- 
ImA^  pooeopopoeei,  eorro  emmrH,  lendo  tetmuli, 
feUo  popmU:  item  io  Yorbb  qoae  ii.dem  litterit  acri- 
imoinr»  noUodom  qood  liker^  ai  Hkrmn  aigoifical 
ittloofltMi.  brevem  baiMili,  ai  it^trom^ioogaou 
rae»  ii  Mt  aigoiflca^  ioogam  babet  pi ;  ri  ipterem , 


plo,  01 :  JVimiiMi  dUexii  amicom;  aecoodaro  Jongam 
acceotu  inveoimQs,  tertlam  loogam  poaitione,  qoar- 
tam  brcTem  accentu,  quia  cum  diciuiua  onMmlmuei 
penulliioam  cum  brevi  accentu  in?eoinNus  quiiiUm 
occeota  ioogam ;  ultimam  vero  quaiia  ait,  persin- 
guiaa  portea  oratioois  oionstrabimua  io  orationo 
aubjecta. 

g.  De  nUinM  eyUabh  nomiuwa^  pronomhmm, 

et  poriicipiortim^ 
N  >mioaiiTna  singutaris  bas  babet  breres  s  e ,  ot 
cUhariitOt  vineOf  toreuma;  e^  ut  s^/d;  0»  utorifo, 
^rgo;  »,  ot  cormr;  0/,  ot  ai^l;  i/,  oieigU;  ut^  itt 
Mo  kI;  m,  ut  loeittm;  0,  ut  connoo;  os,  ul 


toevietft.  *  fioiMMi,  brevem  babet  ifo;  ifomo,  id  eal,  B  ciiriot,  cedruh^  nenme;  ir^  ot  tir;  or,  tit  tfoclof ;  I, 


Uelnni,  loogam.  PUtpm,  com  dimo  aigoiflcai,  brcTia 
•airfe  •  com  timftclam,  iooga.  Poiat,  palnfttt,  bretia 
eil  pn;  pelNt  p«AV  iooga.  Popalut^  com  oaigm^  a^ni- 
fcal,  breris  ^  po;  com  miorm .  longa.  Nitene,  a 
•troro,  l^tf  eat  oi;  mVoot,  a  olto  looga ;  item  educo 
Hiade,  loogo  da ;  edaeo,  educae,  ideaf,  ooirio,  breris. 
Coneiim^  deddo,  todtfo,  ordilo,  si  ad  casom  pertineot, 
tirroplam  babeot  d;  ai  ad  coociaiooem,  prodocUm. 
Coio,  ^,keviaesloo;co/o,i!oikt,ionga.  Plaeo 
P^f  prodttcu  pUi;  pletoo  plm^ee.  correpU.  Poroo 
paree,  id  eal,  eppoivo,  sifo  oktempero,  prodocU  po; 
fn^^  pmrae\  id  eal^  prff^ero,  et  ;ierio,  imrtt,  correpta. 
PafODtni,.com  apparmuu  sigoilical,  prodocU  po; 
eoio  ftwiiortt,  eempu,  slcol  el  poritnitt.  /iemsi 


ot  caput,  Haa  ilem  longaa  :  i,  ut  frii^*;  ii,  ut  }eoo- 
qiifl;  0/,  ol  tol;  ot ,  ui  facuitae;  0,  ut  Itaiec.  Iiem 
luec  soot,  qua  io  monosynabis  prodocoatur,  io 
dissyllabis  aatem  el  trisyitabis  vei  in  caeUris  poly- 
ayllabis  corripioolar  :  ar^  ut  for,  nar^  Cmutr;  tr,  ul 
vtr,  pater;  or,  ot  /kr,  nmrm«r;  ie^  ut  tit,  $ti$^ 
fortu;  aif  nt  toi,  HannibaL  liem  torcuiar  el  pui- 
ffinar  prodocu,  quia  qoibusdam  placuit  Aoo  loroi* 
ioro  did,  000  torcular;  et  koc  jNc/rioart,  noo  polri- 
nor.  S  termioaloa ,  ai  quiotas  declioationis  fuerit , 
producitur,  ut  liiot;  sl  tertiat,  innc  tonga  est,  eom 
geoithroa  aingubris  noo  cresdt^  ol  lakee,  emde$. 
lotot,  pokt,  eiadet^  feotei,  vo/pot,  ciave$  ,  stde$f 
tlrofts,  Herculee^  protee,  nube$ ;  qoamvia  qoidatn 


— «•  9-Mm««,   wnvpu,  BICOI  ei  parmtee.    tdem  S|  ^  •^»9^  •  «««.■mw  »  piv«^,  i»am  ,    ^umuM^m  i|»MNiM« 

oiotri  seneris  cat,  corripitor;  sl  maacolini,  prodn*  ^  ^^  nominativom  enontUri  *  ouloerit;  vci  com, 


ciUr  io  otroque  oomero.  Lemtae^  al  ineto^SUaUm 
ii«otii^%nai,  oul  puailUutem  ponderls,  breVis  esl 
ie;  si  Itmiloltoi  Uclns^  oode  ligna  io  iBdiiicio  itvi^ou 
dieoiMiir»ioogaeal. 

^.  De  mediU  $ffUabi$. 

Midioo ayOabaa  Iribos  modia  oogootcimoa,  peoi- 
tione,dipblbongo,elocceoU;  aeddo  poalUooeel 
dipktbonfb,.  aopra  iroeUTiflum.  Acceotoa  aotem 
qoaai  mCooomt  dictoa ,  qood  ad  caolileoom  voeia  ooe 
Wal  aK008^ayiliAiaa:qai  vocla  ocoeoloa  doo 
lool,  od  eo  qwB^  tffocUTimoa  neeetaarii,  eorrepioa 
•I  pfodadot.  Correptaa  eal ,  fooiiee  sioe  oUo  nM>ro 
vocla  OMdiiiafnaboii  eoooliooius,  ut  momk ,  tabuia.  ^ 
'Moct^a  esi,  qooti^  mediaa  ayliabia  com  aliqoa 
omro  voda  exprimlflMia,^  ol  /brteoo ,  ooiora.  Scieo- 
domumeneai,  qoU  ilia  qoat  U  vertrfaicorrepu 
proreronlor,  com  lo  mcdiofli  Yeoerint,  el  Ipsom  i  in 
e  mouwiot,  01  Ugk,  iege,  Ifforo,  ubique  breviao* 
lor,  exeepio  lamen  com  a  iriboa  exeipiootor  too- 
■««»tibos,#,meil,  •l/oft*om,iiftmot,itiOftif; 
«tara  nMUaa  aeceotiboa  eoU^tor,  qoU  oeeeoioa 
in  trisyUabia  ei  leiraayUabia,  et  deiocepa,  iu  coo.i. 


cr^cena,  0  prodacUm  aou  oovissinaam  ayllabam 
baboerit,  ol  oitrott,  qoitt,  mercedie^  qoioiti ;  vel  cum- 
BDonoayllaba  fuerint  nomina,  aul  de  monoayllabio 
ducU,  ut  pe$t  bipe$^  $onipe$;  ubi  notandum  quod 
pot,  sicul  el  solel  por,  cum  monosyllabum  cat, 
looga  eat.  At  com  per  alios  caaus  dccUoari  cceperlt, 
primiim  syllabam  corripil ;  itero  Cere$t  oritt,  parie$9 
oMot,  npmioativo  ct  vocaiiTO  casu  ti  prodaconl,  al 
in  ca*tcria  casU>ua  corripiunt;  breviatur  vero  tt,  si 
out  0  Ui  i  muUverit  io  genltivo  cresceole,  ot  miie$ 
ndUtie ;  aot  brevem  baboerit,  ot  10901  $egeU$.  0$ 
moooayUoba,  at  oro  aigoifical,  prododur ;  ai  otto» 
brevUtor.  Qo»  lamen  0$  ayUaba  com  bi  dimyUabU 
velinlriaylUbiateoerit,  el  medio  ayUaba  geniavl 
prodocu  nalnro  *  perasaosit,  tunc  longa  erit,  nt 
noptt  otpolit ;  al  vero  correpU,  brevUtor,  at  oom- 
pot  oompolit.  V$  cum  io  genitivo  creacenU  looga 
permaoseril,  produdtur,  ut  firiu$  «irlKltt,  ie//Mt 
teiiuri$f  excepto  ooo  paiu$ ,  quod  U  genitifo  diate^ 
minalor,  jfo/iii,  poliMiit.  Ilode  eat ; 

Xegit  opot,  surilisqoe  dU  pdaa,  aplaqoe  rt  oUa. 
Si  TCfo  in  genltlvo  cretcenle  noo  permanterif » iat 
w^  creveril,  corripitur,  ot  porlot,  pectoriOf  tolfot, 


VABIANTGS  LECTIONES. 


!  [l^MTgioo oMienia  Aogficm qaam  aeqoboof acriptum eiia leclore  qoodam  /ooto, /ovi,  tom fowro.  BofT« 
^  «"•••  aoioroo  loifoiH ,  ooMrit  ^rootm,  domue ,  elc.    *  Parit««  irocmmoi. 


•  w^-j^'  iiwoo  UafoiH ,  ooMrit  ^rootm,  domu$ ,  dc.    *  Parit^,  irocmmoi. 
Pntn^  raHone.     *  Paris.,  maiuerunt.    «  Paria.,  perman$erit. 


im  BBDiB  VENERABILIS  OPEBOII  PARS  L  -  DIDABGAUCA  GENUINA.  160 

fii/9t.G«iiiUTim  daUvitt  ei  ablaUvus  producanHir;  A  eu,  poimiarm,  cedrmm.  DaUTUt  Iii  $  temiliialuf 


aeii  gf  niUf  iit»  eam  lertkc  fueril  declinaUonis ,  cam 
ablaUve  suo  e  tanlam  liltera  terwlnaio  brevlalur, 
ttl  e  femu,  foiiitf ,  excepto  iino  qaod  producllar,  «^ 
huc  fmef  qaod  f  eleret  Ak/m  /iroiti,  non  kuju»  fami$; 
el  kmie  fmet,  non  Aak  fomi  declinabanu  Ubi  no- 
landam  quod  nomlna  qoinlae  decUnaUonis ,  qu»  in 
W  litteraa  genlUvo  el  daU?o  catu  terminanlor,  el 
hat  divlsat  el  atramque  longam  bubenly  ul  facteit 
4iei^  fidd ;  accosaUvut  brevit  esl  terapcry  vocaUvus 
similiter,  excepto  cnm  i  termlnatury  ol  LaurentL 
Ubi  notandum  qood  nomina  quaa  hi  tiij  terminantur, 
In  gcnltivo  caso  duplici  I  effeninlur»  In  vocaUvo 
simpiid ,  In  atroque  longam  habent,  ul/E/tKf ,  /l(ti, 
efUi;  vel  certe  vocalivom  in  e  correpiam  iermi< 


corripitury  ul  Areoi;  allas  longus  eat,  vl  (etf,  id  ettf 
popa/if.  AccotaUvaa  al  la  ot  faeril  lenDinaiui^  ei 
a  geniiivo  singulari  veneril,  ot  fiollo,  eorripilaur, 
01  Arcadei  Arcuda».  aliat  prodocllooe  belaUir  ot 
eccMoim 
7.  De  ul^uUe  sffUaH»  verbarum  et  adeerUarum^ 
In  verbit  prbB»  coiiiagationlt  prodQConior  a  e| 
of ,  ui  mmi,  amof ;  in  ^  aecuidm  e  el  ff ,'  ol  tede , 
tedef ;  In  lerti»  producla  I  ei  i»,  ul  iwlri,  mifrii; 
In  lerlim  correpiaa  brevlanlor  #  ei  li,  al  cemef  ceruh. 
In  omnibut  o  corrlpltur,  ol  emo,  iftfeo,  cemo,  nu* 
iHo,  lameiti  aocloritu  varleu  Eadem  In  infloiUvo 
modo  penoliimat  tyllabat  «,e,  ei  i  produclat  babenl, 
al  amaref  iederCf  imirire*  llem  e  correptam,  ul  cer- 


vocallbus,  ol  mMrfm,  «naref ,  miierel,  ei  cmlera  ad 
suam  formam;  e  correpla  In  verbis  lerli»  conjnga- 
tlonls  ^correptas,  ul  cemerem^  cemere»^  et  ca»lera. 
Item  ef  corripitttr,  ut  tmit ,  et ,  el  qoas  ex  bis  com- 
poni  possuQl,  ui  eiUiim,  adee^  poffnm,  polef ;  Uem 
faxUg  ueti»,  ad»i»  *  lougasi  quia  ploralis  numeros  ea 
prodttcli,  cam  diclmus,  producia  media  ad»iti»,  «e • 
/iiif,  foxiiif.  Omuea  In  verfala  novissima&  syllab«t 
qoae  sunl  bujusmodi,  ui  m  el  tet ,  louga»  soni,  quia 
prodocii  eas  Dumerus  pluralis,  tti  iraiafff ,  amai  eiif , 
mnefMt,  ^mnaffeiif.  Item  producenda  suoi  qua  In  e 
terminantur,  ui  fac ,  dic^  dact  induc  ;  aul  *  i,  ui 
omaw,  aauai;  aui  In  «,  ui  amam.  Corrlplanlur 
aoiemquas  in  maullaer,  ui  omem,  imiff ;  vd  ioiif»  ol 


iiant,uiimpiiif,  hnfde;  qul  eiiam  vocaUvus  dum  ■*<^*:.SImiUier  in  alUs  modls  produciis  q|usdeai 

timUis  nomlnaUvo  fuerll,  regulam  nominaUvl  se« 

qoilur,  ul  hete  fmperta»  ,   et  o  panperta».  Nomlna- 

Uvus,  accusaUvus  ei  vocaUvus  plunies  lo  maiculino 

el  feminino  genere  produountur,  corripiuntor  in 

neulro.  Amko  ei  duo ,  si  noulra  sunt,  corripiuoior ; 

si  mascuUna,   producuotur.  ^  GeaiUvos  in  omnibas 

brovis  est.  DaUvus  vel  ablaUvus  si  in  tf  ferminaninr, 

longisunl,  ut  doclif ;  sl  in  hif,  brcvianlor,  ut  re^Bf. 

In  hac  regula  omnla  nomina,  pronomina,  participia 

eooUnentur.  Sed  pronominls  dedlnaUo  In  boc  tan- 

lum  dllKerl,  qood  In  mouosyllabls,  qo»  *  vocalibos 

eoostal  (fk),  ut  e,  In  quolibei  caso  producuniur ;  sed 

geolUvos  cum  bi  «f  lermioalor,  brevlaliu*,  ul  i//iiif. 

DuUvusvero,  sicui  in  nomine,  semper  longasesl, 

exceplo  miAi,  Ubi^  siH,  quae  indifferenter  dici  pos-  ^  tan^t^tn»;  vet  fai  I,  ui  omal;  vd  lo  iv,  ut  «mare ;  vel 

sunl;  sic  rellqul  quoqne  casos  regolam  sumonl  cx     ui  lis ,  oi  omalif. 

Adverbia  quj&  ia  a  terffiiiianiur,  prodacUone  gau- 
deni,  ui  nna;  quas  vero  in  #,  ei  noraUm  venioni, 
el  oomparaUoois  gradus  servanl,  niiiocif,  dae^n»f 
i/ocliifime,  produconiur ;  sl  aotem  a  se  naseaoior, 
ot  sepe,  aat  non  comparanlor,  ot  riu;  aui  m  com- 
pavaUone  deidunt,  ut  bene^  mate ,  brevianior.  i  hr 
olu,  praeter  ^aofi ,  ibi  ei  n^,  vel  qua  ex  Ipsis  fionl, 
ol  tkubi^  prodocuniur,  ui  Aert.  0  Indlffsrenter  acci-^ 
piinr,  ui  fo/fo.  V  prodocilor,  ui  noflk.  L  ei  r  bre- 
vlaniur,  ui  ffmel,  portier;  ol,  ui  flma/,  m,  ul  tam. 
K  vero,  eicepto  **  nen,  fn,  on ,  ubique  brevlatur, 
ui  forfon.  S  breviaiur,  ut  mapff ,  fnnditn»^  exceplo 
cura  a  praeceiaii,  ui  o/iof .  C  prodacilur,  ni  Ai^,  iffir, 

esl ,  ul  JSnea;  nam  in  feminbns  corripltnr,  ni  hmc  D  ^dtmc.  Monotytlaba  prodocttntur,  ui  cur^  ptn»,  es- 


nomlne.  In  Graccis  vero  nominaUvus  slngularis  has 
habei  breves :  a,  ui  eccUtiaf  bapHema;  a» ,  cuni  ge- 
niiivus  ilof  babnerit,  nl  Arca»  Arcado»^  Palla»  Pal" 
tado» ;  0»  cum  io  genilifo  dipbUiongum  habueril , 
ui  l^<lof  DeU ;  longas  vero  has ,  *  ui  »choU ,  fi^no- 
Sfogf ,  qiue  LaUna  consuetudine  [F.  cootuetuio]  In  a 
lerminat;  o  ul  Dido;  «n,  ul  rilon;  e»,  ul  iUn,  eyrcn; 
in,  ol  delphin;  on,  ul  Mernnon;  fr,  ui  of r,  mther;  a» , 
ui  JEnea»;  et ,  ol  Anehi»e».  GenlUvus  breviatur,  cnm 
ifof  vel  lof  habueril  in  flne,  ul  Areado» ,  poemolof  ; 
daUvus,  cum  I,  ul  Pailadi;  aecusaUvus,  eum  a  vel 
on,  ui  f  Affea,  DeUn.  Alias  longus  esl  vocalivus, 
eum  a  lerminatur,  in  mascaUnis  lanturo  ^  longum 


cathedra.  E  terminatos  producitur,  echoU^cynagoge^ 
peniecocU,  paraicetCf  ezceptis  his  quorura  nomina* 
Uvtts  of  lermbialttr^  nl  Peirof  Petre.  I  terroinalns 
corripitur,  ui  o  Aieni.  0  flnltos  produdiur,  ut  Dido» 
Nominaiivbs  el  vdcaUvos  ploraies,  cum  a  vel  of 
lermlnantar,  breves  sant,  ul  rbeiores,  cfaarismata , 
alias  longl  suni,  •  ecdetia.  GeniUvus  longno  esi,  si 
Umen  Graece  fuerii  declinaiat,  oi  /eon,  cedron^  id 


cepUt  Aii,  6if  ei  ter.  Yenun  n#  duplieiier  profenur ; 
oam  prodaciiur,  cora  probibendo  dicitors 
Scrulari  ne  eurt  proeas  aMrasf  laborei ; 
Vel  cum  poniinr  pro  nl  non ,  ui  idem  Protper  aii  i 
Ei  f  iMdicU  brevks  sic  noxla  crifliloa  fioii , 
Ne  sloe  flne  habeal  deblu  poeoa  reoft. 
Gompiturattlem,  cam  Inlerrogando  vel  Increpaodo 
poollor,  ut: 

Tnne,  cmenie,  ferox,  aodax,  hnane,  rebeflis. 


VARIANTKS  LBGTI0NB8. 

I  Par^  G^iiilim  plurafi».    •  Parts.,  vocaHbn»,  ut  me,  le,  se,  qui  mil.    •  Paris.,  e  ut  uhaU. 

•  Pans.,  /011.^1.       Pans.,  ut  eceU^a.    •  Pans. ,    $ecnnda....  tertia  producta (crtia  carrenta. 

'  Pans.,  correpiam.    •  Paris.,  /o^/^«,    •  paris.  tn  i.    »•  Paris,  noit  etau.  ^ 


|6t  DB  ARTE  NETRIGli.  m 

^S  in  DBmerU  corripitar,   ul  totiet^  9«o/t«i » A  conirarius  esi  molossuSy  ex  iribuft  longis,  lemporuiu 


$epii€$fded€i» 

8.  th  nllmii  9fflUibi$  conjunetionumt  prffpottdottMHfy 
«I  iulerjeedomm. 

Gopjaiclionet  fere  omnee  corripiuntur;  sed  qnae 
«  Tet  i  teminaouir»  e>cepto  fiM,  iia^  ittiiy  produ- 
cwiCnr,  «t  fropUre^  kiierea^  li  et  nt.  Qo»  iiiii  de- 
siaiKit.  si «  fol  ft  ante  eam  habuerinl,  prodocunlur, 
ui  mi»  ito,  oHeqmH.  Csteras  *  brevianiur,  exceplis 
bisqoas  posilione  sunl  iongae,  ut  Mt^  iml. 

Accusatifas  pnepositiones  solas,  quas  io  o  exeunt , 
producanUirt  ut  iiura^  ti  unum mooosylkbum  cis ; 
ablaiivm  vero  corripiuoiur  omoes,  ul  ul,  excepiis 
mooosyllabb  qms  aul  ▼ocalibus  cooslaol,  ut «,  aul 


sex»  ut  jEneoi.  Aaapaosios,  ex  dnabus  brevibos  ei 
looga,  temporum  qualuor,  ui  pieUu;  buic  cooirarius 
esl  daciylus,  ex  longa  el  duabus  brei ibus,  tempo- 
mm  quaiuor,  ut  tepUu.  Aropbibraebys  ex  brevi  el 
looga  ei  brefi,  lomporum  quaiuor,  ul  atena;  huic 
cootrarius  esi  amphiuiacrus,  ex  longa  el  brcTi  longa, 
iemporum  qninque,  ut  impoienM.  Baecbius ,  ex  brevi 
elduabns  loogis,  lemporum  quinque»  iit  po^iiB;  buic 
coolrarios  est  aotibacchius,  ex  duabos  longis  el 
breri,  lemporum  quinque,  ut  natura  :  bos  sequuntnr, 
ui  dixi,  pedes  teirasyUabi  sedecim,  pentasyUabi  Iri- 
ginta  duo,  et  asyllabi  [L.  hexssyllabi]  sexaginta 
quatuor.  Sed  haec  inierlm  nostro  operi,  quod  de  arte 
raetrica  cudimus,  satis  esse  putamus. 


Tocalibus  lenoioantur,  ul  de.  Gommunes  prasposi- 

lioocs  correptas  esse  liquel,  •  ol  eMper.  Nec  de  lo-  ^   ^^-  ^^  '"^'^^  dactiflicQ,  hexametro  vel  peniametro. 


qoebribus  praepositionibus  reticeDdum ,  lametsi  noo 
io  Eoe,  sed  io  priocipio  Terborum  semper  pooantur, 
quas  Sttol :  om,  ro,  roii,  dt,  die^  re,  u.  Quarum  am 
el  ^  positiooem  quieruttt ,  ul  awtpieelorf  disjungo^ 
el  ideo  loogae  fiuol.  Co  dichrooa  esl,  ui  eoereeo^ 
eomeaclo.  Cou  looga,  ulroti/icto.  Di  longa,  ut  dirigo. 
8e  looga,  ut  eecemo.  Ra  auiem  ubiqne  breviaiur, 
■I  fioiilMo,  excepio  referl  cum  ^tal  siguiflcat :  ut, 

Pneteres  ]am  oec  owlarl  pabttU  reftf  n ; 
el  000  verbo  rejdo^ 

R^fice,  ne  inacolis  ioAiseei  vellera  pollis. 
Omnes  faileijectiones ,  si  moooftyllabas  Aieriol, 
prodncttoiur,  ul  heu  :  carterae  vero  exemplo  simiiium 


Meirum  dactyiicum  hexametrum,  quod  ei  heroi- 
cum  Tocatur,  eo  quod  hoc  oiaxime  heroum,  hoc  esl 
Turorum  foriium  facu  caocreoi,  caeieris  omnibus 
pulchrius  celsiusque  esi ;  uode  opusculis  tam  pro- 
lixis  qoam  succiociis,  (am  vilibus  quam  oobMibus 
aptum  esse  coiisuevii.  Coostat  aulem  ex  daciylo  el 
spoodeo,  Toi  trocheo,  iu  ul  rectpial  spondeum  locis 
omnibos,  piaeter  quinlum,  daaylum  prxter  uiti- 
mum ;  trocheum  vero  loco  tanlum  ultimo,  tcI  ( ui 
quidam  defloiuni)  spon  Jeum  iiliimo  loco  semper,  ei 
in  onmibus  praeter  quhitum ;  tiocheom  Toro  uus- 
quam,  quia  eui  uliima  brevis  esl  natura,  umen 
spondeum  Hicil,  ad  voium  poeUrom,  quia  (ui  pm- 
dixlmus)  uliimam  Tcrsus  omnes  syUabam  indiiTtv 


paninm  oraiiools  aesilioandaB  soot;  iteio  iatei]e*  G '^^^' ^^^'V'^^  aUoqoin  l^itimum  nuroerumTi- 


cliooes  omnes,  ui'Aud;icius  ail,  eum  de  Graeco  Sjer- 
mooe  mutuaU  suraus;  ideo  lo  ooTissimis  syllabis 
Asllgmm  caplool,  nl  papee^  aiat;  eodem  modo  el 
eaMerae  simUiter,  tcI  acutum  vel  drcumflexum  In 
ultimo  sumttot  accentom. 

9.  De  pedibui. 
Pes  esl  syllabarom  et  lemporum  cerU  dinume- 
ratio  :  dictus  iode,  quod  hoc  quasi  pedall  regula  ad 
Tcrsum  uiimur  mensurandum.  Sunt  auiem  pedes 
disyUabi  quatuort  trisyliabi  ocio,  Ulrasyllabi 
sededffl,  singnU  oomloadm  dtsimcti;  at  qui  ex 
his  gemioft^iis  accrescunt  sine  oomioe  geoeraliur 
evCtTftu,  id  est,  conjugailones  dicuntur;  unde  flt, 
omoes  pedes  a  disyllabis  usque  ad  hexasyllabos 
eeeittm  Tigioii  quatuor  coUigi,  de  quibus  in  Donaio  D 
pleolsdme,  qoisquis  Tclit,  inveoiat;  sed  oos  in  prae- 
senti  oposcolo  disyliabos  Uniom  el  trisyUabos  me- 
mioisse  suCflcbL  Ergo  disyllabl  quatuor  hl  suol: 
pyirichius  exduabos  brevibus,  lemporom  duorom, 
«I  amar;  huic  coHlrarius  est  spondeus,  ex  duabw 
longis,  lemporum  quatuor,  ol  eulas.  lambus  ex 
brtfl  ei  looga,  temponim  Irium,  ul  parem.  ttuic 
eooirarinsesilrochaeusex  looga  el  brof  1 ,  ot  fcrstif, 
lcmporom  trium.  Trisylbibi  octo  hi  sttol :  inDracbys 
ex  iraws  brefibos,  temponim  Irioro,  ut  macula ;  buic 


gioii  quatuor  lemporom  f ersus  hexameter  noo  ha- 
bebit,  quia  loi  Ulom  prosui  perrectiooe  habere 
decebal,  qoolhabel  Ubra  plena  semiuncias.  Uujns 
exempluffl : 

Cuhniaa  moUs  polus  radlaoU  hunuie  ooqiipiei; 
floc  meirum  posi  Homemm  Heroici  nomen  accepit , 
Pyihium  autea  dicium,  eo  ^uod  ApoUinis  oracula 
Ulo  meiro  sUit  ediu  :  huic  cognalum  esi  el  quasi 
famiUariier  adhxrens,  iu  ul  sine  ipsiuft  praesidio 
nuiiquam  id  positum  f  iderim,  mcirttm  daclyUcuro 
penlameirum.  Qnod  recipil  ^ndeum  looo  prioio 
ei  secondo,  daetylom  lods  omoUms.  Gauleeloo  esl 
io  medio  ei  lo  fine.  Hi^os  exemplom: 

Lvuotorque  plls  sgioina  saoeU  ebsris. 
Hojus  meiri  f  ersus  qm*dam  iu  scaodeodos  aslrttonl,. 
ul  quhique  absolutos  pedes  els  hiesse  doceaol, 
qpoodeum  sive  daciylum  Joco  primo  el  seeuodQ» 
spoodeum  Urtio  semper,  quarlo  ei  quhiio  anapaes* 
los,  feloti  si  dicam : 

Qu^rite  regna  poli,  qusrita  regna  poli. 
Qutfrile  daclylus,  re^  po  daetylus ,  U  quee  spoo- 
deos,  riu  re  aoapaestus,  fmi  poU  aoapaeslos.  Qood 
raiioni  ejosdeja  metri,  ol  fallor,  mious  Tideiur  «se 
eooveoieos,  com  oniversi  qui  bocmelrousi  sunt 


VARIANTES  LECTIONBS. 
«  Paris.,  E«.       «  Paris.,  hremntur,  ui  tamen;  ^amvii  producUur,  exceplis.. 


*  Paris.,  ut  iii,  euper 


165  BRDiB  VENERABILIS  OPBMIIt  PAftS  I.  -  DfDASCAUCA  GERDINA. 

vmnm  onrnein  in  metlio  diTiteriul» « doibtts  pen-  A  ^  t 


iU 


thenlmeris  coDsUre  Yoloerint»  qaamm  prior  dactf 
lum  sire  spondeum  licenier  in  uiraqve  regione  •  re« 
ciperel,  poslerior  sdlos  dsclylos  •  In  utroque :  boc 
auiem  el  soperios  melrom  ubi  joncu  raerinl,  elegia- 
cum  carmen  vocalur.  Eleos  namqne  miseros  appel- 
lanl  philosophi,  et  bujus  modulatio  carminis  mlse*- 
rorum  querimonie  congruil,  obl  prior  fersus  esl 
bexameler,  sequens  pentameler.  Qno  genere  meiri 
ferunl  canticam  Deuteronomli  apud  Hebrvos  el 
Psalroos  cxvui  el  gxlit  esse  docriplos.  Nam  li- 
brum  beati  Job  simplici  hexamelro  scriplom  esse 
assererant.  Obserrandum  esl  autem  in  carmine  ele- 
giaco  ue  qoid  unqoam  de  sensu  versus  pentamelri 
remaneal  ^  inexplicilum,  quod  in  sequeoli  vevsu 
besamelro  reddalur,  sed  vel  uierqoe  Bensibos  sois  B 
terminetor  versos,  ul  Sedulios : 

Caiiienus  socil  Donioo,  caDiemos  hoaorem , 
Dulds  amor  Chrtstl  persooei  ore  pio. 

Tel  sibi  muluo  prior  bexameler  ac  pentameler  sub- 

seqoens»  proul  poetar  placuerii »  conseranlnr,  Juxta 

lllud  Prosperi: 

Soltts  pcccator  ser?lt  male,  qnl  licet  amplo 
Uutur  reguo,  sai  mlser  esi  famulos. 

Nam  seqnentes  versiculi  eUi  his  suni  subjoncll,  si* 
Mmei  soni  lameo  ioTicem  conjoncU»  et  secnndos 
primo  dai  sopplementom.  Seqoiior  enim, 
Gooi  meos  caraali  nioiiom  domfnaote  tyrauoQ 
Toiservii  sceplris,  dediu  qooi  Tiilis. 

II.  Qm  mt  opilma  earmnis  forma. 


Ai  Toro  io  bexamelro  earmine  concaienatio  vcr-      *•*  ^*^  • 


Edidii  homaoas  anioial  pecoale  loqoelas. 
Item  In  pentamelro , 

Dignatus  nostris  aecobiure  toris ; 
El, 

Rubra  qood  appoiilom  tesu  mioistrai  ehti. 
NoQ  lamen  boc  continoatlm  agendom»  Terom  posl 
aliqooi  ioierpositoft  versos.  Si  enim  ono  modo  pedes 
semper  ordlnabis ,  eiTersos  lamelsi  optimos  sil« 
iiatos  statim  Tilescil :  aliquando  Tersus  nominibas 
lanium  perficere  gratum  est,  ui  Fortunalos : 

LUIa,  oarfissoa.  fioltt,  ro«,  iiardus,  amoman^ 
Ohledaot  animoi  graoiina  nolla  uicoi. 

Quod  idem  el  in  propriis  fedl  nominibus,  ol : 

Sara,  Rebecca,  Raehel,  Hesier,  Joditb.  Aona,  Noemly 
QuamTls  pr«eipoe  cnlmeo  ad  astra  leveot. 

Fceil  ei  in  Terbls : 

BlaQdilor,  reforet,  veDerator ,  hooorai,  obuaibrat« 
£t  locat  hi  thalamo  niemhra  pudlca  aoa. 

Siodendom  prsBlerea  roeiricls,  qaantom  arlls  doco- 

rom  non  obslsltt,  oi  mobilia  nomina  fixis  prasp^H 

nanior»  sed  nec  concineniia  nomina  conjoncltm 

ponanior,  Terom  interposiu  qoalibei  alla  parle  ora- 

lioniSy  ol: 

Mitis  lo  hnmiif  m  rlrga  est  anhnsu  dracooem. 
Prios  quam  virga  posull  ml/ts ,  prius  hamUem  qnam 
draconem;  sed  ei  boe  dlscretlm ,  id  eol  Inlerpotito 
Terfao  titammata  :  non  qood  h»c  semper  obsenmri 
necesse  sli,  sed  qula  cum  fiuiii,  deeori  sinl.  Ram  ei 
Prosper  moUlo  boc  ordioe,  fedl  Tersom  deceo- 
lissimom : 

Moribos  hi  siootis  palchra  esi  eooeordla  pacis. 


toom  plurimorum  solei  esse  graiissima,  quod  In 
Araiore  ei  Sedulio  fireqoenler  inTenies,  raodo  doo- 
bosy  modo  iribosy  modo  qualuor  aui  quinque  Tcr- 
slbus,  nonnooqoam  sex  tcI  sepiem,  tcI  eiiam  pluri- 
bos  adioTicem  connexis,  qoale  esi  illud : 

Loi  Sodorois  rogieote  chaos,  dom  re^pldt  oxor« 
lu  statuam  motau  salls  siupeGM^u  remaosit, 
Ad  pceoam  eooversa  auam :  qoia  oemo  retronom 
Noxia  cootemptl  tIUos  discrhuioa  mondi, 
Aspidtos  salviodos  erli ;  oee  debei  araior 
Digoom  opus  eserceos,  moltun  io  soa  terga  reTerre. 

BlAralor: 

Jora  miolstefli  sacris  altaribos  aptl, 

In  septem  alatoero  vlris,  quos  oodicioe  lectos 

Leiitas  voclUre  placet,  qoam  spleudlda  ecopli 


ficelesi»  hilgere  maoos.  qiitt  pocois  «Hm 

Misceit,  ei  Uiices  com  aauguloe  porrigat  igol.  | 

Yerom  bujnsmodi  connexio ,  si  ultra  modom  pro- 

cedai,  faslidium  gignli  ac  txdium  :  hymnos  Tcro 

qoos  cboris  alternantibos  canere  oporUi,  necesse 

est  slngalls  Tcrsibos  ad  porom  esse  disiincloe ,  ui 

soni  omnes  Ambrosiani.  Opiima  auiem  Tertos  dac- 

iylici  ac  pulcberrima  posiiio  esl,  com  primis  pcn- 

ollima,  ac  medils  respondeni  extrema ;  qoa  Sedo« 

Hos  oii  Ireqaenter  fonsoeril,  ot : 

Penria  dlTisl  patoeroni  caerola  poolf ; 

Bicoa  peregnoas  stopoerool  marmora  plantas , 


.Lei  «teroa  Dei  subili  r^t  omoia  notn, 
Nee  f  ario  routat  temporo  cotiaitiom. 

Bi  Locaoos  poeU  Teieranus,  Caesarii  ^  Pompeil 

pnetia  descriploros,  lu  Incipii : 

Bella  per  ^mathlosplas  qoam  cHUa  campos, 
Josqoe  daum  sceleri  caoimus,  popoloraqoe  poteolem« 
lo  soa  f  iclrid  cooTersom  viscera  dextra. 
Gomque  soperba  forei  Babyloo  spdiandi  tropcis 
Aosoolis,  ombrsqoe  erraret  Crassos  inolu, 
Bella  gerl  placait  oollos  habitura  triumphos. 

H.  D$  $eaniioMkai  ^ve  ew$arU  toruta  karouL 

Scansionom  antem  in  Tersibos  sonl  specles  qoo- 

ioor  :  conjoncU,  disiincU,  misu,  diriso.  Coijoncu, 

qiue  caeleris  laodabllior  habeior,  IIU  est,  obi  noo- 

qoam  pes  com  Tcrbo  finitor,  ol : 

Imoiorule  oihil  rauodi  compage  ieoelor. 

DlsiliicU,  obl  Tcrbo  eom  pedibos  Urrainanlnr,  ol 

Hcc  toa  soot  booasoot  qola  U  boous  omoiaeoodii, 

Qoam  Teralficalionis  speciem  rarisslow  inTcnio; 

nam  elsi  noo  post  doos  tcI  ires  pedessylUba  soper- 

foerii,qaam  peoiemimerim  eibepiamlmerim  [£»;Pon« 

IbemiflBerio et  bcpthemimerin]  Tocaol, ralos  haberi 

Tcrsos  oeqoll,  sicol  hic,  posi  dooe  pedeo  sooi,  posl 

ireo,  fo  snperesL  MisU  esl  seanslo,  qom  olnimqoo 

in  se  baber,  oi  in  qoibosdam  conjonciaa,  io  qolbiia* 

dam  Toro  separalos  sil  Tcrsus,  oi : 

Nohis  ceru  fides  »tema  io  svcola laodis; 

Ei: 

Pacifieos  Deos  in  oomerum  sihi  prolis  adoplal. 


^  f  aris.|  ef  ifiahi. 


TAHIAffTES  LEGTIONES. 
•  porb.,  recepU.  •  Poris.,  utraque.  ♦  paris.,  inetfflieatuwu 


lei 


DB  mE  METRICA. 


m 


nHn  em  nbl  frIo4  ir^  padet  concileiKiri  inter  le  A  tRe  per  •ynilepliain.  Item  pm  lyDelKe,  qiue  in  m 
•  reOqnii  pedilKift  •epertli  tnnl,  ut  < 

Me  Del  feniirii  pl»  ?  Iree  Mtrli  oprmcet. 
BlPro^r  . 

CMe  pelrls  geoitiiei  creM  e|  refi|  omii  Terlmm. 
Hee  minae  cssonnim  inlqendo»  eei  sUloi,  t|08e  el 
ipw.fOAl  qoelnor  :  penlemlmeris  t  beptemimerls » 
cnuirllon  iroeheoo,  bueolleeptomeAr  Pentemimerl^ 
nlii  poil  dnoi  pedoi  Invenllor  semlpei,  qoi  Yenom 
dhrldni,  ei  parlem  terminei  oretiooii.  Heptimlmerii, 
nbi  poet  irei  pedoi  lof  enltur  iyllaba  :  ul ;  Cmii  Ine 
fmJfct  f oufeaiti.  Dicta  aotem  pentemimerii  el  bep» 
UBMmerii  Grsee,  quatl  aemiqoioaria  ei  icmlsepte- 
naria,  q}ila  cnm  per  ipondeos  flunl,  b«e  quinque  iyt- 

semipedem.  in  ilta  tenel  ieplima.  Catalrlion  Iro-         -         '   '      ^  r^        j 


deainlt,  aynalepba  interdpllnrt  eilm  dicilor : 
Kttllus  fnhn  Cit  iniooi  leb  fonBlilfne  poMMr, 
Qttl  saocUim  et  joiUmi  mm  mat  linperiuiD. 
Seanditur  namqoe  lla  :  NuUui  e  dactybii ,  nel  in 
ipondeoi,  abiorpu  m  per  iynalepham,  el  itero :  Qni 
$nnc  apondeui,  fef  jtif  ipoudeui,  abiumente  i}nale« 
pba  partlcolttmiyihbsam.  Item  loU  iyllaba  qum  in 
m  lermioau  eat,  per  synalepbam  Imeril,  cmii  di- 
cllnr : 

IfMnHim  prciidiom  est  iaero  UbMiiae  pasd, 
m  eor  pankipis  crlmiai  nulls  premunl. 

Scaodilur  namque  iic :  Magmm  spoudeui  •  prcB* 

udi  diclylus,  eil  aa  apondeus,  IntercepU  tun  ayllaba 

per  synalepbam.  Quaeciinque  ergo  verba  In  m  terml- 

nantor,  iilil  positione  cujuscuoque  conaonantii  de- 


tbeoa,  nbl  terlio  l^  inveniiur  trocbeui,  non  qood 
bi  medloTeritteese  poisit,  icd  ablau  una  dedactylo 
syllttbo,  remanel  Iroebeua,  ut :  Gnmditonu  pompnre 
medtf .  BacoliceplomeOy  nbl  poil  qualuor  p^les  noo 
aiiqoidremanel,nl: 

Semper  priaeipittm  ioeplrom  joge  gioris  eoniorf ; 
El, 
Qwlttui  eral  peois,  Chriitus  pelra.  Cbristui  io  ottdb. 

Qoaeeaeima  Inde  nomen  babel,quod  bi  bucolicii 
npe  iBTeBlalor.  Item  ubi  posl  dooa  pedes  superesl 
iylhiba,  eomnm  dicllor;  obi  posl  duoe  pedes  nibil 
reoMnel,  eokm  Tocator :  quse  Umeo  nomina  apud 
oraloree  in^iereoler  ponontor,  qul  Integram  sen- 


aui '  perduni,  aui  minuunt,  eicepto  cum  ab  k  iitlera 
seqoens  iermo  incboarerit;  lunc  etenlm  in  arbilrio 
poelarom  est,  otruin  bac  insUr  fortiorum  cooso* 
nantlom  iynalepham  arceai,  an  pro  modoiQ»rragi- 
litatii  nihil  Taleal.  Yaluil  namque  in  boc,  quia*  to* 
luUpoda: 

Momioe  Jobauuem  bune  tn  TOclUre  memeoto. 
El: 

Progei^Uim  fhlsisse  doecm  boe  eodittts  astra. 
Item,  nil  jutIi  ad  propellendam  synalepbam ,  quam 
poeu  neglexlt : 

Qtti  perettotcm  bomiaem  vetiliduIceJine  pomi. 
Sdendum  eal  aolem  qood  nunqnam  in  eadem 
parte  orationii  media  ileri  poleil  iyiialepba;  Terum 


lenti..  Kriodom  •ppeilut.  P»fU»  aolem  <»«•  eoU  c  rf  ln  medlo  terlK)  d«e  Toe>le.  eoeunl.  q«znm  prkr 


el  coinmaU  diconUir,  ui  puU :  SMilittoiii  enim  ai 
fttif  «01  in  eenitutem  redipt ,  eolon  eaU  Si  qnii  ac' 
cipji,  coloo  esl.  Si  ^  devernlf  coloo  Oit.  Si  qnis  e%* 
teUkmr^  elc,  i^ue  ad  plenam  senUntiam,  cola  aunl 
eieommaU.  Piena  autem  aenlenlia  periodua  Oil. 
Uterpreutnr  aotem  colon  memkrum ,  comma  ind- 
fie,  periodQi  c(mt9ula  mt  eireuitni, 

ilk  De  effnulepke  \ 

Synolepbttram  quoqoe  commeroorando  ratlo  eal, 
qnitt  BODBunqoam  ullima  Torbl  iyllaba  Td  panieola 
ayHabm  Tldelnr  abaumi.  Unde  iynalejjiba  Grace  dl* 
ckor,  qooil  qnodam  ialio  iraniiiiiH^-  Fli  autem 
doobBs  ttiodia.  Prbooy  eom  9i!qni  para  onilionii  #ui 
itt  Toealem  litteram,  aul  in  m  consonantem  desinil. 


sil  longa ,  poiesi  llla  qum  sequilor  priorem  facere 
breTcm  de  longa,  ai  sic  poeU  ? oluerii,  auferendi  a«- 
tem  funditos  potesUtem  non  babei.  Esl  aulemnaln- 
raliler  looga  io  illo  Paulini,  nl : 

Ql  eitharai  modolans  oahia  Terbere  pleetri. 
Eit  breTb  licenler  In  lllo  Sedolll : 

Uttitti  ob  sierltttm  cttocU  perlere  mittorei. 

litm  nalttra  longa  eat  bi  boc  Paolinl : 

DiiCttUebat  ovaoi  galea  icutoque  6def. 
Ucenlla  broTii  bi  boe  Proiperi : 

ptfiUii  Jam  mittc  premimi  oooeipe  regoi, 
Ylriute  ei  fidel  qood  eopii  eiie  Uoo. 

Et  boc^Qliupra  rctulimus,  ioter  communes  sylla» 
bae  eompntatttr*  Ubi  auiem  In  inetris  prende  pro 


hKipienle  a  Toeali  sequenle  parte  oraiionia,  illa  qom  D  prehenda,  tcI  eeeU  pro  uecuia  legitor,  tcI  aUquld 


aeqoiiur  para  orationii  prmeedenlem  Td  Ikleram  to- 
calem ,  Td  tyHabam  qo»  hi  m  dciierat,  iua  Tocall 
ahittHMl.  Qood*dico  boJQimodi  eel : 

Areia  via  eil,  Tcre  qoi^  ducU  ad  airia  vita. 

Seandilor  eoim  te :  Aretn  vi  dactyloi,  ff l  ve  apon* 
deof ,  faileieepu  o  iyllaba  per  iynalepbam.  Abiomi- 
ivosportlaiia  syllab»,  cum  dicii  Mem  Proipef : 
Sttmlio  qontt  omgoa  appesttil  iipieBlia  mettiaQU 

flcmidilQr  enlm  iu  :  Svmilf  dadybii ,  qumn  mn 
ipoodeQS,  ^ppoftt  dactylui,  aiiumpu  parte  aylla- 


'  Parii.,  pfroMMl  eempetm 
«vMiXsff^*  Borr. 


bujuimodi,  non  esl  synalepba ,  sed  syncope ,  qum 
ipedci  Oil  DieUplaimi  quia  non  IHtera  tcI  iyllabn 
*icandeQdoaQfenQr  :  led  ne  Qnqnam  icriberetQr,  ii« 
berUU  poellctt  proTiiom  esU  Uodo  Hlnm  Maroaia 
TeriicolQm : 

Nee  tota  tmsea  iHe  prkir  prcemite  eerina^ 
lu  icandendnm  ease  ratio  probal,  ol  priroo  ait :  Hic 
10  apondeoi,  lo  lemfii  dadyltts,  iiie  pri  dadyloa,  or 
preee  dadyloi,  abbrcTiaU  diphtliongo  propler  focar 
lem  qoae  seqailQr,  MMle  cariHU^  dactylos  el  apondeos, 

VARIANTES  LECTIONES. 
*  Paris.  addil  loripia.       ^Scribendam  foil  e^eimpki;  Grmce  eoim  eet 


167  BEDi£  VfiNERABlLIS  OrERQM  PARS  1.  -•  UDASGAUCA  Gf»UIRA.  IM 

q4ii  temiinenu  QuU  eoim  audlal  Victofiiiiim  docen-  A  Poriiwatust  conneiis  joxU  UeeAUiai  poeUcam 


leiii»  ul  Miodamua  ^  unU  cadna ,  facienlei  aynale- 

pbam  in  media  parle  oraUoois,  quod  nnnquam  fe- 

eere  priores  ?  Fil  autero  aynalepha  in  omni  parte 

Yersot,  etiam  in  eitrcma,  ut  Prdsper : 

Sed  rerum  toetori  nuUttS  non  cogaitiis  ordo  esL 

Fit  el  post  verstim  synalepha,  qoa  ad  sequenUs  Tcr- 

sos  caput  intendat,  ut  PauUnus : 

Qfl»  deeos  omoe  operum  perimebaiit  Ifnproba  loedaquo 
Obice  protpeetoln  eacantia  himina  eomplent. 

8ont  namqne  uliimi  Tcrsus  liiins  pedes  dacCylus  et 
spondeus,  lM|yro(a  fosda,  at  prtml  sequentis  per  syn- 
alepham,  que  Mce  dactylus,  proipechm  spondeus. 


14.  De  epUyniiUphtt^  vel  dlmred. 


ConjuncUonem  eUam  soloUonemqnc  syllabamm » 
qoam  Graeci  eplsynalepham  et  diaeresim  vocant,  ubi 
necesse  est  iicitam  scire  metricum  decet :  conjanc- 
tionem  videlicet  qua  dum  de  tribus ;  solutlonem,  qna 
dum  de  nna  syllaba  elBeiunUir.  Ci^us  exemplum 
conjunctionis  : 

iEdiflcsni  soetaque  hitexunt  abiete  eostas. 
Et: 

Cnsiodes  safferre  valem,  bbat  viete  crebio 

Janua..... 

Et: 

Teania  oee  iaoas  per  ccBlum  ▼eUeta  ferri. 

AHeU  enim  quatuor  syilabas  babel  bret es ;  suinge 
Mittd,  et  lit  ab  posiUone  longa,  qula  a  Tocalis  desinit 
in  #  ei  eicipitur  ab  i  loco  eousonanUs  posita.  Sic  et  G 
«rjeie,  Baturaliter  breris  est  o,  Junge  r  ad  ipsam , 
Junge  I  et  e  sibimet,  et  fit  ar  syilaba  posiUone  longa, 
quia  sequitur  I  loeo  consonanUs  posita.  Item  tenma^ 
ttringe  fen,  el  fac  u  consonantem,  el  sic  de  tetrasyl^ 
iabo  proeeleusmaUoo  facies  trbyllabum  dactylum. 
Taie  est  et :  Fbuhrum  rex  Erldame.  Fharie  anapestus 
est;  sed  si  llMrls  stringendo  unam  syllabam  /luv, 
alteram  ie,  elBcis  de  anapesto  spondeum.  Haee  eon- 
junctio  si?e  solutio  smplus  io  i  vel  in  *  a  litteris  tit , 
quarum  el  ui  nostratibus  poetls  multa  lialies  exem 
|ila,  nt  Paulinus : 

Sum  proAigus  mundi,  tanquam  benedictos  Jseob. 
Fortunatus  : 

Dlrigit :  et  Jaoobos  terra  beats  sacros. 
nicl  et «  dlscindit,  ille  conglutmal.  Item  Paulmus : 

ParieUbos  cofltas  lalet  hitns  operu  fotnstss. 
PaHeU  dactyium  fecil  de  proceleusmalico,  conghiU- 
natis  eontn  naluram  o  el  r  In  nnam  syliabami  I  et# 
in  alteram.  Item  Sedulius  dlsjuncUs  u  et  o : 

CqJos  0008  lcfe  eat,  cujos  Joga  ferre  soave  cat 
Prosper  conJuncUs : 

Kee  Chrisii  a  #  xamplo  sosTlor  oxlt  odor. 
Item  PauUmis,  ditlsls  u  et  t  JuiU  naturam  : 

Cuaacia  servlUI  quid  gesserls,  ot  eoi  uadero. 


Cttl  tameo  hoe  opos  est  eum  virglnkatis  hooore, 
Ut  ptaceat  spooso  mens  sMMleraia  suo. 

Ilem,  disjnncUs  elsdem  in  alio  pronomine,  PauUnus : 
Com  sobito  aat  lUls  eorda  boiUbus»  snt  holc  ora. 

Prosper,  conglutinaUs : 

Hoic  homo«  sl  reote  CMnnlalnrt  preihnus  bmret 

llaro,  €  ei  i  eooJuncUs : 

Tltyre,  pascentes  a  flumUie  reioe  capdlas. 

Item  alibi  seJuncUs  Juita  naturam : 
Reice  ne  macoUs  Inruseel  reUera  puUls. 

Jungil,  nisi  faUor,  el  Paulinus  ensdem,  ubi  ait : 
Ast  aUi  pietis  aeeendont  hmUna  eereis. 
B  Nisi  forte  daclyluro  In  ulUma  Yorsus  reglone  eonfrn 


moretn  posuisse  dicendus  esl.  Reclpil  el  r  littem  so- 
luiionem ,  qnamTls  ordine  dissimili ;  Ibi  enlm ,  dlt* 
eussis  siTo  eonglutinatls  ▼ocalibus ,  syUaba  eoutm 
naturam  aut  aocresclt »  aul  interll  :  hm  autem  ea 
Tocali,  qum  nequaquam  ascripta  est ,  hi  sono  f  odt 
assompta  superaccrescem  tamen  syllaba  eoastto- 
vit,  «I : 

lUi  cootiouo  statnuni  ter  dena  argentl. 

Et  Paolinus : 

et  spatil  coepere  et  cdmiois  bicrementa. 
Elmrsus : 

Sic  prope,  sic  kmge  siu  colmbia  respergebat. 

El  PjTudenUus,  in  Psycbomadila,  diieml  hasc : 

...*.  Et  IsBU  Ubidinis  ioterfeel«. 
El  Idea  in  eadem : 

PalpHai  atqoe  adiiu  splraasfails  lotereepto^ 
Neque  eoim  in  qulnu  re  gione  Tersus  hemlci  qkmi* 
deum  poiiem  moris  erat ,  sed  iu  lamen  mrsos  bu« 
Jusmodi  illos  Toluisse  souidere  reor,  ot  addlu  hs 
sono  Tocali,  quam  non  scribebant  ^  dactylus  poUos 
quam  spondens  existemt;  rerbi  graUa,  Intereeepto^ 
ificreemetUa ,  interefeetm ,  feeperi^ai ,  et  per  synale> 
pham  denarigenU.  Quod  ideo  magis  r  lillera  quam 
caetene  consonantea  paUtur  \  quae  quia  durius  nalu«> 
raiiter  sonai,  durior  efUcitiir,  cum  ab  aUis  consonan'* 
tibus  eicipitur,,  alque  ideo  soons  el  focaUs  apponn 
lur,  cuiius  lemperamento  ejos  ie?igelur  asperilas  : 
quod  etiam  hi  caoUleols  Ecdesiasticis  saspe  in  en- 
I>  dem  r  Uitem  feeem  eonsooferanl,  qul  anUpboou 
Yol  responsoria,  fel  emiem  hgjusmodl,  qum  cnin 
mehidia  dieunturt  rite  dicem  nomol.  Sed  et  hoe- 
eommemorandnm^  quia  cum  nomina,  qum  injui  fel 
in  ium  lermmantur,  duo  U  in  geniUfo  habem  de- 
beaiil,  casn  duarum  aeque  syUabaram^  inetriei  non» 
nunquam  m  eodem  geniUfo  caso  unam  syilabam 
pro  duabus  pmferant,  fel  abfeu  f kleUcel  uua  I  de 
duabus,  f  el  ambabua  in  nnam  syllabam  genUoalis , 
quamvb  id  ieri  poase  plurimi,  Donato  teste,  neKenl; 
didt  euim  Paulinus : 

OUeetanshiopem  seosu  fhieloqoe  pecoUi 
VAHlANrES  LEGTIONEft. 


*  Paris.,  eunu. 


Paris.,  M.  »  nirfs.,€  tempto.  *  Paris.,  quia  qum. 


-<. 


W  DS  ART8?  METRiCA.  17« 

Q«od  ii  quift  Axeril  bic  eum  more  anllqao  dactylum  A  clausiila  canninte,  eujoa  supra  momiaimna ,  mim 
ki  lloe  posutiie  Teriituli»  legal  qrod  idcm  atibi  di-     diiissel : 


eilur : 

Ksealo(t  bijngis  b^earii  elmaitnore  fibri. 
Exc0lu  4acl)i<i8,  U  biju,  daclyius,  gi$  laque  dacty!ns. 
Qals  esl  ergo  pes  qoarlus?  arii  et,  habet  enim  qua- 
Ukm*  syllabas.  longaoi,  brevem,  el  duas  longas.  Epi- 
iritns  in  beroico  Tcrsu  esse  oon  poiesl ,  forie  ergo 
spondeos  esl,  absumente  synalepha  duas  Tocales  su- 
pervenlo  nnios;  qood  non  racile  vei  a  grammacicls 
permlsiamy  ycI  a  poetis  usorpaium  jovenies,  umetsl 
dizeril  Forlnnatus : 

TiocenlM  His|)snia  surgit  ab  arco  detntu 
ChIos  scaosio  versas  par  est  pr»fiill,  nisl  forte  re- 
rilan  Lucilii  secoU  sun^  qui  Ucilium  el  jenUHmn 


Gluris  Riagoa  Pstri,  senifier  Itbi  gtoHa,  fCate , 
SubJil : 

Cum  sanclo  Spiriio  glorla  msgoa  Patri. 
Spirilos  enlm  primam  syllabam  babel  bNigam* 
Uiide  vera  seanslo  versns  isiin»  baec  est  :  oijfi  uim 
spondeo^,  eio  $pin  anlibacchfos »  el  non  daclylos ; 
sed  poeta,  ul  gloriam  saoct»  ct  individua)  TrinH^ilis 
olara  voce  decaoUret,  neglexil  regulam  grammaticm 
dispositionis.  Idem  ipse  in  carmtne  Paschali : 
Sic  ait  ipse  docens :  Ego  in  Patre  et  Pator  iii  me. 
Stc  enim  scanditur :  Sic  aU  dactylus,  i>se  da  da* 
clylus,  een$  e  trocbeus»  ^'u  pa  spondeus,  ablato  o  per 
synalepbam.  Aul  si  scandere  vis  rfRi  ego ,  et  facero 
ei  cselera  nomtna ,  qnae  ante  n  babent  f ,  noo  solmn  B  dactyhim  ,  eontra  morem  ipslns  Sedulii ,  quem  [^r 


ift  vocaUvo,  sod  eiiam  in  geniUvo  casu  per  uoom  i 
scribi  posse  eiisiimant. 

i&  QifoJ  e$  mcloriiat  $mpe  el  nece$^ia$  meHicomm 
decreia  %\oUt. 

AilaiDeB  Inloendum  esl  nobis,  qula  el  auctorifas 
noDomiquam  el  necessitas  meiric»  disclpllmc  regu- 
las  lieito  coolemnii.  NecessiUs  quidem  io  bis  ver* 
Ws,  qnc  000  allier  in  versu  poni  possool,  ot  sunl 
ea  qoae  qoatuor  syllabas  br^ves  babent,  ot  iuUiamt 
bauUem^  religio;  vel  tres  primas  brevcs.  ul  reiiqmte; 
vd  noom  In  medio  brevem,  oi  «erttoi ,  trinitoit  «1«» 
noqoo  doclyliim  consuetum,  neque  spoodoum  lacere 
possoal ,  quod  bi  propriis  nomiuibus  oiaiime  aolel 
mmiro.  Hojas  exemplom : 

Italiam  sequiimir  fogiontem,  et  mergimur  undif,  ^ 
tiUenna  i  contra  natnram  pro  longa  posuil»  qoia 
noft  oUter  Iiaiiam,  quam  smpius  oral  oomi^alorus  » 
appoUarevalebat,  nisi  aol  syllabtm,  qiKenalora 
bravia  eral»  producerel,  aul  tribracbym  iocb  daclyli 
pooerct.  Slc  cum,  de  aplbua  loqoeiis,  alvearia  oo- 
minoro  Tellel^  Becossiuio  posttii  anUbaecblom  in 
vers«  doclylieo,  ul : 

Seo  lenlofueriut  alvearta  Tisiiae  uxu 
EiPanHnss; 

Qui  sisBul  ae  sanda  pro  religlone  eoinis. 
Hi-  conlra  naioram  pro  kmga  poanil,  qola  non  allier 
boe  nomen  versns  beiameler  roclpero  valebal.  Talo 
caellllodcjusdem: 

BasUieb  bcc  JnocU  Iribos  p»iel  area  coneii 
Maoiqno  alibi  pro  brevl  ponitur  eadem  ayllaba  ,  di- 
eeoloFonunaio: 

Bie  Paolioa,  Agoes,  Basilissa,  Eugeoia  *  regojt. 
His  ei  alila  bojusmodi  necessiutibus  credo  factum, 
qnod  delibro  beaU  Job  loquens  Uieronymus,  cuiii 
diiifset,  eom  maiima  ex  parU  versibus  bciainetris 
spod  Hebraeos  essedejcripium,  addidil :  Qni,  dactijto 
epondeoqne  earent^.propter  idioma  Ungnm  crebro  re- 
api^m  ei  aiho  pede$  eorumdem  quidem  Umpomm, 
:ied  non  eammdem  tyiMamm.  AucloriUle  autem 
coateninilnr  regola  grammaUcorum ,  ul  Scdulius  in 


ornnia  aervavit,  agfs  ui  immunis  stel  vocalis  altera 
supcrvenlenU  vocali.  Idem  in  eodem  opere : 

CiarlOea,  dixii,  nomen  tuom,  majp^afpie  ea*lo. 
In  quo  ul  veritaUm  dominici  sermonis  aperUna 
eommendarel »  poslposuil  ordiitem  dtsciplime  sacco- 
laris.  Idem  ilerum : 

Scribitar  oi  Utulus :  Hic  est  rex  Jad»oram ; 
qnod  qnomodo  sctndendum  Jodicaverii ,  vldeal  qul 
polesl,  olrum  indmomm  duos  spondeos  quinues 
setU  regioiie  contra  morem ,  an  solutis  syllabis , 
JnsU  quod  supra  mooslravlmus»  daciylum  fiert  vo- 
luerilelspondeiim. 

16.  171  prisd  foeim  qntedam  niiier  qnam  moderni 
pr0po$nerini. 
C     Nam  el  in  exemplis  antiquorum  bivenlunlnr  all- 
quotiea  dno  apondei  in  line  versus  sicul  el  duo 
dactyli  noonunqnam,  ul  sunl  illa  Ifaronis : 

At  tuba  terribllom  sonilam  procul  exdial  borrida. 
El, 

Aot  leres  oereas  leoto  doennt  argento. 
Quamvis  boe  rarissime  Inveniatnr,  nisi  iu  oidina 
tiini,  ol  el  dactyli,  qul  m  flne  esl,  oltima  syllaba  per 
synalepham  sequenU  versui  Jungalur;  et  spondens, 
qui  in  quinU  regione  eal,  r  Utteram  babeat  altcri 
consonanU,  vel  prxposium,  vel  subje^Um,  ciijus 
diiriUa  per  adJeoUm  vocalem  iev^gau,  dactyhis  sen- 
liatur  in  aono,  com  appareai  spoudeus  io  scripto, 
quod utruniqoo  ol  fial,  enmplts  supra  monstravi- 
mos,  quia  el  aliis  in  metrico  opero  regulis  mullum 
D  libere  ulebanlur,  quas  modernl  poelm  disiincUns  ad 
oertoe  normam  definlUoiiis  observare  maloerunl.  Nam 
ei  vocalem  brevem  quae  7  el  n  et  vocali  qoalibei  ex- 
cipereiur  voloerunt  esse  communemt  ul  Loeretiua  : 

Qa»  calidum  fiMhiDi  aqo»  lactom  aiqno  vaporeas. 
Ei  vocalem  lo  fino  verbl  brevem  qom  exeiperetur  a 
consonanU  el  liquida  uiUr  communea  syllabas  dc« 
puurunl,  ul  Virgilius : 

>Estusqoe  plovlasqoe  et  agentes  lirigorti  Tontos. 
Ei, 

Si  tibi  laoiUiim  cura  esi«  prlmiinn  sspera  srhra 

Lappyeque  tribuliqoc  abi»isl :  fiigo  pabuia  i«ta. 


Paris.,  reffnani. 
Patuol.  XC. 


VARUNTES  LEGTIOrieS. 


171  BBDil  VBNBRABILIS  OPBRCM  PARS  I.  -  DIDASOALICA  OBmilNA. 

Quoi  noiic  pocto  in  cadem  parto  orationis,  ut  A  Cnnda  Nlceu  Domioiii  leaifidct, 

magis  fieri  oportere  deoeniont. 


m 


ftopra  dooofmns 

Idom  Tocolem  in  ficie  terbi  corroptam  qoaexcipitor 
a  littera  %  inter  communes  syilabas  depoUvitv  ni : 
Enriqa^  Zef  AyH^f  foiial  d§MM.  Qoi  eadem  libf rtate 
tynalcpba  oteiialar,  si  quidem  ct  m>  abi  foioil  in 
tine  ▼erbi  posium  a  sopenrenientis  vocalis  absom- 
plione  rescrvavii,  ol :  Itemm  tffmmfM  momIo.  Ei 
longam  vocalcm  iongam  remanere  permisit*  ol : 

Sit  pecort  aptbos  qoaoU  expeileDtia  ptrds. 
Et  longam  com  Toluit,  broTlavitv  al : 

Et  mulium  formosa  Tale,  Ttle»  inqoit,  Ida. 
Et: 

CreJlmos  an  qai  amant  Ipsi  slbl  somola  flogont 
Et  dipbtbongum  reservaTilv  ol : 

Otta  moram  fecero  neqoe  Aoola)  Aganippc. 
Ei  eamdem  breviaTit,  ot :  inmlm  Im^  in  magno ; 
qme  cancla  posteriores  poeUs,  al  dixi*  diatinclias 
obserTare  reperies. 

17.  De  meiro  Phaledo» 
Yerum  quia  de  melro  bcroico  qom  videbanlur, 
tracUvimasY  libet  cl  alioram  genera  motrorom,  ea 
donUial  qose  magis  asoi  ^  babere  reperimai,  pa« 
rompar  commemorare.  Est  igitar  metrom  daclyll- 
cum  Pbalcciom  penUmetram ,  quod  eonsUl  ex 
spondeo  el  dactyio  el  tribos  trocbeis.  Hojus  exem- 
ploro 


Dontc  opuum  patrtsm  ▼obator 
LtfUs  ad  urOein. 


Cantemos  Domioo  Deoqoe  ooslro, 
Ctti  *  glorla  cnm  bonore  pollens, 
Sose  nagoificU  dacofjil  acUSp 
Dom  curros  celeres  JSgypliomm » 
Jooctis  oqoUlbua  graTlqoe  torba, 
Httbrl  marmorto  eneeat  flnentit » 
Adfuior  *  Talid»  mee  stloUs, 
Plebem  de  medio  tollt  proAindo. 
Cosus  et  genitor  salosque  Tcra 
llic  esl,  bte  domlaos  meos  et  itor» 
Ipsom  ooospicoa  sacrabo  laode. 
m.  qui  prQgeeltor  mei  parentli. 
Ipsom  Tocibos  srduis  fnebor, 
Qai  beiiom  lulil  obroltqoe  fbrtos, 
Digoos  aomtae  qno  Doos  Tocslor. 

18.  De  mefr»  Snftpideo» 
M elrum  daclylicam  Sappblcam  pentametrum  eon- 
sUl  ex  irocbeo,  spondeo,  daotylo  el  doobiis  Iro- 
eheis»  cui  metro  posi  irea  versus  comma  beroieom 
subjuogltur.  Hoe  melro  aanctas  autlstes  Paulinos 
sextum  boali  confessoris  Folfcis  librom  composoil» 
ctif{us  principiom  Ocl : 

iaaoe  abls  et  nos  properans  relinqois, 
Qoos  tamoo  sola  regiono  linqois 
3omper  adnlxa  slne  flno  loeom 
Mooielbuvos.. 

Etpauioposldidl: 


Noctis  ei  doom  Uoebris  opons» 
Ooa  Doi  ^  jOMi  saera  gens  agobat , 

Loxovilorbi. 
Qn«  modo  in  loio  species  probator, 
Orbo«  cum  sauctis  pU  pars  fldoi 
Folgoat  Cbrlsm,  reiiqoos  tenebris 

Obroaierror. 
Sie*  mea  ooase  feret  aetos  bora, 


19.  De  metro  tetrametre  eataUetieo. 
Metrum    dactylicum    telramelrum  cauleclicom 
consui  ex  spoodco,  dactylo,  cauleclo,  dactylot 
apondeo ;  quo  usos  est  sanctus  Ambrosius  in  preca;* 
UoDC  plovi»,  cnjos  exordium  boc  eat : 
Sqotleol  arva  soli  polTore  malto; 
Paltei  sicetts  ager,  terra  t^tlsoU ; 
Nullus  ruris  liooos,  oulla  t  enosiss» 
Qoaodo  nolla  Tfret  gralia  florum ; 
Tellas  dura  silil  nesola  roris, 
FoBS  Jaoi  nescit  aqoas,  flumioa  cursoa. 

Ciijiis  finishicesl: 

Jam  coelos  reseres  arfsqne  bse«, 
Pecondo,  plaeidus,  ioibre  rogamos; 
£liasmeriU8lmpla«foBds 
M  Dooasti  pluf  iam,  oos  qiioque  dones. 

Uem  osos  esi  eodem  roetro  in  poslulatione  sero- 
Rilalis,  quod  ita  incipit : 

Obduxere  polum  nubila  ccfJI, 
Alnconduutque  dle.n  sole  fugaio, 
Nocies  cooliouu  sidere  nudas. 

Al  finis  iu  : 

Jeso,  paree  toa  morto  redemptis : 
Prior  oilovtum  |irotulli  sus, 
Ut  mondarel  aqua  erlmlna  terra ; 
Sed  moodata  tuo  sangoioe  terra  osl, 
Jam  nune  missa  feroos  ore  colomlM, 
Bamom  paeiflcm  muous  oHvm, 
Bxolss  liquido  fluinloe  terras, 
LbIo  signiOcet  bpsa  Tolato. 

Ml.  De  mefro  iom^iVo  Aexomefro. 

Metfom  iambieum  hexamelrum  Todpil  lambom 

locls  omnibua;  Iribrachym  locis  omnibos  prmlorao- 

^  vittlfluim ;  spondeumy  daayium  ei  anapestom  loeis 

lanlom  imparibtts;  pyrrichiam  loco  Uatmn  ulUmo. 

Qoo  Dobilbainitts  Hispaiioram  scholasUcos,  Aorelias 

PradenUus  Clemens  scripsit  prooemimn  Psydioflso- 

chim»  id  eal,  Ilbramqul  eslde  virluturo  viiioromqae 

Pugna,  heroico  carmine  composuil;  iu  caim  ia- 

choal: 

Senex  fidells  prima  credeodl  tIo 
Abram,  beaU  seminis  seros  pater, 
Adieeu  eujus  nomeo  aoxii  syllaba, 
Abram  pareoU  dldus,  Abraham  Deo 

%U  De  meiro  iamhieo  tetrameiro, 

Metrom  iambicum  teiramelram  recipil  iaoiham 

loda  omnibuSt  spondeam  untum  tocis  imparibm. 

Qtto  scriptos  esl  bymnus  Sedolii , 

A  solb  ortos  cardioe, 
y  Ad  osque  ume  limilem, 

Cbristom  caoamos  printipem. 

Sod  el  Ambrosiani  eo  maxime  currunl : 
Deos  creator  omniom 
iam  surgit  bora  unb, 
Spleador  pateroas  gloric, 
iSteroe  rerum  coodiior. 

El  eelori  perpiures.  In  quibas  pulcherrimo  osi  do* 

eorecompo>ilu$  hymnos  beatorum  marlyrom,  cojua 

loen  hnparia  *  spondeus,  bmbus  teneal  parla ;  cojos 

prindpiom  esi  : 

Aema  Cbrisli  monera, 
Kt  mariyrtf»  vletorbs, 

VARIAMTES  LBCTIONES. 


?^ 


Parls.,  haberi. 
*Par&s.,  meo....  fficette. 


^  Nonne  jegendom  euju$  ? 

*  Pans.»  eeeeta p/ofio* 


*  Parb.,oo/idvf.  ^  Porio.,  sW» 

*  Pans.,  ffi^iNbwii  iaoAam. 


m 


DB  ARTS  MBTRICA.  474 

A  ratio  cum  modulilione ,  rhyihmus  modulalio  sine 
ntioHe :  pleromque  tamen  casu  quodaro  mtettiet 
etiam  rationemin  rbythmo  non  artificis  moderatione 
8enratam,aed  sono  et  ipsa  modulatione  doeeDlev 
qtiem  Tulgares  poel»  necea&e  eal  ru&tice,  docti  Acbnl 
docte;  quomodo  et  ad  intlar  iambici  metri  pulcber- 
rime  facius  eat  bymnus  ille  prxclarus : 


Laodes  ferentes  debiUis 
LsBtis  eanaRKis  sDentilius. 

Recipit  boc  metmm  aliquotieg,  ut  acribit  Hallius 

Tbeodoros,  etlam  tribracbym  locis  omnibos,  prsDler 

nofissimom,  dactyium  etanapestum  loeis  lantum 

imparibas.  Unde  est : 

GcoiiiiS  ipgfts  snb^anlis 
Aiacria  ut  currat  viam. 

Cbsierorum  raro  baliemus  eiempla. 

22.  DeMetnAfmcrewiio. 

Metnim  bmbicum  tetrametrum  *  Colophon,  qood 

Anacreonlium  dicunt,  recipit  anapeslum,  duos  iam- 

bbs  el  semipedem;  quo  nsus  est  Prosper  Tyroin 

prittclpio  esbortationis  ad  conjugem/  ita  dicens  : 

Age  }»m,  precor,  mearora 

Comes  irremola  rerum 

Trepidain  brcTcmqutt  vitim  n 

Bomino  Deo  dieattfu^t.  . 

Ceteri  vides  rotatu 

Rapidos  dies  meare, 

Fngiliaque  mombra  mundl 

Mlnui,  perire,  labi. 

Pugit  omne  ouod  tenemus, 

Neque  flusa  liabeAt  reeursumt 

*  Dipidasqoe  vaoa  meotes 

Spe€te  (rahiint  toani. 

Dbi  nune  imago  rerum  est» 

Ubi  stini  opps  potenlum, 

Quibus  occopire  capias 

Attimas  fuil  ?oluptas? 

!23.  De  meiro  treelmico» 

llelnmi  Irochaieam  lelramelrom,  quod  a  poeiis 

GrMttei  Lalinis  frequenliflsime  ponitur»  redpil 

locis  omnibos  Irocbeum,  spondeom  omnibus  pn&ter 

lenium.  Cnrril  autem  altemis  ver^iculis,  ita  ut  prior 

habeai  pedes  qualoor  ,  posterior  pedes  Ires  et  sylla-  .1 

bam.Hojus  exemplomtotusbyomosille  pulcberrimos: 

Hymnum  dicat  inrba  fralromy 
Hvmnum  caniua  personet, 
Cnrisio  regi  conciuenieSf 
Landes  deouis  iJebitas. 

I0  qoo  aliqnando  et  terlio  loco  prloris  versiculi 

spoDdeom  reperies»  ul : 

Factor  Ofeli»  terr»  faetor, 
Cougregauir  lo  maris. 

El, 

Yerbis  pnrgas  lepne  morbos. 

34.  De  rktfthmo. 
Bme   de   melris  eminentioribos  comniemorasse 
sufllcial,  qoomm  exempla  copiosiora  ap!id  scripto- 
res  iBTonimns;  prmlerea  sunlmetra  alia  perplura  ...  ..  .  .        ••^ 

qom  iolibrisCen^LiroromsimpUci^^  momiraU  ^  J^«>'  qua«T,sb«c  in  sua  hngua  non  lota  p<Mjie^^ 

e^plis  qiiisqois  copii,  reperiet  Heperiontor  qu«.  ^  ^  P*'«-«  '^'^^"«^^  »*^»*"  "^  «"^^'^  ^^  '^^^*^' 

daa  ei  io  insigiii  illo  Tolumine  Porpbyrii  poet» ,     ™'^  •^'P^*  sermone. 

*  qood  ad  Conslantinom  Aogostom  missom  nieruit  de 

exsilio  liberari.  Qom  quia  pagana  erant,  nos  langere 

oon  liboil.  Yideiur  autem  rhytSfflos  melris  esse 

coosimilis,  qoae  esl  Terborom  modulata  eompositio 

000  melrica  ratiooe «  sed  numero  syllabarum  ad 

jodidum  aoriom  examioau »  ol  sont  carmina  Tulga- 

riom  poeUnoD.  El  qoidem  rbythmns  sine  metro 

eaae  polesl,  BS^nuD  Tcro  sine  rbyibmo  essenon 

potesl :  qood  liquidins  lu  definitur.  Metmm  esl 

YARIANTES  LECTlOflES. 


Rei  9terne  Domine, 
Rerum  ereaior  omnium 
Qai  eras  aote  secula 
Semper  cum  paire  filius 

Et  alii  Ambrosiani  non  pauci.  Item  ad  formam  metri 

trocbaici  canonl  bymnumde  die  judicii  per  alpbabe* 

lum  : 

Ap|iarebil  repeotina 
Dies  magna  DomiBi, 
Fur  obscora  velui  uocle 
Im[)rovlsos  occupaus. 

25.  QHodtriatHntgenerMpoemaiii. 

Sane  quia  mulu  dlspuUTimus  de  poematiiMis  el 
metris,  comm<'morandum  in  calce  quia  poemalum 
genera  sonl  Iria;  aut  enim  actlTom  tcI  imiUliToni 
esl,  qoodGraeci  dramalicoo  tcI  *  mleloo  appelbni : 
aol  eoarratlTom ,  qood  Giaeei  exegemalicon  tcI 
apangelticon  noocopaot;  aol  coaunooe  toI  misiomv 
qood  Grmd  eomoo  toI  miclon  Tocani.  Dramaiieom 
esi,  Td  acllTum,  In  qoo  personm  loquenies  Introdo- 
conlor,  sine  poeim  inlerlocotione,  ul  se  habenl  Ira- 
gCBdim  el  Ibbalm.  Drama  enim,  LaUne  fabola  dieiior; 
qoo  geoere  scripU  esi  ilia  Ecloga , 
«  Qoo  le,  HQeri,  pedesy  an  quo  via  dueit?!n  urbem  t 
Qoo  apod  nos  genere  Cantica  canlicorom  scripla 
sunl,  nbi  tox  alleroaos  Cbristi  et  Ecclesix,  UmeUi 
non  bocinterloqoeiilescriptore,  maniresUreperitnr. 
Exegematicon  est,  Tcl  enarrativnm,  in  qoo  poeU 
ipse  loqoitor  sine  uliios  inierpositione  personae ,  ut 
sunl  ires  iibri  Georgici  lotl,  ei  prUna  pars  quarti ; 
iUm  Locreiii  carmina,  el  his  similia.  Quo  genere 
apud  nos  scriplmsunt  Parabolae  Salomonis  et  Eccle- 
siastes,  qu»  in  sna  lingua,  sicul  el  Psalterium, 
metro  consUl  esse  conscripu.  C^cenon  esl,  tcI  mi- 
cton,  in  quopoeU  ipse  loquitur,etpersonae  loquentes 
introducuntur,  ut  sunl  icripU  el  Ilias  el  OJyssea 
Homeri,  et  iEneis  Yirgilii;  et  apud  nos  bisloria  beati 


Ibec  tibi,  dulcissime  fili,  el  collCTiU  CutbherU,  dili- 
genter  cx  antiqoorumopuscolis  scriplorum  excerpero 
coraTi,etquasparsim  reperU,diutiDO  labore  college- 
rain,  ilbicollecU^obtuli,ulqoemadmodomiadiTioislil* 
teris  sutotisque  ecclesiasticis  imbuere  sludui«  ita. 
*  etiam  motrica  arte»qu»  dlTinis  non  esl  incogniu  li- 
bris,  U  solener  inslruerem  :  cui  etiam  de  flgoris  Tci 
modis  iocuiionum  quae  a  Graecis  scbemaU  tcI  tropi  di« 


.*  Paris.«  colopAoiiiom 


*  Legendom  mhMefkon,  el  infra,  exefi^ron. 


*  Ca^ae  vagaeque  ed.  Cassander. 


*  Paris..  et  tn. 


*  Paris.»f|(o....niiiso. 


m  bEBM  YBNBRAB1LI8  OPCRUM  PARS  i;— DIDASCAUCA  GKNUINA.  176 

cisniur,  par^iini  subjicere  libelliuQ  noo  looongraimi  A  opertm  impendas,  illantm  maxime  littenuniiB  io 
duii;  luanique  dileclionem  sedulos  eioro  ut  lectloni     qulbos  noa  vium  liabere  credimua  semplteroam> 


m  mmkm  ei  TRepis  siCRiE  scriptdb^  iibib. 


PARS  PniMA.-DE  SCHEHJITIS. 


Solet  aliqnotics  in  Scriptnris  ordo  Terborum, 
causa  decorl8,allter  quam  vulgaris  Tia  dicendi  babet, 
figoratus  Inveniii  :  Qood  grammatici'  GrsM^e  scbema 
vocant,  nos  habituni,  vel  formam,  vel  figuram  recte 
aominamust  quia  per  boc  quodammodo  vestitur  et 


boroceoteleuton,  honKBoptoton ,  polTptotoOt  meU« 
bolOy  hyrmos,  diasyrmos,  climai. 

Grammatlci  tamen  alia  babent  flgoranim  geoera 
tali  ordine*.  prlmo»  orationis  Titia,  barbarismuai« 
scilicet,  et  solmctsmum.  Secundo,  obacurttm«  et 


omaiuroraiio.Soleliterom  iropicalocutioreperlri,  B|^^^l^j^,^    Tertlo,  deinde,  meuplaamum.  Pot- 
qo»  fit  ti-anslau  dicUone  a  propria  signiflcalione  ad     i^emo,  scbcmau  t%  tropos. 


non  proprlam  similitodinem»  necessiutls  aot  ornatus 
gratia.  Et  qoidem  gloriantur  Grsed  Ullom  se  flgurt- 
riim  vel  troporom  fuisse  repertores. 

Sed  ot  cognoscas  (dilectissime  fili)«  cognoscant 
Item  omnes,  qoi  bxc  l^ere  voloerint,  qood  uncU 
Scriptora  caeteris  omnibos  scriptoris  non  solom 
aoctoritate,  qoia  divina  est,  vel  otiiiute ,  quia  ad 
TiUro  ducit  aeiemam,8ed  et  antiqoiute ,  ei  ipsa 
pnceminet  posltione  dlcendi,  jdeo  placoit  mihi,  col- 
ledis  de  ipia  eiemplls,  ostendere  qola  nibil  bojos- 
modt  scbematumy  sive  troporam  Talent  prxtendere 
*  oUis  sjecolis  doqoentlae  maglstri ,  qood  non  *  llla 
firsecesserit  ^- 


Obsconeorationis  specles  sont:  Acyrologia,  pleo* 
nasroos,  perlssologla,  amphibologia,  Uotologia,  bal- 
tologia»  macrologia,  edipsist  aposiopssis»  ssulgasa. 

loordinat»  oratlonis  species  sont  :  Tapinosb* 
sescbrologia,  cacoselia,  cacosjntheton,  cacophalM. 

MeUplasml  Toro  spedes  hae  sont :  MeUplasmos, 
prosthesls,  epenthesis,  anadiplosis»  epeclasis,  para- 
gog^»  apfaaeresls,  syncope,  apocope,  eclaslSt  systoie* 
diaeresls,  synaeresis,  edipsb,  syiialoepba,  intliheslSt 
metathesb,  parallage. 

His  aotem  enomeraib»  acclpe  emineBtiora  deoem 
etseptem  schemaU  dlTinae  Scriptorae.  Prolepsbt 


Sont  autem  mollae  spedes  schematum  et  tropo-  ^  prirocfiifw/lo ;  aeogma,  conjiiiurilo;  hypozeoib,  svft* 


rum  :  Umen  praedpoa  aliqoot  schemau  et  tropos 
selectiores  Scriptora  babet»  Unquam  eioerptosei 
btbqoi  simi  grammatids  familiares,  quoram  primos 
tropus,  meUpbora,  estoinnium  generalissimus;  nam 
caeierl  omnes,  bujus  speciei  Tidentor  esse  :  Ueia- 
pliora,  caucbresb,  meUlepsis,  metonymia,  anlono- 
luasia,  cbaracterbinos,  eiocbe»  epllbeton,  synecdo- 
cbe,  onomaiopcelat  peripbrasis,  byperbaton,  bysie- 
rologia,  bysteron-proteron«  anasiropbe,  parenibesis, 
ayncbesis,  tmesb»  diacope,  byperbole ,  allcgoriat 
Ironia»  aiitipbra8is,aenigma,charientismos,  paroemia, 
sarcasmos,  asteismos,  mycterbmos,  homceosb,  ho- 
roceulogia,   soresmos,  lcon,  icasmos,  cautyposis. 


JKneHo;  syllepsb,  conciptk;  anadiplosb,  ffpdrtf- 
Ho;  anaphora,  relaHo ;  epanaphora,  mhreiatU; 
epanalepsb,  repeHHo;  epiieojds,  eongemHoHo; 
paronomasb,  deiiomifiafio;  scbesis  ononiaton,  ofe- 
eHo;  paromoBon,  siiiif/iitiifo;homoeoteleuton,  umUh 
terminoHo;  homoeoptoton ,  ex  iinnlibui  eo^hto; 
polyptoton,  ex  plnrihiu  eo»ibu$:  byrmos,  eonoenUm* 
Ha;  polysyndeton ,  o^njidaiis  conjnneHomku ;  dialy- 
ton ,  aut  asynlheton,  leu  asyndeton,  tUuoluHo* 

Pro(<pfw,prxoceQpatlo,8iTe  prjBsumptio,  didtor. 
Figurt  est  quaodo  ea  quae  aequi  debent  anteponuotur, 
quemadmodum  habetor  in  psalmo  liiiti  :  Fundo' 
nunta  ejui  in  monHkne  wncHif  diU^t  Donunui  portao 


hypotyposb,  metasUsis,  enargia  non  energia,para*  j.  Sfoii.Anteposoit^,etpostea4:if/i(s,IJest,l)omtNi 


bola»  aoUpodosb,  paradigma 

Uocosqoe  habes  nomenclatoram  troporam  gram- 
roatiGoraro«  nonc  Tcro  achematum  :  Prolepsls, 
xeogma,  protoaeogma,  mesozeogma,  bypoxeogma, 
hysteroieogma ,  syneseogmenon,  eneiaeromenon, 
kyposeuib ,  f yllepsb ,  asyntheton  tcI  asyndeton, 
dialylon,  polysyntbeton  ,  anadiplosb,  anapbora, 
epanaiepsb,  epiieoib,  epimone,  parooomasia, 
prosonoroasls  ,   schesb  'onoroatdn  ,   paromoeon  , 


Itero  psabno  iii :  Dioiiorunt  i^bi  oeithnentu  meo,  et  an-- 
per  roitem  weam  miierunt  lerfem,  pro  HoidoHt ,  et 
mJlftiii.ltemEzechiel  i,nlblt  anteppnens,  luindpil : 
Factum  Oit  in  iricenmoanno^  etc  Serroonem  conjon- 
ctlonb  posoit,  nibil  aliod  aote  col  hoc  aobjoifgerelur, 
praeponens. 

Ziugma  eonjunctlo  dlcitor,  figura  quando  roolu 
pendeiitla ,  aut  uno  Tcrbo ,  aot  ona  senlenlia ,  condo- 
duntor.  Uiio  Torbo,  ot  Apostohis  aK  ad  Epbesios,  ir: 


TARIANTCS  LEGTIONES. 

*  Parijs.,  Grxrf.  «  Pro  uttii  iotcuUi  Parb.  habet  s(reK//9ns.  *  Paris.,  m  t7/a. 

^  Uie  abrupie  terroinator  Ms.  Parb. ,  nee  de  Scbemaiis  et  flgoris  ullum  alibi  codicem  inTeoire  po« 

lUi.  tilLI^S. 


m  DE  SCUEMATIS  LT  TftOPlS.  178 

OmkU  mmnlMdB  «I  tra  «I  mdi§na^  tl  cdmiar  <l  iln*  A  ad  Ptulippeiises »  qua:  lo  capiie :  Gaudele  In  Dmaino 
ilptemkf«tfaliirc9^ta«SealeollaaQtefii«4iieiiitdiiio-     iemper^  iterum  iica^  gaudeU,  Item  psahno  Lixxii : 

Deui,  quiiiimUueriitikif  nemcM^  neque  compe- 
uariif  Deui. 

Epiunxii  esl  cjusdem  terbi  is  eodem  versa  sine 
aliqna  dilatione  eongeminalio » qnemadmodum  habe- 
tur  apud  Isaiam » cap.  xl  :  Cemalamitdf  caniolamini^ 
papniui  meuif  dkil  Dominui  vnter,  Ei  ilerum  apod 
enmdem»  li  :  Eleeare ,  eletare.  eouiurge ,  Jeruiatem. 
Et  adhnc  apnd  eamdem»  cap.  xzxm:  Ffrm,  viMiis, 
ipie  eonfitebUur  tild.  Iiem  psalmista  simile  qoiddam 
babei  psalmo  xvm :  Dieo  diei  eruciul  verbum ,  ei  nox 
nocti  indicat  identiam» 

Alibi  repetitio  ejnsiemsermonis  paUilogiae  obtlnet 
Bomen. 

Paronomaiia  denominalio  dicitnr ,  qnoties  diclio 
pene  similis  ponltur  in  signilicatione  diversa,  motata 
▼Idelicet  littera,  tcI  syllaba,  ot  in  psalmo  xzi,  Joita 
Hebraicam  veritatem  :  /n  ie  eonfiii  iunl^  ei  non  euni 
eonfkii.  Et»  Philipp.  iii :  Videie  maloi  operofioi^  videu 
coneinonem;  noi  autem  iumui  circnmciiio^  qui  ipiriiu 
Deoeermmui.  Qiiaro  isaias  propheia  cap.  ▼»  flfuram 
elegantlssime  in  sua  lingua  confedt,  nbiait:  Exipe- 
ctad  ui  [acerei  judicium  ei  ecce  iniguitai ;  eijuiiiiiam^ 
ei  ecce  clamor.  Hebraice  entm  juiUchim  OSWth 
dicitur»  WffD  iniquitai^  npnsb/ifslifia,  rxpXi  clamor^ 
appellatur.  Pu!cbre  itaque  nna  vei  addita  vel  mntau 
littera,  sie  Tcrboroni  similitudinein  teinperaviiy  ut  pro 
dicUoae  WOrch  diceret  nSlTO»  et  pro  np*-iyS  pooeret 
np5if. 

Sckeiii  onomaion^  id  cst,  multitndo  nominum  con- 
jonctorum  diverso  sono  unam  rem  siguiOcantium , 
iitlsaije  cap.  i:  Vm  genti  peuairid^  populo  gravi 
iniquitaie^  iemini  nequam^  filHi  iceleralii!  liem  psal- 
mo  cv :  Peccavimui  cum  patribui  ttoilris,  lajiisitf  ^^t* 
mtft,  iniquiiaiem  [ecitnui. 

Paroman  esi  cum  ab  eisdem  litteris  diversa  vcrba 
somuntur.  Qoas  nimirum  Ggora»  quod  ad  positionem 
litterarum  pertinei,  melius  in  ea  lingua  qua  scripta 
est  ediiaque  requlretur.  llabemus  tamen  et  in  nostra 
translatione ,  unde  demus  exemplum ;  dictum  est 
eiiini  In  psalmo  civii:  Benedix^mui  tobiidedomo 
Domini^  Deui  Dominui  ei  illuxii  nobii.  Et  in  pf  ahiio 
x^n:  Ira  iUiui  iccundum  iimititudinem  ierpentii^  iicui 
aipitHi  iordWf  ei  obmrantii  auree  tuai. 

Homeeoteienlon  similis  terminaiio  dicitur,  figura 
quolies  media  ei  poslrema  versus  sive  sententi» 
simill  syllaba  flniuntur,  ut,  Ecde.vi :  ifellifs  nt  mdere 
quod  cupiai^  quam  daiderare  quodneuioi.  £t  iUrum 
cap.  VII :  Meliui  ea  a  iupiente  rerrf>i,  quam  Hultorum 
adulatione  deeipi.  Hac  flgora  poel»  et  oratores  saepe 
utunlur.  Poetie  hoc  modo : 

Pervia  dWlsi  patnerunt  c»ruU  pnaii. 

Oratores  vero  iU:   BMfiif  Job^  DeoioVt  iibique 

cognitui  in  tranquillitate,  ad  majorem  notiiiam  perdu- 

cendui^tactuieiiverbere^  ut  odorem  iuamm  oirirnn 

BMe  quklam  epanaphoram  vocant.  ianto  latim  ipargeret ,  ifiien/iiiii  more  aromaium  me- 

Epmmiapiii  esi  sermonis  in  principio  versos  posiU     bui  ex  incenmne  (ragraret.  Quo  scbemate ,  Ipse  qui 

lu  ejusdcm  Aoe  repetitio ,  quemadmodum  Apoelolos     hoc  Oisii,  beatus  papa  Cregorius ,  6ae|?issime  ukus 


PiahDlsla  In  paalmo  xiv  pnsponeus  :  Qiti 
in§rodiinr  am#  wMcnUt^  ei  oparaiur  juaiHam;  q^ 
IffvlMr  ffriffllMii  m  corde  sno;  qni  non  e^t  doUm  in 
»m§namm^  neofeat^  elc.  Ad  nltimom  lu  eoAchidlt : 
Qni  (nekheUf  non  eommowebilnr  in  eeiamnm. 

Bgpoaam^o  ool  fignra  superiori  contraria»  nbi  sifl* 
gnla  verba,  vel  sententia! ,  singolis  quibosqiie  clao- 
Sttlis  siibjnnguiilur.  Tale  est  et  illud ;  in  verbo,  nt 
Piabiio  exLiv :  Yirtulem  ierribilium  iuomm  dicsnt^et 
mn§mmdtnm  iumm  narrabuni;  memoriamabundan^m 
wafiiatfs  tum  omctabuni^  ei  in  juitiiia  tna  extuita' 
bnm.  Item  (/  Cor.  xin) :  Sim  propkeiim  (inqnit) 
frMwtonlMry  tive  /ifi|fii«  feifohiiil,  sioe  fciMlia  de* 
sfrffflRT.  Sententiae ,  quemadmodum  babeiur  psalmo  B 
ixn :  Si  connUaHt  adoennm  mo  raflra,  non  timebit 
eor  aicimi ;  d  exurgai  advenum  me  praslium^  in  koc 
ego  ipernbo* 

S^IUpeii  esi  cnm  casns  discrepantes  in  unam 
sigailicationem  congregamus,  veioti  babeiur  in  psal- 
mo  LXXVD :  Ationdite ,  popului  meuo ,  legem  meam. 
Itempaafano  cxux:  Ad  (aciendamnn^ciam  in  natiO" 
tdbna ,  tnmiMlif iiff  in  populii,  Qiiod  enuB  aii ,  ad 
fneiandmn^  nnmerl  singularis  esi»  quod  addidlt»  In- 
eropa^oites.  pluralif  esi. 

Fii  eiiam  syllepsis  lo  sensv,  id  est«  nbi  pro  mullis 
«nuf,  vel  pro  nio  multi  ponuniur.  Pro  moltis  unuSy 
Qt  paalmo  septnagcsimo  septimo:  Immidt  in  me 
mnunm  eaninamt  ei  comedit  eoi  rana,  et  exierminatfU 
eoi  :  com  non  solnm  unara  ad  exierminandos  JSgy-  ^ 
piiof  miseam  xel  raoaro,  sed  innumeras  immitteret* 

liea  pro  nno  multi«  quemadmodnm  babetur  psal- 
mo  tt :  iflilfnfnl  regei  terrm^  ei  principei  convenomnt 
la  miii» ;  reges  enim  pro  U«rode,  prindpes  pro  Pilato 
pofiiof,  apostoli  intellexernni,  qaemadmodwn  conti- 
leiar  la  Actibos  Aposiolorom  qoarto  capite. 

iooi/lp/oiif  esi  congeminatio  dictioniSy  qoae  fai  ul* 
ihua  parte  praecedentis  versus,  et  prinifa  sequeiiiis 
iterator,  velutl  habeiur  in  psalmo  cxxi :  Stantei  omni 
pedoi  noitriin  atrHi  teif,  Jeruialem^  Jemoalem  qum 
ofSfeaxnr  ni  dvfias .  liem  apnd  Jeremiam ,  capiie 
secondo :  Mo  derellquemnt  (ontem  aqnm  vfror,  ei  (odo^ 
nM  mbi  diiemai^  diiemai  diuipaiait  qum  continero 
aeii  fflhil  f gnof . 

imipAfra  esi  relatio ,  cnm  eadem  dictlo  bis  sas-  D 
pis^qoe  per  prindpia  versuum  repetitur,quemadmo- 
dds  babeior  psalmo  xxvi :  Dominue  illuminatio  mea^ 
et  soIks  mea ,  quem  timebo  ?  Dominue  de[enior  vitof 
voem^  n  quo  trepidabo  ?  El  inrra :  Si  contiitant  adversum 
me  eaom^  non  dmebii  cor  meum.  Si  exeurgai  adver 
mm  nmpradinmf  in  hoc  ego  tperabo. 

fll  ellam  anaphora  ot  eodem  verso»  pcr  principia 
seosmmy  qnemadmodum  pfalmoxxviinVej;  Doimal 
fn  firlirlf •  vox  Domini  in  magnificentia»  vox  Domini 
emt(fingeniii  cedroi.  Qusefigorain  Psalmis  nsiUiiif- 


m 


BBOiC;  VENeRABIUS  OPERDM  PARS  I.  -  DIDASCALICil  QENOTNA. 


180 


Mtse  reperUnr.  El  hujusinodi  oraiiones  esse  reor,  A     Hhmm  conTenienlia  ^,di<:>^ur ,  qnando  terles  ora^ 


qvat  Hieronymos  concinnas  rbelomm  declamationet 
appellat. 

HmmoptoiBn^  oam  in  similes  sonos  exeanl  dicta 
plorinMi,  quemadmodiim  habeiiir  psalmo  xcvii :  Con- 
tale,  exiuliau^  et  psaUite.  Et  Ezecbielis  decimo  iMHato: 
QaQd  ri  genuerit  (Uium  latronem,  effundenUm  $angui- 
nem,  el  pauto  posi :  /n  monti^i  comedentem^  et  uxo^ 
rm  projami  $in  poltuentem,  egenum  et  pauperem  con- 
uisianUm^  rapieHtem  rapina$,  pignu$  non  reddentem^ 
el  ad  idola  Uitanlem  ocuio$  $uo$ ,  ahmiHoiionem  (a^ 
ewuem^  ad  ueuram  dantem ,  et  omplmf  acdpientem^ 
nunquid  vita  ohetf 

PolfptotoM  est  ooa  dixmia  caslbus  varialor  ora- 
lio,  vt^  Eom.  xi:  momam  exip^o^etper  ipeum ,  H 


lionis  lenorem  snum  iisque  ad  ultimum  senral,  niilla 
iNdelicel  atia  vel  causa,  tcI  persona  nnilaU,  ui  psal- 
moLUi :  DeuOf  in  non^ne  tuo  $al»um  me  fae,  el  cftlerat 
usque  dum  ail:  Non  propo$uerunt  Deum  anu  eMi<* 
ip^liim  iMum.  Orat  enim  propbeia,  ul  auzilio  Domini 
salvaloris  ab  hosltum  inseculione  liberelor. 

Polif$fnd€ton  esl  oralto  multls  nexa  eonjonctio- 
nibus,  ul  psalmo  xl  :  DomlitiM  con$ervet  eum^  et 
vid/lcfl  eum^  et  beamm  (aciat  eam,  et  emundet  mi 
terra  animam  eju$^  et  non  tradat  emn  in  manue  titl- 
micoram  eju$. 


DialgUn  vel  A$ffndeton  esl  figura  snperiori  con- 
irarla,  carens  conjunctionibus,  ul  psalmo  lx  v :  JubitaU 

m  Wi^tommu.  ip$i  honor  etToria,  Z^uU  «r-  B  ^«^;  ^^"  ^^  •  '!!fr^^oZ^^ 
euhZn.hm^\m7LX.n:mu^^^  gMamtaudtejue.  DmU  Deo:  Quam  terribdta  $u$a 

mon .  moM  Dei.  Mon$  coafulituo ,  mon$  pingui$;  u$     «i^«  *"^»  ^^*""*^- 

quid  $u$ineannm  moHU$  coagulato$  ?  Moh$  in  tfuo        Sic  aulem  habenlor  seplemdecim  schemaU  dirlmt 

^iiMpltfctiKm  MlJDeo  AaMlore  iit  eo.  Scripturae. 


PAR3  3ECUWDA.  -  DE  TR0P13. 

IVopus  esl  didlo  iranslaia  a  propria  signiftcaaone     a  ro^it  cor  lapideum.  Non  enim  lapis ,  ted  popul«t 
adnonpropriamsimilitudlnem,orBatusnecesslUlis      anunam  habel. 

Tocausa.  Llaulem  rp^nU^iini  LaUne  mai«  vel  ^  «cauiem  lropu.etadDeumflimuIUtoie.Avo- 
mof^  inlerpieuri  possonl,  numero  Iredecim,  vide-  C  ««eribus,  ul:  Sn*  «mlrro  a/«rtmi  tuarum  proUge  m.. 
lieei:  I.  meuphoia;  i.  kauchresls;  5.  melalepais,     A  ferls,  ul:  Domtmii  de  Ston  m^t^.  A membris  hu^ 


4.  melonjmia ;  5.  anlooomasia ;  6.  epilhelon ;  7.  syn* 
ecdodie:  S.  onomatopcBia ;  9.  periphrasls;  tOhy- 
perbaton  (species  sunl  quinque :  Ifysliro/o^io,  oita- 
stropke^  parenthe$'$t  tme^$9  $fnchg$i$);  11. hyper- 
bole;  If.  allfgorla  (spedes  sunl  septem:  Eironeia^ 
antiphra$i$f  amigma^  charienii$mo$t  parcaiUa ,  s«r'- 
ka$mo$t  a$tei$mo$);  45.  homoeosb  (species  siml 
Iret :  Eikon^  parabolep  paradeigma). 
i.  Denutaphora» 
MeUphora  esl  rerum  verborumqiie  translaUo.  Haec 
fll  modis  quatuor :  1«  ab  animali  ad  animal :  T  ab 
inanlmali  ad  inaiiimal :  5*  ab  animaU  ad  inauimal : 
4*  ab  Inanlmall  ad  animaL  Ergo : 

i^  Ab  animaU  ad  animal  iu  fil,  ul  ptalmo  u: 
Quare  [renmerunt  genu$?  El :  DomiHue  qui  eripuit  me 
de  ore  (eoiiif ,  et  de  nmnu  ur$i.  Iiem  psalmo  cxxxvin : 
Sl  siim^o  pennae  mea$  ante  iueem.  Nam  ei  hominet 
el  betlias  el  Tolocret  anlmam  babent. 

i"  Ab  inanimali  ad  inanimal,  ut  Zachari»  unde- 
cimo:  Aperi ,  Lihanet  porUu  tua$.  item  ptalmo  vui : 
Qui  perambulat  $enUta$  nuui$.  TranslaUo  esl  enim  a 
civiuie  ad  moniein,  el  a  terra  ad  mare,  quomm 
nollum  animam  habet. 

5»  Ab  animali  ad  inanimal,  ut,  Amot  i:  EoEftcMlirji 
e$t  vertex  CarmeU.  Hominet  enim,  non  monlet,  ver- 
licem  habeol. 

i*  Ab  UianimaUadanlmal,  nt,  Baech.  xi :  JUiferam 


manis,  utpubnoxvt  ^ :  Qui$  men$u$  e$t  pugiito  a^ae^ 
et  eetloe  palmo  ponderaoit  ?  Ab  liomine  interiore ,  uf , 
Isai.  XL :  Immi  Datfid  fliumJe$$et  tirum  $ecundmH  cor 
meum.  A  molibus  menUs  humanae,  ul  psalmo  ii :  Tume 
ioquetur  ad  eo$  in  ira  $ua.  El,  Genes.  vi :  Pamilil  me 
hominem  (eei$$e.  Et,  Zachar.  vin :  Zelafiit  ttmi  Sioii 
aeio  magno.  El  innumera  hujosmodi.  A  rebus  insen- 
sibilibiit ,  nl,  Amot  u :  Ecce  ego  etridebo  euper  vo$ , 
licnl  ilrttfff  ploailnim  oiiaiiatm  (eno.  (}ui  videlicet 
troput  et  in  commonl  locuUone  usiuUsslmos  est, 
cnm  dicimns  lluctuare  eegeta ,  gemmare  ttlei ,  /fori- 
dam  juoentutem ,  el  lacteam  eanitiem. 

2.  De  katachre$i. 
)  Katachresis  est  abusio  nominis  aul  verbi,  ad  signi- 
flcandam  rem  quae  proprla  appellaUone  deficit.  H»e 
anlem  a  meuphora  dlfferl,  quod  illa  vocabulum  ha- 
lienU  largilur,  haec,  quia  uon  habet  proprium,  aliono 
uUtur,  ut  parricidam  diclmus  qui  orcideril  firairem, 
et  piseinam  qo«  pisces  oon  habel.  Haec  enim  nisi 
exlrinsecns  sumerent  suum  vocabulum,  non  haberent. 
Hoic  simile  est  illud  :  Pone  vecu$  in  quaiuor  angutU 
men$a  per  $inguto$  pede$^  et  eextum  $afum  in  fronU 
teeti  duplicii ,  et  ibi  con(ringit  comua  arcunm,  El ,  H 
Paral.  iv :  Lak'iim  f7/iaf  erat  qua^  tabium  caiiaOf  et 
repandi  iilii.  Pedes  quippe  el  frons  et  comu  et 
labiom,  bominum  lantum  sunl,  et  anlmaniium,  non 
eliamrerum  InsensUiiKttm.  Qoae  nomina,  si  SeripUira 
praBlaUt  rebus  non  imposolsset»  qood  proprium  hit 


•  Hle  el  iofra  a  Beda  vel  librariis  erraium  «t :  verba  entm  Qaii  miniNi  e$t,  ete.,  aunl  Isaiae,  eap.  n , 
••qiienlU  vero,  /nMnt  Baeid,  etc,  leguntur  in  Ad.  apott.,  cap.  xiu. 


ttl  DE  SGHEMATIS 

Aoerei,  non  liabereu  Ad  linnc  tropum  periinet  quod  A 
•criplnm  esl»  Join.  t:  E$t  atUem  Bieroiolfimis  proku* 
iku  piieUui;  t  piscibns  enim  nomen  accepit  aqna, 
qnae  neqnaqnam  propler  pisces»  sed  ad  laTandas  ( nl 
fcmnl)  botlias»  coUecueaty  unde  Probatice  co- 
gMNDen  aorliu  esl. 

9.  DemtHUepii. 
M clalepsis  ett  dictio  gradatim  pergena  ad  id  quod 
oslendil ,  el  ab  eo  quod  procedit  id  qood  lequitur 
imUiuans,  qnemadraodum  babetnr  apud  Psalmistam : 
Lebefee  pnciMum  laennn  mmidueabi$,  Labores  enim 
posnil  probis  quas  laborando  acquiruntur  bonis. 
Necnon  el  illud  p(a*rol  cui :  Draeo  Ule  quem  formasH 
ad  Uiudendiim  d :  per  draconem  diabolus ,  per  dia- 
bolnm  bonns  angelus  inielligendns  est,  qualis  a  Deo 
formatvs  esl.  B 

4.  De  mrfonipRia. 

McrMvuftk  esl  quxdam  Teluli  IransnominstiOt  ab 
alia  dgnificatione  ad  aliam  proximitatem  translata. 
Httjnssnnl  multae  species.  Peridquod  continet  id 
qnod  oonlinetur  ostendit.  per  id  quod  continetur  id 
qnod  oontinet,  per  InYenloren)  id  quod  in?entum  est, 
per  InTentum  invenlorem »  per  efHcientem  id  quod 
eflicitort  per  id  quod  e/ficitur  elAcientem.  Per  id  quod 
continet  Id  qood  coiitinetur,  ut,  Genes.  xxiv:  Efun" 
deu$  hffdriam  in  eanalibus ;  aut  contra,  Aceipe  iiiterae 
taaa ;  neque  enim  bydria  eflun Jebatur,  sed  quod  in 
ea  conHnebatur ;  nec  litterae  in  manus »  sed  charta 
qose  tilleras  coniinet  assumitur.  Et  ilerum :  DimitU 
eaa$t  «<  wHfal,  ei  aeptdetis.  Non  enim  arca,  sed  plaus-  ^ 
iraa  qoo  continebatur  aqua,  tcI  bo?es  qoi  ducebant  ^ 
ptaostrnmy  ire  poterant.  Ha^etper  efllcieutemid 
qood  fil »  01 ,  e  contra ,  per  boc  quod  fit  efQcieniem 
designat 

5.  De  autonamasia 

'krtwpmaim  est  significstio  ?ice  nomiuis  posiU  : 

ex  acddenlibus»  ?idelicel,  propriam  significat  perso* 

nam ;  qoae  Iribus  flt  modis :  ab  animo,  a  corpore» 

exlrinsecos.  Ab  animo»  ut,  Isai.  xi :  Nuntiuid  non  tu 

percu$$l$$i  tuperbum?  A  corpore.   ut,l  Reg.  xvii: 

Yir  $puriu$  aiUiu(Hm$^$ex  eultitorum  et  palmo.  Ab 

elaCione  enim  animi  diabolus  bic  iotelitgitur  superbos. 

AqoaniiUle  corporis,  Goliatb  gigas  signiflcatur. 

Extrlnsecns  quae  sumuntur  in  piures  species  di?i- 

doninr.  Descendunt  enim  a  genere,  ul:  Nunquidj^ 

omnikui  oobi$  daHt  /iilns  Jfoi  agrum  T  A  Ioco«  ut : 

Aueiarem  fedi/toitli  $oetm  Nazarmotum.   Ab  actu, 

Mattb.  xxn :  Quk  autem  tradidit  eum^  dedit  ei$  eignum 

dCms.  Ab  e?entu,  ul,  Joan.  xix :  D\$eipuiu$  ilie  quem 

iiH0ehat  Je$u$.  Per  buuc  tropum  aliqnoiies  et  Do- 

lolnus  ipso  domonstratur :  a  genere,  nt,  Mattb.  xxi: 

ihmmm  /l(io  Daoid;  a  loco,  ut :  OmI  $ede$  $uper  cite- 

rukim  apparet;  ab  acio,  quemadmodum  babetur  Job 

?ii :  Peeiaei^  quid  fadam  li>t»  e  eu$to$  iiomtnum! 

6.  Do  epititeto. 

iktiBixm  mH  prmpoalu  dictio  pronomini.  Nam 

intirntmash  ?ieem  «NBlnis  snstlnei*  epitfaeion  nun- 

q«im  esl  s^nonomino,  ol,  Eedi.  xl?  :  Diiectu$  Deo  et 

imtnMkui  Motes.  El :  Jf  iMncars  et  mi$erator  Dominui. 


ET  TROPTS. 


181 


El :  Juitum  Loth  oppn$$um.  Fit eUam  epilbeton  roodis 
tribus :  ab  animo,  a  eorpore»  extrinsectts.  ilis  duo* 
bus  tropis  aut  vituperamus  aliquero,  ?el  oslendimos» 
?el  ornamus. 

7.  De  eifltecdoche. 

XwcxJox^  M^  significatlo  plenl  iiitelleclus  capax, 
cum  plus  minus?e  pronuntiat ;  ant  enim  a  parle  lo- 
lum  ostendii,  ot  Joan.  i :  Verbum  caro  faetum  eei. 
£l,  Act.  xxvii !  Eramui  rero  in  navCf  un^oenm  anima 
ducenim  ieptuaginta  us.  Aut  contra,  ult  Joan.  xix : 
Ergo  propter  Paraiceven  Judmorum^  quia  juzta  orai 
monumentum  ubi  poiuerunt  Jeeum. 
8.  De  onomatopcBia. 

*Oyo;ifltroiroccfle  est  nomen  de  sono  Csctumv  ut, 
I  Gor.  xin  :  Cgmbalmn  tinniene.  Et,  Isai.  L?ni :  Oaoft 
tuba  exaita  vocem  tuam.  Et,  Jerem.  iv :  Conilf  tuba. 
El :  Nunquid  eircumdabii  cotlum  eqin  hinmtum  f  Et, 
Isai.  Lvi :  AnjfilNf  (^tf .  Et,  Jobiv^Fox  ieeenm.  Et, 
Isai.  Lvi  :Caiief  mnlt  non  vaientei  iatrare. 

Ad  bunc  tropum  pertinere  qoidam  existimant  si- 
bilos  serpentium,  porcorum  stridores«  caeterommqne 
vocem  confusam  animantium,  quae  ei  ipsa  In  Scri- 
ptnris  unctis  ssepius  indiu  reperltur. 

9.  De  periphrad. 
Hiplfpaaic  est  drcomlocutio ,  quas  fit  ant  nl  bro- 

?iutem  splendide  describal  el  prodncal,  aul  lloedita« 
lem  drcuitu  e?ilel.  Splendide  producU  ?eritas,  ul , 
n  Cor.  T :  Scimui  quoniam  oi  terreitrii  domui  noitra 
hujui  hahitatiomi  diaoivatur^  quod  mdificaHonem  hm- 
beantui  ex  Deo«  domiim  non  mmin  faetam,  egtemam  ln 
^if.  FcediUtem  drcuilu  e?iianSt  ut,  Rom.i :  Nam 
fendnm  eorum  hnmutaoerunt  naturaiem  uomn,  in  oum 
uoum^  qm  eu  eonlra  naturam;  iimiiiter  autem  H 
wtaiculi ,  reUeto  natmraH  nfn,  el  coeUra. 

10.  De  hyperbato. 
TfrJpCftm  esl  transcomio  qoasdam,  TOrf>onim 

ordiiiem  turbans.  Htt)ns  spedes  sunt  quinqne,  ?ide- 
licot :  Hyslerologia,  anaslropbe,  parentbesis,  tmosls, 
syncbysis. 

De  hgiteroiogia.  Hystorologia «  vrapo^rtft  ?el 
{itntpw  wpoxt^ ,  esl  sententia  cum  ordo  ?erbis  mo* 
Ulur,  Ql ,  psalmo  xxiii  :  Uie  acdpiet  benodictiO' 
nem  a  Dondno,  d  ndiorieordiam  a  Deo  oatutari  suo; 
prius  euim  Dominus  mberando  Justifieare  solet  im* 
piuffl,  el  sic  poslea  benedicendo  coronat  Justum. 

De  anaitrophe.  Anastropbe  esl  ?ertK>rum  tantnro 
praeposuras  ordo»  quemadmodnm  babetur  Job  ? : 
Quam  ob  rem  ego  deprecabor  Dominum^  pro  ob  quam 
rem. 

Do  parenthed.  Parentbesis  autem  est  Interposiu 
ratiocinalio  dl^isae  sententi®.  Queniadmodum  est  el 
lllud  Ap09toli«  Galal.  n  :  Qui  enim  operatui  e$t  Po* 
tro  (m  apo$toiatu  cireumd^ionii)  operatue  e$t  et  udhi 
inter  gentee.  Et  cum  cognon$$ettt  gratiam  {qum  mihi 
data  e$t )  Jacobu$  et  Ccphae  et  Joannee,  destrao  dada- 
runt  nuhi  et  Bamabm  eodeiatie. 

De  tmed.  Tmesls  est  simplieis  ?eriii  soclio,  aut 
onius  conipositi,  ona  dictione  ?d  plnribns  InUijeelis. 
Haee  spedes  licet  in  sacra  Scriptura  faciie  (F.  non  fa* 


I»  BBDiK  VEN£aABilJ3  OPBROU  PARS  I.  -DIDASCALfCA  GENUtNA.  m 

eilel  inveiiuitur»  UuieQ  Iiabelor  io  Chriiiiaoo  poeU«  A  l»  ioniuu  9oiU  00/aii/ii.  Et,  Threo.  iv  :  Dlmjgroro  ai 
ttl  crt  :  ■"•^  /.-#.rA^«^  f^^^  ^-.-^ 

lliero  qoem  genuit  S(4yiiiis  Djvklica  protof. 
Uoc  est  Jerosalein. 

Ih  «2fo%ii.  Synchysis  esl  hjrp^baUm  ei  omnl 
parto  eoorusuin.  PSiilnii  livu  :  Si  darmUtU  inl^ 
medi9i  chrM  pennw  colavnkm  dewr§enuim^  ei  potlo- 
riera  dcrei  ejui  in  $pecie  oori.  Priot  eain  hic ,  ni 
Aofustiiius  ait,  qoaereodos  esl  ordo  rerhonioit  qao- 
modo  fitiiatur  seoteaiia,  qn»  ■tiqoo  peodel,  ei  di« 
cilor  51  d^nmmiie ;  deiade  iocerium  osl  olmm  kee 
pewtee,  00«  0  eoe  pemue,  ul  od  ipsas  peonas  loqoi 
tidealor ;  oirom  eigo  Tcrbls  qoje  praecesseront  flnla- 
(m  isto  senteotia ,  ot  sH  ordo  :  Domiioi  diibU  ver^ 
bem  eeemfelimiiikue  tirlute  multa,  d  dormlaHe  inler 


euper  carbonem  fociee  eorum. 

12.  De  uUegoria. 

Allegoria  osl  Iropiis  quo  aliud  tigniOcalur  qnain 
didtur,  ut,  ioaii.  iv :  Leeete  oculoe  veetro$ ,  et  Mete 
reglonee.  f«to  ulhte  eunt  Jam  ad  w$e$eem.  Iloc  est, 
inteUiglui  f  mio  populi  euntjmnpgruti  ud  credendum. 
Hujus  speciet  nult»  suot,  es  qoibns  eminent  sepiem: 
Bironeia,  amiphrasist  migmateharientismos,pa* 
rGemia,  sariiasmot,  astelsmot» 

De  eironeia.  Cironeia  etl  tropoi  per  coolrarlum 
quod  conalur  ostendens,  ui  t  aoaMte  voee  majore. 
Deue  eet  enim  Baal,  el  foriiloo  lo^tur^  ool  lii  iflrer* 
S6rioesl,  otfl  in  iHnfre,  aut  dcrmit^  ui  exeiietnt^ 


metiioe  eieroe^  0  vo$  penuai  columbm  deurgentetie  ^  an  B  Uanc  enim  nisi  gra?itas  prouuoiiaiiooit  adjoferil, 
his  00»  tequootor.  ot  ordo  sii :  Si  dormiaUe  inter  mo-     conflieri  videbilur  quod  oegare  eonteodit. 


his  qo»  tequoatort  ot  ordo  sii :  Si  dormiaHe  inter 
dioe  eleroe .  pfoifOf.cohimte  deargentatm  nhse  dealba" 
buviur  inSeimon^idesi^ipuepennmdeaibabuHturf 
si  danmatie  inter  medioe  ciero$ ,  ut  illis  hoc  dicere 
iolelligaior  qui  speciei  domus  tanquam  spolia  divi- 
dttotor,  id  esl :  5i  dormtofls  inter  medioe  ctero$,  o 
voe  fKl  liiHi^oilitl  epeciei  domu$  per  mani[e$taiionem 
epiritue  ad  militatem  (ui  alii  quidem  detur  per  sptri- 
fitm  $ermo  eapleutim,  am  $erm^  $cienlim  eeeundum 
eumdem  epiritum,  olit  lide$^  atH  genera  liuguarum,  ia 
eodem  epMlu^  etc.) ;  it  ergo  voe  domdatie  inter  me- 
dioe  eieroef  tuuc  penam  coiumbm  deargeniaim^  nioe 
deaibabuutur  in  Selmon.  Potosl  ei  sic  hitelligi :  Si 
oos  iMOflor  coiumbm  deargentatm  dormiaiie  iuter  mo* 


cooflieri  videbiiur  quod  oegaro  eonteodit. 

De  antiphrati.  Aniiphrads  esi  oolot  vorbl  fronio  ^ 
ui,  Hatih.  ssn  :  Amtc^,  ad  giud  venieii  t  loior  Iro- 
niam  ei  aotiphrasin  hoc  dbui,  qood  ironia  prooon* 
iiaiione  sola  indlcat  qood  rotelligi  Yoli.  Antiphrasit 
TOro,  nou  ?oce  pronontianiis  signlflcai  eonirariomt 
sed  sois  UntUm  verbis,  quoruin  e&i  origo  conirarla. 

De  mnigmau.  JSnigma  esi  obscura  senteniia  per 
occulUm  siinilitudinemrerum,  ut»  ptslmo  lxvu  : 
Pefime  eolumbm  deargentaim^  H  poeieriora  dorn  ejue 
in  epecie  auri :  cum  slgnificet  eloqoia  Scripiuim  spi« 
rtualis  di?iuo  lomine  plena,  sonsum  vero  ^os  iolo* 
riorem  majorl  cosiesiis  sapieoiimgratla  relblgeniem; 
vel  cerle  vium  tanetm  Ccclesim   praetcniem  vir- 


ifios  deroi,  tdve  dealbt^tttur  in  SWoioo,  ul  sobio-  ^  ^^^^^  pennis  gaudentom,  roturam  autem,  qox  iii 


MligSDiar  homioes,  qui  per  gratism  remlstlonem 
oeciplonl  pece^iorom.  Unde  eiiam  do  ipta  Beclesia 
dlellor«  Caoi.  vui :  Qum  e$i  ieta  qom  aeceudlideai^ 
bataf  Promisslo  qoippe  Dei  teneiur  por  propheUm 
Isalam»  eap.  i,  dlceolem  :  51  fuarim  peccata  veeira 
iaafeam  pbmniceum,  eicui  nivem  dealbabo.  Potesi  el 
tie  bitelligi,  ot  hi  eo  qnod  dictom  etl,  Pinttaf  «ohfm- 
bm  deargentatm,  subaudiatur  eritie^  ot  iste  sli  sensus : 
Voi  gui  tanquam  epolia  $peciei  domue  dividimini,  it 
dormiati$  intermedioe  cUroK^  pennm  columbm  deargen* 
tutm  eritie^  id  esl,  iit  alliora  elevabimim^  compagini^ 
iauuu  Eccleeim  cohasreHU$.  NuUam  quippe  aliaro 
meiius  bic  hitelligi  puto  culumbam  deargenUm  quam 
tllam  de  qua  dlctum  est ,  CauU  vi :  Vna  e$i  columba 


coclis  est,  stenia  cum  Domiao  clariuie  Iroiioram. 

De  charienii$mo.  Charieotismos  esl  Iropos  quo  do« 
ra  dicio  graiius  proreruniur,  ul,  Genes.  ixix :  Noune 
pro  Raehel  $enfivi  tibi  f  guare  auum  impoeuieti  mi- 
Mf  uno  enim  levissimo  impositioois  verbo  injuriam 
qnsim  paiiebatur  gravissimam  lcmperanlius  loquent 
signincavit. 

De  pwrmmta.  Parmmia  osl  accommodaium  rebos 
lemporibusque  proverbium ,  ui,  II  Pei.  ii :  Caiiis  re- 
wmii  ad  vomitum  euum^  ei,  I  Rcg.  x  :  Kum  ei  Saui 
inier  propheiaef  Quorom  unum»  cum  qnomlibei  potl 
actani  paeniteniiam  ad  vitia  relabl  dicimot,  altero 
tunc  uiimur,  cum  indociom  quemqoe  ofBciom  do- 
cendi  assomere,  vel  aliod  quid  artis,  quam  non  di- 


-  »  ^  ,w-w„.^w        WW..W.  ^^w.Mw.wy  «w  «Mwv  «|«iw  «luvf  «|uaai  iiwn  ut- 

ifno.  DeargentaUesi  autem,  quia  dlvmit  eloquiis  esi  D  dicit,  sibimet  usurpare  vlderimus.  Hic  tropnt  odoo 


orodiu :  fltfiiio  namquo  Domini,  allo  loeo»  elo^to 
coilo  dicooior ;  ptahno  xi :  Argentum  igne  examina^ 
itmit  terra  pnrgatam  eeptuplum.  Magnom  iUqoe  esl 
boonm  dormlre  faiier  mediot  cterot,  qoos  nonnulU 
dno  Tesumenta  esto  volueront,  ui  dormiretii  inter 
duot  medtos  cteros,  in  eorom  Testameoioromaucto* 
riute  requiescere«  id  esl,  utriusqoo  TesUmeoU  ies- 
UoMiiiis  acqoieseore,  nl  qoando  aliqoit  ox  hit  pro- 
rerlor  ei  probatur,  omiiit  ioionllo  padfico  qnieU 
ttnlatur. 

II.  DehgperboU. 
Hyperbole  etl  dieiio  fldem  exeodeiis ,  augendi  mi- 
Roendtve  eanta.  Aogendi,  ut.  II  Beg.  i :  AgulHecmli 
9elariore$ ,  ieonibu$  fortiore$.  Mhiaoodi,  ut :  Terrebit 


hlvi  patei,  Qt  liber  Salomonit»  qoem  nos»  teeoodom 
Htbreos ,  Parabolu  didmos ,  apud  Graecot  ox  eo 
nomen  Paroemiorumi  hoc  est,  Proverbiomm»  ac* 
ceperit. 

De  $arca$mo.  Sarcasmus  est  plena  odio  hosiilisqoo 
irrisio,  ut,  Matth.  xxvn  :  AUo$  $aUo$  fedt,  eeipeum 
non  potcei  ealvum  facere.  Si  rex  hrael  e$t,  deeeendai 
mtne  de  eruce^  et  credamue  ei. 

De  aeuUmo.  AsUismus  esi  iropos  moltiplex,  oo- 
merosaeqoe  virtutis  :  oam  iarHapAc  puuior  qoid* 
quid  diclnm  simpiiciUte  rostica  caret,  et  saUt  fiMOia 
orbanitato  expoUtom  est,  ul :  C^iiiiom  o*iitNiimOir 
qm*  voe  conturbant.  NoUodom  saoe  qood  alleforia 
aliqoaodoliiolis,  aliquaodo  vorbit  Imilommodo  fit. 


m  DE  SCIiEMATIS  ET  TROrlti.  189 

Faeiii  quidein,  ut  scriptuin  cst :  QHomam  A^raham  A  ria  slmut  cc  myHicus  ilc  Clirikto  vel  Ecclesia  iiMisiif, 


d^  pMU  kabuit^  nnnm  da  ancilla »  al  umum  da  d* 
#m»  qam  mnl  4mo  Teslain^iUa  « iit  Apostolas  cx- 
poiiit.  Trrbis  aaiein  ftoJammodo,  ut,  ImI.  xi  :  £(jre- 
iklHr  ftrfA  if«  ra^e  Jom^  ei  foi  ie  radice  eja$ 
«sMUlffv  qoo  sigoiacfttur  dc  tiirpe  David  per  vir» 
finf Hi  MariaBi  DomlDQm  Salvalorum  fuiise  ntscitn- 
mm*  ARiiniBdo  Diclis  simnl  et  verliis  nnai  endemqne 
rcs  aUegerice  slgniHcaior :  fiiclis  quidem,  «iGe* 
SfS.  ixxvn :  Veniulfnnil  Jeif|iA  ttmaelHie  Mginta 
nrfsnfiit;  verbis  vero»  nt,  Zscbar.  xt :  Appenderuni 
mmfiem  wumm  lri§inlm  argentch.  Item  factb*  ut, 
I  Ref.  XVI :  Ee^t  auiem  Daeid  rufue^  et  puUher  ae^ 
paetUf  ei  unskem  Samnelln  uMdio  (rattum  su9rum; 
verbis,  «i»  Canl.  tv :  IKIiclifs  meue  emididue  et  rubi 


et  tropologti»etaus|oge»  Hguraliter  iutiuiitur,  ut  : 
lempluin  Domiiii,  juxia  bistoriam,  domus  qnam  adi- 
ficavit  Sftloitton ;  justa  allegoriam,  corpus  doininicum» 
de  quo  ait,  Jaan.  n  :  SoMte  temptum  hoe^  et  in  lrib^$ 
dietue  exdtako  ittud^  tl\e  Ecdesia  ejus»  cui  dicitur : 
T^f^liMi  enim  DeieanetumeU^  qu^  mth  ros ;  per  tre* 
pologbm»  qnisque  fideltnm,  quibas  dicilur»  I  Cor.  1 1 : 
iii  nesdltt  ifuia  eorpora  oeetra  templnm  eet  Spiritut 
Mmmctif  fui  in  vohie  eeit  per  aoagogen»  superni  gau- 
dii  mans?ones«  cui  asplrsbal  qui  ail :  Beaii  qui  *a6t- 
fanl  in  4ome  liic«  Dominef  ln  eofcubim  eaicuU  Imide* 
huni  te.  Simili  modo  quod  dicitnr  psalmo  GXLvn  : 
I  auda^  Jerutaiem^  DominNm,  tauda  Deum  tuum^  Sion : 
tiuoniam  confortatit  $era»  portarum  luarum^  kenedixit 
,  ateciao  e»  mtHitei»  qood  atmmqae  mystice  B  ptHi  luie  in  te;  de  civibus  tenwne  lerusalem,  de  Ee- 
Del  el  bomlnnm,  decorum     clesia  Cbristl*  de  anima  quoque  electa,  de  patria 

coelestl,  juxta  bistoriam,  {oxta  allcgorlam,  Joxta 
iropologiam « Jnxta  anagogen  •  recte  potest  accipi. 
Jttxta  allegorlam  de  Ecclesiat  dixlmns.  sequentes 
exemplom  dodlsslmi  Iractatoris  Gregoril ,  qui  In  libris 
lloraUboSv  ea  qaas  de  Cbrisl6^sive  Ecetesia  per  figu- 
ram  dicta»  sive  fiicla  Interpretabantart  allegoriani 
proprie  nuoeupare  solcbat. 

13.  De  hommoei, 
HomcBosb  esl  minos  notm  rei  per  simititadinem 
ejas  qoae  magls  nota  esl  demonstratio;  bujus  spe* 
cics  soni  Ircs,  elcoo,  parabole,  paradeigma. 

De  dcon.  Eicon  est  personaioni  inter  se,  vel  ee 

,  rom  qo»  persoms  accidunt,  comparatio,  ot,  Joan.  i : 

'  Vl^lmuii  f  loiiam  ejue,  glorim  iiuati  Vni§eniti  a  patre; 

et»  Loc  XX  :  Heque  nuhnt^  nefifi  daceHi  us^et^ 

meqne  etdm  ukra  mori  poierumtf  etqualet  enim  angetit 

erutu. 

De  parahole.  Parabule  Cil  rerom  genere  diis'mi* 
liiim  comparatio,  ul,  Mattb.  xni:Shiifl«  ett  regnum 
ceUorum  §ran§  tlnapit;  el,  Joan.  lu :  Sicut  Moyret 
exaltawit  terpentem  in  deterto^  ita  exallari  oporUt  Fi* 
liam  hominh. 

De  parede:§maU,  Paradeigma  ea  prspositio,  sive 
enarratio  exempM  exboruniis  aal  deicrrentls.  Ex« 
boriantis,  ut,  Jac.  v  :  £/lii  homo  erat  timUit  no* 
hitt  paetihUitf  et  oralionem  oravit  ut  non  plue» 
rei  euper  terrmm^  et  non  ptuit  amit  tritut^  et  mentihut 
litodfois,  qaae  post  opera  bona  sacculi  bujus,  quaD  sex  ^  icx ;  et »  Maub.  vi :  Retpicite  tolatitia  ceeti ,  quoniam 


qaldem  sapienlia  et  virtolr,  sed  soi  luisse  sanguluis 
eMoae  roseum»  eumdemque  unclum  a  Deo  Patre 
eleo  lmtltiae«  pras  consortlbus  sois.  Ilem  allegoria 
verbi,  sive  operist  allquando  bisloricam  rem»  ali* 
qaaodo  typlcam»  aliqaaodolropologlcam,  id  esl« 
owralem  ratlonem,  allquando  anagogen ,  boc  esl , 
seosom  ad  snperiora  ducentem,  flgoraie  denunliat. 
Per  bisloriam  namqoe  bistoria  A^orator,  cum  factura 
prloMmm  icx  iive  septem  dierum*  lotidem  iaeculi 
hqioi  comparaUr  aBlatlboi.  Per  verbom  blsloria , 
dnm  boc  qoed  dlcll  Jaceb  paliiardia ,  Genes.  xlix  : 
CsfnlKi  liajili  /lula,  ad  prmdam^  (Ui  mi ,  atcendittt , 
et  eflrtcra,  de  regno  ac  vicloriis  Darid  Inielligitnr. 
Per  verbam ,  spiritoalis  de  Cbrblo ,  sive  Ecclesla  • 
seBSOit  cum  idem  sermo  palriarcbae  de  dommica 
passione  ac  resnrrectione  fideliter  atcipitor.  Item 
allegorla  Ibcta,  Iropologlcam  *  boc  esi,  moralem 
perrecUonem  designat«  ut,  Genes.  xxxvn,  tunict  ta* 
larls  el  polymiu  qoam  Jacob  patrlarcba  lilio  soo 
Josrpb  lecil»  variarom  viilotum  graHam,  qoanos 
Dcos  Paler  osqoe  ad  lerminom  vitae  nostr»  semper 
indul  prxcepit  et  donat,  inslnual.  Allegoria  verbi 
aftmdeni  morum  perfectionem  sigiiifical,  ut :  Sini 
tnmhi  uaairl  preteinclif  ei  tucemm  ardentoh  el  cxtera, 
Anegoria  lacli,  anagogicum,  boc  es(,  ad  luperiora 
daceniem  sensom  exprimit,  ul :  Septinmt  ah  Adam 
Emoek  tramtlMiua  eei  de  mmndo,  Sabbatum  fulur»  bea- 


mtaiibos  peraKitur»  eleclis  In  fioe  servatur,  figumte 
prmsignal.  AI!egorla  verbi,  eadem  viias  coeletls  gau- 
din  denwnilrai,  ol,  Matth.  xxiv  :  Vhicunque  fuerii 
corpue^  illic  con§re§ahuniur  et  aqtdlet^  qoia  obi  me» 
dlalor  Dei  el  bombium  esi  corpore,  ibl  nlmirom  el 
mme  soblevatas  ad  coslos  anlmae,  ei,  celebrau  gloria 
resarreclionls,  coltigenlar  eilam  corpora  Jostorum. 
)  in  ona  eaJemqoe  re,  vel  verbo,  bisio- 


neii  teruntf  neque  meiunt^  neque  cen§re§ant  in  horrea^ 
ei  pater  vetter  cetlettit  patcii  illa.  Dcterrentis,  ul, 
Mattb.  XXIV  :  11  a  hora  qui  fuerii  tn  frcle,  et  oata 
ejue  in  domo^  non  deuendat  tollere  illa;  et  qui  in 
a§ro,  timiliier  mon  redaai  retro.  Memoret  ettote  uxo^ 
ritLoth. 

Et  slc  babentur  Iredeclro  generales  Iropi  sacr« 
Scriplorx. 


ISf 


BEDiB  VENBR&eiLIS  OPBRIM  PARS  l.  -  WDASCAtlCA  OEHOINA. 


m 


DE  NATURA  RERUM  LIBER. 


»  PRiEFATlO. 
Ntturat  reram  Tariaii,  labeniis  e(  asvl 

•  Perfttrinsi  ttlolis,  (empora  laU,  cilis» 
Beda  Del  faniiilitt ;  ta  fixa,  obseero,  percniieiD, 
Qui  legis  astra,  supcr  meote  toere  diem. 
CAPOT  PRIMUM. 
Bi  quiidrifitrlo  Dd  •pere. 
Operalio  divina ,  qu0  sarcula  creaf  tt  et  gubemat, 
quadriformi  ralione  distioguitur :  primo»  qood  hasc 


A  in  Yerbi  Dei  dispensatione  non  facU,  sed 
sunt :  qui  nos ,  aposiolo  *  lestOt  anta  temppra  ssmq- 
laria  pnedesiinaTit  in  regnom;  seeoudo,  quod  ia 
materia  informi  pariier  elemenu  mundi  bda  sint, 
ubi  qoi  Ti?it  in  setemom  creavit  omnia  simol ;  ter- 
tiot  qnod  aadem  maieries»  secundum  eaosas  simul 
creatas  non  jam  simul»  sed  dlsiinclione  sex  primo- 
rom  dterom  in  coBlestem  terrestremqoe  creatoram 
formatur;  quarto,  quod  ex  ejusdem  creaturse  seminl* 


TARIANTES  LECTIONES. 

A,  B,C.  Codices  desiKnant  Mstosqui  in  BMQlheea  NatiQn.  Pm$.  servantur.  U  nonierantor  in  CaUbgo 
Sori.  i827,  S.  Cerm.  989,  et  5m 
>  B.  omillit.     *  C,  PentrinxU.     *  A.,  Uitante. 

GLOSSiE  ET  SCROUA. 

id  est,  inlellecius  ratione  et  discreiione.  Ftxo,  sclli- 
cet  lUa  menie.  Super  a$trn,  id  est,  super  cobIos,  ubl 
astra  sont,  de  quibuft  in  hoc  opusculo  Deo  aoiiUante 


MiBPATIO. 

iNCiatTi  AucT.  GLOssii.  — Giosu,  Graec^  int#ipre« 
taliono,  liugoae  sortitur  nomen.  Hatic  pbilosopbl  ad» 
terblum  dicunt,  quae  Tocem  illam,  de  ciUQS  proprie* 


dispoubimos. 
JoiRHisNoT.  ScflOLU.  —  Namrae  renm. 


DisUchon 


ute  rfquiritur,uuo  et  siiigulari  Terbo  deslgnaL  Quid  B  i^e  in  exemplari  scripto  et  salis  Teteri  osque  ad 


enim  illo  i  sit,  in  ono  verbo  posltom  dedara  t,  ut :  Con 
licescere  est  tadre:  Item  :  Laios  baurit  apertam. 
Ilaurit ,  pereuiU ;  iiem  cum  termioum  diciinus  fnem^ 
aut  populaus  interpreUmur  esse  vattatae ;  et  omnino 
cum  onios  Tcrbi  rem  Terbo  ono  manifesUmus. 

yer$u$  Bedas  preebyteri.  —  Nominatos  Tcrsus  ab 
eo  quod  fluat,se>eque  ipse  circumeat.  Yersus  proprle 
dicilur  a  vertendo»  guia  converti  potesi,  id  est,  ut  id 
quod  habet  in  flne,  babeat  In  medio,  et  e  contra,  ut 
est :  Comun  Telaiarom,  Tertimoa  aniemnaraa,  cor- 
noa  Telaiarom.  Vei  ideo  dicitur  Tcrsus,  quia  a  lloe 
manus  scribeiitis,  ad  iniiium  converiitur  : 

Anna  f  iriiinqoe  cano,  Tn^ae  qui  prlmas  sb  orls. 

iVaHcras  renim  iMirlas  labentie  ei  ofwi.  Quidquid  esl 
aWe  Tisibile,  sIto  iuTlsibile,  sensiblle  seu  Inieliigibile, 
creans  sIto  creatum,  natora  dicitor.  Ergo  generale 
est  natora  omniom  rerom,  et  earom  qoae 
llla 


sunt,  et  earum  quas  non  snnt.  Illa  aiiUm  non  esse     ..^  «^  ^.  ,„..^  ^ 

diaintur,  quas  nec  sentlrl  nee  Intelligl  possunt,  sed  C  nm  ^^i ;  Aliter  sunt  ea 
quod  lu  suot,  ot  omnem  cognitlonem  corporis  et     siiter  ea  quae  in  Dco  sunt. 


mentis  transcendant.  Doobos  namque  modis  naiora 
dicitur.  Deus  iuque  natura  diciiur,  quod  concu 
naMilaciat.Omnisetiam  creainra  natura  Tocatiir, 


teirasticbon  productum  fuit,  adUeclis  bls  duobds : 

Beda  Dei  liMnohis,  to  Oxs,  obsecro,  pereanein, 
Qfii  legis  i^  siiper  Dente  uere  diem. 

Quaeab  alio  quopiam  adjecU  Tidentor;  ftiit 
Beda  Tersittcator  tolerabllis ,  ut  planum  fedt  ict 
qpere  qiiod  heKametris  Terslbns  eomposuit  de  Tiu 
Gutberli. 

CAFirr  ptwuif. 

BBinBFEaTi  Glossa.  —  OperaUo  diiina^  tpnee  ar- 
euta  creatil  et  §ubemat.  Duobus  modis  dleitur  Deos 
gobemare  sascola ,  tcI  coosenrando  fasU ,  tsI  per 
soeees^iones  reparando. 

INspeiu4iiion«  non  [aeta.  DisnenuUo  et  coosiliQaa 
Dei,  et  ars  Ipse  Deos  est » qoia  lo  eo  prxter  seipsom 
nihil  esse  potest. 

jBtema  $unt.  Prolnde  omnla,  qm  ab  Ipso  faeu 
sunt  per  dispoaitionem  astema  sunt,  sleut  et  ille  atter- 
nu^eil  et  tune  Deus  snnt.  Ui  enim  beatus  AuguBti- 
1IW5  sub  ea  facu  soit, 
Tidelicet  in  dl«po- 


sitione  eiistendo,  unde  omnia  uus  sunt,  Deoa  soot. 

Paler  n$^e  nunc.  Quis  explicet  Terbls  quooKNb 
Deos  et  qoietos  operetur,  el  operans  qoiescat,  In  eo. 


eo  qood  nascatur.  Rernm,  id  est,  caosamm  creaU-     quod  Deos  die  septtmo  reqoievit  :  Ipsom  Dominnm 
rom,Tlsibi1lam  sciliceiet  InTlsibiliom.  Forios,  Ideal,     etSalTatorem  uostrom  Jesmn  Christum,  qol  base 


difersas  et  muitipllcea,  ae  diaslmiles,  Teluti  in  mundo 
liabentur.  LabentU^  id  est,  decurrenlis  et  deficienlis. 
iffvl,  ftcuv  Graece,  Latlne  saeculom;  lilnc  aiTiim 
dicitor  s»co*iim. 

Ptfrs/riiixl,  Id  esl,breTlter  seripsi.PersiringerepnH 
prieest,sirictimnarrandoablNreviare.  Tiln/ls.  Titolos 
auiem  dicltur  a  TiUne,  Id  est,  sole,  quia  sieotsol  sna 
praeientTa  mundum  illuminat,  lu  et  titulos  seqoen- 
tem  paginam  iliustrat ;  nam  sl  titulum  firoolia  erase- 
ris,  muia  pagina  reroanebit,  uiaitquidam.  cTitulum 
frontis  erade,  ut  muu  sit  paglna. »  Tempora  tata^  id 
eat^  ampla. dlts ,  Idesi,  breTlbaa.  TitnHa^  id  ea, 


loquebator,  et  dicebat :  Pater  meos  osque  oMido 
operaur,  et  fgo  operor,  maanum  sacramentom  si- 
gnificaTiiy  quiaetDominos  Jesosotique  Deos.  Ipse 
est  enhn  Terbimi  Dominl,  qoia  hi  princlpio  erat  Ter- 
bom,  et  non  qualeeonqoe  Terbom;  sed  Deoa  erat 
Terbom,  et  omnia  per  ipsom  CicU.  Operatoa  est 
Pater  locem,  sed  dixit  ot  fleret  lox.  Si  dlxit,  Tefbo 
operatvsest.  Terbom  ejos  ^oeram,  ego  som.  Per 
me  factos  eat  mondos  In  lllis  operibus;  per  me  regi- 
tor  mondos  in  istb  operlbos.  Pater  meoa  et  tooc 
operatoa  est ,  coqs  fecit  mondom ,  et  «sqne  mme 
operator  cnm  regiL  Operator  ergo  Deos  non  Bora 


pfmbtitBncttUI  iu  iocfaoautibos :  De  qoadrlfario  Del  n  creando,  sed  ereaU  gobeman^o.  Fiierant  qoidem 
0perB,eto.  in  prsBsenila  Del,  anteqoam  futaaent  creaia;  aed 

Beda.  Subaudllur  Ego.  Dei  famirdis*  id  cst,  senrus. 

Qict  te§U.  teilicet  mewu  librom.  Per  aposirophen 
alloqoilor  lectorem.  Obeoero^  scilicet  le,  o  lector. 


Tnere^  Id  est«  conlemplare.  Perennem  diem,  Id  est, 
perpetuam  lucem,  Deum  Tidelicel,  qul  estdies  asler- 
nos  anu  omncm  diem,  et  omni  sole  luoidior.  Monte^ 


asteraaaont,  anteomne  Tideiicet  teanpua,  et  anie 
aliquam  creailonem.  Anu  mundl  creationem  qoldem 
lempus  foit.  sed  non  tale  quale  nunc  est,  qoia  noUa 
tune  erat  TiciMitudo  diel  et  nodis. 

Ino.  Aoct.  GLOSSii.  —  Operath  ^eina,  qnm  f c- 
eula  ereamt  et  qabernU.  Doobos  modis  didtur  Deos 


I» 


D6  If ATURA  RERUM. 


iOO 


bnt  etpriiiiordialibQScaii&isloliusssculiteinpusDalu-  A  caelum,  lerra,  angeli,  aer,et  aqua  denihilo.  Dieau- 


rali  oarsu  peragitur,  ubi  Paier  usque  rudc  opera- 
tnr  el  Filius^  ubi  etiau  corvos  pascii,  et  lilia  ?eslit 
Dens. 

CAPUT  II. 
De  mundi  formatione. 
h  ipso  quldem  priDcipio  conditionis  facla  sunl 


tem  prlmo  lux  iacia  est,  et  ipsa  de  nibilo;  secundo, 
firmamenium  in  medio  aquarum;  terliOt  species 
maris  et  terne,  cum  cis  qu»  lerne  ndicilus  inbae- 
renl ;  quano,  lumisaria  cccli  de  lumlne  primo  die 
faclo ;  qaiulOy  nalaillia  et  volalilia  de  aquis ;  sexto, 
reliqua  animalia  de  lerra,  el  homo  *  qttidem  canie 


VARIATITeS  LECTIONBS 
*  A,  B«  C»  €ttme  quUem. 

OLOSSiE  ET  SCHOLIA. 

gubeniare  saecola,  vel  consenrando  facta «  vel  per 
soccessioiies  reparando.  Quadriformi  ralione,  id  esl, 
doadHpartito  Inlelleclu.  7«  Ytrbi^  id  esl»  FilifDei 
dtspeiisalione,  id  eal«  disposiilone  et  providenti». 
^Teii  faeia,  itl  est,  non  lemporalia  sunt.  rnerunl  qui- 
dem  fn  praBsenlii  Dei  anleqoam  Aiissenl  creaia  :  led 


herbam ,  et  qni  dat  jumentie  etcam  tuam,  et  wWt 
eorvorum  invoeantibut  le.  Prima  Igltur  crealio  facia 
est  ab  aeterno;  secuoda  momento;  terila  spaiio  scx 
dierom ;  qoaria  est  qoolidiana  durans  usqoe  ad  con* 
sommalionem  saecoli.  Dispolantor  b»  auscstiones 
passim  a  sacris  interprelibus,  et  a  beato  Augostino, 


mtema  tuut ,  ante  omne  Tidelicet  lempu?,  ei  ante  B  ilbro  ix  de  Civilate  Dei,  a  Peiro  Lombardo  ii  Sen 


ali(|naro«crealionem.  Anteroondi  creationem  lempus 
quiden  foit,  sed  non  tale,  quale  nunc  est :  'quia  oulla 
vicissilodo  diei  et  noctls.  Ante  tmeutaria  tempora^ 
id  est,  artte  constituttonem  mundl.  Jnformi  materia, 
Id  esty  confusa^  obl  cceloni  et  terra  nrcdum  h^bebant 
formas  et  species  suas.  Etementa  mundi ,  Id  est  terra 
el  aqoa,  Ignb  et  aer. 

JoAN.  Nov.  ScBOLU.  —  Operatio  ditina.  Orditur 
Beda  a  mondi  generaiione  ;  Jam  eaim  in  confesso  esl 
miindum  esse  a  Deo  creaiom,  ot  primo  Ceneseos 
scriptum  esl :  In  prtncipio  creavil  Dens  coelum  el 
lemm.  Venim  in  Iheologids  disreplationibus  qoacri 
solet  de  lemporis  duralione,  Id  est,  qiiaiilum  lempo- 
ris  Deus  occupalos  in  prodocendo  fueril;  nam  ex 
Geneseoa  princlplo  moao  momenlaneum  fuisse  in- 
lelligiiQr»  id  esi,  facta  esse  omnia  uno  lemporis  mo- 
mento*  modo  creaiionis  duratio  dicitor  fuisse 
l^fT/ioc.  Ne  igitur  videalor  pogna  csse  in  sacris, 


tcnt.,  disHncL  il,  a  divo  Tboma  el  aliis. 

Ante  lenipora  tmculnria.  Tempos  sxcolare,  qood 
ex  ccBli  ac  slellarom  circomactu  observalur ;  aliuil 
est  tempus  anle  sa^colare  siiie  olla  permnialione 
sempiierna  duralio  ;  Id  vocant  philosophi  a  sempi- 
lemiiate  Mw.  Vide  Aristoteiem,  de  cosio,  vol.  I, 
c.  9. 

CAfVT  n. 

BfiiD.  CLOSSiB.  —  Ifi  ipso  quidem  priucipio.  In  ipso 
qnidem  principle,  xx  Kalendarum  Aprlliuni,  in  pri- 
ma  parte  Arielis ,  quia  Aries  Iri^inla  partes  hahel. 
Iii  sex  enim  primls  parllbus  ipsms,  loius  mundos 
bctus  est.  Sed  auaeriiur  qoalis  lox  erat,  aoiequam 
f aclus  e&sei  sol.  Sie  dicnnt :  Sine  calore  crat,  id  eal, 
blaiida,  perliiigens  ab  Oriente  ad  Occasum,  ah  Aqiii- 
lone  ad  Auslrum,  qu»  lux  poslea  conversa  est  tn  lu- 
cem  solis. 

Cmlum,  terra^  angeli,  Coelum  Iiic  spirilale  intelli- 


emiroeRit  hlc  Bieda  qnaluor  specles  operaiionis,  qui-  q  gere  debemus,  quo  conllncniur  angeli,  quod  uiioue  in 
bos  roundus  dlcitor  esse  factos.  Prima  qoidem  est     principio  factum  est  de  nihilo  ahle  omnem  diem. 


aoam  Dens  ab  xterno  (ul  sic  dicam)  coitcepit.  Nam 
tbeologi  aiunt  baereticum  esse  siaioere  in  Deo  no- 
Turo  aTiquod  laciendl  conslllom ;  si  enim  quod  opii- 
moin  est  poterius  concepissel,  nescivisse  eum  id 
ante,  aut  nolulsse  sequerelor ,  quorom  In  Deum 
nevlnim  cadere  polest,  aul  opiima  qiiae  sinl  non 
Yidere,  aol  noUe  lacere;  ilaque  a  pripoipio  aasculo* 
mm,  id  est,  ab  xterno,  creaiio  mundi  in  mente  di- 
tina  Aiit.  De  boc  coDcepta  loqoiior  Joannes  In  exor^ 
diQ  Evangelii  sni :  In  principio  erat  Verbumt  etc.;  et 
Apoatoliif  ad  Epbea ios :  Qui  not  ante  tempora  prm- 
datHnamt  in  reanmn.  Secunda  creaiio  qna  Deos 
(curo  Jamjam  orbis  nasciioros  erai)  ono  momenio  ex 
ftibilo  creavll  maierlam  informem,  id  est,  silvam 
^rodaro  omnium  rerum,  qiMs  poslea  per  forma- 
iiim  applloatiooem  formarenlor  :  banc  iuformem 
nateriaro,  in  qoa  adhoc  nulllusrel«  dcc  arboris, 


Hoc  aoiem  coelom,  (|ood  eat  firmamentum,  secundo 
die  de  aquis  facium  est ;  superius  autem  coetuin  idee 
apiritale  vocalur,  quia  spiritoales  conlinel  creaiurafi, 
de  quo  tanlum  legimiis,  quod  facium  sli  vel  est. 

Lux  faeta  ett.  Lox  quae  prlmo  die  facla  esl,  non 
adeo  chra  erat,  sicol  nonc  teta  est,  qoia  aqois  oronia 
replela  cranl,  qoamvb  mlnos  densis  el  sobtilissimis; 
ei  ipsa  lox  de  Dihilo,  Id  est,  de  nolhi  maieria  ;  noo 
enim  secundum  caosam,  sed  secondoro  maieriam  : 
nam  qood  ex  Deo  est,  ex  nihilo  non  esi.  Non  eniin 
materiam  habuit  Deusaliamy  nlsi  selpaum,  el  ideo  ex 
nihilo  esse  noo  possunt. 

Firmamentum.  Firmamailam  esl,  ubi  signa  vide- 
roos.  Suslinet  enim  soperiores  aqoas ;  et  esl  frigid» 
nalorse,  qoia  qaantum  dblal  sol  a  lerris,  tanlum 
disut  armameniom  a  sole,  ei  Ideo  glacialis  nalurae 
est. 


Bfc  homiols  species  Aiit»  Kenlilea  philosophi  nega-  n  /n  m^dio  aaiiantm.  In  medio  aquarum  dlolt»  quia 
bant  esse  fadam,  sed  fuisse  ab  steroo  potabaut,  *'exomoipartenrmamentiaqoae,sorsomsclliceieldeor- 
vocab^ntqoe  silvam  bujusmodi  Cbaos,  qood  reniro  "  ''  *'         ^--•--'--- 


omoium  confusam  materiaro  signilicat.  De  bac  erea 
tNMie  sic  scriplnro  est :  Qui  mmI  tn  «f^muni  ereavU 
mmttm  nmul ,  Id  esl ,  reruin  oinnium  maieriam.  Ter* 
tia  creaiio  est  qna  Deos  ex  illo  Chao  forroas  et  faciea 
reram  iodioabal  alque  prodoxt,  ot  cceli,  lerrarom, 
roarinm,  arborum»  animallam,  qu»  opcratio  lempo- 
ralla  fisit,  et,attesianteScrip  ura,sex  dierum.  Quarta 
operatio,  qua  Deus  quotidle  moodum  conservat, 
vnrificat  el  gubernat;  Talsa  enim  qnorumdam  philo- 
aopborum  sententia  eai,  exisilmantlum  bonc  lemere 
et  nolla  poteatate  Dei  conservari  el  regi :  ex  bac 
operatleoe  animalia  alia  ex  aliis  Dascontur,  terra  ex 
se  produxit  arbores,  semina  in  agrls  condiu  com 
feoora  redeunt ;  prododt  igilur  Deus  qnotidie  novas 
ijuadem  generia  roa.  De  faac  conscriptom  esl  in 
piabDO  CXI.VI :  Oiil  operii  cmlum  nubibut ,  et  pttrat 
krimplnmm.  Qui  froducirin  $nontibut  fenum  et 


aum.  Haa  aquas  superiores  multl  dicuol  cecldisse 
ad  dlluviom  lacirndum.  Sed  Aogosrinos  Interrogat 
qold  erallactum  deiato  aere.  Nam  quantom  elonga- 
tur  aer  a  tenra,  tanlom  elongaioro  fait  diloviom 
usque  ad  luDam,  Id  est,  centum  vigioti  qolnque  niil- 
Ila  atadiorom;  atqoe  inde  Aiciiins  intelligiinr  aecon- 
dom  Aogustinmn  de  lumiiie,  qnod  facium  eal  in 
priDciplo.  Qood  lomen  non  eral  unlse  clariutis  sicot 
post  crealionem  solia  el  Imue,  aed  speciem  auror» 
habebal,  sicut  ante  solis  ortom,  qoia  dicii  isium 
aerem  cooversom  fuisse  in  aqoanu  et  iierum  post 
annum aqua conversa  es| in  aerem. Naroaer ei aqua 
aimol  fieri  non  possunt,  nec  baboit  aer  locum,  in 
quo  fulssel,  qoandio  dilovium  erai,  el  nolla  aqua 
vel  Irmpesus  supra  lonam  potest  fieri,  sed  infra 
lunam  fiuut  semper. 

Anima  tero.  Quando  angeli  creali  sunt,  tuno  et 
anima  secundum  quosdam.  Bealusauiem  Aogustinua 


191 


BKDiB  VENERABILIS  OPERUIt  PARS  I.  —  DIDASGALICA  GENULMA. 


IM 


(le  temu  iniiiia  tero  de  nihilo  creams ;  q«i  in  para-  A 
diM,  quem  Doininttsa  principio  plantaTeral»  constl- 
loicur;  spptimo  Domlnut  requievit,  non  a  creaturae 
gubematloiu,  cuni  in  ipso  ? iTamoSy  *  moTeamur,  et 
timn?,  aod  a  naTae  sub&tantis  creatione. 

VARIANTES  LECTIONES. 
'  A»  omn/t  creafttra. 

GLOSSiC:  ET  SCIIOLIA. 
et  llieronymut  nihif  temero   de  animl  amrronre 


CAPUT  lli. 

QuU  9ii  miciu/tft. 
Mundus  est  uinverstut  *  omnis  qw  eonttal  ei 
coRlo  et  terra»  qualuor  elementit  in  tpedem  orbic 
absohili  globata  :  igne,  quo  tidera  lucent;  aere,  qiio 


*  A,B»  C,  tlNioveamMr. 


ronail  Miit,  ted  ioffenlote  te  ignorare  dixerunl  unde 
llat  Tel  quando  ad  corpos  Tenialt  utrum  temporer 
conc^ptionia,  an  alio  i|nollbet  tenipore.  Philosopbi 
tameii  ««Ir^yivtffiity  dicebant  fleri «  M  est,  iteraiam 
fenerationem«  illud  teoiire  Tolent  t,  quoi  ab  alio  In 
alium  transiret,  tcI  quod  anima  ei  anima,  Telull 
e.iro  ex  came,  descendat.  Horom  noonulli  dicebanl 
eani  pr»paralam  ette,  eamqoe  in  tpsa  eooceptiooe 


Qui  in  paradiso,  qum  Doimntti  m  jmndpi^  pUui'- 
iaterai,  eoHidtHitHr.  Natus  ett  homo  ui  agro  Damat- 
ceno,  nnde  transiatus  ett  in  paraditum.  Ait  auiem 
Beda,  Doniinum  ante  hominem  condidisse  paradisiini, 
qni  horti  erant  Toluptaiis,  de»iiiiati  humanit  rebos : 
ubi  antem  paradisus  sit,  disputatur  a  iheologis  per 
Ttrias  tententias ;  pleriqiie  aulero  di^c<>dttnt  hi  illam 
senientiatn»  ut  existiment  uniTcrtuin  locum  de  para* 
diso «nigmatic6s  intelligentom,  nee esse  aliudqoam 


dari,  tcI  alio  quolibet  tempore.  Not  Tero  Teradterde  B  ^unc  mundom.  Quemadmrdum  enUn  gentilet  appet« 


nihilo  este  credero  debemos,  qnanquam  temput 
dettiiiattonis  illius  ignoremuit*  hoc  toluro  Deo  relin- 
qtu»ntes.  Qusritnr  ntrom  anima  una  ereaia  esl  in 
texto  die,  aii  miiltse ;  ted  aperla  quxstio  esi.  Si  enim 
■nut  homo  creaius  ett,  quare  non  et  nna  anima  ? 
Et  ticnt  omnia  corpora  hominum  ab  illo  uno  homiiie 
•leducta  tunt,  ut  Scripiura  dicit,  in  qno  omnet  pecca- 
Timot;  qoaro  non  et  animae  deducunlor  timililer  ab 
ipta  ona  anima  t  Ex  lioc  intelligitur  eiiam  Uiud 
teoen,  ouandt  immitlitur*  animam  habere.  Anima 
nottra  ad  Imagioem  Dei  creata  est,  In  qua  iion  exi- 
gua  noMrl  poriio ,  ted  tollos  uoiTersiUtis  tubttantia 
ctt,  quae  procul  dubio  libera  ett,  et  diflutlt  cogitatio- 
nibut  atque  consiliis  huc  ataue  illoe  Tagatnr»  et  con- 
tiderando  spectat  omoia.  Est  Igilorad  Imaginem 
Uei,  quse  noo  corporea  ssUmalur,  ted  menlis  Tigoro 
abseiites  Tidet,  traos  mariaabit,  transcurrit  appeiitu» 
tcrutatur  oocolta»  huc  aique  llluc  uiio  momento  ten 


lant  mondom  doroicilium  et  templmn  quoddam  deo* 
rum,  ah  inexplicabili  pulchritudine  sumimo  Tonera- 
lionit  oplficioia;  iia  in  tacrit  iutelliffendom  locom 
Toluptaiis  hnne  ir.undumy  cujus  absoTuta  elegantia» 
qiia  nihii  ornatios  excogiuri  potest,  iti  quo  omalu 
mens  hominis  naturae  varieutem  adinirans,  TolnpUle 
explcri  nequil.  Nam  roatem  illum  ex  quo  fluool 
quatuor  flmnina  iiiterpreianior  0  eannni*  onde  m 
H.)mero  etiain  placuit,  oinnium  amiiium  et  fontiuai 
cursui  vim  et  iiiiiiuin  sumunt.  Nam  quomodo  intel- 
ligi  possit  ex  paradtti  fonte  Niluin  ei  Euphralem  el 
GaogeinTeni^e,  ni&i  perparadisum  iutelligamns  hooc 
roiindum»  fonte.ii  lllum  mare,  quod  o(cutti«  inealibnt 
tubterraneit  longo  laleiiiie  inruium  omiiibiis  flurol- 
ni)'us  bumorem  soppedluu  IlaHs  qoouiam  obiter 
iiiihi  in  menUm  Teniunt  sic  posui,  non  ot  certum 
iu  rebtts  extra  meam  profSessionem  posiiis,  aliquid 
deflnbmt  mhI  ut  aiiis  dispuUiidi  erudilit  super  hac 


tos  tuot  por  totius  orbts  finet  ei  mnn  ii  Fccrcu  ci^-  ^  questioiie  materia  relinquatur. 


cumlert :  qwt  Deo  jungiiurt  Christo  adhasret,  de 
tcenillt  In  Inremom,  atque  atcendit.  In  hae  enim 
aolma  lotut  homo  et»  sine  qua  nihil  et,  ted  lerrat  et 
ifi  terram  resolverit.  AliUr  Hieronyinos  in  loco  obl 
dicit :  cPulTltrevertituriiiUrramtuain  unde  tumptus 
ost»  otsplrlius  redeata4(,Dominum.i  Satlt  lrri<lendi 
tuni  qoi  p  lint  aniinat  cum  corporibus  teri»  et  iion 
t  Deo»  tetl  a  corporum  parcntibut  generari.  Cum 
enim  rcTerUtur  caro  In  terraoi,  el  tpiritiis  redeat  ad 
Doroioom,  qul  deJlt  illum»  manifestum  est  Deum 
IHilrem  animaruin  esse,  non  homines. 

GttbernaiiQne.  Creatoris  poUntia,  atque  omnipo« 
lcritit  et  otiiniUnentis  Tirtus  causa  tubsisiendi  omni 
creatnrae.  Neqiie  enim  sicut  constructor  »iliumt  cnm 
fabricaTerit,  abscedit,  atqiie  illo  cessanU  e  t  abtcedenle 
tUI  opus  eju^t  iu  muiidus  ictu  ocoli  tUre  poierilt 
ts  ei  Deut  regimen  tui  subiraxerit. 

Simu$^  Noo  lanquam  tubtUniia  ejut,  tlc  ui  illo 
tomiB;  sed  ntiqiie  cum  alini  tiroot  quam  ipse,  non 


Sefttimo  Doimnm  quievit  no»  a  creaturee  gukema* 
tione.  Ultimi  diei  describiiur  actio,  qoem  diem  Jndasi 
Sabbatum  Tocant,  utquidam  a  eabef  quod  corum 
lioKua  eeptem  sonat ;  alil  interpretantur  qoieum ; 
quidamdeilucunt  aGrjbcoori^icv,  quod  eslsacrificare. 
Kidiculi  sunl  horoinet»  qui  hauc  Tacationem  ad  pla- 
n-tarum  magisterium  retuleront,  quod  Tidelicel 
propterea  S^bbato  Jussi  sunt  feriari,  quia  Saiiirnus , 
qui  tunc  teinporis  est  dominus «  diem  illum  rebus 
agendis  reddat  ineptum :  e  stenini  sidus  initiispicatuin. 
Quorom  senUntia  reprelienditur  docte  a  Pico  Miraii* 
duUiio  in  librb  qoos  adversus  aslrologos  tcripsil. 

CAPOT  111. 

DaiB.  RjtMEt.  GLOSSit.  ^  Cceio  el  terra.  CoBlom 
Uni  pro  ipso  quam  orouibut  qnse  in  eo  sunt,  timiliter 
lerra^n  pro  ipsoelemeoto,  et  prohis  qu»  in  ea  couti* 
neiiiurt  poBuit. 

Abtotuti  $iobata.  Illa  rotundilas  abso!aU,  id  esl« 
perfecU  csl,  cui  Untum  in  longitiidine,  quantum  la 


ob  alittd  in  illo  somus,  nisi  quod  continel  et  disponit  ^  laiiiudinet  et  quse  a  tuo  ceiitro  undiquc  a^quali  spa- 


omiila,  pcr  quam  dispositionem  in  illo  vlTima.s  mo 
Temur  et  su  uus.  Unde  coiigitur  quia  ti  subtraxerit 
tc,  nec  Tivemus,  nec  movebimurt  nec  erimus. 

JoA.N.  Nov.  ScnoLU.  —  /n  t>te  ^idem.  Distributio 
creaiiooispertenosdies,  quam  co,iiosissimeexplicuit 
llexampron  Basilii  Magnitcujussappleroenlumscripsil 
fraier  ejus  Grertrins  Nicenus,  quod  inscribitar : 
n(,o|  Tiic  TMv  Mi^it^  7fymfli>c ,  et  Tersum  a  DIih 
nvsio  Roinano,  c<ignomeiito  Exiguo  !  hoc  mentlbut 
aiiifiiot  abhine  typls  anlea  non  excusum  io  lucem 
emisiuias. 

Ki  komo,  tarne  quidem  de  tcrra.  Bomo  natus  est 
poslremot  rebus  omnibut  prodociht  cajusgratia 
( quod  theologi  et  pbitosophi  genlilet  tcripserunt ) 
omnU  eonJiU  tunt ;  etu^ae  maxime  tocundam  na- 
inraat,  at  dettinau  open  anu  opus  parentnr;  esl 
eifin^  qiiod  philosophi  dicani*  finis  inleniione  pri* 
mam«  sed  prodiiclioiie  postrcmum. 


lio  diiiUt.  Ab>oluU  ret  dlcitur,  qaaenutta  re  i  endci  vel 
fulcitur.  Oode  not  non  tumiis  abtolutit  quoitiam 
terra  fulcitnnr. 

Igue  quo  sidera.  Detceiitionis  ordoest  Igois  eoim 
superior  esi,  el  superioreui  oblinet  locum  io  omni 
creatura :  post  ignem  aer,  delade  aquat  post  quaiu 
Urra  imnm  obtinet  h>cum. 

Cingendo  et  penetrando.  Cingit  enim  aqoa  andlqoe 
tecus  lerram  el  penetrai  ne  lerra,  qiut  eti  ticca, 
fatlscai  ia  pulverem.  Sunt  enhn  Tcn»  qaa»dam  in 
tt*rrit  per  quat  laieoler  roaneni  tqa»>  e I  florohin 
cretctmt;  el  ideo  etiaro  niare  rodundare  noo  polettt 
qiiia  Tenae  UrraruiUt  qo»  eTomunty  itenun  ah- 
torbenl. 

Media  atque  iwto.  Qtiaeritur  id  qooaue.  qood  etl 
n^eliam,  pote.«t  esse  hoom  ;  aut  i«l,  qood otl  «0001« 
poUtl  esse  nieftiiim.  Nam  boc  Tidetor  in  hlt  %eri»is. 
l:a  ergo  intclligiiur  -  Medlttm  csl,  qooiiet  mandot 


I5S  DE  NATURA  RiillUM.  m 

imiiela  vnreiitiaspiraBl;  aqui;»,  quae  leiram  cingendo  A  mineeiiam  co^Iom  a  perferia  ab^olulaque  elegantia 
tt  penetraiido  eonimuutunt;  atiue  I;>s9  terr»,  qiirc      vocatur;  nam  et  apud  Grxcos  ab  ornata  xivixn  ap- 
nondl  modia  atquo  ima,  librata  ▼olubili  circa  eam     pellatur« 
«ni?enitato  peodel  immobilis.  Yerum  mundi  no* 


GLOSSif.  ET 
sie  Tolvllor,  el  sie  est  circa  terraiu,  ut  a^auale  sit 

rnm  semper  a  terra  ad  coBum,  sive  sub  terra, 
ftopra  terrain ;  ei  se mper  occesse  esl  ut  media 
pari  loUttS  mundi  f  il  inrra,  el  roedia  sil  supra ;  tnia 
aoiem«  quia  in  ordine  quatuor  elempnlorum«  quibu^ 
eoiisUl  mundos,  ultimnm  obtinel  locum,  £t  qucd 
excelleDtius  esl,  meliua  esi.  Melior  cst  euini  Ignis 
qoam  aer,  aer  quam  aqua,  aqua  quam  terra,  qula 
eor|>olentiora  sunl  qtiai  sual  jui^ta  lerfAm.  Unde  el 
terra  immobitis  roanens,  una  sede  aemper  keret*  £ 
tooiplexa  medium  mundi  locum. 

KM>fcoc  appellMiMr.  K^fAo;  terbom  Grxcnm  esl, 
qood  noi  I^lini  quasi  usoi  babemof ,  a  quo  coelum 
Grseceov/»«y-cdicitur,  qoo  nomine  apud  Dlos  fuoqiie 
esty  quando  roondos  vocaior.  Multo  magis  enim  lic- 
bet  dici  ab  omaio,  quod  pulcbrior  esi  quam  flnl 
elementa,  qwe  mondi  nomine  voeaniur. 

Iifc.  AocT.GLOS«iE. — 3luHdM$  est  urdvmUoiomnh, 
qum  ironsiel  is  ecfio  «I  ierraf  auaiuw  eiementii,  lo 
tpedem  arbU  abioiMti  glabata.  Quaiour  suot  princi* 
palia  elemenU  :  Ignis,  aer»  aqua,  lerra»  ex  quibus 
noTfssimom  mediamqoe  eleiuenluro  lerra  esl.  In 
cireailo  lerrae  aqua,  qw  esl  Oceanus ;  in  circultu 
aqm»  aer,  onde  roeluni  vocalor  aereum ;  in  cin  ultu 
aerisaetbery  quod  ea  ignis,  unde  coelumvocalunethe- 
reoro.  Qw  sciKeet  aniversitas  glubata,  id  esl  rolutida» 
eoodmiaia.  Gm'am  lam  pro  ipso  qoam  pru  omnlbus 
qne  in  eo  suol»  similiier  lerram  pro  ipso  elemeoto, 
et  pro  bis  quae  in  f a  coutinentur,  |>osuit.  /n  sweeiem^ 
idesl,  forroam  orbis,  id  esl»  rotundilalis  aiicujus.  llia  C 
roiondius  perfecta  esl,  coi  lantum  esl  in  longitudiue, 
qkanlam  in  lalitodine*  el  qure  a  suo  eentro  undique 
seqnali  spatio  distat.  AlnoUiti  scilicel  orHe^  id  esl, 
disliocti  ei  perktlU  propriam  babei  forroam.  Abso- 
lou  res  dicilur,  quje  nulla  re  pendel  vel  fulcitur. 
Unde  et  nos  non  somos  absoluti,  quia  terra  fulcimur. 
I  em  giohaiat  id  est,  coadonaU  ipsa  universitas,  igne 
sdllcet  el  aere  vel  sole,  quia  sole  omnia  illunilnaniur. 
Quaerilur  quomodu  id  quod  cst  iiiedium  poiest  esse 
imum,  aut  quod  esi  inmm  pr>i«>sl  esse  medium, 
nain  boe  videtiir  in  bis  verbis.  lu  ergo  intelligiutr  : 
Medioro  est,  qoia  tolus  mundus  sic  volvitur,  el  sic 
ot  cirea  terrain,  m  aKqnale  spaUom  sit  scmper 
a  terra  ad  ccelutn,  sive  sub  terra,  sive  supra  ter- 
ram;  el  seirper  necesse  ei  ut  niedia  pars  loliiis 
mundi  sil  infra,  et  media  sopra ;  ima  autein«  quia  in 
ordinequaiuorelemeulorom  quibus  coiisUI  niundus, 
oliimum  obtinei  locum.  £l  quod  cxcellcniius  esl, 
mellas  esu  Melior  est  ignis  quaiu  ac^r,  aer  qoam  aqua,  q 
ei  aqiia  qtiam  lerra,  quia  corpuIentif>ra  suiii  quse 
sool  joxU  lerram.  Unde  el  lerra  inimobilis  manens, 
000  soile  semper  hacrel  complexa  mediuin  uund  lo- 
euro.  Ubraia  sciiicel  ipsa  terra»  id  e&t»  suspensa,  vel 
a^quata,  quia  aeqiiaii«  pars  est  semper  per  omnia  a 
terris  ad  ccelum.  Vnxvemiat  sciliccl  eIeroen(o:um, 
vel  firmamenli.  Supremum  et  primum  locum  in  ele- 
mentio  ignis  lenei»  secundum  aer,  Ifriiuin  aquay 
qoariamelultimumterra.  ^endei  irtmobilii^  sciiicet 
quia  a  nalia  creatorajiuslineiar. 

loAN.  NoT.  ScaoLU. — Mundui  eti  Hniver$iias,  elc. 
CoHiinel  capot  buc  mundi  dellnitionem,  tum  partium 
qne  io  eo  sont  enomeratioiiem,  po»lremo  nomiois 
rationem.  Defiuiiio  auiem  ex  Arislotelis  libro  de 
Mimdo  ad  Alexandom  aasnmpU  videtur,  sic  enim  ha* 
bcl :  iio^fioc  iari  avwmttm,  Si  ov/)divov  xac  7«?«  boc  est : 
•Mottdus  eslconpages'ex  ccelo  et  terra.i  Adjecit  ao- 
lem^nod  seqaitor  :  «Aiqoe  eis  nalni-is  qua;  inlra  bscc 
continenlnr,  igne,  videticet,  aer^  et  bumore;»  deinde : 
«llliiqaoqoe,quft  ei  bis  pcr  iikluram  suot  composiia  t 
Tradnoi  naroqiie  physioi  omaia  ex  igoe ,  seu  cattdo 


SCIIOLIA. 

spiritu,  humoreac  terreno,  caalesccrc;  itaqne  qua- 
tuor  illa  elcmenu  dicuntur;  qitcmadniodum  eiiim 
ex  viginli  Iribus  elemenlis  omncs  dicilones  el  vo- 
ees  coiitinenlur,  sic  b»  quaiuor,  simplices  parteo 
omnium  reroni  sonl  materia»  ob  id  muiidi  elemenU 
recte  dicunlur. 

/n  sppciem  orbis  absoluii  globaia.  Ad  eumdem  mo- 
dum  Prntlus,  cnp.  %  libri  11,  de  forma  ejos.  Porro 
roundi  liguram  esse  spbaeram  non  argunicnia  modo 
doc^uty  sed  el  hominum  conscnsus»  orliem  appellan- 
liiim  a  roiundilaU.  Mutlis  probalionibos  boc  con- 
vincit  Aristoieles  lib.  11  de  Ccelo. 

Jane  tiuo  tidera  lucent,  Multi  ac  praeclari  auclores 
eredi  leroiil  coetum  ignetim  esse,  sUlUs  ipsas  seinpi- 
K^rnos  ignes,  quod  splcndcanl,  calorem  rebus  aflun- 
danl,  ac  perpetno  inotu  cieantur,  qiia!  igniuni  sunl 
afTecliones  nattirales ;  quapropier  Anaxaginas Glazo« 
menlus  coelnip  seihera  dictum  voloii  ab  ardendo  :«^ 
ardeo  est.  Sed  Aristoleles  hanc  persuasionem  usque 
contei.dii  e^se  lalsam ,  efferens  in  c€e*o  nibil  esse 
elemenlare;  hujusmodi  enim  corrumpi  poli-st  per  na- 
loram»  sed  habere  e^^seiitlam  incorruptibilem  ac  seni* 
piiemam,  diversam  ab  ignen,  aerio,  buniido  et  ler- 
rcno.  quani  quinUni  vocai  Cicero  naturam  :  haee  e^s 
Aristotelissontentiasetherdicimr  a  seropitemo  cursii. 
Uabet  umen  liaRC  qiueslio  io  uiraniqiie  parUm  mol- 
tos  ei  magnos  scriptorcs,  qood  nobis  cursiin  auuo- 
Usse  visum  est  es^e  saiis. 

V^rtfm  mundi  nonnne  etiam  eeelum  a  fferfecta  abso- 
lutaane  elegantia  vocatur.  Cceluin  ex  Arislotelis  sen- 
teniiaplura  signiilcat;  universus  iiamque  luumlus 
coelumdicitur,  veluti  apud  Grscos  xccrfAoc  el  o^^fEvoc* 
Sic  apud  Pl.iilum,  cap.  I,  mnndus,  et  boc  quod  alio 
nomiiie  eoelum  appeilare  libuit,  cojus  cirnumflcxa 
omnia  teguntur ,  alias  significat  universum  «ibera, 
id  est ,  loUm  coinpageni  rerum  coelestium « a  luna 
videlicei  usque  ad  ainbiliim  mnndi;  boc  plerique 
secundum  ccelum  vocant ,  cl  secondum  mundum. 
Primus  eniiu  mundns,  sea  delum,  qiiaiuor  elen*cn- 
lorum  eslcompreliensio,  qui  currui>liuilis  est  et  splias 
ra  aciivoruro  ct  passivoi  uiii  a  pbilusopbis  recentiori 
bus  diclus.  Terliuin  eceluro  continet  resiromortales  ac 
divbiaSy  qaod  a  claritale  divini  iomiois  ijuiirvptoy  co- 
gnoroinalur.  £x  buc  distinclionequtdam  interpreUn- 
turlocumApostoliderapluinteriium  ccelum*  Ssnifi- 
cat  pneurea  cceluin  cujusque  planelx  suum  oibem« 
veloli  apuil  Gieeronem  luna  infimum  icelorum  obiiuet. 
Posiremo  signilicat  pecutianter  coslum  ocuvum  a 
luna,  quod  Grseci  i^vliMit  Lalini  flrmamentum  vo- 
caiit,  contbiet  eniin  steilas  ttxas ;  boc  M.  Varro,  quod 
ca^latum  sit ,  siellatis  stgois,  scUicei,  ccelum  diciuro 
arbilralur.  Yerom  bic  Bedm  locos  iticoncinoiuie  iion 
earet;  uam  mundus  el  coimios  ab  elcganiia  absoluu- 
que  pulcbriludine  ac  ordine  nonien  bal)el.  Coeitira 
quidem,  ul  jamdictum  esl,elo'i/Mr/K,  ul  Plaio  scribil» 

2(iod  sii  superioruio  terininus,id  est,  o/bo;  '!>«»;  cui  el 
ieomedes  asseniitur  in  Neteoris.  Munai  vero  nomen 
inagno  eonsenso  ab  oroatu  iiomcn  accepit,  ^uem 
Aristoteles  in  ordine  roaxime  situm  esse  existunau 
Univerfium  ipsum  cominodiusxc^fioy,  inqutt,  nomina- 
veris,  id  esl,  compagem  rerura  uimposium  conciii- 
noqne  ordine  digestam ,  qoam  ^ovfuav  id  estt  con- 
genem  confusnro  ac  incondium.  Alii  ornatum  quo- 
q»e  colligonl  ex  tigora  el  colore ,  el  asuoruiu 
coilucentimn  flammis,  quos  Piinios  oculos  mundi 
rocai;  huc  enim  pertinct  fabula  Aigus*  qaem  Juno 
occidiL  Junonem  enim  physici  acra  intelbgmii ;  hio 
densaius  in  niibes  solem  ac  siellaiie  coospectu  no$Uo 
aufeti,  lioc  fsi,  Argo  cenium  oculos  eruit 


IBS  BEDiC:  VENBRABILIS  OPBRDN  PARS  I.  —  DIDASCAUCA  GfiNUlIIA.  IM 

CAPUT  IV.  A  taper  «era  ^oxrit;  sed  ne  itloe  *  proTeniat,  in  mol- 

Dt  ekminti$s 
Elemeota  sibimet  sicat  oatura,  sic  %  et  sita  dille- 


ruQt.  Terra  enim,  ut  graTiasima ,  et  qm  ab  alia  na- 
tura  suflTerri  non  iHMaUt  imum  in  creaturis  obtinet 
loeam.  Aqua  Terc  q*ianto  levior  terra,  tanto  est  aere 
gravior.  Qui  si  forte  aquis  in  Tase  aliqno  subdatur , 
staUm  ad  superiora,  nt  leTior,  eTadit.  Ignis  quoqae 
nit^aliteraccensas,  oontiouo^naturalem  sui  sedem 

VARIANTES  LBGT10NES 
*  Ay  B,  C.  vmeniani. 

GLOSSJS  ET  SCHCLIA. 

CAfOT  IT. 


lem  aerem,  eujus  circumftisione  deprimltor,  era- 
nescit.  Quse  umen  quadam  natune  propinqaiuieai- 
bimet  ila  comnilscentur,  ut  terra  quidem  arida  tt 
frlgida  frigidx  aquae,  aqua  Tcro  frigida  et  hamlda 
humido  aeri,  porro  aer  hnmidus  et  calidos  calido 
igni ,  ignis  qnoqae  calidus  et  aridos  tenas  soeietar 
arid».  Cnde  et  ignem  in  terris,  etlnaere  nibilt 
terrenaqoe  corponi  Tidemoa* 


*  A,  B,  G,  ethm. 


Sm.   y^    IMMEDIATB.        XII.       lUMEDIATE.       XVIII.       IMMCDIATE.  \XXV|!. 


IQNW.       \ 

X       AKR,         \ 

/        AQUA.      \ 

/      TERRA. 

CALIDUS.       \ 

/        CALIDUS.       \ 

/        FRIGIDA.         \ 

/       FBIGIDA. 

SICCOS.           \ 

/          BUMIDUS.         \ 

/           HUMIDA.          \ 

SICQA. 

SUBTILIS.          J 

\      COnPULSNTUS.      1 

1       CORPULENTA.       1 

OORPULBNTA 

MOBILIS.         / 

V          MOBILIS.        / 

\    •     MOBIUS.         / 

\      IMMOBILIS. 

Acurus.     / 

\      ACUTUS.       / 

\      OBTOSA.      / 

\     OBTUSA. 

^ 


I     A 


t^^>^     D      I      K 


^- 


Baia.  GLOSSii.  —  Elemtnle  fikHmtt  Hail  Mncm. 
NaUiraelemenloram  e^t  ipa  qaaliiasyatignia  calidos 
esl  ei  siccas;  terra  autem  fnglda  et  aioea.  Dicimas 
autem  elemenu,  etelimenta.et  hyiementa.  Elefnento, 
qnasl  eleramenta,  eo  qaod  ei  elementis  oronia  con- 
sient.  Elimenla  ab  elimo,  id  esl,  formOy  aaia  inde 
concta  sunl  formala.  HylemeiiU»  ab  byle,  id  est,  Jn- 
fbrmi  r.ialeria,  de  qoa  facia  saot  omnia  in  S|>eciea 
aaas.  Elementa  aalem  qaalaar  soot  :  coBlam,  ignis, 
aqua  et  terra»  qu»  in  omnibos  sibi  mlxU  sonr.  Si- 
qnidem  et  in  terra  ignem  reperiest  qni  ez  lapidtbos 
et  ferro  f reqoenter  etcatilur ;  et  fn  coelo  cam  sit 
ignitam,  ft  micans  fulgentibna  sleilis,  polasaqoa 
esse  inlelligl  potesl. 

dQmwiuientwt.  De  Syzygiis,  id  est«  conjanclionibas 
«lementorum  pauca  dicit.  Omne  oamqae  corporeum 
qualaocsspe  diclis  consUI  elementis,  qaorum  unum- 
qoodque  duas  habet  qaaliutes  :  «nam  propriam, 
alteram  ?ero  alterios  elementi ,  aical  In  terra  frigi- 
diias  et  arlditaa.  AridiUs  ergo  propria  eat  teme  qua* 
tiUSt  frlgidius  non  propria  Urrs,  aed  aquae;  sic  et  de 
eeterb.  Nam  frigiditas  propria  est  aqoai  qnalius« 
fliumidiiaa  vero  ab  aere  llli  Tenit.  Sic  aeris  bumidilas 
propria ,  al  calidius  ei  igne  descendit.  Similiter  et 
ignis  propria  est  calidlus,  sed  ariditatem  de  terra 
tumil.  Sex  igitur  qaaliutibus  sysygve  fiunl.  Quarum 
qoaluor  dicontur  immediats  ei  nex»,  non  effentes 
roedieUle»  qua  eonjangantur.  Igniaenlm  caliditas 
fim  terrena  frltidiuu  conjungitur  In  aicciute. 
Rursas  a^u»  hanUdilas  copulalar  com  lerrena  siccl- 
ute  in  fngldiUle.CalidiUs  vero  aeriscom  frigidiute 
aqaseonjungllur  In  bumkliuu ;  aerls  vero  humiditas 
mim  Ignea  sicciUU  coojoogiiar  In  ralidiute.  Hai 
ami  quatuor  qu»  dicaolar  immediatas  et  neiift. 
Mestant  doaSy  oaae  diconlar  roediais  et  dissonsB,  qnia 
noo  possont  s(bi  eoi^ongi  sine  medio,  obsUnte  qna- 
liutum  diveraiUlo.  Ignis  eolm  caKdas  el  siccns  cum 
oqua  bttflaida  et  firigida  conjangi  non  potest  aine 


Bmedio,  idesl,8ine  terra.  Rufsos  aer  bamidaa  el 
calidus  eum  lerra,  quae  frlgida  est  et  stcca,  conjangi 
non  potest  sine  medio,  id  cmI,  aqua,  quae  locom  lenel 
medieuiis,  et  conjangit  atrttmqoe. 

MkHIo  terrennaMe.  Nobila  pro  spissis  acdpe  nobi- 
boa,  qo»  semper  nabeni  aqoas.  InUr  nubila  el  nubea 
hoc  inlerest,  qnod  nubila  dicimus  spissas  et  denais* 
slmas  nnbes,  nnbes  vero  et  spissas  et  raras. 

Inc.  Auct.  GumM*  —  EUmentn  iibimet  naU  no- 
fitre,  %ie  etwm  Htu  difenatt.  Nalura  elementontm  esl 
Ipsa  quslius,  ul  ignis  calidns  et  siccus,  terra  sicca 
et  frigid.i.  Elementa,  et  elimenia,  et  hylementa  di- 
dmus.  Elementa,  quasi  eIevameiila,eo  ^uodex  ele- 
mentis  omnia  consienL  ElimenU  ab  elimo,  id  eat, 
formo,  quia  inde  cancu  snnt  formau.  UyiemenU  a^ 
hyle,  id  est,  informi  maieria,  de  qoa  facu  aont  om- 
nia  In  species.  Sita,  id  esl,  loco,  vd  pnsitiono  et 
ordiiie  locorum.  IHjferl,  Id  eat,  disUL  Etemenium^ 
secundum  Isidoruni,  Graecum  est,  et  aonai  Lalino 
p  mnteriee;  llyle  enim  6raece,Laiiiie  inrormis  materies. 
^  Secondum  Ambroaium  vero  Laihium  nomen  est,  et 
dfrivatur  ab  eo  quod  est  elimo,  id  est,  formo»  et 
qtiod  nos  elementoro  dicimns,  Grsd  ffrocg^ctbv. 

lokn.  Nof .  ScHOLU.  —  Qnisi  forte  nqnu  in  toat. 
Glcba  et  quaclibet  terne  pars  per  aqnam  inferios  ca- 
dit ,  quo  signo  constat  terram  aqua  esse  graviorem, 
gravia  enim  sont  qoae  ttaturaliter  deorsum  catiunt. 

Jgni$  quoqne  materiaUter  aeemme.  Ignium  plora 
suni  genera,  quae  hic  obiter  reeensebo.  Primas  est 
coelestis  ille  luditus,  concu  fovena,  servans  ae  vivi- 
ficans;  secundus  est  qui  lunae  sutim  subjectoa  esl 
Qsque  ad  loca  Dubium,  non  Incenaoaiden;;  esl  ealm 
vduti  aer  torridas,  qoalis  est  in  Mldariia,  «raoia  ae 
flamma  eistinclis,  qoi  qaidem  non  laoet,  msi  roaio- 
Ham  sortiator,  In  quam  caloria  vin  eiereoat:  Mtte 
incendantar  sub  coe*o  ignes  repontinl,  qoos  afll  vo* 
cani  deciduoa.  alii  vdanles ;  lertias  est  qoo  homa- 
nam  genos  ad  varlos  usoa  et  neeesaarlos  ttlHar ; 


1«I 


DB  NATORA  RBROIf. 


IW 


CAPDT  V.  A 

GcehiBi  niMlb  igneaBqne  oatiirg6,  rotumluinque, 
et  t  ceatra  lerr»  flsquls  sptlilft  ondique  coUectuin, 

GLOSSifi  ET 

qmrlui  quem  summo  artifieio  natura  rebus  anima- 
fibitt  panter  et  inanimatis  afOavit»  niiiil  namque  ca- 
loris  esi  expers. 

Omt  UnmiH  qiuuUmi>  naturm  prdfnnquttate  tibmet 
ile  cooMitKMiiiir.  Elementa  mundi,  qnaB  loco  ac  situ 
eoajttngunUir  symbola  suiii,  id  est,  altera  qoaliute 
eoasentientia,  ut  aqna  et  terra  frigiditate,  cum  aqua 
aer  mcMliiate  ac  humidiute  asymbola  inlervalio 
discreusunt»  ot  aqua,  ignis,  intermedio  aere* 


f  APOT  V.  n 

Bam.  GLOBSiB.  -^Cmtum  iubtiUt.  Non  in  modum  ^ 

aroiQndum  esi  coeium,  sed  a  parie  pdorum  in 
udine  porreclom. 

I§mmfue  naturm.  l|tne»naturai  dixll,  propter  sidera 
^neam  naloram  liabentia,  qu»  in  eo  eollocaU  sunt. 

Centro  terrm.  Qoantum  ab  boc  loco  terrae  ad  coe- 
IvB.  Unlum  ei  uiraqne  lerre  parle  spatiuni  ad 
cmlttm  prolendilur,  el  hoc  esl  a  centro  lerrae  undiqiie 
eolleciiim.  lUm  terra  in  medio  locum  obtinet  |>uncti, 
ekta  quam  cmlom  tertitur  In  modum  circiui» 
proplerea  non  amplius  quam  roedieUs  ejus  Tideri 
potesit  qoas  semper  super  terram  est. 

PlaaeUunm  ocairiiimoi/mlMr.Planetas  contra  mun* 
dttBifmnlttr,  elideo  mundustemperatur  elretinetur. 

Ar§nmenie  ddenm.  Argumenium  esl ,  quod  rm 
dtthim  &cll  ftdem ;  el  dictum  est  ar^anMiimm « quasi 
efiHle IttTenHmi.  Argumentosiderum in coso iisorum 
mttbUilas  coeli  clrca  terram  a  sapientibus  dqure* 
hensaesl.  ^ 

5i|plcttirle»«/i^  hederee.  Septeouionalla  signa  C 

A 


Unde  elconvexommediumqne,quaeunqne  cemalnr, 
inenarrabill  celerilate  quoiidie  circumagi  saplenUs 
mundi  dixerunt,  iu  ui  rueret,  si  non  planetarum  oc* 
cursu  moderarelur :  argumento  siderum  nitentest 

SCRULIA. 

brefiores  babent  circulos,  scllloel  propier  acutiorem 
polum,  qui  ibi  eat,  et  nunquam  occidunt.  At  ubl 
codum  spaiialiir  el  in  majorem  rotuodilatem  diiau- 
lur,  majores  circulos  agiml. 

Potot  HuneupuHt.  Polus  brevissima  stella  esl  ia 
Teriice  septentrionalisolrculi,  a  qua  tota  iila  pars 
polus  Tocatur ;  ei  sicul  sidera  scptenirionalis  poll 
semper  a  nc^Is  Yidentur,  quia  super  nos  sunl,  iu 
quoque  australb  poU  nunquam  nobis  appareni,  quia 
subtus  lerra  sunl. 

Boreui.  Boreas  semper  a  nohU  Tidetur,  nec  ub* 
quam  nobis  occidit ,  aut  sub  terris  Tadit.  Trahll 
autem  iiomen  poli ,  id  est,  srptentrionalls  borei,  a 
Tento  Borea  diclo ,  qui  esl  flans  a  septentrionaii 
parle,  qui  etiam  Aquiionaris  dicitur. 

ioAif.  Nof .  ScDOLU.  —  InenarraliU  velocitate  lyifo- 
tidiecircumafi.  Uocest  spatiofigintiquaiuor  borarum. 
Geleritatis  ratio  ex  partibus  cobII  deprebeudi  potest; 
nam  sol  lolos  exorilur  broTi  temporis  momento, 
aiqui  Tol  Iricies  major  esl  loto  terrarum  ambitu, 
proin«le  ex  hac  coUalione  animadTertitur  nibil  sub 
coslo,  oeque  Tenlos,  ncqoe  aTium  Tolatus,  neauo 
missilium  jactttsUmperniciter  rapi  posse,  ut  cum  illa 
incredibill  Tdocluu  conferrl  queaU  Qood  aiitem,  ex 
Plinii  anctoriUU,  dicunl  scnptores  quamlibei  gra- 
Tlsslffli»  casurum  cosluro,  id  e&l»  motus  ratlonem 
egressurum,  qui  qttadam  snccessione  partium  pertt- 
eitur,  nisi  adTcrso  cursu  planetarum  (atti  At  a  dexlris 
partibus  In  slnistras)  temperetur,  lepide  saue  dletum 
esl  niagls  quam  physlce. 


199  BEOiC;  VENERABILIS  OPEftOH  PARS  I. ->  DIDASCAUCA  CENUIIIA 

aioR  Uxo  «cmpcr  cnno  elrcnuiwtam,  i«ple»irion»H-  A  Mdemque  demcna  longinqul*,  olqae  nonc 


S€0 


btts  breviores  gyroidrca  cardinem  perageiilibtis; 
e«4Qs  Terliecs  eiiremos,  eirca  quos  spbaera  e«li 
volf ilor,  polos  Bttneupant»  glactali  rigore  ubenlfs- 
llorom  unus  a4  sepientrionalem  plagaro  consurgeiis 
Boraas;a!ter  detems  in  Ausiros^  lenwque  opposi- 
lui,  Australis  voealur,  quem  liileriora  Aaslrl  Seri- 
ptara  suiicta  noininaU 

CAPUT  VI. 

De  raria  Mtudine  exlL 

Non  aul«rm  ita  mun»lu«  hoc  polo  eieelslore  se  at* 

lollit,  ut  uiidique  eemanlor  bsBc  sidera;  verum 

oadem  qQtbasqiio  proxlmis  sublimiora  ereduntar« 


in  dejectu  positis  videtur  bic  vertex»  slc  in  illa  Wnm 

devexiuie  transgres^is  illa  se  attolloot,  residealibi» 

qum  bie  exeelsa  fuerant,  opponente  se  coolra  nie* 

dtos  vtsQs  globo  lerramm,  adeo  «t  septentrlonoa» 

quae  nobis  a  vertiee  pendenl»  bi  qoibosdam  lodi» 

lods  quindedm  laniom  In  aano  *  diebos  appareaoU 

CAPCT  YU. 

D<  emla  wperiore, 

Codum  soperioris  drcvli  proprio  discrelam  ler* 

mino,  et  «qualibQS  indique  spaliis  eolloeatam  vir* 

iQtes  eontinet  angdicH;  qoas  ad  nos  exeimies,  stib^ 

rea  slbl  eorpora  SQmonl,  ut  possini  hominibas  oUaa 


*  A,  Roriilas. 


¥AR:ANTES  LECTIOME& 
LOSS^  LT  8CII0LUL 


SeuUHtrionaiibM  brenam  §frot  drea  c«ri«ii«n  BhoccojlonobblolisncKJlibuseer^ 
pm§enlku$.  E«  mundi  drcQmaftu  onaqowiue  iioia      Austrnm  allqiia  noclis  parie  non  cemanlar,  veliiu 
m  ccelo  circuiuin,  qui  animo  laittum  c<indpitor,  de 
scrtbit;  maihemalid  eniin  singulos  transitus  pun< 


ctorum  siiigulas  aiaiit  elficere  lineas.  Spbaera  iiaquo 
cirtuniacU  super  eardloe  immobili,  noJ«  quae  sunt 
vicin»  utriusque  cardbiis  exiremiuii  aDgustioresdo- 
scribont  eirculorum  ambitus:  qu«  vero  io  m^io 
spluvrae,  masimos  drculos  eflldQnt,  qood  apud  Eu- 
clidem  aeuionstratar  in  eonversionibos  spbae:«.  bit 
iiamqae  in  subjecto  scbemau  Ipag.  praeced.J  spbxra 
ABCP,  axis  veroquemclrcamfcriilur  AD;  circom- 
acia  iuque)  suhacra  siiper  linca  AO.  drculi  qoi  descrl- 
buntur  a  i>ar(ibus  signorom,  qno  suni  vidiiiores  terml- 
no  X  aut  D«  eo  cobUiioo  evadont  anaustiores,  maxlmus 
vero  omnium  is  esl,  qui  dcscribiior  ei  B  versos  G. 
Cabff  feriieei  extremos,  mm  eireu  tphmm  eeM  «if- 
rjlar,   po/os  wiicei(p«iil.    Extremltaies  axis  Grxei 


Lvra  Orpbeiin  Germania  non  oc.  idil:  verum  in  lulirn 
pierisqoe  locis  duabus  borlssub  borixoaie  oecalu- 
tur,  priusquam  emergai. 

In  piihMMiam  Indim  lads  xv  tantnm  ht  «uto  diebaM 
appareant.  Simitla  suiit  qoae  babei  Pllniiis  de  lamB 
elfluxioiiibus  in  Taprobaoae,  et  alla  pleraqiie,  qoao 
lleila  in  hoc  0()ere  pro  conressishabet;  verom  sjbaee 
ad  cerUm  sptor»  et  cirdni,  c^JQS  ratio  indabiUU 
est,  descrlpiionem  accommoilentur,  boe  eeiie  do 
septentrionibus  eonsistere  nequit ;  sed  bae  islo  kieo 
disculere  non  paiavimas  ease  opporuiiiam. 

CAPOT  VII. 

Bam.  GLOsajB.  —  C«tomaHjR«riorisdrvafi.  Primum 
coelQm  est  abaqoa  asqoe  ad  lonam,  qood  osl  aer; 
secundum  a  lana  asqoe  ad  firmameniam,  qood  o»l 
asthf  ream ;  lenium  cl  quariam  a  firmamenio  usqoe 


In  Aralo :  i  Alt-r  de  cardbm  verUx,  dicUnr  esse  .^ 
lus,  >  et  apud  Virgiliom,  libro  primo  Georgiooram :   ^ 
H  lc  verlex  nobi«  semper  sublimi^  al  «1« 
Sub  pedibus  Styx  atra  vldet,  manesquo  proiuBdi. 

Dicuntur  auiem  Grmce  et  LaUne  a  verlendo,  qaod 
cirea  lias  extremiules  ccelum  vertatur,  pancto  ipso 
m:immu  immobili;  quare  asira  vidna  polis  angostos 
descr4raiii  dituios»  veluii,  in  orbt}  noslro,  Septeiitrio 
ei  Cjnosnra  loiis  nociibus  sine  occasu  cjrca  polum 
anguftto  ainbitu  feraniur,  et  kieUa  Ipsa  vicina  polo, 
quam  Polareiti  vocant,  iii  exiremiute  Cynosurm, 
breviiisimo  drcninaclu  loia  nocie  bi  eadem  parU 
Goeli  siiie  ulla  incitnatione  cemitar. 

Claeiali  Hgcre  tabentet.  Sol  per  medium  sphsrae 
vertilur  :  exlrema  igilur,  quia  ad  h«e  nunquam  ac* 
cedil  loca,  scniper  fiigora  occupant. 

CarDT  Vi. 

naio.  Gloss.c.  —  Sidera.  Sidera  clrca  cardinem 
errantia,  vd  rotantia,  septentrionalia,  videlicet,  id 
est  arcturi,  et  alia,  quia  coflum  non  se  iii  erectam 
aliiudinem  deval,  scd  panim  ascendit  in  modum 
cochleae  devexae;  et  iode  lit  ul  sidera  qu  t*  nobis  in 
Septemrioiie  posiiis  videntur  sublUiib ,  in  viciiiio 
austri  coiistiiutis,  propter  opposltionem  tcrru;,  vi- 
deantur  bomilia. 

Giaka  lerrarum.  Clobo  terraruio  dicil,  quia  terra 
Epliu;rOftles,  \A  est«  rotundae»!. 

JoAN  Nov.  ScnoLU.  —  iVeii  aalem  ita  mundui, 
Poli  aliiludo  noh  in  omnibus  regoiiibus  cadem 
ptfnnanet ;  nam  ex  quoiibel  ioco  versus  Septeotrio- 
iiem  digrenssls  sex^ginta  stadia,  polus  Feptenlrionatis 
unA  parte(quate!^  sutit  in  ctri^uio  niaximo  5tM)  sublimior 
fic;  si  rero  ad  Ausirairo  vergatur,  idem  potus  tina 
parte  pertoiidemsUdia  fit  buntiiur,  etquanium  uiais 
poloruin  ttl  siibiiiuior,  Uioium  alter  ex  adrcrso  yub 
Urfu  flt  bamilior  :  cveiiH  igitur  ut  Sidci  a  qu?»  sub 


irOxivr  vocaot,  Lalini  tMsrfices,  ot  apud  Gceronem ;     ^^  iiiiittiiam»  qaod  esi  soperias  cee  am.  In  bia  Uniea 

Pf*  Q  seplem  suni  spaik  drca  mqainoctium,  qabi  proeal 

"       sunt  ipsa  loca  a  polo,  el  Ideo  ibl  nc '  ^'- 

nebiscam,  aed  aliquando  appareot 
jE^aaUku  inaUu.  SicQt  lirmamentum  afiqnaU  spe- 
0  a  urra  unduiue  eloogatur, 


i  Ideo  ibl  non  semper,  at  blc 


lio  a  terra  unduiue  eloogatur,  iia  iltud  saperiusi 
lam«  uIn  aiigeli  sunt,  ab  iuferiori  aequali|er  disUL 

jEtkerafaearpara,  Angetica  virtus  ad  nos  deslmau» 
qoia  subtihtis  ejus  carnalibus  non  poiesi  vlderi  as- 
pectibus,  corpus  sibi  assumil  aeiheream,  nec  sdam 
astbereani,  sed  etlam  aercum.  Dasmones  vero  tK  isle 
aere  corpus  .issamunt. 

Ilac  Deoi,  Conlra  AugnsilnQm  loqQllar.  Aagastlnas 
cnim  didt  quaUor  etemenu  ^eri  intra  firmamenlom» 
ct  aqua  semper  JuxU  Urram  lo€i*m  i»uam  leiiet, 
igtiis  vero  superioiem  locum  possidet.  Ergo  qua  ra- 
tione  cogimur  disce re  glaciales  aquas  lieri  siqier  fir- 
mameniiim,  cum  nutla  terraibi  sit  et  esl  supm^r  illo 
loous,  ubi  bolus  igiiis  est!  Ita  ergo  Inieliigitur 
quod  dicitur,  aquas  qu»  super  ccdIos  aunt  augetoa 
signiricare. 

Inferiera  etementa.  llac  igtturraiione  coliiguni,  11- 
lud  superius  coplum  igiieuui  es^e,  quia  ignia  superio- 
reui  lcicuiii  in  onuiibus  crf  aluris  possidet.  Si  ergo  illud 
ca*!um  supe rius  esi,  necesbe  est  ut  igtieuiu  liai. 

Umfarmi,  Non  uniformi,  dicil,  quia  non  conver- 
luntur  species  ejus  in  una  parte,  sed  in  diversis  par' 
lilms.  Nam  Urniaoientum  in  dexleram  partem  ab 
ot  iente  ad  occidentem  semper  volviiur,  coutra  itood 
solsemper  inpartemsiuisiram  adorieniem  volvitur, 
sicut  planetae  rdiquae;  diveia-i  timen  modo  cursoi 
suos  perdgtinr,  quoruin  muttiplii  i  nio  u  sotidaiur  flr- 
nitiineniuiii ,  ne  uin»ia  celeriuie  sui,  secundum  phi- 
losopliof ,  labator.  Firmameiitam  noo  propier  sutio» 
n^uK  sed  propfer  firniiutr»m,autpropier  Inirausgres* 
siliiieiit  leniiinuin  si>pcrionim  ei  •oferiorum  aquarum 
vecatuni  iatetligere  diborous 


m 


W  N/iTUKA  HKRUM. 


2M 


Ni  cdendo  ftlmUarl,  fiadeniqua  ibi  fBversaB  depo^Anili  superioras,  quidam  «d  inundilioiitia  dilufii 


aunL  Hoc  Deus  aquis  |(!acialibus  temperavit,  ne 
inleriora  sucoenderei  eleineiila.  Debinc  inferius 
coBlum  oon  unifomu»  eed  niiilciplioi  uiotii  «otidaTit, 
Duncupans  lllad  finnameniuni,  propier  »ttSientatlo- 
nan  auperlorvm  aquanim. 

CAPUT  VIIL 
'  De  ff^u  calenibui. 
Aqvat^  *flrmaiiienio  iinpcisitas,  c<ells  quldem  splri- 
iHnlibQS  humiliores,  sed  tamen  omni  oreaAuni  eorpo* 


servatas,  alii  yero  reoiina  ad  Ignem  siderum  tempo<» 
rafidum  suspensas  alYirmant. 

CAPUT  IX. 
De  (/uktfu  ciniUii  munJu 
Ouinque  circulis  mundus  dividiiur,  quomm  distin^ 
olionibus  quiedam  partea  teniperie  saa  incoluntur . 
quflBdam  immanitate  fHgoris  aut  caloris  labsbitabilea 
ejListttnt.  Primns  eat  septentrionalis,  frigore  inbabita- 
bllis,  eiyQS  sldeni  nobis  nunquam  occidunt,  Socun* 


*  Af  B,  Qjmjferfirmmmtm* 


VABIANTES  liCGTIONES. 


GLOSSiB  KT  8GH0LIA, 


CAFDT  VUI. 


Bnift.  GLOSSii.  -*  FirjRoiiitfitiiiiii.  Firmamentum  io 
crysulli  modnm  ex  ai|uis  congehois  rsctiiro  est.  Est 
Unieo  igoeae  quaUtatis  propter  lidera  in  se  collocataf 
quae  Ignea  sunl.  Sieut  terrarum  ponderibus  et  aor  el 
aqua  codunt«  nt  ad  tfmim  penreniant,  sic  aqoamm 
ponderibus  et  ipse  aer  cedit,  ol  toI  ad  terrsm  vel  ad 
aqunni  perfpiiiat.  Aeris  quo^ue  parttculam  sl  qnia 
in  spatiis  illb  suUimibus  ccbIi  possoc  demittere»  pon<» 
dere  ooo  caderet,  donoe  ad  aena  subter  spatia  perte* 
niret  Hujusmodi  arguroentie  colligont  pbilosopblt 
aquas  super  slherettm  coslum.  esse  noii  posse,  qoibus 
Ha  raapondetor  :Si  polesl  aqua^  sleol  videmua,  ad 
Untas  gttHarum  minatias  pervenire»  m  super  Islum 
aerensvaporaliler  fttratttr,Qiiinauiralevior  osl  aauiSt 
cur  non  polesl  elsuper  iUttd  levius  ceelom  minttoori- 
bttsgistlis  ollevloribus  lierri  vaporibua?  Quomodo 
atttem  et  q«alesiiboi  aqusB  ibl  siot,  esse  eas  Ibi  ml* 
aIrso  dubiumus.  Major  esl  quippo  Scripiuns  sau* 


B  nos  sunl  nimqqam  nohls  occklunt.  qnia  cum  sint  eo- 
rom  clrettli  brevlssiml,  eo  quod  in  angusiiore  cc^ll 
paru  sunl  potili,  oos  ox  omni  parU  videmus  sciUeol 
orieodo  et  oecidoiido, 

£4Prelriu<ma.Gancer  et  capricomns  troplea,  id  esi, 
eonveriibilia  signa  vocsniur;  ez  quibus  Gancerei- 
celsiasima  pars  signiferi  esL  Gonveriibilia  aoiem 
dlcantnr»  quia  eonverlitur  sol  vel  soperios,  vel  info- 
ritts*  Esl  vero  ejus  domidlittm  in  Gancro  iv  Kafeod* 
Jolil.  qoando  Ipse,  solatilialemelfculom  poroarrens, 
racit  solsUtittm  iii  Kalendamm  sapradicli  menaia:  in 
Caprleomo  vero  iv  lUI.  Jan.  moratnr,  qoando.  bro- 
malom  oarsom  explens.xii  Kalend.  IpsiosmenaU 
alittd  ibeil  solititittm,  a  quo  soperioros  repetii  curaus. 
Solslitium  attUm  dieum  quasi  %9th  $kUmm^  non 
quia  ibi  sol  sui«  sed  oula  ibi  flnitcuraum  suum. 

JEfAimeiMt,  ^qmnoctialis  eirculus  ideo  vocatar. 
qooniam  dum  per  ouni  sot  transll.  semper  fit  smuI- 
Qoelittm.  Nenso  quidein  sopUmbri,  lu  Kal.  Ocloii, 


da  noeuriua,  quaoi  omois  'bumanl  ingenii  capa-  ^  in  signo  Ubrm;  mense  vero  Mariio,  sii  Kal.  Aprilis« 

^  in  signo  Arieils.  Bive  «quinoctialis  di(  ' 


dieiUr,  eo  qood 
ibi  sii  noi  el  diea  mqnalis  ornni  mnndo.  Dum  enim 
oritor  sol  in  medlo  mondo*  omnes  videnl^  simlliUr 
duro  oeeidil;  oon  slc  qoando  ad  noa  venil«  vel  qnando 
ad  Australes  vadit*  Uoc  enim  variantor  diea  no« 
eusqne. 

InkMMlHi.  Quia  per  uum  lllum  clrcttlom  e|  por 
medlttm  iHius  soi  diacurril.  ideo  nimio  caloro  ost 
inbabiubilis:  in  superiorl  autem  circuio  aolstiliali 
jam  dicUy  sol  neque  per  roedium,  neque  per  Utum 
eurrlt»  sed  ei  ona  parte  Unummodo  illum  langity 
atqiie  ideo  temperatua  en. 

BniHMifis.  BmmalisdieiUr  a  breviUU  dienim,  vol 
a  remeau  solis.  QuanUm  enim  ad  nos  pertinel»  lirevo 
spatiuffl  esi  ab  octu  bienuilis  diei  osque  ad  occasom. 
Itnima  autem  Gnace,  edacltas  Latlne;  nuLximeenini 
in  Uiemecoiisumuni  bomines,  quidquid  laboratum  esl. 

Anslra/ts.  Quinlus  Auiiraiis  dreulus  diciUra  veoU 

^ ^ ^ , ^  Qtti  indeflal.  Sicut  auUm  notissirottm  xignttm  f«t 

se  ouui  lorqaons,  eas  volvendo  einindcrel.  Sed  bi  D  SepUnlrio  in  Septeolrionall,  slc  Ganoptts  in  Attsirali ; 


cilas. 

IfMmii  sldennn.  Sidera  Um  ignem  naturae  snnt.  ol 
caosofnerentttr,  nisi  ab  aquis  temperarentttr.  Siettl 
teasnnseretur  iau  lerraigneaofis,  uisi  aqua  loferioa 
el  eoterios  ftiisset  in  ea,  slc  cnnsnmeretor  Brmamon- 
tttmeodem  ignesoiis,  et  igne  signorom  qa»  to  oosaoly 
oisi  baberet  aauas  aoper  se. 

Ikg.  Aoct.  &osajB Amom  mper  pmmMiUmn 

pmi93 ,  eaiU  foidem  $pumaUku9  lmmiti§re$.  De 
aqoia  qttss  sttper  coslos  sunl,  Ute  est  beall  Ambrosii 
seoieotia  :  Aqaassoperccelosaapientea  nmndiaiuni 
esse  Ma  poase,  dicentes  igneum  esse  emlum,  nec 
posoo  eoncordari  com  eo  naturam  aquanim ;  ad- 
dttnt  quoqoo  dicentes  roUndum  ac  volabilem 
aiqao  smleoiem  esae  orbem  cmli»  et  in  illo  Tolobiii 
circttiea  aqttaa  suro  neqoaqoam  posso.  Nam  nocesse 
esl  ttt  defloanl  el  iabenur»  cum  de  auperioribos  ad 
inCmoca  oriiia  iUo  deurquelttr«  ac  per  boc  neqna- 
qttam  bh  aure  posse  aittnl,  com  aiis  cosli«  condu 


lande»  Inaanire  dosinanl,  atqtteconfttsi  eognoscanl, 
qoia  qoi  cuncu  poUit  creare  ex  nibilo,  poiuil  el  illam 
aquanim  oauramglaciati  soUdiUU  siabiliro  in  ceeio. 
fmm  eom  oi  ipsi  duuiol  volvi  eosliorbem^  sullis  ar- 
deoliboa  refulgentem^noanedivioa  Providentiaoro- 
SMill  ttt  inlra  orbem  ccBli  el  supra  orbeia  redan- 
oarei  aqoa,  qttse  Ula  ferveaiia  ans  iacendia  Umpo- 
raret? 

Joaa.  Nov.  ScaoLU.  —  Alii  asre  rectUu  ad  i$nMm 
sidenmi  lemperoKifKm.  Vido  Isidonim  Hispalenaem 
epiacopum,  ia  llbro  de  MaUra  reram,  ulii  baram 
aqaamm  oieaiiail.  Nau  eat,  oploor,  dlsputaiio  bsec  ex 
eamico  orium  paeroram :  c  Benodiciie,  aquiB  qamso- 
per  cmlos  sont.  >  Daiom  est  binc  negot)am  doelis 
ladagaodi  baram  aqttarom  qttaiiUUm. 

CAPOT  II. 

Bam.  GtosaJB. -*  Clrralis.  CireoH  do  qoibaa  hie  io- 
qoiur,  sicuturram,  sic  eUam  ecelom  oootlaoat. 
SidcTQ  ao4is.  Noa  miram  q«od  sidoio  qom 

PATaou  XC 


el  aicul  aoiiis  poioa  aooqttam  occidil,  siCBec  ^ypiiia 
Caiiopos. 

iMefMo/iUles.  lnmq«alia  tempora  dlcit»  qttia  aiiad 
est  candom«  aliod  frigidum;  aliod  habet  ioiigoa  di«K 
aliud  lirevea;  vei  ideo,  qoia  quando  sol  in  dolstiliali 
circttU  esl,  dies  iongi,  nocUsque  brevcaaoat ;  qaaado 
aulem  in  «oaiaoctiali,  diea  el  oocUe  peno  aeqttalea : 
sicut  U  dttodeeimo  Kalendamm  ApriHttm,  el  In  d«o« 
dedflso  Kaiendaram  OcUbrinm ;  in  tiis  eoim  liHot 
ssqttiaociia.  Qttoadoauum  in  brumali  circulo,  nocus 
longss  el  dies  breves  fiont»  eo  quod  longe  a  nobis  sit 
aol,  qood  fll  xn  KaU  Jan.,  ilii  eoim  est  braroale 
aolsiitium* 

TAf^ie.  A  BriUania  asqae  ad  Tbyle  novissiosam 
omaiom  iaaolarom,  novem  diemm  iter  babetttr,  a 
qoa  oaitts  diei  navipitoae  ad  mare  coagalaturo 
pervoaiior.  Hojoa  iasalm  babiUlores  dicit  PUnius 
iNeaii  bcu  vosd,  msUU  vero  inursoa  pecora  bcr- 
ooa  oni  OBipere. 


205  BBD^  ^RNERABIUS  OPERUM  PAR8  L  — DIDASCAUCA  GENlilNA.  204 

du8  solsUlialis.  a  paric  sigiiilcri  excelsissiroa ,  nobis  A  sUiio.  inum  oeqniBOClio,  lcrtium  bruma  teneat.  Ex- 

tremi  enim  semper  sole  carent.  linde  et  a  Thulc  in- 
8ula  unius  diei  navigatione  ad  Aquilonem  mare  con- 


ad  ftepicnlrionalcm  plagam  versus  tempcratus,  »  ha- 
bilabilis.  Teniu*  cequinoctialis.meiio  arobitu  signiferi 
orbis  incederis,  lorridus,  inliabilabiJis.  Qoar;'j»bru- 
mali$>  a  partc  humiHima  signireri  ad  Austrinum 
polum  versus,  tcmpcratus,  babiubilis.  Quintus  Au- 
siralis,  cirra  vcriiccm  Austrinum,  qui  terra  tegitur « 
frigoreinhsibitabilis.  Tres  autem  medii  circuli  «  in»- 
qualltates  tcmpormn  disttnguunt,  cum  sol  bunc  sol- 

YARIANTGS  LECTlONfiS. 
«  A.   add.  €1.        *  A,inteqHalitaie....dUiin^nntur.h. 

GLOSSifi  £T  SCIIOLIA. 
JOAW.  Nov.  ScHouA.  —  Quinque  circulii  munduM     quorom  IntervaUis  distinguuniur  in  calo  ac  terra 
divixiuur.  Agtiur  boc  capiie  de  clrcul»  parallclis,      qumque  tonas,  qoarum  passim  acrlptores  memine- 

sePTiaraio. 


gelatum  iuvenitur. 

CAPUT  X. 

De  plaqis  mundi, 

Climata»  idest,  plagab  mundi,  suntqiiatuor:Orien* 

talis  ab  exortu  solstitiali  ad  brumafem;  Anstralis 

indo  ad  occasum  brumalem;  Occidentalis  ex  huic 


runt.  Sunt  vero  parallcli  elrcun, 
aciu  describontur :  nam  alil  sunt  in  ecelo  non  paral 
M'u  ut  horixon,  merldianus,  coluri,  quos  motus  coeli 
noii  eflicit.  Para|ieIoruni  itaqne,  seu  3H]uidistantium 
circulorum  tres  sunt,  qui  describunior  a  sole.  MqnU 
noctialis,  quem  sol  describit  bis  in  anno,  menseMar- 
tio  ac  Septembri,  in  primis  pHrtibus  Virginis  et  Li- 
hr£ :  estque  hic  ctrculus  aequidistantium  omnium 
maximns,  duciturenim  permedium  spbaene.  Reliqoi 
duo  Tropici  dicontnr,  Greci  r/>orra?  vocant :  horum 
unus  describitur  die  solstttiali,  sole  existente  in  pri- 
nia  parte  Cancri,  alter  die  brumali,  dum  sol  primam 
partem  Caprlcorni  Ingressus  esl.  Hidno  solis  limites 
sunt,  extra  quos  ad  exirema  roundi  iongius  non  pro- 
greditur:  duoreliqui  sunt^tiHorum  hic  continet  astra 
aemper  apparentia,  ille  |>erpetuo  sub  borixonte  de- 
mersa  habet.  Veruni  lii  dno  poslremi  hoc  a  superio- 
rfbus  diflenint,  quod  homm  magnitudo  non  in  qna- 
Ijbet  regione  est  eadem  :  abeuntibus  enim  ad  Se- 
ptentriones  eontinno  flunt  msiiores,  ut  in  Gnecia 
deKribitor  a  pede  posteriore  lJrs:e  majorb,  at  in 
Gennania  a  steUa,  qiuv.  in  Lyra  maxime  lucei.  Sit 
autem  in  supr?  posiio  schemaie  abcd^  sphrra  et  ejus 
axis  a  b  :  c^oversa  Igitur  sphxra  snper  axe  a  b,  in 
medfa  spbaara  describitnr  parallelos  ex  c,  versus  d  »qui« 
nocUalis,  deindc  ab  m  vcrsus  n,  tropicus  acstivalis :  ab 


MCaiDICS. 

qm  mundl  dremn-  I;  venns  f,  troplcos  alter,  scllicetCapricomi^deinde 
abe  versus  f,circulus  antarcticus  sidera  continenSt  nu»- 
quam  sub  noslrom  conspectum  venientia  :  postremo 
ex  g  versiis  I,  continens  non  occumbentia  astra  circulos 
arcticus.  Spatinm  vero  comprehensum  inter  liiieam 
mk^  rorsus  Inter  lineam  n  /«  per  quod  traosversn 
D  ducitur  linea  m  t^  torrida  xooa  est :  nam  huio  eoeio 
qood  in  terris  est  sobjectum,  vehemenlia  oaloHs  so- 
lis  asgre  babitainr.  Simititer  extrems  partes«  videlicel 
g  atHeh  f  inhabitabiles  es  frigore  :  ad  bas  nam- 

3ue  partes  rndii  solis  non  penetraiit :  praeter  b.is 
oae  sunt  habilablles,  quarom  una  nostra  est,  vide* 
llcel gimn reliqoa  antlchihonom  seilicel, kie  [» 

CAPUT  X. 

Bridrf.  Glos&g.  —  Orientalie,  Ortentem  ideo  ja- 
noam  cceli  vocant,  quia  m  ea  |6rte  co^um  aperiri 
videtur,  orientu  roane  sole.  fllnc  Virgtlius : 

Paoditor  imerea  domos  omoipotantit  Oljmpi. 
Occidemem  vcro  ideo,  qoia  in  ea  plaga  qoodam* 
modo  a  mondo  fli  ejus  exitus,  el  intra  coeli  secrein 
receptio.  Vel  ideo  janu»  cceli  dicontur,  qoia  ila 
«H^iontor  omnia  slgna,  et  per  oecideotem  vaduot. 
Ab  aiistrali  vero  parie  vel  scpleotrionali,  nullnm  si* 
gnum  oritiir  nec  occidit^  el  iaeo  non  januae,  sed  la^ 
tcra  ccelt  dicuutur. 


m 


DE  NATURA  REKDM. 


906 


usque  ad  soUliUalcm ;  pdiTQ  Scplenlrioiialis  ab  oc-  A  soUtiiiali  exorlui  broinalis  occasus  cx  eadcm  linea 


easa  solsiitiali  usquc  ad  exortum  ejusdem  partis 
cofitingens.  Ex  qulbus  orientalem  et  occidentalem 
jaooas  CQcli  nominant.  lixc  in  raedio  tantum  lernc 
positis  babentur  aiqualia.  Nam  sub  Aquilonc  degen- 
libas  biumalis  dios  brevior,  ct  solstitialis  proliaior, 
crtoiQ  occasumque  dilatans,  alias  plagas  angustat, 
Item  apud  Australes  otraque  pra^fau  dios  moderatior, 
&Qpnidictam    diversitatcm  iromntat,    licet  ubique 


*  A  om.  taU$. 


respondeat.  Nam  ct  cunciis  exortihiis  *  solis  eodem 

moJo  post  sex  semper  incn«es  congruit  occasus. 

CAPUT  XI. 

De  itdli$. 

Stellx.  lumen  a  sole  mutuantcs,  cum  mnndo  verti, 

utpote  in  uno  loco  Hxx,  ct  non  stautc  mundo,  vagse 

ferri  dicuntur,  excepiis  iis  qttae  planettv^  id  est  er^ 

rantes^  vocantur,  easque  diei  adventu  cdari,  noc 

VARIANTES  LECTIONES. 


GLOSSiE  ET  SCIIOLIA. 


;«  ?.^''ir  mt^VJ"^^^  ^^J^'  *"  Jenisalein,  qn.ii  cst      t  Licct  ubique  solstitiali  exortui  brumalis  occans  ex 

miHiS^Z'^^,7±'"/'*'.r'"*"^'''  penetan.  Beadem  linea  respondeat,  .  lale  est  ac  si  dicerct : 
taindem  diei  est  temoore  aestatis.  nnsininm  a»  ku.      -  r^.....»»:»  u»w^^\^..«  ««J:*.«t^.^  z^  i :.„j.  .    *. 


tuindem  diei  est  tempore  sestatis,  qnantnm  ct  hie< 
mis,  quia  cum  sint  circa  uinbilicom,  id  est,  medle- 
latent  ternc,  ortus  non  apud  illos  dilautur,  nec  oc* 
casos. 

Orimm  cccatumque.  Orturo  suom  dilatat  solstitia- 
Ijs  dics  ab  orlu  brumali  usque  ad  ortum  solstiiia- 
lem.  Similiter  occasom  dilatat  ab  occasu  brumali, 
o^ne  ad  occasom  solstitialem,  et  boc  apud  nos  lii, 
qoi  in  Mptenlriooe  soroos,  circaqaos  et  oriens  et  oc- 
ciden»  sol  apparet,  sed  alias  plagas  angusiaL  boc 
est,  australem  et  septentrionalem.  Nam  quttiiio  no- 
bis  sol  sesutc  modia  oritur,  non  statim  videtur  ab 
illts  qai  in  meridie  snnt,  nsqnequo  supcriorcs  sni 
rirculi  partes  petat.  SimiUter  cuin  occidit,  non  ab 
iHis  videtnr;  qoia  a  septentrione  nobis  ubi  oocidit, 
longe  illi  soot.  Septentrionalem  plagam  sjmililer  an- 
gustar,  quia  ortus  citissimus.  ei  occasu  tardissimo 
eam  teiiet ;  et  qgo  occiilit  niodo  io  septenirione,  eo 
eiiam  prope  etoritor.  Deniqueapud  Ifritanniam  in 

llHftm  gimtmlriftn-^lniw     .lAM^nk   Af  aa.a  .IS^m  ...^. 


^.j^  ^.^y^  «:»vii.Mi.  ■/ciii<|uc  ii|iuu  miunniam  m-  suo  quo  aies  longissimot  non  est  major  duodecin 
iwaoi  septentnoDalem,  decera  et  octo  dies  sunt  con-  C  lioris,  osqoe  ad  eum  locom  obi  dles  solstitialis  con 
tiooi.  siogutis  annis  sine  nocte  temnore  sesiails.      tinet  bornft  sfluiBOfttialAft  vti.  ruin  i»itM»  ^i;..««*. 


tiooi,  siogutis  annb  sine  nocte  tempore  sesiatis. 
Dtne  Horatios  diviiem  luds  eam  essc  dicit :  ei  4ove 


€  Quainvis  habeamus  varietatem  in  longiiudine  die- 
rum  et  noctium,  non habemus  tamen  in  lineis. i  Ntm 
semper  orius  solstitialis  in  uoa  linea  est,  et  occasu^ 
brumalis. 

Poii  us iemper  menfex.  Sol  namque  pcr  sex  mrn* 
ses  ascendit,  per  alios  sex  retrogradiens  pcr  eaindcm 
lineam,  in  occasum  recurrit.  Uiud  igiiur  signum, 
quod  hodia  oceidit,  post  sex  menscs  erit  in  ortu. 
Verbigratia  :  Si  Cancer  est  hodie  maiie  in  orln,  post 
sex  in  initio  nociis  erit  in  occasu,  et  Capncorniis 
mane  eHt  in  ortu. 

JoAV.  Nov.  ScnoLU. — C/tmala,  id  eit^  plagw  umiidi 
stttit  qnatuor.  ClimaU  pro  plagis  improprie  accipit. 
Climata  namque  in  agris  significat  quod  qiioquo- 
\omm  patet  lx  pedes,  in  mundo  autem  cliniata 
snnt  spatia  terramm,  qmie  distingoont  doo  paralleli 
distafites  diinidiaiis  partibos  horarom  :  hojosmodt 
spaiils  terrarum  globos  est  divisns  ab  «quinoctiali, 
sub  quo  dies  iongissimoa  non  est  major  duodecim 

linri«.  iiinnA  ftd  ikiim   lAniim  nhi  «liiic  cAleiit.Ai:*  ^^^ 


Minims  conteotos  nocte  BriUonos. 
In  hieme  quoque  totidem  noctes  sunt  illis  sine  die. 
Sic  enim  nobis  videtur  ortus  et  occasus  solstitialis, 
qoi  et  aestivalis  dioi,  ot  in  seplenlrionali  fiant  Uo- 
tam,  atqoe  ideo  angosiani  partein  cernimns  ibi  inter 
•ccaftUiii  et  ortom.  Ab  ortu  autem  sestivalis  diei 
osqiie  ad  bmmalem  oriom  magnnin  spatiom  vide- 
Dos.  Itenmi  orlos  bmmalis  diei,  et  occasus  in  ao- 
strali  tantom  parte  cernuntur,  et  ideoangusUt.  Par- 
vom  eDim  spatium  ibi  est.  Itcm  a  bromaii  occasu 
Obqoe  ad  X6tiva!ero  occasom  inagnum  spaiiiim  cer- 
niiur  esse,  et  ideo  disil  *  <  Ortuin  occasumque  dila- 
Uns, » etreliqua.  lUque  bruma!is  ctiam  dies  soLlitii 
dilaUt  ortom,  quia  Urde  oriiur,  et  tres  piagas  con 


tinet  ipsa  nox.  Similiier  dilaut  occasum,  quia  cito     ^*"*'  quorum  laUtudo  versus  septentrionem  profi- 
occidit  in  eadem  plaga  in  qua  oritiir.  D<^«Cfnti  crescit,  vereus  meridiem  vero  decresdt; 


occidit  in  eadem  plaga  in  qua  oritiir. 

Item  apud  auilrates.  Naro  quod  nobis  longnin  est, 
i!ll8  breve  est :  et  quod  nobis  breve  est,  illis  lon- 
guai  est.  i£stivales  cnim  di&n  nobis  sunt  loiigi,  bni- 
inales  vero  breves.  Ccontra  ^Cstivales  dies  illis  suiit 
brcvcs,  bmmales  vcro  longi,  quamvis  non  coJ^m 
modo.  Non  enim  sic  abbreviatur  illis  iioster  dics 
atsUvali«,  sicul  nobis  iilorum .  bromalis,  aique  ideo 
dixit :  Moderatior.  Sed  haec  qoamvis  circuloram  ra- 
tione  Oant,  divlaa  Umeo  dispositione  fieri  credon- 
tor.  Neqoe  enini  australes  sufierre  possent  ardorem 
aolts,  pene  semper  sibi  vicinuro  si  Um  iongi  ities 
apod  iliof  esaenl  quantum  apud  nos  sunt,  nam  etiam 
tcrra  exoreretor. 

I^umatii  oecamu.  Noo  dicit  solem  occasom  bra- 
malem  babere  qoando  solstitiali  parie  oritor ;  qnia 
nec.  onqaam  hoc  conUngit,  sed  mensium  transacto 
spatio  tn  hnnc  occaaom  labitar  ad  quero  linea  a  sol- 
fttitiali  parte  dedocta  pcrvenit.  Ergo  quod  dicit : 


tinel  boras  aeqoiiKictiales  xvi.  Cuin  igitur  dimata 
distent  horaram  semlssibus,  flt  ot  climau  sint  octo. 
Plaga  aotem  esl,  flnitore  per  qoatuor  limites  diviso, 
unaqiiaelibet  ejos  pars,  sjc  enlin  a  Plinio  accipiuntur, 
alii  vocant  cceli  cardines,  astrologi  ceiitra,  etanguloa 
vulgo  appellamus :  soot  autem  ex  his  meriJies  et 
septentrio  subiles,  ortos  vero  et  occasus,  quia  sol 
propter  flexoro  signiferi  non  seniperex  eodem  loco 
exoritur,  variant.  Feceront  iUqoo  stodiosi  exorttis 
tres,  et  totidem  occasus :  oiiom  scilicet,  ex  quo  sol 
orilur,  dum  primam  partem  Cancri  eat  ingressus, 
quod  fit  die  solstitiali,  estque  blc  prope  septcntrio- 
nem  ;  alius  unde  oritur  i^ol  brumalis  sub  nonas  Dc- 
cembres,  qui  est  juxta  meridicm.  Inter  bos  medius  est. 
unde  oritur  diebus  x^uinoctialibus,  sole  existente  in 
primis  partibus  Arieiis  et  Libr-e  :  hic  exortus  verus 
esi,  similiter  in  occidua  parte  coeli  totidem  siint  oc- 
casos,  quorum  latitudo  versus  septentrionem  pmfi- 


w.ww......        .....WW.M..,  *««.»«.«      ...«#■  ■WCV...        T^IV        UVl 

quemadoioium  ex  sphaericis  maniresium  est. 

Ex  quibui  orientalem  et  oeddeutalem.  Quemad- 
modum  enim  mundus  ab  exortu  aperitur,  sic  ab  oc* 
casti  ciauditur,  quapropter  utraque  paia  Janua  est. 
In  sacris  qnoqiie  nt  bujusmodi  janu»  inenlio,  ol 
psalmo  Lxxvii  januai  mli  aperuiae  dicilur* 

CAPUT  Xf. 

BsmF.r.  Ram.  GLOssiB — SteHm  lumeu  a  iok  mu- 
tuauiei,  Stellae  omnes  ei  lona  a  sole  Inmeo  accipiont. 
Liret  enlm  igne»  sini  natnrs,  et  ex  eadem  loce  ract:r 
siiil  qua  sol,  Umen  quia  teoois  et  sobtilis  eoram  ignis 
est,  noii  lantne  virtoiit  sont,  ot  perrecte  possin  t  sine  soM 
Iticere.  Illnminaator  itaqiie  radii^  solis,  qui  majori!» 
poreastis  igncm  habet.  Exbibetor  hoc  aoicm  iii  K- 
gnra  Christl  et  saoctoram  ejus,  qiti  qiiod  virtotis  ha- 
hent  ab  ip«o  acclpiunt.  Stellae  quoqne  secondntn 
myatieom  intolleetoffl  sancti  viri  inteltigiintnr,  dc 
quibus  dictom  est :  i2ai  nifmcral  multitudinem  uella- 


fff!  BKOiB  VENKRAttUS  0P£RU1|  PARS  I.  ^  OIDASGAJUCA.  GBNDINA*  Wg 

«Bqmnn  c«elo  <  doolder^,  (bl|or  plonllaoii,  ot  aoUs  A  impnlfO.uiSueeQl»  in  rron(oTiuri,qua6okidGr»d 


pIuTlo  nomloe  Hy^idat  tppelltnc  Qoln  ot  tim  ipooto 
qusedam,  *  tutuUsquo  lomporlbuf,  ut  lia»d«rnaii 
o^orluf  et  irciuri  qui  per  iduft  SoptomlU^o»  cum  pro- 
oellosi  griiidino  surgit,  et  ut  oimboiui  Orion,  ot  co* 
nlouli*  quae  nimium  rer?onf , '  xy  Eilondni  Avguiti. 
rfit, 

CAPUT  xn. 

D$  eum  ploof  (omifi. 

fbu  polo,  oom  orriotlum  fuorint  iooiif u  vel  niililf        Inter  ccBlom  terramquo  foptom  sidort  pondont, 

TARIANTES  USCTIONiiS. 
^  A,  d$c94m.  *  A,  B,  orifiiiltef .  '  A,  ^imntuT.  ^  A  add.  m#. 

«  Pro  oKf....  ouf,  A  aUa..*.  9lM  paniu  *  A,  tlatM^,  omlttooi  qM.    *  A,  ^lnicdmo  dl#. 

GLOSSiB  ZT  SCHOUA. 
ncm.  Sicut  iutom  omnot  stelie  a  folo  iliumlnanlur,  B  f*mt  a  fopiontrlonall  parto  aignlMt  mnic  aulom  do 
iU  uncii  a  Christo  glorla CQflesUs  ro|[nl  clarifioantor,     illii  qose  \\\  auslrali  parto  moI 


probu  deliqulom.  Quimvis  vldeamuf  Igniouloi  ox 
titlioro  lapsos  porUri  veotis,  vigiquo  lurooi  slderis 
imitirif  trucibus  cito  *  coorienUbus  venUs,  Sidera 
aulom  a|ia'sunt  in  liquorem  soloU  humorif  Ibeunda^, 
alli  ooncreU  in  pruini», '  aut  coacUln  nlveoviuV  gU* 
diU  In  grindlnei,  Alii  flatus  toporls,  illa  Tiporis, 
alii  roris,  ilia  frlgoris,  Nec  solum  orrioUa,  vt  8i- 
tnmns,  cu}us  trtnsitos  Imbrirerl  flont,  aed  et  < 


Et  sicut  prtt  fUlgore  tolts  et  vl  roiximi  luminit  «Jut 
obtunduntar  :  iu  ei  splendor  sineiorum  in  compa« 
rationo  gloriae  Cbristi  quodammodo  obscurator*  £t 
quemadmoduro  stcliie  sibi  diffenint  dariuto,  iu 
diferfttUs  iustomm  meritorum  discretloBO* 

PUniimnu.  Pleniittnlum  Graeco  iratvffi>i|«oc  didtor, 
quod  osi  in  luoi  x? ,  cujus  rulgoro  dreompotltae  tibi 
siellm  obscurantor.  Simili  oUam  rallono  probalor 
iolem  In  die  iptaa  tteltat  obecuroro :  et  boe  tuoe 
maximo  manirottatttf ,  qoando  .111  ediptls  solls,qul 
eUimsi  media  dio  Aat,  ▼idenlar  stelL»  In  ccelo.  Ad 
auperiora  boc  pertinet  loca,  ubi  dicltur  sUllas  fliaa 
osse  In  firroamento. 

/fmcnlot  tx  aihen  lapioi.  QuamTls  Ignlculoa  oi 
lelhoro  ▼Ideamus  labi,  quod  ▼ulgot  vldens  puUt  ea- 
dere  ttellat  a  firuiamento  :  tod  non  iu  flt,  tod  dum 
venltts  aera  pervolat,  aMberom  eUam  tangit«  ot  Indo 
scinmiis  InmodumtteUirum  radianiettecum  auferL  p 

Siiera  oiKeai  atia.  Slcllae  et  sldera  Inler  se  diflfe*  ^ 
mnt«  Nam  ttella  est  qoaHibet  singularis  a  sundo  di* 
cu,  quia  semper  in  cttlo  fixa  tut :  sidera  vero  tunt 
attllis  plurimift  racia,  ut  Hyades  et  Plctades.  Astra 
autem  st«ibe  tunt  grandes,  ut  Orion,  Bootes.  Sod 
haie  nomina  scrtptores  conrundont,  dum  et  aslra 
pro  sldlts,  et  ileliss  pro  sidcribiis  ponunl. 

Suceutm  In  frojif<?  Tauru  Succulje  slellae  dkt», 
quasi  sm^  ocnlu .  Sunt  enim  in  flronto  Taori :  vd  a 
succo,  quod  soccoin  roinittrant.  Undo  et  Hyadas 
Grarce,  id  esl  aqaaticm^  ippollantur.  Graeoo  enbn 
«^,  aqoa  dicitur.  Yd  Uyad»  dicuntur,  iiro  roO 
tfecv,  id  ett,  a  suceo.  Hae  alio  nomine  Vergilim  dicoo- 
tur«  quod  vemo  lompore  oriantur. 

Qaua  ef  sua  $ponti.  Hactenus  do  planotis  et  desl- 

SireHs  tugnis  per  que  planet»  curmnt,  nonc  autem 
signis  per  quae  non  curruiil  plaoelm  dlcit;  ilquo 
Ideo  suo  apottte  dleit,  vd  nulla  planeumm  co* 
geiiU. 

HnfdQTvm  <xerfiif.Hatduli  in  signo  AgiUtoris  f ont,  ^ 
qoando  priunlor.  Agitator  aulem  vd  Auriga  ipto  esl 
Cricblhooius,  signuro  est  aquilonaJe,  in  cujua  dorso 
est  uoa  stelln  qu£  vocatur  Cipnv,  et  duos  baedos  ante 
se  agiut,  do  quo  ortu  vd  quibus  nunc  louuitur. 
Vnumquodaue  enlm  signuro  qualuor  orlusbabef, 
id  ost,  roatutinsm,  meridianuro,  vespeninuro,  et 
tnedi»  noctb.  Ex  qoibos  doo  pleni  tunt,  roatuUuus 
viddlcet  et  vesperUnos.  Sed  modo  de  matutino  ortu 
loquitur.  Cum  enim  sol  oritor  ab  orienle  roane,  et 
ex  iliitis  Utere  oriuntur  isu,  tunc  ploviae  vel  grando 
et  cvtera  fiunt. 

Et  ArctarL  Non  dicit  de  lllo  orcioro  qui  qootidio 
cernitur.  Arcloms»  stdla  e^t  in  pnecormis  Boolis. 
Signura  Boolis  est  qu«)d  Graece  Areiopbyiax,  idest, 
eust«>s  planeuruni  *  dicitur.  Nam  Graece  phylax,  cu* 
stos  Latine. 

Mmbosus  Orion.  Hucusque  dixit  de  signis  quae 

*  Erra? U  glotsaior  vd  llbrtrius 


Goittaifa.  Canicnla  est  sUlla  In  oro  Canis,  qws 
menso  Jolio  orions,  xv  Kal.  Ang.  nlmio  calom  roor- 
bos  exdtat  et  Umpestates  :  quas  alio  nomino  voeatur 
Lingua  Sirii,  id  est  Canis.  Unde  et  ilU  dios  ca 
res  dicontur* 

Jo4N.  Nov.  SciOLiA.  SieUm  luwm  o  seef 
fet.  Plbilus  Junior  de  laudibos  solis :  Uic  tamm  Im^ 
men  cmierie  mtoqae  eideribut  fecerat^  prmrlamf,  exi* 
mtNt,  omnia  infuent,  ownio  efiam.  exouiftent,  nt  prhb- 
cifN  flfleronmi  Vomitro pfamltf e iniMO  eo  vtifeo. 

EstceplU  ttf  aum  planetm^  id  etf ,  erranfet  uocaulmr. 
Errtntos  oon  dicontur,  quod  quietoentibos  orbiboi 
in  quibua  sunt  vagi  ditsoluUqoe  vagentor,  seo  quod 
uon  slabiles  eurtos,  neque  spatla  cenls  Iniervallla 
doflnienii,  sed  quod  inter  so  et  com  IIUs  iofrantibos 
non  parla  looomm  inte rstiUa  costodiant,  tom  qoo4 
juiU  sicnireri  indinaUonem  roodo  bumilos  slol, 
alias  soblaU  ad  vertieetn  nundi. 

Qtianint  suleamiit  t^nteafot  es  mlhere  lapoof.  Sob 
coelo  ac  supra  nubes,  ignes  quidam  ox  molo  repeiH 
Uni  flunl,  quoruro  alii  ad  lermm  Imduntur,  alii  in 
divertum  directo  molu  aguotur,  qoot  quidaro  vobro- 
lia  sidera  appdlanl. 

Sidera  outem  alia  $mni  in  ftgoormttobift  ibunoria 
feamda.  Haec  ad  planetamm  ac  stdUmm  flxanm» 
significaUones  itque  eRectiones  perUoenl,  de  quibos 
vide  Pontiiium  lib.  ni  de  Hebus  emleslibittk 

Ul  sueulm  in  fronle  TmtrL  Haa  stoltos  iropeHfo 
Roroani  soculas  vocjtvere ,  qiiasi  Graece  dicantur 
v«$«;  M  Twv  vMv,  hoc  ett,  per  diminuUonem  a  sui- 
bus,  et  non  poUus  &iro  rov  vccv,  id  est,  a  pluendo  : 
vide  Aulum  Gdlium  in  Noclibus  Atticis. 

Ot  kmdorum  exortuo  et  auturi.  Exortum  intdiiges 
beliacuin,  id  est,  duni  a  sofc  recedunt.  Sunt  aotem 
baedl  in  huroeris  Heniochi.  Arctums  Septentriones 
proxime  sequitur  :  de  tignificaUooibus,  vide  prinMim 
Geoi^icon. 

Nimbosus  Orion  et  Canicula,  Orioo  tempestuotiim 
sldus  est  occorobf ns  ei  orieos,  est  enim  siellaram 
magnltudine  ac  muHitodine  niaximum  r  vide  Arisfo- 
tdem  iib.  n  Mm^jpw.  Canicuia  stella  ert  flxarom 
omnium  roaxima  in  ore  Canis  majoris^  quam  Gratci 
vocant  niftw  a  sicciute,  alil  Canicula  voloot  sl- 
gnificari  Canem  minorem,  quem  Graeci  voctot 
9r^oxuovei.  Ciccm  verUt  anteeafiem  in  Arato  : 
Amectnit,  rftaW»  Graio  qui  nomiue  fr rtur. 
CAPOT  xu. 

BnioEr.  R411.  GLOssiC. — Intercmium  frrrot^,  OU^ 
Pythagoris  sagtdssimot  Grsecomin  philosopbos « 
spatiuro  quo  dlsUt  ccduro  a  terra  geumelrica  me»- 
sura  collegit,  dieens  a  tenra  ad  liroim  spaUum  esso 
cxxv  sladiomro,  a  luna  ad  solem  duohiro,  indo  ad 
flrmaroeninm  triplum.  Quae  eUam  spatia  inusicis  vo^ 
cabulis  appollavit :  a  lerra  ad  lunam  dicens  tonum; 
inde  ad  Mercuriuni  temilonium :  a  Jovo  ad  Satar* 


if0,f^y%%  enim  custos  ussi,  oon  pLANtTAauM,  ioterpretttar.  Eotr. 


tM 


DE  NATURA  R1SRUM. 


»0 


certit  diiereu  tpatiifl,  qme  vocanuir  maiUiat  con-  A 
irariQni  mttado  m^^  curswD»  id  ait,  l«Tun,  illo 

GLOSSifi  ET 
BORi  •entloaiiim»  i  Salvmo  ad  firmaiDeiitttm  tria  se- 
mttoaia.  Simiil  omnea  toni  sex  liuiit  quibos  diapa- 
•oa  harmonia  perOdtur.  Tonus  igitur  lialiet  milliaria 
xf  Msxit.  Semttonium  Yero  babel  milliaria  Timcccxn 
d  semisdem.  k  lona  ad  tolem  tunt  toni  duo,  id  est, 
milliaria  x%%  et  iccL.  Inde  ad  Saiomum  toni  tunt 
doo,  id  eatt  mlllia  totidem  :  inde  ad  tignifemm  toni 
dtta«  d  temitaiit  id  ett,  xixixLili  et  temittit.  Suot 
In  tamma  qm  continentar  in  liit  t^piem  toois  tta^ 
dia  ac€GLSx?«  Id  est,  milUarit  uxccclxxt. 

JiU  umftr  iJi  iextrti  prmdpiH.  Coelum  in  dextrum 
ab  orieate  in  ocddentem  aectitory  plaoeiae  v^ro  e  re- 
fioaeaboccideotein  orientem  ini«Tom  voltuntur. 
quamYit  afiiitas  eoslettis  spbaer»  taatatit,  ut  corsum 
pnepediat  pltnetarum,  iilasque  curtu  tuo  rapitt,  at- 
qoe  idea  vldenlur  nobit  cprrere  ad  occidcotem,  com  ^ 
lanmi  temper  ferantar  id  orientein.  Naro  nuoquam 
canvm  tuum  amittunt,  licet  ad  curtum  CQMettit 
spbaBffm  videantur  ferri.  lllud  autem  quod  didt  pla- 
nelaa  in  Imvom  ferri,  et  loondum  io  dexteram«  varie 
intdligitur.  Primuro  eaiin  sic :  Cum  boudo  convertit 
hditm  tuam  ad  tolit  occasum,  tinistra  partilliot  do 
aottrali  parte  erit,  contra  quam  omnet  planeite  cur- 
rvnt  mb  oeeasu  ad  ortum.  Vei  eliaro  lerra,  quas  vo* 
eatur  muodut,  tic  ftngitur,  ticut  bomo  tupinus»  cu- 
Jiit  cnput  ad  orientem  est,  pedet  vero  ad  occasuoL 
Contra  CUJ03  tiaittram  nufium  omnet  planeic  cur- 
nmi.  vel  etiam  omne  qood  conirariuro  ett  bevom 
didtor.  Quia  erco  conira  mondum  currunt«  ideo  ia 
Ittvana  correre  dicaoiur, 

Ba^Hg  aciim  toli<.  Tanla  virlus  ett  solis,  ut  ra- 
diit  illioi  reliqoa  errantia  tidera  percutsa ,  modo 


temper  in  dextram  pr»cipill.  Et  qoamvb  atsidua 
convertioae  immentaB  cderitatb  attollantur  ab  eo»  ra- 

saiouA. 

fiantanomata«  modoretrocrada»  modo  autem  ttatio- 
aaria,  id  etl,  ouuc  imequaliler  cumini,  nuno  relro 
aguntur,  ounc  vero  in  loco  uno  consittunt.  Anoroala 
autero  dicirolur.  quia.  tilnc  non  possunt  currere 
propter  tolem.Naro  uon  dimittft  eam  radios  solis  per 
recturoiterialatitudinesigniferi  currere.  Retrograda 
dloooturv  qoando  retro  trabit  ea  radius  solis.  Terbi 
gratia:  Si  viderit  alif|oaro  planetaro  ahte  tolem  fleri, 
cogit  eain  radiut  toiit«ui  posttolem  ceimatur.  Stalio- 
naria  vero,  quando  radiut  tolit  ca  in  alturo  jadau 
Not  eoim,  qni  surous  ia  lerra,  quando  aliquam  pla- 
netaro  sursum  ire  cernirous»  videtur  nobis  quati 
stare  in  uno  ioco,  cum  i|>8a  non  stet,  sed  tursom 
atcendal.  Et  boc  maxime  in  illis  tribut  fit  quse  suat 
iooer  tolem,  id  cfit,  in  Saiurno,  io  Jove  et  Marte. 

JoAN.  Mov.  ScaoLU. —  CoiilraWum  mitiK^o  ooMk 
oirsiun,  id  esif  Unum.  Que  tint  in  ccdo  dextne  et 
siuistrss  paries,  copiote  disputatur  ab  Arislolele  li* 
bro  II  de  Codo.  Astrologi  autem  deilra  rejidunl  ad 
oocasuro,  laBfaadexorturo:  vertunl  namque  pectut 
ad  rocridiero,  ubi  stellaruro  niotut  quas  illa  profet* 
tio  obterval,  celerriroot  est ;  ad  bunc  modum  pla* 
netae  a  dextris  ad  sinittra  orogrediuntur,  qui  rootot 
ett  tecunduro  naturam  :  lacile  auiero  ett  buoc  roo* 
luro  ocolit  deprehendere  primuro  bi  luna.  Notetur 
qoippe  qnalibet  nocte  luna  in  ccelo,  et  proxiroa  ilU 
ttelia  quepiam  fixa»  postridie  vero  magno  inlervallo 
cosli  luoa  eam  stdlam  antevertitse  darum  fiet.  Porro 
quit  ordo  sit  planetarum.  et  quomodo  t'^aifenua 
ambiant,  videatur  ex  tubjecio  tcbemate. 

SitZodiacuscirculus.ctti  descripl»  tunl  A  BC,  etc. 
usque  ad  M  duodedmo  loco  positum*  Sub  hoc  cir- 


mileMplemfoMmtideroMrpetao  motu,  insquali     ambitu,  qum  toal  eenlro  vidoiora,  de  quodicetur 
maiea  oc  mspari,  laler  te  folvaalor,  odore  quidem     capite  tequeiiii. 


911  DEDie  VBReRABfLIS  OPBROU  PARS  f.  —  DIDASCALICA  €ENUIMA.  212 

pbnliirqad  Iq  occasus,  adterso  tauicn  iro  molu  pcr  A  dranie.  Infra  golem  Vcnus,  qus  et  Lucifer  el  Vesper 

dicilury  *  CCCXLVit  diebuft,  a  sole  nunquaoi  *  asai- 


suof  quacque  passus  adTcrtunlur,  nunc  inferiuft, 

ounc  ftuperiui»,  propier  obliquiiatein  ftignileri  vagaa* 

tia.  Radiis  auiem  «olis  praepedita,  auomala,  vel  re* 

trograda,  vel  fttaiionaria  fiant. 

CAPUT  lilL 

De  ordine  eontm* 

Sammum  planetarum  Saiumi  ftidos  esl,  natura 

gelidum»  XXX  annis  ftigniferum  peragens.  Inde  Jovis, 

Cemperatiim»  annis  XU.  Tertium  Marlist  fervidura, 

annift  M.  Mediuft  ^  ftol,  CCCLXV  diebus,  etqua* 

VARIANTES  LECTIONeS. 

*  A,  CCCXLYIU.  •  A,  absUieni  m 


ftienft  partibus  sex  et  quadraginta  longius.  Proiimam 
i!li  Mcrcurii  sidus,  novem  diebus  ociore  amblto,  modo 
anie  solis  exoriMs,  inodo  post  occasus  splendeiifty 
nunquam  ab  eo  XXII  parlibus  remolior.  Noviftsima 
luna,  XXVIl  diebus  el  tertia  diei  parto  signiferiim 
conflciens;  dein,  morata  in  coiiu  solis,  biJuo  non 
comparere  in  coeL»;  Satumi  sidus  et  Martis  cum  plu* 
rimum  diebus  CLXX;  Jovis  XXXVI  aut  cum  roint« 
muro  deoift  detraclis  diebus;  Veneris  LXVIU  aitt 


*  A  add.  eiU 


CJtPOT  xui. 


BRiftRF.  Rah.  GLosSiE. — Sntttmum  plaHetarum  Sa^ 
tumi  niui  eU.  Saiunii  sidus  supertoreui  locuro  tf  net 
omnibut  planetis.DictturametnSaturnusa  saturitate» 
eo  qao4l  lialiam  tempore  famis  suis  opibns  aluerit. 
liain,  socutidum  fnbulam.a  (ilio  rfgno  putsiis,  venitad 
Italiam,  ft  a  Jano  rege  lialitt  susceptiis  esf,  eique 
usuni  fnimenii  oslendit  Vel  Saiuriiiis  appelUtusest, 
quod  satarelur  aniiis.  Ex  se  eiiim  natos  comedisse 
luigitnr  soliuis:  ^uia  consumitielas  lemporum  spntia, 
annisque  prxteritis  insalurabiliter  expleiur.  Ciijus 
sidiis,  videlicet  Satnriii,  xxx  annis  peragit  cursum 
suum;  nun  quod  rcliquis  planeiis  tardior  sit.  sed 
quia  vicinior  est  rirmameuto,  idpo  eunctis  laiiorein 
circufwn  peragen?),  plus  adeuin  explenduin  inoratur. 
F^tura  aut^m  est  gelidiim,  id  est  frigiduni,  propler 
aqaas  superccelestes,  quibus  viciiiiis  est :  unde  et 
ftenex  deptngitur ;  vel  quia  Cot  inter  firmainenti  lein  • 
pcranienlmn  et  caloreni  aUheris,  sicut  luna  ab  aerc 
rrigidiiaieiu  babct,  ab  auhere  calorein.  q 

Jovis.  Jovissiella  lemperatur  frigure  Saturni  supra 
se  posiii,  et  calore  Martis  iufra  se  coiisiituti.  K^i 
autem  vel  noiuinativu^,  vel  gt^uiivtis.  Ejus  tamen 
noiniiiativus  est  Jupiter :  dictus  Jupiter  quasi  juvun$ 
jtaiert  lioc  est,  omnibus  praeslans,  lA  quasi  jnbarum 
piier^  (\\ix  sunt  coinas  vel  radii  solis,  vel  Jupiter, 
quasi  Zeios  pater^  id  esl  pater  iguis.  Nam  iguis  apui 
Gracos  z*^  los,  vel  iru/3  dicitur. 

If arfift.  Mars  dicitiir  quasi  m^rs,  Deiis  be)li,quia 
est  eflcciur  luortiutn.  Uude  ei  apud  Grxcos  ArcSf  id 
citvtVfutf,  appcilatur. 

Mediui  iol,  McJius  sul  dicitur  esse,  quia  in  roedio 
planetaiuin  <*si,  tres  supra  se,  et  tres  iiibra  se  lialiens 
plaiiet;is.  Dictus  autem  Sol  eo  quod  exorlus  so/us  lu« 
ceat ,  obscuratis  oninibus  f*ideribus.  Et  quia  me<lius 
Cit  in  |)laiietis,  Mese  vocaiur,  a  cliorda  quje,  similiter 
media  in  lyra,  Mese  vocatur. 

Qnadranle.  Quadrans  est  quarta  pars  oniuscujus^ 


GLOSSifi  ET  8C1I0LIA. 

B  aniecedit,  utpote  infra  illum  circulum  soum  tenens 


aiigufttiorem.  Verbi  gratia,  si  modo  ftit  sol  in  Arietf , 
Venos  iii  Tauro,  id  est,  in  signo  8f(|uf nli :  poi^i  qna- 
draginla  et  sef  dies,  et  »1  non  anle  ftaltem,  tunc  ve- 
niet  sol  ad  Taunim,  ubi  inodo  Venus  est. 

MercuriL  Mercurius  siJos  aliquandoanteeedit^ali- 
quando  subsequitur  solcm.  El  quia  non  habet  ubi 
spitieiur  pro^iter  brevitalem  sui  circili ,  semper 
vicinus  estsoli,  ideo  perustus  depingiiiu*.  Undeetiain 
nuntius  fertur  esse  deoriim. 

In  coHu  solii.  ^  In  coiiu,  id  f sl,  in  commeatu,  ac 
fti  dicerei  :  Quaiido  lunaux  vel  xxx  est,  non  apparet, 
quia  coiitra  solKin  est  pos  la,  cujus  clariiaie  obscura* 
tur,  et  id  vocail  calculatorc!»  coiium. 

Occultantur,  etc.  Istas  occultationes  birariam  fn- 
lelligiinus.  Primum  quando  unaquaeque  planeUi  conit 
iii  regionc  alterius,  sicut  Marft  in  regione  Satumi. 
Discerni  enim  non  possniU  ,  quia  sie  videlur  quasl 
uiia  stclia.  Altero  roodo  in  die  occultanliir  :  per  toC 
enim  dies  iu  die  semper  oriuntur,  et  subtus  tetra  per 
iiiiclem  circuloft  suos  teiicnt,  atque  ideo  ab  homiiii- 
bus  non  videntur.  Diciuui  e^t  superiuft  occultari  pla« 
nelas,  cum  f  ubtus  terram  per  noctem  circulos  suos 
tencnt :  inodo  vero  riirsus  occullari  dicuniur,  cuin 
suiem  comiuntes,  illius  clariute  latent.  Seil  ipsa 
occultalio  fit,  quandiu  inier  xi  partes  a  sole  fuerint. 
riiiii  poslquain  xi  iransicrini,  jam  incipiUDl  videri. 

Joay.  Nov.  S€Uoli\.  -*  Oecuttuntur  i*ero  meantet 
cum  sole.  Hanc  occultalionem  aslrologi  vocant  occa- 
suin  heliacum,id  esl,  solarem;nam  occasusqiiemad- 
inmluio  exotlus  dupUx  est,  verus  sciiiceietapparens; 
verus  est,  qiiem  iacil  mitndi  circumactus,  juxte 
qiH;m  intra  qualiior  et  v  ginti  boras  oniiie  astruni 
ex  non  stiuper  appareiitibui  simul  oritur  et  occidit ; 
apparons  aulem  est  hx^c  sideruin  occultatio,  qui  oc- 
casus  dicitur.  Sol  enim  propttr  luminis  majesiatem 
aslraomnia  fiia  obscurat,  qua^  non  qnoquoversum 
quindeciin  partilius,   id  est  gradibus  remou  sunt. 


qiterei.  Dies  ergo  cum  siia  nocte  vigititi  quatuor  D  pianeias  vero  majores  viciuiorcft  octonis  panibus. 


horis  conslal,  cujus  quadrans,  id  est,  quaru  pars 
ftexls  Uone  suiit :  qu  d  vero  remaiif  t  sublato  qua- 
drante,  dicitur  di)drans,  et  est  compositum.  INara 
dodrans  dicilur  quasi  dempto  quadrante. 

Veiffis.  Venus  media  nocte  dicitur  a  veiiu>Ule  sui 
lumtnis,  quae  Lncifer  mane  vocalur,  quia  lucem  fert 
ante  solis  ortuni ;  Vesper  vero  dicitur,  quia  ves(iere 
apparf.tpost  solis  occasum.  Ilabet  ergo  hoc  proprium 
Venuftquod  fola  stellarum  umbrain  uiillil. 

A  fOM...  iexei  quadraginta  iongiui.  floc  quod  dicit* 
Yenerem  nnnuiuim  abcftsepartibus  sex  etquadraginu 
longiuft,  sciendum  quod  paift  dicilur  hoc  loco,  quan- 
Ittin  sol  in  die  de  quolibet  «igno  excurrit.  Ergo  ante 
quadraginu  ct  sex  dies  putest  veiiire  sol  ad  locmn 
illius  sigiii,  in  quo  Venus  inodo  est,  sed  nunquam  po- 
test  Venus  lantum  anteire  solem,  ut  non  post  qua- 
draginia  ^  sex  dies  veuiat  eontra  iilum  locum  6ol 
Vcnus  modo  cgressa  e;it.  Nam  Venus  solem 


niinores  denis  parlibus  radiis  tegil.  Dicimlur  aulem 
bjcc  sidera,  quandiu  implicau  radiis  solis  non  cer- 
nuntiir  ab  aslrologis  byi>aug;i.  Fiunt  hujusmodi  exor-- 
tuft  et  occasus  stellarum  iiierraniium  sutis  tempori- 
bui :  unde  apud  ptietas  et  rei  ruslicae  scriptore-»  tem- 
poruro  dibtinctio  ab  eis  sumitur ;  erninttss,  propter 
molus  varios,  non  faciunt  certift  diebus  exortus  el 
ocrasos  hetiacos. 

Suiit  hujus  libri  et  seqoentis  loca  qusdam  vetuftlift 
coromeouriis  iocerti  auctoris  expticaU,  qua  quiain 
vetusto  exemplari  capiiibus  biftce  ascripU  foerant, 
tum  proplcr  veiusutem  exemplaris  quae  ex  se  babet 
aliquid  veneratioHis,  tum  propter  eruditionem  ^uo- 
que,  ad  verbuin,  <iuemadmodum  ibi  eraot  seripU* 
buc  transtuli,  ascripto  tiiulo  veieris  eomroenUrii,  ui 
aosira  ab  illis  esseut  divisa.  Quod  igitur  sequitur. 
reftpicit  U}{uram  mudo  anienresftam. 

VLTVi  CojiyeirruLivs.  Sccundum  ordinem  hit  dtft- 


915  DE  RATURA  RCnUM.  214 

cirai  nNniiiHini  UI;  Mercurii  XIU  aut  cum  pluri  ^  '  parijbu»  iiuiiquani  ampiiug  uadeDis,  intenluin  vern 
muui  XVIlf.  Occuitaniiir  fcro   meantes  cuiu  sole     et  a  septenis  parlibus  eruuipurit. 

YAIilANTES  LIlCTIONIlS. 
'  A,  tt,  tji  fMnft^ui. 

GLOSSifi  CT  SCnOLIA. 


I^Mlt  im  tk%xiTi  afpbilieii  oriunluf  duodecim  sigria 
lo4i^\  «juoiufii  ati  Aheie  reirorsum  Qfdiucia  le- 


qutmtur  ^ol  et  luna  :  et  oli  iioc  diiruniur  wrtf^f^nfrTi^ 
x«i  r^li^ui  plauoia;  ;4ate  et  rctro  pQSbuiil  jnce^cre. 


llomtn  iJu^^tlecim  ^jgftnra»^  oilus  qualibet  diei 
vd  nocti^  hoTA  li^uhUt  deprelienditur^  si  a  JiaTpiid. 
C^obr,  Unm  diamni  9c  uiMjlinui  ni^quc  ad  eani  qtKtm 
iitai  nuis  pr4kpi»itiitc'»]1i^af)iur.  O^i^rutn  i^iiiiii^a  (icr 
vigjiili  quatiKif  meliitur,  ei  ijimd  i'^(^n-vcrtt  dividatf 
ticiH  quaJrnta   mferlns  in^tnai  iormnia, 

Quoiii^im  sib  orienlf^  gigtm  (lu^Hihei  ^ernpcr  fepU- 
fnuin  riccyjt,  ei  ib  occidenle  ^si^infier  srptiniuin  oriiur, 
utnaoiquc  rucdiutn,  id  eit,  t|uarLiim  dicitur  c&se  ceii- 
trun», 

OrJtuber*      Si  (  aui  ^  lemau&erint,  orintr  Libra, 
Ifovcmber,  Si  3  aut  4  rfiuaaseruit,     ^  Sforptus, 


0  Dccenibef. 
liuuarins* 
Kelirtiar, 
M.triiu!^^ 

Apriljs. 

Mfliiis. 

Juniirfi. 

JuliUB. 

AugU5lllf. 

Sepiemt). 


Si  5  aut  G 

Sj  7  aui  8 

Sillnutli 
8tir>aulli 
SilSamitJ 
Si17iiritfH 

Siaiauti^ 
Si^antil 


retnan&mnt, 
rnmiiiMTiutr 

rcmansedijt, 
reuiaiHennt, 
renianf^eriiLl, 
mnanfjeriul, 
rernnuserint, 
reruaiifrenjitt 
rctuauserint» 
reuianserini. 


—  Capricor* 
^  Aquariu!»^ 
^-  Pisce^, 

—  ArieSi 

—  Taurus. 
»  Oeniini, 

—  Coiiccr. 

—  ieu. 

—  Virgo* 


IJbra,  Horis  2  oritiiitet  eccidii  Aries. 

ikorpius.         Hojis  S  orjenie,     —      Tauina, 
Sagttlarius*     Horb  t  oriCDtc,     —      CeuiiitL 


%iB  BSDM  TBNERABILIS  amUM  TABS  t  ^  IHDASCAUGA  GBNUINA.  SKK 

CAFVT  XIV.  A  Gneci  ftpsidas  in  tieUis  Tocant,  atiiqne  qtiam  BHmdo« 

De  apiidibu  e&rum.  qnooiam  terra  i  verticibos  doohus »  qnos  appelUare- 

Sini  antem  sni  eotque  planetarom  dftuli,  qvn»     nmt  polos,  ceainim  cieli^  necotto  et  signireri  est 

GLOSS^  ET  SCHOUA. 

Caprieomns.  Horis  3  oriente,    —     Caacer.  modo  motas,  com  iu  evagando  asceodit.  Quod  ttt 

Aquarius*       Uoris  3  orienU«     —     Leo.  eomprobaiur :  eum  nos  eompucamus  lunam  aliquando 

Fisees.  Horis  2  orieiile,    —     Virgo.  primam,  non  pos^imins  adhoc  eam  videre  ;  qoid  eam 

Arios.  Horis  %  oriente,    —     Ubra.  tunc  dednei,  nisf  ipse  ascensus,  qui  fit  evagando  in 

Tanrui^         Horis  i  orienle,    —     Scorpius,  ipsosoo  eirca)o?lnterdiimeliamaniequamprimam 

Gemini.  Horfs  2  orienle,    —     Sagittarius.        compntemns«  solet  videri :  hoc  quippe  facit  discor- 

Canoer.  Horis  %  oriente^    —     Capricomius.     sus  per  infenora  sui  circuU. 

if^-  Horis  4  oriente.    —     ^uarios.  Iwc.  aoct.  Closs*.— Simi  «cimfwoilflwpfifw 

Vlf<o.  Hons  S  oriente,    —     Ptoces.  |^,„  circu  I,  ijfitof  Crced  ^bHd^  m  item  oocmf. 

Absidea  Grteco  vocabolo  circnliplanetarum  vocantur. 
Sed  quia  Inme  circulos  (nonc  enim  propinqna  ccelo, 
nonc  eontigna  roontibus)  tum  h)  regionem  nmbna 


Cahtt  nv. 
Bnoip.  RiH.  GLosSiE.—  Plonefmrani  arcuti.  P)a- 
nei»  baboal  suos  proprios  circnlos,  prvterquos 

mondosbabet:  el  ideo  alios,  qoia  non  soiom  nomme  ^  venit«  eclipsin  faeii,  lunrautem  In  «thera  leanditi 
dlflbnnnt  drcoli  mundi,  sieui  paralleli  el  colori,  et  ^  ultra  ombram  vadit :  et  ideo  dofiectom  nonpaiitur, 
aignifer«  el  latslens,  el  bortzon.  isii  enim  aeqiuditer     qufa  a  sole  iflustratur.  Sicutin  roAt  tMdiot  ttem^e 


sianl  eiiam  positione.  Namque  circuli  mundi,  id  ost 
spbasr»  cmK|8ignifer,alqne  afil  aequis  spatns  semper 
volvontor,  ideoqne  semper  esi  iliis  lerra  eonlnim» 
boc  esi,  in  medio.  Planeitf  vero  oon  semper  rectmn 
ordinem  tenent,  nec  semper  eodom  modo  voivuntur, 
sed  sont  errabonda.  Aliquando  enim  appvoplnquani 
lems,  aliqnando  elooganiur  a  terra  sicot  in  sequen- 
libns  apparebit,  atque  ideo  alii  drcttU  iOb  sonl  qoam 
mondo. 

Aatfone  circiuL  Circolos  mmidi  ration^  dreini 
didl  consUro  :  qoia  uniisquisqNO  babet  soum  ceu- 
trom,  el  drcolum  soum  ita  equalem,  qoasi  circino 
formatnmt  vel  riillone  cireini :  ouamvis  in  posiliono 
disjsimiles  aiot.Hae  ratione  colligitor,  dreulos  mmi(il 
el  eireulos  planefarom  similitodinem  babere  el  dis- 
shnibiodhiem  :  simililodioem  habenl ,  qob  omnea 
mtione  circfaii  consiani;  dissimiliiodlnem  aotem  . 
qoia  drculi  pUnelanim  non  aBqualitcr  appropin- 
qoani  lerrtt  sicul  drcoli  mondi  • 

Ahddei,  AbsidesGrsco  vocabolodrcoli  planetarum 
ideo  vocaottir.qofa  abslsGrttee^Latineeirculus.  Onde 
mansil  nl  bemiddia  (ste),  qms  In  quibosdamiecdesiis 
fult,.iibi  coatin^or  altare,  absides  dicantor:  et  binc 
abodve  nonnoili  etiam  appelltot  absidas  ecdesis  to  - 
tumHlodquodjaxta  allare  esl.llicaotema^riifasGrfie- 
eits  aceosativos.  Ouidam  taroeo  dfeoni  obiiden  osse 
latos,  ei  inde  Vohint  esse  dicium  parap$iden^  a  pati 
bus  otelc/is.  Sed  alii  repugnant,  dieentos  absiden 
Gr9teum  nomeii  e*se  ei  tertise  dedinatronis,  ideoque 
Oon  posse  ablativum  facere  absidis.  Hi  ergo  dicufil 
|Mn«pillfeii  Vlle  vas,  quasi  jNiropsrdeii,  ali  o#fOJii«m, 
quod  in  eo  omnes  cibi  adminisirentor. 

Adiirrm  ctfMirKm.DnmSatumusfueritinScorpione, 
et  lupiier  in  Yfrgine,  tunc  sunt  altins  a  lerra :  slmi- 
liter  caetera,  doni  in  bCs  signis  sunt,  altioa  fonri^terrae 
eentm.  Ooanlo  autem  superius  levanldr  ad  eeelum, 
lanto  Inmrius  deprimuntur  ad  lerraro  :  ei  hoc  esl 
quod 
yroxlmss. 

que  motu  Immutabili  citius  brpviorero  sinum,  tar- 
diusque  fransluium  discnrrunt. 

Sin§uU.  Singuliy  id  esl,  indivisi.  Naro  In  uno  varto- 
las  lleri  non  poteit. 

Dednctas.  iKHluclas,  id  est  procedentes  a  somma, 
fd  cst%  exedlenlissima  parte  circulorum.  Absida 
enim  proprie  aMlilicii  esl  latior  concbuUi. 

L«aopiii«uri«efN^/fnit(<iiihrf  0'}od  f opra  poiUiini 
est,  lume  mtltnti  sublimitatlbus  didt  approbori  : 
qiUa  ef  iii  hoc  allis  dignosdtttr  dgiiiB,  sod  imMi  tmli 
peitpieoe.  Extra  boc  eoim,  quodlmm  Hi  soperiori- 
bos  slgnis  oslendii ,  in  suo  ipm  drbulo  eCiam 
aH  omoscendit.  Nsm  sicut  per  latitudinom  aiffnireri 
li  oc  llhMpse  hiie  vagaloq;|finilctor  etlam  superios  as* 
cmideDdo  vagalur»  ac  prdplerea  minoilur  qaodam- 


mofttf .  De  formlds  potesi  dmiliiodo  flert,  d  io  rotc 
mdiis  c^nales  incidantor,  et  ipisae  per  eas  discorren- 
les ;  licel  eodem  motti  et  eadem  vclociiate  ,  noo 
tamen  cum  una  flnierit  cumim,  vd  non  finierit^  re- 
liqoag  simiiiter  ilicioni :  McUim  mitem  aufferi  ipumdks 
iu  uicino  sunt  terrce^  quta  colerius  peraguOl  corturo 
soum,  qusndo  juiuterram  snnt  I4iii«.*8d1leei,qum 
urdior  videtur,  ot  potius  ascendere  cosperit.  Subti* 
mUuiibus^  id  est,  ascensionibos.  Ifoaitiiie :  sdlicel 
qoamvis  ei  in  aliis  aigois  lioe  dignosdtur.  Exim  boe 
qood  luna  in  snpemribof  aignis  asceodlt^  in  soo 
ipso  circule  eUaro  aitiora  ascendit.  Sicot  oer  laiilo- 
dinem  signireri  buc  liluclate  vagatur,  simtiitereliam 
soperius  ascendendo  evagalor,  ac  propterea  fnimildir 
quodammodo  motus,  cum  rtaevagando  ascendit;qo(fd 
ita  comprobator :  coro  nos  enim  computamos  lonam 
allqoando  primam,  non  possomoi  eam  adhoe  Vider0 : 
C  qmd  eam  tunc  delinet,  oisi  ipte  osceosos,  qoi  fli 
ovagando  In  ipso  suo  circulo?  fnterdom  eiian  anio- 
ooam  primam  compotamua,  solel  videri :  hoc  oolppo 
ndt  discorstts  per  inferiora  sni  circoli  approbaCoa» 
ffoi  tardior  videtur,  ut  oottos  asceodere  ettperit. 
Cxcerpfimifftld  est,  trsaimus. 

)oAM.  NoY.  ScDOLU.  SuM  mtlem  sid  emmte  pldne* 
tonrm  drcHti ,  quos  Orad  absidas  in  ilms  ebcmtt. 
Sopra  jam  lestati  ^mus,  unumqoemque  pbnetarum 
suum  bobere  orbern,  cui  inflxos  mondi  motu  ac  soi 
orbis,  boc  estf  proprid,  corous  suos  deflniat,  ut  lona 
Sunm  habel  orbem »  cujus  inithim  esi  in  conflnlo 
mundi  demenlaris  et  aelheria  finls«  obi  Mereurii 
8pb«ra  iudpii.  Advertendom  aolom  est,  pnecipoe  ad 
inlelligendum  Plinii  librom  secttodom « lilios  oniot- 
cojosqtte  planetge  apbseram  divisam  easo  lo  drcolos, 
ni  minimom  Iros,  quorum  sopremus  exterioro  om» 
bito  idem  oenlrum  habei  cum  mondo»  inlrrioro  vero 
exceninis  ost ;  inflmus  contra  Interiorem  dfcohttn 


quas  mediuB  oriiis  secondom  drcolum  exieriorem  et 
interiorem  non  habet  idem  onHrom  qood  mundiis. 
Omomo  enim  egi  excontros,  tramiiiu  lameo  asquali* 
Hic  orbia  in  omnibns  planetarm  aph«ris  aslriMn 
medio  loeo  iofixum  habiei,  qul  dom  ipse  suo  inolu 
dreumagiiur,  evenil  «l  planeia  aliqoondo  a  torris 
sit  allior,  altas  autem  vidnior.  Yerbi  gratia,  luoaest 
singulis  mensibtts  aemd  in  infloia  parte  aui  omli , 
dewdo in  modia :  postremo  hi somma, qweres otiam 
visui  manifefta  est:  aiias  namque  major»  alia»  mioor 
apparel  iotegra.  profaide  ut  esi  in  altioro  aut  honil- 
lloro  loco  orbis  siii.  Didlor  aotem  abds  lapremi 
iMiperiorls  drculi  eurvaunt,  qua  erasaftiea  in  tenui- 
tatem  desinit,  somma  ahda  i  nam  seroper  a  lerra 
heee  cttrvalora  esl  allissima;  inflmi  vero  drcoli  an- 
gualior  pars,  absis  ima :  lerria  eaim  hmcpars  aem- 


Ifl  BJB  HATUHAmRUM.  il8 

otttqol  incer  eos  ticf.  Omnla  itttein  httc  constant  m*  A  beni  orbes^  motusque  dissimilet*  Qnoniam  interio- 
tione  eifcini  aemper  IndubitiU.  Ergo  ab  tlio  culqiie  res  npsidaft  neceM  est  breviorea  esse,  isitur  a. 
ceath»  apsideft  ftaae  exanrgoAt,  Ideoque  dtversoft  ka-     terrse  centro  apaides  ahissimie  sont^  Satarao  iii 

GLOSSifi  £T  SCHOUA. 


per  pcollima  est.  Absis  siffnificat  hujasmodi  circuli 
cur?at«rtm«  Kcentiores  emm  pcregriria  voee  augam 
Tocaat  atMldem  sumniaro,  ei  augis  oppositum  Imam^ 


quod  ut  astrologijs  imporitis  manifestam  fierel  fram* 
micam  apodixin  hic  ftut^eci. 
Sit  cujusUbct  planeue  ceu  solis,  sphsra  A  B  C  D  E 


secca  m  ptrtes  tres,  aoatiim  8ttprema.O  II  exteriore 
ambKa«sciirieci  AB  Cl>  idem  centrttm  habet  eom 
Mndo  c,  interlor  aQiem  Gti,  aliud  centnim  aterra 
rrmoCtm»  sdBcet  F.  laflma  Yero  pars  1  interius  een« 
tnm  babel  E,  qtMid  est  mundi  oentrom,  esterius  au- 
lem  centmm  F:  at  ilieditts  circalOs  G,  orbitas  quidem 
m  eircnita  eqaaJis ,  Justa  e^teriorem  ei  Interiorem 
circalom  cenCram  babet  f.  Et  his  tribus  medius  stel- 
lam  sibl  Bxam  cransvebit  juxta  signorttm  ordinem , 
qal  est  ab  Ariete  per  signafteqaenCia.  Progrediento 
ilaqoe  boc  eifeulo  ex  Aterstts  B,  necesseestBlellam 
halc  orbi  inflxam ,  scilicet  G,  dum  vicloa  flt  a  signo 
Aterris  essealciorem  :  Ticiniorem  autem,  dum  per- 
carsA  spatlo  AB,  inde  pervenit  ad  H. 

Atapig  qaam  mmndo.  Ex  Pliniana  lectlono  bunc 
locam  restitiiimaa,  onde  fere  ad  verbom  hoc  caput 
deaamplmn  est ,  sed  librarionim  Incuria  ln  mullis 
lods  depraYatum*  Seosos  auCem  hajus  periodi  est 
laCe  :  esoe  peculiares  circolos  planetarom »  qttorum 
soprema  et  ima  non  «qois  inlervallis  dlstont  a  terra 
et  a  polto  mondiy  ooorom  Cerra  quidem  est  ceocrom, 
aed  non  borom  areolorom  oeeentrororo,  Brgo  bis 
verbb  eontioeior  definitio  clrcolorom»  qoos  astro- 
logi  def€remie$  voeantt  qood  ot  clarios  liitelllgator» 
respiee  domio  scberoa  soperios  descriptom «  io  quo 
poli  qoldem  sonl^  qoos  Pimios  vertices  vocat «  unas 
A,alter  B,  et  centrum  E  terra,  qaod  cmli  et  signifcrl 
est  cenlrom,  Id  osi«  octavl  orbia  et  omnium  inferio* 
rom  spbserarum;  circiilus  vero  eccentrus  G,  aliud 
babei  controm,  viddieet  F,  et  alies  polos.  Nam  poll 
eroat  extremlialeft  linec*  qo«,  docu  per  Cenlrom  F, 
eeeetttrttfii  dividil  in  aualotr  «quales  partea  com  li- 
»ea,  A»D,  aoemadmodmto  linea  C  B  exieriorem  ambi- 
tom  coiM  lUiea  AD,  qooqHe  dlvidlt  lo  qmituor  par- 
les,  veUili  sopnmoailom  scbema  declaraL 

OnmtM  milmkgc  tomiant  raiwnt  cirdid  imper 


C  fmm^fCaCo.  BejecCio  dispttcationis  prollxioris  ift  do* 
mon^trationes  llneares;  neqoe  euim  hiec  verbis  ex* 
plicsri  possont,  ao«  circlni  delineationibus,  quarum 
ratao  cerla  est  et  evidens ,  oculis  spectanda  subjr- 
clunior  :  veiuti  in  geometria  principia,  quae  dicunuir 
lemmata,  saspe  ante  desGriptioiiem  ambigua  apud 
hujus  disciplime  imperitos,  adhibitadescriptione  per 
lineas,  omnem  dubitationem  deponunt. 

Crfo  ab  aiio  cuUfue  centro  abtidet  tum  exwrgnnu 
Planetarum  absides  neque  onines  flunC  sub  ejusdem 
partibus  signorum,  neque  sub  eisdem  perpettto  ma.- 
'net :  ut  solis,  astate  Pllnii,  in  mediift  partibus  Gemi* 
norum ,  iiosira  fletate  in  secunda  parte  Caocri :  nam 
ex  orblbus  illis  eccencricis  crassitiei  Inaqualis  secun- 
dum  signorum  ordinem  suo  ntocu  excedunC  ex  A  ver* 
siis  B  usque  ad  C  D :  iia  flc,ut  summa  absis,  qu»  est 
sub  tenuitate  illa  orbis  supremi ,  noii  Sit  perpeiuo 
sttb  eisdem  parcibussigniferi;  qu»  res  demonstratio- 
nibus  erit  maniresta.  Invenimus  eniro  in  hunc  locom 
p  veierem  commenlarium  cum  moltis  descripcionibus» 
qoi  sane  vecosii  cujosdam  videCor  esso  scriptoris , 
nescio  eCiam  num  alicuji»  Grseci,  eCenim  Graecis  010- 
mentis  res  agitur  :  oos «  ne  exemplari  et  vetoslati 
fleret  fraos,  ad  iiiteram,  ot  inveiiimos,  subjecimos. 

TET.CoMonrT.— Septems^haera»,  in  ouibussepcem 
discurrunt  planetm  aplani,  id  est ,  ecMO ,  sunt  sub* 
lectmt  exteriore  quoque.  qtnas  interius  continet  am- 
bienle ,  longeque  et  a  eoelo  omnes,  et  a  se  Singulaa 
reeesseniiit.  Constat  ergo  unaqusooe  de  iraffis,  qood 
licet  in  sideribus  slgnomm  zodlaei ,  mixta  Terri  vi* 
deatttr,  nunqttara  tamen,  iit  alicui  herens  miseetor, 
sed  In  illo  signo  didtor,  qood  super  Tcrticdn  vagae 
babetor. 

Aiil  sphacris  eccentrls,  id  est,  quae  terrain  intn.  sis 
contineant  qoidem,  sed  non  ut  pooctum  soump  vehl 


SI9 


BBDie  ▼BMERAMUS  OPBRUM  MRS  I.  ~  DIDASCALiCA  OENUINA. 


2i0 


I 


^corpUriie,  }on  in  Virgine ,  Marti  in  Leone,  Soll  ia  A  corno,  Liuiae  m  Tauro,  nediis  omniau  partilNis ;  et 
GetniiiK  Veiuiri  iu  SaKiUarioi  Mercurio  in  Caprt-     e  coiurario  ad  terr»  ceaUuro  bumiliims  atqoe  proii* 

GLOSS^  ET  SGH0L1A. 
|»lAiietas  assertinu  Alii  fpicydis  polius,  hoc  est,  a     Nam  cuin  epicyclus  ab  M  penrenerit  ad  o  litteram* 
lcrrt  «cp.i  ^iug,  iiec  imniiiieuiibus  ei  gIobi$.  Sit  igitur     quariain  rouiidi  partem  obibit,  et  tane  sol  ab  E  ad  3 
{Qttifd  E0lmi$  circidi  sU  eccfntrm  terraA  pergit.  Erit  ergo  6<>l  ubi  et  littera  o  :  nobis  Umifn  a 

terra,  id  esi,  e  spectantibus,  directa  ? isiis  acie,  n- 
detur  e^se  apud  iioUin  B,  si<-que  Ht,  ut  cum  rursus 
epicycius  pergii  a  littera  O  ad  N,  pergat  sol  a  k  ad  0« 
licet  videalur  esse,  ubi  est  r.  Ruraus  idem  qiicyclus 
traiisii  ab  N  in  2  •  et  sol  ab  u  in  z«  cum  nobis  7i- 
deaiur  esse  in  a.  Residuum  demum  quadrant^m  idem 
epicyclus  obeat  a  S  in  ii,  et  sol  a  z  repraKeotatos 
in  E  :  post  annuin  loco  suo  videbitur  esse  ubi  est  A, 
ct  putabitur  xodiact  cireali  transcurrisse  semium. 
Qua  ralione  paiam  flt  etiam  secuiidum  epicycli  mo- 
tum,  ea  quae  videntur  nobis  aliter  quaiii  reapse  fiant 
videri.  Tardior  euiin  et  minor  visu  videior  sol,  cam 
▼elut  in  Gemiuiserii|^maximus  veroet  incitatissimost 
cuni  \elut  in  Sagitiarto.  E^tinsolis  circoitu  niaxlnitmi 
lntervaliam  a  e  ad  B,  id  est»  a  urra  ad  suinmam 
limitcm  soUtitialis  epicvcli,  minimum  vero  ad  ejus- 
dem  infimum  iimitem.  Sequitur  ul«  qooniam  planeue 
modo  stant,  modo  progrodiuutor,  modo  retrogra* 
diantur  per  cerU  xodiad  signa,  qu»  caosa  sit,  in* 
vebtigetur* 

{De  iolii  epicyclo,) 
A 


BCiT»tiiialis  eecentnis  drculas  e  S  H  i «  et  habeaf 
(vuuciiim  sub  P.z,  ambitum  immediaU  sdlicet,  ubi 
a.^i  M  i  hnc  Igitur  circulo  in  ccclxv  partes,  el  parte 
qiharifi  ufau:^  [lortionis  divlso ,  ad  earoindem  parlium 
DixMtiiaiiuneivT,  HE  qmdein  ambitus  xciv  portlo- 
nib*i  (intiiie))iiun  Z  H  xcii,  H  k  lxxx  et  iv  et  horis  iu« 
a  E  xc  {>ariibu3  fl  boils  lu.  Necesse  est  iiaque ,  ot 
euin  sol  ^iic^dit  ad  E,  nobis  ex  e,  id  est,  terra.  qaast 
r^  |iiiiR-i(»  tniuentlbus,  super  A,  tuoc  forri  videaturt  q 
ciiiii  lli^  n  gio  noo  solstilialis  drculi,  sed  xodiaci  sit  ^ 
tinrio  liUmi^  summiUs,  ad  qoain  visus  noster  non 
poie^i  p(>j-Areiirre.  Atdtie  iia  per  E  Z,  ambituin  means 
ci>ilii:ibiiiicr,  qiti  aiiiLilas  Irihus  circols  major  esi 
plu  iiiii^,  ut  necesse  esi  diebus,  msjoreni  ambiium 
initiieieii^,  nbi  ad  z  pervenerit,  ad B  pervenisse vidc- 
biltir.  lUrsm  z  u  peragralo  ambiiu  A  B,  ad  r  per- 
V  im%^  creUiuir.  Eoiiem  inodo  diiiu  transitab  U  in  k, 
vid^iur  irsiJiTiire  a  r  in  A.  Simiiiier  dum  x  et  e  am- 
l^iiiim  pprngit  a  A  in  A  transii,  alienam  tdlicct  xo* 
i\hd  t:irciiti  summiutem.  Qtiod  si  solstitlalis  eccentrl 
ei  xrKliari  circuli  diio  puncu  jungantur,  id  est,  m  e, 
dciiide  pcr  lin-€  exeat  n  S  linea  ,  quia  K  Z  u  x  ine- 
cjtf!(;ts  (Hf  hi,  oifiaales  erunt  linec  N  M  S.  Major  igiiur 
CM  N  M  iitie^  ,  quam  H  e  :  niuUo  crgo  major  n  e, 
quam  6  H.  Cum  ergo  sol  per  N  feretur,  A  e,  id  e>it, 
tfrra  e  bvifjsinquo  minor  el  Urdior  nobis  videlur  : 
runi  vero  per  E  proxiinus  tente,  niajor  pulabilur  ei 
veUtcior,  quriidam  illic  tn  quinta  etsemis  parte  Ge« 
minurumf  liic  inquinU  etsemis  parte  SagilUril  crc-  U 
Uiiiir. 

5i,  lU  ririidam  paUnt,  f^r  cpicyclos  globos  sol 
ft*>^tur«  nthilominus  niodeialis  eum  gressibus  tenipe- 
r^ti^qu*;  rd»Acere  aonuos  cursus,  exposiu  epicy- 
4'luruiii  rorina  docebimus.  Epicydiis  enim  dicitur 
gtiitnift,  qui  pi>r  aliqiiem  cireulum  rertur.  Sit  \f\iw 
x<iiliacus  circnlufl,  quem  timiunt  A  B  r  A  soklitialis, 
ei^ciudeni  tr>diad  circuli  pmtctum  BSH  k,  qui  epi- 
cydus  inteiliKauir  babensproprium,  ponctum  M  ;  el 
)»urrin  quUtoiii  e.  iiilervalo  antein  m  ,  describatiir 
ci(^(iutii5  monS.  Epicyclus  ergo  rapiaturcum  mundo 
^b  arjeiite  iu  occideiilem  rapt:itu  quotidiaao  ;  feratur 
t.imen  naturaliter  coiitra  mundi  cur»um,  et  sol  in 
«f^dern  fpicydo  r.onstitutus»  juxU  tolius  niundi  con- 
\ersi0i?em  rtiuveaiar.  Quapropter  sol  suo  cpiryclo 
cuiitrariuiii  iiiiriiim  agens  per  descriptum  M  o'3i  S 
ctrculuui,  mm  spaiio  utique  suum  couQut  cursum* 


Sit  indiacus  circulus  A  B  r  A,  cujus  punctus  est  e : 
{De  epicyclo  planelarum,) 
A 


m  DG  NATORA  BERUy.  m 

mat; »  sieqiie  lU  ut  Unlliis  moferi  Yideantar»  cum  a  aliissimo  aiubitu  feruritur,  non  quia  accelerent  tar^ 


«  k,de...lU. 


VARIANTES  LfiCTIONES* 


GLOSSiG  ET  SGIIOLIA. 


epicyclua  autem  erraiicae  cujnslibet  stell  r  e  z  H,  cujns 
^uncttis  sit  M  littera,  per  qunro  velut  axem  propi  iuiii 
feraiur  idem  epicyclus  cum  stella  iii  semet  locata  ab 
orienie  in  occideniem.  Agautur  etiain  e  regionc  e 
obliquse  duas  lim^.  btringentes  ntrinque  exttetnos 
ainbitiis  epicycli  8  z  B,  et  rursns  e  H  a,  perque  m 
epicycii  punctum  ducatur  in  altum  linea  e  M  A. 
Ergo  stella  cnin  erit  in  z,  pulabiiur  esse  in  B  :  ct 
cum  fuent  iu  B ,  o^stimabitur  essc  in  a  :  et  cuin  de 
z  progreditur  ad  e,  putatur  dc  B  progressa  esse  ad 
A»  ad  pncceiientia  scilicet  signa.  Ciimque  enini  mul- 
tiim  spatii  A  z.  rccedet  tanquam  in  b,  diu  in  eod<rm 
loco  morart  putaiur.  Sed  matberoaiici  munJuin  et 
stellas  omnes  uniformiter  secundum  iiaturain  suani 
putant  circumrerri.  £rgo  stella  cum  eritin  u,  vide- 
bitur  esse  penes  d,  et  cum  n  E  lustraverit  ambitiim, 
A  A  zodiaci  orbis  ambituin  obisse  credetur  juxta  si- 
gnorum  sequenliuin  ordinem.  Sic  statlonuni,  prcces- 
siohu^n  ct  regr:(dalioiium  visa  patelinnt.  Ilis  patefactis 
ad  coctuii,  id  est ,  coiicursiones  errantium  veuiamus. 
Spba^  qux  aplaues  dicitur»  subter  se  septem 

(De  eclypii  so/ts  figura  uiUU.) 


nobis  vidniorum  objecfus  fuorit  visui  nostro,  qui 
nntiirahier  in  directum  porrigiinr,  ne  videatur  supe* 
rioruiu,  tit  ipsiiis  superioris  repenlina  obscuratio,  et 
post,  repenliiia  efTulsio.  Denique  hasc  luiia,  uec  ulla 
alia  st;3lla  iiirerior  superiori  opposita,  ad  lllam  supe- 
riorcin  videndam  visui  nosiro  est  pervia.Nec  miruin, 
cuin  quitlam  planrtarum  nou  solnm  oppositionet  sed 
eiiam  vicinitate  quosdam  obuubilent.  Nam  Inna,  qu» 
oninibus  est  inferior«  noii  stella,  sed  terrcna  umbra 
diame(ro  a  soie  dislans,  obscuratur  :  iia  lamt^n 
utrosque  orbes  epipedfts,  id  est,  planos  adversum 
H  se,  tam  solis,  qiiani  luiias  constiluas,  et  ita  directa 
*'  positione,  ut  per  centruin  ulriusque  linca  (quae  dia* 
metros  dicitur)  transeat,  nunc  soleni  ocnlis  nostris» 
licet  minor  sit,  luna  sublraliit,  iiuiic  lox  lunx*  objectu 
tern»  (leflcit»qu£  si  etiaro  dimidio  nioniento  dcclinet, 
sed  a  dianietro  in  aquilonem  vel  austrum  nunquam 
patiiur  defectum.  Giir  vero  non  II;) t  per  totufn  or- 
bem  eclipsis  solis  uno  diei  momeulo ,  liinc  siiinitur 
ratio,  quia  luna,  iiipote  minor,  illi  objecla ,  si  buic 
diinati  iuceni  ejfis  subtrabit,  alteri  nequit,  sicut 
nianifestat  pictura. 

Luna^ut  quibnsdam  placel,  minorest  quam  terra; 
ut  quibusdam,  niajor ;  ut  quibusdam,  rquatis.  Sed 
cuui  igiiis  Inccm  irasbens,  xquatis crit  in  corporot ex 
quo  emicaDt  umbra^  ipsx  umbrai  uascentur  iu  mo< 


I) 


TE»BA 


babei  spbaeras  planeUrum.  Ciimquc  aliquis  eorum 


diim  oyliudri :  nt  pote  sit  lucein  aflerens  A  B :  quod 
vero  llluminatur  r^,  hxc  quoque  aM|uaIia  siot  eC 
globosa  utraqtie  :  perspicuuin  esl  radios  unum  A  r» 
alierum  B  A  in>lirectum«exaltatos  jiiiu  $e  csse  positos 
lequali  dislaniia  merito,  quia  circtili  A  B ,  diametro 
visui  xqualis  est,  Idem  radii  crescant  in  aUUm»  eril 
ATK  radius  radio  baz  distans  aequati  rigore,  boc 
est,  sinc  incrinalione  ;  ci  qiianlumcunqiie  croscaut, 
uunquamcorum  oaoumina  contingent»  S  scilicetei  z. 


224 


m  BEDifi  VfNEKABIUS  OPEHUM  PARS  1  —  DIDASCALICA  GENIJINA.  224 

dentve  Daturales  motits»  qui  eerlt  ac  MngoH  sunt  A  iUis,  sed  quja  deducUt  a  inmiiia  apside  lums  eoar- 


GLOSSA  £T  SCHOLU. 


Smqiiod  illumiEiAt  minu»,  ul  u  8,quod  iUuminatur 


vehens  praeaiabit  magnitodine,  ulSo,  el  sil  roiotts 
quod  illusiraiur,  ul  u  P,  ulraqueautem  j^lolma,  io 
niDdum  cont  desinens  oascilur  umbra  lo  acumen, 
rtdiisque  porrectis  sa,  et  OP  in  altiim ,  el  eonlin* 
geittjbus  se  invieem  apod  ooum  C.  Quod  flt  ex  co» 
iimjk  a?  diameirosmioor  estdiaioelro  So  proplerea* 
quft  umbra^  species  conoides  eril.  Quta  igiluf  Hip* 
parcbus  docet  magniludinem  solis  in  occcLkix  par- 
cibus,  potiorem  esse  qoam  terram  :  terram  demoA 
xsni  potiorein  esse  qoam  lunam,  inultoque  soiem 
«Itiorein  quam  luna  sil :  apoarel  umbram  temb  eoni 
iiiii)ilero  enici.  Qul^pe  radii  solis  Zn^tt  attoeop 
:ingusianise  juxta  diamelruin  lerne,  tt  P«el  desira 
jjgevaqiie  oinoia  iliuminant.  Terra  fero  objtcta  lumini 
eolis,  circumfluente  se  lumine,  umbram  elttcll  a  dla* 
nietrosui  latiludioein  angusiiam  provecUm,  et  dsque 
aJ  jlnem  uUinium  anguniarum  atienualam.  Qtta» 
cum  Incideril  uoaurua  luiia  dtametro  a  sole  dbuost 


majuft,  ut  K  A ,  articuli  ra ,  diametro  :  mamleaiQm  est 
wubram  orbU  KA  qiia?  est  mm  et  A  N  in  formank 
t]uiiieifi  eHltihri  caiathi.  cujus  speciei^  creicet  m 
tminensum,  Narn  cmu  liil  majur  c  a  diametrufi  U  0 
diatnetri^,  pniffcto  taiii  li&M  ratliijs  quam  eASi, 
in  iminentuin  (lorrecij,  iallarem,  quo  plus  crcscunti 
eHiKi^t  opaciiaicm* 

Scd  oportei  scmper  majorem  esse    illustrantem 
globuiD  bis  qnji  jltumlaaAiiir,  Sl  iiaque  lucem  ad- 


{Dg lunaioUH  iirra.) 


in  tenebras  eoodliuf  :  porro  com  noo  per  eentrom 
solis  et  iuoe  traosit  diameira  linea,  noilsm  patiiur 
obficoratiooem  evadeos  terreoam  ombram.  £rt  au- 
letn  centrum  punctus  medlus  eircoli  nqualtier  undi- 
que  differens  circumdoef»  linem  spaliis.  Cumque  to 
codem  circnlo  ab  una  in  alterampartem  plures  linem 
iii  transversum  possint  duci :  nulla  unqoam  dieilur 
iliaroeirus,  nisi  illa  sola  qus  circulura  lequaliter  di- 
videns  recu  per  medium  centrom  transil. 

Essentis  gemin»  paries  suni,  quam  Plato  Toeal 
^riem»  Hanc  enim  iion  materiam  neque  eorpuo 
secuit,  inquity  Deus,  ut  st  quis  AB  recUm  liocam 


in  longo  findai,  el  de  segmloiboa  doobus  cki  GKial 


tU  DE  NAT(JR\  aERUM.  tt6 

iUri  ad  mrtnini  necessQ  €it«  sieiit  In  rotit  r»i)ios,  A  idemque  motoa  afiti  major,  ali«f  mlnor  coQtri  pro* 

cLOss£  rr  scholu. 

Idlpmn  incunrel  demom,  el  duos  Innoxos  sibi  in-        At  vero  Piato  ot  «Ui,  aliqiiantoqosm  solis  esttOla* 


(D§  una  €$9m$m  umecUmiur  it6|  dno  drcttU.) 


(£im  d§  soU  et^nere.) 
B 


drculos   fsciat  HecA  el   hii«n.   Hosque 

ipeoe  eiteriore  tlio  eircalo,  cujos  molus  converso 
quMem  semper  et  uniformts  slt«  circumlifel.  ul  est 
npbni,  qui  s  deitni  mttndi  psrte  orieDte«  vtdelicet 
•odem  modo  igitur. 
A4  Bolis  ei  Veneris  domoMtrttloiiem  oril  una  linea 


^  liorem  Loclferi  gtobom  astruunt ,  qni  limitaior 
A  e  z  H  conlinfsns,  a  qoidem  lineam  per  E  litteram» 
R  r  Yero  per  H.  Cum  ergo  fiierit  tn  k  Lucifer,  vldc- 
bitur  esse  in  a»  et  e«im  in  tt «  putabitiir  esse  in  E : 
cum  Yero  penes  a  ,  dubium  non  est  proximum  soU 
videri  oxcelsiorem  ,  et  cum  in  z ,  proximum  terrae 
bumiliorem.  Jam  illud  observandumt  quod  sivead 
orientem,  sivc  ad  occidentom  Lucifer  secesserit  die- 
bus  fere  Dhxxxty  nd  id.in  quo  fiierat  remeare  pridemt 
et  H  A  B  quidem  perafrat  diebos  ccccilv  ui  majo* 
rem  ambitum ,  minorem  vero  dopresiiorooH|oe  rcll* 
quia  diebus  exznn. 

Cum  flxo  cardine  circini  caso  tel  etiam  irolantaie 
Dostra  oppresso  aul  reiaxaio  cirdno »  describuotur 

(De  h^Uacii  gffrii^ 


dlrecU  ex  lerne  medielaie ,  solem  demonstrans 
llttera  x,  &w  vero  aliae  deitera  bRvaque  nibilomi- 
nos  dlrecbr  Cneae :  a  sole  qoidem  disUntes  l  nio- 
mtedm,  a  se  aotem  invicem  c»  dexlera  qoidem  a 
peaie  oriemis  per  X  et  A,  bCYa  vero  ab  occidenlo 
fer  X  el  r.  Zodiacos  qiioque  circuius  sit  A  B  r  qme 
MfHfasdMlani  a  se  nMNnentts  f.,  et  cum  sol  sii  in  B  el 
per  X 1  rmeam,  sil  pwictns  lolisio  littora  x  ,baBc,  Id 
cil  X  r ,  linca  prius  oceidil »  et  prius  oritur  quam 
iol :  ilfai  vero  alta  X  A  posterias  ocddit,  et  poaierius 
oritur.  Necesse  est  igitur,  ut  hltera  A  demonsirct 
Hesperom  posi  soUa  occasnroy  r  vero  Ludferum  ante 
sofiaonom. 


circull  tales«  ut  poslremius  clrcomdnct»  linc»  non 
aolum  perveniat  ad  exordinm*  sed  defleciens  a  com- 
petentl  rigore ,  infra  vel  sHpra  circumdocu  lineu 
saepios  arctlores  laxioresve  eirrjslos  faciat  hoc  gcnus 
cireulonim  spiram ,  vel  acaolhoro ,  vel  volumen  vo-> 
Ciimiis.  Iginirquia  planetas  sic  aplanes  raplt  quoli* 
dianavertigine,utnoQpatiaturcosin  eumdem  locom, 
el  velol  sedemt  ex  qua  progressi  fuerant,  reprassen' 


227  BBDifi  YEMRRABILIS  OPERUM  PAR8  1.  —  DIDA8CAL1CA  GENOINA  22S 

pinqutUle  senliliir.  ^  Motumautem  aogeri  qnandiu  A  in  *  Ticinta  sunl  leme,  cum  ab$c6(bnt  io  ahitudi- 


VARIANTES  LECTIQNES. 


«  A,  Molui. 


•  A,  vlclno. 


GL0S8i£  ET  SCHOUA. 


lari :  recte  dicuntur  in  spiram ,  et  Teliit  sinnosum  ac 
antivolumen  roUri ,  ob  iiiconsUiilem  atqne  inns< 
qiNibilem  circiimvectionemt  ulM  stella  qtiAlibel  er* 
rans  sil  in  signo  Arietis  ,  qu»  ad  pra  cedentia  signa 
Piscem  et  Aquarium  proveliaiur.  Contra  si  remi^sior 
erit  raputio,  ab  Arietc  ad  sequentia  aigiia  Tauruni» 


Geminos  ei  Cancmm  reeedel»  gyrls  deflecteniibos  ab 
eiordio  ct  confeoienti  rigore. 
Hic  esl  Zodiacus  quero  [ilanetnc  nunqoam  nisi 

firaeOxo  modo  percurrunt,  hojus  ccchvr  passos  sunl 
oiigitudinis,  et  xii  laUtodinis»  sicul  et  in  inferiori 
roia  conspicis. 


(  Begmtan  ad  iHveniendum  f  ao  $ignQ  plmuim  iunl. ) 


SCORP.MAKS.Vl 

SA.GI.IVP.XVffl 

CAPRICOR  M. 

TVRNVS.XXX. 

LIBRA.VENVS. 

XXIV 

VIRGO.MERCV. 

xn. 


Quos  quidem  gvros  Graeci  beliaeos  appeHaott  •     roUa ,  quanmi  altera  oateBdit  pbneUruro  iniqiios 
iole»  cujus  polenlk  ceduol  pUoet».  Supersunldu»     gyros  posi  absides : 


(  De  tt^sidibui  plaueimrum, ) 


M9                                                          DE  KATCJRA  REBtlM,                                                           Q30 

oftoi   ininyif   limn!  ma^mic  sabUmttflltbus   ^t^pra-  A.  CAfUT  iV, 

tauir*  Dequibn^  si  plcnlus  %m'e  \e\i^,  kgc  Mt-  Qtiare  mntem  coloret, 

Biuni  SecmifJutn,  ex  qua  C:t  bta  noi»  e.\f:Gr{>£mui5.  Suns  qnid^m  cuitjue  colc^r  €si  :  Siiliirno  caitdiiVas, 

ril.0S5.€  ET  SCnOLlA, 
allera »  qooL  ptrtes  l^Qc^ut  idiliati  rag»riias. 


f  Bi  ditcmtu  ptanHnTum  per  ^ofiiacum,  ) 


VE^.V5. 


I 


CiPCT  IV. 


curii  &l4j!Ja  Qantmtvoma  Cil  *  »ic«  <^i*»*  ^  1«*^  «*"* 
j>;)uci  viiWriuiL, 


«51  W>M  TBNKRABILfS  OPBRUM  PAHS  1. 

Jovi  rlarus,  MtrCi  igneus,  Ludfero  gaudeiis,  Vespeio  A 
refuigeos,  Mereurio  rsdians,  Luntt  blondus,  Soli  eum 
orilnr  ardens;  postei  ^  dies.  Sed  cotores  rntio  nlttta* 
dinum  temperal,  siquidem  earum  similitudinero  tra- 
bunl,  in  qnamm  >  aera  venere  subeundo,  Ungilqoe 
appropinquantes  utralibet  alieni  circuli  meafus  : 
cirtttltts  frigidior  in  paflorem,  ardentior  in  ruborem, 
irentosus  in  borrorem,  sol  atqoe  commissurai  apsi- 
dum,  eitremxque  orbitx  atram  in  obscnrltatem* 

CAPUT  XVI. 
De  MiodiMO  ctrotlo. 

Zodiacus,  vel  signifer,  est  circulus  obliqaos,  XU 
signis  constans,  per  qiiem  errantes  stells  leruBtur ; 
nec  aliod  babitator  in  terris,  quam  quod  illi  subjacot. 


DIDASCAUCA  GEltinNA.  tSt 

CAPUT  XVII. 
De  duodmm  iifidi. 
^  Sigoa  doodecim  vel  a  eausis  annallbtts,  vel «  goii* 
lilhm  fiibQlis  nomina  sttmpsemnl,  Nam  Arionm 
Mariio  men&i  propter  AmoKmem  Jovom  iribuitt^t 
Qudo  el  in  ejus  slmulscro  arleils  comoa  intiii^  • 
Taurum  Aprili,  proptsr  eumdom  Jovem,  quod  in 
bofom  sit  faboloao  conversos;  Castorem  el  PoUoceMi 
Maio,  propter  Insigiie  Tirtutis;  porro  Canerom  lonlo, 
quando  sol  ad  inreriora  redit,  quia  Caocer  lmp«btts 
retro  cursom  dirigore  soleat;  Leonem,  qoam  oeeidil 
Hortttles,  Jttlio»  propter  Yim  Cnrroffis  aasigttattt;  Vlr- 
glttem  Attguslo,  quod  tonc  eiusta  ealoribas  iHhn 
nibll  parial;  Libram  Seplombri,  ob  «qttaliulem  did 
el  ttoclis;  Scorpittm  el  Sagitiafittm  eq«inio  croribttB 


reliqoa  *  polis  squalent.  Veneris  Unlum  stella  exeedil  B  deformalum,  propler  fttlmina  mensittm  ipsorttm,Oeto- 


eum  binis  partibus.  Luna  quoque  per  loUm  ^  lalittt* 
dinem  ejus  vagatur,  sed  omnino  non  exoedens  eum. 
Ab  iis  Mercurii  stella  laxissime,  ut  Umen  e  doodenii 
partibus,  tot  sunt  enim  latitudinis,  non  ampiius  oclo* 
nas  pererret ;  neque  bas  «qualiter,  sed  duas  in  modio 
ejus,  ut  supra  quatuor,  infra  duas;  sol  deinde  medio 
fertur  inter  duas  partes  Beaooso  draconnm  meato 
inaequalis;  Martis  stella  quatuor  mediis,  JotIs  me- 
dia,  el  sopra  eam  duabus;  Saiuroi,  duabus  ul  sol. 


ber  et  NoTomber  accipiunl;  Gaprieonittm  Deeember, 
propter  capram  Jovis  nutricem,  ciyus  exlrema  pisei 
similia  pingonlur»  quod  hi^tts  monsis  uftimaplttvialia 
sini;  Aqttarium  Januario;  PebruaTio  Pisces,  ob  moft- 
ses  imbriferos  Iradunu  Singttlis  atttem  slgnis  XXX 
partesf  ura»  vero  decades  depQUBUir,  eo  qood  aol 
XXX  diebtts  ei  decem  semis  horis  illa  percarral,  n 
medio  oiensia.  idoflt  XV  kalendanim  dio  ieaiper 
IneipieBO. 

VAKUNTES  LEcnoeies. 

>  A,  diiMfit.  '  C,M.  '  A,B,C,ojmai.  «  k,Mt9dmm. 

GLOSSifi  BI  SCHOUA. 
in  tfuarum  aera ,  eU.  Ui  f i  iovis  sUlb  veueril  in  C  Grmo  nomino  vocalttr.  Vel  xodiacos  diclus  a  s%n|i. 


aere  Satumi ,  dubium  ost  otrum  Jovis  an  Satumi  ait 
sic  et  in  roliquis  planr tis  Rt.  Cum  enlm  ascendant 
ad  superiores  circu los ,  mutant  colores  :  quia  eum 
aliiorasui  drculi  petunt,  inforioresoarios  petuntsigni 
superiorift.  Hoc  ipsum  auUm  et  de  eonim  descenstt 
sentienduro  est. 

Airam  in  ot$cuTitatem.  Solem  dicit  facere  alram 
obscuriutem ,  quia  clariute  illius  reliao«  planeise 
lumine  privantur;  cummissurasquoque  aosidum,  quas 
love  planeias  concurruiit ,  ubi  circuli  eonim  conve- 
niont,  una  *  ex  illisobscuralor  et  quasi  una  stella  esso 
videniur ;  exlremas  etiam  orbitas,  id  est,  superiores 
et  novisstmas  partes  circulorum  :  quia  quo  altiores 
suni,  plus  obscuraotur.  lUque  luec  tria  faciunt  airam 
obscoriutem. 

Jo4N.  Nov.  ScHOLU.  —  Imdfm  gmidens.  Apod 
Plinium  legitur  candeos ,  quomodo  et  bic  iegenaum 
opinor. 

Tes^ro  eplendene.  Apod  Pliniom  est ,  vesper 
refdlgens. 

PoslM  refulaetu.  Sie  quidem  cum  aliqoo  seostt 
legitttr;  apud  Plinium  aulem :  Postea  radiami. 

In  fuarum  aerea  tenere.  Pro  aerea  sospicor  legen» 
dom  aera :  nam  emlo  cujusdibei  planele  accipilur, 
ttt  Jovis  aer,  et  Saturoi  aer. 

Sal  atque  emnmiteurm  abeidum.  Commimurm  sant 
umraCt^i^uv  nmi  iomUCmim  circuU  9  id  esl ,  caput  Oi 
eauda  draconis^  in  quibtts  fiunl  iimm  ao  solia 
«dipaes. 

CAMIT  XVI. 

BgiOKP.  lUtt.  CLOsSiB.  ^  ZodiaeuM  vel  eianifer. 
ZodiacusGraece,  sigoifer  Latine.  Zoa  enim  amoialte 
didttolttr,  quod  vitalem  babeani  onimam ,  qoar  Co*d 


00  quod  signa  animalium  in  eo  esse  videantor, 
zodU  dieoQlttr.  Didlttr  vero  iu   aeeondttm 
crobittm. 

Nec  aUud  /UMioUr,  ete.  HabiUtio  hominom  Un- 
tam  Sttb  ZodUco  esi .  qoia  non  babitator  aliquld  iii 
mundo  nisi  sobur  ilio.  Unde  Lucantts  i£tbtopia«i 
didi  inbabiubilem  esse,  nisi  exporrecto  pedo  Tattri 
laogereior.  Zodiacos  aulem  conlingii  trea  xooao« 
solslilialem  videlicet,  eqotnoetialom  et  bromaiem^ 
qoarttm  duc,  id  esi ,  solstitialis  ei  bramalta ,  ten  po* 
ratione  aolis,  qut  per  xodiacum  cttrril,  inhaU* 
Unlur» 

DeHqua  poU$  equaient.  Do»  zon»  a  polo  vldeliceC 
septentrionali,  osque  ad  Zodiacum,  el  a  poloattstraK 
usotte  ad  Zodiacum  propter  trigu»  iohahiubilos  sooL 
et  ideo  squalenL 

Ventrtf  tattfnm  euUa.  Veneris  sulla  Zodiacttm  aoc 
per  duas  partes  oontra  aquilonarem  portem  ezcedore 
^  perhibetur.etper  doasooulra  austmlem,  aot  perunafli 
cootm  aqoilonom ,  et  per  ooani  contra  aosimlem. 

M  Hf  MereurH  etelia.  Pneler  Venerem  et  Ittttam 
nulla  aliaoUocUmm  Uninm  spaili  occupat  in  Zodiaco 
quantum  Mercoritts.  Solus  enim  ipae  ahis  iufra  nouie* 
rum  octo  pariium  In  ZodUco  perovraotibus,  per  ocio 
parios  illins  vagaiur.  MoUndttm  autem  quod  illaa 
sooeriorem  dicli ,  a  qoa  iuna  curstts  incboans,  tati* 
iudinem  Zodiaci  ermndo  percurrit :  inferiorem  vero 
Hlam,  ttbi  Venua  eursam  suam  aggrodlcns,  Um  soae^ 
rios  qaam  InferittS  blnls  eom  parubtts  exeedii. 

CAPOT  XVfk 

Baioir .  Raii.  Gtoss^^  8i§na  duadeeim  ^etaeaB^ 
eU  mmaUkje.  Sigtta  vocantttr  vel  ox  anttalibos  mhiia, 
qum  aiogttlia  aaoia  naittmlilor  ovenloiit  t  vel  a% 


*  Quld  hac  pbrasi  sigaifiesm  voltteril  glossaUr  aon  vldao.  Poru  sic  corriceodtts  oi  diMliirtniliii  mi  kii»  ur^ . 
mm  q.^$.iiuandofimieiigeomfunmit:uhu....mm$,tU^Emr       •^«^  «  dl^Ugttettdos esl blc toctts : 


CAPUT  XYIII. 
DeUuUo  wcuto. 
LMleas  drcalos  ea  igiirt  candidior  per  mediiiii 
taH  f  efticein  «quem  tulge  dicimt  ex  splendore  tolis  ia 
eo  eiirreaiis  iu  *  fitlgere;  sed  Ihislra,  com  eb  illo 
iMiii^uam,  nisl  lu  parte  SagllUrfi  elGeminorum,  Uo* 
gaiar,  In  qoibiis  candidum  drculum  signlfer  cinglL 


DE  NATURA  RERUII 
A 


U4 


CArUT  XIX. 
D€  ewrtu  et  m§§ikUttdhu  lo/tt. 
Selis  ignem  diconi  aqua  nuiriri,  muUoqae  baac 
luna  ampllorem;  hmam  vero  lerra  essa  m^jorem, 
ande  ei  caocUs  '  unias  magnitudlals  apparei.  Quod 
eiilm  nobls  qoasl  culiiulis  videlar,  Dlmlae  celsiliMlinls, 
disiaulia  bcli ;  alloqai  a^{or  orlens  ladis,  et  major 


A,l«cm. 


VARIANTES  LGCTIONES. 

•  A.  ej 
GLOSSi£  ET  SCHOLlA 


falwlis»  quas  geatlles  moniroentis  scriptone  Iradide-     ei  iade  aatas  esi  CeoUurus ,  semihomo  etsemle- 
ranl,  aateiolrisqQe.  Nam  Aries,Taanis,6emiai,     qoas.  - 

es  fabola  untnm;  Cancer  gI  VirgO  ex  alrisque;         Ca|»rlroniimi  DeeemM.  Capricorni  prhna  psrsln 
Tisces  et  Scorpitis  ex  naiara;  oetera  ei  ulrisqae.  comuieaiorailonf  Olenitt  nulrlcls  Jovls,  in  siniiliut- 

ArieUm  Mrnih  meiui  prepter  Hemmonem  Uvem  ^  diae  caprae  deplngilar  ^uliima  aulem  pars  In  simili- 
PalHila  uiis  esl.  Liber  palercum  reverte- ^'toidlne  piscis,  aropler  piuTialem  qualiU'eni  ipsius 
ilodico  bello,  cmpil  popolos  siti  peridiuri.     mensi««  Sed  ei  inrtlom  cjos  In  glaclem  ?dul  cornu 


relvr  delodico  1 

Qol  con  hivocasset  Jovero,  sutim  apparoit  eis  aries, 
auns  ia  arena  :  quem  perseqaentes,  subilo  aon 
comparait,  ei  ia  ipso  loco  ia  qoo  apparoeraC  iMiiem 
repefforuni;  per  qood  Inldleieruat  eum  iovem  Aiisse» 
01  iofom  Hamoionem  ap^llaverunt «  quasi  «r/ae* 
fioa,  00  qood  in  srena  apparuerit.  Uanunonia  aam« 
ano  G^mce «  Laiine  arena.  Propler  lioc  etiam  ejus 
aimulacrom  comlbus  arieiinis  depiogiiur,  vd  ideo 
qiiiai^ponsa  Hlius  Incena  el  obscurt:»ima  suni.  Alii 
Mjrtio  roensi  arieiem  iUum  tribuunt,.uude  Phryi 
mar^  tmnsivil. 

Taanim  AprilL  Taurus  ideo  Aprili  tribuilar,  aula 
Jopiier  allqiiando  in  laurum  couversus  est»scilicet 
propier  quarodam  puellam  nomine  Europam,  pro 
cojui  amore  in  bovem  converMis  roare  traaavitv  eam* 
qoe  soper  4orsum  suom  secom  aUuUt :  vd  aropter 
ilium  uorum  Ageiioris,  ad  quem  Inlerflaeadam 
misfus  est  Hercules  ab  Aristseo  rege. 

Casferem  et  Polucem  Maio,  Casior  et  Pollax  Grmee 
Dibsoorl  vocantur.  Erant  autem,  ut  ferlur,  amanils* 
simi  intarse  fraires,  in  lantum  ut  nequeile  priacl* 
paia  conteoderent  •  neque  ullam  rem  sine  communl 
consilio  Cicerent.Ex  Lsraa  enim  lliia  Tbesd  oati  Aie-* 
roat  fralres  Hdai» ,  quam  Paris  rapoil ,  qui  el  Ale- 
xaBderdielos  est,  qui  proptersoam  foiiliodinem 
Msio  depotanuir,  quando  |am  semins  coiilbrUta 
erompoul  iii  folia  :  vel  propterea  qood  illo  lempore 
beHa  fiani ,  eo  qood  aller  eoram  mtris  mortem  sua 
redemeril. 

CaaiTam  Jaiito.  Caacer  animal  csl  sex  pedomt 
tangeali  se,  ex  utraqoe  paru  incedeiis.  Congruit 
lonio,  quod  superiori  eursn  exaclo  inferioreni  peuL 
Pliniiis  dldt  in  Naturali  Hisloria ,  clrca  soisiitiuih 
msUvum  ,  id  ^t,  sole  illam  pariem  Signiferi  Irans- 
eonU  9  cancruin  in  soorpionem  iraiislre ,  el  undas 
d<B»erere ,  et  terraro  pelere.  Hinc  probabfle  videtur. 


doratur. 

SIh^b  mifrrii  ^gnie  x%x  portee.  TriginU  enim 
linea  sunl  in  anouttoooe  jilgno  de  duodecim  dgnis. 
Moltiplica  trigiiiUduodecies*  liaHt  ccolx  dies  :  ilem 
roo  liplica  deceoi  boras  doodeeies  \  flont  cxx  borse. 
Partire  por  xxiv,  inde  veninnl  qoioque  dies.  Iterum 
multiplica  semte  vel  dimidium  borm  doodocies,  llunl 
sex  bora:,qum  peiOdunl  quarUm  pariem  did,  unde 
lli  blssextos  In  qoarto  anno.  ^ 

Partei.  Pars  esi  oiiotidianos  progressus  per  xxiv 
boras.l)aa  pars  ia  cmlo,siintsudui  xi,  miuor ,  niajor 
vero  septingenia. 

Ee  qiad  iol  trighita  dlebuM  et  decem  semi  boris  i  ta 
pereurrai.  Qood  didl  Irigiula,  non  esi  hoc  Yenim, 
sed  veridmile :  nam  In  slngalis  signls  variis  ei  dlver- 
slaspaliis  moratar.Nam  luGeminis  IrlginU  spaiisiur 
dlebaa :  ei  o  coatrario  xxxi  dkbos  Sagiturium  tran  ^ii. 
C  Similiur  01  In  CKteria  signls  varie  cursum  suuin  per- 
aali.  Uinc  esi  qaod  In  nollo  sigi  o  Ull  spalio,  id  est, 
trigiau  dlerum  el  decem  semis  borarom  moras  fadi: 
propteroa  vero  verisimileesl,  qaomodo  d  qois  totios 
aool  drcolam  vd  coiautom  •  id  est ,  trecentos  00x0* 
ginU  quinquo  dies,  et  sex  boras  lu  daodedm  mquas 
partes  secondom  nomerum  signorum  parliios  fuorii, 
doodedmam  parlem  biveniet ,  in  iriglnU  dicbua  et 
decem  boris  et  dimldla  parie  unius^  horse. 

A  medio  men^i.  Sed  roeiise  Jan.  xv  KaL  Fefor« 
incipit  correre  ei  introire  per  eorum  sigiia.  Unam- 
quodqae  ennn  signiim  niedieuiein  unins  mensis  ei 
alleriussimililer  medlelslem  niensls  occnpaty  a  modio 
semptf  uienoe  ladpiens. 

cAm  xnii. 

BamBr.  Ram.  Glossje.  ^Leeteut  eireului.  Lacleus 
circalus  Grmce  galaetlles.  Bqjus  ampliiodinem  lan- 
lam  dkniil«  quaaUm  xodiaei.  Hercules  cum  fui&set 
appodtus  domilentl  looonl  ad  sumendum  Jac  dlvi- 


«t  illod  dgAiim  in  quo  sol  moraiur  quaiido  cancer  in  0  nooi,  illa  exdUU  IhldleXit  non  esse  fillum  soum. 


scorpioneni  vertUur,  meriio  Cancri  nomlne  appd 
letur.  Sicut  enim  cancer  aliqua  causa  impulsus  reiro* 
gradlltir«  sic  so)  cuin  superiora  sigoireri ,  id  esl , 
octavam  partcm  ,  vel  iil  a(il ,  qiiartam  parlem  con- 
acenilerit,  inox  qoast  quodam  modo  repulsus  ad  aus- 
irina  redire  vid  tor. 

Leonem,.,  JuHo,  Leo  fervidum  est  animal,  el  Julio 
meiise  f^ida  sesias ,  ei  tiinc  terra  acnus  exsiccari 
^nosdtur. 

Utram  Septembri,  Quia  sicut  libra  ponders  aeqoan- 
tur,  1U  inensis  isiias  tempore  sequales  sunt  noctes 
eidles. 

Seorphtm  et  Sogitiarium..,  Octob.  et  Na.  occi* 
piinH.  Scorpio  a  posieriori  parle  percutit.  Ssgiiu- 
rias  ^iain  cum  spicnlo  deningiinr,  et  isiis  mensibus 
in  Hispanla  et  lulia  fufmina  cadunt.  Sagiitarius 
aotem  Cbiroh  ,  fllios  Saiurni  cl  Philerac  ipse  e  t 
CeaUarOs.  Coeimte  namqiie  Saturno  cum  Philera  ad 
i  Opis  uxoris  sii«  converttl  se  io  eqoum ': 

Patool.  XC. 


et  soblraxitse.  Qoa  oecasione  guitac  lactis  diflrosae  per 
ccRlom,  lacuom  cireuloni  creaveriint.  Nacrokiiis  iia  : 
Lacteui  drculmi  %odiaeum  obUquo  rireumficxionis 
mubiendo  drcumpleetiturt  ut  eum  qua  duo  eiiiHa  tro- 
pica  Capricomui  et  Cancer  [eruntur^  inleriocet.  Sdeu  - 
dum  iamen  gida  non  in  Cuncro  et  Seorpione  iodiaeum 
tnterucat,  ied  in  Geminii  al  Safrittario  Umium  tangit, 
Item  Macrobius  Theodosius  io  libris  de  Soinno  Sci- 
pionis  dicit :  Lacteum  circutum  iucere  uitra  emterat 
partci  cceleitei,  propter  radioi  iotarei^  primo  quoii  ad 
iuant  iedem  naturatm  ad  iigni[erum  tenientes^  et 
inderepercuti,  repercuubupie  ad  taeteum  drcutum  per- 
veMentei  Htum  iplendeicere^  alque  jprm  cdtterii  iiium 
fulgere  conlirmal.  Yerbi  graiia  :  Sicul  ladius  solis 
supervenlens  ad  isuperlidem  aqoas  in  aliqoo  vase  po- 
sitse  rep^rcassos,  ad  allqoam  partem  ibl  plentus 
atqoe  splendidius  fulgel  quam  Inipsa  aqua  ad  quam 
priino  pervenerat :  sic  generaliter  solares  radii  illu- 
uiinani  lacteumdrculom,  ad  qoem  de  signifero  reper^ 

8 


»5  BEDiE  YENERABIU8  OPeRUM  PARS  i.  -  DIDASCALICA  CeNUINA. 

BriUiMiU  apparet  •ccidoit,  qntiimn  iittiin  sil  igneus»  A  CAPUT  XK. 


W 


inolii  qooqne  nlmio  ctloram  adauget  Hie  earMi  ^* 
rianiB  diei  et  oieBtca,  lempom  dividil  ei  atmoii, 
*  aeria  lemfieriem  aeeedeadof^^  reeodendo  pro  lem- 
pomm  ralloDe  difpeiifta|«  ne  al  temper  in  iindem 
moraroiiir  locs,  alia  calori  alia  (rigos  abMimerel. 


Dt  nama  el  utu  btnm. 
i^noomifiDi,  neccre6ceredlciml9seda4ole 
lllqalraiam,  a  pane  qnam  habel  ad  emn^  poolaiim 
Tdabeo  recedendo*  tcI  el  appropinqiiaQdo,  nobi 
candidam  prlem  reroWere,  ?el  airam.  El  die  qni- 


*  A,  B»  G,  0iHMqii€ 


VAI^IANTES  LECnONeS. 
^  k,nee. 
GtOSSiE  ET  SCHOLIA. 


cusai  perreniunttqoamlpsiim  signifemm  ad  quom 
primo  de  corpore  solis  esredienles  Tenire  conien- 
dunL  Hlnc  esl  quod  idem  lacteus  drcolus  a  p^loso* 
phis  signlferi  rorubio  Toealur. 

IfM  ini»tii  $efltfarii«Elin  boe  flilsilas quorom- 
dam  depreheodllur,  qoi  dieoni  in  Caprleomp  ol 
Cancro  lacieom  clreolom  intetieeare  Zodiacom, 
sicui  pauto  smrios  ostonsom  .oii. 

JoAR.  Nor«  Sholu.  —  LecfMs  eimUu  M  fftru. 
OescriplMi  clrcttti»  aoem  GffKei  Galtiiam  manl 
a  caodore  laetoOt  Arisloleles  prlwigenin  dicilone 
focat  TdOe.  Circolns  esl  vulco  eiiam  nolos:  solus 
namqoe  ex  bis  quae  sonl  io  S|tera  senso  depreheo- 
dilur^  Apiid  poelas  Yla  esi  jper  qoam  dii  coolom  sor- 
som  ac  deorsom  seandnoL  Recensenior  apod  Arislo- 
telem  moli«  opiniones  de  bu^ios  drcoli  ossentla,  de 
quibus  deOnire  aliqokl  non  esi  bii{os  loci  :  tanlom 
SMbJidam  per  qo»  sidera  docator :  esl  miim  hoc 
opera  preliom  scire,  nec  l^joeondum.  Dodior  iiilnr 
in  spbiera  a  seplentrione  meridiem  ?  ersos  per  moiliom 
Signirerom,  priudpium  ducens  a  SepienlrionlbM,  in 
qoo  rqfeniior  per  signa  el  signorom  parles,  nm 
seqnonior  per  mediam  Cassiopdam « p^  dosim  Per- 
sd*  per  sUustra  Erichibonli»  ei  otromqoe  eJoMMidein : 
ddnde  per  corhoa  Tauri ,  per  omnes  podes  Gmninn- 
rom.  per  dcKlram  Orionts,  per  oodpol  Cania:  debide 
per  mediam  nafim  Argo,  per  imos  pedes  Gentaori« 
per  Aram,  per  Scorplonis  candsm  atqno  aronm  Sa« 
(iturii,  por  Aqoilam  oi  Telum  :  hinc  per  Cjrgnnm  ei 
Ciphei  capni  «sqoe  ad  Caasiopdam »  oode  snmns 
egressi. 

CAfOT  »X« 

BaiDKP.  Rah.  GLoesiO.  —  $e^  l§nm  dimnt  nfne 
nntrifi.  Dicont  poeim  solem  dlonio  curso  fatigaiam 
In  Oceano  mare  mergi,  ibiqoe  tota  ooete  morarl» 
donec  man^  qoasi  reparalos  el  relbclos  cbirior  appa« 
real,  Post  ploylas  eiiam  spleodldios  lomen  emiUero 
videlor,  —  Propterea  iDfioilos  Ocoanos  sob  »qoi- 
noetiali  circolo  ea  posllos  oaioraliier,  ol  solmn 
semper  in  aqomocliali  dreoto«  aoi  proxiino  hine 
indeci9rreniem«  aqoarom  copia  enmriroi  el  pascerol, 
nlmiomqoe  brvorem  eompescerei  geUda  aqoafom 
nalura. 

Mnlto^e  ktmc  Untt  nmpikrem^,  Corpiis  soUs  Iriplo 
qusniliaiem  lon»  soperare  dicool,,  lonam  Toro  ma|o- 
rem  terra  :  onde.  a  qoibosdam  qoaBfilor  qoaro  lerra 
obscumre  dicaiur  moam,  si  iriplo  n^Jor  e»|«  eom 
umbraiu  ipsios  inddii«  vd  eliam  ad  dovesiores  pariee 
ilUus  descendii.  Qood  illa  raiione  cooUngil  qoia 
afllrmaior  onibram  triplo  majorem  esse  soo  corpore. 

Cunn  wriante.  Diconl  eliam  soiem  per  se  moveri» 
non  com  inondo  vorgi^  Si  eoim  sol  in  QOBio  fixns 
manere I  sicoi  sidbo,  oinnes  dies  ei  iioQies  aeqoalea 
essoni. 

Aerii  iemperiem.  Cum  enbn  sol  nd  Cancrom  ab 
«quioocliali  parle  oonseondii,  Miaiem  pfaeslal  ho* 
minibos,  qui  soni  hiier  solslitialem  el  aepleolriona* 
lem  plagam  :  cnin  aoiem  ab  eodem  Cancro  in  nsqoi- 
oociialem  libram  descendiU  aolomnum  facil.  Cnm 
vero  ad  brumaiem  lineam  recodllt  hiems  habelor, 
propterea  quia  calore  demolo  torpor  invadil.  ftorsus 
com  a  Capriconio  hieniaH  in  mquinoctialem  Arielein 
surgii,  vernum  iempus  arridei,  apparens  binc  denoo 
in  Csncro  aosus  torrida  renovaiur. 


AHa  cdor^  etc.  Verbi  cratia  :  Si  semper  essel  sol 
in  aosiro»  lerra  eiiis  caiore  exorerelor,  ei  S^ihia 
Irigore  faiiscerei.  Propierea  enim  Deos  soli  dlversoe 
cortos  iosUloitv  et  loca  ei  leiopora,  ne  dom  sempor 
in  iisdom  moraretor  loeis«  qooiidiano  t apore  citios 
coosomerelur. 
B  caroT  xi. 

Bmaxr.  Ran.  Gloss«.  ^Aso^o  t/losiroiem.  Lona, 
Marliano  aiieslanie»  non  per  se  ipsam»  sed  a  aoln 
lllominatur  :  sicoi  spocolom  nibil  splendoris  noqnn 
Imaglnis  a  seipso  babei,  acdpil  lamen  lnmen  oi 
imaginem  por  res  sibi  exlHnseeos  opposilas.  Qnando 
aolem  iuna  a  sole  reoedil,  illoslralor  pauhilim  ab  no, 
ionc  didior  creseere  :  qoando  vero  d  appropinqnal 
posi  XV  lunam,  ohseoralor  paolaiim.  donec  loia  ob« 
nuliiieiur  vidniiale  solb :  el  Inne  didlnr  minnU  cnns 
laomn  in  auo  corpore  nonqoam  minoator*  nooqoam 
cresesi. 

Snpmem  eend.  Qo^orlior  eor  creseenie  diOt  Innn 
nova  sopinn  vidoalor,  decrescenie  aolemdie 


pronat  aed  ereeu  :  com  deboerat,  oi  sicul  soploa  In 
loeia  incremonio»  de  prona  in  decrenienlo  appnrere* 
Iia  iamen  aotviior.  Creseenie  dio  natorallier  lonn 


soporlor  esi  sole,  ei  pmpleree  ipse  sol  soperioreni 
Innam  anpra  so  posiiam  illomlnal,  ei  snpbmm  efleiu 
n  Dnm  sotom  dies  decreseii  naiorali  posilione,  «ioa- 
.  dem  aliiiodiois  sol  ei  nova  hwia  esse  dJBprehendonlor : 
ae  per  hoe  nnn  infra  se  pedlam  hmam  aecendH» 
sed  ex  hiiere soo  podum,  ei  propiema  enm  Csdt 
ereeiam. 

SnMmem  ImnnHiele,  Quando  aolansiraleaeirenlos 
qoi  suoi  Hiferioinsy  curcoii  inmpore  hlenmli»  Inne 
hina  sepienirionalea  drcdoe,  om  alliorea  aoni»  per- 
agli,  ei  innc  aliior  esi  sole»  weo  sn|Knainr.  comnn 
aortom  habeos  in  modnm  navis  :  qoia  vhlelieel  ab 
ioferiore  soi  parte,  qoa  aolem  reapidl,  aeeendiinr» 
Rorsos  migranie  sole  sepienirionales  drcolos  famn 
peiil  nnstrales.  El  quia  hilbrlor  lune  solo  esl.  n  so- 
periori  snl  pano»  qoa  solem  respidl,  illominainr, 
obversa  habens  lOfTm  eomna,  oi  ad  anniloiaren 
dfcnlns.  Verbi  graiia,  xu  Maien.  ApriL  adhne  dina 
eresennt  Si  foerli  iooa  iu  Arieie  aoeenaa,  suUm  ia 
Taoram  dio  iraodeos  erli,qoad  aol  aopertor,  noan- 
lom  ad  slgniforom.  Dodraos  voealnr  iliod  qood  m- 
manei  de  qoaeooqoo  re«domplo  qoadmnio  oi  qnarin 
V  parie.  Uom  antem  ooosui  doodedm  nndis,  ei  eon- 
liuei  hi  se  qoadraffaiU  momenU.  Do  iiUa  qoadm- 
ginu  momenlia  nedpo  irigfaiu»  qnbi  dodmna  esi»  ot 
dfanitte  decom,  qnia  qnadmna  esl :  ilomm  divfaie  lUn 
qoadraginu  oMMnoou  per  doodeefa»»  oi  iode  faive- 
nias  pnoicripus  semondas*  Oodraniem  enfan  faild- 
lexisli  de  prima  diviaiooe  qoaUma  :  qoadragintt 
momeou  per  doododm  ler  dlvisa»  fioui  irigioU  sox» 
el  mmaoenl  qnaloor.  Ex  illis  irigfaiu  sex,  iria  aso- 
menu  aecipe ;  qoiadoodedom  IUorom  parsesi,  el  dn 
qoaioor  qum  reaMiiseronit  redpe  leriiam  paiiom 
oiiios  momenli.  Si  euim  dednxeria  ad  dnodoefan 
onom»  pariem  illoram  qoadragfaiu  mooMnuimm 
tria  momeou  fioni.  Uude  ei  Unfai  pars  onhm  rno- 
menti,  qood  esl  ona  oneia,  qoia  pars  doododoui 
ilHus  oomeri  qoadragenarii  est.  liorom  divUlo  illam 
undam  per  mediom*  qiiud  tti  ooom  momenlnm,  ei 
dimidiom  et  sexlans  Y  id  esi,  sexU  pars  onioa  mo* 
menli.  fl«c  esi  semonda,  de  qoa  dixii  Bodraniin 


2S7  De  NATURA  RERUSf. 

ton  cretcente,  MpinMii  emii  QOtani  limam,  mi^ie  a 


CAPUT  XXI. 


iwpertorem  «ole,  ei  ad  Aquikmm  sobeunlem ;  ^i^ei' 
ceole  wo  ereeum  eidejetum  in  Ansvroe»  plenam 
amem  soli  tem|>er  adver&am»  Sublimen^  homili  aole« 
bmnilomqae  aublioii^  quam  biceret  dodranliatemun- 
ciaalioraram,  a  lecuuda  adjicienlem  usqua  ad  plenum 
orbem,  deirabenleinquo  in  diroinulionem,  inira  ire* 
dedm  auiem  partea  iolis  semper  occulum  esse. 
Ifovissimam  vero,  primamque  lunam,  ea<km  die  vol 
nocto  aullo  alio  in  aifno  qoam  arieio  *  ^umsplci.  *  9i 
ia  ascenaAone  oreeia  Iberit,  in  maluUno  eiortu  »upina 
apparebii.  Ilem«  si  in  a^censione  supina  in  modnm 
navia  fuerit  visa^  io  BUtutino  ortu  erecta  ceroetur* 
Mabet  effo  tiea  ttatoa;  Id  est,  snplna,  erecu»  prona. 


•  C»  eompleiu 

•  Ric  A  ^jidm  addK. 


Ar§»unenlim  dg  cmrtu  hnte  per  $igna, 
Luna  'xodjaeuiu  iredecics  in  duodedm  suis  eoolicii 
mousibu!»»  duobus  6ciUcei  diebus,  et  sei  liorla,  ei 
bease,  id  eat,  octo  unciis  oolns  hor«,  per  aingobi  slgna 
docmTena.  Si  orgo  vis  acire,  in  quo  signo  lona  verae* 
tor,sume  lunam  quam  folueria  conipuiare,  uipolo  12; 
muliiplica  per  IV,  fiimt  XLVIII.  Partire  per  novom, 
novies  quini,  ^  quadragies  quinquies.  Quinque  ei^ 
aignia  tx  quo  Ijiina  oaia  esi  eiactis,  qum  baud  dobio 
In  eodem  quo  aol  est  sidere  semper  accendiiur,  in 
sesto  jam  signo  luna  duodecima  conimoratur;  quod 
ai  unum  remanseril,  sex  horas  sigi*i  sequentis  noveris 
osso  complelas;  si  diio,  duodecim;  sl  tria,  decem  et 
oclo;  si  quatuor,  diein  inlogruni;  si  ocio,  ociiease- 

YARIANTES  LCCTH>NES. 

•  Hseeoeqne  ad  eap.tl  omoino  omiltunt  A  ei  B. 
^  A,  B,  C,  qitodrmi. 

GLOSSJB  rr  SCHOLIA. 


semnelaa  augei  bnn  qooiidie  vel  minuit.  Hoc  spa* 
Uwn,  quod  a  plonilunlo  Jniu  natoralem  lon«  cur* 
smn  ad  KquidMi  el  imI  purnm  oxprosaom  oit,  pro* 
pier  raclbutem  caloUandit  Bfda  bi  svo  argumento 
quafoor  pundomm  nomen  et  aaensuram  appe ilare 
curavU.  Si  qois  vero  vull  dignoscere.  quania  difle- 
reniia  sil  inier  dodrantea  ei  semuncias,  ei  spsiiuni 
quatnor  pundorum  :  fcial  Ulem  esbB  dlflorentiam 
qualem  bitor  iridnu  duo  inomenta,  ei  triginu  nnum 
cl  bttsCL  id  esl,  duabua  pariibos  unius  momeoii.  Hom; 
aulem  Aferenlla  Invom^ir  lo  lerUa  unios  momrnii 
parto,  Quatnor  igitur  puncli  superant  dodrautem  ol 
semunclam  in  lerlia  parlo  unius  momenU.  Nos  In  ar- 
gnmeolo  qnaioor  puneioa  liabemua  propter  faotbutom 
eomput^ndi ;  lod  nU  ratio  est  ad  porum  et  bquidum 
comprebaoii. 

iniro  irederiai,  ole.  Tredecim  partes  ouolidio  iranail 
bi  Xodlocot  led  aniequam  eitra  tredoam  paneaper- 
veniol,  noo  vMetnr  antequam  In  coltu  solia.  Tunc 
00«  videtnr  lona,  qoaodo  viclna  e»l  soli^  infra  Iredo- 
cim  pnvlea,  boc  eal,  bifra  illqd  spaiium  qood  a|il  sol 
Uifedeelm  diebna :  al  tm%  ut  w  doeimam  qomtam 
pafiem  ftieril  emema,  videH  Incipil.  la  hoc  loco  du* 
phtx  sena  ieri  polMl.  Nam  quod  dixil  infra  tredo** 
ctaa  paries  aolii  aemper  oocuUam  esie,  poiesl  semper 
iaiclligl,  ttl  looa  nova  nunouam  apparere  possii,  an- 
loquam  trodechn  partes  vel  a  soto  reeodai,  vel  eliam 
et  ailo  Utero  oaaalura,  soli  appropmquot.  Inira  iro- 
dedm  orgo  parles  solb,  dum  luna  morala  fuerit  nova, 
ia  Bollo  slgno  apparebii,  eicepto  ariou :  roos  aulem 
«I  longioa  a  aole  reoesserit,  imris  apparebit.  Vel  aic 
poiesi  Intell^i,  bitra  Iredechn  prtes  solis  oeculum 
eso,  id  OM,  in  omni  dlo  tredocim  paries  iuna  irans- 
curril.  In  vioinU  enhn  ei  qustuor  boris  luno  treriecim 
pariea  aignilSeri  peragit.  Occulum  ergo  diiil,  id  est, 
a  >ole  quoiidie  elongaum,  u*quo  ad  plenilunlum  per 
ued^cmi  panea,  vel  ad  sol:*m  recedat  latere  appro- 
piiHittaBdo,  eumdem  numf  rum  habebit. 

Emtem  Se  vei  noeie.  Quia  aliquoUes  evenit,  ul 
triginu  vol  viginU  novem  appareiis  in  orienio,  priino 
intiio  diei,  ei  pera^ena  cumum  suuni,  ac  soli  urdiua 
bicodonU»  appropmquans  aecandalur  ab  oo  meduilia 
quaemifluo  hora  diet  ^  el  ;>o  dio  vespere  appareal 
iooccidiaiio. 

CAFOT  XSI. 

Bamcr.  RAn.  CuMSiB. — Lono  Zadioann,eie.  Lnna 
io  unoquoque  mensosuo  in  viginU  eisoptem  dlobus, 
«  UHia  Dano  dioi  drcuil  duodeelm  signa,  ei  inauper 
unum.  Hoe  argomonio  Inusiuio  doprobondiimr  Juna 
iw  drcttiro  Zodiacttm  moliua  quam  in  illo  u^itati 
stmos.  Qood  polesi  probari,  si  xxx  lunnm  boc  argu- 
moolo  consideraveria.  Isiud  namquc  argumenium  est 


B  teritts,  quia  ad  liquiilnm  liiec  raiio  comprebendiior. 
Uhid  vero  argumenium  aliud  per  irlginia  dies  com- 
puui  aionum»  quod  non  lu  osse  manifesU  raiio  ^o- 
cel :  quia  sdlicel  aeUs  Juntt  in  xiii  diebus,  d  xn 
boria  complelur.  Nos  tamen  illo  argumento  xxx  die» 
damus^  proplor  DiciUuiem  compuUndi»  et  iUeo  istud 
argumenium»  quia  subUlius  esi,  idoo  verius :  quod 
probaiur  lu ,  ^ima  trigesimam  luiuim  socundum  hoc 
argumootom  bivenies  xui  signa  habere  peracu,  iilo 
vero  alio  non  amplius,  quain  duo  'edm, 

Tt^tUi.  Quomodo  tredeciea?  Quia  poalquam  luna 
aoeensa  lueril»  in  prima  paru  signi  per  viginii 
septem  diea  ol  octo  horaa,  curril  duodecim  signa, 
usquodum  vfoeril  ad  eam  pariem  primi  aignl,  ubi 
acct  n)>a  fuii :  et  por  ilM  signum  a  quo  cmp.t  re- 
currai  iterum  per  duiia  dies  ci  qoaioor  boras.  Iloe 
Ottim  auperesl  lantum  do  aua  «ute,  antaquam  ial 
impleu,et  antequam  incbooverii  alteruin  cursum  al- 
gnorum  a  capiio.  Tali  siquldein  modo  poragil,  quasi 

1%  XIII  aignli  in  unoquoque  curau  suo. 

^  ^dkut  $€ilicii  di^iff,  etc.  MulUplica  illoa  doos 
dlea  duodecies,  et  reddunt  xiiv  dios  Multiplica  sex 
pr«fiilaa  boias  duodecies  aimniier,  et  sum  lxih  bor«. 
bivkle  per  xxiv  et  fiunl  ler  xxiv,  et  reddunt  ra  dies. 
Supersuni  in  singulis  signia  adbuc  bisse  unius  hor«. 
Duodedm  ergo  bissea  octo  laciunt  horas.  Collige  u 
unum»  a  llunt  viginU  sepleni  dies,  et  octo  horc.  In 
quibua  viginU  septem  diebus,  et  octo  horisconlicit luna 
toturaillu(l»ignum,quoecepit  et  quo  desinit,  ante. 
quam  incboaverit  cursum  suiim  scciindum.  Hoc  modo 
perlustrat  xui  aigna  i>er  unuiuquomque  curaom 
bunm,  etsic  potesi  InUlligi  quod  iredecies  in  anno 
auo»  id  est,  in  cccLivdiebus  peragit  in  signa. 

I^artire^  eic.  Qiiinf  |uies  ii  quadrans  qninquift  («f  c),  id 
est,  qusdragiuU  quinque,  oi  restani  adhuc  de  iLVm 
qiiadranUbus  tres  indivi^i,  puat  quadraginu  quinque, 
qul  faciuit  horaa  ociodecim:  quia  unusquisquo  do 
isUs  quadraniibus  sex  boras  haboi  in  so.  Et  si  dili- 
genter  pcr  banc  compuUtiooem  ad  onumquemque 

'^  numeruni,  id  esl,  ad  ununu|uemque  qnadraniom  sex 
boras  multiplicaveris,  inve nies  iii  unoquoque  numeru 
novennali,  id  est ,  in  novem  otiadraiiUl>us  liv  lioras, 
qu»  redduni  duos  dies  et  sei  homff.  Ideo  per  tot  dies 
el  boras,  et  bisse  unius  bont,  currit  luna  unum  ht^- 
num:  quia  quod  sol  agii  diebui  quiaquo,  boc  facil 
Inna  in  vin  s.  horis.  Quod  iu  probatur.  Sexiesquiiu 
XXX  sexla  ejus  pars  quinquo  sunt.  Hoc  ad  solero  per* 
tmel,  XII  diebua  uoumquoilque  signum  perlusirat. 
E  contra  luna  duobusdiehus  el  s«x  hom  perlicit  unun^ 
quodque  aigoum,  que  fadunt  horas  liv.  Troi  rc* 
mansernm  poai  quadragiiiUquinqnet  olad  unumquem. 
qup  sei  horae  mulllplicantur,  sicut  ^upra  dicium  fesi-* 


259  BEDifi  YENERAIHLIS  OPERUM  PARS  L—  DIDASCAUCA  GEMUINA.  240 

nas  hom»  id  est»  dnoB  adjectos  em  diM.  Ex  quibos  A  deCnliere  vel  adjicere  recorderis«  noTem  horis  hi 


tameii  borii  pcr  tenia  seruper  signa  blna»  esbirahero 
nieiiiealo.  Operosom  eBtenim  In  singalisiignis  borat 
miimtalim  dlYidere  per  ancias»  Uiide  iu  prsBsenil 
qaamns  ad  nonas  poriiones  tria  remanserint»  non 
lioras  ^  XYIII,  sed  XYI,  sexli  signi  doodedma  loua 
compleTit.  Et  hec  qnidem  luna  in  prima  Tei  media 
parte  signi  cnjaslibet  nata  prompla  est  compulatio; 
shi  aalem  alias,  quot  primo  signo  luna  accensa  Tel 
dempserilvel  reiinuerilpartes»  tol  seqoenltbus  etiain 


liina  pro  qninque  diebus  in  sole  computatls. 

CAPUT  XXU. 

De  eciijni  iolii  et  tunes, 

Solem  inlerveniu  lune,  lunanique  terr«  objecta 

nobls  perhibenl  occuluri;  sed  solis  defecuim  non 

nisi  novissiroa  pnmave  lleri  Junti  quod  vocani  eoi- 

lom,  lun»  auiem  non  nisi  plena.  Non  posse  aateni 

lolum  solem  adinii  lenris  Inlcreedenie  luna,  sl  lerra 

roi^or  essel  quam  luna.  Omnibtts  aulem  annis*  fieri 


YARIANTES  LECTIOMES. 
f  Addonl  4ameii  A,B»C 

GLOSSifi  ET  SCHOLIA. 
PerUrna  iemper  rigna.  Beoe  usqae  ad  lema  signa     esl  elongala  a  sole  Iribos  signis«  ex  qoano  sigoo  tc- 
dictt,  qnla  bisse,  qu»  sopersunl  In  luna »  non  com-  ^  cipies  ires  parles,  vel  quatuor,  et  supplebis  hiiiim 
'  *Dras,nisiin  Iribus  signis,  quater  sl  **  Arietem.  Undedicil:Quolparlesdempseris«  iol  ad- 


plenl  duas  horas, 

poaas  octo  uncias,  faciunt  duas  horas:  quia  uiiaqo»- 

qae  hora  babM  xii  uncias. 

Ahuis  mkirahere.  Ideo.aurerre  pnecipil  per  lema 
signa  biaas  horas,  qoia  ubi  signa  per  novenos  qoa- 
dranles  comprehendil,  non  coinpulavil  bisses  eoruro- 
dem  signorum,  qai  faciunl  daas  horas  in  Iribas  slgnis : 
el  lieet  non  compulaverimus,  bisses  perfecit.  Pro- 

Eterea  secondum  computalionem  uosiram  lol  signa 
atelpereursa,  id  est,  in  quoio  signo  sil  iuna  elon- 
Glaa  sole,  ex  quo  fuil  acceosa.  Yenii  gratia :  si  fueril 
na  acceBsa  in  lenla  vel  quaru  parte  Arieils,  el 


jicere  recorderis.  Si  vero  in  xx  parie,  vel  hi  alia 
qoalibeiposl  medieiatem  signi  faerii  accensa,  noa 
computabis  illod  signomlnqoo  fult  acceasa.sed 
secandum  ab  lllo.  El  coro  perveneris  ad  illod  stfiiiim 
obi  lona  est ,  lol  partes  retrabe  ab  eo  signo ,  quot 
relinuil  luiia  ex  eo  signo  obi  fuil  accensa «  si  tamen 
pQsl  niedlelntem  fuil  aceensa ;  ei  proplerea  illod  sig- 
num  non  compulabis  lolom  ubi  esi  luna. 

CAPOT  XXII. 

BamEr.  Rah.  GLOssiB,  Caiium.  Qoando  in  media 


( De  eclipii  so/ti  figura  utiUs.) 


TEBHA 
signileri  linea,  ner  quam  sol  semper  eorrit,  corptts      lumen  sotis  aafertiir  a  lerrts.  Non  enim  potost  per 
Upm  nositum  luerit  inler  solem  eiterrani,  lonc     corpus  lume  venire  ad  ens  qiii  lunc  subluoa  sunt: 


r 


fi4t 


BE    ATURA  RERUII. 


m 


«ims^  Meffii  '  defecUim  MaCnUs  diebos  liorif-  a  ratione,  laiumi  in  occaso  deTecisse»  utroqne  tvper 


que  '  i«b  tem; oec tanien  com  ftnperae  ftant  «biqoe 
coriiii  aliqiiando  propler  nnlnbt  taepiui  globo  temB 
obtunte  convexiutibut  mandi;  et  lunse  delectam 
iNquando  qointo  meote  ji  priori,  tolit  vero  teptiroo 
ieri.  Eumdcm  bb  fai  lri|inu  diebos  tuper  ternit  oc» 
culuri»  ted  ab  aliit  boc  cerni ;  qoondam  in  quindedm 
dubiB  nlrumqiie  tidut  defecisse^  temel  Jam,  mfan 


lerrat  contpicBo  tidere  Sed  ue  tingolit  mentibut 
edlptit  fierei,  latitudo  signiferi  lunam  tuperiot  uife* 
rfutre  irantmittiu 

CAPUT  inn. 

UH  NOtt  tlf  H  qtuare. 
Defectut  toUt  tc  lorae  Yespertfaios  orientit  faieoim 
non  tenUunt,  nec  roalatinot  ad  ooeaiiuB  babilanUt' 


VARIANTES  LECTIONES. 
A»  B,  G,  Hefienu.  •  Hic  dkiml  addil  A. 

GLOSSiE  £T  SGHOLIA. 


el  boc  ett  tolit  ecliptfat»  Sin  autem  illam  lineam  me 
diam  aul  binc  anl  inde  irantilum  lecerit,  lomen  a  toie 
acdpiens,  delectum  tollt  noo  bcit.  Mon  enim  faiter 
solem  ei  lerram  potitam  Une,  ted  es  Itteribus  solit  B 
ctse  manirettom  etl«  Delicere  tol  abusiTe  dicilorg 
quia  aullum  detnmentom  patilor:  lana  auteni  Veri* 
timili  rtiione  deflcil«  quia  aufertor  ab  ea  per  omnia 
limien,  non  Umen  nbl  cuni  pleiia  faeril. 

Si  tenm  major  euit  qumn  luna.  Sed  luna  major  est 
quam  lerra,  ideo  potesl  abscundere  lumen  soliS«  ui 
Mon  videalur  a  terra»  Mariianus  luna  terram  esse 
majorem  cerliufanis  approbal  argumentit.  Luna 
4iamqoe  deflciente  in  aastralibus  mundi  partibus,  id 
cst,  in  /Egjpto,  fai  JClbiof  ia,  umbra  ejus  non  ampllus 
quam  quatuor  obscnral  chmau.  id  esl,  primum  dema 
Diameroes,  secundam  Diasennes.  leriiuro  Dialexand- 
r'ias,  qnarlom  Diarrbodo.  Sed  Piolemaei  regis  geo- 
melne  decimam  ocUvam  (lartem  lotius  terrenl  ambi- 
tus,  in  hit  qualuor  climatibns  contineri  conflrmanK 
Sed  qoia  iilaumbra  mfaior  tillunari  corpore  sub 
Iriplo,  luiia  enim  umbram  suam  iriplo  superat,  ul 
Bovenarius  lemariom  sequilur :  ut  quit  lunaris  umbra 
deciiuam  ocUvam  parum  lotius  lerrac  tenuil,  Ipsa  C 
luna  cujut  «mbra  esl,  seiUm  Unere  ejusdein  UmB 
necesse  sit.  Terra  igilur  texies  major  est  ipsa  lona. 
Vmbram  auUm  lunas  Urram  decies  ocllfs  tuperare 
manifesUm  est.  liinc  est,  quod  umbra  lun»  deciina 
ocuva  pars  sil  loliat  leme,  ipta  vero  luna  tcxu 
lerrm  partett. 

A  j^riad.  A  priori»  id  etl,  a  MarUo,  vel  ab  illo,  In 
quo  Iberil  dtleclut  priut. 

Ewmdem  hi$  im  ini^nla  dMai.  Non  etl  boc  mlrum» 
Defecii  enim  tol  fai  novilonk»,  id  ett«  prima  lonat  ei 
Iniia  fai  plonilunio.  Poletl  ergo  doleclui  tttriosque 
toler  quindecfan  diet  ovenire. 

Sed  ne  fai  ^§aU$  mmmkii  eetipiU  fierel,  Latltodo 
aignireri  drcufa  duodedm  partet,  id  eti,  doodeeim  ^ 
Tu»  babet*  quas  luna  tfaigulit  mcntibat  perlnslrai.  '^ 
Qoaninm  emra  spalium  gradilur  sol  per  duodeclm 
dici  in  longiiudine  signiferi,  Unlum  tpatium  habel 
laiilodo  ejutdem  signiferi.  Lona  enlm  non  potesl 
pati  d^lecium,  oibi  in  ea  linea  Aieril  superlus,  in  qua 
iol  inlerios.  IJnde  fll  ot  dlversai  llne»  Ulitadiiits 
•ignlferi  drcnU,  per  quas  lona  egrodilur,  succurranl 
oi,  ne  pallalur  delectam,  eUam  el  diverta  altiiudo 
absldon  inccaril  ei  Ib  boc:  aUqoando  enlm  procol  a 
lerrit  otl^  alkiaando  prope.  Elquando  prope,  tl  in 
ona  Ifaiea  faennt,  lonc  patilar  deHeclinn :  dqoando 
In  iUit  tignit  fit  qwt  ailiat  nobit  toper  lerram,  kl 
eal,  qos  altuii  toper  venicemi  aon  paiitar  defecluni. 
QoaBdo  vero  fai  iBit  qaai  tunl  nobb  propo  lerrm,  id 
Oil,  qu»  tOBl  BObiiaottnlia,  Iobc  paiilor. 

idUUndo  dpdferi.  Si  enim  l«na  mediam  aigniferi 
BBeoB  lenerei  tical  tol,  fai  omni  plenilonio  ecliptin 
paii  iiecetto  ottel.  Potetl  enim  tuperiut  vd  Inferiut 
iole  iier  t«am  agere,  ac  per  boc  latitadine  tigniferi 
IfteMir»  MdoMCtvm  poiitlar. 

Joaii.  Nov.  Scaouu.— Sotoi  interHnk  tnnm.  Quat 
nchmi  ad  eiBciiorem  bajot  capiib  eiplkutionem» 
tapcB  eipodUB  «onl  in  veleri  Gommenurio. 


cim  iini. 

Irc.  Aoct.  CLm$M.'^Defecin$9oli$aclummw9^ 
tperiinai^  Orieniia  inealm  nan  eendnni.  Defectos  tolb» 
qoi  fil  amid  not  vetpertlno  tempore,  Orientit  faicole» 
id  esl,  Orienulet  noo  tentlanl«  ted  propter  globom 
lerr»,  Jam  enim  lunc  iUb  fil  nox.  Nec  tenlfaml  ma^ 
iotfaioi«  tcillcel  defectut  orientit,  ad  occatam  babl* 
untet  aicali  not :  ooUi  tunc  nox  Oi  nobit  adhac 
Obitanie^  id  ett,  obsistenle.  Quamvi$  eadem^  M  ett» 
qnamvit  una  eademqne  tll  dies  vd  nox.  Simal  eu^ 
IJ  est,  neque  parlur  sil.  Ofpo$iiu.  id  est,  oppositione 
^lo*t\  id  est,  lerr?e.  Taio  orie  in  noctem^  %du  iUit«  Aui 
ambitn^  tcil.  tolit,  id  ett,  circoito.  Diem^  tdlicH 
nobb  fr|>reiif^id  etl,  adducenU.  EaiUm  tdUcel 
lana,  detfdl  in  Sidlia.  Exorien$^  id  etL  dum  oriretar 
lfiitH>  nodis :  qiiia  qoando  iliis  secanda  hora  noi&a 
advenit*  istb  pnma  eril.  Illi  enim  anU  noctem  babonl 
qotin  isti:  quta  vidnloret  tont  orienlali  pbgat.  Qat, 
scilicel  defeclut,  (uU...  eonsuHbu$^  tcUlcel  regoanti- 
bus.  Campania^  sciUceiseosit,  id  esl»  Italfab  Armenia. 
sdlicet  sensit  In  orienu  :  quia  quando  vespcrasdi 
in  Indiu!  panibos,  medfai  dies  est  in  Campania. 

ioAN.  Nov.  ScDoua. — Ok$taMie  jdoho  terrarum. 
Esto  cccU  ambitui  maxlmus  A  B  C  D ,  borizon  babi- 


Untinm  orienUlem  plagam:  ABD»  cmluni  eoram 
conspectum,  ineonspectom  vero  A  G  D,  el  D  qoklom 
oriens,  B  meridiet,  A  occasiis :  alius  vero  horiion  (eo* 
rum  qui  occasum  versus  partibus  ic»  boc  esiy  qoa* 
draiile  mondi  a  superiore  boriiooU  remoti  toni)  B  C  et 
Cttlum  conspectiim  B  AG,  infiariat  aalem  ccelam  ton 
non  contpednm  B  D  C,  el  B  qnidem  orient,  A  meri^ 
dies,  G  vero  occidoos.  Igilor  edipda  hui»  a«l  aolb 
habiuntibus  o.rieniem,  Aat  fai  exorto»  boc  ett,  in  IK 
nuinilestum  cst  eam  non  potte  vidori  ab  his  qaonpn 


\ 


\ 


245  nEDi£  VENERABILIS  OPERUII  PABS  1     -  DmASCALICA  CENUINA  Ui 

obiiante  globo  lerrarum.  Neq«6  cmm  nox  aul  dies,  A  beila ,  v^l  venloSt  aestiisf e  porteoiieftles.  Qoanmi 


qHamvls  eadeoi,  tolo  orbe  simul  est,  opposiiu  globi 
noctem  aul  ambiiu  diem  afferenie.  Tempore  enim 
Alexandrl  Magni  luna  defecit  in  Arabia  hora  noelis 
seconda,  eaderoqoe  in  SicMia  eioricns.  Ct  solls  4e- 
fectom»  qui  fuit  Ipsaolo  et  Fonieio  Conss.  ^  pridte 
Kal.  Maii,  Campania  *  bora  diei  inter  eepiimam  et 
ociavam,  Armenia  inter  decimam  et  undedmam 
sensit. 

CAP13T  XXIV. 
De  cometit* 
Comei»  sunt   stells  Rammis   crinii»,   repenie 
nascentoi,  regni  niutationem,  aut  pestileniiam,  avi 


alifle  moveniar  erraniium  moJo«  ate  imroobites 
hsBrenl.  Omnes  ferme  sub  ipso  septentriooe»  riiqQa 
efus  parto  noa  ceru,  sed  mat ime  in  caadiday  qttem 
lactei  clrcali  nomen  acceplL  Brevtssimvm  qao  cer« 
nerentor  spatium  *  sepiein  di^rom  annotatom  est» 
longissimum  LXXX.  SpargUDtor  aliqaando  eterfan* 
tibns  steliiS  csterisque  erincs,  sed  comeldi  nonqaaoi 
in  occasnra  parte  coeli  ost. 

CAPUT  XXV. 
D$  om. 
Aer  e$l  omne  quod  inani  simile  vitalem  honc 
spiritum  funilit,  infra  lunara,  Tolatns  aviam  nul^m- 


*  K,B,UKat. 


VARIANTES  LECTIONES. 
*  A,  koram.  *  A,  oeto. 

CLOSSiE  ET  SCHOLIA. 


Lortxon  est  BC  ei  B  A  C ,  cfleium  conspccium.  Cum 
auiem  eciipsis  fU  juxta  Bt  lioc  est,  in  meridie,  hls 
scilicet,  qui  habiiani  verHiis  orieniem,  eemitur  eclip*' 
sis  eadem  hls,  qui  alleruin  horizontem  halieni  in  ex« 
orlti,  B  enim  in  hoe  horizonte  erat  exortns.  Dnm 
aniem  eelipsis  videtor  in  puncto  A,  qui  horixoniem 
habent  A  D,  vident  eain  in  occasu;  quorom  vero  bo* 
rixon  est  B  C,  his  est  tn  ineridie  j  quare  quas  edipsis 
Ht  orienlalibus  gentibus  in  iiieridie  ei  bora  sexta,  ea 
fit  oceidentalibus  in  occasu  el  hora  duodecima.  uia* 
Unt  enim  quadranie  mundi  bi  borixontes,  boc  esl» 
senis  horis,  lotus  namqne  mnndus  viginti  qoatuor 
horarum  ftpatia  coniinet.  Honim  facilis  erit  intel* 
leeinssi  legantur.  quaeconiosiusdicemus  libro  uttimo 
de  meridianis  et  longitudine  c<eli. 

Seque  enim  nox  mit  diee  quamvU  eadem»  Nox  qose 
est  nmbra  terra&«  semper  fii  adverso  sole«  queiiMKU 
inodum  igitnr  sol  mundum  nmbit  ab  exoriu  versiis 
occastim ,  sic  nox  ab  oceasu  paulatim  discedens, 
subterraneo  meatu  versus  etortam  sequitur.  quem- 
admodura  pienius  docei)iUir  dd  positione  et  iigura 
terr«. 

Et  tolis  defeclum,  ^fwi  fuit  Ipstmid  et  Fonteio  con$, 
Apu  1  Plinium  legitur  non  Ipsanio,  sed  Vlpsanio : 
suspicar  leciionem  apud  Bedam  esse  depraralam. 
Fult  autem  pridie  Kalendas  Maii»  non  tertio,  ut  apud 
Bedam  legituir. 

CAPUT  xxiv. 

JoAN  Nov.  SCH0LI4.  ~Come<ie  itint  ttelleg  fiommii 
etinilm.  xofAtjT^j  tmh  ta;  •/.•/r3c  dicitur,  hoc  est,  A 
romo  cometa  dicimr.  significat  enim  coma  latine 
crinem  seu  caesarieiu.  Phys^icorum  quidatu  puiant  (ieri 
fortuiio  igneetrepentiiioinccndio  aeris,  qui  est  supra 
nuhes  in  confinio  astheris;  etenim  tUe  fervidus  esl  a 
ecefi  superioris  motu,  quo  eliam  in  occasiim  rapilur : 
alii  paiant  esse  sidera  in  coelo  perpetua,  sednon 
vidc ri  nisi  justo  spali  j  a  sole  relicta,  quemadmodum 
et  Mercurio  acddit  et  Veneri. 

Regni  nrntaHonem  aut  pesiiteniiam^  aut  belta^  amt 
veutoi  porteudfnlei.  Corporuiii  aflTeciiones  animomni 
moius  s»pe  enfciunt;  •tsqne  lit  ut  qualttatibuscorpo- 
rutn  ex  rerum  coeiestiuni  et  aeris  influxo  permotis,  vo* 
hintaset  senteniia  honiinuin  in  diversa  consilia  agan- 
lur,  ut  cliolera  excitata  (qtiod  Marti  tribuunt  et  co* 
lueiis :  sunt  eniin  hujus  raciionis)  homiiies  ira  et  fu- 
rore  cxagitentiir. Naliirale  esi  igitur,  utaUis  influen* 
tiis  alia  hominea  affcctent,  vf^lint»  agant  .*  comet» 
auiem.  <|ui  proxinie  terras  feruninr,  validissime  cor- 
poribiis  itifluunt :  nam  cuin  siccitates  efficianl  haustis 
humoribus,  naturaiiier  quoruni  sunt  piognoslica , 
etiam  causie  haberi  possunt.  Siccitaies  vero  sequitur 
Blerilitas  et  terrc  moius^  et  pesiilentiae  lues,  et  inuu- 
datiooes  ei  teropestaies  aeris,  caeteraqne  hujuimodl. 

Onntum  aUttmoventur  erran^m  modo,  alite  immo- 


B  bifeo  hmrent.  Sparguniar  caiidft  aliqnando  slellis  anl 
flxis,  aiit  erraniihus,  quemadniodam  Aritoleles  me- 
moriae  prodidit  sua  .TUle  evonisse  in  siella,  qo»  est 
In  femore  Caiiia  roajoris :  alia  sunt  Khera  ineendia  in 
vago  aere»  qtiorum  motiisest  tardiorqoam  mandl  pro« 
pter  a^remi  qni  supranub^leniterinsequitlirmoiuni 
t^\{\  buiosmotli  oinne^  sont  infra  ceslnm.  alliore 
tainen  loco,  quamsunl  Tcnti,  imbresantplovne. 

Suh  ipso  ieptentrione.  Ratio  stimilor  a  loei  ^on 
qualitate;  istle  enim  sol,  a  qoo  basc  regio  remou 
esl.  horum  ignium  materiam  dissolvit  atque  dissipat. 
Sed  cometei  nunquam  in  oceasura  codi  purie.  Occa- 
suram  parlem  opiiior  intelligi  posse  occasiim  ftqai« 
noctialem ;  hie  namqae  medins  est  stib  solis  itinere, 
tibi  rarumcomeus  videri^  est.  Vide  Arislolel^  libr^ 
primo  T&>v  ptrr€M,s6»v.  Opene  pretitiro  est,  isio  loeo  an- 
nolare  plura  esse  eoram  genera,  quorom  diserimlna 
sumnniur  a  llguris  et  inagnitodine.  ComeU  ipse  ge- 
neraliterquidem  sumitur,  interim  tamen  apecialiter, 

Q  utapttdAristotelemproeocajoscrinesouoqaoversam 
spargunlur  rotunda  apecie.  Pogonie  aihB  dieantnr, 
quibus  ex  inferiore  parlc  in  speeiem  barlNe  Jnha 
prominet :  ixmvwv  enim  barba  est.  Altie  inwxin  in 
jaculi  similitadinem  fbrma  lenoiore,  sed  longiore  di- 
riguntur  a  Crasco  ^ivrtov  qood  jaculum  signiflcai, 
etieliim  missile  minashasfa.  Ate  breviores  sani^  et 
ad  slmilitttdinom  ensisfastigialo  ttiacrono:  hosCrsci 
hyit^c  "■  ^ifoi  enim  est  ensis.  Sont  enim  hae  omnlnm 
pallidissimc.etquodam  ^tdii  aitore  ainenllb  radiis. 
Eet  etiam,  qoem  ^toTdu  Graad  voeant  colore  argen- 
leo,  a  disco»  quod  notnm  eat:  aiiipiibeiea  dieontar 
lignm  dbliorum ;  nHkc  eniiii  dolium  signifleal ;  In  bia 
cavitss  iiusBdam  apparet,  qnod  exlerior  ora  candida 
sensim  in  fumidam  lucom  evaneseai.  Est  etiaro  ubi 
eoma  ad  fignram  eoma  reflexnm  sit :  bos  Qrasei  vo- 
cantxtpKTMif,  a  uipme^  Quod  eorno  slgnilieat.  Sont 
etiam,  quK  ab  animalibus  flguram  et  nomina  recl- 
niunt,  ut  Hippeus  ab  equo,  qoi  bippos  dicitar  *  hie 
habel  equinns  jubas  iii  orbein  sopraae  reflexaa.  Tri- 

D  gi  vel  hlrci  etiam  quidam  dleanlor,  specio  Yillorom 
et  joba  quadam  circiimdati.  Fit  etiam,  auclore  Plinio, 
eomeles  candidus  argenteo  erino,  iu  reCulgonn.  «t 
vix  contoeri  liceat,  apecieque  bamanA  Dei  efllgiem 
in  se  osteiidens.  « 

CAPirr  XXV. 

Bbiosf.  KkU.  GL0UM.'^^mi$tatu  aorem*  Om  ergo 
CQsium  dicitur  e-tiam  ipse  aer»  ubl  veiiti  et  nobes,  et 
procellae,  et  tarbnieft  flunt:  nemo  existime^  haberi 
ibi  demonia  roala,  ubi  soleBi  et  lonam»  et  steliaa  Oena 
ordinavit.  Non  enim  arbitrari  debemua  in  sidere 
sialuto  coelo  liabiure  diabolom  e«m  suis  angelis,  «ode 
eosceeidiase  credimus. 

loAH.Nov.ScnoLiA.— Aer  cif  oimtr  fif04  tnmii  ttiMilf 
stla(emA«nf  spirinifii  ftmdif.  Docent  pbjskisuiim  snb 


t45  DE  NATURA 

q«0«  et  lempesutun  esfMix.  Obi  eUam  poleetaies  A 
•Htm  iiiperiia  eede  detiirbataB  eam  umneBto  diem 
jvdkii  dw^us  Ittnc  denmiad»  pneslolaiilQr.  Es  qoo 
keoNmbes  appareiiles,  aerea  sibi  corpora  meriiis 
MiUa  siimeiit.  tlam  sopra  loiiam,  qm  aeris  etbe- 
riiqiie  eonflnio  emtft,  omnia  pnra  ae  dlwiue  loeis 
smit  plena,  eiiiiis  Yieiiila  taogere  lertwr  Olympus»  A 
Mbis  amem  per  iioctem  eemmilorsidera»  Qt  reliqoa 
tmoina  *  e  tenebris.  Soperbr  Tf ro  et  serenus  aer 
cmlo»  iolerior  aotem,  qui  in  exbalationibos*  bnmidis 


RERUM.  ii6 

eorporescit,  lerr»  depotator :  obi  sunt  ignis«  grando» 
nity  glacies»  el  spiriUis  iempesutom,  qoa  Dominum 
de  lerra  laodare  JidMotur.  Sed  ei  ipse  sUqoando 
ccelom  Tocatur ;  unde  et  Peinis  ait  omlos  in  dilano 
pertisse,  com  aer  torbolentos  esset  conforsos  in 
ondas.  Et  coeli  coslorom  diconlor  siderei  ceeli  isiorom 
aeroorom»  Unqoam  soperiores  inreriorum. 

CAPUT  XXVI. 
De  veniis, 
Yenlos  est  aer  conimotus  et  sgiutus»  sicot  llaboUo 


<  A,  In  pro  #• 


?AKIANTES  LECTIONES. 

*  A|  B,  C»  nmudif  corpor oidl. 

GLOSSiE  ET  SCIiOLU. 


cefclb  nonomeafrem,  sed  ignem :  aerisenim  rogiosupra 
mibco  dosiiiSt.  Ostendont  nsmqoe  ignes  noctorni»  qoo- 
rom  alil  ecmki  In  terram  excoliontur«  alii  in  dire* 
ctnm  imttlor  ocissime  instar  aviom  Tolatos^  mondi 
b^os  infierioris  snpremam  partem.  qos  luoam  aitin- 
gis  loUm  esse  Incensam,  tum  quod  calida  soprema 
qmeqoe  petnnt :  deinde  qood  universmn  illtid  a  nu- 
Mbns  osqoe  ad  «etberis  conllniom.  una  com  mondo 
cfifnimeid  occasom  rapiatnr.Eteiiim  inotos  dissol- 
%enimaleriam,lncendinmiicit:  qond  Haqoo  est  sob 
lttna«  tolonteMO  aerem  sopra  naturam  soam  eale- 
Ibclom,  ex  motione  stberis.  Vernm  hlc  aer  neqoo 
ilamma  fsl«  oeqoe  olla  materla  qnan  Incem  pnebere 
f0iest«  ot  prona  aot  hojosmodi  aliqaid.  Plamma  eiiim 
mu  dom  ignis  maieriam  nactns  est.  in  quam  caloris 
Thnoierceat:  sed  itiane  quiddam  lervidum  Tclnti  in 
bypocaosiis  foroaclbiis,  reliqoisqoe  caldariis,  quibus 
^iis  solvicitor:  in  qnibos  quidein  flsmma  nulla»  te- 
mm  Ulis  lerrori  ot  si  stuppa  aot  slroilis  pulvis  in 
rorte  incidat,  statlm  InAammetiir.  Iiaqne 


Inlonrathim  boc  usqoe  ad  luoam  non  nno  corpore 
soaelomontoDensimpleTlt,  ot  elementomm  ioier 
so  esset  redos  ordo,  aiqne  conToniens  proportio, 

Mmm  wj^M  lunam  omnto  pora  ac  diumm  lu€ii  tmni 
pUu:  Sopra  ostensuro  estnmbram  teme,  qose  to- 
entnr  nox,  noo  alttos  qnam  lona  est»  perteniro:  Ibr* 
mn  enim  ejos  ombr»  pyrsmidis  simili^  est,  cnjus 
conns  sm  Tertex  intra  cmlom  desinit :  adeo  sol  om* 
nta  hrgissimo  loroine  coUostrat,  neqoe  io  codo  olla 
nox  aot  obscnriias,  sed  untom  apiid  morules»  ot 
nooiim  oos  moruliutis  memores  reddau 

Ci^as  9kima  tanferc  fermr  Oiympm$.  Nota  sont 
i|n»  de  Olympoiradaniar  Dabol  ssimiliora.  Est  aotem 
mons»  cndos  boc  loco  mentio  fit.  in  Macedonia  jutU 
Lntiseam,  alios  non  parl  eelebrllaU  est  in  Pb^gia, 
iUitur  aHiem*o>ufMc«Ct  ut  Grseci,  qoasi  oW  Xauutpoc^ 
ti  ea,  totos  htcidas.  Est  b^os  locit  quod  a  Gnecis 
pooifai  spponstnr  ei  Mx^^t  V^^  <^^  scilicet  ca- 
lOt :  soio  eoim  Jarodiidnm  soo  borisonle  roerso,  In 
Tertioe  adbuc  dies  ost  osqoo  ad  secumlam  noctis  ? i- 
giiiam,  ac  roatotino  lempore  paribos  boris,  praeiucel 
f  idnis  eampestribos. 

A noHs  onfm  pernactm,  Qnemadmodum  fieri  |m>* 
testy  nt  claro  die  ex  prolundis  tenebris  seo  puiei$« 
cseterisqoeslmilis  altiindlnis  caTomis  sidera  ceman^ 
lor  in  loroine»  circomfasis  Tidelicet  tenebris  liebe- 
lato:  parl  modonoctein  co^o  iatoemar  stellas  in 
regione  qoidem  hicis,  sod  tenebris  circnmfusv  quod 
si  iopra  lonm  globom  conslsteremus«  prut  solis  iu- 
miiie  noUa  in  ceelo  inlit«,  ant  sopra  slella  cernereiur. 

GArOT  XXVI. 

■a».  Kan.  Glossjb*—  fsntas  esi  e«r,  ctc.  Sicat 
nibil  alM  est  onda  nlsl  commoiio  maris,  sic  non 
aHnd  ess  Tonios  nisi  aer  commoios. 

inc.  AOCT»  GLOWin.  *-  KenUt  eic  ner  eommoUs 
st  ogimmi,  doit  faMh  bmi  pcUst  Mfprtihari,  Qoi- 
dom  anita  nimit  venios  esse,  eo  qnod  ei  aquis  aer, 
ei  aero  fenli  nasomior.  Clemcns  autero  auctor  dlcit, 


B  00  qood  monles  exoeiiiderlis  qoiboldam  in  Iocm  ba- 
beantor,  et  ex  bls  toIoI  cooqiroisns  et  ooangnsiatas 
aer,  ordinaiioue  Oel  cegator  et  exprlmatar  in  Tontos : 
quoram  spiramioo  el  frneins  germea  coneiplat,  assii- 
Tosqoe  ardor  lemperiom  smnatt  cnm  i^loiadei  Igoiti 
solisardoriboslncandoerinu  Yentl  aoteminieraam 
angelomm  Intelllgontar  Muiins^  qni  a  secreiis  IM 
ad  salutem  bomanl  genens  per  onlTorsom  mltlnntnr 
roondam.  Item  noominqasm  Tenil  inaaataru  $piriM 
pool  solent,  iMro  eo  qood  mal»  soggestionb  fiatu  ad 
terrena  demderia  Iniqoorom  corda  socoendnnt :  se- 
condnmaood8criptomest.7oaeCiamnrms  untut. 
JoAP.  NoT.  SenouA.—  Vsnftcs  esl  att  emnmatuiat 
agftatui,  itoif  fiaheUo  breei  poletf  approkari.  Vento* 
ram  generatlonem  traditex  opinlono  Stoioornm.  Po* 
Unt  eniro  Stoici,  aerem»  niib^  Tenlos,  fanbros»  ma- 
leria  atqoo  snbjeclo  esse  eadem»  sed  diffHTO  Uatum 
pm  diTersis  natnrm  affectionlbus.  Motom  onlm  aerem 
et  Tclml  percossom  sot  concossom  esso  Tcntos*. 
n  eomdem  eonsUniem  slno  motione  crassescero,  otqoe 
^  Imbres  efficero;  aeterum  Islod  ot  IHgidmn  com- 
menmm,  Arlsloleles  refirebeiidit.  Reddenda  namquo 
erat  rsiio  qoae  naiorae  tIs  aerem  boc  pacto  nndelibet 
impellat :  ipsaeno  partes  Teloti  orlens  aot  aeplentrio» 
boc  modo  aerem  trodant,  et  si  sic  fil,  cor  per  inter- 
Tolla  flatus  excitentor,  et  non  potius  s Int  perpeiui. 
Snot  slit  pountea  bos  splritos  esso  qnasi  terra!  an- 
belitum :  queroadmodom  sntra  ctcaTa  lerraram,siae 
flato  non  sunt,  Ad  eamdem  sententiam  inrerrl  poust 
comroenum  poetae  fn  primoJSneidos»  in  descriptione 
Tenlomm  ;  sic  enim  babet : 

—  CoDversa  mspide  inonlem 

Ifnfiulit  in  latus;  ilH,  velut  sgmioe  bctOp 

Qua  Utis  poru  rmini»  se  terrss  nwraMiro  perflaoi. 

Pro  diverm  autem  partihtt  ceeU,  nemina  ifiserss 
sorHftrr.  Ordo  et  noroina  Tenioram  cx  dlTersia  par- 
tibos  horitontis  somantor :  sunt  enim  iiot«  praeci* 
puequatuoret  in  summa  duodedni  quas  scriptores 
O  communt  consonsu  acceperont:  qui  eniffl  ploras  rs- 
ciunt  qoam  dnodeclm,  nauiicaro  magis  sequuntur 
qoam  pbysicen,  qoaroqoe  apod  TCtereSt  ne  plnres 
qoidom  quam  qnatnor  posiios  sdmos  :  sed  nt  lota 
baeeresciare  dejprebendatur»  dcscrip*ionlbosagemos« 
Slt  iUque  borixon  clrculns,  qai  roondi  partem  con- 
specum  ab  inconspecU  dlTidii,  quem  cemimns  sob 
aperto  cobIo  mUodoambitn  super  terram»  Sit  in  boc 
circnlo  noU  nndo  sol  die  mquinoctiali  oxoritor  A: 
bfaic  dncator  linea  In  adTOrsam  panem^  cojus  lermi- 
nns  est  B,  occasos  aeqoinoctialis :  per  banc  doestur 
linea  a  dextris  ad  sinistram,  siiquo  dexlra  pars  11, 
meridiem  ostendens^  sinistra  G  sepienlrionem  :  ex 
bis  doohus  Umitibos  invicemseso  secantibus,  in  cen  - 
sm  ad  angnlos  normalesstatim  qnalnor  loea  omer- 
gnnt  in  boriaonU  praicipaa :  deiiide  dneatnr  alia  li- 
noa  sinlslrorsnm  ab  P  Torsns  C»  qnomm  F  ostendit 
exortom  solstliialem  (Post  orlentii  onim  noum  s<il 
ciUU  oritor  TefiOi  ieplentrlonem),  Gaoiem  occasum 
hybemnm ;  bonc  Umitem  secet  alios  ab  D  Torsns  E, 


^5 


M7  JIElliB.  VIENSIUBIUS  QPERUII  PARS  1*  —  DIDASaUCA  OtSmA.  «8 

lirefifotest  a|ipiiihiH,M0i1M  i^^  nobet  genmnf.  Tettin  ttrdifiillt 

Hmhn  fleHfttqvl,  m  (Semefisaii,  es  qiulMMriflni 


AnsieTiqiii  ei  NolDt,  hmiirdos  cflfidet,  fltqiie  tith 
mineot  •  huic  a  deitrit  Euroanster,  calidtit;  a  tini- 
ttris  Euronotot  temperalut,  eaUdus.  Venll  Autirales 
quiaex  buoiiti  HaDt,  majoret  In  mari  tempesuies 
faclonti  quam  Seplentrionales.  Ideoque  posl  Auttrot 
flunt  nosli  prascipue  terras  motiis.  Quartus  cardinalis 
Zephyrut,  qui  et  FaTonius,  byemem  resoffent»  flo* 
retqoe  producent :  cul  dexter  Africus,  qui  et  Ubs, 
lempestuotut,  tonitrua  generaDt«  et  fulmina;  ati* 
nl  trls  Corot,  qui  el  Argettet,  in  Orieiite  nobilfl,  bt 
India  faciens  serena.  Sunl  etiam  alii  qoidam  peco- 
liaret  quibutque  gentlbot  Ycnii,  non  ultrfl  certiUD 
procedeniet  lerminom,  ut  AlbenieAtibot  Scyron, 
paulom  ab  Argetie  deflexos;  Narboneosibos  Girciot, 
Vollvmtt,  qvi  tl  Csdflfl,  cnnctfl  dericcflnt;  a  tlni-  B  qui  nec  fld  Vlennflm  qoidem  ejotdem  promciie pcr- 


mooiibot  excelttt.  t^IuI  CDmprettot  et  ooangosiflios 
oidinallone  Del  cogllDr  ei  exprimiliir  In  wntoe,  ed 
exciiflndos  floclufl»  «tlntqoe  temperflndos.  Pro  di- 
msb  flotem  pflrtfl>us  cdbU  nomlnfl  dlversfl  torlitor. 

CAPOTXXVn. 
Ordo  WNiOfviN* 
Vemomm  qoalopr  Cflrdlnalet  toni,  qooram  primos 
Sepientrfo»  qol  el  Aparclifls  dldlvr,  flfll  recios  sb 
flxot  ftdens  IHgorfl  a  nobcs;  bfaie  dexier  Circios» 
qoi  ei  Tbrasdas,  fiiciens  nWes  el  grsnAnes ;  fl  «inl- 
slHs  Aqollo,  qol  el BofBflSi  nnbes  eontlrlngens.  Se- 
cvndos  Cflrdlnfllis  SobsolflnoB«  qol  el  Apelietes,  ab 
Inloaflns  soliSp   lefltperfllos  :  e^fos  fl  dexlris 


GLOSSM  ET  SCHOLIA. 


qoorom  D  orleotem  blbemom,  E  Tero  occidentem 
ex  adverto  ottendit  etiivum :  fiunt  ilaque  ex  qoa- 
inor  bis  limltibos  octo  notc;  sii  insoper  slia  nou 
medifl  Imer  seplenirionem  el  esorlom,  l|oc  esl,  cir* 
cuU  flrctid  conlacto  K :  nb  bflc  per  eenlrom  circoll 
flgfltor  llnefl  in  contrflrium,  sltiioe  terminus  M,  bie 
eodem  Intenrallo  disubit  a  meridie  Tersos  exortum, 
qoo  prior  flb  oricnte  «quinocilflli  versus  sepientrio- 
nem :  aHa  deinde  linea  medio  loco  inter  sepientrio- 
nem  el  oceasom  letliYum  a  pnncto  I  in  contrariura 
tignoni  (f^  MaoilSBStom  ett  igitur  ex  tnbotexorlibut, 
el  lotidero  occflSibofl  fleri  sex  nolflt,ouflssignant  tres 
deineiieolet  seu  dianietrl,  toro  n  meridie  seplimflm, 
ab  septenirione  ocUfam,  quam  ottendit  quartot  dbi« 
meler  :  luni  a  bfaiit  conuaibut  augusiiorit  lineat 
joxu  G,  ei  aheriot  ]uxu  H  fldjid  rdiquas  quatuorv 
ul  in  tomma  tinl  duodedm  notm  in  borisonie  ex 
tpiis  deierminatione  partim,  el  ex  conuctuarctid  el 
flhurctid  cum  boriionU.  qneffiadmodum  adjeclum 
schema  demonstrfli.  Quinqoe  sonl  In  hoe  circulo 
iinem  psrflUelm,  Id  esi,  mqoiditUoies.  I  K  arciicoia 
signiacai  seqoent  eiorlum  bibmom  ei  ttsiivom ;- 
terliot  exorlum  el  occatom  vemom,  hoc  eti,  tBqol* 
ndotialem:  quartut  occfltom  blbemom  el  lesiivum: 
qolnlnt  aniflrdicum :  sextut  nulli  pflrfllielot  ett : 
seeal  enim  antediclat  lineat.  Quoinodo  igiiur  in  bcn 
rixontit  desiguatione  es  parallelorom  lermloit  flanl 
diamelri,  ex  quibut  venti  tiM  mutuo  conlrarli  flant, 
toperiot  ex  descriptione  appflmt. 


CAPUT    XXVlf. 

BfliDEr.  Ram.  Glossj».  —  Quia  et  fmmill  (ttmU 
Flflnienim  ex  homiU,  id  est,  ex  inia  parte  mundi, 
eontrfl  qnam  teptentrionalet,  qui  ex  alio  spirant. 

QaiMaiii  peaUUren  tptibuMqtie  ^iUikui.  Ferunlur  hi 
venti  de  voraginibut  monUiim  emergi. 

JoAH.  Nov.  ScooLU.  —  Venlomm  quaiuor  utrdi- 
nuU$  sunt.  Cardiuales  dicuntur,  quod  ex  qualuor 
mondi  prmcipuit  partibus ,  quat  designant  duo  11- 
mitet  secantes  Gnitorem  in  quaiuor  qoadrantes;  com 
bitquatuor  reliqui  omnetsic  agunl,  ut  ejut  fraclionefl 
esse  dicautor :  quot  enim  dextra  tinisiraque  bflbel 
teptentrio,  tepienlrionales  dicuntur,  ouemadmoduro 
in  reliquit  ni :  quin  et  vernacula  lingua  qualoor 
dunUxat  timpUdbus  oiimor  venlorum  nominilMis ; 
mediot  enim  ab  extremomm  compotiiione  efferimot» 
veieres  qooqoe  non  pluret  feceranl.  Vide  Stral>oneflfl 
r^  primo  libro  Cotmograpbise.  Quomodo  aulem  per  bo- 
^  risonum  collocentur,  el  a  qoibns  partibus  emergant, 
lum  quot  vidnos  et  conlrariot  babenl  ex  anlegresso 
tcbeinaU  manilestum  est.  Quod  qoidem  sic  dispo* 
nelor,  ol  ejus  exorlus  exorlui  In  mundo  respondenl» 
qoo  posito  facile  eril  deprehendere  quoUbel  ■»•« 
quit  til  ventut. 


( 

* 

./iC^ 

■f  \ 

/  ^^\ 

PaircMHos. 


B    «N 


i 


UHt  m  duxtrig  EuroauUer,  fiAmflOflter  ei  Kumh 
noms^synonynifl  snnl»  vscoc  enlm  natiram  si|lilBetl. 
Impmprle  iUqpe  Bedl  flodpii  Boronoum  pro  Plifli* 
«Id0$  siis  enlm  CHned  boneToeflni^  qoem  « ilQisiilfl 


f49 


DE  NATURA  RERUM.  «50 

u  Duo  smil  aoiem  extra  bos,  >  otique  A  quimUbet  parlem  violenler  enimpenles,  magno  coa* 


a^riu»  maglt  qoam  TeAti,  aura  cl  altanot.  Aura 
eoiaeM  leaia  aaoUie  aent  io  terra,  aluous  io  pelago. 

CAPUT  IXVIII. 
Dt  tonitrw. 
Tooilroa  dicooi  ex  liragore  oubium  f eoerart,  com 
apirliiw  taotorom  earom  iiou  coocepU»  sete  Ibidem 
}  pererrantes»  el.  vlnoiis  soas  mobiiliate  io 


crepsnl  marmure»  *  ioslar  exilientiom  de  siabolis 
quadriganini,  vel  vesicai,  qos,  licel  parva,  magoum 
lamen  sonilum  displosa  emittit. 

GAPDT  XXIX. 
De  (nhnimbMM^ 

Fulmlna  nubium  attriiu  oasd  io  osodom  siUcum 


li,wkfqn$- 


LECTIONCS  VARIANTES. 

*  A,  ad  infior. 
GLOSSiE  ET  SGHOLIA. 


,  Gimclm  naoiqoe  ex  ea  moodl  parte  flai,  In 
<|oa  PhcBoicia  esi « id  esl  Jiidasa  :  dextrom  autem  el 
sartsnpom  aecipienda  sunl ,  si  pectore  sis  aversus  ab 
■em  leoio,  eoi  aUquis  dlcitur  esse  dexter  aui  sinister. 

A  sifiiiirii  Corof «  fai  «l  ArgMii  in  trienti  nukitn. 
Sosfoeor  bonc  locom  es9o  depraYaium.  India  eoim 
eai  io  exorlo.  Vide  ijfitur  legenditmne  ail,  loeo 
orieoils,  ocddens.  Ansiotelcs  namqne  auclor  esl » 
▼eolom  esM  nivosom  ac  ploviom  :  qnod  baod  dobie 
de  oecideotalibos  intelOgendum  est,  si  spedemus 
lodissilom. 

IforleoaMt^of  ClrdMS.  Vide,  prelcr  Pliniuro,  GeU 
lioaeiiam  Nbro  n,  capiie  13;  Uarcus  Calo  buoo 
veolooiooo  Cirdom  appellai  io  iibrls  Originom,  aed 

AflmiBi  in  pelng:  VilroviQs  libro  primo  de  Arcbl* 
Ipclora,  Akaoom  vocal  eom»  qni  proxioie  meridlem 
poololom  lodbiaos,  ad  occasumt  boc  est,  modio 
loeo  io  aoslrom  oi  fibonoiom,  oam  veoioa  ftcit 
vigioil  qpotoor»  oaoias  opioor  secolos. 


cannr  xxvin. 

mfrafmre 

mMm  §memri»  VariaB  sunl  de  lonitro  apnd  pbysicos 
opiolooes;  alli  aiunt  iniem  ex  coelo  in  oobes  lapsum 
slridbrem  efflcere»  ▼eiutl  candens  ferruin  dom  mer* 
gHor.  Aristoteles  poui  fleri  spiritoom  motiooe»  qui 
sefonlore  eonato  e  oubibns  expiicant.  Beda  boc  loco 
Lodtlii  optoionem  recensere  Tideturi  cuijus  rersus 


leoltro  qoailonUir  corols  eoBli, 
I  qoia  eoocarruat  suOlinie  vobMU 


foiaiilff 
^tliere»  Mbes  eootra  pugMotlb«s  fcnils. 
Hec  fiieoia  soalUMCoeli  departe  serena. 
Vcrom  «Mcwaquo  angls  doiiso  soot  agaUoe  aobes, 
Tam  migU  bloe  magao  ft«milu  flt  manmire  sspo. 
Prmlrres  neqoe  um  coodeaao  eorpore  oabes 
flmo  qoettoi,qoamsom  laaidet  ae  tigna :  «eqoeaolem 
Tam  lanocs  qoam  iool  omle  Ibin^im  «onoua. 
Rim  cadereaDropU  debereol  peodere  prem»» 
Ul  Ispidei,  aot  ol  ftnoiis  coosiare  oeqaireot, 
Jlee  cobflMre  alvci  gelidas,  el  grandiois  imbrea. 
Omi  eiiam  iooium  patoH  ioper  Moora  moodi. 
Hoceiiampailo  tooltro  coooaan  Yidcaur. 
CONiia  aapo  trarl  tremere  el  dimiM  repeou, 
Maxloia  disiibilsso  capadi  mmnla  oNiodi. 


fW  orslcar,  qnm  Ueet  fnrta  dt.  mngnnm  tnmm 
mnmm  dkfUta  endttU.  Esl  ei  boc  similo  ex  Locrelll 
fbfiico  aumplom  de  loollro»  qoo  loco  sic  babd: 

Cmo  sobiu  ▼aOdf  Tcotl  collecu  proeelb» 
Nnbibos  lotortii  aeset  cooclusaqoe  ibidem 
Terbioe  ▼ersanii  magts,  ac  oiagis  oodlqiie  oubeai« 
Cagil  «il  flal  splM  cat  a  corpore  drcam. 
Fofl.«lil  cooNoof  il  via  eUi  ci  impeus  i 
Iwi  per  Urriorepo  semm  dal  loism  fira 
MeemlnMn,  cum  pleoa  aolmia 
iapo  iu  dm  partter  ieoium  I 


reoeou. 


CATOT  XXIS, 


esl :  quapropter  licel  igois  folminibns  et  sonilus  lo- 
niinis  sifflul  flanl,  auie  umeo  Igois  videlor  quam 
tonitros  aodialor. 
B  Vnpernliter.  Vapor  esl  emanatio  vel  exbalaiio 
temK,  ooaodo  videlicel  aqua  de  imia  terrm,  ol* 
modum  in  teirabsimis  oebolis  exbalaodo,  sorsom 
ascendii. 

Cwmatiter.  Caoma  Grftce,  calor  Latioe.  Zetos 
etiam  Grscoe*  calor  lalioe.  Hinc  xetm  diconior  ass» 
balnem :  ei  aelarlos  dicHor  qoi  prsDesl  xelis,  id  esl, 
balneis. 

SnbtHierihne  etementie.  Hine  apparel  quod  igois 
Cflsleslis  penelrabilior  sil  quam  ignia  lerrestris,  ciltoi 
efiiBCins  lOTislbtlis  csl»  sed  videtor  per  cames  ei 
colores. 

loG.  AOCT.  Glossji.  ^Fntndna  nuhinm  attritn  noMei 
in  mednm  eUicnm  CQUiiornm,  Com  n«i>ila  InTicem  io 
so  fberiol  collisat  illico  fulmina  emiituoior»  debinc 
seqountor  looiirna :  qum  licel  Urdiora  sini  aonitu 
praecedcnlev  coocuml  lumiob  clarluu»  pariter  tameo 
com  fiilgure  eioitluntur.  Sed  eororo  sonitus  Urdlus 
peoelral  aores»  qoom  oculos  splendor  ivlguris  t  ad 
C  iQSiar  secorls  arborem  procol  ciBdeolis  :  oojos  qoi- 
dem  aou  eerols  ictom  quam  ad  aures  penreniat  ao* 
olius,  Fil  eoim  foimeo,  uube,  Imbre  el  Tcnto.  Nam 
cdm  Tcolos  lo  Dobibus  Tcbemenier  agiuios  esl,  sic 
localescil,  ol  accendatur :  dehioc  oi  prmdiclum  esi, 
folgora  el  tooliroa  simol  eipriinoolar :  sed  illod  ee* 
lenos  Tideiur  quod  clarum  esi :  boc  aoteoi  ad  aorea 
Urdios  perTemU  Posl  fulroinls  autem  idum  tooio- 
rom  erompere  Tloleiiiiam»  sicque  fororem  tempesu- 
lia,  qoem  lo  oobibos  eooelosi  agebanl»  exeoolea  od 
lerraa  emitiuul.  Horalios : 

Ferlootqae  muomoa  fblgora  oMmtes. 

JoAN.  NoT.  ScooLU.  — 5cif  emdtwm  tardine  ad 
anree^  qnam  fntgorem  ad  oentoe  pemetrare.  Soiiom  coui 
igoe  fleri  eertom  esl,  eolUsloao  ooim  laoia«  alalim 
ioeeodhim  emical :  qood  Ter6  oeroalor  ciliua  ftrice- 
irom  quam  looilroom  aodialor  ooo  esl  alla  rano  ^ 
H  oisl  qood  lox  odor  esl  plaaa.  Lonseo  enlm  repeolo 
el  sioe  soccesaiooe  oerom  illoatral ,  qoeomdaMNlom 
locema  loco  leoebroao  ilaU,  sUliro  omnla  plooa 
liool  locot  ad  qomcunooe  loca  radioa  Igols  perTCoire 
potesl:  al  sooos,  qoi  ll  aerla  nmHooo»  uoqoom 
fapide  Immisso  in  aqoam  atoOQaalem,  qaoqooTorsom 
a  ecntro  exeuol,  innumoralmea  cireioaliooes  paola* 
llm  ad  lerraio  perTeoieoles.  Tido  Arisloloiem  libro 
socondo  de  Aniom. 

Et  ignem  cannudMter  4e  enwerhrikno  trakoL  cao- 
■ALiTBo  adTcrbiom  iraxli  ii  Grmco  ami|Mi^  qood  ealo* 
rom  el  mslom  sianificat. 

Moairooaom.  i^ora  sool  lolmioom  geoero  i  primom 
bomidom»  qodd  noo  oril  qoidem,  sed  loAMcai;  id  ab 
Arialotele  psolico  comiomioaior.  Sieoa  alia  aooi  ooo 
oreoiia  eiiam » aod dMslpaniia.  Tertiom  esl,  qood  a 
pooda,  ol  ArisMeiea  ioqoil»  imii.  didtor.  TOidos 
Tideior  firtmrprelari  daroDi :  mm^  munrm,  qnod 


851  llEDi£  VKNERABIUS  OPERUM  PARS  L  —  MDASCALIGA  GENOINA. 

eolKsoruin,  coneorrente  simiil  et  loBitrtto^  8ed  eonio  A  Itaiit,  nbt  mitiore  hyeme  et  «staie 
tiMi  itrdittt  *  aiiret,  qoam  *  fulgorem  ooolot  peoe-     qitodtromodo  verott  Yel  autumntl. 


m 


trtre.  Ntm  omniom  renira  eoUbio  ignem  creat. 
*  Qttidtm  diciint,  dom  ter  in  te  vtportliter  tqutm 
de  imit,  ct  ignem  ctamtliler  de  saperioribus  trtbtl, 
iptit  confliientibut  horrisonos  tonitruorum  crepitut 
gi|ui;  et  ti  ignit  vicerit,  obesse  friictibos;  ti  tqut, 
prodesse.  Ideo  tulem  fulminis  ignem  Tim  htbere 
migorem  td  peneirtndam,  qoia  ^  tohiilioribot  ele- 
meiitit  fiMtas  e^t  qotm  qoi  nobis  in  osu  est. 

CAPUT  XXX. 

CTM  tton  thil,  et  qtert. 
Ilyeme  ei  «tttte  rara  tont  fuhuiiia«  qola  ■  hyemo 
gelidat  wt  quicqaid  aedpit  ignei  vaporit  extlngoil. 
iEsUte  calidi  *  Ttporis  raro  tenuetqoe  dentantor  In 
nahrtttine  quihot  non  falgurat.  Qoae  rttio  Scytbitdi 
J^piomque  prsmanlt  a  fhbntne  :  cni  tttbjtcet 


B 


CAPUT  XXXI. 
D4  artu,  €M. 

Arcus  in  tere  qotdricolor»  tx  tole  tdveno  nohi-» 
bosiiae  iormttar,  dom  radios  totis  iinmistot  ctfK 
nobi,  repolsa  ade  In  lolem  refriagitiir,  losttr  eera 
imaginem  annali  reddentit :  qui  de  coelo  igneom,  de 
aquisporpoream»  de  aere  hyaebthinom ,  de  tetta 
gramineom  Irthit  colorem.  Rtriut  turem  tetiato 
qoam  hyelne,  et  rtro  noctihot '  nec  nlsi  in  plenl^ 
lonlo  cemilur,  ui  pote  de  luna  refdlgent. 

CAPUT  XXXII. 
Db  ttnMM* 

Ntthet  cotcto  gttttaiim  aere  conglohatttor,  qol  *  na^ 
tttrall  levitale  vapores  aqttarom  de  terra  mariqoe 


?ARIANTES  LECTIO^IES. 


*  A,  oi  anres. 
'  A^sa^ihmorilttf. 


•  C,  /tijittr. 

*  A,  B,  1«  %€Nie.     '  A,Bt  vMparei  nrm.*.  densMliir 


*  Hic  in  A  hthetar  phrasit  teqoent :  Ide^^  tlc. 
'  A,Bt  vMparei  rarm.*.  d 

CLOSSiE  ET  SCUOLIA. 


^  A  om.  nee. 
•A.B«C,/iimoii. 


rilfelo.  Aarttin,  «t,  «rfrttftfm  iiifiit  llfmlur.  tuciKli» 
tllft  nttl/taiodo  omkitljt:  ei  Murtm  gramda^  kin 
ttUmne^  porm  edtojiimafo,  ijrtt  M;rli  eiira  uHum  oiiHd 
fji^emnuKhfm. 

CAPOT.  XXX. 

Btiatr*  Ram.  GLOs^ts.^-Qtto;  ralio  SrtflJKmn.  Scy« 
thit  fHgidisstmt  nisio  ctt,  ihi  ergo  non  nant  fuhnint 
propier  frigot,  sicut  nec  tn  iEgypto,  propter  ctlorem. 

JoA2i.  lioT.  ScHotu.—tf  irm^tl  meiate  rara  (utmma 
Heuni.  UniTertt  haec  fere  ad  Yerhom  ex  Plinio  do- 
tttmptt  tont. 

GJkrOT  XXXI. 

Baiatr.  Ram.  Gloisjb.— F«  toU  adwena.  Dom  nn* 
het  e  re^*ion^  tolis  saott  ormaior  iris  :  scieDdttm 
ctitm  qttki  de  IttHa  formttur«  qutndo  in  plenilanio  est. 

luitaf  eerar  imagmem  annuti  rrddtNlis.  Imtgo  enim 
annuti  trciit  etl :  quit  sicut  imtgo  in  cert  eiprimi- 
lur  cijtttlibet  rel«  sic  Uttbibus  sotis  imsgo  figurator. 

Inc.  ACCT.  Clossji.— Aroitifi  tttre^adn^olbr  e« 
iok  adveriO  nuMutque  formalirr.  Atcus,  id  est,  iris. 
Est  enim  iris  solarb  corporis  imprestio.  Quadrieator^ 
id  est,  qaaloor  eolorom.  KuHiuuiue  farmatur»  Mu» 
het  parrt  nohit  Tidetor,  tdeo  ttmen  rotgna  ett,  ul 

fierumqtte  s^^^ero  nohls  occoltet,  et  radios  iptiut  iii 
«tm  rerringtt.  ReiNrlM,  Id  tsi^  repercusst  tciet 
Iflittt  rtdii.  C«v#  nuki^  Id  estt  densffi.  Dum  nubes  e 
reffione  solis  sanl,  formttor  iris.  Sciendum  etitm , 
Ottia  de  Ittnt  formttttri  qtttndo  in  plenilunio  ett. 
In  tatem ,  Id  etl,  contra  tolem.  Refringiiur,  id  esl, 
repercutitur.  Ittslor,  ad  exemplum  t^  td  timili- 
todincm«  cerse.  Beddenii»  imaginem  annuli.  Imtgo 
enim  tnnoli  trcot  est :  quia  tlcttt  imtgo  in  cera 
exprimiiur  cttjaslibei  rei «  tic  nobibut  soHt  imtgo 

Surttor.  Qtti»  tcilicet  treus.  De  cedo  igneum^ 
ett,  ruheum  trthil  eolorem.  De  aqui»^  Id  esl 
de  mtri.  Pttrparevm,  id  cstt  rostcrum.  De  aere 
kjaeinihinum :  ipsum  in  modoirl  bytciiitbi  Itpidis. 
De  ierra  ^ramineum^  fd  esl  Tiridem.  ittritts  «Mlem 
a^iiau  quam  kieme^  id  etl,  lormttar  trcttt  in  aere  : 
qoit  mtjores  nahet  ttiint  in  hieme  qotm  in  sttale. 
Ei  raro  nociibue^  scilicei  fsrmatar :  quia  de  pleao 
orhe  solis  efllcitttr.  Nee  cemliar,  sciiicet  in  nocie, 
nisi  ih  plenllunio  •  otpote  de  lona  refulgens.  Itom  : 
Siiie  sole  ei  nuhlbus  nunjiiuam  aoparel  arcttt,  quia 
ex  tepore  radii  tolit  tpeciet  ejos  lormttar.  Qotdri- 
color  enim  esi,  et  ex  omnilios  elementis  in  se  rt« 
pit  species.  De  cmlo  efNm  trthit  igoenm  coiorem« 
de  tquis  purpurcttm»  de  tere  tlhttin,  de  lerris  oid- 


ligil  nigrom.  Ilie  tuiem  trcos  pro  oo  qood  a  solo 
resplendet  in  nubibus,  Cbristi  gloriam  indicai,  hi 
propbetis  ac  docloribtts  refalgeutem.  Alli  ex  doohtto 
coloribiis  ejus,  id  est,  aquoso  et  Igikeo  duo  Jadieitt 
signiAeari  dixerunt :  ttnom  per  aquam.  dom  impii 
perierant  in  diluTio :  alterum,  perqnod  pottmodom 
pecettoret  eremtodi  sunt  in  Infemo.  item  iri»  GrKc^« 
Lttlne  dicitur  orrtts.  Arcos  In  die  plutl»  ptrel»  ei 
est  slgnam  propliittionis,  dicente  Domino  temporo 
diluTii  td  Noe  :  tonam  areum  moum  in  nuMt»»^  ef 
(^  recordakor  [aderi»  m^^  etc.  In  arctt  Tcm  duo  toni 
colofes  principtles,  Tiridts  scilioei,  id  f.<u  aqttotot 
et  rubeos :  in  quibut  nimirom  des^iiator  ap«rte  Mtta 
baptismatis,  et  ttnguis  redempilonis,  tcI  grtt't  Spi- 
rittts  stiicti.  Per  l»ec  dao  th  oronihus  emundtmttr 
pecctiis.  De  quibus  duobus  mysteriis  lota  Eccletia 
cingiiur,  rt  per  basc  in  noTitttem  grtliie  Del  reno« 
vttur.  Vel  per  duot  coloret  postumiit  intelligere  duo 
Judicit  :  unum,  quod  ftctum  est  per  tquam  :  atque 
aliud,  quod  faciendum  ett  per  i|^iem. 

4oA!f.  Nor.  ScttOLU. — ArcMf  in  aere  guadricolor^ 
Arittotelet  in  lleteons«  lib.  iii,  Irittm  dttnlaxal» 
quorum  rttionem  reddit«  colorum  meminti. 

Ei  raro  nocHim».  Cemitur  et  noctoraa  irlii,  ted 
raro.  Arisloteies  «tate  sut  intrt  sextginta  tnaot, 
semel  noctu  Tisam,  nec  unqutm  nitl  dedma  fttlttla 
dum  plena  est. 

GAPUT  XX  xn. 

Inc.  adct.  Glos^a.  —  Nuhe»  coacio  guiiaiim  aera 

H  «ON|;fo^attittr.  A  nubibus  ergo  rapiontur  aqnm  fiMrit, 

^  ei  iteran:  tb  ipsit  redd«niar  in  lerrit.  Sed  ut  este 

dulces  postint,  In  plnTlit  coqaanlsr  Igne  tolis.  Alii 

aotem  dicant,  non  tanlttmmodo  aqu»  marit  mdiet 

concrescere,  ted  etitm  exbalalis  teme  Taporihot 

nebulas  tdolescere,  qoibas  densaiis  cotctisoiie  nohet 

siiittt  sargere,  ttque  iisdem  Itbentibos  plovits  effun- 

dere.  Nttbet  tutem  apottoli  signifimmtar  ttque  doc* 

toret.  PloTiserfo  ttabiam,eloqidt  tonl  apottoloram, 

qa«  qotsi  gotittlm,  id  estt  sentltHler  Tenlant,  ted 

tbandtQliot  doctrinae  fecanditaiem  infandttni. 

JoAM.  NoT.  S€ttOLiA.--iVttto  coacio  guiiaiim  om 
cott^lttttiar,  qiri  fumaH  Uniate.  Tradttttlphyticiloct 
per  qom  indiret  totpensm  feranlor  fHgldt  eete  per 
aotiperistasln,  qoa  proprieute  natane  fil  u%  bihoiiia 
teropore  poiei  ac  suhterranea  loca  lepeanl,  aestlTo 
autem  frigida  sint.  Igitur  dnm  tepore  solit  eontio* 
guniur  nitrit,  Itciis  «t  sugnt,  exhtoriantor  Taporot, 
ct  ti  caloris  toiiuntur  in  subiimilatem  nuhium  :  M 


m  MS  NATimA  R£RlIil. 

MOiriieM,  qtttndNi  ia  mfaivlMnit  •Ullit  roiisistuat,  A 
M»  vi  iij^enJK  !■  altimi,  q«a  vel  solis  i|iie  decoell 
vel  eerift  iUMre  militl  dolceseeni,   ni  «Mrlmmi 
afuam  Imim»  tel  dttkem  inariiiit  iMNrblt  Inftmdenlei, 
in  ennirariMB  enlemiia  trantierre  tapore  m. 

GA1>I}T  XXXIII. 
Di  Imtribut. 
fanbret  eiB  nnhinni  eoncreli  gnilalit,  dmn  in  mti^ 
jnret  tlillat  coennl,  aerit  amplint  non  ferente  namra, 
Mne  Tenln  bnpellettte»  nonc  iM>le  distolvente  plura- 
liler  nd  lerfat  dilalNmlQr.  8ed  platiat  Tocamut 
loniat  ei  Jnget :  nimbot  aniem  repeniinee  el  praBci- 


m 


CAFIIT  XXXIV. 

B9§rtmdim. 


CAPUT  XXXV, 
Dtnive^ 
Nifct  aqoarom  vapore,  needum  dentato  in  |ttttas« 
ted  gelo  pneripicnie  fitmMinUir»  qnat  in  allo  mari 
non  oadere  perbibeni. 

CAPUT  XXXVi* 

Slgni  UmpeumuM  ul  $erenilaii$. 
Sol  in  orto  tno  maculosut,  tel  sob  nnbe  latent , 
pluvtuin  dicm  pnetagit.  Si  rubeat,  sinceruin ;  si  pal« 
leai,  lempettuotom;  ti  concavot  fidelur»  iu  ut  in 
medBn  Ailgent  radiot  ad  Auslrom  f  l  Aquilonem  emit- 
Ul,  lempetutem  bomldam  el  Tentotam;  tl  pallidos 
itt  ttigras  nnbes  nccldat,  aquiloncm  fetttom.  Coehini 
ti  tetperembel,  terenumdiem;  slmatte»  lempe- 


€lnttdinlt  lapiltt  u  tlillit  pln^  IHgorie  ei  t^ti  '  ttttetom  slgniicaU  Ab  Aquilone  folgur»  cl  ab  Eom 


'  flgera  cnnglaelaii.  in  nem  eoagnlanlttr,  aed  dtittt     maiimt  tempetUiem .  H  ab  Aottm  flatot  se^lttm 
oittn  nnlfttalttr,  el  ittlerditt 


noeittde-     ponettdU.Lttttaq«arUelrobeniqttatiattr«m,fettlot 
ntlendH;tltnmam  in  comicttlo  ■uculit  ttigrescit» 

VAiUANTBS  LECTiONES. 


AtB,C,ripefo. 


MipierMgntdettsattlttrbittobet«q«B,  afnnarv  nvn* 
inm  tete  ennglomerantei  tiia  te  iri  el  quadam  inani- 
Uile  ittle  tete  tnslinent :  primnm  kiittr  propier  hn* 
■Mrit  breviuiem  non  detidnnu  obi  anieni  e  nobe 
cnngesittt  flt  b«mor«  pmpur  pondnt  tete  tottinere 
neqnilt  sed  denno  ad  lerram  fertnr. 

CAFST  ixitn. 
JoAn.  Nov.  ScnouA  ••-^Sed  piutnm  eeMMUit  Untas  C 
e$  jofm.  Ptoria  generate  nomen  aqoarum  omniiim 
ooDlesiiom  ett,  rot  enim  sublbni  non  flt,  nec  pluvia 
didittr.  Ntoibi  rwentiiii  sunt  et  prsedpites;  hos  Ari- 
ttnicles  v6cal  >«6^rtf « :  aliud  genus  ctl  minmiitimit 
gttiiitt  dentit  lamen  aique  intiar  rorit  eadent,  qnod 
idem  aictor  ^iTMk;  imber  aniem  etl  moderatus» 
rorttbniittt»  neqoe  praecept. 


CAPinr.  xisiT. 

ioan.  Nov.  ScnoLii.— 6*mnifims  lapUU  ex  tiHlh 
fMm.  Crando  difllen  n  niYo»  modo,  loco  et  lan- 
pom :  elenim  m\\  modice  cottcreu  esi  floocl  iiisUr, 
tttti  intli  talit»  grando  in  tolidam  gtadem.  Nii  fit  in 
nnbibttt,  grando  inferiom  loco ;  pluf  ia  namqoe  inter 
cadnndom  pmpler  repeniioam  moutionem  calidi  ct 
klgidi  enngelalor  enliperislatl«  nnde  montes  nivosi 
ted  tine  grandlne*  inleriom  loco  enim  flt :  flt 


deniqne  nis  Mgite  locis  lemporlbotqtte»  al  grandn 

SU^9m%  uhe  iektmtttr.  Qimcttnqtte  nntiperltUsi  D 
flnni*  tlaUm  redettnl  ad  natttmm,  qme  cattsa  ett  oi 
gmmlotUtim  tolvalitr. 


inatttran^qttm 

Ktinierdin  tesjfkiu  mum  ncetm  ieddunt.  Noclet 
solto  frigids»  tttttl,  al  pnndtnet 


nropler  n 
ittttldttm 


CAHTr  XXIV. 

bic.  AOcr.GuMtJu— /VliM  n^nnmm  «nporr,  neednm 
imetdo  in  pUkn^  $e4  ffeim  pretripiente  femmntMr^ 
mm$  im  nim  mnri  nen  endere  fermbent*  IJcnique  ail 
bentttt  Ambraslttt»  qttod  plemmttNe  glacblibot  venlo* 
ram  flaiibot  rigenies  aqme  tolidanUr  in  mvem,  ei 
mpln  aem  nlx  ittndttnr.  Slmlil  quoqtte  ratione  gran- 
dittttm  eoagtttallo  flt.  Aqnse  enim  nnbinm  rigom 
venlttinmqtte»  tiringunlur  in  gtadem,  aique  duret- 
cnni.  Miinc  gl«ciet  ipsa  partim  fragorc  ventoiuin 
conHttinttU  In  fragmine,  Darlim  solis  vapom  tolou 
frttsiaiim  ad  lerram  ttilabitur.  Qnod  sotem  miunda 
videtnr»  bectelis  calor  focK,  ct  mora  refrenanlis 


GL0SS4L  ET  SCHOLIA. 

ncris,  dnm  per  longttm  spaiiom  naqtte  ad  lerras  cnr* 
rit.  iTigttraliter  namqne  arando  perfldim  derilia  est« 
lorpom  maHliie  frigida.  Nix  enim,  homlnet  incrednll 
tnm,  firi^distimi  atqne  pigrl,  M  ad  luflma  lorpom 
nienlitdepreul.  Item  elio  imdledn  :  Nivct  bnminet 
tttnl  dlleciiono  fHgentet«  ^ni  etiain  elsl  exitUnl 
candidi  pnriuu  baptltttialit »  non  fervent  tpiritn 
chariutls. 

CAHrr  xxxvi. 

BRibcr.  Rsn.  GLOsSiB.— Sof  in  ortn  $ne  wmmintns. 
Prognostice  loqoiittr.  Prognostlca  enim  dicr.ntnr  m* 
rum  foturarom  signa. 

PrmsagiL  Sagam,  est  acute  lentim»  ex  qno  sagaeet 
dicti  sunt  canes. 

Cmn  Detfldni  undi$  $mpiH$  eulliunt.  Delphini  ob- 
viam  ventis  pergunl,  ne  venti  eos  in  undis  coUectoa 
ad  iiltora  allidant,  ct  ad  moHem  eonsumanl. 

ioAH.  Nov.  ScROLiA.  Soi  in  artu  $ue  maeuiHue. 
Perlinet  eliam  ad  rerum  nalnram  tempesiatttm  per 

Erognostlca  considmratio,  ntilis  in  agrio  rem  agenii* 
tts;  qu»  non  a  sole  ac  luna  rebtt-qne  cflftletlibttt 
unlnm.qttanquamab  bb  politsluittm ,  sumutttttr  : 
ted  ab  animalibut,  tnm  ellani  mbnt  viu  carenlibus. 
Pnnit  oriens^  et  non  fervent,  quemadnMidttm  a  Pli- 
nio  taipum  etl»  temniun  diem  nttntiat.  Sol  tl  patii- 
dtts,  hibemam  grandinem  :  tl  teremit  ooddit,  ac 
hvsttt  pridie  tereottt  orilttr«  pnetaglttm  indubiutm 
tereniUlis. 

Vei  $uk  nulte  iatene.  Prciertim  si  vf  loti  trabt  so^ 
periori  e  loco  solls  globo  Immineat,  ac  eadem  mox 
condalur. 

Si  rubeatt  dneerum.  Si  anlo  exortttm  nobet  ro- 
bescnnt,  venti  emni :  si  ciim  hit  iiigrae  copolentor, 
mlscentur  ventl  imbribus.  Si  oecident,  etrortns  mane 
oriens  rnbeal,  plnvias  praesagit :  at  si  nnbes  drea  oc- 
cidentem  rabesdmt,  serennm  fore  eom  qtti  sequetur. 

Si  paUidue  in  ni^a$  nubut  ofuiimiem  uentum.  Si 
a  solis  exoriQ  nubes  dextra  ae  sinislra  dispdlntttttry 
frmsagium  ea  v^ntorum  cnm  hnbribtts;  aspem  vem 
lemp^las  si  ciun  plovia  occidit. 

IiOnn  ^naria  d  ruheat.  QnarU  hina  maxime  in 
praesagiis  observaior ;  si  snlendens  ac  pom  nitom 
fiiimit,  sereniuiem :  si  robiconda»  ventnt;  si  nigra, 
plovias.  Pari  HHHln  obscrvalor  ^iy<iroMtK.  «ftfMv/Koc, 
nnvaiXnvo;  :  rursot  lixorefMC,  adnde  ttftfixv^oc  • 


lepldo  aem  exdpilttr. 


)$S  BEDJE  VENERABILIS  OPERUN  PARS  I.  —  DIDASCALICA  GEflUlflA.  250 

*  plvvittnn  mensis  exordivm ;  u  io  medio,  plenilaniuro  A  CAPUT  XXXYII. 

terenutn.  liem  cuni  aqua  in  nocCurna  navigalione  De  peatiUtiUa. 

sctniillai  ad  remos,  lempesias  erit.  Ei  cum  Delphini         PMliientia  naacilnr  ex  aere,  vel  siccilaiis,  vel  ca- 

«ndis  s»piu5  exsiliunt*  quo  illi  reruniur,inde  veiiim     lorii>  ?el  plaviarum  Iniemperaniia,  pro  meritis  ho- 

exsurget,  ei  unde  nubes  discoss»  ccelum  aperiunt.        miauin  corrupto,  qui  apirMido  vd  edemlo  pereeplM 

YARIANTES  LECTKRfES. 

>  A,pluvlale. 

CLOSSJt  ET  SCHOliA. 


hioc  fi«voft^«k«  et  postremo  sllena  :  id  est,  prima  » 
quarUy  septima,  decim»,  decima  quinta,  Hdm  oo- 


na  ,  vigesima  tertia,  vigeaioa  septima,  et  interlu- 
nium. 


iKPTIMTBlO. 


canrr  xxxvii. 
JoAW.  Rov,  ScHOUA.  pMfllfiiHa  «fffdlmr  aere  vei 
iicduaU^  9ei  euhris^  vel  plutiantm  iniemperemtia. 
Pestilentia  onde  nascator,  quemadmodum  ct  alii 
eveutus  remm  naturaliom  •  eiiam  a  physicls  qute- 
ritnr,  q«am|uaro  tota  baac  dinpuUtlo  ad  medicos 
aHicieiida  sit»  ex'stim«m  multi  venemMO  halito  ez 
lerra  cooriOvqQem  sol  dom  venenuro  fervet,  in  aera 
addadt*  qul  loa|e  lafeque  hoe  vencno  infectus  (Ini* 
dtorenha  mtts  o«mi«m  el  ^illime  a  maxime)  vl- 
dasim  corpora  non  herolnuro  modo,  sed  et  quadnn 
pedttTO  H  avittm  etiam  hoc  aflbttt  laiidt :  itaque  ad 
solero ,  qoem  aUas  lamen  medicum  taciunt  podc, 
httjtts  luis  cattsam  refiBrunl,  vocamque  Apolliaem  a 


GraM»  eanltiv^  quod  per4ere  signilicat.  SunC  de 
hac  re  tton  indegantes  nec  loiocttttdl  versicttU  Lmr 
creUi  poeim  iq  prtmis  vetttsti«  quoa  ai 
vettioiit  enim  Cttn  haesenleatla  Redm. 


llone  nlio  qo»  iH  merUf ,  aot  uadei 
MortifiBnm  poarii  dadem  eooflare  eoefta 
Moftida  vislismlttnm  ireoeri  inoad— ipia  caiervlap 
EtpedlaflL  PHmom  anlunmi  semtoa  reram 
Ema  sopra  doeuL  qtt«  mnt  viulia  nobis : 
Et  contn.  qwB  am  BMfbo  mortiotte  neceme  est 
Mttlu  vonre :  ea  eem  cma  aom  nrie  eoofU, 
Bl  pertttrhenmt  eoelum.  flt  morMdosacr. 


Alineeavis 
ASealrl 


ealrlttsecus»  nt  nuhiSy 


^  DR  NATUBil  RERUM.  258 

lammrtcmqiie  fOBerat.  Uniie  mpius  omne  tempos  A  crebris  lemniiu  spacia  dislingiiuntur,  vl  ci  geniium 

termiBos  Interclodant,  et  altemis  opibus  omnes  pro* 


aesUlis  in  procellas  turbinrsque  brumales  verti  cou- 
spictmas.  Sed  bttc  cum  sao  tempore  «  ?enerint« 
tempesutes;  cum  lero  aiias»  pro4igia  vel  signa  di- 


CAFUT  XXXVIIL 
He  iMlttra  n^imnmi  dutfUei. 
Aquanmi  doplici  natora  rormanlur  elrrformantor 
onmia  •  qnae  cerauntar  in  terra.  Nam  safstt  in  mari 
coareaientes  morulibos  rroclos  notriottl  in  lerris 
et  aere,  doices  apUos  alendis  rmciibos  siliqae  sedan- 
dft  oongroanl.  Sed  qo»  barom  *  naturalis  sit  quxri- 
lor.  Utraqae  autem  deprebenditor,  duro  in  alieru 
Ifiim  reTondi ,  baec  per  marinorom  olernm  cineres » 
illa  per  bomnm  diffiisa  queanl ;  maris  ?ero  rrelibas 


Tindas  per  commercia  diteni. 

CAPUT  XXXIX. 
De  teslu  OcenuL 
iCstos  Oceani  lunam  seqoilor»  Unqoam  ejos  as- 


*  A,  By  ewenerint. 
'  Aom.alovfcestma. 


A  om.  ipiee, 


piratione  relrorsom  trabatury  ejiisque  impulsu  re- 
Iracto  rerundatur,  qui  qiiotidie  bis  adfluere  et  re« 
meare,  unius  semper  Iiorb  dodranU  elseminncia 
IraDsmiBsa,  fidetur,  ejusque  omnis  cursos  in  bedones 
et  malinaSy  id  cst,  in  minores  jbsIus  dividitur  el  ma« 
jores.  ^  Laedon  enim  ? i  accorrit  boris,  totidemqoe 
recornt;  Maiinas  vero  v  accorril  horis ,  sed  septein 
recorrit.  Sed  l«don  a  qolnU  '  et  a  vicesima  luna 

VARlANTeS  LECTORES. 
....  iern;       s  A,  namra.     *  Leeden....  eeptem  recurrii  om.  A,  B,  C. 


GLOSSiE  ET  SCHOLIA. 


Per  eoeloo  ?eoiunl»  aol  ipsa  saRpe  eooru 
De  lerra  sorguni,  ubi  potorem  iHHnida  nacU  esl 
lateoipesUvis  phivKs^tte  H  solibus  lela. 
Noone  vides  eiiam  casll  noviiaie  et  aquarom 
Tealari,  procoi  a  palria  qtilcunqoe  doinoque 
AdveoiMni.  ideo  quia  kmge  diserepiiaot  res. 
Vam  quid  BriianQis  eaelttm  differre  pmsoiaa, 
£l  (|uld  U  iEgypto  esi,  qoa  raundi  cbudieal  axls, 

8uid  ni  ottod  io  Poaio  est,  differri  el  Gadibus,  aiMioe 
sque  ad  nlgra  virnin  pereocuque  secla  calore : 
QuB  eon  quatnor  inter  se  diversa  videmos 
(^toor  a  veBiis,  et  cosli  partibus  eaie, 
Tnm  color  e|  hc\e»  bomlnoro  dlstara  vldeUr, 
Larglier  et  morbi  geoeraiim  secia  teaere. 

CAFUT   XXXYIII. 

MoA».  Nov.  ScnoLU.  A^unmm  dapliei  naiura  /ormmc- 
turei  reformantur  omnia  aum  generantur  in  ierra.  Se- 
qoHor  opinionem  vetusiissimam  ThalisMilesii,  qui  nu- 
meraiur  inter  septem  sapientes  :  hic  ut  Aristoteles 
kK^itor,  bumorein  Trccvvircpfca  esse  seripsit  rerum 
omnium ,  qux  sonl  el  qos  nascuntur  in  coilo  et  in 
lerra»  cum  qoo  fabula  couseatil  Domeri  de  Oceano 
palre  illiadoi  x).  Uie  igitur  aliis  omnibui  sub  lerra 
affunditur  marihiis,  primum  in  Urnis,  veluti  a  Flinio 
dietum  esi«  Ooeanuui  in  tema  maria  allatrare :  hic 
reliqois  omoibus  gcneribus  aqoarum  materiam  sup* 
oediui;  at  res  alit  deposiu  crassitie  et  aosieriUlc» 
dom  per  arenas  colatur.  hoc  est ,  ut  ita  dicam ,  cri« 
l>ratur,  onde  At  ui  omnibiis  dulcesaquas  reddat.  Sunt 
enim  llumina  duleia,  unde  iiou  modo  agri  el  stirpes 
alantar,  sed  animalibus  qooque  potussit,  quapropter 
Cncce  dicU  sunt  irdrocfiot  a  potando  llumina,  el 
apod  poeus  pocuia^  qood  eaiodem  rationem  respicii. 

Ifaris  tero  puctibus.  Majores  regiones  maribos 
distingountur  :  minores  fiominibas,  ut  qui  ad  exU- 
ras  n^ooea  peneirai,  maria  Iransroittil^  oode  liue- 
rm  ei  slodia  iransmarina  apod  Ilieronymum,  pro 
AihenieasiQm  el  philosophorom  apud  eos  schola,  £i 
apod  propheum  ex  ^rito  Dei  maria  Uodantor  osu 
oaYigatloais  el  commerciorom  iolra  sese.  Ulrum 
fcro  oMre  sil  ot  an  naioraliler  salsa,  lam  de  flovio- 
rom  drlgroe»  vlde  Aristotetem  Mbro  i  twv  Usxi&pm. 

CAnnr  xxxix. 

loAii.  NoT.ScaoLU.  Soperior  commenUrlos  ( Figurm 
eausa  eammeniarium  post  Joan.  Nov.  Scholia  posuimus) 
racenliorls  esl  cojusdam  quam  illse  antegress»  exposi- 
tlooes ,  aoemadmodom  fadie  colligitur  toni  ex  ser- 
asoais  hamio,  lum  ex  tracUtione  Mon  yei  tiedonm  el 
maSnm  peregrinaram  Tocom ;  nos  Umen  scbenia  el 
•^  '  "^  01  lavenimns  in  exemplari  manu- 


B  soipto,  excodendum  dedimus.  Quod  vero  ad  xstos 
attifiet  (esieaim  hoe  propter  Ptolemaei  Cosmographi- 
ca,  atqae  propter  physica  annotandum)  non  esse 
ubllibet,  iiec  loca  eadem  semper  obtinere  sestus. 
Est  enim  causa  qusedam  ignCa  ei  occulu,  qua  undm 
sic  iropeliantnr,  maxime  in  faucibus  littorom.  quas 
usu  longioris  teioporis  sic  evanescunl,  veinti  in  ar- 
boribos  et  animalibus  viulis  vegetatio  paolatiin  emo- 
riiur.  Hinc  esl  quod  quaedam  veterum  observau  pro 
falsis  aique  incompertls  habeanlur :  quemadmoduni 
Ptolemaeus  in  littore  Britannico  plures  recenset  quam 
boilie  in  his  iitloribns  inveniuotur  :  tiiin  qmc  de  me- 
morabili  illo  »sta  iiiter  Atticain  et  Eubaeam  (aoem 
Euripum  vocant  Gneci)  longe  aliier  res  depreiien- 
Uitor  iiunc  atque  a  veteribus  ineinoria;  mandatum 
est.  In  PioIenuBi  ubulis»  quia  interpres  Gmcaiii 
dictionem  non  vertit  (quod  tamen  commode  iierl  po- 
tuisset)  Gmecte  dictionis  ignarus,eo  loci  oppiduni 
ejus  nominis  positum  arbitratiir.  Aristoteles  auetor 
est  («|uanquam  a  quibusdam  scribaiur  ciim  doioris 

C  iinpalientia  victum,  quod  io  Eiiripo  reciprocationis 
causam  invenire  nequirel ,  in  mare  iioc  pimipiiem 
sese  dedisse,  adjecia  caosa  roortis ,  quam  iis  veii>is 
prodidit: Aristoteies Euripumcapere nequivii,  atipse 
capiet  Aristotelem)  haiic  rcciprocaiiimeni  venire  ex 
occultis  flatibus,  qui  aere  in  ravitaiibus  horum  loco- 
rum  constricto,  expellantur.  Fteri  eiiim  uuut  inaxi- 
me  in  locis  angustis ;  et  ubi  littora  ex  adverso  lacto 
coucursn  fretum  elliciunt.  Nam  in  loci  augugiia  mo- 
tiis  primum  el  maxime  deprebenditur,  qiii  in  vago 
pelago  propier  latitodinein  in  imiiiensoiu  spargitur 
ac  sic  evaoescit.  Vide  Arihtot.  lib.  ii.  Meteorotogiae. 
Et  per  ofquiHOCtia  vel  solstitia  sotito  validus  ostuans. 
Et  hoc  nalurale  est,  quandoquiilem  quod  Aristoleles 
quoque  scriptum  reliquit,  bas  temporum  permoUtio» 
iies  aera  commovenl  propter  violenu  sidera,  qu» 
sunl  in  Ariete  et  Oriooe.  Vide  rursus  Aristotelem  ii- 
bro  II  Meteoron. 

Vkt.  Commcivt.  IsU  roU  ( Vid.  pag.  seq.)  pertinei  ad 
D  Concordiam  inaris  et  iun»,  quae  si  concordat,  maxima 
est,  ot  Bedadocet  in  librou  de  Temponim  ratione.  Nam 
acslosOceanf  quotidie  bis  venireet  reroeare  perhilieiur; 
io  ortu  sciiicet  el  occaso  Inn^e.  Ascensus  autem  ipsi 
ia  Monas  el  malinas  diviJuntor,  Id  ea,  in  minores 
ac  ranjores  «stus.  Malina  namque  a  majore  lona  et  iae« 
dona  qnasi  Iwsa  dicitur  tmde.  Qn\  asccnsus  quando 
iiicipiant,  vei  quantum  teniporis  teneant ,  signatum 
est  in  ligura.  Nani  iiiterior  rotula  triuin  partium 
niundi  habet  iiomina.  Spatium  qnod  extra  hanc  cst , 
aeris  terram  undique  cingeniis,  lypum  gestat :  unde 
et  ventoriim  |ier  aeicm  Hantium  nomina  habet.  Ex« 


«S9  BED.€  VENERARILIS  OPERUII  PARS  1.  —  IHDASCALICA  GeNUWA.  MO 

lndioaos,  qiiot  horis  *  occurrit  loi  ei  recttrrit.  UuW'  A  paria  iiicroneiita  eoriitiiiio  liiiiaB  roviietiitiir  om- 


fias  autom  a  *  XIII  et  a  XXVIII  incipieoi ,  citior  %n 
acco«!U  9  sod  tanlior  in  recessu «  sopleni  diehus  ei 
*  «hioilocini  horif  persoYorat,  in  modio  sui  lomper  lu- 
nam  primam  ot  decimam  quinlam  ofttomlent » ot  por 
tt(|frinoclia  vel  BotfttiUa  soiilo  YsiUdiui  ei«&iuans« 
P^er  ocioiias  ^  auicni  aiiiio£  ad  prUicipia  mt^Jus,  vi 


'  A,  B,  «fCNrrir. 
'  Af  ^qmUnnriu. 


,  «wif reif . 


biiu  :  iila  sompor  •  aquilonia  teBonlo  niit|oroa,qiiam 
coin  itt  austro  digrosu  propiore  liiia  vim  suam 
exorcet. 

CAPIIT  XL. 

Cnr  ntm  non  mHaL 
Quw)  OTare  RuviDfuni  ^  aGCursti*ii<)it  anfrUir,  iS* 
VARU?tfTES  IJ-CTiaJiES, 
*  XXI  siv^  XXVllE,  Dp  *  D,  ffuindeclm^  ^  A  ^i^m*  pro  mtum. 


*  A,  B,  G^  occHTtu 

Cl.OSS*  t:S  SCHOtlA. 
ii>r^or  lane  rou  a>tfttc£  fun^  nahct,  a  pncn^  u&que      ccJimt  pr^riti  rtlti«,  Undo  semper  contra  primvm 


ud  trjc«wimam«  SubUit  tianrt  qu^  tU  tfnoa  circuLftrii 
jtnguBtior,  conliii^^  aijuain,  signifit^i  Oceanuin, 
iliit  totuiu  firton  circuiu  Al  mtf^  hanc  ducu  Jinea 
numeriini  ci>fiiiucl  dierum,  (lotiius  accediuU  rel  n^- 


tiunierutii  <.^t  loris  «i^naium  quoU  iutia  inclpial 
qui^qtie  eorunidcin  aecessuum  ■«!  msiinje  voi  l«do«« 
eLOrluuK 


(  Di  toK^rdia  maru  H  f mitf .  ) 


Inc.  AocT.  GtosK«.  Qttoi  ntar^  ftunontm  aa^nm 


dnkw  emmm.  Viftm  raiiomm  tpMlo  Biruc  erf* 
^«niur,  10  hmari  eursu  incmftnf»  an  solo  inhewto 
ani,  hoc  Deo  toii  cof niiuni  otl|  ci^tit  ot  ofu$ 


9$\  DC  NATUIA  RERUII.  m 

^m%  oaliiraliler  labis  vidtft  flttenUiiii  dulce  coasiimi,  A  imeii  mh  iittiiraliter  bebel,  sed  ?lei«ie  lillertbes » 
?el  wnis  eel  Tspore  lolis  Sbripi,  ut  in  Iscis  laeiiiiiv  qi»  saogiiiiieo  colore  rebenl,  inieiittr.  Ideeqtte  lade 
qoe  piebaiM»  iii  bren  pKMnenio  desiccatis,  ycI  «tiani 
ocevUo  mealo  io  Sttes  refluere  foaies,  el  soliio  per 
sooa  ames  fressn  reconrere;  marinis  auieni  aquis 
^tolces  snperfiuidi»  mpoie  levtores;  ipsas  rero  oi 
fnvioris  oalonSy  nia|ls  susUnere  soperfusas. 

CAPUTXU. 

Cur  ^i  amennii. 

Haro  idcireo  diconl  salsQm  permaoere,  loi  flumi- 

lUbos  «e  pUivils  Irrigaium ,  quod  eibaoslo  a  sole 

dold  leaoiqi^  liqoore,  qoem  flicillime  Irabil  vis 

igoea»  ompisatperior  crassiorque  lioquaiur.  Iileoque 

I  «qoonim  *  aquam  dolciorem  esse  *  profun* 


minium,  el  alii  colores  piclurarom,  nibrBqtie  fem* 
m»  legttotur.  Sciodiior  auiem  in  duos  siotts»qoorom 
Persicos  Aquilooem»  Arabicoi  pelil  Oceidenlem,  qoi 
CXY  passlbos  distal  ab  iEgypiio  mari. 

CAPUT  XLIII. 
De  NUo. 

Nilo  '  flomine,  quod  inter  orium  solis  el  Attslmm 
eoasdtar,  pro  pluvlis  utitur  ^gyplus,  propler  solis 
ealorem  imbres  ei  nubila  re&poens.  Meme  enlm 
Maio,  dum  ^  ostia  ejus  io  quibus  in  mare  lofluil » 
Zepbyro  flanle »  uodis  '  ejeclis  arenarum  comolo 
pnestnionlor»  pattlaiim  inlomesceiis»  ac  relro  pro- 
do.  Sed  bi  doldbos  aqois  lunae  alimcoiom  csse,  slcoi  B  piilsus,  plaoa  iirigai  iCgypii;  vento  auiem  eessanie« 
solis  in  mari.  ropUsque  arenarom  comulls,  soo  redditur  alveo. 

CAPUT  XUI. 
Deomri  Rubn. 
Mace  Hubrttm  oomeo  aroseo  coiore  trshti,  qtiom       Aqoa  Creator  orbem  medlo  ambito  prmetnxil » 


CAPUT  XUV* 

^viiM  Itfrrom  nectL 


*  A,  Oifoenrm  ;  C,  «fMor^om. 

*  A,  im^rj€cti$. 


VABIAmS 

*  A,  profutuh. 


LECTIONES. 
*  A»  fUtm  quo. 


^  A,  ieplom  eifio  ^/ks,  ^lkui* 


GIA)9SM  ET  SCHQLi£« 


moodos,  soliqoe  omnis  mqndi  roiio  nou  est.  Oceani 
auiem  magoiiodo  Incomparabiiis.  ei  iiitransuieabilis, 
lali  inlo  probibetur.  Muodi  philosophi  aiunt,  qood 
pooi  Oceaoum  lerra  nulla  sii,  sed  solo  denso  aere 
nobili  conUoeainr  mare,  sicut  el  icrra  subterius.  . 
SabNOon  aotem  dicit :  Ad  loenm  autem  ttttde  exomtlf 
/bmrfoo  rmrlMolor.  Unde  ioleiligiiur,  uure  noo  cre»  C 
scoro,  qood  eiiam  perqoosdam  occulios  meatus  aquai 
rovolotm  io  fooies  soos  refloaot,  et  solito  corso  soper 
snos  amnes  recorrsiil,  Mare  prupterea  fdctuin  cst , 
ttt  omoiom  coraos  fluininom  redpiat,  Cojus  cum  sii 
aitilodo  diverMi,  uidiscreia  esl  tamen  dorsi  cjus 
«qoalilas.  Unde  ei  mtptor  appeilaluin  crcditur,  (|uod 
soperflcies  ^Oi  SMiualiias  siL  Physici  auiem  dicunt 
maro  allius  esse  tcrris. 

Joaii.  Nov.  ScuoL|A%  So/sis  vadh  Jtiftntum  dnlct 
«eosomi.  Seilieet  pr»  c^lore ,  quod  idem  et  cineres 
elBdonU 

f oporo  solis  o^^omi.  In  bac  seotenlia  esl  Arisloteles 
libro  II  Meteorologiae. 

tods  Iscttalivoo.  Id  esl  locubus,  ul/oqoe  entm 
modo  didlnr.  £sl  boc  videre  in  paliidibus  quae,  hi- 
beroo  imbre  stagnantes,  lestale  a  sole  desiccantur. 

Vd  «fkm  oemto  tttetitu  bi  suoi  refiuere  fonUi. 

Sloiodom  seriplQm  est  in  Ecclesiaste  :  Omota 
lolrsol  10  moro.  ef  mare  oon  redundoL  Ad  [) 
sotm  oods  «oeoof  fuMUua^  reoerttmiur^  ul 
UtitmpuMt, 

canTT  xu* 

Jo40.  Nov.  ScooLu^  &9d  lo  duidbtte  aiiuii  imtof 
elimrolom  mse,  dcol  sefts  io  oioH»  £x  eoruin  opinione 
ioqoilor  ^ui  sidera  et  sieilas  igni»  arbitrantur,  ac 
ali  bonaonbus  e  lerris  ac  maribos  in  sublime  raptis : 
qood  exislioiani  plerique  en  Homeri  labula  origmem 
dtfslsso :  io  Uiade  enim  recenset  Jovem  cum  reiiquis 
diis  od  iElbiopas  profeetimi  epulsrum  gratia.  Pby- 
siee  ImelUior  e  loco  ooi»  ooa  sidera  ei  sol  potis* 
sioMma  m  Oeoaoom  eodere  vtdeolur»  Super  bac  opi* 
olooo  vide  apod  Slrobooem  bbro  priom. 

\  canrr  XLn. 

Joaiu  Nov.  ScooLU.  Mare  Hukrum  a  roico  colore 


nmen  aceepit^  tpiem  tameu  uou  natxttaliter  ka^ei, 
Rubrum  mare,  boc  esl  sinuro  Arablcuui,  Grsoci  vo« 
eant  i^t^yAfkt  ^akmooat :  sen  qnod  Erytbras  rei  in  bia 
locis  iini^raveril.  seoqood  aquas  baoeai  robras.  m* 
brum  enim  Graci  vocaot  i/9uC^/»v ;  scripiorum  alii  do 
ratione  nommis  ambigont,  ul  Pomponioa  Mdo 
lib.  in,  aiii  a  re|[e  nomen  indlMim  videri  voluol :  io 
qua  senteutia  est  llerodotus  In  Metpomone.  Com 
Pomponio  qnoque  senlil  Pilnius.  Vulgatior  fama  esl 
(quam  confirmanl  peregrtni ,  qiii  ad  ea  usque  ioea 
per  lerram  sanctani  peuetraruni)  coorem  quldem 
viileri  rubruin  :  vcrum  buuc  esse  ei  arenas  el  Aindi 
rubedUie,  qoie  per  undas  alioqui  claras  mioi- 
mequo  infeclas  perloceal.  Vide  mulia  de  boc  mati 
apud  Slrabonem  iib.  ivi.  Magnorom  animalittm  ae 
bellu:^rum  magis  quaio  alterius  ierai :  cqjus  rd  ab 
Arlstotele  reddiiur  ratio  ei  in  Problematls,  el  iu  li- 
bdlo  de  Longltudine  ri  Brevilale  vitae.  Mare  boe  in 
sacrts  Utteris  Israelilarum  redito  ei  ^gyplo  io  Jo- 
dffiam  nominatfSaimum  est. 

CAPUT    ILIII. 

ioA.*<i.  Nov.  ScuoMA.  iVi70  fkimine.  Hic  fluviorom 
omnium  quos  tcrra  babei  notiis  est  maiimas.  Aristo* 
tcles  eum  ei  Argenteo  monie  (quem  Plolomjeus 
lib.  IV  de  Gosmographicis  rebus  roonlem  Lunse  ap- 
pellat)  primo  xv^v  uixtwfi^.  de  Aovlorum  ormine, 
nasd  scribil,  qui  ullra  ^tblopiam  esl,  vcrsus  Pras- 
subi  promonlorium :  fluvius  justa  eiimios,  ac  naittrm 
msiime  adniirabilis.  Servius  scribit,  hunc  ante  diclum 
fuisse  Mdonem,  deinde  Nilum  qusM  v^av  tllg«.  Ori- 
gioemeius,  quia  nihil  cerii  habuere  veieres,  tn- 
certam  feccmnL  Unde  esl  illud  Lucsiii  in  dednio 
Pharsaliie : 

Arejnum  nstura  espvl  uoa  prodidit  ulti, 
Nee  licuH  popdls  panrum  te,  Nile,  vMcre. 

C4l>t;T  ILIV. 

Vrn»  CcsiosMTAoios.  Refusio  Oceani  per  orbem 
qoarlft  partis  tolius  torvse. 

Zona  terrse  perosta,  qoam  ondiqoo  sorsom  ac 
deorsom  drcttmlloil  Ocesnos :  qoi  o  suia  duabos  esp 
tremiutibus,  oriente  sdticot  et  ocddente,  io  septeo- 


S6S 


BEDi£  VENERABIUS  OPERUM  PARS  L  —  0IDASCALICA  GLMDINA* 


S6i 


qu»  6z  omtii  parie  io  ceQlrum  teme  ▼ergerel,  ci  in  A  tus  nisi  in  tpirHo,  lic  el  lerr»  ootereBlilNis  cnietis 


ialeriora  nilens  decidcre  oon  possei,  ut»  cum  terra 
arida  ei  sieca  constere  per  sa  ac  slne  homore  ne- 
qoirelt  nec  rorsus  stare  aquay  nisi  sustinente  lerray 
inoluo  amplexu  juugerentur, « hao  sinos  pandente , 
illa  Toro  permeante  totam  intra»  extra»  supra,  infra, 
feais  tti  ▼incttiis  discurrentibus,  atque  etiam  in  sum- 
mls  jttgis  erttmpente. 

CAPUT  XLV. 

Terroipontio. 

Terra  fandaia  est  super  stabilitatem  suaio,  abyssus 

sical  pallium  amictus  ejus.  Sicul  enim  igninm  sedes 

noB  esl  nisi  in  Ignibus,  aquarum  nisl  in  aquls,  spiri-^ 


nisi  iase  locus  non  est^  iiatura  cobiheoiey  eiqlio  ct* 
dai  negante.  Quae  in  cenlcti  fel  cardlne  fflundi  sibi , 
huiuiilimttm  in  creaioris»  ae  roediam,  tanqttam  gra- 
f  itf  ima,  k>ettm  lenet,  cum  aqtta«-  aer,  ^  ignis  «t  levi 
ute  naturs,  ita  ei  siiu  se  ad  aHiora  prsefeniaai. 

CAPDT   XLVL 

Terrimi  globg  tbmim. 
Orbem  lerrae  dlcimosi  oon  qood  absdlttii  orbis  sll 
forma*  in  tanu  montium  camporumqoe  diiparilitaie» 
scd  cujos  amplexuJB»  si  cttoeu  linearum  comprdien- 
dantur  ambtitt,iguram  abspltttf  orliis  efllciatJnde  enlm 
iii  ui  septentrionalisplagB  aidera  nobia semper  ap- 


VARIANTES  LECTIONES. 
•A,C,a«. 

GLOSSiB  ET  SCHOLIA. 
trionemelaostrumrefundilor:quarefu8ionereuma-  B  adjacentibos  regionibvs  aninttnl  sibi  nomina.  Nam 
U,  id  esi»  eballiiiones  maris  Oeri  rideniur.  si  aitendas  soperficien  nosirm  Ihsttl»,  alieram  e 

Omnis  terra  qu»  colitur  a  nobis»  parva  qoaedam     conira  deorsum  poies  inielligere  :  ei  rorstts  trana 
est  iosula  :  quia  et  siogula  de  <{ttatttor  hsbiutioni-     zonam  Torridam,  debes  inielligere  Sttperiorem  ei  in- 
bus»  parae  quaetlam  efliciuntur  losul»,  Oceano  bis     feriorem  insuiam  habitabilem. 
eas  ui  vides  ainbiente,  ex  quo  omuia  maria  oru  pro 

upTBHTaio. 


VfiRiOI£S* 


lnc.  AocT.'Ci*o«s«.— Tm-a  fnndata  eit  mper  tiA- 
biHmttm  9Uttm :  abyssui  iieut  paUum  amietm  e/tti . 
Qualiier  lerra  super  aerem  fundau  Ubralis  creditur 
sUre  ponderibus.  sic  dlcit  beaius  Ambrosius :  De 
lerr»  aiitem  qualiute  sive  positione  sufRciat  sccon- 
dum  Scripturam  Job :  Sciendum  quia  $uipendlt  ter* 
ram  in  nmlo,  Philosoptii  quoaue  simililer  opinantiir 
aere  denso  terram  susteoUn,  et  esse  In  modum 
spottgiftt  atque  in  medio  aeris  mole  sua  immobiletn 
pHendere,  sicque  ut  mqiiall  motu  hinc  aique  Inde  vel 
ttii  alamm  suffulia  reniigiis»  ex  omni  parte  librau 
pfopehdeat,  qiiia  scribitur  :  Qid  fandavit  terram  sm« 
9eraifluii;yei  quomodo  aer  mollis  et  lenuis  molem 


C  possit  snstentare  lerrenam,  aut  snper  aquas  sut  Um 
imniane  pondus  ;  quomodo  iion  dimergitiir,  aui  quo- 
modo  aequitaiis  libram  leneai,  iie  in  aileram  pariem 
propensa  incumbai :  hoc  nulli  hominom  morialium 
scire  fas  est,  nec  nobis  discutere  atque  perscnilari 
licei  cuiquam  ianum  divinie  artis  excellentiam ;  dum 
constat  eam  lege  oiajesUiis  Det  ac  super  aquas ,  ac 
super  niibes  subilem  permanere.  Qmi  efi  rm ,  inquit  Sa- 
loinon,  ntffieiat  enarrare  opera  iUhu,  aut  ^ii  tnun- 
iigavfl  magnatia  ewi  f  Ergo  quod  moruliom  naturm 
secrelum  estt  divinm  potesuii  relinquendum  esi. 

Vetus  eommenurius,  qulseqttiiur,  ostendil  aqu« 
snperficiem  essespb»ricam,atqueterram  ipsam  esae 
globnm. 


M5 


DB  NATURA  RERUIf. 


pmtnt»  meridiaiue  nunquam;  nirtusque  hsee  illU  Acus  equinocUo  XXXV  peducn,  umbram  *  XXOI 


■00  ^  cemantur»  obsunte  gtobo  temrum.  Septeo- 
trioiies  non  cemit  Troglodytice^  et  eonfinis  iEgyptos, 
nee  Canopum  liaiia  :  quamvis  ejusciem  orbia  pene 
dimidio  major  pars  ab  oriente  ad  occasum»  qoam  a 
meridie  ad  aeptenirionem  babitetur  :  binc  calore^  il- 
linc  rigore  probibente  accesmm. 

CAPUT  XLVII. 

De  Cireutis  terrat, 

Oelo  drculia  terira,  pro  dierum  Tarietate,  diatin- 
|ultor.  Primus  ab  Indi»  parte  Australit  per  Rubri 
inaris  *  accolas,  et  Africe  maritiroa  adcolumnas 
Herculb  pervenlt.  Quo  aequinoctii  die  medio  gnomoo 
*  Vni  pedum,  ombram  IV  pedes  longani  reddrt*  BMacedonia,  Tareiitum,  Tuscum  mare,  Baleares, 
IKea  vero  longissimos  XIV  horas  seqnmocliales  ba-  Uispania»  Media.  *  Gnomonis  septcm  pedes,  umbris 
bet.  Secundus  ab  occasn  Indise  per  Medos  vadit  et  VI  ^*pedum.  Maximus  dies  borarum  XV.  Sextus  am- 
^  JPmas,  Arabi&in,  Syriam,  Cyprum»  Cretam,  Lyli-  pleetitir  Casplas  gentes,  Caucasum,  Samotbracfam, 
bsum,  et  s«ptcntrionalia  Arries  contingens.  UmbiU-     lilyricoSy  Campaniam,  £trurlam,  Massiiiam.  Hispa- 


pedas  longam  (bcit.  Dles  autem  maxima  XIV  bora- 
rum  est  accedente  his  quinta  parte  unius  hor«. 
Tertiua  oritur  ab  Indis  Imao  proximis,  *  teudit  per 
Caspias  portas,  Taurumt  Pamphiliamy  Rkoduhi, 
Cydadaa,  Syracusast  Catinam»  Gades  :  ^  gnomonis 
cnncce  nmbram  XXXVIII  unciarum  fatiunt.  Longis- 
fcimus  dies  borarum  XIV  atque  dimidiae»  cum  tri* 
cesima  uoius  *  borae.  Quartus  ab  aiiero  lalere  Imai 
per  Epbesum»  mare  Cycladom,  septentrionalia  Si- 
cilite,  Narbonensts  Galliae  exortiva,  Airifs  maritima 
tendit  ad  occasum.  Gnomoni  XXI  pedum  respondent 
umbrae  XVI  pedum.  Longissimus  dies  babes  boras 
XIV  et  tertias  duas  unius  boraB.  Quinto  circulo  con- 
iinentur  ab  introitu  Ca^pii  maris  Bactrii,  Armenia, 


VAillANTeS  LBCTIONKS. 


t  A,  cernmtur*         *  A,  B,  incela», 
*  At  er  tinditi  *  A,  fiiONiOfil. 

^*  AelB  om.  fedum. 


•  A.B,C,  V/i, 

*  A,  karm  fMxrtei 

CLOSS.f:  ET  SCHULIA. 


^KperP^oM.  «A,  JrjTK/i 

*  Ay   Gnompni  $€ptem  fe$p(mdent  fedn 


ViTua  CoM»BMTARti;8.  —  Maris  et  (ofius  aquae » 
taa  «it  in  tranquilKtale  subilis^  ronna  apparet 
fioboaa :  quare  sl  ponamus  a^uaa  superflciem  pla. 
naa  i^  in  directa  linea  po^itam»  ut  cst  A  B  r» 
01  a  poncto  tems^  id  estt  K,  docatur  linea  K  B ;  con- 
JtiBganiur  aotem  linatt  K  A,  et  R  r,  qus  singulae 
taotosnnrt  m^ores  media  ,  id  est,  KB,  quantum  esl 
A  B»  ad  H :  igitur  tranquilHe  aqnse  per  A  H  r  ubique 
owmtnn 


Sphaeras  terrae  adacribU  sunt  A  B  C  D :  circa  bahc 
sitaeris  orbis»  cui  adscripu  sont  £  FGLJtf;  ct 
iitrumque  orbemi  td  est^  terrae  et  aeris  diiridat  liiiea 
ducU  ab  E  usque  ad  L :  erit  superior  isu,  quia  pos* 
sidemus  et  illa  sub  pedibus.  Nisi  erf^o  caderet  unino 
pondusin  terram,  panram  niuiis  imbrium  parieui 
terra  suseiperet  ab  A  usque  C.  Latera  Toro  aeris  bu- 
ittorem  suum  in  coolum  ducerent,  reslat  ul  ex  ouiul 
parte  aeria  bumor  inflttat  terria. 


PaTnoL.  XG. 


W!  nEBi£  VENeRABILIS  OPEROIi  PARS  I.-DIDASCAUCA  OEIfOINA,  U$ 

nlam»  Terraconensem  mediam,  et  iiide  per  Ltisiu^  A  Sepilmin  ab  altera  Caspii  maris  ora  indpU»  tadil- 
niam.  Onomonl  pedes  4X  umbrx  YUI.  Longissimas  que  per  Tfaraciae  aYcrsa,  Veneiiam,  Cremoiiam»  Ra. 
dies  horaram  lY  addiia  nona  parie  unias  borae.     Tennam,  transalpinam  GaHiam»  Pyrenaram,  GeKlbe* 

GLOSSifi  ET  SCHOLIA. 


loAN«  NoT.  ScROLiA. — Stptentnone$  non  amU 
eonfimt  Troglodylice  ^  nfc  confinh  /E^ptui.  Tro- 
glodytae  Gracce  dicuntnr»  qnod  pro  domibus  antra 
habitenty  sic  exigente  caloris  vehementia.  Homm  alii 
sont  In  Asla,  alii  de  quibos  boc  loco  mentio  n(«  in 
Africa  Interiore  nltra  ^yptum,  in  lorrida  zona , 
et  nltra  aeqainoalalem  drcnlum.  Vide  descriptionem 
PtoKemsi. 

Nec  Canojmm  ItaUn.  Canopus  Menelai  nauclems 
fnit,  qui  dnm  in  ifigyptum  navigarent  Gneci  ad  repe- 
teiidam  Uelenam ,  submersiis  <*st  in  Niti  o«tio ,  quod 
hinc  Canopicum  voeator.  Hic  relattis  esl  inter  sidera 
ae  constitutus  est  in  navl  Argo,  sed  hanc  partem  re- 
giones  septentrioiiales  non  Tident.  Idem  de  hac  stella 
est  apud  Arislotelem  et  Plinium.  Sedsuntet  alia  ar- 
gnroenta  quibus  ef flcitur  terram  esse  globum :  lun» 
?idelicet  eclipsiF.  quae  fit  per  meiioeides  figuras  et 
«/yimvprovp,  unde  constat  umbram  e jiis  esse  pyra- 
inidem,  que  ex  nulla  alia  maieria  provrait»  nisi 
i^bata,  id  quod  vetus  commentarius  hoc  sche' 


niatc  proposiil.       fjnde  $it  nox. 


Hanc  figuram  iii  commentario  seqoebatnr  et  qoam 
bic  qooque  statim  adjecTmas » In  oua  demoosiralvr 
terram  eisdeni  circulis  distingui  qnlbus  ccelom ;  sonf 
ptnm  aiitem  est  ex  Macrobii  eommenltrio  soper  Sd* 
plonis  Somnium. 


Quomodo  quinque  tonm  catll  $upe  jacent  quinque  »oni$  terrm. 

SCPTBRTaiO. 


MEKimES* 


TcTOsConncifTABH».— Orbis  terneest,cai  hic  ad 
scriptae  siint  litterae  A  B  C  D.  Qoomodo  Teroducantar 
lineae  inter  litteras  quas  in  circultn  praDdiclaruni  sunt 
^ides.  Nam  spatia  dno  adfersa  sibi,  id  est,  a  C  in  I» 
septentrionum,  et  a  D  in  F»  australium  intelliguntar 
pmina  obraisse  perpetna.  Siqnidem  id  ostendnnt  llnea 
ab  I  in  G,  eub  Fin  £.  Inter  bos  extremos  dngulos  et 
medinm  sunt  duae  monalibus  concess»,  ab  I  scilicet  in 
lietab  F  in  L.  Ab  his  qouquc  ducuntur  lineae,osten* 
dentes  zonas  ab  N  in  M,et  ab  L  in  K.  Nam  Inler  I  et 
N  aestiva,  inter  L  et  F  hiemalis  constat,  quae  nlraqoe 
altriBsecus  frigoris  el  caloris  icmperie  gaodent,  quo- 


C  niam  ab  N  In  L  semper  sole  robeL  lalarioro  qoofM 
rota,  qnae  hanc  prgeeodit  qalnque  zonis  terraB,  soper- 
laceni  qainqne  sonas  coeli,  quae  omnes  distlngamsltir 
Iltleris  t  sicut  hic  praediciiis  terras  orbis.  Est  OAim 
coeli  sphaera  A  B  C  D  ,  et  intra  se  claodil  spbaerm 
terrae  S  X  T  Y.  His  d  pictis,  coostat  singolas  paites 
lerrac  a  slngulis  ooeli  pariibus  super  ▼erticem  aatun 
positis  qualitatem  mutoari. 

JoAM.  Nov.  Sghol.  Post  hoc  capal  InTenimos  seri- 
ptum  quoddam  expositionis  loco  additom,  fragmeii- 
lum  vldelicet  ex  libro  ii  Ptolomael  mft  itijiiktK  v^my 
fMCTtticc^nosopenepretium  arbilrali  sumuSySi  lolum 


2n  DS  NATURA  RERUlf^  9.70 

ram.  GiKNiioni  IIIV  '  pedes  miibr»  IIIVI.  A  SannaUs.  Ihcot^  parteiii<|iie  Germanue  Ganiasstogre- 
Anplininia  diea  Itorftnim  IV  e|  quinUrutt  paitiam  dictir.  Longiaslmas  dies  horaram  IVI  est.  llis  cir» 
booB  Irioro.  OcUvos  a  Tanai  per  Maeolim  lacnm,  el     culis  anliqui  dnos  prapponont,  mnim  per  insn^am 

VARIAMTES  LECTIONES. 


A«  B>  om.  pede$  €i  habent  nlnktmh. 


GLOSSifi  ET  SGHOLIA. 


»wd  eommenuriumascriberemnshuiccapiti 

^rsnm  enlm  hane  distribuiioneni  absoluU  continel 
de  dimaiis  ac  parallelis,  qoa  recte  intellecta  stttdio^ 
ni  ciim  frocta  in  cosmographia  PUoiana  praBseriim 
versabvDlor» 

Esf^ii»  preprielatum  tfer  dn^iUoi  jMrddelns  (Ex 
€«pw  6  Kb.  II  Ptoleman^  de  wM§nA  opefalleM^  quod 
i  tiism^lfur.) 


modo  in  caeteris  qnoque  parallelis  nniver* 
folet  proposilasqne  proprieutes  snmcntes ,  qaarU 
pnrte  oaias  «qoinoctialis  horae  declinationem  exces- 
lAtts  adaOciis,  sufBdenter  fecerlmns^  sl  posnerimus 
ODlvorsalem  earum  expositionem,  aniequam  ad  pa^ 
tf cttlarih  descendamos. 

IniHam  igUnr  a  parallelo  qoi  soh  ipso  sqninocilall 
M  eaplamas.  Ii  disseparat  proxime  a  loiios  qoartab 
MMlri  orbis  porto  iUam  quoB  ad  meridiem  est,  solus- 
'Modies  el  nodes  universas  aeqoales  bter  se  babel. 
Dl  enim  solammodo  omiiet  qoi  in  spha^ra  sont  par- 
aMI  ad  sguinoctlalem  drcolam  In  doo  aequalia 
dlfidontor»  lU  ui  partes  quae  siiper  terram  sunt  et 
krter  se  similes  el  acquales  sublerraoeis  partibus  sin« 
gnfae  siogolis  sinl,  qnod  in  nulla  prorsns  decllnatione 
ncddil,  soltts  tamOn  dequinoctialis  rorsom  abique 
seqoaliier  ab  horisonte  diyisiiSv  dies  qoi  per  ipKinm 
iom  aeqoales  ad  seosQm  noctibus  faeit.  De  maximis 
Oiitei  Ipso  qooqoe  circohis  eslt  reliqni  fero  cnm  In- 
srqttollieroi  secondom  nosiri  orbis  declinationem 
dividantur;  aostraliores  quidem  ipso  partes,  quaa 
amer  lerram  sunt  minores  subterraneis  >  el  dies  no- 
eSMs  broriores  Diciunt :  boreaKores  aotem  e  contra, 
nujores  soper  lerram  panes«  longiores  dies.  Huios 
paialleli  ombrae  quoqoe  dupUces  sont :  sd  enini  bis 
p«  ?enicem  habiuntium  snb  eo  lll  secondum 
oinoclialls  oMiqoiqae  circuli  partes.  Qoare  tonc 
loa  in  meridie  goomooes  nuUam  umbraro  reddere 
possonu  Cnm  vero  sol  per  borealem  semicirculam 
tottlttiv  looc  ad  meridiem ;  com  autem  per  aostralem, 
•imc.  ad  sepunlrionem  ambrae  a  gnomooibus  reddun- 
ittr.  In  his  regionibos  qualium  partium  gnomon  esl 
60,  Ullom  ulra  iue  Um  aesti? alis  quam  hleioalis 
■mhrs  96  30  |>roxime  esL  Dicemos  auiem  unitersa- 
IHerv  nlsi  de  illis  nmbris  qnae  in  meridiebos  fiunt. 
Mon  enim  accipere  possooius  Teritaiem  meridiei, 
neooefai  ponctisaeqoinoctialibasneqaesolstitialibus. 
Sed  Umeo  qoando  non  acceperimus  ombram  in  bis 
lenporihos  apod  horam  meridiei,  eril  proximom 
▼eriuil  Deqoe  caosaliter  aiifuis  error  sensibilis : 
sttpra  ▼enicem  fero  eorom  qoi  sub  aequinodiali 
habiuni,  iBae  stelias  perrenionl  qo»  in  ipso  aequino- 
etiali  volYaolnr,  ei  omnes  Um  oriri  qoam  ocddere 
T ideolnr.  Nam  sphaerje  poli  cnm  in  ipso  sint  bori- 
ioole,oollamcircaiam  aeqoatori  parallelom  aul  sem- 
per  apparenlem,  aol  nooquam  apparentem  fsiciunl 
orbem  meridiei  secantem.  Ilabiutiones  autem  posse 
sob  aBqninoctiali  e»e  quasi  in  resiooe  nimium  tem- 
poraia»  multi  conienduot  ••  mm  solem  nec  in 
pttneiis  soper  venicem  immorari,  quoniam  recessus 
oecondnm  btiludlnem  velociter  ab  aequinoctialibos 
pttnetis  deficitt  unde  temperaum  reddi  xsUUm,  nec 
m  solsiiilis  muiium  a  venice  disunii  quare  levissi- 
hiomes  tteri.  Qoae  iiero  istae  sint  habiutiones. 


^ 


Terislmiliter  dicei^  non  possomos.  Nam  ad  hnne 
usqne  diem  nostri  orbis  boniinOs  minime  illo  pene« 
Iramni.  Quare  conjecturam  niagis  quam  veram  bis- 
loriam  ea  quae  de  ipsis  narranlor  quispiam  eiisti- 
mabit.  Sed  de  proprieUtibns  quidem  paraileli  dul 
siib  aequiiiociiali  est,  haec  breviter  dicU  sint.  Pe 
reliquis  ?ero  a  quibus  et  habiUliones  noonuili 
B  aesiimant  comprehendi^  illa  re  in  singntis  repeun* 
tar,  addemus  quod  super  ▼erticem  in  slogulis  ii- 
lae  stellae  fiunl,  qu»  arcu  «iquali  ejus  circidl  qui  per 
polos  aequinocliaiis  est>  ab  ipsb  disuni,  aequali  In» 

Suam  arcuit  quo  soppositus  qooque  parallelos 
imiliier  disUi,  et  qood  seniper  ille  apparei  clrculos 
qni  polo  aequinoctialis  boreali  polo  ei  *  dcTationo- 
poli  spaiio  describitur,  i  quo  qu»  inUrcipianior 
sUlLe  omnes  semper  apparent:  contra  Toro  nnnqoam 
ille  apparet  circulus  qui  polo  australi  ei  eodem  de* 
acribitur  spaiio,  a  qao  qusinlerdpiantur  stellae  non- 
qoam  appareni. 

Seconoas  est  parallelns»  inqoo  makimos  dtes 
horarum  esl  aequinoctiaKum  13  15.  Hic  ahsequi- 
noctiali  cradibus  4 «  M.  15  distat ,  et  describilur 
per  insnlam  Taprofcianem  :  hic  eliam  ombrae  du« 

gicts  esl.  Sol  enim  bis  super  Terticem  illorum  tttk 
iii  sttb  eo  habiUnl,  et  gnomones  in  meridiebus 
ttmbra  tunc  privat,  qo^ndo  ob  aestivali  solstiiio  in 
r  ntraque  parU  G.  79  11«  SO  disUt :  ita  dum  per  bos 
159  graltts  fertur  ad  australia,  dum  Tcro  per  reliqoos 
901  ad  borealia  gnomonnm  umbrtt  prolenduninr. 
Uic  qi»lia<o  gnomon  esi  60,  taliuin  est  flequinociialis 
ombra  ii5.  llsiivalis  21  ftO,  brumalisSt. 

Tenius  paraHelns  esi ,  ubi  maxinins  dies  aequmo- 
eyaKttm  esi  borarom  i%  M.  30.  HtcG.  D,  N.  K. 
AhsqoalorediaUleldescribitar  per  sinum  ATalicum » 
ttmbne  duolicte  hid  <tuoqae  est,  sOl  enim  bis  super 
▼enreem  iiloraih  fil  qoi  sub  eo  habiunl,  el  gno- 
monica  ^iiam  in  mmdiebns  nmbra  lunc  priTat : 
qnando  ab  aeslitali  solstltio  in  airaque  p:irie  69  par* 
iibos  dlsial.  iu  dum  per  hos  138  gradus  fer^* 
lar^  ad  meridiem  gnomonttm  ombrae  proten  lontur ; 
dam  Tcro  per  reliqoos  3H,  ad  aepienirionem.  Uic 

Snalium  gnomon  esl  60«  Ullom  aequltaociialis  qui- 
em  umbra  ea  B  50,  mrtlTalis.Tero  16  SO^  brumalis 
autem  37  54. 

Quarins  parallelus,  in  qoo  maxlmwtdies  est  hora-* 
rom  aequinoctialium  It  45.  Hic  disUI  ab  xiiuino-» 
Dctiali  grailibus  12  30^  et  describitur  per  sinum 
Aduliticum :  hic  quoque  duplicis  umbras  est;  bis 
enim  sol  super  ? enicem  fli,el  gnomonaa  in  meridie'* 
btts  ombra  tanc  prival,  qaando  ab  aeqninocibll 
solstrtio  in  uiraqne  pane  57  50  gradibus  distot.  iu 
diim  per  hos  115  40  gradus  ierUu^  ad  morhlian  nm- 
brae  gnomonum  protrahunittr;dumvero  per  reliquos 
244  iO,  ad  septentrionem.  Hie  qnalium  jtnomon  est 
60,  Ulium  aequinoctialis  umbra  13  90.  JistiTalis  l^ 
brumalis  44  10. 

Qu  ntus  parallelttSf  sub  qoo  maximns  dies  esl 
boraruin  aequinoctialium  13.  Uic  ab  nqttiiiociiali  G. 
16,  M.  27,  disut,  ei  describiiur  per  Meroem  in- 
sulam.  Hic  quoque  umbrae  duplicL  esl,  ei  sol  bls 
super  Tenicem-  fit,  gnomonasque  umbra  iu  meridio  - 
bus  lunc  priTsi,  ouando  in  utraqoe  parte  ab  aBSti? aii 
solstitio  45  gradibus  dislai,  iU  dum  per  hos  90  gra« 
dus  iirlur,  gnomonuro  umbrae  ad  merldiem  londunt  • 


*  8ab  sqnalore  est  habltallo  seoand«n  plerosqee  noslri  temporis  tOtt. 


f71  BEDiE  YEKERABIUS  OPKRVM  PARS  1.  —  DIDASCAUGA  GENUIKA.  m 

Heroen,  ct  Plolemaidam  Rabri  marls  nrbem ,  ubi  A  amplior  :  alrerum  per  Syenem  iEgyptiy  qni  esl  bo* 
longissimus  dies  horaram  XII  esl,  dimidia  bora     rarum  XIII.  Duosque  subjicinnly  primiim  per  llypor« 

GLOSSiC  ET  SCHOLIA. 


dum  vero  per  reliquos  S70,  ad  sq>leDtrionem  hie 
quaUum  gnomon  esl  60.  talium  est  acquinocilalis 
uinbra  17  45,  sesiivalis  7  45,  brumalls  51. 

Saitas  e-st  paralleliis»  sub  quo  maximus  dies  13 
IShorarum  a^uinoetialium.Kicab  ^uinoctialiM 
li  gradibus  distat,  ct  describitur  per  t^iaiMita  :  el 
est  etiam  iste  duplieis  umbr» ;  sol  enioi  his  super 
vertlies  Gt,  et  gm^monas  in  meridiebns  umbra  tunc 
privat,  qaando  ab  ;eslivali  snlstitio  ex  utraque  parte 
31  gradibus  dislat;  ila  dum  pcr  hos  0%  gradus  fcrtur» 
gnoroonum  umbnc  ad  mcritiiem  prolraliuntur  :  dum 
vero  per  reliqoos  S98,ad  septenlrionem.  Hlcqnaliom 


15  15  iBquinoettaliiim  horamm.  Hic  disttl  ab 
8H|uiooctiah  gradibus  45  5,et  scribitur  per Massiliam ; 
hic  qualium  gnomoa  esl  69,  taliuro  est  «siiTa  uaabrt 
SO  50,  «quioootialis  55  55,  bruroalis  140  15. 

Quinttts  decimus  esi  paralloltts,  ubi  roasimua  dioft 
15  SOsqainoetialium  horaram«  distatque  ab  aKqai- 
noctiall  gradibus  45  1  el  deseribitur  oer  roedium 
Fontum ;  hic  qnaltum  gnoroon  est  60,  laiiom  sastiYatif 
umbr^  esl  23  15,  laquinoctiafis  yero  eorurodem  60; 
brumalis  155 15 

Sexlusdeeimusest  parallelus  sabquo  mailiiiiisdias 
15  45  horaroro  ttqaiooctiaiium  eat.  Hic  ab  aoqaioo- 


gaomon  est  60,  laliuiii  aBqulnoctiali»  umbra  »  10,  B  etiali  46  51  gradibos  disiat,  et  acribHiir  per  Damibit 


xstivalis  3  45,  brumalis  58  10. 

Septimiis  est  paralielus,  ubi  luaximus  dies  est  hora« 
runiaH|uinoctialium  15  30.  Hic  absnqiiiiioKialiiS  51 
gradibiis  distat,  et  dcsciibttur  perSyenein.  Hic  par- 
allelui  prinins  ^^runi  est  qul  simplicis  umbr»  no- 
minaiitur,  nunquain  eniin  sub  ipso  gnnmouutn  in 
rneridiebus  umbra:  ad  aaslralia  proteniluntur,  sed  In 
ipso  xstivali  duiitaxat  solstitio  super  verticem  habi- 
lantium  sub  eo  sol  flt,  et  gnoroones  tunc  ab  quo 
uinbra  esse  cemuntur.  Tantum  enim  ab  acquino- 
ctiali  distat,  quanlum  acstivale  tropicum  pufictuin, 
reliquo  vero  tempore  universo  ad  sepientrionem 
uinbram  iniltuul.  Hic  qualinm  gnoinou  est  60,  talium 
est  scquiiioctialis  umbfa  S6  30 ,  brumalis  65  50, 
ssttvati  vero  unibra  gnomones  carent.  Omnes  qiio- 
que  Iblos  iM^reatiores  parallt^li  iisque  ad  eum  qui 
tiostrum  orbain  dissoparat,  habitabiie»sque  regioiies 
terniinat^  siinplicis  umbnK  sunt.  Sub  Ipsis  enim  roe 


amnisronles;  bie  qnalium  gnomon  csi  60«  Ulium 
ffistivalia  umbra  esl  25  30,  aequiiioetialis  63  55,  bia* 
inaiis  471  35. 

Decimus  septimtts  parallelus,  ubicunqiie  maximai 
dies  16  horarum  sequinoctialium  est.  Hic  ab  eqoi- 
noctiali  48  23  gradibua  diiiat,  el  scribitar  per  osttji 
Borysthenis;  hic  oaaiiam  gnomon  est  60,  laliDro  esl 
«stlvalis  umbra  %)  30,  oHiuiDOCtiaiis  67,  50,  bniiM* 
iisl88  35. 

Decimus  oetavus  esl,  ubicongoe  maximus  diea  16 
15  horarum  ttquiDoetialiuro  eat.  Hic  ab  »|uinocliali 
50  gradibas  disut,  et  scribitar  per  modiaro  Mootfda 
paludeni ;  hlc  qualiam  gnoroon  eit  60«  laiiuro  est 
sestivalia  ainbra  29  55,  apquiaoctiaiia  71  iO,  bruroatia 
S08  20. 

Decimus  nonus  MraUeloa  oat,  in  quo  maxiiiaa 
dies  16  horarum,  II.  50  «quiooctUilittm  esc  Hle 
ab  loqainoctiali  51  36  gradibaa  disuip  ol  oeribilttr 


riJiebns  sine  iimbra  pcnitiis  guoraoues  cernuiilur :  (j  per  auatralisaima  Britannl»;  hic  qwiliura  gnomon 

nec  ad  mendiem  eas,  sed  septentnoneiu  seuiper      —«^a  ^h —  — -•-^•:- — l_^  «a^e : — ^u^%i^ 

miitunl ,  nuiiquam  taiueii  sol  super  vcnices  iu  is- 
tis  fit. 

Ocuvusest  parallelus,sub  quo  maxiinus  dios  est  13 
45  horamm  asquiDoctialiim.  Hic  ab  squinoetiali  G. 
27,  M.  40,  diiUt,  et  scrlbilur  per  Ptoenididein,  qum 
iu  Thebaide  est,  qui^e  Nercur.  appellatur.  llic 
qualium  anoinon  et  oO,  ulium  aestivalls  umbra 
3  30,  aequinoclialis  3  50,  bruinalis  70  10. 

Nonos  est  paralleiui,  obi  maximus  dies  e&t  14  ho- 
rarnro  mauinoctialiiim.  Hic  ab  «quinoctiai  30  22 
gradibua  disUt,  et  scribitur  per  interiorein  iCgypti 
TCgioncm:  hic  oualium  gnomon  est  60,  Ulimn  aBsii- 
Tatia  umbra  6  50,  aequiuoctialis  35  12,  brumalig 
4(3  15. 

Decimus  est  parallelus  in  quo  maximus  dies  est 
14  15  hOrarum  aequinoctialium.  Hic  ab  aequinooliali 
33  I8gradibus  distat,  et  scribitur  perroediuin  Pliae- 


esi  60,  toliuro  feniivalis  umbra  31  25,  ffquiDoelialia 
75  2S,brttmolis229  80. 

Vigeilmos  est  paralleltta,  aob  qno  16  45  horamm 
aeqttinociialiom  maximoa  diea  e^t.  Hic  ob  iBqnino- 
ctiali  52  50  gradibos  distat,  et  scribrtttr  per  Khoni 
fluvii  ostia;  hi«  quallam  ^omon  eat  60,  Ulforo  aes- 
tiva  umbra  53  20,  Mttinoctlalis  09  5,  brumalis 
25510. 

Vigesimos  primui  estparallelas,iiblinaximaidiea 
17horaram  seqainoctlalium  osl.  IsU  ab  Muinoetiaii 
541  gradibtts  disut,  et  acribitur  per  Tanaidoi  flavii 
osiia;  hlc qujdiam  gnomon  eai  60,  talinm  est  losli* 
valis  umbra  34  55,  nquinoeiialis  82  35,  bruroalia 
278  45. 

ViffOtlmos  aecnndua  panilUlas  e$t,ln  qoo  roaxlmaa 
dies  17  15  horarum  aeguinoctialium  ofL  Iste  55gra« 
dibui  distat  ab  aBquipoctlali,  et  scribitor  per  Brigan- 
tium  Magn^  BriUnnne;  hic  goalium  gnomon  est  50, 


nicen.  Hic  qualium  gnomon  est  60,  laiium  :eslivaiis  D  taHuui  esl  ae^Uvaiis  uinbra  36  15,  sqaiDoetiaiis  85 


iimbra  10,  squinoctialia  39  50,  bnimalis  *J3  5. 

Uudecimus  esl  paraJlelus  »ub  quo  niaximus  di^s 
esi  14  30  horarum  aBquinoctiahum.  Ilic  36  ab 
soqoinoctiali  gradibiis  distat,  et  scribitur  per  liho- 
dum ;  hic  qualtiim  gnomon  est  60,  taliiim  esl  aBsti* 
valis  umbra  12  55,  aequiiioctiaKs  43  50,  bromalis 
103  20. 

Duodecimiis  est  ^ralielus  inquo  14  45  maximus 

d'es  horarum  aequinoctialium  e^.  Uic  ab  acquiao* 

ctiali  38  35gradibusdi9Ut,et  scribiturperSinyrnam; 

ic  qualium  quomodo  est  60,  Uliiim  «stivalis  umbra 

15  20,  aequinoctialist7  50,  brumalis  114  55« 

Tortius  decl  nus  est  paralleius  in  qito  maxlrous 
dioi  est  boramm  15  aequinoctiaiium.  Hic  ab  oequi« 
Doctlaii  40  56  gradibus  diiitat,  et  scribitur  perHelles* 

f»ontum;  hic  qualinm  gnoinon  est  68,  uiium  «estiva- 
is  umbra  est  18  30,  aequinoctiaiis  52  10,  brumalia 
W50. 
Qiiartus  dccimus  est  parallelus,  ubi  maximus  diea 


20,  broinalis  304  30, 

Vijesimus  tenius  est  parallelus,  iibl  maxiroos  dies 
17  30,  horarnin  ffiOu'noetialium  est.  isu  ab  lequino- 
etiali  56  gradibus  oisui,  et  scribltur  per  mediom  Bri* 
tanniam  Magnam ;  bic  qualium  gnomon  oit  60.  Uliuoi 
ttstlvalis  umbra  est  37  20,  leqainoetfaUs  88  58 ,  hra* 
roalis  535  15. 

Vigeaimus  gnatuis  paratlelus  est  sub  qoo  roaxi- 
mos  dies  17  45  horarum  aequinociialium  ost.  1  U  ab 
«quinociiaU  57  gradlbus  di^t,  et  seribitur  per 
caturaciorium  Britanniae ;  hic  qualium  gnomon  eot 
60,  lilium  aKitivalis  unibra  59  tO,  aequlnoctialis  92 
25,  brumalis  372  40. 

VigesimuB  quintus  parallelus  est,  ubi  roaximus  diet 
lOaequinoctialium  horarum  est.  Isu  ab  aequinoctia* 
ii  58  gradibus  disUl.  acribitur  per  parvai  DriUDofaa 
auslralin;  hic  qualiuia  gnomoa  est  60,  Uiiuw  esi 
aestivalis  uipbra  40  44,  Muinocltalis  96 ,  hnuDali» 
m  5. 


m  m  NATUKA  lUSRllM.  «74 

boreM  et  Britaiuiiam.  «  ubi  esl  dies  longitsimus  A  CAPUT  XLVHl 

boranim  XVll :  alterom  *  per  Scythieiim,  a  Riphaeis  Gnomcniea  de  Hidem. 

jugis  io  Timlen  in  quo  dies  coniihuanliir  noctesque         Umbilici»  quem  gnomonem  appellantt  umbra  in 
per  vieea.  ifigypto  meridiano  tempore,  asquinodii  die  paalo 

VAaiAT«T£S  LECTIQNES. 


*  Vmc  M  e.  i.  longu^mmi  om.  A,  B,  C. 


A,  Bf  C,  omfttuot  pefm 


CLOSSifi  £T 
Vigesimils  texius  iMtralleiuscsi,  obi  masimus  dies 
boramm  esl  aMniiitoctialium  hofsrum  18 ,  It.  SO» 
Me  ab  aqauiocliaii  S9  80  gradibus  distat,  et  scribi- 
tiur  per  nMiam  Britanoiam  Parvam.  Non  sumos  bic 
ttsi  iacrememo  quart»  partls  bone  unius,  tum  quo* 
niam  crebriores  hie  paraOeli  (lant,  iuro  quoniam  ele- 
iraiiol^om  diilbfsntia  ne  inlegri  quidem  unins  gradus 
coUigiOar;  et  ad  hscqvianoosimilKernobis  in  bo«  l^ 
realioribus  scrutanda  sunt  omnia,  proplerea  et  pro- 
poriiooes  ombrarom  ad  gnomones,  suptHlnum  puU** 
vioMH  10  separalls  recondttisque  loeis  apponece* 

Obl  ergo  dies  maximus  i9borarum  ttquiooetia- 
Hoas  esl ,  ille  paraUehis  61  ab  ffiqulnociisli 
gradiboa  disut,  ei  scribitur  per  borealia  Panrae  Bri- 


Ubi  aotem  maximos  dies  19  SO  sequinoctiartom 
boramm  esty  ilie  psrallehis  69  gradibus  ab  aequioo- 
dioli  diaUts  el  scrtbilur  per  insulas  qoas  Ebudas  no« 
0ihunl. 

Ubi  aoiem  maaimus  dies  W  horsrum  «qumo- 
diallumest,  ilieparandiis  63  gradibus  disUI  ab 
«oohioctiali,  ei  scribitur  per  Tbyiem  insulam. 

Ubi  rero  maximus  dies  horarum  21  ttquino* 
etlalioro  est,  ille  paralldos  64  gradibus  disUl  ab 
teqoiooctiali ,  el  aeribitor  per  Scylhicas  gentes 
ignoias.  • 

Ubi  maximos  dies  horariim  est  aequinoetialium  Q 
tt.  ille  parailelusOS  30  gradibus  distal  ab  «quino- 
eHali. 

Ubi  maiimus  dies  horarum  eslMuinocUalinm 
Sy  itte  paralleltts  ab  ffiquinoctiali  66  gradibus 
ilisUl. 

Ubf  aotem  maximus  dies  24  horarom  «qoinoctia« 
Oom  est,  ille  paraUelos  distat  ab  sqoinoetiali  gradi- 
bos  68  40.  Hic  primuseomm  est  qoi  periscii«  hoeest 
Latine  eircumombratiles  appellantur :  in  aesHvsli 
Umen  solstitio  dunuxat  sole  non  occldeote,  ad  om- 
nes  borisontis  partes  gnomonis  umbrae  vertantur; 
bic  sslivatis  iroptcus  parallelus  scmpery  brumalis 
Toro  nunqosm  apparei,  ambo  enim  |»ermutatim 
horixontem  ungont.  Obliquus  aoUm  circulus,  qni 
per  medium  signorum  est,  quando  Terum  aequino- 
diale  ponctum  oritur,  idem  flt  cum  horizonte  :  si 
^uis  irero  contem^lallonis  causa  unirersaliora  bo- 
realiorom  deelhiaiionom  accidenlia  auaerat,  is  inve- 
oiei  obi  elevaHopoli  graduum  67,  H.  15,  fere  esi, 
ibi  neqoaqoam  xodiacTgraduSy  sive  orbis  sigaorum 
partei  ad  otraoiqoe  aesiivalis  solsiiiii  parum  occidere : 
hji  ot  dies  ouxima  ei  ombrarum  ad  omnes  horizon- 


SCHOLIA. 

tis  partes  drcomdoctio,  menstrua  ferme  fial.  Hsec 
qiioaue  fadle  per  jam  eippsHam  obtiquationfs  tahu- 
laiu  inldliguntur.  Nam  quemcunque  disure  ab  aoqui- 
nociiali  gradibus  parallelum  inveniemus,  qui  verbi 
gratia  15  gradibus  ab  utraque  tropicl  psrte  interci- 
piat,  aqique  tunc  aui  semper,  aut  nunquam  appareu 
com  intercepU  ejos  circoli  psrle,  qui  per  niedium 
siKnomm  est,  lol  profccio  gradibus  an  90.  unius 
scilicet  quan»  partu,  borealis  poli  devatio  defldet. 

Ubi  aoiem  elevatio  poli  6930  graduum  est,  ibi  30 
gradus  ex  uiraque  soisliiii  oesiivalis  narte  solem  non 
occidere  quis<{iiam  inveniet;  iuulduorum  pfoxlmo 
meiisinm  maximus  dies  et  gnomones  dreomambralea 
eodem  tempore  liant 

Ubl  devatio  poli  73  20  ^adoum  est,  ibi  4S  grados 
ex  ttiraqoe  solstilii  «stivahs  parie  non  occidere  quis- 
piam  inveniet;  iu  ut  niaximus  gnomones  periscii  ad 
iriuro  mensium  proximespatium  exlendatur. 

Ubi  elevatio  78  20  graduum  esl,  ibi  ex  ulraqoe 
solsiilii  eslivalis  parte  60  gradus  non  occidere  quis- 
piam  inveniet ;  iU  ut  maiimus  dies  el  ombrarum  clr- 
cumductio  ad  inensium  quaiuor  spatium  procedat. 

Ubi  elevatio  poU  84  graduum  esl ,  ibi  ex  utraqoe 
solstifii  sstivalis  parie  75  gradus  non  occldere  qois- 
piaro  inveniet;  iu  ut  quinque  maximus  dies  mensium 
lerme  flai,  et  gnomonum  umbrse  eodem  tempore  dr* 
cumducaniur. 

Ubi  vero  totius  ouartae  partis  90  gradibus  boreaiis 
polus  elevatur  ab  norizonte,  ibl  boreaiior  scquino- 
ctiali,  semi-drculus  signireri ;  hoc  est,  drcoli  qui  per 
medium  signomm  esi  medietas,  nnnqnam  sub  terra 
fii  australior,  nunquam  super  terram ;  iu  ol  dles 
unus  ei  nox  una  aanui  spahi  sint  sex  proxime  men- 
sium,  gnomonesverosemperperiscii  sint.  Hujusde- 
dinatlonis  propria  snnt,  ut  borealis  potos  super 
verticem  sit,  et  obliquus  quidem  lum  semper  lum 
niinquam  apparenlis  situm  accipiat ;  et  borealis  se- 
misphaerlum  situm  siiper  terram  ausiralis  sub  terra 
sempereffidat,  sequinoctialis  vero  siium  habeat  ho- 
rixootis, 

CAPOT  XLVin. 

JoAiv.  Nov.  ScHOLu.  —  VmlnHci  gvem  gnomonm 
appetlant,  Gnomonica  invenhintur  a  radiissolis.  Stylo 
ad  perpendiculum  a  planitie  secundani  rectum  angu- 
lum  erecto,  qui,  dum  est  in  lumine,  umbram  neces- 
sario  facit,  qu»  ratio  ad  horologiorum  descripiionem 
ei  mundi  inciinationem  ci  cosmograpbiam  sane  oe- 
cessaria  est.  Sit  iuque  in  proposito  schemate  umbi- 


B  ^  W  CT 

Heosi  id  ost ,  slylos  erecios  ▲  B,  qoi  splcndente  sole     ftdi  umbrain ,  humili  quidem  sole  longam,  sublimi 


27B  BEDifi  TXNBRABiUS  OPeaOII  FAR9  I.  ^  D1MSCAUCA  6BNU1NA.  878 

pjus  quam '  dimidlaoi  gnomonis  mensnnim  eflloit.  In  x  inondaliones  maritt  eodem  tldeHoet  ipirilu  inlini  ? el 
urbo  iiunui  nona  pan  gnomonia  deest  ombrae.  In     residenlis  sinu  recepil. 


opptdo  Aneona  superest  qointa  Iricesima.  1n  parte 
Itali»  qoae  Yenetia  appeltaior,  iisdem  lioris  ombrt 
gnomoni  par  Hl.  Simlli  qoldem  modo  est  soper 
Alexandriam  qoliique  millibos  sladlonimt  sobtitli  die 
lueJio  nuHam  umbrani  *  jacl.  Sicot  et  in  Inilla  sn- 
pra  flomen  Hypasim  :  qood  et  apod  Troglodytas 
qoadragesimo  qululo  ante  et  post  aolslitlom  die  fieri 
dlcont  roedlis  IG  diebos  Inmeridiem  ombra  sita.  Sed 
el  lnMeroe  insola  Nill,  Y  millibussladioromi^  Syene 
bis  in  anno  absoml  ombrasy  sole  duodeflceslmam 
panem  T^urit  et  *  qMarlam  decimam  Leonis  obti- 

HCIilC, 

CAPUTXUX. 

Torrfle  motum  vento  Oeri  diconl»  ^  ejus  visoerlbus 
Inslar  spongke  caTemosis  incluso^  qol  hanc  horri- 
bili  *  tremore  percutreosY  et  evadere  nitens»  tnrio 
mormore  conciitit«  et  se  *  tremsndo  Tel  dehlscende 
cogll  eflondere.  Unde  cava  terrarum  bis  motibus 
sobjacent,  uipote  ▼enti  eapactn :  arenosa  aotem  et 
eolida  cerent.  Ifeqoe  enlm  flont«  nisl  coclo  mariqpe 
iranqiimon  et  yento  In  Tenas  terne  coiidito.  Et  hoc 
est  In  terra  ttemor,  qood  in  nube  tonltmam :  hoeque 


CAPUT    L 

Incendium  JEtneB. 

Tellus  Siclliaey  qux  caremoM  el  solphore  ae 

bitomine  strau ,  Yeniis  pene  toli^et  igniboe  pttel» 

spirito  iulrorsos  com  igne  concerUnte*  multls  saepe 

locls  fumom,  tcI  ▼apores » vel  flammes  eroeut»  toI 

Otiam  vento  acrlos  incombeiitft  arenarum  lapidomve 

moles  *  egeril.  Inde  monila  iEin»  ad  eiemplum 

gehenn«ignium  Umdiutinom  dorat  locendlom,qood 

insularum  iEolidum  dieuntuudis  nutriri,  dum  aqua* 

|iim  concursus  spiritnm  secum  in  Imam  prornndooi 

rapiens»  Um  dio  auffocat,  donee  venis  leme  dlflufoi 

fomenia  ignis  accendat.  Hinc  ScyUaei  canes  htraro 

n  flnguntury  dum  procul  navigantes  undamm  Ireimim 

lerre  ituri  qoas  sorbente  voragine  coUidit  aestoe 

QAPUT  Ll. 

Dithte    terra, 

Terraram  orbis  uaiversus,  Oceano  dnctos,  in 

tres  dividitur  partes  :  Europam»  Asiam,  Afiicaai. 

Origo  ab  occasu  solis,  et  Gaditano  frelo,  qua  hnink* 

pensOceanos  Atbnllcus  in  *  maria  interiora  effondi* 

tor  :  hinc  intranti  dexiem  Afika,  laeva  est  Eoropa: 

inter  has  Asia  magnitodine  compar  est  alils  duahns. 

Terminl  sunt  amnes  Taniis  et  Nilus.  XV  paasuum  hi 

tQngiiodine  qoaa  dijdmus  faooes  Oceanl  patcnt :  V 


hiatus»  quod  fMhnen.  1'lont  simul  cum  lerrae  motu  et 

YARIANTES  LSCTIONBS. 
»  A,  dimidNun.  «  Af/oci  io^^pstl  Ott^sicmnw,  dnx  Alexandrl.  Skei... 

•  A,  e<  <^.        •  A,  C,  frmiere.  •  A,  iremeieendo  '  A.  erimi.  • 

QLQSSJS  ET  SGHOLIA. 


A,  eri^t. 


*  A,  dnodedwunf^t 
At  aierlf •••  ifljfMMfifw* 


brevem.  Slt  luque  aol  In  D,  radios  a  contaolu  umbilicl 
iibi  fst  A,  descendil  in  G,  efficiens  umbram  B  Q» 
dimidio  breviorem :  stvlus  enim  sil  pednm  lx,  umbra 
XIX,  ulis  die  aMninocliali  sit  (solem  seinper  intelliges 
)n  meridie)  in  j£,vpto,  etdem  ait  dle  solstitiali  apud 
OolQniam  Agrlppmenaiom,  Eodem  die  in  oppido 
Syene  nuila  sit  uinbra,  in  meridie  enim  eril  sol  in  A, 
radius  vero  recia  descendit  in  B,  qu»  ratio  umbra- 
rum  t  vergentilius  ad  meridiem  et  aquilonem  conliiiuo 
niulater.  veloii  Germanitft  plerisgoe  locls  bibema 
iuuhra  erlt  B  C.  sol  enim  erit  hi  F.  Dum  autem  sol 
eatmE,  fil  umbraHB,  duodeclma  paHe  longior 
quaro.  umbilicus»  quod  flt  ColoniaB  die  acquiuociiali. 

Auoif^cimffui  pnrtem  Tauri  et  quarU^tn  ded^tem  Leo' 
ni$»  Quemadinodum  cx  signoruin  parlibns  aniisiis 
eonsti^t,  hocsic  fieri  nequit.  Puodecima  enim  pam 
tatiri  antisiam  habei  decnuam  ocUvain  Leonis ,  non 
quarUm  dccimam ,  veluti  inrerias  copiosius  docebi- 
mua  de  anllsiis  figuontm,  Legitur  et  apud  Plinium 
idlier,  sed  neqiie  hoc  ad  recentioreiu  partium  dis- 
lioeilouem  quadrat.  Vide  inrerius  de  aequuioctio. 

Imc.  AopT.  Gtossx.  —  Terrfffneiam  vento  feri 
ifiauil.  eins  vi$cerilin$  in$iar  $pof$gi(B  cavemotie  iu* 
etn$m,  Ternemolos  aatem  illic  fierl  solet ,  obi  cava 
lerranimsunit  io  quibusvena  ingrediunHir,  et  raclonl 
lerr»  motum.  Nam  ubi  arenosa  est  aut  solidau,  non 
ibi  fil  t^rramiotuF,  Huj^s  autem  lerrae  moutio  per- 
lipei  ad  judicium,  quando  peccAtores  et  terrenl  ho- 
mfaies,  spirilo  oris  Dei  con^i,  commovcbontur. 
Item :  Terrae  coinmoUtio,  hominoin  terrenorum  ad 
ndem  est  converaio.  Unde  scriptnm  est :  Pede$  $U' 
leniJil,  et  commota  e$t  terra,  ulique  ad  creden- 
dam. 

CAPOT  Ll. 

Ino.  AecT.  Closs*.  —  Tf rrericm  o*i  NnfveriNf 


C  Oceeno  cinc/ift,  Ifi  trei  dividitnr  partee,  Ewropam^ 
4ssam,  Africam.  Terra,  ut  tesiatur  Hyginns ,  mondl 
media  rrgione  collocaia,  omnibos  partibos  aeqoali 
desinens  intervallo,  centrum  obtioet.  Oceaow  aMten 
regione  circomdoctionis  sphasrae  profosos,  prope  lo* 
liiis  orbis  ailuit  flnes.  luque  et  signa  occidentia  hi 
eom  cadere  existimantur.  Regio  autem  terraa  dividi* 
tor  trifarie :  e  qoibos  una  pars  Europa,  altera  Asia, 
tertia  Africa  vocatur.  Europam  igitur  ah  AfHca  divi- 
ditmaro,  ab  extremis  Oceani  flnibus  et  Hercolinit 
coUitnnis.  Astam  autem  et  Lihyam  cum  .figypto  dle- 
terminat  ostiom  Niii  flominis,qqod  CanopiconapDel- 
latur :  Asia  aotem,  ot  ait  B.  Aoguatinus,  a  mendie 
oer  orienlem  uaque.  ad  septentrionem  perveoil  : 
Europa  vero  a  sepCentrione  usque  ad  occidenlem  ^ 
atqne  Inde  Africa  i|b  occldenU  nsqne  ad  merldiem* 
Uiide  videntur  orbeni  dimidium  duac  tencre,  Eoropn 
et  Afnca  :  alluiu  vero  dimidium  sula  Asla.  Sed  idoo 
ilkn  duaa  psrtes  sunt ,  quia  inter  utrumque  ah  Oceaao 
ingreditur,  quidqnid  aquarum  terras  inlerloit,  el  hoo 
mare  Maguom  nobis  faat  Totios  antem  terrac  meBso- 

D  ram  geomeirlcl,  centum  octuaginu  milliom  stadioroBi 
aestimaverunt.  Ambrosius  In  Hbro  llexameron  : 
c  Carfimi  k^imus,  coeiqm  accipiamos.  rerram  Ir(|fi- 
mus;  terram  lutelligamu^  frufiferam.  Quld  mihi 
qua^re  quid  sit  ejos  mensoni  circoilo|«  qoam  geo* 
metne  cenlom  octoaginU  milliom  stadlorqm  aBslHna* 
veruntf  Libenter  me  fatepr  nesclre  quod  nescio»  Ima 
nescire  quod  sdre  nihil)  proderit.  Qofmadmodoaa 
possumus  comprehendere  qqod  impossibile  eaae  ho« 
minibus  Scripturt  demonstral ,  dioenU  Domloo  : 
Qttis  nun$u$  e$t  wumu  aquan  et  eetlmn  valm^  «<  tm* 
ver$am  terram  etaueam  n$ann?  > 

Mtfghiibus  lerois  tellos  bacelDgitnr  oouiia, 
Ohtt^uaique  fatts  per  cuaci^  bnea  partes^ 


m  DB  TBMPOIUBOS  UBBIU  278 

Ui  latitudiM.  Eiiropa  ergo  ab  occidonle  mqttd  td  j^ittqiieadiiieridiem»tqii6iiiileA1Heaaineriditiiiqiie 
leplealrioiiefli,  Asia  Tero  a  sepientrioDe  per  orieniem     ad  occidenteiii  extenditar. 

GLOSSiE  ET  SCUOUA. 

bdoniai  lernt,  hiae  Thetiee  «qaera  cbndaBi ,  Hemrioa  fioM»  imnunit  tenntBat  rndos , 

\  laaune  ceruit:  Ad  Tliylen  f  eniens  qni  nocte  dteqne  rclucet. 


OwB  prf  mo  Tltan  aicendena  I 


DE  TEMPORIBUS  LIBER. 

ARGOMENTUM  IN  LIBRUX  VEN.  BED^  DB  TEHPORIBUS; 

SMpiri&n  Hkro  ie  mundo  al  pngdptdt  epu  pwrtibui^  brevlhu  ac  jfenpiadi^  rudmenU$^  in  Cemefrepbia 
leaee  ine$iHme  cil«  qrmdeqMem  ad  lemponfm  ae  kiileriarum  €e§nittoaem  q^ika$  kee  arpimenlam  e$i  de$H* 
mHam  ea  di$eipH»a  para$ee9e  e$t.  Hee  autem  welmmiue  fnod  deTemporibua  inecribiiur^  temperum  parte$.  $peeii9 
ei  Seeriadna  cur^  tanium  espemt :  prmeeiente  enim  idem  argumentum  coptotiiu  traetat.  Ordini$  enim  fiiji, 
01  fuldmn  mundum  naturam,  ut  pe$leaauam  lempori$  cmuam  unde  prodeniat^  id  e$t^  mumdum^  expHcueiet^ 
mme  de  efectibu$  et  eon$eaueHlibu$  orano  ini ftteminr»  qum  quia  prmcedenA  libro  [u^  traduntur^  expUcatiO'* 
Mn  lecmrum  ^/UiHum  illi  arfumento  re$erva9imu$. 

CAFOT  PRlllUM.  B  minbnom  atqoo^angoatisaimom  lempua,  a  mota  si« 

TAiiporit  ifiaiilo.  derum  dictnm  :  eat  enim  extremilaa  horae  in  bre? i* 

Teoipom  nMNDeotia,  bori^,  diebaa,  mensibas,  an-     bna  intenraliia»  cum  aliquld  sibi  cedit  atqae  saccedil. 

■iSy  ascolia  el  «Inlibas  difidantor.  Momeniam  eal     Hora  Graecum  nomen  esl,  el  Umen  Latlnum  aonal : 

GLOSSiE  ET  SCflOLIA. 
caFOT  pamua.  frlgore.  Uomentie^  hori$t  diebue^  men$ikt$^  annU^ 

bc.  AoGT.  GLOsa^.  —  Tempora  dicontar  a  tem*     fONnf/it,  arioii^.  8»colis,  aeiiicel  onioa  bominis* 
aio«.  fDod  ao  loTlcem  lomperent  caloce  el     Saeculum  secuudum  qoosdam  aont  ducenti  el  Tiginti 


i79  BBDJS  VfiHERABIUS  OPERUM  PARS  f.  --  MDASCALICA  GENUINA.  SM 

*  hora  enifu  finis  est  leinporis»  sicct  et»  borao  sonl  A  i& '  mediimi.  (Jmbri  et  Atbenieoses  a  meridie  coa« 


flnes  maris,  iluvioruni,  vestimeniorum.  Consltl  au- 
teoi  hora  quatuor  pnneMs,  decem  minutis»  *  quin- 
deeim  panibus,  XLmomeDtis.  Etnotandum  propter 
errorcm  caveiidum  *,  qiiod  computusparlim  natora, 
partim  aoctoritate  vel  consoetodiney  niutor :  naiora, 
oC\  annom  commnnem  doodccim  menses  lonares 
habere  ;  consuetodine ,  ot  menses  triginta  diebos 
9ompuUri :  aoctorilate,  pt  bebdoniiadamseptemferiis 
constare. 

CAPUTIL 

Be  Die. 

Dies  mlgaris  est  froii^  prcsentia  toper  terras,  qoi 

proprie  IXI?  horis  '  adimpletor.  Honc»  *  Hebrsi, 

Chaldsei»  ei  Perstt  inter  doos  solis  exortos:  iEgyptii 


poUoi  ad  weridiem.  Moses  aulem  a  mane  osque  ad 
roane  onom  diem  appellai:  sed  Bomiiio  furgente  ve- 
spera  tabbali,  locescebat  in  *  priniam  sabbaii»  o(  honio 
deloce  lapsos  iutenebras,deinceps  a  tenebris  rediret 
ad  kicem« 

CAPUT  ni 
De  NoeU. 
Nox  eat  solis  absentia  terrarom  umbra  conditlt 
morUlibos  ad  requieni  Tacu,  ne  opere  dlutlno  avida 
deflceret  hmnamUs  :  ubi  rigidior,  ibl  el  ad  opert 
mlooeoda  el  ad  merobra  (bvemia  proHxlor.  Cojot 
partes  sont  seplem  :  Creposcnlom,  id  esl»  dobia.  In 
Inter  Socem  el  lenebras ;  nam  d^iyimiiii»dobiam  did* 
mus.  Vesperom^   apparente  atella  hujos  nominis. 


inter  dooaoccasosnomerant:  Romani  ii  medio  nociis  B  Conticiniam»  qoando  omnia  siient.  *  Intempeatom, 

YARIANTES  LECTIONES^ 

«  A,  kara  $it  /lnit.  Vide  ad  init.  variantium  Leclionnm  precedentis  libri  qotddiximot  de  codldhot  eolltiit. 
%  Omitlont  tfitindeinm  p0rtHm$  A.  B,  C.  •  A  add.  nk  ^  A,  «1  iTtdiiir.  *  A,  B,  G,  impUtur. 

*  A*  om.  Uikrun,  *  A,  m^diNm  diei»  *  A,  primam,  *  A,  tntempeilmiiR. 

CLOSSiE  ET  SCflDLIA. 
anni;  sed  Servius  dieil  onioscojiisque  bominls  ttU-     babei  a  Jove»  quem  Greci  ^  vocant;  inteiligonl 


tem  vel  vlum  ssBcolum  posse  dlei.  Beatos  l|ierony- 
inus  sic  dltit  in  libro  Hebraicarum  Quastionum  :  Non 
igilur  humana  viU,  ol  multi  erranl.  in  centom  vigin- 
li  aonis  cnmiracU  ett,  tlgoidem  invenimot  qood  pott 
dilovioin  Abraham  vixetil  annos  centoni  septuaginU 
qoinque,  ei  cmtn  amplius  ducentis  et  treceiitis  annii , 
Soi  cediL  Sol  cursum  soom  tgendo  el  cedil  et 
succedit  stbi.  Ge  lit  quidem,  dum  ab  ono  In  altem  n 
i$ui  circuli  tranait  locum ;  soccedit  aotem*  dom  ejos- 


aotem  physici  Jovis  nomlne  solem,  vdoli  ex  notit* 
timo  Orphei  ei  Ennii  Venicolo  ooostal;  alqoi  tol  et| 
auctor  diei. 

Bunc  Chaldtei  et  Per$m  hUer  ifoot  $oli$  exvrUu.  m 
vario  dierom  ioitio  vide  Geiliom  et  C<otU  lecHooetftn* 
tiquas 

CAPVT  m. 

JoAN.  Nov.  ScHOLiA.  -:-  Nqx  e$i  $oli$  abuH^.  Nox 
e  Grau»  dictione  ett  litterae  unins  muutione.  Gr«co 


dein  semper  partes  quasi  sete  tequendo  rccurrit.  n  enim  v6;  nociem  Bigniricat.  Hanc  Aristoteles  definit» 

v^i    «-^ii    ^..«»    «-;^.   ^^^   ^t    -4.«Si    ..i4:„    c:--  v»  p,.j|„^  y^y^j^  ^^  MfTfwpwv,  eTaow  t«C  ynr,  id  etl,  Om« 

brani  ferr».  Necesse  namqoe,  nl  ex  physica  aiqoe 
optice  consUti  corptre  in  lowioe  posito  ombrani 
(iori  in  adversa  lucis  regione.  Itaque  dum  tol  iofra 
llnitorem  (qoem  Grasci  horizonU  vocanl)  decorril , 
neceste  esi  ombram  terra^  lale  oer  aera  aspergi  ccelot 
non  aotem  penetrare  osqoe  ad  oltimom  ccelorom,  ot 
docent  astrologi  el  physici.  Est  auUm  umbra  hic, 
quod  ad  figuram  attlnet,  meUo  simHit  teu  pvnimid«« 
de  qua  re  vide  scheniau  quiedam  tuperiitt  descripUi 
obi  bmc  ipsa  oopioitius. 

Mortalihu^  ai  reqiijiem  (aeta,  Nox  rebot  acendit 
inepia  ett :  ob  id  quidam  a  nocendo  diclam  scrlbont; 
raciiinl  poe(»  hanc  Terrse  ppolem  (cojos  ratlo  depra* 
henditur  ex  his  quse  modo  diximos).  Haec  tlatina 
genort 'Tirm  xcceovaToy,  idest,  Somnum  et  Morteu^ 
germanos  fratres,  toin  quia  nox  somnom  conciliet, 
qoi  dimidiom  vits»  bominiDos  aofert,  hoc  esl  semimor- 
toos  reddere;  lepide  itaque  excogiuiom  morrent 


Vel  cedil,  dum  prima  pars  esl,  venil  ultima.  Sive 
cedit  in  ascendeiioo  usque  ad  meridiem ;  succedil  ip 
descendendo  usque  ad  occasum. 

Brembu$  hUenaUiu  Dreve  intervallum  esl  de  mo« 
menlo  ad  aliud  motnenium. 

Cicm  aUijuid.  U  eat,  aliquod  tidiis,  ubi  toli  cedit 
ab  bominibuit ;  id  esi,  cum  locom  dal  aique  suocedii 
«liquod  sidus  hominibut,  non  ul  transeat,  sed  Unluia 
te  moveal. 

loAH.  Nov.  SoHOLU.  —  Hora  Crceoim  nomen  e$t, 
'Xi/9oe  atpiratnr,  Latine  vero  ora^  qu»  non  tempus 
$igmflcal,  sed  spatii  cujusque  aut  magnitodinis  ex- 
tremilatem,  tt|  locorumy  regionuro,  ve^tium  etiam, 
levem  habet ;  non  igitur  idem  esl,  spirliu  namque 
d^stinguitur  Gnecum  et  Latinum.  Horas  autem  Gneci 
vocaiii  quatuor  anni  trimcstria  spatia  noU,  vulgo  ver, 
aesUUm,  autiimniim  et  hiemcm,  quas  parles  auclor 
ett  Eusutbius  Homrrum  iotelligere  in  lliade«  ubl 
quatoor  deas  Horas  intrododt,  qoarum  diuB  oBlom 


aperiani,  reliquse  chodanL  Aperitur  aulem  C(Biuni,  D  fratrein  esse  somni ,  ut  apud  Senecam  lo  Iragoedia : 

ut  traduiil  el  physici,  et  probal  Arisloteles  lib.  u  de  ""'^  * — ' — '"' '- 

Generatione  el  corrupiione,  a  bruma  usque  ad  sol- 
stitium,  quod  tempus  est  generationis ;  clauditor  vi- 
cissini  a  tolstitlo  usqne  ad  bniinam,  qood  tempns 
vocaiii  Corruptionis.  Toio  enim  hoc  lempore  sol 
deoo  Ht ;  ted  vulgatlore  signiltcatione  lemporis  mo« 
inenium  quoddam  slgnificat  diei  clvilis  partem  vlce- 
siinam  qoarUm,  scriplores  sBquinocUales  voeant,  et 
sont  toto  anno  «qoales,  ({uae  dum  fiuntt  orilur  mundi 
temuncia,  hl  ett,  vicetima  quaru  part  alias  diei 
iiaturalis,  qoae  a  nocte  distinguitur ;  parllm  slgnifical 
doodecimam,  h»  sonl  iraeqoales,  sBsUie  namqoe 
longc  soot  hiuos  generb  hone.  Hiberna  lUqoe  uox 
qoia  prolixa  ett,  noctomas  habet  (ongiores  horas. 

CAPCT  II. 

JoAjf.  Nov.  ScooLiA.  —  Die$  wlgari$  e$t  $oli$.  Diem 
buac  volgo  aniflcialem  improprie  nominant,  alii,  ot 
i«m  tumut  sa^ios  tettttti^  natoraiem  :  nomco  certe 


Dirs  frattr  UiigiiUlae  mortls. 

Uki  nox  rigiSor.  Frigidit  somnus  prodocltor,  co- 
lidis  aulem  cooctKalur.  ¥ide  Aristoieiem  io  iibello 
de  Somoo  el  Vigitia.  Iu<)ae  natora  provfeom  ett«  ot 
hibemae  noctet  aesiivis  sinl  toogioret,  et  eo  qoidem 
magis,  i[oO  regio  ipta  seplenirlonibips  axtra  tolM  viaoi 
propios  tobjecu  est ,  veloti  Briunnia  ooctom  bro- 
malem  babel  borarom  xvii,  Germania  xff«  lUlia 
yeroi^r,  Uibemia  autem  xxiv.  Porro  Tbyle,  qoao 
terrarum  okima  est,  meniibos  plonbiit  ooa  nox  doral» 
ted  vlclssim  in  bis  solstitialet  diet  totidem  horao 
perdorant,  iuqoe  lucis  et  tenebrarom  ratio  io  omol- 
biit  regiooibus  aeqoalis  csty  facU  ioteraete  coUaUoM 
aequalioni  et  InaBqoatium. 

Apparenle  $teHa  huju$  nonuni$.  liMt  Yenerit  ttelto 
fsi,  quae  dum  soleiu  sequitur,  et  sub  nooiem  lo  oc- 
casura  cmli  parte  cernitor,  Vetper  el  Hetperot.  ei 
Vesperogo  dtcttur;  si  vero  tdem  tidoa  maoo  toleai 


m 


D£  TEIfPORimJS  LIBEH. 


Ut 


quo4  M  metf  ttm  et  inftetiKmm  Boetis  Cempns.  Gal-  A 
lictiiivm,  qoaodo  galliM  reeonai.  MaMiUmim ,  inter 
abeeetain  « tenebxanim,  et  aurorae  adYentum  :  et  di* 
lociilwn ,  quaai  jam  incipieiis  *  parva  diei  loi,  hsc 
et  aurora  solero  pimoedeas. 

CAPCT  rv. 

Hebdomada  septem  diebus  coosuty  oetavos  ao- 
tem  dies  Idem  primus  esl;  ad  quem  reditor»  eoqoe 
rufsus  bebdomada  *  orditor.  His  nomioa  gentilitas 
a  plaftetb  indidit,  babero  se  credeotesa  sole  splri* 
tam,  a  lona  corpvs,  aMarto  sanguinem,  a  Mercnrio 
iogenium  et  lingiiam»  a  Jo? o  temperantiam,  a  Venere 
voloputem,aSaturno  Urditatem.Sed  sanctos  Sylfo- 
aler  ForHis^appellare  coastituii,primom  diem  Domi'» 
Bieum  Buaeupans,  imlutus  Hebrmos,  qui  primam  sal^  B 
bati^  secuttdam  sabbati,  et  sic  CSBioron  a  numero  no- 
miaant ;  apud  quos  hebdomada  totidem  etiam  afinis 
peragitur;  qui  bebdomadam  quoqoe  bebdomadarum 
indiebtts  simlllter  babebant  et  annis«  qoinquagesimum 
diem  Penlecosteo»  aanum  Toro  Jabiloum,  id  estv  li- 
bcrtatem  ?  ocaates. 

CAPUT  V- 

Mensislunarisincrementolun»  senioqueconicltur, 
dmn  IHX  '  et  semis  dlebus  paulo  plos  quam 
zodiacomparaglt :  sed  £icilitae  compotandi  trigenis 
01  oadetrigenis  dicbus  luo«  menses  alternat.  Soiaris 
aotem  oMBSis  lUi  boris  est  ampUor,  ex  quibus  U 
opacunim  dies  accreseunt,  quibus  sol  Itinm  cursom 
llngulis  aoais  exsuperat.  Duodecies  enim  ▼iceni  et  ^ 


btni  GCLX1V  factuni,  ot  undccles  ficeni  et  quatemi 
eumdern  numcrum  complent  Sed  Hebnci  menses  a 
luna  nascente,  Boroani  a  Galcndis  incipiunt,  ^yptii 
a  quarto  die  Calciidarom  Septembriuin,  usque  in  no- 
Bum  Calendarum  earuindem,  XXX  diebus  suos  men« 
ses  coropoUntes ;  *  residuos  vcro  dies  tntercalares 
appeliant.  Qui  primi  ad  solis  cursom  meiises  tenni* 
nare  cmperuot,  ne  lun»  yelocior  et  dubius  cursus 
impediroentom  calculandi  eis  faceret. 
CAPUT  VI. 
De  Mentibu»  Romauorum, 
Homani,  auctore  Aomoio,  decem  mensibus  anaum 
'  ordinatum  agebanl,  diebus  CCCI V  qui  prlmum  men  • 
sem  genltori  suoMarti  dicavit :  secundum  ab  aper- 
tione  frugum  nominavit  ApHlem:  teniamMaiaeniatri 
Mercurii,  et  quarUim  Junonl  sacravil :  Quintili  et 
Sextili,  qulnunc  anativiuu  Jnlii  Cxsaris,  et  Augustl 
triumpho  nominanlur,  et  caeieris  sequentibus  a  nu- 
mero  nomen  iroposuit :  quorum  IniHa  Calendas  ap- 
pellairit,  quia  tunc  calau,  id  esf,  vocaU  ia  Capito- 
liom  plebo,  dicto  quinquies  vel  septies  verbo  ealo^  id 
est,  «oeo,  quot  dies  superessent  ad  Nonas^pro* 
nimciabatur.  Nonas  autem,  quod  nono  anU  Idos  dia 
confluercnt  in  nrbcm  ,  *  seisciUtuH  quid  essot  eo 
mense  faciendom.  iH>rro  Idusdiem  qul  medium  di« 
vidit  mensein :  iduara  enim  Etrusca  liiigua  dif  idera 
est.  Ilss  Ntraia  duos  menscs  adjiciens,  Januarium  a 
JoBo,  Februarium  a  Fehuo,  deo  lustrationum,  nomi- 
nando,  CCCLIV  diebus  annum  ad  cursum  luroe  dis- 
poanit,  quem  Joliua  Caesar  undecim  diebus  adjectis, 
siout  bodie  serf atur,  institoit 


VARUNTJSS  LBGTIONES. 

t  A,  teaeharum  noedi.  *  A,  quadmn  panm.  C,  iwffpieni  di^.  *  A,  B,C,  iemper  orinrr. 

*  A,  H,  C  appellari.       ■  Om.  ei  A,  B,  C.        *  A,  B,  C,  reiiduot  quinque  diei,        ^  A,  G,  ordmalam,di^ 
las  sm  CGClV  agebamL       *  A,  proauM^io^antur.         •  A,  fmdtMri;  om.  B,G. 

GLOSSiE  ET  SCIIQLIA. 


antevertat,  Lucifer  et  Gr«ce  Pbosporos  dicitur,  om- 
aium  steHamm  qu»  in  omlo  sunl  maiima  ac  lucu- 
lentisaima.  Umbram  enim  reddit  unto  lona  roinoreni, 
qoaatma  Ipsa  solis  «mbra  vlncitur. 
GATirr  IV. 

JOAII.    NOV.    SCBOLU.  -*•  *B^Si»u«   SCU   l63ofAgt(  Ct 

bebdomada  (tot  eulm  modis  dicitnr)  teinpus  est  se- 
ptam  dierom,  unde  et  nomen  habet  etiam  apod  Laii- 
noe  :  nam  se;ptimanam  vocamus.  Quos  non  ez  ^ 
eMvarsione  astrorum,  uade  reliqua  fere  coiliguntur,  " 
aad  autoritate  Dei  (qui  sei  diebus,nt  anu  dictum 
esl,  lauadl  creationem  complevit,  et  septinio  ouierit) 
frlaram  JmM  ordioaront,  quorom  sex  vacationibus 
rerum  proEyiarom  tribuerunt,  septlmum  religioni  et 
qtdkti^  uade  Sabbatum  dictum  esU  Quod  inde  ^entiles 
et  Christlani,  diversa  Umen  rationc,  sunt  imiuii,  et 
pniaom  qui^em  a  Sabbato  diem ,  priniam  Sabbsii ; 
deiade  seqnentem  socundam  Sabbati;  et  iia  deincepf, 
pro  qulbtts  Ecelesla  uiitur  feriarum  ordine.  Nam  re- 
ttgio  vetuit  bos  dies  gentilitiis  diis  inscribere,  qnales 
siat,  dies  Veneris,  Martis,  etc.  De  ci^us  factl  ratlone 
aBbl  est  dictnm  copiosius. 

Ilis  namlMbua  aenUliiai  a  planelk  indidil.  De  afle- 
eiioBibBs  corporalibus,  quas  poetae  larglnator  aascen» 
tsbBs,  sl  sdre  cupls  exade,  lege  PoaUai  de  Rebos 
cudestibBs  librum  quartum. 

CAPCT  V. 

JoAa,  Nov.  ScBOLia.  —  Dum  im  diebut  el  iemii 


paulo  pius  qmm  %odiacum  peragiU  Hecte  dictum 
pauio  piui,  fiam  boc  diernm  numero  signiferoro  in« 
tegrum  permeiitur,  et  doodeeimam  ejus  fere  partcm. 
Mensis  enim  e.<t,  nondum  luna  ad  eamdem  partem 
signiferi  unde  pr»cedente  mense  exibat  reveriilur, 
sed  quod  est  mter  doos  ejus  a  sole  synodos,  Lalinl 
coetos  vocanU  Pra^cedenti  autem  libro  dc  mensibus 
nostris  et  peregrinis  plura  disseruimns. 

CAPWT  VI. 

JoA!i«  Nov.  ScBOLiA.  —  Homaiti  auclore  Romulo. 
Romuius ,  qqod  sic  arima  gentis  suas  eonditio  ex- 
egerit,  discipUme  militarisstodiosior  fultquam  rerum 
coslestium,  qnemadmodum  pervulgato  Ovidil  vers^- 
eulo  incesdilur : 

Sdlioet  triiM  magis  qQam  sldera,  Roniule,  norss. 
TracUvit  boc  argumentum  cojpiose  Macrobius  in 
Saturnalibus.  Porro  Quintilis,  oextilid,  Sepfomber, 
Ociober,  untum  a  numero  dicuntur :  nam  prooter 
vocabuli  formam  appositae  suni  syllabm  nlis  et  W« 
nibilo  plus  significames  quam  in  ueDiTULLio  TuUiui. 

Sccundum  ab  aperdona  frugum  Apriiem  nominant. 
Alli  malunt  deducere  a  Venere,  quae  Grsece  Apbrodite 
nuncttpatur,  estqiie  bic  mensis  Veneris,  quod  ef 
aatrologi  docent.  Nam  Taurus,  In  quem  mense  Aprili 
sol  iransiluni  facit,  domicitiuro  est  Veneris. 

Iduare  ei^m  Ktruica  linfua  dividiere  eit,  Sic  e| 
Festus  dof  et  et  Macroblus ,  unde  adiiuc  maifscrunt 
•eiduui  et  vidua  ^  quasi  dmu  k  conjugibus. 


BEDi£  VENEIIABILIS  OPERU&I  PARS  h  —  DIDASCALICA  GENOINA.  884 

CAPUT  Vn.  A  ^  frigoris  graves  morboi  babeal  :  biemi  lepcett* 


Di  SoUHtio  et  jEfnitioclfo» 
Solstiiia  et  «qoinociia  bioa  putaiitor,yilI  Caleod. 
Jaouarli  et  Julii,  Aprilisqueet  Octobns,  oetaTia  ici- 
Uoet  '  in  partibus  Capricoroit  Caocri,  Arietigy  et 
Libras.  Sed  flequiooetialis  dies  omoi  mundo  «qualis 
esL  Varioauteni  lucis  incremento  in  Meroe  longissi- 
mus  dles  XII  boras  ffiquiuoctiales,  et  octo  portes 
vnius  horae  coliigit :  Alexandri»  vero  XIY  horas,  In 
Ilalia  XV,  In  Briunnia  XVil.  Obiaesute  lucid»  noctes 
baod  dubie  testaniur,  id  quod  cogit  ratio  credi: 
solstitii  diebus  accedente  sole  propius  Terlicem 
mnndi,  angosio  lucis  ambitu  subjecia  terrsB  conti- 
noos  dies  babere  senis  meusibus,  noctesque  ediverso 
ad  brumain  remoto,  quod  fieri  in  insula  Tbule  Py- 
thias  Hassilieosis  scribit,  scx  dierum  oavlgatione  in  ] 
Septentiiones  a  Brilannia  distante. 

CAPOTVIII. 
D$  Temportbu$. 

Tempora  sunt  vlces  mutaUonum,  quibus  sol  acce- 
dendo  vel  recedendo  annl  temperat  orbem.  Uiems 
enlm  iilo  longiusmorante,  frigida  est  et  bumlda :  Ter, 
ilio  redeoote,  hnmidum  et  calidum  :  aestas  ? ero,  UIo 
superfenrente,  calida  et  sieca :  autumnus,  lUo  dece- 
dente,  slceof  et  frigidos.  Hascautemaniiqui  sepUmo 
dieantelJnsFebnurlas,  el  Malas,  Augustasque  eC 
Novembres  incboabant,  ut  solstltia  et  arqulnoctia  bi 
medio  essenl  temporum.  Ver  autem  orienti  compa- 
ralur,  quia  lunc  ex  terris  omnia  oriontur :  sBsias 
meridiano,  eo  qood  pars  ejus  calore  *  fragrantior 
sit :  automnus  occidoo,  eo  qood  ob  confiniom  caloris 


Irioni,  eo  quod  frigore  torpeat* 

CAPOT  IX. 
De  Annio. 

Annus  sobris  vel  civilis  esl,  dum  sol  CCCLXV  dle* 
bus  et  qnadrante  sodiaeum  peragil,  quem  Romani  a 
bruma,  Hebrael  ab  aequinoclio  Temo,  Gr»ci  a  sobil- 
llo,  ifigyptU  Inchoanl  ab  aulumne.  Annus  lonaris 
coinmunisXil  Imils,  Idesl,  diebos  CCCLIV.  *  Em- 
bolismus  Irededm  lunls  el  dlebus  Ireeenlis  oc4tta* 
ginla  quatoor  Implentur,  a  luna  pascfaaU*  samenlet 
Iniiium.  Annus  magnus  est,dam  omnla  sidera,  oertis 
cursibus  exaclis,  ad  locum  suum  revertanlor,  qoem 
sexceutis  annis  solaribus  Josephus  didtimpleri. 

CAPUT  X. 
^  Demuoxto. 

Bisseitus  ei  quadrantls  ratione  per  quadriennimn 
eoiificiiur,  dvm  sol  ad  id  signom,  ez  quo  egressus  esCy 
non  in  CQCLXV  diebus,  sed  quarla  diel  parte  soper- 
adjecta  revertitor.  Verbi  gratia  :  sl  aune  asquloo- 
cUalem  cmU  locom  sol  orieiis  Inlraverili  In  'hone 
anno  sequenU  meridle,  terUo  vespere,qoarto  medla 
nocUs,  qointo  rursum  hi  *  eiorto  recorrens,  neces- 
sario  diem  praemonei  aogeodum  :  ne  si  forte  Boa 
addaior,  per  CCCLXV  anoos  aBqoloocliam  vemald 
*  brumaU  die  proveniai.  Quem  iEgyplU  anno  ooo 
*eipleto,  Id  esl ,  IV  Calendarom  sepleoibriam,  Bomani 
VI  caleodarum  Martiaromi  onde  el  oomen  aceepil,  ln- 
lerpononl.  Breviori  autom  el  volgari  ralione  bisseK* 
lum  retardaUo  geiieral  soUs,  non  ad  eamdem  Unoam 
per  CCCLXV  dies  pleoe  rcdeaiiUs  :  qoem  sl,  verU 


*  A  om.  in. 
*  A,  B,  esorUm. 


*  A,  B,  G,  fiagrnnHor, 
*  A,  ioMiiali  diei. 


VARIANTES  LECTiONES. 

*  B,  emMiimos. 
*  A,  eompUto. 

OLOSSiE  ET  SCHOLIA. 


Sicllss. 


A,  mOe» 


G4PUT  VII.  G  sd  B  autem  cooversionem  aesUvani,  et  r  ad  a  Uo- 

Joaif.  Nov.  ScnoLU.  —  Octavo  Calenda$  JanuarH  ei  malciu. 
/m/U.  Cicsronit  istate  alia  fuit  ratio  solsUiiorum 
el  aequinocUoruin ;  nunc  enim  propter  motum  ttrma- 
menu,  seu  novi  orbis  tardius  proveniunt.  Quod 
aotem  scnbitur,  temporuin  momenia  provenire  in 
ocuvis  partibus  signorum ,  cum  concordi  seutentia 
omnium  astrologorum,  boec  evenlant  in  primis  signo- 
rum  partibus ,  referendum  est  ad  veierem  partium 
computaiionem;  aliter  enim  parUli  sunt  signa  veteres, 
deqiiareemditedlsf^eruitZieglerus,  in  commenta- 
riis  snper  secundum  Plinii. 

Sed  eeqHinocliaUe  diee  omni  numdo  (tquaiit  esl, 
Exsiat  bujus  rei  deroonstratio  in  Phsnomenis  Eu- 
Clidis  de  Conversionibus  spbaerarum.  Omnes  enim  in 
spNera  circull  maxifni  secant  sese  in  duas  partes 
asquales,  veluU  borizon  etae^uator;  reliquos  vero 
circulos :  quos  sol  mondi  ambiium  describit.  inflraua- 
liter.boriKon  dividit,  praeterquam  sub  aequinoctiaU. 
^  dierum  et  nociium  vario  ineremento  bbro  supe-  ^ 
riore  aclum  demonitraUonibos  alir|uot ,  el  rursus  ^ 
libro  de  Natura  rerum,  de  goomlcis  et  raUonibos 
tftnbrarum. 

CAPVT  11. 

ViTus  coMaEiiTAaius.  -^  Sil  zodiacos  circulus 
A  B  r  A,  in  cujns  medio  sil  6  qnasi  lerra,  per 
qnam  duae  liiieae  diriguniur ;  utraque  diameuros  in« 
UiOigatur,  ab  A  In  r,  et  a  b  in  d.  Erge  sol  accedens 
id  A  facii  unum  aequinocUum;  et  ad  r,  autumnale. 


JoAii.  Nov.  ScaoLU.  «—  inniis  oolarit  nei  drl/is. 
CiviUs  apjmnl  solel  dlebos ,  non  annls.  Sunl  ooioi 
dierum  ahi  ciYtteSp  qui  constant  spalio  dlei  el  noclis 


m  BB  TEMPORIBUS  LIBBR. 

fralia,  in  aqmnocUo  TernalUqnod  juxU  ifigjpiiot  A  willk  eydi  anooni  CGCLXXXIII  diebos  faeii 


XD  Gilemlanim  AprlUum  die  profenlt »  Mnrgeniem  a 
nedio  orleiiUs  diligenier  adnoUferiiy  hunc  anno  le- 
foemt,  die  vldelicei  eodemi  aUquanto  inl^rius  oriri» 
el  terliOt  quarto«  qutntique  anno  eamdem  dimlnu- 
tlofiem  Ib  Uiitum  angeri  rcperies,  ot  nisi  diem  ante 
aaporadjiclai»  XI  Calrndaa  Aprilit.iequlnoctiom  fa- 
dM^ii)  iol  e  medio  surgai  orientls,  eamdem  acilieet 
tardlutem  ^  caBUris  qooque  senratoros  exoriibus* 
CAPUTXI. 
DeGrcnto  decmmdtenaU. 

Cjclnm  deeennofonalem  propter  XIV  lunas  pa- 
ackalea  NicMa  synodns  Insiiluit,  eo  quod  ad  eumdem 

Mii  solaris  diom  onaqomque  lona  per  XIX  annos, 
GCXXXY  drcttmaeu  vidbos,  inerrablii  corso  re- 


pnuri.  Qoad  si  focere  negtigas,  pcr  XV  decenoofo« 

iiales  cydosXV  tlbi  luna,  obi  prima  puuiur,  occorreU 

CAPCT    Xltl. 

Conttnenth  CircuH  ejuidem. 

Cydus  Idem  pascbalis  Vni  esl  Ikieis  commofillns. 

Primos  ordo  conlinel  annos  ab  ineamalione  Dominl, 

nnios  singoKs  annis  aogmenio  *  crescentes.  Secondos 

indicliones  Bomanonim,  qo»  in  se  "  per  XV  anno- 

rum  cnrsom  reTolvontur.  Terlins  Epaclas  XI  Innarea, 

qn»  per  singidos  annos  solares  ad  cursum  luiue  suc- 

crcscunty  ei  ad  lunam  Calendarum  qusrendam  sem« 

per  adjiciunlur  positao  XI  Calendas  Apriles.  Quartos 

concurrenies  septimanve  dies,  qus  posiifle  IX  Calen- 

das  Apriles»  propler  dispendium  bisscxU  necestarie 


deat,  qoi  dividiuir  In  ogdoadas  el  hendecadas.  boc  ■  ^^^*"  *»»»»  implenior  :  quarom  ratio  eogil  cyelos 

deceonovenales  XXVlll  describi,  ol  singoLe  concor- 
renles  siugulos  cydos  incboenl,  loiaque  somnia  pn« 
scbalia  calcoli  DXXXll  annls  explicelur.  Qoinlos 
cycluro  lonarom »  quem  Iribus  annis  deccnnovenalis 
pnecedil  :  XIX  annu  eiiani  ipse  comprebensos. 
Sexlus  XIV  lunas,  *  qnihus  veteres  pascba  iicio^ 
hanl,  qwo  a  duodecimo  Calendas  Apriles,  osqoo 
in  XIV  Calendas  Maias  vario  discurso  vagantes« 
lempus  Incenslonls  ab  VIII  Idni  llariias  n«quo 
in  Nonas  Apriles  acdpiuni  :  a  XIV  aulem  lona  nsquo 
a J  XIV  aoni  sequentis  di«*s  snnl  CCCLIV«  sl  commo- 
nis  annns  esUSi  embolismus,  CCCLXXXIV.  Sepllmo, 
dies  dnmioic»  Pascbae  reperiuntor  ab  XI  Calendsram 
Aprilium  usque  In  VII  Calendas  Malas,  ob  rationem 

^  embolismorum  liceuter  extendi.  '*  Ultimo  ordine  lona 
fesli  pascbalis  a  XV  usqoe  in  XXI  proplrr  diem 
dominlcom  variaU :  *^  adimli  enim  sallns  noclem» 
**  addil  verro  asUlem»  qu»  per  omnem  cydom  ado* 
lerit.  Sed  in  hoc  nox  adimitnr,  quod  anU  Inna  **  do- 
flcilt  qood  puUiur,  naturaliur  vero  nox  ipsa  per* 
several,  quas  nox  inilium  est  futuri  annl,  ei  cycll  ln« 
ciplenlis  exordlum  :  propter  qood  idem  ullimos 
aonos  Epacias  XVIII  lunc  reliiiens,  prinio  anno 
non  XI  nl  U  cmleris  annls  fleri  solet,  sed  XII  dles 
accommodal.  El  qoia  XXX  dierum  flne  revolvttnlor« 
nulla  epacu  In  prindpio  cydl  ponilor, 
GAPUT  XIV. 
ArgnmentA  HuUorum  pa$ekaliMm 

D     Si  nosse  vis  qool  sonl  annl  ab  Incarnatione  Do* 
mini,  sdu  qool  foerinl  ordines  Indiclionum,  ul  puu 


csl,  ki  Vllf  el  XI  aanos.  Octo  onim  annl  lonares 
\  sohures  doobus  Unlmn  diebus  trans- 

nlur  ad  explementom  occorril 
hendocadb,  alier  raliooe  ullos  absnmiior,  alioquln 
kendecados  solares  uoo  die  Iranscenderent  lunarem. 
lieel  qoidam  violenUr  hos  dies  ex  *  blssextis  odo 
OBttonunsupplere  nlUulor:  eum  blssexlns  soleai  In 
monso  Februario  soli  superrosus  el  lunae,  ftituro 
lempori  nibil  prajodlcare,  ei  ipsi  nollum  bendecadl 
bl  aoxinm  oddaoi.  Ul  ergo  aperliiis  dicam,  duo 
lon£  dlcs,  qui  snpenuni,  ogJoade,  duos  qul  desont 
In  hendoeade  eomplent* 

CAPDTXIL 
De  SaUn  Lanm. 
finllom  lunm  locos  el  hora  dlior  liiceosionis  cjus 
per  XIX  annoo  dBdl :  quamvis  oolm  qutdam  singu- 
ks  lunas  XXIXsomfo  diebns  compoUntes»  incen- 
siooeo  earum.medio  did,  et  medlo  ooctis  semper 
aliemoBl«  non  in  boc  lamen  veriuuin  naturss,  sed 
ealcalandi  *  lisdliuiem  vd  compendium  inquirunl, 
Mam  sl  naluram  quaeras  ^  lunaB  primi  mensis»  quae 
mae  *  In  meridie  :  ol  seeundi ,  quas  nunc  In  niedio 
nodls  accenditur,  anno  Itttaro  hora,  ot  ooo  pundo 
ct  doeem  momeolls,  el  *  dimldlo  momenii  nonado- 
eUaa  parU  onius  pnncll  anu  mediom  diel  vel  noctls 
llhssminr.  Ilaec  Umen  disthicllo  non  ad  certom  em- 
bolisml»  vd  commoiils  aoul  lermlnum,  sed  ad  aeqoam 
dlvMouem  XIX  lendil  annorum,  skque  per  XIX  an- 
noo'paohilim  looaria  aceensio  sese  praeoccupando 
oniosdld  spailom  amittens»  nlthniim  decennove- 


VARIANTES  LBCTI0NE8. 

*  A,  B.  in  eetierk.  *  Basil.  ed.,  kiiMexHlh.         •  A.    om.    fadRiatem  sW ;  B,  C   tel  emnpen^nm. 

A,  Imio.  *  Om.  In  A«  B,  C  *  A  el  Basil.  ed.  om.  inmidio  ntomenii;  B  el  G  ponunl  dimiiiio 

msmenii  et.  *  CreuentU  Basll.  ed.  •  Semper  A,  B,  C,  Basll.  ed.  *  A,  anes. 

^  A  f/fHpo  liMO.        «•  Caetera  osque  ad  capot  seqoons  noo  habel  A.         **  B.  addi^.       '*  B.  defeeit. 


altt 


QLOSSifi  ET  8GH0LIA. 
nalorales  t  qnl  sonl 


vlgh^ii  qootnor  horarom . 
ider  solis  exorlnm  ei  oocasom ;  alias  bi  anni  ver 
tenles  dlconlnr,  ol  apnd  Cicoronomt  lib.  vi,  do 
Bmib. ,  quod  Aanl  solis  conversione  per  dreolnm 
Mdiaeam ;  unde  el  GraBcl,  eadem  similitiidine  diictl « 
onnwtt  iHsnnov  vocani »  quod  velull  In  seipsom 
oonverUlur«  qoae  patura  e sl  moUs  drcuhiris.  Verum 
do  neagno  anno,  quem  eliam  PUtonicum  voeaiil, 
iporna  sonl  dkUonom  Knienliae. 


CSHJT  XOK» 


loAH.  Nov.  ScnoLU.  —  ReddiUr  hic  ratio  lllorom 
Indicuin  qoi  libro  ollimo  ad  finem  suiil  adjecli,  qui 
eonsUnl  annis  nxxxu,  quHHis  exaetis,  onmia  redoonl 
eadem  olsonl  sh  inllio,  qnemadmodum  alibi  |>Iuribos 
didom  esl.  RMloxlmos  hos  dreolos  In  prisiiiiam 
dignilatom,  ersol  enim  in  exemplaribos  qoar  bacto- 
nos  fuereln  osu  sopra  modum  depravaii. 


Ul  HEDJE  VA4£nABlLIS  OPERUM  PARS  L  -  DIDASCALICA  GENUIHA. 

quiaU)  anno  Tiberii  priiici|»is  XLVl  bos  per  XV  mul-  A  CAPlTr  XVL 


M 


Ciplieit  Attnl  DCXC.  Addeiemper  regularesXll»  qoia 
quarU  Indictione  secundun  DiODyainm,  Dominns 
natus  esi,  et  Indiclionem  anni  cujus  YolueriSf  utpote 
in  pnesenti  >  uoam,  fimit  DCCUL  lati  aunt  anni  na- 
tiTitdlis  DominL  Si  vis  sctrc  qnoia  sit  Indidio,  sume 
annos  Domini,  et  adjice  Iria,  partire  per  XV,  elqood 
remanserit  ipsa  est  indictio  anni  pnasentis.  Si  vis 
scire  quol  sinl  Epact»  lunares,  partire  anaos  Doroini 
per  XIX,  el  qnod  remanserlt  multipiiea  per  XI ;  item 
partire  per  trlginta,  et  remanent  Epact».  Si  Tis 
acire  concurreales  sepiimamc  dieSt  some  anaos  Do- 
minl,  et  eommdem  quanam  partem  adiice.  His  quo- 
que  quatuor  *  adde  *  qulnque  coneurrenies  fuenuit 
anno  natiTitalia  Domini ;  bos  parlire  per  septem. 


ih  MMHdi  MtMtu. 
Sex  stalibus  mnndi  tempora  distlnganntnr.  Frima 
etas  ab  Adam  usque  ad  Noe  continens  f  eneralioilea 
X»  annos  vero  MDCLVl.  Qom  tota  periildiluTiOy 
sieut  infantiam  mergere  solel  obliTio.  Secnnda  a  Noe 
usqoe  ad  Abrabam  generationes  similiter  coaiplexa 
X,  annos  aulem  CrXCII.  Quse  in  Itngua  Inventa  eac, 
id  esly  Hebnea.  A  pueriiia  naroque  bomo  Indpit 
nosse  loqol  poal  infantiam,  quse  ^t  nomen  Inde  ac- 
eepit»  quod  Airi ,  id  esit  loqui  oon  potesL  Tertia ab 
Abrabam  nsqne  ad  Datld  generationes  XIV,  annoi 
^vero  DCCCCXUI  condnens.  tX  quia  ab  adoleseentia 
indpit  bomo  possegenerare,  Jtfailbieaa  genefnUo- 
nom  ab  Abrabam  sumpsit  eaot^ium  /  qol  eliam  paier 


remaneni  Epscta  solis.  Si  vis  sdre  quotus  dt '  gentinm  constitnlus  esL  Qoarta  a  David  mqne  a4 


el 

annns  circoU  deceonovenalisy  ffuroe  annos  Domioit 
el  unum  adjidens»  quia  cjoidem  anno  aeeondo  nalns 
est  Domiaust  partire  per  XfX,  eiquod  remanserit 
ipse  C9t  annus  ^dideeennoTenalis.  Si  irisselre  qootus 
i^us  lunaris  caly  sume  annoa  Domini ,  ei  duo  tub* 
trabeaa  divide  per  XIX,  el  qiiod  remanseril  ipae  esl 
SLunus  circuli  lunaris.  Si  Tis  nosae  bisaextilem  an« 
num,  parttre  annos  Domioi  per  IV,  qoantom  reaaan- 
aerit,  lot  sont  aonl  a  bissexto.  His  ergo  ad  certnm 
raventis ,  fteile  diem  pascbm  lunamque  reperies, 
Quod  d  a  pnesenti  post  aliquol  annos,  verbi  gratia  ^ 
post  C,  pascba  sdre  vdis,  Epadas  tamen,  et  eoncor- 
rentes  solis  dies  invenire  suffieit,  partire  autem  cea- 


tranaBBlgraiionem  Babylonia  genefationttNia 
iniU  MallbMm  XIV,  annia  antem  •  GCGCLXXOI 
porreela,  a qoa  Regnm  lempora  ompemnL  lovenllii 
enim  d^las  regno  esl  babUb.  QolnU  ddnde  vaqno 
ad  adveniom  SalVaioris  in  camem  generatlonlbiis  el 
ipu  XIV,  porro  annla*  DLXXXIX  eitOBU,  in  qoa , 
nc  gravi  seneduU  fessa  mana  crebrioribus  pleba 
Hebrsm  qnasaaiur.  SexU ,  qnsa  mmc  agitor»  nnlla 
generatlonum  vd  lempomm  a^  cerU,  sed  u( 
muadecrepiia,  Ipsa  loiins  sascnli  aaoru  ttnlenda. 

CAPOT  XVIL 
CMnica  ef  0ri9  Temporum^ 

Prima  ergo  setaa  continet  annos  JoxU  Hebneof 


ium  per  XIX,  et  remanent  V.  Illas  ergo  scito  EpacUs  ^  MDCLVI.  luxf a  SeptoagioU  interpreics  MMCCXLII 

#AntAAiinA  nnna  >  Aiunfn    ^nnn -fiitnMA.  En<lMn  himIa        kA^m  Annnvnm  I^YILIC   MnuSt    ^Mh     iinl  nvn   Ah# 


eenlesimo  quas '  quinto  anno  futuras.  Eodem  mado 
cenium  perXXVUI  dividens,eaacentesimo,  qiusXVI 
nnno  concurftntea  solis  invenies. 

CAPUT  XV. 

De  Satranutnlo  lemforii  Faichall$. 

Ideo  aulem  pascha  non  ad  eumdein  redil  anni 
diem,  sicut  tempus  Dominicae  nativiuiis,  quod  ibi 
nativiuiis  ipsius  rocmoria  tantum  soiemnis  habeatur : 
nic  vero  viue  venturae  et  mysteria  celebrentur  ei  mu* 
iiera  capiantur :  unde  et  nomen  ipxuin  Paschae  trans* 
itum  de  roorle  ad  vium  sigoiOcans,  congruum  quoque 
mysteriis  tempus  inquirit :  primo,  ui ,  aequinoctlo 


Adam  annomm  CXXX  genuit  Setb ,  qol  pro  Abel 
naloa  esL  Setb  annoram  CV  genoit  Enos.  Isto  ln* 
coBpil  invocam  nomen  Domlni.  Enoa  nnnonia  XG 
genoU  Cainan.  Cainan  annoram  LXX  genott  MaU* 
leel,  qul  InterpreUlor  pUmtath  DommL  Malaleol 
annorom  LXV  genult  laretb.  Jareth  annoramCLXU 
genuii  Enoch,  qni  est  translatus  a  Beo*  Bnocb  aono* 
ram  LXV  genuit  Maibusalem.  Concupiscunt  Illil1>el 
Alias  bominum.  Malhusalem  annoram  CLXXXVO 
genuil  Lamech.  Cigantea  nati  snot  Lamech  annomna 
CLXXXU  genutt  Noe,  qni  arcam  aediilcavil.  Noe 
**  anno  DC  venlt  dilnvinm. 


transcenso ,  tenebne  mortis  a  vera  luce  vincantur ;  CAPUT  XVIII. 

deinde,  ut  primo  mense  annl,  qui  didlur  mensis  J>e  seamdaJEMi. 

I^ovorum,  vite  nov»  gaodia  cdebrentnr.  Tertio ,  q     SeconJa   cUs  continel  annos  joxU    Hebraeoft 

CCXCIL  ioxu  Septoagiou  interpretes  ^*  BCCCXLO 


ot  reaorrectio  die  tertio  facu,  ei  lertio  tempom 
aecoKi^  id  est,  aob  gratia  *  manifesu,  cum  jam  anle 
(egem,  etsub  lege  et  propbeticolaierelaanigmau,  in 
teriia  lunaa  aeptimana  veneretur,  cum  ei  ipsa  tuiic 
lanae  conversio  mentis  gloriam  de  terrenis  ad  eoele* 
siem  doceat  mouri  eontuitum.  Atque  ad  oUiinom,  ul 
^iesDomioica  conditione  locis  insignis,  el  triumpho 
Clirisll  veneranda,  noaim  quoque  resurrectione  nobia 
exoptabiUs  in  memoriam  revocetur. 


vel  a4]ecto  Cainan  MLXXU.  Sem  anno  U  post  dilu- 
vium  genuil  Arpbaxal,  a  qno  Chaidaei.  Arpbaxat  a»< 
nomm  XXXV  genuit  Sale,  a  quo  Samaritm  et  lodL 
Sale  annoram  XXX  genolt  Heber,  a  qoo  Hebrori. 
ffeber  annoram  XXXIV  genuiiPhaloeh.  Turris  aedi- 
flcatnr.  Phaleeh  anoorum  XXX  genoit  Reu.  Dii  pri- 
mom  adoranUr.  Reo  annomm  XXXU  "  genttit  Se- 
rach.  Hegnnro  Scjrtharam  incboat*  Serecb  aonoroni 


TARUNTES  LECTIONCS. 
Baa.  ed.,  ^eptmma,  pm  Mnmn.  *  A  add.  rvnnilarri 


^  B|  o«e«  cenunmo  muAio 
Seruch^  etc 


*  C,  menircilala.       '^  A,  q$ia. 

"  c,  Dccccua. 


9  A,B,C.^k.  '  A,  add.  adnH. 

•  Ms.  Lond.,  B.  C,  COCCLIXXin. 

"  iJ,  fenNli  Nmchor^  etc.,  omiMene 


«a 


DB  TCMPOIUBUS  UB&li. 


m 


XtJL  f eBoil  NMbor.  Regiitim  i£f yplionim  Dttdtur.  A  dos  transfertiir»  qoed  a  Beli  priiici|»io  steterit,  ^innis 


JMim  aaoorom  *  XXIX  geiiuil  Thm.  Regnum 
Assyriorum  et  Sicyonionim  exoHlur.  Thara  annoinm 
UX  genuit  Alirabam.  Semirarois  condidit  *  Baby- 
lonem. 

CkPVT  IIX. 
Be  Urtia  Mtatt. 
Tenia  «ia$  cootiAei  annos  DCCCCXLIf .  Abralum 
amioram  LXXY  TeDit  in  Cliananaam  :  Abraham  ao« 
nomm  C  gennil  Isaae.  Nam  primo  genuit  Ismael,  a 
q«o  lamaelita^  Isaac  annoram  IX  geouii  Jacob. 
RefD«m  Inchoat  Argirorttro.  Jacob  annorom  XC  ge- 
nnll  Joseph.  Mempbis  in  iSgyplo  conditur.  Josepb  CX 
anaos  vixiL  Gitecia  sub  Argo  segeles  babere  cmpil. 
Htbweorom  senrilua  annomm  *  CXUV.  Cecrops 


MCCCV.  Joathan  annla  XVI.  Ozee,  Johel,  Esaiasqoe 
prophetant.  Achat  annis  XVI.  Rema  conditur «  et 
Isra«l  ia  Medos  transferlor.  Gicchias  annis  XXIX. 
Romuios  cemum  senatores  conalituil.  Manasaes  an* 
nis  LV.  Numa  duos  menses  adjocH.  Amon  annis  II. 
Tullios  in  repoblica  censum  '*  egit.  Josias  annis 
^'  XXXI  Thales  pbyticus  claruii.  Joachim  annis  XL 
Uojus  aiino  tertio  Nabuchodonosoc  Juda^am  cepii 
SedeehiaA  annis  XI.  Templum  Uiero^olymllanum  in- 
eensuro  esi. 

CAPUT  XXI. 
De  fuM»  jState. 
Quinia  aatas  continei  annos  DLXXXIX.  HebraH>rum 
capliTitas  annis  LXX.  Judiih  historia  coa<N:ribilur. 


^  condldiL  Mosea  annis  XL  rexit  Israei.  BDariusannis**XXXVLHujussecondoannotemplum 


Lacedsmoo  eondiiiur.  Josue  annis '  XXVL  Judices  a 
Moao  oaqoe  ad  Samuel  praBruerunl  annis  *  CCCCV. 
Olhoniel  aanb  XL.  Cadmns  Thebarum  rex  Gimcaa 
litteras  iaveoH.  Aoth  annis  LXXX.  Amphion  mua^ 
eos  danilL  Debbora  annia  XL.  Primus  Latiois  ^  im- 
peravil  Picos.  Qedeon  annb  XL.  Orpheus  Liousqne 
oittsiel  claruerunl.  Abimelecb  annis  UI.  Iste  *  fratres 
seoa  iepiaaginu  Interfecit.  Thola  annis  *  XXUL 
Priaains  regnal  lo  Troja.  Jair  aonis  XXII.  Carmenlis 
Laiinas  liiteras  reperti.  Jepthe  annis  VI.  Hercules  se 
Mammis  injecit.  Abessa  annis  VU.  Belluro  Trojs 
^deeennale  snnrexit.  Achialon  annis  X.  Hic  in  LXX 
Interpretibna  oon  babetur.  Labdoo  anois  VIII. 
;  venil  in  luliam.  Samsoo  anois  XX.  Asca- 


Hierosoiymisexslruitur.  Priuusautem  regni  ejus  in- 
ler  septuaglnU  annos  capti?italis  Jodaicae  concludi- 
lur.  Xerces  annis  *^  XX.  Herodotus  blsioriographus 
agnoBcitur.  *'  Artabanus  mentibus  VU.  Socrates  nas^ 
ciiur.  Aruxerxes  annis  XL.  Esdras  legero*  lieemias 
Hierosolymam  resUural.  DariuSy  qoi  ei  Nolhus,  an- 
nis  *'  XIX.  Plato  naseilur.  ArUxerxes,  ^  annis  LX. 
Hesler  historia  oompletur.  Artaierxes,  qoi  el  Ochua^ 
annis  XXVI.  DemosUienes  et  Arisiotelea  praedican- 
tor.  Xerxes  Ochi  filios  annis  UII.  Xenocrates  ciaroiL 
Daritts  annis  VL  Hucusque  regnom  Persarum^  de- 
hlnc  Grvcorum.  Alexaiider  annls  V.  Nam  VII  ejua 
annicom  Persantm  regihus  suppuUntur.  PtoiemaBiis 
Lagi  fllius  annis  XL.  Machab«orum  liber  **  inchoal. 
oi«  Albam  condidiu  Heli  annb  XL.  Regnum  SiCyo-  C  Primos  Philadelphos  annis  XXXIIL  SepiuaginU  io* 

lerpretes  claroerunl.  £veiigeles  annis  XXVI  **.  Jesus 
Saplentiae  libnim  eomposuiL  Philopater  annis  XVU^ 
Maehabcorum  iiber  seenodus  inchoat.  Bpiphancs 
annis  XXUO.  Roroani  Gnacos  oblinoerunL  PbHome* 
lor  annii  XXXV.  Knne  Anthioehoa  superans  Jodeos 
oppressit.  Kvergeres  annis  XXIX.  Brutus  Uispaniam 
subagK.  Soter  annis  XVU.  Varn>  Clceroque  nascun- 
lur.  Alexander  annis  X.  Syria  per  Gabinium  ducem 
snbjicitur  Romanis.  Piolcmaeus  Cleopatrge  'filitis  annia 
**  VIII.  Salustius  bistoriographus  nasdtur.  Dioaysius 
annis  XXX.  Pompeius  Judaeam  cepit*  Cleopatra  annis 
XXI  .Hucusque  regoum  Gr.ecoruro,**  nuncRomano- 
runi.  JuliusCsesar  annis  V.  AbbocCaesaresappellati. 
CAPCT  XXIL 
De  eexta  Mtat$. 
Sexta  eUs  conUnel  annos  prsterltos  DCCVIII.  Octa* 
▼iaoiis  annis  LVL  Hujus  anno  XLU  Dominus  na^ 
dtur,  eompletis  ab  Adam  annia  MMMDCCCCLU 
Xoxta  alios  MMMMMCXCIX.  Tiberius  annU  XXIU. 
Hujus  anno  XVUI  Dominus  cruciQgilur.  Caius  aniiia 


lloilttr.  Samuel  '*  ei  Saul  annia  «•  XXXIL 
Lacedsflienionim  regnom  exorltur. 

CAPUT  XX. 

De  qmirta  jEtaU 
QvarU  mus  eoniinei  annos  joxts  Hebnsos 
CCCCLXXUI.  Translatores  Septuaginu  XII  adji- 
ciont.  DaTld  annis  XL.  Carthago  a  Didone  conditur. 
Saiomon  anais  XL.  Qui  lemplum  Bdificarit  anno 
**  CCCCLXXX  ••  egressionisex  iEgypto.  Ex  quo  appa- 
f€l  Samuel  ei "  Saul  XXXU  aniiis  non  XL  praefbisse. 
Boboam  annls  XVII.  Regnnm  Israel  el  Jud«  dividi- 
lar.  Abb  annia  III.  Poniifex  Abiroelech  bisignis  ha- 
betur.  Asa  annis  XLL  Hieu  propbetes  occlditur  ab 
Asa  rege  Israel.  Josaphai  annis  '*  XXV.  Helias  et  Ab-  ^ 
diaa  MidHsasqoe  propbeUni.  Joram  annis  VUI.  Edom  ^ 
defecll  a  regno  Jodas.  Ochoiias  anno  I.  Helias  ^'  rapi- 
lar.  Jonadab  tUius  Rechab  saeerdos  claruit.  Athalia 
etmia  VT.  Joas  annis  XL.  Zacharias  Joiad»  filius  la- 
pidalnr.  Amaxlas  annis  XXIX.  Amoa  propheut  in 
ImeL  Oaiaa  annia  LU,  Assyriorum  regnum  in  Me- 

VARIAMTES  LECTIONES. 

«  C,  XlYtli.  *  Ba9.   et  C«   BaMemam.  *  CXLIY  Ma.  ei  C.  ^  B«  condit. 

•  Ma.  Load.,  JTXK/I.  •  C,  CCCV,  '  C,  regnat :  B,  regnmit.  C,  LXX  fratree. 

•  Na.  Loed.  el  C,  XXXI 11.  '"^  C,  deeennanate,  *'  Com.«  Saui.  «*  C,  XXXIU. 

**  Ms.  Lend.  CCCLXX.  *^  C  hic  habet  completive  :  Translatortt  Xll  ndjkbmt^  et  omittiiMreisiMilt 

«H  M§9pt0.  ''  Ms.  el  C,  Sanl  omdM  XL.        '•  C,  XXXY.         "  C,  raoHur,  AthalU  aams  IfL  /e- 

madah,  eie.  "  C,  exegit.  »•  Ms.  Lond.  ei  C,  XXI.    *•  C.  XXXVfl.  «'  C.  XXI. 

^  C^om.  Artt^kauae...  Soeratei  noidtnr.  **  XXIX.  ^^  C  add.  mn  et  0$lm. 

••C  incfteec prima$.  PMIadetphu$....  XXXVIIL         *•  Ms.  Lond.,  XXXYL    ^        «  C,  XVIIL 
**  Com.««ie  HenMnemm. 


9M                BEDiE  VENERADIUS  OPERUII  PARS  h  ^  DIDASCALICA  CENUINA.  m 
qiMtuor.  MalthMs  ^  Evtiif diHm  Jcriblt.  aaodins  A  el  Luc»  ConsUnlifiopolim  translenintur.  JaKttms 

innis  *  tredecim.  Pelrus  Romiui»i  Marcus  Aleian-  annb  U.  Uic  ex  Christiano  paganHs  p^rsequitur 

driaui  petit.  Nero  annis  quatuo^eeim.  Fetrus  et  Ckristiauos.  Jovianus  anno  I.  Hic  cum  omni  exerdlu 

^aulnseruci  gladioque  tradunU^  Vespasianus  an-  fhristianus  elBcilur.  Valentianusanuis  ^*X1U^  qui 

nis  X.  Hqjns  secundo  anno  ^  Hb^^Iyma  subverti-  a  Juliano  ob  Odem  Cbrlsti  militia  fuerat  privatus. 

m.  TUns  annfo  IL  Hic  lacundus  el  pins  fuit.  Domi-  **  Valens  annls  Ul.  Cratlanus  annls  VL  Ambrosius  ec 

lianus  annls  XVI.  Joannes  in  ^Paimon  relegiUir.  Maninus  episeopi  eUrescunt.   Valentinianus  cnm 

Nenrt  anno  I.  Joannes  apostollis  Epbesum  reJiens  Theodosio  aonls  IX.  HieronyiDos  In  Betbleem  prm« 

Erangeliuro  scripsil.  Trajsnus  atinis  ^  XIX.  Simon  dicatur.  Theodosiiis  annis  lU  eum  Arcadio  et  Hono^ 

Hierosolymorum  episcopus  crucillgilur,  et  requie-  rio.  Anachorita  Joannee  daruii.  Arcadius  annis  XU! 

scit  Joannes '  Ephesi.  Hadrianus  annis  XXI.  Aquila  cum  fratre  Honorio.  Joannes  Chrysoslomos  el  A«- 

interpreshabetur.Antoninus  Pius  annis  XXIImensi-  gustinus  episcopi  pradicanlur.  Honorius  anoisXY 

bus  *  quatuor.  Valentinus  et  Mardon  agnoscunlur.  cum  Theodosio  roinore.  Cyrillus  Alexandriae  claraiu 

^Antoninus.minorannisXIX.Cataphrygarum  haeresis  Theodosius  minor  annis  *'  XXVI.  Epheslna  synodui 

exorkur»  Commodus  annis  iribus.  Theodollon  Inter-  Nesioriumcondemnal. Manlanusannls ¥11. ChaleeJoi^ 
pres  habetur.  *  ^lius  Periinax  anno  1.  Severus  q  nense  conciliom  geritur.  Leo  major  annii  X VU.  iKgy» 

Peninax  aunis  *  octodecim»  Symmachus  interpres  pius  errore  Dioscorl  lalral.    Zenoii  annis  XVtt. 

ba^ur.  Aiilonius  Caracaila  annis  VII.  Qninla  editio  Corpus  BarnabsB  apostoll  reperiiur.  Anastashis  aft* 

Hlerosolymif  Intenitur.  Mardanus  anno  1.  Aurdius  nb  XXVL  Fulgenlius  eplscopns  prcdicaiur,  J«8li«> 

^  Anlonius  annls  quatuor.  Sexta  edHio  Nicapoli  re-  nus  anuis  IX.  Aoephalorum  bsresls  abdicatur.  Jusii* 

perilur.  Alexander  annis  tredecim.  Origenes  Alexan-  nianus  annis  ^  XXXIX.  Hujus  **  VI  anno  Dionysius 

drlfi  damit.  '^  Maximinus  annis  tribus.  Hic  perse*  pascbales  drculos  inehoal.  Jusiinus  miuor  annis  Xi. 

quitur  Cbristianos.  Gordianus  aunis  fcoptem^  Fa-  AniieniilldemCbrisUsusclpiunt.Tiberiurannls**VBk 

bianus  eplscopus  Rom»  celebratur.  Pbilippus  annis  Hennbiiglldus  rex  Gotborum  manyrio  coronalur* 

seplem.    Uie   primus  Christianus   imperator  fuil.  Maurillns  annU  XXI.  Gregorlus  Ronue  floroil  epi* 

Di:d«s  aono  ono.  Anlonius  monachus  daruil.  Gni-  scopus.  Pbocas  annis  VUL  Saxoues  in  Britannte  %• 

lus  ei  Volusianus  annis  11.  Novaiiana  bau^is  ex-  dem  Chriiil  snsdplunl.  Hendius  nnnls  **  XXVK 

oritur.  Vnlerianus  annis  XV  cum  Gallieno.  Cy-  JudaM  in  Hispania  Cbrlstiani  efDeiunlar.  Heraeleonus 

prianus  manyrio  eoronalnr.  Claudius  annb  IL  Pau*  eum  maU^  sua  Martina  annte  H.  ConsUnUnus  lUut 

Ins  **  Samosal»  bsreshn  condidit.  Aurdianus  annis  HeradB  mensibos  VI*  GonslanUnus  ilius  Conslan'» 
V,  hie  perseqniiur  ChrisUanos.  Tadtus  anno  I.  Pro*  C  linl  nnnte  XXVIH.  Edlpste  sdlte  facu  esl  Mkiione 

iNis  annte  **  VU.  Manicbaeomm  bflsreste  exoria  esL  seplima,  quiolo  Nonas  Malas*  ConsinnUnus  iliua 

Garas  annte  IL  Iste  de  Perste  iriumphaTii.  Diode-  Conslanlinl  soperiorte  annte  XVII.  Hic  sestnm  syno»> 

lianus  el  Mexhntenus  annte  XX.  taSB  persequitor  dumcomposuit.JusUniannsfillusGonstaniintannteX; 

Chrlstiaoos.  Maxlminus  Se? erusqne  annte  *^  U.  Coo-  ATrica  resUnraU  esl  Imperlo  BonMinoram.  Leo  «I- 

sianUnus  annte  XXXI.  Nicaena  synodus  eongregatnr.  nte  lU.  Tlberius  dehioc  quinium  egil  arnium.  BeU* 

CoosianUus  ei  Consuns  annte  XXIV;  Ossa  Andrem  quum  sexus  «Uite  Deo  soli  palei. 

VAKiAirres  lbctiones. 

^  B,  EvaifOe/isla.        *  G,  X/K.  *  C,  Tilirt  Bieroiolyma  wbmtU.  ^  Ms.  Lond.,  XIV 

*  Pro  Epkea^  C  ponit  Apos/otes.         *  C,  ///.        ^  C,  A4/0Mtir«.  *  G,  AfifA#s«/liis  «mno  /.  Pm-dnm», 

•  C,  ocfo.       ••  C,  Ainontims.  »>  C,  M/i«tifiNs  JTF/.       «•  Smnfs  'fam.        "  C,  V/.  «^  C,  /• 
••  Ms.,  Uitd.  01  Ct  XL         «•  Com.   YuUm  a.  1//.        ''  Com.,  XF/.           »  Ms.  Lond.,  JXIJ. 

••  G,  oniio  /.  ••  C  IX.  "  Ms.    Lood.  el  C.  XXX  fTl. 

PATBOLOGI^  BDIT0BI9  IIONITDM. 

c  Opns  sequens,  nonnumquam  deslgnatum  sub  liiulo  de  TemporibwB  litftr  mofor,  sub  hoe  lilulo  una  cum 
libro  JUNaum  Rmm^  Basileae«  1619,  ecfitum  fuit.  Gohmieoste  ediliontelomo  11  dlstinelum  haboinr.  Vm* 
qaereeensio  hl  exhlbel  anle  librum  de  Temperikue^  lieel  posi  bune  huieque  supplememl  Inslar  ferlplttm 
foerli.  In  uiraque  eitem,  capitute  66  el  67  separailm  hnpres^a  sum  snb  hae  una  tmcripllone  CArentoon.  sloi 
de  Ses  j£teiibMi  emeeU  (a).  Chronioon  protrabilar  usqoe  ad  regiium  LeonU  lsauriani«  hl  esi  usqoo  m  an- 
num  mundi  4680,  Gbrteli  726.  Typte  mandatum  esl.  Venetiteaniio  1505,  com  P.  Victortede  Bnionibns  nlibte 
Boni»  Disseruiione  ad  calcem,ei  broTi  Bedie  Vlu  in  fronte;  Loteti»  Parteiorum,  annol607;Basilem,IOS9, 
nna  cum  libro  de  NatMra  Rerum ;  atque,  anno  1657,  Coloniis»  cnm  Broncborsiil  continuatione  ef  notte.  Opos 
oonalom  cnm  qualuor  Mss.  —  Bibl.  Bodl.  P.  5.  5.,  Magd.  Ox.  N.R.«  BibL  Bcff.  B,  904,  el  Gollsgii  S.  Joan- 
nte  CanUbriglc  —  separainn  edidlt  Smlthius.  Chronico  Ducbesnius  in  sute  Seriptoribus  Franc  (lom  III) 
continuaiionem  usque  ad  annum  8)0  prolracum  adjunxiU  Demum,  In  Bedae  Operum  Bccleoiaslioomm  Mi- 
norum  editione  quam  dedii  Anglicn  Socieias  Htetorica»  Sexta  JStae  mundi»  post  Smithium  el  manuscrlploo 
Oodices  Bibl.  Beg.  15.  A  Xl.  ct  li.  D.  IV.»  duodocimi  sxculi  uirosque,  recensiu,  solnm  babetur. 

(a)  Vhie  qoid  de  isU  Chronico  dicttnt  Sraiibius  in  sua  praefatlone  (quam  damus  anU  Bedm  Kietmriam 
KecMaetieam)  el  Oud^n.  Commenl.  L I  (supray  ool.  71). 


[ 


210  DE  TEUPORUM  RATIONE.  SM 

c  la  liac  notlrt  edilione  Basileiniis  libri  de  Tempjorum  Haiiane  textns  reproducilur,  collalus  Umen  cum  in« 
ttqniseinilsexlHiiisqtte  BriUnnici  Mosei  msnnscriptii;  quomm  lucioritate,  insoper»  duo»  parvos  tractams  cfe 
IndB^fcHeiwel  de  HaHone  Vudmm,  sicut  diaincta  opera  lo  pncfiis  editionibus  dati,  suis  locis,  capitulis 
aeUicel  I  el  4,  realantavlmus.  Jan  lonffius  ante  in  suspicionem  hos  tractatus  esae  genuina  rragmenta  lam 
alyU  moiOt  quam  Bridel^ni  Commentanorqmy  iiiscrtptionis«|ue  de  Temporum  Ratione  a  typograplio  paglnh 
(ipiod  primum  vlden  mendum  poterat)  inscripi»,  facto,  inductos  fuerat  editor ;  eadem  etiam  opinio  eodem 
lempore  dodoris  Wr^bt  mentem  InTaserat;  et  re  ?era  auum  proprium  locum  in  Basileana  ediiione  nacU 
vUlenlttr  Inclaloa.  i 

Sie  loqollnr  doclor  Glles,  ciyus  Anglicum  sermonem  Tcrtimns.  Cum  ordinem  ab  eo  ob  crTatnm  secoti 
snmiis,  nll  addemtts  ad  ejos  ▼erba  bisl  qund  textui»  quem  eoium  dederat,  Bridereni  glossaa,  Joannis  No« 
viomagl  adiolia  et  Smifbii  nous  subjuiixiinus. 

ARGUMBNTDM  IN  LIBRDM  YEN.  BED^  DB  TEMPORUM  RATIONE 

Ifos  esl  icrlptonim  ui  tn  tmltfa  If^romm  tria  ponani:  penonam^  tldeUcei^  loeum  ei  tempue;  ideoqua 
kmc  trim  re^irenda  umi»  Penona  diciiur^  eo  quod  per  se  sonat,  id  e$tf  per  $e  sonando  $e  iptam  demoH-' 
orraL  Loemedicitur  a  locando,  eo  quod  ibi  allqnid  colloceiur.  E»i  nulem  locus  situs,  vel  posiiio^  quia  quid- 
qaid  corporeum  e$t  loco  coniinetur^  ei  non  potest  eue  mn  in  loco,  id  esi^  quidqnid  dextrum  ei  Imvum^  anie  ei 
fcM,  an|Nr«  et  sii^liif ,  Mcf,  locaie  ei  corporeum  e$i;  quod  auiem  ki$  caret^  incorporeum  et  iUocale^  id  e$i^ 
apiriluuk  e$i.  Quid  $U  iempue  inveme$  eapituio  primo.  Locu$  e$t,  mona$urium  beatorum  apostolorum  Petri 
ef  FemHt  §uod  e$i  ad  ooHum  Yiuri  amni$ ,  et  juxia  amnetn  Tinam^  iu  toco  qni  tocaiur  Ingyrvum  *  qnod  etiam 
keaiui  paiar  Hiii,  cognomento  Benediclu$ ,  con$iruxit^  cum  cooperaiore  ac  $ocio  ejusdem  operi$  Ceolfrido.  qui. 
paoi  iwemm  Benedicium^  ip$iu$  nsema^ierH  abba$  per  xxx  onnos  erf tltf .  Tempue :  magni  Caroli^  filii  Pippini,  filii 
Anripm^  qni  §enuii  IHpBimim  patrem  Caro'i.  Per$ona :  Beda^  qni^  ui  ip$e  in  $equeniibu$demon$irai^  goHtie  An* 
§hrum  iudiglma  fuit.  Esl  tftmr  quoidam  Oceani  in$uUt^  cui  quondam  Albion  nomen  (uit^  et  modo  Briiannia 
iidliir,  fnl^  Sepientrionem  ei  Octideniem  hcaia^  Cermanim^  GaUim^  Uiepanim^  maximi$  Europm  partikuo 
mrnil»  imierpaUo  adeer^a.  Omc  in  prenenli  fuxta  mtmerum  Ubrorum  quitue  lex  ditina  ecripia  esf ,  ^ki n^e  gen- 
tium  Hnguio^  unam  eamdemqna  $ummm  fkruati$  ei  verm  $ublimiiati$  $cientiam  urutaiur  ei  confitemr^  Anglorum^ 
ndoHcetm  Briionum^  Seotorum^  Pieiomm  ei  Ltflinonim,  qum  meditaioHe  Seripiurarum  cmterie  omnibue  e$t  facta 
€ommuni$.  Interpreiantur  auiem  Angli^  eecundum  beaium  Gregorium ,  quau  Angeli,  ob  pulcbritudinem  corpo- 
rumu  Do  uuorum  eoHcei  Anglorum  prooapia  oenerabilie  Beda  originem  dusai :  qui  naiu$  In  ierr  torio  prmfUeii 
nmmmierii^  cnm  e$$ei  annorum  sopiim^  cura  propinquomm  daiu$  e$i  educandue  reoerendiseimo  abbaU  Benedicto^ 
m  ddindo  Ceolfrldo ;  cnnciunfque  ex  eo  iempuo  witm  in  ejuedem  monaeterii  habiiatione  peraaene^  omnem  medi» 
tmttUa  Seripturie  operam  dedit^  aique  inter  tibeervantiem  diecipHnm  regularie,  et  quotidianam  in  eccleoia  eantandi 
curamf  oemper  autdiuere^auidocere^  aui  ecriberedulce  Imbuii»  Deemo  nono  auiem  eitmsumanno  ^eonatum^  triee* 
mm0grmkMipre$bgteraiM$^  uimmquefer  minieterium  reoerendioeimi  epiecom  Joanni$^  jubenie  Ceolfrido  abbaie^ 
uuoeepii,  Ex  auo  iempore  accepH  pretbgieraiue  u$que  ad  annum  miaU$  smif  ol,  Scripiuram  $anctam  ex  opu$cuii$ 
pentrabUitm  Patmm  breeiier  annolare^  atve  eftnm  ad  formum  $en$u$  ei  inierpreiQtionle  eomm  eunerudjieere^ 
earumi*  Inprineipium  Geneme  u$que  ad  natitiiaiem  haac^  et  ejectionem  Lmaelie,  libroe  iv;  de  Tabernacuh  ei 
oau$  ejue^  ac  ouUbu$  $acerdotum.  Ubro$  iv.  deJEdipeaHone  tempU^  aUegorice,  Ubros  ii ;  iiem  in  Begvm  libmmf 
XXX  Qum$Uone$;  in  Proverbia  Salomonis^  libroe  iii;  m  CmiftMr  cantifomm  ^  Ubro$  vn;  in  Euam  ei  Nehemiam^ 
Hbroo  m;  in  libmm  beaU  pair$  Tobim^  Explanatiom$  aliegoricm  de  Ckristo  et  Eccleeia  libmmi;  item  eopitula 
tacHmium  in  Peniaieuclmm.  Mogei^  Jo$ue,  Judicum;  in  iilroe  Bfgum  ei  Verba  demm;  in  Ibmm  beatipatr  $ 
Job;  iu  ParaboUis^  Ecele  iastem  ;  in  Evangeltm  Maiikmi  l\bro$  iv ;  In  Etangelium  Mard  I  bro$  iv  \  in  Boan- 
geUum  Lucm  Ubro$  vi ;  in  tvangeiium  $anct  Joanni$ ;  in  Apostolum  qumcunque  in  opu$culi$  fonctt  Augu^tini 
empoutu  tMfenil,  cuncta  per  ordlnem  tran$cribere  euranii;  in  Actu$  apo$tolomm  ibro$  ii ;  in  Epi$iola$  $ex  emiO' 
nkuo  likroo  singuios;  in  Apocalgpm  sanrti  Joannio  Ubros  ni :  item  tibmm  ep  siolamm  ad  ditenoi ,  ^irnifn  ie 
$ex  JEtutibu$  $ecuU  uua  «sf,  do  nalione  bi$$exti  una^  de  jEquinoctio  juxta  AnaihoUum  una.  Viiam  eancti  vatAo 
mamecM  $imut  ei  anti$iiti$  Cuiliberii ,  et  priu$  heroico  meiro^  et  poeimodum  plano  sermone  de$erip$it ;  Hi$tO' 
fium  Eecie$ia  team  $um  intuUe  uc  gentie  in  libtie  quinque;  Martyro  ogium  de  Hatalitiis  sanclorum  dtebus,  in  quo 
otnneoquos  ineenire  poiuii,  non  $olum  tfua  die.  verum  etiam  quo  genere  certaminie^  vet  $ub  quo  iudice  mundum 
n^cirinl»  diHaenter  adnoiare  etudnit ;  Ubrum  Uffmnomm  diver$o  metro  $ive  rkgthmo ;  Ubmm  de  Ortkograuhia 
^pkakeH  ormne  ^oHnctum;  iiem  Ubmm  demetncaArte^  ei  huic  adjecium  alium  di  Schematibue  sive  iropis  Itbel- 
bm^  koe  e$tf  depfuris  modi$qne  locuHenum  qmbu$  Scriptura  $fm€ie  coniexlaesi;  de  Naiura  remm ,  et  deTem' 
peMue  Hbreo  $inauh$.  Inter  qum  omnia  compoeuii  hunc  fmldurrimum  bbmm^  aiiiio,  videlicei,  juxta  Diongsmm^ 
ab  incamuHone  Domini  725,  q  iom  iiiuittmi  Oe  lemporiou^ ,  sive  de  ratione  teniporutn ,  ac  posiea  novem  feU^ 
uiier  wUcU  unnoe,  migrawti^  ad  Ckri$Utmt  pro  cujno  amore  prm$en$  eontempeit  emculum.       (Coloii.  Ei>it.) 

DE  TEMPORUM  RATIONE. 

PRiEFATIO. 

Do  oalora  leram,  el  calione  lomporom«  duoa  A  me  *  ille  De  lemporiboa.  Cujoa  propier  rationem 

alrielo  aermoM  libelioa  disoentibos,   ul     Pascbspotlosvidebaluruaoslndigere:anadebantqoo 

Maiaarloe  compoaul.  Quoa  oum  frauibns     mlbi  latlus  allqua  de  lemporum  sutu,  cursu,  ae  loo 

1 4ani  alqoo  exponere  cmpissem,  dicdtonl     dlsserero.  Qulbua  concUua  parens,  perspectia  vene- 

•oa  breTlna  aavtoo  digesloa  esse  quam  vollent«  maxi-     rabilium  Palrum  acriptia,  prolixiorem  de  icmporibya 

VARUNTES  LECTIOmS. 
Codidbua  bocosqoe  eiintia  addeodos  esl  alur  Pa-       '  Smlib  Ittiim ,  qu»  vera  lectio  esl,  aed  oamea 
fiaiow.  ISi2,  ouom  acribemua  D..  libri  msa.,  iUe. 


898  m>M  VENBRABILIS  OP£RUII  P4RS  I.  -  DtDASCAUCil  GEflUINA.  IM 

libnim  edids  proiil  ipio  Urfiente  potui,  qui  seterooi  A  cooiprolMiiii :  Mqoe  kiiiic  ampliiit  seqaoadaiii,  elira 


pennaneiis,  teiaponi  qiuuido  ▼olait  eonstiiuil,  ot 
qui  noTit  teniponiai  ioeft :  imo  ipse  Jalienliboi  teoi- 
porom  curricttlis  finem  cnm  ▼oloerit  imponel.  In  qoo 
Tidelicel  opere,  ne  quem  forle  offenderet»  qood  Ue" 
braictm  msf^  ▼oHtsiem  quam  LXl  Trsnslsloram 
ediiionem  in  SMoli  pnscedentis  serie  secotus  sim : 
ot  illsm  quoqoe  per  omnia  quolies  dlscrepare  ▼ide« 
bator  Inseruiy  ul  legens  quisque  slmiil  utrumquo 
conspiciat»  el  quod  amplius  seqiiendum  pulal  etlfat, 
Fixa  auiem  slal  mihi  scotentia »  qosm  a  nullo  pm- 
^iiom  rodargoendam  automo,  ul  slciilreverendia- 
slmosejosdem  Uebraicfls  ▼eritatfo  inierpres  obtre- 
etatoribus  sul  operis  :  Non  dsmno»  inquit,  non 
reprobendo  LXX«  sed  omnibns  bis  apostolos  pracfero : 


bi  qul  LXI  magnis  dlTioisque  Uudibus  ad  eeaios 
loUiinl,  doMianl :  quorum  quisquls  dicta  perspeierit, 
credo  moi  noslro  labori  calumniam  (bcm  desistet, 
si  non  bunc  tamen  li?idii,  quod  absil,  contemplatur 
oblutibus.  Venim  utcunque  feranl.  bme  mea  acripCa 
Ifgeoiei,  primo  editom  pro  captn  meo  liboHom,  dbi, 
diiecllssimo  abba  meos  Hueiberee,  poreirrso|dum 
atque  eiaminandum  offero,  muhom  deprecaos,  ot 
si  quid  in  00  10  Tiloperabile  d^prebenderis,  stalim 
mibi  conrlgendom  insinues.  At  ob|  ordlnale  ac  ratlo- 
nabilitor  actom  Tideris»  mecum  Deo  qnl  donafit,  ol 
slne  qoo  nibll  possomos  fiicere,  dofolos  g  atias  agas 
Si  *  quem  sane  ¥01  lllud  ^  offluidit,  cor  aliquid  do 
bujosmodl  negotio  leBlare  pnesumpserim  i  quaro 


iia  ei  ego  eoofideuter  profltoor,quia  non  reprebendo  "^  de  bis  qoas  sparsim  io  ▼elerem  seripiis  inTeniri  *  po- 


veteres  cbrooograpbos ,  qui  Iranslaiionem  LXX 
Inlerprelum  modo  secuti  esse,  roodo  prout  libuil 
probaolor  babuisse  eoaiemplui ,  sicul  eUsm  io  pro- 
eesso  biijosce  oposcoli  nosiri  monstrabilor ;  sed 
oiooibos  bis  Hebralcm  Tediatis  integram  praefero 
puritatem,  qoam  prsemlnenlissimi  doctorum»  Hie- 
ronjinus  in  libris  Hebraicarom  QucsikMom ,  Aogo- 
itious  in  libro  de  CiviUte  Dei,  Eusebius  ipse  Cbro* 
nograpbus  io  tenio  Historias  ecdesiaslicm  libro »  ex 
▼erbis  Josepbi  bislorici,odTeriosAppionem  Gram- 
nMtticom  scribenlis,  f  brefiorem  temporom  seriem. 


tueranl,  ipee  nofum  opus  eonderestQdoerim,  audlat, 
dicente  sancto  Aogostino  :  Quia  ideo  neoesse  ost 
plures  a  phnibiis  fieri  libros  dlvorso  stylo,  noo  di« 
▼ersa  ^e^  etiam  de  qottslionibus  eifidem»  oi  ad  p>«- 
rimos  res  ipa  penr enial :  ad  allos  slc,  ad  alios  auteaB 
sic.  Audlat  el  me  pro  me  simplioilor  respondontem : 
Cui  dlsplioelt  ?el  suporfioom  fidolur»  qood  bme  ro* 
galo  fi^trum  ondecuoque  collegi »  oniusqoe  libeUi 
tenore  conclusi,  dimiuat  ea  Igenda,  si  quis  yelit» 
el  ipso  de  communibos  paiium  foiitlbQSf  qm  sibi 
iuisqoo  iuAlcere  arbllrelar  baoriens»  mecom  nHiilo- 


quam  in  LXX '  ediliono  Tolgo  Arlur '  continereti  C  mlnns  debila  Cratemltalls  luleanerata  JOra  cuslodiat. 

ITARIANTES  LECTIONIS. 
C,  e^onm.  ■  C,  ronitft^H.  *  C»  foo.  *  C,  cfendmi.  ■  B,  C»  |io£»raai. 


INCIPIT  LIBER, 


CAFUT  PRIIIUIL 
D#  Compolo  «e(  lo^lo  rfi^lofHm. 
De  Temporom  ratione  (Domino  Jovanle)  diciori 
neeessariom  doibnos»  olilissimam  primo,  promptis- 
iimamqoe  flexus  digltorom,  paocb  demonstrare 
soleriiam«  ol  cum  maximam  compulandi  CMilitatem 
dederimus,  fctm  paratlore  legenlium  ingenio  ad  in- 
Tostigandam  dilueidandamque  coinpQiaodo  seriem 
lemporum  Teniamus.  Neque  enim  ooniemnenda, 
panrite  pendenda  esl  regula*  cujus  omnes  peoe 
sacr»  expositores  Sciiptoitt»  oon  mihos  quam  liUe^ 
rarum  ftguras  monstrantur  *  amplocii.  Denique  et 
roultl  alil  aliaa,  et  ipse  dirinas  inlerpres  biilorn! 
Hieronymosy  In  £vangellcm  traclatu  senteoti^  bojos 
adjnmentom  disciplinse  non  dnbitaTll  asiumere  t 
Cemesimus  (iaquit)  el  sexagesimus,  eiiricesimus 
fmctus,  quanquam  de  una  lerra,  el  de  uno  semente 
nascitur,  tamen  multum  differt  In  numero.  Triginta 
referuntiir  ad  nuptias  :  nam  el  ipa  digitorom  con- 
joocUo,  qoasi  moUt  oscolo  lo  comploctens  el  fiode- 
rani,  maritom  piogil  ei  conjogem.  Sexaginta,  ad 
Tiduai :  eo  quod  lo  angosiia  el  tribolalione  sinl  po- 
iitm  :  onde  el  in  soperioro  diglto  4eprimontur : 
quanloque  majorest  diHlcultas  experlsc  quondam  ?o- 

YAJUANTES 

^  B,  C,  ampiiKL  '  D  om.,  iUdem. 


lopUMs  illeeebris  abstinere,  tanto  mijoi  ot  pimmiuai* 

Porro  ceoleilmui  nomeroi    (qomso  diligealer, 

Lector,  atlende)  a  sinistra  traaafertor  id  doxtram» 

ei  iisdem  qoidem  dlgltls,  aed  non  eadem  mano : 

qoibosin  l«fa  manu,  nuptm  signifleattior  el  Tidom : 

circulum  faciens,  exprimil  Tirginilalis  eoronam 

Primo  fii  indigitaHo  in  imm  mmia,  foli  motfo. 

Com  orgo  dicis  Unam«  mlnimum  in  l«?a  digilon 

infledens,  in  medlum  palmae  artum  infigfs.  Cma 

I>  dlcis  Doo,  secufiduin  a  mbiimo  flexum^  ibldem  bn« 
pones.  Cum  dicis  Tria ,  tertium  similller  slllecles* 
Cum  dicis  Quatoor,  *  Itidem  minlmom  lerabli.  Goiis 
didi  Qninqoe,  iecundum  a  minlmo  simililor  origes. 
Com  dicis  Sex ,  lerUom  nibilominni  eiOTabiSi  modio 
duntaxat  solo,  qui  Uedicus  appenalur»  in  medlufls 
palms  flxo. 

Cum  dicis  Sepiem,  mlnimum  snlum,  cseieris  bite- 
rim  lOTatis,  super  palmm  radicem  pones.  luxu  quem 
eum  dicls  Oolo«  medieom*  Cum  dieis  NoTcm,  impo- 
dieom  *  0  regioue  oompones.  Com  dicii  Deooaa, 
onguero  Indidi  In  medio  flgti  arto  poHkii.  Cmn 
dicis  ViginUi  sommiuiem  polllclf  inter  medioi  In* 
dicis  et  impudiei  artoa  immltlei.  Com  dioh  Trigiwtiw 
ungues  indlcis  et  pollieis  blalHlo  eoii)onges  amplexo. 

LBCnONES. 

*  Pro  e  fesme^  D  babet  jaoea^ 


m  DE  TBIIPORUII  BA710NB.  tM 

Cmi  aicii  Qoadr^iiiU.  inicrion  pollidt  laleH  tel  A  ^iwaqw  per  hXH!  occulUui  InnueDJo  fti^^iAcaiie,  tcI 
dorso  iodidt  superduces.  ambobot  duniaisi  creclit.  i«H«"W»  q^otqoe  quasi  divinando  deludent.  Cujua 
Cuui  dkii  Qulnquaginta ,  poUleem  exteriore  arlu     «"*«  '«*•  ▼«^  ^««1»  Ulis  esl :  cum  primam  alplia* 


l«star  Graec»  lilieraB  gamma  r  curvalum,  ad  paimam 
ioioliaabis.  Cum  dids  sexaginU»  poliicmn  (ul  supra) 
ainraium«  indice  cireumflexo  diligenter  a  fronU 
pr«ednges.C«in  dtcis  septoagihta,  indicem  (ul  supra) 
.circumnexum  pollice  immisso  supertmplebis «  uiigoe 
duoUxal  illius  erecU  '  trans  mediuui  indicis  arlum. 
Cum  dlcis  Ocloginla,  indicem  (ulsupra)  drcum- 
flexnm ,  pollice  in  longnm  lenso  implebis ,  ungoe 
fidelicet  *  lilios  in  medium  indicis  anom  inftxa. 
Cum  dicit  nonaginU,  indids  inflexi  ungnlam  radid 
poUicis  *  inflges. 
Mactenut  in  laBva,Centum  Tero  In  dexlera,  quem< 


bcll  lilteram  iniimare  cupis,  unuro  manu  leneio : 
cum  aecundamduOi  com  tertiam,  tria.  Etsicex 
ordine  caeteras. 

Verbi  gratia  :  si  aroicum  inler  insidiatores  posl« 
lum,  ul  caute  ^  rero  agat,  admoncre  deside ras :  III, 
el  1,  et  XX,  el  XIX,  et  V|  et  I,  el  VII  el  V,  dlgitis 
ostende.  Hiijiis  namque  ordinis  litterac ,  Caute  age, 
signiflcanl.  Polest  el  itp  scribi,  si  causa  tecretior 
ex)gat.  Sed  bsc  Gnccorum  coropulo  litlerisque  hr 
cilius  disci  simul  atque  agi  possunt,  qui  non  ul 
Lalini ,  paucis  iisdemque  geminatls  suos  numeros 
solenl  exprimere  lilteris,  Tcruro  toto  alpbabeti  sul 


admodamDecem  intefa  lades.  DucenU,  in  dexlera :  B  characlere  in  numerorum  figuras  •  expento,  Iret  qui 

quenadmodum  ViginU  in  teta.  TrecenU,  in  dextera :     P^"»  »««*  «««««^^«^  "^**«  •^»«»«*  depingunl,  euimlem 

qaemadmodom  Triginta  in  Ixva.  Eodem  roodo  et     ?«»«  "««^"^  fignrandi ,  quem  scribeodl  alphabeU 

Giteni  usqoe  ad  DCCCC.  lUm  Mille,  In  dextera:     ordinem  sequentes,  hoc  modo  : 

qnoaaaduodiim  Unum  in  km.  Doorollllo«  in  dexlera: 

quemadmodum  Duo  in  kcva.  Tria  miflia,  indexUra: 

quenuidmodnm  Tria  in  keva.  El  caetera  usque  ad 

novcfli  millta.  Porro  enm  diclt  deeero  roillla,  la« 

vam  ^  lo  medio  pectore  supinam  appones,  digiUt 

unlom  ad  collum  erectis.  VlgiuU   millia  cum  dicis* 

eauKlera  pectori  expansam  late  superpones.  TriginU 

miSia  curo  dids ,  *  eadem  prona,  sed  erecu ,  polli« 

cena  carlilagini  medii  pedoris  iromitles.  Quadra- 

gittia  millia  coro  dicis »  earodem  in  umbilico  ere- 

cUm  sopinabb.  Qoliu|oaginta  millia  cum  dlds,  ^us* 

dem  prome ;  sed  erecl»,  pollicem  umbilico  Impones. 

Sexagbu  millia  com  dicis,  eadem  prona  femur 

lasvMi  detuper  eoroprebendet.  SeptnaginU  roillia 

com  dlcit,  earodero  tupinaro  feroori  superpones. 

OcloglnU  millia  cum  dicis,  eamdero  pronaro  femori 

soperponet.  NonaginU  miltia  cumdicit,  eademlum* 

bot  npprehendet,  pollice  ad  Inguina  verso.  Al  vero 

GeoUim.millia,  ei  Ducentnro  nilllia,  ei  ca^tera  usque 

ad  DCCCC  milKa ,  eodem  quo  diximus  ordine  ia 

dfxlen  corporis  paru  complebls.   Declm  autem 

Cenlena  millla  cnro  dicis,  ambat  sibi  manus,  inser- 

lit  invicem  digiUs  implicabls. 

Esl  ei  alterius  roodi  conipulos,  arUculaUro  decur- 
rens  :  qui,  quoniaro  specialiter  ad  Pascbae  raUonetn 


A 

1 

B 

LX 

B 

11 

O 

LXX 

r 

III 

n 

LXXX 

A 

IV 

xo 

B 

V 

c 

f 

Vl 

cc 

z 

VII 

ccc 

H 

vm 

cccc 

e 

IX 

D 

1 

X 

DC 

K 

XX 

DCC 

A 

XXX 

DCCC 

M 

XL 

^ 

DCCCC 

N 

L 

Qui  et  ideo  mox  *  ubnuroeros  digitis  slgnificare  dl« 
dlcerinl,  nnlla  intersUnle  roora,ruterisquoquepari« 
Ur  iisdero  praiflgere  sciunl.  Verum  baee  hacienus. 
Mune  ad  lempora,  quanium  Ipse  temporom  condiior 
ordlnatoniue  Dominus  adjuvare  dignabilur«  expo- 
nenda  veniarous. 

CAPUT  U. 
De  trimoda  temporum  ratione, 

Tempora  igitor  a  **  impirando  oomen  acciplonl« 
sive  quod  unumqnodque  illororo  spalhim  separalim 
lemperaturo  sit :  seu  quod  momentis,  horis,  diebus. 


perlliiel,  cum  ad  hanc  ex  ordine  venlom  fuerit,  op-  ^  mensibus,  annis,  saecullsque  el  aeiatibut  omiiia  mor* 


portoiiittt  expUcabiUir.  Polesl  auum  el  de  ipso 
qnem  prsenoUvl  computo  qoasdam  manualls  loquda, 
Umiogenii  exercendl  quam  ludi  agendl  graUa  flgu-. 
rari  :  *  qoa  Utleris  quis  singiUaUm  exprestlt  verba, 
qoae  ilsdem  Uileris  eonUneanlor,  aiieri  qoi  banc 
qteque  noveril  Indostriam,  umeui  procul  posiio, 
i  alqno  ialeUigooda  conlradat,  vel  necessaria 


Ulis  vite  curricoU  lemperentur.  De  qnUios  siogulis, 
prool  Dominos  dederil,  exposituri,  primo  Leciorem 
admonerous  trimoda  ratione  compuium  temporili 
essediscrelom.  Aol  enim  nalora,  aot  consoelodine» 
anl  ceru  aneloriUle  decurrii.  Ei  ipsa  quldem  aocto- 
ritate  ^*  birarie  divita  :  humana  videlicet«  nl  Olyin* 
piadat  qualuor  annoruro,  nundiaat  novem  dienmi. 


VARIANTES  LECTIONES. 


*  B,  C«  D,  ereeio.  *  C.  oro.  UUm. 
'  C  atfMimi  proaiNN,  oed  erecu  poiUee. 

*  C,  expeimm.  •  C,  mox  ummeroi. 


*  B,  C,  ereeii.  ^  B*  C,  D,  om.  ta 

«  C,  fUMliler  hi$  qui;  B,  om.  oaj.  '  B,  C,i#. 

«•  B,  C,  tempermnenlo.       •'  C,  bifarimn. 


GLOSSiC  ET  SCIIOLIA. 
CAHiT  II.  spoltam  eeporaiim  temperatmn$U^  elc.  Unomqnodqoo 

Baift.  Ram. Gloo«jb.— 7*Mipora  tfilar  a  temperamen^     lemput  ab  altero  temperalor,  slcnt  didl  in  poft.,  ubi 
l#  mmen  meeipimu^  the  fued  unumfnodqne  iitorum     de  temporibus  loquilur ,  et  ouines  fructus  ia  leaipo* 

pATaoi..  XC.  iO 


BBDiE  YBN£iiABILJS  OPBRUM  PAR6  I.  —  DIDASGALICA  GENUINA. 


309 


bifffctiones  XV  aniionim    ambilu  celebrari.  Diem  A  >  rarall  opere  Yacari»  qiilnqiiageftimaro  annumin^ 


quoquei  qui  ei  quadranlibus  conficitur,  mense  Fe- 
bniario  ?el  Aoguslo  interoalari  Groci,  iEgyptii» 
Roroaniqoe  pro  suo  qoique  captu  jusserunt.  Divina 
autem,  ut  teptima  die  aabbatum  agl,  septlmo  anno 

VARIANTES  LEGTIONGS. 
'  B,  C,  mutMoue. 

GLOSSiC  ET  SCIIOLIA. 
ribos  a  frigore,  caYore«  p1uvi.i ,  tem|>eramentttm  as- 
Bumunt,  el  ab  ipso  temperamealo  terHpora  vocantur. 
l//#rtfro,  scilicet  temporum,  temperalum  sit^  sdlicet 
ab  altero ;  secretum  ab  invicem,  ut  ver.  Nam  aliam 
lemperaiionem  h.nb  *t  quatn  ae^itas,  8*militer,  etc.  Et 
de  mensibus  similiter  potest  iiitelligi.  Smcula  dicta 
a  Seeu  deo,  a  quo  genttles  phil(»8opbi  saecula  esse 
putjibaiit.  Secus  antem  Graccum  oo^nen  est^  et  inter- 
pret:*tur  forma.  S.ccula  namque  generatlonibus  con- 


hileum  vocari  Dominus  in  lege  pnecepit.  Nam  etai 
barbara^  gentes  hebdomadas  habere  probeotur  a 
popolo  tamen  Dei  *  molafise  non  iatet.  Gonsoeludine 
vero  huniana  Ikrmatum  est»  ut  meiisis  XXX  diebus 


lcmpus.  Qttliigiia^esimttm  imitiiiii  jubitwum  voeari 
Domimti  tn  tege  prascepit.  JubilAus  anniH  vocatur  a 
jubilando,  quia  eo  anno  tubis  persoiiabant  Jubilxuiu, 
fd  est ,  remissibitem.  Jubilaeus  etiain  diciiur  remis- 
sioiiis  annus ,  quia  eo  anno  cuiicta  debita  el  omnis 
agrioiltune  labor  remittebatur:  servi  etiam  empliiii 
liberi  remittebantor.  Quioquagesimus  etenim  an- 
nus  ia  lege  jubikeus,  id  esl  remissiouis  sive  Jubi« 
lailone  plenus  appellari  jussus  est ,  iu  qun  popolus 


stant,  indeque  Bxcula  a  uquendo  dicta;  a  verbosci-  n  ab  omni  operatione  quiesceret,  omnium  debiu'laia« 
licet  eequor^  quia  sequuntur.  Abeuntibus  enim  alits  'ronlur,  servi  emptitii  liberi  rediriNit,  an 


aliisucceiunl.  Annis  »iquidem  quinquaginta  ssccuhiiii 
lerminari  diconl.  Uinc  esl  quod  ilie  HebReus  aura 
peitusa,  servire  Jnbetur  in  susculum,  boc  est,  usque 
ad  annos  quinquaginia.  jEtae  Oit  tempits  quod  de 
niuliis  Instruituf.  Nam  aHas  pro  uno  anno ,  el  pro 
S!>ptem«  et  pro  centum,  et  pro  quovis  tempore  poni- 
lor.  Temperentnr^  id  est»  disponanlur.  Trimoda 
ratione  diurelumt  td  e.4,  separatuui.  Spaiiom  unius- 
cujusque  lemporis  xci  dies  suut.  Decurrit^  scilicel 
lemporis  compulus.  Bifariam,  ii  est  duobiis  mo  lis. 
Humana^  scilicet auctoriale, lioc  est,  qu£ab  hoaii- 
nibiis  constituta  esl.  Non  solum  divina.verometiain 
liumana  auctoriute  decurril  tenipus:  humana,  vide- 
licet,  nl  Oympiades.  OWiupus  mo«is  est  io  Graccia, 
juxta  qitem  civiUs  esl  Olympiasy  in  honorem  Solis 
eoiistrucU.  Ibi  in  line  qualuoraniiorum  liidi  agonum, 
elsacra  in  honoremSoiisagebantur,  quae  Olyinpiades 
dicebantur.  Olympias apul  Gnecos  spatium  quatuor 
aniiorum»  quando  solisetJovis  Oiympici  licbant.  C 
Semper  enlm  per  qoadrieiiiiiom  bidsextilem  peragil 
turiumy  quo  eliam  anno  bissextus  apud  Romaiios 
fll.  Undo  el  luUrum  diciiur  teinpus  quinquennii. 
Inchoante  enim  seniper  qulnlo  anno  agoo  agebaiur, 
quandoaol  oriens  ab  acquinocliali  puncto,  primum  a 
hissexto  incipit  annuni.  Diciiur  autem  Olymplas 
quasi  0  olampias,  id  est,  toU  lllit miiiatio ;  et  Olympu<, 
quasi  holotampus,  hoc  estt  totiis  luddos  et  ardeus» 
propter  vicinitatem  videlicet  solis.  £t  quia  nubfs  i>ua 
excedit  alliludine.  procoe!o  frequenter  apud  auctores 
poiiitur.  Sic  etiani  holosericas  dicimus  vestes  id 
est,  totas  sericas,  quia  holo$  Gncce,  lotus  dicitur 
Laiiiie. 

Itnndinae^  id  est,  negocialiones  a  Nonls  usque  ad 
Idus.  Nundingo  sunt  paganoruin,  lUmque  rustioorumt 
quibus  eonveniunl  negotiis  propriis  vel  mercibus  pro- 
visuri.  Sunt  autem  oundinae  pubiicse  conveutioiies  el 
comniercia,  dictae  quasi  novem  dies,  id  est,  Nonas  et 


nnusque  q^ 
roajoribus  solemhiis  ac  laudibus  diviuis  emuieulior 
caeterte  existerel.  Meriio  per  hunc  uumerum  illn 
suuinuB  pacis  tranquillius  indicalur ,  quando  sicul 
Aposlolos  ait :  Iii  voce  arcbangeli  iiovissima  dangente 
liiba,  resorgeniibiis  cunclis»  revertetur  ad  omue^ 
antiquaposseisiocarnis.  Tuncreverteiurad  anli()oaui 
terram  camis  6u«,  in  qua  habitavit  Abel ,  cle  qua 
ejectus  esl  per  Gain.  Tiioc  Noe,  Abraham,  Uaac,  el 
Jacob ,  seu  et  orones  aiiim»  inorlalium  recipienc 
corpora  sua  a  quibus  exieraut,  ul  possideanl  ea  iii 
a'lernum ,  ubi,  cessantibus  hujus  s;Bculi  Ijboribus  el 
aerumnis,  dimissis  omnium  culparum  debitis,  in  sola 
divinae  visionis  coniemplatione  cunclus  eleelonira 
populus  iu  ffitcriium  gauilebit,  implelo  illo  deside- 
rabili  Damiiii  ac  Salvatoris  nostri  mandato :  Vacaio 
cl  videte ,  quoniam  ego  sum  Deus.  Barbarte  gentes 
diciiiitur  a  barba  ei  rure.  CoMuemdine  vero  humaaa 
firmatum  est ,  ut  metuis  trigmta  diebus  eompu' 
taretur^  cum  hoc  nec  sotis  nec  tunef  cursui  conmiiat. 
Siifuidem  lunam  duodeehn  horas  mims^  salva  raiioihe 
Mttus^  solem  wro  decem  horas  et  dimidiamplushabere^ 
^i  sotertius  exifiiisiere  testantur,  Guro  igitur  iii  auta 
ad  uiidecimum  capitulum  perveneris,  invenioi  satis  ad 
quiJ  Istae  horje  valeant.  Ct  cum  ad  quadragesiuiuui 
secuiidmn  captulum  perveneris,  videbis  apertiu» 
quid  sil  saltus.  Siquidem  liwam  duodecim  horas 
niiuus,  salva  ratioue  salliis.  Tunc  ratio  saltos  Imm 
niateries  videlicet,  de  qua  saltus  eflicitur,  saiVjtur, 
si  ex  illis  duodecim  horis,  in  quibus  luna  post  viginti 
novem  dies  conimoratur,  nil  subtrahimus,  donee  ad 
coiigruum  di*puUnJi  locum  perveiiianl.  Porro  naturm 
duce  repertum  est  solis  annum^  etc.  Modo  dicit  do 
naura  teiiiporb.  Quai/raiKe,  id  est,  sex  hori>.  Si 
communis  sit,  id  est,  ex  duoJedm  roeubibus,  cccliv 
scilicet  diebus  lerniinari.  Si  ensbolismns ,  ia  est  t 
supercresceiis,  qui  habel  trededm  ineiises.  In  uno- 
quoqoe  roense  lunari  crescit  saitus  iu  qoatuor  mo« 


Idus.  Est  auteu)  Nundiiia  Romanorom  dea,  a  nono  |v  mentis,  el  uncia  unius  momenti,  et  atomo.  Nain  una 


die  nascentium  nuncupata,  qui  lustricus  dicitur.  Esl 
lustricus  dies  quo  Infaiites  luslrantur,  et  nomen  acci- 

yiunl;  sed  is  maribus  nonus,  ocuvus  esl  feniii.is. 
ndictiones  dictas  suuta  cerio  annorum  intiido.  PriuiO 
lustro  so(vebatorttSt<l<^in*^^  argentum,  deinde  aurum. 
E^t  autem  lustrum  penlercsiBtid  est,  quinqueuniuiu, 
qiiod  quinto  anno  dn  itur  coiidi  a  Rumaiiis.  Esl  autem 
quiuquennale  tempus;  ideo  vero  sic  vocatur,  eo  quod 
ceiisu  perquiiiqueiiniiim  in  repub.  peracto,  urbs  Roiua 
luslrabatur.  Quindecim  annorum:  quia  bic  nunierus 
facilis  Okl  ad  raultiplicaiidum.  Diem  quoquet  scilicel 
bissextilem.  Quadrans  est  quaiU  pars  diei.  Sol  iiain- 
que  siguireruiii  circulum  percurrit  in  ccclxv  et  qua- 
drante ;  unde  in  quatuor  annis  perlicit  tolum  diem, 
qui  ualuraliier  in  xv  KalenJ.  Apr.l.  inierponi  dehuis- 
sei,  quia  ibi  in  crcatione  mundi  positus  est,  et  cccpit 
currere.  Nunc  vero  in  vi  Kalend.  Mart.  ponitur  bis- 
aextus  apud  Romanos,  et  apuJ  ^gyptios  quarto 
Kalend.  Seplemb.,  quiaiiiaucluriutehuiuana^ecurrii 


lunatio  Irigesima  est  semper,  altera  undelHgesia 
Multiplica  ergo  sexies  Iriginu,  et^exies  vigintlno* 
vem,  et  invenies  cccLiVt  Totumque  lunm  diuursum. 
Totus  luuae  cursus  in  uoveudeciui  anuis  peragitur. 
Nam  ad  ead^m  locasignorum,  inquibusnuiic,  veriii  gra- 
tia,  acceiisaesl,  adeumdem  lueusis  diem,  adidem  as- 
ceusioois  momentum,ad  easdemsigniferi  latitudinesel 
altiiudines,  adeamdem  coitus  soliscoogrueiitiamnoii 
revenelur  priosqoam  ccxxx  v  coitos,id  eslnienseStpef^ 
liciel  deceimovenali  drcolo.  ku  enim  luiia  qusein  pra^ 
senti  appeltatione  est,  noii  erit  in  eadeui  appe|IUt.oue 
u»que  ad  novendecim  annos.  Quod  iia  radilime  ex- 
emplicausa  probari  potest.  JanuariusbabelregnUres 
novemt  ad  aeutem  luiia»  inqulrendam ;  si  aolem  cuiq 
illis  XXII  epactas  jungimus,  sunt  siuiiu  xxxi;  remotis 
XXX ,  remaiiel  unus.  Prima  Aiit  hoc  aiino  luiia  in 
Kalend.  Januar.  qiiae  nequaquam  in  prjedictib  Ka- 
lendis  iUruin  prima  inveiiiiur,  donec  novendecim 
auui  expleti  fuennt.  Qua  nutura  non  juxta  ethnicormm 


801 


DE  TEMPORm  RATtONfi. 


302 


eoafMiUreiiir»  con  hoc  nec  solift,  nec  iuu.v  cttrsul  A  lcrri,  q«D  naiura  non  juxU  eihniconini  demcnliam 


conveniai.  Siqaidem  lunaui  duodeciro  horis  minos, 
talva  milone  uUus :  solem  vero  deceni  hori»  et 
dimiJia  |ilos  babere,  qui  solertius  exquisiere  lesun- 
lor.  Porro  nalora  duce  rcperlum  esi,  solis  annum 
CCCLXY  diebus,  et  quadrante  confici :  lunx  vero 
annnm ,  si  eomraonb  slt,  CCGLIY.  Si  embolismus, 
GCCLUXIY  diebus  terminari,  totumque  lun»  cor- 
suui  decennovenali  circulo  comprebendi.  Sed  et 
erraotia  siderasuis  qoaeque  spatils  zoJiaco  circum- 


dea  creatrix  ona  de  pluiibus,  sed  ab  ono  vero  Oeo 
creata  est,  quando  sideribus  coslo  inditis  praH;o|>it, 
ut  hlui  in  sifna ,  et  lenipora,  et  dies  ct  annos. 

CAPUT  III. 

De  mnniiiiimk  lemporum  spatVte, 

Hora  duodecima  pars  diei  est :  siquidem  XII  bone 

diem  complent,  Domino  attesUnte,  qui  ait :  Monne 

duodeclm  bor»  sunt  diei :  si  qois  anibulaverit  in  die 

non  ofTendet?  Ubi  quamvis  allegorire  se  dient,  disci* 


GLOSS^  ET  SCnOLU. 
demeniiam  iea  ereatrix  una  ie  pluribui^  ted  ab  uno 
Deo  «ffo  creata  e$t.  Natura  dida  est  ab  eo  quod  nasci 
aliqnid  fanat,  quam  dicont  etbnici  creairieem  esse 
omniom  rerom,  com  ipsa  non  sitcreatriz,  sed  potius 
ereala.  Ethniearumf  id  estgenlilium.  Vna  deplnribNi. 
Plores  enim  dese  fuerunt,  sicut  iuno,  Bf  inerva,  Venus. 


Reprehendit  Beda  obiter  opinionem  eorum  qui  natu- 
ram  deam  bciunt,  quemadmodum  Plalo,  Pliiiiu^ 
Secundus,  etc.  Non  enim  ipsa  dea  rst,  sed  a  f)eo  vls 
qusdam  sideribus  indit;i,  ut  sint  nobis  in  signa  el 
lempora,  queniaiimodum  scripluni  esl  Genesi^  phiuo, 
ipsa  autem  sidera  anima,  et  prolnde  volunute,  ci- 


Creata  est^  scil.  ip<a  natora  teinporom.   Inditis^  id  B  rent ;  quare  dii  iion  sunt,  sed  Dei  insirunieuia  qui* 

fsi,  Insertls.  UteuUin  $»§^9^  id  esl,  qose  signiflcant.      "^ -■ ' " 

So^  enim  ex  sideribos  cof  noscitor  tempesUs  et 
sereiiila«.^tgna  non  illa  dicit  qineobservare  vaniiaiis 
est,  5c4  uliqoe  utllia,  et  osibos  bujus  vll»  necessaria» 
qoae  vel  naut»  observant  in  gubernando,  vel  alii 
boroiiies  al  pnesidendasaerisqualiutespera^Utem 
et  hlemem,  ei  autumnalem  vernalemque  temperiem. 
El  nimiruro  h»c  vocat  tempora^  qux  per  sidera  flunt ; 
nAn  tpitia  morarum ,  sed  vicissitudines  affectiooum 
corJI  bujos. 

JoAR.  Nov.  ScnoLiA.  —  Ttffiipora  f^^Mir  a  temjfo^ 
ramdo  uomen  accpiunt.  M.  Varro,  lib.  ▼  de  Origine 
verbomm  eamtlem  hvyMlor^aTt  recipit.  Tempus, 
inqoii ,  esse  aiunl  intervallum  mundi  el  niotus.  Id 
divisttiD  In  partes  aliquot,  mailme  a  soli^  et  lunae 
cursu;  iUque  ab  eorum  tenore  temperato  tempus 
dictuin.  Ea  quoque  ( ot  id  obiter  indiceni)in  his 
Varroni}  monom^utis  temporis  deHnltio  quam  M. 


bus  mundum  gubernat. 

CAPCT  Ifl. 

Beio.  Ram.  GtwsM.^Uoradnodecimapartdieieit^ 
^uidem  tiuedecim  liora  diem  complent^  etc.  Renpii 
autemhora  quaivor  punctos^  decem  minuta^  auindecim 
parteif  quadraginla  momenta^  ct  in  qnibuidam  lunos 
computii  tpiinque  punctoi,  CoiisUt  autem  bora  qua- 
tuor  punctis,  hoc  est  hora  in  soie.  t5uus  punctui 
(|uarU  pars  bone  est.  In  una  hora  quaiuor  puncti , 
ia  onopunclo  duo  minuta,  in  uno  mluuto  guaiuor 
roonienu ;  dlxiv  atomi  unum  niomentum  faciuiii. 
Attamen  mathematici^  in  explorandii  konUnum  aeni- 
mnf ,  ad  atomum  uique  pervenire  contendunt,  Maihfsis 
doctrina.  Inde  mathematicus,  id  est,  doctriiialis. 
Mathematici^  vanl  philosophi,  id  e^t,  geoithliaci,  qiii 
de  naturls  et  siJeribus  disputanl.  Mathesli  slne  asp  - 
ratlone>  vaniutem,  Id  est,  vanam  doctnnam  signi* 
licat;  cum  aspiratione,  doctrin^^m  Yerani,  et  scien- 


Cicero  ioUbris  de  Inveutione  dicit  fadlins  Intelligi  Q  tlam  perrectam.  6>m(t(rif,naiiyliatibus,idesi,qiiales 


quaBi  exprimi  posse  :  eam  dcliuitioiiem  Macrobius, 
Itb.  1  Satumalioin,  et  Rodulphos  A^ricoia,  lib.  i  ex- 
plicalioribos  verbis  posueruot,  ut  sit  teinpus  ex  co;li 
ceovmioue,  etc,  notus  enim  est  utrobique  locu<. 

Diem  fpoque  qui  ex  ^adrantibui  confidtur.  Ex 
qoadraniiDus,  id  esi,  senis  horis,  nain  solis  cursus 
peraifoiferttm  perttcitur  diebus  ccclxv  ,  et  quaru 
diei  parie ;  proinde  anmis  cum  cunu  solis  exire  ne- 
quit,  nisi  ex  qoater  senis  boris;  quarto  quoque  aiino 
011*6  ootts  eivilis  iutercaletur,  qiiod  Romaiii  faciuot 
ex  insiitotiooe  NunuB  Pompilii  mense  Februario, 
qui  -ob  id  apod  Ciceroiiem  iiitercaUris  dicitur :  dici- 
lor  ei  dies  ilU  iutercalaris.  Inlercalatum  aiitein  fuit 
MMe  Febroario.  qu^a  is  omnium  brevissimus  est, 
oltimos  non  est  factus,  ne  incertum  habeatur  Fe 


broariioe  sit  ansequentis.  Sexti  vero  Kalendas 
potios  qoam  alierios  diei  locom  oi>tiiioit,  ut  ex  sexli 
appettalioiie  origioem  soam  qu»  ex  senis  boris  full, 

loaiearet.  Btssextus  dictus,  velqoodbisdicatursexio  «^  «^  pupillis  emissio,  io  id  ad  quod  tendunt.  Tu  a,  id 

Martii,  priosqoam  aU  septimum  procede-  *^  ^^  prseconio  aut  signo.  Subaudis :  ideoqoe  siiie  iila 

— .t  ^s^. ..:. .. observatiooeittatbematicorum  dei>emus  uti  hoc  sicut 


siot  futuri,  utrom  boni  an  mali.  Cotttendunt^  cert.)iit 
in  duodecini  signa.  Dicunt  enim  maihematiu  qnia 
ille  qui  nascitur  sub  signo  pi^ciuui,  piscator  erit.  Et 
reliqua  qus  beatus  Gregoriui  iii  hoiuilia  de  Epiph. 
Doinini  sapienter  destrul. 

/n  punctoi  duodecim,  Majores  sunt  isti  coBt(i(ris 
puuais  pnedictis,  et  his  utuntur  inatheraatici.  IJi.U4 
enim  ex  his  punctis  continei  Hiiatn  horam  io  se. 

In  oitenta  lx.  Ostentum  est  osti^nsio  &igui  alicujus, 
Fatum,  fqrtunatum  eventura.  Virgilius:  Faluinquil- 
quid  dii  fantur,  aut  iK>"um  aut  malum.  Quae  obser- 
vatio  scilicet  niatbematicomin  in  stellis. 

OfNiief  quidem  rnurgemui,  Hieronvmus :  An  juxU 

Suaedam  cxemplaria,  non  oiiines  quidem  doruiiemuM. 
mnes  iniiuutabimur,  sciiicel  in  gloriam. 
In  atomo.  Angustinus :  In  suinina  celcriute.  Atomos 
Grasce ,  iudiviaibile  inierpreUtur. 
In  ictu  oeuli.   lctus  oculi  est  ceierrima  radiorom 


reiiir,  seo  quod  esse  momentl  dies  sit  constiiutu^, 
ot  Festus  Pompeius,  versa  e  littera  in  t ;  puUnl  alii 
reUqoom  esse  snpplemenlom  vocabuli  oihil  stgnill- 
cans,  ot  io  postliminio  el  medituliio,  liininium  ei 
loilittm,  au  io  bissexto  bis. 

Coniueiudine  kumana  firmamentum  eil.  De  men* 
sioiB  01  aniiorQm  raliooo  alibi  dicetur. 

Sed  ei  errantia  iidera.  Tempos  qoo  qoisque  pla- 
oeU  cursom  in  sigiiifero  conficii,  esi  anops ;  naro 
aoniiscircoitomMgiiiflcat;  onde  annuius.  UlSaiumi 
aootts  XXX  volgarihus  consui,  id  est,  solaribus  annis, 
kfwa  doodccim,  Mars  duobos.  Dicoutur  bi  anni  ver- 
Uoies,  ad  dillierenliam  iliius  magiii  aiini  quein  Plato- 
oem  primom  oolasse  scribitur,  de  quo  est  apuJ 
Gioerooeroy  io  se xto  de  Repub. 

Qim  natura  non  juxta    eihnicorum   demeniiam. 


et  Apostolos. 

Quia  eUi  ^atculatorei  neceaario  diicemant.  Galcii- 
atores  vero  a  caiculo  nomen  accepergut.  Calculus 
dictus  est  a  calculo  lapide.  Galci  eiiim  suiii  bpilli 
quidam  miimtissiroi »  rotundi  ei  lenes;  qui  ideo  iu 
vocati  suol,  guia  cakari  sine  moleslia  queunt,  qui- 
bus  veteres  omnU  numerabant.  Aniiqoi  enim  aute 
inventionem  numeri  nesdenles  numerar^,  ex  lapiOio 
siia  tempora  soosi|oe  dies  numerabaiit :  in  prospo- 
riute  candidis,  in  advcrsiUie  uigris.  UnJe  Per^ius  : 

Uunc,  Macrine,  diem  aumera  metiortf  \i\A\\o, 
id  esl,candido.  Diuemant :  scilicet  atomuiu,  ab  aliis 
spatiis  teiuporom.  Momentuiu  in  oculo  a  motu  pal- 
pebra^  usque  ad  aliud  niomeiitum ;  id  e^l,  quAmlin 
palpebne  quiescuut.  In  mia  hora  sout  iTpuiieli,  ot 


m 


DBDiE  VENERAOILIS  OPEaUII  PAR8  1.  -  DIDASCALICA  GENUIHA. 


SM 


puiM  yero  qui  a  se  illimramlifueranl,  borat  appel-  A  Iniere  particuUig,  «luiosiere.  siM  voeabttla,  <|iilbiit  iJ 


loTeril,  aolito  lomen  bumana  compniaitoois  ordine 
bumerum  deDiiivii  borarum.  Yerum  uotandum  e^» 
quia  si  omnes  aiini  diea  duodenis  horis  suppulenlur, 
ttsiiTos  iieeesse  esi  dies  loDgloribus,  brumales  vero 
lirevioribus  boris  includi.  Si  vero  omiies  horas  sDqui* 
parare,  boc  est,  ae<|uinoctia1es  habere  volumus,  bru* 
mali  diel  nibilominus  paociores,  etsBStivj»  plures 
aecesse  est  triboamus.  Bedpit  autem  bora  IV  pun- 
ctos,  X  minula,  XY  parte^,  XL  momenta,  etin  qui< 
busilam  lunae  compuUs  Y  punctos.  Mon  enim  bs  divi- 
siones  temporom  naturales,  sed  videnUir  esse  *  con* 
ducUvae.  Nam  calculatores  cuiq  neccsse  essct  vel 
diem  In  XII  vel  boram  in  lY,  aut  X,  aut  XY,  aut  XL, 
ant  In  alias  quaslibet  minores»  majoresvequld  distii- 


quod  volebant  nuiieiipare,  et  a'terutrum  difnoseera 
posseot,  boram  videlicet  appeilantes,  quod  certi  lem» 
porii  ora,  id  esl,  lermiiius  (it :  sicot  et  vestimeitlio* 
rum,  fluvionimque,  inaris  quoque  diies  orns  voettare 
solemus.  Punctos  vero  a  parvo  puncti  transcensa» 
qui  ttt  in  horologio,  minuta  antem  a  minore  Inter* 
vallo  vocantes.  Partes  a  partitione  oircoii  Zodlad, 
quem  tricenia  dirbus  per  menses  singulos  fiiidunt. 
Porro  momenta  a  motu  siderum  celerriina  noncii* 
pantes,«um  aliqnidsibi  brevifslmis  in  spatiis  eedei^ 
atque  succedere  lentitur.  Muiimum  autem  omniont» 
et  quod  nulla  ralione  dividi  queat  tempu«»  alomum 
Graece,  hoc  est,  Indivisibile  sive  insectibile,  nomi- 
nanl :  qood  ob  sui  pusiUiUtem  grainmaltcis  poliiis 


VARIANTES  LECTIUNES. 
"  C,  condictk<B, 

GLOSSie  ET  scnoLi\. 
raciunl  \  miiiuta,  Id  est,  xl  moiuciita,  qux  aoadra-  B  licet  sicut  ostenu  sont  el  alonii,  majoresve,  scilieet» 


ginu  moinenU  quindecim  paries  redduiit.  A  prin- 
cipio  ortus  uniuscujusque  signi,  usque  ad  extreinuin, 
dusD  hone  peraguntur.  Vigiiiti  qualuor  liorae  sanl 
Inler  diem  el  noctem,  el  duodecim  slgna  snnt  in  coelo, 
et  idtfo  unicuique  signo  dux  horae  pertinent  in  orien- 
do.  Talis  est  ralio  ;  Natura  est  ul  sol  circueat  toUm 
terram  in  viginti  quatnor  boris,  el  triginU  partes  suni, 
idesltrigliiU  lineaein  unoqnoqoesigno,etper  unam- 

Suamque  de  iilis  viginli  quatuur  boris  quindecim  de 
lis  line^is  apparenl  in  orlu  uniuscujusque  signi,  quando 
se  erigere  iiicboal ,  supra  lerram  veniens  ab  imo. 
Aliler  :  liecipH  ttitiem  hora,  scilicel  solls,  quamor 
mncto$ ;  io  quanlum  vero  ad  lunam  pertinel,  recipit 
liora  lunaris  qninque  pundos,  et  hoc  ficit  velociias 
lun».  Puuetus  lunans  babel  duo  niinuu,  li  est, 
quintam  partem  unius  borae ;  puncius  vero  solaris 
habei  duo  minuu  el  semis,  partes  tres  el  semis,  ei 
quarum  partem  parlis ,  momenu  decem*  Minutuin 


sicut  tricntcs,  qua  Irantes  el  dodrantes^  Aniii  in  dleo 
et  menses,  el  hebdomadfts,  vel  dies  hebdomadcc. 

Quid  di$tri^itere  partluta$.  Quid^  id  esl  aliqoiil, 
qnibiis  scilicei  vocabulis.  Mterutrum^  adverbialiier, 
scilicet  quid  esset  una  pars,  aul  quid  altera.  Ilwcam^ 
Id  est  lerininum  el  linenu  Hora,  id  esl,  lempus  oris, 
cum  aspiraiione,  cscterarum  autem  remm  sine  aspi* 
ratione  scribitur.  Puncto$  vero,  scilicet  appellantes. 
Punctus  est  quaru  pars  borae,  scHicet  in  tole,  td 
transceiisui  unius  puncli.  Pynclos  a  pnn^iMfa  etl 
diciiis,  eo  qood  quibusdaro  punciionibnt  cen»  do»l« 
gnat  onis  In  borologiis  designetor.  Bmhgiwm^  id 
esi,  series  borariim  de  pnncto  seilieel  in  poneium. 
Jfiitufn  a  ininore  intervallo  scilicel  puocti»  Nam  mi- 
nutum  minus  spalium  esi  <^uam  puncins,  decima 
scilicet  pars  borae.  Parte$  sciMcel  vocantes,  de-lma 
quiiita  pars  borse,  a  oariitione  drcuti  xoMati.  In  una* 
quaque  die  curril  sol  unam  partem-soAiiei ,  Id  etc. 


V|UalMiHl    p«iiM«iu  p«i»io,    uivuavuMK  u«v%«ib»*   OTiiiukUMi         «|uat|uo  uiv  vui^ii*.  ovi    uiiaiu  pai  Miwi-«vi|«*^* ,  ivi    ***• 

habet  partem  unam  et  semis,  momeuta  quatuor.  r  signiferi,  per  viginii  qualuor  horas,  in  qaantom  aa 


Pars  babet  momenta  duo  el  bisse,  id  esl,  duas  terlias 
partes.  Quindeeim  paru$^  scliicel  in  ortu  signi.  Molus 
cceli  in  quindeciin  panibus  boram  elficit,  id  est. 
qnindecim  panes  signileri  in  una  bora  urinntur  vel 
ocddunl,  vel  de  loco  ail  locum  movenlur.  Unaouae- 
que.eniin  pars  movetur  dnobiis  roomentis  ei  bisse 
uiihis  momentii  id  est,  duabus  tertiis  partibus.  Quod 
spalium  duorum  inomentorom  et  bisse  unius  nio- 
menli,  qulndecicsducium,  integram  facil  boram. 
nac  igitur  ratione  una  bora  quiadecini  panes  habere 
dicitur.  Nam  trecenlo  ima  seiagesima  qninu  ponio 
signiferi  pars  appellalur.  Et  viginti  qnaluor  horae,  id 
esl  totns  dies,  quibos  sol  illam  signiferi  parlein  lllu- 
tlrat,  et  spatium  iUud,  quo  illa  pars  signiieri  de  loco 
in  locuni  movetnr,  partes  appellantur.  Sed  sicnt  va- 
rialur  mensura  horarum  pro  longitudine  dierum,  iia 
eiiani  momeniorum.  Ali^uando  hora  aequinoctialis 
est,  id  est,  iiaiuralit;  aliquando  major,  vel  minor; 
unde  eflicitur  ul  curjuscunque  longitudinls  aul  brevi- 


lUiini  aliinei  cursimi  qnero  facit  contra  flrmainenturo  ; 
in  quaiitum  vero  «id  illuin  quein  facil  cuni  llnDa* 
roento,  eadem  pars  quam  per  viginli  qualuor  borao 
in  suo  cursu  peragit,  «^ikc  est  decima  qninU  part 
dimidiisigni ;  nam  diinidmm  signuroquiiideeimparlaft 
bnbet.  Movelur  de  ioco  ad  locuin,  per  decimans 
qtiinUm  partem  unius  hone,  i J  e^t  per  duo  momenu, 
et  bisse  unius  monienti.  Et  ideo  recte  dixil  Beda 
quod  panes  boraruin  a  partibus  zodiaci  circuli  vo- 
caiitur,  dum  eadeni  pars  est  horae ,  et  part  tigii» 
quamvis  bino  cursu  iiitelligatur.  El  quia  diversae  tl«* 
gnificationet  freqoenier  iitveniuntiir,  iiecesse  esl  OM 
tiRiUatim  disline'ui.  Aliqiiando  eni  n  duodeciin  tigna 
lodiaci  appellantur  pirtes  sive  panirulsp.  El  spaMuni 
illud  quod  sol  perlicit  p  r  horas  viginti  qiiatuo% 
pars  nominatur,  videiicct  illa  qaaer  ett  dectina  quinta 
pars  diinidii  signi,  et  ipsa  bpra  quindecim  panes  ba* 
bere  ferlur.  Parles  a  partiiiono  aodiaci  circuli.. 
Rec4pitolatio  Glossjs.  —  Duos  cursos  £ici(  sol  in 


tatis  horafoeril,  quadragesiroa  pars  illios  momenloro  ^  coelo :  uniim  cum  firmamento,alterum  coutra  firma 


appeilatur.  Recipil  autem  bora,  ul  jam  dictum  est, 
momeniaquadraginU,  ostenu  sexaginta ;  vel,  se- 
eundum  matberoaticos  iicccc,  atomos  xxiidlx.  Ei  in 
quibnsdam  lunae  computis ,  scilicet ,  bona  noctis  re- 
cipii  quinque  pnnclos.  Non  eniin  hae  d.vislones,  id 
esi  bora,  pu  cius,  minutum,  part,.roomentum,  osten^ 
tum,  atomus,  iialurales  scilicel  iUlit  temporom;  sed 
videntur  esse  condictivas,  id  est,  faclitle  el  noroina« 
tiv»,  et  ab  auctoribus  invenlae  et  nuncupatae.  Caieu" 
iaiore$^  hi  esl,  conipuutores,  dicti  a  caUuUi^  id  esl 
lapillis,  per  quos  nuroerando  compiiUbanl :  in  duo- 
deciiu  scilicet  boras,  vcl  in  quatuor  scilicei  ponctos 
aut  in  decem  seilicet  luinuu,  aul  in  quindeciiu  scl- 
lio6i  partes,  aut  in  qijadragiuU  scilieei  momenu, 
aut  tahcet  cuui  necessc  esset  in  alias  mioores,  sci* 


nienluni.  N^ni  quotidie  unain  parlem  gradilor  ia 
coelo-perviginti  qoatuor  boras.  Istud  ipsum  Uroeii 
coBluin  volvitur  circa  lerram  per  viginii  quatuor  bo- 
raa,  hocest,  duoilecimsigna.  Diinidium  ceelum,  id 
esl,  sex  signa,  volvitur  per  duodecim  boras.  £l  ti 
perduodechu  horas  volvuutur  tex  signa,  |»erdiias 
Untum  boras  volviiur  unom  signuin.  El  si  per  doas 
boras  volvttur  onum  slgnum,  dsmi.lia  pars  uniuo 
sigul  volvitur  per  unam  boram,  in  qua  OMilinealur 
quindecim  panos.  Nam  InginU  panes  Ouiilio  integr» 
slgno,  in  dimidlo  aiiteni  signo  quindecim  parloi. 
Inde  decima  quinta  pars  dimtdil  signi,  boe  etl  mm 
part,  movelur  de  loco  ad  locum  per  decimam  qufaH 
Uin  parlem  uniut  honc.  Et  Idini  rccte  dixH  doavnus 
BeJa  quia  cursiis  solis  pcr  unani  parteni,  id  esi,  tier 


D&  TEtfmDll  RATIOtieL  906 

caleulatorilm  vibiliile  est :  quibus  cum  Ter»Qin  A  ditifienaus  postiione  tteltoruin,  fatum  ejus  qui  nasci- 


per  ▼eriia»  ▼ertaper  pedes»  pedes  per  syilalM»,  syl- 
lalM5  per  lempera  dlTidaMt ,  ei  longse  quidi  ni  duo 
Cf?inpora,  unum  br«vi  iribuanl,  uUra  ^  in  quod  divi* 
daul  non  babenlibus,  •  boc  atomum  nuncupad  com- 
|ilacuit.  Aiumen  natbematici  in  explorandis  bomi- 
num  genituris,  ad  atumum  nsque  pervenire  conten« 
dunt,  dum  lodiacum  circulum  in  %li  signa,  signa 
•ingula  in  partes  IXX,  partes  item  singulas  in  pun- 
ctos  lll|  puoctossingulos  in  niomenu  XL»  moinenta 
siofula  in  ostenta  LX  distribuunl»  ut,  consiJerata 


tur  quasi  absque  erroie  deprebendant.  Qux  qnia 
vaiia,  et  a  nostra  ftde  aliena  e st  ob^ervaiio,  neglecla 
ea  videamns  polius '  qoo,  Apostolus  ad  ^  celeritatem 
resorrecUonis  ihtimandam  bujiismodi  teiuporis  vocil  - 
biilo  ulilur»  dicens :  Omnes  quidem  resurgemu», 
sed  non  omnesimmotabimur,  In  atomo»  in  ictu  oculi, 
in  novissima  tuba.  Nec  pnctereunilum  est,  qula  etsi 
calcttlatores  necessario  disceriiant,  plurtmi  lanien 
scriptores  indiflereiiter  brevisslmum  iOud  tenip  ris 


tpatium,  quo  palpebra  ocuU  nostri  moveri  potest, 
VARIANTES  LECTIONES. 
•  B,  C,  ficirf.  •  B,  C,  lumc.  •  B.  C,  ^irorf.  ^  B,  C,  celehrUaUnu 

CLOSSifi  ET  SCIIOUA. 
vtfflnti  qoatuor  boraa  conllcilor.  Motio  tamen  Ulius     plores  horas  solstitiales  maximas  intelfigimtts,  briN 
unhis  partiade  |oco  ad  locnm  cum  ccbIo  per  decimam  B  males  vero  minimas.  Teluii  apud  Plautum  bora  aesiiva 
qniBlam  partem  bor»  flt.  Et  bic  iterum  quaireiidum     pro  longa ;  bujusn.odt  horis  Romani  ei  iudxi  pariter 


csl  mruin  «quali  spaiio  teraporisvolvitur  illudipsum 
rttlum  circa  terrani  per  se,  et  cum  sole  volvitur.  Ad 
iMie  respondendnm  opia  Inmqunlitftr  volvuntur.  Nam 
ab  orln  aolis  usqne  oum  oriatur  ilermn,  viginU  qua- 
toor  hor»  sunt;  in  revoluiione  autem  coeli  deest 
«ledma  quinta  port  horae.  Yerbl  gratia  :  oritur  sol 
Mle  la  prima  narte  Arielit,  priroo  mane ;  cras  ta- 
mcn  orietnr  tol  in  teeimda  parle  Arlelit,  el  ante  to- 
Hn  orielnr  prima  part  Arlelit  lola  in  decima  quinta 
parle  bor»;  inde  llt  ut  posl  quindecim  dies  dimidium 
sigBmn  Oriaiur  ante  solem;  posl  ■  integrom  autem 
nnmmi  volvitiir  lotum  ectlttns  ante  toloro.  Inde  Al 
iH  qnnndin  tol  Irecenlies  texagiei  quinquiet  circuit 
terram^eircuiiiealcoelum  per  te  Irecentiet  sexagiea 
nexles.  Naro  in  mia  rcvolutione  superat  caslum  revo- 
lolioiiero  tolft.  Queiii  scilicet  xodiacom,  trigenis,  id 
ctl,  Criginla  diebus,  findunt,  Id  est,  diviinni,  scilicclf 
calffllaiores. 


in  lemporis  divislone  sunt  usi,  quaruni  priina  exor- 
dittm  coDpit  exoriente  sidere  solis  sexu  temper  in 
roeridie ;  un4e  apud  Persium,  io  desidet  juveDet : 

Siertioiiit,  qoinlt  dun  lioea  langitur  umbra, 
id  est,  ut  not  jam  numeraraut  otque  ad  horam  on- 
decimam.  Slc  et  hymni  quos  Ecclesia  canit  ad  pracet 
horarias,  distributl  snnt,  nl  hora  prima  :  Jmn  tuci$ 
0rtQ  ildere ;  ad  sextani :  Ei  ignibui  meridiewi.  Ilat 
horas  ubiqoe,  ubi  horarum  meiitto  ftt  insacris  BibMit 
oporiel  intelligere,  veluti  in.  Evangelio,  qui  hora 
undecima  venerant,  ima  hora  veneriiiil  aiite  solis 
occasnm ;  et  apodCiceronem  nona  diei  hora  inserere 
proverbioliter.  Sunt  alt»  horse  aequiiioctiales ,  quat 
«quales  vocant,  qaibiis  ipsi  non  ulebanlur,  ni^i  ad 
elepsydram ;.  nos  autem  lis  uiitnur  nurc  dato  signo 
per  rotarum  ferrearum  macbiuas,  ou»  ad  temporales 
noras  accommodari  non  possuni.  Veteres  proiiisma- 


^  I    I  •  f         •    t.  M    C  ihiiiis  solariis  suntusi,  quae  non  phiribus  quam  xxo 

FoiTo  momenta.  In  intllo  mouonis  momentiim  nu     ||„eig    coiisUbant.  Vocantur  auleni  xquinoctiales 


Ihitiiim  enim  motionis,  quo  movetur  sidus  aliquod, 
roomentttm  dicitiir,  non  toU  motio  sideri«.  vercu- 
jvtoae  rei,  ted  hoe  esl,  ciim  aliiiuid  siM,  id  est ,  si« 
deri  ctfder#.scilicelaloco,i.e,tranbire  aique  iuccedere^ 
aciUcet  in  loco,  quod  per  roramen  aliquod  probatur, ' 
qnando  stella  aliqua  perspicitur ;  nam  unutn  signum 
per  daas  horjs  niovetur,.  una  «telia  velncissitiK*,  id 
est,  per  onum  momentum  movetur ;  f^itliir,  scilicel 
n  ealcolatorihos.  If Inlimim  omnium ,  scilicet  tempo* 
rttfli,  ai9mu$.  In  tempore  Uliter  consiat :  ciim  majora 
spaiia  leniporis,  sicuti  est  d.es  vel  hora  per  punctos 
vel  caeteras  miiiores  partes  diviJeiis,  ad  talem  parti- 
cttlani  perveneris  quae  obsui  pnsiliitatem,  id  esi,  par- 
viutero,  nutfsni  babeal  moram  lalemqux  ullo  niodo 
dividl  po8tit,-sicuii  est  ictusocul,  et  ipsam  scias 
cate  atomttnu 
Qnad  0b  sai  ^lUinUm  arammatici^  poliu$  quant 


hprae,quodcolligantur  a  partibuscirculi  aequinoctiaris 
transactis,  vehiti  duni  aeqninoctiaiis  circuli  semuocia 
uiia  exorU  est,  bora  quoque  ona  pncieriit,  duin  duo- 
deciin  borae  quoque  lapke  suut.  Ilas  necesse  eti 
contineri  hibernis  diebut  pandores,  aesiivb  vero 
plure^.  Hoc  ob  id  pluribus  egi,  ne  In  tacris  utmn 
liorarum  a^quinoctialium  pulemui.  Loout  qttem  dUI 
6e  la  est  Joannis  xi. 

Heciptl  autem  hora  qnatuor  puncias.  Ainpla  solaria 
divisa.babe..l  lincarum  intervalla  tribus  punctis,unde 
dcpreliendunttfr  liorarum  qoadrantes,  quemadmo- 
dum  et  iii  astrolabiis  ponuntitr  singuke  hoRO  quadri- 
prtitx,  et  quibiisdam  machinis  lcrreis  redditur  si- 
gnum  ail  singulos  boraruni  quadraiites. 

Decem  nnnuta.  Intellige  minuu  vulgaria,  non  ao* 

tetapbysica.  Vulgaria  roinuU  dicunlur  qoaelibet  por« 

r  t  .  ^     ••.!..*      .   fi   ••  ,    •   .    .  '  tiones  hiiegri  In  partes  quaslibet  divisi,  utsiassem 

eareuUtoribue  vmbtU  ##1.  Scilicet  quia  calculatoret  |.  dividatinpartes  duodecim,  qua^ue  doodecima  part 

hahenl,  nisi  quod  dividant.  Grammauca  est  ^  i^inutum  esl,  borum  in  disciplmis  rarior  usus.  Phy- 


i 


tdeaiia  recte  loquendi,.el  origo  et  fundamentum  \l 
keraHom  liilerarttro.  H«c  in  disciplinis  per  litteras 
cooinaaetlavenU  etl,  ui  hi  jam  qul  didiceraot  lit. 
lena,  per  earo  recU  loquendi  ratlonera  sciant. 
Craflnaailca  Attiem  a  litteris  nomen  aceepil.  Gram- 
ftMiU  enim  Graed  I  tlerat  vocant.  Art  vero  dicta, 
qood  arlit  praeceptis  regulisque  consislal.,  Attamen 
uuitkematiei  in  exptorandie  hominum  §emturi$,  et  cae- 
lera  qua»  seoountnr,  Jam  superius  bxposiu  sunt,  bic 
umeii  in  ordine  f t  e  debni^sent. 

iiUff.  Nov.  ScvoLu.  —  Hora  e$e  duodeeima  par$ 
ffid.  Dettnit  horam  lemporalem,  quaiu  ninc  inaef|ua- 
iem  vocanl;  alH  ethim  dieunt  planeUrtam  :  ea  esi 
valaieidatqae  dki  aaiorall<,  teu,  ut  vulgo  dicitur, 
aniMdalit,  iiart  duodedma.  Hat  aeslivis  «liebuH  lon- 
f iorao  ette  Udle  imeiltgiiur,  hibernis  vero  breviorcs 
qaia  tpatium  lemporit  inler  solis  exortuin  ei  occn- 
taoi  aoB  tempcrasquole  est;  uiidc  apud  bonos  tcri- 


sica  auiem  minuta  sunt  partes,  qu»  liunl  divisiona 
aiicujus  facUper  sexaginu,  velutl  Iricesinia  pars* 
tigni,  seu  ( ut  recentioros  loquuntur)  gradus  uuus 
divJdilJir  in  sexa^inU  minuu  prima,  quorum  quod- 
hbet  rursus  dividitur  in  sexaginta  alia,quae  dlcuniur 
roinuU  secuiida ;  itla  iteruni  iu  ininuia  tertia,  quod 
ftt  usque  ad  denarium.  Gneti,  unde  iioc  routuati  su« 
mus,  sic  efTerunl :  npwTa  lintu^  lUiTTa  ^•wTtj9«f,  >iirr« 
rpcTcc,  T<TA^T«.  iloruiu  in  luaiheinaticis  tantum  esl 
usus,  ob  i(i  annot:ivi. 

Horam  tidelicet  appeHante$,  llora  Grxca  vox  esi : 
vocant  autem  horas  Graeci  et  has  quas  nos  deinde 
qoatuor  anni  partes  trimesires,  ver,  9estatem,au- 
tumiium  et  biemcn  ;  ct  Homerus  quautor  hujus  no* 
minis  deas  celebrat,  qito!  coDliini  claudunt  aique  re* 
clu.luiit.  Sthrilijstes  inletligit  per  iigmentum  hoc 
partes  anni  jain  dicias 

Parte$  a  pariitione  circuU^  Horo  inxqualis  quinde» 


107  BBDiG  YENBRABILtS  OPRRUM  PAIiS  f.   —  DIOASCALIGA  GENUINA.  SOt 

quod  in  icta  pungeiitis  iranseurrit,  quod  secari  el  A  qnadraniis  nomen  obtinel  :  residtne  Ires,  dodranUe 


divldi  nequii,  nune  roonientum,  nunc  puactum»  nunc 
atonuim  voeant* 

CAPOT  IV. 
Be  ratione  unciarum. 

Uncianim  qooque  dtvisionem  noese,  quae  non  ml' 
nus  tcroporibus  rebusve  alils  quam  nummis  eat  apia» 
conipuiandis,  iion  ignobilis  invenlio  eat.  Qtiibut  quia 
cl  disper^ae  passim  historiae»  et  ipsa  sacra  Scriptura 
utitur,  nomina  pariter  et  flguras  *  eonim,  paucis 
afllgcre  cttravimus. 

Libra ,  vel  As ,  slve  Assis,  duodeciin  uncis.  Deunx, 
sive  *  Labus»  undecim  unclae.  Decunx ,  vel  DexUnSy 
decem  uncix.  Dodrans,  sive  Dodras,  novemunciae. 
Bes,  sive  Bisse,  octo  unciae.  Septunx ,  sive  Septuns , 
septeni  udciae.  Semis,  sex  unciae.  Qnincunx,  stve 
QuintiuuS,  qiiinque  uiiclae.  Triens,  sive  Treas,  qua- 
luor  tiiicia;.  Quadrans,  sive  Quadras,  tres  unciac. 
Sextans,  sive  Seitas,  diiae  unciac.  Sexcunx,  sive 
Sescuncia,  una  imcia  et  semis.  Uiicia,  vlginiiqua- 
tiior  terupuli.  Semuncia ,  duodecim  scrupuli ,  Id  esl 
tertia  pnrs  uncije.  Diiae  sexiiilas ,  sive  sesclac ,  octo 
scrupuli.  Sicilicus,  sex  scrupuli.  Sextula ,  sive  Ses- 
da ,  qualuor  scrupull.  Dimidia  sexlula ,  sive  Scscla, 
diio  scnipuli.  Scrupulus,  sex  siliquae. 

llacc  (jnquam)  ponderum  vocabula,  vel  cbaracte» 
res ,  non  inodo  ad  pecuniam  iiiensurandam ,  veruro 
ad  quacvis  eorpora  sive  tenipora  dimetlcniia  conve- 
iiiunt.  (Jiide  et  ratio  vel  mos  oblinuit,  ut  in  cautione 
computorum,  pueri  unum  et  duo,  saepius  asse  el 


noiuen  aceipiunt.  Et  hujus  diseiplinae  regula  solvl- 
tur,  quod  pterosque  turbal  Imperitos :  quia  Phillp» 
pus  In  expositione  beail  iob  acstum  roaris  Oeoanl 
quotidie  bis  venlre  desrribenSt  adjonxeril  bone  * 
aBqulnoctialis  hone  dodrante  Iransrolsso,  tardius  siiid 
intcrmissiooe,  slve  die  venire,  slve  nocte.  Porro  si 
per  tria  quid  divldere  cupls,  lertiam  parlem  Irieo- 
lem,  duas  residuas  bissem  nuncupabls.  Si  per  duo, 
diiiiidiuni  semis  appellalur.  Slc  el  eactera ,  quae  veri>o 
melius  colloquenlis,  quam  scribenlis  slylo  dlsci  pari- 
ter  el  doceri  queunl.  Iiem  de  corporibos ,  sive  niii- 
liariuro ,  slve  sladium ,  sive  jugerum ,  sive  pertleam, 
sive  etlam  cubitum ,  pedemve  aul  *  palmam  parlirt 
opushabes,  praclala  ratione  racles*  Dcniqtie  ei  tn 
B  Exodo,  dunidium  aibiti  seroia  appellaiur  narrante 
Moyse,  quod  babueril  arca  lesiameBli  doos  senils 
cubitos  loiigiiudinis,  etcubitum  ac  semissero  altitn- 
dinis.  £t  in  Evangelio ,  quarta  pars  tolius  mundani 
corporis ,  id  esl  terra ,  mystice  quadranlis  itomiiie 
censctur,  cum  mitiendo  in  pcenam  peccatori  dicitor : 
Non  exieiinde^  donec  reddae  novlMmMm  quadrau' 
tem^  Id  esl  donec  Inas  lerreoa  pecrata^ut  beatus 
Augustinus  exponit :  c  Hoc  eniin  (inqoll)  '  peccator 
audivit :  Terra  ee,  etiu  lerram  t^.-s.i  Quarta  siqoideiii 
pars  distinclorum  merobroruni  bujus  roundi»"  elno- 
vissima  terra  Invenitur,  ui  incipias  a  ccelo,  secundoni 
aerem  niuneres,  aquain  tertiam,  quartam  lerraHu 
Qui  etiaro  in  expositione  *  ubi  scriplum  esl  :  Erai 
aut^m  Paraiceve  pa$c!ta  ,  kora  quoBt  seorfa,  bujnco 


ilipomtio  luutentur  :  item  tressis,  quariiissis,  quin-  ^  <*»»ciplinaB  meroiuit,  dicens:  t  Non  etiim  jam  plena 


cussia,  sextussis,  septu^sis,  et  cactera  hujusmodi, 
quasi  tres  asses,  vel  qualuor  asses  proferant :  et  iii 
eumdem  modum  seqnentia  numerorom  quam  piu- 
lima.  Sive  igitur  boram  unam ,  sive  dicm  integrum , 
sive  roensem,  sive  annum,  sive  certe  aliud  aliquod 
inajus  minusve  temporis  spatiom  in  doodecim  '  par- 
lire  vis ,  ipsa  duodecima  pars  oncia  est  :  reliquas 
iindecim,  deunceni  appellant»  Si  In  sex  partiris« 
sexta  pars  sextans :  quinque  reliquae,  dextans,  vel 
|ui  alii)  ^  disus  vocantur.  Si  In  quatuor,  qiiaru  pars. 


sexta  erat,  sedquasl  sexu^»  id  est  peracU  quinta,  el 

aliqiiid  **  de  sexu  esse  cceperat ;  nunquam  aulem 

istl  dicereul :  QuinU  et  quadrans  t  aul  quinU  ei 

Iriens,  aulquinu  et  semis,  aul  aliquid  hiyusmodi. 

CAPUT  V. 

De  die, 

Dies  est  aer  sole  illusiraius,  nomeii  iode  suniens« 

quod  tenebras  a  luce  disjungat  ac  dlvidal.  Nam  cnm 

In  primordiocreaturarum  tcnebraBessenlsQperfacleni 

abyssl,  dixil  Deus  :  Fiai  lux^  el  [acta  e$i  iux^  el  to- 


YABIANTES  LECTIONES. 
•  B,  C,  etimm.      •  Jabui,  B,  C.      •  B,  partiri.      *  C,  dextas.      •  B,  C,  iiittiis.      •  C,  paimum  partire. 
'  B,  C,  et  peccator.         •  B,  C,  et  ea  u.terrena.      •  Add.  KiangetH  B,  C.  *•  B,  K,  etiam. 

GLOSSifi  ET  SCHOLIA.. 

eim  babet  partes,  propterSa  quod  dum  bora  exigi-  D  clarat  virtuium,  el  iuiquorum  peccaU  arguefis,  bonos 
lur,  exoriuntur  quindeciui  partes  ak|uinociiali8,  seu      ad  roeliora  perducit.  Dix^t  DeiU :  Fia$  lux,  et  facla  esi 


quindecim  gradus,  Id  est,  diniidium  signura. 

Pttrtes  item  mnguias  in  punctoi  duodecim.  Horom 
|iuiiclorum,  neque  etiam  osienlorum  (ut  vucal)  apud 
alios  scriptores  nullam  invetii  observationem. 

CAPBT  V. 

BaiD.  Bam.  Gi.osfJE.  —  Diee  eit  aer  iole  iUuftratui^ 
nomen  indeiumem^  quvd  tenebrai  diijvngal  ac  dimdat. 
Sciticet  a  luce.  Dies  dicitur  a  ttisjungendo^  eo  quod 
lucem  dividil  a  Unebris.  Dies  enini  naiurallter  esl 
spaiium  lemporis  vlginti  quatuor  horarum,  ab  otlu 
ad  oitum.  Dies  enimgemiiie  appeltari  solcl.  Proprie 
a  solis  orlu ,  donec  rursus  oriatur ;  abu^ive ,  a  solis 
Otto  usquequo  veiiiat  ad  occasum.  Mysiice  quoque 
dies  iuiaginem  legis  porut.  Sicnt  enim  diei  claritas 
obscura  lenebrarum  illuniinat,  ila  et  lex  viani  vitae 
demonstraiis,  depelit  leiiebras  cn oruni ,  luccm  de- 


lux.  Si  autem  quaerilur  quibus  lo  locis  Jub^ild  Deo 
facU  sit  lux ,  ciuii  abyssus  adhuc  oroneui  tenm  am* 
plitudineiii  cout*  geret ,  patet  profeclo  qoia  in  sope- 
rioribus  rjustleui  ternB  partibus,  quas  et  ironc  diumt 
solis  lux  iUustrare  coosuevil ,  liiiic  priudpalis  lux 
emicuit.  Noo  igittir  toUt  mundi  tenebras  luce  d«s* 
pulil  inrusa ,  sed  ab  uria  illuro  parle  illustrans,  aliam 
reliquit  obscuram.  Et  si  rursus  quae>  it  aliqiiis  qoalo 
potuvrit  es^e  luroen  diurnum  ante  creationem  slde- 
rum,  non  ab  re  esl  credi  quod  Ule  fuerit  quale  vide- 
nius  qtotidie  uiane,  proximanie  scilicel  solli  orUi , 
ei  necdum  terris  apparente,  quando  locet  qoideiti 
otitusis  sUllarum  radiis  dies,  sed  oiinime  auhue 
dii  itur,  sol  oriatur,  rerulgei ;  uiido  nulU  lotic  esse 
4lis*!relio  teroporom  potesi,  diei  soliNn  ei  noeiis  po« 
lcral.  Itero ,  dixil  Deos :   Fiat  lux.  Et  (acta  e$t  tus^ 


w 


DE  TEMPOmni  RATTORC. 


910 


emmt  Deni  tmeem  dim»  Qoae  definiiio  '  biUriam  divi«  A  cognoverunt,  el  ab  iis  qui  possnnt  racilltme  adveriere 

quod  eo  lempore  qno  nox  apud  nos  esi,  eas  parlts 
mundi  praeseniia  lucis  illustret,  per  quas  sol  ab  oe« 
casu  tn  onum  redit,  ac  per  koc  omnibns  XXIV  boris 
non  deesse  per  cireoiiuro  gyri  tolius  alibi  di«*m,  alibi 
nociem.  »  Ct  paulo  post,  rommemorata  Eecleslaslis 
seiiieniia  de  sole :  i  Ausirali^  ergo  pars,  inquit,  cum 
hafcet  solfm,  nobis  dies  esi,  dom  autem  partem 
Aquilonis  circumiens  penrebiiur,  nobis  noz  est :  non 
Umen  in  ^  alia  pirte  est  dies,  nisi  ubi  pracseoiia  solit 
est;  nisi  forte  poeiicis  figmentis  cor  incliriandum-  est, 
iit  credamos  soifm  msri  se  immergere,  atque  inde 
lolnm  ex  alia  parie  mane  surgere.  Quanquam  si  ita 
essetvabjssns  ipsa  pneseniia  solis  iiliisiraretur,  alque 
ibi  esset  dies;  posset  enim  et  aquns  illumiHare,quando 


boc  esif  volgariter  ei  proprie.  Yulgus  enim 
onuiem  diem  solis  praeseatiam  soper  lerras  appellat. 
Proprie  autem  dies  XXIY  boris,  id  est,  circuito  solis 
lotom  orbem  IttStraDtis  impletur  :  qui  secum  semper 
ei  obiqoe  lomeA  diomom  circomlerens,  non  minore 
aerom  spatio  nocto  subler  terras  quam  supra  terras 
interdio  uediior  exaltari.  Qood  rooltorum  quidem  ei 
noslrorum,  et  saecularium  litteranim  lesiatur  aucto- 
lilaa.  Sed  nos  onios  pairis  Aogostini  teslimonium 
pooere  sat  esft,  qul  dicii  In  libro  Qosslionum  E?angelii 
secoodo,  LXX  doorom  discipoiorum  somroam  flgo- 
raliier  explanans :  c  Sicol  XXIV  boris  loios  orbis 
peragiior  atque  luslrainr,  iu  myslerfam  lllostrandi 
orbia  per  E%aiigeiium  TriniUiisin  LXX  duobusdisci- 


polis  intiiiialor,*  Vicies  enim  qnatemi  seploagies  terni  R  ab  eis  non  possit  exsiingui.  Sed  hoc   monsirosom  esl 


«lipoudiaa  est.  >  Dicit  idem,  iti  libro  de  Genesi  ad 
Kueram  primo  :  t  An  dicentlom  est  qood  com  cito 
peraclom  esset  boc  opos  Dei,  tamdio  stetit  lux  non 
•occedenle  nocie,  donec  diurnum  spatium  perage- 
relur,  et  laroiliu  inansit  oox  luci  succedens,  donec 
npaiium  nociurni  lemporis  pKeierirel,  el  mane  flerel 
d&Bi  sequentfs,  uno  primoque  Iransacto  ?  Sed  si  boc 
dixero,  Tereor  ne  irridear  el  ab  iis  qoi  cerlissime 


sospicarl.  Anie  yero  soHs  creniionem  primiiiTae  locis 
circuiio,  quod  nunc  yer  solem  Gi,  ageliatur  :  primo 
quidem  seeundoqoe  die  aquas  abyssi^  qwc  omneio 
lerram  iexeraiil ; '  ieriia  vcro  aere  vacuum  sua  eir- 
comvagaiione  losiraniis.  i  Stinl  etenim  quidam  Pa- 
tmm  qui  in  eo  quod  scripium  esl:  /o  fnineipio  erea» 
ttf  Deu$  ealnm  et  Urram,  terra  auiem  erat  inaiau  el 
naeua^et  lenekrw  erant  enper  (acian  o^jfMl,  inforaiem 


VARIANTES  LEGTIONGS. 

*  C  bifark.  *  B,  C,  Vicie$  qnater  enim  lerm  tepina^e$  dipan4ln$  e$t. 

*  B»  Cy  aUam  partem  nen  e$t  die$,  ubi.        ^  B^  men$true$um.       '  B,  C,  («rlto....  aera. 

GLOSSiC  ET  SGIIOLIA. 
et  voeamt  Den$  lucem  diem.  Remigios :  Dixit  Deus  C  Remigius :  Plato  iria  dixit  esse  principia,  Deom  viile 
non  Yoce  camea ,  iiec  moin  labiomm ,  sed  dixii,  id     licei,  exemplar  et  materiam;  et  Deum  non  qunsi 
rsi»  Toluii.  Velle  enim  ejus  dicere  esl.  Unde  scriptum     am  torem  ex  nibilo  cuncia  creasse ,  sed  quasi  opiflci 


eet:  Diant  ^  et  faeta  $unL  Vel  eliam  dixii,  id  esl, 
Filiuro  genuit,  per  qwm  omnia  facU  sunt. 

Fiat  lux.  Lux  diciiur  a  luendo ,  id  esl,  purgando 
tenebras.  Lux  auiem  illa  non  ejusmodi  erat ,  quse 
nonc  esi  sole  super  lerras  posiio,  sed  qualis  esse 
solel,  vel  anle  solis  orium,  \el  posi  ejus  occubiium. 
El  Tidit  Deos  locem,  quod  essei  bona,  non  qiiod  iunc 
priroom  viderii ,  in  cujus  pneseniia  semper  hoc  fuit; 
acd  Tidit «  Id  est ,  Tideri  a  nobis  voluil  lucem  esse 
bonam.  Suni  etenim  qoidam  Pairum  qui  in  co  quoJ 
scriploro  est :  In  principio  creaTii  Deus  coBtum  et 
lerram ,  ierra  auiem  erat  inani^  et  vacua.  Beda  in 
Gtneti  :  Non  in  principio  iemroris  creavit  Deus 
cttlum  eilerram.  Deusenim  feciiicmpota,  ei  id^^o 
anleqoaro  facerel  ienipora ,  non  eraiii  lempora.  Non 
eoim  po^sumiis  dicere,  quando  Deus  nonduin  aliquid 
flecM^t*  Idclrco  non  in  principio  iemporls  fecii  Deos 
cosiom  el  terram ,  sed  principiom  Filius  est  acci 


ei  in  rebuscreandis,  niaieriam  adjuioriam  praestiiissc. 
Arlsioieles  autem  diio  dixii  esse  principia ,  maieriam 
scilicet  et  speciem;  iertium  quidain  nescio  quid  ro- 
lens  dicere,  operaiorium  appellavil.  Quorum  errori- 
bus  obvians  Mi»3rs?s,ut  poie.a  Domino  elecius,Teriiaiem 
rei  demonstravii ,  ostendens  Deum  ex  nihilo  cuncia 
formasse,  non  quidem  in  tempore,  sed  in  iniiio  iein- 
poris,  dicens:  In  principio;  dom  dicit  In  principio, 
et  sutMmdiior  temporis»  paiet  procul  dubio  lunc 
lempus  ccepisse  quod  anie  mlnime  erat.  Creavii  Den$ 
cedum  et  terram*  Coelum  non  istud  visibile  flrmamen- 
lum  accipere  dd>einus,  sed  illum  empyreum,  id  esi« 
igneum,  vel  iniellectuale  ocelum,  quod  non  ab  ardore 
sed  a  splendore  \ffntnm  diciliir,  quod  statim  repleium 
esi  aogelicls  spiriiibus.  de  quibus  in  J«ib  didiur  : 
f  Cum  me  laudarenl  simul  asiramaiutina,etJobila- 
rent  omnes  fltii  Dei.  i 

Terra  aulem  erat  inanie  et  vaeua,  M  est,  inotilis , 
et  infroctuosa,  et  incomposiia.  Oainia  enim  elemeni» 


pienttus.  Qood  ergo  dir tum  est :  /n  principio  ereavit 

Deuo  ceelum  et  terram ,    maieriam  totius  creaturae  ^  commisia  erant  et  confusa ,  el  toium  boc  aeris  spa 

osieiidii,  raiionalis  et  corporalis,  angelorom  et  bu*  ^  iiiim,  quod  est  a  lerra  usque  ooslum,  plenum  era 


i 


joamodi.  Utrumqne  igitur  fecii  Deus  materiaro  et 
fbrmam ,  et  vox  et  verbom  simul  flt ,  quamvis  vox 
fnor  sit  origine.  Unde  scriptum  esl :  Qiii  fecisli 
Modom  de  informi  roaieria.  Proinde  doas  res  aiile 
«minem  di^^ro  el  ante  omne  iempiis  condidit  Deus, 
nAgellcani  crealuram,  et  inrormein  materiam,  quam- 
Tiaoronia  facta  sint,  ui  Salomon  ait:  Qui  vivit  in 
aelemoro«  creavit  omnia  simul.  Sed,  oi  diximus,  origo 
maleriae  Informis  aQlecedit  forroataro  speciero ,  sicut 
▼ox  verbum.  Iiaque  non  omnia  ex  nibllo  fecil  Deus, 
oed  qoaedam  ex  nibilo,  qnaedam  ex  aliquo.  De  mbilo 
mondumt  el  angelos  et  animaro;  ex  aliqoo  boininem. 
I>eniqoe  s:«ncius  Clemens  Aposiolorum  discipulus,  et 
Ronianae  EecleHae  lenios  post  Pclrom  «episcopos»  in 
•exlo  fiisloriarom  auarom  libro,  iia  scribii :  lii  prin« 
citiio  frcii  Deos  ooehim  et  terram,  terra  autem  erai 
HtTisibilia  ei  incoroposiia ,  ct  tenebrae  crant  snper 
adijssum,  ct  spiriios  Dominl  ferebator  soper  aquas» 


erat 
aqois,  qiis  tamen  non  erant  ejus  qualiiaiis  cujus  nunc 
snnt,  sed  in  modum  nebuke  tenues^  quam  qualitatem 
supercoelestes  aquae  retineni. 

Et  lenebree  eranl  $uper  abyeeum.  Tenebrae  a  tenendo 
diciae,  quia  lenenl  oculos,  ne  videaiit.  Uiruroqne 
aulem  fecit  Deus  et  lucem  et  tenebras,  scilicel  ot  in 
luce  operareniur  bom^nes,  et  in  nocle  reqoiescerenl. 
Ergo  el  lenebne  opus  Dei  sunl.  Unde  in  bymno  triuiii 
pueromm ,  in  quo  oninis  creaior a  a  I  beuedicendum 
D.um  inviialur,  etiam  lenebrae  cum  luce  ponunlur. 

Et  $fnritu$  Domim  ferebatur  euper  aqnae.  Sic  mens 
vei  sapientia  alicujus  artificis  snperferiiir  operi  qnod 
facturos  esi,  ut  quoinodo  viili  illud  faciai;  iia  et  Spi- 
r  lus  sancius  superferebaiur  prteordinaiis  ei  quaai 
praelisponens  quid  qualiier  facere  vellet.  Allegorice 
quod  dictum  esl :  In  principio  creavii  Deus  ccelum  et 
terram,  nomine  principii  Filium  Dei  non  incoogrue 
possumus  accipere^  sicui  ipse  de  se  Juducis  dicil:  Cgo 


3lt 


BED.£  VERERABILIS  OPERIJII  PARS  I.  —  DfDASCALICA  GENUINA. 


SI3 


mli eilemet ftquge» omniunique elenfAitorum con'  a  Sed  et  Basilius  Gesareoe  CapiMdociatf  epHcopw» qcrf 


foeioiiem  *  putent  eese  de»ig^iam, '  iiem  ut  nec  aqua, 
fiec  lerra,  nec  «cdum,  aed  corum  omulnm  una,  ut  ic^ 
dixerim,  •  semlnaria  sit  indicata  inateVies.  lileoque 
000  ioTenienles  maadi  liicum  primae  lucis  capacem, 
oeoeisario  cuocia  qu»  de  septem  primb  diebus  lo- 
f  unl  aliter  quam  consuetudo  nostri  saecuU  se  tenel 
altlos  perscruundo  dogmatizanL  Sed  multo  facili  r 
esl  sensus,  si  Juxta  iradiilones  Patrum  aiquecatlio* 
lironun,  cmli  nomine  circolus  omli  superiorit  intelli- 
fatnr.esse.monstralus.  Terrae  nomine  lellus  ip»i» 
suis  ^  quibusque,  ut  nunc  esl,  finium  spatiis  inclusa, 
exceplo  quod  nlhil  Tirenttum  germinuin,  nibll  viven- 
liom  produxerat  *  animantum.  Abyssi  Tocabulo  ioli- 
nita  aquarum  diffusio,  omnem  alfuentium  lerram,  in 


In  quario  ejusdem  operis  llbro  :  t  Gongfegeiiiur, 
Inqoii,  aquar,  ul  appareal  arida.  Tebtteolnm  sob- 
ducilur,ui  eonspicua  fierei  qaas  Inlerim  ooo  ittt-^ 
batur.  >  Hieronymos  quoqiie  safne  bblorte  dbeCls- 
aimns  interpresf  in  expositloho  prophelicae  senleiili», 
qua  dlctum  esl-:  0iit  dkeha$  hi  eorde  lao :  /a  ewkm 
ommfaoi,  wper  mdera  eetU  exaUMko  $ofhm  meirm, 
meminil  eoril  svperioris»  lU  scribens :  c  Yel  anleqoam 
de  C€Bio.oorruerel,  isu  dicebal,  tcI  postqoam  de 
cmlo  comiittSi  adbiic.  In  ^o  posltos»  qoomodo 
dicil,  Aicendam  m  ceehmi  f  Sed  quia  leglmos  C^m 
eetli  DomiHo^  com  essel  In  cmlo,  Id  esl,  flrmamento, 
In  ccelumY  obi  solium  Domlnl  esi,  coplebat  ascend^, 
non  bomiliuie,  aed  $operbia.  Sio  anUm  postqnam 


qoamm  medio  poslmodiim  firmamenlom  cceli  esse  B  do  ccelo  corruil,  isU  loqoilor  terba  arroganliai»» 


faclimi  commemoratur.  Deniqne  sanctus  Clemena 
apostolorum  discipulns,  et  Romanae  Ecdesiae  terlios 
posl  Feirum  episcopus,  jn  sexlo  Hisloriarom  suarom 
libro  lu  scribil  :  /n  principio  fecit  Deae  eutium  el 
ierram ;  lerra  auiem  erat  •  iiiHsiH/ts  ei  ineompotUa^ 
et  teaekrm  erant  mtper  o^yssicm,  et  $tnrila$  Dei  (ere^ 
batar  eaper  aqnam.  Qui  spiritus  Dei,  jussu  Del,  qotsi 
ipsa  conditoris  manns  lucem  separavit  a  tenebris,  oi 
posl  lllud  in?isibile  OBlum,  Istud  vblbile  prpduxll, 
nl  snperinra  quidem  habiucula  faceret  angelb,  info- 
riora  vero  hominibus.  Propler  te  ergo,  jussii  Dei,  aqua 
qux  erat  super  faciem  leme,  secessii,  ut  lerra  tibi 
produceret  rruclus.  i  Consenlil  buic  Ambrosius  lle- 


debemus  failetllgero,  qul  nee  praBcipiutos  qQlescai« 
sed  adboc  sibi  grandia  repromllUl,  non  bl  Inler  astrat 
sed  aoper  aatra  Dei  sil.  >  Qoanlwn  ergo  nobis  veaU- 
gia  Pairom  seqaeiiliboa  ooojicere  dalor,  cum  dicerel 
Deus  Fiat  lax,  mox  lenebrae  qu»  abysamn  lexeram 
abterunt,  el  lux  ab  Oriente  medlas  inler  undas  emer- 
gens,  cunclain  lerrae  soperflciem  operuil  laaiudine 
sui  fulgoris,  boreales  simul  austraioBque,  oecnon  a 
bcddoas  oras  auingens;  paulaltmque  ao  complelo 
diel  unius  spatio  aubdncens,  Inlleriora  lerrae  gyraodo 
subiil,  atque  aurora  procedenle,  dlem  secundum 
lertlumque  simlli  brdioe  complevit,  hoc  tanlom  a 
solari  loce  differens,  qood  caloris  folo  carebat;  el  qiiia 
sidera  nondom  eranl,  prisda  adhoc  leoebris  noctes 


*  B»  C  OlllMMIIfllfW. 


diolanensis  aniistes,  In  libro  Uexameron  secundo. 

YARIANTES  LECTiOXBS. 

»  B,  C,  putanL         •  C,  ita.        •  B,  C,  eemittata.        *  B,  C,  ^iba$  etnunc. 
*  C,  inanii. 

GLOSSiE  ET  SCHOLIA. 
principJDm.  qui  et  loquor  vobis.  Deus  elenim  Paier  C  deamoB,  quid  ipsi  respondeanl  de  mnndi  loco.  fu 
prindpium  est,  sed  non  de  principio,  quia  a  nnllo;     enim  quaeritur,  cur  potiUH  ttmc,  et  non  antea,  facios 
Filli-8  vero  principium  sed  de  principio,  quia  a  Patro 


non  f^clos  nec  creatus ,  sed  genilus  esl.  Per  quod 
prindpium  Deus  Paler  coRlum  ei  terram  creavit ,  id 
esl,  cceiesles  ei  terrenos.  Per  codum  enim  cmlesU*m 
vltam  diieentes,  per  terram  terrenis  negoliis  iiibian- 
les  signantur.  Qui  uirique  per  prindpium  creati  sunl, 
quia  humanalo  Cbrislo  Jeso ,  patoil  qoi  essenl  coBle- 
ates,  quique  terreni. 

Tena  tero  erat  inakie  ei  vacua.  Id  esft  corpiis  bu« 
manum  inane  a  mediutione  codesfi,  vacuuHi  a  fructo 
bon»  operatloiiis.  £t  tenebrae  eranl  super  facieni 
abyssi,  qula  lenebne  infideliutis  ei  ignorantiaB  abysr- 
auin  buinani  cordls  operiebnnt.  Spiritus  Domini  fere- 
batur  super  aquas,quia  divina  praesdenlia  super  fluirfa 
et  infructuo&a  corda  bominum  ferebatur,  praeviilens 
el  disponeiis  qnorum  corda  digne  poasei  inhabiUre. 

Fiat  iux.  Lucis  vocabulo  fides  acdpllur.  Bene  ergo 


sll,  quemadniodum  quaDrt  polest  cur  bic  potius  ubi 
esl ,  non  alibi.  Nam  si  innnlu  spaiia  lemporis  anlo 
muttdum  cogiunt,  in  quibus  els  non  viilelur  Deoa  ab 
op^bre  cessare  poiuisse ;  «iniiliter  cogitent  extra  ji|un* 
dom  infiniu  spaiia  locorum  in  ouibus  ai  quisquam 
dical  non  poiuisse  vacare  Omnipoteniem ,  nonno 
oontequens  eril  ul  innnmerabiles  mundos  com  £pi« 
curo  somniare  coganlur,  ea  Untum  dtfferenlia,  quod 
eos  ille  forloills  motlbus  atomorum  |igiit  asseril,  ei 
resolvi?  isil  aoiem  opere  Dei  factos  dicturi  sunt,  sed 
cum  perlnterminabileoi  immensiutem  locorum  exlra 
mnndum  circumquaque  patentium  vacare  noltieruoi, 
nec  eosdeni  mundos ,  (j^uod  etiam  de  isto  seniinnl , 
ulla  caiisa  posse  dissolvi.  Quod  sl  cul  vidctur  incre* 
dulum  meatos  aquarum  luininls  esse  capaces,  irideal 
opera  nauiarum ,  qin  olei  aspergine  perspicuum  sibi 
profundum  maris  eluduiil.  N^c  miranduui,  nobisdl- 


Itix  prima  die  lacu  esl,  <}uia  priino  mandato  legis  ^  vioa  operaiione  lucem  In  aquis  poese  resplendere  • 
„*?  ^l""*^^^"*^*  ^*""  ^'^*l">' '  A^f«  Israel,  D6mi-  '^  cum  et  bominom  operaiione  eonstel  eas  sacpius  tllo* 

alrari,  jiauiarum  videlicet ,  qut,  in  profuiido  maoi^ 


minus  Deus  tuus  uiius.  Augustinus,  ubi  de  vera  lii< 
noceniia  loquitur :  Ordo  temporum  iii  aMeroa  Dei 
aapienlia  sine  tem|>oro  est,  nec  aliqoa  sunl  apud 
illumnova,  qul  fecit  quae  fulura  sunt;  qtiapropter 
voluntas  Dei  oki  prima  et  siimma  cau$a  omnium  cor- 
poraliuin  spirituariumqiie  uiotionum.  Ndtii  eniin  fil 
vi^ibiiiter,  quod  non  de.invUibiU  atqoe  inteliigibill 
ftumnii  imperatorii  aiila ,  aui  jube.itur,  aut  perniit- 
Ulur  secuiidum  incffut^ilein  justitiam.  Itetn  Augusti- 
nus«  in  iibro  undccinio  de  Civi^ite  Dei  :  Videuduin 
6st  isiis  qtii  Deum  conditoreib  mundi  coiiseniiunt,  et 
umen  de  mundi  tempore  qiHBrunt,  quid  respon- 


dimersi,  eniisso  ex  ore  oleo,  perspicuum  sibi  hoc  ae 
luddum  redduut.  Si  eniin  homo  ulia  per  oleura-  sol 
oris  potest,  quanlam  Deus  per  spiritum  orla  sni  luceio 
creare  posse  credendos  est?  Mo)rses  auiem  proprium 
ila  describil  :.El  factum  est.,  inquiens,  vespere, 
el  factum  e«t  mane  dies. onos.  Sdepdum  esi  i^uia 
siciit  habet  dii^  vespenitu ,  iu  el  nox.  Hoc  lameQ 
inter  titrumqoe  dislat,  quia  vesper  did  tenebrescero 
consuevit  in  noctem,  vesper  autem  noctis  luceaoero 
io  diem.  Ambrosios :  Quacrun^  aliqui,  cnin  prios 
vespere,  postea  mane  Scriptura  memoravit,  ne  fone 


313 


DE  TEMPORnii  RATIORE. 


SI4 


flbft  *  i«^ifiqtielKiiit  obscuras.  QikhI  »i  cui  Yideliir  A  Kin«lo8  esse  decrtvil,  eadem  iii  Evangelio  toliiit  diei 


lacrdliilm  meaiiift  «qaaruin  luniiDis  csse  capa^ces» 
fiieat  opera  nauUnioi;  qui  olel  aspergine  perspi- 
CBaia  slbi  profunduto  laaris  efflclunt,  ot  inteliigal  re- 
iva  coDdllorem  Deum  mullo  amplios  sui  oris  amalu 
qaaatamlibet  aqoanim  prorunditatem  illustnire  po- 
taltte,  maximo  cum  tenuiores  tunc  aqiix  fuisse 
credaotnr,  priufiquam  eas  conditor  in  congregationem 
«oan  cogeret,  ut  apparere  posset  arida.  Ct  diem 
qaidem  Tulgarem  Dominua  sententia  quam  et  supra 
posul,  defliiivitt  dicens  :  N^nM  duodeeim  horw  $uni 
dkif  Hojrsea  autem  proprium  Ita  deacripsit  :  Et 
{Him  e$it  Inqulens,  viipere  ef  fMCtum  eet  mane  d\et 
«Mi*  Qtiem  Hebraei,  Clialdaei,  et  Per»»  sequenies 
Juxta  primae  conditionts  ordioem  diei  c  ursuui  a  niaiie 


letnpus  a  yespere  incboari,  et  consummari  saoxii  io 
Tespfram,  quia  qui  in  exordio  muiidi  prius  luorm 
vocavit  diem,  deinde  tenebras  noctem,  ipse  in  fino 
KXHSulorum  primo  noctem  gloria  suse  resorrectionis 
illuslravit,  et  sic  diem  se  discipulis  osieiidendo  coiiso* 
craTit:  quos  etiam,  vespera  procodeotff  convesceodo, 
et  se  palpandum  offereniio,  Spiritos  quoque  saneli 
gratiam  tribuendo,  ptenius  auas  resurreciionis  ttile 
oonOrmavit.  Ct  qoia  lunc  post  creatam  lueem  factum 
est  vespere  et  mane  dies  unus,  nunc  autem  vespera 
Sabbati  '  lucesclt  in  priina  Sabbati,  ipsa  mutatio 
teinpori^  Dos  quoque  a  paradibi  quondam  luinine 
translatos  in  convallein  lacrymarum,  Jam  oiodo  a 
peccatoniro  tenebris  ad  coclesle  gandium  transferen* 


ad  maae  doducottt«  ombrarum  vi  !elicet  teropus  luci  B  Uos  essedesignai.  Neque  enim  aliter  quain  nocte  dici 

pneposita  potest  explicari  qiiod  Domlnos  io  exem* 
plani  Jon»  tres  dies  et  tres  noctes  in  corde  terr» 
fucrit :  ubl  synecdocbicws,  st  diei  Parasceves  partam, 
qiia  sepultus  est,  cuin  prseterita  nocte,  pro  oocte  ac 
die  accipies,  boc  est  pro  toto  die  Sabbati  ooctem, 


lappoiieDles.  Al  contra  iEgjptii  ab  occaso  ad  occa 
sam.  Porro  Romani  a  inedio  noctia  io  medium, 
Uuibri  el  Aibenienses  a  moridle  ad  roeridiero  diea 
suoi  conipotare  maloerunt.  Divlna  autem  auctoritas, 
qtt  in  Genesi  dies  a  mane  usque  ad  mane  compu- 

VARIAINTCS  LKCTIONLS. 
B,  C,  rdimqnekaU  *  C|  ^ar* 

GLOSSifi  CT  SCIIOLIA. 
Decfeitf  prlosqoam  diem  signiQcare  vldeainr;  npc  ad-  vocati  sunt , 
vfrtoiitqttod  primoprsemlseritdlem,  dicendo  :  Et 
vocavlt  Deos  liicem  dlem,  et  tenebras  noctem;  deinde 
quod  vespere  flnls  diei  sil,  et  maiie  finis  noctis.  Ergo 
ttt  praerogotivam  et  primatus  naiivitatis  diel  daret, 
prius  Hnem  diei  aigniilcarat  post  qoem  secutura  nox 
enei ,  deinde  post  ea  fiitem  noctis  adjunxlt.  Beda : 
Fadum  ebl  ve^pere  occideiiie  paolatlm  iuce»posl 


a  Casech  filio  Nacbor  Iratris  Abrabas 
cosnomiuati  sunL  Perees  a  Perseo  rege  sunt  vocati « 
qui,  e  Grxcia  Asiam  transien»,  ibi  barbaras  gpntes 
gravi  diurnoque  bello  perdorouit ,  novissiine  victor 
nomen  subjecl»  genti  dedll.  jEgtjptH  ab  ^gypto 
oaodam  rege  suo  vocati  sunt;  inlerpretanlur  autem 
lingua  Hebraica,  iEgypiii  aliQigentes,  eo  qnod  afili- 
xerunt  Dei  popolum ,  priusquam  divino  auxilio  libe- 


fxplflom  fpatinm  diurme  lopgitadinlji,   atqoo  iiire-  C  rarentur.  nomaiii  a  Roiuuli  nomlne  nuucupati,  qul 

dediL  Hi  ante  a  Saturno  Salttriit ,  a  Latiiio  Laiini 
nuncupati  sunt.  Vmbri ,  luiias  gens  est.  Cecropi 
Aibeniensinin  reai  successil  Granns,  cujus  filia  Atliis 
iiomen  et  regioni  et  genti  dediL  Cx  «^a  Atlici  cogno* 
minati ,  qui  sunt  Athemeniei.  Ipsa  mutatio  temporie 
noi  quoque  a  paridiii  quondam  lumine  iranilatot.^  in 
convallan  lacrymarum ,  jam  modo  a  peceaiorum  /e- 
nebrii  ad  caleiie  gaudium  tramferendoi  eae  detignni. 
ilic  de  vespertina  bora  specialiter  loquitiir,  ad  osteii- 
dciidam  l|isam  te.nporis  inutattoneiu ,  qua  nunc  a 
vespera  ad  vesperain  omnes  dies  coinputamtis;  In 
Evan^elio  ubi  dicitur :  cVespera  Sabbati,qu»  iucescit 
in  priina  Sabbali ,  venit  Maria  Magdalena, »  etc.  De 
matutina  bora  Intelligenduni  est,  quando  mane  in 
die  doiuinica  mulieres  ad  sepulcrum  venerunt.  Ibi 
enim  feminine  profertur,  cum  dicitur :  Qi»  lucescii, 
qoia  hic  et  hsec  vesper  dicltur.  Vesiiert:  Ssbbati  el 


rioresmiindl  partes  subeunte,  quod  dudc  usilato 
sqlis  drcuito  ^;i  soleL  Faclum  el  mane  redeunle 
eadem  poiilaiim  aupra  terras,  atque  alum  diem  iui- 
liante,  el  hucusque  dies  expletusest  unus,  vi^intl 
scitia;!  ei  quatoor  boraruni.  Cujus  coromendaiione 
voiM  Scriptiira  vigllaDter  admonet  ot  luccm  quae 
fwia  esl  iiiferiora  orbia  occaso  suo  lustrare  discamiis. 
Nam  si  doh  boe  faceret,  sed  magis  tota  faeto  paulatim 
vespere  periret,  acnirsum  pauiatiiu  inaiie  recrcaia 
rcsttrgerel ,  Don  jam  in  niaiie  diei  sequentis ,  sed 
Doliua  lo  vemera  primi  unum  Uiceret  e^se  dicm  per* 
KdUim;  uiide  vesperam  et  maiie  quam  noctein  ac 
diem  faciam  dicere  maluit ,  ut  insiiiuaret  lunc  pri- 
Ins.ns  locis  actum  estfe  circuitu ,  quod  niinc  circuitu 
solis  die  noctuque  geri  eonstat,  praeter  boc  solum- 
modo»  quod  post  creata  sidera  nox  quoquesua, 
iimnii  niiiore  quam  luce  pcrfundiiiir,  triduo  autem 
itio  prinio  tenebrosa  jirorsu^  et  obscura  maneba 


lleecbal  namque  omniinodis  ut  dies  iiidpiens  a  luce  D  veapera  Sabbati  poto>t  dici,  quia  teiper  veiperii^  ei 


diei  aequeiiiis  essct  protelatus,  qu.tenus 
iotiuiiceior  opera  eius  qui  est  lux  vera,  et  in  quo 
leoebrm  non  smit  uAae,  a  luce  incboare,  ei  in  lucem 
cmcia  caae  completa.  Item  beatui  Augusiinus  •  1n 
utidociiiio  libro  de  Civitate  Dei :  ViUeinus  quippe  istos 
diea  notoa  oon  babere  ves|ierani,  nisi  de  solis  occasu, 
Deeoume,  nisi  de  sulis  ortu.  illi  autein  priures  tres 
diessino  sole  |>eracti  sunt,  qui  diu  aiiarto  factus 
rdertor,  etprimitus  quidem  lux  verbo  uei  facta.  at- 
qne  inier  Ipsam  et  tenebras  Dcus  separasse  narratiir; 
elrDnidem  incem  diem  vocassc,  et  tenebras  uocieiii. 
Sod  qoaiis  illa  sit  lux ,  et  quo  aUernante  motu , 
qoaleroqne  vesperaui ,  et  maue  feceiit,  reniotuui  est 
asensibos  nostrb;  nec  ita  ut  cst  ifitelligi  a  iiohis 
polett,  qood  unien  sine  ulla  baisitatione  crciicndum 
esi.  Qimn  Hebren^  Chaldasi  et  l*eriw,  tequentei  jnxta 
^tfHimee  emiditionii  ordinem  diei  fursum  a  mane  usque 
04  mems  dedueunt^  rtc.  Hebraei  \ocati  suiit  ab  lleber, 
fm  pronepos  fuit  Sein.  Cadei,  qui  nune  ChaiJ;ci 


veipera  uipoftB  idem  est ,  i>l  est,  quando  uox  deficlt, 
et  dies  aeqoilur.  Vesperum  veto  vesperi  esl  illud 
lempus  qoo  soi  ab  bora  nona  descendit  a  eentro 
oaqoe  ao  Doctem.  Aotea  enim  iiox  sequebatur  dicm, 
id  est,  a  mane  ad  maoe  cuuiputabatur,  eo quod dies 
prirous  lactus  fuit  quaro  uox ;  iiudc  autem  dies  se- 
qilitur  noctem,  id  est ,  computalur  a  veapera  ad 
vcsperaro ;  quia  antea  post  gaudium  paradisi  secuta 
est  mors  et  tetiebrse ,  nunc  vero  post  tenebras  mortis 
et  peccati,  adveniente  Cbristo,  sequitur  cadeste  gau- 
diuni ,  feicut  lux  post  tenebras :  et  idro  dies  Inchoai 
semper  ab  occasu  solis ,  qoamvis  qoidam  aliier  aen- 
tiant,  qui  dicunt  a  media  nocte  ab  ortu  solls,  sive 
a  sexta  bora  diei  tllum  inchoare,  quod  nequaqnan. 
criedendum  ac  se(|uenduro  est.  Haiuio  :  in  Uoinini 
nainque  rcsurrectiune  eltam  ipse  ordo  temporis  niu* 
tatus  est.  Ab  iiiitio  euim  fsecuii  usque  ad  Doniini  re- 
sutreeiionem  dies  priH:c>lebat,  et  sequebatur  nox ;  a 
Domini  vero  rcwrectioac  iiox  prxcedcns  adaeipieo* 


815 


BWM  ¥BNEnABILI$  OPEROX  PARS  I.  -^  DIDASOALICA  GENUINA. 


m 


ei  diem  intcgram,  el  noclem  Dominicam  cum  eodem  A  ^^  mane  serrabat*  festa  Uinea  omnia  taat  sicui  ec 


die  illucescente,  ac  per  lioc  iiicipienie  partem  pro 
toio,  halm  profecto  tridiium  et  tres  noctes.  Merito 
autem  quaeritur  quarc  populus  Israel,  qui  diei  ordi- 
oem  JQxta  Moysi  tradilionera  a  mane  seinper  usque 

GLOSSiE  CT  SCHOLIA 


nos  hodie  facimus,  vespere  incipieiit»  vespere  con- 
sumnia?erit^  dicente  legislatore  :  A  wnptra  KifM  «4 
vesperam  ceUbrakitU  Sabbaia  te$tra. 


tem  diem  pertinet,  quia  qni  in  hujus  noctis  ultima 

parte  a  morte  rpsurrexil,  ipsam  noctem  lucidam 

aique  coruscam  reddidit,  et  quodainmodo  in  diero 

commutavit,  de  oiia  scriplum  est :  Ei  nos  illuminatio 

in  deliclis  meis.  Ct  apte  quimiam  dies  pnecedcbat 

nociem ,  quia  primns  homo  a  vera  luce  discedens,  in 

tenebras  erroHs  Incidit;  apte  etiam  nnnc  dies  no- 

ctem  sequitnr,  quia  pe r  Domini  resurrectionem  de 

teiiebris  erroris  liberati ,  ad  ver^m  lucemconversi 

sumos,  sicot  ait  Apostolus :  No\  prxcessit ,  dies 

aiitem  appropioquabit.  Neque  enim  aliter  gHam  nocte 

diei  prwponita^  potest  expiicari^  tiuod  Dominui  in 

exemplum  Jonee  tre$  dies  et  tres  poctes  in  corde  tertes  ^  vii,f:c,etii,CLL,  el  oxx,  i 

[uerit^  eic.  Nota  est  historia  de  Jona,  quod  cum  fu-  ■>  dunl.  Tot  igitur  hone  su 


Keret  a  facie  Domini  in  Tharsis,  ceto  sorbentedevo 
ralus  est«  et  ibi  fuit  tribus  diebus,  et  tribus  noctibus: 
boe  facto  significaiis  mortera  Doroini,  qui  latuit  in 
corde  terne  tribus  diebos  et  tribus  noctibus.  Ct  quo- 
roodo  Dominos  dicilor  tribus  diebus  et  tribus  noctibus 
jacuiase  in  sepulcro,  eum  constet  eum  ibi  non  tot 
dtebus  et  noctibus  ex  inteffro  mansisse?  Si  qnidem 
sexta  feria  hora  sexta  croci  allixus  est,  nona  auleni 
emisit  spirilum;  vespere  vero  post  oocasum  solia 
depositiis  estde  cruce,  etcollertus  in  sepulcrum,  et 
non  ibi J^cuit,  nisi  triginta  scx  horis.  Sed  iii  hoc  loeo 
regula  Scripturs  altendenda  est  ^  quia  freqnenter  a 
parte  totum  demonsirator.  Si  enim  acclpiamus  sex- 
tain  feriam  cum  nocte  pnecedente,  et  Sabbatuin  cum 
nocte  praecedente,  noctem  auiem  Dominicam  cum 
Beqiieitti  die,  srcunduin  hanc  rationem  iresdies  et 
nocles  invenitiir  mansisse  Dominus  in  sepulcro.Hinc 

Auguslinusin  librodesanclaTrinitatequarto:  jpsum  ^ ^. 

autem  tridunm  non  totum  et  plenuin  fiiisse,  Sciiptura  C  quater  snpradictum  numemm ,  boe  est  lxxxvii  » 


ostenta  ii,CD  atomos  dxli,  ccxl. 

Hebdomada  habet  horasci.xvin,  ponctos  sexlngen- 
tos  sexaginu  dnos,  minuta  moclxxx,  partes  iidxx,  mo- 
inenu  viik:cxx,  ostenta  x,xxx,  atomosHi,ccxc,  dgcc 

Mensis  xxx  dieruni  habet  horaa  pecsx,  pando» 
if,DcccLxxx,  mimiia  vii,cg  ostenU  xlui,cg  alomos 

XVI,  CCXLIII,CC. 

Si  vis  srire  quoi  hone  sunt  in  antio,  multiplicaecc 
per  xxxiv  vices,  liunt  vii,rG;  item  multiplicaLX  per 
XXIV  vices,  tiiint  mcdxd.  Item  niiiltiplica  qainque,. 
ipsos  videlicet  qni  cccxl  superant  numerum ,  per 
viginti  qiiatuor  vices ,  fiunt  cxx.  Hi  autem  ,  id  est, 
inaimol  jiincti,  viii,dcclx  red- 
sunt  in  aniio  communi  ccclxv 
dies  Ideo  per  viginli  quatnor  inultiplicari  oportet, 
quia  viginti  quatuor  horas  sunt  in  unot|Uoque  die. 

Si  vis  scire  qimt  punr li  »Hiit  In  anno,  doc  vin  per 

Suater  ftuul  xxxu.  Item  moltiptica  dcc  per  qnater» 
iint  ii.Dccc.  Itein  muUiplica  sexaginu  per  qoatuor  ^ 
fiunt  ducenti  quadraginla.  Hunc  anteni  tiHiim  numa- 
ruin  simiii  junge,  et  invenies  xxxv,xl.  Ideo  autem 
horas  totius  auni  per  quatuor  niiihiplicari  convenii» 
quia  quatuor  ptincti  unam  boram  solarem  faciunt. 

Si  vis  sctre  qnot  minuU  suot  in  anoo,  moitiplieabis 
aupra  dictum  numerom,  flnnt  lxx,lxxx.  Adde  etiam 
dimidiam  partem  supra  dictoram  pnm  lorum,  id  esl« 
xvni,DXx.  Hunc  autem  totum  nomerum  m«imal  con- 
jimgc,  etliabebis  Lxxxvu,DG.Ideo  autem  numerum 
punclorum  bis  muliiplicari,  et  insuner  eoruro  dimi- 
diam  partem  addere  diximiM,  qiiia  duo  miuaU  el 
dlmidium,  ununi  punctum  faciuni. 
Si  vis  scire  quot  momenU  siui  in  anno.  maltipiica 


testis  est.  S^^d  primiis  dlps  a  parte  extrema  totns 
aiinumeratus  est,  dies  vero  tertios  a  partc  prima,  et 
ipse  totus;  medius  auieui  inter  eos,  id  est,  secundiis 
dies  al^oluie  tutus  vigititi  qualiior  hnris  suls ,  duo« 
decim  in  nocturnis ,  et  duodeeiin  in  diurnis.  A  ve- 
siere  autem  tepultuRE  usque  ad  diluculum  resurre« 
rtionis,  triginU  sex  horsBSont,  qui  est  qiiadratns 
sciiarius.  Jonas  uiterpreUtur  columba ,  sive  dotens. 
Coluiiiba  pro  gemitu,  quando  in  ventre  ceti  triduo 
fiiit;  dolens  autem  vel  pnipter  tristitiam  quam  babuit 
de  salute  Ninivitaruiu ,  vel  propier  hederam  subito 
arescenlem ,  cnjus  umbraculo  tegebatnr  contra  solis 
ardorem.  Ipse  est  et  Ainathi  Sareptanas  filius  viduse, 
ut  Judxi  allirmant,  quem  resuscltavit  Clias,  malre 

Kstea  ad  eum  dicenie  :  cNuncccgnovi,  quoDiam  vir 
!i  es  tn,  et  verbum  Dei  in  ore  tuo  venim  est.>  Si 
vissdrequotatomos,  et  momenu,  et  minuU^  et 
punctos,  et  bnras  liabcal  in  die  vel  in  hebdomada  , 


fiuiit  CGCLCD.  Ideo  autem  namenim  mlnatomn  per 
qoatuor  multiplicari  diximus,  quia  qoatuor  rooroentn 
uniim  minutum  efiiciunt.  Sunt  quoque  in  anao  oslen- 
U  Dxi.cccLX  ,  atomi  cxcvii.dcclx^dmlx.  Hax:  autero 
omnia  si  iu  esse  non  credis,  diiigeiiter  inquire. 

JoAN.  Nov.  ScHOLiA.— Dies  esi  aer  sole  itiusifatis^ 
Diem  defliiiunt  philosophi  hoc  pacto  :  Dies  est  Utio 
solis  supra  horizontem  i  tit  Arif  toteles.  Alii  qood 
ideni  valet  spatiuin  inter  solis  exortum  ct  occasmiu 
Cst  autem  definitio  die i  naiuralis ,  qiiain  littcratonini 
vulgus  ariificlatem  appellat.  Deda  vutgarem  vocai. 
Alius  est  dies  civilis ,  quem  nuuc  iiaturalem  vocaiii« 
spatium  quo  sol  terram  supra  et  infra  circumvolvl* 
tur,  quod  fit  spatio  horarum  squiQOctialium  xxiv. 

Nomen  inde  sumens  qaod  teuehras  a  taca 
disjungat  atqae  dhsidat.  Diem  Festus  a  Deo  dedocil ; 
alii  a  dio^  quod  signiflcat  lumeii  sub  coelo  diuninm; 
uiide  sub  itio  diciiuus  extra  tecu.  Ctgo  arbitror  dicm 


nec  Hon  et  in  ujense  naiurali ,  isuro  calculalionem  ^  dici  a  Jove,  quem  GraH^i  dia  vocanl,  uam  sole «» 
attende,  el  invenies.  Primttusad  horam  mcipiamus:  ^  ' 


DLXiv  atomi  faciunt  unum  momentum,  qiiatuor  mo- 
iiicuia  faciunl  anom  ininutum,  xluo  minuU  et  dimi- 
diuid  faciunt  ununi  puiictnm  solarem,  quatuor  punctl 
f^iciuiil  unam  horam  solarem.  Hora  aotetn  lunaris 
liabei  punctosqnlnque,  nilnuU  decem,  partcs  quin- 
derim,  momenta  quadraginla,  osteitta  sexaginU. 
Punclus  lanarift  hal>et  minuta  duo,  partes  ires,  mo- 
naenU  octo,  ostt  oUdimdecim.  Unum  minutum  habel 
p:irtem  unam  t  ci  dimidiam ,  momenta  quatuor , 
ostenia  sex.  Una  pars  habel  momenta  duo ,  et  doas 
partes  lertii  momeiiti,  ostenta  in,  et  tres  partes  unius 
momenti.  Unnm  immientom  habet  ostenlum  unum 
eldimidiom.  Una  enim  hora  habelatomo«,ostenU  lx, 
nioinenu  quadraginu,  partes  quindecim,  ininnla  de- 
cem,  pumtos  qoatuor  in  sote,  iu  luoa  quinqiie. 
Dies  quippe  habet  horas  viginti  quatuor ,  punctos 
noDagiou  sex,  secundum  solem  «  secundum  lunam 
€XX|  uiiouu  ccxL,  partcf  ccclx,  momenia  dxlx. 


etiam  per  Joveni  intellgimus,  ot  tesUtaiu  esl  vuk 
C^^to  Orphei  veraiculo : 

El  Juplier,  Diesfiiter  quod  diei  palvr  bit  aiqoe  luris. 

J^fii  forte  poeticis  fiamentis,  Inveuli  sunl  ttiam 
philosophi ,  qui  serio  dispuUrent,  sotoro  duro  occl- 
deret,  mergi  acexstuigtii  humore ;  accendi  autem  riir> 
sns,  dom  oriretur.  Fuerunl  in  hac  oplnione  Epicurei, 
quos  et  Lucretiusseqiiitur.  Yide  Slrabonis  primuui 
de  Geograpliia.  Verum  solem  lam  expedito  apatra 
Infra  terras  ferri,  ut  supra,  jam  vnlgo  qooqoe  noo 
est  incognilum. 

UmbrietAihenienses.  MemorialapsamBedamfxiatl* 
mo,  dum  passim  consui  Athfnienses  dieni  ab  oecasa 
solis  incipere ;  qua  de  re  irge  apud  Gelliam  ei  lU* 
dobium  plura. 

CAPIJT  VI. 

BatD.  r«  AM.  CLOSSic.  ^lti  namque  tempus  iuithtm  slc- 


M 

CAPUT  Yl. 

Okt  jmmnM  die$  $meuU  «7* 
Qno  lane  in  loco  primiis  seculi  dies  tit,  nonnolU 
<|iKerentes,  Ylll  Kalen«Uirum  Apriliuro,  alii  Xil  Ralen- 
dinini  tnpradictaruro  die  roagit  adnotandnm  puta- 
rant^  nno  utriqae,  hoc  ett,  aequloocili  argumento 
nitentes,  quasi  rationl  congruat  ut  quia  Deus  aeqois 
in  prtncipio  partibns  Incero  tenebras^oe  dlviserit,  ibi 
'  prmipne  tune  caput  mundi,  nbi  *  nunc  aeqainoclinm 
leri  credamr ;  bene  qnidem  inqnirenteB,sed  non  plene 
qne  dicerenl*  providenteSy  multo  utique  peritius 
aclQriv  si  lempns  aequinoctii  non  primo  diei  quo  lux, 
aed  qoarto  qno  Inminaria  sunt  (acta,  potius  adVigua- 
lent;  Un  naroque  temporis  initium  statuit,  qui  Innii- 
naribns  eondliis  dixit :  Vl  nnt  in  n^a^  et  tempera^ 


DB  TEMPOMm  RATIONC.  818 

A  Jam  non  prioi  mensiSt  sed  nlltmi  lona  pnletnr.  Oportet 
enlm  ut  slcnl  tune  primo  sol  potestatem  diel,  de- 
Inde  luna  euro  stellis  potestatem  noctisaccepit,  iia  et 
nunct  ad  insinoandura  nostrae  rederoptionis  gaudium, 
primo  dies  noctem  longiiQdine  adaequet,  ae  deiiide 
luna  plenlssima  eam  luce  perfundat,  certi  ntique 
m  jsterii  gralia,  qnia  Tidelieet  sol  ille  creatus  omniom 
illuminator  astromm,  aetemam  ▼eramque  lucem  si- 
gnifical,  qnaa  llluminat  omnem  boroinem  ▼enientem 
in  bune  mundum.  Luna  antero  el  stell»,  quas  non 
proprio  ut  dicunt » sed  adrentitio,  et  a  sole  mnloaf e 
luroine  lalgent ,  ipsum  Ecdesiae  corpus »  et  quosqnr 
Tiriilro  sanctos  ioainoani^  qui  illoroinari,  non  illumi- 
nare*  Talentes,  ccelesiis  gratis  munusaceiperesciunt, 
dare  nesfiunt.*  Aiqui  In  celebratione  maximaosolem- 


^aeB^etamnoi.  Naro  praecedens  triJuuro,  ut  omn.bus  3  ^^^^^  cbristus  Ecclesi;»  debuit  anteponi,  quae  non 

nisi  per  illnra  lucereL  Naro  st  qui  plenilunium  pa- 
scbale  ante  aequinoctiora  fieri  posse  contenderit,  os^ 
teudal  Tel  Eccleslam  saiictam  priosquam  SalTaCor  in 
carne  Teniret,  exstltisse  perfecuro;  tcI  querolibel 
fidelium  ante  proTentum  gratiae  illius  aliquid  posse 
siipemae  Incis  babere.  Neque  enim  sine  ratione  pa- 
scbalis  obserrantia  teinporis,  qua  mundi  salutein  el 
figurari  et  Tenire  decebat,  ita  dirinilus  est  procurata, 
ut  neque  priina  die  qua  lux  facta  est,  neqne  secunda, 
qu{^  firmamentnro,  neque  tertia,  qua  arida  appamit, 
neque  mox  qnarta  incboante,  qua  sol  aequinoctialiy 
tanqoam  sponsus  e  tbalamo  processit,  sed  ad  tcs  0« 
ram  taodem  orienie  luna  sorliretur  exordiuro*  Ex- 
^  ,  speclata  est  enim  bora,  qoaeillumiiiationem  Eoclesi« 

acinedioapparensOnentis^quarUro  partem  libnn,  ^,  ^,i^  l„  cbrislo  Tentnraro  designaret-  Ul  sleut  in 
quai  soqmnoctium  autumnale  adseTerant,  tenu  t.  ini-  .    •     .     m  •'       1    .•  . 

UumiiJ^  pascba^  suo  consecraTii  exortu.  Neque  ^iiim  '«y»'^"^  ^^^"""  '«'^^  "^  ^'""'^  •^*"'"  •  "^ 
aru  smandae  pascbae  regnla  est ,  quam  ut  .^uino-  •n»*"  *  »«'•'»  <>*«^>  *«c«^  ■•  Tidelicel  ipsa  oMatio 
rlitiiii  Tcmale  plenilunio  succedente  perficiatur ;  at  si  ^^  ^  Untum,  toI  Untum  bomtni  cooTenlat ,  aed 
vel  uno  die  pleuiiudo  lunae  pnecesserit  aequinocttuni,     ^  aanguinem,  qui  lorcubri  crucls  expressus  eal  nostrae 

VARIANTES  LECTIONES. 

«  C,  et.  •  C,  IMM^.  *  B,  C,  pemttentes.  ^  B,  C,  augmmto,  *  B,  C,  Alfne 

*  C ,  Minm;  B,...  offerre.  *  B,  C,  ianguinetn  ntee  f.  r.  expre$§um  n.  f.  a.  temperamui. 

GLOSSi£  ET  SCIIOLIA. 
iRtf,  4i§d  Immnarihie  eonditi$  Hmt  ut  nnt  in  ngna,  et     crediutr.  Anle  creationem  solis  non  erat  teropus  ne* 


I  est,  absqoe  ullis  boramro  diinensionibus,  iiu 
pote  ueedttm  lactia  slderibos,  aequali  lance  lumen 
lenebrasqtM  pendebal ;  et  quarto  demum  mane  sol  a 
ntedio  proeedens  Orlenlis,  boris  iimbratim  f  oas  per 
lineas  eomntibus,  aequinoctium  quod  annnaliin  ser- 
varelor  incboaTit,  posilus  Tidelicet  cum  prinio  lerris 
oriretur  In  eo  cceli  loco  qtiem  pbilosopbi  qoirUin 
parlem  Arieiis  appcllant,  eumdemque  peracto  aiinno 
cireuitu,  posl  dies  CCCLIV  el  sex  boras  repetiturus, 
siijua  ^  argomento  quadranlis  elHciiur  ut  ipse  Ternalis 
aequinoctli  ponctiM  modo  mane,  roodo  meridie,  modo 
Tcspero,  modo  medb  noctis  occurrat,  luoa  0  contra- 
rioTe8f.ere  plenlssima ;  neque  enim  quld  imperfecluui 
Crealor  acqnissimus  instituit,  steliis  una  fulgeniibiis, 


eempmra  et  iie$  et  anmtOm  ham  prmcedene  tridunm^  ut 
amm  ihm$  vieum  4$t^  ab$^  uUi$  norarum  amen$ionibu$ 
mipoie  necdum  faetie  etderihu^  eequaU  lanee  lumen  tom 
miAraame  pendehat.  Priusquam  sidera  fierent,  non 
erai  qiaiboa  ordo  temporam  annoUretur  indidis ;  non 
emi  onde  meridiana  bora  dignosceretur,  antequam 
uol  mcdiuro  cceli  conscendere I  igneus  orbero  ;  non 


qne bora,  quia Tldeleet non erat oui  umbraro facerel, 
perquam  lemporis  tcI  borae  fieret  delerminatio. 
jEquinoetimm.  Sol  aeqoinodblis  fuil  creaius ,  nibll 
inaequale  feclt  Deus  ae^iiiius.  CnjH$  amgmento  quadram^ 
ti$  efjieitur  «I  ipse  vemaUe  eequinoetii  pmmetue ,  modo 
nuine^  miodo  meridie.  Prima  positio  solis  in  ariete , 
modo  priino  aniio  roane,  meridie  secundo  aiino , 


■VI    HVWMHU  wcii  «;mm;i:iiu«;rrv   i^ucvs  urwf^in  ,  iiun  «v  utuuv    prjiuv  •••■■v    uimho,     iuoibuiv    b«si;uuuu    aii 

imde  caeierae  diei  m)Cti>que  signarentur  borac,  dnnec  ^  Tespere  tertio  anno,  medio  noetis,  quarto  anno 


aslm  polnm,  asquali  inter  se  sorte  die  nocloque  dlTi* 
Nam  totum  lllud   iriduum  superius,  in  de* 


oc- 


cnrral,  ut  subaudias  iierom  mane.  ili  et  nune  ad  m- 
liitNendiim  moetree  redempUonie  aaudium  ,  primo  die$ 
fttlo  cursus  snl  processu  transierai,  nnllaro  penittis>  nocffm  iongitudine  adeeguet.  Prme  die$ ,  id  est,  nriui 


[ 


Amensionero  boraram  babens,  utpuU  qul  lunrine 
prininrio  adbuc  generaliter  oinnia  replente,  nuUiim- 
qiM  cnput  babenU,  qiiod  nunc  de  sole  accipit ,  nus* 
^mmm  radli  ardentiores  illuxeiant  nutla  subcauu  tcI 
arlHm  quasi  remotior  uinbra  frigebat.  Ut  $int  in  ri- 
fM«  ei  tempora,  el  die$  et  anno$ :  boc  tcI  propter 
lerMannm  pascbalem  dicitur,  quia  luna  signum  cst 
^nachalis  temiiui,  qui  noonisi  in  deciiiia  quaru  Iniia 
erieiKntur ;  tcI  quia  sidera  bign.i  suut  uaTi^anlibus 
per  mare,  Teriier  ag*ntiLus  per  Lbyam,  ubi  tc* 
allf  imi  Itineris  ad  motnm  Tenii  dissipatur.  Et  quarto 
ttememmt  menu  $oi  a  mtedio  proceden$  Orientie^  horie 
umekrmliM  §ma$  per  Umeae  eurrenUbue  ,  «»guinoeUum 
fnMl  emnuaUm  urtatmr  inehoavit,  lllaro  eniro  Tini  per 
cHiima  sdl  babuU  nrimo  crcaius  ruam  nuiic  baberc 


aittecedai  Cbriatvs,  deinde  sequatur  Eccle&ia.  Licel 
eniin  nune,  propter  Dominieae  resnrreetionis  hoiiori- 
licentiain  dies  sequatur  noctem,  tamen  in  aequinoctio 
seciindum  prim»  conditionls  ordinein  nox  sequiUr 
diein,  el  pmpter  gratiaro  sacramenli  in  ipsa  nocte 
sequenti  fit  adlmpletio  aequinoctiL  Sacramenlum  cui^ 
boc  fiai,  satis  blc  doininus  Beda  demonstrat.  No- 
ciein  scilicet  sequentem ,  qnae  aequinoctio  depuutur* 
Ae  dein  te  luna  pleni$$ima  eam  Uice  perfundat ,  corti 
utigue  mgeterm  fratia.  Solaris  enim  perfectio,  quar 
est  in  aequiiioctio,  antecedere  debet,  et  deinde  perfc- 
ctio  innaris  setjul.  Exspeciata  esiaiim  bora  ouc  illn* 
niittiiiionem  olim  in  Cliristo  Tenturaro  designarei , 
nt  sicnt  in  roysUrio  sacriHcii  coelesUs,  nec  Ttnuin 
soluni  iiec  aouaiajoUm  oflcrre  ficet  sicut  non  co»- 


SI9 


DCDi£  YENERABILIS  OPERU)!  PARS  1.  -  OIDASCALICA  6ENDINA. 


SBO 


rraKilitaiii  iqua  temperaniiB,  gniBuin  qooqot  (ro- A  ooctii,  etante  Iridaam,  llocest,XT  GaleDdtnmi 


menti,  passionis  mob  contritnm,  aqtia  miscemui,  ut, 
Jvita  qood  Apostolus  uMt  Adhttremtet  Dtmiae,  «mis 
cMii  ۥ  $iMtu$  efici  vaUMmue.  lu  etiam  etin  ejiisdem 
sacrifieii  tempore  observando,  nec  soUs  tantummodo 
cnrsom  qoaeritemos,  quasi  Deom  qoidem  credehles, 
sed  oUra  nostH  cliram  subHmatum,  jiiiu  eos  qui 
dlcont :  Nube$  Mbubm  eJM$ ;  itee  nostra  considerat, 
el  elrca  cardines  eoeli  perambulat.  Nec  ilem  Inn.-e 
solios  pleiiom  captemus  eiortom,  quasi  juiU  Pelagia- 
nos  absque  gralia  supema  beail  esse*  iion  queamus, 
verum  juila  eum  qui  diiit:  Dcu$  meH$t  mieeticer^u 
eJH$  prmvet^ei  me,  In  nostra  Pascb»  celebratlono 
scqiiinoctialem  solis  eiortum»  concU  Tiddicet  tene- 
brarom  oflendlcola  devincfntis«  plenilunlo  nostrae 


earundem,  primum  secnltdiem  esse  noiandoTOf  cqios 
ad  indicium  primilus  ibi  reor  antiquos  iniliomiodfald 
drculfvoluisse  praeAgere.  Neque  enhn  Mla  dlo  vKl 
Romanorum ,  vel  Graccorum ,  te^  certe  ^gjrptlorom 
mensis  annusve  cujus  *  boc  causa  fleret ,  oritnr «  sed 
nec  ab  bis  geniilius,  quamw  se  Gneci  Jactitent,  ve- 
rum  ab  anliquioribus  CbalJaeorum  astrologia  co&pil, 
a  quibos  Abrabam  patriarcha,  ut  losephus  lesUtor, 
edoctusv  qt  Dcuin  co^Ii  siileruniquc  conTorsiooe  co* 
guovii,  ip«am  moi  discrplinam  veracius  lutellecUm 
iClgypiiorum  genti  adveiit,  ^ni  apml  eos  eiulareL 
Naro  et  in  libro  beaii  iob.qui  non  longe  post  Abrabam 
eistiiit,  msKaroib » id  est  signa  horoscopi  legimus. 
Igiturjoiia  Zodiaci  qoldem  divislouem  IV  Calen- 


devotionis  e  vesllgio  sequenU ,    dedicemns.    llanc  B  <l^nim  Aprilium  die«  quando  facu  est  lui«  sol  Ariaiit 


liosaic»  Pasehm  ratlonemdieproprlseresurreciionis 
perfeclt»  qol  non  venit  solvere  legem,  sed  adimplere. 
De  qolbos  singolis  soo  loco  contequentlos,  prool 
Domlnos  dederii,  eiponemus,  nunc  adnionereeon- 
leati,  Xlt  Caleodarom  Aprillom  die»  occorsom  gequi- 

VARIANTES  LECTIONES. 
*  Bt  C,  om.  tton.  *  C,  Oe^. 

GLOSS/iC  ET  8CH0LIA. 

venit  primos  dies  oec  secundus  nec  tertius  nec  qiiar- 
10^9  obl  sol  fuit  procrealos  Eodesias ,  anteqiiam  lii- 
oa  venH  in  ^espere  creau ;  sic  nec  viniim  solnm  nec 
aqoa  soU  debentoflerri^  anteqoaro  sanguis  ov^ecttm 
aqua  commisceatur,  etgrahiun  frumfnti  cotttrilonl 
cum  aqua  niiilum;  et  sicut  non  decet  vinum  oflerra 

iineaqua  nec'aqnani  sine  vino»  sic  noh  debet  na-     ,  .        ^ 

scba  celebrari  propier  cursum  aquinoftialemsolls     ttdo  subilis.  buiniliUte  summus,  bospiuliuie  prae- 
'    '    '      quinU  lona.  Ripoeuu  C  dpaos,  In  disciplina  mansoeios,  in  eleemosvois  lar 


sigiiom  iogreditur.  JuiU  vero  primae  soae  condilionls 
ordinem  XII  Caleoilarom  supra  scriptanwi  ihllioni 
sul  circnitus  et  omnium  sirool  Umporom  capol  at» 
to!lit,  juiia  quod  Anatolius  Laodic»  anttstesdo 
aquinociio  scribens  evidenler  adstrull:  c  in  qoa  dlCf 


rosfopos»  horarom  speenTator»  ab  /Wro  ef  mmlk 
Sfopin,  id  est,  videre.  Translative  Umen  totum  sl- 
gnificat  signirerom»  MMMroih,  id  est»  doodecim  slgna». 
vel  signom  mullarum  «tflUrum»  vel  nomina  doode- 
cirosianornni.  Uoro$copl^  Id  est,  slgniferi  circoru 
Job  flfius  Tharae  de  Dosra,  rei  litumaeorum  quanui 
post  Esao.  successor  Bals  fllii  Beor,  bomo  genlills. 


anteqoam  pervenerit  deciina  . 
est  vespertina  hora  per  qoam  Intf  Uigitor  Ecclesia  a 
Chrisio  illuinloau.  Per  malutinafO  eiiim  borain  In- 
lelligitur  Christus  illuminaior  Ecclesige;  fl  per  ve* 
spertinam  intelligitur  Fcelesia  a  Christn  illuminatn. 
lUi  eiittm  in  eJH$dem  eacrificii  iempore  ob$ertonio, 
In  paschali  lestivitate  uiruinqiie  observari  del>et,  sequi- 
noctinm  vernale»  el  luna  decima  quaria  post  aeqiii- 
noctiom.  Si  enim  aequiiioctii  tantuui  fit  obsfrvatio, 
quasi  credi^iUlis  nosirx  in  Dt*uin  nt  tantiim  demon- 
alralio ,  iiiius  prorsiis  a  nobis  siiblalo  regiinine ;  sl 
vero  doeim»  qiiariae  Innx  Untum  observatio  «  quasl 
nil  sa*utis  a  tbrUto,  sed  a  seipso  humanum  genus 
et  babeat  et  babucrit.  €«><  od  indicium  primutue  iH 
reor  anflipros  titfliam  toaiaci  cireuli  foUii$ie  preefi§e* 
re,  Cuju$  primatu$^  id  f st,  priinorilii  et  digniutis ; 
ibi^  id  est,  IV  Katend.  Aprii. ;  imtium^  Umitorom. 
KequeenimHia  die  tel  liomaHorum^  oH  Grtecorum » 
tei  certe  jEgyptiorum  meu$i$  amumie^  euju$  hoe 


gos,  dives  in  censo.  Eitemplo  facliis  ff e nns  focoplos^ 
10  liberis  repenle  orbaios^  Untaiioni  Iradito^ ;  sed 
coiitra  tfntaiionem  fide  religionis  armatur^  fil  glo* 
riosus  in  ^rtamine;  aequanimis  indolore  damna  re- 
rum  pertulit,  funera  pignorom  dololt,  cor|»orKqQO 
viiliiera  patienler  eicepii»  et  inter  suppUcia  sempor 
Deum  gloriftcavit;  mala  suadentem  insuper  patioQter 
susiinuit  conjugem,  verba  amicorum  superavil;  pro 
lama  virtute  patientiae  duplici  In  finem  solilevaUir 
remuneratione,  redpiens  post  rerom  casom  molli- 
plicem  clarit:item  donorum.  Posl  noctem  enim  irit- 
titia;,  diem  genuit;  posl  fetores  ulcerom»  caske  fra« 
franiiam  edidit;  posl  abjectionem,  conio  In  onclkK 
nein  regnl  nromeroityet  tibiam  In  aceeato  laodls 
assompsit.  Vii  t  autom  posl  plaTom  contom  seploa- 
giou  annis,  et  fuerunt  omnea  dies  vlte  elos  doceall 
qoadragiou  odo,  et  mortous  ost,  et  Sfpollos  in  re« 
sione  sna.  Honc  Hebrasi  assemnl  non  fuisM  degoooriB 


eau$a  fieret ,  ortUr.  Iii##  quippe  die  neque  anim$ ,  |^  Esau,  sed  de  Nadmr  fratris  Abrabam  descf  ndisse 

ueque  mfnsisGri.conim  aut  JBgjrptiorum  inchoatur,  ^  stirpe,  ot  fuisse  euin  Umporibus  patriarcharum.  Na- 

ft  nnlla  alia  causa  niU  primordii  itle  in  iv  Kaleud.     chor  enim  genuit  llus,  de  cuJusstir|:o  creditorgeoe- 

April.  initiom  lodiaci  posiiom  esse  df  Drehendiiur.     ratus,  secundom  quod  in  eiordio  volumlhls  f Jiis  no- 

A  quibu$  Ahraham  patriarcha^  ut  Jo$ephu$  tettatur^     Utnr  :  f  Vir  erat  in  Urra  Hus,  nomine  Job.  i  tn  libro 

edoctu$.  Uefert  Josf phus  duos  filios  Noe,  Sem  et     Hebraicarum  Q  isBstlonom,  sic  dlcit  sanctos  iUero* 

Japhei/mrentores  fhisse  omnium  liberalium  ariium ; 

tertiumvero,  id  est  Cham,  niagicaruin  ariium  fuisse 

repertorem,  siculi  est  astronomia,  iii  qua  mailiema- 

tlca  et  similia.  Audientes  auum  a  patre  diluviuin 

venturum,  pe r  quod  omnia  autigne  aut  aquis  perire 

polerant,  tn  duabus  columnis  ei  laUre  ei  lapide  fa« 

ctis»  ipsu  artes  conscripseruni,  ne  delerentnr  me  nio- 

ria  qiue  sapienUr  Invenerant,  sed  transacto  diluvio 

aervarenlur,  et  ad  notitiam  boiniiinm  pervenireitl; 

quarum  lapidea  coiumna  fertur  diluvium.  evasissf ,  ct 

hactenus  in  Syria  permanere.  Nam  et  in  lihro  heati 

Joh^  qui  nou  longe  po$t  Abraham  es$tititf  mataroth.  id 

tfti,  $igua  horo$copi  legimM$ ,  noii  uniiis  signilicat  na- 

lorami  sed  tranblativc  Uicitur  de  toto  zoiliaco.  Uo- 


nvmus  :  c  Primojseniios  Nachor  fratris  Abrabam,  do 
tfcicha  uiore  ejus,  filia  Aran,  naius  rst  Uos»  do 
ciijiis  stirpe  Job  de.cendit.  sicut  scriplum  eal  lii 
eiordio  voluniinis  ejus  ;  Vir  fuit  In  trrra  Hos,  Job 
nomen  ejus. »  Male  igitnr  qiii  lain  sstimabanl  Job 
de  genere  esse  E^au.  Siquiuem  illud  quod  lo  fine 
libn  ipsius  habetur,  eo  qu  hI  de  Syro  sermono  trans- 
laios  sit,  et  quartus  sit  ab  Esau,  et  rdiqoa  qoas  ibl 
contineiitur,  in  Ilebrjcis  vohiminibns  non  haViilor. 
J/crc  autem  particMla  prima  ex  dttodedm^  ternok  #sA 
efquiHoctium.  Oiimia  e niin  isu  Aunt  secundom  haUi- 
raiu  inarieu,  iu  duodec imo  Kalehd.  ApriL  Sigiia 
duodedm  appellat  parles,  quomni  prironm  esl  amu^» 
uUiioum  pisces.  Iniiium  men$utm^  scilicet  anui,  vpt 


m  DK  TfiMPORUII  HATIONL. 

la^ttil,  inwiilur  sol  non  dolmn  coiiseeniiisse  primani  A 

sigttfferi  parteni,  ▼emin  elisiin  qoadranleni  in  ea  die 

Jsm  habem»  id  esly  in  prim:i  ex  XII  partibos.  Itec 

aotem  particnla  priina  ei  doodecim  ▼emale  eal 

aequinocliom,  et  Ipsa  esi  iniUuni  measiuro,  el  capnl 

drcoll,  el  abeolniio  cursns  siellamm»  qo»  planeke, 

id  est  Ta^  diconlur,  ac  flnis  duodecitnas  panicobD, 

el  loliuscirculi  tenninus* » Vbi  el  ▼erissime  inlcllexft, 

it  eleganiissimo  prompsit»  noa  nisi  in  lequinoctio 

vemalit  quantnm  ad  naluraro,  caput  esse  signiferi» 

et  Ibi  )U1  sitna,  qoie  ab  lllo  *  particobe  nuncupaator, 

idilium  ilTi  liabem  el  lerminum ,  ibi  quadranlem, 

'qoeiii  bissexlom  didmos»  ibi  saliom  luna  incipem  ac 

finirfy  ibi  annnm  roagnom,  boc  osl«  planeUram  cor* 

suro,  esordiom  flnemqoo  soniri. 

^Af^lANTES  LECTIONGS 
*  C»  IU9  epiicopo.  *  B,  C,  juxia  qw>d, 

r.LOSSiC  LT  SCIIOLIA. 

capart  ctrmfi,  Id  est,  lodiaci  tcI  anni.  Nalnraliier  B  ^•'«(mliperlranslbunL  Sctlei&iipsamlitteraroTelimuf 


CAPDT  VIL 
De  no€te. 

Nox  dicla ,  quod  noceal  aspectibus  vel  nogoilie 
liumanls,  slve  qood  ih  ea  fures  latronesqoe  nocendi 
aliis  occasionem  nanciscantur.  Esl  auieui  nox  al>- 
seiilia  solis  lerrararo  umbra  condiU,  doiiec  ab  occasii 
redealad  exorturo,  *juxla  oaiuram  ejus  et  poela 
describens,  Inquti: 

Boil  oceano  nox, 
iQvolvens  umbra  msgoa  teiranique  poluinque. 

El  Saloroon  sacris  litteris  expressil:  (^ii  patditir  inier 
litiadonec  atpiret  dlei^eiinclinentur  nmbr<e.  Eieganli 
utique  senso  decessionero  nociis  inclinaiionem  appel- 
lans  umbraram.  Nam  quoniara  pm  condiiionibos  pla* 
gamm,  quibus  solis  cursus  inteoditur,  el  splendorem 


entm  tn  primo  signo,  obi  sOl  et  luna  Aiil  creaia,  id 
est  in  anete,  c»t  inilium  et  finis  roensium  et  aniio- 
ram;  et  ibi  cursus  oroniom  planetamm  deligatur,  id 
esl,  md  onam  concordiam  venit,  ibique  oiones  cir- 
culi  jiixla  naturam  flniuntur.  Abtolutio  Deus  fiuis  et 
lenniutts  laboris,  id  esl,  operis. 

JoAH.  NoT.  ScHALU. — Qu  mne  in  ioeo  primtts  kp- 
eall  dHet.  Dispulaiit  Ibeologi  qimndo  niundus  sit 
rreatm,  in  ▼erftto  an  autmnno?  (^i  alunt  in  aututnno 
inandom  creatum,  moventur  bac  raiione,  no  si  in 
vem  esset  CmIus,  ii^edia  periissent  prinii  boinines, 
iioUift  froclibiis  adhuc  maturls.  Pmbabilior  senteutia 
primum  dtem  fuisse  dum  sol  arietis  signum  leneret. 
Dispoiant  do  bac  quxslione  etiam  astrologi.  Yide 
iomlanom  Pontanoin,  lib.  1  de  Rebus  cmlesiibns. 

Maxnrotk,  id  esl,  st^na  korouopi  Upmu$.  Horo- 
scopo^estea  pars  signi,  quas  allquo  nascenle  exoritar, 
veiati  nascenie  Liicio,  exoriebaturoclavaparsTnurl; 
eam  igilor  babet  boroscopum,  qood  ei  sic  efferunt 
aslrok^t :  Locias  boroscopoin  babet  in  Taoro.  Ho- 
nieras,  ot  observatum  est,  in  Bagitlario.  Plato  1n 
aqoario.  Urbs  Roroa  io  decima  qointa  librae,  naro  e| 
civiiaies  babeot  buroscopom ;  hinc  verbum  Ipaaitwttt* 
pro  quo  nos  otimur  htrotcovaro^  ut  nascenie  Parido 
boroicopabal  capricornus. 

CAPUT  VII. 

!f  02  dktm^  quod  noceat  Q%pect\bu$  vei  nefiotii$  hu» 
monis.  Nox  est  obscorilas  mondi ,  latibulum  malo* 
ram,  Toqules  vivomm.  Esl  aiilem  nox  solis  abseniia, 
ifmmm  urobra,  coiiditis  roortalibus  aJ  requiem 
fada,  noopem  diutino  avida  deficeret  bumanitas; 
et  obi  rigidior,  ibi  ad  opera  minuenda,  et  merobra 
fovemla  prolikior.  Sicol  dies  noiinonqnaro  prosperi- 
latero  et  scienliaro  divinse  legis  signiflcal,  ita  el  nox 
io  Scriptoris  aliquando  tribulJtionem  persecuiionis, 
atlqaaiido  ignorantiam  et  cxcitatem  rooruro  secun- 
di|m  propliela  diclum  :  Nocti  aisiroilavi-  nialrem 
i«*.«in,  facttts  est  popploa  meos  lanquam  non  babeos 
scieiitiam ;  qaaai  dixissel,  Non  habens  rucem. 


aspicere,  pulcbm  eipre.ssit  onuin  diei,  el  occasnm 
noctis.  Nani  nox  nihii  aliudest  nisi  nmbra  terrjs,  quae, 
sole  sublerrasdeacendente  consurgit.  Soleauiemito- 
riim  asceiidente,  inclinaniur  urobne,  i.l  esi,  cadil 
nox.  Pascuiiturergo  inliliis,  donec  asplret  dies  et  in* 
cIinenlurumbRe,quiasancloramd(»cloruminpr9esenli 
laninin  viia  necessaria  est  pnhdicaiio  et  dnctrina. 
Nam  in  alia  vjla  postquain  apparuerit  xterna  dies,  et 
ftniia  fuerit  nox  pra^eiitis  SBituli,  non  necsse  eht 
doceri  aliquein,  i|uia  omn^^s  rcvelaia  facie  gloriafla 
Oomini  couleniplabuntur.  Unde  et  Dominus  dicit  per 
prophelaro  :  Non  docebil  vir  fmtrem  suuro,  dicens : 
Gognosce  Dominoni,  omnes  enim  cognoscenl  me  a 
minimo  osqup  ad  maxitiiuin.  Beatu)  Atnbrosius  fai 
libro  Uexameron  ;  Qusritur  qualtier  spatium  aerit 
occopet  umbrain  lerne,  efliciens  nobis  noclem.  Cam 
ftol  mcedit,  diemqdoa  iiobis  abilucit,  tum  infisriom 
axis  septentrionalis  illatninat.  Omne  enim  corpas 
fabit  nmbrani,  el  naluraliter  umbra  corpori  adbaerel« 
f*  adeo  utetiain.piclorescorporam  urobra6,  priuiqaaro 
'  pinxerini^  iiitanlur  expriroem,  idqne  asserant  artit 
non  iniermittere  vim  natiine.  Ergo  sicut  in  die  cum 
a  parle  solis  aliquod  corpu»  boroinis  vd  arboris  oc- 
airril,  ex  ea  parte  qua  lunieii  reperciititur  umbra 
subsistit,  sic  curo,  recedente  die,  sol  ad  eum  locum 
perveneril  ubi  occidem  dicilnr,  ibi  roontium  magni« 
tutline  a  nobis  separatur ;  iic  terrae  objeclu  a  septon* 
trionali  parle  obumbfatur  aer,  adeo  ul  nociem  iiobii^ 
faciai  baec  ipsa  unibra  lerrarum.  Qiiom  Melket  um^ 
Ifram  noctit  ad  aerit  u$que  e$  aftl^rii  confiniHm  pAlilo- 
$optH  dieunt  exailari^  et  acuminatt$  in$tar  ptframdum 
tenebrii  iunamj  auas  infima  planetarum  currit^  aii» 
quando  contingi,  Et  aeuminati$  lenebri$.  id  est,  aca* 
lis&iniis,  ab  acumino  vcrbo,  et  fasligialis.  fn$tar^ 
id  cst,  ad  simililudinein  pyramidum,  id  esl,  sepul- 
croraiii,  quae  inferius  spaliamur,  et  superius  acaml- 
nantor.  Sic  tenebr»  et  uinbra»  noclis  iuferius  supm 
lerram  sunt  latae  el  anipte,  superius  Yom  aogasUl  ol 
acut»,  a  qnlbus  luna  dicilur  aliquando  tangi  el 


QuifaicitMr  iniet  Bha.  danee  a$piret  di>»,  et  incii-  ^  obscurari,  si  fUeril  sol  sub  term  in  ceiitro,  id  ost,  ta 


jmliir  nmbrm.  Qul  scilicet  Cbristus  pascitur  inter 
lilla,  acilicet  fl>lei  munditia  et  candore  virtulum. 
Anirat^  id  est,  illamioet.  Aliter.  Qui  pascunlur  in 
lilus,  boc  eal,  dolecuntar  parissimis  et  nilidissiinis 
senaibas  Scriptamrmn.  Donec  atpiret  die$f  hoc  esl, 
dies  illa  donocvenial  siema,  quaro  desiderabat  Psal* 
mislat  dieeiis  :  Melior  est  dies  ana  In  atriis  lois 
sap^millia.  Et  ineiiaeniur  umbrat^  hoc  esl,  Iranseani 
■MBmres  el  pertarbaiiooes  islius  sscalkr  Donee  a$pi- 
m  tfos,  id  est,  orialur.  Apparebit  onlin  diea,  id  esi, 
ofielor,  qoando  ille  voras  sol  justitiaB ,  Id*  est  t  Cbri- 
stot,  apparebit.  F*%  tunc  iiicliiiabuntur  umbnc,  hoc 
csi,  omaia  itubila  lueeroris,  el  tenebr»  prassentis 


eadein  parte  cceli  iiiferius,  in  qua  liiiia  superios. 
tyrami$^  pyraiuldii,  sepulcrum  inferias  Uiam  ol 


32S 


na>M  VENERABIUS  OPeRliH  PARS  K—  DIDA6CALICA  CBNUINA. 


Stl 


eittt  a  nobis  objeciio  lerrenie  molis  excliiJit ,  inam-  A  donec  pMilalim  ceutnmi  taTae*tran$gressa,  nirm» 


bratio  iHa,  quas  noclis  natura  est,  ita  erigitur ,  nt  ad 
aldera  usque  viJeatnr  eitendi,  merito  contrariavicis- 
aitttiline,  itl  est,  lucis  exortu  umbras  inclinari ,  no- 
dein  videlicetdeprimi  pellique8ignaTit,qaam  videlicet 
miibraro  noctis  ad  aeris  usque  et  aetheris  confiniiim 
philosophi  dicunl  exaltari,  et  acuminaiis  instar  pyra« 
iiiidum  tenebris  4unam,  qwe  infima  planetarum 
currit,  aliquando  oontingit,  atque  obscurari,  nullunv 
qiie  alind  siilus  taliter  eclipsim,  id  est,  drrectum  siii 
lurainis  pali,  eo  quod  circa  flnes  telluris  solis  sple  ndor 
undique  difl^u^us,  ea  libere  qux  tellure  procul  ab^unt 
a^^piciat,  ideoque  aeiberls  quae  uHra  lunam  sunt 
spatia  diumae  lucis  plena  semper  efKciat ,  ▼el  suo, 
vi.lelicet,  vel  siderum  raJiata  fulgore.  Et  quemad- 


sole  cernatiir;  verum  ne  hoeomfN  plonilnnio  paiiator« 
laUiudinem  ei  signiferi,  qo»  XII  partiom  esl»  dtver- 
samque  apsidum  altitudlnem  succurrere.  Nan  qiria 
in  umbra  faclenda  tria  simul  concurrere  necesso  csi» 
lucero,  corpus,  et  obscuratum  locom,  elubi  loi  eor- 
pon  par  est,  ibi  xqualis  umbra  jacttur,  nbi  Iny 
corpore  exilior,  ibi  umbra  stne  termino  aogesclty  oIh 
lux  corpore  major,  ibi  umbra  paalatim  rarescendo 
deficit,  argumeniantur  sotem  terra  esse  majorem, 
quamvis  ob  imme nsam  longinquitaiem  modieos  *  vi> 
deatur,atque  ideo  noctis  ombram  quia  sensim  decre- 
scat,priusqnam  ad  xihera  pertingai  deflcere.  Meminif 
hujus  nmbrse  ac  noctis  et  beatos  Ambrosius  in  sexto 
Ilexameron  libro  ita  dieens  :  c  An  noa  llle,  id  ost» 


moduin  nocte  caeca  prociil  accensas  laces  intuens,  B  Moyses,  puiavit  diceudum,  quantum  de  spatio  aeris 


circumposita  qiiaeque  loca  eodem  lumine  perfundi 
non  dubitas,  tametsi,  tenebris  noctis  obstantibus,  non 
amplius  quam  solas  facium  flammas  cernfre  pne- 
valeas,  iia,  inquiunt«  purissiinum  iliud  et  proxiinum 
cceio  inane,  difl^usis  ubiqiie  sidernm  flammis,  seinper 
kcidum^flt;  sed  prsepeditis  aere  crassiore  nostris 
obtutibussideraqnidem  ipsa  luce  radiantia  apparem, 
vcnim  reddita  ex  eis  iitiistraiio  non  apparet.  Lonam 
vero  aiunt ,  cum  infimas  sni  circuli  apsidas  plcna 
petieiit,  nonnonqiiam  umbra    meinoraia  fiiscari. 


occupat  umbra  terrae,  cum  sol  recedit  a  nobis,  diein- 
que^  obducit,  inferiora  axis  illumimtns,  et  qneinad- 
modum  in  regionem  umbrae  hujos  incidens  lunae  glo- 
boseclipsim  faciat?»  Estaulem  noctis  umbra  moria- 
libus  ad  requiem  corporis  data,  ne  operis  avida 
continuato  labore  deficeret  ac  periret  humanitas,  el 
ut  aiiiroanlibus  quibusdam,  qiiae  lucem  solis^  ferre 
nequeunt « ipsis  etiam  bestiis  quae  praesentiam  VO' 
rentiir  humanam  /  discursandi  ubique,  ac  victora 
quaeritandi  copia  suppete ret,  juxta  qood  in  Dei  laudi- 

VARIANTES  LECTIONES. 
*  C»  eue  videatur.       ^  B,  abducit;  C,  ducit.       '  C,  diMicrMNlar. 
CLOSSiE  KT  SCHOLIA. 
amplum,  siiperius  vero  angustum  el  strictum  ad  C  Nam  quia  in  umbra  facienda^  trla  iimul  c&ncurrerA 


»  C,  lil.        •  B,  C,  egrn$a. 


fimirMiidinem  pyr,  id  est,  ignis.  Antiqui  enim  talia 
^ciebatii  sepulcra,  sic  enini  tenebras  et  umbrae,  cic. 
Oinnis  slructura  vel  scdificiuin  superiiis  acuminatuiu, 
pyramisvucalurab  igne.lgnisenim  iiiferius  spatiatiir, 
et  superiusacuminatur.  Py ramis  est,ut  Isidorus  dioit, 
figiira  quae  in  modum  ignis  ab  ainplo  iii  acuiiien  con- 
siirgit.  Ignis  eriim  apud  Graecos  pyr  appellatur.  Nul- 
iumque  aliud  sidifi  taUler  eclyptin,  hoc  ett^  defeclum 
wi  /imiinjf,  pati.  NuUunuiueabud  ndut^  id  est,  ncqiie 
sic  cxtera  errantia  deficiunt  sicut  luna  dcficit.  Iia 
eniin  sol  etlypsiu  patitur,  ui  non  deflclat  ejus  splen- 
dor,  sed  ut  interjectu  terr»  luna  non  appareat. 
Stellac  quoquc  erraules,  nou  dtfeclum  sui  luminis 
liabent;  ^ed  cum  alias  ab  aliis  celantur,  deficcredicun* 
tur,  quo§  dcfectus  pbilosophi  occultatioiies  siderum 
appellant.  Luna  vero  eclypsin  patiiur,  ut  peuitus 
hlinine  privetur.  Pati,  sctlicet  dicunt  philosoiihi. 
Vndique,  id  e&t,  cx  omni  parle  diffusutsplendor  soli$. 
Sol  enim  inulto  major  est  terra,  ei  ideo  sive  m  uoct*',  m^ 
sivc  in  die,  undique  circa  terram  mittit  suum  splen-  "^ 
dorem.  Nocie  aiiiem  non  pot»?st  propter  umbram 
terrae,  ipsa  loca  qnat  prope  sunt  tenx  irradiare, 
irradiat  tani^n  superius  spatia  aeiheris,  quas  uUra 
lunam  sunt,  et  longe  a  terris.  Verum  ne  hoc  omni 
ptemiunio  vatiatur^  latitudinem  ei  tigniferif  qua  duo- 
deeim  partwm  ett^  ^Utertamque  abtidarum  altitudinem 
tuccurrere.  Uujus  versiculi  glossam  in  ante  capiiulo 
vlgesimo  septimo  pleniter  iuvcnies.  Qu»  scilicet  ia- 
litudo  duodecim  partiuro  est  duiMlecim  sigtiorum , 
diversarumque  absidanim.  Adiladifiem.  in  aUiludine 
absidarum  non  patitur  hoc  luHa,  id  esl  eclypsin,  sed 
quando  prope  lerrje  esi.  Suecurrere^  scilicet  dicunt 
plillosophi.  Abtidet  Grcco  vocabulo  circuli  planeta* 
min  vocantur.  Sed  quia  lunae  circulus  variatiir , 
nunc  enim  propinqoa  coelo,  nunc  contigiia  roont^bus, 
flom  iii  regionem  umhroe  venit,  eclypsio  facit;  cum 
auiMii  in  aethera  soandit,  ullra  umbram  evadit,  ct 
Ideo  defoctum  non  t»atitury  quia  iilubiratur  a  sole. 


necette  ett^  lucem^  corput^  et  obtcuralum  locum.  Sieut 
iii  umhra  lacienda  iria  sunl,  id  esl,  ut  bit  lux,  corpus 
rt  locus,  sic  tria  umbraruro  genera  stint,  id  est,  py- 
ramides,  chilindridcs,  turbooidcs.  Mam  necesse  otl 
ut  iux  niajor  sit  quam  corpus,  siut  niinor,  aut  ;6i^it^- 
lis.  Si  ergo  major  fuerit  lux  qusm  corpus,  pyramid>  s 
umbra  vocatur,  sicui  umbra  terrae,  id  est,  nox.  Major 
en  m  sol  est,  ut  Macrobiuset  piures  alii  doccnt,  quain 
tcrra,  octies.  Si  autein  ininor  iux  fucrit  quam  corpus« 
vocatur  turbonides ;  si  vero  aequa lis  fuorit  lux  et  cor- 
pus,  cliilindres  vocatur.  Chiliiidres  cst  figura  qna- 


drata,  habens  scmiclrculum  superios,  Ita  nocesse  esl 
lucein,  scilicet  cujiis  absentia  flt  umbra.  Aliier  enini 
corpus  non  potest  faeere  umbram  nisi  in  loce.  Soi 
cognomtoccatnm  itHim,nsqu6bestiae  silv.r.Remigius : 
Sot  cognavit  occatum  tuum^  id  est,  Cbristus  niortuas 
est,  in  cujus  inorte  positae  suni  tenebrm  io  tolo 
Uiundo. 

Potuitti  lenebrat,  et  (aeta  ett  nox.  Spiritoaliler 
p(»8itis  tenebris  facia  esl  itox,qn'u  inpassiono  ChnsU 
infidelitas  in  cordibu^  apostolonim  ascendit.  in  ipuu 
nocte  pertrantibunt  omnet  betlite  tUra^  id  esl,  dsm^- 
iies,  iiistigando  vel  ad  crucifigendum  Judsos,  irei 
aJ  negandum  apostolos. 

JoAW.  Nov.  ScHOLU.— iVo«  dieta  quod  rocmI .  Sic 
et  Varro,  libro  quinio  de  Origine  virborum,  quod 
nocet  noctem  dictain  esse  scribit.  Craece  dicitur 
yo^,  quain  phy&ici  dcfiniuut  orxioiy  rik  y^»  ^oo  e»l 


m  DC  TEMPOHO»  RAYIONE.  m 

W  Pftalmisla  decantat :  Sul  ec^nooii  oceatum  wum ;  A  quanilo  galli  Gantuni  levant.  Matuiinum  inler  ab&ces- 


p09uisH  temehrM  H  facla  e$t  nox,  iii  ip§a  j^tran$ibuni 
9mnei  be$iiie  iytvarum^  etc.  Quam  mira  provij»io 
Creatoris  ila  leinperavil,  ul  iibi  ob  solis  longinquila- 
lein  rigidior*  ibi  ad  opera  brevianda  et  fovenda  sit 
memhra  proliiior,  quia  *  et  bieme  quam  scsiate  uiii- 
verso  orbi  longior ,  el  in  ipsa  bieme  roulto  Scylhis 
qoam  ATris  est  produclior,  sicut  eliam  sDstaie  mulio 
knflor  in  Scythia  quam  in  Africa  dies  flagrai.  Nam 
si  Bon  tanto  brevior  quanlo  ardentior  Libyam  dies 
«rerei,  loiamnimirum  jam  dudum '  absumeret.  Noctis 
aane  partessunt  Vll.  Crepusculum,  vesperum,  conii- 
dniiun*  iniempestum,  gallicinium,  nialutinuin,  dilii- 
culum.  Grepusculum  est  dubia  lux ;  nam  cre iierum 
dubinm  dicimus :  hoc  esl,  inter  lucem  et  tenebras. 


sum  tenebrarum  et  auronc  adventum.  Dilucnlum , 
quasi  jam  incipiens  parva  lux  diei;  hasc  et  aurora , 
portiiigeus  usque  ad  solis  exortum. 

CAPnT  Vllf. 
De  hebdomada. 
liehdomada  Giaece  a  septenario  numero  nomen 
accepit,  humana  quidcm  consueiudiue  septenis  so* 
lum  acia  diehus,  sed  Scripiurai  sacrae  auctoritate 
miiltis  spcciehus  insignis,  qus  lamen  cunc^ae,  ni 
falior,  ad  unum  iinein  spectant,  nos  scilicet  admo- 
nentos  post  operum  bonorum  pe  fectionem  in  Spiri- 
lus  sancli  gratia  perpetnam  sperare  quietcm.  Priina 
ergo  singularis  illa  hebdomada  et  a  qua  ca»tene  for- 
mam  capeasunt,  diviua  esioperationesublimis,  quia 


Vesperuro,  apparente  stella  ejusdem  nominist  de  B  ^<'>''*i"U'>  ^^  diebus  mundi  ornatum  complens. 


qoapoeu 

Anie  diem  ctaoso  ooniponct  Vcspe  r  elympo. 
Conticinium.  qnando  omnia  coniicescnnt,  id  est, 
nilent.  Intempeslum,  mfdia  nox,  qoando  omnibus 
•opore  quietis  nihil  operandi  tempus  est.  Gallicininm, 

VARIANTES  LECTIONES. 
C,  tn  Ineme,  •  C,  eumeret, 

GLOSSifi  ET  SCIIOLIA. 
noleB  qotlisennque  terrae  umbra,  sed  qu«  iiascitur 
ex  solb  snbterratieo  meatu.  Nam  com  terra  sil  glo- 
Imh,  ut  ante  demonstratum  esi,  sic  el  sol  globos,  et 
Biajor  qoidero  qnam  terra,  necesse  est  ( qiiemadmo- 
dom  ex  optice  eonstat )  ah  altera  terne  parte,  qnam 
nol  non  aspieit,  umbraro  exire,  quae  mefc  aut  pyra- 
iniili  siroilui  est.  Cum  enim  maieria  lucida  rotunda 


sepiima  requievil  ab  operibus  siiis.  Ubi  noUndum 
quod  non  ideo  senarins  numerus  esl  perfectus,  quia 
Dominus  ui  eo  mundi  opera  perfecerit,  sed,  sicul 
Augustinus  ait:  c  Ideo  Doniinus,  qui  omnia  simul 
creare  valebai,  in  eodignatus  est  operari»  quia  nu- 


etoiudam  draconis  ,  ii»xCt6«fovTa  xal  x«T«eiff«CovTii. 
Quam mira  pro9'$o  Creaiori$  ila  temperavil.  Som- 
nus  frigidis  conciliatur;  ergo  ex  re  morialiuru  fuit  ut 
temporibus  ac  locis  frigiUis  longior  quies  bominibui 
daretur. 


CAMJT  viri. 
Brid.  Ram.  GLOSSiS. —  Hebdomada  Grmee  a  upte» 


esl,  et  In  ejus  radiis  posita  alia  materia  crassa  seu  r  "^^  numero  nomen  aecepit.  IJebdomada  Graece 
epaca,  omnino  necesse  M  priorem  partem  mjiteriae     Latine  septimana,  quod  septem  habeat  mane,  id  est,* 


opacae  illastrari  adverso  lomiiie ;  alleram  vero  ob- 
Moram  lon|ius  mananie  umbra  ad  (Iguram  pyrami- 
&,  exquo  Kicile  intelligitur,  hanc  ombram  e  regione 
semper  conira  solem  esse  posilam  ac  liicipicnte  sole 
•e  mergere  versus  occasiim,  a  parte  exortiva  taiitum 
se  in  altum  lollit  umbra,  quantuni  sol  siib  terras 
nbii;  dum  autem  diniidia  noctis  parte  iransacta  est 
inhypogeio(8ic  enim  vocant  Graeci  suhterraiieuni 
eoin  locuro  quem  sol  occupat  roedio  noctis  )  umbra 
lerrae  verstis  Austrum  proclinat  sublimis  super  ter- 
raro;  onde  et  profunda  et  alla  nox  apud  poctas  ex 
ratioiie  physica  intelhgilor.  Isthasc  si  voles  clarius 
intelligere,  respice  figuras  umbrarum  qiias  apposui- 
mns  libro  primo. 

iAmam  qum  infima  planetarum  currlt  aiiquaudo 
rontinqi.  Quoroodo  lunas  eclypsis  iit,  satis  inielle- 
com  iri  existimo  ex  iis  quse  diximus  in  scholiis  prinii 
litHi.  Qiiod  autem  aliis  sideribus  lumen  non  auferalur 


per  septem  dies  currat.  Inler  hehdomadam  per  6 ,  el 
nepdomadam  per  p,  hoc  distal,  quod  hebdo  esl  con- 
<it)io,  uiide  hebdomadae  dicuntur  conceptlones ; 
hepda  vero ,  per  p,  dicunlur  septem.  Unde  hepdol 
mada  diciiur  sej»timaiia.  Marcu*  Varro,  in  librls,  id 
est,  de  Hebdomadihus ,  septenarii  numeri  virtiites 
varias  desoribit.  Marcu^  Varro,  bomo  omniom  acii- 
tissimos,  etsine  ulhi  duhitatioiie  doctissimus,  xu 
libros  scrifisii  aniiquitatuin ,  iiiter  quos  sex  de  lem- 
noribus  composuii.  De  qiio  Terentian.us  elegantissimo 
versiculo  breviter  ait:  c  Vir  doctissimus  nndecuiique 
Varro ,  qui  tam  inulia  legil ,  ut  aljquid  ei  scribere 
vacasse  miremur ;  tain  multa  scrip^jt,  quam  multa  vix 
quemauam  legere  potuisse  credamos.  i  Si  vis  audire 
quid  do  eo  beatus  Augu»iinusdicit,  lege  librum  de 
Civiiate  Dei  sextum.  Isnumerns,  id  est  jjeptenarius, 
septentriouem  majorem  roinoreuique  facii  in  ca»lo , 
eiveixilias,  quas  Grjeci  pleiadas  vocaiil,  etstrlla^ 
per  umbram  terra!,  causa  est  quod  alia  sidera  alliora  D  errantes.  Ipse  quoque  zocliacus  seplenario  numero 
snnt  quam  ombra  terrs  poiest  pervenire ;  itaqne  n^  c^ret.  Nam  in  septimo  signo  ftl  solstilium  a 
snpra  luiram  umbra  detiiiit  in  conum  pyraiiiidis,  id  esf , 


in  verttcem  seu  acotam  extremitatein.  Est  enini  solis 
orbis  longe  ac  niulto  amplior  quaiu  terne  sphaera ; 
propterea ,  sic  exigente  raiioiie  luminis ,  corpuris 
lanbra  in  immensam althudinero  netuit  perveuire,  et 
■ol  radios  suos  non  longe  a  terra  iteruid  componit ; 
unde  diciiur  sol  omnia  videre,  quemadmodum  et  Uo- 
meri  ooto  versiculo  celebraium  est : 

ei  cosltfm  idero  icmjxtw  vocat,  id  est,  sine  nocte;  in 
coelum  enlm  umbra  lerrae,  qoae  nox  dicitur,  perve- 
Atre  n<>n  poieist. 

Ciiiii  vifima$  ncf  eirculi  abMa$  plena  peiierit.  Absi- 
d«i  quid  sinl  in  phinetarum  orhibos ,  ex  sclioliis 
et  fignris  primo  libro  appositis  facile  intelligitiir ; 
nccepit  nulero  Beda  hoc  loco  aiisides  pro  cir- 
ciilorum  comroissuris,  quas  recentiores  vocaut  caput 


bruma,  in  septimo  bruina  a  solstitio,  iti  sf  ptimo  aequl- 
noctiuiu  ab  aequinoctio.  Luna  quoque  pene  quatci 
septenis  diebus  intfgrum  suum  coiilicit  cursum. 
Prima  ergo  siiigularis  iila  hebdomada,  et  a  qua  cae- 
ler;c  fonnam  cappssunt ,  septem  dies  tantum  habiiit. 
Vbi  notandum  ,  quod  non  ideo  $enariu$  numeru$  e$t 
perf€etu$,  quin  Dvminu$  in  eo  mut^di  opera  perfeeerit 
$ed,  $icut  Augu$tittu$  ait,  scilicel  in  lib.  de  CiviUte 
Dei  uudecimo,  in  eo  scilicet  numero,  id  est,  souario. 
Quia  numerue  illc est  perfectu» ,  id  esl,  senarius.  Par 
numerus  esl ,  qui  dividi  aMiuis  partibus  potest ,  ul 
duo,  quatuor,  oclo.  Impar  vero  numerus  est,  qui  di 
vidi  aN|uis  parlibus  nequll,  ono  medio  vel  deflcionte 
vcl  superaiite,  ul  trla,  quinque,  soptem,  novem.  Per^ 
fectos  aulem  numerus  esi,  qui  suis  partlb.  adiiuple* 
lur,  ut  senarius,  qui  non  indiget  adjunctioiie  alterius 
ad  perfcctionem ,  sed  divisus  non  plus  hahet ,  quam 
perfectns,  iiec  minus.  Sic  ei  viginii  octo  faciuutiutr» 


m  BEDM  VBNBnABILIS  OPBRUII  PKRS  l  ^  DlDikfiCALICA  GENUINA.  S28 

mem  esl  ilie  perreciits,  ul  erum  per  huiic  opera  sua  A  hebdomadis  •  addiicereiii,  moi  hano  iii  hadem  bmO' 


probarei  esse  tterfccta,  qui  8uis  pariibus  primus 
unptflur,  id  esi,'  sexU  et  lcrlia«  dimidia » qvx  suni 
uiium»  dub  ei  trla,  el  sinuil  sex  fiuni.  i  Ad  hujus 
exemplam  divln»  hebdomadis  secoDda  hominibut 
obeervantia  inandaiur,  dicente  Domino :  Sex  dUbui 
^jferabtrU^  faciet  omnia  opera  tua ,  teptimo  aulem  dU 
tabbati  Oomini  Dei  tui  non  (adet  omne  oput  tervile  in 
eo,  Ses  enim  dlebut  [ecU  Dettt  ccr/um  et  Urram^  mare 
ei  omnia  quas  in  eit  tunt  ^  et  re^uievit  in  die  teptimo. 
Qnae  populo  Det  bebdoinada  ita  compuUbalor  anti- 
quilus :  priina  Sabbati ,  ?el  una  Sabbati  Eive  Sabba- 
iorum;  secunda  Sabbati,  tertia  Sabbatl,  qiiarU 
Sabbati,  qulnta  Sabbati,  sexU  Sabbati,  septima 
Sabbali»vcl  Sabbatum.  Non  quod  omnes  Sabbato- 


ruiii  denexere  deorum.  Prjmam  vldelicei  diem  6oli, 
secuiidam  Luns»  ieriiam  Marti»  quarum  Nereurio, 
qtiinUm  iovi»  sexiam  Veneri,  sepiimam  Saturno 
•  dicentes ;  eisdeni  otique  moustris  stios  dief,  quihus 
eierrantia  sidera  consecrantes,  Umetsi  diverso  unline 
pnUutes.  Cxisiimabant  enim  se  habere  a  Sole  spiri* 
lum*  a  Luna  corpus ,  a  MarU  fervorem » a  Mercurti) 
sapiei!liam  ei  vcrbum,  a  Jove  ieniperantlam.|  a  Ve- 
nere  volupUtem ,  a  Satumo  tardiutem  :  credo  qiiia 
sol  in  medio  planetaruin  posiius  ioium  mundoro  soi- 
riiiis  insUr  caleracere  ei  quasi  vivittcare  videtnr^ 
Ecclesiast^  aticsUntc,  qoi,deipso  loquens,  aii; 
Cyrant  g^rando  vadit  tpiritut ,  et  in  eirculoo  tuot 
revertiiur.  Luiia  per  humoris  roinisieriom  emicils 


ruin ,  iiqp  est,  requietionutn  dies  esse  potuerinl,  sed  B  increroenium  corporibus  suggerii.  Marib  steila , 
quod  a  requieiionum  die,  qiiaisoo  nomine  ei  cuHu  utpoUsoli  proxima,  calore  simul  ei  naiura  ttl  fer- 
singularis  excellebat,  prim)i,  vel  secunda,  vel  iertm ,  vens.  Mercurios  perpeiuo  cirea  solero  discurreiMto  • 
vel  cseterae  suo  quxque  censerentur  ex  ordine.  Ve-  quasi  iiiexhausu  .sapientire  luce  radiari  puUbaiur» 
rom  gentiies  cum  observationem  a  popiilo  Israel     Jupiter  frigore  Satonii  et  ardore  Mariis ,  yaciiide 

VAKIANTES  LECTIONES. 


I  B,  C,  texla^  teriia  et.       *  B,  C,  editcerent. 


•  B,  C,  dicantet. 


GLOSSie  ET  6CR0UA. 


centenarium;  sic  Intra  millenarinm  coxcvi;  inlra 
ox,  viii*  cxxvin.  Vt  etiam  per  /mfir,  scilicel,  senariuin. 
Qni  scilicei  senarios,  «tiis,  sciiicei,  in  partibut  primut 
implelur.  Ideo  primus,  quia  suni  eiiam  aliiperfecii , 
qui  similiter  implei^iur  suis  panibus.  Sexta  sciiicei 
parte.  id  esi,  unum;  tertia  scificet  pario,  id  esl,  duo ; 
et  dimidia  scilicei parie,  id  est  •  tria.  Ad  kumt  exm" 
plum  diviHi»  hebdofnadit ,  teeunda  tciticet  Mdonuida^ 
kon^nibut  observaada  mandatur.  Secunda  hebdo- 
iiiaito,  qiiae  a  priina  formam  accepti,  sepiem  similiier 
dies  deinc<>ps  habuil.  Verum  tjentUet  cum  obteruoe 
tionem  aponuto  Itrael  hebdomadit  ediecerenl  t  mox 
bane  in  tauaem  tuorum  deftexere  deoivm.  Pagani  ex 
pegis  Aiheniensium  dicti ,  nbi  exorii  sunL  Ibi  enim 
inlocis  agrestibtis  et  pagis  gentiles  lucos  idolaque 
sutuemni ,  ei  a  uli  initio  vocabutum  pagani  soriiti 
sunt.  Ceniites  suni ,  qui  sine  lege  suni ,  ei  nondum 
crediderunt.  Dicti  aoiem  geniiles,  quia  iu  sunt,  ui 
fuemui  geniii ,  id  et^i ,  sicul  in  carae  descenderuni,^ 
sub  peccaio  scilicei  idolis  servientei  •  ei  iiecdum  re- 
geiioraii,  proitide  geniiles  primiius  ntincupabnniur. 
Ipsi  dicuniur  Crasce  eihnici.  Eihnici  enim  ex  Gneco 
111  Laiinum  iiiierpreuniur  geniiles.  Elbnos  eoim 
Gni*ee  gens  diciinr.  Eitdem  ulique  monttrit  tuot  diet 
quibut  et  erraniia  tidera  contecrantet. 

Inter  ceelum  terramque  teptem  tidera  pendenl,  cer* 
tit  discreta  tpaliit^  quas  vocantur  errantia^  contrarium 
notndo  d§entia  curtum  ^  id  esi,  lasvum,  iUoumper  in 
dextra.  prteeipiti.  Et  quamvit  attiduee  converuone 
immentw  ceteritatit  etoUanm  ab  eo ,  rapianturque  in 
oscatut^  adverso  tamea  irof  motu  per  tuot  quaque^  id 
ett,  inceuut,  patmtt,  adverlunmr^  nunc  inferiut.  nunc 
ouperiutf  fropterobtiquitafemtianiferi  vaganlia.  Radiit 
autem  totu  pnepedita^  anomata^  vet  retrograda^  vet 
sl'/ltoiiarta,  fiunt.  Inter  cceium^  in  e>i,  ftrniamentutn. 
Terrqm^ue;  id  est,  in  scthere  sepii*ni  siilera.  De  |>la- 
lietis  dicii  jiendent^  scilicei,  quia  non  cobasrint. 
Pendentdlcii^  quia  non  suni  ttxa  in  firmameuio,  si- 
c«l  csura  »idf  ra.  Sol  ei  luiia ,  ei  quioque  plaoeLo 
non  suni  infinnaiiieniopositae,sed  inxthere  pendeni, 
quia  ergo  vicina  sunt  ttrmamenio,  IJeo  in  firmamento 
po>iUB  dtcuuiur.  Diicreta  «  disiinfeU.  DisunUa  inter 
so,  et  divisa  certis  siMftii.  Conrrnriiiiii  ciirsMm,  id  e  t, 
l»vmu,  id  esi,  siniaiium  agentia,  quia  contra  n  un* 
doni  perguni.  Coelom  in  dexirum  ab  Orieiiie  in  Occi- 
deoicm  flecitiur,  planetsc  e  regione  ab  Occiiiente  io 


Orieiitem  in  laevum  volvuntur.  Qnamvis  aglliiascoi* 
hsiis  spherae UnU  sit,  nt  corhum  planeurum  prspe- 
diat,  illafqoe  jmp^tu  suo  rapiat,  aique  ideo  videoiiir 
nobis  ourrere  ad  Occidentem,  cum  Umen  seroper  !<&• 
raniur  ad  Orientem.  Nam  cursnro  suum  Booquafn 
aaiitlunt,  licei  ad  cursum  spbaeras  ccelesiis  vl  'eante 
ferri.  kle  locus  varie  inUUigiiur.  Priroum  eniro  sic : 
C  Curo  enim  homo  converiit  farieni  ad  solls  oocasum« 
sinisira  pars  ilirus  de  Au^irali  paru  eril ,  oonira 
quaro  pariem  omnes  planei»  curmni  ab  oecasu  ad 
onnm.  Yeleiiam  ierra,  quae  voeaiur  muodos,  adH- 
cei  homo  supinus,  cujus  capui  adOrieoiero  esi, 
pedes  vero  ad  occasoro ,  conlra  cnjos  slnbiraro  m- 
num  omnes  ptaoeiae  curruiii.  Vel  eilam  oroue, qnod 
esi  cooirarium  laevum  diciinr;  qoia  ergo  oonira 
mundum  currani ,  Ideo  dicuntur  currere  in  faevttm. 
Illo ,  scilieei ,  inundo ,  qui  seriiper  in  dexieram  par- 
iem  volviiur.  Pratcipiti ,  id  esi ,  volubili.  Ateidna  , 
id  esi,  conlinua,  quia  mundus  In  unaquaquo  4io 
cir«  a  ierras  advolvitur  cum  sua  nocte  viginti  qua- 
luor  horis.  liein  :  sol  ci  luna  caeieraque  pla* 
netaram  siells  non  suni  flxa  in  ccelo ,  ui  caeleri 
sidera ;  sed  in  aero  feranlur,  qu»  Graece  planeiae, 
l^tine  auiero  sidera  erraniia  nuncupaniur ;  non  qnod 
i|»sa  erreni,  quaR  cursus  suos  secundum  divlni  Inipe* 
rii  dis{>en>attonem  peraguni «  scd  nos  errare  In  sui 
l^  moliis  iiivestigatiaiie  fai  iant,  cuin  inierdum  In  An- 
^  sttum,  interdum  Sepientrionem :  plerumqoe,  uiqui* 
tlain  diciiul ,  contra  inundum ,  nononnquam  cam 
inando  feruiitur.  Ilem  :  Sidera  erraniia ,  ouae  suni 
sopioin,  iion  seinper  in  eodem  loco,  ubi  prioie  feee- 
rant  otium ,  faciiini  vel  occasutn ;  sed  modo  ad  hifl> 
raa  zonas  bramalis  descenduni ,  modo  ad  alu  xniiae 
sobtitialisascenduni,  modo  raediam  lonm  aqtiino- 
ciialis  lineam  repeioni.  Sie  nimiram,  sle  sunt  hasretid, 
qui  lucem  veritaiis  promitientes,  nunqiiam  In  eodem 
siatu  docetidi  perduranl ;  sed  roodo  sic,  niodo  sic« 
docirinam  infonnantes,  ipsi  uiique  qu.im  sii  coniem- 
ncnda  lucls  i»slcnUiio  quain  pollicettiur  insinuani. 
Credo  quia  sol  in  medio  planeUram  positus,  ioioin 
muiiduni  spiritiii  in^lar  calefacere,  elquasl  vtvlftcare 
viiletur,  qoano  circulo  solis  conuis  e.  i  eoUocatis ; 
qui  iiroinde  ,  quia  oronibus  ln>;idior  esl ,  mcMliVNest 
coosiiiutus,  oi  lam  supernis  quam  inferioribus  luce« 
pnestei.  Lunaaniem.ideo  proxima  lerris  esi  po«*ia« 
ut  nocte  uobis  locero  faciiius  exhibeat.  Eeciedatu 


DG  TEMfOniiM  ttATlONB. 


sso 


Mipent«r.Yeiiiis,1amiirisveiiufttaif«qnaines  solis  \  s^ttmiuin  lomiiiare  e^t«  se  ccnsecrare  putabaiit; 


vieinliaie  pereiplt,  suo  c<*rnentes  ailicit  aspectu.  Sa- 
Hmut  eo  lardior  caeteris  planetis,  quo  et  superior 
ineeilii.  Nam  IXX  annis  si((nifenim  romplet,  inde 
Jupiier  XII  anuis ,  tertius  Mars  II  annis,  quartog  sol 
CCCLXV  diebttSt  et  qitadraute,  infra  solem  Venus, 
qjum  et  Lsdfer  et  Vesper,  CCGXLVUI  diebus,  a  sole 
.mu^piam  absistens  partibusXLVI  longius.  Proximom 
ilii  Mereorii  sidus  IX  diebns,  oejore  ambita  modo 
ante  solis  exortus ,  modo  post  oceaMis  splcndens» 
nonquam  ab  eo  XXIl  partibus  remotior.  Novissima 
Jnna  XXVII  diebus  et  VHI  horis  sif  nifernm  conil- 
ciens.  Uapc  igitur  erat  stultitia  gentilium,  falsa  ralio- 
clnatione  subnixa,  qui  quasi  jore  primam  diem  soli. 


dein  ordinaia  altematione  lerti»  diei  priuiam  a  sole 
stellam,  quarta!  priinam  a  iuna,  quini»  secutidam  a 
ao'e,  sexltt  secondam  a  luna,  septiro»  teriiam  a  sole 
prspooebani.  Ferias  vero  babere  cierum  primas 
papa  Sylfe6ler  edocuil«cai  Deo  soii  vacanti  minquaiu 
militiam  vel  negociationem  liceat  exercere  mun  la- 
nam»  dicenie  Psalmograpbo :  V«eal€4t9ldeie,qu0» 
tdmn  eg^  um  Deu$.  Iteroque  Apostolo :  Nem»  wi^aM 
De0  impticBt  $e  ne$atiii  teeulaHbut.  Et  primuni  qui- 
dem  diem,  qua  et  lax  in  principio  fieu ,  ei  Christi 
esi  resurreeilo  celcbrau,  dominieum  nuncupavtt; 
qnod  illi  nomen  jain  primis  Ecclesi»  temporibos 
fuisse  iodiium  tesUtur  loanneSi  qoi  diclt  in  Apo- 


quia  maxtmum  est  laminare ,  secunJam  lun» ,  quia  B  ealypsi :  Fai  iit  sptrtlH  tn  iffe  Damnko.  Deinde  seeun- 

GLOSSjE  ET  8CH0LIA. 
Ecdeftastes  autem  nitivo,  quinquageslm» ;  Peniecosten  accusalivo, 
quinqiuigesimaro.  Nuila  antem  ralio  sinii  loquendi 
atdicamtts:Camcomplerentardiesquinquage^itnani, 
aed,  Cum  complerenlur  dies  quinquagesim»; 
vel  eerie,  slcui  in-Grasco  legitur,  numeri  singularis : 
Ei  eum  eompleretar  dles  ^uinouageHini».  Ai  vero 
in  preeibas  ejusdem  diei  dicendum :  Ci  diero  sacra- 
iissimam  Penieeosten  celebrantes,  id  e»i  quinqua- 

Sesimani.  A  cujus  ^erbi  coosuetudine  puUinr  hujas 
iei  solemniUs  a  quibusdam  qai  Grascam  linguam 
neseiunif  etiain  noroinativo  casu  pentcco^ten  appet- 
lari  debere.  Venim  noUndam«  JuxU  bisioriamvquod 
apud  anliqiios  pentecostes«  i^  est  quinquagesiinae, 

aiio  lex  dau  eral»  ab  occisione  agiii  computabatur. 
lic  autem  non  a  Domini  passione*  sed«  sieut  beatu» 
Augustinus  exponit,  ab  ejus  resurreciioae  dies 
quinquagesimae.  quo  Spiritiis  sanctos  esi  missus^ 
coinpuUiar;qtti,  reilettuie  signi  veterisexemployipse 
sibi  manifestissime  die  Domini  eum  suo  conseeravii 
adventa,  quo  etiam  Umporiri  ariicuYo  veruni  pausdia 
die  Domiuico  monstravit  esse  celebraudum.  Nam 
sicui  hic*  sie  et  iltic  iu  ignis  visione  Deus  apparuit« 
diceiiU  in  Exotio  :  f  Toius  auiem  moiis  Sinai  fumiga- 
bai.eoquod  descendisset  Domiiius  super  eum  in 
igne.  I  Hic  ignis  el  sonus,  sic  et  in  monte  utnimque 
erat  el  ignis  et  sonitus;  sic  illic  fumus,  bic  l^uutiir 
linguae  divis»  veiut  ignis.  Nam  in  ipsa  dalione  legis 
ei  gratiae  ap^ret  evidentissima  Veteris  et  Nuvi 
Tesiamenii  disUntia.  Ibi  plebs  lonxo  subat  lerriu, 
hic  fldeles  laeUbaninr  Spiritus  sancti  graiia  accf  pia ; 
illic  timor«  hic  amor;  IIh  a  monie  lerruii»  bic  do- 
niom  intravit ;  ibl  legero  digito  in  lapide  seripsil* 
liic  Spiriiu  sancto  suam  gratiam  in  corde  slgnavii* 
Lege  in  anU  illam  glossani,  cujns  initium  est :  Ini- 
tium  sane  ei  causa  le^tiviutis ;  qus  etiam  sic  ttnitur : 
ob  reverentiam  resurrectionis  dominic»  tradidenint« 
Quwrtatepttm  men$i%  kebdomada.  QuarU  septinii 
mcnsis  bebdomada  erat,  id  est«  Sepiemb.,  qui  sepli- 
D  tnus  e»t  a  Marlio.  Ilic  poniiur  niensis  pro  una  die. 


fllCesUmfe,  ftii  4e  ipsa  taquen$  dt 
a^liellaiur,  qui  cmium ,  id  esl,  Eeclesiam  eongregei« 
Cohelei  llehraice,  Kcciesiastes  Grasee»  concionaur 
Lfttine.  Dictns  aatem  eoncioaator,  eo  quod  conclo- 
netur  ad  popuium,  id  esi,  loquatur,  et  serroo  ejua 
aon  speclaliter  ad  uniim,  sed  ad  universos  generali* 
ter  dirigaiar,  dicens  omnla  quae  in  mundo  cemimos 
carloea  ci  brevia  esse,  ei  ob  hoc  minime  appetenda. 
Gynme  tfVraMda  vadit  fptrltaf,  el  in  dreutos  iua$  re* 
ferUmr.^  Hiijus  versiculi  glonsam  iu  ante  capitulo  !S6, 
pleoiter  invt  nies.  Jf e r(ti  etetta.  at  poU  poli  Vroxiina, 
catore  sitiiul  et  natora  fervens.  Mars,  ares  Grsece  ap- 
pellator ;  ares  autem  virtus  interpreutur,  Mars  quasi 
magna  virtus  vocatur.  HereuHu^^  qiiasi  mercatorum 
»>^cac«  id  esl,  doroinus*  Intcr  mercatores  enim  sermo 
abttiidai,  ideo  medius  dicitur  inter  deos  et  homlnes, 
sermo  enim  inter  deos  et  bomines  fit.  Credebant 
enim  eom  aliquando  esse  in  coeio^a^iquando  iii  terris. 
¥eaMa  pnlebritadine  sai  aspf  clas  provocat  bomines  p 
ad  ifiiueiHkim,  quae  sola  nlanetarum  praeier  soleiu  ^ 
ei  looam  umbram  facere  dicilur.  Veiins  dicitur  ves- 
per  ei  Incift  r.  Sat$amu$  est  a  $aturando  dicius :  oui- 
dam  lioino  erat,  at  dicui.t.  in  lutia ;  qni  cam  diviiiis 
auis  hoffiiiies  fame  pereuntes  saturaret,  Saturnns  ap- 
pellatus  est,  et  in  divinum  rapius  hoiiorem.  JupHer 
ergo  qtiasi  xetos  pater,  id  esi,  pater  fulniinum  dicitur. 
Bsee  enim  siella  a  circulo  Saiurui  accipiens  aquani, 
a  Martia  »iella,  qiue  Infra  illum  est,  baurit  i^nciii. 
Cttfls  Sttieni  prsegnans  igne  et  aqua,  ellicitur  instar 
biraiiili   lignt»  iamnia  decocti  spargii  fulmina  iu 
niodaa  vaatoideria  apparentia.  Septem  plancte  iu 
suni  la  ordlne ,  Satiimus«  Jupiter,  Mars»  Sol,  Venus« 
Mercorlas,  Luna. 

Feria$  uro  kakere  clerum  primue  papa  Sytve$ler 
edocuU.  Sie  legitnr  in  Levitico,  cap.  xxui.diceniem 
Dooiinnm  ad  Moysen :  c  Hae  sunt  fcriae  Domini  sanclae, 
qoas  celebrare  debebitis  lemporibiis  suis.  Mense 
sepUmo,  deeima  quaria  die  mensis  ad  vesperem 
pbasae  Domini  est;  et  decima  quiftla  die  roendis  hu- 
jns,  soleBsniias  axymorum  Doniiiii  est,  septeni  die- 
bttt  nxyma  comedelis,  dies  priiitiis  erii  vobis  cele* 
beninitts  sanctusqae,  etc.  > 

Saykatum  ex  veleri  Seripiura  reltmit/,  nilnt  verHtt$ 
arammatiearum  (eruta$^  qui  $icul  Kuienda$^  Nana$  et 
IduM^  itaeliam  [eria$  pturali  tanlum  mmero  profe- 
remdaa  e$$e  decemunt,  Forula  gesUmen  erat  gramuia- 
lieoram,  ut  ipsu  etiam  gesUmiiie  monereul  discipu- 
los  ferveaies  el  ardenies  esse  debere  ad  discenduui, 
qnta  leruUi  igneae  naturae  est,  percussus  enim  ea  ali- 
qoia  potlus  calorem  quam  dolorein  senlit. 

T€rt$aepecie$k^domaii$incetebrationePente€0$te$ 
agkyr.  Hie  septem  dles  pro  uno  die  ponuntur  quia  se^ 
tietae^iero  q«adragintanovem,addila  moiuide^fluniL. 

€wm  eempterenttar  die$  Penteco$te$.  Male  quidaui 
Codiceebabent  Penteeoste;  nam  Peniecoste  nomi* 
iiairroeasu  qulnqnagesima  dicimr;  Peolecosies  ge- 

PlTlOL.   XC. 


Seiitimus  inensis  pro  seMtenario  sui  ordinis  n«meio, 
hebdoniada  appellatur.  Vel  certe  idem  sepUm  men- 
ses  bebdomada  appellantiir,  pro  sepieiiarii  numeri 
r<aliurie,  quae  per  septeni  liies  primam  fecit  bebdo- 
inadatn.  bcienaum  namque  secundttm  Aitgttstinum^ 
pontilicem  oniiii  die  per  aiinuin  intrasse  sancia 
sancioruui,  sed  non  obtulisM  sacrificittni  sangttinis, 
tiisi  Unium  bac  una  di  sig.  au  die.  Qua  etiam  ex 
cansa  memoratur  semel  in  anno  introiisiev  aeoMl 
videlioet  ofleren  'o  sacrilicioui  sanguinis»  qna  sola 
per  annuni  pontifex,  dertlicto  foris  popuio,  intrabat 
in  ftancU  saoclorum.  Uiia  eienim  Uniwnroodo  per 
atinum  solemniUs  erjt,  in  qua,  poniiOce  sancu 
sanctorum  iiitrante,  uulluui  prorsus  hoininum  iuira 
forestempli  reiuauerelicerei,  sed  miiea  lempore 
oblationis  juberenlur  orare.  Uxc  autem  erat  sutuu 
soiemnitas  paschu^,  septimo  meiise,  decimo  die  meu- 

II 


»1 


BEDJB  VKNBRABILIS  OPERUM  PARS  I.  -  DIDASCAUCA  GENtmiA. 


cmAri*^^  teniBm  leriam^  qoarim,  qiilnum».el  A  eemmagBMii,  impleu  dbpentatioiiecinrieypetff»» 


prlnm  taiiciiiBem  eoeletlis  legel  Jamms  i 
III  apiMwealaiiiic  f»liiilDeipre«oMa«qei  Ibriai 
poiiti,  pffmaloianmr  eldillfimttt  adveaftmn  qfna.  UM 
BotaAdnm  qab  aieai  qiiidam  immmidl  per  legem 
priaBa,  terliat  el  aeptiaM  die  J«belia«lmr  loslrari.  tie 
el  primiia«  lertiiit  ac  topilmat  meBtit  aoit  quiqile 
ceremoolit  eitiiiere  tolemiiet.  QoinU  hthdamadn 
aeplimi  anni»  qno  tolo  popnloa  ab  agrieolaiidi  dpem, 
legia  imperio  vacabat,  dicente  Domino  :  Si» mmk 
tmtefmm  iKmn»  ttpilme  orttnMt.  Seila,  annlinbi* 
lmi«  boeeal,  remittionit  bebdomadiietit  qme  tepiem 
bebdomadibna  annomm,  boe  etl»  Xlil  annit,  teii- 
Inr;  qna  expleU,  boccal,  qninqoiigeaimo  demom 
demlictq  forlt  populot  uncu  tanclorom  inlrabal,  .  anno  Inoipimuet  lobm  darioa  rmonabnnlt  ei  ad  en»» 
annoit  Anlea  frualbot  t  boc  ett*  frumenlit  vini « d  g  oett  jnxu  legcmt  pottettio  refertebaior  antiqoa. 
oleit  nx  ordioe  collectia :  tigniOcant  letum  Pontill- 

VARIANXE8  LECTNNIBS. 
«  Add.  telmwiftlf t  C 

GLOS&A  ET  SCHOUA. 


HbsUm  de  suo  ddneelentt  Sabbaiom  et- 
Scripiom  retinoilt  nibil  veriiot  gmmBMllcorom 
regulnat  qol  ticot  Calendaa,  Nonatt  ei  tdntt  iu  eiiam 
feriat  plnmli  Uniom  nomero  proremndaa  eme  decer- 
nunU  Terlia  apedet  bebdomadla  In  celebmiione 
Penlecotiet  agitort  VU  vldclioel  teplimanit  dieram 
ei  roonadOt  boc  etl,  L  diebot  Impleta.  Qoa  die  el 
Moytet  ardenlem  contcendent  |n  moBlemt  legem  de 
ctrio  aceepllt  el  Cbritlot  lo  linguit  Igoeit  tpiritnt 
tancil  gmiiam  de  cmlo  mltit  Qoaru  aeplimi  mentit 
ertt  bebdomada,qulaolemniuiiboaprmclaria  pene 
tolut  expendebaior.  Inier  qoaa  *  prmcipoe  dlet  pm* 
phlalioott  emlnebatt  qoa  aola  per  annom  ponlif»^ 


titt  qom  diet  propitiationla  tlTO  expbllonlt  Toca* 
belurt  qola  videlicoK  oMaUt  in  alum  bolocaoali 
victlmit,  ttngolt  in  tancU  tancloram  ad  expiandnm 
Inrerebator,  Qninui  kebdomada  t^tml  muii,  qoo  le- 
Ui  popnlat  ah  Mfrkolandi  aper$  iagi$  impefio  vacoiaU 
H(c  ponitor  annut  pm  ona  die,  nuia  itll  teptem  anni 
pro  aeptenario  lanlum  numero  nebdomadk  nomine 
cententor.  5«sfn  nmii  jabUmU  Aoe  ttl,  rmUmnii 
Mdemedn  ttit  qnnr  §eptm  MdommUkiM  anmnMm^ 
Aottttt  qnedmfinin  nowm  anttU  itsinir.  .Hic  po- 
BuiUor  teptem  anni  pro  ona  die.  Annl  jubiUrit  Id  etlt 
quinqnagetimlt  boc  etlt  remiaiiooiti  Qam  teoimi^ 
hehdomadikui  mmonun  te^inr.  Id  etlt  conlldtor. 
Nimqoe  tepiem  aeni  tei>liet  muliiplicali  quadra- 
ginU  iiovem  explicani.  ItU  texu  bebdomada  efUd* 
tur,  ex  bebdomada  qoinis  tpedd  seplioicompnuUt 
et  kleo  dicilur  ex  t^jHem  bebdomadibnt  annorum. 
In  qutnU  eoim  bebdomada  conlinentur  tepiem  anni ; 
In  itu  tunt  teptem  teptieSt  id  M,  quadraginU  no- 
vem.  Soperioi  enimt  hoc  etl  in  qolnUt  annot  pro 
unt  dte  poniiur ;  hic  teptem  anni  pro  una  die  poniin- 
luft  el  mouantnm  ad  teplem  bebdomadett  annut 
pro  una  die  ponilur ;  In  qoanlom  vero  ad  unam 
bebdomadam ,  tepiem  anni  pro  ona  die  ponunior. 
Q^ ,  tcilicel  texta  tpede  bebdomadia  expleta  t 
iii^#^rt«i,  tdllcel  quam  In  aliit  tolemniuiibut 
ritenabanu  Eo  enlm  tempom  veniebant  omuet  in 
dviUtemt  et  retonabani  lubmt  ^l  tervi  empiiiii  et 
andllm  dimiUebaniur  liberit  ei  agri  ei  vinem  rever» 
tebantur  ad  priilinum  poetettorem  gratit.  Lege  in 
Levitieo,  c.  xxv,  ubi  tcripium  eti :  <  Sex  annto  teret 
tgrum  luum,  ibique  de  quiuu  el  texu  hebdomadat 
ei  de  tubit  iit  tcripium  inveniet :  Nuroembis  quo- 
que  libi  teplem  hdKlorotdat  annonmit  id  etl;  teptem 
teptiett  qum  timul  fadunt  quadraginu  novem;  el 
dangei  bncdna  mente  teptimo  dedma  dio  mentbt 
propiiiailonit  lempore  In  unhrerta  lerm  vettrat 
tanctiflcabisque  annum  quinquagetimomt  el  voca- 
bis  mmit^ionein  cnnciis  babiutoribua  Umt  im^ 
ipno  etl  euim  jobibeus.i  Hat  igitur  lubatt  Domlno  ju- 
bemO}  pertootbant  tacerdolMt  quando  eomm  Jotue 
muri  Jericbo  rundiliit  corraeruni.  Qood  mytllce  In  hac 
Ecdeaiacompletortin  qua  per  tepiemdiettbocettt  per 
omne  leinput  hqjut  vit«  pracdicaloribut  lobain  do- 
elrinae  insonaniiboat  omub  rdrtiludo  infidelium  roil. 
JoAB.  Nov.  ScBOLu.  —  Baclenua  Beda  Imcuvil 
ptriet  lemporla  qnat  radi  couvertio  raundit  id  eti^ 
natumlea;  deineeiit  proteqoitor  lempom  qo«  tu- 
miintor  ex  mytllco  exeinplo  divin»  opemlionitt  qu« 
suprt  dixil  ette  consiiluU  ex  aucioriUU  Dei.  £bl 
auicm  bebdoina  seu  hehdomada  Graeca  voXt  tigni* 
acaut  tepUmanamt  quam  accipimot  pm  teptem  dio- 


ram  tpaiiOt  qom  temporia  mtloneqoe  ex  atondl  ank- 
bltUt  neque  ex  tlelbram  curtn  deprdmnditurt  ted  divi- 
na  pffaeceplione  inhrodncu  esl  ui  videllcel  per  eex 
dlea  bomlnea  epemrentnr  prolanat  aeplinnim  aoUm 
vacaiione  rerum  exUrnarum  Deo  Ibcereni  tacram. 
Vduii  cnm  ipte  tex  diebut  moBdom  creattei,  tepli* 
mo  qofevil.  Hujat  bebdmBad»  prUna  eai  Sabbaiomt 
rdiqui  tex  ex  ordine  ab  anlegreaao  Sabbalo  deno* 
mlnaalnrt  ut  prima  Sabbaiit  tecunda  Sabball,  el  alo 
ddncept;  ot  not,  dies  Lnnmt  Martis;  Mereuril*  etc, 
qoodneniiiiiinm  ett.  Ccdetia  reriarom  nomino  mli- 
quotdietappellatt  qnam  contoeludinem  Sjlvetlor 
Homanut  ponlirex  inlroduxil  primom. 

Sed  ticnl  An^iinottf<l :  Dominu*  qmmmda  tM^ 
eic.  De  perrecuone  numeri  tenarii  el  tenleBarii  o& 
proresao  agunl  Ariibmetidt  ol  Boeiiott  ubro  BriNKi 
AHdimeiicet;  Georgius  Valbt  lib.  tt  capp.  1«»  17. 
Vide  Maerobiumt  auper  Sominium  Sdpionitt  Ub.  u 
Q  capp.  5, 0.Porro  de  septenarii  encomiomulu  tcripu 
tnnl  a  Cbritlianit  et  gentilibut ;  a  l^lbagom  lom  vtr» 
gOt  lum  Minervot  lom  Amelor  appdhur,  qoodterom» 
qui  inim  denariuro  sunt  Duliuro  f  ignait  nec  a  qnoqoam 
gignaiur.  Naro  qualuor  a  binano  gtgnilor ;  com  qoo 
oclonariom  parii;  aex  autem  a  d^ade  pariterglgoi- 
^t  el  gignit  iriOt  trioariot  vicittim  tex  et  Bovom^ 
qulfiariut  pariterdecem;  teptem  verotobi  nnlinio 
gignilur,  neque  ollum  alium  parilt  quando  bla  vs 
elBdunt  plom  <|uam  intm  denarium  coniineMir ; 
biyut  tubtiliUlit  plurimit  araomentia  prmponont 
aepienarium.  Vtde  eiiam  A.  Gellinmt  lib.  iii«  cap.  IIL 
Primam  9idelket  diem  $oU.  Geniilet  tepltmanm 
diebut  iropotueruni  iiomina  plaiieuram  cqiot  rei 
eliam  vestigiuro  tervai  iingoa  Gernianiei;  namdiom 
Dominicum  a  solCt  Sontag;  tequeniem  a  Immt  Mod- 
lag;  tertii  ei  quartidid  nomina  GermaBicat  qBid 
tibl  vdlnit  noindom  fnveoi;  qoartot  a  tonHnuat 
Donnertlag«  inienigiiur  Jovit  esim;  teqnenlit  no« 
|.  men  a  Venere  corruptum  etlt  tic  Umen  ut  origo  re- 
^  manserit.  Pottrerous  esl  Stturtug.  Vulgo  eredilnm 
ea  primam  diei  horamt  qwe  ett  ab  exorlo  tolltt  eosn 
tob  doroinio  ejot  planeue  onde  diet  nomen  baboi; 
aecnndam  aub  eo,  qui  teqoilor  terramt  vertotn 
ceelo,  ei  tic  deincept  eo  ordine  qoo  eontliloli  tont  bi 
emlOt  qoa  terie  exacu,  ad  Saluraum  redemli  f ),  01, 
prima  bom  diei  Doiuinid  eal  tolitt  teconda  Veoerit» 
leriia  Mercuriit  quaru  LuD«t  qoinla  Salomit  aexUt 
qoeetlin  meridie,  Jovit.  Seo  boe  raiiono  eareit 
Bcqoe  a  veieribui  asirologit  Imdllnm  Inveaio.  Cor 
aolem  planeuram  in  dierom  asaignaiione  bob  ait 
aervatoa  ordOt  polchre  Beda  reddil  raiionem  pbytlr 
caTOt  aompiam  exqualiuu  el  vidderom;  qon  dn  m 
n  Locotoieodotof.  Eair. 


m 


CAPUT  IX. 


tk  kekdMatHbw  LXX  pr^pkedeii. 
SepCfaM  species  bcbdonadis  ^,  qoa  prophela 
Dankl  «liliir «  more  qtiidem  legit  •epteiiit  tfnnit  sin- 
gvlas  eomplecleiis  bebdomadax»  led  ooTa  ralkme  Ip- 
•ot  anBQt  abbrefiant,  duodeait  vSdeiioel  mentSbw 
haaat  tinfulot  dete  rrainant ;  embolitmot  lero  meiitet, 
qnl  de  «nnuit  XI  epaeUmm  diebnt  adcretcere  so- 
leni,  non  lege  pairia  lerlio  vel  allero  anno  tingnlot 
a^lcient,  ted  obi  ad  daodecimiim  namemm  aaget- 
eendo  per?  enirentt  pro  inlegro  anno  pariler  bMeront, 
Hoe  aotem  fecil  non  verltalit  cognilionem  qomren* 
tibvt  inTidendo,  ted  propbetiaB  more  Iptvm  qweren- 
liom  exercendo  ingeniain,  malent  utiqae  aoM  mar- 
gariiat  a  flliit  dautat  rraclooto  todore  invesligari , 


J>£  TEMPOIIUIi  lUTlQNB.  ^4 

A  ealio,  ti  finm  acctfit  peeem»m.  et  ddeitar  Mqiikiks^ 


H  aidueaimr  jutiiHa  tempiienia,  H  Impieaiur  wUa  ei 
praphetia.  ei  ua§atmr  eaueiui  eaueiarum,  HMW  dabioM 
quin  h»c  Terba  Chritti  incamationom  dcetgneni,  quS 
talll  peecau  mumK,  legem  elprophelat  bnple?il,  on- 
clttt  etl  oleo  Iselilim  prm  pariicipibat  toitt  el  qood  beb  • 
domadetLXX  per  seplenot  annot  dislinct»  CCCC  e t 
XC  aonot  insinoeni.  Sed  notamlom  quod  eaadem 
bebdomadat  uon  timpliciler  adnoUUt  tive  compu- 
uiat,  ted  abbreviatat  atterit.  occolte  tideUcel  1e- 
ctorem  commoiifnt  uibreviorettolitoannotnoveril 
indicaut.  Seifoerga^  inqoil,  el  auimadwfie  ak  eaUu 
aermaufi^  ut  iterum  eedifieeiur  Hierutatem^  utfua  a4 
Claritium  dncem  kebdamadet  Yll ,  ei  kettdomttdet 
LXII  eruui,  ei  runua  m^ficakitur  ptatea  ei  muri  in 


qoamprorasasaporcitfattidiotadetpectionecalcari.Bnii^Ktlia  frmporii.  Etdra  narranle,  dididmot  qaod 
Venim  ui  bcc  apertiut  elucetcani,  ipta  jam  angdi  Neemiat  cum  ettet  pincerna  regit  Aruienit,  XX 
ad  propbeum  dicu  Tideamus  :  &piHa^u,  inquSt,  anno  regni  ejut,  mente  Nitam,  impetravii  ab  eo  rot- 
kekdmuadet  akbreviaim  tuut mtpar  papulmu  iuum,  et  Uurari  murot  Hierusaem,  lemplo  motCo  anU Cyro 
taper  drhem  tauctam  tuam^  ut  eoummmeiur  preBuari'     permittenie  conslruclo;  iptom  quoque  oput,  ot  dM 

GLOSSiS  £T  SCHOLIA. 

iride  plora  apnd  Pontanum»  in  commenUriis  tuper  c 

tenteniiat  Ptolemaei,  et  lib.  iv  de  Rebns  eQBletUbni. 

<2a#  Luafer  H  umper.  Ooando  tolem  maiolino 

orlu  prMedit»  Luciler  diciuir,  colore    candemi; 

auando  sequitur»  colore  quidem  rerulgenti»  Tocatur 
letpemt;  unde  Grteci  Hespera  Tocantloca  ad  occi- 
denle»  potiu,  ab  oceatu  enbn  temper  aoparet 
Hetpemt  noelit  iniiio»  quam  partem  itline  Latini 
vocant  Tetperam.  Detumptil  autembM  Bedaexn 
lib.  Plinii,  cap.  8 


embolismos;  sed  in  hocillot  abbreviavit«  quiac  . 
nibut  illit  duodedm  mentes  unium  dedil.  Hinores 
enim  annos  notirit,  qui  Iredecim  mentet  in  lerlioi» 
Tel  tecundo  anno  babent»  intulit  et  pbiret.  Ergo  posl 
triginU  tret  anaot»  ubi  embolitmi  meoset  ad  doode- 
cimum  nomerum  eonvenhinl,  designaril  de  illit 
duodeclm  embolitmit  integmm  anoum  eoBtpalare». 
ot  tfc  in  anlea  otqne  ad  llnem  teptoaginu  bebdoaia- 
darum«  id  osl,  usque  ad  quadnngenlot  nooaginU. 
annos.  Unde  qoia  non  eompuuntur  in  bac  coa^Hi** 
^oiifMm  ab  eo  ngluii  duabut  parHbut  remaiiar»  C  talione  anni  tmecim  mentium,  sed  duodecim  Un*. 
'  ^ tom»  lll  ut  ploret  anni  intelKganlur  notlrlt  annlt  ei 


Apad  Plinium  legiiur  tiaiuH  tribut,  cum  quo  eon* 
ttntlunt  magis  quse  Irailuni  recenliores;  quare  ne* 
gHgeulU  detcrifoendi  committiim  vilium  etto  arbi« 
iror«  aal  Bedam  meihoria  Uptom. 

CAFOT  u. 
Bmo.  Rau.  Glossjr.  —  Sepiima  tpedet  kebdo» 
madit  esi»  qua  froplMa  Dautel  taimr.  De  seplua- 
gUU  bebdomadibin  abbreviatit  tuper  popolam  Dei, 
ot  contommelur  prwaricatio  loUos  mondl  ia  pat- 
tiooe  Cbritli,  cuni  lalerit  peccalum  mundi«  eijutti- 
iiam  adduxeril  Evangelii«  varia  Patram  ett  expoti- 
iio*  Namqoe  propbeu  IHiniel  Ulet  contcr  ptlt  beb- 
domadat.  Qoa  tcilicet  specie,  mare  teait  ioeo  dicil« 
quU  timiliier  complecluiilnr  in  isu  tfngolm  bebdo- 
raadte  septein  annis»  ticttii  in  texu  tpecie  facliini. 
Lrgaliur,  Id  ett,  per  legem.  Anuit  tepieuit  eiuauiat^ 
tcllicel  ex  Ulit  teploexinu  compteeient^  \i  ett, 
colligentt  Termtnmit,  tcilicel  Ulas  speclet.  $ed  uo 


miooret.  El  si  aliqub  tecondum  itum  suppuUti  'nem 
annos  eompuUret»  nuUa  «ms  Unla  inldligi  potuls<-^ 
sel,  et  non  paociores  esl  compulata.  Boe  amiem  fr- 
ctf,  tcUicei  Danlel,  propkeiim  more^  tcilicet  qvcob* 
tcure  loqol  eontoeyit.  Iptum  ingeuimmf  Id  ett»  ut 
exercerql  suum  Ingeninm,  qui  boc  qmmfel»  occalu 
videlicet  ledorem  commoneq^  ut  brevloret  tolita 
aniiot  noveril  Indicatot*  Non  enim  Panlel  Propheu 
in  bac  toppautione«  sicut  jam  tupra  diximat,  anoos 
posail  erobolitmot,  tod  eommuuet.  Nam  ti 
more  annot  compuUret,  embolltmot  videlicet  co 
munibut  interent,  quindecim  anni  minot  a  coxc 
invenireotor. 

Sciio  erpo^  inquit,  et  ammadeeria  ab  «riia  termouit^ 
ut  iierum  mdifleeiur  Jerumtem  utme  ad  Ckrittum  du" 
eem^  kebdomadet  tepiem^  H  kAdomadet  tejmfinta 
dmm  eruui;  et  runut  mdifieabitur  ptaiea  el  uturi  in 


ralione^  tcUicai  quia  antea  non  roeral  boc  factom,  |.  migifsiui  iemporit.  Sdto  ergo  et  mdmadoeru^  tcilicei 
i  a  Daiiiele.  Abbredantf  tGUicel  teptuaginu  annot  ^  bocqood  dico  tUii,  qo  a  ab  esitt 


bebdomadamm.  loUendo  embolitmot.  ipfot  onjiof- 
abbramani.  Noundom  etl  m  boc  lenore  bebdomaditt 
qood  qoamvit  a  Daniele  tpirilu  pmplielie  Ulunii- 
nato  eompotenlur,  i|ttod  communet,  Id  eti,  lunaret 
anid  etsent  ab  exilu  sermonit  regit  ArUxerxis, 
asqoe  ad  Chrisii  pattionem,  non  tic  Umen  ab  bomi- 
mbut  compoubantur,  ted  JuxU  teriem  lempomm 
coosuelo  more.  communium  el  embolisinoram  an- 
noram  eompuUli  tnnt.  Miter  enim  a  Propbeu  no- 
merali  sunl,  aliter  secundum  seriem  umpornm 
exaciS  sonl.  PropbeU  ergo  Daniel  nullum  ibi  potnil 
ombolitaMnR,  ted  omnes  commonet,  tcUicet  qoan- 
qoam  Uebrsi  noaro  more  compuieni,  Inierponentes 
embollsmot  sical  el  nos.  Non  ad  boc  abbreviavii  il- 
losaonot«otlolleretinde  emboli«not;  «Menim  em- 
boUsaii  OMmtet  ad  duodedmum  numerum  commmrent^ 
mi^  ct  conveniebai  ibl  curtut  tolis  et  lunsB.  Pro 
laiifro  mmo  pariter  imment^  scilicel  illos  menset 


.  .  esdtu,  termouit  ArUxerxit 

regii«  quando  dedit  licentlam  resedlficandi  mnrot  Xe-> 
rutalem.  Sive  ab  exilu  sermonis»  id  ett,  ex  qoo  e xiit 
teniio  retpontionit  regit  ArUxerxis^nl  etdlfieUtr  ie- 
rutalemf  quod  ruil  aono  vigetioio  rcffoS  qjut  nelenu 
Neberoia,  qoi  fuit  iptiut  pinceroa.  c/tf«e  ai  Ckri» 
tium  ducem^  id  esif  Filiom  Dei,  tcilieet,  erant  bebdo- 
madet  teptem,  id  ett,  septem  anni»  qui  habent  an« 
nos  quadraginu  novem.  Et  rurtut  mdi^cubilur  ptW' 
iea.  ScUlcei  el  iu  rail«  id  eai,  reaedmcatio  inlra  Ulas 
teptuaglnu  bebdomades.  In  angutHa  iemporit^  Sn 
spatio  quioqoaglnU  duorum  dierum.  A  primo  anno 
Cyri  utque  ad  sextiim  anooin  Darii  anni  suui  quadra- 
ginU  novem,  id  ett,  bebdomades  tepum»  m  qoibas 
tolum  opus  templi  consummalum  esi.  Non  Umen  do 
ittls  bebdomadibus  dictt  bic.  Dentque  el  iudari  in 
Evapgeiio  es  bac  opinatione  loquuntur  ad  Domii- 
nom  :  Quadrtginu  ei  sex  annit  Miflcatnm  eet  lem* 
plum  lioCf  et  tu  Iribus  diebus  exoiubit  iiliid  ?  Quod 


m  BEDJ;  VENBRABIUS  OPERUM  PkM  I.  -  DIDASCALIOA  CeNUINA.  W$ 

ci«imM,uiaiifiiHia  leroporis  perf<ecerii»adeoMilicel  A  i»qiie  pataloaeiii  LXX  bebdomadaa  aM^iataat  bac 


a  flnitimiagemibusimpttgiiams»  ui  stmctores  sinf  uli 
f  ladlo  reoes  acciocU  ona  manu  pugnasse,  aiiera  ino* 
rum  recuperasse  narrentur.  Ab  hoc  erf  o  leropore 
osque  ad  Christum  ducem  hebdoinadas  LXX  coin« 
puia,  boc  est,  annos  duodenorum  mensiuni  lunarium 
GtXClC,  qui  sunt  anni  solares  CCCCLXl?.  Siqui- 
dem  Persae  a  prseratoXX  anno  reg is  Artaxeriis , 
usque  ad  mortem  Darll  refnaYeruoi  annia  CXVL 
Eshinc  liscedones  usque  ad  iuteritnm  CleopairaB 
anois  CCC.  Inde  Boroani  nsque  ad  XVII  Tiberii  Cay 
aails  annum  nionarchiam  tenueroni  annis  UX,  qui 
aoai  simul,  ut  diiimus,  anni  CCCCLXXV.  Et  con- 
linentor  drculis  decennoTenalibus  XXV,  decies  no- 
vies  enim  vicenl  et  qulni  fiuoi  CCCCLXXV.  Ei  qula 


esi  annos  lonares  GCCCXC.  Ad  cjus  vero  baplismum, 
quando  oaciua  esi  aaiictus  saoclorum,  descendente 
auper  cnm  Spirlttt  sando  slcui  cohunba,  ooo  solum 
hebdomadea  VII  et  LXli  fuisse  coropleias,  sed  et 
parlero  jam  sepluafesimaB  hebdomadb  Inchoatam 
£l  pesl  Mdomm^M,  iuquil,  LXli  oeckl$mrCbriitu$, 
€t  non  €iU  ejui  pofmkt  qul  4um  utffaivmt  e$t.  Non 
aiaiim  post  aexaf  Inta  duaa  hebdomadai,  sed  in  fine 
aepiuaf esimc  hebdomadls  ocdsos  esi  Christus,  qiuim 
Ideo»  quanium  conjkere  possumus»  scfre favil  a  cae* 
terlSt  qola  de  hac  erai  plnra  rebiurus.  Nam  et  Chri« 
atos  lo  llUcnicifixus,  ei  a  populo  perfido  non  roodo 
In  pasalone,  verum  contimio,  ei  qoo  a  Joanne  pnc- 
dicari  cespilt  nefatua  esL  Qood  autem  sequiiur :  Ei 


sinf ttlii  circulis  embolismi  seplem  adcrescuni,  mol«  B  dsllofm  el  Mnrfvariimi  4Mpabit  poimbu  cum  iaes 


iiplica  XXV  per  Vll,  fiuni  CLXXV,  qui  auniemho- 
lismi  roenses  CCCCLXXV  annorum.  Si  erfo  via  tcire 
<|ooi  annos  lonares  faeere  possint,  partire  CLXXV 
per  XQ ,  duodeeies  deni  et  qnateroi  CLXVIII,  XIV 
erf o  annoa  laciuni,  et  remaneni  roensea  Vll ;  hoa 
iunfo  ad  supra  scriptocCCCCLXXV,  fionlsimol 
CCCCLXXXIX ;  adde  et  roenses  soperfluoa  Yll  par- 
iemque  XVIII  aoiii  imperii  Tiberii ,  quo  Bominoa 
passQs  e^i,  ei  inveniea  a  tempore  pnsfinito  ad  cjoa 


fiuluro,  H  lUdi  ejut  wmtitm^  et  pat  fnem  MH  slo- 
iMio  ieeoUith^  non  ad  sepluaf  mla  hebdonadas  per- 
iiiiet ;  prasdlcittm  enlm  fnerat  quod  Ipsae  hebdomades 
ad  ChrisU  osquo  docatom  pertlnfereni,  sed  Seri- 
piora,  praBdicloadvenioel  pasaionis  Ipalos,  qoid  eliaro 
posi  banc  populoqiii  eum  recipero  nollei,  esaii 
cf enturum  osteodiL  Docem  enlm  ▼eiiiunim  Tiittm 
dicit,  qai  qvadraf eauno  anno  doashucae  pasaloiiia  iia 
com  popoki  RoflMoo  et  dvliaiem  ei  sanetoarium  dia* 


GLOSSi£  £T  SCHOLIA. 
aiunlt  templuro  quadraf inta  sei  annis  aBdilicaittm  osi,  quod  primttro  nttmeranittr  aeplem  hebdomadea,  ei 
non  primam.  sed  secundam  illios  aB.liacailooem  si-  poaiea  af^iaabiia  doo,  ei  roraum  unaqiiaMiue  io  doas 
foificani,  quando  fllii  iransmif railonis  sub  principi-  parlea  dividiittr.  Esi  enim  hoc  Idiouia,  Id  esl,  pro- 
hua  aU>robabel  ei  Jeso  Alio  Ma? e,  opos  qood  faciebaol  brlelaa  sermonls  Hebraici,  ei  anii<inorQm  sermoola 
propier  impognaUonem  feniium  Ticinarttm,  anie^  Laiini,  ui  anlo  minorem  ttttmerum  auppQteiii,  el 
quadraf inia  aei  annoa  iroplere  neqolveroni.  Toi  ^  posiea  auijorem.  Verbl  fraUa,  nos  juiia  proprieu- 


«iiim  auni  anni  a  primo  aono  Cyri  regis,  qoi  liber' 
Uiem  dedii  volentibus  Judaels  reveril  in  pairiam» 
ttsque  ad  sexiom  annuin  Darii  refia,  sub  quo  lempli 
opus  omne  completum  esi.  Anno  autem  secundo  ad« 
Tentus  aol,  roense  seciindo,  templi  fuodamenia  jeoe* 
roni,  aiino  incensionis  ejus  juiu  Africanuin  aeptua- 
feaimo  secundo,  aed  impediii  a  Samaritanis  ei  aliis 
in  clrcuitu  naUonibui,  iiiiermissuui  esi  opus  usque  ad 
onnum  Darii  secuiMlum.  Porro  Josophu»  ei  alios  tres 
annoa  addil,  in  quibus  peribolus  templi  et  quaedain 
alia,  qu»  remanseraut,  perfecta  sum;  qui  addiU 
quadrafinia  sei  aunts,  faciunl  quadraf inu  novem 
nnuos.  Africanus  denique  Cbronicus  non  a  priuia  iu- 
dulf^itia  Cyri,  quia  amplius  quam  sepiuaginia  beb- 
domadaB  suiii,  et  niulto  plua,  ^ed  ei  qua  die  locutus 
ea  anfolus  ad  Daniel,  bu  hebdomaJas  coropreben- 
diit  iii  9U0  non  tti  sequeiidus.  D.  bcmus  erf  o  crede* 
ro  maf  is  bas  hebdomadas  septuaf  inta  contineri  ab 


iem  linfuae  nosir»  nonc  dichnns:  Abraham  viiii  an^ 
nos  eenlam  sepioafinu  qulnque,  illi  e  coiiirarlo  lo- 
qouDiur :  Vixii  Abraham  annb  qtthM|oe  ei  aepittafin- 
U  eicenium.  Noo  ifiior  ttile|ltur,  iu  implrUr,  sed 
01  loium  pariler  sttppuuiur,  lu  finem  aecipli,  Lefo 
exposiiionem  vlsioois  dedinae,  ei  aodi  quld  Ui  oa 
beatus  ilieronymos  do  isto  nuroero  didl.  Addo  ei 
roenses  superflnos  septom  panemqoe  odavi  dedmi 
anni  Imperii  Tiberli,  qno  Dominoi  pasaus  esL  Nolau- 
dum  in  hoc  loio,  quod  si  lemiinos  hujua  hehdoma- 
dis  propbeticas  a  raense  Nisan,  id  est,  a  lona  paacha- 
ii,  in  quo  seniio  refis  exivil,  ui  iierom  aedificareUir 
Jerosalem,  usque  In  Ulum  Nisan,  In  c^jus  decono 
quinu  luna  passus  eat  Christus,  et  inUr  hos  duoa 
termioos  non  inveninntur  amplius  ouam  €M.ikiu 
anni,  ei  menses  scptem ;  ideoqne  desuni  quiuqoo 
meitses  ul  implealur  ulUmus  aniius,  unde  hi  qttinqoo 
uieiises  adjiciuntur.  Si  ei  pane  decimi  se pUmi  amii» 


eiitu  sermoois  ArUieriis  re^is,  quam  es  quo  locu-  perfooon  in  numerohebdomadaromooniinenittr/qaia 


ius  eai  auf elus  ad  Daniel.  Euiebius  vero  a  seilo  an- 
tto  Darii,  qul  posi  Cyrum  ei  Cambysen  filium  e jua 
refnavii  in  Persis  quando  tenipli  opera  consmnma- 
u  suni,  usqiie  ad  Herodem  et  Caesarem  Auf  usium, 
•d  esl,  priinum  annum  rcf  oi  ejus,  «i  CaDsaris  Augu- 
aU  decimum,  nuiiierai  sepuro  ei  sexaf  inU  duo  beb- 
dooudaa,  qu»  faciunt  annos  GDLiiiin,  quando  Chri- 
altts,  hoc  tst,  Hircanus  pontifei  u.*vissiuius  de  f  nere 
Macliaba&orum  ab  Ueroie  juf  ulatus  rst,  et  cessavii 
|ttila  k^ein  Dei  pontiacum  suocessio.  Non  ergo  ad 
Mtum  Cbrisium  aiini  completi  creduoUr,  licet  hoc 
Eusebiiii  dicat,  sed  ail  Chrisium  redemptoreiii  mun* 
di  bebdomaites  Sf  ptcm  <t  seiaf  inU  doo  erunt.  H<ib- 
domades  septem  quadraf  inu  novem  anni ;  hebdo- 
niadesLifl,coYixiii.  Jnnfe  erf o  quadragiuu  noveui, 
el  coxxxui  ad  miviftgimam  beUlomadanu  qwe  simtli- 
icr  ut  ea^ter^e  seplem  coulinet  annos,  liuiii  aniii  coic 
lunares,  £uselMiii  ramphilus  didt.  Ntc  nos  moveal 


posi  CbrisU  passionem  soui,  nisi  fortf  lu  puUndi 
suui  anui  hmus  hebdomadis,  ui  lncipiaot  numerari  a 
Kaiendis  Jauuariia,  quae  prascesaerant  Nisan  exitu 
Bpnuonis,ei  finem  baheani  iblendis  Jaiiuaiiiaanio 
Niaan  Doniiuicae  pai^sioDi^,  nt  sii  illa  pars,  qttani  ad- 
M  jubet,  d.3  decimo  ftepUmo  anno  Tiberii  ab  ipsis 
Kalend.  Jaiiuar.,  in  quibus  ttniius  esi  numerus  au- 
norua»«  usque  ad  ipsam  dominicam  passiooi*m.  Sed 
si  iu  esi,  in  ejnsdem  quaesuonis  revolvimar  dilBcoU 
Ulem.  Nibil  enim  iniori*st  uirum  anU  annum  posi 
bobdomadas,  quinque  roeasea  adjicisnuir,  quia  in 
viscf  ribiii»  eurum  imn  invenitor.  Suni  auiem  quidam 
qui  volunt  hanc  qu»sUonein  iu  soivi,olan|ipleaniar 
quiiK|ue  mense»,  ei  bisaexUiibtts  omnium  aunt»rttm 
qiiailrantibua,  et  emboHsmis  meiKibus.  Si  Ofiim  ooHI- 
f  es  euiboli.*mos  omninm  aiinorum  nienses,  ot  A  om-  ' 
ues  diviseris  io  aequas  partes,  ui  alUra  pars  eoruro 
irifinU  habeat  dies,  atUra  ver6,  uiidetrif inu, 


55t 


D6  TBMPOHUN  HATIONE. 


83a 


sipavit,  m  noii  reiiianerel  Uipis  taper  bpideiu.  VerMH  A  lun»  cursum  compuianiesy  ocu vo  temper  aonc  no- 


iit  per  aBiicipalionem  praalilMiUt,  mox  ad  expooea- 
dum  bebdomatev  (|uam  omiserat,  rediit  eveotom. 
Conirmavit  autem  pactum  multls  bebdomaa  mia. 
Iloe  est  iii  ipaa  noTlaslma,  in  qua  toI  Joannei  Ba- 
liata,  ▼el  Dominaa  et  apostoii  prsdicando  moltos  ad 
idem  coorertemnt.  Ei  ditmdh  kekdomadlt  defMii 
lma%m ,  #1  mcrifemm.  Dimidium  hebdomadia  bujos» 
dec imos  qointos  annos  Tiberli  Cssaris  erat,  qoaiida, 
incboata  Ghristi  baptismate»  hostiaram  puriBcatio 
flJelibos  paolatim  vilescere  coBpit.  Item  quod  sequi- 
lur  :  Et  m  tmph  erit  abomiMatio  deuolatmnhf  tt  «s- 
f  «te  ad  comnamma^onam  et  finampeneoerakit  detolatio^ 
ad  seqoeotia  leropora  respicit*  cujus  propheits  veri^ 
latem,  ei  hislorb  veterum  et  nostrorum  hodie  tem- 
piroro  teslaior  eventos.  Toiom  ideo  propbetse  lesti- 
nioniom  ponentes*  quantum  facolus  soppeiebat, 
exposoimost  qoia  hoc  et  a  plerisqne  lectoribus  igoo- 
rarl,  et  speciale  genus  hebdomad»  flagiure  cogno- 
vimus.  Faliuntur  enim  qui  puUni  Heliraeos  annis 
u!ibos  usos,  alioquin  toU  Yeieris  Instrumenti  series 
vacyiat,  nec  ullius  «us  lanU  quaaU  scripU  est  de-* 
het  intell^i,  sed  ad  lonas  eursum  stringi.  Et  Gnecos 
qnidem  veteres  iegimus  CCCLIY  diebus,  annum  ad 


naginu  diesqui  nascanlur,  si  quadrans  cum  ondecim 
diebus  e paeUrom  octles  componator,  pariUr  lnler« 
calasse,  In  ires  vid  licet  menses  tricenaram  dierani 
dlstributos.  ludasos  auum  nnnqoam.  sed  altero  vel 
lerUo  aono  mensem  lon«  tertiumdeciinum,  quena 
embolismom  vodUmos,  loserere  solitos»  sicol  noiis* 
sbna  qnartae  decimas  lunas  pasehalls  aperte  ralio 
prabal,  SdeBdom  sane  qood  Africanus  behdoma- 
daram  corsom,  qoem  nos  in  deelmom  septimom  vel 
deelmom  ocUvom  Tiberli  CaBsarls  aonom.  quo  Do- 
aaioum  passum  credhnus,  juxu  Chraoicam  Eosebii 
perdoximus,  ah  eodem  quo  noa  kdpieus  esordio^ 
quhuo  deeimo  ejusdem  imperatorls  anno,  quo  eom 
passumcredit,putatessecompletnm,  ponensannos 
Bregni  Persarum  CIY,  Macedooom  CCC,  Ronia- 
Aoram  LX.  Sed  diligeos  leclor  qood  magls  seqoeoduni 
poUverity  digat. 

CAPOT  X. 

De  hebdomada  mtatam  emcuii. 

OcUva  species  bebdomadis  unirormis  et  sola  sine 

drcuitu  revolutionis  ezstans»  ad  figuram  per  omnia 

priaiae  liebdomaJis  lahenlibus  hqjus  sacculi  confidtur 

asUiibus.  Prima  enim  die  (hcia  est  lux,el  prima 


GLOSSA  ET  SCHOLIA. 
nebii  tibi  fflultum.  Sunt  enim  embolismi  menses  om- 
nlma  annorum  centum  sepiuaginu  qningue.  Diroi- 
diom  eobtt  eorom  Lxxxvn  semis,  ex  goinos  coUigis 
tolidem  dierum  nomeram,  id  est,  ex  singulis  mensi- 
boa  kiogolos  dies,  qoi  fiuot  octuaginta  ocio  dies. 
tiem  vl>?e  quadringentoa  septuaginu  quinque  anno«» 
haheant  bissexiites  diea.  Qoadrliigenii  anni  G 


I  hifsextiles  es  babent ;  septuaginu  quinqoe 
anni  oclodedm  dies ;  qui  fiunt  simnl  cxvni.  His  adda 
soprascriptos  embolismoram  dies  octuaginU  septem» 
flitfit  simol  €cv«  Hos  diviile  per  meoses,  Id  est,  per 
iriginu  dies.  Sexies  trigioU,  ceiitom  octuaginU  fiunt, 
et  remanent  vlginti  quiuque,  vel  etiam  vif[inti  octo. 
Si  voloeris  Irahere  tres  dies  ex  sex  roensibus  irlce« 
norum  dleram.  Sex  ergo  menses  faciunt,  et  viginU 
•cto  dies.  Non  solum  aulem  qninque  menses  implere 
potea,  sed  etiam  quinqoaginu  octo  difs  tibi  rema- 
nent,  et  U  visceribun  hebdomadaroin  loium  annorum 
namefnm  invenisU.  Sed  et  hoc  mihi  simplldier  pU- 
eet,  ui  nomenis  propheticae  hebdomaJls  noo  in  inte* 
gris  annb,  sed  in  seuum  mendbus  finiaittr.  Et  hoc 
inalolidivma  Providentia,  ut  sepUnario  mensinm 
nomero  loiios  spaiil  perfeclio  indieu^lor,  in  ajoa 
fine  gratia  septtlormis  Spirltas  mnodo  illuxit. 

Confirmavit  aalem  pactum  maitii  hekdomadika$f 
«no,  etc.  Con/frmmnl  mffrm  paetam^  Id  esl,  constilu-  n 
tiottom  H  legcm  Dd.  C/ito  hebdomada,  id  esl,  ipsa 
novi9iilma«  In  qua  Joannes  BaptisU,  vel  Doniinus  ei 
anoftoll  proidicando  multos  ad  ttdem  converteranf. 
Iralfis  hehdomadii^  de  lllis  sexaginu  novem  dicit, 
onde  oltiina  remaiisit»  sieyt  dixi.  Et  im  dimidio  heh^ 
donmdi$  defuiet  ho$iia^  id  est»  sacrificia  iudaearuin, 
qoasi  dixisset :  Anlenuani  septuagei»lma  hebdouiada 
flnlaion  dcficiei  saerlllcinm  iudaeorum,  quia  quando 
empll  Chrisitts  prae  ficare  ac  bapiisare,  eoepef  oni  vi* 
kscere  iodaso-om  sacrificia.  Tribua  igiiur  aiinis  el 
sex  mensibos  joxU  evangeiis*am  ioannem  Christos 
Evangdinm  pnedicavit  et  conilroiavii  veri  Dd  cul- 
tom  nraltjia^  bau  J  dub  uni.  qnin  apoatolis  et  creden- 
tihttS»  qiiando  post  paMiniietn  Doiniiii  in  diroidia 
rttAMim  hehdomaia  dtfedt  bo»iia  ei  sacrifleium. 
Totam  idoo  prophetm  toitimoniam  pmentu^  foon^nm 
faeaUaamppeiehai^  expwaimm%.  Testimonittm  pro- 

Ceim»  sdlioet  qood  ab  angelo  aodivit  flagiura,  sei* 
ei  IUoa  exponenriuHS  aunis  taUbus,  id  estt  uliter 


abbreviatis.  Atioqnin^  sdllcet,  si  llebrgd  lales  annea 
b^hoissent,  foia  Veteri*  Imtramenti  oerieo  oaeHtat. 
NeeuUhn  eHoi  lanU,  scilicet,  quania  in  Yeterl  Tea- 
Uniento  scrtpla  es/,  inietligi  |>oluis$et,  dum  oinnis 
seus  secundom  majores  et  minores  annos  est  com- 
pouu. 
Sdendum  Baue^  qaod  Africamu  hehdomadarum  cur- 


aum.  Afrieaous  scriptor 'teniporain  hebdonnadamm 
fuiu  Idem  quoque  Afrlcanus  scribit  ad  Aristiden 

Suemdam  de  ea  qu»  vldetur  Evangdioram  dissonan- 
a,  et  cur  Nallhau  et  Lucs  lii  generatione  Cbrlstl  fo- 
ratnrdlversa  conserlptio;  ohl  osiendit  evidentisd- 
mam  utriusqoe  consonantiam,  deut  In  primo  Eccle- 
dastica  hislorlaB  libro,  capitolo  sexto,  beatus  Hienw 
nymus  docei.  Chronica  Grasce  dicitur,  qu^  Latino 
temporam  aeries  appdlaturt  qualem  apud  Craccos 
Eusebiiis  Caesarlensis  episcopus  edidil,  cl  llierony- 
fnus  pre^yUr  in  Laiuiam  linguam  convertit.  Cbra- 
nos  enim  Gr.ece»  Latine  tempos  iiiUrpreUior. 

ioAN.Mov.ScuoLU. — Septima  $eftie$  hebdomadiu 
Prophetice  Danlel  pnedixit  iempos  Dominicae  p;iS8io- 
nis  per  annoram  bebdomadast  quss  Beda  luculenUr 
ac  clocu  hoc  capiu  explicai.  Siidarant  eiiam  nostra 
aetate  quldaiu  In  ejusdem  libdli  expositione.  Porra 
apod  Danidem  locus  esl  moins. 

GAMIT  X. 

BniD.  Ram.  GtosSiB.  —  O^taiNi  $pecie$  hehdomadi$ 
nnironws,  et  $ota  stne  drentln  reiotuiioni$  ex$tan$. 
Umformi$f  non  varia,  quU  non  variaiur  tempos  in 
ea.  Et  $ota^  sdlicet  qoia  omne  tempos  conlinetnr  in 
ea.  Sine  ciremtu,  quia  non  ravolvuntur  tempora  in 
ea.  Uniformls  didtur«  qoia  nou  babet  nisi  unam  for- 
niam  Umpons.  Non  enim  iteratar  temptts  in  ea,  sed 
oinne  tempus  continet  in  se*  Aitf  fifuram,  id  est«  ad 
exemplom  priin»  hebdomailis*  scilicei  in  qoa  crea- 
ios  esi  mmidast  et  onmia  qoae  In  eo  suni. 

Non  toufe  po$t  naii$  (ii§aniihu$,  corruota  e$i  omm$ 
terra^  dontc  Creaior^  pmniteH$  $e  hominem  feci$$e^ 
mundum  ditutdo  perdere  di$ponerei.  DiciUr  Deos  pm- 
iiiuns,  sicut  scriptum  esi  :  PoeniUi  me  fedsse  bomi- 
nem  super  Urram.  El  rttrsum  :  Pmniui  me,  quod 
consitioerim  regem  Saul  in  IsraeL  Quomodo  esi  pos- 
nilens,  qui  id  qood  seflsd  fecerit,  se  fedss^e  nequa* 
quam  dolei?  Pmiiilere  dicitur,  cui  id  quod  ftcit  dis- 
^ccty  ct  h»c  contra  mttUndo  aliquid  aiind  fai^iK 


S39  BEDiC  VENERAHUS  OPERUII  PARS  I.  —  HfDASCAUCA  GENUINA.  3tt 

«Ule  bono  lA  paraditi  amcBniUU  tocalur.  Divis^  A  Hieroaoljniaoi  peUuit,  part  volato  desUluU  virlouai 
Ittce  a  UDebria  faeun  esl  Yetp^mB,  el,  separaiia  Del     Uier  Dabyloolc  JSueoU  resideot. 


bucte&iit  ei  vea- 
pera,  quando,  imoiloeote  Jam  Salvaloria  adveotm 
feoa  Judea  propiersoelerum  magoilodiaem  Rboia- 
ois  IribuUria  tacU,  iosuperet  alienlgenia  eat  regibus 
p*esa.  SexU  die  Urra  auis  aolioaotibua  implelQf,  el 
booioprimusad  imagioeio  DeicreatQr,nioxqueeiejua 
hUre  dormieotis  sumpU  eosu  femioa  fabrtcatQr; 
sexu  aeUU,  prscooaotlbus  prophelis»  Filiua  Dei  lo 
earoe«  quihomioemad  imaginem  Dei  reerearet,  ap- 
paroil,  qui  obdormiens  io  cruce,  sangulnem  ei  aqoam 
de  latere,  oode  sibi£cdesiam  consecrarel»  emaoavit. 
Hujua  muUs  vespera  oeleiis  obscurior  in  Aodchrisli 
eal  pcrsecutlofle  ventora.  Septiroa  dle,  coosummails 
operibus  suls ,  Deus  requievit ,  eamque  algoifieaos, 
oem  patriaAque  desereoe,  aooetonwiqQe  seoUoe  BSabbalQmoQocoparipneeepii^qQaevesperambabQls- 


filiia  a  semioe  oequam,  ooo  looge  posl  oalis  gigan* 
Ubos,  eorropu  eai  omob  lerra,  donee  CreaUr»  pcsoi- 
leoa  se  homioem  leeisae,  mQodom  dilovio  perdere 
diapooerel.  Secooda  die  llrmameoiQm  io  oMdio  11- 
braMtf  aqQarom;  aecooda  a^U  arca  lo  medio  fertor 
aqQarom,  bine  fooU  abyssi  aopporUU,illinc  coili 
caiaraelia  eompljiu,  qoe  hahuil  vesperam*  qoando  filii 
Adam  pedes  abOrienU  movenlea,  qui  in  eoostroeo- 
da  soperbiae  lurre  eooveneranl,  llngQanim  dlviaione 
mQluii,  el  ab  Invicem  sonl  dbpersi.Teriia  die,  aqoia 
io  ceogregatiooem  unam  eoactis,  apparuil  arida,  syl- 
vis  berbiaqQe  decora ;  ei  unla  «laU  fimiaUs  in  culto 
I  oatiuiiibaat  Abrabam  palriarcha  eognallo- 


fiseoodaur.  Adveoil  el  vespera  qoaodo  geos  HebrM, 
maliseoacU  prenientibQS «  eontra  Dei  voloouiem 
regem  slbl  pelil ,  qul^  nsox  ordioalQS ,  primo  Domioi 
aaeerdolea  propbetaaque  imtidol»  poatmodQro  ipae 
eom  lou  geoU  gladio  periil  AUophylorom.  Qaaru 
dle  caslom  lumioaribQsomaUr ;  qoanaauu  geoailla 
eealesti  fideinc1yU,regooDavldeiSalomooiagloriosa» 
lempli  ellaro  aaoclisaioii  akUadliie  lotom  oobiliUlor 
lo  orbem.  Sed  acceplt  el  veaperam ,  qoaodo ,  crebre- 
sceoiibus  peecaiis,  regoQm  UlQd  a  Cbaldaels  ^issipa- 
lum ,  lemplom  dimtam ,  el.loU  geos  esl  Babylooiam 
iw^oslaia.  Quinu  die  pisces  avesque  aquis  eductaB ; 
hi  palriii  manent  undis » 111«.  aere  lerramque  pervo* 


se  000  legitor.  Sepiima  aeUUjualorum  aoioHeposl 
opiimos  hujus  vitae  laborea  io  alia  viu  perpetoo  re- 
quieaeool,  qoae  nulla  uoqoam  Irislitla  macQlaNlorf 
Md  loi^r  iosoper  resurrectioois  gloria  CQOMlabllor. 
Hstt  ^elas  homiaibos  lunc  coepit,  quando  primoa 
martyr  Abel»  eorpore  qQide^i  tooiuUim,  splrilQ  ao- 
asm  Sabbaum  perpeluae  quielia  iotravil.  PerfidelQr 
aolem,  quaodo,  receplis  saocli  corporibos  io  Unn 
aoa.duplicla  possidebuot,  laetitla  sempitema  eril  eia, 
el  ipsa  esl  ocUva^  pro  qoa  VI  Psslmos  ioacribiur, 
credo  qaia  ioaex  hojtts  saeculi  aaUlibus  pro  septioM 
vel  oeUva  illios  saacali  aelaU  esl  aQpplicandam.  la 
qoa.qola  juni  gaudia ,  sed  reprobi  sont  aoppliela 
percepturi,  Psalmus  hlc  ingentl  pavore  inctpit,  eurril. 


laiil;  quinU  aetaU  multiplicatus  m  Cbaldaea  popu- 

lus  Israel,  par»  cceleatlum  dcaiderlomm  pennb  fulU  C  flnitQr  :  Dmi^.  oa  to  im  loo  orfoes  ow»  eie. 

GLOSSiE  ET  SCHOLIA. 


El  qoia  ipse  immuubiru,  id  qood  voloeril  mutal« 
pmniuro  dicllur«  quarovis  rem  muui,  consillum  non 
niQiat.  Leg e  io  Moralibos  sandi  Gregofii  libmm  vi- 
cesimQm,  In  quo  haire  saem  verba  boolioeolor ;  Qui 
hi  («Nislromdeto  mperbim  iurHm  renaaoemiif,  liofoo« 
rom  diwsteoe  oioleii,  H  ub  uimem  $»mt  di^pmi,  nal- 
mo:  Rabyloo  civitu  foil  ChaktoorQm  metroMiia,  el 
poteolisaima,  Untaeqoe  magniudinls,  slcot  Herodo* 
los  oarral,  ei  molti  olii  hisuriogmphl  Crraecoram,  oi 
ab  angolo  lo  angolom  exleoderelar  per  qaadrom  se- 
deciro  roillia  passoom,  id  esl,  siOMil  sexagioU  qoa- 
loor,  qoi  Ihcluot  leocas  qoadragiou  doas,  el  doaa 
paries  ooios;  el  esl  ssdlfioiU  a  regioa  qoaa  dleU  eal 
Semimmis,  in  e  jQslmedio  eslarx,  aive  copiuliuoi« 
lurris  qoam  adiltcaveraof  HIU  Adam  posl  dilQviom, 
aoieqoam  dividerootor  pi;r  ooiveraom  orbem ,  qoae 
lurris  dicitur  tenero  in  aliiliidinem  Iria  miilia  pafr* 
auuro,  boc  esl,  leucas  doas,-  pablaiim  de  lato  in  ao 


iioa»  lo  libro  xi,  de  Civiuu  Del  :  Cam  vero  io  dio 
a  piimo  roquieseii  Deos  ab  omnlbus  operlbus  soia» 
ei  saoctificat  eoro,  oeouaquam  esi  aceipieodom  poe- 
riliur,  uoquam  Deus  iaboreveril  opemodo,  qd  dixis 
et  fiK^  sunl,  verbo  lotelligibili  el  sempiiemo,  aoo 
saoabili  el  tempomli ;  sed  reqoles  Del  roqoiem  alipil- 
fical  eomro  qui  requiescuot  io  Deo,  sicot  laetilia  do- 
mos  iaeliibm  slgoificat  eoram  qul  beuotar  hi  dooio, 
eliofosi  000  eoa  domoa  ipsa,  sed  alia  res  aliqua  lie- 
los  fadL  SimUller  eom  laeu  epistoUi  didior,  aigoifi- 
caos  eoram  fasiiiiam  qoos  legenlea  eincit  laeioa.  Con* 
venieotiasfane  igiior  cum  Deum  requievisse  propbe- 
lica  oarml  aoctoriUs,  significat  eos  qui  fai  illo  re- 
qoieaeooi,  ei  ^oos  &cii  ipae  reqoieseero.  Bocellam 
homioibos,  qoibus  loquitar,  el  propler  qoos'  Qtiqoe 
eooscripU  eat,  promitteoto  prophetia,  qood  eUam 
ipai  posl  booa  opem»  quae  in  eis  el  per  eos  opemtor 
Deoa,  ai  imI  lllom  prios  fai  isu  viu  per  fidem  qoo- 
gosus  coardata,  ot  poodua  irooiioeoa  fadlioa  a  lale-  p  daoooodo  aeeesseiioi,  in  illohabebanl  requiem  seoH 
-iK.^  -.-..^...-...-  e.  -..t^  >■.!  — c — .  ^  i-uj —     pHeroam.  De  aepunarii  porro  oomeri  perfeciiooe 

jam  aoperuis  scriptom  babemul. 

PgrfuiiiMr  eoltfm  faoodo  reuplii  iuneti  emporikuM 
lo  larm  soo  iMpikm  fHtUihmt^  Imtiiia  »mifUema 
mriieis.  In  frrm  soo,  lioc  eat,  io  urra  viveolium  el 
maospatorom.  DupJeia  pmidekunu  id  esi,iocerporo 
el  aoiflsa,  com  pereeperiot  iaunoruliutem  ei  nicor- 
rapiiooem  io  corpore,  el  incoasmoUbiliutem  lo 
aolioa,  el  lirililo  sempilamo  erii  ejs . 

Itko  oroo  soroA. —  In  ipso  quidem  principio  eoo- 
ditioois  fiMia  aoot  coelam  etterm,  angeli,  aeret 
oqoa  de  nibilo.  Die  vero  primaCicta  esi  My  el  l^ 
de  nihilo.  Seeundo,  ttruiaineotma  inme^lio  aquoroitt. 
Terlia,  species  maris  el  Urrae,  cum  eis  au:eterrm  iv 
diciiu^  failMereol.  Quaru,  luminaria  casti  de  lomioe 
primo  die  lacto.  Quinto,  nautilia  ei  volatUiai  4e 
aqub.  Sexto,  reliqua  aoinulia  dc  terra,  etbemd' 


ribussusieuutor.  Et  qoio  Ibi  oooIqsqoi  ea  labuim 
univeism  lerrm,  vocatiir  Hebmlee  Babtl,  Graeee  Bn» 
byloo.  Isidorus :  Linguarom  diversitas  exorta  eal  ija 
mdiilcatiooe  tarris  poai  diloviom.  Naro  iiriosqoam 
soperiNa  lorrislllios  io  diversos  signoram  soooa  hu- 
maoam  dividerei  socleuiem,  ooa  omoium  oalionom 
lingua  fiiis  qum  llebfasa  voeotor,  qoa  pairiante  el 
propheiae  osi  soat  noo  aolom  io  seroiooibQs  suif , 
verem  elfaim  io  litleris  sacris.  Inilio  eoim,  qooi  geo- 
us,  tot  lingoae  fueraoL  Defaide  plores  geotes  qoam 
lingQse.  qoia  ex  uoa  liogoa  molttt  aonl  gentes  ex- 
orlas.  Liogom  enfao  diclae  fai  boe  loeo  pro  varbis  qoe 
per  lioguam  fium,  geoero  loontkmis  ilki,  qoo  is  qui 
eifiidl  per  id  quod  efftdtor  oomioatur,  sicui  os  dici 
solel  pro  vetbis,  el  sicul  maous  pro  lilteris.  SepHmn 
H9  emmmmnHi  •pmMis  sots  Dmit  requemiy  €omfoe 
^ofii^aooj  SoMoiom  ooompori  prmeepit.  Aiigusii- 


M 


UAPOT  xr. 

De  men$ihmi. 
OeH  t  ^Mtwa^  faa  qoiiqte 
meiiMmtffr.  Sed  melite  »  lime^qitfB  Gneeo  iennone 
wm  ▼ocJdvf;  Bm  et  aped  eot  meBses  toetaiBr 
jmnc,  Sed  el  apnd  Helraot,  Hieroiijnio  tette, 
looa«  quua  jm  BoniiiaBl,  niensibM  BeiBen  dedit ; 
«nde  et  JeMt  IHiai  8yraeli«  qoi  oiiqae  Hebraiee 
aeripiity  de  laiia  leqaeBi,  ail :  Minm  Hctmium  no« 
BM  e$^€ju$.  AnliqBi  eaiai  ■MBsei  ivoi  bob  a  iolit» 
iid  a  hinv  eorsa  oonpalare  tolebint ;  ande  qaolies 
in  Seriptora  sacnit  sive  in  lege,  teo  anteiegein»  qoola 
Mmeaiis  qoid  betaro  dictamve  sit  iaJicator»  noB 
aliadqaam  loogs  aeias  signiftcaior,  a  qoa  lemper 
Hehrjti»  qoibos  credila  sont  eloqoia  Deit  antiqao  pa* 


ftE  TPHPORCIC  RATIOffE.  5tt 

A  ordioem.  Secoodos  eorom  mensis  hr  Haio,  terli<tt 
Slvao  Jonio,  qoartos  Tbamoi  JoUo,  quiotai  Aab  Au- 
fostOt  seilas  Elol  Septembri»  septimos  Theseri  Oe- 
tobri,  qoem  propter  eolleetioBem  frogom  ei  eelebei*- 
rinlas  bi  ipso  fetliTitales ,  oovom  aoBom  appdlaot, 
oclavus  Haretoao  ^  Noreoibri »  ooBui  Cameo  *  De* 
eembri,  decimoi  Tebet  Jaooario ,  oodeelmat  Sabat 
Febroario,  Duodedmat  AdarHanio»ibBilirailooe, 
comparalor.  Qoot  fidelicel  meosei  prapter  loom 
efareolom,  qoi  XXVIY  terait  diebot  eoBttat,  trieenis 
aBdelricenisqoe  diebos  allemanleSt  secondo  de- 
nom  vel  tertioanno  eiaetD,oieosem  soperflodm,  qoi 
ei  annis  XI  Epsclaram  diebut  eonfid  tolet,  Inlerca- 
lant.  Unde  nonnollo  moveor  tcropolo,  qoomodo  ma* 
Joret  notlri  diem  qoa  lei  data  ctU  qum  eti  lertia 


obtenrare  ooa  eestaot.  Primom  B  mentit  tertH ,  qoinqaagetimam  ab  agni  oceitione 

fompalent,  ponenlet  videlieet  primi  mentit  reti- 
duos  diet  nomero  X  et  Yllt  qoia  trededm  prioret  fue- 
ranlante  Patcha  Iraotacli,  teeoBdi  XXX  « lerlli  UU 
qoi  fiunl  timol  diet  L ,  com  eoDttet  dooa  iBeiiiet  lu- 
naret  boo  LX  ,  ted  L  el  YllU  diebot  lermioari  ^ 
ideoqoe  d  pascbalit  meotit ,  XXX  diebot  eompotft- 
loi,  XVII  ttti  coriot  diet  potl  patcba  relbioerli ,  se- 
coBdom  Jam  mentem  noo  XXX,  ted  ondolriginia, 
diebot  debere  condadi,  ac  per  boe  io  tomma  tem* 
00  ploi  qoam  oodeqoinqaagiDta. 


qoi  Patcb»  earemooiit  taera- 
toi  etl»  HitaB  appellantet,  qoi  propter  maltira- 
gam  lanm  diteartom,  none  in  Hartlom 
Bonc  iocidlt  lo  Aprllem,  nonc  diqoot  diet  Hali  i 
ait  oceupai.  Sed  reetioi  Aprili  depotatar»  quia  tem- 
feria  ipto  id  Indpit  vel  detinlt,  tcI  totot  indudi* 
tor,  ea  duntaial  reguia«  ci4ot  ettuprjtmeminimati 
obacrrata»  ol  qote  XV  pott  mqoioocliom  lona  eitti- 
teni»  prlmom  teqaeotlt  anni  oMfisem  HBidat;  qom 

YARIAMTE8  LECTIONBS. 
G,  If  oannMe.  »  C,  DicemMo. 

GL08SJB  ET  8GB0UA. 
caroe  qoidem  de  lerra,  am^ma  tero  de  nibilo  ereatat,  Q  tlco  ita  tcrtptom  babelor 


qoi  bi  paradlso»  qoem  Oominat  a  prindpio  planta- 
verat,  coBtlitailBr.  Seplimo,  IHmiinoireqolevitt  oob 
B  eteatorg  gaberoatioBe*  com  in  ipto  TiTamot,  mo- 
▼eaoMir  el  aimat,  ted  a  oofm  tobtunli»  creatiooe. 
iftpf  «merea  frhm§r4im  mmuH. 

Primot  inorlie  dles  locit  primordls  tomptit : 
AHer,  splendifiois  emlam  Hraiif  ft  io  borJs. 
Tenios,  oadimgirai  mare  dsteom  germine  terr». 
Qasnos,  babet  PbcBbom,  hiasmqoe  el  ildera  eoBii. 


Qoiotos,  plufiiigerss  fdocrei  piseesqoe  i 
Sexlot,  qvadropedit  replaoi;  komioesqiie  mascet, 
SepUmot,  e*  Dooiiao  reqolet  his  rite  pancui. 

lOAii.  Ifov.  ScBOLU,— OefmNi  9pede$.  mtima  tpe* 
€it$  bebdomadas  ett  omniom  taecolorom  ab  Initio 
consommatio,  cojos  septimos  dies  re- 
\  esl  perenois,  perinOoila  ««cola  dorans.  Di- 
amlor  aaiem  bo}os  septlmanm  parles,  aetates  mon* 
di  qoorom  lemporom  rationem  septem  primi  dies 


c  Lona  ostensio  temporii, 
et  signom'  «fi.  Hensis  secaadom  noamo  ijus.  • 
Primum  Bomen  lunm  Hene,  Secundom  nomeo 
hmm  mensis,  id  est,  Jaret,  qoi  el  Haios  didtor.  Doo* 
decmas  Adar,  Hsrtio  simili  raiiooe  comparator. 
Ideo  didt  simili  raliooe,  qoia  ipsa  looa,  qme  compa- 
rator  Haio,  aKqoando  incipil  in  Aprilem,  et  fioitur 
in  Hslo;  aliqoando  incboat  InHaiom,  et  eisUn- 
goilnr  in  Jonio;  aliqoaode  infra  Ipsom  Haiom  in- 
df;it  et  detiait,  tolaqoe  iododitor;  sicqoe  de  reli- 
qois  mensibos  intelligendem  est. 

Vnde  nenmtUe  mofeor  $crufmlo.  Un^^  sciiicel  quia 
uliier  aliemanles  roenses  lonares,  id  esi,  nnos  irU 
genis,  alter  undeirigenis.  NemmUo^  id  esl,.  pUirinip, 
maxlmo.  Jf oseor,  seilicet  ego  Beda.  Sermjmiie^  id  esr, 
ambiguilate.  Mejem  no$lH^  id  esl,  Hebrmi,  qui  ad 
lunam  computSHt  diem  fua  tex  dnin  est^  anm  e$t  ter» 
tia  mensk  lertiL  ludsi  iromoiaferunt  m  iEgypto 
agnum  dedms  quana  luna  primi  mensis,  in  aequi- 


croalioQis  typice  eipresserunt,  quam    rem   Beda  j)  noctio  f emali,  qood  foU  pritoom  pascbee.  Et  Cbri- 
Hisloriaram  cottatiooe  et  accommodatlooe  locoleoler     stos  immolatns  est  decioia  qninta  luna  primi  mensis* 

qood  foit  secondom  pascba.  Qoinlain  dedmam  lu- 
nam  eispecUfit,  ot  primom  pascba,id  esi,  decimam 
ooartam  lonam  com  sois  disdpoiis  celebrarei.  Ei 
Jodad  acceperoDl  legem  io  tertia  looa  lerttl  mensis, 
id  esl,  qaadragerlma  nona  die,  a  dedma  qimru  luna 
primi  meBsis.  Bl  Aposioli  aceeperont  Spiritoin  san- 
clom  io  qoadragesimo  nooo  dle  ftominlc»  resorre- 
ctionls.  Et  ideo  apparet  qoia  non  iaona  die,  nec  in 
ona  looa  celebramos  Pascha  el  PeBtecosten  nos  et 
llli,  in  proibno  lamen  celebramos.  Qum  e$l  tertia, 
acllicetroensistertii,  ldesl«.Jooii,  sdlicet  ab  lllo, 
obi  pleBllanlomest|KMlaeqolnoctittm»qaieasemper 
mensls  paschalls.  Qnmmuigeetmam^  sdHcei  ab  agni 
ocdsione,  id  est,  a  dedma  qoarta  Kalend.  Haii. 
Compof^nt,  scilicet  Hebr»i.  Prtnd  menitf ,  adlicet 
Paschaiis,  id  ett,  Aprilis.  Renduoe  die$,  sdlicet  ab 
agni  ocdsione,  id  est,  pascha.  Jam  sopmus,  id  est, 
io  ocUfo  capiie  de  die  ab  agni  ocdsione  scripsimos 


CAFinr  11. 
BoiB*  BiM.  GLoaSiB.—  Men$e$dieA  a  mtfniara,  pjua 
fuiepmeerum  meneuratur  ;iedmetiu$aluna^qumGreuo 
eeratome  fim  tocatur^  Nee  nof om,^  Hene  Graece  di- 
dtor  lona,  a  qoo  uomen  compooitor  oeoroeola,  id 
est,  eionBom  nofm  loom.  Ei  a  Hene«  qum  didiar 
hma,  f ocaiur  meosis  apud  illoaqul  initmm  Kalenda- 
rom  nofi  joiu  soUsciirsom  et  difema  mendom  spa* 
tia«  sed  joitt  dreoitom  lanm  iBdpiont  el  lermiBsnt, 
atHebrmi  IbdoaL  Hlerooymos:  Meomenia  mensia 
esordiam  estv  qood  boo  secoodom  Latio«  liogos  pro- 
pffieUtemKdendaa  poisomos  dicere.  Verom  qula 
apod  Hebrmeo  mensis  secoodom  ioom  eorsoin  sop- 
poUtar,  etapodGrmcosHenelona  didlur,  neomo- 
Bia  qoasl  nof a  lona  didtor.  Unde  et  Je$u$  jitkii  $y- 
racA,  qoi  utique  ffebrake  srrapiif,  deluna  toquem^  ait : 
MtMiieeundum  nomen  tH  ejus.  In  Ubro  ISodesas- 


345 


HeDiE  VeNEHABIUS  OPERtM  PARS  1.  —  D10ASCALICA  CEMUINA. 


m 


ik^  ia¥6iiiti ;  iiisl  lorle  pttUnduin  M  syneodocbi-  A 
c6t,qw  «I  Kgiila  sMieUB  ScriptiiKr  frequeatiiftiaM, 
a  pane  lotam  eosipiilari.  Venim  Iubc  tttcnnqoe  ee- 
tt  fd  conpouu  Aierint»  cliuretUinen  Hebneee  id 
Inn»  enrsnni  sooi  menses  obserfire  consoesse.  Nee 
aliier  In  Genesi  rade  sentiendnnK',  ubl  Noe,  enm 
snisXTUdie  secundl  mensls  arcnm  iacressns»  et 
XXVn  cjnMleai  mensis  dle  post  dilutiom  egressus, 
asseritor,  quam  annnm  solis  integroro,  boc  esl, 
GOCLXV  dierom,  emedescriplum,  quia  irideiicet  luna, 
qna  prmsentl  anno,  f  erbl  gratia,  per  Nonas  Maias 
septima  deeima  eiistit,  anno  sequenU  vieesima  se- 
ptinia  pridie  Nonas  Malaa  occurrei*  Notandum  sane 
qnod  nlminm  lalluntur  qui  mensem  deflniendum  tel 
ab  antiqnis  deiaitnm  autnmani,  quandiu  luoa  lodia- 
eum  circnlnm  peragatt  qu»  ntmiruui,  sicut  dilif  en-  g 
lior  inquisitlo  naturarum  edocuil ,  sodiacuqi  quidem 
UVII  diebVy  et  VIII  boriSt  sul  f  ero  corsus  ordinem 
XXIX  diebos,  et  XII  boris,  salTa  sui  saliusratio- 
nct  conttdt  Ideoqoe  rectios  iu  definicndum,  quod 
niensis  bmae  sit  lumlnis  lunaris  circuitus ,  ac  rcdin- 
ic|;ratlodonova  adnovam.  Solaris  auiero  menais 

GLOSSJE  ET 

secundum  Jam  mensem  non  Urigesimum,  sed  unde- 
irigesimum  debere  concludi.  Priscianus,  in  libro  de 
ignris  numerorum  :  Uiidevigiuti  didrous  pro  mi- 
vendedui,  id  esi,  unum  dcest  de  viginti.  Horatins, 
in  secundo  Serroonum : 

Unde  octoaglnu  anoos  oatos  coi  Straguls  Vestis. 

UndeodnaKinia  didl,  id  est,  septuaginU  nove m  . 
annosbabens  aeiatis,  boc  esi,octaspintaunde  uuum.  ^ 
Duodeviginli  dicuniur  pro  oclodecimt  undetriginU 
pro  vigiuti  novero,  et  tiis  similia. 

Aifi  fer/e  vutandMm  esl,  $§necdo€Mc0t,  qnm e$l  re* 
fir/n  uanclie  Scripsurcg  (reqwntis^ma^  aparte  tolum 
emnimtari,  S^cdochicoi,  adverbialiter.  Quae  scilicet 
species  est  regula  a  parte  toium,  scilicet  ut  iiiieili- 
ganiur  per  (^uadragiuu  novem,  quiuquaginta.  Syiiec* 
doebicos  eniin  dicuntur  esse  quinqu;iginu.  liabent 
cniin  bunc  moreiu  Sjriplune,  ut  a  iianc  lotum  po- 
iianl,  maiiine  iti  leutporiiius. 

Neealiter  in  Genesi  sentieudum  ett,  See  a//l^,6ci* 
licei  quanivis  compuseut  Hebrsei  ait  lunamsnosmen- 
ses.  Uhi  Noe  cum  suis,  sdlicei  filiis  et  uxoribus.  lu 
legitur  in  Genesi,  cap.  vii :  c  Anno  sexceniesiroo  vitas 
Niie,  mense  secuudo,  rupli  sunt  omnesfootes  ab%ssi 
magmK,  el  in  atticulo  dici  illius  ingressus  esl  Noe 
cum  suis  in  arca.  >  Ac  dcinde :  c  Mense  secundo,  se- 

Siiroa  et  vigcsima  die  mensis  arefacU  est  terra  ct 
[oe  cgreiisus  est  de  area.  i  Sed  dicil  sanctus  lliero-  D 
nyrous,  in  libro  Hebraicarum  Qua»tionam :  Ararat, 
Arincnia.  Siiinidero  in  niontlbus  Ararat  arca  post 
diiuviuin  sediHie  perbibclur,  et  dicunlur  ibidem 
usque  bodie  ejii<»  manere  vesligia.  Quia  ridcHcei  (m- 
ma,  qu(e  prmsenti  anno  {vcrbi  gratia)  perSonas  Maias 
deeimastptima  exslitit,  anao  setpienti  vigesimaseptimff 
pridie  iVoit.  Afnit  occurret.  Pridie  Sonas  d  cit,  et  non 
Nonas,  quia  feriani  quaerit,  non  apptllaliouem.  In  ipsa 
entin  fcria,  iii  qua  Monas  Haias  appdlai  boc  aiino, 
appellabit,  in  sequenti  anuo,  in  eadem  feria  pridie 
Noiias  Haias.  Feria  enlui  manel ,  appelUtio  Uiuen 
de  die  in  dieni  in  unoquo()ueliniiur;  unde  lit  ut 
isu  appellalio,  qoa;  pnrsenlt  anno  iii  primaferia  esl, 
in  futuro  anno  sit  in  secunda ;  si  autem  bittsext'is 
fuerjl,  fit  eiiani  in  lerlia.  Sic  ci  solciiiniuies  et  an* 
niveriaria  de  die  in  diem  ciiin  appellatioiie  in  aiino 
niiitantur.  Ilaec  csl  enim  ciusa,  qtw  facil  illam  ap« 
|>clbitionein  niuiari.  Aniins  i^olarts  bahet  dics  tre* 
ceiiios  sciagiata  quinquc.  Divide  illos  pcr  se|»teni, 


digressio  sit  solis  pcr  duodedmam  parion  xodiad, 
ideslt  dfniferi  drcoli«  quae  XXX  diebus  el  deccm 
aemis  boris  impklur,  viginli  videUeel  dnabns  boris 
ae  dkniitta  Innari  mensn  prodnctior ,  e  qoibua  XI 
epneiamm  dlea  el  qnadrana  annnatbn  subereKore 
aolenl;  doododca  onim  vicem  ei  binl  CCLXIV  la- 
einnl»  qnaa  essehoras  XI  diemm  binc  faeile  patet , 
qnia  undedes  viceni  el  qnalemi  camdem  swnmam 
eonfldunl.  Porm  duodecies  semb  ses  Isduni»  qoas 
snnl  bonn  qnadrantis  :  ai  quidem  Inna  XII 
mises  XI  dktoSt  nl  dictom  est ,  et  qnadranlet 
breviores  lolidem  solismeosibns  peragena»  in  iisdem 
perag endls  Iredeciea  xodiad  ambitnm  luairat.  S^ 
in  utroqne  meoso  eoiopnlando,  oonsneludo,  vd  an- 
eloritas,  vd  ceru  compendium  calculandi  natuiaa 
piavaluit;  nam  non  solum  lun»  mensea,  quod  eal- 
eolandi  necesaius  cogii,  iricenls  undetrieeuisqttn 
diebns  ordinanl,  sed  et  lunsm  superfluam,  qu«  Jna- 
u  naloRB  rationem  in  flne  anni  debuerat  inlercdari, 
plerique  ubi  libel  Intercalant ,  et,  quod  est  gravina  • 
Untmn  Inter  ae  caknlatores  dissidcnt,  nt  nno  nonnun- 
quam  eoiemqne  die  bie  quarum  dedmam,  ille  quuH 
SCHOLIA. 

remanet  unus,  el  in  bisseitili  anno  remanenl  doo. 
Qiixunadies,  veldno  in  bisaeilili  anno,  dum  se- 
ptenariom  numenim  Iranscendunt,  faciunt  illam  mv- 
Utionero.  Et  quarotis  illa  inuUtio  appdlaiionis  dn 
die  in  diem  sit  in  anno,  non  Unicn  plures  appelbitia- 
nes  sunt  quam  feriae;  qula,  eui  mutetur  appdUtio 
de  feria  in  feriam,  non  umen  supercrescit  snper 
ferias.  Qoas  nitnirum,  sient  dili^enlior  imiui&ilio  na- 
turarum  edocuit,  Zodiacum  qiiidero  viginii  septeoi 
diebus  et  ocio  boris,  soi  vero  cursus  ordinero  viginU 
novero  diebui^»  et  duodcciro  borls,  saiva  sui  sallun 
raiione  conlidt.  Lege  in  supra  eapite  16,  quia  me* 
liorem  glossam^uper  istuni  versiculum  iuvenire  non 
polui.  Sed  in  utroiiue  mense  cwnputando^  coneaetudo^ 
ret  aurtoritas  vel  certe  compendium  catculandi  naturm 
prtevatuit.  Natura  csi,  ut  inensis  i^oljri»  babeat  Iri* 
ginU  dies,  ei  decism  boras,  et  dimtdiain;  consuetndo 
l.imcn  vcl  aucloriUs,  vel  conipendium,  ut  triginia 
dies  liabeat.  Natura  eliaro  est  ut  meiisis  lunaris  ba-. 
beat  viginti  novero  diea,  cl  diinidium  ;  consueiudo 
Umen  vel  aucloriUs,  vel  compcndiuin,  ut  vtgiiiti 
novem  dies  babeat,  vel  eliam  rriginia.  Kl,  quod  esi 
gratius^  Umtum  inter  se  eatcuiatores  dissideut^  id  esl, 
discordant,  ut  nontiunquam  eodemque  tHe  A(c,Si'iIicet 
Anatholius,  decimam  quartam^  ille^  id  e^t,  Dionyf  iu<^ 
difcinuim  futalam,  (i/i«5,  ide^l,  Victorio!!,  decimam 
sextam^  asseurent  tunam  esse  putaudam^  itlesl,  com- 
puUn  laui ,  scilicet  propter  insrrtionem  embolismi, 

aua  ubi  iste  fadt  ^iiiliolisinuin,  ilte  non  facil.  Unde 
i,  uteoro«ii  anni  primi  a  bissexto  leriio  KalenJ. 
Scpteinb.  Qutdam  enim  bisseitum  et  saitum  lunje 
diverse  ponunl.  A  ii  cn^ni  ante,  ul  Anatholius,  Vi- 
ciorius,  et  atii  po  t,  ut  iios.  Illi  autem  qui  quarto 
Kaleud.  Scpteni.  bisbcituin  lactunt,  babeni  in  quarto 
liiis  llecemb.  decimam  quarlani  lunaro;  ct  itli 
qui  sattum,  dedmam  sepiem ;  et  ilU  qd  neu- 
truin,  deciuiani  quinUtu.  Vcrbi  gratia  :  Cst  nnuc, 
seilicotapud  nos,  uliimus  Oecennovenalis  cydiannti«, 

3ui  babcl  octodecini  epacUs,quasjungesregularibus 
cciiuo  quario  Augusti,  et  invenies  secundani  lunam 
bi  Kalend.  Aueusii,  qiinm  facies  asceudero  tricesi- 
iiiam,  uuarlo  Kalcnd.  Sepieiob.,  propter  bisscilum, 
qui  ibi  poiiiiur,  lertlo  Katend.  priinaro,  siscnndo 
Kaletid.  secuiidain,  Kalend.  Septemb.  tertiam,  et  sic 
computaiido  debes  pervenirc  usqiie  quartum  Id.  De- 
ceinb..  et  invenies  ibi  in  caJem  dieapud  illura  qni 
fccit  btsscxiujii,  decimam  quarUui  iunam  ;  et  apud 


145  DE  YBUPORUM  RATrONB.  346 

laoi  deeiimiit  ftlius  sexiam  deeimain  assevarenl  Iq-  \  qoeiii  dccimo  Gah  Scpicmbrium  die  lenutiiaiues , 


niiii  ewe  pmaiidaro,  nec  dod  ei  solis  annuoe  maisai 
diMimillinia  regula  diverto  qtf«4|iie  gens  ordiiie  loe* 
lilur.  Denique  JSgypiii,  qui  priml  propler  ocyorem 
lanaD  disciirsumy  ne  vldelicel  error  caiculandi  cjus 
velociuie  gifuerelor,  ad  solis  cur»um,  cujos  molus 
lardior  focilius  poleral  comprebendi,  suos  roensrs 
pulare  coepenml »  sumplo  ab  suturoni  lempore  pri- 
roordiov  Iriceois  bos  produnlor  inctudere  diebuSt 
quorun  primus  meiisis  Tholb  IV  Cal.  Seplfmbrlum, 
secundiis  Pbaofi  IV  Cal.  Oclob.,  lerlius  Albir  V  Cal. 
Novemb.;  qoarltts  Choeac  V  Cal.  Deeerobrium,  quin* 
los  TylSi  VI  Cal.  Januariuin,  sexlus  Mecbir  VII  Cal. 
KtliruarittmySfplimus  FbanienoUi  V  Cal.  Maniarumv 
oclavus  Pbarmulhi  VI  Cal.  Apriliom,  nonus  Pacho 


residuos  quinque  dies  c?:avcr/ofuv«c^,  vei  inlercalares, 
sive  adtiiios  vocanl,  qaibus  eliam  qiiarlo  anno  dieiL 
sexlum,  qui  ex  qnadranlibus  conlici  solel,  adiiecliiul. 
Unde  fli  ul  eorum  anni  iirimi  ab  bissexlo  lertio  Cal. 
S^^plembrium,  oeleri  vero  IV  Cal.  earomdem  die  sor« 
lianiur  iiiliium«  ipii  aulem  bissextiles  anni  iV  cxte- 
ri  V  Cal.  meiiioraiarum  die  lermiiieiiiur.  Porro  dls- 
sonanlia,  quam  bissexlilibus  aunis  a  lempore  inter- 
ca'ali  ab  eis  quadmniis  diclmus  oriri,  non  aute 
iiostrs  lempus  Inlercalationis ,  qu»  fll  sexlo  Cal. 
Martianim  die,  in  compnio'  luns  vel  earumdem 
feslivilate  dieruiu  polesl  cum  ooslri  anni  curriculo 
recipere  coticordiam ;  sed  iJem  diesfeslus,  eadeni  lu- 
na,  verbi  graiia  seplima,  qune  apnd  nos  secuiida  Sali- 


VlCal.  Maiarum»decimus  Paiiiii  VllCal.  Jtiniarnm,  Bbaii,  apud  illos  lertia  Sabbaii  *  computaniur,  ei 
undecimus  Epipbi  VII  Cal.  Juliarum,  duodecimus     cselera  in  huoc  modum. 
Mesor  VHI  Cal.  Augustarum  die  siimit  exordium » 


*  €>  cmm^taiMf. 


VARIANTES  LECTIONES. 


GLOSSiE  ET  SCHOLIA. 


iltom  qoi  fecil  saltum  declmam  sexiam ;  ei  apud  11- 
lum  qol  neulrum  fecii»  quintam  decimaro.  Bissexlus 
enim  unam  aetaiem  miuuii,  el  saltu^  unam  iii  anlf  a 
crescil.  Bissextusnamque  cresciilunam,  eidecrescil 
aHalem.  Saltos  aolem  decrescil  lunam.et  crescit 
etaiem»  el  In  sequeniibus  meiislbus  videlur  illa  xlas 
cref^c^re  vel  decrescere.  Porro  ditsonaniia^  quom  ^s* 
lASlrlilws  o/tnha  tmpore  intercaiaH  ab  eUqiadrantu 
tUcimmt  ortn.  Cansa  eius  dlssonanliae  esi  iniercalalio 
spud  Graecos  quado  Kaleodariim  Septembriuro  die« 


ne  lunsvelodor  eldubins  cursus  Impedimenti  eis 
facerel  calculandi.  Pieriqne  aulem  asserunl  Cingitnu 
Sabinorom  regem  priu^  annum  in  menses  divi^issc, 
Idus  Kalendasque  tl  intercalares  dies  instituisse. 
In  Codidbus  aul<;m  saiictarutfi  Scriplurarum  duo* 
decim  roen«es  fi^isse,  arni  eliam  anle  diluvium  os- 
lendunl.  Sic  eiiim  ibi  lcgitiir :  cAqua  aulem  minue* 
balur  usqueadumlecimnin  menseni.  Undeciiuo  autem 
mense,  prlma  die  uifn^is,  appanierunl  cacumina 
monliuin.)   Sicenimiunc  diniimeraliahlur  nieli^es. 


Semper  eniin  absqne  bissexlilibus  annis  quartiis  p  sieui  cl  nunc;sed  non  quosKaieiidx,  sed  quos  tuita 


Kaleadanun  Septeiubrium  primus  anni  eorutu .  dies 
esl;  in  bi^sexiilibns  auieu  annb  uilimos  ei^l 
ille  dies«  id  0:^1,  «fuarto  Kal.  Seplemb.  Nam  liies  qua« 
draiHlf»  111  eo  iniercalalur.  Ideoqiie  solemnitas  qu  is 
a  nobis  ceiebraiur  qiiarto  lUlend.  Septem.  apud 
illos,  hI  esl,  iEgjptios,  leriio  Ralend.  celebratur.  El 
a  lempore  ipso  iiilercalali  ab  eis  quadrantis,  eadem 
dlYersilas  perstverai  usque  ad  U^mpus  nostne  inter- 
ealalionis.  Verbi  gratia :  Una  eadeimiue  solemnitas, 
qoae  apud  nos  hodie  celebraiur,  apud  iilos  in  cra^- 
limim  perveiiif  t.  Similiter  el  una  eademque  a)tas 
lume  (verbi  gralia)  sepliina,  onae  apud  nos  prima  Sab- 
bati,  apud  illos  secuiida  Sabbali,  septiroa  eril.  Sdi 
noiaoduiu«qiiod  nonsiniul  indpiunl  diversitas  festl* 
vilalom  el  lunjc  aBlalom.  Nam  feslivilaluin  divcr- 
sius  a  quarlo  Kalend.  seinper  incipit,  stauim  autein 
diversilas  lumc  a  Inna  Augusti  m«iiisis oritur.  Onni- 
bas  eoim  bissexlilibus  annis  apnd  illos  triginia  dies 
habei«  apml  nos  autem  undelriginia.  l]iide  At  diver- 


coepta  el  linila  co  idu  'ii ;  Kalendas  autem  dicirnus 
a  colendo  dicias,  apud  anttqnos  enlm  semper  meii- 
sium  principia  colebanmr.  idus  quoqiie  dict:e  a 
diebiiiy  el  iiotise  a  Hundinii.  Mcnses  aiit^ni  apiid 
L  ilit/os  ex  Kalcn  tis  sumunl  princip  uni,  apu  I  iie- 
brjDos  ex  lunai  nascenlis  recursu  ;  apud  iEgyptios 
aulem  principia  men»ium  ante  Katendas,  qiiatuor  aul 
sei,  aul  septem,  aul  odo  dies  proiiunliaulur.  Meiu>es 
dicli  a  me/tsuro,  nl  supra. 

JoAN.  Nov  Scfltif.iA — Men$e*  dicti  a  mentnra, 
Haclenus  bcbJomadum  varictales,  niinc  men^iiim 
rationemexplicat,  utpole  parles  iiiajores.  Suni  autem 
menslrua  te  npora,  partiin  nalura  iiisiituia,  pariiui 
arbilrio  hominum.  Nam  Grtofroruin  meii^es  ex  iuter* 
vallo  lemporis,  quotl  esl  inier  duo  lunn  sileniia, 
naturale  laiitum  ex  inolu  col!ecium,  naturalis  etiaui 
mcnsis  esl  spatium,  quo  sol  signum  aliquod  absol- 
vit,  quod  esl  dieiiiin  irigiuta  horarum  decem  ei 
seiiiis :  sed  hic  inensis  diflicilis  csl  observaiionis» 


sitas  inieriiosel  illos  usf|ue  sextuiu  Kalend.  Martia-  ^  quod  quemadmoduiu  in  luiia^  conver:»lone,  ila  hoiui- 


ruiu;  aeiaium  auieui  divfrsiias  in  liina  FeliMiati 
mfftsb  lliieui  accipii,  qwe  apud  uos  in  anno  bbsex* 
tili  Iriginia  dies  hab«:t,  apud   illos  und^lrigiiila. 

Iteii  miai  sopaA. — Mensis  lunaris  incremenlo  lun» 
ieuioque  coiificilur,  diim  viginli  novem  semis  diebus 
paelo  piuaqiiam  xodiacum  peragil ;  sed  fadlius  coro- 
puiandi  tricenb  ei  undelricenis  diebus  lunx  inenses 
ahmai,  aolarb  aoiem  mensis  viginli  duabiis  horis 
esl  aroplior,  ex  quihuK  w  epactarum  dies  aCcrescunl, 
quibttisfil  lunae  cursum  bingulis  annis  exuperal;  duo- 
decies  enim  viceol  el  bini  ducenios  sexagiiiia  qoaluor 
fiKauiii ;  el  ondedes  viceni  ei  quaierni  eumdeni  nu- 
luemmcompleni.  Sedilebnci  mi^nses  a  luna  iiascenie, 
Itoiitani  a  Kalemlb  incipiunt,  iOgyplii  a  anarto  Ka- 
i>*ndarum  SepieroiMrium  usqoe  in  nonum  ilalendarum 
eaninidttm  io  Irigifita  diehus  suos  meiises  putaiiles, 
residnos  qoinque  dies  inlercalares  ap{H;llant.  Qui 
primi  ad  soUs  cursuni  incnsos  termiiiure  cotpiSt-uiit, 


nes  nulla  manifesla  nola  animadvertere  possuiil 
solero  e  signo  uoo  iu  aliud  Iransiluro  fecisse;  pro- 
pterea  gentes  raro  lalibus  inensibiis  ulunlur.  Uiuiiliir 
aulein  iis  Macelones  a  signis  ciBlestibus  eos  dcno- 
miiianles,  ol  xjdcoc  mensis  est,  seu  lempus,  quo  sol 
esl  in  signo  Arielis.  Cujus  primos  dies  eu  quiiito 
Idus  Manii,  postremus  leriio  idus  Aprilas.  Sic  Tav^o; 
di^vfioi,  iil  esl,  Taurus  gemini  roenses  suni  sotares. 
Lalinoroni  auiem  menses  naturales  non  snnt;  eon- 
slant  eulm  arbilrario  nuniero  dierom,  ul  Januaritis 
trigiula  el  allens  Februarius  duodelriginia,  Aprilb 
Iriginu  diebus;  cp;icl;e  autem  embolismi  iNssexti, 
aliuive  inletcataliones,  cbi  ex  naturali  moio  sidenim 
pniveniunl,  Judido  Uineii  hiiminum  alib  ei  aliis 
mensibns  sunt  interpositi  vd  appositi. 

Sed  meims  a  luna,  Menses  dicuiitnr  qoasl  roensat 
id  esi,  diineiisa  lempora,  sea  a  Gncco  fuivi},  quod 
luiiam  sigiiilicat  litigiia  Arcaium,  el  f<riy  finvk  mtH- 


347 


BEDiE  VENERABILIS  OPEKVM  PARS  l  —  ]>IDASCALR:a  GBIUnA. 


m 


CAPOT  m  Al«sutilegimiis,cimetsUtH.Rom«lytMillii^ 

04  nMnil^iu  RomMMfum.  acri  quldeint  i^  agresU,  iUtiuB  propril  oMiiiaH* 

Qoare  aotetn  Romaoi  um  dlvers»  loDgitodinis  ha-     imperii,  InHlom  monMi  ex  illo  •omelMit  die  400  «o^ 
teaot  menses , bsc,  ut  in  dispnutlone Uori  et  Prm»     vam  lanam  contigisset  videri : qoia  vero* nonoooti» 

GLOS&E  ET  8CH0LIA. 
sem ;  Ipsom  lome  glolNim  Atbenienses  vocant  9tUv€9^  bone ;  hl  addltl  viginll  aoptera  dMot  et  boris  odo,, 
quod  nilgorem  reciplaL  Prlori  originl»  qnod  acHleet 
roens»  dlcatur  a  luna«  nnde  naturaliur  provenit» 
Varro  aasentitur.  Sicet  Cermanioevocamosinensem, 
etn  moMihf  quaft  vos  modo  signlficat  qoauior  beb- 
domadasv  qoibus  lunae  cursus  per  zoaiieum  defiiiitor, 
niodo  mensem  Romanum  ,  ut  Augustus,  dsr  Aug$i' 
moMtk. 

QuimropUr  muUiwigum.  Anni  Lunares,  qui  con- 
sUnt  duodecim  mensibus  lunaHbus,  breviorea  sunt 
annis  soiaribus,  scilicet  viginti  duabus  boris  et  dimi- 
dia.  Uinc  fit  quod  apud  Graecos  non  semper  initia 
menslum  nostris  respondent,  ut  tamen  eorum  annua  d  menses  non  similiter.  Praeierea  Romani  ineipiuBi 


eflleiunt  vigioti  novem  dies  et  semis,  qood 
eat  mensis  lunarif.  Visum  autem  eat  boe  loeo 
cribere  menses  Latinorum^  et  ordine  nc  e  regloiio 
Graeoomm,  Hebraeorumque  ac  aliarum  naiionoiiiy. 
quarum  niensea  fai  bonia  auetoribus  cognosoere  Opop» 
tet.  Ubi  primom  adooundum  ost  nullea  mensea  esoa 
slabiles,  prseterqnam  Romanorom  et  ifigypUorooH. 
hoc  est,  ut  primus  cujusque  mensb  dies,  varbl  gfatin* 
ianuarii,  aemper  venit  vigesimo  dio  poat  brumam». 
piimus  Martii  dodmo  die  inte  asqoinoctium  vemum| 
aliorum  Grecoram,  scilicet,  Uebneoram  et  Arabun, 


cuin  solari  aimo  exeat,  quemadmodum  noster  facit 
intercdlatio  epacurum. 

iVoUndnm  saa^.  ConruUt  Beda  crassum  errarem 
de  nieiise  lunari,  ne  eiislimetur  esse  spatium  quo 
luna  aodiacum  percurrit,  quod  fit  dietuis  xxvu  el  vh 
boriSy  sed  tempus  est  inter  duos  lumo  coitus,  quod 
amplius  est  quam  inleger  aodiacos,  ot  ecce,  dum 
luna  lotum  signiferani  transit,  sol  interea  fere  duo- 
decimam  partem  signiferi  promovlt,  ad  quam  prius- 
quam  Imia  pervenii,  lapsi  sunt  dieo  duo  et  quaiuor 

MeH9n  es  Beda. 
Mf/gpiionm. 

5.  Thibt. 

6.  Meebir. 

7.  PbamenoCh. 

8.  Pharrauthi. 

9.  Baccbo. 

10.  Paiicri. 

11.  epiphi. 
13.  Meaor. 

I.  Thotb. 
S.  PhaophL 
3.  Athur. 


annuin  a  brama,  itaqoe  Januarios  primua  est  Romn« 
norom  meMiom.  Hebrael  ab  flsqoinoctio  vemo;  ergo 
pfimus  mooais  is  eat,  cujus  medium,  id  esi,  dednM 
quaru  Inna,  .proxima  eat  post  «quinoctium ;  aiiia  pri* 
mum  facit  mensem  ea  decima  quaru  luna,  qum  loeoi 
proxlme  post  solstitiom ;  alil  ab  ea,  qu«  te  autoasno^ 
ttt  ifigyptii.  Quae  omnla  laeile  deprehendea  ex  i«b* 
jecu  tabuU»  quam  ex  honia  ioetoribus  sedolo  eoU^ 
gimus.  Qui  o  regiooe  ^untuc,  oodem  lemporo 
ovenlunt. 


HoaMnoniM. 
I.  Januarius. 
%  Februaritti. 
5.  Manius. 

4.  Aprilis. 

5.  Maiui. 

6.  Junius. 

7.  Jttlius. 

8.  Augustus. 

9.  September. 

10.  October. 

11.  November. 
IS.  December. 


4.  Chocsc. 


fl^^rconnN. 

10.  Adar. 

11.  Sabaib. 
\t.  Tebeth. 

I.  Nlsan. 
Jar. 
Slvan. 
Thamuis. 
Aab. 
Elol. 
Thlaeri. 
MareauiB» 
Carfeo. 


9. 
S. 
i. 
5. 
8. 
7. 
8. 
9. 


GtmeonLwu 

8.  Nvx***** 

9.  6c/»7nX6v. 

Sdcvrim^. 

I.  A:ffiac« 
Ikeysfioc* 

rop^MUOf* 

*rircpgf^irciOC» 

6.  6Ui. 

7.  *lBX«fa€o)iM«y. 


iO. 
II 


a. 
5. 
4. 

6. 


^riUNRoraau 
i.  CiuU. 
a.  Sobnonath. 

3.  Rbodmooalh* 

4.  Costormoiiath» 

5.  Trimikhl. 

6.  Lida. 

7.  Lida. 

8.  WeldmonaOu 

9.  Aigemonatu. 

10.  wTmerTyllieh*. 

11.  Blothmooath.. 
i%  Ciuli. 


Jf fuses  vorionun  noiiomNn,  €»  Tkoodoro  Coaa»  Cdomfmo^  at  reli^io  nom  psniiliMdis  oacmri4ai. 


Itoaiaiioram 
Januarius. 
FebraariuS. 
Marcius. 
Apriils. 
Maius. 
Junius. 
Julius. 
Auguslus. 
Sepiember. 
Oclober. 
Novomher. 
beoember. 


AiAaiJaisiHm. 

ToLfgointnf. 

'E>«(fo6o}LiMy. 

MovvtiXMin^* 

SKi/^Ofoocflliy. 

ISx«rofft60uoar« 

MfToyccmwy. 

B0ad|Mf*CMV. 

UatfmxTQftiA», 
Uvfiio^^iMv* 

*Aii^crr«OMiv. 
no9Ccdcftiv. 


ArAisorMm. 
A«ivf*vacof. 
lUpcrcoff. 
Aioxp9f. 

S«VTCXOff. 

Qc^fCMrcoc* 

Accoco^. 

Dflcycfc»;. 

Awo^. 

ro/i^cacbc* 

'ToAOxoo;* 


Mocedowimi 
AiyoKcpoic* 

;ri^xw. 

IX^C* 

Xfiotf. 

Totuf»o;» 

Ac^vftoc. 

Ca^xcv^. 

AcMy. 

Uopicyoc. 

XvTOff. 

Zxo^Trcoc* 

To{or«C. 


Ireos. 

Ermos. 

Metroos. 

IHonysios. 

Heraclioa. 

Diui. 

Bendigaeos. 

Stratigios* 

Ario. 

Feriepioi. 

Aobrodieloi. 

Dimetrios. 


Cypriomm* 
Aphrodisioi. 
Apogoniooi. 
Alvicoi. 
Junios. 
C^esarios. 
Sebastos. 
Autocratorieoa^ 
Flothytatoi. 
Diamarpscsoaioi» 
Archicreua. 
Eilhioi. 
Bommoi. 


Advortondum  tamen  eat  GrMorum  meoilum  ratiooom  apud  acriplorei  pnrum  conaUro;  nam  Anthoslerioa 
€asas  respoodet  Ifevombri,  Macrobio  Aprilit  ab  al^  trlboitur  Martiot  aic  et  in  Gameiioue  variaot»  ae  nliis 
i|uiboidam. 

BMoricomm  nmsinm  enumerolio. 


GamMnimm. 
HoftilmooaL 
Weinoumat. 
Wintenoonat. 
Gbriitmonat. 
Jennermonat. 
HomungmonaL 
Meru. 
Aprii. 
Mey. 

Bracbroonit. 
Heomonat. 
Augstmonat. 


Bei 

Tiarimp. 

Tisrimio. 

Romimp. 

Remiu  so. 

Sabath. 

Adar. 

Nisan. 

Idar. 

Ilaairam. 

Tamus. 

Abh. 

Eyul. 

CAHJT  III. 


Tisri. 

Maresvan. 

Chialeu. 

Teveth. 

Senatb. 

Adar. 

Nisan- 

Yiar. 

|)van. 

Tamua. 

Ah. 

£lul. 


Athir, 
Chucb. 
Tybi. 
Mecbir. 


Baia.  f^AU.  Glossje.— Romani  auctoritate  Romuii     ogebint.  Qul  primum 


Toik.  Mensos  Aleiandriooram 

hentdrdinem    et 

quem  iEfyptionim  menaes»  quomm 
iliiguli  couiUnt  dlebus  trigiau ;  poo* 
tmmuiverotriginu  qoinque;  et  quarto 
quoque  triginu  et  sei :  boram  prinHio 
cit  tboth»  CHJoi  primoi  dim  iv  Kale»^ 

Pbarmuti*  damm  Septomhroi  venit. 

Pachon* 

Pauni* 

Eplphi. 

Meiori. 

dooem  meuiihtts  nnnum  ordinntmn,  dleboi  vcrooiciv^ 


genitori  mo  lUrtt 


548  DB  TEMPQRUII  MTIONE.  3S0 

mid  «miit  Qiea  difi  tMpcr  ife^rait^  sid  modo  a  germeo,  s«U  et  anlttantit  quaeqto  inprolem  $e«pe^ 


tafdliis^modo  cda^  en  eeitb  coasU»  irl<iiri  solei, 
•oAtlgit  ut.ettm  Urdia&^  i^ppanilt,.pnfiC0dmiti  roeosi 
fliradies,  aitt  qud  celerlus  paociores  dsreiOii^  et 
slniiilU.qailNisqMeiiiefisibiis  perpeCusm  Aumerl  legem 
primus  casua  ttddutit;  sie  fiiGlttm  esl  ot  a|il  XiOC 
italii XXX uniim loriirentur dies.  Prlmum mensem 
Martiv  ciiiiis  se  fUium  erodi  voloii^  dicavit,  eo  qaod 
lioc  mense  cofistel  JuQOoem  llanem  peporisse  tn 
Phrygia»  quem  meesem  anni  primum.aliquemfuissey 
vel  ex  lioc  maiiBoe  probslur,  quod  ex  eo  septimuf , 
octavua»  iioniis  el  decimvs  iiidiuun  antiquilus  a.  nu- 
MrofHMuen  usque  bodio  servant  Secoodom  men- 
sem  nomioavit  Aprilem«  <|uaal  aperflem»  eo  quod  in 
illOf  remotis  nofaJbua,  pruinls  ac  tempesutibus  bi* 
bffois»  ecslmni  lerra  et  mace,  nsutls,  agricoli^  et  _  _ 
boroscopls  aperialori  arbores  quoque  et  berbtt  in  B  jq  honorem 

VABIANTES  LECTlOMfiS. 
^  Gf  apptmuHu 

QLOSSifi  ET  SCHOLIA. 
dfcaril;  secvndum  ab  aperlione  ihigum  nomlnarit 
Aprilem ;  lenium  Maitt  matri  Mercurii ;  quartum 
Jmioni  saera5riL  Quiiitill  ei  Sexlilit  qol  nunc  a  nati- 
viiateittili  Cttsaris  el  Augustl  triumpbo  mmcupatnr, 
oieaettris  aeqnentibttsa  ottm^o  nomeo  imposuiL 
Qiionim  inltitlEaleiid.  appell^yiwqnia  nuneKsbiat 
i4'«al»  roealaln  CaDlloliQin  pleoerdicto  quiiiqutes 
nl  se^liesiiMiio  jEoio»  J I  est,  voo^^  qnoi  dles  snper- 
eiseni,  ad  Wbnas  pfonuntiMiatK^  linoaa  auiem,  quod 
Aooo  ante'J4us  dieconffueceitl  innriiem,  seituri 
qnld  eisel  eo  menso.  Xsicieudcmru  IHunro  tdns  diem 
qtti  medfumdiridil  W!a»m^  I4M^  enimEtrutcs 
Mofua  dlfidere  esl.  BisJHumaL  duoa  mrnses  adjiriefM* 


rire  indpianl,  Maimn  tertiomt  qaarium  Jonbnp  po-* 
snit,  la  bonorem  ridelicfil  majorum  ao  jpniprum»|n 
qnos  divisii  populum»  Qt  aitcra  pars  armls,  allera 
consilio  nempubticam  lueretur*  Cuntendunialii  Haiam 
Mercufii  matrem  Maio  nomen  dedisse,1iiiic  maslme 
pvobantes,  quia  lioc  mense  mercaiores  omnes  Makfi 
paritet  Mercnrtoque  saerifleabanL  Junius  mensis  aiit 
ex  parlf  popuU,  ut  diximus,  nominaturt  aUi»  ui  Cin* 
6ius  arirtirabsilur,  Junnoiua  anud  Latmos  ante  Toca- 
tvs  esl :  et  bsee  appeUjitin  mensis  apad  majores  din 
penanslit^  ned  pi^,  detritis  quibusdatifi  litteris,  ex 
.lunomo  Junins^^dieiQS  esi;  nam  elSHles  Junoni  Monclie 
GaiendisiunHadedicstsfrSunt  Juliusmensis  munen 
Quinmis»  quod  a  numero  sampMat,  eliam  poat 
pimposlios  Martio  duoa  measea  servsTil,  sed  posiea 
M\k  Ciuaris  dlciaioris  lcf  em  CBrenle 


1.  Quos  Ronuni  Tolenles  Imltari^ 
potuemnL  Nam  cum  Ipsi  juita  disiribulionem 
PoinpilU  in  qualQor  mensilHis  xisi  diem  pooereiit, 
ei  in  septem  Tt^nH  ai  niHremt  etni  nna,  Id  eat^  9tr 
bcnario,  xxrn^  congfegaveroni  simiil  ^ocatiV  ^io«. 
£i^i4fea  sl  undecbn  diea  more  Gnacortfm  nddereni 
ftigerei  r  i^  esty^upercreseerit.eee  una.dies  de  oon* 
cocdbi  Gneeitfiim^  Quaproptof  iiiTenerUnt  utadsoli» 
cil  suni  more  iBstp^um  annnm'  oompntarem;,  ad- 
denns  sd  pnedlcittm  numenim  deeem  dlc»  lantom 
ei  qiiadrantem,  Qon  nndedm.  Et  etlam  Gnsei  nuoe: 
more  nostro  jnxla  solia  cunnrai  computaot  annum; 
Sed  qai  oslode  sil  error  ffeniltts*  qoaliler  eidem  sH 


JaouorimD  aJao^  jPsbfoariQm  a  Februo.deo  itin-  v  saccttrsam^  in  prmlau  ehori  ei  pneieiaii  dispula- 


sMHonam  nomtflasid^^cftaiv  diebns  annum  ad  Dir- 
snm  Ittom  «ijspoault  Qttent  Julius  Ga^ar  ttnd^em 
^dms  adJecti&sieatbodieserTattir,  instiuiit. 

Sfld-^aMolil  Jionerim  Jtti^  CtmrU  tticua^risU^ 
fimoi^it  iForso  Aamnio»  Omnes  onim  imoeraiores 
lloiQan^inun  Gmmfea  apfellabantor,  a  primo  Gaio 
Cm.arov  qnl  ob  dnaa  cansaa  Grsaresi  appellalus^ 
Td  mtfa  csmo  Tentfo  matrb.nxiily  Tel  quia  cnm  emp 
sariftnil^,  id  eal^  dm^liiSt  est  natas.  Diem- 
toms  q^fnqnnnna  tcinponi  Imperio  olebaifiar. 
Pbm  enimw^inhoncNi  quameoosoies,  qui  aniittas 
potnstaissfenebaoi:  £idicitdletaimres,qimslprin« 
eipea  ctpemeqsam;  .onde  ei  magistri  popnfi  noml- 
uabenidc^uwlo^tedate  dlouniuf.  paulopost  Mema 
in  bonoftm  ImparbF  nameri  UQums  di  m  adjecilr, 
qaem  Januafio  iledit  ui  tam  lia  ^cm  quam  in  raen* 
frniiQm  Fi^Nruariumimparnn* 
Reftraxit  enim  SQperiusa  sex 


Qone ; node eiijita decerpsimaa, qnl sdre>tth  iiiTe- 
nlet^Hieeifitur  dispQtaim  Jafnsnperittsestscrifla, 
eqfus  inliittmealt  ffbMnanr  sernaaclore  llomolo  de^ 
c^i  mensiom  babntsse  alnnumcoaiprobantin'.  Qui 
anUMs,  sictfi  IfacrDbitts  oslendiit  inelplebat  a mmM 
Mariio,  ei  comloiebatur  ifiebua^ecoiT* 

J«iirw  NoT.  Semn4*^Oup<fae«0si9i!tifli«i.oe^^ 
amnu^f  liarimtt^;  IH  inensea '  baboni  en  oraine  no- 
men^  ut  Sop|eml>er«:(kiober^  NoTe^lber,  Deeeoibert 
Brr  autttn  al  Toeabttli  larmmn  et  supplementuin^ 
peribieti  non  nd  slcnificatlouemv  Telutl  atnus  In  quin  • 
qnairimi,  ct  luUlum  in.medltullio  ;aiaqttintuS  et  aex- 
tus  meosls  oiiam.nominabantQr  temporlbusClceronls 
adhttC  quintilfs«  sexUlis,  quibusnoniam  coiMnode 
Sttb|ungitjur  syilaba:  ^er  propier  aliam  termlmH 
l^em,  ob  \A  nttm^roram  TOCaboU  aonr  ibi  ^er 
inaexaV 


*?  *r!j^^^f!^*^L»^'^^        ^  mew»  aperiun^.anniia  spiranie  fvuadi.  qul  aiperi 


L  illi  snx:«  ItTest ,  ^ill^  •  lonbia ,  Attgastus, 
atpiember„llottember,  Denembef,  eiininper  Janqa^ 
ri«a,batent  Ttj^nft  niiMrem4ies,propteriiiipar^ 
■amertiiii.  (k^  antflOE^iilesl,  Mailitt^  Nains; 

2l3SSl^i«i^5l?f:>i^^I^^^^^  n&ejtito»;p»T«nluirt,Jm,^ 

mntnm  liriSeliaiiif  et^  toeo limuir  namemi.  orai In  m^  m aermfftiD - scatQriidass.  nttMuo  alik  siini  mb 

omnay  piTSMir?^bfgyittm>^  S^^  SiiS^^^ 

bi  qoaloov  mensllma  irigintn  unvm  dliai  pnneiPcK  et 

'msepicm;Tiiiiitl  novem«  itmnteofmegnniireeenioa 


Ssttn^iaa^  imaitaflnl  i|iri<em  otteil  np^rifm    Hoc 
ense  aperiluranoiia  sptranie  fmmnio.  quras 

lalem  me^is  diseutit  snloexistentie^in  Taaro/qttis 

domus  est  Yeaeris.  Qaodi|iropiereii^  ndootls  b^mi- 

nibttsex(9gkainmjMfleMvia«easiM 

logo^  lmdiui)i  4Uia']|immmi«r.]iriinuntcojHosn»^^c^ 


qoinqttagiiita  oniPfiue*  (fai|w fh^nss Mmmm 
tiatL  mq^mAMiifmi^ ammm:»^ 4d  Gmcm 
QnmmmHManoram  ia^pttrisnnai^;  .P^fitfloi^id 
osi,  Jloman^  £M  naomvU^  ^iM  stdit  dfem 
imiuau  Yiri  diem  unnm  Adft  pro  dlesQntts.  GrmDi 
«nannd  laam  corsam  oamjMiislmnt  aonttm,  ot  i^ocuT 
dies  laiUttin  babebant  m  auo  aano,  quibus  addebam 
aodeeim  dies  epnciammvet  qoadcantem,  ut  ad  solis 
cofiam  posseni  epoTenlre,  «t^iueruot,  ut  in  actavo 
anno  nonaglnta  dies  iniercalarent,  ex  quibus  ties 


bieaiemifltci«isrieatm  i  qor»^  omnta  fore  Mmnir^ 
innemagislottisnlttr  gigQnndi^pidflaicu  Qum  nasuirm 
Tls  (qoam;  AilltoL  ait  Me  maxine  secundani  fiat^- 
ram^ideii.  adnajUiis^eooBerTationeni)  apttd  Tetenea 
pbvsicos  .Venus  nmnbiata  nsr.  ^iaod,  ut  Cicsro  uiit 
quii,  ad  cuodis  rea  Toniat*.  Qu$r« et  bie  mcnsis  a 
qoibusdam^priUst  qiian  ^iiiriUf  dieluB ;  £m«c  ^int 
Yeneri  aimdUn^^nbmen  dedit:  «nlra  nraviiate 
\im  omna  eomijaus  m  diMUstime  doetissimtta 
pHf Uvim:^  Tcrsu^ 

Diadktiis  »iirslls  iq>eHt  oum  eorblbus  auouai 
T4iirus, 


361  B%DM  VENeRABILIS  OPRRUN  PARS  L  —  HTDASCALICA  GENUINA«  m 

lUrco  Antoiiio  Marci  flfio  comule,  Jiilins  voc:iliis  A  iiuni,  omnes  electi,  locenlibos  bononim  tcliiom  lam- 


est,  qnod  boc  mense  ad  llll  lUiis  Quintiles  Julius  pro* 
crealus  sit.  Auguslus  mensis  Sciiiiis  aniea  vocsImi> 
iMr,  donec  iionor  Auguslo  dareior  ex  senaioacon* 
soUo ,  eo  quod  ipse  die  primo  hujot  mensb  Anto« 
niutt  el  Cleopairam  soperaverii,  el  iroperium  popoli 
Romani  HrmaTerit.  Septeinber  mensis,  Oclober« 
NoTcmber  ei  Dccember,  princlpilem  soi  relincBl 
appellaiionem,  signillcaiites  nomine  qooli  slnt  a  ver* 
no  mense,  id  est«  Martio»  vel  quod  Imbret  In  eis  im- 
wineant.  H«c  Romoli  fuil  annoa  ordinata  diroentio, 
qut  annum  X  roensium,  dierom  vero  CCC  el  Illl  ba- 
bendom  esse  constilniL  Mensesqoe  ila  disposoil, 
01  Ull  ex  lis,  Marlios  Maius,Qointilis,  Oclober,  Irice- 
nos  singoU,  sex  vero  reliqoi  Irioenos  babereni  dies. 


padibu^,  obviam  sponso  ac  regi  suo  venientes,  roox 
curo  eo  ad  nupiias  sopemae  civltaib  inirabonL  Paolo 
poftl  Ninna  in  bonorem  imparis  nomeri  ononi  adjeeii 
diem,  quero  Janotrio  dedil,  ol  Um  inaiinoqoam 
In  mensibns  slngoli«,  pr»ler  onom  Pebroariom,  im- 
par  nome  os  servareior,  qoasi  lofeni  el  dboinollo 
et  par  nomeros  coovenirel.  Com  ergo  Romani  ex 
bac  distriboiione  fompilii  ad  lonscorsom,  sicol 
Graci  •  annom  propriom  eoropolarent»  neoeasario  oi 
inierealarem  roemem  inslitoerool  wmrt  Grmeo- 
rom.  Nam  el  Graed  com  animadveneronl  lemere  tc 
CCCLIIII  diebos  ordinavisss  annom,  qooniam  appa- 
rerei  de  solis  eorso,  qui  CCCLXV  diebos  ei  qoodrao- 
le  xodlacon  conidl,  deoiae  aono  soOXi  diea  el 


qul  bodio  qoluUnas  babeni  nonas,  cxlerl  seplima-  B  quadrantero,  Inlercaiares  tialoia  raUono  eommen- 


1139.  Seplimanas  aulf m  babeotibus,  ab  iJibus  re- 
verl«*bantur  Calendai  ad  diero  seittimura  deciinum  ; 
veniin  babenlibus  quinlanas  ad  octavum  dcclmnm 
remeabat  iiiilium  Calendanim :  sed  cum  bic  nomerus 
neque  solis  corsui,  neque  ralionibus  lume  conveni- 
rel,  nounonqoam  oso  veniebat  oi  frigiis  anni  aestivls 
mensibus,  ol  conlm  calor  biemalibus  proveniret. 
Qood  obi  eonllgissel,  laolom  dieroui  sine  o^lo  meo- 
sls  nomlno  patiebanior  absomi,  i|uantiim  ad  id  anni 
lempos  addiiceret,  qno  cceli  babilus  instoiiii  inensi 
apius  inveniretur*  Sed  secutusNuma  quinqoaginu 
dios  addit,  ul  in  CCCL  el  llll  dies,  qnibns  XII  loi« 
corsos  conficl  credidit ,  annos  exleiitleretur,  aiqoo 
iis  L  diebos  «  ae  additis,  adjecii  alios  Vi  relraclos 


lafl  soni,  lla  ol  ocuvo  qooqoe  anno  XG  dios»  on 
qoibos  Iros  menses  Iricciiorom  dierum  compulavo- 
mnt,  inltrcakirenl.  Huncergoordinem  Romanit  quo- 
que  imluri  placoH»  sed  Tioslra,  qoippe  rugit  eos  diem 
unom,  sicot  supra  admonoimos,  a;idiiom  •  so  ad 
Gr»com  nomerom  bi  bonorem  imparis  oomerl ;  eo 
ro  per  octeooiom  eonvenire  miroenis  aiqoe  ordo  noo 
poterat,  aed  qol  exindo  sit  error  geniios,  qoaliter- 
qoe  cidem  sil  soccorsom,  In  pracfau  Horl  ei  l*rs- 
UxUli  dispoUiionet  undo  el  isia  deeerpsimos«  qui 
acire  voll  Inveniet.  Tandem  Caios  Julios  Caei4ir,  imi- 
Ulos  iEgyplios,  ad  nomemm  solis  anuuui,  sicat  bo- 
de  servalor,  iiistituil,  X  vidclicel  dies  observatioid 
vcUri  soperadjlciens ,  ot  aonum  CCCLXV  dics , 


illis  VI  mensibus,  qui  XXX  babebant  dies,  id  esf,  de  C  quibos  ipro  xodiacom  luslrai »  ellicereiil.  El  no  qoa* 


siiigoUs  siii£ulos,  laclosque  L  cl  Yl  dies  in  duos  no- 
vos  mcnscs  pari  raiione  divislt,  acde  duobus  prio- 
rein  Janoariiiin  noncupavtl,  priiuomque  anni  osse 
vohiil,  Unquani  bicipilis  ilei  niensem,  respicieniem 
ac  pros|'icienlem  Iraiisacti  anni  finein,  futurique 
priticipia.  QuiJam  autumaut  Jauuariom  nunciipaium 
ex  eo  quod  liincs  et  janiia  sil  annl.  Secuoduin  dica» 
vil  Kebruo,  Id  esl,  Phitoui,  qni  lustrationuin  poiens 
credebaliir,  luslrarique  eo  m  iiso  civiutem  iiecesse 
eral ,  quo  sUtuil  ul  jiira  diis  iiianlbus  solvereniur. 
Sed  banc  lusiraiidi  consueiudinein  beiie  muUvit 
Cbiisiiana  religio,  cum  in  mense  eodem  dio  sanct» 
Muria;  plebs  univcrs^,  cuin  sscerdoiibus  ae  mbiisiris, 
hytimis  modulabc  vocis  per  eeclesias ,  perqoe  con 


drans  deesset,  siatoit  oi  quarto  qooqoe  anno  wcor- 
doles,  qol  curabant,  niensibos  ac  dieboa  onom  lo- 
tercaiarent  diem,  eo  scilieet  meoso  aeloco»qoo 
etiam  spud  veteres  meosis  iuurcaiabalor,  Id  esl » 
ante  qoiiiqoo  ulliinns  mensis  Febniadl  dles,  idqiM 
bissextum  censuil  nominandum.  Orooi  enbn  inierco- 
lationi  mensU  Febioarios  depoUlos  esi,  qoooiam  ia 
ullimiis  auni  erat,  quod  eliam  ipsura  ex  Gracoroai 
liiiilatioue  laciebaiti,  nam  ilii  ultimo  auni  sui  mcM 
supcf  fkioo  inierserebant  dies.  yenim  ona  re  a  Grmi  io 
differebanl,  nain  illi,  coufeclo  oltimo  meose,  Rooiam 
iion  coiifecto  Febmario»  sed  post  vicesimum  el  IoT'* 
liom  dieni  ejoa  iniercalabant,  Termioalibos  sdliecl 
jani  poractis;  deinde  roliqoos  Fcbroarii  OMnsis  dies 


gma  urbis  loca,  procedit,  datosque  a  ponliace  cuncti  ^  ^^^  ^^Mi  quiiM|tte,  posl  iniercalaUonem  sobjooge- 


ccreos  io  manibus  gt^staut  ardentes,  ei  aiigcscento  bo- 
iia  consuelttdinet  Id  ipsom  in  caeteris  qooqoe  ejosdeni 
lieatas  mairis  el  perpcto»  virginis  festiviUlibus  agere 
didicil,  non  utlque  in  lustralionem  lerrestris  imporii 
4|uuiqueiinem,  sed  in  perennem  regni  co^ls  me- 
inoriain,quando,  juxU  parabolam  virgiomn  prodeo- 


baiil,  crcdo  vi  leri  religionis  soaQ  more,  ol  Febnui« 
riuiu  omoimodo  Mariios  seqiierelor. 

CAPUT  XIIL 
De  CaUHdi$,  Nwis  ei  IdibuM. 
Prtscis  leiiipohbus  poniiHci  mioori  baec  pmvide»* 


GLOSSifi  ET  SCIIOIJA. 


qood  oiramquo  elymologiam  conlinel. 

Haro$eofri$  9^oiuf.  Quid  boc  liico  Beda  vocel 
boro5icopos«  lUeor  me  nescire.  Nam  iM>£09ieoTro;  et 
lioroscopiom  aigniflcai ,  id  est ,  eam  signirfH  pan«*m 
qo»  naseente  quopiam  supe<*  borixontem  eniergjl, 
cM'wlesiiuin  reruin  tempnruinque  observaioreiti ; 
qiiciu  6i  bo<:  loco  afripere  volcs,  uiiu  video  cur  bis 
aiinuui  a|'criai  A|Hrilis.   Nam  hjrbcrnae  iiocie«  laui 


snnt  idoneae,  etqoldem  amplius  qoam  vem»  oia 
»siivde. 

CAFOT  XIII. 

Bam.  Rao.  GLOS^iS. — PH$ci$  lemporiku$  ponli^ 
minori  kme  proMemia  deieQokoiur.  Id  esl,  tcnde- 
bat«ir,  coniinilieb»lor,  vel  crrdcbainr.  FjsnNifii^» 
scilicft  ejiis  luiuc  sidos,  vel  visiim,  id  fst.  visioncfii 
ci  appariiioiiem.   liep  saeripcufo,  id  esl,  pooiiftcl 


«3  ni:  TCMPORUM  RATIONR.  IM 

im  delefabatar,  iil  noTsc  lun»  priinum  oiiservaret  A  <iiein,  qui  di?iJit  meniem.  liliiare  enim  Eirnsca  lin- 

gua  divldere  ett;  unde  Yidua,  quasi  valtle  idna,  ii 


aispaeUHD»  visuanque  regi  sacrificulo  nunelaret.  lia- 
qae  aacrillcio  a  rege  ct  minore  poniiAce  celebratOt 
Maoa  pontlfex  calau*  id  eat,  vocau  ia  Capiioliun 
plebe,  JuKU  corian  Cabbram,  qum  cme  RonuU 
protiaaa  eal»  qool  numero  dies  a  Calemlia  ad  Momia 
auperesseat,  pronundabal ,  el  quifilaoaa  quidem 
dido  quinqulea  verlNi  x«X6  aeptinuinu  repetito  ao» 
tiea  praadicabau  Verbum  auien  imk&  Gnecum  etl» 
id  esl,  voco ;  et  hone  diem  qui  ex  bis  dlebus  qul  cala* 
ranlur  primus  esael,  plaeuli  Calendas  vocari;  binc 
•I  ip&l  cori»  ad  quam  vocabaninr  Cabd>r»  nomea 
4aiom  esl,  ei  dassi,  quod  omnis  in  eam  vocaretur 
popnlus.  Idoo  autem  ninor  poolifex  numerum  dio- 
ran  qnl  ad  Noou  superessenl  calando  prodebal» 
qood  posl  novan  lunan  oporiebal  Nooanin  die  B 
populares,  qul  io  agris  esseol»  coolluere  in  urben, 
oceapioros  causas  feriamin  a  rege  sacrorum,  scilo- 
rosqoo  qukl  essel  oo  oiense  fkcien  Jom*  Unde  quidam 
bioe  Kooaa  exlsibnaol  dicias,  qiiasi  oovac  iiiitlum 
obscrvallooiSt  vel  qood  ab  eo  dlo  semper  ad  Idua 
ooven  diea  potareoUr.  Porro  Idus  vocari  placuii 


est,  valde  divisa;  aul  vidua,  id  esl,  a  viro  ilivlsa. 
Ntinnullis  placet  Idos  dicUs  vocabulo  Gi»co,  a 
S|iecie ;  qu«  apud  illos  i itet  vocaiur,  quod  ea  die 
plenam  spociem  luna  dcmonstrei.  Ntiiaiiduiu  autem 
quod  In  Scriptura  sacra  Calend»s  ciiin  Irgiinus,  niliil 
aliud  qiian  uoxm  orlum  lun:c  inteliigt*re  debifmus, 
Juxta  illud  Nunerorum  :  In  ddendi»  «iiI«in,  id  €si« 
ta  menstam  ixcriiit^  cfentii  kolucuuttM  thmino, 
Ouia  nimirum  llcbrjei,  nt  supni  diciiini  «^si,  iion  alta 
meiisium  exordia  qoaro  Nt?omenia«,  id  esi,  novilu- 
oia,  noruoi. 

CAPUT  XIV. 
D^  menn^ut  Cneeonim* 
Sed  ei  Gnecl  et  ^ypiii,  de  quibus  supro  diximus, 
nullam  in  suis  meusibus  Calendarom  ,  Nonarum, 
Iduom  distlnctionon  observaoi.  Verum  ab  incipioiiU 
cujusque  men^is  exordio  usque  sd  terminun  ejus, 
crescenU  simpliciier  et  inenarrabiiiter  dierum  con- 
currenlium  ordine»  compuundo  |>erveniuiil.  Si  qui- 
deoi  Groeci  (nam  do  ^gyptioruro  aimo  et  meusi- 


GLOSSiC  ET  SCIIOLIA. 
najori»  qol  caosa  adulailonis  iu  vocabatur  ors^, 
id  eaiv  a  seolore  f  1  majore  pootittce.  idtio  pontifos^ 
•deal,  mioor.  Cola^nuo,  M  esl,  vocaUiefm,  qum 
€mm  RomMkfroMmneU^  quol  numtrodiet  a  KnUndlt 
md  Nonat  tnperet^enl ,  fnronmttiobnl^  ficllicol  utrum 
ooinque  dies  an  set»Um.  Curim  Cnlnhm  nomen  locL 
MoUoos,  scilicet  Nom«s.  Ri  innc,  id  esi»  ex  isu  re. 
Imj  nirl0  d  rkssi,  sciiicft  CalabRB,  quia  clasais 
GtM^,  Lailne  vocaiio.  Voearelur^  idest,  balaretur.  q 
Ferimum^  solemoitatuni.  Sdfiiros,  id  eai,  Interroga- 
lomo.  Qnnti  nmem  inilium  oktervaiionit^  U\  wU  s  nova 
observatione;  ab  eo  die^  14  esl,  a  Noiiis.  Pumrenlur^ 
scHicel  com.  DiMll^  id  est,  separat.  Dividere  eil, 
acilicet  Latioa  lingua.  Valde  i/irtsos ,  scilicet  a  viro. 
idiM  Grcce,  species  vel  fonna  Latine.  Ku  die^  iil 
esl,  In  Idibtt^.  on/iiiifas ciim /«SfimMt,  scilicet  quaiii- 
vis  llebrosi  non  habeaiit  Kaleud.,  laineii  Rimiaiii 
per  siiuin  prouriuni  verbuni  iiominant  initia  iiieu- 
sium  eoro!ii.  Numeronim.  libri  Moysi,  qui  liber  Nii- 
loeri  dicitur. 

Jqah.  Nov.  Scholu. —  Kolandum  quod  in  Scriplura 
tacra  KaUndei  cnm  leginua.  Gnccia  iioti  babt!t  K^tleii- 
das,  sed  ioilia  mensiuin  sniit  apud  eos  vo>i  iiovta ;  umle 

Jiroverbio  cum  voiumna  rem  siKuilicare  nuiii|uain 
uturam,diciraus:ad  Kalendas  Graecas. 

CAPUT  XIV. 

ioAif.  Nov.  SctfOLiA.— >«/  ei  Crmd  el  ^qyptii,  De 
Graac-mm  nieniibus  scripsii  Theodoru^  Gaza,  qucm  ^ 
Yide,  si  vis  plura  de  bis  cognoscere.  Quas  ratio  sit  ^ 
ootaodi  dies  tuoi  apud  Grxcos,  luni  apud  Laiinos, 
disce  ex  subjecu  tabula ,  ubi  noia  quemadmodum 
Latioi diviluut  dies meosium  In  Kalendas,  Noiias  ei 
Mus,  sic  Gra<ici  (Ut  est  apud  Pollucem,  priiiio  ovoutt- 
cTOBwv)  xtx  dies,  el  lu  denarios,quorum  priinus  diciiur 
IvTficttflw»,  secnndus  a  nalurali  ordine,  tertius  '/.n^^ 
aru  ffcvMv ;  som|isimus  auieni  Januarium  et  euni  qui 
bnic  apiMl  Gnecos  respoiidet  Gaiueliouem ;  vi*rior 
eoin  esl  bssc  senieiitia  quam  eorum  qui  dicuot  esse 
Odobrem.  Nam  Aristolelesauctor  rst,  lib.  i  Mirfoi^&v, 
meoae  Gamelione  ao  eui  esse  in  bibernis  versionibus, 
quNOd  esl  parlim  in  Decembri.  partim  iii  Januariu. 
rcfcu^ittVK       Januarii. 

«'    noftamn  i      KaleiitlaP. 

P    Uynipn  )      IV. 

Jtpitn 
xir^pm  5      III. 

e'    nipinxn  4      frid. 


htapitmu 


c    fxTa 

^       5 

Nonas  Janoar. 

C'  I6J0UJ0 

6 

Vlil. 

vi   '»yiiti 

7 

vn. 

ff    ^vcera 

8 

VI. 

i'     ^fxoctq 

9 

V. 

i«e'  ir/jwti) 

10 

IV. 

10    Ttril^T9 

i1 

ni. 

43 

I^ridie. 
Idus  Jauttar. 

«u 

SfX«T« 

a   m(invq 

ii 

XIX. 

i^  Im 

15 

XVIII. 

c(  i^^iiin 

16 

XVII. 

cx"  67^00 

1*7 

XVI. 

iff    fW«T9 

18 

XV. 

x'    iixi; 

19 

XfV. 

m  ^ixara 

teo 

XIU. 

X7  hytuxri 

%\ 

XII. 

xv'  oyjvu 
x9  t639ai| 

n 

XI. 

±1 

X. 

f 

w^vto»- 

y.i  hxtj 

3i 

IX. 

x^  itiunrv 

S15 

VII. 

X^  TtT.a;»Tfl 

20 

VII. 

xa'  tfitn 

57 

VI. 

yff  3fVT«»ic 
V  fvqxKiviu 

28 

V. 

90 

IV. 

30 

in. 

31 

Pridie  Kalendas  Frbruar. 

Dierum,  Kalmdarum ,  Nonarom,  iduum,  in  oui« 
nibus  inensibus  nou  et>t  par  rat:o,  qiiain  varieuieiii 
cuniplectuniur  versnsbi,  quos  pueri  discere  solemus : 

iiilius,  Aptilit,  scpiettique  oev«iiH|uc  triceoot. 

Maius  s«s«  oooas,  Ocluber,  Juliut  et  Mars. 

Ufinm  ptus  relii|ui  Februu»  luoitl  octo  vicetMW. 

Qiiaiuor  at  reliqid  tenel  ldu«  quihb<^i  ofto. 

Baio.  Kao.  Glossjs.— Se^el  CvKci  H  Mgnptii^  dt 
ifmbji  iupra  diximui,  nuliam  tv  siiif  meHiibui  Katen- 
dcinim,  SoHamm,  Iduumque  distinctionem  oburettnl, 
Sciliceiquia  iioii  liabeut  iicc  Kai(*ii(tss,  i\ec.  fitui  h,  ii«*c 
Idus.  inerrabililer,  idest,siiieei  rore.  OrdiHe^compulaU' 
doperveniuul.  Uicuntenini;Priniadie^ll;irli  ,«ecuiida 
tlies  llMrlis,  elc.  Quibut  Hiom  libe^tancti  PatritAnu» 
ioliit  quem  de  Pnictia  eompoiuil^  attipulatur,  ubi  tari* 
plnm  e*l :  Kitcrgo  in  primo  anno^  eir.  Ip^  eliam  libcr 


3S5  BEBiE  V£NERABIL1S  OPERUII  PARS  I.  -*  D1DASCALICA  GfiNUINA.  356 

Ims  sMpra  disieniiniQs),  mQUils  cx  tempore  el  cor-  A  ocUfa  Cafendaraif!»  scd  undechni  Cileiidiinin  ApH-^ 


rectis  predkianiin  intercalalionQm  ambagilias  cun» 
ciis,  Oium  10  daodecim  mensibns  anni  verteotis 
ordinsTere  circQlaro«  qaorum  pleriqoe  a  Calendis 
Decenibribas  sqqw  Indioanles  annum,  eodem  quo 
Romanl  mens«s  soos  dienim  namero  perstringQui : 
iiil  qaidem  de  Romanoram,  ot  pnBfati  somus,  Calen- 
dis,  Nonis*  tcI  Idtbus  curanles»  sed  a  primo  nsquo 
ad  eilremum  diem,  augescente  paolatim  numero» 
singulum  quemque  mensem  computantes.  Yocatar 
autem  apud  eos  Ipse  Deeember  (kmfn^oXiwf^  Janua- 
rint  wx^*  Febniarius  Oa/^yc^tcty,  Martios  dirrfoc» 
Aprills  (ffvrcxoc »  Maias  ipnitivtiH  t  Junlos  dctfmct 
Julius  irftvtfM^,  Augustus  l&Qf^  Septeinber  yopiuuo^^ 
Odpber  vtrtpCc^TMOf,  Noverober  di^.  Quo  illos 
ordine  airoum  observare^  vel  menses,  et  noper  trans* 
missua  ad  noe  de  Roma  computos  eorum  aniialis 
ostendit,  etcanonea  qui  dicuniur  Apostolornm  idem 
antiquioribus  lilteris  edocuere,  ubi  duodedmos  dies 
roeiisis  Mp^tpnaiw  IV  Iduum  Octobr.  esse  memo* 
ratar,  quo  utique  colligilur  utrumque  mensem  pari- 
ter  inclpere,  qui  uterque  diein  duodeciinum  babero 
probatur  enmdem.  Quibos  etiam  liber  sancti  Palria 
Anatolii,  qoem  de  Pascba  composuit,  afttipaiitur,-Qbl 
scripium  est :  « Est  ergo  in  primo  anno  initiam  primi 
mensis,  quod  eat  decem  et  novem  annorum  cireuli 
principium,  secundum  iEgypiios  quidom  mensis 
Phamenotfa  vigesimo  seiio  diot  secandum  Ma- 
cedones  Distri  mensls  vigesimo  secundo,  seeundimi 
Romanoa  vero  undeclmo  Calend.  April.i  Hic  eoim 


linro  dies  fsi;  ntriqae  aotem»  id  esC,  et  qul  oetavi 
Cal.  et  qoi  andedma  Cal.  Apriles^  In  Anatolio  legmift 
vigesimam  seitam  diem  iEgyptH  mensia  fai  eadem 
seaientia  habenl  annoutam,  qoe  absquo  oUa  doble* 
Uie  in  andecimo  Galend.  ApriL  deveoire  probatlir; 
Juiia  quod  saperiaa  eornm  annalem  deacrflienMs 
signavimns* 

CAPOT  XV. 
De  meiiiitet  An^onrm. 
Anliqui  antem  Angloram  populi  (neqae  oniai  Hdttl 
coagrauro  videtur,  aliaram  geolium  annalem  obser* 
vaiBtiam  dicere,  ei  me»  reticere)  JuiU  cursam  lanm 
siioa  mensea  eompaUvore ;  uode  ei  a  luna  Hebnaoraiia 
ei  Grttcororo  more  nomen  acclpiant.  Si  quidem  apud 
B  eos  looa  monat  menslsmonath  appellator.  Primasqao 
eornm  mensis,  quem  Latini  Januariom  vocani,  dkl- 
lurGiuli.  Deinde  Pebruarius  Sol-monatbt  Marlioa 
Rbed-monathy  Aprilis  Eoatar-monalh,  MaiuaThri* 
mylchi,  Junius  Lida,  Julius  similiter  Lida,  AogoaUis 
Vueod-monaih,  Septomber  Haleg-monath»  Odober 
Vulnter-fylleth,  November  Blod-monath»  Decembef 
Giuli»  eodem  quo  Januarius  nominet  vocator.  Inei- 
piebanl  autem  annam  ab  ocuvo  Galendamm  Janua- 
riarom  die,  abi  nunc  naule  Domioi  celebramas.  Bt 
ipsam  noctem  nunc  nobis  sacroaancUm,  UuicgeBtili 
vocabolo  Modranicbl»  id  eat,  matram  noctem«  ap» 
pellabanl,  ob  caosam,  oi  sospicamar,  cerenMmlaraaa 
qaas  in  ea  pervigiles  agebanl.  Ei  qaotieaeaoqaa 
commuois  essel  annos*  ternos  meosos  lanares  aln* 


Tigesimam  secundaro  diero  Distri  mensis  sBque  vico-  q  gulis  anni  temporibusdabant.  Cnro  vero  einbolismas« 


simam  secundam  Martii  fore  commendans,  Indical 
manifesU  quia  simul  uterque  mensis  initium  suniit. 
E|  ne  quis  dicat  quod  Anaiolius  In  bac  senuntia  non 
scripaerit  undecimo  Calendas ,  sed  ocUvo  Calendaa 
ApriJes,  convlncet  hoc  non  ita  esse  roensis  ^yptio- 
imm  Pbamenoth  *  cujua  vigesima  seiU  dies»  non 


hoc  esi«  IIII  menslom  lonarium  aonoa  occanrerel» 
superlluum  mensero  aesuil  apponebaolt  iu  iUtait' 
Ires  roensea  simul  Lida  nomloe  vocarentqr,  el  ob  id 
annos  illo  Thri-lidi  cognominahalor ,  habena  IV 
mensea  lesutis,  urnos  ol  aemper  lemporam  cmle- 
roram.  liem  principaliier  annum  totum  In  doo  10»*^ 


GLOSSiC  £T  SCHOUA. 


anirmat  quia  eodem  nomero  ei  ordine  dieram  per- 
sirtngnnt  Greci  suos  menaes,  quo  et  iios.  iEgyptii 
indpiunl  Martium  in  qulnio  Kalend.  Mart.,  nos  el 
Gneci  in  Kalendis.  Astifmlahir^  a  sUfmlar^  iJiler- 
regc.  Siipulari»  interrogare.  Isidoras :  Stipulatio  est 
aponsio,  unde  et  proniissores  stipulatores  (Ucuntur. 
Dictaaulemstipulatioa  stipola.  velereseoimquando 
allquid  aibi  promittebant,  siipulam  frangebani^  quam 
iUrum  jungentes,  sponsioiiessussagnoscebant«  sive 


et  undecimo  Kalen.  Aprit.  ona  diea  esf»  el  ibi  seflsper 
est  iniiium  decennovenalis  cyeli.  Ideo  enhn  dail 
omnia  hiec  praedicU,  ot  osiendat  quia  Gneci  el  Ro* 
mani  uno  ordine  perslringunl  suum  aiinum,  et  aaoa 
menses;  non  Umen  ifigyptiiy  qui  in  vigeaimo  aexto 
diebabent  illud  initlum;e  rum  annalero,  scilicel 
iBffyptioram,  describenles  signavimus.  Qiiinto  enim 
Kalsii.  Martii  incipit  Phamenoih  apud  illoa,  slcut 
diilmos  superius«elideovigesimM  sextnsdiesfil 
qood  juila  lodicram  Hrmum  sacranMBntum  appella-     in  andecimo  Kalen.  April.  Juxia  quod  mperiiu^  scl* 

'  I,  D  licel  In  andecimo  capitulo«  eorum  mmalem  d^eri- 


verant.  Eit  ergo  in  primo  mmo  iHiliMm  nriml  men$i$i 
miod  eti  »09emieeim  mnnorum  dreuii  fmneipium, 
Principium  decennovenalls  cycliest  in  andecimo  Ka- 
km.  April.^quia  quando  Irlgeaimaestlana  Inundeeimo 
Kalen.  April.,  tunc  lit  primasannos  deconnovenaiiSt 
et  a  prima  luna  priroi  roen^is.  In  ipso  anno  fft  ibi, 
in  crastinoumen»  id  esl,  deeimo  Kalen.  April.  Ciijvt 
vi^etimifs  sesUf ,  iion  ociaw  Kalend,  April.t  ud  unde^ 
eimui  Kalend.  Anrih  diei  «sr.  Cujus  scilicet  mensis 
vigesima  seiU  uies,  scilicel  qus  eat  inltiam  decen- 
novenalis  cycli.  Sicut  vigesimas  secundos  dies  apod 
Grascoa  ei  apud  Latioos  vigesimus  sevtos  dies«  scl- 
licol  ei  ideo  mellos  undecimo  Kalend.  April. «  qula 
odavo  Kalend.  non  invenitor  in  vigesimo  seiio  die , 
aod  andecimo  Kalen.  Qum  scilicel  vigesima  seiu 
dieg  in  undeeimo  Kalend.  Aprii.^  acilicel  noa  in 
dctavo  Kalen.  deunireprobatur.  Viceaima  sevU  dies 
PhaawQotb,  ol  vigesima  aecunda  Distri.  Mariiiqiie 


benue  iignaoimue.  Inier  historiam  autem  et  annaleo 
hoc  Inieroslv  quod  historia  esl  eoram  temporam  qoso 
vidimos » annalea  vero  sunl  eoram  temporum  el  oa* 
norum  quos  auas  nosira  non  vidil. 

CAPOT  IV. 

BaiD.  Rav.  GLOSSiB. — Antiqui  au'em  Angionm. 
popuii,  Angli  iiomen  eatregionis,  in  qna  primanri 
coeperant  popoli  Angli  e  se.  Lege  historiaih  Eccto- 
siasticam  gentis  An{;|orum ;  ibi  en  m ,  in  libro  i» 
cap.  15,qualiterpradicugens,  annoab  locaraaiione 
Domini  449,  hi  Briianniam  primo  adfonil,  por 
ordinem  InTOnies^ 

JoAH.  Nov.  SciOLU.— Aoli^ifi  otrf«Mt  Angtormm 
populL  Britanniei  proiimls  littoribas,  id  est,  GaUi* 
canis  el  Germanids»  eam  insulam  oocaparuo^  qino 
antea  Albioo  a  Romanis  dicU  fliit  ah  albis  nMwlihiie. 
qui  adnaviganilbaa  primum  occurrant ;  ondo  oi  otr»- 


35}  m  TEMPimilll  BITIOIIE. 

pioit  k/mk,  fidMfetl.  «I  Mlaa^diiparielNHiVm  A 

Ulm*  MBtet  qoilNM  loitgiem  noattNiiMlies  tniit 

maci  IritaeiMks  tei  roliqim  byMia.  Unde  ei  nea- 

•e«  quo  bjenilia  tfmponi  incipielNiiii   Vuioter^ 

Qrilelb  oppollobeiit,  cbnpoeito  ooiDiiie  eb  byeme  ei 

pleolloiiio^qaitTidelicet  a  pleDnaulo^usdein  menslt 

bpeM  toniretor  Initloro.  Nee  ab  re  ett  ti  et  caMera 

■Mntiam  eomiD  qnld  tignifle^tiioniina  inierpretarl 

ciireniot*  Montet  Ginli  a  convertione  tolit  inauctnm 

diei,  quia  unot  eomm  prmedit,  aliot  tub^itur, 

flomtna  aceiplonu  Sol-monalh  did  potett  mentit 

pbcontanim,  qoat  in  eo  dilt  tuit  olliercbant;  Rbed- 

I  a  dea  illomm  Rbeda,  eni  In  illo  tacriflcabani, 

Eotlw  -  monatb,  qui  nunc  patcbalit 

inlerproiatur,  quondam  a  dea  illorom  qm 

tmtn  Tocnbalttr,  et  coi  In  illo  fctu  eelebrabtnt,  B 

nootea  bobult,  a  eojmiDomliie  minc  patcbale  tempua 

cofnominanl,  contueto  antiqnm  obtonrationbifoca* 

bolo  fnudla  nom  tolemniialit  vocantet.  Tri-mllcbi 

dleebatur,  qnod  tribut  Tidbut  in  eo  per  diempecora 

DMlgebaDlnr.  Talit  eoim  erat  qoondtm  ubertat  Bri- 

laMi»,  Tcl  GermanfaB,  de  qua  in  BriUnniam  natio 

iniraTlt  Anglorom.  Lida  dicitor  blaodus,  tWe  nariga- 

bilit,  quod  In  uiroqoe  mento  et  blanda  tli  terenttat 

a«mram,etnaTlgari  toleant  mquora.  Tueod-monatb 

mentit  xiianloram «  qnod  ea  tcmpetuie  mtxinie 

nbnndent.  Halcg  monaib  mentit  tacrorum.  Vuinter^ 

fjrlMi  potetl  dici  composlto  noro  nomioe  byeroe- 

pleDUunlnm.   Blot-monatb  mentit  immolationumt 

■ia  bi  ea  pecora  quat  occituri  erani  dib  suit  f  ove- 


m 

CAPUT  XYI. 

ih'9ipH$  dH^Mm  mentktm. 
Sidgoli  auiem  inentet  toa  tigna  in  quibut  toleni 
redpiant  babent :  Aprllit  Artetit,  Mtiut  Tanri,  Juniut 
Gcminoram,  Jnlloi  Gancri^  Auguttut  Leonit,  Se- 
pteiiiber  Virginiti  October  Libne,  Noramber  Scor» 
plonlt,  December  Sagiturii,  Jannariut  Ctprieorai« 
Febmtrios  Aquaril,  Martiut  Pitdom,  ticat  quldam 
Toterum  etitm  Tersibut  explict?it  beroicit : 

Resplcis  Apriles  Aries  Pbrisae  Ctleodm. 
Mtiut  Agenorel  mirttor  eoraoa  Taorl. 
Juiilus  «qoaioseiBlo  videt  ira  LaeMots. 
SoiuHio  ardentis  Ctncri  fert  Joliut^tsirum. 
AoguaiiMii  meiMem  l^  fervidat  igoe  pororil. 
Sidere,  Ylrgo,  Uio  Bacebum  Seplwnber  opbntt» 
iEooal  et  Ociobur  seoieoils  tempore  Libraai. 
Seofpios  hybernum  prcceptjubet  ire  Novenibreiii. 
Terniinat  Arctteneoa  modio  sua  aigna  Deeefldirt 
Prtodptttui  Jtoi  mocit  troplcat  GNiricoroot. 
Mense  Nuime  In  medio  soUdi  sUt  ddos  Aqotril. 
Procoduot  doplieet  U  Martit  lempora  Plseet. 


Qtti  quod  de  uno  Deeembri  tpecialiter  dixitt  ^t  cm- 
torm  utiquegeneraliur  Intelligendum  tignavit,  foia 
▼Idelieet  tingula  quKque  tignoram  medio  tuo  mentd 
ierminentur,  a  medio  priora  tnmant  exortunu  De 
quoram  potitione  tiriciim  nctcientet  cum  iRStriie- 
mut,  obtecra  tclentibut  ooeri  non  tit.  Undiqoo  gy* 
ram  cmli  ratundittlmum  per  lineam  xodiaci  circiofi 
quati  per  xonam  quamdam  amplbsimm  tpberm  dr^ 
cumdaum,  dittinctlordinetgeminaram  XUseseln- 
vicem  contingeiitium  obsident :  Uni«  suni  mtgnilu- 
dinit»  ot  non  minora  quam  duaram  tpatio  boraranit 
irel  oriri,  vel  occldera,  vel  de  loco  postint  romreri ; 
rami.  Gratiat  tibi»  bone  Jetu,  qol  nos,  tb  bit  vanit  G  tlngulit  tricensB  partes,  ob  iricenot  dlet  qoibut  n 
nfortent,  tibi  ttcriScia  laudis  offsrra  donatii.  tole  lottrantur»  adtcribon.ur,    decem  temit  bbim 

GLOSSifi  ET  SCHOLIA. 

noctit,  quae  pnecedit  diem  xr  Kal.  Maii ;  ei  exli  lilft 

Tauro  bora  nona  diei  plena,  quod  est  xvi  Kal.  Juiilr 

Et  intrat  in  Geminos  decima  hora  diei  incboanut, 

qood  ett  xYi  Kal.  Junli ;  et  exH  de  Geminit  tecundq 


qno  idlomau  lingua  qoidem  naU  etl  tlmlllima  Ger- 
ananic»  teu  BaUTiae  linguae,  quam  genum  priori 
loco  itilHC  foitse  consUt ;  de  lingoa  cujus  etiamnum 
fere  tle  utunlur,  tatlt  contui  ex  tieda. 

CAKITXVt. 

Bnm.  Ras.  GLOttiB.— Sin^  mifem  memei  ma  d- 
fM»  in  fmku$  tolrai  ndifkM «  Mmu.  ApritU  tcUh- 
€H  kdb€t  iipmm  AriiH^^  e(c  Qoia  rldelicel  tingula 
^meque  tignorum  medio  tuo  mense  terminentor»  a 
am^nrioratumant  exordiuni. 

Qmhm  diehu  Sol  qnodqne  ri^mun  mgredkitur. 


xv  Kalend.  ApriL, 
so  Ktlend.  Mail, 
XT  Kalend.  Junil » 
XV  KalofKl.  Juliit 
XV  Kalend.  Augwtit 
XV  KaieiML  Septemb., 
XV  Kaleod.  Odobr., 
XV  Kalend.  Novembr., 
XV  Kaleod.  Deeembr., 

XV  kalend.  Janoar. , 

XVI  Kaiend.  Febr.« 
XIV  Kaleod.  Mari. , 
pnt  Igltur  lerminationet 

•I  noctoriuiom  aocipcra  potet ;  al  vero  Joxu  nttn- 
vani»  iuexordia  tlgnorum,  elqiuliUrlNstextnt  ae- 
crateal»  bitellif ere  deliet. 

V4  ki§MsU  prmpeifiimm» 

Priato  igitnr  amio  pneparallonlt  blttexti «  prima 

Imra  Dodit,  qmediem  xv  Kal.  April.pr«cedit,  Intrat 

nnl  bi  Arietom ;  ei  exlt  do  Arieie  tecnndo  poncio  un- 

Imrc  noctit,  qmt  prmcedit  diem  xv  Kal. 


bi  Arieum 
biTauram. 
in  Geminot. 
lo  Cancrom. 
io  Leoncm. 
in  Virginem. 
in  Libram. 
in  Seorpionem. 
In  StgliUrium. 
in  Capricoraum. 
bi  Aquariiim. 
inPltcet. 

contuetudlnem 


Bl  Inim  in  Tanram  tertio  pnncto  bone  undecinKO 


punclo  horm  ocuvae  noGiis,  qum  prseedii  dlcm  xV 
Kal.  Juiii. 

£t  iiitrtt  in  Cancram  tertlo  pnncto  borm  ocUv«o 
noctit,  qus  prsMedit  diem  decimum  quintum  KaL 
Julii ;  et  exit  de  Cancra  bora  texu  diei  plena,  quod 
etl  XVI  Kal.  Augutti. 

Ct  intrat  in  Leonem  bora  diei  septima  ineboante» 
qood  ett  xvr  KaL  Aogosil;  ct  exitde  Leone  secondo 

Encio  qaints  borm  noctit,  qum  pnecedit  diem  xvi 
iL  Seotemb. 

Elintrat  in  Virginem  tertlo  poneto  qolnitt  Hoivb 
noctit,  quae  prsecedit  diem  xvi  KtL  Septemb. ;  ei 
exit  de  Yirglte  bora  ieriia  diel  plCDa ,  qum  etl  ivi 
KaL  0  tob. 
0  Et  bitrai  in  Libram  bora  dldl  qnaru  Ineboanto, 
quod  ett  XVI  Ktl.  Octob. ;  et  exie  de  Libra  tecundo 
noncto  borae  teeundm^  qnm  prmcedit  diem  xvi  KaL 
flovemb. 

Ct  intrat  in  Scorpionem  terlio  puncto  borm  tecuo- 
dm  noctis,  qom  prmeedit  diem  xvr  Kal.  Novemb. ;  ot 
cxit  de  Scorpione  bora  li  plena  noctitv  qum  pnoe#- 
dii  dlem  xvi  Ktl.  Decemb. 

Et  Uitrat  in  Stgitiarium  bora  diei  prima  bicboanlie. 
qnod  ett  xvi  Kal.  Decemb.  et  exlt  de  Sagitlario  te- 
cundo  poncto  uodcdm»  borm  dieit  qom  eti  xvu  Kai* 
Jan.  .   ' 

Ei  Intrat  in  Caprieoraom  terlio  poneto  ondedmm 
borm  dieit  qnod  est  xvn  Ktl.  Jan. ;  et  exit  do  Copli- 
como  bora  nonn  plena  noetis,  qme  prmeedil  diem  xfii 
KaL  Febr. 


S59 


BCDiif  VENERADIUS   OPeaUM  PARS  I.  ~  D1DASCALICA  GENOINA. 


5M 


qme  plasMiil,  qiiia  pleiiam  partem  XXIV  lifiraniiii  A  qui4rantem  eon8iimroiverint«  Jan  qiianliim  td  irl» 
noA  redilanl,  tironl  coroputari.  negllguniur.  Aiumen  cenas  parlea  addiderkit  patebii«  coropletuique  aolia 
ot  ipae  doodociet  circuroactx,  ubidiea  quinqoe  ei     annua  non  CGC  lolQm  elLXdiebiit,  ted  addltiiT 


GLOSSiE  ET 

Ei  intrat  in  Aqnarium  hora  decima  noetis  Incboan- 
te«  qiUB  proM^edit  dietn  xvii  Kal.  Febr. ;  et  eitt  de 
Aqiiario  tecundo  diei  poncto  hora  octavae,  qiiod  etl 
XV  Kal.  MarL 

Et  Inlrat  in  Pisce^  tenio  puncio  horas  diei  octavae, 
quod  ea  XV  Kal.  Mart.;  et  exii  de  Pisclbiit  hora  sexia 
pleaa  noctis,  qu»  prjecedii  iliem  sv  K^lendas  Aprillt. 
De  MHundo  anno  prwparationi$  I  «sexll. 

Aniio  teeundo  pneparatiooit  bistexii  intrat  tol  in 
Arielem  bora  septiina  inchoante  noctis,  qo»  praece- 
dil  diem  xv  Kal.  April.  ;  et  exit  de  Ariete  tecnndo 
poActo  quintx  hone  diel,  quod  est  xv  Kal.  Maii. 

Et  inirat  in  Tauram  tertio  punclo  qiiinlac  bor», 
qu»  ett  XV  Kal.  Maii ;  et  exit  de  Tauro  bora  tertia 
plena  noetit,  quas  praBcedit  diero  xv  Kal.  Junii. 

El  Intrat  in  Ueminos  liora  quaru  incboante  noctls 
•opradictae ;  et  exilde  Geniinis  secundo  puncto  bone 
diel  tecondae,  quod  ett  xv  Kal.  Julii.  j. 

El  intral  in  Gancruui  lertio  poncto  horae  diei  se-  ^ 
coMlae,  oood  ett  xv  Kal.  Jut.  ;  et  exit  de  Cancro 
lion  diei  duodeeiina  plena,  quod  est  xv  Kal.  Augusii. 

Et  intrat  in  Lennero  bora  priroi  nociis  inrboante, 
qM  praeoedil  xv  Kal.  August. ;  et  cxit  de  Leooe  se- 
condo  poncto  liorae  undeciuiie  ooetis,  qoae  praecedit 
diem  XV  Kal.  Septf  rob. 

Et  Intrat  in  Virginero  tertio  puiicto  borae  undecimae 
noctiSv  qoae  praeceditdiem  xvKal.Septemb.:el  extt  de 
Yirgine  noiia  liora  diei  plena»  quodesl  xvi  Kal.  Octob. 

etintrai  in  Librain  deeima  hora  diei  incboante, 
qood  est  xvi  Kal.  Octob. ;  et  exit  de  Libra  secundo 
puncto  borao  octave  noctis,  quae  praeeedil  diem  xvi 
kal.  Noveoib. 

El  intral  in  Scorpionem  tertio  poneto  oetavae  ho- 
ne  noclis  tupradictx;  et  exii  de  Scorpione  liora  diei 
•exta  completa » quod  Oit  xvi  Kal.  Decemb. 

Ei  intral  in  Sagittarium  bora  septinia  diei  incbo^io  • 
te,  quod  ett  xvi  Kai.  Deceinb. ;  et  exit  de  Sagitia- 
rio  secuiido  puncto  quioke  kor«  noctis,  quae  praecedil  C 
diem  xvi  Kal.  J^nuarii. 

Et  inirat  in  Capricomuni  tertio  ponclo  qumlae 
borae  noctls  supradiclse ;  el  exit  de  Capricorno  tertia 
hora  dif I  plena»  qood  est  xvii  Kal.  Febr. 

Et  intrat  in  Aquarium  qiiarU  hora  diei  inchoante, 
qiiod  est  xvii  Kal.  Febr. ;  et  «xil  de  Aquirio  secun- 
do  piincio  secuodae  horae  nociis,  qus  pnccedii  diem 
xvii  Kal.  Fcbr. 

El  intrat  in  Pisces  tertio  puncto  secundo)  hono 
nociis  prasdictae;  et  exit  de  Piscibus  dnodedroa  bora 
uoctis  plena.quae  prjecedit  diem  xv  Kal.  Aprilis. 
De  Urth  anno  prigparatioHh  bli$exti. 

Aono  tertiu  pra!|iaraifonis  bissexii^  in  iiiiiio  priroae 
boiae  diei «  quod  est  xv  Kal.  April.  iiilrat  sol  in 
Arietem ;  el  exii  «le  Arieie  secon Jo  puucto  horae  diei 
iiiideclmae«  quod  esi  xv  K  il.  Maiat. 

Et  intral  in  Tauruin  tertio  puncto  borae  diri  onde- 
cimae,  quod  est  xv  Kal.  Maias;  et  cxii  de  Tauro  lio-  ^ 
ra  nooa  pleoa,  <|uae  pnecedii  «liem  xv  Kal.  Junii.        *^ 

Et  intrat  in  Geminos  iuchoante  hora  deciina  noctis 
su|Nradicta;;  et  exit  de  Gemiiits  secundo  puucto  hora 
diiii  octavae,  qood  esi  xv  Kal.  Julii. 

Et  intrat  in  Ciincrum  teriio  poiiclo  horae  octavsR, 
qood  est  xv  Kal.  Julii ;  et  exit  de  Cancfo  ^exta  bura 
noctit,  qutt  pnecedit  Uiem  xv  Kal.  August. 

El  iotral  io  Leonetn  hora  septimj  siipradictae 
noetis  incbtiante ;  et  exil  de  Leoue  serundo  puncto 
borae  dii*i  quiiitae,  qiiod  est  xv  Kal.  Septemb.   • 

Cl  intrat  lo  Virginein  teri'o  puncto  bone  diei 
quintae«  quod  est  xvi  Kal.  Septeiub.  ;  ei  exit  de  Vir- 
ffiie  hora  tertia  iioctis  plena,  qo:e  pnecedii  diein  xv 
Eol.  Oetobr. 

Ei  iutrat  in  Libram  quarta  bora  praMlictae  noctis 


SCIIOLIA. 

inchoante;  etexit  de  Llbra  secondo  pnneto  horae 

diel  secundaey  quod  ett  xvi  Kal.  Novemb. 

Et  intrai  in  Scorplonero  ieriio  pmiclo  borae  di^i^ 
eofidaL,  quod  e  t  xvi  Kal.  Novemo. ;  et  exit  de  Scor- 
pione  hora  doodecima  diei  plenatqood  ett  xvi  KaL 
Deremb. 

£l  inural  in  Sagittaritfm  prhna  hora  noctit  in- 
choante,  qoae  praeoedit  diem  xv  Kal.  Decerobr.;  et  exiC 
de  Sagiitario  tecondo  puncto  under imae  horae  noctio 
pnelicts,  qoae  pnccedit  diero  xvi  Kal.  Jan. 

Et  intrat  in  Capricomvm  tertio  puncto  undedmai 
hone  noctis  praedietae;  el  exit  «*e  Capricomo  nooa 
hora  diei  plena,  quod  est  xvu  Kal.  Pebr. 

Et  iiitrat  in  Aqu^rium  decima  bora  diei  indioante« 
quod  est  xtii  Kal.  Febr.  ;  et  exit  de  Aqiiario  tteoo- 
do  poncto  ocuvae  borae  Boctit,  quae  praecodil  diofli 
XIV  Kal.  Mart 

Eiiiiirai  in  Pitcet  tertio  pun^to  borae  oct^vae  no- 
ciis  tupradidae ;  et  exit  de  fiscibut  hora  texta  dmi 
plena,  qood  etl  decimo  qubilo  Kal.  ApriL 

Di  ipuarlo  anno  prmpmrationli  #iitexf  / . 

Anno  quarto  praeparalionit  bistextit  inCrat  tol  ia 
Arielem  bora  diei  teplima  Ineboame,  quod  ett  zf 
Kal.  April;  el  exl  de  Ariete  tecumio  punclo  horao 
noctit  quiotae  t  quae  praecedit  dieni  xiv  Kal.  Maii. 

Ei  liitral  in  Taunim  tertio  puncto  borae  qulMe 
Bociis  praedictc;  et  exit  de  Tauro  bora  diei  laftia 
plena,  qnod  est  zv  Kal.  Junii. 

Ei  iniral  in  Ceminos  bora  tliei  qoarta  hichnante  » 
quod  est  xv  Kal.  Junil;  et  exit  iteGeminit  tecttndo 
pOBClo  horae  noctit  8ecttnd.%t  qm  piaeeedil  dieni 

XIV  Kal.  Julil. 

El  intrat  in  Cancrum  teriio  puncto  borae  tecondae 
noctis  supradiciae ;  et  exil  de  Cancro  hora  dnode« 
cima  pleoa  oodis,  qiiae  pnoeedil  diem  xv  Kol. 

£t  intral  In  Leonem  hora  diei  plena«  qood  esl 

XV  Kal.  August ;  et  exit  de  Leone  si^cttndo  puocto  borao 
diei  ondecimae,  quod  est  xvi  Kal.  Septerab. 

Et  iuirat  in  Yirginem  tertio  puneto  borae  diei  ihi* 
decimas»  quod  est  xvi  Kal.  Septemb. ;  et  exil  de 
Vircine  nona  hora  noctis  plen^,  quae  praecedil  dieui 

XV  Kal.  Octob. 

Et  iiitrat  in  Libram  decima  hora  noctis  inchoanie, 
quae  praccedii  diem  xv  Kal.  Octobr. ;  et  exit  de  Libfo 
secundo  puncto  ociavae  bone  dieit  qood  est  xvi  KaL 
Novemb. 

Ei  intrai  in  Scorpionero  tertio  ponelo  oeUvae  ho- 
rae  diei,  quod  csl  xv  Kal.  Novemb. ;  oi  exit  do 
Scorpione  soxU  hora  noctis  piena.qttae  pneeadit 
diem  xvi  Kal.  Dcceinb. 

£i  inirat  iu  Sagiilarimn  bora  teplima  SQpradicfae 
nociit  iiichoaiile ;  et  exit  de  SagltUrio  tecundo  pqq« 
cio  quinta:  horae  diei,  quod  ett  dedmo  texto  KaL  lan. 

Et  intral  in  Capricoriittm  tertio  pttocio  borae  diel 
quintae,  quod  cst  xvi  Kal.  Jan. ;  el  exit  de  C^ori- 
corno  hora  nocis  leriia   plena,  quae  praecedil  dieaa« 

XVI  kal.  Febr. 

tii  iHirai  in  Aquarium  inchoanie  bora  nocitft 
quarla  supraJida» ;  et  exii  de  Aquario  seeniido 
puncto  iHine  dlei  secundae,  quod  est  decimo  qoarto 
Kal.  Mait. 

Ei  iiitrat  in  Pisces  tertio  puncto  bnrae  diri  seeM- 
dae,  quod  est  xiv  Kal.  Mart.;  el  exii  de  Piacibas 
diNidecinia  bora  die  plena,  qood  est  xv  Kal.  Aprif. 

Sicqiie  sol  primo  auno  po&t  blssextam  sexta  horai 
noctis,  q«ia  Arietero  iiiiraverat,  exit  de  Piadbm; 
sectmJo  vero  anno  duo«leciina  hora  f jusdem  ood^ ; 
leriio  aniio  sexia  hora  dlei  sequfnti^;  onario  aoliim 
aiiiio  duodecima  bora  ipsiiis  uiei ,  quod  est  xv  IkmlL 
April.  liiuque  viginti  quatuor,  id  est,  nos  < 


8M  DE  TEMPORUM  RATION£.  862 

dietett  H  qvoidnnte  t  perBciemr.  Primumigitar  Ari^  A  mensis  sol  tenel  oriri  incipit,  consummatttr  io  illa, 
lis  tignttm  ia  illa  cceli  parte  qutm  io  modto  Martii     qua  in  madio  Aprills  ipte  circumrenury  ideoqao  ia 

GLOSSifi  £T  SCHOLU. 


aexlo  Kaiend.  Mart.  iD^erailari  jubentar,  ut  iterom 
aol  bissexto  completo  prima  bora  noctiSy  qusB  pr»« 
codil  decimoquinto  Kaiend.  April.  Arietem  possii  In- 
gredi.  Sig na  doodecim  f  el  a  causis  annalibus,  vel  a 
geniilittm  fabuiis  nomina  suropseruni.  Nam  Arieiem 
llartio  mensi  propter  Hammonem  4oTem  tribuant. 
Uifde  et  io  ejussimttiacro  arietis  comua  flngttnt.  Tau- 
mm  Aprili,  propter  eumdem  iovem,  qood  in  bovem 
slt  rabiilose  conversus.  Castorem  et  Pollucem  Maio, 
propier  In  igne  Ylnulis.  Porro  Cancrum  iunio* 
^ttando  sol  ad  inreriOra  redii»  quod  Cancer  Impnlsas 
retro  cursas  dirigere  soleal.  Leonem,  qoem  occidil 
liercttles,  iulio,  propler  vim  fervoris  assignanL  Vir- 
ginera  Aogusto,  quia  tuoc  exbattsta  caloribos  tellus 
nibil  pariat.  Libram  Septembri,  ob  aequalitatero  diei 
ei  noetis.  Scorpium  el  Sagittarium  eqoinis  cruribus 
deronaainm,  propter  rulmina  mensium  ipsorum, 
Octol>erei  Novemtier  accipiunL  Capricornum  De« 
cember,  propter  capram  iovis  notricem  «^  cnjus  ex- 
Irema  pisci  similia  piiiguntur,  quod  hujus  mensis 
«Itim»  siol  pluvialia.  Aquarium  ianuario,  f  ebruario 
pisees,  ob  menses  imbrireros  iraduoL  Singulis  au- 
lem  tignis  Irtginta  partet ,  teroe  vero  decadet  pu- 
Uot«r«  eo  quod  sol  triginta  diebus  et  decem  semis 
horis  illa  percttrrat,  a  uiedio  mf^nsis  seroper  inci- 
pieos»  id  est  decimo  gulnto  Kalend.  die.  Signa  duo- 
deeim ,  scilicet  signiferi ,  vel  a  causi^  aiiiialibns,  Id 
esl,  hislorids,  qun  per  singulos  aniios  eveniunl,  vei 
a  geniilium  rabulis,  id  est  figmentis,  nomina  sumpse- 
mnt,  a  quibus  signa  vocaniur;  vel  ex  annalibus,  id 
esl«  ex  rebus  que  singuUs  annis  naturaliter  Ouni» 
Sttal  illis  im^ita ;  vel  ex  rabulis  quas  gentiles  nHH 
oiaientjs  Scnpturae  tradiderant,  aut  etiam  ex  alrit- 
qee.  Aries,  Aiirabam ,  pro  eo  qood  arietem  I>omino 
obtolit  pro  baac  filio  suo.  T^urus,  iacob,  qui  quasi 
taarus  cttm  aiigelo  lucuuis  est  in  iiionte  Bethel.  Ge- 
nNoi,  Adam  et  Eva,  quod  uno  corpore  ficti  sunt  in 
paradiso.  Cancer»  iob  propbeta,  qaia  caneriosus 
foiL  Leo,  Daniel,  qui  in  lacu  leonum  foiL  Virgo  » 
Maria,  quia  Alium  geftuii,  ei  virgo  permansil.  Ubra» 
ittdas  Scarioth,  qoi  ad  stateram  pretium  SalvttorU 
pensaviL  Scorpio,  Pbarao,  quia  perconcopisceniiam 
■Mrsos  esl  in  mari.  Sagiitaritts,  Davld»  qtti  bellige- 
raior  rttil  eonira  Golbth.  Capricornus,  Esau,  qui  per 
capidilaiero  venatioiiis,  et  percapram  perdidit  be- 
aadiclionem.  Aooarius,  ioannis  Baptis»,  quia  In 
alvoo  iordanb  Saivatorem  baptizaviL  Pisces,  io- 
asa  propheta,  quia  in  ventre  ceti  iribas  diebus 
d  iribvs  Bociibas  commoraviL  Siogulis  auem 
a^i^triginta  partes,  terme  vero  decades.  Quod  ao- 
taiN  didl  triginta«  non  esl  hoc  verum.  sed  verisi- 
miie»  nam  sol  in  singnlb  signb  varib  el  diversb  spa- 
lua  aioratar.  Nam  in  geminb  Iriginu  duabus  spa- 
•ialor  diehtts  ,et  e  contrario  xxix  diebos  Sagiturium 
fraaslL  Simlliter  et  In  cxleris  signb  varie  cursum 
sattm  peragii.  Ilroe  esi  quod  in  nullo  signo  tali  spa- 
lia,  id  «sl«  triginia  dierum  et  decem  seinis  horarum 
moras  l^il.  Propterea  vero  verisimile  e^L  quoniain 
si  q«b  lotias  anni  drculum  vel  eumuluro ,  id  est, 
coGLXv  diei,  et  sex  buras,  in  duodecim  ax|uas  partes 
aeoundim  nomerum  st|[norum  paniiuii  ruerli,  duo* 
dbdoMm  pariem  inveniei  In  triginta  diebus ,  et  de« 
horiSv  el  dimidia  parte  uoius  horae.  Tanlae  aunl 
liiris,  ttl  ROB  minore  quam  doanuu  spatio 
I  vd  odrl  ird  ocddere,  vei  de  loeo  poasiut 
SlRfa^  IriemuB  ptirU$  ob  iric$HM  dtei , 
\m  $9U  testraaiar,  tneribunmr.  Nullum  enim 
algaam  poietl  moverit  aisi  per  duas  horas.  Et  Ideo 
^jm  ia  doabos  horb  amvetur  anma  slgnamv  io  vi« 
glali  qaalttor  borb  moventttr  duodedm  signa ,  id 
aa^  loCom  irmameiilam.  k  princlpio  orlos  uniusea- 
JasqM  slgai  oiqae  ad  extremHnit  du«  hor»  per- 
agOMHar,  vigiati  qaaloor  horae  inter  dlem  et  uodem ; 

Pataol.  XC. 


ideo  ad  unaroqoodqoe  ex  duodedm  slgnls  daae  horm 
pertinentt  sive  in  oriendo,  sive  in  occidendo.  Zodia- 
cas«  vd  signiler,  est  drculus  obliquus ,  duodecim 
signis  constans,  per  quem  errantes  stell»  reruntur. 
'Iilec  aliud  babitatur  in  tecrb ,  quam  quod  illi  sub- 
jactt,  r  lii|ua  a  polissquaienL  Yeneris  Unlnmstella 
excedit  eum  binb  partibus;  luna  ouoqne  per  loiam 
latitttdinem  ejtts  vajjatur,  sed  omaino  non  excedens 
eom.  Ab  his  Ncrcurii  stella  laxissime,  ut  tamen  e  duo- 
denb  partibus  (tol  sont  enim  latitudinb)  non  aiiiplius 
octonas  pererret.  Neque  bas  aiqiialiter,  sed  duas  me- 
dio  ejus;  et  supra  quatoor,  Inrra  duas.  Sol  indc  me- 
dio  lertttT  Inter  duas  parles,  flexuoso  draconum 
nieatu  inaequalb.  Martb  steHa  quatuor  roediis,  Jovi» 
media,  et  super  eam  duabus ;  Satumi  duabus,  ut  sol. 
B  Zodiacos  Craece ,  Laiine  siguirer.  Zodla  enim  ani- 
nialia  dicuntur,  quod  vitalem  babeant  animam,  qu» 
Cm«  Grnco  nomine  voca*  tur;  vel  zodiacus  dictus  a 
signis  9  eo  qaod  signa  animalium  In  eo  ease  vldean* 
lur,  qu»  zodia  dicuntur.  Dicitur  vero  ila  secundum 
Macrobium.  Circulus  obliquus,  id  est,  rortiiosus. 
Cujus  partes  latitudinis  sunt  duodecim,  perquas 
div.  csb  modis  si  lera  spatiantur.  Per  quem ,  sdli- 
cet  zodiacum.  Per  cujus  partes,  quae  dicuniur  er- 
rantes  :  rernntur  autero  multirarie,  nain  alia  per  tres 
partes ,  alia  per  quatuor,  alia  per  quinqur ,  alia  per 
octo,  quaedaiu  per  daudecim.  Nec  aliiid,  sdticei 
spatium  habitatur  in  lenris,  scilicet  ubi  iios  habita- 
mos.  Uabitaiio  bominum  suh  zodiaco  tantum  est , 
«tuia  non  babitauir  aliquid  in  mundo,  nisi  subtus 
illo.  Macrobius  ita  coiiHnemorat :  Luna  rere  iiun- 

Suam  in  uno  signo  bb  conlinuo  nascitur,  nisi  in 
leminb;  ubi  boc  nunquam  evenit,  qnia  dies  In  eo 
sol  duos  supra  triginta  altitudine  signi  morante  con- 
C  sumit.  Rarissime  io  aliis  si  drca  pnmaro  sigiii  par- 
tem  a  sole  procediL  Hoc  autcm  juxta  naturam  ali- 
quaienus  intelligi  potestt  tamen  juxta  reciam  el 
consuetani  calcuiandi  consuetudinem  nequaquam  ac- 
dpiendum  est.  Multa  hine  diei  peierant^  eed  a  me  de 
rignlfera  et  de  duedecim  etgnit  planelarum^  id  e$t  $o  • 
h$  et  lunm^  etc.  Meatu$  transitus,  scilicet  con.ra 
inandum.  Tantum  nune  dieamu$ ,  tfuia  $ol  ccclxv 
tUelme  et  $es  h<fri$^  id  est,  quadrant*;;  /nna  vero  m- 
ginH  eeptem  diebue  et  octo  hori$.  Zodiad  amhituti 
iu$lrant^  id  est  drcueani.  Singula  vero  eiana  $ol  tri* 
genie  tUebue^  et  denie  hori$  ae  $emi$$e,  id  est,  diini* 
tlia  bora  pertahilur^  id  est,  percurrit.  Acclpe  ergo 
trigiuu  dies  duodecies,  et  fiunt  ccclx  dies;  et  ac- 
dpe  decem  boras  duodecies,  et  fiunt  cxx  horae. 
Duodecim  ergo  semlsses  raciunt  sex  horas  :  iste  est 
quadrans.  Fluntque  simul  ccclxv  tlies  et  sex  horae , 
in  drcttitione  solb  per  zodiacum.  Luna  autem  binii^ 
id  est,  duobus  diebuSt  ef  eenie^  id  estsex  hori$  ae 
^  bi$$e.  Accipe  auteni  duos  dies  duodedes,  el  fiunt  vi-~ 
^  glnti  quatuor  dies.  £t  accipe  sex  boras  duodecies , 
el  fiunt  septuagiiita  doaB  hone ,  id  esi  tres  dies.  Ac* 
cipe  bisse  duodecief ,  et  fiiint  octo  borae.  Fiunt  simal 
in  circti  tione  lun»  per  zodiacum  vigintl  septem  diest 
et  octo  hors.  De  duodectm  bissibus  fiunt  oelo  hona 
ita.  Tolle  enim  de  duodecini  bissibus  quatuor  bisses, 
ct  rac  indc  oct»  trieules  et  da  ttniouique  bisse  ex  octo 
bis^bus  uiium  trieotem,  ei  erunt  odo  horse  inlegrae. 
Duo  enim  trientes  haiient  bisse  in  se.  Ae  bi$$e  uniue 
korm.  id  est  duabiis  partibus  unius  borae.  Si^ivisetis 
aliquam  rem  iu  tres  partes,  tertia  uars  triens  didtor, 
dos  vero  parias  bisae  dicontur.  fp$m  terUa^  sdlicet 
para  qaae  remanet,  triens  nancupatur.  Tanfam  $pa  H 
eiHeette»  Majus  enim  spatiuni  percurrit  luna  in  tri- 
f  inu  diebtts  qoam  sol  in  diebos  ccclxv.  Quantum 
CCCLX*  atc.  Et  tertia  did  parU^  id  esi,  odo  borb, 
qMeafaw,  fcilicet  cursum  ccclxv  Mue^  id  est  xu 
mensibua;  el  quartm  diri  parte^  Id  est,  sex  horis, 
qiiod  esl  qoadrans.  £t  sciiicet  cum  probel  maniresta 


365 


BeDiC  VENEI;ABILIS  OfERUH  PARS  1.  -  DIDASGALICA  GENUINA. 


3€4 


ocuva  6Ua  pdrie  juxta  qiiosdain»  sed  verius  juxU  A  in  quafU  sofl  parle,  locum  aequinocCii  fermlis  osten- 
^gyptios»  qui  calcalalloDibus  pne omiiibns gnari  sunt,     dit.  Seeundom  Tauri  ab  illa  coeleslb  circuli  paHe  qua 

GLOSSiE  ET  SCHOLIA. 
verilas.  OuanUim$patU,  id  e&t,  in  xxii  diebiis,etxii  ho- 
ris ;  lantum^  scilicetspatii  iii  xiii  suis  scilicet  iiieosibus^ 
llliim  cursuin  quem  lacit  luna  in  cireuiiu  suo,  id  esl, 
in  XXVII  diebus  et  octo  horis,  facit  sol  in  xii  suis 


mensibus.  Et  illuin  c  rsuin  qiy^in  facit  luna  in  suo 
mense,  id  est,  in  xxix  diebus  et  xii  horis,  f*ctt  sol 
in  XIII  mensibus.  In  duolius  enim  diebas  et  quatuor 
bdris,  est  tucinsis  lunaB  major  suo  circoilu,  in  quibos 
ad  consequeodum  solem  peragit  xsviu  parles,  et 

Yekos       ? 


Satoaiios 

SOL 


sexiam  partem  partis  in  signifero.  Tredecim  enim 
partes  peragit  luna  quotldie  in  zodiaco.  Et  ideo  in 
lUis  duobus  diebus  xxvi  partes  circuit,  ei  in  quatnor 
horis,  qiiSB  est  sexia  pars  diei,  duas  partes  et  sexum 
partem  pariis  periabitur.  Fiuiit  simul  xxviii  panes, 
etsexu  parspartis.  Umie  xiu  mensis  synecdochicds 
mensis  appellatnr.  Non  enim  habet  nisi  xxviii  panes, 
et  sexum  pariem  partis.  Deest  de  irigiuta  diebussolts 
onus  dies  et  decem  horXi  id  est,  quinque  partes  diei* 


Nars 


Noiandam  sane,  quod  nodqnam  de  duodecim  si-  5 
gnis  ainpliiis  qnam  sex  simu!  cemi  queant,  iu  ut  ex 
his  uno  orienle  altef  occidai ,  sicriue  lit  ut  norem 
per  toUm  noctem  snccedeniia  videanlur,  reliqiiis 
tribus  nou  appareutibns ,  illud  ubi  srd  est,  et  qtioi 
solem  vel  sequitur,  vel  praecedit.  MacrobtiiS :  Zodia- 
cum  iu  lai-leus  circulus  obliqiin  circuinflexionis  oc- 
cursu  ambieTido  complectitur,  ut  euni  qno  duo  tro- 
nicasigna  CapricornusetGancerfemntnr,  intersecei. 
Has  soiis  porias  physici  vocaverunt,  quia  in  utraque 
ohvianie  solstifio,  nlterlus  soiis  iuhibetur  accessio  et 
flt  ei  rf  grcsstt^  ad  zonsc  viain ,  cujus  teniiino^  nun- 
quam  relinquit.  Ilem  Macrobius,  in  priina  libri  siii 
parte :  Solem,  et  laiiam  et  stellas  qutnqne  quibus  ab 
errore  nomen  est,  pncter  qiiod  secum  trahit  ab  ortu 
1n  occasum  diurna  ccc!i  conversio,  ipsa  suo  moiu  iii 
Orientero  abOccidente,  nonsolis  littera^-um  profanis, 
sed  niulris  quoque  doctrina  init'aiis  abhorrere  a  (ide 
ac  monstro  similo  judicatuin  est.  Scd  apud  pressius 
iiituentes  it.i  verum  esse  constabit,  ut  non  solunl 
luente  concipi,  sed  ocnlis  quoque  ipsts  posstt  pro-  C 
bari.  Tamen  ut  nobis  de  hoc  sit  cum  pertinadier 
negante  tracUtus,  age  qnisque  iilii  hoc  liquere  dissi- 
iiiulas  siinnl  omnia,  qnse  vei  conientio  sibi  flngit  de- 
tractans  fldem,  vel  qua*  ipsa  veriiai  suggeriC  in 
divisionibus  meinbra  niittamtis.  Ilas  erraticas  cnm 
luminibus  duolius ,  aiit  inflxas  coeio.  ant  aira  sidera 
nulluin  sui  inotum  nostris  oculis  indrcare ,  sed  ferrl 
niundanae  conversionis  impeHi ,  aut  moveri  sua  qoo* 
qne  acceshione  dicemus.  Rursus  si  moventur,  aut 
cceli  viam  sequuntur  ab  ortu  in  occasum,  el  com- 
innni  et  suo  lootu  meantes,  aul  contrano  recessn  io 
0. isntm ab Occ ideotis parte versantur.  Prxter bacc, 
iit  opinor,  nibil  pottst  vel  esse  vei  flngi.  Nunc  videa- 
mns  quid  ex  his  veruni  poierit  probari.  Si  iiiflxie 
esssnlf  iiiinquaiti  ab  eadem  sUCione  di:icederent,  se d 
in  iisdem  locis  seinper  ut  aliae  videreniur.  Ecce  eniro 
de  inflxis  vergilias  nf^c  a  sul  unquain  se  copulationo  D 
di&p^^rgunt,  nec  hyadas  quse  vrcin»;  sunt,  deserunt, 
aut  Orionis  progimani  rt-gioiieni  relinqnunt,  Sepien- 
trionnm  conipigo  nun  i^olTiinr.  Angtiis  qiti  inier  eun 
iabiiiir,  seinel  ciicumfusiiiii  iion  iniiiat  amplexnm. 
Hst  veio  niodo  in  hac,  mt»do  in  itla  cueli  regione  vi- 
sniitur,  et  s%pe  eum  in  unuin  lociiin  dirx  pluresve 
convetierint  ct  a  loco  tainen  in  quo  simuf  visx  snnt, 
el  a  se  postea  separantur;  es  hoc  eas  nrvn  esse  coelo 
inli&aS|  ocults  quoque  approbantibus  constat.  Igitur 


Dioventur,  nec  negare  hoc  qbisqne  paterit  quod  vl- 
sus  afflrmat.  Qnserendum  est  ei%o  u  nrni  ab  ortu  ad 
occasnm  an  in  contrarium  motu  proprio  revolvaii'- 
tor.  Sed  et  hoc  qosrentibas  nobis ,  non  soluni  ma- 
nifestlssima  ratio,  sed  visos  quoque  ipse  niOnslrabiC. 
Consideremus  eolin  signofiim  onllnem,  qulbns  xo- 
diacuni  divisum  vel  distinctum  videmos,  et  ab  uno 
signo  qiioljbet  ejtis  ordiiiis  siimamus  exm^ium.  CHm 
Aries  exorttur,  posl  ipsum  Taurus  esaer^ti :  hufic 
Gemini  sequuntur,  bos  Gancer,  et  per  ordloera  reii'* 

3iia.  Si  isu  ergo  in  Occidentoin  ab  Oriente  proce- 
erent,  non  ab  AHete  in  Taurum,  qni  retro  locatiis, 
nec  a  Tanro  in  Geniinos  signuin  posterios  volvereo' 
tur,  sed  a  Gemiim  m  Taiirum ,  eta  Tauro  in  Arieteni 
recla  et  nnindantt  voIubiliUtts  consona  accessione 
prodirenl.  Cum  vero  a  primo  in  signiiin  secundam, 
a  «ecuodo  ad  tertium,  et  inde  ad  reliqua  qam  po^ie- 
riora  sont  revolvantuf ,  signa  aotem  inflxa  ccelo  fe^ 
runtur,  sinodubio  c^nsUt  ha^  stelha  non  cnm  <5Qelo 
Sed  contra  codlttin  moveri.  Hoc  ut  plene  iiqaeai< 
astruamns  de  innsft  cursu  qui  et  clariute  sui  et  velo- 
citate  noubilior  est.  Lttna  postqifain  a  sole  discedens 
cceli  margiiiein  tciiet ,  aiitecedeiiti  super  occidena , 
teriia  die  tardins  occi  lil,  qnam  setundo,  et  iu  q[|io- 
tidle  longfus  ab  occitsu  recedit ,  ul  aeptiino  die  crca 
solis  occasiim  in  medJo  coeio  ipsa  videatur^  Post 
alios  vero  septem,  cuin  illc  mergit,  hssc  oritiir,  adco 
media  uarle  mensis  ditnidiuni  ccelnia,  id  est,  nnuin 
liemispliieriuni ,  ab  occasu  in  Orieniem  reeedeiido 
inetitur.  Rursus  post  alios  septem  circa  sdlis  occa- 
sum  latentis  hemispha^ni  veriicein  tenet;  et  biijus 
rei  liidiclum  est  qiiod  incdto  noclis  exbntor.  Poscre- 
mo  tolidem  diebus  exeinptis,  solem  dcnuo  compre- 
bendit;  et  vicinns  videtnr  ortus  amborum  quaro  ditt 
soli  succedens ;  rursu^  movetur  et  runius  reeedf  ns 
paulstiin  semper  in  Orientem  rej^iediendo  reliitquat 
occasoin^  Sol  quo(|ue  Ipse  non  aliter  quatn  ab  occasu 
in  Orieniero  movetur;  et  lieet  urdiusi  rocessum  i»uuni 
ifuaro  luna  conflciat ,  quippe  qut  unio  tempore  si-> 

Snom  unnm  emetiaiur,  quanto  lotnm  xodiacum  luna 
iscurrit,  manitesu  tameu  el  subjecU  oculis  inoiua 
«ui  ^rMH&iMt  liiilrcia.  Ilunc  eiiiin  in  Ariete  e-se  po- 
namus.  Quod  qnia  «quin«>ciiale  siguiiin  est  *  |>area 
horas  soinui  et  drei  facit.  In  hoc  signo  eum  oecidlt, 
Llbram,  id  est,  Scorpii  chelas  mox  onri  videihus,  ec 
apparet  Tanros  vicinus  ocrasui.  Nam  vergtlias  et  bya- 
das  parles  Tau*.!  clariores  uoo  multo  post  solemcr* 


365 


DB  TEHrORilM  RATIONE. 


566 


in  medfo  Aprilis  sol  circumferttir  orius  iliiUufn  ht-  A 
cicfiSi  compiel  In  e«  ^uam  ipse  In  Mati  modio  servau 


TerUumG^minorum  a  parte  signirei'i  quam  sol  in  roe* 
dio  Mail;  i|narlum  Gancri  ab  ea  quain  lu  medio 
GLOSSifi  ET  8GHCLIA. 


gente  Tiderous.  Seqoenli  mense,  sol  in  signum  pos- 
ieriu9«  id  e&t  iii  Taurum  recedit ;  et  ila  ftt  ut  neque 
fer|i)i»9  neque  silia  pars  Tauri  illo  inense  videauir. 
Siguiim  eniro  quod  cuin  sole  oriliir,  ct  ciim  sole  oc* 
chiir,  semper,  occuliiur  adeo  ut  et  ?icina  astra  sole 
propiiiquante  celvntur.  Itein  Macrobius :  Qusren- 
dom  est,  eoffl  zodiacus  unus  sit,  et  his  constet  ccelo 
sideribuii  lulixii,  qiiero^idinodum  ififerlorum  spbaera* 
rum  stell»  in  sigiiis  zodiaci  meare  dicantiir.  Nec 
longum  est  iiiTenire  r:ittonem«  quae  in  ipso  vestibulo 
eicuiiat  qoaestionis.  Yerum  est  eniin  iieque  solem 
lanamve»  neque  de  vagis  ullam  ila  insignis  zodiaci  B 


lieri,  ut  epnmi  sideribus  misceantur ;  sed  in  iUo  signo 
unaquasque  perhibeinr  quod  habuerit  super  vcrticem 
in  ea  qfi«  ilu  subjecia  est  circuli  sui  regione  discur- 
rens.  Qnh  singularuni  sphteniruui  citcu^os  in  xn 
partea  »que  ut  zodlacum  ratio  divisit ;  et  qutt  in  eam 
nariem  circuli  sui  veuerit,  qu»  sub  pane  zoiliaci  esi 
Arieti  depotata,  lu  ipsuui  Arieteni  venisse  cohcediiur. 
Similisque  observatio  in  singutis  partea  migrantibus 
stellis  tenetur.  Et  quia  faciliorad  intellectum  perocu 
los  via  est,  id  quod  senno  descripsit,  visus  assignei 
EstozodiacusenimcircoluSfCut  ascf iptum  esi  A,  inter 
huiic  septem  alii  orbes  locentur,  el  zodiacus  ab  A 


per  ordintro  afllxis  nolia,  qnibui  ascribeniur  iittene 
«equentet^  In  partes  sn  divldaturt  sitque  spatinm 
qtiod  inter  A  et  B  elauditur  Arieti  depotatiim,  quod 
huerB  et  GTanro,  qtiod  Inter  G  et  D  Geminis, 
Cancro  quod  seqnitur,  et  reliquis  per  ordinem  caBtera. 
Ilis  eonuiitttisyjani  deaingulis  zodiaci  notis  et  litteris 
singubs  deorsum  line»  per  oinnes  circulos  ad  ultl- 
n>um  usque  deiUicamur.  Procul  dubio  per  orhes 
smjiulos  dnodenas  p  rles  divitlet  tninsiiiis  linearum. 
In  qnoeaiiqne  igiturcirculOtSeHsol  in  illo,seu  luna, 
vel  de  vifis  qirjecunqoe  discurrat,  cnm  ad  spatium 
venerit  qiiod  laler  line»  ctauditur  ab  A  et  B,  noiis 
el  Kltens  deAueoieii,  in  Ailete  esse  diceiur,  qnui  illi 
eonslituUi  spaiinro  Arielis  in  zodiaco  deyi  nuiim 
supra  veniceiBt  sieul  descripsimiis,  habebil.  Similiier 
hi  qaameunooe  migraverit  p.inem,  in  signo  sub  quo 
fueril,  esse  tliceliir.  Aique  luec  ipsa  deiwTiplio  eodem 
compeodio  ros  itoeebil  eur  enmdem  zodiaenm  ea« 
demque  signa,  allse  ienipore  lo  giore«  ali«  breviore 
pereomini.  Qnnlifa  entm  pltifes  orbes  inlra  se  locao- 
i«r,  sictttmaiiroos  est  illequi  prirous  est,  et  minimot 
qui  locum  «Itimum  lenct :  ita  de  nic diis,  qui  summo 


C  propior  esl,  inferioribus  major;  qui  vicinior  ullimoi 
brevior  soperioribus  habeiur.  El  inter  bas  igitiir 
seplem  sphaeras  graduin  celeriiatis  sussingulis  ordd 
posiiionis  ascribit.  Ideo  steite  qu«  per  spaila  lon- 
giorft  discurrunt,  anibituni  suum  tempore  prolitiore 
conficiunt ;  qu«  per  augusta,  breviore.  Gonsialenini 
nullam  inter  eascclerius  cjeierislardiusve  procedere; 
setl  cum  st orotiibiis idem  luodus meandi, lantam  e it 
diversitatem  leroporis  sota  spaiioruro  dlversius  fa- 
cit.  Nain  ut  de  mediis  ntiuc  praetermittamus,  iie  ea* 
deni  6a!pe  repetantur,  quod  eadem  signa  SalQmiiS 
annis  triglnla,  lunadiebus  viginti.  octo,  ambil  et  per- 
Dieal,  sola  cansa  in  quantitate  csl  cireulornmy  quo-* 
runi  alter  est  maiimos,  alter  est  miiihnus.  Elrgo  et 
Cttterarum  singul»  pro  spatii  sui  niodo  tenipus 
nieandi  ant  eilentlil  aut  contrahit.  Noc  loco  diligens 
re  um  discussor  iiivcniel  qiiod  requirat.  Iiispeclis 
enim  zodiaci  notis,  quas  nioiistral  i\\  pntfsidinm  lidei 
advticat;!  descriptiocQuisverOyinquici,  circi  c«i?iestis 
^  duodeciin  partes  aut  invenlt  ani  fccit,  inasinre  cum 
■^  nulla  oculis  subjiciantur  exordia  singularum?  Iluic 
igitur  um  necessariflD  interrogationi  historia  ipsa  re* 


367  BEDiE  VENERABILIS  OPEBUM  PABS  \.  —  DIDASCALICA  GENUINA.  36S 

lusiral  iamii  r»di  priiici^nm  ortuty  el  ideo  JuxU  A  vero  sollieiliorem  indaginem  iliqnot  partibat,  prn» 
qoosdtm  in  ocUta  5ae  parte  recipll  loltliiiimiy  JuxU     inde  deflexo  ad  inreriora  silu  iodiaci«  id  eftl,  signlierl 

GLOSSi^.  ET  SCIIOLfA. 


spondeal,  fatlam  r  ferens  qoo  a  Teleribns  el  tenUU 
est  um  dlflicilis  el  etlecU  difiaio.  iEgyptiomro 
enim  retro  majores ,  quos  constat  primos  omnium 
eoBlum  scrauri  et  merlri  aosos,  postqoam  perpetu« 
apad  se  sereniutis  ob  equio,  coelum  semper  sospe- 
cln  libero  Intuentes  deprebenderuot «  anifersii  vcl 
atelHs  fel  alderibus  Inflxis  ccsio  solas  cum  sole  el 
luna  qainqoe  slellas  f  agari,  nec  bas  Umen  per  om» 
fies  coBlt  parles  passlm  ac  i^ne  certa  errurb  sui  lege 
discinrrere;  nanqoam  enlm  ad  septentrionalem  fer- 
iScemdeflare»  naBauaro  ad  australis  poli  Ima  dl- 
roergi,  sed  faitra  anfas  obliqui  cird  limitem  omnes 
habefe  discorsus ;  nec  omnes  Umen  Ire  pariur  ac 
redire«  sed  allas  aliis  ad  eumdem  locom  penrenire 


duabus  effectum  est ,  quia  omne  ecclum  ana  nocU 
non  folvitur,  sed  per  diem  f enitor  ejus  pars  roedia, 
et  roedieUs  relioua  per  neclem.  Nec  umen  ccetom 
orone  daarum  sibi  proximarum  noctium  difisll  in- 
spectio,  sed  dif ersorum  temponmi  noctnma  dimensio, 
utromque  hemisphxrium  paribus  sqoe  f  icibus  anno- 
lavit.  Et  bas  ips2%  duodecim  partes  signa  appeliari 
makieruntf  ceruque  singulis  focabula  gratia  signi* 
flcaiionis  adjecU  snnL  Et  quia  sitna  Grasco  nomine 
xodianuncupanlnr,  circuro  Ipsoro  srgnorom  zoJiaeumt 
quasi  stgaifenim,  vocsferunt.  Hucusqoe  ilacrobias. 
Fabulas  poetamm  de  daodedm  signis  kleo  omiiii« 
quia  fructum  In  eis  invenire  minime  puUvi.  Re- 
apueiid.i  est  enim  lectio  quse  plus  nocitura  est  insi- 


leinporibas;  lursum  exhlsaccedere,  retro  agialias,  p  pientibiis«    quam  prnfuiura   sapientibns.   Fabulas 
viderique  sure  nonnunquam  ;  postquam  hibc,  in-  '>  poeiae  a  fando  noroinaverunt,  quae  non  sont  res  fa- 


quaro,  inter  eas  agi  v iderunt,  cerUs  sibi  partes  de 
cref erunt  in  Ipso  circo  constitnere»  et  dif  isionibus 
annoUre,  ut  cerU  essent  locorum  nomina»  in  quibus 
eas  morari,  fel  de  quibos  exi>se,  ad  quafe  rursus 
esse  f enturas,  et  sibi  loficem  nueiiarenl»  et  ad  po- 
steros  nosceada  iranamiilereni.  Duobus  igiiur  f  asis 
9neis  pr»paraii«t  quorum  alteri  fundifs  erat  in  mo- 
dum  clepsjdrae  foraius ,  illud  qaod  erat  inlegrum, 
vacoum  subjecerunl  pleno  aqu»,  altero  saperposito, 
sed  meaio  anie  roiinito*  ei  quamtibei  de  infixis  unam 
clarissimam  iuddeque  noUbilem  obsenraferunt 
orieniem  :  qos  ubl  prlmum  ceepii  emergere«  mox 
munitione  lubdiicUy^rmiseront  subjeclo  vasl  aquain 
tuperioris  influere.  Fluxiioae  in  noctis  ipeius  et  se^ 
ctttl  diei  fineiii,  aiqae  In  id  nociis  secuniiae«  quandiu 
eadem  stella  ad  ortum  rorsoro  revertiiur.  Quae  ubi 
epparere  fix  CQepit,  roox  aqua  quae  influebat  aroou 
esi.  Cum  Igltur  obsenr ai»  stelbe  itus  ac  rediius  inte 


ctae,  sed  tanturo  loquendo  fictae. 

Diieriptio  poU. 
Duo  sunt  extremi  f erticf s  roandi  •  qaos  appellant 
polos  Septentrionis  ci  Austrl  :  quorum  alter  a  Bobis 
semper  f  idetar,  alter  nunquam.  In  eo  qui  a  nobia 
c<*mitur,  trla  suni  signa  constituta  :  diio  sdlicoi 
arcturi,  et  serpena  circum  aiqiie  inier  illos  in  moreffla 
fluroints  means.  Uelicen  arcturus  ma|or,  cynosan 
ininor  appeilaiur,  quae  dlfcrsum  quidein  aspidunt. 
N»in  dorsa  eoruni  sibimet  mutoo  avertuntnc,  aversis 
huc  atque  Htuc  pedibu«.  Serpens  ergo  cauda  dngit 
belicen,  caetero^  circuitu  oynosuram,  iu  uroen  ul 
easdem  inedius  Interlabens  separet :  cujus  caput  ad 
dextruro  pedero  ejus  qui  In  geniculo  sut»  fidelur 
exceiisum.  Ille  vero  qui  in  geniculo  sUt,  quero  Her- 
culemdiciini,  dexiro  pede  capul  preroit  serpentb, 
capite  ad  Austruin  conferso,  huroeris  snls  coronu: 


graro  signincarei  coeli  confersionero,  mensuram  sibi  C  Uiigit  conflnia.  Ipsa  vero  corona  post  tefguni  ller 


eosli  In  aqu»  qwe  de  illo  fluxit  suscepu  qnantiute 
posueroni.  Hac  ergo  in  paries  aequas  xii  sub  fida  di- 
niensione  dlvlsa^  aiia  duo  hujiis  capaciutis  procuraU 
sunl  vasa,  ui  singula  lantum  singulss  de  illn  xii  par- 
iibas  ferreiit;  toiai|ue  rursus  aqua  in  vas  sumn  pri- 
atinam,  foramiiie  prius  clauso,  refnsa  est,  et  de 
diiobus  illis  capadutis  minoris  alierum  subjecerunt 
pleno,  alterum  juxia  expeditom  paraiunique  posue- 
riini.  His  praeparatis,  iiocte  alia  in  illam  jain  coeli 
partem  per  quam  solem  lunamque  et  quinque  vagas, 
uieare  diuturna  observ^itione  didicerant ,  quamque 
po9iea  xollacum  vocaverunt,  ascensurum  observa- 
verunt  sldtts,  cui  postea  nomen  Arietis  addiderunt. 
Hujus  indpiente  ortu ,  sUtlro  sut»jecio  vasi  supor- 
positae  aquae  fluxuro  de«lerunt.  Quod  ubi  coropletum 
est,  iiios  eo  subiaio  eflusoque ,  alterum  simife  sub* 
jecenint,  ccrium  slgnis  observantes,  ac  memoriter 
anuoiatis  intcr  ejus  ioci  stdlas  qui  oriebonlur  cum 


culis  siu,  capiii  serpentis  quem  serpeniarios  tenei 
appropinquat.  SerpenUrius  autem »  qoi  a  Grards 
opiiiuclius  vocatiir,  sub  Hcrcule  positus  ad  Austrumt 
versis  pedibus  Scorpionem  calcat,  serpente  pnecin- 
ctus»  quem  utraque  manu  tenei ;  qui  plurima  longl- 
tudiiie  prottfotus,  usqiie  ad  coronam  extenditnr. JuxU 
hujus  serpentis  flexuosa  volumina «  nullo  alio  iiiter* 
venieiite  signo,  bootes  post  lergum  actori  miyoris 
videtur,  pedibusad  Ylrgmem  ver^is;  nani  Vii^go  stib 
pedibus  bootis  e>t  consiiiuU.  Contra  gtiiiur  vero  et 
pedes  anteriores  ursae  majoria  lu  coniniissura  zodlad 
atque  lactei  circulorum»  Geniiui  suni  locati,  halientes 
a  hevo  lalere  agiutorem  cum  tuedulls  dnobos»  qui 
contra  cajiut  iielicts,  capite  verso«  pede  dextro  sini- 
strum  Tauri  cortiu  Ungere  videtur.  JuxU  Geminos, 
qiio  zodiacus  altissiine  erigitur,  contra  ventrem  ursft 
majoris,  Cancer  situs  est,  habeus  in  dorao  aseik>s 
albicante  iuter  eos  nubecula,  qua^  praesepiiim  appel- 


priinum  vas  esset  Impletum  :  'mieUigentes  quod  eo  p  latur.  Atcontra  pedes  ejusdeoi  orsai  posteriores,  intef 


lempore  qiio  totins  aqme  diiodecinia  pars  fluxit, 
pars  cceli  duodecima  cooseendit.  Ab  illo  ergo  loco 
quo  oriri  incipiente  aqiiae,  aqua  in  primuro  vas  coepil 
iiiflueret  usquead  locuni  qui  oriebatur  cuin  primuni 
vas  implereiur,  duodecimam  pariem  cceli,  id  est, 
unum  signum  esse  dixeruiil.  Item  sccundo  vasc  ini- 
pleto,  ac  mox  retracto,  illud  simiie  qiiod  otlm  eflu- 
som  paraverant  iteruro  snbdiderunt,  noUto  similiter 
loco  qui  emergebat  cum  secundum  vas  esset  impte- 
tum,  ei  a  fine  priiiii  signi  us4|ue  ad  locum  qui  ad  se« 
cundx  aqiKE  finem  oriebatur,  secuiidum  signum  an* 
noUiom  est;  atque  iu  ficissliiifasa  muundo,  ei  per 
singulas  iiifluentis  aquie  partes,  singulos  slbr  ascen- 
dentium  coelain  partium  limiies  annoUndo,  iibi 
coiisuinmau  Jam  omni  per  duodecim  paries  aqiia  ad 
primi  signi  exordia  perventum  esi,  sine  dubio  jam 
divisas,  certisque  sibl  observationibus  et  indlciis  au* 
iiouus  duodecim  coeli  pjrtes  Untae  compoies  ma- 
chinailonis  babuerunt.  Quod  non  nocte  una«  sed 


Cancrum  ei  Virginem,  Leo  dicitur  constllotas,  boo- 
tem  babens  juxu  se ;  sub  pedibns  f  ero  agitaioria 
Taurusjac  t,  uno  pede  protento  ad  Orionem,  quiauli 
illo  est  coiistiiutus.  Cepheus  inter  lyrani  et  Casie« 
pbiam  medius,  exp;insis  br^chiis.  pedibua  ad  lergo 
minoris  iirs»  porreelis  :  Casiephia  contra  foluu  on 
maximum  Sapteetrionalb  serpentis,  inter  agiuio- 
rem^  Perseum,  Andromedam,  Ceplieumque  consistiu 
lu  lacteo  drciilo,  inter  Pisces,  Casiepbiam  atque 
ArieteiOf  Andromeda  est  locata,  cum  trlangulo  quem 
post  tergmn  habere  dicitur,  caput  versum  babeno 
ad  alf  uni  equi,  qui  equus  supra  est  positus.  Aries  iu 
commissurs  xotiiaci  atque  sequinociialis  clrcu  i  sub 
iriangulo  situs  eat,  habens  sub  8e  oeium  ad  Auslm* 
lem  partem.  Ad  proximum  hujiis  signi  pisces  duo, 
quaruin  alter  in  Aqnilonem  erecMis,  aller  in  AMtro 
^ronus,  caudis  tamen  vinculo  quodam  connexis  eol- 
iigati  sunt.  Aquilonius  ad  Aiidromedaro  extenditur, 
Austrinus  ad  Aquarium;  juxta  pedes  vero  Androme» 


969 


De  TEMPORUN  BATIONE. 


S70 


drcafi;  ^oiniuiii  Leonis  srgmiin  a  parte  qoa  sol  in  A  AugnsU;   septironm  Libne  ab  ea  qua  in  medie  Se* 
medio  JolO;  seitnm  Yirginls  ab  eaqua  in  medlo     piembri  circumagitur  incboat  orifi,  quapropler  ot  in 

GLOSSifi  ET  SCHOLIA. 


d«,  a  htere  Casiephiae,  Perseus  ostenditor,  Gorgonls 
«arol  manu  sinisira  teneni.  ctijos  sub  femore  sinistro, 
^xta  caudam  Taori  pletades  videntiir  constituta. 
Lyi»  vero  inler  tevuro  crus  Hercutis,  et  inter  cygnum 


Item 


posito  est;  sed  cyffnns,  eipansis  ali8,Tolantl  similis, 
ad  oexteram  Geph  i  maniim^  dextram  alam,  sini- 
stmm  ad  pedes  equi  porrigit.  Inter  Pisces  etEquum, 
esooaimiue  Capricorni,  Aquarius  est  coUocatus, 
sqnam  oma  rundens,qoaeeffusio  ad  magnom  Fiscem 
Maedeeorrft.  In  parte  autem  hnmiirima  zodiact, 
JufCa  Sagtttanum  atque  Aquilam,  Capricornns  in 
eommissura  biemalis  circuli  ac  signireri  sitns  est, 
habenspostse  Sagittarium,  in  commissura  circulomm 
lodiaci  atque  Uclei  sub  delphino  constitutum.  Est 
et  sagitU  qumdam  sola  sub  cygno  juxla  aquiUm  ja- 
ecns.  Snpra  Capricorai  vero  capnt  delpliiniis  est 
jwitos  post  caudam  serpentis,  qui  a  serpenUrio  te- 
•etnr;  sub  ipso  autem  serpentario  Scorpionem  dl- 
mt  e»e  iocatum,  ita  ul  pedibus  serpenlarii  tanga- 
tonethaberesub  se  ad  Australem  plagam  centauraro 
NSliam,  maiiu  quasi  ad  aram  ferenlem.  Haec  ara  a 
SL-*"i  "«rari"m  ▼ocatur,  et  est  conlra  summf. 
SISTL^  .  Scorpionls  ad  Aostram  posita.  Brachia 
wo  Scorpionis  locnm  obUoent  quem  Libram  dicunt, 
eoqood  in  eo  sol  Moinoctium  fkciat  autumnale, 
«2*a  quoqae  jacet  fn  clrculo  squinoctiali  nimU 
tong^tn«ne  pratenta   capile  Cancro,  medieUte  Leo- 

mMosconsplciinr,  lepori  qui  sub  pedibus  ejus  est 
Mjerp^itus.  Habet  enim  post  vestigia  sua  canem, 
2«  bjmnm,  queroque  atiicuUm  appelUnt  collo- 
«tum,  cancri  signo  subjectoro;  ante  <|uem  sub  Ge- 
wira  aniicaoem  cognoscere  potes.  Post  caudam  vero     |n  luna  on 

Endannm  jocanf,  flexuoso  cursn  supfr  Ubitur  usque  ^^  *^*  ^  ^** 
sd  ceiom.  Cetos  aolem  subjacet  Arieii.  a  piscibus 
S.?*!I!2i  ^"?^  Ponwius.  Post  cujus  caudam, 
wago  qoidem  intervalio  sub  aquario  et  capricorno 
3ii«I^'""  IMMTectiis,  piscls  magnus  conspicitur ; 
«Wmos  eorom  qme  vidcri  possint  signoram,  effusio^ 
Scm"*  ^*"''  ^"*  •^  *P*"™  usquedecurrit,  ac- 
liem  de  eodem. 

Ad  boreae  parus  arctol  vertunlor.  ei  anguis. 
Pwtt  I»»  arctepbUai.  paHterqoe  corona  gcouque. 
A^JTHS^^'^  *^"!/  Cepheus,  el  Casiefliia. 

ShS^^Sf^PK^^.^^iV^^lw^-^^IBilaf^wgultenensiue: 
Sigifer  lode  •ttbaii,  bis  sex  hf nc  sirfera  complent 

uSL^Sl''  J"7^  ®^'»'''*j;  Caocer,  Leo.  vTrgo : 
nLvJirff^i^n'  ^^*«oen».  Capricormisque  ad  oroam. 

J}™.  1*»^*  'epos,  ardens  Syrius,  ArRo, 


Mergitiir  Ammonis  Libra.  Tauri  Scorpins  orlo. 
At  geminos  fugit  Arcitenene.  Cancrum  Capricemns  . 
Uine  Leo  pellit  aquas  rundeatem,  Ylrgoque  Plsces. 
Itero  : 

Libra  quod  est  Ammon,  Nepa,  Bos,  Gereittos  fuffe 

[Chiroo  • 
Egan  Cancer  agis,  orna  Leo»  Yirgoqoe  Pisces. 

Luna  zodiaciiro  tredecies  in  doodeciro  sois  conficil 
mensibus,  duobus  scilicel  diebus,  el  sez  boris«  et 
bisse,  id  est,  octo  unciis  unius  horae,  per  singuU  sl- 
gna  decurrens.  Sl  ergo  vis  sclre  In  quo  signo  luna 
versetur,  sume  lunam  quam  volueris  computare*  ut 
pula  doodecim  multiplica  per  quatuor.  ttunt  quadra- 
B  gioU  oclo;  parlire  per  novem,  novies  quini,  qua- 
draU  qiiinqnis.  Qoinque  ergo  signis,  ez  quo  luna 
nata  est  ezactis,  qum  haiid  dubie  In  eodero  quo  sol 
est  sidere«  semper  accendilur.  In  sezto  jam  signo 
luna  duodecima  comrooralur.  Quod  si  unuro  reman- 
seril,  sez  horas  signi  sequentis  noveris  esae  comple- 
las ;  si  duo,  duodeclm ;  si  trU,  ododeclm  ;  si  qua- 
tuor,  dlero  integruro;  si  oclo.  octiessenas  horas,  id 
est,  duos  a4jeclot  esse  dies.  Ez  quibus  Uroen  horis, 
per  lerna  semper  signa  binas  sobtrahere  memeolo. 
Opcrpsum  ost  enim  in  singulU  aignb  horas  roinnta- 
Itm  dividere  per  uncUs.  Unde  in  prssentl  qoarovU  ad 
noiias  portiones  tria  reroanserint,  non  horas  taroen 
octodecim,  sed  sezdeciro,  sezli  slgni  Inna  doodecima 
complebii.  Ei  basc  quidero  luna  in  prima  vel  media 
partesigni,  cujuslibet  nata»  prompta  estcomputa- 
tio.  Siu  autem  alias  qool  pnmo  signo  luna  accensa 
vel  deropserlt  vel  reiinueril  partes»  tot  sequeniibus 
etam  retraliere  vel  adjicere recorderis,  novem  horis 
in  luna  pro  quinque  diebiis  in  sole  coropuUiis.  Luna 
inHia/^nm    iH  i»et     clrculom.  Luna  in  nnoquoque 

,,  _  ^.,  in  viginti  el  novem  diebus,  ei 

duedeclm  boris,  drcuit  duodecim  signa,  et  ununi 
pene  insuper.  Hoc  ar^uroento  inusiuto  depreheodi- 
tur  luna  decima  tertia  circulre  zodlacoro  melius 
quain  in  illo  alio  usiUtlssiinOy  quod  potest  probari, 
si  trigesimam  lunaro  hoc  argumentuin  coosidoraveris. 
btud  namque  arguroenturo  esl  verius,  quia  ad  liqul- 
duin  bxc  ratio  comprehenditur.  Illud  ergo  aliud  ar- 
gumenturo  per  triginta  dies  coropuUt  signuro,  quod 
non  iu  esse  roaniresta  ratio  oocet,  quia  scilicet 
asUs  lunae  in  viginti  novein  diebua  et  duodecim  boris 
coroplctur.  Nos  tamen  illo  arguroenio  triginta  dies 
daraus,  propter  facilitatero  coropuUnJi.  Et  ideoistud 
argumenluro  quia  subtilius  est»  ideo  verius,  quod 
probatur  iu  :  quia  trigesiroaro  lunaro  secundum  boc 
argumenturo  iiivenies  tredeciro  signa  habere  per 
acu;  illo  vero  alio  non  amptius  quaro  duodeciin. 
Tredecies  in  duodedro  suis  conficit  roensibus.  Quo- 
D  modo  tredecles?  QuU  posiquain  luna  acceusa  ruerit 

in  npimik   n«i»iA   eiorMt  ma«  •..«•:«•:  ^^^»^^  j; .<  ...  ^ 


Uwii^r,»   rui     "^1";^^ .f™.'*'»»  J>jriu»,  Ar^,,,  *r  . « —   ,rw«.^„....  .„...  «wiiiiJHi  ,*m^,i% 

mS^^l^u^^?^^^^'^^S'^P?'^^^  ^^^^  «*  «n««M      !"  P""*  ^^^  ^^^^  P«'  ^*«'n^»  ^V^  <*»es  ct  ocio 
Si  u^^         '^     •  **™"'  Kridanlqoe  «•—"»«  hnwna  t*»m^it  a»»^aL^iZ,  «:«...    ."1  j ..  . . 


Hi  li^^-""'  '"'"'  ;*•  •",""'  ■^«^•"«"iciae  fluenta. 
FiJiL"'  ^T^  •IP"^  «^*»"  regiones. 
FlsiuU  qooe  fiuiii  Prtsciaoi  docu  magfetri. 

De  manmnibui  Planelarum, 
rfSl!?^^"*?*  ^  «^»»«  "•  ferUrum  : 

ci^  iH"!****^*;  '^^^  «^""^  Ericina;. 
gowr  jrit  Jun».  Leo  solis  pro  regione ; 
«aneto  Mercorio  modo  sum  GemUI.  uKito  Vlrgo. 
somlo  Salurno  sut  U  uma  vel  Capricomo.         ' 

De  oriu  et  occaeu  XII  ilgnorttm. 
|wieiw  ehelas  Ariea  de^ergU  iu  Ima. 
SSSSf .fT^  sobmergyol  rornua  Taiiri. 
m  um  ArcneneiM  Geminis  &urgefiUbus  «qoor  : 
P^Jki^!![JI!!f5'^  Cijpricornus  mergiuir  ui^ji. 
g^tltor  urceoH  tbrmi  jat  signa  Leoois. 
virgofugii  Pisces,  rcdii  e(  victorU  vials. 


boras,  curril  duodeclm  sigiia,  usque  dum  venerit  ad 
earo  priniaro  partem  signi,  ubi  accensa  fuit.  ei  pcr 
illud  siguum,  a  quo  coepit  recurrat  iteruiu  duos  dies 
e»  qualuor  boras,  doobns  scilicel  diebus  el  sex  boris 
et  bisse,  id  est«  octo  uncies  nnius  horae  per  sbigula 
signa  decurrens.  Ilultiplica  illos  duos  dies  xii,  ec  in- 
veiiies  viginti  qualuordies;  multiplica  sex  pncfutas 
borai  duodecles  simiUier,  et  fiuut  sepluagiiiU  dua» 
bora.  Divide  per  viginti  quatuor,  flunl  ter  vigimi 
quatuor,  et  rcddunt  tres  dies.  Supersunt  adbiic  iii 
singulis  signis  bisse  uiiius  borae.  Duodeclm  ergo  bis- 
sea  octo  faciunl  hiras.  CoUige  in  iiniun,  et  flunt  vi- 
gmti  septero  dies»  et  octo  borm,  in  quibus  viginli 
septem  diebus  ei  octo  lioris  coiificit  luiia  toiuro  zo- 
diacuin  :  sed  Umen  adbuc  desunt  ei  de  suo  cursu 
duo  dies,  et  ouatuor  honie«  antequam  peracu  slni, 
et  in  illis  duobus  dlebus  et  qualuor  horis  recurrit  per 
lUud  siguuin  quo  ccepit  et  quo  desinit,  aiitdiuain  iu- 


571  WDJE  YENERABILIS  OPKRUll  PARS  I.  —  DI0ASCALICA  GCNUINA.  57« 

acla?a»uaparleiuxiaviilgarcmopimoncin,  sedjuxla  Alomnali  prmbti  aM|iiinociio.  Uinc  veTganlc  aj  bni- 
ftROcleaiiorein  &ententiani  aliquanlo  prius,  locum  au*     malero  xonam  »igni(ero   oclavuai  ScArpMMiti  frignuin 

CLOSSiE  ET  SCIIOUA. 
clioaTerlt  suum  cursum  seeundum.  Hoc  modo  per-     acceafia,  ^pi  reiinueHt  parict^  de  nmvhfm  fMrte 


lustnit  quasi  tredecim  iigna,  per  unumqueniaue  cur- 
sgm  siiom,  et  sic  polest  intelligt  quod  Iredecies  in 
aiino  6U0,  id  esl,  in  cccliy  diebas  peragit  duodecim 
bigna.  Fiunt  qiiadraginla  octo,  sciiicet  quadrantes, 
quia  quaiuor  quadrantes  faciunt  diem.  Partire  per 
notem.  Quinquies  norom,  quadrais  qumquis,  id  esl, 
quadraginl^  quinque,  el  restant  adbuc  de  quadra- 
ginla  octo  quaJrantibiis  Ires  indivisif  post  quadra- 
ginia  quiiique,  qui  fjiciunt  boras  ociodecim,  quia 
uninquisiive  de  islis  qoadrantibus  sex  horas  habet 
in  so*  Et  si  diligenter  per  banc  computalioneni,  ad 
unnmqufiniqne  numenim,  id  est,  ad  unomquemque 
qnadraMtem,  sex  horas  mulltplicaTerjs,  invenies  In 
unoquoque  numcro  novenali,  id  esl,  in  noTcm  qua- 
drautibos  liv  homs,  quse  redd«nt  duos  dies,  et  sex 
boras.  lieo  per  lot  dics  et  bora^,  ct  bisse  iinius  bone 
currit  luna  unum  slgnuin.  Quinqueeigo  signis,  idesl, 
ifnm  luna  perlustraverlt  (|ninque  signa,  secundum 
cumdem  numerum  noveiia|em,  tres  remansorunt 
pi>st  quadraginti  quinque,  ct  ad  unumqueiiiqoe  sex 
horae  mulliidicantur,  sjrul  i|upra  dictum  csl.  Signi 
$cquenthy  id  esl,  sexti.  Pioveris^  scUicet,  ocalculatorfc 
In  eodem  iidere^  id  e$t,  stgno. 

Qttod  st  tffiiim,  vel  qu^drans,  vel  pancMis.  Quod* 
dam  genus  est  punctorum,  io  quo  CQnlinet  onnsquls- 
qoe  nun  tus  scx  horas,  id  est,  quaru  pars  diei.  Vcl 
quadrans  dicitur  iltud  genos,  <|uia  parlem  ouartam 
diei  reopit  in  sc.  Ntsi  enim  in  Ipso  loco  tibi  dicit, 
Pariirep€rnotemt  sciticet qu^drantes,  anomquemque 
^iiadranteni  pro  sex  horis  con)puUveris,  iiou  poteris 
iii(ellig*)re  quomodo  luna  quinqiie  signa  percarrii 
per  eumdem,  id  est,  novenaleai  oiimerum  oer  lema 
sf  mper  sigoa.  Bene  iisqne  ad  t^roa  Figna  dicli,  oiiia 


eigni  ubi  (idt  Mecen»a.  tot  retrakert  r^cordmt  de  u- 
auettti  Mgno.  Verht  gratia,  sl  duoderim  lineas  reiinoit 
oe  signo  in  i|uo  fuit  a<^cen?a,  toltdem  retrthe  de  ao*- 
quentis  signi  exiremtUte. 

RECAmuLATio.  —  Luifa  xodiacnm  iredeeki.  Mam 
iredectm  menses  lunare^,  qui  babent  solnmuiodo 
viglnti  et  seiitem  dies,  et  octo  horas,  ahaiiue  dnbi- 
Ulione  in  zodiaco  reperluntur,  eomputatis  seniper 
vjginti  novem  diebus  in  una  luna,  ei  iriginU  In  alia. 
£(  ex  bis  duobus  dlebus  et  qualuor  horis  qui  posi 
viginti  sepiem  dips,  et  ocio  horas  per  ilngulos  men- 
s^  Mbi  remansennt,  deeinium  tertium  perficiest  U- 
c^t  anirs  deslt  dies. 

Partire  ftr  novcm,  In  his  enim  novom  quadranli* 
bqs  documt  unumqiindque  signum  luna ;  ei  si  solum- 
modo  novem  in  luna  invenerls,  Integrum  signitra 
peractum  babebis ;  et  si  bis  novem,  duo ;  si  ler, 
tria,  et  reliqua,  deinpto  semper  bi«se.  Novies  enmi 
sei^  Liv  flunt.£lpor  tot  horas  dlscurrii  uiiumqoodque 
sjgnnm  et  bisse.  Natn  et  hoc  qund  onaqusbque  pars 
ex  qtiatuor  muliiplicatis  i»cx  boras  habei,  ipse  iu 
8ubsei|itenttbus  deiMonstrat  dicena  :  Si  um$  renura- 
$erit  lex  Aorai,  eto. 

Qmuque  erao  9igni»  ex  qna  luna  nata  ett  eraciis, 
Cave  bic  quod  in  alio  loco  in  argumento  dixit,  lunaia 
a  sole  quatuor  punotia  elongart ;  hic  vero  non  Inter 
solem  et  lunam  meiitiii;,  seil  a  loco  Incenslonis  lunsL 
utque  ad  punctuiu  cujuslibei  signi  io  qao  currii»  id 
est.  de  signo  qqando  aecensa  ^i,  usque  ad  «iguum 
iii  quo  est,  seniper  retrabe  binas  horas  de  re^idoin 
lioris»  qu«  remanserint  post  novenos  quadrantes, 
scilicel  per  Urna  seniper  signa. 

Quol  prim^  iiano  Una  aepema  vel  deiupserit  vei  re^ 


bisse  qn»  supersunt  in  luna  non  cQmpleni  dua»  bo-  Q  finu^if  parte$.  Yerbi  graiia.  Prfesens  luoa  nau  futt 


ras  ni&i  in  tribus  sigm> ;  qqia  tcr  sl  ponas  octo  un- 
ciaSy  faciunt  diias  horas»  quia  oiiaqiusqiie  hora  habet 
duodecini  unei^ 

Suhtrahere  memento.  Ideo  ^uferre  praodplt  per 
tern9  signa  bina^  horas,  quia  obi  signa  per  novenos 
quadrantes  comprcbeiidil,  non  coropnUvit  blsses  eo- 
rumdem  signortim,  qui  ^ciuni  hora$  duas  in  tribus 
signis;  et  licet  non  compoUveriinttS  blsses»  Umen 
ipsa  luna  suos  bisses  perfecil. 

Propterea^  secundum  cqmputationem  noitram^  tot 
iigna  habet  percnrsa.  Computalio,  id  e^t,  io  qno  si- 
giio  sit  Inna  eiongaia  a  solc,  ex  quo  fuli  accensa ; 
hin  aulem  ^lias,  scilicei  in  secunda  vel  ifi  lertia»  tcI 
in  oualibei  srgiii  parte  ifaia  ftierit. 

Qiiol  primo  signo.  Verbi  gralia,  s|  fuerit  lun^  ac- 
censa  in  tertia  vel  quaru  parie  Arlotis,  ei  esi  elon- 
gata  a  sote  Iribus  signis,  ex  quarto  signo  accipies 
tres  partes  vel  qttaluor,  et  supplebis  lotum  Arietem 


in  quiou  ^aru^  Arietis»  et  viginti  quinque  paries  po- 
st64  retinuit,  per  quas  cueurrit.  Quinquedempslt,  q»as 
non  leiigit.  Ag  deinde  si  probare  volueris  bodie 
nona  luna  in  quo  slgno  esi,  mnllipliea  novem  per 
quatuor,  liuQt  irigiou  sex,  sellieei  quadranies.  Mul- 
liplica  soptcni  ex  liis,  scilicei  quadrantibus,  per  sex» 
propter  sex  bora^t»  quas  in  unoquoque  quadranU  suoi, 
et  tres  horas  sume  de  vigesimo  nono  quadrante  et  ha- 
bf*lMsqnadiaginu  qninque  horas;  et  dji  Arieti,  quia 
tot  hora^  per  eutn  cucurrit»  eomputatis  scinper  no- 
vem  boris  in  cursu  luns,  pro  qiiinqne  partibns,  id 
est,  diebtts  solis.  Quod  liic  etiam  beuc  convenit; 
nam  qiiinquics  novem  xlv, et quinquies  quinquexxv. 
Tot  eniin  pnrtcf  solis  scn^per,  per  toi  boras  lun% 
discurrit.  Accipe  dc  quinqtie  viginti  scptem  quadran- 
tes,  et  da  nov^iin  Tauro,  novem  iterum  Geminis,  ci 
siiniliter  novem  Cancro.  £t  adliiie  babes  quadraniem 
et  dimiJium,  qui  retdunt  novem  horas,  ex  qulbus 


Unde  et  dicitnr':  Quol  parles'  dempieris^  tol  adjicere  ^  du«  iriluis  signis  peractis  dabuniur,  cl  sic  resiaiti 
recorderii.  St  vero  tn  vi^esiina  parie  vei  in  alla  quali-  '  scptem  horse.  Krgo  iiou:»  luna  vii  tioras  in  Leonc  erii. 


het  po»t  medif  tatcm  signi  fuerii  accensa,  qon  com- 
piitabis  illnd  slgnuin  in  quo  Inli  accensai  sed  secnn- 
duni  ab  illo.  Ct  cim  perveneris ad  iltiid  signuni  nbi 
liina  est,  tot  pa-te^  reirahe  ab  eo  signo  quot  retiniiit 
liina  ex  eo  signo  ubi  fuli  accensta,  si  Umcn  post  ine- 
dictatem  fuit  acccnsa.  Et  propterea  illud  signum  non 
<  oinpiitabis  totum  ubi  est  luiia,  quia  oadeni  luna  iu 
<M>  signo  ubi  fiiit  acceiisa  deceiu  parles  sibi  retinuit. 
Ilt  boc  esl  qiiod  dicii,  *fuot  retinuerii^  scilicet  expritno 
S'gno,  tot  retrahere,  sciticet  seqoentibus  siguls,  re* 
(orderis.  Denicre  est  quot  line:e  recesiae  siiit  a  &igiio, 
anteqiiam  acccu^^a  sit  luu»,  «t  umen  anie  medieu* 
tem  signi  lueiii  accensa:  si  vc>o  poii  medieUtein 
signi  fuerit  accmsa,  hoc  iuuliig  lur  reiinere.  Item : 
Qttot  paries  dempseril  tuna  acceusa  iu  prima  signo^ 
tet  adjicere  recordems  de  sejHenti  sigm^,  Uoc  auiem 
Ht  91  in  anteriori  fiarie  signi  fuerii  luna  aecensa,  id 
Gl,  anie  mcdietatem ;  si  vero  post  medielaiem  fu^rii 


Luna  accen^a  vel  dempseritt  scilicot  de  primo  signo 
iii  capite.  Tot  retraherc^  scilicet  de  lliie  aequentis 
si^fii,  el  tidjicere  ad  priniutu  signum  focarderis.  Vei 
retmuerit.  scilicei  de  primo  signo  in  line,  fol  relrm' 
here  siniililer  de  Hne  subscquentis  signl,  ft  adficere 
ad  prinium  signuni  recorderis.  Novem  hpris  fn  /mur, 
|fro  ^ittj^if^  dutbus  {it  sate  computatis,  quja  quod  sol 
agii  quinqoe  diebus,  hoc  facli  hma  in  itovem  botris. 
Qiiod  fta  probalnr.  Sexi^  qtiinl.  xxx.  sexu  ejuspars 
feuiit  V.  Hoc  ad  solemperiinei.  TriginU  diebvs  ununi- 
quodqiiestsnum  porlusicai.  S  contrt  luna  duobosdie- 
Imis  ei  sex  horis  perUcil  unuulqnodqqe  signum,  qiue 
faciunt  boras  liv. 

Hccapitulatio.  '^  Vuna  xodiaeum  tredeciety  tlUt. 
Zodiaeus  signirer.  Zoa  Gmice,  animal  Laiine,  Inde 
xodiaco»  dleilur  a  xois,  id  esl»  imimalibus,  qMonim 
imagines  ibi  depict»  sunl. 

buobtts  diebus  ct  sex  horis^  ac  ^im,  etc.  Si  dtiigen- 


373 


DE  TEMPORUM  RATlfl^R. 


574 


a  p  rUs  qnARi  iamedio  Ociobii,  nonum  Sagittarii  ab  A 
eaquam  in  uiedio  Novembri,  decimujn  Capricorni 

GLOSS/E  ET 
(erqinesierie,  invcnies  lunam  iniino(|uoqueMgnoduo- 
bvft  diebu9  ei  sex  horit,  ac  bisse  uiiins  horas,  insu|)er 
elimn  duodeciinam  pariem  unius  hone  immorari. 
Ci  si  cogiias  cur  ipsam  parliculam  prailermi&ii,  dico 
qiiSa  perilo  calculaiori  4uinc  minime  laluisse  prsesci- 
fil,  ei  ideo  fat^Udium  loculionis  amisil.  Qu«  quidem 
ratio  ita  probari  poiest.  Quemaditiodum  novein  ho- 
raa  in  luna»  el  auiiique  diea  in  sole,  el  sioul  novem 
qvadraDles  in  luna,  el  dies  in  sole,  ita  quoqne  yi- 
fiiili  sepieai  dies  in  liina ,  el  ccclx  in  sole*  omnino 
coiicordani.  El  restanl  adbuc  de  cursu  solis  dies 
qvinque,  ei  de  cur^u  lunas  octo  boras  el  duodecim 
panicul»,  ez  quibus  nona  bora  coDlidlur.  Sicqiie 
enrsiis  solis  el  1un:e  per  zodiacum  cooeordare  pro- 
baior.  In  hoc  loco  Dovem  qoadrantes,  el  duo  dies  el  n 
sex  honR,  a^inatem  habfni  nunienim. 

Ojnerasani  e$t  euim,  in  mguliB  ngniSf  ele.  Laborio- 
sum  esl  enim  unicnique  signo  statim  posl  novem 
qaadranlefi,  oclo  tribuere  uncias.  Cl  ideo  breviiatjs 
causa  pnctermiuonlur,  iisque  dum,  trilMis  signis  per- 
adis,  du»  horae,  id  est,  Ires  bisssp,  restiiuanlur.  Ei 


ab  ea  quaro  in  medio  Decembri  sol  inhabitat  eapui 
altollil,  e|  propierca,  ot  vulgo  crcdiiur,  in  octava  sua 

SCIIOLIA. 

haM^  quidem  luna  in  prima  vel  media  parte  sifni  cu- 
jtVilibel  nala,  prompla  esl  computaiio,  quia  quanio 
minusreslaurareoporiei,  lanlofacilior est conipul  lio. 

Sin  muem  alia$  quod  primo  siVpio,  eic.  Id  etl,st  allo 
locoar^f/rMrueritquaminprimavelmediasigniparte. 
Dempserfi,  scilicet  incapite  signi,  vetretmuerit^  scilicct 
define  8igni,ioiMoti«nli6M«scilicetf}2rnM  relrakere  tei 
ad[^c«re,  sciiicetaai  ludsignum,  inquopriinofuitluua» 
recorderis*  Hanc  igiiur  resiauralionem  laliier  agere 
debes.Si  vis  unum  diemreslaurare.lribueillinuvem 
punctos ;  si  doos,  oclodecini ;  si  ires  viginli  scpiem ; 
si  quaiuor,  triginta  sex;  si  quinoiie,  quadrsgiola 
quinque,  qui  raciuni  novein  boras.  Et  hoc  esl  quod 
diciiur,  Novem  horis  in  luna  pro  quinque  diebus  iii 
solecompulaiis.  Poiesi  eiiam  id  ipsom  ila  facere .  sl 
onom  dicm  restaurare  gesti«,  da  ilii  duas  lioras,  ex 
quibus  semper  decimam  recide  patrein.  Si  quinq  e, 
Iribuc  illis  tlecem  horas;  abjecta  decima  parie,  no- 
vem  borae  iiidem  reslanl. 

JoAN.  Nov.  ScooLiA.  —  Stn^i  tmUm  menie$  ma 
iigna.  Distribuiio  signorum  est  per  singulos  men« 


ses,qiiod  lamen  haud  commodo  neri  potesl;  non  enlm 
iiiiiia  mensium  Romanonim  (de  his  cnim  agilur)  re* 
sporideiil  mensium  principiis ;  in  niediis  enim  mensi« 
bus  sol  fere  novum  aliquod  signum  ingreditur,  veliiti 
II  Januarii  Aquoriuro,  quae  tamen  ralio  lirma  iion 
est.  Nam  oliin,  ol  apparei,  ipsis  meosium  Kalendis 
iii  aliud  signuin  IransUiis  fuil ;  nec  desunt  qui  opi- 
naiitur  Clirisium  natum  esse  nocie  brumaii.  quae  io- 
lius  anni  longissima  esl :  ea  iuiu  fuit  viii  Kalendas 
Januarii.  Nostra  «laie  vero  bruma  (il  pridie  Idus 
Derembris,  id  esl,  xiii  diebus  ciiius  :  quod  propter- 
ea  accidit,  quia  annus  solaris  brevior  esl  aliquunio 
quam  compulalur.  Coiisiat  eiiim  diebuscccLW  et 
quadrante  non  iniegro ;  qiii  quoniam  propier  inier- 
calandi  cowmodiiaiem  sumiiur  integer,  necesse  esi 
lardius  annum  exire  quani  sol  signirerum  permensus 
esi,  qux  tcmporis  redundaniia  rt^roedium  nondum 
iiiTeoit' iDtercalalionis,  scu  poiius  ademptionls.  Tol- 
lereUir  aulem  (si  Id  libcrel  Ecclesia^  seu  Romano 
pontittd,  cul  primom  potestas  intercalandi  dala  e$l) 
ail  bnnc  modum  ;  Primum,  dies  qui  sunt  a  dnodeci- 
ma  die  Decembris,  quo  bruma  esi,  usque  ad  Kalen- 


das  Januarias,  Decembri  detrsherenlor,  scilicel  un- 
devigimi,  cunsiaretque  eo  lantum  anno  Deoember 
duodecim  diebus ;  prselerea  centesimo  deelnio  quo- 
C  que  anno  non  iiitercalaretur,  intercalalio  enim  plus 
lemporis  addil,  quani  solis  eircuilus  requtrit,  quod 
nisi  detraciatione  tolli  non  potest.  Hoe  pacto  eonlin- 
gerel  ut  constanter  toto  sevo  sol  Gapricorni  sidus  in- 
grediatur  Kalendis  Januaril,  quod  annis  quingeniis 
ante  Chrisium  naium  fuit,  si  modo  tandiu  inlercala- 
tum  est.  Apposui  bic,  non  (^oidem  qood  ego  lempora 
in  ordinem  alium  redigi  cupiam,  sed  ut  lectori  coo- 
staret,  quge  raiio  sit,  quod  brnnia  Jam  propius  eve- 
niai  Kalendis  Decembribus,  qu^^m  dum  Servator  oo- 
sier  nascereiur  quodque  aliquando  futurom  sil 
durante  iongo  sfficoiorum  ordine,  ut  eodem  tempore 
Dccember  eveniret  quo  nunc  habemus  Movembrem. 
Slcttt  q^iidam  velentm  eliam  ver$ibu$  explicavit. 
Apud  quem  ex  veteribus  poetis  hi  versos  babeantur, 
non  memini  me  leftisse,  apparet  cujosdam  recentio- 
ris  qoam  esl  Manilius,  apnd  quem  simlles  leguntor, 
sed  non  iidem.  Solent  antem  olim  io  Kalendaris 
(ut  vocant)  hi  versiculi  singulb  meDsibus  distribui, 


575  BEDiE  VENfiRABlLIS  OPERUM  PARS  I.  —  DIDASGAUCA  GRNO»A«  576 

|Nurie,iiC?ero^gypUi9,  inaler  iriittm^docelyaliqaot  A  toaruni  conjimclioDe  ei  eomputaadl  eiU  iilioQe 
parlibns  anlea»  brumali  sobliiio  dedical  maiisloAeai;     coli»refil»  de  quibus  poela : 


deifi,  roYerso  ad  aliiora  ftignireri  cursu  cirvOli,  un- 
«leeimom  Aquarii  sidus  a  parle  solari  mediaoiis 
Janoarii;  duodecimom  Pisdum  ab  eadem  pane  Fe- 
bruarii  verlicem  erigeus,  flnilur  \n  medio  Manii,  obl 
Aries  fiubsequens  orlus  sui  paudil  iniliam«  si  quidem 
omula  sigoa,  etsi  non  foraua  Qgorat  regionum  umeo 


Iddrco  ceiiU  dinensom 

Per  duodeoa  regii  moMlf  sol  «ureos  astri. 

Signifer  aolem  lacleom  circulum  lo  Sogiitarlo  re- 
eipit  et  Gemlnls.  Ilulla  bioe  dici  poleraol«  sed  hae 
melius  n  colloqaenle  quam  a  scribenie  fiunt.  Sane 
qula  de  pfanetarum  qoirum  per  stgniferum  efancttlum 


GLOSSiE  ET  SCHOLIA. 


▼elttti  jam  prmnotanlttr  verslbtts  parom  sobrOs  et  ni* 
bil  erudlils.  Prioris  generis  vidl  YeUistlssimam  quero- 
dam  codicem  sacrarum  cantlonum  et  leclionumv 
Mssim  aurels  liiteris  scripium  cum  eisdem  versibos 
m  titulis  mensium«  quem  Colonia  jiobis  oslendit  in 
mdt  divl  Gereonls  D.  Andreas  Barduiccensis  ejosdem 
locl  canonicus. 

Ariet  Phrixwe  Kalenda$.  Phrixaeus  Arietis  coelestis 
epiiheion.  ab  evenlu,  quod  Phrixum  et  Hellen  per 
tuare  (quod  ab  ea  pt^iea  Heilespontus  dictum  esi) 
transluleril.  Vide  poelicon  aslronomicon  Julii  HiginC 

Jiaiifs  AgerQnei.  Agenoreum  Taurum  Yocal  a  Ve* 
nere«  eujus  domus  esl  in  boc  signo.  Agenoream  eoim 
veleres  acceperunt  deam  qu»  ad  agenduin  exciuret : 
hsec  non  alia  est  quam  Veniu»  qiuB  cuncu  viventia 
ad  gignendum  exdui. 

JmniuM  etquaioi  cmlo  tidei  ire  Laeowu.  iCquatos 
l.acones»  Geminos  intellige»  Casioreni  videlicei  et 
PoUttcemy  quos  Japiter,  propler  imperii  moderatio- 
iiem  qua  simul  usi  sttnl  lu  Lacedaemonlos»  inter  uo- 
bilia  aslra  collocavit. 

SoUiUia  ardendi.  Sol  in  prima  ptrte  Cancil  sol- 
sUlium  efllcil,  quo  leinpore  umbra  prope  absumttii* 
tur,  el  eslus,  propier  aslrl  subtimiutein,  supra  mo* 
dum  aagentur;  propterea  ardeoiem  appellavii. 

Leo  fervidui.  Sol  in  boc  sigoo  dies  ctniculares 
DorUlium  corporibus  fervore  iiilolerabiles  reddlL 

jEquat  et  Ocioker.  Respicil  aeqttlooclium,  quod  sll 
aulumno  in  prima  parle  Librx. 

Scorfiu$  Inbernum  praeept.  Prscipitem  scorpium 
intelligimus,  propter  sublu  dierum  decrementa,  quoi 
sub  hoc  sidere  celerrima  sunt. 

Prtncipium  fani  $ancit  Tropicui  Capricomue.  Ca- 
pricomus  signsm  esl  tropicum^  quemadmodum  et 
Cancer.  Nam  ut  in  illo  solsliiium  fit,  iu  in  boc  bru- 
ma,  qul  dles  sunl  in  auclum  lucis  el  leuebrarum  po- 
stremi.  Quod  autem  dicaiur  habere  Januarii  prind- 
plum,  ad  nostram  «Utem  non  quadrat,  sed  sic  fuil» 
qnemadmodom  supra  osieiidimus  duobtts  ab  hinc  an- 
norum  millibus. 

Soiidi  Mtai  Mu$  a^iuori.  Cur  solidi,  cum  a  Lucano 
levis  dicatur,  ab  aliis  dlus»  ab  aliis  prBeceps?  Respi- 
dt  hic  diei  lardum  incremenlum,  quod  tum  vix  dum 
advertllur ;  et  astrologi  lixa  vocant  si|[na.  qu»  se- 
qttttnmr  sUlim  Iropica,  qualis  est  aquanus ;  qui  se- 
cus  cttm  vocanl,  respidunt  leinpons  moram ,  qoo 
loltts  exorilur,  quod  nt  iuira  horam,  dum  alla  quae- 
dam  plttsqttsui  ouashoras  confidant,  priusquaui  in« 
i^  gra  oriantur,  propter  fiexum  signiferi.  Per  Num» 
nif  nsein  Februariuin  intellige.  Hunc  enim  anno  ad- 
jecil  anie  a  Romulo  instituto,  veluti  el  Januarium. 

Duarum  horarum  $patio.  Intdlige  horas  inaequales, 
seu  temporales,  non  aequinoctiales,  alioqui  falsum 
esse  facile  consut  ex  bis  q  ac  tradunlur  de  exorlu 
el  occasn  sideruni  inaeuuali. 

Decem  $emi$  hores.  fntdlige  quibus  sol  longius  in 
onoquoqtte  dgiio  coininoratur  quam  triginia  dtebus. 

Primum  igitur  Arieti$  $ignum.  Obscurius  paulo  Be- 
da  indicat  iu  quibus  codi  partibus  seu  signis  quoli- 
bet  roense  sit  sol,  veU  quod  idem  esi«  quod  signum 
quovig  Biense  cum  sole  oriatur,  quod  ut  quolibet 
siense  et  cujiisqtte  mensis  die  exacte  sdaittr  uoslra 
«pute^  ascripsi  ad  finem  Ubulam  dierum,  et  parlium 


slgnoraro*  ad  aiinom  salttlis  1540  exacte  < 
Uin. 

Et  ideo  juxia  quoodam  in  ociam  tui  paHe.  Ad  hune 
modum  Piinitts  Iradit  Obro  u  natttraKs  Historiae,  cap. 
xu;  Sol  autera  ipse  quatuor,  inquii,  diflerentias  ba- 
bet,  bis  aeqoau  nocU  dld,  vere  et  atttumno,  io  een- 
B  tmm  inddens  terrae,  lu  ocuvis  partibus  Arietis  et 
Libr»,  bis  permuialis  spaliis  in  auctum  diei,  brama 
ociava  in  parU  Capricorai,  coctis  vero  solstitio  toti- 
dem  In  partibus  C«ncri.  Sed  dubitei  quispiam,  cttm 
obliutti  circull  ralio  sit  inimoUbilis,  nec  alio  loco 
postiHit  fieri  aequinoctia  quam  ubi  signifeii  et  aeqol- 
noctialis  sunl  secliones,  el  haram  secllonttffl  Ona 
prima  sil  pars  Arietis,  altera  vero  Librae  pars  seu 
gradus  primus  siue  ulla  niuUlone,  qttomo4o  igilor 
iiilelligcmus  aequiiioclia  fieri  in  oclavis  partibus.  cnm 
Ipsa  sectio  drculorum  signiferi  el  a»qualoris  eflldal 
primas  partes  Librae  et  Arietis.  Respondeo  ad  hunc 
moduui  :  ^gypl  i,  seu,  ul  est  apud  Ptinium,  Anaxl- 
maiider  Milesius,  cum  primum  depiebenderenl  et 
sigiiiferi  obliquiutem,  atque  in  eo  solis  aH|ninocia 
vel  solslitia,  resp>exemnt  juxU  ea  loca  vicina  aslrt, 
quibus  tum  Arielis  et  Tauri  nomina  indebantur,  no- 
Uru  ique  horum  asferismorum  In  codo  traclus  ei 
longiiudines ,  ul  unumquemque  locum  manife^la 
Q  noU  deprehenderent.  Deiiide  lotum  illud  aslmm  di- 
^  videntes  in  partes  xxx,  certa  parte  imaginis  locum 
aequinoclii  aal  snlstitii  signabaut;  ul,  verbi  gratia, 
quo  loco  lunc  aM^uinoctium  fuit,  ibidem  pars  octara 
ejus  asterisnil  qni  Aries  in  coelo  dicitur  reperiebatur . 
Veram  cum  sielbe  fixae  ad  motuni  nonae  spbaerae 
pautaiim  contra  coelum  moverenlur  In  exortum,  non 
poterat  haec  ratio  ffUbilis  esse.  Quapropier  oniver- 
8um  drculum  solis  seqneiites  diriserant  in  xir  sps- 
lia  aequalia,  qun  dicuntur  Graece  dodecamoria,  quo- 
rain  uiiuniquudque  dividebatur  in  xix  partes,  quae 
nunc  gradus  dicuniur,  omissa  compuuiione  quae  per 
partes  aslerisnii  fiebal.  Asterismorum  enim  omoium 
lua^niiudo  non  esl  aequalis.  Hoc  roodo  existimo  in- 
lel  igendum  esse  locum  Pliiiii,  et  quemlibel  alium 
ttbi  esl  aequinociia  aliler  evenire  quam  in  primis  par- 
libus  Arietis  el  Librae.  Hoc  si  qnis  volet  darius  ac« 
cinere,  Sttmat  Aslrolabium  quod  snperioribus  annb 
eaidimiis,  iiotet  In  eo  priroam  partero  Caacri,  non 
^  quidem  ejus  asui,  sed  dodecamorii  illius,  quodqoar- 
V  toni  est  a  sectione  aeqttinociiali^ :  ad  eam  partem 
postqoam  sol  perveoit,  dicitur  esse  In  prima  parU 
dodecamorii  qoldem,  non  umen  in  prinu  paruCan- 
cri,  id  est,  ejus  aslri,  sed  circa  secundam  partem  Ge- 
miiioram,  quae  est  in  altera  stdlaram,  quae  priorem 
pedem  Geniinoram  deformani ;  ondo  ipsa  Cancri 
iroago  plttrium  pariium  inlervallo  digressa  est.  Pro- 
pUrea  (ui  Qnero  faciam)  quando  solem  didmus  esse 
in  Leone  seu  alio  ouolibet  signo,  non  aslram,  sed 
dodecaiiiorion  intefligere  debemus  ab  Ariete  quar- 
tuui.  Horum  uiiuroquodque  sol  spatio  tricenorttffl 
dierum  el  deceui  boraium  percurril,  de  qttibus  poetae 
louus  iniclligendus  est,  quero  bic  Beda  dUt  ex  i 
Georgicun. 

Ut  vero  j£gyptu$  mater  arnum  docet.  AristoUles 
quoi^ue  auctor  esi.  abstrusaruin  arilum  primaiu  In- 
venlionem  esse  iCgyptiorum  sacerdolttm,  quibos  iu- 
ter4ictum  fuii  proiaois  rebus  operam  dace.  Vide 
principiuffl  Iteuphysices  apud  Aristotelem. 


Vn  D£  TEKPORUy  R4TKXYK.  S78 

mntm  M  or^ine  el  lampore  sapn  inemoraviini» ,  A  Mnts  horis  ic  bease  «iiiut  hom  perlabltiir.  Si  aiiteai 
laotom  nune  dleamns  q  la  lol  CCCLXY  diebos  ec  Yt  quaeris  bessis  quid  sif nlflcel,  e(  in  principils  hojns 
borb,  luna  XXVII  diebus  et  Vni  boris»  zodiaci  am«  oposculi  de  caleidis  diximus,  ei  bonc  breviter  repe* 
hilum  bislrant ;  singula  vero  signa  sol  irkenis  diebos,  llmns.  Tanto  minus  est  bessia  ab  bifegra  bora,  qnan» 
denls  boris  ae  semisse,  hioa  auiem  binis  dlebus  ei     tomVlIlaXII»XXaXXX,XaXV;  teniacnimparle 

GLOSSiB  BT  SCHOLIA. 

lf«r  leMo.  ialcfnim  mhie/im  rempfecrilnr,  in  ^no  amntm  ee  MaitlMm  slngulm^um  diet  crdine  pmtunttir; 
$  rtpwM  namenif  por/f nm  sea  fridmim  Im  »§mf€ro^  fui  imgmlit  iiebui  retpondtnt.  Tertint  numerm  eU  mi* 
aaliram,  fiiar  lir/Mt  nfimuL  aiih  dutnreuimnt. 

Clrciim* 


—         Cer, 

Agne.       21  10  57  —         Bene. 

»  il  58  — 

23  12  59  — 

24  U  0  — 
rail.        25  15  1  —         ilarU 


Parif. 
HasL 

Agat 


PH* 


JANUAKtUS. 

Di. 

Qn.  m.  9. 

1 

38 

34  Capricer. 

S 

S1 

36 

«. 

5 

2S 

87 

..' 

i 

23 

38 

— . 

S 

24 

39 

_« 

« 

S5 

41 

^ 

7 

26 

42 

•. 

8 

27 

43 

«• 

• 

t8 

44 

«. 

10 

S9 

45 

1» 

II 

4TA 

flttarins. 

» 

48 

•» 

IS 

49 

•^ 

14 

60 

.. 

15 

51 

«. 

IC 

82 

«. 

17 

55 

» 

18 

54 

mmm 

19 

55 

^ 

20 

66 

^ 

Sl 

OT 

_ 

« 

58 

1» 

ss 

59 

» 

94 

0 

.. 

25 

1 

^ 

S6 

2 

» 

«7 

2 

^ 

S8 

3 

.,.. 

» 

4 

^^ 

30 

20 

5 

•. 

31 

«1 

6 

«. 

FEBRUARIUS. 

Di. 

Cn. 

V, 

i 

28 

Lquarioa. 

i 

25 

6 

— 

3 

24 

7 

«• 

4 

25 

7 

.M 

5 

S6 

8 

«. 

6 

27 

8 

^ 

7 

28 

9 

mmm 

8 

29 

9 

_ 

9 

0 

9 

Pisces. 

10 

1 

10 

•M 

II 

2 

10 

.» 

IS 

3 

10 

— . 

13 

4 

11 

mmm 

14 

5 

11 

•» 

15 

6 

11 

^ 

1« 

7 

11 

^^ 

17 

8 

11 

.. 

18 

9 

It 

•« 

19 

10 

11 

•^ 

«0 

11 

11 

«^ 

it 

12 

11 

- 

tt 

IS 

11 

.. 

is 

14 

11 

^^ 

«4 

IS 

10 

•^ 

15 

16 

10 

_ 

if 

17 

10 

_ 

» 

18 

9 

- 

88 

If 

» 

^^ 

» 

M 

8 

-. 

•  ■•-1 

—         Gr«f.        12       2       I      —  42       I        4     —  1 


ValenL      U       6     M      —         Tib. 


-         Marci. 


Quir. 


MARTIUS. 

NAros 

Vi.  Cra. 

Mi.  p 

Di. 

Gnu  Ml.  p. 

1     21 

PisceS. 

Pliilip. 

1 

20 

SfTaurus. 

2      22 

_ 

2 

2« 

30 

_ 

3     2S 

^.k 

Cru. 

3 

22 

27 

mm^ 

4      84 

_ 

4 

23 

24 

^^ 

8     25 

_ 

5 

24 

22 

_ 

6      26 

_ 

6 

26 

10 

«.^ 

7     27 

^ 

7 

26 

17 

^ 

8     28 

_ 

8 

37 

14 

^ 

9     29 

-_ 

9 

38 

12 

^ 

10       0 

Aries. 

10 

99 

9 

^^ 

11        1 

_ 

11 

0 

6  Getniol. 

12       « 

_ 

13 

1 

4 

«M 

IS       S 

— 

Serra. 

13 

3 

1 

— 

14       3 

SO 

.« 

14 

3 

58 

^ 

18       4 

68 

_ 

IS 

S 

85 

mm^ 

16       6 

67 

_ 

16 

4 

69 

.« 

17       6 

65 

_ 

17 

5 

60 

•M 

18      n 

54 

«I.» 

18 

6 

47 

-^ 

1«        8 

53 

_ 

19 

7 

ik 

,       - 

20       9 

S2 

_ 

30 

8 

41 

mm^ 

Sl      10 

51 

.M 

t1 

9 

38 

^^^ 

22      11 

49 

.M 

22 

10 

35 

II 

23     12 

48 

_ 

25 

11 

33 

- 

24      15 

47 

«M 

34 

12 

29 

_ 

25     14 

45 

m^ 

Urban. 

25 

13 

27 

.^ 

26      15 

U 

_ 

26 

14 

24 

1 

«7      16 

43 

_ 

27 

15 

21 

^. 

38      17 

41 

_ 

28 

16 

18 

.^ 

29      18 

40 

_ 

29 

17 

15 

, 

30     19 

38 

^M 

30 

18 

12 

.^ 

31      20 

37 

— 

31 

19 

9 

.. 

APRILIS. 

JUMIUS. 

Di.  Gra. 

Mi.p. 

T)i. 

Gra. 

Mi.  p. 

1      21 

36 

Ariei. 

1 

20 

6  Cemim. 

3     22 

34 

i._ 

3 

21 

3 

.^ 

S      88 

32 

,» 

Eras. 

3 

28 

0 

_^ 

4     34 

30 

«M 

4 

22 

57 

,      r 

6     28 

29 

_ 

Bonif. 

5 

23 

54 

- 

6     26 

27 

_ 

6 

34 

51 

_ 

7     27 

25 

_ 

7 

25 

48 

.^, 

8     28 

23 

m^ 

8 

26 

4S 

.^ 

9     29 

21 

_ 

9 

27 

42 

,     , 

10       0 

20  Taurui. 

10 

28 

39 

^^ 

11       1 

18 

_ 

11 

29 

36 

- 

13       3 

16 

_ 

13 

53  Cancer. 

13       S 

14 

_ 

13 

30 

•M 

14       4 

12 

_ 

14 

27 

«^ 

15       5 

9 

_ 

Vili. 

15 

24 

•*- 

16       6 

7 

_ 

16 

21 

«^ 

17        7 

5 

.1. 

17 

18 

^^ 

18       8 

3 

_ 

18 

15 

^^ 

19       9 

1 

_ 

19 

19 

-    ,-, 

20       9 

66 

_ 

20 

9 

, 

21      10 

56 

_ 

81 

8 

, 

22      11 

84 

_ 

82 

S 

.^ 

SS      12 

5« 



25 

• 

^^^ 

24      IS 

49 

^ 

Jom.  Ba 

■  84 

57 

j 

25      11 

47 

_ 

26 

64 

^ 

36      16 

44 

_ 

86 

81 

^^ 

27      16 

42 

_ 

27 

49 

^^ 

28      15 

4'< 

— 

28 

46 

^^ 

89      18 

37 

_ 

Pe.  Paii. 

28 

43 

-      T 

30      19 

35 

— 

30 

17 

40 

«« 

r*i 


^-        /' 


:'^^.:ri^_ 


379 


BEDiC  YRri!£RABlLIS  OP^RUil  PARS  1,  —  DIDASCALICA  GENCINA. 


380 


subl  «cifl«  qiioties  duffi  solum  renianent,  ips«  dns  j^  roat,  lonam  IX VII  diebin  etlerliadiei  ptrteUuium 
partesbessis»  ipsa  terlia  triens  ntinciipdtur.  Erratit  conllcere  cutsum,  quantum  CCCLXV  diebus  et 
tffo  qui  lunam  tHccais  di.  bus  tanlum  tpatil  c<£lestis,  quirta  diei  parte  constat  eonlloere  solem,  et  quantum 
quantum  CCCLX  et  V  aolem  percnrrere  dicunt,  cum  spatli  in  uao  suo  meose  lunam ,  tantuiM  In  iredeciai 
maoiresu   ? eritas  prodati  quod  et  supra  perstrinii-     auis  ^  solis  eiplere  clrcuitnm. 


.. 

VARIANTBS  LECTIONES. 

V 

'Add. 

nifli(iiii*G 

1 
u 

/'->'■ 

tlLOSSiE  £T  SCHOUA. 

-i" . 

JULIUS. 

SCPTIMBER. 

NOVEMBER. 

Di. 

Gra. 

Mi.p. 

Di. 

Gra. 

Hi.n 

m. 

Gra. 

Mi.  p. 

T 

Vif.  Ma. 

1 

18 

37  Caneer. 

EgUI, 

1 

18 

15' 

Virgo. 

0«.  ss. 

1 

19 

2  Scorpio. 

S 

19 

S4 

•» 

2 

19 

14 

.— 

2 

20 

2 

mm. 

:t.  ■ 

5 

20 

51 

m^ 

3 

20 

13 

.~ 

5 

2! 

3 

^ 

•  r   ■  ' 

4 

21 

28 

M 

4 

21 

11 

— 

4 

32 

4 

mm. 

S 

S 

22 

25 

^ 

5 

22 

10 

«. 

5 

23 

5 

mm. 

»*■    - 

6 

2S 

22 

•« 

6 

25 

9 

mmm 

fi 

24 

6 

^ 

7 

24 

19 

_ 

7 

24 

8 

.. 

7 

25 

7 

M 

8 

2S 

16 

•«• 

Na.Na. 

8 

2S 

7 

_ 

8 

26 

8 

m^ 

">' 

9 

2« 

1S 

mm^ 

9 

20 

5 

— 

9 

27 

9 

«• 

fO 

27 

11 

» 

10 

27 

4 

— 

10 

28 

10 

.» 

-',   , 

fl 

28 

^ 

.. 

11 

28 

5 

,mm 

Mart. 

11 

29 

11 

^ 

f 
3f.     ^^ 

12 

29 

5 

— 

12 

29 

2 

_ 

Guuil». 

12 

0 

12  Saiiuar. 

T* 

Marg 

f3 

0 

2 

Leo. 

Maiern. 

13 

1  Llbra. 

fS 

1 

14 

V    • 

li 

1 

0 

_ 

EialL  t 

M 

0 

-^ 

14 

2 

1S 

■  mm» 

^ 

fS 

1 

67 

^ 

15 

S9 

«» 

15 

3 

16 

... 

t« 

2 

54 

«. 

16 

89 

*-» 

16 

4 

17 

— 

17 

3 

62 

•M 

Lamb. 

f7 

58 

^ 

17 

5 

18 

.... 

,. 

18 

4 

49 

•lii., 

18 

87 

,mmm 

18 

• 

20 

... 

>' 

19 

8 

46 

.^ 

19 

86 

^ 

19 

7 

21 

_ 

;. 

20 

6 

44 

^ 

20 

86 

-. 

20 

8 

22 

«^ 

-\.^ 

21 

7 

41 

» 

Mat. 

21 

55 

«. 

Pr*r.  Ma 

.21 

8 

23 

«. 

Mngd. 

Si 

8 

38 

•. 

22 

S5 

— 

CMiL 

22 

10 

25 

^ 

1 

2S 

0 

36 

^ 

23 

54 

m^ 

23 

11 

29 

^ 

24 

10 

S5 

•. 

24 

&4 

mmm. 

24 

12 

27 

^ 

*  -     1 

Jacob. 

SS 

11 

Sl 

1« 

So 

83 

— 

Gaiha. 

26 

13 

28 

.^ 

Annz. 

«6 

13 

28 

«.• 

26 

55 

^^ 

21 

14 

50 

... 

21 

IS 

26 

•« 

27 

82 

— • 

27 

15 

31 

^ 

V^'\ 

28 

44 

93 

_ 

28 

52 

... 

28 

16 

32 

«• 

' 

P»ut. 

29 

15 

21 

— 

Mich. 

29 

81 

.. 

29 

17 

54 

«.. 

») 

16 

18 

— . 

SO 

51 

mmm 

Andr. 

30 

18 

55 

.. 

V      , 

Sf 

17 

16 

— 

AUGUSTUS. 

OCTOBER. 

DfX^eMBER. 

^ 

Di. 

Cr». 

Mi    p 

Di.  Gra.  Mi.  p. 

Di. 

Gra. 

Mi.  p 

P«l. 

1 

18 

14 

ieo. 

Remi. 

1 

17 

51 

Libra. 

1 

19 

36 

SagU. 

^.''. 

2 

19 

11 

-. 

2 

18 

51 



2 

20 

38 

\ 

3 

20 

9 

^ 

S 

19 

50 



3 

21 

59 

~. 

4 

21 

7 

^mm 

4 

20 

50 

» 

Barb. 

4- 

22 

41 

m^ 

5 

22 

4 

^ 

5 

21 

ao 

M. 

5 

23 

4^ 

.• 

6 

2S 

2 

— 

6 

22 

50 

_ 

Nicol. 

6 

24 

44 

... 

i, 

7 

24 

0 

_ 

7 

»2 

50 

— 

7 

25 

45 

_ 

V 

8 

24 

S8 

^ 

8 

24 

SO 

_ 

Conc.  Ma.  8 

26 

47 

... 

\\    ■ 

9 

26 

8fi 

'«^ 

Diony. 

9 

35 

50 

— 

9 

27 

48 

... 

ti.  - 

Laur. 

10 

26 

53 

^ 

Geron. 

10 

26 

80 

*. 

1« 

28 

50 

M.» 

\: " 

11 

27 

51 

•^ 

11 

27 

51 



11 

39 

81 

.... 

12 

28 

40 

*- 

12 

28 

51 

_ 

12 

0 

53  Aqoaritts 

IS 

29 

47 

_• 

13 

29 

Sl 



Luciie. 

13 

1 

£4 

^ 

r  •' 

14 

0 

«5  Virgo. 

14 

0 

51  Scorpio. 

14 

2 

56 

... 

' '  ^..' 

As.  M*r. 

16 

1 

43 

_ 

Msur. 

15 

1 

51 

_ 

IS 

3 

57 

•• 

j; 

16 

3 

41 

m^ 

1G 

2 

82 

__ 

16 

4 

59 

... 

t.-.-_.- 

17 

S 

39 

*m^ 

17 

3 

52 

•M 

17 

6 

0 

... 

i« 

4 

57 

.. 

18 

4 

S2 

_ 

18 

7 

2 



t^ 

19 

8 

35 

^ 

19 

5 

83 

_ 

19 

8 

S 

— 

E , 

Rern» 

31) 

6 

S4 

,^ 

20 

6 

85 

^^ 

20 

9 

4 

^ 

f':. "  - 

21 

7 

33 

^mm. 

UrsuK 

21 

7 

54 

«.» 

TlMm. 

21 

10 

6 

.• 

fc-'A 

22 

8 

SO 

*. 

22 

8 

85 

.M 

22 

11 

7 

.. 

^'''"   - 

2S 

9 

29 

•*« 

^©''er. 

23 

9 

65 

_ 

23 

12 

9 

... 

\' 

Bari. 

24 

10 

2T 

^^ 

24 

IU 

86 

.«• 

24 

13 

10 

... 

i-r  *. 

l^ 

11 

26 

.— 

2S 

11 

.56 

_ 

Nal.  Do. 

26 

14 

12 

.- 

.4    -, 

26 

12 

24 

~. 

26 

12 

S7 

•^ 

Steplt. 

96 

15 

13 

^ 

^••'. 

27 

13 

29 

•.« 

27 

13 

58 

_ 

Joali. 

27 

16 

14 

'^m 

28 

14 

21 

^ 

Simo. 

28 

14 

59 

^^ 

Inno 

28 

17 

16 

— 

1*  '-^ 

24 

If» 

20 

^ 

29 

1S 

59 

.. 

29 

18 

f7 

... 

^- 

30 

1« 

18 

.-. 

SO 

17 

0 

... 

30 

19 

f8 

... 

*> 

St 

17 

17 

— 

31 

18 

1 

— 

Sl 

20 

19 



381 

CAPUT  XVI!. 

De  iunm  cnrgH  per  ii^a, 

Liina  qqotiiliQ  qoatnor  punctis,  sive  ercscens  a 

lole  longitys  abit,  8eo  deerescens  soli  vicinior  quam 

priHie  foertt  redditor;  sinfoU  autem  signa  decein 

puactoi  babent,  id  esl,  duas  horas,  sicot  et  superius 


D£  TEMPORUM  H4TI0NB  m 

A  ndmonoiroas;  quinquc  pun^ni  lioram  fBriuni.  Ei  idno 
ai  tIs  sctre  in  qno  signo  luiia  esf,  sume  iunain  quam 
▼otuerls,  otpota  quiiitam,  inultiplica  per  qualuor, 
(iunt  viginti;  panire  per  decem,  bis  deui  Yies;  iun- 
Lus  ergo  signis  qotnta  lona  semper  a  sole  distat. 
Iiem  sonie  octavam  lonam,  moltiplica  per  quaiiior, 
fiunt  iriginta  dao«  partire  per  decvm,  ter  deni  iries. 


GLOSS^  ET  SCHOUA. 

_  ^  CAWT  ivn.  usquo  ad  plenum  orbein ;  ct  iterum  eodem  &patio 

Bftiner.  ItAoas.  GLOSSiS.  —  LMna  quotUiie  quntuor  ad  solem   quotidie   redeuiido  approptnqunt.  Ouos 

|ma«n'f  $ive  erescen$  «  sofe  lonfius  okit^  uu  decre  quaiuor  punctos  dodrantem  et  Sfmunctam  Plmius 

9Cin$  ioii  mcimor.quam  pridiefueratredtiitur.Singula  Secundiis,  in  naturali  Historia,  soiet  appellare.  Seil 

euiem  eifna  dteempunctoi  itabeni^  id  e«(,  dua$  ttorae^  qiiia  hoc  spatium  temporis  quo  iuna  cresccre  aui 

veut  ei  superiue  admonuimui.  dccrcscere  perhihelur,  quanife  et  qualfs  meiisurae  sit 

Luoa  quoudie  qoatuor  puoctis  a  sole  elongatur,  B  non  faclle  paiel,  apertis  nuineroruin  cxemplis  ape- 


rire  ddiemus.  Horam  igitiir  quartam  nolissfmas  por-  G 
tiones  babere  omnis  calculator  dubiiare  non  debei, 
Uividitor  aliqoando  in  ooatuor  punctos,  aliquando  in 
joinqoe,  aliquando  in  decem  minuta,  (irequentissime 
in  quadragtota  inomenta;  dum  aotem  miniitissime, 
in  sexaginta  ostenta.  Hae  tamcn  omnes  partitiones 
invenke  sunt  ah  anctorihus  ad  inveniendos  omhrarum 
transitns  in  horologio.  Partito  namqoe  borologio  tn 
vtginti  quatoor  spatia,  joxta  numerom  Tiginti  quatoor 
horaiom,  qoibus  sol  unifersum  lustrat  inunduin, 
a.ldideront  slngnlarum  horarum  divistones,  ut  rAcil* 
lime  invenirent  horarum  transiium  per  motum  ipsins 
oinbnQ  10  ^paliis  horologii.  Diim  ergo  transirot  iini- 
hra  per  qnartain  pariem  uuiiis  spaiii,  quod  horam  D 
significat  in  horologio,  puncium  Tocahant;  ipse  vero 
punctus  eontitiet  decein  momeiita.  Ad  Mderunl  etiam 
alteroni  ponctuni,  duiu  umbra  pcrquiniAiu  partem 


norsetranscurrit,  pro|>ter  lan»discursttm«  qui  puncius 
octo  momenta  colligit,  ex  quibus  punciis  luna  qiioo 
tidie  qoatoor  peragit,  qtiinto  in  ipso  remanente.  Ocio 
namqqe  inomenta,  qoinquies  multiplicata ,  borain 
Qnam  perficiunt.  Momentum  vero  est  qoadragesiina 
pars  unius  horxt,  fla  namque  Toluerunt  astrologi  mi- 
notissimum  siderum  motum  perumbras  intelligere,  ut 
quadragesimam  partem  uiiius  horsR  sentirenl,  dnm 
umbram  per  quadrage&lniam  partem  in  horologio 
ipsius  spatji ,  quod  nnam  horam  slgnifictt ,  sigoifer 
transiret.  Nec  boc  suOecerat  eis,  sed  et  ininora 
addiilere  apatia,  qu«  Tocantur  ostenia.  Unum  eniin 
momentuniy  ostentom  semis  compreheiMiil.  Maiima 
«ifo  spatia  diTisionum  unius  hooe  puncia  dicuntur ; 
minima  Tero,  ostenta,  vel  atomi.  Sed,  ut  pnediximus 
punctorum  duse  sunt  mensurae :  ona  quidein  quartam 
panem  unius  hor«»  id  est  lecem  momenta  ;  attera 


58S 


BEDiE  YENERABILIS  OPeRUM  PARS.  I.  —  DCDASGALICA  C£NUIKA.  »4 


et  remanent  duo ;  tribus  ergo  iigois  et  duobus  pvn- 
ctis,  octavft  luna  semper  a  sole  djrimliur.  Duos  aittem 
punclos  sex  partea  iulelliget  id  est,  qoantum  sol  In 
xodiaco  sex  diebus  couOcit  itiueris,  pnnctus  siquidem 
habet  tres  partes,  quia  signum  quoque  decem  pua* 
ctos,  tHginta  aolem  habet  partes.  Uem  sume  nonam 
decimam  luuam »  moltipUca  per  qoatuor»  Aunt  se- 

GLOSSiC 
▼ero  quintam  continet,  babens  m  se  octo  momenta. 
Minutum  tero  est  maxima  pars  unius  horas;  osten 
tum  vero  60  pars  horae  est»  habens  in  se  ccclxxvi 
atomos.  Una  vero  hora  habet  in  se  xxii  atomos,  et 
»LX.  Exbis  tamenpartitionibusprxdicUsduastantiim 
ad  hanc  praesentem  quaesHonem,  id  est,  ad  luns 
discursum  pertinere  non  dnbium  est,  quinariam  sci- 
licet  et  quadragesimam.  Quinaria  namque  ad  soltns 
lunae  cnrium  pertinet,  cseteris  partitionibus  et  solis 
etlunaediscursibusattribuiis.QuodergoPliniusSecun- 
dus  refert,lunam  dodrantesetsemunciashorarum  aut 
oriri  aut  occidere  tardins  quotidie  quam  pridie  fuerat 
in  ortu  aut  in  occaftu,  lanti  spatiuui  temporis  tenet» 
hoc  est  XXX  et  unum  momenta,  el  bisse  unius  nio- 
menti.  Dodrans  quippe  in  omni  mensura  tres  quarlas 
partes  contiaet.  Si  ergo  hora  una  quadraginta  habet 
momenta,  sequiiur  ut  dodrans  unius  hom  tr  ginta 
momenta  contineat.  J)um  autem  una  bora  in  duo- 
decim  uncias  ad  similitudinem  assis  dividitur,  duo- 
decima  cjus  pars,  qutt  uncia  vocari  pote&t,  in  tribus 
momentis  ac  tertia  unius  mortlaebti  parte  invenitur. 
Cujus  unoiee  dimidium  est  momentum,  unum  et 
dimidium  momenti,  et  scxta  pars  uiiius  momenti. 
Igitur  praedictuin  spatium,  id  est,  dodrans  et  semuncia, 
XXXI  momenta,  et  duas  tertiss  paries,  id  est,  b-ssem 
sive  bissen  inlra  se  colligiL  Bes  namque,  ut  Priscia- 
nus  docel ,  pro  des  ponitur.  Des  vero  nomen  com- 
positum  est ,  dempto,  scilicet  vero  triens  a  nomine, 
quodest  triens  una  litteraquidem  assumpt^  Hinc  est 
de»  conipositum,  dempto  triente,  pro  quo  nomine 
ponimus  bes,  Sed  pnedictum  spatium,  quod  a  Plinio 
Secundo  juxta  naturalem  lun»  cursutn  expressum  est 
pro  facilitate  calculandi,  Beria  quatuor  punctorum 
nomen  et  inensuram  appellare  curavit.  Si  quis 
vero  vult  digooscero  quanta  diflerentia.  sit  inter  do- 
drantlsetsemunciae  spatium,  et  quatuor  punctorum, 
sciat  talem  esse  difTerentiam  qualem  inter  trigiiita 
duo  momenla,  et  triginta  unum,  et  bisse  unius  mo- 
meiiti.  Haec  auiem  difrerentia  invenitur  in  tertia 
parte  unius  momenti.  Qualuor  igitiir  puncti  superant 
dodrantem  ei  seuiunciaui,  in  lertia  parte  unius  mo« 
menll;  dodrantis  vero  et  seinunciae  ratio  atque  men* 
sura  ex  duodenario  numero  facile  comprehenditur. 
Sit  enim,  exempli  causa,  duodenarius  nomerus  quasi 
uncia  una  :  dividitur  i'ia  uncia  tn  tres  paptes,  tertia 
pars  quatemarius  est.  Quaternarius  enim  ter  ductiis, 
III  duodeuarium  crescit.  Cujus  terliae  partis»  id  est 
quaieniaril  dimidium ,  binarius  est ;  <|ui  binarius, 
duodenarii  sexta.  llinc  ostenditurquod  in  omni  men- 
sura  dimidium  tertiae  sexta  loiius  pars  hivenitur. 
liein  ejusdem  duodenarii  numeri  dodrans,  novem 
suiit.  Tantum  enim  In  una  hora  dodrans  tenet, 
quantum  in  duodenario  novem.  Alio  niodo  :  Hora 
quadraginta  momenta  habet,  et  onumquodque  mo- 
mentum  quatuor  habet  trientes.  Duodecima  pars 
ipsoruni  quadraginta  momentorum  uncia  vocatur. 
De  iriginu  sex  momentis  accipe  tria  momenta,  quia 
duodedma  pars  illorum  est,  et  de  quatuor  momentis 
accipe  uiium  trientem,  id  est,  duodecimam  partem 
illorum,  et  junge  ipsum  trientem  cum  tribus  supra- 
dictis  momentis,  et  erit  tibi  uncia.  £t  loefletas 
Miiius  unclae,  id  est,  moiiienium  et  dimiJium,  et  me- 
dletas  trientls»  quae  vocatur  scxtaiis,  id  e^t,  sexu 
pars  momenti,  semuneia  vocantur.  Ergo  hora  qua- 
dragesima,  ut  diximus,  habet  momenta;  etunum- 
quodque    momentum    ires    trientes.   Quadraginu 


A  ptuaginU  sex ;  partire  per  decem,  septies  deui  sa» 
puisy  et  remanent  sex ;  septem  ergo  signis  et  bom 
una«  quod  est  dimldium  signi,  ac  puncto,  id  eattiil* 
bus  pardbus,  nona  decima  semper  ki  itinereqiM) 
coeperat  a  sole  digreasa  esL  Et  ne  siispicio  tibi  forte 
argomenil  lallentls  locldat,  qmere  ad  dianietron 
ccslit  qood  qolnum  declmam  ionam  tcnere  neino  eil 

ET  SCHOLIA. 

enim  ter,  sive  ler  qoadraglna ,  cxx  sonL  Et  Ide9 
onom  est,  triens  unius  momenti,  et  eentesima  viee- 
sima  pars  unius  borae.  Priroa  igitor  lona  post  solis 
occasom  lucens*  moratur  superterram,  spatio  do- 
drantis  et  semuncia  unius  boirs.  Luna  secunda  post 
solLs  occasom  morator  saper  terram,  loeendo  hora 
et  dimidia,  et  ona  onda.  Tertia  loeens  post  solis 
occasom,  moratur  spatio  duarum  horanim,  et  tertiaB 

3  partis  unius  horae ,  et  semuneiie ;  qoaru,  tribus 
horis  et  duabus  unciis ;  quinUy  quatuor  boris,  ex* 
cepta  semunda ;  sexUy  quatuor  boris  et  dodrante; 
septima^  quiuque  boris  et  dimidia,  et  semuncia ;  oc- 
Uva,  sex  boris,  et  tertia  parte  unius  horae;  nona, 
lucet  septem  horis,  et  una  unda  el  dimidia ;  de* 
dma,  lucet  octo  borisi  excepta  una  oncia ;  onde- 
cima,  lucet  octo  horis,  et  bisse  onius  hor»,  et  se- 
rouncia ;  duodecima,  lucet  novem  horis,  et  dimidia : 
tertiadecima ,  lucel  decem  horb,  et  quadranteet 
semuncia;  quarUdeclma  lucet  undedm  horis,  et 
oncia;  quinUdecima  lucet  undecim  horis,  etde- 
cuncem  et  semonciam,  id  est,  duodedm  horis  praeter 
unam  unciam  et  semunciam.  Si  vero  haec  compuUtio 
secundum  Bedamquatuor  punctisqootidie  soccresat, 
dedmaquinta  luna  duodecim  super  terram  horis  lu* 
cere  invenitur;  ac  per  boc  apparet  quantum  disiat 
Inter  Plinii  Secundi  suppuutionem,  qoe  per  dodrantes 
et  semoncias  comolator,  et  ^eAnt^  quae  per  quatuor 

G  punclos.  Invenilur  eiiim  una  oncia  et  semisse  onios 
onciae  differentia.  Piiulom  Umen  seconduro  nikturalem 
cursom  esse  secutom,  dobitare  non  debemus;  Bedam 
vero  laciliutem  compuUndi  elegisse.  Si  igiior  agnos« 
cere  cupis  quanUm  unaquaeque  luna  secundom  Plinll 
Secondi  cuinputationem,  a  prima  usqoe  ad  dedmam 
quiiiUm  in  oocte  lucet,  multiplica  ejos  ctatem 
quater.  Et  cum  perspexeris  quotpunctos  Ipsequa- 
ternarius  reddiderit  numerus,  tunc  ex  Ipsis  punctis 
Cbt  lertias  partes  momentl  solitrahe  qiiot  dies  asus 
luna  habueriu  Yerbi  gratia,  si  fuerit  v,  quinque 
Urtias  partes  momeiiti,  id  est  momentom  onom ,  et 
bisse  unius  momenti  subtrahe ;  et  si  fuerit  x,  decem 
teriias  partes  momenti,  id  est,  Iria  momenta,  et 
tertiam  partem  uiiius  momen  I ,  subtrahe.  Si 
fuerit  XV,  quindecim  tertias  partes  momenti,  Id  est, 
quinque  momenu,  subtrahe.  Ipsa  vero  qoinqoe 
momenU  t  onam  undam  et  dlnildlaro  reddont 
hoc  modo  :    Tria  moinenU  et  tertla  pars  ouios 

^  momenti  unciam  facinnt.  linum  igilur  momentum 

^  et  dimhlium,  et  sexU  pars  uuius  momeutl,  dimidlaui 
unciam  compient. 

Hsec  igitur  ratio  quam  superius  de  curso  lona 
ostendlmost  (>er  omnla  accessibos  atque  recessibus 
maris  cooveiilre  manifestum  est.  Maris  eoim  re- 
ce  sus  atque  accessus,  maliiuc  etiam  et  laedon  nato* 
rall  sequeatia  lonarem  corsom  observant.  Uinc  eit 
ot  sicot  luna  per  signa  cur&um  suum  peragit,  et 
circa  terram  quotidiano  ambito  revolviior,  Ua  maris 
accessus  quotldianus  et  recessus  ejusdem  spaiin 
urdius  temporis  aul  ad  terram  accedit,  aut  a  terra 
recedit.  Et  sicut  luna,  ul  pnedisimus,  doiraoU  et 
semuncia,  vel  quatuor  punctis  Urdius  (verfoi  gratia) 
hodie  quani  heri  oru  est,  aut  post  solis  occasum 
supra  ter.as  moratur»  similiter  accessus  maris  aut 
rccessus  eodein  spatio  tardius  hodie  quam  heri  foerat 
comprebenditur.  Sicut  enim  animal  ad  se  trahlt  spi- 
ritum,  sic  luna  mare.  Qui,  scilicet  aestua  Oceani 
quotidie  bis  amucre,  et  sdlicet  bb  remeare»  id  csi, 


D£  TEMPORUM  RATIONG. 


386 


qui  dubitet,  muUiplica  quindecim  per  quataor,  flunt  A  nimirum  cum  sole  aBstivum  tenenie  circutum  plena 


sexaginla ;  pariire  per  decem,  sexies  deni  seiais,  sex 
enim  signis  duodecim  luna  semper,  id  est,  dimidio 
spbam  cceleslis  a  sole  discerniUir,  siTe  ante,  sea 
retro  respexeris.  Denique  orbem  luna»,  qnoties  ple* 
nissimus  est,  contra  solem  eemis  oppositom,  bumi- 
lem  ▼idelieet  sole  sublimi,  ei  subUmem  bumili,  quia 


est,  ipsa  tenet  brumalem ;  cum  sole  detexo  in  bru- 
malem  piena  est,  ipsam  sol>tiliali  scandere  circulo 
nox  longissima  prodit ;  at  cum  iste  xquinoctium  in 
plenlluniOy  tum  itla  altenim  serrtt,  ei  quot  partibos 
sol  «quinoctium,  vel  sol  titium,  quod  nuperrime 
luslraverat  transiii,  lotidem  partibus  looa  plena,  ve- 


GLOSSifi  CT  SCHOUA. 
bis  aeeedere.  Inter  diem  et  noclem  uniua  semper     esi,  traiisacta,  ad  similitudinem  lun«  videtur.  Ejus- 


bone  dodrante,  scilicet  transmisso  et  semoncia,  id 
est«  roomenta  trigtnu,  unumque  momentum,  el 
dimidioai^  el  aexta  pars  momenti.  Transmissa,  id 


que,  scilicetOceani.  0  nnescuraus,  idest,  eontracius. 
fn  ladones.  Latinus  sermo,  id  ost,  lasa  unda. 
Restringilur  enim  et  repercutiiur  unda,  quia  non  di* 


coneordia  man$  et  1^^ 


mittilor Untum ireper terra$,quantiim matina.  Malina,  B 
qvasi  major  luna  dicta,  quod  in  ea  et  ipsa  luna  ei 
«itos  roaris  plns  ferveat  quam  in  Isdone.  Liedon 
enim  dieia  qoasi  besa  nnda,  quod  in  ea  miniu  el 
fama  ei  aeslua  Oceani  fervescat.  Matina  et  bedon  la* 
■arem  niensem  Inter  ae  dividunl  in  qoatuor  parlea 
«qoatoi.  Illa  ftamane  malina«  in  qua  prima  luna  in- 
ventiar,  sepiero  diebus  el  noveni  boria  perseveral^ 
ei  a  vigesima  oclava  incboat,  et  usque  ad  quinUm 
huiam  exteodilar.  Seqiiitur  bedon  a  quinta  usqoo 
doodecliiiam  permanens,  septem  similiter  diebus  el 
novem  horis  perdurat.  Hinc,  id  esl,  decima  tertia 
lont,  malina  seennda  inchoat,  in  qua  pleiiilunium 
o.Cendiluf,  in  decima  nona  luna  terminaiur  :  eodem 


dierum  numero,  et  horarum  permanere  periiiheiur« 
id  est,  in  septem  diebus  ei  novem  horis.  Iterum  faK  lon 
a  viaesima  liina  incipiens  vigesima  septima  finitur 
praeuicto  numero  septem  dierum  et  borarum  noveoi 
cursnm  snum  peragit.  Habes,  nt  pulo,  lanarem  roen* 
aem,  inler  maiinas  et  laedones  in  «qiiat  parles  divi* 
sam.  iCstos,  id  est,  oecursiones.  Sed  bedon,  id  es|| 
roinor  aestns  Inchoans,  id  esl,  dum  inchoal  a  quinta 
el  vigesima  luna,  duse  enim  sanl  laeionea.  Qiiol  ho* 
ris,  id  est,  septem  aecnrrit,  loi  et  recnrrit,  sclHcei 
retrorsum.  Lxdon  incipit  a  quinta  luna,  ei  permanai 
usque  in  xi  et  xii  horis  ^'  dnodecima  lana,  qaia  in 
unaquaqiie  Uedone  el  malina  septem  dles  et  duode* 
cim  horas  contincntur. 


3d7 


BEBifi  veMGRAIIIUS  OPERUM  PARS  I.  -  DIDASCALIGA  GENUmA. 


m 


nqoinocliam,  vel  solsiiiiumt  qaod  oontra  est,  parei  A  cursas  agnoeceodi  cupidus  esi,  noveritet  ipse  solem 

esse  transgressa.  quoiidie  partcni  unam  zodiaci  sui  complere;  neque 

CAPUT  XVlil.  enlm  aliud  partes  zodiacl,  quam  quottdianos  solis  in 

De  Ihm  discuriu  si  qius  stgna  ignorai,  cobIo  debemus  scniire  progressus ;  lunam  vero  qmH 

Quod  si  quiSy  signorum  nescius,  lunares  Umen     tidie  XTII  partes  cjusdem  zodiaci  conncere,  Id  em 

GLOSSAi:  ET  SGHOLIA. 


Imm  ^6tldh  qnaiu&r  pnnelis  $he  ere$een9  longlH$ 
a  ioU  abit.  $eu  deere$een$^  so/i  vieinlor  quam  pridie 
foeraU  redditur^  ete.  Gum  enim  luna  quaiuor  punctis 
iantam«  id  esf,  daodfclm  partibus  qaoiidie  a  sole 
elongetor«  ei  cum  singula  sigifs  decem  puncto»,  id 
esl,  triginta  partes  liabeanl,  necesse  esi  ui  onum* 
qiiodque  eoru  n  signorum  non  minus  quam  in*  duo* 
btts  diebus  el  dimidio  percurrat  Quaiuor  enim  pun- 
ctos  tantum,  id  est,  dnodeciin  partes  in  elongatione 
sua  a  sote  quotidie  fadt,  et  ideo»  in  quantum  pertlnet 
ad  illam  elongationero,  in  duobus  diebus  et  dimidla» 
decem  punclos»  id  est,  unum  signum  percurrit ;  in 
quantum  vera  ad  suuin  inter  pertiiiei,  quo  quotldte 
f  redecim  paries  in  signifero  ^eragit,  uunumquodque 
stgnum  in  binis  diebus  et  senis  horis,  et  btsse  unius 
hor»  perlabitiir.  Et  ideo  illud  iter  quod  facit  in  suo 
iategro  itinere  per  viginti  »epiem  dies  ei  octo  horas, 
non  poiest  lacere  in  elongatione  sua  a  sole,  nisi  per 
triginia  dies^  Decem  punctoe  habeni,  id  e$i,  dua$  ha» 
ra$,  NuncdeaRquinoeiialibusborisdicit.  tnduahusenini 
horis  movetur  uiium  signuin,  cum  lotum  signiferum 
i»  viginii  quatuor  moveatur,  sicut  snperius  admo- 
nnimus,  scilicet  in  14  capitnlo»  ubl  dixit :  Noit  pos- 
sunt  oriri,  occidere,  vel  de  looo  in  locum  ntoverit 
nisi  in  spatio  duarum  horaruin.  iioram  (aciunt;  sci- 
ticet  secundum  lun»  compuium.  Denique  orbem  luna 
quotiee  pleni$$imu$  e$tt  conira  $olem  cerin$  oppohUum^ 
kumilem  videiicet  $oti  $ubiimi^  et  $ublimem  huinHi, 

Denique  orbem  tuncst  id  e$l^  pteniiunium.  Si  ftierit 
plenituniom  in  solstitio  ^jesiivo,  ubi  sol  in  quarta 
parte  Gancri  fit,  erit  ipsa  nocte  luna  plena  in  quaru 
parte  Capriconii,  ubi  sol^titium  brainaie  fli.  Eiquan- 
diu  sol  tenuerit  fl^tiviim  circulum,  ubi  longiores  dies 
tiunt,  erii  sol  sublimis,  et  luna  huinili.i.  Cum  autem 
80l  ad  brunialem  parient  deflectiiur,.fll  luna  plena  su* 
blimis«  ei  sol  bumilis,  tUMC  cnim  longiores  nocies 
fiunt.  Et^  fuerit  pleiiiluniiim  in.iequinoctio  veniaU, 
ubi  sol  in  quaria  parle  Arietis  fii,  «rit  ip&a  nocte  ple- 
lUiu^iiuni  i»  quarta  parteLibrae,  ubi  aequihoctium 
autuninale  flt. 

Et  quot  partibu$  ttan^it  $ol  cequinocnum  m/  m/- 
itirwm^quod  nuperrime  tnstraverai,  tot  partibu$  tran$il 
iv$a  nocte  pteniiuHium  in  ofquinoctio  vel  $ol$(itio* 
Verbi  graiia,  si  fueril  sol  in  deciina  partc  Arietis,  id 
est,  iu  sezta  parte  posi  aequinoctium  ventalc,  quan- 
do  sublimis  est  sol,  humilis  est  liinii ;  sol  et  quando 
sublimis  est  luna,  bumilis;  quatitum  soi  elonguverit 
ab  sestivo  solstitio,  tantuni  luna  quinta  deciina  ab 
alio  clrculo  cominus. 

Luua  priaia  quot  Luna  ymmo  quod  partibu$ 

puncii$  iucei.  dittat  a  toU. 

Lana  I.  ,4.      Itino  a        12.    Arie$. 

IL  8.  p        94.    Arie$. 

111.  11  7        56,     Tauru$, 

iV.  16.  3        48.     Tmrus. 

S.  ^.  t        00.    Tauru$. 

VI.  «4.  e       Ti'    6>mi/FL 

VII.  !28.  C        84.    Geminl. 

VIII.  3«.  4       96.    Conct. 

IX.  86  $      108.    Can^. 

X.  49.  c       iW.    Cancet. 

XL        44.  cff    m.  r^. 

Xn,  48.  «6  114.  Lcc. 

XIIL  ^.  r/  156.  Virgo. 

XIV.  56.  A  168.  Virgo. 

XV.  6«.  tc  180.  Kir^o. 

XVI.  56.  (c  m.  Libta. 

XVII.  52.  <{  %0i.  I.i4r<r. 


XVIII. 

48. 

XIX. 

44. 

XX. 

40. 

XXI. 

55. 

XXII. 

3S. 

XXIII. 

S8. 

XXIV. 

S4. 

XXV. 

20. 

XXVI. 

16. 

XVII. 

14. 

xxviii. 

8. 

XXIX. 

4. 

XXX. 

en     il6.    Srarpma^ 
i9      2^.    ScorjfluM. 
X      J40.     Sroriny$. 
7tm      25%.    Sagiltariui. 
xjS      ¥64«    Sa^Uariui. 
iq     iTC.    Caprieom. 
X9      388«    Capricort$$ 
xt      500.    Capricorn. 
tf      o\%    Aquarittu 
%i     5  4.    AqamwM» 
XV      336.    Pi$ee$. 
xd      348     Pue€$. 

5C0.    Pi$ce$^ 

B  Stfme  irigesimam  iafifom,  fum  tuuc  fit  lert  o  AV 
tend.  Pebt,  muliipHca  per  quatuor.  (iunt  cxx.  Par^ 
iire  pir  deeem.  Duodect  $  deni^  cenuiee^  id  esi,  centum 
TtfintL  Lla  catii  parle^  scilicetln  illa  parte  obi  in 
coitu  sutit  sol  et  luna.  Illain  enim  partem  coit  .s* 
semper  trigesima  luna  teuei  Quam  partem,  id  est, 
iitum  punctum  ca^li.  ubi  fliiRe  est  stmul  eom  irige^i- 
nta  luna,  non  poiofti  sol  obtinere,  nisi  transactia 
diiodecim  mensibus,  id  est,  ioto  anni  ehrculo.  Lniiaiii 
lrti|fevfiii«m,  scilieei  Januarti  vei  cojascunque  mensb 
cunii.  Quinnduoi^nk  meu$lku$  excelii.  id  eu^  tolo 
anni  draUo  traitsmiaso.  Id  esi,  ccClx  diebos  expietis. 
Quinque  auietn  dies  et  quadrantem  uort  eomprehen- 
dit,  dum  dfxit  nnuinquodqiie  stgnuni  babere  decem 
puncios  tantom,  id  esi  iriglttta  paries.  Ei  quamvts 
liic  non  computeniuft  cotnplei  lamen  sol  etiam  in 
ipsisannum  Suuiii,eihab<*i  unumquodqoe signniu  iri- 
C  gifiia  partes,  et  prasier  hoc  decem  horas  et  seinis. 
Ipsa  est  enim  pars  eadetn,  in  qua  et  nonc  conversa* 
tus,  lunaro  suo  recepcrat  in  coiiu.  lp$a  e$l  enim  par$ 
eadem,  id  esl,  trtgesima.  Quod  enim  dlctl  ip$a  est 
par$  eademi  ad  trigesimam  parlotn  illarOin  triciota 
panium  pci*Uiiet,  quas  luna  a  prima  usque  ad  tri* 
gesimam  ad  conscqiiendiim  solent  in  signifero  per* 
agit.  Luna  enim  in  viginti  noi^m  diehi»  ei  dimidia 
ad  coitum  venit,  et  ideoconsoete  didmtfs  In  iriginta 
diebus  ad  coiium  venire ,  non  tamen  natuhiliter,  sed 
in  viginti  novem  diebus  ei  dimidia  naiurafiiier  ad  co« 
iium  ventt.  In  qua  ef  flicfte  roaoerMftu^  sei  ic^  i  sol 
pio  conversans,  tunam  tuo  receperat  in  eoHu^  in  Bne 
eniui  irigesiin»  luit»,  ei  capiie  priuia»  sunt  sol  ei  luna 
in  uno  coitu  semper. 

Jo4!iNts  NovioN.  ScnoLiA. -^Parltr^  per  deeem^  ier 
deni  trie$.  Passlnt  iu  his  roriuis  inuitlplicaiionum 
(Nistrenta  vox  nuineri,  quoe  id  quod  ex  mnliipiiea- 
iione  provenil  explicat,  corrupta  e«i :  quod  sive  Bri- 
D  tttniiico  idioinatCt  sive  librario  um  incufia  coiorois* 
sufti  sit,  sive,  qiiod  supra  dixit,  sic  a  pueris  proliMr* 
ri  solere,  nescio ;  verum  quia  ctmstanier  hoc  lacium 
inveniinus,  qnid  Toculae  ilhe  «igniliceni,  e  regiono 
posMi  in  margine.  Notandimi  auieni  est,  quod  in  bis 
computationibiis  loquendi  roruta  ea  utiitir  quani 
usuipant  arithiueiici  io  dividcndo«  uatn  ciuoiieniero 
(sic  enini  voc4ini  detfOnnnNnrem)  moiiipiicant  per 
divisoi^my  veluii  si  qoipqiiaginta  dividatn  per  V.  V, 
inqoam,  contineui  qumqustginia  deeies ;  delnde  qOin? 
quies  X,  elHciOnt  quhiquaginia,  superesi  igilor  nihil : 
hdceOhn  foniia  4kplorani  an  «liquid  aupersliiicia 
diairiboiioiie. 

GAFUT   XVIIf. 

Bim.  Baiies.  Gtoss/C.  —  Qum  ut  wumifei^ofm 
emlibet  eliam  tatdioris  ingenii  teddtmtut.  QiUB  Sd- 
licei  praedida  aul  manife  tlora  cuil  M,  id  esl,  cttl- 
cunqoe.  Oitaiiivm.  i^ilicet  desidisriom.  Ea^  USSiM 
Ittoa.  Diumau$^  id  cai,  apcrtiua. 


m  DE  TEVrORUM  RATiQNE  S90 

pimctoft  qiMiuor,  et  miaiii  partem;  et  qnM  Ula  XIII  A  LIXVI,  par(ire  per  decetn,  septies  deni  septals,  et 
partes  eoinpleDt<>  &ol  unam  complet,  iode  flcri  nt. 


aicot  supra  docuimas,  non  plus  (|uoUdiano  progressu 
a  sole,  quam  quatemls  pimctis,  hoc  eatt  duodenis 
partibtts,  elongetiir.  Ponatergo  lonam  ubllibet  com^ 
puiare  Tolueritf  ntpote  iu  Kal.  Januarias  primam : 
baec  ubi  prima  iiociem  diemque  Iransegerit,  iUum 
€Qt\\  iocnm  leitet»  qoem  sol  Xni  mensis  ejosdem  dte 
completo.  Ubi  secunda  est,  multlpljea  duo  per  qua- 
tuor»  fiunt  octo.  Iiem  ut  de  puncii^  ad  partes  penre- 
nias,  mullipiica  MU  per  Ul,  liunl  XXUll.  Ulam  ergo 
ctsli  partem  tenet  luni  U  in  IIU  Noiias  ianuarias, 
quam  sot  viginti  qualuor  ab  blnc  die  confecto*  Ubl 
lertia  est,  muliiplica  III  pe^  quatuur,  fl«nt  XU,  par- 
lire  per  decem»  diecies  asse  decuS,  et  remanenl  doo 


remanem  VI,  muUiplica  haec  pcr  lll,  nuni  X  ei  YUI. 
Illam  partem  coi^li  circumvolat  luna  XlX  in  XIUI  Kal. 
Februarias,  quam  sol  posi  VII  ab  hioc  menses  ac 
dies  X  et  VUI,  id  est,  XVUI  die  post  XIUI  Kalend. 
Septemb.,  qui  e3l  VIII  Iduum  Sepiemb.  dtes.  Ei  ne 
scrupulus  tibi  forle  argumenU  failentis  InCidal,  pro- 
ba  ad  diamelrum  anui,  quod  XV  t  nere  Innam  k^rus 
qui  nesciaf,  mufiiplica  XV  per  llll,  flunl  LX,  partire 
per  decem,  sexies  seni  scxais;  VI  enim  mensibiis 
exaclis,  id  esl,  medio  circuitus  anni  confecto  iiincre, 
sol  ingredielur  partem  CQe'i  qua  luna  XV  circumfer- 
tur.  El  quia  lunc  XV  Jan.  dies  est,  niniirum  illam 
parlem  sol  XV  die  JuHi  mensis  adibii.  Ei  ul  ad  suin« 
mum  yeniamus,  sunie  XXX  lunain,  qu»  lunc  fii  III 


puncti,  id  est,  VI  parles;  illam  ergo  cceli  partem  le-  B  Kal.  Peb.,  muhipUca  per  Illl,  fluni  CXX ;  parUre  per 


nel  luna  lU  quam  sol  mense  toto  el  diebus  VI  poit 
tertium  Nonas  ianuarias  exactis,  id  esl,  VI  post  ter- 
Uum  Nonas  Februarias  die  consnmmalo.  Ubi  quarta 
081,  muliiplica  baec  per  lill,  flant  XVI,  parUre  pe r 
decem,  decies  asse  decns,  ei  remaneni  VI  puncll,  id 
est,  partes  X  et  VUl.  lllani  igitiir  coeli  pariem  tenet 
hina  quarta^  quani  sol  mcnse  Ciplcto  ac  X  el  VIII 
diobos  pOBl  pridle  Nonas  lanuariaS.  Ubi  qointa  esl, 
moKiplica  V  per  IIU,  fluni  XX,  partire  per  decem, 
bis  denf  vies ;  duobns  ergo  mensrbus  expleUst  adve- 
niet  sol  partem  coeii  quam  luna  quinta  ienet«  id  esl, 
die  Nonaruni  Martiarum.  Ubi  oclava  est  VI  Idus  Ja- 
uuarias,  muUipiica  VIIl  per  IIII,  flunt  XXXII,  par- 
tire  pcr  dec  in,  tcr  deni  triesy  ei  remaoeni  duo 


decem,  duodecics  deni  cenlum  ▼ies,  illa  coeli  parta 
luna  XXX  currit,  qiiam  XII  mensibus  exactis,  id  est, 
toto  anni  circulo  Iransaclo,  est  sol  oliteniuros.  ip  a 
est  enim  pars  eadem  in  qua  el  nunc  conversAius  lu- 
nam  suo  rcceperat  in  coilu.  Quae  ul  nianifesliota  c  !• 
libel  eUam  lardioris  ingenli  reddantur,  per  singulas 
lun»  aelates  quantum  ea  disiet  a  sole  disUucUus  ad- 
noiaie  curavimus.  Prima  ergo  luna  ubi  snam  perfe- 
cefU  selatem,  elongatur  a  sole  spalio  dierum  XH, 
seconda  spaiio  dierum  XXflll,  lertia  spaUo  mensis 
unius  ei  dierum  &ex,  qtiaria  spaUo  inensis  «aius  ei 
diorum  docem  et  ocio,  qujnia  spaUo  nieiislbro  doo- 
rum,  sexia  spalio  inensiuin  il  et  dierum  duode- 
ciin,  sepiima  spatio  mensium  II  ei  dierom  XX 111, 


puncfi,  id  esi,  VI  partes  ccbII,  iltam  parlem  cceli  le-  ^  oclava  spatio  menslUin  irium  et  diemin  set , 
fiet  luAa  Vni  in  YI I  uum  Januariai^im  die  quam  sol  nona  spatio  mensium  lU  ei  dierum  XVIU|  do^ 
aditurus  esi  post  Ires  ab  hine  raenseSf  et  diea  VI,  id  cima  spatio  mensium  quatuor,  uiidecima  spalio 
est,  Yl  die  post  VI  Idus  Aprrtes.  Ubi  XIX  est  Xtlll  mensium  quatuor  cl  dierum  duodecim  ,  duo  e- 
Kalcndas  Februarias ,    multiplica  per    IIU ,   flunt     cima  spatio  mensium  quaiuor  el  dierum  viginif 

glossj:  et  scuolia. 

Prlma  ergo  luna^ubl  »iutm  pcrfecerit  eelaiem.  Di-      quodqne  signoni  in  eis  triginta  partes  et  decem  pun- 


fide  lunam  priniam  in  qunttior  puncios,  ct  quaiuor 
ponctos  in  ires  paries«  et  flnni  dtiodecim.  Duodecim 
eoim  partibus  dlsui  luna  pritna  a  sole.  Elongatur  a 
$ole  VMilio,  id  est,  in  quatuor  punctos,  dierum  duo^ 
dedm ;  id  est)  tanlum  elongatur  a  sofe  cursu  suo 
per  onum  diem,  quantnm  spaUi  sol  peragil  iiifra 
duodecim  dies.  fler  elongationis  ejus  a  sole  quaeri* 
iiir  hic,  non  suuni  iter  iittegnim  duodeclm  partes 
facii  quoUdie  in  elongaiiotie  sua  a  sole,  et  iredecim 
in  suo  inlegro  iiinere.  Ctideo  illud  iler  quod  Cacil  in 


ctps  habeal.  Triginia  enim  parles,  i«i  est  decem  puii* 
cU,  Iriginta  dies  tantuin  ficiant.  EU  ideo  io  duod«^ 
cim  Oiensibus  secunduni  istam  compulalionem,  non 
nisi  cccLX  di«;s.  Naiuraliier  tameu  unusquis* 
que  mensis  liabet  iriginta  dies  el  deccm  seinis  bo** 
ras;et  idco  naturstiter  duodeciin  iiiejises  babciii. 
ccrxiv  die.s  el  sex  boras.  Currii  auteiu  iu  vigiiiU 
quatuor  horis  liina  Iredecini  paries,  et  oclo  boiis, 
etquaiuor  nionieuia«et  aioinum.  Liina  qiioUdie»  ni 
fajlor,  transil  per  zodiacum  tredecim  dies  el  ocio 


siio  ifitegro  iUnere,  per  Tiginti  seplem  dtes  el  octo  d  horas,  ac  bisse  uiiius  horse,  et  insuper  terUam  par« 


lioras,  non  polesl  ffcere  in  elongaiione  sua  a  sole, 
oiu  per  triginla  dies,  minus  enim  iter  quxrilur  in 
eloogatione  quain  in  progressione.  SecunUa^  scilicei 
lona  ;  spatio  dierum  viginii  qnaUtor^  id  est,  octo  puii- 
Ctoa.  Tenia  ipaiio  meuMi»  nnius,  id  esl,  decein  piin- 
clis,  et  dierum  sex,  Id  <*sty  duobus  puncUs.  Tritjinta 
ipaiio  meMtum  du  idecim,  \d  esr,  cenluin  ▼tginU  pun- 
cios.  Iliod  eiiiin  iter  facit  luna  in  irigiutn  diebus, 

S^  facft  sol  in  uno  anno,  id  esi,  ccclx  diebus. 
inqoe  eniiil  dies  ei  quadrantein,  qui  ex  decem 
Mttli  borls  quae  supersuiii,  uniciiiqiie  ntensi  elficlun- 
lor,  Don  cofiipuiant  aiictores,  quia  iuiigum  erat  eis 
Coonpotare;  inqoibus  laincn  el  si  nou  cnmputeniui', 
neHleil  Sol  cufium  suum,  id  est,  suuni  anniini  luua. 
Ei  ticlit  diximos,  iUud  ilcr  quod  facil  sol  iu  ccclw 
dieMs  et  sex  boris,  pf  rcurrii  secunduui  istam  com- 
pnlalionem  io  Iriglnu  diebus*  eiiam  naiuraliler  in 
vlglnti  novem  diebus  et  dimidia.  Trigiiila  enim 
dienim  lanlum  computantorisU  uicuses,  duin  unuui- 


tem  unius  miuutf,  el  restiU  adhuc  de  ccclxv  dicbus 
el  quadranle  unum  minutum.  Vicics  seplies  irede 
cim,  cccLi  diein  reddunl.  Vicies  sepUe»  oclo  borae 
novem  die^  reddunt.  Ips£  oeto  horai  in  quitius  lun» 
posl  viglnii  septein  dies  moratur,  tres  dies  el  oclo 
iioras  capiunt.  Kc&Unl  de  cccLxrdichus  lio  ae  vigiu- 
U  dux,  id  esl,  minuU  ccx.\.  Da  unicuiquede  viginu 
sf  piem  diebus  oelo  miiiuU,-rebtaul  solumiuotlo  qua- 
tuur  miituia.  Lege  gtossani  superiiis  scripUmv  He 
diiobus  ftupradiclis  argumeiitis,  id  est,  detS  et  17^ 
ciijiis  iniiiuiu  est :  Si  nosse  de&ideras  qiiot  panihua 
disUt  luna  a  solc,  mulUplica  .'euienl  ejus  quou- 
cuAque  fucril  qu;iier,  etc.,  usque  iodccima  quiifU 
parie  Gominorum  tnoralur  co  die  luiia.  lU  in  capi- 
tulo  2t,  cujtis  initium  esl :  Io*qoo  signo  iuiia  morotur 
qiiotidie,  vol  quol  p  rtlbus  a  so  e  per  siogulos  dics 
clongeiur,  usqiie*quod  iiiler  defccUin  ei  reoascou- 
icm  sii  lunam,  quia  de  his  duobus  argumeiilis  subU- 
lissime  loquilur. 


m 


BEDi£  VEKERABILfS  OPCROH  PARS  L  -  DIDASCALICA  GENOINA. 


m 


quiUmr,  tertia  decima  spaUo  memioin  Y  et  ille*  A 
niin  tev,  quarU  decima  spatio  meusloni  V  ei 
dieram  XVIII,  qainta  decima  tpatio  menaiam  Vl, 
decima  seita  spatio  mensium  Yl  et  dierum  duo- 
decim,  deciina  sepiima  spatio  nrensiam  sex  et 
dieram  ^nil  qnatoor,  decima  ocUva  spatio  mea- 
aiom  aeplem  ei-  dierum  sez,  decima  nona  spatio 
meosiom  Yli  et  diernm  XVUI,  tigesima  spatlo  men- 
sium  octo«  vigesima  pnma  spatio  menaiam  odo  ei 
dleram  duodecim,  vigesima  seconda  spatlo  mensium 
octo  et  dierom  tiginti  qoatuor,  Yigesima  tertla  spa« 
tio  mensiom  IX  ct  dierum  sez,  tigesima  qoaru  spa- 
iio  mensiom  novero,  el  dierom  decem  ei  ocio,  yige* 
aima  quiuta  spatio  mensinm  X,  Tigesima  sezta  spatio 
mensinm  X  et  dierum  duodecim,  Tigesima  sepiima 


CAPUT  XIX. 

De  eodm  <l  fui  cvmjmUrt  nen  didkenmU 

Si  quis  vero  eiiam  calcolandi  minas  idoneoa  Uma* 
ris  Umon  circuitos  ezUiii  coriostts»  ei  boic  ad  eapn* 
ciuiem  ingenioli  soi  commodamos  argomentom,qoo 
id  quod  qoami  inreniat :  siqnldem  toiam  annalis  cir- 
coiios  sariem,  qoae  daodecim  mensibas  coniinsiar, 
alphabeils  distinzlmns,  lu  duBUaat,  oi  prlmas  el  se* 
condas  orJo  f kenos  ei  seplenos  dles,  tertios  antsm 
ono  amplias  complecUiur,  lUo  f  Idellcei  qol  de  tertio 
repeiitis  VIII  borla  soperfluis  accresdL  £i  ol  diebes 
qoos  signsre  volebamos  litierm  sofHcerent*  noniin- 
golis  has  diebus,  sed  altemls  apposuimofl,  aiqne  idee 
non  ultra  o  litteraro  alpbabeioro  Ung ero  opos  erat. 


spaUo  mensioin  X  et  dierom  Tiginii  qoaiaor,  Tigesi-  B  Prsposoimos  eidem  operi  paginam  regnlarem,  qu» 
na  ocUTa  spatio  mensium  undecim  et  dierum  VI,  X  ei  IX  alpbabeu  bujosmodi  a  diTerab  literis  incbo* 
Tigesima  nona  spatio  mensiom  undecim,  ei  dierum  auiia,  Utidem  annorum  circuK  decennovenalb  ea^ 
XVIil,  tricesima  spatio  mensium  duodecinu  perei,  simul  ot  mensium  singuloram  signonunque 

CLOSS£  ET  SGHOLIA. 


CAPOT   ZiZ. 

Bnm  IUmbs.  CLoss.fi.  —  Slqiddim  toiau  mmM' 
Ri  e.TCuUHt  uriem  aecre$ciu  Luna  moralor  in  uuo 
qucique  signo  duobos  diebus,  ei  sez  horis  et  bbise» 
id  fst,  doas  tertlas  ptiries  uoius  bor«.  Blsse  ergo 
repei  tae  doodecies  efncionur  octo  boraa  in  auuo» 
ei  quibus  octo  horis  per  tres  anhos  crescii  diesunus. 
6ed  umen  llledies  non  inTenitur  in  pagina  regulari, 
quamTis  in  annali  inTeniatur  iocus  tscuus  inier  o  et 
n  iu  teriio  loco.  De  sez  Tcro  boris  crescit  in  quarto 
f>igno,  et  propterea  quartum  siguum  niuhiplicatur 
sempe r  tf  r.  Ilas,  sdlicct  litUras.  Sed  sileniis  appo- 
suimns,  Id  est,  iuterTalla  fecimos  ibi,  onam  sdlicet 


aniiuni  ei  decimom  seziom,  el  dedmom  septimom, 
et  decimom  ocUTum.  Item  qomritor  qusre  onoa 
alpUabetum  trededes  In  annali  serie  scribiror  in  uno 
anno,  sed  trededm  Tidbus  non  iterator  unnm  alplM- 
beium?Sie  etiam  illndsolTitur*  quod  propternn- 
merum  soUriom  dlerom,  qaibua  sol  signlHmmi  d^euit, 
nnum  alpbabetom  irededes  Iterat  in  annali  serie,  boc 
est ,  in  cccLZT  dlebos  et  quadranu.  Yiginti  septem 
Tcro  diebos  et  octo  borls,  skot  sopra  dlzlmos,  sigoi* 
ferum  drcamToUC.  Ideo  non  M  necosso  oi  idtm 
alpbabetoin^  iuretor  ad  signillcandoa  eosdem  dies«  ot 
eadem  signa  monstrentor.  Item  qosritar  qoare  non 
ab  a  Incboal  alpbabeium  onioscojosqao  anni  In  pa« 


in  ea  relinquendo  Tacoam.  Plores  entm  diea  sunt  in  C  gtnt^reg  larl  SicsolTitur :  Siabnsempor  Incboassct, 


circttilu  lune  in  alpbabetis»  quia  non  ainaulis  dio* 
bos  apposuimus  eidem  operi,  id  esi,  tnnaii  lihello. 
Qaoi  enlm  liiieras  capil,  iot  eiiam  annos  eumpre- 
bendit. 

De  paaina  regutarL 
Qaarenon  inTcnitur  locus  t  cuus  inter  #  ei  a  ierUa 
vice  in  rrgulari,  sicul  invenitur  in  annali  serie?ldeo 
non  iuTenitur*  quia  Tigliiti  sepiem  diebus  et  octo  boris 
luna  zodiacum  percurrit,  et  llitera  uniuscujusquo 
diel,  Tcl  locos  Tacous  In  pagina  reg^larl  esi,ei  klem 
alpbahetum  iredodes  coniputatnr  in  ono  anno.  £i 
si  locus  Tacuus  fnlsset,  Tiginti  oeu  diesinTenirenior 
In  nnoqooque  drcuitu ,  ei  binc  mazimus  croTissei 
orror,  si  inter  #  et  n  locus  fuisset  tscuus.  Item  ^um- 
ritnr  qimmodo  In  pagina  r^ulari  InTenitnrillud  sidns, 
quod  |>f  r  locom  Tscuuin  iiiier  o  ei  n  signiOcatur  in 
aniiali  serie  in  lertlo  drcuitu,  com  nullus  locus  tscuus 
in  ilia  pagina  inTeniiur?  Ad  hoc  breTlUr  respondere 


Arieils  sidas  signiflcaretur  semper,  ei  iUo  sblere  in 
quo  luna  moraiur  in  primo  snno  decennoTenalis  cir- 
culi,  quando  esi  nons  luna  in  Kalend.  Januarii,  sob 
oodem  sidcre  poniiur  n,  id  est,  sob  Aricio ;  eiln  eodem 
sidf  re  In  qoo  lona  morator  in  secondo  anno  sopr^ 
dicti  drcttli,  qoando  est  Tig-sinu  lona  bi  Kalend. 
ianunril ,  ki  esi ,  Virgi  .is  signo,  sob  quo  lnscribltar 
n,  sic  ei  reiiqoa.  Ilemqoaerltorquare  Arios  inacribiiar 
lii^ftuo  aiini,  ei  in  priudpio  ejusdem!  Iloc  item  Ideo 
agftur,  quia  In  eztrema  paru  Arieiis  luna  perrolat, 
quando  eu  nona  lona  in  Katend.  Jannarii.  Iiem  ro» 
peiitis  octo  boris*  qoia  luna  morator  in  ttAoqooqoe 
aigno  doobos  diebos  oi  sez  boris»  et  blsso»  id  esi 
doabos  partibtts  nnlas  borm.  Bisse  ergo  re,  eiitis  doo* 
dedes  efUdoiitor  octo  bors  in  anno.  Ez  qoiboa  oeu 
boris  per  tres  annos  crosdt  unos  dies.  Sed  Umen  ina 
dies  non  iuTenitar  in  pagina  regolari,  qoamvis  in 
annali  iuTaniiur  locitt  Tacuos  intcr  o  et  n  in  lertio 


possomus,  qiiod  iuter  o  eVa  illud  sidus  cognoscitor  si-  w^  loco.  De  aez  vero  boris  cresdi  dies  in  quarto  aigno, 
_:i.«...i;^^  k:..«.*is    ^-:  ....ii...  i^-....  ^  .  ««*....-  i-  t^  ^^  propterca  quartum  signum  muliiplicaiur  semper 

ter.  I  emque,  si  Tis inve.ire  in qoo  loco debeoi  tri- 
plicari  signa,  didtoquia  zodiacom  drculom  vigintt 
septcm  diebos  ei  octo  horis  per  ustrat.  Qoi  lemarios 
qoaru  para  esi  doodenarii.  Omissia»  id  est,  ocU 
boris,  qme  per  lemos  aiiuos  Incmcendo  diem  in- 
legrom  efHcioot ,  propierea  in  quarto  loco  iripbcarf 
ddieni  siana. 
JoAR.  MoT.  ScnoLu.— Indpit  Beda  boc  looo  apo- 

riro  usoro  ubularom  quae  in  prindpio  operis  or ~ 

dlllgeniia  posits  soni,  ei  pr^piain  seztm,  qonn  i 


roiliiudine  biueztl*  coi  nolios  locos  M  Tacuus  in 
annali  serie,  sod  inseritur  inur  duos  dies  solares,  id 
est  Inier  stntimum  ei  seztam  Kalend.  Mari.,  tn  ioco 
TiKaleuvl.  Ilart.  liemquaerliorquare<{uarluiusidus 
in  alphabeio  semper  Ur  scripiuin  inTeniior  In  pagina 
regutari '  £i  ad  boc  respondere  poonmua  quod  ideo 
tor  scHbitur  unum  sMoi»  propior  Intefrain  diem, 
qul  de  ses  horts  quator  repetliia  onicoiqoe  sideri 
nascitur.  Ii  I  Igiior  sid  ri  in  quo  tunc  luna  moraiur 
ille  dies  depniatur^  Id  est,  qaario  semper  sideri.  Itero 
qoamior  otram  tres  dies  compoUnior  Inaliqoo  signo, 
qood  ler  acripturo  non  cst  Hi  pnglna  reg  lari.  Com- 
poUior  oiiquo  in  terilo  drcoita  lunncl.  obl  eat  locoa 
Tacoos  bner  o  et  n  In  annall  aerie.  Item  qosri  ur 
atroro  eompoUntiir  qoaioor  dies  In  signo:  Uiiqoo 
compotantor,  qoando  ur  scribliur  unuro  signam 
propior  sez  boras  saprascriptas.  Et  llli  sideri  enui- 
pttUior  lllo  dies^ol  naadtnr  de  bisse»  id  esiy  do  ocio 
Imris  leriio  ropetitis.  Serjiare  septimam  et  ccUTum 


Tunus,  nou  F ;  dedimtts  aotoin  opersm  oi  ozomplar 
Teiusiissiuinm,  ac  aocuraiisaime  in  bla  labollis  pl* 
ciom,  ad  llilemm  imiUrenmr,  nlsl  qoo  loeo  ez  Tcio 
auu  eonsampiia  ooca  eodam  foit,  soa  obi  Gnad 
ebaracterea  pro  lUo  smcalo  inalo  erani  scripli.  Qood 
sl  ez  bac  Bedm  ozplicaii  mo  usum  daprobaidero  oo- 
qoia,  consttle  oa  qum  ibi  bi  OTiter  appoaoiaras  aiogoiif 
Indlcibus. 


m  DG  TEMPORra  RATIONE.  8M 

neMU  doodecioi,  qiiaD  boc  ordiiie  dispotiu  est»  A  iem,  in  li^dem  coeli  pariibus  lunam  noverif  esso 

conversauim.  Non  enim  in  hoc  argumrntOt  in  decri« 
menlo  an  cremenlo  so»  locis,  in  adverso  an  in  coitii 
solis  sit  po^ita  luna  requiris,  sed  et  si  hoc  scire  dc- 
sideras,  ailerit  argumentum  vetnaia  i£gypUorum 
obsenratione  traditom. 

CAPDT  XX. 

Qirtla  »it  Inna  hi  CalendoM  qutttque. 

Primo  decennovenalis  circuii  aonOt  i»  quo  nulls 

sunt  epact»  in  Galendas  Januarias  nona  eat  luna,  ia 

Galendas  Pebroarias  declma,  in  Ca!endas  Martiai 

VUII,  in  Galendas  Apriles  X,  io  Ca'enJas  Maias  XI,  in 

Galendas  Junias  XH,  in  Calendas  Julias  XIII,  in  Ga- 

lendas  AugiisUs  XIUI,  in  Calendas  Septembres  XV» 

in  Galendas  Octobrei  XVI,  in  Calendas  Novcmbros 

aate  ac  relro  inspiciens,  quod  signum  quemve  meo-  B  XVII,  in  Calendas  Deeembres  XVIII.  Hos  libi  nome- 


joila  nwnerom  dierum  quibus  luna  zodiaoum  per- 
vabt :  XXYU  lineas  habot  in  longitndine,  nominibus 
sigDorom  ante,  nomioibos  vero  meosium  retro  ad- 
iotatas,  ut  qul  signomm  Imperitos  est  ex  mensium 
ISBMo  noUtia  possit  loYeoire  qood  qusrit ;  X  vero  el 
IX  habei.in  latitudioe  Uneas  quae  ordioem  decenno- 
veoaliscircoU  sopra  adnotato  annorum  numero  prae- 
iDonstret.  Gom  igiiur  anno  qooUbet  diem  quemlibet 
qoo  io  signo  vel  cujus  mensis  in  partibiis  lonam  ha- 
beat  sdre  volueris,  aperto  Codice  nou  litteram,  quae 
eideffl  slt  pneposita  diel,  et  recurrens  ad  regularem 
pifinam,  in  qoa  litteranim  est  disUncta  congeries, 
eedemqoe  statim  anno  ex  liiulo  rrooiis  invenio,  illam 
qoam  qo^rebas  litteram  ejusdem  diei  tnveuies,aique 


semeregione  babeat  adnotabis.  Ponamos  aliquod 
qood  ad  caetera,  tector,  coiiyalescat  exemplum.  Qu«- 
ris  «bi  sit  luna,  yerbi  gratia,  in  CaL  Apriiis  anno  VI 
drculi  deceniiovenaUs  :  aperi  Godiceui,  qoaere  diem 
Calendanmi  memoralanim,  lavenies  «  Uiteram  prx- 
seriptaro ;  recurre  ad  paginam  regularem,  Tidebis 
asnom  VI,  perspecio  ej*is  alphabcto,  e  litteram  re- 
peries,  circiiiufer  oculos  ad  latera,  hiac  gemioorom 
eztreuia,  Ullnc  Junii  meosis  initia  depreliendes  esse 
Boiata«  Et  slve  emditus,  sive  siroplex  es  lector,  pa- 
lam  te  quod  cupiebas  invesUga^se  ketaberis.  Insuper 
et  toui  UIo  anoo  quibuseuoque  diebus  «  liiteram  vi- 
deris  adscriplam,  si?ecre8cenle«,  sen  decresceu- 


ros  pro  regularibus  singulorom  mensium  sume,  qoi- 
bus  annuas  addens  epactas,  lona  quota  sit  perCalen- 
das  quasque  sine  errore  reperies.  Si  enim  vissciro 
quota  sit  luna  in  Calendas  Januarias  anno  seoundo 
circoli  decennovenalis,  tene  IX  regulares,  adde  epa- 
ctas  XI,  fluntXX,  vigeslnia  e^l  luiia.  Si  vis  acire  quota 
estlona  in  Galendas  Juniasaniio  teitio,  teneregii- 
larcs  XII,  adde  epactas  anni  ilUusXXU,  flunt  XXXIIU ; 
tolle  XXX,remanent  IIII,  quarta  estluna  in  Caleiidas 
memorat^s.  Quod  si  quis  objecerit  vel  hujos,  irol 
prxcedentis  argumenU  alicubi  ordioem  vacillare,  do- 
ceat  ipse  in  bujusmodi  quaesUonibus  indagandia 
▼eracius  et  compeiidiosius  argumentum,  et  nos  Uben- 


cAPirr  IV. 
Bam.lUmEO.  GuissiB.-*  QuotM  ni  /ima  in  EaUnda$ 
fMque.  Quasi  diceret,  Quota  stt  luna  miUans  Kalen- 
dai  qaasque.  In  qno,  scilicct  anno,  nnto  swtl  epncim^ 
jsia  noB  apponuntur,  qooniam  inoc  boc  est  In  xi 
Eatend.  AftrU.,  obi  e^t  sedes  epactarum  trigeshna  esi 
luna.  Utoris  ergo  illo  anno  luna  quoia  sit  in  Kalendls 
aaiuseujuaqiie  mensis;  in  coeterlsTero  annisepactas 
babebla,ei  boa  regubres,  semperque  ad  lunam  quae- 
lendam  In  Kalenois.  Isli  enim  regulares,  secundum 
i£gjpUoa,  apponuntur  in  Kalend.  Januarii,  id  est, 
quando  irigesima  est  luna  in  xi  Kal.  April.,  unde 
epactaacdpiontur.  Ipaoeoimanno  nulbesuntepacue, 
^  olira  irifiota  non  aKeodlt  luna ;  sed  quot  regu- 
laresbabet  iiiiosqiiisquemensis  toiam  iuuam  liabebit 
ipso  aono.  Epactas  autem  accipiuntur  ab  xi  Kalend. 
April. ,  quia  esi  post  xii  Kalend.  April.,  ubi  sol  fuii 
creaios,  ei  ubl  asqoinoctlom  vernale  est,  ei  terminoa 


GLOSSifi  ET  SGHOLIA. 

G  cesae  esi  illani  in  Kal.  Decemb.  septimam  eomputare, 
quam  sextam.  Item  anno  II,  quia  luna  emboliami 

£^1^10  Non.  Decemb.  accenditur,  facit  lunam  in  KaU 
lart.  vigesimam  ociavam  esee,  com  hanc  ratio  ar- 
goroeiiUvigesimamnonam  tuneexisleredoceat.  Luoa 
quoque  hoc  anno  in  Kal.  Mart.  secundutn  epactamm 
seriem  vtgeiima  nooa  esse  debuit,  scd  propter  em* 
bollsmom  vigesima  octava  occurrif,  excepto  bissextlli 
anno.  Si  enim  hoc  anno  bisaextus  fuerit,  tunc  in  Kal. 
Mari.  vige&iina  nona  secundum  licUonem,  ei  secun- 
dum  anni  illius  calculaUoncm,  proveniei.  Qiiae  etiaro 
Februarii  est  luna.  ei  flnitur  sexto  J^ow.  Mart.  trige- 
sima  propier  biisextum,  qui  semper  lunaui  Febniarii 
trigesimain  compuiari  cogiU  Non  autem  transiiorie 
commemorandum  quod  hoc  argumcntum  a  Sepiem- 
ItIo  quidam  incipiant.  Quamvis  enim  i£gypUt  et  Uo- 
roani  diverse  ponant  regulares.  diverseque  annum  iu- 
cipiani,iameneadeui  luna  inveniiur  eiapudiEgypiins 


ia;  ideoque  invoneruni  aocinres  ui  inde  su-     ei  aj^^ud  Romanos,  in  Kal.  Sept>'mb.  et  in  Kalend. 
mereoior  epactae  ad  lunam  invenieodam.  Quou  eoim  ^  omnium  inensium^id  est,  priuio  yEgyptioruni,  et  peo- 
faerit  hnia  iQ  XI  Kalend.  April.,  tot  epacto}  eruni  in     ultimo  Romanorom,  nisi  (antuni  lu  decimo  nono 
ifsoaniio  o  que  Kalend.  Septemb.;  ei  qualiscunque 
epaeu  fuerii  in  Kalend.  Sepi.  mutata,  talis  erit  Inna 


ia  XI  Kalen.  April.  in  sequenU  tempore.  Primo  de» 
rtaaesnraUf  eirenl»  anno^tn  quo  nvUor  simf  epacta  in 
KmI,  Jnmar.  nona  e$t  luna;  secundum  Romanos,  in- 
cboou  If os  ti6t  MiiReroa,  scilicet  luiiae.  (iat^Mt,  scilicei 
regidarilNia.  Tolie  tripnta ,  remanent  qHotuor.  Qoare 
trlginta  t  Quia  ulira  iriginta  noii  ascendit  aitas  lumc. 
Slautem  juxta  hocqnodnos  supra  docuimus  a  Jaoua* 
rio  prittdifiniii  argumenU  sumeremavi«,eodemordine 
lana  In  Kalen.  Deoemb.  sepihno  incurrit,  quae  Juxta  ar- 
Kimeniomsexiotteridebuisseputabatur.  Decemberha- 
Detrefmlares  secundum  Romanoa  ociodecim,  cum  his 
adde  moreRoniaoor.  epacus  xvin,  Uuntsimulxxxvi. 
Abjectls  triglnta,  remauent  sex.  Si  vero  in  ipsis  Kal. 
Beetmb.  sexum  computaveris  lunam,non  occurret 
in  Kalend.  Janoarii  nona,  sed  oclava ;  ideoque  nc- 

Patrol.  XC. 


anno  ubi  saltus  fll.  Illas  eoim  epacus  habeni  JSgvpiU 
in  Kalend.  Seplemb.  quas  Romani  habent  in  Kalend. 
Januar.  Illi  eniin  a  Septembr.  incipiunt  annum,  ibiqtie 
rouiant  epacUs;  ei  nomaui  slmiliter  a  Januario  iu« 
choant  annnni,  et  ibi  rouUnt  epactas,  et  epactas  fachini 
lllam  convenientiani. 

JoAN.  Nov.  ScuoLU.'^  llocantemprmeedeniqHod 
conmumoravinmi  argiumentum.  Hoiiiiro  annaliuui  ira* 
gmentum  lnvenimus  apud  Bedam  circulororo  deeen- 
novenaliuro,  abanno  532  sclotis,  usqoe  ad  1025, 
quem  ipae  (ut  ex  bac  lemporis  raUane  cooslat)  aliius 
repeUU,  et  loiighis  produxit.  Vi^runi  in  exeroplari 
scrioio  qood  deerai,  tum  a  principio  tum  a  flne,  usqoo 
ad  1600  produximus  ex  as;rorom  compnUUobibus , 
ut  posteris  quoque  haec  compuUUo  prodease  queat ; 
atque  ad  postremum  libri  posuimus,  quo  loco  plura 
qu;e  ad  boc  caput  iuteUigenduro  recUus  ▼alent,  vide. 

iS 


m 


BEDiE  VtlNERABILIS  OPEROII  PAUS  I.  -  0IDA8CALICA  GRNUINA. 


596 


ur  trsiUiilcrquc  accipiemtts.  Hoc  aolem  praBccdens  A  neiiiea  eidem  Se|Hembri  rcguhres  V,  Octobri  V» 


quod  commemoravimus  argomenlmii,  ei  nomiullis 
ad  iranscribehdum  jam  dedimus »  ei  in  principiis 
bo]nt  nosirl  opusculi  pracOgendum  cf se  censemos. 
Porro  pracsens  argumenlum  quod  de  luna  Calendarom 
qocreoda  posuimus,  boc  iantum  lococommemorasse 
ei  doculsse  sufBclaL  Nam  cognila  quoia  sii  In  Calen^ 
du  Inna,  facile  e(iam  caeteris  cujusqoe  mensisdlebus 
qoa  sli  aetate,  cantaio  ipso  niense  ei  concurrenlibus 
digiiis,  apparebii.Suntauiem  annl  ires  circuU  docen- 
novenalis,  in  quli^us  idem  argumenium  stabiliiatem 
biii  ieiioris  consenrare  neqiieai :  ocUvus  Yldellcei, 
ondeciinos,  ei  nonus  decimus,  coi  caosam  noiandi 
varta  facii  ac  dispersa  per  annom  embolismorom  In- 
serilo.   Siqoidem  anno  ociavo  luna    Calendarom 


Novembri  VH,  Decenibrl  VUt  ei  ca>im,  ot  supra  nos 

posuimus:quodob  aucioritaiem  iEgypiiorom  ratio« 

nabiliter  prorsus  aguni,  ui  a  qoibos  origo  eompoiandi 

sumptaesiy  horum  qnoqiie   in  compotando  aDoi 

principium  imileiiiur.  Verum  alils  apiius  mulio  ei 

expediiios  videior  oi  compoiailo  omois,  qoaniom 

noo  necessitas  rationis  obslsUli  a  prlnciplo  anni  soi 

etiam  apod  Romaoos  incipiai,  ei  osqoe  ad  ieroilnum 

anni  ratio  atqoe  Iniemeraio  ordine  procurraL 

CAPUT  XXL 

Qum  stf  [eria  in  CalendU, 

Siniile  auiem  hulc  tradoni  argumenium  ad  inve^ 

niendam  diem  Calendarum  promptissiroum,  lu  dun^ 

Uixai,  ui  aliis  utens  regularlbos,  qiiod  in  hocper  epacias 


Malarum  Juxu  ratioiiem  quidem  argumenll  XXVIH  B  facis.iuillofaciesperconcurreiiiessepUmanac^C.Se. 


coropoUior,  sed  propier  erobolismoro,  qui  in  Mariio 
roense  Inseritur,  XXVll  probaiur  exisiere.  Item  in 
Calendas  lulias  juxta  argumentum  XXX  fieri  poiuii 
iona,  sed  propier  adjeciionem  dlei  quem  superfluius 
embortsmi  atiulerat,  flt  XXIX.  liem  anno  XI,  qoU 
luna  embolismi  pridie  Nonas  Decembres  acceiiditor, 
facii  lonam  In  Calendas  Mariias  vigesimam  esse  ei 
ocUvam,  com  hanc  raiio  argomentl  XXIX  iunc  e&i- 
sure  doceai.  Item  anno  XIX,  qiiia  lona  embolisml 
leriio  die  Nonanim  Mariiaroni  inclpli,  cogii  lunam 
in  Calendas  Maias  XXVIII  compuiari  cuin  XXiX  se* 
cundMm  argumenil  calculationom  canatur,  quo  eiiam 
anno  ratio  saltus  lunaris,  dd  quo  io  sequentibos  di- 
cemo9,  tldem  ejosdem  argumenti  Impognai.  Si  eniiu 


plem]  dies.Habetergo  regulareslanuariusH,  Ftbrua* 
rius  VI, Martius  V,  Apriles I,  Maioi  Ul,  Junius  VI. 
lulius  I,  Auguslus  Hll,  Sepiember  VH,  Oclobcr  H, 
November  Y,  December  VU.  Qui  fidclicei  regu^ares 
hoc  specialiier  liidicani,  quoia  sit  feria  per  Calendas, 
00  aouo  quo  sepiem  concurrenies  adscripti  sunl 
dies ;  cacteris  vero  annls  addes  concurrentes  quoi«. 
quot In  pracsenUfiierini adnolati  ad  regulares  roen« 
sium  singulorum,  ei  iudiem  Calendaruni  sine  errore 
semper  invenies.  Hoc  tanium  roemor  esio,  ui  cuin 
imminente  anno  bisseitili  unus  concurrentium  io* 
lerroitundus  eu  dies,  eo  umen  numero  quem  inter- 
missurus  es  in  lamiario  Fcbruarioque  uUris,  ae  in 
Calendis  primum  Martiis  per  illum  qui  circulo  cooii- 


Ipsum  argumenUun  juxia   iEgypiios  a   Septembri  ^  ncior  solis  coropoUre  inclpias.  Com  ergo  diem  Ca- 


mense,  obi  principiom  est  anni  eorom,  liichoaveris, 
necesse  esi  oi  lona  lulii  mensis  eo  anno  XXIX  dies 
ui  nunqiium  aliashabeai,  uno,  vldelicet  raiione  salius» 
aiuisso,  ei  ob  id  lona  Calendarum  Augusiaruin  teriia 
rcJdatur,  qtt.e  juxu  argumenil  regulam  secuoda 
eomputabatur.  Si  vero,  juxU  hoe  qood  nos  supra 
docuimos,  a  lanoario  principiuro  argomenti  somere 
roavls,  eodem  ordine  luiia  In  Calendas  Decembres 
VH  ineorrli,  qois  joxia  argumeniuro  sexu  Oeri  de- 
buisse  puUbaior,  qoia  nimirom  looa  Novembris  mensis 
onaro  aroliiii  diem,  ei  pro  XXX  consoetis  XXIX  so- 
lum  diebns  cogitur  esse  conUnU.  Qux  profecio  om* 
nla  melius  colloquendo  quam  scribendo  doceniur. 


iendarum ,  verbi  graiia,  lanuariarum  quacrero  vts, 
dicis  lanuarius  II,  adde  eoncurrenies  sepiimanae  diea, 
qui  fueruoi  anno  qoo  coropoias,  oipoie  III,  lioni 
qoinqoe,qoinU  feria  inirani  Calendac  lanoariac.  Item 
anno  qoi  sex  habei  cooeorrenies,  some  V  regulares 
moosis  Martii,  adde  eoncurrenies  sex,  lluni  uodedro; 
iolle  sepiem,  remaneoi  qoaioor ;  quarta  leria  sool 
Caleodao  Martiac. 

CAPUT  XXIL 

Ar^meiiliiNi  de  ^HaMel  luna  vel  [eria. 

Est  eiiam  vetiis  argomenium,  non  modo  de  Caleo- 

darom ,  verom  ei  de  qooromlibei  ioter  Calendaa 

dicrom  lona  vel  feria  dignoscenda  reperiom ,  ali- 


Non  aouro  iransiiorie  commemorandom  quod  hoc  «v  quanio  quidero  gravius  ad  discendum,  sed  majoniro 
arguinenluni  a  Septeinbri  quidam  Incipiunt,  po-      iamen  nobis  auclorilate  coniradiiiun ,  alqoe  ideo 

GLOSSi£  ET  SCHOLIA. 


CAPUT   XM. 

Brid.  IUmbs.  GLOs&e.  —  Cofierii  vero  minii  adde% 
eancurrenin^  qaoiqaoi  in  prmi^nli  pterini  annofaii  ad 
regalare»  men^imm  $m§uiorum,  Qaoiqaot^  id  est«  no- 
iiierum  fertae.In  qooia  feriaiioiius  dies,  anie  kalend. 
Apnl.  Sabbaium,  quia  non  semper,  sfd  raro  fti  ui 
luoBOS  dios  aoio  Kalend.  April.  adveniai  io  sabbaio. 
Com  concorrooieoi,  qnero  A^gvpiii  inchoani  a  I  Ka- 
leod.  Marl.  Romanl  Inchoani  dnobos  men.«ibos  aiue, 
Ml  osi,  a  Kalend.  lanoar  ei  Febroar,  conjungenies 
oom  concurrentem  cum  regularibus  lanuarii,  qui  soni 
doo  secondum  Romanos,  ei  cum  regularibus  v  Fe- 
bniar.,qui  soni  v^imiliter  apud  Romanos.  8ed  laiiien 
inemfiito  in  oinni  bissextili  anno  unum  subtrahere 
tz  eo  iiumero,  id  esi,  de  reguiaribus  lanoarii  et  Fe- 


broarii,  et  ionc  eront  Kalend.  apud  eos  sicut  et  apud 
ifgyplios,  in  capite  lanuarii  eiFebruarii,  in  aliis 
vero  non  esi  opus. 

CArUT   XXII. 

Bai».  RsHSS.  GLOSHiB.  —  Qaod  iia  $olum  iine  l«- 
kore  currii  araummium ,  m  numerum  meneium  siiifii- 
hrum  per  htilendas^  ^ona»  et  ldu$  memoriter  decoM- 
ta-e  C0H$ueua$.  Jannariu$  in  Kalend.  umm^  in  /Voo. 
quinquet  ldibu$  iredecim.  Si  forto  quaeris  unde  bi  dies 
procedant,  id  est,  laiiuartus  In  Kalend.  onoro,  f  e- 
broarios  in  Kal.  xxxn,  rtc,  ausB  leqooolor,  dlciio  : 
laooar.  in  Kal.  uiiuin  habei  diem,  qol  eiiam  iv  Noov 
habei ;  Jongo  onuni  ei  quatuor,  ei  eroni  ^mol  qoiu- 
qoe.  /n  Non,  v.  Ilabet  enlm  viii  Idus.  Quioqiie  eC 
ocio,  suffi  slmul  iredeciin.  /»  ldibu$  iredecim.  Ila% 


*  DE  TBMPORUM  RATIONE. 

*i.  «rire  hoc  vel  illo  die  quota  .it  luna,  compou.  dL  est  ZZ  VH  I.I.k  n        .       "!•  ^*  '"  "''*  *>"»»• 

.  princlplo  mensi.  Janoarii  utqoe  in  diem  de  quo  Idus  (icxmi    f^rT«  1'  •"''*"  =  ^*""^'  » 

.nquiris,  et  cuu.  scieris.  adde  a^utem  lunao  qua^  fuit  adde  IX  flun,  riV^MT    '         '*""""'  ^^^^'' 

In  Calendis  Januariis ;  parlire  omnia  per  LIX.  et  si  eie!n^r.T  ^^  ^^^^ '  '*"""'  P"  "^"  «I"i"<I«»«- 

.n.pnu.XXX  remansennt.  toK.  ,^8^0^.  et  qlS  S    .o^  xTx"     '^''''' '  1""«^«^^«^.  remaLl 

superest  Ipsa  est  luna  die|  quam  qua,ris.  Item  sl  yi,  !^t  LTI      '  ""  ^^"" '  '•«"»«»  1«»«» 

«iw  hoc  yel  illo  die  qoota  sit  feria.  co.np»ia  dies  a  usnm    1  ollILT""'?'. """'"  ''"^"^  ••«"•»«•'«! 

Calendi»Ja..uariis  «sque  in  diem  deqoo  inq«lris-  Mr.T.ALI    •           "'""'"    '>"'»<I"»««»'"W  «o.» 

«cum  noyeri,.  adde  feriam.qu»  foit  di.  Clend.rum  L'.^  \JrSuir'''"  ~'^"^' ^ ''"'"^"•«•'^ 

JMuarsarum;    et  si  bissextilis  annus  e«t.  eiiam  rrxrv        •              '    *'"""l"*8'<»  "«''ies    quini 

bi«exU  diemposlquam  transierit  augmentLre  me"  S„I^  *'°'°''"'""*   """""'  *'""'''™'  «^CXXXVI. 

«emo  ;  partire  omnia  per  septem.  Z^rZ-  yTb  „?Sv"m '*•  **"'  •^'''''^"'  *'"'"''"*«'-  "»- 

ne.  diem  .ibi  sepU.nance  q««  ,i,  „bicu.;ue  q«B,is  ^1»*  dicm  I  11"'"''"''^  """'*  """  '^'  *=«*^« 

oiendet.Quod  lu.  «olum  sine  laboie  curril  ,m,  l^Zt^ZT      T''''''^'' ''''*'^'''' '^f<>"> 

«en.„m..i„„n.erummensiumslngulorumrrciL;-  B;1";!*J;'«^^^^^^^^  ««le  requW*.  Si 

Jnnios  iu  Calendas  CLII,  1«  Monas  CLVI  in  M.»        n  ^'a  T".  '""'  "  *""  «<>"»/*'««  non  paittl. 
CLXIII.  '      """"  ^^^'' '"  ""•        0"«<» »»  »•'«> <i"l8  dcse,  vel  bebes  es^  ot .bsque 

J-li.»lnCal.CLXXXU.  In  No..a. CLXXXVID  fa,     ZL^^l^^T*''^'^^'''^'^'^'^"^*^''''^^'' 
1  lo,  CXCVI.  •  "•     '""«««mr  alpbabetu  qua:  in  annali  yidet  libello  Juxu 

Auguslosin  CalendasCCXIII.in  NooasCCXVn  C  f"™'"' J»f ""•'"'»«'".  "W  duo,  luna.  circul.us. 
In  Idus  CCXXV.  '"•     '^^•'^  «in«"<I»»genos  et  noyenos  dies  tcma  teoent 

September  in  Cal.  CCXUIII,  in  Nona.  CCXLVIH.  iutJVem;!  tJTT^lT  ""'""^  '""•  *"  "«« 

i«ido»CCLVI.  ^-^t-yiii,  «i«»««*n>eIhabet.eamdempertotumannom,imlll 

October  in  Cal.  CCLXXIIII.  in  Nonas  CCLXXT  T-  •.  ""'"•T  '"  ^*^  ""''**'  *'•»« «"»»««» "0" 

hiia.,  CCLXXXVIIL  «•"«CCLXXX.  des.n.t.  n.«  forte.  quod  Umen  raro  accldit,  emboli,. 

Noycmber  i„  Cal.  CCCV.  In  Nona»  CCCIX  i„  M„.  "TIL      """  !."^"'**-  ^'^*' «"'»'  •»»«  «e«'o 

CCCXVIL  *-».'"  «0"a»cgaX,inldo,  cycl.decennovenall8,IunaquastriginUdie,babi(ura 

Deeember   in    Calendas  CCCXXXV    in    Nn„«  f*'» '''"^•'"•'••"«'•'"«•^".'MJcandaeitint.terlia 

CaXXXIX.inldo,CCCXLVII  •  '"  •"'.«m.liternudis,  idest,  nullo  puncto «In^uti,, 

8i  ergo  «Mre  »i,,   ,erbi  graiia,  anno  ooo  oer  Ca  T  ""  ?  °f ""  "'"^  "'*"'  '"«^""  '•''••  «»»«"> 

'«"to  Januaria,  m>na  est  luna.  q„;u  sU  Za t  l"w    7  T'.""^  ."""""■«"'•'  *«»  "•''""«'  *»«' 

Cdenda,  Mai.,,  dicito  :  Maln,  I„Su„h!.St  ...    ?'""'"'*  '""''"*"'•  """"••  •«'»(«'  '"  « 
tolle  Calendas    remanenrSx    ^1^^^^     oj  [      ^       ."•  *""'" '^"'*  """"*'  «'»««  «•««"o 

aXIX;   part=«per  LIX,  InqJf^  'l'  S.  L«"^"* !""•.•"•"'*'"•«'"« «"«'^"'«Itult.U.tem. 

«Klecima  es,  1«,,  i„  CalendaTiaia.  TvtJri     ^r       "  "'"""""'"'''^  •~""''"»  •»'»"»••«•. 
,-otae.tIun,inXVCaIend«JolirdilTjS     ^^^^  ""•"'"'•«•.*«'""'-«<««»  P~Tldit  an.i- 

«J  CXXXVB :  adde  IX.  «onl  CXLVI;  partire  pe,  Qm  korU  /ano  „  «, 

I^i^tSJr^crnrX^Vlir"  '""•""••'         ""^""'  ^"»'"«  »rg-entu"."e«,  q„o  luna 
t-ivin.  rcmanent  XXVHI;  y.cesnna  octaya     coju^pie  «laiu  q„ot  horis  loceat  exploretor.  qS 

glossj:  et  sciiolia. 


BEDiE  V£NKfiABlLlS  OPEKUIi  PABS  I.  -  DIDASGALICA  CENUINA. 


400 


eito  priuui  luiiay  inqaioiit,  quatiior  punclos  lucet,  A  quinque;  quiAquies  dooJeni  sezais ;  doodecim  bo- 


adjicitor  hic  noineros  a  seeonda  lona  qootidie  osqoe 
ad  pleniloniani,  detrabitorqoe  debinc  paribos  spa- 
tiii  in  diminotionem.  £t  ideo  si  nosse  vis  luna  se- 
conda  quot  horas  loceat«  moiUplica  per  qoatuor  duo, 
fiont  octo;  partive  per  qoinqoe,  qoia  quinque  puocti 
horam  faciunt ;  qoinqoies  asse  quinqal9,  et  rema' 
nent  tres;  horaro  ergo  et  tres  ponaos  locel  lona  se- 
conda.  Item  rouiyplica  tria  per  quatuor,  fiont  duo- 
dedm;  parthre  per  quinque;  quinqoies  bini  decos, 
et  remanent  duo;  doas  horas  et  totldem  ponctos 
tertia  luna  lucet.  Iiem  ubi  ad  decimam  luoam  per- 
veneris,  multiplica  per  quatuor,fiunt  qoadragiota; 
partire  per  qointam  partem ;  qoinqoies  octoni  qoa- 
drais;  octo  boras  locet  decima  luoa.  Et  ne  argomen- 


ras,  id  est,  noctem  iniegram,  decima  qaiota  luoa 
perluslrat.  Item  si  nosse  vis,  seita  decima  et  sepcima 
dedma,  et  cster»  deinceps  quot  boris  lueeant  loMC, 
recole  per  singulas  qnanto  minus  sini  a  triginta,  et 
inde  conipotandi  crepidinem  strue.  Verbi  g ratia,  si 
nosse  tIs  Tigesima  qoinU  quam  dia  looeat  lona, 
dicito:  Quanto  minus  a  liiginla  patebit,  quia 
quinqoe ;  roultipllca  per  quatuor,  quater  quiniTies ; 
partire  per  qoinque,  quinquies  qoatemlvies ;  qoa* 
tuor  ergo  horis  splendet  vigesima  qointa,  quomodo 
et  qointa  luna.  Et  quidem  hoc  argumeutum  lempore 
aequinoctiali  legitima  fixum  statione  periabitur;  ve- 
rum  longlssimk  in  brnma  noctibof,  vel  iteiu  ;estate 
breTissimis,qoaromaliasduodeciin  horarom  spatiom 


tttm  dobiom  fore  arbitreris,  tene  quindedm,  in-  B  longe  iranscendere,  al*as  nequaqiiam  ad  hoc  pertici- 
quiunt,  et  obl  peniox  Iima  candet  ezqoire;  multi-  gere  posse  constat,  qua  raiionc  knam  duodecim  ho« 
plica  per  qoatuor,  fiunt  sexaginta,    partire  per     ntslucere  credamus  ntsi  forte  putamus  non  aeqoi* 

GLOSSiC  ET  SCnOLIA. 


^m.  PmrHre  per  qttintam  parUm.  Quinquiez  octoni^ 
qttodraii^  octo  horit  tucet  dieima  luna.  Non  de  aequi- 
noctialibtts  horis  dixit,  sed  de  arhficialibus.  Hujus 
argumentl  glossa  jam  superius  scripta,  cujus  iaitium 
est : «  Si  vis  scire  quot  punctis  vel  boris  luceat  luna, 
primom  considera  utnim  in  aogmento  sit  an  in  de- 


trimenio  -,  •  el  qoiD  sic  finitor :  illnd  tC!St|Nis  uyeda- 
nium  dicitur. 

Vetcs  GoiiHF.ifT4iiius.  —  Ilujus  Dagins  qoatnor 
sunt  figiir»  :  prima,  qo;e  est  roiuncUi,  lndicat  qool 
punctis  luceat  luna ;  et  qoia  lona  a  sole  lumeo  acd- 
pit,  et  semper  prima  luna,  occidenie  sole  oriiur. 


Quot  jmnctU  luceat  htna. 


In  seconda  llgura  iiem  rotonda,  duodecim  signa 
oxterios  qoasi  in  zodiaco  crdinantor.  Gomque  per 


cmpi,  etqool  formas  a  prima  o^oead  decimrai 
qiiintam  habeat,  Graeds  nominibossobnotaTi  :  qtne 


stngiilos  menses  singulorum  signorum  teneat  nri-     deflciendo  ilerat,  quoniam  eisdem  momentis  deflctl, 
mordia,  excmpli  gratia  ab  ono  eorom,  id  est,  Anete     quibus  cresdt*  qood  designant  statea  Imm  aob  ii* 


Ml  DC  TBMPORUM  RAT(OMB«  408 

MctMlcs  horas  itiUeUigentias,  sed  singnUis  quasque  A  in  daodecini  pariiodas»  qaas  horas  vocilemiis»  «qn 
aocicft  pro  aos  meiisttra  longiiudioiSy  aut  breTitaits     distributione  liiidendas. 

GLOSSifi  ET  SGHOLIA. 

nis deserl|ilae.  Slcque  fit  ot  semper  appareat  roenoi-     Septentrionero,  panselenos  TersusOrlenteui,  dicholo- 
m  ▼enss  Oceidentcin,  diciiotoroos  superior  vcrsus     rocs  inrerior  versus  mendieiB. 


BiBiiiqoe  CLsxi  pariibus,  id  est,  ctiijcx  diebus 
donfiUir  a  sole»  qood  derooostral  tertia  ttgura  in- 
ferior,  parte  alteralongior;  naro  a  priina  paulatiiu 
iit  fmmbm  orogressa,  clixi  pariibus  15  e  regione 
1«MB  deteminai.  Talique  roodo  U  el  15  et  retiqns 
eanmie  raUqvis  eoneordani,  nl  landero  i9  ui  par 
tibeta  fole  ^tet,  sicul  et  prima.  TotiosTero  luna- 
risdrcntU»  swnnM  deprebenditur  In  cccli,  quod  j 
Meai  aii«i  ordo  denotatt  iieet  desii  luna  trige- 


IWsadosieiabeMsoli 

IN 

n 

iimi 

ill 

IIXVI 

IV 

XLV.II 

V 

LX 

ti 

LIIII 

vn 

f.XIIIIII 

▼w 

XCVI 

n 

CVIfl 

X 

cxx 

XI 

CXIXII 

XII 

ciLnii 

xtn 

CLVI 

XIV 

CLIVOt 

XV 

CI.IIX 

XVI 

GIGII 

XVII  cciin 

XVIil  cciivi 

XIX  eciivui 

XX  CCIL 
XXi  CCLII 
XXil  CGLIIIII 
XXIii  COLXIVI 

I  XXIV  CCLXIIVIU 

XXV  ccc 

XXVI  Gccm 

XXVil  CCGXIIIII 

XXVIII  ccciiivi 

XXIX  CGCiLviit  Totlat  ili- 

neris  soppotatio. 
In  qoarla  Sgura»  ubl  prseparaiio  bissextl  eolligi- 
gitnr»  ioperias  anni  prsscribuaiar.  Primus  sciUcei  a 
bisseito ,  secandui»  teriiiis  et  qoarius.  Contra  quos 
singoios  saai  xii  bor»  deorsam  positae»  quibiis  si^ 
gnaior  qoa  earnm  ingredlaior  sol  signom  anieposi- 
tiim«  eo  vldelieelKalendariOv  qood  sopponitur  uni- 
cuique  siguo.  Peoiqne  bora  noctis  ariibroetico 
nempe  (l«2«5),  diei  borae  scbolasiieo  quero  votani 
nomm  (It  V»  X)  noiantor  :  et  qoUius  tria  puada 
desuper  suntt  ipsios  borasiertlo  poneto  msignam 
notai  solis  iagressuSt  quibus  nibil  inchoante  bora  s)r 
I  iniroili.  Trlginta  naincrom  pcr  x  liiteraro  hoc 


m  BBDiE  vmRABlLCS  OPEBUII  PABS  I.  -  DIOASGALICA  Ge^dlNA.  404 

CAPUT  XXV.  A  inu(aik>ne  fltbrorum,  yel  nubium  posse  aliorsum 

QuMtido  vel  quare  Ima  vel  prona,  wH  sufiM»  tiel         qoam  fiaerat  conYfrli,  et  eam  quasi  futarae  meta 

vtdeainr  erecHu  tempe$Ulis  aliqoaoto  altius  oornu,  quam  naturae  ordo 

Santqui,  aurasexplorareconati^dicaniluaam  no-     pose^ai  aiiollere?  Maxime  cum  nou  omnibus  In 

vaan,  qootles  supino  comu  otroque  Tidealur,  tem-     terris  idem  fluctuantium  po^it  existere  flaios  aura- 

pestuosnm  mensem :  quoties  erecio  lioo,  serenum     Tum,  lonia  autero  status  idero,  eademque  sit  pro  Ta- 

portendere.  Qaod  lonfe  aliter  esse  naluralis  ratio     riante  solis  digressu  conversio.  Diciint  esim  eam, 

prodil.  Qoid  eaim?  numquld  credibile  est  lunas  sta-     sicut  et  beatua  Augiistinus  in  expositione  psalmi  de- 

lum,  qui  Gxus  in  «ihere  permaiiet,  pro  subjacentium     cimi  docet,  non  habere  lumen  propriom,  sed  a  sole 

GLOSSifi  £T  SCHOLIA. 
modo  (x)  eCDgtata,  singuHsJioris  siibjeei,  ei  adulll-     diebus,  et  xs  boris ,  in  unoquoque  signo  sol  hhh 
«om  18»  qifOAtam  ab  bora  qua  ingreditur   xxx      ratur. 

raifiFARATIO  BISSEXTI.  rRUiOSAailim.     aECOICaOSAflRllS.     TERTIUS  ANNOS.     0C/AaTUS4NlfV8.  aoa.E. 


Ariea. 

XV  Kalendi  April. 

1 

XXX 

7 

XXX 

I 

XXX 

VII 

XXX 

Xi. 

Tanrus. 

XT  Kalend.  Mali. 

» • 

ti 

XXX 

• 

V 

XXX 

XI 

XXX 

5* 

XXX 

x$. 

CcioinL 

XTi  Kalend.  Junii. 

X 

XXX 

« 

XXX 

10 

XXX 

Jlll 

XXX 

x$. 

Cancer. 

sf  Kalend.  Julii. 

VUI 

XXX 

li 

XXX 

VIII 

XXX 

i' 

XXX 

x$. 

Lco. 

XTi  Kalend.  August. 

VII 

XXX 

1 

XXX 

7 

XXX 

1 

XXX 

xs. 

Virgo. 

XTi  Kalend.  Seplemb. 

5 

XXX 

ii 

XXX 

V 

XXX 

XI 

XXX 

x$. 

Ubra. 

xTi  Kalend.  Octob. 

iin 

XXX 

X 

XXX 

A 

XXX 

10 

XXX 

«f. 

Scorpioa. 

xTiKileud.  NoTcmb. 

s 

9XX 

• 

8 

XXX 

li 

xxx 

VIII 

XXX 

x$. 

SagitUriua. 

XTi  Kalend.  Deccmb. 

1 

XXX 

VIII 

XXX 

1 

XXX 

7 

XXX 

x$. 

Capricornus 

.  XTii  Kalend.  ian. 

XI 

XXX 

5 

XXX 

11 

XXX 

V 

XXX 

xs. 

Aquarius. 

xTii  Kalend.  Febr. 

10 

XXX 

lUI 

XXX 

X 

XXX 

4 

XXX 

x$. 

Piiices. 

XT  Kalend.  Mart. 

VIII 

XXX 

ll' 

XXX 

• 

8 

XXX 

li 

XXX 

x$. 

Ilinc  fit  bissexii  dies. 


VI 


XXX 


VI 


XXX 


VI 


XXX 


VI 


XXX 


CAPOT  XXT. 

BaiB.  Rames.  Glossjs.  —  Lunam  non  luinui  nec 
crpscere  dicunt,  sed  a  sole  ilhMraiam  a  parie  quam 
babet  ad  cum ,  paulaim  Tel  ab  eo  recedendo,  Tel  ei 
propinquaiido,  nobis  candidam  partem  rcTolTere  Tel 
atram.  Et  die  quidem  cresceiite  supinam  cernl  no  - 
vam  lonam,  utpuia  superiorem  soli,  et  ad  aqoilonia 
subenntem ;  decrescente  fero  ^reclam  et  dejectam 
in  austros,  plenam  autem  soli  semper  adTorsam.  Su« 
biimem,  humili  sole,  bumilemque  sttbliini.  Quam  lii- 
cere  dodrantes  seinuncias  horaruin  a  secunda  adji- 
cieniem  us<|ue  ad  plenom  orbem,  dclrahentemqoe 
in  diminutionem.  Intra  iredecim  autem  partea  solis 
semper  occnltam  esse ;  novissimain  vero  noTamqoe 
lunam»  eadem  die  vel  nocte,  nullo  alio  in  8tn)o  quam 
Ariete  conspici.  Si  in  accenslone  erecla  luerii »  ia 
matutino  exortu  supina  apparebil.  Itero  si  in  accen- 
aio  .e  supina  in  modum  navis  ruerit  visa,  in  matalino 
exorlu  erecta  cerneiur.  Habet  ergo  trea  statos:  id  e^t, 
supina,  erccta,  prona,  aliquando  videtur.  iMnom  no;t 
miiiHi  nec  cre$cere  dicuntt  scilicet  sapieutcs,  sed  sem- 
per  in  una  parte  plena  cst.  Luna,  Martiaiioattesiante, 
iion  per  seipsam ,  sed  a  sole  illuminatur,  sicut  spe- 
culuni  nihil  splendoris  neque  tmaginis  a  seipao  babet, 
aceipit  tamen  lomen  ei  iimiginem  per  res  sibi  extrin- 
secus  opposiias.  Quando  autem  ipsa  luna  a  sole  re- 
cedit,  illustratur  a  sole  paulatim «  ei  tunc  dicitur 
crescere ;  quando  vero  ei  appropioqoai  post  de- 
cimam  qoinum  lunam,  obscurator  paolaiim,  tlonec 
lola  obnubiletur  vicinitate  solis ,  et  tune  dicitur 
roinui,  cum  tamen  in  suo  corpore  nonquam  mlouaior, 
nunquam  crescat.  ///«isiraiam scilicet  essedicunt/id 
esi,  tlluminatam.  Ad  eum  (solem),  id  est,  coniraeuin 
versam,  vel  ab  #•  (sole)  recedendo^  scilicet  parlem  can» 
didam,  vei  ei  propinquandOf  scilicet  partem  airam^  id 


G  cst,  nlgram,  no^if  revolvere^  scilicet  dicunt.  In  quan- 
tum  enim  propinquatur  soli,  in  tantum  aufertur  nobis 
lumen  illius.  £l,  scilicei  dicunt,  die  creuenUf  id  esi, 
dum  crescit  dies.  QuiRritur  cur  crescente  die  luna 
nova  supina  videatur,  decrescente  aotein  die  nnn  pro- 
na»  sed  erecia,  ciini  debuerat  sicut  supina  in  lucis  in* 
cremeniOtSicprona  in  detrimenlo  apparert*.  lia  lameii 
solvitur.  Crescenie  die  naturaliter  superior  est  luna 
aole,  ei  propteroa  ipse  sol  superiorem  lanani  supra 
se  positam  illuminalv  et  supiiiam  eflicit ;  dum  auiem 
diea  decrescil,  naiorali  positione  ejiisdero  aliitodinis 
sol  ei  nova  luna  esse  deprebenduntur,  ac  per  hoc  non 
infra  se  positaro  lunaro  accendit,  sed  ex  latere  sno 
posiiam,  ei  propierea  eam  racit  ereciam.  Cemi  (a 
nobis)  Rowmt,  idest,  primam  lunam,  uipotesuperioreoi 
aoli.  Hoc  noo  raiione  xonarum,  sed  raiioue  signileri^ 
deprehendiiur.  Quando  sol  Anstrales  circoloa,  qui 
-.  sunt  inferiores ,  circuit  iempore  hiemali ,  luiic  lona 
^  Sepientrionales  circuloa,  qui  alUorea  sunt,  peragit,  el 
lunc  altior  esi  sole,  ideo  aupina  esi«  comua  sur»uni 
habens  in  rooduiti  navis,  quia  videlicei  ab  ioferiore 
stti  parte,  qua  solcro  respicitt  accendiiur.  Rursiia 
mlgrante  sole  Septenlrionales  circolus,  luna  pciii 
Australes ;  et  qoia  iuferior  iwic  sole  esl,  a  soperiore 
sui  parte  qua  aolero  respicil,  illuminatur,  obversa 
habens  terrJB  coroua  prona ,  ei  ad  Aqiiilonares  rir- 
culos.  Verbi  gratia  :.  uuodecimo  Kal.  April.  adhuc 
dies  crescont.  Si  fuerit  in  Arieie  luna  accent^a,  siailin 
in  Taurum  cito  tr..nsiens,  erit  quasi  sol  superior 
quanium  ad  sifniferum.  Sii^eiml«m.  id  eai,  aacendeii* 
iem,  acilicet  illaro  lonam.  Decre^ctnfe^  stilioet  dle, 
erecUm^^  sciilcet  dicunt,  ex  laiere.  £f  dejeckim^  id 
est  liumilem,  in  Aiiilrei,  14  ^ai,  in  meridiem.  PtenMm^ 
scilicet  dicuni  hmain.  Soli  ad$er$am.  id  esi,  e  re» 
giune  |>ositam,  id  est,  contra  solero.  SK^Iimeiiit  sei* 


\ 


405  DE'TEM1H>R0M  RATIONE.  406 

UhttirarL  Sed  quando  cum  illo  esl,  etin  pariem  ad  A  tesatcenderit,  neeesM  etl  luna,  qwt  eo  ternpore  na 


BOi  habere»  qoa  non  iUuttraiur,  el  ideo  nihil  in  ea 
l8oi8  tideri ;  cum  aotem  incipil  ab  illo  rocedere,  il« 
lutlrari  ab  ea  etlam  parte  quam  habei  ad  ierram«  ei 
«leceseario  inci^pere  a  comibut,  donec  iial  qnindeci* 
wa  contra  tolem.  Tunc  enim  sole  occidente  orilur, 
M  quitquit  occidenlem  solem  observaveril,  cum  eum 
ettpeilt  non  videre,  conversus  ad  orienlem  lunam 
turgere  vide al,  atque  inde  ex  alia  parie,  cum  ei  cce- 
perH  f  ropinqoare,  illam  partem  ad  nos  cooTenere« 
qoa  non  illostratur,  doncc  ad  comua  redeat,  atque 
inde  omnino  non  appareat,  quia  tunc  illa  pars  qux 
illoslratiir  snrtum  esl  ad  ccelum,  ad  lerram  autem  illa 
quam  radiare  tol  non  potesl.  Cum  ergo  die  crcscen- 
le  tol  a  merldianit  plagis  ad  borealet  paulaiiro  par- 


la  ast^  oclori  traosltu  solea  ad  borealia  signa  pra- 
carrat ;  alque  ideo  cum  nova  posi  occatum  solis  vi- 
detur,  quae  ad  septenlrionem  soltris  occasus  occasu- 
ra  etl,  nimirum  non  juita,  ted  supra  solem  siu  est, 
quo  inferiora  e jus  illuslrante»  equalia  pene  comua 
proiendere  ei  inslar  navis  supina  ire  videiur.  At  re- 
verso  pott  solttilium  aistivum  ad  inferiora  et  austra* 
lia  cursu  solis,  luna  quoque  il-is  nata  roensibos,  ad 
inreriora  cursom  tendai  necesse  esl ,  unde  lit  ut  qua 
ad  australero  partem  solis,  qui  occidtfrai,  occasura 
esl,  absque  ulla  dubietate  cum  primo  post  occasmn 
soiis  apparet,  non  jam  supra  illum,  sed  juxta  illum 
ad  meridiem  posila  videatnr.  Aique  ideo  aquilonalia 
ejut  latera  tole  aspeclanle  cernuntur  erecta  progre- 


GLOSSifi  ET  SGIIOLIA. 


licel  lunam  in  Aquilone.  Uumili  so/f,  scilicei  in 
Auslroii.  tfami/fm^^, scilicel  lunam;  $ubl>mi,  scilicel 
ftolf.  Quum^  tcilicel  lunani,  dicmil  dodrante»  se- 
nuncioi.  Quid  til  dodrans,  semonciae ,  jam  superiut 
verissime  esl  exposiuin.  Mjidentem.  scilicet  rpsas 
dodrantet  semundas  o  acunda  luna.  Ideo  dicit  a  $$- 
eundm  btnM,  qoia  prima  luna  in  coiiu  solis  fit.  U$que 
md  pUnum  orbem^  id  est,  ad  decimam  qulnum.  7n(ra 
tredeam,  scilic^t  dicont,  pnru$i  id  est,  diet.  Tredecim 
iiuotidie  transit  in  zodiaco,  sed  anlequam  extra  ire- 
flecim  partes  pervenial  non  vidttur.  Unaquai^ue 
bora  continel  m  se  quadraginta  iromenla.  De  illis 
qoadraginta  momeniis,  accipe  triginta,  quia  dodrans 
etl,  el  dimitie  deceni,  qnia  qnadrans  est.  Iterum  di* 
vide  iila  quadraginta  momenla  per  duodecim,  ul  indo 
inveDiat  pr»scriptas»emuncias.  Dodraniem  enim  in* 
tellezitlide  prima  divisione  quaterna,  quxquadra* 
ginta  momenla  per  dnodecim  ter  divisa,  liunt  triginta 
§ex,  el  qoatuor  remanent.  Eductis  ex  duodecim,  ter 
tria  momenta  acdpe,  quia  duodecinia  pars  illorum 
est,  el  de  quatuor  quae  remanseruni  recipe  tertiam 
pMlem  uoius  momenti.  Si  eniin  ad  unum  duxeris 
ihsodeclmam  partem  illorum  quaJraginla  momen* 
torom,  Iria  momenla  liunl  inde,  ei  tcrtia  pars  oiiius 
monientl,  quod  esl  una  uncia,  quia  duodecima  part 
Hliot  nuroeri  quadra|enirii  ebi.  Iierum  divide  iilam 
undam  p«  medium,  quod  unum  momentum  el  di- 
midium,  el  sexians,  id  est.  sexta  part  unius  mo- 
menli.  H»c  est  semuncia,  de  qua  dixil,  dodrantit 
oerooDciat  augei  luna  qn<lidie  vel  minuit.  Semper 
occuHam  e$u,  id  est,  lunc  non  apparel  luna,  quando 
vicina  etl  toli  infra  paries  ireJecim,  boc  est  infra 
iilud  tpalium ,  quod  agil  soi  diebus  tredecim. 

Ai  mox  ut  in  deeimam  auinlam  partem  fuerit  emsrtap 
widni  ineifiL  In  boc  loco  duplex  tensns  fieri  poiest. 
Nam  qood  dixit,  inlra  Iredecim  autem  partes  solis 
wemptf  occoltam  esse,  potesi  slc  intelligi,  ot  nova 
laoa  nonquam  apparere  possit,  antequam  Iredecim 
pariet  vd  a  sole  recedat,  vel  etiam  ex  alio  latere  na- 
Uva  toli  appropioquel.  Intra  Iredecim  ergo  parlet 
tolit,  dum  iona  nova  niorala  fuerit,  in  nullo  signo 

rrebil,  excepio  Ariele.  Mox  auiem  ut  longius  a 
recesserit,  terris  apparebiu  NuUoalio  in  ^igno^ld 
e»lt  in  nollo  signo,  nisi  tan;um  in  ariete.  Mane  anto 
toleA  allima  iuna  apparere  polest,  et  in  eadem  die 
poti  occasum  solis  nova  apparere.  Contpici ,  scilicel 
qnamvis  til  in  aliit,  tamen  non  videtur,  quia  ali- 

2aoiiet  evenit  ul  trigesiina  luna,  vel  vigesima  nona 
jpparent  in  Orienle  primo  initiodiei,  et  peragens 
cwtom  sunm,  ac  soli  tardius  incedenti  appropinqnans 
aecttidalur  ab  eo  media  vel  ouacunque  nora  diei,  el 
ipto  die  vespere  appareal  in  Ocddeiite. 

Quid  enim  f  Nunquid  credibite  e$t  tunm  $tatum,  qni 
fbaie  in  mtkere  pennanet^  pro  eubjaceniium  mutalione 
fleibrorum  vf /  nH^mnt,  po$$e  atiorsum  quam  fuerat  con 
ofrlif  Cor  lixos,  cum  til  uiia  planelarum  septeon  ?  Sed 


B  fixa  dicitur  natnra  immobilis ,  ac  per  boc  ventorum 
vi  oon  valel  turbarl,  quippe  cuin  non  in  aere  tli,  sed 
in  »there :  in  aelhere  eoim  nulla  est  tempestas. 

Lunam  per  alios  ortus  et  occa&us,  alt  niginot,  ne- 
cesse  6sl  moveri,  non  slare ;  idque  raciliiis  est  qoam 
de  sole  licet  inielliaere  :  quj>  cum  a  sole  acdpial  lo* 
men,  el  ila  nobis  Tiiccre  videalnr,  non  etl  dubium 
eam  moveri  potius  quam  slare.  Terris  autem  vicina 
luna ,  breviof i  orbe  convertitur,  et  iter  quod  sol  in 
CCCLIV  diebus  el  sex  boris  peragii,  isu  per  viginti 
sepiem  dies  el  oclo  horas  percurrit.  Cum  autem  in- 
cipit  ab  illo  recedere,  illustrari  ab  ea  etiani  parto 
quam  babet  ad  terram,  et  necessario  incipere  a  cor- 
nibot ,  donec  liat  1 5  'conlra  tolem ,  tuiic  enim  sole 
occidetite  oriiur.  Prima  luiia  apparet  solummodo 
vespere  in  Occidente ,  sole  descendeiite  ad  inferiora. 
Qoamvis  eoiro  in  omnibus  pariibus  cceli  fiat  sepo 

r  prima  in  Oriente,  el  meridie,  el  in  aliis  locis,  lameii 
non  videtur  iieqiie  compulaiur  prima,  nisi  in  Occi- 
dente,  propter  splendorem  solis,  et  prppter  primam 
conditlonem,  quia  aliis  in  locissimnl  sunl  super  ler- 
ram.  Plena  aulem  vespere  in  Orienlei  el  roane  in 
Occidente  necessario  videlur,  quia  plena  in  sex  signit 
temper  distat  a  sole ,  el  pleoa  luna  fit  noete  tuper 
lerraro,  et  die  tub  terra.  Prima  autem  fit  nocte  cnm 
sole  sub  lerra,  et  die  cuni  sole  siipra  lerram.  Corpus 
solis  iriplo  quaotitalem  Iun%  superare  diconl  pbilo- 
sopbi ;  lunaiii  vero  Iriplo  majoreiii  lerra.  Qood  aulem 
squalis  uniusque  magniludinis  luaa  com  sole  cemi-^ 
lur,  ex  eo  iieri  scirooa,  ouod  ilie  roullo  ionginquior  a 
terris  alque  altior  qoaro  luna  incedal,  ideoque  roagni- 
ludo  cjus  qiianta  sil,  neouaquam  a  nobis  qul  In  lerrls 
degimus  v;ileal  dignosci.  Omiiia  eniro  longins  posita 
toient  tn^eviora  viden.  Atque  ideo  cum  nova  p>isl 
occasom  solis  videtur,  ouae  ad  Septeniriouem  solaris 
occasus  occasura  ett,  nimiium  non  juxla,  ted  tupra 
solt  m  siu  etl.  Tria  toni  ^enera  incensionis  iunm  : 

D  subiitcensio,  media  iiicensio,  superit)cenfio*  Sub- 
incensio  est,  quando  luiia  desubtus  accenditur  a 
sole  per  sexaginia  dles,  et  viginti  horas,  circa  unde- 
cimuin  diem  Kalendarom  Januariarum,  quia  lonc 
iuna  altior  esi  quam  sol.  Media  incensio  esi,quaiido 
luna  a  »oIe  accenditur,  asqualiter  per  Iriginta  dies 
et  deceiH  bora<,  circa  undecimum  diem  Kalendaruin 
Octobriuin,  quia  tunc  aeqoales  kuuI  ^oI  et  luna  in  alti- 
tudine.  Superincensio  est,  quan  lo  luna  desut.er  ac- 
cendiiur,  per  sexaginU  dies  et  viginli  boras,  circa 
undeciiiiuffl  dieni  Kalendamm  Juliarum,  quia  tnnc 
allior  Cbt  quam  luiia. 

Illud  certe  manireslum  esl,  el  cuivis  adverienti 
facile  cognitu  est  quod  luna  non  augeatur  ad  oculot 
noslros,  nisi  a  sole  recedendo ;  neque  miiiualur,  nisi 
ad  soltm  ex  parte  alia  appropinquando.  Ab  illo  ergo 
accipil  lumen,  el  cum  sub  illo  est,  semper  exigua  esi ; 
cum  vero  ab  lllo  lon^ius  abscesseril,  fit  ampla,  suo.|im 
ambi.u  plena.  Si  cnim  suo  lomiue  utereiur,  necessc 


M7 


BEDiE  VENGRABILIS  OPERUM  PARS  I.  -^-  DIDASCALICA  GGNUINA. 


408 


dl ;  scmper  eniin  lona  aversii  a  sole  eornibas,  roiun-  A 
dam  sai  partero  pandit  ad  illum,  cnjos  raiionis  ordi- 
»e  agitur,  ut  quo  dies  longior,  eo  sit  nova  Inna  ex- 
cebior ;  et  quo  brevior  atque  ad  meridiem  decliTior 
<*at  dies»  eo  dejeciior  nova  luna  cematur.  Et  inde 
valgi  crevit  opinio  lunam,  cum  gupina  et  celsior  in- 
cedit,  turbines  teropestatum ;  curo  vero  erecta,  et  in 

GLOSS.E  ET 
erat  aemper  eam  esse  8equ:«lem,  nec  die  trigesima 
exilem  fieri.  Et  si  suo  lumine  uieretur,  hujns  nun- 
qnam  eclipsis  fieret.  Cseterum  qnantum  ad  intelle- 
ctum  perimet  myslicum ,  luna  hujus  mundi  speciem 
leiict»  quia  sicut  ista  menstruis  completionibui  de- 
licit,  ita  mundos  ad  compleiionem  teniporiim  cur- 
rens,  quoiidianis  defectibus  cadil.  Luoa  vero,  in  sacro 
eloqulo,  hnmame  Iragilitatis  defectum  Fignilicat:qnse 
durn  menslruis  boris  crescit,  nostre  calamitat  s  muta- 
bilitatem  expriniit,  qui  crescimus  nascendo,  decres- 
cimus  moriendo,  augemur  in  prosperis,  niinuimMrin 
adversis.  Nonnunquam  vero  eadem  Inna  etiam  Ec- 
clesia  accipitur,  pro  eo  quod  sicut  ista  a  sole,  sic 
Ecctesia  a  Christo  il!umin:»tur.  Sicut  enim  luna  dcflcit 
atque  crescit,  ita  Ecclesia  defectus  babet  et  ortus. 
Frequenter  enim  dcfectibu^  suis  crevil,  et  his  meruit 
ampliari,  dum  persecuiioi  ibus  minuilur,  etconfes- 
aoruni  martyrio  coronatur.  item  sicut  luna  latga  e.«t 
roris,  et  dux  bnmentiam  substantiarum,  iu  Ecclesia  B 
baptismi  et  pnedicationiim  imbribus  irrigatur.  Et 
qoemadmodum  luna  crescente  crescunt  et  orones 


austros  dejeetior,  tranquillitatem  designare,  qob  ii 
uimirom  autus  esi  anni  verteatla«  aC  aex  mmiUbm^ 
quibus  decrescit  dies*  molto  clementlor  sil  aeria  mo« 
tusy  quam  reliqais  sex.  Eadem  ralio  est  etiam  Iom 
decresceoiist  quare  matotino  iii  exortu  oodc  ereeta, 
nunc  supina  appareat.  Gadem  cor  interdiu  saepe  pro- 
na  procedat,  iiimirum  solls  eam  radils  auperiure  es 
SCHOLIA. 

froctng,  atque  ea  minnente  mlnuuntur,  non  aliter  in- 
lelligimus  et  Ecclesiam ,  in  cujus  increniento  profi« 
cimus  cnm  ipsa  :  cuin  vero  perseculioncm  patitur  el 
miiuitnr,  ct  nos  cum  iila  patiniur  et  ininuimar.  Item 
sicut  luna  septem  formas  babet,  sic  lot  nierilonim 
gralias  Ecrlesia.  Eodem  coostat  nomero  etlam  Hisrri* 
butio  charlsmatum  qua^  per  Spiritum  sancium  totioa 
Ecclesiae  fidelibiis  conreruntur.  Seplima  autem  el 
semis,  et  vigesima  secunda  et  semis,  in  sui  orbe  me« 
dia  esl,  caeter»  vcro  proportionales  sunt.  Ambrosius» 
In  libro  Hexameron  :  Nainque  luna  luminis  immihu- 
tionem  habei,  non  corporis,  qosndo  per  vices  men* 
stroas  deponere  vitletor  siiinn  lamefi,  ut  mutoelar  a 
sole :  quod  facile  puro  aere  aiqne  perspicoo,  qaamlo 
Dulla  eum  obducta  nubila  calignntein  Cacil,  colligi  po- 
test.  Orbis  enim  inleger  manet  lunx,  eisi  non  i»imi- 
liter  totus  ul  pars  ejus  effiilg<*at.  El  quaiis  videri  solel 
cum  ptenus  est  laminis,  t«lis  esl  magniiudine  semper, 
umbram  quamdam  lumine  suo  viduatusapparet;  el  indi 
cornua  ejus  rerulgenl,  quia  corpus  esl,  in  orl>em  dif- 
fundilnr,  et  vetut  delicieote  portionis  luoo  insiiHiaiiir. 


neaiDiEs. 


SEPTENTBIO. 


Dmdfte  nmlii  pAiiotopAomm  iotm  abesie  a  luna 
nniefBi^nli  partei,  qiumtat  lunm  tps^m  a  terra  pro- 
Merunl.  P^ihagcras  sagacissimus  Gixcorum  philo* 


sophns,  spaiioin  quo  disiat  omlum  a  terr  a,  jeomftrtei 
mensora  collef<it,  dicens  :  A  terra  ad  lunam  epmtimm 
e$$e  cxxvi  miUU  flodiorvm,  a  loaa  ad  eoiem  duj^iim^ 


409  DE  TeMPORUM  RATIONC.  410 

teeo  tmgeiilftQi*  Non  «rgo  loii»  coiiver»io,  qii»  ni-  A  gus,  sed  XII  est  partibus  latiis ;  hanim  daai  tantuni 


InnliB  eat  et  ffta,  potest  foturi  niensla  porlendero 
ittloni.  Sed  qui  curioai  suiit  hujusmodi  rerumy  colo- 
fit^  ejns,  fd  solis»  vel  coeli  Ipsliis,  aot  steUarum» 
siTe  mihhNii  muuiione,  vel  aliis  quibuslibei  ludiciis 
«pe,  tUtum  aerii  qui  sit  Inturus  exploranu  Denique 
hmam  qoarun,  si  pura  fuerit,  neque  obtusis  comi» 
boe,  tfare  rellquit  diebns  usque  ad  exaclum  mensem 
littclon  sereniutis  eiistimant,  et  cgetera  talia. 
CAPOT  XXVI. 

QtmrM^ne  bmM  cum  iit  iiiu  infemr^  iuperior  iole 

Mliquoliei  ndeatur. 

Hec  mirari  opus  est,  cum  luoam  per  Australia 

aifna  curreiitem,  mulio  Inferius  ae  Ticiiiius  terrae 

solem,  cum  iisden  moratur  in  partibusy  cir- 


meitias  sol,  luna  omnes  perTagari  consoevit.  Qus 
cum  Attstrales  illius  devenil  in  locos»  aliquanto  bo- 
inilior  byberoo  fole  apparel,  non  solum  quia  vlcloior 
esC  terrae,  sed  eiiam  quia  quinque  fere  panibus  ali' 
quoties,  siTe  etiam  sex  solaris  cursos  termiuos  iti 
mertdiem  iranslit ;  et  quanto  amplius  interiora  Au- 
stri  penetrar,  Unio  dejeciior  nostris,  qui  eam  ab 
Aquilone  specolamur,  paUt  obtutlbus.  At  cum  sol- 
siliiali  gradilur  in  circulo,  aliquanto  sxpe  elatior 
sole  videtnr  aestivot  quia  com  propinqoior  sit  terra 
quam  sol,  quinqoe  etiam  vel  sex  partibus  aliquando 
solis  terminos  ad  Aquilonem  transceodit,  et  idcirco 
Dostrii  obtutibos,  qoi  in  terra  positi  utrumque  sidus 
de  inferioribus  aspecUmus,  Unio  cminentior  coeli 
coire  viderimui,  qola  videlicei  mullo  Inferius  non  ^  culmina  peure  videtur  quanto  magis  boreales  sese 


solo»  sole»  sed  et  Venere  ac  Mercurio,  qvan  infimae 
ilolian»  sont,  looa  in  coofinlo  aeris  hojos  toriwlen- 
U  ei  pori  decnrrit  «tberis.  I^lqoe  et  molil  pblloBO« 
pboron  solen  abease  a  hma  ondevlgintl  partes» 
qoonlas  lonam  ipsam  a  terra  prodideront.  Pythago- 
rao  vero,  vir  saf^cb  animi,  a  lerra  a.l  lunamCXXVI 
milHa  stadioron  esse  coUegit^  ad  solem  ab  ea  do* 
plom,  inde  ad  dnodechn  signa  triplicaturo.  Scd  me- 
riio  quacrere  ac  mirari  sollicitas  quisque  potest  qua- 
re  Ima  in  solstitiali  circulo  decurreiis,  Unto  altlor 
sestivo  sole  currere,  quanto  breviores  videatur  facere 
■mbras.  Unde  pancis  inlimandum  est  quod  bunc  lu- 
■ae  progreasum  oltra  solcm  in  otraque  ceeli  plaga,  et 
aostrali  videlicet  et  septentrionall,  signiferi  gignat 


rccipit  hi  partes.  Quod  boc  probabitur  exemplo : 
Intrabis  noctu  In  allquam  domum  praegrandem,  cer- 
te  ecclaUim,  loDgitodine«  Uititudine  et  altitodine 
praestanterov  et  Innomera  loceroarom  ardentiom  eo- 
pia  pro  iilitts  cujus  naulls  est  martyris  bonore  re- 
pletan,  uiter  quas  duas  maximae  ac  nlrandi  operia 
pharis  sois  quaeqoe  suspensoe  ad  bquearia  cateniSt 
sed  qoae  tlbi  ex  iis  intranii  vicinior,  ipsa  quoqoe  csl 
subjacenti  pavinieitto  vicinior;  UnU  auten  vas* 
tiUs  doious,  unta  est  longe  disUntium  celsitudo 
pharorora,  ot  magis  noctumo  risu  lucem  comasqoQ 
flanunarom,  quam  ipsa  igniom  valeas  vsda  dignusce- 
re  :  nimiroro  obl  pbaris  appropinqoare  inciplens, 
recio  intuilu  ocolos  ad  pharoSt  et  per  pliaros  ad 


lalitodo,  porro  in  Australi  Ipsa  quoque  lunae  ejusdem  contra  posiu  laqoeariorum  vel  parletes  ioca  sustule- 
d^eetio  jovel.  Siqaidem  signiler  iden  CGG  qtilden  ris,  illa  tibi  altlor,  qoae  vidnior  est  pharus  appare- 
ULV  poflibos  et  quadrante  per  cceli  ambitom  lon-     bit ;  et  quanto  aecesseris,  unto  tlbi  quaesubmcfiior 

GLOSSA  fil  SCUOLIA. 

ind€  mi  irmamenloro  tripllcatiini.  Qnae  etlam  spathi 
nosicis  vocabul»  appellaviit  a  terra  ad  lunam,  dicens 
tonion»  inde  ad  Mercurium  hemito.  ium,  a  jove  ad 
Salarmim  heniltonium «  a  Satumo  ad  ftrmamentum 
tria  hemitonia.  Siinnl  omiies  toni  septein  sunt,  qoibus 
^apason  harmonia  perttcitor.  Tonus  liabet  milliaria 
VH,  ncccxii  et  semisiem. 

JOAR.  Nov.  ScooLU.  —  Sunl  ^  aurni  explorare 
eamM,  fteddit  Beda  hoc  capite  ratlonera,  quare  lunac 
crescentis  comoa  aliqoando  supina  rcelum  spec  ent« 
albs  prona  ad  terram  dejecu  sint;  tum  quod  ea  res 
Umpesutom  uidicium  non  sit  nisi  ex  accidente;  fit 
eaim  ratlone  subili  ex  diversiute  loci  nnde  lumen 
haorH.  Prinom  consUt«  lonam  non  lucere  suo,  sed 
aUeno  himine,  sclllcet  solls,  qui  cooctii  astrls  locem  fe- 
oeral;deiiidegIobom,  qni  diml  JiaU  partesemper  hKet« 
(vel«  ot  Cleomoiles  probat ,  paolo  plus  propter  solis 
Bmgnilodinon.cojiai  radii  aliqoanto  ampliusqoam 
hemisphaeriom  dreomfulgent,  ot  etiara  docent  optlci). 
oeccase  eii  lunara  ea  parie  loeere  qua  solem  specut, 
aiqoe  hase  sic  posiu  saepe  est »  nt  paolulum  ab  illo 
«Ul;  oeqult  igllur  llia  pars  quaa  contra  solem  est 
poiito  terrjB  esie  adversa.  Uuic  ett  quod  diversii  in- 
terallttjmlii  el  lunae,  alia  nobia  ichematisml  ap- 

bus)  cau^a  est 
cum  sol  post 
coovfrsionem  dierom  ad  humiliores  signiferi  parus 
descendat,  seauUur  et  Innam  o  sublimi  locem  a  solo 
haorire,  qood  dom  ttt^  estambitos  lucis  pronus,  ex- 
teooriutei  autem»  quae  comua  dicuntur,  suntsupin». 
vom  vere  dies  rorsos  crescunt,  luna  ex  buintliore 


lervaiiii  ioiii  ei  lunae,  alU  nobia  icliemai 
pareel.  Yerun  qood  comna  aliquando  apec 
lon  (oood  conlingit  dleboi  decrescentibos)  ( 
exsolH»  ton  etiam  ex  lonas  situ.  Nam  cum 


hico  solem  sopra  se  positnm  habet,  un  te  tone  con- 
trarlo  modo  eTetiitt  quod  facile  patebir,  si  cui  hi 
spbaera  aut  astrolabio  id  esperiri  liceat. 
CAPrr  xm. 
loAN.  Nov.  ScHOLU.  —  Nic  ndrari  apui  eit.  Do* 
cet  hoc  capite  Beda  ex  ralione  optlca  iunam  ^ouaa 
longe  terris  est  viciiiior  atquc  sol)  atiquando  videri 
sole  aliiorem  a  terris*  quod  curo  nou  sit  revera,  fa- 
cit  tamen  loci  qualius  et  videndi  ratio  ot  sic  necesso 
sit  videri«  queinadmodom  ex  Ipsis  discipllnae  pene- 
tralibns  docebimus  paolo  post. 
Demque  wmlii  piH/of opAorom.  KaM  ad  veriwm  aon- 

..  DU  ex  secun.lo  iibro  Plloiit  naturalia  Uistoriae^  eap. 

^  31,  iitiesro.  AdTorteiidum  autem  cst,  ex  duabos  lui 
opinionibos  de  siderum  interTallis,  veriorem  esse 
I^lbiigoricam,  curo  qiia  eui  plus  quadrat  reoentier 
astrologla  ,  multum  Umen  ab  hac  Pythagorica 
seiitentia  abesi.  Scribit  enhn  Alphraganos »  qoem 
nnnc  plurimum  sequuntnr,  lunam  esse  a  lerra 
c.is  MixxTii.H.  pass.  Quod  est  hlnc  usque  ad  solem 
coinplectitttfin.M.DKxxo.ixcLiiH  u.  pass.,  idest,de 
cles  ter  centKna  octingenU  miltia  noningeuU  sexa- 
ginU  tria  millia  pass.,  <|uoJ  nec  ad  Pytha;|[oram, 
nec  ad  aliam  ollam  opinionein  ^uadrat;  nam  inter* 
Tallnm  lnn.i;  et  solis  trides  amplius  c st  quam  a  terra 
osque  ad  lunam. 

Siquidem  iignlfer  itinn  ccc  tiuidem  lxt  partiku  e$ 
quadranle  per  ceeii  ambitum  longui.  Partes  htic  loco 
iutcltiges  non  ut  Tulgo  nunc  gradus,  se<l  quantum 
spatii  sol  qiiotidie  in  signifero  peragit,  alioqui  sem- 
per  pirtes  Inicllig  inus  irigcsimom  signi  dodecaaao/ 
rii  portloncm. 


111  BBDifi  VENERiBlLIS  OPBIIUM  PARS  I.  ^  D1IIA9C4LIGA  GENUINA.  419 

est  vtdebilor  esse  tiispensiur,  donec»  perspccia  cer-  a  nius  Secundtn  In  opere  palcberrlmo  naiunlb  Histo- 
tiiit  teritaie,  caiicta  ut  suiii  posiu  cognoscas.  Ita 


ergo  et  nos  infra  duo  magna  coeti  lumioaria  siti,qiiia 
Qtrumqae  babenius  ad  ineridiem,  qao  boe  quod  infe* 
riits  est  in  septentrionem  se  •obrigendo  roagis  ma- 
gisque  Dobis  appropiai,  eo  nobis  ociiloa  ad  llla  el  per 
11  la  dlrigentitus  ad  coeium.Tidetur  esse  iiladsablimius 
qiiod  dejectius  incedere  maniresta  ratioDe  patebit. 

CAPUT  XXVIL 
De  nM§mi»dme^  vel  defectu  sotis  et  lunm, 

De  magniludine  ycI  defectu  solis«  sive  lame,  Pli- 


riae  ita  descnblt :  i  Ifanifesium  est  solero  hiier?eota 
luiue  ocottltaH,  lunamque  terras  objectu,  ac  Yieei 
reddi,  eosdem  soKs  radios  hina  interpositu  sno  aafe- 
rente  teme,  terraque  luna*.  Uae  subeunte  repenti- 
iias  obduci  tenebras,  rarsomque  iliios  ombra  sidos 
hebeiari :  neqtie  enlm  aliud  esse  nocteni  qoam  terr» 
nmbraro.  Staii  aotem  atqoe  non  menstmi  sunt  oiri- 
que  defecins,  propter  obliquitatem  signiferi,  lun»- 
que  multivagos,  ot  diclom  osl,  flexos,  non  seroper  in 
scnipulis  partiuro  oongroente  siderom  molu.  H«s 


GLOSSiE  ET  SCIIOLIA. 

Harum  dua$  tantum  medias  $oL  Ex  Plinio  h«c  qoo-     ssepius  globo  terrae  obstante  convexitatibos  mondi. 
quesum|)ta  sunt  de  Calholicis  siderum,  sed  isUiic     Et  luiise  dcfecluro  alijjuando  quinto  roense  a  pribri. 


legilur :  Jlartls  ttella  quatuor  medlaSf  Jovie  mediam 
et  inper  eam  dua$.  Satumi  dua$  ut  lo/.  Veruin  jam 
saiis  constat  solem  per  niediam  signiferi  partem  in- 
cedere,  qoain  eclipticam  vocant,  sine  atiqua  incli- 
iiatione  ad  Septentriones  vel  ad  meridlem ;  legen  • 
duin  igiiur  est  secus  forte  ad  hnnc  modum :  At  $ot 
nuliaOf  seo  alia  quaedam  solis  evagalio  intelligenda 
esr,  qott  lit  per  absides  sorsoro  et  deorsum ;  uicon-' 
que  res  babei,  Beda  non  recte  buiic  locum  aoo  Uio* 
mali  accommodat. 

Phari$  $ui$  quteqne  $u$f>en$(B.  Pharos  vocat  eoro- 
nidei  illas  in  quihus  lucernarmn  ambitus  ab  ono  oa* 
qoe  ad  fastigiuin  sic  sunt  dispositi,  ol  continuo  so- 
periores  angustiores  inferioribus  pyrsmidis,  seu  tur- 
ris  forinam  ostendant,  qiiales  suspenduntur  ex  laquca- 
ribus  sacrarum  »diuni,  seu  quales  Buecendiintur  in 
sacris  funebribus  :  probai  autein  ex  videndi  rationo 
qood  magniiodinum  qux  ocque  sablimcs  sunt  hx 
quae  propiorps  sunt  fastigio  appareani  altiores.  Ye- 
litli  in  acdinciorum  coniignatioiiibus,  qa;e  pars  remo- 
lior  est  ab  a^pccto  homilior  ea  esse  videtor,  quae 
propior  sobliininr,  queniadmodoro  Eoclides  quoque  C  ^^^^  supra 
docet  in  0|iticis. Sit,  verbi  graiia,  iu  subjecto  scheinaie  altiora  lun 
oculii»  0,  sub  ipso  FD  platio  po^itus,  a  quo  exeuntea 
radii,  unus  quidem  BD,  ftltrr  BC,  teriius  BF,  humil- 
lima  omniuin,  qux  cx  puncto  B  ad  ipsum  planum 
eminens,  sciiicei  DF,  est  iinea  BF,  atque  etiani  liiiea 
BC  bunilior  est  linea  UD;  linfa  enini  DC  spectatur 
per  geminos  radios  qui  sunt  BD  ct  BC,  aique  ipsutn 
CF  spectaiur  per  radios  BC  et  UF ;  quare  DC  ne- 
cesse  est  huinilius  spectari  quam  CF. 

D 


cArtT  XXVII. 
Baia.  Rames.  Gi.osSiB. -*  Solem  inicrvcntii  lunne, 
tunamque  terras  ohjeciu  nobis  perbih(*nt  orcullari , 
sod  S(»lis  defeclnm  notintsi  itovissima  primave  fieri 
luna.  qood 'vocani  coihim ;  lunx  aiitem,  nonnisi  ple- 
na.  Non  posse  vero  toium  solem  adimi  lerris  inter- 
f •'dente  hina ,  si  lerra  major  esset  quain  luna.  6m- 
niiiits  auiem  annis  Reri  ntriusqne  stderis  defectus, 
statntis  diehiis  horlsqiie  sub  lerra.  Setl  lainen  coni 
suoeme  fiani  uhique  cerni,  aliquando  propter  nubila. 


sohs  vero  sepiimo.  Eumdero  bis  in  Iriginta  diebus 
super  tcrras  occiiliari,  sed  ab  aliis  hoc  cenii,  quon* 
B  dam  in  quindecim  diebus  otromqoe  sidos  defeciste 
seiuel.  Jam  niira  raiioite  lunam  lo  occaso  defecisse, 
olroqoe  super  lerras  conspiciio  sidere;  sed  ne  siii-^ 
gulis  mensibus  eclipsis  fieret,  Ixtitudo  signiferi  lu- 
nam  superhis  inferiiisve  Iransmiuit. 

Solem  inteiventu  lunm,  Quando  in  iiie«lia  signifiri 
iinea,  per  quam  sol  semper  curril,  corpus  lun«  inter 
solem  et  terram  positum  fueril,  lunc  lumen  solis 
aoferlor  a  lerris.  Non  eniin  potesl  per  corpos  lonae 
veiiire  ad  eos  qoi  tuiic  sub  luna  sunt,  et  boc  est  sn- 
lis  eclipsis.  Sin  auleni  circa  illam  Uneaiu  mediain 
aol  binc  aul  itide  transitum  fecerit,  lumen  a  sole  ac- 
ciplens  defectum  solis  noii  facit ;  non  enim  inier  so- 
lem  el  lerram  posilam  tunc,  scd  ex  laiere  solb  eae 
manifi:slum  est.  i  Uerventu  tuHm^  id  esl,  interposi* 
tione,  non  tamen  ut  perdat  luinen  suum  s*cui  lona ; 
Unamtme^  id  e^t,  luna  oppofiu  inier  solero  et  ter- 
raro.  Terree  objectu,  id  esl,  olijectlone  terr»  Inter 
soleni  el  louain.  Sol  eniro  fit  laiic  sub  terra,  luua 
Yel  terrm  objectn^  \d  est,  iimbra  lerras 
una  peteute  pofl  tofis  o^casum.  Nam  sol 
ombraro  terr»  in  suaro  Uoeain  mittil.  NokU,  id  csi, 
ab  hominrbos,  fferlnbent  occuttari,  Deflcere  aol  abo« 
sive  dicitur,  quia  nulluni  detrimenturo  paiilor;  lona 
aiitero  verisimili  ratione  deficit,  quia  aufertur  per 
oiniiia  ab  ea  lumen,  non  tamen  nisi  cum  i»lena  fue- 
rit.  Sed,  scilicet  perbibent,  $oli$  defectum,  Novi$$ima, 
Id  est.  trigcsiina,  vel  vigesiina  nona,  vcl  prima,  Et 
hoc  non  omnibus  agit  mensibus,  seil  qiiaudo  toturo 
siii  (^ic).  Lnnm  auiem,  sciiicet  coilum,  idesl,dcfi'Ctum 
dicuiit,  non  (leri  mit  p/eito,  Id  esl,  nisi  plenilunio. 
Non  poiie,  scincet  perhibent,  adimi^  id  est,  subtrahi, 
vel  abscondi,  terri$^  scilicei  ab  intercedenU  luna^  id 
esl,  interveniente,  id  esl,  dum  interponitur  luna.  Si 
t  rra  major  e$$et  quam  lana.  Sed  luna  major  eU 
quam  lerra,  Me o  potest  abscondere  iumen  solls,  ol 
uon  videalur  In  terra.  Mariianus  luna  terram  esse 
iiiajorcm  mcertls  sic  approbtt  argumentis ;  luna  nam- 
H  que  deficlente  in  Auslrallbus  mundi  panibus,  Id  est» 
*^  in  i€gypto  et  iCtbiopla,  ombra  ejus  non  amplius 
quam  qoatuor  obsciirat  dimata,  id  est,  primnm  di- 
ma  diameroes,  secundum  diasenes,  tertium  dialexan- 
drias,  quarluro  diarrbodu.  Sed  Ptolemasi  regis  geo- 
metrse  decimam  octavam  parlem  lotius  lerrenl  am- 
bitus  in  his  quatuor  climatihtts  contineri  conRmant; 
sed  quia  illa  uinbra  minor  sit  lonari  corpore  sob  tri» 
plo  (luna  enim  umbra  suam  triplo  superat,  ol  nove- 
narius  ternarium)  sequitur  ut  quia  lunaris  umbra 
decimani  ociavam  partem  totius  leme  tenuit,  ipia 
luna  cujus  umbra  est  sextam  ejosdem  terras  lenere 
necesse  sit.  Terra  igitur  sexies  major  est  ipsa  luna, 
umbram  autcm  ejus  lunam  terne  decies  et  ociies  su- 
perare  roanifestum  est.  Ilinc  est  quod  uinbra  lon» 
deciina  et  octava  pars  sit  totius  terras,  ipsa  vero  lona 
sexu  terras  pars  esL  Fieri  perbibenl  utriu^que  ilif^ 
ri$,  scilicet  solis  et  ton«,  defectu$,  Slamd$,  id  est. . 
pnedictis  diebos  et  boris;  $ub  terra,  non  sursnmt-seo 
subter.  Nec  tamen  ubique,  id  esf,  ex  omnibos  Semr 


4IS  DE  TEMPOnUM  RAT10NE.  |U 

ratio  mortiles  amnios  SQbdiicit  \n  CQclnin,  ac  velul  A  quippe  totns  sol  adiini  tcrris  inii*rcedento  luna,  fii 
Inde  cOkitemplantibns  trium  n)aximarum  renim  na-  lerra  major  easet  qnam  luna.  Ccrtior  ox  uiroque  vaa- 
lane  partium  magnitudinem  detegit ;  non  possct     titas  sotis  aperitur,  ut  non  »it  necesse  am}»litudinem 

GLOSSiH;  ET  SCIIOLIA. 
partil>us,  r^rni  scilicet  possunt,  vel  perhlbent,  cum 
sHffenii  /iaiil,  scilicet  ilii  defectus.  Superne  adv(>r- 
liialiier,  id  est,  sursum,  Id  est  supra  terram,  qnia 


aliqHan40  liuiil  6ub  terra.  Propter  nubUa^  sciiicet, 
non  possunt  ceriJ,  quia  quando  tegiiur  nubibus,  et 
>l  fiat  ipse  defeclu<,  non  videtur  a  nobis.  De  luna  , 
sed  iion  de  8o!e  didt.  Globo  terrm  swpiui  obstante^ 
scilicet  perbibent,  non  ubique  cerni.  LonvexHatibus^ 
id  est,  obliquiiatibus;  et  est  dalivus  casus,  quia  ob- 
•/0  tibi  dicunus.  Et  lunm  defectum^  scilicet  pcrhibent 
afiquando^  scilicet  fieri.  A  priore^  id  est,  a  Manio, 
iret  ab  iHo  in  quo  ruerit  defecuis.  Soli$  vero^  scilicet 
defectiim.  SepHmo,  sciticet  mense;  a  priori,  id  est, 
Septembri.  Eumdem,  scilicet  solis  et  luiix  defectuin, 
bi$  fit  iriifinta  diebu9  super  terra»  occullari^  scilicet 
nerliibent,  id  esl,  defeciae.  Non  est  lioc  mirum.  De- 
ncit  enim  «ol  in  novilunio,  id  est,  in  prima  luna,  et 
tuna  in  plenilunio.  Potest  ergo  defectiis  utriusqiie 
inira  xv  dies  evenire.  Semel,  scilicet  perhibcnt,  /u- 
twm  in  occaiu  defeet$e.  utroque  iidere  iuper  terras^ 
8ok  vidvlicet  in  Occidente  Jain  posito,  sed  adhiic 
cottspicHo;  luna  vero  in  Oiieniali  parte  constiluta. 
Latitudo  iigniferi  circuli  duodecim  parles,  id  est,  duo- 
«lecim  vias  habet,  quas  lun»  singulis  mensibus  pcr- 
litstrat.  Quanium  enim  spatium  gradiinr  sol  per  ano- 
decini  dies  in  longitudine  siguiferi,  tanlum  spatiu.ii 
habet  lalitudo  ejusdem  signiferi.  Luna  enim  non  po- 
leel  paii  defecium,  nisi  in  ea  linca  fuerit  huprrius 
10  qua  sol  ii>ferius;  unle  flt  ut  diversae  lineae  lati- 
ludinis  signireri  circuli,  per  quas  luna  egrediiur,  suc- 


Solis  ignein  dicunt  aqita  nutriri,  multoqne  hune 
luna  ampliorem^  lunam  vero  terra  esse  inajorem : 
unde  et  cunclis  uuius  niagnitudinis  npparet.  Quod 
eiiim  nobis  quasi  cubitalis  videtur,  uimise  celsiludinis 
distantia  facit.  Alioquin  inajor  In  lis  oriens  et  Bri* 
tannis  appareret  occidens ;  qui  <lum  naiura  sit  ignens, 
niotu  quoque  nliiiio  caloreiii  adauget.  Hic  cursu  va« 
riante  dies  ei  menses  el  tenipora  dividtt  et  annost 
aeri;»que  teniperiem  accedendo  vel  recedeiido,  uro 
lemporum  r«ttione,  dispensat,  ne  si  seinpcr  in  ii»deni 
moraretur  locis,  alia  calor,  alia  frigus  aDsunieret. 

Soliiignem  dicunt  poetas,  etc.  Corpus  solis  triplo 
quaiitilaiem  lun:i;  soperare  dicuiit,  lunam  vero  iri- 
B  plo  niajorem  lerra.  Unde  a  quibusdam  qnacrilnr 
quareterra  dicntur  obscurare  luiiam,si  iriplo  major 
est,  cum  in  uinbram  ipsiiis  incidit,  vel  etiam  ad  di^ 
vexiores  partcs  illius  descendit.  Quod  iila  raiione 
conlingit,  quia  aCArm.itur  uinbra  triplo  roajor  esse 
suo  corpore.  Ampliorem.  id  est,  iiia.oreiii.  Circulus 
eniin  solaris  duodecies  major  esi  luiiari,  cum  qnod 
illa  uno  men:>e,  ilie  xii  currat.  Umui  tnagnitudtnii. 
Tant;£  eniin  magnltudinis  est  sol  ul  cuncta  suo  luini- 
ne  liistret  et  compleii.  Alioquin^  &cilicr*t  si  iKin  e  sel 
tantac  alliludinis,  major  Indii  orieiii,  quia  Indi  prope 
iUuinsunt  in  ortu,  el  Brilones  in  occasu.  Occidens^ 
tcilicpt  uiajor.  Motu  nimio,  id  est,  vobibiliUle  el 
cursu  citissiino.  Catortm  adaugetf  quia  oiniils  inoiiis 
calorem  habel.  Hie  scilicet  sol,  imrfii  varianle^  in 
spslivo  tempore  longiore,  in  hibemo  hreviore,  diei 


, ,.      .  w  «rm«ii««  rl  lempora  <ft»ir/fi.  Dicimus  cliam  solcin  ner 

curranl  el,  ne  patiatur  dtfectum,  eiiam  et  diversa  C  se  luoverit  non  cum  mundo  veigi.  Si  euiin  sol  in 


aliiiudo  absidarum  suceurrii  ei  In  hoc.  Aliquando 
enim  procul  esl  a  terris,  aliquando  prope.  Et  quando 
propet  sl  in  una  linea  foerint,  lunc  patiturdefeitum; 
cl  quaiido  in  illis  signis  fit,  qux  i^ohis  alliiis  super 
lerram,  Id  eslt  quae  sunt  aitius  supra  verticem,  non 
patiiur  defectnm ;  quaodo  vero  in  illis  qux  sont  no- 
Dis  prope  lerrsc,  id  est,  quae  suot  nobis  Austr;ilia, 
lUDC  palitur.  Lunam  iuperiui  injeriuive  trammittift 
id  681,  iransfert.  Si  enim  liina  mediain  t^igniferi  li- 
neam  femper  teneret  sicut  sol,  licceste  essei  in  omni 
plenilunio  eclipsin  pati;  sed  quia  sol  mediam  sem- 
per  lineam  sequilur,  luna  vero'  per  lotam  latitudinem 
sigiiifleri  vagaiur ,  non  in  onini  plenilunio  eclipsin 
paii  necesae  esl.  Poiesl  enim  superius  vel  iuferius 
8ote  iler  suum  agere,  ac  per  hoc  iatiludine  signiferi 
liberaturt  ne  deleclum  paliatur.  Cum  Igilur  bol  su- 
perioa  el  luna  iDferius  in  uuam  lineam  conveniiiDtt 
auperior  pars  luna;  elara  esl,  inferior  vero  quam  ha- 
bel  a4  lerri»,  inlerim  obscura  fii»  Sciendum  denl- 
que  quia  deliquium  solis  tunc  naturale  esl,  quando 
Ittiia  prima  vel  iHgeslma  flt,  quia  vldelicet  lunc  luna« 
re 


eoclo  llius  manerct  slcul  sti^llx,  omnes  dies  et  no- 
ctes  xqu.ifes  es%eni.  Aeritque  temj^erlem^  id  est,  cato- 
ria  ved  fhgoriS.  Accedendo^  scilicet  aeitate  ad  Se- 
pientrioneni,  vel  recedendo^  scil.  hieine  a  nobis  aJ 
Austrum.  Cumeniin  sol  ad  Caiicrum  ab  aequinocliall 
parte  conscendit,  sestalem  pni^stal  hominib.  qui  simt 
inier  sulslitialem  et  scptenirionalem  plng.m.  Guin 
autem  sol  ab  codem  Cancroin  xquij:ociialetn  lihram 
descendil,  autumnum  facit ;  coui  vero  ad  bruma- 
lem  recedit,  hiems  habeiur,  proplerea  quia  calore 
dimolo  torpor  invadit.  Rursum  cum  a  Capricorno 
biemali  iii  aequinoctialein  Arietem  suigit,  vernum 
lempui  anidet;  pergcnte  ergo  hinc  denuo  in  Can- 
cruin,  flcstas  torrida  renovatur.  Diipemat^  disponiiei 
ordinat.  Moraretur  locii,  Verbi  gratia,  si  seinper  sot 
eisei  in  Auslro,  terra  illiuscalore  exureretur  eiScy- 
thia  ftigore  fatisceret.  Proptere^  eiiiin  Dens  aoli 
diversus  cursus  consliiuii,  ei  lempora  et  loca*.  ne  ai 
semper  in  l.ls  demoraretur  lucis.  q  -otidiano  vapore 
hujus  muiidus  consumeretur.  Aiiat  8cil.  loea,/W^s 
absumeretf  id  esl  consumiTel.  De  quantiiate  sidis  el 


e  corpns  opponitur  solari,  el  solem  obscurum  red-  ..  lunae  bealus  Ambroe.,  in  lib.  llexameron.iia  lesiatur : 
4il.  Siaiitem  alio  lempore  eclipsis  provenil  solis,  ■' Solis  taJius  nuUi 


non  681  naluralet  sed  signum  esl  ajlcujus  rei  sicul  in 
pasaione  Domini»  quando  luiia  uon  prima  neque  Irl- 
f eaima  fuil,  sed  decima  quinta  exstilil.  Et  ne  ipsa  so* 
tis  otMcurilas  repenlina  et  subila  dicereiur,  non  80- 
lum  una  bora,  sed  etiam  Iribos  boris  protelau  esl, 
id  est,  a  sexta  bora  osque  ad  horam  nonam.  Cre- 
dendom  vero  esl  quod  slcul  luiic  sol  super  tenas 
•bacoriiatem  passu^  eai,  iia  eliam  luna  sub  terris  ra- 
dios  locis  8uae  abstraxil,  implela  propheti»  Joelis 
dicentis  :  Sol  convertetnr  in  tenebtas«el  luna  In  san- 
f  olnom.  Sublraxit  autem  sol  radios  snos,  ne  vel 
■lorieniem  deminuio  8uum  in  cruce  videret;  sive 
eiiaflB  ui  Judaei  mlnislri  iniquiiatis  lumine  illius  non 
firoerenlur.  Lunae  vero  defecius  natoraliter  fit,  quan- 
4o  eal  declma  quarta  vel  decima  qo  ala,  quia  lunc 
Ineidere  in  umbram  lerrae  solet,  et  obscurari ;  si  veto 
eveoiel  eclipsis  iliius,  qoando  nona  vel  ociava,  sive 
alia  qwlibel,  Jara  sig iium  aliquod  pnetcndit. 


i  propinquior,  iiulli  longinquior  estt 
similiter  el  lunae  globus  aequalis  esi  onmib.  Similis 
e$lsulcl  Indis  et  Biitannis,  eodem  moinento  ab 
uirisque  videlur  cum  oritur ;  nec  cum  vergil  in  oc« 
casum,  niiiiorapparelDrientalibus,  nec  Occtdentali* 
bus  inferior  quain  Orientalibus  existiinalur,  Quan* 
luin  distat,  inouit,  Oriens  ab  Oecasu,  tantum  ha>c 
sibi  invicem  distani;  sed  sol  a  iiullo  dislat»  nutll 
pResenlior,  nullique  remotior  est.  Nequc  nioveal 
que.isquam  quod  tanquain  ciibitalis  in  orbe  suo  vi- 
detur  cuni  oritur ;  se«l  considerare  oportel  quanlum 
inlersit  spaiii  inter  solein  et  tcrramy  qnod  aspeclus 
noslri  intirmitas,  el  qnxdain  a.*griiudo  vix  valet  inten* 
dere.  Hunc  autein  anipliorem  Mliquot  pariibus,  quam 
terrar.)  sapienles  esse  dcacribuut.  Liinam  autein 
minorem  ease  diconi  aniiqui  quain  soleni.  Omnia 
^iiim  qux  nobis  proxima  sunt,  majora  vi  letitur,  lon- 
ginquitate  aoteni  locerum  visus  languescit.  Lunaiii 
igitur  viderous  prope  esse  nobid^  nec  cam  majorcm 


415 


BBDJE;  VENERABiLlS  OPERUM  PARS  1.  —  DIDASCALICA  GENUINA. 


M 


ejas  oculorum  argufnenlis  atque  coojeciura  animi  A 
soruiari  iiumcnsum  essc,  qui  arborum  in  limitibua 
porreclaruni  in  quoili.bct  passuum  millia  umbras  pa- 

r.LOSSifi  ET 

aspeciui  nostro  quani  solem.  lileoqne  cum  sol  supe- 
rijrsit  a  luf)a,et  taniena  iiobis  niajor  videlur,  jain  si 
prope  nos  accessenl,  niulto  majorem  futurum.  Item 
Ambrosius  :  Qui\l  est  sol?  Oculus  niiindi,  juciindi- 
taS  diei»  cocli  pulchrituilo,  nature  gralia,  prxstantia 
creaiuRE.  Sed  quando  hiinc  vides,  auctorem  ejus 
consiUera ;  quando  hunc  niiraris,lauda  ipsius  creato- 
reni.  Sitam  gralus  est  sol  consorsotparticeps  crea- 
turae,  qitain  bonusest  Sol  ille  justitia^?  Si  lam  ve- 
lox  iste,  ut  rapiilis  cursibus  in  die  et  nocte  luslrel 
Oiiiiiia,  quantus  ille  qui  ubique  semper  est,  et  ma- 
jestate  sua  coniplet  oinnia  ?  Si  admirabilis  est  qni 
Jubelur  exire,  quam  supra  admirationem  qui  dicit 
soti,  et  non  exoriiur  ul  iegimus  ?  Sol  autem  dicitur  j) 
eo  quod  soLus  appareat,  obscuratis  fulgore  suo  cun- 
ctfs  sideribus.  Luna  dicta  ciuasi  litcina,  ablata  me- 
dia  syllaba,  de  qua  Virgilius .  Casta,  fave,  Lucina. 
Sunipsitautem  nomen  per  derivationem  a  solis  luce, 
eoquod  abeo  lumen  accipiat,  aeceptuim||tie  reddal. 
£t  quid  est  sol  ?  Spleodor  roDll,  honordiei,  et  disiri- 
bu:or  horarum.  Et  quid  luna  ?  Claritas  noctis.  Item 
Ambrosius :  Igneas  est  enlmsol.  Iguis  anlem  et  illu- 
minal  el  eiurii.  Quidam  aotem  dicunt  lolis  igiiem 
nqua  nairiri,  ei  ei  conlrario  elemento  virluiem 
luroinis  el  vaporis  accipeie.  Unde  freqiienter  solem 
vldemos  validum  aquae  rorantem ;  in  quo  evidens 
datar  Indicium  quod  elementum  aquarum  ad  tempe- 
riem  sui  sumpserit.  Ex  ipso  sunt  enim  hone,  ex 
ipso  dies  cam  ascendent,  ex  ipso  etiam  iiox  com 
acclderil,  ex  ipso  nienses  et  anni  numerantur,  ex 
ipso  vieissitudines  temponim  ttutst,  cl  cuin  ipse  sii 
luinister  bonus  gratus  ad  vicissitudines  tempornin 
moderandas,  tamen  ubi  secundum  voluntatem  Dei  q 
nostri  correplio  mortalibus  datur,  incandedCil  acriiis, 
ei  urit  mandura  vebementioribus  flainmis,  ei  pertur- 
baior  aer,  et  plaga  bominmn  el  corruptio  terris 
Indicilur,  et  lues  animantibus  el  peslilens  per  om- 
iiia  mnrtalibus  aniius  indicitur.  Asc  qnantum  ad 
aaturam  ejos  periinet.  At  vero  juxla  spiritualem 
iutelligenliain,  sol  Christus  est,  sicut  et  io  Malachia 
scribiiur :  Vobis  autem  qui  creditis,  orieiur  Sol  jii- 
siitix,  et  fanttas  in  pcnnis  ejus.  Merito  aulem  Cbri- 
slus  sol  intelligitur  diclu8«  quia  ortus  occidil  secun- 
dum  camemi  et  secundum  spiritum  de  occasu  rur- 
8U8  oxortos  est.  Item  sol  illumiiial  el  exurit,  ei 
opaco  tempore  confovet  sanos  febriciiantes  vero 
flagraniia  geminali  caloris  incendit,'  ita  ei  Cbristus 
credenles  nde  spiritu  vf getaivte  illuininat,  ei  neff^n- 
tes  se  «terni  igiiis  ardore  lorrehit.  llaimo :  Non 
cnim  sine  caasaCbrislussoli  comparatur.  Sol  quippe 
liabel  ortum  eloccasum;unde  Salomon:  Oriiiir  sol, 
•I  occidit,  el  ad  locum  suum  revenliur,  ibique  rvna- 
scens  gyral  per  meridirin,  ei  flcctitur  ad  Aquilonem. 
Soleiiim  ortus  esl,  quando  Chrislos  natus  esl.Tenit  >' 
ad  occasam,  quando  pro  nobis  morluus  est.  Sicque 
redlil  ad  oriuiny  qnia  ejus  huraaniias  ex  passioiie 
morlis»  ad  gloriam  resurrectionls  rediisse  probatnr. 
Ibique  renascens  gyral  per  meridiem,  qula  resur- 


Sens  a  mortuis,  calore  iidei  el  Spiritns  sancli  corda 
iscipulorom  illiislravil«  Jure  enim  illi  meridies 
vocanlur  in  quibus  Sk>l  justitius  ampliorera  Spiritus 
calorem  fodil.  Per  meridiem  qooqoe,  gyraosad  Aqui- 
lonem  flectitur,  ouia  ad  colligendam  gentilitatem 
nposiolorum  pnedicatione  pcrdncitnc;  inquafrigi- 
dus  ille  ventus  dominabalur,  qui  in  superbiam  elaius 

Srius  dixisse  perhibetur :  Ponani  sedein  meam  ad 
quilonem.  Qnodque  snbditur :  Lustrans  universa 
pergit  Spiritus,  ad  huc  pertinet,  quia  totus  mundus 
praedicalione  plenus  esse  osienditi^r.  Unde  esl :  Vox 
lonitrui  tui  in  rota,  iltuxerunt  coruscaliones  luae, 
eic  Et  ad  circulos  suos  revertitur,  quia  post  aggre- 
gstioncm  gentiuui  iiiuminabitur  etiam   multitudo 


ribos  Jacial  inlervallis,  lanqoaoi  tolo  s^niio  m»- 

dias.i  El  paulo  post :  i  Ceriam  osl,  liiqiill,aolisdo- 

fectum,  Doo  nlsi  novisslma,  primave  •eri  liuuit  quo4 

SCHOLIA. 

Jodjeorum;  el  coropleniittdo  gonliani  Inlnvoril, 
lunc  omnis  Israel  salvos  fiet. 

Solem  dicunl  sapientes  aliius  correre,  hmim 
aulem  proximam  esse  terne.  Uaec  ergodum  deoramn 
ad  idem  signum  vel  lineam,  qua  sol  utitur,  pervene- 
ril,  objicil  se  foli,  el  lenebras  lolios  orbis  efBdl, 
quod  tamen  In  menstroo  coniiogil.  Nam  lune  linea 
in  eadem  parte  signi  est,  qua  sol  olilur,  ideoqne  Kl 
illi  proxima,  el  oppositione  sul  obscurari  ab  oealis 
nostris  lunien  ejus  videiur :  veluli  sl  aliqois  oculis 
manuni  expansam  opponat,  qoanto  magis  iJ  feceril, 
eo  minus  ilie  videre  poterit ;  quanto  auiem  proeul 
disce&serit,  eo  magis  illi  omnia  potuerint  apparere. 
Simili  ilaque  ratione  cum  ad  solis  locum  vet  iineam 
luna  pervenerit,  tunc  proxima  ejus  videtur  esse,  ei 
radius  ejus  ila  corani  oculis  nosiris  olulurare,  ui 
lumen  non  possil  ejicere.  Cum  autem  luna  ab  eo 
loco  discesseril.  tunc  sol  luinen  jacit,  el  ad  oculos 
nostros  transmittit.  Quapropter  ita  soli  objicltarluna» 
sicul  lunae  opponitur  terra,  qux  utraque  Inmim 
cum  ad  terras  non  perveniunl,  defecisse  dicuii* 
lur:  caetemm  doctores  nostri,  mystice  hiijus  ecli« 
Bsis  myslerium  iii  Chrislo  dixerunt  esse  contpleiaro* 
Tiinc  enim  Interropto  aetemi  foederis  cursu,  insoUto 
lurbaia  ordine  suo  etementa  perdlderonl,  cumsicri- 
legum  faclum  conioraiionis  sol  Hle  verushorresceiis, 
inserlis  in  populo  Judaico  eorum  tenebris,  panlo- 
Imn  semeilpsum  per  mortem  abscondit,  acde  cniee 
positus,  sese  in  sepulcro  abditus  obsciiravit,  doiiec 
lenio  die  au^ ustiorem  solito  buic  niutido  idem  gen- 
libus  clarititis  suae  potentiam  pra&sentarel.  ac  sicol 
sol  in  virlute  soa  refulgens,  lenebras  perdili  seculi 
illuminaret.  Uujus  eclipsis  ratio  diu  okiscora  foii, 
sed  a  Milesio  quodam  pnilosopho  exposila  esi.  Mile- 
los,  civiias  esi  vel  insula,  do  qua  foil  Milesius. 

Mon  deflcil  luna,  sed  obumbralar;  necdimiaatk»- 
nem  sentil  corporis,  sed  objeciu  obnmbranlls  lerrm, 
casum  palitur  lamini^.  Falitor  aulem  hoc  drca  ple- 
nilunium,  id  esl,  vel  decima  quarla.  vel  decinia 
qulnta,  vel  decima  sexta  luna.  CJonstal  ergo  hmaoi 
ex  solis  radiis  lumen  accipere,  el  dom  objeclo  ter- 
rsB  solem  nonaspexerit,  lonc  lumen  amlttere.  Figun' 
liter  autem  per  Innae  defectum  Eccleslae  percassionos 
intelli^lur;  quando  niartyrom  caedihos  el  eflusioae 
sanguuiis,  lanquam  illo  defeciu  el  obscoritate  qoasi 
craentam  faciem  luna  videalur  ostendere,  ut  a  no- 
mine  Chrisiiaiio  non  terreamur  infirmi.  Sed  sicul 
isla  posl  defeclum  perspiciia  Uluslraliono  clarescil, 
adeo  ut  nihildetriinenli  sensisse  videatur,  ila  Eccle- 
sia  Dostquam  per  martyrum  confeasionem  suani 
pro  Chrislosanguinem  fuderit,  majore  fidei  claritoie 
refulgel,  aU{ue  insigniore  lomine  deeorala  seumi- 
ipsam  latius  m  loto  orbe  diffondii. 

Dt  maijniiwUne  vel  defietu  MtH  kmm  POnkm 
Seeundui  in  apere  pnUkerrime  naiuratU  Uitionm,  itm 
descrip^i : Mam(e$ium  etttoieminterveniu tunm  ocncl- 
lari  l  mamque  lerrm  ok)eetUf  ae  vicet  rediBf  tatdetm 
toHt  radiot  una  inlerpotitu  tuo  auferenle^  lerratiue 
lunm;  hae  tulfeunle  rtpenlinat  okdud  ifne^at^  runum* 
que  Uliut  umhra  tidut  heblari,  Neque  aiiud  ette  no- 
ctem,  quam  ierrm  umbram,  Stad  atUem  altiue  nou 
mensirui  tunl  utrique  defeelau^  p  opler  oktiquiialmm 
tigniferi^  iunmque  mUHoagot^  ui  ^lum  esf,  /ksHs, 
iton  temper  in  terupulit  parUum  eonqruenle  mote.  iii 
urupuiit^  Id  esl,ln  momenlis  parliam.  boe  esi  die- 
rum.  lo  scrupulis,  hoe  esl  In  posillonlbus  ipsis,  vol 
lineis.  I^orliiuii,  locoram.  Non  congruento  sidorm 
moto,  per  ipsas  lineas,  per  easdem  boras,  perooo- 
dem  dies,  pereamdem  appellalionem  anai,elnie»- 
sis  et  hebdomadss.  inquoliibet  pateuum  unUwuuehma 
paribut  hcial  inlenalHt  tauquam  loto  i,  otfo  modiuM» 
intervadiSf  hoc  cst,  quia  cam  arborcs  OBias  mogiii- 


417  M  TEMPOROII  RATIONI.  418 

T«ctnlcoiumi,Iunaiau(emnonoUi  ptenasemperqiie  A  risqae  sob  lerra;  nec  tamen  cuni  superne  flani 
citra  quam  proxime  fuerit ;  omnibus  aulem  aonis  ubique  oerni,  aliqoamio  propter  nebulain «  saepius 
lerJ  otriusque  sideris  defectus»  statulis  diebus  bo-     globo  terrae  obstaiite  coHTexitaiibus  mun Ji,  intra  do- 

€f.OSSiE  £T  SCHOLIA. 
ladiiiis,  quotlibet  oiilllbos  sladionmi  a  sese  dtetanies,      Tocaiites,quaiita  mensura  sol  terra  m^jor  sit,  probare 


ijNsdem  quantilatis  habeant  uinbras,  manifesium  est 
sidem  omiilbns  mediom  esse.  Non  enim  omnibus 
esMiem  esi^efllunibne,  nisi  utrisqueessetsol  mediiis: 
neo  possel  qnipiNS  totus  sol  adiini  terris  intercetlenle 
lBiia«  si  lenra  major  esset  qnam  luna.  Uipparchos,  in 
eo  opere  qood  scribitar  de  secessibiis  atque  int^r- 
fallissolis  et  lume«  docct  magnitudinem  solis  mille 
•clingentis  el  octuaginia  pariibus  potloreni  esse 
qoam  terram ;  lerram  demum  xxvii  partibus  potio- 
lem  esse  quam  luna  »it. 

Manianus  dicillunammioorem  essequam  terram, 
nt  jain  in  pneseotl  eapitulo  superius  scriptum  esl; 


ToluerHni,  ut  tum  demum  per  magiiiiudinem  ejus 
ostendereiit  cur  luiia  delicist. 

Hoc  autem  nequ»quam  dul>itabalur  non  posse  alt- 
ter  deprebendi,  nisi  meusura  et  terne  et  soiis  inTeiita, 
ui  fieret  ex  collatione  discreiio,  et  terrena  quideiu 
dimensio  ocuiis  rationem  juviintibtts  de  facili  con- 
slitbai.  Solis  vero  inen>uram,  aliter  nisi  per  roenso- 
rain  cccli  per  quod  dbcurrit,  invenire  non  posse 
f  iderunt.  Lrgo  primum  metiendum  sibi  coslutn,  illud 
iter  solis  constiiueruut,  ut  per  eum  possent  modum 
solis  agnoscere;  sed  qweso  si  qiii^un  piam  tani  otio- 
sus  lamqne  ab  onini  erit  serio  [Series  seriei,  id  esl 


alius  e  conlra  dldl  lunam  esse  majorein  quam  g  ordo  teniporum  vel  alieujus  rei;  seri.ne  vero  sniii 


lerram.  Si  qnis  vero  banc  dissensionem  diligeuter 
Tult  discutere,  ponat  dreinum  In  medio  terrx,  et  io 
circniiu  ejus  ex  omni  parte  usque  ad  Rnem,  ac  deinrfe 
bi  luna  simlli  modo  faciat;  t^t  stitim  cum  sic  feeeril, 
ex  nn^nsura  drcini  quis  borum  Tcrtus  dicai,  agiiovc- 
rit.  Vtrlum  esi^  inquit,  so/ts  defichtm  non  Ntsi  nortui- 
«la  pnmmte  fieri  Imro,  quod  vocanl  ceilum ;  tvnas  oti- 
Imt  mm  nist  plena  eemper^ue  cilra  quam  promme 
fneiil.  Omnikut  auiem  anttii  fieri  utrmiiiue  uderit  de^ 
(tclue^  tUiiulii  diebuM  hori$qu€  $ub  lerra ;  nee  lamen 
cum  euperne  fi.  ni^  uiique  cernu  atiquando  propler 
uebiilaef$etpiui  gloto  lerrw  obtlaitle^  convex4tiiotiiift>$ 
mundi,  inlra  ducentoe  antto$t  Hipparchi  eagacilate 
cempertum  e$\  Defeclus  oiriusque,  so*is  scil.  et  iu- 
■ie,primiis  Romani  generis  in  vulffum « xtulit  Sulpi- 
dustialliis,  qui  eonsul  cum  Marcello  (uit.  Apud  Gi«- 
cns  aoteni  invesligavit  primus  omniom  liipparchus. 
fiee  BiiraQdiim  estt  si  in  aiiis  nationibus  buitc  defe- 


oll»,  in  quibus  roustum  temporibiis  muliis  servabaol 
antiqui.  Unde,  Tcreniius  :  Replevi  omniadolia,  om- 
nee  serias  ;  hoc  serium,  et  ha!C  seria,  est  houestas* 
vel  res  familiaris.  sive  cauta  et  uiilis.  Unde  JPrudeu- 
tius:  Seria  ludicra,  verba  jocos.]  f«riatiis,  ut  h»e 
quoque  in  nianus  suiiiat,  ne  talem  veteruiii  promis- 
sionem  quasi  iiisanio!  proximam  aut  liorrescat  aul 
irrideat  ?  Etenim  ad  rcm  qu»  natiira  incomprelienai- 
bilis  videbatur«  viam  sibi  fedt  ingenium,  et  per  ler- 
ram  quis  cti^li  modus  sit,  repererunt.  Ut  autem  Ih 
quere  possit  ratio  commenii,  prius  regulariier  pauca 
dicenda  sunt,  ut  sit  reruin  seifueniium  aditus  instru» 
ctior.  In  omni  orbe  vel  spbaera,  medietas  oentrum 
vocalor,  nihil(|uc  aliud  est  centrum,  nisi  punctum 
quo  f pbxne  aut  orbis  nielium  certissima  ol^rva- 
tione  disiiiiguitur. 

Iiem  ducia  liuea  ile  quocunque  loco  circuli,  qui 
designal  amb  liini  in  qiiacunqud  ejusdem    circuli 


cUnBalii  ciimperemnr.sicfedt  supradictiisMilesiiis.  p  stimniitate,  orbis  pariein  ali  luaui  dividal  necesse 


8eam$  Bierongmui  inlerprelan$  Evangelii  unlct^ 
luai,  tn  qim  dicmm  e$l  tn  Oomlttt  pa$sione  lenebrae 
farles.  Sl<:  didt  sancius  llieronymus,  ubt  isiufii  ver- 
snaexpfMiit :  A  sexta  autetu  bora  tenebrne  fact  c  sunt 
SQDer  universam  lerrani  usque  ad  horam  noram  : 
«QutscrtiMeniii/atiilrii  Evangetia^  $u$picanlur  deli» 
quium$oli9^quod  cerlie  $taiuli$que  lemporibueacddera 
iolei^  iH$ciputo$  Chri$ti  ob  imperiliam  $uper  reeurre^ 
idonam  Domim  interf^etatoe^  cum  defeclu$  $oti$  nun* 
fumm  aist  orlu  tunm  fieri  eoteoL  Nulti  aulem  dubium 
e$i  paeckm  lempora  ttuium  (ui$u  ptem$timam.  Ei  ne 
ibrle  videreliir  umbra  lerrA,  vel  orbis  luiias  soll 
•ppodlui,  breTOS  ei  ferrugiueas  fecisse  tenebras, 
trhim  horarum  spatlom  ponitnr,  ut  omnis  causan- 
tium  oecasio  lollerelor.  Et  faclum  reor,  ut  complea- 
tor  prophetli  dlcens :  Occumbet  sol  meridie,  el 
conteoebricabilur  super  terram  in  dic  lux.  £t  alio 
loco :  Ooeuboit  sol,  cum  adhuc  iriedia  esset  dies. 


Vidttnn|ue  mihi  clarissimum  iumen    mundi,  boc     posi  o.cisuin  in  inferiori  hemispha^rio  currens  sur- 
Ofl,  luntuiaro  mtuus  relraxisse  radios  suos  ne  aot  D  sum  cogit  emitti,  ex  qua  super  lerram  lit  obscoriias. 


esl ;  sed  non  omnimodo  medieias  est  orbis,  quam 
separat  i>ta  divisio.  II !a  eiiim  laiitum  linea  in  partes 
lequales  orbein  mcdiiim  diviilii,  qu»  a  sutAino  ia 
summum  ila  ducitur,  nt  necesse  sit  eain  Iransire  per 
contruin.  £t  ha^c  liiiea  qii»  urbem  sic  aM|ualiter  di- 
vidit,  diametros  nuncupatur.  Item  omnii  diainetros 
cojuscunque  orbis  tripHcata,  cum  adjeciione  sepii- 
m»  partis  sur,  inensuram  facit  circuli,  quo  orbis 
includilurr  id  ej^t,  si  nncias  septem  teneat,  iriplica- 
bis  septles,  ct  faciunt  viginli  unum.  llis  adjicles  se* 
ptimam  partem,  hoc  est  unum,  ct  pronuntiabis  in 
viginti  ei  duabus  unciis  liujus  cicculi  esse  mcnsu- 
ram«  cujus  diamelros  septein  unciis  extenditur.  Ilaec 
omnia  geometrids  evidentissimisqoe  rstionibus  pro* 
bare  possemos,  nisi  et  iiemioem  de  ipsis  dubitaro 
arbitraremur,  et  caveremus  justo  prohxius  volomen 
cxiendere. 

Sciendiim  el  hoc,  quod  umbra  temc  quain  sol 
posi  o.cisum  in  inferiori  hemispha^rio  currens  sur- 


P^ndenleai  videret  Domuium,  aut  iinpi:  s  blaspbe- 
mames  •oa  Ince  loerelor. »  Macrobius  in  prima  librl 
soi  parie  ila  commemorat : 

iliysicl  hoc  maxinie  consequi  In  omni  circa  ma- 
fmtuaiAem selis  iuquisiliiiie  volueriiul,  quanto ma • 
jor  poisil  csse  quam  terrac  Et  Eraihosienes,  in  libris 
Dimensiooum  sic  ait :  Mensura  terne  seplies  et  vi« 
cics  mulltplicala  mensuram  solis  efliciet.  Possido- 
uus  multo  HUilioque  saepius,  el  uterque  lunaris 
deCeclus  arguoentum  pro  se  advocat.  Ita  cum  solem 
Tolonl  lerra  ui^orem  probsre,  lesiunonio  lonoe  de- 
ideniis  uuuunr;  cum  defectum  lun«e  cooaniur  asse- 
rere,  probalioiiem  de  solis  magnitodine  mutuaNtur. 
Ki  sic  «Tonii,  m  dum  •iruuMiue  de  allero  aAruitiir» 
usmrmu  probabiliier  asimaiur»  semper  in  mcdio 
vidisim  oulahie  mottto  lestioMmio.  Quid  enim  per 
tem  adhoc  probandam  probetur?Sed^yplii  nhil 
*d  conftcloram  loqoeotes,  seqoeslraio  ac  libero  ar- 
nec  io  patrociniom  iibi  lunae  defectum 


quae  nox  Tocatur,  sexagies  in  altum  inultiplicatur  ab 
ea  meusura,  quam  terra  diametros  babel.  £l  hsc 
longituiiiie  a;l  ipsum  drculum,  per  quem  soi  curril 
erecta,  e  xclosione  luminis  tenebras  in  lerram  refun- 
dil.  Prodendum  esi  igitur  qiianla  diametros  leme 
sit,  01  constet  quid  possit  sexagies  muliiplicata  col- 
ligere.  llnde,  bis  prselibatis,  ad  tractatuin  quem  promi- 
sit  oraiio  reTertatur. 

Evidentissiniis  et  inJubiiabilibus  dimenAioolboi 
constilit  univers»  terrae  ambitom ,  quae  ubicun- 
que  vel  inhabiiabilis  Jacet,  habere  stadiorum  millia 
dueeola  quinqnagiiiia  duo.  Cuin  ergo  lantum  ambi 
tus  teoeat,  sine  dubio  lxxx  stadiorum  vel  non  molto 
amplius  diameiros  habet  secundum  triplicationein 
cuni  septimai  partis  aUJectionc,  quam  superius  de 
diametro  et  circuto  reguiariter  dixinoiis;  el  quia  ad 
enicieodam  teprcnse  umbrx  longiludinem,  non  arn* 
bitus  lerrae,  sed  diametri  mensura  muliiplicauda  esl, 
ipsa  euim  est  quam  ruraum  excrcscere  sexagies  (sic)» 


419  BBD/fi  VBNERABIL18  OPEROM  PAR6  I.  —  DIDASCALICA  GeNUiNA.  4S0 

ceiiiogaimo^  llipparchi  sagncitale  compenuiii  esl.  i  A  aulein  dubiumosl,  Pasch»  lempore  lunani  Ausse 
Sed  ne  gentilis  tanium  viri  clidis  viJeainur  coDsum-      plenissiinam 


niare  capituhim,  eiiam Etclesiu: doctores quid deboc 
senserint  qiM^ramus.  Beatus  liieronymus  inierpre- 
lans  Evangelii  sentf ntiam,  qua  diclum  esl  in  Do* 
niini  passione  tenebras  factas  super  lerram  :  c  Qui 
scripserunl,  inquit,  contra  Evaugelia,  suspican  ur 
deliqutuni  solis,  quod  veris  a^statisque  temporibus 
accidere  solet,  discipoiosChristiobiniperitiamsiiper 
resurrectioiie  Domini  interpretatos,  cuin  derectus 
solis  nunquam    nisi  ortu  lunae  ficri  soleat;  nulli 


CAPUT  XVlll. 
De  effeciiva  lunm  potentia, 

De  eflectiva  lunie  potculia  bealus  anliates  Ambro- 
sius  in  libro  quarto  Ilexameron  iia  commemorai : 
c  Similia  de  lunae  raiione  conveniunl,  qu:^  de  consorte 
ejus  ac  fratre  memoravimus,  siquidem  in  id  se  indoii 
inioUterium  in  qiiod  el  frater,  ul  illuminel  tenebras, 
foveat  seniina,  augeai  fructibns.  Uabet  eiiam  plera- 
que  a  fraire  disiiocia,  ui  quem  toia  die  calor  humo» 


GLOSSiC:  ET  SCflOLIA. 


muliiplicanda  tibi  eront  lxxx,  quae  lernc  diainetrf»s 
habei :  quae  raciuiit  quadra^ies  octies  centena  millia 
stadioruui  esse  a  terra  usque  ad  soiis  cursum,  quo 
uinbram  terr»  diximus  pcrvenire.  Terra  autein  in 
medio  ca-leslis  circuli,  per  quem  sol  currii,  ut  ccii- 
irum  locata  esi.  Ergo  mensura  lerren:e  umbras  nic- 
dictaiem  diametri  c liestis  eiriciet.  Ei  si  ab  altera 
quoque  parle  terr«  pnr  usque  ad  eumdem  circulum 
inensura  ieiidauir,  iniegro  circull  per  quein  sol  cur- 
rit  diameiros  inveniiur. 

Duplicatis  igitur  illis  qua.tragics  ociies  cenienis 
millibus,  erit  inicgradiametroscGBtostiscircuIi,  no- 
nagiesseiies  ceiilenis  roillibus  stadiorum.  Ei  invenia 
diameiros  facile  mensuram  nobis  ipsius  quoque 
ambitus  prodit.  Ilanceuini  summam  qux  diameirum 
fecit  debes  ter  multiplicare,  adjecta  parte  septima, 
ui  htzpe  jam  diclum  esi,  ei  iia  invenies  iotius  circult 
per  qucni  sol  currit  ambitum,  habere  siadi(»ruin 
irecenties  cenicna  millia,  et  insuper  clxx.  llis  dictis 
quibtis  mensura  quain  terrx,  vel  ambiius  vcl  diame- 
iros  hahei,  fied  el  circuli  modus,  per  quem  soi  cur- 
rii,  Tei  dianiel'!  elus  ostendiiur,  nunc  quani  solis 
esse  mensuram,  vel  quemadmodum  illi  prudentissi-  > 
mi  deprehenderiiii,  indicemus.  Nam  sicutex  ierrena 
umbra  poiuii  circuli  perqiiem  sol  nieat  deprehendi 
magniiudo,  iia  per  ipsum  circulum  mensura  solis  iii- 
venia  e&i,  in  hunc  luodum  procedenti  inquisiiionis 
iugeiiio. 

iflquinoctiali  die  ante  solis  ortom  oiqiialiier  loca- 
iiim  esi  saxeum  vas,  in  1iemispha*rii  speciem  cauia 
ambilione  curvatunirinlra  per  lineas  designalo  duo- 
decf mo  horanim  diei  numero,  quas  siyli  promlneniis 
uiiibra  cum  iransitu  solis  prxiereundo  distinguii. 
Iloc.esi  autem  (oi  scimus)  hujusinodi  vasis  olficium, 
ut  lanto  iempore  a  priore  ejus  extremiiate  ad  alie- 
ram  usque  siyli  umbrain  percurral,  quanto  sol  me- 
dl^iem  cceli  ab  ortu  in  occasum,  unius  scilicei 
&emisphaerii  conversione  meiitur;  nam  ioiius  coQli 
inlegra.conversio  diem  noclcmque  concludit.  Ei  ideo 
constal,  quanturo  sol  in  circulo  suo,  lanium  in  boc 
vase  unibram  meare. 

Huic  igiiur  «quabit^lcr  c<>lIocaio,  circa  tempus.^ 
solisortoi  propinquautis  inliaesii  diiigens  observanlis  ^ 
obiuius.  Ei  cum  ad  primum  solis  radium,  quem  de 
se  eroisit,  prima  suminitas  oibts  emergens  umbra 
de  siyli  decidens  summitate  primam  curvi  labri 
eniineiiliam  contigil,  locus  ipse  qui  umbne  primiiia^ 
excepii  noke  impressione  signaius  esi ;  observatum- 
que  quandiu  super  terram,  ita  solis  orbis  inieger 
apparerei,  ut  ima  ejus  siimmiiaa  adhuc  horizonti 
videretur  iusidere.  Ei  mox  locus  ad  quem  ouibra 
lunc  io  vase  migraveral,  annolatus  esl.  A  dimensione 
Itaqae  inier  anibas  umbrarum  noias,  quae  iniegriim 
aoliji  orbein,  id  esl,  diameinim  iiotse  de  duabus  ejua 
aummilalibi»  meliuniur,  pars  nona  reperta  esi  eju$ 
spaiii,  quod  a  summo  vasis  labro,  usque  ad  hone 
prlinae  lineam  continetur.  £i  ex  boc  consiitii  quod  lo 
eurso  solis  onam  temporis  aequinociiaiis  horam  facial 
repelfius  novies  orbis  ejus  accessus. 

El  quia  conversio  ccelesiis  hemisphserii  peractla 
horis  duodecim  diem  condii,  novies  autem  duodcui 


elliciuni  centum  ei  ocio,  sine  dublo  solis  diameiros 
ceniesima  octava  paribemisplidcriiaequinociialisest» 
Ergo  lotius  asquinoctiaiis  circuli  duceniesima  sexta 
decima  pars  esi.  Ipsum  aulem  circulum  habere  sta- 
dioruin  trecenties  centena  millia,  ei  insuper  clxx, 
ante  laiis  probatum  est.  Ergo  si  eju^  sninmge  dticenie- 
simam  decimam  scxtani  consideraveris  partem, 
mensuram  diametri  solis  inventes.  E^t  autem  pars 
ipsa  fere  in  cxt  mitlibus.  Diametruin  igilur  solis  cxl 
fere  millium  sladiorum  esse  dicenda  est.  Unde  pene 
duplex  qium  lerrae  diaroelros  inveniiur.  Consut 
auiem  geomeiricac  raiionis  examine,  cum  de  duobus 
orbibus  altera  diameiros  duplo  alieram  vincit,  illum 
orbem  cujus  diameiros  dupta  est  orbe  atiero  ociies 
esse  majorem.  Ergo  ex  his  dicendum  esl  solem  octies 
ierra  esse  maiorein.  Haec  de  solis  inagniiudine  bre- 
viier  de  inultit»  excerpia  libavimus. 

Jo4N.  Nov.  Sgdolu.  —  De  magmtudine  fni  de(ecta 
totis.  Quoniam  hujtis  capiiis  omnia  fere  desuuipta 
suni  ex  iibro  secundo  PHnii  llisioriae  natoratis,  ca- 
piie  iO  el  1 1,  explicare  hmc  puio  non  inagis  ad  Bedam 
periinereqoam  ad  Pliniom;  ob  id  si  Dominos  vilaui 
dederii,  alias  per  commodiorem  occasionem  haee 
iraclabimas  cxactius. 

JSon  pouet  quippe  lotm  $ol*  Si  h»c  germana  leelio 
esl  apud  Piinium,  (;uemadmodoin  Codices  passim 
habenl,  esl  in  inagiio  errore  (a  quo  laroen  alii  euui 
defcndunt)  quod  terram  loiia  minorem  esse  credide- 
Hi.  Quod  8i  pro  condiiionali  parltcula  <t,  nid  legas, 
verum  habebii ,  aed  aptuni  proposiio ;  proiiide  si 
muiare  alioiiid  nobis  concessertmus,  vide  sicne  legi 
possei :  c  Non  possel  qnippe  tolns  brbis  lonae  terris 
adinii  inlercedenie  oiubra,  si  major  essel  lona  quam 
lerra.  i  Sed  nihii  hic  deflnio :  fbrte  alios  aeiiuliur,  sao 

i*udicio  non  inierposito,  quo  aoeiori  qoem  veneraiur 
labeatur  major  aoctoriias. 

Piisi  ortu  /utii».  Orioin  lonae,  inlellige  lome  silen- 
lium  seu  coiium,  alioqoi  sensos  non  conslat. 
CAPUT  xxviii. 

Br]1>.  Rames.  GLOSSiS. — Deeffecliva  iHnmpoientia 
beatus  antistes  Ambrosius,  in  iibro  quarto  Uexameron, 
ita  commemorat :  ^imUia  de  lunm  ralion^  cmneniunt, 
aum  de  consorte  ac  fratre  ejus  tnemoratrimus.  BeaUfS 
dicilor  qoasi  bene  auctus,  'scilicei  ab  babendo  qnod 
velii,  ei  nibil  paiiendo  qood  nolil.  Ille  auiein  vere 
beaius,  qiii  et  habei  omnia  quae  voll  bona,  et  nihil 
voli  mali.  Ex  his  eoim  duobus  bealos  homo  eflicitur. 
Aniistes^  qiiasi  «ttle  stans^  id  est,  anle  aram ;  unde 
quidam  antcstis  dicere  volunl.  Meliua  lamen  dicHitr 
a  verbo  aniisto  antistas^  quod  (igniflcal  enuneo,  ei 
superexcetlo^  eo  quod  oniversum  popolom  dignliale 
ei  houore  superemineai.  Coiiiori  dictlur  sol  lons, 
quia  eompaitiimiur  loiu  n  roundom  fleqoaliter. 

Quoniam  eaput  meum  repletum  eaf  rorct  etaines 
ma  ^ttis  noctium.  Capol  Ghrisli  Deus'  esi  Pater, 
cinciimi  vero  sunl  iiiliiMe  sanclonira  cogitaitones, 
qwe  non  laxae  ei  dissoloiae  fioooi,  sed  vincolo  iimoris 
ei  amoris  Dei  colliganior.  Ros  vero  el  guitae  nociiuVf 
hoc  loco  lenebrosas  el  infldelitate  fHgidas  mentei 
significaot.  Capui  ergo  sponsi  plenom  esi  rore,  eum 
saecolares  qoique  a  Dei  chariute  iorpescuol .  ei  jusu 


4SI  DE  TEMPORUM  RATIONE.  4« 

I  ierr8RSiccaverii,euuuiemcsiguoenociU  tempore  A  singulis  perhibetor,  vel  niinui.  Hit  consenlinea  B4. 

siiitts  Cesareae  Cappadocias  revereadissiinns  antistes 
in  seito  Hexameron  libro  scribil,  dicens  :  c  Opinor 
autem  quod  et  animalibus  creandis»  csetrrisqne 
omnibus  quae  tcrra  produclc,  non  panra  conferlur  ex 
lunx  molalioue  rormatio;  modo  enim  lasiora  eorum 
corpora  videntur  et  vacua,  cum  senescit ;  niodo  in- 
tegra  et  repleta»  cum  cre^cit,  quoniam  humorem 
quemdam  cum  calore  permtxtum  interiushls  latonier 
infundit.  Quod  ita  esse  demonsirant  hi  qui  Fub  di» 
dormientes  lucente  luna,  poslquam  surrexerint,  inve- 
nlu')t  capiia  sua  largissimo  rore  madenlia.  Sed  i*t 
receutes  carnes  si  sub  luiia  jacuerint,  0uida  mox 
putredine  corrumpuntur.  Idemque  significat  pecori- 
num  cerebrum,  vel  etiam  viscera  marlnorum  anima* 

globttslunarisadolescit.  Dearborumquoqueintemis  B  lium,  qiix  sunt  iiumectiora ,  necnon  arborum  me* 


roa  refooat»  Nam  et  ipsa  Itina  larga  roris  asseritor. 
Deniqoe  com  serenior  nox  est,  et  luna  pernox ,  tunc 
largior  ros  fertur  arva  perfundere,  et  plerique  sub 
aere  quiescentes,  quo  magis  sab  lumine  fuissent 
lurae,eo  plns  humoris  se  capite  coUegisse  genserunt» 
Onde  et  in  Canticis  dicit  Chrisius  ad  Ecclesiam : 
QM^niam  ctiimt  meum  repUtum  e$t  rore,  et  erine$  mei 
'^lits  nectie*,  Tum  deinde  minuitiir  et  augctur,  ut 
miuor  sit  cum  resurgit  nova ,  et  cum  sit  imminota 
cumuletur,'  in  quo  graiide  mysterium  esl.  Nam  et 
defectul  ejus  compaiiuntur  elementa,  ei  processu 
ejua  quae  fuerint  exinanii.i  cumulantur,  ut  anlman- 
tium  cerebra  maritimorum  bumida  :  siquidem  ple* 
niores  ostrese  reperiri  ferantor  multaque  alia,  cum 


idero  allegant  qui  boc  usu  proprio  compererunt.  1 
Hcc  beati  Ambrosii  verba  etiain  architectorum  om* 
niom  ars  et  quotidiaous  usus  adfirmat«  qui  observan* 
4am  pnecipue  docent  ut  a  quiota  decima  luha  usque 
ad  vicesimam  et  secundam  arbores  prscidantur,  ex 
quibos  vel  liburna:  texendse,  vel  publica  quaaque  sont 
opera  beienda.  U»  enim  taiitum  octo  diebus  c«sa 
maleffies  immunis  servator  a  carie,  reliq«iis  auttm 
tfiebtts  prsecisa  etiam  in  eodem  anno,  iuterna  ver- 
miun  iabe  exesa  in  pulverem  vertitur.  Qui  hoc 
f  aoque  observant,  ut  post  solstitium  aeitivum,  id  est^ 
post  mensem  Juliuni/  et  Augustum,  usque  ad  Calen- 
daft  Janoarias  materias  cxdiint.  His  nainque  mensibus 
•reFcenie  bumore,  sicciora,  et  ideo  fortiora,  sunt 
ligna.  Sed  el  bpis  selenites  in  Perside  potcntise  lu« 


dullx.  I  Et  paulo  post :  c  Sed  aerls  m')iu$  iisdan 
ipsis  commutationibus  coniinetur,  sicui  liin»  novitas 
attestatur,quaB  ex  longa  plerumque  serenitate  subito 
Kubium  glomerationes  et  perlurbaliones  exsuscital. 
Euriporum  quoque  meatus  refluus  boc  indicat ,  vel 
etiam  reciprocatio  syrtiom,  qwe  vicime  babenlur 
Oci^ano,  quas  pro  lunse  schematibus,  concitari  loco- 
ruin  accoiae  prodiderunt.  Euripi  etiaro  in  otramque 
partem  8<iliii  siint  propria  leniter  fluenta  eonvertere 
reliquo  omiii  tempore ;  cum  vero  luna  naacllur  nullo 
inodo  possonl  quiescere»  sed  vehementi  fervore 
scmper  exaBStuani,  donec  luna  mrsoi  appareal,  se- 
dalionem  cooimotis  torbinibos  allatura.  > 

CAPUT  XXIX. 
De  concordia  mont  el  lunm. 


Biris  eflectum  miriftce  demonstrat,  qui  Innae  conti* 

Rensimaginem,  fulgore  candidoniveoque  translccef,         Maxime  autem  pne    omnibua  admiranda  lanla 

aique  Juxta  corsom  astri  ipsius  vel  augeri  diebus     Oceani  cum  luose  curso  societas»  qul  ad  omnem  ejui 

GLOSSifi  ET  SCIIOLIA. 


qood  Dominus  dicit:  Abundante  iniqoitate  refrige^ccl 
cbariias  moltorom.  Et  com  lales  sancios  D«*i  coclestia 
iDediianles  perseqountur  et  odiunt,  quasi  cincinni 
gpoiisi  pleni  sunt  guttis  noctiuin.  Mam  et  defectui 
ejits  compatiuntur  elementa,  et  processu  ejus  qu» 
lierinl  exinanila  cumolantor»  ut  aniinantium  cerebra 
maritimorum  buiiiida. 

Siqnidem  plenlore$  oitrem  reperiri  feruntur^  mulia" 
fU€  «^,  cum  glolfui  lunari$  adole$cit.  Ostreae  suiit 
Bffidcoli  cocblfis  circumdati,  qui  in  niari  lantum 
mvenlanlnr;  qoi  eiiam  cum  crudi  ab  hominibus 
eomeilantory  saniuiem  corporom  praeslanl. 


Seleniles  ex  candido  iranslucet  colore,  melleo  ful- 
gore,  imaginem  lumo  contiiien^,  redditque  eani  in 
dies  singulos  crescentis  niinueiitisque  nurof ro,  iias- 
cique  putatur  in  Arabia.  Mullar  quoque  de  liac  gemuia 
apud  Marsilium  Ficinum,  in  libcllo  de  Vita  coBliius 
comparanda  srripta  sunt.  Meniinit  quoque  ejusd^m 
Dioscorides»  cap.  995.  Item  Aibcrtus  Magnus,  lib.  u 
de  Meullis. 

Euriporum  quoque  meala$.  Euripum  accipit  pro 
quolibet  sstu  maris.  Eurioos  pecuiiare  nomen  iilius 
nobilissiini  sestus  qui  est  inier  Atticain  et  Euba>am, 
in  quam  qiddam  ae  prsecipiiem  dedisse  Aristotclem 


Emriporum  quoque  meatu$  refiuu$  hoc  indicat^  tel  0  scribunt,  estque  ejus  aestus  maxiine  mira  iiaiura,  ut 


etimm  redprocatio  $yrlium  ,  ^um  vicinm  halfentur 
Oeefiuo,  qna$  pro  luniB  $chematibu$  concitari  tocoruni 
acc0'4g  prodiderunl.  Syrtes  sunt  arenosa  in  mari  ma- 
fno  loca,  multom  lerribilia  el  metoenda,  eo  quod  ad 
se  oninia  trahere  atqoe  diripere  soleant,  et  appro- 
l>inquanii  vadoso  mari  hxreant.  Hx  autem  ad  mare 
iEgjrptium  vicinae  sunt,  et  pariter  adtniscentur.  Cu- 
ripus  ducttts  fontium  imerpreUtur.  Euripi  suiil 
mealtts  aqoarum  qui  magis  ebulliuul  et  lestuanl 
naseente  luna. 

JoAif.  Mov.  ScBOLU.  —  Qui  hoc  q^oque  $ervant. 
Archilecii  prjH:ipiunl  materiam  esse  caedendam  a 
priiBO  aotumno  ad  id  tempus,  quod  esi  antequam 
wcipianl  flare  favonii.  Vide  Vitruvium,  de  Arcbi- 
tecuira,  lib.  ti,  cap.  9. 

Ssei  et  lapi$  Seleuite$.  llic  habel  nomen  a  Inna, 
qnam*  AttiGi  atU^wt  vocanl.  Nasciiur,  aoctore  Plinio, 
ia  Araiiia,  cojus  veiba  ascribam  cx  luie  oitimi  libri: 


passini  constat  apod  historicos  et  physicos. 

GAPUT   XXIV. 

Nee  mora,  prcetereunte  /uKa,  reeedeiu  et  ip$e  nativw 
hdpc  dutcedini  men$ur<rque  relinquat^  tanquam  tume 
quibu$dum  a$pirationibu$  invitu$  protraliatur ;  et  iterum 
eju$demvi  ce$sante^  in  nuusur*'m  prop  iam  refunda- 
tttr.  ifisiusOceani  lunam  scquitur,  unquam  ejus  aspi- 
r.  tioiie  retrorsum  trahatur,  ejusqiie  inipuUu  retracto 
refundatur.  Qui  quotidie  bis  afQuere  et  remeare 
unius  sciuper  hone  dodrante  et  semuncia  transmissa 
videtnr,  ejusque  omnis  cursus  in  Lidonea  ei  mdi* 
nas,  id  est,  in  minores  asstus  dividitur  ei  majores. 
Sed  laedona  i|uinU  et  vigesiuia  luiia  incboan^,  qui  I 
boris  accurrit,  lot  et  recurrit,  malina  aotem'  a  de- 
cima  tertia  el  vigesima  octava  iucipieiis,  ciiior  in 
accessu,  sed  Urdior  in  recessu.  Septeni  diobus  el 
duodecim  lioris  persevemt,  in  medio  sul  semper  luuam 
primam  el  decimam  quintam  ostcndeus,  el  ptt 


423 


MDM  VENERABiLIS  OPERUM  PARS  1.—  D1DA8CAL1CA  GENUINi. 


m 


ortoni  omnenique  occasum  Ipse  quoque  eniisso  sui  A  invitus  prolrabatur,  cl  Iterum  ejosdem  fl 


ferToris,quod  Gncci  ft\i*^  vocant,  impetu  littora  Inte 
conlegat,  eoJemque  revocato  detegat,  ac  dulces 
flumlnum  occursus  valsis  abunde  commlsceal  simul 
et  aocumulel  undis ;  nec  mora  pneiereonte  luna  re- 
oedens  et  Ipse,  naiivse  bas  dulcedini  mensuneque 
relinqualt  tanquam  lunffi  quibosdam  aspiralioiiibus 


in  mensnram  propriam  refondalur.  Skul  enlm  looa» 
jusla  quod  et  supra  docuimus,  lUI  puncionim  spadi 
quotidie  lardius  orlri,  lardios  occldere  qoam  pridie 
orta  esl  vel  occideral  aolel,  iia  eliam  maris  ««lob 
uterque,  sive  diumns  sil,  el  Bociornos,  ieomatutinos 
et  vespertinus»  ejusdem  pene  temporis  intervallo 


GLOSS/fi  ET  SCIIOLIA. 

«quinocti»lis  solstilia  solilo  valtdiiis  exa^tuans.  Per  AuUro  digreisa  propiore  nisu  vim  iumn  exerctt.  Mm$ 

octonos  autem  aiinos,  ad  principia  mutus  ei  paria  enim  acceisus  atque  recenns ,  wuUina  eiiom  ei  Imiws 

incrementa,  certifisimo  lunse  revocanltir  anibitu.  naturali  consequentia,  etc.  H.^ec  igitur  glossa  jaro  supe- 

IHa  semper  Aquilonia  tenente  mitiores  quam  cum  in  riuf^,  in  1 5  c,  est  scripta,  quia  bic el  ibl  ^tis  convenit. 

item  de  eoncordia  maris  et  lunm. 


Sicul  lima  per  dios  duodedm  natur:.li  cursus  siil 
fardilale  de  Occidente  in  Orienlem  vespertina  refun- 
ditur,  ita  etiatii  .'nstus  Oceani  nunc  vesperlinus  per 
dies  qnindecim  flt  mattitinus,  aul  matuUnus  quoti- 
mano  deiracius  iinpedimento,  vesperiinus  assurgit. 
Bl  aieul  luna  quatuor  punctorum  spsttio  quotldie 
tardlos  oriri,  tardius  occi<1ere  quam  pridie  orla  esl 
vel  occiderat.  solet,  ita  etiam  inaris  astns  sive  dlnr- 
nns  sil  et  vesperlinus.  seu  maliitinus  el  vespertinu9« 
ejiisdem  pcne  teniporis  inlcrvallo,  tardius  quotidie 
venire,  tardius  rc»1ire  non  desiniu  Qnasstio,  quare 
tuna  in  quinquaginta  novcm  dicbus,  quinquaqies 
novies  non  circuit  terrx  orbein,  quac  sic  solvilur. 
Diios  cursiis  facit  luna  :  unum  cum  lirmamento,  quod 
folviturciroa  icrram  lnviginiiqualuorhoris,altcrum 


contra  firmameninm.  yirroaroentum  enlm  in  qoUi- 
quagiitla  novem  diebu;*,  quio^oagies  novies  terre 
circuil  orbem ;  luna  autem  quia  onum  rursom  noo 
cessat  facere  contra  flrmamenlum  cursoa  (ne)\  onde  fil 
ut  In  duobus  snls  roenslbus  a  qainqiiaginia  nofom 
diebiis  non  amplius  quam  quinquleu  seplies  lerrae 
ainbiat  orbem. 

JoAM.  Nov.  ScHOUA. — Mamme  antem  prm  ommiknM 
admiranda  nalura  Oceani.  Sunt  el  horom  pleraqoe 
ex  Plinii  cap.  97  lib.  ii.  Oistlnguit  Aitem  Bodo  sstnm 
maris  in  duas  species,  quamm  una  malinani  ^roeat  o 
majore  luiia.  corniplls  vocibus,  tune  enim  oceidlt ; 
nliain  Isedenem  sou  laedonam  (nam  olromqae  in- 
vcnio  apud  Bedam)  ouasl  Iwsam  undam.  Yeniai  hM 
vocabola  alibl  non  legi. 


4SS  DE  TEMPOnUM  RATIONE.  m 

tKitasqiioUdie  tenire,  lardlut  redire  non  dtsMu  Aferit,  iiem    antos  ^itoiidie  per  VII  maliii»  dies 
hiMtueaiiCem  quinta  ptrs  borseesi»  quinqueenim 


pmieti  boram  hcittni.  flnde  lit  nt  quia  Inna  in  duo* 
bm  tois  mensibtts,  Id  est,  diebus  LIX,  quinquagies 
et  seplies  terrae  orbem  cireuit,  aslus  Oceani  per 
tenposidem  gemlnato  boe  nomero,  ide:l«CXUIt 
ficibus,  exondei  ad  superiora,  et  tot  sqoe  vleibos 
aonm  relabatnr  In  alYeomi  qnia  lona  In  XXH  diebos 
tides  oclies  ierr»  ambitoih  loslrai,  et  in  Xlt  boris 
qmead  natoralisosquemensis  plenllodinemsopersonl 
diwidiinn  lemB  eireult  orbem,  ot  qvm^  Terbi  gratia^ 
pnBierlto  mense  super  terram  meridie,  nonc  media 
nocte  sub  terra  solein  accendenda  consequaior,  per 
Untamdem  tcmporis  gemif  atis  «stos  soi  Tielbus, 
qolnquagies  sepiles» 

Mtrla  alU  tumes^^anl» 
ObidbOB  rupti%  rorflosqoe  in  seipia  residoal. 

Qoln  lona  in  dimidio  meiisis  spaclo,  boc  est,  in  XV 
noclibtis  ac  diebus  quater  dedes  lerram  circom* 
bbitor,  Insoper  ei  dimidium  terrae  semel»  Unde  fit 
QiOrtentem  plena  vespere  teueai«  qads  pridem  Qo?a 
Tespero  Oecidentem  tfnoerat.  Mare  per  Id  temporis 
fidet  aoYies  adllolt  simolet  remeat;  etsicuilona 
perdlealtVfOi  dlslmos»  natorail  eorsas  sol  brdltaia 
ile  oceidenio  In  orieniem  Tesperiina  reftindltor,  et 
qoie  nmtoHna  bodio  Orieniem  tenebat,  postdiesXT 
matnilna  In  Oceidento  Tidebilor,  iu  etlara  aestus 
Oeennl  nnne  mpertinos  pon  dies  XV  fit  matulinns* 
ae  ewiim  ina|otini»«  qooiidiano  detractns  Impedi* 


subseqocntes  fit  major  et  yiolenUor  a  $iu  niatutino. 
Simillier  matotino  si  Aierit  mafina  oru  sub  «stu» 
matutinos  jam  majori  per  dips  contegit  aquoro 
ierras.  Porro  Tespertinus  finibus  quos  matuiinus 
mstus  eesperat  conten*ns  olterius  cursum  eitcn^fere 
negllglt,  qoamvis  qolbosdam  in  meosibus  oterqoe 
o^os  in  dlsslmlli  per  omnla  cremento  proQclt. 
Qoanto  aulem  plos  mstos  major  littora  ierrasqoa 
contezerit ,  et  floTios  ac  freta  comple?eritt  Unio 
latiQs  recedcns  eadcm  iiitora  maris  eibaurire  aiqoa 
enndare  consfieTlt.  Vnde  rideai  qoi  potest  an  Terum 
sitqoodi  Piiilippo  tesiOt  feront  qnidam  atque  con- 
firmant»  lilam  Immensam  maris  Oceinl  cffusionem 
per  omniura  regionum  ac  patrianim  fiuvios  ituram^ 
B  ono  poncto  teniporia  fieri^  Scimos  enim  nos,  qlii 
dif  ersom  Brltannicl  maris  lltllis  locolimufl,  qood  iibf 
lioe  aaqnor  aestoare  cOBperii»  Ipsa  bora  aliod  inapiat 
ab  aesto  deforvere;  et  bine  videtor  quibosdam  qoia 
recedens  aliondn  aliorsom  onda  reeurrai,  Iterumqno 
relictb  qoos  adierat  finlbus,  priores  fesilna  repeuU 
ideoqne  se  ad  tempos  major  malina  bis  lluoribus 
nlNens  ampllos  abdocati  ot  nllbi  advenliena  amploi 
eiondnre  anffieiat»  qood  ex  lon»  corso  poiest  fadl^ 
limo  deprebendL  Vnrbl  gmtiai  boc  marn»  posiu 
drea  brmnalem  aolia  anetnm,  vel  solsililalem  ^os 
ocetsnmi  lnni^  eojoicnnque  «Utlsi  slve  soper  ter- 
mm,  sen  sob  terra  sit,  mstom  solei  aitollere ;  at  po^ 
s!U  dfta  bmmalem  solls  occobitom,  vd  soUtiilalia 


aa  eo!i  pUga  recessom  marls  lona  qua  bie  signat 


raenla,  vesperllnns  adsnif  it.  Et  qooniam  Imia  per  -  ^i^  worlom»  refleciere.  Porro  alils  in  pariibiis  ab 

amittm.  id  esl.  menses  Xllsoos,  qoi  sont  dies^  •*«■•*  »«•«*  "^"«  «^'^  ^»"»  «"•  ^^  "*»*» 

GCCUni,  doodedm  vidbos  minos»  boc  est,  Ireaen- 

des  fnndragies  et  bis*  teme  ambli  orbem ,  «sios 

Oeenni  lempore  eodem  DCLXXXllll  vicibns  et  ipsa 

lerma  n^idi  ae  redlit.  i:nlutor  aotam  lona)  cnrsum 

mara  nan  satom  eonmttni  aacessa  el  recessoi  sed 

etiam  qoadam  soi  sutos  profcetn  dereelnqne  pe- 

rennl,  iin  nt  nan  urdlar  salnm  qoam  pridie«  verom 

eiinm  MMiJar  minarve  qnoildie  ra«1ent  mstns.  Et 

eroscanias  qddem  mallnaiK«  decrrscentes  atttem  pb^ 

cdl  appailare  Irdones,  qoi,  alumanu  per  sepienna 

aelanoava  dles  soeces  ti,  mensem  Inier  se  quemqne 

qondrlformi  soae  niuuttonis  varieUie  dispertinnl» 

Sopa  fntdem  squa  nterque  sorU  septenU  diebos  ae 


;  non  soloffl  Soteni,  scd  ei  in  ono  eodeim 
qoe  liitoreqno  adBoream  md  babiunti  molio  ma 
citios  mium  maris  omnemt  qol  vero  ad  Aostromi 
motlo  serios  scdpera  pariuret  reflindere  sol^nt* 
servante  qnibnsqoe  in  reglonibos  loiia  aemper  tq%^ 
Inm  sodeutls  ad  mare  qoamcunqoe  semel  acceperlt; 
fofo  malioam  qobiqoe  fere  linU  novam  sive  plenant 
lonam  dlebusi  ledonem  tctidem  nnU  dividuam  sa^us 
incipere  eomperimus,  et  circa  {fequinoctla  duo  ma<* 
Jores  sollu  mstos  adsorgere,  inanes  tero  bnimai  el 
magissolaiiilovseinperqoa  lona  In  Aqoiloniaeta  ierris 
toogins  reeedentOi  mitlores,  qoam  com  In  Aosiro  dl- 
gressa  propriore  nisn  vlm  suam  exereet »  mstns  ad* 

con.omm.ntes,  «epe,  vd  veniis  im-  o  ^**^  *  "•^'^^"^  T"?  ??^  ^Zi'^'^Jl'Z.t 
rendleniibn..  vd  a«a  onatibei  acce.  ^  «<»^««*»  snncs.  JnxU  Innarm  circnll  o J«»^m 

roaris  cursns  ad  prlncipia  motiis  ei  parin  incmmenU 

recorrii. 

CAPUT  XXX. 

De  mifumottiU  ef  fO/s/ff2s. 
Dexqulnoctlis»  quod  ocuvo  Calendamm  Aprilinm, 
et  ocialro  Calendamm  OcUibrlomi  *el  d«)  saL<tilii% 
finod  ocUvo  Galendarom  Joliarum,  et  ociavo  C:ilen* 


pellanlibns»  aot  repdleniibns,  vel  alia  qnatibei  aece 
denUdve  nalurali  vl  cogcnU,  tardius  dtiosve  ve 
nienias,  nol  minns  ampKoave  solito  ferveotes»  ita  iii 
aHqnoties  ordina  lorbaio  mdlna  plures  s!bi  tnsuis 
bae  mansei  panclores  Vindicei  in  alio;  nnde  oiefqne 
moina  nanc  veapertino  lUsd »  nonc  matutino  con* 
snavH  In  astn.  Et  siqnidam  lesln  ve^iertino  vel  notl- 
Innta»  fd  pieoitniria,  insunu  matlnam  nasd  eonti- 


GLOSSA  ET  SCtiOLlAi 

csroT  iix.  hngUrimui  din  ducdedm  htroi  MMlndf ffefei  ef  oefc; 

Bam. lbnBS.6uiss«  -^lsilifaeissqulnoetla  bina  jmnt» uHm  horm  fotljgH;  AUxand.im  vno  ^or- 

Kuntor,acia%oKnlend.Jan.etlolil,  Aprilisqne  et  decimhorai.MtuUmdModeam.inBnmmaitipt^^ 

tob.  vni.  sdl.  in  panibns  Caprlcomi  et  Cancri.  dm; ««  msimieiuadm  nocUi  hmd^bie  umntur  id 

ArleOn et  Llbfm.8ed mqnlnoitintia dies  omnl mondo  fnod  refil ^miia  tredk^ selsffjit  f^f^l^^^f^f  ^ 

«qualls est.  Vnrie  nnlmi  lnei$  fnmmenfo  in  Ueroe  propiuim^  mnndf  n^fnifo iKrfi  «m^fa mhjeeiu  icf 

PATnoL.  XC.  ** 


4S7  BEDi£  VENERAillLlS  OPERUH  PARS  L--DmASCAUCA  GENtJINA.  lit 

danmi  Janaamnim  dle  sinl  nounda,  fnoltorum  A  ^ielo  die  osque  ad  9qolnoctioro  y«rnom  dieiXC« 


late  et  aapientium  sttculi,  et  diristiaoorom  aententia 
clareL  Denlqoe  Plinios  Secondoa,  idem  orater  el 
philoaophoa,  In  libro  secondo  Matoraiit  bittoritt : 
€  Sol  aotem»  inqoit,  ipse  qoatoor  differentiaa  habet : 
bia  cqoata  nocte  diei,  Tere  el  aotomno  In  cenirom 
inddens  teme,  oclaTis  In  partibos  Arietia  ac  Libr«; 
bia  permotatls  spaclis  in  aoctom  diel  broma  octaTa 
In  parte  Capricoml;  noctb  Tero  aolatllio  lolidem 
In  partilioa  Cancri.  in  teqoaliutls  eaosa  obliqoitas 
aignlferi  est«  cnm  parsaeqoa  mondi  soper  sobter- 
qoe  lerras  omnibos  ilal  momenils.  Sed  qfut  rccU  la 
exorlo  soo  consorgont  ^a « longiore  tmou  tenenl 
locem;  qa«  Tcro  obKqoa,  ocyore  Iranseonl  spi- 
clo. »  Scd  et  Hippocrates  iifx^P^  Antigono  regi 


ex  sopradiclo  die  Vill  Calendas  Aprills  usquead 
VIII  idus  Maiaa  sool  diea  XLY.  Hls  diebos  aogenior 
bomloibos  homores  dolcea»  Id  esl,  sangois.  Dlere 
beoe  olentibQS  cibis  el  acerrimls.  item  ex  dle  ocIsto 
IJoa  Maias  usqae  in  diem  octSTom  Calendas  Julias 
XLT.  His  diebua  creacit  bllis  amara,  id  eit,  cboleca 
rubea.  Uiere  cibia  doldboSt  tIoo  indolge,  Veneri 
parce,  Jcjonia  minime  exequere.  Item  indpii  leoH 
pua  flesllTum  ex  die  ocUto  Calendas  Jniias»  ipso  aM* 
meuto  iiicremenU  fsllis  rubel  amitiuntur,  et  cfaolera 
nigra  adcrescil»  quod  esseconsut  osqoe  ad  «qolno* 
cilom  aotomni,  Id  eal»  osqoe  ad  tempora  frigoris. 
Oiere  clbis  duldbus  cuoctis,  el  bene  olentlbM «  et 
frigidloribos,  el  qol  Tentrem  moUianl  per  dles  XC. 


acribens,  per  anni  spadum  quaUter  ad  prscoTen-  B  Ab  «qulnoctio  aotem  aotomnl,  qood  esl  ex  ^  VUl 


das  Imbedliutes  se  obserToro  deberel,  lu  dkil : 
f  l(aqoe  exordiom  incipiamua  a  solslitio »  id  eat, 
VIII  Calendas  Janoarias,  ex  qoa  dle  homor  corpo* 
ribos  cresdt  osqoe  ad  «qolAOCliom  Tornomt  qoi  sonl 
dies  XC.  Hoc  tempos  aogel  homlnis  phlegma,  ex 
qoo  freqoenter  nasdtor  homlnibos  catbarros,  el 
diatUlalio  otsb  ,  et  poociio  lalerom,  caligo  el  tinnl- 
lua  aoriom,  el  odorari  nihU  poisool.  Tali  igltor  tem* 
poro  olere  calldis  el  laseratis»  ei  optlmis  dbis  plper 
iiabeotibos  el  dnapi,  raro  tona,  eaput  Tero  slne,  in- 
termlaslone  porga ;  Tbio  loduige,  Veneri  non  parce 
dlea  XLV.  Proxime  seqoeales  aolem  scnl  ex  sopra- 


Calendarom  Ociobrfom  osque  In  diem  ocUTum  Ca* 
lendamm  Januariumv  dealnit  nigri  lellis  amaritodo,  el 
homoris  crassitodo  aogelor.  IJlere  dbis  calkUseiaeer 
rimisonmibus,  et  absllne  Venere,  el  manos  laTabis. 
Ex  die  aopra  scriplo  osqoe  lo  occasom  Vergiliarom, 
hoc  eal,  Indiem  sextom  Idos  Febr.,  sunl  dies  XLVI 
In  occasom  Pleiadom.  De  bac  hora  homiolbos  sangols 
adcrescit.  CooTenll  ergo  comedere  kotlsslmos  [An 
lautissimos?]  dbos,  et  Indolgere  Tino  el  Veneri  : 
dies  sont  U  h  beml  XLVU.  >  HMqoidem  fetitUes, 
qoUius  non  dissimllia  de  tempore  eiiam  perplores 
Ecdesi»  tradidere  magistri,  dicentes :  Vni  Calendaa 


GLOSSJi  ET  SCHOLIA. 


rm  eenfliiaet  dti$  haben  ienh  mentihu$^  nocteiquee 
dim99 ,  nd  Inumam  remof :  fuod  fieri  in  inmUa 
TMm  Pythlae  Jf  ossUimit  scH^tf,  sexdi^om  na^ 
§aliono  in  ioplenirione  a  BriUmnia  di$tattle, 

DemqmnoetH$  quod  octaoo  Kalend.  ApriL  et  oetaeo 
Katend.  Octob.  et  de  $oUtHii$  quod  tiii  Kalend.  /«• 
(iffrom,  et  Tni  Kalend.  Januar.  die  stni  ttoloiida, 
maltorvm  lale  ei  eapiendam  emeuU^  et  Ckrietianorum 
iMieoria  ctaret.  Com  igitur  sol  cursum  suum  Inde- 
alnenter  peragit,  et  nunquam  se  inslabiliute  flgat, 
cor  solslliiom  dicUor?  Soulitlom  dicitar  solis  statio, 
non  qood  atetit  aliouando  slne  molu,  sed  quod  ter- 
mlooa  allltodlnla  td  humUiUtis  ponat,  ut  altitudinls 
ad  Aqidionem  In  Cancro,  descensionis  ad  Austrum 
in  Capricomo,  quos  nuoquam  transcendil.  bidoros, 
in  Ubro  Bl|mologl  irum  sexlo :  Canon  autem  Graece, 
Laline  regubi  nuncupatur.  RegoU  aulem  dicta,  qood 
reeu  ducat,  ele. 

Non  enim  noetri  tantum  temporis^  $ed  etiam  legaUe 
et  Mooeka  deeemit  Imfi/irfio,  non  amte  tran$cen$Mm 
kufu  ieqninoc^  diem  fe$H  paukaU$  e$$e  cetibrandum^ 
jjcof,  aue$tante  AaatkoQo^  evidenter  docet  Phito  ei 
Joeephme.  In  septimo  libro  Eosebii  Caesariensis  Ec- 
desiasticas  Hisiorise,  quam  beaius  Hieronymos  de 
Gr»co  in  lallnum  Iranslulll,  eap.  28,  aic  scriplum 
InTcnlmos :  MolU  qooqoe  oposcohi  Anatbolii  ma« 
|nillce  composiU  ad  oos  osqoe  Teoeront,  ex  quiboa 
dlgoom  mihl  Tidetor  de  poscha  qoid  senseril  ipsloa 
Ttfhls  proferre.  Esl  ergo,  inqoit,  In  primo  anno  inl* 
Uum  primi  mensis  Phaminoth  S0  die,  secuodom 
llaeedones  Disiri  mensb  tt,  secnndnm  Romanos 
Tero  XI  Xal.  April.  In  qoa  die  InTenielor  sol  oon 
aolom  consceQdisse  primam  partem«  Tcnnn  etiom 

Soadram  jam  lo  e a  dte  habere,  Id  eat,  In  prima  ex 
oodedm  partibos.  Hsec  aotem  partlcoia  a  prhna  ex 
duodedm  Ternale  est  cqoinoctium,  ei  ipsa  est  inltlom 
mttisHim,  el  capot  circoli,  et  absolntio  corsoa  atel- 
larom :  qoa$  planet»,  Id  esi,  Tagae  dicuntor,  ae  floia 
duodeduiie  particuUe,  et  totlos  saecoli  terminus*  Et 


G  ideo  non  parum  delinqoere  didmos  eos  qol  ante  fail* 
linm  hoc  novi  anoi  pascha  putant  esse  ceiehrandom. 
Sed  nec  a  nobis  primis  exordiom  somll  hM  ratio» 
Aotiquiasime  fuisse  Judfiis  oomprobau  demonsira* 
lur,  ei  aote  adTonlom  Christl  ooserTala,  aieol  eTi- 
deoteredocent  Phllo  et  Josepboa;  aed  el  karum  eoli- 
milorei  A§athoholu$^  et  ah  eo  eruditue  ArhiobotMo  ex 
Ptaneada^  qui  umue  ex  itH$  $epiaa^nta  oenMhua  (uk 
qui  nu$$$  fkerant  a  ponti/ieiku  ad  PMomeeam  re§em 
Uebrmorum  tihro$  interpreiari  in  Crmctm$  Memeonem^ 
quique  nmtte  ex  traditionihu$  Moif^i  proponenU  roffi 
percunctatique  re$ponderunt.  Ip$i  ergo  cam  qumetionto 
Exodi  exponerentt  dixemnt-pauha^non  pHa»  eeee 
immotandum  quam  mquinoctiam  vemata  trmneiret. 
Aristobolos  rero  eiiam  hoc  addit,  in  die  poachm 
solom  obserranduro  esse  ol  sol  aequinoctfam  Tor 


aequinocti 
Iranscendat,  Terum  et  luna.  Com  eolm  dma  ahH 
aeqoinociia,  inqoit,  Torls  et  aotomni  aeqols  apotlla  dl» 
rempu,  ei  14  luna  mensis  primi  sit  sUtuta  aolenml* 
H  las  posl  vesperam  ,  quando  lona  soli  oppoaiU  € 
^  reglone  deprehendiior*  aicol  etiam  ocolis  prahaffe 
Ucel,  inToniior  otlque  TernaUs  «quinoclii  portam 
sol  obtinens,  iuha  vero  e  contrario  auiumooiia.  Legl- 
in  eorum  libris  et  alia  mulu  de  his  Talidlsalmlo  oaaer- 
lionibns  ofu>osiU,  qom  CTidenUr  ostendooi  poochm 
aolemniutem  omni  genere  posl  mqutnocliooa  oele- 
hrandam. 

ioAM.  NoT.  ScnoLU.  —  De  esq$dnoc6i$  quad  giliaao 
Katendamm  Apritium.  Hactenus  de  meosihiio  oS  in« 
0»  effedibos  dreumsUDiiisqoe  rdlqila  dicUmi  eal ; 
deincepa  Beda  proseqoiiur  Umporo  que  «s  oolio 
corso  colli^ntor,  que  primom  sunt  qoaloor  ino 
temporum  dlscrimioa,  Tcr,  msias,  aotomnoseibiensa» 
qom  apod  geniea  aliqool  anol  fiiero'ii;  ot  enlm  Knin 
menaem  erocit ,  lu  aol  annum  Terlentem  cnroo  ooo 
defloii  ae  pnBdpuas  aoai  partes.  Esi  antem«  ui  hoc 
dbiter  annoteiQ,  Tariahoroio  temporom  dlocrelle« 
Teria,  ioqiiam,  «sutia  et  reUqoorom.  Nam  to^ 
el  medid  aliter  rer  delluiont,  oc  aUo  nomero 


W  DE  TEUPORDM  RATIONe.  IM 

ApHKs  ia  sq«ifMictio  feTno  DominDm  coneeptum  ei  Acat»aut  mte  octavum  Calendanim  ApriJiom  diem 

IHMchaeelebrarillcitam  neget.  Ipium  qiioqoe  Pasclia, 
qood  Dominus  pridie  qnain  paleretur  cum  diacipuUs 
Iteclty  aut  IK  Calendamm  AprlUum  dle  non  fiilaaey 
aut  ante  «quiooctlum  fuisae  confirmel;  non  ouim 
noatri  tanlum  lempoHs » sied  etiim  legalla  dt  Mdsalca 
deeemlt  inslltolio,  non  ante  tranacltosum  liujns  «qul- 
noclii  dlem  festl  pascbilis  esse  ceiebrandum,  aleol, 
ntleslaote  Anatholio»  etidenler  docot  Pbllo  el  Josa» 
pbos,  sicut  eorum  antiquiores  AGATHOBOLDSt  et 
nb  00  eruditos  ARISTOBOLIJS  ex  Faneade,  qul  «oua 
ei  iilis  LXX  senioribus  full  qui  mlssi  fufrunta  Poil« 
littclbus  ad  Ptolemaeom  regem  llebrttorum  libroa 
lAlerprelari  in  Grsecum  sermonem,  quique  multa  et 
Iraditionibos  Moysi  proponenii  regi  percnnetaAtiquo 
tempomm  arliculoo  putamus  allquanlo  priusquam  B.responderunt.  Ipsl  ergo  cum  quastlones  Exodi  et« 


In  sobllllo  bromali  YIU  Calendas 
Janoarias  naium»  Iiem  bealum  praeeurtorem  el  ba- 
pclalam  pomini  ¥10  GalendasOciobros  fai  sqolQocilo 
aniomoail  eoneepiuni,  et  In  csiIto  solstiilo  Tin  Ca« 
lowlnsJttlias  natnm;  addiu  Insoper  eipositione, 
qood  :auelorem  locls  ttiem»  cum  creinenio  lucis 
lemporariae  cooclpl  sintul  el  naSd  doeerel.  Poenlten* 
tloe  wo  pneconem,  quem  oporleboi  minnl,  com  io- 
choou  minoratlone  lucis  generari  pariler  el  conclpl. 
Teram  qnia  sicol  in  ratloiio  paichali  ditKcimoa 
«quhioclium  female  duodeclmo  Calendarom  Apri- 
Ikim  die  cunctorum  Orientalium  sententiis,  el  matl* 
mo  u£g3rptlorum,  quos  calculandi  ease  peritlsshnos 
coosui,  spedaliter  adnoiatur,  cffteroa  qOoque  Ires 


vulgaria  scripfa  continenl  esse  noundos.  Ut  cnim  de 
«quidocUo  vemo,  qood  capui  osao  memorauram 
qoaittor  mutationom  annalium  mondi  origo  docel » 
bretiter  loqoamur,  regolB  lenel  occlesiasticaB  obser^ 
vaiioois,  a  Nicmno  conflrmaU  eondlio,  ul  Pasch» 
dies  ab  XI  Calendas  Aprilea  uaqoe  fai  VII  CaleodH 
Malao  Inqulraiur.  Item  ealholicae  loslituUonis  ragnla 
prmcipil  ul  anio  Tcmalla  squlnoetll  Iransgressum 
Paaeha  noo  eolebreiar.  Qui  Igilur  YIII  Calendanim 
Aprillim  die  polal  mqoinoctlum,  necesite  etidem 
aul  anlo  asliuhioctium  Paacha  celebrari  lidtum  di* 


ponefent,  diserunt  Pascba  nota  prins  esse  Immolan* 
dom  quam  ffqoinoctium  vemalo  Imodret;  Uode  noa 
iNfeeise  esi»  ob  consenrandam  ? eriialis  reguUm,  dU 
camua  apene,  el  PalMha  anU  fequiOoclium  lenobria- 
qoe  deiriclas  non  Immolaodiim ,  ei  hoc  mqolnodium 
duodedmo  Calendaita  Aprilhim  dld  teradler  ad« 
acribondom,  aicol  ndn  aolom  aoeioritau  paieroai 
sod  el  horologlca  conaideraUone  docemur;  aed  ol 
oelera  iria  lenqioram  hojosmodl  eonlnia  dmlli  ra- 
ihmo  aliqooi  diehos  anlo  ocuram  Cilendanim  ao- 


quenihim  ease  noUnda. 

GLOSSJB  BT  8CH0LIA. 
I,  atqoe  maihematid  vel  pbjsiei.  Vulgns  men^i-     nec  non  fenerl  indulgeire.  Numeranlur  dlea  M  •qul* 
bns  lorms  dislhiguit,  ut  Martius,  Aprilis,  Mains,  Ter     nocUom  nonaglnu. 
consUloanl,  MquenUa  lres«siaum,  el  slc  reliqui.  C  JSqidn6cMi^9emMm. 

con  jmtU  solis  cursos  serius  haec  Umpora  habeanl        ^^^  .^-.^•^  -5t..u*  s»  kAmSniK».  mmmm^^  ^  ^m 


rat  raria  ab  higresau  solis  in  Ari«iis  primam  par- 
lem;  ssslaa  a  principio  cancri  usquo  ad  inltlum  U* 
brm ;  et  hlnc  ald  priroam  CaDricorai  partem  aulum- 
n«s  eal ;  poslremo  hieros  ea  per  raiiqua  algnileri. 
Haraaa  panium  quaequo  dieram  esl  la  ei  hora^ 
rsm  tn.  InHhi  bornro  lemporam  el  flnes  cognosces 
s«|»ra  et  labdhi  de  yera  molu  solis.  Alil  partes  has 
iMMiot  hMBqimles,  respidontes  solis  rootum  por  cir* 
cnloro  occentramt  oul  Tdodor  esl  per  ImaB  absidis 
qaadranlest  oueniadmodum  In  scholiis  super  prinium 
ubni»  doMiimua,  utunUrque  hac  dlvislone  el  Vcle* 
ron  alil ,  el  M»  Cato  de  ra  Aoslica,  item  Yarro,  ul 
tidelicel  a  bruma  usque  aequinoctiuin  dies  ihil  xlcti?, 
hinc  nsque  ad  solsUtium  dies  lotldem  ct  semis,  a 
soMlio  o-qoe  ad  aBqoinoctium  vemum  tcii  ei  semls, 
et  deinde  ad  braniam  non  amplius  Lstiriii,  sole 


eoque  tunc  roatime  sucoosa  acriaqoe  asaumi  debem ; 
corpus  etercerl,  venus  luilssima  esi.  Sunl  autero  ad 
«sqoo  YergilUrum  orium  dles  aet  ol  qOadraginU* 

yergiliarum  ixcrius. 
Hoc  aool  lempos  atram  bllem  ad  osqoo  «qoino- 
clium  autumnale  promovel,  quaprojpler.aqua  frigida 
atque  odoralis  omnibua  ntondiim  eal.  Yenns  peral- 
closa,  aul  innoceniiaa  saltem  quas  de  ea  pnBscripsl- 
raus  adhibelo.  Porrosonl  ad  SBqolnoctlom  autumnnU 
diealrasolnonaginui. 

JBqumociw^  dOttjjUnf^. 

HafiC  ahnl  para  pituilaB  copiam  general,  tenuesquo 
deflutiones,  donec  Yer^ illx  ocddant.  ConVenlt  enim 
tunc  huOiores  et  capiu  dicere,  atque  acerrima, 
acUicel  currente  prr  angustlorein  eccehtri  sui  qua- 1%  matime  succosa  asaumere,  voniltu  hon  sollidUri| 
dranlem,  veluti  flgnra  docet  quam  posnimus  libro  i.     eterceri  alque  concobitum  viure.  Numerantu^  ad 

Eailem  divisione  video  veler««  medicos  etiam  uti.         ^ — ^»:-^..^ j:- ^-  >..  -k.*.i-^-:...A 

M  a  Hipfocraiit  ap/jutTppcAnii^n0  ri§iicriheHM. 
Memorla  Beoa  Up  us  esl,  quod  hanc  epbtolam  Hip- 


pocrali  triboat,  cqjua  nibil  puUtur  ess  are  ad  Anti- 
goDOBi,  sod  Iribuunt  eam  episiotam  Paulo  iCgineift, 
qwe  esl  apod  euoi,  lib.  1  Medicin»,  cap.  100.  tJiido 
hoe  loco  verba  subjlcero  placuit,  qux  a  Beda  incu- 
rioso  idniodom  citantur  l  sunt  aUtem  baec  interpreie 
Joanne  Andernaco.  Caeleram  anni  solstitia  in  qnibus 
hasc  solenl  ingraere,  silentio  pnetermitunda  non 
a«ni«  aed  quie  in  singutaris  alimeOU  convenUnl 
pooda  etsequcmur,  auspicaii  ab  hienuU 
SalafiiUm  hUmaie* 
Soliiiiiom  kaano  hiemale  osqne  ad  vemom  aeqol- 
noaHim'anget  hi  homliilbos  distillationes  humidiu- 
lcsque,  ae  proplerea  catidioribus  uti  cibis,  plenlori 
polo  ae  meradoro,  alqoe  ot  orgaoo  bibera  oportd, 


Yergiliarunt  occasum  dies  set  et  qliadragihU. 
V^r^HNirifm  eccmm. 

Hoc  lempore  piluiu  ad  ufque  brumam  fai  hOmlnl- 
bus  redondat ;  qiiamobrero  aeerbisdma  qoSMoe^  vi- 
num  suavissimom,  assumera  oportel,  plngoibus  uii 
et  f  lerduri.  Suni  autem  ad  solstlilum  hiemale  dlos 
qniiiqoe  el  qulidraginu. 

/n  occoMum  Piihdum  PleUdes  sldlaB  sunt  seplem 
snper  Tauri  cervices,  st  set  lantnm  vldentur,  cujua 
rd  causa  ab  Aralo  est  reddiu  in  Phaenoroenb  i  dl- 
cuntur  autem  GraBee  a  pluraliUU  Pldadesi  Latlne  a 
verc  Vergiiiae,  quod  lunc  etortantur  Cum  aole»  Id  esl, 
ol  asironomi  loouuniur  el  poel«^  ocddunt.  Fit  au- 
lem  ilfod  quanoo  sol  Tauro  vicinus  raddhnr.  8ed 
plura  quaB  ao  bujus  capitis  apertiorein  iittellixontiam 
ladont  require  et  scholiis  et  icheniallbus  Ubri  de 
Matun  reram. 


4St 


BED/E  TroeaABtUS  OI^CBDII  PAB8I.— BIDASCALICA  GCtlUIKA. 
CAPUT  %%1A.  A  merldiaM  icm^orf t  «iiuiiioclii  4ie»  r^nlo  plus 


4SI 


Dtf  dispan  hnglmSn^  diinm  e$  Mii»  HMm 

Et  qMm  fleqoinocUtlis  dics  onuii  miuido  aBqinlit 
ri  ofMicil;  verttmsul&iilialif  ei  faeieii  omnet  diveraat 
f OB^edlBU  pro  rtliooe  dimtiiim  dltptriam  tuiil  ei 
iimlirtnim,  qaod  el  lUnrl  vel  Cbrltiitiionim.  tel  gen- 
Ittiam  lodoslrlt  ediU,  el  letiet  kloQd,  qui  de  «Iri»» 
qiie  penilKii»  H  boretlilivt  tdlleel  el  merlditelt 
td?enere,  loce  cltriut  ptnduiit.  Deoiqae  betlot  Am- 
lirotlot.  In  libro  qvano  Hestmeron»  de  lemportbut 
d  diacursn  «olb  ditpultnt»  til  Inler  cmlert :  i  Medio 
qnoqne  die  minor  umbro,  qotm  ycI  in  princlpio  etl 
diel,  vel  flue»  el  hoc  apiid  not  in  ptrie  oocidenlit. 
Cniemm  tnni  qui  per  dnot  loUnt  tnni  to  tine 


dlmidltm  snomooit  mentnrtm  elficil.  ln  mlie  Romt 
Bont  ptrt  f nomonlt  deesl  nmbfm.  In  oppid^  Anco- 
Bt  tnpereti  qoinlt  irlceiimt.  in  ptne  lltlimt  qum 
Tenelit  tppellalnr,  iitdem  bont  nmbrt  ioomofli  par 
lil.  Simiii  modo  iradoBl  Ib  Bjene  oppido,  qiiod  etl 
tnpra  Alettndritm  ¥  tniiUbai  sttuiurom «  tolfillii 
die  medio  nulbun  nmbrtm  Jtci»  polcnmque  ^'ut  ev 
perimenli  grtiit  ItcUim,  lolBm  illnmiBtrl,  ex  q«o 
tpptrel  inm  tolem  illi  loeo  iopm  veriiceni  cm  ; 
qnod  el  in  India  tnprt  flumen  Uyptiim  fleri  te  i»pofe 
eodem  Oneticriiot  icrip^il;  contltlqae  In  fiereniee 
orbe  Trogtodylimm,  nnde  tUdiit  MMHHDCCCXX 
in  eadem  Plolemdide  oppido»  quod  in  mtrgioe  Ru« 
bri  martt  ad  primot  eiepbtnlorom  veniiittt  condiiain 


nnibra  Aunl  in  panlbnt  meridianit,  eo  quod  tolem  B  esl,  boc  idem  tiile  toltiiiiom  qaadrtgeols  quifiit 


babeoies  tnper  ▼enicem  tuum,  nndique  per  ckcoi* 
lu  n  illnminenlor»  nndo  el  iaruu  dicnolur  Graoce. 
Hf  riqne  e!inm  ferunl  «ic  e  regione  ex  tlio  ferri  to- 
lom»  ol  per  tngntliam  puteorum  aqoamy  qoae  in  pro* 
liindo  eti  9  viderbil  refulgere.  £sse  aolem  dicuntur 
Ifi  meridiano,  qui  ic^viftexrt  ▼ocantur»  eo  quod  nm- 
bram  et  olroque  laiere  Iransmilianl,  i  £l  paulo 
potl :  cSom  enlm  bi  boe  qoem  not  incolimut  orbo 
terrarom.  circt  meridiem  posiii « qni  in  Anslrtlem 
phgtm  videtnlar  ombram  iransmiiiere ,  boe  aatem 
tleii  dicilor  tummo  atsla ,  cnm  in  Aquilonem  tol 
dirigilur.  i  Cui  parla  scribil  fiasilint ,  el  ipse  In  ex* 
posilione  Geneseos.  Si»d  el  PUiiios  tecuUrlbnt  1110* 
riSt  sed  non  eonlemneniit,  basc  ipst  Itlias  exeqoent 


diebus  imidemqne  potlea,  fierit  el  posl  eot  XC  diet 
in  meridlem  umbrtt  jtd.  Burtot  in  Meroe  intiiln^ 
quae  ctpnl  gentb  ieibiopnm»  Y  millibus  tttdlormn 
t  Syene»  in  tmne  Nilo  babiialur,  bit  anno  tbsBmi 
ombrat,  tole  ^  devieesimtm  Ttnri  ptrlem»  el  qutr- 
Itm  decimam  Leonlt  oUinenie.  In  Indiae  genio  Oro* 
lum  mont  eti,  Mtlaeue  nomine,  Jiitla  qnem  nmbr» 
asstaie  in  Antunmt  byeme  td  Seplenirionem  Jt€'wh 
lor :  XV  Itntnm  nooiibas  Ibl  tpparol  Sepleulrlo»  1m 
India  Paltlit  celeberrimoponu  sol  deilrr  oritnr»  um* 
br»  in  meridiem  eadunl,  Seplenlrionem  iU  Alexnn* 
dro  moraole  tdnolalom*  primt  Itnlum  parle  nodit 
ttpiei.  Onetleritut  dux  <!^nt  sorlptil,  quibut  in  loiis 
Indits  nmbrm  non  slnlt  Septenirlonem  non  eontplcl ; 


f  la  scribit :  c  ?tttque  borotcopii  non  eadem  tonl  C  ex  eo  loca  appellari  Asela»  nee  bortt  dlnnmerari  IM. 
«sni  bi  iremiit  tladiit»  tol  ol  longisslme  in  quin-  Ei  u^t  Troglodytlce  umbrat  V^\VI  diebnt  bi  tnno 
genlitt  mnumibot  semei  ombris  tolit;  Ittqne  umbi-  Ertioslbenes  bi  eonlrtrium  etdere  pra^ll,  Sie  fii» 
Hd  •  qnem  gnomonem  tppelUini,  umbrt  in  iKgyplo     ot  vtrio  lucU  iocremenlo  in  Meroe  l  ngisttmttt  Wst 

YABIANTES  LECTIO^iES. 
*  -fi,  dMd$9U'09lmaM* 

CLOSSiC  ET  SCnOLIA. 

CArinr  xxsn 
"Bam.  Babbs.  GLOtSiC —  in  Mrfe  lUtHa  qa«  Ve^ 
ndio  mpptUotwr  H$dmn  harU  wmha  f  iiofneiii  pwrfiL 
Qiitnlo  magit  t  sole  kwgint  discediiur»  Un|u  tol  Ipsi 
lerr»  vicliilwrtpparel,  eluinbrje  longioret  eicresennl. 
Denlqne  In  lltrit»  sicul  el  tntiqui  scHpterunt,  clrct 
diem  ntUlit  Uomini,  novem  pedes  in  iimbra  sutarae 
bumansB  bnra  texU  meiiunlur.  Ego  tntem  in  Gtllia 

io  loco  qui  Teotonis  vilia  dioiiur,  conttiiutus  sUtut  ciritts  Syenes,  babcns  poteum  quem  olim  pbHusopiii 
mel  ombram  metlens,  novemdecem  pedes  ei  semis  O  foderunt,  ▼olentes  probare  utrum  sol  inia  illius  pe- 
InTeni.  Sic  quoque  conlrario  modo  quanto  propln-     nelrarei ;  inqoem  descendentes,  viderunt  ra4ios  sofit 


In  Indit  supm  flamen  Hyptslm»  Qttod  et  apnd  Tro* 
glodnas  i^iitdragetimo  quinto  ttte  et  post  solilitiiini 
die  fteri  dicunlt  mediis  iiontginlt  diebiis  bi  merf- 
diein  umbra  itu.  ^d  el  bi  Meme  intult  Nill  qninqno 
millibussudium  Asinem,  bts  in  tnno  tbtuml  umbrast 
tole  duodecimain  panem  Tauri,  ei  decimam  quar- 
lam  Leohis  obtlnente. 
Meroe  maxlma  ett  omnium  Insnlaram,  In  qoa  esi 


qiiins  meridiem  versut  td  tolem  aceeditor,  lanlo 
teraperumbrm  breriores  ridenUlr.  in  Untum  ul 
tolstittnmaestivale  resplcienu  so!e  de  medio  cmU  in 
iEgyplo  etllierpsolymis,  e|  in  eonim  civitate  consli- 
iMt»  locis  .nu'.kB  vid  tntur  uinbrae.  |n  Arabia  vero 
linc  ipto  tempore  sol  suprt  in  meJio  cmli  td  parteni 
Aquilonis  ceniiiur,  umbrasqiie  versa  vice  coiUrn 
ineridiein  yi<le.nlur.  Bursus  iti  Meroe  iu<uta  liaec  qua^ 
faput  gentls  iEtbiupuiu  Asiiie»  clvitai  iu  ainiie  Nilo 
babiUlur. 

Uinbitici,  i|uem  gnomonem  appeilint,  umbra  in 
^gypto,  mentliano  tempore»  ae^uinociii  die,  paulo 
pliis  quam.  diiniiliam  giiomotiis  ineusuram  enicit.  tn 
,urbe  Homa  nona  pars  gnoinoais  de6:it  al^  umbra.  In 
oppido  Ancona  superest  quinU  Irigesima.  Simili 
m<Mio  quidem  est  liUiier  Alexiiiidriam  v  mi!iib:is  sU- 
di<im  sobtilii  die  medio  nuliaiit  umhram  jac*,  sicut  el 


ima  illius  meridiano  lempore  llloslranlet,  per  quf»d 
deprebenderunl  ipso  tenipore  tuper  ipsum  locttm 
consisiere  solem,  45  scilicel  die. 

Btevis  BECAPiTm.ATio..— Si^idMi  mqidnoeiUUi 
d\n  emiii  mmidfo  ofquaUtel  una  M(,etc.,  ef  pesf  paaea: 
VaiOffae  keroicapi  nou  eadem  tunt  utui  in  trteenH% 
tiediit,  mit  ut  iouaittime  in  fuingentit  wmian^lmt 
temet  umbrit  teUt.  Vasa  boroscopi,  id  est,  roacliinas 

2'  oaedaiu  lii  vasis  et  tqnis  eonebtqoeqno  cerUm 
omni  scire  possint/  similit  non  sont  in  niniqnt* 
qne  regione.  Scopon  grasce»  Intentlo  Lttbie.  Ilo- 
roscopus  compositum  nomeii  est  ox  borolitgloet 
seopon.  Horosoopum  esi  borologicn  liiienlio.  Non 
eadcm  sunt  usui,  id  est«  non  .tqualia  »oiil.  EraUH 
stbenes  neomelra  tubiilissiuius  per  intervaiia  loco* 
Tum^  vasa .  boroico^i  posuit,  atque  una  dio  Ib  obuiI- 
bus  uuibram  mcriJiaui  teinpont  obterviri  neu- 


IBS  W  TBMPOnUII  RATIONC.  A34 

XII  iMrii  fl^laoelialcf t  ei  VUI  ^artat  Milat  horai  A  bere  tenii  mensi^  Aocle^^oe  e  dlverse  a«l  kttuiam 


eottigftl,  AlesM^  Yero  \m  boru»  hi  IltUa  XY; 
la  Brliaaaia  \S%  «U  «Oaie  lueidaB  aactet  haod  do- 
Me  repromhlual  Id  qood  cogit  ratio  credl ,  •olslitii 
dicboiaceedmiteaole|^piusTertieemmaadi«  aa- 
|Mo  hcii  amHui  aobjecta  lerrm  coaiiMoft  dioi  ha- 


remoio.  Quod  fleri  io  losula  Tbole  Pytbias  Massi- 
liensis  scHbil,  Tl  dierom  na? igetione  In  Septentrio- 
nem  a  Britannia  disunle.  •  Hsc  de  longitodinedisparl 
aoL«>titialiom  dierom  PUnioilateieado,  eiiam  bro- 
mallom  dierom  qom  aU  la  fartibos  looglludo  sub* 


cLussiE  rr  scuoua. 


iiqoo  mcHt 


mtogisoaiois   gooiooo 


Mt  «tteaias  cisel  longliudinii:  el  sle 
qood  «llra  qiilngenia  stidta,  ad  onins 
ombra  noo  tespoadli*  Sta- 
ra.  Eidlclloriiadioma  «>iaiido« 
Hn  Hmolea  ooo  anbeKtu  correoi  cxs¥ 
oamoisletmii.  Qoameosora  Groscl  aieliebinlorloca 
m  qotbii  Maa  oMrccbaol ,  ibiaoa  loilealea  spa«' 
itamtei  ei  Micra  eiereendo  deambobiliaoi. 

Jeao.  llfliv«  toMLU.—  £caldi»a^faaril«lit  df#t. 
iS^oiaoeliallsdlei^oemialMlitibiefitthiociiall  clr- 
ioiactieat,yd  caeo  nomen  babet^ouod  nocletdie* 
boa  g«oal>  ^oemadmodom  elMoidtaliteademratlone 
fOiiddiiaflKlatoocllbotpai^.Qotaiadnwiomelapod 
Criacaa  leujKi^cMc  ^th^itn^MUn.  Didiorelmqoa* 
lor»pfapier<a  qood  bkdrcoloi  in  tphara  tic  ordma- 
lor,  ot  a  poliiMttUltUni,  ool«efsain  diTidalbiparlei 
doaa  cifiiakfi.  lUc  ^om  oicdlo  tpailo  tit  ioter  Scpten- 
H  Aotiroi»oeeetieesl  omnibos  aentlbosUn* 
hmb  Aerl.  sole  existente  sob  boe  clrcnki. 


ni  ceotliiea 


ea  wfkatnt  caaverKoniboi  apod  Eodidem. 
toleslhi  parlUiot  tlgnifefitqoat  ad  ao« 
vtrgttol,  toi  oabb  ctl  brevlar»  loogior  vero 
cooiratfl,  qoaodoidem 


etl  io  bii  pdnihot  cceli,  qom  dtra  aoittlnoclialem, 
loaia  tertice»  ooiirom  tont«  Et  haediverta  iolb  to« 
Mlooiiaieieqoitorel  ombraromdiversliai.  Ilim  hamiU 
ioie»  qoemadomdomit  di^lerriaTkloloretitprottsm 
oirporom  ooibrae,  d  tobBml  hrerei,  veloli  io 
Mtrei  prohailooisodo  eget  Veriim  tcleo- 
oooa  oti  teripMoi  qoaodo  da  oorimrom  raUona 
inoooioft  tomper  farttHlmidai  «mo  ombiai  meri- 


dltnas;  rcliqo»  enim  negligottlttr,  olsi  OttdNrar«m 
hicremeifU  tradaaior  p^  tingttlat  dlei  horati,  oi  fli 
apad  tcriptoret  rerom  rotlicarom.  El  not  qttoqtie  io 
hoc  loco  Ule  tdieoui  sobjidmnoi,  qood  repeiioios 
In  evemolari  teriplo.  Verum  ombranim  raiio,  qois 
goomonica  dlcilor,  io  eosoiogriphia  flteridhinas  om- 

B  bras  ioleUigii,  ot  Oermanhi  fomper  habel  ombraa 
bexlrast  id  esl,  tersoi  aepteolrlonei  Jacentes.  Sep* 
lentrlo  oamqoe  apod  poetas  deilra  paN  ibondi  eslf 
Yerlimtcnlm  Mciem  ad  occasom.  Atque  Inlpso  mei  Idio 
iolexislens,  non  tempereamdem  babei  tobthniu- 
ledit  nam  hibemo  tempore  httroiUt  eU  eliam  hi  mcri- 
dle,  sctUU  vero  tobiimit,  d  slngolii  diebot  iliam 
babd  meridianae  lucit  altilodinem.  Hhie  igiior  om« 
brarumvarleUtorltor;  ai  qolerodill  hoaMoei  loto 
anno  tres  duniaxal  ombrot  obtervaol»  hromalem» 
aeqolaoctialem»  d  a»tivam,  Mqoo  dlvenia  bi  regiooi- 
biit;  oamcomdiequoiiheliol  meridhmot  altlur  fll 
Aomae*  quam  eodem  die  Cokmic,  aul  bi  BrHanom 
eflldlor  ttt  eodem  lempore  omhrx  goomoiiii,  id  ettt 
magnitttdiiiit,  verbi  graihi,  decem  pedom  adperpeo- 
dicolom  erects,  hrevlorea  dnl  ombrm,  qoam  Colo» 
ohB,  €oloni»  breviorci,  qoam  to  BriUnnla.  Banc 
cnomonicam  rationem  cotmoffrapbl  Iradanit  nl 
Mitec  regionttm  ad  coiU  parlca  pottinitts  slttts  depre- 
heodere.  Aiia  est  umbrarom^ratlo  persingulot  dfet, 
d  hom.  onde  in  igrit  bomioeSt  lempora  el  iao« 
meou  deprehendooiream  Iradonlqoi  tcripseruiu 

C  do  ra  rotiica.  Sttbjed  tchema  oodo  defrebendeir. 
fliclie pottit  ombrarom  raiiooem.  EdMemaccoai- 
modaiom  ad  illom  Coiooim  Agripoiom* 


Vmkr^  gwmmmm,  foobt  taof  Cilaai*  AfHpphim 


i   1   M   1   '  '   '   '  I   I   I   I   I   I  Tll-1 


i  cd  A  B,  divisot  per  pedet  ix;  tol  cttivot 
H;  «iobra  a  conlaclo  gnomonit  oitliva  B C,  pedom 
xxsi  com  Irlenle.  Sol  atqoinoclialit  G ;  ombra  gno- 
ioooioBD,  pedom  txxv  d  temb;  httiernits  sol  F; 
«lohra  gooioooli  B  t,  pedom  ccxxix  com  heste.  io 
alii  4lverMi  ralio eti;  oamd  propHit  ad  meridiem 
lodiiiool,  qob  iH  aal  mddhalor  etl  meridiaoot,  ooh 
\ bioviorei  dod  Bepieotriooet,  rettcto  toiCt 


Bm^  «I  fitttfic  fflroNiar  Cr«rc.  Umbranun  varieut 


Dq«il«orladih>coromditcrimina.  "Aovftt  enim  loea 
ioniqotbottol  iliq«aiido  fit  in  verlke,  id  etit  obi 
ioltopra  amhohmilom  caplu  dlrocu  ex  perpendlcofo 
peodel,  q«od  dom  (II,  oomrtt  manlfeilom  ed  abso- 
odLd  OMgolittdlneiereciai  ditomqooqoe  cdhnlrari 
aole.  Horom  tocorom  hi  Eorapa  cd  olbU,  hi  Atii 

laoiom 

VnM^tf  kar^icapL  Apnd  Pliolttm  oon  horoscopi. 
seo  appodlive  kgllor  vita  horoteopa.  Sod  auleoi 


45S  BEDiE  YENERABTUS  OPERUM  PARS  1,-«DIDASCALICA  GENIIINA.  «36 

Inldligenilttni  reliquit.  Sed  ei  nocUs  uiroque  tt^  A  <  Tbntet  inqull»  olUmt,  In  qon  «stivo  soUliUo,  sole 


pore  qos  sii  menftnra»  aeque  claram  reddidiit  quia 
iiecesie  esl  cujttsconq^e  sini  longiiodinis  dles»  si- 
mul  el  nox  XliUi  borarum  spaciom  compleanl.  Sed 
fMMandom  quod  *  de  Tbnle  aliier  scripsii  Solinos  : 


de  cancrl  sldere  faciente  trensiiom,  noi  noUa»  bro* 
nnli  solsUUo  pcriode  nolios  dles. »  Qood  nialus 
qooqoe  In  libro  sepiimo  non  praelermisii :  c  UlUmay 
inqoi^ns»  omniom  qoss  memonnior  Tbole,  In  qam 


•  Add.  koe  C. 


VARlAflTES  IXCTKINES. 
CLOSSifi  ET  SGHOLU. 


Innlnm  Indim  marlilma,  in  Africa  oninia  Inieriora.  B  enim  loca  cl  ascia  sont,  ei  ampbiseia,  sed  dhefsn 


Ea  aotem  ulium  locorom  iniiiom  obi  cireolos  soi- 
sliiialis  e*i  in  veriice,  flnis  obi  circolus  bromalis. 
loier  hos  ftues  roedia  locabis  slngulis  annis  solein 
babeniin  veriice,  in  pariibus  scilicei  anUsis  (slc  enim 
Grsci  focani  qtm  babeoi  eamdem.  soblimiuiem 
soper  locoroni  rastigia)  exirema  semel  laniom,  alia 
solsUiio  ul  Syene,  alia  die  bromali,  oi  ulUma 
Atricm.  Secunda  suni  ampbisda,  qu»  umbras  babenl 
dexiras  el  sinisiras,  ui  Arabia  cognomenio  Felix,  el 
omnla  qu«  jam  diximus  subesse  torridss  sonar ; 


raUone.  Tertia  soni  beteroscia  qoas  deziras  babenl, 
aoi  stobiras  uniom,  ol  omnia,  aoorom  Teriicena 
sol  noo  soperai :  ule  esi  qoidqola  Inier  asslos  eC 
irigora  mediis  spatiis  coomiode  babilaior*  Ugplnm 
sont,  qul  solem  babent  diebos  aliqool  seo  eUammefi« 
sibos,  nociibns  nullis  Inlerposiiis,  soper  finlloreni 
omncm  cosli  regiouem  ambientem^  qoemadnMdooi 
locn  ad  ezlrcmum  SepieDirionem  posiia,qm  propler 
frigoris  magniiodinem  «gre  babilanlor. 


lam^aiii^/iiiiiiia^ H 


f;: 


vasa  boroscopa,  qusB  ad  lornism  hemisph»rii  eiea- 
TaU,  juxla  circinationem  inlus  spbaerae  imsginero  con- 
tineni,  accommodau  ad  lempornm  ac  ccelesiinm 
cursuum  obsenraiionera  :  cujus  in?enlionem  Vilru- 
yius  refert  accepism  Arisiarcho  S^iniio,  Tocans  sca- 
pbem  et  benmphsBrtuin.  Ilujusmodi  Tuis  quod  memor 
sum  me  annis  niiquol  ab  binc  (cum  prinium  operam 
bujas  a  nie  requirereti  magnilico  acintegerrimo  viro 
D.  Rbeinardo,  comiU  a  Wefttenburch.  majori  Eccle* 
siae  Coioniensisdecano  iiisUorasse;  habeienim  harom 
rerom  ut  singiilarem  inleliigenliam,iuelmaffnam  to« 
iupUiem.  Ego  rorniam  (ut  potui)ejusin  planodescripsi. 

InUlligendum  esl  A  B  esse  labrum  seu  orifiauni 
planuin  superius  roaleriie  excavala&,  F  G  styluro  ere- 
ctum,  cujiis  exiremius  G  osieiidit  polum  arcUcum,  P 
aourciicum,  C  centrum  interioris  caraU,  cui  respon- 
det  nuncius  subierraneus  quod  nadir  vocani,  D  B 
sigaiicrom,per  parallekisigoorumin  interiora  cavato- 
ra  dcKripturo,  adbiblto  ad  id  qo^dranU  indicis  riceu 

ln  Sifene.  Esl  enim  siu  sub  tropico  Gsp.  in  ingreaso 
lorridas  lonae.  YidePlin.,lleL  Sirab.  el  Solinom. 

IUinu$  m  Meroe  iniuUit  qiua  i$i  eajmi^  elc  Sonl 
istbaec  omnia  ex  Plinio,  libro  secondo,  capiU  sep* 
Inagesimo  priino,  secuodo  ei  ierUo;  qold  aolem  slt 
nbsuiui  ombras,qiiibusqoelocisaccitUl  id,  elquare, 
sopcrius  apeiuimus.  Verom  quod  ait  ombras  abaomi 
soiccxistcnle  in  duodericesima  partc  Tauri,  deinde 


C  rursus  in  quarU  decima  parU  leonis,  inlelligend» 
sunt  jam,  non  ut  supra  ima^lnum  paries  dodecamorii ; 
aniisios  enim  esl  pars  decima  ocuva  Taori,  dcdinsB 
quartae  L.conis,  quod  ciyusmodl  sil  non  gravnbor 
explicare.  InUlllgendom  esl  luquq  ex  aslrolof  U 
esse  signa  ei  partes  sibi  mnino  respoiidentia.  Qocin- 
admodum  ei  menses  pari  raUone  sonl  antisil,  In 
umbrarumcidlerum  ratione,  ut  Gemini,  Canerr, 
suni  anUsia,  seu  asoualia  signa ;  nani  qoanluro  dies 
post  priroam  Cancn  parum  decresconl,  Untomdem 
ondcvicesima  creverunt.  Sunt  iuque  (m  cenpi) 
anlisia,  Gerolni,  Cancer,  Taorus,  Leo,  itero  Aries  el 
Virgo,  ium  Pisccs  e(  Libra,  delnde  Ac^uarios  el 
Scorpio,  postremoCapricornus  el  SagilUrins.  Ussc 
signa  babent  lucls  et  umbraruro  eumdem  moJom, 
boc  paclo  umen,  ut  prioris  finis  cum  scquentis  prio* 
cip»  conferendns  sii,  el  roedU  signorom  bitef  ae 
confenianL  Verbi  graUa,  Taurns  et  Leo  (oi  dixuDM) 
aiitisiasnni  bocmodo  ol  oHimaTaori,  elscenndn 
|v  L^onis,  acqoalca  sint ;  proinde  cumsol  In  duodetiee* 
^  slma  parte  umbras  absoraii  semd,  fadl  id  aeenwlo 
In  parie  anUsla;  atqoe  llla  eril.  qttemadmodomeoa- 
sutexbisqoasiam  diximos,  Leonisdecima  qoarU 
pars,  hae  enim  lo  sphanra  aonl  asqne  soblimes  :  q«m 
res  ot  clarlus  inulligi  qoeat,  ligoram  sobfeet,  hi  qon 
spectabiior  qo»  partes  quibos  eroni  anUNr. 


^  ^  DE  TEMPORUII  RATIONE.  45g 

•obUtio  Mllis  mt  DodM  iodietviaiuB,  CaocH  si*  A  toiiut  niondl  pootlui»  noo  in  liiitodinii  soriim  gjro« 


pram  aolo  irtoieunlo,  DoUotqoe  contro  per  bru 
wun  dies.  Iloc  qoldani  seob  mensibns  fieri  arbi- 
tronlor.  • 

CAPUT  XXXII. 

Coirsa  inm^uai$  digrum  e&TMndm. 

Cansi  aotem  inmqotliialls  eomndem  dieram  ler- 

re  rolnnditas  est;  neqoe  enim  frostra  et  in  Scriptu- 

ne  divine,  el  in  commoniomUtiersrumpsginis  orbis 


qossi  Insurscutl  rolmidns»fted  Instarpotlus  plfae 
undiqueversum  «quaU  rolundiiate  porsimilis,  ne- 
qoe  aulem  in  (anis  molo  magnflodinia,  quam^ 
enormem»  monlium  taniomque  dlstanliam,  qnanmm 
in  pila  ludlea  onom  digilnffl,  tanlnm  addero  fd  do- 
mere  crediderim.  Talis  ergo  scbemads  lerra  morta- 
libus  ad  inbabiundom  data.  s6Us  dreuitufi  In  boc 
mundo  iQcenlls  cerU  railoae  consiittttionis  Del,  allbi 


tems  Tocatur.  Est  eoim  re?era  orUs  idem  in  medio  B  dicm  exbibet,  alibl  nodem  rcllnquit.  Et  qoia « sicut 

CLOSSiE  ET  SCHOLU. 


.  tn  Indio  genU  Orelafui  moni  esl,  etc  Adbnc  ex  Pli- 
nlo  cilaatur,  sed  confuse  satis,  opus  igilur  liierit  ex 
ipso  fonte  basc  cognoscere.  Quod  auiem  staiim  se- 
qmuir,  Septentrionem  qulndecim  diebus  cemi«  ez 
iis  qoMoo  lods  onus  est  qui  ad  Plinii  senteniiam 
refercodi  sonl«  sed  eorom,  qoorom  auelonUlem 
mogis  qoam  lidem  sequilur;  nec  enim  addud  pos* 
som  iil  eiisiimem  Plmiom  Um  delirasse,  qui  id  ei 
eonveroione  spbaerae  non  Tiderit  esse  falsum.  Pro- 
lode  existiflso  reciios  legendom  esse,  apposiu  nega- 
llono  imn»  expoocia  particula  Unluro ;  nam  reliquis 
natioolbas  Seplenlriones  semper  soper  borisoniem 
perdomnl;  nec  olius  esl  dies  quin  siiqua  parte  no- 
etis  ceroantur,  praeUrquam  iu  torrida  zona,ubi  oriun» 
lor  com  solo  roense  Aogoslo,  quibus  diebns  Tideri 
noqueont.  ?eram  bujus  generis  plurima  loca  depre- 
bendoni  siodiosi.  qu«  si  moiare  licerel  pro  arbilrio 
legenliom,  non  esset  ooquam  in  boc  anctore  casti* 
gandlBnls. 

SrplMlriiMn  IM  Alcoranird  tnarmUif  adnolMlmn 
frimm  Umimn  m»€ti$  fmie  oiptd.  Tide  in  bonc  locom 
DUrios  Ziegleri»  soper  secondum  librum  Pii- 


nil,  capiu  septuagesimo  lerlio.  Sequenlia  usque  ad 
Inom  caoiiis,  sont  ex  eodem  Plinii  loco. 
Qned  jUrl  in  inuLtn  Thffle  PycAiof  if  oif  iijenitf  i^ 


C  Ml.  Yerior  est  Strabonis  senlenlla,  el  Plinil  alibi,  so- 
pUmorideliceliibro,  de  Tbyle;  nonenim  polum  in 
Terlice  hsbel,  quod  necesuriom  foret,  si  aot  nox  aot 
diessemcstrisessei.  Est  locus  apudSlralNmemcap.  S5« 
CAMiT  xxxm 
Bam.  R4UBS.  Clossjs.  <—  Cmlnm  superioris  dr« 
coli  proprio  discreinm  urmino,  el  mqoalibos  undi* 
que  spatiis  collocatum,  Ylrtules  conlinet  angelicas,. 
quas  ad  nos  exeontes  miberia  sibi  corpon  somonl, 
ul  possint  bomioibos  etiam  in  edendo  similari,  ea- 
demque  ibl  refenm  deponnnl.  Hoc  Deus  aquis  gla* 
dalibus  UmperaTlt»  no  inferiorasuccenderenlurdo* 
nienu.  Debinc  inHBrios  emhim  noo  oniformi,  sod 
mutiiplid  sollda?it»  noncopans  eum  flrmamentum 
propur  susleiiuilooem  superiorum  aquaram. 

Cmluro  subliiis  igoMqne  naUra^  roluodumqoe, 
f t  a  eentro  terrm  «quis  fpatiis  nndique  collocium. 
Unde  ei  convexom  modiomque  quacunquo  cemauir, 
iQenarrabiii  cderiuio  qoolidie  drcomagl  m pienies 

w%  mundi  dixerant,  lu  ul  ruoret»  sl  non  planetsram  oo> 
corsu  moderareiur :  argumento  dderam  «liunles, 
quae  flxo  semper  cursu  drcumtolaot,  sepleotriona^ 
libus  broriores  gjros  drcn  cardinem  peragentibos« 
Cujns  Tertlcesexlremos,  quos  drca  spbaera  cmli  vol- 
vitur,  polos  nuncupanii  gladali  rigore  tabeoles.  Ho^ 


m 


BfiDiB  nMKRABILR  0P8KIIM  PAR8  l.--r1IIDASCALlCA  GCHOMA. 


440 


feclcMaiCea  «il,  Ort/nr  «o/,  €t  oeeldU^  et  in  heum  A  eadeni  Unea  poiills  RMitie«  nenitlleai, 
•imii  r€9€r(kw^  Wiqiu  fnatetn$  gyrai  per  Meridiem^  dueat,  rjuftdein  Umcn  lengiUidiiiii  diei  oirl^pe  leU 
H  Hectitur  md  A^louem^  necesse  est  ciicuoiiens  anno.ticut  et  noctet,faciat,ileoiMeeis§estMuiU 
Qrientalibus  qoilH^Bepriiis  quauu  Qccidentaiibus  sub     bus  sub  Aquiloitis  et  Au^lri  plaga  cofitra  iniietn  el 

GLOSSiE  ET  SCIIOLIA. 
mtn  «ntts  ad  Seplentrloiialeni  plagain  consurgens     lltiits  soper  lerraoi  est^seinper,  Et  Yidetor  etiaiii  cofi«« 


Poreos,  alter  deyexub  iii  Aoitros,  terra&que  opposi- 
lus»  Australis  T0C3tiir«  quem  Inlfrtaro  AusH  Scri- 
plura  sancta  nominat 
Corfimi»  id  esU  firmamenlqm,  nahiilU  natHrm,  nl 


nexum,  Id  est»  inoiinaiuin:  (n  qtiacttnqoe  enim  |Mrte 
lerra(i  steiur,  medium  pntntur  in  coebim  em.  Onn« 
ani^tf,  itl  6st,  in  qiianieonqiie  partem.  Et  uniciinnQa 
ccniaittr  ipsum  ocelttm,  semper  medietas  ejws  vide- 


poto  ex  aquls  et  igmtm  naturm^  id  esi,  qualiuib,  pro-      tur.  Cir^iwM^',  scilicot  Ipsom  coslutt,  idesl,  cirtttni- 
pter  siderj  igiieam  naturam  babenlia,  qux  in  eo  col-  o  ferri.  Sa^'  "^ 


t 


jicau  suni.  Aoiamfiim^,  sciiicel,  est.  R<ittindiim 
Don  in  inodHin  pilso,  sed  a  parte  polorutn  in  longi- 
lodine  porrectum,  ot  a  ^enfro,  id  est,  a  modio  pun* 
eto,  Yel  moilieute  terra^  Vndiqae^  Id  est,  dedivQiiH 
^lleetum  illud  cee^um.  Quantuin  est  ab  boc  loco  ter- 
j^  ad  cocluin  tantum  ex  ulraqiie  parle  terra»  spa- 
lium  ad  ccolnm  protenditur.  £*il  euim  orbit,  terras  in 
media  totiu^  mnndi,  id  est,  ccsii,  posifiif ,  non  in  (afitti- 
tfiiis  9fihim  apro,  quasi  inUar  umU  rolv/idas;  ted  in- 
fief  pofiffs  pt/or  Hndequafif  vermm « id  et  difexum» 
atiptaU  rotunditate  pereimUie,  Neqae  enim  in  tantm 
tftoie  magnitndiidi  qiuimris  euormem,  id  a<«  grandem^ 
mon^htm  va  Uumque  ^tlanlian^,  qnantnm  in  tfila  tudi* 
cra,  unum  dgitum  addere  vet  d^mere creiiderim.  OiiH 
liia  eiiiiu  elcineuu  s^pra  terram  snut,  etquasi  ab  ea 
sustinenuir»  lerra  autem  a  aullQsoslfaietur  elemento, 
qttia  Urra  humiHimum  tene|  tocum.  Psalmisu  dieil : 
l^xiendensGQBlum  sicut  petlom.  Ai  liueram ;  Exleii* 
dit  Okos  eo^tum  sicut  poliemt  qoia  sicut  pellbi  anl* 
maniium  toiuin  corpus  tegit,  sie  cmluiO  toum  ter- 


weniei^  id  est»  philosopbi.  KaereU  id  esl» 
caderet.  P/anefarimi.  Piatietm  eolm  eonira  ma  dnm 
feruntur,  ideo  mondus  temporalur  ei  rtlioelur.  Jf »- 
derarelnr^  id  o.-t,  tardarelur,  vol  temperaretnr.  Ar- 
^m^ifo,  vet  ostensione,  idesl,  exploratione.  Quid  sil 
ct  irttaredicaiur  argumentum,  Jam  supra  scriplimi  es(« 
tet  enim  revera  orbie  idem  in  media  Utint  atanH 
poaitnt,  non  in  latitudinit  tobtm  «fro,  oimsi  fHsror 
scttfi  rolundut,  ted  insiar  potimt  pilm  unduiHe  wremaa 
mqunU  roiunditate  pertimilit,  Maerobios,  in  priaui 
iibri  siii  parte,,  iia  commemorat.  Goelmn  onim  ab 
omol  parle  torrae  «qitabiliter  disUl.  £l  nt  o  noMra 
habitatione,  iU  et  a  iateribus  el  a  parte  quae  ad  net 
babetor  inlerior  pari  altiludinis  imniensiUU  sttt^i« 
lur.  Nisi  ergo  oinnia  pondera  ferrentur  in  terraoii 
imbres  qui  exlra  Istora  lerne  deOiittnl,  aon  in  temnii 
sed  in  cmlum  cadereni.  Quoil  vifiuiom  Joci  acorrilla 
excedit.  EsU  enim  spbaera  Usrr9t  eul  as«ripu  aenii 
A  B  C  D.  Circa  hancsii  aerisorbn,  cui  ascripia  attnl, 
E  P  G  L  M«  et  tttrumquo  ofbemi  id  est|  ierrx  elaeris 
dividal  linea  diicu  ab  E  naqoe  atl  L.  Ertl  soyMrior 


ram  snpra  eiinrra  cuicumdat.  C/nde,  sdlicetquia  ro«  p  isia  quam  poasidemus»  et  ilia  sub  pedlbns.  Nisk  cife 
liindum  Mt  01  conTexurot  propter  indinaiiorem  par-  ^  caderelomnepondusinterram,parvamiiiinibimbrim 


iem  austrim  poli.  Convexum.  id  esl«  corvum  in  modiim 
cameraB.  Al^ifiiini^iia  scilieet»  ist.  Aledittm  esi  ipsum 
c^um  quaamque  eernalnrt  sicui  clrcinos  in  quacmi* 
quo  stti  pane  consideretur,  medioi  est.  Ipsum  i|uo» 
^uo  €S9lum  medmm  omnibtts  videlnri  qoia  ui^etaa 


pariem  lem  susciperel  ab  A  usqtto  ad  C.  Latera  vere 
aeris,  id  est»  ab  F  usque  ad  fi,  et  a  G  usque  ad  L,  htt- 
morem  snum  in  aerem  cc^lumquedejioereul.  De  iolia- 
rtori  autem  bemi»pbaerio  plnvia  in  exteriora,ei  idee  na*' 
tui«ignoti,deCUi«tfeiaictttosteadil8qk!Jeeu4eaerii^ 


De  co&Ii  antero  noodne  sic  didt  sancivs  AmbrosittS  D  sicnt  srgentom  qnod  signls  embienlibaa  reMgens 
in  libris  quos  scripslt  de  creitttone  mundl :  Ccelom  e«latum  vocaior.  Hojtts  enha  essesabltlem  natoram 
Gneqo  vocabulo  oup^voc  dicitur.  Apud  Laiinos  autem  eliam  Scripinra  demonstrat,  dicens  qood  IfarmaToris 
proolerea  cadum  appeliator,  qnia  impresse  slellarum  ccplum  sicut  rumttm.  Partea  aiitem  ejtts,  eoos,  atiSi 
lonimii  vclttti  signs  habensi  lanquw  ca^tttiB  dicituri     ciimai  cardinesi  cmivexa,  poll,  hemi^haeria.  Eoos 


m 

eidctt  li»^  potltb.  ptt  loHioi 

caltiiBi,  «M  eod  oitue  leoiporis  puiclo 

M  aedkMi  cobN  eoMCOBdat  IgBeos  oib  in. 

Hec  taaieii  eoJeoi  itriaqao  pnncto  ?el  hon  orie- 


ln%  iot  oecidel,  sed  eooi  plagtm  OQilri  drcamient 
kybcno  lenporo  perfeliltor,  eoo  qni  «erldianom 


D8  TCMPonuii  RATKme.  m 

Tortonlii  dr»  A  lenNc  lotiii  Inluibiloni » onle  orieno  odli,  tcd  corliii 
dimitlH  occldoBS » qaim  noi»  qol  td  Soptentrioiiem 
pooill»  f  lobo  lerrarom  obslanto » tardiQti  ejot  ortomt 
ted  ciiiot  torlimur  oceatam.  Al  coutrn  idem  in 
aBtiiTO  degent  drculo »  molto  Bobii  qnl  tob  eodem 
babiiamo:!  ttite  ortut  Bpparoi»  mullo  dioiiut  TideUn 
oceuurut»  qanm  elo  qul  Inmcridiaim  lomc  tbmeon* 


CLOSSiE  ET  SCROUA. 


Irt,  fOO  ceelam  comlBolar.  Undo  H  Enniut :  Tix 
loium  compleTero  Boom,  eom  lorroribut  cmll.  Atit» 
eci  SfpicBirloBBlit  lineB  roda,  qa:e  per  mediam  pibm 
tplom  teadil ;  el  dleta  ails  qaod  hi  ca  tphcra  al 
nto  folvilar»  toI  qait  Ibi  plaattrum  est.  Clima, 
ctrdo  vel  pare  cmli.  ClfaBala  cali»  id  esl»  pltg»  td 
panrt :  qoataor  taol»  es  qulbaa  prlma  pars  orien» 
lalltetl»  onde  BllqtlaBttelfae  oriuntur.  Secunda  oecU 


Spbttra  cmli  ab  Orienle  dOrcSdenlo  teniel  m  die  d 
ttoclo  Tertilar  Tiglnll  qua.ioor  horBroni  tpaliit»  qoi^ 
boa  corsum  toum  tiiper  lerrat  d  tub  lerrat  toa  to* 
lobilittto  condudil.  llaBC  igitor  tuper  aqoat  ette  po« 
tiu  fertor»  ul  in  iptit  Tonratar»  cju^qao  incendiom 
lemperenl.  Si  forto  aliquit  roquiril  quallter  c<eittm 
tam  magntm  rcTolutionem  hi  fgiuti  ouatuor  horit 
Bgere  pottli»  Tideat  quomodo  lltbaenc  in  pancto  ho- 


dtiilalia,  iiM  noblt  ali^a»  tlelltt  ocddnnl.  TerUt  g  rti  Itnit  terrtrom  tpttit  bb  iranamoare  potuit.  Cot- 


8eptentriottBlit»ablsol  porTOBlt  hi  diebut  miJnribtti. 
Qmrta  AutlrBlis  obi  tol  perTeoii  noctibat  majoribas. 
Urieos  aalem  ab  orta  solis  est  noncupatut ;  oocMcnt» 
qood  dlem  ladal  ocddero  tlquo  Inlerire.  Abtcondil 
cnim  lamen  mando»  d  lcnebrtt  taperindadi.  Sop» 
imlrlotQiem  t  teplem  McUit  txlt  Toctiur,  quaei|Uo 
fai  Ipto  fCTohM  rottnlor.  llic  proprlo  d  Teriot 
"''  ,00 qood Torlilar, Mcridiet totem Tocttt» Td 
I  itdl  BMdlum  diem»  ooad  modldict:  toI 
I  miCBl  mthor.  Meram  onkn  param 
didtor»  ctirdteet  ccell  exlremsB  ptrtet  toni  txit»  d 
dlcllcaffdmoteoqaod  prr  eoo  Tcriitar  ccdum»  tcI 

ft*kvli  eor  ToWoQiur.  Cregoiiut  papt :  Oic  rogo 
«ti  gyroe  cmli»  terr»  ctrdinet.  tqutrum  tbjrttoi» 
obi  flhilunior.  ubi  tutpenti  tunU  Sdmut  tuiem  qult 
qood  ex  nibilo  fadum  etlpendel  hi  nlhilo.  Sed  ti  etl 
tHqaid  qnod  didlor  nihilom,  Jtmnibilam  non  ctl.  Sl 


qwaibiioli 


toiem  olhil  otl  nihilam»miiqatm  muBdimoleidopon». 
del»  nec  cd  obi  lil  qaod  croalum  ed  ol  ail*  Qoomodo 


lum  igitor  qua  magnitudiiio  Td  qot  matcria  conttel 
incertoln  tencmut;  tdmat  umcn  quit  Incredibili  ce- 
loritate  TolTilur.  TanU  ccloriitto  tphaert  rmli  dicilar 
ctt<rcre,  ni  niti  tdfertat  qjut  prmd|Hiem  eBrtom 
tstrt  curreronu  ou»  e tm  lomortreui^amndi  rointm 
Itccret.  Unde  d  Loctnat  tocotut  Otl : 

SidcrllMnqts  sdt  Aigt  BMderaBtur  Olyaipi» 
OeoBrruBtqoe  polo  divcfsa  potealia  curao. 

Nam  tantns  illic  sooos  etl,  Untsqoe  dulccdinfs»  ut 
bcBtut  itidorut  aii,  ol  sl  homtme  auret  Talerenl  II- 
lum  audirc»  ab  Orlenu  in  Occideotem  lran»irent»  te* 
quentei  nioiom  tiihgcrge  cmlcttit.  Cujut  periedioncm 
tphaeraB  f  cl  drcili  multit  afgiimenUtlonibQi  tracUBB 
PUito,  raiiooabile  fabricatorit  mundi  oput  IntinaBl» 

£^0  qood  ex  linearum  qoinque  anBnlit  lodiacQt 
Blot  cx  ont  linct  contUI;  tocando,  quod  tlno 
hiitki  otl»  d  tUe  fine ;  tertio,  qood  t  puncto  cflldur. 


i  lilqood  croalum  ed  ol  ail*  Qoomodo  ^  Oenuo  qood  mdam  ex  te  habcal»  deiodo  qaod  ct* 
oil»  qood  noThaut  quit  otl?  Cobt oxt  ^  reti  Jodido  tngulomm,  d  quod  hi  te  tielbmm  0« 


I  ccdi  exlrcma  Cjfaitunl»  a  cunliaio^dicla,  ol 
ciliilad: 

GaaTCXBm  qaotlocdaodllBOt  boa^da  eahNB. 

CoaTexQBt  oohB  canram  ed»  qnttl  conTcrsnm  teo 


garttoBMiet  lndudtl,  dqaod  molttm  hientrrtbilem 
iForif  hMrrtbilem]  htbett»  d  quklem  tcx  tlii  motus 
rrrabilci  dnl  anu»  a  tergo»  dexira  heraqoe  torsam 
deorsumqae;  pottremam  el  quod  necettiuu  eni- 
dtUr  ut  haec  uttea  ullrt  drcuium  dud  non  postit. 
Cmlum  tpiritatliter  Ecdctit  ctl»  qoat  hi  bajui 
f  iiae  nocU  tanctorum  Tiriutibut  qntti  cltriute  dde« 
r«im  fttlget.  Plnrtliter  tuUm  codi  noiniiie  stncti  «im* 
nes  Td  tngeli  iuuniguntur.  Siquidem  codot  ditm 
prophettt  cl  tpotulot  todpcre  debemot»  qui  pluonl 
Tcrbis,  comsctnl  mirtcuiiis  d  do  qaibus  dklum  cst : 
Cmii  enarraal  gkiritm  Dd»  utkiao  quU  ipsl  tdTon* 
lum  d  mortom»  Ipd  qooqao  resurredkmem  Chrisll 
TChit  gUrltm  muiido  tQuoutltTeraol.  BetUs  Am« 
brodos,  In  libm  Ucxamemn»  do  ekN|aiiar»  dicens : 
Lcgimus  hi  OaTid  :  Ltudtu  eam  ooeli  coeiorum. 
Ulram  enim  ammi  dl  ecdnm»  tn  plarci»  coiilcnlm  esl» 
dnm  tlil  molloi  ttteranl »   tlii  praeter  onuni  < 


kdinalunu  d  tdmodum  drcumlUxum.  Poli  tunl 

drculi,  qnl  corraul  por  txem.  Iloram  tlur  ed  tep- 

leBtrkiotlii »  qui  numiaam  ocddil«  appeilaturquo 

Boreas;  tlter  AotlrtUe,  ^ul  nunqutm  fiJctur»  d 

AastronolQi  didiur ;  el  dicli  poii»  quod  sinl  axiam  cy- 

di,  ex  usQ  plaQSlroram»  t  polieodo  sdlied  Domhitli. 

8oil  pdoi  uorcQt  Tktdur  tomper»  AuitronotQt  non- 

qoam»  qola  dexira  ca  li  aliiora  tani,  pretdi  AoiirL 

Spbaera  ed  SMQallt  rolandiUi  andiqoe  lu. 
Sphcera  emli  tpedot  ed  qmedam  U  rolQodQm  Ibr* 

auia,  e^foo  cemrQm  lenra  eai»  ex  omnlbat  pariibat 

oondQf a«  HaBc  sphaartm  ncc  prmciphun  htbera  dl* 

CBBl»BOcimahiQm»proooqaodrotandiUtetaiquad ,   ^ 

hwipial,  Td  obi  detinal,  iion  facilo  D  ncganl.  Phllotophl  autcm  mundi»  tey^Uin  cmUi»  Id 
'  '         esl,  plaBCiat  gwboram  cousono  motu  inlroduxeranl» 

quorom  orbibua  coonext  niemoranl  omnia»  quot  tibl 
inncxot  d  Tdul  intertot  Tcrsari  retra»  d  e  contrario 
caderit  motibus  ferrl  arbltrtntur.  Siquidem  d  ia  ock 
dedatiicit  librit  ei  cmli  coJoraro  leguutor»  d  apotto- 
lot  Ptttlut  atqoo  td  Uriiom  ccelum  fQlsso  so  rtptQm 
Intdllgit;  soddo  numero  eormn  nihil  dbi  pracsQBaal 
homana  temeritat.  Fccil  totem  cot  doot»  bob  infer* 
roet  Tcl  CQnfnsot»  tod  raiHNio  qutdtm  ordUo  taci 
disiinctot.  Ntm  toperiorlt  cir^  e0dom  ditcrdam 
Urroioo,  aequtlibttt  nndiqttetpttiit  colloctlam  exlriH 
dii»  atqae  m  co  virtutet  tniritudittm  cretlartram 
contlitoit,  Cnjai  quklem  coeii  ottnrtro  trlilex  mondi 


compraheaHlilar.  JEqoaliter  enlm  ex  omni  ptiU  fer- 
tor  tsao  collecu»  ei  td  omnit  dmiliter  resuiciens» 
tUae  t  cenlro  Urrae  spttits  aeqois  disthictt ;  tpsaquo 
wi  a^aaliuio  lu  sUbiliSf  nl  oam  In  noliam  partem 
deduaro  uaMfiqoo  asqaaliUs  colic cU  peraiittat,  ac 
mdto  fakinaesto  sabTOcU  auilenutar.  llemisphsrU 
ftiBldU  pan  sphaerm  est.  Ilemispbairion  toper  ler« 
nm  ed  ea  pan  ccdi  qme  a  nobia  uu  Tidctar :  he- 
■kphacrion  tQb  lem  eal»  qaaa  Tkleri  qoq  potesl» 
qoandia  iob  Urn  foerit. 

Sphmne  aadat  daobus  axibus  TolTltar,  quorom 
bqqs  eti  Sopientriondis»  qui  nuiiqttaro  ocddit,  apuel- 
huarqae  Boreos;  allcr  Attstnlit,  qtti  nonquam  f  ide- 
Ur»  d  AQdroomat  ^ior.  Hit  duobus  p< Jis  mo? eri 
cphwtm  eodi  dkonl,  d  com  moiu  ejus  ddert  Hxa 
io  00  ab  OrienU  QtqQo  hi  Ocddenum  drcttlrc»  tep- 
UolriombQi  brcTUiros  gyrot  JoxU  cardmofli  pert- 


aqoia  lempenfit»  no  conllagntio  tuporiorit  Ignii 
kiferion  eleo:cntt  tuccendcret.  I)ehlnc  rcdum  Infe- 
rkNrit  ccdi  ooo  oniformi  ted  muliiplici  mota  tolidt- 
TiL  noncuptni  eum  Unntmeotum,  prapUr  totUQr 
UiiOQcm  toUdtnim  tupjsrioj^  tqatram.  Jttlitnui 


443  BEDJE  VEN£RABILIS  OPBRUM  FARS  l.-DIDASCALICA  GENUmA.  M 

venati.  el  pritts  llluin  ejosdem  lerrsolHecltt  oeroere  A  conlra  notlra  Seplentrionilie  tllit  non  pam  ei  parte 


veuntnr,  el  po«l  oeyus  ainiUere  eoguninr.  Ideoqoe  illi 
brevloreg  nobis  diet  ae8Ule«  longiores  babenl  in 
byeme.  Quod  non  de  solari  gyro  Uniammodo,  sed 
de  stellaram  qooque  oroniuro,  sob  difersis  poli  pU- 
gis  eurrenllaro  polesl  silu  cognosd ;  eadem  quippe 
facil  Urrae  rolondilas,  ul  nonnolla  eliam  clarhnlma 
Ausiralis  sldera  clinialis  nobis  nunqoam  pareanl» 


celenlor.  Deuiqoe  ipsos  Sepientriones,  qoi  nobis 
supra  ▼erllcero  ascendunl«  neque  oecidom  onqoam, 
non  cernit  Troglodytice,  el  conftnis  iEgyptos.  Porro 
ipsorumsiduspermaximum«ct  Dei  quondau  nonine 
cullumy  non  soluro  nos  Britannl,  sed  nec  fialis  qoi- 
dero  potesl  fidereCanopum;  non  quia  lux  stellaruoi 
longioquioribus  paulalim  minorando  sublrahitor  cl 


GLosSi£  e;t  SCHOLIA. 


ubi  angeli  etanim»  sanctoram  in  contempbitkmeDei 
suni  posiiae,  coniemplantes  snper  se  Deum  omnipeiefi- 
sioereum,  uoi  conuncu»ur  uuuncuiiii  »1911«  w»ci  ««luv     temy  qui  oroni  creaturae  praesioel,  iit  praesidendo  onmia 
asirapneur  septero  planeUs,  quodet  firroamenium     sustineat,su8tioendocircurodel,circumdandoimplesi. 
appelutur.Teriiumlotelligit spirituale,  sive mentalet  B     MacrobiustnsecundaUbrisuiparuiucomienioral: 

c 


Poroerius,  f  Ir  sanae  pradentiae,  primum  eoelum  dicil 
esse  aerium,  a  quo  ei  aves  cosll  vocaniar.  Secundum 
sidereum,  ubi  conlinenlur  duodecim  signa  caeteraque 


Quia  animo  facilios  lllabilor  concepla  ralio  qoam  C 
termone  descriptio,  esto  orbis  terrae  cui  ascripU  sunl 
A  B  C  D,  el  circa  Aascribaniur  Nel  L,  circa  BauUro  M 
et  K,  ei  circa  C,  G  et  L,  el  ctrca  D,  C  et  F,  el  ducanliir 
lineas  reclae  a  signis  ad  signa,  id  est,  a  G  in  I,  ab  M  in  N, 
a  K  in  L,ab  E  in  F.  Spatia  igilur  duo  adversa  sibi,  id 
estt  a  C  usque  ad  lineam  quae  in  L  ducU  est,  alteram 
a  D  uaqne  ad  lineam  qnas  in  F  ducU  est,  intelligantur 
prainaobrigiiis<e  perpetua.  Est  enim  superior  Seplen- 
trionatis,  inft*rior  Australisexlremitas;  medium^  vero 
ab  N  iisqiie  in  L,  zona  sii  torrida.  ResUlot  cingulfs  ab  | 
osque  ad  Nde  subjecto  calore  et  superiore  frigore  Um- 
peretur.  Rursos  zona  quae  est  inter  L  el  F  acciplal  de 
soperiore  caloreftsubditorigore  umperiem.  El  licel 
air.l  tedo»  zonae  Umperat®,  non  Umen  aniboe  homl* 
ftibus  nostri  generis  indoliaR  snnl,  sed  sola  soperior, 
quas  estab  I  osqoe  ad  N,  incolitorab  omni  qoale  scire 
Mssomus  bominnro  genere,  Romani  Graedve  sint„  vel 
barbari  cujnsque  naiionis.  Illa  veroabL  osqnead  F,  0 
sola  ratione  inteIiigiiur,quod  propterslmilem  Umpe* 
riem  simililer  incolalur ;  sed  a  quibos ,  neque  licuil 
unqnam  nobis,  nec  licebil  agnoscere.  InlerjecU  eiiiro 
lorrida  ulriqae  bominum  generi»  commercium  ad  se 


denegal  commeandi.  Manileaiaest  igiiorenosaoorkce 
zona  flainmis  sil  semper  obnozia,  qoippo  ^^  ^ 
totiiis  aeibere»  flammse,  el  fons  el  aduiinMlralor  min* 
quam  relinquat.  Ergo  ambae  paries  oKimm»  Id  est, 
Seplenlrionalis  el  Auslralls,  ad  qoas  nonqoam  sofis 
calor  accedii,  necessarioperpeloa  premontor  praina. 
Duas  vero,  ul  diximos,  lemperal  hiiie  aiqne  ilfine, 
vicina  caloris  el  frlgoris.  Den^qoe  In  bae  ipsa  lona 
qoam  iiicolifflos,  qoae  lota  dieilur  UmperaU,  parfei 
Umen  que  peruslo  cingulo  vicinae  sonl,  caeUris  esli- 
diores  sunt,  iil  ea  iElbiopia,  ArabU,  iEgjFplns,  et 
Libya,  in  qua  ealor  iu  drcmufusi  aeria  corpos  eiie- 
nual,  ul  aut  nunquam  aol  raro  cogalor  in  oobes,  et 
ideo  nollos  peiie  apod  illos  osos  esi  Imbrhm,  rorsos- 
que  ad  fiiies  frigidospreftsiosaecedoni.  AdeoprenMn- 
lur  praioa,  ul  oon  focile  expliceior  qoanU  sil  ifiic 
/rigidae  nimleUlis  injoria ;  loea  vera  qoaa  in  medie 
lemperaU  sonl,  quoniam  ab  olt  aqoe  DhnieUU  longe 
recedont,  veram  lenenl  saluuremque  teniperiem. 

ioMi.  Nov.  ScnoLU.  —  Cmud  mitem  inmqitalluuk. 
Adbibita  spbaera  faciiis  esl  liujiia  iiiullecios ;  deaion* 
sirnur  enim  ei  Ume  rotundiuu  fleri  ijam  eohn 
coasiat  esse  globom)  el  quod  sol  geniibos  ad  Orieo- 


415 


DE  TEMPORUll  RATIONE. 


US 


deflcil  •  sed  quit  lerne  moles  *  appotiCii  spallom  A  princlplom  babei  Indis  pan  vena  ad  Auftirumy  pa- 


pnKtodil  aspeciaudL  QiHB  conela  da  monle  quoll 
bel  perfrandl  undiqoe  cirewB  hablulo  falenl  racll- 
lime  probari. 

CAPOT  nxm . 

Qalhii  h  loeis  jmm  aim  irm^raf  vel  die$. 
El  qola  SBpra  diaUnllam  dlemm  aolsliiialium  In- 
tereos.  qoi  ad  meridiem  el  seplenirionem  ab  infi- 
cem  sial  remotf  Plinli  Secundi  dicils  oslendimos, 
videlor  oppononom  el  eadem  nooc  iaiios,  el  cooso* 
Raaliam  qooqoe  dlerom,  inler  eos  qoi  in  quacunque 
nNndi  parie  sob  eadem  ab  Orieaie  in  Occideniem 
doeeme  lioea  commoranUnv  ejusdem  declararo  ser- 
OMBlbos.  If^lor  in  seilo  Nalnralis  historias  iibro  de 
Us  scribens  :  i  Plura  sonl,  inqoil,  segmenta  mondi, 
qojs  noslri  eircvlos  appellaTere,  Graeci  ir«^«XUI«vc : 


lel  osque  Arabiam,  el  Kubri  maris  aecolas;  conii- 
nentur  Gedrosi,  Cannani,  Persae»  Elynuel,  Parlbi, 
Syene,  Aria »  Susiana,  Mesopolaroia ,  Seleocia ,  co- 
gnominau  Babylonia,  Arabia  ad  pelnis  osqoe  Syria- 
CGBle,  Peliisidm  iCgypli;  *  Infcriorque  ora  qn»  Cora 
vocalur»  Alexandrlat  kfrioB  mariiima,  Cyrenaica 
oppida  omnia«  Tapsus,  Hadrumelum,  Clupea,  Car- 
Ihago,  UUca«  otraque  Hippo,  Numidia,  Mauriiania 
olraque,  AUaniicom  mare,  coiumnae  Uerculis.  In  hoc 
coli  clrcomplexu  squinocUi  die  medla  umbilicus» 
quemgnomonem  Yocaoi»  seplem  pedes  longus«  um« 
bram  non  amplius  quaiuor  pedes  longam  reddit. 
Nocles  fero  diesque  longissima  spatia  quatuordecim 
horas  ftquinocUaies  babent,  brerlssinia  e  conlrario 
B  deoem.  Sequens  circulus  Incipit  ab  India  Tcrgenlead 


VAItlAMTES  LECTIONES. 


^  C,  ejqmiif  > 


•  C  lnf€rieni 


GLOSSifi  ET  SCHOLU* 


lem  posiUs,  ddos  oHalor,  Urdlos  ad  Oecldeniem. 
QoemadnMidmn  Jadaels  anio  lA  dies,  quam  nobis, 
nablscilios  qoam  UlspanlSi,  lom  oUam  qood  pro  eli- 
«slom  dlTorsiuie,  dies  hlbernl  ei  «esUri,  alibl  sloi 
kreriores  ol  kmglores :  quorom  pnos  Ukid  Tolgo 
ellam  noimn  esl,  posterios  TCfo  doeeior  ex  miindi 
hMAoaUone.  Nam  proliciscenUbos  ad  merldiem»  coq- 
tioQO  sldera  qoaedam  Tidenlor  rersos  Austmm  oriri, 
aoemadmodum  Canopos  Insignis  slella  In  lemone 
ArgonaTls,  nosqoam  ui  lulia  eonspiciinr:  Ahodl 
Uatom  emlcil  ex  inrerioro  parto  mondl  soper  hori- 
Boolem,  Alexandrim  joslo  Umpore  pordural  supra 
Aaiiorrm.  Ex  oo  fK  «1  hibernos  diesgens  meridionalia 
babesl  qoam  nos  longiorfs.  Nam  ei  iUia  sldero  qom- 
dun  di*eem  boris  soper  terram  lorunliirt  qnm  uobis 
risdom  odo.  iEsUTOs  aulem  liU  habeni  broTiores ; 
qaod  enim  eilra  aequaiorem  esl  arcUiia,  diuUns  soprr 
iMNisoniem  manel »  qnemadmodom  docelur  apod 
Eadldem  in  spbaene  conversioQibos,  seo  pbomomotia 
iaacripUs.  Ad  ba*.e  rem  cosmographl  mdicandam 
exoogliarunl  dno  genera  eirculorum,  allos  qoi  per 
polos  ducU  diconlur  meridlani,  a  SepUnlrione  Tor- 
m  Ausirum«  quoniiii  oflicium  e si  dlsUnguero  hora- 
rma  discrimlna,  ac  Orieiilales  ab  OccldenUUbos;  alU 
nal  m  sphsera  circoli  impaMkoi^  qoi  diTldunl  mo- 
ridianos  prsediclos,  disiliiguonuiue  climaia,  ac  dio- 
nuB  lemporumqo^  iuaeqoallulem,  de  qoibus  dicelor 
cspite  seqoenti. 

Ssd  Mic  iluliu  qMim.  De  Canopo  Tide  capul 
mptuagcsimum  secundi  llbri  c.  Plinii,  unde  h«c  de- 
sampu  sottl,  qol  locus  Umen  isUiic  non  carei 


cAFirr  xxxin. 

BnD.  Raubs.  GiosiiB.— OciA  dreulis  Urra  pro 
dierom  TarieUlo  disiinguilur.  Primo?  ah  ludlae  ^ arlo 
Amlrali  per  ilv^rt  moiis  incola$  ei  Afmm  nmtiimm 
sd  edomaas  Beradh  perrenit.  Qno  mquinociii  die 
medio  gnomoo  $eptem  pednm,  am6raiii  fMiuor  pedee 
(ssfam  red^.  Dies  Toro  loiiaissinius  qumtuordeeim 
Itmt  ttqmnoetklei  habel.  Secundus ,  ab  occasu 
ladhB  per  MetUu  Tsdil,  et  Persas,  Arabiam^  Syriam, 
Cyprom,  Cr^loiR,  Lt/sf^dnrm,  eiSeptenlrionalia  Africa 
eooting^ns.  (JmkiHeui  4Biiuinoclio  triginta  (fiiiii^f 
pcdaai,  Mm^rmn  viginli  tret  pedet  longom  (oeii,  Die$ 
OMtm  wuuama  ipiatuordeeim  horarum  eti,  aeeedenie  kii 
^ta  parla  unm$  horte.  TerlUu  oritur  ab  lnui$  Imao 
frojMe,  Undit  per  Ca$pia$  parlee.  Taurumy  Pam- 
phgtiam^  Modam,  Cffciadae^  Syracu$a$ ,  Canelem^ 
Cade$.  Cnomonii  eanetm  umbram  Irtyinta  octo  unda* 
mi  faejmil.  Lmisiimnf  die%  koramm  qoaliror* 
dKim^  alqua  dinddim,  cum  trigesima  uniu$  horm» 


Qoarius  ab  altero  laUre  Imai  per  Dphesnm  maro 
Cyeiadnm  S^jiftffffrioNaffa  SidHm  Narhonen^CalUee 
axarli  a  Arricm  marillimi  lendit  ad  oecammy  gnomoni 
uipnli  unum  pedum  re$pon4eut  umlnrm  aespedum. 
Longi$$imn$  ^e$  habH  hora$  qnaluordecim^  et  lerliat 
dua$  uniu$  herm.  Quinlo  eireulo  coniinanlur  ab  tn- 
freilu  Cnsfyji  maris  Airlrij,  Armenia^  Macedonia^ 
Tarenlum,  Thuuum  mare^  Bateare$^  Hi$pania  mtdia. 
Cnomi  $eptem  pedum^  umbri$  $ex.  Ilazimus  dies 
horarum  ^indaeim.  Saxiug  amnieeiimr  Caapiat  gen- 
U$^  Caueaaum^  Samothracimn,  ittgricoe^  CampauMm 
01  Ruriam,  Maeailiam,  Hi$paniam  Tarraconanaemme- 
diam.  el  inde  Pelusianam.  Gnomoni^  pede$  novem^ 
p  umbrm  oclo.  Longissimos  dies  haturum  quindedm^ 
^  addiu  uona  parle  unine  horm^  SepUmiis  ab  allaru 
Ca$pH  mari$  ora  incipil^  oadil^  per  Thracim  aear$a 
Yenel  am,  Cremonam^  Haaennam^  Tran  aluiuam  Gal* 
liam»  Purenmum^  Celliberiam.  Gnomonl  irf^teu  futfi' 
qua,umbrmlriginla$es.A .  ptinima  diea  horarummin* 
dec{m,etguiularumparliumhormhiHm.Oci$ma  Tha^ 
MoiparMetotiumlucttm^etSarmttae.  Daco$,  parUmqaa 
Cermanim  Cailiae  ingrediiar.  LoiiKi^sinius  dies  hora^ 
rum  $exdeeim.  U  s  circulis  anliqoi  duos  prsponunl : 
onum  per  ineulam  Meroen^  H  PtoUmaidem  Rubri  ma- 
ris  nrbem,  ubi  longi$$imu$  d$e$  duodadm  horarum  esi» 
dimldiaAora  amplior;  uiienm  par  Sgenem  ^ggpH^ 
quem  horarum  iredeciM  duosqiie  sobjiciuni.  Pnmum 
per  Hyperboreas  el  BriUnnlam,  borarom  i?ii,  alle« 
rom  SchjrUcum,  a  Biphseis  Jugls  in  Tileo,  Li  quo 
dies  couUnuantur,  noclesque  per  Tices. 

JoAif .  NoT.  ScDOLiA.  —  £f  ^Mia  $ttpra  diaiantiam 
itierum,  eic.  Agiinr  boc  caplu  de  rrgionmn  laUlo- 
dine»  quam  disUnguunl  liiiem  parallelae,  quas  «qui- 
vdisuuies  Tocamus.  LaUiudo  auiem  esi  regionom 
disianiia  Tcrsus  meridiem  el  Seplenlrionem,  cujua 
iiiiiium  suniitur  a  mcdio  lorridae  son«,  seo,  quod  esi 
idem,  ab  muuinocUali,  ul  ciTiias  suh  mquatore  posiUt 
queinadmodom  Julia  Africanum  oppldum,  nullam 
habel  laUtudineni,  quod  jam  hinc  Torsus  AquUonera 
Ter^il,  incipil  baboFO  aliquol  laUlodlnls  paries.  Hane 
dislingnuul  drcull  qoi  In  polis  pingpuiur,  ambienles 
polum  ex  quo  circino  duconlnr,  distanies  plerumquo 
spaUo  decem  partiom.  In  msppisamem(sicenim  Tocanl 
Tulgo  Ubulas  In  quibus  orbis  est  descripius)  disUnl 
quadranUbus  horaruni,  Id  libl  dies  maximus  a  prosi- 
mar(*gionequadranU  crevii,  isthic  esi  alins  paralle* 
lus;sed  poel  Biitanniam,  propUr  nimis  prasdpilem 
IncliiiaUonem  spbxrae,  non  amplios  per  quadranlea 
boraruincompotatur,quarouiiiTersam  (to^tf  libuil 
hoc  loco  subjlcere,  ex  secundo  bbro  PtolemaBl  K$pl 
fitTftW  npayuartiuc.  Prins  Umen  eam  ponemuat 
quam  in  ipBo  Boda  invcnimua  dc  uuibris. 


V 


417  BBDifi  VENEIUDILtS  OPEROM  PMS  I. --  DlDASOUICi  tiEattltlA.  M 


occaniiii,  f tilU  pcr  UUm^  Partlioti  Pmepoli»,  cil^  A  noolio  *  Irigiiilt  ^oia^M  p64iiai«  iiidMrf  liifiM 
mt  Poniili»,  Artbiam  cliorloreoi,  Judxaai»  Libtni  ire^  |Mct  loii|ani  Itcil.  Dict  tmoni  noiqot  iMiltlt 
■Miiliii  tccoltt.  Aiiip'cciitor  Btbyloiieiii.  idoiiiictai«  qutluordcdiii  iMmniai  «lulooclitliiim  cil«  tcct* 
Stmaritm,  Nierosolymtmy  Asctloncm,  loppcn,  €»•  denle  bia  quiolt  ptrlo  oniua  boiaB.  Tertiua  ciraulHa 
aaretm»  Pkmniceo»  Plolcmtidcm,  Sidoiicm,  Tyrom,  tb  India  Imao  proiimia  crilur.Teodil  perCtspiaapor» 
Berytum,  Bolrin,  Tripolin,  Byblum,  Anliocbitm,     Ita  Modlm  proiiataav  Caltouitm,  CtpptJocitasTau- 


Loodiretm,  Sclcncitm,  Cilicia,  mtrilimt,  Cypri  riimtAaMmum,laaom,Ciliciaa*poi:lta»Soioft,TtrafMi» 
Auatriotv  Aoairintm  Creum,  Lilybseum  ia  Sidlit,  Cypnim«  Pitiditm,  Pmpbilitm,  Sidea,  Lycttubiiu% 
Seplailifontlo  Africm  d  Numidi».  Umbilicas  aequi-     Lyclaa  PtUrom,  XtalbumiCtuamUt  Kbodam^Ciaiaiw 

VARIANTES  LliCTiaSiKS. 

*  B,  wlffhti.                                ^  C,  iNrricf.  •  Ctpd^ 

CLOSSiB  ET  SCliOLIA. 

Cwwditi  ^M^dtrim  mimUm  per  umbram^  atfm  |uoiuoa  ivil  Awaaui  €mrp$H$  laiipllailo. 

Itnutriua  ei  Dccemlicr.                  Fcbrutriua  d  Motcaibcr.  Mtrliuafl  OctobcT. 

HoraJ,    ct  fX,    podot  XXIX.       Ilora  I,     d  XI,     poJoa  XkVIL  ilora  I,    d  XI»     pedea  XXTH 

hora  IL  ci  X«      pedca  XIX.         bora  II,  el  X,      pedea  XVIIL  bort  11,    ci  X,      pedo^  XVIL^ 

bort  lir,  rt  IX,     pedet  XVIL         bort  HL  d  IX,     pedea  XV.  bort  III,  d  IX,     piidoa  XOL 

boio  IV.  et  VUI,  pcdea  X^.           bdra  IV,  et  VIII,  pedM  XIIL  bora  lY,  d  Vllf,  podo^  XL 

kora  V,   et  Vli,    podca  XIIL          bora  ?,   d  Vtt,    podea  XL  bort  V,    d  VII,   pedoa  IX. 

boia  VI,              pedea  Xt.           buit  VI,              podet  IX.  boru  VI»              pedca  VB. 

Apriila  ei  Sepiembor.                       Mtiua  el  AttfUiiua.  Juuidf  d  ioliua. 

Ho^  I,    d  XX,   podca  XXIL         llort  I,    d  XI,    podot  XXL  Hort  I,    cl  Xl,    podet  XIX. 

bort  II.   d  X,      pcdoa  XIII.         bort  II,   el  X,     podca  XL  bom  II,   d  X,      podaa  IX. 

bora  01,  d  IX,    podoa  XL           bort  III,  d  IX.    pedoa  IX.  bort  Iff,  d  IX,     podaa  VIL 

boffu  IV,  ct  Vni,  podca  IX.            bort  IV,  d  Vltl,  podoa  VU.  bora  IV,  d  VIII,  podaa  V. 

bort  V,   d  VI,    pedea  VIL          bora  V,   d  VH,   pedca  V.  bort  V,   d  VII»    podca  W. 

hart  VI,              podea  V.            boro  VI,               pedoa  Ul.  bort  VI,               podea  1,  $. 

Vmbnrnm  rtlfe  §n§mica.  per  qtmdrmmm  mmndi  $$pi€»trhH9tm. 


Parallck»*  llorce 

c«m 

DisiMMkal» 

mtfn 

ciroaoms. 

LocaKfqiwacifkaainr 

rumordo. 

INWtibM. 

mvMM9. 

M»tin. 

iC|alnociUlis. 

Iliberaa. 

mpaUlaUi. 

^ 

i 

IS 

0 

9»    80 

0 

2S    SO 

Per  «friesai. 

•8 

s 

li 

ts 

4 

18 

21    20 

4 

2S 

SS 

Per  TaiwobaMM. 

g 

8 

1« 

8« 

S 

28 

1«    80 

8 

M 

87    S4 

Per  siaMiB  4falieiHn. 

w 

4 

tt 

4e 

13 

30 

12 

IS 

20 

44    M 

P«r  ArfttltcMi  «laaai. 

r 

m 

8 

13 

1« 

27 

1    48 

17 

4S 

Sl 

PerMeraealMalaak 

1 

« 

ts 

ts 

M 

11 

S    4S 

2» 

1« 

S8    10 

PerNsfala. 

7 

ts 

50 

«3 

81 

0 

20 

50 

«3    60 

ParSyeaaik 

- 

§ 

8 

13 

46 

27 

40 

8    SO 

Sl 

50 

74    10 

Per  Pioteanlda. 

^ 

. 

0 

14 

30 

22 

6   80 

5S 

12 

8S    18 

rier  iuiarlarom  jBif  piL 

t*-' 

<0 

44 

ts 

83 

18 

10 

89 

30 

«S     8 

PwPhcsalcia«r^'^ 

tl 

tt 

Si) 

SG 

12    88 

43 

60 

105   20 

Per  RlMitfaai. 

r 

5 

1« 

t4 

4S 

5» 

88 

16    20 

47 

6« 

114    58 

PwSmjnmik 
Per  lia«tfl{aiii: 

.  ■ 

A 

15 

ts 

40 

60 

18    30 

62 

10 

127    60 

£ 

14 

IK 

ts 

43 

8 

20    GO 

88 

S5 

140    15 

r 

g. 

IK 

ts 

50 

48 

1 

2S    18 

«0 

153    18 

«2 

10 

16 

43 

4« 

81 

SS    8« 

«3 

65 

171    55 

P^lbMesOaMM. 

'  i 

s 

t7 

te 

48 

32 

27    SO 

«7 

60 

ISS    85 

Par  asiia  BoHslheais. 

1-1 

1 

1S 

16 

IK 

50 

20    S3 

71 

20 

208    20 

PerMaeiMewpal. 

i*  , 

19 

ts 

80 

81 

58 

81    2S 

76 

28 

220    20 

Par  Afripaiaaai  GoMmm 
PereatialUMBl. 

i'.>^ 

! 

«0 

16 

4S 

Si 

Hii 

SS   «0 

79 

6 

ass  10 

>• 

tl 

17 

84 

t 

S4    68 

82 

5B 

278    48 

PerosliaTaMls. 

s 

2t 

17 

ts 

68 

S«    16 

86 

23 

504    SO 

PerHallMmBmaa. 

,'v- 

SS 

17 

30 

84 

S7    20 

S8 

50 

535    15 

a  ^u   ^UMo  m^m  u^wwu^acamo 

» 

24 

17 

48 

87 

89    20 

9t 

18 

572    40 

Pcr  GamaKfcinttm  Ml. 

M 
** 

26 

18 

8$ 

40    41 

9« 

410     6 

PerHiberalam. 

1    ' 

1 

fl 

18 

19 

SO 

80 
61 

30 

DeficiiiulUe  ratiOMS  unbraram,  «|«oJ  Msiftiiuir  la  liawimw» 

IW  «UiiM  llttem. 

1 

• 

«t 
t» 

M 

10 
M 
tl 

80 

02 
«8 
«4 

80 

Pcr  Chttdaa  iiaataa. 
IVTbilomiii^dam. 
P^ScftbMim. 

w^ 

1 

St 

n 

68 

30 

Per  uUima  ^iftk. 

B*  ' 

M 

«s 

«« 

rcrCoititm. 

m" 

li 

14 

67 

15    rerisciorui  KiKKO* 

Pcr  Gotiiam. 

i 

i 

S4 
95 

Nmsm    I 

PcrCoUUiai. 

R^'.: 

s 

W 

Meoiet    3 

78 

Pd-Piltppoi. 

-"-,  ■ ' 

s 

37 

MenMs    4 

M 

Pcr  mtrc  Glteltle. 

^' 

1 

S8 

HeiUM»    8 

»7 

PermtrcClactel^. 

:,;\- 

1 

39 

Di«sie«e*i 

i.  W 

PcrmarcGItCaaubpalti 

149  0B  TEHPOilUlf  RaTK>Ne«  ^SO 

IMkanM8iim,GiiMom»  Doriib»  Cbium,  Oelam,  Cy.  A  Haro,  Antipolio,  Masiniam,  Narbonem,  Tamcoiiem, 


didaf  medlas,  Cfihinm,  Maleam,  Argos»  Mconiaro» 
Blio»  Oiympiam,  MetsaMm  Peloponnesi,  Syracnsas, 
Csymim,  Siciliam  mediam,  Sardlnise  Austrina,  Car- 
ttSlaffl»  Gadet.  CnomonU  cuncbe  vmliraro  XXXVIII 
|ifl€&mim  facinnl.  Lonfissimos  dies  est  cquinoctia- 
fian  horamm  qnalnordecim,  aiqae  dimidi»  comtri* 
cssima  nnins  bbrae*  Quarto  subjacenl  circulo,  qnx 
imt  ab  aliero  latere  Imal,  Cappadoctm  Auslrinst 
Calatiay  Mysia»  Sardis»  Sipyniat  Sipylos,  Tmolns 
msas  Lyilim,  Carla,  lonla.  Trtllis,  Colopbon,  Epbe- 
sm,  MileiQs,  Cblos»  S^mos,  lcariam  mare,  Cydadei 
Siplcnlriooale^,  AtbemBi  Megara,  Gorinthus,  5y« 
cIm,  Aduia,  Palns,  Islhmos,  EpiroSt  Septentriona- 
la  Sififim,  fiarboaensis  Gallim  exortlva,  Bispaolm 


Hispaniam,  Tarraconensein  roediam,  ei  inde  per  Lo- 
sitaniam,  Gnomoiii  pedes  IX,  iiinbne  Tlll.  Longis- 
sima  diel  spaiia»  horanim  a>quinociialiuin  XV  ad* 
d  ta  Qoiia  parte  onios  horae,  ant,  ot  Nigijio  placuil, 
qoinu.  Septima  divisio  afo  altera  Ctispii  maris  ora 
Incipit,  Yadll  supcr  Catlatim,  Dosphbriim,  Boryslhe* 
nem,  Tomos,  Thrad»  aTcrsa,  Tribalios,  lllynci  rcii« 
qua,  Adriatlcum  mare,  Aqulleaam»  Altiuum,  Venc- 
tiain,  Vicentiam,  Pata?inm,  Vcronain,  Creinonam, 
RaTcnnain,  Anconam,  Picenum,  Marsos,  Pelignos, 
Sablnos,  Uoibriam,  Ariminuin,  Bononiain,  PiaGca- 
tiam,  Medivlanum,  ooiniaqoe  ab  Apennino.  trans- 
que  Alpes,  Galiiam  Aquitaniam,  Viennam ;  Py  e- 
neom,  Celtiberiam.  Umbilico  XXXV  pcdum,  umbr;e 


■aHtimaaCianbailn«noTa,etindoadoccasomgne- B^^^^'»  ^^  ^i^>^  ^Q  partem  Yenetis  exsqQetor 


menl  XXI  pedom  respondent  ombrm  XVI  pedom. 
Loogissliiios  dies  babel  aiquinocUales  boms  X1U,  ei 
leitias  duas  nnios  bor».  Qolnto  eontHienlor  Sfgmeo- 
10  ab  Introlto  Caspll  maris,  Ba^,  Iberia,  Arme- 
ab,  Mysio,  Phrygia,  llelleipootus.  Troas,  Teliedos, 
Abydos,  Scepsis,  lliom,  Ida  mons,  Cyxicus,  Lampaa- 
cus,  Sinope,  Ainisus,  lleraclca  lo  Ponto,  Papblago- 
nia,  Lemnusv  Imbros,  Tbassos,  Casssndria.  Tbessa* 
Ma,  Macodonia,  Larissa,  Amphipolls,  Thessalonlce, 
Palla,  Edesos,  Beroia,  Pbarsalia,  Carystus,  Eobcsa, 
BsBotom,  Cbnlris,  Daipbi,  Acaruania,  iCtolia,  Apol- 
loaia,  Bnindoslom,  Tarcntom,  Tborli,  Locri,  Bhe* 
flom,  Laeanl,  Neapolls,  PoteoU,  Toscom  mare, 
Csfsica,  Balearcs,  Oispanla  media.  Gnomonl  VII 


nmbra  gnomooi,  amplissimo  dies  borarom  aequinoc- 
talium  XV,  el  quiniamm  pariium  horarom  trium. 
Hactenos  antiqoorom  exacu  celcbraTimos*  Seqom* 
llom  diljgenllsslml  qood  soperesl  terrarom  Iribos 
osslgoaTeresegmentis.  A  Tanai  per  M»oiim  lacum, 
el  Sarmalas  osqoe  Borysthenem,  alqoe  iu  per  Da* 
eos  parlemqoe  Germani»,  Gallias,  Oceani  littora 
amplexi,  qood  esset  horanim  XVI.  Alteroin  per  Hy« 
perborcos  et  Bi  itanniam,  horMrom  XVU.  Posireinoni 
Scythiconia  Ripb«is  Jogis  in  Tboten,  inqoo  dies 
conilnuareiitor,  ot  dixlmos,  noctesque  per  tIccs. 
lidem  et  anle  principia  qux  fecimus,  posuere  circo- 
los  duos.  Prtmom  per  insdiam  Meroeii,  et  Ptolemai- 
dem,  in  Rubrp  mari  ad  elcpbanlorom  venatus  con« 


ombfm  VL  Magnitodo  diel  somma  horarom  C  ditam,  obi  longissimos  dies  XII  horarom  esset,  dimt- 


minfaioctioltom  XV.  Sexu  eofnprehensio,  qoa  coiiti- 
netor  orbo  Boma»  amptectitor  Casplas  gentes,  Cao* 
OMHO,8e^ientrionaUa  Armcnim,  Apollooiani  supra 
Rbyodacnni,  Nlcomediam,  Nicxam»  Cbalccdonem, 
Efxantinm,  Lysimacbiam,  Chersopesom,  Melanen- 
siom,  Abderam,  S^motbraclam,  MarDneam,  OEnum, 
ieiiicam,  Thraciatn,  Medlam,  PaHiniam,  lllyrios, 
nyrrachioai,  Ganosium,  Apolim  extinia,  Campauiam, 
Hatrorian^  Pisas,  Looam,  Locam,  Gcnuam,  Llgu- 


dia  hora  amplior;  sccunJu^n  pcr  Syenen  ifigypti 
eontem,  qui  essct  horarom  XIIL  i  liec  de  PUnii  Se- 
caiill  scHpfs  cxcerpla  bunc  In  nostris oposculis ba« 
bcant  locum. 

CAPUT  XXXIV. 

D«  gnlHtfue  cireulii  mnndi  ei  $Mbierranee  -  ^derum 

meaiM* 

Saiie  quoniam  de  lemporibus  loqoenles  heoesse 

liabiiiinui  aliqnolics  se<|uiiioctiali8,  vel  soUUlialis, 


CLOSSiS  ET  SUIOLIA. 


CAHrr  xxsiT. 

Baio«  RoMoa.  GLoaijo.  —  Quinqiie  circiills  moridus 
tiThUtor,  qoorom  dislinctionU>u8  qomdam  p:iHes 
lcmperiesaa  incolontur,  qusdam  immanitate  rrigoris 
aot  caloris  inhJibiUbiles  exiatnnl.  Primos  cst  Scpten- 
Inooalia,  frtgoro  inbabiUtillls,  cnjos  sldera  nobis 
oaoooam  occidonL  Secundiis  sohiitialis,  a  paru 
signlferl  excelsissiina  nobis  ad  Sepientrionalem  Tcr- 
m,  lempeiratos,  hahiubiiis.  TerUus  sequinocfialis, 
OMdb  ambiio  sigoireri  orbis  incedcni ,  ti>rridus , 
Mahitabilis.  Qiiartusbrnmalis,  a  parte  bumitlima 
•igaiieri  ad  Ausirinum  polum  vcrsiis,  lemperatus, 
habUabiUft.  Quiiitus  Australis,  circa  TerUrcni  Au- 
Hrioom,  qoi  lerra  te^itor  rrig<»re  InbabiUbilis.  Trea 
lolem  aaedii  circuli,  InsqoaHutes  tempomm  disiio- 
goool,  com  sol  bone  soMiUo,  iltom  anioinoctio,  ter- 
Uam  broma  t^neat.  Extreini  enimseinpcr#ole  carent. 
Oode  el  a  Thyle  iittola  onios  diei  navigaUone  ad 
AqoijiimiBi  mare  con^eiatum  Tonitur. 

midtros  in  mii^ori  llbelto,  quemscripslt  ad  Sisebii- 
tam  regem ;  Soieni  etum  piiHo$aphi  iHmqMlkmeg 
Umpefim  m<  €nr$uum  s  Us  atintiemm  Ali  dietin^e  e 
•aaipMb.  FernuiiiQ  mnndi  iio  demenHrnlur;  nam 


qnemadmodum  erigiiur  mundui  in  Septentrionalem 
ptaaam,  ita  declinatHr  in  AuHratam.  Caput  autem  gua$i 
facJei  atienlati$  ragla  eu:  uilima  pars  Seplentriomlii, 
0  Nam  partei  ejui  qnatuor  iunt.  Prima  pan  mundi  est 
Qrienit  ucunda  meridiana^  tertia  Occidem,  uttima 
vero  aitfue  extrema  SepteHtrionatii.  De  qua  VirgUiue 
iic  uU : 

Otiam  eircum  extreoi»  dAxlra  tevaqoe  Irabonlur, 
Casfotee  et  glacie  coiicrei». 

Et  Lucanus  sic  ait  r 

Mundi  pars  ima  jarei,  c;u«m  f.f*nu  nivaUi, 
Pe:pcluftqiie  pre  imul  Lijeuie)». 

Item  de  qninqoe  circulismunfli.  /n  definUane  aulem 
mundi  circuoi  aiunt  phiiosoptii  quinque,  quoi  Gneci 
paralteloi  id  eit^  tonai  vocani^  in  quibui  orbii  terra** 
ttai  Virgiliui  ni  Georgieii  oslendU.  dicem  :  Quinqne 
tenmt  cetlum  ion*B.  Quce  ideo  sonef  uet  circuii  appet^ 
laniur^  eo  quod  in  drcumductione  tphmee  axittttnu 
Sed  fingamui  eai  in  modum  dexterm  noitrm^  ut  pollcx 
sit  circuiui  arclicoi  frigore  inhubifabiHi.  Secundm  nr» 
eutm  r/rcrlnoi,  temperltm^  habitatilii.  Medim  drcuUa 


451 


BEDie  YENERABILIS  OPEROM  PAKS  I.-DIDASCALIGA  G£NUINA 


4SS 


vd  bramtlis»  menilBiMe  drculi,  ▼«!  xoimb,  de  iis  A  «x  co  qiiod  drcailii  lolit  eflldaiitttr,  equibys  «qiii- 


fMiuIo  lattos  diccndara  palaviintt&.  Solent  enim  phi- 
losophi  inaequaliutes  temporuro,  vd  '  carsuum  so- 
lis  annuornm,  iis  distinguere  TocJibuIis»  ut  «quioo* 
ctialem  vocentzonam,  vel  circulumt  illam  cceti  re* 
glonem,  qua  sol  drca  aequinociia;  sotetitiatem,  qaa 
drca  solstitiom;  bromalem,  qua  in  hyeme  mundum 
consaevit  ambire.  Girculi  autem  vd  iook  vocantor 


noctialis,  qu»  media  esl  zona,  aM|aali  spalio  term 
super  subtosqoe  circumflectitor,  ni  solslitialis  lam 
parum  spstii  sub  terris  quam  bromtliSt  afil  saper 
terras.  Iteoiqae  bramalis*  qui  super  terras  aBgoslttB 
esl,  tanum  babet  ampliludinem  drcaitus  sob  lenrat 
quauUm  solstilialis  supra  terramt  qaia  nimimiD  aol 
in  asquinoctio  Untum  spatii  nocla  sob  terris  qoas* 


VARIANTES  LECTIONBS. 
*  C,  («rsifm  solii  anifiiam. 

GLOSS.C  ET  SCnOUA. 
ki$emeriHos^  torndut,  inhabitabitU,  Quartus  eirculus     eo  quodex  uno  dreulo  Mgus^  ex  aUeeo  eahrm  km» 
exemerlnos,  Umperatus^kabitabihs.  Jfiitimu  etreutuo^  ^  bemsi.  De  quibus  YirpHusmt 
autarctieos^  frigidus.  i  ikabilabilis.  Horum  prhmus  ^ 


Septemrionalu  est^  secundus  sotsdUalis^  tertius  esqm 
ftoclialis,  quartus  kiemaUs^  quintus  AustraHs  de  quibus 
Varro  iia  Scit : 

£t  quloqne  aelhenns  aoais  scdngitar  orbis, 
Ac  Yasuot  imas  hlemes  roeditmque  calores; 
Sic  Urr»  extremas  ioier  medianqoe  ooluDiur. 
Quam  solis  ? alido  Minqttam  ut  Mirerst  ^e  (s&). 

QMomm  circulorum  dhnnones  ideo  SMiir  mI  eireuti 
oppellantur^  eo  quodin  circumductione  spkesriB  exis^ 
tunt. 

Sed  ideo  tBquinoctiaUs  ehreuius  inkabttabitis  est, 
qnlo  soiper  medium  cssUm  currens,  nhnium  kU  ioeU 
faeit  fervorem,  ita  ut  nec  fruges  ibi  nauantur  propter 
exustam  terram,  nec  hominet,  propUrniminm  ardorem^ 
kabilare  permittantur.  At  contra  Septentrionatis  et 


Australis  circuli  ibiconjuncti  ideo  non  kabitantur.  quia 
a  eursu  solis  lonfe  posili  sunt,  nimioque  ctdi  frigore, 
ventorumque  gelidis  (latibus  contabeseunu  SoU&tialis  C  testatem  autem  kis  qui  atfAustri  partes  commoramSsnr. 


Has  ioier  uiedianiqae  doa  mortalibus  mgris» 
Munere  couoeasm  difum 

Sed  qui  proximi  sunt  entho  droifo,  ipei  semiJRtki^ 
pes  nimio  caore  perusH. 

Isidoras  in  libro  Et|rmoIogiamm  leriio,  capile 
vigesimo  seciindo  :  Arcticos  appetiatur^  eo  quod  intrst 
eum  arctorum  signa  inclusa  prospiduntur^  quse  ntagh 
in  ursarum  speeiem  fieta ,  sepUntriones  appetlamtur. 
Tkerinus  tropicus  idcirco  diciturf  quia  in  eo  cireuieme 
sol  Aquilonis  finibus  mstatein  fadt^  et  uttra  enm  dresL* 
lum  nott  Ifonsil,  sed  statim  reterdtir^  et  inde  tropkm 
appeitatur.  Himerinos  vel  kismerinoSt  n  iatiids  idm 
eequinpetiaiis  appettatur^  eo  quod  set  eum  ad  oim  or« 
bem  pervenerUt  esquinoct^im  fadt,  Himerinos  erdm 
Latine  dic.tur  dies  atquenoZi  quo  chreuto  dimidia 
spkasret  pars  constituia  prospidiur.  Cimerinoe  tropi* 
cus  dve  exemerinos,  propterea  kiemaHs  dee  krumuiMs 
a  LaUnis  appeltatur,  mtod  sol  enm  ad  eum  drcmtsam 
perveneril^  hiemem  kit  qd  ad  Aquitonem  sunl  faeit^ 


vero  cireuius,  mcjus  Odenieinter  SepUntrionatem  et 
msiisum  est  coUocatns^  vet  iste  qui  in  Ocddenu  imter 
eesHvum  d  Ausiralem  podtus  est^  ideo  temperati  tunt. 


Seplentriona- 
Frigore  inba- 


Antarctieos  voeaUir^  ex  eo  quod  contradus  sit  dremtm 
quem  arcticum  neminamus.  Quorum  chreuionm  i#lai* 
stones,  talis  demonstrat  figura. 


Bsarcli 
bitalis. 


SolstitialissifO 
Terinoo  tropi- 
los,  babiiabi- 


Himerinos«  si- 
nos»  seqoino- 
dus,  iubabiu- 


Sobtilialis,  sl- 
Td  brumalis. 
To    eiemeri*    K 
lempenlaa  » 


Anlardieag 
gore    iababi- 


Oai  Mf  arcmnmi  e$  Orieisoet  Mgmdas, et  mterio^ 
rmAustri.  Graece  quippe  eloqnio  Octo<  pluTia  Toca- 
lor.  Ei  Hyodesnomen  apluTiis  aeoeperunt,  qaiaonm 
proeul  dobio  imbreg  teoiH.  Mecnoo  elOriona  (dc)^ 


IT     aestifaUt, 
cos^iempert- 
lis. 


.TO  blseMerl- 
-^xiialis»  Urri- 


Te  Uenuilig, 
i^  Cimerioooya- 
^   nos,  IropieBs, 

babitabilinr^ 


Aoslnlis»  irt- 


hi  ipso  poodere  temporis  hiemnlis  orloolarv 
ortu  lempesuies  etdianl,  et  maria  penafboMi 
nomina  siellanim  dom  in  Scripiaris  iegimaa, 
dolirameatlg 


4S 


DE  TEMPORUM  RATIONE. 


4S4 


M  fmerdla  super  terras  exigii,  Unto  uiiqne  discri-  A  expleto  VI  ineiieiiim  cnrricolo,  illani  codi  ptagam  in- 


«iiie  lub  Boreas  psnes  occulu»  i|osnlo  tIsos  lier 
idwi  defledens  ad  Auslros.  Porro  in  hniina  Untttni 
nb  ieme  Inferiora  kmge  latequo  efrcumrenor  quan- 
taa  ki  aolstllla  sopra  lerram  odiu  longo  bioqno 
drcamlabilor  flexu.  Simlllier  »tivo,  id  esl,  solsti- 
Uall,decarrensln  clrculo;  Um  broTom  sub  aquilo- 
aiaurrmloca  noctu  facil  digressuro  quam  super 
aMridiana  ejus  loca  diebus  bybemls  brerem  facil  as- 
eensuro.  Sicul  enim  quelibel  annl  Yertenlis  nox  illam 
iMbel  longilndinem  quam  anU  VI  roenses  habuit,  et 
posl  VI  menses  habitura  esl  dies,  Ita  omni  node  aol 
taatmn  agil  Iter  sub  lerra,  quanlum  ante  VI  menses 
egilt  el  poal  VI  menses  adurus  esl  soper  lerram ;  el 
taatilm  none  nocto  ad  Aquilonem,  quanlum  lonc 
ialerdki  gyrana  ad  meridieui.  Sed  el  stellm  omnesv 


lerdiu,  qoam  nodo  anlea  lusirando«  drcoffleunl,  ean- 
dem  replieaio  loUdem  roensioro  tempore  repdenies. 
aoiitis  ttodo  iraosigonl  escubiis,  Unio  latiorem  qu«- 
que  snb  lerris  qoanlo  angusliorem  sopra,  iiemquo 
Unto  brefiorem  sobtus  quanlo  prodnciiorero  supra 
terras  cursuro  peragenies.  Unde  fii  ul  in  anno  solari, 
ArduruSt  Orion,  d  caois,  sed  d  lacteus  circulus, 
csteraque  mililia  ceeli  una  fieo  plus  Urrae  orbem 
qoam  sol  ipso  drcurooal.  Eitra  hoa  sane  circuloa 
soiis  tres»  duos  utrobique  circulos,  Sepientrioiialem 
ponant  ei  Australero  :  quorum  Seplenlrionalia  sem* 
per  noslris  visibus  apparens,  non  solis,  sed  Arcturi, 
et  quae  drca  eum  suui  stellarum  ambitu  eoolleitur; 
ei  quia  viciniute  carel  solis,  frigldos  esse  non  ces- 
Ml.  Gui  similis  esi  Aiisiralia«  el  ipae  ob  loogioqolu- 


GLOSSi£  ET  SCIIOLIA. 

qaililfis  ofilniooibos  vocabula  isU  in  aslrisex  horol  b  P*'^^  ^^  aquarum  congerie  nuda  sii  terra.  Deindo 
aon  nominibns,  vd  aliaroro  crealurarum  vocabulis      ^** — '  "^'  ''"    "^      "" 


iaposoeronl.  lu  onim  sldlarom  ooammdam  geoii* 
liani  sapiofilea  nomioa,  skol  d  dienim  indidenint. 
Qaodveroeisdem  nomioibus  sacra  ulilur  Scripiura, 
aao  eorom  idcbm  vaoas  approbal  faboias;  sed  la- 
cieas  ai  rebos  vbibilibos  invbibllinm  rerum  flgurasv 
eaooaMia  pro  cogniiiooe  homlnom  pooil,  qo»  laio 
nml  cogniu,  ul  qoidquid  Inebcnitum  signlflcai, 
iacilloi  per  id  quod  eaicognilum,  humania  aensibus 
iaaotescai. 

Qat  exlmidit  Aqtdlmum  mper  aaraam.  Gregorius  : 
Aauiloois  nomine  in  sacro  eioquio  appelhri  diabolos 
loiet,  qui  ot  torporis  frigore  gentium  corda  con- 
itrinferdy  diiit:Sedebo  In  roonte  tesUmenli,  in 
Uienboa  Aquilonls.  Qui  super  vacuum  eiienditur, 
fiiia  ilhi  corda  poasidel»  quc  diviiii  amoris  graiia 
aoa  replenmr. 

Arclnnia  llle  esl  quem  Latini  sepientrionalem 


otUrosi  niida  sii«  neqne  hoc  sutim  necesse  est  nl 
homiiiea  babeat,  quomodo  nullo  modo  scripiora  isU 
BBenlilor,  qua  narratis  prcteritia  ladt  fldem,  eo 
quod  ejoa  prsedlcta  compleiitur.  rfimlsque  ab- 
surdum  esl  ul  dieaiur  aiiquos  boroinea  ei  bac 
In  illamparUroOceaiiiiniroensitate  Irajecu  navigaro 
el  pervenire  polnisse*  ut  etiam  Hlis  ei  illo  unopri- 
roo  homine  genus  insiiluerdur  huroanuro. 

ioAN.  Nov.  ScflOLU.— Siiite  quoniam  de  tempmrikut 
loqKentei.  Suot  quinqne  circuli  in  sph«ra  sbpc- 
3N«Ti},  seu  (ui  reoentiores  vocani)  malarialiy  napak- 
>i^'c,  dequibos»  liro.Ui  apud  alos  pa  sim  sil  ob* 
vium,  voluit  laroen  isto  loco,  ui  Beda  vel  a  quolibei 
intelligalur,  hos  pauci.  eiponere.  Qulnque  iglior 
pi  g  ntur,  non  quidem  quod  non  piuros  sini,  sed 
quod  plurcs  i  onere  sup  rv  canenm  cst :  horum  a 
aole  describuntur  trea ,  duo  reliqui  a  sUills. 
Intelligenduro  esl  enlm,  dr.uinada  spnaera,  oronom 


Arclnnia  lilo  esi  quero  Latini  sepientnonaiem  inidiigenduro  esienim,  dr.uinadasphaera,  omnom 
dicanl,  qui  aeplem  stdiarum  radiis  fulgens  in  seipso  p  noum  describere  circolum  :  qui  a  sole  describuniur 
rerohitoi  roUlor:  qol  Ideo  plaostrum  vocatnr,  quia  ^  sunl  «quator,  circulus  bruroalis,  t\  drculus^toii. 
ia  modum  vohiculi  volvilur.  d  modo  ires  ad  summa     lialis ;  fadl  enim  sol  in  tribus  cmll  parlibus  ouaiuor 


ia  modum  vohiculi  volvilur,  d  modo  ires  ad  summa 
leval,  modo  qualnor  inclinai.  Illc  autero  in  coeli  aie 
caasliuins,  aemper  versatur,  d  nunquani  roei^tur; 
ledduffi  in  aemellpso  volvilur,  noi  flnilur.  Per 
aretoram  hanc,  id  esl,  Seplenlrionem ,  Bcclesiaro 
lefleoaria  vinolo  fulgeoUm  Inlellighnus.  Nara  dcui 
ia  ue  eoeli  orduros  seniper  inclinaiur,  rursusque  eri- 

e\  luEeclesia  diversls  quidein  adrersiiaiibus 
iliaiur»  sod  moi  consorgens,  saepe  d  virtudbus 
elcfainr ;  el  ekni  ei  Irib.  d  quaUior  septenarius  per- 
Idtar,  iu  Ecc*esla  ei  flde  Tnuiutis  et  operationibua 
Matoor  vinolum  principalium  consummatur;  ei 
ide  enim  el  operibus  bomo  jusiificatur.  Neque  eniin 
nl  Aoiipodorom  oUaUnus  esl  fabulis  accomroo« 
tedua  aaaensos,  vel  aliqob  referl  hlsioricus  vidis- 
se,  vel  aodlase.  vd  legisse  se,  qul  meridlanas  in 
Hrlm  solem  transierint  hibemnm,  iu  ot,  eo  post 
tergom  relicio ,  Iran^^ressis  iEthk>puin  fervorious. 


tialis ;  fadt  enim  sol  in  tribus  cmli  parlibus  quaiuor 
discrimina  diligenter  stodiosis  aniiounda.  Mam  cuin 
est  a  nobis  versus  Austrom  remoiissimus,  quod  fll 
drca  nooas  Decerobres,  nec  eniro  diHteile  est  aniroad- 
verUre  qoaro  sil  lunc  sol  procul  (in  meridie  semper 
iolelligo)  a  noslro  vertice  digressus,  eo,  ioquam,  dio 
drculum  describit  ei  mundi  circuinadu,  a  quo  po8« 
Iridie  iuroni  kicipit  ascendere,  ac  verlere  aese  ad 
Doa ;  propterea  cirailus  ille  tropicus  dicitur,  quod  ab 
eo  ioco  sol  semper  revertitur.  tiraeds  xponi^  x^fuVc* 
vac  dicitur,  Id  esf,  versio  hibema :  eum  diem  vocaoi 
Latini  brumam,  quasi,  ut  Nonios  annouvit,  Ppmx<f 
ilMp^  id  esl,  brevem  dieni.  Proptema  a  noalris  cir- 
ctilua  brumalia  vocalur,  d  Rt  eiisienu  sole  in  primo 
parU  Gapricomi,  oode  el  drcolus  capriconii  dicilur. 
ueinde  post  dies  nonaginu,  medium  mnndi  obilnel, 
ubi  describit  circulum  «quinoclialem,  quo  die  in 
qaaiibcl  regione  diea  et  noctes  sunt  pares.  Posl  hane 


temperaiaa  ullra  eoa  binc  calore,  illinc  rigore,  atque  D  roeiain  quotidie  sol  Ticinior  Septetitriooibus  redditur, 

usque  ad  solslilium,  qoo  die  describilor  lenias  paral- 
lelus,  qui  solstilialis  dicitur,  Graece  rpwri  BiptvoCf  id 
esl,  versio  aestiva  signiflcautius  diciiur,  Gerroanico 
quoqoe  eadero  ralione,  des  soromersche  son  voend* 
le.  Fii  quoque  in  prima  Gancri  parte,  unde  et  iro« 
pk^us  Gaocri  seu  circulus  Gancri  didiur,  Universom 
id  qood  eilremis  drculis  d  medio  coniinetur,  lor- 
ridaiona  apud  acriptores  dicitor,  regkmea  enim  bia 
cttli  lods  suli^odm  perpeloo  cstu  veiantur.  ReaUnl 
duo  alii  drcoU  paiallek  cuta  polos  rooodi  ducli  mtra 
qoos  sldte  quie  continentur  nunquaro  occidunly  qal 
deseribuntur  non  omnibus  eodem  modo ;  nam  ki 
Graecia  doscribitur  a  ppsuriore  pede  Ursae  roajoria, 
Coionis  a  lyra  seu  fldicula.  Sed  alii  hos  drcolos  ooo 
a  stellis»  sed  a  polls  sigbifori  ducuni  qui  in  quoiibei 


I  habilabllea  repererinl  sedes. 
h  Ubro  de  GiviUU  Dei  decimo  seilo,  capiU  nono, 
lie  didl,  adlieei  Auguaiinua :  Quod  vero  Aniipodas 
casa  libolaniar,  id  esl,  homines  a  contraria  parU 
tema,  obi  aol  orilar,  quando  occidil  nobis,  adversa 
pcdibaa  noslris  calcare  vestigia  nulb  raiione  creden- 
iam  esl,  ooqoe  olb  hoe  historica  cogaiikine  didicis- 
sa  se  allraionl,  scd  quasl  raliocioaodo  conjedanl, 
eaqood  ioim  eoaveia  coeli  lerra  suspensa  sil,  eum* 
deaqoo  loeammaodosbabeaiet  infimum  d  inedium. 
Kl  es  hocopUootor  alleram  partem  terrai,  quae  Infm 
aal,  habiuUooe  hominum  carene  non  posae.  Nec 
aitendool,  olbmsi  flgora  coogloboU  d  Totonda 
anodoa  osao  credaior,  sivo  aliqaa  ratk)oe  monsire- 
toe^  oao  Umen  esso  consequeos  ul  etiam  ei  Ula 


688  BBDiB  fBfCERABILlS  OTBBUM  PABS  I.— DIDASCALfCA  GCMOINA.  4C6 

lem  toli»  gelMlut»  obque  lerra  ofajediiim  oobii  •em-  A  Jeou  omoio»  ob  lolit  moUionim^  iMmtt  •bM^ 


per  abtemidUiis.  De  qoo  uiroque  in  Doi  liude  dieilur : 
i}ul  (mcH  Arcmnm  tt  Orimmt  ei  H^uioM^  €ihUnhm 
AMri.  El  elibi :  Qui  exitndii  Aqtdi^nem  $wp$r  «u* 
cmcm.  Memioii  boroin  et  PeeU  : 

QuliM|iie  irnent  caMuin  ma,  qaarooi  una  cormoo 
Seuiprr  lole  rubens,  ei  torrkU  semper  ab  if  aL 

Ipia  etC  mquinociialis,  quero  quia  tempertoltot 

pnment,  aol  binc  vel  inde  vidnut  illutlrat,  nimirum 

subjecCi  temrum  eiutta  flammit  ei  eromau»  eomi- 

Biit  vaporo  Idrrrntur* 

Qaian  dreum  ei^irem»  detira1»faque  tribantnf 
&rttlei  glacie  oonorefc,  alque  lml»ritiut  airlt* 

SepteBlrlonalom  dicit  et  Auttralem,  qmbut  tiib« 


liam,  lofetu  riforo  lU  gelu  prBmuutur  ftUmo»  itHi 
ipto  mari  eoo|ebto,  quod  ab  iotulo  Tbuleditl  aoim 
Davigatione  ditlat  ad  Bortam. 

Rat  inter  medbHoqmf  dm»  nKvtalttm  cfrli 
Munere  eonerine  divem. 

Bolitituilem  et  bromaleiii  tlgnilleat,  qmt  virlnt 

utrinquo  ferventlt  et  gelidarum  r ont  vl  temperaU; 

ideoquo  ambat  diount  biiblubilet,  Id  ett,  babitttioai 

babilet»  et  oee  frlgorit  ImmaniUle,  uoe  colorb  mo^ 

ulium  a  to  repelleniei  acfet^umt  qoamvb  umm  ti« 

luimnodo  probaro  fombnt  babiutam.  Neque  eaiffi 

vel  AntSpodarum  ulUtenut  oit  fiibylia  aooommoiiaii- 

dutataoHto»»  vel  ali<toit  refert  Hiatorion vidkiTi 


GLOSSiE  E.T  8CH0LU 
traciu  f unt  ptim  ;^  bi  qui  dftcrihonlur  a  ttellit  B  triun  inUlligniiliir  prima  [Forfe 


nuoquam  occidentibus,  pro  ciimatnro  di¥eniuu  va« 
riant;  ab^untibu^  enim  ad  Anstrmn,  linnt  angu- 
atioretv  ad  SepUntrioncni  ainplioret  :  dicuhuir  ab 
ArlsUtele  bi  circuli  ^emper  apparofitet.  Horum  unut 
ciroa  polum  arcticum  Sei  teiilrionalis  didlur  vel  ar- 
cticus,alter  qiil  buic  tub  Urr;i  ad  Auttrum  retpondet, 
unUrcticut.  Tractni,  qui  inter  hoi  circulot  et  torri- 
dam  sonam  «unt  dlcuniur  lome  temperaim,  quarum 
iraa  uQStra  ett,  altera  aoiiditlionum ;  qwi  lub  dr> 
eulia  polaribut  Jacent,  innt  intcmpcrau  lirigidm.  Do- 
cet  auum  boc  lubjecu  ftgura. 

Divitlo  ett  mundiperxbnis,  col  boc  taco  iterl* 
Btc  luin  llttcnB  A  B€  D.  Quomodo  vero  ducautar 
liufm  inier  litteifii*  viJet^nam  tpatiaduo  adverta 
albl,  Id  ettp  a C in  I  teptenitionem,  et  aDln  £aai- 


petna,  tiquidom  id  osUndunt  lincm  ab  I  in  G»  et  ib  F 
10  E;  Inler  bot  eittremosHrculosotffledium  tuatdim 
mortalibut  coneoHaB,  ab  1  scilicet  ifi  Mt  et  ab  F  ia 
L;  ab  bto  quofiue  ducumur  liune  otleudeaietyiuis 
abN  luM.otabLiuK.  Nam  inter I et N amin« 
luter  L  et  F  bleroalis  cootiat»  qum  ulraque  iltrii* 
teeut  et  frigorit  et  calorit  lemperU  gaodeut,  qao« 
niam  ab  N  in  L  lemper  tole  rubet»  oi  lu  alten  qui* 
que  mlaoro,  qul  majore  contineolnr  quUque  loaiSi 
lerrm  auofrjaeent  qninque  ainm  ceriL  qmi  dislia» 
guunturlitUrlaOP  Q  IL  qolbnitie  div(diUr«  al> 
quo  magnit  orbii  liilerlt  A  B  C  D.  Ex  bfc  igllNr 
coRsUi  tingulat  lerrm  imrtotp  a  tingulii  cetli  pir- 
tlbut  aupor  vertloem  tuiim  poiitii  qisallUtem  ma- 
luarl. 


lerTSNTam. 


Vndffil  In  enao  t^lgrliiretunu  Orfon,  eU.  Singuli  D  Cintl  leptem  diebut  et  irleoU  lemel  mluaa  fuam^ 
plaucUrum  orbei  contra  cmlom  ab  occaso  in  exor-  tum  lirmamentUTii  drca  muudnm  verta  eairquodliU 
tom  moTenlnr.  unde  duni  inai  iiitecrum  cmll  drculum     Oiiet  in  sole.  loto  aono  didem  borit  oadcfli  uobil 


Um  movenlor,  unde  dum  ipsi  iutegrum  cmli  dreulum 
abtolvuiit,  icmd  minnt  quim  ipsinn  firmamenlum 
tcrram  circumiverunt,  liaquecnm  Saturnot  trlcenii 
unum  drcniiuni  perJiJerit,  tol  lingulit  iiinii  (  quo- 
lidie  enim  It  contra  codum  unam  parum )  iuna  vi« 


Oiiet  in  »ole«  loto  aono  dtdem  borit 
orirenUr  tidera«ted  divertnm  obtfrvumat;  nani 
Orioii  alif|uando  media  node,  aiiquaiido  voaperi| 
alit|uando  diluculo  esorilur. 
Ar^Oinii.  Arcturut»   ttella  ett  primm  daritaUt 


«7 

fil 


1«  TBMMnOil  EATmn.  4B9 

vel  tofiiM  M.  qm  iMitfiaiiM  in  mrtm  k  c^li  tmlia  ^lteiirffeNilo  snbjeeui»  lanipenil  orbent» 


ipImr  imiiMiiBi  Ii|b6nuini,  it»  iic  eo  fosl  leif uai 
ntieio,  iraMgreiiis  JSUiiapiiiB  ferf  iNribM»  Imnpero* 
m  iillra  608  lii«e  caloro,  lliiiie  rigoro.  aUpo  boliiUi- 
MetmonoUiuA  roporertni  eoiles.  Oonlqooeolerliifti» 
iMii  loioroliiiiii  inqoiiiior  ^littioi  Seevndoe  qoi  noo 
n«|i|  lerrtm,  elii  sil  fifor»  pine»  nocls,  niinlomi* 
■01  oodiquo  inoQli,  Tiie  qnid  do  iis  seribeni  tonis 
Om.  f  Circe,  inqoU,  dooi  lenUun  inier  exosU»  el 
rifttiiei  temperaaior»  c«qoe  i(M3i  inler  le  noo  per^ 
vitt  propier  ineeodittai  lideris.  Faeiliiinoin  saoe  ba* 
miB  lonarom.daul  exemplom,  qol  f e*idissiino  bio- 
aiis  rigore  ad  focum  oblongo  SQbemaie  facium  seso 
calelacianl»  obi  isnU  ipse  quasi  media  sona,  el  proxi- 
m  qo9M|uo  ilil  prorsus  iolaogibilia  suni  ob  ardorem; 


divina  uliqooprocuranie  sapieniia»  ui  uoii  seinper  eis- 
dom  eommoratos  io  locia,  fervoris  ariiliuie  mutidii- 
num  depopolelHr  omalom»  sed  panlatim  per  dl? ersa 
oommigrana»  lorrenis  fructibus  nascendis  maioran- 
dikqoe  lemperamenla  coiUNliai.  A  quo  teioperamcnlo 
TideUir  lemporibos  iodilum  noni  n,  vei  cerio  quia 
quadam  su»  simililudino  qualiiatis  ad  ioYicora  eon- 
lemperala  folTontur»  lempora  recto  Tocaninr. 
Biems  enim*  ntpote  longius  sole  renioio,  rriglUa  eei 
el  bumida.  Ver,  illo  super  lerras  redeuiite,  bomidttm 
eicalidum.  ^stas»  illo  supecTerYeniev  ealiJaclsicoa. 
Aulomnus,illo  ad  inreriora  decedeute,  siccos  et  rrigir 
dua;  sicqoe  iil  ol  amplexantibus  singulis  meilio  mo- 
deramioe  qo»  eirca  sc  sunl,  orbii  instar  ad  invieem 


quai  vero  suot  longlos  a  nammis  binc  vel  iiuloremou  (  cunela  eoncludantur.  Quibus  adque  qualiuiibus  dis* 

eommuni  rrigorolarpeot.  Pprroqwe  ioler  b«ciiUin« 

que  temperaia  luin,  ei  ad  catefaciemlum  aeoommo- 

da,  «ive  ex  ona,  slve  ea  uiraqoo  ignia  parle  siaro 

velnerint,  qui  bune  slbi  algid»  noelia  io  leo»)M-ia  sub 

divo  ad  loeem  ftHumquq  paramnt.  Qui  ai  circumiie 

IgBls  in  modom  solis  possei,  qoUiqoo  pimirum  cir* 

eules  redderel;  quia  vero  sUrt,  linoas  qoiuqae  facit, 

aiuun  in  aMlio  ferridam,  duas  eircum  gelidas,  ^hI- 

dem  laior  iiae  temperalas.  » 

CAPUT  XIXV. 
Ae  fooOter  iMiperi^,  elrmealli,  kumoriku$. 


paribM  quidem  per  se,  sed  alteniira  adinvicem 
soeielalo  eonnexis,  ipM  qiioque  inuiidt  olementa 
oimaUI  esM  diatittcu.  Terra  oamque  sieca  et  frlgida, 
aqoa  frigida  el  humida,  aer  huinlvlus  et  calidus,  ignis 
eal  calidM  el  siccus;  idooqoe  b«c  anturono,  illa 
Weini»  islo  forl,  ille  comparaiur  aBSiaii.  Sed  eibomo 
ipM,qui  a  MpioilibM  microcMmos,  id  esl»  ininor 
muntlM  appeila  nr,  iisdemper  omnia  qualiiatibus 
babel  lemperalpm  eorpoa,  imiumibos  nimirum  sln- 
golis  iia,  quibMOOnsut  bomoribos,  modum  temporum 
quibus  OMxime  pollet.  Saogoissiquidem  qui  vere 
eresrli,  humldtts  ei  eaiidus.  Cholera  mbM,  qu«  xs- 
Tsaiporo  awilainiqoalpor,  qoibM  sol  per  diversa  C  uie,  calida  ol  sieea.  Cboierq  nlgra,  qi|»  aotumnot 

GLOSSA  £T  SCIIO|.iA. 

hm  pedM  iooim.  Orion  magnltodine  ( luioil  Ari«     foNipofJit  Per  lempM,  annum  signittcai ;  por  lem- 

itoieies)el  omltiuidloo  stoiUrttm  sldM  maximom 

esl,  volgo  qoonoe  notum,  propter  Mierlsml  clarita- 

lem.  Cania  inter  Galaxiam  et  Oriools  pedM  esl  eollo* 

caias,  cojoi  ea  oum  in  ore  poailur  caoieola  vocaiur , 

SiHm  auiam  a  Grmeis  profftier  sieciuierot  qu»  esi 

duio  boc  Mimm  com  soie  esoritur. 

JfagM  mfim  AnlipodormM.  Anllpodm,  sen  AnUpo» 
dm  (ntroqne  enim  nmdo  LaUni  poasool  inHoelore, 
leMe  Priseiano)  a  LoeUniio  el  Augusiloo  oeganlur. 
Venimhia  a  "    "         '  '        ' 


Mlis  esiMspoo#om.  M 
propioTM  pmarioi  n^m  euet  quod  ex  adverso 
io  aUera  paru  coell,  eadem  nen  ^l  mundi  ftgum 
qam  apod  noA|  inundum  ni*gani  eaie  rotundum ; 
atqui  hoc  jam  a  motlis  nUs  esi  demonslraium.  Si  ob 
id,  quod  in  ea  parU  orbi<i  crediderini  non  esM  bo* 
nines,  sed  maria«  aut  ineolu  loco,  navigalionlbus 
id  nune  deprdmnsum  esl. 

CAfOT  XXXT. 

Bam.  Rattis.  Glosijb.  —  Tempora  suol  Tictf^ 
moiaiionom  qulbM  sol  accodMdo  Tel  ft^cedendo 
arnii  umperal  orbem,  Hlems  enim,  i|lo  longius  mo- 
rante,  frigidM  esl  ei  bumidu9,  tot  illo  redeiinte  bu- 
midnmeiealidttm;  ffsfae  illo  superfervente,  calida 
ftsicM;  autumnui,  illo  decidente,  sicrM  «•!  fri. 
gldM.  HManliqui  $exUi  die  anu  IdM  Pebruarias 
ei  llaUs,  AogusUsqae  ei  NovembrM  incboabanf,  ut 
lolsUtfo  01  MpiooeUa  lo  medio  Oiient  lempomm. 
Ver  aoicM  orionU  comparalur,  quia  lunc  ex  terris 
omnia  orloolor ;  ibsUs  meridiauo,  m  qnod  para'  r JM 
caloro  lagraatlor  sil ;  aoUimoM  occidno,  eo  qood  ob 
eoalaUmi  csloris  el  fr%oris  gravM  morbqs  habMl ; 
biems  sopUalrioai,  eo  qood  frigoro  UrpMl. 

irmpommnl  Moi  quuiucr^  fuihm  sot  per  diverm 
r«lirM/io4fiMrrMdo,  m^emm  Umperol  i.rbem. 
Jempns  joiu  Hebraeos  lnleger  annM  eit,  ser undum 
ulud  in  Daoielo  :  Temm  ^  lempm^  ei  dimiSum 

pATnoi.*  XC. 


;  por  dlmidium,  mensM  Mx,  Jux* 
U  LilinM  aoiom  uoim  aonl  qoatoor  tempora  ascri- 
Imotor :  hiomis,  verla,  «sutls  ati|im  auuimnr.  iuxu 
aUegoriam,  bieam  lompotalislntolligitur  tribulaUot 
qoando  lompesUtM  el  lurbines  smculi  incumbntii. 
iBslM  oal  llooi  porsoeollo,  ttuando  doctrina  perflJim 
aridiUU  lieealor,  Ver  esl  novlus  iidei  sive  pax, 
ouaodo.  poei  hiemis  iribulaiionem,  iraunuilliias 
Ecelesim  roddilor,  quando  mensis  novoram,  id  e^i, 
Paseha  agoi  Mlcbrator,  qoando  terra  lloribM,  Id 
ei  1,  EcclesU  Mnciomm  c eBtibM  decoralur.  item  ve« 
ris  el  auiamni,  cum  pleiadM  media  lem  die  vel  nocU 
oriuour  vol  occidont,  ponenlM  ingressum.  Piebdea 
aonlmollxittgM  sullas  (|uas  etiam  boiram  appella- 
mM  a  multtuidine  sullaryro.  Nam  el  Ipim  Mplero 
esM  dkunlttr,  sed  amnlius  quani  sex  nnlhis  conspi* 
cem  potMl.  Hmc  ab  OricnU  surgunt,  ei  appropio* 
n  goanU  diei  elariuu  stellaram  eji|s  ordo  disteadiiur* 
FleiadM  aulem  a  phiritau  vomi»  sunt,  quia  pNira- 
liuum  Grsci  itni  t«v  nUirxQv  appt  llanl.  Hm  LaUni 
Vergiliss  appellaveranl,  eo  quod  posl  ver  oxoriiia- 
tur ;  et  eo  magia  ca^tcris  prdd;canUr,  qood  hls 
orientibus  «sUs  feigniflcatur  :  oc(  Ideallbiis  Toro 
hiems  Mteudilur,  quod  allis  penitos  ooa  m|  Iradi* 
loro  signis.  His  auUro  sulli!!  ah  eo  qood  sopiem 
soui»  el  splf ndlde  micani,  miiicU  omoM  sepUlbrmia 
Spiriturt  TirtuU  fulgenU»  signiflcaatur ;  ab  eo  auiem 
quod  sihi  viciMniur,  sed  non  se  coniingunl.  chari* 
Ule  proximMi  sod  temporo  divisos  Dei  prmmcaiorei 
o»Undunt. 

ioAN.  Nov.  Scaoi  u.  —  lleram  oulrai  Umprram 
yrineipim.  Jam  Mpra  memmimus  auctorM  variam  in 
ratione  boram  lemporaro  Pleriqoe  respiclunl  eoram 
qttalluus,  qu»  snnl  ex  calido,  frigido,  bnroido  et 
sicco  :  iiuas  ubl  natum  primttin  movet  at<|iie  exciui, 
maoifeslis  opemlionibas  inde  sabsequenlibM«  su- 
ittunlur  ox  m  lemporum  discrimina  ;sedquia  omni* 

IS 


m 


BEDiE  YCNERABILTS  OPfiROM  PAR9  I.-*  INDASCALIGA  GENOIIfA. 


■t- 


5- 


sioca  et  frigida.  Plilegiiiiu,  qo»  hyeine»  frigida  sanl  A  eadem  tempora  ad  iioeain  disltoeta  reperioiw»  adao« 


el  bomida.  Ei  quidem  sanguis  in  InfanlilHi^  maiime 
vlget,  in  adolescentibus  cholera  rubea«  meiancholia 
in  ininsgessortbus,  id  est»  fel  cum  £ece  nigri  saiigul* 
nis  admixtum,  phlegmata  dominantur  in  senibus.  llem 
saiiguis  eos  in  quibus  maxime  pollel  facil  liilares, 
lactos,  inisericordes,  multum  ridenles  et  loquentes. 
Cbolera  vero  rubea  racitmacilentos,  multum  tamen 
cotnedcntes,  veloces,  audaces,  iracunlos,  agiles. 
PTigra  bilis,  siabiles,  graves,compositos  moribus,  do* 
lososque  facit.  Pbleginata,  tardos,  somnolenlos, 
obliviosos  generant.  Iloriim  autem  principia  tempo- 
rum  diverse  ponunt  diversi.  Isidorns  nainque  Hispa- 
oiensis  episcopus,  hyemem  IX  Calendaruni  Decemb., 
▼er  VIII  Calend.  Mart.,  aestalem  IX  Calendas  Junias, 


Uio  eiiam  oria  Veigiliaroro  VU,  Id*  Maii,  oecasn 
quoqoe  eoruindem  VU  Id.  Novemb.  £i  Plinios  Sceaa- 
dua,  in  libro  secando  naittralis  llistori««  eodem 
niodo  dislinguenda  Judicavii.  Sed  el  hoaio  Eode- 
siae  sanclus  Anatolius,  in  opere  suo  paschali,  con 
de  aequinociiis  ei  solsiiciis,  deque  horarum  ac  roonea» 
toruro  incremeiitis  subtilissiroe  di.«pulasael,  ila  dispa- 
talionem  suain  simul  ei  ipsum'  libelluni  lerminavii : 
I  Hoc  aulem  non  igiiores,  qood  Ipsa  quatuor,  qw 
pi  a^iximus  tempomm  cooOoia,Iicel  menshim  seqiiea- 
tium  Calendis  approximeolur ,  unumqaodque  lamMi 
mediuin  lempiTum»  id  esl,  vemi  ei  ftsiatis,  aolurooi 
ei  hioiiiis  teneal,  el  non  exinde  lenponui  priaeipia 
incWoentur,  unde  mensiiuii  Caleadae  lnitlafttiir«  sed 


aulumnum  X  Calendas  Septembres  babere    dixil  B  iu  unumquodqne  lempus  ioehoandom  eal «  M  a 


exortnm.  Gneci  aiilem  ei  Romani,  quorum  in  huji^* 
uiodi  disciplina  poliiis  quam  Hispanornm  auctorius 
aequi  ooiisuevii,  llyemem  VII  Id.  Novemb.,  ver  VII 
Id.  Kebnia.,  aestalem  VII  Id.  Maii,  Auttimmum  VII 
Id.  Augusti  inchoarc  decernunt ,  hiemis  videlicel  el 
xstatis  initia,  vespertino  vel  matutino  Vergiliarom 
ortu  occasuque  signantes.  Item  veris  et  autumiiiy 
cnihPleiades  media  fere  die  vel  nocte  orinniur  ei 
occidunl,  ponenles  ingressum.  Oenique  ei  in  libris 


prima  die  veris  lempm  aeqoinocliam  dividat ,  el 
acsutis  IX  CaL  JuL,  el  aatumiii  VUI  CaleodM  Oe- 
iob.,  et  hyemis  VUI  Calendas  Jan.,  simUiUrdividaL  i 
Ubi  auteni  Oei  populus  in  lege  tcmporam  foesfel 
iiiitia,  tesutnr  Scriptura,  quae  praecepit  dlceas :  O^ 
ferM  mensem  navanm  fruptm,  §1  tferm  jtrinutm  tm' 
jfmSf  €t  facie$  Fhaie  Damina  Dea  tuo.  Quem  secuti 
esse  iEgyplii  videntur,  ex  eo  quod  eradiiissinios 
eorum  antisles  Proureus  ait :  lllud  eliam  oportet 


cosmographorum  amhenticis  ac  nobilissiinis ,    ita  C  atundere,  quod  errent  nimiuin,  qui   primi  niensls 

CU)S3i£  RT  SCIIOLIA. 

vcnii  suiit  quos  aiiiiivcrsarios  quidem  vocant,  qni 
flant  po9l  exortuni  canis  spatio  qoadraglnta  dienim 


baa  annis  pari  ratione  non  accidit,  distincu  suni 
tenipora  exorlibqs  stellaram  fixaram.  Habent  au  ein 
singulae  paries  qualitates  elemenUrea,  ut  ver,  humi- 
duiu  el  calidum j  aeris  naturam  sortitum  est ;  aesu^, 
sicca  esl  el  ealida  velul  ignis ;  autuninus,  rrigidiis  et 
siocus;  hieins,  rrigida  et  huinida,  qualis  et  naiura 
huinoris  esL  Nam  el  hieins  ah  ui cv  dicitur,  quod  esi 
piucre. 


ex  Septentrianibus ,  quorum  flatus  validiores  sunt  ia 
Austnnis  qiiain  in  arclois  regionibus.  Vkle  libro  se- 
CUnilo  Mcrc<k>^a)y. 

Figuras  quas  hic  suhjecl,  sic  piclas  mveni  ia 
exeniplari  scripio,  qiue  qaia  nonnibil  ad  boc  caput 
faciebant,  videbanuir  npn  esse  oinittondas.  Ptiori  ii- 


Meiia  inier  iUae  hiema  Eteeiarum  ftatu.  Elesiae  D  gune  sic  rutl  adscriptuin. 

(De  lemparibui  ac  partibui  ejui^  et  quatitatibui  amii,  erhema,) 


f  \ 


461  OE  TBIIPORUM  RATiORH.  4M 

iMliini  IsMorit  cvnm  a  XX  Y  die  meiiftis  PiiaiiM*  A  liieme  nedia,  nuiziine  campoft  lierlNS  flereot ,  el  ftj^- 
Mht^aieaXllCaleiidift  April.  oroniiio  esse  coosti* 
Itatt,  eo  qeod  tunc  iniiium  vemi  temporis  »b  iift 
qgi  iioc  invenir^  Toloerunt  com  omni  diligenlia 


pneiiiim  etfte  tideator.  Vocatur  aoteni  ver,  qood  in 
eo  coACta  vernent,  lioc  est  virescant*  ^slasab  aestu 
foi  in  ea  maturandis  fructibos  dator.  Aulumnus»  de 
aotumatione  fnicinum,  qoi  In  eo  colliguotur.  Porro- 
a  doctoribuft'  friguft  interpretatur,  et  sterilitas. 


vas  fertor  habere  pomia  onustaft. 

CAPDT  XXXVl. 

De  anM$  naturaiibtt$. 


Aonoft  vel  ab  innovaodor  eoncu  qo»  natorali  or- 

dioe  traosieraat,   vei  acircuiiu  temporis   nomen 

accepity  qoia  vetereftOM  proarcnm  ponere  ftole* 

bant,  utCaiodicitinOrigioibofttfraioniiiiomlftnNlnifiii, 

Et  koc  qoidem  nofttrlft  partlbos  temporom  vocabula  ^  id  est,  drotmleniiinvm ;  et  amkire  diciiur,  pro  eireum 


congroonl.  Verum  Indos,  obi  alia  oeli  faeies ,  alii 
ftonl  orloft  ftidenim,  binaa  aefttatea  in  anno  binas  lia- 
bfte  perbibenl  measeft,  media  iuter  ^  illos  hieme 
BieftianiB  flato,  noatra  vero  brumali  leneft  *  ibi  aoraa 
01  mare  oavigabile  narrant.  Sed  et  iEgypioa  noftlra 


ke.  Cil  autem  annns  lunarift,  est  et  solaris,  est  el 
erraotiom  discretaft  fttellarum,  eat  et  omniom  plano- 
lamm  onos,  qoem  magnom  speclallier  noncopaol. 
Sed  ionaris  annus  qoadrifarie  accipiior :  primos  fftl 
namquotcom  lona  XX VU  dlebua  et  VIU  boria  zodia* 


VARlANTiSS  LEGTIONES. 


C.  Utmu 


«C,nH. 


GLOSSiE  ET  SCHOUA. 


8,sigomnsemtoftignifical,qoftIlbelenlmdictiomeo-  C  Neqoe  enim  adusmodl  apod  Bedam  poooolor,  reft- 
soffie»  sev  In  partiboft  assift  ftuam  {nc)  qoemdam  clia«     pondent  antiqoitatiboft  ftculptlft  aui  pictis. 
radereas»  de  qoibos  et  apod  Bedam  de  partlboft  assis     .   Subied  bie  alieram  flgoram,  qoam  io  Codice  ve- 
01  pleroaqoe  aiioft  vetostloreft  grammaticoft;  ftod     tustisftioiofticad  iillfrain  inveni,  coiboctibc»iploqi 
doseripionim  inacitia  vei  negligentia  corrupl»  ftunt.     fuiL 

(Da  eamvemftim  cosmi,  microcamU  ei  oMm.) 


CAPOT  siivi.  O  letoii,  elc.  Annos  sohris  vel  civills  esl,  dom  aol 

Bam.  R4MCS.  Gumsa.— Annos  a^  lnnpMMto  eamUa     cgclxv  diebos  el  quadrante  lodiacum  peraglt :  qoem 

qamnalnraiiardiH$Uansierani,ffela€ir€mmiempori$      Remani  a  broma,  HebRei  ab  «qoinoctio  verno« 

a€€efii^fninwat€re$proc\rtmkmpmiir$io-     Qntd  a  soIatitiOt  i£gypiii  ab  «otumoo  incbotnl. 


r 


tr 


46S  KhM  VENBIUBfUS  OPEROM  PAI»  1.  -  mASCALiCA  GBMUINA 

eum  parearreii»,  i4  id  ftignmn  es  <|oo  egreiM  ftl  A  cun  longxvitatem  prlmofw«  iiflmiamii  4eitrflwrftt 

refeftitor.  Seeaadiis  dttobiit  dielMit  et  <|<itt«er  Imrit 

prolisior,  qul  con»uete  meiitittppellttor«c«miolem» 

t  qoo  noTt  digretbt  esl,  XXiX  diebat  et  Xll  korit 

esaetisjam  dcfoclt  repeliu  Teniot,qiii  Kll  memftMf 

bajusmodi,  Id  esl,  diehus  CGCLIV  es|ileittr«  ol  ?•• 

eatur  eommimitt  oo  qood  dao  neplttiiiie  ttlet  ptri- 

lor  curniit.  Quartot  qui  IfigtWfi^  Grmoe  dicilar, 

Idest,  supir  tngmentomt  ei  btbel  Xill  meosett  id 

esit  dies  CCGLXXXIVt  qui  uieffque  tpod  Hebraeot  t 

priocipio  mentis  pttcbalit  iocipit,  Ibidea^oe  ittiinr. 

Apud    Romtnot  fero  ab  inelpienle  luna  meosit 

Jtnotrii  tumH  iniiiamt  ibiqoo  termbittor*    Item 

tolit  est  tnnus,  cum  td  eadem  loct  tlderum  redHtt 

pertciisCCCLlVdiebutteiViboriStidesltqtttdrtiite     ^ 

loliutdiei,qnoepartquaierdocltcofilinierpouidiem  '  plefur.  Annum  tuiem  ciriiein,  id  eslt  soltrem,  ne* 


Ht  ttMminil :  i  Miillot  tttlem  til  ? Ittm  i 
tnoonim  breriutem»  qnibut  none  vifiuiuti  ?lltm 
couiptrtnt  anliqoonimt  polet  laltt  qom  dt  mittunl 
dicUt  el  eo  quod  nuoc  riu  Unio  non  ducolur  mo* 
porOt  Crodal  noqae  illortd  ritm  iillot  longlfto  lintm 
porveniste.  lUi  ntmque  cnm  Oisenl  ndigiosiy  el  tb 
Ipto  Deo  Ibeil,  eumque  oit  ptbolt  opportunltio  td 
majiis  tempus  eiitlerent  prmptrtUt  Uniorum  tnno- 
rum  cunicntis  rite  viTebant;  deinde  propler  rinn» 
test  et  gloiiostt  alillitiet,  qntt  JogUer  pericinlt* 
btiilurt  id  etlt  ttlrologiam  et  geomelrltm,  hem  eit 
tniplios  TiTendi  tptUt  condoiitTilt  qm  mne  band 
ediseere  potuissentt  oisi  seicenti«  fiferent  tnnist 
per  lol  eiiim  tnnorom  corricula  mtgnut  tnnus  hn- 


iinum  qiiod  Romani  bi^seslum  Tocant ,  ul  td  tumdem 
circuiium  redeaiur.Qiiariussobiris  gyritnuut  blstfi- 
lillsest,  ceterisfribns  unodieprolixlor,  qiioeonfeeio* 
sol  td  cuncu  feigiiorom  loct  dtdem  diemm  noctium- 
que  quibus  tnle  qtttdnennlnm  reTerlilnr  borit. 
Annus  erraniium  siellamm  esi  qno  intmm  qn  rquo 
«odiaci  anbitum  pfrluslrtl,  de  quo  tupm  diximat. 
Annnt  mtgnus  ett,  curo  omnit  timul  orfniHlt  sidem 
ad  tua  quxque  loct,  qnm  simul  btbnemt  fetniiunL 
De  qoo  losepbuSt  in  priino  AnliqulUlum  IHimt  ctp.  l^ 


brml  tb  teqobioetio  Temo,  t  s  >Itiiiio  Cratclt  /E^yp* 
lli  tb  tolunmo,  t  bramt  incipinnl  RotsnnL  t 

CAPOT  xxivn. 

D€  dl«|Nirihis  on/ifnomm  mmlt. 

Bm  do  tonit  tint  dlcft  nttorarbos*  csil<'iam  tn- 
liqnot  diTerstrom  geniium  popnfot  diTfrso  In  obt^^r* 
ytiione  tnnali  t  Tcm  deTitste  e tUm  benlnt  Ango* 
ttitut  odocf  1«  qui  €nm,dnodeeimo  dt  dflltle  Ml» 
bm»  eonlm  eos  tgerei  qol  eUtm  ttncttm  Scriplomm 


GLOSSiE  BT  SCHHLIA. 


Anous  conimnnis  lanaris,  duododm  lunis,  Id  osl, 
diebus  ccclit,  embolismus  xm  lunls  el  dlebnt 
cccLXxiiT  impletttr,  a  lunt  ptscbtii  somenles  ini-  C 
lium.  Annus  roagiitts  e»i,  dum  omnit  tidem  eeriit 
conibus  exacib  ad  locum  tuum  mTertumur»  quem 
oc  tiinis  soltribut  Josepbus  didt  impli*ri.  Dande 
propUf  virtnUi  tt  gbrioia$  nlidUltftt  ^nos  JMiier 
perscruuibantur^  id  esl»  mitrdogimn  4t  ffepmetrwm^ 
Dm$  ii$  ampliut  $patui  virendi  eendmunH.  GoomelHt 
esl  disdplint  magniludiiib  el  formtram.  Ntm  geo- 
meirit  oe  (erm  el  de  mensurt  nnncuptU  est«  Term 
eniin  Gnece  yii  Tocatur»  Meim  mensum.  A&irooa« 
mitm  primi  ^gypiii  inTenfrttnt;  tstmlogiam  Tcm 
et  naiiTiUtis  obserTtnlitm  Cbaldaei  priml  docui^rnnt. 
Ititer  tslronomitm  tutem  et  tslrologitm  tliquid  dif^ 
fen.  Attronomim  miio moiis  pluriinis  contUl.  DeA- 
nilenim  quid  dt  nwndust  quld  ccdum»  quM  tphiras 
sHns  el  cnrsus»  qnid  txit  cmli  el  poK,  qoid  sini  di- 
IDtU  ccsll,  ftuid  curttts  solb  el  loa-n  eunios  tiqim 
astmrom ;  tstrologlt  Tero  ptrllm  nalnmliSt  panim 
tupf rstitiost  esl.  Nttumlis  dum  exseqnitor  solb  el 
Imim  cursutt  tcI  sidltrum  eerttt  Umporam  sutio-  n 
nes.  Superslitiost  enim  est  illt  qutm  matbemtiid 
S('quui»tur«  qui  in  sullit  tagumntnrt  qiiiqne  etiam 
duodedm  eoeii  signa  pcr  singiila  tniuKn  Td  corporit 
ineinbm  disponnnt,  ti«leramque  curtu  natlTiUtes  bo- 
iniiium  et  moret  pm^d  ctm  nitunUir. 

Joan.  Not.  ScnoLU.  -*-  Annirs  ab  inno9unde.  Hae* 
lenut  Beda  per  qiitmdam  pnrpomtionem  td  tnni 
lcmporis  dtscriptionem  explictTil  solis  efleeU  quse^ 
dam  tc  olits  ctmumsuntias  :  tb  boc  tntem  ctpiu 
nt«|ae  td  prindpiom  annaliom,  cooge^il  quasdam  do 
aonoriun  TarieUlo.  Annus  eiiim  potlmmt  lemporis 
emt  ptrtt  ex  bis  quas  in  prindpio  libri  proposuimus. 
Ei  ordo  reqoirrbtt  ut  priusquam  tnntlet  expon^t, 
reddml  rttionem  annoram.  Kstaoiemannut(ulgo* 
nertllter  deliniaHius)  certum  teroporis  interTalluiOt 
qnod  At  dum  sidns  aliquod  ermns  siguiferam  orbem 
tuo  inotu  per  sigiiorotii  ordinem  integm  absotTit.Uii* 
de  et  aiinorum  epitlieton,  apud  vcteres quoque  sum* 
ptUio  ei  astrologiat  verten$  OHnue^  quod  liat  planet» 


coJusHbel  por  toditenm  conrertionOt  qvo  opilbelo 
aliqui  ntunlur  scriptorett  td  exprimendnm  ntUrtm 
tnni,  tliqn.inlo  td  differentltm  tnnofOfiit  f|w  s^ 
ttdltrum  molibos  eompauniurt  tod  trbiirio  b<Hni- 
nnm.  Ut  Tcm  Tcriens  tnnut  solit  contltl  diebnt 
cccLXT  el  qutdmnie,  ti  fulgarit  osi  qntdmnte  nunoTt 
bissoxtirit  etl  semlsse  el  qntdmnU  mtjort  tie  el  luoat 
tnnit  tut  tunt  Tenenlos,  tui  Tulgarttt  id  otlt  quibos 
n')S  pmpter  ladliorem  compuUtionem  9M  delmsi» 
mut,  tut  tddidimas  tliquid. 

Qmn  tetere$  tnit  |pro  citcua*  Sic  el  P,  Ponwtiaiw 
4mt  inquilt  prseposflio  loqueltrit  tlgnifleni  efretm; 
unde  $ermu  rnnkneine^  U  eslt  eircnmocmt.  Quifi  fl 
Grteci  oodem  resfiitionios  tnnmii  Toconl  MmmH 
qnod  in  toso  rtdetlt  quai  naum  ost  tnibilat  el 
circuli. 


Qnmi  nMtmim  epeeinHter  nnneHpmti.  MtipmmmH 
num  Toetnl  dam  omnes  dderam  moiat  ttttm  u»» 
disdmi  semd  suot  cursu^  confkinnl.  Nie  Tom  Tor» 
leiui  t  Cicerooe  dicitur,  in  extONiiadono  bmntnjs 
Tit«t  libro  tfxlo  de  Rt^pub.,  in  qn  i  niulu  OMiya  tn« 
noram  Terlentium  continfntur.  S^^d  do  oo  naomm 
nondnm  ttlis  consUl :  receniiores  Ufminoal  LHf u 
annoram  solarinm ;  qua  dft  m  d  pinscnla  cogmiocem 
ld>ett  Tido  Macrobium  in  Somniu  n  Sdinonit.  Dfcnn* 
lur  ot  tolams  tnni  niagni  respectu  luntrinmt  ot  tpnd 
Poeuro: 

loi«rft  niagnaitt  sul  drenmTertitiir  anmim. 

Es  quo  Tersu  el  mtio  Tertentls  anni  consiti. 

EmboHimne.  Id  estt  tdjectititts.  Yide  li;icrobinm, 
sod  ille  mensft  iftdo>ivfMuct  non  annum,  tocoI. 

Amins  mognns  eif .  Voetnl  ei  bunc  tnnum  Pltto» 
nicnmt  mirt  toim  fueranl  ejut  de  boc  tnno  pbidit. 

CSfUT  XXSTII. 

Brui.  Ruits*  GLostiB.  — Qoi  ditm  ttnrUm  Scrip* 
litram  puUbtnrdilor  primis  smcdi  lemporibot  tunot 
computtsset  id  esl,  UnU;  braTlUliSt  nt  unut  annut 
iifister  deeem  iilos  babuisse  credilor.  idoo  boc  po* 
ubtn^  quia  non  credebant  bominet  TiTom  in  primit 
tieeoli  lemporibut  noningfnlot  oowm    em 


Mt  TCiirOIWM  BATIONe. 


«ft 

Hiiftini  rthir  ^tknk  lacnU  tcnyrifcwi 
pMM^id  est,  laiiie  lifeftUfii,  «1  nnti»  hnh»  not- 
ler  AeeM  Oloi  ta^isse  creOatiirt  dkrelet :  Cem  imh 
^forH  ^nMpie  va  kierit  nongenloe  tMMi  f  oeHi^ 
▼lAisie^  Mei  imelHgf re  aonai^nliiy  deeev  ^ifpn 
IBi  annl  nnwi  eU  nestor,  &  decea  nnai  i»  cenHnn 
iUi  teenwl;  4icil  lotcr  aiii .  i  Ul  onleHi  oliier  nnnnm 
Inne  fiiisie  eomfuUloni  non  sii  incrrdliMlo,  n«tjidnni 
qnoi  Opnd  ploroitne  icriplofti  Usiorim  reperlUtfv 
JEgvpUni  Mnlsin  nnooni  IT  inensinni^  Acanuu 
mn  VI  mensinni,  Ufinioo  IIH  nieniinm.  f  PU* 


m 


A  ioi  ad  oeliRgcotos  ctiaui  pervcRtsse,  hM  omnia  iii- 
icilla  lonpomm  Cicidisse  arbifratos  eat.  4  Alii 
^olppe»  inquil^  jmtale  detcrimDatiaul  annum»  ct  alic- 
mm  hyeme;  siii  iioailripartitis  ivraporibus,  sicnl 
Areades  tnqnH»  quomm  anni  irimestres  fueruoL  > 
Aljecil  eliam  aliqnando  itgypCioi«  qnororo  panros 
nnnoi  qnslemorom  menihHn  fuisse  soprailisimus, 
fmx  line  limitasso  annum.  i  Itaqnc  apuJ  eos,  ini|u*l, 
In  slngula  mltthi  ammmm  vixisse  prodontor.  » 

CAPOT  IXXTIII. 
Ih  rmtlmm  ^mixii. 

Oe  rallone  bisseiii  non  nova  nooc  coderP,  sed 
f  uss  iii  eplstola  rogauti  nmico  quondam  disl«  ciiam 
iia  kiserem  opuscolis  placuii»  ubl  po^t  prseraiioncm 
ad  fningcnioii  alios  ad  seiecoioo,  mmnnl»  B  coogroam  iu  sobied.  i  Sicut,  liiquam,  saltnm  lunss 

OAJ/S&M  ET  SCHOUil. 


modOYimul.  ldcircoa*8timabanlsan« 
compnta»oe  apallmn  annorumaKter 


msnnam 
Serlpitn 
,  I  nrnelMnporii«qnod  nuHo  modo  credendnra 
eal.  llnqoi  iqwd  coi,  ioquit,  H  dnfuU  mUtm  «miomm 
tixk$9  iro4*tiUur.  rosl  bscc  iaitur  vcrba  parvo  faclo 
imennailo,  h^toi  Aognslinns  tla  subinfert :  Quid  di- 
eam<le  Calnnn.  oui  cum  apud  nOi  conturo  septnoglnta 
i^pOrlnlor ,  apnd  Bebneoi  septoaginu  iegUur  foisso 
annomwit  qoando  genuii  Malalccl?  Qui  gt^noeral 
bomo  ne|ileiiiiia»  si  tunc  anoi  septuag*nu  noncopa-* 
baninr«  qoi  sepiom  fuemnl.  Sed  cnm  hoc  dixcm, 
cooiinsio  mfertor  illod  ladasorom  Ciso  mcodaciuin. 
hcm  pdsl  paoca :  Nuoc  Jara  fideamus  qoonim  niodo 
esldenaer  possit  ostendinon  Um  brofCi  niiili  deecm 
nimicniel  nostrorom,  sed  unt»  pmlixiutli  arnios, 
qninian  nunc  habemusi  qoos  uiique  dreoilns  confldl 
selii»  lllommhominum  vita  proiixissima  coropuUtos. 
8*-xoNilcaiino  neoipe  anno  viiar  fioe,  icripium  esl, 
fbdnm  cise  dihivium.  Cum  ergo  ibi  if gilur :  Et  aqoa 
tf futii  6icU  esl  siiper  lerram  scxcenleahno  aHno  hi 
viu  Moe,  aocmido  menac,  dedmo  sepiimo  die  mcnsb» 
sl  annm  Ulo  mhiluHis,  qualca  dccem  iidnnl  unnm 
noitrmm,  IrigmU  scx  hibebal  diea,  laolilioi  quippo 
annni  nl  anliquo  mom  hoc  oomen  acecpii,  aot  non 
hahei  mcnsea,  aul  mensii  ejns  Cit  tridnura,  ut  habeal 
dttodecim  mcnscs.  Quomodo  igUor  bic  diclum  esl 
aexcenUshno  anno,  aecundo  mcnse,  dedmo  septhno 
dle  mesmii,  niii  qula  taloi  qnalea  nutic  sunt,  elhmi 
inne  oranl  mensci?  Nam  qiio  pacto  alitcr  decfano 
aenlimo  die  roensis  secondi  diccretui^  cflBptum  esse 
dUnvhiai!  Ddnde  poslea  io  fhte  dilovii  ita  legitur :  Et 
aedb  nrca  hi  mensescptimo,  aepliroa  el  viccEima  die 
anper  monies  Ararat.  Aqna  auteni  minne- 
iqne  ad  dedraum  nMnsem ;  dodnm  aolem 
prhna  die  mensis,  appameraiit  caomnhm 
i.  8i  igitur  Ule»  mcnscs  ennl,  uici  pmfeeto 
01  anni  emnl ,  qnalos  nune  habemos.  Mensci  qnlppn 
iHi  iridinml  vigtnll  ei  septem  dici  hnhero  non  poie- 
mnu  Am  si  pars  uigesima  tridol  tnnc  appcUaliaiur 
dim,  ai  omnla  proporlione  minuantor,  ergo  ncc  loto 
"  inoiirolactumesliihidumgmndedilovinm, 
moratnr  bte^ma  qnadraginia  didlns  d  no* 
_s.  Qois  fannc  nhsnrdiuiem  el  vaniuiem  flsmit 
PmMMle  removeolnr  hlo  ermr,  qui  conjecuira  fiilsn 
lu  vnH  asimem  Serfplnmnim  nosiramin  fldem ,  nl 
nM  dcilmalT  Fmrius  Unlos  eyam  tunc  dies  fuil, 
nnasHttiel  mme  em,  qnem  viginii  cl  qtialoor  boRn 
dlnmo  cnrrlcnto  nociumoque  dclcnninant.  Tantui 
nnnm  el  nnnc  est,  qucm  inna  cmpU  ci  yniu 
.  Taolni  aimni  quanms  et  nirac  c^it  quem 
aseniei  Inmlrei,  addiiis  propter  corsom 
1  qninqne  diebos  et  quadranle,  consuramanl, 
ami  aexeeniedmi  vitse  Noe  iccundui  erai 
9  qioiqnc  monsid  dcciraus  &cpiiuius  dic», 


qiiando  C(npit  esse  dituviom,  lu  quo  dies  quadraginu 
coiiltmiai»  iAgCntci  phiviai  memomnlnr.  Qui  dies 
non  bif»as  aut  pauio  amplio«,  sdiicd  qnatuor  minufa 
horas  foabent ,  sed  viccoas  ei  quateroaa  die  nocluqne 
Iransadas;  ac  per  bcc  tam  magooa  annoo  vixcronl 
ilti  anlkinl,  usque  ampiiusquam  aeccc,  quanios  po- 
ilra  vixit  Abraham  clxx  et  v,  et  posl  cum  lilius  cjiii 
lioic  cLXsx,  ei  tiiiui  ejus  Jacob  prope  cl,  el  quantos 
inicrposiu  aliqiianU  mute  Noysei  cxx ,  et  «loautos 
eiiam  nonc  vivunt  horoines  i.xx,  vel  lxxx,  vd  non 
mullo  amplius,  de  qu  bus  dictum  esl :  Et  ampiius 
cju«  Ubor  et  dolor. 

loAX.  Nov.  ScnoLU.  —  Pdiiitti  seatmdu»  enm  com- 
mmorauet^  cic.  Locusesl  apud  Pliniuin  despaiiia 
viias  iongisiimis,  libro  septimo,  capile  quadragcsimo 

C  OCtAVO. 

AreQda^iHquit^  quorwH  «tml  frimeslrrs  facinnt. 
Arcades  primi  rooiUliiun  puuntur»  primumque  oli« 
8crvft8«e  tempora  ex  lonae  corso,  ondc  falmtavulga* 
luni  cU  eos  fuisse  luna  antiquiorei.  Est  ct  lunsc  spe- 
cks  crescenlis  (qmn  larmi^ic  dicitur)  etianmum 
hiiigne  et  ArcndLx:  ei  Gneciae,  quod  sibi  uiurpal  natio 
Torcarum. 

CAHTT  XXXVIUU 

Bam.  Ranns.  Gloss ju--  Qnia  sd  ainiNum  eetti  em- 
kiium^  id  «sl«  duodedm  $igna  eireuU  sodiaei  iiofluimn, 
noH  in  CGGLXV  dkbun^  n^d  superadditis  Hs  horis^ 
adimptere  cogHO$ciiHr.  St  vis  scire  uadc  orilur  bis- 
scxtus,  scilo  quiii  sol  stai  io  unoquoqne  signo  trigiiiu 
diebtis  et  deccm  seniis  horis.  Quapropter  mutliplica 
duodecies  iriginta,  liunt  ecci  x.  lierum  quia  sut  de- 
cero  horis,  iuutliplir*a  duodtH^ies  dccero,  et  liunt  cxi 
bonc.  Has  igilur  dividc  per  vginti  quatuor.  Viginll 
qnatuorhono  faciuol  unum  dieui,  xl  etvmduos, 
0  xcvi  qnatuor,  cxx  quittque.  Ecce  goclxv  dka.  iterum 
quia  sUt  decem  semis  horis,  multiplica  dnodedes  se* 
niis,  el  ftont  sex  hora^  E  quiboabiiiexlua  annuatim 
iuccTi^seem  solcl.  Prfmo  igitnr  anno  pncpamf 
faiNicxl*,  prUna  hora  noc  ii  Huae  diem  xv  nal.  i 


praiccdit,  hilmt  nol  in  Aneietu.  Ila>c  igilnrgloisa  jam 
iU}»eiliis  pleniter  cil  scripu. 

Biseexluo  tx  tiuadranlio  ruHone  ptr  ^adriemH  m 
eon/ieHurt  dum  sol  ad  id  signuro  ex  ituo  egrcssus  cst, 
non  In  ccctxv  diebas,  sed  qoarU  oiei  parte  soper- 
ndjecu  reveriiiur.  Verbi  gmtia,  si  nunc  squinoctia- 
lem  coU  htcum  sol  oriens  intraveril,  In  liunc  antio 
sequente  meridie,  lertio  vcspere,  quarto  rocdio  no- 
cti8,^quinlo  rursuin  in  exortu  recurrens,  neccssarin 
dimn  pnnniooei  augendum,  tiesi  forte  non  ad.laior 
per  GCCLXv  annos  aequinociimn  vemale  sobtithilt  die 
proveniat.  Qntm  jEgwptii^  anno  tuo  txpttto^  id  esf , 
^nrfi  Kaiend,  Stptemo.^Romam  ttxto  Kattnd.  Mark^ 
nndt  tl  nomtu  atitpit ,  inlerponitnt.  Breviori  autem 
ct  vnlgari  ratioitc  bi  scxium  reUrdaiio  gencral  soiis. 


W  BED.£  VENERABIUS  OPERUIII  PARS  1.  ^  DIDASCALIGA  GEStJINA. 

qnm  dicnnt,  iocus  «t  hora  citior  incen^ionis  ejos  A  cant,  intercalare  consoeniat.  Qood  si  qols  etleria- 


per  X  etlX  aonos  efficil;  ita  e  contrario  bissexiom 
Aoo  alia  caiisa  qoam  tarditas  solaris  curstis  generat. 
Sunt  enim  nonoulli  qui  facilitate  computandi  abs- 
qoe  bbore  eomprehendaot  quauta  bissexti  cres- 
centis  particula  per  slngulos  annos»  tcI  roenses« 
vel  etiam  septimanas,  et  dies  incessantes  adim- 
pleator.  Mec  Umen  dicere  noTerint  qnaliter  eadero 
particula  crescat,  tcI  quae  sii  caosa  quxTC  ratio  cre- 
ttenti  ipslus  t  quidTO  niisceretur  erroris  inlesti « 
ti  Don  ipse  dies  bissexti  soo  Juxfa  roorem  ne- 
cessarium  intercslaretur  in  ordine.  Bissextus  igi- 
tvr  ex  quadraiitis  ratione  per  quadriennium  con- 
fl.:itnr*  Ouadrantpm  naroque  solent  appella^  qoar- 
tam  partem  cujuslibet  rei,  Terbi  graiia,  pecunis,  tem- 


torom  lacere  negifgens  GCG  solom  ac  LIV  diebo» 
omnes  se  annos  agere  debere  puUTerit»  roagiinm  il- 
bi  mox  ioTenict  annui  eircoitus  occorrisse  dispen- 
dioro,  iu  ot  post  aliqooj  annorum  Terteothim  cor- 
ricula,  asstlTis  mensibus  Temom  lempns,  Temte  bra- 
inale,  bramalibus  auloronale,  autumnalibos  aeatiram 
se  offendlsse  perTersus  oompuutor  horrescat.  Si  eol 
sane  quae  de  sigi*ifero  et  cceH  ambiiu  paodsdixlflMMv 
forto  babentur  incogniu,  hoic  Tulgari,  et  fortasslt 
eoropendiosiori,  ae  manifestiori  ratione  satisDicere 
curaTimus,  ut  qui  cceli  signis  iniendere  pnertli  io 
schola  non  dedicii,  saltem  horologii  lineisln  terra, 
quab  necessaria  quaerlt  apprehendat;  Et  hlc  ergo  sciat 
solem  morulis  suis  et  urdiute  qootidiana  qa:idraii- 


poiis,  lori  t  et  ideo  quaru  pars  diei,  qui  XXIV  horis  B  lis  hojus  annui  disponente  opere  Creatorls  esse  ini- 


cnro  sua  nocte  completur,  id  est,  hone  VI  qoadmos 
consaete  Tocator.  Quadrantis  autem  hujusce  per 
qoadrlennium  io  diem  integmm  coIIigendi«  et  in  loco 
800  intercalandi  hsec  estratio,  quia  sol  annuum  ccell 
anibitum,  id  est«  XII  signa  circuli  zodiad  notissima» 
noo  In  CCGLXV  diebos,  sed  superadditb  VI  horis 
adimplere  cognosdtiir ;  onde  it«  ot  sl,  Tcrbi  gratia, 
nunc  «quinoctialem  cceil  locora  mane  oriens  intra- 
Terii,  in  hu^^c  anno  seqoentemeridie,  tertio  Tespere, 
qnarto  roedia  nocte,  qointo  mrsos  In  exortu  did, 
Qtpote  completo  diei  totius  circuito  recorrat,  sieqoe 
necessario  diem  soperfluum  admoneat  obilibet  inter* 
ponendnm,  annique  quarti  plenitudinl  ease  copolan- 
.  dom.  Qoero  iEgypUi  anno  soo  solemniter  expleto,  Id 
est,  IV  Galendarum  Septerobrium,  Romani  antein  VI  C  ^^g^  ^ 
Calendarom  Martiaram  die,  onde  et  blsaextom  to- 


iiistrom,  qoem  diltgentior  inqoisltio  decIarat,non  ad 
eamdeoi  boroiogii  lineam  per  GCGLXV  dlea  poaae 
pleoe  redud,  aed  si,  Terbi  gratia,  prassentl  anno  in 
seqoinoetio  Ternali,  qood  juxU  ifigyptios,  qnl^ilcii» 
latoram  palmam  teocnt,  XII  Galendaram  Aprilhim 
die  solet  fcnire,  a  medio  orieiitis  siirrexerit,  eadem 
dle  post  annom  aliquaiito  inferlos  orlri,  tllertio, 
qoarto,  quintoque  anoo  eamdem  diminutionem  In 
lantom  naturali  sui  cursus  augere  temperantla,  ot 
nbi  diea  biasextills  antea  Juxia  morem  bitercnle- 
tnr,  jam  XI  Galendaram  Aprlllum  dle  factonis  aeqnl- 
noctiom  a  roedio  surgat  orientia,  earodero  nihilomi* 
nos  urdiutis  soae  consUntiaro  in  cseterls  qooqoe  per 
totom  annum  serTalunis  exortibus  simul  et  occosi- 


GLOSSi£  ET  SGHOLIA. 


nonadeamdemlineampercccLXTdiespleneredeuntis, 
qnero  si,  verbi  gratia^  in  mquinoeih  ternali^  quod 
jnxtajEgyptioi  xii  Knlendnrum  AjfrUium  die  provenit, 
surgentem  m  iNe«(io  OHeftfls  diligenter  annotaTeris, 
honc  anno  seqoente,  die  Tldelicet  eodem,  aliqnanto 
iuferiui  oriri^  ei  Ur&o^  quarto^  quintoque  onno  eamdem 
diminutionem  in  tantum  angeri  reperies,  ot  nisi  diera 
aote  snperadjicias,  undecimo  Kaiend.  ApriL  mquino- 
etium  Tacturas  sol  o  medio  $urgat  Orienti$,  eamdem  sci- 
licet  urdiutem  in  cmterii  quoque  $ervaturu$  exortibue. 
JoiN.  NoT.  ScBOLU.—  Sunt  enim  nonnutti  qui  [aci^ 


UtaU  eomputmuti.  Non  est  difHcHls  eompoUnA  hic 
modos,  nt  enim  secliooo  partlom  dodecamoril, 
prxterea  distributione  minotoram  in  sin^loB  dles 
qoibus  annua  solaris  eonsUt,  qoot  minotts  Tldelicet 
sol  quoUdie  minus  promoTeat  In  signifero,  qoam  in- 
tegram  partem  iricesimaro  dodecamoril  portioneni , 
de  qua  et  supra  commeminimos.  Sfd  boc  looo  hi- 
dicem  sobjicere  liboit  motoum  solls  ac  lonae,  qaantimi 
acilicet  sinfrulis  teroporam  momentis  In  aignllero 
spatil  coiificiant. 


SM. 

r 

H.  PR. 

M.  SRC. 

TCRT. 

QVABT. 

OOIIIT. 

SIXT. 

a»T 

Sol  qualibet  bora.                   0 

0 

t 

«7 

50 

49 

5 

10 

-4 

Sol  qoolibet  die                      0 

0 

69 

« 

10 

57 

19 

13 

56 

Spl  quolibet  anno                  1 1 

«0 

45 

S9 

22 

1 

59 

45 

40 

Sol  anno  et  hoHs  f  1               li 

0 

0 

26 

26 

56 

19 

34 

4 

Liina  qualibet  liora                 0 

0 

32 

55 

27 

33 

7 

57. 

41 

L.iina  qoolibet  die                    0 

13 

10 

55 

i 

i5 

11 

4 

35 

Luna  diebus  xxTiretTiii  horis  12 

0 

y 

17 

14 

15 

% 

45 

13 

In  hac  flgura  primus  ordo  ouendit  quot  signa  sidus  D 
per  id  tempusin  ccelo  transeat ;  secundos,  partestri- 
ceslmas  dodecamorii;  tertios,  qnot  niinuU  prima  :  . 
dicuntur  aulem  minola  prima  sex^gesimx  partes 
uniuscojusqoe  partis  tricesimsB  seo  gradus ;  quartus, 
minuU  secunda ;  ouintos,  mlnuU  terua.Progrediuotor 
enim  mathematjd  in  inllnitum  bac  sectione,  qoac  flt 
per  miuntl  antegressi  sexagenariam  dlTislonenu 

GonsUt  ex  hoc  indi  e,  per  compuUtionom  addi- 
tionis  aliquanto  plus  intercalari,  quam  Teras  solis 
motus  exigat :  ob  id  contingit  sols  itium, « t  bramam, 
et  ttqiiinoctia  dtius  Tcnire  (qood  ad  compuUtlonem 


roensium  attinet)  aetate  nostra,  qnam  Giceronb,  noi 
Plinii ;  de  qua  re  supisrius  plnra.  snnt  dicU. 

QuemjEgyptii  anno  muo  eolemniter  expfeto.  TaoMl* 
sl  ifgyptii  aliter  inUrcalent  quam  Romani,  endera 
Umen  otrobiqoe  ratio.  Uurqoe  enim  diem  intercaln* 
rem  oltimo  meusi  apponont,  quia  adjectiono  creaeera 
debent  extrenue  roagnitudinnm  partea.  Ronunlt  n«« 
tem  fuit  priinus  Martius,  anteqoam  inlercahmai. 
Sic  i£gyptil  circa  auiumnnm  exeonte  anno* 

Saltem  horotogU  tineie  in  teni$.  HorolbgliHti  iiilei« 
ligendum  est  qnale  superius  descripsi,  Taa  seilieel 
horosoopum,  quam  scaphen  VitsuTius  Tocat;  ln  mlm 
namqne  nescio  quo  pacto  Id  di^reiiendi  possit. 


Mt 


CAPDT  xxm. 


DE  TeMPORDM  RATIONE.  47b 

A  riiis  ergo  numenn  dieriim  sexU  pars  anni  esL  i  Et 


6g  wuniUTM  eremenii  ti  bi$iexiiti$. 


Mdemeiisoni  creinenti  bissexdlis  iie  le  nostra 
blest  «ententis,  diciniQs  quadlrantem  ejos  diei»  id  est; 
lex  beras  per  aBnnm  accrescere*  horam  antem  per 
duos  meoses,  dimidium  yero  borasperunum  meiisem» 
lolis  dleo  naturalem;  porro  qoartam  partem  bone, 
id  est»  pimctum  permedium  mensis,  quia  solem  noTi- 
«01  xodiacuia  eircuiom,  id  estyduodecim  signa  bo- 
foscopi  per  GGCLXV  dies  et  Tf  horas  ambire ;  sin- 
gobi  aotem  signa  ejusdem  sodiad  per  XXX  dies  et 
Xboras  ac  semlssen  naturall  cursu  peragere,  di- 
mldlum  irero  sigr|i  cujusque  per  XT  dies  Y  boras  el 
qusdraiuem  uoius  bone  percurrere.  Nec  omoino  pu' 


paulo  posl :  iProiniteJoquit,  persenarlum  primi  ver« 
sus  muliipiicaturt  laoquam  senarius  secundi  versus, 
et  Hunt  sexies  sexageoi  trecenti  et  sexaginU  dics, 
qiu  sunt  IntegrtXT  nTenses.  Sed  quoniam  slcut 
raensem  circuitus  lunae  ostendit  bominibus»  sic  an- 
nus  cireuittt  solis  animadversus  est,  resunt  aulf  m 
V  dtes,  ei  quadrans  diei,  ut  sol  impleat  cursiim 
suum»  annumque  concludat;  quatuor  eiilm  qua- 
drantes  laciunt  unum  diem,  quem  necesse  est  inter- 
caiareexcursuquadriennio,  quodbissextum  voeant, 
ne  lemporuni  ordo  turbelur ;  etiam  ipsos  V  dies  et 
quadraittem  si  consideremus,  senarius  niimerus  in 
eis  plurimum  valei,  primo,  quia,  sicul  fieri  solct,  ul 
a  partetotum  computetnr,  nonsuut  Jam  die^  quinque^ 


eorum  suscipieodam    esse  sententiam,  qui»  ^  $eA  potius  sex,  ut  quadraos  ille  accipiatur  pro  die; 


qoasi  nocii  oibil  tribuentes,  Ires  tantom  boras  per 
aonum  bissexto  accrescere  confirmant.  Quod  si  iu 
es*elt  non  ante  annorum  VOl  circuitum  dies  qui  cre- 
veral  tolos  cempteretur»  dlem  namqoe  Cotum,  idest, 
CMD  SQii  noete  XXIV  babeie  boras,  etiam  volgus 
igoobib  Bovii.  Qoi  duro  lolus  pCr  quadriennium  non 
ncgelor  impleri,qua  ratiooe  quaru  pars  ejos  per  bin- 
gulos  IV  annorum  negatur  inipleri  ?  Verum  si  quis 
oestram  io  boespemendam  puut  assertionem,  legat 
beatl  Aureiii  Atignstini  quartom  de  sancta  Triniiate 
libellum,  obl  de  senarii  numeri,  in  quo  mondus  fac* 
lisest,  perfecliooe  dissereos,  etiam  bujus  quadran- 
lis  mentionem  ficere,  imo  ei  eum  certl  mjsterii 
gratia  per  omnipotentem  conditoris  sapientiam  pro- 


inde  quia  in  ipsis  quinque  diebus  sexU  pars  meiisis 
esl,  ipse  autem  quadrans  VI  horas  babet,  totus 
enim  dies,  id  est,  cum  sua  nocie  XXIV  hur»  sunt» 
quarum  pars  quarU,  qui  est  quadraos  diei,  VI  boras 
inveuiuntur;  iu  in  anni  cuisu  senarius  numerus 
plurimnm  valei.  i  Uasc  de  Unti  auctoris  excerpero 
dictis  libuit,  ut  de  natura  bissexti  meae  pusiliiUlis 
sensitm  relegens,  non  solum  bunc  per  seiias  boras 
annuatim  crescdre,  sed  el  multipUcem  ejusilcm  se- 
nahi  numeri  perfectionem,  qua  et  annus  ipse  cou- 
sUt,  ex  ore  doctissimi  tractatoris  inUlligas. 
CAPUT  XL. 
Qiutre  iexto  Catendas  martia$  interealetur. 

Ob  hoc  auum  bissexti  diem  in  roense  Februario* 


Csciomque  docere  noo  omisiu  i  Unum  enlm,     placuit  intercai..re  Ruroanis,  quia  hic  brevior  caete« 


ris  et  extremus  anni  meosis  erat.  Verum  ideo  oon» 
dum  espleto  eo,  qoemadmodom  iEgyptii  et  Grsci 
decurso  tutius  anoi  siii  curricolo  facere  volebant,  ne 
omnino  discissa  lege  sua  veteri,  iniiiuro  Martii  men- 
sis  a  Febroarii  flne  seJungeienL  Ideo  noo  ante  ses- 
tum  Cslendaium  liartiarom  diem,  quia  Deum  Ter- 
minum  colenteSy  Terminalia  saCra,  quae  vicesiiuo. 
lertio  mensis  cjusdem  die  semel  institueraut,  in  alium 
dlem  muUre  prorsus  non  audebant,  sed  iis  rite  ce* 
lebrali!«,sicUndem  necessarios  aliquandiu  perplures^ 
crescente  antem  per  selates  sae«,uli  peritia,  unum  qoa- 
draotis  loUrpouebaot  diem.  Ileo,  miseri  desipieotes! 
qoi  oescientes  eum  cujusrrgnfnon  erit  finis,  qui 
dixit :  Ego  mm  pnudplaim,  *  f «od  ei  loquor  vobie^ 
vavcniot,  qnem  circuitus  lunaris  ostendll,  senario  D  terminom  divino  coltu  hooorandum,  et  ei  sacra  ac 
i  pollet.  Quod  enira  valent  sex  in  primoordine  sacriftcia  credebant  agenda.  Sed  mullo  miserios  de* 
qul  coosut  ex  oois  ot  perveoiator  raeoles  qol  habenies  ptomissionem  regni  coelestist 
id  X;  hoc  valent  LX  In  secnndo  ordine,  qni  cons«  his  potlosqoaetermioo  saotobnoxiaadbaererepetituri 
ttte&denis,  ul  perveniatur  ad  ceutum.  Sexagena-     quamad  aetemavoluntproperare,  sine  fine  victuri.. 

VARIANTES  LECTIONES. 
*  C»  l7oiim.  *  C,  ^itL 

GLOSSiB  ET  SCHOUA. 


bMiuiiy  etduo  et  lria«  sex  fiunt;  qui  numerus  prop- 
lerea  perfectos  dlcltor,  quia  partibussuis  compietur. 
Habet  enloa  eas»  tres,  sexum.  tertiam  et  dimidiam» 
nce  olla  pars  alla,  quas  did  possit  quoU  sit  ioveol- 
Iv  io  eo.  SexU  ergo  ejus  unom  esi,  tertla  duo,  dl- 
mtdia  tria.  *  Ona  auUm,  et  duoellria  consummant 
eomdem  teoariom,  eii(ias  perfectiooero  oobb  Scrip* 
tora  saocU  commendat  lo  eo  roaxime,  quod  Oeos  VI 
diebos  fecit  opert  soa,  et  sexto  die  factus  est  bomo 
iid  imogioam  Dei,  et  sexU  «UU  geoeris  buroaol,  Fi- 
lioB  Dei  veoit,  et  fados  est  filios  booiiois,  ut  oos  re- 
Ibrmaret  adiroagioero  Oel.  Anniis  etiaro  unus« 
ti  Xil  oaeoses  iolegri  coosiderentor,  quos  triceni 
dies  eooiplent,  ulem  qoippe  meosem  veUres  obser- 


CAKT  xxxii. 
Raoes*  Glossjs.  -^.  Senario  mimero  pol- 
Iff.  etc  Sex  eoim  particuli  sunu  Primus  ordo  no« 
merorom  esl,  ob  ooo  nsque  ad  decem;  secundus,  a 
decem  «iqoe  od  ceotum ;  tertius,  a  centum  usque  ad 
miBe ;  quartos,  a  mille  osque  ad  decem  oiillia ;  quio- 
USf  0  decem  millibus   usqne  ad  ceulum  qiillia; 


sexius»  a  ceiuum  millibus  usque  ad  nongenu  miniii» 
Hoc  valent  sexaglnU  in  secundo  ordiiie.  Sicuti  scna- 
rius  numerus  coniinetiir  in  sex,  in  primo  ordine  nu- 
merorum,  sic  et  senarius  numerus  coniiiietur  io 
sexaginU,  in  secundo  orJine.  Sexics  enbn  imDs,. 
sex,  sexies  dccem»  scxagiota. 


491  M»M  TfiKERABttJS  OPEMIl  FAU  l.--lNftASCALICA  CEKUItlA.  m 

CAPUT  XU.  A  MTft  fSMrim,  ita  eflsMR  Iwie  iMeni  kmsm.  verbi  fr»* 

Qu0d  Mlmut  qimdrimimMna.  ik,  lerllMi  timiil  ae  ^uMMn  cMpsiart  MmlMin* 

liiler  tee  latem  meminbie  tf eM  eelcrtiler  «I  ■•  »  =  ^«  ^P^  iiMliwtfli  pf nriftil»»  sl 
Idfiam  menftis  Fel»marii  esteris  MmiftXXll  dlerMi, 
anno  aolem  l»iVesiili  coropstei  XXX»  slve  lllam  anie 
ImercaLtum  qiiailrantem«  ieu  postmmlm»  lermiiiafl 
eoiitingii.  Cujui  a4feetione  diei  elleiliir  Knifirem 
tync  anniim,  ii  commuuis  ^i»  CCCLV,  il  emboii- 
imiii,  CGCLXXXV  diebui  eompleri.  Palam  nnnmM 
apparet  qoadranlen  de  qoo  icrmo  eit,  oon  ad  tola 
lanlaromodov  ied  ad  luiis  ciiriom  «Nfoe  peKiaere, 
qiiia  bI  lunxqooqaeqiuilrintem  aceommodareni»!»- 
▼^riiy  ied  bisiesiili  anno  ejitsdem  qnamitatii  mea- 
aew  lunarem  Febmario,  eujui  et  iotea  iol<bas 
apiaterii,  fltprofeclo  ui  et  qtiarta  dodma  luna 
paii  biUi  ejosdem  anni  pHdie  quam  deboeral  adf  e-  ■  «« j**»*»'»  ^MomM  ad  purmn  4ismmcl  qniol,  ob- 
oiaU  Ideoqne  paiebalii  ritio  vacillet,  et  totius  noa  *^*^^ 
anni  curioi  litobel,  ilituiqae  ille  iemper  inviol^- 
iii  circuli  decennovenalis  mafii  maglique  tarbatoi 
evertatnr.  Qoire  oportet  ut  »icat,  dietanleqoadraa- 
lii  ratione^  qoarto  inno»  qoem  biiieitilm  didmos, 
In  una  eademqoo  iexu  CaleoJarom  Martiirom  B- 
ooi»  verbl  gralii,  lon*am  qoarumque  iolemai  po* 


bi- 

oam  meoiii  Febrvirii  looc  iioo  die  ploi  «oimtoli- 
bol  bibera  lecorimo.s  ia  diiboi  tameo  Caieadaram 
Miniiram,  exeepto  solom  omleelmo  eircoli  deceo* 
imvoaolli  anoo,  ipsiim  quam  et  ante  eooiaevefai 
kma  aervf  I  asialem.  Nam  rt  ideo  mixiom  \mm  qaa« 
drainem  daodam  oionemai,  oe  aiiyor  ioliio  iti  Ca- 
leadit  Martiai  exisleMlo,  rilam  paitbaKi  obier* 
vaoilm  ooriom  rec  lo  a  trataito  deflecUl.  Qotboi  m^ 
lem  qaantiive  lemporom  panicatb  Idem  ktnisqoa* 
draoi  aecreicat,  rai^iore  qaa^a.indi|el;i 
eom  ipso  qoadranU  eilam  crdNra 
loterroptio,  el  iiltos  qaoqoe  ratio»  m  loto  dlicif» 


CAPUT  XUL 
De  hUiu  UiKm. 

De  qoo  Uaieo  ialui  veriiimHe  apparil  qood  ean 
dilor  qnam  vulgo  fNrtator  lanarii  InooaiitHili  leeai 
el  bofa  procrea.  Maro  quomodo  flori  poioel  ot  per 
deiieo  el  ooveooi  onum  noeeiie  Oiiei  iillu 


CLO:»«  BT  9CH0IJA. 


CAFOT  XLl. 

Ham.  llAttBi.CLOiiii.^Qaarf  oporr^f  ofttiroi  dle- 
faol^  ^TOodroafit  roliiKe  qoorfo  oaao,  ^aem  ki$$exH* 
tem  di  im«St  it  «ao  eadimqne  textu  KuUHdarum  Af  ar- 
f»or»m  lia«o,  uM  fratia^  terliam  fNorlamfife  tdemut 
fnne  (eriam^  ita  etiam  tane  Hndem  fvaom,  verM 
jrrailo,  tertiam  stmif/  ac  qiwlam  compHtare  wiemi  e-  C 
ff mMS :  hac  $emper  ind,tstria  perd^Ui^  «f  omi  Innam 
me::$ii  t^ebmarii,  ttme  nm  die  pln$  fumt  ioft^f,  Ao* 
kere  (ecerimu^^  in  diekue  tnmen  Katendarwm  Martit^ 
rnm^  exupte  $olam  undecimo  cireuH  decennovemtUe 
annt^  ip$am  9«'/m  et  aniett  co  ssevtrol  fano  $er$et 
etiatem.  Qui.-iouis  iitud  afgomeotom  leaerll,  et  Htw- 
lasst)  itlam  iaUidicam  ^'iuo^am  invenerttt  qum  iHiam 
»  aiem  lunae  bis  in  uoa  luni.  seilicet  io  iexto  Ka« 
le-id.  Man.  botlle,  et  simi'it  r  in  iexto  Raleod,  Man., 
crastina  die,  id  cot,  primam  bodit»,  et  |»fimam  cras- 
tiiia  die  (turbaio  ordine  oompotare  doeel);  caveat  iil 
neqnaquam  iilam  credat,  sed  ror to  atune  ordinato 
tramite  eam  pronuntict»  videliret  hodie  prtmam, 
cras  iccundam ;  vel  si  hodie  iecniidim,  crastino  ter- 
liim;  aut  si  hodie  tertiam,  mine  antem  qoifUm. 
Sic  et  de  cftterts  aeutibus  iois  i  prima  nsqiie  ad  iri- 
ges  mam  inteiligendiis  est«  quia  aliier  Februarium 
ijissexlili  anno  iricesimam  lunam  habere  non  poteat, 
rt  aliter  decima  qaarii  loaa  in  lermino  paschali  non  n 
oril,  ied  potius,  qiiod  nefas  est  dicere»  quinU 
dccimi. 

CArUT  xui. 

Bam.  Rahcs.  GLOsSiC.  ^  Saliom  lonae  loeoset  bora 
citior  hicensiotiii  ejos  per  novemdccim  annos  efUcit. 
Quimvii  enim  quidam  iingolai  luuas  vigiuli  novem 
iemii  dieboi  coropuuntes,  incensionci  earom  medio 
diei  et  medio  nociis  semper  alteroeni,  non  In  boe 
umen  veritalem  nators,  sed  cakalandi  Aicilitatem 
ImittironL  Nam  ii  nitaram  quferas,  hina  primi  meA* 
iis  qua$  nonc  meridie,  e  t  secondi  qu.!!  in  medlo  noc* 
tis  acceoditur,  anno  futuroY  hora  el  deeem  momen* 
tis,  et  dimidio  roomeuti,  et  nona  decima  pafto 
diniidii  momeoti,  aiite  mediam  diei  vel  noctis  ilHi- 
itraiar.  IIa?c  Unien  dislinctio,  non  ad  r ertum  embo« 
llsroi  vel  commnnis  aoni  terminom,  sed  ad  xqoam 
divtfttonem  uovemdecim  tendii  anoorum.Sicqoe  enim 
per  noverodecim  annos  paulatim  lunafis  acceit^o 
ic&e  pr»occu|ia)ido  unius  diei  «paiium  amitiens,  ul- 


limom  dcieetioovenalis  cveli  annom  cccLixxin  dMui 
fadt  compuuri.  Qu(*d  ii  ficere  neglifai,  p^  iv  de* 
oennovenalei  cycloi  15  tibi  lone  obl  priiao  paUiiC 
oeeorrel. 

Saltnm  kmm.  Sical  anoi  dlei  proplor  reUriaili* 
nem  solli  Interp  initor ,  iu  oooi  diei  propler  v  I6ci* 
Utem  lunm  pnetermlttitort  qoem  iollom  hMue  cal* 
colitores  vocaol.  Incaaaioaii  ejne^  acilloei  lona. 
Sinffutae  aNii,ideii,  ooamQaiaiqae  lnoan  %m  lo* 
niis,  id  eit,  daodedm  hf>rii.  Compaloalii,  idlleel  ilHt 
laceMiloNfi  «artmi,  idtkel  lonamm .  Compaitlores  di* 
coot,  vel  media  dle,  vol  raeila  noele ,  lempor 
loaam»  non  obser^anlea  m  hoc  verltalem 
Nam  lieet  aliqoando  hoc  flal,  non  lamen 
media  nocle  vel  media  dio  accenditar.  Si  nolaiaia, 
icilicel  incensionli  loo»)  qn»rai,  ftiiia  io  eireolta  lo* 
nari  primi  menrn  poil  ialtam,  kl  eit«  Augoiti,  qaet 
nmnc  meriiiie  aeeeniitnr.  Secnndi  meoils  poitiillafli« 
id  est,  Septemh.  luna,  qme  nunc  mfifio  nocfii  occai* 
ditur^annn  (utnro.  id  est,  iocondo  vd  ioqaeote«  Imra 
oiii  ef  decem  momentie.  qood  Oit  onni  pnnciai«  et 
decima  nona  parte  unioi  pancti  anto  9$adium  diei  mi 
noctie  iUuotrainrp  icilicet,  iic  omni  inno  eitius  ic  ci« 
tioi.  Dtiiinffto,  id  eil,  divlsio,  coauNimti  aaol  Iffial- 
nam,  jcilkot  peninet,  nowmilicfm  fcmdil  onaonra^ 
sdlicel  iokriom,  non  eommoninm  vd  cmbolii* 
oiofOtn. 

Item  untie  $upra.  —  Primo  iciendom  oit  qood  ia 
lato  decennoveoali  circolo  unos  dici  ialtos  laaa  ac- 
orescai,  deinde  qaiTendiim  eat,  qoomodo  |ioalatim 
per  iin^uias  lonationos  aageacendo  ad  inlfgram  diem 
pervtftiiit.  Nam  in  decero  et  novem  annii  gcxixt  hn 
natiooei  iont  enm  emboliimii.  Ei  Meo  neceftO  eH  ol 
pneratum  dlem  m  tot  dividai  panes,  qooi  io  decco- 
notenali  eydo  iont  lanalionci.  Hoc  aniom  noUo 
eompcndioiioi  modo,  quim  d  boroi  dki  vi«inli 
qoatoordividas  per  roinau.  Ona  bora  decem  minaii 
redpii.  Moliiolica  ergodecem  oiinau  virioaeiqaa* 
ler,  et  hahebts  ccxl  mitmu.  Ex  bia  gcsl  mhMitis, 
de  iupradictis  ccxxxv  ianitionilms  loiidom  nitaali« 
iciiicet  imicoique  luoitiof«l  aihmloni,  ei  erUMt 
quinque  minuu  residua.  Quae  vero  qomqae  mnmu 
laciutit  nijedietatfm  unioi  bone,  M  eal,  vlgimi  mi»- 
wenu.  Partire  anumqoodqoe  momentnm  per4aa» 
iccim  ORcias,  et  inveniei  ccsl  aocias.  Vncim  mtm- 


m  t>£  TENNRDM 

JtaWi  IttMe  MMMTO  MiierH.  ti  Mm  boc  feloeitis  A 
aliqaji  hiiiMUfyri  h«*^^  ^^  drcull  deoeonove" 
nttfi  leoHrore  yrocmrel?  Qvonodo  o  cootrt  urdi* 
Islo  cortM  sobrtft  a|i  |>rolMitm  o^,  «l  nniit  per 
qoidiiennloai  cjui  evrstti  diet  eageiiUir.  Httjas  io« 
tein  vdoclUlis  ei,  ol  ita  aieim,  aiilieltiiliottli,  U» 
oielsi  m4o  fiott  Ikcilo  potei»  meoMm  oeqttiqoitt 
lilcf.  GottSlil  eiiliil  qttli  dimlnttile  IHi  ilqtto  ibli* 
li^dtel  onius»  qtte,  qvo^tto  bmnIo  igitttr*  per  denos 
ei  aoT^ttot  itottos  toU  conftcilttr«  bom  por  ittnos 
sligttloe»  et  «no  pvttetn»  Hmom  deciitti  pnrU  ttolQs 
pttoetl,  iogoittr.  IHci  ttOttN|«e  1%IV  Inbel  boras,  e 
^idbtts  cttm  XII  loMdem  oMiii  circnll  docennoYoai- 
tfsdislribiierls,  reottiienl  V;  bis  per  IV  niuUipliei, 
qabi  litfclleel  bora  ^ttiittor  pottclb  consUi»  lloai 

GLosSiE  er 

^d«odeclmirfcies«MlIlip6cbl»,M«fiii«mcomplenl  B 
nosienMi,  ei  remittctti  tdbttC  do  prsedidis  ccsl 
ttttcils,  «|ttinf|Me.  Hai  qtt  n^  HerttM  #tido  per  ato- 
wos  dttcenloo  iriiittU  qttinqtte.  Toi  enim  ionl  lo- 
aalimiea  circ«)l  decemNffonalis,  sicui  sopra  anitoU» 
f intiis,  el  iofrenici  qood  In  ttaaqttiqiie  Ittttallooo  jam 
dlcU  drcttii  crescll  sallos  katt  miutttttm,  ei  ttnelam 
el  aiomttm.  Prmeeti 


■ittm.  PrirerfafMJido.  praere* 
AmiiteHB^  pefeeiii.  OiimwM 


aiettdo  «i  pneccdendo. 

iWtfttttomialis  cfc/i  tinHHm  cccLXixiii  diebui  fiMil 
cMnp«inri«  icillccl  qaarios,  ra-ioiio  siHu^  absnmi- 
tm.  QHod  sl  (mcefi  ueffUgM^  i«l  es%  si  saiium  noo 
fecaris  pet  qmndeclm  derataovcneiei  qMos,  Id  e»!, 
CCLSIST  amios,  ram  dobeas  Ittnam  compttUre  itri- 
mam,  occuiTel  15. 

iim  «mfesiipra.  •—  Si  qais  calculaior  sublilitts  de 
srittt  ItfHse  iiif eslifare  volttoril,  sdre  debel  quoil  m 
fifiitti  ei  seplem  diebus,  et  oclo  boris  luoa  lodia-  C 
eom  cifcvlmn  perlustrat;  sed  ul  sd  incensioaem  cjos 
osqtto  perveniil,  neoesse  ca  dnos  dles  ei  quaioor 
boras  addi,  boe  esl,  at  dies  vigtnti  et  novem,  et 
dttodecim  boras  babeat  Sed  aolcquam  perliciat  duo- 
dedttmm  boram,  perdit  ex  ea  quatuor  momtma, 
aad  *m  ooam,  ei  quiii|[eniesimambcxagesiinamqnar* 
Um  pnriem  niomenti.  Siquidem  momeoium  quin- 
feniii  es  seiaginU  quituor  iiomis  consiai.  Iilcireo 
■  boe  Bosse  desiderM,  collige  per  oottnM|tteniqae 
hiaarim,  id  est,  de  incensioiie  ad  itteensio<- 

mneoU  quatuor,  ei  dttoJedmam  parlem 
Bii,  ei  alomum  umim,  qoss  aniidpam  iMcen* 

Ittme,  el  invenies  in  decem  ei  novem  annh 
ridttli  qvatttor  boras,  id  esl,  dlam  Inlegrom,  in  qa« 
siiias  luim  perficitar*  Coilige  sopradiclos 


ei  «0? em  anoos,  ex  qaibus  daoJedm  saol 
iisq«e  babf  I  menses  dno- 


,  qoomm  anasqttisq«e 
01  dies  cccLiv,  ei  seplem  senl  oiiiboliswi, 
md  babom  meosos  Irodeelm,  dies  vero  ccclhyiv.  h 
QaapnMer  mttlliplka  momenu  qoatoiir  integra  ^ 
OttOileeiei ,  id  esi,  per  dnodedm  nienses  in  anno 
raMttittni,  fittnl  mooiienia  quadraglnU  ei  odo.  Item 
qttadragipU  ei  octo  diioded*!S  secuudum  nttmemm 
fOttwnttnittm  attnorom  multipiicaU  liuui  aLix%i.  Si- 
adiiler  por  Iredcdm  lonares  embolisml  aimi  menses, 
id  esi*  irodedes  muliiplicau  quaioor  raomenu,  ei 
ioM  qttbiqttagioU  duo  septie^,  boc  esi  per  septem 
wnbilaimanjs  aaoos  muiiiplicata,  ei  cccliiv  mo- 
ueau.  Q«m  e«m  olxxvi  supradidis  jiincu  simul 
ioal  aociL.  QuQB  divisa  per  quidragenarium,  qoia 
bsftt  qaadragittU  momeniis  coiisut,  vigintl  ires  red- 
d««l  ^«idragenarios,  id  esl,  b<iras  viginti  Ires,  ei 
iasttper  nttttm  vicenarittm,  qui  est  medieus  viginti 
qoaittor,  boc  momenta  vigioti.  Sicque  ex  soFis  iiiU- 
grii  BSOttienlis«  per  decem  el  novem  annos,  hor» 
avM  ei  semis  vicesinKe  qusn»  cooflcinntur.  ResUi 
M  ModietM  bof»  vicesima;  quart»,  qii»  reroinsit, 
ct  paitilNM  momeniorum  atque  aiomorura  soi^lca- 


RATIONe.  474 

W ;  da  singttloa  annis  siNgulis,  el  remanel  im  us : 
b«nc  divide  per  XIX,  el  videbis  quod  ad  »iliom  lu- 
m»  complemtam,  «1  diximot.  annuitim,  bora  el 
pDQCtns,  et  nons  dedma  pam  poncti  anius  accre- 
sdt.  Non  ergo  nnlt  nsdeniqoe  vd  ariiculis  tem|io- 
mro,  vd  co^II  difnalibat  lome  odebraiur  accenslo, 
sed  semper  aliqaanU  diius  quam  pr»cet!ettii  mento 
provenenn,  oi  dl  finde  oottt  anno  nono  decimo 
iraodliitar  Hu.  Divertb  ioiem  lods  clrcnll  decen- 
noveiialio  dhrerti  qdqoo  Cilculitoret  bnnc  eomdem 
Ittnae  tallnm  inlerponendttm^  Id  esl,  mensem  lotti^* 
reU,  qtti  Cfleteris  innit  triceoos  dles  babere  constto- 
veral,  «ode  tr%inta  dierom  esse  facteiidttm  puta» 
vere ;  el  Hlto  quidem  natoralls  in  prompiu  csi, 
concu  bajosHiodi  cremeoiat  vd  deirimenta  tolit  el 

scnoLU. 

tur.  Sdendom  ergo  itl  quod  in  deoem  et  novem  an* 
nit  inler  .eommnnet  ei  embolismos,  roenses  ccxsiv 
eoniinenlttr  iuiiires.  Quoi  menses,  tol  duo  iecimas 
pones  momenii,  tnt  deniqiie  tiomos  snmere  necesso 
esL  Qtt»  panes  per  iiuodentrium  diviKC,  decies  no- 
viet  doodenof,  id  ett,  ccxxviti  re4ldi.ns  qtia:  snnl 
monmnti  decem  ei  novem,  quia  In  aimi  circalo,  qui 
cccLiv  centUi  diebtts,  per  hts  piries  iiii^mm  mo- 
■mntttm  dficitttr;  ei  resUni  adbec  partes  septem  do 
ccxxxv  ttMmibui,  qoae  propter  illos  septem  embo- 
Vuao^  acdduni  amios.  ilabes  iUqua  inomenu  di  cem 
01  oovcm  iiiiegra  ad  vige^imam  qoarUm  boram, 
ex  partiboi  momeaiomm  collccio  ^«'r  dei'em  ei  no- 
vem  innos*  U«c  jttnge  ad  Sttperiora  viginii,  et  ba- 
bebls Iriginta  novem mooseni», ei adbuc d«esl  «nutn 
mometttttm.  Sttme  igitnr  illas  seplem  dttodedmat 
oartet,  quas  superetae  pnodixiMttt,  ei  de  »ex  parii- 
but  Ibc  dimidium  ttMWientttm,  et  remineni  teplem. 
Snme  ergo  iioimni  depem  el  iiovtfm  snnoram  per  sin- 
golot  menses,  id  esi,  ccxxxv,  ei  divide  per  qutdra- 

Sinta  sepiem,  que  est  duodei-ima  pars  momenil»  ei 
ivaiies  quiiiquies  qoaitraglau  sepiem.  Ilos  |uiige 
ad  sepiimam  pariem  sttpradictam«  qttse  remauserai, 
iac  dimidium  momenittm.  Ctti  aliemm  dimidittni  su- 
pra  ittvetttum  adde,  el  babet  tntegmm  moinetttttm, 
qiiod  habet  atomot  dlxiv.  Qood  momentam  ad  stt- 
pradicU  iri^uiu  novcm  momeola  coniiectco*,  hal>e- 
bit  quadraxiiiu  momenia,  quic  £icittnt  horam  inu- 
iram  diei.  moc  horam  ad  suprsdictas  viginii  et  ires 
Eoras  adjttttge,  ei  babvbis  miegmm  diem  viginii 
qoalNor  beramm. 

IfiM  umU  taprtt.  ^  Sl  vis  sdre  qoonm  lo  dies  lo- 
nm,  qoae  didiur  saltos,  pneparaiur  ei  cresdi  per 
demn  et  novem  annos,  ei  f«aiiium  dehoc  attgmento 
eiotdi  in  miiqttaque  lunauooe,  hoc  est»  in  unoquo- 
qoe  bmari  mena*',  per  ccxxxv  (toi  «*nim  ment^s  lo- 
oaret  toni  in  cydo  decennovenali),  luttltiplica  dii- 
ccttU  iriginU  quinque  qoaier,  sive  q«atuor  duceiiliet 
trigesies  quioquies,  quia  quatuor  nMmienU  in  uno- 

rque  rarnse  crescuni,  propterea  omnes  mensea 
enlos  irigiiita  ituinque  multiidicaaiur  qualcr,  qul 
faduni  nmio  ginu  quadraginU  momeiHa.  Hic  auiem 
loius  iiumems  per  quadraginta  si  partiias  ftteril, 
reddit  viginti  tres  quadragenos,  et  vigiiiii  mOmenU, 
boc  est  vif  inii  ires  boras  ei  dimidiam.  llla  auiem 
aiUrj  dimidia  hora,  quad  deesse  videittr,  d  sdre  vo- 
loeris  quomodo  coliigitor»  ct  quomodo  cresdt,  dne 
dttbio  iu  inidligiiur.  Noo  soluin  eiiim  quaioor  mo- 
nienU  in  unoqouque  meose  de  hoc  augmcnlo  lonari 
crescuni,  vemm  ctiam  diiodecima  pars  OMmieiiii  in- 
super  el  aiomus,  id  est,  quiugeotcsima  sexagedma 
quaru  pars  momenti  crescii  in  omni  uien!»e  fttnari, 
ei  sic  iii  duodedm  mensibus  Hniim  nmmeuinm  colii- 
gitur.  Inlcrim  illos  aiomos  dimiiu,  de  qaibus  postea 
dicemus ;  el  iu  per  oecem  ei  novem  annot  quad 
lui^coi  oomes  commuoct  sepicm  embolismi  iuierim 


475 


BBDJ:  YENIRABILIS  OPERPH  PARS  I.  —  DIDASCALICA  GCNUINA. 


476 


liuue  iii  panibus  xqoiuociionini,  ubi  primo  creaU  j^  OgnDi«  racienles  epacta»  luiup  anniui,  quarom  locui 


smity  initiam  Oneinque  sorliri»  ao*i8  quidem  iu  Yer- 
nl,  lunae  yero  in  autumnalis  loco  aeqninoctii.  De- 
niqoe  Anatolios,  qui  verissime  in  a^uinoctio  yerna 
initium  mensinmy  et  caput  circuli  totius»  lermiuum- 
qoe  decernii,  non  ipse  hanc  in  capite  ycI  flne  soi 
circuli  decennoYenalis,  sed  decimo  quarlo  ejus  ao- 
no,  qui  est  u*4imus  ogdoadis,  muiationem  lun»  po- 
soit,  radens  illam  ascendere  in  aequiooctio  djs  ocu- 
ya  io  Yicesimam.  Ai  cenira  Victorius  tertio  ad  flnem 
ogdoadis  anno,  hanc  interserendam  cerisuit  lunam 
Calendarum  Januarianim,  de  quarta  in  sextam  de- 
cimam  conYertens.  Porio  iEgypiii,  in  quorum  sen- 


est  iu  Xi  Caleudas  Aprilis»  de  oclava  decinui  in  noU 
lam  Tacere  saltum.  Ideoqoe  aniium  eumdem*  si  oon 
bissexlus  adsit,  diebus  treceBtfs  quinquaginU  tribos 
consumniantes.  Quod  etiam  Dionysius  in  epistola 
Uiigere  Yidetur»  cumait:c  A  decima  quinia  luut 
paschalis  fcsti,  anni,verbi  gralia,  praccedentis^asqoo 
ai  decimam.  quarum  sequeotiSy  si  commuRis 
annos  esl,  CCCUV  dies  habebit ;  si  embolismos, 
CCCtXXXlV.  Qood  si  onus  dies  plus  ininusYe  coii« 
tgerit,  evidens  error est,  excepto  Yideiicei  anno 
priiuo  saepe  dicti  decennovenalis  cycli,  queiu  a  ite- 
ciina  qoaru  luiia  paschae  ultimi»  id  est,  noni  dcciml 


lentiam  catliolica  nunc  consentit  Ecdesia,  eamdem  ^  anni  osqoe  ad  quarUm  dedmam  lunam  ^iusdem 
muutionem  primo  anno  circoli  decennovcnalis  ad-     priini  nnmerare  curamus*  »  Propter  qnod  idem  nl' 

GLOSSiE  CT  SCHOLIA* 


deserenies ,  crescnnt  decem  et  novem  momenia. 
Dnom  aulem  momentum,  quod  deesse  cernitur,  col- 
ligitur  ex  septem  mensibus  embolismis,  et  atomo 
iiniuseujusque  mensis.  Cx  sex...  mensibus  embotis- 
mis  dimidium  momenlum  colligitor,  in  quo  sunt 
atomi  duceoil  ocioaginta  duo,  ei  aliud  dimidium 
m«imentnm  coltigitur  ex  uno  mense  eml>olismi,  hoc 
est  doodecima  pars  momenti,  in  qiia  parte  suiit 
alomi  quadraginU  sepiem.  Collige  ergo  atonium 
nntu  cujusque  mensis,  qui  sont  duc«*nta  triginta  quin- 
que;  mitie  simul  cum  quadraginU  $eptem;  fiunt  du- 
cenU  ociuaginu  duo,  hoc  esi,  aliud  iiiinidium  mo- 
luenium.  Mitte  simul  cg  et  cc,  fiunt  cccc.  Item 
octuaginU  et  octuaginu,  centum  sexaginta.  Duo  et 
doo,  qoatoor ;  et  ita  siiitul  i>lxiv  atotni,  boc  est  onom 
momentom.  Qood  soper  decem  et  novem  additom» 
Yiprotl  momenu  efO.  it,  hoc  est  allera  dimidia  bora. 
Miite  soper  Yiginii  tres  horas  et  dimidiam,  fioot  yI- 
ginti  qiiatoor,  hoc  est,  unus  dies  naturalis»  qoi  dl« 
ciiur  saltus  lunae. 

ReeMjniulatio  hujui  argunmlL  —  Nam  qoomodo 
fieri  posset  ut  per  annos  deoos  et  noYenos  onom 
necesse  esset  solito  dierom  lonari  numero  aoferrl» 
si  non  hoe  YelociUs  aliqoa  lonarisgyrl  paulatlm  loto 
circulo  deceiinoYenalis  lempore  procoraret  t  Aofer- 
tor  enim  lunse  ona  dles  per  noYom  et  decem  annofy 
qoia  in  finedecennoYeualiscycli,  in  Kalend.  AugusL, 
ubi  debuisset  trigesima  esse,  flt  prima.  Hoc  igitur 
secundom  iCgyptios,  qnorom  sententiam  In  hac  ra- 
tione  nos  seqoimor.  Similiter  secundum  quosdara 
septimo  Kalend.  Decemb.,  ubi  debuisset  esse  trigo- 
sima,  fit  prima ;  et  ubl  prima,  fit  seronda ;  et  ubi 
seconda,  fit  lertia,  et  reliqua  usque  ad  fliiem  annl. 

Demi^ug  AnatoUu»  qui  weri$Mmo  in  te^uiuoe^o 
wemo  iuiUuM  meneium^  ei  cufmi  drcuU  toiiu$  tenmt» 
num^  ieeemit.  Analolius  autem  non  eo  ordine 
fadt  cydum  snum  quo  nos;  nani  ubi  apud  nos  est 
ocUyos  annos,  sdlicet  ogdoas,  apod  illom  est  deci- 
mos  quartos  annos  cydi  soi.*  Ergo  lona  qoae  lait 
aooo  Draeurilo»  id  est,  aono  decimo  tertio,  odaYa; 
non  adjicit  xi,  sed  xn,  ot  sit  saltus;  et  flt  sequenti 
anno,  idest,  dedmoquarto,  inaequinoctio  Yicesima ; 
apod  illum  eniro  ocuyo  Kalend.  April.  aeqninoctlom 
est.  JBst  trgo  inter  nos  et  itlom  ona  luna  semper, 
qooniamille  a  meridiead  meridiem  compout  lonam. 
Itaque  septimo  anno  cycli  nostri  est  lona  ondedino 
Kalend.  April.  sexU;  decimo  Kalend.  septima,  KOnp 
Kalend.  ocuva,  ocUvo  KaL  nona,  qoam  ille  ocia* 
vam  facit;  adjiciensque  illi  diiodecim  seqoentt  anno, 
lio^  est  ogdoadis,  est  vigesima.  Et  ideo  dixit  De  oc^ 
tuva  in  viceMtmam^  dom  apod  nos  est  de  nona  in  ve- 
cesimam,  qoi  non  aithuc  fecimos  saltuoi.  Ai  contra 
Victorios  lertio  aote  finem  ogdoadisanno,  hancinter- 
•erendam  censuit  lunam  KaL  Januar.,  de  quaru  in 
dedmam  sexUm  couvertens.  Contra,  scilicet  senten- 
tlam  Anatbolii.  AlterOi  sdlicct  anno,  Kal.  ianuar. 


de  qnaru  in  decimam  sexUm  eonvertens,  sciKceC 
duQi  nos  de  quarU  in  quiniam  conYcrtimiis  luwun 
Kal.  4annar,  qui  in  fine  decennovenalis  ractoH  s»- 
rous  sattum,  et  ideo  minorem  deutem  lonae  habemos, 
llle  enini  de  quarU  in  deoimam  sexUm  eonveriit,  ut 
qo»  fuerat  quaru,  in  quinlo  anno  in  Kal.  lan.  ae* 
quenti,  id  est,  sepilmo  anno  in  iisdem  Kal.  qoc  de» 
buerat  compuUri  dedma  quinU,  propter  aallnm 
compuUbitur  dedma  sexU.  Et  ideo  dixit :  De  ^aria 
in  dedmam  s<;jrfam,dttm  apod  nosest  de  aoaru  in  de- 
eimam  qotnUm,  qui  non  fecimos  adnue  saitom. 
Porro  jEguptUf  in  fHerirm  eementia  eatkoUca  nunc 
con$entit  tcciena^  eamdem  muationem  pruao  anmo 
eirculi  decennoifenalio  affigunt^  faeicnlee  epaeiao  kmm 
annuae^  iguarum  loeui  e$t  in  uMedmo  KaL  Afrii.  ia 
deeima  o^ava  in  nullam  faeero  oaitum.  Eedeaia  Grm- 
cum  est,  quod  in  Latinom  Yerlilor  conYoeatio,  prma* 
Q  ler  qood  omnes  ad  se  Yocel.  Galholicat  oniYersana 
aive  generalls  inlerpreiatnr.  Non  enim  sicol  oonffn* 
lieula  haeretieoniin  in  aliqoibos  regionom  ptrlita 
eoarcutor;  sed  per  litom  terrarom  orbera  dliaioia 
diflonditar.  Pro  peregrinaiione  anlem  pnBsenli,  Be* 
elesia  Sion  didtor,  eo  qood  ab  hojoa  peregrioaiionia 
loogitiidine  posiU,  promissionem  renim  eoelestiM 
speculetnr,  et  Iddrco  Sion,  id  ost,  specotetioaeaafte* 
cipit;  pro  futura  vero  patrijepoee  lerosalen  Yoca- 
lur,  quia  iemsalem  paeis  visio  InterpfeUtnr.  ilera* 
De  dedma  octara  in  nuUam  facare  sollnm.  In  nollM» 
id  est,  trigeslmam.  In  flne  enim  deeennoYenaUs  cydi 
fit  luna  io  Kal.  Mart.  Per  argumenlam  xxYn  eoia- 
pola  illam,  ei  iovenies  in  ipso  anno  in  midedmo  Kal. 
April.  lunam  decimam  ocUvam ;  adde  ad  xvm»  non 
undocim  sicot  io  cuBterls  annis,  sed  doodedn  pro»- 
lersalinm,  el  invenies  In  primo  decennoYenalm  cv- 
coii  aooo  io  oodedmo  Kal.  Apr.  lonam  iricetlnian* 
Et  boc  est  quod  didt.  De  18  tn  nuUam^  id  esl,  In  tri- 
^  cesimam.  Atmus  limaria  esl  minor  aolari  in  oudedra 
^  diebns,  et  ideo  ut  annus  looaris  coovenial  ad  soto- 
rem,  epactae  seqoentis  anni  snpra  epaetas  anteeetleii 
lis  anni  in  duodecim  diebos.  Et  propterea  ascendoal 
10  ipso  anno  de  decem  et  octo  tn  mUlam,  adlices 
ep3ciam,  id  est,  In  triginu,  doodeclra  addilis.  Seni* 
per  enim  quando  saltus  est,  adduntor-doodedm  aela* 
les  lume,  m  aliis  vero  annis  ondecim.  Qoi  aaltias  m- 
luialiter  in  nliirno  anno  deoennoYenalis  drcoll  po- 
nitur,  et  ideo  Anaiholius  et  Yictoriua  noo  in  congnio 
loco  ponont  saltom,  dom  in  aliis  annia  eon  pononly 
ideofu  anuium  eumdem^  d  non  bii$exiu$  •  'tif»  dkbaa 
Gccuii  coiisiuiimaii/M.  Sobaudis,  si  vero  hisaexiat 
ipso  anno  foerit,  lotic  recipil  ipsam  lonam  caosa  Wf- 
sexti,  quam  perdiaerat  causa  saltos,  qoia  In  hboex« 
tili  amio  una  acUs  luiiae.crescit,  adlicel  in  meose  Fe- 
bmario,  ei  habel  ipse  iinnus  dies  cccly.  Ei  Io  ipoH 
aono  ohi  saltos  At,  noa  sUs  lons  decrescit^'  et  baibel 
ipse  annus  Irecenlos  octoagiiiU  tres  dles ;  quartoa 
vero  ratione  saltus  absiimilur.  Qol  profecto  soI^b 


«7 


W  TeilPORUM 


t\mm  epactMv  id  esl,  a^JeeUonfs  lunaree  XVni  lonc  A 
retineni,  prtoio  anno  non  XI,  m  in  csBierit  nnnis 
lerisolfl,  sed  XII  dies  tcconimodal.  Eli|iiie  XXX 
<llmni  flne  tolTiinlur,  nulta  epacta  in  principio  ip- 
iln  eycli  ponontor.  Secundos  aulem  annna  epadas 
11  smcipii.  El  Ideo,  sicol  dizimuS)  a  qninla  decima 
liQa  f ftfcbae  priml  cydl,  nsque  ad  flnem  r jns  In 
cooununibus  annli  el  embolismis  pra^ilios  dies  nos 
invenifo  non  dubium  esl.  Hujitsmodi  ergo  cogii  di- 
veraltas,  sei  soHrai  primos  circulf  decennovenalis 
snnos  aequali  nobiscnm  siale  lunam  puiare  .  Vlclo* 
ri».  Nam  deluceps  inserla  mulatione  saliosy  una 
SMoper  di»  majorem  nobis  eam  usqne  dum  etiam 
nos  flnilo  eam  circulo  lolo  Inserimus  habere  nnn 
cessal;  qui  profeclo  sallus  non  alibiaptius  quam  XII 
Gsleadaniro  Aprilium  die  Tldelur  anno  rcddetidus  B 
propleroriginemYidelicelquam  prxfaii  siimttscondi- 
tttfnifsidemm,  ulluna  mensis  HarUi,  quseo  fil  die  vi- 


RAtfOKE.  «78 

cesima  nona,  debinc  verlalur  in  nonam.  Sed  siml  qul 
boc  nobis  in  luiia  Novembris  mensis  agendum  magis 
aolomenl,  qualenus  bujusmodi  impedimenlis  cum 
prsDcedentis  anni  ftne  absolniis,  novnm  de  caelero 
annum  libero  possini  comptuo  ingredi,  juxu  esemplum 
vidrlicel  iEgyptiorum,  qui  lioc  in  penuliimo  anni  su} 
moiise,  qui  esl  nosler  Julius,  fac^fre  perhib  nlur«  Sed 
sive  hic^  sive  illic,  slve  alibi  feceris,  necesse  esl  ibl* 
dcm,  ni  fsitor,  ircs  pariter  meiises  uiuletriceoorum 
computare  dierum. 

CATOT  XUII. 

Qimre  bma  aUquolieB  nuijor  fHam  cmpimUHu 

appttreat. 

Molandumsane  quod  hujusrallo  saltos  lunariSt 
longa  sni  facit  eiundantia  crementi  lunam  aliquoties 
majorem  quam  putalur  videri,  adeo  ul  etiam  die  Iri- 
cesima  yesperasoenie  illam  non  gracilem  incmlo  ap- 
parere  contingaly  et  quanto  circuli  decenoovenails 


GLOSSifi  ET  SCHOLIA. 


non  alibi  afHius  qnaro  duodecimo  Ralendarom  Apri* 
Ram  die  videtur  aniio  reddendus,  scilicet  jnxta  natu- 
tm ;  lameo  non  pnnitur  ibi  sallus,  propler  lArmi- 
aalem.  Qaem  m  4.  eima  qHarUi  iuna  Pauha  vlhmi,  id 
itif  4ecem  ei  uovem  mmi\  u  que  ad  decimam  quariam 
^ii$dem  prlmi  tmmerara  euramns.  Ideo  Dionysius  pno- 
oictnm  annQm  a  dedma  quarla  Inna,  el  non  a  decima 
qinnta  incboal,  ne  propter  ssltnm  lumc  unns  eidem 
anno  diesdeesse  Tidealur.  Sed  Umen  Ulis  composi- 
tio,  id  esl,  Ql  onns  dies  pro  duobus  oompuielori  nll 
prsJesl «  qula  nnllo  modo  ccclit,  sed  revera  cocliu 
coosui  diebus.  Non  enim  movere  boc  qoempiain  do- 
bei,qQod  IKmifaios  Beda  saltnm  fume  dnodt^cimo 
Ksl.  April.  die  apinm  esse  dicil,  quia  ipse  quoque 
suiim  subiiifrrl :  Slte  Me,  scllicet  du  decimo  Eal. 
AprlL,  sNpe  UHe^  scilloel  in  Inna  Novembri,  sirs  oHH^ 
9mM  lertlo  Kal.  Aogust.,  sicul  iEgyiilii ,  fece- 
''» etc.9  JoxU  exempluniTidelicel  iEgjpiiorum,  oui 
boc  m  pennllimo  anni  soi  mensct  qiii  esl  noster  Ju« 
l*M»  fkero  perhibenlur.  iEgyplli  enim  in  suo  penuU 
limo  mense,  Id  esl»  in  Jnlio,  dnm  a  Septembri  aii« 
Bsm  bcipiant,  ponunl  sallum,  sicui  quldara  In 

KQllimo  laduol  noslro,  id  esl,  In  NoTcmbri.  El 
I  in  deehno  nono  anno»  onando  sallum  facionl, 
aeo  ascendil  luna  Julii  Irigesima,  una  luna  videlicel 
csQsasalins  amissa,  sed  vigeslma  nona;  el  ob  Id 
laaa  Kal.  Angost  lerlia  redditur,  qu»  juxU  argn« 
menium  socunda  compuuinr^  Tenio  Ksl.  Augusl. 
spnd  i£gypilos  saHos  oonilor,  id  esl«  prima  luNa  looo 
Irieeshiim;  indo  venil  lertla  luna  in  KaL  AngnsL 

fcanno•  illi  anlem  qni  salluro  ponnnt  in  seplhno 
Decerob.,  |d  esl^  primam  lonam  loco  Irieesinue, 
cempounl  seplimam  Innam  in  Kal.  Deeemb.  Ipso 
aaao.  El  ab  Angusto  osque  ad  Decembrem  discordanl 
cmn  iEgypiUs,  qui  calcnlatorum  lenenl  pakoam,  eo 
Qiod  simol  tortio  Kal.  Augusl.  non  faciunl  salium. . 
rosl  kec  aolem  ad  nnam  coitcordiam.  Sed  uinen 
re^ns  ^gjplii,  qoam  ilU  terminant  sallom,  quia  illl 
hi  Kat  Seplemb.  et  Octob.  neomn  el  Novemb.  dis- 
cordaol  com  epaclis;  ^gjpiii  vero  in  onis  Unlum, 
Id  esl,  Kalend.  August.,  nl  supra  dictum  est. 

loAii.  NoT.  ScioLU.  — Lun»  aa  lus  lisec  rallo  esl, 
qood  plos  lemporis  per  embolismos  intercalalor  in 
hmaribua  lemporibus  quaiH  ipsa  requiril;  velocior 
enhn  esi  panlo,  quam  coni|MiUtur.  Cxlgunm  Dam(|[ue 
In  qno  cilios  ad  solem  redil  propler  mmuUm  sectio- 
nem  imn  potesl  lacilo  anhnadverli :  quae  lemporis 
saperOuiUs  loliiinr  anno  dociino  nono,  a  prima  de- 
Iradione.  Epdom  modo,  ni  supra  doculmus,  plus  In- 
tcfcalarl  in  annis  hlssextUibiis,  quam  omnino  sol  re- 
foiril;  nnde  II  ol  bmma  nosira  aeUte  anie  idos 
( provettiaty  quse  Nebai  Ckeronls  lempori- 


bns  JuxU  Kalerdas  Januarii ;  sed  bic  lemporis  ro« 
dondaiitia  sallu  noii  tollitur  propter  urdiuiom. 
CANJT  XLin. 
Bnio.  RAHts.  r.LOsSiB.  —  Quid  emm  roflmils  eet 
lanie  muiationem  meridianit  eompHlare  ab  liofu,  eum 
nec  impoiiia  lunc  in  obIo,  nec  $ii  egrema  tuper  ierram^ 
ted  nec  uila  legi$  $oiemma  meridianie  rel  paeimeri" 
itiffNlf ,  ted  ommla  9e$pertini$  indpiani^  $imut  et  con- 
eummentur  in  kori$,  m$i  forte  quia  Adnm  peecan$^  ad 
emram  jfo$l  meridiem  increpaiue  a  Uomino^  ei  de 
paradi$ie$t  gaudiie  pul$u$,  qua  ex$Hlare  C€8pimH$^ 
debuit  kora  notari^  ul  dum  dicimus  Inn»  inilmni  in 
roeridlo,  oom  deleciivam  babei  naluram,  recolamvs 

C  el  nos  eadein  hora  de  paradiso  expul>os,  ei  defcdutt 
incboas^e?  Gre^orius  :  c  Neque  enim  Adam  poslcnU 
pam  in  divinllaiis  subsuolia  videre  Dominum  poiuil» 
sed  increpalionis  verba  per  angeluin  aiidivli.  De  qoo 
scrtptum  esl :  Cum  audissel  voceni  Domini  doambu- 
laniis  in  paradiso  ad  auram  Dost  merldiem,  abscon- 
dil  se  inter  ligna  paradisi.  Qoid  esl  eniin  quod  posl 
peocalum  bominis  in  paradiso  Dominns  non  jam 
sui»  sed  deambubl,  ul  nisi  quod  lux  Iprvenlior 
absoe8serai,eipeocalricem  animam  culpaesuae  frigora 
constringebam  7  Incre^vit  ergo  Adam  dfambolans,  ul» 
caecia  mrniibus  neouitiam  suam  iioo  solum  sermoni- 
bus,  sed  eliam  rebtts  aperirel,  quatenuf  peccator 
bomo,  el  per  verba  quod  focerai  audirel,  ei  per  4e- 
ambulaiionein  amisso  aetemiUlls  suio  muUbiliulis 
sum  inconsiantiam  cemerel,  ei  per  auram  fervoro 
chariutis  expulso,  lorporero  snuro  animadverurei» 
el  per  declinailonem  soib  eognoscerei  quod  ad  lene- 
bras  propinqoarel.1  Lege  in  Moralibos  libmm  vigesi* 
flraro    nonuro,  in  quo  baec  sacra   verlNi    inveiii. 

URomigius  :  Planuveral  aulem  Djmbius  Deus  pa- 
radbnm  volupuiibus.  a  prindpio,  id  esl,  io  Iniiio 
remolis  aquis  a  snperlicie  lerrse,  ei  lii  nnum  colleciis. 
Obi  autem  nos  babeinos.  Paradisnm  a  principio» 
qoldani  codices  babenl :  Bden  ad  orloin.  Ex  qoo 
possumos  conjicere,  paradisnm  in  orieoie  siium.  In 
quacuuque  aulem  orbis  parte  sil,  scimus  euro  ter- 
renum  esse,  ei  iuioHeclo  Oceaoo  el  moniSlms  oppo- 
silis*  a  noslro  orbe  longe  remotissimnm.  Esl  enlm  in 
allissimo  lf»co  silus  perlingens  usque  lunarem  circn- 
luni,  unde  el  iiluc  aqnae  diiuvii  miaimo  penrenisso 
dicunlur.  ' 

in  auo  poiuit  honunem.  Ex  boe  ouod  posilos  in 
paradisum  bomo  dicitur,«dalur  inielligi,  non  ibi  enpa 
ittiase  conditum ,  sed  in  bac  nostra  morull  lerca^ 
quiaprmvldil  ilkim  diviua  prmscieniia  illie  pecea* 
lumm,  el  ob  boc  ab  illa  sancla  terra  In  hanc  conval- 
lem  niiserKB  propeltendum.  AHegorico  auiem  pa- 
radians  pnesoolcm  aignllleol  ficciesiam,  quss  recU 


m 


WH/E  TfiRERABIL»  OPfcRCM  PAftS  I.  -  MDASGaLICA  GBmNNA. 


t  iMUt,  UaC9  ho€  crobrhn  ^atiatnr  A  coiicilio  probau  llnkittv,  tocoil  ifiociiiiler  i«|irf« 
caoM  osiMOoU  pmp\ta9t  ^oo^  toltoc  Wf ,  ^  qoo  tonoiHla»  «t  Ium  ftt^ni  oon  jotu  ^oocJaM  o  mmrU 
lof|«imrJam  loaxlaio  toOc  lil  os  forto  prrfleetiii.  «litna  vd  ^ioiidia  pocl  looriclicNi,  mA  a  vciportiaa 
SoJ  in  nalttnilis  asicrtiono  voriutfo»  qun  ot  Nicxoo     potiui  liora  Bnotaro  oovorinioi,  quia 

QWS&A  ET  SCHOUA. 

hortoi  deltciarom  diritor«  dom  ooliii  In  ea  ipiritao- 
loi  dolicitt  aditMiiilraiitar.  tiigaam  vit«  lo  wm" 
paradiii,  Cliriiioi  esl  In  modio  Eodeiltt.  Ho  qoo  i 


qM^mdam  sapiootcm  didlur  :  Lignam  vitsD  cil  aii 

Si  apprelioadorlnl  coro.  Ipie  osl  ctiam  fona»  qoi  do 
trift  iobitaaiia  dosccmtcni,  ad  Irrifaadam  ioam 
aandOm  TCoit  Eccto^iam.  Do  oao  pcr  ZadMriam 
didtor :  Erltlbni  pafcni  d(»mol  Doirid,  loaMolioiicm 
peccatorii  ci  monMtroaim,  Domo»  l>avid,iancu  Oit  Ec- 
dciiavcai^tdca^adcojusiakttcaioalct  fooi,idoit» 
ClK4stai  io  ablatioocm  pcccatorii.  Poccaior  oii,  ^i 
■ulom  qnod  OMOte  cogitat  opcrlbus  oiicqoitar. "' 


prfM 
pollai  ipomf  milimorl. 


m 


VMMrfly    §§m  ift§ 

oniio  aolotcapi 

btic  anU  mpcram  compnutar  priom,  icd  ki  rrapeiow 


8l*uilltcr  d  poal  roipcram^  id  osl,  pom  oecaii 
a  lliacccodolar»  ooa  oompotabitar  ptopior  hoo  ptl» 
ma,  doooe  ad  oliam  vosaorom  vcflanlv  oi  fti  tldca 
tor,  id  cit,  vo»poro«  iciliccl  oroptor 
lfononi«  fiitod  fi  fo^  fravlni  Aakiaf'i 
tflMTfl  i#N0Mmi  iimom  #o  oono  ^o  aoliNi 
cn»  Aor tfsr,  olflaio elreuii  itcmmnnM%MM,fHmB' 
foom  pftou  raiier#Ur,  mnM^  cum  imil^ai  ddiimt  H 


lroalaOitqwbalicnamcarncinnonUngit,icdprooria     M,  ^orfa  ttooorMm  Aprf/lom  dir.  Es  boo  aoicas 

ftadalar :  iigalficat  pcccatriccm  animam,  qom  oiaiom  R  probntor  quia  natnralit**r  in  uUioM  cydl  doacaiio 

qood  tiogiuty  ooqOaqaam  ellf  clo  r xfilot ;  oodo  ooo     ▼eoalis  anOo  ponHur  saltus,  qnOd  peao  omocs  iaom 


cxtrioaecui  ouasl  aliona  caroo  deturpatur,  so<l  io-* 
irinsocus  tclul  propria  camo  sois  cogiiatfonibus 
inqoioalur.  Smpircmos  itaquo  ad  illam  ardontins 
vium  setcma  paco  bcatissimam.  quando  crit  lox 
lunai  slcul  Im  .aolis,  ol  Inx  solis  septomplidtcr, 
sicul  lox  soptom  dierom.  Isaias  :  El  oril  lux  bom 
sical  hix  solis,  cl  lox  solia  soptompHdur,  sicol  los 
oeptcm  dtcram.  Qoaado  orll  klad!  tooo  com  fodit 
omlom  ootala»  cl  lom  nora.  Oomia  qo»  oomipo- 
lcns  Dooi  por  ipotio  soxdicrom  oporatoa  cil,  ipraplcr 
bomlocm  MCta  ioni,  lo  cdoi  lapau  ooMiio  olomcaU 
dcirlamnlam  flaiitaacraiil.  Kam  lcrro  aatoo  ipinai  cl 
Hribolos  000  prollBrebot  Aor  iaU  ooa  uolm  crassi-» 
lodiois  orat,  scd  paroa  orat.  Sic  sol,  ci  looa,  d  sldo- 
ra,  doirlmcntam  aol  lomlnii  iuittaoorant.  lo  dio 
oolom  Jodidl  dcKnrmioato  illo  cxamioc»  com  fooriai 
i  rcprobl  ona  com  diabolo  io  Inrcroo  condosl. 


ipftius  aoni  vidcntor  bidoo  antcqnam  diceiilor  prioKr, 
quod  in  dib  oools  oollo  modo  Al.  Elhoc  ioliiam 


ostheri  In  approphmoathMC  mIios,  Ni 
▼rro  skoil  Tidotor,  lU  oon^Milatar.  Poiirar^lniim 
oNciortiaiis  pnhM^  (^Ukmf  Mmm  ffkmMOf  if  .odiorlM 
serlNNwr,  if»a  Mmm  q JOr'Ni  fH'i  muekaHi  tiuum 
mm  /Irmo  <|.  hiHtMspntlisU^  mi  dasraNoasadlsoafMn 
drcaitti  NNSfaNm  tmtmwr^  NNifNNm  fmlkn  pomil. 
Mctea  dvitas  csi  motropotb  Ditliynfae,  hi  qoa  Coa* 
atantinus  imperatonsicotdt^dioua  tibor  Ecclorbalicm 
bistoris  oarrat  •  eoagrcfafil  synodom  cccxtni  rpi- 
iccik>nMn ,  obi  Arius  aaatbcmalisatai  Oil«  Lido 
dkilurMcamaiynodu!),  qojehifQcma  lada  cit.  Syoo» 
doiaotcui  exCraeco  iotorprctari  potcatf  comiuios  vd 
coBtns;  ooHus  roroconvrotos  est  rd  om»grogatici,  a  co* 
oando,kl  est,  coofcnicndo  in  ooum.lliido  olGOoroNlaw 
0»t  nuncopatum,  iicot  coof cato^,  0(1:  tos  vd  conciiiiMi^ 
MMlollct  io  Domhios  Jesos  parHitr  com  corpore  sao«  C  *  iodctau  maltoram  hi  oaam.  Scita  iont,  qo»  phfbeo 


2t 
I 


luod sunt  omnos  clectihi  cmlum»  el  lunc  aMtoabil 

ibi  lona  spl<mdorem  solis,  olsol  sopteniplidter  loco- 
bil  qiiam  modo»  sicul  lox  septem  dierum,  boc  osl 
nMdtiplidter,  d  rodpid  lumeo  d  splendorem  solis, 
qucni  amiiii  pcccanU  primo  botnino.  Dkit  ctlam 
bcatus  Isidorus  in  libro  Croaturarum,  quod  neqoc  lol 
iiciioc  luna  ad  occssum  vcaturaB  sint  postoa.  scd  iii 
looo  quo  creata  sunt,  sitio  floo  manebunt,  juxu  il- 
lud  Abacuc :  Sol  et  luna  stcterunt  in  liabitaciilo  sno, 
pro  00  qnod  0^1,  Subunt.  Et  ouaro  boc  ?  Ne  clari* 
uu  solis  sive  lunx  iUi  qoi  apud  hileros  erunt,  per- 
fmantur.  Dolioc  eUam  stslu  oidt  iMias :  Non  ofddet 
libi  ultra  sol  luust  dhtoa  tua  non  minoetur.  Item 
ImIss  :  £t  erubeicd  luna,  d  confundctur  lol,  cum 
rognavt^rit  Domhiui  inShin  d  hi  JeruMlom.  Erubescd 
hinat  y  0^1,  tabcaod  in  die  Judldl,  d  conronddur 
sd.  Nunquid  iu  coolandodur  nl  cadanl  de  cudo  T 
Moo.  Ipse  Doasmoo  ail :  Sol  obicarabltor,  d  lona 
000  daliit  loonm  ioom,  d  vlrtoles  co^  aMVcbootar.  m. 

Didt  coimboatas  Aimoiitiaos,  qohi  ncque  sol,  ocque  ^  eiiim  Deo,  desMidll  Spirii 
iana,  ae(|uo  itflhe  lamcn  ionm  amiucat :  iod  ad  iac«lkatii  aqoii  iaoctincat 
oomparatMioom  voraB  lodi  qo»  od  CbrisiNS,  omnhi 
oMora  d  laadoaHa  vMeolur  obscorari.  Quem  eoim 
sptendoroai  prmrtsl  lumcn  cerd«  kI  posiiom  foerii  hi 
inedhi  radiii  8olis«  aul  qntdluminis  augd  cernmtibns 
iltod)  Ntttlum  ioel :  Soi  convertetur  hi  lencbrss»  d 
looo  hi  sangaiMm.  Hoc  hi  jpassiono  Domini  pariun 
Aidaai,  portho  ooM  dlom  Domini  magnuin,  td  estt 
Jodidi  lutaram  oroditar.  Tonc  enhn  sol  obtf  ncbra- 

lus  ed,  scd  hina  hi  songahiom  %e  sa  palam  bomiiJ-     bitur,  nuod  singulis  (si  Ueri  possd)  bporidt.  SiMo 
bos  apparcre  non  pdoit :  qum  tonc,  ot  puta    iu     igiiur  deiracUo  larlt  ot  lumefulsio  majorem  osimi- 

dai«Utem,  quam  eoiuputdurt  lacuuuias  did  de- 


Uoiom  condltounl;  d  vocau  sdio,  qood  ea  ptcbs 
sctoi,  vel  qood  sdscilntor  et  rogat  ot  Nd.  i^M  tnim  t 
Pii  nquld  CTifdindiim  tA  fdo  iiUm  fOfmi  o  $  fM  M 
NoiiM  AprUfS  NJM^u  ffJdiiNfi  liMNJN,  NMio  widerit  4€ 
Uii$  treceHii  <  drcem  et  ocl0  peHtifU  ^me^  fd  in  Nketmm 
MNci/io  reeidektmtf  Videranl  ergo  iUI  acccadi  huiOM 
hi  quarto  nonas  April«*s,  nec  tamea  primam  diamao 
raveraitt  «^m,  ne  contrartctM  coramonb  d  embo* 
lismi  regohc  iiide  nutrirdar.  Tune  erge  «#  emutm 
msmarim  pape  Zoihao,  nmno  od  tMcem  Of  «a  m^ 
«SNiONif,  NON  ccmecrat ',  fNi  ANpiisiiidi  fueremi  rocas* 
srmNf.  Tunc  idem  octavo  fiatead.  ApriL  dfo,  qoaodo 
ipsi  Mncium  Pascba  edcbraodam  osm  paiabOal> 
Bapiismoi  Cr  i  ee,  LaUne  Uactio  interpreUlor.  Qom 
hleo  UncUo  didimr,  qohi  ibl  homo  apiriM  grallm  hi 
mciiui  immutatur,  d  kmgo  aliad  quam  erat  oflldlor. 
Nain  skmt  aqna  porgatur  cxtcrhu  corpus,  lu  iatoii* 
ler  cjus  mystcriam  per  Spiritom  ssndom  poriieal 
d  anhnam,  cieixn  MactdicaUo  Ho  od  :  lavocato 
iritos  sandas  do  cmlii,  d 
aqois  saocuacat  om  do  acaaeUpaot  d  00*^ 
dpioiii  vhn  pttrgathmli»  ul  fai  ds  d  caro  d  oahaa 
deliciisiminundau  mttndetar. 

Ut  da  iii:er  shtd  pMtdehaS.  Gaodebdooha  t aoomrl 
ob  OnoiiUtilmsqm  socnndnm  Nicatni  coodhideiai* 
thmem  fadcbaat,  quamvis  sois  Ocddeaialibas  Isvoro 
vhleretar. 

Joan.  Nov.  Scaoua.— iVoMNdina  mme.  Fodlo  hoo 
liqod  ex  sopcriori  copiM,  oal 


fascha'  dechaa  qo&iu  exlsicns,  mtcrduui  lntm 
morulittm  vi>ibas  objcdu  Idluris  occulti.  Aiiier* 
Sol  conv4  rtdur  in  tenelNras.  et  hina  in  Mnguinem, 
anti  .)uam  veiiiat  dles  Dominl  magnus  et  horribills 
lioc  cbt,  spleodor  qoommdafii  lidfliuin  uUima  tribu- 
latione  di  ficicHs  obscurabitur,  ot  luxilcsia  niarlyriMn 
aaBgdnccru^ntabitur.  Siu  mtlem  pou  eccHbiUtm  sciie 


tni«-tiune. 

Biic',9mm$  tnanactme  ine-gi^*  Uuias  BaohoaUI  me^, 
at  alii  scribunt,  Pacbubii  llboUoai  nuper  asdim 
sum  a  suidioko  qitodani,  qut  dom  roihi  eo|>ism  hmo* 
rct,  proptcr  anUquitdcm  ctpicutcm  mdicaYidignMa 
ease  cditionc. 


m 


M  TEllPORail  RATIOME 


m 


^m$m  primw  moBdo  norUi  «t  Yctiiminis  A  chalit  ltin»s  tani  flrmt  stabftluta  pnelixit,  iit  «lecen- 

novenalis  eanun  clrcnltus  nosquam  ?acHlare»  nun- 
quam  rallcre  possit.  In  quo  viddicei  cireotlo,  lonam 
pascltalein  anifi  de  qoo  agitnr  l|  Nonas  Aprills  fieri 
prtroam  nnlii  caleulantium  in  dubio  est«  Idcoqne 
Ijanc  aliler  delinire  nuili  fidelium  Tas  cst.  QuM  enimt 
nnmqnid  i-redendum  esl  qula  illam  quam  nos  IV  No* 
nas  Aprills  novam  Tidimus  lunam,  nemoylderiide  U- 
lis  CCCXVIII  poniiAciijusqui  in  Nlcaeno  concllio  m- 
sUebant,  m»mo  de  roinorom  cnplu  gradoom«  qui  illo- 
rnm  con>ilii&  aderant  et  slalulis»  el  non  potius  intel- 
llgendum»  quia  curo  lunam  aiini  ilUus  pnscbaleoi  a 
pridieNonas  Aprili»  Incipere  signabanl,  aliod  ma]ui 
pericoluro  per  boc  decllnaverint,  ne  vldellcet  sialiter 
deeemefent,  indiskolubUis  ille  communiumannonuii 


Ci  eo  aempor  borit  noeeise  est  iliam  iliimquo  sumit 
Mlimt  slnfiilis  qwmioi  vieenis  et  quaiernis  es- 
pBmni  borls,  skM  •  eontririo  iol  qui  mine  primo 
ertniestt  toiie  Genesis  Scriplori  i  mnne  usqoe  id 
ittnediem  complevil  nnum.  QuiJ  enim  ratioiiis  est 
loue  mntalionem  meridlinis  eompuiari  ib  borls, 
mm  nee  Imposlu  tQne  in  coslo,  nnc  sil  regressi  snper 
lemim,  sed  nec  ulU  legis  iolennia  meridiapis  vel 
poneridiinis,  sed  omnla  veapertints  incipiint  simol 
it  eonsommentqr  In  borisT  Nlsi  fbrlo  quii  Adam 
pfccins  id  iurim  posl  meridiem  IncrepitQS  a  Do- 
nitto,  et  de  poradtsi  gaudlis  est  polsas,  id  remuno* 
filionem  coeleitis  vilae  qoam  sseculi  bujoi  aBmmna 
motavimns,  mutatio  hiniris,  qoae  crementis  deere- 


peronnibus  bliores  noitros  imilatnr,  in  B  et  embolismocumstatii6iolveritnr,queniinviolibili« 


ea  sprtiiiiter  qua  exulare  ccepiinus  debult  bora  no« 
tpri,ol  ex  Ipii  lunarii  bora  mutntionis  quotidie 
vevsienli  lltios  ndmoneremur,  quli  sUiltus  ut  luni 
milatQr»  Mmi  sipiens  cum  sole  permanebit,  suspi- 
raffmosquet  id  ilbim  irdentiui  vilam  pico  lelemi 
beallsf faiiiiii,  qwMdo  orii  Inx  lonse  iicut  lux  solra, 
€1  lox  solii  sepiompliclior  slcut  lox  VII  dlerom. 
Veram  qoia,  slcol  icriptiim  esl,  o  lniMt  fffnam  iW 
fmi»  ei  qo0  asodo  pnmi  binm  lox  i  vospiri  roon* 
dim  irmdlivit,  Ui  omnii  dlos  kttm  In  lcfa  n  vespeni 
kitlirit  in  iroipornm  perScidebero  prjecipilttr,  con- 
imaatini  atai  lunirii  n  TO$portioi  bom  quip 
aliindo  noTt  coropotibitor,  enaMlemqno  letiiem 
qoan  vespere  incboi|t«  seqnentem  asqno  sorvabtt 
ad  foifemm.  Et  siqoidem  eam  ptolo  onio  vesperim  C  dor  Inierior  cum  luno  primi  niensls  cresoit  et  dio» 


terobscrvanduintlivinaelegis  anetoniat<7  Rebrmlstri^ 
denilbui  agiro  vemnt  ?  Sed  et  speriil  iter  di  vina^  anctori- 
tatis  iiidiciis  oliservantiint  lunar,ero  quam  tcnemus 
defendjmus.  Legimus  namquo,  scribeniff  ticilo  C  jrrillo 
A*exandriA?  episcopo,  quiaPacboinlns  monacbos  m* 
signii  factis  apoitolic»  gratim,  fuudatorqiio  iCgypli 
cflenobloniiuiedlderli  ad  monasterliqtapregebiilttio^ 
ms«  qoas  aiigelo  diclinte  perceperal,  ot  non  errorem 
inco'  rerenl  in  solomnltilis  pisdialis  ratlone»  sclrenl- 
qoo  lonam  priml  roensis  in  anno  communi  et  embo« 
lismo.  Legioins,  eodem  roTerente  Cyrillo»  qoio  si 
non  scrlpslssct  ijnodus  Nicaiii  oyrlum  lunarem 
prinii  me nsis  9  iuificeret  cydus  lipldls  selenilii  in 
Perslde  id  exeroplum  mtionis  pascbalii|  cujus  i 


icceodl  i  iolo  eoniigerif ,  mnx  solo  oceWenlo  pri- 
iMn  eompoUri  et  esso  neeesso  eit,  quli  vide^lcet 
Hun  t^porls  bomm,  qui  primum  terrls  fulgem 
capil,  idiic.  Sin  iotom  pou  occobilom  iolls  accen- 
dstor»  non  inmen  prbmim  prloiquim  vispemm  vl* 
Mif  sed  trieeslmim  potioi  oportol  aeslimim. 
liiim  iiXllllboni  posl  occojMmi  solli  iceenio 
mpplofork,  IHim  inmenqoim  oecidooto  iolo  biboo- 
nt,  00  prioMe  condltionii  otdo  turbelort  «sqne  id 
sfimn  ^m  oeeasom  retlnero  deb^t  fsiiiem.  Neo 
isiram  InmMi  enm  lot  bomi  novi  lrinie|erit  meni- 
fotam  In  emlo  mooslrari,  com  iHqoollei  etiim  sexli 
vel  septimi  post  iccenslonom  ippireil  bom.  S»pe 
MMiqiO  oveolt,  mixlme  poslta  eo  In  Ariete,  uni 
sidcmqne  dlo  nii  mmio  mmul  el  vospera  eoml» 
■iti  videllcel  iscensionb  ciren  merldiem  fnclo. 
(^  si  qoi  gmrins  boic  insistens  qumstionl,  dixeril 
mnovmn  hinam  eo  anoo  qno  saltos  inserondos  estt 
bee  eit,  ultimo  circuli  deeennevenalis  bldoo  priui- 
qaam  prima  caneretur  mulUs  cum  lestibns  vidisse, 
ideit,qiirto  Monarum  Aprilium  die,onm  ejusdem 
siil  XIV  lono  pnscbilb  In  drcnlo  momomio  XV  Cn- 
iradarem  Niiirom  sll  idnouti,  Ideoqno  non  nlsi 
pridb  NoMs  AprHes  osso  primi  valeit,  mtlonom- 
qoe  i  nobb  btifoi  ciOim  exegeritt  blc  noslm  pnsll- 
blM,  ne  soi  rragHitite  deilclat,  id  pitem» ,  imo  dl- 
^isiocloritatb  auxillum  coocnrmi.  Patema^  ole* 
iim  aoetoritatb  subsldio  foldmur,  dum  NicamdR 
•jnodi  idla  sedimnr»  qnm  qoirUs  dedmu  fbti  pas- 


cresdt.  Legimus*  itfm,  scribente  sancto  Pascbasino 
iilybfd  aniisilio  nd  bcitbslmuro  papim  Leonomt 
qoii  lempom  Zoslml  popm  cnm  ossel  ollmius  drcnlt 
deeennoveoilb  ionos,  et  dedinnmnl  qoidim 
dedmo  Cileodiram  Haiamm  die  Pisebf  lenere» 
eolebmnlei  oeuvo  die  .Calendimm  Apriliom^ 
id  esl,  pm  omboliimo  communem  teneiM«n  nn- 
ttuni»  quse  ciiel  piscbiflb  obseivintim  verius  mnl- 
tiplid  miricntosapemmviriotbdiroerii. « Quasdim, 
biqoit,  vilbsimi  poseemiolfeltbinii  ippellitor,  In 
mootibos  ardubic  syi?b  ^eaMssimbconstitou»  illic 
perporm  ilqoe  viji  oporo  conslrucia  ecclesin  esl, 
in  Cttjus  biptiiierio  nocU  saarooiOcU  piicbiU,  bip- 
tiaandi  bom,  cum  nullus  canalis,  nulb  sil  Sstnb* 
^  noc  oqni  omnino  vidoi,  Ibns  ex  sose  repletnr,  pan- 
dsqoe  qui  Aierint  consecmtls  •  cnm  dodneiorinm 
nnllum  babeat,  ut  venerat  oqoa,  ex  Sfso  diseedit. 
Tuoc  ergo  sub  sanct;n  roemoriae  papi  Zoslmo  osqno 
id  locem  oqui  non  venienle,  non  consecmti  qnl 
biptisandi  fuerani  recessemni.  Ilb  vem  nocle  qom 
lucescebat  lo  diem  Dominicam*  declmo  die  Caleuda* 
mm  Mabram,  fons  sacer  hom  coropetentl  repletui 
est;  evideoti  ergo  mimcolo  diruit  ocddonuliom 
pnrtinmfubieerrorem.  t  Liquet  Itequoquli  vetui 
liiBe  de  bac  SPUle  lonari  quscstio  ost,  etiam  oltm 
beati  papa:  Leonis  ioduaria  diligenter  exqubiia , 
ipsi  esi  qua  longam  inter  Orienib  et  Ocoidentb  Ec- 
deslii  gmvemque  controverdim  fedu  Ha!c  et  Bi- 
lirium  pepam  poot  tol  Nicnmi  conclUi  tompmri  no* 


485 


8BDA&  ?RNBIlAeiLIS  OPERUM  PARS  I.-DlDASGALtCA  GENUINA. 


4M 


ynmcycliiin  petera,  et  Viclorimn  pasclialem  novam  A  drinx^CcclesMeamistitidelegatamutoffldoseoperafi 


condere  persuasit.  lu  hujus  certamine  pnefaius  papa 
Leo  adnitente  Prospero  virodoctissimo  ac  disertissimo 
vincere  sedulQs,  iuNtans  tandem  unsnimiiate  eorom 
qui  Nicasnae  synodi  decrelis  invincibilitfr  adbaere- 
bant  lau  lablliter  viiici  gaiidebal.  Unde  mihi  meisqoe 
In  eadem  qua^Uone  nil  melios  agendum,  nll  dicen- 
dum  reperio  *  quam  quod  illum  fecisse  comperio , 
qui  nobis  in  tantum  scieniia ,  merifo,  auctoriute 
praecellil»  ceriam  .videticet  Palrum  reverendissimo- 
mm  sententiam  in  eis  qax  nnbis  dubia  sunt  et  in- 
ceru  securi.  Neqae  enim  puUndam  est  nos  vel  acu- 
lius  aniiqnis  diversiutem  lunaris  discursus  depre- 
hendere,  vel  salubrius  posse  digiioscere ,  quc  in 
eadem  diversiute  polissimum  sil  via  seqoenda. 

CAPUT  XU?. 
De  dratU  defnmmfiMli. 

Deceniiovenalis  circoll  ordinem  primos  Eu^ebius, 
Caesare«  Pakestin^p  episcopus»  ob  qoarus  decimas 
hinasfesli  pascbalis,  ipsumque  diem  Pasch»  inve- 
luendum,  composiiit,  eo  qood  luna  cujuslibel  acuiis 
posl  lanturo  temporis  ad  eumdem  redeai  aniii  solaris 
dlem,  non  qood  iEgyptus,  vel  caelera  per  Orientem 
Chrisri  Ecclesia,  verum  eaienus  lunae  cursum ,  vel 
dicni,  nescierii  rlie  invenii^e  paschalcm,  sed  quia  ea, 
qiuB  ipsb  tenporibus anniiatlm  cnm  labore  investi- 
gata  et  per  ori>em  mandala  sapplus  in  quseslionem 
venire  solebant  focilius»  praefixa  semd  regnla  cir- 
calari*  se m|>er  observari  el  sine  scrupolo  ambigendi 


curamque  investig;ilioiii  compuli  paschalis  impeo* 
deret,  qualenus  pontiilci  aposlolicae  sedisadnmi- 
cians,  per  eum  diem  Paschre  soleronem  CaeterosEccle- 
siaruni  principes  agnoscere  faceret.  Uiide  beatissi- 
mus  papa  Leo  Ifartianum  principem  postulans  ul 
Alfxanlrino  anlisliti  delegaret,  quatenus  paKhaU 
sancli  Thcophili,  in  quo  Vlll  Calendarum  Maianns 
die  Pascha  videlur  afDxumi  diligenil  perscroUretiir 
examiiie ,  arhiuaius  ab  eo  oon  recte  memorstam 
diem  foisse  conscriplum,  Inter  alia  baee  diclt :  i  Stii- 
duerunl  quidem  sancii  Patres  occasionem  hnjns  ao- 
ferre,  omnem  hanc  curam  Alexandrino  antistiU  de- 
leganles,  quoniam  apud  iEgyptios  bojos  soppala- 
lionis  anliqoilus  Iradiia  vhlebatar  esse  peritia,  pcr 
B  quem  quoUnnis  dies  praedictae  solemnliatis  sedl  apo- 
stolicie  indicaretur,  cujus  scripti  ad  longinqoiorcs 
Ecclesias  indiclum  generare  percurrerel.  Verum  «I 
hujasmodl  labor  aliquando  quiescerei,  composoH 
memoraius  vir<:ir<<olum  nunclonge  laleque  noliisl* 
simum,  qao  decimas  quartas  lunas  prlroi  inen>is  ei 
ordine  compreheodendo,  dlem  Pascbm»  qul  mox  so» 
qaenli  dominlca  fataros  erat«  Ccciilime  cailibel  hif»- 
niendum  relinquereu  Ciiios  drculi  Proteiius  Alei* 
andrinae  urbis  antisies,  ad  inqolsitionem  sancCi  paps 
Leonis,  luculentlsstmam  reddens  rationem,  Ulis  re« 
scrlpti  ab  eomeniil  tcDore  pnedicari :  Laeiificifenmi 
me  litler:e  dilectionis  tuae^qaas  frater  el  coepiscdpas 
Dosler  NecUrius  pio  apporUvit  ofllelo.  Oporldiil 
enim  ut  ab  Alexandrinae  Ecclesia)  praesnle  lafia 
polerani  odisci.  Deoique  fertur  antiqaitus  Alexan-  C  scripU  ad  sedem  apostolicam  mitterefitar ,  qaae  oi- 

GLOSSiE  ET  SCnOLIA. 


CSPUT  XLIV. 

Bnio.  Raubs.  Glo  sjb.  —  Cyclum  decennove- 
nalem,  propier  ^iiarlas  deciinas  lunas  pascliales  Ni- 
caena  synodus  instituit,  eo  quod  ad  eumdem  annl 
solaris  diem,  unaquaeque  luna  per  decem  et  novem 
snnos,  dacentls  iriffiiiia  quinque  circumacU  vicihus» 
iiierrabili  cor^u  redeal,  qul  dividiiur  in  Ogdoadas  et 
Uendecadas,  hoc  est,  In  octo  et  undecim  annos.  Odo 
eniin  anni  lunares  totidem  annos  solares  duobiis 
Unltun  diebus  transcendunt,  quorum  aller  sd  ex- 
plementum  accorrit  hendecadis,  alter  ratione  saLus 
obsumiiar.  Alioquin  hen.tecas  solaris  nno  die  trans- 
cenderet  luiiam«  llcet  quidam  violenier  hos  dies  ex 
bissextis  octo  annorom  supplere  niiantur,  eiim  bis- 
sexlos  soleat  in  meiise  Februario  soU  superfu  us,  et 


Decenuotinulii  eiraiU  wdUiem  EuiekiMiCmmtet 
PaleMiUmepiicoim»  ob  qiiiarla$  deeima»  luna$  fetA 
pauhuUh^  ipiumque  diem  Paeckee  intemiaudum  CMi- 
poiuii.  Qood  aoiem  superiiw  domlOMs  Beda  dicit« 
cyclum  decennovenalem  propter  quartas  decmMS 
lunas  paKhaks  a  Nicaena  synodo  iiis  itatnm  fuisse» 
v<  ruiD  dicit,  ei  sic  iutelligenJum  esL  ilalti  auteoi 
prios  in  boc  roultl^  roodls  laboravenn.l,  siciil  praNh- 
ctus  Eusebios»  Hlppolytus  episcopus,  Tbeophilus 
Alexandrinos,  Prosper  qoooae  nalione  Aoaium», 
atqoe  Victorios,  iiecnoii  et  Cyrillus  Alexandrinae  or^ 
bis  eplscopus,  qui»  roultipllcatis  ejosdem  festiviiatis 
ralioDibuSt  roaltiplices  circulos  edidenint.  Postea 
vero  quidquid  de  hac  re  ipsa  synodus  firaios  repe- 
rii,  confimiare  sluduit»  sicut  liber  decimus  ecclesia- 


lunac  luturo  tempori  nihil  prejodicare,  et  ipsi  i.ol-      stieashistoriae  \n  huiicinodum  relerl:  tlgitar  com  ds 
lam  hendecadi  blssextam  addanl.  Ut  ergo  apertius  O  bis  proutdlvipamm  legum  reverentia  poposoeril  do* 

crevissent,  sed  ei  de  observaiione  paschae  aoliqwMi 


ergo  aperuus 
<licam,  duo  tonm  dies^  qul  supersont  iii  ogiloade» 
duos  qui  desoiil  In  bendecade  supplebunl 

Cireulum  decennoffenalem.  Cyclus  lumiris  et  cyclos 
decennoveualis  pene  ideni  sunt,  nam  derein  et  ocio 
annis  amho  implentiir.  Sed  in  hoe  distani,  quia  per 
cyclam  lunareiii»  qualis  sit  luiia  ih  Kaleu.  Jan.  re- 
psritur,  iibi  et  initium  est  aiini,  et  ubi  ipse  circuius 
inclioatiir;  per  cycluin  vero  decennovenaleiii,  ouo- 
niodo  pascha  debeal  pronuntiari,  deprehenditur.  cjus 
initium  14  luna  paschali  fit. 

Dicltnr  autem  ileceDnoveoalis,  qoia  decem  el  no- 
vem  expleiur  aiinis,  eslque  compositam  nomen,  ex 
docein,  ei  novem,  el  anno.  Eo  quod^  hl  est,  propier 
cam  institationem  decennovenalem,  ad  emndem^  sci- 
llcel  lermioam  paschalem»  in  quo  seinper  sit  luna 
paschalis  14«  qui  termioossemper  a  duodecimo  Ka- 
len.  ApriL  osqae  in  decimiiffl  qaartom  Kalend. 
Sialas. 


ranonem,  per  quem  nulla  de  reliqtto  varieUs  orlre« 
liir,  Ecdesils  tradidisseoi,  oronibus  rite  disposilli, 
EccleBianun  pax  el  fides,  in  Orientis  atqiie  Oeeiden« 
iis  panibtts  uua  atque  eadero  servabatar.iCydasao* 
lem  vocatur,  eo  ouod  in  orbem  digestus  sit,  et  quad 
in  clrculo  dispositus,  ordlnero  coropiectilar  aono- 
rum  sine  ulla  varieiate  et  sine  ulU  arte. 

JoAH.  Nov,  ScHOLU.  —  Decenna9enaU$  eireuti  £«• 
»ebiu$.  Decennoveiialis  drculus  ad  lunae  coiiipuutio* 
nem  factus  esl»  consuns  novem  nomerorum  ordini- 
buSy  q  orura  primus  continet  annos  DoroiDi,  secaa- 
dns  indictionest  tertias  epacias,  qaartus  cooctnTeu- 
tes,  quintos  cyclos  lunaresy  sexlos  dedmas  quartas 
laoas,  sepiimas  dies  Dominioos  Psschae,  ocuvus  la- 
nas  aeutem  ejasdem  did,  nonw  ogdoatfaa  et  hende*» 
cadas/qoorom  deine^  Beda  rationem  reddei. 


4W  DB  TCMPORUIf 

ten^ertiit  iiMfi9Cefio.beatisiiini  Peiri  apostoli  hoc  & 
$k  iailio  per  bealQm  Mareuoi  ejos  discipulum  di- 
didsse  JBgTptis,  qiiod  constal  eredldisse  Roma- 
nos.  » 

CifPOT  XLV. 
Af  emkoliimk  et  comnmnihis  eiiiiis. 
Dividitur  aoiem  circulns.  iilero  in  eml>olismo9,  an- 
nosque  communes,  qoos  Hebraeorum  quoque  pris  o- 
rum  auclonUle  constal  observatos  :  communes  qiii- 
dem  annos,  id  esi,  CCCLIV  dierum  XII,  emboKsmus 
atoem,  id  ea,  CCCLXIXIV  dierum,  conlinens  VII. 
Prinans  namqoe  el  seeundus  commiines,  lerllus  esi 
emlMiltsnQs,  quartus  el  quinlus  communes,  seiius 
emlNiliamus,  sepiimiis  conimuniSt  octavns  embolls* 
t,  nonas  ei  dedmus  comm|ines,  aDdecimus  embo* 

CLOSSifi  CT 


CAHJT    ILT. 

Bm.  Ramis.  GLOssiB.  —  DiwHtmr  mUem  ehreu- 
bu  UUm  hi  emkoHtmot  tmiiOM^He  communei,  ^uom  Uo' 
kree^fum  §uo0e  pn$e^m  auctoritate  een$tat  obur^ 
ootoa.  Rmblema,  varielas  pavimenli,  vel  abunilanlia. 
Iiide  embolisrous  annus  dicilur  superabundans.  Em- 
bolismi  aoteu  aoni  et  commune4  sic  invefiiunliir.  Si 
enim  adedina  quarla  lunapascbaepraecedenlis,  OBquo 
ad  dedmam  qunrtam  sequeiiiis  ccclxxxiv  dies  fue- 
rinl,  embolismiis  annus  est;  si  vero  cccliv,  com- 
mouis.  Dentque  iu  anm  commHnibu$  ad  raiionem  lo- 
imrie  anm  xi  tftes  luna  dee$se  cemuntur;  in  embqU' 
smie.tero  decem  et  novem  diebu»  eutndem  annum  $oUh 
rem  videtur  tran$cendere^  Aniius  aulero  lunaris  mlnor 
esl  solare  diebus  undecim,  Qui  coltiguntur  per  trei 
abnoa  ei  llonl  iriginla  Ires  dies,  unde  teriio  anno 
embolismus  fit»  boc  est,  augelur  lunc  annus  lunsB 
IrigiDU  diebiis,  quomodo  unaecim  ter  ducii  iriginla 
tTfS  faciunl.  Tres  aulem  qt|i  supersuiit,  adjeclis  tri- 
huu  iriom  annorom  sequeiilium  qul  sapersunt,  eiiam 
iHginia  sex  fiunt.  Quos  sex  duobus  annis  adjice  qui 
liaieni  vijinti  duos  dles,  ex  undecim  bls  solaris 
•mil»  ei  nunl  dics  viginti  el  oclo.  Propterea  septi- 
mnm  anoum  non  sequiiur  communis,  quomodo  ad- 
jlcimilur  sutim  viginliet  octo  dies,  unde  unus  men- 
ais  fil»  licel  duo  desint  dies,  qui  lamen  ex  hendecade 
folare  eompleolor.  Scteodiim  praelerea  eos  errare 
^l  poianl  quodaniius  solarii  slmul  el  communis 
Yel  embolismus  incipiaul.  Nain  in  iniiio  anni  decen- 
mi^teoalia  eircoli  in  accensione  lunae  mensis  Aprilis 
§nh  oal  embolismi.  Yerbi  gratia,  praesenti  annu,  qui 
eoa  aeelinNis  drcHli  deoennovenalis,  tinis  eril  embo- 
lismi  u  aeeeosione  lunae  April.,  quoniam  anno  pf»- 
lerilo,  id  esl,  sexto  deceimovenalu  ab  accensione 
Ittnse  Aprilia  Initium  sumpsit.  Comniemorandum  quo- 

fue  qnod  luna  embolismi  nullius  roensis  est.  Porro 
\mimmt  fin  di$pare$  kabent  men$e$f  non  uno  quoUbet 
In  /oos  emboii$mi$  computando  interponere  volueruntt 
ud  patiuM  ubiUbet  medii$  anm  temporibu$  vacuum 
€09i§ruuu$mte  utter  Katend.  locum  invemre  potm$$ent, 
Prmam  \§iiur  emboUemarum  tunam  quarto  Non. 
Deeemb.^  teriiam  prittie  I^on.-  Hart,^  ^artam  pridie 
Nam  Deeamk.^  quintam  qearto  Non.  riovemb,^  $extam 
fuarto  Non.  Au§u$t,f  $eptimam  tertio  Non.  Hart.  no- 
aei  dfjrfrttfil» 

Ar§uu$entum  de  $eptem  btnaHonibu$  en^oli$morum. 

In  primoigilur  anno  emliolismi,  boc  est  in  ogdoade 
imtio,  snni  epaci»  viginii  dus,  el  ideo  esl  luna  in 
Kalend.  Septembr.  el  Octobr.  vigesima  seplima,  in 
Knlend.Movemb.etDeceinb.vigesima  nona.lpsaaotem 
kma  qnse  vigesima  nona  est  in  Kalend.  Deceinb.  el  ex- 
asingoiuir  illie»  sua  luna  esl.  Illa  vero  luna  quae  in 
qiiarto  Non.  Deccmb.  incip|l,ei  terminaiur  trigesima, 
cecando  Kalend.  4annar.  embollsmi  esl;  qoae  aotem 
ia  Kalend.  Jan.  est  prima,  luna  ipsiua  esty  quam  ei 


RATfONE.  4S5 

iisrous,  doodecimos  el  tertlus  decimus  communcfi» 
quarlua  decimus  embolismus,  qninius  decimos  el 
sexlus  deeiniBs  commttnes,  sepUrous  decimus  embo- 
lisinus»  ocuvus  decimus  communis,  nonua  docimos 
enibolismm.  Qnl  ulriqpe,  sicut  et  supra  dieium.esl, 
ab  exordip  primi  mensis,  qoem  Hebraei  Nisan  vocani, 
bfic  esl,  ab  accensione  lunas  pascbalis,  initinm  »u- 
muiil,  ciijtts  exordium  menhis  bac  regula  debel  ob* 
servari,  ui  nunquam  lu  a  pascliae  XIV  vemiim  prse- 
cedat  aequinoctium,  sed  vel  in  ipso  aoqoinoctio,  boe 
esl  XII  Calendarom  Aprilium  die,  vel  eo  Iransgresso, 
legiiima  proeedal.  Unde  fii  ni  ab  octavo  Idoum  Mar- 
tnirum  usque  in  Nonarum  Aprilium  diem  lunaris  anni 
aini  quserenda  primordia.  Ipsa  antom  lona  decima 
i|uarta,  eum  primuro  XII  Calcndas  ApriliSt  cnra  no- 
SCHOLIA. 

B  ipsaro  Irigesimaro  lerminare  debes.  Ecce  invenisli 
lunam  embolismi  iii  primo  anno  embolismi,  secundo 
Kaleod.  Janv.  trigesimam. 

De $eeundo annaemb§li$mU koe M,  ka  o§doade  scarfo* 
In  aecundo  anno  embolisml,  id  esl,  in  ogdoade 
sexto,  sunl  eoacta^  vi^inli  quinqiie,  lona  vero  in  Ka- 
lend.  Septemb.  trigesima,  el  exstingoiiur  illic,  quia 
*  luoa  ipsius  est.  Illa  auleni  luna  quae  iniiiaiur  pnma 
in  qnarto  Non.  Seplemb.  et  finilur  trigesimo  In  Ka- 
lend.  Oclob.,  embolismi  est ;  et  illa  quae  iocipil  pri- 
malnsexto  N  tn.  Octob.  el  in  tertio  Kalend.  Novemb. 
Auilor,  vigesima  nona  luna  Octob.  e&l.  In  Kalend. 
Novorob.  el  Decembr.  fit  luna  secunda,  in  Kalend. 
4an.  qnarla,  aicnl  ordo  esl. 

De  tertio  anno  embo'i$nu^  hoc  e$t^  in  o§doade  octavo. 
_  tn  tertio  anno  embolismi,  id  est,  io  uliimo  anno 
C  ogdoadis,  suni  epaciae  septemdt  cim,  luna  vero  in 
Kalend.  Seplerob.  et  Octub.  vigesima  secunda,  in 
Kalend,  Novemb.  et  Deceinb.  vigesima  quarta,  in 
Katend.  lanuar.  vigesima  <lexta,  in  Kalend.  Febroar. 
vigesima  septima,  in  Kalend.  Marl.  vige.  ima  sexta, 
in  Kalend.  April.  el  Maii  vigesima  septima,  in  Ka- 
iend.  iunii  el  iulii  vigesima  nona,  in  Kalend.  Aogosli 
prim.,  in  Kalend.  Sepiemb.  tertia.  Quare  lacis  unam 
xiatem  luns  in  Kalend.  April.  et  in  Kaieiid.  Maii, 
qoia  nusquain  sic  in  calculo  reperitur  ?  Ideo  qoippe, 
qu'a  luna  quae  socundo  Nonas  Nari.  iiicipit,  ei  vige- 
sima  sepiima  esi  in  Kalend.  April.,  in  quario  ^oo. 
April.  vigesima  ocuva,  in  tertio  Non.  April.  vigesima 
nona,  in  secundo  Non.  April.  irigf^s  ma,  embolismi 
esl,  ei  exslingttitur  iilic.  Cl  illa  quae  iniliatur  prima 
in  Non.  April.  ipsa  est  Pascbalis  et  evenit  decima 
qoarta  xiv  Kalend.  Maii,  et  termiiialor  vigesima  no- 
na,  V  Non.  Maii.  Lona  vero  quae  est  prima  in  quarto 
Non.  Maii,  et  finitur  trigesimo,  in  iv  Nou.  Junii,  lima 
n  Maii  est.  Luna  enim  qu»  initiatnr  priina,  iii  Non. 
iunili  tinilurque  vigesimo  nono  in  Kalend.  iulij,  luna 
iunii  est.  Luna  namque  quae  incipii  sexto  Non.  iu- 
lii,  terminaturque  Irigesimo,  secundo  Kal.  Augusii» 
looa  iulii  est.  Posiea  aotero  flt  luna  in  Katend.  An- 
gpst.  pruna,  Sepiemb.  teriia,  siciit  ordo  esi.  Nam 
si  non  fecisses  nnain  aetaUm  luoae  in  Kalend.  April. 
et  inKalend.  Maii,  evenisset  tibi  in  ipso  anno  in  ter- 
mioo  pa^cbali,  qui  esl  xiv  Kalend.  Maii,  non  U,  aed 
15,  el  fuissei  error  in  Pascha»  et  In  aetaiiboa  innae. 
De  quatto  anno  emboliemi^  in  kendeeade  primo. 
In  primo  igitnr  anno  embolismi  iii  hendecade,  sont 
epaciae  viginti,  et  idcirco  e^t  luna  in  Kalend.  Sep- 
lemb.  et  Oci.  vigesinia  quinla.  In  Kalend.  Nov* 
et  Decemb.  decinia  sepiima.  Ifia  autem  kina  quai 
pridie  Non.  Deceinb.  incipil  prima,  ei  exsiinguitur 
tertio  Non.  ianuar.  trigesima,  einboli^mi  esu  llla 
vero  qus  terlio  Non.  lanoar.  inciplt,  el  exsiingiiilor 
irigesima  in  Kaleud*  Febr.  ianuarii  eai.  Ei  illa  quse 


W  mUM  VeMERAIMUS  OP^RIIll  PARS  I.  ^  DIDA6CALICA  GedOirf A, 

Tissime  II V  Caleiida»  MaiM  oceurrendn,  diem  ^  A  H^^  nbiltbel  metlii^  %mn\  tm^^fHm  wmm  t%m^ 

|ias€bali9  aid  11  Gel^adM  A|»rills,  qsque  in  Yll  Ca- 

iendas  llaias  faciat  iM|iiireudttro.  EmbolisiiHNriim  aii- 

tem,  fticui  Di<Hi|«ittS  aitt  it u  raUo  probatiir  eii^tere, 

quod  aimonim  communium  tideior  damna  suppiere, 

i|uateMs  ad  solare  lempus  lunaris  eissquetur  excur* 

sio.  QuamTisenim  solis  anmium  cfslom  per  siogulos 

menses  iuoa  eirciimeat,  tamea  cjus  perlftctipaem 

du^decim  suis  mensibos  iroplere  uon  prasralet.  De« 

niqoe  in  aonis  communibns  ad  rationem  solaris  anni 

ondecim  dies  lonm  deesse  cemuntur;  in  embolismb 

▼ero  deeemetnovem  dtebiis  eumdem  annum  fidetor 

solarem  luni  transcendere.  Et  Hebrau  quidemi  qui 

aoios  lonares  tn  lef  e  noverant,  el  observabanl  men« 

aea,  JusU  nalo  alem  lonaD  cursum  triceois,  undetri- 

eenisi|ue  diebus  communium  annorum  menses  duo-  B  *^»  ^  P^^^  ^P""»  "*"*•  ^^  ««"^  ^^ 

denos  eiplicabant,  et  teriio  vel  sosundo  ubi  decebal     cenda  est 


fruumque  tnter  Calendas  loeum  iuvonlre  \ 
Primam  Ifitur  einbolismoriMn  Innam  qoario  Hoom 
Doeembris,  secuodam  quarlo  Nooas  SopleoMMis,  lei^ 
Ibin  |u*idio  Nonas  Nartias,  qoarum  pHdie  Hooss 
DfCfmliris,  qiiioUm  qoarlo  Monas  Novembris,  se«* 
Um  quarlo  Nonas  Aufiisli,  seplioum  lorlio  Moam 
llartia»,  nasci  dlienmi,  soterilmiam  qoaiitam  poUe- 
nml  cnrantcs  oi  ciijuscunque  »Ulis  lona  io  Csleodas 
occorrisset,  ipsa  ejtisdem  mensis  lonn  dieeroMir  aim 
poUnda.  Q  lod  Umeo  noo  ftiqoeqoaqoo  valoeroal 
obtinere  propter  pneOium  pasebalis  loom  eorso», 
ciyus  eom  OKtrema  nonnonqnam  in  Caiendas  Maiss 
incurran*»  ei  secondqm  quoqoo  toI  eliam  leriiam 
posl  Calendas  diem  teneant,  aon  Unliim  Maii  meo- 


anno,  leriinm  dccimum  In  iine  aoni  inensem  iriginu 
dienim  apponebantembolisinum*  Porro  Romani,  qiil 
disparof  babont  menseSt  non  unoquolibel  in  loeo 
embolismos  compuUndo  interponere  t olueruni,  sed 


CAPUT  XL¥I. 
De  tgdwkde  ei  keniee^^e* 

Est  el  oliii  pnefoti  circuli  divisio,  qoa  in  < 
fl  bendecadem,  id  esl,  in  Vlll  ei  in  Xi,  dlsliiignila 


qmino  Non.  Febr.  prima  inetpions,  llnltur  sexio 
Noo.  Marl.  SB,  Februarit  esi.  Ei  si  bisseiuis  ip>o 
fueril  anoo,  lone  ipsa  luna  Prbmarii  iriireslHia 
compnuiur,  simi  et  iii  aliisbisseitllibusannia,  Porro 
liina  MsH.  v  Non.  iiisius  incipitt  el  finilur  uigeatmo* 
in  Kalmid.  April.  Ilia  r nim  qme  qnsrto  Non*  Aoril. 
inditllt  ei  Hiiilor  vigesiinonoito,  u  Halend.  Maii|  intia 
Aprd.  esl;  qoae  autetn  In  Kalend.  Maii  ovouii  primiit 
ipsius  Inna  esl.  C  ittene  vf  ro  ordiiieiii  siium  se<|uon- 


CLOSSiE  ET  SCIIOLIA. 

01  Mall,  quia  luna  qiim  icrtio  Non.  HarL  Ineiplf,  cl 
inKal.April.  e-l  vigcsima  noiia,>qnarto  NonJlpiil, 
vigesima  aona«  in  terlio  Nim.  AptiU  Iricosbna  em* 
bolismi  oa.  Illa  enim  inna  qu^e  s  cnndo  NoOf  April. 
Iniiialor  priimi,  el  eilendliur  nsquo  hi  seito  Noa. 
Naiit  Tlgosima  nona  ApriL  esl ;  et  ipsn  esl  pascbalisy 
M  evenit  decimo  qnano  in  deiimo  seilo  lUL  MaiL 


fit  ni^l  iu  reclsaes,  evonissel  libi  la  lonnino  pascbali 
Inna  decima  quinUt  oi  fuis^i  error  ia  pnscaa  e}  In 


Cno. 
,  quano  Ntm.  Ipsins  inltiiMi 


lur.  Hiijns  igftur  emboli^mi  luiiain«  quam  aos  aecoa-  C  «•^**»  »««»•  ^^  vw^qo»  iniiialiM^  i«,ftiiauN» 
do  Nnn,  Decemb,  Ideodico,  uiqiii  uoqiio  uifomqno  Mail,_el„llnilur  Irigesimo»  in  KaL  laaU,  Ium  MaK 
|t  geril,  ttlmiBqtte  Armuin  esse  sciat. 

De  f  Mtiilo  onno  emhoUpnit  in  kendeeade  lAC/p. 

In  ipso  aolem  anno  suni  epnei^  viginti  tres.  Lnna 
oniin  in  Kalend.  Septenibr,  ct  Octob.  vigesima  oe- 
Uva,  in  Kelend.  Novemb.  ei  Docemb,  trigoaima*  II  ^a 
antem  luna  qu«  in  Ksleiid.  Movomb.  trigcf  imo  tefmi- 
natttf,  inna  if^itts  Novembr.  est ;  e|  illa  quai  |f  f<kHi. 
Novembt  inci|ii|,  e I  in  Kalend  Decombr ,  irige^imo 
gfiitur,  embolismi  est.  Quai  vero  primo  quarlo  Non. 
Dtscembr.  incboal,  finitun|ue  9SI  Uriio  Ksiicnd  i-inusr. 
mss  esi  Docembr.,  in  Kalomi,  Januar.  i^  ia  Kalend. 
ieliriiar.  5;  cster»  vero  ordinem  suuim  sequttutur. 
Df  sfa^  oiino  fmMifinit  >n  Hetideet^  meno^ 

In  ipso  enim  aniio  sunl  epacl»  viginli  sex»  nulla- 
leous  umen  lunam  enibolismi  per  ipsas  epaeias  re* 
periesi  nisi  ad  epacUm  anni  coaiiiinnis  superloris 


Maii»  el  Hniiur  Iria 

esL  Junii,  qiioquol  ^    _  , 

aumpvlt,  Aotlurqiif,  io  Kail.  Julii  vigesbno 
Quse  ergo  In  Kal.  Jiilil  osl  prima,  ei  ei4li^«ilqr 
vigcsimo  nono.qttarlo  KaL  Augusl.  luna  Julil  osl.B| 
qiiamvis  lertio  Kal.  Augttst.  trigesima  lerminari  i^ 
buisset,  unum,  id  est,  trigesiiuum  amiliit  diem,  prot 

611!^  rationein  i^nUus.  ei  ciimpuutur  luna  Augufl.  ta 
.iL  ipsius  5,  cum  nane  ratlo  argumenil  ^ondsm 
eslstere  doceai.  Qute  eliam  i9  ti  K^I.  S^Umb*  i- 
nitur;  et  casle  m  ordinem  somn  sequutiittr. 

CAfOT  ILVI. 

Saio.  RAtttts.  Gtoss JE.  —  Esiel  oda  piw/M  cimi 
dVvMo,  fKO  10  9fdoademei  Afad«rf4emtM  fsl,in  ode 
al  ttiidecMi  dismifiMttir  mMos,  fo  fNml  ocfoso  ei  mh 
deeime  onno  Inmi  peukMiU  mpremtai  emm  naii^iuuii 
fmetmi  tukemi.  Snprfous,  id  osl,  lnforkMraa,  U  esl, 
deomo  qimrloKal Maii.  ITfUi,  id  osl,  Ints.  Aftwf, 


reveruris.  Nam  in  anno  communi  prasterim,  ruerunt  0  imral.  UUra  ilhim  lerminura  nonasomidillttiia  posdui 


epacue  qiiindecim.  IJeo  auiein  luna  io  Kalcnd.  Au 
gust,  vigesimo  iiouo,  ibique  lermiuatur,  quia  Itiiia 
ipsins  e  I.  Ills  vero  qu«  iv  Noii.  Augqst.  inchoal  uri^ 
ma,  ftnilurque  trigesimo  Iq  secundio  Kalend.  Sep- 
leinb.  embotisini  est.  In  Kaleiid.  iffiiur  Sepiemb.  ie| 
Octot»,  per  epactas  viginli  sex,  llt  liina  priuia  ;  cas* 
lersa  vero  deinceps  orainem  suum  se(|umiliir« 

De  %epiim/e  onno  e mfto/tsmi,  fd  e$i  mtiimim  eifeli 
deceH^eimmfy. 

Soni  namqne  epoetse  in  nllimoomlmlismo  bende- 
cadis  ododedm.  In  Kal.  Seplembt  ei  Odob*  lona 
vigasinM  t«rtia,  in  KaL  NoTemb^  et  Decemb.  vlgesi- 
ina  quinu,  in  Kal.  Jan.  vigesima  seplima,  in  KaL 
Febr.  vigfsima  ocuva,  ia  KaL  Mari.  vige.>ima  se« 
pilma,  in  Kal.  ApriL  vteesima  ocUva,  ei  la  Kal.  Maii 
irigesima,  in  Kai.  Juliiprima,  in  Kal,  Augual.  Ur» 
lia.  pfopler  sallum«  in  Kal.  Sepiemb.  qttTila.  Ideo 
oamquo  lacimu»  unnm  muteiu  iun»  in  KaL  April. 


lia,  qul  esl  oeuvo  el  midecinm  anno«  qui  o^t  nUi 
nins  decemmvonatls  cjcli ;  ibi  onim  lonel  ttHlinttm 
lermionm  »u»  nativiutis.  In  8  oaim  nmio  in  Nao. 
April.  prnaa  luna  paacbalis,  el  dedmo  ^^mrlo  KaL 
Maias,  nt  dednia  quaru.  lu  nndoeinBo  vera  aono 
lii  prilna  secumlo  Noo.  Aoril.,  el  dodom  qnarU  in 
dectmo  quiiibt  die  Kal.  Maiarum.  Otiies  cce  sm* 
9m  et  ^aiirl  fmciuut  iiu,cr.ccii.  Ogaoas  aoiis  babcl 
dies  iitt,Dccccxx.  O^^uz^  auiem  tnme  ba^et  dies 
ittt.DCccciiu.  Nendfcas  solis  baliel  diea  mtf.iv* 
Hrndocas  atitem  Imim  babfl  di««  ivn.iiv.  f oHr 
nmim  eaitme  dim.  ei  remmment  ivm,iiii.  Ilabel  enbn 
pius  bendeeaa  soUris  bendeondo  lunari  ia  d«obm 
diebos.  Qnos  doos  dios  quibos  abnndal  bendecm 
solaris  super  bcndecadem  lunarrm.  tnbaii  ng^osdi 
aolari  qoi  miaor  ost  ogdoado  lunarl  in  daobosdie* 
btts.  Ei  aic  litodem  lonas  cursns  el  so|ia,  ad  nnam 
eoncordiam  Tcniool  in  ttno  bendooadis.  Addeem^ 
tUmmmm  die$  cii,  fimmt  ivtt,iiv«  Tmlle  i 


180 


tfinotf. 


DE  TftMPOHOM  RATlOffR.  490 

eo  qttod  oclavo  ei  undecimo  anno  luna  A  il^  sol  biMfXiile  (|it»ral  auliliom ;  uH^uuoqae  eiiiui 


pascbalis  supremas  suae  naiivilalis  melas  aubeai,  ei 
almroque  eorum  *  aolito  embolismis  more  unus  com- 
munis  prxcedat  annus ;  Yel  certe  quia  aniiquis  visum 
esi  YIU  annos  sobiret  toiiilero  luoaribus  anuls  dierum 
nnmero  ffquari,  quod  ab  eruditionbus  aero  sequenie 
docloribtts  expertura  est,  nisi  annis  XI  adjectis,  ne* 
quaquam  fi^ri  posse»  ad  indrciuro  utriusque  obser* 
Talioois  ogdoadibos  est  et  bendecadibus  toia  lunae 
difesta  conversio.  Maro  et  Gneci  quondam,  quos  et 
aniiqoissimi  Romanorum  perbibentur  imiiaii,  cuni 
ad  luoas  cursum  adbuc  annos  compnlarent,  YIU  annis 
connmonibus  pari  ratione  confeciis,  embolismos  trium 
roensium  pariter  {niercalaiMnt.  Si  eniin  oclies  un« 
dec  im «  et  quartam  partero ,  volueris  supputare^  XC 


teinpus  necesse  est  una  n  gula  complectainr.  Oado* 
cies  treceiii  sexageui  et  quint  iiunt  inillXXV.  Item 
u  idecies  trccenteni  quinquageni  et  qitaterui  fiimt 
MUMDCCCXCUII.  Adde  eiubolismoium  mensiuni 
dies  CXX»  flunt  lUiMXIIIi.  Tolle  unom  saltus  dlcm« 
renianent  UUMXIH.  Vide  igitnr  si  bic  opus  babeat 
liendecas  solis  subsidio  bissextiii,  ut  additis  vldelicci 
duobus  vei  tribus  diebus,  iunarem  compensare  suT- 
ftciat  bendecadein.  Non  uilque  egct  quadraniili  ju- 
Yamine  ad  aequlparandam  lunae  bendecadeni,  quam 
diiobus  insuper  diebus  exsiiperare  probaiur,  sed  suis 
potius  superabundal  diebus,  quod  minus  esi  in  og* 
doade  solis  adimplet.  Liqiiidoque  patei  in  borum 
concordatione  temporum  nibll  praejudicare  bissextost 


die»,  hoc  esu  tres  nienses  efBcies.  Verum  eliam  oune  ^  sed  quutquot  iii  circulo  decennovenaii  incorrerini. 


ftont  qol  solis  octo  annos  toUdtm  aunis  lunaribus» 
itoflique  solis  XI  lotidein  putanl  anois  lunaribus  die* 
ms  aeqoalilate  coniponi.  Ubi  primo  dioendoro,  quod 
abaqoe  olla  eontradlciione  esl :  Si  octoni  aoni  otri- 
osque  sideris  aliqoando  longitoduie  concordanl,  sem- 
per  ideni  facere  babebunt ,  neqoe  oUom  oodeoorom 
aniioran  ^iialitis  locoro  ioveniei.  Si  aoiem  fd 
seuiel  XI  aonl  amborum  slroul  inclplunl»  slmulque 
lenninaniur,  seinper  ipsum  faciuri  sunt|  nee  ertl 
qoando  octonorum  concordia  redire  possil  annonim. 
beinde  Romenis  ipee  pulsandus ,  videndumqne  quia 
octo  aoni  solares  babenl  dies,  exceptis  bissextiSf 
MMDCCGCXXt  octies  enUn  irecentenl  sexageni  ei 
qoini  faciunt  UMDCCCCXX.  At  lunares  anniloUdero 


omnes  utroque  sideri,  juxta  quod  supra  docuiinua» 
acquaiiier  esse  proflcoos.  Oenique  ut  rei  ipsius  evis* 
ceremus  ioterna>  primo  auno  circuli  deeennovenalis 
nolloe  sunl  epactae,  quia  in  Xi  Calendas  Aprilea  lun» 
fiiiitua  esi  corsos.  Item  oono  ejusJem  drcoli  aooo » 
Id  esl ,  posi  dies  MMDCCCCXXU ,  nooo  Caleodarom 
Aprib'nm  dle,  Irigesima  esl  luna»  qood  eiiam  epacta* 
rom,  quae  tune  XXVIII  sunl,  oido  manifesle  ieslaiur. 
Quid  ergo  opus  erit  ad  compleiloocm  lunarisogdoadia 
duos  solaris  corsos  soperadjicere  dies,  id  M  deci- 
mom  ei  nnhum  Calendarum  Aprilium ,  sl  boc  duo 
blssexlilespolerant  perflcerediefeTNon  ergoduos  dies 
foi  in  ogdoade  solis  a  lunari  ogdoade  winos  sont, 
doorom  intercalatione  blssextorum,  sed  duorum  ma« 


vide  qool  babeaoidies,  octies  irecenteni  qoinqoagieni  G  g|g  qoi  in  bendecade  ejos  a  lunari  plus  sunl  adje- 


et  qtialemi  raciooi  MMDCCCXXXU,  adde  XC  iriom 
Mennlom  emboUsmorum  dies,  flunl  MMDCCCXXII. 
8ed  doo  qui  minus  babentnr  in  ogdoade  solari  duo* 
rosi  bissextorum  snperani  adjectione  suppleoda. 
Yidenmos  ei  bendecadem  uiriusqoe  siderls,  si  forte 


cUonesuppleniur.  Nec  nocei  quod  saltum  lui «,  quem 
quidam  in  ogdoadis  iniUo  ponuiii,  io  bendecade 
ponendum  memorayimos.  Ublcunque  cnim  inler- 
posueris,  eodem  proposita  qoa»iio  flne  solveiur, 
el  babet  circulos  deceonovenalis  menses  tolares 


•  C»  insoHtQ 


VARIANTGS  UCTIONES. 
QLOSSifi  ET  SCIIOLIA. 


4iem;  nmmMi  iitH.siii.  Cenium  viginU  el  onus 
dbea  crescuol  in  bendecade  ex  undecim  aiinuis  die- 
bos,  el  insoper  onus,  id  esi^  centum  viginU  duo. 
Quia  in  decimo  nono  anno  non  tantuiu  undecim  ut 
io  oaeleris  annl^,  sed  duodecim  dies  accrcscunt,  pro* 
pler  saltubi.  Quod  ila  probari  |>otest.  Nam  beiide- 
ens  soiis  babri  dies  iiiiu,xv.  Oivitle  illos  per  ccruv, 


cruv,  ^  flne  ogdoadis ,  siculi 
Id   esf,  per  lojiares  annos.  Undecies  cccuv  flunt  ■^set  ibi  luna  trigesiiiia  in  undeolmo  KaL  April.  si 


per  in  undecinio  Kal.  A  ril.  flnitur  cursus  lunai,  si 
trigesima luna  invenalur  ibi.  tiem  no.o  ejuidem  n>- 
tnli  flNfto,  id  fsl,  po^i  diet  iiM.Dccccxxn,  nono  Hoi. 
Aprii,  die^  irigetima  eti  iuna^  qnod  otiam  q^tarum 
qum  tunc  ripinti  oclo  iunl^  ordo  mamfeUe  ieUaiur,  Si 
SB  |ualit;?s  dierum  solaris  cursus  et  lunaris  «sei  io 
esi  in  Aiie  bendecadis,  es- 


siiiivneccxclv.  Ex  bis  subtrahe  unuin»  eo  quod  ulU- 
■Mis  In  cyclo  decennoveiiall  lunaris  annos  ccciniv 
eon^lai,  remanenl  lun^acccxcni.  Et  adbuc  reslani 
ex  bendecade  solare  cenium  yiginU  duo  dies«  e  qui* 
basqnaluor  embolismos»  et  insunerduos  dies.  ouo- 
rani  auxilio  ogdoas  solaris  iodiget  suppleri.  Noo 
dol^aai  esl  Uquidoque  patoi  in  horum  concordatione 
temporum  nil  prmiudicare  tituxiot^  ted  quoiquoi  in 
ey  lo  decennowenaU  incurrerinl^  omnet  utroque  tidere^ 
jMxiM  quod  docuimut^  eeaftaliier  ette  proficuot.  la 
octo  annis,  id  est,  in  ogooade ,  fluni  duo  bissexli ; 
iii  imdecim  vero,  id  esi,  iii  bendecade»  fiuni  duo 
btssextl»  d  ortodecim  borai  de  quinto,  scilicet  bis- 
S4'Xlo.  lii  Sfdari  vero  cyclo,  id  est,  iu  viginli  et  octo 
nniiis,  sepifni  bi*>sexti  flunt.  Primo  auno  circu  i  de» 
eemmooenatix^  nuitm  tuni  epacim^  quia  in  undecimo 
hml*  April.  lanm  fiuitut  rti  curtut.  Trigesiina  e&i 
ibl  loiia,  ei  ideo  fiiiitus  e-.t  cursus  ejus,  qua  seu< 

PiTnoL.  XC. 


ciiU  est  in  fiiie  bt^ndecadis.  Nunc  auiem)  quia  ogdoas 
lunaris  superat  duobus  diebus  ogdoadem  solaremp 
est  ibi  luiia  trigesima  in  nono.  KaL  Aprll.  non  in 
XI  K;il  April.  Et  est  necesse  addere  ogdoadem  so- 
lareiu  dt^cnnuui  et  uonnro  KaU  April.  diein,  qui  fluni 
|M>st  XI  Kal.  ut  coiivi'ni:ii  solaris  cursos  ad  lunareiii. 
Decintus  et  nonus  Knl.  April.  dies  adduntur  ad  lu- 
nas,  quic  crescunt  snper  ogdoadem  solarenu 

Drerit  recapilulatio, 

Claret  enim  duos  dles  plus  habere  ogdoadem  lu- 
nar.  m  quam  solarem ;  et  bciidecas  luiiaris  duobus 
diebus  nrinor  esi  beiidecade  &obri,9icut  ogdoas  sola* 
ris  tninor  est  duobus  diebus  ogdoadc  lunari.  Sume 
ergo  duus  dies  de  ogdoade  iunari.  suoque  beiidecadl 
Iribue,  ei  lunc  invenies  ogdoades  et  beiidccades 
utriusque  sidcris  per  omnia  a^'[uales. 

16 


401 


DKDiB  VeNEK/kBlLIS  OreHUM  PARS  1.  -  DIDASGALICA  GBNUiNA. 


m 


CCXXVIIl,  luiiaresC€XXXYa<Kes,excepti8bissei&is,  A  principis  annis  obsenrsvere.  Sed  DioDyslua  veam* 


VIMDCCCCXXXV ;    decies   noTies  eAin   duodenl 

CGXXVni;  adda  VII.  6un(  CCXXXV.  Item  decies  no- 

Yieslrecentenisexag<^iet  quini  VIMDCCCCXXXV ; 

dccies  noTies  treeenteni  quinqnBgenl  ei  quaterni 

VIMDCCXXVI ;  adde  embolismorum  VII  mensiumdies 

CCX»  finni  YIMDCCCCXXXYI ;  subirahe  nnum  salius 

iunaris  diem»  et  uno  eodemque  dienun  numero  solis  et 

lunx  cursum  deceBiiovenalem  cyclum  inciudere  proba- 

bis.  Iiem  ogdoas  solis  babet  menses  XCYl.  lunae  autem 

XCIX,  hendecas  vero  solis  roenses  babet  CXXXil,  lu- 

iiacautem  GXXXVI.  Dentmierodierum  sopa  dictuin  est. 

CAPUT  XLYII. 

De  anmi  dominicm  Jneafnati(mi$. 

Primo  decennovenalis  circult  versu  temporum  or- 


bills  abbas  Romana  urbis,  et  tttHosque  Uiigini 
Graecae  videllcel  ac  Lalinae  non  Sgnobili  prvditus 
scientia»  pasdialei  scribens  drculos,  noluit  eiSy  si- 
cui  ipse  lestaturi  memoriam  impil  et  peneciitoris 
itincctere,  sed  magis  el^it  ab  lucamatione  Domtni 
nostri  lestt  Christi  annorudfi  tempora  pnenotare,qQa* 
lenus  exordium  spei  nostroD  notiui  nobis  existeret,i>i 
causa  reparationis  homanas,  Sd  est,  passio  Redcia- 
ptorls  nostri  evidentios  ehicerct.  Qui  In  primo  suo 
circulo  qoingenteslmum  tricesininm  secundum  domi- 
nicx  Incarnaiionis  anBum  in  capite  ponendo,  mani- 
feate  docutt  secindum  sui  eirculi  annusi  ipsum 
esso  quo  eJBidcm  sacrosancta  Incamatiouis  uty- 
sterium  ccepii.  Quia  eiiSm  lunaris  circulus  drceu* 


ila  pcsefijtur^  quem  Greci  calculaiores  a  DiocletiaiiS^  Bovenalis  esl,  solaris  a  :tem  XX  ei  VIII  conficiuir 

GLOSSiE  £T  SCUOLIA. 

aquilac  magnsK,  iit  volaret  in  desertum^  ubr  aliiur  per 
teiiipus,  el  teiiipora,  et  dimidiuin  teniporis  a  Um 


«APOT  XLVII. 

BaiD.  Rabes.  Glossc.  —  Primo  deeennavenalii 
^irculi  veriUf  iemporum  ordo  prmfigitur^  quem  Greed 
ealculalore$  a  Di&cleiiani  pritict;Hi  a^nii  obseriMnere. 
Et  post  pauca  :  Quia  enim  lunarii  arcului  decenno^ 
i^alii  «sf ,  iolarii  autem  viginti  ocio  confieitur  ofiiits, 
ittttltipHcaiii  per  se  invicem  ambobui^  iumma  quingen* 
lorum  triginta  duorum  colligiiur  annorum,  Uu  «iiim 
iuna,  quas  in  prtesenli  appellaiione  cst,  non  erit  iu 
eadem  appdlatione  osque  ad  decem  et  no?eiii  annos» 
ot  ideo  circulus  decinia  nona  luna  est;  solaris  auiem 
aiinus  viginti  octo  annis  conHcilor»  quia  non  anle 
potest  consummari  quatn  bi-sextus  cunctos  sepli- 
manx  dies  conlingal.  Ilis  igitur  ita  se  habenlibus, 
annum  passionis  dominicae  diligenter  inquire.  Nee 
ianota  queerendi  via  esf ,  si  noii  e  mputui  errat  alicubi. 
Nec  ignoia  quacrendi  vi.i  est,  scilicet,  sed  nota  qiixrendi 


serpentia.  i  Si  bujus  versiculi  expositionem  teaudire 
delectaiy  ad  traciatum  Haimonis  recurre,  (fui  inlMr 
caeiera  sic  didl :  Nam  sicut  Antichristus  inille  ccu 
diebus  regntibSt,  ita  f:t  Clirislus  mille  cclx  diebus. 
Id  eslt  iribtts  annis  e|  dimidio  praedicavli.  IdetiqBe 
lotum  praesens  (einpus  pi»ssumns  acdpere  per  bunc 
numerum,  a  quo  iliviiu  pniedicatio  ccepii,  hi  qno  f  t 
per  novissimos  prxdioatorcs  terminabitur.  Danipl 
quoqoe  in  suis  visionibus  proplieiice  designal,  fcil. 
cap.  IX,  ubi  didt :  i  Et  tradt^ptur  in  manus  ejus  iisqite 
ad  teiupus,  et  tcmpora,  et  diinidiuiii  tcmporis. » Tein- 
piis  in  loco  hoc  annuin  signillcat.  Tempora  joxta 
llebraid  soniiouis  proprietatero  ,  qui  et  ywi  dualem 
babenl  numerum,  duos  annos  pracfigiirani.  Dirol* 
dium  autem  temporis  sex  menses,  quibus  sancti  po- 


annos  a  passione  Domiui,  si  nou  computus  errat  ali- C  (^&^^I:^  Anl^i^bi**^^*  permi:tendi  st^nt,  ui  damnentor 


cubi.  Errai  taincn,  ei  idco  ignou  esi  via  qusreodi 
aiinos  a  pai^iioiie  Domini,  qoia  si  ccoperis  ab  inso 
anno  oumeMre,  ubi  Diooysiiis  incarnationem  Do- 
initii  esse  putavit,  noii  inveiiies  per  ipsum  in  irige- 
siiuoquarto  amio,  de  i  uain  quart.im  luuam,  ei  nono 
Xalend.  April.  iii  quinta  feria,  et  diem  i^aschas  Do* 
miuicuin,  et  lunam  decimaii  sepiimam  in  sexo  ca- 
loiid.  April.  Uabet  enim^  ni  fallor^  Ecelenw  fide$  Do- 
nnnum  in  earne  panio  plm  quam  tri^nta  et  tre$  annoi 
mique  ad  $uce  tempora  naiiionii  vfxmef  quia  videlicel 
iriginta  annorum  fuent  bapiizatuif  iicut  evangetiita 
Lueai  teitatur ;  e:  iii  iemii  anvoi  pon  baptnmum 
prwdicaverit^  iieut  non  iolum  Evangelio  tuo  Joannei 
eominemorato  redeuniis  pmehm  iempore  perdocet^  ied 
et  idem  in  Apocalijpti  tua.  Damel  quoque  in  $uit  viilo* 
uibut  prophelice  (^f?cti/imt.  TriginU  annonim  fuerii 
baptizatus,  stcut  evangelista  Lucas  testatur>  scilicel 
capite  lertio,  ubi  dicil :  £t  ipse  Jesns  erat  incipiens 


JudoHy  qui,  noncreleiiiesveritaii,  susc^erntit  men- 
dadum ;  de nuo  t<mpore  ei Salvalor  in  Evaogelio 
loquitur  :  €  Nisi  abbreviati  cisf  nt  dies  il  i,  nequaqoain 
salva  esset  orauis  caro. »  Et  ipsit  ieilatur  tifdioiiii, 
quoi  iuit  in  e.  reit  annnatim  icribere  iotelf  scilicet 
quia  triginu  tres  anni  sunt  minhi  a  passione»  annna« 
tim  in  vigilia  paschae.  Numerum  annorum^  sci'iret 
Domini,  triginta  iemper  ei  tribut  annii  minorem^  sci- 
licei  iT passione  Domiiii.  SepiingentetimOf  indictiene 
decimaattai'ia.\n\tm\\oYe.ue^x  fuit.  boc.  /n  cereit^ 
tanetei  karies  uriptum  vidiae^  ei  inde  d^$crip$i$u  re- 
ferebant :  A  pa$tione  Uomiui  nottri  Jetu  Chritii,  imni 
snnroct  xv.i!.  Dum  in  septingentesiimi  orimoannofue- 
runt  ibi  ct  videruiitaunosa  passione  Domiui  dclxvih 
scripiosincpreissanlacMarix,  aivparctqnia  irigitiuot 
tres  aiini  niitiussOnt  a  passione.  Triginia  ires  a  nalivi- 
Ute  nsqueadp-is&ionem  Domiiii.  Ip<^e  est  ergoaonns 
Dominica^pa-sionisel  resurrectionis  a  inorittis«  id  est. 


quasi  annoruin  trigiuta,  ui  putabatnr  filius  Josepfa.  ^  fi^ii,  quiui^icut  qningenti^  iriginta  tribu$  primo^  ilo  566 
Dominus  et  S^lvator  iioster  Jesus  Cbristus  iriginU  "^  Irirfsimo  ^uar/o,  setliceia  nativit:iteDomini,qaorttil 


annorum  erat,  quando  ad  Joannem  bapiixanilu^  ad 
vf  nit,  tun(*  eteiiiin  inilium  evangelicm  praHlicaUonis 
instituit.  Refert  autem  eum  divioa  Scriptura-  omne 
doctrime  suae  iempiis  exegisse  sub  poniiudbus  Anna 
^l  Caipha;  (luoaiodo  scilicet  Anna;  pontiflcatus  iem- 
pore  indpiente,  docrre  ooepit,  cjosqiie  ad  initium 
Caiph;o  perteDdorit,  in  quibus  sjiatiis  nec  toti  qualuor 
coQcIufluntur  auni.  Ei  ties  semis  annos  posi  biiptis' 
iiium  pniHlicaverit  situtfion  solumin  Evangeliosuo 
Joannos  conmeinoraio  releuntis  paschas  iempore 
perdocet,  scilicet  cap.  xviii,  ubi  di(tit :  Cobors,  et 
iribunus,  et  niiiiistri  JuJaeoruin  comprehenderunl 
Jesum,  ct  ligaveruni  enm,  et  adduxerunt  ad  Annam 
primum ;  erat  enim  socer  Caiph;£,  qui  erat  pontifcx 
antii  illius.  Sed  et  ide  n  in  Apocatypsi  sua  sciiicet  xii, 
ubi  dicii  *  Ktmiilier  fugit  in  <;oliiiidiiiem,  ubi  liabebal 
Jocum  paratum  a  Dno,  nt  ibi  pascaiii  eam  diebus 
nccLK.  £t  paulo  |mst :  i  Ek  ilaLs  sunl  mulicri  dus  .M 


passus  et  resurrcxit,  per  umver$ot  toti$  ei  tunm 
eoncordat  ditcur$tt$.  Sicui  Tuii  concursus  siderum  in 
trigesimo  tertio  vel  irigei-iino  quarto  posi  revolu* 
lionem,  id  est,  post  prinium  circiilum  Dioiiysii  tini- 
tus  erit,  sciricet  concarsus  sideruui ;  sicui  dxxxiii 
concordat  primo  scilicet  auno  naiiviiatis  Dimini, 
iia  qHingeteJmui  $exage$imu$  $ext  t ,  scilicct  aiittu» 
Domml,  concor.iat  irigedmo  quarto  a  priiioipio  Dto- 
nysii  posi  primum  circulum  ntiitum.  Et  diem  pa^chm 
Dominieum  $'Xto  Kat,  april,  iuna  decima  ^eptima, 
fCilicet  ipsius  «lioi.  I:u  Inorunt  omnla  isU  i|iso  aoiiu, 
quandq  passus  ruii  Dominos.  Afe  Deo  graia$^  quia 
quod  queBrcba$,  $icut  ip$e  promieit  te  intenire  donaviL 
Ironice  dieit  boc,  dum  uullo  modo  iiiveniittf.  Ironia 
est  senteiitia  per  prononiLniionem  contraiium  ha- 
bens  intellcctum.  Ct  iroiiia  esi  specios,  qux  lau- 
dando  aliquem  deridet,  ut  Elias  diuehat :  c  Clamate 
voce  miijorc.  Deu<  enim  Bual,  ei  HarsiUn  loquitur 


•■  »w 


495  DE  TEMPORUM  RATIONE.  m 

tnais,  niQUipllearis  per^e  Invtcem  ambobus,  sQinma  A  lunc  erani  dimis  snblaUs»  Cttleros  ealcukitos  pcr  no- 


DXXI  et  II  colligilur  annorum.  Qtia  tjindem  repK* 
dfSy  tolQS  solaris  lunarisqiie  recursus  ordo  in  se  soa 
per  Testigia  reToWitur,  eandemqne  decenaoTcnali& 
Imiarisque  cjeli  annurot  easdem  epadaa  lunrc,  aolis 
fioqiiedieseoncurreuie5«  eandem  quarum  deciuiam 
IfBsm,  euQdemdomimcs  Pascline^  diam  ae  Hinaiii  tp- 
finsex  ordioo  realitaens.  Qnod  et*am  Vlclori.is» 
qosmTis  alleriiis  inslitolionis»  paschalem  condens» 
descrlpto  lol  aDnorum  circulo,  manifesle  p*obaviU 
Qaia  ergo  secQDdo  anno  circuli  quem  primum  Dlo* 
aysios  scripsil,  quingenlesimus  Iricesimus  lenius  ab 
locarfiatio&o  Domini  comple lus  esl  annus,  ipse  esl 
oimiram  jnla  coDCursus  siderura  ille  in  qoo  locar- 
osri  digoalus  esi,  quia  hlc  seciindus  annus  decen* 


nam  decimam  partem  divldens,  quod  reliquum  forel 
letieret ;  porro  ad  inTosligandum  quot  sinl  epacue  !u- 
nares,  annos  Domlai  rile  sumero,  diTidcre»  mallipli- 
care.  Ilem  diTidere,  sed  nuUo  dempto  toI  addilo,  Ju- 
i>el,quia  nimirum  sociindodecennoveDalis  cydianDO, 
incipieBles  epaciao,  ad  ioTeDiendum  luiura  stalom, 
adJi  qaid  vel  demi  de  annis  Doroiui  qui  secom  in- 
cboaTerant,  mioime  poscebani.  Iiem  si  veiimas  sclre 
adjectloAessolis,  iJ  0^1,  coacurrentes  seplimans  dles, 
sumere  amioa  Domial  Jabet,  el  addila  quarta  parte, 
1111  insuper  r^guli^res  semper  adjicere  docel,  ac  sic 
taadem  per  VII  partiri,  quia  niminim  V  eranl  cool- 
currenles  anfto  quo  nalus  esl  Dominu?,  ul  el  eompa- 
tandl  fiia  series  proeurrere  posset,  necesse  habeal 


ooTeDatia  ocUtus  de cimus  est  cycli  iunaris,  \l  habena  B  compuuior  llll  qu»  pnecesserunl  anoeaerc.  Ilis  igi« 


epKtas,  V  concorrentra  sepimiaiix  dies,  lunam  pa- 
lete  decinnm  qiuirum  VIII  Caleiidas  Apriles ;  om- 
oia  lonc  faere  simillima,  et  si  esset  qoi  iqiic  Pascht 
iMire  naae  Ecciesiis  osiuto  die  Dominica  facerel,  ip- 
si  Dimirum  diea,  quo  noodo  hic  adnoUlom  eal,  VI 
Goleodas  Apriloa  venlrel,  aclunara  haberel  dedmam 
teiuiro.  Denique  Dionysiaa  Ipse  nobb  quodaromodo 
ladte  qoje  dkimas  ia  paschalibus  quae  scrlpsit  argu* 
neotis  ostefidit,  ubi  ad  inTeniciidum  qaolns  silannas 
eimiri  deoenBOTenalia,  sumere  annos  Dominl,  el 
priosqaam  hos  per  X  el  11  partlamor  unum  praedpll 
adjioere,  sigiiiScans  iilo  incamalo  unum  circuli  de« 
coQBOTenaiis  anoum  jam  fuisse  complelum.  Item  ad 
icieadom  qoolus  sli  aiinus  cycli  Innaris,  suroere  roo- 


tur  lu  se  habentibas,  annum  passionJs  dominlcu:  di- 
ligenler  inquirere,  nec  ignoU  quaerendi  via  csi,  si  non 
compoius  erral  alicubi.  Habel  enim,  ni  fallor,  Eccle- 
alae  tldes,  Dominuro  in  came  paolo  plus  qoani  XXXIII 
annb  usque  ad  sua  teropora  passionis  viiisse,  qaia 
Tidellcet  XXX  annororo  fuerit  baptiEatus,  sicut  CTan  • 
gelisla  Lacas  lealatur,  el  Ires  serois  aniios  posl  Iia« 
ptisma  pr«dlcaTerit,  sicat  ioaun  s  in  Evangelio  «uo 
non  aolum  commemorato  redeuntis  Pasch»  tempore 
perdocel,  aed  ct  iJem  in  Apoealyp&i  fua.  DantiBlquo* 
qoe  In  suls  Tbioniboa  propheiice  desigftat.  SancU  si- 
quldem  Romana  el  apostolica  Ecclesla  hanc  se  lldem 
tenere  el  ipsis  tesutur  indicuiis,  qnso  suls  in  cereis 
annualim  scriberesolei,  nbl  lempua  dominicai  passio- 


oetanDOS  Doroioi,  et  subtrabere  semper  duo,  ac  slc  q  nis  in  memoriam  populis  rcTocans,  nuroeraro  aiino* 
per  X  et  IX  jparliri,  ul,  Tidelicci,  dnobas  qui  reliqal     ram  UlglnU  semper  el  tribos  annis  minorero  qiiam 

GLOSSiE  ET  SCHOLIA 


et  lo  diTersorlo  est,  aut  dorroit,  ot  excitetur.  i  Uanc 
eaifli  nfsi  gravius  pronuneiationis  adjuTerll,  eonfl- 
teri  Tidebiiur  «tnod  negart  contendil.  iVam  quod  Do» 
omnw  decima  outafo  fiiiui  feria  textm  erueem  oo^- 
M/,  et  una  Sabbaiorum^  id  est,  Dominica,  reiur* 
reTeril  a  mordifi,  nuU*  licet  MUare  eatholieo.  Unam 
Sabbatonioi,  prfmam  Sabbati  iutelligere  debemus, 
iJ  est,  prlmain  diem  post  Sabbatum,  quam  ob  ho- 
norero  et  reTerentiam  Dominicx  resarrectlonis , 
IHiminleam  nomlnamus.  Sicul  enim  nos  prima  feria, 
seconla  feria«  terlia  ferta ,  ei  caeteros  per  ordinem 
dlcimos,  alc  Judaei  prima  Sabbati,  secunda  Sabbati, 


Mnrlyrologio  lesUtur,  dicens  :  OcUto  Kal.  Aprll. 
HierooolTifta  Dominua  cruciflios  esl,  ei  sexto  Kaf. 
April.  Hierosolymm  resorrectio  Donfiini  nostri  Jesu 
Chrlsll  celebrau  e»t.  Quomodo  tre$  dies  fora$  iermi- 
num  excludeniur  ?  VlJenliir  eiiiin  Tbeophilo  excludi 
tres  dl»  s  Dominic  e  passlonis  ab  Occidoiilalibiis  qui 
orUTO  Kal.  Aprit.  die  dicunt  Cliri4uni  fuisso 
psssunu  Si  ocUTO  Kal.  April.  celcbretur  pas&io,  quo- 
modo  ti-es  dies,  idest,  II,  10  et  0,  foras  tenninuro 
eicludentur  ?  Conlra  noshnc  dicit  QuiqiieKal.  Apr.L 
Cf  lebramusDomiiiicam  passioiiein.  Coniiiluiumt^ueest 
iUa  synodo^  ut  ab  undecimo  Kal,  April.  usqfte  tn  Titi 
kat.  hlaias  Pasckadebeat  observari.  srJIicet  dum  apud 


tema  Sabbali,  nominabanl.  «-.....  .^ 

Quamtis  Theopldlus  C<Bsariensis./mtiauus  videlieet,  ^  nos ab  ii  Kal.  Apnl.  osque  in  vi;  K:il.  Maii  observaiiir. 

Tiduusque  apottolieorum  iemporum  doctor,  in  epUtola  ^  Nam  Galtt  quaeunque  dte  octavo  Kal.  Aprd.  futs- 
;il .  QMffi  fedt  In  syiiodo  ut,  quando  Christi  resurreeho  tradebatur^  Pauha 
semper  celebrabant.  Nim  enim  ad  dieiii  Dominicum, 
neque  ad  regulam  decimae  quartae  lunx  attendebanl, 
oed  hn  qaaciinque  die  ocuvo  Kal.  April.  fulssen\ 
pascha  celebraoanL  Qoem  ritum  sancti  piilres  in 
Niaca  synoJo  probibuerunt^-consliiacntes  nonsolum 
Innam  paschafero,  el  mensem  inquirere,  sed  etiani 
et  diem  resurrectionis  D  minicte  observare|  8i/i 
r^ro  onuMm  qualem  quetrehas^  sciliret  a  passione,  id 
est,  56  s  tit  ioco  quem  pumbas  inveniri  non  poteris^ 
v:l  chronographorum^  id  esi,  temporum  scriploruin, 
incuricB^  id  est,  negligetitix,  vel  tna  potius  tnrditati 
culpam  aseribe^  dkendo  Dominum  salvatorem  ret  de^ 
cimo  quintOf  vel  decmo  sexio  impcrii  Tiberii  desaris, 
vel  vigesimo  nono^  aut  irigesimo  sna  cBiatii  oano,  so- 
rrofftiicliim  crucis  subiisu  mi^sterium,  Non  eniin  in 
deeimo  quinto  anno  Tiberii  C;esaris,  vel  trigesime 
$m  aouiis  anno  fuit  crucillsus,  sed  baptizalus. 


^ro^i,  elc.  Sgnodica,  scil.  9110111  fedt  in  STnodo 
adtersfis  eos  qui  decima  quaria  luna  cum  Sudmis 
paschacelebrahant.  lllam  igitur  epistolam  hicponere 
fiohil,  quia  magis  irrlsionein  pnn%lat  insipieiitibus, 
qoam  aediicalioiiem  saplenUbiis  eo  quod  Domi- 
nom  nostnun  Jesiun  Chnslam  uadecimo  Kal.  April. 
foiise  passora,  el  octoTO  Kalend.  eum  resurrexisse 
yronaatiat ,  quod  nimis  absurJum  est.  Ei  impium 
uou  esif  ut  vassio  Domin^ea^  tantum  sacramenti 
uqfsieriumf  fvras  limitem  excludatur?  scil.  inuU 
toffl  esl  hnpiom.  liiUrrcjSative  legenduin.  Tbeo- 
pbibs  dtcil  Domioam  11  Kalend.  April.  fuisse  pas- 
som,  el  ocUTo  Kalend.  resurreiisse ;  sed  non  evt 
Terum,  qoia  oon  Jacait  qu.itnor  dies  in  sepulc  o.  Et 
miror  qoare  aliquis  t^m  absurdam  rem  ad  inrmo- 
riarorednilssei.  Bealus  Augoslin.  in  libro  desancU 
Trioiuie  it,  dldt  eum  o(:taToKal.  Aprii.  fuisse  con- 
clbptQm,  ^  el  passum.  Ei  beaius  llieronymas,  In 


m  BCDiB  ?BNBRikBILlS  OPERUM  PARS  1.  -  NDASCAUCA  GBNOINA.  186 

k^  fjui  incanwUone  Diony»lni  ponal.  adnotol.  Dcnl.  a  <!««»»  ?»••*«•  •"▼«Jr«  »*on  poteriB.  fd  Gbronofra- 


qoo  anno  ab  ejus  incamaiiono  jniU  Dionyaiom  ao* 
ptin|enl08imo  prinio,  indiclione  qaarta  dedma»  fira- 
irea  noslri  qoi  tnuc  fuero  Romae,  boc  modo  to  in  na- 
tali  Domini  in  cereis  aanctae  Mari»  scriplum  vidiiae, 
ei  inde  deacHpaisao  rererebanl :  •  A  pasaione  Domini 
iioslri  Jeto  Cbristi  anni  sunl  DGLXVIIil.  i  Qooniam 
igUur»  ol  supra  meroorafimust  DXl^l  annis  drcu- 
liis  pascbaris  circumagilur,  bis  adde  XXXIll  vel  potlos 
\XIUU,  ut  iUum  ipsum  quo  passos  esl  Dominus  aU 
tinf ere  possis  aiinum,  Ouut  DLXVi.  Ipse  esl  ergo  nn* 
Qus  doroinic9&  passionis  el  resurreclionis  a  morluts. 
Qaia  sicul  quingenlesirous  Iricesirous  lerlius  priuio, 
iu  qoingentesimus  aesagesirous  aexlus  Iricosiiuo 
qnano  per  unlf  ersos  solis  el  lunae  coucordal  diseur* 
ans.  Bt  itieo  drooiis  beaii  Dionysii  apertii ,  si  qnin-  g  IndicUooea  XY  annomm  drcuiin  In  aoa  aemper  fesll- 


pborum  incuriae,  f  ei  tus  potius  lardiuU  colpaoi  ad* 
scribe,  UntumdiligonUssimo  cafens,  neChroniconiin 
Bcripfa  defbusando  Inlomerabile  Iegi<  f ei  Ef angdit 
testimonium  f  idearis  impognaret  dicendo  DomUwm 
alf aturem  f d  XV  f d  XVI  imperu  Tiberii  Ccsaris, 
fd  XXIX  aul  XXX  suao  seUUs  aniio  sacrosincUin 
erods  soblsso  raysteriam ,  com  ETongdia  madCNlo 
sigoiBcent  XV  anno  Tiborii  pnecorsorem  DoaUni  pni- 
dicare  cmpiase ,  ipaumque  mox  inior  alios  haplirswa 
Jesuoi,  indpieulem  jam  fieri  quasi  XXX  annoroau 

CAPUT  XLVm. 
0$  indktlanituu 

Seeondus  ordo  dreoU  deconnof onalis  complecUtar 


gente.imQm  seiagealmom  sextum  ab  IncamaUono 
Domlni  cfOoUngeno  amium,  quar.am  dedosam  lonam 
In  eo  IX  Calendaram  Aprilium  quinU  feria  repererls, 
el  dlcm  Pasdiae  dorobiicum  VI  Calendarum  Aprilium 
funa  dedma  sepUma,  age  Deo  graiias,  qoia  quod 
quaerebas»  sicuii  ipse  promlsil,  U  iofenire  donafiL 
Nam  qood  Dominus  XV  luna  feria  sexU  crocem 
nscenderit,  ei  una  Sabbalommt  id  esl,  die  Dominica 
resvrrexeril  a  morUiis,  nolli  licel  dobiuro  caUioUco, 
nelegl,  qoae  per  agnom  paschalom  dedma  qoarU  dio 
primi  inensb  ad  f  osperam  Immolari  praedpit,  pariier 
el  Bfangelio,  qood  Dominmn»  eadem  f espera  Unlom 
n  Judaeis,  el  mana  sexu  feria  cruciQxum  ac  sepol- 
inm,  priina  Sabbail  resurrexiase  perbibet,  ridealur 


gia  redneest  qnas  aniiqtta  Romanonmi  Indostria 
eomperimos  ad  caf endnro  errorero  qni  de  temporibas 
loru  *  oboriri  potorai,  insUuus.  Dnm  eoim»  feibi 
graiia»  qnilibet  Imperalor  medio  annl  lempore  fiia 
f d  regno  decederel »  poteral  of enlre  ut  euoJem  an- 
nom  nnus  bisioricus  cjusdfm  regis  adaoriberei  tm* 
poribus*  eo  quod  ejos  partom  regnaret;  alter  fero 
bistoricus  eundom  succesaori  iilius  potius  atliUlan* 
dom  puUreit  oo  quod  el  bic  parum  aeque  ejus  bsbe* 
rel  in  regno«  Vemm  no  por  bi^oscensodi  dissooaa- 
Uam  ermr  lemporibus  bM^oseerel,  sUiueraol  iodi« 
cUoneo»  quibus  uterque  scriplor,  imo  eiiam  folgui 
omne»  lemporam  coraum  fiidllime  serfaret»  qoaspro 
fadUute  qooqoo  calcolaodl  XV  oaso  foloeraal»  «I 


^ncrodultts.  Quod  aoiem  VIII  Calendarum  Apriliuro  C  planissiroo  nnroem»  el  ad  muliipricandum  prompUs* 


erudfixuSy  VI  Caleodamin  earondem  dio  resu:rexe- 
ril»  roullomro  laie  Di»curum  ecclesiasticomni  con- 
slat  senUniia  f nlgatum.  Quamf is  Tbeopbilus  Caesa* 
riensis»  anliquus fidelicelfidmisque  aposldicoram 
Umporain  docUr»  in  epistola  sjnodica  qoam  adver- 
aua  eos  qui  dedroa  quarta  luna^ctttn  Jndaeis  Psscba 
cdebrabant»  nna  cnm  caeUris  PabesUoae  episcopis 
aeripsit»  iu  didl :  i  Ei  impium  non  eai  ul  passio  do- 
miniea^UnU  sacramenU  mysUrinm  loraf  limitem  es- 
dudauir.  Passus  namqtie  Doroinus  ab  XI  Calendas 
Apriles»  qua  nocu  a  Jodaeb  osl  Iraditos»  H  ab  VIU 
Calendas  Apriles  reaurmxil.  Quoroodo  Irea  dios  foras 
terroino  0  excludenlur!  i  ConsUuturoque  esl  in  ilU 
synodo  ol  ab  XI  Calendu  Apriles  osque  in  V.U  Ca 


simo»  compendiosios  transacU  Umporis  slalos  bi 
nsomoriamposMl  redod.  Quidam  aalem  potanl»  qaia 
*  qoondam  In  repubrca  posi  cenaum  qiiinU  aans 
peractum  orbs  Roma  Ittslrabatur»  ad  iitdidum  leims 
luslraUonis  et  censos  indictiones  oaso  condiias.  Inei- 
piooi  aoiem  indiciionea  ab  Vllf  Calendas  OeUbris, 
ibidemqoe  lerroinanlur 

CAPDT  XUX. 
^ffnmmlMm  intmUmH  fvolo  sif  iniieild. 

Boe  aolero  arguinonU  qnota  aH  anno  qoocun^ 
compoum  foloeris  hidictio  reperiea :  surooannosab 
IncamaUono  Domini  quotquol  fuerinl  hi  praesenii» 
f 01  bi  graUa»  DCCXXV ;  adde  somper  Iria»  qoia  qnarU 


lendos  Maias  Pascba  debeal  obaerfari»  ol  in  eodem  D  indictiooo  aocondum  Dionydom  naios  eol  Doinhws» 
libm  superius  scriptum  esl.  Nam  Galli  quacunqne  fiont  DCCXXVIU;  *  boic  porUre  por  XV,  qulndcd« 
die  VIII  Calendas  Aprilis  ruissel ,  quando  CbrisU  re^  qoadrageoi»  sexconU»  qahidedea  ocUbI  eentomvies» 
siirrecUo  fuikse  tradebatur»  pasdia  semper  celobra-  remanenlodo :  ocUfa  eal  IndicUo.  1 
bant.  Sin  rem  annum  qnalem  quaembas»  in  loco     manserit»  decima  quinU  esL 

VARIANT6S  LECTIONES. 
^  C»  o^orirt.  *  Fort^»  fMonimn.  *  C»  Aos. 

OLOSSiR  ET  SCmiLIA. 


CArOT  XLf  111. 

Bnit.  Rahu,  GLOsSiC.  —  Seamrfvs  ardo  ^rcdH  de* 
eennotentttii  compieetitnr  indict»one$  xf  «nnonim 
drctti/v»  iuiua  iemper  retti§ia  redncee.  Idesl,  refor* 
leines,  qiiia  reducuntur  poal  quindedm  annorom 
circuiluiH.  Induitria,  id  est,  diligentia,  prudenila. 

Qttidam  anletn  putanl^  qnia  in  re  auondafnpubtiea. 
Res  pubiica  quasi  popolica,  eo  quod  ad  oronem  po- 


polum  pertinel.  Indicom  esl  prjedpem*  Indo  Mi* 
dum»fel  edicUm»  iroperialepraeceptnm  Indicers 
esl  generale  praeceptum  tribuuriomm  qood  gencra* 
liier  omnibus  per  unifersum  orbctti  imperabaiar. 
PcraoebaUr  auUm  indietio  per  qoindedm  annos; 
el  piimo  qninquennio  nummus  inoicdiatur  aureas, 
secttido  argentena»  terlio  luslm  aolfdNiUr  aeneos. 


DE  TEMHmUM  RATIONC  m 

A  piuin»  f  ignant,  banc  praflYaiii  lui  canun  regiilani 
iampa^obsemnies,  iit  quoiiet  minorein  XX  nnine- 
rain  habenl,  paschalein  iunam  pfaeferanl;  qnoiies 
aoCifm  majorem,  In  sequeniem  lunam  paschaqiKeren- 
dnm  pramonureiil.  Quia  niminim  lun»  paschaVis 
plenltudo  iion  «quinoctium  praetre,  aed,  sicui  in 
priiicipiocrealorarum  ordinatum  eai,  sequi  poiiot 
debnl,  quando  prinium  orlus  esl  sol  incboatione  diei 
vernom  lenens  aquinodium,  deinde  orta  eat  lona  In 
Incbonliooe  nodis  auliimnali&  aequinociii  tenens  Ipia 
particulam.  Uude  muhum  errare  conaiai  eos  qoi  liinm 
pascball»  Inilium  a  terlio  Nonarum  Marilarom  dm 
qiiaerenduin  deflnlont ,  quia  videlicel  ibl  nala  luna 
aHto  lempus  aequinocUi  plenilunium  oslendlt*  ldeo« 
quo  solenniiali  pascbali  inhabills  csl»  in  qua,  sicnt 


497 

CAPUT  L. 

Tefftli  pff«fiU  drcoU  Ifnoa  coolinol  ^clas  lona^ 
ivs,  qoae  ad  corsom  solls  aoooatln  onJenls  dlebos 
sccrescere  solent;  inde  epacla  Grsco  vocabolo,  Id 
esty  adieclkMies  diciae,  qood  per  anoos  slngolos  W 
dierom,  oldiximos,  aocomnlenlur  aogmeoto.  Vel 
Mffteqi^  ad  biveoiendas  qoolae  slnl  Innas  Catifnda* 
nnn,  11  per  totom  adjldootor  annom,  ot  sopra  do- 
coimos:  epactsBJnre,  id  esl,  adjecilones,  vocanlur, 
ei  qsidem  per  loiom  anni  verlentls  orbem  *  soos 
qosque  dies  babei  niyecilones  binares  XI.  Nam, 
f rrbi  graila,  si  bodie  cnm  teribo  quinla  esl  Inna,  islo 
Ifso  ibe  poel  annom  doclma  sexta  erit  luna,  posl 
doas  amioo  f  Igesitiia  septima,  poa  Ires  oclara,  oee 
eadem  hoe  qom  none  esl  pffiosqoam  XXIX  annorom  B  dixlmos,  prlmuoi  solem  priniitivae  crealionis  statum, 
pcffacio  drcolo  rodis.  Sod  proprio  quie  in  circuio  de-  ec  deiiide  lunam  necesse  esi  conscendere,  ol  el  hio 
efonofeflioli  ann»utae  snnl  epoctae  biHam  qooia  sil  in  per  aequinodli  Iransin^eisnm  longiiuJinem  noctis  sih 
M  Galeodos  Aprites,  nbi  pasiiballs  esl  fesii  prind-     perel,  el  IIU  pcr  plenilunium  tolam  ejos  qoanlnla- 

VARiAirres  lcctionbs. 

IC,  MMK. 

CLOSSiB  ET  8CH0UA. 

Grsed  plnvio  nomine  Hyadas  appellant.  Qu  n  et  soa 
sponle  qoaeilain  slaiulisque  leuiporihus,  tii  IIqhIo- 
ruui  exortuSt  et  arctiiri,  qui  per  Idiis  Sepiemh.  cuin 
procdlosa  Kraodine  surgil ;  et  ninibosus  Orion,  el 
Canicula,  qiiae  niminm  f^rvens  xv.  Kalend.  Aogust. 
emergil. 

Steltae  Inmen  a  sole,  sdltcel  sicut  sancii  a  ChrU 
ilo  mutuantes,  Id  esl,  acdplenies.  Stdhe  omnes  el 
looa,  a  sole  lomen  acdpiunt.  Licel  enim  sint  igneas 
natoras,  et  licet  ex  eadem  luce  sini  factae  qna  el  sol. 


CAfVT  i. 

BlJo.  lUiiis.  GLOSSiO.  titim  tnki  gt§iw^  h^e 
maifffri^,  9i  ftinUt  e$l  /ane  uio,  ip$o  die  potl  Mnnum 
itamotexim  irH  inno,  po$t  duo,  anuoi  tigeiima  tepiima^ 
p$U  tn$  oclero.  nujiis  igilur  yersiculi  glos  a  jam 
soperitts  esl  scripia,  cujiis  iniilmn  esl :  Si  yis  scire 
oMlift  lonn  fucrii  bi  iratisacto  anno  in  uno  quoqoo 
flutaruui.  Ifoifte,  quad  hoc  die.  Quolidie,  tion  colo* 
die,  ot  si  qool  diebos.  Cras,  qood  esl  posiea.  Exire^ 
nuiiQ  est  prhUe,  el  diclum  exlretuum  ab  eo,  quoJ 
Jatn  dies  l|»e  sll  a  iiohis  extraneus,  ei  praetereundo  C  taaien  non  tantaevirtulis  sani,  ot  posslnt  per  se  kh 


alimos.  Fridie  aotem,  quasi  priorl  die.  Pvreiuiie«  id 
csi,  por  aole  diem,  vel  itt  aniecessum,  iit  est,  prlus. 
Banc  prwfixam  nH  eunut  re§akm  temper  obMervmi' 
IM,  Ml  gaoiiet  minorem  decimum  qaiHtum  mtmenm 
Meal,  paockakm  lunam  prmferanL  Si  eitim  niajo* 
rem  nuinoruro  babuerint  epaciae  xv,  in  xi  Kal. 
ApriL,  noo  ostenduni  illae  epact»  Innam  pascbalein. 
f^erepactas  igitur  in  boc  locoaeiatem  lonae  intelli- 
ge.  Talii  esl  raiio :  si  dedma  quinta  fuerit  luua  in 
si  RaU  April.  decima  qoaru  luna  pascbelis  non  de- 
hil  praelre  aeqoinoclium,  sed  scqiii,  aoi  aliquando 
bi  Ipso  aequinociio  dedma  qnaria  fierl.  UuUe  mol* 
tim  emre  constat  eoa  qui  Innse  pascbalis  inilinm  a 
tenio  Nonarum  Mariiamm  die  qoaerendum  df  finiunl, 
quia  THlelicel  ibl  nala  lona  ante  lempus  aequinoci  i 
pleniloiilum  oslendil.  Priina  igitur  lelas  lunae,  qoae 
niit  iu  iniiio  muitdi,  sie  fuil ,  decinio  quarto  vero 
Kalend.  Aprii.  quasloclafo  Idus  Hartii  fuissei  nata; 
'  pfomerea  erranl,  qoi  lunae  pascbaiis  ioitiom  a  ter« 
Uo  llonarom  Martiarom  die  requiruoi, 

Qiie  ^cmi  Imna  ei  iieHm  non  a  teifda  ui  perhikeni^ 
Md  e  ioie  kahent  ui  luceaui^  sk  ei  kceiedm  tancHgne 
•mnet  non  tnm  merito  tiriniitt  ti-d  graiim  iarpiorit 
htkitu  honmm  foo  dMuil.  Stellae  lumen  a  soie  mur 
tisnies  enm  mundo  Terri,  ot  pula  ooo  loco  fixm,  el 
non  sumte,  mondo  fagas  ferri  dieontor,  exceplls  bla 
qsae  pfamelae,  id  eet,  ecranies  Yocantor,  easque  dieC 
tdfenlo  edarl,  oee  onquam  eoelo  deddere,  fulgor 
piinlinny  d  solii  probai  delk|nittni,  qoamf is  fidea- 
mus  ignicoloi  exseihere  lapeos  portari  feolis,  fagi- 
ye  lomeo  iiderii  imiiarl  Irodbui  orlenlilnii  yeniis. 
mdiffa  aolem  nlia  Mini  m  liquorem  solull  humorls 
mcnnda»  alia  eoncffoti  in  prolnas,  aol  co  .cti  bi  nir 
w,  ioi  gtadoti  io  graodloes ;  alia  latus  teporis,  alia 
^^Mis,  ona  rorls,  alia  frigorii.  Rec  solum  erraotia» 
ySilomi,  e^jflo  irooiiiaoimbi  ifed  lioni,  sed  et  quae- 
WB  ixo  polo  eom  erraoliom  foeriot  accesso,  f  el 
ttdliibopolsa,  01  soccolm  k  froiile  Tamri,  qoas  obld 


oereahiesole.  Ilhimiaaulor  euitn  ciincia  ladila.solis, 
qnod  exblbelor  nobis  in  Ogura  Chrieti  sanctomm- 
qoe  illiui,  qoi  qood  f  irtuiU  habeni  ab  ipao  acdplont. 
Stelbe  non  habere  proprhtm  lumen,  sed  sole  il- 
biminari  dl^nlor ;  oec  eas  niiquam  de  cmlo  .absoe- 
dere«  seJ  fenltiite  sole  eebiri.  Omnia  enim  sidera 
obscurautnr  sole  orifnie,  ei  non  cadunt.  Mam  dum 
soi.orluasuisigna  praetuiserii,  omnisslellarum  Igiiis 
snb  ejus  lutninis  fulgore  Of  anescit*  ita  ul  praster  so- 
iis  Iguem  nollius  sideris  splendor  ftdeotur.  Hiiic  eiiam 
el  sol  appellalor,  co  quod  solus  appareal  ohscoratia 
eonclis  sitieributf.  Necminim  boc  de  sole,  cuui  etiam 
plena  lona  el  loia  iiucle  fiilgetite,  pleraoue  astra  non 
liiceant.  E  seautem  per  dlem  sieltas In codo, pro- 
bal  solis  dellqoioin,  quod  qoando  sol  objeclo  orbo 
lonse  foprit  obscuratns,  dariora  lo  cu  loaslra  fldon- 
lur.  SiellaD  dictm  a  tiando^  quia  fixrn  suut  sempor  in 
cado.  Sidlae  itnmobilei  aunt  ei  cnm  Ciflo  perpeino 
•vmoto  ferooiur.  Feruntor  qum  ceelo  fisaittni,ei 
^  cum  coelo  folfunlur ;  inofenlor  fcro  qumdam,  sicot 
planetae,  Id  est,err.itlcae,  qnae  cursus  suos  f  agos  cer- 
la  deOiiitione  coufi  iunt.  Stellae,  et  sldera  ei  at*lra 
iuier  so  diflerunt.  Mam  sleila  esl  ouaelibel  slotnbi* 
ris;  sulera  feio  soni  st  llis  plortuiis  facia,  nt  llya^ 
des,  Pleiades.  A^tra  aulem  sicllae  grondco,  ul  Orion, 
Booies*  Sed  baee  oomina  scriptores  eonfondonl, 
dotu  el  astra  pro  sldlis,  el  suUas  pro  sideribui 
potioni.  Siellm  aotem  socoodoni  mysticom  intdle» 
otum  sancli  f  Irl  bilelligoolor,  de  quibiis  dlcltim  esl : 
Qoi  oomeraol  nsoltiloUbiem  atdlarum*  Sieul  eoim 
oiiines  stdlae  o  sole  illominantttr,  ila  sanell  a  Cbrl* 
lo  glorla  eceleslSs  re^ni  clarificantur.  £t  siciti  prae 
fulgore  solls  et  f  i  maxitna  Inmuiis  ejus  shleRi  obtun- 
duntnr,  Ua  ei  omuisi  splaodor  saocloiitm  in  compa^ 
miione  gbiriai  Cbnsll  ooodam  oiodo  obscoralor.  K| 
quemodmodom  stdbe  sibl  dll^ruol danUle,  iiajos* 
torom  diferdlas  oierlloruin  discretioue. 


m 


hEOJE  TEtlBRABILIS  OPEROM  PARS  I —  DIDASCAUCA  GKMDIMA. 


60D 


•vnque  cst  longilndinefii  itlustrel»  Qtiod  adChrisUel  A  Nonas  Aprilii  ^  diebos  nieilicet  XXIX,  obserraDdam 


ficeieiic  faerame&tum  respieere  nemo  est  fere^ni 
ambigat,  de  qno  et  in  prtmordlis  bajusee  opiisciili  ali- 
qaa  perstrinximus,  et  nanc  panels  replicemtts.  Quia 
sicvt  Iwa  et  steilm  non  a  seipsis,  nt  perblbentt  sed  a 
sole  babent  ut  Iticeant»  sic  et  ficdesia,  sancliqoe  om- 
nes  nOQ  suae  merito  virtuUs,  sed  gratia  largitoris  ha- 
benl  bonom  qoo  vivont.  Ei  sicot  noii  nostri  vigore 
arliilr  ii  fbnitodlnem  noairaro,  sed  iHo  noe  sosdpieiite, 
ilKos  miserieordla  prsveniente  cuslodimos»  ncc  sof- 
iefenies  § omos  coglure  a'iquld  a  nobis  quasi  ex  no- 
blf ,  aed  sofDeieBtia  nostra  ex  Deo  est,  iu  etiam  in 
tempore  qoo  noslrm  redemptionls  insignia  celebra- 
mus«  solaris  perfecUo  splendoris  qu»  illomloat  lona- 
rem  qom  illipmtnator  aniecedere  debei* 

OAPUT  LI. 
QiiomMio  itreki  ftfdant  In  pHmi  imisIs  lni/io. 

Sed  error  eorom  qui  aliler  saplnnl»  vido  aa  ipsb 
aaliem  qol  hujosmodi  coodont  leges  Iniqoaa,  el  seri- 
bentes  injosUtlam  scribiinl«  ratos  ac  ? eriute  tidealor 
ease  sullullos.  Yictorius  qui  illorom  cireolos  scripslt, 
dldt  in  prologo  ejosdcm  operis  inter  alia  sic :  «  La- 
tini  naniqoe  •  *  III  Nonarum  Martiarum  usque  ad  Illi 


maxime  ceosueronl,  ol  qoocon^w  eorum  die  lana 
foerit  naia  cfRciat  pHmi  mensis  Inliiom ,  eujos  Ifena 
decima  qoaru  si  feria  sexia  proTeoeHi,  snbseqoeBS 
Domlnicos,  1d  est,  lona  declflm  sexu  festlf itaU  pa- 
scbali  slne  amblgoo  deputeur.  Sin  autem  dieSibball 
plenilunium  esse  contigerit,  et  co»eqoenM  Dominieo 
kina  dedma  qoinU  reprrire ,  eadem  hebdomada 
iransmiuay  In  alterom  diem  Demlnieum»  id  est,  hmam 
f  igeslmam  secundam  transferti  debere  Pascba  dixe- 
runt,  ne  minos  ^sdem  dominid  peragendo  mjiterio 
destinarenl  qoam  sexum  dedmam*  nee  ampttas 
qoam  f  igesiniam  seeondam  Imiam  aiiqoaodo  redpe- 
rent,  eligentes  poUos  lo  ionam  f  igeslmam  seeandaflt 
diem  lesli  pascbalis  eitendi»  qoam  dominieam  pas* 
B  siouein  anle  lunam  qoarUm  dedflNmi  ollaiettos  1«« 
dioari.  Quartas  dednus  porro  lonas  aaensb  e}oidem 
a  XV  Caiendarum  Aprilium  mque  in  XVI  Calendm 
llahi3  asoeront  esse  serf  andas.  i  iiem  io  Ine  ejosdem 
protogi :  •  Com  fero  conUgeril,  Inquil,  lonam-fies- 
aimam  sepUmam  Sabbatoi  fel  maxime  die  Calentfi- 
rumJaniiariarum,  prof enire  absque  bissexU,  noferit 
sancUtas  vestra  quod  Pascha  XIII  Calendas  Apriles 
secundum  LaUnos  baud  unqnam  celebrandoni,  eUamsi 


c,  ir. 


VARIANTES  LECTlONeS. 
6L0SS£  £T  SCIIOLIA. 


GArUT  Ll. 

Oain.  IUiics.Clo  %m.  QuamDominkumpMhiimf 
id  esl,  aexUm  feriam  a$m  lunm  dedmam  ^uartMm. 
Quam  Dominkam^  sdiieet  diem;  mile  bmam  deei- 
Mmn  4faartam^  td  <  st,  In  Innam  decimam  quarUm. 

iAiViioii  tideiicetoTtnd  memii  alf  oelaoo  idoum  Mar^ 
tiarum^  Ui^e  in  Sonarum  Apritium  diem ;  fuartoi 
dedam  vero  luna$  l^aoekm  a  xii  Aa/.  Amrit,  u$que  iu 
xif  Kat.  MaiL  Consial  igitur  quod  pnmo  anno  de- 
cenhofcnalis  cycli,  quaiido  nulla  epacU  in  caniu 

Bmitur,  in  Kai.  Mart.  luna  nons,  rt  In  ocUf o  Idus 
artiidecimasexu  occurrit.  lianededoc  tricesimam, 
et  inclpe  priniain,  et  Non.  April.  occurril  dedma 
quarta,  qui  est  termlnos  decennofcnalls.  Iterum 
ri^idem  xvi  quos  anno  priori  iu  ocuvo  Idus  Marl. 
babuisU  adde  xi,  occurrit  eo:lemdie  f  igesima  sepUina. 
Ilanc  eom  trigesimain  dednxeris,  occurril  seqiiens 
tleciina  quarti  luna  ocUf  o  Kalendas  ApritlSy  qui  est 
termlnos  secumlus.  Slcque  lunationibus  singulls 
usqiie  deciiniim  nonum  aiinum,  eodem  die  oetafo 
Idus  scllicei  Martii  addendo  semper  xi  ad  piscceden- 
tem  ejiisdem  diei  lunae  seUtem,  anni  praecedentis 
quoulibel  inlra  trigesimam  fueril,  deduc  eam  tri- 
gediiiam«  et  deduc  sequenUni  osque  dedmam  quar* 
tani»  el  ubicunque  deciroa  quaiu  fuerit«  ibi  sine  ulla 
ambiguilate  terminus  paschalis  erit.  Porro  si  eodem 
dio  trjgeslma  indderit,  quod  Umen  non  nisi  semel 
per  deceni  et  nof  em  anuos  lil,  deduc  more  solito 
scquentcm,  et  tibi  dedma  quaru  occurreril,  ibi  et 
terminus  erit.  Prima  vero  cum  octavo  Idns  occonre- 
rit»  eadeni  procul  dubie  pascbaUs  eriL  Et  lioc  cerUs- 
sinie  cave,  ne  prius  naUm  lunam  qnam  octavo  idns 
Mari.  deputes  paschalem,  sed  quoucunqiie  eodem 
die  oectirrerii,  aut  irigesimam  eodem  die  lenens^aut 
triginu  deducas,  el  seqoeotero  qoolibet  loco  deci- 
ma  quarU  occurrerit*  pascbalem  esse  non  dubites. 
Isle  ordo  el  baec  ratio  nimquam  ex  eodem  die  quo 
suiou  full,  turbari  ab  oUe  potoil»  aoi  poierit;  sed 
poiins  llle  codcossqs  erit,  qul  eam  concutere  fisus 
loerit.  Expleto  igitor  anno  dedmo  nono,  suinioque 
ejosdem  anni  lermino  nof  Isdmo»  si  iUmm  probare 
%obieria  qood  hgsc  ratio  ratione  constet»  et  hxe  au- 


cloriUs  dlgna  auctoriUle  subsisui,  adde  de  eodem 
smpe  dicto  dleocUfo  idosMart.  pnccedenUs  lonxsla- 
U  non  undedm  ut  prius,  sed  jiropier  saltum  lame 
G  duodedm,  et  iterumoccorret  Ubi  hina«  sicul  in  prm- 
ciplo  eodem  die  dedma  sexU,  atqoe  iu  seqaen- 
tia  eodem  quo  prius  ordine  ciincU  proveoianL  F#« 
nrai  ne  uot  amatorce  Victorii  temere  iOum  affrc$»$f 
larerent^  te§ani  Hkrum  doctienmi  et  oanetieawd  xiti 
Victori$^  tideticei  Capuam  epiecopi  de  Paeeka^  qued 
xf  Knlend.  Maii  putabatur  calebrari  debere^  ie^' 
eiione  decima  tertia  uomee  po$t  eonoHlaium  Be$Hii. 
Cregorius.  Fertur  apud  f  eures  mos  fuisse,  ot  quis- 
quis  consul  existeret,  juxU  ordinem  temponpn 
honoris  sui  locum  teneret,  nt  sl  quis  posterios  ad 
consulatiim  f  eniens,  consul  non  semel,  sed  bls  for- 
Usse  aut  lerUo  iierot,  eUam  illos  laiide  ei  hobors 
transcenderet  qui  non  plus  quam  semel  eonsoles  ex- 
stitissent.  Consules  appelUU  a  conioleodb,  sktt 
reges  a  regendo^  et  sicut  leges  a  tegeuda.  eo  oued 
Goosulerent,  hoc  est,  prof  iderenl  reipoiilica).  Nsm 
cum  Romaui  regum  superbam  domlBaUooem  non 
ferreni,  imperia  annua,  binosqoe  consoles  slbi  fece* 
H  ront.  Nam  factum  regium  non  benefolentia  eoosa* 
^  lentis*  sed  soperbla  domlnantis  erat.  Uine  igitor.coa- 
soles  appeliaU,  fd  a  consnlendo  dvibos»  vd  a  re- 
gendo  concU  consilio,  qoos  Umea  ideo  uiotandos 
per  annos  singoloa  clegenint»  ut  ne  inaolens  dm 
manerel,  el  moderatior  dto  soceorrerol.  Indeeoim 
duo  pares.  quorom  unos  rem  df  ilem,  alter  rem  ou- 
liUrem  miiiislrabaut.  Regnaf  eninl  enim  annis  ooa'* 
drlngentis  sexaghiU  septem.  Proconsules  sulfecU 
erant  consulibus,  et  dicU  proconsoles,  eo  qoodvice 
<!onsuIis  fungerenlur ;  sicot  procorator  eoratoris»  Id 
est,  actoris.  Exconsnles  aoteni  dicU,  qoi  jam  a  coa- 
sulaio  exleruni  siv e  discesseruni,  peraclo  vids  sos 
anno.  Si  ergo  aliqiiis  ex  consalibos  soe  tcmpore 
bene  rempoblicam  adminbiraret«  Ucel  deponereur 
de  ipso  eonsolaiu,  ad  cjosdem  tamen  digniiatb  of* 
llehnn  admlnisliandum  dcerelo  seaaios  redocebaur. 
On  le  sopra  leclom  est  nofies  BOrt  consolaiuffl  Bt* 
slUi. 


501  Dfi  TeHPORDll  RATIONE.  ^ 

luua  conveBiai,  pcnrii»  Invcniliir.  Aul  YI!I  C»lcnAii  A  llum  quod  iEgjpiii  docenl  aulunia»,  quarc  non  Ulo 


Maias  sccttndani  iEgyptios,  quod  aliquolics  obscr- 
vandum  ctl«  rcperiri  non  possc  i  Yidcamus  crgo 
Latinos  ftuos  quomodo  commcndet  Yiclorius.  Dicit 
CC6  naxinc  ccnsnissc  a  lil  Nonas  Mariias  naUm  lu- 
nam  elQccrc  priml  roensis  iniiinm ,  ct  decima  sciU 
liina  dic  Domlnico  Fascha  cclcbrandum.  Et  iierum 
dicil,  nttnquant  Xltt  Calendas  Aprlies,  diamsi  kina 
eon?enlat,  Pascba  cdcbrandom  sccundoin  Latinos, 
scd  uiagissccondamiEgypliosVIII  Calcndas  Maias. 
ConsUI  aalcm  lanam  111  Nonas  Mariias  naunit  XIII 
Calcndas  Apritcs  esse  scxlsra  dcdmam.  Obsecro  tCr 
sancie  frater  Victorl,  si  111  Nonas  Martias  naU  luna 
&cil  priml  mensis  Intlium,  quid  raiionis  csi,  qi  non 
in  co  Pascba  cclebremus,  scd  poliosalium  dilfcramus 


rum  pcr  omnia  scicniiam  scctaiis?  VcrMni  quia  hoc 
facerc  non  vis,  sed  inier  ulrosquc  medius  iiiccdens, 
magts  Latinorum  quos  Tilupcras,  quam  JEgypiioruia 
quo>  pmifers,  calculuin  lui&  legendum  scquciiduraquc 
couiradis,  iios  ifigyptiam  calculandi  disciplinaw,  qwt 
ei  iuo  judicio,  ci  untversalis  Ecdesiie  consensu  verior 
apparei^  omnibus  scquendam  novimus,  initium  vide- 
licet  primi  mcnsis  ab  ocUvo  Iduiini  Muriiaruin  osquo 
in  Noiiarum  Aprillum  diem;  quarUs  decimas  vero  lu- 
nnsPascbse.aduodecimo  Calcndarum  Apritium  usquc 
in  decininm  qnartum  Calendas  Maias ;  porro  diem- 
Pascbsedominicum  ab  undecimoCalendarum  Apriliuin 
osquc  in  Bepiiinum  Calrndarum  Maianim ,  ci  boc  in 
luna  decima  quinu  ustiue  ad  vigesimain  primam  esse 


10  mcAScm,  cuto  les  ioiies  impcrci  ul  omncs  qui  pos-  B  qtiJcrendum.  Verom  ne  nos  amaiorcs  Viciorii  tcmerc 


siftl  In  primo  mcnsc  Pascba  fadani,  soli  auicm  qoi  in 
via  fuerint  d  immondi  sccando  hoc  mcnsccclebrcnit 
Qoid  csi,  rogo,  quod  addis,  absque  bissexto?  An  foric 
qaia  quando  Calends  ianaarltf  Sabbato  suni,  teriia 
dacima  Caleodanim  Aprilium  dics  in  Domlnfcum  r.c- 
eurrily  si  bisfcxiilis  anons  non  csi;  si  auiero  bissex- 
Itts  InUrccsscrit,  cadcm  dies  secunda  feria  proyeoii, 
doccre  vis  com  secanda  feria  fuerit  Xill  Calendas 
Aprilis  io  luna  dcclma  sexU,  sequcnti  domlnica  VII 
Calcndas  Aprilis  Inna  vigcsima  sccunda  Pascba  riic 
cdebrarl ;  cum  vero  cadero  dics  XIII  Calendas  Aprilis 
lunam  dccimam  scxUm  Dominica  die  habuerlt,  non 
posic  in  ea  Pascba  cclebrari,  qiila  necdum  sequino- 
ctiam  Iransicnt ;  sed  nee  In  sequenti  dominica,  qnia 


iilum  sggrcssos  essc  laccreni,  legani  libruin  doctis* 
slmi  ei  sanctissiini  viri »  Vidoris  videlicd  Capuanl 
episcopi,  de  Paselia,  quod  quiiideciiuoGalendasMalas 
pnubaiur  ceiebrari  deberc,  indiciione  autciu  dedma 
lertia,  no^nes  proconsuie  Dasilio,  et  quanti  a  prudcii- 
tibus  cl  catboiicis  Fcclesiae  doctoribiis  icstiinatus  $ii 
suus  magisicr  invenieni,  ciijns  prineipiuin  libri  est  : 
c  Cum  paH:halis  veneranda  solenniias  qiianam  die 
poiissimum  provenirel  per  aniii  prjcsenli$  indiaio- 
ncm  leriiam  decimani  a  nobis  soiliciie  f|uxrcreiur,  el 
juxU  Pairum  venerabilium  constituia  ociavo  Calcn- 
danim  Maiamm  diceremus  rcsurroclioncm  Dominl 
procul  dublQ  cclebrandain,  aliquibus  mioinie  raiiona- 
bilis  f  Isa  csl  nosira  rcspoiisio,  co  quod  Victorius  qui- 


iuna  siiperadulia,  boc  csi,  vigesin.a  lcrUa  illam  inci.  C  <!»"»  «  circulo  paschali  quem  edidit  alilcr  dicm  do- 
dai  in  diem.  atqiic  bac  cogenie  necessiuic  in  sccuiuli  ^^^^^  rcsurrcaionis  adftxerii ,  l.cei  ci  hunc  desi- 
lcmpora  iiifensis  Pasdue  diflerenda  solennia?  Mirus 


cakutaiuli  pncccptor,  qui  princlpaliter  doccas  lunam 
III  Nonas  Mariias  natam  cfncere  printi  mcusis  inl- 
liooi,  ct  rursuin  rationc  ipsa  supcraius  compdleris 
laicri,  iibi  lotcrvenlen:c  bissexto»  nuliatenus  lunam 
hac  die  naum,  sed  poiius  eam  qua:  post  XXIX  dics 
focrii  acccnsa,  paschalibus  festis  congruam.  Si  vcro 
aJfucril  bissexius,  tunc  effici  lunain  scqucnlis  anui 
primam,  qme  absque  illo  tteri  poterat  cxtrenia  irans* 
acii.  Bi  quid  esi  quod  ais  :  etiamsi  luna  conveniat, 
XIII  CatcnJas  Apriiis  nunquam  Pascha  celehraiidum 
peniiusinvcuirlT  Quomodo  eniin  poitsi  luna  conrc- 
uirc  paschalibos  solenniis,  ubi  nunquam  pasthalia 
suoi  celebranda  sdcnnia?  Ei  si  nunquam  Xlll  Ca- 
leodanim  Aprilium  Pascba  cclcbrandum«  ciiamsi 
sfxta  decima  provcnerii,  crrani  profccio  Laiini  qol 
hinam  paschaicm  a  III  Nonas  MarUas  inchoare  decf  r- 
mmi»  jii  qoa  dccimo  sexto  ei  dedmo  scptimo  eo 
qooJ  .Tquiaociium  non  transierii«  non  licei  Pascha 
fieri.  Ei  mcriio  iilorum  cohtempta  obsen-atione,  cum 
i£gyptiis  poiius  co  anno  in  octavo  Caleiidas  M.<ii  Pa* 
adu  diffiercndom  saades.  Si  antcm  niags  ohserv^n- 


gnaverii  quem  nos  celebranJum  pariicr  profilcaiur.» 
£l  io  proceasu  operis :  c  ScJ  nune,  *  inquam,  ordo 
expeiil,  ul  cydonim  quos  Victorius  edi.lii  pa!cfaciam 
cvidcntcr  crrores«  dum  nescii  ktgiiimam  diem  dcfi- 
nirc  pascfaalem,  ul  cum  in  praBteritis  osiensus  hoc 
roodo  lueril  ddiquissCy  In  pncsentibos  ac  fuiuris  et 
auctoritaie  carcat,  ei  occasionein  prevae  |iersuasfonii 

amiiut.  t 

CAPUT  Lll. 
Argumentum  ^moI  s^*il  epacla:  lmare%. 

Si  aulem  vis  cogiioscerc  per  annos  singulos  quol 
sini  epact»,  sumc  aniios  Domini  quoi  fucrint,  utpuu 
in  praoscuti  ocU\a  indiciionc  DCCXXV»  hos  pariirc 
])  per  XIX  :  dccies  novios  irkcni  DLXX,  decies  noviee 
ociuni  cenquinquais  dlpondius,  renianeni  111 ;  bos 
liem  niuliiplica  pcr  XI.  fiwiiXXXIIl ;  tolleXXX,renia- 
ncnt  111.  Trcs  sunt  epacl»,  id  cst,  adjcctiones  lunares. 

CAPVT  Llll. 
De  epactU  solis» 

Quarto  dcccnnovenalis  circuli  tramite  dcsignaiilur 
epacix  solis,  id  est,  concurrcntes  septimanas  dies 
unius  semper  ternos  per  annos,  doonim  autcm  per 


YAUUNTES  LeCllONeS. 
'  C,  intfmi. 

GLOSS^  £T  SCIIOLIA. 

CAPUT  Lin.  nmes  uptimana:  dies,  Coneurtentes^  hoc  est,  novuf 

Bua.  Raiics.  G  os&c.— Oaar/e  dieeni^vetralis  dr-      dies  KaL  Aprii.  ^uoniam  si  dividas  aiinuin  inseptcm, 

eaislranitir,  designMHiur  epattec  soU%,  id  esty  concur*     remaoet  onus  dies^  qui  lurbai,  ul  non  seinpei'  in 


m  BBDiE  YBNBRAB1L19  OPBRUU  PARS  I.  —  DIDASCALICA  OENUffNA.  504 

9nam  bisseiUletii  nsqae  a^  septimuai  numeram  ad-  A  nim,  id  est,  adjectiouoro  solis,  cmn  bissexlo  carsos 


jecHoae  crescenles,  quanim  circalas  habet  annoa 
<|ualer  septenos*  Id  est«  XlYill,  quia  nimirum  non 
aate  poiesl  eonsuromari  quam  bissextus,  qui  quarto 
redire  aolet  anno,  cunctos  septimanae  dies  coniingat, 
dominicam  fidelicet,  se  xtam  feriam,  qaartam  reriam, 
secundam  reriaiB,  Sabbatum,  quintam  feriani,  ler- 
liam  feriam,  lioc  elenim  illos  ordine  percurrit.  Cnni- 
que  stias  quacqQe  anni  dies  babeat  coiicurrenies,  hx 
qiiae  in  circulo  adflxsc  concurrenies  sunt,  speciallter 
quie  sit  nono  Calendar jm  Aprilium  feria  designanC, 
Tidelicet  ut  propius  festi?i(atis  paschalis  exordio  po- 
ailae,  faciHime  diem  epactarnmy  vel  decima;  qiiarl» 
lun»  quou  sit  feria  pandani,  ac  per  hoc  ad  pascba- 
lis  inveniionem  diei  dominlcl  planuro  faclant  iter. 


eat,  ambomm  parilcr  qui  sit  statos  argumento  con.- 
djsce.  Si  ergo  vis  selre  qiianilo  bisscxtus  dies  sit,^so- 
me  aniios  Domini  DCCXXV,  paitire  bos  per  IV,  et 
si  nil  remanserit  bissextus  est;  ai  yero  umim,  aat 
duo»  ?el  tiia  remanent,  primas»  aot  lecuiidtts,  aol 
toriins  esi  annus  a  biss^^xio,  olpata  qoaler  ceiiienl 
CGCC,  qoaler  octogeni  CCCX]^  qjaaler  asae  qoana« 
rdmanel  onom,  quia  primus  est  annoa  aiLissexto.  Si 
Tis  nosse  adjectiones  solis,  id  est,  concurrentes  se- 
ptimnn»  dies,  some  annos  ab  incamatione  Pomioi 
quot  foerinl,  utputa  DCCXXY  per  indiclionem  octa* 
Tam,  el  annorom  qoi  foerinl  qnarlam  partem  senir 
per  adjice»  id  esl,  nonc  CLXXil,  qoi  flont  shiml 
DCCCCYI ;  hla  adde  lY,  Aoul  DCCCCX.  Hot  parUre 


Contingit  auiem  eadem  concorrentiom  annaa  dies,  B  per  VII,  aepUea  centenl  DCC,  sepiies  Iriceoi  CCXf 


quod  calco1a:orein  meminisse  jovat,  etiam  II  Ca- 
lendas  Apri  is,  Vli  Idus  Aprilis,  XVill  Calendamro 
Maiaruro,  et  XI  Calendamm  earundem.  Cujos  cir« 
Goli  ulis  esl  cursus,  ot  qurcnnque  bissextill  anno 
aonl  concorrentes,  ipsx  et  ante  quinquenniom  foe« 
rint,  et  posl  aonos  VI  futunc  sint.  Q  lae  primo  post 
hlssextoffi  anno  sunt,  ea^dem  e l  anle  annos  XI  irans- 
icrinl,  el  post  VI  redeant.  Qu»  secundo  post  bls^ 
aexluro,  eaedem  ct  anle  annos  VI  transierint,  et  poat 
XI  remeenL  Qax  lertio  post  bissextum,  ipsx  el  anla 
Yl  aiinos  prselerierint,  ei  posl  Y  revertantnr.  Et  ho- 
jus  ordo  discrefonis  cunotos  annorom  vertenliom 
complectitur  dies.  Notanduro  sane  qood  hojaa  gyri 
aolaris,  qui  XXVUi  annis  peragitur,  caosa  fadt  de- 


el  non  reroanet  aluioid,  qoia  Yll  aont  epacl»  soliSi 
id  est,  cooanreotea  septimami  dies, 

CAPUT  LY. 
Ih  redUu.  et  comfutu  orlkoteri  nfronMi^  eimclmnu 
Yerom  qoia  facilllme  diem  Paachae,  vel  caeteros 
teroporam  recorsoa,  comprehendit  qni  aolis  el  lun» 
circolom  meroorller  lenet,  excepio  eo  qood  eosdem 
clrcoloa  per  decem  et  novem  el  per  vigintl  octo  mol- 
tiplicandos  parllendosque  novit,  omnis  ealcolalor  mer 
minisse  debel  easden  concorrentea  aolia  Iricesioio 
abbinc  anno  qoaa  et  proximo  aecoluras»  easdem 
aeugeafano  qoaa  el  qoarto,  eaadem  noiiagesimo  qoas 
et  aexlOi  easden  ceniesimo  vigesimo  qoaa  et  ocuvo, 
easdem  centeaimo  quiBqoagesimo  qoaa  et  dedmo, 


ceniioveiialt^sclrculos  XtYIUdeberecompleri,  prioa-  C  ^  ^^^^  i,  ||„„c  modom  esae  reditanis.  Qoocoh 

qoe  enUo  oomero  anooroffl  transacto  eoncorrentic 
scire  dealderas,  euodem  noijsenHB  vlde  qodka  ha* 
heat  XXX»  ct  triceapma  pane  geminau,  concordiai^ 
xerleoiioro  cognoacea  annoraro.  Yerbl  graua»  tre- 
centl  dedea  hahenl  XXX,  et  praplereo  eaBdem  eon- 
corrcntea  CCC.  anno  qu«  XX  annt  fulnrsc,  sl  qoid  re- 
aidoi  luerit,  et  hoe  adjidea^  Eodero  roodo  eiiam  in 
praeterita  tempora  coocorreoiiom  ordo  retpidt  Item 
qoia  drcolua  Inoaria  decenno?enalia  eat,  prxseatis 
enoi  epactae  vicesimo  anno  redeont,  aeqoeniis  ah- 
hioc  qoadrageaimo,  lerlii  seugesimo,  qaarti  ocioa- 


quam  idem  per  omoia  pascbalis  obaervanliae  corana 
lo  seipsom  redeat,  ut  omnis  nimimro  hojoa  cireoll 
annus  caput  circuli  decennovenalis  institual«  llem- 
que  annus  qiiisqas  drculi  deeennovenalia  bajoa  ca- 
put  adscquator,  ac  per  iioc  loti  pa  chalia  observan<* 
liae  series  non  minos  quingenlia  triginla  doohoa  ao-^ 
nis  explicelur. 

CAPUT  m, 

Arguinentum  tfuot  itnl  epaelmieUit  et  qumuio  bi$$exti 

onnira. 


Quoniam  vero  communia  aiqoe  iodlscrelos  ^acta* 

GLOSSiE  ET  SCIIOLIA. 

lisdem  did^na  llant  Kalendae,  et  alii  diea,  qoia,  verbi     ioot  aexdedro.  lo  hoc  apparet  qood  111« 

grailai  si  prima  feria  foerint  Kaleod.  lanuarll,  ae-  n  tea  qoae  erant  in  decimosexto  anoo,  airoiliter  foeront 

qoentianno  non  In  prima,  sed  in  aecanda  erant; '^  incenle  ' 


tertio  aotem  anno  in  tenia  feria  eronl.  Quarto  Igitor 
anno  non  in  quarta,  aed  in  qoinla,  propter  bisaex- 
lom,  Circolos  solaris  ideo  oaque  ad  xxvin  annoa 
extenditor,  ot  siogalia  feriia  biaseztos  pf oveniat. 
ckjfVT  ur. 
Ban.  RjiiiES.  GLOsaiS.— Yer^i  frafio,  treeeuti  deeiet 
kahent  zxx.  Et  propterea  emdem  coneurreutee  treeeii' 
teilmo  oviiio,  miar  ttgetimo  $uni  (uturm.  Yerbl  gratia, 
decem  Irigesima  pars  est  trecentonim  annoram  ; 
geniina  decem,  flunt  viginli.  Et  id  *o  concurrentas 
quae  erant  vigesimoaniiO  fiiluro,  fderant  in  irecent»* 
aimo  anno  retro.  Si  quid  reeiduum  (nerit^  scilicet 
poit  Iricenarias  partes,  id  esl,  oosl  xxx.  Talis  cst 
aeiisus :  si  remfinseril  aliquid  altra  triginta.  Exem- 
pli  causa,  divide  centum  per  Irlginta,  remanent  de- 
cem.  Ceinina  tre8,qiiare?<|uia  ter  triginia  liabuisti, 
flunl  sex ;  hos  junge  ad  residuum  numeruni,  qui  poil 
Iriccnariam  divisiooem  remansit,  id  est,  ad  deoem. 


.   ceniesimo  reiro.  Qood  et  de  luna  dedma  qoaru 

Saschae,  cseterisque  qu:e  deceooovenali  drcolo  Incfai- 
ootor,  geqoe  sentiendom  eai.  Qood  ai  a  praBsenti 
post  aliqool  annos»  verbi  gratia,  posi  eeiiiQm  pa« 
aeha  scire  velis,  e^adas  tantum  et  concorreoies 
aolis  dies  Invenire  suffidl.  Parlire  anlemcentom 
pet  decem  et  novem,  et  remanent  qoinqoe.  Illasergo 
epactaa  adto  ceniesimo,  qoas  qointo  anno  foloras. 
Eodem  roodo  ceniom  per  viginli  octo  dividenst  eas 
cenlesimo,  quae  siinl  deciroo  sexlo  ^ono,  concar" 
ranles  solis  inveniea. 

Ilesc  $m  hoc  $ive  utio  amirue  catcuiator  $iH  enft- 
nare  votuerit  modo.  Si  enim  id  ipsoin  alio  roodo  vis 
agere,  pone  In  prima  fena  primoro  eonenrreniem 
cum  bissexto ;  in  secunda  secoiidooi,  in  tertia  torthim» 
in  quarti  qoarlum,  in  sexla  sextum  eum  bisaezto,  et 
sic  deinceps  usaoe  in  fln^  Hoc  tantom  ctve,  nt  In 
quarto  semper  loco  unum  inicrmittaa,  qoateniu  hift^ 
aexius  cunctos  septjiiianae  dica  contingat. 


g^  DR  tempori:m  RATIONE.  5n6 

,  quiiili  centetiniAy  uxti  centeftlmo  Tigesimo,  A  digiii  tertfos  lotidem  annos  «qua  ratione  eompto- 

ctatitur ;  porro  septiinns  liissextilis  com  tribut  se  io» 

quentibus  annis  bis  binos  sibi  pollicam  ?indicot  «r- 

ticulos.  *  Hoc  sive  alio  quisque  sibi  calcnlator  ordi* 

nare  Toluerit  modo,  nlbilooiinus  circu*iim  Biriusque 

ftideris  libentcr  capieut  mauoa.  Soil  innumcra  bo- 

jiisce  discipliiix,  sicut  et  rxterarum  ariiuin*  nielittS 

/ivx  Tocis  alloqiiio  quam  stili  signantis  traduntur 

ofBcio. 

CAPUT  LVI. 

De  eych  luMri. 

Quinta  circuli  decennovenalis  regione  lonaria  c^* 
dos  biclQditur«  a  quarto*  eas  incipiens»  et  tertio  eom* 
pletur  in  anno,  qui  proprlo  Romanorum  est,  et  adl 
mensf  m  lanoarinm  pertinena ;  nam  aicot  annus  quis- 


aeptinai  centeainio  quadrageslmo,  octaf  i  centeslmo 
aengesiino»  noni  eenteaimo  ociuageslmo»  decimi  du- 
eenteaimo*  et  tmatm  almiliter.  Quod  et  de  luna  de- 
dma  qoarta  Pascbse,  eKterlsque  qu»  decennovenali 
drcttle  ittchitloatsr  sqne  sentiendom  esf .  Poterit  di- 
figeaa  ca^cidator  boe  modo  etiaui  proliiiores  sibi 
teniporam  seqo^nllum  annoiare  reairsos*  quibiia 
aMiper  nMinincrit  etiam  pneterlti  xvi  congroere  sta- 
laoi.  Meoioratn  aatem  dignom  videtar  qaia  qnldara 
ob  eompendlom  calcolandi  atrlasqae  ordlnem  cir- 
ctf «  el  solarla  ▼Iddicet  et  lunaris,  Iransferunt  In  ar- 
tirtilos ;  aam  qola  matiua  biimana  ariiculos  babel, 
a4|!iMClia  aoiolbaa,  X  el  IX.  singulis  bit  aingaloa 
apumca  anaoa»  laaarem  curaum  in  laBta  manu  In- 


tiiaaecat  a  radiee  polKda  Indplunt,  el  in  angne  mi-  B  que  deceanoveoali  circuU  propler  legalem  llcbrso- 


ainii  diglil  inlrioaecaa  eaaden  eonaammani.  Item 
fQta  man04  blnia  anlcoloa,  exceptla  angaibos*  ba* 
tenft  XXYlll,  iis  singuloa  annos  slngulis  aptanf ,  in- 
Ao%  les  a  mlniroo  htm  dlgito,  et  In  dexterx  pol- 
Kee  eomplentea,  non  ai  la  lanari  cyclo  alngo?oa  ez 
ordloe  digitos  expedleolea  ad  namerom,  sed  ob  ra- 
tlonem  quadranlb  per  qaatemos  iraosversim  digitoa 
quadrieniiium  omne  aignantea«  Ita  ot  minlmorum  bis 
lemi  arlicoli  digltorum  loiiderobissextlles  contineanl 
annoa ;  item  proxitiiomm  a  minin^la  bls  lernl  arlieali 
fligilororo  proxlmos  a  bla  terais  bissc&tis  annoa  to- 
lidem  explicent,  aecandi  similiter  aecandoat  et  tertii 


<  BmcihetoeMiwiaii^. 


CAnrrLvi. 
,  Raata.  CLOiaA.  —  QMinta  draiH  4ecenn9- 

mBm  repene  kmmii  endui  itctudittir^  u  qumio  ejui 

iteipieui^  ei  lerfio  cempMur  tn  unno,  Qiii  lerliua  cal 
lectMidam  aolem,  qnarloa  aoiem  secai  dum  lanam. 
Nona  priauis  anaoa  aecaadom  so!em  aeeun  las  eal 
•eetnidom  lonam  ;  reslanl  lamen  duomensea  adbuc 
de  anno  luaarl.  Prlmna  annoa  est  cycH  lunari^»  pri- 
aia  luna  In  Kalend.  Jaouarli,  tertlua  annus  est  de- 
eennovenalia  uaioe  ad  dedmam  qoartam  lonam 
naacte»  el  iadpll  qaartas  decennoTonalia  a  declina 
qoinU  laoa  paacbse»  maoente  eodem  prlino  anno  lu- 
aarl»  oaque  ad  Kalend.  Jannar. 

Ei  quii  tHw^mui  in  menu  Pui<kelU  not  in  Jmma- 
fio  fmcere  cmremmi.  Bonc  igiiar  o  dioem  Dioayslos 
lla  proaeqaitor. 

Anno  deceoooTenali  I,  lonarl  17,  a  15  Kalendas 
Mail  asqoe  Noaaa  Aprilia,  qoia  commania  annos  est, 
•mig  diea  cecuv. 

Anao  decen^orenaU  %  lonari  18«  a  Tin  Idus  April. 
naqne  in  oeuvo  Kaleadas  ApriL,  quia  commuaia  esi, 
ilani  dies  cgclit. 

Anno  doceanoreaaU  S,  lunari  19,  aTnKalendaa 
April.  asqaelo  |daa  Aprll.,  qoia  emboliamaa  est, 
•ani  diea  ccclxxxit. 

Anno  decenaofeoali  4w  laaari  1,  a  xtiii  Kalendas 
Hali  oaqoe  la  qaartam  rloa.  April.,  qula  commonis 
eal,  Koal  dieaeccur. 

Aanb  deeennoTendi  5,  lonariS.  a  m  Nonu  April. 
oaqne  io  oadedman  Kalendaa  Aprilis,  qula  commu- 
■lo  calt  Aanl  diea  cccut. 

Anoo  deeennoveoali  G,  hmari  S,  a  x  Kalend.  April. 
voqoo  iniTldoa  April.,qaia  emboiisniaa ral,  aunt 
dta  cccLXxxnr. 

Aoao  deeenaotenali  7.  lunari  i,  a  iii  litoa  Apnt. 
naqoe  in  niRalend.  April.,  qaa  commaate  eat,  fiuut 
dieocccLiv» 


rnm  obaenratiooem  a  paacball  mense  incboat,  ibi« 
demqoe  finltor,  lu  el  blc  Romanorum  Insiiiatione  a 
lana  Janoaril  roensis  inchoat,  afque  ibl  desbiil,  sicol 
iile,  sic  et  istc,  priiuuin  ct  secundum  coinmunea  an* 
BOS«  tertium  babet  embolisinuin,  quartum  et  quintum 
communes,  scxtum  embolisinum,  septimuro  conuaa- 
oem,  oclavuro  enibolisinum.  Ilendecas  qiioque  cjdi 
lunaris  jnstar  dccennovenalis  circuli  Yll  annoa  com- 
munca,  et  IV  babet  einboliamos.  Et  babeot  comroa* 
nea  aunl  mcnses  lunares  Xlf,  Id  esi,  diea  trecentoa 
qoinqnaginta  tres.  Lmbolismi  aatem  mcnsea  trede* 
dm,  dies  videliccl  trccentos  octiiagliita  qualuor,  pr»* 

TABIANTES  LECTIONES. 
•  r,  ejoi. 

CLOSS^  ET  SCHOLIA. 

C     Anoo  decennovenali  8,  lunarl  5,  a  ii  Ralend.  ApriL 


nsqoe  In  xiv  Kalend.  Maily  quia  emboliamaa  esl,  laal 
diea  ccclxxxiv. 

Aaao  df  centtorenall  9,  lonari  6.  a  xiii  Kalend. 
ilaii  osqoe  in  tii  Idoa  Aprili<,  q«ia  commonis  eal» 
iunl  diea  gcclit. 

Anno  decennovenall  iO,  luoari  7,  a  ro  Idua  AprH. 
oaqae  in  ti  Kalend.  ApriL.quia  commanls  eal,  iont 
diea  embolismua  dies  ccclit. 

Anno  deceiinovenali  II,  Imiarl  fi,  a  ▼  Kalend» 
Aprll.  usque  lu  vii  |Fori.]  xvii,  Kalend.  Mali,  qnia 
embolisinose6t,  fluiit  dies  ccclixxiv. 

Anno  decennovenali  12,  lunari  9,  a  vi  Kalend.  MaK 
uaque  In  n  Non«April.,qaia  communis  est,  fiunl  dlea 

CCCLIT. 

Anno  decennoTf  nall  iS,  lonari  10,  a  Non.  ApriL 
osqae  in  ix  Kalend.  AprlL,  qoia  coaiOMinia  eat,  nonl 
fv  diea  ccclit. 

Anno  decenooTenall  14«  lonari  II,  a  tui  Kalend. 
ApriL  nsque  ia  u  I  los  April.,  qoia  cmboli»inus  e&l, 
fiont  diea  eecLXxxiT. 

Anno  d^cennoTOttali  I5,lanari  li,  ab  Ulus  April. 
naque  in  Kalead.  AprlLt  qala  commuiila  est,  Uuiit 
diea  cccut. 

Anno  deceanoTenali  li,  loaari  13,  a  it  Non.  April. 
oaque  in  xuKalead.  April.,  qaia  eoouauala  cat,  fionl 

dlM  CCCLIT. 

Anno  decennoTenall  17,  lonari  14,  ab  xi  Kalend. 
April.  usqae  lo  t  Idoa  AprH.  qaia  embolisinaa  e<l 
iunt  diea  ccclxxxit. 

Anno  decennoTenali  18,  lonarl  l.\  a  it  Moa  AnriL 
as  |oe  io  iT  Kalend.  ApriL,  qub  comrooois  eal,  flanl 
dieacecLiT. 

Anno  decennoTonall  19,  lonari  16,  a  m  Kalead. 
April.  osqoe  in  xt  K:«lend,  Maii,  qula  eoibotismits 
eat,  iunt  dica  ccclxxiit. 


$07  BEDiE  VENERABILIS  OPEROM  PARS  I.  —  DIDASCALICA  GENUINA.  508 

ter  unum  dnn^axat  seplimufn  decirauoi  cydi  hiijns  A     Anno  lunari  IIX,  decennovenali  III,  ab  idilNM^ 


annuin,  qui  cst  deeenneTenaiis  primos,  in  quo  uiius 
dies  ratione  saltus  lunaris  iiiterdpitur.  Quod  ut  ina- 
DiresUus  fiat,  «iiigulomm  ei  ordine  cursum  videamus 
aDnorum,  et  quod  Dionysitts  In  mense  paschali,  nos 
In  Jaauario,  facere  curemus. 

Anno  lunari  primo,  deccnnoTenali  quarto*  a  Ca* 
lendb  Januariis,  usque  in  XIII  Catcndas  Januarias, 
quia  communis  eit»  fiunt  dies  CCCUIL 

Anno  iuoari  11,  decennovenali  Y,  a  XII  Caleiidas 
janoarias  usque  V  Idus  Decembris,  quia  coinrounis 
€Sf,  fiunt  dies  CCCLIT. 

Anno  lunari  Hl,  decennovenali  Tl,  a  lY  Idus  De 
ceinbris,  ttMfoe  in  Y  Calendas  Januarias,  quia  embo- 
listnus  f st,  ^nt  dies  CLXXXIV. 


Decembris,  usqoe    in  II  Calendas  Januariss^  qoii 
cmbolismus  est,  fiunt  dies  CCCLXXXIV. 

Idcirco  autem  se|)timi  dechni  lonaris  aani  eom- 
putus  ab  ipso  quoprioresplfettns  esi  annus  die  lad- 
pit,  et  non  a  sequente  ut  casterorum,  iie  propter  sai- 
lum  lunce,  quem  dicunt,  unus  eidcmanno  diesdeesse 
videatur.  Quod  ipsum  Dionysius  decennovenalenr 
cyclum  hoju&modl  ordine  percurrens  edocuil,  ab 
eodem  die  quo  ultimi  conclusii  anni  ntetu  primi  in* 
choando  principiom, 

CAPUT  LVII. 

Argvmmnm  de  eo :  quota  iil  iHua  m  calendu 
Januariii. 

Potest  qoi  vult  t  cyclo  lunari  lacere  argumeotuia, 


Anno  lunari  IV.  decennovenaii  VH,  a  IV  Calcndas  ^  ad  ioveniendom  quota  rit  lona  Calendarum  Januaria- 


Januarias,  usque  in  XVf  Calendas  Janoarias,  quia 
communis  esi,  fiunt  dies  CCCUV. 

Anno  lunarl  V,  decennovenali,Vin,  a  XV  Calcndas 
lanuariast  usque  in  VIII  Idus  D^cembris,  qiiia  com- 
munis  est,  fiunl  dies  CCCLIV. 

Anno  lunari  VI,  decennovenali  IX,  a  VII  Idus  De- 
cenibris,  usqne  in  VIII  Caiemlas  Januarias»  quia  ein- 
barismus  eac,  fiuiii  dies  CCCLXXXtV. 

Anno  lunari  VII,  decennovenali  X,  a  VII  Calendas 
Januarias,  usque  in  XIX  Calendas  Januarias,  quia 
communis  est,  fiunC  dies  CCCUV. 

Anno  lundri  VIII,  decennovenali  XT,  a  XVIil  Ca- 
lendu  Januariaii,  usque  in  IV  Nonas  Januarias»  qoit 
embolismns  est,  flunt  dies  CCCLXXXIV. 

Anno  lunari  IX,  decennovenali  XII,  a  III  Nonaa  G 
Jaunarias,  naqoe  in  XI  Calendas  Januarias,  qnia  com- 
munis  est,  fiunt  dies  CCCLIV. 

Anno  lonari  X,  decennovenali  XIII,  a  X  Calendas 
Jauuarias,  usqueinUI  Idus  Decembris,  quia  com- 
niunis  est,  fiunt  dies  CCCUV. 

Anno  luntri  XI,  decennoveniali  XIV,  a  il  Idus  De- 
cembiis,  ufque  iu  lU  Calendas  Janoarias,  quia  em* 
bolismus  est,  fiunt  dies  CCCLXXXIV* 

Anno  luiiari  XII,  decennovenali  XV,  a  U  Caiendas 
Januarias,  usque  in  XIV  Calendas  Januarias,  qnia 
commuois  esC,  fiunt  dies  CCCLIV. 

Anno  lonari  XUI,  decennovenali  XVI,  a  XIU  Ca- 
lendas  Jaooarias,  osque  in  VI  Idus  Decembris,  quia 
GOttununis  est,  fiunt  diesCCCLfV. 

Anoo  lunari  XIV,  decennovenali  XVII,  a  V  idus  D 
Decembris,  usque  in  VI  Calendas  Januarias,  quia 
embollsmus  est,  fiunt  dies  CCCLXXXIV. 

Anno  lonari  XV,  decennovenali  XVill,  a  V  Ca- 
lendas  Januarias,  usque  in  XVli  Caieiida*  Jauuarias, 
quia  communis  est,  fiunt  dies  CCCL  V. 

Anno  lunari  XVI,  decennovenali  XIX,  a  XVI  Ca- 
lendas  Januarias,  usqoe  in  Nonas  Decembris)  qnia 
communis  e>t,  fiunt  dies  CCCLIV. 

Anno  lunari  XVII,  decennovenali  I,  a  Nenis  De^ 
cembris  uaque  in  X  Calendas  Januarias,  quia  eni* 
bolismus  est,  fluiit  dies  CCCLXXXIV. 

Anno  luQSri  XVIII,  decennoveoali  II,  a  IX  Calen- 
das  Janoarias,  isque  in  II  Idus  Decembris,  quia 
communis  est,  flunt  dies  CCCLIV. 


rum.  Sume  eniin  cyclum  luns  queiulibet,  ut  pubi 
qnintumy  multiplica  per  XI,  fiunt  LV ;  adde  oiumi 
semper  regularem,  fiunt  LVI;  pariire  per  XXX,  re- 
manent  XXVI :  vigesima  se&U  esi  luna  in  CaL  Jao., 
anno  qumto  cycli  lunaris.  f lem  sume  ocio,  aulti-^ 
plica  pcr  XI;  fiunt  LXXXVUI,  adde  uifum  regula- 
rem,  et  pariire  per  XXX,  remanent  XXIX  :  vicesl- 
ma  nona  est  lona  in  Caiendas  soprascripias  anno  ey- 
cli  luuaris  octavo*  Tanlum  memor  esto,  septtmo  de* 
dmo,  octavo  dedmo,  et  nono  decimo  cycU  meae- 
rati  anno  non  unuiii,  ut  reliquis,  sed  doos  adjicere 
regulares,  et  lunam  Cal.  Jan.  sine  crrore  reperies. 

CAPUT  L\UI. 

ArgnmeuUtm  quolui  ili  annus  c^cH  diiiarts,  td 
deceattoteuatu. 

Ipae  tutem  cyclus  luna^  si  vis  nosse  quotom  agal 
tnnum,  aume  annos  Domini,  ut  puta  DCCXXV,  et 
subtrahe  semper  duo,  remanet  DCCXXUI;  hos  pa^ 
Clre  per  X  et  LX,  remtnel  nnum,  primus  ahnus  est 
cydi  lunaris.  Quoties  tolem  nihil  remanet;  nonas 
decimus  est.  Ct  quia  decennovenalis  circolus  eom* 
munem  cum  lunari  viam  quamvis  ocyor  currit,  li 
vis  sdre  et  ejus  quotns  sii  annua,  sume  annoa  De- 
mini,  ut  puta  DCCXXV,  elunum  semper  adjice, 
fiuul  DCCXXYI ;  hos  partire  per  X  et  IX,  rtoaodot 
IV,  quarUis  esl  aonus  cydi  decennovenalis.  Quod  si 
nihU  reuiaoserit»  uitimus  est. 

CAPUT  LIX. 

De  quarta  decima  Luna  paichar. 

Sextus  sspe  dlcti  'd:CuIi  locus  amplectitur  luoas 
XUII  primi  mensis,  qu»  paschalis  dominicae  diem  sia- 
golis  annis  absque  omni  ambiguitate  demonstreot ; 
itam  quae  post  XIIII  lunam  Dominici  dies  occurrii, 
ipsa  eat  pasdialis  domhiicaB  resurreciionis  dies.  Qsa 
qoidem  decima  quarta  luna  priinnnt  in  aequinocti«« 
id  esl,  duodcdmo  Calendamm  Aprilium,  ultiHMHi 
vieeshno  uono  abhinc  dle,  id  eel  XIIU  CaL  Mlaiaruiu 
suom  vespere  proceasum  terris  ostendit,  qnibui  te^ 
mmis  per  annos  denos  el  novenos  legtli  (empore 
paschaUs  obscrvantix  discursus  consbl  esse  eom* 
prebensos ;  el  si  fieri  possel  ut  eadem  omuibus  anai, 
Sabbali  die  luna  dednia  quarta  contigiaacl,  nil  no- 
suac  paschalis  obserrnnUaB  lemptis  t  legali  diacrc^ 


SO»  DG  TeVPOROM  RATIONS.  61« 

^rel.  Nam  el  ipftijuita  legit  cdicU»  temper  ded-  A  fensores  etiam  beaius  Tbeophitus,  Aleiaadrin»  an- 


ott  qaaiia  Iwift  primi  roensis  ad  vesperam  imroolan- 

les,  ei  comedeotes  agni  immaculaii  carnem,  sangui- 

iiemque  itlius  ad  repellendum  eilerminalorem  no- 

sirts  posiibus  aspergenles»  iJ  esl,  *  aquam  bapilsmiy 

d  pascbalium  celebraiites  solennia  mlssarvm,  spi- 

rimalem  saporaremns  iEgyptam«  atque  illucesceiite 

naiie  io  lona  decima  quinla  f Jtisdem  mensis  primom 

azTmorom  diem  inlraremos,  sepiemi]oe  dies  ^os* 

dem '  eelebriuiis  legiiimos  a  maue  quinli  decimi 

diei  osqoe  in  Tcsperum  Ticesimi  primi  mensb;  ipsiof » 

U  ttly  a  Boroinico  PascJi»  usqoe  in  Dominleom 

MUfarom  Pascbx  debila  com  Tenerationo  comple- 

reyaoii.  Sed  qoomodo  lume  dies  eadem  dirersas 

oepiiniaom  deTolriUir  iiiferias,  inde  fii  ul  qui  pro- 

^lcr  resurreclionero  noslri  Redemploris  io  Domini- 

€■10  diem  Pasdise  iniiium  reserrare  docemnr»  ali- 

qaefies  noslra  lestiTius  sepiimo  posl  legalinro  asy- 

moran  exordiom  die  somal  ingreasoro,  noii  Umen 

mqoam  eootingal  ui  non  nostra  solennius  pasclia- 

Ut  »liqBem  legaliom  pascb«  dieruui,  saepc  autem 

omiftes  inlra  se  complectaiur.  Al  conlra  bi  qui  Domi- 

nleiim  Pascbae  diem  a  docima  sesU  luna  us(|ue  ad 

liseslmam    seciindam  celebrandum  asslimant,  do- 

plioi  mlseria  laborant,  qoia  el  legitimuro  pascba: 

priiicipioro  nanqoam   babent,  ei  crebro  etenil  ut 

nollom  dierum  qui  in  lege  pnescripli  sunt,  In  sna 

|>3seiiaU  observatione  consequantiur»  dum  el  Tospe- 

rano  qoani  deciml  diei»  quo  Pascba  ioiliari  sUtulum 

eHt  el  maiie  qoinli  dcdroi,  quo  septima  Aiymorom 


tisies  Ecclesi»,  maiiifesta  ruliooe  deTtncit,  f^ribens 
impenitori  Tbcodo&io  majori :  c  Sed  quia  accidere, 
Inquii,  interdum  solel  ut  occasione  declinas  quart» 
Inme  mensis  primi  nonnulli  in  errorem  ca^iaut,  sl 
decima  quarta  ipsa  luna  iii  Dominicum  diero  Tcniat, 
quo  faclo,  necesie  esl  jam  jejuoium  solTiSabbati  die» 
quando  *  decima  teriia  luna  Tenire  monstratur,  el 
inoipiinns  legi  coiitraria  facere.  ConTehil  ilaqoe  dt« 
ligfoier  adTerlere  ut  quoiies  declma  quaru  luna  iii 
Dominlcum  *  incurril  diem,  in  sequeDlem  septlma^ 
oam  pasebalem  diem  potius  difleramost  do^^licl  hoe 
modo :  primmn  quidem,  ne  decima  lerlla  luna  In» 
renia  in  Sabliaii  dle  solTamusje]uniom,quodcouse' 
quensnon  est,  quoit  oec  ipsa  lei  prarcipil,  roasumo 
B  cuni  el  lomen  ipsins  Tunae  lroperree:um  adhoc  in  pro* 
prio  gliibo  esse  Tideaiur ;  deindf ,  oe  Dominica  dio 
luiiA  decima  qoarta  cooslituU  jejunare  cogamur,  in« 
deceniem  rem  illicilaoiqtte  facientes,  boc  eiiim  llani* 
ebasorom  seclae  coosoetudo  possedlt.  >  Quoniara 
igilur  nec  decima  quarta  luna  Tenienle  in  Domini- 
cuni  diem  jejunare  debemus,  neque  cooscqoens  esi» 
ut  si  in  Sabbati  die  decima  terlta  CTenial  solTsmiis 
jejuuiom,  uecessarlo  asserirous  boc  in  sepUmanam 
aeqoenlero  deberl  differri,  sicnli  paulo  soperius  com- 
prebendi,  non  lamen  ex  bac  dilalione  pneTaricatione 
aliqua  cirea  pascbalem  calculum  perpeirau  ;  quem- 
tdniodutn  euiro  decirons  nuinerus ,  compleclitor 
nonum,  sic  ei  quoiies  decima  quarU  luua  in  Doroi- 
Dicum  iiicnrreril  diem,  00  quod  in  eo  jejunare  noii 


dlemro  soleooius  Indioari  precepU,  a  soa  prorsos  G  liceat,  in  proximam  seplinuinam  differri  necesse  esl 


lesilTiUte  repodianl.  Atque  insuper  ia  bujus '  poc- 
noni  peccali  Ticesimum  secundum  diem,  qulln  lota 
poocboli  inslilaiiooe  per  Mo^sen  nec  semel  appelb- 
too  iATrenilory  freqoenter  in  soi  pascbae  principiom 
soDclri  praedpiunl.  Sonl  qoi  in  alteraro  partem  a  tI  i 
TeriUlis,  sed  noo  roinore  labantor  errore,  com 
Scriplora  praedpial  Tia  regia  gradlendom,  el  neque 
ad  deileram  neqoe  ad  sinislram  ab  ea  dlTt  rlendum. 
Qei»  a  *  tertia  declma  luna  osque  ad  Tigesiinam 
Doflilnieam  Pascba  obserTandum  decerneiido,  prae- 
oceopanl  sxpius  initium  pascb»  legalis,  dum  qnod 
ipsa  In  dedma  qoaru  luna  fieri  suiail,  illi  in  deci- 
mam  lertiam  conTcrtunl ;  el  quod  de  Tigesinia  sU- 
laii,  BancUm  eam  el  celeberrimam  consecrans,  quasi 


dlem  PaMhft ;  nulla  enim  ex  hoc  imminalio  fieri 
pasch»  Tidelor,  qoia  Ipsi  seqoentes  dies  comple- 
ciunlur  el  reliqaos. 

CAPOT  LX. 
Ar^meitnim  ioreiiifntfi  eom. 

Oporlel  autem  calculalorero  quemque  peiitum.de- 
cimas  qaarlas  lonas  primi  mensis,  sicul  el  epacUs 
lonse  annuas  relinere  memoriUr.  Sed  ^  ei  si  qob  bas 
qooqae  argomenlo  inTeniro  desiderat,  Tideal  qool 
sinl  epactae  lunares  anni  cnjuscunque  compuure  to- 
loorit,  el  siqoidem  lUII  aul  XV  sunl  %  XI  Calenda- 
rnm  Aprilium  toI  XII  Calendaram  earundero  die  de- 
dmam  qiiarlam  lunam  Tenire  cognoscat,  quia  nimi- 


baocadpascba  minime  pertineat,  runditus  coniem-Dmm  XI  Calendarum  suprascripUrum,  sicul  sxpe 
nonU  Qoos  inier  allos  fidd  et  acUonis  ealbolicje  de-     dlcluro  est,  proprius  esl  oroniuro  locos  epactaruin. 

YAmANTES  LEGTIONES. 

*  Om.  aqumn  C.  *  Om'.  pmiuuH  C.  *  C,  ornirto  il^ciiiia. 

*  Cf  eeiArabUU.  ^  B,  C,  quwia  dedmo.         *  C,  tnturtetlu 

CLOSSjE  £T  SCHOLIA 

nnroerus  completus  rueril,  procul  dubio  ibi  lerminiis 
eril.  Quando  aulem  xt  iuTcneris  epacUm  xii  Kalend. 


^  Om.  ef  C. 
*  .Add.  mC. 


csHrr  Lx. 
ftnio.  Rahbs.  Gtossa;.  —  Opor/el  mttm  ettleula^ 
l^reOk  ^aemfie  peritum  deeimae  quartai  luaae  primi 
men^e^  mcnt  et  epaetae  iuneB  annuai  retlnere  inemo- 
rir^.  Sed  et  sl  qmt  tms  quoque  ar^umenla  invenire 
dedderai^  wideat  auet  epaeim  tunaree  anni  enjuseun- 
qme  emnpuinre  voluerit,  Si  tm  inTenirelerrolnum  pas- 
cbolero,  fide  epacum  ad  ipsam  lerminum  paschas 
respicienlem:  qoamsi  rouiorem  quam  quindedm 
iBTe*ieris,  perflce  el  eurodero  noroeruro  xt,  eompa- 
Undoab  xi  Rilend.  April.  el  in  quoKaleniUurio  idero 


April.  babebis  lerminum  paschalem ;  si  Tero  epacu 
mi^or  fuerii  qoaro  xt,  perficeeumdem  naroerom 
qaadrageslmom  auartnm,  compuiando  similiier  ab 
nndocimo  Kalend.  ApriL  el  In  quo  Kalendario  ipse 
oonieras  foerii  lyerfectas,  Ibi  eril  lerroinus*  Qoaiide 
auiem  nolla  foeritepacu,  ab  andedmo  Kalend.  ApriL 
semper  couipuundam  esl»  donec  dedmus  quintus 
numeros  eipleatur,  Tidellcel  osqoe  ad  Mon.  April. 


Sli  BEDiB  TENERABILIS  OPERUM  PARS  U^  DIDASCAUCA  GERCfMA.  5lft 

Sin  auieni  ^neiorct  iQnt  epacis»  dimiUait  eu  cret-  A  iium  de  morte  ad  Yittn»  4e  compiione  ad  iooor* 


eere  per  diei  nsqae  dtim  qitartoiii  decimnm  impleant 
namerum,  et  Ibl  te  lanam  paacli»  deciroam  quarum 
babere  noo  dubitet.  Porro  plures  quindeiiario  nu- 
Hiero  ai  habaerit  epacias,  et  bat  usque  ad  triceai* 
roum  nameruro,  id  esl,  ipsius  terminum  mensis  pcr 
dies  crescere  sinat,  et  sic  a  nova  luna  incboans,  at- 
que  usqae  ad  decimam  quartam  ex  ordine  percor* 
rens,  diem  votis  paschalibus  aptum  rite  reperieu  Sed 
el  boe  nolandura,  quia  decima  quarla  luna  si  eem« 
moois  est,  annus  XI  diebus  prius;  si  vero  enibulis- 
rous  XIX  *  lardius  quam  praBcedeiite  anno  transierat 
seniper  redlre  consueTii,  exceplo  uno  duntaxat  pri- 
mo  clrculi  deeennov«'na1is  anno,  in  quo  proptcr  ra- 
tionem  saltus  lunaris  XII  dlebus  annotlnum  cursnm 
praH^urrere  solet. 

CAPDT  LXL 
Di  dk  itomt  Jilre  Puekm. 
Sepilmo  decennovenalis  drculi  litalo  dies  Paacbm 

Dominicos  coinprebenditur»  qui  de  domliiiea  nostri 

SalTatoris  resurrectione  a  mortuis  exordium  ccepit; 

nam  cum  in  Yeteri  Testamento  tribus  argumentorum 

indiciis  pascbale  tenipiis^it  *  observari  pncceptum, 

videlicet  ut  post  «quinoctium,  ut  mcnse  primot  at 

tertia  ejue  septimana,  id  est  \  a  vespera  decim» 

quQrtaa  lunac,  qu^id  est  initium  dedmjo  quiiit»,  uaque 

In^  vesperuin,  id  est,  lerminura  vigesiiras  primm 

celebretur,  quarta  in  ejusdem  observatione  regoia 

est  nobis  a  tempore  domliiic»  resorreclionis  impo- 

sita»  ut  cum  ffiquinociio  Iranscenso  lunam  priod  C  lalem,  ut  si  deciina  qoaru  priini  mensla  b  Sabbato 

mensis  decimam  qoartam  vespere  ortom  racere  vide-     evenerit  luna,  aot  si  In  aliis  lAle  Sabbatum  diebes 

rtmtis,  non  stallm  ad  facieodum  Pascba  proslUanMn,     aeptiinan»  seqoenlia  acciderit  %  aine  dubitatioae 

sed  Dominlcom  dlem  *  qoo  Ipse  PMcba,  id  esi»  trans>     Pascba  celebremna.  Si  vero  in  Dominicam  laelderili 

VAKtANTES  LECTIONES. 
*  Add.  diehn^  C.  •  C,  ad  weiperam.  *  fi,  qHod.  '  C  omiilit  a  vorbo  rim  aaqae 

'  B«  C,  ikservfe.  ^  C,  veiperem.  *  Add.  Iii  B,  C  ad  ituiderU. 

CLOSSiC  ET  SCHOLIA. 

saoguiniaqne  aois  dlsdpoHs  tradldlt  loyaleria  ede- 
brandat  et  a  Jodsla  tenias  el  ligataSi  ipms  immola* 
iii*nis  boe  e.«i,  passl'  nis  snaa  aaeravit  exordhmi. 


ruplionf^m*  de  pcena  ad  gloriam,  resurgeiido  fMore 
dignatiis  est,  expectanles,  io  ipso  laodem  congma 
Pascbx  solennla  eelebremoa.  Qaod  ai  quli  ohjeeerH. 
non  arquinoctii  memoriam,  sed  lanlom  primi  oien* 
ais  et  lertige  in  eo  septimanae  poaaisae  iegiflBram, 
sdai  qoia  eisi  aequiooetiam  aominaiha  non  eipri- 
mit ',  boe  lamen  ipao  qood  n  pleoibiiiio  primi  bmo- 
als  Pascba  faciendoro  praedpH,  aaqainodii  traoaeen- 
sum  plenaria  ratloue  deproroil,  qaooiam  absqaealta 
dubielate  conslat  eam  quaa  prkoa  IransiUi  aeqoinodlo 
plenom  suum  globum  ostemieril,  primi  inensis  eii« 
stere  lunam.  Qooiieaergo  diein  Dombiicum  mox  ad« 
ventante  decima  qointa  luua  babemaSt  nH  noslram 
lenipos  paschale  a  legali  dissonat,  qaaravia  altis  sa« 
B  cranientoruin  generibus  ejosdem  pascbaa  sotennii 
colirous.  Quoiies  vero  secondo,  vel  tertlo,  vd  qoano, 
vel  qonto,  v«'l  sexto,  vel  septiroo  ab  bioe  die  idem 
Dominieaa  occorrerii,  nesic  qaidem  lefem  aot  pro« 
pbetas  solvimos*  sed  evangelicaa  potiua  gratfae  sacia- 
meiitis  adimplemus ;  quia  eiiim  et  Saivalor  nostcr* 
sicut  Tbeopbilos,  ctijiis  supra  meminit  venerabHi^ 
A!exandriae  epiaeopus  scribitt  dedma  quarla  qoidem 
osi  traditus  lunat  boc  est,  qainu  posl  Sabbatarot 
declma  quiota  auleiii  crucilixaa,  lUe  lertia  reso^ 
rcxii,  boe  cst,  dediua  septima  lunat  qom  tanc  fai 
Dominica  die  videtur  inventat  sicati  el  ex  Evange- 
liomm  observstlone  eomperimos.  Habomas  ergoso* 
hiliam  quo  recte  facere  Paaeba  po3dmiiat  eliam  si 
dllatio  faerit  consecuta  propler  hicarrealeffl  i 


caroT  Lxi. 
RAvaa.  Gloma.  —  Seollmo  dtfeinaoMaeCs 
eireuU  Hlule  diee  Patekm  ikmdnieui  eemprekendiinr^ 
fnl  de  Deminke  noiiri  Salimlerii  reiwrreeUene  n  mer 
tnii  exordinm  cmpHi.  Qaia  eniro  Satvator  noster«  sic* 
01  Tbeopbilas,  eujos  sopra  roemini,  venerabilis 
Alexandris  episeopaa«  scribit»decima  qaiirtNqaideia 
est  Iraditua  lanat  boe  osl,  qninia  poat  Sabbatum» 


llcin  M?rciH  didt :  t  El  eum  Jam  aero  easel  faclam 
(quiaerai  Parasceve  qood  eKtanteSabbaiom),  lenil 
Joseph  ab  Arimatliia »  noblUa  decorio^  qal  et  Ipsa 
erat  exspecuns  regnuin  D.  1,  et  aodader  inlroiil  ad 
Pilatuiu,  et  petiit  corpus  Jesu.i  Et  Locas  didt :  i  Et 


ilecima  qauita  autero  crudfixas,  die  lertia  reaor-  q  ecce  vir  nomine  Joseph,  qui  erat  docuriOt  vir 


rexii,  boc  est  dedma  septima  luna,  qoas  tunc  fn  Do- 
minica  dle  videtur  invenu*  sicuti  et  Evangeliorum 
ohservatione  comperimus.  Maitbaeos  iu  didt :  Pri- 
roa  aulem  aaymorum,  acceaserunl  discipull  ad  Jesum 
dicenies :  Ubi  vis  paremus  tlbi  eomedcre  Pasdia  7  At 
Jesas  dixils  lie  in  civiutem  ad  qaemdamt  etc. 
Marcusdidt :  Bt  priina  dio  nx^rmoram,  quaodo  Pa- 
acba  immolabant,  dicont  d  diM^ipoli :  Quo  vis  earous 
et  paremus  tibi  ut  mandaces  Pascba  7  Et  miitit  duos 
ex  disdpuiis  suis,  ete.  Hleronyroita :  Prima  azyino- 
tam  dedina  quaru  die  roensis  primi  eiit,  quando 
agnoa  Immolatur,  et  litna  pleniasinia  ea»  et  fermen- 
tum  abjlcitur.  Beda  primum  diem  axymororo  14  diem 
primi  menab  appellat,  quando  ferroento  abjecto  iin- 
molare,  id  est,  agniim  ocddere,  solebant  ad  veape- 
ram.Quodexpooens  Apostolus  alt :  t  Eienim  Pasdia 
noatrum  immolalus  est  Christus.i  Qui  licet  die  se- 
quetiii,  hoc  est  decima  qninU  lona  sit  crucifixtis, 
nao  Umen  nocie,  qua  agnas  inimoUbatur  ct  cahiis 


et  Jiistus*  llic  noii  consenserat  condlio  et  adibas 
eorum,  ab  Arimathia  dvitate  Juda»,  qui  exspeetabat 
el  ipse  regfiuin  btx.  Hic  accessit  ad  Pilatam,  et  pe- 
tiii  corpus  Jcsu,  et  depodlum  iiivolvit  aiodooe,  ei 
posuit  eum  in  rooiiumento  exciso«  in  qao  aoodam 
quisquam  positus  iuerat.  Et  dics  eral  Parascevo,  fl 
Sabbatum  lilucescebaL  i  His  igiiur  diotls  apparei  qoia 
Dominus  noster  Jesus  Cbristos  dedau  qaarU  hma 
fuii  tradifus,  decima  quinU  erucilixaa,  dedma  aexU 
jaciiit  in  aetiulcro,  et  dedma  septhna  reaarrexit  a 
moriuis.  Quidquid  adbuc  de  praeseoti  eapitoki  ad 
exp  neudum  resut,  sdlieH  de  «quiooctio»  et  de 
inense  primo,  nec  noo  et  tertia  sejpUoiaim  decbnaB 
quarim  luiim,  In  aute  suHdentor  iovenies. 

Prime  meme  dedmm  qnmrut  die  wuudi  eenede^ 
n^mm.  Fermoniam  Gneco  vocabolo  didtar  afoui; 
Inde  Latine  vocator  axymos  panis^  diie  xynM,  ia  esl« 
sioe  fermenU :  o  dne;  w§me^  fermentom. 


5f3 


tB  TSMtK)RU)l  RATIONB. 


514 


Mni  mo«lo  in  sepiinianaiQ  ae  uentem,  ul  laepius  A  pHmum  ejuiiem  memii  §4  teMperam;  $epiim  iMms 


didm  esr,  difTerainus,  propler  eas  qiiss  praerali  sq- 
imif  causas*  Uis  ergo  demonstraiis  al^oe  paleraclis* 
boe  etian  eonsideraodnni  esl,  quod  et  lex  frequen- 
ler  eausa  iiecessiliiiis  eos  qui  ■  consirieiione  lempo- 
ris  quadaai  non  polnerunl  in  primo  mense  Piischa 
cdebrare,  secondo  idem  facere  praNsipit ;  roelius  enim 
fsl  itt  necetsiuie*  positos  superiora  quam  inreriora 
ieeiari«  qooniam  inferiora  a  supcrioribus  conlinen- 
Uir«  superiora  aulem  ab  inferiori  numero  noii  inclo- 
dnniur,  illud  ilerum  quod  jam  posuimus  declaranteft. 
qaod  decimos  numerus  nonuin  intra  se  conlinealf 
nonus  aulem  decimum  coalinere  non  possii.  Quod 
si  lei  ad  secundum  uiensem  Iransire  nos  pracciiiit» 
si  non  possimus  sancinm  Pascba  primo  roense  rclo- 


femenlalum  uon  iniiemehir  m  domibHi  veitri».  Cu- 
jus  primi  mensiit  sci  lemque  ejus  dierum  aKymorum 
nune  rrgula  lalis  esl»  ut  qux  posl  anioinociium  de- 
clma  quiiita  luiia  oeeurreril,  primi  mensis  intellige« 
lurt  ei  bxc  quemeunque  sepiem  dierum  usque  sd 
Yicesimoro  primuro  Uoroiiiicum  acceperil,  paschalis 
ftfsii  gaudiisaplum  porrigal.  Quod  ideo  toties  repelo, 
qula  fuere  quidam  qui  Doroinicum  Pascb»  dieuit 
veibi  gatia,  sepiimo  Calcndarum  Aprilium  die,  lutta 
Ticestma  nolanles,  dicerenl :  El  quM  peccare  nos 
oslendilis  in  conslituendo  lempore  Pascbse,  cum  nuh 
lus  unquam  calculalor  ▼ctuerit  sepliroo  Calendas 
Apriles  Pascba  oelebrari ;  omnibos  vque  conflienii- 
bus  lunc  «quinoctium  asse  Iraiiscensum,  nuNus  ne- 


brare  propler  quasdam  nefessiiaies,  non  ioleHigo  B  gaferit  lonam  f  igesimam  Dominioo  pa6cbali  aplaniT 


eur  Noa  al*  decima  quarta  In  Doiiiluicom  diem  ia 
correrii  lona,  In  seplimanam  sequenlero  ralionabili- 
ler  dilaltoaeni  Pascb»  (aeere  debearous,  nianenie  el 
prino  roense  el  decima  quinta  luna  bi  qua  Salrator 
emeillxos  esl»  nunenle  eliam  el  seplima  decima 
qoando  posl  triduum  resurrexil.  Ubi  autem  primnm 
Dominicui  resorreclionis  Chrisli  dies  foerit,  Tarie 
reHMior,  el  qoidem,  «I  supra  memoravuniis,  qui- 
dain  ViU  Calentlanim  Aprilium»  sed  alii  Yl»  non- 
milli  V  Calendarom  earundem  die,  fui  se  asseirerani. 
Dbi  noiaiiduin  quia  sl  octava  Calendarum  memora- 
laroffl,  ol  antiquiores  scripsere,  resurreclio  Domiiii 
ftida  esl»  quinliis  profeclo  circuli  decenno?enalis 
iMne  agebalttr  annus,  habens  concurrentcs  VII  cl 


Qoibus  respondendum  qula  el  seplimo  Calendas 
Apriles«  obi  luna  eongruerit,  e I  luna  vige&imay  ubi 
dles  opporloutts  arriserit,  dominicuni  Pascha  riie 
aciitabitur.  Sed  qula  luna,  qu»  seplimo  Caleodas 
Apriles  die  XX  esl,  pleniluuium  ante  aM|uinoclium 
habuil,  oon  liccl  luna  ezislenle  vicesima  septima 
Calcndas  Apriles  Dominicom  Pasebm  diem  celebrari. 
Qus  f  ero  iii  aequinociio,  Tel  posl  squinoctium  plena 
esl«  mox  ubi  Domiiiicns  aderii  dies,  pasclidi  legiii- 
muro  daibit.  Idem  error,  eadem  esl  responsio,  cum 
meniorati  calcolatores  undeclmo  Calendas  Aprilest 
lona  decima  sexta*  decimo  Caleiidas  Apriles,  luna 
decima  sepiima  *  nono  Calendas  Apriles,  luiia  de« 
cima  oclava,  oclavo  Calendas  Aprilas,  luna  decima 


lunam  dedroam  qiiarlam,  sicul  semper  XI  Calenda*  ^  nona,septimoCalcndasApriles,luna  Tigesiroa,  sextd 


rom  Aprillom.  Si  auteni  Vi  Caleiidarum  Aprilium 
Dontmns  resurrexii»  lertius  decimus  circuli  praefali 
amitts  exiitll,  Y  habens  eoncurrentes,  el  lunam  de- 
cimam  qiiartam«  nl  sempcr  nono  Calendarum  Aprl* 
Kom.  Porro  sl  qulnio  Calen.larum  soprascrlplaruro 
rcsurreclio  etiebrala  esl  Chrlsil  ^»  secondus  drcull 
decennovenalls  exislens  annos  concorrenles  babe- 
bai  quarun  el  lonaro  deciroaro  quarlam,  sicut  sero* 
per  odavo  Ca!endarom  A|>rilium,  ffme '  cunciaD  de- 
cten  sepilm»  lumet  bi  qua  die  Dominica  prima  sa- 
erosancue  resunvcllonis  sunl  acia  mysteria,  corso 
pandonliir  indubio :  laiiiuiu  diligcntissimecavendum, 
ae  banc  decima  sexu  luna,  ut  quidani,  pairalam 
conii-man  !o,  non  solnni  inevilabile  nostr»  calcula 


Galendas  Apriles,  lona  vigesima  priina,  quinto  Ca* 
lenJas  AprileSy  luna  vigesima  secnnda,  pascha  la- 
cienduro  deoerount.  Quod  eo  sspiiis  anno  faclunl, 
curo  in  Calendas  Jannarias  vigfsimaro  quintam  ba- 
bnerinl  lunam.  Cum  vero  hanc  ibi  vigesimam  septi* 
mam  habuerint,  luiic  longius  a  veriiaie  deviani,  qoia 
niiiiirum  prlmo  mensis  depotanl  luoam  qnae,  lertio 
Noiiaa  Marlias  nala,  Iriduo  fere  anie  acquinoclium 
plt^na  exislere  monslraiur.  El  qnia  luna  deciina 
qninla,  deeima  sexia,  el  declroa  seplima  diem  pa- 
sch»  Dorolnicnm  fiicere  non  vakst,  eo  qood  has  scia- 
tes  decimo  qoarto,  declnio  lertio,  ei  doodecimo  Ca- 
lendas  Aprllea  die  lenueril,  profecto  nec  reliquas 
suas  mlales  qnamvls  squinocllum  sequenles,  ejus* 


lion^  dispendinm,  sed  el  gravissimum  catholicaB  11-     dem  Domiiiicae  resurrectionis  eonveiilentes,  p«>tesl 
del  liiearramus  periculuin.  babere*  solennils, 


CAPUT  LXIL 

De  lana  ipdui  dieU 
iniima  Kcpe  niemoratl  circoli  meta  pandoiitur 
bmae  Dominid  pasch»  propier  variantem  ejusdem 
pemlnicl  *  oecursom  septam  dierom  ambito  InclossB, 
Id  esl,  a  dedmo  qoinlo  osqne  a:l  vigesimum  primum : 
qui  pro  cerlo  dies  creberrima  legis  suiil  adnotalione 
praeHxi,  dieento  Doroino :  Primp  mente  decima  qnarta 
dk  meiists  eomedeUi  aiifmaf  uique  ad  diem  Hgeiimnm 


CAPUT  Lxni. 
Quid  inter  puicha  ei  «f  ymo  diiieu 
Elquoniam  depascbaeobservallone  aliquania  per- 
slrinximus,  etiam  boc  intimare  placiiil ,  qood  Josu 
legisscripluram  alia  pasebae,  alia  solennlus  eslasy- 
morum.  tiia  quippe  dies  pascbae,  id  esl,  Iransliiis 
est,  quaru  decima  videlicel  priml  menslSt  in  qoa 
vesperascente  agnus  imroolari  jossos  esl;  ei  moi 


•  C,  ePUMiruefio:ie. 

*  Cf^pofilii. 


sequciiti  iiocte  Iransivil  Doroinus  iEgjptlorom  prt> 
TARIANTES  LECTIONES. 
'  Add.  fn  C.  ■  C,  eunda.         ^  C  omiltii  a  verbo  nano  »d  dertinn  orlm. 

^  C,  sstttifdiifii.         *  C,  furiviN.         *  C,  tolennei. 


r 


C 

h  ■ 


I 


515  BBDiC;  YeNERiBJUS  OPERUU  PARS  I.  -  DIDASCAUCA  GENIINA.  5I| 

megeniiii  percutiens,  et  gtgnaias  agtti  unf  oine  do-  A  riam  ejuftdem  domlnic»  resurrecttoiiii  eoDgroa  !•- 


mus  filiorum  Isra«(  lilierana;  seqoeotea  vero  dies 
septem,  Id  est,  a  Jecimo  qumto  usque  ad  ▼igesimum 
primum  roensis  ejosdem,  azymorum  proprie  f  ocan* 
tur ;  (criptam  naroqoe  est  in  Eiodo,  ubi  agnus  im- 
nolari  decimo  quarto  die  primi  mensis  ad  vi  speram 
maadatur  :  £(  em^ietU  (etimanUi^  ehtenim  patehM^ 
ide$t^  IraniUui  Demini.  Et  iTrtmtHo  per  ierrttm 
JS§ypti  nacte  Hln,  percntlanufne  emne  primogenitnm 
in  terrn  JEgypti.  Et  paulo  post  :  Fa  cum  dixerint 
toMt  /i/ii  ve$tri :  Qucs  e$t  i$ta  religia  t  dieetie  :  Kt* 
ctima  tran$itu$  Damini  ril,  ^uaiido  tran$ivit  $uper 
da)ne$  filiorHm  letmi  in  Aigypto^  percutient  JEgy^ 
ptio$,  et  dimut  nottrat  liberant*  Item  in  LcTilico  : 
Mente  primo^  infuit,  decimo  quarto  die  mentit  ad 


sliTitate  subjungens.  Yerum  quia  ipsa  qooque  diea 
pasch»  a  fermonto  castigari  praedpitur,  hanc  Evan* 
gelii  Scriptura  aliquando  primam  aiymomro  eogn^ 
minat.  Et  prmo^  InqoieDS,  die  axymorhm  quandot 
patcka  knmolabanif  diennt  «i  ditdptUi :  Quo  titeamn^ 
et  pareumt  tibi  nt  manducet  Patcha  f  Item  die  IV 
meiisis  primi,  a  quaVlldles  azymomm  indioanlt 
pro.  ter  viciniam  paschae  nomine  Tocat  illias,  eom 
dicit :  Et  ipti  non  introiemnl  in  preetorimmt  ut  non 
contaminareutur^  ted  manducarent  patcha;  non  qaia 
legi  contraria  est  evangelica  Scriplora,  sed  qaia  sa* 
cramentum  quod  *  decebat  bac  mH)ls  sodetate  Yoea- 
bulorum  ▼Iracius  iiiculcare  curaTit.  SalTa  enim  sub- 
tiliore  discussione,  possumns  intelligere  qnod  my- 


tetperam^  pha$e  Domini  eil,  et  decimo  quinio  die  B  slica  paschae  solennia  siiiguli  nostram  indie  bapii- 


tN^fisti  AaJMt  tolennitat  e$t  axymorum  Domni;  $ep* 
temiUebut  aiyma  comedetit^  diet  primut  eriivo'it 
eeleberrimut  tanclutque.  Omne  opnt  terviU  non  fa^ 
cietit  in  eo,  ted  oferetit  tacrifidum  in  igne  Donma 
teptem  diebut.  Et  ne  nos  quispiam  Teiba  legls  aliier 
quam  Teritas  habet  Intelleilsseaotumet»  Tideat  do- 
ctissimus  legaliwn  literarom,  et  sacerdos,  quidde  lis 
sential  Josephos.  Scribit  in  libro  Antiqoiiatnm  in 
boBe  modom  :  c  Decima  qoarta  luna  primi  metisls 
agnus  immolatur,  decima  quinU  aulem  succedit 
festiTitaa  azymorum»  qu»  septem  diebus  ce'e« 
bratur.  Seeunda  Toro  azymorum  die,  ^  qnae  estsexta 
decinta,  frugum   primilias  qurs  melunl  olferuDl, 


smatia  egerint,  splritnalem  Tldellceiexterminatorem 
signo  preciosi  sanguinis  oTadendo,  spirituales  trans- 
eurido  tenebras,  toto  autem  Tilae '  profteieDleslem- 
pore«  quod  deinceps  In  hac  peregrinaiione  gerinNi% 
septem  dies  azymorum  eelebremns,  qiiibas«  sieul 
Aposlolus  edocel^  non  In  fermenlo  nmllite  el  ne- 
qoitiacy  sed  In  aiymis  aincerllalls  el  TeriUtia  epularl 
debemus.  El  quia  nos  In  baptismot  «I  de  p«leslalo 
Snunaa  in  parlem  sortis  sandonim  tranaire  qoeamos, 
sincerilalem  ac  TeriUtem  neeesse  esl  tenere»  lleaH  . 
que  loio  nostras  peregrinationls  tempore»  qood  sep- 
lenario  dierum  numeroTolTltor,  quotidiano  profectn 
ad  mellora  transire  prsBClpimur,  qnasi  et  in  pasebft 
aiymis  Tesd,  el  in  diebus  azymoram  pascha  spiri- 


Quem  legalium  morem  sacrorom  etiam  nunc  Ecdeslas 

consueiudo  non  ignobiliter  imitatur,  onam  ridelicet  C  tualiter  agere  cognofctmur.i 

noclem  transitus  dominid,  id  esi»  resurrectionis  ejos 

a  morluis,  qtiam  pios  triumpbaodo  ftdeles  sahare 

dignalus  est,  prlDdpaliter  obsenrans  In  cnjus  eior- 

tum  sangnls,  ipsius  Tldelicet  agni  immaculali,  popu- 

lom  ejtts  fonle  regenerationis  ablutum  munJat  ab 

oroni  peeeato»  ae  deinde  alios  seplem  dies  inraemo- 


CAPUT  LXIV 

Typiea  patchm  interpretatio» 

Nam  sicut  Uia  pasdialium  obserTantia  eeremo- 
niaraui,  iu  eilaro  lempns  quo  agi  praecepU  esl  lo» 


*  C  cmini>  qu(e  eti  sejctadecima. 


YARIAOTES  LECTIONES 

»  B,  C,  dic  bat. 

GLOSSit:  RT  SCIIOLIA 


*  B,  C,  proficientit. 


CAruT  LxiT.  mino,  ut  aoceptabile  sit  pro  Tobis.  IJeo  onoqne  fii- 

Bnin.  Raues.  GLoe^iC.  —  Nam  aicut  tota  Pateha^  cere  phase,  hoe  esl  Pascna,  a  Domino  jnbeDlnr;  ot 
Uum  obtervantia  canremoHiamm,  i  a  etiam  lemput  qno  rodemptionem  eoruro  de  /iLgypto  festiTiiale  ^ngraa 
agi  prmcepia  ett  totum^  mytteria  $acra  redoUt,  Et  po$t  celebrent.  Sic  et  nos  per  hoc  eztopium  instruiinur, 
p  u*a  Deinde  men$fm  primum  «iifrt,  «7111  ei  nororum  D  ul  qoi  P^f  gratiam  Del  de  spirittiali  i£gyf>lo  liberall 
fiocalHr,  in  qno  Pauha  celebremu$^  attendimut^  elc.      sumus,  norum  homlnem  inJutfy  deince|M  in  novilaie 


fn  libro  Deuteronomii,  cap.  wi,  sic  dicit  be:ilus 
lloyses  ai  popultim  I  raetiticunn  :  c  Obscna  men6em 
novaram  rrugiiin,  e t  verni  primum  temporis,  ut  fiicias 
phase  Doinino  Deo  luo,  quontam  in  isio  mense 
eduzit  te  Doniinus  Deiis  tuus  de  iflgvpto  nocie,  im- 
niolabisque  pbase  Domino  Deo  lun,  ile  OTibiis  ct  bo- 
bu^  in  lo?o  quem  e legcrit  Dominiis  Dous  tuus,  ut 
habitct  nomen  ejus  ibis  •  Mensem  novaruni  fnrgnm, 
appellatprimum  inen  em  Hebr.foram,  qui  apnJ  eoi 
appcllalur  Nisan,  apud  Gratcos  vero  SanrTcxof,  et  apiid 
Laiinos  Apri  is.  Ideo  auiem  meosis  novanim  rrugoni 
dicitur,  quia  tn  eo  manipuli  spicaram,  hoc  est  pri- 
niiti-i  messis  a  niessore  per  sacerdolein  Domino  offe- 
rebaaiiir,  sicut  in  Levitico  legilur,  Dominum  pnece- 
pisse  Hiiis  Israel :  Cuin  Ingressi,  iuqni^  fuerilis  t«»r- 
ram  quani  ego  dabo  vobis,  et  messueritis  si*getem, 
rerelis  manipdlos  sn*caram  rrimiiias  me  s:s  Testno 
ad  sarerdotem;  qoi  olevabit  fasciculura  coram  Do- 


Tita  a.nbufemus,  consecrantes  Deo  phmittas  booo- 
ram  operam,  ac  religiosse  vit;e  gratum  munn^  ilK 
semper  e^hibentes ;  siiuiisque  seroper  roemores,  unde 
et  appetlaU  sil  ipsa  solennitas  Pa<^chai,  qiiod  nos 
transitum  possumus  vocare ,  scilicet  nt  de  pejnribus 
ad  meliora  pergentes,  lenebrosain  iCgyptum  dere* 
Hnqnamu',  et  ad  iHtram  proinisMonis  felioiler  per- 
Tciiire  coiitendanius. 

Ideo  auiem  Pascha  non  ad  et^dem  redil  anni  diem, 
sicut  tempus  Doininicm  natlvilatis.  quod  ibi  nativita* 
lis  ip*ius  memnria  unlitm  solennis  habealur,  hie 
vero  vitds  ventura!,  et  mysleria  cefebreotur,  et  mu« 
ncra  capiantur,  Unde  et  iiomen  ipsuin  PaschjBt 
trausilum  de  morte  ad  vitam  signiftcatis,  congruum 
qiio<(ue  mysteriis  teropns  inquirit.  Piiino,  ut  aqni- 
nortio  transcenso,  lenebrae  niortis  a  vera  luce  vin- 
caniur;  deinde  ut  primo  mense  anni,  qoi  difiiu/ 
rocnsis  novarnm,  vitx  nov»  gaudia  celebreutttr; 


M7  DB  TeMPORUII  RATiOMC*  M 

lu»  layiierio  uero  redolet.  In  primis  namquexqui-  A  cceloi»  rofturrectiooiB  ascensiooisqne  illius  gloriam 


pociimn  Iramf  reJi  in  (UHniuicse  pasclix  celebratione 
jaiia  legit  dccrela  euramuf,  ol  videlicet  Boleiinilaa 
in  qua  meJiator  Dei  et  bominum,  destmcta  pote* 
itale  tenebrarum,  mundo  lucis  iter  aperuit ,  etiaro 
temporisordine  foris  quid  intus  habeat  ostendat.  Et 
qos  Bobisaetemx  lieaiitudinis  lumen  promittil,  limc 
maxinie  eelebretur,  com  solis  lumen  annuo  profl- 
ciens  incremento»  primam  sumii  de  noeiis  utiibra 
Ticloriam.  Deinde  meosem  primum  anni  qui  et  No- 
Yuroai  tocatur,  in  qoo  pasdia  celebromus  aiiendl- 
ious.  Ipse  autem  est  mensis  in  qno  roondus  Isle  for* 
Daios,  et  boino  est  primus  in  paradisi  sede  iocatns* 
Qaia  per  hojus  mjsteria  soiemiilatis  primam  nos 
stoUra  reeepturos,  primvm  supernx  beatitodinia  rc- 


designety  quae  in  se  quideni  Jp«a  moi  peifecia  pro» 
venit,  sed  in  animo  iideiium  quibusdam  lucia  suas 
profectibus  usque  ad  linem  seeuii  crescere  non  de« 
si.Jt.  Resorgens  enim  Dominus  a  reortois  priino  siu- 
gulis  ae  bioi^,  ac  deinJe  pluribus,  modo  septem, 
modo  undccim,  modo  duoileeim»  modo  plos  quam 
quingeiitis  frutribus  simul,  ad  ultiinnin  discipoiis  ooi- 
nibos  apparuit ;  quibus  videntibus  asceii&urui  hi  cas 
luiii»  praccepit  eos  sux  dispensaiionia  esse  tesles  io 
llieru&a*em,  et  in  omni  Jutioea,  ei  Samaria,  et  nsque 
ad  uJlinium  lernB.  Et  bene  iuna  cum  nosiros  cresclt 
ad  ociifos,  paulaiim  a  sole  recedit;  com  mo  adeoB- 
los,  paribiis  ad  eum  spaciis  redil.  lioc  enim  est  quiod 
ipse  disit :  Exiri  a  Paire^  €{  vtnl  io  mtmifiim;  iierum 


goom»  t  qoo  in  longinquam  Tcgionem  discessimus  B  relh^qHo  tHundum^  ei  wado  ed  Putrem.  Et  quod  deipso 


aoi  rtpetituroa.esse  speramus.  De  cujus  gloria  regni 
beatos  apor^toiua  Petms  :  Cfls/os  autem  noto%^  inquit* 
0f  Urrom  norom,  et  prom$ta  ipstut  expecunim^  m 
quibui  justiiia  habitat.  Sed  et  Johannes  in  Apoca* 
Ijpsi  sua :  Et  di:nt  qui  sedebat  in  tltrono  :  Ecee  nova 
faao  ommm.  Deinde  etiam  tertiam  mensis  ejustiem 
leptimanasn  in  pascfaa  observamuSi  quod  resnrre- 
diooisdomiuicae  gaudiis  aptissime  congruit.  Quia  et 
eadem  sacrosancu  ejus  reaurrectio  tertia  die  laeia 
est,  et  tenio  tempore  seculi,  id  eat,  cum  gradae 
ceelestis  adTenta  lou  ejna  in  came  dispensatio,  qu» 
lierresurrectioBis  consummaU  estgioriam,  mondo 
apparuit.  Frimaseculi  namqueleropora  lege  naiu- 
rall  por  patrea,  media  lege  lilterali  per  propheUs,  eX' 


paaimus :  A  mmmo  ceelo  egretdo  ejue^  et  oecunug 
ejui  usquo  ad  oummum  eju$.  Quia  ergb  luoa  eo  sum 
lucis  iocremento,  quod  exiens  a  sole  ad  nosiros  re* 
volvit  obtutus,  Domini  salvaloris  ici  carne,  iisqiie  ad 
tempora  passlonis  doctrinam  virtntesque  signilicat, 
eo  aulem  quod  ad  solem  rediena  paolatim  ad  invisi- 
bilem  nobis  cceli  laeiero  recoUigit,  rosonrectioiils  il- 
lius  ac  posUrioris  glori»  roiracula  demonstral,  nie- 
rito  t  dedma  quinU  paacbatis  voti  gaodiis  apta  prtfi- 
dloatnr.  His  qoidem  paachalis  temporis  a  legis  ob- 
servatione  sumptis  iudiciis,  keredes  Novi  TestameoU 
eiiam  diem  Dominicam,  quam  Scriptura  unain  sive 
primam  Sabbati  cognomiiiai,  adiiectimus ;  noc  Im- 
merito,  quse  et  conditione  primiiifae  lucis  excellens. 


irema  cbarifimate  spirituaii  per  seipsum  veniens  \U  ^  ct  triumpho  dominicae  resurreciionis  insignis^  f  t  no 


iasirare  dignaius  est.  Sed  et  ipsa  lunc  Iitnae  conversio 
palcherriroum  nobis  Mcramenti  coeleslis  apecucolum 
praebet;  nanqoe  luna,  quasrotundi  facU  scbematis, 
asole  lomen,  utsupra  diximus  accipit,  ideoque 
seaper  ex  dimidio  orbe,  quem  ad  solcm  habel,  lu- 
cida  est,  ei  altero  autem  dimidio  seroper  obscura, 
spnma  usque  ad  XV  locis  cremenom  ad  terras, 
ilefectum  vero  babet  ad  cocios.  A  lY  auteni  usquo 
ad  novissimam  crementum  ejusdem  snx  iucis  a  ter^ 
renis  aversiun ,  paufalim  ad  coelestia  revertiiur. 
Qoia  nimiram  ejus  oonvcrsio  recU  pascbalis  gaudii 
inyslcria  signnt,  quibus  omaem  nienlis  nostrsB  glo- 
riam  a  visibilibus  avertere  deliciis,  caducisque  lavo- 
nbus,  atqoe  ad  sobm  ccelesiis  grati:e  luccm  suspen 


stp  qnoque  nobia  resurrectione  manet  semper  ex- 
opubiiis.  Septemqooque  diesluo»,  id  est,  a  XV  usquo 
ad  XXI  per  qnoe  eadem  pominica  nalorali  ordino 
disGnrrit,  oniversiutem  Eccleslae,  qu»  per  tatom 
roundum  pascbalibus  esi  redempU  mystenis,  aperte 
denmitiant.  Nam  et  sepUnario  sspe  numero  vniver* 
siutem  designare  ScHptora  consuevit.  Unde  qood  ait 
Propbela  :  Septiei  tn  die  landem  lUxi  tibi^  nil  roolios 
inteiligitur  qutro  quod  ab'bi  u\K\  Sen^^r  lau$  e)H9 
in  ore  meo,  £t  specialiUr  toUm  caibolicae  Eciiesiao 
perfeclionem  eo  figorari  Jobannes  tesutur,  qui  ad 
septem  Asim  scribens  eccleslas,  universaiis  per  or- 
bem  Eeclesiae  roysieria  patefecit.  Unde<et  per  oroaia 
qox  singolis  septein  scribit  borUmenta,  honc  versi* 


dere  conlemplan  lo  docemur.  Vel  si  ulramque  ejns     colum  inuxere  curavit :  Qki  habet  auree  audiat  quid 


*eonversionem  in  bonum  delectal  inlerpretari,  possu- 
lUQS  inulligere,  quod  creseens  ad  oculos  bumanos 
lumen  iunae  vu-tutum  gratiam,  quibus  apparens  in 
came  Dominus  mundo  illusil,  in^lnuet,  de  quibus 
dicitur  :  Et  Jeoui  ptoficiebat  iapientia  et  mtale^  ei 
§ratia  apud  Deum  et  hominei.  Recrescens  vero  od 


ipintui  dicat  Eccledii^  quod  niiicuilibet  dlxemt,  hoc 
omnibus  se  dixisse  palam  probans  Ecelesiis.  Nec  mi- 
nus  etiam  rooralem  nobis  commendant  paschalia  Um« 
pora  sensum.  In  noroine  quidem  pascb»,  ut  de  vii js 
ad  virtutcs  iransitum  quoiidie  faciamus  spiritualem. 
In  mense  autem  Novorum,  in  qoo  aduKi  frucius  ad- 


C,-  conwcriotionem» 


YARIANTES  LECTIONES. 


GLOSS.E  ET  SCHOLIA. 


tcitio,  III  resurrectio  dio  tevtio  f»cu,  et  leriio  lein* 
poro  saecolt,  id  est,  sitb  gratia  m^ifesut »,  cum  jam 
aau  logem  et  sub  lege  in  propbetico  laieret  »ni- 
ymau,  In  terlia  Innae  sipiimana  v4»ncrelur ;  cniii let 
ipsa  tunc  luii»  convcrsio  mentls  glorian)  de  terrenis 


ad  ccelesUm  doceat  mutari  coRtnitum«  atqne  ad  uU 
timum,  ul  dios  Dominica  comlilione  iucis  insigolt,  el 
tr  umpho  Cbristi  ? enerantla,  nostra  quoque  re&ur^ 
i^lione  nobls  exopiahilis  in  memoriam  revoceiur. 


5)9  DEDiE  VENEKABILIS  OPEhUM  PARS  I.  —  blDASGAlJCA  CENOlIHA.  SVI 

veu?u  Mio  pronnncianl  Teienim  cessaltoncin ,  ut  A  per  invicom  tolari  ae  lunari  cydo,  DIUIl  conftei- 


exueules  ▼eterem  liominein  eum  aclibua  ejos»  reno- 
temur  spiHlu  meniis  uosIrr»  el  induamus  novum  bo« 
inine»  qui,  el  caelera.  El  ui  vegelali  diveraarum  va* 
Helaie  vlnulumt  earumqne  roliis  veluti  anKfina^  ar« 
boris  adumbralione  velaU,  lauquam  laet»  alque  f.  u- 
clifirssegeles  pullulemus  io  plenllunio»ulperreclum 
splendorem  fidei  el  sensus  gerenles,  a  peccail  lene- 
bris  segregemor.  In  reversa  eadem  liice  lunari  ad 
CQclos»  quod  a  quinta  decima  luna  fieti  incipiiy  ul 
quaiiio  magni  somnsbumiliemorlo  omnibus,  dicen- 
les  eum  Aposlolo  singuli :  OraU^  wtem  Dei  $nm  id 
tiuod  $um,  Quae  profeclo  graiia  muneris  supemi,  quia 
lertio  leropore  seculi  manifestius  efiusa  esl,  t>ulcher- 
Hma  figuramm  consequenlia  lertia  lunae  bebdomade. 


lur  annis.  Sive  enim  dci  ies  novies  viceol  tl  octoBi, 
seu  vicies  el  ocliea  denl  ae  ooveBl  moltlplieentori 
DXXXll  numerum  complenl.  Unde  fH  ol  Idem  circn^ 
lus  roagnus  decennovtnalis«  Innje  eirculos  UVIII| 
solis  auiem,  qui  vicenis  oetooisque  coosunraiari  so- 
lenl  aiitiis,  X  el  IX  habeat  cirenlos,  bisseitos  dcdes 
novies  sepienos,  id  est,  CXXXIII,  embolismos  CXGV 
nienses  solares,  vicies  oclies  CGXXVIII,  id  cst, 
VIM,CCCLXX\lill ,  menses  aulem  lunares,  vicies 
oclies  CCXXXV,  id  e.n,  Vlli,  DLXXX  dies,  eiceplis 
bissextis,  vicies  ociies  VIM,  DGCGCXXXV^  id  e&t, 
CXCIIilM,  CLXXX»  appositis  aolem  bissextts 
CXCll  IM,  CCCXIIl.  Qui  ubi  roerooratam  ez  oraine 
mensittm  dicrumque  summam  comp1everit«  niox  in 


lomen  ipsius  quod  eatenns  ad  lerras  crevcralv  ad  B  seipsum  revoiiitus,  cuncta  qu»  ad  solis  vel  kiitt 


eceleslia  jim  crescere  incboat,  polehre  banc  iu  pa- 
sciia  observare  pneelpimur^  ol  gratioe  quaro  aeipi- 
mus  nunqoam  obliii,  per  siiigulos  gradus  spiriloalis 
transitos  iargilori  illius  obediendo  vicem  repeodera 
meminerimus;  vel  certe,  increscfnle  td  bomines 
lona,  viige  nobis  aelivae»  io  reversa  vero  ad  ceelos 
speco^alivae  Ijpos  osleoditor.  Vel  io  hac  nobls  con- 
versione  dileclio  proximl,  iii  illa  nostri  signator  au* 
cloris.  Aul  huc  conversus  lucis  ejiis  profectus,  ul 
bona  foiis  operemur  adnionci,  porro  illoCy  ol  eadem 
bona  opera  solo  sopemae  mercedis  intuilu  geramus. 
Iluc,  ut  luceal  lux  noslra  coram  homiuibus,  et  vi- 
deanl  bona  noslra  opera,  iUuc,  ul  glorificent  Pa- 
Irem  noslrnm  qui  in  coelis  est.  In  una  Sabbatl,  quac 


cur^uro  perlineuiy  eodem  quo  praelerieraol  senper 
lenore  reslaurai :  lanium  anni  dominieae  loeamalio- 
Dis  suo  cerlo  Iramile  prottcluot  io  toajHS,  el  ndi- 
diooes,  quoquo  ferantur  io  ordinO,  oil  siderom  eor« 
som,  atque  ideo  oihil  ptschalb  caleoll  ordioe»  OMh 
?eot.  Qood  01  aperiloa  dorescat,  pltcoit  eooden 
pleoario  ordioe  circolam  praeseoii  oposcolo  praspo* 
oere,  siimplo  exordlo  t  qoingeolealuio  iricesimo  se- 
euodo  domioic»  locamalionis  anno,  obi  priuittoi 
Diooysius  drcnlum  ccepil,  el  perdnclo  opere  uaqM 
ad  miilesimum  se xageshnum '  leriiom  ejosdea  sa- 
erosaoclae  loearaaiioois  annomt  quaieDuo  legeates 
qoiqoe  oon  solom  praesenlem  vel  fotomui  prospieerei 
sed  et  praeleriium  omnem  r  aschalis  staUuo  lemporfs 


Novi  Te»lamenti  propria  solennitas  est,  inslroliour»  ^  ioeoarrabili  possent  inluilu  respicem,  oiqoe  ad  di 

locldatiooem  priscae  lectionis  annos  omnes,  qoi  ali- 
qoando  in  qoaeslionem  venemnl,  qiiando  vel  qnaies 
foeriol  evldeolius '  agnoacau 


Ql  spe  fuiurae  noslrac  In  Chrislo  resurreclionis  pa- 
lienler  in  pnesenli  omnia  adversa  pm  Christo»  et 
ipsam  niortis  lolemmus  Injuriam,  audienles  ab  Apo* 
Blolo  :  Qirio  il  ifririrus  eju$  qui  sifictiffvii  Je$um  a 
moriui$  Miiai  iu  ooHi,  ^iri  suuilavit  Je$um  o  oior- 
lifii,  tinficabit  et  mortatia  corpora  no$tra^  per  inka^ 
biiOHtem  Spiritum  eju$  in  nohl$.  Cujos  sphilus  quit 
sepliformis  eal  gralia,  polesi  eadem  VII  dierom  lo- 
nariom  numero,  quo  prxfata  una  Sabbati,  id  est, 
dies  Doniinica  circuinlerlur  in:iniala«  non  inconve- 
nienter  intelligi.  Vcrum  de  royslerio  lemporis  paschs 
sl  quis  pl^nius  scire  vuit,  legal  beali  Aurelii  Aogu- 
siini  ad  iaiiuanuin  epislolam  de  ralione  paschali. 
CAPUT  LXV. 
De  drfulo  magtio  pauUa. 
CJrcolus  paschae  magiios  esi,  qui, 


CAPUTLXVL 
^  CAmntoo  $ived€$es  kapu  $mcuH  mta*%bia$. 


*  C,  ^armm. 


De  aex  hujus  muodi  xuiibiis,  ac  septimt  vel  oe» 
tavt  qulelis  vitaeqoe  cosleslis,  ei  supm  fai  eompa* 
ralione  priime  hebdomtdis  io  qut  muiidua  oroalos 
est  tliqoaolaperstrinximus»  el  nuncin  comporaliooe 
asvi  unius  homiuis,  qui  fuxpoKor/Ao^  Cracce  t  philoio 
phis,  hoc  eti»  miiior  miuidus  solei  nuiicupari»  de  iis 
dein  aliqutnio  laiius  exponemus. 
D  Prima  esl  ergo  mundi  hujus  sctas  ab  Adam  os- 
qiie  ad  Noe,  eoniinens  aooos,  joxlt  Uebrtietn  ve« 
multipliciilo     ritalem,   M,DCLV^  joxU  SepluagiuU  loUupretes 

VARIANTB9  LeCTlOMES 

*  B,  C,  ofRoirMl. 
CLOSSifi  ET  SCIIOUA. 


CAKIT  LXV. 

JoAM.  Nov.  Scoo*  u.  —  Placait  emndem.  Hos  cir- 
culos  quoiquol  ex  Beda  el  Dionvsio  reliqoos  uiv*  oi- 
mus,  subjecimns  libro  huic  ad  flnem ;  Mrrecimus 
tuUm  ut  essenl  ab  inilio  Incarnationis  Damiuicae« 
usque  ad  annnin  600,  qno  exaclo  non  deeniiil  el  alii 
ttodiosi  qoi  eomdem  ad  suum  quoque  aeUlem  et 
Uogiorem  pro  locenl. 

*  |]l  supra  diximus  in  monilo,  cbronici  texUm,  varias  leciiones  el  noias  Sroitbii  ediiiooe  sooipeimos» 

COIT. 


CAMT  LXVt. 

JoAif.  Nov.  SenoLiA.— So^ni.  Id  csi«  eap.  10  libri 
majoris  de  Ratione  lemporom»  C  jns  polebefrimi 
opcris  hic  TracUtufi  esi  ctpui  66,  ooolineiit  ptriem 
qoae  solt  oosiri  es:  Insiitnit»  hisUrictm;  OMqoe  el 
mole  el  argumenlo  tb  Gditoribot  operom  BedaBf  dU 
gnt  olim  htbitt  isi  qoab  seorsim  ex  o  'tlor. 


911  DB  TiWPORim  BATIONE.  ^^ 

•  mi.CCILll,  gea^raiioMt  J«U  uiraaiqve  Edi-  A  in  eo  condllorein  laQdtrent,  aoie  borum  tti  Oiemm 
liooen  auiDero  X.  Qmd  uttlvemUeil  deleu  dilavio* 
jicut  primam  cojusqoe  bominit  oblivio  demer|ere 
CMisuefil  suiem;  quolus  enim  quisquo    esl  qui 
sosm  recordelur  inrMiilamT 

Seeunda  slas  a  Noeustiue  ad  Abrahsm,  genera- 
tieucs,  )uiU  Hebraicamauctoriiaiem,  cumpleia  X, 
aooos  aulem  CCXCtl :  porro,  JoiU  SeplosgluU  in- 
lerpreles,  annosM^LXXII»  generaiiones  vero  XL  Haec 
quasi  poerida  fuil  generis  populi  Dei,  el  ideo  in  *  ea 
Itagua  iotenu  esl,  id  est,  Hebr»u  A  puerilla  nam- 
que  incipil  bomo  nosse  loqui  posl  inlanliam,  qum 
bfaic  appellaU  esi,  quod  (ari  non  polesU 

TerUa  ab  Abrabam  osquo  ad  David,  generaliones, 
JuiU  utramquo  ^  aucloriUlem  XI?  ,  anoos  vero 

•  DCCCCXUI,  complodens.  ILpc  velut  quaodam  ado*  B  psU  eodem  decimo  Xalend.  April.  die  Dominum  fuis- 


eiordium  crealis.  Terlia  die,  congregatis  iu 
locum  aquii  quse  cuncU  contexeraot,  arldani  Jossil 
apparere.  Quaru,  sl  Jera  in  firmamento  cmli  poiull, 
qus  nunc,  quauUm  aequinodiiconJecUira  coll  gimus, 
duodecima  Kalondarum  Aprilinm  vocalur.  Qu  nla, 
naUliiiaelvolallUa  creavU  anlmantia.  SexU,  sni« 
nalia  lerreslrio,  el  Ipsum  bomlnem  ronnavil  Adam, 
do  eujtts  taloro  dormienlis  malrem  omnium  viven- 
Uum  produidl  Evam,  qum  nunc,  quanlum  mibi  vi- 
deUiresso  crodibiie,  decima  Kalendarum  Aprilium 
dies  appeliaiur.  Uado  merito  credilur,  si  n  n  verior 
seniemia  vbicH,  quod  beatus  «  Tbeopbilus,  cum 
ca*ier  s,  non  solum  Palaestinae^  sed  cl  permuitis  alia- 
rum  regiohum  eplscopis  de  Pasclia  d'spo!ans«  scrl- 


secrociiixum.  Deccbal  enim  nna  eademqne  noo  so- 
lum  bebdomadls  sedcimenslt,  die,  secoodom  Adam 
pro  generls  bumanl  saluU,  viviflca  morU  sopitoo*, 
4e  produeUs  e  lalere  soo  Sacramcntis  coeleslibus 
aponttiu  tibl  ianetiScare  Ecdeslam,  qoa  vidcliecl 
dio  primom  Adam,  palrem  videllcet  bumani  gc* 
nerit,  ipte  creaverat,  elque,  de  laUreeotlam  tollent, 
JBfiflcavil  mulierem,  cujut  a4julorio  g»nus  propa- 
garel  bomanum. 

[A.  M.  Hebr.  130.  Sep.  930.  ]  Adam,  annoruni 
GXXX,  genuH  Setb ;  cui  tupervlsdl  annis  DCCC. 
Verum  Septuaglnta  Inlerprvles  anU  naium  Selb 
posuece  annosCCXXX,  posua  DCC.  Selb  inierpre- 
Ulur  rtmmncikf  slgoificans  resurreclionem  Cbristi 
QttinUquatitenllb»tas,alrantn.igralioneBabjlo-  C  a  monuit,cq{ns  morlem  illaUm  a  Jodasit  signiflcal 


leseenlia  fiill  popoli  Dei,  a  qoa  aeUU  qula  incipil 
bemoposte  generaro,  propierea  Halibaeut  evango- 
liiU  geoeraiionom  ex  Abrabam  tumptil  exordium, 
qui  ciiam  paier  geniium  conttllolut  etl,  quandoroo- 
latum  nomen  aceepiU 

Qoaru  n  Davld  otqne  td  IrantmigraUonem  Baby- 
looit,  anoot  babent,  JuxU  Hebraicam  veriUlem, 
CCCCLXXIII,  JuxU  SepluagioU  irantUtionem  XII 
taiplius,  goifteratioDes,  JoxU  olrotqueCodkot,  XVIL 
Quat  lameu  evangelisu  MaUbaeos  cerU  ^  mysUrii 
iraiia  XIV  ponil. A qua veluljuvenili aetaU  In  popu- 
loDci  regum  lempora  cceperunl;  hxe  namque  in 
homlnibus  aeUt  apu    gubemando   tolel  exitlero 


tis,  osquo  in  adventum  Domini  SalvaUris  in  camem, 
feoeralionibus  el  ipsa  XIV,  porro  annis  DLXXXIX 
tstenU,  in  qua«  ul  gravi  senectuu  festt,  malit  cre- 
brioribot  plebt  Hrbraea  quatsalur» 

8exla,qttaenuncagitur«Ut,nnUa  geaeraliooiun 
vd  temporum  terto  eerU  etl,  ted  ulaclat  deerepita, 
ipmioiiotteculiHKirUconsommtnda.  Hat  rjram- 
atias  plenosque  laboribos  muodi  aeuies  quique  felicl 
OMruvieonuil,  seplima  Jam  Sabbali  peronnis  atuio 
nBcepli,  ocUvam  beatae  retarrociionit  aeUlem»  in 
qaa  semper  eum  Domino  regoenl,  exspeclaol. 
panu  ^m. 

Prinu  igiior  aeUU  sabCuU  nasceniit,  prima  bujut 
^  fedt  Doot  locemquamappelbivil  diem.  Seconda, 
flnnamenlum  codU  in  modlo  Ubra? il  aquarum,  Iptit  D 
tqoitteierm  cum  cmlo  toperloro  ac  viriutUNit  quae , 


Abel,  qui  dici^ur  /uMs,  a  fralrc  Cain  occltiit. 

[A.  H.  Uebr.  i35.  Sept.  i35.J  SeUi,  annorom  CV, 
geouit  Eoot ;  cui  tuperviril  aooitDCCCVIL  Porro 
Seploaginu  anu  nalum  Buot  aunot  CCV,  pctUa 
potuei^  DGCVIL  Eoos  InierpreUim  Aomo,  do  quo 
bene  dldlar:  iiUcmpii  invoe&n  nomtu  Domtm*, 
qoia  bomioum  esl  propriom  ul»  suie  fragiliialii  me- 
moret,  Invocenl  condilorit  auxiUom,  %otum  dun- 
Uxal  qui  in  fldo  Cbritli  viveotet  filil  retorffocUojiit 
esso  faeunlur. 

[A.  H.  Hebr.  3S5.  Sept.  6t5.]  Enos,onnorumXC 
geouiiCalotn;  cui  topervixii  tnois  DCCCXV.Sed 
SeplutgioU  tnie  nalum  Caiiian  CXC  annot,  potiea 
DCCXV  potuere. 

[  A.  H.  Hebr.  395.  Sopi.  795.  ]  C  In  n,  annorum 
LXX,  genuii  Halaleel :  potl  ct^ot  orlum  vixk  annis 


VARIANTES  LECTIONES. 


*  Oidlcet  Edill  Hm  omnet  babenl  in  Hngua^ 
tmu  la  boc  l^co»  Uin  in  (tp.  16  libri  niiuor.tdo 
Temporibut.   Ct  ex  illa  quidem    lecUone  sensus 

SHITHII  NOTiE. 


forU  aliquls  eUeialur,  s^d  durus,  ei  conira  Hss. ;  fn 
€0  autem,  scUicel  «rior#,  sensns  ebrus  est. 


fi 


•  MMfiCXUL  De  numero  aononim  primae  aetaUs 

ixaLXX  liil.,vde  nuUiu  inlira  ad  eorum  aouuin 
454,  de  Halbosal  >ro. 

^  Vlfomqno.  Quibus  indoctus  ra'  ionibus  Beda  ulraoH 
qaeCdltionemincalcolishOii  posuerlt,  ipso  narral 
fai  prsBf  iiiono  operis  sopradicU ;  qnare  ego  banc  In 
sppeodiee  -ntegram  oxbUieo  n.  1. 

«  DCCCCXLIL  De  n  imero  annorom  lerltae  leuilt 
lide  nolam  Inira,  ad  annom  i790»  de  AcbUUne,  ol 

PaTiOL.  XC« 


ad  »nuiim  juxU  Sepl.  1194,  dc  lleli,  ubi,  se4un  *um 
Dedaiii,  desunl  rompulo  LXX  Int.,  aJ  completioiif m 
bujus  ouineri»  XXX  snni. 

■  M^itor^.  Asartali,  scilicct,  Joas  et  An  asbb»  a  ge 
uealogia  Salvaloris»  ob  eoor  i.iu:eiu  socierum,  ex- 
clusis.  Vid.  inrra,anno3065. 

*  ThiopkUno.  Caesareen  is,  de  oiijus  senienlia  vld. 
Bedam«  sopra,  cap.  47,  et  Baluiiuin,  in  concilio  Cx- 
sareensi. 

17 


528 


BBSiB  VENERABIUS  OFEBOM  PABS  1.  —  DIOASCAUCA  GENUINA. 


m 


DCCCXL.  ScplHagiaia  anie  n-Kiiin  Malaleel  CtXX»  A  norum  CLXIXII,  f«nail  Noe;  eui  tupenritil  aiiiits 


pestea  dixi  re  DGCXL. 

[  A.  M.  Hebr.  460.  Sepl.  960.]  Malaleel,  attnomm 
LXT»  geuuii  ia  elli;  ei  supervixit  annis  DCCCXXX. 
Sepmagiata  ante  naium  Jare(b  CLXV«  poalea  po« 
aaere  DCCXXX. 

(  A.  M.  llebr.  622.  Sepl.  1132.1  ^iitreib,  annorum 
CLXII,  genuilEnocb;  eui  aupertiiil  annia  DCCC. 
ia  bae  generaiioneuusqaam  uuriqoe  Codlcea .  discre- 
pani.  Hunc  Enocb  nonnulla  *  divine  aeripsisse,  Jnda 
apeslolo  allestanle»  eomperimHS.  Sed,  nl  beatus 
AugQStinusdicit :  c  *Non  frastra  non  snnl  in  eo  ea- 
uone  Scripturarum  qui  senfabalur  in  lunplo  llebrael 
popnli  soccedentiuro  diligentia  saeerdotum,  niai  qna 
ob  aniiquilaiem  suspocl»  fiJei  judicaU  sonl,  nec 


DXCY.  Sepluaginla  ame  naUim  Noe  poMuH  anMH 
CLXXXTlll,  et  poslea  DLXV.  In  bae  sola  getiera- 
lione  sonima  universitalis  discrepal,  quia  XXIV  an- 
nis  plus  vixisse  Lamecb  in  Hebraeia  quam  bi  Stp> 
luagiiiia  Iranslalorum  Codieibus  inTeniinr. 

[A.  M.  Uebr.  1656.  Sepl.  m%.]  Noe  anae  BC 
venit  dilofium,  mense  secundo,  XYIl  die  msnsli. 
5ane  de  differentia  ainiorttm  inier  UebrMm  el 
SeptoaginU  interprelum  aodoriuiem»  neqnis  nos 
laceret  novas  movisse  qncslioiies,  kgal  pnBfiHonna 
Patrom  memoraU  opuscnla,  ei  inlelligel  bane  Jam 
olim  notissimam  foisse  disUntiam;  c^|us  origfaian 
disUnto  eum  beains  Augnslinus  aolerlissfane  quafi- 
sissel,  dixil  in  libro  sopraserlplo  eapilolo  Xiil  biiar 


utrum  kaec  essenl  quje  iU ^  scripsissel  poteral  inve-  B  ^  »1^  :  <  Credibiiius  ergo  qub  di«eril,  cnm  priam 


Hii  L I  Unde  illa  qu»  sub  ejus  nomine  proferuntur, 
ei  continenl  illas  de  gigantibus  iabolas,  quod  oon 
lialNicrinlbominespatre8,reclea  pmdenlbua  |udi- 
eanlor  non  Ipsins  esae  credcnda. 

[A.  M.  Hebr.  687.  Sept.  1287.]  Enoeh,  annomm 
LXV,  genuil  Matbusalam ;  posl  ciyas  orlum  vixii 
IXXI  aniiis,  el  ambolavlt  cum  Deo.  SeploagliiU  anU 
naiimi  Matbosaiam  posuere  CLXV  annos,  poslea 
CG.  El  bene  bi  seplima  generallone  Enoch,  qui  in- 
lerpreUlnr  dedicMtio^  tulit  a  morUlibos  Deos,  qnia 
civius  eleclorom  in  sex  bujus  sascali  pro  Deo  labo- 
rans  aeutibos,  In  seplima  Sabbali  foturi  gloriam 
dedicalionisexspecUt.  Atquia  reprobi  aola  prmseoti 
sunt  feliciiale  conteotl,  Cain  eiviutem  quam  alalnil 


de  biblioibeca  Plolem«i  describi  isu  cmperanl, 
luoc  aliquid  Ule  fieri  poiuiase  in  Codiee  ono,  sei 
primiltts  bide  descripio,  nnde  Jam  laiioa  emanaisi, 
«bi  poloil  qoldem  aeeidero  eliam  acrlploris  error. 
£l  boc  In  illa  qnaestione  de  viu  Malbosalae  non  ab- 
surdom  esl  sospicari. »  El  posl  aliqttnnU  r  i  Bcde 
fleri,  Inqnil,  nuilo  modo  dnbiUverim,  oi  com  dlvw- 
sum  aliqttid  Ui  nlrisqoe  Codidbns  Umiilvrt  quan- 
doqoidem  ad  fidem  remm  gesurom  atrttmqne^sse 
non  poleal  veram,  ei  lingoae  potioi  eredator  ttnde 
eal  in  aliam  per  inlerprelea  BicU  iransUUo.  i 

SECUKOA  MlkU 

Seconda  saecoli  aeUle,  prima  bojos  die .  qws  tti 
vicesima  septbna  mensis  secundi»  egressua  esl  Noe 


noo  in  seplima  generatione,  sed  in  orimogenito  C  dearea,  in  qoa  paoei,  id  esl,  VUI  animaesalv»  bcia 


Eoocb  filio  consecrat» 

[A.  M.  Hebr.  874.  Sept.  1454  ]  Matbusalam,  anno- 
mm  CLXXXVll,  genuit  Laroecb;  cui  supervixit  an- 
nis  DCCLXXXII,  id  est,  usque  ad  dliuvlum.  Septoa- 
ginU  anU  naluro  Lamech  CLXVU  ponunl  annos, 
poalea  DCCG  et  U.  ^  Qui  numeraa,  ul  leclor  fiicillime 
videbittinxU  llifbraicam  veritaUm»  XX  annis,  jnxU 
ipsoram  vero  auctoriUtem,  XIV  annis  diluvii  tem- 
pora  Iransii.  De  qua  famostssima  •  qnaeslione  doctis- 
siml  l^tres,  Hieronymus  in  libro  Quaestionam 
Hebraiearum,  Augusliuus  in  libro  de  CiviuU  Dei 
quinl^  decimo,  plenissime  dispuUnt. 

[A.  M.  Hebr.  1056.  Sepl   1642.]  Umecb,  an- 

VARIANTRS  LECTKmES. 
«  Ms.  Boid.,  diritto,  Ms.  Magd.,  pamnm  A'^*iir. 

SMITHU  NOTiE. 


ittnl  peraqnami  Qood  eomaaeraorans  ui  Eplstola  bea* 
IttsaposUltts  Petrtts(l  f ef.ui,M)aririllcesUlimexpo- 
nere  euravil,  cttmsttbjttnxliqood  et  noa  nQnc  afani- 
lia  iorma  ulvos  feeil  bapilsma ,  non  eamb 
deposllio  sordiom,  sed  eonsdenlim  bonae  Interrogatio 
in  Deomt  per  reswTeetioaem  iesu  Cbriati  qol  est  fo 
dextra  Dei.  In  aqua  dikivil  bapllamtt»,  in  area  el  ils 
qoas  ednUoebal  Eeelesiam  el  fideles  i:iitt|,  inoeto- 
oario  aalouirttiBi  nnmem  niyiieriam  Donunicie  resur- 
reeUonia  io  cojaa  fido  bnplman***^.  docens  esie 
^raiom. 

[A.  M.  Hebr.l65S.  SepL  ttU.lSem,  C  annoran, 
geottil  Arpbaxad,  btennlo  posldUttvium.  Ab  Arpbaxad 


"  !VoM  fruitra.  Aug.,de  Uv.  D«i.  xv,i5. 

^  Qui  mimena.  jmuterito  bleScaiiger  Bedam  baU 
locinalionis  iiicusai  /Ve/.  tn  Crmii  Eu$.,  p.  403. 
Nibil  eiiini  clarius  est,  quam  quod  Beda  bic  dicit, 
iimnermu  803  viginti  aunis  diiuvii  Umpora  transire. 

«  Qumsdime.  VarieUs  leciioois  Ui  Edd.  Sept.  va- 
riom  bic  reddidit  annoram  biijus  primae  aeUlis  nu- 
meram.  LectioeniinqaainEuseb.,  Hieron.  el  Aug.» 
aium  fttisse  omnium  ferme  sui  temporis  Codicum 
Graecoramt  irtbuil  Matbusaia!  ante  natum  Lamecb 
annos  dunUxat  CLxni,  poslea  ncccii.  Sed  leclio 
qoani  secotus  esi  A7ricanus,  quamque  babuerunt 
«xeiuplsiria  quorum  3t  Aug.,  elEuseb.,  etSyncellos, 
meininerunl,  quaMueconfirmaiura  quibusdambodler* 
ois  Sept.  EJitiouibus,  quarum  una  est  Aiexaudrina, 


Irlbuii  Matbusabe ,  ante  natnm  Lamecb  ,  annos 
CI.XXXVII,  ^ostea  dcclxxxii.  Uaec.si  genuiua  sit»  iiuUus 
H  resut  dubiUndi  locus  quin,  secimdom  Sepl.,  Maibu* 
salaiu  sex  annos  anudituvium  obierit;  atqoe  iu  fieiu 
aiiui  bujiis  aeiatis  nou  mm.ccxlii,  sed  hm.cclxu,  quae 
esl  Epipb:«nii,  Cbrou.  Alex.,  aliorumque  «umnia. 
Sed  quoniam  secnndum  Hebreos  MatbusaUm  obiit 
ipso  auiio  diluvii,  resut  diiferentia  vi  annorom  Ul^r 
eotet  Sepl.,  qoae  facile  coropoiietur  hoc  modo.  Aoni 
Lamecb  anUnaium  Noe  in  Edd.  Sepl.  sunt  clxxxviu, 
auferaiHur  sex  anni  el  fienl  clxxxii,  sicut  est  m  Ue* 
braeo.  Tone  annus  diluvti  non  cadet  in  an.  ^fi^  sed 
in  ao.  2,256,  qui  cst  ipse  annus  morlis  Malliasalam. 
Atque  bac  ratiooe  Matbusalam  obierit  eodem,  id  est, 
ipaodiluviianoOyUm  apudllebneos,quamap«d6ept. 


nS  l)£  T£MPQRUM  RATIONB.  m 

GtMJdcos  ongineiii    dailsse   Hicrofiymus    soHbit.  A  loniin»  Cal^ibroram,  Picenluin,  Tbuscoroin«  el  hk 
Snpenriiit  aotem  Sem  nato  Arpbaxad  D  annis,  Id  est,     aique  bojosmodi  similia  si  dicamos. 


ttffoe  ad  quinqoagesimum  annum  nalliriialia  Jacob. 
[k.  N.  Uebr.  1693.  S^t.  2579].  Arpbaxad»  anno- 
roBi  XUV»  geuuit  Sale.  Hic  SeptuafinU  inlerpre- 
les  ona  leiieraiione  plus  qoam  Hebraica  Teritas 
pcnoere,  dieentes  qood  Arpbaxad,  com  esset  anno* 
rMB  CXXXY»  gennerit  Cainan;  qai,  eom  CXIX 
snnorom  fuerit,  ipse  genoerit  Sale.  Quorum  traiia- 
lationem  evaBgelista  Locas  hoc  loro  iideior  esae 
seWos.  Vemm  ebronograpbi  •  Gnecorom  eom 
geaerationan  seriem  ad  aoctoriiatem  Hebraieam 
easiigasseiil,  ablaia  una  generatlone  Cainan*  nec 
lamea  nomeramnnnorum  in  generationibus  qaas 
cam  els  haboere  communes,  ad  eorom  auctoritateui 


c  Cbam  mo  secundus  fiiius  Noe,  a  Rbinocororls 
osqoe  Gadlra ,  babena  linguas  sermone  Pnftlco  a 
parte  Garamantom«  Latinoaparte  Bore»»  Baiba* 
rico  a  parte  Meridiani  iEibiopom  el  ^yptioroin  , 
ac  barbaris  inlerloribos  vario  sermone  XX  duabits 
lingols,  in  patrlia  CCCXC  el  IV.  Japbeih  aoteui 
terlius,  a  Media  usque  Gadira  ad  Boream.  Hstbet  ao- 
lem  Japbetb  flumen  Tigridem,  qui  dividit  Medi;im  el 
Babyloniam  In  patrlis  di  cends  sermone  vario«  in 
lingols  XX  et  lil.  Fiunl  ergo  omnes  simul  lingu;e 
LXXII.  Palriac  aotem  generatioaom  M,  qoae  in  Iri- 
partito  saeculo  boc  ordine  siUe  sont.  Habel,  ul  dixl- 
mus,  Japbelh  flumen  Tigridenii  qoi  dividil  Mediam 


castlgare  corasseni»  propriam  secoti  auetorilatem ,  b  ^^  Babyloniam;  Sem  auiem  Eupbraten:  Cham  vero 
dederonl  boic  clati  annorum  sommam,  muiorem     Geon,  qoi  vocatnr  Nilos.  > 


qoideoi  Septoaginla  translaiorom  Editione  annis 
CXXX,  scd  Uebraiea  veritate  annis  DC  el  L  majo- 
rem,  id  cst,  «nnoa  DCCCC  et  XLII.  Vixil  antem 
Arpbaxa^.  ptoal  natom  Sale  annos  CCC  el  Ul,  coi 
lamen  Septoaglnla  posl  natum  Cainan  acribunl  an- 
nos  *  CCCCXXX ,  el  Calnan  post  natom  Sale  * 
COCXXXVIIL 

[L  W.  Ild>r.  1723.  SepL  tt39.]  Sale«  annorom 
XXX,geoiiil  Ueber;  coi  sapervixlt  annis  CCCClll. 
Septoaginla  anie  naloin  Heber  posoere  aonos 
GXXX,  poslea  CCCXXX.  Ab  hoe  Heber  Uebraeorom 
■maea  el  geaos  oriiur. 

[A.  M.  Hebr.  1757.  SepL  2775*]  Heber,  annorom 


I  A.  M.  Hebr.  1787.  Sepl.  »03.]  Pbalecb,  aniior 
rom  XXX,  geauitBeo;  coi  aupervixil  anuis  CCIX. 
Septuaglnta  ante  natum.  Reo  CXXX  annos  pounnl, 
posteaCCIX.  His  temporibos  primum  templa  con- 
atrdcta,  et  quidam  prlnclpes  geniium  tanquaio  dii 
sont  adorali. 

[A.  M.  Hebr.  1819.  Sept.  3035  ]  Rco,  annomm 
XXXllt  genolt  Serocb ;  coi  sopervixil  annis  CCViI. 
SeptoaginU  anle  nalom  Scrocb  CXXXll  annos 
ponont  9  postea  CCVIl.  Scyibarum  rcgnum  dicitor 
exortom,  obi  primu^  regnavit  Tanaos. 

[A.  M.  Hebr.  .1849.  Sept.  31 GS.]  Serocb ,  anuoram 
XXX,  g<*noit  Nacbor;  coi  sopervixil  annisCC.  Sep« 


XXXIV,  genoit  Pbalech;    col   sopervixil    annis  C  luagiiiia  ante  nalum  Nachor  pononl  annos  CXXX» 


OOCCXXX.  Seploaginta  ante  natom  Pbalecb  annoa 
posoero  CXXXIV^  poslea  *  CCLXX.  Pbaiecb  luter- 
pretatilr  iflrisia,  col  propterea  talenomen  imposoere 
pantelea,  qola  tempore  naiiviiatis  ipsius  terra  per 
KaguaroiD  coafosionem  divisa  est.  Cojos  divisioois 
Amobioa  rlietor  m  exposiiione  psabiil  CIV  iu  memi- 
nll :  f  Sem  primogenito  Noe,  pars  facta  est  a  Persi- 
deel  Badria  osqoe  In  Indhm  Ionge«  et  osque  >>Rhi- 
ooeoniras.  Qoae  spacia  terrarum  habenl  linguas  ser- 
Mone  Barborico  XX  et  VII :  In  quibus  linguis  gentes 
soolpalriaroin.  CCCC  el  VI,  non  diversarum  lingua- 
rooi,  aed,  ul  dixi,  diversarom  patriarom.  Verbi 
gratla,  eom  ona  iingua  Laiiiia  sit,  sob  ona  Ungoa 
dlmsm  soDt  patrls,  Brutiorum,  Locanorom,  Apo- 


poslea  CC.  iEgyptjoruni  imperiom  dicltor  incboare^ 
primo  eis  regnante  •  Zovfs. 

[A.  M.  Hebr.  1878.  SepL  3241.]  Nachor,  anno- 
rom  XXIX,  genuit  Thare ;  cui  sopervlxit  annis  CXIX « 
SeptoaginU  ante  natom  Tbare  pononl  annoa  LXXIX « 
po«lea  CXXIX.  Assyriorom  Sicyonioromqoe  regnoni 
nasciior ;  bis  primum  Belo,  illis  iEgialeo  regnanle^ 

[A.  M.  Hebr.  1948.  Sept.  3314.]  Thare,  aono- 
rum<>  LXX,  genuit  Abraham;  coi  sopervixll  an- 
nls  CXXXV.  Hactenos  secooda  sscoll  «Us  proleo- 
ditur,  cujus  lota  serie  recensiu  beatos  Aogostbios, 
in  libro  de  Civitaie  Dei  XVI,  capitolo  dectmo,  boe 
modo  condosll :  c  Flont  itaqoe  anni  a  dilovio  osqoe 
ad  Abraham  M,LXXU,  secondum  volgaUm  Editio- 


VAQIANTES  LECTIONES. 
s.  Wettm 
'  Esdem  Edd.,  CCLX,  male. 


«  Edd.  Bas.  et  Col.,  CCCXIX,  sed  male,  ideoqoe  D  Nss.  Wettm.  et  VUk.,  CCCXXXVUI,  recte. 
lo  margine  earam  corrigiior.  •  R»iiAm  FM.  CCLX.  maU. 

•  Ecedetn  Edd.  CCCCXXXYJIJ,  Scp.,  CCCXXX. 


SMITIIIl  NOTJS. 


•Grmcorum.  JUcle  Ine  et  Affncmum  et  Euseblum 
timpi  Beda^  et  r^iquot  chronograplm,  Itaque  talde 
nacetsortiis  eret  tocut  Jkdee^  quem  iltfdtosts  obtertan^ 
imm  retituimmut.  {Seal.  nbi  eufra,  p.  10.) 

^  Jtkinc€orura$.  Uibem  iEgypti,  sic  vocatam  ab 
bomlnibtis  qoi  iUoc  olim  in  coloniam  missi  fiiere 
narea  roolilati,  sicot  Sleph.  Bjiff .,  de  Urb. 

c  ZoMs.  Men  dictos  Herodoto,  (ili.  n*  Mmaeos  Jo« 
sepho(Anl.  tiii,%  §  6).  Huicnonien  Zoves,etinmarg. 
Vlxovea  {nditom,  com  inter  deos  referretar,  sicut 
moris  foil  gentlbos  reges  siiosel  honore  ct  nomine 
lovia  krtlinire.  Ita  Eralostbenes  (Anud  Eus.  Grccc^ 


p.  18)  regom  if^gypti  nomina  Interpretatos,  Menon 
Dionium  appellal,  id  est,  Jovttrm,  vel  Zowem.  Idcin 
ciiam  nomen  in  posteris  Menis  inveniior.  Stc  in 
tertia  dynastia  Mempbi|.imm  qnintus  rex  appfllatiir 
Zoifphitf  in  qoaru  tertius  rex  Suphet^  apud  MaHe- 
thonem. 

^  LXX.  Ita  Gen.  xi,  i6,  expressc,  et  in  eo  veteres 
liilcrpretes  uno  ore  consenliunt.  Qood  a  nuperis  ob* 
jicilur  a  Cen.  xu.  4,  ei  Act.  vit,  4,  unde  Abrahamunt 
aniio  130  Tharei  genitnm  statuunt,  non  tant»  est 
difncuitaiis,  ut  tam  claram  assertionem  a  Moyse  ipso 
hislorice  tradiiain  laberact':t. 


m  BBDifi  VBliBRABILtS  OFBRUM  PARS  1.  ^  D1DA8GAL1CA  GENtllllA.  5tt 

tieui,  ky^  M,  interpretuoi  SeptoafinU  :  lo  Bebnris  A  ail :  *  Akrah^  dUia  mtu  prdiittaieM  W  <#«liil  $ju; 

noit  didttEt  Meminibui^  quad  in  mulHt^  ud^  fuad  In 


euteiD  Gedicibos  longe  paoclores  annot  perhlbeni 
liiTen:ri,  de  qoibus  ratioDem  aui  nulbm  aui  diflieil< 
Umaiu  reddunL  i 


TEETU  JtTAS. 

[A.  M.  Hebr.  2023.  Sept.  3589.]  TerUa  nondi 
«taa  a  naiiTitaie  ccepii  Abrabam  pairiarcb:e ;  qol» 
L%Xy  anoonim  com  essely  relicu  geoie  pairia«  ad 
ImpeHtmi  Dei  Tenit  in  terram  Cbaoaao,  acciplena 
promfiiionem  nascitori  de  soo  semtne  SaWaioris.  io 
quo  benedlcereniQr  omnea  geotes,  timul  el  seipaom 
in  gentem  niagnam  csse  rulnrum ;  quarom  Qna  api- 
riulis.  altera  est  promissio  carnalis.  Hls  iemporl- 
biis  Ninus  et  Semiramis  Assyriis  regnant. 

[A.  M.  Uebr.  2034.  Sepi.  3400.]  Abraham»  anno- 
rom  LXXXVl ,  geouii  Isroael,  a  quo  Ismaelilae : 
genuii  autem  Ismael  XII  duces,  ei  Tizii  annos 
CXXXYII. 

[A.  M.  Hebr.  2048.  Sept.  S4I4.J  Idem  Abrabam, 
aimorum  C,  geooii  Isaac»  qui  primos  ei  soios  io  iou 
Tesiamenti  Veteris  serie  legiior  ocUto  dio  cireoro- 
cisus»  quod  non  sine  magno  mysierio  prlTilegiom 
csi  lllio  promlssloais  donatom. 

[A.  M.  Uebr.  2108.  Sepl.  3474.]  Isaae,  amionim 
LX,  gennii  Esao  ei  Jacob,  pairiarcbu  Idume»  ei 
IsraeliticflB  geniis;  posiquorum  ortnm  Tizit  annos 
CXX.  Uts  iemporibos  primus  apud  Argos  regnaTii 
Inacbus  aoois  L ;  cujus  fllia  lo,  qoam  iEgypiii,  ma- 
Uio  nomlne,  Isidem  coluot. 

[A.  M 
rum  CXXX 

LXX.  Uojtts  temporibos  Meropbis  in  iEgyplo  ab  Ape 
ArgiTorum  rege  condiu.  SparU  quoque  a  Sparlo 
fllio  Fboronei  regis  ArgiTorom  condiiur. 

[A.  M.  Debr.  2455.  Sept.  S8t9o|  HabiuUolllioram 
Isroel  qoa  manseroni  in  iEgypto  fuiiCCCCXXX  an- 
noruni;  qoibos  eiplctis,  eadem  die  egressos  esi  om* 
nis  exerciins  Domini  de  lerra  ^gypti^  ui  Scriptora 
iesutor  Exodi :  quorum  umeo  summaro  annoram 
cbronograpbi  a  septuagesuno  qointo  anno  oaiiTiU- 
iis  Abraham,  qtiando  terrsuu  repromissionis  intraTit» 
coropuUnl,  seqoeiues  Editionem  Sepioaginu  inier 
preioro,  quss  dicli :  UaHiatla  OMtem  fiUorum  Itraal* 
qua  hakitwfermd  In  ifii^ypfo,  tt  tn  tarra  Chanaan^  ipn 
tt  patra  aarum^  annl  CCCCIXX;  qoam  necessario  0 
seqoeodam  ei  ipsa  Uebraica  Teritaa  osiendii;  qo« 
narraiChaaih  filium  LctI»  qoem  naiom  esse  consut 
in  urra  Chanaan,  Tixisse  annos  CXXXIII,  ei  flliom 
ejos  Amram  Pairem  Moysis  annos  CXXXVU,  ei  ip- 
sum  Moyseo  LXXX  fuisse  annorom,  Umpor e  egres- 
sloniode  ^gypio,  qoia  nimiram  horam  summam  au- 
uoroQi  constai  CCCC  ei  XXX  impiere  non  posse. 


«110,  Et  $emini  tuo  qui  e$t  Chri$iu$.  Hoc  aatem  dko^ 
te$tamentum  confirmatum  a  Deo^  qaee  po$t  CCCC  et 
XXX  anno$  faeta  e$t  lex,  non  hrritam  (adt  ad  ne* 
cuanda$  pronk$ione$  pairom. 

[A.  M.  Hebr.  2493.  Sepi.  38a9.]  Moyses  aonis  XL 
educium  ex  iEgypto  regii  popolum  Israd  in  deserU; 
quoram  priroo  anno  Ubernaculum  Domlno  eoustroit, 
ei  VII  mensibos  opos  perficiens,  meoso  prlmo  anm 
secandl,  prima  die  mensb  erexit.  Uuciisqoo^  oi^ 
Eosebius  commemorai,  quioque  libri  Moysls  conti» 
neol  gesu  annorom  MMM,DGCXXX,  aecoodom  Sep* 
ioaginu  Seniorum  inurpreutionem.  Quoi  Tcro  an- 
nos  hujus  lemporls  llebraica  veriias  contioeat, 
B  Josephus  In  primo  contra  Appionem  grammatlcum 
llbro  iu  commemorat' :  «  fteque  igitur  baoumera 
tpud  nos  habentor  Tolumina  inter  se  iiiTicem  diseer- 
daniia,  sed  II  lantum  ei  XX  sunt  libri,  qui  omnium  tetn- 
poram  seriem  eontineni,  qoi  ei  Joste  creduntur  di< 
Tlnitus  insplrati.  £x  quibus  quinque  suni  Moyslt 
eontinentes  leges  Tit»,  el  successionis  buman»  pro- 
sapiam,  usque  ad  ipsius  Moysl  Urminom  pericndeo« 
ies.  Qui  paulo  mioos  od  iria  millia  aooorum  conti* 
nentiam  geruni.  i 

[A.  M.  Hebr.[  2519.  Sepi.  3885.)  Josue  annis 
*  XXVI  regitpopulum  Israel,  ui  Josepbus  docei ;  nam 
Scriptura  sancU  quoi  fuerini  anni  ducaius  iliiu<i  ta- 
cei.  Quare  Tero  Eusebius  in  Chronlcte  XXVII  posoe- 
ritt  infira  dicemus.  Primo  autem  sui  ducaius  auoe. 


.  Hebr.  2258.  Sepl*  3004.]  Jacob,  aono-     j^^e,  primo  meuse,  dedma  die  mi  iisis,  populom, 
XX,  descendii  in  Agyptum  ia  snimabus     paufacio  Jordanb  al 


paufacio  Jordanb  alfoo,  io  ierram  repramissioms 
indoiii ;  quo  Tldelicel  anno»  oi  io  Chronicls  praefliti 
Eosebll  reperimus.  principiom  erai  quioqoageshoff 
primi  JobiLKi  secuoitum  llebraeos,  Id  est,  MM,Damii 
erani  ab  initio  mundi  completl,  singulis  jubibeorum 
ordioibtts  per  quinquagenosaonos  depaUtis.  Ai  Toro 
bane  temporls  hujus  esse  somroaro  nostni  mqoi* 
sltio  nequai|Qam  ioTenire  Taloii.  ConsUI  enhn  quia 
M,DCLVI  addilQTlQmusque  fuero  aimi  ^  indead  Abra* 
ham  CCXCII,  qui  LXXV  erai  annoram  qoando  pro- 
roissionem  Dei  accepii ;  pramissionb  anni  CCCCXXX, 
docatus  Moysi  anni  XL,  qoi  profecto  oumerus  ooo 
MN,D,  sed  VU  roinus,  id  est,  MM,CGCCXGI1I.  «t 
prasooiaTlmus,  annos  implei. 

lA.  M.  Hebr  25S9.  Sepl  392S.J  Oihonid  annb  XL, 
de  iribtt  Jada  primus  Israeli  ludex,  Bomioo  jubente, 
consiiiQilQr.  Hojos  iemporibus  prlmis  fllii  Israel  scr- 
Tiero  ChasaB  Kasaihairo ,  regi  Mesopotamic,  VIU 
annls. 

[A.  M.  Ilebr.  2639.  Sepi.  4005.]  Aolhannis  LXXi, 
filius  Gera  filii  Gemini,  qui  utraqno  manu  otebatttr 
pro  dexicra,  cujus  In  principiis  serTiTli  Israel  Egk^n 
regi  Moab  annis  XVIIi,  dooec  eum  Ipse  percaiso 


Annuii  autem  boram  iranslaiiooi  ei  Aposiolus  ciim 

VARIANTES  LEGTIONES. 

>  Qua.  lu  Codd.,  secuti  Vulg.  Lat.;  solos  Wilk.,  m  {Kxod.  xii,  40) 
^uam,  tecuttts  Sept.,  apud  quos  legiiur,  iSv  vhtwiio- 

SMITHll  NOTiE. 

•  Atrahm,  Galal.  ui,  18«  17.  <  XXVI.  Jotepbus  taBtan  ixT  aunos  Josoe  dod 

^  £u$ebiuh.  Chron.  p.  79.  ittriboii  (Ant,  t,  1,  sii4  fiaom). 


BB  TEMPOROM  RATIONB. 


580 


f^  lUMTitil.  Boe  leoipere  Gyrene  ci?iui  conditi  A  preiibus  '  non  lialMtiif ;  pro  qaororo  damtto  ftuppleo- 


esl  in'  LibTe* 

[A.  M.  Ilebr.  2879. 8epl.  4045.1  Debbora  annis  &L, 
proplielitn  de  Iribb  EpbraiQi  cam  Bamcb  de  iribn 
llqiialim»  cqini  in  iniiio  ducalut  oppreasil  filioi  ia- 
rael  iabin  rex  Cbaoaan  XX  annif ,  qui  regnavii  in 
Aier.  Sed  occiso  ab  larael  prtocipe  mililim  ejoi  Si- 
lara»  bamilialui  landem  ac  delelua  Oil.  Hoc  lempore 
Mileiui  condiu. 

[A.  M.  Hebr.  f7l9.  Sepl.  4085.]  Gedeon  annla  XL, 
ei  iribo  Manaaio.  S«b  qoo  ier? ifil  lirael  Madiani- 
lia  ei  Amnleebiiia  Tll  annii,  aed  Gedeon  pognanlo 
yberalua  eau  Tyraa  condiu  eal  anU  lemplom  Hiero- 
•elyBMrum  nnnia  GCXL*  nl  icribil  <*  Joiepboi. 

(A.  U.  Hebr.  1799.  Sepl.  4088.]  Abimelecb  an- 


do  Eosebloi  ioiue  fiilo  Mun,  Samueli  el  SauK,  qoo- 
rum  annoi  Scripinra  non  didlt  *  plures  annoi  quaw 
in  losepbo  legebal,  adnoUYilv  qoaleiius  ab  egreaso 
larael  ex  iCgyplo  osque  ad  mdificaiionem  lempli 
GCGCLXXX  annonim  aummam »  quam  Scriptura 
prsdical,  babereL 

A.  M.  Hebr.  9798.  Sepl.  4114.]  Ubdon  de  IHbo 
Epbraim  annis  Vlli.  Hiyna  anno  Uriio  Troja  capu 
Oil,  complelii  a  primo  anno  Gecropii,  qui  primus 
apnd  Allicam  regnatil,  annia  GCCLXXV;  a  quaira- 
gealmo  aolem  el  lenio  regni  Nini  Assyriorum  regis 
annis  DCCCXXXV.  Uorloo  Labdon  serrlTil  Urao 
Pbiliiiaeli  annia  XL. 

[A.  M.  Bebr.  9818.  Sept  4174.]  Samaon  de  tribo^ 


nii  111«  fiiioi  Gedeooto,  qui  reguabalbi  Sicbem.  Uer-  B  Dan  annia  XX.  Bacteniii  liber  Judlcom  Umpora  ii- 


calci  lliom  mUL 

fA.  M.  Hebr.  9748.  SepL  411!.]  Tbola  annia 
XXUI,  fllioi  Pboa  palroi  Abimeiedi,  vir  de  liioebar, 
qol  babiubat  in  Sanir  monlia  Epbraun.  Bellam  La« 
piibarnm  ol  CenUnroram ,  qooa  acribii  Palspbaloa, 
primo  de  locredibilibui  libro,  nobilee  fiiisso  eqoilei 
Tbeisalonmi.  In  Troja  posl  Laomedonlem  regnavil 


(A.  M.  Hebr.  9767.  Sepl.  4155.]  Jalr  annia  XXII, 
ex  Iribo  Manasae.  Hercules  agonem  Olympiacum 
consiitoil»  a  qoo  osque  ad  primam  ^  Olympiadem 
sttppolanlor  anni  CCCCXXX. 

\k.  M.  Hebr.  9775.  SepL  4159.]  JepU  GalaadiUi 
aaoii  VI.  PbilisUni  et  Ammonit»  deprimonl  Israel, 


gnalt  babena  annoi  GGXCIX,  Jodicei  iulem  XII.  La- 
Ifaiiit  qni  poilea  Romani  nuncupali  aunty  poa  Ur- 
tium  annum  caplivitaiia  TroJ»,  sit e»  ul '  quidam  vo- 
lunlt  ocuvum,  regnavil  iEneu  annia  Inbua ;  poal 
quem  Ascanius  annla  XXX Vin.  AnU  iEneam  Janna, 
Saturooi,  Picttf ,  Faunua,  Lalinua  in  lulia  rcgnarant 
annii  clrciter  GL.  Aicaniui  Moost  filiui  Albam  ttr<- 
bem  coodidil. 

(A.  M.  Hd>r.  9858.  Sepl.  4194.]  Hell  aacerdos  ao- 
nli  XL.  In  Hebraeoram  llbro  XL  aniii  inveoiuntur,  in 
SepluaginU  anUro  iiiUrpreUilone  t  XX.  Uectorii 
filii  lllum  receperant»  expulsii  Anienerli  poilerb, 
Heleno  iibi  iobsidium  fereoU.  Latlnorom  lertiui 
Sylviui  iEneie  fllius»  regnal  annii  XXIX ;  qni  quod 


,_, ^ ,        ^         „     — ,  __^ ,  ^ —  ^.^. 

n  qnibtts  Ammonii»  debellantor  ab  Jepie»  qui  in  ^  posi  mortem  patris  edllus,  rari  fueral  educatus,  ei 


libro  Jodicum  ab  aeuu  Moysia  osqao  ad  semellpsom 
ail  soppoUri  annoi  CCG. 

[A.  M.  Hebr.  9780.  SepL  4146.]  Abeian  de  Bclh- 
leem  annia  VII.  Agamemnon  iroperal  Mycenia  annla 
•  XXXV»  ciuoa  anno  XV  Troja  capllur. 

[A.  H.  Hebr.  9790.]  Achialon  ZabuloniUi  annli 
X  Ric  com  annii  decem  suis  in  SepluaginU  Inter- 


Sylvii,  el  Postbuml  nomen  accepit,  a  quo  omnei  Al* 
banoram  regea  Sylvil  vocall  iunt.  Regei  ^  Slcyouiii, 
defeceruol,  qui  ab  iEgialeo  osque  ad  3Leu«ippum 
regnaverant  annis  DCCCCLXII.  Posl  quoa  iacenlolei 
<  Carai  coiiitituti  sunt. 

[A.  M.  Hebr.  9870.  Sept.  4906.)  Samuel  annia 
XII,  tttdocel  Joiephus.  In  Scripiura  enim,  iacra  , . 


SMITHU  NOTiC. 


*  JuipkuM.  Antlq.  vin,  9, 1 5. 

^  Ofymntndfm.  Iium  epocbaB  Indunlor  ad  inveni- 
«idam  pnmam  Olympiadem :  nna  eal  Herculii  Agon, 
qoi  hic  poollur  Umporo  Jalr,  aono  nempe  ejos  14, 
snppuUndo  inde  ccccxxx  annos;  aHera  est  capli>ilaa 
Trej»,  de  qoa  vlde,  inlira,  ad  an.  9798,  qoaif  ibi  po 


addeodo  plorei  annoi  Samneli  el  Saoli  qoam  in  Jo« 
aepbo  legebal,  01  plane  poiuerilxnannoa  minui. 
Euieblui  enim,  non  pro  Ubilu,  iod  cnm  iacrii  Scri- 
pluris  {AeU  xiii,  10)  Unlum  annoa  Samueli  el  Sauli 
alliibuit,  Joaepboi  aofero  li^  ol  conreronli  Jose- 
pbom  (.4nit>.  VI,  14, 15)  manifeiium  eril.  Beda  igi- 


pitnr  Umporo  Labdon,  annoejos  leriio,  soppnUodo  n  tur  Josepbum  male  inullexit,  pro  annis  lii  colligt;iis 


iade,  secandum  Eusebium,  ccccfi  anuos."Initiom 
prim»  Otympkidii  JoxU  tttramque  epocbam  Eose- 
bios  sutait  ad  annom  50  Azariae.  Nihilominos  Beda 
ponil  initium  Olynipiadis  priuMe  sexto  anno  Joatharo, 
qoi  eal  ab  Hercolls  agone,  secunduro  Eusebinro,  annia 
ccccxxxviii,iecundumBedJtm  ccc€xxiix;acapilviuie 
Trojas,  aecundnm  Enseb.,  ccccxiv,  aecundum  Bedam, 
ccccv.  De  niione  difleroutiae,  vide,  infra,  ad  an.  S,S08. 

•  XXIV.  Euseb.  ly.  aUi Xr/,  alii  XV 11.  Erra- 
Um  videiur  In  Msa.  BedB«  qaamvii  In  eo  Goilices 
oomei  eonaeniianl,  ergo  non  muu. 

^  ilTon  kak^.  lu  quidem  Enseblus;  et  ab  eo  Beda, 
sed  contra  omninm  S^L  exemplarium  fidem;  in 
Ulis  enim  expresae  babelur  Acbialon  cum  suis  x  an- 
nis  (l^wi.  xn,  II).  Cum  lamen  boc  tlbronicon  Bodse 
*ii«  ego  ejoa  ealcolos  exbiboo,  Acbialonla  annb  in 
c^mpuu  marginali  Sepl.  omissis. 

•  Piaros.  I^usuboc  EosebioimpuUtnr  quoad  Sa- 
Melam  el  Saidem ;  Unlum  enlm  abfuii  Eusebius  ab 


lanlum  xxxii,  xii  annos  in  Samuele  pro  xxx,  el  xx 
In  Saule  pro  xxii,  ul  paUt  infra  in  Sarontl  et  Saul. 

'  QniiU».  Inler  quos  Vlrgil. : 
Nam  te  Ja»  sepilma  podal. 

i  XX.  Hic  in  Sepl.  calculo  revera  amputanior  xx 
annl,  qui  xuti  buic  nulllbi  restituuntur,  unde  in 
somma  annornm  bojas  mutis,  non  occccxlu  anni, 
m  in  principio.  hQJtts  Cbronici  adnoutam  esl,  sed 
XXX  minus  inveniuntur2.x  in  Acbialone,  et  xxin  HeK. 

^  Sicmnlit.  Bfges  SicyQnioram  durasse  dicttnlur 
ab  a.  1874  ad  a.  9856,  scllicel  ab  iEaialeo  usque  ad 
Zeuxippum.  Sed  de  boram  regno  vide  PettSMiUm» 
in  Corinlbiacis,  qui  post  Zeoxipnom  iiumeral  Hippo- 
lytttffl,  quo  regnanU  Sicvonios  invasil  Agametnnon. 
Addit  et  Laceaudem,  sub  qoo  a  Ooriensibua  subju- 
gati  auut  Sigronii. 

*  Oami.  Euseb.  k«/»vc(ou  Apoliinis,  cujus  saccrdo- 
les  Sicyoniis  praefuisse  narrantur  annis  xxxni  (Fid« 
Cattor.  fiii  Eu$,^  p.  96). 


S91  BBDjII  ¥KNfiRilBIUSOPERUM  PARSL^-DIOASCAUOAGENUIMA.  181 

qoa»  dla  pRcruerit  miDinie  palel,  Ab  hoe  tettpora  A  Asa  ftimii  %\S.  Hdias  TlMliiies  Irei  teaii  iMioe 


proplieurun  incipiaQi.  Ljitlnonuii  quartut  ifioeas 
Sylvius  regRjvit  annis  XXXL 

[A.  M.  Hebr.  2S90.  Sept.  4226.]  Saul  primus  Ue- 
brxoram  rex  annis  XX.  Et  hujix^  qoia  in  canoaica 
Scriptura  iioo  babctor,  de  libro  Aniiquitatum  iose* 
pbly  tempns  regni  notaTimus.  lu  Lacaedemone  regna- 
fit  primus  Ettristbeus  annis  XLU;  Corintlii  priinus 
Aleihis  annisXXXV. 

OOARTA  MtiS, 

Quarta  mundi  a^tas,  non  soluui  cum  incboato  Ju- 
deae  gentis  imperio,  sed  et  cum  innovata  promtssio* 
iie,  quap  patribus  oiim  data  esi,  imperii  Cbrlstiani 
snmit  exordium,  Jurante  Domino  David  TerUaiea  de 
fruciu  f  enlris  ejus  sedere  super  sedem  ejus. 


pluviam  conUnuit  propler  peceaU  Acbab  et  populi 
Israel,  et  mler  OBtera  magnalia  HellsaMim  Kliam  Si- 
pbalb,  qui  erat  de  Abelmaola»  firo  se  onxil  propbo» 
Um.  Lalinonim  nonus  ^  Carpenti»  Sylrios,  superio- 
ris  regis  Capja  filinst  regnavit  anois  XIIL  Postqaem 
filius  ejus  Tyberinos  Sylvins  aonls  TUI,  a  qiio  et 
fiuvius  appellauis  esl  Tyberis,  qul  prlos  AUMla  dn 
cebalur.  Post  quem  Agrippa  Sjlvfos  fittos  ^us  Jnois 
XL.  Josapliat  fedl  recium  coram  Domino. 

[A.  M.  Hebr.  3064,  Sept.  4400.]  Joram  fllhs  Jo- 
sapbal  annis  VIIL  Hdiaa  corm  Ignoo  rapitor  qaal^ 
usque  m  ecslum,  el  Helisaeas  hmres  propheliae  dapo- 
liclns,  primo  miraculo  aqoas  Hiericho  saoaL  In  dio* 
bus  Joram  recessU  Edom  ne  essel-suh  Jada;ei*esn> 


[A.  M.  Hebr.  2930.  SepL  4266.]  Darid  prunas  ex  B  sUtuU  slbi  regem.  AmboUvil  aolem  Joram  hi  vfis 


iribu  .luda  rex,  annis  XL.  Lailnorum  quUUas  Lati- 
nos  Sylf HU  anuis  L.  Epbesus  condiu  ab  AndronMM>. 
C^rihago  condiu  est,  ul  quidam  volunt,  a  Cbarce- 
done  Tyrio,  ul  vero  aiii,  a  Didone  filia  ejus,  anno 
CXLIU  post  Trojanum  excidium. 

[A.  M.  Hebr.  2070.  Sepl.  4306.J  Solomon  Uiius 
David  annis  XL.  Qui  quarlo  regni  sui  anno,  mense 
secundo,  templum  Domino  «dificare  coepit  in  Hieru- 
salem,  coUecUs  ab  egressa  IsraeUs  ex  ifigyplo  on- 
nis  CCCCLXXX,  ut  Regum  qooque  liber  lesthuonio 
es|;  qnod  in  figuram  universi  temporis,  quo  in  hoc 
sieculo  ChrisU  adittcatur  EcdesUi,  quae  in  luluro  per- 
tf^itur,  VU  snnis  perfecil,  el  iBepUroo  ocUvi  anoi 
fi|iense  dedicavil.  LaUnorum  sextus  Alba  Syltius, 
Sylvil  iEne»  filius,  regnavU  annis  XXXIX.  Regina  C 
S^ba  venit  audlre  saplentiam  Sotomonls. 

[ A.  M.  Uebr.  2987.  SepL  4523.]  Roboam  fiUus  So- 
lomonls  annis  XVU.  Hierohoam  de  Iribu  Epbraim, 
separavll  X  tribus  a  domo  David  el  a  Domino,  in 
ilgoram  haereticorum,  qui  suoo  seq^uaces  a  Cbristo 
el  Eedesia  segreganL  Hujus  qubiio  anno  Sesac  rex 
JKgypU,  veniens  Uierosolymam,  templum  spoliavit. 
LaUnorum  sepihnus  •  iEgyptus  Sylvius,  Albrn  supe- 
rioris  regis  filius,  regnavU  annis  XXIV.  Samns  con- 
diu,  el  Smyrna  in  arliis  modom  ampliau. 

[A.  M.  Hebr.  2990.  Sepi.  4326.]  AhUi  fiOos  Ro- 
hoam  onBls  Ul.  Hic  pugnaniem  conUra  se  Bieroboam 
.  saperavU,  ocdsis  de  exerdlu  ejus  MD,  eo  quod  spo- 
rasseiUi  Doauno. 

[A.  M.  Hebr.  3031.  SepL  4367.]  Asa  fillus  Abia  D  ^"^  goolcm. 


domuB  Acbab,  flUa  quippe  Acbab  erhl  uxor  e|ai. 

[A.  M.  Hebr.  3065.  Sepl.  4401.]  Axarias  filias  Jo- 
ram  anno  I.  lonadab  nUus  Rechab  cbrus  habeiiir. 
Axariam  cum  filio  suo^Joas,  el  nepote  Amasb,  ob 
onormiutem  scderum,  ol  qola  nec  palrem  f  lionYe 
quispUun  eorum  honom  habebal,  evangdlsU  Mat- 
Iteas  a  Domiui  Salvatoris  geiioalogiaaodudiL 

[A.  M.  Hebr.  3071.  SepL  4408.]  AUulu  raater 
Axarke  annis  VI»  quae  videns  interfeclum  ab  Uiea 
rege  Israel  fiUom  suum  Axariam,  bterfledt  omnen 
sUrpem  reglam  domus  Joram,  prcter  solum  Joas  i- 
lium  AxarUe,  quem  Josabeth  soror  Aaariae,  uxor 
Joadae  ponUficis,  furau  eil  de  medm  fiUorum  rs« 
gU,  cum  Uitorfieerentar.  In  SepluagUrta  interpro* 
Ubus  •  VII  annls  regnasae  AthaUa  narmUtf . 

[A.  M.  Behr.  3111.  SepL  4448.J  Joas  fiUus  Au- 
ri;e  annis  XL.  IsU  bono  prindpto  el  fine  usus  pes- 
dmo,  Ui  priiidpiissui  regni  templum  innovat,  uiex- 
tremb,  inter  caelera  ladnora,  Zachariam  quoqoe  !•' 
lium  Joadae,  tutoris  qoondam  ac  regniOcatoris  sai, 
liiler  femplum  et  alUre  bpidari  pmceplt;  qoem  ob 
merilorum  graUam  Dommoo  in  EvmigeUo  flUum  Ba« 
racbUe,  id  est,  benodlcU  Domini  eognooUnaL  LsU- 
norum  duodedmus  Aremulus  Sylvms»  Agrippss  su- 
perioris  r^  fllias,  regnavil  nnnis  XIX,  qui  pisesi- 
dium  Albanomm  Uiier  Bsonlesahi  nnnc  RmiMi  es| 
posoiL  Hujus  fiUus  fuU  JoUus»  proavus  ioUi  Prof 
cuU,  qui  cnm  Romuki  Romam  cooimignms  fhndMni 


onnls  XU.  Ab  hoc  conductus  Benedab  rex  Syriae 
DamaKi  contra  Israel,  pereusslt  omnem  Urram  Mo- 
puttm.  LatUiorum  ocuvus  Gapys  Sylvius  iEgypU 
sapenoris  regis  fiUus,  regnal  annis  XXVIIL  Asa 
idob  destruil,  lemplnm  mundal»  egredienlem  eon- 
Ira  se  Zara  iBlbiopem  cum  suo  slemU  exerdtu. 
Amhri  rex  Israd  emit  niontes  SamarUe  a  Somer  duo- 
bos  uleniU  argenU,  el  ndifical  eam.  Ahid  de  Be- 
thd  Hiericbo  instanrat. 

[A.  M.  Hebr.  3056.  Sepl.  4392.}  Josaphat  fllius 

SMITUU  MOTiE. 

•  jEg^piu*.  Euseb.  jEgytui.  Uv^  CMpMi.  Ovid.,  Ctpetus. 

^  Co^nfttut. '  lu  o.  Mss.  Bedae,  et  prjmapars         «  V/i.  lu  Euseh.,  sed  contra  Mss.  SepL,  fned 
Basoh.  Lat.»  aUhi»  CalpelM$  et  Csmwnui.  Uv.  el     non  adveriit  Boda. 


LA.  M.  Hebn  3140.  SepL  4477.] 
Jou  annis  XXIX.  Helisaeus  propbeU  defnnclRS  so* 
peUlnr  in  Samaria.  Axabd  rex  Sjrim  tflUgU  bmL 
LaUnorum  dedmus  tertUis  Avenlinas  Sylvioa,  Ars» 
moU  superiorb  regb  major  ftUus,  regnovU  annU 
XXX VII,  atque  in  eo  monU  qui  nunc  pars  nrbbei^ 
mortuus  ei.sepullus  «teroum  loeo  vocaholam  de- 
diL 

|A.  M.  Hebr.  3191  SepL  4829.]  Asariaa,  qoi  et 
Ozbs,  fiUus  AmasUe,  anob  Ul.  Amyrionuh  trioeii- 


533  DE  TEMPOftUM  R/ITIONB.  »♦ 

Ru»  sexttts  Thoiios  concoieros,  qti  vocdiar  •  Gr«ce  A  annU  CCLX.  Moniid  Romulo,  qui  XXXVOI  regnafii. 


Sardanapalus,  Tiimom  atqoe  Andualem  condlilitY 
ei  In  praelio  Wctoa  ab  Arbace  Medo ,  seml  incendlo 
concrema?ii.  l]sque  ad  id  tempus  fuisse  reges  Aasy- 
riomtn  historia  refertt  el  fiunt  simul  aiml  ^ 
M,GXCVII.  Omnes  aulemanniAssyriorum  a  primo 
amio  Nini  aupputantnr  «  M.CCXL.  LaUnoram  quar- 
t|is  decimna  IVocas  Sylvius»  A? entini  superioris  re- 
gis  filiua,  refnavit  annia  XXIIL  Post  quem «  qointus 
decimos»  Amotius  Sylvius  annis  XLIV.  Arbaces  Me« 
dtts»  Aasyriorum  imperio  destrocto,  regnum  in  Me« 
dos'  iransloUt»  ubi  primns  ipse  regnavii  annii 
XXVIIL  Macedonum  regniim  inchoat,  primum  ha* 
bens  regem  Caranuro  aimis  XXVIIL  Laced»moniO' 
rum  reges  defiduol,  Lydorum  indpiunU 


annis,  per  quinos  dies  seaatoresrempubieamrexe* 
runt»  atque  lia  «nos  eipletus  esl  annos.  Posl  qnos 
Numa  Pompillus  annis  \U  qui  Capltolium  a  fuuda- 
mentismdificavit. 

[A.  M.  Hebr.  5308.  SepL  464S.]  Manasaes  fllins 
Esecbitt  annia  LY.  Hic  ob  scelera  soa  calenatos  c^ 
compeditos  In  Babyloniam  docitur,  sed  ob  pmui* 
tcnilam  el  preces  restiiuitur  in  regnum.  Roiuanonim 
teriius  Tulltts  Hostilios  regnavil  annts  XXXII.  Qttl* 
prinius  regum  Romanomm  purpura  et  fascibus  asu». 
thi,  el  adjecto  monie  Qello  orbem  ampliavil 

[A.  M.  Hdir.  3510.  Sepi.  4657.]  Ainon  filius  Ma- 
na  se  annls  H.  In  Hebraica  veriiaie  H  aiinis,  in  Sep-^ 


[A.M.  Hebr.  3108.  SepL  4545. J  JoaUiam  fliius  b  ^"*«'"^  legitur  regnasse  '  XH.  Hlstrus  dTitas  in 


Oii»  nnnis  XVI  •  Olympias  prima  ab  Eliensibus 
constituitur  post  annos  Trojans  captivitatisCCCGV. 
Remus  ei  Romiilus  generantur  Marie  et  Ilia.  4oa- 
tbam,  Inier  caetera  virlotom  bonarum  opera,  porlam 
domos  Djmiiii  snblimissimam  aedificavit»  qux  in  Ac- 
tibns  apo  tolorum  Spedosa  vocator.  Omnes  siqut* 
«iem  jiortae  templi  in  terra  foerunt»  excepta  Speciosa 
qu»  pendebal,  qnae  ab  Hebrxis  porta  vocabatur 
J  athain. 

[A.  M.  Uebr.  52Sl.Sept..456I.JAdiaz  filiusioatbam 
anuis  XLVI.  Ab  bi<c  condoctos  Tbeglath  Pbalasar 
rex  Atayriorum  Rasin  regem  S}Yix  interficitv  et  ba- 
bitatores  Damasci  transtulil  Cyrenem.  Roma  con- 
ditain  monte  Palatino,  XI  Kalendas  Maias,  a  geml- 


Ponto  condita.  Amon  a  servis  suis  inrerficitur. 

[A.  M.  ilebr.534t.  SepL  4689.]i(>sias  filias  . 
annis  XXXi.  Hic  mnndata  Judsea  elllierasalem»  lem- 
plo  eliam  Innovato,  post  abjeeias  idokdatri»  sordes 
Pascba  Domlno  celeberrimom  facil  dedmo  *  oelavo 
afino  regni  soi»  et  cnm  Necbaone  ifigyptiomm  rrge 
eoiigressus  ocdditur  in  campo  Mageddo»  quae  ttttnc 
Maximianopolis  voeaUur.  Romanomm  quariQS  Atteua 
Marlitts,  Nom»  ex  filia  nepoi,  regnaviiannls  XXilL 
Qui  Aveutinum  monlem  el  ianlcolQm  Urbl  adJidll, 
el  sopra  iiiare  lexto  dedmo  ab  nrbe  iMiliiario  Osliam 
condidiL  Posl  que  m  Tarqttiniiis  PriscusannisXXXVO. 
Qui  circ  m  Roma  sedificavil»  noroenim  senatorom 
auxit,  RomanoslttdosinsUtait,  mttrosetdoacas  «di- 


nis  Remo  el  Romolo,  filiis  Rbeae  Sylvi»,  qoe  eral  G  Ocavt,  Capitolittm  exsuuxiL  In  HebrsBo  XXXI  annis 


filia  Nnaaitoris  fratri»  regis  Amulii,  virgo  veslalis, 
seJ  coBSiupraia.  Consiialibus  ludis  Sabinae  raptse, 
anio  ab  urbe  condiia  tertio.  Remos rutro  pastorali 
a  f  abio  Rorouli  duce  occisus  est. 

[A.  M.  Uebr.  3255.  SepL  451)0.J  Csecbias  fiUus 
Achaz  annis  XXIX.  Ilttjus  anno  sexto  Salmanasar, 
rei  A^fsyrioromy  eapta  Samaria,  Iranstttlit  Israel  in 
Assyrioa»  cttjtts  regnnm  a  pHmo  Hieroboam  steteml 


regnasse  iosiaa  legiUir»  in  Seploaginta  Interpretibtts 
c  XXXII.  SedelEusebittsinter  regnnm  ^  cjns  el  ioa- 
cbimaliam  de  suo  adjidl  annum,  propter  aMnses 
bis  lemoSt  qoibus  ioacbas  vd  ioacbim  i  egnaveraL 
Yerom  qvid  veritas  babeal  Ilieremias  pau- 
dit,  qui  se  a  dedroo  tertio  anno  iosiae  usque  ad 
annnm  qnarlttm  ioachim  XXIH  annis  propbetaaae 
perbibeL  ei  Nabttchodonosor  qiiarto  anno  ioadiim 


*  Edd«,  me^mQ  ocunot  male. 


VARIANTCS  LECTIONES. 
SMITmi  miM. 


^Crmee.  Roc  ideo  dictum,  non  quod  numen  Sar- 
danapalus  a  Gneca  lingna  originem  ducat,  sed  quod 
ejosttstts  generalis  apttd  Graecos  obtinueiit.  Quod 
adeo  vemm  esi  ui  nomen  Tbonos  concoleros  in  au- 
ctorilNis  aniliquts  vix  infcoeris.  Suidae  esi  xovoorxo;- 

^  MCXCYII.  Scaicel  a  naiif  iute  Abraha  1 1»  qum 
est  Eusebii  sera  in  libro  po^teriore  Chronici. 

«  MCCXL.  aclKcct  att.  a.  m.  1905  ad  a.  5145. 

^  trofuiuUi.  A.  m.  5146. 

•  OlfmpiM,  Nolatura  est  supra  ad  an.  2767 » in 
pritttttt  Olympiadis  inilio  diflerentiam  esse  viii  anno- 
rnm  inier  Eos.  et  Redaa  nnmeros^  sc.  ab  an.  50At|i* 
ri9B  ad  nn.  sextnm  ioatbam.  Ratio  esl  qood  Eus.  inter 
capuraTro|ametsexlttmioaihaininseraf  is  annosqnos 
Beoa  •niiltit,  ocio  sc.  sd  Samnelem  ei  Sattlem,  et 
ottttm  ad  Aibaliam.  Ei  qoldem  cum  Ett.^ebius  xl 
attnos  Saroneli  etSattli  assignet^  Beda  tentnm  xxiu, 
ei  Eoseb.  Aihatlaa  v»  annos,.  Ileda  tamum  vi,  resta* 
rel  dl.0ei!entia  ix  aNOorum ;  sed  quia  Euseb.  porro 
a  capu  thi^  ccGCVi  annos  numeral^  ubi  Beda  tan» 
tum  Gcccv,  retrabitttr  annus  oiitts^et  sopersimt  un- 


lum  octo.  Observalom  sit  hic  etiam  obiter  vaeil- 
lare  Latinum  Euse!:ii  Chronlcon  in  sutaendo  prinis 
Olympiadis  initio,  inter  seeundum  et  tertium  aiinuin! 
i£sclnrli,  et  xlix  et  i.  Athalise,  qnod  non  Eusebio  ipsi, 
sed  meronynii  veisioni  impuunduni  est.  Iir  Grmco 
enimmaiiileste  ponitur  secundo  ifiscbyli  annacom- 
pleto  et  Urtlo  currenie,  et  AtHali»  i,  el  »b  boc 
proinde  anno  Cbronicon  lum  Grmc.  toni  Lat.  Olyro- 
piades  orditor.  Quare  Beda  recte  hic  dicir  pon  «ii* 
nof  ecccVyi.  e.,  amo  ccccvi  currenie.  Etlf.  SiO" 
phanui  in  sua  Ediiioye  Ckron.  Eu$.  Lau  (Par.  1512) 
sic  habet :  A  Capi.  Trojm  ui^  ai  Oljfiap.  primam 
anm  ccccviv  alia$  ccCcv.  Qu»  eriticl  de  aliiii  rebus 
hoc  loco  pro  Eus.  vel  conlra  eum  litiganl  aliis  re- 
linqno. 
i  XI  t.  lu  Eosebiiis,  sed  non  Sept.Vide  ivRegg.  sxii 
K  XXXII.  Ita  Ettsebitts,  sed  non  Sept.  VldolV 
Rfgg.  «xii. 

^  Eju$  €i  JoacMm.  Ettsebios  non  siljeeil  amiom 
inUr  iosiam  et  ioachim,  sed  inUr  ioacbim  el  Zedo- 
diiamfeslribttsnr^nsibns  ioacbas  ei  tolidem  io- 
chonia.  Vid.  Euoeb,,  p«  124. 


WbM  TENBRAinLn  OPeRUM  PARS  L  — 1HDA8CAUCA  CBNUINA. 


5K 


iQgjim  coepkse;  iumio  dedroo  autem  regni  timi^mnmmiim.ti  ndduutm  m  npn  Unmn  ftam^ 


•mio  Hierosolyauiin  faitge  destmetam. 

[A.  M.  Ilebr.  3352.  Sept.  4700.]  Joaebim  11  iua 
iotiae  annia  XI.  Post  Xosiam  regna?  t  Joacbas  filius 
rjos  i  fbos  mensibus  :  queni  Necbao  vinctoro  docens 
in  ^^!om,  Joaebim  coostiluit  ref em«  Unjos  anno 
tertio  Nabucbodonosor,  capta  Hierusalem ,  ot  pluri- 
mis  eapti¥atb,  lo  qnibus  erant  Daniel,  Ananlas,  Aza- 
rias,  et  Misad»  partem  fasorum  templi  Babylo- 
oiam  iransTert.  Aqoarto  Joacbim  anno  Scriptiirj 
regnom  Nabucbodonosor  compntat,  quia  ex  eo  non 
solom  Chaldxia  et  Judeis,  scd  et  Assyriis,  iEgyptlis» 
Noabilis,  aliisque  ionuroeris  gealibus  Incipit  regn  «lo. 
loacbim,  qoi  et  Jechooias,  fllios  Joacbim  menslboa 
tll  et  diebus  X.  Hic  circumdaU  a  Cbald«b  Hieru- 


d  mper  kMiaiom  efui,  a  tkfer  rnnnn  jmihnet  qutg 
in  ciwtUu  Uiku  iuni^  et  interficimn  eot^  ei  pmim» 
eoe  in  stnporem,  ei  in  ^HIum ,  ei  tn  ioUtuSna 
eempUemai ,  ei  iervienl  omna  ffentei  iitm  regi  Ra^- 
foMi  LIX  mmli.  Cnmipte  impleH  fnerini  nntd  LIX. 
nntabo  iuper  regem  Babptonii^  et  mper  gentem  flla», 
dldl  Dondnui^  iMqmtatem  #dnim»  ei  enper  terrmn 
Ckaldeiomm ,  et  ponain  iUam  in  iolitndlnei  iempiler^ 
nai,  Et  •  alibl  scribens  ad  transmigrationem  quam 
Iranaduxerat  Nabucbodonosor  de  Hierusalom  in  Ba- 
bykmem  cum  Jecbonia  rege :  Cvm  cetperint,  InquH, 
hupUri  in  Bakglone  LXI  omil,  mitako  m,  et  rnud^ 
tako iuper  toi  verkum  meum  konum^  et  rtdncam  «es 
ad  loeum  iitnm,  oll  Domimi.  ^  Rursos  ejusdem  lem- 


salem  exiit  ad  regom  Babylouis  el  maier  ejus,  et  f  poris  Jam  pr»teriii  Terba  IMerum  iu  recordaniur : 


ductos  est  in  Babylonemcom  popolo  suo  anno  oc* 
isYO  regnl  Nabucbodonosor. 

[A.  M.  Ilebr.  3363.  Sept.  4711.]  Sedecbias  qut  ot 
Mathias,  fliioa  Josiao  annis  IL  llnjus  anno  ondedmo« 
regis  autcm  Babylonls  dedmonono,  Judam  captivala 
in  Babyloniam,  ct  templom  Domini  incensura  est, 
anno  ex  qno  fundari  cospit  •  iXXXXIX.  Qui  aotem 
rdi<|oi  foeranl  Jotltel  tranalngeront  ia  i£gyplum» 
qua  poa  annos  V  peraissa  a  Cbald»i:<»  In  Babylo- 
niaro  aont  et  ipd  Iransmigrati. 

OOWTA  JBTAS. 

QmnU  mundi  aetas  ab  oxtermloio  ca;pit  regni  Ju- 
daid«  qood  JoxU  propbetia  u  Hioromim  LIX  annis 
l^ermaiisiu 


Siqnii  evaierat  fiadium^  dncim  in  Bakglonem  ieroifni 
re§i  et  fiHi  if/as,  donee  imperarei  res  Penafum^  ei 
empteretnr  inmo  DonM  es  ort  Bieremm,  ei  eeU' 
kraret  terra  Sakkata  ium.  Cunctii  enim  (Uekui  detoiu^ 
timdi  egit  Sakkatum,  Uiqne  dum  complereninr  LIX 
«iifit.  Anno  oiclMi  pnmo  Cfri  regii  Penarum ,  ad  ea> 
plendnm  iermonem  Donuni  fnem  tocnHu  {kerai  per  m 
Bieremim^  padtemt  DcmAnne  opirUum  Cyri  regii  Par- 
iamm^  etc.  Quibus  Teibis  osteoditur,  quia  TastaU 
Cbaldasi  Judaea »  noo  ut  Assyrii  In  Samarian  aUas 
inisere  cokMMO,  sod  desortam  rdiqoero  temmt  do- 
noe  ipsi  poa  annosLXX  In  eam  redier&  Jodad.  Con- 
sentit  hb  •  Josepbus,  In  decimo  AntiquiUtom  libro, 
scribens  temphim  et  Hierusalem,  et  omoem  Judftam 


[A.  M.  Ueor.  3577.  SepL  47i5.]  Anno  dedmo  G  LXX  annb  perman^lsse  desoIaUm.  Qid  ranom  eou- 


quarto  postquam  pereussa  esl  civiias,  qut  est  vtcesi* 
inus  quinlus  annus  transm-grationis  regis  Joachim, 
cum  qno  et  Czecbiei  capii?atus  est,  ipse  Ezechiel  in 
vlsionibos  Dei  adductos  in  lerram  Israel,  Yitlit  reoo- 
▼aiionem  ciTiutis  ac  Umpliy  feremoniarumque  ejus. 
Ronianorum  s  xius  Senrius  regnavii  aniiis  XXXIV, 
qni  tres  monies  Urbi  addidit,  Quirinalem «  iisquili- 
num,  Viminalem,  Fossas  drcum  muros  duxit,  cen« 
siis  Romanorum  civium  primus  instituit. 

[A.  M.  Uebr.  3389.  Sepl.  4737.]  Anno  vlceshno 
sexio  post  eversionem  llierosolymorum «  qui  est 
Annos  tricesimus  septimus  trausmgrationis  regia 
Joachim,  subleva  vit  Evilmerodacb  rex  Babylonis  anno 
quo  regoarecosperat,  capnt  Joachiin  regia  Ju  !«do  car- 


merando  reges  Babylonis  ( '  si  Umen  Ipse  sic  scri- 
psit,  et  non  Godex  fallit  mendosus)  G  fere  annos  ab 
eversa  Hierusalem  usqne  ad  eversiooem  regnl  Cbal* 
daeorum  facit  colligi.  Scribit  cnim,  post  Nabuchodo- 
nosor,  qui,  tesU  Scriptura  sacra,  XXV  posteversam 
Hierusalem  vixit  annis,  Eviimerodach  flliuni  ejos  re* 
gnasseannis  XVIII;  posl  quero  Egesar  flliuro  cjus 
XL;  coi  successisse  filiun  ejos  Labosordodi  meiisl- 
bus  IX.  Hocdefuncto,  ad  Baltbasar»  qui  Naboao 
nuocupatur,  transisse  imperiuro.  Qul,  cum  Jam ' 
XVU  regnaverit  ?>inis,  capum  a  Cyro  Peraarum  el 
Dario  Medorum  rege  Babyloniam  exequitur.  Darins 
autem  Astyagis  QUus,  qui  Babytoniorom  destroxit 
imperiom,  com  Gyrocognato  suo»  agebat  annum 


cero^  etposuittbroNum  ejussoper  thronumregnm  qui  Q  aexagesimum  et  secundnm»  cum  BabyUm  fdsset  in* 
erantcnroeoinBaUylone.Meminiibujusiemporisad*  Tasa«  qui  Umen  alio  nomino  voCabator  a  GrsBds» 
hoc  futuri  propbeU  ^  llieremias  iu  scribens :  Ecce  ego  quiqoe  Danidem  propheum  somens  ad  se»  In  Mediam 
mtium  et  adeumam  unitenae  cogna^onee  Aqniloidi,  doxit«  et  omni  eoro  bonore  cdebravii.  Htijus  Ibrii 
ait  Dominuif   et  Naknchodonoior  reaem  Bakgtonii      <  Danid  ipse  iU  meminil :  In  anao  prmo  Darii  /Ufl 

VARIANTES  LEGTIONES 
'  Edd.  X  V/i/,  contra  Ed.  Par.  f ,  et  JosephunH  imo  et  contra  ipsos  Bedae  M^s. 

SMITIIII  NOTif.. 


«  CCCCXII.  Ab  aiino  quarto  Salomonis  mdo- 
sive.  Eu^ebtushicponitannos  ccccxui,  annom  Sa- 
Ifimouis  quartum  cxdudens,  et  Atbaliae  1 «  Amonis 
10,  Josi»  i,  et  inter  Joachim  et  Zedechiam  alUrum 
admiiiens.  Josephus  aul^  incensum  templum  dietl 
anno  fabrioe  470,  m.  6.  d.  10. 

^  Bieremioi.  Cap.  rxv,  9  seq. 


«  Aliki.  Gap.  xxix,  iO. 

'  lUrsrfi,  II  Chron.  sxivi,  90. 

•  ioiephm.  An«iq.  x,  IS. 

t  Si  tamen.  Nihit  hic  dubii  videlnr  esse  in  leelioDe 
Codiconi  qui  etsUnt  Josepbi,  eadom  eoim  eal  bodle 
qoe  in  Bed«  iempore,.et  efus  calcuba  congrua. 

s  DaHiel  Cap.  ix,  I. 


Bf  1«  TEBPOROai  RATKMIE.  ^ 

itMifi dinmMt  MidQrum,  quilmpertnk uiptrregnmn  A  pbetae  chreKttnt.  PytlMgorift  Pbjileiift  phikMophus 
CMiiform,  €§0  DmiUl  inttUesi  in  HMi  mumrum     clnr»  htbetor. 


tmMrum,  ie  ^e  feelaff  i$i  arwii  Dmi^i  ed  Huri' 
fi^pnphiinm^  1  cmpkrmUnr  iiiilniionii  Hieru* 
mkn  LXX  cnitt.  Ensebiiit*  in  Temponmi  libro»  XXX 
aniios  ab  ei  ersione  Hiemselem  usque  ad  initiom  Cyri 
ic(is  Pemrvm»  Jolios  antem  •  Afrtctnos  LXX  com« 
peut.  Porro  ^  Hieronymas,  in  expositiooe  propbel» 
Atoielii ,  lu  diclt :  c  Tradaut  Hebraei  hujotcemndl 
bbalim :  usque  id  leptuogcsimum  aonum,  quo  Hie- 
rtmiM  captitltetem  populi  Judxorum  dixerti  eate 
lelveodtin,  do  quo  et  Ztcbiriat  In  principio  volumi- 
nit  tal  loqutlar  :  irriUmi  fminni  Dd  poUiciU^mum 
BiUkum^  f^dmm^m  pronUaum ,  temt  in  fmURum 
ficU  pmdi  €9wMim^  inpdtoMi  quidmmodo  $pH 


[X.  IL  Bebr.  UM.  Sept.  48t6.|  Dariut  amib 
XXXVL  Inler  Darhim  et  Cambyten  rognatto  duot 
fralret  Magot  In  librit  Cbronieorum  Eutebii  reperi- 
mua.  Verum  Hieronymutf  In  exposltiouo  Danielit, 
tcribil  pott  Cambyten  Smerdem  *  Maittm  •  regnatte, 
qui  Panlaplhen,  Inquil,  filiam  Cambytk  dusil  axo- 
rem»  qoi  cum  a  aeplem  magis  ftiittel  oecitot,  ei  In 
locom  cjttt  Dariot  totceplttel  imperium»  eadem  Pao- 
lapthet  noptil  Darlo,  el  ez  eo  Xerzen  fillam  geouil. 
Secundo  anno  Darli  teptaagc^imu)  capiif  Itallt  lliera- 
talem  annot  impletur»  ui  rult  Eutebiut»  lettem  ad* 
hlbent  Zachtrlam  prophelam ,  apud  quem  tecuudo 
Daril  anno  loqaitur  aogelot :  *  Domim  ixereitmm. 


Mwrm^  ei  muh  tmpU  Dei,  ai  amim  uUi»  conif-  B  muiuequo  fn  non  nuienbirii  Hieruiiim  H  urbim 


mtiiit. 

Ih.  M.  Hebr.  8423.  Sepl.  4771.]  Pertarom  prlmot 
Gjroi  regna?  II  annlt  XXX.  Hie  ol  impleretor  rerbum 
Doaiol  ez  ore  Hieremiae»  prlmo  toi  regol  anno  lazata 
Hebrsorom  captiTllale»  L  fenne  homioum  millia  ro- 
fmll  lecil  In  lodaeam,  retlitoent  ela  taia  templi  Do- 
minl  ^orea  ol  trgenlea  VM.CGCC.  Qoi  coogregaU  In 
Hierotalem  niente  teptimo  xdificaTeronl  altare«  el  a 
primo  dle  mentit  ejutdem  cQeperoni  offerre  holocaa- 
ttomDomino.  Anno  autem  tecundo  adrentut  tui, 
mente  secundo,  lempli  fundaroenla  jecerunt,  anno  in« 
ceatlonh  ejut,  juxla  Arricanum  LXXII,  Juzta  auiem 
Cbronica  Eusebii  XXXII  :  ted  iropedientibut  Sama- 
rilbt  bitermiaturo  esi  oput  usque  ad  amium  Darii 


Mn  qoi^  IraHff  nf  iite  tiptuo§eimui  mtmu  eU, 
llem  quarto  Darii  reglt  anno  dicil  IJem  propheta : 
•  Cifm  jeJHnaraii  H  pimtgintii  per  ko$  LIX  otinot» 
wunquid  jepadum  j^muHf  miAI?  Sezto  Darii  anno 
teropli  aiidificatio  complelort  dle  lerlia  mentit  Adtr, 
qui  ett  qoadragetimot  tezlut  annut,  ex  qno  ejnt  tub 
Cyro  fundafltenu  tunl  Jacta.  Unde  in  <  Erangolio 
dicunl  Jttdoei :  Quadraginta  it  ax  anntt  eedifUatum 
ffl  tmpUm  koe»  Coeperunl  autem  «dittcare  anno  te- 
cundo  Darii,  mense  sezto»  die  ficeslma  quaria^ei 
anno  tezto,  ul  dictum  ett,  mente  duodecimOt  dio 
tertia  coinpleveront.  Ex  qoo  apparel  opos  templi  et 
anteanon  panra  ez  parle  peraclom,  annos  aotem 
LXX  adeslructione  iUius  usque  ad  perrectam  rettau- 


ieeondum,  qui  eiiam  in  regno  Asueri  et  Artazerzis  C  randl  licenliam  esse  computandos.  Pulsis  urbe  regi- 


scripserunl  accusaiionem  adTcrtum  Jodaeot;  et  re- 
Mriptit  Anazerzet  ne  aediOcaretor  Hierotalem.  Ro* 
mtnorum  teplimut  Tarquinins  regnarii  annis  XXXV, 
f ol  caota  Tnrqoluil  juniorit  filii  sui ,  qui  Locretiam 
cormperat,  a  regno  cxpulsus  est. 

[A.1I.  Uebr.  5l3I.Sepi.  4779. J  Canibyses  Cyri 
filios  annis  VIII.  llic,  devicta  iEgypio,  cunctam  ejus 
rel^iooem  abominatus,  cererooniu  ejos  olleropla 
AtBpomli :  Babylonero  in  iEgypio  aDdlflcaTll.  Himc 
tiani  ab  llebraeis  Secundum  Nabachodonotor  to- 
ctri,  tub  quo  Judith  bittorit  eontcribltar. 

[A.  N.  Ilebr.  54S1.  Sept.  4780.]  Fratret  Magl  men- 
VU.  Jetoa  tacerdot  magnut,  ei  princept  gentit 


but,  qoi  ImperaTerunt  annis  '  CCXLIII,  tIz  usque  ad 
dcciroum  quinturo  lapidem  Roma  tenebal  imperiam. 
Romae  post  eztctos  reges,  primum  consules  a  Bruio 
esse  cttperunt,  deinde  tribuni  plebit,  ac  dictatores ; 
ei  rursuin  consules  rempublicam  obiiiiueruiii  pcr 
annot  ferroe  CCCCLXIV  otque  ad  Julium  CaKsareiu« 
qui  prlmut  tingulare  arripuil  iniperium,  Olympiado 
•CLXXXtH^. 

[A.  M.  Hebr.  5488.  Sept.  4836.]  Xerzet  filiut 
Darii  annlt  XX.  Ilic  iEgyptum,  quae  a  Dario  ditcetse- 
ral,  capll,  el  adTcrsos  Oneciam  pognaiunlt,  DQCX 
millia  armaiorum  de  rrgoo,  el  CCC  de  auziliit,  ro- 
straiat  etiam  naTct  MCC,  onerariat  autem  MMM  nu- 
Zorobabel*  Aggeut,  Zacbarias,  el  Malacbiu  pro-     mero  habuitte  narrainr;  aiumen  Tlctut  palriam  re* 

VARIANTK^S  LECTIONES. 
*  Omnet  Edd.  ei  Mtt.  Bedae  Mapmm^  tod  crasso        *  Edd.,  In  marg.,  IK,  c.  Mss.  ei  Eoaeb. 

SMITiill  NOTiE. 
Ewmgil 


•  AlrJMHMf  LXX.  Apud  Euscb.  (Pr«yi. 
I.  z,  p.  488). 

•  Hiironpmui.  In  Danlelis  capui  i|ulniam. 

•  Magm.  Hlerooymus,  In  Danlelit  cap.  zi,  8. 
'  Domiiif  fap0rfilMi»it.  Zach.  1, 13. 

•  Cam  jf/KHfrfiif .  Zach.  tii,  5. 
'  E^mnqitio.  Joan.  11,  SO. 

i  CCXLiit,  Eotebiut  dicii  RoOiaoorum  reget  im- 
Peratte  anniscczLv  ttaf,  utfukuidm  piaeet^  ccxuii. 
Hic  nameroa  ocxun  In  omnibos  Bed»  Codidbut  in- 
teniiar,  tod  orroro,  m  Tidelur,  tcribamm.  Kam  re- 
Tcra  tecundam  ipsnm  aniil  regum  Romanot  oro  im- 
pleniunium  tnnotccxii,  el  Eutebil  cakaliisideo 
uiio  auno  miuor  eii,  qood  zl  Unium  annos  Nuniat 


D  astignel,  Bedt  aotero  xu.  Hoc  eo  accoratius  noian^ 
duiii  quod  binc  pendeai  appficalio  annorum  Urbik 
condiUB  ad  aeram  Christianam.  Vid.  Infra,  5952. 

^  CLXXXili.  Deda  eiiam  hic  Eusebiuiu  secuius, 
a  prima  Olympiade  ad  Juliuro  Caesarem  ponii  Olym- 
piades  clzxxiii  :  Iromemor  sol  calculi,  secuodom 
quem  noti  daniiir  ibi  iol  Olympiades  xx  annis.  lile 
enim  Olymplades  ordiiar  ab  a.  m.  5198,  primos  au- 
lem  annus  Jolii  Cassaris  fuit  anno  5906,  disUnlia  esl 
annoram  nccix ;  sed  an  Olympiades  imploiil  annot 
nccxxix,  qoare  desoni  anni  ix.  Ilic  recurrii  eadem 
qiue  priot  differenliae  ratio  :  Kiisebius  numerai  vin 
afinos  de  qnibus  dixinius  ad  a.  5208,  ei  xii  annos  do 
qnibus  ad  a.  5565,  quos  annos  Beda  omiitii 


689  BRDJ;  VENERABILIS  OPEHOU  P4RS  f.  -  DlDASCikLIOA  GBmilNA.  m 

fugiU  llerodoias  bntoritnim  teriplor;  Zettzespictor  A  et  a  Sepiuaginu  interpretlbiti  ArUverxet  fooiar. 


aiiioscitttr. 

(A.  M.  Hebr.  5489.  Sept.  4857.J '  Artabanuft  men- 
sibiis  VIL  Socrties  nasciittr. 

[A.  M.  Mebr.  5529.  SepL  4877.] «  ArUierxes,  qal 
et  Longimaotts,  id  est,  fMcxpoxftp,  annis  XL.  ilajns 
anno  sepllmo,  prima  die  niensis  prmii,  Esdras  eacer- 
di»s  et  scriba  legis  Dei »  ascendit  de  Babylone  com 
epistolis  regis»  et  in  priina  mensis  quinti  venit  in 
llieraialem  cam  ▼iris  ll,DCC,  et  iiiter  aKa  strenue 
fesu  castigatit  filios  transmlgratiools  ab  nxoribas 
alieuigenis.  Ejusdem  anno  viceslmo  Neemias  piu- 
cema,  de  Susis  castro  adtenlens,  mumm  HierosaleHi 
L*l  diebus  restituit,  et  docatora  gentl  III  anois  pr»- 
bulL  •  llucusque  dlvina  Scriptura  temporum  seriem 
eontinet.  Qus  autem  posl  hscc  apud  Judaeos  sunt  B 
gesU,  de  tibro  Macbabsorom,  et  Josepbl  atque  Afri- 
cani  scriptis  exbibentur,  qui  deinceps  universam 
listoriam  usque  ad  Romaiia  tempora  prosecuti  sunt. 
1*4  qoldem  ^  Arricanus  in  quiuto  teufiponim  volumine 
bujns  tempons  iu  meminit ;  c  Manstt  llaque  Imper* 
f«;cium  opus  usquead  Neemiam,  et  vlcesimumannnm 
rrgis  ArUxerxis,  quo  tempore  regnl  Persarum  G  ei 
W  anul  fuerunt  cvoluti»  capti? itatis  aut^m  Hierusa- 
If  m  centesimus  octogeslmus  et  qulntiis  annus  eral. 
£t  tuiic  primum  ArUxerxes  Jussit  rouros  extrni  Hie- 
msalem,  cui  operi  pnefuit  Neemias ,  et  xdificau  est 
platea,  et  muri  circurodati.  Et  ex  illo  tempore  si  nu- 
merare  vtlis, «  LXX  annorum  bebdo6iadu  usque  ad 
Christum  poteris  iovenire.  i  Xerxes  mensei  II :  post 


AtheniensesXXIVIitlerisjttucteperunttGon  aniea 
XVI  tantum  liiteras  haberent :  Carthaginensiuw  bd- 
lum  famosum.  Galli  Senones  duce  Brenno  Rouiaia 
Invasenint,  excepfo  Capiiolio,  ei  incensam  Yt  oicu- 
tibus  vasuveront.  Tribuni  miliures  pro  eonftolibiis 
es$e  co^erunt.  Aristoteles  aoditor  est  PUtoniSi 
ocUvum  declinum  a^Utis  annuin  gereos. 

[A.  M.  Hebr.  56U.  Sept.  4961]  ArUxerxes,  qol 
et  Ochus,  annis  XXVI.  IsU  .€gyptum  vk  Juu&it 
Imperio.  Nectanebo  rege  In  iEthiopiam  pobo»  io 
quo  ^yptionim  regnum  destruclum  est.  Dcimh 
sthenes  orator  omnium  rumore  celebnitur.  Romain 
Gallos  supcraot.  Plato  moritur.  Post  qaem  aeade« 
miam  Speusippos  tenulL 

[A.  M.  Hebr.  5618.  SepL  4966.]  Arses  Odilfllias» 
annislV.  iudaeorum  pontifex  Maximas  iaddoseU* 
rus  habetor,  eijQS  frater  Manasses  temphun  ki 
iiioote  Garixi  coostraxit.  Speusippus  noritor,  cal 
soccedit  Xeuocraies.  Quarto  ^  Ochl  anno  Alexaader 
Philippi  et  Olympladis  filios,  vicesimam  aeutis  aa- 
nimi  gerens  Macedonibus  regnare  InciplL 

[A.  M.  Hebr.  56U.  SepL  4972.]  Darius,  AnanS  fi^ 
litts«  annisVI.  Alexander  adversnm  tlljricos  et  Ihra* 
ces  fellciter  dlmicans»  subversis  Tbebii,  lo  Penas 
artoa  corripolt«  et,  apod  Granicum  fiuoM»  regHs  do- 
cibtts  oppressls»  iirbem  Sardb  capit.  Idem,  capia 
Tjro,  Jttdaeam  iiivadit,  a  qna  favorabiliter  exceptos 
Deo  victlmas  Immolat,  et  pontificero  lempRIaddna 
bonoribus  plurimis  prosequliur,  Aodromacbo  loco- 


quem  Sogdianus  nienses  VII.  Piato  nasdtan  Hippo-  ^  rum  custode  dimisso.  Septimo  regni  sulamio  Alexaa- 


crates  medlcos  Insignis  habetur. 

[A«  M.  Hebr.  5548.  SepL  4896.)  Darlus  cogno- 
mento  Notbus  aniiis  UX.  iEgyptos  recessit  a  Per* 
sia.  Reversls  do  capliviute  ludaeis  non  reges,  sed 
pootifices  praefuerunt  nsqae  ad  Aristobttluoi,  qal 
cum  digniuie  ponliacis  etlam  regale  sibi  ccepitiuar'* 
pare  vocabuium. 

[A.  M.  llebr.  5588.  SepL  4d5fi\]  Artaxerxes,  qol 
cognominatos  est  Mnemon,  Daril  et  Parysatidls  fi' 
Ihis,  annis  XL.  Sub  hoc  rege  videtur  Hester  hlsloria 


driam  in  iEgypto  coodidiL  Nec  mora  BabyhMifln 
obtinuit»  hiterfecto  Dario,  in  quo  Persamm  regnum 
destractnm  est,  quod  steUrat  annis  CCXXXL  Quo 
lempore  etUm  Latinl  a  Romanis  pe.rdomlli  soni. 

[A.  M.  Hebr.  56i9.  SepL  4977.]  Alexander  poa 
mortem.  Darii  annia  V  regnavit ;  nani  antea  VD. 
Alexander  Hlreanos  el  Marios  capit,  •  revertensfae 
in  Hammooe  condidit  Parxtooloro.  Mem  Indkom 
osqoe  Oceanam  vlctorlis  potius  qoam  belUs  perve- 
nit,  ac  Bab>kmem  reversost  triceshno  aecando  vte» 
regni  aotem  sui  duodedmoi  aniio,  veMol  baosU 


compleU.  Ipse  qaippe  esiqul  ab  Uebraeis  Asuerus, 

VARIANTES  LECTIONES 

*  fn  Bdd.  itrtetouif  ponltur  ad  a.  5488.  •  In  Edd.  Artaxerxes  ponltor  ad  a.  5489. 

SMITHH  NOTiE. 

•  Huc  «iqHtf.  Deshieate  hic  VeL  Testamenti  chr^)-  D  Mptimo  ;  revera  nono,  cspite  de  Ratlone  temponmi» 


pologia»  ego  hte  et^am  lxx  lolerpretom  calculis  fiuem 
ifnponerem,  sed  qiila  dehmc  ad  Ghristum  pattci  Uo- 
lom  resl  ini  ad  roarginem  nome:  i»  non  moto  titulmn 
donee  ad  llhun  ns^ne  seram  perventum  siL 

^A/rtcenM.  CiUtua  ab  jlafronyme  io  Banlelis 
cap.  IX. 

e  LXX,  In  nomeranilis  lxx  Bebd.  Beda  nrocedtl 
per  hypothesNn  aonorum  lunaria  n»  comMUtaiiilo  viz. 
0  vicesimo  anno  ArUx  rxls  osqae  sd  Chrislam  du- 
cem  bcbdomadas  LxXy  hocesl,annoa  diiodenorom 
meminm  Innai  Inm  ccccxc,  qoi  siinl  anni  solarea 
COCCLXXV.  Siqoldem  Persae  a  praelalo  vicesimo  anno 
regls  ArUxerxls  nsqoe  ai  mortem  Darii  regnaveronl 
anuisc^vi;  exh'nc  Macedoiiea  osqne  ad  interitum 
flleopatroe,  annis  ccc;  Inde  Romahi  osque  ad  xvii 
Tiberii  Cmsar  s  monarchlam  tenuerunt  annis  lix  : 
quibu9  collectis  ttunt  aniii  cccclxxv.  De  hou  Beda  fuse 


obl  accoraum  hujos  hvpotbesia  expoaitlottfm  deiliL 
^  OchL  lu  omnea  Codicea,  sed  errora  maairesu^ 
Alexander  enim  MacedoiMbas  regnare  coBpiL  oon 
t^mpore  Ochi,  sed  AksIs,  ci^as  qttarliia  amuti  esl 
primus  Oiiram  septem,  qalbas  Alexander  aale  mar* 
tem  Darii  rcgnavlt« 

« RgmUntf^  tn  Hmmmtm  cmdUU  Parmionfnni. 
IJ  e.<tt  ea  paite  iEgyptibftam  Hamnioo  voeau  osi,  a 
qua  Paraetoniom  Sirabfmii  KMMonte  dlcllttr,  Ub. 
XVII.  Sed  noUndum  esl  qnod.doeal  haae  daosola  fci 
Gneco  Eusobi.  RoaoioaiissuNHs  val  addHionKnon 
GqnsUi.  aod  1100  vaUo  eBiniinaiionam  qniboa  Scidin 
ger  Wtt  pro  moroaao  Ifi  reom  sapposHmn  offmidi'! 
tur.  Non  enlm  impoaslbile  r«it  Alesandwii^Hlioaiiaa 
et  Mardos  capere,  ot  erinde  Ui  ififsnptaiiriovertit  e( 
Parastonlum  conderet 


M  DE  TBMPOROir  RATIONE.  M 

perOi.  Pyst  qnem,  trioslato  in  imiltoft  iniperio.  a  ria  etCilicia,  et  propeiuodiiitt  milv^iia  Asifi,  tnter 

innumera  argeiiii  poDdera  tc  Tasa  pretlosa  qus  ce- 


iKgypliiin  Plolenueiii  Lagi  filios  tennit,  Maeedonas 
Pbifippus  qui  et  Aridens  frater  Aleiiandri,  Syriam 
01  Babylonem  et  omnla  regna  Orientis  Seleucus  Mi« 
canor,  Astas  regnavU  Antigonus,  qul  apnd  *  Banie- 
lem  per  quatoorHlrci,  qoi  Arletem  contereret^  cor« 
ona  designaiur. 

[A.  II.  Helir.  3^.  Sept.  50170  i£gypl(i  primos 
rrgnatit  Ptolem«os  Lagl  annis  XL.  Appius  Claodius 
CaBcos  Romae  cUms  habetur;  qni  aquam  Claudlam 
iodoslt,  et  Tiam  Appiam  stra? It.  Ptolemaeus,  Uiero- 
solymis  et  ludaea  in  diiiooem  soam  dolo  redaciis^ 
plurimos  captiyorum  in  iCgyptum  transtulit.  Judaeo- 
rum  pontifex  maxlmos  Onlas  Jaddl  filius  claros  ba- 
belnr.  Tertlo  decimo  Ptoleauei  anno  Syrle  et  Baby* 


pit,  etiam  deos  eonim  quos  Canibyses  capta  iEgypto 
in  Persas  porla?erat  retulit,  Jodaionim  pontifex 
Onias  Siinonis  Justl  filius  darus  babetur,  cujus  item 
filius  Simon  non  minore  gloria  fulgei,  sub  quo  Jesus 
flJtus  Syrach  Saplootiae  librum  componens,  quem  ? o- 
caiit  Panareton,  etiam  Siroonls  In  eo  leclt  mentlonem. 

{A.  M.  Hebr.  3750.  Sept.  5008^  Ptolemaeos  Philo- 
pator  fillos  ETcrgetis  annls  ITII.  Anliochus  rex  Sy« 
riaey  vicio  Philopaipre,  Jodcam  sibi  sociat.  Judaeo* 
mm  ponlirex  maxlmus  Onlu  filius  Slmonis  uislgnis 
habetur,  ad  quem  LacolsunoBioram  rex  Arlui  lega^ 
los  mittii. 

[A.  M.  Hebr.  5774.  Sept.  5191]  piolemaeus  Epi^i 


looi,  ei  superioribus  l^ds  regnare  Indpit  Sdeucus  g  phanes,  filius  PhUopatoris»  annis  XIIT.  Secondns 


Hicanor;  a  qoo  tempore  Macbabaeorum  llebnea  bi- 
sioria  ^  Graecomm  supputat  regnum,  a  quo  et  Edes- 
senl  soa  tempora  coropotant.  Selencus  Seleudam, 
Laodfceam»  Antiodiiam»  Apamlam,  Edessam,  Be- 
foeam  el  Pellam  orbes  coodidlt.  Judaeoram  pontifex 
SMxkDUS  religiosissimos  ac  piisslinus  Simon  Oniae 
fifins  dards  habetur.  Post  qoem  Eleazarus  frater 
^  sosceplt  tempB  ministerium,  filio  ejus  Onia  par- 
^  admodum  oereticto.  Sdeucus  in  eu  urbes  quas 
einlraxeraty  Judaeos  iransferl»  Jns  eis  clYium  et  mu« 
nklpalem  ordinem  com  Giaeds  aeqoali  honore  con- 


[ A.  M.  Hebr.  5707.  Se^  5055.]  Ptolenueus  Phlla- 
ddphtti  annls  XIIYUI.  Sostratus  Cuidius  Pbarum 


In  Alexmadria  conslraxlL  Ptolemaeus  Judaeos  qul  in  G  faventibus. 


liber  Machabaeoram  opod  Jodaeos  bujtts  temporis 
gesu  cootinet.  Oniassaoerdos,  adsomptls  Jodaeoram 
plnrimis,  fugit  in  iEgyptom^  et  a  Plolenueo  bonori- 
ficesttsoepttts,  accepit  eam  regioneai  quae  Hdiopo- 
leosTocabator,  ett  eoncedento  rege,  templum  ex- 
atraiit  in  iEgypto  slmile  tempU  Judaeoram,  quod  per- 
mandt  «sqtto  ad  imperittm  Yespaslanl  aunis  CCU 
Sttb  occaslone  %itor  Onlas  pontifids  iiifinita  exi^roi-» 
na  Jodaeoram  in  ifigyptnm  confugerant,  ep  tempore 
etCyreneoram  moUltodine  rapleu  est.  Hcec  aotem 
Td  Oolae  Td  caeterls  l«lt  eaosa  iEgyptnm  petendi. 
quia,  pugnantibtts  eootraae  magno  Antiocbo  et  do- 
dbosPiolemaei»  poolia  in  medio  Jodaea  In  eontraria 
studla  scindebalor»  aliis  Aatiodio,  alib  Ptolemaeo 


iBgypto  erant  liberos  esse  permlsit,  et  fileaxaro  pon- 
ilbd  molu  nierosolymam  et  in  templi  dooaria  tas  \ 
transmlllens,  Septoa^u  interpretes  petit,  qol 
Scriplanun  saocUm  hi  Graecum  fcrterent  doqniom. 
Araitts  ognoseltor.  |udaeoram  pontificalum  post 
EleasaraB  aYoncttlus  ejus  Manasses  acceplt.  Tanl^ 
aolem  polentlae  hiisse  narratur  Ptolemaeus  isle  Pfai* 
bddpbos,  01  Ptolemasum  patrem  tiiicerei.  Narr..nl 
aulem  historiae  habnisse  eum  peditum  CG  mlliia, 
eqttitom  XX  mUlla,  Cttrrattm  U  millia,  dephantos, 
qooo  priBStts  addoxll  ex  ifithioplat  CCCC,  el  caeten 
histfmilin;. 

(A.  M.  Uebr.  3735.  Sept  5081.  j  Ptolemxns  E? erge- 
(b,  fialer  soperioris  regls,  annb  XXYL  Qui  iiide 
Bfergoles  ah  fgypiib  est  vocatus,  qoia,  capU  Sy-  0  Machabaeoi,  anno 

SMITHHMOTiE. 
DmtkUm.  Cap  Tni,  8. 

^  Grmcorum.  Mn  Alexandrea»  Se!eocidarom»  el 
6imcoram,-eadem  OitqnaB  tertio  dedmoa  moru 
AlejpuMri  anno,  primo  Selead  Nieanoris,  Uiclpieos» 
loh  syeeessoribtts  ejos  Demeirils  et  Antiochls  in  Sy- 
ria  obiinuil.  Eam  tunc  Umporis  Jodael  eoacti  sont 
redpere,  sob  regno  sdiicet  Graecoram  degentes. 
Uoc  igitor  nomine  in  libris  Machakeoram  aoni  apo J 
Judaeoo  deslgnantor.  Eadom  etiam  esi  Edttsenoram 
aera^  do  oua  ride,  Infra,  ad  annnm  ^S.  Diligenier 
hle  esl  obsmandum  qood  armi  Graecoram  in  primo 
MachabMram  iibrb  a  mense  Nisan  inclpiant,  in  se- 
cnodo  o  Tisri  seqoenio,  iu  ol  vi  meosium  diiferen- 
tta  Intoriut. 

«eJtW.  Roele  bie  Beda  e  Ubfoprimo  Machab., 
cap.  tcMio^  el  duodeciOM)  Josephii  cap.  iiono,  poiiit 


[A.  M.  Hebr.  5809.  Sepl  5157.]  Piolomaeos  Philo* 
XXXY.  Arislobolus  natione  Judaeus, 
Poripaleilcas  Phitosophos  agnosdiur,  qul  ad  Pfallo- 
metorem  Ptolemaeom  expboallonom  in  Moysen 
commentarios  scripsiu  Antiochos  Epiphanes,  qoi  posl 
Seleacom  cogQomento  PhUopatorem  annis.  XI 
regnavit  In  Syria,  Jodaeoram  iegem  Unpnfnans,  om- 
niaque  sordlbosidoloram  complons»  m  templo  JotIs 
OUmpli  shnuiacrttm  pooit.  Sed  el  in  Samaria  super 
▼enicem  monlis  Garisi  JotIs  Peregrini  ddobram 
mdificat»  ipsis  Samariuols  ot  id  houH  pfocantihas. 
Yeram  Maihathlas  iacordos  leges  palrhtt  Thkllcai. 
adrorstts  Aoiiochi  doces  arma  oorripiens,  quo  mor* 
too  dttcatom  Judaeoram  soscepit  fiKos  cjos  Jodas 
^  CXLYl  r^nl  Graecoram«  ticeai- 

mortem  Mathalfaiae,  et  sttcoessionem  Judae  io  doca^ 
tom,  an.  146  regni  Graecorum»  recte  etlam  ponii 
rioMiroum  annuro  Pfailometoris  in  Olyrop.  155,  secoii^ 
dum  Eosebiom ;  quod  aniem  hunc  annom  Phllouioto* 
ria,  el  lilam  Olympiadem  ponai  m  aono  146  regiil 
Graecpram,  id  ex  suoipsios  errore  dictum  est.  An^ 
nasenuni46regniGraecl  noo  inddilan.  Philohie- 
loris  20,  sod  15,  nec  in  Olymp«  155,  sed  155^  In  ejua 
nempo  aonttm  secondom.  Mibiiominus  si  noielor 
Jodam  ducatom  accepisse  inunediau  a  morte  patria 
qo»  uiciditui  an.  13  Philomeioris,  pontificatuin  au* 
tem  noii  ante  annttro  Philometoris  wesim«ro,  Olym- 
piade  155,  Beda  Yeriiati  historicae  noh  male  conso* 
luisse  uiveiiietur,  licet  oon  siae  afiqua  erroris  labo 
quoe  in  uno  temporis  apioe,  et  in  loco  apud  primci 
auctores  adeo  perpiexo,  hddt  oondonari  possil. 


M 


8ED/C  YENERABIUS  OPERim  PARS  1.  —  DIDASCALICA  «ERDIRA. 


H4 


m9  «(ilM  PloleiDai  OlympiiSie  CLV.  Qui  mos  Aa-  A  «laBain  ioTaJtre dL  lUque  Ponpdns  BleroioljMim 


tiocbi  dttcot  de  Jttdsa  expellenf,  etteropluro  tbldo* 
loroin  ImHinibtts  emandans,  patrias  ieges  posl  trieii- 
Dittro  snis  elYibus  reddidit.  Undo  post  secessom  OniaB 
saeerdotis  in  iEgyptom »  de  quo  supra  diximos,  ei 
mortoa  Aldiiml»  qul»  effogato  Onia»  pontiflcaum 
Indigoos  invadero  tentabai,  omiiioffi  foTore  Jo- 
dMmm  Macliabseo  sacordotiom  deceniltur,  qood 
poa  mortem  ejus  flrater  Jonaibas  sortitus,  IIX 
attooo  somma  mloblraYit  industria. 

(A.  M.  Hebr.  3838.  Sept.  5186.]  Ptolemms  E? er- 
getes  annis  XXIX.  Jooatbas  dox  JndoBomm  ot  pon- 
lifex  com  Romanls  et  Spartiatis  amicitiss  Ikclt ;  qoo  a 
Triphono  intorfecto,  lo  sacerdotiam  firaterSimoa 
assomitur,  anno  regni  E? ergetls  soptimo,  quod  Vtil 
aonis  strenolssime  gorons  filio  JoaBoi  roHquiL  Uic, 
adforsus  Oircaoos  boHum  geroiis »  Hircani  nomon 
aecoplt,  eta  RomaoisjDS  amidtfao  posUilans,  docrelo 
sonatos  inter  amlcos  rolatos  esl.  Samariam^  qo»  oo* 
stro  tempore  Sebasto  focatttr,  obsidiooo  captam  solo 
oomqaa?it,  qoam  posteo  Herodes  Instaorans  Sebasleo 
in  boDorem  Aogosti  appdlari  volttit. 

[A.  M.  liebr.  5855.  SopL  5105.1  Ptolemms  Pb^ 
scoo  qoiel  Soter,  aoDls  XYll.  Cicero  Arpini  nas- 
citor  matre  Helf  la,  patro  oqoostrls  ordlols  ox  roglo 
Voscorom  genere.  Hircano  bi  pontiflcatum»  quem 
ipso  XXVI  aoDls  tonttit,  Arlstobolus  succedii  aoDum 
unttm,  qttlrox  pariler  et  poolirex  primos  apod  Jo- 
dmosdiadematissompsit  insigoe,post^  CCCCLXXXIY 


Tenieus,  capta  urbe,  ei  lemplo  reserato^  o^ue  ad 
sancta  saoclorum  aixedit,  Aristobttlum  ▼ineUuD 
secum  abducit,  pODtiflcatum  eoDflrmat  HbcaDo, 
deinde  Amipatrom  Horodis  Ascalonilm  fllium  procs- 
ratoroffi  Pakestime  fadi ,  mansitqae  in  pooiiflcslo 
Hircaoas  anob  XXXIY.  Ylrgllios  Maro  io  pago  %fd 
Andes  dldlar,  baod  procul  a  Nantoa  nsadior,  Pom- 
pdo  ot  Crasso  consulibtts.  Pompdos,  csplis  Hiero- 
solymis,  iriboUrlos  Judaeos  raclL  YlrgiliosCremooa 
stttdiis  erttditur.  Caesar  Germanos  et  Gailos  capii,oi 
•  Briunnos  quoquo*  qoibus  anto  eom  ne  nomoo  qd- 
dom  Romanorom  eognlittm  ftterat,  fictos  obsldiiMi 
aceeptls  slipendisrios  ladL 

[A.M.  llebr.S925.  Sepi.  6275.]  Cleopaim  soror 
B  Piolemsd  annls  XXU.  Orto  enim  bollo  ctvlll  kiter 
Cxsarom  ei  rompdom,  flcios  Poinpdus  Alexsn- 
drlam  petii,  Ibiqoe  ab  Ipso  a  qoo  sperabai  aoxUfai  Plo- 
letnmo  percoHOi  biteriii;  mox  *  Cmsar  ubl 
driam  f enit,  Ipd  qaoqoo  Ptolemmas  poraro 
Insidias,  nnde  belio  d  inlato,  ficias  in  lUo  perflt. 
Cssar,  Alexandria  poUtns,  regnum  Cleopatrm  dedit, 
cttffi  qua  coosoetttdlDem  stupri  baboerai ;  cojus  ter* 
Uo  regoi  aono  ipse  primos  Romanornn  siogttiaro 
obUDuii  Imperium,  a  qao  CmMres  RomaoonuD  prio- 
dpeo  appeUaU.  Cleopaira  regio  comiuitt  orbem 
iogressa. 

fA.  M.  Rebr.  5910.  Sept.  5258.]  Cmsar,  db  mio. 
lcDtlaffiffioruro,  cooJoraoUbos  In  eum  LX  Tdsoi- 
plitts  seostoribus  equltlbusqoe  Romanis,  bi  curis 


aonos  BdiyloDk»  captiriuUs ;  posi  qoem  regDafii  q      ^    j  ^^.    ^  J^  ,j^     ^, 


JaoDaras  cognomento  Alexander  aonis  XXYU,  qui 
pooUOratnn  qnoqoe  administraDS  craddisdme  dfi- 
bos  pr»rail. 

[A.  M.  Hebr.  5865.  Sept.  52IS.J  PtolemMS,  qol 
01  Aloxander,  annls  X.  IIuJos  anno  sepUmo  Syria  lo 
Romanam  diilooem  cesdl,  capU  Pbillppo  a  Gabbilo. 
Expolsnsde  rogno  PtoleniaBns  Pbyscon  per  matrem 
Cleopatram,  in  Cypmm  secedK. 

[A.  M.  Hebr.  5875.  Sepi.  5221.]  PloleniMs,  qui  o 
matro  raorai  ejecios  aonis  YIII,  regressos  de  ft^ 
regnom  obtinalt,  qoia  Alexandram  qni  anfe  eom 
roerat,  ob  iQterflBcUonem  matris  cif  es  pepalersnL 
Sylhi  Aibenlenses  f  asui. 

[A.  M.  Uebr.  5903.  SepL  5251.]  Ptolenueos  Diony- 


regnare  coBperaL  Casdos,  Jodsa  capu,  templom 
spollaL 

.[A.  M.  Hebr.  5868.  SepL  SSU.]  OcUfbnasC*jB*ar 
Augusttts  Romanoraffi  secoodos,  regoaf li  aoois  LYI 
oi  mensibus  VI,  a  qno  AugiuU  appdbiU  reges  Ronia- 
nomm,  qoorom  XY  f  if ento  Ueopatra,  XL  ei  oottm 
postea  f  ixit  aoDos.  Undecimo  AagosU  snno  defldenU 
In  Judaea  pontlflcom  priodpato,  ^  Herodes  nil  sd 
eiiro  perUnens,  nt  pou  AntipaUi  Ascalonltm  ei  mslrts 
Cypridls  ArabicsB  flllus,  a  Romanls  Jodcorum  sasce« 
plt  principatum,  qaem  tenuU  annos  XXXVI ;  qd  oo 
ignobills  foru,  ei  a  Jndmorom  oeffllne  ofgaeretor 
extraneus,  eorobttsslt  libros  omnes  qoibos  nobilitss 
gentis  JodaBS  io  umplo  serfsbaior  adscripu  a  nt. 


dtts  annis  XXX.  Ab  bojns  anno  qoinU  Alexandra  D  deficientibtts  probameniis,  ei  ipse  ad  baDc  pertbiero 


puUretor.  losuper  eilam  oi  sosffi  soboloffi  regio  Ulo- 
rmn  generi  eommlscerei,  prcjocU  DosUo  InUna 
Hierosolymiuoa,  qoam  prifaius  oocoperal  oxoram , 
ei  oalo  ex  00  fllio  AnUpotro,  soclai  dbi  Mariamnem 
flUain  Alexandri,  neptem  Arlstobali  fralris  Hyreani, 


uxor  Alexandri  pontiflds  posi  mortem  ejus  regnsf U 
JttdaBls  annis  IX,  ex  qoo  tempore  JttdaBOS  reram  con- 
raslo  ei  foriaB  dades  oppresseronL  Posi  cq{os  mortem 
Arlsubolos  et  Ilircanus  fllii  cjns  cootra  se  de  unperio 
dlmieanics,  occaslonem  praboere  Romanis  ut  Ju- 

YARIANTES  LECTIONES. 

*  Edd.,  Cmmri  ip$e^  male.  Edill  il^  In  marglne  posaeronL 
Edd^  in  texia,  K,sedconira  Mss,qttareoUam 

SMITHII  mTM. 

•  S9Ur.  Hoc  Cognoroen  etiam  PtolenuBo  Lagi  bi- 
ditum  rait,  tesU  Josepho  (Afil.  iii)  et  aliis. 

^  CCCCLXXXIV.  Josepbus  cccaxxxi  (Aafiq.xui, 
i9k  Sed  a  capto  Zedechia,  unde  hi  anui  compuUn- 
tur,  ad  Arisiobdi  annum»  iniercedunt  refcra  anni 

CCCCtXXXfl. 


•  BriiaHHOi  fno^.  Vide  Bedam,  bi  soa  HisL  Ec- 
des.,  I,  2. 

^  Uiroiti.  In  bojus  ei  alloruin  sub  Romanis  prio- 
cipato  pooiifices  JudsBis  pro  arbitrio  ioiposlti.  Hurom 
llistoriam  ab  liircano,  de  quo  supra,  4903,  od  Pbana« 
suin  ulttimim,  fosephos  tradldit  {Aniiq.  tikk.  xf  xx)« 


M5  D8  TEkPOaOII  RATIONB.  546 

^uiaiileeiMirtK  eralJydMnMi.  Hxc  quiaqae  ei  A     [i.  N.  3d81.  Cbr.  SO.]  Anno  quiiiCo  dadM  iiii. 


f «o«ii  Atiei y  quoruro  duos  Aleianilnin  ei  Aritlobu- 
luna  Ipte  necavii  in  Samarta;  nec  mora,  posi  eiiam 
Mlrem  IUorum,  qua  nil  Ghariua  oo?eral«  almili 
iKielere  peromil.  E  quibua  Arislobulua  llerodem  ex 
Baronice  susceperat  filium,  quem  in  •  Aclibua  apo- 
sMloraffi  ab  angelo  percussum  legimus.  Terlio  Inler 
AuguslumelAAlonlumorlo  bellOt  quod  Aolonlns, 
qai  Aalam  el  Orienlem  lenebal,  r^udiau  sorore  Au- 
gnsii,  aeopairam  diixisael  uxorem»  Anionlus  el 
Gleopalra  yIcIi,  aemel  interflciunl.  A  qoo  tempore 
quMam  primiim  annom  Auguali  inonarchi»  soppu- 
Uat  Uacienoa  qui  Tocabanlur  Lagidae  in  JSgyplo 
refnaTcronl  annia  CCXCV. 

aiXTA  JCTAS. 


peril  Tiberii,  Domious,  posl  bapiismum  quod  prK< 
dicafii  Joannes»  mnndo  regnum  ccelorom  annuncbi, 
peradis  a  principio  inundi  secundum  llebrMs  annia, 
ul  Eusebius  in  Cbronicis  sois  aignat,  IV  millibus,  ad- 
noundo  quod  sexlo  dectmo  Tlberii  anno  principiow 
fueril  oclnagesimi  primi  jubilxi,secund  :m  Hebraaos. 
Quare  auiem  noslra  auppuutlo  undeTiginU  minus 
ponendos  aeslimaTerii  annos,  ficile  qui  <  superiora 
libelli  hujns  legerilt  InTcniel.  Juxta*  fero  Cbrouica 
eadem  qu»  ipso  Eoaebius  de  uiraque  Ediiioiie,  ul 
aibi  Tidebaiur,  composuit,  anni  sunl  VMCGlLXVill. 
[ A.  M.  S9M.  Chr.  SS.]  Anno  XVUI  iroperii  Tiberii 
Dominus  sua  pasaione  mondom  rederoiit  01,  praedi- 
caturi  per  Judse»  regiooea,  apostoli,  Jacobum  fra- 


[A.  M.  59St.  Chr.  I.]  Anno  Csasaria  Augusit  ^  B  Irem  Domini  Ilierosolymis  ordinani  episcopumt  or- 


XUIt  a  morle  Toro  Geopalrae  el  Anlonii  qoando  ei 
iEgfplttS  io  proTinciam  Tersa  esl  anno  XXVII;  Olym- 
CXCIV  anno  UrliOt  ab  Urbe  auUm  coiidiia 

>  •  DCCUit  id  eaft  eo  amiOt  quo,  compressis  cun- 
I  per  orbem  lerrsa  genllum  molibiMt  flrmissi- 

iTorisaimaaiqoo  pacom  ordlnalione  Dei  Caesar 
campoaoilt  leaoa  Cbrisloa  Filina  Dei  sexum  wundi 
auiem  aoo  consecraTil  adventu.  Anno  iiuporii  Ao« 
gasli  XLVllt  llerodea  morbo  Inlercotis  aqoae  t  el 
sealentibua  lolo  corpore  TermibuSt  miserabiliter  el 
digae  morilart  pro  quo  aobslilotos  ab  AogoalOt 
llius  ^  Archelaoat  regnavii  annis  iXt  id  eslt  usqno 
sd  ipsius  Aofvsli  llneffi.  Tunc  enim  non  rerenliboa 
altra,  sed  accoaaniibua  apud  Aogosiuro  ferociUlem 


dlnanl  el  sepiem  diaconoSt  eit  lapidalo  SiepbanOt 
Ecclesia  per  regionea  Jndaeae  ei  Samariae  dispergilor. 
Agrippat  cogaoinento  Herodes,  filios  Arisloboli  fllil 
Herodis  regb»  accusator  Herodis  lclrarcbaet  Romaoi 
profeclua»  a  Tiberlo  in  Tincula  conjiciturt  ubi  phiri- 
mos  sibi  adsctTil  ad  amiciliamt  el  maiime  Germanici 
filium  Gaium. 

[A.  M.  S993.  Cbr.  ii.]  Gaius  cognomenlo  Caligo.at 
regnaTil  annos*  III,  el  mensea  X,  dies  VIII.  Hic  He- 
rodem  Agrippam  amicum  suumt  f  inculis  liberatumt 
regem  Judxs  facilt  qui  permaiiel  in  regno  aunia  Vll, 
id  est,  usque  ad  quartum  Claudii  annum ;  quo  ab  an« 
gelo  percusso,  successit  lii  regnum  fiiius  ejus  Agrip- 
pa,  el  ufque  ad  e xterroiniuro  Judjeorum  XXVI  an- 


ijm  JodarlSt  io  Viennam  urbem  Galiiae  relegalurt  el  q  nia  perseveral.  Ilerodes  lelraicha  el  ipae  Gaii  amlci- 


adndBQondam  Jodaidrogni  potenliamt  liisoleniiam- 
qae  donuodniii  t  qoaloor  fralrea  ejus  pro  eo  sonl 
idraftfaae  creati;  Herodest  Anlipalor,  Lysias  el  Philip- 
pus,qoonim  Philippoat  el  llerodea,  qoi  Anlipas  prios 
Moeopobaiurt  eltam  TlTenu  Archelao  lolrarch»  fuo* 
raal  ordlnail. 

[A.  M.  3989.  Cbr.  SS.]  Tiberiua  priTignos  AoguaUt 
bee  esit  LiTim  oxoria  ejua  fiUuat  ex  auperiore  geni« 
tm  conjoge,  regnaTil  annla  XXIU.  H^joa  anno  duo- 
Mm  Fdali»  Jodaeae  proenrolor  ab  eodem  dirifi- 
lar,  Heradea  lelrarcbat  qui  Judaeorom  principalnm 
lenel  annit  XXIV»  in  honorem  Tiberii  el  malria  ejus 
U^  roieriadom  condidil  el  Llbiadem. 


llani  peteiis,  cogente  Horodiadet  Romam  Tcnilt  aed 
accosatua  ab  Agrippa  ellam  lelrarcbiam  perdidii, 
fugifosque  in  llispaniam  cum  Herodiade,  nsoeroro 
periil.  Piiaioi  qui  sententiam  damnaliunis  in  Cbrislom 
dixeraltUntisirroganU  GaiOt  angoribus  coarcutua 
ealt  ul  sua  se  manu  peremerit.  Gaius,  In  deoa  se  refo- 
rens,  Judaeorom  loca  aancU  sordibus  idolorom  propha- 
nat  Matlhaeus  in  Judaea  praedicansE?  angelium  scripsit. 
[A.  M.  4007.  Cbr.  Hi}.]  Claudius  annos  XHI,  men- 
aea  Vllt  dies  XXVlll.  Pelrua  Apoatolua  eom  primNS 
Anliocbenam  fundaasel  Ecclesiamt  Romam  pergitt 
ibique  XXV  annls  callMdram  lenei  epbcopalemt  iJ 
est,  usque  ad  ultiroum  Nei^if  annnm.  Marcus  ETa»- 


VARIANTES  LECTIOiNES. 
•Bdd.  Col.  01  Baa.t  nra,  sod  conlra  Sichardum         •  Edd.  Col.  et  Baa.  el  Sicbard.  IV,  rcliqui  Edd. 
stMia.  eiMss., ///. 

SMITHH  NOTiE. 
*  A€lik9i.  Cap.  xn,  iS.  D  anno  periodi  Jui.,  quo  aera  SVangelica  el  Tcra  poni- 

^  XU I.  Uoa  annoa  Beda  anppuUI  a  caede  Caesariat      lur,  o»incidal. 
Mde  MatiriuaChri  li  incldil  in  annnm  jperiodi  Jul. 


^1\%  dooa  annoa  anto  vulg.  aeram  Dionysianamt 
slqne  iii  hoc  anno  consentiunl  reliqoae  aeris  quas 
Baoa  bie  memoraL  Sola  resui  quaeslio,  an  hicannus 
^  coinpulo  includeodua  sil.  Scaiigeri  Ediiio  Chroo. 
terii.  bunc  annum  excludens,  aeram  Chrisli  a  iS 
Aogasii  ordilor;  aed  Hen.  Sieph.  Ediiio  iDSum  an- 
MMi  4t  ineludil ,  quod  faciunl  etiam  reliqui  fero 
«krsnolofl  asedianim  aeuium.  Adeo  incertum  eal 
spad  noperoa  eroditoa  hojos  aerx  Cbristianae  inillumt 
M  fibanim  euiqoo  ail  olrom  horum  annorom,  cor- 
^Wm  an  Imemm,  toIII  oligene.  Ego  correniis  anni 
^iouneeeoot  imni  aolom  qood  MdsB  numerls  in 
■M  Chronlco  mAioa  con?  eniai,  aed  eliam  itiiod  cum 


c  DCCUL  Quod  supra  noUluAi  csl  de  annis  Bo* 
manoram  regum,  ad  an*  niun.  3408^  suiiro  bic  usiim 
aperit.  Naro  ai  anpi  reguni  lloroanorjm  fuorinl 
ccxLtUt  annuf  nati  Cliristi  noii  fiieril  trbis  condi- 
t»  75S,  {«d  751.  Quare  proliabile  esl  numentm 
cciLDi  erroreiu  esse  in  codd.  Beilae. 

*  StperhrM.  Nerope  ad  nuiiieruro  2519,  annos  tii; 
ad  50 1 1, 1 ;  ad  3510,  x ;  ad  5311,  n :  quibus  compu- 
utis,  liunl  anni  xx;  aed  quoniam  in  leriia  aeUfo 
Eusebius  uniim  anuum  niinus  quani  ilcda  coni|rou* 
Tcratt  adjectis  sc.  ix  Uutum  aiiniSt  i  a*l  Jiisuauit 
Tiii  ad  SaiA.  cl  Saul,  ubi  x,  nenripo  ab  Acbialonet 
delraxeraty  diircrciilia  aimorum  ad  undcTiginti  rcdii- 
citur. 


547  BB9i£  VENEHABIUS  OPGRUH  PABS  L  —  DIDASCALICA  GfcNUiNA.  M 

gelium  qood  Romafi  scripsefai,  iCgypto,  Petro  mti-  A  Ho  Komano  sidjecit.  Colossus  erigilur,  habens  alti- 
leiile»  pracdicat  •.  Qoarto  Claudii  an  lo^  fames  gra-     ludinls  pedes  CYIl. 


▼isiiroa«  eujus  ^  Lucas  memlnit,  (acu  esl.  Eodem 
anno  ipse  Brittaniaro  adienfr,  quam  neque  ante  Ju- 
liiim  Cxsarem,  neqne  post  eum  quisquam  attingere 
aosHS  fueraty  sine ulo praeiio ac  sanguine  intra  pau- 
clssimos  difs  plurimam  Insulas  partem  in  ditionem 
recepit.  Orcadas  etlani  insulas  Romano  adjecii  im- 
perio,  ac  seito  quam  profeaus  erat  mense,  Romam 
rediit.  Nono  regni  sai  anno,  Judaeot  tumultuantes 
Rbma  evpulit,  quod  et  ^  Locas  rel^.  Sequenti  anno 
fames  maxiina  Roinaro  corripit. 

[A.  M.  4011.  Chr.  70.]  Nero  annos  XIII,  menses 
VN,  dies  XXVIIL  Hujus  secundo  anno  Fe6tus  Juda^ 
procnralor  8iiccess't  Felici»  a  quo  Paulus  Romam 


[A.  M.  4055.  Chr.  88.]  Titns  annos  U,  nenses  II. 
Vir  omninm  Tirtutnm  genere  mirabilis,  adeo  ot  amoi 
et  deliciae  bumani  generis  diceretur.  liic  Aropblthea- 
trum  Roro»  aedilicat,  et  in  dedicatione  ejus  V  fera* 
rum  millia  occidii. 

{A.  M.  4049.  Cbr.  98.]  Donitlanus,  rrater  riti 
jonior  annos  XV,  menses  V;  Hlc  secnndnspost  Ne- 
ronem  Chrislianos  perseqnilor,  snb  qno  aposlolos 
Joannes  in  Patbmum  insulan  relegatus  est  Ei  Fla- 
Yia  Doroitllla,  Flafii  Clementis  consnlis  ez  sertr^ 
neptis,  in  Insulam  ^  Pontianan  ob  lidel  tesliaiOBioai 
exulat.  Qni  et  ipsum  Joannem  fertur  iu  fenrentis  olei 
dolium  inisisse,  sed  Joannem  lam  immunero  redisse 


vincios  miitilur,  et  biennium  in  libera  manens  cus-  ^  >  poeuis,  quam  a  eorruplione  camis  nnnebat  sem- 
todia,  post  baec  ad  praedicandum  dimiuitur,  necduin      P«r  immupis. 


Nerone  in  tanta  eruropente  scelera  quanta  de  eo  nar« 
ranl  Historise.  Jacobus  frater  Doroini  cum  XXX  an- 
nls  Hierosolymorum  rexisset  Ecclesiam,  septimo 
Nerouls  anno  lapidatur  a  JudaeiSy  vindicantibus  in 
lllo,  quod  Paulom  Interfieere  nequiverunt.  Feslo  ia 
magstrato  Judaeas  succedit  Albinus»  Albino  Florus; 
f  njus  luiuriam  et  aTaritiam  cxteraque  flagitia  non 
ferentes  Judaei»  contra  Roroanos  rebellaTemot,  ad- 
▼ersum  quoa  Vespasianos  roagister  militiie  transmis- 
aua,  pluriinas  nrbes  Judaeae  eepit.  Prirous*  Nerosuper 
onmia  scelera  sua  eliam  ChrisUanos  persequiturt 
qiiorom  eximios  Roniae,  Petrum  cruce,  Paulum  oc- 


[A.  M.  4050.  Cbr.  99.]  Nerra  annum  1«  menses  IV, 
dies  Vill.  Hic  priroo  edicto  sno  cnnctos  esoles  refo» 
caTit,  unde  ei  loannes  apostolos  bac  geaerali  indal- 
genlia  Uberains,  E|ihesaro  redili.  £t  qoln  eoncQSsani, 
<e  abseiile,  per  haeretieos  i^ldii  Eodesiao  iden,  con- 
feslim  banc  deacripta  in  Efangelio  sno  Terbi  Dei 
aeteroilateslablliTii. 

[A.  M.  4909.  ar.  ll8.]TrajanusannoaXIX,  men« 
ses  Vt,  dies  XV.  Joannes  apostolos  sexaf esimo  oe- 
Uto  anno  posl  passionem  Domini,  aetatia  anlem  soa: 
nonagesimo  ocUto,  Ephesl  placida  norle  qoieTit. 
Tr^ano  adTersom  Chrislianos  peraecQiionen  no> 


cldii  gladio.  Hic  in  re  militarl  nihil  omnino  ausns,  r  v^ote,  Simeon  qui  el  Slnon  iillua  Cleophae,  Hieroso- 


BritUnlam  pene  ambil,  nam  dno  sub  eo  nobilissima 
oppida  illlc  capU  atque  eTcrsa  suni. 

[A.  M.  4051.  Cbr.  80.] '  Vespasianus  annos  IX, 
roenses  XI,  dies  XXII.  Hic  apud  Judaeam  iniperator 
ab  exercitu  appellatus,  el  bellum  Tito  liHo  coromen- 
dans,  Roroaro  per  Alexandriaro  proficiscitur ; '  qui 
Titus  secundo  anno,  Judseas  regnnm  snbvcriit,  tem- 
pluinque,  solo  stravil,  posl  annos  s  prinix  aedifica* 
tionis  ejus  MCXXXIX.  Consummaturo  est  hoc  bd- 
lum  annis  IV,  duobus  quldem  Nerone  TiTcnte,  ei 
doobus  aliis  postea  ^.  Vespasianus  inter  alia  magno- 
rum  operum  in  priTata  adbuc  tIU  In  Germaniam  ac 
deiiide  in  Drittaniam,  a  Clandio  nissus,  tricies  el  bis 
cum  hoste  conflixit.  Duas  validissimas  gentes,  XX 
oppida,  iiisubm  VccUro  Britlaniac  proximaro,  impe-  D 


lynoron  episcopus  crueifigitQr,  el  Ignalios  Aniio- 
chlae  eplscoput,  Roman  perdoctos,  beatiis  Iraditar* 
Alexander  qnoqne  Ronanae  nrbbeplseopiisnarlyrio 
eoronalur,  el  septino  ab  «rbe  nilliario^  Tia  Nonenr 
tana,  ubi  deeollaios  est,  sepelilor»  Plinlos  Secandos 
NoTOConensls  oralor  el  hisloricus  inslgoia  iuibcur, 
ctyos  plurlma  Ingenii  operaexaunl.  PanlheonRoutt 
quod  Domilianus  feceral,  fulnlneconerenalom ;  cni 
nomen  inde  daium  esi  quod  omnion  deorom  sit 
ipsa  domos  hahiucnlum.  Judaei  per  dlToraas  lem- 
rum  partes  seditionem  moTenles,  digna  ^ede  sier^ 
nuntur.  Trajanns  Romani  imperii,  qnod  poal  Aogos- 
tum,  defensun  nagb  fneral  quan  nobililer  anpBa* 
tum,  fines  longe  lat^oe  «tlffodil. 
[A.  M.  4090.  Chr.  139.]  Adrianns,  coiisobrlme 


VARIANTES  LECTIONES. 
*  Sichardos  et  Mss.  Westtn.  et  Wilk.,  qui  ucundo. 

SMITilll  NOT/fi 

riiit  Galba,  Otho  et  Vitellius,  annum  unum,  nenses 
novem,  eosque  Eusebius  nominei,  in  Beda  uraen 
exemplo  Onisii  omittontur ;  cojus  rei  Phitarcbos  m 


*  Quwto,  Ex  hoc  calculo  conflrmatur  initium  (|Uod 
sopra  posnimns  annorum  Chrisli  ab  anno  Nativiiatis 
corrente,  id  est,  Augusti  42.  Ad  annum  enim  Qaudii 
quartum  Beda,  in  Hisl.  Ecd.  t,  3,  ponit  annum 
(*4iristi  46.  Si  vero  hunc  ab  anno  Naliv.  integro,  id 
cst,  Augnsti  45  incipijiiiius,  uon  erit  aiinus  Christi  46, 
sed45. 

I»  Foaies....   B/tttnnitm....  Oreadat.   Vide  Eccl. 
Ilist.  I,  5,  ad  an.  46. 
e  Lttcai.  Act.  XI,  28. 
^  Luca$.  Act.  xvni,  t.  * 

*  Nero.,..  Bri.taniam  pene  amhit...,  Duo  oppida. 
VUe  Eccl.  Ilist.  i,  5. 

t  Ye$pa$ianu$.  Ante  Vespasianum  licet  impcraTe* 


Galba  rationem  lepidam  quidem,  sed  non  minnsjo 
Um,  reidii,  bos  non  um  Romanl  imporil  quam  eo- 
nicedi»  cujuspiam  fuisse  imperatores. 

s  Prtmn;  cBdificatlom$.  Sc.,  in  qnarlo  anno  SUIo- 
monis. 

^  Ve^pasiaRUf....  Britttmiam  miMaf....  Voetmi 
eapil.  Hist.  Ecci.  i,  3. 

i  PoHtiauam.  Eiiseb.,  Pontiam*  Plin.,  ti,  S,  mdver' 
$um  Formia$  Pontim.  Plnres  suoi,  sed  lUa  ad  qnam 
Fl.  Bomimia  relegata  est  Jaeel  xxxii  m.  p.  a  Tarra- 
cina,  ttbi  marifrium  consummaTit. 


OE  TBMPORUM  RATIONE  550 

,  aiMOft  XXI.  ilic  per  QiMdnilum  disci-  A  vaslavit.  Defanclo  Commodo  fraire,  AntoniiiMiCom- 


I  apostoloram,  ei  Aristidem  Albenienaem ,  vi 
nun  Hde  sapienliaqQe  plenom,  et  per  Serenum  Gra- 
niHU  lefaUmiy  libria  de  Cbrisliana  religione  compo- 
litb  biaimctus,  praecepit  per  epistolam  Cbristianos 
liae  objecta  erimlnuro  non  damnari*  Idem  Judaros 
leeMdo  rebelles  oltima  csede  perdomuit «  etiam  In- 
troeondi  eis  Hierosolyoiam  licentia  ablata»  qoM 
ipse  in  optimum  statvm  murorum  eistructlooe 
reparafit,  et  JSIbm  vocari  de  noroioe  soo  praneepH. 
Idem  eroditlasimos  io  otraque  lingua  Bibliotbecam 
Albeoisrairi  operis  eistroxit.  Uierosoljms  primos 
ei  geotibas  eoostitoltor  episcopos  Marcos»  cessan- 
tibos  kis  qoi  foeraot  ex  Jitdsis,  qni  stfnt  numero  XV, 
el  pReroemot  a  passione  Domini  per  annos  fere  C 
etVII. 

[A.  M.  4ii2.  Chr.  IGi.]  Antoninus  cognomenlo 
Piust  com  Mliis  sois  Aurelio  et  Lncio  anooi  XXil, 
neoses  111«  lustinos  pbiiosopbus  libram  pro  Chri- 
stiaoa  religiooeeomposilom  Anionino  Iradidil,  beni- 
fiiiDiqoe  eom  erga  Cbrlstianos  bomines  recit.  Qul 
noo  looge  post»  sosdtaote  persecuUonem  Crescente 
Cjoicoy  p#o  Chrlsto  sangoioem  fudit  sub  Pio  Rom» 
episeopo.  Honnes  scripsit  libram  qni  dicltur  Pasu^r^ 
ia  quo  prsBceptom  aogeli  cootinet,  ot  Pascba  die 
Domittico  celebraretor.  Polycarpos  Romam  Tcniens 
rooilos  ab  huerelica  labe  casUgatit,  qui  ValenUni  et 
Cerdoob  fuerant  nuper  doclrioa  corrapti. 

(A.  M.  4t5i.  Cbr.  180.]  M*  Antoninus  Veras,  cum 
rralre  Lodo  Aurdio  Comoiodo,  annos  XVIIII  %  men- 


modum  filiom  suum  coiisortero  regni  facit.  Aotouiuo 
imperatori,  Melilo  Asianus  Sardensis  episcopos 
ApologeUcum  pro  Christiaiiis  tradidlt.  •  Lucius  Uri- 
laoni»  Ttx,  niissa  ad  Eleotberiim  Ronuc  episcopom 
epbloia,  ul  Ci)rl6tianu6  efficiatur  impetrat.  ApoRi* 
naris  Asianus  llierapoli,  el  Dionysius  Corinlhi »  elorl 
habentor  episcopt. 

[A.  M.  4141.  Chr.  493.]  L.  Anloninos  Commoduo 
post  mortem  patris  regnavii  annosXll.  Ilie  adrer- 
soni  Germa!ios  bellnm  reliciter  gessit,  cxlerom  ipso 
per  omnia  liixuri»  et  obscocnitati  mancipalos  nihit 
patermerirtuliselpietaiis  similegessil.  Irenxtis  ept- 
scopus  Lugdunensis  insigiiis  liabelur.  CommoOus  iro* 
perator,  Colossi  capite  tublalo.  sux  im.iginis  caput 
B  ei  jussii  imponi. 

[A.M.4I45.  (:hr.l94.]  iGlius  PerUnax  menses  VI.Rlc 
Juliani  jurtsperiU  soelere  occiJitur  inpalaUo,  qoem^ 
roense  sepUmo  poslquam  coeperai  i^rperare,  SeTeres 
apod  pontem  MilTiumbellorictum  inierfecit.  Victor. 
decimus  tertius  Roma;  episcopus,  dalis  late  TdieinSr 
constitoil  Pascha  die  Domhiico  eelebrari»  sietit  et 
praedeeessor  ejos  Eleolheros  a  qoinU  decima  luiia 
primi  roensis  osqoe  io  ricesimam  primam.  Cujus 
decretis  faYcns  Theophilus  Carsare»  Pakestin»  epi- 
scopus,  scripsit  ad? ersus  eos  qui  quarla  decima  luna 
cunt  Juda^is  Pascha  ce^ebrani,  cum  caeieriS'  qui  in 
eodem  coneilio  aderanl  episcopis,  synodicam  et 
Yalde  otilere  epislolam. 
[\.  M.  4I6S.  Cbr.  ill]  ^  ScTeras  P#rUnax 
len  onom.  Ui  primom  aeqoo  jiire  imperium  adml-  Q  anoos*  XVIH.  Clemens,  AlexandrinsEcclesbDpres- 


aislraYeroot»  eom  osque  ad  hoe  lempus  siogoli  Ao- 
|isU  fueriol :  bellum  deindecontra  Parthos  adroira- 
bili  Yirtote  et  felidlaie  gesserant.  Perseeotione  orta 
in  Asia  Polycarpos  el  Pionlos  feeere  martyrium,  Jn 
Gallia  qooqne  plorinU  gioriose  pro  Christo  sangoi- 
aeu  fodere.  Nee  molto  post  Tiodex  seeleram  lues 
maltas  late  proYiodaa,  luliam  maxhne  Romamque 


byier.  et  Pantamus,  Stoicos  philosophns,  In  dlspota- 
Uooe  dogmatis  nostri  disenissimi  habentor.  Nards- 
avia  Hierosolymoram  episcopos,  et  Theophilos  C«- 
saroensis,  Polycarpus  qooqoe  et  BacbyloSy  Aslaii» 
proYlncix  epfscopi  insignes  habenlor.  PersecoUono 
in  ChrisUanos  racta,  plorimi  per  diYorsas  proYiodaa 
interqoos  et  Leonides,  paler  Orlgenis»  niartyrio 


VARIANTES  LECTIONES. 


*  Nomeri  ad  marginem  4131,  4144,  4145  ponnn^ 
tor  secundum  Slc>»ardum.  licet  rdiqui  Edd.  et  Mss. 
jiabeani  415^  4145, 4146,  sed  hi  numeri  lemporiboa 
imperatonmi  uno  plAue  anno  disconUini. 

'  lu  SidiarJus  el  Edd.  Bas.  et  Col.;  sed  Ms6«  el 
Ed.  Par.  habent  XVU « quibus  accedunt  Codd.  llisL 


Ecdes.,  exceptls  tantum  duobus  Codd.  in'e:ioris 
auctoritalis,  se J  cum  Eusebios  aliique  optimas  notae 
auctores  XVIII  haheanl ,  et  series  chronologica  ab 
Anionino  pio  ad  SeYeram  illi  nomera  raYcre  Yidea- 
tur,  nihil  muto* 


SMITHII  NUTiE 
•  Lodas.  Licei  Beda  hic  io  Chrooico,  Lodi  me-  D  Yorba  autem  narralionis  in  Hi&L  Eeelea.  Iralreni 


nuiit  poat  defbnaom  Commodoro,  Uroen  io  Eed 
Hist  ponil  eura  lemporibos  Veri  et  Commodi  fra- 
Iram  (tt#*  1,  c.  4^.  In  Chronlco  Beda  Eosebiom  se^ 
qoitur,  aecondom  qoem  Veras  et  Commodus  fratres 
cwfrant  regnare  a.  162.  Commodus  defunctus  a. 
17#.  Eleaiberns  pontifex  factus  a.  17*.  Comroodos 
iliusconaors  regni,  a.  i7S,  regnat  solus  ftf.  Eleu- 
Uieras  moritar  circa  a.  191.  Ideni  Yero  in  Hisl.  Ec- 
des.  Orosiom  seqoiior.  Ibi  ergo  Veras  et  Commodus 
iocipiaitt  simulregnare  a  f  56,  et  longe  alia  tempo- 
lon  raUo  inaUtuitur.  Vereor  ne  rrastra  ruerit  qiii 
hoseakoloseonciliare  nilalur.  Ordo  narraiiobis  de 
Lacio  in  bae  periodo  Chronid  Yidetur  raYore  opi- 
aioiil  qo»  Commodom  Filiom  loco  Commodi  fralris 
poniu  Qoo  coneesaOt  secoodom  hujus  loci  calcoJum, 
nihn  obslai  qnominus  l^icios  ad  Eleulheruni  in 
prindpio  ponUflcalua  soi  Utteraa  mittere  poioerit ; 


Coromodoro  Yolant»  jsicat  et  calcnluSt  ibldea,  Lo- 
dom  ad  Eleutheram  scribera  io  fralris  tempora  ad- 
mluit.  Sed  de;hacre  rid.  plora  ad  HisL  Ecd  ,  u  4. 
Nola  interim  qnod  hanc  de  Lueio  Hisloriam  Bedo 
puutur  sumpsisse  e  libro  pontificali,  de  quo  lihns 
praster  Labbeuin  io  Conct  L  I,  elde  Scrip.  Ecel. 
1. 1,  Yid.  L.ambedum  inComment.  ad  Bibliotb.  Vio- 
dob.  lib.  iit  p.  921,  etc.  tndeeonqao  desumpu  sil, 
eonsenUiiiit  omnes  fiedaro  prUBom  Ulam  Cbrooicis 
loseroisse,  post  eom  Ado,  Herraaooos  Coolraclust 
ete. ,  suis  iaam  edi  ierant. 

^  Severus.  AnieSeveram  poneQilos  erat  HliRos 
Salvius  iulianus,  qui,  ut  iradit  Dioo»  ImperaYit  diea 
LXYf,  seu  ut  Eutrf>piiis  el  Orosius  meoses  YHt  sedlUo 
apod  Bedam  laoU  uou  eral  ut  inler  imperaiores  no-' 
merarelur. 


551  BEDiC  YENEBABILIS  OPERIIM  PARS  1.  ^  DIOASCAUCA  GKNUINA*  m 

coronitl  iodU  Clodio  Albiiio,  qni  se  lii  Gallia  Cssi-  A  dociores ,  parseeolionei»  excrcel,  mxlAe  pro^ 


reoi  feeerat,  epud  Lagdttoam  ioterfecto,  Se? emt  ia 
Britannlas  bcllum  transfert,  nbi  nt  receptas  prof  ia- 
cias  ab  incvrsiocie  barbarica  facerel  seciiriores,  ma- 
goam  fossam»  irmissimumqne  •  Tallum  crebrls  insuper 
turribas  commnniium  per  CXXXII  miilla  passonm 
n  mari  usque  ad  mare  duxit,  et  Ebnraci  obiit.  Per- 
petua  et  Felidtas  apnd  Cartbaginem  Alricae  Incas- 
tris,  bestiis  depouta  pro  Christo  Nonis  Martiis. 

[A.  M.  4I7(I.  Cbr.  ilO.J  Anloninus  cognomento  Ca- 
raealla8everlfllini,annot  VII.  Alexander  episco- 
pns  Cappadodae,  cum»  desiderio  locommsanctorum, 
Nlerosolyroam  ¥0018601,  ▼ifente  adbuc  Narcisao 
eiosdcm  nrbis  episoopo,  persenilis  «Utls  Tiro»  el 
ipse  ibl  ordinatur  eplscopus»  Domino,  nt  id  fleri de« 


Cbrlstianam  Alexandri  eni  snceesserat»  el  Mamme» 
matria  ejus  familiam,  vel  praecipue  propler  Orlge« 
nem  prwbytemm.  Pontianns  el  Amhenis  Romaa» 
urbis  episcopi  martyrio  coronati»  et  in  ceemeierio 
Calixti  sunl  sepulti. 

lA.  M.  4197.  Cbr.  SM.]  Gordianns  annls  VL  Jn- 
lius  Africanus  inter  scrlptores  Ecdesiasiicos  nobliis 
babctur :  qiii  in  ^  Cbronicls  quae  conscripait,  relen 
se  Alexandriam  properare,  *  Ueradae  opiniotie  eele- 
berrima  proToratnm»  quem  et  In  di? inis  a  io  pbllo- 
sopbicis  slndiis  atqne  omai  Graecoram  dodrina  ia- 
stmciissimnm  fama  loqoeretnr.  Origenes  in  Cassarca 
Palxstinae  Tbeodomm  eognomenlo  Grogoriom,  el 
Atbcnodorum  adolescentalos  fratrea»  Ponll  poslea 


berel»  per  reTelalionem  monente.  Tertollianos  Afer  B  nobilissimos  epbcopos  di?ina  pbilosopbia  imbuiL 


ooniarlonls  proeonsalarls  fllins  omnium  Ecdesiarum 
aerroonocelebrator. 

[A.  M.  4171.  Cbr.  ttO.]  Maerlnas  annnm  I.  Ab- 
gams  Tir  sanctoa  regnavit  Edessas»  at  Tult  Africanna. 
Macrinos  cum  Olio  Diadonieno  com  qao  Imperium 
loTasit,  apod  Arcbilaidem  militari  lamalta  oed* 
ditur 

[A.  M.  4I7S.  Cbr.  iil.]  M.  Aardiaa  Antoninna 
annos  IV.  In  Palaestina  Nicopolls,  qaas  prias  Emmaas 
Tocabatar,  arbs  condiu  eat,  lcgaaonlsiadostriam  pm 
ea  sttscipiente  Jullo  Africano  scriplom  lemporam. 
Itoe  esl  Emmaas  qoam  Dominns  poat  resarreetlo* 
aem  sao  ingresso,  slcat  Lucas  narrat,  aaneitflcam 
dignatnsost.  Hippolytoaeplseopos,  moltomm  eondl- 


[A.  M.  4204.  Cbr.  153.]  Pbilippas  com  PbOlppo 
fllio  aonis  VII.  Hic  primns  impentoruai  onsniam 
Cbristianas  faU ;  ac  post  tertlum  imperil  ejas  aaaam 
miUeslmas  a  eoaditione  Romae  annas  espletaa  est; 
iu  magnifids  ladls  augoalisdmaa  ooMilaBa  pneleriio> 
ram  kie  aaulia  annna  a  Cbristlano  imperatem  celo- 
bratua  eal.  Origenea  adTersoa  quemdam  Celsam  Bpi- 
curenm  pbiiosopbom  qoi  conira  nos  Ubroa  eoaaerl- 
pserat»  octo  Tolomloibas  respondit ;  qid»  al  bmTiter 
dicam,  lam  aeribendi  sedalas  fuit,  al  Hleroayams  • 
qaodam  loeo  *  VI  iibmram  ejus  miUia  se  le^iso 
memlnerit. 

[A.  M.  4i05.  Cbr.  254.]  Dedaa  anno  I,  meulbas 
III.  Hlc  cam  Pbilippoa  patrem  cl  flliam  imerfodmet, 


lor  opascoloram»  temporam  caaonem  qaem  acripdl  C  ob  odiam  oorom  in  Cbristianoa  persecoilonem  mo* 


bocasqae  perdaxit;  qnl  ellam  sedeconndem  paacbm 
drcttlom  reperiens«  Ensebio  qd  aoper  eodem  pa* 
acba  deeennoTenalem  drculum  compoaol  occaslo- 
nemdediu 

[A.  M.  4S58.  Cbr.  S37.]  AurdinsAlexanderannia 
Xill.  Hic  In  Mammeam  matrero  snam  unice  pias  fdl, 
cl  ob  id  omnibos  amabilIs.l]rbanusRomae  episcopos 
multoa  nobiliom  ad  ttilem  Cbristi  el  martynnm  per- 
diixil.  Origenea  AlexandriaB,  iroo  toto  orbe  darua 
babetor.  Deniqae  Mammea  mater  Alexandri  enm 
andire  cnraTit,  et  Aailocbiam  acdium  sammo  bo- 
oore  babuil. 

[A.  M.  4191.  Chr.  t40.]  Maximinas  annls  111.  lile 
adTcrsus  Ecdesiaram  sacerdotes  et  dcricos»  Id  eat. 


Tcl,  In  qna  Fabianna»  In  nrbe  Roma  nnrljrlo  com* 
naioat  sodem  aal  eplacopalaa  Comdio  demTiqallv 
qui  d  ipso  oiartyrio  coronalus  eal.  Aiexaoder  flie- 
roaolyaMMrnm  epiaeopaa  apad  Casaream  PalaHllna» 
ei  Anllocbim  Babylaa  iaterfldontnr.  HaBC  a«tem  pe^ 
secatio,  ut  DionysittS  Alexaadriae  eplseopaa  refertf 
noa  ex  praeceplo  imperatorissumpdi  exordiam,  sed 
annot  ^  inqoil,  integm  prindpalia  pnmnll  odida 
miniater  dxmonum  qai  dicobalar  In  ciTlUie  noatra 
DiTlnns»  aoperstitiosum  contm  nosexagiUnaTolgas. 
[A.  M.  4207.  Cbr.  256.]  Gallas  cum  Volodaao  fllio 
annia  II,  mensibus  IV.  Hi|jaa  impcrii  DioMydas  Ale> 
xandriae  aniislea  iu  •  memiuit :  i  At  ne  Gallas  qfd- 
dem  malum  Decii  aut  Tidem  potuit»  aot  caTcre,  sed 


VAHIANTES  LECTIONES. 


lu  lliemn  (De  Scr.  EedX  non  HerMVtm. 
*  Codices  plurimi,  V    scd  Ms.  Wesim.  el  ipse 

SMITHIl  NOTifi. 


Hiemn.,  loco  infm  duto,  \U 


•  YaUtim  per  cxxxu  m.  p.  Necesse  eslemtumbic 
caso  in  mensum  Talli ;  latitudo  enim  insnl»  obl 
Talla  posiu  foeruat  lol  miile  passus  neulrobique 
admittlt.  IdBeda  Talli  interioris  accola  ignomre  non 
poluit ;  sed  illo  Easebiam  bic  scriosit  llie  ronTmianum, 
10  qno  Talli  meosum  reddiu  fdit  per  mifle  passus 
cixxu;nam  Graaca  babenl  erip^iotc  x<^^^*  4"^  P^ 
alios  namemaaempe  lxxsii  Td  xxxii  reddl  non  po- 
loit.  Error  ergo  esl,  sod  auctomm,  non  Codicum, 
al  Talgo  conjicitttr.  Litter»  nnmemlea  c  t«I  l  omit^ 
luatar  noc  motantnr,  sed  bomines  Ipsi  Graecl  tcI 
Romani  de  mlgnou  acripseront,  el  Beda  eoa  im- 
plidte  nimb  secutas  esl. 


^  Chronicie.  Homm  Cbronlcomm  praerlpan  frt* 
gmenu  Tid.  apud  Eoseb.,  ia  Cb^oaico,  a  Scali|cm 
confiise  ediu,  sed  npod  Georgium  syncdiom,  in 
Chronographla,  a  Goaro,  paulo  dtstlnctios. 

c  Qnvddtn  loee.  Hieron.,  Apol.  adTcrsas  Raflnamt 

lib.  u,  baec  babet  Tcrba  :  /V#/o  dicas  qnm  de  eUdem 

U  tikrie  in  o/irt  /ocli  eJMnlem  amcioHi  caUioHee  dkta  lt« 

aeram^  ne  me  miUas  ad  lex  miWa  /  hmram  ejiia,  ^Hoe 

iepiae  beaiam  papam  EpifhaHinm  crimnarii. 

*  Iti^Hii.  Vide  haec  Tema  apuJ  Eua.,Hlst.  Bed.  ti 

•Memimi.  Wa  ildd. 


KK  DE  TfiHPORUM  RATIONE.  954 

m  eamdem  ispideoi  offensionit  impegil :  cujus  cum  A  k|ter  Eccle  ia,  quippe  qui  in  eadero  urhe  rhetorl- 


Kfoua  Ikirerel  iiiiiio,  el  cuneu  ei  ex  jenieniia  ce- 
dereat,  •iiictos  Yiros  qui  pro  pace  regni  ejos  Deo 
saniiiio  siippliciibantv  persecutus  e>t,  com  qnihut 
et  prosperitalem  loam  fugatii  et  pacem.  »  Origenes« 
ieplaagesimo  scfaiis  anno  non  ad  iiilegrum  iinpleto 
defuactns,  et  in  urbc  Tyri  sepuitus  esi.  Cornelius, 
Rohiae  episcopos  rogatus  a  quadam  matrona  Lnciiia, 
CDrpora  apottolomm  de  caiacuaibis  le^avit  nocto, 
et  posa:t  Pauli  quidem  yia  Hostieosi  ubi  decollaius 
«4,  Petri  «nlein  juxla  locum  obi  cruciflxus  est,  inter 
eorpera  sanctorum  episcoporam  io  templum  ApolU- 
aii,  in  monle  *  Aureo,  in  Vaticano  palatii  ^roniani, 
tertio  Kalend.  Jul. 
[A.  M.  4m  Chr.  271.]  VaManvs  com  fllio  GaU 


f  im  dociietai,  adversQs  Paulitm  de  Sainosa*a  qui, 
Anllochise  episcopos  dognializahat  Chrisluni  com* 
monrs  na  urs  Imtniiirin  lanluni  fuisse,  accipicntibits 
iiotariis.dis  titavil,qui  tti^ilogus  usque  *hodie  cxstai. 

[A.  M.  422 ).  Chr.  278.]  Aurclianus  amios  V,  men- 
ses  VL  Hic  cim)  adver  u  u  nos  perseculionem  mo- 
visspt,  fulmen  ante  eum  ma^o  \  avore  irouinslan« 
lium  ruil,  oc  non  mu  to  post  a  miiitibus  oocisut  esl, 
it  aeris  medio  qsod  int  r  ConsUotinopoiim  ei  Hera- 
cleam  esl,  slratx  veUrls '  loco  qui  CsMiofrurium  ap- 
pHlalur.  Eulycliianus,  Romas  episcopus»  roariyiio 
eoronatus  in  ccemeierio  Csllisti  sepelitu^^  qui  et  ipse 
CCCXIH  mariyrcs  manu  tua  sepelivit. 

[A.  M.  4230.  Chr.  279.]  Tacitus  menses  VL  Que 


lieno  aniiis  XV;  Hic«  in  Chrislianos  persecuiione  ^  apud  Pontum  occiso,  obtinuit  Fiorianus  imperiuni 


diebus  LXXXVIII,  el  sic  apod  Tharsom  inl  rfiritar. 
Anattiliusoa  ione  Alcxandrinu^,  LaodiccseSyri»  epi« 
tcopus,  pfailosopboruiii  disc^pl.iiis  eruditu^,  plarlm^ 
sermone  cele'  ratur.  Cujos  Uigcnii  magmtiido  de  libro 
quem  ^  siiper  Pascha  composu  I,  el  de  decem  Itlr  t 
Ar.thmeticae  instilotioiiis  poiesl  aperti  sime  ^  co 
giiosct. 

[A.  M.  4236.  Chr.  235.]  Probns  annls  Vi,  mcns^ 
IV.  Hic  Gailias  jaindndum  a  Barbaiis  cccupa:ast  per 
multa  el  gravia  praella,  detetis  undein  hosiibus  ad 
perfecium  liberavil.  <  Secundo  huj  s  anno,  qui  ui 
in  Chronics  Eosebii  iegimos,  juxU  Anliocliemis 
CCCXXV  annus  fuil,  juxta  Tyrios  CCCCM»  juxia 
Uodicenos  CCCXXIV,  juxU  Cdesseno  DLXXX VII . 
^od,  ut  Eedesl»  raciendsB  locus  sullicerelv  roonlem  C  jt>3^ia  Ascalonias  CCCLXXX,  secu  diim  Hebne  s 


commou,  siatim  a  Sapore  l^ersarum  rege  capiiur, 
ibiqiie,  luniinibus  orliaius,  servitule  inlserabili  eon- 
iraescit.  (Iiide  Galllenus,  Uin  claro  Dei  judicio  ler- 
riius,  pacem  noslris  reddidil,  sed  ob  mcriiuni  Umcn 
vel  propris  libidinit  vel  p;itern«  Iheomaol.ijC,  inntt- 
Diera  a  Barbaris  alsargentibu^  Romani  regni  delri- 
nenia  sustiBuit.  Hac  perseculione  Cyprianus  Cai  Uta- 
gineiisisepiscopaSyCujtisdocfissiina  exstant  oposcula, 
martyrio  coronatur :  cujus  vitse  et  passionis  volii- 
Bwi  egregiom  reliquit  Pontiut  diaconus  rjut,  qui 
ttsqoe  ad  diem  pattionis  ejus  cum  ipso  exilium  sus- 
lioait.  Theo  loros»  cojus  tupra  meitihiiroiB,  cogno- 
iKnio  Gregoriut,  l*leocaesareae  Ponti  epitcopus,  ma* 
gna  viriuium  gloria  clarfl.  C  qiiibut  uaum  ttX^. 


precibus  nmviL  Stepbanus  et  Xistut  Romae  epitcopi 
Minyrinm  passi. 

lA.  M.  4224.  Chr.  273.]  Claudius  anno  1,  mensi- 
M  iX.  Iste  Gothos  jam  per  annos  XV  lllyricum 
Mace  ^oniamque  vasUnt  s  superat,  ob  qiue  iii  curia 
djpeus  et  aoreos,  el  in  Capitolio  sUtua  aurea  coN 
locaUesl.  ''llotcbton  disertitsiintts  Anttochenee  pret- 


inilium  LXXXVI  juhilei  qood  significal  annos 
MMMM,CCL,  insana  Maiiicliseo  uro  hseresit  n  com* 
roune  hum  ni  generis  malum  exoru.  Arclielaut  Me- 
topolami»  episcopus,  librum  dispa|alioniss<ieqaam 
halMiit  adversus  Manichseum  ex  unte  ii  de  Persitlo 
Syro  sennone  coinposuit,  qui **  traiisalus  ,a  Grsecit 
liabetur  a  multis* 


variantes  lecttones. 

*  E4d.,  Amrelht  wale,  quare  eliam  «ireo  in  marg.  ■  Plurimi  Cndicet,  Ueui  C^eMfruHnm  ted  mnli- 
yosnerom.  lato  sensu :  Sichardtis  loco^  relativo  neglecio. 

'  Id  vernm  nomen  etl  apud  Reds  andorem  Hh-  ^  Hic  addmil  Codices  Bedas :  lniOMa  MMnichao» 
fsn.  {De  Skripi.  KeciX  non  M«r  ioo,  utCodd.  Bedte  nim  ktvretii  hih  Umpotibu9  oriiur^  quod  iofra  expo- 
eomiute»  quare  Ado  Matckio»  reoosu  t.  somius. 

SMtTIIII  IfOT>e. 

"  Hoile  exitaU  lu  llieroa.  {De  ScripK  Ecd.)  pro  D  hoc  ordino  reliquit :  ....  Seaindo  anne  P.oU^  qni 


soa  iPlaie.  Ilottie  d  alogus  ille  ii  n  exsut,  ex  eo  la- 
mea  lora  qnmdam  adt|ucil  Leontintis  Ryx.  libro  ierlio 
c»ntra  Nesi  rinm.  B  blioth.  PP.  T.  IX. 

^  Snper  i.mseum.  V.d.  Ea«.,  II.  E.  vu,  23,  el  i£g  d. 
Bucberium.  {De  Declrina  Irtnp.) 

•  Seemndo,  In  hoc  annn  coacervalae  sunt  multo* 
rani  populoruni  ep  clia;  siiie  ullo  eventu  cui  re  p  n- 
deaot  Anjtiis,  iiiquii,  fuiL...  Se.l  ()iiis  ruil  hic  anniis 
aai  pt».all  a  lol  notis  teniporis  insigniatur  ?  Nih  i  liic 
dictam,  qiuire  ei  Bart* n  as  leviier  locum  pneterm  i- 
tii,  ^od^  nempe,  nik  l  ad  tc  ieiiaelicam  ab  annii 
Chreli  iednctam  ckronologiam  perl  neat  (AiTMrl.,  o. 
ttO).  Imo  vero  perlMiel  aliquid,  el  non  levis  roo- 
mcnti.  In  toperiore  periodo  habuimut :  Imaua  Ma- 
mekteomm  k&:re/i$  kti  temporlh  it  orilur.  Hujut  per- 
nieiem  nmnet  os  ,uequaque.  civiutes  perpetu.u  me- 
nNMi»  Im  eiidam  ceusueruni,  ei  secundam  suam 
Mtqae  seram  hbris  .  nidicis  iiiscri  seruiit.  Hujus 
iaeti  notiiiam  Eutcb.,  quem  Beda  hic  etpresse  ctUt, 

Patkoi..  XC. 


jnxia  Anliockenoi  325  nititifs  /jrtf,  juzla  Tvr oi 402, 
jnxta  Laoduni  324,  inxta  Ldeaenoit  588,  uxia 
Aicatonitat  3*0,  fitMiia  Manirkttcr  m  ka^rem  in 
commone  knmani  genirit  matnm  ex  rta.  Jam  vero 
ex8criptores  Euteliii  hanc  >  e  Maiiichxi*  c^ausulam 
d  siinctani  priinuin  edide  iiot.  deimle  exscHplores 
Bed;c,  transposi^am  in  siipriorein  periochen  sub 
T^cilo.  Scaiiger  hoc  vidil,  el  puncU  emendavil,  ted 
iion  fienilas  verba.  Ego  ulraq  e  r.  stilui  ut  supra  in 
teslu.  13  .i  ultra  noundiim  Bedam  ad  epochas  Eutebii 
addere  el*am  detuo  Jubilaeiim  Hehraicum.  Quod  ad 
cpociiat  hic  potilas  Antlocheni  annos  snot  d^ce- 
tont  a  primo  JuUi  Ca»aris,  Tyrii  ab  epocha  incerla 
circa  a.  m..3829.  Laodiceni  a  secundo  iiilii  CaBtari*. 
Edesseni  ab  anno  prinfo  Seleucidariim  a.  m.  3  42 
(Vid.  lUd.  ad  a.  3tf69),  Asc  louiuc  ab  a.  m.  3851  ab 
epochil  item  inceria. 

^  Tranitaiui  ktth.tur.  Ejus  fraginenla  vid.  apul 
Cyr.  Hier.  (Caifck.) ;  Socrat.  (/1.   E.,  i,  22)>,  U.  Va- 

18 


555 


BJSOiG  V£NKfiABILIS  OP£RUll  PARS  1.  —  DIDASCALICA  G£HI)INA. 


S8i 


[A.  M.  4tS8.  Cbr.  287  ]  Carus  ctim  filils  Carino  ei  A  eruditione  ^ncGtpin»  Aiiiioclieiiuft  p  etbjier :  |iassii 


Numcriano  annis  II.  G  ius  R  manse  Ecclesi»  futg:ei 
episcop^s,  qui  a  Diocletlano  marlyrium  passus  esU 
Pierius,  presbyier  AleiandrisPy  sub  Tbeooe  episcopo 
Oorentisslmt  populos  docuil,  et  untam  sermonis  di- 
vertorumqoe '  traciatuum*  qui  asque  hodie  exstani, 
InYenltel^anl  a  o,  ut  Origenes  Jonior  voca  elur,  Tir 
mirae  parciroonije,  et  ▼oluntarise  paupertatis  appeii- 
tor,  qoi  post  persecutionein  omul  tenipore  Yiix  Ro- 
mm  versalus  esU 

(A.  M.  m%.  Cbr.  507.]^  DiocleUanus  enm  Ilerco- 
lio  Maximlano  antiis  XX.  Carausius,  suinpta  pur- 
pura,  Brlltaolas  occupavit.  Narseus,  rex  Pertarum, 
Olientl  bellum  intulit.  •  Quioquegeniiani  Arricam 
TatlaveniaL  iCgyplum  Achilleus  obtiuuit.  Ob  quod 
Constantius  et  Galeriuc  Maximianus  Caesares  assu- 
mnolur  in  regnuin.  Consiantius  privignam  Herculil 
Theodoram  accepir.  ex  qua  postca  VI  liberos  Con« 
slanthii  fralres  habuii ;  Galerius  liliam  Diucletiani 
Valeriam.  Post  X  aunos  per  Asdepiodolum  pratfe- 
etuni  pnetorio  DrilUnic  receptse.  Decimo  el  nono 
anno  Diodcliaui,  ipse  in  Orienta»  Nasimianus  Her- 
eoliiis  In  Occldente,  vasiari  ecclesias»  alfligi,  Interfi' 
clque  Christianos  prscipiunt.  Secundo  autem  perse- 
cuiiottis  anno  Dioclelianus  Nicomedise,  Maximlanus 
llediolanl  purpurun  dcposueruni.  Atumen  eoepU 
semol  persecuto  usque  ad  septimum  Consl  ntinl 
annum  fervere  non  cessat.  ConsUnlius,  decimo 
sexto  Imperli  anno,  summ»  maiisuetodinis  et  civiti* 
t  lis  vir,  io  Briitania  diem  obiii  Eburaci.  H«c  perse- 


est  el  Timolbeus  Ronus  decimo  Kalend.  Jal. 

[•  A.  M.  4t90.  Cbr.  3  9.]  Consuntinus  Comianlil 
ex  eoncubioa  Helena  filiuSi  in  BriiUnia  creai  is  im* 
perslor,  regnavit  annls  IXX  et  menslbos  X.  Ab  anno 
perseeuiionis  quarto,  Maxendusllerculii  Maximianlfi* 
lius  Koime  Auguslus  appellauir.  Lldnius,  CoostantlK 
sororls  ConsUntlni  vir,  Carnunti  imperatorcreaior. 
ConsUniinua  de  persecutore  Cbristianus  eflldlttr. 
lu  Nicaeno  condlio  fldcs  catbolica  exponitur,  aoao* 
posl  Alexandium  sexcenteslmo  Criceslmo  sexto,  die 
mensis,  secundum  Graecoi,  Desli  nooo  decimo,  qood 
est  *  unio  decimo  Kalendarum  Juliarum,  consalaia 
Paulini  ei  Juliani'  vv.  cc.  ConsUntinus  fedtRoaus, 
obi  bapiizatus  e^,  basilicam  beati  Joamiis  Baplisui 
B  qu9B  appellaU  est  ConsUntiniana.  Ilem  baslUeani 
beato  Pelro  in  lemplo  Apollinis,  nec  non  ol  besia 
Paulo,  corpus  utrinsquo  cro  Cyprio  eircnmdaas  V 
pedes  grosso.  Item  basillcam  In  palatlo  ^  Sossoriaao 
qum  cognomiiiatur  Uie  usalem,  ubi  do  l^no  crodi 
Doinini  posuiL  Item  basilicam  sancle  marlyris  AgiM' 
tis  ex  rogatn  fiti«  suib,  et  bapilsterium  io  eodeia 
loco,  ubi  et  baptizaia  e  1  soror  ejus  ConsUnlla  cuia 
fllis  Augusia.  Item  basllicam  beato  L  urentio  mt^ 
tyri  via  Tiburlina  in  agro  Verano.  Item  basilica« 
via  Lavicana  inUr  duas  laurus  beaio  Petro  et  Har- 
cellino  martyribus,  ei  mausoleum  ubl  mairem  soam 
posuit  In  sarcophago  purpureo.  Item  basUicam  ia 
dviute  Bosiia  Juxu  portnm  urbls  Romse  beatoroa 
aposlolorum  Petri  el  Pauli  oi  Joanoia  Baptisue. 


cttiio  Um  crudelis  et  crebra  flagrabat,  ut  inlra  uniim  C  Item  basilicam  In  civiute  Albanensl  aancti  Joanais 


mensem  XVII  millia  martynim  pro  Christ  passa 
liivenlantor.  Nam  ei  tkeani  limbum  trsnsgressa,  Al- 
banum,  Aaron,  et  Juliuni  Briiuni»,  cuin  abis  plurl- 
bus  viris  ac  feminis  felici  cruore  damnavli.  Passtis 
esl  bac  Pampbiliis  presbycer,  Cusebii  Caesareensis 
episeopl  necessarius,  cojos  vium  ipse  tribus  libris 
coroprehondit. 

[A.  M.  4250.  Cbr.  308.]  Tertio  persecutionis  anno, 
quo  01  ConsUuiius  obiit.  Maximinus  et  Severos  a 
Galerio  Maximlano  Ccuras  facti,  e  qiilbus  Maxiuii- 
nusmalcfida  ei  siupra  sua  Cbristianomm  persecn* 
ii  nibu^  accuinulat.  Passns  est  ea  tempeaUie  Petrus 
Atexandriae  epitcopus  cum  plur  bus  i^ypti  episco- 
pis,  Ludanus  quoque  vir  moribus  et  continentia  el 


Baptistae.  Item  basllicam  In  urbo  Neapoli.  Dem  Coa- 
sUntinus  Drepanam  Bitbjnlse  dvliatom  in  bonore« 
mariyris  Lodanl  ibl  couditi  lnsUurana«  ex  vocabulo 
matrls  sum  HdenopoHm  nnncapavlu  Idem  urbem 
nominls  sui  staloens  in  Thrada,  sedem  Bomani  iM- 
perii  el  totius  capot  Orientls  esae  vololL  Idem  sUiaii 
dira  ullam  hominum  caedem  paganonim  teopU 
claudi. 

[A.  M. '  43U.  Chr.  565.)  ConsUnliua  eum  Goo- 
suntliio  et  Conaunu  fratribus,  annos  XXIV,  mea- 
ses  Y,  dlea  XHI.  Jacobus  Nidbenus  oplseopns  agnos' 
citur,  ad  cujus  preces  sttpe  urbs  dlscrimioo  libersta 
esU  Impleus  Ariana,  ConsunUI  rogis  fulU  pnesi- 
dio,  exiliis,  carceribus  et  varils  aniic;loBmn  niodis 


VARfANTES  L&CTIONES. 

^  Codices  ediit,  SosoHono,  Vfl  podns  5«ssiriaa#. 
Corroctio  margini  primum  a  cripu   videior,  q«e- 
poste4  in   texiuin  irrepsil,  n»m  Mss.  habent  Srsss* 
riano  Untura  siiie  ulla  epanorthosi. 

*  Ab  hoc  anno  nsque  ad  a.  4180  Gditio  PMrii*  L 
et  melloris  noue  Mss.  in  temporum  calcolo  prseee- 


Ed  I.,  m%,  male. 

*  Codtces  Bedae  X,  Sed  TiluVi  authenti.  i  eoncilii 
Niccol,  lum  in  ipso  concilio,  luai  in  co-.c.  Chalce  I., 
aot.  tf  babeni  Jf///,  quod  etiam  coincideiis  nonus 
decimus  Desii  ineiisls  di  s  jreclum  esse  demonstrat. 

'  Mes.  Westin.  et  Wilk.  ini  cc,  quasi  liiierae  essent 
numerales,  cam  revera  siiit  iantum  note  tituli  v/ro-  B  dunt  Cdd.  Bas.  et  Co).  anno  uho,  recie. 
niM  cMuimorum  consulibus  appositi. 

SMmiU  NOTi£ 

IfS.,  ad   flnem  Annolat.  (P.  197);  Epiphan.  (ffipr. 
66.) 

*  fracfoiiuim.  Pierii  iract.  non  exstani. 
^  JHocieiUm»,.,  Caravstiic,  AUectut,  AsciejAoaO" 

mt...  Albanu$t  Aaron  et  Jtithii  martyres,  llist.Eccl.  i, 
6,  .. 

<  Qvinquegentiam,  K  quinque  dtitatibus  Ltby«, 


C^renis,  Piolemaide,  Arsinoe  qine  et  Teuchira,  Dir 
nis.  et  Berenice.  Scal.,  in  Cuscb  ,  p.  ^5. 

"  Coosloiaioifs  ix  concuHna...  in  Brittama  .  iai* 
perator.  Piicmnum  concilitim.  Vide  Hlst.  Gcd.  l,  S. 

«  Vost  Alexandrum.  Posl  primam  scilioet  aonom 
Seleuddarum,  qui  fuit  a.  m.  4t77,  aoto  ChrislttB 
126,  secundum  Bedam. 


SS9  DE  TEMPOROM  RATIONE.  Kl 

prifliviii  Albaaatlttflit  «leiiide  omnes  non  fliHB  pariifl  A  corporfl  flanclfl  ▼erflibns  fldomflvii.  Vfllens  flb  C«« 


flfkimpofl  persecau  ost.  Mfliiminas,  Treviromm 
epiieopas,  dflrus  bflbetiir,  fl  quo  Atltflnflsiufl  Alexfln- 
ilriBepifleopiis  c«m  a  Constflniio  qosreretiirfld  pee- 
flfloi»  bofloriOce  susceptus  est  Antonius  naonflrbiifl 
cflatesioM  quinto  fttatis  flnno  in  eremo  rooritiir.  Re* 
liqoiae  flposloll  Timotbei  Constanttnopolim  ioYecitt. 
CooMntlo"  Romsm  ingresso»  osss  Andreae  flposioll 
ei  Locas  CTflngelisttt  fl  ConsUiitinopolitants  luiro  ffl- 
Yore  toscepU.  Hilarius  Pictavieusis  episcopos  qul 
polsus  flb  Arianis  in  Pbrjgia  eisulaTerat,  cum  apud 
ConsUntinopolini  libruni  pro  se  Coostaatio  porrexis* 
sec,  ad  Galtias  rediit. 

[A.  M.  4Si6.  Cbr.  56^J  Julianus  annos  11,  men- 
ses  Vlll.  Julianus,  ad  idolornm  cultuni  convefsos, 


doilo  Arianoram  eplscopo  bflptitfltos  oostros  perse- 
qollar^  Gratianas  Valentiniani  filius  teriio  ejtis  anno 
Amblflnisimperator  ractofl«sl.Constantinopoli  Apo- 
fltolonmi  niflriyriam  d  dicfliur.  Posl  Auxentii  serflm 
BQortemt  Mediolfliii  Ambrosio  episcopo  constltutOt. 
omms  fld  Odem  reciflm  luUa  convertiiur.  Hilarius 
eplscopus  PicUvb  moritar. 

[A.  M.  4333.  Cbr.  381.]  Vfllens  cnm  Gratiflno  ol 
Vflleniiniano,  Vflleniinlfloi  (tratris  sui  liliis,  annisTV. 
Valens «  lege  dau  ol  monacbi  miltureni,  nolenles 
fustibus  Jussii  interfld.  Gens  Hunnomm  diu  inflcces  - 
sis  reclusa  montibus,  repeniinfl  rabie  peroiifl  eiarsit 
in  Golbos ,  eosque  spflrsim  conturbflios  flb  flntiquis 
se  ibns  eipalit.  Gotbl,  trflnsito  Danubio,  rugienies 


Cbristtflnos  perseqiiliur.  Pagaiii  apud  Sebasien  Fa-  3  a  Valenle  sioe  armorum  deposiiiene  suscepti,  mox 


faeslin»  urbem  sepulerum  Joannis  Baptisle  Inva- 
dunt,  osflfl  dlspergunly  eadem  rursum  collecU  ei 
cremaU  latius  dispergunt.  Sed  Dei  provldenilfl  fl^ 
feere  quidam  ei  llierosolymis  monacbi  qui»  miili 
colligeniibus,  quae  unque  ip9i  poteraui  ablfltfl  fld 
patrcm  saum  Pbilippum  pertulere.  lile  conftslim 
bxc  (supra  se  euiiu  ducebat  untum  tbesaurum  pro 
priis  flerrare  vigiliis)  ad  poniiOcem  iiiaiimum,  tuiic 
Atbanasiuin»  perJulianum  diaconiim  suum  mi  tit. 
Quae  ille,  suscepta  paucis  arbitris,  sub  cavaio  sacra- 
r  i  parteie  iiidusa,  propbettco  spiritu  profutura  ge- 
ncratioiii  posierascousenravit;  cujus  piassagiumsub 
Theodosio  principe  per  Tbeophilum  ejiisdem  urbis 
e|iiscopuni  complelur,  qni,  deslruclo  Serapis  sepul- 
croy  sancli  Joannis  Ibldem  consecravil  ecclesiam. 

[A.  M.  iM7.  Cbr.  566.]  Joviaiius  mensibus  VIII. 
Synodufl  Antiochise  a  Melelio  et  suis  facu,  in  qua\ 
omousio  ^  auomoioque  rcjecio,  medium  inter  baec 
ofnoiousifin  Mflcedonianum  dogma  vindlcflveriwt. 
Jovianos,  Iflpsu  CousUutii  prsdeoesfloris  admooitus, 
honorificifl  ei  ofllciosis  imls  litteris  Atnflnflflium  re- 
quirit,  ab  ipso  rormam  fidei  ei  Ecclesiarom  dispo* 
nendarum  suscepli  modum.  Sed  ejus  pia  Isiaque 
prioeipifl  roors  immfllura  corrupit. 

[A.  M.  4Si8.  Cbr.  3.7.]  Valenclnianus  ciim  fratre 
Valenie  nunis  XI.  Apolllnaris  taodicenus  episcopus 
mu  timodfl  nostrae  reiigioiiis  seripU  componil,  qui 
postea  fl  Ade  deviflos  b«resim  sui  nominis  insiiruii. 
Damflsufl,  Rofliao  episcflpus,  feelt  bflsilicam  juita 


per  flvariliam  Majtlmi  ducls  fflme  ed  rebdlandum  co* 
acti  sunl ,  victoque  VaienHs  eiercitu  per  Tbraciam 
scae  misceuies,  simul  emuia  aedibus,  incendils  ra- 
plnisqae  Memnl. 

[A.  M.  4356.  Cbr.  787.J  G  alianus  cum  fralre  Va< 
leniioiano  annis  YI.  Theodoflius,  o  Grfltiano  imp*  ra- 
ior  creflius,  asfliifflfls  itlflfl  S  ythicflfl  genies,  boc  esi« 
AUnos,  iluiios  ei  Golbofl  mflgnls  muHisque  prariils 
fincit;  cujuscoocordiflm  noolereiiles  Ariaai,  posl 
XL  flnnofl  Ecclesifls  qufls  vl  tenuere,  reliqueruni. 
SynodttS  Ct  Pairuro  corgregarur  urbe  Auguslfl  fld- 
versus  Macedonium  sob  Bamflso  Rom»  eptscopo* 
Theodositts  Arcadlum  fllium  suum  consorUm  f%cii 
imperil.  A  seeundo  Grailani  flnno»  ipso  *  quinquiefl 
0  et  Tbeodo  io  coss.«  •  Tbeopbilus  pascbaVem  compu- 
lum  scribil.  <  Maiimus  vir  quidem  sirenuus  el  pro- 
bufl  fltque  Augusto  dignus  oisi  contra  sflcramenit 
idem  periyraonldememersissei,  in  Briltania  Invitns 
propeinodum  ab  e^ereitu  Imperator  creatus  in  Gfll- 
liam  transill,  ibique  Grallflnum  Augustum  dolis  ctr- 
cumvenlam  flpudLugdunum  occldit^  fralremque  ejufl 
Vfllenliniflnum  lUlia  eipulit ;  qui  lamen  justissimam 
cum  mfltre  siu  Justiufl  poeuam  luil  eis  lii,  quia  ei 
ipsum  Ariflnfl  polluii  bmresh,  ei  eminenlissimam 
cfllholice  Odei  flrcem  Ambroslura  perOdfl  obsi  ione 
vexavit,  nec  prius  quam  prolatis  beatoram  Gervasit 
ei  Prousii  marlyruro,  Deo  revelanu^  reliquils  in- 
corruptis,  nefanda  ceepU  dcseruit. 

[A.  M.  4349.  Chr.  398.]  Tbeodoiiius  qui ,  Grfltiano 


tbeat  um  saiicto  Laurentio,  et  aliam  in  caitcumhas  D  vlveoU,  Vi  annis  jam  Orieniem  regebai,  post  mor- 
ubi  jacue.  uiit  corpora  sancU  apostolorum  Petri  et  lem  ejus  regnavit  flnnis  Xi.  Ipse  ei  Vfllentinianus 
Piully  10  quo  loco '  platoniam  ipsam  uhi  jacueruni     quem  Itaia  eipulsum  benlgne  8QSceperai«  Mflxlmum 

VARfANTES  LECTIONES. 


>  lu  Msfl.  Bedas  fld  litleram,  quibus  et  Sraiiger 
astipuUtur,  afllrmflns  omnefl  Hieronyini  Mss.  in  ea 
dem  lectlone  concordare;   tldd.  umen  Bedae  sic 
babrnl,  ivMW9u»  x«i  oiMve^iM...  spiMOvviov;  ouile. 

SMITIIII  NOTi£ 

•  B^mmm.  InosiUtam  esl  ConsUnlinopolim  Bome  a.  2! 
nomine  flppellflre  sine  epitheto  edjecto ;  umen  non 
dico  dceflse  bie  ^wam^  sed  sensu  solo  esse  supplen 
dam.  ffiaron.  {Ih  Scr.  EccL^  in  Lmm)  dicil  ossa 
Andresfi  a  Pfltrifl  Iranstou  ConsUntioopolim  Con- 
lUntli  »0110  90 ;  In  Chronlco  umen,  quod  eb  his 
tcmporibus  noii  fiusebii  Cflt,  sed  Hieronymi»  ponit 


>  Ita  Editio  Pam.  I,  recte;  reliquiEdd.  et  Mss., 
pianmam. 

'  Oinnes  E%dx  Codices,  $exi€i,  sed  corrupU.  Cra- 
tianus  enim  quiiiquies  Uotum  eon.  ui  fuit. 


^  Aflemoifl^flfl.  De  boc  vid.  Socnl.,  H.  £.  iti, 
25,  et  Soflomen.,  vi,  4.  Videetiam  Socrat.,  ni,  10. 

«  Tkecpfd  u$  Alexand.  inui.  Ylde  Fragni.  aipud 
The  d  rei.  (Diat.  3). 

*  Ifaximvs    iu  MriUemim  in^lui Cratiawm, 

VideHifli.  Eccl.,u9. 


m 


BEbJE  VENERABfLIS  OPERUM  PARS  |.  --  I^IDASCALICA  GENUINA. 


m 


rfrinnsm  tertio  ab  Aqnilea  Upide  inlernciunt.  •  Qui,  A  Stephant  aecepit,  el,  pairtam  rereiiiif,  priaiM  inlullf 


quoHiam  Brtltaniam,  omni  pene  ariiiafa  juveninie 
copittqae  iiJilitArilius  fpoHaTeraty  qn»,  lyrannilis 
ejus  fesligia  secuiae  in  GaHiaSi  nunqnam  uUra  do-r 
mtim  rediere,  videiiles  Iransmarins  gentes  taevissi- 
mtt,  Scotlonnn  a  Circio,  PilHoruin  ab  Aquilonls  de- 
siitulani  milile  ac  defensore  insalam»  adTeniunl,  el 
muiam  direplamqne  eani  miilios  per  annos  oppri- 
mnnl.  Hiemnymns,  sacrae  interpres  bisloriae,  llbrum 
quem  de  illuslribus  Ecdasi»  Viris  scribii»  uaque  ad 
deeimum  quarlum  loiius  imperii  TheodosU  aimum 
perduxit. 

eum  fralre  HonoHo  annis 

Abaciie  el  Nicba^^e  prophelaruro  di?ioa  revelalioiie 


^  Areadios  fllius  Tbeodosii 
XIIL  Corpnra  aanclprnm 


OccideiilL  '  BHUnni,  Scoilonim  Pidonimque  Inla- 
atalionem  noii  ferenies,  Romam  milloiH«  at,  soi  sob- 
J  ctlone  promissay  conlra  bostem  an  llia  flagluuit, 
qai^ins  staiim  missa  legio  nagnam  Barbaronim  mal- 
tUudinem  slemti,  caHeros  Br  tanniae  finibus  pi  llit« 
ac,  domum  reversora,  praecepil  socils  ad  arcendos . 
boslea  murum  trana  insulam  inter  duo  maria  sia- 
luere,  qui,  absque  arliOce  roagislro,  magis  eespiie 
l|iiam  la.  i  le  Ciclus  n  I  operanlibos  profnil.  Naro  moi 
ut  disc  ssere  Romaai,  ad? eelus  navHias  prior  boiiis 
quasi  roaiuram  segelem  obria  qurqoe  sbi  csdit, 
calcaly  deroraL  Iterum  pelili  auxiiia  Romani  adfo- 
lant,  el  cmsnm  hoslem  irans  maria  fugaiil,  coojna- 
•cisque  sibi  Briilaub  muinro,  oon  |erra,ol  anle. 


pnidimtar.Gothilularo,  Vandali  alqne  Alaiii  Qallias  B  pulvereoro»  sed  faio  soliduro»  inler  eivi  ales  qsa 


aggrediiinliir.  Innoceolios,  Romm  episcoptta,  dadi- 
cavii  basilicam Genrasii  ei Prolaai  marljroro bealis* 
siiaoroin,  ei  devolione  leslamenii  cnjnsdam  illaslris 
femiiic  Ve  lin  i*.  ^  Ptilagius  Brlilo  Dei  ^liam  im- 
ptt  mat. 

[x.  M.  4377.  Chr.  4^.]  Honornscum  Tbe;Kiosto 
minore,  fratris  sui  Ulio  annis  XV.  •  Alarieus  rei  Go- 
Ihornm  Romam  inTasit «  parlemque  ejus  cremavil 
iiiccndio  IX  Cal.  Septemb.  anno  condiiionis  ejus 
MCLXIV,  *  ac  seito  d  e  quam  ingressos  fuerat,  de- 
prKdaia  urbe,  egressus  est.  Lncianus  prasbner,  cui 
revelavll  Dens  '  sepUflno  Honnrii  principis  annolocom 
sepuleri  el  rerquiarain  beaii  protomarijrris  Sle;  bani 
et  Camalielis  ae  Nicodemi,  qni  in  Evangelio  el  in  Actl- 


ibidem  ob  roelum  bcstium  fuerant  IsiC»»  a  mari 
asqoe  ad  niare  collocant.  Sed  ei  in  litlore  roeridiano 
jnaria.  jqaia  et  inde  liosiis  liroebatur.  inr«*aperhi« 
lervalla  ad  prospeclom  marlsstaluoni;  slc  valedieoat 
socis  lanquaro  ullra  non  revfrfuri.  Roni&eiss» 
Romte'  episcopas»  f«cil  oralorium  in  c«rmeleria 
aanctae  Felicita  b  •  ei  oma  il  sopulcnim  ejns  ei 
sancli  Sylvanl.  Ilieronymus  presbyter  obnt  doode- 
eirooHonorii  anno  pride  KaL  Oclob.  ani»o'ieialis 
80»  nonagesimo  primo. 

[A.  N.  4405.  Chr.  45  .]  Tbeodosins  iti1nor«  Arca- 
dii  Alius  annis  XX  ei  VL  Valeiilinianas  Jnnior  Coa- 
slantii  lilius  Ravet  nae  imperator  cr^^atur.  Placidia 
roaler  ojos  Augusta  nuncupatnr.  Elfera  gena  Vanda- 


bus  aposioloruro  legontur,  seripsit  ipsam  revelatio-  C  lorum»  Alanorum,  el  Goiho  un  ab  Hbpanb  sd 


nenh^Gran^  sermone  adonrmiiim  Ecdesiarum  per- 
aonam.  Qoam  revelaiionem  Avitos  preshyter,  homo 
Hi  pantis  genere,  in  Laiiiram  verlK  oloquam,  ety 
adjecla  epistola  sna  per  Orosioro  presbyterum,  Occi- 
daitalibus  dedit.  Qai  eiiam  Orosius,  ad  ioca  sancia 
perveniens,  qno  eum  Augnstinus  ad  Uieronymum 
pro  disceiida  aniros  ratione  miseral,  reliquias  beali 


Africam  Iranaiens,  oronia  f  rro,  nammaf  raiiinis, 
simal  et  Ariana  impletate  foedaril.  Sed  beaius  Augu* 
stinus,  llipponensis  episcopns ,  et  omniuin  do  w 
eiinrias  £cc(e^ianuni  ne  civiuiis  suas  rainam  videret^ 
lenio  I bsidi  nis ejna  mens^  rogra  it  ad  Boml nnat 
quinto  Calendas  Seplembres»  cmn  viiissel  aauis 
LXX  VI,  in  clericatu  auiein,  vel  episcopatu  aunos  kt* 


VARIANTKS  LECTIONeS. 


'  Ed.  Cnl.  XII.  male. 

"  Ed.  Col ,  ad  Marg.,  th  Ifrl  o,  cni  eacdnunt  Ado 


et  Paulua  ^roylius  lib.  i ,  se  I  conlra  on  aes  Bed» 
Codd. 


SMITHII  NOTiE. 


*  MaaimKi  friUmii.m^pjUarerat..*^  gcntf$  Scoi» 
lanm  et  Piclorum  intuUim  opprimuni.  Vide  HisL 

Ecd.,  if^^ 
y  Pe  a0u$  BriUo.  Vide  Hlst.  Eccf.,  i,  f 0. 

•  AUtri  u$  Romum  inra$il.  Vide  Hist.  Eccl.  i,  f  1. 

^  Septimo  Honoril.  Baronias  hanc  revelalionem 
figil  a4  aniiuin  Hoiiorii  vigesin  uin  primum,  el  tnen- 
duin  dicit  irr.  p«MSse  in  huiic  locuin  Bedae,  quod  se* 
pliino  il  am  nonorii  ponal;  sed  cave  ne  putes  diffe- 
rentiam  esse  tol  annomni ;  Beda  enini  in  bacperioHo 
iioii  numeriil  annos  llonorii  ab  nitio  iiiipeiii,  sed  ab 
co  tantum  tempore  quocuin  Theodo.io  r^gnaTit: 
Hanonit$^  iiiquil,  cumTheodo^io  mtNor^,  elc.  Quo« 
niodi»  e  Uarunius  ipse  ad  91  a  nuin  llonorii  jungil 
bic  muavuu  'Ib  omsii;  aniioa  sc.  quibu^  Honoriu* 
et  Tbe  i  o  iiis  sim  I  Im.  erioiii  leHuer.tnl  Beda  ponit 
sub  Hoiiorii  nouiine,  Baronius  sub  Thendosii.  Quod 
resut  diAercntix,  nnius  lanlum  e  I  anni,  nou  la»  su 
aliquo,  sed  varietate  c;ilc  ii.  Aique  hnc  eo  digniua 
esi  noiato,  quod  iu  aoni«  linperaloriis  ho  um  tempo- 
rum  non  Baroniiis  solum,  sed  alii  eliaro  viri  dosti 
bumanum  passi  suni. 


*  Grmeosermone.  Vide  fragment'  Grsci  bujas  rt- 

Telalionb   apud   Ensiraliuin  Consl  RtioiMNditaiiiM 

^  (De  oiia  fanctoeHm  Stati^  pn  Leouem  ^ilatiumU  ct 

^  apiid  rbotlum  (171).  Inlegram  babea  Latine  apnd 

Baron.  (i.  415).  . 

t  Br*tlani  auaHlum  favjiiant m  ismi  kp'dmi 

toHocant.  Itec  fusiu«  iiar«  at  Beda  in  HisLEcel.  i» 
ii,  sed  in  leropore  asaicnattdo  antktuaril  ibldea 
ii.uluiu  in  udaru  i.  Hic  locus  Cbroniei  darittsM 
pm  oculi>  statuil.  Cerus  oiibn  bic  babenMa  lempofis 
nolas ,  quiB  bos  evenins  ai  goslo  admodam  spalia 
iiicluduni.  HUic  enim  paiet  aiiibu  BriiUNium  ad  Ro- 
iiianos  I  gatioiies  quje  in  duodecl  no  Hisloriae  caaiis 
inem  raniur,  non  solum  inlra  quindeoenniam  iUoil 
Chronici  fnisse  qoo  Hoiforius  ot  ThoodiisiHa  aininl 
regnartttit,  sed  eliam  inlra  sep  imnn  annnro  Nonorii 
quo  reliqnic  Stephani  invenlm,  el  duodecimam  Ho- 
norii,  q[uo  Hierony.nus  morliius  est.  Hi  anni  airinqna 
iinpacti  ei  spcc  aii  rbaractere  inaigniti.  Qnadritmi 
sblnro  int  gn  tenninimi  relinquuni^  Infra  annnm  sc 
sr«  Vu  g.  4ii  et  41 9,  licei  anni  in  Bedm  Chronies 
pauio  atiler  ordinen  ur,  sc  ab  a.  4i8  ad  a.  495. 


M 


m  TEMPORUM  RATIOlfE. 


56« 


•a9lLooMpleMet,qiio  tempore  VamlaU  capuCariha-  A    Emisani  Plioenidae  urbem  perlaium  et  ilig(>«  HoiNiro 


gne  Siciliam  <|iioqvo  delofeniQt.  Cvjos  captit  tatts 
PMchasinBS»  *  Lilybeianiis  antistes,  In  epistola  quam 
4e  ratioiio  pascliali  papoe  LoomI  serips  t,  roeminit. 
Ad  Scottoo  in  ChriaiMB  eredentes,  ordinatua  a  papa 
Cda^llno  ^  Palladioo»  primua  opiseopns  mitiilar 
MMO  Thoodooii  o.taYO.  Recodeoto  a  Brtttania  Ro- 
msBO  OMffdUi,  cogniu  Scotti  et  Piea  reditoi  deoo- 
ptiono  redeont  Ip8i«  ot  toUm  ab  Aqoilooe  insiilam 
pro  IndlgeBis  mBroieBos  capossBnt;  boc  mora»  ca- 
iis,  captis,  fugaiisque  caModibus  mOri,  et  ipso  inler- 
ropui  etam,  intra  ilnop  enideUs  prmdo  frassatnr.. 
MiltitBr  oplstob  lachrymls  »rBmni*qno  referU  ad 
homame  potesutis  Ylrom  ietinm  tor  consolem  Yice- 
sHbo  lertio  Tbeodosii  pri  clpis  anno,  petens  aofi- 


eul  nro  est.  Raeresls  '  Pelagiaua  Driliano  om  turbat 
ildem,  qui,  a  Gallicanis  episcopis  aoxilium  qoaeren« 
tes,  Germaniini  AuUsiodorens}s  Eci^lesiae  episcopom 
et  Lupum  Trecosenum  aeque  apostollc»  graliie  anti* 
stitem  fldei  dofensores  acciptotil.  Coufinnaiit  aniisii* 
tes  lidem  verbo  YeriUlis  simdl  et  miracblorum  signis, 
Sed  et  bellom  s  Sasonuin  Piciorumqne  adversos  Bri- 
tones  00.  tempore  junctis  viribus  saMreplora»  diviiia 
virtoie  retoiiduBt;  cuin  Germanus  ipse»  din  belli 
lactos,  *  noo  tub«  clangore,  sed  claniore  Alleluia  lo- 
titts  eiercitus  toco  ad  sidora  lerato  bosies'in  fogam 
vertit  immanes ;  qui  deiiiceps  ad  Ravennam  perve- 
nlons  et  sororoa  revereniia  a  Valeniini  no  et  Maci- 
dia  sosceptos»  migravit  ad  Chrisiom ;  eorpos  hoiio- 


llBm,  Boe  impetral.jntoroafomesdiraacfamosissima  B  riftco  agmlne»  comiUntibos  Tiriutom  operibos,  Ao- 


irofugea  iBfesUt,  qoa  ccactl  qnklam  hoslibos  dodore 
Banos,  Blii  de  montibos,  spoloncis  ac  saltUios»  stre- 
BBO  repognahaAt»  aestrages  hostibosdabanL  Revor- 
toatBr  Seotti  doaiBm,  post  bob  moltom  tompos 
re^ersori  :  Pcti  eitremam  inso*»  parteni  tom  prt- 
nom  et  deUicops  iBhah  Uturi  deti  cat.  Famem  pr»- 
fMam  magBa  fmgom  opoleniUi,  opB*eotlam  loiBrU 
ei  BegUgeiitla,  BegU^ont  am  loea  acorrima  et  aerior 
nos  hoatlmn  Bovomm,  i  J  est»  Anglorom,  plaga  so- 
euu  Hl :  qooa  iUi  onanimi  eonslUo  com  rego  soo  • 
TarUgerno  qoasi  defeasorea  patriae  ad  sq  iimundos 
degero^l ,  sed  ezcepioa  aioi  luipognatcres  atqoo 
espognatores  senseront.  Xistoa,  Romae  episcopos, 
fedt  basilieam  sancls  Marhe  matris  Domlul,  qo»  ab 


tisiodomm  delenor.  iEtios  patritios  magna  OccidoB- 
.Ulis  reipobticm  salos  et  regi  qooodam  Atiifae  Urror, 
B  ValenUniano  occiditor ;  com  qoo  Hesperiom  ceci* 
dit  regnom  noqne  bactenos  vahilt  relevari. 

[A.  M.  Uil.  Chr.  476.]  Leo  annos  IVII.  Hlc  pro 
Tomo  Chalcedonensl  per  uniTersum  orbem  slnguUa 
onbodoiomm  oplscopis  singolas  consoBaBtesqBO 
misit  epislo*asy  qoid  de  eodem  Tomo  scBtirent  re- 
scribi  sUU  postBlans.  Qooram  adeo  con  onanlia  de 
ver^  Christi  IncaraaUone  sosceplt  omBiuiu  r  scripu, 
ac  si  ono  lempore  otioqoe  dieUnte  fuissent  oniforsa 
eonacripta.  Tbeodoretos»  eplseopos  civiiatls  qae,  a 
Cyro  Persaram  rege  condiia,  Cyri  nomen  liabult, 
scribit  de  vera  Incarnatione  Dom  ni  salvatoris  ad- 


aiaiqois  Liberi  cognominjbator.  Eudoiia  uiorTbeo-  G  versus  Eutychem«  et  Dioscoram  Aleiandri»  episco* 


dosit  pi^cipis  ab  Hierosolymb  remeavit*  bcaiissliul 
StephaBi  priml  roartyris  reUqoias  qnm  io  hasilica 
san.U  Lbb  entii  po:  liae  vcn  raiitor,  secum  deferens. 
HBdfa  et  AlUlafratces,  moltar  mqoe  gentium  reges» 
ttlyricum  Thracia  >  qoedepopBla  i  snnt. 

(A.  M.  idlO.  ar.  459.1  ManUinus  et  ValenUnla- 
nns  aBBia  VU.  Gens  Anglonim»  sive  'Saionum, 
BriiUniam  trUma  longis  navHius  advehitor,  qoibos 
dom  lier  prosperatom  domi  fama  referrett  miiUttir 
fiercttBS  fortior  qul,  Joncioa  prioribaa«  priino  ho- 
stcs  *  a  quibus  peiebaior,  abegit ;  deinde,  in  socios 
arma  vertens,  toUm  prope  insolam  ab  OrienUli  ejus 
pbga  osqiie  ad  (kcidenialem  igni  vel  enso  subegii, 
conftcu  occasione  qood  pro  se  miliUnUbos  BriUMies 


pom.  qoi  bomanam  in  Cbristo  camero  negant.  Scri- 
psit  et  historiam  Ecclc£s'a  ticaro  a  flne  Ubroraro  Euse- 
bii  osque  ad  soom  tempos,  id  est,  osqoe  ad  !in« 
perium  Leonis  hiyos  sob  quo  et  ^oriuos  est. 
^  Victorios,  Jiibente  papa  llilario,  scripsit  Pasclialem 
circuiuin  DXXX1I  annoram. 

[A.  M.  4444.  Cbr.  495.]  Zen  n  ann0!«  XVU.  Cor- 
pos  Uarnab  e  aposioli,  et  Evangeliom  Maitbxi  ejoa 
stylo  scripiom,  ipso  revelanle,  reperiiur.  Oduaecr 
rex  Goiborain  Romam  obtinuii,  quam  ei  eo  tempore 
dlmiiis  eoram  reges  ienuere.  Mortuo  Tlieodorico, 
T.-iarii  filio,  alius  Theodoricos,  cognomento  Vala« 
iner.  Gotboram  soscepit  regiiom,,  qoi  otramquo  Ma- 
cedoniam  Thessalianique  depopulaius  rst,  et  plorima 


BUBoa  SBlftcienter  stipendia  darcBt.  loannes  Raptisu  D  Regi»  civlutis  loca  igne  soccendens  luliam  qiioqite 
capot  SBom  doobos  monachis  oiienuibos  qoi  ob  infestos  occiipavlt.  Honnricos,  rei  Vandaloram  Aria- 
oryioncna  Tonerant  Uieroaolymam,  JiiiU  Herodis  nus,  in  Africa*  eiulath  dilfugaUsqiie  plus  quam 
qeBBdim  rcgis  babiUculum  revelat,  qiiod  deinceps     CCCXXXIV  episcopis  Ca  bolicis,  ecclesiu  eonim 

VARIANTES  LECTIOlfES. 
Codd.  phirimi,  qaos  peubat^  boc  ineongnia  est      ignoranilam  potera  t,  West.  et  Wilk. 
loctio;  poiior  tamen  est  alura,  qnam  eiiam  conflr-    .      *  Typi  Ras«  et  Col.  sensam  rouUlaroniY  omlsso  ud 
Bml  PBris.  I,  ace<^Uboa  qoaBtBm  per  scriptorom     tlmrore. 

SM1TIIII  NOTiE. 

patriarcha  Anliocheho,  ad  OronUm  fl.,  inier  Laodl- 
ceam  ad  Ausirom,  et  Arethu^am  ad  Bor«  am. 


*  LUfk^i  wia.  In  Slcnia  eplscopBS.  Vide  ejos  epi- 
Btola    BMMrBucheriBm  (P.  75). 

^  MMms.  ...  euUloU  ad  jeHum.  Hist.  Eccl.» 
U  13. 
«  U-  rftfmms..  •  Saxoneo.  Hist.  Eccl.,  i,  14»  1S. 

*  S#jrofia8  iraram.  Hist.  Eccl.,  i.  U,  15. 

*  £m$m.  Adooi  Emcasa,  orbs  archiepiscopalis  sub 


f  P.lagiu$....SS.  Germ  n.^tetUumi,  HislEccI., 
1.17. 

s  Saxon  m  Pt  iorumqu  belUm  Umpore  SS*  Ger- 
mu  t  el  Lupi.  H  si.  Eccl.  i,  i  *. 

^  Yictoriu$.  Apud  Bucborium  (De  Doci.  ump  ). 


«68 


BfiDiE  VeNBRABILIS  OPERUM  VKKS  I.  --  DIDASCALICA  aENUINA. 


m 


daiitit,  plehem  variis  silscit  suppliciis,  ft  quidem  A  DXXXII,  qui  est  annus  Dioeletiaai  CCXLV  II,  poit 


iMnomeris,  mttnus  abscindens,  lingua^  praecldri,  nec 
laroen  1o<|ue'am  Catholics  confossionis  eripere  po- 
loli.  BriKoffiea,  duce*  Ambrosio  Aoreliano,  viro 
roodeslo,  qoi  solus  lorte  Romanae  gentis  Sasonum 
esdl  superfuerat,  occlsis  in  eadem  parentibus  por- 
pura  indutbt  Tictricfro  eorom  gentero  provocantes 
ad  prsliom,  Tincont,  at  es  eo  tempore  nonc  hit 
nnnc  illi,  palinam  babuere,  donec  adTena  potenlior 
tota  per  longum  potireuir  insttla. 

[A.  N.  un.  Cbr.  521.]  Anastasius  annosXXVUL 
TbrMamunduSt  Vandalo  uro  rei,  eatholicaa  eeole» 
slas  claasitt  et  CCXX  eptscopos  eailio  Sardiniaro 
miaii.  Symroacbos  papa  inter  molu  Eccl  slarun 
oper  •»  quae  toI  a  fundaroenlis  creaTil,  tcI  prisca  re- 


Consulatom  Lampadii  et  Orestis,  qqo  anoo  Codn 
Justinianeus  orbi  promulgatus  est.  *  Victor  qaoqoa 
Capuanos  episcoi  us  librum  de  pa  cha  scribeoi  Yl- 
clorii  argult  erroi^. 

[A.  M.  4529.  Qir.  578.]  Jusliiius  roinor  annis  XL 
N  rsis  patritius  Toiilam  Cotbomro  regem  io  Italia 
auperaTit  et  occidit ;  qni  deinde,  per  invidiam  Ro- 
manorumt  pro  quibus  mulla  cootra  Cothos  labora- 
Tcrai,  accusatus  apud  Jnstioum  el  eonjogero  ijro 
Sopbiam  quod  serTilio  premeret  llaliam,  aeccssit 
Neapoliro  Campaniae,  el  scripsit  gentl  Longebardo* 
ruro,  01  venirenl  ei  possiderenl  Italiaro.  Joanoes, 
Romanae  Eccles  »  poniifest  ecclesian  Apoatoloniai 
Phllippi  el  Jacobi  quaro  prsdecea  or  ^oa  Pelagias 


noTaTit,  ad  beatum  Peinun»  el  bnaiom  Pantero»  ei  B  ccsperai,  fecit  et  dedicaTit. 


h  atnm  Laurentluin ,  pauperibua  babiincu  a  eon 
airosit,  et  omni  anno  per  Afrlcam,  toI  Sardinlam, 
e  Iseopis  qiii  in  exirio  erai  i  pecoolaa  el  Tcsles  oii- 
nisirabat.  Ana  Usios,  qula  bteresl  laTena  Eolychetis 
catholicos  ioseciilos  esi»  diTino  fulmlne  periiL 

[A.  M.  4480.  Chr.  3^.]  Josiinos  senior  annoa  * 
Vlll.  Joannes  Roroansa  Eeelesls  poriifei  Constanti* 
n  polini  Tenieiis,  ad  portam  quae  Tocalor  Aorea, 
populorum  lurbia  ei  occurrentlbos,  in  conspecto 
omnium,  roganii  atco  lomen  reddidil;  qui  dom 
rediens  Raveanam  Tenisaet,  Theodoricos  eon  com 
comillbua  careeris  afll  ctioae  peremil,  ioTidia  ducliia 
qoia  CatholicK  pieutis  defens  r  Juslinos  eom  h  no- 
rifiee  aoscepisset :  qoo  aonot  id  eil,  consolatu  Probi 


[A.  M.  4536.  Chr.  585.]  Tiberioa  CoosUntinos 
annos  VII.  •  Gregorios  lonc  apocriaiarioa  lo  Con- 
auntinopolit  post  Romanos  epiacopiis»  Libroa  ex« 
positionis  in  Job  condidil  el  Eolycblom  ^OMkn 
orbis  episcopum  in  fide  nosir»  resorreclioois  errasM 
Tiberio  prsesente  conTleit,  iu  ul  ipse  Aogostos  U* 
brum  ejus  qoem  de  resorrectiooe  acripsil  sois  quo- 
qoe  catbolicis  allegationibos  destruens,  deliberarei 
flamrois  cremari  debuisse.  Docebal  enim  idem  Eo* 
tycbius  corpus  noslrum  in  illa  resorrectioois  glo  ia 
impalpab  le,  et  Teniis  aereqoe  sobtilitts  esse  futo- 
roro»  contra  illud  dominicHm  :  Palpate  ei  ndelt^ 
quia  tprititi  earmem  et  ossa  noa  kaht^  aicai  wne  «id«- 
ttt  haker€.  Cens  Longobardorum,  comiUnle  lanie  eC 


|o  loris,  el  Symmacburo  patritiom  RaTennm  occlde-  ^  inoruliute,  oronero  inTadit  luliam,  ipaamqoe  Ro- 

rai»  el  ipse  auno  sequenie  ibidem  subiu  roorte  periii, 

attccedenle  in  regno  Atbalarico  nepole  ejos.  Bilderi- 

en8«  Vandaloruro  res,  epiacopoa  ab  exilio  rcTerti  el 

ecclesias  inslaiirare  praecepii  posl   annoa  LXXIV 

bcrelicae  profanaiionis.  Benedi  lus  abbu  Tirtutum 

gloria  claniit*  qnas  bcatus  papa  Cregorius  in  libro 

*  DtalogOrum  scripsiu 

[A.  M.  4518.  Chr.  567.]  Jastinianus  Jiulini  ex  so* 
rore  nepos  annos  XXXVlll.  Belisariua  patritius,  a 
Joall.  iaao  io  Africaro  mlssua,  Vandalorom  gentem 
deleTli.  Carihago  qooqoe  anno  excessionls  soas* 
XCVI  recepia  esl»  polaia  deTlclisque  Vandalls,  ei 
^  ^  GeiisincrorcgceorurocaploConalantliiopolim  roia- 
ao.  Corpos  S  Antonii  monachi  diTina  reTclatione  re- 


manam  Tastatrix  obsidet  orbero,  quiboa  Unporeilla 
rex  prae  ral  Albuinos. 

[A.  M.  4557.  Chr.  m.]  Maoritlos  annoa  XXL 
Hirminigildos  LeT%ildi  Gothororo  regia  lllios,  ob  i- 
dei  catholicffi  confessionero  inexpognabifero,  a  palre 
Ariano  regni  priTatus  infulis,  et  in  carcerero  ac  Tin- 
cula  projeciuSt  ad  extremum  nocU  sancta  Dominic» 
resurreciionis  securi  in  capiu  percusaus,  regauro 
ccslestepro  terreno  rex  el  martyr  intraTii.  Cojos 
frater  RicbardoSt  mox  ol  regnoro  poal  pairen  aceo- 
pil»  omnem  Golbororo  coi  pneeral  genlem,  insiaou 
Leandro»  lllspaliUno  episcopo,  qoi  el  Hirmlniglldoa 
docoerat,  catholicaro  conTcrtil  ad  fldero.  '  G  ego- 
rios  Roroanae  Bcdeslae  ponlifcx,  at  dodor  exlroras, 


penuroAlexaiidriaaidef  nor,elinecclearabeatiJoan-  ^  anno  Maurilii  imperii  dcciroo  unio,  indieiione  da- 
nia  Bapllsiae  bnmatur.  *  Dionjsius  Pascbales  scribil  cima  toHia,  Synodum  epiacopomro  XXIV  ad  corpos 
droulos    inc.piens  ab  anno  d  .roinicse  in  amaiionia     l>aati  aposloU  Petri  congregans  de  nrcesaariis  Ecd^ 

VARIANTES  LBCTIONES. 

•  Edd.  Bas.  el  Col.  IX.  sed  contra Codices  reliquos.         •  Edd,  Bas.  el  CoL,  XCVfJ^  maie,  et  siiie  aoeto- 

•  Ms.  Westm.,  ucMda^  sed  solus»  quare  a  lcctore     riute. 

quodaih  i  tcessc  vidciur.  ^  Bdd.  Bas.  el  Col.  ad  Mai^.»  Ceimera. 

SMITIIII  NOT^. 

•  Amhroiio  AureliantK  Hssl.  Eccl..  i,  18 


^  CeUimero,  H  rmsaus  Contractus,  ad  a.  554. 
GeUamertim  appellai,  addens  etuh  po$t  ali,uat  anna$ 
a  Juitiniano  ccmitem  effectum,  ei  in  i.rmimei  Partho* 
Hifii  ad  ees  arcendot  conttitutum, 

•  Dieny$iu$  Exigwu$.  Vide  hiiius  episfolas  duas 
taschales  ad  (Inem  Petavii  el  Bucherii  de  Doet. 
temp.  Cyciornm  paschaliiHn  reltquias  vide  api/d 
Marlani  Scoti  Chronicoo  :  dc  hujus  calcths  vide 


Bedam  (De  Am.  tcmp.  eap.  -45,  teuera  47.  et  aShL) 
*  Victor  Capttanu$.  Vide  ejus  (ragroenU  apod  Be» 

dam  {Lib.  de  Hat.  temp.,  cap.  4  ,  reeerm  51»  H  de 

JEquinectio  ȣriio/i). 
«  Gre  oriu$  Apocri$iariu$ £xpe$  Oe  im  Jeb..... 

tutychii  conviciio    Vide  Hist,  EccL,  u,  ». 
f  Cregoriui  Anglo$  con^iL  Vide  Bial.  (Sccl.,  I 

«3;ii,  1. 


565  D£  TJSNPOnUII  RATIom.  S66 

m  decemit.  Uem,  miisb  BrilUiinam  AtfgmUiio,  A  tonica  ejwi  ipdulus  quidam  daemoniacut  curalut  eal. 


Meiiio  el  Joanaf ,  el  alib  pluribus  cum  eis  monachia 
UoieQlibua  Oeum,  ad  Cbrialum  An.  loa  conirenil.  Ei 
quidem  iEditberclns,  moi  ad  Ch  isli  fratiam  con- 
msus«  nim  genie  Caninariorum  cul  prmerai»  inroxi- 
mis^e  proTinciis»  eliam  episoopum  docloreroque 
suam  Aofuslinum,  sed  el  cmieroa  aacros  aiiiistiies» 
epbcopali  sede  donabau  Porro  genlea  Anglorom  ab 
AqoUone  Umbri  Ouminis  sub  regibua  ifille  el  ifidil- 
frtdo  silm,  necdum  Yerbum  TiUe  audierant.  Clrego- 
rlos  *  decimo  nono  anno  Mauriliit  indicllone  quarta, 
aeribena  Augnslino,  Loodini  quoqoe  el  Eboraci  epi- 
scopoa,  acceplo  a  sede  apost  dica  patlio,  b  11  etropo- 
liUnoa  eaae  debere  decemit. 
[A.  M.  4565.  Chr.  614.]  Pbocas  annos  VIH.  Hu 


Interea  auperTeniens  cum  excreitu  HeraeQtta  priii' 
ceps.  superatis  Persis,  Christianos  qni  erant  capii- 
vali  roduxit  gaudenlea.  Reliquix  bcaii  martyrla  Ana- 
alasii  prlmo  monasierium  suuin.deinde  Romam»  ad- 
vedae»  veni*raniur  in  roonasterio  beati  Pauli  apoalofl 
quod  dicltur  ad  aquas  SaUias.  Anno  UeracUI  regni 
XYf,  indidione  XV,  •  iEdulnus,  escellenllsaimus 
rex  Anglorom»  in  BritUnia  Transumbraase  genlis 
ad  Aqiiiioiiem,  predicanie  Paulino  epiMopo  quem 
miserat  de  Caniia  Tcnerabilis  arcbiepiseopua  Juatusj 
verbnm  saiuiia  cum  sua  genle  auscepil,  aono  regni 
sui  undecimo,  adventus  autem  Anglorum  in  Brilla» 
niam  plua  minus  annoa  CLXXX,  eique  Paulino  ae- 
dem  epiMopalus  Eburaci  donaTil.  Oui  prorccto  regi 


Jos  secondo  anno,  iodictione  VIH,  •  Gregorius  papa  B  |q  auaplliuin  Tenturas  fUlei  ei  regni  ceeleatis,  pote* 

migfaTit  ad  Dominuro.  Hic»  rogaole  papa  Boniracio, 

sialoli  aedem  RomaosB  el  apos  olicae  Ecciesise  c  put 

esse  omiiii  m  Ecdeaianim,  quia  Eccle  la  ConsUnii- 

nopoUtana  primam  se  orooium  Ecclesiarum  scribe- 

bat.  idem  alio  papa  Beniracio  peunte,  juasil  in  \e* 

lerl  hno  qood  <  Panibeon  Tocabaiur»  ablalis  idolola- 

tri0  aordlbos,  ecclealam  bealse  semper  Tirginia  Mg- 

rfae  et  omninm  marlyrum  f  eri,  ut  ubl  qoondam  om* 

mom  non  deorom,  aed  dflemaniorum»  cullua  ageba* 

lur,  ibl  delneepa  omn  um  fieret  memoria  aandoram. 

Peraie,  adTersos  rempublicaro  gravisslma  bella  ge- 

mies»  rouliaa  Romano  um  proTincias  ei  ipsara  Hie- 

resolymam  aureruni,  el  desirucntes  ecleslassan- 

cta  qumqoe  proranaiites«    Inter  ornamenU   ioco- 


stas  quoque  terreni  creTerai  regni,  iia  ut  unlTcrsos 
BrituniaB  llnea,  qiiod  nemo  Anglorum  anle  eom,  qua 
Tci  Ipaorunit  tcI  Britonom,  genies  habilabanl,  sub 
dilione  acciperei.  Eo  lempore  exortum  apud  Scotos 
in  obserTatione  paschm  errorem  Quartadecloa- 
nororo '  Hooorioa  papa  per  epistolam  reda  guii ;  aed 
et  Joannea  qui  successori  ejus  Severino  aucceaiiC» 
oim  adhuc  esset  electns  in  pontiflcatum,  pro  eodem 
paseha  eis,  simul  ei  pro  Pchigiana  haeresl  qum  apud 
eos  reTiviscebat,  aeripsit. 

[A.  M.  4595.  Cbr.  64S.]  Heraclonas  cum  matre 
aua  Msrtina  annis  H.  Cyrus,  Alexandriie,  Sergius  ec 
Pyrrhus,  reglae  urbis  epbcopi,  Acephaloruro  biere- 
slm  instaurantes,  uiiam  operationem  in  Christo  dlvi* 


rom  vel  sanclorom  vel  commnnium  qumabalulere,  ^  niuib  et  bumaniutb,  unam  TOlunUiem  dogmalt- 


elbm  Texilium  dominics  cru^  is  abducunt, 

[A.  M.  4591.  Chr.  6  0.}  Heraclius  annoaXXYl. 
Anaaianius  Persa  monachus  nobi  e  pro  Chrislo  mar- 
tyritMn  paiitur;  qui  natus  in  Pcrside  magicas  a  pa- 
tre  poer  artea  discebat,  sed  nbi  a  ca^  liTb  Chrbiia- 
nbChriati  nomen  accererat,  in  eum  mox  animo 
Iftlo  cooTeraua,  relicu  Perside,Clialcedoniam  Hiera* 
poliasque  Cbristom  quzrens,  ac  deinde  Hieroeoly- 
nam  petil ;  ubi,  accepu  baplismalis  gralia,  quario 
ab  eadem  urbe  milliario  monaslerium  abbaiis  Ana- 
susii  IntraTil,  nbi  VII  annos  regulariler  vi'  eiis,  dum 
CSsaream  Palssiinm  orationis  gratia  venisser,  ca- 
ptaa  a  Porsis,  ei  mulU  diu  verfoera  inUr  carceres  ei 
viacuhi  Marzabana  judice  perpessus,  undein  niiiti- 


xant.  E  quibus  Pyrrhua  ib  lemporibos,  id  est,  sub 
Theodoro  papa,  Romam  teniena  ex  Arriea«  fl  la,  ut 
piiat  apparuii,  pcenitentia,  oblulil  eidem  papae,  pne- 
senle  cunclo  ciero  et  populo,  libellum  eum  sua  aub* 
scriptione,  in  quo  condemnareniur  oronia  quaa  a  s« 
vela  decessoribus  suis  scripU  vel  acU  sunt  adveraua 
Catholicaro  fidero  :  unde  et  benigne  suscepius  eal  ab 
eo  quasi  regiie  ponUrex  civiutb.  Sed  qub  reversus 
douium,  repeliitet  errorem  domesticum,  memoratus 
papa  Tbeodorus,  advocatis  cuoclb  aacerdofibus  et 
clero  in  ecdesiam  beaii  Pelri  apostolorum  priliclpb, 
coudemnavii  eiim  sub  viiiculo  anathematis. 

(A.  M.  4394.  Chr.  645.)  Consuniinos,  Alios  He- 
raclii,  mensibus  VI.  Pyrrhi  aocceasor  Paidus  non 


tur  Peniidem  ad  regem  eorum  Chosroem,  a  quo,      tantHm  vesana  doclrina  sicut  decesaorea  ejus,  sed 


lenio  per  mtervalla  lemporb  verheratus,  ad  exire- 
"Mm  ona  euspaosas  manu  per  irea  horaa  diei,  sic 
deeoibaiia  eom  aHb  LIX  martyrium  complevlu  Mox 


et  aperta  persecutione  Catholicos  cruciai,  apocri* 
siarioa  sancte  Ecclesi«  Romanft  qui  ad  ejus  corre- 
cUoneni  missi  rueranl,  partim   carcenbus ,  partim 


SM1THU  tmM. 


*  DedMO  iidiie.  Codd.  in  Bed«  Cbronlco,  tUdmo 
acieao ;  aed  in  Hl  1.  Eccl.,  i,  39,  eplsiola  Gregorii 
papas  de  conaliiuendis  meiropolilanb  dau  est  anno 
tfectmo  neno  Mauricii,  IndicU  quaru  ;  alque  iu  ne- 
cesse  est  Unde  et  cccimus  lertiuf  Maurlcii  annos 
rectebic  supra  appellatur  decima  leriia  indictio. 

k  M$lropolUan99  decernil.  Vide  Hisi.  jiccl.,  i,  59. 
«  Cregoriu$  migruriL  Vide  llbt.  Eccl.,  il,  1* 

*  PenlAeea.  Vfdc  Hbl.  Iccl.,  ii.  4. 

*  .edminii fetf/inifj Ehiroaim.    Hisl. 

Eecl.,  ti,  9, 


'  ffonorii  et  Johannii  PP.  eplUolm  oi  Seottoi  de 
PoHhaet  Petogio.  Iliiit.  £ccl.,  ii,  19. 

s  He  ac  onat.  Apud  altos  sequilur  HeracHum  Con- 
slantius  vcl  Consunti  us  ejua  ex  priore  coiijuge  ti' 
litts,  dicitiirque  meiise  quarto  a  Manina  Noverca 
\eiietio  bubUlus;  post  hunc  Her  clonas  vel  Hera- 
rleonascum  malre  Mariioa  seiiishand  amplius  men- 
tibus ;  \f0fsi  hunc  Cuiislans  uuem  Beda  ConsUntinhm 
inrra  appellal,  G  nslantii  val  CoiisUntinitiiittin.  Ado 
t  men  ei  Hermannds  l^daB  urdinem  04  cbrono* 
logiann  «.equuntur. 


587  BKDiB  VENEK/IBIUS  OPEROII  PABS  l.  -  WOASCALICA  GENOINA.  56S 

exiltis»  parum  wbiiriliuiafficiciis.SeHclaliareeo.  Aeplsc  piCL.  pr^i.leoie  Gcorgio   pairiarclia  rc(tae 


riMN  lii  iloiiio  PlacMiie  trcratum  lii  vcncrabilioracolo 
Mbvcrteiiftdiripuil»  prohilienseoc  ibi  lciii  m  mmccIc- 
.  fcrvc.  Unde  et  ipee»  ticul  precetsores  illios,  ab  epo- 
MiisM  seUe  ju&ia  dcposiiionit  ultione  damnatiis  ett. 
(A.  M.  4612.  Chr.  G7I.)  Constantinu«,  filhn  Coo* 
^nthil,  annii  XXVIU.  liic  dcce.  lus  a  Paulo,  tieul 
McracJiut  aYUt  cjos  a  Seigio  ejusdem  regl«  civitatit 
rplcopOyCxposuit  typuni  ad?ersut  catbolicam  Adeoi, 
oce  unam  nec  duat  Tolooiatet  aut  operatiooet  In 
Cfaritto  deQMient  etse  conflteiHlat»  qbati  nibil  Tclle 
▼d  operari  crcdtfndot  tH  Cbristnt.  Cnde  Martiout 
papa,  congregaia  Rom»  synodo,  G  el  V  epbcop  - 
1  om,  damnavit  tob  anatbemaie  prsfatot  Cyrom*  Ser- 
fiom,  Pyrrbuin  et  Paulom  bsrctlcot.  £t  pott  hac 


orbit,  el  Aiitiiicbiss  Macario.  Kl  cou?  cU  sunl  qiil 
uoam  Toluntatem  et  operationem  astruebant  bi  Cbri* 
tio  ralsatte  Patrom  calbolicorom  dicu  perplorima. 
rmiio  auum  confiictu;  Georgins  CQrrcctut  esi,  Ma* 
carins  vero  cum  tuit  teqnacibttt,  timul  et  pnedecot- 
tonbot,  Cyro,  Sergio,  Honorio,  Pyrrbo,  Paolo  el 
Peiro ,  anaibematizatot,  cl  In  locom  ejot  Tbeopba- 
nliis  abbat  de  SicllU  AotibchUs  episcopos  f  clut. 
Tantaque  gratta  lcgalot  catbolicai  pacls  comiiata  esl, 
01  ioaones,  Portoensit  cpitcopus,  qui  erat  unut  cjt 
Ip  is,  Dominica  oct*varum  Pasdi»  mi  tat  pubTicas 
In  eccle  la  tanciie  Sopbiac  coraw  pri.  ci.  c  d  patri*r* 
cba  Latioe  celebraict.  H»c  cst  seiU  sjrnodut  ooi* 
vertaKt  •  Constanlinopoli  cclcbraU  ei  GrMO  ter- 


mistot  ab  uoperalorc  Tbeodoros  ezarcbnt  lolil  Mar-  B  mone  contcripta  tcmporibus  pap»  Agaibonit,  eie- 


linum  papam  de  Eccteiila  ConsUntintaoa,  pefdozil- 
que  ConsUnilnopolim ;  qui  potl  bcc  relegalot 
*Cbertonam,  ibidem  viUm  fiiiivit,  moltit  io  eodem 
loco  vlrtuliim  signis  osqoc  bodie  refolgeiis.  FacU  etl 
aulem  synodus  praefata  anno  nono  Iiuperil  GontUo* 
t  oi,  mcnte  Octobri,  indivlione  ocuva.  ContUntlout 
prlneept,V1(aliaoo  p  pa  iiuper  ordioaio»  niitll  beato 
INelro  apostolo  Evangelia  aorea  gemmis  albit  murm 
inagniludiois  in  circoito  o  oaia  ;  ipse  posl  aliqool 
annosiid  estypcr  indlclioncm  teitam  vcniens  Romain, 
obtoUl  tuper alare Ipslot  pallium  auro leitile»  toto 
exercitu  cum  ccrcit  ecdttUm  intraote.  Seqoente 
anno  lacU  csl  ediptit  tolit  quam  outlra  «las  memi- 
nit,  quasl  dedma  bora  dle,  quinto  Noiias  M  ias . 


quente  ac  residcnte  piissimo  principe  CoosUotine 
intra  pabititim  suum,  siniulque  legatis  apostoliaesedit 
el  epiicopis  CL  residcntibiis.  Prima  eiiim  oniversalis 
tynodiit  in  Nlciea  congrt-gaia  esl  conlra  Ariom » 
CCCXVUI  Patrom,  temporibut  J  lii  pap«,  sob  Coo- 
tUiiliiio  prbicipe.  Secoiida  in  CoiisUeiioopoH  i  L 
Patrum,  contra  Macedouium  et  Edoxiumt  lempori- 
bos  Daiiusi  pap«  el  Graliani  prindpit,  quaodo 
Ncctarius  dilciu  otbl  esl  ordinatut  cpiscopt;t.  Ter- 
lia  iu  Epbeto,  CC  Palrum,  contra  Nestorium  Aogo- 
tlae  urbit  episcopum,  tub  Tbeodotio  magno  principe 
et  papa  Cmlcstino.  Qoarta  in  Cbalcedone  Palrom 
DCXri,  sub  Lron**  papa,  lemporibut  Martiaui  prio- 
Cfpis,  contra  Eutycb  m  ncrandistiiuorum  pne  olcM 


^Tbeodoros  arcbiepltcopu«  et  Hadrianot  abbatvirC  nionacboruin.  QuiiU  item  in  Coiisuntinopoli,  lem< 


xque  doclitsimosi  a  ViUliaoo  miici  BrilUniam,  plu* 
rioiat  Ecdetbit  Anglorum  doctrinc  Eccle^iastice 
Iroge  fotcuodaverunt.  ContUnliiios,  pott  plurimat  el 
Inauditas  dcpKC  lationet  provinciis  facUt,  oodsos  in 
lialnco  pcriit  indictione  duodecim  ,  Ncc  longo  posl 
lenipore  etiaui  Vitalianut  papa  ccdct  ia  regna  petiil. 
IA.M.4  39.Cbr.688.]GontUntinua  filias  ContUo- 
liu  tupcriorit  rcgit  aonls  IVll.  Saraceni  SidKam  in- 
vadunt»  et  pr»da  nimia  secom  ablata  mox  Alexaodriam 
redcunt.  Agaibo  papa,  ez  rogaiu  Consianlini,  Hera- 
elii  et  Tyberii  prindpum  piistimuruui ,  mUit  in 
regiani  oriiem  legatos  tuos,  ii|  quibut  erat  Joaniiet 
R  inans  Ecdetl«  lime  diacpniis,  noii  longe  poel 
episcoput,  pro  admialione  facieiida  tancUrom  Del 


poribus  Vigili  iiapm,  sob  Jn  tintaoo.pr  ndpe,  coulra 
Tbcodorum  ct  omnes  haereticos.  Sexta  bac  de  qoa 
in  prxscnti  dixinius.  SancU  et  perpelua  virgo  ihri- 
sU  '  iEdiltbryda,  lilui  Aunia  regis  Angloruin,  etpri* 
nio  a'tcri  vm-o  permagoifico,  et  post  Ecfrido  regi, 
conjimx  dala,p  stquam  XII  aiinos  tborura  hicorrupu 
tervavil  maritaleni,  post  reginam,  sumpto  velamine 
tacro,  virgo  tanctimonialis  enicitur :  nec  mora  diaoi 
virginum  niater  et  outrix  pia  taucUioin,  accqilo  io 
cimttrueudum  roonaslerium  loco  quem  Elge  voeaol , 
cujut  nieriia  vivacia  lct  atur  eiiaiu  morlua  earo» 
qum  post  XVI  ;innot  tepullurre,  cuin  vesu  qoa  lo« 
volula  etl  incorropia  reperitur. 
[A.  M.  4649.  <;:br.  698.J  Jusliuiantit  minor   filiut 


Ecdetlarum.  Qni,  benigoitsinie  tnscepti  a  revcreo-  ^  Contuniiniannot  S.  Ilic  contiituit  poeero  com  Soia- 


littimo  fldci  cathoiicie  derensore  Coiittantino,  Jussl 
aoiit,  remistis  ditpuutionibus  phtlosophicit.  p.idflco 
colloqui  •  de  fide  vera  perqoirere,  datiteit  debiblto* 
Ibeca  ConsUuiinopolitatia  cunctit  antiquohim  Pa- 
Irom  qout  petebani  libdlis.    Adruenini  aotem  el 


ceiils  decennio  terra  roariquc.  Sed  ei  proviucU  <*  f  ica 
tubjugata  etl  Romano  imperio,  qo«c  ruerat  tenta  a  Saili* 
ceuis,  ipsaquoqueCartbagineab  elscapuctdrstrticla. 
Ilic  beatas  memorise  pontiflccm  Romana»  Ecclci^ 
Sergium,  quia  *  crratlcs  so«  tynod6,  qoam  CuotUO- 


SMITH1I  NOTiB. 


*  Ckmonam*  Civlutem  ad  Botphororo  Cimme- 
rium  iit  lemporibus  luagoatum  exsilio  celebrem. 

^  Tkeodorui  ei  l/adf  Jeofrt  BritiQnmm  miw.  Vide 
Oitl.  Ecd.  IV,  1. 

■  c  Censuiiiftiiope'!  ceUbrota.  In  SfcrcUrio  Magnl 
Pabitri.  Trtillo  dicto.  Ad  synodum  banc  texUm  tem- 
pore  Coiislaiitioi  Pogonati  bahium  rcrerenda  soni 
AcU  aynodi  n»lbreldensis,  de  qua  vide  Uisl.  Ecd., 
v«  n.  Nou  eiiam  quod  huic  tyuodo  inscritor  pro- 


fettlo  lldei  ocddeoialit  Ecdetl»,  qoam  Af atho  papa 
a  tyoodo  Romaoa  eoiitii,  el  cui  Wilfridut  ootter 
tubscripsit, de qoa  videllift.i. Ecd.,  v, '.0. 

'  jEdilihr^da.  Vide  llbil.  Ecd  ,  iv,  S ,  10. 

<  Erreljrir.lla^cett  quac  a  Josli  iaoo  RhlnoUKlo 
babha  etl  lo  tuppiementum  svfiodorom  qoinim  d 
texi«;  oode  ei  ooroen  Qoini-Sextai  merolL  Reda 
Itbiro  erraticam  apficHal,  ^ood  aocUriUlem  omMibut 
modit  qu«sium»  imo  alif|uaudo  obteoUiii.  Sjumo 


5«  DE  TEMPORUll  KATKHie.  m 

tkioiiotlfecerai,  laTere  eUiiliscribm«olubiel«  mitso  A  ei  bauc  doBatioiieni  aure»  s€ri|iUm  liltcris  Romam 
aZadiariaprolo-iMaariosooJiissitCofisiaiitinopoiim     ilirekit. 


dcportari. Sed prsreiil niitiiia  Rafenoatis «rlNsvid- 
lumnBqae  partiu  t*  jiissa  principis  nefaoda,  et  eaoHlem 
lidiariam  eonUinielils  et  lnjuriis  ab  urbe  Iloma 
ttfuHL  Mem  papa  Serg ius  ordinaTil  YeBenbllem 
finm*Vilbrunluni»cognomiBeClenientem,  Fresi»* 
aanfenti  episcopuro«  Inqoa  «sque  bodiepro  stomt 
^ria  perfgrintts*  est  enim  de  BritUnla  fentlsAn- 
glonuB,  inmimera  qooiille  dbbolodetrimenia  cl 
Cbriitlame  fiJei  faclt  aunnienu.  Jnstinianusobcalpam 
perilitt  regniglorla  prlvatuseual  In  Ponlumseeedll. 
|A.  n.  4652,  Cbr.  701.]  Leo  annos  1.1.  Papa  Ser- 
^ui  ia  sacrario  beati  f  etrl  apostoli  capsam  argen- 
leaiii  qose  in  angnlo  obscurissinio  diutissimejacueral. 


(A.  M.  46G5.  Ghr  .7U.j  Juslinlanus  seenndo  cum 
Tiberio  mio  «  aiinos  Vl..llic  auiilio  Terbelli  repls  Vul- 
garorum  regnuni  rectpleiis,  ocddit  eos  qni  se  eapa« 
lerant  patritios,  el  Leonem  qui  locom  ejus  usurpa- 
▼eral,  necnon  et  snecessorem  ejus  Tiberlum,  qui* 
oumdo  regnocjectum  lotoqaoipso  regnabal  tOfiK* 
pore,  in  eadem  ctviuu  in  custoilia  lenuerat.  Calli* 
nicum  fero  palrlarcbam,  eratis  ocult5,  mlsit  Romam, 
f I  dedil  episc  •patu  N  Cyro  qni  eratabbas  in  Fonto 
eumqaealebal  essulem.  Hic  ConlUnlinum  papamad 
se  Tonire  Joboos  bonoriice  soscepit  ac  remisii,  Ita 
oleomdieDomlnica  missassibi  fiicere  jubenscomma* 
nkwem  de  mana  ejus  acceperit :  qoem  prosiraius  in 


ei  in  ea  crucom  diTcrsis  ac  preiiosis  lapidibas  ador-  n  lerra  pro  suis  peccatis  Inur  e  lere  rogans  cancta  ec- 


asiam,  Domino  rcTelante»  rc^perit,  de  qaa  Iractis  IV 
pelalis  quibua  gemnue  iuclnsas  erant,  mlrtt  magnilu  • 
diais  portioiiero  ligiii  salutir«*rl  dominicm  crucis  Iih 
lerios  reposium  Inspeilt;  qum  ex  lemporo  illo 
aaais  omnibus  In  basilica  SalTaioris  qme  appellau 
CoMUnilniana,  die  eiaiuiionls  eiiis,  sb  omni  osco* 
Isiar  alqne  adoraior  populo.  ReTercniissimus  Cccio> 
pet  Lindisliamonsis  in  B  itUnU  ei  anacboriu  antistes 
^  Cotbbertas  toUm  ab  InfbntiO  usque  ad  seiiium 
vitam  miraculonim  signia  inclyum  duiii;  cnjos  dum 
XI  annoa  mniif rol  corpna  bnmalvm«  Incorrupiam 
posl  h«c,  quasl  eadem  hora  dtffunciit  simol  cum  tc- 
Me  qua  legebatur,  InTenluni  e&i ;  sicul  in  libro  de 
^  Viu  el  TirUlibus,  el  pross  noper  et  heiainetris 
^mibua  scriplo 
viW. 

[A.  M.  4659.  Chr.  708.]  e  Tiberius*  annos  VIL  Sy* 
aoJoi  Aqafeiae  CicU,  '  ob  inipcritiam  Odei  quintnm 
aaiTersale  concilium  soscipere  dlfBdit ,  donec  salu- 
isribas  beati  papm  Sergii  monitis  in  trocU,  el  ipsa 
haiccamcmierlaCbriati  Ccdesiis  adnuere  consentiL 
teolphoa,  dux  gentls  Longobardomm»  BeneTeotl , 
Cunpaniam  lgQe,gbdioetcsptiTi  aieTasUTii,cnfnquo 
Mo  csset  qoi  ejus  Impetui  riesisteret,  apostolicas 
papa  Jooiines,  qol  Scrgio  successerai,  missis  ad  eum 
.  sscMotlboa  ne  donariis  perplurimis,  uniTcrsos  rede- 
aHl  captlToa,  alque  hosles  domum  redire  fedt.  Cui 
Mccessli  allos  loannea,  qat  inter  rouha  operom  lllu* 
sirhmi,  fedl  oraioriom  aaoclae  Dd  geQitrld  opero 


clifsim  privllegia  renoTaril.  Qni  cum  eierciUm  uiilte- 
rel  in  Poutum,  muHomprohibenUpapaaposlolico,  ad 
com.irehendendnm  Pbiiippfoom  qnem  ibl  relegaTeral, 
conTcrHUS  omnts  excrdtos  ad  parlem  Philippid  fecil 
enm  Ibidom  imperaurem,  reTcrsusque  cumeoCon- 
slanthiopolim  pugnaTii  contra  Justinianum  ad 
ilaodechnum  ab  orbe  liiilliarium,  el  Ticio  alquo 
o  ciso  Juatuiiano  regnum  sascepitPbilippicaa. 

[A.  V.  4667.  Ciir.  716.] '  Rhitippicus  auno  I,  men- 
sibus  Vi.  Ilic  ejecil  Cyrnm  de  pontificaiu  eutnque  ad 
gubemandum  abbatis  joro  mona  lerium  sdum, 
Pontum  redire  praecepit.  Idem  Consiantlno  papm 
nilsit  iiiuras  prari  dogmatis,  quas  tlie  com  apostoiioie 
sedis  Goncillo  respuit ;  et  hujus  lei  caiisa  lecii  pi« 
8ttU    aliqooi  annos  Ipsl   signa*  C  daras  In  porllcu  sancti  Potri  qu»  Ada  Vl  sincUrum 

aynodoratn  uniTorsalium  continerent.  Nam  el  hujns- 
niodl  plt^ras  cum  habareotur  in  urlie  regia  Pfaillp* 
plens  Jussorat  auferrlt  sLitaitqtie  popnlus  Romanna 
00  hmKlid  bnperauris  nomen  lndMrus,aoi  6gu- 
ram  soUdl,  sasdperenl;  onde  nec^iis  efllgies  m 
eedcsiam  InlroducU  est,  nec  nomen  ad  mia  aram 
aolemnia  prolaUm. 

[A.  M.  4670.  Chr.  719]  s  Anastas;ns*  annis  IN.  Hic 
Phillppicuni  captmn  ocutls  privATii,  necoccidit.  Idem 
litieras  ConsUnlino  papm  Homam  per  ScboUsrteuiu 
palritium  et  eiarchum  lulim  direiit»  quibiis  se  fau- 
torem  calholies»  ttdci»  et  aanctl  seiti  concilii  pittdl- 
caUrom  esse  docnit.  Lluthbrandus,  rei  Longj»bar- 
doram,  dooaiionem   palrimonii  Alpium  Coitianim 


poklimiroo  Inira  eedesUm  bcaU  Peiri  apoaUU.  ^  qonm  MereberecbUs  rei  leceral  el  Itle  repelierai, 
Htreborclas.  rex  Longpbardoram,  mullaa  cortes  el  adinonillono  Tenorabllis  pap«  Grq^orii  eonlirm  tIl 
pstrimonia  Alplum  Cottbrum,  qoK  quondam  ad  Jns  Ecberctos  rir  sandas  degenU  Angloruni,  ct  sacer- 
perthiebani  npMUlicm  sedis,  sed  a  Longobardis  mul-  dollam  monachica  tIu  etlam  pm  cotoll  palria  po- 
le  lemporo  foeranl  abUu,  restltult  Juri  cjosdem  sedis«     regrmas  eiomans,  plnrimas  Scoticae  gentts  proTln- 

SMITIIIi  NOTiE. 

UU  aiiribuit,  sed  eonlm  meikiram  aadoram  qol  do 
lis  Umporibus  scripseranl  fi  leni. 
^  '  PhUippietiB  BardtM€$9  nomlne  aUem  cinn  Impe- 
rioassumpio.  Doos  1111  annoa  aitiibolt  Siehardna  el 
aei  inenses,  sed  roKqui  Bed»  Codd.  anom»  qnibua 
e  Uai  concordat  hisUihe  scries. 
s  Anosiaslifs.  Nomon  Tcrum  Artgmhti  ftiit.  Annum 


1 01  subilem,  hi  Lalina  praeserlim  Ecdesla  » 
reihiero  nom  poSniL 

•  YUkrordmm.  Vide  nisL  Ecd.,  t.  II,  li. 
^  CalA^crcUa.  Vlde  Hist.  Ccd.,  it,  a  tt  a  1 51,  el 

Gbrnm  de  ejim  Vlu,  qoein  infra  edimus  suo  loco. 

9TiMm$.  !lomen  ei  unperaioriom  Tibmu$t  Gen- 
liiiliom  AfiwlMmrmi  fnil. 

•  Ok  k^peritkm  fM.  Non  IntellecU  aalia  Unc 
temporis  Irioai  capiiotoram  caosa. 

•  Aamos  f  I.  BaroaUsocto  aonos  Jostiniano  resii» 


queip  Sicbardus  Phili  picoaJdidtt,  Auasiaiodemii* 
qood  fecit  ei  Baronius.  Sed  recU  est  retiqoorum 
Bedm  Codd.  chrooologia. 


571  B£Di£  VEMBRABIUS  OPEHUM  PAHS  I.  —  BIDASCALICA  GfiNUlNA.  871 

cias  ad  ononicain  paichalit  teoipom  obsmaniiam  A  rali  ol  skuf  Gneei  SeptiiaginUi  traatlalomm  tdl« 


aqM  diitlut  abeiravorantY  pia  predicationo  coo- 
?ertit  anoo  ab  Incamatione  EKMnlni  DCCXVI. 

[A.  M.  4671.  Chr.  IfO.]  •  Theodosios  anno  1.  Hic 
oleotos  in  imperatorcm  Anastasioni  apud  Nicsam  cl- 
Titatom  gravi  prslio  ▼idt»  datoque  aibl  sacrameuto, 
clericum  ilerlac  pretbjlenMi  fecit  ordinari.  Ipte 
▼ero  ut  regnom  accepit,  com  ettet  catholiais,  moi 
In^regia  orbe  imaginem  illam  ▼cnerandam,  In  qua 
sanctm  VI  synodl  erant  deplcl«  et  a  Philippico  fiie- 
rani  dejectfle,  pristino  inioco  erexit.  Tiberit  fluvios 
alfoom  toom  ogrettut  multa  Bomame  f  cit  exitia 
cif iuti,  ita  ut  in  fia  lala  Kd  uiiam  ei  temb  suturam 
oxcretcerett  aique  aporu  Mncti  Petrl  osqoead  pon« 
lem  MilTium  aqo»  te  deseendentos  coojungerent 


tione  utentest  de  ea  tibi  tuttque  tempomm  librot 
condldere,  ila  et  not,  qui  per  beati  interpretit  Mie- 
roojroi  indutiriam  poro  Hebraicc  ▼erilaib  fbott 
potamor,  temporom  qooque  rationem  juxla  haac 
tcireqtteamus.  Quod  ti  qui  Itborem  bunc  oosirva 
CttlpaYerint  este  tuperfluum»  accipiant  hi  qoiconque 
sunt  justum,  salTS  cbaritate,  responsom,  quod  pr». 
fatos  Hieronymut  pritcm  cotmograpbim  calunmhh 
toribot  reddit,  ut  ti  ditplicei  non  k^ant.  Cclenioi 
cunctlt  in  coinmune  tuademust  ut  tive  quls  ex  He- 
braica  ?eriuie  qum  ad  noe  per  memoratum  lnier« 
prdem  pura  perrenitte  etiam  hoslibns  Judsis  in 
profosso  ett,  sive  ex  Septoaginta  interpretum  trans- 
latione,  qua  vel  minos  tollicite  primo  odiu  esl,  at 


icivfbut,  ocuvo  domom  dle  revortit.  Hit 
lemporibut multi AnglonMngentis«  nobiles  et igno- 
bi'et,  viH  et  leminjet  docet  el  privati,  divini 
amorit  in  tinclu,  de  Brittania  Romam  veniro  con- 
tueverantt  inler  qoot  oiiam  reverf ntittiinot  abbat 
meut  Ceoirridut  anaoa  nalut  tXX.V «  enm  etael 
pSoihyUr  annit  XLVU»  abbat  aulem  XXXV,  ubi 
Lingonat  pervenit,  Ibi  defoncluo  atquo  in  occletia 
beaiomm  Gemioorom  mariyrum  tepnltiit  otl:  qoi 
ioter  alia  donaria  qoae  adfcffre  dttpotuerait  mitlt 
eceletis  tancli  Pelri  Pandectem  a  bealo  Hleronjmo 
in  Latinum  ox  Uebraeovel  Gneco  fonU  trant- 
laUm. 
[A.  M.  im.  Chr.  7S9.J  ^  Leo  annit  IX.  Saracenlt 


Mantit  aolem  diebot  VUt  donec,  agenUbot  teuniat  B  mulU  adttruoott  vel  posl  a  gentilibus  corrupU,  ot 

beau  AugotUno  videiort  teo  ceru  ex  otrisque  com- 
mixU  opere  Codicibot  ot  tibl  vitum  fuerii,  tempo- 
rom  curtom  nouverit,  et  tive  prortxiom  seu  bre* 
viorxf  trantacti  tmcoli  Umpora  tignaverit,  aut  signau 
repererlt,  nollaUotts  Umeoex  hoc  tongiora  vel  bre' 
viora  qiim  retUnt  taecoli  tempora  pout,  memor  tem* 
per  dominicm  tenUntias :  <^ii«  ife  4U  «IfiisM  H  Aera 
nemo  sdlf  n<f  m  Mn§eU  cmUmm  tdti  Pmler  mlm. 
floqoe  enhn  ullaUnut  tont  aodioodi  qol  ootplcanior 
hujos  tacoli  tuiom  tex  millibot  annorum  ab  ialtie 
foiaso  delioitttmt  ett  ne  contra  sententiam  Doadai 
venire  vldeaotort  addonl  bieerlum  morUUbotqueU 
anno  aexiae  millenarlm  partit  vonturttt  tll  diet  jo- 
^^     ^     dditcnjut  Umen  adveniut  maxime  drca  Urmhmm 

cum  immento  exercitu  ContianHnopollm    venien-  ^  s«xU  millenarii  debeal  tperari.  A  quibot  ti  qmerit 

ut»  irienalo  clviuum  obtideoit  donec  dv  but  mulu 

Insiantia  adBeum  elamanUbutt  plurimi  eoroin  fame» 

frigorCt  petUleoUa  perlrentt  ac  tic  perlsBti  obsidio* 

nit  abtcederent.  Qui  inde  regresti  Volgaronim  gen* 

lem  quae  etl  tuper  Danubium  bello  aggrodiunlur  •  et 

ab  hac  quoqoe  victi  rerugiuni,  ac  navea  ropelunt 

tuat.  Qoibus  cum  altum  peUrent,  ingruenu  tubiU 

tempcsuu»  plurimi  eUam  merti,  sive«  confractis  per 

li  lora  navibut,  sont  necaU.  Liothbrando  ,  aodieos 

quod  Saracenl,  depopulau    Sardinia,  etiam  loca 

iBtdarenl  illa  obi  osta  mocU  Augttstini  episcopi 

propter  vasutionera  Barbarorom  olim  tnnslau  et 

bonoriftce  fuerant  condiU,  mitii»ei,  dato  magno 

preUo,  accopil*  et  trautUlit  ea  ioTidnit,  ibique 

cum  debito  tanU  Patri  honore  recoiididil. 

CAPUT  LXVM. 

Rdifmm  t$xim  mlaili. 
Haec  de  cnrto  praeteriU  taecttli  ex  Hebraica  veri- 


obi  hssc  pu  anda  vel  credonda  legerint^  mox 
chaoies,  quia  aliud  quid  respondere  non  habent: 
Annon  legisU,  inquiunt,  in  Geneti  quia  tex  diebm 
mundum  fecerit  Deut?  undo  merito  credi  debcl 
eum  plut  minustex  millibut  aonorum  etaotlaUnun. 
El  qood  ett  graviut,  fuere  qui  propier  topUomai 
diem  io  quo  requlevlt  Deut  ab  operibut  toit»  tpe* 
rarent  post  tex  annomm  millla  tancioram  Uborit  h 
hac  viu  moruli,  tepUmo  mille  aonomm  curricoU 
eot  post  resurrccUonem  in  hac  ipta  viu  IminorUlet 
In  dellclis  et  mulla  bcaUtudine  regnatorot  etsocom 
Chrislo.  Verain  his  quia  baereUca  taot  ot  lnvoU« 
foiiditus  omissis ,  inulligamos  slneere  et  catholice 
sex  illos  dies  in  quibus  mundi  bujus  oraatmn  porfs- 
^  cit  Deus  et  sepUmum  In  quo  ab  omni  opera  aoo  ro- 
quievit,  qoem  ob  id  perpetoae  quielis  benodictiono 
sancliricavlt,  non  sex  annorom  miHla  saecoU  labo* 
rantis  et  sepUmum  regni  beatoram  in  terra  eom 

U 


Ute  praut  pouimot  elocttbrara  coravimot,  aeqoum     Chritto,aod  sex  poUus  aeuus  tigoiacara 

SMITIIU  NOTifi. 


•  TArodosiaf  •  Adramyttenut. 

I»  Lee.  Cui  nomeo  a  patria  l$mtricu$^  a  bapUsmo 
C0n(m  fuit.  Hunc  aonit  ix  reenatse  dicit  Beda ,  td- 
llret  cum  ille  haec  scriberet.  Regnavit  enlm  Lioo  xxiv 
annos,  sed  Beda  bi  nono  ejut  aono  Chranicon  dao- 
dent  ulurios  non  nnmerat.  Vix  credibile  ett  hano 
obtervaUoncm  doctos  virot«  imo  Adonem  iptum  el 
Hermannum  laluiste.  E%  lamen  fuit  illoram  tonipo* 
nim  in  sequendit  audoram  verbisseeurilas,utf|iJod 
Beda  consullo  posuii  in  fine  Cbronici,   ilti  kbsque 


nllo  consiUo  In  medio  suomm  posuerant,  perguai- 
que  calcuiando  ac  si  Leoix  untum  annos  regnatset. 
Nonnt  auUm  fjeonis  annus  est  a  Cbrisio  nato  secuo- 
dum  computum  vulgarein  7i4 ;  sed  secondum  Bed« 
ipsius  Cbronicon  et  seriem  annomm  a  se  siib  impe« 
raioribos  digestoram  ,  pertlngit  aonum  7i9 ;  nec 
mulium  abest  Palmerius,  aliiqiie,  licftde  horumim- 
peratorum,  sicul  ct  de  oronium  ferc  aliorum ,  lempo- 
ribus  varie  tcripserint. 


m  J>B  TEMPOKXm  BATIQNB.  5174 

bentis  in  quibuft  sancti  laborant  in  htc  TiU  pro  A  delice'  persecntiiinem  trtuin  trais  ann  rum  fiutaram 

Ikdes  Ecclesis  lenet.  Sed  ne  h«c  impro? isa  ▼eniena 


Christo,  et  septimam  perpetoi»  quletis  in  alia  vtta 
qaa»  solats  a  corporibas  perciplunt  aniina  sanct» 
eoa  Chriato*  Quod  animarum  Sabbatum  tunc  in- 
choasaerecteereditur,  cum  primos  Ghristi  martyr 
cameoccisiisa  rraire  moi  anima  est  «ternara  tcaos- 
btns  in  rcquiem,  tunc  auiem  peHicietur  cum  indie 
resnrreciionis  aniirae  eiiam  corpo  a  incorrupta  re* 
ceperint.  Et  quia  nulia  aetatum  quiiiqne  praeteritaruro 
mille  annis  acta  reperilurt  sed  ali«  plures  annos* 
aiiB  pauciores»  habuere,  ueque  ulhi  alteri  similem 
babiitt  summaro  annorum*  restat  «t  pari  modo  h»c 
quoqoe  quc  nunc  agitur  incertmn  roortalibos  habeat 
su«  loogilodinis  sutom,  soU  autem  illi  eo|oitum 
qui  serTos  suos  accinciis  lumbb  loceraisque  ardeati 


orones  passm  qoos  hnparatos  invenerit  inTolTSi, 
Enoch  et  hliam  roaximos  propheUs  et  dodores  sme 
hMjas  esortum  Tcnturos  in  mundum,  qui  Israeliiicam 
plebeni  ad  Adei  converUnl  graliam,  alqne  ad  pres* 
suram  lanti  turbinis  io  paru  el  ctorum  Insupera- 
bilem  reddant.  Qui  co«n  ipsi  primo  tres  serob  annos 
praedicaTerint,  et  sicut  de  uno  eorum  Slia  propheu 
llalachias  prttdixil,  converte  inl  corda  patruro  io 
llhos,  id  osl,  anliquorum  fidein  ditectionemque  san* 
c  oru  n  in  eorum  qui  tonc  vieturi  sunt  mente  plaota- 
Terint,  tunc  excandesoens  ilb  horrenda  perseculio» 
ipsos  i  nprimb  martyrii  TirUiie  coronet;  deinde  cc* 
Uros  fldcles  corripiens,  vel  martyres  Christi  glo  to- 


htts  Tigibre  prccepit,  similes  homiolhus  expocUn-  B  sb  imos,  Td  damnatos  aposUUs  raciat.  Quod  signi- 


tibas  doroinum  suura  quando  reTorUtur  a  noptib. 

CAPUTLlVirL 
De  irhm  opmtom  fUeUum.  quMdo  oeHiaf  Domhui. 
Cojus  qui  lem  adTentus  horam  merilo  sancti  om* 
nea  dilif  oot«  et  ciiios  adesse  desideraut ;  sed  peri- 
cahMO  aatb  aguot»  si  qni  haoc  propo  an  longe  sit 
puure  wt\  pnedicare  praesnmonu  CJnde  pulcherrime 
beattts  Aogustinus,  remoio  illo  senro  neqoam  qui 
didt  in  corde  suo :  If  eroni  focii  damlnu$  m$  $  twnire» 
isU  quippe  procol  diibio  dominl  soi  odit  adTenUim, 
dat  exeropluin  de  tribus  servis  optimb,  adTentom 
dominl  oui  sitienler  desideranlibus,  Tigilanler  exs  e- 
dantihiis,  ildeliier  aroantibus,  quorum  onus  dicit : 
c  Vigilenus  01  oreroust  quia  diius    Tenturiis  esi 


fleare  Tidetur  apostohis  Johannes,  lu  serlbens  ht 
Apocalypsi:  AlHummiUm  qnod  nt  foHs  lemphun 
ejicgforoi,  et  ne  meierlemd^  ^eobm  daiiim#ft 
feah^tfs,  ei  eloitnlem  tancUan  cnleoknni  memikno 
XLHt  id  est,  eos,  qoi  noro  no  lenos  fldeles  soia  ex- 
teriora  diliguot,  ab  electorun  soru  separatos  ostende, 
qub  e  ipsi  ad  persequeodam  Eeclesiaro  cooTerienlei 
novbsiroa  ida  pcrsecatiooe  trium  semb  annorom, 
Ei  dnko,  inquit,  duobne  uuikno  mett,  et  propketnkmni 
diekne  MXCLX,  nmieA  oneeie,  id  est,  arctbsimb 
coniinentbe  et  preasoraram  laboribus  accincti  prai- 
dicabunt.  Et  paulo  posl :  Et  enm  /SiilenaMnquit, 
lostimonhun  tnnm.  beelin  qnee  noeendii  de  nky§Mofulet 
nd  ertns  iUo$  keU  m,  et  oineet  eet,  etoeeidH  Hto$,  ol 


domuoo.  >  Alter  didt :  c  Vigilemus  et  oremiis,  quia  ^  caetera.  Quibus  minbtros  e)asdem  besti»,  id  est. 


broTb  01  locerU  est  isu  Tiu,  qoamTb  tardias  too 
taros  ali  dominus.  >  Tertins  didt:  t  Vigilemus  el 
oremosv  qob  et  brcTb  atque  iiicerU  esi  bu  vita,  ei 
oefciroos  teropus  qnando  Tenlurus  sil  dominus.  » 
Proinde  si  hoc  factum  roerlt  qood  pi«dixerat  pri- 
mos, gaiidebunt cum  illo  § ecundus  ot  lerlus.  Si  au- 
lero  facluro  noo  Aierit,  metuenduro'  esl  ne  penur* 
bentor  qui  HU  eredideranl,  et  indpbnl  adTenium 
domini  non  Urduro  puUre,  sed  nulluro.  Qui  autero 
creduot  quod  didl  secoodos,  lardios  esio  dominuro 
Temuruoi,  si  lekom  luerit  ioTeotom»  ciUus  doflyao 
Teolente,  oolhi  roodoqoi  ei  cre  'iderantturbabtuilor 
m  Me,  oed  Inopinalo  gaudlo  perfmeDlor.Quapropter 
qoi  didl  domhittm  dtios  esse  Tonlurum,  opiahilius 


Aoiichristi,  de  occbione  horom  duorum  testluro,  id 
eot  ro  rijruro,  leiaturos,  elsderoqoo  etian  morlob 
iosoluiuros  eose  eororoemorat  idero  alio  loco  :  Ei 
oidi,  inqutt,  demnri  keetiam  neeendeniem^  etdedit  iUi 
drnco  oirtnlem  sn  m,  el  poleeiniem  mm^nam^  id  est, 
Tidi  hominem  ssvisdnii  ingenii  de  tumultuosa  im* 
piorum  slirpe  progenitum,cui  mox  nato,  etper  roagi- 
cas  artes  a  pessimis  imbulo  magbtris,  adjungens  to 
diabolus,  toUro  virluiis  sue  potentbm,  per  quam 
magice  oBleris  omnibus  n  ajora  palraret,  iodividuus 
conies  allulit.  Et  dnta  esl^  inquit,  iOi  patestns  fneero 
menses  XLII^  ]d  est,  annos  Ires  et  dim  diam.  Per. 
cosso  autem  illo  perditionis  firto,siTeab  ipso  Donii 
00,  siTO  a  Micbaele  archangelo,  ul  quidam  docent. 


I  qailor,  sed  pericutoso  liUilur.  Qai  aolem  didi  ^^'^rna  vl^^^^icdamaato,  nooconUooo  dies  Jodidi 


domUioro  Urdlos  esso  Tenturum,  ei  lamen  credit, 
sperac,  oioal  ejus  adTeotum,  proredo  de  UrdiUU 
ejas,  etiomsi  lliUitor,  lelidler  rallitnr.  Habebil  enlm 
majoroa  palieoliam,  dhoe  lu  ent,  nuloremdiBlitbm 
si  »00  erll ;  ae  per  hoe  sb  eb  qal  dUigmil  roaoires- 
Utionen  domuii  Ule  aaditur  suaTius,  ipli  credilyr  tu- 
tias,  Qui  ouUm  quid  horum  sit  vorum  ignorare  so 
coofiutur,IUud  opui,  hoc  Uleret,  lo  nolio  oorom 
errat,  qoia  nihil  eor  m  aot  iofinnal  aat  negal. 

CAPUT  UIX. 
Do  lemporibns  AntickrisH. 

l>uosane  certissima  iiec«lum  hisiantis  dlei  judidi 

hsbemus  indicb,  fidem  vtdelicet  braelilicde  gemi , 

et  rej^nuni,  persecutionemqtje  Antichnsti,  quam  vi^ 


secuturns  esso  credeadus  est ;  aUoqoi  sdre  poasenl 
hommes  lllius  «tI  tempiis  judicii,  si  posi  Ires  semb 
aonos  inchoatac  perseculionb  Aniichrbli  confestiro 
sequerelur.  Nune  auUm  qub  anU  eonsummatum 
tempuspersecuUonb  UUus  dies  judidi  noa  Tenlal» 
scire  omotbas  licot.  Posi  qoantom  Tcro  tempos  con- 
summalc  ejosdom  persecuiioob  ventorus  slt,  nomloi 
prorstts  scire  eonceditur.  Deniqoe  Daoiel  propheU, 
qui  regaum  Aiiticbrbli  M,CCXG  die  us  rtttururo 
defcribit,  ila concludit :  Benins^exspeelnl  elperoe  ii 
nd  dies  U^CCCXXXV.  Quod  llier.  njmus  iu  expo- 
nit:  f  Bealus,  inquit,  qoi,  inlerfocto  Antichrislo,  su* 
pra  M»CGNCdles,id  esl,  trcs  scmis  annos,  diesqoai 
draginta  quinque  praeslolatur,  qujbus  est  Dominut 


S75  BCOJ:  TENCHABILIS  OPKBOII  PARS  I.  —  DIDASaaiCA  GEIflJlNA.  ST6 

aiqiie  8«Watci>  hi  m  n^iesUie  >Mlnnis.    Qmi  e  A  f9peqwrilur.€ontiaiiiaaiq««,fiiia  eam«  dcscta 


ff. 


h 

f:. 


9m\tm  post  ialerf  diimeia  Anlie  rieil  qiiadnigiM 
qaiiiqtte  dlenmi  tileatiiiiN  tli»  Ahmm  icieete  eti, 
mI  Ibrte  «lieams:  DilaUo  regvi  ssBclcinNii  p.'lie«<liHS 
prolMllo  esL » 

CAPITTLXX. 
I^#  die  jndkiL 
AiBeitiet  mitim  4k9  Demmi  iiint  fkr^  qiNS,  slenl 
Ipse  leiUler,  nesdmNS  fwiitile  «MiJai  Dojmmi$,  sere. 
ON  NiMli«  Nccfe,  Md  ff^iU  eantmm^  nn  aMN#»  in  fre 
reilt.  iiit|tiii9  mef No  rmpflN  trmuient^H  mentM  icfo  e 
entore  tetwntMr,  Qtti  aalen  slm  ceeli  q«l  limnsiet  1« 
pattlo  sttperios  tlocel  Mlem  aposlolns  Peiras  .dkeNs: 
Cedi  enmt  frJNt^  el  tierrn  lieaftm^et  pernqimn  een- 
9i»ten$  terbe  IWt  Pf^^wm  itle txnemnndn$ per$t.  Cmi 


tfeMe  ad  Jndl  iam  Domlno^  in  I.  la  ocoli  fieril  om» 
nimH  resarredo  eelebrala  omrl iorttai«  ssacii  con* 
Imlm  rapianiar  obviam  llli  ia  pera.  Iloc  eoim 
Apdsiolas  ia  elligliar  Mlcafe, .  cum  ail  t  OvMtiai 
Ipse  J^^miNNii  in  jn$9n  et  in  ete  nrehnnffeH^  etintebn 
M deeeendei de  c$do,  et  mornitfni  in Qtrieie  wm, 
resm^r  prlnd;  deinden9$  fnierimni^  t/ni  rHtn- 
^imnr  nmnt  mfUnmr  cmn  itli$  ia  nnkihi$  cbmem 
Demlne  in  nera.  Uinwn  attieni  el  reprohi  lanc  sebli- 
mitts  a  ferra  leventur  obfiam  judici  venluro»  au  me- 
rills  peceslomm  ila  prBgraYentur,  ol«  qttsnTis 
liomonalia  corpora  bsbentes,  ad  altiora  neq  lesnt  ele- 
Tsrit  ei  prmsidente  ad  Jadicandttm  Domuio»  ssncU 
in  soblimi  a  deitris  ejas,  ipsl  aalem  In  iarerioribus 


earem  ^  NfiNc  snnI  elterra^  eodem  verbo  repislfi  B  adtistant  a  slNislris,  lanc  potltts  apparebil.  Si  rero 


$nnt.  ignt  re^eread  ta  de  jndicU.  Nbn  ergo  llmia 
menlam  emli,  In  qao  sliera  fisa  eircaineanl,  noa 
ceelain  mtbefeam»  boe  esl,  hiane  illad  maiimom  a 
ceslo  aklereoasqtteadaera  larboleatttra.  inqoopo  o 
etqaielo,  dlurnmiue  laoasemper  pleao,  erranlla 
srptem  sidera  vags  flNri  eredaalart  sed  emlom  hoc 
acrearo,  id  e»l,  lerrm  proiimam,  a  qo6  am  coBli, 
qond  io  eo  Tolenl,  appeUaoioi^  qood  aqoa  qooa- 
dsm  uilttTii,  «le*etis  tems  lib  iSf  Iransoeodeado  per- 
didl ,  boe  igois  eiireaii  Jadidi  qio  dem  meosarm 
spscio  procre^cens  oceapm;do  disperdel.  Noe  sola 
bsec  besti  Peiri  senteoiU,  qu  i  iUos  dldl  cmlos  Igae 
jn  lidi  pcrJeado<,  qal  aqoa  diiovil  pdrleraal,  lesla* 
lor  sidcaroom  ccDlam  Igoe  illo,  qnamTls  maiimo,  ooo 
esse  taogendam,  seJetiam  Dominisermo  qoi  didl:  ^ 
5la(jiN  NNlea»  p  $t  trikutaiionem  diemm  Utor»  m  $ot 
obunrubitnr^  et  tn  anoi  dabitlttme  i  innmf  et  $tetlm 
eadent  de  emto.  N^tque  eiiim  sol  ob  corari,  loNa  suo 
laniitio  p  irar^  (Idlm  poleronl  cadt^r  de  ci  lo,  si 
cortumipsum,  locos  videliceieo;am,  igoe  foraturo 
IransibiL  Nanc  aatem  ceslum  qoldem  aereem  ignc 
inarcescei,  sidereum  maoebil  illaesttro.  Porro  siilera 
obseorabttOlor  aon  suo  Ittmine  f  acuala,  sed  majoris 
▼i  lumlnls  ad  adTentum  sapeml  jodicis,  oeTideaotttr 
oble.  Ia«  quod  in  hac  Tila  lanam  sld  asqne  omnes  a 
poliore  lomine  solis  inierdio  pati  cunctis  i  prom- 
piD  esL  Cnro  sulem,  Fcraeio  jodicid^  foerit  cm'am 
a  Tom,  el  tem  noTa«  id  esf ,  non  alia  pro  aliis,  se<l 
hmc  ipsa  per  ignem  innoTau.d  quasi  qaadamresor- 


tonc  ignis  iile  maiimos  el  alUttimus  ooiTorsae  lerm 
soperllcieffloperil,  etresosduU  a  amnals  ii^esii 
aeqaeimt  In  Sttblime  rapurt,  coDsUI  eoe  ol  pouiii 
lerra  posltos  igni  drcttmdatos  jttdidseispeelare  seo* 
lemiam;  sed  au  illo  oraoittr  qui  non  per  illttm  eas- 
ligaodi,  sed  mleroo  polios  sonl  Igoo  daronaodi,  quis 
prmjttdicare  aodeat  7  Namqoe  aliqoos  doctorom  eo 
porgarl  a  loTioribos  qaibosdam  admissis,  el  bestm 
Adgostiaas,  io  libro  de  CiTiule  Dei  Tifesimo,  es 
piopboUram  dictls  ioUlligil,  ol  saodNS  papa  Gre- 
gorias,in  iloiddiis  ETaogdii,  eipoaens  illod  Psal- 
iDOgrapbl :  l§ni$  in  conopecm  eju$  ardekit^  et  in  df- 
emU  ejn$  tempe$ta$  entida  ;  c  dislrietionem  qoippe, 
loqo*l,  Untae  justiii  .*,  tempeslas  ignisqoe  comiian- 
lor,  qiiia  Umpeslu  etaminal  qoos  igoia  einrai..i 
Satis  autem  damro  esl,  qnis,  rapiis  ad  Tocem  lobae 
obviam  Doniino  In  aera  peifeclis  serTis  illlas  eonfls- 
gralto  mandana  non  noceal,  si  trittm  puerorttm  roer- 
talia  adboc  corpora  drcampositas  caroinl  ignis  un- 
gere  oeqairit.  Temm  io  bis  omnibus  milios  est 
cuiqoe  castuin  se  districli  jodicis  praebere  conspecii- 
bos,  qoam  de  judicii  illius  ropdo  Iocoto  discotere* 
Saoe  qttod  Aposldus  coro  diiiatel :  Rapiemmr  enm 
iliie  in  nnbibn$  obvinm  Dondpo  in  aera^  sabdil  dlceas: 
Et  me  $emper  enm  DonUno  erinm»^  non  sic  acdpiea- 
dttm  est,  lanqnsm  in  aere  nos  diseril  seropercom 
Domioo  esse  inansuros,  quia  nec  ipse  ibi  otlque  oia- 
nebit,  qttia  f  enieBS  Iransitoras  esl.  Tenienli  qolppe 
ibitur  obTiam,  non  manenti,  sed  iu  c«m  Domino 


recilonto  t  nute  glorlftcau  daraerint,  tanc, « lEsaias  ^  orimtti,  Id  esi,  sic  erimas  habeotes  corpom  aesapi 
prasdisltyerif  iNxlamrsicifl  tnk  toliOf  et  tnx  $oU$     leroa  obicunque  cuffl  iilo  fuerimos. 


oepUmpUeiter  rient  hus  teptem  Semm.  QNod  aolem 
Joionesla  Apocalypd  com  disissel :  Vtcrl  celiim 
NoeNm,  #f  ierram  Nesem,  primnm  enim  eettam  et  pri^ 
me  terra  abiemnt^  adjooiil  atqoe  ail :  Et  mme  jam 
nan  tsi.  otram  maiimo  Itto  ardore  sicceior  niare,  an 
el  Ipeom  Teruior  la  aieliaa  ooo  ladle  patei.  Cmlum 
qdppo  DOTom,  ei  terrao^  noTom,  ooo  aolcm  el 
mare  aofom  ospiam  legbnus  Ibiuram.  Nam  ei  lypko 
poiesl  Inldllgl  qood  dlclom  est,  cf  marejam  non  eet^ 
q|da  Jam  looc  aoa  erll  boc  ssBcolam  t  ta  moruliom 
mrboleatom,  qood  saepissime  b  Scrlplnris  mnis 
nemiae  Vgoralar.  Ubl  aolem  Ipsom  ei  renri  el  oai- 
fersalis  Jodidi  sil  dtserlmen  babeodom,  iaior  molioa 


CAPUTLXXI. 
De  mpUma  et  octaea  eUaia  emenU  fntnru 

El  bse  esi  ocUTa  llla  mias  semper  amanda,  spo- 
rao  :a,  aosplranda  iJdibos,  quaoJo  eorom  onlmos 
Cbrislos,  biconraptibilium  corporom  maiiem  dooaiae, 
ad  pereepilooem  regoi  ceslestls  eooUmpbuloomaq«e 
dlTiaa  soae  asaJesuUs  iadaeai;aoa  aafereaaglo- 
riaro  qoam,  esotm  eorporibas  a  som  qooqae  egrde 
sionis  lempora  beau  io  rqqoie  percfperaai,  aod  ma- 
Jora  IRas  glorla  etiam  corporam  reddiioraaa  oeco- 
malaos;  in  cojas  cooilnaatm  ei  aoo  bilerroptm boa- 
lilttdinis  lypttffl  Moses  coal  sei  iQos  dles  primos» 


%n  DE  TEHPORUM  RATIONE.  S7S 

^«ibut  fiietiit  etl  mttodiii»  •  liice  el  mtoe  UieluNiio«»  A  Ml^onMi  eti  nUcnriimle  teoeMe,  led  iolif  ttm  el 

$d  vesperom  termliialoe  diiissei,  in  septimo,  qtto  re-     perpMom  luch  •ufclpieodo  el 

^uief it  Deitt  ob  operibos  tois,  toliut  maoe,  ooo  eu« 

leM  ei  Tetpere  fecll  mentioiiem.  Sed  eoocia  qo«  ile 

ee  comniemortoila  pbiiTit,  aeiemaB  reqiilei  ei  beoe- 

dictlooit  looe  coneiotli.  Qoia,  ticul  el  sopra  loemioi- 

mot,coneim  bi^ot  tmcoli  mtaiet  tez,  In  qolbotjotil» 

Demloo  euoperaote,  bonis  opifrlbot  iosistooi»  Ita 

som  soperoa  ordioationo  disposlttet  ot«  lo  iirlmor- 

diissois  siog«*m  allqoid  Imurom  reruro  habenfes, 

000  panris  «mronafum  lonebris,  prresorarunM]ue 

consoomntor.  Reqoles  foro  animsrumt  ^utuo  pro 

bonlsoperibDS  In  futuro  smcolo  perclpiunt,  nulla  ou- 

qoam  cnrm  atlci^os  aoiietate  lorbau  deielel*  sed 

ubl  tempos  jodicil  et  rr sorreclioois  adf enerll,  glo- 

riosiore  perpeloar  bealitodlnis  perleciiooe  complebi*  B  qoos  VII  prcce  eittesqoibus  esset  octSfat  h  ideo 


munerpNis.  Hme  ett  niagna  llla  el  singubrls  ocUf  o 
pro  qoa  seitos  et  undrcimuo  Ptalnil  scriboniort  co- 
Jiiset  ferba  dienim  iu  recordanlur.  Porro  Naia- 
Ibias,  el  Helipb^ilu,  el  alit  Lef  iurom,  lu  citbaris  pro 
ocUva  canebanl-epiiiicion,  id  ett,  ficlori  Domiiio  in 
perpetuum  f eniurm  Ugdoadia,  aiqoe  jodlcii  laode» 
caneliaiil.  Eplulcioo  quippe  lriumplium«  paimamqoo 
significat.  Vel  de  resurreclionis  Cbrisli  mysterio 
propbeUbant,  qom  merito  singularis  el  magoa  f oca- 
tur  ocUf a^  quia  omnis labents smcoH dles ocUf a ita 
cst  post  septliiium  Sobbail  ocUfa,  ut  ipsa  all  etiam 
prtma  sepiiinai  m  seqiioniis.  Quomodo  aolem  piima 
totios  smcuti  diesiu  fuit  prinia»  ut  non  baberet  ali- 


tar.  Goroparator  iis  mUlibos  sacraltsslmum  dominl- 
cm  paasioiiii»  sepoiiorm  el  resorredioiils  lempos. 
Legimos  onlin,  Krlbfnle  Efangeliu  JobsnnOt  quia 
CbrisMii  ante  sei  dies  pas  bae  fetiil  Beibaolam,  obl 
defoue  mollerii  ofHclo  Judas  oflepsos*  prodidii  enm 
sacerdoom  prlncipibas.  Iu  erastlaam^anlem  ipse  fc- 
nlens  In  aslno  Hieroiioiymam,  eom  lurba  Dealaodes 
canontiom,  per  coniinoos  qoini|oe  dies  iosidiosii  eo- 
rooi  qaxslioniboi  appetltoiy  teita  demum  die  crocl- 
liot  ett,  aoptima  rcqoief  II  lo  aepolcro,  ortif a  ao- 
lem,  id  ea,  ona  Sabball,  retorrexil  a  mortols.  Qola, 
prmlenlis  qidoqoe  moodi  iMJas  muiibos,  «anctl  oon- 
qnam  reproborQminsldiaselQdli  patl  eessaroul.  At  in 
setu»  qnaiii  DominM  soa  locamatione  conArioore  lo 


singulariler  frima  e.t»  iia  slngula  iier  non  solnm 
niagiia.  sed  el  iidaf  a  est  diei  futur»  resorroi  lionii, 
quia  sic  post  teptiomni  Sabbati  proximl  f entura  etl 
ocUfa»  oi  non  aliqtios  babeal  dies  soqoenlei,  qHiiios 
posslt  lieri  prima,  sed  ipu  rna  maneal  cetlesti  loee 
perenais  Unde  bene  propbcu  fisionem  bajits  diei 
slliisiis,  onam  eain  f ocat  dieons :  Qeio  OMlior  §$i  4m 
fmm  in  €trii9  ini»  $uper  miUia,  Com  ergo  oeUf  am  in 
Serlpturis  legimns,  Kiamtts  oifstice  el  dlem  ei  mta- 
lcm  posae  iiiteUigi,  quia  el  Duniinos  oclaf  a  die,  Id 
eal,  poa  sepiimam  Sabbati  resorrezit  a  moriols.  Ei 
Bos  000  solom  poil  seplem  f olobilis  bojus  smcoli 
dlcs,  sed  etiam  poet  s^epe  memoraUs  seplem  aeutes 
In.ocUfa  miate  simol  el  die  resurgemoa*  Oom  fiim 


Me,  sba  posslone  rediniere  ab  Infcris,  sua  resorre-  C  dlet  In  te  qoidem  ipta  mantll  temper,  maoel  el  ma- 


ctiooeei  atceiitlooe  ad  spem  et  dileeiionem  regnl  em- 
lesiit  aeoendere  dignaioi  eti,  eximlor  lieatoram  mar- 
qrrom  ¥i  ttn  atrodora  ab  lolldelibat  pertecoiiooom 
bella  tolerafll.  Sed  bmc  Uoio  fbilios  f icere,  qoanio 
eenius  nof  ere  pro  Hlo  te  pali,  qni  tecom  pasto  print 
Istrmii,  ted  lonc  conressori,  promisil :  HQdie  wufCMm 
erii  in  porodiso..  Qom  bealisslnM  pamdisi  reqnies» 
qnb  noo  aliom  ioem  qoam  glorlScae  resunydionb 
bobei  iniiiifm»  hoe  iigotllcare  foleoi  efaogelitfa 
MaMbmoi,  eom  Damlooro  sexU  f^ria  pororo»  et  sab- 
kiU  s  •poltum  ea^e  tcripilMel,  dicianit  de  retorro* 
tiiine,  tic  iaci|ill :  Vesperr  «niem  SMali,  fiior  luce$' 
diiM  ftrimm  So*6oli,  moIi Jlorio U9§tiaUni ei  mlUrm 


oebli  mlenia,  toJ  noblt  lonc  bMipiei«  com  ad  eam 
fidendaro  roerueriroot  lotrare»  obi  qoo  acto  oocu- 
pfntur  taucti,  perfecia  tpiriini  et  eamls  Inittioruiiuu 
renofati,  leglito'  Psalmista,  qol  Deo  per  laoJfmi 
amoris  canlt :  ilroli  qui  kakiimU  lo  deaie  lim,  Do- 
min^,  in  $mcuiam$meMii  Umdahmi  f#.  Quo  f  iso  drlo* 
ciaitur,  Ideio  coiis:  qoenler  exponil :  Ei  Mlm  6«if#> 
diVlionm  Miu  qnl  Ugem  Mii^  omMotaN  4r  tir- 
fnl^  in  rirlNlem,  mdebiinr  Den$  denfum  in  Ston.  Qm^ 
Jea  ad  banc  veiiire  posaittt,  Ipto  qul  etl  fia,  f eriioi 
ei  flU,  UtUtur  Dorohiot :  Bemi  omodo  cordr,  foo- 
niom  ^  Oenm  mMnni.  Ergo  ooiier  llbellot  do  fo« 
lobill  oc  fludlfogo  lemponMi  faipto  detcriploi,  op- 
portimomde trteroa  tiabiliuu  ac  tUbili sMemiiau 


Jierro  tidere  mpmUrmm.  Tetperam  quippe  tabbali, 

qoo  Domious  lo  tepolcm  qoiefll,  noo  in  nortem  D  babeai  iuem.  Quom,  rogo,  tl  qol  lecuooe 

lm^bret€ore,iMlncetcerediciibionaSobbali,qiila      raii  IbcrUil,  flM  aoit  lo 

fldrlicei  idetii  ejut  sepolcrom  non  comiplioim  but- 

ceptl  eorp  *rit  atuminaodom,  t<tl,  ticol  Itaiat  ait :' 

£l  eril  $ffnUrum  eju$  glorio$um^  cito  retorrectionit 

erai  fblulo  iiiblimandoni,  quia  uoitrarom  quoque 

feqoies  poel  exou  corpo  a  animarom  non  aliqnibut 


dem,  plaque  apod  Deum  el  proximoi,  qoanlMm  va- 
leot,  agani  in  luat  la,  ni,  pott  tetnporalei  cmlettlam 
aaiouum  tu  lores,  ail  mam  concii  coslestium  pne- 
mioru  n  nicreamur  actipere  palmam. 


m  BCOJ:  TEIfEIUBILIS  OPKBOII  PARS  I.  —  DIDASOaiCA  (USIfUmA.  8T6 

aiqiie  8«Watir  hi  tn  n^iesUie  wilwrtts.    Qmi  e  A  f9peqwriiur.€oiNlaiiiaaiq««,f«ia  ^am«  dmm 


MHem  post  ittlerf  diimeia  Anlie  rieil  qiiadnigiM 
qaiiiqtte  dlenmi  tileatittm  sii,  ilifMne  leieete  eti, 
mI  Ibrie  ilieam«s:  Dilalio  regul  saaclonNii  p.'lie«<liift 
prolMllo  esL  > 

CAPUTLXX. 

D0  He  jndkH. 
Ai9Mkt  mitim  4k$  Dwmi  iient  /kr,  qiwi,  sleel 
Ipso  losisier»  nesdifitfs  fnaitile  «Miiaf  IKtniiMis,  sero. 
ON  MMlI«  tueu^  orf  fo/tf  ronfem,  o«  m«ii#»  lii  qoo 
reill.  iBt|ttii,  «Mf No  ffmpfHi  IfOMJMl,  W  m€»io  icfo  o 
ftan  folo>iiliir.  Qni  oalem  slnl  cobli  qol  tionsiet  I, 
pottlo  snperitts  docol  iJem  aposlolos  Pouits  .lilceNS : 
Ciiliormilfniif»#llfrroiroofiio,«f pA-offom  coo- 
sislftts ror^  IWt  Pfrgum  Uk tuncwumdiu pnHu  Cmi 


4ettio  ad  JMdi  ium  Domlno^  in  l.la  ocnii  fieril  onh> 
oiomresttrreclo  eelobralamonionNa«ssocii  coo- 
Imilm  rapianuir  obviam  llli  ia  iNro.  Noc  eoim 
Aposioltts  ia  elligHttr  liNlicafe. .  cum  ail  t  OaMtsm 
tpH  ihmimu  in  jmm  tt  in  tore  nr^an^eH,  mintnbn 
Bm  dtttmutei  de  cmlo,  et  mor.tA  tfm  in  CMtlk  waf, 
remarftmt  prUtd;  deindtnn  ^ivtimui^  fil  rHio- 
fin*m«r  ttmut  fmfUmmr  cvm  iUit  m  mMknt  tkmem 
thmine  in  oero.  Uinim  auiem  el  reprobi  Ittoc  snbli- 
mitts  a  ferra  leveniur  obf  iam  Judici  veoiuro»  au  me* 
ritls  pecealomm  ila  prBgraveolur,  qI«  qttsmTis 
kamonaiia  corpora  bsbeoies,  ad  aliiora  neq  leani  ele- 
Tsri«  01  prssidenlo  ad  Jttdicandum  Domuio»  sssca 
itt  sttbllml  a  deilris  ejos,  ipsi  attlem  bi  inlerioribm 


onrm  fNl  anac  smil  <l.  ferro,  eedem  terbo  repeM  B  adtlsiant  a  sinistrls,  laac  pbllus  apparebit.  Si  Tero 


sttNl,  If  nI  retenttd  iu  de  indicH.  Nbn  ergb  ftmia- 
meniam  eoelit  la  qoo  slJora  fisa  elrcttinettnl,  noa 
ceelttin  «tberenm,  boe  esit  liiono  illod  maiimom  a 
cobI<i  sklereottsqueadaora  tttrbaleatura,  io  qaopu  o 
otqoieto,  dlurnmioo  lofiiosompor  pleao,  orraulla 
srptem  sidera  vags  iBrri  eredttalttr,  sed  eeelom  boe 
aereuTOt  id  e»l,  terrm  proiimom,  a  qoo  nttn  cotli» 
qood  io  00  voleai,  appeUaotoi^  qaod  oqoa  quoa* 
dam  uiloYil»  do*etis  tems  rib  iSf  Iraoscoodeado  per- 
didl ,  boo  ignn  eitremi  jadicil  qia  dem  measarm 
spacio  procre5cens  oceapm;«lo  tlisperdet.  Noe  sola 
bsec  bosti  Peiri  senteoiia,  qu  i  iUos  didl  emlos  Igao 
Jtt  lidi  pcrJeado<,  qiii  aqoa  dllttTil  pdrleraat,  lesta- 
lor  slderoom  coslttm  Igtto  ilto,  qnamvls  maiimo,  noa 


Ittoe  Igois  ille  mailmos  et  altittimus  unlfersae  lerm 
soperHciem  operil»  el  resusciuU  a  omrlttls  hijosii 
aoqaeiml  In  sublimo  rapurl,  coosUI  eos  ol  pote  io 
terra  positos  igni  circumdatos  Judidseispeetare  sen- 
loaiiam;  sed  au  illo  orantur  qui  non  per  lllum  eas- 
tigaadiy  sod  srterao  polios  sonl  Igao  damaaadl,  qois 
prmjttdlcaro  aodeal  7  Namqoe  allqttos  eloctorttm  eo 
porgarl  a  lovioribos  qoibttsdam  admissis,  et  bestm 
Adgttstlntts,  itt  libro  de  Ciriute  Dd  Tigesiom,  es 
propboUrom  dicUs  ioUlligil,  ol  sandNs  papa  Gre- 
gorias,in  lloiddiis  Efaagdtl,  eipoaens  illod  Pml- 
loograpbl :  /fm*s  in  cmmpectn  ejnt  nrdekit^  m  in  dr- 
mdti  ejnt  tempettnt  mdidn  :  t  dislriotionon  qoippe, 
Ittqal,  Unlae  justiti  .*,  lempostas  igaisquo  comiisn- 


esse  ungendam,  setleiiam  Dominisermo  qai  dicil:  ^  tor,  qiiis  tempestu  etaminat  qoos  ignis  einrat.-i 


Statim  nntem  p  tt  Irikktmimiem  diemm  H/ori  m  md 
ebuurubitnrt  ettu  o  »o  r  do^lf  iume  i  smim,  et  ttettm 
cndent  de  cmtn.  Neqtto  enim  sol  ob  curari,  luiNa  sao 
Ittniino  p  itari,  (idlm  poterttnl  cadt^r  de  0  lo,  sl 
coHum  ipsum«  loctts  t idelicet  eo;  om,  Igno  foratom 
transiblL  Nvnc  aatem  cedum  quidem  aereem  igne 
marcoscetv  ddereum  maoebil  illaesttro.  Porro  sidera 
obscorabttOlttr  aon  suo  lomine  facuaU«  sod  majoris 
▼i  lominb  ad  adTentnm  snpoml  Jttdicis,  nefideaatar 
obu.  U,  quod  in  hac  viU  lonam  sld  asqiie  omnes  a 
poiiore  lomine  solis  interditt  pati  cuuciis  i  prom- 
piu  esL  Cttm  sulem,  feracio  Jodicib^  ruerii  cm'Qm 
n  vom,  el  lem  nova,  id  esf ,  non  alia  pro  aliis,  sed 
bmc  ipu  per  ignem  innovau,el  quast  qaadamresur* 


Salis  autem  elarum  esl,  quia,  raplis  ad  f  ocem  iob« 
obf  iam  Doniino  In  aera  peifeclis  servls  illins  eonfta- 
gralio  mttndsaa  non  noceat,  si  Irium  ptterorom  mor- 
lalia  adboe  corpora  circttmposiias  camini  ignis  uo- 
gere  ooqoivit.  Vemm  lo  bis  omnibus  alilias  osl 
cuiqoe  casium  se  dislrlcti  Jadicis  pradiere  eonspecii- 
bas,  qaam  de  judidi  illius  modo  locofo  dlscttterf» 
Saoe  quod  Aposlolus  com  diiissel :  Rnpemmr  cnm 
ittu  in  nnbibnt  obtiam  Domif^  in  nern^  subdil  dleeas: 
Et  mc  temper  cnm  Domlim  erimvs,  non  sic  aceipien- 
dum  est,  lanqusm  in  aere  nos  dlseril  semper  com 
Domiao  esse  inansoros,  quia  noc  ipse  ibi  atlqtte  aaa- 
nebit,  quia  f  eniens  IransltttnH  esl.  Veaienli  qnippo 
ibitttr  obviam,  non  maneuli,  sed  iu  com  Domiao 


roctionto  ?  nttleglorlftcau  claraeHni^tttne, « lEsaias  ^'  orimus,  Id  esl,  sic  erimtts  babenies  eorpom  aompl- 


prasdisilterif  laxlnmrsi>ifl  tnx  tolit^  et  tnx  toUt 
oeptemptidter  ricnt  tns  teptem  dimm.  Qnod  aolem 
Joinnesltt  Apocalypd  eam  disissel :  Vtcrl  celiim 
Nsettm,  eitermm  nmmm^  primnm enim  cmlmm  etpri^ 
om  lerro  olMmni,  adjttaiit  atqoe  ait :  Et  mnre  /om 
NON  esi.  tttrom  maiiaHi  lHo  ardore  siceeinr  mare,  an 
01  Ipoom  verutor  ia  oidias  aoa  fiidle  palei.  Cmlom 
qdppo  ttof am,  et  torraai  nofam,  aoo  aaicm  el 
mare  aovom  aspiam  legbaas  Ibturam.  Nam  ei  typko 
polesl  loldligl  qaod  dldam  est,  et  mnrejam  nonett^ 
^JamtoacaoaorHboesmcalttmvia  moruliom 
mrboleatttm,  qaod  saepisdmo  io  Scrlptnrls  muls 
nemioe  ftgarator.  UM  aalem  Ipsam  ei  rend  et  oai- 
versalis  Jadidi  sH  dlterlamo  babeodam,  loiar  malioa 


leroa  abicttnqtto  eum  illo  fuerimos. 

CAPUTLXXI. 
DetoptimaetoctmmtMetmenti  fntnri. 

Et  bflte  osi  ocuva  llbi  asias  semper  amanda,  spo- 
rao  :a,  aosplranila  ftJdibas,  quaoJo  eorom  aoimas 
Cbristtts,  biconrttpllbilium  corpomm  munem  dooalao, 
ad  pereeptioaem  regoi  cedoslis  eooUmpbulooomq«o 
divioa  soae  asajesutis  iadaeat;aoo  aofereooglo- 
riam  qoam,  ei«tm  eorporlbos  a  soae  qaoqao  egrio 
sionis  lompmro  beau  io  rqqolo  perefperaol,  aod  om- 
Jom  IRas  glorfa  oiiam  oorporom  roddUomm  oeca- 
owlaos;  la  cojtts  cooibmatm  01 000  faMermpCm boa- 
litudinis  t jpom  Moses  cmo  sei  llloa  dies 


S7f  DE  TEHPORUM  IIATION£.  87» 

^nibtti  hem  etl  mttodiii»  a  liice  el  mtiie  lacluNiio«,  A  Mgoram  eti  nUairiiiMle  leMbrii,  lad  iolU  wm  el 


$d  f apenim  termliialoe  diiiiset»  in  iepiimo«  qno  re- 
f|uieTil  Deiti  $b  operiboi  ioii,  iolioi  mane,  pod  eu* 
lem  ei  Teepere  fecll  menlioiiem.  Sed  conctii  qii»  He 
ee  conmemoriotla  pbUTil,  siemm  reqiiiei  ei  bene* 
liifiionli  looe  coneloili.  Qoia,  iicul  el  sopra  memini- 
rooi,coiieiB  bufoi  imcoli  aiaiei  iei,  in  qolbas]Uiil» 
l^imioo  euoperaoie,  bonie  opnriboi  ioilitani,  Ua 
iool  iopema  ordinaiiono  diapoiiltet  ut»  In  |)rlmor- 
dibioii  iiog«*m  aUqoid  Imurom  rerum  babenfeit 
oon  panrii  «mronarum  lonebrii,  prroioramroqne 
consomanlur.  Reqoiei  Tom  animarum»  quam  pro 
bonlioperibni  in  fulum  imcttlo  perclpiunl,  nulla  mi* 
qtiim  cnr»  allcajus  aoiieuie  lurbaia  deliciel,  sed 
ubi  lempni  judicii  el  rr iurreclionis  adTeneriu  glo- 


perpeiom  luch  ioiclpieoda  el  aecomolenda  in  iao- 
munenbtti.  Hme  eil  magna  illa  el  iingubrti  ocUto 
pm  qoa  ieitui  et  oikb^cimui  Psalmi  icriliimlnr,  co- 
Jiis  et  Terba  dierum  lu  recordanlnr.  Porm  Nata- 
Ibiii,  el  Helipbjilu,  el  alii  LeTiuram*  iu  cilbarii  pm 
ocUto  canebaol-epiiiicion,  id  eal,  Ticlori  Domiiio  in 
perpetuum  Tcnlurm  Ugdoadit,  alqoejodicii  laude» 
caneliaiil.  Epinicion  quippe  Iriumpbum,  palmamqoo 
iignificit.  Vel  de  resurreclionii  Cbristl  myiterio 
pmpbeubant,  quae  merito  iingularii  el  magna  Toca- 
tor  ocUTa,  quia  oninii  labent  i  smcoll  diei  ocUto  ita 
Cil  post  sepliiuuin  Solibaii  ocUTi,  ut  ipsa  ail  eliam 
prima  sepiiiiiai  m  se(|uoniis«  Quomodo  aulem  piima 
totius  saecuti  diesiu  fuil  priiua, ut  non  baberet  ali« 


riosiore  perpelo»  bealitudinis  perfeciione  complebi*  U  qoos  VII  pr»ce  eiitesquibus  esset  ocUTa,  et  ideo 


Ur.  Gomparalor  iii  «lUlibui  iacralissimiim  domini- 
cae  paasioiiliv  sepoliorm  el  resonrecliofiis  lempos. 
Legimoi  anim,  Kribfnte  ETangeliU  Jobinno»  quia 
Cbriilui  nnU  ies  diee  pas  bae  Tenit  Beibanlam.  ubl 
de? Ai«  mnlieris  ofRclo  Judai  pflepsns,  prodidii  eum 
sacerdoom  prlncipibos.  In  crasiinttmaiilem  ipse  to* 
niens  in  asino  HieroMolymam,  eom  turba  Deovlaudes 
canontinm,  pcr  continoos  qoini|oe  dies  insidioiii  eo- 
ruOi  qnxitipiiibui  appetltoi»  ioita  demum  die  cruci- 
Isoi  cit,  aeptima  rcqnieTll  in  aepalcm,  ortiTa  ao- 
lem,  id  ei|,  ona  Sabbali,  reMirrexil  a  morlois.  Qoia, 
prKlerilis  qirfoqoe  mttodi  bijas  aUlibos,  sancti  nan« 
qoam  mprobomm  insidiai  elodli  petl  eeesamnl.  At  tn 
ietU«  qnnni  Dominua  sua  incamatione  conlirieare  in 


singulariler  |>rima  e.  1,  iia  slngula  iier  non  solnin 
niagiia,  sed  et ndaTa  est  dles  futur»  resarmilionii* 
qoia  sic  post  aeptimani  Sabbati  proiiml  Tenlura  eel 
ocUTa*  oi  non  aliqiios  liabeal  dies  soqnenlei,  quilms 
poMit  tieri  priina,  sed  ipu  rna  maneal  cmlesti  fuee 
perenals'  Unde  bene  pmpbcta  Tiiionem  bnjus  diei 
sitieiis,  onsin  eain  Tocat  dicens :  Qiim  OMlior  Mf  din 
nnti  in  nlrih  imi  $uper  miUki.  Com  ergo  ocUTam  in 
Scripturis  legimns,  scbmus  mjrstice  el  diem  ei  ttu^ 
tem  posae  intelligi,  quia  el  Duniinas  odaTa  die,  id 
eal,  posl  sepiimam  Sabbati  resorreiit  a  mortuis.  El 
Bos  non  jMiloin  posl  seplem  Tolubilis  bajas  sscoii 
dics,  sed  etiam  post  ixpe  memoraUs  ieplem  aeutei 
in.ocUTa  «late  iimul  el  die  resurgemai.  Oa«  tIui 


ide,  iim  poiilone  rediniem  ab  inleris,  iua  reaarm-  C  diee  in  io  quidem  ipea  manili  iemper,  manel  ei  ma- 


ctiooe  el  aseeiisione  ad  spem  el  dileciionem  regni  em* 
lestis  aeoendere  dlgnaios  esi«  eiimior  lieaumm  mar- 
lyram  Ti  itis  atrodora  ab  inlldeHbas  persecutiooom 
beiia  lolemTiu  Sed  bmc  Unio  fbrlius  Ticere*  qoanio 
eenius  noTore  pro  mo  se  paii,  qni  secum  passo  priui 
blhmi,  sed  lonc  conleiiori,  pmmislt :  Modie  wufem» 
trif  m  pmrmiko^am  bealiiiinM  pamdiii  reqniei» 
qttia  non  nliom  inem  qoam  glorificae  reittm^ctioob 
babei  iniiiiim»  boe  iignillcam  Toleni  eTsngeluia 
MaHbaeoi,  eam  D.iminam  seita  f^rla  pnramy  et  eab- 
bito  i  *pvllum  et^e  icripiimely  dicinnii  de  resurm* 
iione,sic  iiicipil :  Vetperr  «niem  Snkkati,  fiior  /«r^s* 
dl  U  ftrimm  So*6oli,  moIi  Jlorio  HofWalin^  et  niierm 
Mmim  Mere  mpnnUremu  Tesperam  qaippe  sabbati. 


neblt  «lerna,  soJ  nobls  lunc  bMipiei,  cam  ad  eam 
Tidendaro  meruerimos  intrare,  ubi  qoo  acta  oocu« 
pentur  saucti,  perfecia  spiriliis  ei  eamis  immoruiiuu 
renoTatl,  teslittt'  Pialmlsta,  qol  Deo  per  laoJfW 
amoris  canil :  ilroli  ^i  kakiHmi  lo  dewm  lifo,  Do* 
mia^,  in  smcuimm  tmenii  UudMhuU  te*  Quo  Tisn  drlo* 
ctoilur,  ideio  coiis:  qoenler  eiponil :  Et  etnm  beim» 
dictimiem  dMt^  qui  iegem  dedit^  mnhtlmkmit  de  «r- 
IKI^  in  rJrlNlem,  widebitur  Deut  demmm  tn  Ston.  ^fm^ 
les  ad  banc  Tenim  posiint,  ipio  qoi  eel  Tia,  Teriiai 
ec  Tiu,  lesUturDonihias :  Beu^  nmndo  mrdr,  fno- 
niom  ^mI  Dtfom  iidi^ani;  Ergo  nosier  libellas  do  to« 
lubiU  ac  flucilTngo  lemporom  faipsa  deacriplai,  op- 
porlonumde mlema  iiabiliuu  ac  iUbili mtemiiau 


quo  Doroinui  in  iepulcm  qoieTii,  non  In  nodem  D  babeai 


Qaomy  rogo»  ii  qai  lectiooe  dig nom 


lcnf  breseem,  i^  Inccicere  didt  in  ona  Sobbati,  quia 
Tidrlieei  idem  ejua  sepuicram  non  cormplioim  bus- 
coptl  corp  *ris  atumhiandum,  srd,  sicnl  liaiaa  ait :' 
£i  erit  e^lerum  ejue  gtori9$um^  cito  rciorrectionii 
erai  TiiloU  stiblimandani,  quia  noitraram  quoque 
leqoios  pool  eittU  corpo  a  animarmn  non  aliquibui 


rati  IbcriBl,  me  anii  in  predbttH  Dombm  commen- 
denl,  piaqoe  apad  Deom  el  pmiimoi,  qoanlMm  Ta- 
lent,  agant  in  luatU,  ni,  poit  temporalei  cmieiiiam 
aaionum  iu  lores,  ail  raam  cuneii  ooalestium  pras- 
mioru  n  mcreamur  actipem  palmam. 


M 


BEDiC  V£N£liARIUS  OPEnUM  PARS  1.  -  DIDASCALICA  G£NUIfIA.  810 


DE  RATIONE  COMPUTI 


LIBER. 


CAruT  ramuv.  —  De  umpwe.  A 

hterrp§€li9.  Unde  dieU  iunl  lempora  ?  —  Rupon' 
dc.  Temport  tont  dicia  a  tmperamtnio.  quia  unius- 
cujusqoe  illorum  spatlum  aepamtim  temperatum  slt. 
8  u  quia  momentiat  Horis,  diebus,  menstbus,  annis» 
sttculisqne  et  letaiibuSt  omnia  morUlia  Yit»  curricula 
tempereotur. 

/Ntorrtff .  Quot  modis  raito  compotus  dlscretus 
eal?  —  Re$p.  Tribus :  ait  enim,  naiura,  auteoosue- 
tudine,  aul  auctoritate  decurrit. 

hlerrpg.  Auctoritalequomodo?  —  Reep.  Aueto- 
rius  bilarie  diviaa  est :  bumana  scilioet  ratione  el 
divina. 

inlerreg.  Humana  quomodo?  —  Reep.  Utsnnt 
olympiades  quaiuor  annoram,  nundine  oeto  diertim, 
iiidictiones  quindeclm  annorum. 

Uurrog.  Divina  quomodo?  -^  Retp.  Item  septima 
die  aabbatum  agl  septimo  a  rurali  opere  veiari. 
Quinquagesimum  annum ,  jubileu»  vecari. 

/Nlmof.  Consueludinequomodo?  —  Retp.  Hu- 
maiia  consuetudine  Hrmatum  est,  ut  mensis  triglaU 
diebus  puia  etur,  cum  hot  nec  solis  nec  Iumr  cursui 
conveniat.  Siquidem  lunam  duodecim  horis  minus,  ^ 
eum  saUa  ratiooe  saltus,  solem  vero  decem  horis  et 
dimidia  plus,  qui  solertius  eiquisierunt  lestsniur. 

luierrog.  Natura  quomodo?  —  Re$p.  Natura  duoe 
reperiom  est  solis  annum  trecentis  sexaginta  quin- 
que  diebus  et  quadrante  confici.  Lune  vero  anuuin, 
sicommunis»  treccntls  quinquagtnta  quatuor  :  si 
Emboi  mus,  trecentis  octoginta  quatuor d  ebus,  Ur- 
mtnari.  Totumque  lun»  curtum  decenmovennali  cir- 
culo  comprelien  |i.  Et  errantia  sidera  suis  quaeque 
spatiis  lodiaco  c  rculo  circumrerri. 
Car.  II.  —  Be  kora. 
lnUrf§.  Hora  qoid  eat?  —  Reep.  Hora  e  t  duo- 
declma  part  diei.  Si  quidem  duodedm  h  ne  dieui 
eomplent,  Domino  attesUoie,  qui  ait :  Nonne  tre.'.e> 
rim  bor»  suut  diei?  sl  quis  ambulaverit  in  die,  iioa  D 
ofleMlil.  Ubi  quamvia  allegorice,  se  diero,  diadpuloa 
¥ero,  qui  a  se  illustrandi  fuerant,  boras  appellaverai; 
aolo  Umen  humane  computationls  ordine  numerom 
dilHHivit  borarum.  Yerum  noUndum  est  qnia  si  om« 
nes  aoni  dies  decem  duodenis  boris  coniputentur, 
osstivos  necesse  est  dies  longiorbus,  brumales  vero 
brevioribtis  horis  includi.  Si  vero  lioras  lequiparare, 
hoc  est  asquinoetiales  habcre  volumus,  brumali  diei 
n  bilominus  pauciores,  ei  aaitrvo  neoesse  est  ut  plu- 
res  iribuamus. 

/Nfcrrof.  Uora  quot  puiicios  rrcipll  --  Re$p. 
Qualuor :  et  In  quibusdam  lunc  compul  .tis«  quinque 
ci  decem  minuUi,  quindeclm  partes,  et  quadragioU 


Inierrog.  Sunt  bse  divisioliea  temponmi  oauirales, 
an  non?  —  Retp.  Non,  aed  oendidive.  Nam  com 
calculatoribos  neeesse  easei,  vel  dlero  lo  doodedm 
horas,  vel  horam  in  quatuordedm ,  aol  io  decem, 
vel  qulndedm,  aul  In  qoadraghu,  aot  In  aliasqMss- 
libet  minorea  majoresqoe  distriboere  particulas, 
quaeslerunt  slbi  vocabula  quiboa  Id  quod  vocabant 
nuncopareot,  ot  alterotrum  digooseere  po  aenl. 

inierrop.  Hora  unde  dlda  est?  —  Reep.  Ilora  di 
cuaat,  eoquodcerti  temporla  ora,  id  eltermi* 
ous  sil.  Sed  et  veslimectorom  el  lluviorom  ma- 
ris  qooqoe  floea  oras  vadure  aolemiia*  Pomrlos  vero 
a  porvo  pooctl  tranaoeOso  qul  fil  io  borologlo.  Hi^ 
outa  autem  a  majore  loiorvaUo  vocantea  partes,  a 
partitione  eircoi  aodlad ,  qoem  trieenla  diebea  per 
men^  singulos  findani.  Porro  momenta,  a  loou 
sidcruin  celeberrimo  nuncupantes,  duro  aliquid  sibi 
brevissimis  in  spatils  cedere  aut  succedere  scfltiiur. 
Minimoroautem  omnium,  etqood  nul  a  ratiooe  dividi 
poteat  tempus,  alomom  Grme«  hoc  est  indivisibHe, 
nomioant. 

Car.  IH.  *-  J>e  Sm. 

inierr  g.  Diea  quil  est?  **  Re$p.  Aer  sole  ilhi* 
atratus. 

fnlerrog.  Unde  aumpslt  nomen?  —  /l#fp.  Dies 
inde  dicttta  esl  eo  quod  teoebras  a  luce  dtijungat  ae 
dividat. 

inierrog.  Diziali  diem  ease  aeren  a  aole  llhMtra* 
lutn,  com  pnodpio  creatorarum  legimus  Irea  csse 
diea  ante  aolem  eonditum*  ^  Re$p.  Verom  esl,  In 
primordlo  creaturarum  teoebne  eraol  auper  ladam 
abyssl.  Dixilque  Beus :  Fiat  lus»  et  fiicU  eH  lu,  ct 
vocavit  Deoa  lucem  diem.  Igtturque  lua  ab  orieflU 
emersa,  fagalis  teoebris,  lalitudincque  aui  fulgoris 
toUm  urram  aeqoaliter  perftiliiL  Primos  leroos  dici 
orieodo  ocddendoque  velul  sol  termioavit;  de  qoa 
loce  lominaria  formau  ease  credontur. 

inierroff.  Qaid  a  aolari  loce  distabal?  *-  Re$p. 
liec  quod  caloris  letu  carebal. 

inierrof.  Diniiii'io  did  quol  modis  dividiUir?  — 
itafp.  Bifarie,  boe  esi  vulgariter,  et  proprSe. 

Inierrt^.  Volgiriier  quomodo?  —  Re$p,  V  Igus 
namque  omnem  abusive  sulis  pnesentiam  auper  ler- 
rain  appellat 

Tnierro§,  Proprie  qualiUr?  —  Re  p,  Proprie  au- 
um  el  Qaturalitcr,  dies  viginli  quatuor  borla,  id  ast« 
circ  itu  solis  totum  orbem  luslramts  impletor,  qd 
aecum  aemper  et  ublque  lumen  diurnum  drcumls- 
rens  spatio  aereo  um  noclu  aub  terras,  qoom  supra 
lerras  in  die  creditur  e^aluri* 

inlerro§.  Jh.  amborum  aoetoriutem.  —  Retp. 
Dominua  In  Evang  lio  diem  vulgarem  dilHnivd  di- 


i 

i 


m  DE  COIIPUTI  RATIONl!^ 

€«M :  Nonne  noodecim  hom  suni  diel?  Itoytet  au-  x 

fem  proprium  iu  descripsit^  dicens  :  Kt  racium  est 

fotpere  ec  &ctum  est  mane  dies  ueut.  Quem  HebrKi 

et  6bald«i  persequentes  Juita  prirose  coaditionls 

ordlnem,  diti  cortum  •  mane  utque  ed  mane  didu- 

cunl,  umbrarum  iridelicet  tempus  luci  supponenles  : 

nl  contra  iEggrpUi  ab  oorasu  ad  occasum.  Porro  Ro- 

nrani  t  medio  noetia  in  medium  umbrs.  Et  Atbe- 

niefiset  a  neridie  In  meridiem  diet  tuos  maluerunt 

eoHipuiare.  Di?lnt  antem  auctoritas  a  mane  usque 

ad  manet  ontun  diem  in  Genesi  appellat.  Sed  Domino 

fosnrgente,'  eadem  in  Crangelio,  totius  diel  lempus 

n  iretpera  santii  Teaperam,  ut  bominem  de  luce 

bpeum  in  lenebrat^  ei  deincept  e  tenebrit  redire  ad 

lueem  tlgniflearei.  Ubi  primut  tascnli  dtet  tit,  hoc 


m 


Cap.  IV.  —  90  nnle. 

hterroff.  Unde  dicla  ett  nox?  —  Aetp.  Noi  dicta 
ett  eo  quod  noceat  aspectibus  fel  neg otlit  humanitt 
tlfe  quit  in  ea  furet  latronetque  nocendi  aliit  occa* 
tlonem  ntiiclscantur. 

inUrrog.  Nox  quid  ett?  —  Jtesp.  Nox  eU  tolit 
abtenlia » terramm  urobra  conditl ,  donee  ab  occasu 
redeat  ad  exorturo,  quam  a  natura  ejus  poeta  deteri* 
bent : 

Buit  Oceano  aoi 
InrolTent  nmbra  magna  terranique  polunqoe; 

ei  Salomon  tacrit  litterit  exprettit«  qul  patdt  inter 
lilia,  donec  aspirei  diet»  el  inelinentur  urobr».  Cle* 
ganU  utique  tentu  decettionem  oocUt»  inclinaUonem 


,      «V .    ,  ,  ....  ©•••»•  ««■«iHv  »cmv  «o«cwiunein  nociit.  incimauonem 

«,«i«.  Princ  pl«  ««U»  «  «M,dlU«.b  m«.di  .e.  B  .,^„.1  „^„„«.  ^,,^^^  .HZ 

#lindnm  iMvntiAC    nniKcM  AkMkAm  «  ri.*M«^?.  ^A^  .  .  n^^ «»  ««wvia 


oindnm  iCgypiiot,  quibot  Abraham  a  Cbaldarit  edo- 
clM  aslrologi.im  adirexll,  xv  Kalend.  Aprilis  die  cun« 
tigitse  fenur,  eo  quod  die  xodiaci  iniiium  exstiUsse, 
nlque  Juxla  xodiaci  difisionem  eo  die  ftcia  est  lux» 
^  sol  ArieUs  signum,  revertens  td  exordiiim,  in- 
fvediebatur.  Qui  quarto  die  condiUonis*  videiicel 
Sii  lalendarum  tupradictarum  incipienie ,  c  eatiit 
ctl«  quique  pari  tpatio  dlvident  lucem  et  tonebrat 
sua  pitesenUa  abtciitiaqne  Tcmale  aequinoetiam  eo 
dte  fecil  emus  dlei  iniilo  lunc  eum  CQtli  locum  Or  en« 
cttpitt  qoem  attrologl  quariam  pariero  Arietit  este 
dleunt.  Eumque  pott  365  dies  et  tex  borat  rediens, 
propier  btas  boras  anno  sequenU  meridlero  radens» 
▼emale  Kquinociium  intraTlt  terUo  Tcspera»  quarto, 
ine  iio  noctis,  quinto,  rursus  mane ,  sicut  primo  oc-  C 
esrrit.  la  qua  die  inveniiur  sol  non  solum  primam 
•igni  partem  eonscen  lisse,  Terum  el  quadranlem  jam 
fn  ea  d  e  habere»  ipM  est  per  naluram  eaput  signi* 
ierl,  duodecim  signa  quae  particula»  nominanlur» 
UiiUQm  babere  el  lerminuro.  Analolius  refert  ibi 
^utdranten  did^  ibi  sallum  indpere  ae  finiri:  ibi 
Muum  magnum,  boe  esl  planetarum  eursum,  exor- 
tlium  llnemque  sorUrl.  Luna  ejusdem  diei  vespere 
plena  orientis  a  medio  apparens,  quartam  libise  par- 
4M,  quc  eti  Kqulnoctium  auiumnale,  tenuit,  inl- 
tiimiqQe  pasehale  sno  exitn  consecravit.  Ncqu  alia 
nenrandi  Pasebt  ett  regula,  quia  ul  aequinoctinm 
Tomale  plenitttnio  tueeedente  perfldalur ;  at  si  vel 
I  tfie  pleBiludo  lunc  proeetaeril,  0qQinoe  ium  jam 


usque  Tideturexlendere,  nocUt  nalum  eet,  ei  lonam 
aJiquando  plut  cieterit  tlderibut.  Interim  obtcurai, 
ul  sui  luroinit  derectu  ImparUalur,  quia  ad  inflma 
planetarum  eurrit,  superiora  umen  tpaiia  toI  tuoTel 
tiderum  temper  lumine  /ulgescunt.  Sed  et  luna  cum 
infimassui  cursus  ab  ides  plena  adieril,  noonunqoam 
umbra  memorata  obfuscari  solei«  donee  eenirum 
eg  essa  rursus  a  sole  cernatur.  ferum  oe  hoe  omni 
plenilunio  palialur,  latltudo,  qum  duodedm  parUom 
est  diversaruro,  absidttm  alUludlnem  babere  dl- 
cetur. 

Inkrrog.  Quol  sonl  qnm  umbram  eAeluntt  — 
Retp.  Tria  quaedam,  sdlieel  lux»  corpus,  iocus  ob- 
scuratus. 

inttrrog.  Quafiter?  --  Jieip.Xux  si  eorpori  par 
est,  aequalis  esl  d  et  umbra;  d  eorpus  majus,  au« 
getur  et  umbra;  ti  exilius,  roinuetQr  et  uwbra.  Sol 
autem  terra  major  esse  didtur,  quamTis  kmginquiuie 
roodieus  Tidetur.  Atque  Ideo  noeUt  umbram «  quia 
tensim  decresdt*  deflcerOt  priutquam  islhera  perUn- 
gat,  slcqoe  ad  aeris  sUierisqne  conflniom ,  aeumi- 
natis  instar  pyramidum  tenebrit»  pbilotophi  umbrani 
terras  exakari  diconl. 

Inlerrog.  lo  quol  partes  diTlditur  oox?  —  i?#q». 
Inteptem. 

Tnierrog.  Que?  «-  Reip.  Crepoteulum,  Tosperti- 
num,  oonUcininm,  intempesiQm,  gallidnium,  maiu- 
tlnum,  diluculum.  Crepuseulum  esl  dubia  lux,  nam 
crepusculum  dubium  dicimus,  hoc  est  inter  lucem  ei 


i^  m^  — .u    ^^%^t   1  . n  crepuscuiom  duoium  dicimus,  hoc  est  inter  lucem  ef 

QOQ  priom  meosb.  sed  Qliimi,  luna  pou  ur.  Iiaque  D  ie„ebras.  Vesperum  apparente  stdln  ejusdem  mmii. 
'^^^  '•  •'••  ^»*»  *""«  »««  «^«  P^i»"-  »«!««  ^     ni3.  dequa  poela  : 


etiQdl  vd  lerUi  dld,  sed  quarU  habei  poletuiemw 
Luna  Toro  illumlnau  ab  eo,  eum  ttellit  tandem  ad 
Tosperum  noctb  potesutem  aecipit.  Sed  Tcras  iile 
sol  qol  esl  ChrisUn,  decu  10  tempore  anie  legem 
legallqoo  alquo prophetali  gratia  per se  inepleniet 
Bobia  ortos  esi,  suaaque  iQmine  graliaa  corput  Eede- 
drn  qQotqoo  Tirium  prBToolent  illuminaTll.  Qula 
pleiitliiniQm  Patebs  anlo  cqQinocUam  fleri  non  po- 
lott.  Ul  notlrum  Pateha  aBqninoeUali  tolis  exoriQ, 
eooeu  Tiddlcet  londM^ram  oisndicula  TiHeenlis, 
Qst  Totlne  doToUottit  pleQflonio  tubt*quente  cdo- 


Ame  diem  daoto  ooroponlt  vesper  Olym  0. 
Contiduium,  quando  bmnia  coniicetconi,  idest,  sf- 
lent.  Intempntnm,  media  nox»  quando  omnibus  to- 
pore  quietit  nibil  operandi  temput  est.  Galficinium» 
quandogalli  emium  levant.  Malutinum,  inUrabs- 
cestum  Unebrarumetauroneadventum.  Diluculum, 
quasi  jtm  Incipient  parTa  diei  lux,  haee  aurora  etl, 
pcrtingens  usque  ad  solb  exortum. 

CAr.  V.  —  De  hebdomode  et  uptem  pl  netiu 
i.Jrrog.  Unde  dicU  est  hebdomada?  —  Retp. 

Hebdomada  a  sepUnario  numero  nomen  aecepit. 

Quia  el  Romaui  aepUmanam  a  septem  diebQs  appei- 


nS  BEbX  YEIIERAHUS  OPERVM  PARS  I.  —  DIDASCALICA  CENUINA. 


fil4 


bni.  UihHi  eiiiin  apii«l  ?eteres«  «liet  i  p-.TiUie  di 
ulur, 

/iffrrrof.  QnoiiMKio  a  populp  Dei  eoropvUbtlorT 
—  Rap.  Auiiqoilot  o  popolo  Dei  iu  coiupoUluitor  : 
prima  salikali,  vel  ona  sabi>ail,  sive  salibaloroio; 
lecunda  sabbali»  tertia  sal^baH,  qoarU  sabbaii,. 
qoinla  sabbati,  seiU  sabbaii,  vel  sabb<»to.  Non  qoia 
oumes  Mbbolomaiv  hoe  est  reqoietionum  oies^  eise 
noQ  potneiinl,  sed  qoia  a  requietidnam  die  qnae  soo 
nomine  et  eoUo  singiilarls  excellebat«  prima  fel  se- 
cunda,  ?el  lertia,  sifo  eaeterc  soo  quaeqoe  censeren- 
lur  ei  ordiiie. 

inUfTOQ.  Quomodo  compolabant  gentnes  bebdo- 
madam  t  —  Heif.  Verom  geniiles  cum  obserfationem 
a  populo  1  rael  bebdomadis  ediscerent :  Primam  tI- 


A  quiniie  secundsm  a  s<»le,  seitc  secunJam  a  hnu, 
sc|iiiinae  lerlbm  a  sole  prsponebant. 

luierroj.  Ilebdomada  apml  G  ccos  et  Romands 
qoom  )do  peragitur  t  —  Htip.  Sepiem  dienun 
cursu. 

Interrog.  Apod  Hebrsos  qnoniKdo?  ->  Jliip.  Se- 
pum  annonim  curso  peragiiur.  Declarai  aulea  boe 
Dani«  I  de  septuaginU  bebdoma  ibos. 

Imurrog.  Quot  feriis  consUt  hebioaiadat  —  Re$p. 
Sepiem  Kilicet, 

Interrog.  Feria  onde  dicU  est?  —  Resp.  Feria  a 
fando  dicla,  qoasi  leria,  eo  quod  in  creaiiooe  mondi, 
Deus  Fiat  diiit  per  siogulos  dies. 

tnierrog.  Qiiis  primos  rerias  babere  edootf-. 
Re$p.  SjFlfesur  papa  ilerum  ferus  babero  ins  Huii, 


delicei  Soli,  s«*cnndam  Lume,  lertiam  Martl,  quarum  B  cui  Deo  sbli  ftcanti  nunquam  militiam  yel  negotiatio^ 
..        .  .    ,  «  ..  nem  lceat  eiercere  roundanam,  dicenie  Psabn  gra- 

pho,  Vacate  ei  fid  le  quod  ego  sum.  El  prima  qui- 
dem  die,  quia  ei  lux  in  principio  faeu  etl,  et  Cbrisii 
resurrectio  ce'ebr«u«  Doiiiiiiicam  nimcupafi  •  Qaed 
illi  noroe i  priinis  Ecclesis  Itmporibus  (uisse  indi- 
tuni,  teslatur  Joaiine8»qui  dicil  in  Apocalypsl :  Fo  in 
spiritu  io  die  Domiuico.  D.iode  secundam  (eriam, 
t  rtiaiu  et  qiiartam  et  quin  am  el  seilam  de  suo  de- 
necieiis*  S«bb  tomei  feiere  Scriplura  reiinuii,  oihtt 
f eriius  granimmicorum  reroles»  qui  sicut  K  le  das» 
fionaset  I  los,  iu  eliaiu  et  ferUs  piorali  laoiQm  m- 
mero  prorcrendas  e&se  d.  cnrrunt. 


Nercoriot  quioUm  lovi»  sszUm  Veiteri,  seplimain 
Salomo  dlcanles.  Eisdem  monslris  suos  dies  quibus 
et  erranila  sldera  consecraotes»  Uoicisi  diterso  or- 
dine  compoUoies. 

Inierro*.  Quid  se  ei  bn  babere  «sUmaniesT  -^ 
Be$p.  ^tiiiiabant  enim  se  a  sole  spiriUm  baliere, 
a  luna  corpus»  a  Marte  renrorem,  a  Mercurio  sapien* 
liam  et  verbumt  a  iofo  lempenmtiam,  a  Yenere 
f  olMpUtem»  a  Salomo.UrdiUiem. 

Interrog.  Rogo  ot  JoiU  «stimailonem  toam  efle- 
€lum  earum  nihi  edis^eras.  —  Resp.  Polo  qood  sol 
in  medio  plaoeunim  posUos»  loium  muBdom  qiiritas 
lusur  calefjcere  ei  quasl  f if ilicare  vldetart  Eede* 
slasie  aUesUnU  qoi  ail :  Gyrans  gyraodo  f adit  splri- 
los,  et  in  circolos  soos  referiitor.  Luna  aolem  per  C 


hnmorum  niiuistorium  Incremeiitum  corporibos  sug- 
geril cunclis.  Martis  slelar ut  puu loli  proxiiuat  co- 
lore  siiiiul  et  oatura  est  fenrens.  Mercurius  perpetao 
cb^  solem  discurrendo,  quasi  eibausla  sapieollse 
luce  radiori  pu  abatur.  iiipiier  frigore  Satomi  et  ar- 
dore  Martis  binc  inde  lemperaiur.  Tenus  luminis 
feousUie  quani  ex  ^olis  ficiniiaU  pe  cipit»  suo  cer- 
naiUs  alli.lt  aspecta.  Saiuraos  eo  Urdior  e  leris 
pbueiis,  qoo  el  Soperibr  iaredit 

i«f  rro^.  Qiiot  anols  f  el  diebas  nniascojasqoe 
car.os  impleri  fidelur?  —  Reep.  Salumos  triginu 
aanis  sigaiferam  implet»  inde  Jopiier  daodedm  aaois. 
Tertis  Mars  daobas  aauis.  Quarlus  sol  Irecentis 
qumquagioU  qoha|ae  ol  qoadrante  inrm  solero»  Ve^ 
nosqae  el  Ladfer  el  Yesper  Ireconiorum  et  seplem 


Cap.  VI.  ^  De  menubue. 
InUrrog.  Unde  dicli  sn  A  inensea?  —  Rie  p. 


o  sole  amiqoam  absisuas  partibos  ses  el 
qaadraginU»  longios  proximmn  illi  Morcarii  sidos 
iiofom  diebos  odore  ambita»  modo  anU  solis  ortum» 
roodo  poil  ejtts  oecasam  spleadens«  nunquam  ab  eo 
figinli  duabas  partlbas  remoiior.  Nofissima  lona 
f  igioli  H^pU  n  dicbits»  el  qaslaor  boris  signiferom 
coofldt; 

Interrog.  Qo .m anU diiisii  lom  el  diferso ordoe 
eompoUales?  —  Reep.  Qoia  haee  omt  sluiti  ia  geoli- 
lia.Pt  raba  mliodaalioae  sabnlxa,  qol  qaaai  J  m  pri- 
mam  diom soii»  qja  maximaiA  e«i  lomiaamv  seeoa-. 
dam  Imue»  qoU  setootlom  lamioare  so  epnaecuH 
paiabaol.  De  inordiaaU  allem  lioae  a  lenia  diei 
orimam  t  soie  sleUlm»  qoarts  primau  t  laaat 


ses  dicli  a  menenra^  quia  quisqu^  eoram  mensur  i  or. 
Sed  melius  a  luna»  qii»  Grftco  sermone  meae  foca- 
lor.  Uode  apud  eos  iuenese  menses  appellonor. 
.  Qoam  llebrsa  qooqoe  liugua  eljfmologiam  serrsro 
f  ideior.  In  eo  qood  i^us  filius  Sjmcb»  qol  itaqao 
Hdimice  scripslt  loqoens  ait»  meosis  secuodam  «h 
menestejus. 

Interrog.  Quomodo  anliqui  soos  amnsfo  oompola- 
baol?  —  Reep.  Anliqoi»  mensessaos  noa  osolis,sid 
o  luom  corso  compuUre  s  lebont ;  onde  qoolies  io 
Scriplum  sacm»  sifo  in  lege  serfsou  iog  m,  qoou 
dto  meosb  quid  lAclam  dictuiufe  sit  iodicaiar.  H  o 
aliud  qaam  laaa  stas  signiiGatar.  A  qoa  seaiprr  He- 
hrmi»  qolbus  crediu  sum  doqoia  Dd»  aoliqao  I  Hmo 
^  moro  ffloom  obserf«ir  noocessaoi.  Pr  m-naio  sen 
oof  oram»  qui  Pxsdiae  cseremoaiis  sacmlns  esl  Nt  aa 
appedantes»  qoi  proplormoltlfagum  loaediacarsmn, 
nonc  in  Martiam  me nsom»  nuoe  inddit  in  Aprileoi, 
ooac  aliquot  dies  Maii  men  is  oecupal.  Sod  todiiis 
Aprili  dopoiator,  quia  semper  bi  ipso  vd  faidprtt  vd 
fiiiit,  fd.totus  induoitur:  ea  duataiai  regul*  ohser- 
f  U,  ot  qiim  qoindodma  post  sequiooctnim  oaa  ei^ 
siiteritt  primom  seqoenlb  annl  monsom  ^doit  qoB 
foro anio  nofissimom  procodeois.  S'c  per  ord oom 
duodedm  m  oses  looores  eempofaot»  quoo  proflor 
§00«  drcolom  qol  figiati  aofemdiebas»  semiostal 
Iri  onis»  oo  le  triceoisqae  diobas  aUeroaalco.  So> 
eandodemomfol  Urtio  anao  osot  lo,  Bsoasemoop  f 
|al  et  aoaois  oaledm  opoctaram 


os 


OE  RAT10HB  COSIPUTI. 


686 


tmM  Mlet»  iMterodMit,  diom  el  praetexati»  hanc  A  wpiiir.uin,  Tenini  liabenlibut  qnintana»  ad  decimnfn 


dixerani« 


Gaf.  VU.  —  De  nteniihif  Rmtum9nim. 

InUrrog.  Qo  re  Um  divenie  loni^ludlnis  bebean- 
mrT  —  ni$p.  Romulus  com  Ingenlo  acrl  led  agreati 
satom  proprie  ordinarel  imperil,  inltlum  mensis  ex 
Mo  sumeiiat  die  quo  novam  lunam  contiglsset  f  ideri. 
<tnia  noii  eontinoo  erenit  ut  eo  die  semper  appareatt 
sed  modo  tardios « modo  celerins»  ex  certb  causis 
▼ideri  solel,  coniigit  «t  cum  tardlus  apparuii,pr»ce- 
^enti  mensi  plures  dies,  at  cum  ^lerius  pauciores 
^larenturf  st  s  ngu  is  qiiibusque  men  ibus  perpetuam 
MHierllegem  primi  casus  addusitv  sicque  factnm  esl 
CR  alii  trigtnta,  alii  Iriginta  un.im»  sortireitlur  die«. 

Inierr^g.  Quomodo  menes  suos  Yocar.t.  —  ile$p. 
Prlfnum  mcnsem  Romulus  Marti,  cujusse  ftlium  esse 
▼oiuit,  dicavit,  eo  qui^  eo  mense  coustet  iunonem 
Marlem  peperlise  in  Pbrygia.  Quein  raensem  anni 
prlncipium  aliquando  fulsse,  vel  ^  boc  maxitne  pro- 
bnlor»  quia  es  e  >  septimus,  octavus,  nonus  et  deci- 
rons  indiium  antiquilosa  numero  nomen  usque  hodie 
mfpetlaot.  Seconduni  mensein  appellavit  Aprilem 
qiusi  aperilem.  In  eo  quod  in  illo  remoiis  nulMbos, 
pruinis  ac  lempestaiibus  hibernis,  coelum»  terra  ei 
f narct  naulis,  agrlcoKs  et  borosc  pis  aperlator.  Ar* 
bores  quoque  ei  bertKc  in  germen,  sed  ei  aAimanlia 
^«oqoe  in  prolem  se  apenre  Incipliinl.  Maium  ler- 
siam«  quartom  Jonittm  posuit  m^orom  ac  Jooionim« 


odavum  remeabal  ioliiiim  Kalendarmn.  Sed  cum  bic 
numerus,  neque  solis  cursui,  neque  rationibus  hime 
conveniret»  poanunquam  nsu  venebat  ul IHgus  anni 
aeslivis  menslbus,  eiejus  calorbiemailbusproveniiel. 
Quod  ubi  contigisset  innlum  dieruro  stne  uHo  mensls 
noodne  paiiebanlur  absomi  •  quanCum  ad  id  anni 
lempus  adducerel  qoi  ccsli  bubilus  in  taiul  mense 
aptos  Invenirelor» 

Interreg.  Qub  postea  aogmenlom  annl  addidll ! 
—  Il#ip.  Numa  secotus  quinquaguila  dles  addidil«  oi 
intrecentis  qoittqnaginU  qukluor  diebus,  quibus 
duodedm  roensea  luna  corsos  conAci  eredidit,  an- 
nos  extenderelur ;  atqne  quinqttaginta  diebos  a  se 
additb.  alios  sex  rctraclos  illis  sex  mensibus,  qui 
B  irigtnu  habebanl  dies,  hl  esl  de  singuUs  singulos, 
f.ictusqoe  quioquaginU»  ei  ser  dies  in  duos  novos 
menses  parl  rallone  divlsit :  de  ikobus  priorem 
ianuarium  nuncupavil,  priroumque  anni  esse  voluii, 
Uoqeam  bidpiiis  diem  mensem  respicteniem  trans- 
acti  finem  fbturlque  prinelpla.  Quidam  aotvmani 
Januariom  nnncupatom  exeoqood  liineseljanua 
sk  aonL  Seeondnm  mensem  Nmna  dieavii  Felinio, 
Id  esl  Plolonl,  qol  losiraiionaro  parens  esso  credo* 
balor.  Lualrariqtte  eo  menao  dvlutem  necesse  erat. 
Qnam  eonsueiodloom,  modo  versa  vice  in  melios, 
Chriaiiana  rellgio  eodem  mensis  die  serval.  Oniversa 
plebs  Mcra  mlnisurla  beataBMarisoferenles  modola, 
com  saoerdotes  mlnlslriquo  cereos  fai  manibos  ar* 
denlesgfstanl.  Paulo  posiNoma  in  honorem  Imparis 


lia  qoos  divi.il  popolom,  ot  all»»ra  pars  armis,  allera  C  numeri  nnom  adjecil  dlem,  quem  Janoario  dedil,  ol 


«onsiliorempublicam  tu-  reiur.  Contondunlaliillalofi 

llercorii  roairem  Maio  nomeo  dedisse,  hine  maximo 

l^banies  qoia  hoc  meiise  mercaiores  omnos  Mai  c 

Itecorioquo  pariier  sacriAcabanU  Ju&ios  inensls  aul 

ul  ex  pane  popuii  (ut  diximus)  nomlnatnr,  avt,  ul 

Cbigias  arbilrainr,  Jononios  apad  Lalinoa  aolea  vo» 

cabati  r,  ei  hme  nppellalio  mensis  apod  majores  dhi 

permansil,  sed  delrliis  qnihusdam  posioa  llueris,  ex 

Joonnio  dlclos  esl  Jooios.  Nam  el  sedes  Jononi  Mo- 

Ml»  Kalendis  Joniis  dicat«  sonl.  Jolios  meosis  Quin- 

liiis,  qood  a  nnmero  sumpserat,  eHaro  posi  prrpo- 

siloa  Manio  diios  menses  servavii.  Sed  posl  in  ho- 

■orem  Jolil  Gcsaris  Jttllua  vocaius  esl  nmsis, 

qoarimn  Idus  *Qninlills  proiTeatus  sk.  Augustus 

mensis  Sextilisanlea  vocabator,  dooecbonor  AogosU  D  diebus  unum  Inurcatoreiit  diem.  Eo  sdlleei  menso 


tam  in  anno  quam  in  mensibus  siiigolls ,  preUff 
unom  Febmarium  Impar  nomeras  servarelor,  qoaai 
infbros  ei  diminotioni  iropar  numerus  oonvenirei. 

loKrreg*  Quis  primus  l«alinoruni  ad  numerum 
solls  onnum  Insliluit !  —  lieip.  Calus  Julius  Cacsar, 
imlUlotf  .Agypllos  ad  oomerom  solis  annum,  sieul 
hodle  servalur,  instiloll ;  decem  videiicel  dies  obser- 
vaiionl  veleri  soperadjlciens,  ol  annum  Irecenli 
sexaginu  qninque  difs,  quihus  Ipae  xodioeom  1n* 
strat,  efOeerent. 

Inlerrog.  Qois  primus  eorum  qoadrantem  auoo 
imposolt,  vel  qui  bissexti  oomen  dedil?—  Beep» 
Ipse  pnndlctus  Gossar,  ne  quadrans  deessei,  sUlnll 
iilquarlo  anno  sacordoles  qui  coralianl  mendhos  ac 


darelor  ex  senaiosconsolto.  Eo  qood  ipse  d  e  primo 
hojos  flsensis  Anlonium  ei  Cleopalram  sup«ravera% 
ei  imperium  populi  Romani  firmaverat.  SepUiiher 
nmn-ls,  Oeiober,  NoTember  el  Oecember,  prindpa* 
lem  soi  rellneul  appellallonem«  slgniflcAntes  nomine 
qooli  a  vemo  mense,  Id  esl  Marlio,  vel  qola  i  i  hres 
in  eis  immioeont.  Um  R-)nrall  roll  annua  ordinau 
dimeoaio,  qoi  annnm  decero  monaiom,  dierom  vero 
Ireeeolorom  ei  qoalo^,  habendom  esse  conslitoil, 
menaeaqoe  lu  disposoil  ni  qoatdor  ex  his,  Narlios, 
Maios,  QointHis,  Odoher,  trieenos  singolee,  »ex  vero 
rdiqHi  Irieeoos  habem  dies,  qol  hodie  qoinUnas 
hobenc  nonas,  cmleri  seflimanss  aoiem  habentibus 
ab  Idibos  reverubaoior  Kalendae  ad  diem  dedoram- 
PathoImXG 


ac  loco  quo  ei  apud  veieres  mensis  inlercalaiialor, 
Id  esl  anU  qoinqoe  ultimos  mensls  Febmarii  dies, 
Idque  blssextum  ceiisuil  nominandum.  Oomi  aiilem 
intercalatlonl  mensis  Febroarii  doj^uutos  esl,  quo 
niodo si  ultlmus  annierat,  qoo I  etlam  ipsum  do 
Gnecorum  Imluiione  faclobanl.  Naro  llli  uliiroo 
anui  soi  mense  soperiluos  Interserebanl  dies.  Verom 
onare  a  Gnedsdiirerehaol.  Nam  illi  ONireeu  otlimo 
mense,  Romanl  in  eonfllecto  Febroarli,  sed  per  vige- 
simum  el  tenium  diem  ejos  iotereaUbanl,  lermlna- 
Hhus  sdUcet  jam  peraeiis,  deinde  rdiquos  FebrfurTi 
mensi!>,  qui  erat  quinius  posl  iiitercalatlooem  aob- 
Jnngebant.  Credo  veieri  rellgioni  soo  more  ul 
Februarium  omnino  Marlius  sequeretor. 

1» 


h&l  BRDiC  VRNEKABIUS  OPCRUH  PARS  I.  —  DIDASCALICA  GEMUINA.  Ul 

/iilATOf.  Quare  sesio  Kalendas  Martii  intercalalur  ?  A  bris  saum  inchoant  anuum:  Kalends  ToealiMtei» 


«>  RiMp,  Ob  hoc  auiem  btesexti  diero  iu  mense 
Februario  placuil  iqtercaiare  Romanis,  quia  bic  bre- 
▼ior  cxteris,  ei  extrerons  anui  roensis  eral.  Ytrum 
ideo  nondom  expleto  eo,  quemadroodum  i£gyptii  ei 
Grjeei  de  cursu  totius  cireulo  facere  volebaut,  ne 
omnino  decisa  sua  lege  veleri,  iniilum  Hartii  men- 
sis  a  Februaril  flne  sejungerent.  Idco  non  sextum 
Kalendarum  Marliaruro  diero,  quia  Deuro  Terroinum 
colentes,  Termlnalia  sacra  qma  vigesimo  lertio 
mensis  ejusdein  dle  seniel  insti(ueral«  in  aliam  diem 
mutare  prorsus  non  dubitabant.  Sed  bis  rite  cele- 
bratis  unuui  quadrantis  diein  interponebant. 

Cap.  \III. 


r<on»  nova  observatio,  Idus  divisio  ioterprelalur. 

Cap.  IX.  —  De^amor  fimponlais  «wri 
Interrcg,  Quot  suul  tempora  annit  —  Bnp.  Qoa- 
tuor»  quibus  sol  per  lempora  anni,  eoeli  spatia  dit- 
currendo  subjectum  lemperaloibem. 

iHlerrog.  Quomodo  orbem  lemperal .  ^  Retp. 
Iliems  enim  ut  pula  longins  sole  remoto  frigidos  esl 
et  bumidus*  Ver  ilio  super  terras  redeunie  bumidutti 
et  caiidum.  iEstas  ilio  desuper  fervcnte  cilida  el 
sicca.  Autumnns  ilio  ad  inferiora  decideote  siccosel 
frigiiins.  His  igitur  amplexanlibus  se  iiivicem,  cuu* 
cta  orbis  spatia  qiiae  drca  se  moderantor,  fionL 


iMlrrro^.  Quol  soul  elementa  priocipalia  ?— Actp. 
Intirrog.  De  Calendis,  Nonis  el  Idibns,  rogo  ul  g  Qottuor. 


eJisseras  nobis.  —  Rotp.  Priscis  temporibus  pooliflci 
luinori  bxc  provideniiu  delegabatort  ul  novas  looae 
primum  observarel  aspeclum»  visumqne  regi  saeri- 
flculo  nontiarei.  Itaqoe  sacriflcio  a  rege  el  mioore 
pontifice  celebralo,  idem  poniifex  ealaia,  id  esl  vo- 
cala»  in  Gapitolium  plebe  juxta  curiam  Calabram, 
qua  casaa  Romuli  proxima  esi,  qool  numero  diea  a 
Kakodisad  Nooassoperessenlproounliabal,  eiqoio- 
:anas  quidem  dicto  quinquies  verbo  coto,  septbua- 
naa  repeiito,  sepiies  praedicabat. 

InUrrog.  Verbum  eaio  quidinter|>reUlnrT—  Acfp. 
Verbum  cHn  Gnece,  in  Latinom  sonalvMo.  El 
buoc  diem  qui  ex  bis  diebus  qui  calareotor  primos 
e8$el,placoil  Kalendas  vocarl.  ilinc  el  Ipsi  curite  ad 


Interrog.  Qoaliter  distlnguoolur?  -*  Re$p.  Prinia, 
lerra  oamqoe  sicca  el  firigida.  Seconda,  aqoa  frigi* 
da  el  homida.  Terlia,  aer  humidos  el  calidos.  Quar- 
U,  ignis  calidus  el  siceus.  Ideoque  haee  aoiomoo, 
illa  hiemi,  fele  veri,  ille  comparator  «suti. 

Jnierrog.  Qoomodo  hsee  lempora  iniliaolor?  — 
Re$p,  Non  a  prlitcipiis  mensium  inltiantur,  sed  a 
mediis.  Sed  et  diversi  diverse  ponunl.  Isidoros  su- 
tem  Hispalensis  episcopus,  hiemem  nono  Kaleod. 
Decetnb. ;  ver  ocuvo  Kalend.  Marliia.  ifisutem 
ociavo  Kalend.  Junii ;  auiumnum  decimo  Kaleod. 
Septeail>ris  dixil  exorium.  Gneci  autem  el  Romani, 
quorom  io  hojuscemodi  disdpliols  poiius  qoam 
llispaoorum  auctorius  seqoi  coosoevil,  biemem  octa* 


qoam  vocal>aol,  calabrom  oomeo  datoro,  ei  classi  C  vum  Idoum  NoTcmb. ;  ver  seplimom  Idoom  Fe- 


qood  omnis  in  eam  Tocaretor  populus.  Ideo  aolem 
oninis  poiilifex  noroerom  dierum,  qoi  ad  Nooas  mi* 
peresseol  calando  prodebat.  Qoia  posl  nooam  luiiam 
oporlebai  Nonarom  die  popnbres  qui  io  agris  esseol 
conOoere  in  urbero,  acceptoros  causas  feriarom  a 
rege  sacrorom,  scitorosqoe  quid  essel  eo  meose  fk- 
eiendom.  Uode  qoidam  hinc  exisllmaol  dicUs  quasi 
novae  inilium  observationis,  vel  qoia  ab  eo  die  sem- 
per  ad  Idos  novem  dies  potarentur. 

Interrog,  Idus  onde  dict»  sunl  ?  —  Re$p,  Porro 
Jdus  vocari  placuit  diem  qui  divisil  mensem.  Idoare 
«nim  ei  roslica  liogua  dividere  esl,  undo  vidoa  qoasi 
valde  divisa.  Nooouliis  placel  Idus  diclaa  vocabolo 
Grseco  a  speeie,  quia  apod  iUos  idea  vocalor,  qood 
ea  die  pitoam  spedem  demoosirel. 

Ittterrog.  Quando  in  Scriplora  Miicta  Kaieodu 
legimus,  quomodo  iotelligendum  est  ?  •—  Re$p.  Qoo- 
lios  in  Scriptura  aacra  Kaleodas  iegimus,  nihil  allod 
inteUigeodum  esl  quain  ortum  novum  luoae.  JuxU 
iUod,  oomenim  in  Kalendis  hic,  id  est  inmensiom 
axordiii  ofliereiis  holocausu  Domino.  Quia  oimirum 
IlebRci  non  aiia  meusium  exordia  qoam  oovilooia 
noronl.  Sed  el  Graeci  el  ^gypili  nullam  in  sois  roeo- 
sibiis  Kaieodarum«  Nonanim,  Idoom  distlnclionem 
oliservaoL  Verom  ab  iocipieole  c^josqoe  meosis 
exordio,  usqoe  ad  termiiium  ejos,  creseente  simpli- 
citer  el  inerrabiliier  dienim  correotiam  ordine, 
eouiputaiido  perveaiont,  quorom  ^yplii  quarlo 
KaIendasSep(embriii,Gra.'ci  autem  a  K«leudis  Decem* 


bruarii ;  aeslatem  septimom  Idunm  Maii ;  aolomnom 
sepiimom  Idoum  AugusU  inchoare  decemuoL  Uio* 
mis  viddicelel  aeaUtis  inilia  vespenino  vel  mataUno, 
Vergiliarum  orlo  occasuque  sigoaotes.  Ilero  veris  el 
auiumoi  com  PleUdeamedio  fere  die  vel  oocie  orioo- 
lor  el  oceidunl,ponenlesUigressum.  Deniqueinlibris 
cosmographlcorom  aollieoUcis  ae  nobiliasimis,  iu 
oadem  lempora  ad  lineam  disUocUm  reperinias,  ad* 
nouio  elorui  Verf  iUarum,  sepllmo  Idoum  Maii,  oc- 
caso  qooqoe  earomdeio^  aepiimo  Idoom  Novemb.  Ei 
Plinios  Secoodos  in  libro  soo  Naioralla  Uislori» 
eodem  modo  dbUogoeoda  Judieaviu 

iolMTOf  •  Quare  his  oomioibos  baee  qualoor  leoH 
pora  vocUentort  — Aesp.  Ver  aoiera  vocaior  sie, 
D  quU  io  60  coocu  veroool,  id  esl  vireacool ;  «sUs, 
ab  malo,  Ineo  maloraodii  frocliboa  dator;  aolom* 
nos  de  aoiomuatlooe  frodoom,  qui  io  eo  eoUigon- 
lor;  porrohiems  o  docioriboa  frigos  vei  aleriUlas 
dicilor. 

CiP.  X. —  Dc  ofqniHOctio  tfemo, 

Interrog,  De  9qaiooetio  vemaU^  qood  capol  esN 
qoaioor  nuiUlionom  aonoaUom  moodi  origo  doeet, 
01  breviler  edisseru  rogo.  —  Rotp.  RegoU  ieoil 
ecciesiasUctt  obaervalionis,  a  Nlcmo 
eoncUio,  ol  Pasch»  dies  ab  ondeeimo  AprUia.  i 
io  sepUmom  Kalend.  MaU  inqoiralor.  lum  calholi- 
Uc«  inslltotionis  regoU  pntcipil  oi  anu  leroalis 
aequiooclU  iraoagresaom   Paseho  eelehralv.  00 


s^ 


DE  RAT10NE  COHrUTI, 


m 


crso  oclafo  Kalcnd.  Apriris  dic  depotal  «quioo-  A  boris»  iJ  esl  quadranlc  iolius  dici.  Qwst  pars  quaicr 

-.> .  9j^.^  .~«  «.k^  «.«^..:«^«»:m«»  nA««t«4k       «iMrtiA  MaU  ■niAr  nniim  <liAm.  atiAm  Romani  bif^fiCi-> 


cUum,  occcssc  cti  idcin  aot  aoic  xquinocliom  Paseha 
cdciirari  licitoui  neget.  Ipsuni  quoquc  Pasclia 
DoHninos  pridic  qoam  paicrctur  cum  discipulis  reclL 
Aol  oclavo  Kalcndanioi  Aprilioni,  non  fuissc,  aul 
aoie  aequinodium  fiiissc  coiillrmcl.  Non  aote ro  no- 
•tri  tatUum  umporis,  sed  cliam  icgalis  a  Mosaica 
«Itccriiit  iostiiiilio.  Non  antc  Iranscensum  hiyus 
js^imnocUi  diero  fcsti  Pascbalis  c^  cclebraAdum, 
sictti  Anatolio  altcstanie  cvidcntcr  docei,  ci  Jose- 
pbBs«  sicut  ct  corum  anliquiorcs  Agatbobulus  cl 
Panajada«  qul  unus  ex  Ulis  sepluaginla  scnloribns 
foil  qoi  missi  rueranl  a  ponlficihns  ad  Ploiemaeiiro 
rcgeni,  ilcbraponim  libros  Intcrprctaturi  in  Graecom 
scnMNiero,  quiqnc  roulla  cx  tradilionibus  Moysis 
pfopoDcnii  regi  atquc  pcrcunctanii  rcsponderunt.  B 
Ipsi  crgo  cam  quxstioncs  Exodi  cxponercnl,  dixe* 
nml  Pascba  non  prius  essc  imroolanduro,  ni  hoc 
ar4|iiinoclium  veroalc transircl.  Uodcnos icccsse etl 
obscrvandam  veriutls  regularo  dicirous  tpertc»  cl 
Pascfaa  antc  aeqiiinociium  leoebratque  dcvictas  noii 
inunolandum,  cl  boc  tBquiaoctioro  doodccimo  Kt- 
lesdarum  Aprilium  dic  ascriliendiim.  Sicul  nonsoliim 
macloriltle  palemaf  sed  el  boroiogica  considera- 
tlonc  doccoBr.  Sed  ci  cstcra  tria  leropora  iii  bn- 
iosroodi  confinit,  sbnili  raiione  tliquol  tnie  ocia- 
yma  KtlcDdtnim  scqucnliam  esst  nolanda. 

Cap.  U.  —  De  cffiiis. 
Muterrog.  Unde  diclus  esl  annusf  —  Re$p,  Annus 


duclt  cogil  inter  ooum  diem,  qucm  Roiiiani  bi^scx- 
lum  vocanl,  ul  tdeumdcmcircuitum  redealur.Qoar- 
los  solaris  gyri  tnuus,  bissextilis  caelcris  Irihus  uno 
prolixior«  a  qoo  confccto  sol  td  concia  signoruiu 
loct  cisdero  dicmm  noctiumque  quibus  tiite  qua- 
driennium  reveniiar  boris.  Annus  erranlium  stclla* 
roro  csl,  qaod  iliarum  quoqiic  xodiaci  ambitum  lo- 
slraU  Annos  roagnns  esl,  curo  omnja  simol  erranlit 
sldera  td  sot  qoxquc  loca  sibi  babcre  rccorraDlf  id 
esl,  quingenlis  triginta  duobus  annis  explclis. 

lHierro§.  Annum  civilcro,  id  csl,  solarem,  ubi 
Hebrseif  Graeci,  iEgypUI,  Roroaniqiic  iDcipiont  T  — 
Re$p.  Hebraei  ab  a^uinoclio  vemo,  Grasci  a  solslltio 
^gyptii  ab  aouimno,  Romani  incipiunt  a  brunia. 

Caf.  XII.  —  De  mgmfero  cireulo  ei  $€U* 
buiar^e  cmr$u. 

Zoditcut  circolas  constai  ex  duoiledm  sigms,  per 
qoem  sepiero  sidert  errantia  cnnunt,  id  esi  Sol, 
Luna^  Mtrs,  Mercurios,  Jopiicr,  Veniis  Saturnus. 
Quae  quidcro  signt  stmul  litbent  ptrtes  Irecentat 
textgiait,  singulttiro  vcro  liiginU.  Partes  anleiii 
loditci  quotiditnos  solis  in  cselo  debcmos  seniire 
progressBS.  Signt  ttnlx  sunl  magniludiiiis*  ul  non 
minore  qutm  dotnmi  spttia  horaroni,  vel  orirt,  tcI 
ocddcre,  vd  de  loco  posslnl  moveri.  Singulis  trice- 
nas  pariest  ob  Iricenos  d  es,  qiiibos  a  sole  kistranlor, 
ascriboDlor  decem  el  semis  borse,  plus  sonl  quam 
pleuam  parlem  viginti  quaiuor  borarum,  non  red* 


ablnnovandoconctaqoaenaturali  ordine  iramicraDt,  ^  doni  simul,  ct  coropotari  Degligunlur.  AMamcn  ec 


▼el  a  drcuitu  tcmporis  dotocii  acccpit.  Quia  velcres 
aoiiQro  pro  drcuro  pooerc  solcbani,  ut  Calo  didl  in 
Originalibos  oratorom.  Aonom  tcrminum,  id  esl, 
circon  terminum,  el  arohire  dicitur  pro  circumire. 

inierrog.  Quol  modis  diconlor  annl?  —  Rf$p.  E^l 
aotero  annns  lunaris,  esl  d  solaris,  ett  el  errtDtium 
discretos  siclltruro.  esl  el  oronium  pltncUrumunus, 
qiiem  rotgnum  spcdaliter  nuncupant. 

Interrog.  Lunaris  annus  quol  modis  tccipiiurf 
—  Bup.  Qutdriftrie*  Primus  namque  cum  lunt 
Tigloli  seplem  diebus  et  oclo  boris  xodiacum  per- 
correasv  ad  stgDum  ex  quo  egresst  esl  rcverlilur. 
Secondus»  duobos  diebos  el  qotluor  horis  prolixior, 
qm  ooosoele  roensls  appcllatun  curo  solcm  t  quo 


ipsas  duodedes  drcomtcto,  ubl  dies  qninquc, d 
qiitdrtmem  coDSumiiitvcrinL.  Jam  qutnluro  td  Irw 
cenas  ptrles  tddiderinl,  palebil,  complelnsque  soUs 
tniius  noo  Irecentis  soluni  et  qoadraginla  diebas, 
sed  additis  quinqoc  diebns,  ct  quadraginia  perfici- 
lur.  Unde  signifcr  esl,  Irccentis  quidero  sexaginlt 
quinque  ptrtibus  lalus.  Uarum  duts  niedits  sol  ci 
lunt  oinnes  pcrvtgtri  consocTit.  Sol  irceenl-s  scxt- 
ginla  q  !lnquc  diebus  cl  sex  horis  zodlaci  ambiiom, 
luoa  viginii  seplem  dicbos  c:  oclo  liorit  luslrant. 
Singula  aulero  signa  tol  trlginla  diebiin,  el  dcnis 
horis  ac  seroissc.  Liina  autcro  in  binis  dicbus  ci  se* 
niis  horis  ac  besse  unius  horae  pprlabitur.  Si  quaerit 
quid  besse  signiflcet»  Itnlo  minus  abesse  ab  integra 


oova  digreiM  est  viginli  novcro  diebus,  el  duode-  ^  bora,  qoanto  octava  ab  duodecima,  decima  a  deci 


dio  horis  esactis,  jain  defecu  repetii.  Tertius  qui 
doodedni  roeotibns  hujusroodi,  id  est,  Irccentis 
quinquagiala  qiialuor  diebus  explctur,  et  vocaiur 
communis,  co  quod  duo  saepissimclalcs  parilcr  cor- 
raoi.  Quartos,  qui  erobolismus  Graece  dicitur,  id  esl 
toperaugmeoium,  'et  habei  iredeciro  mcnses,  id  est 
dieo  irecemos  Iriginta  quatuor.  Qul  uierque  apod 
Hcbracos  a  prlncipio  mensis  Paschalis  indpit,  ibi« 
dcfliqa<f  iinlor.  Apud  vero  Romanot  ab  iucipiente 
lonn  mensis  Januarii  suroit  iiiitittro«  ibique  tcrroi* 
iutiir. 

Interrog.  De  solari  anno  qoomodo  dkist—  Re$p. 
Sobris  anoos  esl  coro  ad  eadem  loca  sideniai  rediit, 
peraciis  irecentis  sexaginU  qoinque  dicbus,  cl  scx 


ma  quinla,  vigesima  a  trigesima.  Teriia  parle  sob- 
tracta,  quoties  doa  sola^  remanent,  Ip^  duae  parlet 
besse,  terlla  tricns  nuncupalur.  Erranl  ergo  qoi  lu- 
nam  tricenis  dicbos  Untura  spalii  ccBleslls,  quan- 
lom  treccotis  sexagioU  solero  pcrcorrero  dicanL 
Curo  roanifc^lc  verius  prodai  quae  supra  perstrinxi* 
rous,  lunam  viglDti  seplem  diebus,  ellerlia  did  parle 
consui  cooliccre  soleni :  el  quantum  »paiii  in  uno 
suo  roeose  iunaro,  unlum  in  ircdedm  sul  sol  cxce* 
dcre  drcuilom. 

Cap.  XIU.  —  De  BU$ex(e 

/nlerrof .  Subi  nonnulli  qui  facilitale  coropoiaiKls 
absqoe  labore  comprehendanl  quanta  biascxii  cr^ 


Ml  BWBM  VEHERABILI9  OPEROM  PAR8  L--WPASOAUCA  GENBTTNA. 

eeiHif  pariicttU  per  singaloB  anncH^fel  meDses,  A  Oxp.  XIV.  -  Demnmra  crmmu 


m 


Tel  eriam  seplimanas  ei  dleSt  inceisanier  adimplea 
iur;  nec  umen  dicere  nwiini  qnaltier  ealcm 
pariicida  creadi,  vel  qn»  sii  causa,  qnttTe  raiio 
cremenii  Ipsios,  quidve  nascereiur  errorfs  iiiresii,  sl 
non  ipse  dieebissexii  suo  jnxU  morem  necessartom 
intercakreiur  In  ordine.  Hasc  omnia  pcr  raiionem 
declara.  -^  Re$p.  B  ssexius  ex  quadraniis  raiione 
per  quadrienniom  conftcilur.  Quadrauiem  namquo 
soleni  appeilare  quarlam  parlem  cojus  rei  libei. 
Verbi  graiia  pecunis,  iemporls»  loci,  ei  Meo  quar- 
uparsdieiqui  viginii  quatnor  borti  cnm  soa  noeie 
«ompleior,  id  esi  bor»  sex,  quadrans  consuete 
vocatur.  Qoadranils  auiem  hujus,  qusper  qoa- 
dneimium  in  diem  Iniegram  eolUgendi,  ei  suo  loco 


Inlerrog.  Bissexiilis  edisoere  euplo.  —  KMp.  K- 
cimus  quadraniem  dlei ,  Id  esi,  sex  boras  per  an- 
num  aecreseere  horam,  per  daos  iqeiisea  solls  nal»- 
rales,  id  esi  dles  iriginU  ei  horas  decem,  dhmdlen 
hor»  per  oniim  mensem.  Porro  qnarumptnem  hora 
uniiis,  id  esi  pimciaro  unnm  per  dlmidiam  mensli. 

iRierrog.  I)bl  cremenu  vel  deirineoU  soUs  H 
lonae,  secundum  raiionem  naioraf  anno  Inseri  de- 
beni?  —  Be$p.  Naiorm  Taiio  cremenU  vel  deirh 
menU  solis  ei  Imwe  locis  cquinociiaribas,  aW  pri- 
mo  creau  suni  initiari  vel  flnlri  deposeii,  solls 
qoidem  vemi,  lunae  vero  In  autumnaris  loco  «|«i* 
nociil,  sed  dlversl  locls  In  dlversls  saliani  po^ 
procorabani.  Nam  Anatolios  Inaequinoctio  el  declno 


onennium  in  iiieni  micjruin  wbuq^uui,  ^-  —^  —--      prociiimiNiat.  l^«ui  AiMM/iras  ■»•«.»1-.«%^^.^ 

Intercalandi  esi  ratlo.  Quod  sol  aunoom  cmli  ambl-  B  qoario  sul  deccmnovennalis  anno  circall  de  octo 

»•  ...  j._j i :««..  ^mmI:  •AilSAAt  tMiiiMtma.        • i.:-.: £•      At  ^^^»mm    VSi.iA»SiM      l»riiifl  Anlfi 


ium,  kl  esi  duodecimalgna  drcoli  xodlaci  noiissima» 
non  In  irecenU^sexagiaU  qulnquo  diebus,  sed  sa« 
yeroddiils  sex  horis  adlmplere  eognoaelior.  Undo  fii 
ttisi,  verbl  graUa,nune  squinocilalem  eeeli  locum 
iiiane  oriens  iiftraverti  inbane,  anno  seqneoii  me- 
Tidle,icrUovespere,qaario  medla  nocie,  qalolo 
rorsiis  in  exordlo  diei,  oi  pou  eomploio  diel  iotiut 
drcoito  reeurrai.  Sicqae  Becessario  diem  soper- 
floam  admoneai  «billhei  Interponendam,  qoem 
iBgypUI  anno  sao  solemniier  expleio,  id  eai  quarlo 
Kalendarum  Sepiembriom  ,  Romanl  aaiem  aexio 
Kalendarom  MarUarom  die,  ande  ei  bissexiam  vo- 
eani  iutercalaro  consueveruni*  Qood  al  quls  calca- 
laioram  faeere  ireceniis  solom  ae  sexaginU  quioqao 


in  vlginU  posuii.  Aieonira  Viciorius,  terUb  anie 
llnem  ogdoadis  anno  Inlerendnm  censoH  Kalsndii 
Janoarils,  de  qoario  In  dedmo  sexto«  addidii.  Porro 
iEgypUI,  In  qnorum  aenieoUa  none  eaOiolica  esn- 
sentiiEccleslatprimoantfodeeemnovennalis  circofi 
amgont,  In  loco  ondedmo  Kalend.  Aprflls  de  o^ 
tava  dechua  hi  nollam  compatantes.  Sdondom  fsl 
auiem  nblcottqoe  addltos  fneril,  Ibl  ires  parilcr 
mensea  ondeirloenUram  eompauri  dlonim. 

Cap.  X.V. 
Inttrrof  •  Do  salio  lon»  el  pleoios  odlseere  cnpia. 
—  Rnp.  Do  saltu  Innae  veridmilo  apparel  qood  twm 
dUorqaam  volgopaUlor  lonaris  ioeenaioois  tocm 


laioram  laeere  irecenws  soiam  «cbvmsiuw  «iuumiuv     eiuor  qaam  ▼uigo  puwftur  iHn«iw  ■u««iwnr.w  — 
diebufi  omnes  se  annoa  agerodebero  paUverini,  roa-  C  ^  ^^  prscorret.  Nam  qoomodo  flori  poesel  ot  per 

_^  .:u:  ^^_    :^..amSa«  M.kMni   A8M»MlltiA    Ai»4»nwlftftii        ^^  Jk^»m^^.m  ^i  mj^wamac    mmm  n^ffiHtffi   enet  SOlHO 


f  num  slbi  mox  inveiilei  annul  drcnlios  occnrrisso 
dispendiam,  iu  oi  posialiqooi  annorom  verteoUam 
eiirricala  aeslivis  mensiboa  veraam  tempoa,  vornla 
bruinale,  braniaiibus  auiumnale,  auUmnaMbns  xs- 
tiTum  se  ofiendisse  perversos  eompauior  borrescat. 
Siculsaneqooddesigniferoelecdl  ambiiu  pauda 
diximos,  forte  habeniar  ineogniu,  haie  vulgari  ei 
lortassis  compendlosiori  ei  manlfesUori  raUooe  aa- 
tisracero  curavimas,  al  qoi  cmll  signls  pneri  in 
schola  noo  dididi,  saliem  horologil  linels  in  ierra 
qos  neeessaria  quxriiappreheodai.  Ei  hie  ergo 
aeiat  solem  moralis  sois  eliardlute  qooiidiana  qua- 
drantis  hujos  anni,  dibponenie  opore  Greaioris  esse 
rolnisiram  :  quem  diligeniior  Inquisitlo  dedarat, 
aon  ad  eamdemhorolugii  noeam  per  treeenios  sexa-  D 
glnu  qoioque  dies  posse  redod  jised  si,  verbi  graUa, 
pimsenUaniio  insqiilnocUo  vernali,  qood  }uxU 
ifigjpUos  qol  calcnlatoram  leneni  palmam,  duode- 
eimo  Kalendarain  Aprilhimdlesolei  evenlre  a  medio 
orientis,  snrrexerli  eodem  die  posl  annom  allqaanto 
Inferios  oriri,  el  terUo,  qaarlo,  qolnlo  annoeamdem 
diminuUoneni  in  Uninm  nnmerali^al  cursos  augeri 
iemperantia,  oinlsldies  bissestus,  anU  irecenios 
joxta  morem  Iniereabreior,  Jam  doodedmo  Kalen- 
daroni  Apritlum  dle  racioras  aeqolnocUom  a  medio 
aurgat  orieniis,  eamdem  nihilominos  iardiuUs  su» 
conslsuUam,  In  caeieris  qooque  per  iotum  anmim 
servaianu  ex  ortibas  slmol  et  occasibos. 


annos  dcnos  ei  novenos,  anum  neceaoe  emel  soHU 
diehim  nnmero  afllerri,  sl  non  bsse  tolodtas  all^oa 
lunarlsgyri,  paulaUm  toio  drcall  docomnovennalls 
iempore  procorarei?  qoomodo  oios  urdliau  cwios 
solarls  agl  probaium  esi,  al  onoa  per  qoadriennlam 
ejus  cersos  aogeatiir  dies.  Ra]aa  aotem  vdodlatls, 
el(ui  iudlcam)  aiitidpaUonls,  tameld  ordo  aen 
laclle  paui,  mensora  neqoaqoam  latei.  Consisl 
enim  qola  dimlnoUo  llla  a^qoe  ahlaUo  dld  onlas» 
quae  quomodo  agitnr  per  denos  ei  novenos  ames 
lou  conncitor,  bora  per  slnguiosannos  et  onopoo- 
do,  ei  decima  nona  paru  unius  moroenU  aogdor. 
INes  namque  viglnU  quatuor  horaa  habei,  e  qaibm 
cum  novemdedm,  loUdem  annis  drcall  deeeoMio- 
vennslis  disiribaeriils,  remaneni  qolaque.  Has  mal- 
Uplica  per  qua^uor,  qnia  vlddlcei  hora  qaaiaer 
punciis  consUi,  fluni  vlglnU.  Da  dngntos  shigafis 
aniiis,  ei  remanei  unoa.  Hune  divkleperdeeemao- 
vem,  ei  videbis  qood  ad  salum  lonm  compleiidam,  ifl 
diximas,  annuaUm  hora  ei  panclos,  ei  dodflsa  nooa 
pars  unius  pnncii  accreadi.  Non  ergo  onla  elsdeBi* 
qoe  vel  articolis  temporam,  vd  ^i  dimaliboalniis 
celebratur  aseensio,  sed  semper  aUqoanU  ddoi 
quam  prascedenu  roense  provencfat,  ol  ail  nnd^  aaos 
anno  decimo  nono  iransillaiardlea. 

Caf.  XVi.  —  DeCjieh  rfaegyaownaW. 
Cyclum  docemoovennalem  propler  qaaiaoiMm 
lunas  paschalea  Nlcacna  synodos  iMliulu  Eo  qood 


m  DE  RATIONe  COHPUTl.  514 

ad  eriMdem  anni  sobru  diem  uiiaquaeqiie  luna  per  A  nuni  eomplelttt  esl  aiiiiuft.   ipse  esi  niiinrsm  jdxta 


decewttevem  annos  duoentos  iriginla  qoinque,. 
^ifcwnacla  vieibaa  inerrabili  cureu  redeal.  Cujus  cydi 
crdbemprimttm  Euf  eitiusCaesarisPaletlimeepiscopttc 
composoil»  Qui  difldilor  in  ogdoadas  et  heodecadaSt 
hoc  e$i  ln  octo  et  undecim  anaos.  Octo  eiiim  anni 
Umarcs,  toiidem  solares,  doobos  tantom  diebut 
tnmsceodttot.  Quonim  alter  ad  explemeolum  oc- 
corrlt  bendecadis,  alUr  rttione  saltus  absomitur. 
Alloqttin  bendecades  solares  ooo  dio  Iranscenderet 
Ittnarem,  Kcet  quidam  vlolenler  bos  dies  ex  bistextis 
odo  annoram  supplere  nitantur.  Cum  bissextus  so« 
leai  in  menso  Febmario  soli  soperfusos  ot  huia  tvt^ 
ittro  temporo  nlhil  prttiodicare  et  ipsi  nollum  ben» 
decadl  blssexlnm  addanU  Ut  ergo  apertios  dicam» 


concorsos  siderom»  ille  lu  qoo  incaniari  dignalns. 
Quia  bic  secundtts  annos  cycli  decemnovenuaiis  de* 
cem  oclo  circoll  lonarls  undecim  babens  epaclas« 
qolnqoo  coocorrentes  septimanai  dies,  luiiam  pas* 
cb»  quaioordecimam,  octavo  Kalend.  Apnlis,  om- 
nia  lonc  foere  similia.  Et  si  esset  qul  tonc  pascha , 
more  nunc  ecdesiis  usluto  die  Dominlca,  ipsa  ni- 
miromdies,  quomodo  hlcadnoundum  est,  sexlo 
Kalend.  Aprilis  venirel»  ac  lonam  baberet  sextam 
deciniam.  Hisigitor  ilase  habentibus  annum  pas« 
sionb  dominica  qusrenlibus  noti  via  est.  Ila* 
bet  cnim^  ni  iallor,  Ecclesise  lldcs  in  came  paulo 
pltts  quam  trlginu  et  Iret  annos  usque  ad  soai 
lompora  passioois  vlxisse.  Qula  videlicet  cum  iri- 


doe  lonae  dles  qal  supersunt  In  egdoade  duos  qoi  B  ginta  aniioruni  fuissel,  baptixalus  est  slcut  evange- 


desunl  in  bendecade  complebunt. 

Habet  enim  oeio  assolares  dies  exc^llt  bittexht 
duo  miltia  noningenti  Tiginti. 

L^ooarit  vero  dlet  doo  milHa  nooaglnu  viginll 
dup. 

lleadecas  solis  babet  qoatttor  mlilla  quinde* 
dm. 

Lunse  antem,  quatuor  millia  trededm  dles. 

Octo  asaolis,  habet  menses  nonaglnu  sex* 

Lttom  aolem  nonaginu  novero. 

Ileodecas  vero  solis  babet  mensos  centum  tri- 
fjt^lM  duo. 

L«n«  autem  centum  IriginU  sex» 

El  habet  cjdos  decemnovennales,  menses  solar^ 
docootot  viglnil  octo. 

Lonaret  doceniottriginU  qnin«|iiedies. 

Exeeptit  bi^textl  iitriusque  siderit*  tex  millia  mil- 
iiafium  noningenia  triginU  qiilnqne. 

Cat.  XVII.  -—  Ds  €&HH$mHa  dscemHOwennalU. 

Cydus  decemnovennalit  ocio  lloeis  est  ordinalos. 
Prima  ejtts  liirea  lemporum  seriem  conlinet.  Qoem 
Gr«rci  ab  anuis  Diodetiani  persecutoris  cakolare 
decreverunt.  Sed  Dionysius  secondus  abbas  Roma- 
oot»  tttriusque  lingo»  peritus,  Grsco  et  Latine  cy- 
dot  tcrlbeut  pasdiales,  uoluit  eos  ab  Impli  prin- 
dpit  aonis  compuuro.  Sed  magis  eligens  ab  iucar- 
natione  Domini  iiostri  Jesu  Christi  annonim  seriem 


lisU  Locas  lesUlur.^El  tres  semis  annos  post  bap« 
tlsmum  prsdlcaverlt,  sicot  ioannes  hi  Evangelio 
suo»  non  solum  commemoratlo  redeoniis  paschas 
teinpore  perdocel»  sed  et  idem  in  Apocaljpsi  sua, 
Daniel  quoque  in  suls  visionibosprophelice  deslgnat» 
sancla  siqoidem  liomana  et  apostolica  teuet  Ecdesia. 
Quomodo  Igiiur,  ut  supra  memoravimus,  qniligenlit 
triginu  duobus  annls  paschalis  circulus  drcumagi- 
tor.  Ilis  adde  triginU  tret»  vd  pollut  triginU  qu^tuort 
otillom  ipsomquo  passoseslDomioos  altlogcrepossis 
annam/fiont  quingenU  sexaginU.sex.  Ipte  ett  ergo 
annos  Dominka:  patdoolt  et  returrecllonit  a  mortuis ; 
qnia  sicat  quingenU  triginU  tres,  primo,  iu  quin- 
gente^Unom  sexagedmoro»  et  trigesimo  quario  per 
G  oniversos  solb  et  luom  concordat  discorsus.  Et  Ideo 
oircolis  beati  Dionysil  apertis ,  d  quingenleslnium 
sexagesimumsextum  ab  incamatione  Dommi  contm- 
gens  annum;  decimam  quarUm  lunam  in  eo  nono 
Kaleiid.  Apriiiam  lleri  reperiest  et  dlem  Pascbae  do« 
minicomt  sexto  Kalend,  Aprilis  loaam  declmam  se- 
piimam.  Nam  qood  Dogiinosdedma  quinU  luna  feria 
sexU  crucem  ascendoritt  et  ona  sabbatoram,  iil  esl 
die  Dominlca  resurrexit  a  mortols,  nulli  llcet  dubl- 
Ure  catholico,  negligiqoe  agnom  pasdialem  declino 
quarto  dio  prlmlmensls  ad  vesperam  Imroolari» 
praicepit  pariter  cum  Evangelio  quod  Domjnnmea- 
dem  vespera  Uqlom  a  Jndseis,  et  mano  sexu  ferla 
cracifixoni  ac  sepokomt  prima  sabbatl  resorreiisso» 


pnenoure,  oniut  singttrit  annis  augmento  in  msuut  ^  perhibere  vldealur, 


proficientes  propter  notltiam  exordii  spd  noslrae,  et ' 
cajiuim  reparailonis  bumanae  :  Id  est  ut  pasdo  seu 
resurrectio  Domini  lacilius  invenirelor.  Sed  quia 
hiHarit  circulus  decemnovennalis  est^  solaris  autem 
vigioti  octo  conficilur  annis.  Multipllcatis  perso 
invicem  ambobos  summa  quingentoram  triginU 
doorom  coUigilar  annoram.  Qoa  Undero  replicaU 
lotot  solarb  limarisque  cursos  ordo  In  sua  ve- 
stigla  per  se  revolviiur.  Eurodem  dcceronovennalit 
laoarisqoecirculi  annum^easdem  epacies  luiiae,  soUs 
qooqoe  dies  concunrenies  eanidem  dedroam  qaar- 
Uin  kuiam ,  eumdero  doniiuicse  Paschs  diem,  ac 
lunam  ipsius  ex  ordine  restilocns  :  unde  secondo 
aono  circtf^i,  qoem  primum  Dionyslus  scripsit,  qnln- 
gmtcsimus  trigcsiinus  itXm  ab  incarnaUoiie  Do- 


Secandus  ordo  circall  deeemnovenna>is  comple* 
ctitor  iudictiooes  quindedm  annorum  circoitOy  lo  sua 
semper  vesiigiareduceos.  Quas  auliqoa  Roroanorum 
indostria  coroperimos.  aJ  caveodom  errorem  qol  do 
leniporibos  forteoboriri  pourat,  inttitoUt.  Dom 
ttdm  verbl  gratia,  quHlbel  imperator  medii  anni 
teinpore  viu  vd  regno  decoderet,  polorat  evenke  ot 
eurodemannurounuthisloricasijosdem  regit  atcribe- 
ret  temporibus, 00  quod  ejus  parlem  rfgnaret ;  alur 
vero  historicus  eumdem  successori  Hlios  poUus  ad 
tiinlandum  puUrel,  eo  qood  ol  hlc  parteio  aeqoo 
ejos  baberet  in  rogno.  Yerum  ne  per  huju9cn- 
niodi  dissonantiam  error  tomporibus  inolesceret, 
siatiiere  iiidictiones,  qaibos  uierqiie  scriptor,  imo 
ciiam  vulgus  oroni  Umpore  cursum   aciilime  coii« 


m  BED^  V£NERABILIS  OPERUM  PARS  l.  -^  OrDASCALlCA  GENUINA.  59« 

lervarel.  (Kua  pro  raeiUtate  quoque  calculaAdi  qaio-  A  rln»»  cl  po«l  5  retertaniur.  Et  liujus  ordo  discretio- 


dedin  eite  voluemat»  ot  planisitmo  numero,  et  ad 
multiplieandttai  promptissimo  compendiosius  traiia* 
netl  temporis  status  in  memoriam  posset  redoci. 
luclpiont  autem  indictioiies  ab  octavo  Kalend.  Oc- 
tob.t  et  Ibi  terioiiiantur. 

Terlia  pneTali  circuU  linea  continet  epactas  luna 
res,  qux  ad  cnrsum  solis  annuaiim  undenis  diebus 
accrescere  solent.  Inde  epaebe  Gneco  vocabulo» 
Itein  adjectlones  dictx^  qose  per  annos  singulos  uti- 
decim  dierum,  ut  diximus»  accumulentur  augroento* 
Yel  eerte  qu;c  ad  inTeniendaa  quotae  sint  lunas» 
Kalen  laruni  doodecimOy  et  per  totum  adjietunt  an- 
nuro,  ut  epactx'  jure,  id  est  ad|jeciiones,  vocnntor. 
Etquidemper  totum  anni  vertentes  orbem,  suos 


nls  cnnctos  annorum  verieniium  eemplectltuf  dies. 
Meminlsse  omnis  calculator  debet  easdem  concnr- 
rentes  solla  trlgesimo  abliine  anno  quas  ex  prosinio 
secuiurus  easdero  sexaginu,  quas  et  quatuor  eas* 
dem  nouaginia,  qnaa  et  sex  easdera  centuffl  vigintiy 
quas  f  t  octo  eaMiem  centum  quinquaginta,  quas  ei 
decem,  el  eateras  in  honc  modum  esse  redltoras« 
Quocunque  nomero  annorum  iransacto  coiicorren- 
tes  scfre  desidems,  eumdcm  numerum  Tldes  quotlrs 
habeat  iriginta  et  trigesmia  parte  geminata,  coneor- 
diam  ▼ert«'utium  cogooscis  araomm.  Verbi  gratia, 
irecenti  decies  babent  triginia.  Krpiopiereaeadew 
eoncorrentet,  trccentesima  aono  qutt  vlginti  sool 
futurx,  ai  quid  residnl  fueril  el  boc  adjicies.  Eo- 


quoquedieshabeladjectloneslunaresundeclm.Nam  B^wtt  «nodo  eilam  in  prsterifa  comsurreniiam  oido 


verbi  gralia  si  hodie»  cum  scribo,  quinta  est  luiia 
ipsa  islo  die,  post  annnm  declmum  sextuin  erit  luna, 
el  sic  semper  pro  undecim  adjectionibus  annis  sin- 
gulis  erescens  usque  ad  trigesimamt  el  quod  remaiiel 
lota  eril  luiia,  nec  eadem  hacc  qux  non  esl  prlus- 
quam  decem  et  novem  annorum  peracio  circulu  de- 
cemttoveiinale  annotal»  sunl  epacke  Innani  quota 
sil  in  undecimo  Kalend.  Aprilis,  ubi  paschatis  est  fe^ll 
principiuin^  signanl  hanc  praBflxam  sni  cursus  regii- 
fam«  semper  obserTantes  ul  quoiles  minorem  sex- 
decun  nunerum  habent,  paschaleni  lunam  pneferaL 
Quoties  autem  majorem  In  sequentem  lunam  pasclia 
quaerendum  demonslrel»  quarum  locus  annuale  un- 
decimi^  Kalendarum  Aprilis. 

Quaik^decemnovennali  drculi  iramite  designan- 
luf  epact»  soUs,  id  esl  concurrentes  septem  mane 
dlea  unius  semper  ternos  per  annos*  duorum  aute m 
per  anoum  bissexlileni,  usque  ad  septinium  nume- 
rum  adjeetioiie  crescenies.  Quarum  circulus  b»bei 
annos  quater  sepienos,  id  est^  ▼igintiocto,  qui  nimi- 
rum  fion  ante  potesl  consu:iimaH  quam  kisicxius 
quorto  redire  solet  anno,  conctos  septero  mane  dies 
conlingat.  Dominicain  Tidclicet  primam  feriani  , 
quartam  CeriamY  sccondam  feriamf  sabbalum,  quiii* 
tam  feriain,  terliani  tcriani.  Iloc  elenim  ilte  ordine 
currit.  Cuinque  suas  quaeque  anni  dies  hal>cat  con- 
currentes,  lue  qu»  iu  circulo  sunt  adlixa:  concur- 
reiites,  specialiter  qux  sil  nono  Kalendaruin  Apri- 


respicil.  Item  quia  circulos  funaris  decemooyenaalis 
praKcnlis  anni  epaets  vlgesimo  anno  redeiinl,  se- 
queutis  abbinc  quadragesimo  tertii,  sezagesimo  qoar 
li,  octuagesimo  quinli,  centesimo  sexti,  eentesiaio 
▼igesimo  sepUnil,  centesimo  quadragesimo  octaTi» 
centesimo  sexa^esimo  noni,  centesimo  octoagesimo 
dechnl  aniio,  el  eastere  simiUler.  Quod  ei  de  Iwa 
quarta  decima  pascbx  caelerlsqoe  qoae  deeemooren- 
nali  circulo  incliidtfnlor,  aeque  sclendttm  etl.  p»te- 
rildiligens  calculaior  eliaro  prolixiores  sibi  tempo- 
rum  sfqueiiiium  annoiaro  reenrsua,  quibtts  semper 
memineril  eliam  praelerili  «? i  eongruero  •lalum. 
Quiiiia  circuU  dect  ronoTennalis  regiooo  looarls 
circiilus  iiiclttdilur,  a  quarto  ejus  incipiens,  et  tertio 
C  complexus  iu  anno  qol  proprie  Romanorum ,  et  esi 
ad  mensem  Jannariaro  pertinens.  Naro  slcol  anmis 
quisque  decemnorennalis  circoli  propier  legalem 
Hebrccorum  obsenralionem  a  paschali  mense  Inehtiat 
ibidemque  flnitur ;  iia  et  hlc  Romanorom  iusiitu- 
tione  a  Inna  ianuarii  inchoai  atqne  ibi  deslnil.  Sicnt 
et  ille,  sic  et  isle  primum  el  secundom  comraonfs 
aiiiios,  tertiom  habet  embolismum,  quartiim  et 
quiiitiim  communes,  sextum  embolismum,  septfmQRi 
coniniunem,  octavuni  emboliimum.  Hendecas  qoo- 
que  circuli  lunaris  instar  decemnoTennalb,  septem 
annos  communes,  el  quatuor  habet  embolismos.  Ct 
habeicommunes  anni  menses  lunares  doodecim,  dies 
irecentos  qolnquaginta  quatuor.  Embolismi  aiiieni 
menses  tredecim,  dies  trecentiim  octoginu  qoainor. 


Uuin  fcre  designant,  viJeliccl  ul  propius  festivitaiis     p^^r  uoum  dunlaxal  octodccim  cycli  hojns  an- 


pasclialis  exordio  positx  faciUiroe  diem  epactarum, 
¥el  deeima:  quarki;  Iun;e  quotx  sint,  feri:c  pandatil, 
ac  per  hoc  ad  pasclialis  invenlionera  diei  Doinlnici, 
planum  lacianl  i(er.  Contigit  autem  eadcin  coiicur- 
reutiiim  annua  diesque  calculatorem  meiiiinisse  ju- 
iiaty  et  jam  secundo  Kalend.  Aprilis,  septimo  Idiitiin 
Aprilis,  decimo  octavo  Kalend.  Marliarnin,  es  unde- 
cinio  Kalend.  earumdcni,  Cujus  rircuU  taii»  esi  cur* 
sus,  Dt  quicunque  bissextili  anno  sunt,  concurrentes 
ipsi  el  anle  quiuquennium  fuertnt.  Ei  posl  sex  an- 
iMM  fulurm  slni  qt*«  primo  bissexto  anno  sunl  ea- 
dem,  el  anle  annes  undeclm  iransierint,  et  posi  sex 
redeo,  qnae  secundo  post  b  ssextum  eadem,  et  anie 
sex  annos  lerinl,  et  post  undecim  remaiienl,  qti» 
ires  posl  bissextum  ipse,  et  ante  6  aiinos  pneierie- 


num,  qui  est  decemnoveiinalis  primus,  in  quo  unos 
dies  ratione  saltus  lunaris  intercipitur.  Si  vis  scire 
quoia  sit  luna  Kalendaruin  Janiiarii  per  novem  de- 
ciin  annos»  8uine  cycluin  luii»  queinliliel,  ut  puta 
quinque.  Muliiplica  per  umlecim,  flnnt  qtiinquaginta. 
Adde  unum  seinper  regularem,  llunt  quiiiquaginU 
sex;  partiro  per  triginla,  remanenl  viginli  sex,  vi- 
gesisua  sexta  e»t  luna  in  Kalendas,  ianoarias  anno 
quinto  cycli  decemnovennalis.  Item  sume  octo,  nioN 
lipUca  per  undecim,  fiunl  octoginla  octo.  Aide 
unum  regularero,  ei  partire  per  triglnta,  remaneol 
viginti  novem,  esi  luna  in  Kalend.  supmscHpiis, 
anno  cycli  lunaris  oclavo.  Tantum  memor  esto  de- 
ciiui  sexti»  et  decimt  octavi,  et  deciini  noni  cycli 
memorali  anni,  non  unum  ut  in  rcliquis»  scd  dues 


ISI7  W.  RATIONE  COftiPUTI.  508 

aaderer6(tt!im,elliiiiamEaleiKt.  Jamurlisineer-A     Ocun  circoli  ueU  paadiuitur  lume  dammicaB 
rore  reperie-i 


pascbT«  propier  ▼ariiDtem  ejusdem  dominicae  ooeur- 
sum  sepiem  dienmi  smbiiu  inclvKe,  id  esl  ■  decim<» 
quinto  osqoe  ▼igesimom  primom,  qoi  pro  certo,  difs 
celel^errima  legis  sint  adnotstione  praeflxi,  dicente 
DomloouPrima  mense,  deciroo  quarto  die  mensis 
comedetis  azynia,  usque  ad  vigesimum  primuui 
mensis  ad  vesperam,  septem  diebus  fermentatom 
non  invenieiur  in  domlbus  veitris.»Curo  primi  scp- 
lero»  qux  ejiis  dierum  azymorom  nonc  regula  talis 
esty  ut  quse  post  aeqoinoctium  quindecima  lona  oc* 
currerit  primi  mensis,  intelligalur  et  boc  qnemctinquc 
septem  dierum,  usque  ad  vicesimum  primom  domi* 
nieara  acceperit,  pascbalis  festi  gaudiis  aptum  porri« 
gat.  Iloc  anieni  pro  certo  scire  debes  quod  si  lona 
i^wiM  l«Mm"ann^^  et  siluidem  de-  B  ^«««ma  q"«««  P'!"»*'  «»«P«"«  ^  Dominlcnm  Inciderit 


Sextus  cydi  locos  ampketitur  lonas  qnatoordecim 
priml  mcMis.  qoi  pascbalis  dominiei  diem  slngnlis 
aanlfl  absqoe  omnl  ambigoiute  demonstrent.  Nam- 
<|Q0  posl  declmam  qoartam  lonam  domlnica  dies 
occorrit,  Ipsa  esl  pascbalis  dominicae  resorrectionis 
£ea.  Qttl  quidem  declma  quarU  luna  primum  in 
mqoinoctio,  id  esl  duodecimo  Kalendamm  Apriiiom. 
Cltimom  vigesimo  nono  abblnc  die»  Id  est  decimo 
qvano  Kalendaram  Maiaram,  soum  vespera  proces- 
smo  lerrls  ostendit.  Qoibos  lerminis  per  annos  denos 
ol  BOveBos  legali  tempore  pascbalis  observanti»  dis- 
cmos  eonstal  es^o  comprebensos.  Si  vis  per  argo- 
iloa  declmam  qoartam  lunam  invenire,  some 


cioio  qunrlOv  vel  qoiBdecimo  suot»  undecimo  vel 

diiodeduio  Kalend.  Aprilis.  die  decimo  quarto  luium 

Yeoiro  cognoscat.  Qoia  nimiram  Kalendarom  sopra* 

acfipuram  proprius  est  omnium  locos  epacUram» 

Sin  aulem  paociores  sont  epactss,  dimitus  eos  eres- 

cera  per  dies,  usqne  dum  deciTnum  quartum  impleanl 

fiuroeram,  et  ibt  se  lunani  pascha&  habere  non  dubi« 

tcl.  Porro  plures  quiiidenario  r.uraero  si  habucril 

cpactas,  et  bas  u<qtte  ad  tricesimums  id  e^t  ipsiiis 

terminom  mensis  per  dles  crescere  sinat.  Et  sic  a 

nova  luna  incboans»  aiqoe  us<|ue  ad  deciinam  quar- 

Sam  ei  ordine  percurrens  dieni  vatis  pascbatibus 

aplum  rite  re perirel*  Sed  boc  noUndum  quod  deci- 

Bna  qoarU  lona,  si  commimis  esl  annus,  undecim 

dlebos  pritts ;  si  vero  cmbolismus,  decimus  nonus  C  octies  ducentum  Tiginti  octo»  id  esl  octo  miilia  du- 

tardius,  quam  pnccedente  anno  transieralt  semper     centos  octoginu  qoatuor. 


diein,  omnimodo  in  septimanam  sequentem  esse  dif- 
ferendum. 

Caf.  XVIII.  —  De  dreuU  magno  tidenmL 

Ciiculus  Pascbai  magnus  est^  qui  iDolt-pIicato  pcr 
invicem  solari  ac  lunari  cyclo,  quingentis  et  triginU 
diiobus  conficitur  annis.  Sive  eiiim  decles  iiovies  vi* 
ceni  et  octoni,  seu  vicies  octios  deni  ac  uovenl  miil* 
kiplicentur,  quingentorum  trigidU  diioram  numerom 
complerit.  Ciide  fit  ut  idem  circulos  magniis  decem- 
novennalis,  lunae  circulus  viginli  octo,  soiis  aoUm 
qui  vicenis  octonlsque  consuromari  sulent  annb  no- 
vemdecim,  babeat  bis  sextum  decies  novlessepteiios, 
id  esi  centum  triginU  tres  menses  solarcs,  vicles 


redire  eonsoevit ;  excepto  uno  dunlaiat  primo  eircnll 
decemnovennalis  anno,  in  quo  propUr  rationem  sal* 
tiis  lunariSv  doodocim  diebos  annotinum  corsum  pras- 
ciirrero  soiet* 

Septimo  decemnovennalis  circuU  lilulo  dies  pas- 
^ne  dominicos  comprehendtlur,  qui  de  dominica 
Dostri  Salvatoris  resurrectione  a  mortuis  ezordium 
coepit.  Mam  cum  in  Yeteri  TesUmcnto  tribus  argn- 
■•onUroffi  indiciis,  Paschac  Umpus  sit  observare 
pnceptoni :  prima  videlicet  ut  post  xquinoctium ; 
Beennda,  ot  mense  priino;  Uriia,  ot  leriia  ejus  se« 
ptlmana,  id  est  a  vespera  decima  quarta  lonx  q\m  esl 
ifiitium  decimi  quinti,  usqne  in  vesperam,  id  esl  ter- 


lleoses  anUm  lunares,  vides  ociies  ducenlos  tri- 
ginU  quinque,  id  est  sex  millia  quingenta  el  oclo- 
gioU  dies»  exceptis  bisseztis  vicies  octlos  quioquo 
millia  noning^nu  viginti  qulnqoey  Id  est  centum 
nonaginU  quatuor  roillia,  et  centum  oetoglnU.  Ap« 
positis  autem  bisscztis  centum  nonaginU  qoalttor 
milDa  et  trecenU  tredcciin. 

Qui  ubi  memorainm  ex  ordlne  menslum  dleram» 
i\w  summa  compleverlt,  moz  In  selpsom  revolutus, 
cuncU  qu»  ad  solis  vel  lonc  cursuro  pertinent, 
eadem  quae  pra^Urierant  semper  tenera  resiattral. 

Si  nosse  vis  quotus  sil  annus  ab  Adam  secondma 
Gra;cos  dunUxat,  multiplica  quindeciin  per  quadra» 


roinuin  vigesimttm  primttro  ceiebretur;  qttarU  in  ^ginu  et  octodeciro,  iiunt  sex  millia  ducenU  et  sep- 

ejosdeni  observalione  regola  est  oobis  a  lempore 

doroinica;  resorrectionis  ImposiU,  nt  com  ^uinoctio 

transeenso,  lanam  primi  mensis  decimam  quarUm 

Tespere  ortom  faeere  videremus,  non  stalim  ad  fa- 

detidiim  Pascba,  id  est  trausitoni  de  morU  ad  viUm» 

^  corraptlone  ad  incorraptionem,  de  pcena  ad  glo* 

ftom,  resiirgendo  facera  dignatos  est,  exspeeUotes» 

in  ipaolandem  eongraa  Paacbsssolemnia  celebremus. 

Qood  si  qob  objecerit  non  seqoinoctii  meinoriam, 

ie<itaninm  priml  mensis,  et  teni»  in  eo  septimanae 

posttlsM  Ifoysen»  sclat  quia  etsi  aqninocliuni  nomi- 

naUm  noo  ezprimit,  in  boe  Untum  ipso  quod  a  ple« 

wloRb  primi  meBsis  Pascba  faciendum  prdpcipii, 

ft^dBOCtli  transcemhint,  plenaria  raiione  depromil. 


tuaginta,  adde  indictionem  aniii  cujus  volueris,  quem 
prxsentis  anni  novem  csse  comprobator,  ot  ttuitt 
centom  septuaginU  novem. 

Si  nosse  vis  qootos  sit  annus  ab  incarnationo 
Domini  nostri  Jesu  Cbristi,  compoU  quindecies 
quinquageni,  fiunt  anni  seplingenti  et  qiiinquaginu. 
His  septem  adde  duodeciin  regularos,  iiuot  se|!t)n« 
genii  qoinquaginta  duo.  Adde  et  indictionero  aiiai 
cujus  voiiieris,  quae  pnescntis  anni  nona  esse  coni« 
probatiir,  fiuut  simul  anni  ab  incarnaiioue  Chrbli 
septingenli  septuaginu  anos.  Hsec  Untom  memor 
esusoliicilos,  ut  quando  quindecima  vencrit  iiidiclio» 
camdem  sobsequi  primam  scias. 

Quia  Tcro  per  onam  iDdictionem  hujus  calculatio* 


L 


599  UDM  VEHeRABILlS  OrEBOM  PARS  1.  -*  DIOASCAUCA  GEIiOmA.  100 

ois  iraiaerui  impleri  non  poMI,  eodeoi  mm  bob  A  qoe  coAeorreiilet  foennil  aimo  Miivilols  DoiiiM; 


lOolcipliaibis,  ul  •operios»  quiodecies  qoinqoies,  sed 
qoiiifiecles  qiiinqaies  eluse.  Bl  ifa  deineeps  in  sob- 
sequoolibos  annis»  osqoe  ad  quindeciinam  indieiio* 
neui.  Qulnqnagiiita  el  uaom  per  quindeeiin  computa, 
qoibus  additls  scmper  sepiem  regulares  aoprascrW 
ptas,  implebis  nomenim  anooruni  Domliii,  el  iiihii 
romanel  qood  por  doodecim  addere  possis»  sicut  et 
io  idtts  iodicllonibos  remanel.  Ut  in  prima  indietione 
finom,  in  seeunda  doo,  in  lertia  Ires,  tcI  nsque  ad 
decimafn  qoarlam ;  lol  remanent  de  compolo  supra^ 
seriploquolo  fueril  indiclio.  Iloc  argomenio  inyeniei 
annom  Domlnii 

Si  Tia  sdro  indicifonem  qoota  sH»  some  annos  at 
Adam  quoi  babueris^  el  eos  psfUro  per  quindecim ; 
qnol  remanenl,  lou  esl  iodiclio 
qniadecimt  eat. 

iiom  si  vls  scire  qoou  sii  indlctlo,  sumo  ab  f  ncar- 
nalioBe  Domini^  Id  esl  aeptingeiiti  septuagiBUoBBm« 
lils  semper  adjice  Ires»  lianl  septiogeoti  seplBafioU 
ifnatuor;  liaee  paHiro  per  quindeeim,  remanenl  no- 
rem ;  bobo  osl  indietla;  si  aibll  roiBaBet,.qttindecima 


Si  ris  seire  qnou  est  epacUt  sumo  annos  decem- 
n  vennalls  cycli  quol  fueriBl,  ei  de  ipsis  aobirabo 
semper  uBum,  r I  illoa  Bniltiptlea  per  uBdecim»  el 
poslea  partire  per  triginU,  el  quol  romaBeBt  loia 
esl  epacU. 

item  eompnu  a  prtmoaBBO  deoomBOfOBBali  usqno 
in  qoem  t otoeris,  olpoU  io  qulBtWB  OBnum,  dimiliO 


bos  parlire  el  remaneBl  eoBCurrenles. 

Sl  vis  sclre  quotns  sil  ooncorroBi,  SBmo  < 
solarem,  qoi  none  vigesimos  oclavoi  eoio 
hstur,  el  qunriam  ejusdem  BBmori  ipsl  aditeiait 
partiro  per  septemt  el  quol  remoBonl, 
eoBCorrens  in  nono  RaloBd*  April. 

81  Bosse  vis  qBotui  iil  dreului  lo 
ab  Adam,  el  eoi  partlre  per  novea  deeim  BBBoa»  eC 
quot  remancBl,  totos  est  drcului;  il  Bibil  remaBOit 
declmus  ocum  Cit* 

ium  iomo  aoBOs  ab  iBcarBaUoBO  Dominlv  quol 

rnerinl,  el  subirabe  semper  duo,  ei  qnol  venmoeBt, 

bos  partire  per  novem  dedm*  ol  itenm  quoi  roeia- 

nent,  totBsesl  circului  iBmedecemnoveniialls;  sl  au* 

si'  nibU  romanot,  B  tem  remanet,deeiraus  nonus  esu 

Si  vio  nosse  quolus  iit  tonui  cycli  ( 
Msy  some  annos  Diimioiy  el  Bnum  adde,  qnlB  i 
iJBadem  obbo  Batui  Cbrbtui;  parliro  per  Bovem 
dedm,  ei  quot  reasanierit,  i|A#  Oil  aBBBi  C)cli  do« 
ccBUioveBBaliiy  el  slBibil  remaBei»  octodedaNiieit. 
Sl  vii  ioire  biiseiineni  annom »  paniro  obbm 
Dominl  perquatBor»  el  quoi  vemmakil^  MiUBl 
anni  a  bissexlo. 

Si  Bosae  vii  qooC  puBCU  Bnaqnvquo  Ma  Is  dle 
luceai  iocuBdum  Romanoi,  iumo  dleo  a  lanuaHo» 
ul  potn  hi  Moooi  Blartks,  fonl  sepluaginU  aos«  f Ide 
quolui  sii  cycloi  hmas,  uipnU  scx»  muliiplica  ipson 
circolum  Ibb»  qoinquies,  lloni  septuagiuU  quh^uo. 
Adde  ad  dies  a  iaBuario,  ium  cenUm  qvBdroghMa 


super  UBum»  remaBeBlquatuort  muhlpUea  per  qua*  C  unum;  dodue  sexaginta  bis,  fluBl  cenliim  vlglntit 


tuor,  undechu  aBnuas  epaeias,  el  laciei  quater  nn- 
deeeni»  liunl  qnodragiBU  qBatuor;  boi  partiro  per 
triglBU,  roiBanenlquatBordech»;  quaru  dechBa  esl 
opaeta.  In  secoodo  clrcoki  decemoovcBBalis,  iu  per 
uinnes  decem  el  novem  annos  sub  bac  breviute 
compuubis. 

kem  partire  aonos  Dombl  per  octodecim,  et  qoot 
remaneni  multipliea  per  BBdedm.  ilem  partire  per 
triginU,  el  remaBeni  epael»» 

Si  Bosso  vis  opaotas  solis,  Id  esl  coBCBrroBlei  diei, 
iomo  aoBOi  DoBihil,ol  oorBBNiem  quarum  pBnem 
a^{ioo;  hio qBoqoo aomper  oddo  qoalBor,  qdo  qdn^ 


remaBenl  aex :  ipsae  sunl  punctum  hms  Ipains  dd 
qms  lueel,  id  est  boram  prhiiam,  el  punctum  i 
boRO  secondie. 

Si  Ipfain  lunam  vit  invcBhre*  BMmoBU  qool  1 
rli  io  somma,  anteqoam  peraexaginu  panirefii:eC 
quoliei  dedoxisli  seiaginU,  lot  assci  adjkici  od  mth 
mam  eamddB»  el  itenim  BMiHiplkaUMn  ciffCBlmo 
luMe  aexioi  juBgei  ad  amnBmm,  divhleiqtto  por  irl- 
ghiU,  01  hmom  did  qjBidem  hivcniei. 

81  noiso  vii  quoiui  ik  drcuhii  ioliit  sooio  SBOOS 
obAdam,  el  oos  parlire  per viglBti  oclo,olqaolro* 
^MtteBlt  Ulus  oa  sohuis  drcuhn. 


DE  PASCHiE  CELEBRATiONE  LIBER, 

ilVB 

D£  iEQUINOGTlO  VERNALI  JUXTA  ANATHOLIUM 

miTOLA* 


K 


ITEfEIIKIDIgSf MO  AG  SARCnsSIIIO  mtlU  VICMEQA  PRBNinBltO»  UDA  OmttLSM  Hl  DOMiRU 

SALOTKM. 


libentor  accepi  Rlierai  lom  bonigBilotfSt  amantfi-  D  ioinde  hislorhi  ecdostaiUcat  sqier  qoa  me 
shne  in  ChrisU  fraler,  ol  eapHola  qwe  rogiftl  prom-  gasll  pfaMBlem»  eol  luuc  broviter  uipotol refpooH^ 
plus  «leseribere,  ac  libl  dirlgero  acederavi,  memor  bbbc  lalhis  expiaBare  eliam  studui  •  boe  eal  de 
fbmiliariuiis  ae  dolcedimo  qoot  cum  illo  adveniren^  ssquhioctid  vemo,  quod  hi  llbro  prsdato  AnatboKii 
ma  io  ccpisti.  Sed  el  qnasslhmem  illam  mcrito'  famo-     aulislei  rcvereBdbthBOs,  hi  undedmoHaJoBd.  April» 


Ml  DE  PASCttiE  CELEBRATMHIB.  6M 

db  amioUace  periiibelar,  cvm  caMeri  iElgjptionm  A  icrikat»  t  qm»  P^sdui  iiidpere  poieil,  quoqte  04 


I 

i 


Biagistrl  koc  magis  iii  dsoJeciiBoKaleiidaniiii  eanmi- 
deoi  4ie  aonoU«Mlem  ease  4eoeroaiil.  Dieit  nafl»qne 
uflduf  Prolerius  Aleiandriom  antislci  EcelesfaB«  ad 
beaiissifliflm  papam  Leonem  scribeiis  do  paaeliOt  ^ 
manilesie  quidem  secundum  corsum  solis«  xzy  dto 
■msis  Phaoieiioib»  qui  eliam  zn  Kalewlas  ApriU 
asqoinociiiim  esse  cognoociliff.  Sed  uon  oporlol  ab 
boe  «qoioociio  priml  aMosls  esordinm  Juila  eorsum 
lttn«  prorsus  alBferOv  olioqoiii  per  onmio  solia  dr- 
culo  Umm  discuriut  conooidoro  debueral.  Mcii  ei 
sandus  Gyrillos  ejusdem  pnrsul  Ecele«im :  Sol  eiibu 
Ipse  quoiidie  lerro  morique  ol  ebedilur  iu  ioo  diel, 
el  iu  dioi  lullio  flperilur,ei  Inil  solcorsum  loiins  anol, 
lo  duodecimo  Kaleud.  Aprilis.  Unde  le  merilo,  sicul  el 


duodoeimum  Koleodtrum  Aprilium  regolariier  respi» 
ck.  Aueode  quid  inscqoenlibusei  anllquorum  son- 
lenlio  Pairum  oooolfll.  Cum  eniui  sinl  duo  cquino- 
dia  veris  ol  aulnmni  asqois  spaiiis  dirempia,  el 
didaMi  quorlo  die  prlmi  mensb  sil  bUlula  solemnilaa 
posl  vesperam,  quflndo  luna  soli  apposiu  e  regioue 
dfprebendilur,sicol  eliam  ocolis  probare  licel:inTe- 
uilur  uiiquo  vemalissBqttinociii  partem  sol  obtinens, 
luufl  mo  aiilumualis.  Quid  ergo  mirandum  si  in  ii 
Ralendarum  A|^itium  oquiiioclium  ieri  dicai«  cum 
de  Hla  loqoi  se  bom  dedsrei,  quando  ocddenle  ad 
vosporamsole,  luuaecouUarlosuum  atlollilexorlum. 
L'bi  par.ler  iuluendum  quod  squioodifl  mis  el 
aulunmi  SBquis  spfllils  dixil  esae  dirempU.  Ei  indo 


emieroomovdstudloioa,quomodoAnaiboliuicumsUBcoUifejidum  quod  ab  aBquinodio  ad  aBqolnoclium 


el  ipse  erudiliooeaegenere  JEgypiius*  qoasi  conlrarius 
^l^ti  doctoribuitscribai  «quiuodlom  idem  io  un« 
dedmo  Kalendaa  Apriles  occurrere  solere.  Esf  rrya, 
idquioRS,  lu  prbuo  onuolutlium  primi  maislt ,  ^udo 
mdicimu  $1  ixouuorum  drculi  MHU'tK  ieetnUhim  jEf§^ 
pHos  fMem  wtemU  PlutmeMk  rt^esimo  seino  He^  se* 
mudum  Jtsmouf  srorauudedmo  JJTatoidas  il^(is,laqaa 
die  iaaauHur  so/  aou  ioAnu  emaeemdUse  prlaMUu  porf^m, 
vfrumofiomfuarUm  jam iu  e^dem  Hekeken^ii eei^ Im 
pimm  ex dasdsdm  parfihia,  BefemHem  iMrHmla,  oor- 
nele  eei  «quiaocfmm  H  Ipsootf  lulciam  oianiiam,  d 
o^  rtrfw/i,  dobsoArfJo  oarsus  slslfarum,  fu#  irUMtt 
itf  «11  iOfm  (dkmifur,  ac/fatsd»odfdmar  jmrsleute,  of 
isilas  maiH  Isrmluus.  Sed  CKUymo  roliono  posso 
credo  dooori,  non  cmn  caderii  iBgjpll  el  Orienils  C  ^^  * 
prasceploribus  In  koe  oiso  eonlrflrinm,  Fodl  ooim 
raiio  qufldrantla  (quembissexiumTOCflnl)  nl  sol  isqui* 
nodialem  sul  cursus  locum  U  s^gnifero  drculo,  nuua 
bi  priflM  exonu  siio,  ouoc  In  meriJie,  nofM  occaao, 
ftOQC  media  oocle  comprebeodfll,  el  quoliena  mono 
f el  meridie  Aeri  aequinoclium  coullgeril,  ud  dnodect* 
mum  Kfllendflrum  Aprilium :  quotiens  auiem  t cspori, 
Td  Bsedia  oocu,  ad  undcdmum  Kslendfliom  eflnun* 
demdiompoilbieU  AbsqnoenUn  conlradlcikmo imx 
omnisex  quoDomiunsflmonui4feanrfexil,aoqnen« 
lis  did  lemporlbua  omeiioniiur,  uo»  oulom  prast  edeo- 
lls  apponilur.  Onde  cnnsnNe  AnslboHus  non  TOifli  Ni 

I  Ipuo  bi  eodem  fibro  diHgenier  ox  fluli 


dunldium  flnui  compuiare  debeamus ,  alque  atttu« 
mnale  snt  Kalendarum  Octobr.  anuoure,  centooD 
vUdicd  d  ocioginu  duobus  diebus  a  f ernali  dlacre- 
lum.  Quod  osse  f  erissimum  etiam  borologica  docel 
bKpedio,  mflxime  cum  bane  asquisdmam  anni  inlor 
mquinodiomm  dlremptionemautiquisdmi  d  erudltis- 
dmi  dodoris  Arislasi  f erbis  aslrOsi,  qul  ruil  uuus  ex 
illb  LXX  Uluilribus  Scriplurm  sacr«  li.lerprelibus. 
<tuo'  flulem  idem  flii  AnatboKus,  Ni  qua  dies  bif enl* 
tnraolt  noo  aolum  conseendiaae  primam  portom, 
wrumoiiom  quartam  jflm  babere  bi  ea  die,  M  esl,  in 
primo  elduodedm  pariibus,  xii  parteaxndfna  boro- 
seopi  nominoi,  qua  tricenia  diebus  d  pauds  bisuper 
borlssolemiingubiuneni.  Unde  ei  Uaro  de  iisdem 


partibosorbem, 


qoorum  poriler  d 


Uelreaeortis 
Perduodeoflrogii 

qoflmm  Tidelicel  porUum  prima  Jnxu  nflturflm  n 
iocoaequbioctii  femalis  uidpiL  Ifaoe  auiem  prinui  ex 
duododma  f  ernale  esl  aM]uinociium,  qub  iiimirum 
l^rtia  cjusdem  biitium,  scilicct  ubt  sol  primo  po^itas 
csi,  Ipsum  lendaequinociium,  rede  pnemiiiitiulem 
in  cfl  die  non  solum  conscendisse  pnmaro  pailem, 
f  erum  eliam  quadram  Jam  In  ea  die  babere  :  quifl 
qudiens  xquinociiale  lempus  juxu  ratiooem  pndb- 
Um  in  undedmum  Kaleudarum  Aprilium  Inddil, 
lotiens  in  ipso  lemporis  monienio  Hlfl  quurU  pflrs 
dlei,  qusaunuatmi  flccresccre  sold,secandnm  naU* 
PaifmnacriplioafBnnd,DfnmpcrfecUesiodignosdUr.Namcum  dnododmo 


anuUflnseenoummqnbMclii  Pascbflflginonposse.fpso 
oabnsiiM  lediserfll  qood  ocribens  non  priam  soilis 
«qmnodiflbl  iMiporfl,  oed  ullimfl  sigNflf  il,  boe  esl 
ea  fl  qnibns  Paadim  clebrulioueni  iudpero  posso 
noforul.  Cum  enim  aecnodo  fel  kOio 


quamfis  iBn  medbmiev  fol  eliom  bmboomo  perild 
fliquinodmm  nuHuo  umbiglf ,  eo  qond  profoclo  Domi- 
i«k«  Ipsom  resnrrodionis  rlu  cetebfflri  borum,  qnae 
diloeulo  liiru  ed.  Klul  patenler  unMnodverUs  qnod 
Aoatholivs   fOftperlbHun   spedaliler   mqubioctium 


Kfllendflmm  eflrumdem  die  couUngH  mqutooelium, 
lum  lu  ipao  mquo  die,  ei  In  ips«  sBqnfamdi*li 
bom  qufldiana  idmn  explelur.  Ueo  ouum  sd- 
dimiia  MHuroliier,  quto  eousneludnyi  od  bu- 
wnnm,  foriis  ilbun  Umporibns  onni,  proul  eulH. 
bd  genorf  plocttil  biserere.  Naluralls  fom  eal  raib- 
nU  bi  oompleUono  ddrenlls  solU  aiUid,  quom  Cy- 
riSuo  signafil  in  oo,  quam  ul  supra  proposoHnns 
senloulbi,  dicens  :  Et  linit  sol  curaum  totlus  anni  In 
du«*dedNio  Kalendamm  Aprilium,  d  ue  quis  Ibrio 
noi  non  conlendai  In  bac  Anatbolii  senienUo,  boo 
q-:od  ipoe  senstt  inielligere  potuiase,  libel  pauco  an* 
nedere  qn9  de  ilsdem  pflrilbus  et  spquittoetio  dr 
docilsdmus  Yiclor  Capuao»  oritis  aniidcs  describo- 


m 


BEDiC  TEPreRABiLIS  OPERUM  PARS  I.  —  DIDASGALIGA  GENCINA. 


<DI 


i- 

k' 

k  : 


1 


bai.  €  Cojlesiis  Inquit,  circulw,  pcr  qaeui  80l  et  A  astunieDS,  ubi  opporiuDUDi  reprobalor  iD^eriiii,  el 


lima  et  slelx,  qu»  planeue  appcUantar,  conln  ini« 
petum  totius  cobII  proprio  molu  feruntor,  per  doo- 
deciin  paries  judicio  est  sapientiae  distributus.  Qui« 
bus  peractis  ccclx?  die,  quo  toto  tempore  annus 
expletur,  dum  sol  repetierit  circuli  supradicti  prinue 
partis  initium,  oritiir  anni  principium,  qaod  lit  a 
duodecimo  Ralcndarum  Aprillum  die  osque  ad  unde- 
eimuin.  Sicpe  eniin  vespere,  interdum  iiocte,  non- 
nunquain  ipsa  Kalendarnm  xi  Apriliuin  die  provenire 
deprehenditur.  Vicesima  igitur  sezta  die  *  Martil 
meosis  secundum  Alexandrinos,  lioc  esl,  jozta  La- 
tiiios  duodecimo  vel  undecimo  Kalendarum  Apri- 
lium  die  flt,  juita  solls  cursuoi  primi  inensis  iDitium. 
Ne  quis  tutem  nos  incoiistanii»  velil  arg uere,  quod 


ipse  ondecimum  in  ea  non  ociavum  Kalendarum 
Aprilium  scribensdiem.  Sed  el  DioDjsioscognooieDUi 
Exiguus,  scicDtia  prsecipuus^  minim  quare  vel  Ipse  ii 
epistolis  suis  pascbalibus  Aoatliolii  suflragium  de 
bistoria  ecclesiastica  flagitaret,  si  ejos  Ibi  dicu  sd- 
rel  falsata ,  quein  ul  Gnet»  etiam  liiigns  periiissi- 
mnm,  quaiiler  hacc  sint  primo  edila,  latere  non  po- 
tuii  attentio.  Sed  quia  mensis  hic  onde  saroal  exor* 
dium,  vel  ubi  lerminetur,  cvideDler  io  Mojfti  8cri> 
ptis  non  coUigitor :  c  praefati  venerabiles  cccxv» 
pontifices  antiqoi  morb  observantiaDi»  el  exiode  a 
saocto  Moyse  traditam,  sicut  io  septlmo  UbffoEccle- 
siaslicae  bistoriae  fertor  solertiot  iDvesUgaates»  ab 
viii  Idoum  Martiarum  usqoe  io  diem  RoDarom  Apri- 


velul  sub  ambiguo  fluciuaotes  diem  primi  meosis  B  lima  natam  luuam  facere  dixeruDl  pnmi  meosis 


ininime  deliiiiamus,  hujosmodi  objurgator  aot  potiut 
inquisitor  Ktal^  qood  tolerltssime  t  septlmt  diei 
bora,  boram  primam  tlteriot  diei  docet  iocipere,  el 
r.um  sil  XXV  dies  ^  Mtrtii  measis»  xii  Ktleodarum 
Aprilium,  si  vespere  ejustlem  diei  sol  spaiioni  pri* 
III»  partis  illustret,  }nm  xxti  tscribitur,  iEgyptiaca, 
nt  dixiiniis,  iradiiione  siibtili  el  siiie  dubitatione  pro- 
babili.  t  Et  post  pauca  :  i  Igitur  luna»  inquit»  si  xiv 
reperitur,  soie  in  prima  parte  sui  circuli  eonstituto, 
jiire  prhni  mensis  tscribitor.  Si  vero  prius  xiv  luoa 
hoc  pleiio  liimine  orbis  eflulserily  qaam  sol  memo- 
ratam  primaro  partero  circuli  sui  contigeril ,  xn 
mensis  esse  reperitor  vel  reputabilur.  Et  quotient 


loitiura,  el  a  duodecimo  KtleDdaroai  Aprilioui 
osquo  td  XIV  Kaleod.  Mai*  lonam  xiv  solertios  in« 
qoirendam  i  (  Eiisr^.  Ifisl.  Ecrfes.,  M.  vii ,  e§p, 
28).  luqoe  veritimilo  videtur»  Eusebiam  quidem 
qund  in  Graeca  auctoritate  inveneral,  fldeliter  sois 
itididjsse  historiis.  Ipsuro  vero  libellum  Analholii 
poslmodum  in  aliquibus  Latinoriim  exemplaribus 
esse  eorraptuni,  eorom  nhnirum  fraude  qui  Pa- 
scbae  veniio  tempus  ignoraotes  errorem  suum  lanii 
Patris  auctoriiate  deiendere  gestirenL  Sed  qoxrunt 
illi  qui  Eusebium  magis  onam  emendtHse  tententiam, 
qiiam  alios  quoslibel  tolom  Analbolii  pulant  inlal- 
tasse  iibellum,  quomodo  io  ipso  libello  tll  scriptum. 


ita  conllgit,  solemnitts  differtor  ad  allerum  pleoilu-     Sed  quid  mirum  si  io  xi  luoa  errtveriot,  qoi  ni  diet 


nium,  quam  venire  necesso  esl  adhoc  sole  in  primt 
pario  de  duodecim  circuli  partibot  conttituto.  >  Haoc 
de  verbis  beati  Victoris  tssumero  pltcuil.  qotleout 
sententit  stncti  Pttris  Anttholii,  qu»  el  in  ipsias 
oporo  ptschtli,  el  in  bistorit  ecclesitstict  plerisquo 
obscort  est,  per  ejus  libi  liiclt  cltrior  redderetar. 
Sed  neqoe  hoc  practereundum  qood  sanl  qoi  conten* 
dunl  Antlbolium  in  hacteuientit  neqaaquam  unde- 
ciiiiom,  sed  ocltvom  Ktlendarum  Aprilium  dieiu  po« 
siiiste,  dicentes  :  ciiro  htnc  seDteDiiam  io  hbtorit 
ecclesitstict  ponerel,  diem  pro  die  mutasse,  ei  Eo- 
sebium  quod  oeiera  bene  ac  philosophice  posita  vi* 
dtret,  uno  verbo  eorrlgere  voluisse,  quod  in  etmi- 
utts  perrecte  didnm  conspexerit,  ne  illoro  videlicei 


tddideruiil  tnle  :cquinoctiom,  in  quibas  Pascha  im- 
mii*ari  poste  denniunt,  quod  certum  omnimodis  pu- 
tari  absurJum.  Quibus  respondendumi  quit  Anttbo- 
Itus  poluerit  nosse  plurimos,  qui  slc  vel  stc  de  Pascfat 
tenserint,  nec  lamen  td  noslrtm  notititm  pervene- 
rint.  El  econtrt  qiuerendam  tb  els  quomodo  in  ipso 
libello  sit  scriptum  :  Est  ergo  in  primo  tnno  initium 
primi  mensis,  quod  esl  xix  annorom  circuli  initium, 
secundum  iEgyplios  quidem  inensis  Phamenoth  xxvm 
die,  juita  Macedones  vero  Distri  mensis  xxii,  sceun* 
dum  Romanos  vero  .Martis  mensis  xxv  die,  id  est, 
viii  Kalendas  Aprilis,  cum  xxvi  dies  mensis  iEgyptio- 
rum  Plianienotli,  el  xxii  dies  mensis  Mtcedonum  Di- 
stri  uon  sil  viii  Kalemlaram  Apriliom,  sed  ix  Kalend. 


quem  laodaro  proposueral,  palam  notabilem  mon-  ^  April.  Nonne  verisimillimum  apparel  quain  sil  fal- 


£!-.. 


strarel,  si  ejus  purt  verba,  et  ut  ipte  scripsertt,  suis 
iiiderel  historiis.  Sed  mirom  si  Eusebius  ttm  cir» 
comspectus  sermono  et  sensn  scriptor  in  lanium 
laudit  alioram  poluit  esse  cupidus,  ul  eoruni  scri- 
pluris  dellagrans,  et  qu;e  non  dixerant  illos  dixisso 
flDxerii,  nec  rormidtret  trgai,  postqutm  lectoressul 
integrt  eoraoi  oputcult  pertcriikirentur,  ttqut  qu» 
ipte  de  his  tssompseral  tliter  in  soit  tuctorlbus  po» 
silt  oflendissenl.  Mir.m  si  Victorem,  cojos  dictt  po« 
tttiaiat,  virum  wqut  eradilioDit  cximiaD  ttlit  impo- 
tiart  latoil,  qol  in  tlio  opere  scribeos  de  rtscbtt 
iMuie  etmdom  tenleDlitm  Aiittbotii  de  bitloria  ec» 
cletitslicty  qotsi  Jttre  Itudtbilem  ac  meoiorabilem 

*  In  nostro  eicemplari  lector  quidem  erasil  Martil^ 
ol|K)Suit  in  mtrgiiie  Vhatimoh  EmT. 


sait  senienlit,  ubi  ipse  qul  viu  Kaleiid.  pro  ix  Ka- 
leud.  ApriL  mutavii,  oblilus  esl  eilam  iCgyplio- 
ruin  vel  Grascorum  meosium  statuni  matare?Sed  bis 
quae  minas  nolt  ertnl  nitnere  permi«sis  oi  fttorunt, 
illttd  solommodo  quod  sois  sibiqae  visibile  ertt  mu- 
ItTit.  Quid  sane  boram  sil  verius,  illi  polios  qoi 
ADatboIium  Graecura  legUDl,  videaDi.  \erum  sivo 
Ettschias  unaro  tODleDlitm  seo  quilibet  lotum  ipsum 
libellum  t  tuo  ttalo  muttverii,  conslti  tbsqoe  ollt 
dubiettte^  qatmvit  plorioui  verteril,  asquioocllam 
ocltvt  KtlcDdtrttm  Apriliam  dio  ooqatqutm  poitt 
roporiri.  Quod  io  coDspeclioDe  horologict  ex  tporU 
rttioDo  probtbitor.  Regult  enim  lenel  eccIesiMticas 
^  Sic  ul  supra  in  noslro  exemplari.  Etir. 


605  DE  PASCIli£ 

dbgemtiMiiSt  qvm  et  edietis  PairuDi  priorum  et  clt- 
rios  M  NicKiio  pn»bala  concilio,  ut  Pascte  dics 
domioicusabundecimo  Kalendarum  Aprilium  usque 
in  •eptioium  Kalendarum  Maiarom  diem  quacratur. 
Item  eatbf»rc»  Instilutionis  regula  praDdpit  ut  anle 
femaHs  «quinociii  transcensuin  Pasclia  non  cele- 
bretur«  Qui  ergo  ▼iii  Kalendlarum  Aprilium  puutesse 
«quiooclium,  iiecesse  e&t  ideni  aut  aote  «quioociiuro 
Pascha  celebrari  lidiium  dicat,  aut  anie  sepiimum 
Kalendaruin  diein  Pascha  eelebrari  licitum  negeu 
Ijisum  qiioque  Pascha«  quod  Dominus  pridie  quam 
palereiur»  cnm  discipulis  fecit,  aut  nona  Kalenda- 
mm  Aprillum  die  non  foisse,  aut  ante  aequinoctlum 
fttiise  conirmet. 

Primo  anno  drcnli  decemnovennalis  ixx  est  luna 
ia  XI  Kaleiidarum  Aprtlium»  eodemque  anno  luna  xiv 
qnhila  die  Kalendarum  Aprilium ,  id  est «  Nonas 
Apriles  :  jongeque  ad  xxx  el  sume  regubres  meiisis 
Aprilis»  eo  anno  qno  ly  luna  Aprileui  uicurrat.  Co 
vero  quo  mense  Martls  lona  xir  ineurrit,  larde  MaN 
tl«  rffulares  triginu  sei.  Cx  epactis  ntique  agnoscis 
£Milliine«  ulrum  in  Martium  an  in  Aprilcm,  luua  de- 
dma  qoarU  e?eiiiet.  Si  enim  plus  xv  aut  minus  v 
epadls  babes,  Aprili  luna  xiv  compulatur.  Tene  ergo 
regulares  in  Aprili  trigesima  quiiiu»  et  subtralie  epa- 
elas  seraper  ejus  anniy  et  quod  remanseriti  ipsa  est 
dies  lunsB  doclnia  quaru«  ul  poU  terlioanno  circuli 
decemnoTennalis  xxu  erunt  epactm,  lolle  xxii  de 
XXXV  et  remaneiil  xiii,  teriia  decima  die  mensis 
Aprilis,  id  est,  Idus  Aprilis  luna  decima  quarU  oc- 
enrril.  Si  vero  feriam  quaeras  xiv  lun.is  adde  coii- 
eurrenteo  anni  illiua  numero,  qui  relieius  esty  ut 
pnU  btis  trededin  qui  in  praesenii  snnt,  in  Aprili 
quoqoe  regulares  septem.  Haec  omnia  coitige,  et  po* 
slea  divide  per  septenariuin,  el  quod  reinanserit» 
ipsa  est  feria  lunae  decima  quarU,  et  sic  facillime 
ad  diem  Dominicum  pervenies.  Mense  autem  Martis 
lene  regulares  trigiiiu  sex,  subtrahe  epacus  aniil 
ilttoa»  Terbi  gralia,  secundo  anno  eirculi  decemno- 
veonalis  ondeclmo  Hunt,  xxv  die  mensis  ejusdem 
XIV  Ittna  aderit,  id  est»  ocUvo'  Kalendarom  Apri* 
linm.  Si  vero  feriain  ejusdein  diei  requiras,  adde  uu- 
mero  prxscripio  concurrenles  anni  illius,  et  regula- 
res  quatoor  in  Mariio.  lis  quoque  in  uiium  colleciis 
partiioque  per  septvnarium «  et  quod  remanserit, 
Ipse  esl  dies  lumc  deciina  quarU,  sl  nibil  remanse- 
Ht»  vn  feria  esi.  Igilur  si  detractis  epactis  triginu, 


GELCBRATIONE.  C06 

A  remanent  umen,  quodcunque  superesl,  ipse  estdies 
mensis,  in  quo  xiv  liinam  reperies,  ut  ro  anno  quo 
quatuor  epactae  Ounl,  absu;ue  iv  dc  xxxv,  et  reuia* 
nent  triginU  unum.  TuIKb  xxx  et  remanet  i.  Prima 
dic  meiisis  xiv  luna  occurrii,  id  est.  Kalendas  Apri- 
les.  Si  deduciis  epaclis,  xxx  Umen  renianeni,  xiv 
die  mensis  luria  xiv  eveiiir,  quod  semel  intra  xix  ac- 
ddlt  aniios,  quaiido  vi  epici»  ascnbunlur,  etm 
Kalendaram  Aprilium  xiv  iuna  provenit.  Ul  le  excm- 
plis  ad  inveniendam  instruaui  feriam,  qua  xiv  oc- 
currat  luna  ut  puU  anno  praesenti  dominicx  incarna* 
tioiiis  n^f  sunie  epaclas  hiijus  anni  xxvi,  detractis- 
que  ejiisilem  xxxv  regulartbus,  et  reinanenl  ix,  et 
ecce  IX  die  meiisis  xiv  Inna  erii,  id  est,  v  Idus  Aprll. 
iunge  etiam  concurrentes  anni  pneseiilis,  id  est,  i  atl 

B  IX,  ei  fiunt  x,  et  his  adde  vii,  et  liunt  xvii ;  hos  par- 
tire  per  vii,  bis  vii,  xiv»  et  remanent  iii;  leriia  feria 
cril.  Luna  xiv,  iv,  xiv,  v,  xvi,  vi,  xviu  vii,  xvni,  i, 
XIX,  qui  esl  dies  Paschic  v,  Idu;  April.  xiv  luna  iv, 
Idus  Xf,  III,  Idus  XVI,  II,  Idiis  xvii,  Idus  xv,  iv,  xviii. 
Kalendas  Maias  xix.  Secundo  aiino  posi  hunc,  \ii, 
qula  plua  v  stint  et  minus  xv,  ad  Mariiuin  periinei 
iiv  luna  quam  sic  requires.  Sume  regoUres  Martis 
menab  xxxvi,  deirabe  ab  eb  vn,  rt  reroanent  xxrx 
viceslmo  nono  Martis  meiisis,  id  est,  ivKaiendaioin 
April.,  deeima  qiiaru  libl  luna  occurrit.  Ad  iiivc- 
nienilani  feriain,  sume  easdem  xxix  et  adde  eis  con- 
currentes  anni  illius,  Id  est  ii»  liunl  xxxi.  In  his  quo^ 
que  adjice  regularea  nr,  et  erit  omnis  summa  xxxv : 
partire  per  vu.  Quinquies  eniin  vii  liunt  xxxv  et  ni- 

G  hil  renianet,  quia  septima  leria  erit  luna  drciiua 
quarta  quarlo  Kal.  April.,  ei  xv  lerilo  Kalend.  April. 
Ipse  est  dies  Dominieus  Pascb»,  etiam  pei*  singulos 
cirruli  decemnovennales  annos«  Semper  his  reguta- 
rlbtts  el  bac  ratione  annuis  epacUrum  deiraclis  die- 
bus,  decimam  quarum  sine  errore  reperies  lunain, 
et  illis  regularibus  concurrente  numeio  praescripto 
junctis.  Feriain  quoqoe  decimam  quarum  lun  v  re« 
peries,  et  sic  compuutii  ferils  qus  supersunl  sepii- 
roaiiae  illius,  lunas  quoque  seUtein  cresceutis  siiigulis 
appone  diebus»  el  luni  simul  locum  lunas  et  xtatem 
certissime  invenies.  Hxc,  dilecle  comes,  proprio  ar- 
gumenta  labore  descrlpsi  tibimet,  lu  dic  quo  tnunero 
mecum  cerUres  bodie,  duui  lalia  do  libi  fessus. 
Enarrmtio  dodranln  el  semiunciiB  m  pariibu$  korarum^ 

^     per  quai  UnarU  lunUnU  raih  compulatur  apu4 
$criplore$. 


FRAGMENTUM. 


Unios  semper  horx  dodranle  el  semioncia  trans- 
missa,  id  esi,  divisio  unius  borae  spaiio  in  viginii 
quatoor  semiutidas,  qnia  tol  sunt  semiuocias  lo  li- 
bra  plena :  ileromqiio  divhle  vlginti  qoatuor  in  qoa- 
tuor,  boc  esl,  quater  sex»  el  ter  vi,  dodrans  dicitur, 
seniel  vero  qiiadrai.s,  el  boc  esl  quoi  ait  unius  bo-^ 


rm  dodrante,  id  esl,  tribus  partibns  x  el  octo  seinlun- 
ciis.  Quod  vero  et  seiniuncia  sex  rcliquarum  semiun* 
eiarom,  ad  quadranlem  periinentiuin  unam  voluit 
adjongi  dodranti,  ut  essent  xix  semiunci»,  qu^i  a^ 
slus  Oceani  quotidie  tardius  veuiret,  lardiusque  re* 
eederel. 


BCDJE  ?ENeRAMUS  OPEBOM  PARS  f.  *-  DIDA9GAUCA  OBNDIIIA. 


i08 


DE  ORDINATIONE  FERIARUM  PASCHALIUH 

iw  TnMULim  cmcoffm  muuiiimui  ac  uuQootoM  BracovoBini  tf mm 
PkiU  fWimcUoiiem  fel  iMMMUoiiem  DoiDitti  Sal*  A  cMh*  ElilK  itipoidenint :  ScripUini  ctl»  fala  Mt 


«oiofis»  opocioli  qnoaiodo  Patdui  debomil  obter- 
«m  nibil  oHlinaro  poiuenifM,  qoia  dlspenl  eranl 
per  niilf  enmn  manduin»  ei  ad  pnedlcandiim  occo- 
patl.  Scd  qiiiitttnque  dle  declma  quaru  luna  menM 
MarUo  fuiasel,  Pascba  celebrabanl.  Poi|  iransilom 
ef|o  de  boc  moiido  omnium  aposiolonim»  per  sm- 
folas  provlndas  divena  lenebaiil  Mjuoia.  Nam  Galll 
quacttuqoe  dio  ocUto  Kalendaram  Aprilium  foisset» 
qoando  Ghristi  resorrectio  Iradcbalor,  semper  H- 


Deus  bwem,  ei  focavli  Deus  hioe»  Aem,  ei  fecH 
Deiis  lenebras»  el  Tocavlt  teodiras  nodem,  et  dlvisit 
lnier  locem  el  lCMbras  «qou  partes.  Tbeopbiios 
dlsil :  Eeoe  d«  die  fel  lempore  probastis»  do  loaa 
qoidfobis  fMelorT  Ulrom  cresccntemacjam  pleaam 
00  bBmiBOtam  a  Deo  Ailsso  coosecratam  !  Episcopl 
respondenml»  pleoam.  El  ille :  Probate  qdod  dicitis. 
Responderool:  El  fecil  duo  himlnaria  magna»  et  po* 
soil  eo  io  itmameoto  emll»  «t  loceanl  super  lerram. 


In  loeboatinnem  oociis,  non  poterat  aliier 
oisi  essel  plcMu  None  ergo  Invesligafimos  q«o« 
modo  lo  priocipio  betos  Ibeiit  mundos «  id  est , 
dte  Domittico*  Vemo  lempore  In  vqoinoctio,  qoed 
esi  octafo  Ealendarom  Aprilioio,  luna  plena  per 
ipsom  laniommodo  lempos  el  elemenu  resorgoot* 
Tbeopb  Hn  disil :  Nonc  ifilor  agenduin  eel  de  ordi- 
iialiofio»  qoomodo  debeomus  Piscba  leoero.  Epi- 
oeopi  disormii :  Nooqoid  potea  dies  doBilolcos  pr»- 
lerfai,  ttl  itt  eo  Pascfaa  mittbne  eolebrelor,  qol  ut  ei 
Ulibos  beoedidiottibos  saoelifealna  oslT  Tboopbilm 
Asil :  Didu  erg o  quibos  el  qoalibos  bencdidiooi- 
bos  oom  ease  sanctificatom  asseritis,  oi  scribere  pos- 

Eplscopi  disemnl,  Plrima  IDi  benodidio  ed 


scba  celebrabant :  In  kalla  fcro  alii  ss  dics  Jejona-  p  Lominare  majos  bi  iBcfaoaiionem  diei  *  lominam 

banl»  oUI  sepiem.  Uriottlalea  foro  slcol  aposl«>los 

fideranl,  m  sopmdlclom  esl,  deeima  qnarU  looa, 

moMn  Martls  Pascfaa  tettobattt.  Com  ergo  bm  lales 

olno.TAilonea  per  slngolas  provindas  Unerenlor» 

nnle  mosror  oral  stteerdQtibas,  oo  qood  a  qnibns  ntta 

lUes  redo  lenebalar»  eonim  disseoliroiil  Jejoola. 

Tooe  pspo  Vidor  RomanaBqne  arbls  epiieopns  di- 

resll  aodorifttCem  ad  Tkeopbilom  Gm$arieosls  Palm- 

sUnmqne  aniislllem,  nl  qnomodo  Pascfaa  rsdo  Joro 

oenndis  Calboficb  CQSebrarelnr  E^elcslb^  biibi  (le- 

m  or.tbiatio«  iibi  DombmsdSalfolor  mnndi  fseffol 

ki  eamo  f  e rsalns.  Pdoepu  kaqne  andorluu  prm* 

dfdos  oplscopus  non  solom  de  sua  profincb,  sod 

etkm  do  diversis  regiooibos  omnes  episcopoa  ev oco- 

▼it  Dbi  com  illa  moliitndo  ^acerdotam  coof enil,  Inne  C  q«ia  in  ipso  teiiebrm  snnt  remoix^  et  bis  apparoit. 

Secuiida  est  illi  benedidio,  qoo«l  de  lenra  iEgypii 
fclut  de  Uiicbris  peccalorom,  quasi  per  fbolem 
baptlsmi,  per  mare  Robram  popubu  foffiset  libe- 
rauis.  Tenia  illi  booedklio  esi,  qoia  In  eodem 
dio  €mle»lis  cibus  maiina  faomioibas  datns  est. 
Qoaru  ilU  beoedictio  eat»  qna  Moyses  nsaodat  ad 
popnlom  :  Sit  f  obis  observatns  dies  primns  d  oo- 
fissimus.  QuinU  iUi  benedicUo  odt  ul  in  cxvo 
psaimo  dicil  :  Circumdederanl  me  sicnl  apes,  d 
esarsera<il  sicut  Ignis  fai  spinis.  De  resnrrediooe 
aotem  Dommi  dicil :  ll«e  ed  dles  qnam  fedt  Domi- 
nns,  essuUemus  el  bdemnr  bi  oa,  osqno  ad  eoroo 
alt&ris.  Sesu  UK  benedidio  esl,  quod  bi  ipsa  Domi- 
nos  resorresit.  Vides  ergo  qoia  dies  resorredioois 

quifi  poted  esio  primus»  nisi  Domlnkos  dies  T  Tbeo*  ^  dorobUcus  sbigalariter  bi  Pascba  teneri  possit.  Tbco- 
I  disU :  Ecce  de  die  Dombieo,  qoia     pbibm  dicU :  De  tempore  aotemad  Moysen  mandaiou 

ed  0  Doo.  Hie  mensls  erit  vobis  ini.ium  mensinr;, 
Pascba  facUe  Ui  eo.  Omoes  ergo  triginU  dies  a  l^o- 
mbMi  eoosocrati  snnL  Episcopi  diseronl;  lam  snpe* 
rins  dedimos  responsom,  prindpiom  mondi  tM 
SDqainocUnm  ocuvo  Kaleodaram  AprUhinu  El  ab 
ocUf o  Saleodnr.  April.  osqoe  m  ocUfum  Kaleod* 
Mal.v  kgUttns  esso  coosocratos.  Tbeopbttos  doU : 
Eeco  Unpiom  noo  est,  ul  passio  dominicsy  laotom 
sacramenU  mjsterinm,  estm  Umitem  esclodaior. 
Passos  namqoo  Doiiibios  ab  ondedmo  Kaleodanmi 
Apriliuiny  qua  iiocie  a  iodais  traditns  eil,  d  ab 
seplimo  Kalend.  rcsurresit,  quomodo  ergo  trcs  dim 
csira  leroiinum  esduduntur  ?  Omnes  episcopl  disC'- 


Tbeopbtltts  episcopos  protolil  aacUMiuiom  ad  se 
mlssam  Victoris  papa^,  el  qoid  dbi  operis  faissd  Ui* 
jondom  osieAdit  Tone  pariter  omoes  disoranl  epi- 
acopi^  ttisl  prios  qoomodo  mttndus  faeril  a  priodpio 
Ittvest  gatas«  aUiU  poten  de  obserr anUa  Pascfam  sn- 
fadiritiT  ordmari.  Disei  o  .1  ergo  e|>lscopl :  Qoem  cre* 
dlmus  fodum  faiise  jn  munilo  primum,  nbi  DomUri- 
com  diem?  Tbeopbilos  episcopai  disil :  ProbaU  quod 
didiis.  Respooderant  episcopi :  Secondum  Scripture 
sodorilatem  bdum  esl  f  espcro  d  maoe  dies  primos. 
Debide  secaodas,  Urtius,  qoartos»  qtiinios,  ses* 
Us»  sepibnns.  bi  qno  septbno  reqoicfU  Deos  ab 
omnibtts  operibos  sols,  qnem  diem  sabbalom  sppel- 
lof  !!•  Ergo  eum  oof  iisimom  diem  sif  od  sabbatQm» 


priamsiit  probastis»  de  Uroporo  eolm  qaid  didtist 
Qoaioor  eoim  muttdi  Uttiporo  aodphmtur  :  Tor, 
seslas«  aatoamas,  hiems.  Quod  ergo  lempas  primnm 
iactnffl  In  moodo?  Episcopi  respooderuot,  romoro» 
Tbeopbilus  episcopas  disit»  ProbaU  qaod  didUs.  El 
iUi  responderaQi:Scriplbmed :  Germmd  tem  Iboi 
berbam  sfcaodom  geoos  soum,  d  lignum  limeUfo- 
ram,  knm  liroctam  sonm.  llmc  aoUffl  tenporibus 
ftrls  occipilor.  IfaeopfaibM  episcopos  dteit :  lo  qoo 
loeo  eapol  moodi  esae  eredilla? In  priodpio  tempo- 
ria»  an  m  tnedUi  temporo,  OiU  in  ilne?  Eplseopi  re- 
spondsront:  In  squbiodio  ocUvo  Kalendaram  Apri-* 
UoM.  Tfaeopbdos  episcopos  disii»  ProbaU  quod  di- 


*»  DBTOmTRfnS.  cio 

rwft :  N«db  ntioM  leri debel,  M  unlam  aMranwn-  A  cmm  Kalewiaraui  MaianiiN,  aie> OomiiicM  «i  Iom 


Iwa  eitri  liaNtom  exdudaUir,  86d  hi  Ires  dies  inlra 
lemiMBB  iAducaator,  el  de  snbter  relrebere  eoiisU- 
tvmin  mL  Ergo  in  illa  synodo  ab  «ndeciino  Kaleo- 
danm  Apriliim  nsqoe  in.  Qodeciaio  Kalendarom 
Maianmi^  Paieha  deheot  aer? are,  et  Be6  ante  nec 
poatea  coicanqae  eoafttiiotam  limitem  traoifradl 
liceat.  Similiter  et  de  looa  praDceplom  difinom  te- 
fieatar.  Blandatam  est  per  Moysen :  Sit  ? ohi$  ohaer- 
vatom  a  decioia  quarta  looa  otque  xxi.  Ilaa  ergo  ffi 
loaaa  almillter  Ih  Pascha  lenendo  conaUt  faiase» 
consocrAia  sont.  Qoando  ergo  flt  latra  suoro  limitem 
4h  ondedmo  Kalendaroro  Apriliom  ttsqoo  in  ondo- 


ex  illis  odafa  sanctlficata,  PoKha  nohis  visom  eU 
ceiebrare.  Onmis  paschalb  lona  cojusconque  setaib 
«st,  sl  detrahis  ah  ea  septem,  flet  tibi  sBlaf  lom»  qum 
fit  in  initlo  qaadrageslm».  Yerbi  gratia :  Si  deciom 
qointa  lona  «bl  pascharis»  lolle  de  qoindedm  doode* 
cim,  el  romanent  centom  et  ondedm.  Tertla  eat  luoa 
in  Initlo  qoadrageslm»  eo  aono  qoo  dedma  qainla 
lona  est  die  Dominloo  psschar,  el  eaelera  slmilliar. 
Memenlo  qaod  anno  bissexlili  lona  Fehroaril  uie naia 
Irlginta  diea»  et  Umen  luna  Martii  mensis  Iriguiu 
dies  habeat,  sicot  semper  habett  ne  paschaUs  hiam 
ratlo  Yadllet 


•  DE  TONITRUIS  LIBELLUS 

AD  HEREFRIDUM. 


LitterasdilectionlsTestrm  deiidoratas  (tenerando 
Paiar  HerolHde)  aecepl,  qalhos  me  iraldd  laboriosom 
atqoe  periealoaom  oposcalomyeerUobtrecUiorom 
iofidoramqae  iaifatihaa  aiqoe  blaapheroiis  patens, 
qoi  me  Ibrtasse  diaboUeo  (qood  aba't)  spirlto,  aot 
ioiqoa  osagicae  excogitaiione  artis  alOatom,  et  aon 
asndi  Spirilns  gratia  illominaioro ,  aot  rbetorieo 
spbila  imbatom,  hiee  fecisse  et  excogiiasse  afserani, 
nofaTlddieel  prmsagia  rerom,qaasioreprophelico 
prsdieero  sohire  jomistl.  (MHecrantes,  sdlicel»  lirml- 
terqoe  asspisslme  pnecipientes,  ot  de  serroone  aliqoid 
afrobiqoe  deesse  consUl,  quid  mystice  touiiroa 
praidgaaal,  joxu  ingenioli  md  ignicolomjn  Latinom 
f  ertere  aerroonem.  Yeslris  aolem  pnscepiis  obieai- 
perans,  iddrco  hoe  opo^colom  perflcere  maxiroo 
siaJoiyneTestraTenerabilis  petitioapod  me  Oocd- 

•  c  LIMtui  i$  T^Mm^t  ad  Hererridom  qoem 
Patrtm  veoerandom  appdlat,traiHlaios  ex  Graeca, 
faru  ae  Joan.  Laorenta  Philatdphleiuis  Lydi,  de 
aoo  In  Bibliothfca  Graeca  lib,  ui,  rap.  9U»  >  Slc 
rabridos  in  soa  biblioibeca  niediaB  et  iiittroas  aeuiis ; 
etfleioan.  Lanrentio  in  loco  laodato  :  i  Laurenlios 
l'hiladclphlensis  Lydus,  ineorluro  an  Christiaiias,  qol 
sob  Anaataaio,  Juslino  etJosiinianoinpp.  rixit,  tesU 
Throphylacu  Simocatu  tii,  fg,  pag.  186,et  Pbotio 
€od.  CLxx.  Scripseratad  Gabnelem  pRKliectum  oibia 
Con^aanlinopoleos  (in  « qoem  Leontli  Scfaolaslid 
rmgraomia  legitur  In  Umine  UbriqaartlAalhologise) 
libroslrea,i 


I  Ireat  ^^  de  mensibus,  alterom  irtpc 
xd  IjOimv  Tfvfiv  vircOf ffCflM  f£«9i{fiirrcx6y,  Ur tiom6i<to- 
rid  ae  dvihs  argamenti,  frc^l  imXiTixcft  kfx^*^%^^ 
laeom  Grbco  prodocil  Lambedos  ail  Codinam  pag. 
M.  De  prioribos  doohos  praeUr  Photlom  memioit 
Soidas,  el  lihrom  qoidem  de  meinsihos,  nutgersins, 
pag.  tt9  Yar.  Led.,  el  Meorsios  ad  Leouis  Tacilca 
pag  447,  aasnicaBUr  eum  ipaom  esae  qoem  e  Pala- 
tino  Codice  Mearsiue  descnpsU,  et  Kuiger^lui  pag. 
liT-ilM)  Grjece  edidit  aub  tltulo  :  ^Emn^fH  /^v* 
TSMjria  *  Tovcxii  Ttf^  r^  wtkiw  imri  xiv  'Fuftmtw 
♦iroTAOif  (Ififjdtem  f^i^alam  puu  astrologlca  sden* 
tia  hMor  itomanoa  praesUBtisaitiiaai,eiilasrragmi*nu 
lii  Ealgerms  eoUegll,  Uiisqoe  honc  e  LaUoo  Nigldii 


M  peadi  ab  ollo  TiJerelor.  YeromiamoB  sahBlxia  pred* 
hus  flaglu  01  eoBlra  iBTidos,  qui  fd  canlno  denU 
hoe  opascaloro  eorrodere  aol  sab<anBaro  eoBatnri 
soBt,  Td,  quasi  btraates  caBCs,  abforsum  ibo  rahido 
ore  de  aef  ient,  quiqoe  in  eo  se  doctoa  esse  arhitran- 
tur  t  d  aliis  detrahanl,  oraUonom  featrarom  cttpeoa 
npponatis,  etaachora  sancti  sermoiiis  feslri,  ide* 
Uotoqiie  f estrorum,  hoc  opuseolom  ex  serrooBe,  n  i- 
Ml  vestro  in  LaUnoro  iranalaum,  omiiimodlsah  iofi- 
iloramiiibnicororofedetraciionibas,  subilitum  alqon 
lUaesom  permanere  radaib.  Precor  etiamfos(pater 

p  charlssiroe)  ot  qoi  lantoro  opos  me  soblro  fedatis,  io 
sancUroro  f estrarom  fictimls,  in  eoBS|ioe(u  AIUsslBii, 
pro  roe  misero  poccatoro  flddiier  hiiercedaris. 
1.  BB  Tomrains  ix  qoatoob  ooais  rAmTos. 
Ak  Orienii.  —  Ab  orieiitall  igitur  plaga  si  exoru 

Graece  translatum  Kbennro  praemisit)  Ix  t6v  Tjtnrrov 
iMiVI|»ttaM(cy  irpicl^(v.Sed  est  potius  pars^io9«M4v» 
ot  paletex  priuiia  f erbis :  El  Miriffits  rSc  ^coca^tdfrc, 
etc,  AliasejusdenilibrlpanfsinCodiceSiSihibUotb. 
Hep»  Paris.exsUre  naUfit  eroditissimus  Neocorosad 
Suidam  ife  Sor/ihis,  ife  ferrr  meli^ttf ,  Diarimn  sifo 
£pibaB«HdMi,.iodicanieniper  loUraauinom  orloaoi 
occasos  signorum  e  libris  Chiudti  Tbnsd»  ad  f erbmn 
GraDcefersa,  ftc  ioanoes  Sclierems  Yirct.  Lydi 
librum  tiipi  )to^fuc£>»  exisUmsfit  ejustem  Ibisso 
argumenli  cnm  Obseqnentis  libro  de  prodlgila;  aed  ex 
Araio  et  allis  consut  ht^wnfum  sif e  it^fumc  esso 
^  prognostica  de  UropesUlibos.  toro  e  f t^olis,  lontiri* 
l'  Dos  et  carUris  bojoscemodi.  Videtor  eUam  al  hoae 
Ubrom  resp<xisse  Leo  hnp.  io  extremo  Taciicorum, 
T:  ibis  a  joaO.  Cheko  interprrU  lectis  sed  qom  lo 


I  fbfU  Brootoloxis  meoMfaU  Labbeo  Bibl.  n^^f . 
BHs.,pag.tli,  sedtaraukigo  omi.  hibl.  PabiiuK,  lag. 
M»leiim :  Hm  MBmad  Irmfaacepfci,  Jmm.  Umr.  L^do 
?MPadafjAi«aiiaf0rpraaf,  asnasrosifm  Uarmfo  proff  n- 
•  nr,  iftaiaaf  f^  i  imiknmm  ti  ftitaufum  imerpfHaih 
r«f0fif  farmca.  Poneriorem  umuaiilutgersios  edtdit. 


Grasco  Meorsii  Codice  drslderanUr  :  ^i  Pui 
diligenler  cognoteunt  ef  CkuldaicMt  quosifam  okenMi* 
Itottes,  Araft  Pkenmuna^  Sonuuie  L§di  iiumum 
meneirumuque  o^smolienem.  Hisce  obs(Brf  ationihM 
sif  e  pnedictionibos  iion  inagnam  hdem  tribuit  Pho- 
tius  :  ^jM  i  ftiv  mpi  Sto^uctatv  ec«78  nar*  ifaiv  xpi» 
8*111  ml  icccjpovoCdiv  i  lir*  ^icyov  ^ctyvvo/c  mO^>  Liiier 
DemeBdboslonge  aUos  est,  elf aria  do  dUscormBqao 
shBBlacnsac  culu  aspergit  qum  inde  deacfiaeero 
Godinus  ac  Suidas.  Grasco  ms.  ex  bUil.  Hfgia  Paria. 
U8U8  cst  Lanibedus,  qui  loca  ex  iilo  h1iro  Grjpeo 
prododt  ad  Codlnom  pag.  ISi,  155,  151,  185  ei 
I7i.  PhoUos  :  'U II  ircpi  uhvmv  ir/M7|m«ccit  ti  nml  niM 
T»  «xpneTov  ^X*^  oXX  iiv  npoe  r!h  tie  if ,  m  ivtfe 
a^^v  Mxmfi  Tc  anl  ^iiey  x^<<*^<c*  FmkrMuMf 
ffibL  Gr. 


611  BKftJE  VENERABII.IS  OPEROM  PARS  I.  —  DID&SCALICA  GKNCINA.  W 

fuerint  tonilnia,  «ecundum  «iibiiliiun  pliilosophorum  A  josHbel  anni  ambiiu  «i  inlonuerint,  pebfi  pitets  pcr 


ii 


tra(iilloiieft,inanniip6iii8  0trcu10p  huroani  ttngutnit 
copiO!»am.efliift1oii6ni  ipsa  prxsignant  loniirua. 

Ak  OcddinU.  —  Arb  occidcnuli  quoque  cllmaie 
cuaifturrexerintloniirtta,  aapienteft  ftecundum  ni- 
miam  «ubliliwiem  Indaganleft ,  rerumque  pnesagia 
agillter  InvesiiganteSp  roorialiuiem  proli»  Adae,  pei»i- 
inatnque  pe»tilenliam  ipso  in  anno  taiminere  ftignift- 
eare  toniirua  dixerunl. 

A  Ififnrfje.— Mcridlana  (ut  aagacift  Ingenii  pMlo- 
ftopbi,  qul  intellecluaU  conftWeralione,  indagabllique 
prudenlia  rerumpraB»agianoUterunt,aiunt)  tohilrua, 
incolaft  pelagi  magna  clade  annl  illiu»  curriculo  eftoe 
moriluroftp  pnefiguranU 

A  S€pi€iiirte«e.-*Bore»naroque,joxiaftubllllUlero 


lurmaft  alquegeneraiioncftsuas,  nocimmque  seipen- 
tini  generift  exereitom  anno  lo  ipfto  esse  forillir  mo* 
rituros  praellgurare  dixeronl. 

De  SevUmbri.  —  Si  aliquo  In  anno  (proot  ftagadft 
ingenii  pbllosopbi  ftublililer  inveftligaverunt)  Septem- 
bri  In  mense  lonilrua  fuerlni  exorU,  anni  In  Ipftlns 
curriculo  copioftam  mulliludinem  laicorum,  de  hoc 
sxcolo  caienralim  migraturam  esfte»  ipfta  lonilnia 
m>fttice  deftlgnant. 

De  OetoM.  —  Aoctores,  qoi  mirablli  ftpeculallooe 
quid  lonilrua  lemporom  ftignificent  invesUgaveronl» 
aftscmnl  loiillrua  menftis  Oclobris  inf  a  annl  lUias 
clrculum  valldisslmaa  aeris  proeellas  aiqtte  Ingm- 
tlssiinos  venloft  esse  venluros  signiflcaie. 


eorumqul  Invesiigare  rerumcausas  conaii  suni.  B     De  /^owm^rf .  -  Novembris  quoqne  lonllraa^la 


qoando  iolooanl  tonilruap  pessimorum  peccatorum. 
paganomm  videlicet  aique  perversorum  Christiano- 
rum,  moruliuiem  sigoificanU 

II.  VtiMAkClk  raO  MBHSIBIJS. 

De  JmtKorJo.— Sl  in  mense  Januario  (proul  agilius 
phllosopbomm  reperii)  lonilrua  pert^repant.  in  auni 
ipsius  ambilu  niullos  hoinines  ac  pecora»  oves  vide- 
licel»  esse  moriluros»  sylvarumque  ac  nemorum  sie- 
riliuum  vel  infructuosiUlem  praefiguranl. 

De  Februmo.  —  In  mense  Februario  sl  lonilrua 
fuerinl  exorU,  valde  (ut  aiunt)  aurlbus  audientium 
nocenl,  el  ad  aurem  peniiient,  qui  ipsam  perlurbant 


quocunqoe  anno  lonuerinl,  juxU  sublillum  pblloso* 
phorom  pbyaicam  speeulalionemp  in  anni  ipsius  ca^ 
riculo  nimiam  oronium  infecondlUlem  sterililalcA- 
que  imminere  desigiianl. 

De  DeeemM. -^feWci  eliam  arlificiosaque  eoosl- 
deralione  nobilissimi  ingenii  doclores ,  in  specole 
reram  spiriluall  cernere  conali  sunt,  quia  lonilnKin 
mensls  Decembris  nihil  nocivum  malumve  bomioibis 
seu  caeleris  animalibufp  aut  oinnibus  fragibos  prA- 
fignrantp  sed  prospera  atqoe  saluberrima  sb  illii 
vldenlur  esse. 

I1U  01  SErTEH  PEailSo 

De  Dominico  dk.  —  Si  quoHbet  in  anoo«  lonllfia 
In  die  Domlnico  lonuerint,  proot  phUosopbl,  qol 


De  Martio.  —  Mariii  quoque   roensis  tonilrua,  Q  rerum  praisagla  aglli  consideraUone  Invesligaveroalt 


JuxU  sagacls  Ingenii  nobilium  philosophoram  inve- 
stigalionemp  periculosa  dtsignant  praesagla  (slcuii 
namque  dicunl ),  morialiUlcm  vel  diem  iremendi 
judicii  prxfigurant. 

De  Apn/t.—  Meiisls  eilam  Aprilis  lonilniai  semi* 
nibus  (ut  aiunl)  ac  frugibus  in  anni  Ipsius  curriculo 
periculnm  immioere  signlficanl,  et  Inler  undas  vasll 
pelagi  navigare  valde  esse  periculosum  praenoUnl. 

De  Maio.  —  Si  auiem  aliquo  In  anno  tonlirua 
llaio  in  mense  lonuerinl,  illi  qui  reram  prassagia 
subtlliier  noUverant,  ipsa  lonitraa  pluviam  coplosam 
frugnmque  ac  leni  nimiam  ferliliialem  auno  in  ipso 
esse  venluram  significare  dixerunt. 

De  Jimto.—  iunio  quoque  In  mense  si  in  curricoio 


asserantp  clericorum  alque  sanclimonialium  Hpmiaa- 
rum  ingenlem  moruliuum  imminere  ipsa  ionilros 
designanl. 

De  lMnmd\e,  —  Auctores  quoque  praecbri  ingenii, 
qui  pervlgili  speculalione,  secundum  hunanas  miel- 
ligenilaB  capaciiaiem,  omnla  ac  prasfigoniiio&es  rs- 
ram  hia  qoi  eam  agnosoere  desideranl  scripserunlt 
si  aliquo  in  anno  in  dle  Lumc  loniliua  fueriol  exorU» 
lurmas  conjugum  esse  moriliiros,  frogesqaeecKpsiA 
passuras  essOy  ipsa  lonitraa  pnefiguraro  aiunl. 

De  Uorti$  rfi>.  —  Secundum  eltam  nimias  aagad- 
utis  fioralenUro  scientlam  ac  pbilosophieas  conlem- 
plailonis  subliliutem  philosophit  qui  phyaica  eomi- 
deratione  quasl  propheilco  ore,  quid  reram  mystiea 


anni  inins  tonilrua  surrexerini  (proul  philosophi  D  praBsagiasignificenldeclaranl,inlerca!lerasicaiuoi 

Martis  in  dle,  in  cujusiibet  aimi  circulo,  si  sorrexe- 
riiitlouitraa,  magoificamy  coplosissimamqoe  abon- 
dantlaui  frugum  terrae  superficiei  csse  venluraui, 
mystlce  lonitrua  sigaificare  nemo  dubilet. 

De  MercnrH  die.  —  Solerti  cura  cognoscenftarum 
roram  amatores  sapienti»  subduclly  de  lonltroum 
diei  Mercurii  praeligurationibus  inter  diversas  ac 
varias  reram  subiiliuies,  se  Ita  repcris  e  ies>anlnr : 
nam  (ul  dicuni)  »1  forie  conligeril  ul  in  die  Mercurii 
se  elevenl  toniirua,  seoru  ac  mereirlces  biuasque 
lemiiiu  per  agmina  soa  eaiervathn  de  ergasiulo 
carais  esse  migraloras,  aul  huroani  sangmois  eopio* 
sain  eifusionem  ipsa  toniiriia  praesignare,  nutti  fsl 
dubiundum. 


leslantur),  pisciam  diversi  generis  multifariam  diver- 
samque  mulliludlneni  inUr  glaiiciconas  umlas  fluiiii- 
num  anno  in  ipso  venluras  esse  ipsa  lonltraa  decla- 
ranl. 

Deiulio.  —  Phllosophi  eliam  qui  Inlellectuall 
conslderatione  aglllqoe  sludio  reram  prapsagia  in- 
dagare  eonati  sunt,  Julil  incnsis  louitraa,  qnocunque 
in  anoo,  bominibus  anni  in  illius  curriculo  loagnum 
linminere  mortlft  periculum  arboribusiiae  nimiam  iti- 
firucloosiUlem  praesignare  dixerant. 

De  AnfMS/e. —  Repe  lorc s  quoque,  niagnararo  sub^ 
tUiUlum  auelores,  egregia  prudenlia  philosophiae 
considerslionis,  in  rebus  pertracianJis,  in  spaetaculi 
talibuUs  locupleUli,  mensis  Aogusll  lonilrua  in  cu- 


m  CUNABULA 

Oe  im$  dk.  —  Efficacift  pnuleinissiinaeqiie  scien* 
ti»  iiiekitis  suae  fibriscsU  invenlores,  qui  indesinenter 
sanci»  philosopbias  praesagia  rerum  rtmare  ac  per- 
scmlari  non  eessanl  (ie  praefigoralionilHis  lonilmnm 
diei  Jo?is,  pmdenli  in?esligalione  ila  assemnL  Te* 
slanlur  uamque  quod  quotiescunqoe  Jupiler  soo  in 
die  inlonati  muitiplicem  abuiidantiam  frogum  lerraB 
esseTenluram,  oberrimamqoe  ineolarum  pelagi  so« 
perbam  moltitudinem  per  cuaclos  alTCos  ac  lurmas 
snasfluroinnm  multiplicilerlmpleturamy  ipsa  tonilrua 
prefigorant. 

De  Y§neri$  ifie.— Nobllium  didascaloram,  qoi  pene 
a  cnnabolis  inier  mairis  philosopbi;»  obera  smil  la- 
clali  alqoe  noiriti»  prodenlissima  conlemplalione« 
aeniisftlma,  ▼arioque  flore  philosophicaeque  sobtili- 
lalis  oraau  ingenia,  de  pnesagls  lonilroum  die 


GRAMMATICJi:.  fil4 

A  Yeneris  ita  staiuuut.  Teslantur  etenim  oroujmodla 
Veneris  iu  die  lonilroa  si  conligerint,  quia  ?el  regto 
interfectionem,  aot  ▼alidissimom  bellom,  mollorom- 
qoe  stragem  ociter  imminere,  ?el  multa  pecora  mo* 
ritura  esse,  ipsa  tonilroa  praesignani. 

De  Sabbati  die.  ^  Philosophi,  qui  artiliciali  scientia 
reruro  naturas  atque  praesagia  intellecluali  specuhi- 
lioiie  sobliliier  ceroere,  Jnita  sagacissimi  eoram  in^ 
geiiii  Dimiam  flagrantiam»  eonali  aunl,  de  Salorai 
diei  lonitruum  omnibus  praeflguraiionibus,  quae  lali- 
ler  invesiigare  atque  exponere  dicuntur.  Si  eulm 
(ol  aiont)  in  die  Saturni  lonlinia  surreierinl,  lonoe» 
rilque,  haud  longe  exinde  aot  iiigentem  pestilentiam 
bomani  generis  esse  Teutoram,  vel  ?alidissimam 
beilom  venlurom,  ipsa  toniinii  designsnu 
B 


BEDJB  VEBIERABIIilS 

▲NGLO-SAXORIS  rRKSBTTERI 

OPERA  DIDASCALICA 


•ITS 


OMNIUM  EJUS  OPERUM  PARS  PRIMA. 


SBCTIO  SECUNDA.  —  DUBIA  ET  SPDRiA. 


CUNABULA  GRAMMATIC^  ARTIS  DONATI 


k  BEDA  RESTITUTA. 


pmUtU. 


Aniam  Douati  liber  ita  a  plerlsqne  ▼itiatos  esl  el  C 
eorniplust  doin  ooosqiiisi|oe  |iro  libtlusuo,  sive  ex 
aHis  aucloribus,  quod  ei  visum  esl  addidit,  sive  de- 
cliiiaUoaes  aoi  conjugationes  et  caeierum  hujusmodi 
iitteroii.  ol  nisl  in  anliqois  Codicibus,  vix  purus  ei 
kilecer  ol  ab  eo  est  edilus,  reperialur.  Quod  ne  oos 
qooqoe  fecisse  videamnr,  qoa  ex  caosa  prassens  di- 
gesserimos  oposculom  breviler  in  eliminari  paginola 
esponefidom  esse  censoimos.  Noverunl  omnes  qui 
anls  bojos  ampliorem  qoam  nos  scientiam  assecuti 
aoni  qood  prioreni  artem  proedlctus  arii^aphos  ob 
insirociioneni  pueroruin ,  sub  inierrogaiionis  el  re* 
spoosionis  specie  descrtpseril,  proui  scilicel  iMeniis 
ci  slodiis  sui  temporis  sullieere  jndicavif.  Yerom 
qnia  nos  nosirique  similes  adeo  obinsi  sumos  el 
bd>etea,  ol  pleromque  qood  regolariter  vel  inierro- 


gare  vel  respondere  possil  ignoremosi  iibellom  hiinc 
joxla  parvitaiem  sensusnoslriooHegimos,  acotioribos 
quidem  et  capaciorlbus  minime  necessarinm,  simpli- 
cioribuavero  el  minos  prompiis  (qoaniom  exntima- 
inns)  otilem,  in  qoo  el  ordiiiem  pnerali  artiKrapbi 
lam  in  rogando  quam  in  reKp<mdendo  lenoimos,  ei 
probationes  quasdnm  parvulis  el  indpieniiboa  ne- 
cessarlas  ex  lalere  copolavlmos,  el  caetera  qoae  ho- 
Jiismodl  Inslroclio  expetere  videbalor.  Quatenos 
parvoli  bomt  indolis  ad  jstios  ar:is  se  sludium  con- 
lerenies ,  ea  de  qaibiis  interrofsaturi  essenl  el  re* 
sponsuri ,  ipsi  sibi  aliqualenos  probare,  et  probando 
facilios  invenire  posseni;  ei  hoc  qiiasi  ludo  exercl- 
tatit  el  exerciiio  exciiati,  ad  majora  ei  pleiiiora  ca- 
pienda,  iierent  prompliores. 


INCIPIT  LIBER. 

PanesofallonisqoolsonirOcto.  D     Qva^?  QuaHias,  comparaUo,  geiios,  aumenM, 

Qwet  Nomein  pronomen.  Terbom.  ailverbiomt     ligura,  casus. 


Mriieipiom»  conjunciio,  praeposilio,  inlerjectio. 

l^iMifMs  qam  pars  oralionis  eslf  Nomen  quid  esl? 
Part  oralkmis  com  caso,  corpus  aot  rem  proprio 
conBranHenre  slgnificans. 

ftombil  ^i  acddttoi?  Sex. 


Qoaiiias  nominum  in  qoo  esi?  Bipanita  esl,  aoi 
eniin  onius  iioinen  est,  et  propriom  dicilor;  aui 
mullorum,  ei  appellaiivum  est. 

Hoc  nomen»  proprium  an  appellativmii  t  Pro 
priuni. 


615 


BEDiE  VBN.  OPER.  fARS  I.  —  SRQT.  II.  DIDASQALICA  DUDIA  ET  SPURIA. 


6I€ 


Uode  kte  probas?  QaUi  noo  niiiltorain,  sed  aiiiot  A 


GfMmaUeui  esl  proprium  an  appellatiTum  ?  Ap« 
peliativum. 

Unde  hoc  proba3?  Qnia  oon  unius»  aed  mnlloram 
eal  eomparationit. 

Qrailnt  qool  sunt?  Trft. 

Qui?  P<ti=iYUs,  nt  doeiHt:  enmptrativut,  utde- 
clior ;  soperltiiTUS,  tt  doctiinnwi 

Qua!  nomina  coinptraittar?  Anpeilttiva  duntaxat 
qntlitatein  aut  quAntitaiem  tlgnincamia. 

Oonatui  coinpiinitur«  aut  non?  fion. 

Unde  hfic  pruhas?  Quia  propria  nomint  minime 
coni  tiantur. 

BoRMf  coiiiparatnr,  an  non  ?  (^mparatur. 

Unde  lioc  probat?  Quia  et  appellatiYum  ett,  et  qua- 
ytalcm  tiffiiiHcaU      ^ 

QiHMiiodo?  Ut  bonui^  meHor^  optimuB. 

Magnm  coHiparaiii^  an  non?  Comparatur. 

Umle  hiic  prohas?  Quia  el  appellativum  ett,  et 
qutatilatem  sigiiillcat. 

Quoniodo?  Ut  nnf^iit,  major^  maxhnui. 

Stfflui  ci»niparaiur,  an  oon?  Non. 

Uiide  boc?  Qiiia  licet  appellativum  tlt,  nee  quallta» 
tem  ttmeoy  nec  quantitatt*m  sif  nittcat. 

Geoera  nominuni  quot  sunt?  Qoatuor. 

Qoe?  If.isculiiiiim,  ut  kie  ma^iter;  femlnlnumt  ot 
h0c  muitt;  neotruNi,  ut  hoe  ieammm;  oonmone,  oi 
hic  et  hwe  iocerdoi.  Est  praeterea  trion  geoeroa« 
quod  omne  dicitur,  ot  kie  et  k<te  ei  hi^  [elix.  Ett  et 
epicflenum,  id  ett,  proiiiiscnom,  ut  pai%er^  amiHa. 

Donaiuo^  cujnsgenerit  nomon  est?  Alascuiini. 

Unde  boc?  Quia  nomero  tingoltri,  casu  nomlna- 
tivo  pronomen  ei,  it\  arll<mIos  praeponitur  /de. 

Ouoiiioilo?  Ut  kie  D.  miliif. 

tramma^ea^  etyut  generit  nomen  ett?  Peml* 
0  ni. 

Unde  hoe?  Qo:a  nnmpro  tinfolarl ,  caso  iMNBi»t« 
ti?o  pronomen  ei  ?el  articolus  pneponitor  A«c. 

(luomodo?  Ut  hwc  grammaiica* 

Scamnum^  cnjut  K^etit  i  omen  ett?  NeutrL 

Unde  boc?  Qula  uomero  tingulari,  cato  iiomioa- 
ti?o  pronoiuen  ei  ?el  trticnlut  praeponltur  Aoe. 

Ooomodo  ?  Ut  Aotf  tcmnitifiii. 

Sacerdoi,  ciyut  generii  nomen  ett?  Communit. 

Undt:  hoc?  Quia  siiuul  mascoiionm  feminlnomqae 
tigniactt. 

Quomodo?  Ut  Aic  et  heee  ttetnlot. 

Feiix,  cujut^ffeni-rit  nouien  e%t?  Omnlt. 

Unde  boc?  Quia  tub  ona  tigiilfeiitione  trlt  gmiera 
comprehend.t. 

Qoomodo?  liHdeeihmeoihae  fellt. 

Paaer^  cojiit  generit  oomen  ett?  EpieoBnL 

Unde  boc?  Qoia  sob  ona  tigoiilGatioiie  oiarein  tc 
kmlnam  comprehenht. 

QuomodoT  Ut  hie  patier. 

Siffliii  lixom,  an  mobile  nomen  ett?  Pixom. 

Ifjiie  hoc?  Qoia  in  alterum  genot  Becti  non 
potetl. 

Saneiui^  llxom  tn  moMle  oomen  ett?  Moblle. 

Unde  boc?  Quit  per  tria  geiiera  mo?eri  |  olett, 

Quomodo?  btian  lui^  tmicla,  iancmm. 

Hex^  fltuui  an  mobl:e  noinen  ett?  Nee  in  totiim 
lixunH  iiec  in  lotnin  inobiie. 

Unde boc?  Quol  In  tlierum  ganot flecti  potett  per 
tria  geiiert,  mo?rri  non  potest. 

Qu0motlo?  Ut  rex^  regina 

Ifumeri  noiuiniun  quot  suiit?  Du'^. 

Qtii?  Singularis,  ot  hie  magiiter ;  plortlller^  ot  U 
magiiiri. 

Donatos,  cujos  numcri  nonien  ett?  Singultrii. 

Unde  hoc?  Qui^  Oentnit  cnm  dico,  onum,  non 
plurest  signiflco;  tiiniliter  et  de  appelUtl?is  respou- 
dendom  est 

Artei^  cojut  numeri  nomeii  ett?  Pluralis. 

Uiide  hoc?  Quia  arteo  cuin  dicot  plores,  non  untm, 
tlgnlfico. 


Figur.n  nominum  qoot  tont^  Dnat. 

Qine?  Siniplex,  ut  decenif  pi^tem;  compositt,  ul 
indecem^  impotem, 

Qoot  mo  iis  nomina  coroponunlor?  Qoalaor. 

Qoibus?  Ex  doobus  integr1t«  ut  uiburbmmi;  ex 
doobus  corruptis,  ut  efieax,  munieepi;  es  inlcgra  n 
cornipto,  ut  inttitiif ;  ex  corrvpto  ei  intfgro,  ut  tt- 
ot4|«rii(ifi ;  tliqutndo  ex  conipluribut,  ot  ta^tiNi^pt* 
pilis^  imperlerrilui, 

Donatui^  simplex  an  compotitom  aometf  ca? 
Siinplex. 

Unde  boc?  Quia  neque  ex  duobus  intcgris,  neqnt 
ex  diiobut  corruptit,  ueque  ex  i  tegro  et  oorrttpUi, 
noque  ex  corrupto  et  iutegro,  nequo  ex  compiorihos 
est  compot  tum. 

Suhurhanui^  timplex  tn  compositom  est?  Gompt* 
tiioin. 

Qoomodo?  Bx  duebus  integrit. 

Quibus?  Bx  sna  praepositione,  et  urbemiui  noodne; 
H  utraqut  enim  iutegra  perte?erant,  cum  dieimosfMl»- 
■*  urbanui, 

Munieepi ,  simplex  an  compositom  nomen  eH? 
Compositum. 

Qonmodo  t  Ex  duobnt  eorroptlt. 

Qolbut?  Ex  mimrre  nomtne,  et  eapia  ?eirbo;  olit- 
qoo  enim  eomuiipuntur  cum  dicimut  niMiccpf. 

IneutiUi^  tiroplex  an  compotltom  nomeo  eit! 
Compotitom. 

Qoomodo?  Ex  lotegro  et  corroplo. 

Qoibot?  Ex  tii  pr»potit:one,  el  tnftaf  nomine; 
Btm  ft^f  eorrompunt,  com  dicitur  iofo/fMf. 

!lf Nfi(ptnilof y  tlmplex  tn  compmituai  nomenfsll 
Composttom. 

Qoomoilo?  Ex  corropto  rt  integro. 

Quibas  ?  Nuga*  et  ^ertdtf ;  nam  nnfof  corrompilHri 
com  dicimosiuiftftrJMNf. 

Inejpugnahilii^  timplex  an  compotiton  BOOMn 
est?  ComuotitonK 

Quomodo?  Ex  compluribos. 
C     Quibut?/nei  ex  praepositionibut,  et  pugnahUii 
Bomiiie,  et  hacc  omnit  integrt  perse?erant,cumdid* 
mut  inexpugnabiti*. 

Imperterritot ,  timplex  tn  compotitom  nomtn 
ett?Compotitum. 

Quoroodo  ?  Ex  complortbot. 

Qoibus  ?  /n  et  per  fira^posltionibot.  et  lerHlaf  pa^ 
ticipio :  sed  in  praepositio  corrompitur,  com  dldnits 
imperierritui. 

Ctsus  nominum  qnot  tont  ?  Sex. 

Qui?  Nomiiiati?ut,  gemU?ui,  dati?ns,  tccottti?ts, 
V()cati?ut,  abltti?us. 

Donatui^  <  ujus  casus  nomen  ett  ?  Nomin  tl?nt. 

Uiitie  hoc?  Qaia  Donatui  com  dico,  eom  qoi  sic 
vocitatut  est  uomino. 

GrMmmtf  jrn  ciyus  catot  nomen  est  ?  Nomltttti?ict 
?ocaiivi. 

Uiide  boc  ?  Quia  ^tmnMiffM  cnm  dico,  earo  rem 

quas  sic  appeliatur  tul  nomiiio  prorso*,  aut  ?oco.  Gt 

H  bific  qui^em  simpliciter  dicu  sint :  eaterom  in  ten* 

^  tenii!t  et  pient  orttione,  mutto  expeditior  de  condls 

easibiis  rcsponsio  ett,  ubi  prima  et  teriia   pertont 

?eibi  noiniiitti?nm  9  secttnduni   ?octll?Qm  casoti 

irabity  et  ?erbalia  iiotuina.  Alia  genlil?o,  aila  dati?o, 

^  alia  acrastti?o,  alia  ablati?o  ca*ui  copolaiitnr;  nt 

*  canoego  Virgitiui^  canit  itle  firgilini^  cane^  Virgili; 

egeo  panii,  toquor  tibi^  voeo  te^  doeeor  a  te^  or^tore 

magiiiro  utor. 

Decliuantur  omnia  an  non?  Non. 

Unde  boe?  Quod  quaedim  eorum  toot  iudecllni 
bilbi,  ut  fof ,  nfqmmi .  qufsdam  dedinabiba,  «t  i 
forfif. 

Declhitbilla  nomina  variantor  oouda  per 
catot  aoooo?  Not. 

Undehoc?Qoodqoaedam  toot  aptott  ot  fmfft^ 
fttttpi ;  quo^dtm  rooiioptou,  ut  roriMi,  gehn ;  qammm 
dipluU,  ot  tiujui  tabi  ab  hac  tahe;  heee  ioro;  «b  hae 
iorte^  tlit  triplou»  almnta  mtfc,  mtftm;  allale- 
traptott  ut  ienatuif  ienatui,  ienamm,  a  femrfn;  aii 


•n 


CONABULA  GRAMMATICJ:. 


•18 


ilMf»,  a^uM.  0  doete;  al  A  hexipiota,  ut  unus^  miiif s«  A 
md^  Mumr,  0  une,  ab  iiiio. 

SiiiiiiiK^rsoiiii  BwaiuM  varialor  per  omnes  caius 
aiiiioa?Noii. 

Kd  ergo  ost  T  Pentaptotom. 
le  hoc?  Qoia  quinque  eatibus  tariatnr. 

QnilHis?  MominatiYO,  senltivo»  dativo»  aoensatiYO, 
▼ocatiYo. 

Qoomodo?  Ut  Mc  Donaftis,  Au/ns  Dofmli,  kme 
DsROlo,  kme  DontitMmf  •  Donaie. 

Cor  Don  annomeras  ablatiYttm  ?  Quia  similis  esl 
dalivo.  Unde  sic  enim  dieimus  in  dati?o  kuie  Doimio, 
sic  et  jam  lUclmos  In  ablativo  ab  koe  Dakaio.  In 
hunc  modum  etde  ceteria  respondendum. 

Oeclinabiiia  nomiiia  quoldeclinationUNisinftecCen- 
tnr?  Quiiique. 

Quifouf  ?  Prima,  secunda,  tertia,  quarta^  quinla. 

Ubl  oofDOScitur  decUoatio?  in  geaiiivo  caso  sia- 
fulaii. 

Primae  igltur  declinallonis  gaDitivl  singularis,  in  «. 
quam  sjllabam  desiail?  In  m  diphthongum,  ut  kmc  '^ 
WMU,  krnjm  wm$m.  Secundss,  in  1  producum«  ut  9oc 
Donatuif  kupu  Donati.  Tertiae«  in  ts  eorreptain,  ut  kie 
pater^  kujui  pairii.  Qnarus,  in  «s  vel  Hi  n  produdam, 
ut  iUe  iOHmiuii  kuim  tMmiui;  koe  eomu^  Imjui  eornu. 
Qoinoe,  in  d  divuas,  ut  kie  ito,  A«;ifs  did. 

Cujus  docllnatioois  est  hoc  nomen?  Secuodc. 

Onde  hoc  ?  Qula  geniHvus  ejus  singidaris  lu  pro* 
dttdam  desinlL 

Quomodo  dedinalur?  Nominativo  kie  DonefNs,  M- 
nilifo  iMJiif  Donoll,  datWo  kuie  Donato^  accusativo 
Aruc  Dmatum^  vocativo»  0  Donam^  ablativo  ak  koe 
Donaio. 

Cur  non  declioatur  pluraliter?  Qula  propria  aoaiina 
ploralilatom  non  recipiunl. 

Cranuiioiitfa  quomodo  declinatur  ?  Nomlnativo  kme 
frommaAea^  genitivo  kiuiui  p^ammalicm^  dativo  k^c 
fremmadem^  accusativo  kane  grmmmaiiemmf  vocativo 
•  froNimaiico,  ablativo  ab  kae  §rammtaiica;  et  phira* 
licer,  nonlnalivo  km  frammatiem^  geoitlvo  narmu  G 


ea  jungunlurot 


i 


maimoltcurKUi,  daiivo  kli  grammaiicii^  accuaalivo 
las  frouHiiaii^  vocativo  •  p^anmmiHem^  abbtivo  ak 
kii  orauMiofJds. 

Variaiur  io  plurali  nnmero  per  omiieB  casus,  an 
non?Non. 

Quid  ergo  esl  ?  Telraptotum. 

Unde  boc?  Quod  quaiuor  casibus  variatur. 

Quibus?  Nomlnativo,  geniiivo,  dativo  etaoeusatlvo. 

Quomodo?  Ul km  grmnmatiem^  karum  grammaiiem' 
tum^  kii  grammaHdi^  kai  §rammaiieai. 

Cur  non  aniiumeras  vocativum  ?  Quia  aimilis  esl 
nomiuativo.   . 

Undehoe?  Sleol  enhn  dicfmus  tn  nomiiialivo  km 
grammaticm^  sic  dichnus  In  vocativo  ogrammaiiem. 

Curnoo  annumeras  abhitlvum  ?  Quia  similis  esl 
dalivo. 

Unde  hoe  ?  Slcut  enlm  didmtts  In  daiivo  Ais  fram- 
auulds»  sic  ei  jam  didmns  hi  abUavo  ak  kii  grammm' 
tieiim 

Rax  qttomodo  declinalor?  Nomtnatlvo  kmc  pax^ 
|enit.vo  kujui  padi^  datlvo  kuie  paci,  accosativo  kmte 
paeem^  vocativo  0  paXf  ablativo  ak  kac  paee. 

Cor  non  declinatur  pluraliier  ?  Qula  pturalis  cjus  In 
usu  uon  esU 

Qoot  iitteris  scribitur  hoc  nomen  cantort  Sex. 

Qoas  exeis  sunt  vocales?  a  elo. 

Unde  boc  probas?  Quia  et  per  se  proforuntur»  ei 
per  se  sylbbaro  raciunt. 

Qa«con6onanles?  Cstene  omnes. 

Unda  hoe?  Quia  per  ae  noo  aooaut»  aed  voealibus 

Qw  a^mivocales?  u  el  f . 

Uode  hoc?  Qola  per  ae  proferuniar,  sod  per  se 
syUabam  non  ladonL 

Quolmttlis?detl. 

Undo  iioc?  Quia  oec  per  se  profenmtur,  nec  per 
so  syllaham  fadont. 

hmo  quot  iitteris  scribitttr  ?  Quatuor* 

Patuol.  XG. 


Qiise  ex  eis  vocales  sunl?  fj  et  0. 

Uiide  hoc?  Quia  et  per  se  proferunlur,  et  per  se 
syllabam  faduni. 

Cur  non  annumeras  I  f  Qiiia  loco  est  posila  eonso* 
nantis. 

Unde  hoc?  Quia  eum  altera  vocali  juogilttr. 

Venui  quot  litteris  scribitur?  Quinqne. 

Quae  sunt  ex  eb  vocales?£  et  n  posterior. 

Unde  hoc  ?  Quia  el  per  se  proferuntur»  et  por  so 
syllabam  fiiduni* 

Cur  oon  annomeras  u  pnorem  ?  Quia  loco  oM  po- 
slla  eoiisonantis. 

Unde  hoc?  Quia  com  alia  vocali  jnngitur. 

Quot  syllabis  consut  hoc  nomen  Donatuit  Tribus. 

Antepenultloia  qualis  est  t  Looga. 

Naiura  an  positione  ?  Nalnra. 

Unde  hoe?  Quia  vocali  tantum  m  ea  produdtur. 

Quomodo?  Ut  est  illud : 

Uonatos  fama  notus  in  orbe  pia. 

Penultimaqualisest?  Similis. 

Et  ttitima  qttalis  est?  Brevis. 

Uutie  hoe?  quia  et  correpum  voealem  habel,  et 
non  desinit  in  duas  consooanies,  aul  In  unam  dupli- 
cem,  aut  in  aliquid  quod  sit  pro  duabtts  conaooanri- 
btts. 

4Ei  qool  syllabis  consUI?Una. 

Qttalis?LoQga. 

Naiura  an  poaiiione?  Natura. 

Unde  hoc  7  Quia  duse  vocales  i 
diphlhongum  faduot. 

Qtt»?  Aeto> 

Areui  qnot  syllshis  consUI?  DuabttS. 

Prior  qualis  est?Longa. 

Nalura  an  positiooe?  Podtione. 

Unde  hoc  ?  Quia  correpU  ejua  vocalis  hi  d«ns  de* 
sinitconsonantes. 

Quas?  R  et  e. 

A^i  quot  syllabis  consui?  Duabns. 

Prior  qualis  est?  Lonca. 

Nalora,  an  posllione  T  Podtione* 

Uodehoc?  Quia  correpU  ejua  vocaliatii 
duplieem  desinit. 

Quam?l. 

A<^iilor  el  adeena  qoot  syllabis  conslant? 
boa. 

Antepenvlihn»  eomm  quales  sunt?  Longae. 

Natura  an  DOsiUone  ?  Positiooo. 

Unde  hoc  ?  Quia  correpim  earum  vocales  in  alle- 
ram  consonantein,  et  aiieram  vocalom  loco  oonao* 
oanllsposium  desinunt. 

Ouas?Deti,etdetM. 

Major  quot  syllabb  consUl?  Duabus. 

Pnor  qoalls  est  ?  Loiiga. 

Natura  an  positione?  Positione. 

Unde  hoc?  Quia  correpu  ejos  vocalia in  i  solam 
loeo  conaonantu  poaiuin  desioit. 

DoaolMS  igiior  qui  pes  est?  Antibacchitts. 

Unde  hoc  ?  Qola  exdusbus  loogis  et  brovl  ayllaba 
Tk  consut 

Quot  temoonim  est?  Quinque. 

Unde  bocT  Quia  idem  pes  lotidem  lempora  occu- 
pat. 

DonaftanNi  qul  pes  cst?  Ntillus. 

Unde  lioc  1  Quia  traiisceiidit  numenim  qnaluor 
«yllabarum. 

Quiu  ergA  est  ?  Sinzigia. 

Ex  quibus  pedibus  lit?  Cx  spondeo  ol  amphlbra* 
ebi. 

Uode  hoc?Quia  duai  syilabae  tong»  in  principlo 
siiae»  spondeum  faciunt.  Sequentes  trea,  qttarum 
prima  et  ultima  breves,  media  longa  eaty  amphihra«» 
chim  reddont. 

Quot  temponim  est?Octo. 

Unde  hoc  ?  Quia  idem  pedes  In  sinxigia  eoeontes, 
lotidem  lempora  oceupant. 

jE$^  uui  pes  <«t?  Nullus. 

Unde  noc?  Quia  ex  una  syllaba  pes  nunquam  M. 

Quot  ieni|H>rum  est?  Duorum- 

20 


Tri- 


M 


BEDm  ITBN.  OPBR.  PAftS  t  SECT.  II.  —  DIDASGILIGA  DUBIA  ET  SPURU. 


m 


Unde  lioc?  Qiiia  liinga  tyllaba  duo  tempora 
baliek 

DonatMi^  qao  aceeiilii  .proninitiaiidiiin  csit  Cir* 
eomflexo. 

Uode  bocTQoia  iutrlayllablf  et  letraavlliittis  et 
debieept,  sl  oUima  br^vis  rueril.  Oerial^nna  ?ero 
iialara  longip*  anieipenoUima  eirciinmecl^da  eat. 

Ouomodo  T  Ijt  Donaiu$.    . 

Fmc^  ((|uo  acceiitu  prunuiiliaridotti  eslT  Aeotd^ 

Cnde  bocT  Quia  monosyUaba,  qn^  cqrfepum 
foealem  babent»  aculo  accentu  pronnrilianda  innl. 

SomodoTUt/cs. 
i,  quo  aeeenlii  pronnntlandam  esi  T  Clreain- 
fleto. 

Unde  bocT  Qufa  monosyUaba,  quaa  prodoclam 
vocalem  babent,  cUxamnexo  accenlu  prbnunUanda 


QaomodoT  Ut  ret. 

MolMt  qao  aeceuiu  pronunUandum  eslT  Clrcam- 
fleio. 

Unde  bocT  Quia  in  ditsyllabis  quae  prioirem  pro- 
dttclam  habaemht,  ejl  posieriorem  correptam,  prior 
ayl!aba  drcaniOeci^da  est. 

QuoniodoT  Uimdie. 

if«|K»,  qoo  aecenlu  pronunUandum  eslT  Acjiiib. 

UmlehoeT  Quia  ui  diasyUabis  slpostenorprdd^cu 
fuerit,  prior  syllaba  acuenda  est,  slveluacoirepU 
fnerit,  sive  producU. 

QiiomodoT  Ul  nepci. 

Bonns,  qoo  acceiiiu  pronnntlandfim  eslT  Acolb. 

UndebocT  Quia  In  dissvUabls  si  br^m  amba 
fuerint,  sylUba  prior  acaendia  esi. 

?!uomodo  T  Ut  ^omit. 
^ini,  quo  accenlu  pronunUanduro  est  T  Aculo. 

Unde  boe  ?  Qoia  in  irisyUabis  et  Uslra^yUftnli  el 
delneeps,  sl  peuulUma  correpu  fuerit,  aniepeiiultt- 
ina  acoenda  est. 

QuomodoT  Ul  TNOiai. 

MoteUnit  ouo  acceniu  proniinUandum  est^  Aculo. 

Unde  bocf  Qaia  in  insylliibis  ei  lelrasyllabls  el 
debieeps,  si  penuliima  posiUone  longa  fueHi,  ipsa 
acuenda,  el  aniepenulUma  gravi  accenlu  prouuu- 
lianda  esl. 

KomddoT  Ut  MeMui. 
te^rmf  quo  accentu  prononUandum  esl  T  Ac<ifo. 

Unde  bocTQuia  in  Irisyllabis  ei  lelrasyUabis  ei 
d.^incepSt  si  peiiuUima  posiUone  longa  ex  diuu  el 
liqaida  fucril,  aniepenulUma  acueiida  esl. 

Quomodo  T  Ui  latekrm. 

Mieenm^  quo  accenlo  pronontilindum  eaT  Aculo. 

UndebocTQuia  in  irisyUabiset  leU^syllabis  el 
demeepSt  sl  lam  penulUma  quam  nlUma  Daiara 
ionfca  fuerit,  aniepenaliima  acuenda  e$u 

QuomodoT  Ui  Mleente. 

EgOt  qna  pars  oralionis  eslT  Pronomeii. 

Pronomen  quid  esl?  Pars  oralionis  quae  pro  no- 
mine  pdsita  Uutuudempenesignittcai/personiimque 
inleffdum  recipil. 

Pronomini  quol  aedduni  T  Sex. 

QaaeTQaaUiasv  genua»  numerus,  figuraf  persona» 


Qualilas  pronominum  in  ^uo  esi  ?  lUparUu  eat» 
anl  enim  flniu  sunlvronoinina,  aui  infiniu. 

QmesuntfiniuTQuae  recipinni  persouas»  ui  ego^ 
fN.iUi. 

Quaesunl  tnflnlu  T  Qum  non  recipiuul  perionas, 
utaiitMiti. 

Quod  eslboc  pronomen»  finituro  an  infinitumT 
Finiluin» 

Uode  bocT  Qula  recipit  personam. 

Qaii,  flnilom  an  infiuiium  pronomeu  est  T  Inflini* 
tom. 

Unde  boc  T  Quia  non  recitiit  personam. 

Genera  pronoiiiiniim  quae  sunitEadem  ferequaeei 
BOniittiim;inascuUuum  ui  qni;  femininum  ut^iMri 
n«uurum  ol  ^aod,  commune  ul  quoli$9  talii^  trium 
ttl  ego,  tu. 


A     Cujus  generis  ea  boc  prooomen  T  OMnfe. 

Unde  bocT  Quia  et  pro  iriasculino  et  proT<^miao 
et  uro neulro^nomirieponi  potesL 

0«ti«  cujtts^eneris  pronomen  eslT  llasciinni. 

Unde  hocT  Quia  pfo  maacullno  Ubluib  ipttwbM 
poni  poteat. 

Qua, ciijui  jreueril  pronomen  esi TPemiriilii. 

Unde  ImkdT  Qoia  pro  feminino  Uuium  nottUbe-poni 
potesl. 

(Md,  cojus  |enerls  pronomen  UlT  Meutri. 

Uiide  boc  T  QuUi  pro  neulro  lihiuib  nomitte  pooi 
|k>U>st. 

(HMe^  cilitts  ({llniM  pronbmenestriSDttmiirals. 

Unde  bocT  QoU  et  pro  UiascJbUnoel  pro  fiUnbiittb 
geiiere  iiOriklttls  pbni  pbl^ 

£gOt  fixum  an  mobile  pronomen  eslT  Kltum. 

UndebocT  Qoia  fn  itterum  g  ntts  flecU  JMHi  bo« 
lesl. 

lUe.  flxam  an  mobile  pronomen  eslT  MobHe 
^     Unde  hoe  T  Qoia'  per  trla  geriera  moveri  poli^. 
^     QifOmodbT  time.  m.UM. 

fdlli,  fliom  an  hiobile  i^ronomen  eslT  t9ec  bi'lb« 
tttm  flxum,  neeih  t6tom  hiobtle. 

Unde boc TQuia  in  alieroni  gc^us  flecll  poteil, 
per  Iria  genera  moveri  iiou  ndlest. 

QooiHOdoT  mideriaiiik  hoclale. 

N^m^H  pronoiriinum  qtfol  MnlTDao. 

Qni  T  ShigttliHi;  ul  hk ;  pfOfStls,  m  hi. 

tujus  numerl  est  boc  pronomen  [eao]1  SingnUffis. 

UMe  bOcT  QoUi  pro  sbigoUiH  Ubttthi  uoriiins 
poni  pot6si. 

Jfdi,cU]ds  nomeriprooonieu  eslT^Pfrii^Hs. 

Unde  bocT  Qnia  plttrali  lantttm  nomine  Mi 
poU^l. 

Sui.  cuins  numerl  pronomen  estf  Oirfttsqtte. 

UiMof  Qttla  el  j>ro  sioguUiHt  et  pro  plirtidi  ndoilae 
ponfpptest. 

Ffgur»  nronOttlnimi  qoot  ioiuT  DbaB. 

OusT  Siinpf^x,  ut  qi^ot;  coiiipotfu,  Di  qitotqn^ 
C     Est  hoc  pronomen  Sittvpl^x,  4n  coiopositom  T  Si»- 
plex  esl. 

Oddeboc ? Qola  Aoqoe  6z  duobus' inle^  neqoi 
ex  duobus  comipliSy  neqne  ex  Iniegro  ei  eormpio, 
neque  ex  corrapio « et  inie|h>,  neque  ex  coflHplari- 
bus  esl  compositum. 

Quieque,  iUnplex  an  composltttm  proMHita  csiT 
CoiiipOlftttm. 

Qttombdo  fEx  duobad  Ihte^. 

QOibusTQvji  et  qae  priteombilbos  ;  atmqrieeaifli 
iniegra  perseireranl,  cOm  dicUrias  firoi^i ;  slnrililcr 
erdeeaeieHs  ad  Ibrmam  nominam  respoodenduM 
est. 

Personae  pronomliHrai  quolinnl  T  Trea* 

Quae?  Prlma»  ut  ego;  setOnda,  oi  U ;  UrUa,  at 
Ule. 

Cujus  personae  est  boc  pr^noroen  [^^]T  PriOMe. 

Uiide  bocT  Utiia  ego  Cum  dico;  nOn  ie,  tol  ailBM, 
sed  me  sigriffi);^. 
j^     Th,  ciyus  personae  nronomen  est  T  Secundae. 

Uuue  bocprobas  T  Qultt  Ut  cnm  dico,  noo  ttie,  rel 
aliu  n/sed  te  sigrilfico. 

lUe^  ciuos  persoiius  pronomiin  est  T  Teitlae. 

Unde  boc  T  QuU  Uie  com  dico,  non  oie,  toI  U» 
sed  alium  significo. 

Gasus  iiom  prOttOttiiiiQm  qool  svot  T  Sex^  qoattud* 
modum  noroinum. 

Gujtts  dtttts  est  bbcpronomen  T  NomihaUvi. 

Un Je  boc  T  Quia  pro  oombUUf  o  tatttum  casa  no- 
rolnis  poni  potiBttt. 

Tu,  euiittaeaAtts  pronomen  «bIT  NoHUnaUvi  il 
TocaUvi. 

Unde  boc^T  Quia  et  pro  nooutt^tilro  01  pro  Toea- 
U?o  casu  nomiius  poni  poleal. 

Inyeniantor  formae  casaales  in  '(iroooauiiibai  aa 
nonTIuTenloniur. 

Unde  bocT  Quia  alia  eorom  sont  non  opuia  (tifit 
mooopU)Ul  p  ttl  ritnm,  dlum;  aUa  UipioU,  ol  sM» 


"^"TO^ 


m 


CUNABULA  GAAIiMATlCiB. 


sMiM; atta  teiniploit,  ut  mMt •  tne»,  tiM«,  iM^iit;  Ai«  plura'eiii  lial>ent.  Er  Anita  doo«  nouer^  «eiMr, 


iliiifeiiUiplM,  «t  tiif,  illhu^  Hli,  iUum,  ab  ilh 

€w  MHi  aimiimerit  diptott  ei  bextptouy  Quit 
■uUt  tiaadeai-inodi  reperiuDtor  pronomiiit. 

Qakl  igilar  ett  boe  pronomeii  [e§o]  T  TeurtpioCttni. 

Ii9dt  bo(vf  0«ia  ^ttuorettibut  ▼trittur. 

QiiibttTMonilnalifo,  fenitlfo»  dttivo,  aeeoatiivo. 

Cir.noii  ahnuwepat  abiailvttatT  Qnia  aimiiit  eti 
tectMiifo. 

Uiide?  ^eut  enim  dieimnt  !n  aeeotativo  wu « tie 
Hluidieimnt  in  abbitito  m  mt.  Simiiilor  oide  c«ie- 
rii»  liait  in  nonine-retpondendnm. 

Qntt  declinationibnt   piooominn   infloctnnlart 
Qwbitr. 
.Quibntt  l^rima,  tocnndt*  lenit»  ipiarta. 

Qwit  enmm  in  quibut  prouomiuibot  cotnoteon- 
lorT  Do»in  primiiivit^ei  dam  in  derivttivit. 

Mnitivn  pronomina  quoi  tunlT  Sepieiu. 

QmaT  Jfm»  miit,  «nut,  noMcrp  «rtKr,  no$tr^  ot 


Malm  igtmr  pronoodnlt  docliuttio  qnm  eti?  Cn« 
]m  Muliivnt  et  dativot  i  inilnr;  aecntttivut  ol 
tb!tuvnt«  tprodoeit. 

QDomodoT  Ut  maVmiAi»  mo.M.m^  Ud,.tUn^  le,  • 
Itfuti  Mibi^  i«,  o  tt;  uec  invenluntor  plurt  btyut 
dtclinailouit  pronomlna. 

Seepndt  qnae  e«lT  Ciijut  genttivnt  hMjui  llTont  vt], 
dalivui  i  liitert  lermiuatur  pro  irit  gen**rtveseo|(lo 
Aifir«  qood  liifferentia  ctntt  c  tcfipil  iu  dttivo,<ne  ti 
km  dieefOiiiot,  non  pronomen ,  ted  inierjectlo  pma- 
rettr. 

Qoomodo  T  Ut  Ut€,iiliu$,  Uli ; i^.  io^,,  iui;  ipoo. 
iftitt»,  tpit ;  Mc^  hujui.  kuic ;  ti,  «'ti,  tt ;  fnli,  cuju$^ 
m^  loUu  foftui  ioU;  nec  invemunlur  piurt  bujut 
dedintiionit  pronomiut. 

Tenit  qo«  etiTCijjuageoitlvut  in  maiculino,  le- 
candtm  nonainit  liedinttionem  tequitur,  ift  feminiiio 
pHmam,  in  nonlro  iiem  tecundtm. 

QooHiodo  ?  Sie :  miuit  mft,  Ni€a,.nii0,.meMm,  mtt;  r 
lim,lm,liM»  iiMi  4niim«Jiii;m«i,  ,iHt,  imo,  imry 
mom,  lal»  et  tlmiiAler  reliqut. 

Qttcin>iqiim.iettT  Civui  tinlleuo  ^iiae  notMnlt 
dtrtaraiiociem  teqnltnr. 

QomnodoT  Ui  ntilrait^  noilralii ;  veiirai,  .tcilinili ; 
cuinucuju^. 

.fnMuuDinniiimia  «tunt<  Irit,  .^po,  ,1«,  iUe;  minna 
qtam  liuiia,  eeptem  :  tUe,  t|Me,  iHf ,  ii^  kic^idem^ 
mt.  Inftiiiln  qniiK|ue,  .qoti«  ^tia/is,  i^naniaiy  ^MOiai, 
fttl.  Relntifn  IniiniloEum,  luli$y  lamvL$,:tulu$^  iot; 
etieplein  jiiiout.qufun,iniit,  qo»  tuiit  iuliniii  pro- 
Btmiolt  rotpontivt.  Pottemivt  leptem :  meu$f  imui, 
mai,  ntilar,  vmler,  nAilrai  et  ve$iras, 

ProHomint  a  fioiu  ftnupiut  tpnt  oiqnlt ,  et  lam 
aeeondm  qoam  ierti«tileGliaaiiQiui ;  ui  t//a,  ip$a,  i$ia^ 
m,enan|a,  ^uoia^.  lola,.ut#a,  iifa,.J9oiira,;«eiira.  E 
mu^  mntcoiint  tunt  omnit,  et  lepunddesdeclinttio- 
alt,  ni  tllf,  ipie,  ,iMe,  riniium  unom  invenitur,  mi. 


qu»  tuiit  tertiiic  decliuailonli.  T  flniu  duo,  iguoi^  ial| 
ouae  tuiKomnit  generit,  et  nulliut  declinatioiiii. 
Quascuiiqne  vero  prster  b»c  proiiomiut  Inveiito 
taerunt,  tb  bit  eompotiu  tunt,  et  eoruip  regultt 
tequidebenl..Prlma  penona  ununi,  tgt  ;tfcundm 
onnm,  m.  Reiiqnm  loriim  tuni,  exceptit  miMi,  noiitr, 
primm;  imit»  tailtr»  tecomlm  pertonae  poiaettiYJii. 

IWt»«  qom  port  orationit.  esiT  JITerbonu 

VerbomqnldotiTPartortiionit  cnm  lempturo  ei 
portont,  tino  cnto ,  not  tgero  tUquid  noi  pyi,  /ini 
tteoimm  aignifioana. 

Vorbo  qnoi  aecidiinlT  Seplem. 

QumT  Qualiiat,  conjugtiio,  geuus,  nnmerut»  figq- 
m,  lemput,  peitoot. 

Qualiitt^ verbomm  bi  qno  eaT  In  modit  ei  ftrmit. 

Modi  qui  «Mil^T  ludicoMvnt ,  ot  ^ego ;  inipfrativqi , 
nt  ie§e;  oputiviit,  oi  nMnom  (|i^er«m ;  copjunctivjiis , 
B  OMi  kgum ;  iofluMvnt,  iMett;  imperfonalit,  ii^or. 

Cujutimodi  eti  boe  vormiiii  T  ImiictMvi. 

Unde  bocIQnit  4acaa.MmiiicO|,itte.tliqnid4loeoro 
liuiioo. 

Docf,eM|us  «lodl  verbum.eiiT  Imnerttivi. 

Unde  bocT  Qoin  doce  cum  dlco,  llbi  m  oliqpid  4o- 
eottimpero. 

VUmum  do«eiom.a|iot.modl  verlmpi  etlTQputtvi. 

lUttdt)  bocT  Qoit  Mifmm  doeeKcm  com  4ico,  ni 
tliooid  doeetm  opio. 

C.Mm  doceam  cojotmodl  verboniOilT.Ccii^imcMvl* 

Unde  bocT  Qi^.mnn  doceam  qqtndo  4lic» ,  ut,  p.l«^- 
Qom  tentum  effldam,  neceme.eti.  ur.iiuic  verbo 
tUum  modum  coojungtm. 

QuomodoT  Ut  ^opi  jdoi^iam,  iti^i. 

ihcere,  euiu^mQdi  verLiVin  ^|tT  Joflniiivi. 

Unde  uoc  t  Qmn^^Qcere  cupi  dico ,  ^fifi .  A^MP^m , 
4iec  pertontn^  dniiinio,  ufii  tlio  modo.,a4d.ito,,.vif^'iii* 
^ue  diitiiigqam,  ut  dicere  9olo^  «ti,  9uU;4e^e^iofU' 

u ,  VM/iii,  wluni. 

4^0(ceivr,  cojut  inodi^Terbum  etiT  Impersoqalit. 

IJnde  b4)c?  Quit  doceiur  cum  dico ,  a  qua  pertout 
^Uquid  doci^uir  uon  defiuio ,  qiii  additis  pniiiomi- 
^Oibutdicam  :  dorelMr  o  me,  a  le,  ab  iUo^  a  nobU^  a 
,00^11 ,.  0*  iUi$.:  In  bupc  modum  de  onmibut  verbit 
per  cielorotsnnmoroi.  et  penonts  et  teuiport ,  ftciie 
re«ponderi  poleti,  qupd  a  tipbit  tiodio  breviuiis 
oaMStometu 

Formm  verborom  quot  luniT  Quttuor. 

Qpm  T  Perfecu,  o|  lego ;  mttdit:iti>aV  ut  /ifiMria;  fre- 
tquenUtlvt,  ui./ffCiro;Jiu<i|ipativt,  nifervesco,  caieeco. 

•  Cojut  lormis  eit  bpc,  verbtim  [doceo\  t  Perrectas. 

Unde  boe  T  Quu  dtoro  eum  dico ,  upque  piedi|t- 
Itoneiu,  neoue  Irequemtiionem,  n(M)^e  incbbtt|oi|em 
,aciionit,  sed  tbsolule  prit^miiittni  «icaoMeiii  siguiiico. 

Doceor^  cujut  form«  ye^ifuiu.esi?  iWreci»). 

Unde  JiocT  Quia  docepr  tum.dico,,  lieqHe  iiiediU* 
liqoem,  neque  iMchoptioneui.pa»stonii^tod  priMkeuteiu 


qaod^ott.omn»'^eneris,..et|MninmJlefiiinationit.  if  ^  patsimi^^^  ... 

ioiUm  oMim  invenitur,  tu^  qiiod  esi  omi|it  ^ooetlt  ^     Lecium^  iciuvs,  fonote  verbum  .eslT  ,ifodiit.t| 


m  primm  doelluttimds.  Ai  liniit  irlt  iuveniuntur, 
■mirai,  MHroi,  eM/'ai,.qu«  iuiit,.omnis  genirris  el 
qoarlm  .doclinttloiiit«Quorum  ueutrum  e  flnitur,  ii 
iMiu.qottuor  iiiveniuotttr,ii,  ^uU ^.qnaUe  ^  Udi$^  et 
iooi.qotfim  deeUntlionit,  jMd  n.ei^^Mit  mtscuiiua , 
ftolif  et  inlii  eommuui^  tunt,  et  iieuirum  in  e  mlt- 
Unl.  f/t  flnilt  teplem  i,quaniu$f  quo^u$^  lan/Mi,  ioiuf^ 
meuoi  ti$^  iMMi,  qom  tunt  omnit  mtsculiot,  rnobilia, 
per  trit  geaera ;  ted  ^m(mi  ,  ^imi,  taniu$t  nuus , 
iMMi,  iMni,  lectim ;  ioimi  tecundm  Oht  declinttionii.  C 
inlinm.mium  inveullttr,  mascnUnuro,  kic;  unum 
twiinliiom,  fmc;  nnum  |ieutruiu;.Atf«;  etdifli^rfn- 
U«  ctuta  e^  indidiiivo  accipiunt.  A.fiuiia  quatuur : 
i/ZM,  iilmf«.id,.9nadft.eitmili.ie^m|n  deelinationit. 
M  flniu  irodeelm,  idem^  ipiom,  qnantum^  quotum^ 
.  !oimn,m<fun,.lMnm,iiMMm,  nonrMm,  eoiifttm, 
I  •oiiom  ^iOi  ttttti  lnriim..i^ciinttionis ,  oxeepio 
*  itecondm,iDt.a^MMi»ej^qtt«mltti- 
r|.oi  nccttialivum  iaulttm.Aingubrem 


Unde  bocT  Qula  in  mHo  deainit,  et  oiediMiibnetu 
fttturm  tciioiMS  signiflctt. 

iAciiio^  oujiitr  fprt£iae  Terburo  e<^tT  FreqMenittifie. 

liudd.iioc^  Quia.iu  iiio  4ci(ioil,  ei  freqqimtuim  tc- 
tionis  signijicat. 

ferveeco^  cujttt  rofUMt  verbqpi.ettZJncboativm. 

Unde  ho<^T  Quia.lu  ico  dimtoit,  pt  foirvorb  liipiioa- 
Uouem  ^i^riil^ca^  ;.qum,  piuoja  l^tciUue  di^uosctttttor, 
ii  siugolMrum  formarum  lefmlpalioiiet  .^iUgeqtiut 
memorim  commendenMir..hst  ergo  mediutiyti»  for- 
mae  ttiia  uotom  lermiiuitio,  ttrto,  ut  eiMrio,  lecturio. 
par/nrit.  FrtfquenUlifj»  .qoa^por  :  in  lo»  pt  clamUo; 
lu  10,  ut.mfrio;  iii.so,;Ut  nesM;  iii  Aio^  ut  /ecitio, 
diciUo^  JiiCboativ»,  uut  fo|ufu|iiodo  ico ,  uKjtorfntco  ^ 
ureoeo :  qvafcunque  autein^,yAirbt  hujufmodi  .lACinL- 
nttionibut  oi  tignificjiliqpibttt  ctreut,  pe^fi^  M* 
mm  tbaqne  omm  tmbiguifale.  pronmititndt  fuiit. 

Conjiigaiionet  verboruui  quet  suntT  Tret. 

QumT  Prima,  tecuodt|  lerUa. 


BEDi£  VEN.  OPER.  PARS  I.  SCCT.  II.  —  DIDASCALICA  DOUA  BT  8PURIA. 


m 


Prifna  qiue  esl?  Qm  in  indicatffo  modo  lempore  A  cUm  habet  ante  noftnimaro  titleram,  ut  aaina,  mi 


pnesenii,  numero  singulari,  seeunda  persona.  verbo 
actiTO  el  neutrali, «  productom  babet  anle  novlisi* 
roam^litleram«ol  amo,  mHa$.  Passivo  commoni  et  de- 
poiifoli  aotepenoltlmam  syllabaro,  nl  omer,  ammi: 
elfMiaruib  lempus  ejnsdem  modi Jn  bo  el  in kQr 
•yllabam  mittit,  ul  omo,  ambo ;  amor,  amator. 

.&eeonda  quje  esl?  QtKC  indicativo  modo,  lempore 
prgmeniJlf  imnieroaiQgutari«tecundapersona«  verbo 
aetivo  et  beutrali  eproductam  babeianlenovisilmam 
litteram*  Paa  ivo  communi  eldeponenti  ante  novis* 
simam  ayUabani,  ut  daeeo^  doce$ ;  doeoor^  docorU;  el . 
futurum  tempuft  ejuadem  modi  in  bo  el  in  bor  aylla* 
bam  roittit,  vA.  dooeo^doceho ;  doeeor^  doeebor. 

Tenia  qu»  est?  Qu»  in  indicativo  roodo,  teropore 
praesentif  numero  singulari,  secunda  persona^  verbo 
aolivo  et  neutralU  i  correpuro  babel,  vel  I  produ- 
ctam^ante  noviasimam  liileram.  Passivo  eommunl  el 
deponentl  pro  i,  littera  e  correptambabet»  vel  t  pro- 
dnctam  ante  novissimam  syllabam,  Ulle^o,  lem$ ;  ?#- 


ln«;et  rulurum  leropus  efttsdem  modi  nooina» 
Untam,  sed  etiam  In  ^o  syUabam  miltll,  ui  aairkai, 
milH^o. 

Unde  cognoscitur  qood  I  litlera  to  boe  verbo  praer 
diicls  sil?  Quia  imperativo  el  inAnitivo  non  oiuutw 
in  «  correpum,  sed  permanei»  ul  miln,  mi^. 

ifulnor,  cujus  conJugaiioRis  verbum  est?  Ejos- 
dem. 

(Jnde  boc?  Qoia  indicalivo  nodo,  tempore  pr»- 
aenti»  numero  singuiari ,  seconda  persoaa,  i  p^do* 
eUm  habel  anu  novissimam  syllabam,  nt  wufkr^ 
muririi;  el  futumm  lempus  eiuadem  modi  non  in  ar 
Unlum,  sed.eliam  in  bor  mitnty  ut  m^iriart  wilribor. 

Genera  verborum  f^uol  sunr?  Quinqua. 

Qum?  Activat  pasaiva,  neotra»  depooeBtla,  con- 
munia. 

Activa  qte  sunt?  Quae  in  o  deslaunl,  e|  accepu  r 
litiera  facinal  ez  se  pasaiva,  ul  U§o^  U§or. 

Passiva  qns  sufit?  Que  in  r  deslnunt,  cl  ea  dero- 


for,  iegerU^;  mdiot  audi$ ;  oiffltor,  audiris.  Et  fbtu-  ■*  pU  redeuat  ia  aetlva,  al  ^oTt  lego, 

rum  tempiis  ejusdem  modi  in  om  el  in  or  syllabam         Neutra  qu»  aunt?  Qu«  in  o  desinunt,  ut  aetiva; 

vainluuiiepojegam;  legor^  legor ;  audio^  audimn;     aedt  aooepU  r  litura,  Laiina  non  sunt»  ut  sto. 


a»i/tor,  muaar 

Ubt  discmi  polesl,  ulrum  i  Illlera  icorrepU  sil 
an  producia  ?  In  iroperativo  et  InAnilivo. 

Quomodo  ?  Nam  correpu  i  litiera  In  e  oonverlitur ; 
prodocia  sl  fueril,  non  roiiutur. 

Quando  teriia.  coniocatio  foturum  lempus  non  In 
am  tantum,  sed  eiiam  in  bo  mittit  ?  Interaum  cum  i 
lilleram  non  correpum  habuerit,  sed  produdam  ul 
eo,i$,  ibo;  aueo,  futt,  quibo. 

Cujus  conjugationis  est  hoc  verbum  ?  Secondae. 

Uode  boc  ?  Quia  indicativo  modo,  teropore  prc- 
senti,  numero  singulari,  secunda  persona  e  produ- 
dam  habet  anie  novissimam  litteram ,  ul  doeeOf  do- 
res^etfuturum  tempos  ejusdem  modi  in  bo  sylla- 
bam  mittil,  ul  doceo^  docebo. 

Do^m,  cujus  coiqugalionts  verbum  est?  Seeun- 
d». 

Undeboc?Quia  indicatvo  modo,  lempore  prae^ 
senti,  numero  singulari,  seeunda  persona,  e  pro- 
ducum  habel  ante  novissimam  syllabam,  ut  doc^r, 
docerio;  et  ruturum  tetnpus  ejusdem  modi  In  bor  syl- 
laharo  mittil,  doceor,dorebor. 

Ciamo,  cujus  conjuaaiionis  verbum  est  ?  Prlmae. 

Unde  hoc  ?  Quia  indicativo  modo ,  lempore  pne- 
senti,  numcro  singulari,  secunda  persona  habet  ante 
novissimam  ruteram,  ut  ctamo,  ctamas ;  et  futurum 
lempus  ejusdem  inodi  in  bo  syllabam  mittit ,  ut.da- 
mo,  clamabo. 

Gamor,  cujus  conjugationis  verbum  est?  RjusJem. 

Unde  hoc?  Quia  indicalivo  roodo,  tempore  piassentit 
nuitiero  singulari,  secunda  persona,  a  habet  ante 
novissimam  syllabam,  ut  clamor^  clamari$;  et  futu* 
rum  tempus  ejusdem  modi  in  bor  syllabam  mittit,  ut 
ciamor,  clamabor. 

Scribo^  cujus  conjugatlonis  verbom  esl^Tertim 
correptae.  j 

Undehoc?  Qola  Indlcativo  modo»  tempore  prae- 
senti,  numero  singulari »  secunda  persona,  i  corre- 
pum  habet  ante  novissimam  liileram,  ul  $cribo^ 
$eribi$;  et  futurum  ejusdem  modi  in  am  syllabani 
mittit,  ut  $cribOf  icribam. 

Unde  cognoscilur  quod  t  litiera  in  hoc  verbo  cor- 
repU  sit?  Quia  imperativo  et  inttnilivo  in  e  coiiver- 
litur,  ot  $eribef  $cribere. 

Scribor^  cujus  conjugailonis  verbum  est?  Ejus- 
dem. 

Unde  hoc?  Quia  indicativo  modo,  tempore  prae- 
senti,  numero  singuLari,  secunda  persona,  e  corre- 
pum  habet  ante  novissimam  syUabam ,  ut  scn6or, 
seTiberi$;  et  fuiururo  tempus  ejusdem  modi  in  ar  syl- 
labam  mittit,  ut  $cribor^  $cribar. 

iVtano,  cujus  conjugaiionis  verbum  est  ?  Tertiae 
productae. 

Unde  hoc?  Quia  indicalivo  modo,  lempore  prae- 
senii,  numero  siugularii  sccunda  persona,  i  produ- 


^urro. 

Deponenlia  quc  sunl?  Qum  simililer  ul  pu  ivs  in 
r  desinui^t,  sed  ^  dempla»  Latlna  noo  auat,-  ut  la- 
elor^  loquor. 

Commonia  qn»  snnt?  Quae  in  r  littefam  similiter 
desinunt,  ul  deponentia,  sed  ia  duas  formas  eadttot^ 
palienlis  el  agentis,  ut  osoi/or,  criminor.  UeiaiBs 
namque  o$culor  te^  o$culor  a  te;  erimmor  tr,  cnaii- 
Hor  a  te. 

Cujus  generis  est  boc  verbum  [docfo]?  Aclivi 

Unde  hoc?  Quia  in  o  desinil,  et  accepU  r  littera 
facil  ex  se  passivum :  utdoceo^  doeeor, 

Doceor,  cujus  generls  verbum  est?  Paasivi. 

Unde  boc?  Quia  hi  r  desinity  el  ea  dempu  redit 
In  activum,  ul  doceor^  doeeo. 

Sto.  cojua  gcneris  verburo  est  ?  Neutri. 
:     Unde  hoc ?  Quia  in  o  de«lnil,  ut  activuro,  aed,  ac- 
cepta  r  littera,  Latinum  oon  est ;  slo  dictmus,  $tor 
non  dicimus. 

Lo^or  cuius  generls  verbom  esl?  Deponenlis. 

Unde  boc?  Quia  In  r  desinitt  sed,  ea  dempu,  La- 
tlouro  non  est ;  loquor  namque  dicimus,  (o^o  ooo 
tllcimus* 

Criminor^  eujus  generls  verburo  esl?  Communis. 

Unde  boc?  Quia  in  r  siroiliter  dealnii«  ul  depo- 
nens ;  sed  in  duas  forroas  cadii»  pati<^lis  el  ageotls, 
ut  crimnor  fe,  criminor  a  fe. 

Nuroeri  veii>oruro  quot  sunl  ?  Duo. 

Qui?  Singularis,  ut  tego;  plnralis,  ul  lagimuo. 

Ciijus  numeri  esi  boc  verburo  ?  Singularis. 

Unde  boc?  Quia  liocfo  cum  dico»  me  solummodo 
aliguid  docere  signilico. 

i}ocemu$,  cujus  numeri  est?  Pluralis. 

Unde?  Quia  docenuu  cum  dico»  nos  plurea  aliquid 
dooere  significo. 
^     Figurae  verborom  quol  suni?  Doae. 

Quae?  Simplex,  nitego;  composiu,  iit  negOgo. 

Quot  modis  verba  componuntor?  Quatuor. 

Qulbus?  Ex  duobus  iniegrb,  ul  pertego;  ex  duo- 
bus  corruptis,  ut  efficio ;  ex  integro  et  corrupto,  ut 
defieio;  ex  corrupto  et  integrOy  ut  ofero;  aliquando 
ex  compluribus,  ul  deretinguo. 

Esi  boc  verbum  simplex  an  composilum?  Sim* 
plcx. 

Unde  boc?  Qula  neqoe  ex  duobus  integris,  oeque 
ex  duobiH  comiptis,  neque  ex  imegro  ei  corruplOt 
iieqtie  ex  corropCo  et  integro,  neque  ex  complonbus 
est  compositum. 

Pertego,  simplex  an  compositum  est?  Compos»- 
mm. 

Quomodo  ?  Ex  duobus  integris. 

Quibns?  Per  prxpositione,  ei  lego  verbmn;  utra* 
que  enim  integra  perseverant,  cum  dicimtts  perlego. 
In  hiinc  rooduin  et  de  caeteris  respondendum  esL 

Tempora  verborum  quol  sunt?  Tria. 


115 


CONABULA  GRAMIIATICiE. 


Q«e?  PneMiii,  m  U§§ ;  pnBteritani ,  ot  ^ ;  fa» 
tMmti,  ut  Ug^m. 

Qiot  toot  tenport  ia  dediiittioiie  ▼erbomm? 
Qniiiqae. 

Qoe?  Pr«ieii8,  ut  le§0;  pr»teritiini  imperfectiiiii, 
Ht  l§eUm;  prcteritani  perfeetom*  nt  liai ;  pr»te- 
ritam  piosqoam  perfiBctom,  ot  legerwH ;  fotunim  ot 
li|aii* 

Gojoe  temporis  est  iioe  TerlNim?  Pratefttit» 

Unde  lioc  proliis?  Qoia  doceo^  com  dico,  me  in 
pneseiile  oliqold  docere  sifnlflco.  Potesl  ei  de  cae« 
leris  leniporibos  oongma  responsio  fleri;  sed  fiicjlios 
et  ^  soi  di^ersittte  etproprietttetgooscipossont. 

PmoM  verliorum  qool  sont?  Tres. 

Qos  t  Primt,  ot  iefo ;  secondt»  ot  iegii ;  lertlt,  ol 

C^fos  persoMS  esi  boe  teriNim?  Priime. 
Uode  noe  probtt  ?  Qoit  decto  eom  dko»  me  tli- 
quid  doeere  tignifico. 
I^tmt,  chJos  pertotm  Tfrbam  esl?  Secomte. 
Unde  boc  probts  ?  Qoit  dtcer  com  dico^  te  tHqoid 


BeeHf  cujot  persome  Terbom  est?  Terte: 
'*  '    '  '  t  ?  Qoit  dccet  com  dlco, 

[uemlibet  docere  tllqaid  signiHco ; 


Uode  boc  probat?  Qoit  dccet  com  dlco,  non  me 
y  sad  tlium  m 
led  et  de  boc  tccidenti,  el  de  ccteris  oiMiibQs  in  btc 


fdlt. 


dtottitl  ptne  orttionis,  moho  ftcilior  eogoilio  qotm 
respoosiocsL 

Prudemier^  qos  ptrt  ortlioois  etl?  AdTerbiom. 

Adverbium  qoid  esl  ?  Ptrs  ortiionis  qo«,  td|ecu 
Terbo,  tignifiotlionem  cjot  expltntl  tlqae  impieu 

Adverbio  qool  tecldont?  Trit. 

Qtol  Significtlio,  comptrtiio,  figart. 

Sigoificttio  tdrerbiorum  in  quo  est^  Qai&  tutl 
totleci  tdTcrbit,  tol  temporit,  etc,  ot  teqoitor. 

Dt  tdterbiom  loci.  Ut  kU^  Tei  IH^  tntot,  tel  fmM^ 
Uke^  f  el  mde. 

Dt  temporit.  Ul  heri,  hedie^  mper, 

Do  nomeri.  Ut  temel^  Ht, 

liMtiidl.  Ul  non. 

AmrmtiKli.  Ul  eittm,  quidid^ 

Demonslrtndi.  Ul  en,  ecce. 

Opttndi.  Ut  tiinom. 

Honindl.  Ul  eio. 

Ocdinis.  Ui  deinde^ 

Interrognndi.  Ut  cnr,  mimiiQlfremi. 

Simlbiodinis.  Ui  ^toit^  cem. 

Qotliuds.  Ul  docie^  pulchre. 

Ootnlittlis,  Ut  tui/lKm,  pomm. 

DobiUndi.  Ut  fmiion,  farkme. 

Persontlit.  Ut  mecmm^  lecmm^  nobiicum^  vobiiom. 

¥octndi.  Ut  heuo. 

Rstpoodendi.  Ul  keu. 

SsptmndL  Ut.ttartirm. 

Jortndl.  Ul  oere^  veraciler. 

EUgendl.  Ul  poiiift,  tmo. 

Coogregtndi*  Ul  ttimii,  nmi. 

Probibeikii.  Ut  ne. 

Efenlot»  Ut  (orUp  (oriuHu. 

Comptrtodi.  Ul  ma^,  ?el  ftrm. 

Cajus  significationis  est  boc  sdverbium  ?  OutliCtlis». 

Unde  boc  ?  Qoia  prudenUr  cum  dico,  qua  itatem 
ffaltcto  tlgnifico. 


Ooomodo?  I}l  prudenUr  (o^tlnr. 
0tr»cti|iots' 


_  .-,-j  signincationis?  Adfcrbinm  est  locL 

Uode  boc?  Qoia  hic  cum  dico,  locum  profecto 
tlfnifico. 

Qaomodo?Ut*kikaHlo. 
.  Sigoificitiones  ad? erbiorom  localium  quoi  sunt  ? 
Qottoor. 

Qoa?  lo  loco,  ol  intuif  (ori$ ;  de  loco»  ot  de,  unde ; 
.  td  locom,  ot  kuCf  Uluc;  per  iocom,  ut  hac^  itlac. 

Qoid  s%iilfieat  boc  tdferbiom?  In  loco    In'  honc 
modofo  et  de  oeterts  respondendom  speciebut. 

Modie^  ciijos  tigoificationis  adf crbium  e^  ?  Tem- 
poris. 


A  Unde  boc?  Quia  hodie  cum  dico,  procul  dublo 
leoiput  significo,  ol  hodie  Ugo. 

Temporaliom  tdfcrbiomro  diiferentiaB  qool  sontT 
Tres. 

Qom?  Qoit  tol  prmtens  tempot  oslendunt,  oi 
none ;  tot  praMeritom,  ul  heri ;  tut  futurumy  ut  crae. 

Ouid  horum  signiflcat  hoc  adf  erbium  ?  Pretent. 

JVon,  cujut  tl^niflcalionit  adftrbium  est?  Negandi. 

Undeboc?  Qma  non  com  dico,  alioaod  prorsusoego. 

Somodo  ?  Ut  non  fed,  non  dltrt,  non  vohtu 
idnif  ciyot  sigolttcalioiiis  adf erbium  esl  ?  Af- 
flirroandi.. 

Unde?  Qoia  foldnl  cum  dlco,  aliquid  profecto  al^ 
irmOp  ol  ti  qusratur  ab  aliquo  an  f  elim  scire  gram* 
malicam ,  et  respondeam,  qnidtil. 

En^  cujnt  signiActtionis  tdf erbium  est  ?  Oemon- 
slrtn4i. 

Unde?  Quit  en  cum  dico,  tliquid  profecto  de- 
monslro,  Ut  en  agroe. 
n     Otinam^  cujas  sigHlAcationis  adf  erblum  ett  ?  Op- 
"  Undi. 

Unde  boc  ?  Quit  tffinam  cum  dico,  tliquid  prorsus 
opto,  ui  nn'mnn  $apien$  ttm ,  «Ivtam  pU  ei  hetdgne 
meam. 

Eia.  cujns  tignificttionit  sdf erbium  est  ?  Horttndl. 

Unde  ?  Qttit  ttn  cum  dico,  tllquld  omoino  hortor, 
ut  eia  lefe.. 

Beinde^  eidus  ordinis  significttionit  tdferbium 
est?  Ordinls. 

Undet  Quit  d^de  coro  dico,  ordioem  procol  du- 
bio  tlicuiut  rei  ostendo»  ot  sl  dictm  :  Primum  didUi 
fiffurae  aUerarumf  deinde  eonnexionee  iylUhamm^ 
poetrem  Ugendo  noiiHam  a$$ecutu$  $um. 

Cnr,  cujot  tlgnificttionit  tdforbium  esl?  fnterro* 
gtndi. 

Unde?  Quia  cur  cum  dico»  aliquid  profecto  inter- 
rogo,  nt  cur  ita  agU  f  cur  ita  loqueine  f 

Quati^  cujut  tigniflcaliqois  adferbinm  est?  Simiii- 
tudinit. 
C     Unde  ?  Qnia  qaotl  cum  dico«  quamdam  similitudi« 
neni  induco,  ot :  Candef  ^tt  (ax^  rubet  qumi  roea^ 
paiUt  quaei  moriaat,  uigre$cit  quati  pijr. 

Ifvimiii,  cujus  slgnifiattionisadfcrbium  est?  Quan* 
taatis. 

Unde?  Quit  mirtoim  cum  dicotqutntiutem  proftelo 
tignifico,  ntnm/fam  legit^  mulium  aidicit^  nudtum  n/ooit^ 

Fortitan^  cqiut  slgnificttionit  tdfcrbium  est?  Bu* 
biUndi^ 

Unde?  Quia  fortitan  curo  dico,  dubiure  me  tli- 
quid  ostendo,  ut  fortlian  meliut  Umput  eritf  fortitan 
(Ktioree  dU$  venmrl  tanf.. 

Mecuwt^  cujus  significtiionit  tdf  erbium  etl  ?  Pcr- 
tontlis. 

Unde?  Quit  td  primtm  pertontm  refertur,  ut  me^ 
cumtegit;  similiur  leeam,  td  tecundtm,  ut  fecmn 
habiiat ;  et  tecam  td  terlitm,  ut  tecnm  ei^af ;  nec- 
non  et  in  plurtU  nnmero  sd  prirotm  personsm,  ut 
nolHecum  vivit ;  el  td  tecundam,  ut  noln$e  m  di$cit ; 
|x  er  ad  lertiam,  ut  htB$iiant,  ef  leenm  quterunt. 

Heut,  cojut  tignlHcationis  adfcrbium  est  ?  Vocandi. 

Unde?  Quia  heu$  cum  dico,  aliquem  prorsos  foco, 
ut  heu$  juvenie^  heu$.fraler. 

ileu,  cujut  tigiiificaiiouig  adfcrbiuro  est?  Respon- 
dendi. 

Unde?  Quia  Aea  com  adferbialiter  dicO|  alicui  me 
focanli  respondeo. 

Seortam,  cujus  tignilicaiionis  adffrbium  est?  Se- 
parsD  ti. 

Unde?  Quia  teortam  cum  dico,.  teparalim  sliquid 
fleri  ostendo,  ut  $eor$um  ovef ,  teortaoi  hir^  patcumur. 

VerCf  cujus  tlgniflcaiionit  adf  erbium  A  ?  Juraadi. 

Unde?  Quitvere  cum  dico,  aliquid  Juramento  af- 
firroo,  ut  vere  ita  ett^  vere  ita  non  ett. 

Poliut^  cujus  signiacallonis  adf erbium  esl  ?  £li« 
gendi. 

Unde?  Quia  poflot  ciiro  dico,  aliquid  e  duobds  fei 
piuribus  eligi  stgnifico,  ut  :  Tanieem  pofbit  votoguum 
paUium^  f  t  :  Satutem  potiut  dctidero  qnam  di  itiut 


697 


BEOiE  ?BN.  OPBR.  PARS  I.  SECT.  IT.  —  DIDITSCALICA  DUBIA  ET  SPDRIik 


<ss 


S/iNirf»  cujus  8ignificallonb  ad? erbiuni  ^l  T  Gon*  A 
gragandi. 

rnda?  QuiM  i{iiitr<  cnm  dico,  don  aut  quaedani  in 
Mnuiti  eoiiteuisse,  aut  conventura  essc  signilico,  ul : 
^tmiir  v^efKitf,  mml  apud  quemiibet  hoitpiianiur^  «!• 
fmi^  di$ce$$iin  $utrt, 

Ntf  ciijus  signiflcationls  adverbioni  esi?  Prolil* 
beiidK 

Unde  hoc?  Quia  ne  cum  dico,  aliqnid  omnloo 
lirobibeo»  ot  ne  4ixer%$^  ne  (oquafU. 

Fofte.cojiis  signiUcalionh  adverbiom  esi?  ETenlus« 

llnde  T  Quia  forl«  cum  dico,  aliqtrid  eYeois.<e  si* 
gnlfiibOv  oi ;  Dum  indieetitfu$  petgit,  (orte  iatrone$  tti- 
mrril;  dumceiefiier  propemt,  forteduriter  impegil. 

Mff^,  cujus  significalionii  adverbium  esl  T  Com- 
paraiidi. 

linde  hoc?  Quia  magi$  cnm  dico.  aliqua  inter  se 
oroniiio  comparo,  ut  magi$  i$te  doe:u$,  qua,n  iUe  e$t ; 
ct  nui^s  inc  guam  itle  $aj:it, 

Comparaiio  adverbiorum  v\  quo  esi  T  In  tribus 
gradibus  comparationis,  positivo,  comparativo,  s«r 
perlativo. 

Da  adverbium  positivi  gradns.  Ut  docte, 

Oompi^ralivi  gradus.  Ut  doctiM» 

SoperlatiTl.  Ul  docti$$ime. 

Qoae  adYcrbia  comparantur  T  Quae  aui  e&  nomine 
comparativo  veniunt,  aut  nomen  ex  se  comparallVum 
faC'unt«  ul  dor/e,  auia  venit  ex  nomine  conrparallTO, 
quod  est  doctu$  ,  lacil  doetitt$ ,  docti$$ime.  El  uHru^ 
4ma  fdcil  noinina  coinparaiiva  uiierior,  nlUmu$*  (I6m- 
paratur  autem  utteriu$^  Htiime. 

CoiAparator  hoc  adverbrtim  an  non  ?  Compahitnr. 

Un.le  hncT  Qoia  ab  e<>  quod  esi  pruden$,  nonfine 
eomparalivo  venit :  coniparator  ut  prudehier »  prm* 
4mtm$.  prudentii$ime. 

iVe,  compafatur,  an  noii  ?  Non. 

Unde  hoc  T  Qilia  neqoe  tx  nomine  eomparaiivo 


B 


Casus  parlicipiorum  quot  soiUT  Sex. 

Qui  ?  Nominativos,  o| iiic  iegen$:  genitifw,  «I  l^u$ 
iegeuiit ;  dativas,  ut  ituic  iigend ;  aeeotallm,  of 
imnc  iegent^m;  vocallvas,  iit  •  iegene  ;  aMillm,^  «t 
nb  hoc  iegente. 

Cnjus  caaos  esl  hoc  partleipimn  ?  MonlBitifi  el  T»* 
cativi. 

Uiide  hoe?  Qoia  toI  ad  leniiim»  toI  nd  Beeoiiiiim 
personani  Terhi  referiur,  ul  lio^is  prolUiit  d^eeno 
pro/iett'.  Verum  el  in  hac  bahe,  el  in  proDomittilNiSt 
siciiC  in  noroine  pmroonoMioa,  easoron  proprieUilra 
melios  ex  aUarum  parilom  eomiexloBe,  in  aenientiis 
et  plena  oratione  prolHiDtnr. 

Tempora  parlicipiorum  qnol  ionl?  Tria. 

Qo»T  praesenis,  ni  tegene;  prasleriUini,  nl  teein$  ; 
foloruro«  nl  trgendu$» 

Cujus  leroporis  eal  hoc  parlielplnro  t  ^rroieniia. 

Unde  hoc  f  Qoia  onnla  panidpla  m  doas  desine»- 
lla  consonantes  praesentls  lempons  halienlor. 

Dociue^  cnlos  teroporis  parlicipinin  esl  T  Prsleritl. 

Unde  h6cT  Quia  oronia  particpia  in  mi  deainen- 
lia  pariter  temporis  habeutnr.  Sunillter  hi  •«•  el  hi 
«aet  ut  l«t«t,  ntxuf  • 

Doelttriis,  cojus  lemfKirii  parlicipinm  eU  ?  Mnri. 

Unde  6oc  T  Qoia  omiiia  fiariieipla  hi  mi  deafaieiiiia» 
fnturi  iteni  temporis  habehtttr.  Shniiiler  hi  ite«  fi 
iegendui.  docenaiu. 

Significationes  partlclplororo  In  qoo  soniT  Qnie 
ab  activo  Terbo  doo  partlclpia  Tcnioiii,  pnesens  ol 
futururo,  nt  iegene^  iecturu$.A  passlTO. doo»  pnsinri- 
loro  el  folorurot  ut  iectn$^  iegendn$.  A  neolro,  diio» 
slcul  ab  actlvo,  praeseiis  el  liitomm,  «t  sfenf.sfniii* 
fu$.  k  deponenu  iria :  pnesens,  prftleriloB  ei  Mn« 
ruro«  ut  ioqnen$^  ioentu$,  iocntnme.  A  eommnnl.  iion- 
praesen%,  praeleriuim «  ei  dino  fotnr»,  nl  crwri* 


noat,  crtmlnofnt,  crimmafNrift,  erimhMnNlttt. 
Cttjns  signtilcationis.esl  hoe  participinpn  1  AdlnBw 
Uitde  hocT  Quia  nb  eo  quod  esi  doceot  aeiiiro 


Tenil,  iieique  ooiricn  ex  ^  comparaiivum  factt. 

Figurse  adTcrbiorum  quot  sunlT  Do».  ^  Terbo,  derlTatur.  Simililer  ci  de  cineria  tigniftea- 

Qo«T  Simplcx,  ut  docie^  prudenier ;  compositat  ol  ^  liiHiibas  respoudenduio  est. 
Mocu^  hnpnidenier.  Nnmeri  ptrti4!ipioruro  qndt  snnl  T  Dno. 

Esl  adverbloni  slmhlex  an  compositdtnT  Srmplex.         Qui?  Singularis,ui  Aic  iegene;  pliiralis.ol/W  Itf  jnle». 

Unde  hoc?  Qula  oeqo^  ex  diiobus  Integris  neOue        Cujus  numeri  hoc  est  participlumT  Singolans. 
ex  duobus  corruptis,  eic  Sic  et  de  reliquis  adverbiis         Unde  hocT  Quia  docen$  ciini  dico,  nnuoi  doeenit-Ri« 
Hto  eompositis,  Siv^  ^niplieibus  ad  formam  aliarum     non  plures  sigotfico ;  et  doceniee  eum  dieot  pli 
partium  restiiondefidoiti  est.  '    "* 

Docen$^  quoe  pars  or^tionis  esl  ^  Participlum. 

Participium  quid  est  T  Pars  orattonis»  parlem  ca- 
piens  lioiiiinis,  partein  verbi ;  recipit  nainqae  a  no- 
mlne  genera  et  caf us ;  a  verh!),  tempora  ei  si^ifica- 
liones;  ab  utroque  numerum  et  figur^. 

Pariicipio  quot  acciduntT  Sex. 

Quae?6eaera,  casns,  tempora»  sigitiBcationes,  nn- 
meri»  figurae. 

Genera  ptrUcipiorom  quot  snntT  Qoatoor. 

OweT  Naicnliuarn,  ut  Mc  /eefut;  fcniiniuuro.  ul 
Iteu  iecfa;  iieutrmii,  nt  hoc  tecf atit ;  cninmune  Iribus 
generibtts,  ut  Mc  et  ii(ee  et  Apc  legeh$, 

Cujns  ffeoerls  est  hoc  pariicl0iUmT  Omnil. 

Unde  hocT  (^ia  omnia  participia  Ih  en$  vel  in  an$ 
desinoAtia  omnis  generis  habentiirT 

Doefat  eujns  generis  participium  esiT  Masculml. 

Unde  hoc?  Qtiia  omnla  participia  hi  u$  desioenila, 
masculini  generis  habentur. 

Docta^  cnjus  generis  participium  esl  T  Femlnlnh 

UndeT  Qnia  onmia  participia  in  a  desinentia  fe- 
niinini  generis  babentur. 

Dorfimi,  ciijus  geneiris  participlum  esl  T  Neutri  T 
Unde  hocT  Quia  umnia  partidpia  in  ani  desinentla 
neoiri  gf  nerts  baitentur. 

Doeene  fixum  an  mobllc  pariicif^iuiyi  est  T  Fixntn. 

Unde  iioc?  tidia  In  alterulM  gbnus  Oecti  oon  pO- 
Mi 


dt  centes,  non  unnm  signiftco^ 

Figiirae  particlpioruio  quot  sonlT  Dutn. 

Qu«T  Simplex,  uiie^au;  coropoaila«  ot  ntyliMiis. 

Csl  boc  partldpium  sunplex,  an  composluiwl  Sim- 
plex.    . 

Unde  hocT  Qdla  neqne  et  dqdhna  hile||rls,  ei  fe- 
lera,  sicui  in  superioribiis  pSHlbna  demoiisirain  snni. 

InTeoianiar  formie  casnalifa  14  pariieipits^  nn  nnn  ? 
InTeniuntur. 

QnxT  Triptota  in  omnibus  fbrmls  et  neiilrnlibat»  m 

ilocfo,  doctmf  doctam :  docto^  djocUio.  Pentapiola  in 

omnibus  masculinis«  ut  Itefnt,  fi,  fo,  hfiii,  ie;  el  in 

omiiibus  omiiis  generis  partidpii,  ut  iegen$<,  ffs,  ft, 

D  ftm,  a  leaenu;  c«leris  forrois  cSrdnl  participia. 

Quol  dtecliiiationibus  inflectuntur  T  rribus. 

QnibasT  Feminina  omni:i  primi ;  nuiseulinn  el  nen» 
tralia,  secunda ;  oinnis  f^eneris,  terlia. 

Da  deelmatioaem  pariiclpiii  elc. 


Lectuct  Hxiim  an  mobile  particlpiom  est  T  Moblle. 

Unde  hoc?  Qula  in  alterbm  gchus  flecii  potesi,  ul 
ffftlift,  tecta.  iectumt  ct  emn-a  panlcipia  in  u$  rinita 
nobilla^nt. 


Atf^  qnm  para  otnluNiis  esiT  Coi^niictlo. 

Cbnjonclki  qiild  euT  Pari  enitioub  adi>eclena  or^ 
diinnsque  sententiam. 

Conjonctioni  quot  acddunl  T  Trla. 

Qnae?  Potestas,  flguhi,  tthld. 

Potestas  conjunctionum  quol  species  habei?  Qttlh» 
que. 

QuasT  CopolailTis,  dlsJttncUTas,  expietiTaa,  e^ 
suales,  rstionaleS. 

Da  eopuUlivas.  Ef,  gue^  nK  ttitpt^*  dt^  tuL 

Da  disJunctlTas.  ^ar.  vr,  rrl,  Me,  aer,  neqite. 

Da  espletiTas.  QKt</em,  equidem,  $aitem^  tkddteet^ 


M 


CON.\BfJLA  GRAiniATtCA.  ^ 

mmmi$^  ^am*  ^.  porra,  pon^  auum,  k     Da  prxpotiliones  casot  abUti¥i.  A,  ub,  o*i,  «iNfh 


Po.CiMMa^  Si,  ffcl.  «^MifB^i.  iiwrfftiS  fttoiKto, 

litf»  nm,  «op^  ifif  M^  nW  4«  ¥  «nlfft*  ^^<m> 
M^  tal.  IfUfroo.  /kcf,  <|iiMK»(n0i|i>  H^^Mtrljm,  i>Nt 
jifMfM,  ««icn^  ^Uo^tt,  prtKUreiL 

Mo  ralkpiMfa*  //o,  Uwmt,  i^mL  enknverfi,  qnifl, 
fiM9fftfUr^  fnoiilaait  oaoiilm  qmiiem,  quippe^  er^<fi, 
rne^  i§limr,  odiieei^  ndeiicei,  prepUretu 

Ot\fm9i^i^/rkke^\k9^Ktreii^^  Unde 

h^l  Qvla  copnfiMi  IW:  ▼erbtqu|im  s^HKiji^». 

^f«  cmut  apeclel  eoQjanatio  enict  Dl^juiiciivae. 

Vnde  boe?  (^ila  lenuijBi  iyiiiaogi&,  iice^  vei;ba  <$o» 
polMvf  el  eoajiingai» 

ih^dm*  coun  apocMi  oofijoncilo  ^lt  EipleUvae. 

Uodf  bocf  Qo)^  i^i  e^if ien(liiip  Tel  ico^um  vcl 
oraaiiini  aenlenliae  InierponiUir. 

$1,  cidM  apedel  conjjonciio  esit  Caaualis. 

VMe  hioct  Qoia.  ^mm  prap^e^entem  iflgDiftcat. 

Eate  cujuf  tpeclel  con]uiicti.o  eajtt  lUtioiialls.       ^ 

Unde  iMJbt  Quia  rei  prascedeolls  raMooem  KOddit. 

Tigiiaaa  coniniictioniia»  qa<4  suntt  Do9u 

ei  t  Simplex,  ul  ntm ;  compo.siia,  ut  fumigp#» 
hM  con|«octlo  simplex  aiH  composiu  tSimplex. 

linde  boct  Qoia  neqoe  ex  doobus  tiiiegrls,  i^e<uii^ 
oi*  dnobu^  ^oqmpMsa  elo.,  sioi4  io  Mils  psriibiia  de- 
monsirau  soiii. 

(hdo  enfJ«oel|anaBgk  io  qno  et^  t  Qola  aixl  pf«p^ 
0jBn^  coidfn^loQea  luia,  oi  «4,  oil;  aot  sobjoociiYS^ 
m>m.  oM  r  ««I  cmnomes,  m  el.  Idhir. 

Ciiip  Wlwj^  W  haco  WPjw:tioit  pi(8^i|tvL 

Vodei  beiftf  0«iu|  lenpcE  (n  vfaiio^e^  mponlinr. 

Ou».  ^**e  ordinis  conjunciio  eslt  Subjonciivi. 

Ihido  hoct  Qnta  semper  io  oratiooe  aobjongilar. 


tenH$. 

Quomodot  Dicimus  ^im^ «  domo»  nb  Iwndne^  nbt 
onolfbei,  cum  exercitnt  cormn  lesithit,  rdmi  eu$iodi- 
iiu,  de  fpro,  ejure,  ex,  pmfeetnrn^  pro  cUentikuM,  prm 
titnore^  palm  ommbu»^  ^  le6orf,  dbgfno  Mjam, 
kflJKi  pube,  gfiod  noi  didmu»  puhitenuu 

Pa;  uiiiiusqve  casui^  pnep^iiiiQocs.  In»  Mub^  «oper, 
ii^/<r* 

lif.  el  «^,  <|OSDdo  a/^iisativo  ca^qi  Jantunlnrt 
Qiiiu^dpvd  nos,  \ei  quQtiibei,  iii  ioicu^  Ire,  isse, 
iViM*bft  «ne  sigiiilicamos. 

Quaodoiabrativof  Qo  -nd.Q  Tcl^no^.  ?el  quosllbct  in 
^pco  e$se,'fMi.sse,  fuio>03  esse  SignUl^i,» 

Dp  bujus  Vei.  ^^K^mpla.  In  accusativi  casos :  Itnr 
in  antiquam  titvmH.  iiT  abi^tivi  ci^sus :  Sloiis  csIm  in, 
jmpjn^  Sub.  ac^tt^alivi  casui;  :Po^lei^e  sai^  l^sos 
Hij&nt^r.  gradfiu^^,  Snb  ablaiiyi  casu^ : 

Anna  sub  adversa  posult  radiaatla  quersa. 

Snperf  qiiaiii  Yim  babett  Ul>^  locnin  signHleat, 
m^s  acco^tlvo  cas.ui  servit,  qii^m  sblaiivo;  liU 
mentioneni  aiic^|os  facimus,  ablati^o  Untuia. 

Qnomod^  sei^vit  casui  acciisailvo  locom  slgiilflcanst 
Ut  S<pa,^dens  tuper  ormd. 

Qaan(fo  ablalivot 

OodUMSopulisaeaiiQa  super  srbore  sUJuai 

Plpr^  soper.  xMdl.  SoQit  noMs  milia  poms. 
Quoroodo  servit  ablaiivot  Qyando  meniioiiom  att* 
cujos  CicuuWf  01 : 

MnUaaaper  i*rlaaM  rogilatts,  snper  Ueclore  HMdta. 


Iii,  qoam  Tim  babelt  Eiiam  lum  aecosalivo  casnl 
aertil,  c^m  aigniQcat  eoptra ;  ut,  ln  al/enrm,  bi  df 
$gr0ujt{» 

SubieTf  qoam  vim  babelt  Eamdcro  qnam  soperio- 
Ires,  at,  ac,asl.  BobJnnciiTi,  iiuafld,  qae;  Q  rea,  ad  locom  ot  in  loco  signiilcantes. 


MfMr,  oiiasordinis^conjunclio  eslt  Gommnnb. 

lindo  boct  Qoia  lomper  In  oralione  ad  voliini 
oniaacajasqoe  vei  pra^^itiii;  ?dl  s.vbJupgilor.  Siimkt 
dom  eai  coajonctiones  copulalivas,  ortlinis  pras* 
posllhri  eaae  Irea,  af ,  ae,  a$L  SobJnnciiTi,  iiuafld,  que ; 
oaaMiOAia,  «f,  ataue.  Dbjuneiivaa  ordinia  prmpositivl, 
daas«  «if,Ne.SabJonciiTi  onsm,  oe;  coromnnis  trea, 
fae,  nop  m.  EipletivasordloispraBpositivi,  unam,  por^ 
f»,  mMSNs;  siiti|unctivi  tres,  fuldsni ,  ^Toe,  auicm ; 
cooMiNnia  sep^em,  e^aldeai,  ealtem^  ndelieet^  quau' 
fjMm,  queanm^  porrOf  leoM*  Casuaiis  ordinls  praepo- 
sitifl  QiMtoordccim,  efij,  eHomsl,  qiitN,  fta,  s«k, 
sIm^  nl,  Niil  st,  tl  SNiNit  ^NomolrreNi,  prcmer^^ 
iiemque^  emtemm^  a^kqui$i.  C<Oiunanls  quatiiordecim, 
tifNMrm,  yMNdiifwidMi,  falneliaM,  fNolenNJ,  Nom^ 
n^NfNe,  m^  efeiiim,  ae,  sfd,  inierM,  licet^  iiem, 
prmfertfa.  Rationalbonllnis  praBposilivi,  onam,  earm- 
airi.  CoMunnida  qnatuoidecim :  if^fae,  emm,  qttitf^ 
■aapropler,  qaoniiim,  mioNiam  qnlileni;  quippe,  ergOf 
Waa,  i^llqr,  sctliMf,  ndeHeet,  propter^  idcireo. 

M  qoi»  pera  oc^tlonls  esU  Fnsposilio. 

PraNMsilio  oald  estt  Para  oraaonis,  qoae  pnspo* 
aiU  alua  partibus  ocatlonis,  signiOcationoin  oarom 
aol  eoaaplei,  aa|  moutt,  aui  ndnuil.  ^ 

H 08111001  qnid  acddltt  Unum. 
t  Casus  Untnm. 
tdoo. 

Ottlt  AecuMliTus  ei  ablalivos. 

6a  pnapositiones  casus  aciiiMlivl.  Ad,  qpud,  aafe, 
adsertiiN^fil,  dfrn,  drcNm,  dree,  contra^  erga,  extra^ 
iNffr,  inira,  infra,  fuxia,  ob,  pone.  per,  pro|if,  te- 
eaadnm,  potf,  fraot,  N/ira,  prttur,  propter,  ^upra^ 
aaf*e,  pene$, 

QoooMdo  t  Diclmos  enim,  ad  vntrem.  npud  Mam. 
eme  pdeo^  ndeer$pm  Infmkoe,  dt  Rbenum^  citm  fo» 
rom,  eiraMi  9ieino$^  drea  tempium^  contra  Aotlem, 
erfi  pntpiNfNos,  «xlra  fifwlNot,  iuter  nave$,  intm 
nmnlq.  mfra  fe^ta,  iuxta  macellum.  ob  augurium. 
pque  fnkuuai.  ptr  partrfrm,  prope  fent$tram^  ^eeun-^ 
dqm  fureot  po$l  tergum.  tran$  ripam,  uUra  finee^  vrm- 
ter  ojfdum,  propter  rm^  tupra  eatum^  u$que  OM- 
"■^,  pettet  afoif  rot* 


Ut 


QoonKMlo  servit  accoMtivo,  ad  locum  signiilcafiat 

. 

FUmlntqqe  Miiqaos  Mbter  tibeAtla  mnrps. 
Quomodo  ablatifo  signiilcana  in  locoT  \M : 
Ferce  Jalitt  nibter  densa  testadloo  casas. 

Cujus  casus  esi  basc  prvpositiot  AccoMllvi. 

Undo  bcfot  Qiiia  castfi  accuMClvo  semper  io  oror 
tiooe  praeponltur. 

QooaMdot  IJl  ai  futrm.  Sic  el  de  cailefis  ac« 
cosativi  casiis  praepasttionibus  retoondendum. 

A*,  cajos  casus  pneposltio  eslf  Ablatlvi. 

UndetQola  caaniabUUfo  sOmp^  io  brationo> 
praeponitur. 

Quomodot  Ul  ek  kmtdne.  Sic  el  de  caeleris  abla- 
livl  casns  pnbpositioniboa  respoAdendom. 

/n,  colns  cMua  pnipositio  eslt  Ulridsqoe. 
I     Uiide  beict  Quia  iam  accUMllvo  qoani  aMalifo  ca- 
'  soi  Mmper  in  oratiooe  praeponitur. 

Quomodo  accnMiivot  Ul  llMr  in  onHqum  eiham. 

Quomodo  ablalivo  t  Ul  sfaat  celtu  in  ptgtpi. 

Cojus  caKua  est  in^  bqc  Idcot  lllius  vel  niins.  Sic 
et  de  exleris  utriusque  casos  pneposiilbnibus  res« 
pondenduro. 

Qu»  pnepoaltlones  sunt,  qu»  dictionibus  serriont, 
et  separari  non  poMnntt  Di,  di$^  re,uf,am,  ton, 

Quoroodot  Diclmus  epim,  diduco^  dlsiroAo,  reri- 
pia;  oerwabo^  mplector^  congredior. 

Habel  btsc  prspositib  cum  els  aliquam  communio- 
oem,  an  nonf  Non. 

IJndet  Qoia  Mparari  potest. 

Qooniodot  UlailpafrMi* 

QaflB  sonl  qine  jniigi  non  poMunlt  Apad  el  penet. 

flabel  hiM  prxposiUo  ciiin  eis  aHqoam  coanniinio- 
nem,  an  nent  Non. 

Unde  hoct  Qnia  joogi  polesl. 

Qoi*aMdot  Ul  addo. 


651 


BEDJE  VEN.  OPER.  PARS  I.  SBCT.  11.  —  DIDASCALICA  DUBIA  BT  SPURIA 


e« 


Qii«  jtingttoiur.  ei  separantur?  Cseter»  ferme 
omnes. 

Hat>et  haie  pmpo  ilio  cum  eis  aliquaru  cominu- 
nionem,  au  non  ?  Habet  omnino. 

Unde  boc?  Quia,  ul  supra  responfum  est,  et  jnn* 
gitur  et  separatiir.  Sciendum  vero  accusativas  pnc* 
posiiiones  quiP  Jungi  possunt  esse  undecim.  Ad^  ut 
admoneo;  ante^  ut  tmttcedo;  circumt  ut  circumeo  ; 
cirea^  ut  circumcirca ;  contra.  ut  coniradico ;  inier^ 
ut  inUrdico ;  06,  iit  otferro ;  per,  ut  permitto;  post^  ut 
poitpono;  trans^  ut  tran$fero;  praster^  ut  prteteriuo. 

Qtt«  juDgi  nou  possunt?  Qnindecim.  Apud.  aaver^ 
smm^  ci$f  citra^  erga^  exira^  infra^  juxta^  prope^  ta* 
cundnmt  uttra^  propfer^  supra^ ut  ue^penet,  Sed  ei  his 
duas  tantum  Donafus  assignat,  apud  et  penei ;  C9teraa 
iilcirco  pnBlermisisse  videiur,  quia  magis  adverbia 
sunt ;  unde  et  pleraeque  earum  comparationem  recl- 
piunt,  et  verhis  adjects.  sine  casibus  proferuntur ; 
nam  comp  rationem  recipiunt,  ut  citra^  citerius,  d- 
iime^  unde  etiaiti  nomen  citerior^  ctffmus  derivalur* 
Sfmillier  extra^  esterius,  exthne;  unde  et  nomen 
exierior^  extimis^  vei  extremus  derivatur.  Slmiliter 
SHpra^  Muperius^  supreme,  unde  etiam  nomen  supe* 
fior^  supremus  derivatur.  Yerhis  beiie  adverbialiier 
jiingunlurt  ut  rifra  habitat,  extra  jacet^  infra  tatei^ 
juxta  sedet,  prope  incedU^  ultra  progreditur^  supra 
eoHSceM^i^  et  jubei  usaue  morari^  et  usque  ambo  de- 
fesm  sf  mnf  •  DeDlque  adversum  et  secundmm^  manifeste 
nomina  ioco  adverblonim  ve\  praepositionum  posita 
liignoscuntur,  quarum  parUum  plurima  similitudo  et 
quaedam  *  idetur  esse  germanius,  ut  et  pra^positiones 
in  adverbia  et  adverbia  in  przpositiones  frequentis- 
sime  iranseant.  Item  ablativi  casus  pnepositiones, 
qottjongi  possunt,  sunt  octo  :  o,  ut  amitto;  ab^  ut 


A  abnego;  abs^  ut  abstraho;  de^  ul  demuteeo;  e,  ut 
entitto;  ex^  ut  exeo ;  pro^  ut  protego;  pres^  ut  prafero. 
Quae  jungi  non  possunt,  seplem :  nim,  carani,  clam^ 
patam,  «iaf ,  absqtte^  tenus.  Qn»  si  quis  scire  deside- 
ral,  ouaiiUm  cum  adverbih  habeant  viciniutem, 
legat  Pri!;ciani  de  pnepositione  traciatus.  Ilem  utrius- 
(|uc  casnspraepositiones  omoes  jungi  possunt :  m,  ut 
ittcolo ;  sut,  ut  subsisto ;  super^  ut  superpono;  subter^ 
ut  subterjaceo. 

Evax^  quae  pars  orationis  est?  Interjectio. 

Interjeciio  quid  est?  Pars  oratiouia  significaiis 
mentifl  aflectum  voce  incondiia. 

Interjectionl  quid  accidit?  Tantnm  signiOcatio. 

Siffniflcstio  interjectionis  in  qoo  est?  Qoia  aot 
ketitiam  signiflcamus,  ut  evas ,  aut  dolorem,  ut  tteu^ 
aut  admlrationem ,  ut  pape^  aut  metom,  ut  «Ul,  el 
si  qua  sunt  similia. 

Cujus  slgniflcationis  eit  bsec  Interjectlo?  LaeUndL 
n  Unde  boc7Quia  evax  cum  dicimos,  faeUri  noa 
profecto  significamus. 

Ileu^  cujas  siffnilicationis  interjectio  est?  Dolendi. 

Unde  boc?  Quia  heu  cum  aieimus,  dolere  not 
prorsus  signiflcamus. 

Pape^  ciiuus  signiflcationis  ?  Interjectro  est  admi* 
randi. 

Unde  boc?  Quia  pape  cum  diciiuus,  aliquid  pnn 
feclo  miramur. 

Af  ol,  cujus  significalionis  interjectio  esl?  MeiuendL 

Unde  boc?  Qnia  alol  cum  dicimus,  allquid  Imm 

metuere  sipnificamus.  Sunt  et  alie  plurimae  iutcrje- 

ctionum  significationes,  quse  lamen  tx  bis  quatoer 

▼eiuti  quibttsdam  perturbationum  fontitMn,  diuumaft 

C  noscuntiir. 


DE  OCTO  PARTIBUS  ORATIONIS 

LIBELLUS. 


Partes  oratlonis  sunt  octo.  Nomen,  pronomen, 
verbum,  adverbinm,  panicipium,  conjunctio,  pne- 
posilio,  inierjeclio.  tlx  bis  dum  sunl  principales  par- 
(es  orationis,  nomen,  verbum.  Latini  articulum  non 
adnumerant,  Gr«ci  interjectionem.  Multi  plures, 
muUi  pauciores  partes  orationia  puUnt;  veruin  ex 
hisomnibus  tres  sunt,  quae  sex  casibiis  iiiflectuntur : 
iiomen,  pronomen  ei  panicipium.  Noinen  esl  pars 
oralionii*,  com  ca«u  eorniia  ant  rem  proprie  com- 
niuniterve  signiflcans.  Proprie,  ut  Roma^  Tiberis; 
communiter,  ul  urbs^  ftmmen.  Nomlui  acddunt  sex  : 
qmdiias,  comparatio,  genus,  numems,  flgnra  et  ca- 
siis.  Nomen,  onius  nominis  appellatlo,  multanim 
Yoeabulum  est  rrrom,  sed  inodo  nomina  generaliter 
dicimiis.  Qualius  nominnm  bipartiu  est:  aul  enim 
propria  sont  nomina,  aut  appellstiva.  Propriorum 
nominum,  secundum  Latinos,  qualuor  siint  f>pecies : 
nrsnomen,  nomen,  eognomen,  agnomen,  ol  Pub(iu$ 
Vometius  Scipio  Africanus.  Conimonia  praenomina 
aiit  singulis  litleris  nouniur,  ut  C.  Cirior,  L.  Cati' 
itna,  aut  biiiiSt  ul  €n.  Pompeius^  aut  Irinis,  ui» 
Sex.  ltoseiu$.  Appellativorom  mnliae  sunl  species; 
alia  enim  sunt  eorporalia^  ut  |»lflas,  jif$HHa,  digni- 
ta$;  alia  sunl  primae  positionis,  ut  mon$^$ehota; 
alia  derivaiiva,  ut  Monlaiiiis,  $ehotaiticu$ ;  alia  dimi- 
notiva,  nt,  montieutu$.  Dinloutlvorom  nominum  tres 
suni  gradus,  quorum  forma  quo  magis  roinoitur, 
creseil  smpt  numenis  syllabaniro.  Sunt  etlam  quae- 
dam  diminuliva,  qoonun  origo  non  cemilur,  ul 

gMo,  macuta.  tabuta^  ^ufutum.  Sunt  nomina  uu 
twm  deeiinationis  •  ut  Teme$to^  Caimo,  Pan. 
Soni  loU  conversa  In  Lalhiam  reguUm :  Potgdecte$, 
Pottus^  Odgsseue^  Otff$$e$.  Sont  inter  Grvcam  Laii- 
namqne  formam,  quae  neiha  appellantor,  ut  Achitte^^ 
Agememnam.  Sunl  aKa  aoroina  quae  una  appellaiiono 


plura  slgnant,  ul  nepo$,  ade$^  arle$.  Sttut  etfam  alii 
synonyma  vel  polvonymau,  ul  terra^  humu$f  teUu$f 
ensiSt  muero^  glawns.  Alia  patrooymica,  ot  PeliAn^ 
Atrides.  Haec  ei  ab  avis  et  pairibus  saepe  flunL  In  hif 

Suae  Graeca.  sunt,  sive  masaila,  sive  femlna  fuerint, 
raecam  magis  lervabimus  regulam.  Alia  honim 
mascola«  aut  in  de$  exeunl,  ut  Atride$^  ab  Atreot 
aot  In  Ittfi,  nt  Pdiifi,  a  Peloo ;  aut  in  jon,  ut  He- 
reion^  a  Nereo.  Feminlna  autem  in  i$  exeunt,  ut 
Atreie  ;  aut  in  «#,  ul  Petias ;  aut  in  ne,  ut  Neriue. 
Sunt  alia  thetica,  id  est  po»sessiva,  quae  in  wi 
exeunl,  nt  Evandrru^  enm^  Agantemnonim^  Mgcenm; 
alla  mediae  significationis,  et  adjecu  nominilHts,  ut« 
magnu$,  forti$.  Dicimusenim,  magnus  vir,  foniseie^ 
ciius.  Haec  etiam  epllheU  dicuntur.  Alia  qualiuti», 

^  ut  ^oitas,  maiifs ;  alia  quautiutis,  ul  nmanus^  parvus; 

^  uWu  gentb,  ut  Grmeus^  Uispanus;  al!a  patrtae,  nt 
Thebanus^  Romanus;  alianumeri,  ut,  unus^  dvo;alia 
ordinb,  ul  ipHmus,  $ecundu$.  Sed  primu$  de  muttis; 
de  doobos  priar  didtur  ;  sicut  et  ue  duobus  atterum 
dtdmos;  iU  de  mullis  alium.  Sunt  alia  ad  aliquid 
dicta»  iil  patert  frater;  sunt  alia  ad  aliquid  quodam-* 
modo  se  habentia,  ut  dexter,  Mni$ter.  nmt  et  com- 
l^raiivum  graduin  adniittunt,  ut  dexterior^  sfiiiil#- 
rior.  Sunt  alia  generalia,  ut  eorpus;  aUa  specialia, 
ut  tapi$9  homo^  tignum ;  alia  facU  de  verlio,  ur  do" 
etor,  factor^  tector;  alia  similia  participiis,  ut  demeno^ 
$apiens,  poten$  ;  alia  verbis  similia»  ut  cousedo^  P^^ 
conempLtor^  $pecutator, 

Coniparaiionis  gradua  sunt  tres :  poritivns,  cooH 
porativus,  et  superlativus.  Poeitivns,  ol  forti$ ;  oam« 
paralivns,  ul  forUor;  superlativtts,  ut  foni$$imu$. 
Sed  comparativos  gradns  generis  eal  .sempor  eoflH 
monis.  Comparautur  autem  nomioa  quae  anl  quali* 
Utem  aut  quantitatem  significanl,  sed  uou  omoii 


«85 


DE  OCTO  PAmiBUS  ORATION»  UBCUUS. 


634 


MBriM  peronneigndiis  exeimt.  Alia$  enim  posiii»  A  bilia,  ul  drttC0idrticmaJeOfUmnatfaUu»,§aUinM,  res^ 


mUiitsn  iiiTeaitiir,  qI  meifiocrit;  aliii  fNMiiifus 
el  romptrativos  lantnm,  ut  tentx^  Mitior,  jwme 
fnador;  alias  positivos  ei  superlaiivus,  ut  oivs» 
pitmm»  Nani  pro  secnnde  gradu,  wo^s  adverbium 
pomtur,  Bt  map$fk$;  alias  coiopirativus  elsuper- 
btivus,  ut  «Iterjor,  a/iimiit;  alias  snperiallvtts  tan^ 
tmn,  ol  noflMtniiit.  Extra  hane  fonnam  sunt,  nl 
Wmif  el  mntes,  et  mojfiuri.  Didmns  eniro,  ^omrt, 
iwdar,  oplimars  ;  malia$^  pejw^  pottmws ;  mnfnnt,  ma- 
jtr,  nursimnt.  Coropsniio  nominum  proprie  in  com- 
paratlvo  ^t*  «nperlaliVQ  «^1«  esl  consilioU.  Nan 
pesitivns  perfectos  el  aBsolnlBS  esu  Soape  autem 
enmparativos  nradns  praepoollor  soperlallvo,  ot, 
tMHiir  tftiliittmio,  01  HMJir  mojrfmo.  Smpo  minos 
petliivo  ^iflcat,  aoamviireclpiil  compintiooem» 
ot  moro  Ponfitom  «ticint  onom  eeeUrm  maria.  Scpo 
idfw  pro  positlvo  posilosmfaios  poiitivo  signittcitY  el 
B!iOi  eompinlur,  m : 

Jmi  seolor,  sed  eruda  Deo  vlridisfpie  scnectus. 
Sont  Boroini  sifnlflcitione  diminutivi,  intellectn 
compintiva,nl,  frmidtHtarlMt«  majaicuUu^  mtnirtai» 
itt.  Compinlivo  lom,  iut  minae^  aul  minime^  iul 
msfit,  iol.  wuuime  iddici  non  oportel;  iddicuniur 
iitcm  posiilvo  tantoro.  Dicimns  enim  tam  malue^ 
wmm$  Sonnt,  mimit  milMt,  mofti  ^oBot,  aioftt  molnt, 
BMsimt  ^OBNt,  maxhM  matut.  Compontivus  gndus 
ablitivocisiii  idinngltur,  ntriusqne  nnmerl;  sed  tum 
Btlmur,  cnm  aliquem  vel  alieno,  vel  soo  gndui  com- 


repna.  Saot  dlminuliva.  qum  non  serviint  genen, 
qu«  ex  noniinlbus  priroae  positionis  recepemnt,  nt, 
tnilBm,  eenuUa^  fneirinum^  pistriUa,  eame,  cmiiarlo, 
rana^  ranunenlut^  tfnlMo,  ifiifniindir.  Noroen  in  a  vo- 
Cilero  deslneiis,  nomlnitivo  cisu,  numero  singuliri, 
iut  niasenlinnro  esl,  nt  A§rippa ;  nnl  femininum,  ul 
If  orlitf ;  aot  neutmro,  ni  larenma^  sed  tum  GV^Beum 
est;  iut  commune,  ut  advena;  iol  eplcconitm,  ut 
0^1«.  Nomen  in  e  vociloin  desineiis  in  nominitivo 
Cisoy  nomero  nrngulari,  aul  fomlnlnnin  osl^  ol  En- 
terpe;  aut  nentmm,  ol  tiilllt.  Nomen  In  I  vocalero 
desineos  nominativo  casn,  nBmcro  singnlari,  aol  neo- 
Iram  Graecuro  o  t,  ut  oMmml»  tlnoiii;  aul  triom  geno« 
rom,  01  aU  len^  ut  fnrff,  tdkiU.  Nomeii  In  o  voealem 


Mnmus,  01  t  Heetor  (oriier  uiomede^  td  andador 
irojanu  (nil;  ant  dicimus,  (orUor  hie  aumn  ille.  Su- 
penativns  aniem  tantum  genltivo  plunii  adjnngiiur ; 


sed  nunc  hoc  utirour,  cuin  aliquero  suo  gndui  com- 
aaramns,  ul :.  Mf^cfor  (brlUtimut  Trojanorum  (uit, 
rlerunique  superialivus  pro  posiiivo  ponitur,  et  nulll 
companlur»  nt  Jupiter  opUnuu  masimut.  loterduro 
comparaiivus  nouiinalivo  adjungitur,  ut  docHor  hic 
fisai  Ule.  Genen  nominum  sunt  qualuor :  roasculi- 
nam,  femininuro,  neutrum^  commune.  Masculinum  f^ 
cst  cni  iinmero  singulari,  casu  nominativo,  prono* 
mcn  vd  articulus  praeponitur  hie^  ot,  hie  magitter, 
Fcmininum  est  cni  numero  singulari ,  casu  nomina- 
tivOy  pronomen  vel  articulus  pracponiiur  hasc^  ut, 
Imc  mnta,  Neutrum  est  cui  nnmero  singulari,  caso 
neminativo,  pronomen  vel  arliculus  praeponitur  hoe^ 
at,  hoc  teamnum.  Cominiine  cst  quod  sininl  masculi- 
HBBi  fominlnumque  signiflcal,  ut,  hic  et  heec  taeerdet. 
Sed  ei  bis  vei  principalia,  vel  sola  genen  duo  sont : 
Baseniinnm  el  feminlnum,  nam  neniram  de  utro- 
qae  nascltur.  Est  etiam  trium  oeneram  conimune, 
qood  omne  dlcitur :  ut.  Me  el  iiet  et  hoe  (etix.  Est 
cpicmnom,  id  cst  proroiscoom,  qood  sub  una  signi- 
icaiooe  flsarem  ei  feminam  comprehendit,  ut  patter 
Haqdta.  Snot  pneterea  alia  sono  Hiascnliiia,  intel- 
lcctn  iMlnioa,  ul  OBMuihBt  comeklia^  Orettet  tragm* 
Ha^Centamrit  novit;  alla  sooo  feroioina,  int  llectu 
BMscBlina,  ol,  Fenetteitn  teriplor,  A^tlo  onfor ;  alia 
iSBO  oeutn,  inicllectu  feroroma,  at  Thronemm^ 


desineos  noniinatlvocasu,  noroera  sittgubri,  aot  i 
colininB  est,  ot  ^dpio;  anl  femininuro,  nl  /nno,  aol 
eororoone,  ul  pbbmoo.  Nemsn  io  n  vocalem  dosineiis 
nominativo  raso,  numero  singolari  tantum  nentram 
2  esl,Birormf,  oemi,  §eln,  Sed  hmc  nomina,  et  qnm  io 
ennaottames  desinuni,  dlversas  regulas  el  multiplioei 
bahent.  Numerisunlduo:singulariietplnnlis.  Singn- 
laris,  ot  Atttipltfnt;  plonlis,  ol  M  tB|iicnftt.  Esl  et  diia- 
lis  Bomerns,  qnl  slngularller  onuntbri  non  poiest, 
hi  atnhOf  hi  duo,  Sunl  etiam  noroina  noroero  eommo- 
nia,  m  rrs,  mi^tt,  iHoi.  Sunl  semper  singnlaria  ge- 
neris  roascolinly  ut  PMdfhrt,  tangmt.  Suni  seroper 
plunlia,  nl  manet^  Qniritet.  Snnt  seroper  slngulirii 
gonerlsfeminini,  ut  pax^  Ins.  Stint  semper  plnnlis, 
«I  Katendm^  nuniinm^(erim^  nnptim,  qnadrigm.  Sonl 
senpor  singularia  gcnerisi  neotri ,  nt  pnt,  nnit,  on- 
rnm,  orfttiiMm,  oftBm,  ferrMm,  tritieum;  hsc  el  iero 
cartent  qnm  ad  mensiinro  pondusvo  referantort 
qocqoe,  moHa  eonsoetodine,  ormo,  Ftoriaiia,  Sainr» 
nofio.  Sunt  qnaedam  positione  singularia,  Inteilecto 
plunlia  ,  ut  populntt  ctnrio,  piAt.  Sunt  qinedam 
positlone  plunlia.  tntellectu  singularia ,  ut  Athenm^ 
Thehm^  Cnmm.  Figurae  nominlbns  accidual  dom : 
siroplex  ci  composita.  Slmplex,  ut  docfMt,  polent ; 
composita,  ol  indocfMt,  impotent.  Componuntur  ao- 
lem  noroina  niodls  quatuor .  ex  duobus  iniegrls,  ul 
iMdMr^oBMt ;  ex  diiobus  corraptls,  ut  e/flcix,  miml- 
cept;  ex  iniegro  et  corrapto,  ut  tRcpfMt.  IntMliMt; 
ex  corrapto  et  inlegra,  ut,  nngigerulut.  Componon- 
tur  eilam  ex  pluribus,  ut  inexpngnahitit^  imperterri" 
tut.  In  declinatlone  composltorum  noininum  aniroad- 
vertere  deberous  qood  «a  qv»  ex  duobus  nomlnativis 
composiiafuerint  peromnes  casuiex  utnque  parte 
declinari  possunt,  ut  eqnet  Romannt^  prmtor  urbanut, 
Qoae  ex  nomlnativo  et  quolibet  alio  casu  compMita 
fuerinl  ea  parte  decllnari  UnMim  qua  fuerit  nomina- 
tivos  casus,  nt  prm(ectnt  egmtumt  vel  ttNoliit  fon- 
tMllMm.  Provldendum  esi  auiem,  no  ea  nomina  con- 
ponarons  qom  aut  coroposiu  sunl,  aut  componl  om* 
nino  non  possnnl.  Casos  nomioum  sunt  sex  :  noml- 
nativos,  genltlvns.  daiivus,  aecusatlvus,  vocaiivus, 
ablativu6.Exblsduorectl  appsllantur,  Nominati* 
vos  el  vocativus,  reliqul  autem  obliqul.  Ablaiivnm 


Qlgcerium^  Sophromnm,  quae  muliercs  sunt ;  al»a  D  Grmci  non  habeot :  bunc  quldam  LaUnuro ,  nonnolh 


sonoleminina,  intelleciu  neoin»  ot  potmo,  tiemma; 
alia  sono  roasculina,  intellecto  neutnt  ut  peiagut^ 
mifiri.  Snnt  pmerea  iioinina  in  singulari  iiumero 
alteritts  generis,  et  in  plurali  alierios ;  ut,  betneum^ 
terterut^  cminm^  porrum^  cmpe^  (ormanium.  Sunl  item 
nomisa  incerti  generif ,  iater  roasculinom  ei  femini- 
num,  ut  (orfrx,  radix,  diex^  finit^  ttirpt^  pinut,pam' 
pisMi,  tfiti.  Sunt  incerii  geueris,  intcr  roasculinum 
ei  Beotrum,  nt  (rennt,  cigpeut^  uuifut^  tpecnt.  Sunt 
Bomina  inccrti  generis  inter  femininum  etnentrain, 
Bi  l«4Mi,  pyrMt,  prumu^  maintt  sed  neutro  genero 
IhictQm,  feminino  ipsis  arbores  dicimus  scpe.  Suiil 
stiam  gmen  nomhinm  fixa,  sunl  roobilia.  Fixa  sunt, 
fMS  in  tdtemm  geoua  flecii  non  possont»  ut  pofcr, 
SMitr,  frnfrr,  toror.  Mobiiia  anieni,  ant  prouria 
SMit,  et  Ooo  gonera  ex  se  faclont,  ot  Caintt  Coto, 
Horfttt,  Jf  oftta ;  aut  appellaiiva  sunt,  et  tria  genen 
iaciont,  nl  ^Mt,  hona^  bonum ;  matut,  bmIo,  malirm. 
bttnt  item  alia  nec  hi  eonim  flxa,  nec  in  eoram  no< 


sexturo  casuro  appelfant.  Est  autem  nominaiivus, 
ui,  hic  Cato;  gcniiivus,  /hiJMtColom'i;  dativus,  htde 
Catoni;  accusaiiviis.  hunc  Catonem;  vocativus,  o 
Cofo;  ablativus,  ah  hoc  Catone.  Qoidam  cliam  asso* 
muntseptimum  cssum,  qui  esl  iblitivo  sifOllls,  scd 
sine  prmpositionc,  ut  sit  iblaiivus  cisos  o^  orolsrt 
wenio,  septirous  casus  oraiore  magittro  nfor.  Sunl  ao- 
tem  formtB  casuales  sex,  e  qoibus  sont  nomina  alio 
monoptou,  alia  diptoU,  alia  triptou,  aliaUlnptotit 
alia  penuptou,  alia  bexapioU.  Sool  pr»terea  hse 
aptou,  qus  neqne  per  casus  ,  neqoe  per  noRseroo 
declinantnr,  ut  fnyt,  nihiH^  neanam,  fts,  ntfot,  nit- 
fot.  In  qua  fonui  tunl  etiam  norolna  oumeromm,  n 
qoatuor  osque  ad  cenluro.  Nim  ih  uno  otqoo  id 
|res,  per  orooes  cisos  nnroeri  decllninlBr.  Iten  i 
tfncentis,  et  deinceps,  prmier  niille.  Snnt  nomina 
quorara  noroinativus  in  usu  non  cst,  ut  si  quis  dicnl 
/hmc  taterem^...  veln^  hac  dUdone.  Item  por  cmteras 
casos  oomina  molu  deficiunl,  ul  tponlCy  taho.  Sonl 


css 


BEDiE  TBN.  OPER.  PARS  1.  SCCT.  II.  --  DlDASCilLICA  DUBtA  BT  SPORU. 


m 


pRHerai  Domlfia^  qnoram  »lia  cemtmuD  casmii  A  o,  «f  ^  m,  «,  r»  ft  «•  l. :  ««.111  iMiiiAi;  f»9l  %riNe: 


IralfemiC»  iit.lfnNiraii  M(i,46aniisarmortrm;  alla  dall 
vmn.  tit  iRliinais  mollt,  ^aajfmiif  porifriia;  alia  acea< 
aaritttm,,aad  flgnrate»  uiejpawu  Mia^  prmiem  fu" 
Um;  alla.ablatlvum,  «i  aemUku  m  Bmmdo.f.  mUer.  c 
S^Umi  alia.  sf  ptimum  caimB,.  ul  S§hu$  mwme^  ma* 
etH$  tSrHUi^.  Omnla  nomlmi  aUatiVo,  numoro  tin^ 
hri^fOiiifMiittarlivocaribustermliiaiitar,  aod  ea 
iluhtaxat  qnm  non  aunt  aptota ;  in  lilit  .onim  regul^ 
non  lenelur.  QmBdimioe  oomioa  ablatlTo  aingiijanl 
n  focaii  rufHnl  lonnlnalo,  f enitlTum  pluralem  iu 
rnm  a^abam  nijUuni,  datlTum  elablaii?um  in  If, 
M,  o^  4mw  nwso,  hmm  miiMnim,  ki$  mM$l$m  Ne* 
eesioeat  amem  ronlra  hancreKnlam  ot  declinentuf 
iHeenomina  in  quifinagraera  discernentia  annt».  ui 
ttk.kacdfa^  Amvm dconirm,  Att  ot  ak  kiedtmku^netk 
dtM  diierimns,  dc^,  noo  deaa  aignllicaro  «Ideamur. 
Quapcunque  nomina  ablalho  caau  singutori  e  lit* 
lara  correpta  fu  rint  tormlnata,  genitiTum  nlnraiem 
•n  am^llabamfttittnnt,  dalivam  el  aWaiiTum  io 
bu$^  uiM  hae  t:ari€lef  kamm pariemm^  eiakkte  pa" 
Heiika$m  Conira  iiane  regulam  InTenimiia,  ut  e^  Ao^ 
uaia.  karum  tmanmL  ki$  vaslt.  81  Tcro  e  producta 
fuerlnt  lerminata,  genitiTum  piuralem  io  rum  aTlU* 
ham  mitiani,  datifam  et  ablatiTum  in  kue^  uifakkae 
re,  Aanim  rsnrm^  Ati  et  a^  Ats  reku$^  Sed  hmc  reunla 
lieminioi  generi^pntaiur.  Qutflaennque  nomina  dbla* 
l«To  liuu  singnlafi,  i  Ultera  fuerini  lermiuala ,  f eni^ 
liTum  plnralem  in  Inm  mittunt,  oi  daUTum  el  ablatl- 
Tum  itt  Juf,  ui  akkae  pupd^  karum  pupplam,  Aif  ol 
o^Mf^pi^pfihif.HuJusmodlnoaiinaeaaum  accaaatl* 
uum  pluralem,  rropier  diffcfontlamt  melius  in  <f 
i|uam  bi  e$  lerminant,  ul  liaf  pupplf ,  noaif ,  «latif, 
mi|9pia^  noHm,  elasim;  non  puppem,  mmsm,  sioasm. 
Horum  auiem  nomUium  qum  geniiiTo  caau  plu* 
tall ,  ivm  ayllabmn  eziro  posaiml ,  Irlna  refula 
eai :  prlma  eorom  qm  nominatiTo  easu  slngulari 
uf  lllleria  lermlnanlurt  ut  m«mx,  moaiiam ;  allera 
I  qus  ablaiiTo  casu  singulari  e  eorrepu  nniiur. 


1«.  ut  fruqi ;  o,  ut  ral/o ;  u„  ul  ^rsuii.;  I ,  ut  a^l;  m,  m 
SMmMum;  a,  ot  fiumen:  r,  ul  erkpr ;  s,  qt  /fci; «, 
uinox ;  I,  ut  MiNil;  adjicluniquldam  f,.uilMi,  I^iIh. 
Prooomen  esl  pars  oratlonb  qu»  pro  nomiiiji  po^ 
aila,  Untumdem  pene  sigmOcal,pecBOiMiinqae  iai^ 
dum  mipiL  Prooomlnl  accMuQl  f^^  •  J^nlitss,  u*- 
mis,  numerua.  fignca,  personat  CMfia*  Qiwlitss  priK 
noinioum  duplex  osi :  aui  anim  flaiioiuRi  proQo* 
miiiafta»|iaJinUa.FiiMta  sunv.  qm  recipfami  per« 
lonas,  uie9P..ia,U(r;  iottniu  aMOl,  qusenon  rM- 
pium  personas,  ui  ^i$^mm.  fuei.  Smil  etism 
pronomina  minm  qiiiam  linita,  ut  ijpM,  iae.  Suiii 
pmepositiTa,  ut  ^ius,;  4^.  Suni  sabjancUTa,  ut  %$, 
idem^  Sunt,  alia  gefijs»  ol  c«y^,  noflrifs,  eujeHji,  asji- 
frafis;  aliii.  ontiois,  uli  mioias«  ialfu;  a)ia  nomeri^  vi 
^aol^  toi;  aijla  a4  a^iMd  di^  lolnila» ulom,  ^(rs^ 
eujum:  alia  aAaliquid  dicU  Aniu,  m  m0$$.  Ows, 
saas  :haec  etiam  possessiTa  dicuntuc.  Suntilcm  alia 
^  qualiiatis,  ul,  mia/is,  U/js ;,  alia  quanti:atis,  ot, 
P  quantu$,  ianiu$.  Sunt  alia  deinonslraliTa,  qus  reni 
pr»sentemnoUnl,  ut  kieei  hme  el  kee;  alia  leh- 
thra,  qwe  vem  abseotem  sfgnMeaiH  ut,  i$^  ea,  U, 
Sonl  alia  UHmls  domonslratrTa,  ut  eeeum.  eeeam,  el- 
iMNt  fHom.  Genera  pronomlnibos,  iu  ut  nommibof 
acciduttt  omnia.  Masculinom,  ut  qid$;  Ibmininnm,  ot 
mim;  neutram,  ul  ^fuoil;  commuiio,  ul  oaa/ts^  taH». 
8nnt  eliam  Irlum  generum  ut  s^,  lu.  Ule, Numeros 
aoeidliprononiin^ulorque.Siiigularis,  otislf ;  plu- 
ralis,  mislo.  Sonl  etlam  numera  eommunia,  ut fnri 
qum,  Dicimua  enh»,  folair,  fal  tlH;  omff mulief,  fm 


ma/isrss.Sunl  prooomlna  loUainf uli 
lou  pluralia,  ut  nosfrr,  iosisr.  Pifttra  ollam  io  pro* 
Bommlbus  duplqi  eal;  aul  enhn  simpliela  aunl  pm^ 
Bomlna,otfals;  aul  eomposlu,  ut  fulsfuls.  iImo^ 
eomposlu  pronomhu  seemidum  Jbrmam  nosdnls  ei 
00  parie  deelinanior  qua  praaomen  flnliur  cam 
Bominathrl;  eujuarei  exompla  sunl,  «1  faif|ais» 

m^«.H«->*»M"*vw«  •■«-««>-<- wM^^ir^  ..»••«.,     oalsipiam,allfuts,fMlsnom;  namlil^,qiodeonsUls( 

«I  Csmlmna  auni,  ut  «^  iUif  emde^  karum  emdkuut  ki$  C  duobna  comiplis,  eum  produciior,mascnlhram  mo* 

m  o^Aisoadi^;  tortla  eorom  qum  abtatlTO  caiu     ooiHenesi^  cum  corripitiir,  adTcrblum  loel.  Psr« 

ainguiarl,  I  liUon  lerminantur,  ut  ak  kae  rssii,  Ao-  

r«m  rssfiam,  Ais  el  o^  hi$  reeiihue.  Sed  baec  rm;ula 

oUam  acunsaiiium  aingularem  interdum  sf  llabam 

per  im  litteram  terminat,  ut  hane  reeUm^  et  hane 

puppim  :  borum  muUa  eerotmus  consnetudine  coui- 

muuia.  Qumcunquo  nomina  ablatiTO  casu  singula- 

rl  0  liuera  fuerint  tenniniU,  genitiTom  pluraiem  in 

nwi  syllibam  miltunt,  datlTum  etablatiTum  In  i$^  ul 

ak  koe  daetOt  korum  doetorum%  ki$Hakki$  doetiM,  Con- 

Ira  bane  regulam  inTonimus,  ut  ak  hae  domo.  karum 

damarumt  ki$  el  o^  ki$  domiku$  ;  el  ak  koe  juaeref 

Aarum  juierum^  ki$tiakki$  jufferiim.  Sed  seire  oebe- 

moamulUquoadamTeleresaliterdecihiasae,ut«^Aa^ 

ifoowt  Aorum  tfoauaim,  Iris  el  ak  ki$domiktt$.  tiakkae 

iufere^karumjuderumf  ti  akki$/ugeriku$.  Veram  mo- 

mmerhttus  oaphoolam  io  dktiooibua  plus  hiUrdum 

Talera  quam  anatoghmi  toI  reguhM  prmceplorum. 

Qumeunqno  nomina  ablatlTo  casu  In  u  littera  fuerini  n  ptiuntur,  qme  cum  sola  aunt,  Ticem 

urminau,  genitlTum  pluraiem  in  um  sylhibam  mit-     •^''*~'  -•  -"•-  *"-  ''-'"    k^i^n  — 

lunt;  gemhiata  u  liUera,  datiTum  et  ablatiTum  in 

Hs,  ulo^  Aaf/liiffu,iloram/biclaum,  Ais  el  a#  Ais 

fuetiku$:  nam  nibil  necesf»e  esl  reUnera  u  litteram. 

el  fiuetukue  dlcere,  cum  aria^as  necessiuu  dlcamuSt 

Ro  quis  Bos  artes  noo  artos  sigaillcara  Telle  exiati- 

Biel.  In  haoc  reguhim  non  eTeniuot,  ul  dictom  osl , 

aplou  uomioa,  ut /os,  nefos,  mhaU;  non  Tonlunl 

UnUm  pluralia,  ut  SalurHalia.  Yuleauatia,  eompe- 

daRa;tHm  Teoiual  qmea  Grsecis  sumpsimus,  ul 

fm^lsuM,  fpif ramaia,  sisamia*  poema;  iiam  bmua 

iormm  Bomhia  othun  Telorm  feminino  genore  de« 

cthubaol.  In  his  regnlam  analogia  toI  ex  collatkMio 

6^110^0^  Bomioum,  Tclexdimlnulionecogooscilur* 
amhierlmiis  bmc  Gneca  nominaad  Grmcam  formam 
decluiari,  etsi  illa  uoqouHI  ad  Utinoa  casus  nitun- 
lur  ittilecUre.  Duoieciio  liiieris  otnnia  nomioa  La- 
lam,  cAttt  nominstiTo  singulari  Urmlnantur,  Tocali- 
bus  quiuquq,  semlTdcaiibus  sex,  muu  uoa :  a,  f ,  i, 


sonm  pranomiolbof  flniUs  accidniil  trea :  prima,  nl 
ega ;  seeunda,  ut  lu;  fsrfio,  ut  iUe.  Sed  iMBe  prana 
persona  el  seconda  generis  sunt  commupls ;  el  prhna 
persona  in  boe  pronomine,  eum  oslnomori  shigu- 
brls.non  babel  nominsUTom  casum,plaralem  habeL 
Casus  iUm  pronominum  sex  sunt,  qnemadroodum 
nomlnnm :  nominaUTtia,  nt  kie;  genlliTua,  ul  kujim: 
dattTus,  ut  huie;  aecusaUTus,  ul  kuue:  ▼ocabTus, 
0 ;  ablatlTua,  o^  koe»  Sont  pronommf  qom  non  per 
oninea  casus  deelinantur,  ul  eeeum^  oeea.  eihim^  H 
eujue^  cuia^  cujiim,  ea/«fi.%  no$traii$.  Sonl  etiam  shw 
nbroinatiToel  tocoUto,  ol  svi,  siM,ff,asf:  hme 
non  aont  nnmeri  communls.  Sunl  Hem  siBO  Bomhia- 
liTO,  ut  ffo,  mfi,  Tcl  mif,  miiH,  mf,  o  mo •  NuUum 
autf  m  pronomeii  recipit  oompsrationom  ,  qnamTia 
qiialiuuro  ei  qu^ntiutem  sigiiiflcenl«  imer  Brano- 
mina  et  articulos  hoc  hiierml,  qood.  proBoauna  en 


plent,  ut  fuif •  ille,  i$te.  Articuli  Tero 
roinibas  aut  nomhiibus  aul  parilelplb  adJmigBttUr; 
ut  kie^  Au;af,Aalc,  kuue^  a^  akkae;  H  plmraliter, 
Ai,  korum.  Aif ,  Aof ,  o^  Alf  •  flmc  eadem  proBoarioa 
articulis,elpro  deiuonslratkme  pOBUBlmr,  bI  usu* 
Isr,  utetf  oawis,  alfsr,  mii/«s,  «lius,  «oi^,  ulsrfus. 
Suniqui  nomlna,  sunloui  pronomina  oxlaUmam; 
Ideo  quod  arlicuii  in  decunaliooe  non  indigeni. 

Verboroost  pars  oralioola,  cmn  leroporo  elper- 
aooa,  slne  casn^aul  afferaaliquid,  aul  paU,  aol  bou- 
Iram  slgnittcan:».  Verooaeciduni  sepurocqiialitas, 
couiugaUo,  gonus,numorus.  figura,  tempoa,  persooa. 
QualiiM  Terooram  lii  modis  et  m  IbnBis  esi.  Ilodi 
aoum,  01  molU  exiaiiuiant,  seplem  :  hidieaUTUs, 
qui  est  prQnuntiatiTus,  ut  Isfo.  liBperatlToSt  ul  l£§e* 
ProiAissiTus.  ul  iegem;  sed  nos  buoc  modum  boo 
accipimus.  OputlTus,  at  utinam  le^erem,  Conjuncli- 
TU8,  ul  eum  legem.  InliniiiTus,  ni  legere.  Imporso* 
nalii,  ut  legitur;  sed  hune  quidam  saodom  ^  fo^ 


0 


DE  OlGTO  PAIITIBIIS  ORATIOHIS  LI6ELLU8. 


658 


iMMfMliftbnticliie  leM  MAplM.  bifefmikXh  antuM  tum,  gmideo,  ga^isut  iinii» 


ty^T^  in  tuf  exeiml,  iniiii  ir,  anl  hi  €t.  Sad 
t&  Utmr  ei  iii  U  exeanU  liM  ib  indicaliTO  oriun* 
tt^,  di  i^$».  (Mftiir.  ean^»90f  eanltjrH.  Qiue  in  «I 
er^iit  dbas  fortnas  babenl,  qnia  enim  ab  indieaiiTO 
oriWlttir;Nifl^e9r,  mfMr«f;alia  a  se  orimlor,  ul 
MJilrra^^«rMnr<^;qnarovisveleres  dixeranlim- 
4e$,  ifiAo.  Qbalitaf  ?emmro  etlam  In  formia  esl 
cMtilaU.  quaK  roAnaii  alii  feHtorom  § eneriboa,  lil 
^  4[[dmeaiionlbQ8  mlscent.  rotnm  l^litur  Uline 
Mllilqoauior ;  n^m  e^  bia  Greea  iingiMi  dliflcil.  Per^ 
lto^ineAuata4rtcboadta,lireqitf^  Perfecta, 
m  k§$.  Nediutita,  nl  lectMrio.  FreqoettntiTa,  ul 
lecAit.  biclioatlya,  ot  fmeteb,  etibte6:  aed^fireqiieii- 
M^t^^pttpfimi  conjngtfUoiiig  •iint;  hv^tira 
teM  iiw  ptr  omnla  leropor^  decBnanitfi^,  qnia 
^ne  iA(e1l<MAir,pneleritom  lempns  non  habenl,  qnia 
oriMtnr  a' Denlranbm  terbis.  Sunt  e6am  frequen* 
bli^ade  ntomine  venifntia,m  pafneaf  «^oeiial.  Sunl 


fo/ir«,  totitHt  nmi.  Deponrnlm  sunl ,  qoae  r  liltera 
teroMiianlur,  el  ea  amissa,  Latina  non  suni,  ni  eon- 
peior,  cmmiw.  Communia  snnl,  quae  r  Rltera  ter* 
minantur,  el  in  duis  fonnat  cadonl,  ag eniis  ei  pa- 
Ueniis,  ui  terutor,  erimiuor.  Dicimus  enim,  t^ mior  fe, 
ei  srriffor  a  te;  criminor  Ce,  eriuduor  a  le.  Sont  Torba 
exira  banc  regnlam,  quas  imeqitaiia  dicuniur»  ul  so* 
leo,  faelot  /fo,  fdo^  audeo^  gaudeo^  teteor^  feror^  mo- 
deor^  edOf  vofo,  uolo.  Sunl  qn»  iion  rite  dedinari 
pof^onl,  uieedo,  oor,  faxa,  f#,  m/lf,  fft^imm,  ^irso. 
mo.  Snnt  item  monoayllaba,  qnm  etiam  contra  regii- 
I  :m  prodoeu  sunl,  ul  sfo,  do^  fo.  Shnililer  Toria 
InceriflBslgnificationis,  foadim,  fovo,  fabrko^  pmio. 
numiro,  wmmo^  porflor,  pofmhr^  atteuHor,  aduhr, 
luctor^  anfuror;  hasc  enim  omnia  rerba  in  o  el  in  r 
Htteras  fioiuniur,  el  liis  terbis  trmpora  parlicipm- 
runi  accidunl  pene  omnia.  Stinl  ilem  rerba  qom 
componere  possunl,  ut  potio,  froAo,  repono,  rettaho. 


i|«nI  dlniiTrtOllva»  qo»  a  perfecta  forroa  veniunt^  n  Suni  qms  non  possumus,  ut  oio,  taiejo.  Nunoeri  ver 


ai  itH^ftfo;  if jff/fo.  Sunt  anum  sinre  origine  perfecise 
ibnme,  lit  po^tto,  vadtto ;  e(  frequenUliva  sa^pe  in 
UH  graduftdeifticont  vert>om»  oCairro,  (mrio^airtifo; 
i»dn6  in  dkioe  ttnium,  ut  iiofo,  noffis.  Sonl  verba  in- 
cboailvla  «iniffia,  cpUb  iiicboativa  non  esse,  lempore 
ywiipsatooi,  ut  ^nVpefc^,  empiftett  Skml  tlem 
•fia  Uklroativd,  qoae  p^fecu  venimit,  ui  liomo  ^ 
Aorr  M.  ioiKlifine orfginem  noM  babent,  tlt  i^v 
MUo ,  muieM^o.  Con^Uoies  verbls  acciduiil  (res : 
prhna,  i$  a:  se^iida,  m  #«  UrUa,  hr  i.  Frimi  est 
q*  ft  hi  lndldstlv<y  ihodflr,  tempore  prtesenti,  oomefo 
sbgtthlri,  seconda  petsona^  verbo  activo  el  netltrall 
a  fftfdo^ilK  ahlKI,  aut  iftftttslmaro  lifCeram  passivo« 
eorimiunl  et  AltirHlifhti,  aulnovisiimamsyilabam«  ttt 
saro,  nocat,  ifocof,  ttfcmit;  eC  fiilurum  umpus  ejns- 
dimi  ihddi,  ih  Ifo  et  in  tfHt  lyllabam  miltit,  ot  i^, 
focobo^  tocor,  v^feaBor.  Seeatida  esl,  qtiae  in  indlca- 
ii6  nfbdo,  tempore  prdesefltl,  iltifnero  sihgulari,  se- 


bisaccidunt  duo :  singulariset  pluraKs.  Singolaris, 
uilego;  pfuralis,  ol  feymiiis.  Uem  secondum  quoa- 
dam  dualis,  ut  feorre.  Pignrm  verborum  dum  sonl, 
am  enhn  simpllcia  snnl  verba,  ut  teriho:  aoi  com- 
ponta^  nl  dmcribon  Componunlnr  ei  verba  qna- 
tuor  modhf,  nl  caelerm  parles  oratioohi ,  ul  repono, 
euffUio,  refieiot  indpio.  tutpendo.  Sniil  verba  coni- 
posiU  q«B  siinpHcm  fleri  possnnt,  ut  ra^ono ,  ifis- 
iraAo;  som  quae  noiv  possunl,  ul  tutpicio^  eompleo. 
Tempora  verbisaccidunt  Iria  :  praeaens,  praeleriliiin, 
el  folonmi.  Prseseos,  ul  lego;  praeleriloni,  nl  legi ; 
Ihlumm,  ul  tegamt  aed  praeierill  lemporis  differenijae 
ffunt  irea  i  imperfecu,  perfecu,  plnsoiiam  perfectn. 
ImperfecU,  ui  legebam;  perfecU,  ui  tegi;  plosquam 
perfecu,  ui  legaiam,  Ergo  in  declinaliine  vet  boratii 
nomeramtfs  :  praesens,  praeteriium  imperf«^iniu , 
praeieritom  t^erfeclum,  prrleritiim  plusquAm  p'r- 
mctnm  ot  fhtorum,  Fersonae  verbis  accidonl  trrs  : 


ffmCft  pditoAa,  vcrbo  ittlw  ei  Aeoiralie  producum  ^  prima,  secmida,  Uriia.  Prima  e»t,  qnae  dicii,  ul  Ufo. 
mih%  ini  AOvissimaM  Ihlerim,  passivo,  commonl  ^  Secunda,  crJ  dicilur ,  ul  f^yii.  Tertia,  de  qua  dioi- 


el  d^nenti,  aut  hovisidmain  syilabam,  m  motiM, 
lodaes,  lOM^fffor,  vtoniritiei  fuiunfm  lemptis  ejus- 
•Nn  modl,  iu  ho  ei  in  ^oriyllabam  mittfl,  ot  moneo, 
monebo^  monior^  mono^of.Tertia  M  qoae  in  indica- 
lito  mod6,  lemporo  proisenti,  nnmero  suigulari,  f e- 
crnida  persona,  terbo  activo  el  nenirall ,  i  Hlleram 
hifdilum  fiiWucUm,  IniOrdtiro  correpum  babel, 
int  novlssimaro  litteram  passivb,  communl  el  depo- 
oenti  0  correpfim  habel,  atol  i  prodoctam,  aol  no- 
viuinMm  syllabam,  nl  fe^o,ffpi«,  legor^  legerit ;  oii- 
dio,  amfif,  audior^  audint;ei  fnlnrom  lempus  ejus- 
dem  modi  in  om  syllabam  millil,  vei  in  or,  ul  Ugo^ 
l0fa*i,  leg&r^  legar;  audiOf  audiam ,  audioVf  audiar; 
tfl  alteraspecies  if^^liae  cottjti^alionis.  qom  I  pr6- 
dncu  emintialur,  banc  nonnnlli  quartam  esse  eon- 
JngaUonem  pUUhl;  qnod  fblorom  tempna  In  om  et 
m  io,  in  of  el  in  lor  miltit  rite  syllabam ;  ul  smfo, 
eendamf  tervibo ;  vindop  rinrif ,  i^ciam,  vincibo ,  sin- 


tifr,  m  UgiL  Sed  prima  persona  non  indigei  casn , 
sed  admittil  plerumque  nominativum,  ul  ver- 
beror  i  nocent^  tervioltoer.  Secunda  persona  Irahil 
nominatfvom,  ol  verberarit  innocent,  tervit  Uber. 
Ttfrtia  persOna  Irahlt  nominaUvom,  ui  verberatur 
innocent,  tertit  Ikber,  Qoineiiam  verba  impersonaHa 
qoae  In  ftrr  exeonl,  casui  seniuntdaliro  ei  ablativo. 
iit  gerilur  a  fe,  vel  ilU  ;  Rdtur  miAi,  ft'H,  Uti.  Quae  in 
if  ex^uOt,  casoi  deservmnl  daliro,  ul  contingit  miui, 
fi6i,  iUi ;  quae  in  ei  exeunl,  ea  roodo  accusaiivo  ca« 
sui  servionl,  ul  libel  mi/fi,  tibi^iUi ;  decetme^  te^  iilum. 
Sunt  verba  praelerea  quorum  alia  genitivl  casus  for- 
mulam  servant,  nl  mitereor  md,  fni,  mi;  rfmuiisror 
mdt  fvi,  lai;  alladalivo,  ulmofMfico  tibi^  tuadeo  tibi ; 
alia  accnt^aUvi,  m  aceuto  if/um,  iiiroro  tsfirm ;  alia 
ablalirl,  ul  ttitcedo  ab  illo ;  avertar  ab  illo;  alia  arp- 
limi  casus,  ul  fruor  fe,  potior  auro.  Communia  verha 
Indicaiivi  trmporis,  primae  personae  aul  e,  aul  i,  aiit 


WWMMfB,  «VrVIW,    VMSVfW,    I  •#■«1«,  VMlbMWra,   Vff»V*W  ,     VffV"  ■tfUfV«iUVf    «V^IifpVf  •*,    l^f  •■■ItlW    |WiWff«W   m%MW    »,    fliU»    f,    «if« 

€i0f ,  siiictrif ,  tAndar^  vincibor  i  qood  qnidam  refntan-  D  n,  aot  o,  babent.  Si  autem  vocalem  aut  o  litieraiii 
les  nefaat  In  6d  eiinior  riieexlre  posse  tenlani  con^ 

telkmeln,  oisi  ih  eo  verbo,  qnod  io  prima  pmona 
miivi  modl,  temporis  praesehtis,  nomeri  sin- 
IJibiris,  e  anl  0  haboerinl,  ul  eo^  queo^  eam,  gueamt 
it#,  ^^o;  el  passivo,  aveor,  quear^  quibor^ei  siqua 
siiii  simllla.  Genera  verooruro,  qiiae  ao  aliis  significa- 
tiooea  dieimtor,  quinqne  suni :  acli  va,  passiva,  neutra, 
eommmiU,  deponentia.  Actlva  sunt  qme  o  littera 
l^lnaninr,  ei  accepu  r  facinnt  es  se  passiva,  ui 
^^f  f^yor.  Pissiva  sunl  qoae  tnrlittera  terminan- 
liH^,  el  ea  amiasa,  re<leunt  Ih  aciiva,  ul  Ugbr,  Ugo. 
Nehira  tanl,  quae  o  liltera  terihinanlur,  ei  accepu  r 
fitterls,  Laiina  tmn  soiil,  01  tte ,  curro.  Sunl  eliam 
nehDra,  ouc  i  lillera  termitiahtur,  nl  cdi^  novi^  ceepi^ 
awttioi.  Smil  llem  quae  um  syll.iba  desmunl,  Oi  stim, 
prifiiiii;  Item  qnae  in  et  ekeuut,  ei  impersonalla  di- 
eaiiinr*  ul  pudei^  pmnitet^  itedei ;  ied  baec  el  siniiiia 
dfkdiv»  existraiauda  suni.  Suni  pfaetcrea  neutro 


non  habuerinl,  exceptis  fktiq,  caeteras  omnes  La- 
tinas  aCcipiunt  coiisonantes :  r,  ul  tedeo ;  i,  ul  tRo- 
ttio ;  0,  ul  nro ;  fr,  bibo ; e,  voco;  d, vado; g^Ugo; 
A,  traho;U  petto;  m,  amo;  n^cano;  p,  tealpo;  r, 
curro;  s,  tatto;  f,  ptecto;x,  nexo.  In  bb  accmunt  i 
eiii,pro  consonantibns,  ul  ai/jfiro;  nam  triumfbo^ 
per  p  et  A  scribitur.  Ko  liliera^  non  praeponilur. 
item  9,  f,  m,  n,  o,  liiurae  prsepiini  non  potesi. 
Sonl  verba  deft  clira  alia  per  mmlos.  ul  cedo ;  alia 
per  formas,  nl  facetto ;  alia  rier  conjngationem,  ui 
odivm ;  alia  per  genera,  ul  audeo :  alia  per  numeros, 
01  taxo;  slU  per  Hgiiras,  ut  bnpteo;  alia  per  ffm- 
pota^  ulsero;alia  perperpersonas,  ul  cedo^  edo^ 
faeetiOf  adtum^  toleo^  faxo.  Veiba  qnoqoe  Imperrv 
nalia  cum  per  omnes  modos  declinari  posauni,  inve- 
nionlur  qujidam  defectira,  ut  iibet^  nmeret. 

Adverbium,  esl  pars  orationis,  qiio  adjecm  verbo 
sigiiiOcationem  ejus  aui  compler,  aut  luinuit.  ui  iam 


659 


BEDi£  V£N.  OP£R.  PARS  L  SECT.  II.  —  MDASCAUCA  DOBU  ET  SPURIA 


m 


fMifM,  Tel,  ii«ii  fadam.  Adverbit  aut  a  86  nascun* 
Mr,  «t  *#rl,  AMlle,  ant  ab  aliis  partibus  orationis  Te- 
ihinf •  Veninnt  aot  a  nomine  appellatif  o,  ot  doeUnt^ 
4oei0^  a  proprio  nomine,  nt  TuUiaimt^  TnUuMe:  a 
prononilne,  nt  meatim^  tuotlm;  a  verbo,  ut  cmrsim^ 
$lrieHm ;  a  nomine  et  verbo,  ut  pedetentim ;  a  parti- 
eipK.iit  inMgeHi^  inthUgenter.  A  nomine  Tenlentia 
ant  In  m  exeunt,  ut  una ;  aut  ih  e  prodnetam,  ut  doete ; 
anl  in  eorreptam,  ut  Hte;  aut  in  I»  ot  vetperi:  aut  in  e 
prodnctam,  ot  faleo  :  aot  In  o  correplam,  ut  ntodo; 
iutln  n,  noetn ;  ant  In  #/,  nt  iemel;  aut  In  m,ot  etrie' 
l^ :  ant  in  r,  nt  hetiter ;  ant  in  t,  nt  fknditm..  Ad« 
verbia  qnae  in  e  exennt  prodnd  debent,  praeter  illa 
fuiB  ant  non  eomparantur»  ot  Hte^  aut  eomparatlo- 
nia  regolam  non  aervant,  ut  bene.  maie;  iaciunt 
enlin«  kone^  melint^  opthna;  mtde^  P^jtth  petolme;  aut 
ea  qnst  a  nomine  Terbofe  feniunt,  nt  l«|Mciir,uppe, 
cteternm,  facile  et  dtfficiie.  Qosdaro  adterbia  ponnn- 
tnr,  qntt  nomina  potius  diceiida  tnnt  eiae  pro  ad- 
▼erbiit  posita,  ut  est,  forwmi  eUtmat^  hofrendmn 
monai  Ergo  adverbia  qo»  in  e  productam  exeont 
ab  eo  nomuie  veniunt  quod  datiro  casn  •  littera 
termlnatnr ;  ni  haie  d  cto^  doete.  Qu»  in  rezeunt,ab 
eonomine  ▼enlontqnod  dativo  casu  iniHtteram  ter- 
minantur,  ut  kuie  agiH^  agiliter.  Gontm  banc  regu« 
lam  multasapitts  usurpavit  auctoritaa ;  nam,  nt  disl- 
mus,  qnedam  in  dativo  eaau  permanent,  et  adver«> 
bla  fiiciunt,  nt  faito^  tednto;  qusdam  innUa  eontra 
fiieiunl»  ut  knic  dnro^  non  dura^  sed  duriter.  Adver- 
blo  accidunttria  signillcatio,  eomparatio,  et  ftgora. 
Signiffcatio  adverbiorum  in  boc  cemitur,  quia  sunt 
ndverbia  loei, nikie; temporis,  ut kode^  nwer ;  nn- 
■mH,  ut  tentel,  bit ;  negandi,  ut  noii ;  afnrmandi, 
■t  eliom,  quin ;  demonstrandi,  nien,ec  e ;  optandi,  ut 
niifumi ;  hortandi,  ut  eia ;  ordinis,  ut  deinde ;  inier- 
rogandi,  ot  enr^  ifuamokrem ;  aimilitudinis,  nt  ^fmd, 
eeu;  qiialltatis  nt  d  cte,  fmlckre;  quantitalis  ,  ut  pa* 
mm,  mnilimi;  dubitandi,  nifordtan,fortatte;  perso- 
BaKa,  otnMCirm,  teeum^nobltcum,w>6iteum;  vocandi, 
ut  heut ;  respoodendi,  ut  kem ;  separandi,  ut  t  ortum; 
Jnrandi,  ut  ndepol;  Cattor^  kerde,  medlut  fidiut; 
eligendi,  ut  notint,  bno,  coiigregandi,  ul  «imnl,  imo, 
pariter;  pronlbendi,  ut  ne;  evenlus,  ut  forfe  aut  for* 
mim :  comparandi,  nt  mojfii,  tam.  Sunt  etiam  InQnila, 
«t  nM;  qo^dam  llnila,  ut  kie^  modo,  Adverbia  loci 
duas  formas  habent :  in  loco  et  ad  iocom.  In  loco,  ut 
Inliif,  ferii;  ad  locuro,  ut  infro,  forifi.  Dicimus  eolm 
InlM  «nm,  forit  «nm,  intro  eo.  Adjiciunt  quidam  do 
loco,  ut  infas  esro,  forii  ven  o,  A<|jieiunt  etiam  qnidam 
per  locum.  ut  Anc,  t/foc,  iffac,  keut  et  ketn.  Inteijec- 
tiones  mnlti  non  adverbia  putaverunt,  ideo  quia 
non  semper  bcc  subsequuntur  verbum  Gomparatio 
aeeidit  adverbio,  quia  hie  qnoque  eomparatio* 
nis  gmdus  sunt  tres :  posltlvus,  ut  docte^  compa- 
ratlvus»  Qt  liocfiitf,  aoperlativus  ut  docUttime.  Et 
cum  adverbia  quoque  sunt,  qu»  per  omnes  gra« 
das  irenon  possunt,  ideo  his  ad  aiu[endam  signifl- 
calionem  pro  comparativo  et  soperrativo,  magit  et 
masime  conjungimus,  ad  minuendum,  miniis  et  mi" 
nime.  Qoemadmodum  enlro  comparantur,  ita  el  di- 
roinuuntur  adverbia  a  positlvo,  ut  pHmimi,  primule^ 
lonfe,  lonaule.  A  eomparativo,  ui  m^fiiis,  mellntcul'^ 
lenginunfe.  A  superlativo  vel  nulla  exempla,  vel  rara 
•uot.  Flgurm  adverbiorum  dus  sunt :  aut  enim  sim- 
pttela  sunt  adverbia,  ul  decte,  pmdenter,  aut  com- 
poslta,  ut  indocte^  impmdenter.  Gomponuntur  etiam 
advorhia  modls  quatuor.Sunt  autem  multas  dictiones 
dubi»  inter  adverbia  et  nomen  et  pronomen,  et  ver- 
boro  et  partidpiuro,  et  conjonctionero  etprspositio* 
nem,  ut  fsfio,  fno,  pone,  profecto^  cum.  propter^  ken. 
Quaedam  autem  borum  aeceotu  discemirous,  qo«- 
dam  sensu.  Suntadverbia  loci,  quft  imprudenles  pu- 
tant  nomina :  In  looo,  ut  Romm  suro ;  de  loco,  ut  ^o- 
mn  «eiflo,  ad  locum,  ut  iiemmK  vado.  His  praeposltio 
■00  apponitur,  qu»  provinciis,  locis,  regionibusve 
ndjici  solent;  ideo,  quia  de  stgniflcatione  nominis  non 
recedunty  ut,  deAfrica  vmto,  Siciliam  pergo,  in  Itaiia 
smn.  PraBponitur  separatim  adverbiis  non  appUcabiU' 


A  1^^  qnamvis  leglmus  derepente^  detnnum,  deeuHta, 
exinde  et  abutque^  et  de^ne.  Sed  bme  taoquam  unam 
partero  orationis  sub  uno  accentu  pronuntiabinns. 
Participium  est  pars  orationis,  dicta  quod  partem 
capit  nominis,  et  |Mrtero  verbi ;  reclpit  enim  a  no* 
mine  genera  et  casus^  a  verbo  tempora  A  signillca- 
tiones,  ab  utroque  nuroeruro  et  Aguram.  Pkrtidpio 
acddunt  ses :  genns,  casus,  tempus,  sicnifieatio, 
numerus  et  figura.  Genera  partielpiis  accidnnt  qoa* 
tuor  :  roasculinum,  ut  Uctut;  feroininoro,  ut  focta ; 
neotroro,  ut  lectum;  cororoune,  ut  leeeiit.  Cms 
totidem  sunt  participiororo  quot  nominum ;  nim 
per  omnes  casus  eiiam  partlcipia  decHnantor.  Teni 
pora  partlcipiis  accidunt  tria :  praesens,  pneterilom 
et  futurum,  ut  fncfant,  luetatut^  kictatnrui,  SlgniQca- 
tlones  partidpimvro  a  generibos  Terboram  sumnn- 
tur.  Veniunt  enbn  particlpia  a  verbo  activo  duo, 
prmsentis  temporis  et  futuri,  ut  leaent^  leetwut.  A 
oaasivo  dno,  prcterili  temporis  et  iutnri ,  ut  fcrfsi, 
hqendut.  A  neutro  duo,  pnBsentis  temporis  ei  fbtn- 

B  ri  :  ut  tfont,  ttamrut*  A  deponentl  tria :  praesens, 
preteritum  el  fulurum,  ut  luctant^  Inctatut  et  kuta- 
turut.  A  communi  quatoor :  pr«tens,  |Mmieritum 
et  doo  futura,  ut  rriiiiinant,  cHminsfift,  criminatumt 
et  cHminmidiu.  Inchoativa  pariicipia  praesentis  tem-^ 
|M>ris  sunttantum,  ut  karretcent^  eaUtcent^  tepetcent. 
Deflsctiva  Interdum  allcujus  teroporis  suot,  nt  tqlea^ 
toict,  toiifMt ;  interdiim  nnllius,  nt  ab  eo  verbo  qnod 
est  mtmni  nullqm  participium  reperitur.  loterdom 
a  non  delectivo  verbo,  participia  defectlva  sont,  ut 
ab  eo.verboquod  est^oiifco,  tfuifcnt,  futurum  tem- 
pus  non  babet.  Ab  impersonali  verbo  parlidpia  aisl 
usiirpata  fuerint,  non  veniunt.  Numeriis  partidpiis 
accidit  nterque:  singularis,  ut  Mc  icgent ;  pluralit, 
ut  ki  legentet.  item  Hgura  parlidpiororo  duplei  ett : 
aut  enim  simplicia  sunt  panicipia,  ut  tcritent ;  aot 
composita,  ui  detcribent.  Componi  eilam  partldpia 
quatuor  roodis  possunt.  Sunt  nomina  speciem  partl- 
cipiortiro  habenlia,  ut  comofttt,  galeatut,  quia  a  ver- 

C  bo  non  veniont,  non  sunt  participiis  applicanda,  ex 
qiiibiis  sunt  eliam  illa  qu»  ciim  participia  videntur,. 
verborum  tamen  signlficatione  privata  sunt^  ut  prmi- 
tutf  ccenatutt  phcita.  nupta^  trmmpkaia^  regnata  r 
nam  prandeor,  cmor^  plaeeor^  nubor^  trinmpkorf 
regnor^  non  dicuntur.  Sunt  alia  partlcipia  qmB, 
accepla  praepositione,  et  a  verbis  et  a  paniapiis 
reeeoent,  ut  innocent;  nam  noceo  dicltur,  innocts 
non  dicitur.  Sunt  alia  partidpla  defectiva,  quc  per 
omnia  tempora  ire  non  possunt,  quae  a  verbo  veninnl, 
ul  cepfirt,  argueudlMt.  Sunt  veluli  participla,  qus  o 
verbo  veniunt,  et  qola  tempus  non  babent,  nomina 
inagia.qunm  partlcipia  Judicantur,  ut  est  fnribuniut^ 
ludlmndnt^  ^  moribundut.  Sunt  mulu  participia  ea- 
dem  et  nooaina,  ut  pataut.  vitut.  cultut^  taptent,  in- 
dklgent :  quae  tamen  et  casibus  discrepant^  et  tanH 
poribiisdignoscantur,  etcomparata  routantur.  Soot 
participia  qu:e  accepta  comparatione  flunt  nomina, 
ul  aeeeptut^  in  cntut,  accepUor^  iueentior,  Advsrbla 

H  de  partlcipiis  lieci  p  sse,  nonnuUi  oeganl,  seJ  hos 
plurtmae  lectionis  revincit  aoctoriias. 

Conjnnctlo  est  pars  orationis  annectens  ordinansque 
senteniiam.  Conjimctionl  acddunt  tria  :  potesus, 
flgura  et  ordo.  Pot^-stas  conjunciionum  in  quinqne 
spedes  dividitur.  Sunt  enim  copulalive,  diajnnctlvc 
eipletlvae,  causaleset  rationales.  Copulativae  sant 
haec  cf,fut,  oc,  atque^  «f,  atl.  Disjnnctiv«  autem,  nc, 
vci,  nect  an^  neque,  Expletivae.  quidem^  equtdem^  tat' 
tem  f  videUcet^  quantmam^  qnamtit^  qwoque,  aujlem, 
porro^  lieet^  tamen.  Causales,  ti^  etti,  etiam^^  tiqui- 
ifem,  cum^  quandomiidemf  quineti  m.  quamvit^  tm  ten^ 
tipe,  nam,  neque,  tt,  niti^d  enim. emm  ne,  mi,  inUreOt 
quamobrem,prtBtertim,  item.  itemque;  ip#(tnimi  n/ie- 
fniN,  preeterea,  Hationales  :ifo,  ifn^  tft,  «niiiiBem,  fio- 
re,  quia,  quapropter^  guoniamt  i  uoniam  .uidem^  qmp* 
pe,  crgo,  ideo,  ififnr,  tcUicet^  ptopierea,  Figuras  eoa. 
junciioiram  du»  sunt:  simplex,  u  nam;  compositi, 
ul  namque,  Ordo  conjunctionum  in  boc  est,  quia  anl 
aunt  praepositlvtB  pra^iositiones,  ut  cf,  attj  aut  sub- 


«41 


DE  ARITIIMETICIS  NUMERIS. 


m 


)aa€liTO,  ul  qum ;  anl  eoaiinanM,  nl  erg0^  igtiur.  Suni  A  sonl  bcc,  lii»  iir^,  wper  el  gnbur.  Qoaroni  ln  el  m^, 
%  ittceiinui  e«l  ninini  conjiin-     luiic  preposilioaet  accusiiivi  caftns  iuni,  eum  ai^ 


eilain  diclionet  qnas 

eliones,  an  pnuposiliones,  an  adTerbia  noininemiis, 
qase  lameo  omnessensii  facile  discernunlur,  uain  el 
eonjonciiones  pro  aliis  conjnnclionlbus  posll»  inTe- 
niuniur  poteslaie  mulala. 

Praeposilio  esi  pars  oralionis,  ^jihb»  preposiu  aliis 
pariibus  oraiionis,  ai^nilicaiioneni  earuin  aul  oom- 
I  let,  aui  mutal,  aul  minuii.  Nam  aul  nomini  prae- 
poniinr»  ui  imwaiidui;  aul  pronomini  prsponiiur,  ui 
p€r  me;  aui  suppbnilury  ui  m^cnniy  l^cicm,  u/^ 
nmi.vo^iscfimy  aoi  ▼erbum  praecedii,  ul  ffrafero;  aui 
adrerbium,  ut  €Xpres$§;  aul  panicipium*  ui  prmee- 
itof ;  aui  eomunciionem,  ul  abtque ;  aui  semel,  ui 
^reumcirea*  Praeposillones  aul  easibiis  serriuni  aui 
loquelis,  aui  ejuscaaibus  eiloquelis  conjuguniur,  ui 
^  ilis,  re^  stf,  on*  eom.  Dicimus  enim,  diduee^  di.ira' 
ku^  ree  p^,  e^eube^  mupieeUtrtecagrediw.  Separantnr, 
ui  ufud^.peuee.  Coi^nngunlur  ei  se|Muranittr  csBteras 
omnea,  ei  <|uibus  cn  ei  eau  inraeposiiiones  si  iia  eom 


eereum  vel  mUe  signiflcani,  ui  ibat  iu  Eurialum  et 
$ub  ipeum  Ardurum^  id  est  a  le.  Tunc  ablativi  casus» 
cum  vim  recle  reiinenl,  nec  pro  accusaiivis  praspo* 
silionibus  ponuniur.  llem  accusaiivi  casussuni,  cuoi 
ad  locom  vel  nos,  ?el  quoslibei,  Tel  Ire^isse,  linros 
esse  signifleimus,  eujus  rei  exempla  suni  hibc :  In,  ao- 
aisalivi  casus,  ui  ilur  iu  au&quam  tUvam.  in*  ablati- 
?i  easus  ul,  Siaue  eeita  iu  puppi.  Sub  accusaUvi  easus, 
ui  Poeieeque  eub  iptoe  Nituumr  grudibut.  Sub^  ablaii* 
vi  casus  ui : 

AroM  sub  adversa  posnii  radiaatia  qaercn. 
Subier  Yero  ei  tuper^  cum  accusaiivo  easu  natn- 
raliier  prasponunlur,  el  ablativo  casiii  tum  plerum- 
qne  Jnnigunlnr»  ui  Gemiua  tub  arbore  tiduai.  £i : 

Perre  Juvat  snbler  densa  lesiudioe  casas. 
Quanquam  multi  sini  i|ui  non  pulani  pnspoaiiio- 
nes  ambiguas  esse,  nisi  duas,  m  ei  tub.  Casieras 


posiiae  fuennl,  ni  eas  slatim  s  vel  f  liiera  consequa-  B  euper  ei  tubter^  cum  loeum  «igniflcani,  ablallvo  Jun- 


iur  plerumque  prodncanlur,  ui  in/ti2n»  iueula^  consl- 
ItJMi,  timfetna^ 

Prisposiiioni  aocidnni  aolnmmodo  casus.  Gasus 
BaiiK|tte,in  praeposiiionibus  duo  sunl,  accusaUvus  ei 
ibiaiiviis.  Ali»  enim  praeposiiiones  aecnsaUvo  cas  i 
prasponuninr,.  alias  ablaUvo,  aliaa  uUrique  casui.  Accu- 
aaUvi  casusprasposiUones  luec  sunt;  ad^  apud,  adeeir^ 
aum^  ds,  rtrca,  dlro,  ehram^  cojMrn,  srf «,  eutra^  in" 
iru,  intert  titfra,  juxta^  ob,  pone^  per.  prope^propter^ 
eecundum.  poit,  irons,  ultra^  praUr^  tuira^  9uque,  pe* 
uet,  Dicirousenim  ai<  jMlrem,  apud  vUum^  aute  mdet^ 
euhertum  inimicot,  eit  'Bhenum^  dua  /bmm,  circifm 
«icjjios,  circa  templumt  conira  Aoilmi,  ergu  propin- 
^  ,  exua  temunot.  hUer  homi,  intra  metnia,  infra 
teetuut,  juita  macetlum,  ob  augurium,  pone  tribuuai, 
per  parietem,  prope  fenetUam,  propter  amnem,  te» 
euudum  foret,  pott  tC;  gum^  trant  rtpam^  uiua  fiuetf 
prmter  o/gdtrm,  lupra  coi/iim,  utque  Oceanum^  penet 


guniur  flgurate.  Exira  quam  fbrmam  sapor  priepn- 
siUo,  curo  de  signilicai,  hoe  esl  nienlionem  de  ali« 
quo  fieri  lenlai,  ablaUvi  easus  esi  ianium»  «i : 
Molta  super  Priamo  rogilans,  soper  Heeiore  mnita 

Separalae  praeposiUonfs  aeuuniur  conjunelaB  caai- 
bns,  aui  loquelis,  cum  suamsaepe  commulani,ei  coiii- 
munesAuni.  PrasposiUones  auiemipsaeverba  corrum- 
punl,  ui  eouficio  ;auiipsae  corrumpunlur,  ui  tuffero: 
aui  ei  corrumpuni,  comimpunlur,  ui  msctpto.  Anliqul 
praeposiiiones  ei  geniUvo  casui  conj  rogebani,  ul  onr- 
micm  teniM,  vel  earmm.  Uem  pott  el  auU  ei  ciraMi« 
ulrisque  caslbus  adjnncias  invenimus.  Sed  scire  nos 
convenit  praepositiones  ^im  suam  lunc  reUnere,  cum 
praeponuaiur :  supposiias  vero  elstgnifieiUonem  suam 
ei  vim  nominis  ei  legem  prop<  ism  non  habere.  Se- 
paraiae  praeposiUones  feparalis  praeposilionibus  non 
coharem,  eladverbia  faciuni,si  quando  illas 


urkiuat.  Ek  bis,  aJel  apiui,  cum  unius  casus  sini,  n  «cquiipr  casus.  Sunt  qui  pulani  accidere  pneposiUo- 
diverso  modo  ponunlur.  Dicimus  enifn:  Adamicum  ^  ".'.^*  figuram  el  ordinem.  rigoram,quia  auiii  praepo- 
mi^,  apud  andcumtum ;  non  enim  diciiur  recle :  Apud 
umiattu  vado^  ad  amtc  m  lam.  Otfte  praeposiUo 


plnrimis  non  videlur,  quia  sine  aliqua  pneposiUone 
proferrinon  aolel»  unde  adjuugiiur  ulrique  casui,  pro 
qanliiaie  praspo»iiionis  ejus  cui  fuerii  copulala,  ut 
itffiieaif,  elna^  ab. 

Ablativi  casus  praeposiUones  sunl  haec  :  a,  ab^abt, 
om,  corom,  etam^  de^  e,  «s,  pro^  prmt  palum^  mne^ 
n^arae,  tenut.  Dicimus  enim,  adomo,  ab  kemine^  abt 

Caiikel^  cum  exerdm^  earum  tetti^t^  ciam  eutiodi" 
.  a.  de  fara^  •itre^  eu  prmfeOura^  pro  ciientibutt  prm 
timure,  paUm  umMue^  duelubore^  abtque  injuria^ 
ssiiiMpa)^«;  sedbaecpraepoaiUo  propier  eupboniam 
aubjicitur,  eifbdC  pn^ttMiis.  Glam  praeposiUo  casi- 
basaervii  imbobna.  Uirlusque  casus  pr»posiUones 


sitiones  siroplices,  ut  ab ;  composiiae,  ul  a^i^^.  Ordi* 
nero,  quia  sunl  praeposiUones  prepo  iUvie,  ui  tine; 
subJuncUvae,ul  lenai.  Sed  baac  nos  ei  simiUa  in  bb 
numeramus  quae  inaequaiia  nominanlur. 

InierJecUo  esi  pars  oraiionis  iniefjecu  alils  parii- 
btts  orationis  ad  exprimendum  animi  aflecias,  aul 
meluendi,  ui  hei^  aui  oplanUs,  nl  o,  aui  dolenite,  «i 
Aan,  aul  Istantis,  ui  eeax.  Sed  banc  adverbiis  Gned 
applicani,  quod  ideo  LaUni  non  faclunt,aula  bHJus- 
cemodi  voces  pon  statim  subsequitur  ?erbum.  LieeC 
anlem  pro  inierJecUone  etiam  alias  parles  oraUonia 
singulas  pluresve  supponere,  ul  nefoi,  pronefat.  ko- 
cenius  interjectionum  cerU  esse  non  possuni,  at  it* 
re  in  aliis  vocibas,  quas  incondiias  invenimas. 
Ubelii  de  octo  purtium  orutionit  finit. 


DE  ARITHMETICIS  NUMERIS 

LIBER. 


L  M  NUMBllS. 

Momems  esi  mulUiudo  ex  unilaUbus  eonsiitula; 
ma  nnio  semel,  non  poiesiesse  iinmenis.  Aritbaseiica 
nniem  esi  discipliiia  numerorum.  Graeci  enim  name- 
rooa  puO^  vocanU  Numeri  disciplinam  apud  Gr<eeos 
Brinum  Pylhagoram  perhibeniconscripsisse,  ae  dein« 
ie  n  Micoinacho  diffusius  esse  disposiiam.  Cum  apud 
Lailnoa  primum  Apuletus,  deiude  BoeUus  Iranslule- 
ninS.  Muiiiero,  numrous  nomen  dedil,  el  a  sui  froquen* 
ttlione  vocabuluni  ei  indidiL  I7fiiii,  a  Graeco  nomen 
imliii :  Graeci  enim  niuim,  cv«  dicunL  Sic  duo  ei  lr«s, 
qoon  iin  ^va  ei  'tpm  appellani.  Quatuor  vero,  a  figura 


D  qusdrala  nomen  sum|Mit;  sieei  reliqiia  nuroeroniro 
nomiiia  a  Graeca  liiigua  etymologiam  trabuni. 
Dalum  eai  nobis  eiiaro  ex  aliqua  parle  sob  numero- 
nim  consislerediscipiina,  quando  ei  boras  peroaoi 
discamoSf  quando  de  mensium  circulis  diapaiaaNia. 
Qoo  eUam  spaUum  redenntis  anni  aanoscimus  :  per 
nuroeruro  siquidero,  ne  eum  confundamus ,  insirui* 
miir.  Tolle  nuroeruro  in  rebus,  ei  omaia  pereiiiii. 
Adime  saeculo  coropaturo,  ei  cuncia  ignorantia  caBct 
complecienlor,  nec  diflerri  possunl  a  caeieHs  animn- 
libus,  qoi  calcuU  neseiuni  raiionem.  Divisio  irameru- 
rum  de  paribua  el  iinparibus  est.  Numenis  siquidem 
dividilur  In  paribus  ei  in  imparibus.  Par 


M 


BEBA  yEJS.  OPEB.  PARS  I.  8ECT.  II.  -  DJDABCAUGA  DUBIA  VT  6FURIA. 


«KviJllur  m  bis  pariler  :  Parpariter,  impar,  Impari-  A  diocrem,  qui  quoilammodo  prlmi»  «t  «ompoiiiM»  At 
Cer.  Pir,  impar  numerust  dividitor  in  his  :  Primum     Yidetmttt.ordiiiem  et  figoram  numeronim. 
eliimpliNn«  secoiidttm  ei  compoaitom,  tertiom  m^ 

Cardinaln  OtdimUt 


nmmeri.  uumiH. 

UniM,iina,onumPrimnf,  priiiia,  primom 
Diio,  do«,  duo    Becundus,  da»  dum 

Terilost  t«rtia,  tertlum 
Quartuit  quarfa,  qtiartum 
jjuint«8«  quinia,  qninlnni 
SeiUia,  sesta,  sextum 
SeptioMi,  mat  mnm 
Octafos,  Ta*  Tum 
Nonus,  nona,  nonnm 
l>eclmus,  nia,  mum 
Vigesimos,  niat  miim 
Trigesimus,  ma,  nmm 
QuadragoMmus»  a«  om 
Quinqoageftlmns,  a,  nm 
Sexagesimns,  mat  RMim 
Septuagesimus,  a,  um 
Oclogesimus,  ma,mttm 
NonageetmuSt  atum 
Gentesimuit  ma,  mum 
Diirf  nlesimos,  a,  uni 
Trecenlesimos,  a,  uin 
Quadringentesimus,  a  um 
Qningenieslnius,  a,  uin 
SexceniesimuSt  s,  um 
Septlngentesimus,  n,  itm 
UctingeiiteslMus,  a,  iim 
Nenliigentesimus, 


Tres,  ires»  tria 

Qnatnor 

Qoinqno 

Sex 

Septem 

Ocio* 

Novem 

Decem. 

ViglaU 

Triginla 

QuMrsglnia 

Qukiqoaginla 

Sexaginta 

Septuaginia 

Ocioa^nta 

Nonaginia 

€enlom. 

Duceiiti 

Trecenti 

Qiiadringentl 

Qoingenii 

Soxcenll 

Septingentl 

Ociingenti 

NoMgenil 

Mille. 

Duo  millla 

Tria  minia 

Qoainor  millia 

Qoinqtie  niillia 

Sex  miliia 

Sepiem  milila 

Octo  inillia 

Novem  millia 

Deoem  mlllia 


DitfHfM 
num$ri. 

Singnii.  I»,  la 
Bini,  binsB,  Mna 
Teml,  lemm,  temo 
Qiialernl,  n;e,  no 
Qnini,qttinae,  quiuo 
Seni,  seiue,  sena 
Sepienl,  n»,  n« 
Ocloni,  ns,  na 
Noveiii,  n«,  na 
Deni,  denae,  dena 
Undeni,  nae,  na 
Duodeni,  n»,  na 
Terdenit  nae,  iia 
Quaierdeni,  nse^ioa 
QuiiidenirMB,na 
Doiiiseiii,  Mi,  oa 
Denltepieni,  ms,  na 
Denioclonl,  nx^^na 
Deuiiiovenl,  nae,  na 
Viceni^  n.T,  na 
Triceni»nae,  na 
Qiiadrageiii,  n:e,na 
Quinqoageni,  me^  na 
gexageni,'n»,  na 
Sepiuagettl,  11»,  na 
Octuageul,  Me,«ua 
Nonageni,  nse,  no. 
Cenieni,  n««  na 


44mJHui0$ 


i,  a,  um 
Millt*srinus  priiNUS,  a,  um 
Millesimus  secundiis,  a,  um  Ducentenl,  te,«a 
MUIeslmus  lertins,  a ,  um       Trec  enlenl,  iiar^  na 
MiUesinius  quarlus,  a,  um 
Millesimus  quiniiis,  s,  um 
Miltesimus  sexius,  a,  um       Seicenleiti, 
Mfliesimus  seplimus,  a,  um  S^piingentenl,  oie,  na 
MiUesimua  ocuvos,  a,  iim    Oeiiogentenl,  n»,  iia 
Milli*simns  noiiuiy  a,  um      Nongentenl,  nse,  na 
Millesimui  decimuit  a,  um  Millenl,  lue,  iia 
Mill^leni,  nie,  na 


wnnoi 
fMs 
Ter 
Q^ier 
Qulnqoleo 
Soxiea 
Septioi 
Ociioi 
Nonioi 
Decies 
Undeclei 
Diiodceiei 
Tjtedeeioi 
Qoilerdofiei 
Quindeciei 
Sedecioi 
Sepiieideeiei 
'Oeiieodeciei 
Nonicidoeiei 
Vigies 
Trigies 
Quadragies 
Ooloqoagios 
Sexagosies 
Sepiuagiei 
Ooluagies 
Nouagt^ies 
'Coullei 
Docentles 


.nnmrL 
Sknnlom 

DttpllNB 

Triplqm 

Quodroplnm 

Qnlninplnm 

SexinplpNB 

Septnplnoi 

^plnm 

Nowiplttm 

Deeopiiim 

Undeeoplom 

Doodeeoplnm 

Tredecttpiom 

Qoaiondociiplttm 

Qttiodecttplum 

oexdecnplnm 

Sepiioideeuplom 

Ociiosdecnplom 

Nonloidecuplum 

Vlgioideeoplttm 

TrigioideeuplQm 

Qttadragiesdecuplum 

Qoinqoagifiadecoplon 

Soxageaieodecuplttm 

SeptttaKleadecupluw 

Octoagieidocnplum 

'Nonagiesdecoplum 

'GonittplttRi 

Poeenioplua 

Tricentttplttm 


Tlreeetti4es 
Qiiadriccmeiii,  nio/nft  QuadrlneenlieoQttadrlneomttplttm 
Quingenieni,  nas,  na     Qalnge Miea      Qoingentoplom 

Soieenilei        Sqxci      " 

Sepi4ogeniiei    " 

Oclingemies 

Nongeniles 

MilUes 

Milies 


leeniuiilom 
Septlogeoioplom 
Octingentuplmn 
Nongentuplum 
Miliocoplooi 


Diitatenim  Inler  sexloplomet  ieecoplom;  nam 
ioxluploni  do  muliipliQl  genere,  ubl  minor  a  majore 
aexioi  Imbelur.  Seicuplttm  vero,  de  ioporparlicolari 
oeoere,  ubi  mloor  a  mi^ioro  loloi  com  ioa  aliera 
Idem  dimldia  babelur. 

II.  01  DIVBRSIS  SPBCIKBIIi  mmBBOOOM. 

Plnrci  igitor  ipeciei  oomeros  bsbel,  iod  UUien 
omnci  ab  ona  origine  nascunlur»  qoia  : 

Aut  cardinalei  iunt  numeri  (ul  jam  diximos)  ?e- 
loli  tttwt,  dtto,  trUf  quabunrf  gitiiK^t  S€S,  apUm^ 
el  cseteri  juxla  bunc  ordinein; 

Au  1  ordinalesy  velul  primut ,  $ecundu$ ,  f^Hlns , 
qMerfKS,  milnfifs,  sesHis,  seplimni,  et  ca  leri ; 


ndjeclivo  dic  modos  jiumovon«ll  pofdod,  veloli, 
lermnio  iemarium,  fuUemaria  qugiemarium^  qnfoo- 
rio.qnlnoraim,  eeHom  eeumiumfeapienauiM^eepieua' 
rliMtt,  p^nono  oclonornrm,  nosinorlo.iiofonoriBm, 
dMMri4.if«norl«m,.nikfenorio  «ndoiiaii/«oi,.Aiod^ioriB 
dMod«nm:inm,  atqooUi  Jtuoc  modum  eaiori. 

Ilomtiosa  ex  asiooomiiooooior  rvUiiiMhiiPls^ra- 
Kom, .  vel  dipondlnf  ;ireeri$t,  enodroasJs.^jMmiWif , 
seieis,  sspitt^sti,  0e$u$$i$rna9mm$^  dMs.vol  ^ssti 
vig€ui$^  trigmu.  Jiuudiaie$ei$,,quiufua§e$$i$^  «m. 
ami$^$epiuasif$$U^  i^Odogasis,  Honopfiris,  eemuesii. 
Po^i  quiun  iiunierum  (te6le  Varrone)  noii  compo» 
nuntur  cutn  asse  iiomeri. 
«.....,  „.......•,  .^...•,  ^^*..,....,  ^.«^•^,,,  ^     Item,  nomina  nnciarumiLOt  deuns^  daxiam^  d#- 

Aol  adverbialei,  ntsems/,  U«,  /«f,. q^aier^  qmn-^  drmu^  be$u$  vel  beeu^  eeptumx^  qumpms  uei auiu' 


(luiee^  $esie$9  sepfles,  ocli>«,  nontss,  et  reliqui ; 

Aut  diiperlivi,  ui  «inoa/i,  binif  temi  vel  triMf.qua» 
$emit  quini.  uni,  eeptini,  oetanif  et  cmieri ; 

Aul  poaderales,  ol  himplumf  dvp/nm,  tripiumf  fua* 
dmp/Mm,  fm*nlvp/Bm,  et  i  sttri ; 

Aot  deottmialirii  ol  «oloi,  o/fer,  vel  olitti* 

loiuper  vero  ad  nlloaoomeroi  revertere. 

Soni  ilen  nomeri  mollipllrolivi,  oi  eimpteXf  do- 
p/oo,  lr4i/«as,  ittodropliar,  ^qmnlttp/BX,  eesmpteXf  up^ 
tupieSf  ocfttp/eo,  oi  eaeiori. 

Sool  kem  adverbioliler  prolati,  ol  $imfHdt€r;die' 
f^eiterf  tripHeiter^  euadmpHeiter  ^  qmntnpHeiter  ^ 
aetttnpHriteri  el  rellqoi. 

•Soni  01  aU»  a  oriee  derivalorom  nomerorom«  o 
Miperioriboo  derivaloe  veloti  esl  ilnpBlorii,  duaHe^ 
««moritti,  qttofemoritti,  fBittori««,  sraoritts,  sspfmo- 
riue^  aetanariua^  naumarhUf  denariue^  undenariae^ 
duedemBriu$f  H  cssieri  bis  siniUei^  Potesl  etiom  In 


cnifx,  Iriene,  quadraue,  $extan$,  «mpmnx,  $ex9ula^bha. 

Item,  a  libra  eompoaita,  ul  Mikri$^  triHkriL  obo- 

driHhi$f  et  ilmilia  alia.  ^ 

.(lem,  ab  anno  derivaia,  ot  Annie$lu$  vel  oonnBi, 

kiennhf  /ri#nm«,  f  ifodri«Nni«,  i^tttn^nennis,  ol  bii  ri« 

milla« 

Item,  0  mense  composila :  Brmas.  trinut$^  quadri- 
mn$,  etc;  bimatu^.  etc.;  dime«fr«,  trimeetref  eofdri- 
mutre,  eic. 

Iieip,  a  pedo  composlu :  Bipu,  tripu^  quadripu 
nH  pmdmpu,  etc;  Mspo/io,  tridetaHOf  qumtmpe' 
di^,Uc;,na9empedaHaf  deumpedaHat  eem^iJi^^ 

iMi,  0  capilo  oompoilu :  JKir«p«,  fricepi»  pmlfir 
cep$f  eenneej^  elc» 

iieni,  0  fiiria  compoiils,  m  Hforio,  irifaria^  ooo- 
dri/Mo»  quinquefariaf  etc.;  m«/tf/of^,  eic.BMam 
ftfforioai,  friforiam,^odriforMm|  fBin^forioni,  eic, 


645  l>E  ARITIIMKTICIS  NUMfiRIGIS.  ^ 

«iii/lifaiim,ethis  similia.  m.  PTTH460R1CA  MKNSA  61¥B  4BACU6  NUMBR4NDI. 

Uaro,  adie  coaipotiu:  ^  ,^         ^   .       , 

tii^feacm,  Ifiiliiifiii,  ^lit  i*«r«  frim«  MtiiMV  Pffikagoriew. 

iwn»,  et  his  8uoilia«  £«a:«*»Sfftr^>*- 


isiiii§il«§§§wlSS2a8Hi3isls&s;298sss«s« 


siia :  BUmw,  triewptr^ 

ei  liis  timilia.  ^^^<^^^ 

^M'^siAftt  his  siiAilia 

'«jS^^TIri^riS^^  iiiiiii§§i§§Sia8iscd3S3£Si&sss9!s«»ss3.«. 

^iwiKttfi^Tfmi!^^  l§iiiiliill«SSgSsisSd;;;ss«e88$tssss$S5So.«^ 

Him.trifmrfUaiiripMUum: 

HIM,  qaairijmriitam;  fim^  liliiiilii§§§§i§S8iS88SSc3S8S8SS&S88SSSo. 

fMpvrii/M,  fiitii^#parltl«« 

^ii^it«)Mrltliuii,  etbittl*  »te^*>MMM^»* 

'^hemmKng.iaMiiilM^  iisliiliIlll8i2iSia8t8aS8«ga88»8DSg88SSci 

cMii(iii^(t,et  Mmilia.  S^saSSSS'8S^SeS&iS6oSee3'8«SS8^^^o9^8SSaS#..i 

Hem  «  ▼ii  ooniposita: 
ifiiftm,  'l'lriMi«  l^Milrt- 
•iMi.  nlii/li9iifiit,  eic. 

iteai  a  fidecdmposila  : 

fe>5^^^  isiiliiiiisgiSSISggsSsaHgsHgssstfssssas* 

f^ii^iMa$,  ^nidiri^  fs»-*«8*88** 

^hmmSlS^^tmpoAUi:  8ii§tilliil§ii§ilsiissii8si5iiS8388S88S 

Rfiil^  litatof,  et  ii-  ^. 

posiu:GMliiiii«,i«r9Mi.  §8iS8§§88Sii3isisiS8§833;£Si£8^i88:!SStS!8S 
Mf,  ctfiif l^emtitM,  ecc.  ^ 

Iiema  inano eomposita :  iisSggSe8KSS«ooD<i-*»*-ei»M»»t« 

ffnimanM,  eMft-iiiiiM«,  ei  iiisisssslliSssiilgisgSlsisiEaSSssgssaKB 

sittiilia.  Item  a  digitA  com- 

poiiU:fird'pilM,intfi(^ilMy  5-S«»-«»o>«eifi#^^- 

'luri^^^Iiuwi^i.  itlililili2ll2SlilSI5gSlaaSs5sH?2sssg»s5 

Il§illll§§§ia§§iil8§sssisiisa 

hem  a  viro  coroposiia : 

8imilia;estanMesduobo8  :5Si5:tS«®o»c«-«*-'-'-. 

'JieM^ITiS.ltrs.ti  iiiiiiiiii§Sy§iii5l2Sli3g§«5siasigs82K3 

cx  sepiem  viria,  imios  ex  ^^^^^^ 

decemviris,  eic.  D.gniia8  8St:8S8SS8SSSt'^SS«-4e«»MMeifMMMitMif->>>«>->---^>«> 

qnaBdanestinterhomiiiei  SiSSSiisiiiSSliSsisi&SSSSSSSsSStSSSgSSS 

281  reipnblicae  iiiservimii. 

jiiaminplorali:l>iiiiiiiriri,  i3aSi8g3gS^35rS<p^oio.o.c-t-u«»Pi.-i#»^-M.— 

iriM.iPiH,  $extunmri.  de^  isiillisiisigsjif s32SSIS8§8§5i§i:isaj833Sts 

cemnn^  et  caeten.  itein  ab 

augulo  coroposiu :  7nait-  8«  ©♦^SS»» ^ !••*•*— ►-»-. 

PjTmti^SrS  iiiiiiiilii§SS$illillllSI§288l8iigi88S8 

simiba.  Iiem  :  IHnKmiiiM,  lfi|S(S^'^**-* 

*M^i^'oi:^:  ^'  iiliiliiiiliiiiii§HM§is$s§SiS§iiH§s83s8tt 

Rem :  m^te,  Irigm,  quadri'  ^  ^^.4^^.— 

§mM  iimilia.  Item  :  iitjii-  loSS88^S88^SSSS^SS«9»<»ercitor^^*.ciic(«ea«aieMNi-**--» 

fMetH^n-mmt,irt^9^,  illillllllslsisiSiisiisllisliiisssssssa 

fwifHiMiim,  et 


ysiff-^  "^  lliiiiliiliiilililimmiisaiisssii.s 


6« 


i 

t 
s 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

fi 

IS 

15 

U 

15 

16 

17 

18 

19 

20 

29 

30 

40 

80 

09 


BEDiE  VEN.  aPEE.  PARS  T.  SECT.  n.  —  BIDASCALICA  DUBU  ET  SPURIA. 


Secuffida  pan  Mensm  Pythagoriae. 


100 
160 
200 
280 
800 
800 
400 
450 
800 
550 
600 
6B0 
700 
780 
900 
850 
900 
950 
1000 
1400 
1500 


89 
118 
177 
258 

295 
354 
413 
472 
531 
590 
649 
709 

826 
885 
945 
1003 
1063 
llfi 
1180 
1652 
1770 


60 
20 

180 
240 
300 
350 
420 
480 
540 
600 


70 
140 
210 
280 
550 
420 
490 
560 
650 
700 
770 
840 
910 


80 
160 
240 
320 
400 
480 
560 
640 
720 
800 
880 
900 


90 
180 
270 
360 
450 
540 
650 
720 
810 
900 
990 
1080 


720 

780  910  1040  1170 

84Q  980  1120  1260 

900  1050  1200  \m 

m   1120  1280  1410 

1020  1190  1360  1560 

lO^  1260  1440  1620 

1140  1330  1520  1710 

1200  1400  1600  1800 

1680  1960  2240  2520 

1800  2100  2400  2  00 

2000  2560  2400  2800  3200  3690 

2500  2950  3000  3800  4000  4500 

2960  3481  5540  4100  4720  5610 

60  3000  3540  3600  4200  4800  5400 

70  3500  4130  4200  4900  5600  6600 

80  4000  4720  4800  5600  6400  7200 

90  4500  5510  8400  6300  72  0  8100 

100  5000  5900  6000  7000  8000  9000 

200  10000  11800  1200014000  16000 19000 

300 15000  17700  18000  21000  24000  27000 


100 

200 

500 

400 

500 

600 

700 

800 

900 

1000 

1100 

1200 

1300 

liOO 

1500 

1600 

1700 

1800 

1900 

2000 

2800 

5000 

4000 

8000 


900 
400 
600 
800 
1000 
1200 
1400 
1700 
1800 
2000 
2200 
240O 
2600 
2800 
5000 
5200 
8400 
5600 
3800 
4000 
4600 
6000 
8000 
10000 
11800 


300 
600 
900 
1200 
1500 
1800 
2t00 
2400 
260O 
5000 
3300 
3600 
3000 
4200 
4500 
4800 
5100 
5400 
5700 
6000 
8400 
9000 
12000 
15000 
17700 


400 

800 
1200 
1600 
2000 
2400 


3200 
3600 
4000 
4400 
4800 
5200 
5600 
6000 
6400 
6800 
7200 
7600 
8000 
11200 
12000 


SOO  600  700 

1000  1200  UOO 

1500  1800  2100 

2000  2400  2800 

2500  5000  5500 

3000  3600  42D0 

3500  4200  4900 

4000  4800  5600 

4500  5400  6300 

5000  6000  7000 

5500  6600  7700 

6000  7200  8400 

6500  7800  9100 

700b  8400  9800 

7500  9000  10500 

8000  9600  11200 

8500  iWO  11900 

9000  10809  12600 

9500  11400  13300 

10000  12000  14000 

14000  16800  19600 

15000  18000  21000 


16000  20000  24000  28000 
20000  25000  30000  55000 
55400  41300 


6000  12000  18000  24000  50000  36000  42000 
7000  14000  21000  28000  35000  42000  49000 
8000  16000  24000  32000  40000  48000  56000 
9000  18000  27000  56000  46000  54000  63000 
10000  20000  30000  40000  500  0  60000  70000 
20000  40000  60000  80  00100000  120000140000 
30000  60000  90000120000150000180000210000 
4002000023600  24000  28000  32000  30000  40000  80000102000  160000  200000  240000  280000 
500  25000  29500  30000  55000  40000  45D00  50000100000150000  200000  250000  500000  350000 
60030000  35400  6300042000  48000  54000  60060120000180000  2400  9  300000  360000  420000 
700  35000  41300  42000  48000  8600063000  70000140000210000  280000  550000  420000  490000 
890  40000  47200  48800  56000  64000  72000  8  000160000  240000  320000  400000  480000  560000 
900  45000  55100  5400065000  7200081000  90000180000  270000  560000  450000  540000650000 
1000  50000  59000  60000  70000  80000  90000  100000  200000  500000  400000  500000  600000  7000M 


800  900 

1600  1800 

2400  2700 

3200  3600 

4000  4300 

4800  5400 

5600  6380 

6400  7200 

7200  8100 

8000  9000 

8800  9900 

9600  10800 

10400  11700 

11200  12600 

12000  13500 

12800  litOO 

13600  18500 

14400  19209 

15200  17109 

16000  18009 

22400  26200 

24000  17000 

33000  seooo 

40000  43000 

47200  83100 

48000  84000 

86000  63000 

64000  72O0O 

72000  81000 

80000  90000 

160000  180000 

240000  270000 

320000560000 

400000  480000 

480000  540609 

560000  6SO909 

619000790900 

720000810000 


649 


1009 
2000 
3000 

4000 
5000 
6000 

7000 
8000 
9000 
IQOOO 
11000 
12000 
13000 
14000 
15000 
16009 
17000 


19009 


90009 


400000 
800000 
600000 
700000 


IV.  NUI1ERALE8  LITTBRJB. 

Septem  litterae  in  alphabeto  sunt,  qtoe  dinumera- 
iionibus  iiiserviunt*  sciiicet : 

I  V  X  C  L  DM; 
a«i  11«,  quod  idem  est, 

i  ▼  X  e  I  d  m. 
Quarum  iitteranim  Talor  talis  est : 

1  ¥ei  i  falet  Unum  i 

V         valei  Quinque  5 

%        valet  Deeem  10 

L        %alet  Quinquaginta  50 

€        valel  Centum  100 

B        valet  QuingenU  500 

M        valei  Milie  1009 
H»  auiem  litter»,  non  modo  valeni  pro  unitaii* 


bus  et  denariis  ei  centuriis,  ut  hic  vides  :  aed  eiiam 
pro  millenariis,  ui  sequicur,  iinea  tamen  superposUa: 
quoniam 


1   valet 

Unom  Mille 

1000 

V  valei 

Qiiinque  millia 

sooo 

X  valet 

Decem  milla 

10000 

L  valci 

Quinqoaginla  milUa 

IMNIOO 

c  valei 

Ceninm  millia 

100000 

D  valei 

Quingenta  millia 

sooooo 

n  valei 

MiUiea  miUe 

1000000 

Quare  nonnuUi  eomdem  uumemm  sie  noiabaoi 
MK. 

Sie  ex  IsUs  septem  Utieris,  polesi  qiiivia  dimnM* 
rationem  dlscrete  in  inttoiuiui  ducere. 


DE  COMPUTO 

DIALOGUS. 


Anfosiinus  dixii  de  quatuor  divislonibns  scripiu- 
n  :  Quatuor  necessaria  sunt  in  EcclesiaDei :  Canon 
4ivinus«  in  quo  narraiur  ei  predicaiur  vlta  futura  ; 
Hisioria,  In  oaa  rcrum  gesta  narranfur ;  Numerus, 
in  quo  faeta  fttCnronim  ei  solemniiaies  divinse  dinu* 
iiieraniur;  Grammatica,  in  qua  verbomm  scientia 
intelligitiir.  Igiiur  quaiuor  suni  paries  Scripiurae: 
Canon  divinus,  Hisioria,  NumerttS,Grammaiica.  Istae 
aiiem  dlvisiones  suni  quasi  Scriplurae  quaiuor  fun- 
dainenia.  isidorus  in  Computi  laude  dicil :  Raiio 
numeronim*contemnenda  non  est.  In  muliis  locis 
aaoctarnm  Scriplorarum,  quantum  mvsteriuin  habet, 
elucci.  Non  enim  feustra  in  laiidibns  l>ei  dicUim  est: 
Omnia  In  mensura  et  nninero  et  pondere  fe<^sii«  Se* 
uariiisoamqae  numerus,  qui  pariibus  suis  perfecius 


A  est,perfectionem  mondi  quadam  numeri  suiaif  nllcn- 
tione  deciarai.  Simititer  et  quadraginta  diee,  qid- 
bus  Moses  ei  Eiias  et  ipse  Diominos  jejunaveruDC» 
sine  nomerorum  cogiiitione  non  inielligunior.  Sic  et 
alii  in  Scripturis  sacris  nnmeri  exlstoni,  quonim 
iigoras  non  nisi  noti  hujnsartls  sclentissolvere  poa^ 
sunt.  Daium  etiam  nobls  esi,  ex  aliqua  pane  sob 
numerorum  consistere  disciplina«  quando  Biettsiuai 
curricula  dispuiamus,  quando  anni  spatium  redeootis 
per  nomerum  agnoscimus.  Per  numerum  aiqoidem 
ne  confundamnr,  instruimur.  Toile  numennD  n  rdraa 
omnibus,  et  orania  pereunl.  Adime  sieeulo  ebmmi* 
ium,  et  oinnia  cseca  i|^oraniia  compleciiiur.  mc 
dilTerri  possunt  a  csetens  animalibus,  qui  akall  nt^ 
sciunt  ralionem. 


»■■  ■*., 


6i9 


DE  COMrUTO  DIALOCUS^ 


650 


DHciiin.i;8  :  Haec  ergo  raUo  numerorum  unde  ^ 
pnmum  processli,  scire  not  cnjiMmns. 

Magister  :  A  Deo  scilicetv  quia  omnis  Mpieniie  eC 
scientiaa  Domino  Deo  estt  ex  c|uo  fncia  sunt  omnia. 

D.  Dicergo  «luandoprimum  inventa  est  isia  ratio? 

M.  Ex  illo  tempore  ex  quo  Dict»  sunl  crealure, 
hoc  e&t  ab  origine  saeculi.  Tunc  enim  primum  nume- 
ms  iniiiavit ;  sicut  in  Genesi  legiiur  :  Et  (aetum  m 
ui  ere  ei  mame  diie  tfntfs.  Tunc  ergo  dixit  de  nocie 
et  die,  qnando  dixfl  vespere,  id  e>t  nox :  et  mane, 
id  est  dies.  De  numero  autem  dixit,  quando  dixit« 
dles  unos,  sic  se cundus,  sic  tertius,  sic  quartus,  sic 
quintus,  sic  sextus,  sic  seoiimus.  Itefum  de  mimero 
diftit  Deus,  quando  dixit  desole  et  luna  :  Et  sint  in 
signa  •  et  tempora  et  dies  et  annos.  Quis  enim 
potest  intetligere  dies  et  tempora  et  annos,  nisi  per 
anmerum  ?  inde  dixil  Doethius  :  Omnia  qiuccunque  a 
prtma  rerum  natura  cnnstrucia  sunt,  numerorum 
fidentnr  ratioiie  fomiata.  Iloc  enim  fuit  prlncipale 


D.  Geometrica  qoid  est  ? 

M.  Terrc  mensuratio. 

D.Musknquldest? 

M.  Modnlaiio. 

D.  Astronomia  quid  est  ? 

M.  Astroromlex. 

D.  Ex  his  Haqoe  qustuor  divtsionibus  plijsic»» 
id  est,  naturalia  scientia,  qu»  prima  dtscendaest  ? 

M.  Arithmeilcu  procoi  dubio,  qu«  prioeipium  ma« 
trisque  quodaomiodo  ad  c»ieras  obtinet  ponionem. 
Arithmetiea  eoim  cunctis  prior  est,  qula  haiic  ille 
hujus  mondanm  molls  condiior  Dent  primum  suc 
habuii  rstiociiiatlenis  exemptar :  ex  bac  euncta  coo- 
«tituii,  hoc  est,  per  numeros  otiinia  elfOMnta  consti* 
tuit  et  ordioAvit. 

D.  Qois  piimus  invenit  numenim  apod  Kebraeos  et 
^ypiios? 

M.  Abraham  primus  invenit  nomernm  apud  He- 
brtfos,  deiude  Moses;  et  Aforaham  tradidit  isiam 


exemplar  in  animo  Gondiioris.  Uinc  enim  quatuor     scientbm  mimtriad  ^]rptios,eidoc<fit  eoa:  deindo 

«lAmAntAmm  miiliitndA  111111119121  esl.  hinn  iAinnoriiin  -O  iosephus. 

D.  Quis    priiniis  istam  seientiam  numeri  habuit 


eiementorom  mnltitudo  muiuaia  est,  binc  temporom 
viccs,  hinc  motns  astrorum  ccRligue  conversio  intel- 
ligitur.  item  Boethius  dicit  :  Proprie  ipsa  natara 
ttumeronim,  omnis  astrorum  cursusi  omnisque  astro- 
nomica  ratlo  coostituta  est.  Sic  enim  ortus  occasus- 
qoe  colligimus  :  sic  tarditates  velocitatesqoe  erran- 
lium  siderom  custodimus ;  sic  defectiis  et  muiUplices 
lun«  variationes  agnoscimus. 

D.  Hxc  igitur  ars,  hoc  est  nomerus,  quod  nomen 
generale  habet  f 

M.  Philosophia  scllieetv  quia  omnis  sapientla»  phi- 
iosophia  ooroinatur. 

D.  Qoid  est  philosophia?  cujus  lingu»  est? 

M.  Graecum  nmnen  est,  et  kiierpretatur  amor 
scteotlae.  4iXocenim  apudGraecos,  Latineamor  dicitur. 
XoM  vero  sapientia  vei  scieniia  interpreiatur. 

D.  Philosophia  qnomodo  dilBnitor  ? 

M.  Isidcros  eam  sic  dettnivit  dicens :  Philosephia 
esi  renma  homaoarum  divinarumque  cognitto.  Inlioc 


exemploostendlturquodomnissapieutia,  sive  divina  C  <^i«  aneompositum? 


apud  Graecos  et  Latinos  ? 

M.  Pyiliagoras  apud  Grmcos,  Aputelus  ei  Boeihius 
apod  Laiinos;  onde  isidorus  tiicit :  Nimieri  dic  pli* 
oam  apod  Graccos  primom  Pythagoram  noocupant 
conserifisisse,  jc  deinde  a  Nioomadio  diffoshis  ese 
dispesiiam ;  quam  opnd  Laiinos  Apuleius  et  deinde 
Boetius  transtulernnt. 

D.  Quom«)do  numerus  nominatup  apod  Hebrsos, 
et  ChaklMs,  el  Syros,  et  Maoedones? 

M .  Yocatur  flamuin  apud  Helir«os,  ChaldaM»  ei  8]r- 
ro8«  A^md  Maccdones  cnUmU:  Calculator  nomen  ac- 
cepit  a  calouiis,  id  est  lapillia  m  notis,  qut»s  antiqut 
io  nunu  teoenles  eoropofiehani  mtmeruin.  Apod 
alios  ikMos  cycdif,  vel  rl^tknme  ;  apud  ^Egjpiios 
latereos,  inde  iatereohis  dimioutlve  dicitor,  et  rtma, 
oiide  rimarii  appellaniur. 

D.  lUud  nomen  quod  dicitur  numeraa«  slmplexne 


iivehomana«  phHosoDhia  nuncupaiur.  liem  aliadif- 
llDitio  phliosophiae  :  ralosophia  est  divinarum  hy- 
manaruoKioe  rerom,  io  qoantum  possibile  esi,  pro- 
babihs  acaeniia.  Item  alia  difflnitio  philosophis  : 
Philosophia  est  arsarilom,  ei  disciplinadisciptioaroin* 

D.  QaoS  sont  divislonesphilosophiae? 

M.  Tres,  id  est,  physica,  ethica,1ogica;  hoc  est,  na- 
toralis,  moralis,  rationalis.  Unde  Isidoros  dkit :  Phi- 
losophiae  opecies  tripartita  est.  Uoa  auiem  nsturalis, 
qoae  Graecefvo-ixi),  hoc  est  physlca,  io  qoa  natorae  in- 
ooisitio  disseritor;  altera  vero  rooralisy  qus  apud 
(•r«oos  ifig-Kik  dicitur,  hoc  est  ethica,  io  qua  de  mo^ 
ribos  agiior;  eitertia  rathinalis,  qoae  Graeco  vocaboto 
appeUator  ^oycxii,  lioc  est  logica,  io  qua  disputando 
qoemadmodom  in  rerum  causis  vel  vitse  moribus 
veritas  ^m  qoasratur.  fai  physica  igiiur«  causa  quae- 
rendi;  in  ethica,  ordo  inveniendi ;  in  iogica,  ratio 
uitelligeodi  versatur*  Item,  sunt  ergo  tres  philoso- 


M.  Conipositum,  scilicet  ex  duobus  corrupiis. 
Nume  cnim  ea  eo  iiomlne  quod  est  niunmos  venit, 
ms  autem  ett  eo  noroine  quod  est  rivus  deilvatur. 
Ex  rlvo  enlm  nunmiorum,  id  est,  ex  moltitodine 
eensos  qoi  reddebator  r^gibus  vel  imperatoribus , 
numerus  nomen  accepit.  llnde  isidorosdicit :  Num- 
mos  nuioero  nomen  dedit,  et  a  sui  frequentatione 
vocabuhim  indidit. 

D.  Mumerus,  unde  nomen  accepit  ? 

M«  A  Numeria*  Uinc  Anjpistlnosait  :Nomeros  a 
Numeria  «|uadam  dea  nominatur,  cojus  sacerdotea 
reiro  versis  vultihus  offerebant,  ei  post  otdala  munera 
retro  Bergebaot. 

D.  Nuinerus  quomodo  definitur  ? 

M.  Isidorus  diifiiitritdicens :  Nhimeros  est  muliiiudo 
ex  uoiutibtts  coostinita.  Nam  unum,  senien  iraineri 
esse,  non  nunierum,dicimus.  Item  alius  dicit :  iJiHis, 
non  est  uomeruSy  sed  ab  eo  crescunt  nomeri.  Tamen 


phiae  partes,  hoc  est,  tres  divisiones  sapientiae,  Phy-  |v  Donaius  etiam  unum  pro  numero  posuit,  dicens 
sioi,  Eibica,  Logica.  In  bb  eiiam  iribos  generibos     Nomerus  est  singularis,  ui,  Hic  magister.  Item  Augo* 


lihilosopbi»,  eloquia  divina  consistunt.  Nam  aut  de 
naturo  di»ptttare  aoleni,  ut  in  Genesi«  et  in  Eccle- 
naste,  aatmProverbiis,  eiin  Eplstolis  rauli  aposlo- 
li,  aoi  in  Cantica  camticorom,  et  in  Evangeliis,  ct  in 
alUs  mullis  libris ;  aui  de  mortbos,  aot  de  superiori- 
bus  myalefiis  coBiestibus,  hoc  est  de  logic;;. 

D.  ^b^o  loveoit  huas  tres  partes  philosophiae  ? 

M.  Physidim  iovenii  Tliales  Miietios,  unos  ex  sep- 
te»  sapieotibiis  Grmconim.  Ethicam  invenit  Socra- 
tes.  Logicam  invenit  Piato  philosoplios. 

D.  Adquam  Igitor  pariem  de  his  tribos  philoaophi« 
pertioet  cempotos? 

M.  Ad  physicam,  sine  dobio. 

D.  Pbysiea  vero  qiiot  divisiooes  habet? 

M.  Qoatoor,  kl  est  arithmeticam,  geomelrlam, 
mosicam«  astrooomlam. 

D.  Ariihroeticaiioid  esi? 

M.  NomerabQia  ars. 

PaTROL.  XG. 


stlnus  dicii :  Numerus  csi  singularis  corporis  ac  vocis 
et  signincationis  collectio.  Item,  Nuroeros  didior  a  no- 
nierando,  velut  supradictumest,  a  Nomerla  dea,  qoam 
aniiqui  dicebant  deam  esse  ooroeri;  sive  nomeros 
diciiur,  qoasi  noromorom  rivos.  Anliqui  enim  ite- 
scienies  fiumerare,  ex  lapillis  soa  temoora  sooaqoe 
dies  nomerabaot,  io  orosperitate  caodldis,  io  ad* 
versiute  oigris.  Unde  Persios  aii : 

Hooc»  lacrlue,  dlem  oomera  mellore  lapitlo. 

D.  Qoomodo  nomloanior  numeri  ab  oiio  osqoe  ad 
milie,  etmyiiadas? 

M.  Sic  oominantor  : — Unom,  duo,  tria,  qoatuor, 
quhiqoe|  aex,  septem,  octo ,  novem,  decem ;  —  on- 
de  im,  doodecim,  tredecim,  qoatuordecim,  quinde* 
cim,sedecim  vel  sexdecim,  septemdecim  vetdecem- 
septem,  octodedm,  novemdecim,  viginti ;  —  vigintl 
onuro,  vigintiduOf  vigintl  tria,  viginti  quaiuor,  viginti 

2i       ^ 


661 


BEDiE  VEN.  OPER.  PARS  I.  SECT.  11.  -^  DIBASGALfCA  SPURIA  ET  DUBIA. 


m 


qutfiqve.  viginii  seXy  vigintt  septein,  viginli  octo,  vi- 
ginti  novem,  trigintt;  —  trigintsi  unum,  triginta  duo, 
iriginU  Iria»  triginla  quatuor,  triginU  qoiiiqae,  tri- 
ginu  «ex,  triginu  leptem,  iriginu  oclo,  trigioU  no- 
vem,quadragiuU;  —  quadraginU  unum,  quadragiiUa 
duo,  qoadraginU  tri»,  quadraginU  quatuor ,  quadra* 
ginu  quinque,  qnadraamta  sex,  quMiraginU  aeptem, 
quadragiuta  octo,  quadraginU  nofem,  qoiiiquaginu; 
—  quinquaginU  unum,quiquaginta  duo,  quinquaginu 
tria,  quioquaginia  quatuor,  qu  nqiiaginU  quinque, 
quinquaginU  lex»  quioquagintajKpiem,quinqnaginia 
ociOv  quinquagtuia  iioYem,  aexaginU ;  —  aexjginu 
noum,  sexaginia  diio,  sexaginU  iria,  sexaginia  qua* 
tuor,  aexagiiiia  quinque,  texaginusex,  aexafinu 
aeptero,  sexaginU  octo,  sexaginu  novem,  aeptuaginU; 
— teptuagmU  unum,  septuaginU  duo,  aeplliaginU 
tria,  aeptuaginU  quatoor,  aeptuaginu  quinqoe,  sep- 
luaginU  aex,  aeptuagiou  aepiem,  aeptuaginU  ociOt 
aeptuagioU  novem,  octoginU ;  —  octoginta  unum, 
optoginU  duo,  octoginu  tria,  octogiiiU  quatuor »  ^ 
octoginU  quinque,  octoginU  sex,  octoginu  septem,  '' 
pctoginU  octo,  octoginta  novem,   nonaginta;  — 
inoiiaginia  unum,  nonaginu  duo,  etc  ;  —  ceoium» 
contum  et  unum,  ceotum  et  duo,  ete. ;  —  ducenu, 
trecenU,  quadringehU,  quingenu,  aexeenu,  aeptin- 
genu,  octingenu,  noiiingenu,  miiie;  — duomillia, 
tria  roillia,quatuor  millia,  quinqoe  millia,  sex  milUa» 
a^Um  miHiaf  octo  millia,  noTem  millia,  ^eeem 
n  iilia.  —  Sic  conaut  quod  decem  dedea  moltipli- 
catos,  eentum  facit.  Ceotum  dedea  multiplkatoa, 
mllle  Csicit.  llille  decies  nioltlplieittts  ,  myriadam 
facit.  SlCfiginti,  duas  myriadas;  et  trigiou,  trea 
royriadas;  et  quadraginu,  quauor  myriadas;  el 
quinqoaglnU,  qulnque  myriadas';  et  sexaglnu,  sex 
myriadas;elsepluaginU9  septem  myriadas;  et  oc- 
tuaffinta»  octo  myriadas;  et  oonsglnu,  noTem  m]r- 
riaoaa ;  et  centum,  decem  myriadas ;  b  s  ceDtum,  ▼!• 
gtnti  myriadas ;  ter  ceutgm ,  triginU  myriadas  ; 
quater  eentum,  qoalraginla   mynadas;  quinquies 


A  sex ;  si  diio,  VII  septem  :  si  tres,  Ylll  oclo;  si  qiia« 
tuor,  yilll  novem  :  pliis  nbo  cresciL  Deiiide  sequitur 
X,  qiue  decem  signilicat. 
D.Quis  ostendit  quod  X  decem  significat  ? 
M.  Isidorus  dicit :  NomiDa  litterarum  apudOneeoa, 
et  ?erba  compon^nt,  el  oomeros  (aciuuL  Latini 
auUm  nomeros  ad  iitteras  non  coniponuot,  excepu 
X  littera,  qu»  in  llguracrucemsigniucat,  ei  In  nome- 
ro  decem  demonstrat.  Sequcnte   X,  I  multiplicitttr 
«sque  ad  Xllli,  quod  quaiuordecim  denoUi.  Deinde 
aequitur  V  post  X  et  flunt  X¥.  SequenU  V,  multi- 
plicau  I  qnateriu  XVUII,  fiunt  novemdecim 
D.  Yiginti  quae  nou  signiflcat? 
H.  Littera  X  dopllcau.  Bis  enim  deeero  babet,  sic 
XX  propterea  dicuntur  viglntl,  quia  biadec6m  genita. 
£t  slc  XXX,  triginia,  ter  decero  geniu. 
D.  Per  qualem  ooum  significanlur  trigioU? 
II.  Per  X  ter  moltiplicatam.  Et  X  ooo  muitiplica- 
tur  plus  quam  per  tres  tIcos. 
D.  QuadniginU,.per  quaiem  noUm  slgnificanlort 
¥.  FerXetL. 

D.  Quadraginta,  quare  diconiur?  M.  Id  ea  qoaler 
decem  genita.  (Omnis  enim  litiera  nomeralis  mioas 
significana,  si  pnecedit,  Uiitum  demit  de  seqoeati, 
quanum  in  se  babet;  toIuI  I,  I ,  III,  IV  pro  lill, 
V,  VI,  VII,  VUI,  \UII  pro  IX,  X,  XX,  XXX,  XL  oro 
XXXX,  uiquidam  volunt,  L,  LX,  LXX,  LXXX, 
LXL  Td  XC  pro  LXXXX,  G,  CG,  GGG,  CD  pro  GCCC, 
D  pro  GGCCC^DC.  DCG,  DCCC,  GM  pro  DCGCC,  M.) 
D.  Qoa  nou  sigoificat  quioquaginu? 
M.  Littera  L. 
D.  Quamobrem? 

M.  Quia  noinerus  principalis  in  lege  Dombii  est 
quinquageoarius.  Sub  illo  eoim  numero  cadebat  Jobi- 
keos,  boc  eat  In  quinquagesimo  anno.  CoiiTenic» 
autemerat  otille  mimerus,  qul  principalom  io  lege 
Tcteri  obttuet,  boc  esty  quioqoageaariua,  per  iUaii 
litteramL,^qaaB  prima  eat  io  uio  nomine»  qood  est 
iex,  signiftcarciur.  Sexacinu  Toro,  per  L'  el  X»  aafH 


centum,  quinquaglnu  myriadas;   sexies   centum  ,  C  tuaginU,  pei^  L  et  duo  XX.  Oabgiou,  per  L  el  tria 
aexaginU  myriadas;  septies  eentum,  septuagioU      XXX. 


myriadas;octle8ceolaro,  octoaginu  royriadas;  nonies 
cenlum,  noitaginumyriadas;  decies  cenUna  millia, 
oentoffl  myriadas« 

D.  IsUnomina  Dumen  qnm  dlxlmus,  per  quas 
notas  sigiiificantur  apud  Laiinos? 

M.  Per  isuasepum  notas  :  hoc  estl  V  X  L  D  C  M. 

B.  Quomodo  bias  oot»  signillcaot  el  muliiplicanC 
numeros  ? 

M.  Auisiinpliciterso1«significanr,  aot  compositae. 

D.  Alia  eiiro  aliis,  aut  multiplicatae  per  se  ? 

M.  Simpliciter  significant,  sicut  e»t  I  unus.  Vsola 
qutoque.  a  sola,  decem.  L  per  se,  qoinquaginu.  C 
per  se,Untum  sigoificalcenlum.  D  sola,  quingentos. 
m  sola«  aut  cum  titulo  sopra,  milie  significat. 

D.  Qooiiiodo  autem  multiplicaue,  per  se  numerom 
generantt 

M.  Veluii  I  duplicaU  sic,  II  duos  signifleat,  tripli- 
eau,  Ul  Ires,  quadrupllcau,  lUl  quatuor. 

D.  Qoamobrem  I  unum  signittcat? 

M.  Quid  aulem  coRTenientius  est  quaro  llla  litiera, 
^fnm  miiHma  c;st  litteraruro  in  cbaraciere,  ut  signifi* 
oaret  illum  nunierum  qul  minimus  est  In  numeris, 
boc  est  unus*Nulla  autem  nou  apud  Latinos  molti- 

rllcalur  pius  quam  per  quatuor  Tices.  Deinde  post 
sequitur  V,  qm  quinque  signilical? 
D.  A4  quid  V  quinque  signiflcat? 
M.  Qtiia  quinu  Tocalis  est  in  ordlne  Tocalium;  et 
mialis  est  in  ordine  TOcalium«  ulis  est  In  numero. 
Ulnc  dlcitur  de  quinU  lillera,  quinque  Tirguiis  ne- 
taU ;  de  X  lilUra,  decem.  Nsc  V  duplicatur,  sed 
sequeute  V,  I  ponitur  in  numero.  Si  uiium  I,  fiunt 


.D.  Oiue  nota  sisnificat  oonaginu  ? 

M.  Doie  not»  significanl  nonaginU,  aot  X  Inter  doo 
L,  ulLXL,  autX  aiite  G,  ul  XC. 

D.  Qu»  nou  significat  ceDtum  ? 

M  LitUraC. 

D.  Quare? 

M.  Quia  prima  est  in  iilo  oomioe,  qood  esl  eao* 
lum.  UsQS  enim  eral  sspe  apod  Teteres,  per  priman 
litteram  nomioa  signific|re. 

D.  Undo  dicitur  ceotum  ? 

M.  A  caotu,  lioc  esl  cireulo,Tel  a  eboro  eanUililam. 

Mos  enim  erat  apod  Toieres,  ceBtnm  bomiaes  bi 
cboro  canuniium  babiere.  Centnm  ideo  a  canto  toI  a 
circulo  dicitur.  G  Tero 'dapUcata' sic  CC,  slgnificat 
ducentos;  tripllcata,  CCC,  Ireceotos;  quadnip  icata, 
GCCC.  quadringentos. 

D.  Quae  noU  signittcalqaingentts? 

M.  Ipsa  D  littera. 

D.  Quare? 

M.Goaveiiiensautero  erat  ui  in  Donero  prloris 
litterae,  boc  est  C,  ftnito,  iila  littera  qoc  aeqaliar  m 
ordinelitierarura,  iiempeD.teoeretnumeramaeqiiea- 
lem,  boc  est  quihgentos.  Deinde  G  sequente  D»  ne 
DC,  sexcenios.  DuoCG,  6equentei  D,  sic  DGC.  aep- 
lingeotos.  Ter  ducu  G,  sequente  D,  sic  DCGC»  ol 
octiojKenlos.  Quater  G  multiplicaU,  seqaente  D,  sle 
DCCCC,  Doogeolos  significat.  Mille  auiem  slgDaUir 
nou  M  (ut  jam  dixlmus),  quoiiiam  ipsa  esl  prima  lil- 
tera  in  bac  didione  mille.  Mille  Tcro  a  mulliladine 
procedit,  etusque  adceotom  ceuUoa  millia  perTeail* 


Cffi 


D£  DIVTSIONIBUS  TEMPORUM. 


65< 


DE  DIVISIONIBUS  TEMPORUM 


LIBER. 


1.  De  (Hvimnikui  tmpwri$. 

DiscipOLOs.  DiTisiones  ieinporU  quoUani?  Macis- 
TER :  Qvataordecim. 

D  Qoa? 

11.  Atomas,  moineniani,  minaturo,  pancttts«  hora, 
qoadnuivdies,  bebdomada,  mensis  Ticissitado  triror- 
rais«  annos,  cyclus,  aetas,  sasculum,  mundus.  Hae  itaqao 
dirhiones  t^mporis  qoatuordecim,in  solis  ascensu  et 
in  descensu^et  fn  liina  crescehte  et  decrescente  ioTe- 
ninnrur;  et  sic  crescunt  de  minoribus  numeri  ad  ma- 
jora;  boc  est«abatomls  in  momentum,  a  momento  in 
m  nuiom,  a  minuto  in  punciiiro,  a  puncto  in  boram, 
ab  bora  in  quadrantem«  a  quadrante  in  diem;  a  die 
in  hebdomadaro,  abhebdomada  in  mensero,  a  niense 
ih  tempns,  a  tempore  in  annuro,  ab  anno  in  cyclum, 
a  cyclo  in  actatem,  ab  setate  in  saecolum,  a  ssecolo  in 
nundum ;  deinde  pleniiudo  dicitur  mundus.  Has 
aatem  oaaloordecim  diTisiones  temporis  Jsidoraa 
in  librb  Etyroologiarum  qointo  et  dedmo  tertio  os- 
tendit,  diceoi :  Tempora  dicia  sunt  eo  qaod  diTidun- 
tar  atCHnis,  ipomentls,  minuiis,  punctis,  horis,  die- 
bos,  qoadrantibos,  bebdomadibas.  mensibos,  tem- 
poribvs,  anpis,  lostris,  aeutibus,  saeculis,  omnia 
inortali  inmundo  ut  et curricula  tempereiitur. 

D,  Qoomodo  crescunt  majores  numeri  de  mino- 
ribus? 

M.  Sic  crescunt.  .Quingenti  sexaginta  qaatoor 
atom!  anom  momentam  efnciunt.  Qoaluor  momenta 
onam  fninutiim*  faciunt.  Decem  mlnuta,  anam  pun- 
ctoia.  Qoinqoe  puocU  In  luna  horani  faciunt.  Sex 
horae  quadrantem  compleot.  Qaatuor  qiiadrantea 
anum  diem  complere  Tidentur.  Septem  dies  hebdo- 
madani  faciunt.  Qualuor  septimanae  onum  roensem 
^ctani  (sed  ulem  roeusero  ({ui  habet  dies  Tigioti 
octo,  oicut  estFebruarius;  iUi  autem  qaatuor  men- 
sesqoi  triginU  dies  hal>eni,  sicut  Aprilis«  Janius« 
Sf ptember»  NoTerober,  quatuor  hebdomadas  babenty 
ei  duos  dies ;  illi  Tero  alii  sepiem  meiises,  id '  est, 
Janoarius,  Martios,  MaiuSf  Juliii8«  Augustas«  Ocio- 
ber  et  December,  qoi  triginU  et  anumdlein  babent» 
qoatttor  hebdomadas  habere  Tidentur  et  tres  dies ;  et 
sie  doodedmr  menses  in  anno  colligun|or«  quinqua- 
ginU  duae  hebdomad»  et  aaus  diea :  qoando  aotem 
biakaLiiia  qoarto  qooTis  aniio  fneril,  tunc  habet  an** 
Boa  doas  et  qoinquaglnU  hebdoroadas,  et  duos  dies). 
Traa  aotem  menses  unaro  tempus  efllciunt:  quod 
teflnpoa»  Ticissitudo  triformis  dicitor,  quia  tres  men« 
aea  oaanMiaodqao  lempua  habet  de  quatuor  lempo« 
riboa  anni,  qoaa  dicuntar  Tor,  aestas,  automnus, 
hiems ;  baec  qiiatuor  tempora  onam  annum  efttciont. 
Qoatoor  aimi  bisaexiilem  Cjrdam  faciunt,  quia  post 

aottoot  annos  peractos^  bissextills  dies  interTcnit. 
lon  qoindedm  anni  cyclum  indictionam  complcniv 
et  DOTomdedm  anni  cyclom  lunarem  implere  Tiden- 
lar.  ^oall  noanero  annorom  per  decem  et  novem 
amioa  cydus  epacurom,  qui  In  principio  aiini  apiid 
Ronianos»  hoc  est  in  Kalendia  Janaarii  ponitor, 
diacwril.  iCquali  ratlone  et  aius  cyclus  cpacUrom 
m  prindpia  anni  apud  Hebraeos  et  Gra^cos,  hoc  est 
lo  stidecimo  Kalendis  Aprilis,  per  decem  et  novem 
anioa  discnrrit.  Gydus  Tcro  solaris,  Tigintl  octo 
annia  caraum  suani  unire  perhibetar.  Gydus  magnus, 
inqaoconcordia  Inter  solem  et  lonam,  usqae  daro 
In  ae  reTerUntur  post  qoingentos  et  tri|[inU  duos 
annos,  tertio  anno  incipienle,  in  se  rcTertitor.  Tuiic 
est  Tora  coneordia  inter  solem  et  lunam,  qnando  ad 
oorodem  diem  niensis  secundum  solem,  et  ad  illum 
diero  aeptiroanae,  ad  easdem  epacus  unde  primuni 
co^if,  in  unom  diem  secundum  raiionem  bissexti  et 


A  aaltas  conTeniunt;  Has  autem  tf uatuordedm  diTbio- 
nes  teroporiSy  qnas  diximas,  traiwcurrendo,  InTesH* 
gare  diligentias  debemus:  prironm  interrogandom 
tfe  priina  dmsione  temporis,  quam  diximas,  de 
atomo. 

.11.  D#  nlcFmis. 

D.  Alomus  ergo  quid  est?  cujas  lingaas  cst  ?  aut 
qaomodo  disponiiar,  tcI  delinitiir,  aut  si  simplex 
nomen  esf,  aat  Gompositum  ? 

M.  Atomos  Graecum  nomen  est  et  composilum,  et 
interpreUtur  IndiTisibiliSt   aut  iiisecabil:s ;   «roftoc 
B  enim  apud  Graecos  pnepositio  inierpretatur  (stc) ; 
tomos  autem  diTiaus  tcI  divisibilis. 

D.  Atorous,  oaomodo  diflinitur  ? 

M.  IsiJorus  dUlinhrit,  dicens:  Atomof  philosophi 
dicout  quasdam  in  inondo  partes  minutisslmas,  ut 
Tisui  Hicile  non  pateant,  nec  sectionem  redpiant : 
huc  illacque  feruniiir,  sicut  tenoissimi  pulTerea,  qui 
infusi  perfenestrasradiis  solis  fugantur. 

D.  Quot  sunt  genera  atomorum  ? 

M.  Quinque. 

D.  Qus? 

M.  Atomos  !n  corpore,  atomos  in  sole,  atomos  in 
oratione,  atorous  in  numero»  atomus  In  tcmpore, 

D.  Atomas,  in  corpore  (|aoinodo  est? 

M.  Quidquid  minimum  in  corporibus,  quod  secari 
aol  diTidi  non  potest,  alomiis  dicitur,  Teluti  sunt 
minalissima  grana  arenarum ,  ut  capillus  dixit : 
Findere  me  nalli  possont,  prscidere  mdll. 

Est  enlm  pilus  in  corpore»  qai  per  longom  tIx 
C  dividi  potest.  Atomus  in  sote,  illi  tenuissimi  pulrerea 
quos  diximiis  radiis  solis  fugari.  Atomus  in  oratione, 
ttt  est  litters.  Dividis  enim  partem  oralioniaquam- 
libet  in  ayllabat.  Syllabas  dividis  in  iitteram.  Utie- 
ram  diridere  non  poies.  Inde  Sergios  GraSiUs  didt : 
Omnis  oratio  solvitur  in  verba,  verba  denoo  solvun- 
tur  in  syllabas.synabae  aolvuntur  niraum  in  litteras ; 
sola  littera  non  uabet  in  quo  solvatur.  Ideo  a  philo- 
sophis  atomus  didtur. 

D.  Quomodo  est  atorooa  in  noroero.  ? 

M.  Sic  autem  est :  Octo  dividis  in  bis  ^aatemos, 
quatuor  diTidia  in  bia  binoa,  dooa  dWidis  In  bls, 
anus  est :  unom  diTldere  non  potea,  propter  lioc, 
atorous  dicltur  In  numero. 

D.  Qoomodo  est  atomoa  in  tempore? 

M.  Sic  est :  Momenturo  dividis  in  duodedm  parles, 
onaroquaroqae  partem  deduodecim  partiboa  ino- 
menti  diTldis  in  quadraginia  septem  partos»  qaadra- 
gesiina  septima  pars,  qoingentesima  aexagedma 
0quariapars  momenti.  Sic  esi  atomus  la  tempore : 
si  autem  colligis  simul  qoadraginu  seple»  doode- 
cies,  inTenies  quingentos  aexaginu  qnatoor  atomoa* 
Et  Untus  numerus  atomorum  faclt  ooan  momeii- 
tum. 

III.  Di  moiiMffio. 

D.  Mome ntum  quld  eat,  et  quomodo  difHiiilor  se- 
cundum  9onum,  hoc  est  socondnm  superlldem  et 
secundum  sensum,  Tel  secundnm  subst  mtiam,  quae 
intus  latet  in  sono  ? 

M.  Sic  dininitur  momentom  secundnm  aonnm : 
Isidorus  dicit :  Momentum  enim  est  minolam  atqoo 
angustissimnm  tempos,  a  moto  sideram  dictnm, 
hoc  est  a  inoto  solis  et  lonae.  Est  enim  eilremitas 
horae  in  breTibus  intervallis,  cum  aol  sibi  aHqaid 
cedit  atqoe  saccedit. 

D.  Quot  sunt  genera  momenti? 

M.  Qiiatuor* 

D.  Quae? 


BEJ)iE  YEN.  OPEH.  PARS  1.  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  SPURFA  ET  DUBIA. 


'f 


V 


es5 

11.   Momeiilom  indivisibile,  al  Isalis  dlcit:  Cv\  A 
reputatm  sunt  gente$^  quam  momentt  in  itntera» 

D.  Qnomodo  ainoscitur  moineiitdm  ? 

M.  Aiigustinu9  didt :  Unum  moroentum  esl  certis* 
simus  lecttts  solis  In  ccelo,  et  per  quadraginta  Tices 
jam  hora  est.  Secniidnm  momenUim  esty  quando 
jacis  lapidem  in  aqoam,  usqiie  aqua  cessat  de  motu, 
vel  lignum  quod  cadit,  nsque  cessant  rami  ejns  de 
motu.  Tertium  momentum  est  indif  isibile,  ui  Pau- 
lus  dicit :  Omiiia  Tacta  sunt  in  momento,  id  est» 
in  summa  celeritAte.  Quartam  nromeotum  esl»  quan- 
diu  pal|>d)ne  requiescunt.  Quatuor  momenta  onom 
minotuin  faciunt. 

IV.  De  mtnK/o. 

D.  Minutom  onde  dictum  est  ? 

M.  Isidorus  dhcit :  Minutum  dictum  a  miiiUendo, 
quia  duo  niomenta  et  du»  partes  tertii  iMomeliU 
minuuntur  de  tenebris  in  unoquoque  die,  ab  uode- 
dmo  Kalendarum  Aprilis,  osque  in  doodecimum 
Kalen  larum  Jiilii. 

D.  Mimitum  quomodo  diffinilur  ? 

M.  Isidorus  dinlnivit  diceos :  Minoiom  dkltor  ve- 
lui  minos  momeotom ,  qoia  minos  nomerit «  sed 
majos  iiiplet.  Doo  minuta  etdimidiomy  hoc  est 
decem  momenu»  ooom  ponctom  fiicloiit. 


(56 


Vni.  De  die. 


ir: 


T.  De  fmnctit. 

D.  Punctus  unde  dictus  esl? 

M.  Isldorus  oslendit,  cum  diilt :  Puoctils  a  fian- 
gendo  dictus  estv  eo  qood  quibusdam  ponctioniboi 
ceri»  deslgnationis  In  horologiis  designaotor.  Pon- 
clos  esl  opos  iUoruni  qui  horologium  faciunl.  Nam 
in  fioe  ondecimffi  linese  pooctom  pouebaol.  Pon« 
ctom  Grttce,  Latlne  medium,  qola  in  medio  mondl 
esl  Hierosalem,  obi  horotoghim  primiloa  faciom  esC 
cum  suis  puncUs.  Puncun  auleni  Ires  partes  babel. 
Qualuor  puncii  sunt  quadraginU  momenta,  et  unam 
horam  Ciciunt. 

Tl.  Dehora. 

D.  Hora,  a  quo  nomen  aecepil  ? 

M.  Horat  de  boro,  id  esi  sole  nomeii  iraxit. 

D.  Hora,  cujus  liiigu»  est,  ei  quoiiiodo  diffinilur? 

M.  Hora  Graecum  nomen  esl,  el  inlerpretatur  linis 
vel  tempus. 

D.  Horologium  quid  est  ? 

M.  Uora,  llnis  vet  leropos;  locus  [For/^  logos],  se- 
ries,  vel  onibra  inierpreiatur.  Inde  borologiom,  um* 
bra  vel  series»  llniomque  lemporom,  qoia  iiiboro* 
logio  lempora  per  umbras  roeosorantnr. 

D.  Quis  primua  invenil  horologlum  ? 

M.  Acbaz,  T^x  Juda.  Quidam  eniin  horologium 
apud  ledero  Quirini  priroum  siatutuin  dlcunt.  Oras 
fnaris  et  fluvioruro  et  vestimentoruro  d  cirous,  Id  est» 
eiireiiiitates  sive  terminos.  Hora  autem,  fiois  teni- 
poris  est. 

D.  Quoiiiodo  discernilur  in  orthographia  mter 
oras  inftris  el  fluvioruin  el  v«stimentorom,  et  iuter 
horaui  teinporis  ? 

M.  Oras  niaris  €i  fiavibrum  H  vestimenlorom 
quando  dicimus,  slne  aspiratione  profertor ;  hora 
auiem,  hoc  est  Unts  teinporis,  cuio  aspiratiooe.  Sei 
horae  unum  quadrantem  faciunt. 

Y1I.  De  quadrante 

D.  Quadrans  quid  esl,  et  qnoniodo  voeator,  vel 
quomudo  diflfoitor  apud  Uebraeos,  Graeeos  ei  Litiiios? 

M.  Sic  diflinilur :  Qiudrans  dicitor  a  quarla  parte 
nnciae,  qoi  alio  nomine  dicitur  sicilicus,  id  est,  sei 
scrupuli,  qnem  Hebrssi  qoaJrantem,  Grsci  vero 
dodrautem,  Lialiiii  qoadraotem  vocaot.  Dicilor  eiiam 
et  quAdraus  major,  qui  babet  Ires  uncias,  boc  eA 
quaria  pars  assis ;  assis  enim  doodecim  ondas  ha- 
het.  Sic  etiam  et  ooadrans  in  lempore  sei  horanim, 

Suarta  pars  est  diei  naturalis,  quia  quatuor  qua- 
rantes  unom  diem  perficioni,  qoi  dles  habet  horas 
viginli  quatuor. 


D.  Dies  nnde  nomeo  aecepii? 

M.  A  divisione,  eo  qood  dlvidal  locem  a  tenebrts. 
Sive  dies  dicti  sunt  a  diis,  quorom  oorahia  RooMei 
quibosdam  sideribus  sacraveroni.  Item  dies  didior 
eo  quod  locem  el  tenebras  disjongat  ac  dividai,  el 
appeHarnre  di<itor  dux  operom,  el  absentia  tenebra- 
roio.  Eolaln^^Hebrso,  hemera  in  Gr»co»  diesln 
Laiiiio. 

D.  Quid  priroitus  ftiit  dies  aol  nos? 

M.  Dies  otiqoe  qula  primo  die  condidit  Deos  hh 
oem,  ot  Isidorus  ait,  el  Augusiinus  coofirmat. 

D.  Si  001  anie  diem  aol  posl  diero? 

M.  Diei  ascribitur.  ul  Uieronymos  revetovit :  fhx 
esi  enim  inliium  diei ,  non  finis  pneterili ,  quia  aoie 
c  ucem  Christi  dies  pnecedebal  noctero,  nunc  autero 
post  resurrectionem  Domini  nox  praecedtl  diem. 

D.  Oool  soni  Janoft  diei  ? 

M.  Qiialoor.  Apod  Chaldsos  ab  ortn  aolis  usqoe 
U  ad  orium  solis.  Apud  i£gyptios  ab  oecasu  solis  us- 
que  ad  occasum  solis.  Apud  Hebneos  ab  hora  seila 
usque  ad  horaoi  sextam,  quia  noctem  non  compoia- 
bant  Hebraei.  Apod  Romaoos  a  media  nocle  osque 
ad  mediaro  noctcro.  ^ 

D.  Dies  quoroodo  diflinitur  ? 

M.  kidorus  difnnivil,  dioens :  Dies  leghimos  esl 
viginli  qoaloor  horarom  osqoe  dies  el  nox.spatia 
sui  cursus  ab  orienle  hi  occideBlem»  solis  sol  volo- 
bililaie  eoocludal. 

D.  Qolbos  modis  dies  dicilor? 

M.  Doobos. 

D.  Qui  sunl  ? 

M.  Dies  naturalis  el  diea  artifidalii 

D  Diesnaturalisquidest? 

M.  Dies  legftimus,  ab  ortu  solis,  dooec  rorsos 
oriaior ;  et  ifle  dies  habei  vigioti  qooloor  horu 
io  se. 

D.  Quolsonldirisiones  diei  naluralis? 
C     M.  Daae,  id  est,  dies  et  oox.  lode  hidoros  didl : 
Spaiia  diei  naloralis  duo  sont :  InlerdiaDom  adlicet 
et  iioclomum.  Quando  dicit  interdianum  apaliom, 
diem  siguificai;  nociomum  spatiom,  dox  est. 

D.  Qois  ergo  demonstral  qood  dies  ei  oox  sunol 
dicitor? 

M.  In  Scriptura  divina  ostenditor,  oM  le^ior: 
Ei  factum  e$t  vetpere  ( hoc  est  nox  )  f  f  mana  die$ 
uim$.  Tooe  osteodit  qood  nox  el  dies  sinol  dies 
ouncuDantor. 

D.  Quis  est  ergo  flle  dies  artificlalis  ? 

M.  Abortu  solis  usqne  ad  occastun»  dles  orlifieia- 
]\%  dicitur»  id  esl,  pnesentta  solis  super  lerram. 
Unde  hidorus  dicil :  Dies,  praesentla  solis  esl,  sive 
s  I  super  terram ;  sicui  nox  diciiur  obseniia  soKs, 
id  est,  sol  sub  terri».  Diflinitio  diei  biCMie  divldiior. 
hoc  esi  vulgariier,  i^  est,  abusive;  et  natoralit^r,  id 
est,  proprie. 

D.  Quoroodo  ergo  dies  natorolb  et  dies  arlificla- 
^  lis  sirool  dininitur  ? 

M.  Isidortts  difliDivil,  dlcens :  Dies  geroioe  oppel- 
>lel ;  proprie,  ah  "     " 

lur;  abosive,  dieaah 
soro  perveniat. 

D.  ^i  sunt  spaiia  arUfldaUs  diei? 

M.  Trla. 

D.Quft? 

M.  Maoe,  meridies  ei  soprema. 

D.  Maoe  quid  esl,  ei  quomodo  diHoiUir,  vd 
qoot  horaii  haoel  ? 

M.  Maoe  dicilor  ab  or(u  solls  osqoe  od  ImM 
post  lerliam  ;  meridies,  ab  bora  posl  tenlam  usqoe 
ad  horom  anie  nonam ;  suprema,  ab  hora  «ole  oo- 
naiD  os^oe  ad  occasom  solis. 

D.  Maoe  ergo  qoomodo  dlinioitor  ? 

M.  isidorus  dinioivii  dieens  :  Mane  lox  milBlina 
ei  plena,  et  dictum  maDe  o  mano*  Maooui  enhn 
antiqui,  booom  dicebant.  Qold  enim  dmIIus  looe  f 
Proplerea  veteres  roaoom  diem  appeliabani,  mi^* 


lari  selet ;  proprie,  ab  orlu  solls,  donec  runoa  oHa- 
orlu  solis,  qoeosqoe  od  oeea* 


SS7 


DE  DIVISIONIBUS  TEMPORUIL 


m 


ileala  NrilAte.  Slte  enro  nMiiie  diclior  «  nianibos,  A  fando  nonien  aeceplt,  poiesi  sabbeiam  nomiuari.  In 


IdeHdiit  iiif^monin.  Genlilefl  enioi  «giin^abanl, 
quando  sot  recedil,  nl  dH  infemomm  illiim  ad  se 
tVtTitgcnt  ' 

D.  Meridlea  «piomodo  diflfbilar? 

M.  hidoras  difflnivil,  dicens  :  Meridies  dicilur 
qoasi  poms  dies.  In  loio  enim  die  nlhil  purios  me- 
ridie.  Antiqnl  enim  memm  pomm  dicebanl. 

D.  Sppremom  aaam  dicilor? 

M.  Qoasi  sonpnraendo.  Tqiie  enim  «ol  inclinalor 
nd  oecasom.  llsc  erfolria  apaiia  arliflcialis  diei 
s«nl,  el  a  corso  solls  lemperanlor.  Mine  didlor  ab 
orm  solis  usqoe  dom  sol  ascenderil  In  allilodinem 
codi.  M«ridies  dlclMff;  qoando  per  medinm  cttlum, 
In  alillodine  sol  corril.  Sunremom  autem  diciiur« 
qoando  sol  de  altiiodine  coeli  descendit  ad  occasuni. 

D.  Qoomodo  dies  babei  iniliom  apod  Hebr«os,  et 
Cbsldeos,  ei  iEgyptioSv  el  RomanoSy  el  Persas? 

M.  Dies  secondom  Hebrsos  el  Albeoienses  a 


sabbato,  in  lege  velcri«  sepiiman»  opem  narraban« 
lur^  Vdsi  reria  a  fiendo  dlcitur,  m  alii  «sUroant;  iit 
enim  verbum  aclivum,  cujos  passiTO  fieri  potesl  sal- 
lem  sic  feria  nomlnari.  In  eo  enim  die  priinitus  dic- 
tum  esl :  Fiai  lux.  Itaque  si  prima  feria,  aol  prlma 
sabbaii  dicatur,  idem  est.  Item  qusnritur,  dum  dici- 
lur :  Prinia  feria,  quo  sensu  bic  uluntur,  id  esl, 
prim^  dies  a  teria,  ullsidoras  dicil.  Secundum  Syi- 
Teslram  papam,  prima  feria  dicilor  quasi  priroa  dies. 
A  fsndo  aulem  rerlft  nuncupst»  sunt,  qnoid  sit  in  bis 
npbis  lempus  didionis.  id  est,  difino  judicio  Tel  hu- 
mano  ofBcio  Tari.  Omnes  aoiem  hebdoroadae  dies, 
ferie  dicunlur. 

D.  Qois  ergo  primom  seiuimanaro,  et  dies  sepii- 
man»  composait«  oi  noncupafil  ? 

M.  Deus  slne  dubio,  qoi  in  sex  diebus  omnes  cres> 
luras  crea? it,  el  in  sepiiroo  die  requierit.  Hinc  ipse 
Domlnqs  in  lege  dixil :  Ses  enim  dte^iis  operaberit , 


sexla  hora  dlei  lncipit«  qoia  Hebraei  secondom  lunam  ^  el  facie$  omnia  opera  taa;  $epiimo  autem  die^  $abba- 
noroerant;  el  slc  conipotanl  qoui  jnedia  dle  «las  ^  <am  DoH^ni  Dei  tai  ett^  non  faciet  in  eo  omne  oput, 


lonm  commoteior  aul  accendator.  Secundum  Chal- 
d«os  el  Persas,  ab  orto  solis  incipil  dies,  quia  Cbal- 
dal  primnm  solem  adorabanl.  Secundom  ifigyptios 
dies  incipil  ab  occasu  solis,  quando  Vesper  stella 
uritur,  qo»  dicitar  alio  noroine  LocTer,  el  illam 
stellara  iEgrpiii  prirouro  adorabanl.  Secondum  Ro- 
luanos  el  Persas,  dies  natoralis  esl  a  media  node 
usqoe  ad  mediam  noclem,  propler  iilam  aucloritalein 
llieronymi,  quadixll:  Quia  in  roedia  node  factus 
esl  mundus.  el  in  media  nocte  Iteram  deslnieuir. 

Oien,  sine  dubio,  ab  iniiio  mundi  usqiie  ad  resur- 
recUonem  Cbrisli  praecedebal  noclem ;  a  resurrec- 
lione  nulem  Cbrisu  usque  ad  judidum  nox  praecedil 
diem.  Inde  Isidoras  dicil :  Dies  aulem  in  prlncipio 
operiiro  Doroiol  a  loroine  habebai  exordiuro,  ad  si- 
gnificanduro  bominis  lapsoro  ;  nonc  auiem  a  lene- 
bris  ad  lucem,  ul  non  dies  obscoretur  in  nodero, 
led  nos  liicescal  in  dlem,  sicul  scriptum  esl :  De  le* 
nebria  lumen  clarescem  ffcit.  C 

Dics  ergo  scientiam  diviM  legis  significalf  no% 
?ero  ignoranliam  et  ccdutem  monim,  secundum 
prophet»  dicluro,  Nocti  assiroila?i  malrein  tuain, 
uicias  esl  populos  meos  tanquam  non  habens  sclen* 
ibm ;  quasi  dixi^set«  non  babens  locem.  Monnun- 
quaui  dies  prosperiutem  significal. 

IX.  Vki  diet  indpiat  ten  finiatur^  el  ubi  primnt  diet 
utcult  fuerit, 

D.  Ubl  dies  naturails  rite  initium  finemqne  sor- 
ytor? 

M.  Diverse,  socondom  ?ariaruro  gehtium  libituro 
dies  iinlumlls  Indpere  dldtiir. 

J>.  Qoomodo? 

M.  fiiam  UebrKl,  Cbaldsi  et  Pers»  seqoentes, 
joxu  prims  condltionis  ordinem,  did  corsom  a 
maon  iucboantes,  ad  mane  deducnnl,  umbraram  tI- 
ddlcei  lempns  lod  suppoiienles.  Al  conlra  i£gypttl, 
ab  occaso  osqae  ad  occasom.  Porro  Romani,  a  me- 
dio  nodis  in  mediom  umbrss.  et  Athenienses  a  me- 
ridie  in  meridiem  dies  soos  eompuiam  maluerant. 

B.  Qno  sane  In  loco  primus  dies  saeeuli  exslitil? 

M.  QoinU  decima  Kalendarum  Aprilium,  quo  tI- 
delicelille  lucem  formaum  primltos  credlmua,  d  sic 
Ims  illos  dies  primos  absqoe  ollis  horaram  dimensio- 
nlbos,  m  pole  nondum  fadis  sideriboi  cocurris-e; 

Xsano  deraom  die,  hoc  esl  doodeciino  Kalendaruro 
priliom,  sol  et  sidera  condiu  sont,  ui  esseni  in  si- 
gna  el  tempora  el  dies  el  annos. 


In  tix  enim  diebut  fecit  Dondnut  cmtum  et  tetram^ 
ware  et  omnia  qwB  tn  eit  sunt,  et  requiedt  diV  tep  • 
limo.  Dum  in  unoqooque  dle  dixll  Deus,  Fiat  lux^ 
specialiter  vero  sabbalum  didlur,  eo  quod  in  die  (ul 
diximus)  septimanae  opera  narrari  solebant.  Sabba- 
lum  Tero  spnd  Hebrsos  dicitor  fcriay  apod  Gnecos 
reqoies,  apod  Latinos  feria  dida  esi,  id  esl,  diea 
Dominicus  a  flendo,  qoia  in  lUo  die  dixit  Dcos.  Fiat 
lux.  Inde  kldoros  dicii :  Ipse  est  enim  primus  dies 
saeculi.  In  ipso  auUni  die  formals  sont  elemenu 
mundi,  in  Ipso  creatl  sont  anseli,  in  ipso  dlam 
Chrisius  resunrexil  a  mortuis,  et  in  ipso  die  roanifes* 
uu  soul  roysteria  Cbristl  ei  Ecdesns  ad  Joannem 
eTan|[elisUni  in  Paihmos  insula,  sicot  ille  dixit,  Pui 
in  spirilu,  In  die  Dominico. 

XI.  De  npete. 

D.  Nox  quid  est? 

M*  Solls  ab  entia,  Urraram  uoibra  couditi,  donec 
ab  occasn  redeal  ad  exormm. 

p.  Undedicu  esi  nox? 

M.  Quod  noceai  aspectos,  tcI  negotiis  homanis, 
siTC  quod  In  ea  fures  Td  lalrones  nocendi  aliis  oc-* 
casiouem  nanciscantor, 

D.  Ob  qoam  caosam  facU  esl  nox? 

M.  Pro  teinperantia  humani  laboris,  ul  corpora 
requiem  haberenl,  et  ut  animslibus  quibusdam  solera 
non  ferentibus,  Ticlum  qu»siiandi  darelur  uccasio. 


X.  De  feria, 

?eria  enim  a  fando  nomen  aceepil.  El  didlur  fe- 
ria  duasi  fariay  Id  esl  noroen  quod  esl  feria.  A  se- 
cunda  persona,  qvm  esl  faris,  toI  qula  prima  per- 
sona  cafel,  derlTalur.  Feria,  consoetudiiie  dlcitur. 
Foria  enim  d  sealae,  scopae,  qoadrig»,  ThdMS,  plu« 
ratt  wmm  ionl.  Ilaqiie  feria  (ut  supra  dixi)  doro  a 


XII.  De  augmentalione  et  minoratione  dierum  ei 
noctium  per  diet  tingutot. 

Sclendnro  esl  quod  onusqoisque  dies  el  unaqoae- 
qne  nox  in  crescendo,  doo  roomenu  el  doas  partes 
lertil  roomenli  augeantor.  SimiliUr  el  in  decres- 
cendo  minuuninr,  iu  ul  in  Iribus  diebns  octo  mo« 
menU  crescant,  vd  decrescanl:  in  sex,  sededm 
|.  moinenU ;  in  noTcro,  Tiffinii  qustuor ;  in  duodedm, 
^  Irigiiita  duo;  in  quindeam,  quadraginu,  id  esl,  ho* 
ram  integram ;  quadraginta  enim  roomenu  horaro 
faciunt. 

Quaro  sl  nosse  desideras  augmenlum  solaro  quo- 
modo  crescuni  dies  d  lux,  ei  qaomodo  dlroinoitur 
nox  el  lenebrae,  ec  quantum  in  unoquoqoe  mense 
cresdt»  iu  diligenler  siudioseque  invealgandum  esl. 
Sdes  einm  quod  in  unoquoqoe  die  sole  ascendento 
per  singulos  dies  duo  roomenu  ei  dimidiom  ei  sexU 

{lart  momenii,  minoitur  de  lenebris,  el  augetur  In 
umlne.  Siniililer  ei  decrfscendo  rainuontor,  d  sic 
per  ires  dies,  octo  roomenu ;  per  sex,  sededm ;  per 
doodedro,  iriginU  duo.  Per  qoindecim  aotem  dies 
ei  qoinqoe  boras,  sole  ascendente,  ona  hora  cresdl. 
Per  Iriginu  Tcro  dies  et  decem  horas,  dnc  hons  ac- 
crescuni,  hoc esl  odoginu  momenu.  El  lu Ioimh 
iiaginu  diabns  ei  una  die  d  sex  horis,  id  esl,  a  sol- 
siiiio  biemali  asque  ad  «qoinoclium  Tornale,  docenia 
quadrsginu  momenU,  hoe  esl  sex  horas  cresconi- 


6Se 


B£D  E  V£N.  pPER.  PARS  I.  SECT.  II.       —  DIDASCALICA  SPURIA  ET  DUBIA.       m 


Simili  modo  et  timiti  incremcnto  momentorum  per  A  llle  petebet  octo  linieamlna,  oleo  el  cera  ei  «qu»  In- 


tingulot  (lies  duo  nioinenla  et  due  paries  momenti 
per  alios  tres  menses  ab  »|uinoclio  veriiali  usque  ad 
solstitium  xslivum  crescunt  duqenia  quadraginta 
momenta,  id  est  alie  sex  horae ;  et  ita  a  solsiiiio  liie« 
mali  u«que  ad  sorBtltium  «uivom  per  sex  me nses,  id 
est,  per  dies  cenlum  oc(Oftinia  duos,  et  horas  duo- 
decim,  id  e$t,  dimidiiim  dieio  naturalcm,  crescunt 
qiiadniginta  et  octoginta  momentat  id  esi,  duodecim 
hor»,  quibus  ad  iltas  sex  horas  qnm  fuerunt  in  die 
sol^titiali  hieinali  adde ;  fiunt  simul  decam  ei  oeio 
hone,  in  die  solstitiaii  settivo,  et  sex  hoiae  in  nocte. 

XIU.  De  heifdomada. 

Hehdomada  est  septem  diemm  curtua,  et  a  sep- 
lenario  naroero  nomen  accepit;  nahi  hebdoroada 
Gnece,  septimana  diciiur  L.atine9  eo  quod  septem 
uianes,  id  est  septem  dies  in  se  coroplectaiur. 

XiV.  De  mettiiim. 

I.egf rous  etiam  ante  diloviom  menses  fulsse  nomi- 
fiatos,  ut  Isldoriis  diclt.  In  aancta  Scriptura  ostendi- 
iur  quod  duodecim  roensibut  annus  fulsset  nomina- 
tus  anie  diluvium*  Sic  enim  in  Genesi  legirous: 
Aqua  autem  minuebator  osque  ad  daodecimum  men- 
sem«-  primo  enlm  die  oiensis  appanieruiit  cacumina 
inontiimu  Et  illos  menses  secundum  lunam  compu* 
labant  Hebrsei,  et  sic  temoer  fac  iunt. 

D.  Qtti  primi  menses  soiares  iiiveiienint? 

M.  Ut  Isidorus  dicit :  Agyptii  propter  lun»  ve« 
loclorem  cursuro,  et  ne  error  ex  computatlonis  v6« 
Jocitate  accidisset,  soHs  cursu  menses  adinyenerunl, 
qnla  tardior  sol  t  motus  facilius  poterat  coropre- 
uendi^ 

D.  Quis  primus  invenit  mensem  apud  Rebr»ot  el 
Gnecotet  Latinosf 

M.  Moses  apud  Hdliraeot,  Arcadet  apud  Grscot» 
Romolot  apnd  Roroanot. 


tincta  et  uncia.  Quod  cum  raaum  ettet,  dixit-  ut  in- 
ToJvissent  se  de  illis  liuteaminibut,  et  igni  ineeadjs- 
sent,  et  duos  gladios  calefactos.  et  ardenies  ilbi 
dari  postulavit,  et  posiea  ascendit  super  murum,  et 
dixii  ad  Romanos,  ui  cum  ille  levassei  se  super  mo- 
nim«  et  clamatset  quasi  deus,  illi  totit  ponb  apenb 
ruisteot  super  hostet,  et  haberent  victoriam.  Et  ita 
faautn  est.  Roinani  perferudt  victoriam,  obdsb  ini* 
inicitet  fugatls.  Jaoros  vero  igne  eontumptut  esl. 
Quem  post  mortem  soam  Romani  qaasi  deom  ado- 
raverunt,  et  lecerunt  ei  templum  roagnom  in  Roroa, 
quod  ex  noniine  Jani,  Janicotum  vocaverunt,Gentwn 
porias  babeos,  ei  iii  ilio  templo  Jaui  fbrmam  aeream 
fecerunt,  duas  facies  babentem  :  inde  dicius  e^t  Ja- 
nus  btfro-it,  et  ex  una  parte  et  ex  una  facie  viri  ado- 
rabaiit  eum  ;.ex  altera  vero  facie,  feminae  adorabaut; 
indeque  mensem  Janum  vocaveruni  bicipiiit  dei, 
respicienlem  iransacti  anni  flnem,  ac  prospidenlem 
futuri  anni  principium:  iiem  Jauus  ex  redicitur,  eo 
R  quod  sit  janua  anni,  hpc  est  prjncipium,  quia  ticot 
honio  tng:editur  per  osiium,  iia  anni  ingiediuniiir 
per  istum  Januarium. 

XYI.  De  mense  Fehtwmo. 

In  Hebrso  Sabaih,  apud  iEgyptiot  Mechir  vel  Me- 
thi,  apud  Macedones  Periitios,  in  Grsco  FebruarioSy 
in  Latino  Pebmarius. 
D.  Februarius,  quibus  modis  nomen  accepitf 
M^  Duobus,  hoc  est  sob^idolo  et  re.  Sub  idolo, 
boc  est  a  Febmo  deo.  Inde  Macrobios  dieit :  Nnoa 
rompillot  secundum  mensem  Febmarium  nominavii, 
et  dedicavit  Februo  deo,  qui  alio  nomine  Ploton  di- 
citur,  qui  lusirationum  poiens  esse  apud  aentiles 
eredebalur.  Lostrari  in  eo  mense  dvitaiem  Homaffl 
neeette  erat,  quo  statuta  jutia,  hoc  est  sacrtfieia  dils 
manibos  tolvereniur.  Sive .  Februarius  dictos  est  a 
re,  boc  est  a  febribus  acris  Lupercomm.  Lupefei 
enim  et  Lorcones,  duae  gentes  sunt  in  Oriente,  qul 


D.  1n  qao  nomero  Inventi  tont  mentes  apnd  He-  c  ^"".**  t-orcones,  ou«  geniea  suni  in  unenie,  qm 
»0-  et  Gioicot  et  Laiinos?  ^  post  imroundiiiat  toiius  anni  lavabant  corponi  sua 


brao 

M.  fn.doodenario.  Menses  autem  antiqni  dittnle 
ounf «  quandiu  tuua  zodiaeum  circulum  pcrdoclt.  An* 
1  iiua  autem  gentiliiasy  mensibus  nomina  quaedam  ex 
diis  tttis,  quaedam  ex  causis  imposuit. 

Meiitit  dicitur  a  luna,  qn»  Graeco  sermone  mene 
dieitar  ;  nam  et  apud  ooh  menses  vocantur  menet ; 
^lcot  et  apud  Hebrasos  (Hieronymo  t^ste)  lana,  quo- 
niam  iare  oominai>t«  mensfbos  nomen  dedit.  Mensh 
et  ad  solem  et  ad  lunam  pfrtinef,  sed  magls  ad  lu- 
nam,  Ideoque  reciius  difhniendum,  quod  mensitsit 
iuffllnils  lunaris  circuilus,  ac  redintegratlo  de  hoya 
ad  novam.  Sobiris  autem  mensis  digressio  solis  est, 
per  daodecimam  partem  zodiaci,  id  est,  slgniferi 
cipcolli  quae  triginia  diebus,  et  decem  semis  horit 
impletur,  viginli  duabus  videlicet  horis  ao  dimidia» 
lunari  mense  productior.  Luna  vero  tribut  iiomiiH* 
bus  nuncupatur  apud  Hebraeos, lor^,  Unand^.matwi : 
lare  vocatur  a  numero  diemm  mentis,  lavana  a  can- 


in  qoodam  lacu  qni  inier  illos  est,  et  febricitabani, 
et  sicai  tradldit  gentiliias  lunc  niutabanl  figaras.  £t 
qoia  In  Februario  men  e  boc  facidbant»  et  lavabant 
se.  etdeinde  febricitabant,  Febmarios,  a  lavatione 
vel  a  bvacro  dictus  est.  Hinc  scriptum  ett :  Febram 
quoddam  babebant  genliles,  boc  est  lavacrum,  et  sic 
accepit  noinen  hic  mensis  a  re.  Februarius,  a  febri, 
boc  est  a  frigore,  propter  frigidum  tempua  ipsius 
mentis. 

XVII.  De  mense  Martio. 

Adar  in  llebneo,  PhamenothapodiE^tios,  Distrot 
apud  Macedones,  Martios  in  Gneco«  Manias  in  La- 
tino.  Martios  duobua  modis  oomen  accepit,  sob  idola 
el  sub  re.  Sob  idolo»  hoc  esl  a  Marte,  patre  Roibull 
nomiBatat  ost.  Inde  Macrobiot  dixii :  Roinulut  pri- 
mum  anni  mentero  Maniam  conttituit.ei  noroinavit, 
ei  genitori  too  Martl  dedlcavit.  Quem  mensem  anni 


diditate,  roavort  a  defeciu»  quia  dellcit  singoiis  quit-  ^  primum  lotee  apad  autiqaot  Komaoos,  vel  ex  boc 


que  mensibtts. 

XV.  De  men$e  JaaiearfO, 

In  HebrfflO  Thabetb,  apud  iEgypiiot  Tibi,  vel  Tl- 
dechi;  apud  Macedonet  £tdrimo$  vel  Ethinios ;  apiMl 
Grascos,  Janaariot :  apud  Latinos,  Januarius.  Janua- 
rium  primum  Numa  Pompiliusnuncopavt,  etprimum 
ffuensem  aniil  esse  consiiluii.  atque  illum  diis  superis 
dedicavii.  Januarius  auiem  duobns  modls  nomen  ao- 
cepit,  hoc  est  ex  idoki,  ei  re.  Ex  idolo,  huc  ett  ex 
Jano  bifronfe  rege  Epirotantm,  qui  fugatus  et  pro- 
jeclot  de  sua  patria  venii  ad  Romanos,  apud  eos 
exaal  eflectus.  Gootigit  auieni  ui  gens  niulta  barba- 
mmm  Roroam  obseditseL  Erataaieoi  Janus  iile  ho- 
mo  ingeiilotat,  qoi  dedit  contiliam  Romanis  quo- 
modo  potuissent  urbem  liberare  ab  iJla  obtidione  ; 
ita  lamen,  ti  Romani  post  luoriem  toam  illum  ado.- 
Mrent  qoati  deum,  Hac  autefli^lllia  promUieniibut, 


maxime  probatur,  quia  ex  ipso  Quiniilis  et  Sexiilis, 
et  C9eteri  roenses  sequentes,  per  ordinem  numeran- 
lur;  el  In  lllo  mense,Bomani  veciigalia  collocabant. 
liem  Isidoras  dicit :  Mariios  appellatus  ett  pmpter 
MartfDi,  RomansB  gentit  auctorem.  Item  Martiut  a 
re  nomen  accepit,  hoe  est  a  maribus ;  nam  ei  eo 
tempore  cuncta  animaniia  terne  mares  detideraot, 
ad  concumbeiidi  voiuptaieni.  £i  mensis  novorom  fro- 
gum  appeliatur. 

XVin.  Demenie  ApriU. 

Nisaa  In  Hebreo,  Pharmuthi  apud  iEgyplieik  apod 
Macedones  Xaniicos ;  Apriliot  iu  Gntco,  Aprilit  in 
Lalino. 

D.  Aprilit  quibus  modis  dicitur? 

M.  Duobut,  boe  est  svb  idoloel  tub  re.  Sob  idolo, 
a  Yeiiere  matre  JEnem,  Aphrop  enhn  ChraeGe,  tpoma 
inierpreiaiur,  unde  Yenus  oru  erediliir,  4|nii  Apkri* 


m 


m  DITISIONIBUS  TEMPORUM. 


6Gf 


Ib,  ?#!  Aphronis,  apud  Grscos  noihlnitur..  Siye 
Aprltb  t  re  fiomin^tDr,  boc  est  ab  aperiendo,  Apri- 
\h  cpiMi  s|>eH1l8  denominttur.  Anie  Aprilem  enim 
meiitefp,  iHste  ei  obscururo  fit  coelam,  etnub.bus 
obductoro  et  obtechim,  4$t  aer  tenebrosos,  et  mar^ 
naTif^iis  obcUiditor.  Terr»  etiam  Ipsm,  aot  aqoa,  aol 
proina,  aui  niTiblis,  ant  nobibos  teguntur :  eaqoe 
ofnni&  Temo  tempore,  boe  est  roense  Aprili,  ape- 
rionioi*.  Coelom  eiiim  serenum  fugatis  mibibue,  osi* 
bus  bomanis  aperitur,  et  mare  navigiis,  et  terra  at- 
qoe  afbores  apefiuot  se.  in  gennen  atqne  in  Hores. 
Pro  bjs  omnibus  caosis,  mensem  Aprilem  dici  merito 
<9redendoro  est  qoasi  aperilero.  Hoc  enim  tempore 
coneta  floriBecunt. 

XIX.  Dem  nt€  Mmo. 

laroa  io  Hebneo,  Pacbo,  ve)  Paon  apud  i£gypiios, 
Artemitius  apud  Maeedooes,  Maios  in  Graeco,  Naius 
in  Latino. 

D.  Qoibos  roodis  dicitnr  Maitis? 

M.  DOobos,  hoc  eal  sub  idolo  et  sob  re.  Sob  idolo 
Miius  dicius  est,  aHaio  deo  apud  pasanosi  qoi  dio- 
ius  ^t  Jovis.  lnde  Macrobius  dieti :  Apod  Tnseula- 
nos  devs  Maios  vocaliatur,  qui  est  Jupiter ,  a  magni- 
tudine  scilieet  et  roajestate  dictus.  ZJngius  aotem 
Maiuro  meiisem  nominaturo  putat  a  Maia^  qoam  Yoi- 
cini  jixorem  dicit,  boe  eat«  matrero  Mercurii.  Iiide 
in  Kaletidia  llaii,  hulc  deas  Mais  sacrificabant,.et  in 
hoe  0)16080  Maio  roercttofea  bron^  Maiae  pariier  et 
Mefci^^  -tacri6cobaot.  M^rcurioa  enim  deos  e&t 
negotiatorom ;  onde  etitm  dicitor  Mercuriiis,  qoasl 
mercittm  .curios,  idetlt  prbcorator  merciom.  Sieot 
Maiot  a  redicitor,  hoc  6st,a  majoribot  Komanorum. 
illoc  Macrobios  dicit :  Romolut  Maium  mensem  ter* 
tium  este  posuit.  Pottqoam  eiiiin  popolnm  Roma- 
nom  divbit  in  doas  partes,  boe  ejtt  in  majores  mino- 
retqae  constituit,  ut  alten^  part  consilio,  boc  est 
mak>re8,a!tera.vero,  hoc  est  juniores,  rempubiicam 
(Am.  anhitj  toerelUr  deiiide,  in  honorem  uiriusqoe 
parllt  faronc  Maium  mensem ,  sequeniemqoe  Junium, 
voeavit. 

XX.  De  meme  Junio. 

Sivari  vel  Siban  In  Hebneo,  Pauni  ^pod  iCgjrpttos, 
Deseot  apudllacedonet,  Juiiiot  ifn  Graeco,  Juiiius  in 
Latloo. 

D.  Quibot  modis  diiitur  Jun  ust 

M.  Doobot,  hoe  est  tub  idolo,  et  sub  re.  Sub 
idolo,  hote  ett  li  lunohe  fiiia  Saiomi^  qme  apnd  Gen- 
tile^4|oatl  ^  adofatfatur,  et  a  tuo  nomine  Juniuni 
mentem  •vocavfruii^.Jhde  Macrobios  dieit :  Juniut 
tpod  Latinos,  ant^a  Jononios^  ab  Jimone  vocaiiis  esi. 
Postea;  detritis  qoibutdam  litterb,  hocest  n  et  o,  ex 
Jottooio,  Juniot  dictot  etl,  nam  et  templom  Jouoni 
iit  Kalendlt  Jonii  iticatiim  est.  Alii  putaveront  Ju- 
iiiom  meiitero  ab  Junio  firuio  nomioaUim,  qui  pri- 
mot  io  .urbe  Koma  eontui  factut  ett.  Sive  Juniut  a 
re  didtor,  hoc  ett  a  jonioribus  Ronianoium,  qui  ar- 
init  defSeodebai^t  rempublicaro.  Inde  Macrobius  dicit : 
Jiuihit  Maium  sequitur^  ex  parte  poputi  nominatus. 

XXI.  De  men$e  Julio, 

Tamnl,  sive  Tani,  in  ilebrep,  Epipbi  apud  i£gyp- 
tios,  Panemos  apud  Macedones,  JiiUqs  in  Graeco,  Ju- 
Uos  in  Latino. 

D.  Jqliot  uode  nomen  acceptt? 

M.  A  qoodam  imperatofe,  hoc.est  a  Julio  Caes&re, 
qoia  iil  qoarto  idiis  Jidii  mensis  cfieatut  est  Caius  Ju- 
nosCttsar,  qoi  prim^s  arripuit  imperium  apud  Ro- 
manot.  Deinde  propter  suom  honorem  de  suo  no« 
imiie  JuHiit  niensis  dictus  est.  Nam  antea  Quintilis 
voeaboittr. 

XXII.  De  tnenee  Aagatto. 

TnaM  in  tlehneo,  Mosor  vel  Metori  apud  i€gyp- 
tiott  toos  vel  Lor  apiid  Macedones,  Augusto»  in 
GitBoa,  Afigosliit  in  LaCinp. 

!>•  Augttstof  linde  nomen  accepit? 


A  M.  Ab  Octaviino  Caesare  Aug^tliO  In  (patore,  qiil 
in  Kalendit  mensis  Augustl  vicit  Antoiiitim.,  dere* 
gno  e{iiitehdei|iem«  et  Cleopatram  r^ioatn  iEgXpli, 
uxorem  Antooii,  et  auxilia  et  et^reltum  Anlofoo  ti^ 
ferentem*  Bos  dops  vtcit  Cao^ar  Augustot,  ihnna.die 
KaJemfanim  Augotli,  ei  posteii  Ciesar-  f^lficipalom 
baboit  totios  inondi.  Sic  Augii»tos  a  nomi^e  Aagu^f 
dictus,  qui  eo  nlense  primum  contulatum  hiiii^  et 
tres  triumphot  urbi  intulitv  Deiode  Auguttut  a  po^- 
polo  Roroano  appellattit  eti,  et  hi  anum  bonorem 
mentis  Aogusiosi  vocatos  est,  nt-.soa  merooria  ^aset 
iri  tempQre.  Naro  ille  roensis  anrea  apad  Rdmanos 
Sexillit  dietus  ett,  eo  qood  sextot  roentit  sft  a  Msir* 
tio;  Deinde  dicit  Macrobios>  AbfotibsantfaSAitilis 
vocabator,  donec  hooori  Aogotii  ex  senavotconsolto 
Aoguttos  dictos  est* 

XXIll.  De  mense  Sepiembrh 

Ciul  in  Hebraeo,  Tooth  apnd  i£gjrptios,  Corpeot 
H  apud  Macedonet,  Septeinbrios  in  Gracco,  Septnther 
'^in  Latino.  September  a  nomero  nbmen  accepit,  eo 

3uod  se^tiroos  Imber  sit  ^  Hanio,  quia  Martius  quoh- 
aro  prirousroeiisis  ruit  apbd  Romatipt,  leinpo  e 
sc  iicet  RomuH;  et  ab  iito  alii  roenset  ironilnanior, 
ex  noroinibut  numeri  :  qoeniadinodoni  ei  O^ntilit^ 
eo  qood  qnintot  sit  a  Mariio.  Sic  Sextilis  et Seplem- 
ber  a  Martio  nomeranior. 

XXIV.  De  menu  OcloM. 

Theseri  in  Hebrm;Paopi.apai|  ^fptlot,  Hyper-- 
Itoreteot  apod  M*c^nea,  iktimbrioa .  hi  Gnpca, 
Ociober  in  Latlno.  Octpber  dicrtnr»  eo  quod  ociavut 
tit  imber  a  Martio.  Et  bic  montfia  in  p.  iiiciplo  anni 
ponitur  apud  Orienialet. 

XXV.  I>^iii^te  iVortmM. 

Maresvan  in  Hehraeo  •  Aifabr  apod  iEgjpiiot,  Diot* 
apod  Maeedonet,  Novimbriot  in  Graeco,.  Movember 
p  in  Latino.  Novemb  r  aotero  .proptcrea  dicilory.ea 
^  quod  nonot  imher  tit  a  Miriio. 

XX VI.  De  mente  iktembii. 

Casleo  apod  Hebraeos,  Cbiacbi  apod  ifgjptios, 
Apileot  apnd  Macedones,.D^embrios in  Gi^aeeo^  Oe- 
cember  in  Latino.  December  a  nomero  ndroen  acCe* 
pit«  eo  qood  a  inense  Martio  deciroos  sit  imber.  £t 
nic  mensis  io  priucipio  anni  ponitur  apud  Maeedones. 

XXVII.  De  tribtte  dierum  nomi  ibu$  in  annali  compmto^ 
JCalendce^  Jdut^  Nonm. 

Romubis  cuiii  ingenio  acri  quidcfn,  sed  agre sii  es- 
tet,  tiatutii  proprii  ordinaret  imperiiy  initium  ct^Qt^- 
qile  ^mensit  ex  ilto  soiDebat  die  quo  oovam  hinam 
contigisset.vlderi ;  quia  non  conlinoo  evenit  ut  eb- 
dem  semper  die  appareat,  sed  modo  tardiut,  inddo 
celeriotj  ceriit  ex  cautit.videri  toiet.  Coriti^ii  ergo 
bl  eum  lardius  apparuerlt,  prapcedenii  roenst  plores 
dies,  aot  cum  oelerius  pauciores  darenturv  et  singo- 
0iis  quihusqoO  mensibus  perpetoam  nomeri  kigem 
pr  mus  casos  addixit :  atqoe  si.c  factum  ost  ot  olii 
t  Iginta  et  upimi«  al  i  undetriginisr  ^orUreMur  dies. 
Oinnibus  tameo  roensibus  a  die  Nonarom,  Id  est 
npno  die,  repneseniari  placoii,.  ei  inier  Idos  ie  se- 
qiientes  Kalendat  cmistiluiom  ett,  t  decim  diet  ette 
nomerandot.  Ideo  roensis  oberior  dupt  illos  diet, 
quiimt  ailgebator,  inter  Kalendas  suas  ei  Nonas  lia- 
bebat,  atque  hiHC  aliis  quinius  a  Kaleridis  diet,  aliit 
teplirous  nonas  facii. 

nis  ergo  iemporibus  poAlilici  'mjnori  baee  provi 
dentia  delegab^ior,  ut  novae  hmm  primum  observaret 
aspectbin,  visamqoe  regi  tacrificolo  noniiarei.  liaqoe 
tacrifido  a  rege  et  minore  pooiiUee  celebratOv  id  esi 
pontifex  calaia,  id  ett  vocaitr  in  CapiioKmn  plebe» 
joxla  cutiam  Calabram,  quaa  casat  Romolt  proxiroa 
erat,  qoot  diet  a  Kalendit  ad  Noriot  sopereoent  nro- 
nuntiabat,  etqutritanas<(oidem,  qoarompotl  Ktlen- 
das,  quarto  Nonarom  iniihim  est,dicio  qoinqoiet 
verbo  Cdo  :  sepiimants  veror  qoarum  pott  Kaien- 


m 


BEDJE  YEN.  OPER.  FAKS  1.  SECT.  II.  —  IHDASCAyGA  SPUfUA  ET  MIBIA. 


dis,  '<xto  Nontrum  iniiiinn  esi,  repetitio  seplies  eo  • 
dem  TeHio  priMlicebal.  Verlnim  lotem  calo  Gnecum 
eslr  id  esl  toco,  et  bunc  d  em  qui  ex  his  d  ebns  qni 
caliretitur^  primum  esset,  placntt  Kalendas  vocari. 
Blnc  et  ipsi  cnrie  ad  qotm  vocabiniur,  calalira,  ?el 
classis  nomen  sccepit»  qnod  omnis  ifi  eam  popolns 
«QfCftreior*  Ideo  autein  mlnor  pontifex  diesqui  ad 
Noiiai  ftuperesaent  calando  prodebat,  quod  post  no- 
nam  lunani  ^kportebat  nonarom  die  populares»  qui 
in  agrb  eranl^  confluere  in  urbem»  accepturos  causas 
lcriaram  a  r^  sacrorum,  seilurosi|ue  quid  esset  eo 
mense  faciendom  Unde  quidam  hinc  Nonas  aesii- 
mnt  dictas,  qoasi  nor»  iniltom  obsertationis,  vei 
qood  ab  00  die  usque  ad  Idus,  octo  dies  computen- 
lur.  Idus  autem  voeaiur  dies^  qut  divimt  mensem. 
Muare  enim  ECrusca  lingua  dividere  est.  Dnde  fldua» 
quasi  Tslde,  Idua,  id  est  valde  divi  a :  aut  (ut  quidani 
vo1tt  t)  vidua,  id  est  a  ^iro  divisa»  Noomillis  tamen 
pltcel,  Idos  dictas  vocabulo  Gr«co,  n^mpe  a  specie, 
qusa  apud  illes  idea  vocauir,  qood  ea  die  plenam 
ap^cicin  luna  demonstrei. 

Itaqtie  tVomulus  .  ia  annuam  ordinavii  dimenaio- 
nem;  ut  annos  de  em  menslom,  dierum  trecentorudi 
quafo  r  baberetur».  mensefpque  ita  disposuit,  ot  qua- 
luor  ex  blt  (ricenos  et  ainguloa^  tex  vero  trioenos 
baberfnt  dies.  Sed  cum  it  numerus  neque  sol >»  ne- 
quB  liinae  railonibus  conveniret,  nonnonquam  usu 
veniebiil  ut  frigut  anni  aestivit  roenribnsi  et  conira, 
ctlbf  ^biemalibuk  pT^vrnireC.  Sed  .tecQtut  Numtti^ 
quari  buncomnem  ablaturus  errorem,  in  treeentpB 
qulnqqaginia  qaatuor  diei,  qnibot  dtiodecim  lunae 
ettmt  oonlld  eredidrr«  (ftmumeaLttndit,  Hisque  quin* 
4qtghila  diebut  a  teadditis,  tdjeclt  aliotsex,  demp* 
Umex  ilHi  teic  mensibus.  qut  triginu.babebant  dles, 
idi  est  de  tingulit  singolot,  factosque  quinquaginia 
at  tea  diet  in  duo^  novot  menses  pari  ratione  dtvi* 
tii.  ac  de  doobus  priorem  Jaouarium  nuQcupavit^ 
pnmumqu0  anhl  esse  vniuit«  lamiuam  bidpUis  dci 
tmii6emf  riasi.ideiaim  ac  proBpicientem  frantacti 
anni  iiiicnt  rbturiquE;  prliidpbu  SeCQildumdlcavit 
Febroa  deo^  qui  ]4iblral»oniiio  potenS  credebator,  a 
quoet  Febru:inam  vocaviL  statuit^ueeo  mense  lus» 
Iriri  dvilatem,  iii  jusu  dlm  mi|oibus  solverentur. 
Pmia  posi  in  bonor^m  inipans  Jiomerii  unum  tdje- 
cit  dlem,  quem  Jxnutirto  dedii^  utCara  in  anndquam 
in  singuUfl  i^ienfiibQs,  prx^ter  uniim  Febmariimt,;{m^; 
par  fiuTnerus  s^rvareiur.  Nsm  qula^tiodedm  mdntct 
ti  tiuguU  aut  p»n  aul  injyiuri  huinero  eomputareih- 
tur,  consnmmattonem  parem  fiicerenir  umut  pari 
mimero  adjectut»  universam  putationem  iinptrem 
fecii. 

ianoariut  igitur,  Aprilit,  Joniut,  Seittlis,  SepCem- 
ber,  Sovember,  Deeember,  vtgihti  novem  eenseban- 
luf  diebut,.  el  quintaoat  Nonas  babebaniv  ae  pott 
Idui  in.  omnibut  ad  decimom  tepilnuro  JUtendat 
enmpuiabantur.    . 

Kartins  vero,  llaius,  Qointilit  ec  October.  dies 
Irigthta  unum  poteidebant.  Non»  in  bit  teptlhitnie 
eirant^  timilittrqu^  pott  Idiis  teptemdeQim  diet  in 
singoUsr  utqoe  ad  toquentet   Kalendas  compufis 
bantur. 

Soliit  Febmariut  viglntl  oeto  reiinoit  dies^  qoati 
inferli  etdlminoUbetpttnumenis  eonveniret.    ;  . 

Igllur lioe ropdoa  Muma  ordlnaio  aitne^  fuia ad» 
:  hoc  ad  peHectbm  annl  numerom  aliqui  deeraht  diet, 
maaima^  potl  allqutntot  annot  borum  negligenlia  ih 
auppiiiatione  leroporom  confotio  ^driebaiur.  Quam 
Ifeelrmttliisei  vtricriniercalailt  diebus  ^tdiquatenus 
emendarent,  miliaro  taroeireertam  tnni  dimensi^neiii 
pd potteroa trantmiteninl.  Itaqoe ftctum ettut ticot 
Mtcedentll  Homnll  seqiiens  Numa  dinienslonem  annl 
dettmxit,  Ita  qiioque  praBcedentis  Numie  ordlnatit^ 
nem  lettient  Calut  Cmtar,  utpoie  adhuc  Inconttan- 
lam  0t  vacam  rcf  rehebderet,  el  re^rehensam  ad  uh- 
gnen^^emendarel; 

XrfO  Caiut  Cttsir,  imltatut  JEgyptfos.  ad  numerum 
tollt4^^i|l  diebiit  trec^iis  texaginia  qoinque  et  qtt- 
drante  curtum  ctmflcit,  annum  dirigere  comendit. 


m 

^ltaquedecem  diet  obsfrvalioni  veteri  tuperadjecit, 
lit  annnm  treeentl  texaginu  qninque  dles,  qulbus.sol 
xodiacum  lusirat,  eflicerent;  et  ut.  nee  qnadrans 
deettet,  statnit  quarto  qnoque  anno  sacfrdotei,  qoi 
pneerant  mensiDus  ac  diebus,  oaom  intercalartro 
diem,^  eo  scilicet  mense  ac  loco,  qoo  etiam  apud  ve« 
teres  mentis  intercalabatur,  id  ett  ante  ulttioos  Fe- 
foruaril  mensis  dies,  idque  bisteiUim  eensnil  nomf- 
naoduffl.  Dies  autem  decem,  qond  ab  eo  additos 
diximnt,  hac  ordinaiione  distribuit. 

In  JanoariUm,  et  Sextitem,  el  Deeerobrem/  binos 
diesi  insemit, 

In  Aprilem  autem,  Junium,  Septembremj  Novero- 
brcm,  singttlos. 

Febrnarlo  autem  diem  non  addidit,  ne  deoram 
inrerorum  relteio  Immutaretor. 

GtMarlip,  llaio.  Quintiii,  Octobirl«  prittinom  t^r* 
vavit  ttatum»  quod  satis  pleno  erant  nomero,  id  est 
triginta  unum.  Ideo  etseptimanas  babenl  nonas,sre- 
nt  Numa  consiituit. 
B  Janoarius  autem,  SexUlitt  December«  quibus  €«' 
sar  biiiot  diet  addidit,  licet  triginta  et  nnuni  babere 
post  Gsesarem  coeptrint,  qulntaoas  babenl  Heiias; 
et  post  Idus,  noverodedm  dlet  ad  tequentes  Kalen- 
dat  compftantur :  quia  Cftsar  quot  aodidit  diet,  ne- 

aue  anle  Nonas«  Mqw  tnte  Idut  interere  viilaiU  ne 
[onarum  ant  Idunm  religionem  qti«  ttatuui  eral  dle, 
novella  oorotutatione  curmm^rets.sad/nee  post 
ldi«t  mor  voluii  Ititerere^  ne  Heriartim  qoartmqoe 
v^olareinr  ihdlotlo,  ted  per^cf  it  tiojofiqite^meiitls  Te^ 
riis  locnm  dlebot  advenit  focit,  ei  Januiurid'i|oidem 
quatoor  Kolendat,  et  tres  KalehdaaFebniarlo  doiiit; 
Aprili  sex  Katendiat  Htii,  Jonio^  mt  Kalefndtt  Joirif 
Augatfto  ooaiuer  Kalendat,  et  iretKAleodtt  Soplem- 
brit,.Septeinbrl  tret  Kilendaa  OdObritf .  Novembri 
iret  Kalondat  Decembrit^.  Deeembri  qualoor  Kalen- 
das,  et  trot  Kalendu  JanuarH. 

Iia  autem  foctum  est  ul  cum  oronet  mcnset  bi« 
quibot  dietaddidit,  tnie  hanc  ordlnttlonem  habuis- 
£>  sent  mentlt  tequeotts  Kaleodas  ad  decimuro.  tepil- 
mumrevertentet  r  pottea  ex.  augmento^iaddllorom 
dlerum,  .ht  qul  duot  acceperunt,  ad  dedmum  no- 
num  :  ooi  vero  unum,  ad  decin  um  octavom  babe- 
rent  reditum  Kalendaruro. 


UYIIl.  HomyU  mensu. 


1 
5 

5 

6 
7 
8 
9 
10 


D 


Manint* 
Aprilit. 
Maiut, 
Junius. 
Quinfilit. 
Selttilis. 
September. 
OdOber. 
Kovmnber« 
Deeember^; 
Vuic  auiem.  tttdlximut,  Aieriint  tolunniodo  roen 
tet  decetn. 

XllX.  Namw  mentet. 
Januarius. 
Febrtarius. 
tftrtius. 
Aprilis. 
Maiu$. 
Juniut. 
Quintilis» 
Sextiris. 
Septeinber. 
October. 
November. 
December. 


i 

5 
4 

5 
5 
7 
8 
9 

10 
II 
ii 


Yiiiose  auiem  Quiniilis  et  Sixtilit^  qoi  ooa  Uam 
quiaios  auitextut,  ted  septlmus  et  oc&fov^  ttio- 
rant,  nomen^  retinoenmt.  Qaorua^  olWRn^Calni 
Ofitar  suo  nomine,  id  est  ^uuum  appoitiilt*:  Sotfill 
in  vitio  usque  ad  iinperaloremuAugutlnili  *per»ovo^ 
ranie,  a  quo  mensis  ilte  Augu$tas  est  appe{ltrus. 


6(5 


DB  ARmiHETlCIS  PROPOSITIOinBUS. 


«6« 


DE  ARITHMETICIS  PROPOSITIONIBUS. 


DinMtHo  nnmeriMh  MUpL9^im joAm  €oncepiu 

QHomodo  numerus  i  qnolibet  animo  concepttts^ 
nm  eU,  ^osaii  agnoseL  Assamatur  nnmenis  qnllibet 
a€  tripiicaitr.  TrlpticatQily  difldatur  in  duas^  paries, 
0i  §1  ambae^  Muales  ^xstiterint,  analem  folueris 
abiqne  ulla  diirerc»  ia  iteram  .triplicabis.  (^Od  si 
iA^quales  fiierintr  quas  major  ftiertt  triplicetur^  Quo« 
Ue«|Qe  ki  e«  pooti|Qim  tripUcnta  fuerit  9  inve  iri 
possint»  consid^mniuri.  Qnia  qooties  9  habnerif^  to^ 
t«i  %  somendi  SQnt«  Observandum  ^est  autem,  ut 
possint  posfqoam  nomeme  tripircator  et  dtvlsu^  esti 
iterauique  medietasliiiefil  tHpiienta,  ot  de  no?enario 
kmi  intemifgatttmi  iiocetiam  ad|on{^of,  si  aliquid 
sDpraonum  ?el  duos  vel  quot  inerint  norenadds  re« 
msasisset*  QuTa  sl  aiiquid  remansisset»  septom  ftio- 
nut;  el  de  his  ifOQs  somondos.lfSi«  hlsqoein  som' 
mam  tedacti|,>ronBOti»idos:iiumeruSt  qut  primus 
Ibaiat  menlo  eooee|ifvi)  »14 grfttfa,  sl duo hii»fin( 
sntnMi  coQoegd»  eom  triplicilNblur»  6;  Giciflnt;  ,6 
divili  in  5;ii STesolTontar^  3  tero  tnplicati,  9<tan- 
iBm  efllaunt,  nec  remanet  allquid.  Ereo  9  fuerniil 
qoi  (tfimi  niente  comprehc^fHAiSoni.  Ei  ideoi  Inomni 
Miis  iwppittatioois  rofioioi^  novtoariusdooi  semper 
signfffeiii^  ei  ielKiria&ifnumi  Sciendomqooqood  om- 
nis  impar  iEiiuneras  qol  issomptiis  Jnerii  el  ordine 
qoo  -pnBdiistem  QSi  tn|»liintas  alque  dif  inis,,in  senar^ 
flnm  imalnalnr.  Par  vlsro  noffiai»  in  novenariumi 
qoii  nnitaa  seeoodomfitqiradii^mif  inodam  iriplicotii 
aiqae  diriasv;  senar  om  rfmimau  Biiiarios  rero-nu*^ 
menis  simin  mddo  triplicataaaliqjao  divisus;  notiNiii- 
rioffl.  Quila  hi  duiii  nnmeri  Ideinvunustldtto;  pari^ 
latis  et  impariiatis  dicantor  esse  pHndpia; 


Item  ttlher. 

Assumilar  aumeras  quitibet  ac  tripiicstur  nripii- 
€etar,.dividitQr induaa pari^  t^ lunc i^le qut  nur 
merum.  m^it^  concepit, vinterrogetnr  fii;;ipau&  nu« 
nwil  sil  nqua  difisio:.  qood  si  pares  ambas  esse 
fttiles  reapoaderili:  nthtl  suntatur;  siaotenf  impares 
esse  dixcinit  linuni  Mmatuf  jn  hac  pfima  dirisionq 
ad  ntemoriam  drtinant{s«  Aique  lierom  una  paradi 
risioms  quando  amba^  equ^l6s  fQeriot,  ahsque  diife^ 
fehda  inplieelqf.  8t  ?ero  rmpares  rueriht,  major 
pars  iHpiieandA  esi^  at2|ue  dividenda^  sicul  soperiux^ 
ta  doas  pariea.  Iierumqae  Interfonandum  sl  «qualfs 
aoi  insquaiis  sil  fiacu  dlrialOk  Bi  si  »qQali&  quidem 
fkia  est,  nihil  somendumesl^  8i  aotem  inaciuatts» 
dtto  iomebdi  sont  in  seKmnda  diridooe.^  £i  si  in  mo* 
dieiate  divisionia  mquais  ftm«  alisque  olia  partium 
di(ferentta«  qul  noYenarii  .'contineamur^  ihterfogah- 
dom.:  Qood:  sf  insquaiia  fiiit»  In .  mauori  parle  qoa^ 
rendnm  esl;  quotquot  noTenariiin  ea  inveniunior^. 
tot  quateroofi  dfrinator  somer!e.debet,  ut,  vefbi  gra- 
ii9,  si  sot  Iherial,  mente /conc^il,  com*'  tdplicali 
hieriol»  18  raciunt  :i8  dirisi  in  ael  9  partiuntaf:£it 
qeia  aquaili  esl  oiTisio,  nibll  ibi  sumentum  esi? 
llOiTenr  itemm  mois  esl  mediecas  hujiis  dirisfohiSt 
triplicatt  iadoot  s7;  ^rdiyisi  in  15  ei  14  Tesolvon^ 
luc;  ei  <|ula  ista  est.seeunda  diTisio  et  imequa,  duo 
snmomlt  aunt«  cumio  majorl  parte  Ipsrus  divisioms^ 
hocesvin  14,  quarendum  est  quoties  i^  possint  in'* 
venirl,  14  semel  V.sunt,  de  liis 9  4  a  diTinante  col» 
ligaiidi  snni,  qat  duobus.quiln  secuoda  divlsione^i- 
leeti  snnt  adjun&ii,  6  faa^ni :  senarius  ergo  num^ 
ros  primatmente  oomprebensos  est.  £l  hoc  in  hac 
orauone  notandOm  esx^  quod  si  amba  dlTisiones  pa- 
nuiti  reaponderinf,  nihii  exhissumendam  est;  si 
seeandii^  .BBO^  aamehdi  snnl,  noTeimrios  toto  qua- 
lermoitiai|ai0caaoneroeonilnet.  Quod  tdco  in  bac 
loppaCalloiie  diler.qaam  in  simeriori  accldere  ride- 
tttr .  hi^  liis  trij^icaiar  et  bis  diTiditQr,  illa  TOro  bis 


A  triplieatur  el  semel  diTiditar;  quapropler  in  bac  no« 
Tcnarius  qQaternariura,  nulla  vero  binarUim  sitni-» 
ftcat. 

itm  aiiter. 

Qoomodo  divinandum  siiqoa  feria  septimattmqui. 
Hhel  bomo  quamlibei  rem  /edssel.  Quicuoqae  iiu- 
merum  cujusquf^  ieri»  nomen  contMontem  aoimo 
coacqierii.  primo  debet  dupticare^  ddnde  ilii  nu- 
mero  dopiicato  qumque  adjungerOi  ipsamqoe  sum-^ 
mam  que  do  Ms  coUecta  est  qurnqules  haultinlicafe, 
deinde  totum  dedes  dueere,  po^ai  extoto  2  0  lol* 
lerovei  hoe  quod  remanet  pro  feri^  nomero  ten^re: 
ut|  verbi  ^tia^  si  de  prima  feriJi  raiio  habeaiur, 
n  unum  dopueetur,  nnnl  f;  bfs  ^  adjungsnniry  fiunt  7  - 
qui  7  quihquies  mubiplicai]  Hont  35;  qul  55  decies 
dneii  fioni  38^ ;  dO  "qolbas  at  250  de  totius  summ« 
colleeliona  aol^Tantuf;  yet  qaol  centenarii  remanse- 
runl  dil^dntor  ooniidereiun  qaia,  aieul  pmdictain 
esi^semel  ceofeni';primam ieriam  ^ntficanit- bb 
centenir  secondam ;  ter  cenleol^  lerliam ;  quiier  cen* 
teni^  quartam;  qainqoies  eenieni,  quintam,  aeaiea 
eoiteii^  setttam ;  sepiies  cenienl,  aepiimam.  Iiem  si 
de  secunda  feria  raiio  habeatun^duplieentuf ,  lluni 
4.  Bls  5  adiungantor^  ftum  9.  (jtoi  9:quihqttles  moU 
If  pliCiTli  4^ifediw;^,  fium  45fi;  de  his  toUe  2.  A 
remaneni  fOH^  qoi  sedmdam^  feriaro  signlflcani.  Si 
de  lerlia  brla  rfttio  faaheaim%:adMj^iheniur,  fiuni  6 ; 
hisSadJttngantiif^  fiUM  11  t^ai  II  quhiquies  mulii- 
pllaitiflijSl  qiiMI5  decies  dheti^  fiunt  £iO;  de  hts 
lolle  SSQw^remaneiit  300^  oui  ierilara  ieriam  slgnlfi- 
cani.  ^  de^uana;  feria  rauo  q^ifar,  4  diif^  KCn- 
tur«  fiunVi^;  hlfi  7  adiuiigaAtur»  fluni  15,  quttS 
^  quinquies  mulfcipiicali  fitini.75,  qui  75  dedes  ^^ti 
^  Hunl  TBO^'  de  bi^  ioHe  250,  r^nenlSOOi  qini  quUi- 
tam  ferfam^^'gnifleaoi;  Si  de  sexla  feria  ratio  imiai' 
riiur, 6  du|dicentar,  fiunl 42  r hi^ 5a<^uoganUif,  fiunt 
f7^qoi  41(|uif^uies  mttltiplicati  fiimi 85;  qoi  85 
dedes  ductt  ^ni  850.  de  his  totte  250^  remanent 
gDOv  qul  sextam  reriam  shfoi^ceni.  ^  de  seplhna 
feriia^  rodo  inqQiritnr,  7  duplicentQr,  fiunt  14;  his  5 
adjun|antur«  .fiant  19 :  qui  19  quinquies  niultipKcaU 
fiant  05f  qal.95dedes  docti.lhint  950;  de  his^  tolle 
2.50,  remanent  700,  ifuiseptiroam  feriam  signifiCanii 
Si  hiue  mimero  anUiiuin  tuum  dil  genter  cbmmenda- 
•veris,  omnes  fcrias  absqoe  errofe  expldrare  poteris. 

liem  alitul  ttrgumentum* 

Verum  cum  Tcro  facit  Terum.  Mjnua  cum  Tero 
fadt  TerumrVerum  cum  minusTadi  minus.  Mtnus 
cum  minus  facit  minas.  Verum  essenlhim  mraus  ni- 
i)il  siKnificat.  Pone  sanimam  numeri,  qaam  volueris, 
in^veri,  boc  esl  essenliae  nomiue,  et  pone  aliam 
^sunimam  evjos  Tolueris  numeriad  adverbium  quod 
minus  didiur,  nominrquod  nihilom  signiAcare  oixi» 
ei  conlbr  illas  duas  summas.  Qu<e  nujor  fiierit,  Tin.- 
dl  mlnorem,  et  consoroit  eam  JuxU  magpliudihem 
qiiaQtilatlssu»  t  ut^.  Terbi  gratia,  si  JuogahtOr  dms 
BuiQm»  4itimerorunw  unaque  Terl  nominei  Id  esl  «s* 
seqtise  appellatft  sii,  ui  suni  7»  alta  qaa^mihua  ad- 
Terbii  nomine  Tocetur,  ul  suni  3 ;  be  dos  suronia 
nufflero  stbi  coilatae,  liocesi esseotis  eijion  esscntis» 
quia  m%}or  est  sumroa  Teri  qoain  illiua  qoci  didiur 
minus ;  stcui  pius  suni  7  quam  5  miQuSi  sl  non  m»^' 
jori  parte  quam  vincere  pot^i  hoc  4,  Talei  enim  3 
mtnus;  et  7  remanent  4,  simihter^i  Jungatiiur3  Teri 
nomine«  et  7  miuns,  quta  mnjor  est  jHhiii  quam  es> 
senti»  summa,  rincit  sepienarios  non  ojristeni  ter^ 
narium  subsisieniem,  et  consumit  eum  sua  non  es- 
seniia,  et  remaneni  de.ipso  sibi  4nomeri  non  exl-. 
stentes;  eilioe  est  qo<Ml  didlur,  junge  3ei  7minuSi 
fadunt  4  minus.  Si^^uiem  8  hon^^aistentes  Bimul  et 


667 


BEDifi  VEN.  OPER.  FARS  i.  SECT.  II.  -^  DIDASCALICA  SPDRIA  ET  DUBIA 


6M 


7  sinilliter  non  exUlesies  nameri,  nt  «nnt  7  et  5  A  fecittnl.  valet  enim  terum  efRcei«,  eiminui  noe  tf- 
feri»  id  eei  eutienlem  numerum  efUciuni,  boe  esi  llcere ;  Junge  S  minus  ei  7»  Buoi  40 ;  i(enrai  /uoie 
d^nenum.  Sic  duo  noneiiftienies  numerorum  summe  3  minu»  et  7,  ihinl  4 « Jumge  S  ei  7  minus,  iiogO 
denomiiistae,  ul  suni  5  minos  ei  7  minus»  10  minus     minos  ei  7  minuSt  fiutii  10  minus. 


INCIPIDNT  ALIiG  PROPOSITIONfiS  AB  AC0ENDOS  JUVBNieS. 


Et  jmmo  de  limaee. 

Limax  fuil  eb  hlrundine  invitaius  td  prandinm 
infra.leuctm  unam,  in  dleautem  non  poiuit  plus 
i|unm  onaiO  unclam  pedis  ambulare.  Dicai  qui  Telii 
in  quoi  annos  rel  dies  ad  idem  prandium  ipse  ilmax 
perambolaTii. 

ih  h§mne  et  aUii  Aomiiitdicf  tn  vta  li^l  elbvianUlmi. 

Quidam  Tir  ambulans  per  yiam»  Tidii  sibi  alios  bo- 
mines  obTianies,  ei  dixiieis:  Otlnam  Aasseiis  aJil 
unuiin  quanii  estis,  ei  medieias  medieUils,  et  rtir-  B 
sns  de  medieUte  medietas,  iunc  una  meeum  cen- 
uim  fuissetis.  Dicai  qui  tuU  quoi  primis  ab  illo  Tisl 
fuerunl. 

De  dMOhn  frofUUunAbut  Tifts  cffonlis* 

Duo  Tiri  aoilifuhihles  per  Tiiim  Tidenies  dconias, 
dixenml  iiiier  so :  Quoi  sani?  Qui  confer<  ntes  nome- 
nttn  dixerunl,  St  essenl  nha  isntai  ei  etiam  taniie.ei 
Inedielas  leriii,  adjecils  doabuSy  cenlum  fuisseni. 
Dttai  qol  poiesi  quanlai  ftterunl  qte  primls  ab  illis 
Tisssunt. 

DehamM  et  equU  in  eampo  paieent  his. 

Qoidam  bomo  Tidit  equos  pascentes  in  eaftipo; 
opUTii  dieens :  Uiinain  fois  eiis  ni0i-  ei  esseiis.  alii 
Unium  ei  medietas  iQed;euiis«  eerie  gloriar^r  sup^ 
eoMoa  cenlnnif.  Djscemai  jfoi  Tnli  quoi  equos  in  piri? 
mis  Tidii  ille  homo  pascenies. 

De  emptore  fn  denarHi  cenium, 

Dixii  quldain  mercator  :.Volo  de  cenium  denariis  ^ 
cenlom  porcosemere,  sie  tameo  iil  Tcrres  lOdena* 
riis  ematur,  scrofa  autem.5,  doo  Tero  porceni.l  de- 
nario.  Dicai  qoi  inielligii  quoi  Terre^  Quoi  scrofaei 
quotTe  porcelli  esse  d6beani,.u|  |ii  iiouinft  nec  sdpor- 
abundei  nnmeruSy  ne^  mlnuaiur. 

DedaoBai  kokentihtinegoUoHonem  c  ioU  eommunei. 

Foeruni  duo  negoiialores  babenies  ceniuip  soli^os- 
comtiiunes,  quibus  umereni  porcos ;  emeruni  auiem 
insolidis  S  poroos  5,  volenies  eos  sagiiiar^,  atqoe  iie* 
rum  venundare,  ei  in  solidis  luerum  Cacere.  Cumqoe 
Tidis>eiii  leinpiis  non  esse  ad  saffinanioJi  porcoe»  ^ 
ipsi  eos  non  fjUuisseni,  tempore  biemali  pascere,  ieii- 
UTore  Tenundando  si  potuisseni  lucrum  faeere,  sed 
nonjioiuerunl,  quia  non  Talebaot  eos  amplius  tc- 
nundsrei.nlsi  nl  empii  f.ierattt,  id  esi  ui  de  5  porcis 
Stsolidos  acciperenl ;  cum.hoc  conspexissent,  dixe- 
ruiil  ad  InTicem :  OiTidamus  eos ;  divideoies  auiem  ei 
Tondeutes  slciil  emerani,  Jecerunl  lucrum,  Dicat  qui  D 
Talei,  in  primis  qiloi  porci  fueroui  ei  diTJdai  ac  Ten- 
dai,  ei  lucrufti  laoial,  quod  fiicere  de  simoi  Teoditis 
DOQ  Taluii  libras  30. 

Deijdiico. 

Esi  disoos  qul  peosai  libras  30,  sito  solldos  600, 
babens  In  so  anroni,  argeolam,  soricbalcum  ei  siao- 
num  :  quanium  habei  aori,  ter  laulum  babel  argeiiii : 
quaniumbabei  argentl,ter  Untum  aurlcbalci :  quan- 
ium  auriebalcl,  ter  unium  sUnni.  Dioat  qol  poiest 
quaoiom  unaqumqoe  speeies  pensei. 
Deenpa. 

Esi  cupa  una  qom  cenluni  loelreus  impleiur  ca^ 
pieiilibus  siufoUs  modia  iria,  babeiis .  6$tubs  tres, 
ox  modiorom  nuinero :  teriia  pars  ei  sexu»  per  onam 
llslulam  currit;  peralleram,  terlia  pers  aola;  per 
teriiaoi,  sexta  unium.  Dicai  qui  Tult  quod  sexUrii 
per  ooamquamque  fisiuUm  cucurriaseiiL 


Deeago. 

4labeo  sagom  habeoiem  in  longiiodino  eubUos  100 
ei  inlongiiudine  80 ;  toIo  exiode  per  ponionersigo» 
los  lacere,  iu  oi  nnaqo«que  porlio  habeal  1n  longi- 
tudine  cobiios  6  ei  hi  laiitudhie  eobitos.i.  Dic  ergo, 
sapi^j  quoi  sagidi  exinde  tteri  possiiic* 
De  ilnteamine* 

Habeo  linteamen  ofiom,  longuro  cubiiorum  60,  la* 
tum  enbiiorum  60,  toIo  exint^  portiones  fiMxre,  fu 
ui  unaquaeoue  poriio  babeai  in  iQhgliiiiHne  cubttos 
senos  ei  in  laiiiodine  quatemos,  ui  sofBciat  ad  tnfti- 
caro  oonsueodam.  Dical  qui  Toli  qoot  ionica  exin4e 
lieri  posslni. 

De  dnekmi  hominibui  alUr  aUermi  iororem 
.aeeipienti^i, 

Si  duo  bomlnes  AdinTicem  alier  aiierios  sororeM 
lo  conjuginm  sumpserii,  dic  (rogo)  qua  propinqei- 
taie  lilii  eorom  sibi  pertioeani. 

De  duohui  kominibui  a^ter  alteruu  wmtrem 
accipieniibui. 

Si  doo  bomioea  akerallerius  roaim  stmlHler.in 
conjogium  fiumpaeril,  qdall.  eognaiiono  lllii  eohini 
slbi  coiy  unganior  ? 
De  patre  et  flio  nuitrem  et  eiui  fUiam  aecipienUbu. 

Si  relicum  toI  Tiduam  eiwiam  illfua  in  conjugiMi 
ducani  paierei  6tius,aic  utnen  ut  lllius  oecipiAi  aia« 
irem,  ei  paier  filiam ;  ttlii  qui  ex  bis  fuorini  procreati, 
dic  (qmeso)  qoali  cognaiiohe  sobjuugantuc 
De  patrefwmiitn  H  tfihui  filHi  ejm. 

Qnidam  paterfimilias inoriensdiTlsit  in  bsrediiate 
tribus  filiis  suis  triginu  amputlas  Tilreas,  quarum 
decein  fueruot  j^txm  oleo,  atedecem,  dimidiiei 
tepti«  decem,  Tacuae.  Dirldei  q^.  potesi  oieom  et 
ampnllu,  ut  unicuique  ieorum  de  iribusflliia  cqna- 
liler  obreiiiai^  lam  de.Tilreo  ^tiam  de  oleo. 

De  reffo  ^  ejUiexeirdiit  in  tri^nia  tdiiii  eoUeclo. 

Qoidam  rox  .lu«U.  fanmlo'  «uo  de  irlgioU  fiUis 
eoUigore  exercittun,  .eo  modp  ut  ex.unaquaqiK  Ttlla 
101  homlAte  smiierei  qootqtirat  illuc  addoxisseu  Ipse 
Umen.ad  primam  TillanLSolus.Tenit,*  ad  secundaffl 
cum  altero»  iam  ad  ieriUm  tres  Tonerunt.  Dicai  qni 
poiesi.  quoi  homines  fulsseni  collecii  de  bis  iriginia 
Tillis. 

Deboee. 

Bos  qui  lou  die  aratury  quoiTesligia  faciai  in  ul- 
iima  rigat 

De  homine. 

Qo»ro  a  te  ut  dicas  mihl  quoi  rigas  bomo  Uctu 
babeat  in  agro  soo,  quandode  ulroque  capile  campi 
ires  Tersuras  facias  babuerii; 

Deduobui  hominikui  botee  dueenlibui. 

Duo  homines  ducebani  boTOS  per  Tiam,  e  quibos 
unus  dixii  aheri :  Da  m.ibi  boTea  doos  ei  bahdid  iot 
boTes  quot  ei  tu  babes.  Ai  ille  att :  Da  mibi  (iuqoii) 
et  tn  boTcf  duos,  ei  babebo  doplum  ^uam  lu  haoes. 
Dieai  qui  Telii  quol  .boTOs  foeruni  quod  unusquisqae 
babuiu 

De  duobui.fratribui  iinguloi  iororee  keken^ikuu 
Tres  igiiur  fratres  eraut,  qui  singolas  sororos  ba^ 
bebanl,  eiflufiom  iransire  debebaoi,  erai  enim 
unicoique  illorom  concopiseeatia  in  sonire  proximt 
stti;qui  Tonienies  ad  fluTium,  non  iovenctoniiiiil 
parram  naTicuIam,  io  qoa  noo  poienmi  aoiplitti  niii 


i 


M 


DE  ARITRMETICIS  PROPOSITIONIBUS. 


670 


doo  ei  illb  transire.  Dieat  qiii  polest  qualiier  flutium 
ininsieraiit»  ut  ne  una  quldem  earum  ex  ipsis  maeu- 
lausil. 

Di  kipo  el  cmpra  tt  fateiaUo  caaU. 

HoflM»  quidam  debebal  ullra  flu?  ium  trantire  lupum 
ei  iMcieuium  cauli  et  capram,  et  noo  polult  aiiam 
II  «Yem  lovenlre  niai  aua  duos  untum  ex  ipeis  ferre 
^lebat;  prcceptum  itaqo^  el  loerat  ut  omnia  bcc 
olira  omnino  illcsa  transiret.  Dkat  qui  potest  quo- 
modo  ooe  illesot  oltra  Iransiret. 

Ih  frira  €t  mm^rt  pondiranHbtu  plauttri  pondat 
onuMti» 

De  firo  et  mollere,  qoorom  oterque  pondus  babe« 
bat  plaiislri  onustit  duos  babenies  inrantes,  inler 
«iroNiue  plaostrali  pondere  pensanies,  fluVium  trans- 
ire  dc»oerunt :  oafem  inyeoerunt  qo«  non  poierai 
lerre  nisi  unum  pondus  plauslri.  Transliretare  laciat, 
^oi  se  putat  oosse  ne  navis  mergalur. 
Dc  kiridt. 

De  hiricis  masculo.et  femina,habentibtts  duos  na- 
u»,  libram  ponderaniibus»  fluYium  transire  volen- 
libus. 

Dt  campo  tt  ovt^os  tii  to  tocandit. 
Est  eamposqui  babet  io  longitodine  pedes  docen- 
los,  et  In  latitudine  pedes.ceotum ;  folo  Ibidem-mit- 
tere  o?es»  sic  lamen  utiinaquttqne  ovls  babeat  ln 
loofttudlne  pedes  qoioqoct  et  in  lato  qoatoor.  Dlcat 
(n^o)  qoi  Taletquod  omnes  ibidao  locarl  possiot. 
Dt  campo  fattigioto, 

Eoi  campos  lastigiosos,  qui  babet  lo  ono  latero 
p^nieas  centom,  et  in  alio  iatere  perticas  centom, 
et  in  fronle  perticas  quinqoi^sinla»  el  in  medlo  per- 
Sicas  sexagintat  et  In  altera  fronte  pertieas  quln- 
iiiiaginta.  Dicat  qol  polest  qoot  aripeooos  clao  lere 


Dt  campo  tptadian^o. 
Est  campos  qoadrangnlus  qui  babet  in  uno  lalere 
perticas  triginta»  et  in  alio  perticas  triginta  duas,  et 
in  fronte  perticas  triginia  quatuor,  e^  in  altera  fronte 
perticas  Iriginta  duas.  Dicatqui  potestquot  aripenol 
•n  eo  concludi  debeot. 

Dt  campo  triangalo. 

Est  campus  iriangulus  qui  habel  in  ono  lalere  per« 
ticas  irigiiiUit  et  in  aiio  perticas  trigioia,  el  In  fronle 
penicas  novemdecim.  Dicat  qui  potest  quot  arlpen«- 
Ms  eoocludere  debet. 

Dt  eampo  rotando. 

Est  campus  rotondus  qui  habet  in  gyro  perticas 
qoadringentas.  Dic  quot  aripennos  capere  debel. 

Dt  cempo  tt  cant  ac  fuga  leporit. 
E  t  campus  qoi  habet  in  longitodine  pedes  centum 
qvlnauaginta ;  in  uno  capite  subat  canis,  ei  in  ai- 
tero  lepus :  promovil  namqoe  canls  iile  post  leporem 
cnrrere ;  asi  obi  canis  faciebal  in  uno  sallu  pedes 
Mvem,-  lepos  transmitiebal  seplem.  Dicat  qoi  ▼elit 
qoot  ped^»  quotTO  sallos  toI  canis  perseqoendo  vel 
lepos.fogiendo»  quoadusque  comprehensus  est,  con<- 
leceriht. 

Dt  civitatt  qUadranguta. 
Cst  ciritas  quadrangula  quse  habet  in  uno  latere 
.  pedes  mille  cenium,  ei  in  alio  latere  pedes  mille,  et 
m  fronie  pedes  seicenlos»  el  in  altera  pedes  sexcen- 
too :  Tolo  ibldem  tecta  domorom  ponere,  sic  ut  ha* 
^t  uoa^oaMiiie  casa  in  longitudine  p^Jes  quadra« 
fioUy  et  in  Uiiitudine  pedes  triginU.  Dicat  qui  velit 
i|i<ol  casas  capero  Talei. 

Dt,  cinlatt  triangtla. 

Est  ciTitas  triangula  qoae  htrbet  in  uno  lalere  pedes 

ceotom.  et  iti  alio  cenium»  el  in  rroiite  pedes  nuna* 

giiiU :  Tolo  ut  flal  ibi  domorum  constructio,  sic  la* 

oieo  ot  uoaqo«qoe  domus  habeat  in  longitudine 


A  peies  Tiginti,  et  in  latitodine  peles  decem.  Dieat 
quol  domos  capi  debeot. 

De  cimtate  rottmda. 
Est  ci?iUs  rotonda  qoae  habet  in  circuitu  pedom 
oclo  millia.  Dicat  qni  polest  quotdomos  caperede* 
bet,  iu  ut  unaqiiaeque  domos  habeat  in  longitudiue 
pedes  Iriginla»  et  in  latitudine  pedes  Tiginti. 

De  batiUca. 
Esl  basilica  qine  habet  in  longiludioe  pedes  t40  et 
in  lato  pedes  liO,  laterciili  Tero  strat«  efiisdemt 
unus  Uterculus  habet  in  loogitadine  oncias  i3,  hoc 
est  pedem  unum  et  uncias  4f ,  et  in  latitudine  undas 
it,  hoc  est  pedem  I.  Dicat  qui  Telit  quot  latercuU 
eam  debent  ioiplere. 

Dtcaoana. 

Est  caTaoa  qoae  babet  in  lon|ltodioe  pedes  cen* 

tom;  ei  io  talitudine  pedes  G4.  Dicat  qul  Telit  quol 

|.  cupas  capere  debet,  iu  umen  ut  unaquaeque  cupa 

^  habeat  in  longitudioe  pedes  7  et  in  laio  pedes  4,  el. 

pervius  unus  habeat  pedes  4,  et  uoaquaeque  cupa 

habeat  pedes  7. 

Dt  tittodam  patrtfamiliat, 
Qaldam  paierfamilias  hahuil  famiiias  iO,  et  jussil 
eis  dare  de  annona  modios  iO ;  sic  iussit  ut  viri  acci  - 
piant  modios  lemost  el  mulieres  bioos,  et  inlliAles 
singula  semodia.  Dicat  qui  polest  quot  viri»  qoolr 
molieres,  quoive  inlaotes  fuerunt. 
Alia. 

Quidam  pateriaroilias  habuil  familias  90,  et  Jussit 
eis  dare  de  annona  modios  90;  sic  qiioqoe  Joaoit  ot 
viri  acciperent  roodios  temos,  et  muiieres  binos,  el 
infantes  slngula  semodia.  Dicat  qui  potest  qoot  viri, 
quot  molieres,  aot  quot  infeotes  foerant. 

Dt  ohitH  tujatdam  palritfamiUat. 

p  Quidam  paterfamilias  moriens  reliquil  infantes,  el 
^  in  lacultate  suasondorum  880,  et  UKorem  pncgnan- 
lem,  qui  jussii  ut  si  ei  mascuhis  nascereturv  acciperel 
de  omni  massa  unclas  novem,  et  mater  Ipsios  acci* 
peret  oncias  tres;  si  auiem  filia  oasceretur»  acdpe- 
ret  quioqoe  uncias,  et  mater  ipsius  acclperet  eiiam 
quimiue  unclas.  Gontigit  aoteui  ut  geminos  partori* 
ret,  id  est  puerom  et  poelbm.  Solvat  ergo  qui  po« 
lest  quantum  accipit  mater,  vel  quanlom  fllios, 
quantuiuve  filia. 

Alia. 
Quidam  paierfamilias  habuit  lamilias  50;  sic  vero 

tussit  ut  viri  accipeteiit  modios  temos  el  molieres 
»iios,  et  infantes  singula  semodia.  Solvat  qui  potest 
quot  viri,  qoot  mulieres,  qnotve  infantes  lueroot. 

Dt  tahitationt  cujutdam  ttnit  ad  putrum, 

Quidamsenior  saluUvit  pueruro,  cul  diiit :  Vivas, 

fili,  vivas  (inquit)  qoantum  viiisti ,  el  aliud  Untum, 

^  et  ter  laotum,  addatqne  tibi  Deus  unum  de  annis 

'^  meis,  et  impleas  annos  centum.  Solvat  qui  potest 

qiiot  aunoram  tunc  tempore  ipse  puer  eraL 

Alia. 
Quidam  paUrfamilias  habuit  familias  100.  quibiis 
praecepil  dare  de  annona  modios  100 ;  eo  vero  te- 
nore,  ut  viri  accipereol  modios  lernos »  et  molieres 
binos,  et  Infaoies  singula  semodia.  Dicat  ergo  qoi 
valet  quot  viri,  qool  mulieres,  aut  quot  iofantes 
fuerunt. 

Dt  quodam  mtUfican^t  domum. 

Horoo  quidam  volens  aediflcare  doniom .  locavic 
artiflces  6,  ex  quib  is  5  magistri  et  I  diselpolos  erat ; 
el  convenii  inter  eom  qui  adilicare  voleoat  et  arti- 
flces,  ut  per  singulos  dies  i6  deoarii  eis  in  mereede 
darcntur  :  sic  Umen  ut  discipulus  medteUUm  de 
hoc  quod  uiius  ei  roagisiris  accipiebai,  aeciperet 
Dicai  qui  potest  quantuin  unusquwque  de  ilus  per 
unumquemque  d  em  accepil. 


671 


BEDiC  VCN.  OPER«  PABS  I.  SCCT.  II  —  DIDASCAUCA  SPORIA  ET  DOBIA. 


m 


D$  mdmalibut  mpHi. 

VoluU  guidani  emre  aninialla  |iromiscua  100  de 
solklls  tOO,  ila  oi  equtu  5  solldis  emereiur,  bos  vero 
in  solidoin  I,  ei  S  >  oTes  in  solido  I.  Dicst  qui  Tnlel 
quol  cabatU,  fol  quot  boTet,  quotve  fuemni  oves. 
Atk. 

Quidam  bomo toIuH  de  100  solidis  animala  pro- 
iniscua  emere  100  in  Orienle;  qui  jussit  famulo  luo 
ul  camelum  in  5  soldos  accipereit  asinum  In  8o1idi> 
I  el  30  OTea  in  solido  I  compsrarel.  Dlcat  qui  tuII 
quol  cameli,  Tel  asiniy  siTe  oies,  in  negolio  100  so- 
lldorom  fucruni. 

J>0  komme  #1  owlkm  pMceHtikiu, 
Quidam  homo  Tldil  de  monte  otcs  pascenles,  et 
diill :  Utinam  baberem  lanlum,  el  aliud  Unlom,  ei 
niedielalem  de  medletale,  ei  de  hac  medietate  aliam 
idcirco  medietalem,  ego  ceiilesimns  nna  cum  ipsis 
meam  ingrederer  domom.  SoWal  qui  potest  quot 
ores  ?idil  ibi  pascentes. 

D0  tode  et  $erofa. 
Qoidam  paleriamnias  subiliTii  curlem  noTsm  qoa- 
drangolani,  io  qua  posuil  scrofam  ^usb  peperii  por« 
oeUos  7  iii  media  sode ;  qnia  una  cum  malre,  quas 
ocUTa  esl  :  pepererunl  igitor  nnnsqoisqoe  in  omoi 
aegolo  7,  el  ipsa  ilemm  in  media  sode  com  omnibos 
genera  iter  pe,  erit  7.  Dical  qui  tuU  cum  ma  ribus 
fuol  porci  foerunl. 

De  tcala  €UM  eentuM  §radiht$. 
Esl  scala  una  babeiis  gradus  100  :  in  prtmo  grado 
sedebal  colomba  1,  in  secondo  %  in  terlia  3,  in 
quarlo  4,  in-quinto  5,  sic  In  omni  gradu  usqne  ad 
centerimum.  Dicai  qui  potest  quol  eolumb»  in  lo- 
lumfuerunt. 

De  poreii. 
Honio  qoidam  baboit  500  porcos,  el  jossil  nt  lol 

gorei  nomero  impsri  in  Ires  dies,  tres  occidereolor. 
imilis  est  de  SO  sententia.  D  cat  modo  qui  polesl 
3U0I  porci  impares,  siTO  de  900,  sive  de  50,  in  tres 
es  occideiidi  sonl :  baee  ratio  iudissolubilis  ad  in- 
crepandum  composila  esL 

De  talutatione  pueri  ad  patrem. 
Qoidam  poer  saloUTli  palrem,  Ave  (inqoil)  pa- 
ler.  Gul  pster,  Yaleas,  illi,  Tivas  qnanium  Tiiia  i ; 
quos  anoos  geminslos  Iripljcabis,  ei  same  unum  de 
annis  ineis,  et  habebis  annos  eentum,  Dical  qui  ts- 
let  quot  annorum  tunc  ipse  puer  erai. 
De  eolumta. 
Columba  sedens  in  srbore  vidii  slias  volanles ; 
diiii  eu :  Utinam  fnlsselis  ali»  Untae  et  adbuc  lan- 
itt,  luiic  ona  roecum  centum  fuissetb.  Dtcal  qui  po- 
lesi  quot  columb«  eranl  in  primts  volantes. 
De  eacculo. 
Qtiidam  bomo  ambulaos  per  viam  Invenii  saccu- 
lum  cuni  Ulentis  duobus.  Hoc  quoque  aJii  videnles 


A  diieroni  el :  Fraif  r«  da  Mbb  poriioneai  biTaalleiis 
loe;  qiii  r^nuens  noloii-  dara  :  ipsi  fero  Imeaiti 
dirlpuerunl  sacculum,  el  lollt  slbi  qolsqoe  aflidM 
50.  Dicat  qoi  volt  qool  bomlnea  foerom. 
Deepiecopo. 

Quidam  episcopos  jossil  paoes  12  in  defo  dividl. 
PrMepii  enrni  sic  ol  sihgoii  presbyleri  b  nes  aed- 
pereui  panes,  diaconi  dimtdlum,  lecior  qDartM  par- 
lemy  iu  umen  flal  ot  clericorom  ei  papoio  aaos  sii 
numerus.  Dical  qui  Tslet  qoot  presbylerj,  lel  qoot 
diacooi,  qooiTO  lectores  esse  ddieanu 

De  homiue  uhoUutkk  oMaute. 

Qoidaro  homo  obTiaTil  scbolariiSv  el  dixll  eis : 
Qoanti  esiis  in  schoUT  Unos  adiem  ei  eis  respoodti 
dicens:  Nolo  boe  libi  di<9ore,  lo  nomora  nos  bi^ 
muliiplica  ler,  luncdiTide  in  qoaluor  pariea,qoaru 
pars  noslromt  si  me  addis  com  ipsis ,  eentenariafa 
eiplei  numerum.  Dicai  qui  vull  qoanli  roerunt  qsi 
g  pridem  obTUverunt  ambuianti  per  Tiam. 
De  cqrpentariie., 

Seplem  carpenUrii  lepUoas  rotas  fecerooi.  Dicai 
qui  Tull  quol  carra  feceruot. 

De  Mao  in  easeul  s. 

Cenlum  netra  Tini,  rogo  ul  dicat  qui  Tdit,  qooi 
aextarios  capionl,  tcI  ipsa  etiam  eenloffi  melra  qoat 
aseroa  btbent, 

De  patre  famiiiae  dittnkuente* 
Qoidam  paierfamilias  moriens  diTisil  qoaloor  filjis 
suis  qoaloor  Taacola  tIoI  ;  in  prlmo  Taae  eranl  me- 
d  a  40t  Ib  aeeundo  30,  in  tertio  iO,  et  In  qoarto  10, 
qui  Tocaoa  dispansatorem  domos  sos  ait :  HsBCiisa- 
loor  Tascola  com  Tino  inlrinsecos  diride  inier  4  fi- 
llos  meos;  sic  laaen  oi  onieoiqoe  eorum  Kqaalb  sit 
porlio,  tam  el  in  Tifio  qnam  el  in  Taais.  Dicat  qul 
inlelligii  qoomodo  dividendom  est  ot  omnes  aqu  - 
^  liler  ex  hoc  acciptre  possi.  i. 

De  cameto. 

QoMam  palerfamilias  habebat  de  ona  domo  soa 

ad  all«rani  dooHim  teucas  50,  el  babens  cameluai 

qui  debebal  in  Iribus  subif  clionibus  es  uoa  domo 

sua  ad  alteram  de  annona  fere  modia  90,  el  io  oaa- 

3oaque  leuca   idemcameloscomedebaisempernie- 
ium  unum.  Dieal  qui  Ta|el  qiiol  modia  residna  fae- 
rint. 

De  diepmuatore  in  mon$tterio. 
Quidam  pater  monasterii  babuil  12  monacbos,qoi 
convocans  dispeiisatorem  domus  sum  dedH  illi  ova 
^,  jussitque  ul  sbigulis  xqoalem  darel  ex  eis  om- 
nibus  portlonem ;  sic  Umen  jossli,  oi  ioler  5  pres- 
byteroa  darel  oTa  8$,  el  inier  i  diaconos  68,  et  \th 
ler  Ires  51.  Dical,  rogo,  qoi  valei  quol  ova  onicoiqoe 
ipsomm  in  portione  eTenerunl,  iu  u|  in  noUo  nec 
SDperabundet  nomeros,  nec  minoator.  sed  omaes, 
ut  sopra  diiimus,  aeqoalem  in  onmibus  acdpiant 
portionem. 


PROPOSiTIONUM  SOLnTIONES 


De  imaee  toluiio. 


In  leoca  ona  soni  f  .^  passos,  7500  pedes,  90  n 


ond» ;  qool  onci»,  lol  dies  foeroni,  qui  fadonl  an 
nos  446  et  dies  «10. 

Deciconiit    . 
Qui  priinis  ab  illu  Tlsi  snnl  fuerunt  36,  et  hujus 


Aesfuif. 
40  eooi  erani  qol  pascebantur,  alH  Unlom  floM 


80;  m^^ietas  bujjos  medieutis,  id*est ».  si  addatiu', 
flont  100. 

De  centum  denariit. 
Fac  9  scrofas  el  I  Terrem  la  65  denariis,  el  •• 
porcellos  in  40,  ecce  pord  90 ;  ki  S-rasidais  deM. 
riis  fac  porcellos  iO,  el  habebis  eeiilanariM  la  oM- 
que  nomerom. 

De  communi  negotiOm 
In  primis  2  0  porci  erant,  qoi  lOQ  solidis  i^wpa 
rati  (sicut  supra  diciom  est)  in  2  solidls,  S  patmi 
•  Vk  soWilor  problema  secondum  da  koaUne  et  o/its,  elc.  Eair. 


medieus  medielatis  sont  48,  et  bojos  numeri  ine- 
dieias  sunl  9.  Dic  ergo  sic,  7«  ei  18  liunl  90 ;  adde 
0,  fluni  99 ;  addeloqueolem,  elbabebislOO.  ~  4/ta, 
tt  el  ^«  et  lenio  sic,  Aunl  84,  ei  medieias  Urliae 
Monl  14;  sunt  hi  lotom  98 :  adjeclis  diiabus,  100  ap- 
pareni.  ^ 


m 


DE  ARITHMETICIS  PRCffOSlTIONIBUS. 


m 


qdia  fif6  qmoqiiagiet  qolMt,  iWa  quiDquiei  50  di«  A 
teris,  SSO  niiinerabis :  quibus  ditlsit,  anui  ialli  125« 
ilter  slmiliter  135;  unuft  ▼eadidii  deleriorct  8  eem- 
per  in  soUdo;  alter  feTo  mellores  duos  In  toHdo. 
Sic  efeuii  ul  b  qol  deterlom  ▼endklil»  de  liO  por- 
ds  ^  soiidos  est  idepUis ;  qul  Tero  meliores,  60  io- 
.  Ild*>s  eu  coDseartos :  quln  de  Inferioribas  30  sem* 
fitf  in  10  solidis»  de  meliorlbos  aotem  iO  in  10  so* 
lidis  soot  Tenundatl;  el  renanserunt  mrisque  S 
poreit  ex  qulbus  ad  lacrum  4  solldorum  et  2  dena* 
rios  fscere  potoerunL 

Dediieo. 

Auram  pensat  oneias  9,  araenium  pensal  ler  0 
nDcias»  id  eal  llbras  i  et  unclas  5;  aurlclialcam  pen- 
sii  ter  libras  2  el  ier  3  oncias,  Id  esl  libras  0  et  un« 
das  9;  sunnum  pensat  ler  libras  6  el  ter  9  UHcisi, 
lioc  est  libras  90  et  uncias  3.  El  9  unciie  et  2  librm 
eDm  3  iinciis,  et  6  libne  cum  9  unciis»  et  iO  libne 
eimi  3  onclis  adunaiae,  30  libras  efllcluiil.  Item  ali* 
terail  soliduin  :  aaram  pensal  aolidoi  arfenteos  I5|  B 
argenumi  ^•'r  l.%  id  esl  45;  aurlchalcam  ler  45,  id 
est  135;  stannam  ter  135,  boc  est  405 ;  Jonge  405^ 
135,  et  45t  el  15,  el  Infenleiiolidos  600,  q«od  snnl 
Iim30. 

De  cwfQ. 

Per  p  imam  flstalam  3600  seitarli  cucurrerunl ; 
per  secaudam,  1400 ;  per  lerltam,  1200. 
Di$ago, 

De  400,  80  para  5  suni;  et  de  100,  4.  SiTe  erfo 
octogies  5,  slve  eeolles  4  dixerls,  semper  400  in?e- 
aics;  lol  tagi  eninl.  Dedma  para  sexaffenariit  ^ 
suni;  decinia  Tcro  c{aadragenariit  4  sanL  Sife  ergo 
decimamsexagenarii,  sive  declmam  qua  ragenarli 
decies  miseris,  100  portiones  6  cabitorum  loogas,  et 
4  cobiiorana  Uiias  Invenies. 

De  ttwiimUU  r$Ucti$. 
Tres  igiior  sani  filli  et  30  ampnllae,  ampullaram 
silem  qomdam  10  sant  plenas,  ei  iO  medim.  ei  10  C 
vacu».  Dae  ler  dedei,  finnl  30 ;  anfcoiqne  fiflo  ve* 
niini  10  anpallm  in  porlioneiu ;  .divide  aotem  per 
lertiam  parlem,  hoc  esl  da  prlmo  filio  10  iemis  am^ 
paBas;  ac  deinde  da  secondo  5  plenas  ei  5  vacuai^ ; 
limililerqae  dabls  leriioy  el  erit  iriom  «qaa  germa- 
sorum  diTisio,  tam  in  oleo  qusin  et  in  Tiiro. 

Di  exerclki  in  30  ii//ia  eolitcto. 

bi  villa  1  faernnt  colleeti  milites 
2 


3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

le 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

20 

21 

22 

tt 

24 

25 

26 

27 

28 

29 

30 


2 

4 

8 

16 

32 

64 

128 

286 

512 

I02i 

2048 

4096 

8192 

16^4 

32768 

65536 

151072 

282144 

524288 

2097152 

4194214 

8388428 

16776856 

33555712 

67107424 

154214848 

268429696 

536859292 

1073718184 


De  9e9iigui  boum. 

Nulluni  omnino  boa  Yestlgium  In  ollima  rlga  fiicilt 
eo  qood  ipse  praecedll  arairum,  el  bunc  arairum  se* 
quiiur ;  quoiqnoi  eaim  blc  praecedeiido  in  exeolia 
terra  vesligia  facii,  tot  llle  sobseqnens  exeolcndo  re« 
solvilui.  Propterea  illius  omnlno  nullom  reperilar, 
|fl  esl  In  oltima  riga  ▼estiglom. 

De  rigii  qttai  /edf  ftomo* 

Ex  nno  capile  campi  Ires,  et  ex  altero,  quas  fa« 
ciuni  Hgas  versuras  septem. 

De  bove  deicto. 

Prior  qul  darl  sibi  duos  rogavit  bovea,  babebal 
4,  aivero  qui  rogabatur  habebal  8;  dedit  quippe 
rotaiui  postolanii  dnos,  et  babuenint  aterqoe  6 ;  qui 
enim  propior  acceperat,  reddidit  2  danii  priori 
<|ul  habehat  6,  et  babuit  8,  quod  est  duplom  a  4 ; 
ct  illi  remanscrunt  4,  qood  est  siinplum  ab  8. 

^  De  iororitMi. 

Primo  omnium  ego  et  soror  mea  introiisemus  Id 
navim  ei  transfretassemus  ultra,  transfretatoqiie  flo- 
▼io  dimislsiem  sororem  de  naW  et  rednxlssem  na- 
vim  ad  rlpam :  tanc  ▼ero  introissent  sororei  daorun 
▼irorum,  illorum  ▼idelicet  qul  ad  littui  remanierani; 
illii  itaque  feminii  na^i  egreisis,  soror  mea  qoae 
primh  Iraosleral,  iolrarei  ad  me,  Da^lmqne  redoce- 
rei :  ilUi  egredieDle  foraa,  dno  in  na^i  fratrei  in- 
Iraisenl,  nltraqoe  ▼eiiiiient;  tunc  anus  ex  iilii  una 
cum  iOTore  sua  navim  ingreiiui,  ad  noi  transfretas- 
iet;  exo  ei  ille  qoi  naviga^erai,  sorore  mea  rema* 
nente  forii,  ultra  venisiemus;  nosquead  littorave- 
ctos,.  una  ex  illis  duabns  qoselibet  inulieribus»  oltra 
naviAi  reducerel,  soror  aeque  mea  secum  recepta, 
pariter  ad  nos  ulira  ▼enisseni :  ei  ille  cujus  soror 
ulira  femanserat  na^lm  ingressus,  eam  secom  ultra 
redoceret.  Tali  igltur  slcqoe  solliclionte  studio  lacu 
esi  Da^igatio,  nollo  fofcanle  Inqninationis  contagio. 
De  inpo  et  capra. 

Simili  namqne  lenore  docerem  prias  capram  el 
dimiiierem  foris  lupnin  el  caulum ;  limc  deinde  ▼e- 
nireni,  hiponiqoe  oltra  transirem ,  lupoque  Ibrii 
miiio,  rorsasque  capram  ntyX  reeepum  ultra  redu- 
cerem,  capramque  foras  raisiam,  cauinm  trans^e- 
berem  ultra«  atque  Iteram  remigassem,  capramqoe 
assnmpiam  ulira  duxisiem.  Sicqae  faclenie ,  facU 
erii  remigatlo  salobrii  abaque  ▼eragine  lacerationii. 
De  pondere  pimalri. 

Eodeni  ^uoqiie  ordine,  ut  superius,  prius  intras- 
sent  duo  infanles,  el  transfssent,  nnusque  ex  illis 
redoceret  navim ;  tunc  maier  navim  ingressa  trans- 
issel,  demde  fiUus  ejus  reduceret  naYim,  qua  Irans- 
▼ecU,  fraler  illius  na^  m  ingressus,  ainbo  ultra 
tranairent,  rarsomqne  ftlhis  qoi  ante  iransieral  in- 
gressui  navim,  eainque  ad  fi*airem  redooeret,  jaroque 
reducum  ingnrdiantur  ambo,  et  iranseant :  ull  sub- 

..  remigante  ingenlo  erit  expleu  na^igfttio,  forsitan 

^  sine  naufragio. 

A/hii/. 

Similller  ut  superiuslransissent  prius  duo  infantes, 
el  unus  ex  illis  na^im  rediiceret,  \a  qua  paUr  in- 
gressus,  oltra  transisset.  Et  ille  i.lans  unus,  qui 
prius  com  fhftre  transierat,  navim  ad  ripam  educc* 
ret,  in  qua  (hrter  illius  nirso^  iogressus,  ambo  ultra 
▼enissent ;  onosqoe  ex  IHis  foras  egressus,  et  altor 
ad  matrem  redacerel  na^im,  in  qua  videlicel  navi 
mater  ingreiia  ultra  venisieni ;  qoa  egredienie  fo- 
rai,  filini  ejoi  qal  ante  caro  fratre  Mnaierat,  navim 
f  uTSiis  mgressus,  eam  ad  frairem  allra  redoceret,  In 
qua  ambo  mgreiii  ulura  veniiient,  et  fierel  expleusa* 
lubris  transvectiOt  nulloformidanU  mortis  naafiragio. 
De  campo  et  oeibui. 

Ipse  campos  babet  In  kHigitodine  pedes  docentos, 
et  in  latitudine  pedes  eentom  :  doc  bis  qulnqnennos 
de  duccntis»  fiunt  40;  ac  deinde  100  divide  per  4» 


675 


nEDiC  ▼CN.  OPER.  PARS  I.  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  SPURIA  ET  DUBIA. 


171 


aoaru  wirscciileMril  «5  siiiit :  iltecrgo  40  ▼itlcs  A  3«0 ;  in  illis  Mtcm  longlHido  domonwi,  lo  bUs 
quinqoict*  iivo  U  qoadraglcs  daierii,  millcDariam     Hitiliido  ? ersatiir ;  sublrafic  ilaque  dc  utniqiia  Mimma 


quinqoics. 
impleni 


lot  ergo  oTes  Ibidcm  collocarl 

Di  Cttmpo  faUigioio, 

Longilodo  hn^n^  campi  .100  perficisv  ci  ulriosqac 
frooiis  lititudo  50«  nMictas  vcro  60  includiiur  ; 
jungc  ntrittsquo  fronlis  nancrum  curo  mcdietatc,  ct 
lloni  lOO.  Ex  ipsisassnmcSparlcm,  kl  cst55,  el 
mnliiplica  centics^  ftunt  .5300;  doindcln  i^  isqaas 
partes,  ct  invcniuntur  551 ;  ilem  eosdein  dividc  in 
12  parics  et  rcpcriunlur  57;  tol  suni  in  liuios  ari* 
ponnl  oumero. 
■^  A/W, 

Du«  ejusdom  campl  longilndines  faciont  OS  ;  duc 
mediam  de  62,  llunt  51 ;  aiquc  doae  cjosdcm  camni 
laiiludincs  junctsc  fiuni  66 ;  duc  vero  mcdiam  dc  66, 
liiinl  55;  duc  namque  Irccics  semel  55,  Ooiii  1020; 
divide  per  42  panem  bis,  sicut  sopcrius,  hoc  est  do 
i020  duc  12,  nunt  85 ;  rorsusquc  85  dividc  -^ 
liuni  7  :  sunt  crgo  io  boc  aripcuni  numero 
Aliud. 

longc  duas  laliliidincs  isiius  campi,  lioni  60^  el 
doc  niediam  de  60,  llonl  50;  cl  quia  in  fronie  pedes 
I8^babel,  duc  mediam  de  18,  lloni  9 ;  doc^mo  nO- 
vies  90»  Buot  270 :  foc  cxinde  bl6  12,  id  est  dtvide 
270  per  12  partem^  liuni  22  ci  scmis ;  ^tqne  itcrum 
22  ctscrois  per  12  pariem  divlde,  et  llanl  2,  01  re- 
manoni  4,  quie  esi  5  pars  12.  Suni  ergp  arlpemii  in 
hoc  numcro  2  el  5  pars  de  aripenno  5 ;  iit  aripcn* 
iiis  I,  el  pcrlioe  10  et  diroidia. 
Aliud. 

QoarU  quidem  pars  buius  compi,  qoi  400  incltf- 
ditur  perUcis,  In  100  consistit ;  boo  si  pcir  scmeUpsos 
inuliiplicaveris,  Id  esi  si  ccniiesdoxeris.Ouni  10000; 
bosiu  12  paries  dividero  debes ;  a  onimdo  10000 
duodecima  cst  855 ;  quam  cum  Itcm  10  12  partiliKS 
fueris,  invenies  69  :  loi  ' 
campus  includil. 

De  campOf  cane  ct  Upore. 

Longlludo  hi^us  campl  habel  pedes  450 ;  duc 
diam  de  f50,  liiinl  75  canis  vero  faciebal  iniino 
salin  pedes  9  :  quippe  75  novics  ducU  tiunl  675,  loi 
pedes  leporem  persequendo  caiiis  cucurril,  quoados* 
qao  eom  comprebeiidil  dento  teoaci :  ai  vero  qiiia 
lepos  7  pedcs  in  nno  (aciebal  mUu,  doc  ipsos  75.se- 
piics ,  flunl  526  :  tol  pedes  lepus  fugiendo  peregil, 
doncc  consecoius  fuii. 

De  civitaU  quadran§uta. 

Si  fueruni  du»  hujus  civiialis  kmgiiudines  janctas, 
focinut  2100;  similiior  due  sl  fuenml  laiiiudines 
juncis,  llunl  1200 :  ergo  duc  medlam  do  1200,  fiunl 
600 ;  rur»usque  duc  modiam  de  2100,  Aunl  1050  , 
ei  qula  unaquaeque  domus  babol  in  longo  podes 
40  ei  in  lato  pedes  50,  doc  40  pariem  de  1050,  fiuni 


medielatem,  ct  remahenl  de  inajori  2400,  de  niinore 
vero  4600 :  hos  igitor  4600  divide  io  vicenos,  et 
iiivenies  ocioagies  20;  rursumque  major  somma,  id 
esi  2400  in  50  partili,  octoagies  iriginU  dinome- 
rantur ;  duc  odoagies  80,  ei  fionl  6400  :  tot  bi  h«- 
jttsmodi  civitate  domus  sccundum  proposliioneui 
saprasoriplafn  conslitui  possunt. 
De  >aitlf  co* 
440  pedes  longitudinis  implenl  426  latercoli,  ot 
420  pedes  latitodinis,  420  laterculi,  quia  unusqolsque 
lalerciiliis  in  htiludlnes  pedis  mensaram  hobei, 
muUlpfica  ilaqae  420vicis  426  in  4542  summa 
concrescil.  Tot  igitur  in  bujosmodi  basitlca  latcftuli 
pavimenlum  conilngere  possunt. 

De  cavam. 

In  400  aatem  quaterdecies  7  nomorantar,  In.  64 

oc  ^i^^  p  tero  sodedos  quatemi  conlineotar ;  e^  qu  bus  4 :  d 

P^r  ttt  t>  perviam  depaiaolor,  qood  in  longilodinem  ipsius 

^*  cavatfue  didtur.  Qoia  ergo  in  60  qamdodet  qoalemi 


sont,  etln  400  qoaierdocics  7,  doc  qalndecies  40, 
fiunt  210  :  tol  cap«,  jatta  suprascripUm  roagoilo* 
dincm,  io  bujusmodi  cavana  cooiinen  possont. 
De  patrefamiliai. 

Doc  semel  lemos,  fiunl  5,  hoc  osl  onos  vir  5 
roodios  acceplt ;  simililer  et  quinquies  bioi  fiom  10, 
boc  est  5  molieres  acceperant  modios  40;  ducvero 
septies  binos,  fiunt  44,  hoc  cst  44  lofanies  accepe- 
runt  iQodios  7 ;  Junge  erto  4.  et  5,  ei  44,  fiont  iO; 
hasc  sunt  famili»  20;  ac  deinde  junge  5,  et  7,  et  10, 
fiont  20,  hxc  sani  modio  20 :  suni  ergo  tiimil  limi* 
li«  20  ei  modii  20. 

AUud. 

Si  dnxeris  iemos  5,  fionl  9,  ei  si  doxeris  qoin* 

Suics  binos,  fiant  40;  ac  ddndo  duc  vides  his  somfo, 
unt  41,  hoc  esl  5  viri  accopfranl  modioo  O,  et  o 
enim  aripennos  buju  modi  G  mulieres  accoperani  lO^  et  22  infaoleo  aocMeroit 

modios  4 1 ;  qood  slmul  luncti  5,  ei  5.  el  12,  Aicioot 
familia  50;  rarsiisque  9,  et  44,  et^O^sinNillancti» 
iidanl  modlos  50 ;  qoot  soni  shnof  fhmilim  50,  el 
inodii  50,  tanlum  56. 

Atiud. 

Duc  sexies  5,  fiunl  48 ,  ot  doc  vicies  binos,  ioaS 
40 ;  duc  vero  sexagies  qoaiemos  semis,  fianl  92,  hl 
eat  6  viri  acceporanl  modios  19,  oi  20  muliorosocee*. 
perant  modlos  40,  ei  64  inlanleii  accopernnl  modios 
52,  qood  simur  Juocli,  id  esi  6,  ei  20,  el  64,  CuoUlas 
OOelfidaoi;  ileramquejunge48,  el  60,  el52,iool 
90,  qoi  ladunl  modios  90 ;  qnod  simul  Janctl  licloot 
familias  90,  et  modioi  90,  lanium  57. 

AUud. 
Undodm  teml  fiaol  55,  el  45  bls  doctl  flMH  51 : 
doc  vero  ociogiesquatuor  semls,  fiont  57,  id  esl44 

vlrl  acceperaot  17,  qood  slmul  Jundi,  Id  esl  41,  et 

26 ;  atouo  ileram  assame  50  de  600,  fiunl  20 :  vidos  D  45,  et  74,  fiunl  <00,  qum  suut  familim  400 ;  shnililsr 


ergo  2d  diicti,  fiunl  520 ;  lol  domus  capiendae  sonL 
Uao  igitur  h^jus  dvluiis  latera  juncU  finnt  200 ; 
olque  duc  mediam  de  200 ;  fiuiit  400  ;  sed  quia  in 
Ihmle  habot  podcs  90,  doc  medlaro  de  90,  fiaiil  45; 
ot'quia  longilodo  oniuscujusque  dorous  habel  podes 
20,  lalltado  ipsarnm  habei  pedes  40,  duc  20  pariem 
ds  400,  fiuht  5, 01  pars  40  quad  agenarii  4  sunl ; 
duc  igiiur  qnliiquics  4,  fiunt  20  :  lot  domos  hnjus* 
uiodl  capienda  esl  dviUs. 

Atiud. 
In  hiyas  dviutls  ambituflOOO  pedum  numerantor, 
qol  sosqoiallora  proporliooe  dividuntor  in  4^00  ei  iii 


iungo  55,  ei  50,  ol57,  Aunl  400,  ooi  soot  modU  100 : 
lis  ergo  shnul  Junciis,  htbes  familiu  400  el  modios 
400. 

De  anmatibus  empiU. 
iunge  ergo  9  et  5,  Aant  42,  42  nomooo  anefas 
libram  faduni;  prorsus  Jongo  slmul  7  eio,  fMhmi 
Iterum  42 ;  ideoquo  bis  42  fadani  24,  24  outem 
and»  fadunl  2  libras,  id  ost  soUdos  .40;  doindodoc, 
qola  fac,  etc. 

Retipm  eoUtHonee  deeiderantur  :  poteei  mOem 
qidsque  ratione  antkmetica  propoMonae  iUm  soiMre; 
ita  ad  esercendum  ingenimn  onuma  mMonCi 


m 


DE  RATiONE  CALCULr. 


fi)8 


DE  RATIONE  CALCULI  LIBELLUS. 


PRjEFATIO. 


URitftt  illi,  nnde  omnis  mailiindo  nimieroiiini 
l^rocedit.  t\w  proprie  ad  •rilhmeUcam  disciplinam 
pertinel,  quia  vere  simplex  esl,  einnll»  ^artiuro  con- 
fregatione  subsistif,  nollam  otiqoe  recipitsectionem. 
De  aateris  vero  rebos,  Ucet  aliquid  ule  sit,  ul  pco- 
pter  ini^Hiitem  ac  soliditatem  suam  oMiutls  me- 
ro^t  f ocalrolo  nuncopari ;  lamen  quod  compoai* 
tnn  est,  divisioni  necessario  siibjacebiL  Nihil  enim 
ia  tou  rerom  oatora,  pneCer  memoraum  numero- 
nMnimiUtem,  nisi  unum  inteniri  potest,  quod  iioii 
ulla  omnino  Taleai  di?isione  distrioui.  Quod  ideo  flt 
miia  iion  slniplioiUte,  sed  compositione  aubslstil. 
Dicitoreiiim  :  Unus  bomo,  onusequns,  uniis  dies, 
itfia  bora,  unoa  nommos,  unum  templum,  et  .alia 
bijusmodi  Innomerabilia ;  qu«  llcct  oniutis  sirtt 
sortita  vocabulomv  Umen  pro  causae  atque  ratioii.is 
neeessiuie  dividuntur.  Ad  hujus  divisionis  compen- 
diiim  lale  calcolaiidi  argumentum  anUqni  commenti 
sunt,  ttt  omnis  integritas  ditidenda  ratlonabiii  per 
illnd  posoit  panllione  secari,  si?e  id  corpos,  8i?e  res 
incorporea  silt  qood  ditidendum  proponitur.  In  hoc 
argomenUi  unitas  assis  vocaiur,  ciyus  partes  juiu 
propertionaliUlem  suam  propriissuni  demiilse  Toca- 
iNilis  :  notis  etiara  ad  hoc  eicogiutis,  per  quas 
eadem  Tocabula  eiprimanlor,  oi  per  discreiionem 
■ominum  et  nolaa  nominlbos  afliias»  oninsciQOsque 
particube  noiio  faciliua  adTerUlnr. 


K  De  ai$e  ei  parii^i  eJM$. 

Et  assis  qnidem,  qui  pei^l  litleram,  sicul  io  nome- 
ris  nnum  seribi  solel,  eiprimitur,  doodecun  paries 
babet;.quarum  si  onam  detraieris,  rellqoe  ondecim 
pariea  laboa  diconlur.  IIUi  Tero  quam  delraiiaii,  id 
est  duodedma,  uncia  Tocaiiir. 

Si  doas  aosiuleriSfdecem  reslduao  appellantttr 
4eiuiis,  et  qttod  susittKsti,  id  esi  dus,  seiuna  ihh 
tninatur. 

At  ai  tr^  denyiseris,  noTcm  qoae  remanseronl 
dodrana.  nuncupantur,  et  trea  demptte  qoadraBs 
Tocantor. 

Quod  si  qaaluor  lollere  Telia*  oclo  reliqoas  bb* 
sero,  Tcl  besseni ;  et  qttaiuor,  Irieniem  noininabis. 

Qoinqoe  vero  suUatis,  sepiem  residuas  sepiuocero ; 
*et  quinqtte  snblatas,  quincuncem,  toI  quinquncem 
plaouit  appellari. 

Gum  Tcro  per  medium  fueril  fticU  dlTlsio,  otnnn-* 
que  dimidittm  aenia  partibos  consuna,  semiasem 
B  Tocilarunl. 
.  .  Unciam  aotem  et  dimidiam,  sesconcian  tcI  sea- 
qimciam,  aui  sesquiunclam  nuncoparttnl* 

Postremoi  nndm  dimidium,  serouociam  appellanMiU 

Jam  reliqoae  minutift,  quarum  congeauone  dlmi* 
dium  unci«  coniicitur,  ui  sunt  sicilid,  aeitnlm»  et 
cstera,  melttts  ei  ipsitts  calculi  inspectione  cogno- 
acontur. 


MODUS  CALCULI. 


Indpit  attiem  idem  calculoaa  mUle,  ei  osqoe  ad 
qaioqttagiiiU  roillia  progreditor. 

Sed  prinio  per  duplicatiooem,  postea  per  IripUca- 
llonem,  deiode  per  oeteras  mulliplicaiiones  incre- 
nenia  capiei.a,  unu  numerosiuie  concreteit,  ot  us- 
qoe  ad  infliAitum  quantiutis  ejus  summa  perTeniat. 

Scribiiur  Tero  lineis  a  superiori  parte  in  faiferio- 
rem  deacendenlibus,  superius  millium  summas  ei 
aalliplicatione  Tenientes,  inferius  di? isionum  mimH 
lias  iiueia  coniinenlibiis,  a  qoibus  Umen  in  legendo 
prindplttm  eat  Csidendttm  :  ei  sic  suraum  Tcrsus 
ffamdtm^  quottsqttead  millittmsummam,  qum  ei  illa 
Bioltipilcatione  paolalim  accresdt,  legendo  Teniatur. 

IndpieBdnmqtte  a  dimidia  aeitula  per  duplicaiio* 
aem  oaqtte  ad  U.  id  est  duio  millia. 

lade  lierttm  per  triplicationem,  a  dimidia  seitola 
isqoe  ad  111,  hoc  esl  tria  millia. 

tum  a  dlmidla  seitula  per  qoadrttplicallooem 
uMoe  ad  llli,  scilicet  qoatttor  miUia. 

Bi  alc  ddncepa  osqoe  ad  floem. 


C  Oe  nnmererum  eontonnntin^ 

Finales  ergo  sont  Kchanos  hypaion,  hypate  me  on» 
parh»paieineson,  bircanos  meson.  Omnis  ergo  para 
et  subjugalis  ejua,  id  est  prinii  ac  secundi,  toU  me- 
lodia  lichanos  hypaton  aoclore  regitur  et  finitur. 
Secundi  Tero  ei  lobjugalia  ejus ,  id  est  lertii 
ac  quarti ,  hypale  meson  regiiur  et  fiuitttr. 
Tertii  cum  suo  subjugali,  id  est  quinti  ac  aeili« 
parhypate  ii  eson  regiiur  ac  flniiur.  Quarli  cum  sttd 
sttbiugali,  Id  esi  seplimi  ac  ocutI,  lichanos  meaon 
regiiur  ac  finitur.  Ci  hsBcesi  regula  inchoaiidi  ad 
quodlibet  mediuro,  ut  nec  sopra  quintum  superiorem 
locomv  nec  Infra  qoiuium  iBieriorem  aUqoando  lnci« 
piant :  sed  inier  eas  oito  Toces,  toI  aUqttaodo  mh 
Toro,  fnitla  aua  cobibeant. 

NoUndom  Tero  est  qood  qointo  semper  looo  sope* 
rioribos  cnm  inferioribua  ttoaiibua  qoiedam  uUa  est 
concordia,  nt  aUqu.,  elc....    (  lf«lt^m  detide» 


Dopli. 

1000^000 

1000  900 

1000  800 

1400  700 

1S0O  600 

1000  500 

800  400 

600  SOi 

400  900 

900  100 

iOO  00 


Tripli. 

3000"^ 
1700  900 
1400  80a 
1100  700 
1800     600 

1000    tsoo 

1900  400 

900  SOO 

600  100 

300  100 

170  90 


Ooadrapll.   QuincopU.   Seioopli.    Septopll.    Octopli.    ffoneenpH. 


4000  1000 

S600  900 

5200  800 

1800  700 

1400  600 

2000  800 

I60O  400 

1100  500 

800  100 

400  100 

560  90 


5000  1000 

4500  900 

4000  800 

5500  700 

5000  600 

1800  500 

1000  400 

1500  500 

1000  lOO 

500  100 

450  90 


6000  1000 

6400  900 

4800  800 

4100  700 

5600  600 

5000  800 

1100  400 

1800  300 

1100  100 

600  100 

840  90 


7000  1000 
6300  900 
8800  800 
4900  700 
4100  600 
580O  500 
400 
800 
1400  100 
700  100 
630   90 


noo 


8000  1000 

7100  900 

0400  800 

5600  700 

4800  600 

4000  800 

3100  400 

1400  500 

1600  100 

800  100 

710  90 


9000  1000 

8100  900 

7100  800 

6500  700 

8400  600 

4800  8Q0 

5600  400 

1700  500 

1800  IPO 

900  100 

810  90 


^r* 


r/4 


BEbM  VEN.  OPER.  PAIIS  I.  SGCT.  II.  --  DIDASGALICA  SPURIA  ET  DUBIA. 


10000  looa 

9000  000 

8000  800 

7000  700 

aooo  600 

5000  SOO 

4000  400 

3000  500 

2000  200 

1000  100 

900  90 


11000  1000 

9900  900 

8800  800 

7700  700 

6600  600 

S500  800 

4i00  400 

5500  800 

2200  200 

1100  100 


-<♦-•'' 
^^\. 


4         5         6 
Duodeoupli.    Tredeenpli, 


12000  1000 

10600  900 

9600  800 

8400  700 

7200  600 

6000  800 

4800  400 

5600  300 

2400  200 

1200  100 


15000  1000 

11700  900 

10400  800 

9100  700 

7800  600 


14000  1000 

12000  900 

11200   800 

9800   700 

8400   000 

7000   SOO 

5600   400 

4200   500 

2800   200 

1400   100 

1260   90 

1120   80 

9080 

8060 

700 

560 

420 

280 

140 

116 

112 

98 

84 

70 

86 

42 

28 

14 

12 

11. 

10. 

9. 

8 

7 

5 

4. 

5. 

2. 

1. 


70 

60 

50 

40 

50 

20 

10 

9 

8 

7 

6 

8 

4 

5 

H 

1 


15000  1000 

15800  900 

12000  800 

1O90O  700 

9000  600 

7500  500 

5000  400 

im  500 

5000  200 

1500  100 

1550  90 


10000  1000 

14400  900 

12800  801 

11200  701 

9600  000 

8000  800 

6400  400 

4800  500 

3200  200 

1600  100 

1410 

1280 

1120 


640 

480 

830 

160 

144 

128 

142 

86 

80 

64 

48 

82 

18 

Jl:? 

12 '^ 


90 
80 
70 
60 
80 
40 
SO 
20 
10 


ttl 


DE  NUilERORUM  DIVISIONE. 


6^ 


DE  NUMERORUM  DIVISIONE  LIBELLUS. 


Ad  Cofiilaiiitiiifiit  stuim. 
VbaniieithttpeiieiinpoMibilia  redigil  aa  possibiUa* 
mi^iioiDoJo  rationes  DUfnerorum  abaei  explicare 
comeiHlerenitts,  nisi  ie  adhortante,  o  mi  datce  aola- 
men  labonim,  Conitaiaine?  luque  eum  aliquot  Int- 
M  iam  transierint,  ex  quo  nee  libnim»  nec  exerci* 
lium  harom  rerum  habueriinus,  quadam  lepelita 
memoria  eisdem  verbis  proferinius,  quasJam  eisdem 
senlenliis.  Neeputetpfailosopbos  sine  iitteris  haseali- 
cai  arti  f  el  sibi  rs  e  contrana.  Quid  enim  dicet  esse 
digitos,  articulos,  minuta,  qni  auditor  majorum  fore 


PHfiFATIO 

A  dedignatnr.  Tult  lameo  videri  soliis  scire,  quod  iiie* 


cum  ignoral ,  ul  ail  PUccos.  Quid  eum  Idem  nume- 
nis  modo  simtilex,  modo  compo.situ3  :  nunc  digitus, 
nunc  eonstitoaiur  ut  articalus?  Ilabes  erg»  (taliom 
diliffens  investif^tor)  viam  ralioniSt  brevem  quideni 
verois,  sed  prolixam  seiitentlis,  et  ad  colledionem 
intervallorom  et  distnbutionem  in  actualibos  geo- 
meirici  raJii  secundum  Incfinationem  et  erecliotieni, 
et  in  speculaliooibus  el  actualibus  slmul  dimensionis 
ccBJi  et  terr»  plena  fide  comparatam. 


INCIPIT  LIBELLUS. 


Si  mnlli;  licavi  r>s  siugularem  numerum  per  singQ-  B 
laretn»  dabis  unieuique  digiio  singulareni«  ei  omnl 
articnlo  decem,  direeie  sciilcet,  et  conversim. 

Si  siugularem  per  decenum,  dabis  nnicuique  dl- 
gtto  decem,  ei  omnl  articulo  cenliim.  . 

Si  singularem  per  c^  nienum,  dabls  oolcolqned%tlo 
eeiiinni,  el  articolo  mille. 

Si  siogularem|>ermiilenum»  dabb  dlgilo  niille,  ei 
jinicolo  deeemmillia. 

Si  siiigularem  per  decenum  millenom,  dsbls  digilo 
drceni  milUa«  el  artlcolo  centum  millia. 

Si  singolarem  ptr  centenum  mlllenum,  6M»  di* 
f  Ito  cemum  millia,  el  ari'.cQto  mille  millta. 

De  deceno. 

Si  decenum  per  decenuni»  dabls  digflo  centom, 
et  arliculo  milie. 

Si  deceiium  per  centenum,  dabis  digito  mille,  el 
ariieulo  decem  millia. 

Si  decenum  per  millennm,  dabis  digilo  decemmil-  n 
lia,  el  articulo  ceolum  mii.ia* 

Sl  deceiiom  per  decenum  millenum,  dabb  digilo 
cealom  millia,  el  articulo  mille  nii  lia. 

8i  decenum  per  cenleoutn  milleiium,  dabis  digito 
flBiUe  millia,  et  eliam  unicuique  arliculo  deiles  u.ille 
inxUiu 

DeeentiM. 

Si  cenienu  u  per  cenienum,  dabia  digilo  decem 
fnillta,  el  articulo  cenum  millia. 

Si  ceotenum  per  milleoum,  dabte  digilo  centum 
miliia,  el  aniculo  decies  centena  millia. 

Si  ceol*aom  per  decenum  millenom,  dabis  digilo 
myie  nilBa,  el  articok»  deeiea  mille  mlHia. 

Si  ooaiettom  percentenum  millenom,  dabisdigito 
dociaa  miUo  loiilia,  oi  articulo  cemies  mille  millia. 

D$  miUeuo, 

8t  miileittii}  per  miUeoum,  dabls  digito  decies 
cttitena  miiUa,  ei  articulo  miilies  miUe  milila.         ^ 

St  millonum  per  deeeoom  mUlenum,  dabb  digiio  ^ 
4eelea  milio  flsiUia,  el  articulo  ceutios  mille  niillia. 

Si  miiloaom  ^r  cenleaom  millenuoi,  dabis  digito 
cfotiea  mttle  miiUa,  ei  aitieolo  cea.ies  loilUea  mitle 
BiUlta. 

Db  deceno  mUeHo. 

Si  deceaom  millenom  per  decenum  m  Uenum,  da- 
blsdigito  ceniies  mille  mlLia,  el  ariicolo  inillioa 
iui!ie  mittla. 

Si  deceoom  mUlenum  percenlenum  mUleaom, 
dtbis  digilo  millies  miUe  mUlia»  el  articolo  deciea 
laUUea  mUle  millia. 

Pataol.  XG. 


De  cenuno  miUeno. 


Si  centenom  milleuuin  per  eenieHum  millenom, 
dabis  digito  decies  niUlies  milte  iiiillia,  ei  articiilo 
cf nties  milUes  mUle  milUa. 

Quomodo  dmdn.'%f  em^ularU  per  tinghlarefH^  oel  cen- 
tenue  pef  centenmnt  wol  ndUonue  per  miUenum. 
In  partiiione  numeiorum  abaci,  sicui  se  bab^ni 
singulares  ad  singolares,  sic  quodainmodo  b»beiu 
ae  decem  ad  decenos,  ccnleni  a  1  centeuos»  miUeni 
ad  millenos,  hoc  moilo : 

Si  voltttris  dividere  singulares  per  singulares,  vel 

decennm  per  decenum,  vel  ceiitenum  p  rcentenum, 

vel  mUlenum  per  mtllenuni,  secunJum  denominaiio- 

nem  eorum  singularea  aiagularibus  subtrahes. 

Qnomodo  nnptiaree  stco  qnantUute  meHantur 

decenoe^  centono$f  mlttenoe. 

In  parlllione  numerorum  abaci,  gicut  S8  babenl 
singnlares  ad  decenos  el  centenos  et  roilleoos,  sic  se 
habent  decein  ad  centenos  el  milleiios,  et  centeni  ad 
millenos,  ei  mill^ni  ad  ulira  se  compositos  deeeuos 
miUeno«,  el  centenos  nHllenos,  hoc  modo :  Si  vo- 
loeris  per  siiigularem  numerum  dividere  decenum 
au  cenlenum,  aul  millenum,  vel  simur  vei  iiiter- 
misse.  dUTerentiam  divisiohis  a  singulari  ad  dece- 
oum,  per  integram  denominalionem  dividendi  muN 
liplicabis,  et  ariicnloa  quidem  propria  denomiiia- 
lione  el  posiia  differentia  diminues,  digitos  vero 
digitis  aggrpgabis :  el  st  articuli  provenieni  ol  supra» 
diminues  usque  ad  solos  digiios,  et  millenus  quidem 
habebil  articulos  in  millenis,  digitos  in  ceiitenis* 
digiios  io  deceuis;  decenus  arucolos  in  decetiis. 
digitos  iii  siogularlbus. 

Qnomo^o  metiatur  deeenue  cenienum  aut  miUenum^ 
tet  cenlenum  oti/lenum,  vel  miUenum  et  ulte* 
rioree. 

Si  volueris  per  dfcenum  nunterum  diviile re  cenle- 
num  vel  milleumn,  aut  per  ceiitenum  mtllenum  vel 
ttlteriores,  aul  per  millenuin  seqnentea,  diff^entiam 
divisoris  qoasl  singularis  ad  decenum,  per  inlegram 
denominationem  dividendi  mulliplicabls,  id  esi  per 
vocabula  singularis»  ae  decem  arliculos  ac  d^ilos 
diminuea  usque  ad  exlremum  divisorem,  sicul  fie- 
bal  in  singuiaribos  quemlibel  nuiuerum  d.viden- 
libus. 

Quomodo  mguta^ei  euncti,  decenie  metiantur  decenoe 
cenienot^  miUenos^  vet  timut^  oet  inttrmltte. 
Sl  volueris  per  composilom  decenum  cum  singu- 
lari  dividere,  velsimplicem  deeenum  vel  ciim  siiigu- 
lari  compositoro,  considera  quoiam  partem  divisoris 
leneal  sutgolaris ;  nam  secundus  singularis  habei 


m 


BEDiE  YEN.  OPER.  PAftS  1.  SeCT.  II.  —  DIDASCAUCA  DOBIA  ET  SPOBIA.  «M 


taiioiiem  $4  MemHlnt  dttidendi,  tertias  ad  teriias 
4|uartiit  ad  qiiartts,  quiiitus  ad  quintas,  et  deincept, 
id  ett  difTere.ilia  a  tingulari  dnritorit  ad  decenum 
mttltlplieaMlur  per  denorainationem  tecundaruro« 
leriiarum^  quanarum;  qno«l  vero  extuperat  teenn- 
dat,  teriiat,  quarut*  qmnlas  aggregabit ;  et  »i  multi- 
pUeioret  tunt  dlvisore»  eadem  re|[nla  diminuentur : 
simiUier  veh)  et  slngularet  composiU  ad  diTidendam 
aggregabnntur.  Et  In  eentenis  et  millenit  Idem  faciet» 
Jim  quod  unum  centenum  vel-  milleoam  In  cseterot 
disatpabis,  quod  in  uno  oon  eveoit  deceno,  et  articuli 
quidem  ab  uno  centeno  vel  milleno  tecundabuntur, 
a  plurtbut  dividendorum  obttnebunt  tedet. 

itmm  «fte  dlrido  cenieiU  ul  milUid^  et  deineep$  per 
eoedem  diwisoree. 
Sl  voltterit  dividere  centenum  vel  miUenum,  et 
<leineeps,  per  decenum  cum  tingubri  composilumy 
primom  cenlenum  veluii  tuora  divides,  tuinpta  dif- 
rueotia  divit^  a  tingalan  ad  deeenum  :  et  qnod  ^ 
«operaverit,  per  denominaiionem  propositi  centeoi 
nttUiplieabit :  etti  tinttulariier  centeno  ad  compo« 
titionem  additur  :  aut  decenut  cum  «ogulari,  dimi- 
noet  vel  aggregabis  (quemadmodum  tuperiut  di- 
etom  ett)  io  dcceidt  et  tiogularibot :  el  primi  qui« 
4lem  artionli  tunt  io  summa  divideodit  proxima  ac 
miaor.^ :  aogmentatl  vero  io  articoiot  alios»  divideo- 
dorum  obtineot  tedet. 

QiHNoetfe  decem  juneH  centeme^  vel  centeiU  mlleide 
wieHmuur  cenienoM  oo/  wuUenioe  mU  ullerioreM. 

Sl  voluerit  per  eampositum  eeoteoom  com  dece* 
110,  vel  compotitum  milleoom  cum  ceoieoo  dividere, 
aut  eenteoam,  aut  milleooio  :  coosidera  quotam 
parlem  divisorit  leneat  quingenut,  vel  ceotenut,  vel 
miilenut,  el  per  denominaiionem  earum  partiom 
moltitliea  dlOereniiam  divisoris,  sicut  feciebat  io 
tiogolaribnt  Juoctit  cum  decenb. 
Jlem  wHa  dhrim  cenleni  tW  miUeni,  ei  deincepe  per 
eoidem  compoeiioe  dimeoree  ei  dmpUeee. 

Si  voloerlt  dividere  eeateooro,  vd  milleooni,  per 
4leoeoam,  aot  milleiiam  per  eeoieoum,  tttmes  diffe- 
reiiiiim  dlvisorit,  tecuudum  ratiooem  tmgularinm 
od  deoenttm,  et  muliiplicabis,  Aut  |ier  totam  deno- 
mioatlooem  divideo  11,  si  timplei  deceoos,  vel  ceo- 
teoot  divisor  ett,  vel  per  tecooda<,  vel  per  tertiat, 
irel  per  i|u«rtas,  vel  per  quiotas,  ti  compositus  ett ; 
iubita  videlicet  ratione»  quam  partem  compositl  dl- 
risorit  teueal  deceous  vei  ceoteoot. 

QnomodOf  nno  medio  muneromm  imtemtUeo^  Juncd 

dno  exiremi  caieroe  meiUmiur. 
Si  voloerit  dividere  ceoteoom  vel  milleoum  per 
'OORipoelium  ceoteoum  vel  mideoam,  ooo  iotermisto, 
VDom  divideudemm  tu  net  ad  miouta  eompooeiida, 
€1  mosimiutt  divitorem  rdiqoae  partl  oouiparabis.  El 
ti  qoid  abttodaverit,  relioqueodit  reponet,  Minutum 
outem  per  denoroliiatiooeio  ejus,  per  quem  divisor 
coieqttalnr,  dividendo  moitiplieabis.  Et  In  digitit 
quidem  perfecu  {looetor  dl0erenlia.  Ame  articttiot 
vero,  allero  di(l«re«itia,  ono  miout,  quati  ratiooem 
Imbena  od  Justa  poslios,  com  tuot  digiti  et  anicoli. 
Nom  solot  arUcolut,  Id  esl  tioe  digitjt,  iotegram 
proponll  tibl  difrereniiam.  Solos  dlgltas,  ioiegram 
toppooll :  el  lom  cum  tolos  est  d&tus,  ei  qui  ad 
miuttU  compooeoda  seclusui  ett,  differentia  integra 
tecundabitur.  Et  bae  quidem  diflerenti;e,  et  ti  qult 
lorteamaxtmo  divisore  seclusut  esi,  tigniflcabunt 
quod  rcUnquitor  ex  dividendlt. 


A  Quomodo  ce  ienue  eum  nngulnri  meduiur  ndUenkm 
ei  ulierioree,  vel  miUemu  cum  deceme  docenve  aiii- 
ienoe  ei  uUerioree. 

Si  voloerb  diri  lere  milleoom  vel  ollerieret,  per 
centenom  curo  tioKolari  compotilttm, 
nom  in  eeolenot  distlpabls.  El  rortas  i 
nnm  ad  miouta  compotienda  teclodet,  el  omsiomm 
divitorem  rdiqoflB  porli  comparabit.  Kl  ti  qoid  te- 
clodeior,  reUoqueatllt  r<>p»oet*  lliootttm  attUfls,  ttt 
in  toperiori  caollolo  molliplicobit,  reliottaqoe  om- 
oia  vel  qoae  oeclo  loolttr,  vetl  qttae  pro  diisrooliit  ad* 
bibeotur,  or  inabit..fiorsiitqiie  eatdem  dillereotiat, 
ac  ti  qui  forte  teciusi  toot,  per  toiomioaliooem 
propo6ni  dividendi  multiplicobit.  Ae  iterom  eadem 
regula  deducet,  usque  ad  extremas  differeotias,  et 
In  millenlt  divitaribut  cum  decenis,  od  deceoot  odi- 
ieoos  et  ttlterioret,  quui  eaiodem  ipsam  ratiooem 
tervabit. 


Quoi  diviioree  eini  in  quoUbei  Mdendo. 


Sl  volueris  oosse  qoot  dlvisores  siot  io  qaoTibel 
divideodo ,  articulos  a  qoibnt  denoroinatiooet  fioot 
mulliplicationittecundablt  ad  digitot,  el  tiautmeiilo 
eorum  artlculi  proveolent,  refleciet  ad  ariietaos ;  et 
ti  In  tingalaribut  paret  divisoribus  proveodriol,  10«^ 
lidem  uniutet  collectionibut  aggregabb.  Igitor  el 
lo  denomioationibot  a  toto  el  a  partibot  qusesoot  a 
tecondis  et  terliit  el  qoartit,  ei  deiooeps  tecuodom 
eamdenn  rationem  pro  exiremo  divisoire  ooiuiem 
eoostitoes.  Et  slcttt  lo  centeoit  el  miileiiit,  qood  ab 
000  exsoperat,  per  deoomioatioueio  lotios  soommi 
moltiplicanlor :  tie  divisoret,  per  deoominaiieoeio 
totius  divideodi  maltiplicabaolor.  Sed  1«  ipsis  lao- 
lammodo  ceoleote  et  milleols,  timplex  deeeoos  di- 
visor  ceoleoi  vel  milleoi,  et  oitra  composHorom  de* 
oomiooaooet  mitiit  ad  leniat,  ilem  ad  lert  om  lo- 
coro  ab  eo  qoem  dlvidit,  tcilicet  io  coliigeodis  divi- 
soribos*  Geoteous  vel  milleoos  divisores  toi,  cl 
C  compotitl,  000  relicto,  dotiomliiatiooet  soat  miitmil 
od  exiremos  digilos. 

th  protenmone  qnnrumdom  menemrmmm  ierrm. 

Digiiijs  etl  mioima  part  agretliom  meosonrmtt. 

Uiicia  babel  digitos  tres. 

Paimus  io  qoatuor  proteodilur  d^ilos. 

Pedem  sedecim  meiiustur  digiii. 

Passtts  quioque  peduin  mensuram  sortiior. 

Penicu  duos  passus,videlicei  dacem  pedes  explioit. 

Pastut  ceotum  ei  vigioti  quluque  tudittm  ab« 
tolvuoi. 

Sudia  oeto  miliiariam  praetlaiiL 

Mille  passut,id  eti  mUliarium  et  dimidlum,  leoesio 
laciuol,  babeotem  pastos  miiie  et  qoingeniot. 

Du»  leuvas,  tive  milliaria  Iria,  re^tam  elficiunt 
Quidam  leocam,  pro  leuva  leguul. 

Aiobilos  totlot  lemt  doeeoloram  qoioqttagioia 

doorom  milliom  ttadiorom  obsolvitar,  qoje  lociool 

D  ieovas  Gailorttm  vigiati  ei  ooam,  per  doodeeim  di- 

vialt  eitdem  tiadiit ;  ouUiaria  Irigiou  ooom  ei  qsU> 

feou  :  per  qoioqaagiou  io  divMls  eisdem  tUdilt. 
'attot  trides  el  soomI  ,  mille  miliia  ei  foiof eotet 
pedet  (ceotiet  videt  et  qoioqoiet,  moltiplie^tit  ^ 
dem  tudib) ;  eeoliet  qaioqoaglet  el  t^p4let  mBls 
(pastibot)  millia  ei  quiogeotat  ooeias  (qoloqoiet 
raultipiicatit)  miUlet  octiogeotiet  (pedibot)  oooafiet 
mille  millia  (duodecies  multiplicatit)  mUle  miUia. 
Digllos  quinque  miUia,  sex  cenUet  teptuogeskt  el 
uniiin  mille;  uuci^  per  tret  moli.pUcotm. 


6» 

9BS 


DK  LOQUEU  PfiR  GESTOH  D1CIT0R1III. 


«86 


PAXROLOGIJB  EDITORIS  MONITDM  IN  DUOS  8UBSSQ0KNTBS  LIBELLOS. 

Ubdli  •obMquMies»  sopni«  capilibot  pHmo  el  qiiarto  libri  it  Tmpvrnm  Ratione^  legi  poloenmt.  poi 
ancioriiaie  baac  loca  eis  aliriboiinas,  In  Rionito  fttod  pnedicio  operi  pnel&iioiut  dielom  esl.  Qiia  fero  muooe 
ooBC  eoi  ileramut,  bic  paocis  esl  explicaodom. 

Nobis  olrosooe  Iracialos  dalorls  dom  ledloMi,  salis  qoidem  ioler  se  dissfaniles,  sese  pr«  alils  oflerebanl : 
priosa,  qoam  Bridefeni  Joannisqoe  NoYiomagi  eommenuriis  dilaiam  Iradldt  re  Teieres  ediltones;  a'lera  a 
doeiiire  Giles  ex  plorimorom  codicum  colbiiione  prolaia.  Hane  recodere  expediens  ceiisoimos ;  ne  voro 
ieeior  commenlariis  qoibos  aliosimos  Inislrarwior,  eos  el  com  eis  iibelios  Ipsos  inlegre  reprodoci  eora- 


DE  LOQUELA  PER  6ESTUH  DIGITORUM 

ET  TEMPORUM  RATIONE 

LIBELLUS. 

lei  EUMDEM  LHmUM  BPISTOLA  CUniSDAM  DOCTI  AD  LBCTOREM. 


Qoonism  forlasse  oi  res  qoaedam  no?a  compo- 
tondi  ralio  a  doclisslnio  Beda  iradila,  ila  eiiam  le- 
^rlos  qoidpiam  libi  facile  videri  pomll,  qsam  qood 
im  (nro  graTlssimo)  dignum  sil,  suiui  e  re  Ibre,  si 
libi  eom  Graecormn  lom  Lalinorom  leslimonia  qoaa- 
dam  praferrem,  qoibos  banc  nomerandi  ralionem 
haod  BMdo  nosms,  laqoe  anUquioribos  qoam  Beda 
ae  Hieronymua  fberint.  Terom  eliam  ipsis  GraM^  in 
Mo  Ausse  perspicbs.  ila  enim  fadle  fore  conttdo» 
«t  awnosooslrom  lam  gralom  liiii  folorom  sil  Qoam 
graUwimnm.  Qoare  Jam  Plolarcbom  iUom 
I  primnm»  teslioMttiom  Grmce  diceniem 


PhU&nkB$tPtrinUkAj^hik0§mai»mfi^um€iimipp. 

\>/»mac  ^  pwtkittf  i  ^Apx^iifiw  Ticft^poc*  axwJf 
wtfiicgvin  Sc*  ifjinf  mA  xctTfleyyfttaOii;,  S^nt  xaOttinp  A 
t6v  ft^jMTi^dv  laxTvXM  r3y  fUv  fivpuc^ftc.  vOv  tt 
ftmn^  xMmt  IvvavTcc.  to  «vro  nal  tov;  toiv  PuatUwt 
•Aovc,  iKiv  vlH  T)  irov  luvttff^oi,  vvv  H  t^v  Xft^^corov. 
Hoc  tsU  Ortntn  r€§U  ArUixirsi»  §mur ,  eum  ok 
irmm  inimwfrain»  condemmiiu$que  Jaeorei :  Quemad» 
modum  (inqoil)  ^ewpMlelomm  ei^tlt  noii^  deeem  mtl« 
Bm^  mmc  oown  eionifUare  fceiuni^  eodem  mada  ei 
tegnm  amid  qnandoqne  o^unia^ 


Maerokint,  Satnmai.  lib.  i. 
Inde  el  simolacrom  ejos  pieromqoe  flngiior  mano 
deilera  irecenlom,  el  sioistra  aexagbiU  qolnqoe 
I  tt*neos,  ad  demonslrandam  anni  dimen- 


PMne^  nmnr.  Uiet.  Uk.  xxxit«  eap.  7. 
endnoa  a  Numa  rcge  dicalos,  qni  pads 
beliique  argomenlo  coiiior,  digiiis  ita  llgoralis,  ot 


A  Irecenlorom  qoinqoaginu  qomqoe  dlerom  nola«  per 
signiflcallonem  ann%  lemporis  el  m? I,  se  deom  in- 
dicaret  Sed  ot  oblter  otromqoe  anclorem  emende- 
utiu,  rectios  apod  Pliniom  scriptom  esi  qoinooa- 
ginu  qninqoe»  qoam  apod  Macroblom  aexafpnu 
qoinqoe;  nam  profeclo  ooam  anni  dimensionem 
siaina  a  Numa  esset  consuioia  t  aut  ceru  qnonani 
pacU  ea  poUil  Unc  anni  raiio  indicari,  qoam  moHis 
post  annis  C  Camarponi.  max.  mslitoissei?  ?erbn 
aolem  ilbi  doo  apod  i^niom  (per  slguificationeiii) 
•I  adttilerina  iiidncenda  sunt. 

Apnidnif  Apohgia  %. 
81  IrlginU  annos  pro  decem  dixlssesi  posscs  ?i« 
deri  pro  compoUlionis  gesU  erraase,  fws  drea- 
bire  deboerls  dfgltos  apenilsse.  Com  Yoro  qnadra- 
giuti,  qoae  Ibdlios  cmieris  porreeu  palma  sigiiifi- 
cantor,  ea  qoadraginu  U  diini  lio  ang*»s,  non  po  ea 
digiurum  gesU  errasse,  nlsl  forU  IriginU  annorom 
PodentUlain  ralos,  bUioa »  c^josqoe  anui  eonsolee 
B  oomerasii. 

dninHRmme^  Orat.  EnoHi.  lik.  u 

Nam  com  sit  geomelrla  diTisa  in  nomeros  atqno 
formaa»  nomerorom  qoidem  noiitia  non  oraiori  mo- 
do,  sed  coiconqoe  primis  sailem  iilleria  erodiu  ne- 
eessaria  eai.  in  caosis  Tf  ro  vei  frrqoentimhno  ver- 
sari  solel,  in  qoibus  actor,  non  dia>,  si  drca  som- 
maa  trepidat,  sed  si  digitorum  solom  biceru,  aoi 
indeeoro  geilo  a  compoUiiooe  dissenlit,  jodicaur 
biiloitus. 

iosfnnlif,  salyro  l(^ 

Sed  qoid  ego  plora  bi  re  non  dobia  !  qoasi  vero 
(lecur  opUmf)  jam  U  iu  digiUs  lodenUm  Yidero 
mibl  non  videar,  ol  risom  moveas. 


INCIPIT 

IBntamn  llAOX8fB.x8is  Gi.os8je.  —  PrmfaHe.  Id 
est  praMocoUo.  indptl.  Coinpcisiioin  ▼erbum  esl  ex 
iniegro  ei  corrupU,  ui,  iii,  iuiegra  pars  esl»  el  ca|ito, 
corropu»  a  enim  muutur  in  i,  ei  c  rripitur.  /adptl 
anlem  esl  Inclmal,  vel  iiiitiuin  capit«  vd  «xordium 
aumil.  (}uidam  aolem  diconl  qood  componilor  ex  In , 
pneposilionr,  et  Mtpi,  defecli?o  Tcrbo,  quod  tanUiu 
prmUritom  bsbel«  et  per  m  scribilor,  et  sigoiflcal  cs- 
ntionem«  vei  Ucboauonemt  uode  el  legbnos :  CcBpit 
KvidareemSte. 


De  naiora  rcrom  ei  raliooe  I 
dam  slricio  seroMme  iibdlos  composol ;  nonc  pro- 
iixioi  de  lemporom  ralione  (Domino  Jovante)  di- 
ciuri  neccasariirai  duximus,  otilisdmam  prlmot 


PRiEFATIO. 

C  promplisdmamqoe  flesus  digitorum ,  paucia  pne- 
monslrare  solertiam,  ut  cum  maximam  eompoiandi 
faciliUlem  dederimus,  lom  paraliore  legenliom  U* 
gpnlo  ad  bivestigsndam  diloddaodaroqfiecompoUn* 
doseriem  Umporom  veuiamos.  Neqoe  eoimcon- 
Umneada«  parvive  pendenda  esl  regoU,  cojos  om- 
nes  pene  sacrae  expodures  Scriptone,  non  mbios 
quam  iiturarom  flgoru  aHWslranUr  amplexi. 

Glossa.  I^nonrro  remm,  etc  Non  esl  praMermit. 
tendom,  com  dixil  De  nninra  remm.  cor  non  etiaut 
de  Naiora  tempomm,  vd  de  raiione  lerom  et  raiio- 
iie  lemp  •rom  dixit.  Alioii  esi  erito  de  naiura  rerom 
disserere,  aUud  de  ralione.  Naiora  rerom,  eslsob- 


es7 


BEDiC  VEN.  OPER.  PABS  I.  SECT.  tl.  -^  OIDllSGALICA  DUBIA  ET  SPUMA. 


m 


fUiHia  Ipsa  tpiritualis  vel  corporalis  creaturarum 
eom  qualitaiibus  propriis,  scMi  prlus  quaerendum  de 
HJitora  tempomm,  ut  facilis  raiio  eorum  ap^^areat, 
non  enim  in  lioc  loco  rali»  pro  natura  posita.  Na« 
lura  ergo  temporum  est  mntabilioni  rerum  motos ; 
sed  quoniam  motos  ipse  ordinatos  est,  et  naturales 
nomeras  non  excedit,  a  Deo  creatus  est,  et  creatura 
o^dinali  esl,  el  potest  propria  substantia  esse  et 
aliarom  ari*al»ranim  qnalitas,  id  est  ordinala  m*ita- 
biUtas;  sed  quia  motus  Ipse,  qni  esl  temp'*ris  sub- 
atantia,natara!es  arilculos  babei^et  morarum  ceru  et 
sec  elas)»atia, cum  deipsisarticulis vel  uiorurualiqu  d 
diaseHuir»  tatio  temporom  appelfator.  Non  ergo  de 
«lotibns  rerom,  aoctor  isUus  libri  disserutt,  sed  de 
artieulis  el  certis  spatiis  temporalium  motionum  II- 
bellum  composuil.  Statu,  curso,  ei  flne  temporum 
lottts  istios  libri  textiis  perttritor.  Prima  enim  pnrs, 
4d  esl  a  prlncipio  osque  ad  Chronica«  sutoin,  id  est 
naturalem  temporom  corsom  continet.  Me^iia  Tero, 
id  est  00»  in  Clironicis  continentur,  cursum  tempo- 
rum,  id  est  quae  in  eis  facu  sunt,  pronunliat.  Ultima 
auiem  ftnem  temporum,  id  est  reliqua  sexue  setfitis 
et  diem  jodxti  declarat.  Nam<tne  qoamYis  lempiis 
seniper  ndealur  esie  in  inolo,  tamen  ad  sutom  re- 
4lil  a  qoo  inchoat«  Nonqoaro  enim  motns  ftcri  poiesi, 
^oi  non  aHqoando  a  siato  iiicboaverit.  Libentibos 
lemporom  corricolis ,  flnem  eom  volnerit  imponet. 
Ubl  noUndom  qoia  si  Ipsa  lempora  flnienda  esse 
pronontiat,  difllalisqoiostio  esl.  Tempora  enim  crea- 
la  etordinau  a  Deo  sobslsniia  sonl.  Qoomodo  ergo 
creau  sobs  aniia  deflciet  nisi  forle  ipsa  slgna ,  eo- 
}us  molibos  efllciontor,  tempora  subilia  eronl, 
et  correre  cessabonl?  Qood  nondom  credere  possoni. 
Nam  si  semper  ocelestia  signa  cucorrerinl,  necesse 
est  tempora  flnem  non  babere.  Sl  aotem  labentes 
tempomm  eorricuia  dicilea  qoab  in  temporibos  agnn  • 
iiir,  Id  est  homana  neffotla,  homines  nascl»  crescere, 
decrescere.  mori,  simifiier  el  caeura  animalia,  ligna, 
oleraideflcererenovariy  etc,  facilts  qoaestio  est.  IsU 
enim  onmia  Inier  c  orricula  flnein  habebont»  aot  ceru 
sic  Idtellicendnm  est  r  Otnnia  tempora»  el  ea  qoje  In  eis 
agomor,  nnem  habt* bont,  sed  ea  qiue  in  temporibus 
agontor,  lia  flnem  babe^onl,  ut  penilos  non  sint; 
ipsa  vera  tempora  ita  finianlur»  non  ot  eorum  natu- 
ralia  cessent  spatia,  sed  ut  ipsa  oirrer j  non  seniian- 
tur.  Com  enlm  summis  houiinibus  ipsa  aeUrniias  ap- 
pamerit,  dbi  nibil  preterit,  nibil  futarum  est,  sed 
Mnper  Idem  est,  lunc  quidquid  temporum  praeter- 
dbitor«  non  sentitur;  sicut  nos  com  rec(uiesamus  in 
aomnls,  prxtereuniia  spatia  lion  seniimus,  unde 
i^ipheu  dieit:  Melior  dies  niia  in  atriis  meis  super 
uiillia.  Ei  alibi :  Inebriabuiitur  ab  uberUte  domns 
lojh.  lu  nomine  nam  ,oe  ebrieUtis ,  oblivio  oinniom 
Tcrom  moUbilium  int  iligiiur.  SAfomm^ifs  hi$  He- 
krakm  verilutU  vnttgram  pro(tTO  puritatm,  fiMm 
frmeti^nmiiiiind  doetorum  liierott^mmi  in  librii  Ue- 
kraicmr.  Qneifion.,  AuguiL  in  Ub.  deCie.  Dei,  Euie^ 
biui  ipieehronograpfiui  m  lertio  HiiMa  eceieiiaitica 
libro,  etc  In  libro  Hebraicarum  quesiionum  sic 
didlbealusiileronymos  :  Sciendum  quod  usqne  ad 
dnuvinniy  ubi  in  nosiris  ducentorum,  et  quod  etcur- 
reril  anoorum,  gf^nuisse  quis  dicitur  In  ilebraeo  i.a- 
beateeolnm  annos,  ei  reliquos  quisequuntnr.  El  post 
paoca :  Fainou  quxstio,  et  dispuuiione  Ecclesianim 
omnlum  ventilau,  quod  juxU  diligenlem  suppota- 
tioneiu,!!  aniios  post  diluvium  Matbusalam  vixis- 
se  knUnt*  Klqnomodo  verom  esi  qood  Odo  Untlun 
anhue  In  arca  saivae  (acbe  sunlT  ResUl  ergo  ut  quo- 
modo  in  pleriaqoCv  iu  «t  in  boc  sil  error  in  nomero. 
Itein  oiidie  sopra  in  xv  Lbro  deCiviutcDei»  sic  dicit 
bealos  Augustinoi :  liaque  illa  divertitas  numero- 
rom  aliur  so  habeniiOM  Hi  codieibos  Graecis  et  L^i- 
tiiiis»  aliler  in  ilebneis,  obi  non  est  isu  de  centum 
annis  prios  addttls  dt  postea  deiractis  per  totgene- 
r.liones  eoniinoaU  parillUSt  nec  maiitiae  iudaeo- 
rinn,  nec  dltigentiae  vel  prudenti»  SoituagiuU  inter- 
pretum  sed  scriptorls  trlboaiur  errofi»  qui  de  biblio* 


A  tbeca  Ptolemaei  regis  Codicem  deacribendom  pnoMs 
accepit.  ubi  potuil  quidem  accidere  eliam  scrlploris  ei 
error.  Ilem  id  eodem  libro  sic  dicil :  Nam  ex  A  lam 
iisque  ad  diluvi'im  compoUnlur  anni  secundom  eo- 
dices  nostros  n^i^  secondom  Hebraeos  aotem  1656. 
Item  in  decimo  seito  \\bt%  dedmo  capite,  beatos 
Aiigustinus :  Sunt  iuque  amtldiluvioosqoe  ad  Abra* 
ham  1072,  neCnndom  volgaum  Editloiiem  Septoa* 
glnU  inteiprelom.  In  Rehraeis  aotem  Codicibos  lon^ 
ge  paociores  aiinos  perhlbent  inveniri,  de  qotbus  ra- 
lionem  aot  hullam  aot  difllc  llimam  reddunl,  dlverso 
styloy  eliam  a  pluriboi  scribi  dixeranl  anl^a,  id  «1 
dtversa  pfonunilation^,  non  diversa  fide«  Id  esl  non 
diversa  intetligentia.  Hoe  t«^iimonio  otiior  sanctos 
Auffustinos  coiitraeo^  qiii  sensoio  verborom  ejos  lo« 
lethgere  n  tn  valentes,  dicebanl  Angdstlnom  non 
bene  scripslsse  de  his  qoaesiion  bus,  de  qolbos  alii 
scripiores  bene  scripseroiit,  id  esl,  facilios  ex  verbis 
aliorom  scriptorom  qoam  ex  Aogo^tini  scriptis 
.  onus  atque  idem  seiisul  inUlLgilur.  Snadet  ergo  eis 
"  Ut  lelitiqiiant  sua  scriplt  his  qnl  possunt  ea  intelli- 
gere,  et  recu  ranl  ad  eos  a  qiiibns  iadlios  eentinni. 
Quoniam  ideo  n.eeue  eit  plurei  tibroi  «  pluri^ 
auctorihui  confieif  verbii  tantun.m  do  dtoerepttHtibui^ 
unum  at^ue  eumdem  ieneum  kabentibuo^  ut  ^uidqM 
in  uno  auctore  non  intelUgitur,  in  alio  [aeHiui  inteili'' 
folnr.  Verbi  gratia,  iiieronymos  ei  Angostinos  hi 
ona  eademque  quaesilone  unnm  atqne  idem  sente- 
mnl;  sed  ex  verbii  Augnstini  Intelligo  qn  id  Hiero- 
njrmi  iioii  Inllleti;  tu  autem  e  contrario«  Hierooy- 
mi  sentls  qoo J  Aogustlni  non  senslsll. 

[ScHOLHm  JoANifis  NuvioHAGi.  —  Do  iemponm  ro- 
llone,  Domino  JuHmtOf  diciuri,  neeeaarinm  duxtnmi^ 
utiUuimam  pnmo  promptiaimamiiue  ftexiu  4igiUmn, 
pau^  prmmomtrare  iotertUmt.  liidicat  Beda  nu  uero- 
ruiu  noutlonem,  quae  Hl  vario  digilorum  geslu,  ne- 
cess^riam  e  secompuUlionibos  temporam;com  enlA 
cyeli  soUres  ionaresqoe,  onde  baec  temporom  ratlo 
t^ndet,  magnis  nunierli  expedianiur,  quos  scripiis 
G  humerorum  notis  signare  muleiioiu  m^c^  coiDpiecil 
Um  longam  serlem  difficiie,  commodisalraom  estba- 
bere  expeditam  ral  onein  onum  qoemlibel  nnmemu 
exprimere  flexibos  digitonimy  qood  primum  bomlnes 
naiura  admoniii  ceu  apto  digitorum,  nomero  feclese 
viden:or.  Coin  euini  singulae  manits  qtiinos  babeanl 
digito«,  iinde  consut  denarius,  factus  ea  bic  nunierus 
pro  digiioruin  ino Jo  (lerfecius,  solus  et  suinmus;  oaw 
supra  denarium  continuo  pergeiites.  minDres  nnme- 
ros  oninis  natio  reflectit :  «iitod  non  solum  flt  voeall 
numerationo,  veluti  decem  ubi  dixittios,  pefgeuiei 
non  simpiid  utimurdiciioae«  sed  oiiom  rtt>et«nies 
dlcimus  u  idechn,  id  e^t,  decem  elunom.  Verom  m 
notis  idom  flt :  decem,  deinde  r  neill  noU  oniutis 
X  el  1,  qoae  sont  mide<tim;  et  aritnmeiki  dlgitimi  vo- 
cani  numerum  omnem  infra  denarinm,  ol  i,  n^  m, 
etc  llorum  enim  quisque  digito  aliquo  expriimiur, 
veiuti  I  in  levae  manus  poliice,  ii  in  cjusdem  hiiliee, 
VI  in  pollice  dexiro,  et  sic  deinceps  usqoe  ad  de- 
»  naiium.  Anictilos  qu  ique  vocanl  numeratores»  qui 
"  in  decem  apquales  partes  diridl  posamil,  ut  x,  xx, 
XXX»  xl;  hi  enim  aniculis  digitorum  exprimuntor  fe- 
loti  primosdena.ios(qoaiido  naturali  ordiiie  nnmera- 
tor)  In  superiore  articulo  polllcls  sUtoitor,  sicoiidus 
in  inferiore.  Sed  haec  nomerandi  raiio  volgaiiisiiia 
et  pueris  nou,  qnam  obid  pjsui,  ul  qoae  essetdi- 
giiorom  el  articutoruiu  origo  apo J  aritbineticos  In- 
dicaretor  poeris.  E^t  alia  nomerorom  notandorom 
ratio,percalculos  in  tabola  «lelineaU  duclibus  paral- 
leiis  poslios,  quae  et  ipsa  vetus  est,  neque  ab  oio  re« 
ceset,  nisi quod  loco calculorum nommis none  oli»' 
tor,  atque  hujus  est  ei  foil  osos  In  nomerandl  spo- 
debus  negoiialib.  Nam  illa  qiu  etiim  nonc  otoulflr 
per  notas  Arabicas,  videlicet  i,i,5,4,5,fl,7,8,0A 
qoas  fiphras  vifcani,  reeeus  esse  videtor»  nec  vele- 
nbos  Romanis  reliquisve  nitlonibos  cognHa,  noMa 
enlm  antiquiutis  monumenia  has  nololas  lubeol  ins« 
culpus.  Sed  ad  Bedam  redeo.  &t  posUe 


DE  LOQUELA  PEIl  GESTUM  Dir.lTOKUM. 


^odM  el  iiiceiiiAsiit  aliier  per  digiios  Biiinerandi  ri- 

ta«,  q(iem  bic  B  -da  Iradit,  quo  veleres  iisos  e^se 

pliiribut  «rgumeiilis  eonstat,  sed  incuria  negligentia- 

qae  hominom  ab  nsu  recessit.  Veterem  aule<ii  appa- 

rei  ei  Pllnil  libro  x\iv,naturalisHisU  c.7,  ubi  ait  Ja- 

num  dicalum  a  Nnma  Pompilio  i|a  figiirali*(  digin'8 

expressum,  ot  535  dienim  noia  per  significationein 

annui  lemporis  ei.«fl  se  deum  ostenderet;  et  M.  T. 

VAc  Hortensli  subtilem  ncllonis  in  digitos  dislributio- 

nemaliquotieselttilit.  AiinotalumMt  quoquein  histo*» 

ite  Arla^eriis,Orontemgenerum  regis,  f  um  a  socero 

indignailooe  qiiadam  in  ordinem  redaans  essel,  di- 

zisae  solllum  prfndpuin  animos  persiiuites  videri 

«ritbnieticonim  digitis;  nam  sieut  computando  nunc 

nyrladadigltorumgesiu  conliriunt,  nunc  monada,  sic 

^Mque  qui  a  regibus  toli  pemlenl,  modu  valeitl  plu- 

nnttm,  modo  ab  illo  bonorift  gradu  ad  iiiiuni  devolu- 

ti«  omnibussuntderisui.  Caelius  in  antiquis  Leciio* 

vRhis  eodem  pulat  relerendum  esse  illud  Fabii  in 

laslltuljonibns  oraioriis  :  Si  actor  ( iniuit )  non  dico 

sidrea  sumnias  trepidai,  sed  si  di.;itoruin  solum 

ifcperilo  aut  indecorogestu  a  compulalione  dissentit 

Juuicatur  Ittdoctus.  Sed  hoc  loco  apparet  Quiniilia- 

num  respicere  ilbm  vulgnrem  compuiationm,  de 

qna  supra  diximus,  quod  etiam  de  llortensio  dici 

f^lest.  Orator  enim  apud  populuni  agit,qui  lias  sub- 

tlliuiea  sxpe  noniiiteHigerent.sed  alihi  iiiveiiio  cuin 

fnanilestius  de  bac  coinputatione  li»culum«  nt  lib.  un- 

dedmo  de  rormatido  Gestu,  ubi  sic  habel:  Nam  ge- 

•lum  poGulum  poscentis,  aiit  vcrbera  ininaniis«  aut 

ntuDemm  qolngeDtorum  flexo  pollice,  emeicntis, 

qn  tunl  a  quibnsdam  scriptoribui  repreliciisa ,  ne 

kt  rttslid4  ^nidero  vi^ll,  uhi  sine  controversia  bunc 

eomttolandi  modum  intdligil:  exprlmunlur  autem,  ui 

M  bie  ex  Beda  discis,  qiiingenta,  dcxtnc  manus  pol- 

lice  fl  xo  versus  palmam  instar  liilerse  Grscs,  qul 

mtlut  in  dlcendo  Ibrel.  Legunl  alii  quiiiquaglnia, 

locttm  forte  uon  iutelligentes,  illa  enim  exprimun- 

lur  tinitira,  ti»d  llla  roanut  sola  non  fadi  gestum. 

Ent  eilam  apod  Apttleium  loius,  In  secuiida  Oefcn* 

«nne  matlae,  qui  sine  bac  parte  numerandl  inleiligi 

•eqttil.  Notttm  et  iliud  ett : 

...  Atqtte  tttot  Jaa  dextera  eomputat  annot, 
4e  Jiletlore ,  qni  ad  centam  annot  pervenil.  Cen« 
%mm  atttera,  duceota  et  trccenta«  tic  eompuUntur  In 
ilexlra,  tlcut  uniim,  diio,  tria  In  sinistra.  Facete  Nl- 
cbttrdus  in  velulam  nlmio  plus  vlvacem,  qu»  aniiit 
clsam  cervot  tuperaret,  tic  ludii: 

Tip9ig  iipi^iUMm  9cuTf/My  upifiLfitni* 
Bttl  !gltttr  l^tiut  compttfationlt  cognitio  ad  plem- 
qoe  vnlerum  Intelligenda  necestaria  :  quod  propteroa 
kHigitttegi,  ne  rrivolum  inox  judlcetur  quod  prluia 
froole  non  bianditttr.  Priutquam  lilc  lledx  llber  vul- 
fnrelttr,  ineognita  itla  erant»  et  tola  ( ut  opinor)  tiaec 
veuitlat  per  eum  tervata  ett;  qiuire  quidquid  iiujut 
esi,  id  Beite  in  univertum  ilebes.  Piien  babent  quo- 
foe  ia  bae  re  Bon  injucttndam  digitorttmexerdtatio- 
Mn;  Hberalis  namqtte  digilorum  extensio  et  flexus, 
eliam  ad  x^p^i^  perlinet. 

Ttm  purmtior^   Ugettikim  ingenh.    tlam    caput 
yittqtttgttslttttm  qttiutttm»  qttod  est  de  rocursu  cy- 


A  clonim  solarium  menttruorum,  cxpeditur  ea  nutite- 
ratione,  qux  fit  fleiu  digitonim. 

Permulti  tiquidem  alii  ali.ns^et  ipse  divinx  inter* 
pres  hittori»  Hieronjntiis,  in  evangdir»  Iractattt 
sententhe  bujus  adjuinenlum  disciplinsc  non  dnbittt'- 
vit  assamere :  r.entesi>nus  (itt^uii)  et  sexagesimiif:, 
et  tricesimut  rructut ,  qtianquam  de  una  terra,  et  de- 
una  temente  nascitur,  tamen  mulliim  dilferl  in  nume» 
ro.TriginU  rereruntur  ad  nuplias;  nam  (s^  ipta  digi* 
torum  eonjunctlo,  qnasi  molli  osrulo  se  compleclent 
el  foederans,  uiaritmo  pingit  el  conjugem.  Sexa- 
glnta  »  ad  viduas,  eo  qiiod  inanguslia  et  tribulaiio- 
neslnt  potit»yUndc<l  insiipertore  digiio  deprimutt* 
lur,  quanioque  oiajor  esl  difllcultas  etperlae  quo»- 
dam  voluputis  illecebris  abstinere»  lanto  majut  et 

B  prasmlnm. 

[BaiDFERTi  Baiiesie8isis  Glossa.  —  PenmiM  iiwi* 
dem  alH  aUa$^  et  ipte  divinw  inlerpre$  historia  iiie' 
ronymui  eeangelica  Iraciatnm  eenientiaf,  hnjjne  adjn^ 
menium  diidpHnm^  nondubiiavU  a$mmere,  In  Evaiige- 
lio  Uattluci ,  capite  dediuo  tertio,  ubi  scriptuiii  jia- 
betur;  Qui  vero  in  terra  lK>na  seiiiin^tus  est,  liirr  esl 

Jiui  audil  verbum ,  et  intelligit^  et  fructum  aflVrt  ci 
adi  aliud  f  uidem  eenteslmum»alittd  auleni  sexageti- 
mmn,  sic  dicit  tanctut  llieronymiit»  caniic  li  igehima 

auinlo  in  Uattlia^ttm :  primuin  ergo  debanus  audire» 
einde  inlelligere,  ei  post  intelKgeiitiam  fructu$  red- 
dere  d^inarum^  et  iacere  vel  cenieslmum  Irttctum» 
et  seiagesimum  atque  triccslmum.  De  quibut  pleiilut 
in  libro  eontra  Joviiiianum  dixiinqs,  et  nunc  bro» 
viier  pertlringemiis,  centeslmum  fructuin  virgiiiibust. 
texageslmum  viduis  et  cojilineutibut^ triccsiiumii  taiK 
cto  malrimoiiio  depuuntet.] 

C  Porro  cemetioMit  numerua  (quaeto,  diligeiiter  leclott 
a:tende)  a  tlnittra  trantferturad  dexlram,  ei  iisdem 
quldem  digitit,  ted  non  eadem  manu;  quibttt  in  be- 
▼a  mana,  nvpU»  tlgnificantur  el  viduat :  circulum  fi^ 
ciettt,  exprimit  virginllaiit  eoronam. 

[ioA!i9it  NoviOMAGi  ScttOLion. —  Ei  ip$e  diiinmin^ 
terfrf$  kieiwim  Hierongmue.  Apud  ilatthsum  lociia 
est  capite  dedmo  tertio,  de  agricola  qui  esiii  ad  se- 
minaiidum;  quo  loco  Scrvator  noster  triplicem  facit 
fructtferi  soM  diflerentiain :  ex  primo  frucliim  vigecu- 
plum,  ex  secundo  sexagecuplum»  tertio  cemupiuiu  sus* 
lulit  <  in  qua  parabola  divui  tljeronymus  libro  priino- 
contra  Joviiiiaiium ,  maximuui  iiuinerum  relert  ad 
virglnes,  proxiinumad  viduas,  minimum  ad  niatrimo* 
nium:  siunpU  eonflrmalione  fesciva,  magis  quam  nO'- 
cetsaria,  a  dijgitorumgestu,  quam  eleganter  lioc  loco 
Beda  expllcttlu  Eum  autem  locum  Erasmus  conjeclu- 
ritexpotttli,  tie  Umenui  a  verlute  non  aberrel;iu 
V  Betfar  librura  luin  nondum  IncideraL  Poslea  Umen 
uU  forte  eum  alicubi  nactut  oatet»  ex  Ipto  anctortt 
rero  egit. 

Tret  digitl  in  OMmu  dlcuntur :  auricularit»medfcatt 
et  iinpudicut ;  cxleri  duo,  index  el  poliex.] 


IKCIPIT  LIBELLUS- 


Pfiiiio  fn  in^igitaHo  in  l0t9  manUf  i^ti  mp^o. 

Com  ergo  dldt  unum,  minimttm  io  keva  digitum 
iiiQ^ctettSt  itt  medium  pabn«  artum  infiget. 

*  didt  dtto,  tecondmn  e  nyHlmo  flexvtti  ibi- 


Ctttti  didt  tria,  terliam  timUilers^Ah^ct« 


Cum  dieit  quatuor,  Itidem  minimttm  levabitw 

Cum  dicis  quinque,  secundum  n  minimo  similiter 
eriges. 

Cum  dicis  tex».tenium  niliilominut  elevabit,  nie- 
dio  dunuxai  tolo,.qoimedicut  appellalttr,  iii  medium 
palmat  flxo. 

Cum  dicis  scptem.  miniaium  toluroy.  cxUriainle- 


m  BEDiE  VBN.  OPER.  PAR8  I.  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  DflBIA  ET  SPUltlA.  Wi 

rini  levauVsBI^  P^lmse  radieem  pones.  iuxta  quod,  A  pectori  svpinam  appones,  dlgitis  toBlwn  ad  coRvm 

Cnm  dicis  octo»  medlcum. 


Ccim  dicis  novem,  impodicam,  e  regione  eomponet. 

Con  dids  decero,  anguem  indicis  in  roedio  figei 
•rtQ  poHids. 

CnmdlclsTlginti,  sammiutem  pollids  inier  roe- 
dlos  indlcis  etimpadid  artus  immities. 

Comdicistriginta»angaesindici$et  pollicis  blan- 
do  conjanges  amplexa. 

Camdidi  quadraginta,  ioteriora  pollids  lateri 
▼d  dorso  indicis  soperdooes  ambobos  duntaxat 
erectis. 

Com  dids  qabiqo:igintat  pollicem  exteriore  arto 
instarGnec»  lileraer  cunratom,  ad  palmam  Indi. 
Babii. 


ereetis. 

Com  dlcis  Tlginti  millia,  eamdem  peetorl  expeo* 
sam  late  superlmpones. 

Ciim  dids  triginu  millia,  eadem  prooa,  sod  ere- 
cta,  pollicem  cartilaginl  medi  pectoris  immitles. 

ComddsquadraglnU  millla«  eamdemln  ombi- 
lico  ereoUm  sapiiiab'S. 

Com  dicis  qoioquaginU  millia,  ejosdem  ( sdlieet 
htnt)  prome,  sed  erectae,  poUicem  ombillc  *  iropooes. 

Com  dicis  sexaginU  millia,  eadem  prona  taor 
tef  om  desuper  eompreheodes. 

Com  dlds  septoaginta  miUia,  eamdem  soptosoi 
femori  snperimpones. 

Cum  didioctogiiiu  millia,  eadem  pronam  f  mori 


Com  dids  sexagioUt  pollicem  (atsapra)canra-  Bsoperpones. 


tam,  Indice  drcomflexo  diligenter  a  fronte  prsdnges. 

Gom  dldi  scfloaginU,  indicem(ot  soprt)  dr- 
comltexom  polllca  immisso  soperimplebii,  ongoe 
donuxat  Ulios  erecU  trans  mediom  Indkbartom. 

Com  dicto  ocloginU,  indleem  (ot  iapri)  dreom- 
flexom,  ponice  io  kmgam  tenio  ImpMI*,  ongoe 
videlicet  iUius  in  mediom  Indicb  artom  Inllxt. 

Com  dids  noDaginU,  lodicis  inflexi  ongolam  rodl- 
d  poUlds  iiifiges. 

Hacienas  In  Isefa.  aot  slnlstrt  ONmo. 

Steundo^  fU  ioiiflUlli  im  dexUn^  de : 

Ceniom  ? ero  in  dextera,  qoemadmodom  decem 
lii  tasfa  lacies. 

DocenU  In  dextera^qoemadmodom  Tiginli  in  beTa. 

TrecrnU  In  deKtera,  qoemadmodom  iriginU  In  hsra. 

QoadringenU  in  dexlera,  qaeioadmodum  qoadra- 
gnU In  laefA. 

QoingenU  io  dextert»  qoeoitdmodam  qolnqoa- 
ginU  bi  beva. 

SexcenU  in  dextert«  qoemadmodam  sexagnu  in 
laefa. 

Sept'og  nU  in  dexUrt,  qaemtdinodom  «eptoti- 
gintt  in  l»va. 

OctingeiiU  in  dextert,  qaemadmoJom  odoginU 
in  be?a. 

NoningenU  in  dexUra»  quemadmodum  nonaginU 
iolscTa. 

Item  mUle  in  dexterat  qoemadmodom  ooom  lo  laeYt. 

l>oo  mUlit  in  dexteity  qoemadmodumdoo  In  tera.  ^. 

Tm  mKIia  in  dextera»  qoemtdmodum  Irit  In  ISTt. 

Qa  tuor  millia  in  dextera,  qoeastdmodom  qot- 
tuor  in  laera. 

Qoinqoe  miUit  in  dextert,  qoemadmodom  qo'n* 
qoe  in  bevt. 

Sex  mUUt  io  dexUrt,  qnemtdmodom  sex  in  lcft. ' 

Soplem  mlUlt  lo  4exUrt»  qoomtimodtim  teplcm 
inlmft. 

Oeio  mmit  in  dextert,  qoomtdmodom  oelo  in  faeft . 

Novno  m;lttt  fai  dexte^t  qoemtdmodom  oofom 
inbeft. 

In  rdfiyoa  pmtU  ccrpm$  imri^ilAlto,  pHmc  am 
Imvi  meot. 


Cnm  dicii  nonaginU  mnUa,  eam  lem  Inmbos  tp* 
prebf  ndoj'»  poUice  td  ingoint  Torao. 

HaelenM$  io  tmtM.  nmu  nd  desUrnm. 

At  fcro  com  ceotom  miUit  tficb»  dextersm  mt- 
nam  In  inedio  pectoris  soplotm  tppooes,  digitb 
Umen  td  collom  erectis. 

Cum  dicis  docenU  oillUt,  etmdem  peclori  expao* 
stm  laU  soperimpooci. 

Cmo  d  di  treeenU  minb,  etdem  proot,  ted  oio- 
cu  pollleem  eartUagloi  medii  peeiorls  immlues. 

Com  dicis  qoadrlngenU  roUlitt  eamdem  io  omU- 
lieo  erecum  saplotbis. 

Com  dids  qoiogenU  mllUt,  fodes  com  ipst  dex- 
tert,  qoemsdmodam  qainqotgiou   mUllt  in  Im. 
C     Coro  dids  sexcenU  mlUia,  fades  com  dexUrt 
qoemadmodom  sexagioU  mlUia  io  laeTa. 

Cum  dicis  seplingenu  miUia«  tades  com  dexters« 
qoemadmodom  septiiaginU  miUla  In  beTt. 

Cam  dtcis  odingentt  mUlit,  hc\M  com  Ipsa  dex- 
tera,  qoemadroodam  octoginU  millia  io  beTO. 

Coro  dids  noningenta  roiUia,  fades  cam  dextera» 
qaemadroodom  oooagentt  miUit  in  laBTt. 

Com  dicti  totem  eentent  mUUt  (boc  ett  cenilos' 
centnm,  roiUio  neotericis  dlct:i),  tmbtsslbi  m  oos 
iosertis  ioTicem  digitis  Implictbls. 

[BBioFEtn  G1.0SSA.—  lam  ble  insont  sex  illi  oo* 
merorom  Integri  ordines,  in  ipsa  oolTeriO  iodigiU- 
tlonli  ratione. 

Priroos  Toro  ordo«  est  uniutnm  ; 

Secondui  autem»  decadum ; 

Tertios  estceQtarlarom ; 

Qoanos  esl  niUlenariomm ; 

Qnintos  est  decadom  roUleoariorom; 

Sexios,  et  bk  oltimos,  est  lenloritrom  DoBaii* 
rioromordo.  «       .    .  ^    ,        «. 

iddoros,  lo  libro  Etjmologitrom  ondednso  :Di- 
giti  noocoptti,  Tel  qnit  docom  suot,  Tdqob  decem 
Joncti  exisUnt.  Ntm  btbeni  in  so  oomenmi  pens- 
ctom.  el  ordinem  deeeotissfanom. 

Prlmos,  poUex  Tocttor»  eo  qood  ioler  csicros 
pollett  Tirlolo  et  potesUU. 

SecoDdos*  iodoft  et  stlourii,  seu  deoMmstfoloriai, 
qoit  eo  fero  stloUmoi,  Td 


Porro 


dicii  decem  mUlit,  IxTom  in  medio 


Terliai,lmpoaicoi,  qolt  com  Ipso  pyirodioos  fol* 
oerom  roedicl  ttngere  sokot.  . 

Qotrtos,  tnnoltrls,  00  qood  in  IpiO  tniMrioigirt- 
lor.  Idom  et  medidottti, qood  eo  IriU  €Oll|rUo 
medids  coniguotor. 


CK 


DE  LOQUBLA  PBR  CESTOM  DIGITORinf. 


694 


QifcilBp,  uikolaiis,  qoU  ex  ipso  avrem  teil^-  A 


10000 
«NMW 

30000 
40000 
SUOiiO 
60000 
70000 
80000 
90000 

tll 

!N 


leoooo 
louooo 
sooooo 

4C00OO 
MOOitOO 
60>000 
700000 
800000 
900000 

i?l 
Pi 

K 


li 


P^lln»  etiami  caeleritbrefior,  Umea  intero^ 
fw  Ibrtiladiiie  poltet. 

Isdex  qwMiiie  salaUtoriit  qeoMhiai,  ei  demon- 
o'raioriin  diciot. 

Fdlles  et  index,  io  dextn,  e  eeiniim  wqiie  ad 


HoDClres  alii  io  eadeoi  dexira  MBiit  a  Biilio  m* 
qoe  ad  noTeni  millia. 
Staiilraper  artas  tfmeiisot  corporis  contiMM 
et  dextra  per  Joactoraa  et  dlsposilioaca 


Sie  lialios  mmieronim  omniom  per  cbaracleres 
demooatralionenp,  aut  per  digiioHmr  iQflexionem.      C 

Aixc  BMDPtsTi  Guissj[.  -*-  Cnm  er§o  ib'dt  «mim» 
«liijminM  tn  Arsa  diqilwn  infUetei^  ln  med  mm  ptimm 
«nnmin/l^tfs.  In  libro  de  CUiUte  Del  aiidedroo,  sic 
Mdi  bcatas  Aogastinos:  Ratlo  namert  conlemnen- 
da  000  esl,  qo»  io  moliis  sancUrum  Scriptararum 
lociSv  qoaro  magna  x  tlmanda  sit  dacei»  diligenUr 
intaent^bos.  Nec  frustra  in  laodibaa  Dd  dictum  est : 
Omnia  In  mensura  et  numero  et  pondere  disposnisti. 
Et  Eoc'  erios  Yir  tapieniissimas  iu  commemorat : 
Hic  oomenis»  qol  cat  antts«  ad  uniUiem  Oel  refertur, 
ot  est  io  iibro  Exodi :  Audi«  Israel,  Domioaa  Deos 
taosBOttsest. 

Do»,  duo  TesUmenU.  In  Regum  bbrb :  Et  fedt 
im  Dabir  duo  cberobin  decem  eubitomm  magnitu- 
'dine. 

Trest  adsancUm  Triniutem.  In  Epistolaioannis : 
Tres  sunt  qoi  ttaiimonium  dant,  spiritos,  aqua  et 
aoiiguis. 

(hiatuor,  ad  quatoor  evangelia.  In  Ezeebiele :  Bt  D 
esmedioeorom  simllitodo  auatoor  animalium;et 
Jftaones  in  Apocalypsi  soa:  Quatoor  animalia  ante 
tbrooom  Dd  plena  oculis  anU  et  relro.  Ilem  :  Qoa- 
lemarios  enim  numeros  perfeaos  est»  et  insuis 
portilNis  difisos  perfectiooem  ob.ioet*  Diriditur 
onim  io  00001,  duo«  fol  tria.  Coum  otouioe  ad 
Il.-um  pertinet,  quU  noot  Deus,  una  fidea,  ooom  ba- 
piisaia,  imas  Deos  el  patfr  omniom,  qoi  sopor  ooh 
jMO»  et  per  omoU,  et  io  omoibos  nobii.  Doo.  ad 
gemiotm  dlleclionem,  ?d  (ut  supra  didom  est)  ad 
4oo  TettaoienU.  Tres,  »d  sancum  iodiTiduamqoo 
Trinitatem,  Patris  sctlicct  et  Filii  et  SplHtn .  sancti. 
iliuiuor  auum  ad  gratiaro  Movi  TesUmenti,  vd  ad 
qoaioor  libros  sancu  Evangelii,  qo»  maxime^io  hia 
escribititr.  Qoia  CDim  quadratut  lapis  oon  floctoatt 
oed  U  qntmcunque  parteui  versus  foerit,  «quaiiter 
Joceu  reclo  quaiemario  conjtauiia  sanctorum  ded* 
Eiiator,  qoia  uoo  drcamlerunlttr  omai  veoto  dacti> 


nm,  sed  01  firml  lapides  sive  in  prosperis  sive  adver- 
sis,  in  bonis  actlbas,  ei  flde  consuiitissime  perseve- 
rant,  considerantes  illud  Huod  ait :  Qui  perseverarit 
UMoe  io  finem,  bic  salvus  erit. 

Quiiiqoe,  ad  «lainqoe  libros  Moti.  Paulos  :  la  Ee- 
desli  volo  quioque  verba  sensu  meo  kqni. 

Sex,  ad  diem  sexiom,  qoo  Dombius  boininem  cum 
oni\ersis  animantibus  fecit.  In  Genesi:  Fsciamus 
bomlnem  ad  imaginem  ei  slmilitudiiiein.  Et  factum 
est  vespere  et  mane  dles  sexlos.  lum  beaius  Greoo* 
rius,  in  bomllla  17  supen*  Etediielem,  ita  dicit: 
Saepe  Jam  diximos  senario  numero  perfediontrm' 
boni  operis  desigiiari,  non  illud  seqoeoies  quod 
conali  soot  bojos  ssculi  sapieolos  astroere,  dieen- 
tes  iddrco  senarium  nomerum  esse  perfeciom,  qiiia 
soo  ordlne  nomeratns  perfidtor,  ot  com  unus,  duo 
vd  tres  dlcantur,  senarius  numerusiinpliea  ur;  vel 

aoia  in  tres  paries  dividitar,  id  est  sexu,  unia  ei 
ioiidla,  ▼idelicet  in  uoo,  doobus  et  tribus.  Sed  id- 
c'rco  senarlom  aumerum  dirlmos  eseo  perfectum, 
quia  sexto  die  bomo  esi  conditus,  eoHoe  dio  Domi- 
oos  perfedsse  opera  sua  describltur,  unde  diam* 
pro  perfrctione  poni  seoariiis  oumerus  solel* 

Sepiem,  ad  diem  septlmum,  in  000.  perfedis  om- 
obiis,  Domlnus  requievil.  InGenesi :  Rtreqnieviidie 
septimo  ab  universo  opere  quod  patrarai.  item  liea  - 
tus  Gregorius  :  Certisdme  scimua  quod  sepieoo- 
riom  nuuioram  Scriptora  sacra  pro  perfedioae  po- 
nere  cAnsoevit.  Unde  dseplimodie  Dominuni  requie- 
vb>e  ab  operibus  ataerit.  Illncett  etiam  quod  tepii- 
mot  dift  in  requlem  hoadoibas,  id  ettfin  Sabbalo  ed 
datut.  Ilinc  est  qtiod  jobliarus  annot,  in  qaopiena  u 
reqoict  exprimitur^  tepUm  hebdomadibus  consum- 
fltalur.  Cui  monade  addito,  nottrat  adaiialionjt  tum- 
ma  Impie  ur.  Hascigiiur  verba  tcripu  tunt  in  primo 
libro  Moralioiu  dlvi  Gregoril.  Augnttiout,  iii  libro 
uodedmo  de  Civllau  Dei :  Septeoariut  numcrua^ 
pro  cujascuoqae  rel  diverslute  poni  solet.  Dnde 
didiur :  Sepiies  cadit  justos  d  resurgit,  id  e»t,  quo- 
tiescunqoe  eedderii,  non  peribll.  Qood  non  de  Ini- 
qulutlbos,  sed  de  Iribulaiionibiis  ad  bumiliiaienv 
perducentlbus  Inlelligi  volult.  Et  i  Seplies  in  die- 
lauJabo  U;  qoodalibi  alio  mododidum  esl:  Sero- 
per  Uus  ejus  in  ore  meo.  PropUrea  boc  eodeni 
sxpe  nomero  Splriios  sandus  signlficatur,  de  quo- 
Dominus  ait :  Docebit  vos  omnem  veriutem 

Dcto,  ad  diem  resurredioois,  id  esl,  ocUvum.  In 
titulo  psaimi :  In  llnem  pro  ocUva. 

Novem  ad  sacrameniom,  qood  bora  oona  Domi- 
ous  spirilom  emlsil.  In  Evangdio:  Et  drca  horam 
Bonamdamavit  Jeaus  voce  oMfna,etemisitspiritum. 

Decem,  addeedogomlegis.lo  psabBo:lBpsailerio 
decachordo  psallam  tibi. 

Duodedm,  ad  apostolos.  lo  EvaugeUo  :  Doode- 
dm  aotem  apodoiorom  oomina  bme  suBt.. 

Qoataonlecim,  ad  sacramentom  Dominicc  gene- 
ratiools.  In  Evangdio:  Ab  Abrabam  osque  ad  David,^ 
generationes  qaatoordedm* 

QoiBdecim,  ad  quUdedm  grados  ioaipli. 

Sedecim,  ad  nnmerum  propbeuram. 

Ylginii  duo ,  ad  sacramentum  divinorom  Tolumi* 
Bom  secoodum  lltteras  llebrseoram. 

Vigiiiti  quatuor,  ad  m|iieriom  oomeri  seBiorum^. 
In  Apocalypsi :  Et  super  tbrooos  viginli  qoatuor 
seiiiores  sodenles. 

TriginU,  ad  fnidus  fiddiom  conjogaro.  lo  Evan- 
gelio :  Et  dabunt  frucius  allud  centesimum,  aliod 
aevagesimom,  aliud  Irigesimum. 

Triginu  tree,  ad  mysieriom  asUlis^^qoa  Dominus 
in  caroe  versatus  est.  lu  apostolo,  sicot  quibasdani 
ex  lioc  videtor:  Donec  occorramos  in  oniutem  A^ 
dei  d  agoitloBis  filii  Dei  in  vb*om  perfedam,  ia 
raeosnram  «Utis  plenitudiois  Cbristi. 

QitadragioU,  ad  qoadragesimae  sacramentum.  1a- 
Evangelio :  Et  agebatar  spirllo  io  deserto  qoadra*- 
gittia  dieboi. 
"  QuadragidU  due,  adnumeroiiiio  cicfliomaiiiio*- 


p^^r>^ 


m  BEDiE  YEN.  OPER.  PARS  I.  SECT.  !.  -  DIDASCALICA  DUBIA  ET  SPORIA.  m 

nimi  vtl  Md  Aoiiieram  |[eiieratioiiiim  qu»  ab  Abrabaiii  A  otteiidit  deckDtm  in  mano  tua.  item  aliler :  oNtt  l 

▼oluerU  demoii&trare«  ostende  etro  per  ft  et  A,  re- 
peieot  t  capite,  quia  /«  undecima  est  apud  LatiiMM. 


ioiil  «tqoe  ad  Cbritlum. 

(^nqnaginta»  ad  Peftteeoi ten.  In  Aaibut  apotto- 
lorom :  Cum  complerenior  diet  Pentecostet. 

Sexaginta,  ad  fruciom  vlduit  ttve  cnniin^^ntibat 
debitum.  In  E?angelio  :  Et  daboot  ihictum,  aiiod 
texagetlmttm. 

S^ioaginta  doo,  ad  nomerom  presbyterorum  ve} 
fl  tcipulorion  quot  Dominut  elegit.  lo  Evangeiio ; 
Patt  liacc  designavlt  Dominiit  et  aliot  teptuaginia 
duot  et  mUJt  bluos  aute  liciem  suam  ia  omuem  cl- 
vitatrm.  Centum»  ad  martymm  Iructum  vel  virgi- 
nuin.  In  Evangelio :  £t  dabiuit  rructumy  aliud  cente- 
timum. 

Eit  €t  §tterlu$  m§dl  tfompalrrf ,  etc.  Articulallm  de- 
currens.  Qui,  quoniam  tpeciallter  ad  Pascbx  ratio- 
nem  pertinet*  coni  ail  banc  ex  ordioe  venton  ruerity 
opportoniut  etplicabiiur. 

Itle  eompotut  neri^net  ad  decennovalem  eyclum^  ' 
ct  ad  tolareni.  Et  in  bocquod  dicit  arfieartoilm,  com- 
prebendit  lonarem  cyclum. 

Potett  aotem  et  de  ipso  quem  praenotavl  computo 
quatdam  manoalit  loquela,  lam  Ingenii  exerceodi, 
qnam  lodl  agendt  gratia  ligurori :  qna  litterit  quit 
tiglllatim  expretsit  verba  qu»  iisden  Itterit  con- 
tineaiitur  alteri  qul  banc  quoque  noverli  iodottriam, 
tameltl  procol  poaito»  leg^nda  aiqoe  intelligenda 
contradat,  vel  necetsaria  qooqoe  per  b«c  oocoliiot 
innoendo  tigniacans^  vel  imjieritot  qoootqoe  qoati 
divnando  delodent. 

Cojos  ordo  lodi  vel  loqoelte  Ulit  ett : 

Cum  ftrimam  alphabeti  Uttiram  iiUimart  cupU,  utmm 
maiku  tiH$t$, 

Id  ett,  ticut  ostendi^  onom  in  mano  per  minliiHim  C 
digitom,  sie  debe^  u  intelUgere  In  ipsa  inflexlone  dl- 
giti»etsicdo  reUqois* 

Cum  secnndami  dpo« 

Cum  tertiam,  tria» 

Et  tic  ex  ordioeesierat. 

Verbi  gratia,tiamicum  inter  Intldiaioret  positum, 
ut  caot^  rom  afat,  admooere  desidoras,  digiiit  os- 
fende : 

Tertiam,  en  in  aipbabiMo       t 


Et  sl  voluerli  x  demonstrare,  qo»  ett  vicesima  prima 
litlera,  nou  eamdem  per  n,  qm  est  vtcesima  litlera, 
et  per  A,  qnaB  est  priina.  Et  sie  de  aliit  osioe  ad  s 
oltimam  litteram. 

Sed  basc  Gneeorum  compoio  liiteritqoe  fiicilios 
disd  simol  atqoe  agi  possuot,  qni  non  ot  I^tini, 
paocis  lisdemqoe  geminatis  soos  nomerot  tolent 
exprimere  U^leris,  veroro  toto  alpbabeti  toi  cbara- 
elere  In  nomerorom  figuras  expento,  Ires  qid  plot 
tonl  nomerot  votls  tingolis  deplngont,  eomdem  pene 
nomeri  flgorandi,  qoem  tcribimdi  alpbabeli  ordittem 
tequentes,  boc  modo : 


Priinain, 

Yq|esim.im9 

Decimam  ooRam, 

(^uintamy 

jPriinam, 

Sepiimam, 

Quintam, 


II 

« 
t 
e 
a 

« 

e 


1 

unmc 

i 

8 

doo 

U 

5 

tria 

HJ 

4 

qoatoor 

iiij 

5 

qninqiie 

V 

6 

tex 

▼J 

7 

aeptem 

vlj 

8 

odo 

riij 

9 

novem 

Ix 

10 

decero 

X 

io 

viginti 

XX 

30 

Iringinta 

XXI 

49 

qnadraginta 

xl 

50 

quinqoaginu 

1 

80 

texaginu 

Ix 

70 

teploagioU 

Ixx 

80 

octogtoia 

hxx 

vc 

90 

nonaginla 

xc 

100 

CO:  toro 

e 

300 

docenu 

oe 

300 

trecenla 

ecc 

400 

qoadringenU 

ceec 

500 

qoingfnia 

d 

X 

600 

texeen!a 

dc 

700 

tep.logenU 

dcc 

M 

800 

OclingenU 

dccc 

fi 

900 

ffonlngenu 

dcecc 

vittj 


txsx 


Ixxxx 


cecec 


fliijus  namque  ordinis  liilene  cautt  aga  tignificaiii* 
^otest  el  iu  tcribl,  si  caosa  secrelior  exigai. 

£tl  et  altertut  modi  comfmtu$.  S.  ili«:el  qoam  iste, 
per  dklios  et  artus.  Ar.Uutatim  decurreH§,  Id  esi  per 
ariicolos,  scilicet  digitos  manus.  Ipse  enim  particulat 
exterioret  decurrit.  Vnum  monu  teneo.  Id  ett  unita- 
iem  tigna  in  manu«  Manu«  scilicet  sinistra  lenelo,  id 
esi  sicut  ostendis  unum  in  manu  per  miniinum  digi* 
him,  aic  debet  iitierani  m  inuliigere  in  ipm  digito- 
rum  infleicione.  Cum  $ecundam  signiflcat  litieram, 
duOt  tcilicet  teneio,  et  sic  de  reliquis,  i  J  est  sicui 
numerut  digiiorum  se  ex  ordioe  exiendit,  itsque  ad 
viginlj  ires,  pluret  eni.fi  non  babemut  liiterat.  Ei 
f  um  voloerit  demonslrare  k ,  qiue  esl  decima  apud 
But  }iMmra«  etteode  per  eumdem  oumemm  por  qoem 


Quem  eeriketidi  otpkaM  ardhum  $e^uenU$  k$c 

wwio,  Si  qoemliliet  notMri  alpbabett  litieram  vit  df> 
montirare,  considera  nomerom,  qoi  tibi  in  a'i*babHi 
|.  ordine  nattiraliter  esi  aiiriboiot,  et  luoe  Cnertm 
^  liiteram  non  ojusdem  noroinit,  ted  eomdem  nume- 
ru^a  tigmfleantis  intcibe.  Verbt  graiia,  ti  vis  de- 
montlrare  ^,  qoas  est  aeniima  litUra  in  ordlae  ao* 
iri  alpbabeti,  ooo  ideo  debet  pooere  gamma»  qood 
eomdem  vim  reiinel  apud  illos,  quia  leriU  eH  ui  or* 
dint  alpbabeii  iU^^rum,  el  non  tepliroa ;  tted  potios 
zeu,  qood  aepteiiarium  numeroro  apud  illot  retincl, 
ticot  et  apud  not  9.  Illiid  autem  animadvertendom« 
qoia  Gteci  per  t  a  elemenu  nomerot  exprlmeotes» 
a  denario  Iransiboni  ad  vicenariom,  ab  ioU,  tciiicitt 
qur.  decein,  ad  cappa,  qus  aignittcai  viginti ;  rdi* 
qoos  vero  Dtimeros,  qui  Inier  decora  ol  viginti  eoni' 
puuntur,  000  per  singulot  ebaracUret.  sod  per  bi- 
lUH  sibi  iovicem  copulttoo  compoianiur,  velotl  « 
unieoarium  numerom  ottendeffo  velint,  tCFibuot  al* 
pba,  quod  tignificai  unom,  el  iou,  qood  ligoificti 
decem  ;  tie  et  de  reliqoit,  oood  oiiam  in  lali  .^iro* 
ilooe  obtervaudom  oti. 


«7 


/ 


DE  LOQUeU  PER  GESTtJM  DICITORUM. 


m 


7  c  5 
X  u  90 
i^  in  12 
r/  n  15 
X  u        SO 

i<  m  12 
c  c         5 

it 
0 
IX  s  18 
a         a  1 

9     r    9 

'    :    l 

c  c  5 

18 1  Lilieninini 

151  quaronidam  nU' 
I7lni6rii8  zipbnl;!» 
H  Vsecundum  or<ti« 
15  /nem  liUerarum 
14/alpliabeiiUUni. 
18' 
19 

9 
18 

9 
15 
18 

5 
17 

5 

7 
17 

I 

9 
14 
18 


QoamiMlMi    IX 
fitlenuiim  Lati-  jcf 

GnMnsjuiuse-/ 1) 
rfeai  llUf  rammX  m 
LaiinenimiAs«o\c4 
a^abeto.  lui 

U 

r 

lcie 

r 

IX 

c 

.? 

f 

c 
«t 

ft 

e 

i4 

^ix 

flk  auCem  babee  certuro  eiemplum»  qno  te  In  aliis 
eiercere  posses,  ul  f n  boc  camiine, 

Cuna  oomcris  splees,  pro  aosuis  iesere  Grsios. 

lotertm  sdes  liiteram  s  a  Grscis  sumpiam,  cum 
babeat  fig uram  litcieRe  qnar  apud  illos  Tocatur  cbi* 
tamen  ai|Nid  illos  nomen  aceepit  per  anastropbeo  Tel 
eonversioneffi  bujos  Gnecae  liltmB  qoae  dicitur  sl, 
nide  apud  Laiinos  tx.  Quod  autem  nos  per  c^  sive 

rtr  kf  sive  per  ^  scribifflus«  Graeci  per  solum  cappa 
scribimt.  V  etiam,  quod  non  babcut  Grbci,  qooiies 
soMom  ipsius  u  eiprimere  volunt,  per  o  micron  et « 
psilon  fiimul  copulatos  signillcant.  Sed  b»c  loqnela 
clacriptio  noineralis  ad  litteras  Latinas  inrenien- 
dom»  uiterisqoescillcei  Gr^coram  faciliusdiscl  simul 
aiqoe  ngi  possnnt.  Fadlins  enim  cognoscunt  GraBci 
mimenim  ea  suls  litteris,  quam  nos  ci  nostris,  quia 
omisqoisqoe  onmerus  babet  suam  propriam  liiteram, 
per  qnam  Intelilgatur.  Latini  autem  non  ioielliguni 
naerM,  nisl  pauds  litterisy  lisdemooe  eiiam  gemi- 
nstfs.  Qui  sdllcet  Grsed,  non  ut  Latlnli  paocls  utun- 
Inr,  sed  omnibos  liiieris.  Paucis  vero,  ot  bls  lepiem 
tmimn :  pviLCiiii^ 

Q^itHir  ei  bls  doplicantor,  iripiicantpr  el  qoa- 
dmpftctntur,  juiu  numeri  eiigentbm,  ut  snnl  hae, 
im»  xixsy  cc€c,  muiii.  Gried  enim  omnibus  suis  lii- 
mt  eiprimoat  numeros ;  Teram  toto  alpbabeti  sui 
4maraciere,  In  nmnerorum  Hgnras  eilenso,  ires  qui 
pwa  aoait  numeros  noiis  proprilSy  qoae  ei  alpbabeio 
Mo  SfiAi,  depmgttttt.  Prima  esl  r»  qnae  didtur  episi- 
i»pn,  fleslnolflottnieri  vi.  Secunda  est  «,qu4;  vocatur 
€^N»e»  et  valei  lo  mimero  ic.  Tertia  est  **,  quse  di- 
^l^enneacosis,  qnia  valet  occcc,  quia  ennea 
i»"wje,  fiovem  Latine;  ennenecoiida,  iienaginta; 
enneaeosia,  noningenU  dicitur.  Ili  tres  cbaracteres 
nwBerorom  licel  ttiterponaotqr  litleris  Grse-oraro, 
mm  tamen  sont  litterae,  sed  ci^iisdaro  numcri  noiae. 
Kf  isimoo  ideo  seito  loco  ponitnr,  quia  roniiam  se- 
»«  habet,  quod  significat  sex  «ncias,  Yd  quia  jui.a 


A  cpsylon  slat,  significans  qninque.  Cophc  quoqiie  itU 
arco  ponitur  juita  litteram  pi,  quae  valet  ic  Ennfn- 
cosis  in  rine  ponitur,  prof.ier  nliinium  nuineram, 
qiii  est  900.  Tres  novenarios  Ogurarum  iiumeraliuiu 
claudens,  quia  apud  Latinos,  ultra  mille  nullu:»  est 
noineraft.  Graed  vcro  cum  mille  n  uotant,  per  vir- 
gulam  suprasignaUm  supra  quamlibet  numerarum 
nouiu  dtsiincte  inilicant,  ulT,  etc 

El  qula  in  caeteris  linguis  b;ee  fieri  possunt,  iiihilo- 
miiios  tres  suni  priucipaliores  iinguje  :  llebraea 
pri.iio,  aecuudo  Graeca,  Latina  tertio. 

Hcbraea  autein,  duas  et  vigiiiti  litieras  babet  in 
a*phabetu,  etqufnque,  ttnales  diclae,  ut : 

n0Tp»svDaDSD^ian]nnna:iM 

•y  D  T  n  1 

Sont  igitur  per  om  lia  Hebneis  viginti  septem  lit- 
tene,  quae  in  ires  partes  (ut  hic  apparet)  socantiir, 
n  el  quadibct  pars  babet  novem  litteras  :  in  prima 
"  vero  novenaria  sunt  tantum  uniutes;  in  altera  au- 
|i*m  sout  decades,  slve  denaria;  et  in  ultima  baben- 
tur  centurlc,  sive  cbiliades.  Sic  etiam  Graeds  est« 
qui  (ttt  supra  ostensum  est)  totidem  babeot,  neropo 
septem  et  viginii. 

Postea  sequuotor  Latioae  litterae,  qum  suni  li«s  ei 
vigiiiti,  sdlicel : 

f  a 

2  b 

5  e 

4  d 

5  e 

6  r 

ii 

9 

Craeca  ^m  liltert  10 

II 

^  Mediaalpfaabeiillttera  12 


Etiam  Gncce  litterae 


15 
14 
15 
Ifi 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
25 


I 

k 

l 

m 

n 

o 

P 

r 
s 

I 

u 

I 

y 

t 


priroa 

aecunda 

tertia 

qnara 

quinu 

seiCa 

septiroa 

ocUva 

nona 

dedma 

ttMdecima 

duodedma 

decima  terlia 

deciina  qoarta 

dedma  quinU 

dedroa  seiia 

decima  aeptima 

deciroa  ocUva 

deciroa  nona 

vigesima 

vigesiroa  prima 

Mgesimaseciinda 

vigesima  tertia. 


Non  eal  necessedeGraecorom  numero  hlc  amplina 
Iradere,  quia  Jam  auperius  est  scriptom,  eumdem 
pene  numeri  ligurandt  qoam  scribendi  alpbabeti  or- 
dinem  sequentes. 

Monei  autem  Beda  hoc  esse  radlius  apud  Graecos, 
qifl  od  signiflcationem  nomerorum  omnibos  alpbabeti 
LiUris  et  notis  ei  ordine  uiontur. 

D  Qoi  el  ideo  moi  ut  numeros  digltls  slgoificare 
didicerint,  nolia  iniersUnU  mora,  litteris  quoqoe 
pariler  iisdem  praefigere  aduul.  ¥eram  baec  bac* 
lenus. 

Nunc  ad  Uropora,  qoantum  Ipse  tempeniro  condi- 
lor  ordinotorque  DomiAas  adjuvare  dlgnabitor»  eipo- 
nenda  veniamus. 

Nuwuroi  MgiHi  iiinilieare*  Qoasi  diiisset,  aleol 
sciunt  numerare  et  le|[ere  per  easdem  IKteras,  sic 
per  eosdem  digitos  scMint  iiumeraf<%  el  litteras  oa- 
Undere  atque  pr.i^figurare.  NuUa  inlenunu  morm, 
Id  est  UrdiUte.  liidem^  scilicet  nnmeris,  vel  ai^is. 
Prmfifiere.  vel  perificere.  Sclimi»sdlicel  llli  Graea :  Id 
esl  secpndum  signiflcaiiooem  nomerofum.  Venm 
hax  haerenue^  scilictt  dicU  sulttdant.  De 
tioiieyjaAi  saiis. 


699  BEDiC  VRN.  OPER.  PABS  I.  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  SPORIA  ET  DUBIA.  70a 


DE  RATIONE  UNCIARUM 

LIBFXLUS- 

OMhniai  qomine  dit Isionem  nosie,  quos  non  ml-  A  niont.  Unde  el  ntio  Td  moi  obiinoit  nl  in  caniiooo 
nos  lomporibot  rebosTO  aliis  qnam  nommis  est  apia»     eompotorom»  poeri  onom  et  doo,  asrpios  asse  cC 
compoiandis,  non  ignobilis  iiiTenlio  esl.  Qoibus  quin      -      - 
eldispem  passim  bistori»,  et  ipsa  sacra  Scriptora 
otitor,  nomlna  pariler  ct  Ogaras  eorom,  paocis  affl- 
gere  cora?lmos:  a  libra  inciplens,  quae  dicuesl 
qoasi  libera,  qood  ttberaliter  pondera  adaqnat ;  nam 
neqne  amicom,  neqoe  Inimicom,  nemini  ravett  nisi 
jusUiim. 

Dlflilo  f^er  imcies. 

Ubra«  as»  slire  assis,  est  ondarom  doodedmt  el  si- 

gnalor  lla  :  X,  tcI  Ib. 
Deuni»  sIto  labos»  onciarum  cst  uudccim,  el  signaior 

III :  W.tel  W. 
Deconi,  tcI  dexians,  esi  onciarom  decem,  et  n  la- 

lur  slc  :  9K,  vel  Vo* 
Dndrans,  sire  doras,  cst  oaclarum  novem,  et  sifna- 

tor  iu  :  ^,  vei  >5» 
Bct»  slve  bisse,  aol  b  %e,  est  onciarom  octo,  ei  no- 

Utorlu:  %•  vcl  ^. 
Septoni,  s>e  S  ptuns,  esl  onclarom  septem,  el  Tgo- 

ralorlu:  S.  vel^. 
Semis,  aive  acmissb,  aot  aexlos,  unciarom  sex,  el 

noUtorsic:  "S^.vel  S. 
Qttifiqoonx,  sive  quincons,  onciamm  qoinqne  el  sie 

denoUtor:  qn^ 
Triens,  sive  Ireas  esl  onciarom  qoaluor,  el  sic  pin* 

gitnr:  ^. 
Qoadraos,  slve  qoadras,  esl  onclaram  tres,  el  deli- 

neainr  sic :  ^. 
SexUns,  sive  sexUs^  sont  nnci»  duae,  et  nol  - 

turiu  :  3. 
Sexconx,  sive  seeconcia,  est  oncia  una  et  semit,  di- 

dior  eiiam  sesquioncia;  sle  nouior  :  ^. 

Dtnsle  per  serupulo». 
Onda  est  vigiiiti  qnatoor  scrupulorum,  et  noutor 

dc  :  (,  vel  ^. 
Seroonda  est  duodedro  scropulorom»  tertia  pars  on- 

ciK,  el  sic  deooutur  :  ^. 
Sextobe  do»  est  odo  scropolorom,  et   rormator 

IU:|U. 
Sidticos  esl  sex  scropolorom,  et  slc  noUtor  3* 
Sextola,  sive  scsda,  esl  qnatoor  scropolorom,  et  de 

Ibrmator:  SS.«nl )(»▼«!  U. 


dipdndioroolentur;  item  tressis,  qoartomii,  qdn- 
loisis,  sextnssis,  seplossls,  et  cstera  bojosmodi, 
qoad  Ires  asses,  qoatoor  asses  prorertor,  et  in  eum- 
dem  modom  aeqoent-a  nomerorom  qnam  pbirtma. 
Slve  Igllor  boram  onam,  sive  diem  tolegrom,  sive 
mensem,  slve  annom,  seo  cerU  aliod  aliqood  majas 
mioosve  leroporis  spatiom  in  doodedm  pariiri  vis, 
Hmo  doodedma  pars  onda  esl;  rdiqoas  ondedm 
deoncem  appdlanL  Si  in  sex  parlire  vis,  sexu  pars 
aexUna;  qolnqoe  reliqoK  dexUos,  vel  (ot  alii)  dislas 
vocanlor.  Si  in  qoatoor,  qoarU  pan  quadraotis 
nomen  obtinel ;  residdae  tres  dodrantls  nom^  acd* 
piuQ.^JSt  bo|os  disciplins  regula  solvitnr,  qood  plO' 

B  rosqoe  lurbat  bnperllos,  quia  Pbiippus  io  exposi- 
tione  beali  iobxstum  maris  Oceanl  qnotidie  bis  ve- 
nire  defcribcns,  adjonxeril  bune  mquinoclialis  hor» 
dodranle  tranamisso,  Urdius  slne  Intermlsslone,  sive 
dlevenlre,  dvo  oocU.  Porro  d  per  irta  quld  divi* 
derecupii,  tOrtiam  partem  trienUm,  doasresidoaa 
bisaem  nolicopabls.  Si  per  doo,  dimldium  semia  ap<* 
pdbilor  (doodedma  aotem  pars  assis  dve  libra^  est 
onda,  qo-o  babet  scropolos  viginli  qoatnor  et  sex- 
lolas  sex,  ac  sHiqoas  eentom  et  qoadmgfaiU  qoa- 
loor;  acrlpolos  esl  brevis  lapillus).  Slc  el  caslera 
qosp.  verbo  melius  colloquenlis  qoaro  scribentis  ftylo 
dlsd  pariter  et  doeeri  qoennl.  Itero  de  c4>rporib», 
dve  milllarium,  sive  sladlum,  slve  Jogerom,  slve 
perticam,  dve  etiam  cobitum,  pedemve  aot  palmum 

C  partiH  opus  babes,  pncTaia  ratione  rades.  Denique 
et  iji  Exodo,  dimldioro  cobili  cemis  appdlator,  nar- 
rante  Moae,  qood  baboerit  arca  tesiaoienli  doos 
semis  cobitos  longitudinis,  et  cobitom  ac  semissem 
altitodinls.  Et  inEfangelio,  qoarU  ptrs  tolios  moo- 
dani  corporis,  Id  esl  terra,  mystice  qoadraoils  no- 
roine  ceosetor,  cum  roittendo  in  poenaro  peccaiori 
didinr :  Moo  exies  inde,  donec  reddas  novissinium 
qoadrantem,  id  est  donec  loas  Urrena  peccaia,  ut 
beatos  Aogostinos  exponit :  Hoe  enim  (inquit)  pee- 
cator  aodivit,  Terra  es,  et  In  Urram  Ibis.  Qoana 
siquidem  pars  diatinclorum  merobrorom  bi^os  mon- 
di,  el  novissboa  terra  biveoilor,  ot  bidpias  a  cmlo, 
secooduro  aerem  numeres,  aqoam  lertiam,  qoartam 
lerram.  Qd  etiam  im  eipodlioQe  obi  seriplom  esl: 


denlncitnr  •  ^  i^        •  D  Mi  aolem  Parasceve  Pascbm,  bora  qoad  sexu. 


deplogltor:  «q, 
Scropoly,  dvo  scripolos,  balid  sex  sUiquas,  ei  lu 

nolator:9,vd  H. 
SidUcos,  m  SiclUa  priaso  invenlos. 
Siliqoa,  genos  osl  teris. 

Umcfmqaam)  ponderom  vocabola,  vd  cbaracu* 
ree,  noo  modo  ad  pecoolam  mensurandam,  verom  ad 
qoaevis  corpora,  dve  tempora  demetleiida  conve- 


bajosee  dlsdpUnm  oiembill,  diceos :  Noojam  plena 
erat  sexU,  aed  qoad  aexu»  id  est  peraeU  qoloU,  el 
ariqoid  de  sexU  esse  cosperat;  oonqoam  aofcm  istl 
dicerent  qoinU  el  qoadrans,  aut  qubMa  et  Iriens, 
aut  qoinu  et  semis,  aut  aliqold  bii(|«modi,  d  non  b» 
panes  apud  divinoa  aocUrea  vulgiim  invenireotur. 
taiDrBaTi  otosu» 
Fme,  iHquam.  Sdlicei,  ut  dixi,  cospit.  PwuUrm. 


m 


DE  ARGUIf  ENTIS  LONi£. 


702 


PoinIvs,  a  peni/eiiifo  diciinr,  eo  qtiod  iq  sucera  li- 
Vnta  pendeai.  ChwaeUrei^  id  est.flgaraes.  JVoii  ifioi/o« 
Sd  esl  taDtoinniode  ad  pecunias»  aurum  scilic  t,  ▼**! 
arfeatam,  aul  qaodliliet  mf lalluai.  ADtiqnorom  &ub- 
ttantia  fere  omnis  constabat  in  pccorlbaa ;  elsi  nunc 
ia  ifia  el  caeierls  conslat,  tamen  nonien  istud  non 
semtur.  Vnie  ei  rath  9el  mo$.  Quia  non  solum 
Itte  voeabula  pondfram  conTeniont  ad  peconiain 
measanndam,  sed  etiam  ad  alias  res,  obiinuit  uios 
ot  ponantar  eliam  pro  nominibos  numerorum,  ia 
caatioiie  coropoioram,  id  esl  quando  aleam  libranl, 
oaod  cal  fenos  ludi.  Ganlio  compotonim  esl,  cum 
oidaMSonam,  doo,  elc-  Proprie  tamen  assb  onam 
libram,  dipoiidius  daas«  tressis  tres,  quaHb  qiia- 
laor  a%Bitieuil.  Sesiertios  ollm  dipoodias  Tel  du- 
peadias  ei  semis,  qoasl  semls  l<*rilas«  iressis  qHts 
tres  asse»,  ele.  Seqaenlia  scilicel  nomina  quam 
plarioia  proferontor  u^qoe  ceniussb»  id  est  cenium 
asses.  P/t/ippas.  ille  fti:i  dlvi  Uieronymi  discipulus* 
Ske  igUmr  keram.  Majoa  lemporls  spaiium»  si  in 
duodeciaa  poniri  ¥is«  ipsa  doodecima  pars  erii  on- 
da;  ni^  esl  ul  cydasdecennoTenalis.  Minus  iem- 
poris  spalium  esl»  ol  momenlom,  elc.,  Ipsa  duode- 
doM  port  ^liam  esl  oneia.  Quidquid  io  xinr  parliri 

pnrs    ii  appellaiur  scropolMS 

12  —  semis 

S  ^  trieos 

16  -.  bes 


A  para     6  appella;ur    qnadrans 

18  —        dodrans 

♦  —         sexians 

20  —         dextans 

Si  Tis  partiri  horam  in  xl«  vel  diem,  tcI  aliqoid 
liiijn  modi»  ip  a  vero  xl  pars  momenii  nomen  babet. 
pars     2t)  vocator      seniis 

10  —  qiiadrans 

30  —  dodrans 

Quid<|nid  in  x  parliri  vis,  decom  ejus  parles  slmol 
decunci*  nomea  accipiunt;  similiier  ejus 
pars    10  Duncupaiur  deoonx 

9  — -  dodrans 

8  —  besse,  eic. 

Simillter  quldqoid  in  novem  pariin  vis,  omnes  par* 
les  simol  nomen  dodrantis  tencni.  Ablata  nona  pariet 
odo  remaaenles  besse  vocantor.  Qiiidooid  in  octo 
^  pa:  tlri  viSt  omnes  slmul  besse  vocantor.  Tolle  unum» 
■>  seplero  remanenlia  sepiiinx  appdlantur.  Itaqoe  ex 
consoetodine  veDil  ul  octo  horse,  vel  odo  dies,  vel 
octo  poncli«  vel  ocio  momenia,  ei  quidqnid  octies 
docalur»  bessem  appdletur ;  iia  novein  semper  do- 
dnns  appellantor,  decem  deconx«  ondecim  demix^ 
septem  sepiunxt  sex  sexUns  vel  semi?,  qainqoe 
qwncunxy  qnaluor  triens;  el  sie  de  cscteris»  ol  in 
lexto. 


DE  ARGUMENTIS  LUN/E 


LIBELLUS. 


Anomenlom  esl  Tdox  tpprobalio  remm  oniver-  C 
sarom.  qom  fldem  ladt  rd  dobiae:  el  esl  argoiaen- 
ma  dieton^  qoael  argolm  meolis  indidon^  vd  qoa- 
d  arfole  iovenlam.  ArgoaMnlooi  et  argooieBlailo 
hoc  ioler  ae  diffBri.  Argomenlom  enim  esl  qood  in 
prindplolibri  breviler  caosampandil.  Argomenla- 
lio  eoim  qom  In  dispoUtiooe  lldem  oscertionibiis 
fMil;  vd  argnmentom  diclom  qnod  arKuit  mentem. 
Argmnenla,  aslutift  ingenia,  qoae  rei  aobi»  danl  fl- 
dem.  Argaroenlom  esl  qoando  aliqoa  ex  his  qu» 
prios  dieui  sool  comprobanlor. 

Ai  [enmn  im  Kaleudit  men$iMm  inveniendam. 
Si  vts  nosse  iiBriam»  hoc  est,  diem  sepUmaiue  in 
lalend»  niendom,  sctlo  qool  resnlares  habel  onos- 
anisqoe  mensis  a  Marlio  incipienib,qula  in  illomense 
nclos  eal  mondos,  el  ille  mensis  ffuil  prindpiom 
annl  md  aotiqoos  Romanos  in  leropore  Romuli ; 
ei  in  ino  mense  discorrool  epaci»  solis«  id  esl  con- 
correoies  septimaoae,  dies  In  viit  fialend.  ApriHs,  in 
^fdo  xvvm  annorom.  Martios  ergo  habei  regulares  D 
V,  Aprilis  I,  d  reliqoa  osqoe.  Febraarios  vi.  His 
erto  reguhiribas  additis  concorreotibos  prsseoiis 
enjuslibet  anni  per  xxviu  annee,  lonc  enim  cvdos 
solis  iis  ae  revertiiort  lotaqoe  somma  In  vm  divisat 
qoolos  oomertts  remanserll,  lou  eril  seria  in  Ko- 
lendia  xn  menaiom.  Si  aolea  loiom  oomeroro  per 
vo  diviserlSt  Sabbolo  erool  Kalente  ipsloa  mensis, 
de  cnjos  lerla  qosriior.  Sl  vero  ine  nmnerosregu« 
lariom  el  eoncorrentiam  dmol  ad  vn  non  pervene- 
rii,  qoolos  aameros-  foerii,  toU  eril  feria  prseaens  in 
~ I  mensisper  loiom 


Ad  fcnom  psr  diis  oi€RSts  iiiiiiiiMiMak 

Sivis  sdreqoolidieqoou  fieria  sit,  eompoU  dies 
a  prindpio  mcflisis  cii{oseanqoe  voloeris,  el  onum 
•cnper  sabirahe,  id  esl  primom  dlem  mensis,  qoia 
cum  dids,  adde  fieriara  qo»  foil  io  capiu  litios  men- 
Hl*  looe  prinioa  diem  ipsios  comprehendis,  qoem 
■uoyae  dopiicaredebes.  SimifilerMbi  de  lona  ioul- 


ligentlum  est,  obl  dicitur  adde  «UUro  lome  qo»  fuic 
in  Kalendis  hujns  anni  et  mensis.  Adde  eliam  nnme- 
roni,  qooU  feria  foeril  in  Kalendis  ipsiss  mensis. 
Verbi  gratia,  si  prlma  feria  Kalemba  ipsins  mensts 
fueront,  adde  diebos  pneteriiis  onum.  Si  secunda 
feria  luerint,  adde  duos ;  sl  tertia,  ires;  el  ila  os- 
qoe  septem ;  el  ublcooqoe  opos  fueril,  partire  ner 
aepiimam  parlem*  id  esl  in  fiuantiscunque  vidDus 
sepUm  loilere  potueris,  quidquid  remanserit  so- 
per  septero,  Ulis  crit  feria.  Si  nibil  reroanserit,  ferta 
esl. 

Ad  (eriam  per  die$  anni  inveniendam. 

Si  vis  sdre  qiioia  sit  feria,  quocunque  die  per 
annum  compoU  dies  a  Kalend.  Januar.  inque  in 
dlem  de  qoo  inqoiris;etcum  sderis,addefieriamqnae 
fuerit  die  Kal.  ian,;el  d  bissexiilis  annos  esl,  eliaro 
bissexti  diero  postqoam  iran>ierit,  argumenure  me- 
menio,  et.partlre  omnia  per  vu.  Quol  reman  erinl, 
ulis  erit  feria.  Si  nihil  remsnserit,  septlma  eril. 

Ad  feriam  lo  Kalend.  Jatmar.  per  annae  Dcnmi 
iwtemendam* 
Si  nosse  desiderasquoU  sit  fieria  in  Kal.  Jaa.«sume 
annos  ab  incamatlone  Domini  quotquol  (berint,  hia 
quanam  parlem  adjice,  ex  his  suburahe  unum ;  d 
biseextos  foerit»  doos :  rdiqoos  divide  pervii.  Qool 
reioanaerial,  ulis  eril  feria  in  Kalend.  Janoarii. 

Si  sobito  Invenire  voloeris  qoou  lona  aemper  in 
Kaleiidis  mensis  eveoial,  lene  regolarea  roeosis  prss' 
aentia*  odde  epacUi  ipsii«  aooi  de  quo  inqoiris, 
eomprebende  in  onnm.  Si  osqoe  xix  perveoerUil, 
XXX  eril  lona  in  KalendlB.  Si  ooiem  mioos  a  xxx, 
iu  el  luna.  Qood  si  super  xxx  foerini,  recide  xxx; 
qood  remanei,  ipsa  esl  lona  in  Kal.  mensiom.  Hoc 
ooUm  cave,  oi  si  xxx  lonailo  esl,  xxx  reddas.  Si 
vero  XXIX,  atix  raddas,  qoia  ab  initio  anni  oaqoe 
ad  iinem,  oaa  lunatio  esi  xsx,  alia  xxtx.  Quando 
autem  bisscxtus  esl,  vadii  dies  cum  luna.  Verbl 


703 


DEDiE  YEN.  OPER.  PARS  I.  SECT.  II.  ^  DIDiSCALICA  SPUIiU  ET  DUBIA. 


704 


gratla,  $i  kodie  coropoutvr  lima  \iei  iQcritfllQiuD  A  qnotqiioi  raerint,  ptriire  oinoUi  per  iii;  qvol  ro* 
9ittiiliter  eoinpiiUuri  debcl* 

Ad  dmem  fer  4k$  whhm  imeidinimnm 
Si  ?ift  telre  quote  sll  luna  die  qoocaaqoe  t oloerit. 


•dlo 


qaoie 
eir.fanr 


in  iUI.  ipsiut  men^  per  epadu 
•ret  inven*»  fueril,  tene  per  diclain  Boaie* 
ram,  adde  etlini  diet  nieutit  prseteritot,  ticat  tupe- 
riui  id  feriam  diximafi  •  et  unam  temper  recide* 
coroprebende  in  unam.  Si  ixx  pcnrenerit»  iii  lona 
esl;  sl  aotem  miout  a  iix,  ita  ett  et  luiia.  Si  tuper 
III  faeril,  recide  iu»  cl  quod  remauterit,  taiit  ett 
luna. 

Ad  Iwum  per  dU$  anni  inreniendam, 
Si  Yit  tcire  omnibut  diebut  quota  sit  luna,  com- 
puta  diet  a  Kal.  ian.  usqce  in  diem  de  quo  compu« 
lare  voluerit ;  etcum  t<  lerit,  adde  »iaiem  lunae,  qu» 
fuerit  in  K:(leQ.  Jan.  Pariire  omnla  per  iiii  et  iii. 
Et  ti  aropliat  quam  iii  remanserinl,  tolie  iii«  et 
iiu»  el  qool  tuperfiteritit,  taliteril  iuna. 

Ad  limem  ln  Katendie  Jmi.  iamiMdmii. 
Si  autem  tciredetiilerat  qaantatlt  lima  in  Kaleod. 
J jnoarM  tome  cjclum  loiiarero  anni  nrxtsotit  ci^ot* 
qae  voloerit,  et  muliiprica  lllum  uodecies  adJe  re- 
Kularero  onoro,  et  partire  omnia  per  iu ;  quot  Tero 
reroanterinl,  lalit  erit  «lat  lunm  iii  KaL.  ian.  Tan* 
itt  II  niemor  etto  ut  po^t  16  eyctam,  videlicet  17, 18, 
19,  non  anom,  aed  doot  adjiciu  rqpUarea. 

/m  fio  ibora  ei  fmute  time  accendninf  a  uU. 
Si  tcire  capit  in  gua  bora  el  in  qoo  puocto  lona 
quoUdie  aecendilur  el  muiatur,  §0100  cydion  lona- 
rem  prmttniem  cojotlibel  anni,  et  moltipliea  illam 
quinqaiea,  adde  el  numeruro  a  Kal.  ian.  utqae  In 
piwenlero  diem.  III02  erao  diet  annl,  el  Iptam  mol- 
liplicatiooem  cycli  lunant  pROtenlit  additot  timul, 
parUre  per  li.  Quoi  autero  tuperfueriot,  ipsi  tunt 
puncii  ejotdem  diei :  fac  ei  eis  boru.  Qoinque  puncii 


maoterinl,  ita  erit  setat  luns  in  eeole  iuio  anuo. 
QmoI  pnnelie  lima  lueeat. 

Sl  rit  tcire  qoot  punctit  vel  boHt  lueeal  bmat 
primoro  contklera  atrum  in  augmcnio  sit,  an  in  de- 
trimenio.  El  ti  quidem  in  aagmento  t^  moltipUca 
flHatem  ejot  per  iv.  Verbi  gratia«  sl  decima  ett,  mol- 
llplica  per  iv,  fiunl  il.  ToI  puoctis  lucet  luaa  10, 
id  ett,  vui  borat.  Item,  ti  vis  seire  qnoi  nou  lucesl, 
vide  qnot  sant  a  i  usque  ad  iv ;  tine  dubio  qoia^oe : 
moltiplica  qoater  quioque,  fiuui  11  poiirti,  qoi  Di- 
dunt  boru  quatuor,  tot  boris  enini  bicei  luna  dc- 
cima.  Item,  sl  vit  tcira  pott  plenilunlam  quoi  horit 
I  >ceat  luna  vif<»lma,  \ide  qnot  tanl  a  11  u»que  ixx; 
tine  dubio  i.  Multiplica  quater,  fiont  il  paiicli,  oui 
iaciunt  octo  borat.  Deinde,ti  vit  tcbre  quot  non  lo- 
ceat,  vide  quol  tunl  a  iv  utque  xi ;  sine  dubio  v. 
Miiltiplica  quater,  fiunt  11  puneti,qui  Csdonl  borat 
qoatuor  :  lot  borit^oon  lucet  luna  20.  Sic  deinceft 


B  ntqiie  ad 


TricetinMi  autem  iana  nibil  Hicet, 


quia  m  coita  etl  oppotito  toli,  el  iili|d  lempos  kiler- 
lanivm  didlor. 

In  qno  ri§ne  wd  parie  rigni,  tol  aW  laiui  «ersmlar. 
Si  vlt  nosie  In  quo  tigno  vd  in  qua  parte  tlfni 
iol  et  bma  vers^niur,  boe  argumeDtaiu  attooM  :  ia 
priniit  perqaire  ubi  tit  accensio  luiitB.  Lunat  aceea- 
tio  k\e  erit :  bi  ilio  mense  obi  iii  erit,  ipsa  eritae- 
ccosio  ejosdem  mensis,  et  qni  vigetimam  octavam 
bioaiionem  babci,  timiliter  erit  fjusdcm  meosb  ae- 
ceiislo,  et  bi  ipsa  die  erunl  simol  tol  cl  hma;  ddnda 
eomputaietaiem  hime,  qoalb  fueril,  et  moltiplica  lu, 
quia  qnotidie  dttodedm  partes  elongatnr  a  sole;  ip- 
tum  autem  nuroemm  partire  per  triginta,  et  me- 
mento  quol  vicibut  triginta  babaerit,  tolsigoi  pleoa 
babebli,  quk  unomqiiodooe  tignum  Iriglnta  parlct 
babet.  Uoc  lamen  tcire  oebet,  ot  primom  tignom, 
io  qao  lona  aecen^a  fueril,  retiaurari  UtdeA  de  ipto 


nu^ntiZ^i^^'  vJ^i  l^.?*    •  ^'"^"*  **.  .      n  nw»«'o.  qw»  «n  moltiplicatione  babuerit 
udunt  unam  boram.  Yerbi  graiia,  ti  remantenni  v,  C  n«  .      »ik   \i'  ^^  i  ^ 


in  noTittimo  poncto  prim»  borae  termmatar  lana, 
el  indpil  ette  alia. 

Ad  eeietem  Inmm  imteniendem. 
Si  anlem  teqaeniem  «latero  lunm  per  eamdem 
cydum  tdre  eupit,  duc  eum  teiiet,  et  adde  topra- 
dictoro  namerum,  qui  fuerii  de  diebot  anni.  ei  de 
multiplicalione  ipslus  cycli  per  quinquiet ;  el  adde 
tol  recularet  quot  teiageni  fueriut  priinituf  in  ea 
roulliplicatlone,  parlb*e  omnia  per  iii,  quot  reman* 
terint,  Ulit  erit  «tag  lunse;  ti  niliil  remanterit,  iii 
erit. 

Ad  inveniendmn  innmn  in  Umnwno^  vel  in  emfunH 
mm0  in  niioi^o^aie  deiantm. 
Si  vlt  tclre  qualit  luna  foerit  in  traniaeto  anno, 
!n.  ono  quoqae  datarum,  tiime  louam  de  praeteuti 
anno  bi  qnalicunque  daurum,  quam  piobare  vit  in 
trantacto  anno;  et  tolle  n,  quol  remaDteriot,  tcito 


Qifol  \mfdbn$  dieUi  Innn  o  eoU. 
Si  fiotto  dedderat  qoot  pirtibat  ditut  looa  a  tole, 
moltiplica  «talem  ejot,  quotacaoqoe  fomt,  qualer, 
et  numfrom  qd  eiinde  liierit  iterum  maltiplica  ter ; 
et  quoi  inveneriif  lol  parllbQt  ditUl  Ivna  a  sole. 
Yerbi  gratia,  si  dedmam  reqoiris,  sic  lades  :  qoa- 
ter  denl,  u ;  ter  quadrageni,  cii.  Tol  partibas  looa 
decima  disUi  a  tole,  id  ett,  in  Uli  ptrte  co^i  mo- 
raiur  luus,  ad  quain  ventnrus  ett  tol  post  dlet  cxi. 
Parles  enim  signornm  nibil  aliud  didmiii,  ni»i  ouan- 
ium  tol  tiiigulis  diebus  ex  uno  quoque  perigrit.  Bur^ 
tum  ti  per  idem  arguoientom  mveuire  copit  in  quo 
dt  tigno,  priroo  contldera  in  quo  «t  tol,  et  io  quoU 
parte  ejut,  id  esi,  quot  diet  ibidem  eiactor  babeal. 
et  quot  remanenl  utqoe  iu ;  lot  enim  dSebus  tql 
in  uiioquoque  moritur  Mgno.  Quoi  ergo  de  trigioU 
remaHserint,  iot  de  tupradielo  numero  tumeot,  di 
buic  ftigno  ad  perfideoaum.  De  caeterit  vero  qoi  ex 


quia  Ulit  fml  luna  in  trantado  anno  m  illud'dau-  n  ^^^**^  oumero  remanterim,  tingulit  aequcnitibiit 
~    '  ,  XI  geito  ouU     ^"'^  ^^^  ^^^*  utqneqoo  iii  nou  babeat,  m  quo 


rum.  Et  ti  minor  ett  aeut  luna  qunm  11.  tcilo  quU     ^"'*  ^^^  ^^^»  utqneqoo  iii  nou  babeat,  m  quo 
obi  nuoc  esl  prima,  illic  fuit  SO,  ol  obi  nunc  etl  te-     ^^f " V^^  defuerint,  ibi  loaam  biette  novent.  £t  ut 
......  ^.    ..    .  manifestiut  boc  quod  didmut  pottit  intelligi,  eiem* 

"  cauta  unum  diem  iionamaft.  Prnsenti  aono  ia 
ii.  Augusti,  luna  est  U.  Multiplira  qoairr. 


cunda,  ibi  fuit  21.  £t  tic  eompuu,  quoutqoe  veniaa 
ad  li  lunam.  ei  lunc  tolle  11.  Quot  reoumserint,  U* 
lis  fuii  luna  in  transacto  anno  in  illud  daUruro,  ubi 
nonc  e»t  12.  Si  auiem  de  seqoenli  anno  timililer 
approbare  vlt,  ad  pneteolem  tBUtem  lame  adde  ii, 
el  qooi  foerint,  tcito  qoii  Ulit  etil  luna  10  tequoiiii 
anno  in  praitenli  dalarum.  Si  aolem  intra  iii  na« 
m^  eicreverit*  tolie  ^i,  ^i  qapt  remaoKrioL 
lalit  erit  9^  Iptius, 

Ad  kumn  in  eente^e  mme  imeniendmH. 
Si  vit  idre  ooou  tlt  loos  lo  eentetiiiio  inno  bloe 
a  praBsenU  qoolibel  die,  muliiplica  11  annuas  eentiet, 
flunt  «c.  Adde  epidam  illit  diel  praesenilt,  a  quo 
lucipiit  mimerire.  Adde  regularet  v,  boc  ctt  v  tal- 
tos,  qui  ideo  regularet  dicuiKur  :  mitle  tifflul,  ct 


eeiilom  :  bot  mulliplica  ter,  Ibmc  ireceiiii.  Tot  par- 
libut  boc  anno  Kal.  Augutl.  bina  disut  a  toie.  Sol 
aoUm bi  Leone ett  in  dedma quina parie ejut, qoia 
IV  Kalen.  introivlt  :  ad  bonc  retliut  diet  iv;  hoi 
IV  tume  ei  Hlis  trecentis,  el  da  Leoni  ad  perficieo- 
dum  tinium,  et  reoianent  ducenti  ocloginU  quinque: 
ei  bb  iterum  da  sequcnli  signo,  Id  ett  Virglni,  six ; 
ei  Libre.  el  Scorpioni,  et  SagHurio,  et  Caprieomo, 
ei  Aquario,  et  Pitcibut,  et  Arieti,  ei  Taaro,  tinga- 
lis  XII.  <Jui  iimal  eollecii.  flunt  ecLii.  iieaianenl 
IV.  in  15  parie  gerolnoruro  morator  eo  die  luoa.  Lo- 
na  Zodiacum  tredcdet  in  ui  tub  conficit  memiibas. 
Uoc  iutem  argunienlum  cum  glotsis  iitve«iies  cap. 


m 


DE  ARGUMENTIS  LUNiC. 


70« 


17.  tuM  quolldie  aaalaof  punciis  si?e  crefteei»,  n  A  Ad  inwemendam  iHnam,  iecundum  noslrum  numerum 


lole  tongiiis  ftliii.  Qvod  si  es  Bignoruin  nescio»»  haec 
Mien  trit  arfuiiienta  lege,  ei  differenUas  iliarum 
diligenter  inquire. 

'   Qum  dni  epnelm  vel  reguUren  toiit  ei  lunm. 

I^um  audis  epactas  longe,  aetatem  lungo  per  ain- 

Kiloe  aonos  iniellige  in  doo;lecimo  Kalend.  Apri- 
iro  die.  Dum  audis  epactas  solis,  hoc  tf^i,  concor- 
rmtes  septiman»  dies,  intellige  qiiota  feria  per  sin- 

Kloi  annos  nonus  Kalend.  Apnl.  dies  perveniet. 
im  audis  re|olares  socundum  lunani,  intellige  «la- 
lcs  luiiares  singolorum  mensium,  in  eo  duntaxat 
anno,  qoo  trigesima  luna  in  xi  Kalend.  Aprll.  die 
iuvenicur,  ipse  est  etenim  primus  decennuvenaiis 
drcnli  anniis.  Dum  »udis  regulares  secundum  solem, 
inlellige  singulorum  men^ium  Kalendas  qnota  Teria 
perveniant,  eo  scillcet  anno  quo  concurrentes  tiint 
septem,  iJ  esl,  quo  nonus  Kaiend.  April.  dies  est 


Sabbatmiu  Dies  quoqiie  Ral.  dat»  vucanlur  Kalend.-e,     •JJ^  le<»orls  in  quibus*iam  Kalendis  non  servei,  iti  lihro 
quomodo  lo  eis  antiqnitus  dab»niur,  id  esi,  provlde-  ^  ^*  tmportbue  u,  cap.  20,  pleiiiter  invenirl  potesU 


5  5  7  7  9 

Septeiiiber,  October,  November,  December,  lanua- 

.       ,,  J^  «  «0        11         IS 

rius.  lebniarius»  Martius*  Apriiis,  Maius,  lunios» 

n      u 

lulius,  AuQistns. 

Eracitt. 

Null»,       II    iS    3    14    25    6    17    28    9    SO 
I    H    23    4    15    2«    7    13. 

Primo,  decennovenalis  circoli  anno,  in  qoo  nul- 
te  sunt  epacta:,  sie  inventes  lunam  per  Kalendas 
qnasquo;  cacterls  vero  annis  aHde  epnclas,  ei  sle 
quota  sit  luna  per  Kale^  !as  quasqiie  repenes.  Cur 
a  tein  octavo,  et  undeciiiiA,  et  decimo  octavo  anno 
cycli  decennoveiialis  hoc  argumentom  siabiliutem 
siii  teiioris  in  quibus>iam  Kalendis  non  servei,  iti  lihro 


bantor  quot  dies  superessent  a  I  nnnas.  Hiiic  usqne 
Itodie  in  usu  relentum,  quot  datarum  dies,  id  fst, 
quot  dies  a  K^ilciidis  de  mense  transierunt,  vei  quot 
dies  usque  ad  Kal.  futuri  mensis  snpersunt.  Lege 
in  lib.  11  de  temporibus,  cap.  13,  ibique  de  Kalendis 
ei  N-jnis  ac  Idibtis  pln-a  invenies. 

De  epuclie  tn  K  lendi$  men^mn. 
Si  visscif';  epactas  io  Kalend  duodecim  mensinm» 
fcbs  quol  regulares  habet  unusqutsqne  roensis,  inci- 
piens  a  Sepiembri,  qula  llle  est  principium  anni,  ei 
priiicipium  raensium  apnd  iEgjptios,  ei  in  principlo 
Septembrls  muunt  ifigyptii  epacUs,  et  illas  epactas 

Emas  qnas  i£gyptii  babent  in  principio  cycli ,  in 
iend.  daodocmi  inensium  nos  rej^ulares  habemns. 
Verbi  gratia,  Septemberv,  October  v,  ei  reliqna» 
uique,  Augustus  xiv.  His  ergo  rpgulaMbus  additis 
epactis,  qnaecumiue  fuerint  in  xi  Knl.  April.  quoli- 
bet  anoo.  invenies  epactas  in  Kal.  xii  mensium. 
Arfmetiium  reguiarium  ad  feriam  in  Kalend.  men* 
fium  imfeniendam  cum  epaeiii  lo/ti,  id  esi^  coiieMr- 
renlibus  eecundum  Homano$, 

2  5  5  13 

Januarius  ,  Februarliis ,  Hartius,  Aprilis .  Maius » 

C  1  4  7     "^  2 

Jttnins»  lulius,  Angusius»  Scptember,  Ociober, 

5  7 

Noveniber,  December. 

Secundum  Mgupttot. 
5  1  3         6  I  4 

Mariius,  Apniis  Maius,  lunins,  Julius,  Augusins 
^72  5  7  3 

^piember,  October,  November,  Decem^ier,  lanua- 

rius,  Fehrnarius. 

Epaetm  tol  s,  id  /•!«  concurrentee. 
B    1234    B    67irD    4  5  67 
B2345B7123B5671 
B    3  4  .5  6. 
Qui  videlicet  regulares  {uxu  utrosque,  Id  est,  se- 
Mndum  Romanos  et  secuodum  ifigyniios,  boc  spe- 
cialiter  indicant,  qoota  sii  feria  in  Kalendis  eo  anno 
qno  VHcnncarrenies  a^iscripti  sunidies.  Csteris  vero 
snub  addes corcurrentes  quoiquot  in  praeHemi  fue- 
riiM  annouii,  ad  regulares  menslom  suigulurum,  ei 
lia  diom  Kaleiidarnin  sine  errore  reperies. 
Ad  lunam  in  Eatenflis  mendum  inveniendam  ♦  eum 

opaHs  lunmieeundum  Romanot  et  JSggptioe. 
,     »  10  9  10         11 

lawiariiij.  Febniarius,  Marilus,  Aprilis,  Maius,  lu* 
*f      13         14  i5  16  17 

nms,  Julins»  Angusius,  Sepiember,  Ociober,  Movom- 

•^,  December. 


Vnde  procedanl  regutares  ad  feriam  invemendmn. 

Si  vis  scire  onJe  procedunt  ri«ulares,  qui  secun- 
duin  sulem  nuroerantur,  id  est,  llartii  v ;  quot  men- 
ses  sont  in  anno  nnde  regulares  requiris,  toi  nume- 
rum  in  cakulo  numerabis  :  id  esi,  ccclxv.  Hos  par- 
Ure  per  xn,  xxx  duodecies  fiunt  ccclx,  n*manent  t, 
boc  esi,  Mart.  v.  Martinsbabei  dies  31.  Adde  suns 
regulares  v»  quos  invenisti,  ttuni  xtxvi.  Ilos  partlro 
per  VII :  ouinquies  vii,  xxxv,  et  remaneii,  ApriL  i. 
Aprilis  habet  dies  xxx.  Adde  regularem  unum«  quem 
inveiilsti,  fiunt  xxsi.  Partire  per  seplem,  quaier  vn» 
xxvNi.  Remanent  in.  Maiiis  in.  Sic  fac  de  cmirria 
usque  in  finem,  atuude  diiigenler  ei  libi  non  fallii. 

Vnde  proeedant  regulares  ad  lunam. 

Si  vis  sclre  unde  proeeduni  regulares  ad  lonam« 
lene  dies  eccLxv,  partlre  per  xxx  ;  detfies  xxx  llnni 
C  ecCy  et  bia  xxx,  lx,  remanent  v.  Sepiemb.  v.  Se« 
pteiiiber  babei  dl(*s  xxx,  Adde  regulares  v,  quos  in- 
veniftii,  fluni  xxxv.  Absquexxxt  rimianeni  v.  Ociob. 
V.  Ociober  babei  dies  xsxi.  Adde  regulares  t,  quos 
lfi\eni$ti,  fiuni  xxxvi.  Ab»que  xxix,  remaneni  vu. 
November  vu.  Novembor  babet  dies  xxx.  Adde  n- 
gutares  VII»  quos  invenlsti«  finnt  xxxvii.  Absque  xxx, 
remaneni  vu.  December  vu«  U«)C  UAtum  meiiior 
esto,  ut  una  viee  xxx,  alia  xxix  recidas,  propier  ac- 
censlones  ei  exsiincliones  luna»,  quae  sic  fiiint. 

De  prommtiatione  dierum  anni  seenndum  Victorium^ 
ad  fingnlarem  /Vonenim,  Iduum^  KaUndarum  fe- 
riam^  inwenieudam. 


lami. 

Pebr. 

Mart. 

April. 

Maiiis. 

Jua. 

Jid. 

Aug. 

Sept. 

Oci. 

Nov. 

Dee. 

Janu. 


inKal. 


1 

Si 

60 

9t 

ISI 

152 

182 

213 

244 

274 

305 

!»» 

366 


ioNoo. 


5 

86 

66 

93 

127 

156 

188 

217 

248 

280 

309 

330 


inld. 


13 
44 
74 
103 
135 
164 
196 
223 
206 
280 
317 
347 


liem  de  eodem  seeHndum  Dionysium, 


Martlas 

Aprllis 

Maius 

Jui4us 

Juliuii 

Augosiot 

Septenib. 

Octobr. 

Novefitbr. 

Decemltr. 

Janoarius 

Fcbruir. 


in  Kal. 


29 
32 
51 
32 
St 
52 
52 
51 
32 
31 
52 
52 


in  NoQ. 


in  ld« 


13 
13 
1S 
15 
15 
18 
18 
18 
13 
15 
13 
13 


TO7 


BEI>i£  ¥EN.  OPER.  PARS  I.  8ECT.  U.  -  0IDA8€AL1CA  SPURIA  ET  DUBIA. 


m 


Dt imNi-fiiladMt,  qnm «H ueundMm  fieUriwm. 

Si  ▼!•  •cirequare  diciliir  Febriuriiis  in  Kil.  iiiii, 
H  qtitra  Ron  ad  aiiom  miism  in;  ipiunl  isUe  ledio- 
neh  cnm  aroto  periinent  ad  feHam  :  quia  illafn  pri- 
mam  iermina?ii  Yitlorioi  Aquiianus,  i^tam  Piony* 
tlos  Graecos.  Ille  nomeral  dies  ann\  i>te  nuinerat 
dies mensis.  Dionysoi nomerat quantos  dies pretor- 
itos  lial)et  de  mense,  Victorlus  de  aniio :  propler 
boc  dlcilur  Pe  rtiarius  in  Ealend.  ixxii,  quia  i  .nua* 
rius  habei  xixi.  A  'de  Kal.»  flunt  xxxii :  el  propter 
hoc  coepit  a  Jtnuario  compuiare,  (|uia  ipse  est  ja- 
nua  anni,  et  ille  numerai  dies  an  i ;  et  i-te  Dion?* 
sius  ineipit  a  Martio«  qiiia  ip^iO  est  primus  mensis» 
siout  diiit  Domiiios  *  menm$  i$ie  fmmne  eri$  in  meii* 
mbut  anni ;  et  ideo  iiunierat  dies  niensis.  Yictoriua 
iiumerat  Febr.  iii  Non.  xxivi.  Ille  babei  iv  dles  in 
Nonb;  adde  super  xxxn,  fiont  xiivi*  In  IdibosxLir. 
Octo  dies  babei  in  Idilios;  adJe  snper  ixiti»  flnnt 
XLiT.  Marlios  i  i  Kal.  lx,  qoia  quiodecim  dies  babet 
post  Idus.  Aiide  Kal.  Jisrt..  fiunt  ivi.  Adde  ivi.  xlit« 
hunl  Lx.  In  Mnn.  lxvi,  quia  vi  Nonas  babet.  Sic  seni. 
per  nuinera  per  totos,  et  non  iallit.  In  ttnem  diclt : 
Januarius  in  K  I.  ccclxvi,  quia  annus  solaris  habet 
dies  cccLiv.  AtMe  Kil.t  Uiint  ccclivi.  In  Mon.  t, 
qula  jam  (initi  suut  die^  anni,  in  idus;  iin. 

De  pronnmiatione  qnm  e$t  ieeundnm  Dionyehim. 

Si  visscirequarediciUir  » artlosin  Kal.  ixit.  Quia 
relro  Mart  o  Febmar  os  M.  Ip^e  habet  dies  iivm ; 
addeKal.  Mart.«  fiunt  iui.  In  Non.  vh,  qiita  Kfx  Monas 
bsbet;  adJe  Kalendas,  fiunl  vu.  iu  |dos  iv»  qoia 
onines  menses  octo  Idos  babenl.  Adde  vii,  quos  ha- 
buisti  in  Noii.,  fiunt  xv.  Adde  xvii«  qoos  babet  Narlios 
super  Nonas  et  Idus»  flont  xxxil  Didtur  Aprilis  In 
Kaieod.  itiii,  quia  Martios  babel  ixxi  diea;  adde 
Kalend.,  fiont  iiiii.  In  Non.  v.  qobi  qoa'oor  Nonaa 
babet.  In  IdoSv  im ;  adde  v,  qoos  habuisll  in  Nonis 
super  viii  Idos,  fiont  ini.  Adde  iviii  sopra  iiiii,  fiom 
iixi.  Didtur  Maios  iu  Kal.  iixi.  Sic  lac  per  singolos 
meoies.  Hoe  lantuin  oave,  ot  Kaiendas  semper  ad 
mensem  qni  retro  est.  ei  ad  Nanas,  qoae  aniea  sonl, 
adjnnfe;  el  si  qois  ignaros  esi.  teneal  meinoriier. 
Januarius,  Aogostus  el  December,  quatoor  Nonas 
habeot :  ibi  potet  pleniter  discere. 

De  pnrtitione  teplenarH  nmneri  ad  [eriam  intenie  dam 
per  diee  anni. 


De  partithne  ^nfnagenarii  no$enarB  ad  tamm 
ineeniendam» 


Qoinqoaf  les  novles 
Qoinquagies  novies 
Quinqoagies  novies 
Qoinqoagies  novies 
Qutnquagieft  novies 
Quinquagies  itovies 


dipondio 
lemi 
qnatemi 
quiiti 
s  nl 


n 

118 

177 

m 

3S4 


Septies  as  e 
Sepiies  dipondio 
Septies  temi 
SeJMies  qoaierni 
Sepiies  qoiui 
Septiesseni 
Septiessepieni 
Septies  oclont 
Seplies  iioveni 
Septies  deni 
Septies  viceni 
Seplles  triceni 
SepUes  quadrigeni 
Sepiies  quhiquagem. 

Semel  seplem 

Bis 

Ter 

Quater 


Septam 

Decosquartos 

Viesasse 

Viesoctos 

Tries  qolnquis 

Quadraes  bini 

Quadmes  nonoa 

Quinqiiaes  sexis 

Sexaes  iresis 

Sepaea 

Cenquadraes 

Ducendeciis 

Deceiioctaes 

Tricenqoinqoaea* 


Qoioqoagies 


7 
14 
21 
Hfl 
35 
42 
49 
66 
6i 
70 
140 
iiO 

m 


idem  deeodem. 
Sl  vis  scire  qnare  dieitar  semel  lix«  attende  adcsU 
cuum,  el invenies ibi.  Ad iuiiam  invenicndam perti- 
net  isia  eleciio,  qula  lona  una  vice  ascendit  xii,  alia 
i%ii.  Miite  insimol,  fiunt  lii.  Et  qoare  noo  ampUos 
scripsit  de  illo  calculo  in  isto  loeo  nisi  sesles  ui? 
Qoia  sexies  lix  fiont  564,  qui  suiit  die»  lonae ;  proplsr 
boc  iion  asceudit  ultra  in  e«lculuui. 

Unde  dicatnr  lerminm, 
Terminos  autem  dictos  esi  (ot  qoidam  volant)  qood 
g  Upis  ipse  a  tribus  pedibus  aliquid  min^is  babel. 
PaickaUnm  terminormn  decimam  qnartam  Innam 
ottendentinm. 

Nonis  Aprills. 
Nonac  Aprilis  n(»runt  quinos. 

Ocuvo  Kalendas  Aprilia. 
Octoiix  Kalend»assim  depmmunt. 

Idibos  Apriiis. 
Idus  Aprilis,  etiam  sexia. 

Quarto  Nonanim  Aprilla. 
Non«  qiiatemm,  namqoe  dipoodio. 

Ondecimo  Kaleodaa  Aprilia. 
Iteni  oodeiim  ambiuot  qoinoa. 

Qoarto  Idoom  Aprills. 
Quatoor  Idos  capiont  leraoa. 

Teriio  Kalendaa  Aprilia. 
Tenifle  Kalendae  tilolanl  seoos. 

DedmoqoartoKaleodaa  MaB. 
^  Qoaloordeo»  eubant  in  qoadria. 
^  Septbno  Iduom  Aprilia. 

Septenje  Idus  septem  eligunt. 

Sexio  Kalendas  Aprilis. 
Seiiae  Calendae&Oitiuntfirtemos. 

Deciino  septimo  Kalendaa  Mait. 
Denx  septen»  dtinantor  assim. 

Secoiido  Nonamm  Aprilla. 
Pridie  Nonarom  ponro  qoateraia. 

Nono  Kaleiidamm  Aprilis. 
Novenss  Kalenda;  noianlor  septenis. 

Secondo  Uuom  Aprills. 
Pridie  Idos  panditor  quinia. 

Kalendis  Apriiia. 
Kaleodas  Aprilb  onoi  eiprimll. 

Doo  ledmo  Kaleo  larom  Aprilis* 
Doodenx  namooe  doctae  qoatemis. 

Qointo  Idiram  Aprilis. 
Spedem  qobitam  speramos  doobos. 

Qoarto  Kalendas  Aprills. 
1>  Qoaterox  Kalendas  qninooe  coojtciunt. 

Declmo  quinto  Kalendas  Maii. 
Quindenm  consiaol  trtboa  adepti s. 

His  ergo regolaribos,  qoos  cum lermins  paschali- 
bos  pronoiitlastlt  adde  concurrentes  cujosltbet  anoi, 
totamque  suinmam  in  septem  distriboe .  qood  reman* 
serit,  ipse  est  septiman»  dies,  qoa  dedmam  quarlam 
luoam  reperiea. 

De  regnlarikm  ei^cU  deeenno9enaii$  per  Urmimam 
paoekalem. 

Sl  tIs  bivenira  prindpalitatls  origioem  regolariom 
In  cydo  decennoveoalL  quod  est :  nonm  Aprifis  oe- 
mn$  mdna$t  ertonm  Kaiendm  a$$im  depeommni^  idm 
Aprim  eHam  $exi$t  ei  ita  usqoe  in  finem»  wamm  Kal. 
April.  semperln  prima  leria,  et  in  qoa  feriapriDdielom 
nooMrumKalendarom  reperies,  tot  regolarea  oraM. 
Vf  rbi  gratia,  some  Kal.  April.  in  prima  feria«  ei  in- 
venies  Nonas  Apriiia  Ui  qoinu  ieria  :  qoa  iofcoli« 


tM 


DE  ARGOMCMTIS  LONiE. 


710 


pronynlii :  N^nm  AftUh  nwunt  ^NttiM.  Gl  !ii  alio 
iBoo  shBililer  £ic,  el  in? eniet  vn  Kal.  Aprllis  in 
prina  feria;  qoa  reperu«  die  :  OeUmm  Knkndm 
mtkm  d^fffmnmU  El  sic  faeies  per  siiigulos  ajiiios 
cjclideceiiiioveoalls,  el  iiiveoies  ab$^oe  aoibigiiiuiis 
errore  Bumerain  re|ulareu< :  euoi  quibos  adde  nu- 
mem  coocurrettliuni  ejosdein  anni,  de  ouo  inquiris, 
Hinvenies  fBfiain  In  qoa  declma  quarla  luna  lermiui 
pasdults  ineurrii.  Ei  boc  obsenra,  ul  quolies  ipse 
terminus  aiiie  Kal.  April.  efeuil,  vldel.cel  v iii  Ka!., 
Tcl  XI  Kal.  Api1II<«  reiro  oomnolandum  esl  per  feriam 
ei  per  Kalendas  laiiler  :  Kal.  April.  in  pnma  rerio, 
H  KaL  In  7  feria,  ui  Kal.  in  6  leha»  iv  Kal.  in  5  fe- 
ria;  el  sic  deioceps  usque  ad  lerminum.  Quando 
vero  posl  Kal.  Apritis ,  videlicei  Nonis  Aprilis,  vel 
quarlo  Non.|  reclo  ordine  ad  lerroiuom  venieuduin 
esl. 

A  qno  nnl  \nunli  idm  lerminL 

Lff 'mos  in  epislolis  Graecorum»  quod  posl  pi^- 
slonem  aposlolorum  sanoius  Bacbumius  abbas  in 
iEgyplo  com  monacbis  sob  In  oraiione  a  Domino 
rogavll  ul  ostenderel  ei  quumodo  Psscba  deberel 
celebrare;  el  mlsil  Dominus  per  angelum  suum  ad 
prsknilum  sancium  Bacbumium  cyclum  decennove- 
nalem,  boc  modo  :  Nonm  Aprili»  naruni  ^ninos, 
9cionm  KaUndm  nmm  depromnnt^  elc.  A  diversis 
autem  calculalorlbus  diversb  modis  lermlnl  pascba- 
lei  Inveniuntury  quorum  calculaiionem  non  esl  ne* 
cesse  hie  patefacere;  sed  lanturo  lege  in  quaiemione 
domlnl  Ulpericl,  cap.  30, 31,  33,  34  et  35.  ibiane  de 
oninlbus  lerminis  quidquid  uecesse  esl  muliiplidier 
invenles. 

Jttm» 

Sle  legilur  bi  eplstola  quam  bealos  Gyrillus  ad 
Leonem  papamscnpsii :  c  Indicaboenim  vobis  auid 
BacbwDins,  monacbos  insignis,  laciis  aposloflca 
gntla  egnfltts«  Ibndatorque  ii^ypil  cmnobiomm, 
qni  edklf I  el  monasterinm  qnod  bngua  i£gyplia  vo- 
calor  Pmnnn,  litlera  angelo  dictante  pereeperal,  nl 
non  errorem  incurrerel  In  soiemnilalis  Pascballs  ra- 
Hone.  aclreique  lunam  prinil  mensls  in  anno  com- 
mnni,  cl  emboUsmi. » 

jD<  re^UribnM^  qni  diemitnr  mnjoroit  ad  didmam 
«nnrlmn  Innmn  priwl  menms  mMniendam. 

Marlins  babol  regnlares  majores  sxivi,  Aprilia 
sxxv»  ad  dedmam  quarum  hmam  inveiiiendam.  Sl 
«go  vls  sdre  terminum  Pascbalem  in  Marlio  aut 
Aj^rHi,  subtrahe  de  ipsm  regularibus,  hi  quo  mense 
e  doobns  com|.nlare  volu«ris  epacum  qme  eodem 
anno  cuiril;  et  si  plus  quam  xix  de  Ipsis  regolaribos 
remanserlol,  lolle  x\x,  el  qoaoll  superfuerinl,  loU 
idem  dles  lufra  ipsum  mensem  habebis  lerminom 
Pisdialem.  Si  unus  remanseril,  prima  dle  meusis 
eril  termlnns;  si  quhidedm,  dedmo  quinlo  !*le;  sl 
Iriglnla,  trlcesimo  die  eril  lennhkos  Pasebalis,  li 
esi,  dedma  quarla  luna.  - 

De  regnlarikua  fnl  dieuntnr  minares  ad  [eriam  ipiint 
tnnm  imeniendam. 
Marlius  babel  rf gulares  mlnores  iv,  Aprilis  vii,  ad 
feriam  dednue  quaruc  lunae  Inveniendam.  Si  ergo  vis 
wMva  sdre  In  quota  feria  lermlnos  pascbalis,  seu 
qnadrasesimalis,  vrl  rogalionalis  evenerit,  lene  illos 
dies  qoi  posl  dedoclam  epactam  de  ipsis  regul^ribns 
maJorUms  reroanserint :  adde  coocurrenles  pnescnlis 
anni,  adde  sempr r  in  Mariio  regulares  quatuor,  et  iu 
*  Aprttl  se,  lem ,  comprebcnde  in  uuum,  el  ipsos  par* 
tire  per  se|)tem ;  qo  l  reiiianserini,  talis  esi  feria  in 
qoa  termlnat  pascbalis,  id  esl,  luna  dedroa  quarU 
occnrreril,  seu  quadragesiinalis,  vfl  rogaiionalis,  id 
eil,  luna  seeunda,  sire  vigesima.  Mem  r  e£lo  quoU 
bma in Kal.  Jan. eodem an.o  fuerii,  lol dies lolle de 
Manio  a  llne  relrorsum ;  el  ubi  dies  evenerif ,  ibi  eril 
naiivilas  hnue  primi  mensis.  lloc  fae  omndm  annis, 
eteeplis  iribns  embolismb,  Id  esi,  novissimo  ogdoa- 
dls,  eiprimo  alqoenovissimo  endecadlst.  In  novissimo 


A  embollsmo  ogdoadis,  iniiium  priroi  mensis,  kl  est^ 
prima  Inna  invenilur  In  Nonis  Aprilis.  In  primo  em- 
iwlismo  endecadis,  quarlo  Nonnrum  ApriL  Invenitnr 
lona  prima  primi  men^is.  lii  uliimo  vero  emboilsmo 
endeeadb,  seenndo  Nonamm  Aprills  Inilhnn  nriml 
mensis  invenllnr.  Itoc  observstto  nnnqiuim  failit. 
Reliqnto  annls  semner  In  Martio  fae  ordinem  qnem 
diximns,  exceplis  nls  Iribns  aelatibus,  iu  Kai.  Jan., 
luua  26,  S9  ei  17.  InvenU  igHnr  prima  luna  priml 
nifnsis,  adde  ei  iredecim  dies,  ei  ic  luuam  dedmam 
quarum  pascbslis  lermini  inveuies. 

Arffwmentam  daH  exempli  de  annit  Ineamationi$  Oo- 
mt Jii  776,  et  936,  mH  957.  quomodo  inveui^lur  de- 
eimaquarta  Inna  primi  menm^  et  feria  tfMhfS  t.nm 
eum  autcdictie  regmaribn$. 

Martius  hsbel  regulares  majores  xxxvi  el  minores 
IV.  Aprilis  babel  regulare:»  majores  xxxv  el  mino-' 
res  vu. 

n  Primo  anno  drcoli  deceonovenalis  30  esl  lona,  in 
ondecimo  Kal*  April.,  eodemque  anno,  hina  is, 
quioto  die  Kal.  April.,  id  esl,  Nonis  April.  Junge  v 
ad  XXX,  et  sume  pro  regularibus  meiisis  Apriiis,  eo 
anno  quo  dedma  qvaru  luna  in  mensem  Apriteiii 
incurrit*  Eo  vcro  aiino  qno  In  meiisem  Martium  14 
Inna  iiicorril,  trade  Martlo  regulares  xxxvi.  Ex 
eiiaclis  uliqne  f^idllime  agnoscb  uimm  in  Martium 
an  Aprilem  dedma  quaria7hnn  evenial.  Si  enim  plus 
XV,  anl  minns  v  eMclls  babes,  Aprlli  dechna  quarln 
Inna  coropoUtur.  Si  vero  plus  v  el  nihia4  xv  epsctis 
babes,  Martio  14  lona  ImpuUtur.  Tene  ergo  regula- 
res  XXXV  in  Aprili,  el  snblrabe  epactas  semper  ejus- 
dem  anni,  ei  quod  remanserit,  tpsa  esl  dies  14  loum : 
ul  puu  3  anno  drenll  decennovenalis  sxii  eruiii 
epacl».  Tolle  xxn  de  xxw,  remanenl  xm.  Teri.a 
d(*dma  die  mensls  Aprilis,  id  esl»  1  !ns  Aprilis»  14 
luna  oceurril.  Sl  vero  Heriam  qasras  14  lonie,  addo 
coticorrentes  anni  Ulius  nnmero  qui  roUclns  esi,  ul- 
puu  islis  xui  qui  in  praesenii  suni,  in  A|*rili  quoqun 

G  VII  regularos.  wtc  omnia  collige,  el  posi  per  seple- 
narium  divide,  el  qood  renunserilt  tDsa  eu  feria  14 
liina; ;  et  de  fadlllme  ad  dlem  Dominteom  pervenie:». 
Mense  auiem  Martio  lene  regulares  xxxvi;  sobtraho 
epacus  anni  lllius  :  verbi  gralia,  srenndo  anno  cir- 
coli  decennovenalis  xi;  resuni  xxv.  Yicesiiita  qiiinU 
die  meusis  ejnsdf m  14  luna  aderit,  id  esl,  viii  KaL 
Aprilis.  Sl  vem  ibriam  ejusdem  dld  reqniras,  adde 
numero  nraescripio  eoncnrrentes  annl  lllitta,  ei  regu- 
lares  iv  in  mense  Manlo.  HL^qne  hi  nnnm  eolieciis« 
|!arilioqoo  per  septenarium,  quod  remanserit,  lp«o 
esl  dles  InnaB  14.  Sl  nibil  remanseril,  7  feris  esl. 
igitor  d,  delmctls  epnclis,  xxx  remnnenl,  lamen 
quodcnnque  soperesl,  ipse  eil  dles  mensls,  m  quo 
dcdmam  qoartam  luuam  reperiesy  nl  eo  anno  quo 
IV  epacl»  tfunl,  absunie  nr  de  xxxv,  el  remanenl 
XXXI ;  lolle  XXX,  remanel  i.  Frima  die  mensis  14  luna 
occorrii,  id  csi,  KaittidaB  Aprilis.  Si  vero,  dedm  tia 
epaclis,   XXX  lanlum  remanenl,  xxx  die  mensls  14 

D  Ivna  evenit.  Quod  semd  inler  xix  accidil  annos,  sci- 
licet  quando  vi  epadasnscribaniur,  et  lu  Kal.  Aprii. 
14  luna  evenlt.  £l  nl  le  exempUs  ad  hivenicn Jani  le- 
riam  insimem,quando  14  Inna  occonrat,  u:  puu  anno 
pRCsenli  Dominicas  lncnrnaUonls  776,  sutne  epactas 
nujus  anni,  xxvi  delraclis  de  xxxv  r»*gi  laribns,  rema- 
neol  IX.  £t  ecce  nono  die  oiensis  decima  quarU  luiia 
eril,  iil  esl,  v  IJus  April.  Jungf-  eliain  coiicurrent  s 
aufii  pRcseiitis,  id  e»i,  unum  al  ix,  et  flunt  x«  H  s 
sd  !e  VII  el  llunl  xvn ;  bos  partire  per  v»  :  bis  vii,  xiv, 
et  remanenl  in.  Tertia  ferhi  erit  iuna  14,  qnoru  15, 
sexu  17,  sepiima  18,  prima  19,  ouaeest  dies  Ptfs- 
cbm.  Qttiolo  Ido^,  14  lona,  qoarto  Idos  15,  lert?o  Idos 
16,  secundo  Idos  17,  Idos  18,  xviu  Kal.  Maii  19. 

Secundo  aniio  post  bunc  vii  q-.la  plus  quinque 
snnt,  et  minns  13  Ad  Marlinm  perlhiel  14  luna, 
quam  sic  requi  es.  Some  regnlas  Mailii  mensis  xxxvt. 
Iieirahe  ab  eis  vii,  el  remanenl  99.  Vicesima  nona 
die  Martii  mensis,  id  esi,  iv  K  I.  April.,  14  luna  tfbi 


711 


BFD;E  VEN.  OPEa.  PAKS  1.  SfiCT.  II.  -  DIDASCALICA  SPURIA  BT  DUBIA. 


7lt 


occuml  Ad  inTenieotbm  feriam  suuie  eaadem  xm« 
el  a«kle  cis  concurrentcft  illius  «nni«  i«i  e-i,  duot  fiunl 
XXII.  Ilii»  qooque  adjice  regularet  it,  ei  ertl  omnia 
M  vtmia  xxxT»  Partire  per  vii  el  7»  quint|uiea  eiiin 
afpieni  XXXV»  el  nihii  resnanei  :  quia  ai*p:iina  feria 
erii  iuna  li»  qoarto  Kal.  Aprll.,  el  f  5  M*rlio  Kal. 
Aprilis,  ipse  esi  dies  Doniinicuj  Pascliae.  Cliani  aic 
per  sini^ulos  clrculide« runovenalis  aniioa,  seuiper  liis 
regularil>us  et  bac  raiioneannuis  epacianiiii  deliaclis 
diehus,  decimani  qnartam  siiieerrore  reperie*  lunam. 
Et  illis  regularibus  concurrenle  numero  prae>criplo 
junclis,  leriam  qnoqtie  declmae  quartae  luii.»  sme 
acrui)iilo  investlgabis;  ei  sic  compulalia  feriis  qiaa 
8ttper>lnl  septimanae  illlus,  luoac  quoque  eialein  cre- 
ace.tiis  singolis  appooe  «lielius,  el  lonc  sinttfl  locum 
luoae  et  »iatem  ejus  ciiisiime  intenle^. 

De  Mn0  M^  InewrnatiotM  Domint  i/36. 
Quarto  Idus  Aprilts  tenninus  Paschalii.  D.  UndO 
hoi*.  patet?  M.  Aprilis  habel  xxxv  regulares  ad  deci* 
niain  quarlam  luuam  inquirendam»  el  epactar  siml 
boc  aniio  io.  Suhlaiia  i5  de  55,  resUut  10.  Decima 
dirf  iiirra  meoif ni  Aprilrm  lerminus  Paschalis,  id  esC, 
luiia  11.  D.  In  quoli  feria?  H.  Apriils  haiH  i  regula- 
r«?8  vii  ad  feriain  deciiiiae  qua  l£  lume  inveniendam. 
Si  ergo  cum  ipais  dfceni  ipsos  vlrWlicel  qui  posl  de- 
duclas  epaclas  rvman)^erunC,  inau|ier  eiiani  concor- 
renies  isiius  anni,  qu%  suiii  v,  annectimiis,  liuiil  si- 
mul  xxii.  Posibabilia  xxi,  remanel  i.  Decim «  ergo 
dle  Infra  ineiisem  Apriletn,  f|iae  esl  fv  Idas  ipdius, 
feria  priina  lerniiiius  pasclial. 

XV  Kal.  Man,  Vatckn,  Una  21. 
Kalend.  April.,  >i  1  us,  v  iduA,  iv  Uus,  lerminiis 
pascharis  1,  luiia  14. 

XVI  Ktti.  Marm,  Seftuage^ma,  iuna  18. 

Proitter  tuiextum. 

4  JLA,  Feb.,Non.,viiild.,  7M.,teruiinns70,lunall. 

Xi  Himarum  If  orlil,  Quadragnima^  luna  0. 

XI  Kal.  Manil,  v  Kal.,  iv  Kal.,  1 1  Kal.,  lermiaiis  40» 
luna  secoiid;!. 

XI  KaL  JunH^  H  gaihnti^  Imm  i7. 

II  Monas  Maii,  ni  IJus,  ii  Idus,  Mus»  lerminus  lloga- 
liooam,  luna  iO. 

IV  Nonarum  JunH,  Pentfcoilei.  hma  II. 
Xlll  Kalend.  Juoii,  vi  Kal.,  v  Kal.,  iv  Kal.,  termiiHia 
Pentecostea,  luna  4. 

Deoiiiioo4  InewrnaHone  Domiai  037. 
D.  In  qoo  mense,  vel  in  quo  Kal^ndarum  die  eril 
lerminus  pascbalis  hoc  anno  1 M.  Manios  hahel  re- 
gulores  xaxvi  ad  decimam  quarl  ni  lunam  inveaii- 
gnnJam,  el  epaci«;suul  hoc  anno  sex.  Abji*ctia  ergo 
S4X  epaclis  «'e  xxxvi  regolis,  reiuanenl  xxx.  Trice- 
siino  die  lufra  mensem  Maniwii,  quod  esi  in  Kal. 
April.,  lermuius  pascbalist  Id  e^i,  iuna  14.  D.  In 
quola  feria?  M.  Manius  babei  regulares  iv  aJ  feriam 
oecinKe  qa  rto  lunae  inveni^^ndam.  Si  aulem  cum  ip- 
ais  lllos  XXX  qoi  post  expensaa  epacias  remans€ru»it, 
cl  iosoper  sex  concurrenltfs,  quae  isto  concorrunl 
anno»  admiuiiniu,  xl  sutlm  componimus.  Uulnquies 
irii,  XXXV,  ei  renianeni  v,  qui  i  riam  quam  quaeritis 
deaigitanl :  ooaira  eliam  fociiius  citiusque  invenire  sle 
poisumoa.  Hujus  lennini  regularei  aunl  vi,  el  prc« 
sentis  anui  coocurreiitea  aliniUler  vi,  qui  suni  umul 
xu.  Deposills  «u,  reslaol  v,  qoi  praeJiciam  ferlaai 
fioiillcaiil. 

i  V  Nonarum  AprU.^  Pa$eko^  luna  17. 
KaL  April ,  u  KaL,  ui  Kal.,  termiuua  pascb.,  lana  14. 

iV  Kaiend.  Fehr  ,  Sepiuagodma.  iuna  15. 
V  Kal.  Febr.,  vi  Kai.,  vii  Kai.»  iermtnus70,  luna  10. 

XI  Kai.  MartH^  QuadragetimOt  iuna  5. 

XII  Kal.  Man.,  xin  Kal.,  xiv  Kal.,  tenninusiO,  luna  2. 

i^foiiaf  If otl,  Rogatiouoo^  luna  i5. 
11  Nonarum  Maii,  m  Non.,  iv  Non.t  lermi.ioa  Rogt- 
iionam,  lima  vigesima. 


A  Xii  Kai.  JunU.  PauUcoite$,  iuua  7. 

Xin  Kalend.  Jiinii,  xiv  Kal.,  xv  Kai.,  (ermioos  PM- 
lecostes,  lon:i  qoaria.  ' 

Vnde  jtrocedani  re§uiare%  ma}ore$. 

Si  eognoscere  cupis  unde  proccduni  reculares 
m»jores  in  mense  Martlo  5<l  el  ta  Aprili  55,  boe  a^ 
gumenlo  repi^rifS.  Vianiua  babfl  diea  S^  cui  sl  qiiln- 
que  restduos  ifigyplionim  dles  addideris,  eruul  51 
Siiiiililer  si  Aprili  eosdem  quinone  adjoiixeria,  eronl 
55.  Hoc  motlo  irovenlom  io  Manium  rrgularesS^t 
ei  in  Apriii  35,  quibns  oiendom  esl  ioiiaisiiiooe  de» 
diiiae  qoanft  iiime  Pascbal  a,  ui  inveniri  pMii,  m 
qoa  leria,  vel  io  Manio,  vel  io  Aprili,  oocutraL 
Vnde  proeedant  regutare$  minoreo. 

Si  scire  cupis  nndo  oriu  lor  regularea  min  ires  in 
meiise  Mariio  i  el  in  Aprili  7,  some  dies  ann  a  KaL 
Jan  larii  usque  iu  Kal.  Martil,  id  eat  dies  6 »,  ri  per 
sepsimaiu  divide  pariem,  boc  esi,  «i-lies  sepiiniy 
B  llunt  5*1;  re  tianent  qualuor  :  nempe  4  siint  re^nlars 
In  mense  Mariio.  Si  voro  in  niense  Aprili  siiiiilitfr 
reperire  vis,  hoc  argumenio  reperies.  Sunt  eriim  di«  s 
anni  in  Kal.  ApriliH  91 ;  bos  dt*iiide  per  7 ;  disr  es  7, 
70 :  remaneni  ti.  Divide  per  7 ;  sepiies  asse  7 ;  se- 
pties  bini  14  :  remanenl  7,  qui*s  assumens  lene  ^ 
reffularibtts  in  me:.se  Aprili.  Hoe  aolem  fac  per  fio- 
gulos  annos,  el  regulares  prasdlilos,  omiti  sublito 
ambiguilaiis  er  ore,  reperiei. 

De  Pa$ehdi  el  naiivitate  dedmm  quwttB  Umm. 
Slalulum  nveiiinitts  in  cydo  Romanomni,  at  nae 
anie  xi  Kal.  Aprilis,  iiec  poo  vii  Kal.  Maii  Paaeba  tie* 
beal  fleri.  Et  nec  anl  *  xii  Ral.  Aprilis,  n^c  posl  xiv 
Kal.  Maii,  decima  quarla  luna  paacbalia  uHaieousin- 
quiri.  Similiter  quadragcsimals,  lec  a|iie  vh  Idos 
robruaris  r.ee  posl  Nonas  Mariii  ol  RogaUooum, 
nec  anle  vu  Kal.  Maii,  posl  x  Kal.  Juoil  et  Penleeo- 
sles,  nec  an:e  vu  Idua  Mali»  uec  posi  vui  Idaa  Joait 

^  ftori  debet 

C  Saiiae  eiiam  memorlae  Tbeophiloa  Aloxandrinua 
episcopus,  datis  epistolis  ad  synodam  apiid  Nitmam 
civilaieoi  Bi  hviiiae,  ubi  cccxix  ponliAcea  eonveoe* 
roni,  &eu  ad  TbeoJosium  imp  ratorem,  In  qoibtts 
annottliana  ai  ab  oeiavo  Idos  Manii  usqae  In  diem 
Nonamm  April.,  diebos  sdlicet  29,  quallscanaoO 
Uuia  naia  foeritf  in  qoolibel  medlo  spatio  p«*rhibel 
lacere  Inilium  primi  mensb  14  a  xii  Kal.  Aprdis  •%- 
qtto  In  i4  KaL  Mali,  solerler  inoniri,  eliamsi  dle 
aabbalorom  venerli,  cooseqnente  die  D.Mni  ileo,  id 
eal  16  luna,  PaKba  celebrare  co  scripslt.  El  sl  die 
Dominico  luoa  14  ejusdem  meusis  ev  ne.  it,  ipsa  b>  b- 
domada  iraiiaaeu,  ad  alierum  diem  Domlulcnm 
luna  ti  Pascba  slne  dubio  conacripsil.  Ei  hoe  Moeu 
syniidtts  miMtis  omnibus  praefavendum  eonatiluil.  ui 
anlo  vernale  aeqaiRociiuin,  qood  e^l  xn  Kal.  April* 
Pascha  nttllas  inquirai ;  nec  In  illa  laoitlooo  quai 
anie  ocuvum  Idus  Mart  nau  est,  vel  noiiani  ApHI. 
in  itla  lunatiooe  Pascba  uullo  modo  celobrelor.  noe 

D  aulem  onmibus  modis  admoiiomoa»  oe  qols  io  prtel 
roeosis  agnitione  lallalar :  inde  enlmriiiaximo  diacre- 
panJae  fesliviuiis  aniiae  error  exorllar,dam  initium 
leinporis  ignoralor»  loitium  attlem  anni  et  maleria 
bis:»exii,  iu  l^  Kal.  April.  nuiic  tn  plenltodine  maodi 
re  lUiretiJa  sunu 

Vnde  empra* 
Si  vis  Inveiilre  leroilnum  pascbalem ,  vklo  epac- 
um ad  ipsum  termiium paschae re.«pidentem ;  qu<;m 
sl  niinorcm  quam  15  iitveneris,  perOce  ei  eomdem  15 
nttmenim,  compuUnJo  ab  15  Kal.  Aprilia*  et  in  quo 
Kalendario  id.in  numeros  complelui  foeril,  proeol 
dubio  ibi  terminos  rrit.  Qu  .d  atttem  15  epaciam  in- 
veneris,  xi  Kal.  Aprilis  habebls  terminttm  paachaleoL 
Si  vero  epacu  major  ftterilquam  15,  ponlco  d  no- 
merum  45,  computando  simiiiier  ab  If  KhI.  Aprilis : 
ei  in  quo  Kateiidario  i|ttO  oomertts  foeril  perfectos» 
ibi  ent  lermioos.  Quando  aulem  oulla  fuertl  epacia, 
ab  XI  Kal.  Aprilis  seiuper  comptt;andom  ei^i»  donec 


m 


DE  ARGUMENTIS  imJE. 


714 


15  DmnerQs  eipleaiur,  videlicei  lisque  aJ  Nonas 
Aprilis. 

Unde  $upra. 

Si  post  aliqnol  a  pnesenli  aiinos,  verbi  graiia  post 
100,  Pascha  scire  velis»  fpacta^  tantuni  et  concur- 
renies  soiis  dies  invenire  suflicit.  Partire  cenium  per 
19,  ei  remanent  5.  lilas  ergo  scito  epactas  centesimo 

2uasi  quinlo  fuiuras.  Eodem  modo  centum  per  28 
if  ident»  cas  ceniesimo  quas  deciroo  quinlo  aniio 
oncurrente  soli^  invenies. 

tJnde  wpra. 
Legimui  in  Yeleri  Teslamento  quia  Iribus  argu  • 
meniiram  judid s  Paschale  lempus  sit  observare 
pnecepium,  ut  post^quinoctium,  mense  prlmo,  ut 
5  septimana,  id  est,  a  vespere  decimso  quariae  lunae, 
quod  est  iniiium  15,  usque  ad  vesperum,  id  est  ter- 
minum  21  lunx  celebrarelur.  Quaria  in  ejusdem  ob- 
servaiione  regula  est  nobis  a  tempore  Christi  resur- 
rectionis  imposiia,  ut  »quinoctio  transcenso  luna 
primi  mensis  ii  a  vespere  orium  facere  viderimus, 
non  staiim  ad  faciendum  Pascha  prosiiiamos ;  sed 
Domlnicam  diem  quo  ipsnm  Pascha,  id  est,  trans- 
iiom  de  noorte  ad  viiam,  de  corruptione  ad  incorm- 
plionem,  de  poena  ad  gioriam  resurgeudo  (acere  di- 
gnatusest. 

Vnde  iupra. 

ChrislianorQm  Pascha  ab  ii  Kal.  April.  usq[ue  vii 
Kal.  Maii,  quocunque  Dominica  die  regola-i  videlir  et 
luna  occurrit,  secundu:n  Pascba  modis  omnibns  ce« 
lebrator. 

De  myiterio  ii  diei  quo  agnui  mmolalur. 
Uuarlns  declmus  dies  lidem  Christi  nobis  demon- 
strat  per  decem  pnccepta  et  qoatuor  Evangelia.  Im- 
inolaiio  agni  14  die  convenit,  quia  Mesraim  decimus 
quarlus  ab  Adam,  primns  sanguinem  idolis  immola- 
vii,  usqoe  ad  dieiaa  vicesimum  primum  :  id  est,  in 
figoris  doarum  legnm,  et  illarum  unitatls,  (^arta 
deciroa  agnus  immolabator  die,  quando  iuna  piena 
est,  et  niliii  ei  de  lumine  deesi :  quia  Chrisiiis  non 
immolator,  nisi  in  periiBCto  corde,  et  pleno  lomine 
sioe  teoebris. 

Ad  inveniendum  locum  14  luna  per  19  Annot. 
Constal  igilur  qnod  primo  anno  cycli  decemnoven- 
nalis,  qoando  nulia  epacu  iu  capiie  ponilur,  in  Kal. 
Mart.  luna  9,  et  In  octavo  Idus  Martii  16,  occurrii; 
hancdedoc  30,  et  incipe  primam,  ct  nonarum  Aprit. 
oeeurril  1 4,  ^ui  esi  lerminus  primus  decemnoveiina- 
lis.  Iterum  ejusdem  16,  qoos  anno  priore  in  vni  Idus 
Martis  babuisli,  adde  11;  occurrit  eodem  die  27. 
Hane  cum  trigesima  deduxeris,  occurrit  sequens  14 
luna  8  ApriJis,  qui  est  tcrminus  secundus  :  ucque 
lonaiionibos  singolis  osque  19  annuro,  eodcm  dle, 
8  Idos  sciricet,  addendo  semper  11  ad  praecedentem 
ejosdem  diei  lunse  aiiaiem  anni  prccedentis.  Qooia- 
libet  infra  trigesimam  faerit,  dedoc  eam  trigesimam, 
eidedoc  seqo^nieui  usque  II.  £i  ubicunque  14  fue- 
ril,  ibi  slne  ulla  /mb  guiiale  termfnus  paschalis  erit. 
Porro  sl  rodem  die  50  inciderit,  quod  taioen  non 
nisi  semel  per  10  annos  lii,  deduc  roore  solito  se- 
qoealem,  et  ubi  14  occorreril,  iid  terminos  erii. 
Prima  vero  com  viii  Idoa  Martis  occurrerit,  e adeui 
procol  dobio  Pasehalis  erit.  Et  hoc  ceriissime  cave, 
ne  prios  naUm  lonam  qoaro  viii  Idos  Martis  Pascha- 
lem  depotes :  sed  quoucunque  eddem  die  occurre- 
rit,  aut  tricesimam  eodem  die  teneai>,  aiit  tricesiinam 
deducas,  cl  sequeiiiem  quohbet  loco  li  occurrerii, 
Paschaiem  esse  noii  dubiies.  Isie  ortio,  et  hiec  raiio 
o>uiquam  e»  eo  die  qio  io  Nic^no  concilio  siatuta 
Hiit,  turbari  ab  nllo  iioiuit  aut  poierit,  led  potius 
Hle  foncn^us  crit  qui  eam  concutere  visus  fuerii. 
Etpleta  ^ilur  anno  dedtoio  nono,  slatu  quoaue  ejus- 
dem  anni  Ifrinino  novissimo,  si  ilerum  probare  vo- 
taeris  quod  hac  ratio  raiione  conslct.  ci  hjcc  aacio- 
riUs  digna  aucioritate  subsistat,  adUe  eodera  socpe 
Patool.  XC. 


A  diclo  die  ocUvo  Idus  Martis  praecedcniislunx-ffintis 
nonarum  ii,  ut  prius  scilicet  propter  saltuiki  luiue  12, 
et  iterum  occurret  tibi  luna  in  principio,  eodetii 
die  16,  atque  ita  sequeniia  eodem  quo  prius  ordine 
cuiicta  proveuieni. 

Quadragesimalium  tem^norwn  eeeundam  lunam 
otlendenHum. 

VIII  Kalend.  Martii  5  regulare$. 
Octonas  Martis  ccepii  lex  quinque  iibrorum. 

IV  ldu$  Februarii  1  re§ulari$, 
Ast  Idns  Februi,  iernas  Deus  unus  honorat. 

VI  Nonartm  MarlH  6  regulareo. 
Nonarum  senas  secuni  sex  vasa  iuleruui. 

XI  Kat.  Martii  2  reguiareo^ 
Undciias  Mariis  capiunt  duo  jus:a  Kalendas. 

VI  Idu$  FebruarU  5  regutare$. 
IJibus  in  senls  alacres  stant  quinque  pueilas. 

m  Kalenda$  MarUi  3  regularee. 
Terna  Kalendarum  iria  munora  signa  reportani. 
B  XIV  Kat.  Martii  6  regutare$. 

Qnatnor  et  denae  sex  ex'  revere  diebus. 
iVoitii  Ifarltt  4  requlare$» 
Martins  io  nonis  bis  bli  a  eleinenta  creavit, 

VI  Katenda$  Martii  7  regutare$. 
SexU  Kaleodarom  seplem  fert  norma  locernas. 

ldy$  Feimarii  5  regntare$. 
Idibos  in  Febroi  socialor  trina  potesias. 

IV  A'ofi«nim  Jforlli  1  regutari$. 
Nonanim  speclale  gerit  baptisma  qoaternas. 

IX  Katenda$  MartH  4  rcgulare$. 
Bis  blna  corsos  eapimos  virtote  oovenos. 

IV  ldu$  FebruarH  7  reguiare$. 
Qoalernas  Idos  septem  eoluere  ministrL 
Katendao  MartH  5  regutareo. 
Sensibos  ex  quinis  Martis  scroure  Kalendas. 

IV  Katendoi  Martn  1  refularie. 
Uoa  fldes  poloit  doodenas  ferre  Kalendas. 
IV  Idut  Februarii  4  regularee, 
C  Septem  Idos  omanl  paradisi  quaioor  amnes. 
IV  Kalendat  MartH  t  reauiare$. 
TesUmenU  duo  quarus  dant  ire  Kalendas. 

XV  Katendat  MartU  5  regutaret. 
Quindenas  capiunt  stollde  vix  qoinqoe  sorures. 

II  Nouarum  MartH  3  regutaret. 
Pridie  Nonarom  postiit  tria  teropora  saedi. 

In  his  ergo  versibus  Idus  cuin  audis,  mense  Fe- 
bruario  eas  esse  scias ;  Kalendas  vero  et  Nonas  in 
ipsis  ciim  legis,  Mariii  roensis  eas  e>se  intelligas.  Re- 
gulares  vero  eorumdem  versuum  Nonis  pnc  eiilibus, 
sed  stalim  a  Martio  incipientibus  juiige  concurren- 
tibus. 

De  initio  et  tuna  Quadragestnue  et  Pa$ch<B. 
Si  vis  scire  iniiium  Quadmseslmae,  hoc  argomenio 
otere :  qoot  dlebos  post  pridie  Idus  Aprilis  babueriH 
Pascha,  tot  diebus  post  Kaleod.  M^rtis  habebis  ini- 
iium  Quadragesimae :  el  quot  diebus  ante  ii  Idns 
Aprilis  haboeris  Pascha,  tot  diebus  anie  Kal.  Martii 
1*  habebis  iniauro  Quadragesimx.  Etsi  in  pridie  Idus 
Aprilis  habueris  Pascha,  in  Kal.  Mariis  habebis  ini- 
tiuiQ  Quadragesim».  liem,  quot  diebus  ante  Kat. 
Aprilis  baboeris  Pascha,  tol  diebus  aute  xii  Kal. 
Mariis  habebis  initium  Qoadragesimae ;  nisi  forte  eo 
aiino  bissexiiis  sil;  tunc  uno  die  roinus  anie  xu  Kal. 
Martis  invenies. 

Si  luna  3  liiitium  Quadragesim»,  15  erit  in  Pa- 
scha ;  si  4  iniiium  Quadragesim»,  16  in  Pascha ;  si  5 
iiiitiuni  Quadragesimge,  17  in  Pascha  ;  si  6  initiom 
QoadrageainKC,  l8  in  Pasclia ;  si  7  iniiiom  Quadrage- 
siuiap,  19  in  Pascha ;  si  8  iniiium  Quadragesima:,  30 
.  in  Pascha ;  si  9  loitium  Quadragesinuc,  41  in  Pascha. 
Oronis  paschalis  luna,  cujuscunque  seiaiis  sit,  si  de- 
trahas  aliea  19,  liei  tibi  a:Us  lunse  quae  sit  in  iniiio. 
De  Idibus  Februarii  usque  in  secuiidnm  Idus  Mariis 
dies  sunt  31,  et  de  undeiciino  Knleudas  Aprilis  usque 
in  septimom  Kal.  Maii  dies  soni34.  Sic  iiivesiigaium 
esi,  quod  nec  ante  sexiom  Idus  Februarii,  nec  post 

23 


715 


^EDM  VEN.  Ol^ea.  PARS  I.  SECJ.  II.  -  DIDASCALICA  SPURIA  ET  DUBIA. 


7!« 


pri(HQ  tdus  Mtrtii  ittitidm  Quad^getiiUsb  atlo  modo  A 
nuUaMrint  llei^i  poiM,  Aiai  urfium  Infhi  U  diet.  Et 
de  ^scha  lAfttiigatum  est  in  coucilio  atfietOriim 
Patrani,  diiod  nec  ante  ii  Kai.  Aprlliftt  nec  poit  vii 
KaL  Maii  debeat  fleri.  Luna  in  iermino  Quadrag<§$iim^ 
noH  repeHtMT  in  lermtfio  Paacte  14.  8ie  regtflatur 
Dominicos  dies  fettl  Pischilia  M  decimam  quartain 
lunam  primi  menais;  iu  et  initium  Qttadragesi»)» 
reguiatur,  ei  obaer?at  secundam  lunam  mensis  !Jar- 
ttt.  Quicunque  enim  Dominicus  secolus  rnertt  deci- 
mam  qaartam  iunam  priroi  mensis,  aine  dubio  Pas^r 
cbalisTesti  erit.  Similiter  d«  Quadragesima* 
De  citHi  termmii. 

Terminiis  PiiscbaUs  requiriilir  i  Kal.  April.  et  ab 
ipso  acdpionl  c^terl  tfi^nem.  Ei  boe  obsenrandum 
quia  nunqoam  4Me  iH  lUi.  Aprtl.  leriiiinai  Pascb», 
nec  iuaa  sOlemniUlt  ^lebratur,  quia  decittum  eat  i 
sanctia  Patribiis  cttholidt^  ut  quahditt  box  auperat 
diem,  non  celebretur  P^scba.  At  tero  j^bstqoam 
dies  saperare  cod|ieHt  ndctem.  ad?ehienie  ii  iuna  B 
agitnr  terminus,  el  sub^eqoenti  die  Doiikihtco  slati  n 
solemnilas  Pasd^  t  cunclia  fiddiibus  celebretur.  In 
ipso  lermitto  oniiii  Ie'm|i6i«  ihvenitor  loha  14. 

De  Septuage^ma. 
Tenninom  Septu^Mimae  ilivenire  eupien?»  vide 

f»rinium  quol  diebds  Pascbilis  l^ihos  a  Kdl.  Apri- 
is  absit.  sive  retro.  M  ih  adte  !  Hi  cbmpuia  toti^ 
detn  dies  a  v  KaL  Febr.  similrter  vel  ih  anie,  tel  re- 
iro  :  ei  terminom  Septu^getltilfi  flb^de  scrupalo 
reperies.  Est  atitem  lehniilus  Sepiuatesimie  lutia  de- 
ci.iia,  qu»  llt  Febf  d^rii  menftis,  m  est  tfuae  in  illo  fi- 
nlator.  LunA  eiifm  Ctyugqoe  m^ia  est  ^n»  in  illo 
finitur.  ^ 

Termihom  qdbJragesihiileth  ^  iU  KtlMd.  UArih 
reioire :  incipleae  pef  ombiA  ttc  faeiiOt  aicoi  de 
Sepioagesima  dikimos.  tlfl  ipum  Ittna  2  meMb  M4r- 
tis.  Hoc  aotem  Ifi  Idtis  aoobdl  lerminii  observabis, 
ut  bissexlili  attno  ono  dle  tlirdlila  reqoirei^  Indpia : 
id  csl,  Septoageilmam  t  Iv  Kaleiid.  Febf.,  Qoadra-  C 
gesimam  vero  ab  xi  Katerid.  Martis  reqoirere  Inci- 
.  pieus,  qood  n  Mk  nifti  focHA  lemiinfo.  Et  de  Se- 
ptoagesiraaii  qoi  lem  tn  omni  blssetiili  mmo  hocob- 
servabis.  De  Qoadi^gtelmali  Vei^  IdfitS  Unlum  cum 
ipse  tenninos  ante  bisBeitum  eventmrds  sli.  Gsete- 
rom  ai  posl  blBiextum  efeiilor«s  sil«  ei  jam  in  bis- 
sexlo  sicol  iu  aUift  biiiHa  I  kH  KaK  reqoirere  ihci- 
pieiis.  tn  lermim»  qooqoe  Quadiragesinfue  bisileitili 
anuo  solel  eveaii^e  loua  ll|  litiod  ideo  nouvlt  ne 
cum  evenir^  lurbarM  caYcdUiiordm. 

Terininus  Rogaiionuin  reqoiritor  a  ii  Non.  Mdiit 
ei  compatahtor  uii  diea  qilOl  et  in  dBtelrle  tdMiiuis. 
In  ipso  tenuino  iuvenitor  iuna  vigeshna. 


Termlhus  PenUlcostes  rej)diritur  a  xni  Kal.  iuhii, 
et  compulantur  similiter  ibi  loifdem  dies  qdot  et  ih 
casteris  tenninis,  in  ipso  termino  invenitur  iuna  4. 
Omnes  Vero  termini  una  eii.iemque  feria  j^reveniftit, 
et  ut  Pasdia,  et  slc  ei  i  Im  edsteras  restlriutesin  Do- 
miniciim  diem  piH)tO*ebonlnr  :  e(  si^l  de  Pa^e*a 
dlximuS»  sle  66  Cftteris  inteltige,  ot  sl  in  Demiolenfli 
diem  termindi  eteneril,  In  aiteram  Dominidini  fes#- 
vHatem  diflera?. 

Unde  Mupra* 

Memenio  enim  qood  fidr  f  9  et  9  annos  lenaini 
SeptaageslauB  lona  10  Fcbr.  ttenaia;  Qoadrageshns 
rero  kma  11  Martli ;  Pascbm^  hina  14  Aprtl. ;  Roga- 
tionan^  luna  iO  Mali ;  Penlecosleai  itma  4  JaoB  cir- 
tonilerontar,  praetel  ociavum  viddieei  ei  dednoia 
noaam  ahnara^  in  qotbaa  ttrmfaiaa  BeptoagesbaB 
luna  II  MarHi,  nec  non  eiiam  Qoadrageiittis  iona  S 
emboliftmi  mensia  constatw 

De  ^iiim  UrnHHotum. 

PM  itn  kal.  Febr.,  obi  Idnam  deciniim  mveoe- 
ris.  ibi  fsic  termihum  septoagesimalem. 

Posi  viii  Idoi  Februarii,  obi  lonaui  secondatti  ia- 
veneris  ibi  fac  terminotn  Qiiadra^esiiiuB. 

Post  iin  Kil.  ADriiis,  obi  ionam  dechnam  qoaN 
lam  inveneris,  ibi  lac  terminum  Pasclue. 

Po  t  \ii  Kal.  Maii,  ubi  lunam  vigesimam  hiveao- 
rb»  Ibl  foc  lermihtim  Rogatiohum.    * 

Post  Fextym  Idus  Haii,  obi  lunam  quartam  iovo- 
fteris  ibi  Ukc  tefminum  Pentecostea. 

Qu&modo  krmlm  iequenlU  anni  per  prencniem 
rnteniantur. 

Terihlhoak  oftiuscii^joatiue  anni  uliusr  flclliimere- 
perire  vaiea  :  p^decedOitns  anni  lermhium  Ui  priiua 
lonciura  poiiicis  ponO,  deinde  tellquaa  ipohis  et  oe- 
terorom  digitorom  cOmpdumdo  peteurta :  et  qoot 
tlbi  ad  eanraemiuncturam  repetitam  oeeortrerit,  abs- 
que  dublo  lermuius  erit.  &oc  tinium  piMave»  at 
ome  xn  Kal.  Apriiis,  het  ^l  xui  KoL  Mali  vdis 
Ulhiiihom  cdebf  ire. 

Item  de  termlniu 

Notandom  qood  Sepluagesimalia  lermhios  bl.<sex* 
tili  iono  non  observat  K>ca  lerminorum  qui  in  le- 
qoenlibua  describuaiur,  propter  bissexlaalt  el  ob 
boe  iil  aequeolam  diem  tarminua  fereiidoi  esl,  at 
concordiam  cum  termuio  paachali  hibOai  ii  ipsa  fe- 
ria,  in  qoa  lerminus  paachails  eodem  aiihO  Oecorrit 
Verbi  graUa  :  terminut  qoi  in  MMentl  adno  pne- 
scriplus  est  X  Kal.  Febr.  tmnsUtus  esl  In  ix  Kal. 
Febr.  Simiiiter  de  lermihO  quadragitounili  hitelti- 
gendum  eat«  si  umea  anta  biasextaiu  eveherii;  bis- 
sexiiii  anno^  Febmaril  loaa  trkiilma  erit. 


Ar^timeii/iim  deterlptiotdi  omtium  torminorum  ilnpAk  mmtt  decemnovennaii»  ejfcH* 


C^as.OMraAS 
hiiHrtf.!iui  i       ' 


Luim  rermtMMi  5e-  r«rm/iit  Otte- 
nutta,   ptuagemnati   draf^s^tiimti. 


i    Ksl. 

II 

XII  Knl. 

n 

V   la. 

3 

IV    Kal. 

11 

XV  Kal. 

25 

vui  Id. 

6 

vn  Kal. 

17 

XVI  Kai. 

20 

m   NOo. 

0 

X    Kal. 

SO 

nt   id. 

1 

n    Kd. 

11 

xui  Kal. 

25 

Tl    M. 

4 

T    Kal. 

15 

XVI  ICal. 

2H 

Noa. 

7 

vm  Kal. 

18 

Idus 

Febr. 
Feitr. 
Febr. 
Pebr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
liart. 
Febr. 
Fet»r 
Febr. 
Febr. 
7ebr. 
Fetir. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Felir. 
Felir. 


Tiii  Kal. 

III  Id. 
VI   Non. 
XI  Kal. 
VI   Id. 
m  Kil. 
XI?  Kal. 

Noo. 

Ti  Kak 

Idus 

IV  Nod. 
U  Kal. 
iT   Id. 

Kal. 
xtt  Kal. 
TU  Id. 
IV  Kal. 
XV  Kal. 
il    Noil. 


Mart 
Fehr. 
ttart. 

Man. 
Felv. 
Mart. 
Mart 

Mart. 
Mart. 
Febr. 
Mart 
Mart. 
Febr. 
Han. 
Ilan. 
Febr. 
Man. 
Han. 
Man 


Ihitimnprnm 
metah, 

Kal.Apr. 

R  Mart 
U  KU.  Apr. 
xtuKai.  ApK 
TU  id.  Man. 

V  Kal«  Apr. 
xn  Kal.  Apr. 

Noo.Apr. 
Tiu  Kat.  Apr. 
u  Id.  Man. 
iT  Nou.Apr. 
XI  Kal.  Apr. 
T  U.  Man. 
ui  KaL  Apr. 
xivKal.  Apr. 
Tiuld  AairL 

VI  Kal.  Aftr. 
XTiiKal.  Apr. 
II    Non  Apr. 


tkte^  iuna  t  i. 

Non.  Apr. 
vin  Kal.  Apr. 

lUusApr. 
iV  Nou.  Apr. 
XI  Kal.  Apr. 
iT  M.  Apr. 
lu  Kal.  Apr. 
xitKiI.  Mai! 
ni  Id.  April. 
Ti  K9U  Apr. 
xvu  Kal.  Maii 
u  Noo.  Apr. 
IX  Kal.  Apr. 
t%    11.    Apr. 

Kal.  Apr. 
xu  Kal.  Apr. 
V  U.  Auril. 
iT  K»l.  Aiir. 
XT  kal.  Uaii 


Teriittnl  ili» 
gat.^  tumi  20. 

IiJ.  Maii 
Kal.  Mail 
Kal.  Mii 
Noa.Maii 
Kal.  Jun. 
Idus  Maii 
Kal.  Jnnii 
Kal.  Juni. 
Kal.  Maii 
Kat.  Mah 
xiu  kal.  Jooli 
TU  Nou.  Maii 
iT  Kai.  ttair 
XTi  Kal.  Junii 
1  Non.  Maii 
vu  Kil.  Maii 
u  Kal.  Maii 
T  Non.  Maii 
XI  Kal.  Junli 


TenmniPen* 
tecoH.ftunai. 

IX  Kal.  Jooii 
Mail. 
JunU 
Junii 

Maii 
Juoii 
Juuii 
Junti 
JoAii 

Mail 
JuDii 
Juoii 

Mali 
Juiui 
Jumi 

Mali 
JooU 
Joaif 
Jorni 


Kal. 

Id. 

Kal. 

Kal. 

Id. 

Kal. 

Kal. 
..„Id 
m  Kal. 

Id. 

III  Non. 
X   KaU 

IV  id. 
n  Kal. 
ktfiKai. 
Tiild. 

r    Kal. 

XVI  Kal. 

Non. 


It 

18  eom. 

19  eok 

1  eani. 

2  com. 
5   era. 

4  eom. 

5  em. 

6  eom. 

7  em. 

8  ero. 

9  coin. 
10  conw 
II 
12 
15 
U 
15 
16 


iroa.Dtr. 

vmKal.  Jm. 
id.  Osc 
KaL  Jaa. 

xuKal.JaB. 

[iT    Id.  Dr. 

IV  Kal.  Jia. 

XV  KaLha. 

Ttl    Id.  Dm. 

vn  Kal.  Jaa. 
TO  KakJaa. 
m  llea.1». 

I  KaL  JiB. 

II  Id.  Dac 

zmKaLlia, 

;&^ 

xfiK«UJta. 


ti7 


DE  ARGUMENTiS  imjE. 


718 


ArgumeHtum  ae  cla9ibu$  terminorum. 
An.Cla9.    An.Clat.     iii.Ctor,     An.  Cltt. 

w    54       viu  59       XIII     U       xfiu    19 

5"   S       '*     ??       *»"    55       XIX     58 
▼     1*       X      17       xf     21 


Si  quu  per  perscriptos  regulares  qaoltbei  decem* 
noTeanalit  cycli  anno  lerminos  omnes  InYenire  eu- 
pit,  sumat  semper  Septuagesimalem  a  vii  idus  Ja- 
nttani;  Qoatfragesimalem  a  v  Kalend.  Febniar.;  Pa- 
scbalem  a  vi  Idns  Mariii ;  Uogationam  a  xvii  Kal. 
Hau;  Penlecostes  a  m  Kal.  Maii;  et  nbi  ipse  nume- 
nis  praesenU  anno  annoutus  terminabilur,  ibi  absqiie 
dablo  terminum  inveniei. 

De  Adoentu  DonunL 
Noium  sit  omnibus  hominibus  nt  quicunque  ad- 
ventum  Domini  dlligenter  vult  celebrare.  videat  ut     •".  V'""  •«»««■»»«/» 
nec  ante  v  Kalend.  Deccmb..  nec  post  Nonas  ipsius  B  ^'^*^  ^^^^^  ®""* 
roenaU  transeat,  sed  in  Uis  septem  diebus  ubicunque     ^^  ^i^<  «ft  ineari 
dles  Doroinlcus  advenerit.  ibi  sine  dubio  et  absque 
nllo  ambiguiutis  errore,  celebrare  valebit.  Brevis 
eain  lectto  avidius  legitnr,  dtius  inteltigltur. 


Ad  cyctum  deeemnwennalem  invenienium. 
Si  scire  cupis  quotus  sit  annus  cycli  dccemnoven- 
nalis,  snme  supratiictes  annoo,  c«m  ^is  adde  rego* 
lares  septem,  bos  partire  per  19;  nuod  remauserit , 
talis  esl  cycliis  decemnovcnnalls.  Si  nibil  remanse* 
ril,  decimos  nonos  erit. 

A4  eyclum  kmw  invenmdum. 
Si  scire  cupis  qiioios  sit  cyclus  lunaB,  lene  annos 
ui  sopra  diximas ,  cuin  bis  adde  rei^ulares  4;  bos  di- 
vide  per  19 :  quod  reinanserit,  ipse  est  cjcloa  lunae; 
si  nibil  remanserit;  decimus  noniis  erit. 


Ad  epnekn  invenknda$. 
Sl  via  scire  quou  sit  epacu,  sume  annos  ab  Iniiio 
mondi,  adde  regulares  6,  hos  divtde  per  19 ;  qued 
vero  remanserit,  inultipliea  ondecies;  ipsos  iierum 
dlfide  per  59;  quod  renianserit,  ipsa  erit  epaeta  : 
si  nibil  remanserit,  59  erit,  id  est  illa  quct  in  prln- 


De  annle  ab  initio  mundi  inveniendi$,  et  pcr  ipso$  in- 
dict.  cydum  $oiarem,  bi$$eztum,  eycUim  deemno- 
tenn-  lem^  1 1  htn  rem, 

^  Sj  vis  scire  guot  sint  anni  ab  origine  mundi,  mu)- 
tinlica  fuindecfea  409,  flunt  6155;  adde  regulares  7, 
adde  Miam  indicUonem  anni  pnesentis  ills,  ipsi  sunt 
»ni  ab  onglne  mondl.  Posl  expleum  indictionem, 
Wttt,  posl deelroam  qalBUm, non quindecles 4009, 
aicolniodo,  sed  ^indeciea  4f  0  mof tipllcare  debes ; 
etdeinde  p<^  alios  qoindechn  annos,  non  qoiode- 
cm  410,  sed  qoimtecies  411.  Et  iterum  posl  alios 

So  ndedm  annos,  non  qoindeciea  411,  sed  qubide- 
tes  413. 

31  de  Ipsis  annis  apnrobare  voluerls  quoU  sk  in-  n 
dicUo,  bu  adjice  regulares  8,  bos  divide  per  15  :  ^ 
qoot  romanserint,  ipsa  erjt  indictio.  Si  nihil  reman- 
«ent,  decima  quinU  erlt.  Ideo  8  regulares  adii- 
duotur,  quia  quando  roundos  factus  est,  quasl  octo 
annl  de  cyclo  indictionum  remanserant,  non  quod 
anU  mondi  exordlam,  vel  hi  ipso  mnudi  primordlo 
faerit  lodlctlo,  qu»  nec  postea  fuit  osque  ad  Roma- 
Bttrum  lempus,  sed  quia  In  illo  anno  quo  indictio 
primmn  invenU  incQepll  compuUri,  annis  ab  initio 
«undl  Iransaetl  per  qoindenam  partero  propler  cy- 
«um  UidicUonum  dlvisis,  qubdenarii  numero  anni 
I  deerant,  qnasi  in  primordlo  roundl  7  indictlones 
pnBeesslssent,  el  8  remanerent.  Et  hoc  non  solum 
oe^do  indictionum,  sed  eliam  de  aliia  solaribus 
vel  Innaribus  cydis,  per  anoos  ab  origine  mundi  se- 
randum  cujuslibet  cydi  nomerum  divlsos  invenien- 
dls  Intelligendom  est. 

Ad  eyeium  eotarem  inveniendum. 
Si  vls  sclre  quotus  sit  circulus  solaris,  sume  an-  P 
nos  ab  origine  mundi  qiiotqoot  foerint,  et  adde  cum 
bis  regulares  17,  et  divide  per  28;  quod  desuper 
loent,  Ipse  est  cyclus  solarls.  Sl  nibil  remanserit. 
88  erit. 

Ad  eoncMrrenlee  inveniendo$. 
Si  yis  nosse  qnot  ^int  concurrentes,  lene  annos 
aborigine  mundi,  etad  ipsos  adde  quartam  partem; 
ei  quouiuot  fuefint,  coa»prefaende  in  unum ;  bos  di- 
vide  per  septem  :  quod  tunc  remanserit,  ipse  est 
concnrwns.  S^  nibll  remanserit,  7  eront. 

4if  bieuxtum  inveniendMm* 
U  noM  de^deraa  qnotua  alt  aunos  post  bissex- 
Mnm  some  annoa  ab  prichie  roundi,  hos  divide  per 
♦j  Wt  femanaerhii  verU  %niU :  al  uuus,  aut  doo, 

!!:  "f?^  49*  •^^  •"'^  PW  bisaexlum ;  si  nibll  re- 
«ttuMrit,  biasextus  erit. 


inearnatroae  Domini  invenientU$t  et  per 
ip$09  etttera  qum  eupra. 

Si  vis  sare  quot  slnt  anni  ab  incarnatione  Oomini 
nostri  Jesu,  mult  j>!ica  62  quindecies,  flunt  955;  adde 
regulares  12,  adoe  indictionem  eiusdero  anni  de  quo 
compuure  volueris ;  juiige  simul,  el  qnotquot  fue- 
rint,  Ipsi  siint  anni  ab  incamatione  Domini  noslri 
Jesu  Cbristl.  Uoc  lantnni  memor  esto  sollicitus,  ui 
succedentibos  annls  semper  cum  ad  decimam  quin- 
tam  indictionem  perveneris.  Verbi  gratia  :  si  62 
quindedes  in  numero  computabas,  deinde  65  com- 
puure  debes,  id  eat>  sequeiiti  anno  posl  15  hidiciio- 
nero;  post  15  annos,  id  est  qnaiido  priroa  hidictlo 
iterum  ert,  non  02  qulndecies,  sicut  modo,  sed  65 
multiplica.  Et  quando  iteniro  prima  fuerit,  04  multi- 
plica^et  cum  rursus  prima  fuerit,  65  quindedes 
multiplica. 

ilil  indieUonem  inveniendam. 

Si  scire  cupis  quou  sit  indlcUo,  snme  annos  a|i 
Incamatioiie  Bo;iilni  nostri  Jcsu  Christi,  cum  bia 
adde  regulares  5,  bos  divide  per  15;  qool  remanse- 
rint,  ulis  crit  Indieiio;  alnihtt  remanserit,  15  erit. 

Ad  eyelum  $olarem  invenienduM. 
Sl  vis  nosse  qootus  annus  sit  aolaris  cydi,  tene 
annos  ab  incamatione  Dommi  quotqnot  fueruii,  cum 
bis  adde  regulares  9,  el  quotqoot  foerint,  di? ide  per 
28  :  quod  remanserit,  ipse  est  cyelus  solaris ;  si  ni- 
bil  remanserit,  28  erit. 

item. 

Sl  vis  nosseqool  slnt  in  ordine  cydi  solaris,  schia 
annosDomini  qoot  fueruit,  el  ex  ipsis  subtrahe  8,  qola 
tot  anni  restabant  de  eodein  cyclo  solari,  quaiido 
Domlnus  lncara:>tus  est,  et  quQt  remaneot,  dlvide 
per  28 ;  qiioi  superfuerint,  ipsi  sqnt  annl  in  aerie 
f  jusdem  cydi. 

Ad  coneurreniee. 

Si  concurrenles  mveoire  cupls,  sme  annos  ab  in- 
carnatione  Demini  quotquot  fuerint,  bis  quarUm 
paricm  semper  adde,  ei  insuper  adde  qoaiuor;  hos 
dividc  p vr  7  :  quot  vero  remanserint,  Ipsi  sunt  con- 
currcntes.  Si  nibil  remanserit,  7  erunl. 

Ad  bi$$extum. 

Si  cegnofcfre  cupis  qnotus  sii  anmis  a  bissexU, 
tene  anno3 .  quos  supra  dixlmus ,  nuUe  addko  vd 
9dempto.  H<>s  djvide  per  4;  qnot  remanserint,  lalis 
erit  anuus  post  bissexium ;  si  nihil  remanserU,  bis- 
sextua  erU. 

Ad  eyelum  decemnovennaUm. 

Si  nosse  vis  qnotua  $il  cyclus  decemnoveonalis, 
tene  annos  ab  incamatione  Domini,  et  nnom  seinper 
adjice.  Hos  partire  per  10  et9;  qood  reoianserit, 
ipse  est  cyclus  decemnovennalis :  si  nihU  remause- 
rit,  19  erit. 


fi9 


BEDi£  VEN.  OPEH.  PARS  1.  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  SPURIA  ET  DCBIA. 


720 


Ad  cyclum  lunarem, 

'  Si  vis  cognoscere  quotus  sii  cycius  lunaris,  tene 
aiiBOS»  ut  supra  diximus ;  ex  his  subirahe  duos,  reli- 
quos  divide  per  19 ;  quod  reoianserit,  ipse  esl  cyclus 
luoaris :  si  nihil  remanscrit,  i9  ertt. 

Ad  epaclat  inveniendat. 

Si  vis  sclre  <)uol  sunl  cpactx,  sume  sunrndiclos 
annos,  hos  divide  per  19 ;  Cfitod  remanserit  raultipiica 
undecies,  ipsos  iterum  dlvide  p^r  50;  quod  vero  re- 
maDserii,  ipsa  erit  epacta. 

Per  exempla  de  antedictn  argumentit^  per  annot 
ah  origine  mundi. 

Si  vis  scire  quot  siqt  anni  ab  origine  mundi,  mnl- 
liplici  quindecies  409,  llunt  6155;  adde  regulares  7, 
ilunt  61 4i;  adde  ttiam  indictionem  anni  pne-enlis, 
«ju.nc  esi  secunda,  fiunt  6141.  Multiplica  quindecies 
409.  —  D.  Quomodo?  &I.  400,  8i)0.  1200,  1600, 
2J00,  4000,  6000.  9,  18,  27,  56,  45,  90,  155.  Jimge 
6155,  adderegulares  7,  ttunl  6142;  adde  iDdictionem 
secundam,  flunt  6144.  Tot  ij^itur  sunl  anni,  secundu  u 
nostram  computationem,  ab  initio  mundi  usque  in 
praDS'  ntem  annum,  qui  est  sine  dubio  ab  incarnatione 
Domliii  noningeniesimus  quadragesimus  quartus, 
jnsta  cyclum  Dionysii. 

De  inttietione.  ^ 
llos  6l4idiviile  ner  15;  quot  renianserint ,  ipsa 
c<t  indictio.  —  D.  Quomodo?  M.  15, 5o,  60, 9 ),  12», 
ir>0,  180.  210,  240,  270.  5!0, 600,  900, 1200, 1500. 
lbi>0,  21.0,  2400,  2700,  5000,  6 JOO.  Restanl  152. 
Ilos  divide  per  15 ;  15,  50,  60,  90,  l20,  150;  rema- 
nent  duo :  secunda  iiidictio  esl  hoc  unno. 

Adcyctum  iolarem  inveniendum. 
Ilosdivideper  28;  quod  desnper  fueiit,  ipse  est 
cyclussolaris.  ^D.  Quomodo?M.  28,  56, 112,221, 
448,  896;  28,  56,  112,  flunl  1008;  sexits  mille 
8.C048;  restanl  115;  hos  adhuc  divide  per  28;  28, 
56, 112,  remanet  1.  Primus  amios  esi  in  ordinecycli 
sotoris  boc  anno. 

Ad  eoncurrentei  inveniendot. 
floi  divlde  per  7,  quod  tunc  remanserit,  ipse  est 
cooeurreus.  —  D.  Quomodo  ?  M.  Cum  6000  adde 
1500,  el  cum  144  56,  quia  talis  esl  quarta  pars  illo- 
rum,  ei  erunt  in  summa  7680 ;  lios  divide  per  7.  D. 
—  Quomodo?M.  Quinquagies  7,  550,  700,  1050; 
septies  1050,  7505;  resuni  530 :  hos  adhuc  divide 
per  7 ;  quadragies  7,  280,  el  adhuc  reslant  50;  hos 
divide  per  7;  septies  7, 49;  remanel  1 :  primus  con- 
curreos  esl  hoc  anno. 

Ad  bittextum  inveniendum. 
Hos  divide  per  4 ;  quot  remanserint,  verbi  gratia, 
61  unus,  aut  duo,  vel  tres,  talis  erii  annus  post  bis- 
sextum.  —  D.  Quomodo?  M.  4,  8,  12, 16,  20,  40, 
60,  80,  100;  decies  centum,  miile;  sexies  milie, 
6000,  resunl  144;  hos  adhuc  divide  per  quaiuor : 
quinquies  quatuor,  20;  quinquies  20,  .03,  et  adbuc 
rt^stant  44 ;  hos  divide  per  4 :  uniecies  4,  44.  Nunc 
autem  nullns  remanel,  quU  bissevtus  esl  hoc  aniio. 

Ad  decemnovennalem  cyclum  invemendum. 
Ilos  partlre  per  19,  quod  remanserif,  cyclus  ost 
decemnoveniialis — D.  Quomodo?  M.  19.  58,  57 
76, 95. 114, 155, 152, 171, 190,  209.  228,  247, 266 
285.  504,  608.  912;  19,  38,  &7.  76.  95,  qui  suul  si- 
miil  10J7.  Sexies  1007,  6042;  restant  109;  hos  di- 
videadhuc  per  10,  C4  9. 19,  58,  57.  76,  96.  rema- 
nent  14  :  quartus  decimus  annus  esl  in  ordine  cvcli 
decemoovennalis  hoc  anuM. 

Adi  tunarem  cyclum. 
llos  divide  per  19,  quod  reinanserit,  ipse  Cit  cy- 
€lu>  lunT.  —  D.  Quomodo?M.  Divide  per  19.  ut  su- 
|M-a  reslant  116 ;  hos  adliuc  diviJe  pcr  19 ;  19,  58, 


A  57,  76,  95,  remaneni.ll  :  uiideciiDus  aonus  est  io 
ordine  cycU  lunaris  hoc  anno. 

Ad  epaeUm  invemendam. 

Hos  divide  per  19;  quod  vero  remanserif,  mulu- 
plica  undecies :  ipsos  iteruro  divide  per  triginu ;  oiiod 
remanserit,  ipsa  erit  epacu.  —  D.  Quomodo  ?  II.  St 
aulem  lotum  istom  numerum  per  19  dividis,  ul  su* 
pra,  resunl  108;  hos  adhuc  divide  per  19 :  19, 38, 
57,  76,  95,  resunl  15;  Ipsos  eoim  muliiplica  unde- 
cies.  — D.  Quomodo?  M.  Uniiecies  10,  iiJ;  unde- 
cies  5.  55 ;  qui  sunt  simui  14i ;  hos  divide  per  tri- 
ginu ;  50,  60,  9J,  120,  remanent  25,  qoia  lot  sont 
epacl»  hoc  anno. 

De  anni»  DonUni  et  eaHerii  aryumeuHi  fuei  mpra. 
Sl  vis  scire  quol  stnl  annl  ab  iocamalione  Domini, 
multiplica  62  sexles.  —  D.  Quomodo?  M.  6S  120, 
180,  210,  500,  600,  900.  Bis  15,  50 ;  adde  12  rega- 
hirts,  flunt  942;  adde  indictioneni  annl  pnesentii, 
B  qu.ie  est  secunda,  fiunt  944 :  tot  igilur  sine  dubio  sunt 
anni  ab  iucarnaiione  Domfni  juxU  cycium  DiooykiL 

Ad  indictionem. 
Hos  divide  per  15,  quoi  remansf^rint,  ulis  erit  In- 
dic:lo.  —  D.  Quomodo?  M.  15.  50,  60,  90, 120, 150, 
180,  210,  240.  270,  300,  600  900;  leBUnt  47;  hoi 
adhuc  divide  per  15 :  ter  15, 45;  remaneol  doo :  se- 
cunda  indlctlo  est  hoc  annd. 

Ad  cyclum  iolarem. 
El  quotquflt  ruerlnl,  divideper  i8;  qood  reman- 
serit.  ipse  esl  cyclus  Milaris.  —  D.  Quomodo?  M.  28. 
56. 112,  224,  448, 896,  resunt  57  ;  hot  adhoe  di- 
vide  |>er  28;  28,  56;  remanet  onot.  PriiBos  aooos 
esi  In  ordine  cycli  solaris  hoc  anno.  • 

Ad  concurrentei. 

Ho6  vero  divide  per  7 ;  quol  remanserinl,  Ipsi  sont 

concurrentes.  —  D.  Quoiiiodo  ?  M.  cum  oomngentis 

n  adJe  225,  et  cum  44",  quia  Ulisesl  qoaru  parsil- 

lorum,  et  erunt  in  siimma  ##84 ;  hos  divlde  per  7. 

—  D.  QuomiKlo?  M.  Qulnauagies  7,  550, 700, 1050 ; 
resunt  154 ;  hos  adhuc  divide  per  7  :  decies  seplem 
70,  rcf  unl  64 ;  hos  divide  per  septem  :  DOi*les  se- 
plem  65;  remanei  i  :  rrimus  sive  primo  concorreas 
esl  hoc  aiino. 

Ad  biaextum. 

Hos  divide  per  quatuor;  qool  reoianserini,  Ulis 
erit  annus  post  bissextum.  —  D.  Qoomodo?  M.  4, 8, 
12. 16. 20,  40,  60,80, 100,  200, 500, 600,  903;  res-. 
Unl  44;  bos  adbuc  diviJe  ler  qoatuor;  uodecies 
qtialuor,  44;  ounc  auiero  nollus  remanei,  quia  bls- 
sextus  esl  hoc  anno. 

Ad  decemnovennalem  eyclum. 
Hos  pariire  per  19 ;  quol  remanserinl,  ip^e  esl 
cyclus  decemnovennslis.  —  Dt  Quomodo?  M.  19, 38, 
57,  76,  95,  11 1, 135,  152, 171,  190,  209,  228, 247, 
266,  285,  504.  608,  912;  restaut53;  dimitie  19, 
D  remanenl  i  i :  quarlus  decimus  anous  etl  io  udhie 
cydi  decemnovennahs  hoc  anno. 

A:t  cycium  lunarenu 
Relifluos  divide  per  19 ;  quod  remansent,  Ipse  esl 
cyclus  lunaris.  «-D.  Qiiomodo?M.  Diiide  per  19, 
ul  supra,  resUnl  30 ;  dimitte  19,  remancni  il :  «n- 
dccimus  annus  est  in  ordloe  cycli  luaarls  hoc 

Ad  epactam  inveniendam. 
llosdivide  per  19;  quod  remauseril,  n 
undecies ;  ipsos  iterum  divide  per  50 :  qood  vero 
remanserit,  ipsa  esl  epaeU.  —  I).  Quomotio?  M.  Si- 
iniliter  ut  supra.  Diinitte.912,  restanl  52;  ex  hls 
subtrahe  19,  remanent  15;  lios  multiplica  midede^ 

—  D.  QuomoJo?  M.  Undecies  decem  ilO,  undecles 
tres  55 :  qui  sunl  simuM44 ;  hos  divide  per  30 ;  50, 
60,  00,  m,  remanent  25,  quia  tol  sunt  epactx  boc 
auno. 


791 


BE  ARGUMENTIS  LWM. 


7» 


Per  omiMai  quoqoe  eompntom  qucm  ducis,  6i  ni-  A  balur,  id  est  ab  xrc  :  nndc  joncUs  iribui  quinqacii- 


m1  soprt  fiierii,  scias  ciundem  cssc  complctom. 
Verbl  fintla  :  si  numerum  annorum  Domini  pcr  4' 
dfviJis.  ct  Bihll  rcstat,  blsscxtus  est.  Si  vero  indi- 
tionem  quaeris,  et  post  decimam  quintam,  diytsioncm 
mhil  remanet»  decimam  quintam  sclas  esse  indiclio* 
nem.  Similiter  de  csteris  inlcilige  argumcntis. 
Itm  oijuidam  quem  fnrobamui  dettnteieripti$ 

argumentl».^ 
Si  vli  scire  quot  sunt  anni  ab  incarnationc  Do- 
mlnl,  mottipllca  76  quindccies,  adde  quatuor  rcgu- 
lares,  qoia  de  Ula  indictione  11  anni  prsccsserant , 
et  qiMtoor  adbuc  restabant;  adde  insuper  illius  anni 
iudictloBem  de  quo  computare  f  is,  siait  hoc  anno  8 
vd  illis  flunt  simul  97S,  cum  juxta  Dionysiom  950 
iovenlantur  boc  anno,  sicut  in  cyclo  ipsius  apparct. 
Post  expletam  indlctionem  unum  adjicc. 
Ad  indictionem  inveniendam. 


nits,  qoindccim  annorum  iDdiciioncs  singulx  lustH 
tutae.  Et  cautum  cst  ut  nullus  libcr,  nullom  principis 
cdictum  ratum  habcretur  quod  indictio  non  prsfcr- 
rct.  SinguUs  auteni  quinqucnniis  pcraclo  censu.  uios 
erat  urbcm  lustrare,  Id  cst  circuire,  qnasi  ob  purga- 
tinnem  sui :  undc  ct  quingucnnium  lustrum  diciiur, 
ct  lustrare,  purgare  sspissime  dicimus. 
Ilem. 
Antiqua  Homanomm  industria  comperlinus  bidi- 
ctioncs  ad  cavcndum  crrorcm  qul  de  tcroporibiisforte 
oboriri  potcrat  institiitas.  Cum  enim,  vcrbl  gratia. 

Suilibct  impcraior  medio  anni  temporc  vita  vel  regiio 
ecedcret,  ootcrat  cvenire  ut  eumdcm  annum  unus 
bistoricus  ejusdem  rcgis  ascribcrct  temporibus «  eo 
quod  ejus  partem  regnarct;  alfer  vero  historicus 
cumdcm  successori  iilius  potius  atlitutandum  pularet, 
co  quod  et  hic  partcm  ejus  »quc  habent  in  rcgiio. 
Verom  nc  pcr  hujusccmodi  dissonantiam  crror  tcm- 


Si  vis  scire  quota  sit  indictio»  sume  sopradiclos  |^  ponbus  Inolesccret,  staluerunt  indictioncs,  quibus 
inos,  et  hlsadjice  rcgularcs  11,  iUos  scilicet  annos     utcrque  scriptor,  imo  etiain  vulgus,  omncm  teropo 


annos, .         « 

qni  pr»cessernnt  ipsaro  incaniationem,  ct  divide  pcr 
IS :  qoot  i^emanscrint,  ulis  crit  indictio. 
Ad  eyeimn  eolarem  inveniendum. 
Si  vis  sdre  quotos  sit  annos  solaris  cydi,  sume 
supradlclos  annos,  et  bls  adjlce  quhideclm,  quia  tol 
anni  de  ipso  cydo  pRecesscrant,  ac  15  restabant,  el 
divide  per  iS :  qoot  reman&erint,  talis  crit  annus  cy- 
cfisdaris. 

Ad  concurrentes  ineeniendot. 

Si  vis  seire  qoot  sint  concorrentcs,  supradictos 
annos  snme,  el  prius  duos  cx  h:s  snbtrahe  propter 
bissextom»  qui  tunc  insecundo  cxstitit  anno :  dcinde 
cnm  rdiquis  omnibos  qoariam  partcm  ipsorum  ad- 
jice,  ac  deinde  per  scptem  divide :  quoi  rcmanscruit, 
lot  sonl  concnrrenles* 

Adkiiiextum. 


rum  cursum  ucillime  conscrvarct ;  quas  pro  facilitato 
ctiam  cakulaodi  quindccim  csse  volucrunt. 

l/ii<feroiicttrreiiff<. 
Si  vis  scire  unde  concurrentcs  accipiunt  ^xordium, 
siue  dublo  de  ipsis  septcm  dicbus,  p  r  quos  volviiur 
mundus ;  quia  ultra  scptem  non  transit  nunierus  coii- 
currentium,  nec  numeros  septiman;e  dierum.  —  D. 
Primus  concurreiis  in  capite  undo  accipit  exordium? 
M.  Annus  solaris  habct  dies  565 ;  hos  divide  pcr  7 : 
septies  52,  564,  reinanet  1 :  inde  ponitur  in  cai'ite 
pnmus  concurrcns.  Et  postea  in  secundo  anno  adde 
unum,  in  tertio  doos,  in  quarto  trcs,  et  in  anno 
quiiito  bisscztiU  adde  quinque.  In  hoc  aiitem  soler- 
tcm  curam  adhibe  ut  per  alios  prseparationis  bissexti, 
sicol  supra  diximus,  sic  adjicias  scmpcr  onum  poM 
unum,  ct  anno  bisscxtili  duos  adjicias,  et  cave  ne 

«.   .       .       .        . .       .         . .  «  .u  ^^    u  .1  «Iint   septem  transeas,  ccd  ad  ununi  p>  st  scpicm 

Si  vis  scire  utnim  bisscitus,  vd  quoliis  ab  co  sit  C  ^ciuper  redcas;  et  sic  per  28  lineas  cirVas.  Dillgen- 


antius,  sume  tnpradictos  annos,  at^ue  ex  his  sub- 
irabe  duos,  propter  bissextum,  qui  tunc,  ut  supra 
dictum  esl,  in  secundo  exstitit  anno,  reliquos  vcro 
divide  per  quatuor :  quot  enim  rcmanserunt,  tot 
sonl  annl  post  bissextum ;  sl  nihii  remanserit,  bis- 
teztns  esl. 

Ad  decemnovennalem  cyclum  inveniendum. 

Sl vis sdrequotns slt  annus  cycU  decemnovcnna- 
lis,  sunM  sopradictos  annos,  ct  ex  bissobtrahe  duos 
propter  lotidem  annos  qoi  adhoc  de  codcm  cydo 
reM!ai»ant,  ac  deinde  per  10  divide :  quot  remanse- 
rint,  ulis  erit  annus  cycll  decemnoventiaUs ;  si  nihil 
remanserii,  19  erit. 

Ad  tunarem  cydum, 

Si  vis  scire  quotu^i^it  aniius  cycli  lunaris,  tcnc 
supradictoa  annos,  et  ex  bls  subtrahe  quinque,  quia 
toi  anni  de  eodero  cydo  adhoc  rcstabant,  ct  divide 
|ier  19:  quot  reroanserint,  lalis  erit  annus 


licr  19: 
Hioaris. 


Ad  epactam  inveniendam. 
Si  vis  sdre  i|uot  siut  cpact»,  sume  supradictos 
annos,  el  ex  his  subtrahe  5,  ut  ad  secundum  decem- 
uoveunaUs  cydi  annom  pervenire  valeas,  ubi  ipsc 
epactamm  cyclus  inclpit.  Reliquos  pcr*19  divide; 
qtiod  vero  remanserit  molliplica  ondecies,  et  si  im- 
mems  ilie  infra  30  remanserit,  epacias  ilUus  aniii 
es:  e  scias.  Sl  nltra  excrevcrit,  tolle  50,  et  reliquns 
pro  epaciis  lene.  Hacc  enlm  ille  solos  contemnat  qui 
auctoren  Ulorom  jure  reprehendere  valet. 

De  ordine  intUctionum. 
Indietio  didlar  ab  indicendo.  €um  enim  Romani 
oiniiibas  geoUboi  Imperarenl,  omnibus  tribiiu  in* 
^enMquao  eis  qulnto  sempcr  anno  peiidebantur  : 
sed  prlmo  qolnqueiiuio  »s,  secundo  argeutum,  tertio 
s  dvcbator  aurum ;  quarto  rursus  a  principio  repctc- 


tius  attende,  et  minimc  in  Uoc  faUeris. 

De  ffunctii^  quadrante  et  bitseUo, 
Unus  punctus,  guarta  pars  honc,  et  facil  10  mo- 
menta ;  ouo  pnncti,  20  momcnU ;  tros,  cO ;  quituor, 
40;  ct  isU  40  momenta  faciunt  unain  horaiu.  Et  0 
horae  in  uno  anno  faciunt  quadrantcm  uuuni ;  et  4 
quadrantcs  in  4  annis  faciunt  diem  ct  noctcm ;  eust 
ipsa  dies  qute  dicltur  blssextus,  qui  legitur  vt.  Kal. 
MartU ;  Vcrbi  gratla  :  Si  hodie  legitiir  vi  Kal.  Hart. 
et  cras,  vi  Kal.  Mart.  Propterea  dlcitur  bissextus^ 
quia  bis  legitur  vi  KaL  Martii. 

Item. 
Bissestum  non  ob  illum  diem  iicri,  ul  qui.lani  pu- 
unl,  cum  Josue  orabat  solem  stare,  crcdendiim  e6t 
quia  ille  dies  fuit,  et  pncteriit.  Sed  ob  boc  dicitur 
bissextus,  quod  in  nnoqooque  mcnsc  punctus  unus 
CYcU  n  ^c^^c^^^'  i^tincius  vcro  unus  quarta  pars  honc  est. 
^  ^  Quatuor  vcro  puncti  in  sole  unam  horam  faciunt, 
duodecim  vero  puncti  tres  horas  explicant.  Ergo  in 
quatuor  annis  ternae  hone,  quae  sunt  xii,  uniim  dicm 
artiiicialem  faciunt,  quae  additur  Fcbruario  cum  vi 
Kal.  Hartii  habuerit,  ut  m  crastino  sic  habeat.  Vcrbi 
f[ratia  :  si  hodie  Vi  Kal.  Marlil  additur  ille  dics,  qui 
in  quatuor  annis  explctus  est,  nibilominiis  ct  in  cra- 
stino  iegitur  scxtb  Kal.  Mart.  Et  ideo  bissextus  dici- 
tur,  quia  bis  vi  Ral.  MartU  habct  Febniarius.  Ob  hoc 
ergo  bissextilem  diem  in  mense  Februario  placuit 
iiiterealari  Romanis,  quia  hx  brcvior  cxteris,  ct 
cxtremus  anni  mensis  erat. 

Item. 


Bissextus  est  per  anuos  quatuor  unus  dies  adje- 
ctus.  Crescit  eniin  pcr  singulos  annos  quarU  pars 
assis^at  ubi  quarto  anno  assem  compleverit,  bis- 
sexiUem  annum  iacit.  Didtur  enini  bissextus,  quia 
bis  scxics  ductiis  assem  fadl :  quod  cst  uiius  dies» 


70 


BEUM  VEN.  OPER.  PARS  I.  8ECT.  II.  —  MMSGALICA  SPURIA  ET  MNA 


721 


sieoi  et  qvidnitiiM  ^opt^r  4|iiater  doctum,  qaod  A 
esl  bistetuw»  qiieni  soper  dierum  cursam  'm  annum 
iOl  Aidl.  A  sexto  Nooas  Martii  usqoe  in  diem  ii  Ka^ 
Jtn.  bi  luna  eursu  bissezlos  appooitury  alqiie  inde 
tralilior.  Interoabres  aotem  dies  idcirco  vocanlur, 
a«fa  Hittfponunittr»  ut  raiio  htn»  solisque  eveaiat. 
Calare  enim  pooeredicitur;  imercalare,  inierponere. 

Oacls  prtmiit  Hssexrtim  invenU* 

D.  Qnis  primom  bisseilnm  inTenit?  M.  Julius 
Csesar  in? enll  enm  qoadrage^simo  oeiaf o  anoo  ante 
natifltalam  Cbriall»  et  censuit  nominandum.  —  D. 
ISIssexlQS  eor  dieitiir  ?  M.  Qoia  bis  n»  yi  anteqaam 
▼enlaa  ad  Kal.  Mari.  duos  dies  signitteare  uno  nomiae 
▼olit,  ttnum  natnralom,  et  altenim  arlUicialeia.  —  D« 
Qoa  eaosa  ponitar  in  diebua  annl?  M.  Per  slngulos 
annoi  uiwm  quadrantem»  et  coro  iropleU  luerint 
qoatoor  qttadraotes,  tanc  diem  pleiiam  facloot,  qui 
bisseiloiTocatur.  Golleftas  est  per  m,oocls  dies»  et 
esl  qoasl  ad?ena  eCperegrinus.-*D.  Quare  bissextos 
dieitar)  et  quid  esset,  si  noa  fuisiol  biiiextui  ?  M.  D 
iVopterea  it  biasextus,  quaa  ooo  impiet  ccclxt  diea 
aoiio  iolaH  sine  qnadraiite.  Quadrans  ttl  ^f  lotum 
•innum,  el  meoses  aioguloi,  et  per  dies  et  aonos  mo- 
roenta  eollignotur.  —  D.  Quomodo  colliguntur?  Per 
nnnmqoemQue  diem  et  noctem  colliguntur  du«  par- 
les  monienn.  In  tribus  diebas  colligonior  doo  mo- 
menta»  et  Ita  in  triginia  dieboa  et  uoctibas  e^goo- 
lar  oiomeou  figioti;  ei  sie  per  totom  aonum  colll- 

};unlur  momenta  ccxl.  Hoc  sont  xxif  pwicti,  qui 
aeionl  sexhoras  id  esi,  quadrans* 

Qu9i  kiaextlM  unu$  aecreutU  aimui. 
In  qoaluor  aonis,  onus  dies ;  io  octo,  diio ;  bi 
duodeam.  tres;  iu  selecim,  quatuor;  in  viginti, 

n'  iqiio  dies  accrescunt ;  in  viginli  octo»  hebdoma- 
complent ;  to  quadraginta  a»nis«  dies  triginla  ; 
io  cxx,  unclam  unias  annt  pneparaot;  In  cccxi» 
dooi  meoses  ostendoiit ;  in  cccctxxx,  qnaluor  men- 
ses  esse  probintor,  quae  est  lertia  pars  unius  soni.  p 
In  ocGCCLX,  bissem  onius  anni  roanirestum  est*  lo  ^ 
ii,ccccLX  annis  aonam  inlegrum,  id  est,cccLXf  dies 
.ipprobantur. 

Qnet  si/  diferetttia  inler  decem^^oveaualem  el  iunarem 
eyclum, 

Qu:c  sit  diderentla  inter  cyduro  d>  cemno -enna^m 
et  lunarem,  legentibu)  scire  confenlt.  Scimus  efilm 
Huod  uterque  cydus  in  luiiaiu  carrit,  et  uterqne 
decem  et  nofero  annos  habet.  Cydusdeceronovenna* 
lis  o  saneio  Moyse  difi nitus  refelatns  eit«  Jubente 
Domino,  ul  hi  qui  longe  habitabaot,  io  secundo 
niense  Pascha  scirent  celebrare ;  et  in  diebos  Solts 
Tarlatur,  hoc  est  super  luua  xif  primi  meosis.  Oeinde 
noa  oporlel  inTest'gare  quis  constltuisset  cydom 
lOAarem,  aiit  qao  tempore  hrr eiKus  fuisset.  Con- 
Haienim  a  Bomanis  xxx  aaoo  aiiie  mUiotaiem 
Christi  infonlum  fuisse,  Itoc  est  in  primo  aono  re- 
gm  llerodii  ttlii  Antipatris  Ascakonitis,  qni  primus 
de  ventihus  rronum  Judaconmi  ab  Octaviano  per  |^ 
roooera  aeqoisifiK  et  repiafit  annos  xixvii.  Etilcot  ^ 
cydus  decfmooTeooalis  secundom  legalem  llebraDo- 
rom  consUiutionem  lona  xif  Pascfaae  iucipii,  Ibique 
llnllor,  ita  Roroani  coosHliienint  cysclofo  looarem 
iochoari  a  Kal.iao.  Ibique  lerminari;  et  per  siogu- 
los  aniMs  «latem  luoae  ^obare,  quio  efiam  quoti- 
die  oua  hora,  quo  pooeto  accendiiur,  fd  esstingui- 
lor.  Ei  slcut  decemooTeooalis  cyclus  per  bbios  com- 
raunes  el  tenhim  ombolismom  disciaTil,  iu  cyclos 
taaris  limili  orJine  procedil,  excepto  quod  quartus 
onnui  decooMioTennalii  cydi  ipie  esi  pnmoi  cydi 
luoarii. 

De  origine  epactarum. 

9i  fli  ieire  oiide  f rocedunl  epact»,  Id  eat«  adje- 
etiooea  lonss  lene  dies  de  anno  solari  et  de  anno 
coiooiani  looari.  Aimus  sol.iris  babel  dles  ccclxt, 
luiiaris  ccclit .  Plures  iindeclm  dies  sunt  in  anno 
solari  quam  Inoari.  De  illis  efUd  intur  epaci;r,  id 


esiyoodedmaiyecliones  luoarea  hi  eaplte.  Iloi  pro 
epaeiii  oodedm  io  eaplte  osiooie»  ¥d  alio  moda : 
tene  ouhiqoe  intercalarea,  et  aex  aemi  lan«  mltto 
Iniumn,  Ibduot  oodoeim,  dc  ioot  ondedm  hi  capite. 
Hos  pro  adjeclloolbii  hibelo,  de  qoibos  catefm 
hoe  modo  prof eoloot.  Adde  oodeebo  qoos  hifenbti» 
et  adde  ilerom  ondedm,  sont  xxii.  Uoa  pro  epaeta 
sequeotl  habelo.  El  oodocim  iuper  vigioti  doo  Ue- 
rum  ad^dest  fNut  xxiuu  Recide  xxx»  reaMoeni 
tres,  qiios  pro  opacta  loneio.  Rurios  adjunge  xi  sa*> 
per  ires,  efllduot  xit^  ToU  ieqoitor  ^di.  Slc 
deinceps  faciena  epacUa  fadllime  leperies.  Tantno 
meoMr  oslo  oi  ollra  xxx  ooo  traoseu.  In  inexix 
anni  babebia  epaciai  xtiu.  Adde  xisuper  xfni,  toat 
xxix.  Adde  saltom  huMi,  Soot  xxx.  Ule  apparei  qnod 
000  addit,aod  salil  m  relro  uoom  diem.  Isla  Irlgeslnia 
epoctaeot  m  eaplie.  Has  Igitor  epactu  ei  r^^arei,  id 
est,  Septembrii  t«  Ottobr.  t»  et  csetera  osque  lo  floem 
mitte  simul,  el  si  oltra  xxx  remanserint,  aoblrabe  xxx, 
quod  remanserit  talli  eril  Unat  Mi  hi  Kalendii 
unioiettjasqoe  meoiii,  qoaodo  eomowoia  oril  anoii. 
In  emboliimii  Igilor  eoTO  dUiginlor. 

De  magno  c§cl0. 

Si  iclre  cupli  onde  oriator  eydoi  magoos»  boe 
icito,  auia  cooeorrealea  solli  ionl  xxfio,  el  eooco^ 
renloi  lunae  xix.  ipii  1o  iometspiii  moltiplicall  fc- 
ctunt  eydum  magoom :  id  eat,  ii  duxorii  xix  Tigciiei 
ociiei,  ndootoxxxa  aoooi,qoi  oit  oiacooi  aooni»hi 
quoomnia  aidera  eo4i  ad  priiiliiiuo  redoool  eorsaou 
De  eoliti^  el  eequinocdie* 

Sdilithi  duo  iunt,  primum  hlemale  Tm  KaL  Ja- 
nuar.t  qua  die  natui  eit  Dominui  ooiler  Jesos  Clui- 
itussecundumcarnem  exMarla  Vlrgine  loBelblebem, 
in  quo  sol  iUt,  et  diei  Incipiunt  creieere.  Allenm 
solstitiuro  xstiTsle  toi  Kal.  Julil»  qoa  die  hi  profhi- 
cia  PaUe^tin»,  dfiuie  Sebastae  eat  natlTlUs  Mocti 
Joannis  Baptistx,  et  in  EpbesoianctiJoaoolseTan- 
gelistap;  et  tunc  sol  stat,  et  dies  iodpinot  doerescere. 
Ilis  contrario  duo  sanl  eqohioetia.  Prtmom  Tema- 
lem  aequinoctti»!  tiii  Kalen.  April.  hi  qua  die  co- 
sqoatar  dieacreseens  eum  oocte,  el  ipsa  dio  est  con- 
ceplio  sanctae  Dei  genitrfcii  Mar«ae,  quando  saluUU 
est  ab  angelo,  in  qua  eliam  die  passu^  eat  Domhiai 
nosler  Jesus  Cbristos  secuodnm  carnem  iii  Jerosoly- 
ma.  Alterum  se<|uiiioctiom  autumnale  tiii  KaL  :  tie- 
tob.,  in  qoa  die  coaequatur  dies  decresceni  cuu 
nocte ;  et  ipsa  die  est  conc  ptlo  sanctl  Joannis  Ba- 
pllsta^,  in  casteHo  MacherunU.  Ex  Tin  Kal.  April. 
usque  io  tiii  Kal.  Jan.  dies  oooieraolor  cclxxt. 
Unde  seeondum  numrmm  dierum  eooeoftoi  est 
Chrislus  Domious  ooster  dle  Domiidco,  tiii  KaL 
April.  et  natus  Ost  terda  feria,  tui  Kal.  Jan.,  ei  a 
nativiute  ejns  uaque  in  diem  qoa  paiioi  est,  ttonl 
anni  ixxii,  et  mensesin,  xim.ccccxiT.  Indeaecuudoui 
numerum  dierom  ooostit  euio  tertia  feria  nalum,  et 
pasuro  sexu  feria^  natom  vi.i  KaL  Jan.  imsium  viii 
Kai.  April.  £x  quo  vero  ba^Aiutui  ett  DomhMii  no- 
iter,  osque  in  diem  qua  pasius  esl,  fionl  aooi  u,  el 
dies  numero  xc,  qui  fadunt  dies  occcx;  el  aic  ba- 
ptixatos  est  vol  Jdoi  Jan.,  aeconda  feria,  ei  passos 
est,  ut  supcriui  dixi^  viii  Kalend.  April.  aexu  lerii. 
Cum  dieboi  vero  iuli  flont  sioml  dlei  xii,  occcxiv» 
^t  a  Tiu  Kal.  Jan^  nsque  io  tiii  Kal.  Aprll.  dioiic. 
De  diverii»  ar§umenlii. 

Si  Tii  sdre  quare  sepiem  regdarea  addea  mi  argo- 
meoto  de  inhio  mondi,  hoc  memor  eato,  qood  lo 
ieptem  diebos  ledt  Dommos  ceehim  et  lerram,  et 
seplem  dies  praeceptt  esse  fularost  ei  prepter  bec 
sumuntur  In  calciilaiione.— D.  Etqoare  per  qomde- 
cim  jubet  mohlpUcare?  M.  Quia  cydus  hidkl:onls 
XV  annos  habet  non  amplius.  ^  D.  Qaare  eydoiio- 
larii  per  xxviii  partei  est  divisai?  M.  Qoia  io  vi- 
ginti  et  octo  anniiexplet  coriuni  soam.^B.Qaare 
in  cydo  lunari  addunlur  nr  regulares?M.  Qolaiona 
quadrantem  babci  sicut  et  so*,  ct  fropter  noe  qua- 


715 


DE  ARG0tf€NTI8  LUNiE. 


m 


tttor  rayuUreft  adimllanUir,  vtl  propter  hac  qottuor  A  habet  sex  regulares,  hi  qooque  et  septen  coiicur- 


rcftthtfMuqiiia  retro  cyclo  deceaiiioveiiiiali  fn  qu^rto 
anoo  cjrdoa  lunarte  mitlitor.  — D.  Qaareportto?eiii- 
iMitt  partes  dlvieitur  T  M.  Qoia  aitra  ro? omdeciRi 
atiiios  non  ascendit,  i ed  ilerum  primoa  fiomerator. 
-*D.  Qnare  eilaro  septeni  regiilarea  ponaatur  in  c]rclo 
deceipnovQniuiH?  M.  Si  inteliigiSy  plenlter  inYOoies. 
Alteihlo  qold  dieii :  In  cyclo  lanari  i?  regolares  as- 
somoa»  namera  postea  qoot  aimis  est  in  retro  cyclua 
doeeomofennalis^ahie  dubioni.  Adde  tresad  qaatuor, 
ittttt  fn«  Isti  tii  assamendi  sont  in  cydo  decemno* 
fenali,  et  SpsiM  divide  ner  novem  dedin  partes.  —  D. 
QoMO  per  ipsaa?  M.  Qula  suam  nomen  eaplet.  Cy* 
doa  flocemnotenndis  tocatur,  quia  per  xix  annos 
currlt,  01  propter  hoc  per  xix  diYisvs  est.  —  D.  Quare 
ad  hiiioxt^  ii^ll  addis  nid  aiinos  ab  initio  rouiidi  ? 
M.  S^  dobio  qola  roateria  hi  sexfi  ab  iniUo  sem- 
per  pimarator.  ^  p.  Quare  etiam  xii  reguiares  ad 
aonos  mmini  inYenlendos  computavii?  M.  Qoia  non 
ptttatit  Inde  fiicore  plenam  indictiooem»  nisi  xu   ad- 
dixlssoi.  —  D.  Qaare  tres  regularea  mittuntur  ad  m- 
dictiooem  inyeniendam?  M.  Qula  <raando  Incamalio 
Domini  facta  ost,  tres  anni  de  nia  Indictione  prseoesae- 
ronl.  — D.Qoare  Dor  j[oindeeim  partesjobetditldere? 
M.  Qoia  ctdosinaictionis  per  quindecim  annos  cor- 
rit.  —  D.  Qoare  epact;e  per  notemdedm  partes  ditl* 
doator?  M.  Qoia  cydus  enaclaram  per  notemtJo- 
cim  annos  tariatur.  — D.  Qoare  fierum  per  xi  Jubel 
multiplljeare  ?  M.  Qoia  undedm  accessores  accedunt 
ooini  aono.  —  D.  Qoare  iterum  jubet  ditidere  per  xxx 
parli»?  M.  Quia  oliFa  xxx  non  ascendlt.  — D.  Quare 
ad  concorretiies  ij^teniendos  cyciutn  solarem  jobel 
addero?  M.  Qula  parcydom  solarem  numeranlur 
biasexdu — B.  Quare  quartam  partem  jubetaddere,  et 
^loU  esi  qoarta  parsf  M.  Quarta  pars  est  bissexit  ab 
iiiiiio  cydi  usque  ad  Hnem,  et  propter  boc  ipsam 
quanani  parteinjubel  addere,  quia  in  quarto  anno 
itbissextus.  — D.  Quare  per  aeptem  partes  jubel  di- 


rentes  xiii  reddoro  tidentiir.  Remotis  aeptem,  rc« 
roanenl  aex  &alendae,  aex  Idos»  xti  Kalend.  Maru 
XV,  tiii  Kal.  Marl.  in  aexta  leria — I.  Unde  hoc  eer- 
tum  babelJa?  R.  QoImoo  regulares  Mari.  ei  unus 
coACorrena  sox  racore  dtcontar  KalondaD»  oclo  IJus, 
et  Idus,  stu  ICal.  A^is»  xti,  xt,  viii  Kalendse 
Aprills  In  secunda  fena.  -*  1.  Qoaliler  hoe  probare 
potestia  ?  R.  Aprilia  habol  onom  regularem  sumpium, 
et  anom  eoncarronlom  conneetimos,  sunl  simul  dum 
Kalendge,sox  ldtts,oclodeelffi  Kal.  Maii,  xtti ,  xvi,  xt, 
tiu  Kal.  Maii  io  quarta  feria.  —  1.  Quomodoscitis? 
R.  Sui  iroa  rego^ares  U  unoa  cooeurrena  quatuor 
demooairant  Kaiend.,  oeto  iiua»  et  Idus  xtii  Kal. 
Junli,  xti,  xv«  tiu  Kolend.  Junii  inaoptima  feria.  -r 
1.  Quamer  boc  acire  possomos?  R.  Ipse  autem  habet 
aex  regalares,  et  unom  habomus  coneurroniefn :  hlc 
slmul  asdtus  nomerus  tH  reddore  crodilur  Kalen., 
ti  Idaa,  xtiii  Kal.  Julii,  xvii,  xti,  xt,  viii  Kal.  Julii  in 
H  secuHda  feria.  —-I.  OstendK-.*  quomodo .  R.  Ijnus  re- 
''  gnlario  ot  onusconcurrens  duaa  eontidnnt  Kai.,  octo 
idua,ot  Idus,  XVII  Kal.  Augosti,xvi,xt,  mi  Kal.  Augu- 
sU  In  qdnta  feria. — I.  IJni!e  hoe  ^atet  ?  R.  Ai^usiui 
habetquatuor  r^gdares;*  et  unos  eM  mbdo  coneurrens : 
oot  numerus  in  onum  nexo^  quinqoe  raoere  cernitur 
Kalend.,  sek  Idus,  xixKal.  Sepiemb.,  ^viii,  xvi,  xv, 
VIII  Kal.  ^eptemb.  iu  primaferls.  —  1.  Pandili^airom 
ita  alt,  an  non?  R.  September  habet  rc|^utares  se- 
ptem,  si  eom  lllis  sepe  dieium  Janj$imus  .concu:reo- 
lero,  oelo  dno  dubio  habebjmos.  Avylsls  septem, 
remanet  onas  Kal.,  sex  Idus,  xviit  Kalend.  Gctobr., 
xxiiy  XVI,  xr,  v.ii  Kal.  Octobr.,  io  lerita  feria.  —  I. 
Tractate  ipsoffl  nnmeronL  R.  Unos  et  dao,tres  insl' 
mol  conftduul  Kal.^  ocio  Idus;  el  Idus  xm  Kal. 
NovoQibr.,  XVI,  XV,  yui  Kal.  Noverobr,  lit  sexia  fe* 
ria^  —  K  Quo  ingemo  hoc  vlderi  potest?  R.  Qoinquo 
et  uimm  sex  reddunl  Kaiend.,  aex  Idas  xvml^alend. 
.         .       Decembr.,  xvn,  xvi,  xv,  vui  Kal.  Decenibr.  in  prima 
videro?ii.QoiaultraseplemconcurreiiiesnonaKeii-^  feria.  I.  IJnde  hoc  adre  possumus?R.  Unjs  auieni 
dunL —  D.  Quare  ad  cycliiffl  decemnovennalem  unum  ^  et  aeptem  ..... 


rcgularero  jut>et  adji€.ere?  M.  quiaquando  incamatio 
fwa  eat^  mi.tts  a.nnus  de  cydo  decemnovennali  prae- 
cesait*  Alieiidequomodo  yiii  Kal.  Aprii.  Ghrisuiii  coo« 
ceploa,  tion.  AprHJi  jam  transiit,  ei  propter  hoc  unum 
addit. — D.  Quare  partiri  jubet  per  xix  partes?  M.  Quia 

a^ovemdedm  aiinos  cunit.  —  D. Quare  de  jcydo 
ri  duo^  re^oiares  ftubtrahere  Jubet?  M.  Qnia 
quando  incaruatio  facta  est,  duo  anni  de  cyclo  i«- 
nairi  remanser.uut.  -—  D.  Quare  per  iiovemdeclQa  par- 
les  jtttiet  dividcre?  M.  Quiauitra  xix  iion  ascendijl. 

UH  wmtfuiur  jauri,  epaeim^  indiciknes^  e'.c. 
Aimi  ad>  origine  roundi  mutantur  in  xv  Kal.  Apri- 
Us  sinjgulfs  aonis.  Aniii  ab  incamaiione  Domiiii  m.i- 
laniur  viu  Kal.  lan.  Epacta^  Incipiunl  seconduin 
ALgyptlos  a  Kalend.  BepteinbriSt  secundum  Ronia- 
nos  a  Kal.  Jan.;indictiones  indpiunt  a  vni  Kalend. 
^tldobrls»  Ibidcmque  terminantur.  €)clus  lunaris 
iociplt  etdesinit  lu  Kal.  JaiHtar  Concur^nU^  ivd- 
pioot  a  Kal.  Martil.  ibiJemqve  VtfmiuMmr.  Aiuius 
commuDiaet  eml>olismus,«lcydus  decemnovennalis 
iodpit  a  ^riina  hina  prinii  mensis,  i<l  est,  ab  Ipsa 
quaetermlniim  paschaiem  deinonflrat,  eo  anno  qu> 
Ittua  prima  est  x  Kat.  Aprilis 

De  feria  et  Iuh^,  puexi  nd  puefum  dinio0us. 
tnierrog,  ki  qua  feria  fuerunl  Kalendx  Jan.  boc 
aniio?  Re$p.  In  tertia.  —1.  Unde  noslis?  K.  Januarius 
habet  Ires  regulares  secundum  ^^yp  ios  ad  feriam 
in  capiie  ipsius  inqttire ndam,  et  concurrentes  erant 
imic  aeptem,  qui  sliuul  juocti  decem  fadunt.  Subia- 
ila  aeplem,  remauent  tres.  Aiiter  Januarius  habet 
u  regttljires  seconduni  Romanos.  Si  com  Ipsis  i  con- 
carceaieffl,  iUom  sdlicet  qoi  post  septem  prBedictos 
coQcarrenJI^  aequiiur  adjuugtmus  sunt  similiter  ui, 
K;ilenda5,  vi  idaat  <ix,  xvin,  xvii,  xvi,  xv,  viii  Kal. 
Febr.iii ri ierla.  —  I.  Uiide hoc scili»? R. Fcbmarius 


^.  «v|r*«^  odo  ex  ao  procrearo  visuntttr^  dimissii 
septem,  restat  unua  Kdend..  vi  Idus,  xix  Kal.  Jan. 
xvifi,  XVI,  XV,  viii  Kal.  Jan,  in  quarta  ierla.  1.  Ha- 
itifeiitatehoc.  R.  Upus  autem  et  tres  quatiior  reddere 
arbttraiitur.  —  1.  Quota  fer.a  est  hodie?  ^.  Sexla. 
—  1.  Unde  nostis?  K.  Maios  hiibet  tres  reguiares  aJ 
feriam  bebdomadis  inquirendam,etconcnrreiitessuui 
modo  tres,  out  siroul  juncti  faciuni  sex  :  sexta  feri.a 
esthodie.— l.Qootaest  liina?fi.Vigesima.— I.  Undu 
hoc  apparet?  R.  Maips  babet  undeciin  regulares  ad 
iRHatem  lipnae  inquirendani,  et  epactx  sunt  modo  no- 
vem,  qui  simai  juncti  sunt  viginti.  ita  liodie  aetatem 
lunae  csse  credimus.  I.  Quota  feria  est  holie?  it. 
Sepiima.Undebocpatet?  R.  Dici  i^tius  mensis  Muit 
hodie  duoy  borum  uno  detrito,  remaiiet  alter.  £t  si 
cum  iilo  sex  regnlares,  iJ  est,  nuineruiu  Cb  iae,  qux 
fuH  in  Kalendis  jungimus,  aperte  sep^cm  esse  vide- 
nitts.  —  1.  Quota  est  iuna?  tt.  Vigesi.iia  prinia.  —  I. 
Unde  lioc  agnoscere  possnmiis?  R.  Dies  meiisis  sunt, 
D  01  d4ximus,di^«  Si  ex  ipsis  unum  sejongimus,  et  cufit 
aitero  xx  attexiaiafV-^n^^Vuul  ^^  ^t  i,  qiii  quamvis 
tadte,  a^latem  luiue  produnl. — I.  Qttota  feria  est  ho- 
die  ?  R.  Prima.  —  i.  Unde  hoc  certura  est  ?  R.  Dies 
istiiis  nieiisis  sunt  jam  ^neteriti  duo,  sl  enim  cuiii 
tiiis  scx  regulares  censerlmus,  octo  iii  propatulo  ba- 
bi^nius.  SeqoeairatU  septem,  remanet  uiius,  quia 
pnma  /eria  csl.  —I.  Quou  eat  luna?  R.  Vigesiroa  se- 
cunda.  —  I.  Unde  hoc  certuin  lenetis?  R.  Duos  diea 
istius  mensis  scimus  esso  prjuieritos.  sl  autem  curo 
iilis  XX,  id  e»!  aitatem  luu;e,  quae  fuil  iu  capile  istius 
mensis  apponimus,  viginti  ei  diio  anparent,  <.ol  lio- 
diernamlunae  aetatem  signiOcant.— I.  Quola  ferla  le- 
gijliir  hoJie?  R.  Sexla.— 1.  Qudliter  bos  sdre  possu- 
iDttS?  R.  Dies  anni  prasseniis  sunt  prcteriil  cxx;  si 
eif  0  cum  illis  numenim  ferise  quae  fuii  in  capite  is- 
tius  anni,  quatuor  sdlicet,  insuper  etiam  diem  bis- 
sexti  annectiinus,  et  deioceps  hanc  summam  per  vit 
meiiuiur,  sex  indivisi  restaiit,  qui  praediclam  fcriam 


BEDiC^  VEN.  OPER.  PARS  I.  S£CT.  II.  —  DIDASCALICA  SPIJRIA  ET  DOBIA. 


787 

deinoiittrint.  —  1.  QnoUi  est  bodie  luna?R.  Ui 
reor,  vigesinia.  —  1.  Quoroodo  boc  creJendum  est? 
R.  Sicui  Jam  diximiis,  dies  anni  sunt  prxteritl  cxx; 
at  si  cnm  ipsis  «Utem  iun»  quae  fuit  in  Kal.  Jan. 
XVIII,  fidelioet,  connumeramus,  cxxxvui»  insimul 
c/Ociunt.  Demptis  cxviii«  qul  sunt  qitatuor  lunaiio- 
noro  die5,  tum  snperflui  aetatens  luna  paudunt. 

I.  Luna  vigeslma  quol  puociis  lucet?  R.  Qua- 
draginta ;  juxta  Piinii  vero  supputationem  tria  mo- 
roenta,  et  tertiam  partem  unius  momenil  minus.  — 
I.  Quot  horis?  R.  Octo.  —  1.  Qoaliter  hoc  investi- 
garc  debemus?  R.  A  20  usf|ue  ad  30  sunt  10,  qul 
quateir  ducti  faclunt  40,  qui  sunt  octo  horarum 
punctl.  —  I.  Luna  vixesima  quot  partibos  dislat  a 
sole?  R.  Quater  90,  80  ;  item  ter  80,  240 :  tot  igitur 
partibus  distat  a  sole;  et  post  totldem  dies  eurodem 
Bolem  ventomm  esse  credimiis  ad  locuro  qoero  prac- 
seiis  luna  circumfert.  —  I.  In  qno  signo  fuit  modo 
luna  prlma?  R.  In  Ariete.  —  1.  In  qua  parte? 
R.  In  vigfsima  sexta.  •—  I.  In  quo  Kalendario? 
R.  In  II  iJus  April.  —  I.  In  qoo  signo  comrooratur 
hodie  ?'  R.  Non  possumus  ex  hoc  facile  respon- 
dere,  nisi  aliqoid  insplciamus  ondique.  Sclmus  solem 
nonc  habitar^  in  Tauro,  et  14  dies  jam  exactos  ha- 
bere  In  illo,  restareque  adhuc  16  de  completione  sl- 
pii,  qoos  ex  partibus  quibus  lunam  a  sole  remotam 
invemmus,  llli,  id  est  Tauro,  ad  explendum  In  eo 
Iter  solls  supplere  debemus.  Recisis  de  240  sexde- 
ciffly  ei  224  qui  restant  per  tricenariiim  numeriim 
expensb»  14  uobis  restant»  qui  tot  nartes  lunam  in 
Caprlcomo  degere  conjidunt.  —  I.  In  qua  hora»  vel 
in  quo  puncto  erit  hodie  lona  accensa  a  sole?  R. 
Cydns  lunaris  est  modo  septimus.  Si  igitur  lllum 

JuiDqules  dudmus  ipsumque  numeruro  id  est  55,  et 
ies  annl  procsentls,  qui  sunt  120,  et  unum  simul  con* 
glutlnamos,  ac  deinde  per  60  expendimusy  56  re- 
stant,  qul  sunt  puncti  istius  diei :  qui  etlam  in  primo 
puncto  octavs  hone  lunam  a  so!e  accendi  demon- 
strant.  Iterum  autem  si  pnediclum  cyclum  sexies 
vergimos,  et  56  punctos  qui  remanserant,  nec  non  et 
duas  monades  ob  duos  sexagenarios,  insuper  diem 
etlam  pracsentero  in  unuro  copulamus,ac  postremoper 
50  Gndlmos,  viginti  et  unus  adhue  indivisi  manent , 
t|ui  iUaro  aeutem  pandunt  quam  luna  In  hora  siix  ac- 
asosionis  esl  Ingressa. 

I.  In  quo  siKoo  fuit  roodo  luna  prima  ?  R.  In 
Ariete.  —  I.  Qua  parie?  R.  In  vigesima  scxta. 

—  1.  In  quo  Kalendarlo?  R.  In  pridias  Idus  April. 

—  L  Quota  est  luna?  R.  Vigesima.  —  L  In  quo  si- 
gno  commoratur  hodie?  R.  rlonne  hoc  prout  potui 
superius  elicul  ?  Verumtamen  si  vuiils,  adhuc  arciius 
replicabimus.  Praesens  luna  nau  fuii  in  26  parte 
Anetis,  et  quatuor  partes  postca  retinuit,  per  quas 
cucurrir,  20  et  6  deinpsit.  quas  non  teUgit.  Ac  deinde 
il  probare  vultis  hodie  20  luna  in  quo  si^no  sit,  nml- 
tiplicatc  20,  Id  cst  ejus  xtatem,  per  quatuor,  flunt  £0 
quadranies.  Rursus  muliiplicate  unnm  ex  bis  qua- 


»8 


A  drantibus  per  6,  propt^r  horas  sex  qn»  In  unoqno- 

3ue  quadrante  suut,  et  insuper  suuiiie  sex  pnnctoi 
e  septuagesimo  nono  qoadrante,  et  babebitis  se- 
ptem  horas  el  unum  pitbctum,  quas  dandx  suni  srieti, 
quia  tot  horas  per  eum  cucurrit  luna  quando  fuit 
prima.  Denique  accipite  78  quadrantcs  qui  remanse- 
rant,  el  date  novem  Tauro,  9  Geminis«  9  CancrOy 
9  Leonl,  9  Virgini,  9  libr^,  9  Scorpioni,  9  Sa|Uu« 
rio :  et  sic  restant  quadrantes  sex,  ac  desuper  4  ho- 
nc  ^i  4  puncti,  iJ  esi  horae  40,  nec  non  et  quatoor 
punctl.  Ex  quibus  tamen  horis  quatuor,  «ex  signis 
peraclis  propter  illornm  bissf^s  dabuntor.  Adhoc  ergo 
mancnt  horae  56,  insuper  ct  qoaluor  punai,  quas 
jam  luna  in  Capricorno  pertransii  volando. 

—  I.  In  qm  signo  fuit  modo  luna  prima?  R.  In 
Ariete.  —  L  In  qua  parte?  R.  In  vigedma  sexta. 
—  1.  In  qno  Kalendario  ?  —  R.  In  u  Idus  Aprilb.  — 
L  Quoia  esi  luna?  R.  Viffesima  sepiima.  —  In  quo 
signo  coromoratur  bodie?  R.  Uaec  igitor  ioiies  et 
n  toties  quaeritis?  Videie  ui  hoc  magis  causa  discendi 
quam  reprehensionis  fadatis.  Scirous  solem  adbue 
habitare  in  Tauro,  ei  vigintt  duos  dies  iam  exactos 
habere  In  llio,  restareqoe  adhuc  octo  de  trlnginta, 
Id  est,  de  completlone  ipsius  signi,  qoos  ex  parti- 
bus  quibus  Ivnam  a  sole  remotam  inveniroos»  iili, 
id  est  Tauro,  aJ  expleiidom  in  eo  Itlnere  solis  sop- 
plere  debcuius.  Abscisis  de  524  octo,  et  ipsos  jui 
restant  per  tricenariuin  nuroeram  expensos,  16  in- 
divisi  manent,  qul  lotidem  partes  lunam  in  Ariele 
esse  designant.  —  L  Adhuc  inquiram.  ui^altem  ali- 
quam  inveniam  distantiam,  in  quo  signo  Aiii  roodo 
lunaprima?  R.  InAiiete.  —1.  In  qua  parte?  K. 
In  26.  —  1.  In  quo  Kalendario  ?  —  In  prldie  Idus 
Aprilis.  —  I.  Qoou  t&t  lona?  R.  yigesimi  septi- 
ma.  —  L  In  quo  signo  comrooratur  hodie?  R.  Qoa- 
ier  20  et  7  f  00  ei  8  quadranies  conllciiinL  Ex  bis 
qoadraoiibus  irigmta  sex  poncios,  id  esi  septem 
boras  ei  unuro  puncium,  ouia  hoc  qoando  luna  prima 
^  fuii,  de  Arleie  sibi  retinuit,  primum  amitiero  expe- 
^  dit;  et  tunc  reliquos,  id  est  107  qoadrantes,  dempu 
una  hora  ei  ono  puncio  per  signa  disiribuere  debe- 
mus.  Undecies  novem  90  ei  9.  Toi  igliur  signa  (si 
non  fallor)  postquam  fuit  naU  periransiit  lona,  sci- 
licet  Tauram,  Gemlnos,  Caoorum,  Leonem,  Virgi- 
nem,  Libram,  Scorpionem,  SagiiUrium,  Capricor  • 
num,  Aquarium,  Pisce^  Supersunt  adbuc  quadran- 
tes  7,  horac  4  ac  4,  id  est  horac  47,  excepto  ono 

Kuncto.  Ex  quibus  tamen  horis  12  bisses,  id  est  8 
oras  oportei  abjicere,  videlicei  ut  iria  seroper  si- 
ffna  27  quadranies,  ct  insuper  binas  habeani  lioras. 
£t  a.ihucrCbUnt  torae  58,  nec  non  ei  quaiuor  puocU. 
Tot  j.im  horas  ei  puncios  lunam  per  Arietem  cur- 
rere  dicimos.  At  vero  cuin  protinus  Arieti  ipsas  odo 
horas,  iii  quibus  luna  post  vig.nti  septem  dies  itumo- 
rari  consnevit,  addiderimus,  nihil  illl  de  ocioqua- 
draniibus  deerii,  quia  7  boris  ci  uoo  puncio  priuia 
luna  per  euin  cucurrit. 


COMPUTUS  VULGARIS, 

QUI  DIGITOn 

EPHEMERIS, 

DK  FERIA    DE  LUNA,  BT  HiS  QD^  AD  LDNAM  PERTINBNT, 

10  BST 

iSPAaiS,  MEMSIBUS»  SIGNIS,  TERMUIU^,    ANNIS    CYai    DECEMNOVENNALIS. 


PROCEMIUM. 

QoAraAToshicaoqoilaierus,  quidldtur  teiragonus,  D  ceat  in  singulis  mathfmaticae  disclflinis.  Skioidem 
a  30  In  900  progreditur.  Cujus  divlslo  per  quiiique  continuaiis  propriet^itibus  medietatum  iriuin  arihim 
icuarlos  (kcta»  lectorl  occasioneni  tribuit  ut  se  eier-     talis  dif isio  o&lcndit  arithmeticae  6,  \t,  18 ;  inusicas 


w 


EPHEMERIS. 


730 


H,  18,  ii ,  gepmetricx  6,  12,  94.  I^Uiir  vicesinni 
leraiiDi  sommi  iinea  est  A,  qtiae  \n  inlimo  spatio  ha- 
betur  pro  epaetis  nulla.  A  qua  Tidelicet  inlra  A  piH* 
eamdem  linearo  stng  1»  litterae  Gncc;»  qna:  ex  ordine 
sequi  dehuerant,  tantum  distant,  si?e  sursuni,  sive 
d^rsum,  ouantus  esl  nomerus  epactsr  m.  Nam  B, 
in  ordioe  ittterarom  seconda,  hic  habetor  H;  et  G» 
ordine  lertia,  hic  est  25 ;  cydos  quoqoe  decemno- 
veniialis  talis  erit,  qualera  naturalem  ordinem  litiera 
lenuerit,  quia  iilo  anno  pro  epactis  posui.  Siqaidein 
bpositione  hic  est  duodecma,  cum  sit  lilterarun 
ordiue  secunda :  et  ob  hoc  conslal  esse  aniium  cyc  11 
decemnovenoalis  secundum,  llnearum  primx  el  duo- 
decinKe  expositio.  In  priori  sentent-a  cootinetur 
ahsqoe  dobio.  Deniqoe  qoia  luiia  moraior  in  ono- 
fooque  aigno  doobos  diebos  et  ^emisse,  alieruatim 


A  qnlhiisdam  signis  i^uobos,  qutbns  *aih  Ires  dies  dedu 
Iii  18  linca  hiijoa  iabul;i*.»  inrerius  e »  n  imero  subiio* 
tals,  In  duo  integra  signa  quinque  dies  iniegros  ie« 
neant,  dum  qu  >d  imi  subtraliiiur,  alteruaiim  detur. 
Menses  vero  contra,  in  84  linea  po^ui,  ot  in  quo  si« 
gno  sit  sol,  aingolis  mensihus  anui  adferias.  Nam 
hinc  ex  majuscula  littera  Arietem,  inde  Aprilem» 
binc  Taurum,  inde  Maium  perspicis,  et  cxtera  eo- 
dem  modo.  Ergo  por  singulos  dies  lunam  in  quo  si- 
gno  sit  iiivenlurus^  acito  goota  et  cojos  mensis  sit» 
ac  in  lineis  18  et  24  conslderata  prima  lona  contra 
se  fenieiit  ntenses,  et  signa  cootra»  ot  Aprilis  in  i4, 
el  Aries  in  18.  Terminos  qooqoe  semper  iofenies, 
si  obserfaferls  lunam  Frbruarii  10,  Uart.  %  Apri- 
lisl4,  Maii20,Junii4. 


leri 

INCIPIT  EPHEMERIS. 

Efhtm 

s,  est  soppouilo  singolonrai  dlerom,  aut  sidcrom  aobtills  inspectio. 

1                           2         .                    S                              4                              5 
Epaela,                                                  Moslca,                      Mosica,                      Mosica. 
Cyclosdrcpm-          Ariihroelica.               Arilhoiettca              Siffnoruro  eall.              Meosloo. 
DOfslts.               G^etria.                 Geometria,                Arilbmetiea.               Geonetria. 

9    A 

duaXo"n6sc.Li     batsAerarl     A.fornae. 

fO    t 

r    0.  s    0    i    8    f.n    ot    at.d    eoezl.    1    oml    na.  ea»l     i. 

<tt    H 

s.ot.Loliari    s.   ooseaTor.  lerMI     n^.%    d    i    s. 

2»    B 

no.  dona.   tos.MagoLI     ostrami     oe.  glri. 

^13    • 
"^14    q 

soa.Trleeoi8.mo    ro**H    a.  e    z    p    1    e    o    d    a.  d    I     e    b»*. 

ae.  pUebo.  debeUpF^i    o6la.l    omloi    8.0S.0. 

15   G 

o.deri     oat    i.Nal    i     oi     s.amoi     bos.amnes. 

16    h 

c«et.Qo«.oooLoob    i    8.GommonI    a.  sol     i    s. 

>i  q 

0    s.  d    E   d    i    L   a    1    If'.  n    a    r    e.  d    1    0.  ■   a    i    0   r    a.  e    0    »  0    a. 

18    D 

m.  s    0    1.    i    0    0    i     t    0.  e    a    8     0.  e    0    o    f    i     n    i     a«  n   0    c    1    i     s. 

10  r 

r    1.    i    N   p'*^    i     8    0.   p^^m  i     t.    0    e    L.  c    p    r.   n    0    A.  p    h    e    b    e    s. 

20    q 

«.  d    e    B   6    1.    t    0     t    i     8.   d.  i     0    i    s    L    p    a    r    t     i     l/».o    r    b    i     s. 

21    E 

0.  dom.  se.  eomPooeos.   VI     11    ma.  Scaodi     1. 

22    e 

ara.Kapot.dodam.radl     is.eze8a.di     ei. 

25    h 

e    t    e    n»e    zegi.i0naris.iramitis.0ra9. 

€ti    P 

n    d    0  .S    0    1     a    r    i    .Q   0    »  .s     i     t    .L   e    z.  c    0    d    0.  1     a    b    0    r    i. 

SS5   a 

noa.  Giratkrepelaiur.    Ilnea.mundi. 

•  20    q 
^27    G 

am.  soLdecorri     t.    et.Sero.oaN   q**.s    0    e    t    0. 

r    a    1    .P   0    r    a.  r    0    R   i     s.   0    0    0.  0    0    0  .ro  e    n   a    e.  d    i     a    n    a. 

28    1 

q    0    0    D.  g    e    r    m  a    n    0    s.   t    0    t    0.  i^'  0    a    d    i    t.    i     n.  a    n    0    0. 

20    e 

t.  0    1    a  y^3    pati     0.   1    eni.SecianDa.roeatu. 

30    H 

e  3    e    M   ^'.8    eroS.h»e.estoel    oei     or.   ei.   at 

i    t    a 

m 

bos.aeqaal     i.    eor    ga.  Cf     etool    os.   ordo. 

9   '  ^ 

1    0    q»*.a    a    g    1   .d    e    ro   0    m  p'*  m  a    0    1   .e    a    0    t    1     b«4    g    o    e    s. 

i  3 1 

si     s.   lD.eoBl    o.Terr     arnn.  iore.  potl     i     1     •. 

5  *  ^ 

t9^.zoDarom.  oi     ta     |     |     A.  sl     goa.Poreodo. 

"^    5    d 

scoRrootp^^se.  oi     z.  oota.  sede.  locati. 

8    K 

ria.Pi     ni    ta.Votl.dePrrDdlMo8.oda8. 

7    a 

me.deos.  1     e.  no8se.mi     htc^eede.ri     del     i. 

8    p^^t 

0   a.  d    0   n    a.  t    i     b    t    p    1    a     e    e    a    m.  p*'*»^    1    r    i    b    0    s.   0    r    0. 

^ 

Mi 

M^oco»«4Qe«o  s  s  ssHSSMSSSSitsiSiis^tftss 

nic  so^  Iriginta  seDorii»  et  qollibet  versqs  habet  B     Poncti  aoti^m  indieanl  lantom  oniof c^josqoe  dlc- 

iriginU   maiimoes :  et  per  omnia  noningentas  lit-  tionis  complementom. 

Ims.  tn  litteris  majuH^lisest  negoiiom,  10  prlmo  eniin 

Item  qoinqoe  soot  ordines  lo  ista  tabola :  —  Pri  •  et  lertio  ordine  alpliabeiice  procedool.  Ilae  vero  ma- 

■nn  locipil  a  dlctlone  Ardoa ;  —  Secundus,  a  Gon-  joscol»  in  exeniphri  scrlpto,  rubrae  onines  eranl ; 

oene;  —  Tertios,  a  Libal;  — -  Quarius,  ab  Acrari :  sed  quoJ  poauiinus  Graecum,  erai  A  Tiridunu 
|iar«e  didioiiia  illiua  Sacraria ;  Quintus,  ab  A  formae. 


f^.f^w^™^ 


751 


BED.E  YEN.  OPP*  PAHS  1.  SECT.  U.  —  DWASGALICA  SPORIA  ET  DOBI I. 

M    MCOMO    KFACTAMIC. 

Of^hMt,  uti$fm }i*(mi$  fin  t^btwuk pmgbim  m,  et  Endecu,  al innitf  t^^  $i 


Ki 


I 

t 


ftnie 
anltt 


QM0m^  mfra  M^mj  «clo  mhoj  dgcurrenies  re.nrrmiiur. 

S       DMl       6  i       ftote       6       pott     11 

f|       ppftl       «  4       aate       6       poa       5 

OB  IBCURSO  G0!ICUM£1ITI0M. 


OB  IBaORSO  GOSCCUMBNTIOM. 


De  rccortQ  coacomaliiHB  flgora  bxc  coniioel  M*     fenti  anuos,  quoi  Aitor»  tint  coucorrentet ;  Tf rbi 
iuinmodoy  ol  noverit  calculalor  |iott  aliquot  a  prat«     iratia,  post  c,  vel  cxlcros  qiii  iii  ipta  %ura  teoeo- 


73S 


EPHEIiEmS. 


73» 


l»r  nMerl!.  Babet  igitor  flgoni  siogiilts  vi^nti  oc(o  A     Primo  doceonovalit  crcli  anno ,  qoando  nolla 

epacta  ponltor,  in  Kaiendis  Martiis  nofa  in?enitor 
luna,  lecondo  ? igetimay  tertio  prima,  qiiarto  duode- 
cima.  Haram  Kalendarom  Maniarum  lonas  per  de- 
cennovales  annos  collecias  j^rimo  praefixlmua  or- 
dino,  deinde  qui  in  septem  qoi  aequuntur  ordinibua 
ferianim  raiionem  FaBchaB  deacripsimus.  Cum  isitor 
declmam  qoartam  Paachalls  festl  lonamt  denlquc 
Pascb»»  com  lona  soa  cnjosTb  annl  decennoTalia 
cycH  desideras  inTenlre,  in^pecu  lona  Kaleodarum 
supradietarom  cooslderast  eamque  seooens  de? enies 
ad  ferlam  in  uua  prsrfati  mensls  baboistl  Kaleodas» 
ubi  diem  P»cli»  com  soa  lona,  Unea  tibl  ipiaiu  to- 
noeris  oatendet.  Yerhi  gratia ,  sl  prlma  feria  fuerlut 
Kalond»  Martl»,  in  prlma  feria » qoam  posoiuios  ip- 
sum  dlem  Pascb»,  com  lona  sua  invenles.  Si  Tero 
aeconda,  in  ea  slmiliter,  ot  In  jprima  diximos,  diem 
et  lonam  paacbalem  reperiea.  Qum  loqolslllo  Qsqpo 
ad  septbnam  leriam  aimni  modo  procedeas,  noila 

siperposila^  per  lotom  annum  primam  fenam  oste»-  j^  «nqoam  lyaiuia  noUtur»  qoin  bvjus  argumenii  ratio 


eoBCurreoles,  singulisqQe  subjeclum  nu 
„.  posl  quot  anoos  ^em  concurrenies  re- 
dmil.  Sed  quia  bu  in  membrana  per  singnlos  an- 
nos  incboare  non  potuil»  coepta  est  a  prlino  bic  con- 
scrlpto  amio  cycli  solaris,  qoi  babel  i  concorren. 
Mssexulia.  Qood  aoum  ibi  01,  boc  omnibos  annia 
de  slngolls  proTenlt.  (hue  seqoenti  ordine  a  bias^xto 
(berlt,  ipso  ab  binc  50  esedem  170  eodem  ordlno 
proTOnient.  Qooconqoe  ergo  nnmero  annorum  pcr« 
ado  ooneiirrentes  aefa^  copis  eomdem  nomenim, 
TfUo  qvoliea  babel  5J,  el  50  parie  geminau,  coo- 
corditm  Terteniiom  eognoacis  aniiorom  pncterilo- 
ram  Tel  fiituromm. 

Figoia  qoae  poalea  sequltor  perfS  annos  ^di  so- 
laria»  por  qoem  concorrenlos  computanur,  sn  gukH 
mm  manslum  Kalendae  qoa  feria  proTeniant,  indl- 
eal.  Coloa  faiitiom  somllor,  obi  IS  menses  sout,  quo- 
nmi  primos  est  llaniua.  Litterse  Tero  singulla  annla 


dool.  QooBodo  somper  quarto  anno  biaaextos  redH, 
Infri  ejdi  solaria  recursus  apparebit  per  slognloo 
redMoa  coDCorrenlioro,  si  iu  bac  flgura  qotentor  con- 
camnlos,  qoi  tcI  primo  bissexti  anno,  tcI  secnndo, 
Td  tonio,  Td  qnarto  nool,  ot  ante  foerinl  Td  pool 
teori  awtt,  prmxuBoa  anoorum  numeroa. 


««9iM<#aoto»*ooe»  o-^tft  M  «♦  m  ee  1«  X  9> 


/ 


•1  ;:;;$8SSSSSSMSS::mC:8!=S 

•<^"<  4«  •<■■< -«11  "< -*■•<•?«•«* « 

^"  iUlimhmthiii 
^iitiililiiniiiiitt 

•    ^*  ^"  •"  ^™  ^*  ^^  ^"  ^W  ^»  W^  *•  5^  ^*  ^^  <^  ^**  ^*  ^*  V 


SgSsSTMsS! 


I  S  t gSSg t  B  5 


"miiiiiiiiiiiiiih 

5»Ha»Sgg5»Hg>>Sg»5sw 
omri  55a««S8S2SS5SSSSC^ 

fe.9    -      s 

S  M        M  g        H 


per  eentnm  IriginU  annoa,  qood  est  anni  mag nl  part 
quarla,  ilrma  stabiliUte  pro|redialiir«  Quae  com  od 
floem  oaqoe  dedocu  ftiorit,  rorsom  In  ae  redlena 
explicator,  alqoe  explicaU  In  se  semper  reTertitur. 
Porro  hnnc  ^ jdum  iu  ordinaTimoa,  m  ki  caplte  de* 
cennoTalis,  qoem  posoknos,  In  prlma  feria  reddal 
Kalendas  Martlas  concurrens  tertios,  qoi  pooilnr  iu 
anno  primo  prttparattoois  bissexti.  Sed  qoia  solaria 
cyclos  Tigesimus  ociaTua  lunaria  noTcmdedm  per- 
agitor  annis,  non  anteadewndem  locnm  concttrreug, 
quem  diximus,  quam  qoingentos  triginU  Ires  expllcai 
anoos,  Id  est,  hunc  cydum  quater  circumeal,  quam 
aummam  ulerque  circolus  per  altemtram  elfidt, 
ronltlplicatoa.  Sciendum  Tcro  quod  baec  pagina  nibil 
a  soporiore  dlscrepal,  niai  qood  illa  lonas  Kalenda- 
rum  Janoarinm,  MUcontlnelMartiarom;  qu«  U- 
meu  utrBqoo  oomdem  continent  modnm.  Boc  qoo- 
qoe  diisruni  qnod  qam  Kaleodaria  soboounlor, 
^  qoini»  ferte  lonationom  Janoarii,  oecorronl  Domi- 
^  nlca  dio  Ipao  ordine  snb  lonationtbna  Martii.  €om- 
000  Qtriusqoe  paginas  esedem  sint  Kalendarum  lume 
leriae,  et  Ka'endaria  Fascbalia  diei  com  sois  lunatio* 
nibus,  boc  ono  dl!!eruol  quod  disslmiliier  curmnl. 
Mam  (ut  dlctum  est)  Kalendaria  quss  snbnoiantur 
oointas  leriaB  Januarii,  hic  proTonlunt  Dominica  Mar- 
tii,  et  qoae  ibl  aexU  leria,  hic  Mribitor  In  soconda,  ol 
UU  modo  por  onmla  de  caetero  sit  coocordia.  Siqui- 
dem  qoartas  dedmas  lunas,  ot  in  soperiori  pagina, 
hicnona  cootinet  linea.  Kx  qoibos  siogulis,  In  eodem 
Torso  contra  sepodu,  orinnUr  sepiem  Kaleodaria, 
4|ux  sequunlur  Kaleiidarium  in  quolibet  anno  decimae 
quart»  lunae  debitom,  juxU  decrelom  NicsBiii  conci- 
lii  sancteruin  trecenterum  et  octodecim  Patroro. 


S$p^xodmn. 


atJH     t9 


M  B  Jg  M 


MB1  «•s2S!ls:Sa^22aS2££S^ 

— — ••  1  «•  «•  ^n  '^  ^N  ^»  ^^  ••  ^^  ^*  ^**  *<  •*  ^  ^*  ^*  *—  *■  *• 

"I33|3|l5l25l5ll2l33 

gsSlH   H  ssis   g^  gg 

wi  sasSssscssac^sIssss 


Ssbbsto, 
Domlnics, 
Feria  seconda» 
Feria  teriia, 
FcrSs  qiiarU» 
Feria  qoiiiU, 
Feria  sexU, 


c  b 

d  c 

e  d 

f  e 

g  f 

s  g 

b  a 


Littenr  hujus laterculi, quiTocatur Ratio  septiio- 
dii,  eo  qood  per  septetu  aononim  circulum  iti  semet 
reTolTuntur.  Qui  secundo  a,  b,  a,  usque  g,  in  singo- 
lia  mensibua  posilae,  perlinent  ad  rationem  bissexU, 
et  ad  rationem  lleriaram,  qoi  per  oclodedm  auooo 
rcTolTonl. 


iiiiiiiiiiiiiiiiiii 

S  gjlM^  »•   g  -9         ggMJ 

gy  mW  S»t  s  {«  M  s  M  g  s^  »-  V  i 


neii  z^R^^c^s-ur.^s-ciSi-^ss^-s 


755 

BEOif:  VEN.  OPER. 

PAUS  1 

.  SE 

:CT. 

11. 

— 

DID. 

\sc 

kUi 

:a  j 

SPU 

RIA 

ET 

DU 

OIA 

m 

TABVU  iD  TOTiV  B&TMMH  COMFOTI  CTILIS,  CIKCOaSCPTi  UilDIQUE  iimn. 

H 

n 

P^ 

i> 

<|VI  WMT  COMPOTO  MAXUE  &PTI. 

M 

U  t 

5 

4 

6 

8 

tn 

12 

13 

IS 

10 

«b 

5054 

1102 

19      K 

t4. 

ft» 

.1  + 

V 

\. 

0. 

5 

1 

4 

633S 

5073 

1121 

^      T 

t/^ 

%. 

V 

V. 

7* 

7 

4 

7 

6K7 

sm 

1140 

57    if 

u 

1 

S 

7 

6376 

Sltl 

1IS9 

76    f 

f- 

^» 

5 

63S>S 

5130 

IU8 

95    f 

5. 

a 

5 

6414 

5149 

1197 

114    X 

•t 

ir« 

t 

M33 

5168 

lil« 

133    T. 

t# 

• 

V. 

i 

«453 

5187 

li35 

153    V 

r. 

V* 

7 

«471 

5206 

1354 

171    y 

M. 

X 

X 

s 

6190 

SiJS 

1473 

190    /» 

S 

5 

6^9 

53U 

1392 

309    ir. 

u 

•« 

t 

6518 

!»63 

1311 

238    « 

V. 

f*- 

4 

6347 

5i$3 

1330 

847    9 

n 

« 

6S66 

5301 

1349 

m  f 

5C 

*. 

•• 

3 

6583 

S3I0 

1368 

385    ^. 

a 

i» 

5 

66M 

5339 

1387 

304    if 

0. 

t 

Kn 

5359 

140G 

523    u 

? 

3 

6Mi 

3377 

14i,-> 

345    « 

w 

5. 

0*. 

u 

6 

6961 

5396 

1444 

361    f. 

*« 

X 

U 

y . 

2 

6680 

SIIS 

1403 

380    T 

a. 

20 

5 

*6i9 

5434 

im 

399    if 

r 

fi 

7 

67  tS 

54:^ 

1501 

418    u 

„- 

«/ 

f/. 

Vd 

22 

S 

«737 

547i 

1530 

437    «. 

M 

Ii 

"• 

23 

6 

0756 

5491 

1539 

456    it 

X- 

24 

3 

«776 

3510 

I.^mS 

475    T 

1 

u 

25 

4 

CT94 

sr^ 

i:i77 

494    t 

f*- 

1 

•. 

fc" 

26 

7 

«•«13 

534« 

I39C 

315    V. 

V 

♦ 

27 

5 

6R5S 

fS^ 

1613 

533    f 

•  ' 

61. 

X 

%• 

J^» 

T 

28 

1 

6 

s 

5 

tBl 

pra   hu)»^  TMMifae   g 
f)  ailitmiurinn  :  Ift-       8 
cuiiil»  kcro,  ll.             C 

j 

i 

1 

i 

1 

i 

1 

III 

i 

i 

1 

i 

i 

1 

i 

j 

737 

EPUEMERIS. 

7U 

inai      Anil  ^ 

«• 

M 

#> 

vt 

Cl 

1     <i     0»     «     e     » 

:   .*:  ; 

^ 

yt 

A 

3    3        Dei^PnnDVaWs 

ISi  "Tv 

B.'^ 

»11  Ul 

1     Duotiee.iiglL 

5 

6 

5 

5 

5 

Ariei* 

i08S        57 

6 

S 

s 

TiiiRUi, 

IIM        98   b 

• 

8 

s 

«leminL 

im      15 

f^ 

■^ 

4 

7 

IIM       M    c. 

8 

5 

1199  1  «15 

c 

*      1 

6 

1         5 

6 

6    r 

r*tK-er, 

1178*.  US   d 

• 

n 

7 

1          6 

S 

U9I  1  ISl 

■1 

1  h 

8 

i 

Ui6|l70   e. 

.'^ 

9 

f          5 

7 

Lm. 

itssem 

1 

n  «. 

h. 

to 

•■          7 

5 

isuSsos  r 

i 

«^ 

11 

1          5 

G 

5 

\  Irga. 

««5|«17    \ 

k 

m. 

ts 

t 

V 

n 

It. 

ts 

<51l  ^  «6S 
<            4 

4 

Libfi, 

I 

n^ 

n 

ti 

7 

U30  9s81   H 

, 

.^ 

15 

7 

5 

SeorpHU* 

1318  |Ms 

m 

f^ 

i«- 

16 

® 

5 

, 

iM8*5Si    1. 

•^ 

1 1» 

t7 

'           6 

1 

»5n|5M 
"«•iS«8   1 

k 

18 

4 

SagiUiriti*. 

.^ 

ni. 

t» 

^««IsT»   * 

7 

Jt 

6 

0 

o^ 

1  h 

SO 

3          7 

S 

l 

rir>ric«riius. 

1411  ?  5gg 

• 

b 

st 

5 

5 

4 

IKSS      4,7    ' 

•'^ 

f 

m    «. 

• 

2S 

1 

1*« 

6 

7 

Aquiriiis, 

118«      4»   i 

t^ 

1  . 

■^k 

c 

ss 

4 

t 

5 

- 

1901      485    * 

Si 

6 

4 

5 

Micef. 

IIUO      I7i   .. 

c 

.'^ 

1 

d 

SS 

S 

7 

t 

15»      495 

«^ 

ii>. 

• 

S8 

5 

S 

4 

1958      8I>   o'^ 

II 

d. 

k 

6 

S7 

17 

5 

7 

Arlw^ 

1817      5SI 

• 

■^ 

• 

S8 

1 

S 

t 

5 

4     5 

V 

8 

5 

6 

t 

t 

Quid  tobiecU  ftrai  cognotcfts  ptgino»  lcctor, 

Hoc  pnos  inspecto  cartnine  perspicno. 
Atlica  di»tincti8  pr#fert  elementa  iignris. 

Assignata  snis  singuia  cum  numeris. 
Qois  bumaniuti  binc  designiit  tempora  verbi, 

Hisdem  illinc  magnum  est  reperire  cyclom, 
Bisdem  partim  annos  ab  origine  digerlt  orbis. 

Naui  paiilmsoiito  scbemau  prjetitolatt 


A  Myriades  etenim  nostrate  cbaraetere  sign»[. 

HdJadicl  reliquos  dant  apices  numeroi. 
Marginibtts  quos  eitremis  binc  inde  nciiavL 

Septuaginu  seqoens,  Uebraicamque  Hd^in. 
Hinc  CTclos  Grasoe  ntm,  wd  ^hm  6t/»t4«  dieUt. 

Uood  denis  eurrat  mensibos  alque  novein, 
Qui  nostro  sermone  daeemnoveoiiaiis  habuiuf  ^ 

Per  quera  paschalis  annua  luna  rcdiw 


733 


BEDiE  YEN.  OPER.  PARS  I.  SECT.  11.  —  DIDASCALICA  DUBIA  ET  SPURIA 


140 


Per  quem  omnes  prope  decuminl  hac  arle  ftgune, 
Phceiiiceo  primus  iste  colore  rubel. 
Cemis  eC  Imxov  iCUrpt  aspergine  xvxXoy. 
Octo  vigiotique  isle  recurrit  annis, 
Bissextus  cunctis  in  i  oncurreiitibns  ut  sit, 
Septem  namque  quater  ducta  tot  efQciuitt. 
Septenv)  concurreutes  cobibentur  arlthmo. 
Dissextum  vero  quarta  reducit  biems : 
His  igitur  cyclis  per  semet  mulUpiicatiSy 
Efilcitur  Paschae  maximus  ille  c  clu8« 
(jui  post  qulngentos  annos  trigiiita  duosque 
Ju  semet  rediens,  cuncta  rcfert  eadem. 
Pensio  ter  quioos  ceasus  indicta  per  anoos, 
llliu  prasioo  quaeque  cobre  viret. 
Tum  concurrentes  per  totum  ceme  nigrantes. 
Per  quas  hissextum  stigmata  tema  notant. 
Undeiiis  etiam  augmentis  epacU  quoUnuis 
ProUdens»  post  hasc  attitulaU  subest. 
Suhjectos  quarta^  decima:  iwiaD  iuspice  sales : 


A  Hisque  suos  cernes  aoppositos  eanones. 
Teraiinus  hoc  Paschae  communi  dicitur  ort. 
Hic  qaia  dum  redeat»  hoc  oelebrare  nefitt : 
Vindicat  extremas  in  fine  characteris  oras. 
Post  eyclnm  lunx  meta  Qoadragesimas. 
Quis  Paschx  ipsa  dies,  quadragesimaeqoe  Kalenda, 
Quoque  anno  occurrat»  hac  ratione  nou, 
Uubra  super  concurrentem  quacniique  figura. 
Hanc  et  in  annali,  quaere  colore  parl. 
Priroo  nempe  reperu  loco  quadragesimalem, 
Paschalemque  dehinc  Indicat  esse  diem. 

Epacus  et  pasehales  termioos  cua  snis  regnlari- 
buSf  nee  non  cyclum  lunae  cum  terminis  Qoadrage* 
simae,  ut  versibus  annouiur  hnic  tabulae  annoiare 
dtbulmus.  Sed  quia  in  priori  Ubolat  quas  hoic  est 
proxlma,  subiioUvimus :  ideo  hic  iterare  supers^- 
mus.  Eamdem  enim  utiliuum  dant  ibi  semd  uoUU, 
quam  hic  |>raestarent  iterau,  quia  utrarque  una  con- 
veniunt  ratione. 


» 


8 

^    3 

s» 

I 

8 

& 

6 

8 


tf 


«5 


^5 


'1 

?E  I 

ii 


?i: 


Ef 


s 


ff 


» 


ti   n 


h 


11 


'  s. 


6S 


S 


741 


EraenERia 


m 


Qnilibei  horaH  HttnMm^m  coQteiiit  omn^  lo-  A 
tiiii  anBi  lemiifiis,  si  sinffulis  aiinls  deeennovenalis 
eyeH  noMl  q«t  sit^  quem  liis  Kslendsrib  snnpuiare 
ifidpls.  SeptoMesiRialem,  tii  Idus  Janosr.  Qasdni* 
fBsiiiislen,  v  Kal.  Febr.  PsMhslemY  v  Idus  Msrlli, 
Roptionas,  ifu  Kal.  Mali.  Pentecost^s,  m  K»l.  Maii. 

nifiMS  qo»  Tidentor  sohseripue,  pene  n*hil  a  se 
diirerunt  in  oiilitate  :  mraeque  f  nim  habent  annos 
Domlul  a  legeiktis  siiiislra »  annom  vero  magnum  a 
deslera.  Per  toiam  qooque  paKlnam  conearreiitis 
nifreMuni,  in  quihus  bissexiilcs  antii  Irilms  punciis 
appositls  pateseunt.  Croceus  eoior  lu  otrlsque  nout 
eyell  solarls,  qoi  per  28  annos  currit,  Initium.  Yiri- 
db  tofo,  Indieiioautti,  qul  per  15  annos  ▼olvontor, 
faidieai  eiordtem.  Habent  eliam  argomenU»  qnnc  ti- 
des  snbicripia  :  qoa  llcet  nonnisi  unt  sobseribanlur, 
tamen  omnlbtts  aeaueBtlbos  paginis,  eoloribas  ei 
coBeorrentlbtt»  depietis,  ono  modo,  sUBili  ordine 
ionfontor.  Ex  hls  arguoientis  hoc  notandom»  qoid 
lit  qao4  ^raBlitulatar  obsenratio  lonae  primi  meiisii 


Id«  JaB.  Ubl  ideBdttm  qala  annotanlor  doodeclmaB 
lonae*  qoasl  pro  termlnis  secundum  ordinem  lunaris 
cycK»  qul  pniirios  Romanoram  iaoBO  deeennovali^ 
eycli  iBcipiu  Ubi  sieut  vides  hi  superlorlbos  12  luna, 
in  K  I.  Januar.  qae  sequenll  anno  i%  habetor  in  i% 
Kal«  eiusdero  mensb.  Sieque  ft  ut  secandom  ftoma» 
nos  sobnolaCis  Kalandarib  obsenrenlur  cmnmnnes  a 
embolismares  anni  ad  modom  termini  paschalis.  Ab 
ipsa  datarom  in  qua  praeseniianno  li  lunam  Janua". 
haboeris,  numera  hi  r«  tro  i  I  ities,  el  In  1i  lunam  1 1 
habebis,  si  communi^  annoi  fuerit.  Qood  si  embolis- 
mos  e»t«  in  antea  nomera  19  dies,  et  io  20  lonam  12 
habebis.  Hoc  nonquam,  nisl  In  19  anno  falUt,  prop* 
ler  aaUum  lanae;  nam  ipso  anno  ISdies  namerabb. 
HsM  prior  pagina  diiliMt  ab  alia  qood  eoBCorfeBti- 
bos  alteniatlm  sBbJicitur  p:iginala«  qoam  ▼eBerabilis 
Beda  reporil,  ad  toTOSlif andam  in  qoo  slfno  sit  lana 
14,  eonsUBS  a*phabeli  uueris,  12  sifnis  labalaepraB- 
fizls^ 


9      10     tl      it     15     14     i5      16     i7      18     19 


rt* 

a 

a  • 

•   P 

i 

X 

c- 

•^/* 

X 

T.* 

•  « 

^  • 

•  '0 

c 

fi. 

'•      i 

liM 

S 

7 

1 

s 

6 

f 

2 

1 

fSrU 

9 

v^ 

0 . 

•   n 

1 

f* 

F-* 

.   3^ 

F 

«••• 

a 

2  • 

.    C 

n 

1 

list 

6 

S 

4 

6 

s 

8 

4 

4 

f-r^ 

«.♦ 

.0 

i.\ 

»     V 

c 

!.•. 

8 

e 

e.^ 

.  f^ 

•.• 

»     fC 

• 

UM 

2 

6 

7 

i 

0 

7 

7 

« 

CWf 

c-* 

1    M 

7 

V.'i 

>  y 

a 

T 

•§.* 

f 

V  • 

1 

iilto 

k 

i 

8 

4 

2 

S 

2 

4 

Cttjt 

X 

fu" 

C 

♦^ 

a.*. 

fc/ 

•  e 

V   * 

•  % 

9 

T,* 

1118 

7 

4 

5 

7 

8 

8 

8 

a 

cW 

nl 

P*  * 

\ 

X 

a 

p  • 

c 

^- 

0«  . 

X^ 

« 

llfT 

5 

7 

1 

2 

7 

2 

i 

0 

fvly 

V.    • 

t 

«.•. 

t 

/1 

V  * 

P 

c 

c«*. 

1* 

»1« 

6 

S 

4 

5 

5 

4 

4 

I 

CV^ 

•.-. 

«■ 

c- 

c 

IM.    * 

K 

C 

fU*i 

0 

X^' 

.    • 

A 

tltt 

2 

5 

7 

1 

6 

7 

6 

8 

fv** 

« 

ila   a 

iir 

f 

v/. 

^' 

( 

i*  • 

tt 

c. 

t*n 

4 

i 

2 

4 

2 

8 

2 

0 

T>4 

p^ 

4 

%*  * 

c 

+ 

> 

T.^. 

f* 

|5.-. 

>»  • 

>   o 

iH 

ItTS 

1 

4 

5 

6 

4 

6 

8 

10 

ff» 

0 

»,-. 

X 

P 

ff.  • 

e 

ir^ 

a.*. 

X*- 

liM 

5 

7 

1 

2 

7 

i 

i 

11 

«■f" 

!.•• 

€ 

c*. 

1* 

•.•• 

Fl 

T 

v» . 

V 

M     * 

iStl 

6 

2 

4 

8 

s 

4 

S 

12 

ctmC 

t 

w*  * 

C 

P 

!.•• 

f.\ 

C 

9-  . 

7 

{.•. 

^ 

ISM 

i 

k 

6 

1 

6 

7 

e 

ts 

ff?C 

C 

1».: 

y 

f 

c 

P»  . 

a 

c-. 

7*  • 

s 

ISM 

4 

1 

2 

S 

1 

S 

2 

u 

Cfiw 

A    * 
•        * 

« 

c-. 

\ 

l 

f*  • 

F^ 

7 

c.^ 

1968 

7 

4 

5 

6 

4 

8 

8 

15 

cx» 

*••• 

0 

X- 

•^ 

A.  . 

e 

a 

>.•• 

X 

9«** 

UB7 

S 

6 

i 

i 

7 

1 

7 

16 

fXI 

T 

a«*^ 

^. 

? 

V 

f*.-. 

5.-. 

n 

■  •  • 

11 

©••. 

I4M 

s 

2 

S 

5 

3 

4 

S 

17 

c'w»« 

c 

y* . 

c 

< 

X 

•  •  • 

X 

|i.-. 

V.   * 

M 

Sf 

UB 

1 

1 

6 

7 

8 

7 

« 

18 

cx5« 

V.'. 

t 

X 

»••• 

7 

F 

alf 

c 

c 

%. . 

♦ 

?••• 

lUS 

S 

4 

5 

t 

2 

S 

i 

2 

8 

2 

19 

Anni  ah  origaM  BMindi  sobI  hle  Grasds 
ttoiaii,  Joiia  8epiaa|lnu  Inlerpreles. 


ttb  laearBaliono  Domhil  Boianlar  eUffris. 
DtriqBO  tttttti,  tt  froBie  hi^ns  tttbolas. 


t: 


'■'#^^J^™' 


i? 


745  BEDiE  VEN.  OPER,  PARS  I.  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  DOBIA  ET  SPURI\.  7U 

ragiiia  wagmaul,  qiUB  dWwr  Area  rycll.  Triglotoqae  dnos  qalBgeBUls  qni  leaei  taiioe. 


.-.7 
1 
2 
5 

.-.5 
6 
7 
I 

.-.5 
i 
5 
6 

.-.1 

5 

.-.6 
7 
1 
% 

.-.4 
5 
6 
7 

.•.2 
3 
4 
5 


I 

T. 
I. 
.1 
^- 

m. 
.m 
.c 

h. 
.h 

u. 

I. 
A 

k. 

9 

m. 
.m 
K. 
h. 
.k 

N. 
C. 

.d 


i 

m. 
•m 

r.. 

i* 
.h. 

II. 

e. 
•c 

q. 

.i 
.A 

f. 
.e 

r. 

f. 

b. 

n. 
•n 

.f 

.k 
.i 

.« 

f. 
•f 
r. 
b. 
.b 
e. 


5  4 
D.  t. 
S.     I. 

k.  .1 
.k      q. 


0. 

f. 
.f 
I. 
.k 
.h 
o. 

i. 

.k 

.k 

P' 
e. 

.€ 

t. 
.1 
.0 

t. 


*g 
t. 

d. 
c. 
P. 
P 
T. 
I. 
.1 

9- 
h. 

'9 
m. 
.m 
.d 
h. 
.h 

N. 

e. 


e.    .d 


.e  q, 
p.  h 
.p     .a 


5 
in. 
.m 
R. 
f. 
h. 
u. 
e. 
.e 

.a 

N. 

.m 

r. 

i. 
.1 

n. 

e. 
•e 

k. 

J 

.A 

f. 

f 
r. 
t. 

0. 


C 
.n 
.e 

k. 
.k 

si. 

f. 

s. 

.4 

0. 
.0 

S. 
k. 
•k 
e. 
f. 
.f 
I. 
.1 
.b 

.0 

g. 
I. 
k. 
.k. 
f. 


7 
.f 
I. 
.1 
.C 

f 

r. 

if. 
.c 

f. 
•P 

«. 

/. 
.1 

q. 

h. 

*g 
t. 

d. 
.d 

P. 
•P 


8 
m. 

.m 
.d 
i. 
h. 
«. 
e. 
.e 

^. 
h. 
ia 


R. 

i. 
I. 

▼. 
e. 

•e 
r. 

q 

•a 

V.  n. 

m.  .H 

.1  r. 

q.  i. 

h.  .1 

.h  0. 


9 
e. 
.e 
k. 
.k 
.A 
f- 
.f 

t. 

.4 


t. 


iO 
.f 
/. 
.1 
.e 

0. 

9 
I. 

I. 
•k 

1. 
.1 
.t    .c 

h.    h. 


I.      e. 


f. 
.f 
•• 

e. 
.b 

0. 
.0 

T. 
k. 
.k 
f- 
f* 


t. 

d. 
.b 

P. 
». 
m, 
./ 

q. 

A. 
.h 


b. 

'9 

'P 
Y. 

ro. 
e. 

q. 

h. 
.11 


.d 
i. 
.1 

▼. 
e. 

.f 
r. 
Ir. 

e. 
n. 
.n 

B. 

i. 
.i 

0. 


.e 
r. 
.k 
.a 
n. 
.n 

s. 

I. 


f. 

.e 
t. 
.4 

B. 

f. 

•f 

f. 

c. 

.4 

0. 

•e 

t^ 
k. 
•k 
.b 

g. 


iS 

.f 
«. 

r. 

.e 

e. 

.0 

T. 
I. 
•k 

P- 

g. 
.g 

1. 
.1 
.e 

h. 

'9 
I. 
/. 
.d 
P. 
9' 
f. 
m. 
.1 
.C 
h. 
.h 


i4    15 

I.     e. 


d. 
.d 
9 
P 
II. 
m. 
•m 

q. 

h. 
.h 

R. 


r. 

4. 
.« 
n. 
.n 

S. 

i. 
.1 

o. 

f. 


d.    .e 
d      r. 


.4 
.1 


9' 
.b 


V.  H. 
m.  .11 
.e     .9 


r. 
k. 
.4 
n. 

.D 

.d 


4. 
.t 
e. 

f. 
f. 

k. 


i6    i7 

.f      ^ 
I. 

.d 
.f 
f. 
f. 
m. 
•m 
C 
4. 
.4 
11. 
d. 
.d 

q. 
.q 

u. 
m. 
.m 
r. 
n. 
•h 

D. 


.e 
e. 

.0 

I. 

/. 
.4 
.4 

f. 

f 

8. 

e. 
.c 
P. 

0. 

T. 
I. 
.1 
P. 
g. 
g 


18    i9 

m.   .n 
f. 

lE. 

•4 

0. 
f. 
f 

.4 
B 
f. 

•f 

«• 


,e 
f. 
i. 
4. 

D. 

.m 
.$ 

i. 
.1. 

e. 

f. 
.e 


r.    .« 


I.  .k 
.i  .B 
.a      g. 


m.  e. 

.1  .d 

•c  q. 

h.  .1 

.h  .A 


b. 
.b 

n. 
.u 

S. 

k. 
.i 

0. 

f. 
.f 
r. 
.k 
.b 
o. 


.f 
P. 

.0 

I. 

1. 
.1 

.b 

g 

t. 
c 
•c 

p 
p 


Ifl  ipso  Tabuhc  medio  erant  In  scripto  exemplarl  lineop  i8.  Hoe  8t  io  medio  octo  llooanmi :  qmriibcf 

it  Yiridea  litierae  :  ipsat  autem  posuimns  Genuanl-  eiilm  linea  ex  illli  octo  saltem  qulnque  Ulleraa  ▼irl* 

'  cas  (hic  vero  cnsslore  typo  distinctas.  Edit.).  Iiici-  des  aul  Teuthonlcas  capit. 
ptattl  in  8  liltera  lioese  ii  el  finiunt  in  i2  liuerA 


r 


E      D      C      B      A      G      P      C  neurreQtes.  \ 

1      5      4      8      6       7       i      Termioi  Ptsch». 


1 

s 

Nouis          Aprilis 

8 

e 

vmkalend.   Ai»rais 

3 

Idibos         Aprills 

4 

if  noBls       ApciUs 

8 

XI  kalend.     Aprilis 

15 

6 

if  Wos         Aprilis 

l  ^ 

81 

7 

mkalend.     Aprilis 

i                  I  ' 

80 

8 

xivksleod    Mali 

}    Lttoaiio     {  e 

19 

9 

fii  idos         ApriUs 

1  1 

18 

iO 

vikalend.     Aprilis 

f  * 

17 

11 

xfn  kalend.  Mail 

\  • 

18 

18 

II  noDis        Aprilis 

13 

IX  ktlend.     Aprilis 

U 

u  kliis          AprUis 

18 

kalendis       AprilU 

16 

xn  kslead.    Aprilis 

n 

V  khis          Aprilis 

18 

IV  kalend.     ApriKs 

19 

ifkalead.    Msil 

^; 


HS  EPHeilBRIS.  7M 

'— ^    iliiililiililiiliiiiiiiillii 

»r-*y— •twrj»'  —  pr  —  a»-  —  -%  —  p    »•»■-*—  p^wr  —  -—^        ^ 

ttM^OilO«lOli*«lM«l*.»*OKi*«4^»*CIIO^M^^d»Ot<-f»i« 

oi--a*-^Oioi«i^M^oi.40ii»akoi**oii»*4N'*oito*4#-^c- 

O'^o«-o.#c«-o'a-o-paco5»ft.psr.-c.^        ^ 

^<*oioi*>i*»0*o»M*^^M*M.«oiioe»oi«*oi**ei*-*^^»4 
oPrBc^-^.,1.^.. •opr.-^o..^-        ^ 

oiio-*#.**gic;^^*.*^oiM^*^i&<»o«^«^>»»M»«eii*«>^*-^ 

«••yg»—  Oi  —  B    o'f*«*BO|pr»—  — ••    Wp    ir— jc»rs    »■»         ^ 

OI*>»*OI***4^M»OlOI.40»«*OiOI*4*>MO»0(.aOI«*0»Ol>*<"U 

«»€iMtt**»*eii*^*-<*OiM«<«o-»*»M^^ift«etMai«^M 
»r*^«**-«Q  pr-i*B»"**  ••••^^•■•i  ••■*ir^***«*o  vir»  —  ^  ^ 
•••oi0»oiMa#.>^eii*ei#-^oi«k«4#.M.oiMMOiM«e;«-^^ 
pr-«va.««  »r«9vOiO«  «^  #  vai'Y'*'0  vPr-^aM-^oi  »  ^^irsi 
oi«idiiooioi«»oii90i^p*oiio*«*»^oioi*4^i*oioi*4^**o^ 
^•fBAcve^oA^SofOvoo^vTProfrjD*»^*^»-^^- 

^lbOOkU-iOiMOkOI^^OK-^OI^^^OiMM^^^OiOlMO-i^d^OtM 

Oi 

^#.^d»oi-i*.ik«o«Moii»»oiM.oiM«#:.*«oiio^«^*^»<;; 

—  ojifl^—B^^B^^T^^B®*^*^**®"'*^'"**"^*         «*p 
MiOioi*«*»-«eiOiM*,%»e»ci^oiift*ot.^oiM»o..^c«»i,  •> 
ftntfteB».  -o-B-Pr--Bo.re^-^pro,^-^.rp^-.o-«.         ^ 

OI^#.^0K0i^*^»^AMM».l0eiM-<Oii»OlOlM.0iMei4:^*a 

iSitKttKttSSSiSS3SSuS8S:^S«oo*4oioi^«^io** 

■Hrtat  et  Pairbales   termiMM »  necnon  cjcli     MUri  dcbueraiiL  intiaies  retre  H  Itt  t«qaeniikrs 
Mw,  cuBi  lerBunis  QoidrtiesiBiVy  qac  liic  tBb-     peginif»  cubi  elift  liis  ooBipeieBlitai  ■rg umeQiis* 

Patboi.  XC.  ifc 


1 
1 


j 


747  BEDiS  V&NEIIABIL18  OPBRUU  PARS  I.  SECT.  II. 
BinextUet  aiini.    D  F  A  C 


DIDASCALICA  SPURIA  ET  DUBIA.  7« 
K  C  B  >> 


IHHHiiilci  dies.     eoagepcligf    ed 


Coiicarreotes. 

/.ani  Domini. 
1064 

im 

1110 
1U8 
1176  . 
1204 
i23i 
1S60 
1188 
I.^SIO 
i:Ui 
1S6i 
1I0H 
1IIS 
1416 
1484 
15IS 
1510 
1508 
Lilior»  i 


4567)5457115567  15 


bagqdeqaradeagreS^ 
456  iSS46712;| 


l^  g.  .g  L  c.  .c  p.  .p.  t.  I.  .1  q. 
/i.  U  u.  c.  .d  ti.  k.  .6  m.  M  R.  i. 
.1  .A  f.  f.  r.  I.  b.  0.  n,  .f  k.  M 
k.  K  p.  g..r  I.  \  .C 
q.  h 


.b  0.  .g    t 

p.  .p  r.  m 

,q  .a    /.  .11 

.b  0.  .0    T.  k.  .k    p 

p.  p.  u.  m.  .i     q    b 

H  a   it.  n.  R.  i 


I.  .m  .d    i. 

f.  i.  .1    0.  e.  E  k.  M 

9^  f    i    i    C 

.h    l.   d.  .d    q. 

0.  e.  .e    r.  Jl 


f.  A. 
i.  .i 
k    pw 


i. 
.6  0.  0  /.  *.  .4-  .ft  §f.  .f  «.  .d  .c 
p.  g.  .g  m.  L  X  A.  .A  I.  d.  d.  q. 
h.  .h  n.  .n  d.  1.  /  .a  ^.  .e  r.  b. 
t.  0.  f.  .f  k.  .k  .B  g.  F  $.  e.  .c 
p.  g.  g.  m.  A  c.  A.  M  I.  /.  D  .q 
h.  .b  II.  e.  .d  q.  .i  .A  m.  ji  r.  i. 
.1  0.  r.  .r  r.  .k  .b  o.  .n  s.  k.  .k 
.4  G  0.  i.  c  .1*  p.  p  T.  I.  .1  q. 
*.  .k  u.  B  .d  q.  .q  .$  m.jm  r.  t. 
.i  .a  r.  r.  .r  B  b.  o.  .n  S.  k  k 
talieo  typo  in  tabula  praccedentkrguraLi' 


g.  .g    r  d.  .e    p.  .e    T.  I.    ./ 
b.  u.  e.  .0    0  .q  .a    o.  .n    r. 
.0    f.  .f    t.  4.  .6  0   .0    S.  k 
f.  g    I.    U.  .c    p.  .p    «.  L.  .1    q.  k. 
.h    u.  e.  .e   q.  b.  .a    o.  .n  R.   /  .1 
.ii   r.  .r    «.  i.  .b    0.  .0  .0    k.  .k  .b 
0.  .0    I.    /.   k  p.  §.  .§    I.  •/   .C   h. 
p.  V  m.jc    q.  k.  k.  n.  m  .d  t.  d 
ui    n.  .n    S    i.   i    o.  r.  .e    k.  .k  .B 
0.  .0    7.  I.  .k    ^  g.  .g    L  .1    .f    b. 
.p    u.  m.  jn  q.  k.  .k    N  d.  .d   q.  I. 
.a    n.  .u    S.  i.  .i    o.  /1  .e  .A  i;  .4 
0.  .0    t.    I.  .k    b   g.  .g   t.  e.  .c    F 
§.  .f    m.  JR  .C   h.  h.  u.  d.  .d    q.  .q 
II  II.  N  e.  i.  .i  Jt  f.  .e   r.  4.  .4 
0.  r.    F  1.  .k    B  §.  .§   t.  c.  .€    p. 
g.  .g    m.  .m  C   h.  .h    u.  I.  .d    q.  h. 
k.  .n    e.   e    q.  i.  .i   f.  .e    r.  i.    h. 
0.  f  .f    i  Ji  .4    0.  g    S   K.  .ik    4, 
,  nibro  colore  in  antiqais  ediifonibut 


1  f 

.f  m.  4N  .d  s  8 
0.  o.  .e  k.  5  6 
L  .r  I.  J  8  4 
.§   f.  d.  .d  11  S 

N.  c.  .f  r.  14  0 
F  .(  s.  e.  14  8 
g  t.  B  .d  19  6 
u.  e.  jb  r.  SS  4 
•  4  t.  c.  ti% 
g.  1.  I.  ul  tt  0 
r.  itt..e  r.  50  8 
K.  Ji  a.  4.  SS  6 
o.  T.  (.  J  .M  4 
0.  ir..m  r.  S^  1 
n.  ji  S.  JC  42  0 
0.  i.  /.  ./  41  8 
.g  B.  jn  R.  17  C 
n.  .0  .e  k.  50  4 
f.  .f  /.  /  55  i 
depingebantor.) 


1  S  5  4  8  6 


10  11  11  15 


a 
r 
a 
I 
e 
n 

6 
I 

■I 

e 
s 
s 
e 

s 

0 

n 

1  • 

1  T 

3  t 

>• 

t 

6 

9 

9 
X 

e 
e 


5  d 
1 

i 

7 
6 
5 

4 

5 

1 

i 

7 

6 

5 

4 

S 

1 

1 

7 

6 

5 

4 

5 

1 

i 

7 

6 

5 

4 

5 

1 

i 

7 

6 

5 

4 


1 
1 

5 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
11 
15 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
10 
It 
11 
iS 
li 
15 
16 
fl 
18 
19 
K  50 
K  51 
i  5i 
k  SS 
1  54 
n  55 


kal.  Apr. 

kai.  Apr. 

kal.  Apr. 

kal.  Apr. 

kal.  Arr. 

kal.  Apr. 

kal.  Apr. 

kal.  Apr. 

kal.  Aitr. 

kal.  Apr. 

kal.  Apr. 

noa.  A|ir. 

000.  Apr. 

non  A(C. 

noo.  Apr. 
▼lu.  idnt  Apr. 
VII.  idiit  Apr. 
idus  Apr 

Mus  Apr. 

idua  Apr. 

Idus  A|»r. 

idos  A|ir. 

idus  Apr. 
xvm.kal.  Maii 
xvn.  kal.  yaii 
kal.  Ilaii 
kat.  Maii 
kil.  Maii 
kal.  MaU 
kal.  Maii 
kal.  Mail 
kal.  M;iii 
kal.  Mali 
kal.  MaU 
kaLMaU 


II. 
z. 

IX. 

VUI. 

fll. 

Tl. 
V. 
IV. 
Ul. 

u. 

If. 
ni. 
11. 


VI. 
V. 
IV. 

III. 
n. 


XVI. 

XV. 

ZIV. 

XUI. 

XII. 

XI. 

X. 

IZ. 


Tll 


kal.  Maii 
kal.  Maii 
kal.  Maii 
ka!.  Mali 
kal.  Maii 
kal  Maii 
iion.  M«li 
noo.  Maii 
Don,  Maii 
Boo.  Maii 

u.  nou.  Maii 
iion.  Maii 

vm.  idtts  Mail 

VII.  idus  Maii 
i.ius  Mail 
Idus  Maii 
idus  Maii 
idus  Maii 
idua  Maii 
idus  Mali 

xvu.  k«l.  Juu. 

XTi.  kal.  Jaii. 

XV.   lul.  Jun. 

XIV.  k»i.  JuQ. 

xiu.  kal.  Jon. 

zti.  kal.  Jun. 
kal.  Jun. 
kal.  Juu. 
kM.  Jun. 

vui.  ki).  Jun. 

vu.    kal.  Juo. 

VI.     kil.  Juo. 

V.     kal.  Jttu. 

!v.    kal.  Jtto. 

IH.     ka).  Jun. 


VI. 
V. 
IT. 
lU. 

II. 


XI. 
X. 
IX. 


idns  Maii 

Mn^  Maii 

MttS  Maii 

IdttS  Maii 

MusMaii 

klosMaU 
XVII.  kal.  Jnn. 

kal.  iun. 

kal.  iun. 

kal.  Jnn. 
xni.  kal.  Jnn. 
III.    kal.  Jon. 

kal.  Jnn. 

kal.  Jun. 

kal.  Jon. 

kal.  Jiin. 

kal.  Jnn. 

kal.  Jun. 

kal.  Jiin. 

kal.  Juo. 

kal.  Jun. 

k>l.  Jnn. 

kal.  Jun. 

noo. JuQ. 

uon  Juo. 

non.  Jun. 

noo.  Jun. 

idtis  Jun. 

idus  Jun. 

idus  Jun. 

khis  JoB. 

idttS  JUD. 

iUut  JuQ. 
idus  Juo. 
idtts  Jttu. 


XVI. 
ZV. 

ZIV. 


Zl. 
X. 

IX. 

VIU. 

VII. 

VI. 

V. 

IV. 

in. 
II. 

IV. 
lU. 

u. 

vui. 
vn. 

VI. 
V. 
IV. 

m. 
n. 


6 
6 
6 

6 
5 
5 
5 
8 
8 
8 
8 
4 
4 
4 
4 
4 
4 
4 
S 
S 
5 
5 
5 
3 
5 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
i      6 


3 

1 
1 

6 
8 
4 
5 
1 
i 

6 
5 

4 
3 

1 
i 

6 
5 
4 
5 
1 
i 

6 
8 
4 
S 
1 
i 


184 

18« 

184 

184 

154 

155 

»5 

185 

185 

155 

155 

»5 

151 

181 

151 

151 

181 

151 

181 

15  1 

15  1 

»  1 

181 

15  1 

18  1 

15  i 

15 

11 

15 

15 

18 

15 

18 

14 

14 


i   I 


I 
l 


6 

9 
li 


6 

i 


I 


14 

m.  ksl. 

u.    kaL 

kaL 

IV.  non, 
iii.  non. 

V.  kal. 
IV.  kal. 
Hi.  kal. 
D.   kal. 

kal. 

IV.  000. 

m.  noo. 

V.  kal. 
IV.  kal. 
in.  kal, 
tt.   k^l. 

kal. 

IV.  noo. 
lu.  non. 

V.  kal. 
IV.  kal. 
tti.  kal. 
II.  kal. 

kal. 
IV.  non 
m.  000. 
?.  kal. 
ir.  kaU 
m.  kal. 
u.   kal. 

kal. 
IV.  noo. 
ui.  non. 
T.  kal. 
IV.  kai. 


Deeemh. 
Deceoib. 
Dectseb. 
Decemh. 
Deeenh. 
Deeemh. 
DeceaOi. 
Deenb» 
Decenh. 
Deceotb. 
Deeearii. 
DecHBb. 
Decemb. 
Deceah. 
Dfceed) 
Deccaib. 
D^cenh. 
DeeeMb. 
Decettb. 
Deoenib. 
Deceu'b. 
DecfMb. 
Deeeoib. 
Decemb. 
Deceotb. 
Deeemh. 
Decenb. 
Deeearii. 
Deeeokb. 


tiecemb. 
Decemb. 
Deceoib. 
tiecem^ 
Detmh. 


I 

i 

i 


749 

t 

a 
h 
• 
d 

r 


1 

k 

I 

■ 
a 

9 

P 

f 

l 

1 
1 
1 

X 

a 
h 

c 

e 

r 

{ 

I 

k 

I 


|[PII€M6RIS. 
5 


I 

t 

5 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

tt 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

tl 
tt 

t5 
ii 

ts 

t6 
27 
tB 
t9 
30 
81 
St 
SS 
54 
58 


b 
e 
d 

e 

r 


o 

p 
q 

r 
s 
i 
II 
a 
b 
c 
d 
e 

r 


I 

k 

I 
m 

D 

o 
P 

q 


xf  eal. 

xif  cal. 

XIII  eaL 

xn  eal. 

XI  eai. 

X  eal. 

IX  cal. 
?iii  eal. 
fn  cal. 
VI  eal. 
f  eat. 
if  eal. 
m  cal. 
11  eal. 

cal. 

If      BOB. 

in    noo. 
II     noo. 

non. 
fiii  idoji 
vn  Ulw 
fi  idtie 
f  ilos 
if  iius 
ni  Hoa 
u     idoa 

idns 
Xfi  cal. 
xf  cal. 
xif  cal. 
xm  caL 
xu   cal. 

XI  cal. 

X  cal. 
IX    cal. 


F^br. 
Febr. 
Febr. 

Febr. 
Febr. 
F^br. 
Febr. 
Ffbr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Pebr. 
Febr. 
Fcbr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 


8 
8 
8 
8 
8 


6 
6 
6 
6 


8 

i 
8 

« 

i 
t 


S 

8 
S 

9 

9 

9 

9 

9 

9 

9 

19 

10 

10 

10 

10 

10 

19 

11 

11 

11 


750 
1#        11 


19 
It 
1t 
1t 
IS 

tl 

18 
18 
15 
15 
14 
14 
14 
14. 
14 
14 
14 
18 
18 
18 
18 
18 
18 
18 
18 
1« 
19 
16 
18 
16 
16 
17 
17 
17 


n 

3 


2««)  1^23  ^«^ 
bbS'3  S£E  «S'8 


SSeiSSk0^ol8S^KS^tSi£*»iS;p  jHQQyll^ 


H  5  2  a  5  5  s -•  5  5  -  s  5  g  2  ^  8  fi  ^ 


Dominlca. 


8^*  ftA  ■*  i^  ■*  **  ^^  ^^  tA  M^  ^^  ^*  ^A  aA  lA  (^  ■*  0*  T  M  AB 


gi-ai*' 


MoUndum  quod  siogalis  annis  nnni  DniDini  hic  mQUnCor,  et  cum  ipsis  pene  onmia  ht4«»  ptf  ioa» 
arfnaienUi  ordiontur. 

Qvonlam  in  prtmo  decennoYalU  cvcli  anno  in  Kal.  A 
JaBoariit  lana  9  semper  esse  aolet.  in  secundo  eliam 
anno  ejua  cycli  in  pnediciis  Kal.  luna  tO,  atque  in 
tertio  prifDa ;  noU  luuas  Kal.  Januar.  in  primo  ordino 
poftius,  ac  deinde  6uis  <  rdinibnft  omnes  7  ferins  po- 
sllas,  id  est,  di(*m  Dominicom»  t  feriam,  5, 4, 5  et  6» 
siYe  sabbatttin.  Post  harufii  quoque  feriarum  ordines 
in  9  ordioe  posttu  lona»  14  pascuales,  et  tunc  demum 
compuU  cnjusvis  anni  Kal  Jan.  qunU  occiirrat  feria, 
quouquo  in  ipsis  Kal.  flt  lnn^,  <  t  inclpe  ab  ipsa  luna, 
tcnens  ipsuiii  versum,  in  qua  xiatem  iun»  invf  nerit, 
quoniam  in  Kal.  Jan.  compot^sii  nsque  dnm  Yenias 
ad  ordineiB  ferim*  iii  qua  easdem  Kal.  invenisti;  et 
ibi  habes  Pominicum  t*ascbaB  com  luna  sba,  qoo- 
nodo  in  eodem  anno  e  se  debei.  Perge  quoqoc  per 
eanMWm  versum  usque  ad  ordinem  liinarum  1  i  qnx 
posite  f«unt  in  ordme  9,  et  ibi  habeslunain  14,  inqua 
lidMaicuni  Pa^cba  esse  debet.  Et  qoia  deciesnoYies 
7  lltint  155,  Uiitoties  bic  sunt  dies  pascbalos  Donii- 
nici  descripti.  Quos  si  per  4  partem  niulii  licaYeris,  n 
il  est,  quater  cetiteiii.  quater  triceni,  quaier  terni,  ^ 
Ount  in  summa  55i,  quae  summa  est  anni  maKni.  Et 
cum.per  135  annos  (livcrsus  sitcursiis  fefiarum  ad 
lunam  propter  raiionem  bissexti,  post  $5t  annos  ad 
enmdem  ordinem  reiit.  Sicque  nt  ut  lolius  anni 
macnl.paiichalinm  ordinum  absque.errore  liaec  for- 
miil4  contineat  veriutem,  preterquaro  uno  untum 
in  kKi>«  ubi  eommiirii  anno  inveneris  15  lunani  In 
Domitiioo  die  PaK*h;e«  post  moltos  annos  ioYenies 
eam  16  Ibi  e^e  dehere  semel  Untnm,  qwr  res  nullum 
alium  aOert  erroreni. 


<D'^ooD->Mc»tapq><DC3iqDa<o«^oo&'-*« 

**  «•  M*  M»  M  ■*  hM  .*  AA  ^  ^D  ^  ^k  ^b  ^b  ■*  M.  ^D  **  r  MA« 

=  5     «1     Sgga     53     ••|SS| 


BEDiC^  YCN.  OPGR.  PARS  I.  SECT.  II.  -  DIDASCALICA  SP13RIA  E^  DOBIA. 


b 


fr: 


7f7 

demoKifttrant.  ^  1.  Qaoti  est  bodie  Iana?n.  Ui 
reor,  Tigesima.  —  I.  Quomodo  hoc  creJendum  eil? 
R.  Sieut  Jam  diximus,  dles  anni  sunt  praeteriti  cxx; 
at  si  com  ipsb  aeiatem  lomB  quae  fuit  in  Kal.  Jan. 
xfiii,  ▼idelieet»  connomeramas*  cxxxvui,  insimol 
cfllciunt.  Demplis  cxtiii,  qui  snnt  qiiatuor  lunaiio- 
nom  die^y  tum  snperflui  statem  luna  paudunt. 

I.  Lona  vigeslma  quot  punciis  lucet?  R«  Qua- 
draginta ;  joxta  Plinii  vero  sopputationem  tria  ino- 
roenta,  et  terliam  partem  unius  momenil  minos.  — • 
I.  Quot  boris?  R.  Octo.  —  I.  Qualiter  boc  invesli- 
gare  debemus?  R.  A  20  usf|ue  ad  30  sunt  10,  qui 
qoater  ducti  faciunt  40,  qui  sunt  octo  boranim 
poncti.  —  1.  Luna  vixesima  quot  partibus  dlstat  a 
sole?  R.  Quater  20,  80 ;  item  ter  80,  i40 :  tot  igitur 
partibus  oistat  a  sole;  et  post  totidem  dies  eumdem 
aolem  fentomm  esse  credimiis  ad  locum  quem  pnc- 
seiis  lona  circomfert.  —  1.  In  quo  signo  fuit  modo 
luna  prima?  R.  In  Ariete.  —  1.  In  qoa  parte? 
R.  In  Tigfsima  scxta.  —  1.  In  quo  Kalendario? 
R.  In  II  Idua  April.  —  I.  In  quo  signo  commoratur 
bodie  ?'  R.  Non  possumus  ex  boc  facile  respon- 
dere,  nisi  aliquid  uispiciamus  ondiqoe.  Scimus  solem 
nonc  babitar^  in  Tauro,  et  H  dies  jam  exactos  ba- 
bere  in  illo,  restareque  adbuc  16  de  compieiione  si- 
|[ni,  quos  ex  partibus  quibus  lunam  a  sole  remotam 
inTeuimus,  lili,  id  est  Tauro,  ad  explendum  In  eo 
iter  solis  supplere  debemus.  Recisis  de  240  sexde- 
cimy  et  224  qui  restant  per  tricenariiim  numerum 
expensls,  14  uobls  restant»  qui  toi  nartes  lunam  in 
Capricomo  degere  conjiciunt.  —  I.  In  qua  bora,  vel 
in  qoo  puncto  erit  bodie  iuna  accensa  a  sole?  R. 
Cyclas  lunaris  est  modo  septimus.  Si  igilur  illum 

Juioquies  ducimus  ipsumque  numerum  id  est  35,  et 
iesanni  prscsentls,  qui  suut  120,  etunum  simul  con- 
gloiinamas,  ac  deinde  per  60  expendimos,  36  re- 
stant,  qui  sunl  poncti  istius  dlei :  qui  etiam  in  primo 
puncto  octavs  bone  lunam  a  so!e  accendi  demon- 
stranL  Iterum  autem  si  |>raedictum  cyduro  sexies 
vergimos,  et  36  punctos  qui  remanserant,  nec  non  et 
duas  monades  ob  duos  sexagenarios,  insuper  diem 
etiam  pracsentero  in  unum  copulamus,ac  postrerooper 
30  Gndimos,  viginti  et  onus  adbue  indivisi  manent , 
i|ul  illam  aetatem  pandunt  quaro  luna  In  bora  sua^  ac- 
ceosionis  est  ingressa. 

L  In  quo  si|no  fuit  modo  lona  priroa?  R.  Iii 
Ariete.  —  I.  Qua  parie?  R.  In  vigesiroa  scxta. 

—  I.  In  quo  Kalendario?  R.  In  pridias  Idus  April. 

—  1.  Qoota  est  luna?  R.  Vigesima.  —  I.  In  quo  si- 
gno  comrooratur  bodie?  R.  rlonne  boc  prout  potui 
superius  elicui?  Verumtamen  si  vultis,  adbuc  arcilus 
re^licabimus.  Pnesens  luna  nata  fuit  in  26  parte 
Anetis,  et  quatuor  partes  postea  retinait,  per  quas 
cucurrit,  20  et  6  deinpsit.  ouas  non  tetigit.  Ac  demde 
il  probare  vulUs  bodie  20  luna  in  qoo  signo  sit,  mul- 
tipllcato  20,  id  e>t  ejus  xtatem,  per  quatuor,  flunt  £0 
quadranies.  Rursos  multiplicate  uniim  ex  bis  qua- 


728 

A  drantibus  per  6,  proptf^r  boras  sex  qun  in  unoqno- 

3ue  quadrante  suut,  et  insuper  suuiite  sex  puoctos 
e  septuagesimo  nono  quadrante,  et  babebiiis  se- 
piem  boras  et  unum  pUbcturo,  qus  dandx  suni  arieti, 
quia  tot  boras  per  eum  cucurrit  luna  qoando  fuit 
prima.  Denique  accipite  78  quadrantcs  qol  reraanse- 
rant,  et  date  novem  Tauro,  9  Geminls,  9  Cancro, 
9  Leoni,  0  Vii^ini,  9  I  ibr.e,  9  Scorpioni,  9  Sacitu* 
rio :  et  sic  restant  quadrantes  sex,  ac  desuper  4  bo- 
no  ji  4  puncti,  iJ  est  borae  40,  nec  non  et  quatuor 
puncti.  Ex  quibus  tamen  boris  quatuor,  sex  signis 
peractis  propter  illorom  bissf  s  dabuniar.  Adboc  ergo 
mancnt  bone  36,  insoper  ei  qoaiuor  puncii,  qoas 
jani  luiia  in  Capricorno  periransit  volando. 
—  I.  In  qui  signo  fuit  modo  luna  prima?  R.  In 

Ariete I.  In  qua  parte?  R.  b  vigesima  sexU. 

—  I.  In  qno  Kalendario  ?  —  R.  In  u  Idos  Aprilis.  — 
L  Quota  est  luna?  R.  Vimima  septima.  —  In  quo 
signo  coromoratur  bodie?  R.  Ilaec  Igitor  toties  et 
n  ioiies  quaeriiis?  Videte  ut  boc  magis  caosa  discendi 
quam  reprebpnsionls  faciatis.  Scirous  solem  adbue 
babitare  in  Taoro,  et  viginti  duos  dies  lam  exactos 
babere  in  illo,  resUreque  adhuc  octo  de  trlnginU, 
id  est,  de  completione  ipsios  signi,  qoos  ex  parti- 
bus  quibua  li^nam  a  sole  remoum  invenimos,  illl, 
id  est  Tauro,  a J  expleiidum  in  eo  Itinere  solis  sup- 
plere  debomus.  Abscisis  de  524  ocio,  et  ipsos  (|ai 
restant  per  tricenariuin  nttmerum  expensos,  16  in- 
divisi  manent,  qui  iotidem  partes  lunam  in  Ariele 
esse  designanL  —  I.  Adbuc  inquiram.  utisaltem  ali- 
quam  inveniaro  disUDtiam,  in  quo  signo  fuit  roodo 
luna  prima?  R.  In  Aiiete.  —  I.  In  qua  parte?  K. 
In  26.  -—  1.  In  quo  Kalendario  ?  —  In  prldle  IJus 
Aprilis.  —  I.  Qoou  e&i  lana?  R.  yigeftiroa  sepii- 
ma.  —  L  In  quo  signo  commoraiur  bodie?  R«  Qoa- 
ter  20  et  7  100  et  8  quadrantes  conttciiinL  Ex  bls 
qoadraotibus  trlgmU  sex  ponctos,  id  est  septem 
boras  et  unum  punctum,  qoia  hoc  quando  luna  prinia 
p  fuit,  de  Arieie  sibi  retinuU,  primuro  aroitiert  expe- 
^  dit;  et  tunc  reliquos,  Id  est  107  qaadrantes,  deropta 
una  bora  et  uno  puncto  per  signa  distribuere  debe- 
mus.  Undecies  novero  90  et  9.  Tot  igitur  signa  (si 
non  fallor)  postquam  fuit  nau  pertraosiit  lona,  sci- 
licei  Taurum,  Gemlnos,  Cancrum,  Leonem,  Virgi- 
nem,  Libram,  Scorpionem,  SagitUrium,  Capricor  - 
num,  Aquarium,  Pisce<.  Supersunt  adbuc  quadran- 
tes  7,  bonc  4  ac  4,  id  est  borac  47,  excejpio  «no 

Kuncto.  Ex  quibus  tamen  horis  12  bisses,  Id  est  8 
oras  oportet  abjicerc,  videlicet  ut  tria  aemper  si* 

;na  27  quadrantes,  ei  insuper  binas  babeant  uoras. 

!)i  a.ibucrCiiUnt  r.onc  38,  necnon  et  quatoor  puncti. 
Tot  jam  boras  et  punctos  loham  per  Arietem  eur- 
rere  dicimus.  At  vero  curo  proiinus  Arieti  ipsas  ooto 
boras,  iii  quibus  luna  post  vig.nti  sepUm  dics  inimo- 
rari  consnevit,  addiderirous,  nibil  illi  de  0(  to  qua- 
draniibus  deerit,  quia  7  boris  et  uoo  puncto  priuia 
luna  per  euin  ciicurrit. 


1 


9: 


COMPUTUS  VULGARIS, 

QUI  DIGITCR 

EPHEMERIS, 

DK  FERIA    DE  LUNA,  BT  HIS  QD^  AD  LDNAM  PERTINENT, 

ID  EST 

EPACTIS,  MfilJiSIBUS,  SIGNIS,  TERMUIIS,    ANNIS    CYai    OECEMNOVENNALIS. 


PROiEMIUM. 

QoioiiTcshicaM|uilaterus,  qiidiciturtelragonosv  D  ceat  in  singulis  matlifmaticae  disci|ilinis.  Sicfuidem 
a  30  lo  900  progreditur.  Cujus  divisio  per  qiiinque  continuaiis  propriet:«tibus  medieututn  triuin  ariiuni 
aeuarios  Cicta»  lectori  occasioneni  tribuit  ut  se  exer<*     Ulis  di? isio  ostciidit  aritbrneticae  6,  i%  18 ;  uiusicas 


w 


EraEIIERIS. 


730 


li,  18. 2i ,  geometrkoe  6,  12,  24.  Igiitir  vicesimi 
termlBi  smnroi  linea  est  A,  quse  In  inlimo  spaiio  hn* 
betur  pro  epaetif  nulla.  A  qua  ▼idelicet  iiiira  A  pj^ 
earodem  lineam  ting  ke  litterae  Grxcae  qiia:  ex  ordine 
sequi  dehoenint,  tanlum  dbunt,  sive  siirsum,  sive 
deorsmn,  ouantoi  esl  nomerus  epacur  m.  N^m  B, 
In  ordine  litterarom  seconda,  hic  habetor  12;  et  G, 
ordioe  tertia,  hic  est  23 ;  cydos  quoqoe  decemno- 
venualis  Ulb  eril,  qualem  naturalem  ordinero  liiiera 
tenuerit,  qula  illo  anno  pro  epactis  posui.  Siqnidein 
boositiono  hic  est  duodecma,  cum  sit  lilterarun 
ordhiesecunda :  el  ob  hoc  eonstat  esse  annum  cydi 
decemaovenoalis  secundum,  linearum  primx  et  duo- 
dedniae  expositlo.  In  priorl  sententi  cootinetur 
abiquo  dubio.  Denique  quia  Imia  moraiur  in  uno- 
qooque  tigno  duobus  diebos  el  ^emisse»  aluniatim 


A  qnibiisdam  signis  i^uohos,  quibns  *am  Ires  dies  dedL 
Iii  18  linca  hiijus  labuUe.,  inrerius  e  i  n  imero  subno* 
Ulx,  In  duo  integra  signa  quinque  dies  integros  te- 
neant,  dnm  qu  >d  uni  subtrabiiur,  altemaiim  detor, 
llenses  vero  contra,  in  24  linea  po^ui,  ut  in  quo  ti« 
gno  sit  sol,  tingnlis  mensihus  aniii  advertat.  Nam 
hinc  ex  majuscula  littera  Arietem,  Infle  Aprilero, 
hinc  Taomm,  inde  Maium  perspicis,  et  caetera  eo- 
dem  moJo.  Ergo  por  singulos  dies  lunam  in  quo  sl- 
gno  tit  i>tvenlurot«  tcito  900U  et  cujot  mensis  silt 
ac  in  lineb  18  et  24  contideraia  prima  luna  contra 
to  venieiit  ntensftt,  el  signa  cootra,  ul  Aprllis  in  24, 
et  Aries  in  18.  Terminos  qooque  temper  inveniet» 
si  observaveris  luntm  Ftbroarii  10,  Uarl.  2,  Apri* 
Iltl4»Maii20,Junii4. 


^emeri 

INCIPIT  EPHEMERIS. 

Epl 

s,  ett  tuppttUtlo  tiogttYorom  dierom,  tul  tideroro  tobtilLs  inspectio. 

t                       2.8                          4                          5 
Epteu,                                                 Mosica,                      Mntlea,                      Moslca. 
Cyclasdrc^m-          AHihineUca.               Arlthoieliea              Sigiiomm  eoli.             Mensiom. 
oovslit.               C^eiria.                Geometrla.               Arftihmetiea.               Geometria. 

9 

dttaXo"noi«.Li    batsAerari    A.f    ormae. 

10 

r    0.  t    tt    i    t    q^.n    ola|.d    oooxl.    I    Bmi     na.ea;l     i. 

212 

t«ol.Loiia    r    1    t.   not    caTnr.  t    or    Mi    oHo    d    1    t. 

no.  dona.   ittt.Magni.   I    ttatrami    tte.  gi    ri. 

a*5 

^u 

ttta.Trl    eeni    t.mo»^a.  oxpl    Ottda.  di    eW». 

ao.  pHebo.  debot.   pF»i    nCit.1    omlni    t.at.tt. 

18 

tt.deri    tttt    i.Nal    i     tti    s.   amni     btt8.amnet. 

16 

o.et.Qn«.BOtti.    ttob    i    t.Commnnl    a.tol     i     t. 

>1 

0    s.  d    B   d    i     i.   a    1     t».n    a    r     0.  d    1     n.  n    a    t    tt    r    a.  0    0    «   0    a. 

18 

m.sol.    i    tttti     1    0.  oat     n.  eonfi     ni     a.  noct    i     s. 

19 

r    L    i    H   p^o    i    t    0.   p»«m  1     LttoL.  eor.   nnA.  phobes. 

20 

tt.  d    0    B   0    1.    t    0     t    i     t.   d.  1     0    i     s    L    p    a    r    1     1     W».o    r    b    1     t. 

21 

0.  dum.  to.eomPooont.   VI     t    i     ma.  Seandi     1. 

22 

ara.Kapttt.dndum.radi     i     t.oxota.  di     ei. 

25 

e    i    e    n"».e    xogi.    1     ttnarit.trami     llt.oras. 

i^ 

B    d    0  .8    0    1     a    r    I    .Q   0    »  .t     i     i   .L   e    x.  c    n    d    0.  1     t    h    0    r    i. 

S25 

nna.  Gi     rai    krepotat    ur.    1    i    noa.»andi. 

;5  26 

am.  tol.   docttrrl     t.    ol.Soro.naN   q«».9    n    0    i    0. 

rat.Pora.roRi    t.non.  ttno.mente.  di     ana. 

28 

q    0    0    D.  g    0    r    m  a    n    tt    t.   1    0    i    0.  i^'  tt    a    d    i    c.    i     n.  a    n    n    0. 

29 

1..  ■    1     a  .p^s    pati    0.1    onl.Soel«nDa.meat«. 

30 

e  .t    0    M  pw.t    eroS.h»c.osLttel    oei    or.   ot.   sL 

M     1 

8  2 

bot.aeqnal     icttrsa.  CfeLnnlttt.   ordo. 

i    n    q«*.u    a    g    1   .d    0    m  tt    m  p^*  m  a    0    i   .e    a    ■    1    I     h»«4     g    n    0    9. 

s:  5 

ai    t.   lB.emIo.Terr    arnm.iaro.poil     i    i    •• 

S  * 

Lpf^JiOBarom.  tti     ta     |     |     a.  sl     gBa.ForoBdo. 

^  5 

teaRroBtp^^se.  Qi     x.  aota.  todo.  locati. 

8 

ria.Fl     nita.YotI.dePrrndiMBt.odat. 

7 

mo.doas.   1    0.  DOtto.ml     hLc^eede.r    1     del     L 

8 

p"l 

Q    t.  d    0   n    t.  t    i     b    L    p    I     a     e    0    a    m.  p'<»a    1     r    i     b    o    s.   0    r    0. 

M» 

M 

c«^oK»*«oe«DSSSSS^ScS^SS8SiSStS8S^tStS3 

Die  tttitf  Irif inU  teaorii,  et  qnllibet  vertqt  habet  B     Puncli  aut^m  indleanl  Unton  miiofciijosquo  dle<> 

iriginu  mautKNiet :  ei  per  omnia  noniogeotat  lil-  tionis  compleroentom. 

lerat.  In  litteris  nu^uM^ulisest  negoiiiim,  in  primo  eniin 

Item  qttinque  sool  ordlnet  io  isU  Ubola :  —  Pri-  el  tertio  ordine  alpliabeiice  procodunl.  Ilae  vero  roa- 

Biot  Ineiill  a  dictlooo  Ardoa ;  —  Secundnt,  a  €on-  Jotcote  in  exeropiari  Mripto,  nibrar  omnet  eronl ; 

BOiaB;  —  Toniot,  a  Libal;  ^Quartut,  ab  Acrari  :  ted  qooJ  potuimos  Grarcum,  erai  A  ▼iriduni. 
|iono  diclioiiit  illiot  Sacraria ;  Quiotot,  ab  A  Cirmae. 


151 


iED.£  VEN.  OPP*  PARS  I.  SECT.  U.  —  DWASCAUCA  SPORIA  ET  DOCIi. 

M    RSCOUO    KFACTAtDlf. 

O^thM,  «f  e$$  m  f.VlMfi  Tfif  €0tujm9l$  paginm  60S«  ei  Eniece^  ■!  in  ^m  fifi^i  v 


nt 


I 

t 


Q^omoi^  mfra  mgfna  eeio  aMno$  deeurreniei  re.mrmHiur. 
anie       $       |hkI       6  i       anle       6       j^il     II 

401«     II       p9fci       ^  ^       aale       6 

DB  lECUi^  COSICURHERTlOlfl. 


Jk  ncmn  coieiinreiilliMn  Agiira  kxc  cofiUiielao-     leiiii  aoiiot»  quol  fiilor»  sioi  coucorreolei;  Tfriii 
kii»Nti}d'%  ui  noverit  calculalor  posi  aliquot  a  praa*     cratia,  post  c,  vel  cxtcros  qiii  in  ipsa  %ura  teiiefi- 


73» 


EPBBMER(S. 


731 


lar  ntterll.  Babei  fgitor  flgora  singQliia  viginli  octo  A     Primo  docennovalis  cycli  anno »  qvando  Dufla 

cpacta  ponitor,  tn  Kalendis  Martiis  nota  ioTenilur 
luna,  lecundo  vigesim«y  tertio  prima,  quarto  duode- 
cima.  Haram  Kalendarum  Martiarum  lunas  per  de- 
cemiovales  annos  collecias  ^rirao  praeliximus  or- 
dine,  deinde  qni  in  septeni  qul  sequuntur  ordinibus 
feriarum  raiionem  Fasclia  descrtpurous.  Cum  i^tor 
decimam  qoarlam  PaacfaaHs  fesll  lQnam«  denique 
Pascb»,  cum  luna  sua  cii]us?is  anni  decetinovalia 
cyell  desideras  inveolre,  in«pecu  luoa  Kalendarom 
supradietarum  conslderast  eamque  sequens  deTeiiies 
ad  ferlam  in  uiia  prspfali  mensis  babuisti  Kaleodas, 
ubi  diem  Pasdoe  cnm  sua  luna,  Unea  tibi  c|uatu  te- 
nueris  ostendet.  Verbi  gralia ,  si  prima  feria  fuerinl 
Kalend»  Marti»,  in  prima  feria ,  quam  posuluius  ip- 
sura  diem  Pascbae»  cum  iuna  sua  invenies.  Si  vero 
aeconda,  in  ea  simifiter,  oi  In  jprima  dizimos,  diem 
ei  lonam  pascbalem  reperies.  Qo»  inqoisitlo  osqoe 
ad  sepUinam  feriam  s»ill  modo  proeedens,  nolla 

soperpositae,  per  tolom  annom  primam  fenam  osleo-  j^  «iiqoam  fiilsiuie  nolalur,  qubi  biyus  argumenii  rallo 


concorrentes,  singolisqoe  subjectum  nu- 
^  poa  qnol  annos  ^em  eoncurrenies  re- 

deonl.  Sed  qola  bu  in  membrant  per  singolos  an- 
nos  incboare  non  potoit,  cospu  est  a  prfano  bic  con- 
scriplo  anno  cycll  solaris.  qul  babei  i  eoneorren. 
Kssezlllis.  Qood  autem  ibi  lll,  boc  omnibus  annis 
de  slngidis  protenli.  Qoae  seqoenti  ordine  a  biss«*xto 
Iberil,  ipse  ab  binc  SO  eaedem  170  eodem  ordino 
profeaienl.  Qoocooqoe  ergo  iioniero  annorum  per« 
acto  coneorrentes  icire  copis  eomdem  nomeroro« 
THIe  qoolies  babel  5J,  el  oO  parie  geminata,  con- 
cordiam  verteotiom  eognoscis  annorom  prasteriio- 
mm  Yel  Ibturorom. 

Figora  qoae  postea  seqoltor  perfS  annos  ^cli  so- 
laris,  per  qoem  concorrentes  compotantor,  sn  golo- 
nim  niettsloni  Kaiend»  qoa  feria  proTenlanl,  bidi- 
eal.  CuJos  faiitlmn  somllor,  obl  li  menses  sout,  qoo* 
•*am  pnmos  esl  llartlDS.  Liturae  vero  slngolis  annls 


doul.  Qoomodo  semper  qoano  anno  bissestosredil, 
Infra  eycH  solaris  recursus  apparebit  per  singiilos 
redlloa  concorrenliom,  si  lu  bac  flgura  notenlor  con- 
eorreBles,  qoi  rd  primo  bissexti  anno,  Vel  secondo, 
vel  lenio,  Td  qoarto  sonl,  ot  ante  foeriul  vel  posi 
ftUori  som,  pneflzuBos  annorom  nomeros. 


/ 


««  9«  M  •«  ao«o  f  00  A  o -^  «t  M  H^  M  ee  r;;  X  9> 

•   «p"  <W  ^^  ^^  ••  ^"  ^»  ^"  *•  ^  fff  ^*  ^*  ^  Wi  .p.  ^t  «••  ^^ 

iiilimhmHiiii 

.    B.sB 

F        H  »  g  W 


M? 


I  »  >  M  g  g  H 


fail'r  ooaoi««2QOor»OKcoo30  0»«Daoaooo>-:oco 

^miiiiiiiiiiiiiiti 
'"iiiiiiiiiiiiiiiiiii 


:gHgg 


K  s  »  g  a  H 


!:gMsg^8g 


«■•1  a£:SSaS2552S5;o5S8::«£as 

^  m  ^  m 


slJSI 


per  eemnm  Irig inla  annos,  qood  csl  anui  magni  pars 
qoarla,  firma  sUbiUUle  progredlalor.  Qoae  eom  ad 
flnem  osqoe  dedoeu  ftieril,  rorsom  In  ae  rediens 
expliealor,  aiqoe  explieaU  in  se  semper  reveniior. 
Porro  hnne  «jelom  iu  efdlnavlmoa.  oi  In  eapiu  de- 
eeimovalb,  qoem  posoknos,  In  prima  ferla  reddal 
Kalendas  Martlas  concorrens  lerlios,  qoi  |KMiilor  In 
anoo  primo  praeparalionis  bissexli.  Sed  qoia  solaris 
eyelos  vigeslmos  octavus  loiiaris  novemdeelin  per- 
agiuir  anuis,  non  anleadeomdem  locom  concnmens, 
qoem  diximos,  qoam  qolngenlos  iriginU  Ues  expllcai 
annos,  id  esl,  honc  cyclom  qoaler  circomeal,  quam 
sommara  oUrqoe  eircolus  per  allemlrom  elficil, 
roolllplicalos.  Sciendom  vero  quod  baec  pagina  nihil 
a  soperiore  discrepal,  nisl  qood  llla  lonas  Kalenda- 
rom  Janoariom,  feuconiinellfarliarom;  quae  U- 
meu  oiraeqoe  eomdem  conllnenl  modnm.  Boe  qoo- 
qoe  dUbroni  qnod  qnae  Kalendaria  sobnounlor, 
^  qomiaB  ferias  lonaiionom  Janoarii,  oecorronl  Domi- 
G  niea  die  ipso  ordine  snb  ionaUonibos  Marlll.  Com- 

5100  olriusqoe  pagtnas  easdem  sini  Kaiendarom  ionsc 
eriae,  ei  Ka'endaria  Pascbalis  diel  eom  sols  lonalio* 
nibus,  boc  ono  dl!lieroni  qood  dissimlliier  curronL 
Nam  (ul  dictum  esi)  Kaiendaria  qoas  sobooiantor 
ooinlae  leriae  Januaril,  bie  proTenlool  Dominlca  Mar- 
tii,  el  qoae  ibl  sexU  feria,  hle  scribilor  In  seconda,  ol 
Ull  modo  per  oninla  de  oelero  sil  coocordia.  Sigui* 
dem  qoarlas  declmas  lonas,  ol  iu  soperiorl  paguia, 
bienona  conlinei  linea.  Kx  quibos  singulls,  in  eodem 
verso  conlra  seiioslu,  orionlor  seniem  Kaleodarla, 
qos  seqoonlor  Kaleodariom  in  qoolibet  anoo  decimae 
qoarlse  lunae  debitom,  juxU  decrelom  NicaBni  conci- 
lii  sancloroin  Irecentorum  el  oclodecim  Patrom. 


emri  ssS8«SSSSSSSSS3;S;;;:;;S 

''iiiiiiiiiiiiiiiiiii 


Sep^xoriUm* 


t9      g 


«ini  ss;;SSS:«;sss:SS»SSS£5^ 

"*  iiiUUiiiihuiiii 


Stbbsto, 
DOiplQics, 
Feria  seconda, 
Feria  Ur;is, 
Fcria  qnarU, 
Feria  qoiuU, 
Fcria  seiU, 


i^Si 


SS 


loni  S8g$5SS«S8^^SSSSS£ 


Litterr  bujus  laterculi, qoivocalur Ralio  septiio- 
dli,  eo  quod  per  septem  annorum  circuluni  iii  semet 
revolvuniur.  Qoi  seeuudo  a,  b,  a,  usque  g,  in  stngo- 
iis  mensibus  positae,  perllnent  ad  ralionem  bissexti, 
et  ad  rationem  feriarom,  qoi  per  octodedro  aunos 
reYolvonl. 


^iiiiiiiiiiiiiiiiiii 


755  DED^  VEN.  OPEK.  PAttS  I.  SECT.  H.  -  DIDASCALICA  SPURIA  ET  DOBIA            73« 
f 

*                                 i.  w                      a                 TABUU  AB  TOTAH  BATIOXEM  GOMPOTI  VTILIS,  CIWIJJI8EPT4  UXDIOUE  AlWlt, 

^                            ga  5=3         9>        S>                                                       QUI  SC«T  COMPOTO  MAIISIE  APTI. 

^                     Fs  ;«ft      ^i.      1»     1      i      .54567      8     9     10    II    U    13    II    18    16    17    IB    10 


0. 


6319    mi    noi        19    TT     »     «.    p     «     w     0^+      T     X     ?."  ir     V     0     X.     «     »     • 

i5»6715486lJ5467l«4 

KJ58  5073  U21  ^  t  f  i/^  w.  «  v  f*  v.  ••  f*  •.  7-  «  ^  t/  X  w  fi 
.•S67S34571i3567t345 

«^  5092  1140  57tf9w»f.  iC?v.  fA«*«re.  vKcr.  ? 
113467      15456715457      1 

6576  alH  HS9  76  f  c-  «  »  7  ?•  •  ♦  P  ^*  <^  •  <!  "••  *  7  >t  *' 
356715     4     56115467154 

f3*J5  SJSO  1178  95p  x  5-  •?»«•«•  x»»*P'«f*-57^ 
671345715386715456 

6il4  5140  H97  114  «r  v  o  />.  2  »  «  <^.  r  X  «•  ir.  v  i  f»  t.  «•  6 
154671145671345711 

«433  5168  1^16  135  r.  f  J  t|  )|.  ti  ft  f/  •»*  •  •  v  r.  t  if  |B  v.  fi 
567154561154671145 

64Si  5187  t^  15i  ir  0.  u  «  c  r.  1  C  f  f*.  «  <r  r  #.  »  r  «  V' 
713457113567154561 

6i71  Mm  liU  171  f  C  »  •!.  7  X  ••  *  P  «I  5.  •  5  *  ••  7  X  • 
346711456715457115 

6190  ms  ti73  190  p  X  «  0.  C  S  X  C*  X  «>  •  I»-  ^  •»  «  C-  ^  ^ 
67154561134     6     7      11456 

6509  5514  H^i  «09ic.  «•fi«.  «ic^T.  X  r  t/n.  •ftff."^ 
154571155671545611 

65i8  3i63  t3H  218vf.  i^Pu.  fip<re.  •wac«»|5f  /». 
467114861154571155 

6547  5iSi  1330  147  <r  C  o.  )•  c  «  >"  C  f  C  «•  »  C  X  »•  C  «  « 
715     456115457114567 

6506  5301  IXiO  «66  f  5  a  a.  7  X  •  +•  P  «  r  o.  C  I  X  7'  x  • 
545711356715      456113 

6S85    5310    1368     185    p.    x     *.»{.    ax     r     ±.  n     •     t».    •»»«!.     X 

,  671115671545711556 

6604    5359     1381      304    i/     «.    •     fi     t     »'   ir     •     v     X.    ir     i{     •     v.    f*     t     r     6. 

f  15456115467114567   1 

ea23    :ij50    lifKi      3i5    v     r    i.    i/     P     f     fi.    p     •     C     •.    v     v     »     ^    1»     f     » 

457113567154561154 

m^  5377  Ml>  345<r»C«.  «-«xS^  ??**«'•  fX^r.  «« 
711456715     457115567 

6S61  559a  i44i  361f.  C8f>7^X^*^«  rirC.  X»ft  x-* 
345611546711456715 

6680    5U3    \^T,      580tx.   w|Bv     S.     Xrwv.    •     Twfc^^ilv     X. 

57ll55«7t545611546 

6649    5431    liSi     399i|9     6.    fA»r|3.     •v     f»ri/     9vf».»rC 

'  11456715  4571155671 

*  6718    SioS    1501      418    V     c     «'  P     f     «/     *     P-    •     '^     5     ^*    «•     "•     <!     ^    l'     * 

I  456113467114567154 

«737    Sni    i5i0     437    •.    X     C    ^    r-    »»    «r   f.    C     «     P    >**    X    •»     ^    «1    ^-    P 
^  7li3567l5456115467 

6756  5491  1559  456  ir  C-  «  />  *  X-  •  *  «  «*  5  »  «  «•  ••  >  ••  •• 
S45671S45711556     7      15 

6775  5510  irK58  475  t  f  -'*  ir  19  v  ».  r  •*  9  i.  ^  *  ^  ^*  ?  ^  'J 
56      11346    »7      1145671545 

C794  3;^i9  K177  494  1/  9  v  f*.  f  i  X  •.  v  fi  ••  fc"  •  •  »  t  i  X 
I1S567134571154671 

4.813    rviiS    \m      513    V.    r    •«     «     P-    *     f     f*    <r.    X     5     •     C.    «     ff     »     f-    » 
I  456715457115     8     67154 

6K5i    5567    (613      551    p     »'   5     •     C     «•    «      r     x    «•    «     P     »     X-   •     ?     ^     «• 
I  611S467tl55671S457 

fUH^I^I  %t.TO,  II* 


1 1 M I II I  j  1 1 1  j 1 1 II j I 


m 

EPHEHEBIS. 

75« 

iaal     Ami . 

•• 

M 

^ 

u 

A     «^     09     <o     e     p*     1 

• 

iS    *^ 

»1 

Ok       «^ 

00 

s 

Decenoofales                         ^ 

ISi  T''. 

m^q 

S 

atiui.                               1 
Duodeciign. 

5 

6 

4     5 

5 

Ariet.                                   ;, 

toe!i      S7 

6 

s 

Taurof, 

liM        W    b 

, 

.1 

8 

Geimot 

tm     75 

f^ 

«^ 

1» 

j 

7 

S  •  7 

1110        M    c. 

S 

^" 

ii»  1  m 

g 

■^ 

1 

1          5 

6 

1" 

Cancer. 

1178  2  1»   d 

• 

n 

ji. 

1          C 

t 

- 

tl9T  S  151 

•1 

Ih 

^  • 

.^ 

i 

";j 

ttl«£t70    e. 

•1 

7 

Leo. 

iwfti» 

i 

n 

': 

•*                    ff 

5 

«SiffM  r 

1 

h 

. 

f          5 

6 

Vlrgo. 

»»5Aii7    ^. 
«»«^,SI«  I. 

k 

■• 

t 

r% 

•• 

1          * 

4 

LllirJi. 

»11 1  »5 

1 

■^ 

7 

^ 

1830  1  S8I   h 

. 

.^ 

j 

S 

Scorpios.                             ^ 

1310  |m   ' 

n 

m     f^ 

1»; 

,  ^ 

5 

, 

•  1 

««•   5«   1. 

«^ 

1  •» 

^' 

%          6 

1 

1 

«W|5« 

k 

18 

i 

1 « 

SagilUriut. 

»*»|S«0   l 
««IsT»   * 

.^ 

1    l^ 

1«. 

19 

'* 

7 

m         |n 

0 

o'^  b 

» 

'  * 

§          7 

% 

raprieorDtti, 

Wi  ?  ^ 

a 

^t 

- 1 

5 

j 

tMS      4„   ' 

.'^ 

[ 

g« 

2t 

r 

1 

Aqoarius.                              f 

tiia    «3,  l, 

«1 

.^b 

is 

■ 

4 

1 

1           1801      «B    * 

ti 

6 

Piscet.                                u 

UW      m   B. 

c 

•^ 

« 

S 

13»      405 

' 

K 

t6 

5 

i' 

1998      8»   o^ 

d. 

t7 

j 

17 

8 

Arlo».                                   V 

vm    m 

• 

.'^ 

ts 

ff 

i 

S 

1      5 

4 

1" 

t 

5     4 

7      i 

t 

Qnid  BobjoeU  fcrai  cognotcet  pogioa,  lector, 

Hoc  pnas  inspeclo  camiine  pertpicno. 
Allica  dislinctit  pr«rert  elemcnla  tignrit. 

Aitignata  toit  singola  cam  numerit. 
Qnit  bomanitati  binc  detignjt  tempora  Terbi, 

Hitdera  illioc  magnum  est  repenre  cyclom, 
Bitdem  panlm  annot  ab  origiiio  digeril  orbit. 

Nam  paiihn  tollto  scbomate  prjetitulal. 


A  Myriadet  etenim  nostrate  cbaradere  tignat. 

Hclladici  reliqoot  dant  apicet  numerot. 
Marginibut  qnot  exlremit  binc  inde  mitavl. 

Septuaginta  teqoent,  Uebraicamqtte  fidem. 
Ilific  Cfdot  GrMO  mm  wd  Ihm  $€piitL  dkih. 

Quoa  denlt  currai  nieiitibQt  alqoe  noTcm. 
Qoi  notlro  termone  decemnof  emialit  babetur. 

Per  quero  patcbalit  aiinaa  luna  redil. 


753 


BEDiE  YEN.  OPEIi.  PAUS  I.  SECT.  11.  —  DIDASCALICA  DUBIA  ET  SPURIA 


740 


Per  quem  orones  prope  decuminl  hac  arle  flgune, 
Phceiiiceo  priinus  Isie  colore  rubel. 
Cemis  ec  cacxov  jiktxpt  aspergine  xuxXov. 
Octo  vigiutique  isle  recurrit  annis, 
Bissextus  cunclis  in  <  oncurreiitibut  ut  sit, 
Septem  namque  qualer  ducta  tot  efQciufit. 
Septenv)  concurreutes  cobibentur  arlthmo. 
Dissextum  vero  quarta  reducit  biems : 
His  igitur  cyclis  per  semet  muliiplicatis, 
Efilcitur  Paichae  maximus  ille  cclus* 
(jui  post  quingentot  annos  trigiiita  duosque 
Ju  semet  rediens,  cuncu  refert  eadem. 
Pensio  ter  quioos  ceiiaos  indicu  per  anoos, 
llliu  prasloo  quaeque  cobre  viret. 
Tum  concurrentes  per  totum  cerne  nigrantes. 
Per  qiias  hissextum  silgmata  tema  notant. 
Undeiiis  etiam  augmentis  epacU  quoUnuis 
Prottciens»  post  hasc  atUtulaU  subest. 
Subjectos  qiiarto)  decims  Imix  luspice  sales : 


» 


A  Hisque  suos  cerncs  auppositos  eanones. 
Temiinus  hoc  Pascbae  communi  dicltur  ort. 
Hic  qaia  dum  redeat»  hoc  celebrare  ne€M : 
Vindicat  extremas  in  fine  characleris  oras. 
Post  eyclum  lunx  meu  Qoadragesimas. 
Quis  Paschx  ipsa  dies,  quadragesimcque  Kalenda, 
Quoque  anno  occurrat»  hac  ratione  nou, 
Uubra  super  concurrenlem  auacnnque  figora. 
Hanc  et  in  annali,  quxre  colore  parl. 
Priroo  nempe  reperu  loco  quadragesimalem, 
Paschalemque  dehinc  indicat  esse  diem. 

Epacus  et  pasehales  termioos  cum  sais  regalari- 
boSy  nee  non  cyclum  luns  cum  terminis  Qoadrage* 
aimuCy  ut  versibus  annoUlur  hoic  tabute  amioiare 
dt  buimus.  Sed  quia  in  priori  Ubula,  quas  holc  est 
proxlma,  subiioUvimus :  ideo  bic  iterare  siipers^- 
mus.  Eamdem  enim  utiliuum  dant  ibi  semef  uouu, 
quam  hic  lyraesUrent  iterau,  quia  utra^que  uua  eou* 
veniunl  ratione. 


S 


■=    H 


3    8      ^ 

B  I    ^ 


a 

6 

8 


11 

11 


fi 


ii 
!l 


?i 


II 

H 

M 

fi 


ll  *    sf     » 


>E 


,i 


8 


Ul 


EraenERia 


m 


QfOSbti  honRM  HttiMn^Mi  conteuit  omnibitt  lo- 
tiiis  iHBi  termifias,  sl  slnculis  annls  decemiovenallft 
eyeR  noiil  q«t  tlt^  qiiem  liis  Kslendsriis  snppulare 
mdpis.  Septoaffesimalem»  tii  Idus  Janoar.  Quadra* 
fesimalem,  ?  Kal.  Febr.  PaschalemY  v  Idus  Marlii, 
lioptiones»  ifii  Kal.  MaH.  Pentecosl^^  m  Kal.  Maii. 

niChHB  qo»  Yidentur  sobscripue,  pene  n;bil  a  se 
difrerunt  in  oiilitale  :  mraeque  f  nim  babent  annos 
Domlul  a  legeoiis  stnislra »  aiinom  tero  magnum  a 
deilera.  Por  toiam  qooque  paginam  conearrentis 
nigneseunt,  in  quibos  bissexiilcs  antii  irUios  punciis 
appositfo  ^teseunt.  Croceus  eolor  in  otrisque  notat 
eveli  solirlst  qol  per  28  annos  currit,  Initium.  Yiri- 
dtt  tefOy  indleiionum,  qui  per  15  annos  Tolfontor, 
taidieai  exordiom.  Habent  eliam  argomenU»  qnnc  ti- 
dessobscripia  :qaa  licetnonnisi  ont  SQbseribanlur« 
Umen  omnibtta  aetfttentlbos  paginis»  coloribas  ei 
conemrrentiboi  dapietis,  nno  modo»  slmili  ordine 
{■nfontar.  Ex  his  argumentis  hoc  notandom»  qoid 
litqood  pnBlitulatar  obserfatio  lonae  primi  meiisis 


A  Id.  Jan.  Ubi  iclendmn  qoia  annotanlor  doodecima» 
lonae,qoasl  pro  lermlnis  secondum  ordinem  lunaris 
cycK»  qiii  pniprios  Romsnorom  i  anno  deeeniiotali^ 
eycli  Uicipiu  Ubi  sicut  vides  In  superlo  Ibos  12  luna, 
in  K  I.  Januar.  qiie  sequenll  anno  i%  habelor  in  ii 
Kal«  ejosdem  mensb*  Sieque  ft  ut  aeciindom  ftoma» 
noa  sobnoUlis  Kalandarib  obsenrentor  oommnnes  et 
embolisaMres  anni  ad  modom  Urmiid  paschalis.  Ab 
ipsa  daurnm  in  qua  praesenii  anno  ii  lonam  Janua". 
haboeriat  nomera  hi  r«  tro  1 1  itics,  el  in  1i  lunam  1 1 
habdiis,  si  communi^  annui  fuerit.  Qood  si  embolis- 
mas  e^t,  in  antea  nomera  19  dies,  et  In  20  lonam  tS 
hafaebis.  Hoc  nonqoam,  nisi  In  19  anno  lallit,  prop* 
ter  aallom  lonm;  nam  ipso  anno  ISdies  numerabis. 
Hmc  prior  paglna  differt  ab  tlla  quod  eoncarrentU 
bos  altematim  ahbjicitur  pnginola,  quam  ▼enerabilis 
Beda  reperil,  ad  Inveslifandom  in  qoo  sif no  sit  luna 
14,  conslans  a*phabeti  litieris,  li  signis  labato  prm- 
fizls^ 


i 


9      10     11      it     15     U     15      16     17      18     19 


rtii 

iiti 

• 

t 

a 
S 

9.- 

*   P 

9 
7 

X 

1 

s 

•"Vf 

9 

8 

X 

0 

1 

4 

p,. 

•  * 

f*' 

im 

9 

o 
6 

«^ 

^  • 

5 

c 
4 

f* 

9 

i/,* 

•   X 

8 

^  . 

t 

7 

a.- 

•    C 

l^ 

1110 

ir.* 

1 

.  9 

9 

9 

c 
1 

c*« 

9 
0 

a  • 

3 

•••< 

>    fc 

CTK 

1199 

11 

9 

9 

7 
1 

V«    4 

4 

t 

9 

V  * 

Ctqt 
1178 

f 

9 

x 

7 

I»."' 

C 

4 

7 

8 

.  V 

9 
1 

.  % 

cW 
1197 

s 
i 

8 

a»  • 

7 

a 
t 

c 
7 

0.  . 

f» 

4 

0.  • 

Xl 

ISIO 

o.*. 
8 

t 
9 

S 

8 

V  * 

5 

7 

c. 

istt 

8.-. 
9 

c 
9 

c 
1 

M     * 

9 

8 

X.* 

•  ' 

CVMI 

X 
8 

4 

•».'. 

iir 

i 

4 

t 

n 
9 

c» 

1S7S 

6 

4 
1 

C«'. 

c 

4 

> 
8 

f* 

4 

fi  . 

X 
1 

>» . 

Tl9 
IM 

0.% 

t 

0 

8 

7 

t 

• 

a^.  • 

e 

7 

a.*. 

f» 

4 

X'  • 

Cf>ni 
IStl 

1 

4 

t.\ 

9 

9 
t 

1* 
8 

«^ 

W.     . 

8 

7 

tt  • 

1330 

C 
7> 

t 
1 

p.*. 

9 

1.'. 

1 

9 

t 

0-  • 

lT,  * 

Cf?C 
1340 

8 

C 

4 

p.*. 

1 

3 

0*    . 

n 
1 

c.  * 

8 

?•'• 

c'f«t 

1368 

9 

7 

4 

1 
9 

P*  • 

4 

X 
1 

«••^ 

1887 

1 

i|.% 
S 

e 
0 

i 

>.'. 

9 
7 

4 

w.  • 

rx«7 

1408 

1 

4 

T 

s 

w   • 

l^ 

t 

8 

5.-. 
3 

M 
0 

■ "  • 

^ . 

CXf*« 
1485 

7 

c 

1 

y*  • 

c 
8 

X 

7 

^••* 

X 

5 

fi.*. 

t 

<«  • 

Sf 

CXl« 

lUS 

S 

c 
4 

X 
8 

7** 

t 

5 

p«  • 

c 
1 

V*   * 

8 

« 

•  I 

t 

8 

4 

5 

9 

7 

8 

9 

19 

11 

It 

18 

14 

IS 

19 

17 

19 

19 


Annl  ab  orighM  nModi  smu  hle  Grmcis  mtmeria 
■otaii,  Joiu  Septoaghiu  Inlerpretes. 


^nl  nh  famamaiione  Domhil  nountor  eUffris. 
Dtriqie  mml,  a  fronie  hi^os  ubalta. 


'y 


745  BEDiE  VEN-  OPER.  PARS  I.  SECT.  II.  -  DIDASCAUCA  DOBIA  ET  SPURIA.  7U 

ragiiia  magmaul,  qiUB  dtelwr  Are»  fycll.  Trlgltttoqoe  dnos  qalBgeBUls  qtil  WMl  anm. 


1 

S 

3 

5 

6 

7 

S 

9 

ii 

13 

M 

16 

17 

18 

49 

.-.7 

T. 

m. 

D.- 

m. 

.n 

.f 

m. 

.f 

e. 

•r 

1. 

.f 

it. 

m. 

.tt 

1 

1. 

.m 

s. 

.m 

.e 

1. 

.« 

•6 

•e 

<. 

4. 

.t 

«• 

/. 

.e 

$. 

2 

.1 

r.. 

k. 

,1 

R. 

k. 

.1 

.d 

r. 

c. 

.d 

e. 

.d 

r. 

k. 

S 

1- 

I* 

.k 

1. 

.k 

.C 

i. 

•  K   . 

.k 

.c 

^ 

•e 

•r 

1. 

.k 

.-.5 

K- 

.h. 

0. 

h. 

a. 

%' 

h. 

.A 

M 

«. 

•P 

e. 

f- 

A. 

0. 

6 

•S 

u. 

f. 

*g 

«. 

f. 

9 

u. 

n. 

.0 

II. 

•0 

f. 

n. 

f. 

7 

m. 

e. 

.f 

e. 

f 

r. 

e. 

.n 

T. 

m. 

f. 

m. 

.N 

f 

f 

.ID 

.c 

1. 

.e 

s. 

4. 

X 

s. 

1. 

•m 

o. 

/. 

•m 

.e 

i. 

.-.5 

.e 

q. 

.k 

f- 

». 

.e 

9- 

1. 

.k 

q- 

.k 

.C 

1. 

.k 

i 

h. 

.1 

.b 

•» 

.b 

f. 

h. 

.1 

P- 

b. 

.b 

A. 

.1. 

B 

5 

.h 

.A 

0. 

•P 

.a 

0. 

■P 

la 

o. 

8- 

.b 

0. 

f- 

.A 

e. 

f- 

6 

n. 

t 

a. 

.0 

». 

■1. 

f. 

•g 

R. 

f 

«. 

f- 

f 

.-.1 

1. 

.e 

1. 

4M 

S. 

l. 

.■M 

.m 

.e 

1. 

d. 

9. 

d. 

.« 

f« 

t 

A 

.k 

,1 

r. 

k. 

.1 

R. 

t. 

.1 

d 

■  • 

C. 

.d 

r. 

.e 

S 

« 

.k 

i. 

.k 

q. 

i. 

.4 

.e 

.k 

q. 

.c 

q- 

b. 

.f 

4 

h. 

V- 

.i 

e. 

h. 

1. 

B. 

h. 

.1 

.k 

p. 

q 

.b 

P. 

.'.6 

•9 

e. 

•9 

n. 

f. 

•K 

▼. 

f. 

•9 

V. 

H. 

0. 

u. 

n* 

.0 

7 

m. 

•fi 

.e 

M. 

e. 

.f 

t. 

e. 

.f 

m. 

•N 

T. 

m. 

.n 

t. 

1 

.m 

/. 

.m 

.e 

1. 

d. 

•e 

f. 

.* 

.t 

1. 

•m 

S. 

1. 

% 

K. 

•  JK 

.1 

.8 

k. 

.1 

.d 

r. 

c. 

•11 

r. 

•1 

r. 

k. 

.1 

.-.4 

h. 

.B 

A« 

.i 

.b 

9- 

•q 

.b 

p. 

i^. 

.t 

P. 

n. 

•i 

•b 

5 

.h 

9- 

.* 

.A 

.0 

•P 

.a 

0. 

f. 

.A 

f- 

•h 

0. 

f- 

6 

M. 

I» 

9 

Na 

r. 

9' 

V. 

n. 

•e 

9* 

n. 

'f. 

f 

n. 

f. 

f 

7 

e. 

1. 

Ct 

•f 

t. 

m. 

.N 

T. 

t. 

m. 

.n 

»• 

e. 

.f 

t. 

.-.2 

.d 

•  . 

e. 

.d 

r. 

k. 

.i 

r. 

fc. 

H. 

k. 

.1 

•d 

K. 

.1 

•d 

r. 

c 

3 

1- 

". 

^ 

o. 

i. 

.k. 

«. 

f. 

q. 

•k 

.C 

1. 

•c 

q- 

.k 

•c 

4 

f 

P- 

W. 

.* 

f- 

«. 

.2 

j». 

.b 

h. 

.1 

b. 

.{ 

•b 

P 

5 

.« 

•• 

•P 

.a 

0. 

9' 

.* 

0. 

#• 

O. 

K- 

.Ii 

.Sl 

.b 

.A 

0. 

•P 

Ifl  Ipso  TabolaB  medio  erant  in  scripto  exempltrl  lineff  18.  Hoe  8t  io  medlo  octo  Uneinmi :  qMlibcf 

it  Yiridet  litterae  :  IpiM  aotem  potoimus  Genuani-  enim  linea  ex  illli  octo  saltem  qninqae  Utleras  ▼irl- 

'  cis  (it\c  vero  crasslore  typo  distinctas.  Edit.).  luci-  des  aol  Teuthonicas  capit. 
ptattt  10  8  littera  lioese  II  et  finiuni  in  12  iiuerA 


E      D      C      B      A      G      P      C  oeurreotes. 
15       4       8      6       7       1       Teraiioi  Pasch». 


1 

s 

Nonis           Aprilis  1 

s 

vni  kalend.   AiHrllls  1 

3 

Idlbtts         ApHlis  1 

i 

ir  BOBls       ApriUs  1 

5 

XI  kalend.     Aprllis  f 

/« 

15 

6 

if  idas         Aprllls  1 

n 

11 

7 

in  kalend.     Aprills  l 

f 

10 

8 

xifkalend    Maa      ) 

Luaaito       e 

19 

9 

fukles         Aprllls  / 

]'" 

18 

to 

fikilend.     Aprills{ 

f« 

17 

11 

Xfn  kalend.  Mall     1 

Vs 

16 

1S 

11  noois        Aprilis  | 

13 

IX  kalend.     Aprilis  1 

U 

H  klus          Aprilis  1 

15 

kalendis       AprilU  1 

16 

xnkalead.   Aprills   ] 

n 

f  kius          Aprllis 

18 

if  kilend.     Aprilis 

19 

ifkalead.    Mail      / 

W  SPyBMBIUB.  748 

i— «    iliiiiiililiiilliiiiiiiiliil 
y^Mu    giggiiilgiiigiiiiggiliiiiiii 


^^^^a^*^^m   •   -•■ra.i»   •   ^  mr  a,m   ^  ^  wr  tL  ^  ^  ^  b-<^ 

M*^MC»Cii^ClltfClO«M.oiMfll^M*€llMa*.,^CIlO«^^M.O>c« 


•   •'var**'er-»pV  —  0-.^    ■^••••■oiTd—  ^o»r»»r—        ^ 


C4 


M 


*«M     •" 


fll    CH 


^•.^MC*^*.|fcfl.M<.C4l*fl.C^^CIilflfl»^»-C»i.M«.N.M^ 

—  OiOg^—  ©••B-w^^OBO^Bp—  OfT»^— otrp*         ^ 

m 

M.OKM-4*.-»fl»Cll-t^M»Ci«^OlMMOI»«.ClM»^»»OKMt,  #* 

Km««!liiiiat  -«-^•••^--■••-•---'^•^--•'^••-•-^••^        g 

MM#.M.Me«^*.M.dkM^#.fttfl»Cii-«cllMfllOI-MI»fllc:.>*M 

SstlEtttStttSSlSSSSSSScSS:^  o«M*4fliM^MM«* 

IfMM  H  PMclMiles  termiaos ,  necnon  ejcD     aoUri  debueraiit  inttBlet  rttro  el  io  sei|«enlitet 
Umef  cuB  lenninis  Qnidra|esin«,  ^oc  bic  snlH     paginto,  cuni  ailft  lib  conqieienllbns  ti 

Firnot.  XC.  Sfc 


BEDiC^  VCN.  OPER.  PARS  h  SECT.  II.  -  DIDASCALICA  SPIJRIA  iTf  DOBIA. 


7f1 

demonfttranl.  —  I.  Qnoln  est  bodie  lana?  B.  Ui 
reor,  Yigesima.  —  I.  Quomodo  hoc  credendum  est  ? 
R.  Sieut  jam  dtximiit,  dies  annl  sunt  OReteriti  cxx; 
at  ai  com  Ipsia  aeutem  lana  qu»  fuit  inKal.  Jsn. 
xviii,  Yidelleet,  connomeramos,  cxxxviii,  insironl 
efllciant.  Dempiis  cxtiii,  qui  snnt  qiiatuor  lunaiio- 
naro  die«,  tum  snpeiOu!  aetalem  lona  paudunt. 

I.  Luna  vigesima  quot  punclis  lucet?  R.  Qua- 
draginta ;  jaxta  Plinii  vero  supputationem  tria  mo- 
roenta,  et  terliam  partem  unius  momenil  minus.  — 
I.  Quot  boris?  R.  Octo.  —  I.  Qualiter  hoc  inve^ll- 
gare  debemus?  R.  A  20  us<|ue  ad  30  sunt  10,  qtii 
qoater  ducti  faciunt  40,  qui  sunt  octo  borarum 
puncti.  —  1.  Luna  viKesima  quot  partibos  distat  a 
sole?  R.  Quater  SO,  80  ;  item  ter  80, 240 :  tot  igitor 
partibus  distat  a  sole;  et  post  totidem  dles  eurodem 
solem  ventomro  esse  credimiis  ad  locum  qoem  pnc- 
seiis  lona  clrcumfert.  —  I.  In  quo  signo  fuit  modo 
luna  prima?  R.  In  Ariete.  —  1.  In  qua  parte? 
R.  In  vigfsima  scxla.  —  I.  In  quo  Kalendario? 
R.  In  II  Idus  April.  —  I.  In  quo  signo  comrooratur 
hodie  ?'  R.  Non  possumus  ex  hoc  facile  respon- 
dere,  nisi  aliqaid  inspiciarous  andique.  Scimus  solem 
nunc  habitar^  in  Tauro,  et  14  dies  jaro  exactos  ha- 
bere  in  illo,  reslareque  adbuc  iO  de  cooipleiione  si- 
fnl,  ^oos  ex  parlibus  qoibus  lunam  a  sole  remotam 
inveiiimus,  illi,  id  est  Tauro,  ad  explendum  In  eo 
ilar  solis  supplere  debemus.  Reclsis  de  240  sexde- 
cimy  et  224  qui  restant  per  tricenarium  numenim 
f xpensls,  14  nobis  re8(anl«  qul  tot  nartes  lunam  in 
Capricomo  degere  conjidunt.  —  I.  In  qua  hora,  vel 
in  quo  puncto  erit  hodie  luna  accensa  a  sole?  R. 
Cyclas  lunaris  est  modo  septimus.  Si  igitur  illum 

Suinqaies  ducimus,  Ipsumque  numeruro  id  est  55,  et 
ies  aoiil  prxsaitis,  qui  sunt  120,  et  unum  simul  con« 
glutlnaroos,  ac  deinde  per  60  expendimus,  56  re- 
stant,  qol  sunt  puncii  istius  dlei :  qai  etiam  in  primo 
pancto  octavae  horae  lunam  a  so!e  accendi  deroon- 
stranL  Iterum  autem  si  praedictnm  cyclum  sexies 
vergimus,  et  56  punctos  qui  remanserant,  nec  non  et 
duas  monides  ob  duos  sexagenarios,  insuper  diem 
etiaro  pracsenlero  in  unum  copulamus»ac  postrerooper 
50  findiroos,  viginti  et  onus  adbue  indivisi  manent , 
qui  illaro  aetatem  pandunt  quam  luna  in  bora  suac  ac- 
Citnsionis  est  Ingressa. 

L  In  quo  sicno  fuit  modo  lona  prima?  R.  In 
Arlete.  —  1.  Qua  parte?  R.  In  vigesima  scxta. 

—  1.  In  quo  Kalendario?  B.  In  pridias  Idos  April. 

—  1.  Quota  est  luna?  R.  Yigesima.  —  L  In  quo  si* 
gno  coromoraiur  hodie?  R.  Nonne  hoc  prout  potoi 
superius  elicui  ?  Yerumtamen  si  vuhis,  adbuc  arcilus 
re^licabimus.  Praesens  luna  nata  fuit  in  26  parte 
Anetis,  et  quaiuor  partes  postea  reiinoit,  per  quas 
cucurrit,  20  et  6  dempsit,  quas  non  tetigit.  Ac  deinde 
ii  probare  vultis  hodie  20  luna  iu  quo  sij;no  sit,  roul- 
tiplicate  20,  Id  e>t  ejus  aetatem,  per  quatoor,  fiunt  £0 
quadranies.  Riirsos  roulliplicate  unnro  ex  his  qua- 


726 


A  draniibus  per  6,  propt^^r  horas  sex  quae  in  unoqno- 

3ue  quadrante  suut,  et  insuper  sumlie  sex  punctos 
e  septuagesimo  nono  quadrante,  et  babebilis  se- 
ptem  horas  et  unuro  pUhctum,  quae  dandae  sunt  arieti, 
quia  tot  horas  per  eum  cucarrit  luna  qoando  fuit 
prima.  Denique  accipite  78  quadrantes  qoi  remanse- 
rant,  et  dale  novem  Tauro,  9  Geminis,  9  Cancro, 
9  Leoni,  9  Vlrgini,  9  I  ibr.e,  9  Scorpioni,  9  SaxitU* 
rio :  et  sic  restant  quadrantes  sexy  ac  desuper  *  ho- 
rae  jt  4  puncti,  iJ  est  horae  40,  nec  non  et  quatoor 
puncti.  Ex  quibus  tamen  horis  quatoor,  sex  signb 
pcraclis  propter  illorom  biss^s  dabuotor.  Adhoc  ergo 
mancHt  borae  56,  iiisoper  et  qoatuor  punai,  qoas 
jani  luiia  in  Capricorno  pertransit  volando. 

—  I.  In  qu'>  signo  fuit  modo  luna  prima?  R.  b 
Ariete.  —  I.  In  qua  parte?  R.  In  vigesima  sexU. 
—  1.  In  qno  Kalendario  ?  —  R.  In  u  Idus  Aprilis.  — 
L  QuoU  est  luna?  R.  Vifesima  septima.  —  In  qoo 
signo  coromoratur  hodie?  R.  Ilaec  Igitor  toties  et 
B  toties  quaeritis?  Videte  ut  hoc  magis  caosa  discendi 
quam  reprehpnsionis  faciatis.  Scirous  solem  adboe 
habitare  in  Tauro,  ei  vigintl  duos  diet  iam  exaetos 
habere  In  lllo,  resUreqoe  adhuc  octo  de  trlnginU, 
Id  est,  de  completlone  ipsius  signl,  qoos  ex  parti- 
bus  quibus  lynaro  a  sole  remoum  Invenimus,  illl, 
id  est  Tanro,  a  J  expleiidum  in  eo  itinere  solis  sop- 
plere  debomus.  Absdsls  de  524  octo,  et  Ipsos  i)ui 
restant  per  tricenariuin  numeruro  expensos,  16  in- 
divisi  manent,  qul  lotidem  partes  lunam  In  Ariete 
esse  designanL  —  1.  Adbuc  ioquiram.  ut^altem  ali- 
quam  inveniam  disUntiam,  in  quo  signo  Aiit  modo 
luna  prima?  R.  In  Aiiete.  —  I.  In  qua  parle?  R* 
In  26.  —  1.  In  quo  Kalcndario  ?  —  In  pddle  Idos 
Aprilis.  —  I.  Qoou  ^t  luna?  R.  yigesima  septl* 
roa.  —  L  In  qoo  signo  comrooratur  hodie?  R*  Qoa- 
ter  20  et  7  100  et  8  quadrantes  conttciunL  Ex  his 
qoadraotibus  triginU  sex  pnnctos,  Id  est  septem 
boras  et  unum  puncturo,  quia  hoc  qoando  luna  prinia 
p  fuit,  de  Ariete  sibi  retinuit,  primum  amittera  expe- 
^  dit;  et  tunc  reliquos,  id  est  i07  qaadrantes,  dempu 
una  hora  et  uno  puncto  per  signa  distribuere  debe- 
mus.  Undecies  novem  90  et  9.  Tot  igitur  sigiia  (si 
non  fallor)  posiquam  fuit  nau  pertransiit  Inna,  sd- 
licet  Taurum,  Gemlnos,  Cancrum,  Leonem,  Virgi« 
nem,  Libram,  Scorpionem,  Sagittarium,  Capricor  • 
num,  Aqoarium,  Pisce*.  Supersunt  adhuc  quadran- 
tes  7,  hone  4  ac  4,  id  est  horae  47,  excepto  ono 

Kuncto.  Ex  qoibos  tamen  horis  12  bisses,  id  est  8 
oras  oportet  abitcere,  videlicet  ut  Uia  seroper  si* 
ffna  27  quadrantes,  ct  insuper  binas  habeant  uoras. 
Et  a.tbucre»tant  torae  38,  nec  non  et  quatoor  puncti. 
Tot  jaro  horas  et  paiictos  lunam  per  Arietem  cur^ 
rere  dicimus.  At  vero  cuin  protinus  Arieti  ipsas  oeto 
boras,  iii  quibus  luna  post  vig:nti  septero  dics  inimo- 
rari  consuevit,  addiderirous,  nihil  illi  de  0(to  qua- 
dranlibus  deerit,  quia  7  boris  et  uoo  puncto  priuia 
luna  per  eutn  aicurrit. 

— — —  — — gMM 


COMPUTUS  VULGARIS, 

QUI  DIGITCn 

EPHEMERIS, 

DB  FERIA    DB  LUNA,  BT  HIS  QUM  AD  LUNAM  PBRTINENT, 

ID  EST 

EPAaiS,  MfiNSIBUS»  SI6N1S,  TERMIRU^,    ANNIS    CYCLI    OECEMNOVENNALIS. 


PROCEMIUM. 

GNDAMiToshicoqollaterus,  qul  didtur  telragonus,  D  ceat  In  singulis  maihecnatic»  disci|)linis.  Slqoidem 
a  30  lo  900  progreditur.  Cujus  divisio  per  quinque  continuaiis  propriet:«tibus  medietatiim  irium  ariium 
aeuarios  Cicta,  lectori  occasioneni  tribuit  ut  se  exer«      talis  difisio  ostcndit  aritbmeiicse  0,  \t,  18;  iiiusica: 


w 


EraeiiERis. 


730 


Ify  18,  i4 ,  geometricx  6,  12,  24.  Igitiir  ?icesimi 
lemiiBi  somroi  linea  esl  A,  qiKC  in  inUmo  spatio  h;i* 
beiur  pro  epactis  nolla.  A  qua  ▼idelicet  intra  A  pt^ 
esaidem  linearo  sing  lae  litterae  Grxcae  qnx  ex  ordine 
sequi  dei)oerant«  tantum  distant,  sive  sursum,  sive 
deorsom,  ooantus  est  nomerus  epacur  m.  N^m  B, 
io  ortUae  litterarom  seconda,  hic  habetor  f 2;  et  C, 
ordine  tertia,  hic  est  23 ;  cydos  quoqne  decemno- 
YennalU  talis  erit,  qualem  naturalem  ordinem  iiliera 
tenoerit,  qoia  illo  anno  pro  epactis  posui.  Stqoidein 
t  oosltione  hic  est  doodecma,  cum  sit  litteraru  n 
ordine  secnnda :  el  ob  boc  constst  esse  annom  cydi 
decemoovennalis  secondam,  linearum  primx  et  duo- 
deeiiiue  expositio.  In  priori  sentenla  conlinetor 
absqoe  domo.  Deoiqoe  qoia  Inna  moraior  in  nno« 
fooqoe  signo  duobus  diebos  et  ^einisse,  alteruatim 


A  qnihiisdam  signis  i^uohos,  quibiis*am  tres  dies  dedL 
lu  18  linea  hiijoi  tabul;e,  inrerius  e »  n  iniero  subiio- 
lat3D,  in  duo  integra  sigoa  quinque  dies  iniegros  te« 
neant,  dum  qo  >d  iini  subtrabiiur,  alternalim  detor. 
Menses  vera  conlra,  in  24  Imea  po^ui.  ot  in  quo  si« 
gnn  sit  sol,  aingnlis  roensihos  anui  sdTerias.  Nam 
hinc  ex  majoscola  littera  Arietem,  imle  Aprilero, 
hinc  Taorom,  inde  Maiom  perspicis,  et  caetera  eo- 
dem  niodo.  Ergo  per  singutos  dies  lunam  in  qoo  si- 
gno  sit  iuTcnturus,  scito  (|oota  et  cujos  mensis  sit» 
ae  in  iineis  18  et  24  consideraia  prima  lona  contra 
se  venietil  ntenses,  et  signa  contra,  ot  Aprllis  in  24, 
et  Aries  in  18.  Terainos  qooqoe  semper  inYenies, 
si  obserrateris  lon^ro  Frbroarii  10,  Uart.  %  Apri- 
lisl4,Haii20,iunii4. 


leri 

mCIPIT  EPHEMERIS. 

EphcBi 

s,  est  suppoutio  singolorom  dlerom,  aut  sidcroro  soblills  inspectio. 

1                            2.5                               4                               5 
Epset»,                                                 Masica,                      Mosiea,                      Mosica. 
CjclasdrcPiB*          Arithnielica.               Arlthoiettca              Slfnomm  en-li.              Mensiom. 
DOfsIis.               G^euria.                Geomeirla.               ArHhmetica.               Geoaetrla. 

0    A 

doaXo"nex«.Ll    batsAerarl    A.fornae. 

10    i 

r    0.  a    0    1    s    q^.n    ota|.d    eoexl.   1    oml    na.ea$l    i. 

|lt    II 
Sl2    B 

s.ot.Loliar    i    s.   oes    caTor.   t    er    Mi     n**.e    d    i    s. 

0   0.  dona.  los.Magol.   1    ostrami     ne.  girL 

jl3    0 
*i4    q 

aoa.Trlcenis.   mo    m^    a.expl    eada.  dl    eb^ 

ae.  pUebo.  debeUpF^i    oGi    %.  i    oml    nl    s.os.o. 

15   C 

o.deri    oat    i.ffal    1    ol    s.  amni    bo8.amnea. 

16    h 

c.et.Qa«.nooi.    oob    1    s.Cemmon!    a.  sol     i    s. 

^  q 

0    s.  d    E   d    1    L   a    1    (».n    a    r    e.  d    1    0.  n    a    t    0    r    a.  e    0    «  0    a. 

18    D 

m.sol.    Inoi    tO.  eas     o.  eenfl    ni    a.nocl    i    f. 

19   r 

rt.i    Np^^oi    so.   p^^mi     t.    oeL.  cer.   noA.  phabes. 

20    q 

».  d    e    B   e    t.    t    0     t    1    s.   d.  i     0    1    s    L    p    a    r    t    i     b^.o    r    b    i    s. 

21    E 

o.dom.  se.eomPonens.VI    1    i    ma.  Scandi    t. 

2S    e 

ara.Kapol.dodum.radl     i    a.exesa.  di     ei. 

23    h 

c    t    e    n°*.a    xegi.l     onarls.irami    tis.oras. 

4U    ? 

a    d    0  .S    0    1    a    r    1    .Q   0    9  .a     i    t   .L   e    x.  c    0    d    0.  1     a    b    0    r    i. 

$25    a 

nna.  Gl     rat     i«repetat    nr.    1    i    nea.mnndi. 

^525    q 

am.  sol.   decorrl    t.    et.Sere.naN   q**.s    0    e    t    o. 

rat.Pora.foBi     s.non.  nno.mense.  di     ana. 

28    1 

q    n    0    D.  g    e    r    m  a    n    n    8.   t    0    t    0.  p*'  0   a    d    i    t.    1    n.  a    a    a    e. 

20    e 

t.  0    1    a  .p^M    pati    e.1    e    ni.SectanDa.roea    t    n. 

30    M 

e  3    e    M  p^.s    eroS.h«c.esLoel    oci    or.   ei.   sL 

2    i    « 

boa.aeqnal     1.    corso.  Cf    et.   oolos.   erde. 

S    2    q 

i  5  1 

i    n   qr*.u    8    f    1   .d    e    ro  0    m  p**  m  a    n    t   .e    a    n    1    1    b**J    g    n    e   s. 

sis.  In.ettlo.Terrarnm.  inre.  peilils. 

&  ♦  ^ 

Lpi^jioaarom.  oi     ta     |     i     a.  si     gaa.Porande. 

^  5  d 

scoilronLp^^s    e.  oi     x.  not    a.  seda.  1    ecal    L 

8    K 

ria.Pi     nl    ta.Vetl.dePrrndlMn8.odas. 

7    a 

me.  deos.  1    e.oosae.mi     hLc«*eede.ri     del     L 

8    ^•'t 

0   a.  d    0   n    a.  t    1     b    L    p    1    a     e    e    a    m.  p'<>o    1    r    1    b    n    s.   0    r    e. 

•* 

Mi 

Me-cx»->iQe«oSS8CSS^SS8SiStS4£88S2tfiSS 

Bic  sma  Iriginla  seMNrii,  el  qnilibet  versqs  habet  B     Pnncli  aut^ro  indieanl  lanton  oniof  cqjosqoe  dle< 

iriginta   mansMKies :  el  per  omnia  noningentas  lit-  tionis  compleroentoro. 

leraa.  in  litleris  roajuscolisest  negolinm,  in  primo  eniin 

Item  qidnqoe  sool  ordines  in  ista  tabola :  —  Pri  -  el  tertio  ordine  alpliabetice  procedooL  llae  vero  roa- 

wm  incipU  a  dicHone  Ardoa ;  —  Secondos,  a  Gen*  joscote  in  exemplari  scripto,  robrar  omnes  eranl ; 

nexm;  —  Tenlos,  a  Libal;  —  Quartus,  ih  Acrari :  sed  qooJ  poaoimos  Grarcom,  eral  A  Tiridonu 
|iane  didieiiis  illiot  Sicraria ;  Quintus,  ab  A  rormae. 


751 


BED.E  VEN.  On.  PARS  l.  SECT.  U.  —  DWASCAUGA  SPURIA  ET  DOCIl. 

M    ftCCOBSO    BfACTAtUM. 

0§dwu,  ntn$m  }.^fmi$  tiii  t^biwMU  papnm  m,  et  En4ec9^  9im0m§  tw^fm  n 


T3t 


I 
t 


QK^mmU  infra  fi#Kll  peio  nn9$  dgeurrenta  re.nrrtmtur. 
ani€       S       piM^l       €  t       aote       6       j^t     11 

anttt     II       IHKI       4  ^       a«^«       ^ 

DB  BBCOBSO  COMIUBBEHTrail. 


De  r^eunii  coneQrrenlliHB  figura  hxc  coniioel  so-     miiIi  Bouoty  quol  ftimr»  tini  cmiciirrcntes ;  Tfrbi 
|(imui[»d  ^  iit  iioverii  calcuialor  post  aliquol  a  prae*     (ralia,  posl  c,  vel  cxlcros  qui  iu  ipsa  %ura  leoeo- 


i 


79 


EPHEMERIS. 


731 


Itr  iDserli.  Htbel  igitnr  flgora  siiifQlas  iriginti  octo  A     Primo  d«ceonoYa1ii  CTcli  anno »  qvando  nulla 

epacia  ponitor«  in  Kalendis  Mariiis  nova  inTenilur 
luna«  tecimdo  figetima,  tertio  prima»  quarto  duode- 
cima.  Harom  Kalendamm  Mariiarura  lonas  per  de- 
cemiOYales  annos  colleclaa  ^rimo  praefixlmua  or- 
dine,  deinde  qni  in  septem  qul  aequuntur  ordinibua 
feriarum  raiionem  Pasdi»  deicripsimua.  Cum  iffllor 
decimam  qoarla»  Paachalia  fesli  lonamy  deniqoe 
Pascte»  com  lona  soa  aijosrb  annl  decennoTalis 
cycli  dMderas  InTeolre,  in«pecu  looa  Kaleodarom 
sapradietarom  considerast  eamqoe  seooens  deTenles 
ad  feriam  In  uua  pra^fatl  mensis  baboisti  Kalendas» 
ubi  diem  P»duD  com  soa  lona»  llnea  libl  <|oatu  le- 
noeris  oatendeU  Yerbi  gratia ,  sl  prima  feria  fueriul 
Kalendae  Marli»,  In  prima  feria ,  qnam  ppsolmos  ip- 
sora  diem  Pascb»,  com  lona  soa  InTenies.  Si  Tero 
seconda,  in  ea  iimiGler,  oi  In  nrima  dlzimos,  diem 
el  lonam  pascbalem  reperies*  Qast  loqoisitlo  osooe 
ad  sepUmtm  feriam  amill  modo  proeedessv  nolla 

soperposite»  per  lolom  annom  primam  fenam  osle»-  f^  miqoara  falsluie  noUlor,  qoin  bifios  argumenii  raiio 


concarrenies,  smgolisqoe  subjectum  nu* 
jost  qool  annos  ^em  concorrenies  re- 
^  Sed  qoia  bu  in  membrana  per  singnlos  an* 
nos  incboare  non  potoit»  coepu  est  a  prlmo  bic  con- 
sc^lo  anno  cycli  solaris,  qnl  babei  i  eoneorren. 
Msiaililis.  Qood  aotem  ibi  ni»  boe  omnibos  annis 
de  slngtdis  prorenil.  Qwt  seqoenti  ordine  a  bisst^iio 
foeril,  ipsa  ab  binc  SO  esedera  170  eodem  ordlno 
proTOBlenl.  Quocooqoe  ergo  nooMro  annorura  per« 
aclo  cooeurrenles  scire  copis  eondera  nomeninH 
Tiile  foolles  babel  5J,  el  50  pane  geminata,  con- 
corditm  Terteniiam  cognoscls  annomm  pncterito- 
rom  Tel  foturorora. 

Figon  qoae  poalea  seqoilor  per  18  annos  tjtil  so- 
laris,  per  qoem  concnrrenles  computanur,  sfi  golo* 
nmi  niensiora  Kalend»  qoa  feria  proTenianl,  indi- 
eaL  CoJos  bitiom  smnilor,  obi  11  menses  sonl,  qno* 
pnmos  esi  Maraus.  Liller»  Tero  lingolis  annla 


doul.  Qoonodo  samper  quarto  anno  biaseslos  redH» 
iafri  eycli  solarls  rocorsos  apparebli  per  slngoloa 
redlloa  concorrenliam,  si  iu  bac  flgura  nolentor  coo- 
correnles»  qoi  Td  primo  blssexti  aono,  tcI  secnndo, 
Tel  lenio,  Td  qoarlo  sool,  ol  anU  foerinl  Toi  poai 
ftrtori  i«si,  prmximos  aanorom  nomeros. 


/ 


«•  91 10  •#  «>«o  1«  00  c»  o  «- «t  M  *♦  M  ee  r^  X  9) 

•    ^— «W  ^^  ^^  ••  ••  ^w  ^*  ^*  *•  Wi  w*  ^*  ^*  »••  •^  Ww  ••  — 

i(i|  i&i&^  i&l  i&i  sLii  i| 

5?        H  g  8  K        M  g        Ng>SggS        H 


sitiitiiiiUiihiit 

i>g5»S5!rg»!rS>B5tg5!:a 

■    *• '^  •■•  ^"  ^"  ^^  ***  ^^  ••  ^W  *•  5^  *•  ^^  ^"  ^*  ^^  ^^  V 

iitiititiiiiitiiitt 

"mhiUiimiiiiii 


per  eenlnm  IriginU  annos,  qnod  esl  anni  mag nl  para 
qnana»  firma  slabiliUle  profredlatnr.  Qoae  com  nd 
nnem  osqoe  dedoeu  ftieril»  rorsora  In  ae  redlena 
explicator,  atqoe  explicaU  in  se  semper  reTenlior. 
Forro  honc  «jclora  iu  «dinarimoa,  m  in  eapiU  de* 
ceraiOTalls*  qnera  posolraosv  io  firlma  feria  reddal 
Kalendas  Marllas  concorrens  lertmst  qni  |ionlior  in 
anoo  primo  prttpanlioms  bfssexli.  ^  qoia  solaria 
cyclns  Tlgeslmos  octaTos  loiiaris  DOTemdedm  per- 
agiior  annis,  non  anU  adeomdem  locnm  concnrrens* 
qnem  diximos,  qoam  qoingenlos  Iriginu  Ires  esplicai 
annosy  id  est»  honc  cydom  qoater  circomeal,  quam 
soramam  oUrqoe  drcolos  per  allfmlrora  elfidl» 
ronttiplicalua.  Sciendom  Tcro  qood  baec  pagina  nibil 
a  aoperiore  discrcnatt  nisi  qnod  illa  lonas  Kalenda- 
rora  Janoarina,  IMacontlnelNarliamra;  qu«  U- 
meu  otrsqoe  eonMiera  continenl  raodnra.  Hoc  qoo* 
qoe  diieroni  qnod  qnoe  Kalendaria  soboounlor» 
^  qoloi»  feriae  lonalionom  ianoarii,  occorronl  Domi- 
G  nica  dio  ipao  ordine  snb  lonalionibns  Itorlii.  Com- 
goe  olriusqoe  paginas  eaedem  sinl  Kalendarum  lonse 
leriae,  ei  Ka'endaria  Pascbalia  did  com  sois  lonalio- 
nibos,  boc  ono  diileroni  qood  disslmilller  curronl. 
Nam  (ul  dlciora  esi)  Kalendaria  qoae  sobooianior 
nolnlaa  feriae  iannariiv  bie  proTeniool  Domioica  Mar- 
lii,  el  qoae  ibi  aexU  leria,  bic  scribilor  lo  seconda,  ol 
Uli  modo  per  oninla  de  c«lero  sil  coocordia.  Siqul* 
dem  qoarias  dedmas  lonas,  ol  iu  snperiori  pagina, 
bienona  coolinei  linea.  Kx  quibos  singulis,  In  eodem 
Tenn  conlra  seiiosHa»  oriunUr  sentem  Kaleodaria» 
qvat  sequontor  lialeiDdariam  io  quolibel  anno  decimae 
qoart»  lunae  debitum,  juxU  decrelom  NicaBiii  cond- 
lii  sanctormn  Ireceniorum  ei  ociodecim  Pairum. 


5>5a»gj 


fCSi 


[  >»  H  g  >  S  3  I 


'iitiiiititiiiiiiiii 

2:9     Sa     § 


SepMxwiim^ 


ta 


5atS 


«mi  SS5;.SS::i;£8S:S£«SSSSSq 


Ssbbsto, 
Donloicfy 
Feria  seconda, 
Feris  ur^lSy 
Fcris  qiisrU, 
Feris  qoiaUy 
Feria  seits» 


1 


wi  sisSsss^Ssac^ssssss 

'"htimUiiiiUipi 


Lilterap  hujus  laterculit quiTocator  Raiio  septiiO'* 
dii,  eo  qood  per  septau  aonorum  circuluro  iii  semel 
revolTontur.  Qui  secundo  a,  b»  a,  osque  g,  in  smgU' 
lis  raensibus  posilae«  perlinent  ad  rationem  bissextl» 
et  ad  rationem  feriarom»  qoi  per  ododedm  auooi 
rcTolTonl. 


DEDiC  VEN.  OPER.  FAUS  f 


r- 
h 


r 


755 

r  !•'  ^r  is 

?«  SK   ^2-  2.2. 

63i9  5054  1102  19 

6538  5073  1121  ^ 

6357  5092  1140  57 

6576  5111  1159  76 

6395  5130  1178  95 

6414  5149  1197  114 

6433  5168  1216  133 

6452  5187  1235  152 

6471  5206  1254  171 

6490  5225  1273  190 

6509  5344  1292  209 

6528  5263  4311  228 

6547  5282  1330  247 

6566  5301  1SI9  266 

6585  5310  1368  285 

6604  5339  1387  304 

6623  5359  1406  325 

6642  5377  1425  345 

6361  5396  1444  361 

6680  5415  1463  380 

6649  5431  1182  399 

6718  5io3  1501  418 

6737  5472  1520  437 

6756  5491  1539  456 

6775  5510  1558  475 

CT04  5529  1577  494 

Ii813  5543  1596  513 

M32  5567  1615  532 

Prima  |«rt  hiilii^  Tibiil» 

e»i  9  coliimnanim  :  te* 

cu;i«ta  vero,  II. 


.  SECT.  H.  —  DIDASCALICA  SPURIA  ET  DUMA 

TOTAV  KATIONEM  COMPOTI  IJTILIS,  CIIIGCJN8CPT4  tlNDIQUC 
OUI  ^VNl  COMPOTO  MAIIMC  AFTI. 

7      8     9     10    11    12    13    II    18    16    17 

X     {/*  ir     V     0     X.     S     » 
1 
6. 
5 


736 


AHNlt, 
\H    10 

e 


iiiijiii 


m 

EPHEHGRIS. 

738 

iari     Anri. 

«• 

01 

♦• 

«K 

o 

k      <a      0»     <o     o     * 

;     , 

1* 
• 

fi 

•* 

•* 

A 

«^ 

s 

^          U6C6linCMflM^ 

{&  V'. 

. 

• 

"•1 

anui. 
1    Duodectigli. 

6 

5 

Aries. 

10»       V 

6 

t 

t 

Taurnto 

im        98   b 

, 

S 

s 

Gemiol 

im      75 

(^ 

«1 

4 

7 

UM       »4    e. 

8 

8 

tl9B  ?  115 

g 

!? 

n. 

6 

g:       s 

6 

Cancer. 

1178»  tSS   d 

• 

n 

1. 

1* 

7 

1          8 

S 

1197  1  iSi 

■^qh 

8 

4 

uisfno  e. 

m. 

9 

^          8 

Leo. 

tSB^tao 

n 

10 

•*          7 

1% 

13S4  9so8   r 

»1 

li 

11 

f          5 

Virgo. 

tt 

n 

t. 

13 

«"{«s  * 

Lilira. 

■^ 

ti 

133»  1  «84   h 

."^ 

t5 

i          " 

Seorpiiis. 

l3iO|W3 
»388  ?  5«    f. 

r^ 

\»- 

16 

• 

n^ 

•• 

17 

%          6 

a«|5tt 

18 

SagiUarim. 

»*»|a8»  i 

.1 

n 

". 

1» 

|n 

•«isT»  * 

o^ 

1  h 

SO 

5         7 

rtprieomiis* 

"»?W8 

21 

r 

liOS      4„    ' 

."^ 

[ 

n 

Aqaarius. 

«W      438   m 

8^ 

, 

ifc 

SS 

1901      «,    * 

94 

Plscet. 

13tt      171    n. 

."^ 

IS 

1SS9      48S 

«^ 

SO 

1»      8tS   o^ 

1 

S7 

1                              ^ 

8 

Arios^ 

1817      8Si 

• 

.'^ 

• 

18 

t 

1 

s 

4 

t" 

S 

S 

6 

1 

s 

Qoid  sabieeu  fcral  eof  nosces  pag iimi,  leclor» 

Hoe  prios  inspeclo  cannlne  perspicno* 
Attict  dblinclis  prj^ferl  elemcnU  ugoris. 

Aisifnau  snis  ting ula  cum  numeris. 
Qnte  bomaniuii  binc  designjl  lempora  Terbi« 

Hitdem  illioe  mafnnm  esl  repenre  cyclom» 
Uisdem  panim  annos  ab  origiiie  digeril  orbis. 

Nam  pai  lim  solllo  tcbemale  prjeiiiulalt 


A  Mjriades  eienim  nosirate  cbaradere  signai. 

Hdladici  reliqoos  danl  apices  numeros. 
Marginibus  qaos  eziremis  binc  inde  ooUTi. 

SeploagiDU  seqoeas,  Uebraicamqiie  lidem. 
Hiiic  CTclis  Gr«ce  ntn  md  ^hm  UplUL  diclis. 

Qnoa  denls  eurrai  mensibos  alqoe  noYem« 
Qni  noslro  sermone  deeemnoveniialis  babelur, 

Per  qiiem  pasebalia  annna  luna  redii. 


73^            fiEDi£  VGN.  OrER.  PARS  I.  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  DUBIA  ET  SPURIA           7411 

per  quem  onines  prope  decuminl  hac  arle  figone,     A  Hiiqoe  suos  cernes  tupposilos  eanonet. 

rb(£tnci^  priinus  isie  colore  rubet.  Terminus  hoc  Pascb»  communi  dicitur  ort . 

CerBi»  et  rAtxov  ^liktxfii  aspergine  xOxXoy.  Hic  qaia  dum  redeat»  hoc  oelebrara  n«lu : 

Octo  vi^JLkLique  iste  recurril  annis,  Vindieat  extremas  ia  fine  characteris  oroi. 

Bts^eitu^  cunctis  in  i  oncorreiitibiis  ut  sit,  Post  erclum  luns  roeta  Quadragesim». 

Septem  tiamque  quater  ducu  tot  efOciuiit.  Quis  Pascbx  ipsa  dies,  qoadragesiiiicqoe  Kaleoda, 

Septciivi  C0iicurreutes  cobibentur  ariibino.  Ouoque  anno  occurral«  bac  ratione  noU« 

Bissextu^n  vero  quarta  reducit  bienis :  liubra  super  concurrenlem  ouacanqne  figora. 

His  igiiur  cyclis  per  semet  mulUplicatis,  Hanc  et  in  annaii,  quxre  colore  parl. 

EfTiciiur  ('aschae  maximus  ille  c,  clu8«  Primo  nempe  reperu  loco  qoadragesimalem, 

ilui  post  ({utogentof  annos  trigiiiu  duosque  Paschalemque  dehinc  indicat  esse  diem. 

lu  seuiet  rediens,  cuncu  refert  eadem.  Epacus  et  pasebales  terminos  cum  auis  rcfolari- 

Venslo  ler  quinos  ceiisas  indicu  per  auflos,  boSy  nec  non  cyclum  lun^  cam  terminis  Qoadrage- 

llliu  {>rastaoquaequecobre¥iret.  simae»  ut  Tersibus  annoUiur  boic  tabobe  attootare 

Tum  concurrentes  per  totom  eeme  nlgrantes.  dt  boimos.  Sed  qoia  in  priori  Ubola,  qoae  hoie  esl 

Per  iiiuB  bissextom  stigmata  tema  notant.  proxlma,  sobiioUYimus :  ideo  bic  iterare  sapen^- 

Undeuis  etiam  augmentis  epacu  quoUnuls  mus.  Eamdem  enim  utiliutem  dant  ibi  semtt  iioUia, 

Proiiciens,  post  hasc  attiiulau  sobest.  quam  hlc  |>nBsUrent  iterau,  quia  uirarqae  mu  cua- 

Sul^Jeciui  qtianx  decinia^  lonx  losplce  soles :  Yeniunt  ratione. 

m^               >^  >^               Ks                ^§ 

-                  U        ?P  H        ?£•        M         -        jg 

»=           >i  m^           ?^           f3 

,  l  ^i  ^l  ?i  n  n  l  l  . 

iff          ''«F  *s           8-S           Sp                        -.           ^ 

11    ti  ^s    fi    rl         a    ' 

fl        ?E  ^s        H         ?£ 

Ie        S:?  ►  'P         sP         ?E  i    a        a        s  f. 

.1  A  Mi  !i\  ni !?!  lU  .   .f  A 

s^       ^l  ^l        -£        fl 

?i       •!£  ^l       ?ff       bb:       ^ 

~                         K-            »S  kS            ^S            wS 

Ib*        "sr  3-        &s        Sg-        ^        ^        „ 

gi      ^s  -^i      ?ff      fi 

«    .    !i    !l  n    !i    ?!     «     ^    5 

"*                       ^l           m<  ►*           ■:"            *-5 

8        «        V^        ^S  ?i         M         ?|        -        -        a 


7^1 


ErflCllElll& 


14« 


Qniiibel  iHinRn  ii«tiMn>rartl  confeiiil  ontnibftt  lo* 
liiii  anai  lominis,  %i  singolis  «niiis  deceanovenalis 
eyell  noMl  q«l  siL  qaoin  lils  Kslendsrils  sonpuiare 
indpis.  SeploagesiHMileni,  tii  Idus  ianusr.  Qusdra* 
seslioaleiD,  y  KaL  Febr.  Paschalem»  ¥  Idus  Marlii« 
lloptiones,  ifu  Kal.  MaH.  PentecostAs,  lu  Kal.  Maii. 

niflmB  qo»  Tldenlur  sohscripl»;,  pene  n*bil  a  se 
diflerunl  in  oiililate  :  ntneque  f  nim  habent  annos 
lk>miui  a  lef  eotis  siliislra »  ahnum  tero  magnum  a 
deslera.  Per  loiam  qooi|ue  paginam  concurrenl-v 
nigreseunl,  in  quibus  bissextilcs  aotii  trUm  punciis 
apposllis  palescunl.  Croceus  color  iu  ulrisque  noui 
cvell  solOris,  qul  per  28  annos  currit,  inilium.  Viri- 
db  tero,  indiottonutt,  qiii  per  15  annos  Yolvuntor« 
faulieat  exordinm.  Habenl  eliam  argomenla,  qnas  ti- 
dessobscripia  :  qu»  licel  nonnisi  uni  sobscribanlur, 
lauion  omnibtts  aeqoenUbos  paginis»  coloribus  el 
coneorreniibitt  deplciis,  ono  modo»  simili  ordine 
{onfonUir.  Ex  his  argomenlis  hoc  nolandomt  qoid 
lil  qood  ^RBlilttlalar  obsenralio  lunae  primi  mettsis 


A  Id.  Jan.  Ubl  idcfidom  qola  annountiir  doodecimnt 
lonae» qoasi  pro  lerminis  secundom  ordinem  tunaris 
cycll.  qiil  pitMirios  Romanoram  4  anno  dc^ientiovalb 
cycli  ineipiu  Ubi  sicol  vides  in  soperlo  ibus  ti  lnna, 
in  K  I.  Jjnoar.  que  seqoentl  anno  19  habetor  in  fi 
Kal.  ejosdem  mensb.  Sicque  il  ul  secundnm  Roma- 
nos  sobnolalis  Kalendariis  obsenrenlur  corurnune«  et 
embolismares  anni  ad  modom  Urmini  pai^cbali»,  Ah 
ipsa  daUrom  in  qoa  prapsenti  anno  li  lur>aiu  lania*'. 
haboeris,  nomera  fai  r«  Iro  1 1  ities,  el  in  1  i  tunam  1 1 
habebis,  si  communi^  annu4  fueril.  Quod  <\  cinbolis- 
rous  e&lf  in  anlea  numera  19  dies,  eliii  ^  lonaEn  IS 
habebis.  Hoc  nonqoam,  nisi  in  19  anno  f^llii»  prup- 
ler  aaltttm  lon«;  nam  ipso  anno  ISdies  num«rabb. 
Hasc prior  pagina  difTen  ab  alia  qood  coiniirrenii- 
bos  allernalim  snbjicilur  p:>ginula,  qu^m  Teocr^tnlis 
Beda  reperil,  ad  inYOSIicandum  in  quo  slf  no  lii  tona 
14,  consUns  n>habeli  UUeris,  iS  sigoU  ubuix  pn^ 
fixis« 


1      t      S 


9      10     it      it     iS     i4     i5      16     17      tS      19 


lltl 

c-VXo 
lltl 
7r< 
1110 

CTSC 

itao 

Ctq« 
1178 

CvkI 
1197 

Cv)y 

itie 
ittt 

l«« 

r^ 

1«75 
It^t 


Cf« 
1368 

CX« 
1387 

1400 

litS 

cx5« 

lliS 


0 

5 


^  6 
«•%  0 
1  t 
o     r.*. 

i     b 


6 
s 
i 

5 

C 

» 

X 
5 

6 

0.*. 

t 


X 

7 

8 

f 
6 

i 


ffW» 

IStl 

ffK 

issa 

7» 

cVk 

13M 

0 


I 
4 

7 

«•' 

8 


»•••   P 
8       6 

7 

8 


0.' 

t 

4 

c 
t 
l 

8 

6 

* 
1 

V 

4 

kl.'.    0 

5      7 


t 
4 
7 
8 


X 

1 

f» 

4 

o 
7 


c- 

5 

8 

w 
1 


8       4 


5 

X 
1 

f* 

4 

«.• 
7 
« 
3 

X 
8 


7 

t 

f» 
8 

i 

».• 

4 

P 
8 


7 

I 

C 

4 
\ 

7 

5 
8 

i 

c 

4 

«.•. 
7 
0 

t 

k 

t 

I 

c-. 

4 
o 
6 

t 
c 
8 


X      C 
1       5 


«  /* 

4  6 

0  I 

7  1 
o.*«  V 

8  4 

8  7 

X  • 

1  t 


c 
4 

c- 
1 


f 

t 

♦ 

8 

X 

1 


4 

6 

f 
t 

l 

8 

X. 
1 


8 


4 
> 
6 

t 

!•*•     fft 


•^/» 

4 

P- 

7 

7 

t 

8 

.    T 

i 

c.- 

4 

6 
X 
t 

5 

T.' 
.1 

8 


8 

€.•. 

1 

? 

3 

6 


8 

0       7 


8 

7 

9 

5 


8 


9 

8 

X 

1 

4 

/> 
6 

f 
t 

9 

5 

X.- 
1 

il 
8 

? 
8 

f 
t 

8 


8       7 

7 
t 


3 
6 

t 

7 

4 

7 


6 

y.\  V 
t       8 

7      P.-- 
4      6 


1 
f 

8 
0 

9 
t 

8 

c 
7 

5 

f' 
6 

t 

f* 
4 

e 

7 
t       8 


X 
0 
0 

t 

c 

8 

*1 

1 

f* 
8 
X 
6 
0 
t 

8 

x 
7 

0 

S 
A 
6 


c 

4 

X 

7 

y 
8 

6 

0 

1 

C 

4 

7 


/»••• 
0 

0 

i 

4 


X 

8 


«       0 
t      8 


c 

8 

0 

7 

c 

8 

c 

6 


T 

4 

C 
7 

c* 
5 

7 
8 

0 

1 
4 

7 

c 
t 


f 
6 
0.« 

t 

c 

4 

a 

7 


fi.\  8 
0       7 
«^    0.* 
i       8 

c 
5 

c 
1 

C 

4 

».•, 

7 

0 

t 


P  P.' 

4  8 

o  ir 

7  1 
f*^  V 

8  4 

0  7 

«  X^ 

1  8 


f.\  0  fC 
8  8  4 
c         f^      V 


P 
8 
n 

7  1 
/».•.   fC 

8  4 


X 

8 

X 

1 

f» 
4 

7 

♦ 

t 

* 
8 

X 
i 

X.- 

4 


C  w 

8  6 

«  f^ 

i  t 

c-.  + 

4  8 


c- 

7 

a 
t 

8 

ir 

1 
0% 

4 

XI 

6 

a 

t 

0 

8 

1 

ir 
4 

6 


8  C  «  K-'* 

7  1  t  4 
t.\  c  F^  w 

8  4  5  6 


C 
8 
> 
1 

►  c 

4 
7 
t 
8 

T 

i 

c- 

4 
f 
8 

t 

C 
8 

1 

7 

8 

6 
f 
t 


7 

f 

t 

9 

8 
Xl 

i 

c*. 

4 
0 

8 

o 
t 


X^ 

i 

V 

S 

7 
6 
o 
t 

c.^ 

8 

X 

7 

V 

5 


c.  .  •• 
8       0 


I 

4 
6 

0 

S 

» 

I 
K 
s 

6 

5 

Zi 

7 
& 
S 

tt 


t 

t 

s 

I 

m 
3 

6 

$ 
1 

S 


t        5 


X 
5 

•-• 

e 

€■ 
1 

I 


10 


5 

T 

0 

C%1 
1     «s 


It 
11 


u 

IS 
18 
tl 
td 
19 


\ 


Annl  ab  orifkw  HModi  smil  hie  Graecis 
notaii.  joxli  Sepliaslnii  Inlerpreles. 


.Anni  nb  faMamaliono  Domfail  wHaiilur 
Olrkiie  anni,  n  Ironto  hijt»  labnfaa. 


cbiirris. 


745  BEDiE  VEN.  OrEB.  PARS  I.  SECT.  II.  -  DIDASCALICA  DOBIA  ET  SrURIA.  1U 

l^igiBii  ottgmOul.  qua  dieilw  Area  «jdl.  TrigiiiUqae  dim  qaiagwlw  q«i  Um\  mm*. 


1 

i 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

0 

H 

12 

13 

U 

15 

«6 

17 

iS 

49 

1 

T. 

m. 

n.- 

t.  " 

m. 

.n 

.f 

m. 

e. 

.f 

(. 

e. 

.f 

1. 

e. 

.f 

i. 

m. 

.tt 

1 

L 

.m 

S. 

U 

.m 

.e 

I. 

.m 

•C 

*. 

.€ 

f. 

d. 

.« 

«• 

1. 

,e 

f. 

2 

.1 

r.. 

k. 

.1 

R. 

k. 

.1 

.d 

9- 

r. 

c. 

J 

r. 

f. 

.4 

r. 

k. 

3 

1 

u 

.k 

q. 

i. 

.k 

.C 

i. 

.k 

•« 

.k 

.c 

^ 

K 

.c 

-r 

i. 

•k 

.h 

ff. 

.h. 

0. 

8. 

h. 

a. 

«' 

h. 

•A 

•P 

.a 

0. 

P 

.« 

0. 

ff* 

*• 

0. 

G 

■g 

11. 

f. 

•« 

u. 

f. 

9 

u. 

V. 

u. 

.0 

u. 

n. 

.0 

f. 

«. 

f. 

7 

m. 

e. 

.f 

t. 

e. 

f 

r. 

c. 

.( 

m. 

•n 

T. 

m. 

.n 

1. 

m. 

.« 

f 

1 

.m 

.c 

1. 

d. 

.e 

i. 

d. 

.e 

c. 

9. 

1. 

•m 

S. 

1. 

.m 

.€ 

1. 

,5 

x 

q. 

.k 

c. 

^. 

b. 

.e 

^- 

q- 

i. 

.k 

q. 

i. 

.k 

C 

i. 

.k 

4 

1». 

.1 

.1) 

P. 

•^ 

.h 

f. 

A. 

li. 

.i 

P. 

b. 

•i 

.* 

A. 

.1. 

fi 

5 

.h 

.A 

0. 

P 

.a 

0. 

•P 

iii 

•• 

.h 

•• 

8. 

.b 

0. 

ff. 

.A 

e. 

f. 

6 

u. 

f. 

g 

Y. 

M. 

.0 

«. 

Bl. 

.• 

D. 

ff. 

•g 

n. 

f. 

ff 

«• 

f. 

f 

i 

1, 

.6 

t. 

1. 

.m 

S. 

/. 

•Bl 

.e 

.m 

.€ 

1. 

d. 

•e 

«. 

i(. 

.e 

f. 

S 

.i 

r. 

.k 

.1 

r. 

k. 

.1 

WL. 

t. 

.d 

t. 

•1 

d 

T. 

c. 

•if 

r. 

.f 

5 

^ 

f. 

.k 

^- 

i. 

.k 

q. 

1. 

.t 

1. 

.t 

.c 

.k 

<!' 

.c 

q- 

b. 

•f 

4 

L 

h. 

P' 

A. 

.i 

e. 

h. 

1. 

!!• 

h. 

•1 

B. 

h. 

.1 

.b 

p. 

.q 

.b 

P. 

e 

■? 

ft. 

e. 

.f 

D. 

f. 

B 

▼. 

f. 

▼• 

ff^ 

'9 

V. 

H. 

0. 

0. 

n. 

.0 

7 

m. 

.n 

.e 

». 

e. 

.f 

t. 

r. 

•ff 

r. 

.ff 

1. 

m. 

•tl 

T. 

m. 

.n 

U 

1 

.rn 

.f 

L 

.m 

.e 

I. 

d. 

.e 

s. 

f 

i. 

1. 

.€ 

.i 

L 

•m 

S. 

1. 

1 

JC. 

.k 

.1 

.if 

k. 

.1 

.d 

r. 

e. 

r. 

c. 

.4 

r. 

k. 

.1 

r. 

k. 

•1 

.i 

h. 

.1 

.0 

*. 

.i 

.b 

P. 

.q 

.b 

h. 

.h 

P' 

k. 

.1 

P. 

n. 

.i 

•b 

5 

Ji 

.« 

§• 

.A 

.A 

.0 

•P 

.a 

0. 

«• 

0. 

9' 

.h 

e. 

«• 

•b 

0. 

!• 

6 

11. 

f. 

'9 

M. 

f. 

g- 

V. 

n. 

.0 

M. 

•• 

9' 

n. 

f. 

.g 

n. 

f. 

.f 

7 

*'. 

.f 

t. 

e. 

f 

1. 

m. 

.N 

r. 

.n 

t. 

m. 

.n 

f. 

D. 

e. 

.f 

t. 

\^ 

.i 

r. 

c. 

.If 

r. 

k. 

.< 

r. 

k. 

R. 

k. 

.1 

•d 

k. 

.1 

•d 

r. 

c 

3 

*?• 

fr. 

•e 

^. 

i. 

.k. 

^. 

t. 

.k 

q* 

i. 

•k 

.C 

1. 

•k 

.C 

q. 

.k 

•c 

i 

f 

.h 

P* 

A. 

.6 

f. 

A. 

.i 

P. 

•1 

•b 

h. 

.i 

•B 

b. 

•i 

•b 

P 

S 

.A 

c. 

P 

.0 

0. 

ii. 

.ik 

0. 

«• 

o^ 

g. 

.b 

.1 

g. 

.b 

•A 

0. 

.P 

Ifi  l(>io  TiibQlaB  medio  erint  in  scilpto  exemplarf  line»  18.  Hoc  llt  io  medio  odo  Uneinmi :  ^mifibeC 

II.  virifles  litler»  :  ipuft  aatem  potaimns  Geruiaoi-  etiim  linea  ei  illis  octo  sallem  qiiiaqao  lilleras  firi- 

eat  (blc  vera  crassiore  typo  distmctas.  Edit.).  luci-  des  ant  Teutbonicas  capit« 
piimi  in  S  littera  liDoas  II  et  flaiimt  in  12  iitiera 


E      D      C      B 


P      C  neurreotes. 


1       Termtni  Pasch«. 


1 

s 

Nonif           Aprilif 

2 

6 

vmkalend.   A|»rillf 

3 

Idibos          Aprilif 

4 

1?  noaif        ApciUf 

5 

XI  kal«n(i.     Apiilif 

/  a 

15 

6 

if  idof         Aprilif 

l  ^ 

21 

7 

in  l(f  lend.     Aprilif 

1  f 

20 

8 

xivkalend    Mali 

\    Luofiio     {  e 

19 

9 

VII  Mof         Aprilif 

i  . 

18 

10 

f 

vikalend.     Aprilif 

1  * 

17 

il 

xvn  kalead.  Maii 

l  f 

16 

12 

II  nonif        Apfilif 

13 

IX  kalend.     Aprilif 

U 

u  Muf          ApriUf 

IS 

kalendto       AprilU 

16 

xnkflend.    Aprilif 

17 

V  Mof          Aprilif 

18 

IV  kfleod.     Aprilif 

19 

xvkflend.    ■fil 

116  £PUEMBRI8.  74« 

<— «    iliiiiiililiiilliiiliiiiliil 

^••••«••^«••««•^«•••flt«l>>eiift*A*>»eiM4*.»*M 
-?«■*•»■-■    «I   "■*   -r  •-•  -«l   -•••   l?-"»  -•«  "^-'       ^ 

«••««••«^(«^•.■•«•■.(•■••••«••««•••«•«^•««•••«a*-''*)!' 

•.•^«««•««•H^CI«^^#-M«»M^0IM0I0«*«»0|M»^»»C»M.) 

"  .  m 

ciiM*4«>**gi^.4^»*oicii*«^i&*o«^c^»*ci«"»*ecMe»^«* 

s 

**eiiOOI^>»*oi    1**^^    »*0C0l«4*i»*fl»M**^|^Ci0l    •40K*t^0« 

OI^OlMOiOI«»OCM«#»«*€il**«^**OlCflM#»»kOIOI.4«>M* 
♦•i»OkOI*^US    MO^CH^^OC-^^^-v^OtM-^^^^OKOI-^^-^^OlCNM 

^•i^doi^^ifco.«^C4..o.ci^oiiooi<:.»-oi»*^«.»-oij, 

—  ©••B^—  B*»B-wir^ojo^»p—  ofr»^— OPTf*        ^ 

m 

•*OICH»«Cta«teOiC*1*.»»^0«*«OI»O^C«»*C»»»^*.»*Olitt,  •• 

o....#-^oio<^«^**dko.^#-ttoio«^oiioo>oi^oii»oi4L^oi 

SstlEtttStttSSSISS»SSSS8S!2  o«o»*4oi€i^oiio«* 

BfartH  H  PMchilct  termisos ,  necnon  ejcD     noUri  debueraiit  inviaies  retro  el  in  seiineniijbot 
Umjtf  ew  lenninis  Qnadra|esin«,  ^oc  hic  snh-     pafinto,  eun  aiifi  Us  eoaqieieolihns  arioMntis. 

Firnot.  XC.  Sfc 


747  BEDiR  VEMERABIU8  OPERUM  PARS  I.  SECT.  II.  -  DIDASCALICA  SPORU  ET  DUBIA.  748 
BifsextUat  aini.    D  F  ▲  G  E  G  B 

IKMBiald  dies.     eoagepcbgf    edbagqdeqa    fedcagf 


CoiicorrMtes.       4567S3457iS3567     15456    1154 


/.oni  IkNiiini 
1064 
ieOi 
lltO 
1U8 
1176  . 
ISOi 
i23i 
1S60 
1288 
1516 

mi 

136i 
liOO 
lilS 
1410 
iiSi 
1512 
1510 
1508 
LiliOKe  i 


n  g.  .g 
/i.  U  u 
A  .k  f. 
.b  0.  .« 

P    P    y 
.q  .a    I. 
.b  0. 
p.  p 
U  a 
b  0, 

P    6 

h.  .b 
I.   0.  f. 
p.  g.  9 
h.  b 
.i    0. 
.b  G 
k.M 
.i  .a    f. 
italico  iypo  in 


t  c.  .e  p.  .p.  U  I.  .1    q. 

c.  .d   q.  k.  .e    tn.  m  R.  i. 

f.   r.  I.  b.  6.  n.  .f    k.  .k 

L   k.  JT  p.  g.  .f    I.    I    .C 

m.  .1   q.  h.  H  m.  .m  .d    1. 

M    r.  i.  .<    0.  e.  E  k,  .k 

T.  k.  .k  V   g. 

m.  .i    q  b.  .h 
i.   0. 


t    a 


f    I.  ./     C 
l.   d.  .d    q. 

e.  .e    r.  .k 
.f    s.  .d  .e 

f.  d.  d.  q. 
p.  .e  r.  b. 
F  8.   e.  .c 

e.  k.  .k  I.  /.  D  .q 
q.  .i  .A  m.  .e  r.  t. 
k  .b  o.  .0  s.  k.  .k 
.1^  p.  p  T.  I.  .1  q. 
S  .d  q.  .q  .$  m.jm  r,  i. 
f.  .r  »  b.  0.  .n  S.  k  k 
labula  prxcedeui^rgurata' 


n.  R.  i 

m.  L  .C  k.  k 
.n    d.  i. 
r    k..k 
m..i 
e.  .d 
.f    r. 
I.   e 


g    r  d.  .e    p.  .e    T.  f.    ./   q.  k. 
u.  e.  .e    0  .q  .a    o.  .m    r.  i.  .1 
f.  .f    s.  ».  .6  0   .0    5.  k.  .k    p. 
g    f.   i/.  .c    p.  .p    ».  t.  I    9'  A. 
u.  e.  .e   q.  b.  .a    o.  .m  B.   /  J 
f.  .f    K.  i.  .b   0.  .0  .0    k.  .k  .b 
.0    f.    /.    k  p.  g.  ,§    I.  ./   .C  h. 
V  m.  e    q.  k.  k.  n.  .m  .d   i.  d 
n.  .n    S    i.    i    o.  f.  .e    k.  k  .B 
.0    r.  I.  .k    ^  g.  g    L  .1    .c    b. 
11.  iM.  jn  q.  k.  .k    H  d.  .d   q.  i. 
n.  .u   S.  t.  .1    0.  f.  .e  .a  M  .b 
t.    I.  .k    b    g.  4(   s.  e.  .c    P 
§.  .f    HL  JM  .C   h.  h.  tt.  d.  .d    q.  .q 
II  II.  n   e.  i.  .i  m   f.  .e   r.  4.  .6 
o.  f.   F  1.  .k    B  g.  .g   $.  e.  .t   p. 
g.  .g    m.  .m  C   h.  .b    u.  I.  .d    q.  h. 
k.  .n    e.  .e    q.  i.  .A  f.  .e    r.  i.   I). 
0.  f  .f    /.  .k    b    0.  .9    S   ic.  .A    *. 
s  nibro  coiore  io  antiquis  editionibus 


6 

b. 

.0 

.h 
.A 
0. 

P. 

ui 
0. 

.P 
.a 

0.  .0 


>  > 

a   ci 

6   7    i    l    2| 

.il    Ul.  JH  J      t  8 

D.  o.  .e   k.    5  6 

r.  .r    I.  .1     8  4 

.g    f.   d.A   ItS 

n.  e.  .f   r.  il  0 

F  .f    s.  e.  U  8 

g    t.   B  .d    19  6 

9.  e.  je   r.  tt  4 

.  .f    s.  r.  15  8 

g.  t.  L  4i   tt  0 

r.  m.  .e   r.  80  8 

n.  Ji   s.  4.  35  6 

o.  T.  /.  J    36  4 

a.  ir..m  r.  30  i 

n.  Ji    j?.  JT  42  0 

0.  I.    /.   f    41 8 

,  .g    m.  jn  R.  17  6 

.  n.  .0  .A    k.  SO  4 

.  f.  .f    /.    /    55 1 

depiDgebanior.) 


115     4     8     6 


10    il    11  15 


1 
1 

5 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 


a 
b 
c 

a 

e 
f 

« 

i 
k 
I 
m  il 

0  15 
0 
P 

q 

r 
s 
t 
u 

X 

y 

8 

8     -- 

b  15 

e  16 

d  n 

e  18 

f  19 

ifx 

i    3i 

k  S» 

1  34 
m  55 


14 

15 
16 
17 
18 
19 
10 
11 
11 
13 
li 


k 

I 

m 

n 

0 

P 

q 

r 
s 
t 
« 
a 
b 
c 
d 
o 
f 

l 

l 
k 


kal.  Apr. 

kal.  Apr. 

kal.  Apr. 

kal.  Apr. 

kal.  A|r. 

kil.  Apr. 

kal.  Apr. 

kal.  Apr. 

kai.  A|)r. 

kal.  Apr. 

kal.  Apr. 

non.  A|ir. 

non.  Apr. 

non  X\€. 

noo.  Apr. 

idttt  Apr. 

idus  Apr. 
i<ius  Apr 

idns  Apr. 

idus  Apf. 

ida»  Apr. 

idas  A|(r. 

Idus  Apr. 
xvm.kal.  Maii 
xvn.  kal.  Uaii 
XVI.  kal.  Maii 
kai.  Maii 
kal.  Maii 
kaL  Maii 
kai.  Maii 
kal.  Maii 
kal.  Maii 
kal.  Maii 
kal.  Mali 
kiLMaU 


II. 

X. 
IX. 
VIU. 
VII. 
VI. 
V. 
IV. 
Ul. 

u. 

IV. 

ni. 
ti. 

VIM. 

Vll, 

VI. 

V. 

IV. 

Itl. 
u. 


XV. 

XIV. 

XUI 

XII. 

XI. 

X. 

IX. 


kal.  Maii 
kal.  Maii 
kal.  Maii 


Maii 
Mati 
Maii 


TU 


ka! 
kai. 
kA 

1100.  M«ii 
1100.  MaU 
000.  Maii 
non.  Mail 
nou.  Maii 
iion.  Maii 

vm.  Idas  Mail 

vu.  idus  Maii 
iius  Mail 
idus  Maii 
idua  Maii 
idus  Maii 
idus  Maii 
idus  Mali 

XVII.  k*\.  Jtiii. 

XVI.  kal.  Juu. 

XV.   kal.  Jun. 

XIV.  k»L  JuQ. 

xiu.  kaL  J«n. 

xti.  kal.  Jun. 
kal.  Jun. 
kal.  Juu. 
kal.  Jun. 
kiL  Jun. 

vtt.    KaL  Jun. 

VI.     kai.  Juu. 

V.     kal.  Juu. 

IV.    kal.  Joo. 

lu.     kai.  Jun. 


XI. 
X. 
IX. 

VUI 


idns  Msii 

ktn^  Maii 

klus  Mail 

Idus  Maii 

Mus  Maii 

MttsMaU 
xvn.  kal.  Jnn. 
XVI.  kal.  Jnn. 

kal.  Jun. 

kal.  Jnn. 
xiu.  kal.  Jnn. 
xu.   kal.  Jon. 

kaL  Jnn. 

kaL  Jun. 

kal.  Jun. 

kal.  Jim. 

kal.  Jon. 

kaL  Jun. 

kal.  Jun. 

kal.  Jun. 

kal.  Jun. 

k»l.  Jnn. 

kaL  Jun. 

noo.  JuQ. 

Qon  Jun. 

non.  Jun. 

nun. Jun. 

idtis  Jun. 

idus  Jun. 

idus  Jun. 

khisJno. 

Idus  Jun. 

iihis  Jun. 

idus  Juo. 

idnsJttu. 


VI. 
V. 
IV. 

in. 
n. 


XV. 

XIV 


XI. 
X. 

IX. 
VIU. 

vn. 

VI. 
V. 
IV. 

in. 

II. 

IV. 

ui. 
u. 

vui. 
vit. 

VI. 
V. 
IV. 
lU. 

n. 


6 
6 
6 
6 
8     6 


8 
5 
8 
8 
8 
8 
4 
4 
4 
4 
4 
4 
4 
5 
3 
5 
5 
5 
3 
5 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
1 
i 


184 
184 

184 

184 

154 

»5 

»8 

185 

185 

155 

155 

»5 

151 

151 

151 

151 

181 

151 

»1 

15  1 

151 

fSi  i 

181 

15  1 

18  1 

15  1 

15 

1) 

15 

15 

18 

t% 

18 

14 

14 


14 

in.  kal. 

u.    kaL 

kal. 

IV.  non. 

III.  non. 

V.  kai. 

IV.  ktl. 
Hi.  kal. 
D.   kal. 

kal. 

IV.  non. 
m.  w^. 

V.  kal. 
IV.  kaL 
m.  InL 
n.   ktii. 

kal. 

IV.  noo. 
m.  iKNi. 

V.  k«L 
IV.  kat. 
m.  kal. 

II.  kal. 
kal. 

IV.  non 

III.  noo. 
f.   kal. 

IV.  kaL 
ni.  kal. 
u.   kaL 

kal. 

IV.  noo. 
lu.  non. 

V.  kaL 
IV.  kal. 


Deeenib. 
DofeoO). 
Deecmb. 
Docemh. 
I>eceBh. 
Deeemb. 
Decfsih. 
Dee.mb» 
Dttcemb. 
Dcconib. 
Decemb. 
Decmb. 
Decetiib. 
DeesaUi. 
Deceoib 
Decemb. 
D*ceBib. 
Decemh. 
Decemb. 
Decerab. 
Duceu.b. 
Deremb. 
Deceoih. 
Decemb. 
Deceo<b. 
Dseetnk 
Deeemb. 
Deeearfi. 
Decenb. 
Dccsirft 


Dtcearii. 
Docemb. 
peccom. 
Decemh. 


i 
8 


I  1 


I 

l 


fi 

I 

9 

'S 


I 


-«5. 


1'  il  r  5 


a 

I 

i 

•8 


749 

I 

h 
c 
d 

• 


k 
1 

B 

0 

P 

r 
f 
t 

0 

1 

y 

X 

a 
b 
c 
U 
e 
f 


5 


780 
fi        11 


I 

t 

5 

4 

5 

A 

7 

8 

9 

fO 

11 

tt 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

to 

tl 
tt 

t3 
±i 

ts 
to 

r 

t8 

to 

30 
31 
3t 
33 
34 
SS 


I 
k 

I 

01 

B 
0 
P 

4 

r 
c 

t 
II 
1 
b 
c 
d 
e 


if  eal. 

iif  cal. 

XIII  caL 

XB  cal. 

XI  rj|. 

X  cal. 
iz  cal. 
f  iit  caL 
wn  cal. 
VI  cal. 
f  cat. 
if  cal. 
w  cal. 
11  cal. 

cal. 

If      BOD. 

ni    noo. 

II  noo. 

■00. 

fiii  idos 

fii  i<ltia 

?i  idtis 

f  iioa 

if  iios 

III  Hos 

u       IdOf 

lOIIS 

Xfi  cal. 

if  cal. 

xif  cal. 

xm  cal. 

xu  cal. 

XI  cal. 
X  cal. 
11  cal. 


F#br. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
F^br. 
Febr. 
Febr. 
Pebr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Fcbr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Mar. 
Mar. 
Mar. 
Mar. 
Mar. 
Mar. 
Mar. 
Mar. 


ft  Idoa 

f  idoa 

if  ftdna 

m  idos 

n  Mitf 

idot 

xfi  cal. 

Xf  cal. 

XIV  caL 

XIII  cal. 

XII  caf. 

II  cil. 

X  cal. 

IX  caL 

fni  cai. 

fu  cal. 

fi  caL 

f  cal. 

if  cal. 

m  cal. 

n  cal. 

cal. 

ft  noi. 

f       »00. 

if  noa. 
m  non. 
II     noo. 


fm  idos 

fn  idos 

n  idnf 

f  Idua 

if  idos 

ni  idus 
n 


Febr. 
Frbr. 
Febr. 
Febr. 
Febr. 
Pebr. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mk. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 

Mar. 
Mar. 

Mar 

Mar. 

Mar. 

Mar. 


3 
3 
3 
3 


idof     Mar. 


3 
5 
5 
3 
^ 
5 
6 
6 
6 
8 
6 
6 
6 
7 
7 
7 
7 
7 
7 
7 
8 
9 
8 


6 
6 
8 
0 

7 
7 
7 
7 
7 
7 
7 
8 
8 


8 

8 

8 

9 

9 

9 

0 

9 

9 

9 

10 

10 

10 

10 

10 

10 

19 

11 

11 

11 


8 

i 
8 
B 

1 
t 


It 
It 

It 
1t 

ii 

11 

18 
13 
13 
13 
14 
14 
14 
14. 
14 
14 
14 
15 
18 
15 
15 
15 
18 
18 
18 
10 
18 
18 
10 
18 
10 
17 
17 
17 


3 

4 
5 
6 

1 

t 
3 
4 
8 

8 

1 
t 

3 

4 
5 

8 

t 

t 
3 

4 
5 

8 

i 
t 
3 
4 
8 
8 

I 

i 


I 


NoUDdttm  qtiod  aingalU  annis  anni  Dominl  hic  mnUnlar,  et  cum  Ipsls  pene  onuiia  iii4a»  nagiD» 
arfoBientai  ordionlor. 


Qaonitm  in  prtroo  dccennovaKs  cf cli  anno  in  Kal.  A 
Janaariis  lun^  9  semper  e sae  aolet.  in  secuiido  eliam 
aono  fjun  cycll  io  praBdictis  Kal.  lotia  tO,  atque  in 
lertio  priflDa ;  nota  lauas  Kal.  Januar.  in  primo  ordino 
positas,  ac  dcinde  »ui8  <  rdinibng  omnes  7  feriiis  po- 
aitas,  id  ef  I,  dii*m  Dominicam,  t  feriam,  3, 4, 5  et  8, 
aife  sabbatuin.  Puat  baroni  quoque  ferianim  ordines 
in  9  ordine  ^sitas  lana»  14  pascliales,  et  tunc  demum 
compnta  cnjusf  is  anni  Kal  Jan.  qunta  occnrrat  feria, 
qootaque  in  ipsis  Kal.  fit  liinf ,  •  t  inci|ie  ab  ipsa  luna, 
tcnens  ipsuui  f ersum.  in  qua  xiatem  lon»  invf neris, 
qooniam  in  Kal.  Jan.  compat;iali  osque  dum  v enias 
ad  nrdineiD  ferice,  iii  qua  easdem  Kal.  infenisti;  et 
ibi  habes  rominicum  l^ascha:  com  luna  siia,  qoo- 
modo  in  eodem  anno  e  se  debei.  Perge  quoqiic  per 
eonMkm  fer^um  usque  ad  ordinein  liinarum  1  i  qns 
postke  sunt  in  orJme  9,  et  ibi  babeslunam  14,  iiiqua 
llebraicum  Pa^cha  esse  debet.  Et  quia  deciesnof  ies 
7  (iunt  i33.  taiiti»ties  bic  aunt  dies  paschales  Domi- 
iiici  descripti.  Qaos  si  per  4  pariem  muUi  licaf  eris.  p 
h\  est,  quater  cefiieiii.  quater  tricenl,  qualer  terni,  " 
flunt  in  suiniiia  53i,  quae  suroma  esi  anni  ma^ni.  Et 
cura.per  133  annos  diversus  sitcursiia  tefiarum  ad 
Ittoam  propler  raiionem  bisaexti,  post  $3t  annos  ad 
enrodem  ordinem  reiit.  Sicqoe  ut  ut  totius  anni 
magni.pasr.halinm  ordinum  abiBque.errore  haec  for- 
mul4  eonlineat  feriutem,  pneterquam  uno  tantum 
m  loro,  ubi  eommarti  anno  Infeoeris  15  luoani  In 
Dofninieo  die  Pa8ch««  post  roultos  annos  inveniea 
eam  18  ihi  esse  debere  aemel  lantnm,  qwt  res  nullum 
ahoin  affert  erroreni. 


SSSScx)SSitl£olSSb^KS^SS*.8«>  j][jJJ|^li^ 


S5gg55g^5<^H5gs^3fi-» 


Dominlca. 


85DSS55oSSS8S^^8SD^^SgoDl«m»' 


*^  "^  l^  •■k  lA  **  **  "*  «^  **  ■*  .*  M*  **  ■*  tM  ^  %M  ■*  ¥  MliJ 

<0*>aoQO»^c«Qeck;0c;iQo0t«o-43o&S>a  ■^"« 
2  =  S  5  £  H  e  g  M  =  I  2  s  M  5  s  N  c  g 


p^  m^  ^»  ^b^  a»  lAa*  **  .*  #A  «*  ^A  ^b^h  Mk  iM  ■*  M>   9  mmmt» 

-<iM9»^oocc^o  v^oa>7^MoSj««  LQsa* 


V&l 


f« 


BBDiF.  TEN.  OPEH.  PARS  I.  SECT.  IL  --  DIDASCALICA  DOBiA  ET  8PUBU.  7SI 

g^    S^^s    *^    s^~  Aperomiiiadec9elfro8ilcoiicoraia:tlqiiid«iiUI«- 

^       ^       ^  <=  1118«  01  in  toperiori  pH;i:io.  hic  9  conliBOtt  liieo.  Ex 

qQlbos  siiifmif  in  codom  f erto  eootn  te  poiiu  orioQ- 
iar7  Kalendariat  qm  teqauBtor  EaleiidariMi  In  qoo- 
lilMt  anno  14  lunae  debiiimi,  joxU  decrolmit  llicinil 
condlii  tanctomm  cccxnu  Patmm* 


Stf35t8!fgSSSSa8Stt:5>I8i^  Lnaa. 


Bg^a  M^gM^ 


fis^a^^»] 


4So.iSS.»SS)I^MSS^tS8^lt« 


Feha  teita.      B 


«a 


S' 


g^-s 


»a 


S'" 


SS^^MltStf  5SS>feS58SS^8  Loaa. 

I B  5  :i'B  5  :!  5  2  S  5  g  S  JJ  2  5  5  3  5 


•^SSSSS^SSSS^SSSSSSSSS  Laaa. 

B;iBN£2SB9S9  g 


Dowiatea» 


Loaa. 


aa-s 


Fflria 


S8SttS8Stt:S8Stf3S8SS:itt    I^ 


,***.*»*p*^^^»*^  Deceonora* 

«Qft««0»M#.MM-»0«aD^OI9I^MM-»  11800^10018. 


Primo  decennotalit  cycli  anno,  qoaodo  nolla 
opacla  oonitor,  In  Kal.  Ilartli  lona  9  Infenitar;  te- 
condo  tO,  tertio  I.  qnarto  li  lona.  Uamm  Kal.  Mar- 
liamm  Imat  per  19  annnt  collecUfi»  primo  prsllxi- 
mut  ordioe»  tecoodo  U  lonat  ratcluikt :  al  deinde, 
7  ftti  teqoanlor  ordinibut,  feriamm  railonem  detcri- 
ptimat.  Com  ifiiur  naachalit  feiti  14  luaam  diemque 
PaKhae  cum  luna  ftua  caJmTla  anni  decennofalit  in- 
f enire  deaiderat,  inipecta  looa  Kalendaram  aupra  C 
tcripUrom.  contiderauqoe  foria  qua  Iptga  oeeorranl 
Kalend;e,  tene  iptam  lineam  a  primo  ordlnOt  io  qoa 
ttutem  deprehenderat,  eamqoe  tequent  defoolet  ad 
ordinem  tecundum,  io  qua  14  luoam  patchalam  re- 
periet :  iode  quoque  per  eamdem  Hneam  penreolet 
ad  feriaro  in  qua  praeratl  mentla  habuiai  Kal.,  nbi 
diem  paach»  cum  luna  aua»  linea  qaam  tenueria  libi 
ottendeL  Yerbi  g-atia,  al  prima  feria  Kal.  MarUi»  in 
I  feria  ouam  posulmut,  Ijptam  diem  Patcke  cum 
lona  aoa  inteniea;  al  fcroi,  tlmiliter  in  et,  ut  in  I 
diximot»  dlem  et  lunam  reperiet  annoUUm.  Q\m 
Inouiiltio  usque  ad  7  feriam  almill  niodo  procedent, 
nai!a  unqu»m  faUiUte  noutur.  Quin  hujna  argumenti 
ratio  per  135  annoa,  qu>»d  e&l  anni  magnl  para  4, 
fi  ma  aiabiliuu  progreditur  :  qurn  cum  ad  Onem 
usque  deducu  fuerit,  mraum  lu  seao  reJletit  expli- 
cabitwr«  alqoe  explicau»  lo  te  temper  reverlilur. 
Porro  honccyclom  iu  ordbuflmot,  ul  in  capite  de- 
cenoofalit  quem  potoimut  b  t  feria  Kal.  MartlU  el  n 
concarreot  lertiut,  qol  poaitur  ia  anno  I  praepara- 
liooit  MatextL  Sed  qola  tolarla  Cfcluf  i8  luttrit  19 
peragltar  annb,  noa  aote  ad  eunidem  locom  coacur- 
reot,  oueia  dixlmot,  rof ertltur»  duin  552  expleai 
aonot,  nuoe  eychim  quatef  circameal  :  ouam  tum- 
mam  oUii|ne  circulna  per  aliemtmm  elOcit  mullipli- 
catua.  Sdefidum  foroquod  haec  pagioa  nibil  a  ftupe- 
riom diacrepal,  niti  qoid  illa  lonat  Kal.  Jao.,  mu 
continel  Martiaromt  qu»  Umen  uiraeque  eumdem 
foutinenl  modum.  Iloc  qaoque  diSera  .1  quod  quae 
Kaleiularia  tubooUolur  5  feriae  lunationom  Januarii, 
Aitcurmni  DiHntnlca  dle  ipto  ordine  t  tb  lunatlonibut 
Manii.  Cumqne  utriiisque  pagiiiA  coeJem  tint  Kalen- 
damm  lanae,  feriae^  et  lUlendaria  patcbatit  diei  cum 
anit  looatliiiilbot,  ni»c  U'io  diflerunt  quod  dlttlmilitor 
curmiil.  Nam  ot  dldum  eti,  Kateudaria  otiae  tubno- 
tantm  ft  feriae  Jao.  hic  pmf eoiuol  Dominica  Mariii ; 
el  quae  i(H  6  ferla,  hic  scribunlur  in  9;  ut  uU  modo 


Ferlaiertia. 


5  a  5  g  5  5  g -•  2  5 -« a  5  H  g  • 


Peria 
quarU. 


8StfSSSS8SISS8d88!S:aSS    Luaa. 


ii 


I^M       :SM 


I  ^  ^  M 


•     •     •     •     w^*     •     ^*    •     w^     *     •     •     ^*     •     ^ 

■to  .»  |#  ■*»•.*  M»  «*  |#  .*  Mk  »*  ^ -».*  |#  **»•  M» 


Peria 


M  a  H  S  <  M  B 


gaaMBaMsgM     g 


Perbaoxta. 


SSSS8Stf^8Stf^SS5$S8S    Luaa. 

Er.sEP.sEsCEPEssgsgrs 

gf?fl»?i?  £.)(  :•  s..-l*^  p  g.f  ? 
3SSSSS8SSS8S838S)iS8S    Loaa. 


»2"2^S5- 


S9 


maquma 
Pafdua. 


McAaet  h'c  duodecim  numerautiir  ordioo  Joiu  o«» 
merum  ot  ordinem  i^Urom  li  cOlumoaram»  ot  iuim, 

Ogdoa8,  est  ad  oclo  feriua  >  eodecaa  aotemt  a4 
uudecim. 


1 


7S5 


RPHBMBRn 


154 


1 

80 

c 

•» 

9 

10 

0 

to 

tt 

11     18 

14 

to 

16 

19     10 

ogd. 

c 

t 

11 

c 

.. 

90 

91 

90 

11 

91 

13     91 

18 

97 

97 

10     10 

e 

8 

98 

«. 

t 

9 

t 

9 

3 

4       5 

6 

7 

8 

9     10 

c 

4 

8 

•• 

ti 

15 

11 

13 

14 

15      11 

17 

18 

19 

10     91 

c 

8 

U 

.. 

95 

94 

95 

9i 

15 

16     17 

18 

30 

30 

9       9 

« 

6 

98 

mm 

4 

5 

4 

5 

6 

6       8 

9 

11 

11 

13      13 

c 

T 

6 

•m» 

15 

16 

15 

16 

17 

16      19 

90 

19 

n 

94      94 

0     ogA 

8 

17 

«• 

86 

97 

96 

97 

18 

19     80 

1 

3 

3 

8       8 

e 

9 

97 

..• 

7 

8 

7 

8 

9 

8  b 

19 

14 

14 

16      16 

onde. 

c 

18 

9 

•• 

18 

19 

18 

19 

90 

13 

95 

18 

97      97 

o 

11 

90 

m^ 

90 

80 

90 

50 

1 

1       3 

4 

6 

6 

8       8 

c 

ft 

i 

M* 

10 

11 

10 

11 

19 

13      15 

15 

17 

17 

19     19 

c 

18 

19 

•M 

91 

91 

91 

91 

95 

14     » 

10 

90 

19 

80     30 

e 

11 

98 

•ii. 

9 

8 

9 

8 

4 

8       6 

7 

9 

9 

11      11 

e 

t8 

4 

mm 

18 

14 

18 

14 

15 

16     17 

18 

90 

10 

99     91 

e 

16 

18 

M 

91 

98 

94 

98 

9ti 

97     98 

19 

1 

1 

3       5 

0 

17 

98 

«. 

.1 

8 

8 

6 

7 

8       0 

10 

19 

11 

14      14 

e 

t8 

7 

M 

18 

17 

16 

97 

19 

19     10 

91 

98 

15 

18     95 

0 

19 

18 

~ 

97 

98 

97 

98 

90 

80       1 

9 

4 

4 

6       7 

c 

jPiifrffriwi  mnttrt 

onjil  dfUia»  qni 

1  ei  c0mmMm$  didtuf. 

Siinai 
CMlnla 

odiaeitsmlS; 

taaaonhk 

{noB 

seqii 

innitir  secnudttoi  earam  aeriooi  et  iiiiun»  aiioquln  Ariea  del>erot 

00  1. 

Tanma  In  aecnndo, 

et  ftic  de 

csBieris. 

1 

9 

3 

4 

9 

1 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

19 

1    Aqiai 

.     PiK. 

Arioa 

Taur. 

Geoi. 

Caaeer   Leo 

Vlrgo 

Llbn 

1     Seorp. 

SigH. 

Ctpr. 

U 

S   riie. 

Ariat 

Taar. 

Gom. 

Cineer 

Leo 

Ylrgo 

Ubra 

Scor. 

Siglt. 

Cipr. 

Aqu. 

^ 

S   Aries 

taiir. 

6eai. 

CM^er   Leo 

Ylrfo     Llbri 

Seor. 

Sigit.     Cipr. 

Aqn. 

rfaic. 

?- 

A  Ivum   Gmu 

Canotr 

Loo 

Virgo 

Libra 

Seor. 

SigiL 

Capr. 

Aqn. 

Pitc 

Ariet 

iU 

8   Cml 

GMoer 

Leo 

Vlffo 

Libra 

Scorp.    Siftt. 

Capr. 

Aqn. 

Piso. 

Ariet 

Tiur. 

W" 

6  CMcer   Kao 

Tino 

Libra 

Soor. 

SMit.     Cif». 

Aqo. 

PiM. 

Ariea 

Tior. 

G«ni. 

7   Im 

Tirio 

LUm 

Scor. 

Segit. 

Capr. 

.     Aqn. 

Piie. 

Ariei 

\     Tior. 

Go». 

Ciocer 

8   Tlifo 

Ubra 

Soor. 

Sagil. 

Cir- 

AV. 

Plic. 

Arlea 

Tiur 

.     60«. 

Ciacer 

Leo 

'^- 

8  Utra 

8€or. 

Sa^U. 

Capr. 

Aqn. 

Piae. 

Ariea 

Taar. 

Gea, 

Cincor 

Leo 

Virgo 

'A- 

10  Sconi 

.    SigH. 

Cipr. 

Aqo. 

Plac 

AriM 

\      Tanr. 

Gea. 

Cineer   Leo 

Vlrg. 

Ubra 

S-- 

11    8«iiL 

CaK. 

Iqo. 

Plie. 

Ariea 

TMr 

.     Gen. 

Cineer 

Leo 

Virg. 

Ubra 

Seor. 

!?•• 

12  Ci^r. 

Iqo. 

Fiac 

Aries 

Ttor. 

Gem. 

Caaoer   Leo 

Vlrg. 

Llbm 

Seor. 

Sigit 

s«. 

1 

j 

1 

1 

i 

1 

J. 

< 

i 

1 

j 

1 

11 

11      15 

) 

1      i 

80 

t      8 

1 

S       8 

m 

9 

4      i 

8 

8      8 

4 

8      8 

5 

7      7 

6 

8      8 

7 

9      9 

8 

10    10 

9 

11     11 

10 

11     11 

11 

18     IS 

11 

U    U 

15 

18     18 

14 

18     18 

15 

II     17 

16 

18     18 

17 

19     19 

18 

90     90 

10 

91     81 

911 

98     99 

11 

98     95 

11 

a   ** 

18 

98     95 

11 

96     98 

& 

97    97 

18 

5     * 

17 

9»    90 

98 

80     30 

29 

81       1 

1 

F    > 

c 

1 

83      8 

3 

T6S 


BEDiE  VEH.  OPER.  PARS  I.  SECT.  II.  —  OIDASCALICA  DCBIA  ET  SPORIA. 


m 


f- 


Sl 

4 

m 

1 

k 

1 

b 

f 

4 

» 

8 

f 

t 

d 

e 

m 

1 

6 

M 

6 

1 

f 

• 

6 

57 

7 

n 

m 

» 

k 

t 

k 

T 

88 

8 

i 

f 

8 

d 

n 

m 

8 

39 

9 

k 

6 

f 

9 

40 

19 

m 

1 

k 

t 

10 

41 

11 

b 

. 

f 

f 

e 

0 

n 

tt 

4S 

IS 

I 

b 

i 

li 

45 

15 

1 

f 

m 

1 

k 

13 

44 

14 

1 

b 

i 

f 

p 

• 

14 

45 

15 

■1 

1 

b 

18 

46 

16 

9 

n 

m 

1 

16 

47 

17 

b 

i 

b 

i 

q 

P 

17 

4» 

18 

■ 

1 

k 

l 

18 

49 

19 

P 

# 

n 

m 

19 

99 

S9 

1 

1 

i 

l 

b 

r 

q 

S8 

5t 

St 

9 

1 

1 

k 

81 

Bi 

ss 

q 

P 

• 

B 

88 

55 

ss 

B 

1 

i 

i 

8 

r 

SS 

51 

S4 

P 

i 

m 

1 

Sl 

t^ 

S5 

r 

q 

P 

0 

s 

sa 

S6 

• 

1 

m 

l 

k 

t 

9 

88 

57 

S7 

i 

1 

P 

n 

m 

r 

88 

» 

1 

8 

r 

q 

P 

88 

89 

S9 

0 

1 

1 

1 

m 

1 

( 

tt 

t 

» 

t 

s 

5 

4 

5 

8 

19 

11 

IS 

13 

14 

18 

16 

17 

18 

19 

.in 

.• 

.i 

s. 

•c 

m. 

.1 

n. 

.t 

.b 

r. 

.q 

.e 

0. 

t 

•■ 

b 

Jc 

t. 

.d 

n. 

.m 

.a 

a 

.i 

s. 

.r 

.f 

P. 

S 

.0 

•e 

.1 

n. 

0. 

M 

•b 

b 

•k 

t. 

.8 

i 

q. 

3 

•l^ 

.d 

.81 

Jl 

P* 

.0 

.c 

c 

.1 

tt. 

.t 

r. 

4 

•<l 

.e 

e. 

n 

.b 

q- 

•P 

.d 

d 

•m 

.8 

a 

.1 

s. 

8 

.r 

.f 

.0 

.c 

r. 

^ 

.e 

e 

.n 

.b 

b 

.k 

L 

9 

.• 

i 

.p 

d 

s. 

.r 

•f 

t 

.0 

.c 

c 

.1 

tt. 

7 

.1 

•q 

.e 

t 

.8 

t 

1 

.P 

A 

d 

.m 

.a 

8 

» 

A 

.f 

.f 

n. 

.t 

-q 

.e 

e 

.n 

.b 

9 

19 

b 

.k 

.1 

i 

\ 

•a 

a 

•1 

t 

.r 

•f 

f 

JO 

.e 

19 

II 

e 

.1 

.t 

•b 

b 

M 

k 

.8 

i 

i 

.P 

•d 

11 

1S 

d 

.81 

a 

.1 

.e 

e 

J 

1 

.t 

.q 

.e 

18 

i3 

9 

•B 

b 

M 

f 

.d 

d 

.m 

m 

a 

•i 

i 

.r 

.f 

18 

U 

f 

.0 

€ 

.1 

•e 

e 

.n 

n 

b 

.k 

k 

.s 

i 

14 

15 

l 

^ 

d 

.« 

1 

.f 

f 

u> 

0 

c 

J 

1 

4 

18 

16 

.q 

t 

.n 

k 

1 

*P 

P 

d 

JKk 

m 

a 

J 

16 

17 

1 

.r 

.0 

1 

*q 

q 

e 

M 

n 

b 

.k 

17 

18 

k 

.s 

l 

•P 

m 

1 

.r 

r 

f 

.0 

0 

c 

J 

18 

i9 

1 

.t 

.q 

? 

n 

k 

3 

s 

ff 

•P 

P 

d 

jtt 

19 

SO 

m 

a 

l 

•r 

0 

1 

.1 

t 

b 

q 

q 

e 

.n 

89 

Sf 

n 

b 

k 

.8 

s 

p 

.m 

m 

a 

u 

1 

•r 

r 

f 

.0 

81 

Si 

» 

c 

1 

.t 

t 

q 

n 

b 

a. 

k 

.s 

s 

t 

.p 

88 

:0 

P 

d 

n 

a 

tt 

r 

0 

c 

b. 

1 

J 

t 

A 

88 

S( 

4| 

e 

■ 

b 

a. 

s 

P 

d 

c 

m 

a 

H 

i 

0" 

81 

S?J 

r 

f 

0 

e 

b. 

t 

q 

e 

d. 

n 

b 

a. 

k 

.8 

85 

S6 

s 

l 

p 

d 

c 

0 

r 

f 

e. 

0 

c 

b. 

1 

.t 

88 

S7 

t 

q 

e 

d. 

a. 

s 

U 

1. 

p 

d 

c 

m 

a 

S7 

SS 

u 

1 

f 

f  : 

e. 

b. 

t 

8: 

q 

e 

d. 

n 

b 

88 

S9 

a 

k 

1 

i 

f. 

c 

tt 

i 

r 

f 

e. 

0 

c 

89 

so 

h 

1 

t 

t 

d. 

a. 

k 

i. 

s 

t 

t 

p 

d 

80 

1 

c. 

tt 

■ 

l 

6. 

b. 

1 

k. 

t 

t 

q 

e 

8t 

^ 

d. 

■ 

m. 

a. 

k 

i. 

t 

c 

m 

1. 

u 

i 

r 

f 

88 

8 

e. 

0 

n. 

b. 

l 

k. 

l: 

d. 

n 

m. 

a. 

k 

i. 

8 

l 

85 

4 

L 

p 

0. 

e. 

m 

1. 

c 

0 

tt. 

b. 

1 

k. 

t 

8i 

5 

l 

q 

P- 

d. 

n 

m. 

i. 

f. 

P 

#. 

c 

m 

1. 

« 

i 

88 

6 

r 

q- 

e. 

0 

n. 

k. 

t 

q 

p. 

d. 

n 

Bk 

a. 

k 

86 

i 

L 

» 

r. 

t 

p 

0* 

1. 

r 

q. 

e. 

0 

n. 

b. 

1 

n 

k. 

t 

8. 

l 

q 

P* 

d! 

m. 

i. 

s 

r. 

f. 

p 

e. 

c 

m 

88 

9 

1. 

tt 

t. 

r 

q. 

c 

n. 

k. 

t 

s. 

fc 

q 

P. 

d. 

n 

89 

19 

n 

a. 

■. 

1. 

t 

f. 

f. 

0. 

1. 

tt 

t. 

r 

q. 

e. 

# 

49 

II 

■• 

b. 

.9 

k. 

t 

s. 

1. 

P. 

m. 

a. 

tt. 

i. 

s 

r. 

t 

P 

4t 

11 

0. 

c 

J^ 

T. 

tt 

t 

q. 

n. 

b. 

.a 

k. 

t 

c 

j^ 

q 

41 

13 

P- 

d. 

•C 

m 

a. 

tt. 

1. 

r. 

c 

c 

Jb 

1. 

u 

t. 

f 

45 

H 

4* 

e. 

.d 

n. 

b. 

a 

k. 

s. 

P' 

d. 

X 

m. 

a. 

u. 

L 

tt 

41 

15 

r. 

t 

e 

0. 

c 

.b 

■• 

t. 

q. 

e 

.d 

n. 

b. 

41 

k. 

t 

48 

16 

i. 

E: 

.f 

P* 

d. 

.c 

m. 

n. 

f. 

f. 

.e 

o. 

c. 

.b 

t 

tt 

46 

17 

i. 

i 

q- 

e 

.d 

n. 

.a 

s. 

t 

.f 

p. 

d. 

.c 

ttfc 

8. 

17 

18 

v. 

I. 

r. 

f. 

.e 

ttb 

.b 

t. 

:f 

q. 

c 

.d 

tt. 

b. 

48 

19 

.1 

k 

4 

■• 

f: 

i. 

.f 

p. 

.c 

u. 

i. 

r. 

f. 

•e 

0. 

C 

49 

)9 
Sl 

.b 

L 
n. 

.k 
.1 

tt. 

:E 

q.' 

r. 

.d 
.e 

.a 
.b 

k. 
1. 

ik 

c 

t. 

8« 
1. 

J 

i 

P- 

q. 

d« 

e. 

98 
81 

ss 

.d 

n. 

.n 

JM 

k. 

.1 

s. 

.f 

.c 

m. 

J 

u. 

i. 

r. 

• 

88 

95 

•e 

0. 

•■ 

.b 

1. 

.k 

l. 

i 

.d 

n. 

ja 

.t 

k. 

.t 

8. 

t 

88 

.f 

P> 

.0 

•e 

m. 

.1 

tt. 

.e 

0. 

•n 

.b 

1. 

•k 

t. 

54 

^ 

l 

q. 

f. 

•P 

•q 

.d 
.e 

n. 

0. 

JC 

•n 

.a 
.b 

.1 
Jk 

.f 

i 

p. 

q- 

.0 

•P 

.c 
A 

m. 
n. 

•t 

jtt 

«• 
.8 

i. 
k. 

8 

tt 

.i 

s. 

.? 

.f 

p. 

0 

.c 

.1 

r. 

q 

.e 

0. 

.n 

•b 

1. 

57 

S9 

X 

t. 

.1 

1 

q* 

P 

A 

.m 

k. 

.i 

s. 

.r 

J 

P. 

.0 

.c 

m. 

58 

19 

J 

«• 

JL. 

r. 

f 

•• 

0. 

.n 

L 

.k 

t. 

.s 

•8 

q 

P 

A 

n. 

89 

7CT 

EPllEMKRIS. 

758 

ANM 

1 

10     tl 

ii 

18 

Aries        a 

k     • 

1 

Apr. 

Taurub  }  i^ 

1     r 

1 

3 

19>ittfl 

4 

6m»  I    c 

»    l; 

8 

Jauiiu 

6 

CMieerj   ^ 

■    ll 

7 
8 

Juliut. 

L«i      j   • 

0      i 

a 

9 
10 

AUKU^L 

Tlrgo    j    ' 

k 
b 

M 
11 

.S«|>leni« 

LUim    1  ^ 

1 

13 

c 

14 

Octobr. 

ni 

15 

Seori'}*)   i 

« 

d 

D 

16 
17 

NovettifaL 

SHHift.)   k 

• 

0 

19 
SO 

Decenib 

etprtcj   , 

r     a 

ii 

n 

lirtiu^ir. 

AT«»r.   )   „ 

m 

ff    i» 

iS 

U 

Fet>ru;ir 

Pi^ret    1    0 

■ 

h     c 

i.l 

m 

b 

26 

b 

0 

1     u 

i7 

Mailiua 

ArlM         0 

• 

II 

c 

i8 

C 

C 

E. 

C. 

C. 

K. 

C 

E. 

C 

C    K. 

C 

C 

e. 

c 

c 

B. 

c 

E. 

Comnmiiis  arniQS  Tocitar  eliam  simpleiel  planiis,  A 
ei  cnnsiat  duiMkcim  roeusibus,  quoraro  ei  ordo  el 
nomioa  jam  bic  sequuntnr  :  videlicel  secimdiuii 
asira  et  sccmidaro  Hebneos  : 


In  bisce  duobus  prioribus,  habelur 
Ver. 

Et  in  i  lis  Iribas  mensibiis  babeUir 
Jlslas. 

Islis  iribus  mensibtts»  babelur  Au- 
lumnus. 

Ei  in  islis  Iribas  ullimis  liabelur 
lliems. 

IIIc  incipil  priina   psrs  qualuor 
lemponim  anni,  dicu  Ver. 
Embolismicus  aimos  dicilar  annus  iransiiam  ba- 
beos«  sea  }»olias  tran^censum  ;  quoniam  Iranscendit  » 
^ communem  ano  lunari  mense. 


1  ApriliSy 
%  N.iiis, 
5  lunius, 
A  Juliun* 

5  Augastus, 

6  Sefiirrober, 

7  Ortober, 

8  Nnve iber, 
f  December, 

10  Janunrius, 
1t  Frbruarlus, 
li  Marlius. 


CycIus  decemnovalis,  aut  cursus  19  annorum,  esl 
illaa  rerlum  aniibnim  spalium  post  quod  oiniies  lu- 
naiiones  in  eamdem  boram  redeunl  in  qua  prius 
fbemnt. 

Epaciae  eal  illad  residuara  dieraro,  boraniin  et 
minourumy  quod  roanel  ex  embolisnio,  ei  reserva« 
lor  ad  seqaeiitem  annom. 

Siqoidem  loum  annalis  circoilasseriem,  quae  duo* 
dedm  mensibos  conttuetur,  alpbabeiis  disiinxinius ; 
iU  doouxat  iit  primtis  el  secundos  ordo  viceiios  et 
sepienos  dies,  leriius  aaiem  uno  aniplius  coinple- 
cUlur,  illo  Tidelicel  qiii  de  lertio  repeiiils  oclo  horis 
superflttis  accrescii,  quia  luiia  moraiur  iu  unuquoqiie 
s  giio  uii^ecim  diebud  el  sex  boris  ei  bisse,  id  esl, 
duas  lertias  parles  uoios  borsc.  Bisse  ergo  rcpeiilo 
diiolecies,  eniciunlor  octo  horae  in  anno,  id  esi, 
lunari  tircuiia  :  ex  qu  bus  ncio  horis  per  ires  an- 
nost  id  es; ,  luuares  circuiius,  crescit  dies  unus  :  si 
tamcn  iUe  dies  non  invenilur  in  pagina  reguLiri,  ^ 
qoarovis  in  annali  iavenialur  locus  vacuus  inier  o  tl 
o  in  leilio  loto.  de  sex  vero  horis  crescil  dies  in 
qoarlo  signo,  ei  propterea  qoarlum  signum  muliipli- 
caiur  seiuper  ler,  bM  sobil  litleMs  :  sed  aticmis  ap- 
po>oinius,  id  Otft,  intervalla  feciroos,  i!)i  unam  scili- 
eet  in  eo  relin  ,uendo  \acuain.  Plures  enim  dies  sunl 
in  circoiio  luna:,  in  atpbabcto,  sed  quia  non  singul.s 
diebus  apposoimus  eideui  operi^  id  cst,  aniiati  li« 


liel!o :  quot  eiiiro  lilieras  capii,  tel  eiiam  annos,  id 
est  lunares  circulius,  comprebeiidif. 

Ooare  nrn  inTen.inr  locos  vacuus  tnier  #  et  « 
lerlla  vice  in  pagina  regolari,  sictit  inveniior  in  an- 
naliserie?  Ideo  non  Inveniinr  qu'a  viginti  seplein 
diebuset  ocio  hors  *ona  zcdiacuin  perc.rrit,  ei  lit- 
tera  oniaKujo  que  d.ei,  vel  tocus  vatoos  lo  pagina 
regiilari  est,  ei  idem  atphabeto  n  tred^clescoon  ou- 
lur  iu  uoo  0110*)  :  el  si  locus  vacoiis  fuissel,  viginii 
01*10  ies  invenirenlor  in  uonquuque  circuiio ;  ei  oiuc 
maxinios  crevis^l  error,  si  iitter  #  et  o  locits  foisset 
vacuus. 

lem  quxrilur  quomodo  iu  pagiiia  regulari  Inve- 
nUur illud  s dusquoi  per locuni  vat oum  inUr  o el o 
signiticaiur  in  annaii  serie  in  teriio  circuilu,  cuiii 
nullus  iocifS  vacuui  In  illa  pagina  invenitur.  Ad  hoc 
breviier  respondere  possumus,  quod  inier  o  el  a 
illud  sidos  cognosciior  simiiitudine  bissei^li,  cui  nui- 
las  esl  locos  vacaus  in  annati  serie,  sed  inseri:ur  in  • 
ur  du  is  solares  dies,  id  f  sl,  inier  sepliiuoin  el  sex- 
tura  Kalendarum  Muriiaram. 

Ilem  quaeriiur  quare  sidus  quariuro  in  aljihabeio 
seniper  ter  scr intum  Invenilur  in  pagina  reguiari.  Ad 
hoc  sic  respoodere  posHurous  quod  ideo  ier  scribiiur 
anum  sMiis,  propier  inlcf  ram  diem,  <|ui  de  sex  hoHs 
(|uater  repetilis  uniuscnjosque  siderls  nasciinr  :  illi 
igltur  sideri,  in  qoo  iuiic  luna  inoratur,  III  j  dies  do- 
putaiur,  id  est,  quariu  semper  sideri. 

Itero  qua^rilur  uirum  ires  dies  compulantiir  in  ali- 
quo  signo,  quod  ler  scriptuni  non  esi  iii  pagina  regn- 
lari.  CompoUnlur  iiat|oe  in  lerlio  circuiiu  liiu^ri, 
obi  esi  locos  vacuus  inier  o  et  o,  iii  aniiaii  ieile. 

Iiem  quxrilur  iHraro  coiiipuUDlur  quaiuor  dies  in 
siguo.  uiique  cumputanlur  quantlo  ler  scribitnr 
unum  sigiium  propier  sex  horas  supradicta*.  Ei  illi 
sitieri  couipuuiur  ille  dies  qui  na.scitur  de  biase,  id 
€sl,  04 10  koris  Uriio  repeiitU.  Scruure  sepiimuHi  el 
oc:avum  annoni,  ei  ^exiuin  decinium,  el  septimoui 
«iecimum,  ei  ocuvoin  decimum. 

liem  q  Kcriiur  quare  unum  alphalx  loro  Iretleciea  in 
annali  scrie  s<  ribilur  iii  uno  aiiiio,  si  tredeci  n  vicibus 
non  ite^atur  unnin  alphabetum,  Sic  eliain  illiid  sol 
viiur,  qooJ  propter  numeruiii  solariuui  «lieruin  qui 
bus  sol  signireroin  circuil,  unuin  alphaheiuni  Irede- 
cies  ilerai  in  ao'iali  serie,  boc  esl  in  trecentis  sexa- 
glnU  quinqoe  diebos  l  quadranle,  viginli  scplem 
vero  diebus  et  oclo  lioris,  sicul  supra  di\  iinus  signi* 
ferum  circumvolai.  lico  nun  esl  necessc  Jt  idcm  al- 


m    BEDiB  ¥KffSRABlLI8  OPERUM  PAKS  I.  SECT.  H  —  DtaASGAUCA  SPURIA  BT  DtfBlA.    7M 


fhakclvni  ittreivr  id  tiffiiflcaiidos  eoadem  dics  ■! 
eadom  ligna  nNiiiitrenlar. 

liem  qiHenUir  quare  non  efiud  inclioai  elpliabeliim 
milMeoJittqoe  aoni  in  pagine  regolari.  Slc  aolvlinr : 
ai  eb  a  temper  InchoaMet,  Arietis  sidus  sigiiiUcsretar 
soiiiper  el  lllo  sidere  In  quo  Inne  moraiur  iii  primo 
deeininoTalb  drcoli  aiino  quando  e&t  nona  Inna  la 
Katendis  Jannsrlis,  sub  eodem  ponereiur  ««  id  est, 
sob  Ariete ;  et  in  eoiem  si  lere  in  qoo  luna  moralor 
in  aecondoanno  snpradicti  circnli»  quamlo  esl  vife- 
slout  lan^  in  Kalendia  Jannariis,  id  ctt  Virginls  si- 
gno,  sob  qoo  inscrlbllor  e.  Sic  eliaui  de  aliis. 

iiem  qiccfltiir  quare  Ariee  scribilur  in  floe  enni» 
ci  in  prindploejittdem  anni.  Hoc  it  *m  ideo  agllar, 
quia  iii  extrema  parte  Ariclis  lona  penr olal,  qoando 
esl  nima  in  KalendU  ieuoarii.  liem  repe:itie  ot*lo 
lioris,  qeia  bina  morator  in  onoqooqae  signo  duobuB 


A  dlebos  el  ses  borie  et  biise,  id  estp  duabos  partibos 
aoius  hone.  fiisse  ergo  repeiito  doodeclet^  eflicliui- 
lor  octo  bor»  ia  enno.  Cx  aaibas  octo  bons  |.er  Ires 
ennos  creedl  dies  anos.  Sed  tamen  ille  diei  oon  k- 
?enilnr  hi  pagina  regubri,  qoamfis  inTeBiator  iocos 
vacutts  ittter  •  el  o,  in  lerlio  loeo. 

Desei  Torohorlscresc  nsdlesiQ  qoarle  ligDO,  el 
propterea  qaarlom  stgnom  maliiplcatariemper  ler. 

Sa  f  is  taiTeofine  in  ono  toeo  deb  nt  lri(^IIcari  8C|na« 
diecito  qood  hma  lodiocom  circulom  y  ginii  tepiem 
diebos  otoelohoris  porlosirat.  Sigaa  aotem  doode- 
dcchn  Ms  dapHca,  ioal  tiglnli  qaaloor,  el  remanenl 
tres  dies  ez  Ylginli  ee{pteai«  aoi  terooriosqaarlapars 
esldaodenariitomiasis  odohorls,  qam  per  temos 
amioe  inGrotcendo»  diem  iniegnim  oredaat;  propteib 
eo,  fai  qoano  locoaigM  triplicorl  debenl. 


JANOARIOS. 

mootit  Romanoram.  nabel  diea  Irighito  el 

Nos  horarom  acdeehn  cal»  el  dlesianlam  oclo 

menais  HebrKoram  Thcbel  habel  in  hoe 


IriglnU. 
«olsoeandoe 


A 
b 

c 

d 

e 

r 

l 

b 

e 

d 

c 

f 

g 

A 

b 

c 
d 

e 
f 

l 

m 

b 

c 

d 

e 

f 

K 

b 

a;. 

e 

ftll 

rii  iclut. 

n  idot. 

r  Idot. 

^v  Idot. 

iu  idot. 

M  Idut. 


T  k^lendc 
iviu  kaltfoil. 
xtn  kalcod* 
ivi  kalcod. 
if  kalead. 
tiv  kalt^od. 
iiit  kaleod. 

kalend. 

kaleud 

kalcod. 

kalend. 

kalcod. 

kaleod. 


kalond. 
kaleiid. 
kalcAd. 
kalend. 


ClreuaKialo  Domlai  oatlrl  JaM  Gbritik 


UuSril 

Paaliprhni 
fidoiAioDoi 


Oasir»  Delphiaat  maiatiao  eseritor. 
CMori  FMleahi  amtaUoo  esorltor. 
iEgyplo  Segiita  foipertioo  oeeolit 


DdQhlnlf 


I  letpeiiliieL 


Domioido^gypto» 


Ocisn  Eplphaotat.  HliarH  ep^seepl. 
FinnoAan  ]  Feiielt  tai  inntit. 


Marcelll  pepti. 

Pria^ «  flrgfadt. 

Sebattlaol  martjrit»  ei  ftblam  epiieopL 
Pastio  taoct0  ign«  tirgioie. 
ffatale  taoeil  YloeeotH  OlMoaL 
Emereotians  vlrgiala; 
Tinoibcl  apotieH. 
GooTonio  ttoeii  Apoitoli,  la 
Sexfos 


Sol  hi  Aaosriom. 


Octsfa  tioeta  Ago«  ▼irgiola. 
AklegondlifirgiDlt. 


Xal. 


if  n. 
mn. 

•10. 

Nouai. 

finy. 
fiiM. 

ftid. 
fid. 
IV  id. 

mid 
vid. 
idot. 

usk 


MAaTiaoLOGicy.  ] 

Prinom  ooae  Janl  f  ocllalum  oomieo  oieatem, 
Uodo  tacraiot  ctl,  xecoblqoe  fetu  caaeaMa. 

Oood  veteret  coloere  pairet,  nmbramqoo  Ihlorf» 
EnpoauH  tancu  UiriRti  de  Virglne  otU . 
Qreonicita  mro,  Jam  tacrat  erce  ICaleiidaSy 
Batillutqoe  tteer  nerilorum  tplrndet  inooro : 
Eoiihroqfoa  ttanol  nitct  Afaiitcbioiqoe  bettoa. 
Macarioa  qoarlam  Nooamm  dedical  aHmn, 

?Bi  tenuit  docolU)oe  ereod  plot  aceoli  oiorcm. 
enia  Nonammqoe  diet  cetebrel  Ceaof  cGuo. 
Ton  priaie  Noolt  augenil  linu  reenrroot, 
Hlae  NonasSineoo  eonretior  petsidei  ahnoa, 
Paoo  Teleapherua  Htden  parlierque  ooruteal» 
OeUfO  aote  Idoa  agilur  Tbeopbania  mnciuaL 
Seplhna  ab  iBgyplo  Chrlttun  celebfakioordatum, 
Amlochoae  auun  recoUl  qooi|oo  plel»  Lnclaoom^ 


iitoypllsMm  MocUr  hie  leeipll. 


[inak. 
sfafc. 


If 

V 

*ai 

M 

z 

9 

1 

1 

10 

9 

1 

tl 

11 

5 

8 

18 

4 

4 

19 

18 

8 

8 

8 

14 

8' 

8 

18 

7 

7 

l€ 

18 

8 

8 

5 

17 

9 

8 

18 

10 

10 

» 

t9 

11 

11 

S 

10 

19 

11 

81 

IS 

15 

!• 

88 

14 

U 

85 

ts 

18 

18 

81 

18 

le 

7 

85 

17 

17 

86 

18 

18 

18 

87 

19 

19 

4 

88 

80 

10 

89 

81 

11 

IS 

0 

19 

li 

1 

15 

15 

84 

14 

• 

» 

18 

88 

16 

17 

17 

17 

8 

18 

18 

18 

89 

14 

88 

50 

8 

81 

81 

11 R 


l 


Iduun  pott  teiio  Engeniano  \o:a  reioniur. 
Oohito  Vttali.  Portontio  et  RefOCBla. 
Qotno  Mekiadet  Pauloiqoe  ereniia  heito^ 
SoblaU  8ttO  niberea  laHMUr  fai  arce. 
Silf  lot  bioe  temat  Carihigioe  eoniecrai  Idaa. 
PlelM  liacbia  inom  prldle  reoalit  Cyrbcon. 
hllbnt  Hdario  PicUvai  niittai  ucbla, 
Plefat  dofOU  tuo  peMor  ipian  ftalclt  hoao  e. 
Ooan  otham  et  decfanam  oonttiil  Febral  tnle  ka* 

lleiidat 
Itm  dicm«  fetti  taoer  el  eonrctaor  adernau 


ifik. 


Sfk. 

jsif  k. 
imk. 


sak. 

isk. 

sk. 

isk. 
fwk. 

fok. 


fik. 
f  k. 
ifk. 

mk. 

n  k. 


BiiqaenoreoamHtbaeocdmalelMtc 
Scpiina  poil  dcefantn  MirceUi  nertfrlt,  Hiioe 
PeatlSelt  tonod  nmrkit»  H  nonOno  fuket/ 
Sostaqoe  com  decfana  AolonH  f  irtoio  dkator : 
H«e  oilam  aoclo  gemliaQron  pellet  hooom 
UngQoa  ipioa  oao  celebrat  plcbe  naramm  tecui, 

afaua  ct  dena  timol  Priaca  pronarlire  gaodn» 
itepteoaNicoloHauuntroqiieoomtGal. 
Tertla  pott  dedmam  Pabiano  pmule  Sorcl» 
Cm  parUi  SebMHaont  f  iruie  eofaaret, 
Rooia  (pien  Teelom  ooiic  Suciaio  hrta  flreqoeoUL 
Bla  aesia  esi  Agact.qiian  firgo  ct  aunyr  faoatnt 
Uodoefanam  Levtta  tacer  Tiocoethn  tmal, 
Huie  ei  AMfcrtatium  f  irtm  eoniungil  opfaaum. 
Pett  Emerentitme  dcctano  Uot  eoiicit  anqila. 
Neoo  BMrtsnlon  Btbiln  f  inosqoe  eurotcat. 
Ocuvo  ea  tecto  roof  ertiim  gtoria  Paukim. 
PMjodomipie  loum  eelebiattt  An^raoa  adoraaL 
8eptiHM  nioxque  dlc«  PoljfCtrpi  taoiuiae  ftdget, 
Sniyrnn  qucn  f ero  celdirtot  pro  rege  cren 
Poiika  lerra  soun  aeslo  veoer^lnr  auoon. 


Sulpfaloa,  Batblldii  et  Ade^uod  queqae  f cfoi 
Qutotum  pregeolet  llomaoa  Agon  dicai  alo». 


Qotrto  amriyrion  Papfo  Maurique  rcltalgcl. 
Tnoc  et  Valeriii  Traf  irl  pro  priMiile  gaadenl. 
Tenia  qood  Hippoljrlom  Antiocbeoc  penontt  eibL 
Stlomlac  tuuro  eareginro  TfayrtiqBe  troptton, 
^icioritqac  timul  jam  detenniaai  orlieaL 


nt 


EPHEMERrS. 


7M 


FriMipiimi  Jtoi  Mneii  IropicM  CipriconittS.        j 

JMiiarii  Febnnriiqiia  menseft  Numa  Pompiliuf  an* 
m  a4i6(it,  «trlqoe  Tigioaoclo  UilNieiit  dies,  sod  po* 
Mea  J«mario  uaum  dlem,  proplerlmiiarem  noroensm 
qmi  diii  tuperit  coogm^i,  addidiu  el  eum  Janua- 
rim  a  Jano  nimcQpa?il,  primomqQe  anni  esse  yo- 
liiil«  lanqoam  bicipuls  Dei  menseoi,  reapidenlit  ae 
nrospicientis  iransacU  finem,  fuinriqiie  prlndpia. 
Quidam  anlnmani  eom  inde  Tocalom  qood  limet  el 
janoa  sll  anni. 

Molandam  esl  qood  ondedmo  aono  in  quarto  No« 
Janoaril  loot  inilor  in  embolismo,  ooi  In- 


i  scribltor  Secondo  Nonanim  Decerobris.  Annodedmo 
cl  lona  Jaouarii»  in  Kalendis  Februarii  flnilar. 

A  dedmo  seilo  Kaiendarom  Februarii,  usqoe  In 
dedmom  seiiom  Kalendarum  llartii,  ubiiooc^oe  de- 
dma  luiia  occorrcrii,  in  proxima  Dominica  die  posi 
IHam  babesSeptuagesim^ro. 

Mense  Januario  Mngulnem  non  minoas.  Potlonem 
tonlra  oiocatioiiem  aciipe*  ei  dectuarium  sume;  ei 
ealiotm  ex  optimoTinopienom  Jcgonos  bibe,  propler 
inroslonemsamniinla.  GinfiberetreoponticomsBme, 

Janl  prima  mes,  tl  seplima  llne  timelor. 

Hora  scilicel  primaprimi  diel,  ol  plorhnom,  eiiam 
qokiU  illios  sepAimi. 


FEBRUARIUS. 

^  Romtnorom.  Habtl  dies  Tigioti  el  odo.  Lont  Tero  Tiginll  el  no- 
Nozbortrom  qoainordedm  esl,  el  dies  umom  decem. 

Hebneorom  Sabalb,babet  in  boc  mense  loeom,  el  lertlos  men* 
sls  Gracoorom,  Peritios* 


b 

m 
e 

d  n 

0 

o 
f 

g  F 

b 

.  ' 

k  r 

I 

t 
m 

n   I 

o 


d     KalendB 


IV 

ni  non. 
n  non. 
Non» 
TmidQs 
Tn  lins 
Yl   i<(QS 

T      IdQS 

if  idos 
01  idos 
n  klus 
Idos 
Ifi  kal. 
Xf  kal. 
iif  kal. 
iM  kal. 
xn  kal, 
11  kd. 
z  kd. 
II  ksl. 
fittkal. 
fu  kd. 
fi  kal. 
f  kal. 
if  kal. 
lu  lcal. 
n    kaU 


Rrigtd»  firglnb. 
Hfpapana  DomlQl,  sife  d 
mim  episoopl  et  martyrls. 


IqI«  sife  oblatio  Chrliti  ad  templuaL 

^ Dtmartyrls. 

logeonlnl  epiacopi  et  msrtf  rls.  FUicida  f  esperi  oedditnB. 
Agaih»  f  irginls  et  SMrt  jris. 
Vedastt  oonltaoris. 
JoliaMS  firginis. 

Teris  iQitltin.  Habet  dies  noasglnla  OQom  bi 
orto  Pleladoa  medlaslino.  IniUi  prindpion. 
StMastiai  firginis,  sororis  ssncti  BenedietL 
Desidertt  episespi  ei  OMrtyrls. 

Hie  Sfos  indplQOl  canure. 
Infemna  hie  fiNtos  esl. 
MABTn.l  Mmm  VslenUd  preriiyleri  el  marijris. 
Pansilnl  ei  Jorilbs  marlirnm.  M  bi  Pisees. 

Paniaioonls  msriirli. 


fn  ABllodria,  cathtdrt 
Zenotls  msrtjrls. 
Hsllbiaaposioll. 
Yaldpargtt  f  Irglols. 
PortooatL  SepiiBOs 


DWbtioi  s  Domiao  rocemH. 


Verisertos» 
Petri 


Hic  toeos  blssexU. 


ilgypUorom  Pbaoemotb. 
Seisgesinui. 


g 

^ 

& 

*e 

r 

fi 

i? 

3S 

!S 

r* 

fO 

88 

11 

11 

55 

fg 

13 

54 

t 

n 

58 

u 

36 

16 

fS 

57 

5 

18 

58 

17 

59 

18 

18 

4:» 

S 

19 

41 

90 

41 

IQ 

21 

45 

H 

44 

18 

85 

45 

7 

81 

46 

88 

47 

15 

8ri 

48 

4 

«7 

49 

88 

50 

11 

80 

81 

1 

52 

55 

9 

51 

85 

17 

85 

86 

6 

86 

67 

87 

58 

U 

8 

88 

80 

I 

k 

I 

01 

n 
o 
P 

q 

r 
s 
I 
o 
I 

y 

I 

a 
b 
c 
d 

t 
f 

f 

i 

k 
I 


luartaoiooiinf. 


None  eilsm  Febmi  lexemos  camiino  earsnsi, 
QovqQe  lerat  psriter  resloroai  slgos  dlefoai. 

KaL      BrigMsflrgopoleosPebrQisiblprUnaKalendss 
Seoiomm  saneit  miro  eelebrau  flmre. 

IT  n.     Qaartnm  Nonamm  templo  Ulaios  dleat  Agnns, 

Qoobislrante  Deo  In  Qoom  plebs  credola  lemplam» 
MMle  pia  local  aceeptnro.  slernltqae  IribQoaL 

m  n.     Temis  tl  nooto  I.oDleloo  fesls  sacranlor, 
Hiaqtto  emoro  pio  CelerloQS  oQm  Oierinay 
EnilM  IgQallQ4  LsQrettinQsque  beali. 

m  n.     Tam  pridle  Noiias  Aqoilinus  f  Indlcat  sbnos, 

Aotlstesqne  lnUr  PliUeas  cnm  Philoroino. 

8lesai«  |)opiilos  Noois  sibi  subdit  Agslb» 

Virglois  eiimio  firtas  eelebrsudeoore. 

l<fibQs  ocuvls  martyr  Dorotbea  eoruaesi. 

I  Anguls  seplenis  mondum  flacendoUiamphas. 

TouiqooqQe  for  priroo^eoniorgiiastrisinorto 
Senas  Dlooyslus  omat  et  iKmiliamis. 
QQli;is  Ammooem  recolant  pia  f  ota  liestom. 
Solber,  Hjrouifos  et  ScholssiieaLfirgo  qosterafs, 
Egregis  pariter  merilorom  laode  nitescQQl. 
TeroM  lunc  Destditrios  Lqgdaoa  eorooat, 
McHiia;  Partbenio  el  Caloeem  Bomarelblgot. 
Snlaiia  resinm  prklie  sangoisque  corascai, 
Orbs  Barcjnon  exlmia  qot  martfre  gandet. 
fdibns  «ibereoin  luliaaus  scandii  booorem, 
Sponsa  beaU  anhnom  coslo  cui  Jui^t  Of aniem. 

sfi  \l    Itm  deeimo  aextoqne  die  prmeuoio  Kalcndas, 

Hsrt.    Martjr  TitJlis  aiiet  el  Pelicab  f irgo , 

Atqoe  Valeniiuom  memoranl  sna  gesta  beaiam. 


Tmld. 

TNld. 

Tihl. 
tM. 
ifkl 

nh). 

nhL 


B  xf  k.    fltoc  dedmo  el  qQiato  meritam  darescft  Agapes, 
Roeqae  die  poBiiis  essos  f  eneraior  acerbla 
Brixia  Faosilnaffl  celebroin,  sandamque  Jofittsm 
Hiceliam  geminos  seaoUil  aol  aldero  Pisees. 

xif  k.    Onartos  com  decimo  Juliana  mariyre  lucet, 
OnesimaaMQeeoliiPaolodoctore  beatum. 

xin  k.  Tertlus  ac  dedmus  Polocronl  fesu  revolf it, 
Donitiqoo  fldes»  nnguis,  qnos Jaogit  et  ara, 

xn  b.    Bi«senumqae  diem  M^rtialis  sanctus  bonorat. 

XI  b.     PuUias  oodedmom  simal  ot  JoUanus  adoroaut. 

X  h.      Mox  dodmos  laodem  recolit,  fanMmque  corooat 

IX  b.     \idorioe  tao  oonos  de  nomme  flblgel. 

fmb.   Ociafoque  Pelri  cathedrm  dodrina  oomscat» 

Urbs  liHa  Antiochl,  qao  primum  pnesole  f eroat. 

fn  b.    Sopilnws  eximio  Polycsripl  splendet  booore 
Presbyter  ore,  fldo,  Cbrisli  qul  iossa  aecutos 
Mariyrio  turbam  potutt  aervare  odelem. 

fi  h.      Sextus  spostoUea  radial  f iriute  Mathitt, 

Oecoliumqae  dio  capot  boe  BapUiU  reiexit. 
Hie  Bissextus  eoim  quarioque  Inlexilor  anno. 

f  h.      Qoiata  dies  Crescoiili  auffftor  uiudo  beati. 

if  4i.     Nestore  quarios  orai  aocio  pariterque  Tbeooe. 
^  in  b.     Teriius  llesperi»  Leaodro  aati:»tte  floret. 
^  tt  h.      Macsrio  pridle  Rafloaa  luagiiur  almost 
Hlc  flois  Fobmi  oonchidil  lasiiDa  moasis. 

Hi  tres  Tcrsos  qoi  mqoe  ordine  caelerorom  non 
biclpiont,  ex  Marljrologio  segregantor. 

(^lTis  qusrtos  anmis  habei  Febroariam  Tiginli 
Dorem  dterom,  bissexli  caosa. 

Mense  Nom»  In  medio  solidl  stat  sidos  Aquarii. 


l 


•  Versos  mendesus,  aec  solos,  m  legenU  psiebiU  En». 


m       BEDiC  VCNERABILIS  OPP.  PARSl.  SCCT.  II.  —  DIDA9GALIGA  SrUEllA  BT  DUBIA.      m 


Fehrtitrium  a  Februo,  M  est  «  Plutone  iiiferonim  A 
(leo,  Numa  nominnYit «  qMi  logtrationiim  pof eiis  [F. 
parens]  esse  credebitur,  lustrari(|iie  eo  modo  se  [F. 
eo  mense]  ciYitatem  neeesse  erali  quo  statuit  iit  justa 
diis  Mauilxig  vota  solfe/entur.  Iileo  bune  pari  nu- 
mero  diis  infcris  congr  o  iledica?ii. 

Februarius  iii  fussexiili  aniio  irgeitimam  debet  ac- 
vipere  lunam,  ()u  a  et  luna  qtiadrantem  proba  ur 
baber*.  Reliquis  vero  semper  anuis,  viginti  novcm 
ilebet  habere.  Sed  in  undecimo  ann  s  in  Katendis 
Februarii  trig  t^ima  flt  luna,  qox  non  Febriiario«  sed 
Januario  deputatiir. 

A  septimo  Idus  Febroarii.  uaqiie  in  Nonas  Martii, 
ublcunqne  seciiiida  lunu  eveiierit,  in  proiiuia  Doioi- 
nica  die  post  eam  bibe^  Quadragesiiiiam. 

Epacta;  siolis,  id  cst  concurrt-ntes  scplifiiaii»  die% 
aptissiuie  in  Ralendas  Mariii  mulantiir,  quia  si  ejs 
SHCtt  duiii  in  K:ilendas  Jaiiuarii  rouia^eris,  in  bis- 
sexiiii  aiino  bis  illas  luniare  uecessc  habes ;  ita  ul  in 


Januario  el  Februario  inieriuissis  iu  soiart  c^filo  ctn- 
curremilius  utaris;  in  Mar«io  vero  ei  casttns menii* 
hiis,  iill<i  qii.^kS  in  co  de  cycln  ascniitas  iuTencris.  Ad 
concurreutes  vero  invenieulasridesi  [Au  lcf.dies?] 
praesenlibus  adjicilur  ul  se(|ueiiies  i.-iveniantur.  In 
qiiarto  aiitefn  senipe  *  aniio,  duo  proi»tcr  bis^eitum 
adduniur,  ei  nuuquam  septenarium  niimeroiu  trans- 
greiii:ntur.  l*ost  viginii  quoqite  et  ccio  attiios,  ad 
pHiicipiuiii  seiuper  retiitiir. 

De  poilire  saiigu Jiein  iiiinues,  sic  lanieti  iit :  nie 
accipia^  ad  depoueudum  diagridiain  conf  cium,  el 
quanilo  hoc  es  bibilums,  Intra  in  balneom  calidniu, 
et  cnm  oinnla  oieroora  coeperint  calelieri,  tunc  nquaui 
cal.dam  cuni  viiio  lUfXUin  bibe:  caUptasma  latili 
impos  to,  occlos  lo  buientos  sjoat.  Beias  iioii  cowe- 
das.  qiiouiaiii  venenum  habent. 

Ast  Februi  quaria  est,  pr»  odit  terlia  lineiu. 

Ilora  6cilicc!t  oitava  quarti  dici»  ul  pluhmum,  et 
quinta  allerius,  cavcndj. 


HARTIUS. 

Tertius  mensis  Romanorum.  Habct  dies  irlginu  et  onQra.  Lona  vero  irigiula. 
Nox  borarum  tredecim  est,  et  dies  tantum  andocini. 

Duodeciuius  mensis  Hebraoorum  Adar,  habet  in  boc  niense  locuin, 
et  qiiartus  mensis  Grscorum,  Distros. 


» 

d 

b 

e 

c 

f 

d 

g 

e 

A 

r 

I» 

i 

c 

i 

ft 

k 

r  1 

1 

m 

n 

b 

o 

c 

r 

q 

e 

r 

1 

s 

g 

{ 

A 

u 

i  c 

h  d 

c  e 

d  f 

k 

b 

ti;  c 

\  id 

k    e 
I  If 


Kalenda 

VI    BOU. 

V  noa. 
IV  aofl. 
lu  non. 

u  DOO. 
MOIMB 

VIII  Mn% 
vu  idus 

VI  idus 

V  idus 
IV  idus 
lu  iflus 
II  idus 
Mus 
ivii  Val. 
xxi  lul. 
XV  kal. 
XIV  kal. 
XIII  kiil. 
XII  kat. 
XI  kal. 
X     k;«l. 

IX  kaL 
VIII  kiil. 

VII  kal. 
VI  kal. 

V  kal. 
IV  kaf. 
m  kal. 
u  kai. 


Dooali  martvris. 
RouuB  Simpticii  pap.r. 

Adrianicttm  sodissuis. 

Sepitma  !una  embollsmi  eodecadis. 

Wimi  iiirnsis  ioiiium,  ioxia  Latinos. 
Pcrpelos  f  t  I^elksitatls.  Teriia  luua  embutiMni  uctod. 

Iiiiuiim  prloii  lueusis secundum Oiicntales. 
S^octoro  II  qundragiota  luilitum. 
lu  Itobio  Allialx  virgiuis. 

Gregorii  papx  Roroa». 
Macpdonii  {«reab^teri. 
iBflOceolii  iiapte. 

Fiuis  iaiili  iHMt  dies  uiginta  qninqae. 
Araius.] 
rairiiii  episcopi. 

Sol  ia  Artetem.  Primos  dies  s»eu!i. 

roteolianae  virginis. 

Initium  dectm»  qoartae  lua». 
DeoedicU  abballs.  yEtiuinocUum  secundum  Orientales. 

Sedes  epaclarum. 
IniUum  Pascbae,  a  luua  quiotlec.,  os(|oe  ia  vigeHlm.  primaui. 
Locus  cuiicurrcuUom.  iequioocUuui,  Juxla  quosdam. 
Anuon*i3ik>  virginis  Mariae.  DomiauH  crucilixus  eat. 
Uom»  dstoli  m.irt.  Moulaoi  |)resb.  Maximae  uxoris  ejus. 
ResurrecUo  Domitii. 

Ociavus  mcnsis  yVftvpti  Pharmv  Jii. 
I  *  regorii  N  us'  aozeui . 
DoiDiiiiot  mariyris. 
Balbiuae  virgiiils. 


ii 


e  Tfi 


a 

0 

f 

q 

r 
s 
t 
« 
90     X 


MAaTiaOLOClCM. 


Xal. 

VIDOI 

vnoo 


nnoD. 
Ifon«. 
vuild. 
vnM. 
VI  kl. 

vid. 


Martlos  inslgol  feriatus  tempore  denMim, 
Qoomm  pnsioioeat  brev  iter  dicomos  bmmre. 
lianls  Dooalns  tenel  Albionaqtto  Kaleodas. 
Sonis  mox  Nonis  Herados  Paoinsque  eolaotor. 
Quinas  Magra  pio  Nooas  defenJlt  amore, 
Hia  ct  Emllberios  Celedonias  atqoe  Marious, 
AsierittSque  mieaut  effuMO  saoguioe  clari. 
Ludua  bioc  papa  preiiosa  morie  qttalernls, 
Manyrttm  et  ocUngenluram  lurba  optiina  rolget. 
,  Temas  martvr  habet  merilorttm  nomtiie  Pliocss, 
Saogttine  qiii  mortem  Vidt,  virtuie  dracouem. 
VictorlDtt!i  ovat  nridie  Yiclorqoe  relrusi 
Careere,  qui  ceno  penetrarttot  aiura  volattt. 
Noois  Pelldtas  micat,  et  Ferpettta,  caslaui 
QuuB  Cbrism  viu  n  refiet  mortc  dic^AruaL 
Idus  octavas  martyr  llyrillus  el  ona 
r.oosimib  reUnet  venerandns  boiiore  Rogatos. 
Seplenis  qnadrageno  sob  miiile  l^stain 
AnAeiiiae  reednnt  nnom  sacra  lempla  miooris. 
Seois  Gaios,  Alexaoderque  coluatur  eisdcm, 
Qoadrageoa  et  bioa  eohsret  larba  cruore, 
Qnos  oariter  s«vs  ceiebramus  rerside  exsos. 
Candidtts  hinc  quinas  sibi  Ytleriusque  reteuUuU 


Bivid. 

mid. 

ukl. 
IdttS» 
xvuk. 


XVI  k. 


XV  k. 

XIV  k. 
xiuk. 

XII  k. 

xik. 

xk. 

IX  k. 


Quartaro  mox  Idunm  fllnis  tnns»  akne  Gregen, 
Consecral  «tema  eoelum  qoo  toude  petisU. 
Presbjler  et  teraas  Maeedonius  implet  bo;iosU 
Conluge  Patrilia  et  nau  comiUoleMolesu. 
EopbroBiitts  pridie  Petro  cam  martjre  Ailgel. 
Tbessala  pltfbs  Idus  nia*rooa  manjre  servat 
Septlma  posl  dftdmam  Aprilis  de  uiore  kalenJfs 
Pracedeos  Cyriaci  et  Largl  tp1eo*iet  hooore, 
Smaragilique  simui  pretioso  saofniine  verual. 
Bis  orio  a  luo  Pariei  nomine  pollel, 
Scoihica  geoiiiem  miserate  per  oppkla  coliom, 
Hac  quoque  Getradae  reddnntur  vota  boat». 
PreMii  Alexander  terqnioam  possidet  alum, 
Pre&l)yter  ci  Romam  PigmeDUs  saDgoine  lasU^t 
llls  septena  Joaooe  eremi  coltore  comscat. 
Tertia  curo  decima  Gntbretli  laode  oiteiitpa 
Auglorum  docit  per  mystica  gandia  plebcs. 
1'ttiii  duodeiia  Ude  BenedlcU  et  nnmUe  rulgel, 
Coeuobiate  decus  dui^e  qno  Ivlatur  in  orbe. 
Underiroa  anlUes  triboit  pia  loroina  •Paulos, 
Oao  jare  exsulut  proprio  Narbona  magiatro. 
Fetix  blnc  dedmam  et  Theodor ns  eum  Jnliano 
Oroani  eximia  virtntnm  lande  rerentil. 
nomulus  et  nonam  pariterqne  Secnndahis  iapld 


m 

fiok. 

«ilL 

Vik. 
f  iL 

IV  k. 

wk. 
nk 


EPHeHERIS. 


766 


AagiiyiocUf>  TeiitQniin  aontUl  Agttttm, 
Afuis  61  i(.«i  crace  inuiidi  pro  oiona  ieftiar. 
SaiKini  Mooianuoi  meiribrai  com  coujuge  saiicu, 
Alque  timul  qUMlr*geno  cum  loartTre  pasiium. 
Agoi  sorgeotls  resprendel  sexu  iriunipbo. 

auiou  Priacus,  Alexsnder  Malcbusque  coiuotor. 
aociiuoqtteGuoirammus  roiKrans  rex  opiimusor 
EoitUiDlus  qoaru  virttttls  laude  c«>ruscal,        '    ' 


IQO        

Abbi  Culumbaoo  oiiiiil  Qujrile  magtstro. 
Tertia  Dooioiao  oonite  et  Victore  rerdl]ret 
Diodolus  pridie  emieat  Aoesosque  beaii, 
Hic  Martls  voU  eus  determtoil  orl>iU 


[oit. 


Mirttus  hie  fidoem  retinens  vult  GOBdere  vitem. 

Mirtii  loeiiseiD  cum  icqaentibos  novem  mensibui 
Romoliis  ordiuivit,  priniumqtte  aniii  inen.sein  illum 
«i6  ronitltoit,  et  t  um  Marti,  cujoi  se  fiiiura  credi 
volQit,  dicavit,  eo  quoti  boc  niense  constet  Junonem 
peperi-ie  Martem  in  Pbrvgia.  tnde  et  a  Mirte  Mir- 
titti  nomioatur. 

lo  anno  undecimo,  luna  qu»  debuit  in  Kilendli 
Mirtiis  vigeiima  nona  eiie,  vigesimi  ocUvi  Alt 

APRILIS. 

Qiartui  meosii  Rominorum.  Hilict  4les  trlglnu.  Lnna  vero  vlfioti  et  novem. 
Nos,  horarum  nndedm  est;  et  dies,  trededm. 

Primus  roensb  Uebrcorom  Nisan,  babel  in  boc  mense  locnm»  et  qolotui 
meosis  Graecorom,  Xaodicoe. 


A  propterquartum  embolismum,  qui  inseriturseeunda 
Nonirum  I>ecembrii  anno  decimo.  Quod  si  bisseitoi 
eo  anno  fuertt,  vigesima  nona  erit.  Sed  hM  luna 
non  Martii,  sed  Februarii  es>t.  Matiii  autem  luna  in 
quinto  Nonaruni  ipsius  accenditur. 

A  doodecimo  Kaleitdarum  Ai^rilis  naqoe  in  deci- 
mum  quartuni  Kalendanim  Maii,  obicon^ue  decrm:r 
quaru  luiia  contigerit,  in  proxiina  Doiuiuica  die  post 
itlam  Pascha  rite  cele'  nUar. 

Ab  ocuvo  Itlui  Martii  usquc  iii  Nonas  Aprilis,  quts 
cnnqueluna  accrosa  fuerity  pri.iti  iiieosis  Uebrjeonim 
Nlsan  iiiitium  fadt. 

Menie  Martio,  dufdmen  jejuni  comedaot,  et  roe- 
rum  dulce  bibant;  agramen  cocium  edant,  et  rapbana 
coiiffCU  :  caiido  balneo  usitent,  sangoiiiein  non  uii- 
nuani,  soluionetii  non  accpiant,  qu:a  ipsa  solutio 
frigores  generat :  potio  eorum  sil  ruU  et  libyslica. 

Martit  prima  necat,  cujus  sic  cuspide  qnarta  est. 

Ilora  icilicet  priina  pnmi  diel,  ut  Dluriiiium,  ct 
B  eiiam  secunda  hora  did  quarti,  Cavenda. 


QolDtiiii  oartirii. 

Ambrorii  epiicopl  Medloliosoiit, 


Kaleida 

IV 

m 
n 

NOMS 

fw  idoi 

▼II  idus 

VI  idiis 

V  idui 
IV  fchis 
la  idus 
II  idos 
Idtts 

xvni  kalend. 

ivii  kifeod. 

ivt  kaleod. 

xf  kalend, 

xif  kalend, 

xm  kalend 

xn  kaleod. 

XI  kaleod. 

X  kaleod. 

IX  kaleod. 

y-m  kaleod. 

vti  kaleod. 

VI  kaleod, 

V  kateod, 
IV  kaleod, 
ni  kalend. 
■  kiieod.  QuiHoi  episeopl  et  martyiis. 


Flais  primi  meosis. 


Septcm  virginom.  Aiitonll  ceofeiiorii. 

Rems  Leonis  rop».        ,  ..     ,     .  -u.*        ^  m,  ^ 

Rnpti  snnt  footes  ib|S8i,  et  bdom  est  dlluvittm. 

Passio  sanctm  Eophemiie. 

Tlbortil,  ValerUii  et  Maiimi. 

4Egj|*to  tldiculd  ofcklli  ve^peri. 

Svl  io  Taurum. 

Fiaii  dedmtt  quartc  luox  primi  mensis. 

Senesii  nMrtTris. 

Maximi  manjris.  ^^^^^  ^^^^  .^^^  ^^^^ 

Georgtt  martri.  et  A<«elbeni^SSrtt^  Badi«. 

Mard  evangelisUi.  ^^»»»»  »»i«''  ^^omMM. 

Cietl  papm.  ^^  intravil  U  arcam  in  prUdpio  soni. 

nomaeVitiUsmirtyris. 


•  « 

s 

r 

|z 

a»  ft 

F 

S2 

10 

1 

91 

tt 

11 

3 

n 

19 

\t 

3 

95 

1.5 

4 

94 

9 

14 

8 

98 

18 

6 

96 

16 

16 

7 

97 

8 

17 

8 

98 

16 

9 

99 

13 

19 

10 

100 

2 

» 

11 

101 

S1 

1S 

101 

10 

n 

13 

103 

2S 

14 

104 

18 

n 

15 

108 

7 

» 

16 

106 

26 

17 

107 

15 

J7 

18 

108 

4 

» 

19 

109 

S9 

90 

110 

iP 

91 

111 

1 

92 

112 

93 

113 

9 

24 

114 

28 

115 

17 

26 

116 

6 

97 

117 

28 

118 

11 

99 

119 

S 

10 

30 

120 

u 


IV  0. 

nin. 

0  0. 

Heme 
vnki 

vukl. 
VI  kl. 
vld. 

fvkl. 
mhl. 


«vink. 


lUiTTaOLDOIOII.  t 

Vtrgfneo  loslxnes  Agape  el  Chkmla  serto 
AprUls  aocio  sicraot  slbi  jore  Kaleudas. 
Logdunl  qoartls  ooois  sacer  orbe  Nicetiis. 
Evagrios  tcrni^  spleodet  manvrqne  Beoigoo^ 
Alquie  pari  hilget  Tbeodosia  virgo  nitore. 
Amhrosiiis  pridie  «tliereuin  peoetravit  honorem. 
Nools  virgo  pia  de  monc  refbiget,  haerent  {tk)  • 
Mibns  octavis  XysUs  manjrt|ue  sar  erque 
Praeeminet,  Adrlano  mortem  sab  Ossre  |»assQS. 
Diogettes  septeois  Eleosiusque  rervoiur. 
Maxlmus  el  seoas  idos  teoet  almie  Solotor. 
Laoipide  sepleoa  qoinis  micat  loilNis  i'io 
Vlrgtneus  rsdiaiis  ilmol  cthere  fkMqtie  decorqne. 
Kxeehlel  vates  sancto  dicat  ore  quaternas. 
PooliOee  et  sommo  teroae  irrodiaiiie  Leooe, 
Splendcm,  ere,  maoo,  Cbristl  qui  pavil  ovite. 
Jotlos  iiUitis  prklie  Romaoa  revitit 
Memii  eatlmUeo  eUnis  pro  dogmate  psntor. 
Idlhos^  Hcnohigikle,  pairem,  rex  akne,  forentem 
Pcrsenlli,  verttm  refrrens  di  moite  trlomiibum. 
Ocuvi  ct  decklii  Maias  superante  Kaleudas 


I  Valeriaotts  ovit,  frsterqne  TibuHltts,  insos 

Maxlmus  efluso  comitstnr  mogoine  mifes. 
ivn  k.  Sepilma  Olympiadem,  detioua  coniuoeU,  bea>am 

Mooslrit,  eemque  simul  dereoditilaximus  alier. 
XVI  k.    SexUetdenaCharisoGallistoqoerefblget, 

Ouos  mare  sepiena  mersoi  cnm  pl«*l»e  beavit. 
XV  ki.    Mapfialkos  quloladeclma  Hermonesiiue  Petnis- 

Collucmit  nieriio  vtrtuie  et  sanguine  clarl.     [que, 
XIV  k.    Bis  Seplena  Rleotberius,  mater  quoque  siocu 

Antbia  prBcell*?nt  vliam  morieodo  secolt. 
xtii  k.    r*aio,  Arisioniro,  Rofo,  Hcrmogene,  atqoe  Galato^ 

Terib  ciim  dedma  expedito(iuf)  et  mKtyre  fulget. 
xu  k.    MariTllinos,  l>oomiQiis,YineentiuSy  atqoelF.  «que] 

Nomine  bisseoam  radbnt,  festoque  fldeqoe 

Fe«U  S)oesii  oelebrantur  o»nvris  alml, 
xi  k.      PoitiUces  lomob,  doctnna  el  mdrteVali, 

Undecims  Gskis  (Mfiter  Slmeooqoe  eoiuntor. 
X  q.      Temi  presbytert  dedmam  temaqoe  eurooaot 

Pahoa  Parmeoioaqae ,  BRmenes  ChryMMeloiqoe; 

Hae  quoque  divloo  paUerunt  icodita  ouIm 

Corpora  martyrki  Eodesmm  lu«trautU  trino, 

Dionysii,  Rilstid,  Elcntberik|Uf  beati. 

Felicemqtte  sacnun  geuiiao  dignomque  uiiobiror 


7^7       BEDiE  VENERABILIS  OFP.  PARS  1.  SECT.  11.  —  DIDASCAUCA  SPDRIA  ET  DUBIA.       7«! 


nk. 


Yiiik. 

fik. 
fk. 
iTk. 


vk. 


Koaa  4acet  Fortanaluiiiqiie  ei  Aeliillea  juiiclM , 
Hac  ettain.  levicto  nNimluiii  qul  aangiiine  leuiais , 
InflniU  feien,  Georffi  sanae,  irophaa. 
Mirtyr  AlexaDder  uiceno  martYre  l«tua, 
Ac  temo  octava  Logdunl  maBon  saocil. 
Mox  efangelioo  Marcus  tonat  ore  beatus, 
8epUioi  (ina  capit  eximluro  retlioiita  Bitorent 
Sextaqoe  pontittds  recolit  eei lamina  Qetl 
ftR:hark>que  uit«^  flt»  cultnre  beatae. 
Ouinta  Aoastasiom  pa|>am  oelcbriroos,  eidem 
AntbkDus  antistes  aigna  ffatiite  coluenH. 
Ouarta  Tltalem  Cbriitl  pro  noroine  casum 
UMnmamorat,  fitam  meruit  qui  morte  pereonem. 
Terlia  pontlOces  ara  meritisqiie  dicatoa, 
Agaplom,  pariterque  Secondinum  f eoerator. 
Marljfli  Jaoobus  simllem  et  Marfan«i  bonoremy 
Sortlti  pridie  dnem  metantur  Aprili. 
Purpureo  quero  Oore  sibl  f er  saoeit  Aprilem, 
Dieemus,  quibos  attotbt  sua  gaodb  featis. 


.  ei  f erbae  in  temiea,  sed  el  aniaianlia  qattqne  in  pro- 
^  lem  se  apenre  liid^ianl. 

Coropuiisla  &cire  debec«  qnod  in  eeUfo  ei  dedme 
nono  anno  luna  Aprilis  In  Malo  llnilort  propler  diM» 
embolismos,  qui  facliint  lunaiti  Irigesimam,  in  so» 
cundo  Nonarain  Aprilis,  decimo  lcrtio  anno ;  el  In 
lertio  Nonanini  Aprilis»  dectmo  nooo  anno*  llem 
anno  undecimo  in  Kafen  lia  Aprilis,  Itiaa  Irigesiau 
eat,  sdlieel  baec  Manio  depulatur. 

A  sepiimo  Kaleodamm  Maii  nsqoe  in  deeimora  it- 
nii,  lerminiim  Rogaiionuni  figesltua  Imna  dedarai. 

Mense  Aprili  bonum  esi  aanguiiiem  minoere.  Po* 
lionem  ad  solf  endum  acdpere.  Cames  recentes  eo* 
metlere.  A  radicibus  absiinere.  Sannlnoui  inlerea- 
laneam  minuero.  Calidis  usiure.  Doloroai  alonmckl 
puraare.  Unguenlo  calaalieo  usiiaro.  Polioeoram 
sll  beionica  el  pipindla ;  ol  npbaoum  manduceol : 
qula  tunc  nascunior  f  eables  ol  caligiaos.  Qni  too 
cuslodieril,  sanilaiem  natur4lem  roslaurab  t. 

Aprilis  d«*dino  esl,  undeno  ol  ino  ilflMlur. 
B     Hora  scilicol  prima  docind  die i ,  ul  piorimont  et 
eliam  nona  liora  ailerius  didf  cafcnda. 


Aprllis  raslrum  loltendo  temperal  agrain. 

Aprilem  m.  nsero,  ouosi  aperHem^  Romulus  nomi- 
nafil,  eo  quod  in  illo  remoiis  nubibus,  prulnls  ac 
Irmpcstatibiis  b)bernis  c<e!uni,  terra,  mare,  boro- 
si^opls,  agncoli.4,  iiauiis  aperiantur :  arbores  quoqoo 

MAIDS. 

Qiiinlusmensia  Eomanonini.  Habet  dies  trlgfnla  el  unum.  Luna  foro  iriginla.  Nox 
borarum  oclo  e.4,  el  dies  sedecim. 

Socuiidus  mensia  Hebrxomm  Jair,  baliel  in  lioc  meoae  locum,  ei  aexlua 
meosis  Grxcoram,  Anemisioa. 

Pbillppi  et  Jacobi  apostoloruas.  Valdpurga  vlrginls. 

Alexsndrl,  Bvpatli  el  Tbeodoli.  Juf eailo  sancua  cnieia. 
Floriaiii  martjrrla.  Umbra  assamiUir  in  Meroo. 

Ascensio  Domioi. 
Joanais  apostoU  aolo  portam  inlaim. 

Vlctorls  martfris. 

iEstsils  Idtlum.  In  eHu  f  Igttlaram  miluUno.  dlebus  Ml 

Gordlaal  el  Eplmacbl. 

PMicnl»  ertua.  Aiciurlqao  exorlis  auHutinus. 
Nerel,  Aebmd,  PaamUI. 
Saod»  Maris  ad  martj res. 
Pacbumil  abbaUs. 
Descendit  SptriUM  sancius  aupor  aposldos. 

Primttm  peoieeosiea. 
Octsfa  saoeUMum  Gordiani  ol  Eplmacbl. 

Sd  in  GemioQa. 
PoteatiamB  vfatf  als  et  martyris. 

Vdenlis  martyris. 

l!ltimos  terminiis  Bogationam. 

RonuB  Urbaol  paps.  Astas  orilur,  JuxU  qoosdam. 

AugusUul  episGopi  Auglorum. 

Dedfluis  iEgjFptioram  mensis  Psnnl. 
Psrisioram  Germsnl  eplvo|il. 
Maximiui  epiaco|ii  et  coofesforls  lu  Tref eri. 

Petroodlv  flrginis» 


b 

Kalrnd» 

c 

M      non. 

d 

f      nou. 

e 

if     oon. 

r 

m     non. 

i 

n      Boo. 

Nooas. 

b 

fitt    Idns 

c 

VM     fcfcis 

d 

fl       fclttS 

e 

f      klus 

f 

if     fclus 

i 

m     fcfcis 
H      fclos 

b 

Idns 

c 

kfii  kd. 

d 

XVI    kal. 

e 

XV    kal. 

f 

xiv    kal. 

l 

xiu    kd. 

xn    kal. 

b 

si     kal. 

c 

I      kal. 

d 

IX      kal. 

e 

rm    kal. 

f 

vu     kd. 

l 

VI     kd. 
f      kal. 

b 

if     kal. 

e 

m     kd. 

d 

B      kd. 

8 

ft 

9b 

|| 

k 

r 

ir 

if 

^^ 

p 

M 

11 

• 
11 

1 

191 

li 

9 

199 

19 

IS 

6 

198 

• 

14 

4 

194 

16 

8 

198 

If 

19 

6 

198 

5 

17 

7 

197 

18 

6 

198 

15 

19 

• 

199 

i 

9 

19 

189 

91 

11 

181 

1« 

91 

19 

m 

9S 

18 

188 

18 

94 

U 

184 

7 

98 

16 

186 

96 

16 

188 

15 

97 

17 

187 

4 

98 

16 

186 

99 

19 

189 

11 

80 

99 

146 

1 

91 

141 

99 

149 

9 

95 

145 

U 

144 

17 

98 

148 

6 

98 

146 

97 

IIT 

U 

se 

116 

9 

99 

149 

10 

80 

190 

11 

U 

M 

181 

^ 

^ 


XaU 

fia. 
f  n. 

ivn. 
lu  n. 
tin. 

Notix. 

viii  n. 

fii  id 


Msias  prlois  sscral  ChrlsU  doctrioa  Kalendas, 
Frjler  ex  his  Dominl  Jacobus  micat  atque  Pbillppus, 
Hieremiasque  sUnul  vatum  cdebratur  opimus, 
Rexqoe  Sigismaadus  fbso  pro  sanguine  regnai 
Sexuis  bUic  Noois»  Atbaosd  magne.  refolges» 
Arria  qao  primnm  perill  vicuire  coiubra. 
Prcsul  Aiexaoder  quhias  et  EvenUos  crnanl, 
Theoddusque.  Del  parlter  pro  nomine  c»d, 
His  quoqao  celsa  erads  nditmt  vexilb  repert», 
Sflvanus  quanas  AntoaUi  eum  Ffc>riaoo, 
Perpettta  dogunl  memb  vignte  decorl. 
Sldlllisrum  temia  ChrlsUM  rranseendit  Olympun) , 
Hilarioqoe  Arelas  poilet  Vienna  Niceto. 
Prscelsiim  pHdio  cdebrsnt  Romaua  Josnoem 
Templa  Dei,  qui  pleno  hausil  de  pectore  verbom. 
Morie  phi  notias  Javendis  ssnctos  booorai. 
Idilios  ocumis  Medfcrfioi  orbe  cora^l 
Martir  prandiwo  vooerandaa  Vicuir  amore. 
Ter  ceotum  radiant  septenis  Idibos  uiia 
ManjFrio  deufc|ue  simol  decoraoie  beato. 


Cfifcl*     SooiaGordtanusoiBpimacbuaobunsm 

Cedonuir  ChrlsU  parlter  laudemque  fidomqae, 
Has  quoque  Job  patieodl  exempk>  aaoctas  hooorsl. 
Qalass  exioifci  antisles  splendore  MamorUis 
Insignlt,  sdemne  Deoqol  ferre  llumeo 
Jeiadl  lovUtuit  ternls  sub  luoe  did, 
Virgo  tuoa  coKmas  comitos  DooriUtta  qoaiernls , 
Nerea,  Paocratium,  com  qoia  el  Aehtllea  saocua 
Prhnus  spostdico  docnil  tinxitqoe  Isf scro, 
Qoos«Pouiis  egregla  Rom«  cum  vlrgloe  Junctss. 
Servatiom  terais  veneramur  in  Idibns  atafuro. 
Pachonius  prldie  Victorqoe  simnlque  eoroua 

SFilendent,  hk:  eremiia  potent,  lllique  craoris 
an|rifc|oe  Deum  aocia  vhlote  aecutt. 
Pootifices  septem  Hesperiam  sfcnul  Idibus  onuoL 
Septima  TimoUid  cumdena  aoroUieloeet, 
VerkUca  Paolos  docuit  quem  voco  beauis. 
Sextaquo  cum  dena  pertgrioo  msrt|re  forasi. 
Onhitam  cum  decUna  manyr  Dfciaeoras  loqilel. 
Bis  spplena  PudenUaoa  vlrgiae  dsret. 
Curo  deua  terUam  reUoei  Ihlcltqae  Basills» 
Raoddittaque  siffld  trabcaUis  sangulae  f  ernsU 


f  fcl. 


iffcL 


inid. 
nkl. 


Idas. 
xni  ik. 

xnk. 
Xf  ii. 

XIV  k. 
xui  k. 


nm 

juik. 


sk. 
xk. 


IX  k. 

TMk. 

fnk. 


?ik. 
fk. 

IV  k. 

nk. 
uk. 


EPHft&IERIS. 


770 


\  PolliUL  Euljthliit  alQQe  Timoihmis, 
Prctol  H  hac  Deo  raartyrque  Yalena  veDeraiidiiB , 
Aniria  te  laetlt  dacit  per  gaudia  fotls. 
Undeeimaai  Gastua  aaoer  ;Euiiliusque  dkartmt. 
Liegooieam  deeima  Deskieriua  saerat  urbenn, 
Antlstesqae  roartirqae  Del  nleatosbonore 
DooaliaoQS,  Mamneies  eom  Rogaliaoo, 
Fremqee  plo  exomat  fldel  certamine  nonam 
OetsTa  Urbanns 
Insniai 


merltorum  stemmaie  ftilget, 
luem  doctrloaslmol  sanguisqtte  beavit. 


i  quem  doctnoasimoi  sanguisqtte  oeam 
Ingnsiiiie,  tnum  eommeodat  septinu  noment 
Lictea  qno  renltent  Aogkimm  miiia  verbi, 
Prindpe  qno  Christom  doDiti  sensfTe  Briunnl. 
Jalioa  hine  seitnm  miles  martyrque  venuaut. 
Qointo  Parlsii  Germanom  torba  ireqneuut« 
Tonc  quoqoe  pooliflcem  celebrat  suaRomaJoan- 
Maxlmme,  tiM  quarto  Trevir  alla  coruscat.    luem. 
Terttus  Uugherto  pana  et  PelkM  dicatur, 
Tum  pridie  Petroneila  Petrl  de  germine  ssnclo 
Fulgidi  vlrgo  mieat  Chrtall  trabeau  deeore, 
Hine  Malam  moliTO  prlmom  sub  sole  caleotemt 
Qnz  lottgismie  ferat,  promemos  vou  diebus. 
Gantitts  et  Gintianus  euro  Cantianella 
Collucent,  Maium  bccdandaDtsolemnia  mensem. 


Alligat  ad  fustes  hlc  Maius  ia  ordine  tites. 
Mnius  In  honorem  msuorum,  sicut  Junlom  in  bo* 
nereui  jooiorum :  in  quos  populum  divisit,  Romniut 


A  noininavit :  altera  enira  parte  nimis ,  nliera  eonBiiio 
tueri  rempubllcam  voluit. 

Conlendunl  alii,  Maiam  Mercnrii  malrem,  Malo 
nomen  dedisse :  qula  in  hoc  meose  mercatores  Maiae 
Mercurioqiie  sncriflcabant. 

In  anno  ocuvo,  luna  qum  deboil  io  Kalendis  Maii 
f  igesiroa  octaTa  esse,  f  igesiron  septima  fit«  propter 
lertlum  embolismuro,  qoi  secondo  Nonaruro  Marlii 
Inserilur.  Item  in  aono  declmo  nono,  Itma  qum  de- 
boil  in  Kaiendis  Maii  Tigesiina  nonn  esse,  viffesimn 
oeuvn  InTenitur,  propter  cmbolismom  septlmum, 
qui  terlio  nonanim  Martii  incipil. 

A  sepilmo  idus  Maii«  usque  iu  ocUvo  Idus  Junii, 
obiconque  quarU  luna  occurreril ,  in  proxlmn  Douii« 
nica  dle  posi  illam  Penlecosies  celebralur* 

Mense  Maio  nullum  penitus  capul  comedanl;  ca* 
liduni  bibanl ;  calidis  usitent ;  capul  purgenl ;  venatn 
bepatlenm  incidnnt,  el  potiono  contra  offocntiont* m 
neciplanl;  cnuplnsma  capili  imponanl,  oculos  tur« 
^  bolenlos  snnnl»  prurigiiiem  monaal,  urin;im  curat ; 
olem  frigkin  esiteni:  ngmmma  sumanl;  bibnni  nb- 
•ynthlum,  Ibenlcuiam  el  pyretrum  el  gllganum. 

TerUus  esl  Maio  lupus,  esl  el  septirous  anguis. 

Hora  scilicei  septima«  decimi  dieit  ul  .plurimuin, 
el  eliam  dedmn  hom  tlierius  diel,  cnTenda. 


JDNIUS. 


Sextoi  meDsis  Homnnorum.  Habei  dies  tiiginu.  Lonn  Tero  Tiisinli  el  noTom.  Nox, 
homrom  sex  esl :  el  dies,  oelodecim. 

Terlios  mensis  Hebraeorom  SiTan«  babel  in  boc  mense  loeom,  et 
OcUTus  mensis  Graeeorom,  Deseoe. 


s 
e 

Kal 


0 

e 

Xalendae 

f 

IV     noo. 

I 

111     non. 

11       uoo. 

b 

Non» 

e 

vui    khia 

d 

vn    kius 

e 

VI     idus 

f 

T      Idos 

i 

iT      Idns 

m      idus 

b 

11      idus 

e 

Idns 

d 

xvm  kal. 

e 

xvn  kal. 

f 

XVI    kal. 

! 

XV    kal. 

XIV   kal. 

b 

xm    kal. 

e 

xn    kal. 

d 

XI     kal. 

e 

X      kal. 

r 

IX     kal. 

i 

vm   kai. 

vn     kal. 

b 

VI      kal. 

c 

V       kal. 

d 

IV      kal. 

e 

m      kal. 

f 

n      kjl. 

Nleomedis  martyrls.  8bneonis  hi  Treveri. 
Marcellini  papm  el  martyris.  Petrl  exorcistm. 


Bonilkli  Ardilepiseopl 


Inltlnm  de  signls,  seeondum  Grecos. 
Hic  deslnont  sres  esnere. 


o   o 

P 

q 

r 


Medardi  episeopi  el  eonfessorln. 
Prlmi  et  Feiidani. 


Bamab»  aposlolL 

BMilidla,C» ,...»w.„.«w. 

Viclniom  peoieeostes. 


Rouuft  Baailidia,  Cyrinl,  Naboris  et  Nsaril. 


JoLn.l  Valeril,  Rnflnl  martymm. 
ViU,  Modesii,  et  CreKenub  virglnls. 


Mard  et  MaKelliaai. 
Prolasii  et  Gervasil. 


SolstHiun 


Sol  In  Cancram. 
Orientem. 


Albanl  marlyris. 
Jacobl  Alphei  apostolL 
Vigilia  sancU  Joanniii  Baplist». 
Nativitas  saneti  Joounis  Bapiisi». 

Dediuos  mensis  iEgyptioram  Epid. 
Roma  saodoram  Joannis  et  Paull. 

Leonis  pap».  Vigllia  apostoloram  Petri  el  Panli. 
Pamio  aiiosiolomm  Peiri  et  Paoli. 


tf 

L 

3% 

si 

s: 

^r 
M 

H 

3.a 

r 

it 

18 

IHl 

8 

15 

155 

14 

154 

16 

15 

155 

8 

18 

158 

17 

157 

ts 

18 

158 

% 

19 

159 

80 

160 

10 

81 

161 

88 

162 

f8 

85 

165 

7 

84 

164 

85 

165 

15 

86 

166 

4 

17 

167 

18 

168 

11 

19 

169 

1 

170 

80 

171 

8 

11 

171 

11 

175 

17 

18 

174 

8 

11 

175 

15 

176 

ii 

16 

177 

8 

17 

17« 

10 

18 

179 

11 

11 

19 

180 

11 

50 

181 

a  •> 


0 

P 

q 

r 
s 
1 

n 

X 
y 
k 
a 
b 
e 
d 
e 


MAnTTaOLOGKnf. 


Jaoil  ongo  tonm  sustoUil  lo  sstm  mterem, 
Pampbile,  martyrio  doaor  venerande  beaio. 
Martyris  boncque  dlem  festom  Niconiedisadoroat» 

U  uon.  Marceiiioe  sacer,  Petre  exorcisu  qualernis 
Nonis  communem  dignamque  liiatis  ad  araniy 
Lugduniqne  pio  Blandioa  vocaiur  bonore, 
Quadragena  qn»  sUnol  octooaque  ooroscnm, 
Cum  plebe  nexit  flammis  undi«que  monile. 

m  non.  Pergeotinns  item  LaurenUnusque  cruorls 
El  generls  lemaa  gemlno  fulttore  vennaUnt, 
AoreUaua  snum  plebes  reeoliique  Llpbsrdum. 

n  MB.  Martyr  el  antistes  pridie  sacra  vou  Ooirioua, 

Accomolans  proprlo  Christom  de  ftaognine  plaeat, 

NoMP.  Noois  antlsies  fulget  Boolfadtts,  Anglls 

BdHns,  nd  Christum  Oeeani  qui  traiit  alumnos, 
Krsonnnm  pttrosQbroitteiis  oolla  lavacro. 

m  kL  Ocunas  Idus  Ccratus  eplscopos  ornat, 


Urbem  qul  fblaH  Gratlano  princSne  dicUm. 
vu  id.  Panloa  seplenas,  presol  tuos,  alu  Bjzauil. 
Vf  Id.     Progf  nies  merilumque  pium  quos  Jungit  et  ars, 

Gildardusseoaa  parilerque  M<  dardus  boiioiant. 
V  id .      Quiof s  primns  babet,  ]uocto  sibi  Feliciaiio. 
IV  ki.     Quart»  Bjsilide,  et  bis  denn  nKirtyre  veroa!  L 
lU  id.     Barnabas  lernas  exornat  apoatolu!»  ii)«*ni. 
n  id.      Cyrinus  pridie  effiilget  Nazarqtie  Naliorquet 

IJis  et  Basilidein  fesio  sociamus  eodem. 
Idos       Idus  illuslrat  Felicula  virgo  crnore, 

Lac,  Pelronelia,  tlbi  verbum,  quam  junxit  et  a*las. 
xvin  k.  Ocuvo  Jnli  et  deuo  ante  exordia  ineosis, 

Vstes  HetiS!*us,  simul  Aljdiasqne  refulgeitt, 

Hie  quoqne  Valerio  i>t  lloUno  martyre  gaudet. 
XVII  k.  Septeno  deno  Yiius  cum  virgine  ciara 

Margarlu  uiartyrii  splendore  nitescil, 

Hocque  Modestus  et  sUna  nitet  Creseeolia  vfrge* 
XVI  k.   Sedecimo  Cyricus  JoliUa  eum  genHriee 

Ciarescit  vera  Christi  pieute  Udequo. 


77 1        mOM  VemRADlLlS  OrP.  PAHS  I.  SEGT.  ir.--DIDASOALICA  SPURIA  ET  DUUA.       771 


xf  k. 
xif  k. 


xmk. 
XII  k. 
XI  k. 
xk. 

IX  K. 
TIH  k. 

fiik. 


VI  k. 


fk. 

i?k. 
10  k. 

HiC. 


OiiiiKl«€iinus  seplem,  quinqttigeiii^aetfuceiitM 
Martyri^  jacuQdaui  miUU  «1  astra  eoronafn.  ' 
Ouariiim  cum  deno  preiiotfo  aanguiAe  fraires 
MarrelUanus  pariter  Marcusque  aaoraruot,    [q«e. 
Hanc  quoqoe  Balbiute  iustrat  merixuinque  decu«« 
Ger?  •siu.i  tt^rdeoom  Protasiu8:|qeooroaaat. 
Vit;ilisque  pater  natos  sequitur  diiodeno. 
Martyr  Rufinusque  ondeno  et  Martla  poUeot 
AltKioas  dtH-iino  defeadii  iaude  Britaoaos. 
Paulinusque  No!am  mcritis  et  nomiae  lostrtt. 
Anglorum  iioiio  Ediltrad  degermine  fulget. 
OcUTO  Batos  eolitur  Baptlata  Joannes. 
8«pteno  Romam  Loeeia  eiornat  amore, 
8catnpio  bisdeoo  et  bioo  martjre  l«ia, 
De  qoibtts  Acelas  soeio  eonlocot  hooore. 
8oxium  martjr  babet  Pautiissimul  aique  Joaones 
Germioe,  laiore,  flde,  virtute  et  saoguioe  fraire», 
r.oro  qvibas  aognsto  radiat  Coiisiantia  serto, 
Salviiis  et  saocius  ScakJilum  littora  v isit. 
Hes[jeriam  quiaCo  aotiaiei  martyrqoe  Zoelut 
Martjrlbus  enfflula  Juoctns  denisqae  noveinqtie. 
PrMile  quartus  ovat  vertH  et  doctore  Leoue. 
Tertitts  aura!am  soslollit  ad  i^tbera  Romaui 
Martyrto  pariter  Petri  Paolique  iieato. 
Leuiovieum  pridie  co!itur  Martlalis  bonore, 
Juiiiuikfais  eelsimi  lestls  detcruiiual*orbem. 
Jooius  imlirifugo  «italis  sub  caumeie  ferveas, 
Templa,  qoibus  feiR^  veiet  de  ^on^ie  oinemus. 


TellQrein  curvo  Jttnios  Droscindit  aratro. 


A  Ardentis  penetmt  qiioqiie  Pheebits  sldeni  Ctneri. 
Centra  bic  Solttittuin  medio,  summoqne  comiciu 

Junlof,  a  junloribns  popoli  Romani  appella:nr: 
sive  (ot  Cyngius  arbitraior)  Juuonius  ante  Y0c;iba« 
tur,  a  Juuone  :  el  post,  delritt^  quibui»dam  tiilerti, 
Juniui  dictus  esL  Nain  et  xdes  Juitonis  MoDeUe,.ca- 
lendis  Junii  dedicals  sunl. 

Inliienduin  est,  quoil  in  octavo  anno,  in  oyarte 
nonarum  Junii,  lona  tngesinia  esf,  sed  b^  Maii  est. 
Luna  aotem  Junii  Ui  Julio  linitur. 

Item  anno  decimo  octavo  iu  calendis  Jnail  Irigi* 
siina  luna  inveniturt  sed  hstc  Maio  deputatur.  Lnaa 
vero' Junii  finitur  secundo  calendarum  Jutii. 

A  priori  quaru  feria  Martil,  qua  jejnnium  ee1e« 
bratur,  nsquead  jejunium  Junii,  quatuordecim  beb- 
domadtf)  sttiit :  et  ab  boc  tempore  usqne  ad  jejunium 
Sepieinbris,  sunt  qnoqne  ouaiuordecim  hebdomads. 

Mense  JuUo  omnibus  diebus  mane  jcjunl,  plenum 

eaiicein  «le  aqiia  frigida  bibant  Cervisiam«  sive  (nt 

»  iionnulii  vocant)  MeJuin,  non  blbant.  Sinapim  esltenl. 

''  Lactucas  iiiandiicent.  Acetum  blbere  oportft.  Ct  ex 

berbis,  salviam  et  saviiiam  in  poiiunculis  bibaut: 

quia  tunc  cerebmni  bumores  producere  solet. 

Junlus  in  deciino,  quindenuin  a  llne  saluut. 

Hora  scilicet  quinia,  deciuii  diei,  ut  plttrimmn,  d 
etiam  quarU  hora  alterius  diei,  cavenda. 


JULICS. 


Septiinus  mensis  Koroanorum.  Habei  dies  triginia  et  unum.  Luna  vcro  triginU. 
Nux  horaruin  ocio  cst,  et  dies  sedecim. 

Quartui  niensis  Hebrsorum  Thamux,  babet  in  hoc  mense  loeum,  et  ocUvus 
mensis  Graecorum,  Phanemos. 


l 

b 

e 

d 

e 

f 

f 

b 

c 

d 

e 

f 

g 

A 

b 

c 

m 

d 

e. 

f 

g 

A 

b 

c 

d 

fl 

f 

g 

m 

A 

b 

Kalenda 

VI  iioa, 

V  non. 

IV     000. 

m   noii. 
n    neu. 
Nooe 
TIU  Idos 

VII  i:liis 

VI  idus 

V  IdU!! 

IV    idtts 

III  idus 
n  Mus 
Idos 
sv:i  Mp\, 
XVJ  lcil. 
SV  k:il. 
XIV  kal. 
xm  kal. 
xu  kal. 
XI  kal. 
X  kal. 
IX  kal. 
vui  kal. 

VII  kal. 
VI    kal, 

V  kaU 

IV  kal. 
lu  kal. 
n     kal. 


Boffl«  Procesii  et  Martiaiaal 
Trauflatlo  Tboma  apostoll  ia  Edcisa. 
Uodalricl.epiaeopi. 

Ocuva  apostolorom. 

Vlllibakll  episcopi  et  oooressoris. 

tJiiliaoi  et  socioruffl  eius. 

K0iren  al)balis. 

|epiem  fratrum  Phillprt,  FeUcitatis  niioram,  et  socioni  n. 

rraiislatio  corporls  saueii  Beaediai  abbatls. 

Margarte  virginis.  Uttrmacbor»  et  tortunati. 

»    .     ...  Dies  caaicuiares  inclpinnt. 

Reg>asaiodc  virgials. 

ACOOSTI. 

Jannaril  nuuijrrls.  Sol  In  Leonem. 

Praxedis  virgluis 

Raveoaa  Apolllnarls  episoopl  et  niartirb. 
Cliristinae  \irgiuis.  Vigiiia  saoeii  Jaoobi  aposiolL 
Jacobi  apostoTi,  et  Qiristophori  martyris. 

Duodedmus  mensis  iCgjptiorttm  Mesore. 
Aniioebi»  Simeonis  monachi. 
Panialennis  niartyris. 
Prtlicis,  Simplicii*  Faustini  et  Beatricis 
Addoii  el  Seiiiies. 
Tertulliaui  martyrls. 


g 

8 

19 

n 

8 

14 

15 

16 

16 

5 

17 

18 

15 

19 

S 

20 

Sl 

to 

iS 

» 

18 

u 

7 

S5 

96 

15 

«7 

i 

i8 

29 

11 

30 

i 

t 

9 

9 

5 

4 

17 

5 

6 

6 

7 

U 

8 

5 

l> 

•? 

II 

II 

li 

19 

IG 

H 


MJiaTVaOtOGWM. 

Jttlins  hiuc  flavls  buroeroa  rediinltiis  aristl^, 
Qnos  sopi^es  aris  veneransqne  eolat,  inemoremos. 

Kal.         Prlrous  qtti  veteris  popiili  logisqne  s  icerdos 
ri^-tittl  iueensi  priiuusque  litavit  ad  aram 
Aaron  Ofditui  Juli  saiTaique  Kaleiidas, 
Hasquoiue  couiemptor  luuntiiCarilcphtts  bonorat. 

VI  n.     Proeesaiis  sextns  retinet  ciim  Martuiiano 

V  n.      fionas  msrtyril  laeio  irradl  iMfooe  decore » 
Pootifices  qnintas  Anatolios  Eulagiusqiie. 

IV  n.      T^oriane  lenes  nieritorum  no?fiin«;  qnart'«s, 
OsMque  Martini  tnmulo  mntaUi  venuslaot. 

m  n.      Domitius  ternas  dicat,  ei  clarissiina  7<oe 
Anxii  martyrio  coetumqoe  iure  beatum. 

11  a.       F.iiniiu«  vatum  pridie  defectus  in  orbe 

Man jrio  Esalas  rirtute  aiquc  ore  coruscat, 


Noo«. 
vMikl. 

vu  id. 


VI  id. 


V  id. 


Traaqttllline,  simul  du|4ici  splendore  rf^ntltces, 
Sanctorttm^caitor  sattetos  Cfwnitaie  perrminos, 
Tanqtte  (iosr  Christi  euhtur  fanittlusqtte  s^tccrque 
Pantemnoois  sidendet  meritomque  Hdpsqae, 
Octavo ante  Idiis Olianu^  Pro^opiasqae, 
ExccllenliCbristnm  Tirtote  et  niorte  seoiti 
Audax  .vpipno  parilerque  Auaiol  a  cUei. 
Nec  ui.LUs  et  couteaptor  oimm  sact^r  eiaioi!! 

[Rphrem. 
Srxto  gennaoa  Cbrlsto  pro  imie  rorooaui, 
Pri>gQuie  .si*ptena  dic»t  Peliciia^  alma, 
Ottatn  geituit  RraUmque  Oeo  prrmisit  ad  araffl. 
Martvno  quinlnm  saneit  Januaritts  atque 
Omsiiuili  decorat  Pelagia  sancu  aitore 
Tum  Reiirveotaiiis  iranslaU  oiontibns  aknl, 
Biisia  p.aris  Dfucdicti  iiunc  f.ig«r  altus  " 


BPHBMEIU6. 


7W 

if  M.     llenndgoram  qnario  stipplex  Aqnilt^ia  rrdqueiitat , 

AuU&tes  precilNis  pO|iuiuin  qiii  fuldt  et  ortiein. 
m  Id,     Tenios  /Bgypturo  prftsenui  $ert|iioiu, 

Aitalus  et  martyr  cceiesii  flore  nilescit. 
n  ki.      Aiitistes  nriUitf  et  iHariyr  peiit  eihera  Pli'>cas , 
Idtts.     Id.biis  effulgent  t>8^nus  Syrit!UM)ue, 

kt  Jscobus  nieritis  celebrator  episcopu»  am  lis. 
iTU  k    CiHn  deeima  Augustom  praesijtnans  sepUina  moii- 

Uilarloe  tucs  BMrtvr  oitet  optime  festo.       [^ero, 
ifi  k.    SedeciiD«3i  votis  (^rthago  spectat  opimis, 

Msrtviii  plebem  duoderiain  Ixta  freqoentaus; 

Scylllisoa  simul  caiiitl,  qoos  patris  inisii. 
X?  k.    Quindeciaism  genlirix  seplena  prole  dioavit, 

Sympborosa  pto  pariter  germine  ecsa. 
siv  k.    Arsenios  qaanara  denamque  eremiis  veoasi;it. 
Bin  k.    Bt  terasm  demm  Pbiliberlos  sancins  adomaL 
xu  k«    Pnxedis  doo  dena  ellulget  virglnls,  atque 

l*ropbet«  Daniellt  nomin«9»  Uoe  Hdeque, 

l|jsa  luce  pil  solemnisi  dedic^iin  Petri. 
XI  k.      1  iidecimain  Cbristo  felix  mi«eraiKe  Xarla, 

Ornat  septeoo  carult  <|u»  dsemoue,  quanique 

Magdala  progenium  signat  cognomloe  origo  : 

Vkndregisle,  tibl  hac  monacborum  vota  ri*cnrrQ0t. 
%  k.       Hinc  decknam  prsclaros  Apoliinaris  bonorvi. 
IX  k«     Mox  Bonam  Cbristina,  Aqutla  ei  Mceta  sacrarunt. 
vm  k.    Ocuvam  Jacobus  Zebedei  lilius  oruat, 

Primus  apostolicum  vero  pro  rege  cruorem, 

Qui  dedii ,  bunc  Oicupliad  CbristophoruMue  sequun- 
m  k.     SeptimMn  Adrisnus  tenei  ifimylius  ;ue  ueati,  [tur 

Marlianus  cuin  quis  blmili  virtute  Iriumphat. 
VI  k.     Pre^ter  llermelaoH  sexu  martyrque  ooruscat. 
T  k.      Ouinum  Nazarina  eom  CekiO  pos^idet .  haiicqne 

Pantaieoo  marl^T  proprio  siln  sancit  noaore, 

Insignem  meritts  Peui  Paulque  be^ills, 

Pfftsut  Romaous  Sieuhaous  tum  oonsecrat  araro, 

Teuip!o  qux  Dlonysii  gemnuu  rerulget, 

Slgnis  martyrii,  oKMiitis  visistiue  Ikleque. 
!▼  k.     Pellx»  Simpliclui,  Kaustiuas,  ei  alma  Betirix , 

AUGUSTUS. 

Oclam  oieiitis  RoHianorom.  ilabei  die^  triginta  et  anum.  Luna  vero  viginti  et 

nofem.  Nux  horarum  quatuordecitu  est,  ei  dies  decem. 
\|vintut  roensit  Hebncomm  Aab,  liabet  in  boc  ucnte  locuin,  ei  nonut  mentit 

Gn^coroni,  Laos. 


774 


A  Tfficass*qae  Lupos  quartam  commualter  auram. 

ui  k.      Abdon  ei  Senen,  desigoat  lenia  saiiclos, 

Regnl  quos  Rumae  tribullde  germiue  Persii. 
II  k.       Martyrii  pridie  Fai>ium  |jia  glaria  texit, 

Julius  biee  orbi  exccdens  sotemoia  linquit. 

Inlius  ergo  tecat  grainen  fenamqne  reirrvai. 

Juliut  print  dietut  erai  Quintilit,  aiiia  a  primo 
tunc  mense  Martio  quintus  est  men^it.  Verum  postea 
in  honorem  JuHI  Caesaris  dicUtorit^  legem  lerente 
Marco  Aniontno  contule,  Juliut  a|>fiella,:ut  est,  qiio- 
niaro  boc  meote  ad  quarium  Idus  (joinillit  pr^crea* 
iut  eti. 

Sciendum  posiea  ett,  ki^octavo  anao,  quod  in  Ra- 
lendit  Julil  men^is  trigesiiiia  luna,  secundum  regu- 
laiu  debuii  ea>e,  sed  propier  teriium  embolismum 
vlffetima  nona  lura  hacc  eti,  et  cilam  roentis  Jul.i. 

Itein  anno  decimo  iiono,  nos  qui  epaetas  lunaret 

a  Septeiiibre  incipimus,  iu  teriio  Kalendarum  Au- 

gusti  irigesiinani  Julii  lunam,  talius  ratione  praDier- 

B  roitiimot,  ila  ui  eadem  dle  pr>  uigesima  dicamus 

primam. 

Sic  ,ae  in  Kalendis  Augotii  lertia  tii,  cum  secun- 
dum  r«  gubm  non  esso  debueril,  ^uatenus  in  Kalen- 
dit  Septembris,  quinia  efUM.postit. 

Meii6e  Julio.  Venere  nou  iisitent.  Sanguis  non  mi« 
iinatur  ullo  niodo.  Polionem  non  biliant.  Ruiaro  el 
salviam  usitent;  flores  apii  el  u^ac  bbani.  Plenum 
calicem  de  aqua  jejuni  btbant,  propier  choleras  sol- 
vendas. 

Tredecimut  Julii  decimo  minuii  ante  Kaiendas. 

Ilora  scilicei  undecima  decimi  tertii  diei,  nt  pluri* 
roum,  ei  etiam  nona  bora  illiut  tepliroi  diei,  ca- 
venda. 


1 

d 

6 

e 

f 

« 

i; 

h 

• 

l 

e 

k 

1 

i 

t 

as 

o 

n 

0 

« 

P 

% 

a 

b 

m 

c 

1 

d 

Kalead» 


IV 

non. 

m 

noQ. 

n 

noo. 

Nooas 

VIU 

idns 

VII 

kloa 

VI 

iflus 

V 

idus 

IV 

kius 

111 

idos 

11 

k(us 

Idoa 

XIX 

kal. 

xvm 

ikal. 

xvn 

kal. 

XVI 

kal. 

XV 

kal. 

XIV 

kal. 

xm 

kal. 

XH 

kal. 

XI 

kal. 

X 

kal. 

ra 

kal. 

vni 

kal. 

vii 

kal. 

Tl 

kd. 

V 

kal. 

IV 

kal. 

lU 

kal. 

u 

kal. 

Vineula  sancli  Petri.  Saaclonim  MaeIud>£orum. 

Stephatit  p:  p«  et  martyris.  Sexu  tuna  embollsmi. 

luveoUo  corporis  sancii  Stephani  prolomariyris. 


Sixti  pap»,  Pellelssimi  et  Agaiiitt. 

Aphf  V  martjris.  luitium  aotamoi. 

Cyriad  et  S4>ciorum  ejus. 

ViglHa  sancti  Laurentii  martyrls. 

P;<8sin  san<  ti  Laurentii. 

Til>nrtii  martyris. 

Kupli  di:iConi  martyrls. 

Nipfiotyti,  com  aliis  ilecem  eioeto. 

SBPTKMiRiS.  [Ettsebli  prfsbyieri.  Vigilia. 

As$uniptio  sanctc  Mariae. 

Octava  saacii  Lattreotll. 

Agapiti  mari}ris.  Sol  io  Virginem 

Oliverii  episcopi  et  marlyris. 

Timothei  aposloU.  Sympboriani  martyrit. 

Vigilia  saocU  Bartolo.  Autumuu^  ^riiur,  Juxla  quosJam. 

Naiivitis  saiicll  Bartolonia*i  niartyris. 

Genesii  nurtvris. 

Aaasiasii  mairl)ris. 

Prinof  mensis  iEgyptlonmi  ThoUi. 
Hermeiis,  Pfiagii  martyriim,  ei  Augostioi  episoopi. 
Pa.ssio  saurti  Joannis  Bai«tist«.  Sabin«  virginis. 
Ke.liiisetAudarti. 
Paulini  coofe^soris. 


f^ 

pg 

i 

1 

u 

f 

s 

!l 

8 

14 

1 

215 

16 

15 

2 

214 

8 

16 

S 

218 

17 

4 

216 

1S 

18 

5 

217 

3 

19 

6 

218 

la 

7 

219 

10 

2t 

8 

220 

29 

9 

«i1 

18 

23 

10 

222 

7 

2i 

11 

223 

23 

12 

tiA 

15 

S6 

15 

22. 

4 

27 

ti 

226 

2» 

15 

227 

12 

29 

16 

228 

1 

1 

17 

229 

2 

18 

m 

9 

5 

19 

251 

4 

20 

252 

17 

8 

21 

2:^5 

6 

6 

22 

254 

7 

23 

255 

14 

8 

2i 

23rt 

3 

9 

25 

237 

10 

26 

238 

11 

11 

27 

239 

12 

28 

210 

19 

15 

29 

241 

8 

U 

7iO 

242 

15 

51 

245 

n 


t 
i 

i 

k 

ni 
n 
o 
P 

q 

r 
s 
i 
II 

X 

y 

z 
a 
b 
e 
d 
e 
f 

g 

i 
k 
I 

m 
n 


MtaTvaoLOeiUM. 
Aogoslos  demum  pleoo  jam  farre  refertus, 
QqH  nova  saora  ferat  moosiremus  carmine  saorlot. 
KaL         Qoot  feros  in  mortem  Amkichus  ctun    matre 

Isubegit, 
f  entarD  tanguen,  qui  Cbristo  sponie  dicarnot, 
Avignstaa  neiimrot  MachabaM  iure  Kalendas,  [e  om, 
Or*'tr€  Roma  Pctrom  celcbrant  \uK'lis<|ve  rcdu* 


I  Eusebiuuique  suom  Vercelii  rite  flrequeniani. 

IV  n.      Nonarbni  Siephanus  inariyri|ue  el  pap.i  beaius, 
Quarto  Tf^sUvc  IritHiii  pia  »:attUia  Rom». 

III  0.      Teriio  nioi  Stcphani  eoiitor  solrmne  rep<*rti, 

Primits  <iui  inorteui  Cliriiiti  esl  niOiie|Hlo  sectnos 
ttanialiel,  Nioodemus,  Abiboo  parileri|iie 
Inveiiti  voto  fulgeitt  et  kmde  perenoi. 

ti  r.      Justiuus  pi  idie  proprio  celebratvr  hooure. 


775       BEDiC  TfiMERABIUS  OPP.  PARS  1.  SECT.  II.-  DIDASCALiCA  SPURIA  BT  DOilA.      77« 


A^^' 


Henneii  «luina  probil  IMel  Mrie 
Eedesi»  laaiee,  popuU  ieerai  Mm 
Afirice  quo  pittore  orbie  doeiore  ooruteel, 
Augusliae  pner,  leeio  eelelirarli     ' 


ifk. 


luk. 
uk. 


AuguiU  bli 


Presbner  in  lumero  tioeloruai  cjsde  pereoipttti 

r.ru(leU  esqoirens  luaiutis  qui  coodeoorivU. 
Nou».  Noasb  Cassiinus ,  MeaiDiius  slque  Osfaldue 

Uex  pius  Aoelonini  meriio  ei  virtute  reientiot 
f  nl  id.  Mibus  uctonts  mQriein  piSiHiri ,  crucenqne 

Chrisii  sancu  cero  «tbertsem  dedii  eoie  ttgursm. 

Prssut  ei  bii  Sixiui  Konue  mariyrque  eolendus» 

Jnxis  ei  FelidssinMis  Agipitnaque  iriumpbeaL 
tn  id.    Sepicnae  periier  Uoaeius  et  Afra  beeruoL 
VI  id.    ^lhereum  senis  peiieirii  Cyriacus  bonoreni. 

V  id.     Rominui  quinii  martyr  niilttqoe  refulgeL 
iT  Id.    Ouarils  Lsurenii  merilo  splendesels  o^mo» 

Ignem  qui  pesioi  ioriorem  Tlneii  ioiqaum. 
in  id.    .1  emis  fiosqoe  decusque  pium  peUs  asura,  Tibuitl, 

Uas  ei  Goaricui  ooofessor  possidei  ilmus. 
fcl.      Mariyrii  palmam  prtdie  cipls,  Euple«  perennem. 
Idtti     Idlliui  Uippolyinm  oomiiem  Liureotios  isiris» 

Prt  Cbrisii  pariii  reeipii  eerunifio  pasfum, 

Rotfliiim  meriili  firtnte  ttdeque  ooleodam 

Tellus  inm  f euerans  Radegundjm  Aquiiani  fre 
.     ^      .  IqueoUL 

111  k.  Qtt«  dedma  el  nooi  esi  Sepiembrii  inie  Kilenda^ 

Kuiebium  Kom»  itndi  celebritque  beaiuoL 
iTiu  k.  Ocufi  ei  decima  muodi  lux  flosque  Maria 

Angelico  oomluii  cboro  peiii  aetheri  vlrgo. 
im  k.  Sepienam  deoimqoo  ieooi.  AroolpbcL  iaeerdos. 
ifi  k.  Mariyre  aedteima  effblgei  Mammeie  oealo. 
if  k.    Agapitoi  qainUmdedmam  cerumlne  seneU. 
itf  k.    Magutts  ei  Andreis  qoaru  deflaque  coroseMa, 

Sepiem  nooaginu  et  quingeoli  comiuntur, 

Oooi  ^«riter  ianeU  ibaal  bit  bli  mille  ioqaoator. 
im  II  Tertii  D<iii  deoiffl  Samuele  exoellei  ab  l|bli, 

Oaem  Domiao  cunii  genlirii  dev oU  eacravit. 
lu  k.    Martyrls  binc  dnodena  privatl  singuine  vernaL 
u  k.      UnUecimam  Rum»  Tbnoibeui  passus  bonorat, 

iSdoaiomque  suum  celebrii  pleos  Symphoriauomv 

Maier  qoeiu  Cbrislo  parlter  moriian  dicafii 
1  k.      Lucius  ei  Ptolemisas  deaim  f  inote  corooant , 
uk.     BaKbolomcui  nooimexomat  retineique  beatui 

lodU  quo  doetore  Del  cognofli  booorem» 

Uerculis  el  Baccbi  insaais  fix  eniu  siciii, 

Hloe  lUam  rioia  eet  varia  pro  aorte  iepolcri, 

iKoUam»  Liparen»  Benevenli  et  temph  tenere, 

Tom  quoque  Geneilo  respleodet  laartyre  Boma . 

Audoeattm  lumqae  pium  nidttmigiii  bonoriL 
fmk.    OcuvabiocAreliicelebriiie,iiBcteGeoed. 
f  u  k.     Miriyrio  septenam  Irenmni  ei  Abttadtti  oraaai. 

VI  k.     Rttlipy  iuoi  reodeoi  oiteQdli  ioiu  Uittoiphoi. 

SBPTBHBBR. 

Nonoi  meoili  Romiiionim.  Ilabei  diei  triginu.  Lnna  toto  qvoqnd  triginU.  Nox 
lioraniui  duodecim  est,  e t  diee  etiam  doodecim 

Sexloi  meniii  Hebrsonim  Elul,  habei  In  hoc  menia  loenm,  ei  declmoi  meneb 

Graecorum»  Gorpioi. 


Aurei  qoem  ienraai  ItiUs  oune  ieouila  eapo] 
Saolonui  aka  iui  Vlbianl  hae  fulgel  boaare, 
Urbi  AliauiaBoram  reealii  GonsUatii  iii  ^ 
Uic  qaoque  Peliglam  fiNO  pro  magaine 
PrsBoo  Def ,  yerbT vox  ei  BapilsU  Joiaaai, 
Qoem  eieri  MluaU  iribneraat  inssa  pnelbc, 
loiigalt  qoiriam  oieriioram  liode  perenui, 
VbgoSabhia  dmol  Roous  ona  lembli  roflilL 
Teriia  com  f  eliee  plo  prmceliei  Adittclai. 
Pauliotti  prldie  Trof  eronim  moBnia  loeiril, 
Kxiilio  iatistei  foro  oro  dogmiie  cMrae. 
i  cuod 


jadttiilttr  limiaa  feiiii. 


Attguitiim  meniem  loo  fonidas  Igno  pemriu 
Augustiii  metit,  oi  frogoi  in  horrea  mitliu 
llerlgone  hic  Phcebo  social  ioa  iidera  Ybrgo. 
Uii  quoque  consurgil  Auiumnl  lempom  Isiu 
Augustui  meniis,  SexliUi  anlea  ? ocabnior :  donee 
B  honori  Augusti  CsBsaris  dareiur,  ex  senainiconialto : 
00  quod  ipoe,  die  prinia  meniii  hojiii,  Anlooium  cam 
CleopaUra  iuporaf erii,  el  imperium  popnii  Romini 
llrmaferiL 

Conilderindum  esl,  qnod  in  dedmo  aoxlo  enno, 
In  iocundo  Kalendarum  Seplemhrli,  iriceiima  lona 
InfOiillor ;  iod  h«c  non  Aoguili  meniii  wna  eai,  sed 
iOill  omboliimi,  qui  Inclpll  qoarlo  Nonanun  Augasli 
roeniii »  nuUoqtie  nlsl  (de)  dopuUlur,  quia  omnii 
luna  emhollsmi  meniUnii  cunciii  iuperflan  oil. 

Iiom  anno  deciino  nono  hi  Kalondli  AoguilL  pm- 
plerialium  luna.%qtto  Irigeilma  JnlU  luna  imnsUilnr, 
lertia  luna  fll :  cum  aecunda,  Juxu  refttfaun,  eiie 
dehueriL 

Meuio  Anguito  caulea  ol  flMlfaa  non  comodanl ; 
nKmmlna  comedanl:  cenrlilam  minlmo  blhaiil,  el 
mel.  BeUs  non  mandncenl,  quia  tunc  nmnni  anniel 
liqnidm,  el  eholemm  nigmm  gonomnl:  gUgannm 
bihint. 
C  Auguiii  nepa  prima  fu|al  do  flno  aociindam. 
.  Hom  idlicel  prtma  primi  diei,  ul  plorimnm,  el 
oUam  iopUma  hom  allorlui  dicl,  cavonda. 


f 

Kaleooe 

0 

E 

If      000. 

A 

Ul      000. 

r 

b 

n     noQ. 

c 

Noo« 

i 

d 

fm   idtti 

e 

fu    idtti 

h 

f ; 

n     Idoi 

f 

f      Idtti 

1 

A 

If     idus 

b 

m    Idus 

k 

e 

11     tdiitf 

li 

Idui. 

1 

e 

xf  lu  kil« 

f 

xvn  kal. 

m 

i 

ivi   kal. 

XV    kal. 

n 

h 

iiv   kaL 

t 

xiu   kat. 

0 

d 

111    kHl. 

e 

XI     kal. 

p 

f 

1      kaL 

ff 

IX     fcal. 

i 

A 

fia   kil 

b 

fn    kil. 

b 

c 

fi     kal. 

m 

4 

f      kal. 

c 

e 

if     kal. 

f 

m     kal. 

d 

0 

i 

n      kal. 

Veren»  vlrgbils. 
Beaedicue  martyrii 


Luni  emboUsml  secondi. 


Perreoll  marlyrii. 

Migoi  confesioni. 

Regin»  virgioii. 

Nitivitas  S.  Marlae  vlrg.  Corblniini  confes.  Adriani  mirljrii. 

Gorgooii  raartyris. 

Attdouarii  eplseopi. 

ProUii  ot  UUeynthi.  Felldi  ei  Regola. 

OcTuoiis.]  Coraelii  et  Cyprianl.  Exalutlo  cradi. 

Ronia*  Nioomedii  mirtyrii. 

Kobi»  Luclm.  Kuphembe  virglnli.  Gemhiiinl. 

LiutberU  epiaeotrf  et  mariyrii.  Sol  fai  Lihrim. 

Jaouahi  epiaeonl  ei  mariyrii,  ei  iUoram  oepiem. 

^uioocUttm  iMumuile,  ioettodttm  Orientiloi. 
Vlgilla  sancU  Mittb»i. 
NiUvitaisancU  Maubvi  aposlolL 
Maorldl  et  ExaperU  eom  sodis.  Emmeramml  mirtyria. 

CooeepUo  iaocti  Joionls  BapilsUe. 

ieqoiooeUam  J«xu  qaoidiii,  el  loeoi 


firghiis 

Cosm«  et  DamUni. 


LaolMi  rlrKbiis.  Secaadoi  monsii  iCgyiiUornm  PaopU. 
pedfcafki  basUics  sanoll  MichicUs  irchangeU. 
Uieronymi  presbyterl. 


if 

!t 

|l 

16 

16 

5 

17 

18 

19 

9D 

11 

n 

15 

n 

» 

10 

17 

16 

19 

50 

1 

1 

5 

4 

5 

6 

7 

• 

9 

10 

fl 

II 

11 

19 

15 

11 

11 

p 


1 
1 

5 
4 
5 
6 
7 

10 
11 
11 
IS 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
10 
II 

li 

15 

II 

n 
n 

91 

n 
n 
n 


lU 
145 
14ti 
117 
116 
119 
»0 
»1 
151 
185 
19» 
S5 
196 
S7 

»9 
VO 
101 
16i 
169 
164 
1B6 
166 
987 


9» 
IfS 


«► 


\} 


777 


lal. 


mld. 


ifid. 
■ild. 


m)d. 


XfBk. 

zfik. 

XV  k. 

zif  k. 

xnk. 

Mk. 

Bik. 
xk. 


miKmoiMioM. 

MtU  Septmiber  pnpgasuM  pocoU  Bacciio, 
Quot  aris  ? eoerMido  cobt  meoioreUine  eanemiis. 

L^cifer  lueredcm  proprii  qaem  liiiquil  boooris 
ProuiiKsm  populo  terram,  qui  sorle  per  astrs, 
Per  kcs,  per  celsos  roooiis  disUoxit  et  «rbes, 
Septembres  Josue  tenet  ordiiurqoa  Kaleodas 
Prtseos,  et  hss  msriyr  trsbesius  Mogoloe  loslrat, 
Prssol  etkis  SeaonomLopassBde  coroseatab  alta, 
Has  el  Yereo»  ratilaDt  soleamia  saoctst. 
Qoartss  hine  oonai  Logdooi  iostos  Iwnoral. 
Temis>Aotoobiepuer  martyrqoe,trlomphas» 
Tooc  ei  Aristeas  sntistes  de  morte  bestor. 
L^dif  in«  lator,  suseeptor  et  antor, 
Cofloquio  «isnqae  Uei  digoste  ffreqoeoti, 
Prceelso  pridie  tomalsris  moote  Moyses. 
NolU  post  iicuit  eujus  cogooscere  bustom, 
Tooe  elism  Cabakm  Msrceili  saogoioe  v  enut. 
Moois  Kerreolos  eom  Perrotiooe  reftilgel, 
DooatnsCapusm  poriterque  Arcootios  orosot 
Yotes  Zscksriss  oclooas  obUoet  Idos. 
AoUstes  sepUAss  serrat  Kf  orUos»  atqoe 
Regali  iosigoisChlodooUas  sUrpe  saoerdot. 
Oiia  D(*us  boinaoam  susoepii  t  trjgioe  fdrmam, 
lUusirat  seoas  ortos  do  hice  Maria, 
Martjr  et  Adrianos  Romam  tom  saogoioe  oomiL 
'  Gorgooius  qoioas  fiima  meritlsqoe  retentat, 
Rom»  qoan  pacsum  oooe  Gallia  poscit  adorans. 
Soslheoes  ei  Victor  qoarUs  memorooiur  eaa^em 
Chri^U  pro  rcgno  snrliii  et  laode  corooam. 
ProUiusbine  teroas,  fraterqut*  HiacTnihus  bonorsnt. 
Qui  Eogeniam  porlter  legem  docuere  sscratsm, 
Hso  shmil  et  Fellx  felici  morte  dieavii^ 
Martyrio  Regulse  jonrtopariterqne  beafve. 
Mart^  mox  pridie  CeUus  peiit  aeUiera  S)nis. 
Idibos  sbba  oHet  merilo  et  cogoomloe  Aiuaua. 
OciOM  et  dedmo  ocUmbrem  Yoeitonte  ftitaram, 
ExaHata  eracis  ftilgeot  ▼exllta  relat«, 
Perside  ab  faidigMa  fietor  qosm  vesit  Heracleos, 
Corodiusqoe  soam  firtote  et  saoguioe  Romam, 
AoUslas  Aiidt,  etCypriaoo  laHo  coroseal 
CarUufo,  ioaigoi  docuire  et  mat  tyr^,  lolom, 
Eeelesim  oeribool,  eoius  sacra  dicU  per  orbem, 
Prmsolls  hlc  otiam  meritum  celebrator  Eparei. 
Sopteoum  denom  Nieomedes  prostqrter  ornat, 
Virgo  tous  PetiooUls  coroes  msrtmoe  besUM. 
PooUiicesara  meritis  fitaqoo  ooieoaiy 
Carooies  Leobioos,  Aper,  Leo  qoosqoe  toeotor. 
Hioe  sexUideoo  Msrtioos  psps  beaior, 
fiophentiamqoe  pio  sancism  f  eneramor  amorp, 
Locios  hoc  siiDOi  excellet  com  Geminisno, 
Coodeeorat  pariter  passos  qoos  Isorea  ChristL 
Lsotperttis  qaioum  deoum  f  irtote  eorooai, 
V^eiioooem  cmsom  sempor  tremebuods  psfeKit. 
Ore,  ftde  sotisles,  sigois  el  saocoioo  assrtfr 
Methodios,  qoartom  deoom  eelebraDdos  hooorat. 
YirtoUs  snecioieo  paUendi,  et  Ibrma  decosqoe 
Marliril  Eosuthios  leroo  deDOqoo  trlomiihal. 
Virgoqoe  biasenom  Fansu  aiqoe  Ef igiiashis  or- 
Deseroit  Cbrlslo*  mondi  qui  lucra,  focaote,  [oaoL 
Uodeciaram  Msttb«us  Evangelieo  ore  sscrsfit. 
Mouriebw  deoum  socU  legionecoronat, 
Eflhso  OHirtem  piriter  qu«  saogoloe  r icit, 

OCTOBER 


EPHEMERIS  778 

A .  Emmerammos  eom  socU  eomitator  hoooro, 

Qoem  geous  losigois  BriuonU  f  oce  reposeit 

II  k.     Nooooi  Teda  tonet,  roseo  perAisa  crooro, 
Liberiosquo  dictt  Rorooooro  popa  per  orbem 
Lefiu  et  Sosios  merito  spleodrscil  hooore. 

f  ni  k    OcUf  um  sterUi  cAoceptos  f  eolre  Joaooeo, 

Aodochiusque  sscrsi  martjrqoe  ei  presbjtor  akooa« 
Qoem  Tyrsos,  Felixqoe  |«rieomHaotoroaBero. 

f u  k.  Sepieoo  Lopos  aotistes  Lagdooa  roflsit 
Mmoia,  dofoim  mior  memorahilis  orbl, 
Aoibiooa  micat  Finiiioo  martjfre  plebes. 

fi  k.     Sexu  martyr  Of at  CyprUnos,  f irgo  beau 
Quem  JosUoa  Del  fedl  eognoscero  regoomt 
Anibos  iosaois  laodem  (hriisque  reiictls. 

f  k.       QuUto  eom  l^tre  oxeeUet  Cosma,  Damiaoo. 
AoUoios  hos  seqoitur»  LeooUus  Eoprepiusque, 
Qai  ooam  Cbrisie  Ubl  sertam,  qoi  niorte  dicsruhi 

if  k      Fausios.  Moriislis,  qosrtum  et  Jaooss  oroaot, 
Martyrll  trabea  sIomI  oI  eerUmioe  dari. 

m  k.      ^iheria  f  irtute  poieos  priocepsqoe  supero» 
MHIUae  MM^el  teroo  siM  teropls  sacrar it. 

n  k.      loterpros  legto  fotorisqoe  oor sm|oo  probstus, 
B  losiructor  doctriom»  hsresis  dsmoator  iniqus, 

Hlerooyoius  prldie  Sopteaibrem  dsodit  oraotom. 


^qooiuro  diem  Soli  cuhi  Libro  iriliaerei. 
Lihro  pares  lucis  somoique  bic  eflidl  boros. 
Sidere  vnrgo  too  Baccliom  September  opimat. 
September  lectos  leril  bic  com  ftiste  corjmbos. 

September,  qoasi  sepiimiu  imker  appellalur  :  oo 
quod  seplimus  a  Martio,  primo  quondam  meose,  uu- 
meretur,  et  plemmqoo  imbribus  seo  nubibus  obsca* 
retor. 

Gonsldcrandam  esl,  qnod  in  quinio  anno,  in 
qoarto  Nonarum  Sepiembris,  seciindi  cmbolismi  luna 
indpit,  el  flnitor  in  Kalendis  Octobris  Irigesima,  quie 
Boc  Septeiubri  nec  Octobri  dcpulatur. 

EpacUs,  Idest,  adjecUoucsIuiiartiSt  iEgypUos  nos 
aeqnontea,  a  Septembri  meose  iucboainus,  Mmncr- 

nibidem  notas  sumlmos.  Sed  epacuc  (secnndom 
ssiroos)  coro  concurranUbns,  el  lunari  C}gIo  ui 
C  Katendis  Janoariis  nuuntor. 

Ad  epacus  vero  infeniendos,  semper  undec>m 
pneientibus  addunlur,  ul  aequentes  infeniantnr. 
Excepto  decimo  nono  anno,  qoando  oclodedm  epac- 
tls,  non  undedm,  ut  in  caeteris,  sed  duodecmi  ad- 
Junglmus:  oi  Iriginu  epactas,  quas  nulias  diciniu5, 
efllcere  queamus. 

Mense  SepCembri  buccellas  lade  Infusas  jejuni  co- 
medant  quotklio;  ei  oronia  quaevis  acclpe«  qma  om- 
nis  esca  et  fructus  In  hoc  tempore  con/ecU  sooi.  I»e 
polllce  aanguinem  mlnue.  PoUo  sii  agrimofua  et  apii 
aeroen.  Porros  codoo  ot  crudos  coniedo.  Bibo  eos- 
Uim  ei  roasUce. 

Tertla  Septenbrla  Tolpia  ferii  a  pede  denam. 

Hora  sdbcel  nndecima  decimi  UrUi  dlei,  ut  pbiri- 
mum,  et  etlaro  nona  bora  alterius  dld,  catenda. 


I>eclmu8  et  antepenaltlmus  mensis  Romanorum.  Hobet  dles  triglnU  et  unum.  Luna 
fero  Tiginti  et  nofem.  Mox  borarum  est  quatuordecim»  et  diea  decero. 

SepUmus  nensls  Hebraeonim  Tbisrl,  babet  in  boc  mense  loeum,  el  undeclrous 
mensis  Graecorum,  UyperbereUeos. 

neroigii  episeopi 
Leudegarii  msrtfris. 
Solptcii  et  Serf iitaai. 


Mardpap». 

Parlsiis  Diooysii,  Rastid  presb|teri«  Bleutheril  dlacool. 
EostattiU  presbTteri. 
CalhsUpop». 


s 

A 

Kalend» 

t 

b 

fi     non. 

0 

e 

f      non. 

a 

d 

if     non. 

b 

e 

ra     noo. 

e 

f 

0      noo. 

d 

l 

Noo«. 

0 

f:u    idus 

f 

b 

ftt    Mus 

5 

e 

fi     Mus 

d 

f      fclos 

i 

e 

If       MOB 

k 

f 

n     Idus 

1 

1 

n      Mos 

m 

M» 

h 


Pateol.  XC 


M 


271 

m 

576 
377 
278 
279 
280 
281 
282 
285 
»i 
288 
288 


m\  I 


25 


779      BCDiE  VENERAB:LIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.  ^  DIDASCALICA   SPURIA  ET  DUBIA     790 


m 

b 

ivii  kil.  1 

e 

XVI    kal. 

n 

t 

J 

XV     kftl. 

e 

iiv   k»l. 

0 

tt 

f 

»11    kaL 

f 

xn    k»l. 

P 

XI     kal. 

a. 

a 

b 

z      kal. 

c 

n     k»l. 

b 

d 

vul    kal. 

b 

6 

VB     kal. 

€ 

f 

VI      kal. 

f 

V      kal. 

d 

c 

i 

IV      kal. 

b 

m     kal. 

d 

i 

c 

u      kil. 

NaviiifaBi.]  GalH  eaafeBiDrls. 

LocKr  KTaftgflisl».  Sd  in  Scoruioieau 

PeeU,  SMI,  ^arii  epiMpL 

la  Co!oiiia  laiicUruai  virgioofli* 

Octava  aaacU  Galli. 

Cfiapliri  et  CrisplDiatii. 

AdimhII  confeaaoris. 

Vigilia  apoaloiorum  Siuionis  el  Jud». 

SiBMiiiis,  ei  Judap,  qui  ei  Tlia^us. 

Terthis  iCgyplkiraai  meBsis,  Aihir. 

VigiUa  omoiiun  sanctonim.  QuiBlini  marlyria. 


t 

16 

999 

H 

3 

17 

%a 

4 

18 

m 

17 

5 

19 

999 

• 

6 

90 

«13 

7 

91 

994 

14 

8 

92 

9!i5 

9 

9 

93 

996 

l^ 

94 

997 

11 

u 

93 

998 

18 

98 

999 

19 

13 

97 

800 

H 

14 

98 

301 

15 

99 

309 

i% 

16 

SO 

303 

a 

17 

31 

SOi 

iiAaraMcooioii. 


B 


SpnmanU  nmslo  pomlsque  Oeltanber  onunus, 
Ouis  paieras  ealaUiosi|uO  ferati  memoraodo  seqne- 

Lmur. 

Kal.  Francos  fjul  primos  docnll  domuilt|oe  feroct^ 

Remigius  proprio  Octimbrem  prssignal  hooore, 
iiermaoosQue  siiiiiil  doctrina  insiffnls  el  actu, 
Tiiro  propriam  munlt  merilia  Amisiodortim, 
Out  Oceano  tidei  refugsb  et  dogma  nebodum 
Repputil,  ei  signisle,  pfcU  Britaniiia.  lexit» 
Hos  virtote  Bavo  el  sancto.comiuior  noaore. 

vinoB.  Mcix  sextum  Bonarum  Leodegarins  omal 

Seitiiione  rotena«  qoem  dux  populusque  peremit 

V  non.  Euvaldi  merilia  genie  et  cognomine  el  ara 

Dodrinaque  pares  quiBlam  >lbl  Biore  diearonl. 
IV  Bon.  Marciis  Marcianusqoe  soo  implenl  rounere  quartom 

riermiae,  marljrio,  nalora  ei  ftiaere  fralres. 
m  BOB.  Temss  tum  nonas  Apoilinaris  bonorau 

Prvsul  teropla  frequeos  cu}us  RaveoBa  coronai. 
u  non.  Vlrgo  FWes  pridie  hinc  felicl  morle  IriompbaL 
iloQis.  Pontifices  nonas  Linus  Marcusque  retenUnl 
via  k).  Octavo  aole  i  fus  Demelri  sancte  bearis, 

Nomim)  pro  Christt  tortores  passus  iaiquos. 
vn  Id.   Exemplom  fldfl  parendi  el  norB»  saioDria 
fiicelsi  psfris  prtenum  cngoomine  dietus» 
Geuiibus  i>Kle  pateromiraU  sorU  vocstus, 
Sepleoas  Abraham  saaeit  reiinetque  beatus, 
Hls  quoque  martyrio  inslgiii  iritioqBe  coroscanl 
Orbem  leinpla  soo  lustranUa  lumlae  euncuim, 
Dionjsius  ntbertoqoi  s|)leQdel  hoaoret 
Galli:i  doctoress  Pauki  Inatituenie  beainm,  [struBi, 
Quemmemli  gemlBO  eompUim  JuneiBmqne  BUoi- 
Domoinoqne  liali  dsro  tnm  marljre  MgeBl. 

VI  id.    SeBasJnaliiiiBUlnUsLolhsaaclBaadornal, 

Cassios  ei  GereoQ.  Vietor,  f  kirenlhis,  alque 
Hartjrii  coniiles  lAebstBm  eimiQncu  iriQiiipbal. 

f  id.     QuinM  mox  Tsfcus,  Probus  AndronicQsque  eoro- 
YlrloUs  mortisque  pares  qnos  gloria  re^kliU  (bsoi, 

if  Id,     Mos  tum  qnarias  merilia  KdffUus  augel, 

Urbs  Raveooa  suo  ceiebri  quo  marlfre  iiollel. 

01  id.    Temas  Mareellua,  PaBslB^,  JaoBariua  faBpleB% 
Tom  oQoqQtf  Pelre  libl  DioDysiqQe  sacralum 
Templum,  el  CbrTSsoUio  DarUeque  eoruacal,  el  am 
Tolhia  f  uin  nlano  qno  prsminel  «qiiore  caairuBi.  C 

n  mL     Catlimiis  Hriiiie  anUsles  mariyrqae  troplico 

Pr«eell«  Bi  mulio,  ei  comiiatos  manjre  ftilgetf 

Idua.  Idibns  inde  Ubi  Mauromm  lurba  vocator 
Agnpplna  animb  parHerque  leia  beaUs 
MUltlam  rhrislo  vn-lute  ei  morte  dicavit. 

xvn  k.  Septenodenoqne  Novembrem  qoi  venlentem 
PriBslgnaU  Gallns  cobtur  confessor,  el  nna 
Bls  cemnm  ei  decies  sepiem  memdrantnr,  IniqBaa 
Oi  os  furor  ob  ChrlstQm  simiU  BiseUvit  boBom. 

XVI  k.    Sedecisoom  sicer  Amistea  FkireBtiBBS  oroal. 

IV  k.     Locaa  ler  quinum  fesio  clVcloqQe  dicaUim 

MOBSIml  Paole  tuoCbristom  semione  locBtoSt 
Regni  calcatrix  juxu  el  Tripboola  cUrel. 

XIV  k.    BetonlcQs  i)ia  seiHeno  alqae  pasdagogia  Iblget 

Quos  pariler  quadrsciQta  atque  Bovem  comitaMar. 

lui  k.    Trrnum  com  deao  tsprasl  marivr  hoooras. 

xu  k.    Presbjier  Asieriiis  doodeno  laode  eomscal, 
Egregia,  mulUH  docoil  qui  viocere  aancton 
Uudique  lielto  piis  diram  uiiniuotia  mortpm, 
HuBc  el  Hilarion  er«mi  bomis  acoitU  comii, 
Tunc  iHimerosa  shnol  Rheni  per  litlora  tulgeot 
Christo  rirgioeis  erecU  iroplHea  maofplis 
AflTlppins  urbi,  quarum  furur  impius  olim 
Miiia  macU^it  dBCiridbus  IbcIjU  saiiciia. 


A  aik. 
Ik. 
IX  k. 


vilik. 


VII  k. 


VI  k. 
vk. 


IV  k. 
ni  k. 


Bk. 


UBdecinnim  fesio  PhilipnBs  eplsoopQS  aBgei. 
Herotas  boc  ipeo  Bitet  EBsebbisqBe  bcBlBa 
Severiae  Iqcb  deelam  saeer  iBde  eohmoa. 
loapeeliapriffli  rMttaai  de  cvfaBhM  tempK. 
NoBo  qvadragenl  eOhlgeBl  lexqoe  trioiBpbo 
Romm  milii  et  aiocto  conamioe  dari. 
OcUvnm  CrtepiBBi  batiet  cam  CriipioiiBo 
Flimmas  qai  pasri  smmm  vfaere  tjrraBBom, 
Gemmas  BMrtyrii  gemlBis  feslo  veaeremor  eedHi 
Chrjsaotum  DiriiaqQe  bovo  quos  naoBem  ChriiU 
Roma  Bunc  vecloa  tumnlia  nova  eelU  veBBsUl, 

Sni  Rbeni  celiis  SQceeduBl  mqoom  silvis , 
itarius  hic  eliam  nitel  ampki  prvsol  hooom. 
PooUfloes  fama  sigois  iBmQli^Qe  corasms 
Septknus  osieBdil  vcro  da  BomkM  AaMBihMi, 
Vedastuoiqtte  shnQl  meritisqQe  el  tenmore  jBodos. 
Hiac  sextum  msrtjr  puBnana  ViBoeBltaa  omat, 
Cbrjseie  hoe  piriter  SablBaqQe  virgo  iriBaipliiBb 
Simonia  el  Judas  prveeilet  quiniBf  hooore, 
Quos  opulenu  Deo  Persis  BUueate  reeetilia, 
Fidos  martyrio  el  sigais  lumBhim  patroBos 
Promemii  Hdei  cuiirix,  si  delBde  laiiBet 
rasam  aaU  micat,  Declo  hto  Dfrilla  beaUs 
Virgo  BBimis  et  oni  Dectas  baod  ediior  ewet, 
Hie  eiiam  aairoB»  colilor  per  liuora  Pharo. 
Presbylisr  hinc  reUoens  qBartum  ZeBObhiB  soral. 
Temo  MarcellQs  Chriail  gsleatQs  aiBom 
CeBturlsm  oorio  digBam  gemhiaaivo  SBoravil 
Martyribua  bia  cenlBm  el  bto  dento  oomUalB^ 
OolsaiBiiBi  pridie  cetebraBt  soa  gesU  beaiBai 
Qui  iBsigai  el  vario  ob  ChrtolQm  certaaBlBe  vkUft 
OoihBbrem  diQso  eooipoBll  hi  orbe  meBtom. 


Semioat  Odober,  qood  nataniaa  nseiiL 
iEquat  et  Odober  aemeDlia  tempore  UboMi. 
ScorpiBB  AQluBUii  hhie  flM>4oratar  lempora  ImlL 

Oclaber«  aieBl  et  September,  a  aaaaero  ot  habrf* 
boa  Bppellata^  signiftcBiia  qoolaa  a  Marlio  compQ- 
lelur,  01  qaod  imbribaa  ampias  Irrigetor^ 

NoUndum  esl,  quod  qainlo  anoo  io  Ralendis  Oo- 
lobrtot  Irigesima  luna  eai«  et  emboltooii  aecoadi  csl» 
luna  vem  Ociobrls  in  lerliQ  Kaieodaram  Novembrto 
finiiur. 

IndicUones  in  ocUvo  Kalendaram  Odobrto  i 
inclpiunu  et  llniuntar,  ibiqoe  rouUntur. 

Indiciiones  auietu  propier  Regum  tempora 
gnanda,  repert»  aunt :  acilieei«  ne  ali<|nis  in  mnq 
ribus  errar  oborirl  poasit ,  quae  el  propier  fociliia* 
lem  coropuUndi,  untum  qumdeeim  aunoa  eomple^ 
iBniur. 

Menae  Oclobrl  raeeam  et  lirBmQalam  asileBl,  fMa 
corpo«  aaiiai,  el  aoluUonem  fadl :  porroa  leviUr 
cocioa  eailent,  qola  erodi  veiMoam  babenl,  eocli  ad 
anUdotum  TaleoL  Lac  caprinam  aal  ajpilKnam  M«* 
n  s  bibe»  propter  aangalnem  doldBDdBm,  ei  eaka^ 
lum  discaUendam,  ei  pulmooem  caran4am.  fllbe 
cariopbylum  el  piperum. 

TerUus  Ociobris,  gladloa:  decem  InorilBoneftii. 

Hora  scillcet  qulnia  tertll  dlel;  oi  phvittMmi,  el 
ellaui  noiia  declml  dleit  cavieiidB^ 


m 


EPHEMERIS 
NOVBMBKR. 


OMlecimos  et  pefluitimiis  meD  U  Romanoram,  Haliei  dtet  trigiBta.  Lmii  Tero 
Tigwti  ei  novem*  ^t  liorarum  ledecim  esi,  et  dies  tanmm  octo. 

SepliffiQsmensis  Hebraeonim  Maresoao,  babet  in  boe  meose  locum,  et  doodeclmiis 

meosis  Grsecorom,  Kos. 

f  estivitas  omniom  saodorum.  Roms  Casaril  aurtfris. 
Mari»  rlrginis.  Quiiiu  lona  eariMilisna. 

Firminil  eplscopi. 
Domniai  martiris. 

VlUibrordl  episeopi 

Hyerois  laitium*  babel  dies  oonagl 
Qostuor  eoroMlonim.  Ooeasos  Yirailianim  matutittus. 
Tbeodorl  amrtjrris. 

MaTilDi  Turoaensis  eplsoopi.  Boms  MemMamsrtfrls. 
Martinl  pap«.  Araatif  martjris.  CuniberUcooressoris. 
Brictii  episcopi  Tnrools 

DlccBMBaiS.] 

Flbdani  foores^oris. 
OiiDari  coureisoria. 

Sol  bi  SagittarHmi. 
RomanlmoMhi.OcUvasaaetlMartiil,  - 


ftonueOdlim  vtrnlnis  et  martiris. 
Oementls  papsB.  FeUciUUs  Tbrglais.  Colmnbanl  abbatls. 
OirTsogoui  martTris.  UTems  oritv,  Juito  qii 
Saltttslone» ^— 


J 

d 

Kalend». 

0 

if     non. 

r 

ni    non. 

! 

n     oon. 

Noo» 

b 

vm  idoa 

e 

vn    idus 

d 

VI    idnt 

e 

V     Idus 

r 

IV    idua 

1 

ni    idns 

n     Idus 

b 

Idnt 

c 

xviukal. 

d 

ivii  lcal. 

e 

XVI   kal. 

r 

XV    kal. 

i 

xvr    kal. 

xm    kal. 

b 

xu    kal. 

e 

XI     kal. 

d 

z     kal. 

e 

IX    kal. 

r 

.  viu   kaL 

! 

vu    kal. 

VI     kal 

b 

V      kal. 

e 

IV     kal. 

d 

m     kal. 

e 

n      kaJ. 

Quarttts  meosis  iSgnHioram  ChoDae. 

VigtlU  sandl  Andrev!  Romm  Satnmini  msrijris.^ 
NathrHas  sanetl  Andrem  apostoll. 


e^ 

.I 

h 

rr 

1- 

fl 

\- 

18 

1 

365 

13 

19 

1 

566 

t 

19 

8 

507 

11 

4 

508 

10 

fi 

8 

809 

15 

8 

310 

18 

li 

7 

511 

7 

MS 

8 

311 

16 

9 

515 

15 

17 

10 

314 

4 

16 

11 

315 

19 

11 

516 

12 

86 

18 

317 

i 

1 

14 

518 

1 

18 

519 

9 

5 

18 

310 

4 

17 

521 

17 

5 

18 

511 

6 

6 

19 

313 

7 

m 

824 

U 

8 

11 

528 

S 

9 

11 

316 

10 

18 

317 

11 

11 

14 

518 

19 

11 

18 

319 

IS 

18 

53U 

9 

U 

17 

531 

18 

16 

352 

16 

16 

19 

333 

5 

17 

90 

334 

781 


Knl« 

11«. 

m  B. 
Rom 


vmld. 

VHld. 


VI  id. 


anld. 


vkl. 

Idus 

sisk. 
svm  k. 

Bvnlu 
svtk. 

ttvk. 


Hnae  quoque  quis  lonfa  vtgilet  sub  noeto  No* 

Qoos  vigilando  eanat  promemns  carmine  saados. 

Cmsarius  prima  designat  rronte  Novembrem 
EximU  eoitts  Isutur  Roma  trlomphOy 
Measia  ot  bks  relk|uos  steilaio  vertice  vincens, 
Uoo  Omnes  saoeios  celebrans  eonjnngit  lionore 
RegU  qoos  ocKli  paritar  retiDetqoe  fovetqne. 
QoartU  Vletorine  ascer  mirtyrque  bearU, 
IfonU  bis  eiiam  inlUotts,  blsqne  Benlgnus 
Presliyteri  ftllgeni  firtnte  et  ttngolne  dari. 
TefnUGermanos,  ViulU,  Cttsarinaque, 
TbeopbUttflqtto  pari  eolincent  lumine  resti. 
Hioe  prktte  Rnteoos  eonressor  Amantlos  omat 
NottU  Zaeharias  vates  teoBplkitto  sscerdos, 
fimlQet  obliiam  aati^  qol  mooere  foeem 
VaiU  ei  offieiom  priaeo  de  more  reeepit. 
Basine  sacer  Irlix ,  Baooaebuaqoe  Eusebius  ai^Ottt 
Idibos  oeiOttU  SBartyr  Felix  eeUbratar. 
Sepieaaa  Aanraote  pla  de  morte  aaerastl» 
Bas  qooqoe  ViHihrodot  habet,  qoo  prtoclpe  plebU  , 
Eresouttm  multi  Cbrtatum  sensere  vocantem.        J 
GUndi,  Gasiorl,  Sioipliei,  Symphoriane,  et 
Nicoatraie  parl  fblgeti^  toce  corooae, 
Seoas  oraantes  idat  roerito  atqne  cmoro. 
Quime  mov  kfcis  Tbeodoro  mari^  vemant 
Qoartis  modeattts  I^UreoUa  Trberioaque 
TrbMi  martyrU,  trino  pro  nomine  fuli^ot. 
Senaa  aaiicios  ovat,  teroU  flruite  fld^ue, 
Conlsasor  saerito  olficio  et  semiooe  sacerdos. 
Atqoe  flde  mart^  iato  ramosns  In  orbe 
Martiaoa  votU  reatoqoe  vocaior  eodem, 
Eiiliuro,  flagella,  minss,  tormenta  necomqno 
Pro  Cbristo  p«rpessa  sbnul  OomieUia  triumpbat. 
Agrippina  tuus  pHdie  exceilet  Cliunibertus 
Leooum  Seduanae  recoluatqnoque  littora  ssnetnm. 
Idilmfl  binc  beres  tuus,  o  Marune«  retentat. 
Hrixius  exiiio  U<*rymi8  flianiM|iie  nrobaius. 
Qementinus  babet  Tbeodotos  Pbilominn^que. 
Oetivam  deeimamque  Deeembrea  snte  Katettdsa» 
Hae  parHer  patsl  tivrU)rU  iusn  er«enti. 
Sepceni  KugeuUis  martjr  denaque  nUeaelt 
Kocheritts  sexlam  com  dstta  Gregorlnsqoe, 
Impl^nt  Lttgdttoi  bU,  Neoccsarim  me  sacer 


irrk. 
xmk« 
XII  k. 
XI  k. 


ik. 


IX  k. 


vuik. 
vuk. 


VI  k. 
vk. 
IV  k. 
nik. 
«k. 


Urbem  qol  proprUm  boaUli  de  cUde  redemit. 
Hb^feMos  marljr  qoartam  denamqoe  coronat, 
Romannaqtte  nrbs  Antloebi  quU  laeu  rerurrit. 
TredecinMm  FelieUnus  cum  Severioo, 
Gumqne  Exnperio  fidei  eerUmUe  sandt 
Poneiane  Mbi  dnodeoaio  RoSia  dicaUi 
Obaequlo  aacrat  antistes  martmue  beaie. 
Undeiiam  abba  Golttmbanus  sibl  servat  ab  ipso 
Oceaoo  BMiitU  vlt»  qni  dogmata  sanet» 
Relliqiooe  pia  sparait  serraoue  roanuque. 
CccUii  illustrat  denain  niox  sancu  uitore 
Perpeuio  clarU  semper  rulgaada  troi>b«ifl, 
Virgo  bioc  togoMto  sancioque  hiuc  ruita  marito. 
Nooam  papa  teaet  Clemens  certaroiae  et  altU 
yirttttum  Utulis  mortem  qni  passns  In  ondis, 
Repperit  extroctum  divino  ibunere  ivmplumy 
Tum  ouoque  septena  genitrix  cum  prole  boMo 
Praecellens  radiat  FeiiclUs  alma  trtum|>ho. 
Hicttne  anos  Trudon  mundi  cootempior  adoroai. 
Cbrysogonus  meritis  ocUvam  et  Kinere  sanclt. 
Septenam  Petnts  anilstes  martjrque  veausut» 
Urbts  Alexandrt  populiis  (|uo  prcduce  rultiis, 
Rrrorum  cunros  spernit  cvcosqne  roeatus. 
Sexum  Liue  saeras ,  roseo  de  saoguine  papa. 
Marlyrio  quinum  AgricoU  H  ViuTis  bonoranl. 
Syleas  Paule  iuus  quartaoi  oomes  suget  et  omat 
TerUam  Satumine  Uol  Mauroque  dUarous. 
Andreas  prldie  prmcellet  Aposiolus  amplU 
Virtutum  rulgens  radiis,  Utulisqne  per  orbem, 
Qui  indomitos  varbo  siguisque  subegit  Acbeoa. 
Bmmslem  h»e  daudent  popnkxiim  vou  Nov«>m- 

(brofli. 


ScorpHn  hibemnm  pneceps  Jnbet  im  Noverobrem. 
Sed  porgat  semper  rniges  tundendo  November 
Hie  biemU  bromae  oriuntor  frigon  dnr». 
Arcltetteos  gelido  binc  contrisut  sidere  coclum. 

Movember  nomlne  soo,  slcot  priores,  qnoius  a 

Mnrtlo  sH,  ligaiflcat;  etqood  Imbres  saapius  babeat. 

Sdeadum  est,  qnod  bi  dedmo  oeiavo  anno,  qui- 


sacerdea. 


Qulitdeelma  aotlstes  LigerU  per  Uttora,  perqoo 
Festivos  popttUs  Amanos  Undo  eoroseal, 
/Sterna  merito  sigaU  prece  comlttoqao 


dam»  ovi  eiNietao  a  Januorio  incipimit  trigesimam 
NovembrU  lunam  in  septimo  Kalendaram  Decein- 
bris,  salUim  Ittom  Ibl  ponenlos  trattsillnnt,  ut  in  KO' 
lendU  lanttarlU,  hi  primo  anpo  uona  luna  possit 


Nolom  sit  omnibtts  homlnlboSf  nt  ofllclam  prlmom 


7SI       BRDi£  VF.NERABIUS  OPP.  PABS  I.  SECT.  n.  —  DIDASCALICA  SPimiA  ET  DUBIA.      711 

i]e  AAhrentu  Donuni»  nec  »nte  qainliim  Kalendannn  A  |M>ris  omnet  humoret  snnt  conimoti  *-^  Moe*  >^ 
Decembris  itichofHur;  nec  post  tertimn  nonaram  li 


imip- 
medio 


,  necposi 
sius  mensis  differstur;  sed  toI  ipsls^  Tol  in 
positis  diebus,  qoandocumque  Dominict  diet  eYcao- 
rit,  rile  ei  absqne  dubio  cantandum  erit. 

Menso  NoYeiubrl  et  Decembri,  bonom  esl  sudlom 
babere :  venam  hepatiiam  incidoret  quia  tunc  lem- 


tincant  se,  nullom  peoilus  capol 

eorum  sii  clonamomom. 
OninU  Nof  embns  acos»  vix  lerlia  maisi<  in  i 
Hora  scilicel  octOTa  qolnli  diei,  ol  phiriii»mn,  cl 

eliam  hor4  qnaru  allerios  dMt  caroAda. 


DBCBMBBR. 

Duodecimns  el  oltimQS  mensis  Romanomm.  Habel  dies  iriglnu  ei  «nom.  Lona 

?ero  ▼Igintl  el  novom.  liox  horarom  octodecim  esl»  el  dles  lanlom  sex. 

OcUTos  menais  Ucbrmorum  Casleo«  habel  io  hoe  mooso  locom»el  primos  moosb 

Grseeorom,  AphUeos. 


0 

f 

I 

b 

Kalenda. 
nr  100. 
m  000« 
M     noo. 


VIU  lllOB 

va  Idos 

fi  idut 

V  idos 
IV  idos 
m  idos 
II  idtts 
Idos. 
iix  kil. 
Xfmkal. 
xvn  ksl. 
XVI  kal. 
XV  kal. 
XIV  VmI 
xm  kal. 
xn  kal. 
XI  kaL 
z  kal. 
IX  kal. 
vm  kaL 

VI  kal. 
VI  kal. 
¥  kal. 
IV  kal. 
ui  kal. 
u  kal. 


Barbara  virglois 

Nleolal  episeopl  ei  em 
OcUvasanetlAndroA. 


KaU 


HBOO. 

Noaa 
vinkl. 
void. 
VI U. 

vid. 


IV  M, 
riki. 

Rki. 


yiKllia  nnctl  Thooi» 
Ntttivllas  saocU  Thomm. 


TlgHla  NaUviUils  DoaM. 
NaUvitM  Domioi. 
Pamto  mneti  StephsaL 
Joaooisapoateliet'' 


SyiTCitri 


MAaTvaoioaHni. 

Eligios  Novlooie  tibl  sub  fooa  Deeembrem 
Prina  deslgaat*  eoodigiio  praBsnl  hooore 
Vero  el  Secoro  quartis  litai  AflHca  oooia. 
CanlaDoque  eadem  libat  aob  aiartyre  torms. 
Tnm  iirlclie  oum  Vidorio  pr«eoUet  H<*raele«s. 
Dalmaiios  marlyr  noom  Criapinaioe  aervaoL 
Ociooas  idoa  Nieobua  eplacopos  omai. 
Sepieoas  retioet  Folycarpua  com  Tlieodoro» 
Eutycfaiaoe  altea  seoli  Felici  |opa  erooro 
lias  qooque  Zeooo  habet  coaittocU  aMrlyr  hooore. 
Sebasilaaom  quUia  oelebramos  ab  urbe 
Translauun,  proprki  quo  GaUiea  rwa  patrooo 
Exsoltaat,  logeos  temploa » col  sorglt  d  aro» 
Anliquoque  niteoi  sqoaatia  cuhoioa  fHtos, 
Has  qooque  virgo  sdN  oieritis  l^eocadia  aaocU. 
Kolabam  mneio  qoartls  veoeramor  aaMire« 
Ubpaoam  EmerltaDy  cujns  croif  oamqoe  aervant 
Homa  tital  Damaai  Urois  sotemoia  papc, 
Occorruoi,  parileaiqae  siiool  Vidorieos,  atqoe 
PoiciMias  babeot  retti  votiqoe  nitorem , 
Amblana  vireni,  qnorum  nooc  mra  croore  i 

UeriaogenfO,  Donatuty  bia  deniqoe  eoroseaot. 
Tom  prklie  el  bloi  con]ooeU  aaogoioe  aaoctL 
Idus  Syracoaa  tibl  Loda  dieavi V 
Pasehasiom  QirisU  pro  Domiae  paon  tynmmm^ 
SpirUua  bmnobllem  qoam  fpdt  aaoctus  iiiiqols 
Eme  viHs.  Yidoch  parlter  Colerisqoo  aaeenkM, 
£gregl«  Oeeani  eedom  coi  sope  proeell». 
xiik.  Nooumeomdochoelamr 
Nboii 


d«ehno,antiotea  ^ 
TraoriaU  Tliom»  eoiebral  di 
Aorea  quo  siroeuire  Dei  cogooacaro  i 
lodla  promeroit  aigois  eooiilau  IrooM 

XI  k.     Uodedmum  celebral  trieeoo  martyre  l 

X  k.      Tldoria  Chriati  dedmaa  de  virgtae  Ihlgol. 

IX  k.     Nooo  venura  eoomiaaUi  maoor  ' 
Lnmtoa  pervigUeaque  aras«  et  te.^ 
Ylrgiuibos  quadragioU  hie  apleodel  <,     , 
0(1»  dlguam  vltam  vot^  el  virtole  dieamat 

VIII  k.    OcUvo  »ervi  dlgoatoa  somere  IbraMm, 

Erraotemqoe  hoaaUem  veniooa  revoraro  Crealsr, 
Paru  virgioeo  BBorules  loduit  artoa* 
Eugeoiamqooqo 
CooslmlU  Chrlsttt 

vuk. 


VI  k. 


xviuk. 
xvuk. 


Ul  voeal  aotlaieo  Nicaiius  aogel  hooore« 
»piridiooqoo  dU  praaol  celehrator  eodem. 
Odavom  eum  deoo  Maxhuioo  roteolas, 
Attreliaaa  fteax  praboott  ori  rora  LyMm. 
Impia  «|0i  Aaafrii  teomerom  Joam  tyranni . 
Quoromneeeropitaoavaloa  terroror^ 
Conataatemqoe  aahoom  IbnMda  lam 
Teroi  septeoo  et  decioio  puorl  meaMinmtur. 


vk 


IV  k. 


Septimus  kioe  Stephaoo  Lov«u  el  mari jro 
IxoeUet  aatom  regem  paaaoaMpio  heau, 
Ooi  viu  atqoe  flde  pogo^  ott  01  oMrU  aacoioa. 
Aaoi  aopromom  dloemoa  temporo  moaasm, 
Qoorom  Imu  eolat,  brevlbaa  reCaralqoe  dlebaa 
Diledos  Domioi,  vifbl  lospemor^  aopevol 
PecUre  de  Chrlaa  Ibotem,  qol  haurire  paraoarai 
Promeroit,  aextom  aaodt  lottraiqoo  Joaooaa, 
Uberibos  amtrom  rajmil  qooadlra  topldi 
Reguaodk|oe  atti* ,  (jyisum  dum  ptioofo  ommi 
Uoredes  copii,  UMtes  qoiou  veoeramor. 
Vates  rexqoo  piua  dlviom  ot  aihplaeftaa 
ladgoil  qoartom  David  aermaoa  Adeqoe, 
Urboqoo  ArelmTrophhoogiodeoapasiare 
Manaoetns  teraoaii ,  domTel  Floreothm  i 
Sylvealriprkliollomaoampapaperi  ' 
LmUntia  popokevotia  siM  aObdliao 
PuoUOoom  prhnos  traoqolUam  eoraere  j 


CraElllKRIS. 


786 


M  aimitt  doiaiaotqtte  orktt  i^iirgaM  laficro, 
tirfo  Cokwibi  liiiial  |>ilmaNi  firuiio  percniioi» 
foitopiaio  aoo  Cliriaiiiai  onoiiuu  cmoro , 
Owqao  PMofitlaiio  Sabioiaotio  eodein 
OooDrril  foaio^  «qoalea  ara  at«|uo  trioaiplKi, 
UrtieM  ml  SeooooM  prinl  docoere  patrooi : 
Hm  taodooi  daodoiit  extromooi  feata  Deeemlirefli. 

ToraiiMl  Areit^iieiis  medio  aiui  aignt  I>eceiiibria. 
MOitfo  hlaepjitet,  cehos  renieaiite  dies, 
lacipit  bioe  rtoaboa  conToraus  odaogcre  luaion. 
Eece  aooaa  fMtoo  paral  nanc  lale  Decembres. 

Deeeiober»  t  nonioro  ei  linbribos  (lical  priores 
Ires  proiinili  nominalar.  Hos  solem  decem  menses 
Romoliis  ordlnaYil»  oni  trifioU  el  onom,  nlleri  ?ero 
Irlginln  nltematim  dles  Inboens*  et  oouies  in  Ire- 
el  ^ooinof  dlebns  conclndens*  Sod  posten 
i|aiiK|aaginlt  dlet  ei  oniim  in  dnobos  mensl* 
I  nd  ionaa  coranm  peoocompo- 


Nmna,  qoio 
bosnrfiUdk 


lans.  Post  bonc  landem  Jollas  illeCarSsr  deeero  dles 
adjecit,  snnooM^ue  io  treeentis  seiaginUi  «fuinque  dio- 
bus  el  sei  bon»,  ad  solis  eurstun  (ol  etiam  liodie 
senratur)  Insiiiuit. 

In  anno  decimo  tertio,  ki  Kaleodb  Decembris,  Iri- 
geaims  luna  est;  sed  b»e  qainlo  embotiono ,  qol 
qoarto  Nonarum  Novembris  in€ipil«  depuuinr.  Luiia 
irero  Deeembris,  in  lerlio  lUlendanim  ianuarii  fiiii- 
Inr.  Loiia  primi  erobolisml  in  qoano  Nonanim  De« 
cembris  inclpH,  el  in  secundo  iLalendarum  lanuarii 
llnitur. 

lien^e  Deceml>ri  caules  non  comedaniv  ooia  ei  11« 
lis  sanguis  de  lo  Yenil  infiisi  foneno  cauil :  spicom 
l^idaicum  bibe. 

Dal  doodena  cubors  seplem,  iode  deeemqne  De- 

jcembris. 

Uora  sclliool  prima  sef^limi  diei,  ol  plorimomt  ol 
eliam  liora  ocuva  deciml  diei,  cavenda. 


ANNl   DI8TRIBUTI0. 


b  bls  ▼ersibos  lol  sylbbas«  qool  dies  snnl  In  ctfill  anno,  nempe  trerentoo  seiaginu  quinque,  JniU 
^oas  sjfllabas  inve nies  quoto  dle  cadonl  feriae  magls  celebres  :  qnilibel  mensis  snni,  binos  babei  versos. 


Pebroariost  01«  D 
Haif»  m.  Ul. 

ApriHs,  m.  iT. 
ounoSf  01«  V. 
linilos,m.  Yl. 
Jolios,m.  ?tt. 
Aogoslns,  m  TIU. 
Soplombery  m.  1X« 
Odober,  m.  1. 
Movember,  m.  XI. 
ii.IIL 


mensls  L   Clslo  Janns  Epipbanlis  dlc  dona  magorom, 

Vincil  ovaos  Agoe,  nova  Panlom  lomina  venunl. 
El  DorgaU  parens  ad  lemplom  docil  Jesom, 
Sede  dooes  socra  curo  PetroUattbia  gentes. 
Evocai  ad  slodion  poerile  Gn^orios  agmen, 
^ieml  Palris  gratom  MariaB  leoei  alvos. 
Frmsolis  Ambrosil  boJes  Imitare  sneerdos, 
P.l  pellanl  eqnilos  Georgi  moro  lyrannos. 
I^U  Crocis  lleleme  rfoerll  pia  cora  irophma. 


Viiiea  qoam  [f  •  qouml  fion  t  ptebs  Uriianum  oelebrabit. 
Ardna  sdb  eqoos  Irahis  ad  Castigia  Viie, 
Agni  monstral  onus  sed  Baplisles  libl,Petro. 
Jam  Mariaei^Abolem  BapUsU  saluui  in  nlvo, 
AfHcil  Herodes  nece  iaeobnm  Zebedxom. 
Vincnla  post  Potri  patilor  Laorentius  ignea, 
Im|i»ie  moebo  dabasrooretrid  colla  ioanni*. 
iEgidios  celebrat  Marim  virginb  ortum, 
Qno  eombosu  die  Solymorom  moiob  narranl. 
Cbristo  loas  leges  Celtis  Dionysius  aHerl, 
ScripUs  Lnca  lub  fmlinor,  docoil  Siino  Persas. 
Paonouitts  docuil  Gsllorom  Manlus  orss, 
Fenilb  Etbabotb  caoUI  Turingb  budea. 
Post  casli  sacra  Nicobi  longissims  noi  esl, 
FansU  dios  eeiebral  libi  Cbri&lom  virgbo  nalom. 

Mentttim  nomlffo. 
ia.,Fe,,Mar.,Ap.,Ma.,  Juo.,  Jul.,  Aog.,Sept.,Oct.,  Nov.,  Dec. 

SsptimoHm  iUUrm. 
Grandb  freodet  eqous,  dum  cemil  beliiger  arma 

De  tiitmm, 

Advonlos  Domini  seqoilor  solemnb  Liiii, 
Dominica  semper  prje  Barbar.  incobal  Advent. 

Qnoltfor  Mtmi  fwrlet. 

Elbabeib  bieoMm  dal,  Pelros  ver  cathedralos 
J£sloai  Drbsnos,  anlomnai  BarlolonuBos. 


iiu  dies.    Capric.  el  Aquario. 
iiviudies.  Aqoarioeipisclbtts. 
siii  dies.    Piscibtts  et  ArleU, 
III  dies.    Arieu  et  Taum. 
iiiidies.   Tanro  et  Geminis. 
III  iies.    Geminb  ei  Csncm. 
uxidies.  Cancm  el  Leone. 
ni  dies.    Leono  el  Virgine. 
xudies.   Virglne  el  Libra. 
iiu  dles.  Libra  ei  Scorpione. 
III  dies.    Scorp.  et  SagitUrio. 
iiudles.  SagiturioetCapric 


\U 


VU  mtena  4brom. 


CndU  b«c  feria  sa 
IfovembHi. 


ft  Hov«.  tt  Mr., 
t5Mnii,f4Aug 

Qnsraor  mmmtm. 
LsMia,  IS  Deeemb.,    Ferlam  umporam  aflecuni  Monb  qoanam, 
Cm,  U  Sepl,    Cinerem,elqo»LoGiam,SpirilamaequltnrCraeem. 

nUo  doo  mobilia*  Qamioor  impm^tHrm. 

Mmm  sicca  calens,  Automnns  slcens  el  algens, 
Frigel  01  bomel  llioms,  calidom  Ter  s  tii  bumensque. 

JBqmnoeiiM. 
17  SepL,  14  ApriL     Lnmberl.  Gregori,  noi  ea  aeqnaU  diei. 

SoUilHM. 
15  Jttn^,  13  Beeemb.    Vilos,  Lucitt  stol  dno  sobiilia. 


il 

|.3 


-.  -•■>?¥: 


l 


7S7      BBDifi  VENERABILIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  H.  -  DIDASGALiCA  SPOMA  ET  DOMA.     81 

24  Pebnnrli.  Bisseuam  seilae  Martis  teuum  Ktreiidc, 

Potteriore  die  eelebninior  fesU  MaihiaB, 
SabbiU  si  leneant  ibi,  non  alibl  eelebriBtar. 

Dttft  flieiifiKiii. 
1  ngiiiu  Aprilis,  Jool.  SeptaoNioe,  Nofeoiqoe. 
Ono  pbii  alii.  tigiiiti  FebrBOS  octo  : 
At  8i  bissextus  fuerit,  superadditor  onos, 
Et  tonc  bis  sexto  Martii  conscribe  iUleodu. 
Kalendm^  NonmfJdui. 

Sex  nonas  Maios,  October*  lolios  et  Mars. 
Uoatuor  at  reliqul.  Dabit  Idus  qoilibet  octo. 
Yiodicat  Ausooias  Satoroa  lono  Kaleodas. 

liini  din. 

L,  X,  T,  tria  CGC»  sex  boras  continet  annos  : 
11»  BissexiUem  daot,  qoarto  qooUbet  anno. 


DE  EMBOLISMORUM  RATIONE  COMPUTUS. 


JANUARIUB,  PRIMUS  MENSIS. 


t 


K 


fv' 


HaiBcnH 


t     S 

9 


8  4  5  t  7  8  •  !•  11  IS  13  14  18  18  17  18  18  lHfai 


fl 

13 


» 


000.     88 
18 


17 


1  85  18  7 
13     8    87    19 

8  88  17  9 
18     7    89    81 

8  97  18  II 
17     8     1    85 

7    89    81    13 
97    19    11     8    88 

9  1    95    18 
88    81    13     8    87 

19  11  3  88  17 
1    13    18     7    89 

81  18  8  97  19 
3    88    17     8 

83    18     7    88    81 

8  .  97    19    11 
88    17     9     1    95 

7    99    81    13 
97    19    11     8    88 

9  1    95    18 
99    91    13     8    87 

11  3  »  17 
1    95    18     7    99 

13  8  17  19 
3    85    17     9 

18  7    89    81 

8  87    19    11 
17     9     1    83 

7    99    91     13 

19  11     3    85 

9  1    83    15 


»    81    13     8    87 

.11     3    88    17 
1    95    18     7    88 

18     8    97    19 
8    98    17     9     1 

18  7    89    81 

8  87    19    II     8 
17     9     1    98 

7    99    91    13     8 

19  11     3    95 

9  1    83    18     7 
81    18     8    8f7 

11     8    88    17     8 
1    95    18     7    89 
18     8    97    19    11 

8  85    17     8 

18  7    89    91 
5    97    19    11 

17     9     1    83 
7    99    81    18 

19  11     3    85 

9  1    83    18 
81    13     8    97 

11     3    98    17 
1    95    18     7    99 

13     8    97    19    I 
3  ^^  98    17     9     1 

18     7    89    91    1 
8    97    19    11     8 

17     9     1    93 


SoMsoMre  Bolandom  esl,  qiod  i 
ki  murto  iNonaram  Janoarit  lona  initor  qoorli  em« 
bolttmi,  qoi  bnerilar  seeondo  Nonarom  Decembrii 


decimoi  el  hmn  Janoarii  floltor  lo  Febraario. 


:"--.   ' 

a.91 

|- 

II 

1     9 

h^ 

iP 

d 

Kaieod» 

91 

^ 

e 

IV       000. 

II 

?•'• 

10 

r 

III     ooo. 

83 

!•'■ 

8 

i 

n     000. 

13 

V  ,.■ , 

NODIB 

88 

'''; 

18 

b 

vm   Idos 

18 

k-- '  - 

5 

c 

VM    Idos 

97 

p.  ' 

d 

xt     idot 

17 

13 

• 

V      Mus 

99 

V  '   . 

r 

IV     i<loi 

19 

15 

18 

17 

19 

91 

93 

98 
9  1  93  18 

7  89  91  13  8  97 

TiiroiUekon  ud  kune  memem  frimum* 
Menais  amat  tepido  Jani  decorrere  TlctOy 

£t  reOcl  grato  saepe  liqoore  jobet : 
Teoa  tlbl  ooUos  exsodeC  secu  croores, 

Sed  calida  lim  est  mergere  corpos  aqoo* 

FKBRUAH1U9,  HKNSIS  SECUNDUS. 

Deeeoooveoalia.  ^' 

3     4     8     8     7     8     9   10   11    19   13   14    18   18   17    18   19 

15  3  r  19  11  3  98         17 

3  93  17  9  1  98  18  7  99 

13  7  99         91  15  8         97  19 

8  91          19          II  3  98  17  9  9 
^17           9_993          18           7          88          91 
79991           13  89719          11           4 

19    11     4    98    17     9     i    93 

9  9    98    15     7    99    91    13   *  8 
81     13     8    27    19    II     4    98 

II     4    91    17     9     9    93    18     8 


1 
9 
8 
4 
8 
8 
7 
8 
9 
19 
11 
19 
13 
14 
15 
18 
17 
18 
19 
98 
91 
99 
95 
91 
88 
88 
97 
88 
89 
89 
81 


tf:-A-- 


m 

DE  EMBOLISNO. 

7 

t 

i 

m     MoM 

S 

fS 

18            8 

S9 

Sl 

13 

6 

S7 

II 

it 

II     idos 

11 

13 

6 

S7 

19 

11 

& 

S8 

17 

li 

b 

kloe 

i 

S8 

17           10 

S 

S5 

18 

8 

S9 

15 

18 

e 

Xft  kat 

S3 

SS 

8 

S9 

Sl 

15 

6 

p 

19 

14 

7 

d 

X?    kAl. 

6 

S7 

19          IS 

4 

£1 

17 

10 

S 

18 

• 

xiT  kil. 

» 

S7 

S 

S5 

18 

8 

S9 

Sl 

18 

18 

f 

xui  kid. 

8 

S9 

Sl           ti 

6 

S7 

19 

IS 

4 

17 

i 

l 

xu    kal. 

f! 

S9 

4 

S5 

17 

10 

S 

13 

18 

XI     kaL 

10 

S 

SS           16 

8 

89 

Sl 

11 

6 

19 

ft 

b 

x      kii. 

» 

8 

«7 

19 

IS 

4 

28 

SO 

1 

e 

IX     kal. 

IS 

4 

S8          18 

10 

S 

S3 

16 

8 

St 

d 

fin   kaL 

S 

8 

S9 

Sl 

14 

6 

27 

SO 

ss 

9 

e 

vii    kal. 

U 

6 

S7          SO 

IS 

4 

24 

18 

10 

S3 

r 

VI     kal. 

4 

18 

10 

S 

S5 

18 

8 

S9 

ss 

Sl 

17 

l 

▼      kal. 

18 

8 

S9          SS 

14 

8 

S6 

SO 

iS 

S5 

8 

n     kal. 

6 

SO 

ts 

4 

S8 

18 

10 

S 

S4 

S6 

b 

in    kal. 

18 

10 

S          S4 

16 

8 

S8 

Sl 

14 

S7 

li 

e 

n     kaL 

8 

10 

ss 

14 

6 

S7 

SO 

IS 

4 

S6 

S8 

790 


SoiDinop«re  notandoni  ett,  qood  Febniarii  lonatio 
sine  biasexlo  undetrifesima  est :  com  biuexto  a«- 
lem  trifiesima  compntatar,  sife  aoie,  siTO  post  Ka- 
lendas  if  artias  eompuietur.  Et  notandum,  qood  un- 
decioBO  anno  Looa  Januarii,  in  Kalendis  Febniarii 
flnitur  irlfesiiiia,  el  bob  esi  Febmarii,  sed  Janoarii. 
Febmarli  lona  initur  in  MarUo. 


TeirMidckoH  Md  kune  m$H$m  iecMMdum. 

Febroa  olos,  Tolucresgue  cibis  odere  paliisCrei, 
Esseque  ioertiOca  feure  tlmenda  solent : 

Pbarmaca  tonc  bauri,  lunc  sclude  in  poHice  venam, 
Ei  calido  moltum  flumino  membra  foTe. 


MARS  MENSiS  TBRtlUS. 


ff 

Deceanoveoalia. 

Niinieros 

dienim 

bujos 

i\ 

1 

S 

5 

• 

8 

8 

7 

8 

9 

•10 

II 

IS 

13 

14 

15 

16 

17 

18 

19 

f 

4 

Kalewte 

10 

IS 

4 

S8 

18 

10 

S 

S4 

16 

meosis. 
i 

e 

VI 

non. 

18 

S 

Sl 

16 

8 

29 

92 

14 

6 

S8 

s 

II 

f 

vl 

■00. 

ss 

14 

8 

S8 

so 

12 

4 

S6 

18 

3 

18 

f 

IV 

000. 

IS 

4 

S6 

18 

10 

S 

94 

16 

8 

SO 

4 

in 

000. 

S4 

16 

8 

50 

S2 

14 

6 

S8 

SO 

8 

8 

b 

n 

noB. 

14 

8 

S8 

90 

IS 

4 

S8 

18 

18 

S 

6 

18 

e 

NOMB 

S6 

18 

10 

S 

Si 

16 

8 

50 

S2 

7 

d 

vm 

Mos 

16 

8 

50 

ss 

ii 

6 

S8 

SO 

IS 

4 

8 

6 

0 

vn 

Mtts 

S8 

SO 

12 

4 

S8 

18 

10 

S 

S4 

9 

15 

r 

VI 

Idns 

18 

10 

S 

S4 

16 

8 

50 

SB 

11 

8 

10 

j 

V 

iclos 

80 

ss 

li 

6 

S8 

20 

IS 

4 

S6 

II 

S 

IV 

Idos 

li 

4 

S6 

18 

10 

S 

S4 

16 

8 

11 

10 

b 

» 

klos 

S 

S4 

16 

8 

50 

22 

14 

8 

S8 

15 

e 

n 

kkis 

S2 

14 

8 

S8 

90 

12 

4 

K 

18 

10 

14 

8 

d 

Idm 

1 

4 

SG 

18 

18 

S 

Si 

18 

8 

30 

18 

e 

xni 

kal. 

Si 

18 

8 

SO 

ss 

14 

6 

28 

SO 

IS 

18 

7 

r 

XVI 

kal. 

8 

S8 

SO 

IS 

4 

S6 

18 

10 

S 

17 

18 

i 

XI 

kal. 

S6 

18 

10 

2 

S4 

16 

8 

50 

ss 

14 

U 

XIV 

kal. 

8 

50 

S2 

14 

8 

S8 

so 

IS 

4 

19 

4 

b 

xm 

kal. 

S8 

SO 

IS 

4 

S6 

18 

10 

S4 

16 

90 

11 

e 

xn 

kal. 

10 

S 

24 

16 

8 

50 

ss 

li 

8 

Sl 

d 

XI 

kal. 

50 

ss 

14 

6 

S8 

20 

IS 

S6 

18 

12 

14 

• 

X 

kal. 

fS 

4 

26 

18 

10 

S 

S4 

16 

8 

25 

9 

r 

IX 

kal. 

S 

Si 

16 

8 

90 

n 

14 

S8 

SO 

24 

f 

vra 

kal. 

14 

6 

28 

SO 

12 

4 

S6 

18 

10 

Ti 

17 

vn 

kal. 

4 

S6 

18 

10 

S 

24 

18 

30 

S2 

28 

• 

b 

VI 

kaL 

18 

8 

50 

ss 

14 

6 

S8 

SO 

IS 

17 

e 

V 

kal. 

8 

SS 

20 

12 

4 

26 

18 

10 

S 

24 

S8 

14 

d 

IV 

kal. 

18 

10 

S 

S4 

18 

8 

50 

S2 

14 

S9 

8 

• 

Itl 

kal. 

8 

39 

S2 

14 

6 

SB 

SO 

IS 

4 

96 

30 

r 

0 

kaL 

SO 

IS 

4 

16 

18 

10 

S 

Si 

16 

51 

b  eodem  Tidelieei  undecimo  aimo»  luna  qm  de- 
iMill  in  Kalemlis  Manii  Tigeslma  nona  esse,  Yigesima 
ocu?a  erll,  propter  embolismom,  qni  bi  secunJa 
IfOMrm  Deeeinbris  inseritor,  si  bissextds  non  est. 
Si  aulem  bissextai  ftierit  vlgesima  nona  in  Katendis 
Marlii,  el  Ifteesima  in  sexto  Nonarum,  non  ejusdem 
,  sed  rebnmrii  eompuubitor  IsU  luua. 


TeUr&idchoH  ad  Axnc  meium  Uriwm. 

Marlius  bumores,  et  terrae,  et  corporis  auget 
Tune  ratio  est  puri  magna  teneoda  iibl : 

Oolcia  tmn  prosui  acri  condiu  sapore, 
Pbarmaca  noQ  proountt  venam  aperire  nocei. 


1? 

^J 

1 

S 

3 

4 

8 

8 

7 

f 

Kaleodc 

10 

2 

24 

16 

IV      noo. 

22 

H 

6 

19 

b 

m     Boo. 

12 

4 

26 

18 

M 

e 

n      Boo. 

24 

16 

8 

M 

N0B9 

14 

6 

28 

20 

M 

• 

vm    kbis 

96 

18 

10 

9 

r 

vn     kkis 

16 

8 

1 

22 

f 

n     klos 

28 

20 

12 

1» 

V      klos 

18 

10 

8 

2i 

&PR1L1S,  MEMSIS  QUARTUS. 

DeeeoBovenaHa. 
8  9  19  II  12 


dieiBui 

15  14  18  18  17  18  19  bf^iis^ 


8    50    22 
28    20    IS 

10  S    Si 
50    S2    14 

12     4    26 
2    24    16 

11  6    28 


16 


26 


18 


14  6  28 
4    26    18 

18  8  50 
8    S8    SO 

18  10  S 
8     1    S2 

SO    11     4 


I 


10 


3    24 
24 


7M 

1 

fO 
18 


15 

A 

It 

i 

9 
17 

$ 
U 


BEDiE  VKSffiRABILIS  OPERUM  PARS  L  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  SPURU  ET  DUBI4. 

idot 


IV 

m  fdoM 

n  iduf 
Idus 

iviu  kal, 

xvu  kal. 

ivi  kal. 

XV  ktl. 

XIV  kal. 

liii  kal. 

XII  kaL 

XI  kal. 

X  kal. 

IX  kaL 

w  kaL 

f»  kal. 

VI  kal. 

V  kal. 

IV  kiL 

ni  kaL 

D  kaL 


90 

99 
fi 
» 
99 


i  99 

19 

s       n 

u 

5         9$ 

16  9 

7  98  90 

18  11 

i  99 

iS 
8  94 

18 
5  96 

i7 

7  98 

i9 


9 

90 

11 
1  99 

iS 
S  94 

18 

8  96 
17  9 

7         9(1 
19  II 

9  1 

91  iS 


14 
8  9j 

16  8 

7  9»  90 

18  10 

1  99 

19 
S  94 

14 
8  91 

18 
7  1 

18 
0 

90 
11 


91 
98 


1  99 

15 
S         94 

18 
8  98 


8  91  90  19  8  96 

16  10  S  94  16  8 

1  tt  14  7  98 

19  8  96  18         10 

5  94  16  9  I 

14  7        .96  90  19 

8  96  16  II  8 
16           9            i          9»         14 

7  98         90  IS  8 

18  II  8         94  16 

9  1  99  18  7 
1          90          IS           8          26  18 

11  8  94  17  9 

S  91  18  7  98  90 

IS  8  96  19  11 

8  9i  17  9  1  99 

18  7  98  91  IS 
7          96          19          11            S  94 

17  9  1  9S  18 

9  96         91  18  8  96 

19  11  8  98  17 


799 

10 
II 
19 
18 
U 
18 
16 
i7 
18 
19 
90 
91 
99 
98 
94 
98 
96 
97 
98 
99 
30 


In  islo  iollar  orgmiieBto  OttiniodTeHere  i 
ledorom,  giMd  in  ocUvo  ei  deeiiBO  noDO  tiioo  cjreli 
deeemiovtns  lonA  Aprills  in  Miilo  8«nuilnr,  propter 
duoo  embolitinot,  qni  llMionl  Inoam  irlgeslmam  in 
lecando  Nonarom  Aprtlls»  ei  In  lertio  Nooanun 
Aprilis.  Iiem  nndedmo  anno  in  Kalendb  Aprilb  Irl- 
Orslma  Inna  eoit  lod  Marlio  adicrlbalnr. 


fyigoro  vlm  lenls  revocat  lellarift  Afirilis, 
Taoc  etiam  eit  tenais  perqae  forau  catit : 

Tonc  intnstnot  ancta  magis,  santqae  omnia  pleoai 
Solvero  se  venter,  vena  aperiro  JabeL 


MAnJS,  MBNSIS  QUINTDS. 

Dcceanoftmlli. 


H 

i 

9 

8 

4 

8 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

19 

15 

14 

18 

16 

17 

18 

19 

JSmS 

i 

b 

Ktfend» 

11 

8 

98 

17 

9 

1 

98 

iS 

7 

98 

1 

VI 

Bon. 

98 

18 

7 

98 

91 

18 

8 

97 

19 

9 

IS 

V 

non. 

18 

8 

97 

19 

11 

8 

98 

17 

9 

S 

IV 

nott. 

98 

17 

9 

1 

98 

18 

7 

99 

91 

4 

• 

m 

18 

7 

99 

91 

18 

8 

97 

19 

11 

8 

10 

n 

non. 

17 

19 

11 

8 

98 

17 

9 

95 

6 

Nta 

m 

17 

9 

98 

18 

7 

90 

91 

15 

7 

18 

vm 

Idot 

99 

91 

18 

8 

97 

19 

11 

98 

8 

7 

VH 

idet 

19 

11 

98 

17 

9 

1 

95 

18 

9 

VI 

idet 

98 

18 

7 

99 

91 

18 

97 

!• 

18 

V 

klmi 

91 

18 

97 

19 

11 

8 

98 

17 

11 

A 

IV 

kiot 

98 

17 

9 

9S 

18 

99 

u 

m 

klot 

95 

18 

99 

91 

18 

8 

97 

19 

II 

13 

II 

n 

klat 

97 

19 

11 

98 

17 

1 

14 

1 

Idm 

\ 

98 

17 

1 

95 

18 

7 

99 

91 

18 

18 

XVU 

kaL 

99 

91 

tt 

97 

19 

11 

S 

16 

9 

XTI 

kaL 

97 

19 

11 

8 

98 

17 

9 

95 

18 

17 

XV 

kal. 

95 

18 

99 

91 

18 

8 

18 

17 

XIV 

k«L 

99 

91 

18 

8 

97 

19 

II 

98 

17 

19 

e 

xm 

kaL 

11 

95 

17 

95 

18 

7 

90 

xn 

kaL 

93 

18 

7 

99 

91 

18 

97 

19 

91 

14 

xt 

kaL 

IS 

97 

19 

11 

98 

17 

9 

99 

S 

X 

kaL 

98 

17 

9 

95 

18 

99 

91 

95 

IX 

kaL 

18 

90 

91 

18 

97 

19 

11 

94 

11 

vm 

ksL 

97 

19 

11 

98 

17 

9 

98 

98 

19 

VH 

kal. 

17 

1 

98 

18 

99 

91 

13 

96 

VI 

kaL 

99 

91 

18 

97 

19 

1 

4 

98 

97 

8 

V 

kal. 

19 

8 

98 

17 

1 

95 

18 

96 

16 

IV 

kal. 

1 

98 

13 

99 

91 

18 

8 

97 

99 

ra 

kaL 

91 

18 

S 

97 

19 

11 

8 

95 

17 

80 

8 

u 

kaL 

8 

98 

17 

1 

95 

18 

7 

90 

Sl 

In  ociavo  aono  Inna  qum  debuii  etto  visesima  octava  erlL  propter  emboUsmomt  el  lerlio  Nonaram 

odava  (]axU  regalam)  in  Kalendis  Maii  slt  vigesiasa  Martli  inseritar. 

MUma,  prop^  mbolisouim  qai  ioseritar  soeap^  r#l^«tlk4#ji  ad  kunc  mensem  pOninm. 

Nonarnm  Marttt.  Bt  qoas  in  lUleadls  ianii  tri|esima  ^  ,_>   .      f..  .  ^  iApmA*i«*Sm»«  «nnM. 

este  debnit.  vicesima  nooa  eriL  ^^■?"*  '*■  !!?•■*»  '?"*  formotlssimas  anoM» 

»«  ucuwt  wHiwoia  uvi»  mu  Jamqoo  slbl  cancU  molUos  esse  volant : 

llem  dodoio  none  anno  cvcU  decennovaUt»  onm  Balnoananecolo,naocsitpbtrmacasomere4 

deboit vifesima  nonaesseln ftalendis  MaU :  Tigesiata  El  libl  nunc misso  sao|nine  vena  OnaL 


1} 

ir    o 


19     8 


JUNIOS,  MBNSIS  SBXTUS 

Deetanoventlit.  "^ 

4  8  6  7   8  9  10  11  19  13  14  18  16  17  18  19  bajot 


6 
16 


f 

1 


Ktl 

indM 

93          18 

7          99          91 

13 

8          97          19 

1 

IV 

000« 

IS           8         97 

10          11 

3          98 

17            9            1 

9 

in 

'oon. 

98          17 

9            1           25 

U 

6          90          91 

S 

tt 

nen. 

18            7          99 

91           U 

3          97 

19          11            S 

r» 

bE  \ 

PIB 

t)LI 

SMO 

K 

5 

b 

Noue 

97 

10 

II 

3 

90 

e 

VIU 

idus 

t7 

0 

9 

9-. 

15 

7 

IS 

d 

VII 

idut 

99 

91 

15 

5 

27 

1 

• 

?l 

idos 

19 

It 

4 

95 

17 

9 

f 

V 

Mot 

SS 

15 

7 

99 

!• 

I 

nr 

kJns 

Sl 

13 

0 

97 

i) 

11 

« 

yne 

95 

17 

0 

9 

18 

b 

n 

idus 

13 

15 

0 

90 

91 

15 

7 

c 

ld« 

i 

97 

19 

11 

4 

d 

xm 

kst 

m 

17 

10 

9 

95 

15 

15 

• 

ifn 

ksl. 

90 

91 

15 

0 

4 

r 

xvt 

kal. 

ti 

10 

19 

4 

95 

17 

I 

Xf 

ksU 

10 

9 

95 

15 

0 

11 

»t 

kal. 

» 

91 

14 

6 

97 

10 

1 

b 

xni 

k»L 

19 

4 

95 

17 

10 

e 

xu 

ksL 

9 

95 

10 

n 

90 

91 

5 

4 

XI 

ksl. 

14 

• 

97 

10 

19 

e 

X 

ksL 

4 

95 

10 

10 

» 

17 

f 

IX 

ksl. 

16 

0 

90 

91 

14 

t 

l 

nn 

ksl. 

e 

97 

90 

19 

95 

vn 

ksl. 

10 

10 

i 

95 

Itf 

t4 

h 

fi 

ksl. 

6 

90 

92 

14 

97 

S 

e 

f 

ksL 

90 

19 

4 

95 

10 

d 

if 

kaL 

10 

9 

94 

10 

99 

11 

• 

in 

kal. 

99 

14 

tl 

90 

19 

f 

m 

ksl. 

19 

4 

96 

fK 

10 

9 

704 


17 
10 
91 


91 


95 

97 
90 


10 
19 
14 
16 
18 


10 
19 


11 
15 
15 
17 
19 
91 
95 
95 
97 
90 


95 


94 


lU 
19 
14 
10 


10 
19 
II 
10 
10 
90 


15 
15 
17 
10 
91 


95 


97 
93 


95 

r 

99 


94 


10 
19 
14 
16 
18 


8 

0 
7 
8 
0 
10 

11 

19 
13 
U 
15 
10 
17 
18 
10 
90 
91 
99 
95 
94 

96 
97 

97       98 
90 

50 


11 
15 
15 
17 
19 
91 
25 


liitoeiidvM  est,  qood  la  oelaYo  niuio,  qMHo  No- 
nnnim  Jwiii,  lona  trigesim'\  oH,  aed  Maii  etM  debel. 
Lona  f  ero  lunil,  in  Jtilio  iiiitvr, 

Item  aunododnio  Bono  in  KaleiMlisiinMl,  hHMi  tri- 

Euma  est,  ei  eat  MaiL  Lnaa  tero  Jttiii  OBitv  fai 
leodls  Jalii  gieiisltf. 


TifratflcAoii  «d  kime  Mnfm  sccinni. 

Jvoina  et  gaodel  f  elidia»  el  paadtur  berbia 
Yif iOcoliaaaori,  toiic  iifimiea  foge : 

Lmiiiia  ti  recroet  tooc  meotom  bUnda  voluptatt' 
AfHlgat  eorpoa  oec  nediciBa  tmm. 


fULlDS,  MBNSIS  SBPTIMOS. 


t? 

\ 

Haaeffm 

Si 

difrom 

1 

1 

9 

5 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

19 

15 

14 

15 

10 

17 

18 

Jj*J^ 

m 

1 

Kalend» 

91 

10 

8 

90 

99 

14 

0 

98 

90 

me^ 

0 

fi  nen. 

14 

0 

98 

90 

19 

4 

98 

19 

10 

9 

10 

f   non. 

90 

18 

10 

9 

94 

16 

0 

50 

99 

5 

10 

8 

80 

99 

14 

0 

98 

9D 

19 

4 

5 

m  non. 

98 

90 

19 

4 

90 

18 

10 

91 

8 

13 

n   noo. 

Nen» 

18 

30 

10 

99 

f 

U 

84 

0 

16 

98 

8 

90 

50 

19 

99 

14 

96 

0 

7 

9 

fm  kfua 
fii  idua 

90 

9 

19 

94 

4 

10 

90 

8 

18 

50 

10 

99 

14 

94 

10 

98 

0 

9 

1 

fi   idna 

91 

14 

6 

98 

90 

19 

96 

18 

10 

10 

18 

f   idna 

4 

96 

18 

10 

9 

94 

10 

50 

11 

if  Idna 

94 

16 

8 

50 

99 

U 

98 

90 

19 

19 

7 

m  Idoa 

6 

28 

90 

19 

4 

96 

18 

10 

9 

13 

15 

n   idna 
Idnt 

90 

0 

18 

50 

10 

99 

9 

14 

94 

6 

10 

» 

90 

80 

19 

99 

4 

14 

14 

15 

4 

ifo  kal. 

» 

90 

19 

4 

98 

10 

10 

9 

94 

10 

10 

19 

ifi  kal. 

10 

91 

16 

8 

88 

n 

14 

• 

17 

if  kal. 

50 

99 

14 

0 

98 

90 

11 

4 

90 

18 

18 

1 

uf  kaL 

19 

98 

10 

10 

1 

91 

10 

0 

10 

0 

im  kaL 
10  kal. 

9 

14 

94 

16 

98 

8 

90 

80 

19 

99 

4 

14 

90 

0 

18 

18 

10 

90 

ir 

17 

11  kil. 

X      kaL 

1 

10 

96 

18 

80 

10 

99 

1 

14 

14 

8 

10 

90 

0 

90 

50 

19 

99 

99 

95 

6 

n      kaL 

0 

98 

90 

19 

4 

» 

18 

10 

9 

94 

91 

II 

fm  kal. 

10 

10 

t 

94 

10 

8 

50 

99 

U 

95 

fii  kal. 

8 

80 

99 

14 

0 

90 

90 

19 

4 

96 

90 

5 

fi  kal. 

90 

19 

4 

90 

18 

10 

9 

94 

10 

97 

11 

f   kaL 

10 

9 

94 

10 

0 

80 

99 

U 

6 

» 

90 

i 

IV  kal. 

99 

M 

0 

18 

90 

19 

4 

96 

18 

90 

10 

m  kal. 

19 

4 

98 

18 

10 

9 

94 

10 

8 

50 

50 

8 

h 

■  kid. 

94 

10 

8 

30 

99 

14 

0 

98 

90 

51 

i 


hnueBdmn  oiiam  oal,  q«od  ii  oetav»  tnnOt  Ib 
KoleBdia  lolil  Irnia  trlfeaiaaa  oiao  deMl,  aod  vigo< 
oima  eal,  el  eat  JnBii* 

Hocoaqoo  penreoil  pertorbatlo  tertii  embollami* 
firi  Ib  aecBBdo  Nonarom  Martii  inaeritor. 


Ttiraiiichon  «d  Anjic  nunam  if|ifminm. 

Aeria  Ignifluoa  intOBdit  Julioa  mstua, 
Hocbrevlor  aoauio  toinpore  daoda  qniea* 

Balnea  fiteniur,  uec  veoaui  Ungere  ferro, 
Ncc  doroiA»  petttlaas  accubuiase  velii. 


lii  BEDiE  TENEftAMUS  OPERQM  PAHS  I.  SECT.  II.  —  DiOASCALICA  SPUMA  £T  DIIBU.DC 

AUGUSTUS,  M£NSIS  OCTAVUS. 


ConVtdertnJum  ett  in  »>tno  «lecimoMptimo.ji)0(Mi  Tttrtt$UehoH  ad  huiu  meniem  utmiim, 

in  teconilo  Xaientiarani  &epieml>ris  irigesinia  luna     .....  „. . ..  «.  „_^ 

inTenitur,  pronter  sextum  embolismum,  qui  inci-     lp»e  «lam  Augvstiu  somnuiu  restnagit  «t  eseat, 

p  t  quarto  Urum  AugosU,  et  non  est  ilugusti.         p^J^^fHL^^^^^^J^J^J^lL^  I». 
Luna  enim  qus  est  «i.lioli>malii.,  nu  U  mensi  re-     Pbarmaca  nemo  bilwt,  fcceret  n«|ne  corpon  fam. 
puubitur,  sed  qnasi  soperfloa  est.  "«c  gelidas  intra  deiicietur  aqvas 

SEPIEMBER,  MENSIS  NONUS 

OeeeamqviBaalla  "\ 


H 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

5 

9 

10 

11 

12 

15 

14 

15 

15 

17 

18 

19 

i^ 

1 

r 

Kalead» 

29 

19 

11 

3 

25 

17 

9 

1 

25 

1 

■emi 

1 

i 

if     non. 

17 

9 

l 

23 

15 

7 

29 

21 

13 

5 

2 

» 

m     000. 

29 

21 

13 

5 

27 

19 

11 

5 

25 

5 

u 

n      noo. 

19 

11 

5 

25 

17 

9 

1 

25 

15 

7 

4 

2 

0 

Nona» 

1 

25 

15 

7 

29 

21 

15 

5 

27 

5 

d 

viu    idon 

n 

13 

5 

V 

19 

11 

5 

25 

17 

9 

5 

10 

6 

«11    Idos 

Z 

25 

13 

9 

1 

25 

15 

7 

29 

7 

IH 

f 

Ti      Idos 

29 

15 

7 

29 

21 

13 

5 

27 

19 

11 

8 

i 

V      Idus 

s 

27 

19 

11 

3 

25 

17 

9 

1 

9 

7 

1?     idiis 

25 

17 

9 

1 

28 

15 

7 

29 

21 

15 

10 

15 

h 

III     Idua 

7 

29 

21 

15 

5 

27 

19 

11 

3 

11 

c 

u      Idus 

27 

19 

11 

5 

25 

n. 

9 

1 

25 

15 

12 

i 

d 

Idus 

9 

1 

29 

15 

7 

29 

21 

13 

5 

19 

U 

e 

XTUi  kal. 

20 

2t 

£5 

5 

27 

19 

11 

5 

SS 

17 

11 

f 

XVU    k9l. 

tl 

5 

25 

•17 

9 

23 

15 

7 

15 

1 

i 

xfi   kal. 

25 

15 

f 

29 

21 

13 

5 

27 

19 

15 

9 

XV     kal. 

13 

5 

tl 

19 

U 

25 

17 

9 

\l 

b 

XIV    kal. 

25 

17 

9 

23 

m 

7 

29 

21 

17 

c 

lui    kal. 

t3 

7 

29 

21 

IS 

27 

19 

11 

19 

d 

xu     kal. 

27 

19 

11 

25 

17 

9 

25 

20 

6 

e 

XI      kal. 

17 

f 

25 

15 

29 

21 

13 

21 

U 

f 

X      kaf. 

29 

21 

15 

27 

19 

11 

»• 

22 

i 

IX     kal. 

19 

11 

25 

17 

1 

23 

15 

25 

3 

fm    kil. 

1 

ss 

15 

S9 

21 

15 

27 

21 

It 

b 

fii    kal. 

21 

15 

27 

19 

U 

5 

25 

17 

25 

e 

VI     kal. 

U 

5 

XS 

17 

1 

23 

15 

29 

26 

19 

d 

f      kal. 

25 

15 

29 

2t 

15 

5 

27 

19 

27 

8 

e 

if     kal. 

19 

5 

27 

t9 

11 

5 

25 

17 

1 

28 

f 

m     kal. 

25 

17 

1 

25 

15 

7 

29 

21 

S9 

16 

i 

n      kalo 

Ift 

7 

29 

21 

13 

5 

27 

19 

11 

5 

95 

Coosideraodnm  aulem  esl,  qood  iii  qoioto  aiiiio«  T^ireilicAot  ad  Amu  meiitfm  deemim: 

quartoNonirmn  SepiembrU.  ^^^  emlK^Uemus     ^T^^^^^^ln^SS^^ 
iocii>it»  et  fluilur  in  Katendis  Oclobris.  rkarmaen  uil  probibei  tmie  sttmere,  iCMidew 

Ncc  tuos  extcmitm  viiet  nroma  dbni. 


if 

Deeemnoveaalia. 

1 

l«nefii         1 
diemm          ' 

n 

1 

2 

9 

4 

5 

• 

7 

8 

9 

19 

11 

12 

15 

14 

15 

16 

17 

16 

19 

Mdus 

^  z 

e 

Kaleodae 

14 

6 

28 

20 

12 

4 

2^ 

18 

10 

2 

■MnfSo 

d 

IV     noo. 

96 

18 

10 

2 

24 

16 

8 

1 

22 

5 

e 

iN     nea. 

16 

8 

1 

22 

14 

6 

» 

20 

12 

4 

f 

tt      noD. 

28 

29 

12 

4 

26 

15 

10 

3 

24 

15 

1 

Roii» 

18 

10 

5 

24 

16 

8 

1 

22 

11 

6 

2 

VIII    idys 

1 

92 

14 

6 

28 

20 

12 

5 

26 

b 

fii     idus 

20 

12 

5 

26 

18 

10 

3 

24 

16 

8 

10 

e 

fi      Mus 

3 

24 

16 

8 

22 

14 

7 

28 

d 

▼       idtts 

22 

14 

7. 

28 

20 

12 

5 

26 

18 

10 

18 

e 

if     idus 

5 

26 

18 

10 

24 

16 

9 

l 

7 

f 

m     Idus 

24 

16 

9 

1 

22 

14 

7 

28 

20 

12 

i 

u      klus 

7 

28 

20 

12 

26 

18 

11 

5 

45 

Idu» 

26 

18 

11 

3 

21 

16 

9 

20 

n 

14 

4 

b 

XIX  .kal. 

9 

1 

2i 

14 

28 

20 

13 

5 

c 

XvlnM. 

28 

20 

15 

5 

26 

18 

11 

22 

24 

16 

n 

d 

xvu  kal. 

11 

3 

24 

16 

1 

22 

15 

7 

1 

.e 

x^   kai. 

t 

n 

15 

7 

28 

20 

15 

24 

26 

18 

r 

XV    kai. 

15 

5 

26 

18 

5 

24 

17 

9 

18 

9 

i 

nf  kM. 

5 

24 

17 

9 

1 

22 

15 

26 

28 

20 

19 

n 

t|ii  kal. 

15 

7 

28 

20 

5 

26 

19 

11 

26 

tk 

xn    kal. 

5 

26 

19 

11 

5 

24 

17 

28 

22 

21 

6 

e 

XI    .kal. 

17 

0 

22 

15 

7 

r 

21 

12 

21 

d 

X      ka! 

7 

28 

21 

^ 

5 

26 

19 

24 

21 

14 

e 

11     kal. 

19 

11 

21 

17 

9 

29 

23 

15 

21 

5 

1 

fw   kal. 

9 

1 

23 

15 

7 

28 

2i 

28 

25 

5 

VII    kal. 

21 

15 

26 

19 

n 

1 

25 

17 

28 

11 

fi     kal. 

11 

3 

25 

17 

9 

1 

23 

2S 

27 

19 

b 

V      kal. 

23 

15 

28 

tl 

13 

5 

27 

19 

28 

c 

1?     kti. 

13 

5 

27 

19 

11 

5 

25 

1 

29 

8 

d 

m     kal. 

25 

17 

1 

25 

15 

5 

29 

21 

59 

16 

e 

u      kal. 

15 

7 

29 

21 

13 

5 

27 

1« 

5 

31 

797 


17 

II 

s 

II 
19 

A 
16 


KateudiB 

VI  M». 
V  DOB. 
IV        MMU 

ai     oon. 

ROM 


X     1 
S7 


Mm 


n 

V 

IT  idot 

III  Uiyt 

n  lilw 
Idit 

zvai  kai. 

xn  kaL 

XV  kaL 

XIV  kal. 

xm  kal. 

XM  kaL 

XI  kat. 

X  kai. 

iz  kal. 

vn  kal. 

%m  kal. 

n  kal. 

?  kal. 

if  kal. 

M  kal. 

n  kaL 


17  9 

»         St 
19  II 

9  tS 

Sl  13 

4         25 
93  15 

6  97 

95  17 

8  99 

97  19 

19 
99         91 

19 
9         95 


OCSMBOLISMO  798 

.OCTOBIOI,  MKNSIS  DBCIMIIS. 

DeceoiooveMlia.  ^^^SSm 

3  4  8  6  7  8  9  10  II  19  15  n  15  16  17  18  19  huin 

19    II     5    98    17     9 


II  5  98 
I    95    15 

13  8  97 
9    93    17 

18     7    99 


4  97  19 
17     9 

»  99  91 
19    II 

8  9  93 
91    13 

19     4    95 


17 
7    29  .   91 

19    II 
9     9    95 

91    15 


II 
9    95 

13 
4    » 

15 
8    97 


I    93 

13     8 
8    95 

15     7 
8.    97 
4    98    17     9 

15     7    99 
6    n    19    11 
.17     9     9 
8    99    91    15 
19    II     4 


17  16  9  93 
9    93    18     8    99    91    15 

19  8  97  19  19  4  95 
4    95    17    10     9    93    13 

14     8    99    91    14     6    97 


NoUindum»  qaod  iaqoinlo  anno  in  Kalendis  Oclo- 
bris  iriginta  inTenilor,  et  emboliaiul  lona  et u  Luna 
▼ero  Octobris  in  lenio  Ktlendarom  NoTembris  floU 
lor. 


fi  e 

^ 

9 

5 

4 

13 

d 

Kilendc 

18 

10 

9 

e 

n 

non. 

80 

91 

r 

noo. 

90 

19 

16 

1 

n 

non. 

9 

9f 

Kon» 

99 

14 

18 

b 

vm 

idea 

4 

96 

7 

e 

vo 

Idiia 

94 

16 

- 

d 

n 

Mea 

6 

98 

18 

e 

V 

idna 

96 

18 

4 

f 

IV 

Mua 

8 

86 

I 

m 

krof 

98 

SO 

li 

n 

M«8 

10 

9 

1 

b 

Idofl 

i 

99 

e 

xvtn 

kal. 

19 

4 

9 

d 

xvn 

kal. 

94 

e 

XVf 

kal. 

14 

• 

17 

r 

X? 

kaL 

96 

6 

1 

XIV 

kal. 

16 

8 

xm 

kaL 

96 

14 

b 

XM 

kal. 

18 

16 

5 

e 

Zl 

kal. 

16 

80 

d 

z 

kaL 

99 

U 

11 

e 

IX 

kal. 

19 

9 

r 

vm 

kaL 

91 

14 

19 

X 

vn 

kaL 

14 

4 

8 

VI 

kaL 

91 

16 

b 

V 

kal. 

16 

6 

16 

e 

IV 

kal. 

96 

18 

d 

u 

kaL 

18 

8 

8 

e 

^ 

klL 

98 

90 

1 

9 

8 

4 

8 

6 

7 

H 

9 

10 

II 

13 

13 

14 

18 

18 

17 

18 

19 

90 

91 

99 

95 

91 

98 

96 

97 

96 

99 

80 

81 

Tnrmikk^  «d  hmc  wuntm  wMnnMi. 

Oelobri  oiTertar  Yenallo»  tlntv  voloeret» 
Ulerev  nee  dobilet  non  lenoltte  modom ; 

Sio  timen  ot  ne  oneret  nimio  praDcordin  fictUt 
Comqoo  naodo  ttodett  .noo  teooitte  modom. 

NOVEMBER»  HENSIS  UNDBCIMUS. 

Decemnoveoilifc  %? 

8  8     7     8     9   10   II    19    18    14    18   16   17    18   19    httJiM 

9  94  .6  8  56  99  14  6 
14           6         98          90          19           4         96 

4  96          16          10           9          94          16           8 

16  8    80    29    14     6    98 

8  98    90    19     4    96    18    10 

18  10     9    94    18     8    80  . 

8  86    99    14     •    99    90    19 

99  19     4    96    18    16     9 

16  9    91    16     8    86    99    14 

99  14    €        m        U        n  ^      l 

19  4    96    18    16     9    94    16 


15 

17 

19 
14     6    97    19    19     4    98    17    10 
4    95    18    16     9    98    16     8    93    91 

16     8    99    91    14     6    97    10    19 
6    97    18    19     4    98    18    10     9    93 

18    10     9    98    16     8    99    91    14 
82990    11     69790    19     498 

90    12     4    95    18    10     9    23    16 
10     9    92    16     8    99    91    14     6    97 

99    14     6    97    90    19     4    95    18 
19     4    94    18.    10     9    93    16     8    99 

94    16     8    96    29    14     6    97    90 
14     6    96    90    19     4    98    16    16     9 

96    18    10     9    94    16     8    99    99 

16     8    96    92    14     6    97    90    19     4 

96    90    19     4    98    16    10     9    94 


91    16     8    86    99    t*  _    . 
14     6    96    90    19     4    96    18 

96    18    16     9    94    16     8 
16     8    86    99    14     6    96  •  90 

28    90    19     4    96    18    10 
18    10     9    94    16     8    80    99 

80    99    14     6    96    90    19 

90  19     4    96    18    16     9    24 
9    94    16     8    80    99    14 

92    14     8    96    90    19     4    96 
4    96    18    10     9    94    16 

91  16     8    80    99    14     6    96 
8    28    90    19     4    96    18 

96    18    10     9    94    18     8     1 

8    80    99    14     8    96    96 
98    96    19     4    96    18    10     8 

10     9    94    18     8    30    99 
30    99    14     8    98    90    19     8 

19  4  96  18  16  9         94 


1 
9 
8 
4 
8 
6 
7 
8 
9 
18 
11 
I» 
IS 
14 
15 
18 
17 
18 
19 
90 
91 
92 
95 
91 
95 
9rt 
97 
28 
20 
80 


Seieodom  etl,  qood  in  oovittlmo  decemaoTeatlm 
cjdi  tnno,  io  t^Amo  Kilendarom  BeoemMt.  hran 
triietimn  estedeboit;  ted  ibi  prhnt  invenitor»  pro- 
fHtt  uhaoL  ooem  Ibl  Lalioi  coHiteraott  quia  trtge- 
iwM  loM  ibi  diruoitor  et  tnntilitor,  ot  i«  primo 
inof  loon  0000  itl  terthi  Ktkndis  Jtnutrii. 


TiUMilielM  €d  kimc  wm$m  pmuUdmuwi. 

Eato  ulolnrit  oerhibetor  moltt  Noreoriirl» 
Ghigiber  eldolee  flttile'  nMlle  nmnot  i 

Tom  ooqoe  t«|m  hivet,  Venerit  oeqoe  tten  fre- 
Aote  senex  tempot  oe  vidcare  toum.  iqoeiitet 


19i  BeDiE  ?BNERABIUS  OPBRDM  PAHS  I.  SECT,  II.  -  DIDASCALICA  SPUEIA  BT  DUBU.  NO 

DfiCBMBERt  MRNSIS  BUOOBCIHUS. 


if 

t 
10 

IS 

7 

15 

4 

IS 

t 
f 

€ 

ti 
5 

II 
19 

t« 

ts 


r 

b 

c 

t 
f 

I 

e 
d 

0 

r 

5 

b 

e 
d 

• 

r 

1 

b 

c 
t 

e 

r 

i 


I 

Kaleeda       IS 

IV  Mua. 

ui  noQ.     10 

u  aott. 

Nonc  iS 

VIII  idut 

vu  idus      Si 

vi  Wltts 

V  idtts     tt 

IV  ldu« 

Hl        tdM       » 

n  Mutf 
Ides 

iix  Ul. 

svtti  kaU 

tvu  kal. 

XVI  kal. 

XV  kal. 

XIV  kaL 

x«  kal. 

xn  kil. 

Xi  kat. 

X  kal. 

u  kal. 

ym  kal. 

vn  Ul. 

VI  kal. 

V  kal. 
iv  kil. 
Ni  kal. 
tt  kal. 


9     S 

10 


4     S     6 


t  91 

1       91       u        e 

li  4  96  18 

S  91  10  6 

U  9  %A  H 

5  96  IS  10 

16  8  I  99 

7  98  90  19 

18  10  3  91 

1  99  U 

19  8  96 

8  94  16 

tl  7  » 

5  96  18 

18  0  t 

7  98  90 

18  11  S 


8     H    10    II    19   13    14    18   16    17    18    19     Nly 
18  8  SO  99  14  7   "*""*^ 


SO  99 

18  »  19 

10  9  94 

t  99  14 

19  4  98 

8         ^  16 

14  8         96 


0 

90 
11 
1  99 

13 
8  94 

1» 
5  96 

17 
7  98 

19 
9 

91 
11 

93 
13 

93 
18 

97 
IT 

99 
19 


9 

90 
11 
1  91 

13 

8  94 

IS 

8  96 
17 

7  98 

19 

9  t 
91 

11  8 


1  99 

13 
3  94 

18 

8  98 
17  9 

7  98  91 

19  II 

9  1  83 
91          13 

11  3  98 

95  15 

13  8  97 

98  17 


8  96  18 
16           8 

7  »  90 

18  19 

9  t  tt 

90  19 
II            3  94 

91  U 
13            8  86 

94  16 

13  7  98 

8  96  18 

17  9  I 

7  98  99 

19  II  8 

1  99 

13  8 

3  94 

18  7 

8  96 
17  9 

7  98 

19  11 

9  I 


14 
4         96 

16  9 

8  98 

18  II 

8  1 

80  13 


to 

t  99  18 

19  8 

8  94  17 

14  7 

8  96  19 
16           9 

7  98  91 

18  11 

9  1  93 
98          13 

II  8  93 

9i  18 

18  5  97 

94  17 

18  7  99 
96          19 

17  9  9 

28  91 

19  II  4 
1           91 

91  13  8 

8  » 

93  18  8 


1 

9 

3 

4 

8 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

19 

13 

U 

18 

16 

17 

18 

19 

90 

91 

99 

93 

94 

95 

S8 

97 

II 

99 

30 

51 


NoUndiim  iutenHy  craod  iii  decino  terlio  timo  it  TeimtiUlim  ed  kmi€  i 

KeleodU  DeeembHt,  faifii  tngciiini  Invenlmr,  pnn  juxia  niente  rocoro  ctlidis  nUre  DeeembH, 

pter  qointoa  embnllHnom,  qoi  In  qimrlo  Nooirom  Xunc  jicUnl  mensis  gramtni  nulU  Uiis ; 

MoYerabrift  loapit«  ei  non  Cil  Decembrii,  lo  terUo  LoelJts  copitis  deTenti  i  friiore  Tcnim, 

Kxlendb  Jiooirii  tfmton  Cinnimeoqne  ioot  rrtgrttodore  cttii. 


OB  RATIONE  ANNI  A  JDLIO  CJE8ARI{  INSTITDTI 


Jtnoariot,  AogosUn  et  Deeembert  qottoor  Noou  A 
btbent,  04  oofeoMleclm  MtlfDdti,  pott  Idat  dlet  Irl- 
glnu  el  onom. 

Mtrtiot,  Mtiot»  Joliot  ol  Oclober,  tex  Nontt  ho- 
beot,  el  seplmdoclm  Ktloadttt  poel  Idot,  dloi  tri- 
f  InU  el  ooom. 

Aprilit,  JonUt,  SepteoUMr  el  NoTombf r.  qottoor 
Noutt  btbeol,  el  oclodedm  Ktlendttt  poel  Idut,  diet 
irigittU. 

Febmtrios  toro  qotloor  Noou  btbet,  ei  eedeeim 
ILilendtt,  poa  Idoi,  diet  viginli  octo. 

Qotodo  vero  bixiexlos  eti,  lonc  htbel  dioi  figintl 
oOTem,  el  lontm  trigetimtm. 

Qtuim  Toro  menict,  octo  Idut  btbeni. 

Ik  hoi  SmMUmnm. 

PrioMi  embolif  mot,  Id  esl  •opercresceot  meotii, 
qotrlo  Nootrom  Decembrit  Incipit,  qotndo  eptcias 
vlginll  do»  toalol  bi  leeondo  Ktleodtrum  Jtnotrii 


regoltm  vigeiimt  ocUfteito  dibttit, 
ii  ei  bliiexlilii  tdiecilo  diel  noo  lobTenerit. 

QoiDlot  embolitmoi  qotrlo  Nontrom  MDvembrit 
hnplietlor,  qotndo  eptcim  viginil  Iret  taot,  el  U 
Ktlendlt  Deeembrb  flnem  ionlior. 

Sexlot  emboUsmot  lo  qosrfo  Nootrom  Aogoill 
Inelpil,  qutodo  eptc  m  qoindeeim  flnionlor,  el  io  se* 
condo  Ktleodtnim  Seplembrit  8nem  teeipil« 

Septifnvt,  qoi  ei  ollimot  ombollimo«,  lo  Nooit  Mtii 
Insenlor,  qotodo  ododecim  eptetm  sonl,  qoi  terml- 
Dtns  in  lerliom  Nontrom  Aprills»  tr^eslmtm  loutm 
ficit  Onde  In  Kalendit  Mtii  Tigeslmt  oetovt  loot 
ct^ntingit :  qutm  reguU  vigeslmtm  ocUvtm  ette  vo- 
lotl.  Item  oodem  tnno,  in  lonio  Kileodtrum  Ao- 
goiil,  stlliit  loodP  Mle  pooitor,  lu  ot  tri^tiint  JtK 
luot  Ibidem  Irtotllutur,  ei  primt  bi  loeo  trUoiimai 
dicttor;  skqoe  io  Ktleodii  Aogottl  lerlUi  fli,  qmi 
iceoodt  eiio  deboit,  qottenot  lo  KtleMlit  SrpteoH 
brli,  qotodo  oolim  eptcim  Uciplool,  folntt  efltei 


Secondut  embolitflMit  qotrto  Nontrum  Sepiembrit 
locbott,  qutodo  vigioti  quloqoe  eotdje  locipiunt,  el 
lo  Ktleodrt  Octobrit  fioitor. 

Terlioi  emboliimot  tecoodo  Nontrom  Mtrtil, 
qotnd  I  teptemdeclm  eptclai  sont ,  inseritor ;  et  in 


jtrom  Aprillt  floieiis,  trigesimtm  lontm 

liicil.  Uode  io  Rtlendis  Mtii  vigesiina  lepiimt  lunt 
fli,  qua  teenndum  reguUm  vigetimt  ocuva  de boit 
eite ;  et  in  Ktieodit  Julii,  quft  irigiiiu  esse  debuil, 
vlgesimt  noot  fiL 

Uutrtot  embulismos  tecoodo  Nootrom  Decembrit 
ordiior,  qotodo  eptctm  tool  vicioti ;  et  in  qotrto 
Noiitrom  Itouarii  flniofli,  trigfltimtm  luntm  facil. 
iJtoqiie  in  Kaieadis  Mtrtii,  v^esimt  ocUvt  lunt  lil. 


iMiitlot  8 

^Aprflli  1 

iMiios  3 

Jottloi  8 

JoUos  t 

Uogttsu»  4 

^flepicmber  7 

lOciober  9 

I  Novonibcr  8 

^  Deeember  7 

liooariot  8 

^Kebmtrlot  8 


S<eoodttm 


Septeortmr 

8. 

Ocuber 

8. 

November 

7. 

Doeember 

7. 

Jtoo^ 

9. 

Pehroirioi 

ML 

MtrUot 

8. 

^ 

to. 

II. 

Jonlot 

l^ 

JttliOt 

13. 

Aogttittli 

li* 

101 


t>e  EMBOLISyO. 


801 


IVo  fariii. 

^  Jatiiitrtui     2 
Pebroiriut 
Mariiiis 

I  Aprilis 
Maiuf 

'  jooiiia 

,  Jorios . 

I  Aogiiftos 
Septeinber 
^Odobsr 


Pro  luna. 
Jannarliis       9 
Ptfbruarius    10 
Maniiis  8 

Afiriiis 
Malus 
Junitts 
Julius 
AngOhtus 
Sepiember  16 
Oetober  16 
Nofeoiber  18 
111 


PmcM  I»  eifiiM  e(eveftt  pr^  mmeroi  Me  pe- 
Mf  Itmqium  tnudkuaum  Menlur  slyfif/EreftoBMi  Ae- 
keri. 

ik  kiM^ezUU  emte.  —  Si  tIs  sdre  qnando  Dissexttis 
ftety  sume  aiuios  ib  incametioiie  Domiiil»  et  eosdem 
ptf  qnaluor  partire,  et  sl  oniiro  vel  doo  vel  tria  re- 
maiiseriiil«  btt^extos  non  erit.  Sl  Yero  nibit  remanet, 
eo  aMo  bissexttts  6et.  Item»  si  annb  ab  Initio  roondl 
doos  addideris,  ct  sic  eos  per  qoatoor  partiris»  eodem 
modo  bi^^sextl  annum  reperles. 

Oe  ffrU  KaUndamm.  —  Si  ferlam  Kalendarom 
Tolnens  adret  resulares  sopra  dlctos  concnrrentlbost 
anni  cajoilibet  adjunge,  et  sl  sepiem  Tel  mlnos  foe- 
rint,  tota  ferla  erll.  Sl  autem.  super  septem  ereve- 
rint,  septem  dinilite;  el  quod  super  fueril,  pro  ferla 
lene.  Si  autem  quamlibel  allam  ferlam  scire  ?ls, 
eompuu  quol  dies  prseieritos  slne  prrosenti  babeal 
mensis :  bis  adde  feriam  qnota  In  Kalendis  full,  el 
bcc  per  septem  diride :  ei  quod  remanserilt  imam 
:ibi  indicablt. 

De  epnciie  bMemeniie.  —  Sume  annum  circull  de- 
cemnofenalist  quotus  sil.  el  unum  dimltle:  el  rell- 
quos  per  ondedm.multiplica ;  et  cum  multiplicaveris 
iritlnu,semperiilmiiie,et  qnod  superfuerit,  epacUm 
libi  iBdlcabli.  Item  omni  anno  quoU  lona  iu  undo- 
ciino  Kaleiidarum  Aprilis  e? eneril»  loU  eodem  anno 
epacu  erit. 

irnifs  Mrlmilinr  epofffv.  —  Si  tIs  scire  unde  orian- 
lur  epacUB,  Id  esi  adj^looes  lunares,  scias  quia  so* 
laris  annna  lubel  Ireoentos  sexaglnla  quinque  dies. 
Lomirls  irero,  id  esl  doodecim  lnnJiliones«  conllnenl 
dies  trecenlos  qnbiquatinU  quatuor,  Sieque  solaris 
annvs  Iniiarem  prDecedlt  undeeiin  diebus.  Qul  unde« 
dm  dies  epactas  creant.  In  primo  namque  decenno* 
Talis  cycli  ai»no,  Ideo  nullas  babemns  epacus,  qola 
noTemdedro  anni  lunares,  supplentibns  septein  eni» 
iKilismis  mensibus.  lotldem  solares  annns  xqoipa- 
ranty  periler  indpiont*  pariurque  finiunlor.  Unos 
Tero  solaris  annus.  lunarem  unum«  diebus  undedm 
(ul  dixlmus)  prmoedil.  Ideo  posl  nuUas»  uiidecim  ba- 
bemos  epacUs.  Duo  qnoque  solares  anni  duo  luna- 
res,  bis  nodedm,  id  est  Tiglntl  duobus  superanl  dle- 
bns.  Ideo  nndecim  epseias,  Tiginli  duo  sf^quunlur. 
Sic  per  ordlnem,  sl  solares  annos  lunaribui  lolidem 
eomparabis,  epacUrtmi  omnlum  ratioiiein  Tidebls. 

Ds  rvgM/eriaus  kmeB.  —  Si  Tis  sdre  unde  regula- 
res  ad  inTeniendam  lunam  procedanl  Kalendarum, 
sclas  quia  eo  anno  qno  nuuae  sunl  epsctm»  qnota 
luna  bi  Kalendls  culqae  mensl  eTenerity  loi  regulares 
luensiuni  qulsque  in  caetffris  anuis  hibeblt,  nl  ad- 
ianctis  epadb  anni  c^iuslibel  Inna  Kalendarnm  in- 
Teoiri  poesit» 

Qnoln  sif  dina  in  Infeiulii  sfnfiiits.  ^  Sl  luna  Ka- 
iendarnm  Totaeris  sdre  quou  dt,  bos  regulares  epac- 
Us  anni  cujttslibel  adjnnge;  el  d  Irlginia  Inerint,  Tel 
infra  remanserinl»  tou  el  luna  eril.  Si  anU  Iriginu 
Iberinl  8opergre$d,  Iriglnu  totle ;  el  qood  sopdrfne- 
rii  libi»  Innm  aeutem  maniliBsublL  8i  Tcro  Inlm 
mensem,  cqioslibel  Iumb  leuiem  sdre  tIs»  comnuU 
quoi  dies  pr«terllog,  dne  lllo  de  quo  qonris»  habeal 
meMis,l»inisaddo  ionam  qnoU  in  Kalendls  foit ;  el 
de  bis  ipdns  mends  innationem  loile;  ei  quod  su- 
perfoerll,  lonam  libi  slc  iadicabil. 


A      Loca  termini 

Noofle  Aprllls ; 
vm  ical.  April. : 
Idos  Aprills. 
IV    non.  April. : 
XI    kal.  A|«ril.: 
IT    id.April.: 
m    kal.  ApHI. : 
xiTkil.ll4ii: 
Tii  id.  April.: 
n    kal.April«: 
xvukal.  llali: 
■    non.April.: 
is    kal.April.: 
u     Id.  April. : 
KalendsAprilis 
xu  kd.  April.: 
T     M.  April. : 
IV    kal.A|>riL: 
XT  kal.  Maii: 


Paickatii^  cum 

Nooa  Anrilis 
Odona  Kalendsi 
Idos  Aprilis 
Noo0  qoateroa 
Itero  onUenaB 
Qoatoor  Idus 
Tem»  Kalendn 
Ouatoor  dei» 
Sepienos  Idus 
Sftn»  Kslend« 
Denis  sefitenis 
Pridie  Nooarom 
Noveos  Kdends 
Pridie  Idos 
ApriUs  Kalendss 
Ouodeo»  namqoe 
Speciem  qointam 
QuaienueKalenda 
Quindens  coostaat 


regularibui  sxif. 
noruni  quii*oa 
aaiul  deproniunt 
etiam  sexis 
naoMioe  dipondio 
auibiuut  quines 
capinot  teroos 
tiulanl  senos 
eubeat  in  qoadris 
sepiem  eligual 
soriiunt  temos 
dooantaaiiro 
porro  qoatemls 
BOtantiir  aepieBls 
psnditor  gutnis 
exprfanit  unus 
docU  qoatenias 
speramus  doobus    _ 
qoioqoe  conjicioni  8 
Iribtts  adepi«       5 


De  tenmne  Poiehali  iHPeniendo. 

^  Si  Paschalem  terminum,  id  ort  luna  declma  qnaHa 
primi  mensis»  Tolueris  nos)e,  Tcrdculos  supra  scri- 
ptos  Nonae  Aprilis  nouior»  qoinos  memoraliter  disce, 
quibus  noYeindecim  loca  dlTorsa  decimaB  qiiart»  ejiis- 
dero  lun;e,  per  iioTerodecim  annos»  Axa  pandiin:ur 
ratione.  qui  slnguli  Torsus,  dngdis  annis  libl  ejus- 
dem  urminl  locum«  sine  oronl  roanifesiant  dubieuu. 
Ad  feriam  Toro  eiusdem  lermuii  InTeniendamv  sumo 
Tersnum  eommdem  regutares,  et  eis  auni  cuJosllbel« 
adjunge  concurreoteS|  el  d  aepum  fueriut,  Td  lofhi 
remanseiinl»  u'is  el  leria  eril.  Si  Tero  supra  creTe* 
riol«  soptem  dimlttit ;  el  quod  sup^fuerii,  pro  feria 
lene.  El  ai  haec  feria  Dominica  dies  luerit,  In  seqoenli 
Dominica  Pascha  eril.  Si  autem  alia  feria  erit»  con* 
tttliM  sequenti  Dominica  Pascha  ceiebrabilur. 
De  re§nimribui  iarmhdi  Paickm. 
81  tIs  adre  nnda  ipd  regulares  orianlur,  compnU 
a  dedmo  qnlnlo  Kaleodamm  Aprilis,  qui  primus  diea 

C  saccui  esl,  usque  ad  loeum  declmm  qnanm  lun»  Pas- 
chalis.  Et  d  septem  tcI  minus  inTcneris,  tol  etiam 
regulares  babebis.  Sl  Tero  plu9»  septem  semper  di- 
miite,  et  remaoenl  regulares. 

Quindccim  anni  deSoemnoTalis  cycli,  diTer^o  nn- 
mero  soperponnntur :  infra  autem  quatnor  subnoUn- 
Inr,  qui  cum  superioribus  albiapposliis,  onam  liueani 
Tocalium  sttbtns  positaram  ad  inTeniendam  lunam 
aonionturt  cujus  aelas  a  dexiria  el  a  sinislris  requi- 
renli  occnrrit. 


I    i   3   4   5  6   7    8   9  10  ti  12  13  II  15 

16  a  n  o  I  e 

17  a  n  o  I  e 

18  a  n  o  I  e 

19  e  a  u  o  i 

20  0  a  u  o  1 

21  e  a  o  0  i 

22  1  0  a  n  o 
25        I             e            a            o  0 
24            I             e            a            u  o 

D25  0  I  o  a  u 

2«        o  I  0  a 

27  o  i  e  a 

28  u  o  I  0  a 
S9        n            o            I             e 
50             u             o            i              e 

Quadraia  baec  ubella,  quonlam  in  longilodiue  ei 
iatitudiue  eamdem  scilicel  denomeraiionem  babel. 
Claearum  lerminum. 
a        r       a        r        a 

1  5  511    9  7  18   9  17  9 
a        a  r        a  r 

2  8  8  10  10  6  II  12  18  4 
a        r  a        a  a:  :LuoaXL 

5  15    7    5  11  15  15    I  19  12 
XI.         a        s'       a        r 
4   2   8  Id  12   4  18  II 

3  S       'S        o        §     DiSMXim  or- 


I 

2 

e    s 

4 

5 

I      8 

7 

8 

o      9 

11 

II 

«    12 

13 

U 

a    18 


aOS     BED/C  VENERABfUS  OPEBUM  PABS  I.  SECT.  If.  •- BIDASCALICA  SPUBIA  BT  DUBU.    80i 


2 

5 

i 

5 

6 

9 

to 

12 

13 

14 

18 

16 

17 

12 

1» 

e 

H 

r 

• 

0 

10 

1 

P 

u 

10 

11 

A. 

t 

t 

11 

IS 

n 

4 

A. 

12 

13 

t 

• 

a 

13 

11 

n 

^. 

r 

U 

iS 

u 

b. 

A. 

18 

1G 

0 

c. 

• 

18 

17 

A. 

# 

9, 

17 

18 

P 

d. 

t 

h. 

18 

19 

A. 

d. 

19 

90 

q 

e. 

u 

b. 

A. 

c 

20 

21 

e. 

21 

22 

r 

f. 

A. 

c. 

d. 

21 

23 

b. 

f. 

A. 

21 

2i 

8 

«• 

d. 

e. 

21 

25 

b. 

e. 

r 

!HI 

23 

1 

h. 

•• 

b. 

i: 

M9 

26 

27 

e. 

g^ 

d. 

b. 

27 

2H 

a 

1. 

h. 

t 

A. 

0. 

l. 

20 

29 

d. 

•• 

1. 

2» 

1 

A. 

A 

e. 

g. 

d. 

b. 

50 

2 

e. 

b. 

t 

A. 

A 

S 

U 

d. 

I|. 

e. 

1, 

i 

b. 

f. 

A. 

c. 

f. 

b 

8 

c 

e 

i. 

b. 

t 

§^^ 

A 

6 

c. 

^ 

d. 

b. 

e 

j 

d 

^. 

f. 

A. 

A 

e. 

f* 

b 

d. 

li. 

e. 

1. 

d 

A. 

In  bae  flguni  Bingiil»  litteraa  binos  complectuntar 
diet.  Sanl  auiem  omnet  siniul  viginti  novem,  id  es| 
primum  alphabetam  u^ne  quinque  nudis  ntrinque 
mieris.  Alteram  pimctis  antc  signatum  usqae  ad  /,  el 
per  ordineni  duas  eiplicat  lunatioiiei,  id  est  nofem 
ilies.  Sed  qoia  singulis  diios  signantibus  unus  rema- 
nct,  bis  noTemdecim,  quiuquaginta  octo  sant  lan- 
lunu  Ideo  in  secuodo  semper  alpnabeto,  prima  littera 
tenios  ciplical  dies.  Inventa  die  «laam  qusris,  nota* 
iaque  littera  qnara  babent  Manyrologia  quinla  retro 
liiiea,  rever«us  ad  baoc  paginulain,  aniioque  cycli 
decemno?enalis  sopra  inveulo,  ei  in  eadem  linea  re* 
perta  liliera,  nuinerom  qiiem  retro  coolra  scripiam 
videris,  Ipsa  est  iuna  quarn  qa.iTis.  De  anterlore  na- 
mero»  sicut  et  iu  soperiori  el  sopra  lacito.  Seqoeoa 


2      5 


I 

2 

5 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

II 

12 

18 

U 

18 

16 

17 

18 

19 

20 

21 

21 

n 

26 

27 
28 

29 
80 


c. 
.nd. 
oe. 
P  f. 

s  I 

.1  k. 
A  I. 
b  m. 
e  n. 


Ani 
.b  n 
.0  o 
d  p 


i     0 

.k.A 

b.;l 
.roe.|in 
.Dd.n 
.0  e.  o 
.P  f.ip 

•q8;q 

!lk.It 
A  l.!n 
bm.!A 
n.>. 

c. 

d 


ill:ir 

i.8 


.1  0 
.kA. 
.1  b 
le. 
.nd. 

.0  6. 
.pf.J 

n: 

l 

k 

1 


o  ul  e  n.  t 

p  .dd  0. 1 

V      <r  r    tiJi 


g  f  q.'e 

s    h  «  r.  f. 

t    .1  h  s.  R. 

a  .kii  t.  b. 

A.  J  k  a.  I. 

b.      I  jk. 


I 
k 
u. 

.Am 
.1»  n 
c 
.d 
.e 
f 


.n 

v-O 

q 

.r 

.8 

a 


h  l 
i  u 
kA 
.1  b. 
.mc 
.nd. 
.oe. 
.pf. 

n 

s  i. 

ak. 

A  1. 
bm. 

c 


.r  hJA 
.s  I. 
.tk. 
A  l 
b  ro. 
c  n. 


r>.    f 


0. 

r»' 
s^ 
u 

0 

eb 
<le 
«<J 

on 
^> 

q.i» 

iq 


D  %   i 

A  L  k 
b.'u.  I 
Am 
b  n 
,c  0 
.d  p 

:?? 

A  n 
kA. 
.1  b. 
.me. 
,nd. 
.oe. 
■i-f. 

;?t 
.1 1. 

tk. 

A    I 


-rt  r  ■. 
.§  *J  O. 


Nomeri  Inferiores  seplem,  denoianl :  —  1 ,  primcra 
embolisinom,  qoario  Nonarnm  Decembris;  —  2«  se- 
cuuduni  enibolismum,  quarto  Noiiarum  Sepierobris; 


A  paginula  contlnel  vlglnti  liiteras»  qo«  singuls  nodis 
utrioque  lateribus  ternos  dies  compleclanlor.  Stni 
quonlam  ter  viginti  sexaginta  sonl»  in  dualras  aoiem 
lonationibus  quinqu.iginta  novem  dles  solommodo 
existunt :  nna  liitera  vfdelicet «,  binos  dies  complec- 
titor.  Unde  fil  ul  xigioii  lilteris  asqoenlor  qaim^oa* 
giou  novem  dies  geminatse  lunationis.  ia«>ecu  igi* 
tur  septima  linea  7n  annali»  qose  litlera  u  biiios  dics 
complecienie  clauditor,  el  nouia  litten  vel  spatio» 
qood  insut»  redi  ad  seqoentem  paginolam,  et  de- 
ceinnovalis  cycli  qoi  sit  prxviso,  circomspiee  nome- 
rnm  eidem  litUras  praeflxum,  qui  prufeclo  aeiatem 
lonas  cujosqae  osiendei :  p^r  lotum  anni  verteniis 
soatiam  per  llneaB  decemnovalis  cyeii  procetsoou 


88 
t 
2 
8 
4 
8 
8 
T 
8 
9 
18 
11 

II 

U 
18 
18 
17 
18 
19 
29 
21 
» 
21 
21 
« 
21 
27 
21 
29 


i  8  8      7 

—  8^  (Oidoaa,)  lerliom  embolismom,  seeoDdt  Ho- 
narum  llarl  i ;  -*  A»  qaanum  embolbmom,  secoodo 
Nonarum  l>eeembris;-^6,  quiolam  emboHsmoflf 


9 

10 

11 

12 

18 

U 

18 

18 

17 

18 

1» 

.oe. 

To 

c  n. 

.ib. 

0.   V.i  k. 

T7 

rr 

.r  h. 

.e  q 

0.  « 

.p  f. 

d  p 

d  0. 

JBC. 

.AffiiA  ». 

.i     0 

•  1 

f    r 

P  r 

.qc. 

.e  q 

«  p. 

od. 

.b  nlbiD^ 

.kA. 

1    k 

.8   l. 

fi  t 

?f 

.rh. 

.f  l 

f  q. 

.oe. 

.c  oic  n. 

.Ib. 

u     1 

.tk. 

.8    1 

i\ 

r.: 

P  1. 

.d  ij 

d  0. 

.me. 

.Am 

A  1. 

1    u 

8      1 

.ik. 

•qg- 

e  q 

tt     IK 

.nd. 

.bn 

bro. 

kA. 

t      k 

A  1. 

.1  u 

i  l. 

r  h 

.f  r 

f  q 

.oe. 

C    0 

C   9. 

1    b 

0.    1 

bm. 

.kA. 

k  0. 

.8  i. 

8  » 

$  r^ 

.p  f. 

J>  P 

d  0 

ro  e 

.Am 

e  0. 

.1  b. 

1  .A 

.1  k. 

Ji   l 

h  a. 

■n. 

.e  q 

ep. 

n   d 

b   0 

d  0. 

JDC. 

ro.b 

A  1. 

.1   u 

\    1. 

.f   r 

f  q 

0   e 

e    e 

e  p 

.nd. 

0    .0 

bm. 

.kA. 

k    D* 

.8   i. 

i\ 

g  r. 

P    t 

d    p 

f  q. 

.oe. 

0  .ujc  n 

-1  b. 

1   .A 

.t  k. 

h    8 

?! 

•  q 

IV 

pf. 

p  .e.d  0. 

.mc. 

m  .b 

A  ). 

.i   u 

i    t. 

f    r 

qg- 
.r  h. 

q    .r;e  p. 

nd. 

n  *c 

bro. 

.k  A 

k  u. 

8      1 

8    s 

i  t. 

r   .g!f   q. 

.0  e. 

Q  jl 

e  n. 

.1   b 

i  .A 

t  k 

h    1 

k  0. 

.S  i. 

t  .h  g  r. 

.pf. 

1*    e 

d  0. 

.m  c 

m  b 

A    1 

i      0 

1  .A 

.Ik. 

l    .i  b  t. 

:?£: 

q    J 

e  p. 

.0  d 

n    e 

b  m 

k  Jk 

m.b 

A  1. 

u  .k  i    t. 

r   .f 

i  q. 

.0  e 

0    d 

e    n 

1    U 

«  .e 

bm. 

A.  .1  k  tt. 

.8   U 

i    h 

IV 

P  f 

P   e 

d    0 

m  e 

o  .d 

C    D. 

b.jnl  .A 

X  k. 

i    A 

.s    i 

q    f 

e    p 

■    d 

5'r 

d  0. 
e  p. 

c.  .n  n  .b 

d.  .0  n  .e 

A  L 
bm. 

0    k 

A,  J 

li 

;  g 

f    M 

0    e 
P    f 

li 

f  q 

e.  .po  .d 

e  b. 

h..ro 

1  .A 

.t  k 

t     i 

?g 

i: 

r.  .q  p  .e 

d  t 

f .  n. 

m.b 

A    1 

0    k 

i  i 

1  .i 

f  .  .r  q    .f 

e  p. 

a.  .0 

n  .c 

b  m 

A.  lik  u. 

a    i 

u  .k 

1    u 

b.  .tr  .g^  q 

«.  ,p 

0  .d 

e    0 

b.mi  .A 

.1  k 

A.  .1 

k  0. 

i.  .18  Jiff  r 

t  .1, 

p  .e 

d     0 

c  »  m  bjA    1 

b..ro 

1  .A 

k.  A  1    .i  h  t. 
i.   b  n  .k  1    1. 

v: 

q   r 

r  .g 

e    p 

d,  0  n    c  b  m 

c.n 

m.b 

r  q 

e.  p  0   d  e   0 

d. 

■  .c 

m. 

A. 

Ik 

i. 

8 

f. 

!P 

I<1     I 

S05 


m  EMfiOLisiia 


809 


A  soUtem  lan»  noUbit.  Anle  ipsam  figurain  in  miir- 
gine,  eernis  septem  embolismonim  aonorom  ionaiio« 
net  emboli&mares,  per  quat  quo  Kalendarie  debeat 
inchoiri.  Pott  banc  qusB  lequiior  flgoram  osiendit«. 
In  qoo  Rinio  tlt  luna.  Siqnidem  totain  annalis  serie*o> 
ita  alpbabetit  distinxlmot,  qose  in  o  nniontur,  ut 
primut  et  tecandut  ordo  viginti  teptem  dies ;  et  ter« 
tlut  aoiem  ono  ampliot  cotnplectaiar ;  et  litieras  non 
tingiilit  diebut,  ted  alterpit  Oppotulmot.  Quia  pro^ 
pter  baec  regularft  pagina,  juxta  nomernm  dieraui, 
quibos  luiia  todiacuin  pervolat,  Tl|inti  septem  lineat- 
bab^-t  in  longiiudine,  nomioibitisigiionim  ante,  iio- 
minibos  Tero  mensium  iiKtro  aoiiotatit,  iioTt*indeci»i> 
quoque  lineat  in  latiiudine,  qua  decemnovaliom  cv- 
cIqiu  supra  noiandum  demoostraut.  Cum  igitur  hi 
quo  signo  tii  luna  quaerit,  in  aniiali  reiro  tenla  li« 
nea,  notablt  qo»  diei  littera^.pr»potita  titiqutni 
Dolato  annocycii  decemnQvalit  bijpJnTediigabis,  el 
anie  ac  retro  incipiei«t,  quod  tignum  slgiio.|ue  oe« 

B  bitum  meutem  e  regione  iuveniet. 


qoarto  Nontnim  NoTenibrlt;  ^  0,  Settom  embolit- 
inum.  qoarto  Nonarom  Aufosti;  — 7,  (Hendecat,) 
septimum  embolitnium,  tertio  Nooanim  Martii. 

mnc  autem  Sfpirtm  od  hatce  patentes  *  paginat 
exteotit,  toperior  oxponii  *  teoientia.  St^quentero 
vero,  tallt  oianifesut  rttio.  A  tinbtra  legentit  ad 
doxl^ram,  ordinantur  ex  IrantTertO  in  duabnt  lineit 
lerlui  alphabela  illit  timilUma,  qoat  per  lonrB  clrcul- 
tot  abtqoe  ullo  tpatio,  quinqoagintt  noTcm  dies 
complectuntor,  ut  topra  ottendimut.  Unde  et  easdem 
lo  annoli  habei  litteras,  tecDnda  tciiicet  reiro  linea 
lanlum  diffiereiit,  quod  aDoi  decemnovalit  cycii  tunl 
ad  tinitlram  legenilt  bic  ditpotitl.  Laiue  auteni  »ia- 
lem  demonttrant,  numems  est  in  figurs  frontitplclo 
praeflxas.  Qnapropler  in  annali  reperia  cujuslibel 
dlel  llilera  absoue  punolo,  vel  eliam  quam  punctoi 
ante  vel  reiro  deieriuiiial :  redi  ad  banc  liguram,  ei 
inTeiiio  cycll  decemnoTCDalis  anno  percurr^^gemi- 
Dtt  ex  irtntrerto  lineat  tem^  alpbabeta  continentet« 

01  obl  timilom  litteram  inTeoerit,  rortum  relro  doctu 

JEtoi  latim  a  KalendU  Januarm  fnvemenda. 

fE^  Dioomersiio  irigeotria  »qaal.t  quadratur». 

.^  •     I    t   3   4   8   6    7    8    9  19  11  »  13  14  IS  16  t7  18  19  30  ai  2i  »  31  28  S6  27  28  tt  50 

9     1    a            k            I             k            $            t           0            d            c  b  2     1 

20l2tk             I              b             g             r             e             d             c  bl5     2 

123            a  k             i             h            g             r            odc  b2iS 

12  4b             t            k            I             b            g            r            0            d  e84 
23t8b             t            k             i             h             g             r            ed  cl6     8 

426  b  a  k  i  b  g  t  o  de27     69 

18  7e  bn  k  i  h  g  r  o-d  8     73 
26    18        c             b             a             k             I             d             g            r            0            d        19     kI 

729  c             b             t             k             1             bff             r            e  diOo| 

16   10   d            €            b            t            k            i            h            f            r  e  11    lOi 

29  91d            e            b            a            hi            hg            f  o22    US- 

10     9  d            0            b            a            k            i            b            g            f  9     3    123 

91    13    0             d             c             b             t            k            I             b             g  r  U    l.^f 

2  21        9            d            0            b            g            ki             hg  f28Ui 

13  8  0  d  c  b  I  k  i  hgrg    15i 
24   16    r            e            d            e            b            a            k            i  b  g  17    16^ 

827r  ed             c             b             a  k             i              bg26l7i 

«6     8             r            0            d            eb  a  k            i             bg9    18| 

t7    19g            r            0            d            ob  a  k            1             b            20   IdS' 

859g  t            0            d            e            b  a            k            i            hl2of 

19  II            g            t            e            d            c  b  a            k            i            h   12   215 
99  2ibg            r            ed            c  b  a            k            i             S3   22| 

4   25i 


It  3 

22  14              h             ff 

3  28    I              h 

14  6        i             h 

25  17    k         I             h 

6  27        k          1 

17  9             k         i 

Ift  29                 k         1 


i    18    24g 

6  d  e  b  a  k  26  28p 

e  d  c  bak726 

r  €  d  e  b  a  kl8S7 

r  ed  eb  a  2928 

g  ro  d  e  b  al0   29 

g  r  0  d  e  b  0   2130 

Argamentum  qaota  lit  luoa. 

lltc  Igltor  nDmerat  a  caplle  propter  lineanim  na-  per  eamdem  lineam  deteendent.  Vel  tl  non  tiieril 

loerum  ponitar,  A  dextrit  el  a  tini.4rit  epactse  no-  tnvenu  t  capite  cjosdem  liueae  descendendo,  prs* 

Unior,  0  qaibot  praBtcDtit  aonl  Unc  toI  iude  iii  in-  tenljt  diel  lonam  iDTeDiet,  quoa  priot  io  Martyn^ 

trof  rettDs  otque  ad  iitteram  «« in  qoa  aeUiem  luDae  logio  paoclt  coDuumeratti. 
Kajendlt  Janoarii  cujotTb  annl  compuubit :  deblDC 

INCIPIT  ORDO  S0LARI3 

afM  ARNI  LITTERIS  A  SANCTO  HIERONTMO  SUPERPOSITIS, 

Ad  asplaremdmm  p$r  iepttmanm  diee^  Imm  eetatem^  quotidie  per  nowemdeeim  aintot. 

Me  legat,  tooalet  qoi  foU  eognoseere  etv^ 
Tempora  qol  Tarta,  et  qul  timul  tstrt  puli. 
I  diooiDeraiki  ta  taUtadtae,  ted  uigeoalis  in  kyogitudine. 

9  11  14  16  18 

19  18  18  17 

b  d              h 

r  A      a  e             e 

e  e              i 

g  b  f             d 

d  b             r             0 

h  e  8^6 

•  e            g             b 

I  d     •  b            r 

f  d             b             e 

*  PlgoraB,  qotm  f etot  edltlo  exlendebtt  io  dots  ptginat,  ia  uaam  ubultm  cootrtxiiuot.  Emt. 


9 

il    ' 

0 

11        1 

/ 

12 

tl 

14 

ff 

13             i 

16 

*     b 

11               4 

ta 


8 

a 

9 

10 

b 

f  1 

12 

e 

IS 

1« 

d 

Iff 

IS 

M7       BEDi£  TENCRABIUS  OPP.  PARS  I.  SECT.  H.-  DIDA8CALICA  SPURIA  ET  DUBIA        Ite 


Ogdoat, 


Dooiedai  «eofet  aooi. 

SerUi  tmmtwum  ^r^  Amf§$  miMrt,  fd  mml  tanhm  ti#  mMm^  MeGeeL 
17       e       U       8       II       19       8       if       8       15       S       !•       18       7       18 

iMecimkem  «mMitMenMi  igurmt  ummdfm  uemwu 

U\ 

t3  Prtrnus  embollinmi  aeceodiior  quario  Nooarooi  Deeembrity  ezstiogoluv 
3  danuD  ejoadem  meosia. 

5  ul 

6  25  Secitudus  enjboi^snitis  aoeeodilor  qoario  Nooanun  SepleoMi,  exslincoUur  tertie 
d  darum  Oetebria.  Looa  Ociobria  aeooeoU  dte  ioeipii. 


jelpii. 

TerUus  eiubollsmiss  secuodi  Nooarom  Martii  aeeeiiditor«  ezfltiogoitor  aeeoodo  Kei 
Aprilia.  Iste  etiam  io  Kaleodia  MaU  epactas  lmpu|oat. 

Outrlui  e(uboli£niua  seeondo  Nooarom  Decembrla  aecenditor.  ezttlogoitor  qoario  Nuoaiw 
liititiArik  Jsto  lo  Kaleodls  Martii  epactaa  impoguat,  ii  bisaeztoa  ooo  AierU. 

*3  Qiilouis  eDiboli^ios  quarto  Noaarom  Novenibrii  aeeeoditor»  ezatiogiiitor  Kaleodit  De« 

ts 

i 


eembria.  Looa  Deeembrit  aeqoeotl  die  lodpit. 

SciU»  emtMillsmai  quarto  Hooarom  Aogosti,  ooceodltnr  tecoodo  Katendamm  8e^ 

teinbrit. 
S<*pil«)uf  eniboli^us  qoartA  Kooirino  Martli  aeoooiltor,  ezttfaigoitor  lerflo  Nooaram 

Apriiis  tfite  in  KaleDdis  Ma'*l  epaeias  iaapogniU  Boe  quoque  anmn  ttltttt  Imitt  epaeui 

iu  Ibtletidi^  Au^uui  im  ogiim 


18 

1 

d 

17 

19          r 

It 

80 

i 

e 

19 

81              8 

10 

ss 

b 

r 

tl 

8S              b 

fl 

84 

c 

g 

8S 

89              1 

91 

88 

4 

k 

S8 

87              k 

98 

8H 

e 

i 

97 

98               1 

i9 

80 

f      ' 

k 

99 

1             m 

8 

1 

8             n 

b 

m 

tt             o 

1 

n 

^             P 

i 

k 

0 

• 

8 

Hjeast. 

yiT. 

Aiat. 

Automnut. 

Hyens.                | 

f  jg 

ll 

96» 

n 

4 

b    ■ 

H 

e  •  • 

li 

[[ 

f  « 
»■ 

1 

b 

b 

vinon. 

e 

d 

4 

8    b 

mnon« 

H 

111  non. 

c 

THOn. 

nnon. 

VM». 

e 

e                1 

5   nnon. 

ivncn. 

e 

unon. 

d 

lunm. 

nooo.           1 

4 

e 

e 

mnon. 

d 

Noo« 

0 

e 

8   e 

vmldtta 

e 

vNiktat 

d 

u  non. 

vmldnt 

nnon. 

e 

'   r^ 

6  %iildnt 

d 

Noom. 

d 

vnidn 

e 

n  MW. 

vnidtt 

d 

vmidna 

e 

viUot 

r 

r 

8   d 

f  Idoa 

d 

vklns 

• 

vnkiot 

vklnt 

vnidot 

r 

'.^ 

9    iTidot 

viidut 

e 

ivkaL 

r 

voidnt 

IVldM 

10 

e 

e 

vldat 

f 

mldnt 

8 

8 

11    e 

BldUt 

e 

nldns 

f 

ivldot 

tfklttt 

ivldut 

•  .^ 

b 

li    Idot 

mldot 

r 

Idot 

g 

ivldnt 

Idni 

13 

r 

r 

nldot 

fi» 

zizkiL 

b 

h 

14  r 

zvkal. 

1 

zvnkaL 

ff 

zvnkil. 

Idtti 

h 

'     ^ 

15    xfukal. 

zvttkil 

g 

zvkil. 

h 

Idnn 

zviikiL 

16 

g 

8 

zvikal. 

b 

xvtkaL 

1 

1 

17    g 

znkaL 

g 

XIV  kal. 

b 

zvfcd. 

ziv  kiL 

zvkiL 

i       . 

k 

18    XIV  kal. 

zivkiL 

b 

zmkiL 

1 

ivkiL 

zif  kd. 

10 

b 

h 

xiukiL 

1 

zmkaL 

k 

k 

»  ^. 

80    b 

ixkaL 

b 

zikal. 

1 

zukaL 

zikiL 

xiikil. 

k 

ztfkiL 

81    xikaL 

xikiL 

1 

zkil. 

k 

i 

xnkiL 

81 

1 

1 

xkaL 

k 

zkal. 

i 

z 

b 

83    i 

vikaL 

1 

vmkaL 

k 

ixkil. 

a 

vmkiL 

i 

ixkaL 

84   TuikaL 

vmkiL 

k 

VII  kil. 

vmkil. 

b 

z 

85 

k 

k 

VII  kaL 

a 

i 

b 

vn  k»l. 

c 

88   k 

m  ksL 

k 

vkil. 

vkal. 

vikil. 

b 

vkil. 

b 

vikiL 

87    vkil. 

vkil. 

n 

i 

vkiL 

e 

vukil. 

88 

mkil. 

ivkaL 

b 

b 

e  • 

ttkal. 

^  ^. 

89    a 

i 

HkaL 

mksL 

e 

MkiL 

mkaL 

90    iikal. 

if  kaL 

nkil. 

1 

8 

8 

4 

8 

e 

7 

8 

8 

10 

11 

18 

t» 


DE  EyeOLISMO. 

9 


llaB  nginli  litterae  •Iphabeti,  possiini  in  eodeni  loeo  ge> 
mbisri  osque  ad  seiluin  Kalendairufn  Augusli,  queniadnio* 
iluiii  liabei  sequeiit  labola. 

Liilerae  fpriarum. 


-asg 


i-aSSSSS 


E 


S  "sS 

8 


i"sgg33S2S' 


2g 


6  •  s 


s§    ir 


■y- 

m       ■ 

•^ 

»         o. 

rt 

ar 

1»        CS 

•• 

IS 

5S5|"S3 

5. 

55-^2 

SgB^ 

•• 

ua 

•c 

e         0 

8 

— 

»r 

— 

M  M  M  M  ers 
"=»211 

2  5^. 

SS||= 

1" 

p 

S^i'^ 

S3|S 

M  M  H 

< 

«1 

•* 

» 

Oi            A 

cr 

m       S 

— 

m 

r 

35^:5 

g 

«s^-^is 

g=S5 

•m 
g^ 

-23 

|a«« 

Ssv 

«Ba 


•c  o         o 

W         O        O 

e       ?1 


s 

69  >• 


—        wr        — 


O 


e 


r 


;p- 5<<2Sg 


-         S3 


r 


^^  o         ^  B  ^^^     ir         —         er        en 

OH^-»:ip=55^S32a«egg5522S5^=5H5?^ 


W        t3        o        w 

o 


►     8»:         ^         33         c>         «^ 


e        o 
5  2?=  55- 


s 


Z  9L 


^SSS 


^         ^  "^  S5  Ci 

mMmmmmwmm  -«s  S  2  «< 


1« 


a.  o  or 

t?       c^       w 


»      <  li^  C0  S9  O 

mwmmmmmmmm  ^a  S  2  •<  «*  j 


=  §    "S 

s 


I 

[ 


'inut  sdKI 
PatroIm   XC* 


b 


15 

e 

15 
n 


18 
d 
18 

0 


21 

e 

Sl 

P 


r 
q 


27 

27 

r 


li 

I 


5 
I 

4 
t 


810 

0 

k 

7 

n 


Be  tmrep  nini^ro. 
Si  nuinems  qui  aureus  diciiur,  hoc  tniin 
habetur  sex,  annus  proxime  sequens  haltebll 
septeni»  et  alius  illi  conjunctos  bnbehit  ocio« 
hinc  noveni  ^  hine  deceiii «  et  sic  usqnc  ad 
novemdecim.  Deinde  redeundom  erit  ad  unum» 
poslea  ad  dus  deiudead  Iria,  iteui  a.l  qiia- 
tuor^  posiea  a  i  quinque.  El  sic  per  circuiiuiu 
semper,  ab  uno  usque  ad  novemdecim. 

Projctiiie  prteredenii»  tabulm  teu  figurm 
expotitio» 

Huic  anntli  sunt  praepositx  septem  dierum 
lilterae ,  i  #  e  d  #  f  9«  quarto  repetilae,  sigiian- 
les  singubn  omnia  Kalendaria»  uno  ordiiie 
contra  se  posita,  nna  eadeinque  per  totuni 
annom  occorrere  feria.  Itaque  duin  contra 
unamquatnqne  lilteram  quatiiotdecim  sint  Ka- 
lendaria,  manireslum  est  per  totum  annuiu 
quinquagint;!  diiobus  Kaleiidariis  uiiaiu  prac- 
esse  litieram,  et  una  provenire  feria. 

Alphabeium  vero  abcde(ghik^  qtiod  bic 
pertingit  salteni  usque  ad  decem,  in  superiori 
expof  uimus  figura. 

Alterom,  nempe  a  b  c  de  fg  h  ikl  mn  o 
p  qr  »  t  u^  cum  duobiis  spaliis,  pt^rtingeii» 
iisque  ad  viginli ,  se^uenii  labulae  ver&ilice 
fictas  aptalur :  licet  bic  in  duabus  lineis  inft- 
rius  positis,  eadem  ratio  sil,  quae  in  prima  ei 
duodecima  linea  tabuK^e  seqiientis.  Hoc  Ipsum 
lamen  Digessimus  in  annali  snpenus.  Uux  duo 
alpbabeta  eo  sunt  coniinunia,  quod  posi  hujus 
11  exiremum,  uuo  spatio,  iitraque  alphabeta 
pamm  incboant. 

Si  qualis  sil  luna  per  singulos  die»  quaBrif« 
Ecito  prius  quall^  sit  epacta  ipsius  anni.  Qua 
iiiventay  quasre  in  hoc  annali  vel  iii  ^uperiori 
alpliabeium  quod  duobus  a  se  spaliis  distal , 
pertingens  usque  ad  u  litieram ,  el  iliius  diei 
cujus  Innam  scire  vis,  littera  vel  spatio  re- 
perto,  in  bisce  duabus  lineis,  enmilem  litte* 
raiu  vcl  idem  spatium  inveiitig^his.  Quod  duin 
inveneris,  ab  eo  loco  secunduni  numeruiu 
epactarum  Ipsius  anni  in  anlea  suppiitabinius. 
Qui  numems  ubi  Ibiietur,  ibi  firoferlo  lunae 
ipsiiis  diei  aslas  esse  crediur :  quoniam  in  hac 
ligura,  puucti  pit)  nuinero  habentur. 

Siquidem  primo  scribuniur  octo,  deinde 
duo  puncti,  qui  babenlur  pro  de*  ein  et  unde- 
ciin.  El  nirsus  seribuiitur  duodecini ,  e i  se- 
qunntiir  duo  punrli,  qui  habeiiiur  pro  irede> 
cim  el  quaiuordecim.  Idem  quoque  uileiiigitiir 
io  omnibus  aliis. 

H%c  ligura  bene  el  diligenter  eonsidemta, 
in  priuia  et  duodecima  linea  tabulae  versiflce 
fact»,  nullo  inodo  dub  tabis»  quoinodo  eadeia 
ratio  existit. 

Habent  etiam  hae  duae  line»  hoc  notabile, 
quia  quse  luiia  prinia  iiicipit  in  litteris  vd  spa- 
tiis  siiperioris  lineae,  vigeiima  oclava  flnilur  in 
inferiore ;  et  e  coiitrai  Itujus  pr;ma  superius 
llnitur  trigesinta,  ni«i  leitio  annocycli  <lcreiii- 
novalb.  Et  ut  de  reliquis  paleai,  eo  aniio  quo 
epacu  esl  vigesima  lertia  in  Kalendis  Au- 
gtisti,  secundum  sfiaiium  ||>rinio  a  a  est.  Quod 
tpatiom  repertum  in  iuferio.i  linea,  ab  co  vi« 
gesimo  lertio  loco  luna  monsiratur  septima» 
^ox  co^  esl  (id  est,  in  aniulij  soiundo  spa- 
lio  post  k  littoram  pri.i  a. 

Eadem  omnia  in  vrrsibns  invesiiga,  qnihiis 
meo  sludio  saiisfeci ;  et  sagaciiati  non  quur  m- 
libet  simpliciumt  sed  siudiosorum  c  nsulai^. 

26 


m       BEDiE  VENERABILIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.  -  DIDA9CALIGA  SPURU  ET  OUBIA.      8B 
qoippemintmeniditivinaliiftinveoieiit  Ogiiris,qQicqu'd  A  Cychis  Lmiarti,  adinvemendam  Lunam^  mKal^  Jgn. 


ego  pmeiereendis  eliam  gravii ,  utililer  hic  digetsk 
Cjfciau  So/iitf ,  ad  figtnti  el  octo  cnnoi. 

Sifpiea  biSMXii   Coo- 
iMiJos  cgfcli.      curr. 

Bhseslus  1 


1 

t 
5 
A 
5 

e 

7 
S 
9 
10 
It 
ft 
iS 
fi 


Bisscxtns  S 


Bisseitus  5 


Blsseilus  4 


9 

15 
16 
17 
18 
19 
20 
11 

n 
« 

94 
23 
20 
«7 

9B 


Septeoi  litsfeiti   Coo- 
hujus  cjreii.      curr. 


Anal  fin  decemnofiKKMii» 

f 

9. 

5 

4 

» 

6 

7 

8 

9 
10 
11 
f9 
IS 
14 
15 
19 
17 
f8 
f9 


fO» 
f063 
ft09 
fitf 
lf40 
1159 

ins 

fi97 
fliO 
f9S5 
1954 
f973 
f993 

fsti 

fSSO 
fS49 
1308 
f387 

1406 


Phutmerath  mnorinii  per  quemliket  deeemnovennium. 
CoDcorrenies  seplem. 


1 
s. 
i. 

s. 

d. 

•e 


I. 
.e 

s. 

.0 

1. 


Anni.  Entcl».        IleceBoofcoans. 

f  (iommonfs  MuMs.  17 

9  Commuois  ft  i« 

5  Embolisfnos  22  19 

4  CoQinuDit  5                   *     i 

5  Gommnois  fi  2 

4  6  ErolioUsmus  95  $ 
8                7  Commoiiis  6  4 

BimeitusS         7                8  Embolisuius  17  5 

1  9  Commtinis  28  6 

2  10  Commuois  9  7 

5  11  Emhoilsinus  20  8 
BissextusO         8              f9  Communis  f  9 

«S              fS  Communis  19  10 

7  14  £Qiboli«naM  9S  If 
f               f5  Communisi  4  12 

Bi8sextQs7          3              16  Commonis  15  IS 

4              17  Embolismus  20  14 

8  18  Cominuois  7  15 

6  19  Embolismus  18  16 

Amil  DomiflL 

9  3  4       '     5 

r.  .c  .b  .0  u.  t.  f06S 

k.  i  ii.  g.  f.  m.  f08S 

.1  Jl  i  .b  .g  r  1109 

r.  q.  P-  o.  u.  t.  1121 

c  L  b.  g.  r.  e.  1140 

.d  .e  b  Ti  g  .r  1159 

r.  q.  p.  .•  n.  m.  1178 

.1  K.  .(|  .|»  .0  .n  1197 

.d  .e  .b  .0  n.  t.  1918 

k.  L  b.  0.  Q.  m.  liS3 

.1  .k  .1  .h  «g  .0  f9IS4 

r.  q.  .b  .a  o.  t.  197S 

k«  i.  h.  g.  .  e.  19*19 

.d  .k  .1  h  .g  .r  1311 

r.  q;  p.  o.  n.  I.  1530 

c  b.  h.  g.  r.  e.  1349 

.d  .c  .b  .a  «g  .r  1368 

k.  q.  p.  o.  n.  m.  1387 

J  .k  .1  .p  .0  .n  1406 

Ifjee  intem  dUiomemtle  deeeninoTiUs  decemnoYies  ntimeratn,  se  eilendii  usque  ad  ccciui  ahnos. 
f       9       5       4       5       6       7       8       9      10     fl      19     13      14      15     16      17      18     19 
«•ra       te.nei       m.     es.      se.      ros       un.     a       o 

45   6   79S457195867f545 
r   a.   te   n   e.  t   m   es.   «^«^».  ••.•,'••   «   >*. 

6  fl   9346   7   194867   93457   1 
a   t   .0.   n   e   t   m.  e   s   s   e.^  m  s   ■.••«•«•  ^       •• 

9   556   7   1   S   4   5   6   1   95   4   5   71   9   4 
te   n   e.  l   me   s.   s   e   m   «•"^'"^•.••'   <>* 
5   6   79   3   457   193567   13456 

e.   n   e   t   m.  e   s   s   e.  m     •  .  « .  ••w  »  .  •  .  "^  ^  o-   l   •^ 
f98467199587^5436t9 

n   e.   t.mes.   s   e   m   s.   n   "..•.••«'••^.^«^'   P., 
356713456123467124   5 

e   t   ».  e   i.  i   e.  m  i   »   «•  »  ^  •  „  "^   ••,  *   •  ^  P   ••, 
67934579938671   54861 

tB   e  ^      •   e   m   s.   nn   •^••■".•.^«••P*^* 
9$467iji56   795457193 

m.  e   i   i   e.   m   i   n   u.  s   •.'••*•.  P  .••.  ^  ^  ^  . 

8  67   1   S4   5   612   5   4   5   7   f   9   4   8   6 

o   i.   i   em   i.   n   ni   e.   '^•.^••,  P*.,^^!*. 

7  95457   19   3567   1345612 
§       %       e   m   s   Q   n.  s   0   r   o.   l   •  .  P ,  ••,  ^  .  *  ^  • .  8- 

34   6   71   2   4   5   679   S4   5   7   1   9   35 

t.      e  .  111   s,   u   Q   ■   o.   r   0   *   ••^  P  ^  •  -  ^  i,  *•   •  ^  «f  ^  * .. 
6715456123467194587 

e.   m  ;  s   u   «.  s   0   r  .  o.   l  ^  •.  P  .••,*.*,•«  8^i  •«  *  • 

9  5   4   5   7   1   9   55   6   7   1   3   4   5   0   19   3 
■   s.   n   Q   i   o.   r   0   t   e.   P^^.^-.^--^,*,,*^»-,*- 

i   6   7   1   9   4   5   6   7   2   3   4   57   I25?f6 

»  u   o.  i   o   r  0.   t  e  P   ••^  *  ,  ^  .  •  -  *%  *  *  *  .»  *,  *•• 

7   18   4   5   6   12   5  .4   6   7  1  9   4   5   6   7   9 

a  u  '  s  o.   r   0  1   e.  n  e   t   1.  e  g   e   t.   e   ■   s 

3   4   5   7   1   9   5   5  '^C  7   1   5  4  5   6   1   9   3   4 

0.  »   0  r   Oi   i  e   p  e.  t   t.   e  g.  et   e   ••..•••- 

6   7   1   9   4   5   6   7   2  8   4   5  7  19   3   5   6   7 

s  o.   ro   t   e.  pe  i  t.   •■^/•^^•«^•^•-*-^», 

%       54   56193   4  6   7   1  9  4   56   7   2   5 

o'  r   0.  l   *   p  e.  1  t  e   8-   •,  ^.  •  ^  •••»•,•'  « 

457   1   23   5   67  1   54  5  61   25   46 

Non  permutanlur,  qnocnmque  ienore  Ie|a«J"f 
Crrammate  prssenti  signaniur  lempora  ChrJsit. 
Ara  tenet  messem  suus  oro  tepet,  teget  esse  Hsee  autem  labiila  respondei  el  conconmt  cvm 


1 
9 
S 
4 
8 
6 
7 
8 
9 
19 
11 
11 
13 
14 
15 
46 
17 

te 

19 


CaTmen  inoerutum^  ad  negolUm  tmhulm. 


SiS 


!)£  eUBOUSMO. 


814 


l 


uriixiiiui  pn«ceiiente  pagina  :  tia  qtiod  bs  dm  sioiyi  A    PuDetl  hic  posl  quanlibM  quaternitatem  litlera- 
cofljunclae,  faduiit  sallcm  unam  iiUegnioi  latHiiaiii.         '■"•' — •  •-" *•" ™ 


19 

27  17  8 

M  18  9 

29  19  10 

30  20  11 
I  21  12 
i  22  U 
5  2S  U 

4  24  15 

5  25  10 
C  28  17 

7  27  18 

8  2H  |y 

9  29  20 

1  21 

2  22 

S  ts 

4  24 

5  28 

6  26 


Terno  ordine  alpbabeium  dispOsnimnB,  quomm 
primum  aine  puncitis,  secundum  ante,  lerCiuni  retro 
punttis  ooutur :  quibitt  tou  perHcitor  seriea  anna- 


H 


3   J    I    § 

•^      C«      <     flS! 

lis,  sehrantibos  singulis  lilterfs  per  totum  aonom 
usqoe  «d  linein,  ufam  eanidemque  lunaiioitis  asta» 
lem,  nisi  embolismQS  iniemniai,  aut  bisseitus  iin- 


815         BEDi£  YENERA9U.1S  OPP.  PARS  I.  SECT.  il.  ~  DTDASCALIC^  SPURIA  ET  DUBfA.         m 

peiliai.  Qiiacirai  in  liis  paginift  %  sjiie  MincUil^ Jiabel     qoam  mMm  €|iilodi(,  uluemwfliie  inf enU  .fiierit 
Nuitni  JaDuarii,  per  singulos  aoTemUecini  annos  :      ynod  intellige  qQoque  de  reliqQis. 

8?     5     »»     tS     t5-     >i>      tS      <o     8c     n     o»     S .   »■     w     *t      i     S     S     9 
8     8     8     S     Sl     tt      8      S     5     ^    S     is     5 


?^  ^<P   S^   oeo   QOjg»  <oo   Sq»   i^<o   S^   ^^   S'»'-  i^<o>   ^00  -icqi   tSg»  Sot   goo   S^^  rSbr 

•o&-ea'9a,'o&  -o&^oeu^oek^o&^a  ^  j^  -o  Ob  •o  p.  -o  a.  •e  a.  «ott-oc-^^a^c^^c- 
!J?2i    S^    2:!    55    H^    -g    *??    ?2    -a    =5    5^^    52    2S    3^«'*    >!^    5J'*    2*^ 


.5at   8»  £q»   ^ar  SSpg   ^»>    iS^p   ggj^    apq^  S?».  jScCf  Sqe   S>»   3c>c  S».  ^^   S^  Sd»   S*» 

^&'oC'OQ.-ca.'oe-'oo.*o&'oo.'oo>'ofi>'oc»^a.^a»'oo>'oa.-oa*'oo.T9a.'oo. 


g»   oc^    o»».   oeot   g,:^    *g<o   <c^T   Qoga   q>»,   g;0   8a»   op»   !:^c?e   Soi   ^»   S>4   '^yg   &^   !f;o 
•o&'00.'o&  ^ou^cflu-o&^oc-  'oeu90i^cv&<co*'oo.v&'oc'e&'ock'0£i.  -ot. 

«•S  ^S  <a   -  «•  r^  jr^   r^ 


So»  5».  !S<o  gff»  8oo  S>a  ^e»  S»-  tSto  Sm  Sq>  ^^  3cci  8op  o^  ::^ac  Sgx  SS «_S-i 

I  riiti»  scptem  hUcre  In  capite  hujos  pagin»  a  ^c      in  priiicipio,  per  totam  paginam  sparsx,  pnefiguniwr 
dc[g,  designant  aeptero  ferias,  quibua  eveniunt     Kalendariis,  quibus pcr novemdcchn annus  Oomiulca 


m 


DE  EirooLfssro. 


M 


airiMiina  feitivitati»  oocitrrlC  Nam  if,  djein  iiiitii 
Qiuidngesini;ie«  et  p  Poscha,  oertam  est  signilicara. 
Scribuntur  practerea  elaiere  Romanorum  e^ct:i\ 
^oas  prvcedit  ni^merus  ab  ono  in  iriginta,  nalurali 
serie  progrediens,  nulluinnumerum,  tiisl  qui  ineoac- 
tis  reperitur,  admittens.  Ouapropier  Dominicum  dir-m 
(^adraoesinue  el  Pascto  inverilurus,  »cito  qua  feria 
fMerint  Halendas  Januarii-,  et  qus^  &iiit  epacJse  Aoina- 
norum  ipsius  atini;  et  in.fronte,  qiii  in  btere  liujos 

E\\Mt  est»  apparebunt  ferie  el  epaet».  Si  ergo  cn* 
libet  anni  tis  scire  obi  sit  Dominleui  dies  Qua- 
flra^imae  et  Pascbjp,  scito,  obi  sit  epacu  ejjasdem 
eregione»  quaprolecto  Romanoruni  prop.ia 


seraper  habetor  ante  epactam  iEgyptiorom  retre 
lertia  linea.  Siquideniqoi  apud  Romanos  deceonovaiis 
tycliesllertiu$anniis«  apoo  iEgyptiosliabetur  primiis. 

Sicque  ilt  olsi  addas  octo  cuilibet  epact»  iEgyp- 
lionimy  reddatur  libi  epacta  Roroanorum ,  ila  lauieu 
si  Infra  iriginta  summa  nuinerl  excreTeril. 

Sin  ultra  triginta «  bis  demptis,  quod  remanseril 
some  pro  epacla  Romanorum.  Qua  inventa,  in  aliero 
numero  sequeiiti  tandem  invesiiga ;  el  ubi  Inveiie- 
ris»  per  ipsam  lineam  accedes  contia  litteram,  qu» 
deaignal  feriam  Kalendamm  ianuarii ,  el  ibi  occur- 
rel  initium  Quadragesim»»  el  Dominica  Paschic  com 
sua  lanatioiie. 


if* 


Statnda  labula  dt  /Ws» 


It 


S   » 


9  14 


25 


17 


i8 


tt 


f% 


13 


tl 


f5 


le 


it 


le 


^         1 

•  LitterxP 

q  VI  kal.  llart. 
p  VM  i(i.  Apr. 
r  in  iU.  Mait 
q  xiii  ka*.  Mart. 

il.  Apr. 
r  11  uon.  Maii 
q  V  wm,  Ifjrt. 
pixii  kal.  Uaii 
r  iHi  kal.  Jun. 
q  VI  kal.  Marl. 
p  VII  id.  A|»r. 
r  1 1  iii.  MaH 
I  if  II.  Febr. 
p  II  k>l.  Ai»r. 
riiikMl.Mail 
q  vkal.Mart. 
piviiiDOu.Maii 
r  iiv  kal.  Jun. 
q  iin  kal.  Mart. 
I*  II  kal.  Apr. 
r  II  Ddo.  Maii 
q  VI  iil.  Man. 
pukal.  Matl 
r  \i:kkl.Jtto. 
q  V  noo.  Mait 
p  ivui  kaL  Mall 
r  1«  kal.  Jun 
q  im  kal.  Mart, 

%  p-u  kal.  Aor. 
rHLMn.  Mait 
qviid.Mart. 

iO|p  II  kal.  Maii 
r  VI  kal.  Juo. 
qviKl.  Hat. 


IS 


25 


iS 


IH 


|i  VII  iJ.  Aiir. 
r  m  kal.  MaH 
i\  xttikal.  Mm. 
I>  1  non.  Apr. 
r  II  ttoii.  MaH 
<l  V  kal.  Mart. 
p  ivui  kaL  Maii 
r  jinkal  Jun. 
q  VI  kal.  Mart. 
p  %i.  M.  Aiiril. 
r  iM  \4,  M4i 
q  IV  i(J.  Fehr. 
p  II  kal.  Apr. 
r  ni  kal.  Maii 
q  yn<Ni.  Man. 
p  iviH  kal.  Maii 
r  lui  kal.  Juii, 
q  liu  kal.  Mf  rt. 
p  n  kal.  Apr. 
r  tt  nuu.  Maii 
q  n  M«  Man. 
p  II  kal.  HaU 
..  VI  kal,  luB. 


e 

qvi  kaLMart. 
pvai  i<L  A|>r. 
r  tv  iii.  M.iii 
q^iivkal.Mirt. 
piiikJ.  Apr. 
r  ui  1100.  Mail 
q  v.i  i(J.  Mf  rt. 
p  11  kal.  Maii 
r  VII  kal.  Jun. 
qvukal.Mart. 
41  vui  id.  Apr. 
r  IV  id.  Maii 
(|  v  id.  l-^ebr. 
p  I  k.il.  Apr 
r  IV  kal.  MrfU 
q  vioon.  Mart 
p  idua  ApnL 
r  XV  kal.  Jon. 
qviikaLMart, 
P^in  id.Apni, 
r  IV  id.  MaU 
q  vu  Id.  Mart. 
pinkaL  Mad 
r  vHi  kal.  JttO. 
q  viBon.Marl. 
P  Idoi  Apr. 
r  XIV  kal.  Jun. 
qiivkaLMart. 
p  iif  kal.  Apr 
rm  non.  Ilaii 
q  vu  |iL  Man. 
p^nkal.  Maii 
r  vu  kal.  Juu. 
qinkal.^Mart. 
p  vili  id.  Apr. 
r  IV  Id.  Mali 
qxivkal.MirL 
pni  kal.  Apr. 
r  m  noo.  Maii 
<l  vinon.Mart 
p  \0m  Apr, 
r  XIV  kaL  Jon. 
q  VII  kal.  Mart 
p  vtii  id   Apr. 
r  IV  id    Maii 
q  vld.Felir. 
p  T  kal.  Apr. 
I IV  kaL  Maii 
q  vrnoo.  Mart. 
pldus  Apr. 
r  iivkaLJu:i. 
qiivkal.Mart. 
P  m  kal.  Apr, 
ff  lu  000.  Mali 
q  VII  kJ.  Mart 
p  lu  kal.  Maii 
Ir  vn  kai.  Juo. 


5 
D 

q  KaL  fthrt 
p  u  id.  Apr. 
r  IV  kal.  Jiio. 
qivkaLMart. 
pivkaL  Atr. 
riv  bon.  Mail 
q  vni  id.  Man. 
p  iiii  kal.  MaU 
r  vm  kal.  Jun. 
qvnikal.Mart. 
p  Noo»  Apr* 
rvkl.  Mail 
q  XV  kal.  Mart 
piv  kal.  Ai>r. 
r  IV  non.  liaU 
q  Kal.  Mart 
p  tt  M.  Apr. 
r  XVI  kaL  Joo. 
q  vinkaLllart 
p  RooiB  Apr. 
r  V  id.  M>ii 
q  vin  kl.  Mart, 
p  im  kal.  MaU 
rtxkal.Joo. 
KaL  Mart 
p  II U.  Apr. 
r  xvkaLJtto. 
q  IV  kaL  Mart 
p  IV  kal.  Apr, 
r  rr  non.  MaU 
q  vm  M.  Mart. 
p  iiii  kaL  Jdo. 
r  lij  kaL  Juo. 
qviikaLMart 
p  Kooae  Apr, 
rvid.Mai 
q  XV  kal.  Mart 
p  IV  kaL  Apr. 
r  IV  non.  Mail 
q  vin  kl.  Mart. 
pxmkaL  MaU 
r  vio  kal.  Jun 
q^uikaLMart 
p  Noo»  Apr. 
r  V  id.  Maii 
q  VI  id.  Febr. 
p  ii.kal.  Apr. 
r  V  kal.  Maii 
q  Xal.  Man. 
p  u  kl.  Apr. 
r  XV  kaL  Jun. 
q  vuikal.Mjirt 
p  Nofiai  Apr. 
rvM.Maii 
q  vm  kL  Man. 
p  lui  kaL  Maii 
r  vui  kaL  Jtto. 


4  5  6 

C  B  A 

q  0  kaL  Mart  [q  hi  kal.  Mart  |q  iiv  kaL  Mart. 

p  lu  iJ.  Apr.  |p  IV  id.  Apr.     p  v  kl.  Apr. 


r  ivi  kaL  Jun 


q  i\ikal.  Mart  q  Idua  Febru. 


piv  id. 
Jr  XVII  k 


kai.Jun. 


p  V  kal.  Apr. 
r  V  non.  Maii 
H  Non»  Martii 
p  iiv  k  il.  Matt 
II  kaL  Jtto. 
q  IX  kal.  Mart. 
p  n  kal.  A|  r. 
r  VI  id.  Mail 
q  ivi  kal.  Mart 
pvkal.  Apr. 
r  V  oon.  MaU. 
q  II  kaL  Mart 
p  ni  ki.  Apr. 
r  xvu  kal.  Jon. 
q  IX  kaL  Mart 
p  u  non.  Apr. 
r  VI  1d  Maii 
q  n  kl.  Mart 
p  vu  kaL  Mau 
r  ui  kal.  Jnn. 
q  n  kaL  Maru 
p  m  M.  Af  r. 
r  ivi  kal.  Juo. 
qxnkaLMart. 
p  V  kat  Apr. 
rvnoo.llaii 
q  NoMrMan. 
p  XIV  kat.  Maii 
r  a  kal.  Juo. 
q  II  kil.  Man. 
p  VI  kJ.  Apr. 
r  XVI  kaL  Jun. 
q  ivi  kal.  Mart 
p  V  kil.  Anr. 
r  V  000.  Ilail 
q  Nooa  Martii 
p  iiv  kal.  Maii 
r  IX  kal.  Jun. 
q  II  kaL  Man< 
p  ti  mio.  Ap.% 
r  VI  id.  Mail 
qxnkal.Man. 
p  V  kaL  Apr. 
r  V  nO'i.  MaU 
q  n  kaL  Mart 
p  m  il.  A|ir. 
r  XVI  Val.  Jun. 
q  II  kal.  Man. 
p  II 000.  Apr. 
r  VI  id.  Mati. 
q  NuD»  Martii 
p  iiv  kaL  Maii 
r  II  kal.  Juo. 


pvikaL  Apr. 
r  VI 000.  Mail 
q  n  000.  Mart 
pivkaLMaii 
r  I  ktL  Jon. 
qikal  Mart 
p  n  O'  0.  Apr. 
r  vo  kl.  Matt 
q  IV  idua  Feb. 
p  VI  kal.  Apr. 
r  VI  000.  Mali 
q  u  non.  Mart 
p  IV  kal.  Maii 
r  II  kaL  Jnn. 
q  X  kaL  Mart 
p  lu  non.  Apr. 
r  vu  k).  Mali 
q  M  id.  Man. 
p  viu  kal.  Mail 
r  IV  kal.  Juo. 
q  ni  kal.  Mart 
p  IV  id.  Apr. 
r  xvnkal.Juo. 
q  X  kal.  Mart 
p  m  000.  Apr. 
r  VI  non.  MaU 
q  u  000.  Mart 
p  XV  kal.  Mail 
r  xkaLJiio« 
q  lu  kal.  Mart 
p  IV  id.  Apr. 
r  xvu  kal.  Jnn. 
q  Idos  Ftibro. 
p  VI  kal.  Ajir. 
r  VI 000.  Mail 
qnoon.  Mart 
pxvkaLMaU 
r  I  kal.  Jiitt. 
q  X  kal.  Man. 
p  ui  Don.  Apr. 
r  vu  id.  MaU 
q  Idiis  Febru. 
p  VI  kat.  Apr. 
r  viuon.  Naii 
q  ui  kaL  Mart. 
pivid.A  .r. 
r  xvukal.  Juo. 
q  X  kai.  Mart 
p  lu  000.  Apr. 
r  vuil.Mail 
q  lu  id.  Mart 
p  viu  kal.Maii 
r  i.i  kal.  Juu* 


r  Idos  Maii 
q  I  Id.  Fcbru. 
p  VII  kal.  Apr« 
r  kaleu^.  Maii 
qiuooo.  Mart 
p  XVI  kaL  Maii 
r  xikaLJun. 
q  IV  kal.  Mart 


p  vu  id.  Apr. 
■  •     "  li 


r  Idus  Mal 
q  n  id.  Febru. 
p  vn  kai.  Apr. 
r  kalend.  Haii 
q  in  Boo.  Mart 
p  XVI  kal.  Maii 
r  xn  kal.  Joo. 
qxikaLMart 
p  IV  oon.  Apr, 
r  vii  kl.  Maii 
q  IV  ki.  Mart. 
p  IX  kal.  Maii 
r  vkal.Juo. 
q  IV  kaL  Mart 
p  V  kL  Apr. 
r  Idof  Mail 
q  II  kal.  Man. 
p  IV  090.  Apr. 
r  viii  M.  Maii 
q  m  noo.  Mart. 
p  XVI  kal.  MaU 
r  XI  kal.  Jun. 
q  IV  kal.  Mart 
p  V  id.  Apr. 
r  IdoaHatt 
q.11  id.  Felmi. 
p  vu  kal.  Apr. 
r  kalend.  HaU 
q  lu  noo.  Hait 
p  XVI  kaL  Matt 
r  »  kaL  Jun. 
q  XI  kaL  Man. 
p  IV  000.  Apr. 
r  vm  kl.  MaU. 
q  II  id.  Febro. 
p  v.ikal.Apr. 
r  Kaleod.  Mak 
q  m  000.  Hart 
pxvikaLHaii. 
r  II  kal.  Jtto. 
qxikal.Hart. 
p  IV  oon.  Apf. 
r  viu  kl.  Haii 
q  IV  Id.  Haru 
P  IX  kal.  MaU 
r  IV  kal.  Jutt. 


7 
Ghebd. 

q  V  kal.  Man. 
p  VI  id.  Apr. 
r  u  id.  M;iU 
q  XII  kal.  Mart 
p  Kal.  Apr. 
r  Nonx  Maii 
q  IV  oon.  Hart 
p  xviikaLHaU 
r  xii  kaL  Joo. 
q  V  kal.  Hart 
p  VI  kl.  Afir. 
rnHI.M4U 
q  ui  Ul.  Felini. 
p  vm  kaL  Apr. 
rukal.Ma!i 
q  IV  000.  Hart. 
pxvukal.Hali 
r  xio  kal.  Juo. 
qxukal.  Hart 
p  Kal.  AiirUia 
r  Noo»  UaU 
q  V  id.  Man. 
p  z  kal.  MaU 
r  VI  kal.  Jun. 
q  V  kal.  Mart 
p  n  i  L  Apr. 
r  n  y.  Maii 
q  xn  kal.  Mart. 
p  Kalend.  Aiir. 
r  Noo»  Mati 
qvkl.  Mart 
p  I  hal.  MaU 
r  V  kaLJuo. 
qvkal.  Mart 
p  VI  kl.  Apr. 
r  u  kl.  MaU 
q  ui  id.  Feliru. 
p  vm  kal.  Atir, 
r  u  kal.  Maii 
q  IV  non.  Hart 
pxviikaLHaU 
r  xukal  Juo. 
q  vkal.  Hart 
p  VI  id.  Apr. 
r  u  kt.  Maii 
q  m  kL  Febm. 
p  vm  kaL  Apr. 
r  II  kal.  Mail 
q  IV  noo.  Mart 
pxvnkaLHaU 
r  xn  kal.  Jun. 
q  zu  kal.  Hart 
p  kal.  Afirilis 
r  Noua  Haii 
q  V  ki.  H^rt 
p  zkal.  HaU 
r  V  kaL  Juu. 


10 


II 


IS 


15 


14 


15 


IC 


17 


18 


19 


Espatido  frmcidgalh  Tdkulm. 
Tabnla  pnecedena  iiidical  initia  Qoadrarestmfle, 
PaadUB  el  liogationom,  aiugulis  annia  docemnovalia 
cfdi.  Cojoa  fronti  concurrenlea  aoo  ordlnepnellgwil» 
€tKn  s«*plem  feriaram  litteris»  qum  Dominicum  diom 
i^pant,  in  margiiiiboi  vero  a.  ainbtria  legentis  epa- 


ctae,  a  dczlris  anni  deeennovaiis  eydl^  annotanlw, 
Si  ergo  voluoris  in  qiwllbel  anno  cycli  decemno* 
▼alia  Quadragosimx,  Paacte,  Rogallonom  loila, 
qo»  signanl  lillerae  %p  r  In  Ipaa  pagina,  sdlo  qool 
siiil  concorrontos  praeaeolis  annl,  qnoive  epaeis«  el 
per  lioeam  concnrrentiara  a  capite  paginae  deor»ani 


f 

M 

9 

k4 

13 

ai 
1 

Si 

1 

c 

O 

ct 

f 

3 

1 

f 

1 

H 

m 

' 

IB 

3- 

71 

3" 

cr 

? 

3 

3^ 

ft^ld 

3 

7 

i 

5 

. 

3 

6 

1 

1 

4 

4 

7 

7 

5 

l      3 

« 

3 

i 

7 

1 

3 

i 

5 

1 

1 

i 

2 

1 

7 

3 

3 

t 

:j 

3 

h 

5 

ti 

i 

3fl 

e^ 

pi 

tt^ 

2^ 

n^ 

7^ 

5^ 

5^ 

4 

H 

l^i^i 

7 

3 

7 

5 

r> 

l 

i  ' 

6 

5 

7 

3      fi 

5 

1 

@ 

l 

1 

7 

% 

^ 

!7 

6 

l 

S 

11 

d 

I 

7 

3 

5 

1 

3 

e 

t 

7 

3 

1 

7 

t^ 

*isi;i^4^ 

7-^ 

o-^ 

^^ 

1^^ 

5^ 

B 

i 

ti^ 

l^  i 

5 

7     3    :5 

1 

4 

6 

3 

4 

9 

6 

7 

5    ;s 

<j 

t      i    |6 

9 

5 

7 

3 

5 

10 

6 

l 

fr    i 

7 

3     S    '7 

3 

6 

1 

i 

H 

11 

1 

t 

.^«S^ 

i^ 

i^.7^3^ 

P 

n 

3^ 

6^ 

t^ 

ft 

S 

A^ 

7^-7 

3 

5 

1      3 

ti 

i 

i 

7 

* 

)3 

s 

5. 

T      1 

i 

6 

3     i 

7 

3 

3 

i 

3 

fi 

i 

(i 

2    i 

5 

7 

3    n 

t 

4 

6 

3 

4 

t5 

B 

7 

Li*^ 

7-^ 

n  '^\n 

3^ 

(J'^3 

l^i^ 

ts^ 

16 

7 

a^ 

5'^ 

* 

3     6     i 

i 

7 

3 

,1    1 

7 

17 

1 

5 

ft     6 

3    i 

i     7     3 

5 

1 

3 

e 

1 

t8 

1 

i 

7      7 

3 

S    1!    13 

6 

3 

t 

7 

3 

19 

* 

5 

1      f^ 

5^'7^3^a^ 

l^ 

4^«^^ 

1^4^ 

20 

!f 

^t 

3^5 

6 

1     i  ,i 

1 

»     7 

3     5 

3t 

K 

r 

i 

i 

7 

a  ta    7 

5 

6     1 

4     » 

33 

7 

3 

3 

5 

1 

3    Itf    ll 

i 

7     t 

5     7 

33 

a 

Ji 

fi 

JT 

V^ 

5^1^.S^.8^j 

|1 

4^  7^  *^ 

34 

5 

»^ 

7^ 

1 

i 

A 

2     4 

7 

5 

5      t 

3 

35 

4 

6 

f 

f 

3 

7    , 

3     5 

t 

4 

G 

9 

4 

36 

5 

T 

S 

5 

6 

i 

i     6 

1 

S 

7 

3 

K 

37 

^ 

7 

t 

4 

B^ 

l^ 

3^ 

fil 

l^ 

*1 

Tl 

»1 

n^ 

11 

38 

g 

e 

d 

C 

b 

a 

f 

e 

d 

b 

ir 

f 

e 

c 

a 

ff 

f 

d 

h 

• 

g 

fS 

c 

li 

• 

f 

d 

t 

b 

1 

^ 

s 

> 

> 

? 

1 

1 

i 

0> 

w 

1 

•s 

4) 

Q 

k. 

bu 

fa 

bm 

£ 

£ 

819     BEDiE  YENERABILIS  OPERUM  PARS  I.  SECT.  «•  -  DIDASCALfCA  SPURIA  ET  DOBIA.    HD 

ftuiB  a  sinistra  in  dexirnim  introrsum  accedens,  ubi  ^^**"'*  ''^''*  ^*"  S^lisorfiw). 

oribogouam  «ua  feteriMi  convenienUa,  sine  dubio 

iuveniea  ipftoruro  iniiiornm    annoUU  Kalendaria. 

Verbi  gratia :  )loc  anno  fuii  unus  concurrens  proxi- 

IUU8  anie  bisaexium»  epaciae  vero  viginii  qumque, 

Ipaa  iniiia,  f  quinio  Nonarum  Mariiiy  p  decimo  oc- 

tavo  Katendarum  Maii,  r  decimo  leriio  Kaleodarum 

iunii. 

Tabula  prima, 
DuodecMii  inenses  annf. 


/ft  taMam  primam, 

Haec  figiira  demonalrai  qua  feria  Kalends  conUoi 
gaiit  ftinguiorum  mensium  per  viginli  octo  annos 
cycli  solaris. 
^  FigurA  h»c  eiiam  ad  feriani  cujusqne  diei  hiTenien- 
"  dam  est  facla.  Cousiat  vero  viginii  ocio  Ihieis,  secun- 
dum  nunierum  annoruni  cycli  solaris  per  qucm  eon- 
currenies  ire  notissiinum  esi. 

Hahei  vero  sctptem  lantuin  iitteras  io  alpbabelo 
priores,  quia  iotidem  consUi  esse  ferias. 

Cuin  ergo  leriam  cujuslibei  diei  in  uuiverso  aniio 
invenlre  volueris,  vide  iii  annali,  quoniaro  Ittteram 
habeai  ipsa  dies  annoUUm  retro  juxta  se.  ei  re  ii 
ad  banc  ligurainy  invenio  cycli  boiaria  anno,  ex  nu« 
mero  reiro  scripio. 

In  ipsa  linea«  reperu  diei  liiieray  sorsum  respi- 
cieos,  inveiiies  feriam  qoam  qoaerisascripum. 

i»  ierUam  iakulam. 

Laterciilufi  hic,  qui  voraiur  Sepiixodios ,  eo  qaod 
per  septem  aniiorum  cinulum  in  sese  resolvtmr, 
b»bei  septies  sepim  caucellos«  hoc  e^i,  q  adra* 
f  iuta  ei  novem  lilieras  indusive.  Quae  vero  sooi 
^  C  III  secuado  ofdine,  ab  a  usque  ad  g  litteramy  lnsii^- 
lis  mensibus  posiiae,  pertineni  ad  raiionem  hissesii,  eC 
ad  raiionero  feriarum,  awe  per  viginti  ei  ocio  aiinoa 
revolvuntur«  Qo»  sirui  naec  bissextilibus  taniaiii  an* 
nis  est  neeessaria,  a  Kaleiidis  Januarii  qsqiie  indiem 
bissexti.  Uarum  auteiu  ligurarum  alphabeu  io  aa- 
nati  earodem  babeni  litieram  uliimo  die  anui,  id 
ei^i,  u  Kai.  Januar.,  scilicel,  o.  Quarto  igitur  anDO« 
qui  esi  bisaexiilis,  hanc  minorem  figoraai  iopressuroii, 
qmere  primam  inillaroajori  feriam  pri  le  Kaleitd. 
Januar,  qiii  esi  utiiroa  dies  anni  pnecedeniis,  qnam 
supra  seripiam  reperiri  ceriissimum  esU  Sequenti 
autem  die,  qui  esi  S4*quentis  anui  primus,  veoiens 
ad  iaumy  qu»re  camdem  «,  in  eadem  feria.  Sed  itla 
linea  dimissa,  some  a  seqnentis  lineas  eidem  sappo- 
siium,  et  reiro  respiciens,  invenies  feriam  Ibleiul, 
Januar.  Steqoe  per  iotam  iltum  mensem  ei  per  Fa« 
bruar.,  usque  ail  diem  bissexii  per  eamdem  tiueolam, 
non  in  iransversum  sicui  in  illa  aiajori»  aed  in  loo* 
^  gum,  ui  vides  ferias  aunouias,  more  soliio,  singa- 
"  lorum  dienim  invenles  feriam.  I)ies  autem  vi  Kairud. 
Mart.,  qui  bia  coroputatas,  bissexiiiro  iacii,  sauel  iu 
annali  untum  esi  deseri^ias«  ei  habet flittenmi. 
lilam  ergo  feriam,  qua  primum  vi  Kal.  Ilari.  Ifgi- 
lur,  In  nac  miiiorl  consneie  repeties  e  eonira  f. 
Sequeoti  auUm  die«  cum  veruni  vi  KalenJ.  Mjri. 
propler  bissexium  dicis^  redi  ad  illam  majorero  tt- 
giiram,  eiilb  liuea  quam  ingressurus  es,  quain  hiac 
cydus  Solis,  illiHc  noUiur,  designaibissexias,quMi 
ramdero  f«  ei  sursoro  reapidens  inveoies  itcriin  fe> 
liaro  iliins  diei.  Ei  sic  deincepstoio  illo  aniie  per 
eamdem  lineaiii  inoedes,  el  sequeutibiis  ir.lNis  anniSt 
per  tres  sequenies  lineas,  donec  quarto  ordine»  quo 
dicium  esiy  hane  rorsam  repeias. 


e 
d 
d 

a 

'f 

d 

€ 

d 

f 
e 
d 

c 
a 

? 

e 

e 
b 

g 

e 
d 
c 
b 


D    s     e 

'  e  - 

d    e     e 

h 

'!■ 

e 
b 


e 
d 

b 

a 

? 

d 

e 
b 
a 
f 
e 
d 
c 


Takita  aamda. 

b     d 

a 


f 

d 
c 
b 

a 
f 

6 

d 

e 
a 

? 

e 
e 
b 

g 
e 
d 
c 
b 

*r 

e 

d 


c 

b 

'  a 

g 

% 

e 
b 
g 
f 
e 
d 
b 
a 

«r 

d 

c 
b 

a 
f 

e 
d 

e 
a 

e 


3 


9 


I 


e 
d 
c 
b 

•r 

e 
d 
b 

a 

»r 

d 

e 
b 

a 
f 
e 
d 

e 
a 

1 

e 
e 
b 
a 
g 

I 


821 


DE  EltBOf.lSlld.. 


SiS 


MANFREDI  EMBOLISMORUM  RmO. 


Ia  primo,aAn<^  igUur  emboTismi,  hoc  est,  in  og-  A  sius  est.  Csteii  vero  ordinein  suum.sequuntnr.  In 


doatkT  tertia,  hm\i  epaci»  ?igiiiii  «iuo,  et  tdeo  e»i 
luna  in  Kalendift  Septembris  el  Octobris  viginti  sep^ 
ternt  in  Kalendis  Novembrig  e.l  ^  Decenibris  Vi|Sinti 
noTem ;  ipsa  autein  luna  qwe  vigeslma  noiia  csc  iii 
Xalendis  uecenibria;  et  exsiinjirountoV  tllid.  Ipsa  au- 
teiii  luna  qusequarto  Noiiaruni1)ecembris  inciiiit  pr^ 
ino*  et  t^rmiiiaUir  in  Kalendis  iaouariis^  irigesiinus 
embolismiis^jL.  Quse  auiero  in  Katendis  ianuarii  esi, 
prinia  luna  ipiiiusest,  quam  et  ipsa  in  Iriginta  terml- 
liare  dtbei. 

In  secundo  aono  embolisml,  boc  est,'  in  ogdoade^ 
aeptem  sunt  epaclai,  vige  ima  qriinta  luiia  in  K^len* 
ais  Septembris,  trigesiuia  est,  et  exsiiiijuuntur  illic, 
lana  ipsins  est.  jlla  autem  1uua  quue  mutatur  j)rimo, 
uuartd  ^onarnm  Septembns«  et  iiuiiur  tHgesiina,  iu 
Ealendis  Octobi  is  embolismus  est.  Et  illa  qoae  inci- 
pit  priino,  sextp  Monaruin  Ociobris,  et  t&nitur  tjrige* 
simo  liono,  in  ierUo  Kalendaruni  Novembris  luna 


ipso  autem  emboiismo,  anho  secundo  iii  (icndeca^o 
sunt  epact»  vigiuli  tres,  luna  vero  iu  Kalendis  S^-* 
tembri^  ei  Octobris  vigesiina  bctava,  in  Katendi« 
Novembris  et  Decembns  tr^esinia  :  illa  autem  lnna 
qu».in  Kalendiis.Noyembris  irigesima  ierminainr« 
luna  ipsiiis  esi,  et  ilia  r|uaE!  quario  Nonaram  Novem  • 
brls  jnciptt  primo,  ei  iu  Kalcndis  Decembfis  trige- 
sima  terrirmHitir,  emboH&mus  est.  Quue  vero  prima 
qiiario  Nonaruin  Docoiribris,  io  Kalendis  Jannariilii 
luna  «ee|inda«  inKalenilis  Febi  iiarti  ioctia ;  t  ieras 
detiiceps  opdinem  suum  sequnntur..  |n  ipsd  aateni 
iertlo-embo^isniico  annojioe  e«t,  i<\  bendecade,  suiii 
epaelfls  vigitiii  sex.  Nullalenus  tamen  embolismttm- 
per  i|>s.as  i^iiacias  reperies.  ni»i  ad  epactais  anni  eocn- 
munis  «operloris  reveriaris.  Nam  in  annppnetei^ilo 
conlmuiii «  fnerunt.  epacf»  iqumdecim.  I  leo  autem 
luna  in  Kalendis  Augiisii-^est  vigesimo  nono,  ibiquo 
terimnaiur,  quia  luiia  i|)sius  esi ;  ilhi  vero  qn;0  quai  io 


Ociobris  e&t^  iu  Kaleudis  Novembris^ci  Decenibrts,  (^  Ndnariiiu  Airgusii  indioalurpr  mo,  finiturque  tcig^ 


flt  lona  secunda^  In  Ralendi&  Jantiarii  quarU,  sicoi 
ordo  esU 

-  In  ieriio  anno  embolisYni^  hoc  esi,  in  ogdoade  iil- 
tiioa,  ftimt  epacls&decem  sepiiim,  luua  vero  in  Ra- 
lendia  Sepiembris  el  Octobri»  vigesima  secunda,  in 
KaiendU  Novembrig  et  Decembris  viginti  quatuor. 
In  Kalendii  JaAuarii  vlgesiina:  seita,  in  Kalendis 
Martii  viftinti  sex»  iti  Kalendis  Aprilis  et  Maii  viginii 
i>efitem,  m  Kalendis  Junii  et  JuKt,  viginti  novem,  tu 
Kilendis  Angiisti,  ei*  iii  Kaleodis  septembris  tenia. 
Cur  lacis  onim  «tatem  lon»  io  Kalendia  Aprilis  et 
Maii  ?  Quia  iiusquam  sic  in  ealcuio  reperitur.  Ideo 
quippe  qoia  luiia  quae  secundo  Nonarom  Marili  inci- 
pitpriiQo,etvigesimascitaeslinKaleudis  Aprilis>  in 
qiNirlo  Nonai^uro  Aprilis  vigesima  ociavay  in  secundo 
nonarnm  Aprilis/  trigesiinus  embolismus  est,  et 
exsiiiiguiiur ;  et  iila  qus  initiaiur«  priino  in  nono 
Aprllis  ipMi  est  Paschalis,  et  eveitii  decima  quarta 


sima  seciimla  Kalondarum  SepiembriSi  embolismt» 
est;  in  Kali*ndis  Seplembrts  et.OctDbri^  pe^  epacfas 
viginti  sex  Ot  luna  priina,  ieattcrae  vero  ordineuisiib- 
sequuniur.  SuniiiauHue  epact»  in  ultlmo  einbollamo 
liendecadis  ociodeclm ;  ln  Kalendis  Seplembris  et 
Octobris  Inna  vigesima  teriia ;  iuKal^ndisDecembris. 
ei  Novenibris,  vigesima  quini^ ;  in  Kalciidis  Janua  • 
lii,  vigesiiua  sepiima;  inKaleiidis  Febriiarii/vige- 
sima  ociava ;  In-  Kalendis  Mapiii,  vigestma  sepiima ; 
in  Kalendis  Aprilis  et  Mali,  vf,l[eiiiua  ociava ;  ni  Ka^' 
leiidis  Jonii,  irigesima ;  ip  Kalendis  Julii,  xirliiiai  in 
Kaleildis  Augusiilertla^propter  saliuiii  Itinse;  td  Ka- 
Irndis  Sepiembrisi  quinta.  Ideoautem  facimtift  unam 
.'eiaietn  liinae  in  Karendis  Aprilis  et  Maii,  (|oia  luna 
qu2e  itrtio  NonarUm  Mariii  iocipii  priuio,  et  in  Ka- 
leiidis  Apiilisefcivigesinia  octava,  iu  quarto  Nona- 
j-itni  Aprllis»  vigesmi;!  nona,  in  tertlo  Nonarum  lrl«  . 
gesiinus^  emboli^mus  est.  Illa  rnim  luna  qiia&sccundo' 


in  deciino  quario  Kaieadaft  Maii,  et  lerminatur  vi-  p  Nonarinn  Aprilis  iniiiatuir  prinro,  et.extenditor 
gesima  iiona  ioquinioNonarumMaii,  luiiaveroquae^  t|ue  Jusexium  Nonarum  Maii,  vige!>ima  nona  luot 


est  ijhina  in  qiiario  Nonarum  Maii^  et  tintiur  trige- 
sima  in  quario  Nonarum  Julii,  luna^  Maii  eit.  Lunai 
eiiim  qua:  iniiiaiur  in  quarto  Nop.aruiBi  Jnnii,  llmtur- 
que  vi^^ehima  nono  Kaleiidarum  Julii,.l(raa  Jujiicst^ 
Umz  quae  incipit  pri.i.o»  sexto  Nonarum  Juifi,  ter- 
miiiaturqueirigesima,  secundP  Kaiend;  Auguati  luna 
Julii^,  postea  autem  Ai  luna.ralio  Kaleodarum 
Aogasii  piiinp,  in  KalendtsSeptenibrU  a  quarto.sic 
Uiordo  en;  Namsi non /aissoi  unam  aeiateoi  liiitae 
in  April.  Kal.  et  Ma(i|  evenissei  libi  illud  in  termino 
pascball*  quod  esi  deciino  uuinto  Kal.  Maii,  Aon  de^- 
cimo  qaartOy  sed  quindecimo,  ei  fiiissOt  error  in 
I^4sclia,  sive  in  aetaiibns  lunac. 

b  primo  igiiur  anno  ^mbolismi,  hoe  esi^  in  hen- 
decade,  suui  epactae  viginii,  el  idcirco  est  lona  In 
Kalehdis  SeptembrU  et  Qtuobris,  vigesima  quiut^,  in 
Kalendil  Novembris  ei  Decembrls  yigesima  septima, 
Ia'  KaleiMtis  Januariis  vigesima  nont»  in  quarto  No 


Aprilis  ea,  pascbalis  etenim  est,  ei  eveniidecima 
quarti  in  quimiecimum  Kaleudarum  Maii  -  et  nisi  iia 
Kci  «ct,  evenissei  iei*  iu  termiiio  paschali  lurta  de» 
cima  qiiinta^  et  fuisset  erfor  in  Fascba  et  in  aetatibus 
lunae.  Luna  vero  qu»  inchoaiur  iii  qninto  Nonaram 
Mali,  et  ttnitur  irigesima  in  Kalendis  Junii«  hma  Maii 
est,  Junii  quoquOtJun^t  teriio  Nofianim  ipsius  iniiium 
smiiit,  .hniiurque  seeundo  Kalendarum  Ju  ii  vigesima 
nooA.  Qiiae  ergo  tertio  Kalendaruro  Julii/est  prima, 
ei  exstingoliur  vigesima  nona,  luna  ioiri  est.'.Ei 
qnamvis  teriio  Kalenaaniro  Augiisti  trigesima  termi- 
narl  debulsset»  unuiii  dieni  ainiitit  propter  salluoi 
raiionum,  et  computatur  luna  Auguitl  tertia,  iu  Kar 
l6ndis  ipnus,  cum  hanc  ratione  arguuieiiii  secundam 
existere  doceai,  qnae  etiam  vig<^si(na  nona  sesio  K^« 
lendarum  Septembrls  fiuiiur.  £i  cacicnii  ordiiiieia 
suum  sequimiur^  MaTllos  auintp,  Aptilis  pHuio, 
Maius  teitib,  Junius  sextp»  Jniius  primo,  Augusiua 


uaiami  trigesim?,  quae  est  Jaouarii;  illa  auiem  se-  Dquario,  September  septimo,  Octpher  secundo^  No 


eunda  luoa,  quae  qoarto  Nonarum  Janoarii  incipit 
primo,  ei  etstinguilur  trigesimo/Katendarum  Fe« 
briiafii,.emboIismus  tsi;  iUa  vero  luna,  quae  quarto 
Nonarinn  Febniarii  iitcipit  priuio»  ei  iiniiur  seato 
NoQurom  Martii,  vtg^iimi  nona  J^ia  FebrUirii  esf. 
£iBi  Inasextus  iiierii  ipso  anno,  lunc  ipsa  |una  Fe- 
i^naril  irige^ima  coroputatur,  sicui  et  In  aHi^  his- 
.sexiilihua  aiuiis.  Ponroroni  qua:  qainiQ  Ntmarum 
tpiMis  iDeasii  inci»*li  primo»  eillniiur  trtgesima  In 
K^l^kUs  Aprllis,:  luna  Martii  eit;  llla  aoiem  lana 
qba^  <|iiarto  Ne  .a^am  Aprills  incipit  primo,  eiHnitur 
^igmM  iHMia,  secondo  Kaiendis  Mail,  luna  Aprilia 
<«t*  Qo«  aoiem  in  Kalendii  evenii»  prima  loiui  ip- 


vembeF.qiiinif>^December  scplimo»  Januaritis  leriio, 
Februarius  sepiittio,  Sepiember.^uinio;  October 
quinio,  Noveuiher  jiepiimo,  Decemi»er  feexio,  Janua- 
rius non6,FeiiruariiM.decimo, Mariiiis  ooim,  Apriiis 
de^imoy  Maiiw  uudecimot  Junius  dup  t^md,  JoliMs 
decifiio  teriiii,  Augiisins  decimo  qtiartd.  .Vigettium 
aeiitdt  dpciiuoquiuto,  trigesimo  quaribj  vlge^imo 
lerito*  dttodecimoy  irigesinio  prbno»  vigesimbt.irige.- 
siilio  q^uinio,  quario,  vrgestino.ociava^  deciioo  sep^- 
limo,  irigesimo  sexicr»  trigjesiiiiio  quitilo,  trigeaimb 
quarto,  trigesimo  terlio;  irigesimo  secando,  trig^- 
suno  priroo,  irii^eslaib»  dedmo  qolntb»  qtiants  tri< 
geaiffl»  ocuvo.  Ad  imBhittffi  Sepiuagesiitwft  •  aep* 


m       DeD«  VENeiUBlLIS  OPP.  PARSL  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  SPURIA  ET  DUUA.       M 

li«o  IJuf  Janiiarii  numera ;  iid  tenDiiioin  Quadrage-  j^  terminam  Rogalionom,  a  dednio  •aptimo  Kalonda 
»iuiae  a  quinto  Kaleiidaruin  Februarii  nuiuera ;  ad     rum  Maii,  nuniera ;  ad  temiinum  Pentocostea»  a  ter- 
terminiaro  P^aclMe,  a  quinio  iiu$  Martis  iiumera  ;  ad      lio  Kalendarum  Maii«  numera. 


IN  CIRCULOS 

BEATI  GTRILU  ET  DIONYSQ    ROMANI  AG  MDM 

STUDIOSI  CUJUSDAM  PILEFATIO. 


Dionytins  ahbas  genere  Romanus,  paschales  cir« 
colos  liiira  brevitaie  composiiit.  ut  pote  utriiisqne 
liiigux  peritia  insignis.  Quus  quidein»  ut  ipse  ait»  ab 
anno  ducentesimo  quadragesimo  oclavti  Diocletiani 
tyranni  potius  quam  priticipis  iiichoavit.  Sed  liiear- 
iiatiiHii^  doininicx  niagis  quam  ejusdeni  tyranni 
memoriam  agere  deliberans.  quinque  decennovena- 
les  circulos  edidit,  auihiis  annos  Cbristi  annntavit* 
Siquldem  sanc  us  tyrillus  usque  aJ  ipsiua  Diooysil 
senipora  pascbalem  obsenranilam  quinque  decenno- 
venaUbus  eirculis  comprehenderat.  Qoonim  quintum 
praefatHS  Dionysius  suis  quinque  antepoeult ;  ae  slc 
incipiens  ab  anno  domlnicae  lucarnationi«,  qoingen* 
tis  Irisiiaa  duobus«  io  septiogentis  viginti  duos,  sua 
ilispositione  perduiit.  Sed  quoniam  hi»  exacti,  redire 
in  se  Kul!o  niodo  poterant,  qui  a  sancto  Cyrillo  no- 
nsglnta  qninque  aniiis  coinprehensl  fueranl,  sicut 
iiec  illt  quo&  eodem  spalio  teinporum  Ipse  ordinave- 
rat(  ttunqunui  enini  nisi  flniCo  anno  niagno  solis 
lunasque  coinputiis  totiis  ez  liitegro»sine  aliqua  coih 
fusione  reperiiur,  ul  idem  Tatetur) ;  idcirco  prascipit 
ui»  pf*Tacti8  sex  anois,  qui  de  quinto  circolo  b^tl 
CyriCi  tune  temporis  supererant,  eosdem  sobrius 
lictor  non  repetat»  sed  a  suo  primo,  qoi  quin^en- 
tis  triginu  duobus  annis  omni  prxtitolatar,  ordien- 
dum  non  ignoret.  Cujus  quioque  decennovenalibus 
clfculis»  viginii  tres  alii  adjectl  magnum  aonuin  com- 
pleverunt,  qui  quingentis  triginta  diiobns  annis  per- 
flcitttr»  viginti  octo  codstaiis  circuUs  deoennovena- 
libus.  Qui  annus  propterea  per  sua  in  »e  vesiigia, 
sloa  oNa  eonfuaionerevolvitur,  quoniam  chroilttsso^ 
laris  viginti  octo,  et  lunaris  decem  novem  annis 
peragitur«  qui  cum  eo  tenore  qoo  pariter  C4jepti'lnlnl» 
llnionlor.  Magnus  annus  quingentorom  irigloudiio- 
rum  annoruin  iteratiir,  ut  paschalis  ralib  ad  solem 
el  lunam  pertinens  inerrato  repetator.  Sicque  tlt 
iitdum  in  eo  sunt  viginti  octo  cycli  dec^nnovenales, 
sive  lonares,sint  etiani  in  ipso  decem  et  novem  cjrcU 
solares.  Quoruni  loiaris  nono  anno  sui  cycil  etiam 
itt  hb  circulis  Diony.Ji  incipit,  et  in  octavo  desinil. 
Decemnovenalls  vero  inanifestus  in  ipsis  lotam  luna 
rationem  regit.  Quapropter  decies  novies  vliinli 
octii»  seu  vtcies  octies  noveindecim  multiplicatu  in 
quiiigenios  triginia  duos  certum  est  procul  dubio 
exundari.  Quo  numero  annoruin  conttciior  ( ut  di* 
ctuin  est)  magnus  annus,  qui  paschaUs  dicitor.  Nam 
et  inepactis^et  in  coucurrentibus»  sive  cydis  decen« 
iioveuali,  vel  lunari,  necnon  termino  paschaU  ac 
Doiiiiiilca  Pascho)  cum  iuiia  ipsius  diei»  ^uatls  fuil 
quiiigeutesimus  trigesimos  secundus  donilnicae  incar* 
iiatioiiis  annuSv  ulis  erit  iniliesinius  sexagesimus 
quartus :  qualisque  fuit  ipdius  incarn:iti  Yerbi  annus 
priinus,  et  ab  eo  qoingentesimus  tricesiiuus  tertiuSy 
Uliseritetiamniillesimussexcentesimusdecimus^uin* 
tus,  et  tieinceps  pari  ordine  usque  ad  ttnein  triplrci 
aniioruiii  Doniinl  serie  nbique  hanc  concordiam  ser- 
tanie,  qoanim  priina  ownino  praeieriit«  secunth»  ac 
ii  secundiia   aunus  magtiui»  adhuc  imminel;  de 


B  lertia  qoanlnm  foturom  sil  f  qoam  Umen  adhibnl ) 
lu  his  cin-nlis,  Deua  aolus  novU.  Cum  lisec  lU  slnl» 
quaeritur  de  anno  domlniCiB  fMs^lonis,  qul»  a  Malivi- 
tate  tricesiraus  quaKos,  terminuni  Paschx,  dedinani 
quarum»  adlicei,  Innam  (qua  Deus  ad  Immolandom 
traditor),  fadl  occurrere  per  eoncurrentesel  reguU- 
res  ejuadem  line»,  Ucet  eaibolica  fl  les  habeat,  posi 
peraclam  ccenam  feris  quini»  traditom,  el  dedma 
quinU  luna  feri»  sexlae  crudfliom.  in  cojus  qos- 
itionia  obscoriuu  Dominos  Beda  plorimum  obser» 
vatus,  nihU  luds  hitudit,  nisl  unlum  qiiod  Evange- 
liomm  fidem  hojos  viri  aucloritaU  prKiulit«  qni  bea- 
tum  Theophilum  quo<lammodo  videtur  secutus,  ool 
ait  Dominom  ondeciino  Kalendarom  Apriliym  irMl* 
lum,  licel  unom  adjiciat  pnedlctua  vir«  el  dooded- 
100  Kalendamm  Apriliom,  et  declmam  qoarlam  lit* 
nam  lonc  fnlsse  scribiu  QtA  eUam  In  oo  ab  omnibos 
eeclesiastlcis  docloribos  discrepal»  qood  Dninlnom 
deciiua  nona  lona  erucitixum  demonslrat.  Nam  Theo- 

Q  philiis,  slcut  et  alii,  dedma  aulnU  luna  cnicifixom 
astroit»  dom  oeuvo  Kaiend.  April.  refert  eoro  resnr» 
rexisse  a  mortois*  post  mulu  qux  tracUverat  cnm 
sols  coepiscopis  de  orifooe  mundi.  Igitur  UnU  viri 
hoc  uiium  peccatiim  iu  lndulserunt  posterl,  ul  eum 
ioqnaatur  in  omnibus  Ecdesis.  Sed  niihl  allod 
occorrit,  quod  non  deboo  obliYionl  tradere.  Anno  ah 
Irtcaroatioiie  Do.iiini  52j,  imperanU  JosUno  impe- 
ratore,'sancliisinius  monachorom  Paur  Benedlctoi, 
in  lulia  virtotibos  daroit,  ut  tesUtor  Victor  Capoa- 
nensls  eplseopos,  seo  Paolns  Cassloiensis  raonachoi» 
hojusqoe  Dionysil  conUmporalis  euUUt;  qol«  lide- 
UceC,  Benediclos  l^l^r,  Sabbato  sancto  Parchm  ez 
hac  viu  mlgravll  xii  Kalend.  ApriUom,  sicul  legitor 
In  gesti jTveradssimis  *.  Reqoisitos  laUs  annos  In  dr- 
coHs  ssepios  nomiuandl  Dionysii,  In  qoo  Sabbatum 
sanrtum  continffai  prxdictis  Kalendis»  terUo  in  loto 
anno  magno  Tnveniri  poUrit;  in  tribus,  scUloM, 
untum  deceinnovenaUboi  cYdis»  Id  esl,  4,  22  ol 
27.  $ed  dum  Benodlctus  Fater,  posi  annum  Do* 

i^mini  52  ^  Cassini  mlraculis  TivenscoroKravii^coa* 
sUI  quod  nec  22»  noe  27,  cvdi  ex  hoc  niundo 
decessit.  Qul  vero  vlui  ejus  mirabilis  relator  papa 
Gregoriiis  anno  ab  Incamatlone  Dominl  665  obiil» 
certum  eil  quod  nec  quarto  cycll  ex  hujua  vits 
mramnii  morieoi  traniiit.  Qulppe  ejui  monaateriom 
a  Longobardis  eo  morloo  jam  foeral  pervasom. 
Qoare  nisl  somma  fldes  gesurom  esset,  prsUbatos 
c^dos  de  otriusque,  DomiiU,  sdlicet,  ac  servi,  Iran- 
situ  calumnlam  indueeret.  Qoa  calmnnla  Impolsos 
discoUre  ecepl  qoid  ficerel  controversia  bi^usmodi, 
et  primum  de  aunis  Domini  ad  chroniconun  dlcta 
me  coiituU.  Eusebii  maxime  Cssarlensis,  el  Hiero^ 
nyml  divinae  Ipgis  inierpretis,  ot  quoi  aunl  esseni  ab 
Iiicarnatione  Cbrlui  usque  ad  linperiom  DiocleUani 
comprehenderem,  quoniam  inde  usque  ad  primom 
anniini  cyelorom  Dionysii  ccxlvui  deprebendissem. 
InUns  frgo  dioUos,  ab  unius  naUviUU  usque  ad 
aluriui  prindpatum,   comperi  spaUom    ccLXUfi 


•  Obiit  an.  513»  ol  Leo  OsUensia  asserit,  cyc!o  solis  20,  21  HarL,  in  SabhaU. 


m 


DECEIINOVmLES  CIRCULI. 


m 


iiiiioruin»  v«l  ccLxiivti,  quonitm  Chritttts  natns  A 
«•1  teriio  auno  nciv  OlympiaJis  e(  Diocleiianus 
imperiuro  usurpavit  secJiido  aiino  diicenie«t»iaK 
sfxagesiiD»  sextae  nir&us  Olympiadis.  Cuui  ergo 
Olyuipiadea  lxxi  ia  niedio  traiisierint,  rx  quibus 
ccLKxxif  tiunt,  ex  duabu^  extremis  Olympiadibus 
duo,  sive  tres  anni  colliguntur.  Assumpti  vero  in 
unum,  ab  Incaroatione  Doralni  omnes  pariter  usque 
ad  primiim  cyclonim  Dionysli,  qui  fuenint  anle  vei 
post  principatuni  Uiocletiani »  flunt  coUecti  undique 
ftxxxiVy  vel  magts  i»xxxv«  Hxc  dicens  non  praejudico» 
nec  damno  aliorum  sententias,  sed  ex  aotbenticis 
libris  quod  vemm  est  iuvesUganSt  coi  Juxu  fldem 
Niceui  concilii  assero  quod  nullus  annus  alicujus 
cycli  decemnovenalis  Dominicae  passioni  ac  resurre- 
cUoni  compellt*  nisi  tredecim  babens  decimaui  quar- 
tam  lunam  octavo  Kalendarum  Aprilium.  Annus 
qttoqoe  taiis  qualis  qosritur,  in  traiisitu  Palris 
Benedicli,  nunquam  evenit,  nisi  deciino  sexto  anno 
ejusdem  cycli  habente  declmara  fluariam  iunam» 
doixlecimo  Kalendarum  Apriliuni.  iJt  vero  ilte  ter«  ^ 
miiius  feriaB  quintae  contingat,  concurrenies  quinque 
reguiaribos  septein  coeunt ;  et  ul  iste  Sabbalo  san- 
cto  evenlat,  concorrentes  ires  cum  regularibus  qua- 
tuor  produnu  Transierunt  autem  a  passione  Doiniiii 
usque  ad  transitum  saucii  l^lris  Denedicti  ccccxcvii 
annl.  Qoibiis  divisis  per  iriginu,  et  trieesiina  parte 
gf minaia,  ad  notitiam  venit  qnod  pneter  tertiuui  nul« 
lus  concurreos  esse  poterii  aiino  ccccxcvii  a  pas- 
sione  Bomini.  Quam  divisionis  regulani»  qui  plenius 
iiosse  desiderat,  lv  capitulum  Doroioi  Bed;s  de  redi- 
tu  coAcnrrentium  legat»  quod  idem  sanctus  presbyier 

I  debuit  advertere, 
iam  cavere.  Quam 


incirculorum  suorum  adjeitione 
imde  potaissel  alterlus  negligenti 


et  sl  teligil,  solvendaro  posterioribus  reliiiquity  qui 
nil  ealculi  euin  puunt  latere,  et  ob  boc  Unii  faciunt 
ejus  auctorilaiem  toi  labentibus  anois  servalain.  ut 
vix  corrigi  possit  pluribus  obuileutibus  causis.  Nos 
lanien  omnitius  his  xxfiii  decefnnovenalibiis  cyclis 
duos  snbjecimus,  ut  quod  Dionysiium  facere  debuisse 
dixinius,  ejus  lecioris  diligeutiJB  manifestemus.  Uts 
enim  ii)S|>ectis,  de  reliquis  per  totuin  annuin  ma-> 
guum  peritus  Galcutai«>r  non  dubiubit*  sl  Uuien  sal' 
leiu  dubiiare  pNcuerii  Sciendum  denique  quod  in 
his  circulis  Dionysii,  annl  Domiui  snaserieprodeunt, 
et  XV  anuis  evolutis,  ind  ctioott  redeuutt  uec  ad  so« 
leiu  nec  ad  lunam  pertinenies«  el  idcirco*  finito  aona» 
noii  eo  niodo  quo  carpke  sunt  redeuules. 

JottHHei  Noviomagui  UrtorU  iliuljoso,  S.  P. 

Scripsit  Beda  atinorum  qoi  sunt  a  Chrlsto  nato» 
osque  i595»  circulos  deceninovenates  lxxxiv^  seu 
(si  inavis,  el  quod  idem  est)  xxviii  ler  geminatos» 
qul  partiin  leiitporuui  iiijuria  et  de^criptorum  insci- 
tia  depravatisuni.partimeliam  interierunt,eo8  quan- 
tum  poluimus  alibi  reposuiniuSy  alibi  emendavimus 
ul  esseiit  iiitegri  usqoe  ad  i595.  Posierior  aius  ubi 
horuiu  annornm  fuerit  terminus  a  Jjiciet  plura.  bcieii* 
dum  lamen  est  posse  hos  lxxxiv  circuios  redirit  in 
XXVIII  quorum  quisqiie  circulus  constare  Iriplici  se- 
riti  aiiiioruin,  nani  uxxxi  quoque  anno  redeunt  om* 
nia  eadein.  Constant  eiiiai  inagnus  circuliis  totidem 
aiinis,  quibus  exactis,  propter  sotis  et  loiia&  cursum, 
iiecesse  est  omuia  redire»  qua»  sunl  clrculis  decem^ 
tioveualibus  eodem  ordine  el  modo,  excepiis  i*idi- 
ctiouibus  ei  lltteris  Doiiiiuicae  diei.  Yale  el  noslraa 
operam  boni  cousulito. 


SEQUUNTUR 

BEDJE  PRESBTTERI 

DEGEMNOVENALES  GIRCULI 

Vna  cum  hit  quot  tcriptii  Dionytiut  Romanut,  eognomenlo  Exiguut,  et  beatut  CyriHut  utqut 
ad  mitlttintum  quingtntetimum  nonagetimum  quinium  annum  taluiitf  quibut  eonlintniur 
tret  circuli  magni. 


Grcttlut  prtmiii,  teeundum  Dwnynum  Romamtm.     Q     Ckcuiut  tecundut^  tecundum  eumdem  Dioniftium. 


i\ 

i 


I 
t 

i 

7 
8 

II 
tf 

n 
II 

13 

ie 

17 


17 


^mm  Aprilis. 


III  kal.  Apr. 

IUms  Airtrit». 

IV  iM>n.  Apr. 

Ki  kal.  A|tr. 

iT  itlus  Apr* 

III  kal.  Apr. 

11«  kai.  ll«ii. 

m  Idus  Apr. 

%%  kal.  Apr* 

iTi  kal.  Maii. 

ir  no».  Apr* 
I0!ii  kal.  Apr. 
tt  II  idua  Apr. 
1i  Kal.  Aprilis. 
mU^i  tial.  Apr. 
ti  V  jdusApr. 
ta  iT  kal.  Apr. 
ielivkai.  Maii. 

l 

li 
if 


|- 


I?  idi»  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xn  kat.  Apr. 
Tii  idus  Apr. 

I  kal.  Apr. 

II  Idus  Apr. 
u  non.  Apr. 
▼III  k«l.  Mali. 
VI  klus  Apr. 
n  kal.  Apr. 
xn  kal.  Maii. 
Nona  Aprilis. 
f  I  knL  Apr, 
avi  kal.  Maii. 
VI  iitos  Apr. 
IX  kal.  A|.r. 

u  idus  Apr. 
u  noB.  A|ir. 
\uika).  Maii. 
±  . 

P 

h 


11 


e 

d  e 

b 

a 

d 

e 
b 

e 
d 
b 

a 

«r 

e 


i 


19 
SO 

ii 
n 

25 
S4 

25 
26 
27 
2B 
29 
50 
51 
52 
55 
34 
55 
56 
57 


8[  \} 
»11 
iO'23 

iii  3 

13114 

U\  6  7j 

^l  t  ^l 


6  17 
t|t8 
3  10 
3    1 


e.r>jj 


jjin 


10    7 
IIII8 


12 

t|l5 

7  15 
I|16 

|i 

|S 


Nonae  Aprilis. 
VI I  kal.  A|>r. 
Idus  Apr. 
IV  0011.  Apr. 
XI  kil.  Apr. 

IV  idus  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
XIV  kal.  Maii. 
vn  idut  A|>r. 
VI  kal.  Apr. 
ivu  kal.  Maii. 
n  bon.  A|ir. 
ixkal.  Api. 

II  idus  Apr. 
Kal.  Aurtlis. 
xn  kjl.Apr. 

V  idua  A|^. 
IV  kal.  Ai 


XV  kat. 


& 


II 

I  I 


S-3 

3 

3 


V  idiisApr. 
n  idus  Apr. 
xu  kal.  Uali 
Hon»  Aprilis. 

V  kaU  Atr. 
XVI  kal.  Maii. 
Kal.  Apnlis. 
XI  kal.  Maii. 
Idos  Aprilis. 
f  fcd.  Apr. 
XY  kal.  Maii. 

V  idus  ApP. 
vui  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis. 
Noiise  Aprilis. 

V  kal.  Aur. 
IV  idos  Apr. 
Kai.  Aprilis. 
u  kal.  MaU. 

• 

5  » 


18 

20 

21 

g    t 

18 

20 

iO 

16 

b  B 

16 
2> 

15 

21 

d  e 

19 

15 

15 

IS 

r  0 

ii 

15 

17 

I8'ag 

-A 

^     <• 

il 

837    BEDii;  VBNERABIMS  OPEBUII  PAHS  I.  SECT.  11.  —  DIDASCAUCA  SFQRIi  ET  DUBIA.  I^ 

CircuiuM  itrtiuM^  Heitndum  eumdem  Dion^ium,      A      Ctroi/M  $ixiu$f  $eeuntfum  eumdem  Dionndm. 


I: 


1 

3: 


58 
il 

4^ 

4i 

i7| 

^^ 

ift, 
KO 
5J 
»2 

fSti 

5C 


ISiO 


3.lT[NoiijB   Aprilis 
5  1HUink«l.  Apr. 
5  l^  IdusAprilis 


1  lEf  noii.  Apr. 


II  kal.  Apr. 

)v  idiM  Apr, 

(ti  iaK  Apr. 

xiY  k«l.  Mali 

tii  idus  Apr. 

VI  kal.  Apr. 

xfii  kal.  Maii 

ri  non.  Apr. 

li  kal.  Apr. 

1;  idiis  AfH*. 

Kai.  Aprilis. 
t^jiiikal.Apr. 
Ulv  idu8  Apr. 
nijv  kal.  Apr. 


7i-.-^, .  - 

ts!i^l6!ivkat.llaii 


§ 


i  i 


««    S    3 


«  3 


vm  idus  Apr 
iti  kal.Apr. 
iTkal.Maii 
V  idus  Apr.  . 
vui  kal.  Apr. 
IV  kat.  Maii 
Non.  Aprilis 
vn  kal.  Mall 
11^  idus  Apr. 
iv  uoii.  Apr. 
%\  kal.  Maii  . 
VIII  idiis  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
xiv  kai.  Mali 
IV  oon.  Apr. 
viii  kal.  Apr. 
XVIII  kaL  Maij 
lu  kal.  Apr. 
XIV  kal.  Maii 

*i  38 


f 

e 

& 

c  b 

-a' 

? 

e  d 
c 
b 

a 

g  / 
e 
& 
c 

b  a 

8 
t 


^ 


Si 


.2;    ^ 


E    B 


95 

.96 

9T 

»8 

99 

100 

fOI 

lOi 

165 

104 

105 

106 

107 

108 

109 

110 

111 

112 

115 


io;o 
11  ;i] 
\%n 

14(14 
13:35 

1  6 
iM7 
3 
4 

6 
7 


2S(  fi 
9|1 

1 


% 
9 

10  15 
II '26 
12  7 
15  18 


Ncine  Aprilis 
VT!T  liat.  Aiir. 
IdotAprttU 
f  V  m>t}.  Apr. 
m  kal.  Apr. 
ividusApr. 
II ( kal.  Apr. 
xirkal.Maii 
vi[  idtn  Apr. 
V»  kal.  Apr. 
t  Hw  kal.  Maii 
II  non.  Apr. 
1  ^  kal.  Apr 


n  idusApr. 
Kat.  Aprilis 
TT1  kai.  Apr. 
. ,  V  idns  Apr. 

'l!^iiTkal  Apr. 

!i6livkaI.Apr. 


u  idias  Apr. 
VI  kat.  Apr. 
XVI  kal.  Maii 
VI  idiis  Apr. 
IX  kat.  Apr. 
lu  idiis  Apr. 
irnoo.  Apr. 
viiilial.  Apr. 

V  idas  Apr. 
n  kal.  Apr. 
Xii  kal.  Maii 
Noo.  Apritis 
vkal.Jlpr. 
xn  ktl.  Apr. 

VI  idiis  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
!du:>Apr1tis 
II  non.  Apr. 
f  111  kal.  Maii 


-^3 


4f  « 
3        e  Si 

I«IJ 


L 

m 

15 


I 


e- 
d 

a 

ed 

e 
b 

a 

«f 

e 

4 

e 

bt 


t 
tde 


ii 


§5 

-'5 


CtnK/as  ^fcarmi,^  ^c^ndum  fumdem  Dienifeiumf 


Circuiui  iepHmue,  secuudum  eumdem  Dianifthim* 


«7 

t 

ft 

!1 

17 

5A 

5 

ii 

6 

1H 

Sll 

4 

'r 

7 

19 

m 

5 

5 

a 

t 

61 

6 

u 

s 

4 

62 

7 

i5 

i 

^ 

63 

S 

li 

5 

4 

64 

9 

17 

7 

5 

6j; 

10 

£8 

1 

6 

66 

11 

ft 

s 

7 

67 

tl 

20 

3 

8 

68 

t.l 

r> 

:  0 

69 

14 

i* 

G 

Ui 

70 

I?l 

^S 

7 

M 

71 

1 

i 

1 

12 

n 

S 

tS 

5 

n 

75 

5 

L>6 

4 

li 

74 

4 

7 

S 

rn 

75 

^! 

IS 

ti 

m 

^foiup  Aprilis 
VI it  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
if  non.Apr. 
xi  kal.  Apr.  ' 
tv  idos  Apr. .. 
ux  kal.  Apr. 
xn  kat.  Ilaii 
vu  idus  Apir. 
vikal.  Afir. 
ivii  ktl.  Mtii 
11  Doni  Apr. 
i\  kal.  Apr. 
4i  irius  Apr. 
Knl.  Aprilis 
xii  kal.  Apr. 
¥  i'lus  Apr. 
IV  ktl.  Apr. 
xvkul.Mai. 


1    1    i  « 
I   Ssij 


iv  idusApr. 
vu  kal.  Apr. 
xvu  kal.'  Htii 
viu  kius  Apr. 
tv  kal.  Apr. 
tii  idtts  Apr. 
ui  Aon.  Apr. 

X  kal.  Mail 
xvm  kal.  Mail 
ui  kal.  Apr. 
xiuktl.  Mtli 
IV  idus  Apr. 
vukal.  Apr. 
xvii  kjl.  Mali 
vii  idus  Apr. 

XI  kal.  Apr. 
111  idua  Apr. 
in  non.  Apr. 
IX  kid.  Maii 


II 


2  2 


d  e 
b 

t 

ff 

d 

0 

b 

e 
d 

cbC 
t 

ed 
c 

b 


iu 

H 

0 

6 

17 

tts 

\n 

ir 

T 

\H 

iiti 

1 

ii 

2 

19 

117 

2 

5 

5 

1 

118 

3 

ii 

i 

2 

iv.^ 

4 

i5 

9 

8 

m 

n 

6 

7 

i 

121 

fi 

n 

i 

5 

n-i 

7 

m 

2 

6 

m 

n 

9 

3 

7 

m 

M 

2U 

5 

8 

un 

10 

1 

6 

9 

m 

tl 

1a 

7 

10 

ni 

tj 

i5 

i 

11 

m 

n 

*5 

12 

m 

Ii^l5]ij 

15 

m 

ij 

-i;|5 

14 

151 

t 

76 

1» 

i3i 

2 

18 

1 

16 

I 


3 


NoiuB  Aprilis 
viii  kal.  Apr. 
Idus  Aprilia. 
IV  nou.  Apr. 
xiktl.  Apr. 
IV  idiis  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
xivka].Maii. 
viH  idiis  Apr. 
VI  kat.  A|>r. 
xvu  kal.  Maii. 
II  noo.  Apr. 
n  kaL  Apr. 
u  idus  Apr. 
Kal.  Aprilis. 
xukal.  A|ir. 
y  idus  Apr. 
IV  kal.  Aur.- 
XV  kal.  Maii. 


&3 


V  Idns  Apr. 
vu  ktl.  A|ir. 
xii  kal.  Maii. 
Noo.   Aprilis. 

V  kat.  Apr. 
XV  kal.  MaiL 
Kal.  April«. 
XI  ka).  «aii. 
Idttt  Afnlis. 
IV  kat.  Apr. 
XY  kat.  Maii. 

V  idusAK- 
viB  kal.  Apr. 
xviiikal.Maii. 
Noa.  Aprilts- 
ir  kal.  Apr. 
vrt  idua  Apr^. 
IV  non.  Apr. 
XI  kai.  Maii. 


•§« 


33 


b 
a 

I    0 

d 
e 
b 

10     t 


eb 


13 

a 

16 

t 

l^ 

r 

M 

od 

V, 

e 

1S|    b 
i»i   a 


i    I 


J 


il 


Qrc»lut  quintut,  tecuH<btm  tmndem  IHonynum. 


GreuUu  ocUmu,  itemhtlum  twmitm  Kaiiifikm. 


o  j 


76 

6 

0 

1 

17 

77 

i 

11 

1 

18 

7B 

% 

11 

3 

10 

79 

9 

3 

4 

1 

80 

10 

u 

4} 

9 

st 

11 

^ 

7 

3 

%t 

11 

H 

1 

4 

&% 

n 

17 

1 

5 

%\ 

u 

SS 

4 

6 

«5 

13 

9 

3 

7 

m 

l 

SO 

b 

H 

m 

2 

1 

7 

9 

m 

3 

15 

% 

10 

m 

( 

25 

3 

11 

00 

5 

4 

t 

\t 

91 

6 

IS 

.n 

13 

ftl 

7 

ao 

7 

U 

33 

n 

7 

1 

15 

94 

9 

is 

^ 

16 

KonA?  Aprllis 
^tii  kal.  Apr. 
Idus  Apr. 
it  nofi.  Apr. 
XI  Ui.  Apr. 
IV  idus  Apr. 
ni  kal.  Apr. 
%if  k^).  Mail 
VII  iiJus  Apr. 
^i  kal.  Apr. 
xvu  kal.  Maii 
11  non.  Apr. 
IX  k^I.  Apr. 
II  Idus  Apr. 
KaL  ApirilU 
xu  koL  Apr. 
t  idiM  Apr. 
IV  kJil.  Apr. 
xvkal.Maii 


«<    £  b)  o  u      a 


85 


vtiiidusApr. 
lu  kal.  Apr. 
xvkaLMaii 
u  non.  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
XIV  kal.  Mtii 

II  kaL  Apr. 
xukaLMaii 
iti  idus  Apr. 

III  nofi.  Apr. 
XVI  kal.  Maii 
VI  idus  Apir. 
II  kaL  Apr. 
xui  kaL  Maii 
u  non.  Apr. 
vikal.  Apr. 
xv|i  kal.  Maii 
II  kal.  Apr. 
II  kal.  Mati 

4 


16 
19 
% 
16 
|H 
19 
1!1 
16 
18 
21 
12 
18 

m 

21 
17 
20 
20 
16 
17 

^  i 

Jl 


gt 

d 

e 

dc 

b 

.a 

g 
e 
d 
c 
b 


i, 


133 
13» 

1.-S5 

137 
i3« 
139 
14*1 
141 
lU 
145 
Ui 
ir^ 
lit> 

147 

ua 

m 
irio 


Nooae  Aprilb 

viii  kaL  Apr. 

Jdui  Aprllis. 

IV  noo  A|ir. 

1^1  k  lY.  Apr. 

IV  l<tits  Apr. 
4'mkai.Apr. 
».iiv  ItaL  MaiL 
6Un  idos  Apr« 

VI -)d.  Apr. 

xvri  kaL  Maii. 

u  n<jD.  Apr.' 

tx  kal.  Apr. 

ti  idiis  Apr. 
„  KaI.  Aprilis. 
^  III  kaL  Apr. 

n 


16 


V  iiiiis  Apr. 
tv  k4^1.  Apr.  • 
IV  kil.  MaiL 


.     ii 

•s     £  ^  §  A 


mi  IdBs  Apr. 

IV  ktl:  Apr. 
XIV  ktL  Maii. 

V  Idus  Apr. 
IX  kat.  Apr.  . 
xvmkal.ilaiL 
vui  kltts  Apr. 
vukat.MaiL 
«vidasApr* 
IV  noQ.  A!pr. 
ikaL  Maii: 
tiii  kJtis  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
X1T  kat  Maii. 
ui  noQ.  Apr. 
vni  kaL  Apr. 
xvjiikal.tfaii 
mkal.  Apf. 
lai  kal.  Mafi. 


ntba 

I 


t 

de 

b 

t 

C 

fe 
d 
e 
b 

tC 


11 


m  beCEMNOYENALES  CIRCDLI.  aso 

Cimilus  nonuit  tecundum  eumdem  bion^iium.      A  Circutui  dmourcimut^  tccundum  eumdem  Dhmtftium. 


o/ 


tw 

7 

0    1 

5  17 

1S3 

H 

11  ( 

ns 

154 

9 

«  • 

r  19 

155 

10 

8 

1  1 

m 

11 

u; 

(    2 

J57 

12 

45^ 

rs 

158 

15 

6; 

$    4 

159 

U 

17  ( 

)    5 

160 

15 

28 

l    6 

161 

1 

9- 

1   7 

163 

2 

J02 

(   8 

163 

5 

1  ^ 

\   9 

f64 

i 

19  ( 

MO 

165 

5 

25- 

r  11 

108 

6 

41 

12 

167 

7 

15  i 

M3 

16« 

8 

26^ 

M4 

169 

9 

7f 

M5 

170 

10 

18  e 

M6 

Nob»  kpnlU 
VIII  kdl.  Abr. 
Idus  A\mi% 
if  nofi.  Apr. 

XI  kal.  Apf. 
tf  idu!i  Apr. 
tii.kaL  Apr. 
xif  kaK  HaU 
f  11  idus  Apr. 
fiJcat.  Apr. 
XVII  kal.  Maii 
11  non.  Apr. 
&  kal.  Apr. 
II  iilus  Apr. 
Kal.  Aprilis. 

XII  kal.  Apr. 
V  idns  Apr. 
if  kal.  Aj»r. 
xf  kil.  Haii 


JS 


I 


ii 


8^ 


if  idus  Apr . 
vi  kal.  Apr. 
Xfii  kal.  Ifaii 
VII  idus  Apr. 
IV  ksl.  Apr. 
111  idus  Apr. 
III  nou.  Apr. 

II  kal.  Maii 
xnii  kal.  Haii 

III  kal.  Apr. 
XIII  kal.  Maii 
ui  idus  Apr. 
fu  kal.  Apr. 
xf  n  kal.  Maii 
Tit  idus  Apr. 
X  kal.  Apr. 
ui  Idns  Apr. 
ui  non.  Apr. 
IX  kal.  Maii 


d 
e  b 

a 

ed 

c 
b 

a 

g  f 
e 
d 
c 

b  a 

»r 

e 

d  n 

b 


209 
210 
21! 
212 
213 
214 
215 
216 
217 
218 
219 
220 
221 
222 
223 
2J4 
225 
226 
227 


4 

0  16! 

17 

511 117 

18 

6221 

19 

7!  5  3 

1 

8 

14  4 

2 

9 

255 

S 

10 

67 

4 

11 

17  1 

6 

12 

28  2 

6 

13 

93 

7 

14 

20  4 

8 

15 

1  G 

9 

1 

12  7 

10 

2 

23  1 

11 

3 

42 

12 

4 

15  4  13 

5 

26SiU 

6 

7  6J15 

7 

18  7  16 

Nnne  Aprili^ 

VIII  kal.  Apr. 
Idus  Aprllii 
if  noo.  Apr. 

XI  kal.  Apr. 

IV  idiis  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
XIV  kal.  Mati 
VII  idtis  Apr. 
VI  kal.  Apr.| 
xvii  kal.  Maii 
II  iion.  Apr. 

IX  kal.  Apr. 
II  tdus  Apr. 
Kal.  Aprilis 

XII  kal.  Apr. 

V  idus  Apr. 
Mr  kal.  Apr. 
xf  kal.  Maii 


V  idiis  Apr. 
Kal.  Aprilii 
xvui  kal.  Maii 
NouaB  Apriiia 
•V  kai.  Apr. 
xvkat.Maii 
IV  non.  Apr. 
XI  kal.  A{>r. 
idus  Apriiis 
IV  kal.  Apr. 
XIV  kai.  Maii 

V  idua  Apr. 
vui  kal.  Apr. 
Xf  ut  kal.  Maii 
vui  idus  A(>r. 
f  kaf.  Anr. 

IV  idus  Apr. 
IV  iiou.  Apr. 
X  kal.  Maii 


g  f 

d 
c 

ba 

e 

d  c 

b 

a 

d 
e 
b 


B    B 


i^  -9 


B  S  8 

s  *s     I  a 

~>   !r    9 
•s      S   «   ^  Jr 
^   St  S    " 


a 

o      ==   — 


•3  ^ 


GrculMt  deeiMtutf  tecundum  eumdem  Dionytium, 


jNonae  Aprllis 
viukal.  Apr. 
'Idos  Aprilis. 
!  if  non.  Aiir. 

XI  kal.  Apr. 
IV  idus  Apr« 
111  kai.  Apr. 
XIV  kaU  Maii 
VQ  idos  Apr. 
vikal.  Apr. 
xvukil.Maii 
n  non.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
ii  Idus  Apr. 
Kal.  Aprltts 

XII  kal.  Apr. 
f  idiis  Apr. 
if  kal.  Apr. 
xf  kai.  MaU 

• 

I 


Orculut  decimut  terliut,  tecundum .  eumdem  Dio- 
iiyzium. 


fu  idiis  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
xm  kal  Maii 
u  Bon.  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
XTukal.  Mali 
Qkal.  Apr. 
xu  kal.  Apr. 
u  idtts  Apr 
in  nou.  A|ir. 
XVI  kai.  Maii 
f  1  idiis  Apr. 
u  ksl.  Apr. 
xni  kaL  Maii 
n  noA.  Apr. 
f  i  kal.  Apr. 
xfi  kal.  Maii 
n  kat.  Apr. 
xiikat.  Miii 

I 

3% 

§1 

^S, 


Nooae  Aprilis 
fiu  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
IV  non.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 

IV  idus  Anr* 
ui  kal<  Apr. 

XIV  kal.  Maii 
vn  idus  Apr. 
fi  kai  Apr. 
xvu  kal.  Maii 
II  oon.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
ti  idus  Apr. 
Kal.  Aprilis 
xu  kai.  Afir. 

V  idus  Apr. 
iv  kal.  Apr. 

XV  kal.  Maii 

I 
»■  • 

I- 


vui  klus  Apr. 
IV  kat.  Apr. 
xivkai.  Maii 

III  non.  Apr. 
f  Hi  kai.  Apr. 
xvni  knl.  Mail 
f  lu  idus  A'(ir. 
xui  kal.  Maii 

IV  idus  Apr. 
if  iion.  Afir. 
X  kal.  Maii 
f  d  idtts  Apr. 
if  kal.  Apr. 
xifkal.Hail 
ni  non.  Apr. 
VII  kal.  Apr. 
xvni  kal.  Maii 
Hi  kal.  Apr. 
xiukal.Maii 

.X   • 


d 

P 
b  a 

0 

c 

b 

a 

K 
e 
d 
c 
b 

't 

0 

d 
cb 


•3 

9 


II 


Cirenlut  undiemutf  oecundum  eumdem  Dionytinm. 


Circutut  decimMt  ^iuartut^  tecundum  oumdem  Dio* 
njftium. 


i 


m 

191 
191 

iirs 

194 

m 

196 
197 
198 
ItH 

«0 
W 

m 

n 
m 


15  0  i 

2  3i 
5|  3 


U 

6 

17 
38 

20 
1 

12 

-5 

4 

I5i 
t'2lj 
f  7 
S.IH 


Nnnn  Aprilis 

nii  kal.  Apr. 

Idiis  Apriht 

fv  noo.  Apr. 

%\  kal.  Apr. 

t"-  iiintApr. 

rri  kal.  Apr.  . 

tif  kal.Mait 

vu  idosApr. 

VI  kal.  Apr. 

Ktiikal,  Mail 
frii  non«  Apr. 
10  11  kal.  Apir. 
tl 'iti^tuo  Apr.  • 
tijlial  Apritis 
15  XII  kal.  Apr. 
lilv  ktosApr. 
i!!:'iv  kal.  Apr. 
16!tvkal.Maii 


n  idos  Apr. 
f  kal.  Apr. 
xtikal.Maii 
fi  idns  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
Idos  Aprilis 
n  000.  Aur. 
tiu  kal.  Moii 
T  tdus  Apr. 
Kal.  Aprllio 
11  kal.  Maii 
Non«  Aprilis 

V  kal.  Apr.  * 
xvlul.  Mtil 

VI  idosApr. 
mi  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
Nonaa  Apriiis 
vuikal.  Maii 


li 


Honm  Aprltis 
viii  kal.  Apr. 
Idu4  Aprilis 

IV  nou.  Apr. 
XI  kaL,  Apr. 
ivtdnsAi'r. 
Iiti  Ual.  Apr. 

livkal.  Maii 
vii  Nlus  Apr. 
VI  kal.  Apr 
inikai.Maii 
II  non.Apr. 
in  kal.  Apr.   ' 
11  idusApr. 
'  kal  Apriiis 
ix^i  kal.  Apr. 

V  idos  Apr. 
jv  kal.  Apr. 
tvkat.Maii 


VI  idttt  Apr. 
f  H  kal.  Apr. 
xfu  kal.  Mali 
vo  Idus  Apr. 
X  kal.  Apr.* 
111  idus  aW. 
iM  noo.  Apr. 
IX  kal.  Maii 
VI  klus  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
xiu  kal.  Maii 
jii  idtts  Apr. 
fi  kal.  Apr. 
xfii  k>l.  Maii 
f  1  klus  Apr. 
x  kal.  Apr. 
II  iUus  Apr. 
lu  non.  Apr. 
IX  kal.  Maij 


0 

't 

ed 
c 


r 

d 
o 

[ba 


o 
e 

b 

a 


1] 


13 


tl 


33 


831       BEDiE  VENERABIUS  OPP.  PABS  I.  SECT.  II. «- btUAbCALICA  SPUBIA  £T  DCBIA.        m 


Circuiui  dectmas  tptintus^  secuudum  eumdem 
iHot^imm* 


Citcuhu  decimtu  •rimrt,  iecundum 
Diwyiium. 


0 
1 

,       I 

S7tf  UiS  f 
180  15  l  h 
«St  1  n  5, 
SHt  1,16  6 
W  5  7|Ti 
184  4|laji; 


17  N«a»  Apriti:» 
\n  mn  kal.  Apr. 
19  Idu^AprilU 

1  iT  mm.  Apr. 

a  1]  kil.  Apr. 

3  ir  idDS  Apr. 

4  ir  !:al.  Apr. 

5  ^tv  kal.  llaii 
VII  t^lusApr. 
VI  \i4\,  Ainr. 
xv.i  kal.  Mall 
n  lioii.  Apr. 
it  kal.  A\vr, 
n  Uu<i  Apr. 
Kal.  Aprilit 
Kiikil.  Apr. 

U'¥  iJas  Apr. 
tSiiv  kil.Apr. 
leljifkiLMaii 


ri  Sdiii  Apr. 

II  kal.  Apr. 

III  kal.  Maii 
iinoo.Apr. 
yi  kal.  Apr. 
ivi  kal  Mait 
u  kal.  Apr. 

XII  kal.  Maii 
II  idus  Apr. 
u  kil.  Aiir. 

XIII  kal.  Maii 
ui  idus  Apr. 
n  kal.  A|>r. 
Idus  Aprilis 
u  non.  Apr. 
vu  kal  Apr. 
XVI  kal.  Maii 
Kal.  Aprilis 
xakal.MaU 


Xona  Aprilis 
viikl.Apr. 

ifuH  Apritis. 
iv  iii)D.  Apr. 
\%  kil.  Apr. 
jf  idtts  Apr. 
III  kal.  Aiir. 
^iif  kal.  Afr. 
VII  JdttsApr. 
vi  kal.  Apr. 
itvnkal.  Maii< 
,11  uofi  Apr. 
,11  kal.  Apr. 

1  llusAiMr.' 
Kii  Aprilit. 
XII  kal  Apr. 
^  Uaa  Apr. 
rr  kal.  Apr. 
XV  kal.liaU. 


▼II  Mtts  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
XIV  kal.  Matt. 
III  DOD.  Apr. 
vukil.Apr. 
iviiikal.Maii. 
vui  idns  Apr. 
xui  kal  HaU. 

III  Idus  Apr. 

IV  noo.  Apr. 
X  kil.  Maii. 
vn  iJiit  Apr. 
m  kal.  Apr. 
XIV  kal.  MaH. 
III  DOD.  Apr. 
vD  kaL  Apr. 
xnikal.  IfaU. 
lu  kit.  Apr. 
xuikal  MalL 


lei 

18 
19 
15 
18 
18 
11 
i5 
18 
10 
ti 
17 
18 
10 
16 
19 
20 
15 
18 


d 

e 
h 

e 

d 

eb 

a 

•f 

•  d 
c 
li 
a 

it 
t 
d 
t 


II 

13 


J 


I 

22 


Ciratbu  dee.mu  $tsm$,  ueuHottm  tumdem  Dionythtm.     QreHlut  iecimMS  rorm,  mom  Aim  enmdem  DimtgAim. 


1 


m 

187 

l^ 

290 
»5 

m 
aa5 
m-i 
a^7 

m 
29y 
7m 

5U1 
905 


8  j3; 

14  5 

U'lj 
S5  1 

t7i5| 

ao|i| 

i's 

lij4' 
35  5 

|J5[l, 


17 
18 

I 
3 
5 
4 
5 

7 
8 

10 
II 

u 

15 

It 
15 


Nons  Apritis 
viij  kal.  Apr. 
U8  Aprilis 
IV  iMHi.  Apr. 
II  kil.  Apr. 
1?  iiius  Apr. 
ui  kd.  Apr. 
iit  kil.Mail 
Tji  tdus  Apr. 
VI  kil.  Aiir. 
iviikal.MiU 
II  nnn.  Apr. 
ix  kil.  Apr. 
it  idos  Apr. 
Kat.AprUlt 
jLii  kal.  Apr. 
T  iJtisApr. 
if  kal.  Apr. 
ivkal.MaU 


II  tdus  Apr. 

V  k;it.  Apr. 
XV  kal.  Maii 
VI  idua  Apr. 
ix  k^t.  Apr. 
Idus  Aprills 
MoDC  Apr. 
nikaLMiii 
VI  Idut  Apr. 
Kal.  Aprilis 
XI  kil.  MaU 
NoD»  A)irilit 

V  kil.  Aiir. 
XV  kil.  ilaU 
IV  iioD.  Apr« 
IX  kal.  A|»r. 
Idus  A(iriUt 
Nons  Aitrilis 
XIV  kil.  Miii 

i 


Grcmlui  decimmi  iqttimui^  iecundum  €umdeml>i^ 


MoD»  Aprilis. 

fw  kal.  Apr. 

Idos  Aprittt. 
.  if  not.  Apr. 
1  XI  kal.  Apr. 
5  IV  idttt  Apr. 

ui  ktl.  Apr. 
^  XIV  kaL  Apr. 
G  vu  Idnt  Apr. 

7  VI  ktl.  Apr. 

8  xvu  kal  MaU. 
9,11  Doo.  Apr. 

tOixkal.Apr. 
MliiklatApr. 
It  Ktl.  Aprillt. 
Hixiikal.  Apr. 
UlvidotApr. 
laJivktl.  Apr. 
islxvkaLllall. 

ii 

Q 


ifl  klit  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xvukiLMaH. 
vnMut  Apr. 
X  kal.  Apr. 
n  Idos  Apr. 
1 1 MM.  Akpr. 
II  ktl.  MtiL 
VI  Idot  Apr. 
D  kaLApr. 
xmkaLMaU. 
nldtttApr. 
VI  kti.  Apr. 
XVI  ktL  MalL 
vu  Idut  Apr. 
X  kal.  MalL 
u  kiut  Apr. 
H  DOa.  Apr. 
IX  ktl.  M«U. 

JL  . 

39 


u  I 


Circ«/Nf  vf^ettmnt,  iecundum  iuaUem  DUm§imm 


I 


3411 
5'S 
50U 
307 
508 
50!* 
510 
511 
511 
513 
SU 
dl5 
5IH 
517 
SH 
.^19 
5*« 
311 
3U 


0 
11 

5 
U 
11 

6 
17 

9 

I 

u 
%l 

4 
l^ 

7 
18  ll 


I7]N0D»  Aprilit 
r8UinkaL  Apr 


I  jus  Aprins 
ivDon.  Apr. 

II  kat.  Apr. 


5  IV  idut  Apr. 

lii  kat.  Apr. 

iiv  kal.  MaU 

m  idut  Apr. 

vt  kal.  Apr. 
H|xvii  kaLMaU 
9  MDOii.  Apr. 
tO  ukaL  Apr. 
tl  iiidusApr. 
\t  Kal.  Aprilit 


iiikiLApr. 
V  Idns  Apr. 
IV  ktt.  Apr. 
xvkal.lltli 


V  idos  Apr. 
Kal.  Aprilit. 
xvin  kat.  Maii 
viu  idusApr. 

V  kaL  Apr. 
xvkal.  MaU 
IV  DOD.  Apr. 

X  k^l.  MaU 
Idus  ApriUt 
IV  kal.  Apr. 

XIV  kat.  Maii 
IV  Idos  Apr. 
«lukaL  Apr. 

XV  kaL  MaU 
vni  idttt  Apr. 

XI  kal.  Apr. 
IV  idot  Apr. 
IV  000.  Apr. 
X  ktl.  Mtil 


'f 

t  d 

e 

.?     ^ 

6 

4 

c 

b  t 

•f 

e 

d  c 

b 

t 


m\ 

36^1 


565 


e 
« 


5t>ti 
StiTi 

5t;H, 

5T0 
97t 
87# 
575 
574 
575 
57*i 
5:7 
578 
379 


057 117 
11  Its 

3  4    1 
5i  1 

6i  3 
?!  4 
*!  S 

'3 
4I 
5 
7. 


Nrenv^  Aptilii, 
vju  ksL  A{»r. 
Idbiji  AprlJis. 

IV  Boo.  Apr. 
ti  kiL  Apr. 
iv  idii»  Apf * 
iti  kiL  AiT. 
X(v  kiU  Uiii. 
vti  idui  Apr, 
%\  kij.  Ak< 
iva  ktt.  Uili. 
11  noii.  A|ir. 
u  k^L  Apr. 

ji  iiii^  Af»'"* 
K«L  Airilit. 
\\i  \)A  Apr. 

V  iJuf  Apr^ 
IV  \Ji\.  Apr. 
XT  kal.  MtlL 


fvi  tlof  Apf* 

[u  kaL  Apr. 
Aii  k^L  Apr^. 
II  lujfu  Apr. 
VI  kal.  AM(> 
MVI  k^l.  It*ii^ 
ikiL  Apriii» 
xukiL  9tiii 
11  iJuB  Aprfc 

tv\tl  Hi^* 
VI  klus  Afir. 
II  kiL  A.*«r. 

Iijits  Apritti^ 
rfofts  Aprtli)*. 
viliL  Ai#. 
svi  kaL  AfjT 


I 


.1 
11 

»2      i3 


40     f 

:tf    t 
Sititt 


150 

ia 

15 

16 
%H 

li 

i$| 

i^ 

!0 


t 

f! 

d 

t 
h 

"f 

t 

d 

f  b 

a 


lULAt^rilt.   .171   ir 


II 


i 


I 


DFXEftlNOVf.NALES  CfRCULI. 


834 


GrMiMi  mgetimui  prhmu,  secundum  eumdem  l>i>-  /^Chcutas  vlgesimus  quarlus^  tecundum  eumdem  Bio^ 
mjnum.  nysium. 


!7[>oine  Aprilis 
iHvtii  kat.  Apr. 
19  Mus'Apiili4 

Ev  non.  Apr. 

XI  kal.  Apr. 

p  idiis  Apr. 

III  kat.  Apr. 

Tirkal.llaii 

VII  idas  Apr. 

VI  kal.  Apr. 

iTiikal.  Mail 

II  non.  Apr. 

n  Val.  Apr. 

II  ido9  Apr. 
ISKil.  Aprilis 
trpJKtikat.  Apr. 
tiU  idiis  Apr. 
15!rv  kaL  Apr. 
tG|irkaLIUii 


n  idus  Ap". 
f  kal.  Apr. 
XV  kal.  Maii 
vidus  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
Idus  Aprllis 
iNon»  Aitrilis 
ni  kal.  Maii 
V  idus  Apr. 
Kal.  Afirilis 
XI  kal.  Maii 
\iti  idus  Apr. 
T  kal.  Apr. 
XT  kil.  Mail 
IV  non.  Apr.  ^ 
VIII  kal.  Apr. 
Idos  Aprilis 
Nooae  Aprilis 
m  kal.  Maii 


I   ri 


Ciremlui  til$e$imu$  secundug^  seeundHm  eumdem 
Dignyuum. 


Nonae  Aprilis 
viu  kal.  Apr. 
idos  Aprilis 
ivnon.Apr. 

XI  kaL  Apr. 
iTidOsApr. 

III  kal.  Apr. 
xnr  kal.  Maii 
f n  idus  Apr. 
fi  kal.  Apr. 
XVII  kal.  MaU 
n  oon.  Apr. 
IX  kal.  Apr* 
n  IdusApr. 
Kal.  Aprills 

XII  kal.  Apr. 
V  idus  Apr. 

IV  kal.  Apr. 
XV  kal.  Maii 

ti      i 


in  idos  Apr. 

VI  kal.  Apr. 
XVI  kal.  Maii 

VII  idus  Apr. 
X  kaU  Apr. 
n  idus  Apr. 
II  Doo.  Apr« 

IX  kal.  Maii 
VI  idusApr. 
u  kal.  Apr. 
xiikal.Maii 
iiiidusApr. 
VI  kal.  Apr. 
XVI  kai.  Maii 
\i  idos  Apr. 

X  kal.  Apr. 
II  idus  Apr. 
II  iion.  Apr. 
\iii  kal.  Mail 

ii 
1! 


9  2 

3  .ti 


e 
b 

a 
t 

e 
d 
c 

'  a 

6 

e 
b 

a 

M 

d 
c 
b 


Circutui  vigesimHi  <iuiniu$,  ^ecundHmeumdem  Dio^ 
nysium* 


l7'Nou9  Aprilis 

lrtjvi:ikal.  Apr. 

Idus  Apriiis 

IV  non.  Apr. 

XI  kal.  Apr. 

IV  idus  Apr. 
ui  kal.  Aur. 
XIV  kal.  Mail 
VII  idusApr. 
VI  kal.  Apr. 
xvu  kftl.  Mail 
n  non.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
u  idus  Apr. 
Kai.  Apriiis 
XH  kal.  Apr. 

V  idus  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
xf  kal.  Maii 


S3  m 


5  «3-5; 


Q 


i  IV  idus  Aor. 
Kat.  A{>nli.s 
XVI  k.nl.  Mail 
viii  idus  Aff. 
IV  lcal.  Api*. 
XV  kal.  Mail 
if  non.  Apr. 

X  kal.  Mail 
xvi:i  kal.  Maii 
IV  kal.  Apr. 
XIV  kat.  Maii 
IV  idus  Apr. 
VII  kal.  Apr. 
xviiikai.Maii 
vtii  idus  Apr. 

XI  kal.  Apr. 
iiiidus  Apr. 
IV  Doo.  Apr. 
X  kal.  Mab 

.13 


'19 
21  • 

L^. 
18; 
21' 

|2I  e 

!l8 
«il 
Itte 

iO 
16 
16  g 
*7| 
M 
161 
18  b 
19. 


b 

e 
d 
b 

a 

d 

c 

f 
e 
d 

« 
a 
8 


m 

II 

0  \ll 

Vvl 

t^niir 

45h 

13 

lif 

Al^ 

14 

3  ^ 

m 

\n 

11  S 

461 

t 

tj6 

i^i 

a 

m 

m 

?i 

n  t 

m 

4 

2Ji5 

m 

5 

94 

406 

6 

20  rs 

iC7 

7 

1 1> 

40-^ 

H 

\%  l 

m 

^ 

t^^ 

471* 

10 

45 

47r 

11 

15  4 

m 

13 

26  6 

m 

15 

77 

47* 

U 

r»  1 

§ 

Q 


3 


II 


^  <^    iS  14  O  u 


;i7  None  Aprilis 
18  vinkal.Apr. 
:  lOildusAprilis 

1  if  noB.  Apr. 

s|xiksl.  Apr. 

5.ividus  Apr. 

4  lukal.Apr. 

5  XIV  ical.  Naii 

6  vu  idas  Apr. 

7  vikal.  Ak. 
H|x\ukal.  Maii 
9  u  nan.  Apr. 

tOiixkal.  Apr. 

1 1 1 II  idus  Apr. 

If.Kai.  Aprilis 

i;;|xukal.  Apr. 
'ti'vidusApr. 

{'i  ivkal.  Apr. 
I|r>;xvkal.  Mall 

8  8         I 
I  3        H 

Q 


VI  idns  Apr. 
II  kal.  Apr. 
xukai.Mali 
Nonae  Aprilis 
f  I  kal.  Apr. 
xn  kal.  Maii 
Kal.  Aprilis 
XI  kaL  Maii 
II  idus  Apr. 

V  kai.  Apr. 
XV  kal.  Maii 

V  Idus  Apr. 
II  kal.  Apr. 
Idus  Apritls 
Nonas  Apr. 
vkaLApr. 
ivi  kal.  Mail 
Kal.  Aprilis 
XI  kal.  A|>r. 

• 
09 


117  a 
20 

i!5 

i16 
16 
19 
15 
16 
19 
21 
1S 
10 
21 
21 
17 
18 


.  e 
d 
b 
a 
K 
f 
d 
c 
b 


8  r 

e 

d 

e 

ba 


li 


m 

J 


Circului  tige^mui  leriius^  secundum  eumdem  Dio- 
nysium* 


Cirenlus  viaesimus  eexlus^  seaindum  eumdem  Dio* 
nysium» 


s 


a 


m\ 

4tt 

m\ 
m\ 

4^7 

450 
45] 
43i 
435 
454 
455 
4^ 


51  0,1'1T:NuflaB-AprllU 
4  tl|£M»^ii<kai.Apr. 


61  5'3 
7irb 
8iS7 

9l  eh 
ia'n'5 

ni2K|4 
\ti  9  n 

14    t  r 


U5 

4I5 

^  i6U 

4l'167 
51  7  1 
6ll&|5 


i9  rjiis  Apritis 
l!tv  non.  Apr. 
f|]i]  kal.  Apr. 
5  tv  tdus  Apr. 
4ln  kal.  Aur. 
5ixivkal.  Maii 
61  vn  idus  Apr. 
7  vt  kal.  Apr. 
U.^vi(kal.  Msii 
l)ui  non.  Apr. 

m\%  Ual.  Af>r. 

ij  iu<Jos.  Apr. 

llllva).  AiMTiiis 

!5' iit  kal.  Apr. 

Ii  V  idos  Apr. 

islivlcal.  Apr. 
.Maii 


vit  idus  Apr. 
in  kal.  Apr. 
XIV  kal.  Maii 
ui  non.  Apr. 

VII  kal.  Afir. 
XVII  kal.  Maii 

VIII  idus  Apr. 
xiu  kal.  Maii 
lu  idus  Apr. 
III  non.  Apr* 
\  VaI  Maii 
vu  iduai  Apr. 
ni  kal.  Apr. 
xin  kal.  Maii 
lu  non.  Apr. 
VII  ka).  Apr. 
xvti  kal.  Maii 
II  kal.  Apr. 
XIII  kal.  Maii 

J  » 

«I 
Is 


o 


475 
476 

477 1 
478 
479i 
480 
481 
48S 
48S 
484 
485; 
486; 
4J17 
488 
489 
100 
4<Vl 
492 
495 

•a 
I 


1»  6  I2;i7 


n'4 

ii5 
■  6 

n  7 

^>2 

«S'5 

17  4 

8  i^5 

«i   9,7 

10:21.).! 

II;   112 

ti!l3'5 

15  tv5 

H\   4  6 

15  ln.7 

Ilt<j:1 

2!   7  5 

511^4 


Non»  A|irilis 
vin  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
IV  noD.  A|  r. 

XI  kal.  Apr. 

IV  idus  Apr. 

III  kal.  Apr. 

XIV  kal.  Maii 
uiiilus  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
XVII  kal.  Maii 
u  nrn.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
II  idus  Apr. 
Kal.  Aprilis 

XII  kal.  Apr. 

V  idiis  Apr. 

IV  kal.  Apr. 

XV  kal.  Mjii 


vni  Mas  Apr. 

V  kal.  Apr. 
XV  kal.  Maii 

V  idus  Apr. 
VIII  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
Non®  Aprilis 
vn  kal.  M«ii 
IV  idus  Apr. 
Kal.  Apriiis 
XI  kal.  Maii 
vni  idus  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
XV  kal.  Mafi 
IV  non.  Apr. 
vui  Y'A,  Apr. 
xvMi  kal.  Maii 
NoojB  Aprilis 
XIV  kal.  Mail 


6 
0 

b 

a 

e 
d 

e 
b 

't 

e 
U 
b 

a 

d 
0 


8        0  5 

^    55   5  ^ 

^  W  CJ  c7 


i     % 


II 


I 


^  »4 


835    BED^  VENERABILIS  OPERUM  PAHS  I.  SECT.  II.  —  DIDASCALICA  SPURIA  ET  DUBIA.    836 


Circului  vige^tnus  septimus^  tecun<ium  eumiem 
Dionysium, 


A    Qrculu»  irigewttUi^  tecundum  eumdem  Diwyiiuni, 


i\ 


o 


Si 


49i 

49ri 
m 


0  211 
7    oji 

g  2S  1 
*)l|ll  I7.T 

m^iyi  9  3 
504  I4!3f)  i 

m\  1112  6 

m\  51  4  3 
500{  4l!33 

5n    B    7fi 


NoiuB  Aprilis 
vni  kal.  Apr. 
Mus  Aprihs 
IV  tion.  Apr. 
%\  kaU  Apr. 
IV  iilus  Apr. 
l\m  kal.  Apr. 
5  mkal.  Il»ii 
6:Vii  idus  Apr. 
T I  n  kal.  Apr. 
^livitkal.MaH 
9ui  iioo.  Apr.  * 
i^\n  kal.  Apr. 
n  11  idixsApr. 
(ilKal.  Aprilis 


to 
tJ 

8 


Kii  kal.  Apr. 
V  idus  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
s^vkaKIAail 


I?  kibs  Apr. 

VII  kal.  Apr. 
XVIII  kal.  Apr. 

VIII  idiis  Apr. 
IV  ktl.  Apr. 
iti  idusApr.. 
I?  Don.  Apr.  • 

X  kah  Maii 
xvmkal.Maii 
ni  kftl.  Apr. 
XIV  kal.  Mali 
IV  idus  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
XVII  kal.  Maii 
VIII  idus  Apr. 

XI  kal.  Apr. 
III  idus  Apr. 
III  nuD.  Apr. 
X  kal.  Maii 


5    .5  «00* 


J 

§3 


a 


IS 

u 

18 
16 

8:1 

-a     »  t'  ^  j 


nlNoi)»  ApriUs 

vm  kal.  Apr. 

Idiis  Aprilis 

IV  non.  Apr. 

XI  kal.  Apr. 

IV  idtts  Apr* 

III  kal.  Apr. 

XIV  kal.  Maii 

VII  klus  Apr. 

nkal.Apr. 

xvH  kal.  Maii 

II  non.  Apr, 

-,  iz  kal.  Apr. 

t1  II  idus  Apr. 

13Kal.Apriri8 


llll 


xii  k^l.  Apr< 
V  idoft  Apr. 
iv  kal.  Apr. 
XV  ktl.  Uail 

l^ 


VI  Idtifl  Apr. 
II  kal.  Apr< 
iiikal,  Ifaif 
Nooae  Aprilis 

V  kal.  AjjT. 
XVI  kal.  Mait 
Kal.  Aprilis 
XI  kai.  Maif 
Idut  ApHiis 

V  kal  Apr. 
XV  ktl.  Ma&i 
Idut  Aprilis 
vutkai  Apr. 
IdMS  Aprilis 
Noos  Apriiit 
K3l.Apnlit 

II  idus  Apr. 
Ktl.  Mtii  . 
xiktLApr. 


f 

e 

d 

cb 

I 

•  d 

e 
b 

a 

t( 

t 

d 

t 

ba 

€ 


11   '^ 


5 


:8 


11 


Circulu$  vige$imut  octavut^  tecundum  eumdem 
Dionytium. 


Circulut  trigetimut  fnrimus^  tecundum  eumdem  Dh* 
nytium. 


5U 

517 


H  H 


51Rll5;2.'S 


mUi 


520  15, 
831     V 

m 

527 
5iJH 
829 


6 
17 

9 

m 

i 

SJ12 


55iH0 
53l|ll 


tin;F4onae  Aprilis 
t  Ifi  un  ktl.  Apr. 
5  rsUdtftAprilis 
5f  t  jivoon.  Apr. 
01  }|xikal.  Apr. 
7|  7im  idii^  A[ir. 
1{  4|iJi  kal  Apr. 
3!  5|:tiYkal.  Mali 
4j  aiviiiduiApr. 
Ti\  71 VI  ktl.  Apr. ' 
fii  }i|ivnkal.  Maii 
OiN  non.  Apr. 
\i  kal.  Apr. 


3  ir 

4 13 

7:14 

\m 


11  idus  Apr. 
Kiil.  Aprilis 
in  ical.  Apr. 
V  idus  Apr. 
tv  kni.  Apr. 
Xf  kai.  Maii 


VII  idus  Apr. 
ui  kai.  Apr. 
xiu  kal.  Mtii 
ni  non.  Apr. 
vn  kai.  Apc- 
XVII  kal.  Maii 

II  kai.  Apr. 
xiii  kai.  Mait 

III  idus  Apr. 
ni  non.  Apr. 
xvikal.  Maii 
vn  idus  Apr. 
III  kal.  Maii 
xui  ktl.  Maii 
u  oon.  Apr. 
VII  kal.  Apr. 
XVII  kal.  Maii 
II  kal.  Apr. 
xu  kal.  MaU 


f 

e 

d 

c  b 

t 

•'r 

ed 
c 
b  . 

c 

b  a 


S, 

o 


.S70 
571 
57i 
575 
574 
575 
576 
577 
578 
579 

383 
584 
585 
586 
587 


m 
4  ti 

6    3 

Thi 

8|i5 

\r  § 

\QM 

tH2K 

Izl  9 

iT^'v^ 

tij   t 

toii 
1^21 

3    4 

^lm 

4it^ 

.sl  7 

6  t^ 


1  17 


a 


1    S; 


2% 


Q 


.Is 


e 

a 


I 


Ctrculus  vigesimut  nonus,  secundum  eumdem 
Dionytium, 


5  w 


S 
g 

1    ll 


N^oiiae  Aprilis 
v)ii  kal.  Apr. 
Mu3  Apr. 
IV  rioo.  Apr. 
XI  kai.  Apr. 
IV  jJiit  Apr. 
lu  kai.  Apr. 
XIV  kti.  Maii 
t)|?if  idtts  Apr. 
7]  VI  kal.  Apr. 
RJviukal.  Maii 
&  M  iion.  Apr. 
10|ix  ktl.  Apr. 
II  ti  tius  Apr. 
lliKiil.  Aurilis 
ir>'iii  lui.  Apr. 
tilkv  idusApr. 
2!t>i,ivkal.  Apr.  • 
IJOU^  kal.  Maii 


i 

N 


vin  Idus  Apr. 
ui  kti.  Apr. 
IV  kal.  Mtil 
v  idos  A|ir. 
viu  k^l.  Apr. 
ivkal.MaU 
Nonael  Aprilis 
vu  ktl.  Mtii 
IV  idu»  Apr. 
IV  noD.  Apr, 
XI  ktl  Mtii; 
vfu  idusApr. 
IV  kal.  Apr. 
XIV  ktl.  Mtii 
ivooa.  Apr. 
viu  ktl.  Apr. 
xviukal.Mtii 
ui  lui.  Apr. 
IV  kal.  Mtii 


«3 


I 


SS 


c 

b 

t 

R 

e 
d 

c 
b 

t 

d 

cb 

t 

«r 

ed 
e 
b 


Circutus  irigesimus  secundus^  secuttdum  eumdem  Dib- 
nyiiumi 


?t5; 
534 

5.^S 

53^ 
538 

510 
541 

34i 

Ui 

m 

S47 
54S 

m 


10 

n 

11 

it 

11 

2^ 

13 

5 

14 

14 

r* 

5S 

1 

0 

2 

t7 

z 

?8 

i 

9 

5 

20 

6 

1 

7 

1! 

H 

25 

9 

4 

la 

15 

11 

28 

12 

7 

13 

IB 

I 

3    8 

LiitO 

6|11 
7f15 
1   15 

:t  14 

A  15, 
Sltfi 


Non»  Aprilis 
viii  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 

IV  iion.  Apr. 

XI  kal.Apr. 
tr  idus  AfiT. 
ni  lctl.  At>r. 
%tv  kal.  Maii 
vii  idiisApr. 
VI  ktl.  Apr. 

f  vu  ktl.  Mair 
II  noo.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
<i  idosAiir.  . 
Kal.  Aprilit 

XII  kai.  Apr. 

V  idiis  Apr. 
tr  kal.  Apr. 
Tv  kal.  Mtii 


|2 


m  idiis  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
XVI  kal.  Maii 

VI  IdMS  Apr. 
X  kal.  A\tr, 
II  idus  Apr. 
11  noD.  Apr. 
vui  kat.  Maii 

VII  idos  Apr. 
II  kal.  Apr. 
xu  kal.  Maii 
NoniB  Aprilis 
VI  ktl.  Apr. 
xn  kal.  Mali 
VI  idns  Apr. 
IX  kai.  Apr. 

ii  idns  Apr. 
M  Don.  Apr. 
vmktLMtii 


20 
16 
17 
» 
L*> 
16 
19 
20 
15 
18 
t9 
15 
17 
18 
31 
17 
17 
20 
2! 


b 

a 

g  f 
e 
d 
c 

bt 

"f 

e 

d  c 

b 

t 

ff 

d 

t; 

b 

ag 


'■8i 


^ 

i 

0    ' 

5  17 

m 

H 

11  { 

5  is 

m 

9 

a*' 

7  19 

mi 

to 

5 

i    i 

59:1 

11 

f4^ 

S    !i 

59i 

12 

SS^ 

l     3 

!K):j 

IZ 

r$  i 

t    4 

tm 

fl 

17  ' 

}  n 

591 

t5 

m 

\  a 

59>t 

1, 

0  ; 

1  7 

m 

% 

20  j 

t    8 

coa 

5 

1  ? 

i  9 

6I>1 

4 

!i< 

j  10 

eoi 

13 

i^' 

F  ti: 

605 

6 

4  1 

[  1i< 

604 

7 

is ; 

S  15 

mr, 

8 

jfi  ^ 

1  14 

ma 

9 

7'! 

y.  n, 

607 

10 

i8i( 

hm 

Noiis  Aprilis 
vui  ical.  Apr. 
Idus  ApriUs 

IV  rion.  Apr. 
n  kai.  Apr. 
tv  •diisApr. 
ui  kal.  Apr. 
KiT  kal.  Maii 
VII  idi|s  Apr, 
yi  kaL  Apr.  . 
xTir  kti.  Maii 
11  non.  Apr. 
11  ttl.  Apr. 

ii  idos  Apr. 
Kal.  ApriUt 
tti  kal  Apr. 

V  lilus  Apr.   . 
\M  kal.  Apr. 
XV  kai.  Mtii 

L 


IV  idos  Apr. 
VII  kai.  Apr. 
xvuk«i   Iftil 
vui  kiiis  Apr. 
IV  ktl.  Apr. 

III  idus  Apr. 
iii  DOfi.  Apr« 
X  litl.  Maii 
xviukai.  Maii 
ni.ktl.Apr. 
xm  ktL  Mtii 

IV  idtts  Apr, 
yn  kal.  Apr. 
XMi  ktl.  MtJi 
f u  idiis  Apf. 
IX  kti,  Apr. 
|ti  idus  Apr. 
III  ton.  Apr. 
IX  kal.  Mtii 


18 


I 


S  s 
33 


a 


«  s 


45 

«f 

t6 

B' 

17 

d 

21 

c 

15 

ba 

17 

17 

^ 

21 

c 

16 

dc 

17 

b 

20 

t 

*5 

r 

17 

f  e 

20 

d 

15 

c 

16 

b 

19 

*  S 

20 

t 

il 

ii 

857 


n£CEirNOVENAr.F.S  CIRCUU. 


838 


Oreului  Irigevmus  tertiu$f  secHndum  eumdem   Dio-  \ 


Grcului  trigewnus  scxtus^  secuadum  eumdem 
Ifian§»ium, 


«IMI 

m  19 


01 

614 

615 

6t^ 

617 

m 
m 
6ia 

611 

m 
m 


61^1 13 
625;U 


3;i 

116 


9:5 

tm 

4|4 

i*;  7 
7h 


nfNoiuB  Apritis 
I8!v)iilul.  Ak* 
igjliJiM  Aprilis 
l|jv  non.  Apr. 
i^3(i  ksl.  Apr. 
^iividusApr. 
iliii  kal.  A^HT. 
5'xi?.luil.  Maii 
ti^vu  idu9  Apr. 
TlvikjU.Apr 
B!tvii\al.  Ilaii 
9|ij  noa.Apr* 
lO^iilial.  Apr. 
i\\u  idtt!»  Apr. 
liJKal.Aprtlis 
t.^[iukal.  Apr, 
f4;vido8Apr. 
Id^if  kal.  Apr. 


lB[jlli>:%Tka!.llaii 


VII  idus  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
xui  kal.  Mati 

II  nou.  Apr. 
VII  kal.  Apr. 
XIV  kal.  Maii 
u  kal.  Apr. 
xu  kal.  Maii 
ni  idus  Apr. 

III  Dun.  Apr. 
XVI  kal.  Maii 
vildasApr.. 
iii  1(at.  Apr. 
xui  kal.  Maii 
II  oou.  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xvu  kal.  Maii 
II  kal.  Apc. 
xu  kiil.  Mail 

JL   . 

JS9 


1 

tl 


ITlTionse  Aprtlis 

18  ynikal.  Apr. 

19  IdusAprilis 

1  IV  noii.  Apr. 

2  xikal.Apr. 

3  ir  iUus  Apr. 

4  ui  kal.  Apr. 

5  XIV  kal.  Mall 
6|\u  idus  Apr. 
7^  VI  kal.  Apr. 
Hjxvukal.  Maii 
9,u  uoo.  Apr. 

tO  IX  kal.  Apr. 
tl  u  i<ius  Apr. 

12  Kal.  Aprilis 

13  XM  kal..  Apr. 
ti  V  idiis  Apr. 

15  IV  kal.  A^tr. 

16  xvkal.  Maii 


e    S 

»   a 


viu  Wlus  Apr. 

IV  kai.  Apr. 
^iv  kal.  Maii 

V  idus  Apr. 

IX  kal.  Apr. 
xvut  kal.  Maii 
viH  idus  Apr. 
VII  kal.  Maii. 
ir  idosAiH*. 
IV  iion.  Apr. 

X  kal.  Maii 
viu  idus  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
XIV  kai.  Maii 
ui  Dou.  Apr. 
vin  kal.  Apr. 
xvuikai.  Maii 
lu  kal.  Apr. 
xiu  kal.  Maii 

k 

|S 
5« 


d 

c  h 
a 

cd 

V. 

b 

a 

e  f 

0 

d 

c 
b  » 

0 

d  c 
b 


S 

s  ? 

3  3 


Ctrcuhu  iiigemmuM  qudrtuB,  ucundum  eumdem 
nyrium. 


Dio- 


Circulus  ttigesimus  septimus^  secundttm  eumdem 
Diongsium. 


617 
.  I  m 

3/  ^ 
i\  «^* 

^*  653 

m 

637 

65H 

&i] 

043 
614 
CH5 


Q 
11 
a* 

3 
U 
15 

6 

n 
i^ 

9 

13 
ttl* 

i7 


N^m  Aprilis 
viij  kal.  Apr, 
[di]S  ApriUs 
IV  fioa.  Apr. 
II  kal.  Apr. 

IV  idus  Apr.  ' . 
lit  knl.  Apr. 
.xivkal.  Maii 

6  v;i  IduS  Apr. 

7 !  vi  J(al.  Apr. 

XiivLi  kal.  Maii 

11]  11  non.  Apr. 
m\ix  kal.  Apr. 
H  Ji  iJttS  Apr. 
L'i[K<il.  Apriits 
xiikal.  Apr. 

V  idus  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
IV  kal.  Maii 


1 

I 


i  t 

_     a  & 

l«3|l 


II 


S. 


II  idus  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
XVI  kal.  Mail 
VI  iikts  Apr* 
ix.kal.  Apr. 
ni  idosApr. 
II  iioii.  Apr. 
vui  kal.  Apr. 

V  idus  Apr. 
u  kal.  Apr. 
XM  kal.  Maii 
Nona*  Aprtlis 

V  k-4l.  Apr. 
XVI  kal.  Maii 
VI  idiib  Apr, 
IX  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
ti  ooa.  Apr. 

|viii  kal.  Mall 

.ss 

&1 


b 

a 

g 

e 
d 
c 
b 

e 

d 

't 

d 
c 
b 


I 

p 


m\  1 

6rt9l  2 
69ii 


£i 


0  h 

ms 


700; 15 
70il5 


5;l 


2ln 
u 


n'Nou»  Aprilts 
IK^Mtkal.Apr. 
VJ  Idis  Aprilis 
;v  riba.  Apr. 
XI  luir.  Apr. 
Iv  idus  Apr. 
111  kal.  Apr. 
xivkaUMaii 
vi^  idus  Apr. 
Tvi  lial.  Apr. 
Ji\^iika1.Maii 
9  Ji  mn.  Apr. 
G  tl^  II  kul.  Apr. 
7  II  II  i1u<i  Apr. 
l|r^iK;il.  Apritis 
II»  kal  Apr. 
V  idus  Apr. 
«V  kal.  Apr. 
V  kal.  tfali 


13 


s  ^ 


1  " 
I  s 

I  2 


«»•3 

Q 


IV  klus  Apr. 
vu  kai.  Apr. 
XVII  kal.  Hati 
vu  idus  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
lu  idus  Apr. 
III  Qoo.  Apr. 

IX  kal.  Maii 
xvin  kal.  Maii 
iti  kal.  Apr. 
xui.kal.  Maii 
lu  idiw  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
xvii  kal.  Miii 
vu  idus  Apr 

X  kal.  Apr. 
III  idus  Apr. 
iit  iion.  Apr. 
IX  kal.  Maii 

i«5 


a 

e 
d 
c 
b 


0 

d 

t  b 

■  ■%■ 

'f 
ed 
c 
b 
a 


is 


m3  ..J 


Qrcuiui  Irigemms  qtunlus,  secundum  eumdem 
Dionysiuni, 


Circulus  trigesimus  octomcf ,  teciiRdiiiii  *  eumdem  Di&' 
nysium. 


6in 
«H 

64H 

6f5U 
6Ul 
6:>i. 
6S1 
65i 
tj^iCp 

(i^ 

661 
66i 
663 

I 
I 


i  0    6  ITiNnnae  Aprills 

5  tl  7||H  vijikal.  Apr. 


tJ3i  t 
7,  33 
8  U4 

10;  6  1 
11M7  1 
ri  iSf 

1.1  9  5 
U  10  5 

i^i  i 
m 

13 

i  3 
llSi 
ISfl 

7  C 
llf  1 


j 


19|lotti»Aprllri 
1 ;  jv  ikon.  Apr. 
2  ij  kal.  ApT. 


t  M 

9 

S<7 


tv  ^Jus  Apr 
1)1  kal.  Apr. 
uv  kat.  Maii 
vii  jd-  s  Apr. 
VI  ksl.  Apr. 
ivu  kal.  Maii 
II  uoo.  Apr. 
a  kal  Apr. 
1]  \\a%  Apr. 
K^i.  Apriiis 
iH  kal.  Apr. 
v  iJys  Apr. 
IV  1^1.  Apr. 
XV  kal.  Maii 

i 


r  Idut  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
iii  kal.  Maii 
Noni^  Aprilis 
vkal.  Apr. 
XV  kat:  Mati 
Kal.  Apriiis. 
XI  kal.  Maii 
iu!»  Apritis 

IV  kal.  Apr. 
XV  kal.  MaU 

V  iilu»  Apr. 
VIII  kal.  Aiir. 
xvui  kal.  Maii 
NooiB  Aprilia 
v  kal.  Apr. 
vu  idus  Apr. 
IV  ^on.  Apr. 
XI  kai.  Maii 


017|L7 

\hUs 


ll 


Nons   Anrtlis 
viji  k«l.  Apr. 
Iduii  Aprllis 
IV  iwn.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 
IV  iclus  Apr. 
jji  kM.  Aj»r. 
)iivk:ilMaii 
vu  IJu!^  Apr. 
VI  ktt,  Ajir. 
XVII  k;iL  Maii 
II  iwiT.  Apr. 
11  kak  Apr. 
II  idu*  k\ff. 
KaL  Aprilis  • 
lukid.Afir. 
.V  ijii^  Apr. 
iivkaU  Apr.. 
IxvkaLUaii 

i 
II 

Q 


vri  idiis  Apr. 
ui  kal.  Atir. 
xm  kal.  Maii 
II  iioii.  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xvH  kai.  Maii 
II  kal.  Apr. 
XII  kal.  Apr.  . 

II  idus  Apr. 

III  uoii.  Apr. 
XVI  kai.  Maii 

idus  Apr. 
u  kaU  Apr. 
xin  kal.  Maii 
u  noQ.  Apr. 
vikal.  Apf. 
XVI  kal.  Maii 
u  kal  Apr. 
ui  kal.  MaU 


d 

c 

b  • 

e 

d  c 

b 

a 

r  0 

d 
c 
b 

e 
d 


M       BEDiG  VENERABILIS  OPP.  PARS  L  SEGT.  11.  ^  DIDASCALICA  SrUBIA  ET  DUBIA 

Cwculut  Irigemmui  nonus^  iecundnm  eumdem  Dlfh'  A 
ffiyMKm* 


%» 


Circulus  ffuadrnffeiimus  ucnndui^  sseuudum 
eumdem  Dieuymm» 


tll^oti»  Aprills 
Hlvm  kal.  Apr. 
19  iiliN  Aprilis 

vt  itoii.  Apr. 

VI  kal.  Apr. 

i*  i Jiis  Apr. 

III  kal.  Apr. 

Ai^  kal.Maii 

\ii  itiusApr. 

VI  knl.  Apr. 
Kvii  kal  Mali 
II  aoQ.  Apr. 
t\  kal.  Apr. 
n  lilus  Apr. 
Ktl.  Aprilit 
iit  kal.  Apr. 
V  lilis  Apr. 
tv  kal.  Apr. 
Kv  kal.  Mali 

l 

\i 


II  i4ns  Apr. 

Y  kal.  Apr. 
Xukal.Maii 
?i  idus  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
Idos  Aprilit 
II  Don.  Apr. 
fiii  kal.  Maii 
T  idus  Apr. 
Kal.  Apritii 
xn  kal.  Mail 
Nooc  Aprilis 

V  kal.  A|»r. 
XV  kai.  Mail 
▼I  idos  A(ir. 

f  ni  kal.  Apr. 
Idiis  Aprilis 
Nonsi  Ap^ilis 
fiukaLMsii 


eb 

ed 
c 
b 

a 

g  f 

e 

d 

e 

ba 

6 

d  e 
b 

a 


I 


•3' 


U  J 


B 


779 

2 

f  0]* 

17 

7W 

5 

116 

18 

781 

i 

44 

7 

19 

7H2 

8 

r^ 

1 

1 

785 

6 

hi 

2 

2 

781 

7 

;i^j 

4 

5 

785 

8 

'  fi 

5 

4 

7R6 

9 

iJ' 

6 

5 

787 

10 

2SE 

7 

f> 

788 

11 

1* 

2 

7 

78Q 

12 

Iff 

3 

8 

m 

13 

1  t 

i 

9 

791 

U 

li 

8 

10 

79i 

m 

'2' 

7 

11 

795 

1 

\ 

1 

12 

794 

2 

i:i 

2 

13 

795 

3 

j^; 

5 

14 

796 

4 

1^7  5 

15 

797 

5 

il»i6 

16 

NonoB  Aprilis 
fui  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
if  non.  Apr. 

XI  ksl.  Apr. 

IV  idus  Apr* 
lu  kal.  Ayw, 
iif  UL  Msil 
f  111  idus  Apr. 
Ti  ksl.  Apr. 
xfn  kal.  Maii 
II  non.  Apr. 
n  kal.  Apr. 
ii  idus  Apr. 
Ksl.  Aprilis 

XII  kaL  A|»r. 

V  Idus  A|T. 
IV  kaU  Apr. 
XT  i^al.  Maii 


VI  tdiis  Apr. 
f  u  kal.  AiiTk 
zm  kal.  Maii 
f II  idos  Apr. 
X  ksl.  Apr. 
ui  klus  Apr. 
III  Don.  Apr. 

IX  kal.  Maii 
VI  idus  Apr. 
III  ksL  Apr. 
xm  kiil.  Maii 
III  idns  Apr. 
fi  ksl.  Apr. 
xviikil.  Maii 
f  I  idus  Apr. 

X  kai.  Apr. 
u  idus  Aur. 
lu  non.  Apr. 
II  kal.  Mail 


a 

ed 

e 
b 

e 

e 

d 

c 

bs 

'r 

A 
Jl*. 

b 
a 
i 


|i 


•3  mi 


Cireulus  4iuadrugesimu$  ^  secuudum  eumdem 
Diowfsium. 


h 

Cireubis  quudragesimus  terttus^secuudum  eumdem 
Diouyslum, 


i 


7*1 
74i 
7*5 
74* 

74S 

Tm 

7*7 
74H 
7*1* 
750 
751 
7*95 
7Ji3 
78 1 
783 
75<< 
7S7 

7;v^ 

789 


ii  I 


\oo»  Aprills 
ttiikal.  Aiir. 
U9M  Aprilii 
IV  non.  Apr. 
^ikaL  Apr. 
if  idos  Apr.  > 
in  kal.  Apr. 
tif  kal.  Hali 
VII  idns  Apr. 
ukaL  Apr. 
tnikal.Maii 
,  Apr. 

IOt£  kal.  Apr. 

\  t  II  ides  Apr. 

1£KiLAprilis 

t3  iiksL  Apr. 

tt  V  Mds  Apr» 
(>  l5;iTkal.  Apr. 
TlielxfkaLMiii 


V  klusApr. 
Kftl.  Aprilis 
xrni  ksL  Mali 
Noose  Aprills 

V  knl.  Apr. 
XV  kat.  Mail 
IV  oon.  Apr. 
II  kal.  Apr. 
Idus  Aphlls 
iT  kal.  Apr. 
xiT  kaL  Maii 
T  Idus  Aiir. 
Tiii  kal.  Apr. 
XTin  ksL  Mtii 
Tin  kitis  Apr. 
T  kai.  Apr. 

IT  idut  Apr. 
if  Don.  Apr. 
X  kal.  Maii 


ll 
II 


u 


|t 


NoDiB  Aprilis 
fiii  kat.  Apr. 
Idtts  Aprilis 
if  iion.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 
iT  itlus  Apr. 
ui  ksL  Apr. 
xiT  kaL  Maii 
vu  idiii  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xvukal  Msii 
II  non.  Apr. 
IX  ioL  Apr. 
II  Idtts  Apr. 
Kat  Aprilis 
la  kal.  Apr. 
T  itJos  Apr. 
iT  kil.  A 
xTkel. 


llaii 


Srg 

a 


Ti  idus  Apr. 
u  kai:  Apr. 
xii  kal.  Maii 
II  uon.  Apr. 
Ti  kal.  A|*r. 
>Ti  kal.  MaU 

I  kal.  Aiir. 
xukaLMail 

II  kius  Apr. 
n  kal.  A|ir. 
xui  kal.  Maii 
Ti  idfis  Apr. 
11  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
it  noo.  Apr. 
«ukaL  Apr. 
Xfi  kal.  Mali 
Kal.  Aprilie. 
xu  kal.  MaU 

I    . 


f  e 
d 
e 
b 

o 

d 

eh 

a 

'r 

ed 

e 
b 

a 

e 
d 


i 


Circu*us  quadragesimus  primus^  secumdum  eumdam 
Dionguum. 


Circulus  guadragesimus  quartus^  ucundum  eumdem 
Dionysium. 


7tii 
7r>3 

761 

7ti5 

im 

7tj7 

m 
m 

77ti 
771 
7TJ 
775 
T74 

m 


30 

■'  ^ 

IO'li 
ll|23 
h\  4 


776;i*i*i 
777  13|  7 

7T8    \\\n 


11.1 

I III 


17]Ni!Q'je  Aprtlls 

l8|vhiksL  Apr. 

I^ji^kis  Aprilis 

*nv  tUHi.  Apr, 

m  kal.  Apr. 

h  htosApr. 

lii  kal.  Apr. 
filKi^  kal.  Maii 
6hii  idus  Apr. 
7  ¥1  kaL  Apr. 
811.11  kaLMaii 
\i  II  Noii.  Apr. 

IX  kal.  Apr. 

II  idus  Apr. 

Ki>l.  Aprilis 

tiiluL  Apr. 

V  i^ii»  Apr. 

11  fciL  Apr. 

iLf  kal.  Mail 


■s      -ea 
1-      & 


TOi  idus  Apr. 
if  kal.  Anr. 
xiT  kal.  Maii 
uinon.  Apr. 
viii  kal.  Apr. 
XTmkaLMaii 
Tiii  idus  Apr. 
xui  k;il.  Maii 
IV  idus  Apr. 
IT  noo.  Apr. 
xIlsI.  Msii 
va  idus  Apr. 
if  kal.  Apr. 
itf  ksL  Mali 
ui  non.  Apr. 
vu  kal.  A«)r. 
tvinka..Maii 
ui  kal.  Apr. 
xm  kal.  Msli 

II 

li 


Nons  Apritis 
Tii  k  t.  Apr. 
Idos  Apriiis 
iT  non.  Apr. 
xikaL  Apr. 
IT  :dus  A|T. 
ui  kal.  Aj4*. 
xiv  kJ.  Maii 
vu  idus  Apr. 
VI  kal.  AiT- 
xT!iUI.  Maii 
u  non.  Apr. 
IX  kaL  Apr. 
II  idus  Aitr. 
Kai.  Apritis 
xu  *ai  Apr. 
V  klus  Apr. 
iT  kal.  A|ir. 
XT  kaL 


iiir. 
liaU 


II  idos  Apr. 
T  kai.  Apr. 
xf  kal.  Maii 
VI  iUus  Apr. 
IX  kal.Acir. 
Idus  Anrilis 
NoniB  Aprilis 
fui  kal.   Maii 
fi  idos  Apr. 
Kal.  Aprilis 
XI  kal.  Maii 
Non»  Aprilis 
V  kal.  Apr. 
XTkal.Mali 
iT  non.  Apr. 
is  kal.  Afc. 
Ides  Aprilis 
None  Aprlbs 
xiT  kat.  MaU 


211    e 
17  ba 


de 
b 

a 

d 
e 
b 


I    l 


w 


DECBVINOVENALES  CIRCULI. 


m 


Greului  ^Birage$mu$  quinUi$^  $icundHm  eumdm  A    Circuh$  quudrage$$mu$  cetavu$^  $e€undum  eumdem 
Dtonjfsttffii.  Dionpium. 


856 
83T 
85S 

m 
nm 

841 

8» 
843 
841 
840 

m 

847 
84S 

8sn 
m 

8U 


tljO 

4S: 


6|)T 

T,18 


ITj: 


6 
7 

7;6|!:. 


Noott  Aprilto 
vM  kal.  Ipr. 
Idus  Aprilit 
if  000.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 
lY  idus  Apr. 
111  kal.  Af»r. 
XIV  k^\.  Miil 
vu  idus  Apr. 
VI  kal.  Arr. 
xvHkai.  Maii 
11  000.  Apr. 
iz  ktl.  Apr. 

II  Idus  Apr. 
Kal.  Aprilis 

III  kal.  Apr. 

V  MUS  AfMT. 

IV  kai.  A| 


ii 


U7;i6|xvka1.liaii 

ii     & 


vidttsApr. 
Kal.  Aprilif. 
xvinkat.Maii 
vfii  Idos  Apr. 
V  kal.  Apr. 
XV  kal.  Maii 
IV  noo.  Apr. 
z  kal.  Maii 
Idiia  Aprills 
IV  kal.  Apr. 
XIV  ktl.  Mall 
V  idus  Apr. 
viu  k;)l.  Apr. 
iixkal   Mail 
vui  Mas  Apr. 
XI  kaL  Apr. 
IV  Idos  Apr. 
IV  of>n.  Apr. 
MaU 


zkl. 


e  d 
c 
b 

a 

g  r 

e 

d 

c 

ba 

6 

d  c 
b 

a 

fS 


893ht 

n 

7 

171 

894  li 

tt 

1   181 

8)sIb 

12 

i 

19 

m.ii 

^' 

i 

1 

897  {h 

\i 

e 

3 

sm.  1 

^iS 

e 

5 

8^1  ^ 

^ 

7 

4 

4 

m\  t 

17 

5 

m\\  4 

38 

^^ 

6 

901    s 

y 

4 

7 

903!  s 

m 

5 

8 

90i!  7 

X 

7 

« 

9[irj|  8 

it 

10 

mi  ^ 

5:^ 

3 

tl 

9t>7|IO 

4 

5 

\% 

9{»h|i| 

13 

?5 

15 

9091  li 

9€ 

6 

14 

ciolis 

: 

7 

15 

911, U 

iB 

i 

16 

llll 


0  si 


Noo«  Aprilis 
vni  kal.  Apr. 
idus  Aprilis 
IV  non.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 
IV  Idus  Apr. 
III  kal.  Apr. 
xtv  kal.  MaH 
VII  Idus  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
zvN  kal.  Maii 
II  000.  Apr. 
tx  kal.  Apr. 
II  idiis  Apr. 
Kal.  Aprilis. 
zii  kal.  Apr. 
vilosApr. 
ivkat.  Apr. 
XV  kal.  Maii 


^S 

& 


VI  Idot  Apr. 
n  kal.  Apr. 
zu  kal.  Haii 
II  000.  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
ivi  kal.  Maii 
Kal.  ApHlis 
zii  Kal.  Mail 
u  idos  Apr. 

V  kal.  Apr. 
XV  kal.  M aii 

VI  idus  Apr. 
n  kai.  Apr. 
Idutf  Apriib 
Nooc  Apr. 
n  kal.  Apr. 
zn  kal.  Maii 
Kal.  Aprilto 
zi  kal.  Mali 


17 
SO 
St 

16 
19 

te 

16 
16 
18 
15 
16 
18 
ti 
15 
18 
20 
S1 
17 
18 

•i 


f 

ed 

c 

b 
a 
f 
e 
d 
c 
a 


e 
e 
b 

a 

8 
e 
d 


i 


-^i 


Circt^$  quudrugenmus  $exlu$^  $eeundum  eumdem 
JlHoHyriuu$* 


C$rculu$  tpuidrage$imu$  nonu$t  $fcundttm  eumdem 
Dionyeium. 


i 

o 


855 

m\ 
m\] 

865 

m 

8t9 

871 

871 

m^ 

I 


SiO  f1it7rNooa  Aprilto 
41 II [31  tH  fiii  kal.  Api 
5  Si;  1  f 9  Idus  Aprllto 


5Jo 
t4l6 
Vi  I 

e 

17 
18 

9 


If) 

II 

ti    1:1 


1 1  if  000.'  Apfc 
1:  II  kal.  Apr. 
5  IV  idos  Apr. 
4;Rikal.  Apr. 
5!rivkal.Maii 
t^!  VII  klos  Apr. 

7  fikal.Apr. 

8  xfu  kal.  MaU 
*}\u  000.  Apr. 

ixkai.Apr. 
ti  Idus  Apr. 
Kttl.  Aprilis 
lu  kal.  Apr. 
V  ida^  Apr. 
tv  kal.  Aur. 
ifkal.Mau 


vmiJasApr. 
IV  kal.  Apr. 
ziv  kal  Mall 
tn  000.  Apr. 
vn  bhl.  Apr. 
ivm  kal.  Maii 
viii  Idus  Apr. 
ziu  kal.  Mali 
ni  idos  Apr. 
ivooo.Apr. 
zkal.Maii 
vnklos  Apr. 
in  kaf .  Apr. 
ziv  kal.  Matt 
nt  000.  Apr. 
vii  kal  Apr. 
zvn  kaJ.  Maii 
m  kal.  Apr. 
xiHkaLMaii 


16;    d 

18  c 

19  b 

e 


.    i  t 


Si 

i^  i^ 


15  0  i3|t7!Noo»Aprilto 
t  tll4M8  tmkal.Apr. 
1  it^S|l9JJusAprilis 
3i  5  ^:  t]ivoofl.  Apr. 

aijkal.  Apr. 

3!  IV  ttJus  Apr. 

4  Hi  kal.  Apr. 


4^11  1 
5i^|i 

6i  B  3 


§<^i 


9tl 

915 

9U 

915 

916 

917 

9H 

919 

9iU    8  t8;6 

931    9j  U  7 

m  lOio  1 

911  111  13 
9!4iti  tl!4 

91«  tt    4H 

9i7  n  t:S7 
91H  1  *i  t 
ti9   t\  r\z\ 


iiv  kai.  Maii 

VII  idus  Apr. 

VI  kal.  Apr. 
8|inikaLMaU 
0  11  Don.  Apr. 

ri  kal.  A(ir. 

II  idus  Apr. 

Kal.  AprUis 


inkaL  Apr. 

V  iJuS  AfiT. 

IV  kal.  Apr. 


!i 


Ciroiliu  ^ifraffstmiis  t^plimiit,  $ecumdum  eumdem 
'DitfUfi^um, 


I 


CirciiiMS 


3itHl4l1t}UvkalMaiL 

i    11 

•Jii 


n  idos  Apr. 

V  kal.  Apr. 
zv  kal.  MaU 

V  idus  Apr. 
II  kal.  Apr. 
l!u«Aprfii:i 
None  A|irilis 
vu  idus  Maii 

V  idus  Atr. 
KaL  Aprihs. 
II  kal.  Mail 
vin  idus  Apr. 

V  kal.  Apr. 
xvkaLMaU 
IV  000.  Apr. 
vm  kal.  Apr. 
Idos  Aprilis 
Noo»AiirUi« 
xtvkal  Maii 


e 

d 

c  b 

a 

0  d 
c 
b 
a 

e 
d 

e 
ba 


3. 

I9 


*o. 


ti 

8  g 


imifs,  ssenndiim  eumdem 
ny$ium. 


875!  » 
87S|  9 


0 

11 
n 

14 
35 

C 

17  !( 


[4[lT|?lon«Aprilto 
5;18  viRkaL  Apr. 
^''19'ldttaAprllto 

1 1 IV  000.  Apr« 

3  iikaL  Apr. 

3 '  IV  Idus  Apr. 

i  uikaLApr. 

!Tzivkal.MaU 


877;tO 

«78  11 

S^D  15 
$^l!tS 

seili*3...,.  ,., 

MrV6\i^'l   6{ViiidosApr 


1 
3 
3 
4 

3 
6 
7 
B 
9 


1:4 


5] ^.. 

7' VI  kal.  Apr. 
»xvu  kJLMaU 


.  ,  ^n  000.  Apr. 
13|5  intvkaLApr. 
£3:6i11  uldosApr. 
"  KaLAprilto 
xn  kal.  Apr. 
V  idosApr. 
ivkal.  Apr. 
zvkal.llaU 


tnidusApr. 
nkal.Apr. 
xvn  ksl.  Maii 
vuidus  Apr. 
xkaLApr. 
II  idos  Apr. 
ni  000.  Apr. 
is  kai.  MaU 
VI  idus  Apr. 
tt  kal.  Apr. 
xiulcal.  Mati 
ui  idos  Apr. 
VI  kal.  Anr. 
xvt  kaL  MaU 
vnldiisApr. 
xkal.A|ir. 
\u  idus  Apr. 
H  000.  Apr. 
lizkal.Mali 


i< 


t7|Kon»  AprUfl 
i««'imkal.  Apr. 
19,l<tiisAprilto 

i  i  tv  noo.  Apr. 

sUrkai.Apr. 

3|]*  idusApr. 
11»  ksL  Apr. 

5|xivkaLMaU 

6  vn  idus  Apr. 

7W>  koL  Apr. 

»  Nviikal.MaU 

^ju  itoo.  Apr. 
lU:ixifaL  Apr. 
11  it  idosApr. 
jtllKjLAprilto 
't3[iitksLApr. 
14  T  idusApr. 
13  ivkai.  Apr. 
16lrvkaLMaii 


idusApr. 
KsL  Aprllto 
xvmksL  Maii 
vui  idus  Apr. 
tv  kal.  Apr. 
XV  ksL  Hsii 
ivooo.  Apr. 

X  koL  Maii 
xvui  kal.  Maii 
IV  kal.  Apr. 
XIV  kal.  MaU 
tv  kios  Apr. 
VII  kal.  Apr. 
xvnkaLWil 
vtti  Mos  Apr. 

XI  kds  Apr, 
ipidwApr. 
tv  000.  A|ir. 
X  kal.  Mali 


e 

d  c 

b 

a 

fS 

d 
e 
b 

e 

d 

e  b 

a 


i 


pA-rmoL.  XC. 


17 


M       BEDifi  VeNEliABIUS  OPP.  PABB  I.  S£CT.  H.  ^filDASCALKlA  SPURIA  ET  DUBf A .        m 


Qrcului  quinquagekimtti  prtmNi,  secundum  eumiem 
Dionymm. 


A    CirculuM  qwnquagenmus  qnarUUf  teeundum  eumdem 
JDiQnynum. 


11 


m\ 
m 

<*30| 
»j7 
ifS 
&5> 
900 
96L 

wa 

9{>5 

m 
m 
9tn 
m 

•3 

I 


0 

u 

li 

z 

\i 

^5 

ti 
17 
i8 

9 
31» 

1 

13 
i5 

4 

,i6  7 
10    1\\ 


^'Ui  k:iL  Apf. 
Mus  Aprilis 

IV  noii.  Apr, 
ik  kal.  Apr. 

17  |JU!%  AjJT, 

hi  kaL  Apif. 
iiv  IaU  \\m 

VII  :du:i  Apf , 

vikjL  A|jr. 
K^it  k»l  M»ii 
II  nou«  Apr. 
\%  kaL  A|ir. 

K:i1.  A}>rs{is 
XII  kal  Apr.. 

V  Ulu4  Apr. 
[«  kaU  Apr. 


fii  Idus  Apr. 
utM.Anr. 
iif  kal.  Miti 
lu  iKMi.  Apr. 
?nka).  Apr. 
xm  kal.  Maii 
VIII  kSus  Apr. 
xiHkai.llaii. 
111  idus  Apr. 
III  OOQ.  Apr. 
X  kal.  Mail 
vu  idut  Apr, 
i!i  kal.  Apr. 
iiiikaKilaii 
III  iion.  Apr. 
fii  kal.  Apr. 
ifiikat.  Maii 
iii  kal.  Apr. 
Ixiiika).  Hai' 


ed 

c 
b 

f 

6 

d 
c 

b  1 

»f 

e' 

e 

b 

a 

g 

6 
d 
c 


rlooT 

.  I0U8 

Um 
iton 

tOli 

'  10 1^ 
^toti 


rtoi5it 


ii 


101^ 

1017 

tom 

1019 
^  tOJO 
ilO;:i 

lio** 

10  J3 

Lt023 
B       ^ 


0 

ti 

ii 

5 

U 

f5 

(1 

17 

28 

3 

ao 
t 

1i 
3ii3 


\l±'M 

1* 

i  iy 


ti 


mikar  A^tr< 

Jilus  Aprilli. 

rf  rvoa.  Apr. 

11  kiii  Apr. 

i¥  idus  Apr.  ■ 

iti  kaL  Afir, . 

xtv  kii  M:iii« 

vu  idu9  Apr. 

VI  LiL  Apr. 

xvu  kaL  Apr. 

II  non.  Apr. 

IX  k>L  Apr. 

II IJU'!  Apr. 

KaL  Apniis. 

3111  ViL  Apr. 

vidtisAur. 
15  IV  Ld.  Apr. 
laUvkaLH^ii. 
JL 


fia  idas  Apr. 
fkaLApr. 
xf  kaL  «liiU 
f  ktaa  Apr. 
vin  )cai.  Apr. 
I(ius  Aprilis. 
NoiMa  Aprilis. 
VII  kal.  Maii. 
if  idos  Apr. 
KaL  Apriiis. 
11  kal.  Maii. 
viii  idtts  Apr. 
irkaL  Apr. 
XV  kal.  Maii. 
if  Don.  Apr. 
vui  kal.  Apr. 
xfaikaLM«il 
Noo«  Aprilis. 
xif  kal.  Mali. 


•35 

Circutus  quiHquagetimne  tecundue^  iecundum  eumdem 
Dionytium. 


1  1 1 


II 


h 


15 

!7 
18 

Dl 

17 

17 

» 

St 

l 

19 

20 

16 

19 

19 

15 

18 

19 

^l 

115 


il 


t 

b 

a 

e 

d 

c 

ba 

'f 

e 

de 

b 

a 

ff 

d 
c 
b 


Clroi/Ms  quinquagesimMt  qninint,  tecundnm  aumiem 
Dionytium. 


O  i 


96^? 

li 

0    4 

17 

97 

13 

il  3 

la 

971 

U 

ti  li 

111 

9:i 

15 

5  1 

t 

9TS 

1 

U  f 

I 

971 

^ 

iS  3 

5 

97S 

3 

6  4 

4 

97H 

4 

n  j 

3 

977 

a 

i»7 

6 

078 

6 

9  1 

7 

97J 

7 

iu  ^ 

8 

USil 

R 

1  4 

9 

m 

y 

13  ^ 

KJ 

mt 

iti 

i3  t 

1! 

m 

n 

4  1 

U 

m 

13 

15  i 

t  15 

085 

13 

ift^ 

;  u 

m 

U 

7  1 

i  n 

»»7 

15 

mt 

f  1G 

Nqh»  Aprilis 
VIII  kal.  Apr, 
Idus  Apr. 
IV  uoo.  Apr. 
xt  KaL  Apr.. 

IV  idusApr.' 
tii  kal.  Apr. 
xLv  kaL  Mail 
VII  idus  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xiMkaLMaii 
II  iiou.  Apr. 

I T  kal.  Apr. 
ti  ^dus  Apr. 
K.il.  Apr  iii 
xu  kai.  Apr. 

V  idcs  Apr. 
IV  kaL  Apr. 
ivkaLMaii 


III  idus  Apr. 
fikaL  Apr. 
XVI  kaL  Maii 
VII  Idus  Apr. 
X  kal.  Apr. 
II  idus  Apr. 
ii  nou.  Anr. 

IX  kal.  Maii 
VI  idus  Apr. 
u  kal.  Apr. 
inkaLMaU 
ni  idus  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xvikaLMaii 
vridus  Apr. 

X  kal.  Apr. 
II  idus  Apr. 
n  ooD.  Apr. 
f  ui  kal.  Mail 


b 

•■^f 

e 

d 

c  b 

a 

\ 

ed 
c 
b 


e 

d 

c 

b  • 


pa 


|<   i^ 


i 

Ss 
5« 


5.1 


'  \m\ 

tfliT 

10 /N 

'toa^i 
ita^o 

'1051 

Mo>t 

103S 
,103+^ 

1037 
llKSH 
,1059 

1010 

lOil 
[101 

tUI-i 
^IOU 

3     .      i 

"  lli 


1>  D    5 

17 

ir^  tl6 

18 

M  iil 

19 

M    34 

t 

l^  U  5 

2 

1«  !54 

5 

i:i   6  6 

4 

l  t7  7 

5 

3iS  t 

6 

3    92 

7 

1104 

8 

5    1  5 

9 

13  it6 

10 

7  157 

1t 

S    4) 

12 

9  15  5 

15 

1i>  16  4 

14 

11,  75 

15 

la  18.7 

16 

l 


NoD»  Aprilts 
vfii  kil.  A}>r. 
Idus  Aprilis 
if  QOtt.  Apr. 
f  I  kai.  Apr. 
if  idus  Apr. 
ni  kal.  Apr. 
xivkai.  Maii 
VII  iilus  Apr. 
fi  kai.  Apr. 
XV u  kiil.  Msii 
u  non.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 

II  idus  Apr. 
Kal.  Apriiis 

III  ksL  Apr. 
f  idos  Apr. 

IV  ka).  Apr. 
XfkaLMsil 

k 

li 


in  tdiis  Apr. 
vnkaL.Aiir. 
xvin  kal.  Apr. 
vin  idus  Apr.' 
IV  kal.  Apr. 

III  iius  Apr. 

IV  tton.  Apr. 

X  kaL  Maii 
xvin  kal.  Maii 
III  kal.  Apr. 
xif  kai.Mali 
if  iJu*  Apr. 
fu  kat.  Apr. 
xvu  ka).  Maii 
viit  idus  Apr. 

XI  ksL  Apr. 
III  Idtts  Apr. 
xniktusApr. 
X  kal.  Maa 

ii 


19lsg 


f 

e 
d 
b 

a 

'f 

ed 
e 
b 

a 

e 

d 

c 

ba 


Ciraiiiii  fviii^iic^sJmMs  Urtiut^  ueundum  eumdem 
Dionytium. 


li 

n 

Cireulut  amnquageumut  textui^  taamdum  enmdem 
Dianymm* 


II 

is 


m 
«^ 

m- 
m\\ 

993 

Mi 

095 

99b 
•!)7 


9  S  tl 

999  12 

flOiiO  13 

,t&lt!t4 

tOOllS 

101)5!  ^ 

fKHM    2 

I  loan!  5 

U006i  4 


^  I 

I  i 


Noo»  Aprllis 
VIII  kal.  Apr. 
Idoft  Aprilis 
tv  Bon.  Apr. 
it  kai.  Apr. 
tv  idtts  Apr. 
ni  kat.  Apr. 
xivkaLM.tii 

6  VII  Mua  Apr. 

7  vikal  Apr. 

8  xvnkaLMaii 

9  II  eon.  Apr. 
10|ixkaLA|>r. 
1 1 1 11  ktus  Apr. 

Kal.  Aprilis 
xiiksL  Air. 
V  iJos  Apr. 
fv  ksl.  Am. 
xt  ktl.  Mail 


M  kiQs  Apr. 
n  kai.  Apr. 
xnkaLMaii 
Non»  Aprilis 
VI  kal.  Apr. 
XVI  kai.  Maii 
Kal.  Aprilis 
XI  kal.  Mali 
II  kliia  Apr. 

V  kal.  Apr. 
XV  kai.  Maii 

V  kliis  Apr. 
I!  kal.  Apr. 
Idus  Aprills 
Noiie  Apritis 
f  ka).  Apr. 
ivi  kaL  Maii 
Kal.  Aprilis 
XI  kaL  MaH 


f 

e 

d  c 

b 

•D_ 

«     o 
f  e 
d 
c 
b 

s  I 

cb     I 

0     Ba 

»f 
ed 


ri045 
J04tj 

1047 

t04B 
itOI^ 
'1050 

1651 

>im 

1051 
itOSS 

t05t; 

' 1057110 
105^  tt 

itos^rii 

1060  115 

1061114 

t062ll5 

^I065J  1 


t|18 
5;tt) 
5 


^>    7i 
9 

to 

II 
f 


6  13 


II  ll 


|! 


II 


[NoniP  Afirllis 
vii^kai.  Apr. 
\iim  A^  rilli 

IV  nuD.  Apr. 
i^  kaL  Apr. 
tv  ictoi  Apr. 
1^1  kaL  A^ir. 
x\v  kaLAlaji 
iitfeltis  Apr» 
u  kal.  Aiir. 
XVII  ksL  Maii 
N  oon,  Apr* 
11  kal.  Apr. 
ii  klus  Apr. 
KaL  Aprilis 
in  kaJ.  Apr. 

V  Idus  Apr. 
ivkiL  Apr. 
xvkiL  Ua:i 


vukias  Apr. 
ni  kaL  Apr. 
xin  kal.  Maii 
Don.  Apr. 
v|i  kaL  Apr. 
xvn  kaL  MaU 
u  )caL  Apr. 
xin  kal.  Maii 
ni  Idus  A|ir. 
ifi  non.  Anr. 
XVI  kal.  Nsii 
vti  kius  A|)r. 
in  kal.  Maii 
xui  kal.  Maii 
u  Don.  Apr. 
vn  kal.  Apr. 
xvu  kal.  Mail 
n  kal.  Apr. 
xnkaLMaU 


e 

dc 

b 

a 

K 

e 
d 
e 
b 

C 

d 
cb 

a 


e 
40 


-^3 


S4S 


DFXEHNOY&NALCS  CIRCULT 


t4« 


QrcuUi  q9ii»qMage^imH$  iep(lm$t  iecundum  eumdem  A  CircuUti  $exttge$imu$ ,  $ecuHdum  eumiem  Diottyilnm, 
Dionytium. 


NoiUB  ApriUs 
viu  kal.  Apr. 
(du!i  Apriiis. 
lY  Don  Apr. 
XI  Ul.  Apr. 
iT  Jdos  Apr. 
inkal.  Apr. 
xifkal.Maii 
vn  idus  Apr. 
f  I  kil.  Apr. 
xfiikal.Maii 
j  oofi.  Apr. 
n  kal.  Apr. 
II  idos  Apr. 
Kal.  Aprilis 
xn  kal.  Apr. 
V  idos  Apr. 
iv  kaL  Apr. 
XV  kil.  MiU 


\i 


VI  Idus  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
XVI  kal.  Mali 
VI  idus  Apr. 
X  kal.  Apr. 
II  idus  Apr. 
II  non.  Apr. 
vui  kal.  Maii 
vd  idus  Apr. 
u  kal.  Apr. 
xu  kal.  Mali 
Xoa»  Aprllls 
VI  kil.  Apr. 
XVI  kil.  Maii 
\i  idus  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
n  idus  Apr. 
uooo.  Apr. 
VH*  kal.  Nsli 

II 
?5 


.« 


b 

i 

rl 

d 

G 

b 

6 

d 
c  b 

a 

ed 

e 
b 

i 

• 

I 


/1121 
lil2l 

\im 

/1131 

S  nm 
(iir 

\  If  f a 


1 


B 


,Hi8 
/tlJO 

1130 
1131 
1132 
li33Ht 
il3l(lS 
1135  13 
113^1  U 
1137  15 
[lt3R  1 
\il3J    2 


II 

Cfieaiiirs  qmHquage$imu$  ocUm$,  $ecHndum  eumdem 
DioHif$ium* 


r^onie  Apriiis 
vtti  kal.  Apr. 
IdusAprilis 

IV  Doo.  Apr. 
xikal.  Apr. 
i?  idQs  Apr. 
lu  kal.  Apr. 
iiv  kal.  Maii 
vu  idus  A|tr. 
VI  ksL  Apr. 
xvu  kil.  Maii 
n  Doo.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 

II  idus  Apr. 
Kal.  Aprilis 
tii  kai.  Apr 

V  idvs  Apr. 
4V  kal.  Apr. 
if  kil.  Maii 


IV  idiw  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
XVII  kal.  Miii 
VMi  kiiis  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
Hi  Mus  Apr. 
ui  000.  Apr. 
xkatMafi 
xvii  kaL  Mifi 
ut  kil.  Apr» 
xuikal.MaU 
IV  klus  Apr. 
vii  kal.  Apr. 
xvu  kil.llaii 
VII  kios  Apr. 
XI  kii.  Apr. 
ui  klus  Apr. 
■I  uon.  Apr. 
IX  kal.  MaU 


18;  i 

151     g 
IGf  o 


d 

e 
b 

c 

d 

cb 

i 


m\  t 
10  e  4 
15  e 
16|  b 
19  e 
SOg  r 


J! 


11 

ss 


Circutu$  $exage$imu$  prrmiis,  oecundmn  eumdem 
DionyeiuM. 


t/1083 
(l08i 
11085 
/1086 

o/IC 
(1080 

\ioo 
lim 

|lU9i 

11095 

8ll0<f4 

k/1095 

-S(l096 

|\l097 

^JIOOO 

Il009 

llfuO 

\liOI 


0  \ii]il\ 
U  ||18 


53 

12]  6''? 

13  njt 
Ii28  ii 
16  %h\ 

3  Iii7j 
4|i3;3' 
r-   4:5]  ra 
6l5i't5! 

8  i\i\in' 
9ji9;ili8 


NoQ»  Apr.lis 

r?ii  kal.  Apr. 

Uus  Aprilis 

IV  noo.  Apr. 

xtkal.  Apr. 

IV  JdDsApr. 
m  kal.  Apr. 
i«¥  kal.  Maii 
VII  idus  Apr. 
ti  lial.  Apr. 
itijkal.  MaU 
VI  tioo.  Apr. 
IX  kil.  Apr. 
II  Ldus  Apr. 
Kai.  Aprilii 
XTi  kal.  Apr, 

V  klva  Apr. 

ifrkil.Apr. 

xvksl.Miil 


vi  Mas  Apr. 
II  kal.  Apr. 
xukil.NaU 
Nonae  Aprllis 

V  kil.  Apr. 
xvikil.  MaU 
Kal.  Afwilii 
XI  kal.  Mall 
(diis  Aprilii 

V  kal.  Apr. 
XV  kal.  Miii 
Idtts  Apr. 
vui  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
Noaa  Aprilis 
Ksl.  Aprilis 
II  idus  Aiir. 
Kil.  ApVtlii 
XI  kil.  MiU 


II 
j 


-.11 

IIN 


i      I 


i4 


r 


i! 


s 

0 

t7 

4 

11 

18 

5 

32 

19 

6 

5 

t 

7 

14 

t 

8 

25 

% 

9 

6 

i 

10 

17 

5 

11 

98 

1  € 

11 

9 

7 

15 

20 

H 

14 

1 

d 

15 

19 

IQ 

1 

iS 

M 

S 

4 

ti 

5 

15 

i:> 

4 

16 

u 

5 

7 

15 

6 

18 

16 

Non»Aprilis 
VU1  kal.  Aiir. 
iiJusAprilis 
i^  tiOi.Apr. 

XI  kal.  Apr. 
4V  t<1iis  Apr. 

III  kal.Apr. 
mvkal.MaU 
VII  jdos  A\>T, 
VI  kil.  Apr. 
31 VII  kal.  MaU 

«.  Ayr, 

Lx  kai.  Apr. 
u  irius  Apr. 
KJ.Aprilis 

XII  kal»  A|Hr. 
f  iUus  Apr. 

IV  kai.  Apr. 
&vkil.MiU 


VII  idos  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
xitt  kiL  MsU 
u  Don.  Apr. 
vu  kil.  Apr. 
XMi  kal.  Maii 
u  kal.  Apr. 
xu  kal.  MaU 
lu  fcJus  Apr. 
lUDoo.  Apr. 
xu  kil.  Jtfiii 
VI  idus  Apr, 
m  kal.  Anr. 
xui  ksl.  Maii 
n  iion.  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
XVII  kal.  Maii 
II  iit.  Apr. 
xiikai.Mau 


e 

d 

c 

b  a 

C 

d 
b 

a 

d 

C 
b 

i 

g  f 
e 
d 


Cifmliii  fKlNfiMr^esfifiiis  morks,  feciuiidiiii  eiiiiutoii 
Pionyrium* 


11 


Circutu$  usageumu$  senciidiis,  sfCiifiifuiii  eumdem 
DUmMum. 


I 


U03 

10 

0 

S 

1105 

11 

M 

3 

iltli 

it 

^i 

5 

li03 

n 

5 

6 

limi 

u 

u 

7 

1107 

15 

±5 

t 

im 

! 

6 

5 

im 

1 

t7 

t 

IMO 

5 

n 

3 

11  n 

4 

9 

6 

iiif 

^^ 

2U 

1 

IM5 

6 

1 

t 

IHI 

7 

13 

1 

1115 

8 

23 

4 

IMfi 

9 

4 

6 

iill 

In'f5 

7 

\m 

It  ^> 

1 

1M9 

ii    7 

i 

im 

15 

18] 

41 

nircoQ»  Apriiis 

IHUiiikal.  Apr. 
!0|ldusApriiis 

1,tv  non.  Apr. 

2  xikal.  Apr. 

5|tv  idusApr. 

4  in  kai.  Apr. 

5  xivkal.  Mau 

6  VII  idos  Apr. 
VI  lul.  Apr. 
xvu  kat.  MaU 
u  noQ.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 


.1 „^- 

II  uidusApr. 
I^  Kaleod.Apr. 

13  xu  kal.  Apr. 

14  r  Miis  Apr. 
I  U>  IV  ksl.  Apr. 
'l(^rxvkal.MaU 

3* 


vm  idiis  Apr. 
ui  ksl.  Apr. 
XV  kal.  MaU 
V  idus  Apr. 
viu  kil.  Apr. 
IV  kil.  Mali 
Noo»  Aprilii 

VII  kal.  Maii 
IV  kluf  Apr. 
IV  ioo.  Apr. 
XI  kil.  Matt 
viii  idus  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
uv  kal.  MaU 
if  Doo.  Apr. 

VIII  kal.  Apr. 
xvm  kal.  MaU 
lu  ksl.  Apr. 
XIV  k»l.  Mill 

J.  . 

I 


ij 


Si 


I4t^[UB  Aprilis 

VIII  ksl.  Apr. 
tdus  Aprilis 
Lv  iioe.  Apr. 
XI  ksl.  Apr. 

IV  idus  Apr, 
iti  kiL  Apr. 
Kiv  kil  MiU 
vn  kliis  Apr. 
ti  kiL  Apr. 
xvrikil  MaU 
H  non.  Apr. 

IX  kaL  Apr. 
n  i{Jos  Apr. 
Kai  Aprilis 
Xii  ksL  Apr. 

V  i  los  Apr. 
IV  kil.  Apr. 
IV  kil.  Msii 


t 


II  klps  Apr. 
fi  ksl.  Apr. 
xTi  ksl.  Maii 
VI  kius  Apr. 
u  kal.  Apr. 
u  Uius  Apr. 
n  oon.  Apr. 
VIII  kil.  MiU 

V  Mus  Apr. 
II  kil.  Apr. 
xuksLMaU 
NooB  ApriUs 

V  kal.  Apr. 
XVI  kal.  MaU 
VI  idusApr. 
iz  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
i;  000.  Apr. 
vui  kaL  Miii 

eu 


W1       BEDie  VCN£RAB1LIS  0?P.  PARSI.  S£€T.  II.  -*  DIDASCAUGA  SPURU  RT  DlJBIA.       U% 


GreiUus  $exa^mM$  (ertiut^  $9cundHm  eumdem 
Diony$mm^ 


Cireulu$ 


9esiu$9  eeeundum 
DtonyfMiJN. 


s 


z 


1178 

4 

9 

6 

17 

1179 

S 

n 

7 

\n 

tJ80 

6 

n 

3 

i^ 

1181 

7 

B 

:3' 

i 

\m 

a 

14 

4 

t 

im 

e 

^ 

n 

5 

uu 

15 

G 

7 

1 

llHfj 

11 

17 

l' 

5 

1186 

12 

a** 

3 

f^ 

1187 

t5 

9 

3 

7 

\m 

14 

to 

G 

8 

\m 

IS 

I 

fi 

9 

im 

1 

n 

7 

l[) 

\m 

4 

43 

1 

11 

x^n 

3 

413 

11 

\m 

4 

1514 

15 

iVM 

S 

16  5 

U 

1^5 

6 

7|6H5 

1196 

7 

18 

J| 

:i6 

i\m»  AprUis 
Ytii  kil.  Apr. 
liiuf  Aprilit 
IV  iion.  Apr. 
|Xi  kal.  Apr. 
I  it  idos  Apr* 

III  kat.  Apr. 
iivkaLllaii 
¥11  idus  Apr. 
v<  kal.  Apr. 
xvjikal.Jbii 

I  II  nOQ.  Apr. 
it  kai.  Apr. 
11  idas  Apr.. 
Ksl.  Aprilis. 
%n  kal.  Apr. 
T  idus  Apr. 

IV  kal.  Apr. 
MaU 


lY  kal. 


f  idus  Apr. 
Yiikal.  Apr. 
xnkal.  Maii 
-Nona  ApiUs 
f  kal.  Apr. 
xf  kal.  Haii 
Kal.  AprHfs 
zikiaLllail 
tiliis  Apriiis 
irkaLApr. 
xvkal.  llaii 
f  idns  Apr. 
fui  kai.  Apr. 
xfni  kal.  Ifaii 
NoMB  Apriiis 
f  kal.  Adt. 
if  idiisAjpr. 
if  IMO.  Apr. 
xikaLMaii 


f 

c 
b 

a 

d 

c 

bi 

•^f 

e 

0 

b 

a 

« 

e 


m^ 
ias7 

\m 

1141 

,114* 

llii 

iJ4:s 

111*7 

tllS 

mi 

ATj3 


11 

U 

1^ 


S 

1 
l 

!   ii4 
'15 

10 
7 

IS 


njNone  Aprilis 
tft  via  Jul.  Apr. 
1!^  Idu-^Aprilis 


7 
8 
9 

to 

tt 
13 

6114 

11» 


IV  noo.Apr. 

]it  kal.  Apr. 

IV  rlnsApr. 
.  m  ksL  Apr. 
5;xivkaLMail 
6  ui  idos  Apr. 


fi  k»L  A^. 
XVII  kaL  Maii 
IL  nr>ii.  Apr. 
Lt  kal.  Apr. 
ji  Idat  Apr. 
Kil  Aprilis 
ijt  kaL  Apr. 
f  hJns  Apr. 
n  kal.  ijir. 
XV  kal.Ma|i 


ii 


fv  Mof  Apr. 
m  kal.  Apr. 
imkaL  MaU 
u  noo.  Apr. 
fi  kal.  Apr. 
xfiikaLIUU 
u  kal.  Apr. 
zu  kal.  Apr. 
n  Idtts  Apr. 
ttinon.Apr. 
xfi  kaL  Hail 
VI  idua  Apr. 
u  kal.  Apr. 
xm  kal.  MaU 
unon.  Apr. 
fi  kaL  Aiir. 
zfikairMaii 


u  kal.  Apr, 
ziikaLHa 


laU 


Greulut  $exage$imu$  ftartue^  $eeundum  eumdem 
J!nimy$ium» 


Qreubi$  $exage$imu$  $eimmm^$eemubim 
EHonyrium* 


im 

8 

0   a 

17 

\\m 

9 

113 

L  f8 

110f> 

10 

m 

k  19 

1200 

tl 

3  t 

^    1 

IJiH 

l^ 

14  1 

1 

\m 

15 

15  1 

3 

\m 

14 

61 

t    i 

ItOi 

15 

t-  \ 

i    5 

mn 

i 

m  ; 

ii  0 

1106 

1 

9,f 

t    7 

mi 

3 

io' 

r   8 

1208 

4 

1  ^ 

l    9 

\w 

JS 

is; 

S  10 

i^lu 

6 

^i^ 

L  It 

liM 

7 

41 

>  tl 

131« 

S 

15' 

"15 

lllS 

0 

16 

lU 

lft4 

to 

7 

8  15 

im 

11 

ish 

i  m 

Nod:e  Aprilis 
viit  kal.  Apr. 
lUue  AprilM 
IV  uuo.  Apr. 
ij  kaL  Apr. 
IV  Idus  Apr. 
in  kal.  Apr.* 
I1V  ktU  Maii 
vu  tdiia  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xvukaLlfaU 
n  non.  Apr. 
Lx  k^L  Apr. 
n  nIus  Apr. 
KjlI.  ApriUs 
lu  kiiLApr. 
T  LiJusApr. 
jv  kal.  Apr. 
iTkal.llail 


fin  idoa  Apr, 
if  kal.  Apr. 
xifkal.Maii 
fklQaApr. 
iz  kal.  Apr. 
xfttikaLMali 
f  lu  klus  Apr. 
?u  kal.  Mali 
if  idoa  Apr. 
if  noo.  Apr. 
z  kal.  Mali 
finMoaApr. 
f  f  kal.  Apr* 
zif  kaL  Mail 
m  noo.  Apr* 
f  m  kaL  Apr. 
zfm  kaLMaH 
m  kai.  Apr. 
zm  kal.  MaU 


^00«  Apritia 
vni  kal.  Apr. 
Idos  Aprilk 
if  000.  Apr. 
u  kaL  Apr. 
ir  kios  Apr* 
m  kal.  Apr. 
zif  kaLMail 
vn  klosApr. 
fikaLApr. 
xfukaLMaU 
4  00(1.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
ti  Idoa  Apr. 
Kal.  Aprttit 
zv  kal.  Apr. 
y  klosApr. 
1?  kal.  Apr. 
xfkaLMaU 


■  ktasApr. 
fkal.A|ir. 
ZfikaLMaU 
ti  Moa  Apr. 
iz  kal.  Apr. 
IdoaAprttis 
u  000.  Apr. 
fttikai.  Matt 
f  kfcioApr. 
Kal.  ApHliS 
nkaLllaa 
NooaAprUls 
f  kal.Afir. 
I.  MaU 


161 

ItU 

SO 

16 

19 

19 

ts 

16 
19 
91 
15 
16 
91 
91 
17 
90 
91 
16 
17 


ll 


ed 

e 
b 

a 

e 
d 

e 
ba 


i 


Qreuhu  $exage$imn$  qmnlu$,  $ecundum  eumdem 
Diomfiium. 


n 


Circfdui  $exage$imH$  eetavu$t  eeemtdum  eumdem 
Di0ny$ium. 


M]^Qam  Aprilis 

ISirm  kiiU  Apr. 

10|Idus  Aprilis 


IV  Ron.  Apr. 

iil^al.  AiJT. 

IV  ictus  Afir. 

III  kaL  Apr. 

MV  kA.  Maii 

^i  iduf  Apr. 

VI  kal.  Atir. 

ivttka)   iaU 

II  um  Apr. 

IX  kdh  Apr 

n  Idu^  Apr. 

KaU  Aprllis 

I5']cii\al  Apr. 

4  l|!v  i<h4  Apr. 

S;t[>  if  lai  Atir. 

(^'u>^v  kil.  Aatt 


if  idos  Apr. 
fukal.Apr. 
Zfu  kal.  MaU 
fii  Idos  Apr. 
if  kal.  Apr. 
m  MusApr. 
lu  000.  Apr. 
IX  kal.  Maii 
zfin  kal.  Maii 
m  kal.  Apr. 
zmkaLMaU 
m  Idos  Apr. 
fukal.  Apr. 
Xf  u  kairtlaU 
f  n  idos  Apr. 
z  kat.  Apr. 
m  Idus  Apr. 
m  noo.  Apr. 
izkai.MaU 
J. 


s 


l§ 


14 

0 

6  1^ 

!5 

11 

7  18 

l 

95 

119 

* 

5 

i  V 

S 

U 

i 

m 

5 

e 

6 

17 

7 

18 

2     Oj 

6 

9 

C     f») 

9 

tt 

1   8 

10 

1 

i^^ 

fl 

11 

U 

15 

4 

U 

15 

JS 

m 

1 

u 

It6i 

s 

18 

7  16 

i  i 

i 

11 

NoD»  AprUia 
VI II  kal.  Apr. 
rdaa  ApHlis 
rv  noo.  Apr. 
ukal.  Apr* 
IV  idosApr. 
Jij  kaL  Apr. 
Kifkal.Maa 
ni  idoa  Apr. 
n  kal.  Apr. 
tm  kaL  Maii 
11  noo.  Apr. 
tx  kaL  Apr. 
II  kkM  Apr. 
KiLAprilia 
^ukaL  Apr. 
I  idos  Apr. 
tv  kai.  Apr. 
^rkal.  Maii 


fklusApr. 
KaL  AprUia. 
xvm  fcal.  Maii  15 
NottsAprilis 
f  kai.  Apr. 
zf  kal.  Matt 
iv  non.  Apr. 
zi  kaL  Apr. 
kkisAprilis 
if  kal.  Apr. 
xif  kal.  MaSi 
f  MuaApr. 

ikaLApr. 

m  kai.  MaU 
vm  kl«aApr« 
f  kal.  A|ar. 
if  idae  Apr. 
if  neo.  Apr. 
s  kal.  Mafl 


II  I 


18 


m 


DECEMNOVEKALES  CIRCULL 


DUmifHum, 


m 

,  munitm  mimdem 


^oom  ApHllt 
riEi  kaU  Apr. 
Um  A|»rilti 

IV  ao»  Apr. 
>ikalApr.- 
i^  kloft  Apr. 
m  kia.  Apr. 
Tif  kftl.  Mail 
^i  KluftApr. 
7  kal.  Apr. 
it^iikil.  Miii 
31  BQB.  Apr. 
u  kal.  Apr. 
II  idut  Apr. 
KbI.  Aprtlit 
xukal.  Apr. 

V  ktoa  Apr. 
i^  kal.  Apr. 
xikal.Maii 


f  n  idos  Apr. 
IV  kil.  Apr. 
ii?ka1.Miii 
III 1100.  Apr. 
vm  kal.  Apr. 
iwi  kai.  Mali 
vni  tdos  Apr. 
iiukal.  Maii 
IV  idQfl  Apr. 
tv  non.  Apr. 
I  kil.  liaU 
vnidQa  Apr. 
IV  kaL  Apr. 
iiv  kal.  Maii 
ui  noo.  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
iviukal.Maii 
III  kil.  Apr. 
liiii  kal.  Miii 


Qrculmi  $epiuaaimmu$^  ucuudum  eumdem  Oia* 


VI  idos  Apr. 
TU  kai.  Apr. 
IV1I  kal.  Maii 
vu  Mua  Apr. 
I  kal.  Apr. 
ui  klus  Apr. 
III  noa.  Apr. 
iikat.MaU 
VI  idos  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
iiu  kal.  Miil 
ui  idoa  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
x«ii  kal.  Mftii 
Ti  iduH  Apr. 

I  kal.  Apr. 

II  idui  Apr. 
ui  noD.  Apr. 
II  kal.  MaU 


^enm  AprUb 

\m  kil.  Apr. 

Ldus  Apr&la 

IV  lion.  Apr. 

tt  kz\.  A|ir. 

ikMdiiaApr. 

.;iikil.  Apr. 

t^  iiv  kil.  iaU 

Tii  i^s  Apr. 

Ti  k»L  Apr. 

ivLi  kal.  Mail 

II  noQ.  Apr. 

\x  kiL  Apr. 

.^  ^, . .  ti  ibius.  Apr. 

4.6kf Ik^.  ApriUt 

lesUIUiutii.  Apr. 

IB  IjU  T  idtis  Apr. 

7 .5  i5  IV  kal.  Apr. 

lSlieiTkal.MiU 


n  Mut  Apr. 
vkaLApr. 
XV  kal.  Mail 
VI  Idoi  Apr. 
IX  kil  Apr. 
Idos  Aprilifl 
Noo«  AprHifl 
vmkaLMaU 
VI  kkifl  Apr. 
KiL  Aprilifl 
II  kal.  MaU 
Smm  AprilU 
T  kal.  Apr. 
XV  kaL  Maii 
IV  BOB.  Apr. 
IX  kil.  Apr. 
Mos  ApHlifl 
Nooa  Apririfl 
XIV  kal.  Mail 


Sl 

17 
i% 
10 
16 
17 
30 
10 
16 
19 
10 
16 
18 
19 
16 
17 
18 
11 
15 


d 
e 
b 

i 

r 

6 

d 

e 
I  a 

e 
I  e 
b 
i 
6 


Circubu 


r 

tirHu$t  $$cuudMm 
DUmjimm» 


U 


NfHis  Aprilifl 
ifitt  kal.  Apr. 
ttjus  Aprilifl 
it  1^0.  iCpr. 
II  lcal.  Apr. 
i\  iJufl  Apr. 
Mi  iaL  Apr. 
iiTkiLM»U 
VII  idofl  Apr. 
VI  kal.Apr. 
iviikil.Miil 

II  rvnn.  Apr. 
(X  liaL  Apr. 
ir  tiJUfl  AiMr. 
K^l.  AprUrfl 

III  kal.  Apr. 
\  KlusApr. 
iT  Kal.  Apr. 
Kvkal.Maii 


Orcuhu  $eBtMugiUHmi  primui,  acundum  eumdem  Dio* 
nyfltMiN. 


SiO 

1' 

17 

l  Ll 

" 

td 

9 

n 

1 

13 

(t 

5 

4 

1 

7 

u 

i 

3 

8 

^ 

s 

3 

9 

6 

G 

1 

10 

V 

7 

i^ 

11 

^ 

S 

6 

11 

0 

5 

i 

IS 

30 

4 

n 

n 

1 

5 

e 

«lii 

7 

10 

123 

t 

\r 

1 

i 

3 

H 

s 

If! 

3 

U 

i 

n 

5 

14 

8 

7 

ft 

1« 

6 

\8 

T 

16 

>uu«  Aprllifl 
TI11  kil.  Apr. 
Jiitif  Aprilis 
iT  non.  Apr, 
xt  kii.  Apr. 
jv  Idofl  Apr. 
iti  kal.  Apr. 
iiT  kal.  MaU 
Tti  IduflApr. 
Ti  kal.  Apr. 
xvii  kal.  Mail 

I  non.  Apr. 
\x  kal.  Apr. 

II  idus  Apr. 
KaLAphlis 
^ii  kal.  Apr. 
V  iiJufl  Apr. 
tv  kal.  Apr. 
i^viiaLMaU 


V  idnfl  Apr. 
Kal.  Aprinfl 
iviukaLMaU 
vm  Idos  Apr. 
T  kal.  Apr. 
XV  kal.  Mail 
it  000.  Apr. 
X  kiL  Mall 
Idns  Aprilifl 
IV  kal.  Apr. 
iiv  kal.  MaU 
IV  idos  Apr. 
tin  kal.  Apr. 
iix  kai.  Maii 
vin  idus  Apr. 
ti  kfll.  Apr. 
IV  klus  Apr. 
IV  non.  Apr. 
IxkaLMail 
I 

l§ 


r  e 
d 

0 

b  u 


9     Xt 


Lm! 

15531 
i™' 

1536- 

1S37| 

13S9 

Uit 
iSil 

\m 

15*4 
1516 

m? 

A548 


0  17117 
11  1  18 
tliS  "^ 
i 

n 
1 


9  S 
11)  li 
II  £^ 

13  (7 

2o|e 


l|7 

4  1 
45:5 

7  7 
I8lf 


Noac  Aprilis 
viri  kal.  Apr. 
IJi}8  Apritif 
m  ilOQ.  Apr. 
X*  kaL  Apr. 

IV  idus  Apr. 
III  lal.  Apr. 
XIV  kal.  Miii 
vu  Idua  Apr. 
s\  kMl  Apr. 
%Tu  kal.  MaU 
11  noB.  Apr. 
II  kal.  Apr. 
ii  tdiifl  Aiir. 
kil.Aprilis 
KLikal.  Apr. 

V  «dofl  Apr^ 
f  V  kaL  Apr. 
IT  kil.  MaU 


VI  klufl  Apr. 
II  kal.  Apr. 
liikaLMiU 
II  noo.  Apr. 
VI  kal.  Aor. 
ivtkal.Mall 
11  kal.  Apr. 
xu  Ul.  Mail 
II  idim  Apr. 
n  kai.  Apr. 
ini  kal.  MaU 
tti  idofl  Apr. 
n  kaL  Apr. 
Idufl  Aprilto 
n  Bon.  Apr. 
vtt  kil.  Aiir. 
XVI  kfll.  Miii 
Kal.  Aprllifl 
xukaLMaU 

li 


d 

e 

bi 


S    S 


^dI 


e 

0 

b 

i 

6 

e 

e 
b 

'? 

e 

d 

c  b 


I 


i5  i 

6  S 

1715 

y  6 

15  4 
4I5 

8:1617 

9    7|t 

\oAm 


Circulmi  aptuageiimui  quartui, 
Dionyiium. 

()    tllTENooa   Aprilifl 
n  3  tM  nn  kaL  Apr. 
U  1  Il4  Idus  Aprillfl 
5  fi'    1  IV  uon.  Apr. 
14,6    3  xikaL  Apr. 

Z  IV  idus  Apr. 

I  lu  kal.  Apr. 

5  iiv  kal.  Mall 

(>  VII  Idus  Apr. 

7  VI  kil.  Apr. 

8  xf  u  kal.  MaU 

9  n  non.  Apr. 

10  IX  kal.  Apr» 

1 1  n  Idus  Apr. 
tl  Kal.  AprlHfl 
15  xukaL  Apr. 
1  i  V  idofl  Apr. 
15ivkaLApr. 
If.  XV  kal.  MaU 


fl€fiifii/iifli   eumdem 


15R7 

\im 

!l3S0 

Lntii 

1595 
l:^'Ji 

1333 

xm 

1537 

\m 
\m 

U(HI 
Ut^l 
U(»^ 
1405 
1401 

\m 


vui  idufl  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
iiv  kai.  Mail 
ui  noD.  Apr. 
VII  kai.  Apr. 
iviukal.MaU 
vni  idus  Apr. 
xui  kal.  MaU 
m  Idufl  Apr. 
IV  ioo.  Apr, 
X  kal.  Mail 
fii  Idufl  Apr. 
in  kal.  Apr. 
iiv  kal.  MaU 
in  noo.  Apr. 
vn  kal.  Apr. 
XTU  kal.  Mall 
m  kal.  Apr. 
xin  kal.  Mail 


I6|e  b 

18* 

19 

15 

18 

18 

11 

18 

18 

10 

II 

17 

10 

10 

16 

19 

10 

15 

16 


a 

ed 
c 
b 

a 
f 
e 
d 
c 
b  i 

'r 

e 

d  c 

b 

i 


I   i 


I 

sll 


I! 


lilll    I' 


ISt   BED^  VENKRABrUS  OPERUtf  I^AflS  I.  SECT.  H.  —  DldASCALlCA  SPDRIA  ET  DUBIA.    «t 


Cifcuhu  ieplua^eiimMs  quintMi , 
Dhnydum. 

Noatt  Aprllis 
vm  lctl.  Apr. 
Idus  Aprili^ 
,iv  iioo.  Apr. 
Mk4l.Apr. 
i¥  Idut  Apr. 
111  k^l.  Apr. 
^iv  kal.Mall 
vii  Itlus  Apr. 
vt  kal.  Apr. 
XVII  kal.  Mali 
II  non.  Apr. 
LK  Vil  Apr. 
it  klas  Apr. 
K:.1.AprtUi 
xiikil.  Apr. 
V  itjLis  A}>r. 


fecmiifnii  eumdem  A 


Circutu»  iepluugenmus  oet^nuM^  eeeuuium  eumdem 
Dianysium* 


1407 
'U(KI 

luti 

U1I 
JJI3 
.1114 

UIS 

litfi 

Utl 
'UlKJ  8 

UI9    9 
114^0^10 

|u2iM 

Ui3  15i 

\ml\i\ 


IV  kaU  Apr, 
.Haii 


III  Sdui  Apr. 
fi  kal.  Apr. 
iviikil.Mill 
ui  idus  Apr. 
X  kal.  Apr. 
II  idus  Ap '» 
i:t  noQ.  Apr. 

IX  kal.  Miii 
\f  IduiApr. 
II  kal.  Apr. 
xtikul.Mili 
in  idui  Apr. 
ti  kal.  Apr. 
XVI  kil.  Ilaii 
VII  idos  Apr. 

X  kai.  Apr> 
II  Mas  Apr. 
II  non.  Apr. 
IX  kil  Maii 


rl 

d 
c 
b 

"r 

e 

d 

e  b 

a 

ed 

e 
b 

i 
g  t 


(1464 
|U6K 

)\m 

Oit4t;8 

lim 

\  U70 
H7I 

\m 

»473 
I47t 
U75 
U76 


I 


iVu^i 


201    e 


U7R 
U79 

U80 


m 
9  it 

W    5 


917 

Ii19 
t    1 


I 


B 


3 
5 
4 

7 

r  o 

iln 
tn 

3' 13 
l,U 
G  19 
7[I6 


^iinar  Aprilia 
II II  kal.  Apr. 
Id.iiApririi 
!iT  itnn.  Apr. 
jif  Itil.  Apr. 
)v  idiis  Apr. 
hn  kil  Apr. 
iivfcal.  Maii 
jvii  kius  Apr. 
VI  kil.  Apr. 
xviikal.  Miii 
n  noD.  Apf. 
IX  kal.  Apr. 
ti  IeIos  Apr. 
4C:«1.  Aprilis   ; 
111  kal.  Apr. 
V  jrJusApr. 
LT  kat  Apr. 
xf  kal.  lUii 


irkhiiABr. 
Kal.  Aprilis 
Xfmkal.Matt 
vm  kal.  Apr. 
IV  kal.  Apr 
XT  kah  Mifi 
if  DOR.  Apr. 
I  kil.  Mail 
XI11I  kal.  Maii 
1?  kal.  Apr. 
xif  kai.  HaH 
IV  klui  Apr. 
VII  kii.  Apr. 
xvm  kal.  Miii 
vnt  id:.tApr. 
XI  kil.  Apr. 
m  idoi  Apr. 
if  Doo.  Apr. 
Ikil  Miil 


d 

Il 

M 

e 

d 

cb 

i 

ed 
c 
b 

^i 

«r 

e 
d 

e 


Girailiii  iiptiMi^eiliiitti  textui^  iecundum  etoHdem 
Dionynum. 


7f17[NQn«Aprilii 

riK|vmkal.Apr. 

td  Idu5  ApHlii 

IV  tiOD.  Apr. 

\i  kil.  Apr. 

IV  idus  Apr. 
itt  kal.  Apr. 
%i\  kil.  Maii 
VII  idas  .4pr. 
vL  lial.  Apr. 
ivi  kal.  Hali 
t(  nmi  Apr. 
n  kal.  Apr, 
!i  fiJus  Apr. 
K.nLAprllis 
xii  kal  Apr. 

V  i(lQS  Apr. 
kal.  Aiir. 

xvkal.  Miti 


II 

CmulUi  ieptuagesUmth  ieplmui^  Hcundum  eumdem 
Dknyiium. 


VI  idus  Apr. 
u  kil.  Apr. 
xii  kil.  Miil 
u  DOD.  A[)r. 
fi  kil.  Ail^r. 
XVI  kal.  Mii 
Kil.  Aprilis 
xii  kal.  Mili 
11  idos  Apr. 
f  kil.  Apr. 
xvkal  Hiii 
VI  idus  A(  r. 
II  kil.  Apr. 
Mos  Aprilii 
Noott  Aprilis 
f  1  kal.  Apr. 
XMkil.Hali 
Kal.Aprilis 
XI  kil.  Haii 
r 


d 

e 
bi 


u 


e 

le 
b 

I 

g 

e 

b      . 
9 

e 
d 
b 


Cireului  ieplungaimui  muuit 
Dkngtium. 

1117  Soam  ApriHs 
i  l^  viiikil.Apr. 

4  19  Idtts  AprHts 
;i    ]  IV  oon.  Apr. 
0    t  ttkal.Apr. 
7    5  u'  idus  Apr. 

3  4;ii]kil.  Ai>r. 

5  5|^iv  kal.  Haii 

4  t)  vji  IduiApr. 

5  7<fikal.  Apr. 
7    S|tviikaI.HaU 
t    9!  II  000.  Apr. 
iilDiikal.Apr. 
5.tr|ii  IduiApr. 


1483 
I I4S4 
1485 

Am 

'U87 
148H 

J48r* 

1430 
1491 

1491 
jU93 

\\m 
\m 

|l49ti 
1497 

\m 
\m 
\m 


5  (ilKal.  ApriKi 
&!f3'iji  kal.  Apr. 
7|U;v  IdbiApr. 
l|t3  IV  kaf.Apr. 
Slifllxv  kal.Hali 


fu  idos  Apr. 
III  kal.  Apr. 
Vifkal.Haii 
ni  Don.  Apr. 
f  n  kil.  Anr. 
xvn  kil.  Haii 
viu  idui  A|>r. 
XIII  kal.  Hiii 

II  idus  Apr. 

III  Don.  Apr. 
X  kal.  Hiil 
f  II  idns  Apr. 
II  kil.  Apr.  ^ 
XDfkal.Hali 
in  DOQ.  Apr. 
fii  kal.  Apr. 
xfn  kal.  HaU 
u  kal.  Apr. 
xui  kil.  Hall 


17.  ki 
19  H 
18  f 
15l  e 
18  de 


t^. 


Hlil 
f9 


SOeb 
164  i 
18}  ff 


h 


-=1 

|l 

Circului  octogeiimui ,  iecundam  eumidem  Diougmum^ 


ll 

il 


n^Noitae  Apritis 
iH'yiii  kil.  Apr. 
l0,JiJiii  Apr. 

t  II  noQ.  Apr. 

3,xi  kil.  Apr. 

3  IV  iiusApr. 

4  iiT  kal.  Apr. 
K  xivkal.Haii 
6  vit  ^dus  A|)r. 
Tvi  kal.  Apr. 
8'M.tkal.Haii 
9  ti  iion.  Apr. 

ta  txkil.  Apr. 
U  II  iJusApr. 

12  KaLAprilis 

13  xii  kii.  Apr. 
U,v  idttiApr. 
IfS  Lvkii.A| 
la  xvkii. 


.  JHii 


II  iaus  Apr. 
f  kal.  A,  r, 
xvk^tL  Huil 
V  idu§  A|ir. 
IX  IliI.  Apr. 
Idus  A|>rtU!^ 
>on»  At>rilii 
vu  h»L  Maii 
f  ilb*!  Apr. 
Kai  AitLiis 
xik:i].lijil 
vui  iduG  Apr* 
f  kal  Apr. 
Xf  kak  Haii 
IV  Don.  Apr. 
viu  kal.  Apr. 
Idui  Aprilii 
Non»  Aprilli 
XIV  kel.  Hiii 

1« 


t7|Non«  Aprilis 
|8|v[ji  kal.  Apr. 
t»'IJu^  Aprilis 

liiv  rioo.  Apr. 

3;  1^1  kBl.  Apr. 

^Uif  iflosApr. 

4  1)1  k»!.  Ajpr. 

5;Mvkal.H><ii 

tiivii  ^dui  A|>r. 


vikiUApr. 

nviikal.  Haii 

Li  noo.  Apr. 

it  haL  Apr. 
11  ;ti  itlQsApr. 
If^K^l  Aprilis 
15  xii  1^1.  Apr. 
ti.v  i^^is Apr. 

15  tv  kal.  Apr. 

16  iv)cil.Hiii 


III  kles  Apr^ 

VI  kil.  Apr. 
xvikil.Hiti 

VII  fciui  Apr. 
x  kal  Apr. 

II  Mui  A|)r. 
u  noa.  Apr. 

IX  kal.  Hati 
M  idus  Apr. 
n  kal.  Apr. 
xu  kal.  HaH 
midus  Ape. 
VI  kal.  Apr. 
XVI  kil.  HaU 
vikkis  Apr. 

X  kal.  Apr. 
II  idos  Apr. 
fi  Doo.  Apr. 
fui%il.HUI 

ll 

l§ 


f 

ed 

t 

b 

a 
%t 
e 
d 
e 
«li 

'. 

e 


29 
16 
17 
19 
15 
16 
19 
19 
15 
18 
19 
II 
17 
t8|de 


b 

i 


S    X 


m 


oEceMMOVEN&Les  cmcuu. 


86« 


CtfCtUM$  ffflfflfltlfttff 


DkKf^wm» 


eumdm      A     Circulu$  aetogedmui  quartutt  ucund^n  euiudem 

DioHjfeium. 


Kon«  Aprilis 

viji  kal.  Apr. 

Idy^Aprilif 

IV  noo.  Apr. 

ti  kal.  Apr. 

IV  i  ius  Apr* 
l']ii  kal.  Apr. 
5  iiv  kal.  Miil 

ui  jdus  Apr. 

n  kal.  Apr. 

ivukal.llaii 

ij  mu.  Apr. 

1%  kal.  Apr.. 

rr  ktus  Apr. 

KM,  Aprilis 

iikal.Apr. 

r  idu8  Apr. 

IV  k>l.  Apr. 

tt  kal.  Maii 


li 


VI  IdBf  Apr. 
II  kal.  Apr. 
zu  kaL  Maii 
Nonai  Apritif 
VI  kal.  Apr.' 
xvikal.Mail 
Kal.  Aprilif 
II  kal.  Mali 
II  iduf  Apr, 
vkaLApr. 
z?  kal.  Maii. 

V  Huf  Apr. 
II  kal.  A|>r. 
Mtts  Aprilif 
NoDflB  Aprilif 

V  kal.  Apr. 
xvikal.Mail 
Kal.  Aprilif 
xikal.  Maii 


11 


Noo»  Aprilif 
vin  kal.  Apr. 
Iduf  Aprilif 
iVBon.  Apr. 

II  kal.  Apr« 
IV  ktof  Apr. 

III  kal.  Apr. 
ziv  kal.  Maii 
VII  kiufl  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
zvii  kai.  Maii 
II  Dai.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
niduaApr. 
Kal.  Apritif 
zn  kal.  Apr. 

?  iiuf  Apr. 

IV  kal.  Apr. 
zvkal.llaU 


vn  idof  Apr. 
in  kal.  Adt. 
zuikal.  Maii 
in  Don.  Apr. 
VII  kal.  Apr. 
zvii  kai.  Maii 

II  kal.  Apr. 
zm  kat.  Mail 
Qi  iduf  Apr. 
ui  Doo.  Apr. 
zvikal.  Maii 
VII  iduf  Apr. 

III  kai.  Apr. 
ztukal.llaii 
II  noD.  Apr. 
vn  kaL  Apr. 
zvn  kal  MaU 
n  lul.  Apr. 
zii  kal.  Mall 


f 

c 

d 

c  b 

1 

ed 
c 
h 

a 

g  f 

d 

c 

b  a 

t 

6 


Cfreiiivf  oetogetmue  $ecundu%^  tecundum  eumdem 
JHen%wfm* 

vmkliHApr. 

V  kal.  Apr. 
zv  kaL  Mali 

V  Mof  Apr. 
VIII  kal.  Apr. 
Mns  ApriJis 
Nou»  Apriiis 
vnkat.Maii 
IV  kius  Aiir. 
Kal.  Aprilij 
tt  kal.  Mail 
VIII  kkia  Apr. 
IV  kaL  Apr. 
zv  kal.  Maii 
IV  iMMi.  Apr. 
VIII  kal.  Af  r. 
zvHi  kal.  Maii 
NoiMB  Apriiis 
xiv  kal.  Maii 

.JL    . 


M 

Cvreulue  tKiogeelmui  ^uintue^  eeeundmn  eumdem 
liionymm. 


Aprilif 

vitt  kal.  Apr. 
Idttf  Aprilis 
IV  ttOB.  A|ir. 
zi  kal.  Apr. 

IV  klus  Ai  r. 
m  kal.  Apr. 
ziv  kal.  Maii 
vn  iduf  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
zvii  kal.  Msil 
u  Don.  A|ir. 
iz  kal.  Apr. 
II  Idus  Apr. 
KaK  Ai  rilis 
zn  kal.  Apr. 

V  idiis  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
zv  kaL  Maii 

f 

» 

&3 


i^ 


Ctr^Kfof  octogeelmue  tertintt  tecundum  eumdem 
Dionytiutn, 


NoiiHj  Aprilis 
VIII  kar  Apr. 
IdiJ:^  Apnlis 
t\t  noik.  Apr. 
m  kti.  Apr. 

IV  idus  Apr« 
iiE  kiU  Apr. 
iiv-  kti.Uaii 
vti  id(i9  Apr. 
u  M.  Ar«. 
itti  kal,  Uaii 
ti  nMi.  Apr. 
II  k)»L  Apr. 
11  iJu^  Apr. 
liai.  A|  rdif 
\ii  kal  Apr. 

V  Mua  Apr. 
iv  kiL  A^tr. 
IV  kal.  Haii 


ni  iduf  Apr. 
n  kal.  Apr. 
zvi  kal.  Maii 
lu  Don.  Apr. 
viu  kal.  Apr. 
zvu  kal.  Maii 
VIII  Iduf  Apr. 
xni  kal.  Mail 
lu  iduf  Apr. 
IV  Don.  Apr. 
z  kai.  Maii 
vn  idtts  Apr 
III  kai.  Apr. 
ziu  kal.  Mad 
ni  Don  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
zvukal.Maii 
II  kal.  Apr. 
znikai.Maii 


r 


16 
19 
19 
16 
18 
19 
21 
15 
18 
31 
H 
16 
20 
21 
16 
19 
20 
16 
16 

a 

l^ 

II 

33 


I  c 
b 

a 

g 
e 
d 
c 
b 

'f 

e 
d 
b 

a 

f 
d 
c 
b 


Circulut  oetogetimut  textutf  tocnndum  eutndem 
Dionytium» 


ASSS 

[1889 
18^0 
1861 

^18b^ 
1865 
tli6i 
1568 
18H6 
1867 
1868 
15.^9 
1870 
1571 

i1?572 
1573 

'1874 
1875 
1576 


a 

I 


1810  1 

ihii 

2 

S2 

3 

3 

4 

14 

8 

25 

6 

6 

7 

17 

8 

2.-^ 

9 

9 

10 

20 

11 

1 

12 

12 

13 

t^ 

U 

4 

15 

15 

1 

26 

2 

7 

3 

18 

Nonae  Apriiis 
I  viu  kal.  Apr. 
I  l\M  Apriiif 
,iT  oon.  Apr. 
[  iikal.  Apr. 
:  IV  kius  Apr. 

II)  kaU  Apr. 

jiivkal.Maii 

VII  idus  Apr. 

vikal.Apr. 
I  ivukal.  Maii 
'  ti  Don.  Apr. 
<  Et  kal.  Apr. 

II  iiltts  Apr. 
!  Kal.  A;)rili8 
Ixiikat.  Apr. 
jv  idus  Apr. 

IV  kal.  A(>r. 
lirkal.  Maii 


IV  ktus  Apr. 
viikai  Apr. 
xvni  kd.  Apr. 
vin  idu«  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
II  idiis  Apr. 
IV  non.  Apr. 
x  k;il.  idaii 
xviiikal.  Ilaii 
lu  lcal.  A{tr. 
XIV  kal.  Maii 
IV  iJus  Apr. 
vu  k»1.  Apr. 
xviikal.M  ii 
viii  idus  Apr. 
XI  kai.  Apr. 
lu  idas  Apr. 
111  non.  Apr. 
X  kal.  Maii 

c  Si 


b 

a 
g  f 

b  a 

*f 

e 

d  c 

b 

a 

d 

c 

b 

f  (t 


S  i 


1615 

H 

0 

417 

im 

1." 

II 

518 

mi 

14 

it 

6  19 

\m 

13 

3 

1    1 

\m 

1 

u 

2    2 

mi} 

3 

25 

5    3 

i€ii 

5 

e 

4    4 

im 

4 

17 

6    5 

lUiS 

n 

i8 

7    6 

16^4 

6 

9 

1    7 

\m 

7 

W 

2    8 

\m 

S 

i 

4    9 

mi 

TJ 

\i 

8  10 

\m 

10 

35 

6  11 

ftJi!* 

11 

i 

7  12 

m  1 

12 

\li 

2  13 

m\ 

15 

^ 

3U 

lCli 

n 

7 

4  18 

ltlS5 

r5 

18 

8  16 

a:  O  u 


ii 

a 


li 

a' 


11 


'  NoD»  Apriiis 
\  VIII  kal.  Apr. 

Idus  Aprllii 

IV  Don.  Apr. 
!  xikil.Apr. 
\  IV  idus  A(  r. 
'  lu  kai.  Apr. 
1  XIV  kal.  Maii 
I  VII  MiiS  Apr. 

VI  kal.  Apr. 
l  xvu  kai.  Maii 
I II  uon.  Apr.  . 
I  tx  kai.  Apr. 

u  idus  Apr. 
I  Kal.  Aprilis 
)  xii  kal.  Apr. 
i  V  idus  Apr. 
\  IV  kal.  Apr^ 

xvkaLMail 

i 


in  Mqs  Apr. 

VI  kai.  Apr. 
ivi  kaL  MaU 

VII  idos  Apr. 

VIII  kai.  Apr. 

II  idus  Apr. 
u  iion.  Apr. 

XI  kal.  Maii 
VI  idos  Apr. 
n  kal.  Apr. 

XII  kaL  Maii 

III  idus  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xn  kal.  Maii 
VI  idus  Apr. 
X  kal.  Apr. 
n  idus  Apr. 
u  non.  Apr. 
xvui  kal.  Maii 


201    a 
ti 


d 

G 

b  a 

'f 

e 

d  c 

b 

a 

d 
c 
k 


SOag 

«  -  t 


«  2 

»2  ^ 


m     BEDiE  V£N£IUB1US  OPEaVM  PARS  I.  SfiCT.  U.  —  DIDASCALICA  SPIRIA  ET  DUNA.    166 


iPHmt  drcului  DtonyiU  Ram.  tictmdmm  trimem 
m^norum  DonmU  taiii  ette  debuU. 


A  0.  CfriiU  efitcofi  AlexmUtriam  /nimw  Ofdiu  deeem- 
uenemuiiit. 


3 

61 

0 

1 

17 

i 

7 

n 

t 

ib' 

5 

H 

la 

4 

ly 

6 

9 

5 

5 

1 

7 

10 

li 

6 

2 

8 

iS 

7 

5 

9 

6 

f 

4 

10 

17 

t'! 

5 

u 

38 

4 

6 

14 

9 

5 

7 

n 

iO 

7 

B 

u 

i 

l 

9 

1» 

1S 

4 

10 

15 

i5 

5 

n 

t7 

4 

S 

11 

t8 

15 

6 

15 

19 

iU 

7 

u 

30 

S 

7 

1 

15 

11 

9 

i% 

3 

Id 

NuTi»  AprilU 
viLi  lcal.  Ai»r. 
Idkj^  Aprilb 
tv  non.  Apr. 
xj  kal.  Apr. 
f V  idus  Apr. 
iji  kal.  Apr. 
u\  kal.  llaii 
v}i  idtts  Apr. 
vi  kal.  Apr 
lyii  kal.  Maii 
M  non.  Apr. 
iK  icil.  Apr. 
11  icluaApr. 
KaL  Aprilia 
iLL  kal.  Apr* 
« idus  Apr. 
K  kil.  Apr. 
xtUI.  iLii 


i 


VIII  idus  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
iiv  kal.  Ilaii 
III  BOD.  Apr. 
vui  kal.  Apr. 
ivii  kal.  Maii 
viii  klus  Apr. 
xiii  kal.  Maii 

III  idus  Apr. 

IV  Boo.  Apr. 
I  kal.  Maii 
vu  Idus  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
iiu  kal.  Maii 
m  nou.  Apr. 
v.i  kal.  Apr. 
ivu  kal.  Mali 
u  kal.  Apr. 
lui  kal.  Mail 

H 


16 

j 

3 

6 

0 

3 

tlT 

1d 

4 

7 

11 

^ 

H 

19 

b 

?i 

8 

iS 

*> 

ly 

16 

<S 

9 

5 

7 

1 

18 

7 

10 

14 

1 

1 

19 

% 

II 

t% 

5 

5 

ir 

b     ® 

9 

li 

6 

4 

4 

15 

k 

to 

n 

17 

5 

5 

18 

It 

i4:s.^ 

6 

6 

31 

/ 

IS 

13 

9 

1 

1 

2t 

b 

i:v 

l 

30 

t 

« 

16 

14 

2 

1 

5 

9 

20 

M 

IfS 

5 

1% 

4 

ro 

21 

s 

IGI 

4 

iJ 

i'y 

w 

16 

b     f 

17 

5 

4 

1 

n 

19 

18 

e 

V> 

I 

n 

SO 

sc 

19 

7 

m 

4 

14 

16 

10 

8 

1 

4 

ia 

16 

b  *     ^ 

21 

^ 

18 

5 

16 

I 


1  I 

1  s 

Stcmidut  eydut  Dioityati  M/is  este  debuit^  tecundum 
enUmm  ojiiMniiii  DomitU. 


Nou»  Aprilis 
fiM  kal.  Apr. 
Idyf  Aprilis 
»v  noQ.  Apr. 
ti  kil.  Apr. 
IV  idus  Apr. 
III  kal.  Apr. 
tivkal.Maii 
f  II  klus  Apr. 
«1  kal.  Apr. 
Kvn  kal.  Maii 
li  noa.  Apr. 
11  kal.  Apr. 
n  iilttS  Apr. 
K:il.  Aprilis 
kii  kal.  Apr. 
v  tdos  Apr. 
iv  kat.  Apr. 
MaH 


Noi^s  AprHis 
vui  ksl.  Apr. 
Uiin  AprlMs 
IV  imo.  Apr. 
XI  kil.  Apr. 
tt  iilus  Apr. 
tit  kal.  Apr. 
%i\  k»l.  Maii 
i^M  tdusApr. 
viIijI.  Apr. 
XVII  kal.  Maii 
II  nnn.  Apr. 
it  LiL  Apr. 
ti  iijiis  Apr^ 
Kiii.  Aprilis 
1 1  kal.  Apr. 
f  jJusApr. 
ir  k;il.  Apr. 

iYkal.Mafi 


■^3 


liUasApr. 
VI  kal.  Apr. 
ivi  kal.  Mafi 
viidvs  Apr. 
II  kal.  Apr. 
B  Apr. 
11  noo.  Apr. 
vui  knl.  Maii 

V  idus  Apr. 
II  kal.  Apr. 
lu  kal.  Apr. 
NoD«  Aprilis 

V  kai.  Apr. 
ivi  kal.  Mail 
VI  Idus  Apr. 
II  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
II  000.  Apr. 
vinkal.Mali 


Secuudut  c^tut  decemuwennaiit  0.  CpiUi  «ptMvpi 
Aicjcaiiifrtiit. 


mUasApr. 

20 

vikal  Apr. 
ivikal.Matf 

16 
17 

vu  idus  Apr. 

19 

vin  kal.  Apr. 

16 

tt  Utts  Apr. 

16 

n  000.  Apr. 

19 

11  kal.  Maii 

19 

vrldasApr. 

15 

ukal.Apr. 

18 

lukal.  Maii 

Id 

Mi  Idua  Apr. 

ft 

vikal.Apr. 
ivikal.  Maii 

17 

18 

VI  idus  Apr. 

21 

ikil.Apr. 

18 

uidusApr. 

17 

u  000.  Apr. 

V 

viu  kal.  Mail 

21 

12 
U 

n 

25 
26 

17 

50 
Sl 
52 
55 
5t 
5S 
56 
57 
5« 
39 
40 


0  17 

11  il 
2i  5 

3U 
145 
25  7 

6[l 
17  1 
28  3 

9)5 
t0  6 


i&;5 

7  1 
182 


t7|Noo«  AprilSs 
IS  viiL  kal.  Apr. 
19  JdusAprUia 
tv  000.  Apr. 

II  kai.  Apr. 
IV  idos  Apr. 

III  kaL  Apr. 
iJvkil.Mail 
i^iklusApr. 
VI  kal.  Apr. 

6  ivn  kal.  Mall 

II  noo.  Apr. 

n  kal.  Apr. 

n  Ldtts  Apr. 
t%iKAl  Aprilis 
IS  ^ukaL  Apr. 

?  iJtts  Apr. 

[V  kal.  Apr. 

if  kal.  Miii 


ii 

n 


vnidasApfT. 
10  kaL  Apr. 
stti  kal.  Maii 
u  000.  Apr. 
YikaL  Apr. 
ivu  kal.  Mall 
nkaL  Apr. 
in  kaL  Maii 
n  Idus  Apr.. 
m  000.  Aur. 
ivi  kal.  MaU 
VI  MusApr. 
u  kal.  Apr. 
lui  kal.  MaU 
uooo.Apr. 
VI  kai.  Apr. 
ifikai.llaii 
u  kal.  Apr. 
III  kal.  Miii 


17 
19 
90 
16 
19 
19 
15 
16 
19 
21 
15 
18 
21 
21 
17 
20 
21 
16 

n 


|! 


J 
l  5 
13 


AfmnapriMiif.      Aimiis  leaimliii.      Amiiu  inrfiKfl.        AniiM  ^ainriiii.      AiuiM^inlM.      Amm  Muetef. 


a  9 
blO 
c  11 
d  12 

0  15 
r  14 

E  16 
i  17 
kl8k 

1  191 
in20 
o21 
o22 
p  25 
q2l 
r  28 
s  26 


'uS 


a29 

bSO 
e    1 


2 

8 
4 
5 
6 
7 
8 
% 
oilO 
0  II 
0  12 
p15 
ql4 
r  15 
i  16 
t  17 
u  18 


•  19 
b20 
e  21 
d22 
025 
r  24 
S25 
626 
1  27 
k2B 
1  28 
01  1 
0  2 
0    5 

r  6 

f  7 

t  8 

a 


ifO 
b21 
e22 

d25 
014 
r  28 
ff26 
S27 
I  28 
k29 

m  i 
0    2 


1 

2 
3 
4 
5 
6 
7 

9 
10 

11 

o  n 
14 

15 
10 
17 

\n 


2b 

5 
4 

8 
6 
7 
8 

9 


I 

k 

i  11 
ml2 
fiU 
O  14 


lOk 
l 


1  21 

c  2S 
d  24 
e  25 

r  20 

g27 

i  ^ 

1 
m  t 
n  S 
o  4 
P    s 

6 
7  . 

8k 
-     9 
ufO 


a  11 
b  12 
C  15 
d  14 
e  IS 
l  16 
gl7 
h  10 
1  19 
k  20 
l  21 

mn 

35 

26 

27 

m 

29 


i  12 

blS 
c  14 
d  15 

eie 

r  17 
clt 
E  1» 

i 


.  20. 
k21k 
I  2S 
01 25 
nU 
0% 

^2 

r  28 
i  29 
t  50 
a    1 


a  22 

Ii23 
0  24 

d  i:; 
r  27 

g  38 
h  29 

L       1 


a  23 

b24 

C  25 
d  26 
e  27 
f  2« 
g  29 
h  30 
I     1 


2 

5 

4 

5 

6 

7 

tf 

9 

fO 

II 

t12 


u 

15 
16 
17 

IS 
19 

so 

21 

21 

2^ 

m!M 

n  25 

o2l» 

pS7 

^? 
r  ^ 

i    1 

I  2 

II  5 


4 
8 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
15 
U 
m15 
0  16 

0  17 
p18 

r  99 
i  91 

1  99 

0 


0 

b 

e  26|e  16 

d 


9r 
jf  10 
£11 
i  12 

k  15 

i  14 

infS 
1i 


17 

18 

19 

20 

ttli 

tlt 


24 
28 


la  U 
bl5 


97 
98 


17 
|«t8 


29r  19 
50890 


8 

9 
19 
11 

t9fo 


•  15  0 


821 
22 

k23 

9« 
10  28 


7i9y 
q99 

9 


867 


DECEMNOYfiMNALES  CIRCULL 


m 


Awm  apimau.      Amw$  octeam.      Anm%  houm.   A  Am.  dec,  Urtm,  Amm.  ite.  qiuvrtui.  Ahh.  dee.  quiatui . 


tSIa 


1 

e  17 
d 
e  19 

r  10 

(S 

i   SS 

k 

I 


bS6 

eS7 

eS9 

1 


S4k 


a  Y7 

o 

P 

q 

r 

8 

t 


»0 

SOq 


5 

b   6 
e    7 


iOf 


e 
r 

I   15 
14 


»1   ffSl 
iiitSai16 
a 
o 


17 
18 
19 
90 
91 
9S 
95 
a94 


9 

5 

i 

S 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

19 

e  15 

t  14 

«15 


a  96 
b97 
e  98 
d99 
e  80 
r    1 


u  tSltt 


7 

8 

9 

10 

11 

19 

f  15 

S  14 

i   15 

k16 

I   17 

nflO 

19 

90 

91 

99 

95 

94 

95 


a  97 


a  17 
b  18 
t  19 
d  90 

9  >* 

r  99 

895 
b  9i 

I  98 

k96 
l  97 
m98 
n  99 


91 

S9|b 

95 

9A 


95 
96 
97 
98 
99 
kSO 
i  1 
9 
5 


'ii  a  191 
i^iblS 
Ue  14 


d  15 
e  16 
f  17 
18 


{18 
19 
i  90 
k91 
i  99 
»95 
4;o9i 
5  0  95 
6p  96 
T^q  97 
b'r  98 
a  8  99 
IO;t  1 
lll 


8  15 
b  14 
*?  15 
d  16 
e  17|e 

r  isjr 

Imt 
i  mi 

k  93  ik 

l  3:^11 

n  95  ■ 
o  9b  0 

P  27  p 

3Hq 
a^J  r 

30  8 
1  t 
3|q 


iUnnif  dedmiff.  Aniiiif  imir^mMf.  Amiirf  duoieeimtu.  B  in.ifec.fesmf.    iin.dtfr.  fepllmaif.  An.  dec.  ocletme* 


18 
19 
90 
91 
99 
95 
94 
95 


97 

98 

»99 

bSO 

•    1 


a  98 

b  99 
e    1 


a  99 

b    1 


90a  10 

91  b  U 

99c  19 

95d  19 

9ie  14 

SSr  18 

96ff  16 

r  S  17 

98  (  18 

99k  19 

50i  90 

1  0191 

9b  99 

5  0  95 

4p  84 

5q  95 

6r  96 

78  97 

8  t  98 

910  99 


10 
11 
19 
15 

ff 
15 
16 
17 
18 
19 
90 
m91 
D  99 
0  93 
P94 
q  95 
r  96 
8  97 
t  98 
u  99 


90 
91 
99 

95 

94 

95 

96 

b97 

i  98 

k  90 

1     1 


a94 
b98 

e  96|€ 
d  97^ 
e9B 
K  99 


n 


9 

5 

4 

8 

6 

7 

8 

0 

10 

11 

19 

ttl5 


5 
6 
7 
8 
9 
10 

El9 
i  15 
kli 
1  15 
m16 
n  17 
o  18 
p  19 
q  90 
r  91 
8  99 
t  95 


5|a  98 
5b96 

7!c  97 
8d  98 
9;e  99 


a 
b 
c 

r  10  r 


g  u 

h  it 
^  fS 
lE  i4 
I    15 


m  ifijm 


fi  i7iD 
o  iSio 

q  40 
U  M 


6 

7 

8 

9 

q  10 

r  11 

$  19 

t  18 

tt  14 


15 

16 

17 

18 

18 

90 

91 

99 

95 

94 

95 

m96 

■  97 

0  98 

p99 

?i 
8    8 

t    i 


16 
17 
18 
19 
99 
91 

iU 

94 
95 
96 
m97 
0  98 
0 

n 

8     S 

t    4 

tt    5 


A;iitiif  dicinm  nonui. 


Gt  hic  fst  poatremoa  decemwMreaaalis  aimus. 


7IEI18. 


BEDJE  PRESBYTEAI 

DE   CYCLO    PASCHALI,   PRJIFATIO- 


Cyeloeldem  pMchalis  octo  est  lineto  commiiiiiti». 
Primoe  erdo  eontioet  innoaab  Incamaiione  Domini, 
iinine,  aingnlis  innia,  angmento  crescentea.  Secundos 
Indietkmes  Roimnorfim*  qva  in  ae  aemper  15  in* 
nonuB  corsa  fefolTnmor.  Tertlas,  epactas  ii  lo- 
naree»  qom  per  aingoloa  innos  aoiares  ad  cvraum 
lonm  anecrescnnt,  et  ad  lunam  Kalondaram  qom« 
rendnm  aemper  ndlilclnntor,  poeiim  11  Ralend.  Apri- 
Ka.  Qoartna*  eoncorrenteaaeptimana  diei,  qnm  poaitm 
tt  Kalend.  Aprais  propter  dtapendlum  biasexti,  neces* 


D  oorio  18,  annis  implentur.Qoarom  ratio  cogit  cyclos  de- 
eeronovales  98  describi,  ot  slnguli  conourrentes  sin- 
golos  «rcios  inchoent,  totaque  summa  paschalis  cal-^ 
cull  652,  annis  explicetur.  Quintus,  cycium  iunarem 
quem  tribus  annis  decemnofennalis  prmcedit  19  an* 
nis,  etiam  ipse  eomprehensus.  Sertus,  U  lunam,  qua 
▼eteres  pascha  laciebant,  qom  a  xii  Kalend.  Aprlii8,  us* 
que  in  nr,  Kalendas  Maias  Tario*  dis  nrsu  ragantea 
tempos,  Incenslonis  afri  Idus  Msrtli,  oaqno  In  Hona. 
Apnlis  accipinnt  A 14  aotem  luoa,  osqoe  ad  14  ana. 


839       BeDi£  YfiNERABILIS  OPP;  PABS I.  SECT.  11.  —  DIDASGAUGA  SPURIA  ET  DU8U.       M 


Bequenllis»  dies  sant  SS4,  si  comronnis  annns  est;  fti  A 
vn)l>olisDias,  3S4.  SeptimOv  diea;  Dominici  Pasdiao 
reperionlttr.  ab  xi  Ralen.  Aprilis  usqne  in  fii  Ka- 
lend.  llaias»  ob  rationem  embolismomro  licent^r 
eilenli.  Ulfimo,  luna  fesli  pasclialis»  a  15  usque  %(, 
propier  diem  Dominlcum,  faiata.  Adimit  enim 
saltus  noctemv  addit  ? eto  setaiem,  qu»  per  omDem 
ryclum  adoleTit.  Sed  in  lioc  nox  Adimitur,  quod 
anta  lana  deflcit  qoam  patatiir.  Naiuraliter  vt  ro  nox 
ipsa  (lerseverat,  qu;R  nox  initiu  n  est  futuri  aiin%  et 
cycli  incipientis  exor.liuin»  propter  qaod  idem  ulti- 
iniis  annusepactas  it  tunc  retinens,  priiiio  aiino 
UOQ  lly  at  iii  ci:(eris  aunis  fijri  bolet,  seJ  ii  dies 


aecommodat ;  et  qiila  30,  dieram  fine  re? olvttntar, 
oalla  0.  epacta  in  priacipio  cycli  poniinr . 

1  CAAHEII  B>X   BAMM  RK. 

i  LiDea,Glirislettnos  prima  est,  qa«  coniinet  annus» 
I  Atque  secanda  tenet  cycli  qu»  indietio  consUt. 

Servabit  Quineros  epaciis  lenia  certos. 

Quarta  dies  nameratsepteni  bissexUtisanni. 

Qttinta  tlbi  cyclos  lunaris  computat  anni. 

Jam  quarias  decimas  designat  sextaqtte  lonas. 

Septiuia  oam  Paschae  osMdit  teuiposaaedieiDqae 

iEuiem  Ittu»  monstrat  aovissimos  ordo. 


BEDJE  PKESBTTERI 

CIRCULI 

AD  DBPBBBBflDBNDAS  CUIDSQUB  ^NIfl  LCBAS  FA^GBALBS»  AB  ABIIO   1    USQUB  IN  AllllUM 

rRBISTI  1695. 


DecemnoveHHaHi 


0 

[  »31 

10 

1064 

0 

17 

1 

553 

fll 

1065 

11 

18 

9 

554 

ti 

im 

Sl 

19 

S 

SZ^ 

13 

1067 

5 

1 

i 

530 

14 

U6S 

o 

14 

2 

s 

jn7 

15 

1069 

fj 

J5 

5 

e 

538 

i 

1070 

6 

4 

7 

559 

J 

1071 

" 

17 

5 

8 

510 

3 

1072 

28 

6 

9 

5it 

4 

1073 

9 

7 

10 

5» 

5 

1074 

90 

8 

11 

543 

6 

1075 

1 

9 

ti 

541 

7 

1076 

\% 

10 

15 

515 

8 

1077 

S3 

It 

li 

546 

9 

1078 

4 

12 

15 

547 

10 

1079 

15 

15 

16 

518 

1t 

1080 

26 

14 

17 

549 

H 

1081 

7 

15 

18 

550 

15 

1082 

18 

16 

i 


I 

j 


pniHitf. 

Kome  Aprilb 
YHi  kai.  Apr. 
idus  Apriils 
if  nonaram  Aprilis 
II  kal.  Apr. 
IV  idiis  Apr. 
lu  kal.  Apr. 
iif  kal.  Maii 
f  u  idus  Apr. 
fi  kaL  A|>r. 
ifu  kal.  Maii 
n  nonarom  Aprllb 
ix  kal.  Apr. 
N  fdus  Apr. 
Kaleod.  Aprilis. 
in  kal.  Apr. 
f  iios  Apr. 
IT  kal.  Apr. 
if  kal.iail 


8 
I 

1 1 


s    i 

8    ^ 


§9 

5-a 


19 

551 

1083 

0 

17 

20 

552 

1084 

11 

18 

21 

553 

1085 

22 

19 

21 

551 

1086 

3 

1 

25 

551 

1087 

14 

2 

24 

556 

1088 

25 

3 

25 

557 

1089 

6 

4 

26 

558 

1090 

47 

5 

27 

5*0 

1091 

28 

6 

28 

560 

ia9i 

9 

7 

19 

561 

1093 

20 

8 

30 

562 

1094 

1 

9 

31 

555 

1095 

12 

10 

Si 

564 

1096 

23 

11 

53 

565 

1007 

4 

12 

34 

506 

10  8 

13 

15 

35 

567 

1099 

26 

14 

56 

m 

1100 

7 

15 

37 

569 

% 

1101 

48 

16 

■s     ^a 


I     i 

J 

s 


I 


DeeemnoveHnalu  §ecuHdu$, 

Koti»  Aprilis 
fUf  kal.  A|ir. 
Iduv  ApriKs 
ivnon.A|ir. 

II  kal.  A|ir. 

IV  idus  Apr. 

III  kal.  Apr. 
iiv  Ut.  Msii 
vu  idut  Apr. 
fi  kil.  Apr. 
ivu  kaU  Miii 
u  non.  Apr. 
ts  kiL  Apr. 
n  idtts  Apr. 
Kal.  Aprilis 
III  ki»!.  Apr. 

V  iiius  Apr. 
iv  lcil.  Apr. 

i  IV  kil.  Mifi 

|i 

^  cr 


I 


I  i 


t    a 


11     ii 


II 


f  klasApr. 
nkal.  Apr* 
lu  kal.  MiU 
NooB  Aprllis 
f  kal.  Apr. 
ifi  kaL  Miii 
Kil.  ApriliiL 
iikat.lMaU 
Idus  Apritis 
fkaLApr. 

IV  kal.  Maii 
f  khisApr. 
fiulcal.  Apr. 
Idus  Aprills 
Nonae  ApriUs 

V  kal.  Afir. 
if  Mus  Apr. 
Kal.  Apriiis 
iikal.Maii 


18 
29 
21 
18 
20 
20 
16 
17 
20 
15 
21 
19 
18 
18 
18 
21 

is 

17 
18 


m  idus  Apr. 

20 

ukal.  Apr. 

16 

\ 

ivi  kal.  Mail 

17 

J 

f  1  idus  Apr. 

20 

1  m 

1  kal.  Apr. 

13 

I  ^ 

HidttsApr. 

15 

[f 

n  oooaruai  Aprllls 

19 

fin  aLMiil 

20 

l  "* 

f  1  Mus  Apr. 

15 

1 

ukaLApr. 

18 

1 

iiiViLMaii 

19 

Nons  AprUis 

15 

% 

fikal.Apr. 

17 

1 

if  1  kil.  Miil 

18 

f  ^ 

VI  Idus  Apr, 

21 

t 

II  kai.  Apr. 

17 

n  Idus  Apr. 

17 

M  ■im.  Apr. 
vw  kal.  Maii 

20 

1 

21 

I 


2^ 


i 


961 


58 

870 

llOi 

10 

0 

8 

17 

9d 

871 

1103 

11 

11 

3 

18 

40 

87  J 

1104 

18 

81 

8 

19 

4t 

873 

tl08 

13 

3 

1 

42 

874 

1106 

14 

14 

2 

43 

578 

It07 

15 

85 

3 

44 

87« 

1108 

1 

6 

4 

45 

8n 

1109 

8 

17 

8 

46 

878 

itio 

3 

88 

6 

47 

879 

1111 

4 

9 

7 

4« 

880 

11  ts 

5 

80 

8 

49 

«81 

1113 

6 

1 

9 

80 

9^ 

1114 

7 

18 

10 

81 

883 

1118 

8 

23 

U 

8t 

681 

11U 

9 

4 

13 

8S 

888 

1117 

10 

13 

13 

84 

806 

1118 

11 

80 

14 

88 

887 

1119 

18 

7 

13 

86 

868 

8 

1110 

13 

18 

16 

s     " 


3 

I 


1   ^ 


t 


I     4 


Ol!XIEIt»OVENNAr.eS  CiRCULI. 

DteemnQvemnaU$  terUu9. 

Honm  A|irili9 
tiii  kai.  Apr. 
Idufl  Aprilii 
IV  iKHi.  A|ir, 
si  kal  Apf. 
tw  iiliis  Apr. 
ui  kaL  A|»r. 
XIY  ICfti.  Mt» 

vii  Idus  Apr. 
Yi  kal.  Apr. 
xiBkal.Maii 
N  iK»ii.  A)»r. 
IX  kal.  A(<r. 
iiUiitAi»r. 
Kkl.  Apt  ilif 
kii  kal.  A(.r. 
t  ^tm  A>  r. 
if  kal.  Anr. 
x«kal.Mi. 


1 1 


86i 


vm  idiis  Apr, 

IV  kal.  Apr. 
xr  kal.  Naii 

V  idiia  Apr. 
VIII  kal.  Apr. 
ivin  kal.  Ma  i 
NofUB  Aprilii 
vnkal.Maii 
IV  idiia  A|ir. 
IV  DOft.  A^ir. 

II  kal.  Mail 
vni  idus  Apr, 
IV  kal.  Apr. 
XIV  kal.  fiiiU 
IV  Boa.  Ai»f. 
vni  kal.  Aj»r. 
xvmkal.  MaU 

III  kal.  A|tr. 
xivkal.  Maii 


ji 


it 


18 
18 
18 
81 
17 
18 
20 
21 
17 
SO 
2t) 
16 
19 
16 
18 
18 
19 
15 
18 


I 


n 


S 

r 


57 

18 

r  S89 

1191 

14 

0 

8 

17 

88 

590 

1122 

15 

11 

18 

59 

591 

1123 

1 

22 

19 

b 

60 

8«2 

10 

1124 

2 

3 

1 

61 

593 

1t 

112!; 

3 

14 

2 

68 

594 

18 

1126 

A 

25 

3 

65 

895 

13 

1117 

8 

6 

A 

b 

6i 

596 

14 

11i8 

6 

17 

8 

68 

897 

15 

1129 

7 

98 

6 

66 

598 

1130 

8 

9 

7 

67 

8U0 

1131 

• 

80 

8 

1» 

68 

6oa 

1^32 

10 

1 

• 

69 

601 

1133 

11 

12 

10 

70 

601 

1134 

12 

88 

11 

71 

m 

1135 

13 

4 

12 

b 

72 

m 

im 

14 

13 

13 

75 

605 

1157 

15 

86 

14 

71 

606 

n 

1138 

1 

7 

8 

18 

78  1 

607 

10 

1139 

2 

18 

^ 

16 

1 1 


KoMBAprilit 
vm  kat.  Apr. 
Idtta  Aprilfai 

IV  iNMi.  Apr. 
xikai.  Apr. 
ivkbiaApr. 
wkal.  Apr. 
XIV  kal.  Hatt 
vn  fchii  Apr. 
VI  kal  Apr. 
xvu  kal.  Matt 
II  Boo.  Apr. 
IX  kal.  Af»r. 
u  kitts  Apr. 
Kal.  Aprllis 
xn  kal.  Apr. 

V  Idus  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
ivkal.  Maii 

.e  m 


I 

1 « 


i   i 


ivMnApr. 
vn  kil.  Apr.« 
xvu  kal.Miai 
vm  klui  Apr. 
ivkal.  Apr. 
Bi  Mui  Apr. 
ui  uoB.  Apr. 
xkal.Ma{i 
XVI I  kal.  Maii 
■ikal.Air. 
xmkaLMaU 
IV  idui  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
XVII  kal.  Mail 
VII  kloa  Apr. 
XI  kal.  Apr. 
lalduaApr. 
m  ooii.  Apr. 
iskaLMaii 


II 


19 
18 

16 
18 
21 
18 
18 
18 
21 
17 
18 
20 
16 
16 
20 
18 
17 
10 
20 


9 


f 


s 

f 


DeeemnovennaUi  qmnifie* 


76 

608 

11 

1140 

0 

17 

77 

609 

12 

1141 

11 

18 

78 

610 

13 

1142 

22 

19 

.79 

611 

14 

1143 

5 

1 

80 

612 

18 

11U 

14 

8 

81 

m 

1 

1148 

25 

8 

82 

614 

8 

1116 

6 

4 

83 

615 

3 

1147 

17 

8 

84 

€16 

4 

1148 

88 

6 

a5 

617 

8 

1149 

9 

7 

86 

618 

6 

1180 

20 

8 

87 

619 

7 

1151 

1 

9 

88 

620 

8 

1152 

12 

10 

88 

621 

9 

1153 

93 

11 

90 

622 

10 

1154 

4 

12 

91 

623 

11 

1155 

15 

13 

92 

624 

12 

115B 

86 

U 

93 

628 

13 

1157 

7 

18 

94 

626 

14 

1158 

18 

16 

n 
1 1 


I 


1        3 


Non«  Aprttii 
vui  kal.  Atir, 
Idoa  Aprilii 
IV  noB.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 

IV  kiui  Apr. 
lu  kal.  Apr. 
XIV  kal  Maii 
vti  klus  A|  r. 
VI  kal.  Apr. 
xvu  kal.  Miii 
iiuoo.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 

tt  Idua  Apr. 
Kal.  Aprilis 
aii  kal*  Apr. 

V  klus  Apr. 
IV  kal.  A|>r. 
zvkal.MaU 


11 


vu  Idoi  Apr. 
m  aal.  Apr. 
xuikaLMatt 
n  Bon.  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
x%u  kal.  Ifaiii 
II  kal.  Apr. 
xukal.Mail 
10  kloi  Apr. 
mnon.  Apr. 
XVI  kal.  Mali 
VI  Idus  Apr. 
m  kal.  Apr. 
xoi  kal;  11  ail 
tt  noo.  Apr. 
vi*kat.  Apr. 
xviikal.MaH 
1»  kal.  Ap 
X!ikal. 


«6 
19 
20 
IH 
17 
19 
15 
18 
18 
21 
15 
19 
20 
2t 
16 
20 
20 
16 
17 


X 

g. 


e 


m        BEDiE  VENERABILIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  11 DIDASCALICA  SPORIA  ET IWMA. 


06 

8 

697 

13 

1150 

7 

0 

8 

17 

b 

96 

9 

898 

1180 

8 

11 

5 

18 

97 

10 

899 

1161 

9 

99 

8 

19 

98 

11 

850 

1169 

10 

5 

7 

99 

19 

631 

1183 

11 

14 

b 

109 

19 

839 

1164 

19 

98 

101 

1* 

833 

1185 

13 

6 

109 

15 

834 

1186 

14 

17 

tos 

i 

6Stf 

1167 

15 

98 

b 

104 

9 

658 

1168 

1 

9 

» 

105 

5 

857 

10 

1169 

2 

90 

106 

i 

658 

11 

1170 

5 

1 

m 

8 

659 

19 

1171 

4 

19 

b 

108 

8 

640 

15 

1179 

5 

93 

109 

7 

84! 

14 

1173 

6 

4 

110 

8 

649 

15 

1174 

7 

15 

111 

9 

643 

1175 

8 

96 

b 

m 

10 

m 

1176 

9 

7 

15 

11S 

11 

648 

3 

1177 

10 

18 

5 

16 

I 


I  ^ 

I   I 

S     3 


1     I     1 


I 

1 


NoMB  Aprilfs 
tiN  M.  Apr. 
Idiis  Aprtiii 
IV  noM.  Apr. 
Xf  kal.  Apr. 

IV  idus  Apr. 

III  ktl.  Apr. 
iiv  bil.  ilaii 
VII  l4liis  Apr. 
VI  k»l.  Apr. 
XVII  kal«  Mail 
11  noa.  Apr. 
IX  kai.  Apr. 
11  kJus  Apr. 
Kal  Aprilis 
xn  kal.  Apr. 

V  kftisApr. 

IV  kai.  Apr. 
XV  kal.  Mali 


II 


h  khM  Apr. 

fikal.  Ak* 
xfi  kairilail 
VI  idoa  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
M  Idtit  Apr, 
M  noa.  Apr. 

VIII  kal.  Mail 
f  Idut  Apr. 
n  kal.  Apr. 
xn  Ul.  Mttt 
ficHMt  Aprilit 

V  kal.  Apr. 
XVI  kal.  MtU 

VI  tdnsApr. 

IX  kal.  Apr. 
Idoa  Aprills 
o  iMNi.  Aor. 
vui  ktl.  MaU 


8| 


91 
18 

17 
99 
17 
18 
10 
90 
18 
18 
19 
15 
18 
17 
91 
17 
19 
90 
91 


s 

9 

.4 


864 


f 


? 


DecimMHnnMiU  i€p§mM$* 


114 

646 

1178 

11 

9 

6 

t18 

847 

1179 

19 

11 

tl6 

648 

1180 

15 

99 

tl7 

649 

1181 

14 

3 

118 

690 

1189 

15 

14 

tl9 

651 

1183 

1 

95 

190 

689 

IC 

1184 

9 

8 

191 

w 

11 

1185 

5 

17 

191 

684 

19 

1188 

4 

98 

193 

685 

13 

1187 

5 

0 

194 

888 

14 

1188 

8 

90 

195 

857 

15 

1189 

7 

1 

198 

688 

1190 

8 

19 

197 

880 

1101 

9 

93 

198 

680 

1199 

10 

4 

19B 

681 

1193 

11 

18 

150 

13 

889 

1194 

19 

96 

131 

14 

683 

1195 

13 

7 

139 

15 

664 

1198 

14 

18' 

18 

o 

8 


I 


Noo»  AprUis 
vui  kal.  Apr. 
IdusApHUi. 

IV  noo  Apr. 

XI  kal.  AfNr. 
rv  klus  Apr. 
uikal.  Apr. 
xivkaKMtU 
VII  Uus  Apr. 
vfktl.Apr. 
xviiktl.MtU 
II 000.  Apr. 
IX  ktl.  Apr. 
i(  klu«  Apr. 
Kal.  Aprilis 

XII  kal.  Apr. 

V  klQS  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
XV  kal.  MaU 


A.    9 

Ji 


V  Idus  Apr. 
Kal.Apnlia 
XH  kal.  Mali 
Noo»  ApriUs 
r  kaU  Apr. 
XV  kaU  Maii 
Kal.AprilU 
XI  kal.  Mail 
Idua  Aprilis 
fv  kal.  Apr. 
XV  kal.  MtU 
T  idus  Apr. 
vui  ktl.  Asr. 
xvoi  ktl.  Mtil 
NootB  Aprils 

V  ktl.  Apr. 
IV  klus  Apr. 
IV  000.  Apr. 
XI  ktl.  MaU 


8 


Dft€MHt9iHMUi(i  OCiOSili, 


i*':' 
€:'' 


133 

1 

665 

1197 

15 

0 

17 

134 

9 

866 

U98 

11 

18 

135 

5 

867 

1199 

99 

19 

138 

4 

668 

1900 

5 

1 

137 

5 

669 

1901 

U 

9 

138 

6 

870 

1909 

98 

8 

139 

7 

671 

1903 

6 

4 

140 

8 

879 

1904 

17 

5 

141 

9 

873 

1905 

« 

8 

149 

10 

674 

1906 

9 

7 

145 

11 

875 

1907 

10 

90 

8 

144 

19 

876 

1908 

11 

1 

• 

145 

13 

677 

1909 

19 

19 

10 

146 

U 

8V8 

1910 

15 

93 

11 

147 

15 

679 

1^1 

14 

4 

0 

19 

148 

1 

880 

1919 

15 

15 

7 
* 

13 

119 

9 

681 

9 

1915 

96 

14 

180 

5 

689 

10 

1914 

7 

18 

181 

4 

883 

11 

1915 

18 

5 

16 

1 

I 


Noo»  Aprilis 
vni  kal.  Apr. 
IdusAprllit 
IV  000.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 
IV  klos  Apr. 
10  kal.  Apr. 
xivkal.MtU 
fUidosApr. 
VI  kal.  Apr. 
Xfokal.lMI 
0  000.  Apr. 
IX  kaL  Apr. 
n  kkis  Apr. 
KaL  AprUlB 
x«i  kal.  Apr. 
f  klus  Apr. 
iv  kal.  Aof. 
XV  kal.  MaU 


I 


t 


VIII  idtts  Apr. 

IV  kaU  Apr. 
iiv  ktl.  M^tii 

V  idos  Apr. 
fiu  kal.  Apr. 
xvni  kal.  Msii 
vni  klos  Apr. 
vn  ktl.  Mtli 
ff  idoi  Apr. 
IV  000.  Apr. 

X  kal.  Mmii 
vui  ktos  Apr. 
IV  kai.  Apr. 
XIV  kat  Miil 
in  000.  Apr. 
vui  kal.  Apr. 
xvio  kal.MaU 
itt  kal.  Apr. 
Xtti  kal.  MtU 


18 
18 
19 
91 
17 
18 
91 
91 
17 
90 
91 
18 
19 
90 
18 
18 
18 
15 
18 


h     i 


f 

i 


S6B 


m 

684 

«S 

1S16 

4 

0 

«7 

153 

685 

18 

1117 

5 

11 

18 

W 

686 

14 

1118 

n 

«0 

185 

687 

15 

1110 

3 

« 

156 

688 

1 

tno 

14 

1 

197 

680 

S 

tnt 

18 

3 

188 

680 

8 

IHI 

6 

4 

18» 

601 

4 

«1«( 

n 

5 

160 

691 

5 

ltt4 

18 

6 

«61 

605 

6 

1115 

9 

7 

«6S 

604 

7 

1116 

10 

8 

t6S 

695 

8 

1117 

1 

9 

«64 

606 

9 

1118 

11 

«0 

«B5 

697 

10 

m» 

15 

«1 

166 

608 

tl 

1136 

4 

11 

167 

690 

«t 

\m 

15 

15 

168 

700 

15 

1131 

16 

14 

169 

701 

U  I  1555 

7 

15 

170 

701 

15 

1  1134 

18 

«6 

DECEMNOVBNNALES  C1KC13LL 
JhcemimemuiiU  n§HM$. 


Non»  ApHIU 
vui  kftleiMl.  Apr. 
IdiM  ApriHfl 
IV  mm.  Apr. 
11  kiil.  Apr. 
IV  kios  Apr* 
ni  kal.  Apr. 
m  k»l.  Mali 
m  Idiii  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
ivii  kal.  Mali 
n  lUHi.  Apr. 
II  kal.  Apr. 
II  idiis  Apr. . 
Kal.  Aprllla. 
XII  kal.  Apr. 
?  klua  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
xvkal.MtU 


?    s 


i 


i  1  I 
I  I  i  I J  s 


h 


i 


e 
I 

Jl 


IV  idiit  Apr. 
vnkalend.  Apr. 
xviikai.  Mail 
VII  klua  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
III  kltts  Apr. 
ni  noo.  Apr. 

IX  kal.  Mail 
XVIII  kfll.  Mflii 
ni  kal.  Apr. 
1111  kal.  Mall 
II  idusApr. 
vtt  kt|.  Apr. 
ivn  kal.  Matt 
Tii  idns  Apr. 

X  kfll.  Apr. 
ui  kias  Ajpr. 
niBoo.  Apr. 
ixksLMail 


19 
18 

*«   fc? 

«0  v^a 
^    ' 

15 
18 
15 
» 
17 
«8 
11 
16 
17 
10 
11 
11 
10 
10 


i 


171 

9 

708 

«155 

S 

0 

17 

«71 

«9 

704 

«136 

9 

11 

18 

175 

11 

765 

«S7 

10 

11 

«0 

174 

11 

766 

ltS8 

11 

5 

4 

1 

175 

«3 

707 

1159 

«1 

14 

1 

176 

14 

708 

1140 

«5 

15 

8 

«77 

15 

709 

1141 

«4 

6 

4 

178 

1 

710 

1141 

«8 

17 

8 

«79 

1 

711 

1143 

« 

SB 

6 

«80 

3 

711 

11U 

1 

9 

7 

«81 

4 

715 

1145 

S 

10 

8 

«81 

8 

714 

1146 

4 

1 

9 

«83 

6 

715 

1147 

5 

11 

10 

184 

7 

716 

«4 

1148 

6 

15 

11 

«88 

8 

717 

«149 

7 

4 

11 

«86 

9 

718 

«150 

8 

18 

15 

«87 

10 

719 

«15« 

0 

16 

n 

14 

«88 

11 

710 

1151 

10 

7 

15 

«80 

11 

711 

«155 

11 

18 

16 

1 


u 


I  j  I 

•M  ^  «SS 


i 


DiemtminMfU  MmMB. 

Hmm  Aprilis 
vni  kal.  Apr. 
IdnsApriris 
IV  aon.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 

IV  idos  Apr. 
III  kal.  Apr. 
xAr  kaL  Haii 
VII  klua  Apr. 
VI  knU  Apr. 
xvakal.Maii 
iiBOtt.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
II  idns  Apr. 
iLfll.  AprUis 
xn  kal.  Apr. 

V  khuApr. 
ivkai.Apr. 
xvkfll.  MaU 

I        ll 


Ti  kJos  Apr. 
m  kalend.  Aflr. 
xukal.  Matt 
u  BOB.  Apr* 
fikal.Apr. 
xvn  kal.  Maii 
nkal.  Apr. 
xukfll.Maii 
II  Idufl  Apr. 
lu  noQ.  Apr. 
XVI  kal.  Ifaii 
vt  kJufl  Apr. 
ttkal  Apr. 
xnikaUMaU 
n  non.  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
XVI  kal.  Maii 
nkfll.  Apr. 
XII  kfll.  Hflii 


i! 


«6 

19 
10 
«6 
10 
10 
15 
15 
19 
11 
15 
18 
II 
II 
17 
10 
11 
16 
«6 


I 
I 


190 

711 

«MU 

«1 

0 

17 

191 

718 

1185 

13 

11 

18 

«91 

714 

«186 

14 

11 

«0 

«95 

715 

ivn 

18 

3 

1 

«94 

7» 

1188 

U 

1 

«95 

717 

1180 

18 

8 

196 

718 

1160 

6 

4 

197 

7» 

«1 

1161 

17 

8 

«98 

750 

13 

1161 

18 

6 

«99 

751 

«4 

1165 

^ 

7 

SOO 

751 

«5 

1164 

10 

8 

m 

755 

1165 

1 

9 

M 

784 

1166 

19 

«0 

105 

758 

1167 

S 

11 

904 

756 

1168 

4 

11 

106 

787 

1160 

18 

«3 

100 

758 

lt70 

16 

«4 

107 

780 

iri 

7 

«8 

106 

746 

1171 

18 

8 

«6 

DectmMvtMMQfli  unifegimus» 

NoMfl  Aprilis 
vin  kflleod.  Apr. 
Idns  Aprilis 
IV  noo.  Apr. 
xikfll  Apr. 
nr  idns  Apr. 
in  ksl.  Apr. 
XIV  kfll  Mali 
m  kkis  Apr. 
fi  kal.  Apr. 
tm  kal.  MaU 
n  non.  Apr. 
IX  kfll.  Apr. 
iiklnsApr. 
Kfll.  ApnUs 
xn  kal.  Apr. 
T  kiut  Apr. 
ivkal.  Apr. 
svkal.lliiil 


j  I 


i 


ti  idtts  Apr. 
T  ksleod.  Apr, 
XVI  kal.  «Iflil 
vt  kJos  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
Idus  Aprtlis 
II  noQ.  Apr. 
vinkal.llail 

V  kkis  Apr. 
Kal.  Aprilts 
xukal.Maii 
Non»  AprtUs 

V  kal.  Apr. 
XT  kal.  MaU 
TikhisApr. 
ixkal.Apr. 
IdnsAprT 
NoB»  AprUis 
Tm  kal.  Mflii 


il 


II 
17 
17 
10 
16 
«7 
18 
10 
16 
10 
«0 
18 
18 
19 
11 
«7 
«7 
1« 
11 


i 


r:7'^.^^ 


867       BEDiF^  YGNeRABlUS  OPP.  PARS  I.  SRCT.  II.  —  DIDASCaLICA  SPURIA  ET  DUBIA. 

DteemnovmnaUi  duodecimnt. 


W 

7M 

9 

1iT5 

1 

9 

6 

17 

tttf 

7t2 

to 

tl74 

2 

ti 

i8 

2lt 

7i3 

tl 

1275 

5 

22 

t9 

b 

m 

741 

ii 

1276 

4 

3 

i 

213 

745 

15 

1277 

8 

14 

2 

Sli 

716 

14 

1278 

6 

25 

5 

213 

717 

i5 

«79 

7 

6 

4 

b 

2!6 

7i8 

t 

t280 

8 

17 

5 

217 

74d 

2 

iiHl 

9 

28 

6 

218 

750 

3 

1282 

10 

9 

7 

219 

75t 

4 

1283 

tt 

20 

8 

b 

210 

752 

5 

1244 

12 

1 

9 

221 

7W 

6 

1285 

ts 

t2 

10 

!^' 

754 

7 

12?« 

t4 

25 

11 

HS 

7W 

8 

1287 

15 

4 

12 

h 

m 

756 

9 

123«» 

1 

15 

15 

22S 

757 

to 

1289 

2 

26 

5 

14 

m 

758 

tl 

1290 

3 

7 

0 

13 

2n 

739 

12 

1291 

4 

18 

7 

i6 

12.3 
§18       1 

j  1 1 1 


Noiiae  Aprilis 
f ui kateal.  Apr. 
Ida4  Aprilis 
IV  Bon.  Apr. 
XI  lial.  Apr, 

IV  idas  Apr. 
ui  kal.  Apr. 
inrkal.HaU 
vn  kius  Apr. 
vikJl  Apr. 
xviikal.Mait 
11  Bon.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
II  idtts  Apr» 
Kal.  Aprilif 
xu  kal.  Apr. 

V  idus  Apir. 
IV  kal.  Apr. 
XV  ktl.  Maii 

h 


f  idns  Aprtlit 
Kal.  Aprills 
xvBi  kaleo  1.  Mali 
MoMB  Apritis 
f  kal.  Apr. 
XV  kal.  Mail 
ivoun.  Apr. 
XI  kal.  Maii 
Idus  Aprilis 

IV  kal.  Apr. 
xivkal.  Maii 

V  Mus  Apr. 
viiikil.llaii 
xvm  kBL  Mail 
vni  kios  Apr^ 
V  kal.  Apr. 

IV  i«!as  A|)r. 
IV  QOB.  Apr. 
xkauMaU 


19 
21 
15 
17 
29 
2t 
17 

n 

iO 
16 
17 
19 
15 
16 
19 
21 
15 
18 
19 


I 


868 


:f 


a 
5. 


228 

660 

13 

1292 

» 

^    1 

2 

17 

229 

66t 

14 

1293 

11 

5 

18 

250 

662 

i5 

1294 

22 

4 

19 

251 

665 

1 

1295 

3 

8 

1 

252 

10 

664 

2 

1296 

14 

7 

2 

235 

11 

665 

3 

1297 

28 

1 

8 

254 

12 

666 

4 

1298 

6 

2 

4 

235 

15 

667 

5 

1299 

17 

5 

8 

23« 

14 

668 

6 

1500 

SB 

5 

6 

237 

15 

669 

7 

1501 

9 

6 

7 

258 

670 

8 

1302 

fO 

7 

8 

2.^ 

671 

9 

1505 

1 

1 

9 

240 

672 

10 

1504 

12 

3 

10 

241 

673 

11 

1505 

25 

4 

11 

242 

674 

12 

1506 

4 

8 

12 

215 

675 

13 

1307 

15 

6 

13 

244 

676 

14 

1308 

26 

1 

14 

245 

677 

l.n 

1509 

7 

2 

15 

246 

•78 

1 

1310 

18 

8 

16 

Decemnovinnolii  dechniu  terUui. 


Nonn  Aprllis 
fw  kalend.  Apr. 
Idos  Aprilis 
IV  noB.  Apr. 
XI  kai.  Apr. 
if  kios  Apr. 
III  kal.  Apr. 
xif  kal  MaU 
f  u  idos  Ai^r. 
▼I  kal.  Apr. 
xfu  kal.  Mab 
iiooB.Apr. 
IX  kai.  Apr. 
BidosApr. 
Kal.Aprtlis 
xti  kal.  Apr* 
f  klus  Apr. 
if  kal.  Apr. 
xf  kal.  MaU 


i 


Tui  Idos  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
XIV  kal.  MaU 
m  000.  Apr. 
vHi  kal.  Apr. 
xvni  kal.  Nan 
viii  idus  Apr. 
xni  kaL  MaU 
IV  klus  Apr. 
IV  BOB.  Apr. 
X  kal.  Mail 
f  n  idBS  Apr. 
if  kai.  Apr. 
XIV  kal.  Mali 
in  aou.  Apr. 
vn  kal.  Apr. 
XTui  kal.  MaU 
m  kal.  Apr. 
xm  kal.  MaU 


I 


15 
18 
19 
15 
17 
18 
21 
t8 
17 
20 
21 
18 
19 
20 
16 
19 
11» 
15 
16 


i9 


X 


247 

10 

779 

1511 

9 

0 

218 

tt 

780 

1512 

10 

11 

219 

12 

781 

1513 

11 

22 

280 

18 

782 

1314 

12 

8 

251 

14 

783 

1515 

13 

14 

tSM 

15 

784 

1516 

14 

25 

255 

l 

783 

1517 

15 

6 

M 

2 

786 

1518 

1 

17 

255 

3 

787 

10 

1519 

2 

28 

256 

4 

788 

11 

1320 

5 

9 

257 

8 

789 

12 

1521 

4 

20 

258 

6 

790 

13 

1322 

5 

1 

2.^ 

7 

71H 

14 

1325 

6 

12 

:60 

8 

792 

15 

1324 

7 

25 

261 

9 

793 

1325 

8 

4 

292 

10 

794 

1326 

9 

15 

263 

11 

795 

1527 

10 

26 

264 

12 

796 

1328 

11 

7 

5 

15 

206 

iS 

797 

1329 

12 

18 

6 

16 

Noo9  Aprilis 
vm  kal.  Apr. 
Idos  Aprtlis 
IV  Bon.  Apr. 
xikal.  Apr. 

IV  MBsApr. 
m  kal.  Apr. 
iiv  kal.  Maii 
VII  Idus  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
x%ii  kal.  MaU 
n  Boo.  Apr. 
IX  kaUApr. 
n  kios  Apr. 
Kai.  Aprilis 
XII  kaL  Apr. 

V  idBs  A|)r. 
if  kal.  Apr. 
xf  kal.  MaU 


y/.. 


I  i 


M 


S 


inkHisApr. 
Tn  kal.  Apr. 
Sfn  kal.  Maii 
fuklBBApr. 
X  kal.  Apr. 
w  idoa  Apr. 
10  noo.  Apr. 

IX  kal.  MaU 
fi  idus  Apr, 
m  kal.  Apr. 
xiH  kai.  Maii 
III  Mus  Apr. 
?i  kal.  Apr. 
xviikaLMaU 
fn  idiis  Acr. 

X  kaL  Apr. 
nMosApr. 
Mi  oon.  Apr. 

XI  kal.  MaH 


il    i 


I 


M 


«% 

798 

1S30 

13 

0 

It 

»7 

799 

1331 

14 

11 

* 

r    ** 

168 

800 

1332 

15 

n 

19 

269 

801 

tS3S 

t 

5 

270 

80i 

1331 

2 

14 

5 

271 

805 

1335 

3 

25 

272 

80i 

1336 

4 

6 

m 

80;; 

1337 

S 

17 

274 

806 

1338 

6 

28 

275 

807 

1339 

7 

9 

re 

808 

1310 

8 

20 

277 

809 

13M 

9 

1 

278 

810 

1342 

10 

12 

279 

81! 

1315 

U 

23 

280 

8t2 

1311 

12 

4 

28t 

813 

1343 

13 

15 

282 

814 

13K> 

14 

2H 

285 

815 

1317 

15 

7 

28i 

816 

1318 

1 

18 

16 

DRCIlMNOVEIINALES  circuli. 

Decemmnennalii  decimns  qulnius. 

Nontfi  ApriUs 
«iH  kal.  Apr. 
IdiM  Aprilis 
IV  Aoo.  A|ir. 
XI  kal.  Apr. 
lY  hlws  Apr. 
III  ka).  Apr. 
iif  kal.  Mail 
VII  idus  Apr. 
Ti  kal.  Apr. 
XVII  kal.  Maii 
II  nou.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 

II  iiiiia  Apr. 
Kal.  Aprilij 

III  kal.  Apr. 
f  Uiis  A.T. 

IV  kal.  Apr. 
XV  kaL  Mail 


m 


s 


I 


i 

s 


283 

3 

817 

1349 

2 

0 

17 

%^ 

4 

818 

1350 

5 

11 

18 

t<l 

5 

819 

m\ 

4 

22 

19 

b 

288 

6 

820 

1532 

5 

5 

2S9 

7 

821 

1353 

6 

11 

290 

8 

812 

li51 

7 

25 

291 

9 

823 

1353 

8 

6 

b 

292 

10 

821 

1356 

9 

17 

203 

11 

825 

1357 

10 

18 

6 

291 

12 

826 

1558 

11 

9 

293 

13 

827 

1359 

12 

20 

b 

296 

11 

82S 

15G0 

13 

i 

297 

15 

829 

1361 

14 

12 

293 

1 

830 

1362 

15 

23 

299 

2 

831 

1363 

1 

4 

b 

500 

3 

832 

1561 

2 

15 

301 

4 

853 

1561 

5 

26 

502 

R 

834 

1366 

4 

7 

503 

8 

835 

13 

1367 

5 

18 

16 

\    I 


heumneiWknnSit  dedmui  usiug. 


NoMB  Aprilis 
vm  kal.  Apr. 
Idtts  Aprilis 
IV  hoD.  Apr. 

XI  kal.  Apr. 

IV  idus  Apr. 

III  kal.  Apr. 

XIV  kaU  Maii 
VII  Idiis  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
XVII  kal.  Matl 
II  non.  Apr. 
IX  kai.  Apr. 
II  idos  Apr. 
Kal  Aprilia 

XII  kal.  Apr. 

V  kJui  Apr. 

IV  kal.  Apr. 

XV  kil.  Mail 


8 


li 
1 1  I 


I  I 


T    M      :z 


S  1 


I     I 

e 

1 1 


fiidwiApr. 
n  kal.  Apr. 
xi!i  kal.  Maii 
II  non.  Apr 
%ikai.  Apr. 
XVI  k:il.  Maii 
K  kal.  Ajir. 
xn  k:il.  Maii 
n  idus  A|ir« 
f  kal,  Apr. 
XVI  kal.  Maii 
VI  Mus  Apr. 
nkai.A|ir 
Idtts  Aprilis 
n  noo.  Apr. 
Ti  kal.  Apr. 
XVI  kal.  Mali 
Kai.  Apriiis 
xnkaLMaii 


il 


«SJ 

i 

•  -» 

mJ 

II  klos  Apr. 

17 

V  kal.  Ak. 

20 

xvkal.M«ii 

2«! 

Ti  idua  A|jr. 

10 

IX  kal.  At>r. 

19 

Idits  Aprihs 

20 

NoiMBApiliis 

15 

viu  kal.  Ma  i 

16 

V  idus  Apr. 

19 

Kal.  Aprilis 

13 

XI  kat.  Maii 

15 

NoM»  Aprilis 

18 

V  kal.  Apr. 
xf  kal.  Maii 

21 

15 

IV  000.  Apr. 

17 

IX  kaK  Apr. 

20 

Idus  Aprlis 

21 

Noo»  Aprilis 
XIV  kal.  MaU 

17 
17 

9 


3« 

9 

9» 


DeeemnotennalU  dedmue  eepiimui. 


504 

83« 

14 

1568 

0 

t; 

17 

505 

837 

15 

1369 

11 

7 

18 

806 

858 

1370 

22 

1 

19 

807 

10 

851 

1571 

5 

1 

506 

11 

810 

1372 

10 

14 

2 

809 

If 

8^1 

1573 

11 

23 

5 

510 

13 

8il 

1374 

12 

6 

4 

511 

14 

8i3 

1375 

15 

17 

8 

512 

15 

811 

1376 

14 

28 

6 

513 

8i3 

1377 

15 

9 

7 

314 

84*^ 

1378 

20 

8 

315 

5 

817 

1579 

1 

9 

516 

8i8 

1380 

12 

10 

817 

819 

1381 

23 

11 

818 

8:0 

1582 

4 

12 

518 

85  i 

1383 

18 

13 

520 

852 

1584 

26 

14 

521 

^53 

1385 

8 

7 

15 

822 

10 

854 

*  2 

1386 

9 

18 

16 

i 
I 


i 


1    ?     I     f     I    §■    i  •: 

I  I    I    ?    i   I  I  'u 


Noo9  Aprilit 
f  iii  kal.  Aiir. 
Idus  Aprilia 

f  idus  Apr. 
K«L  AprSls 

21    1 

17   i 

XfUi  kal.  Maii 

18  fo 

if  000  Apr. 

fin  klus  Apr. 

^  1% 

XI  kal.  Apr. 

f  kiLApr. 
xf  tal.  MaU 

16  /f 

if  kius  Apr. 

17   1  P 

mkaL  Ajir. 
xifkal.MaU 

IV  non  Aiir. 

20  1 

X  kal.  Mail 

20    / 

vn  kal.  Apr. 

IdusApiilis 

16  \ 

f  1  kal.  Apr. 

IV  kal.  Apr. 
XIV  kal.  Haii 

19    1 

ifukaLMaU 

20   1 

11  noo.  Apr. 

if  idu^  Apr. 

15   f  3j 

IX  kaL  Apr. 

VM<  kal.  A|ir. 

II  kal.  Apr. 

xviii  kal.  Maii 

19    )  S. 

Kal.  AprUis 

f  tii  klus  Apr. 

15       ^ 

xn  kal.  Apr. 

XI  kal.  Apr. 

15       ? 

V  idns  Apr. 

if  Mos  Apr. 

18 

ifkaLApr. 
xf  kal.  MaU 

if  000.  Apr. 

21 

X  kal.  Moli 

t5  / 

|i 

|| 

i 

ii 

^i 

S71         BEDiE  TENERABILIS  OPP.  PARS.I.  SEGT.  II.  —  MDASCALICA  SPUBIA  BT  DUBUL 

D$emna9emuilu  dscimui  acUam$. 


51S 

It 

88K 

1587 

10 

0 

1 

17 

SM 

11 

888 

1588 

11 

11 

5 

18 

W 

13 

857 

1389 

11 

» 

4 

19 

326 

14 

888 

1390 

15 

5 

5 

1 

517 

1» 

858 

1391 

14 

14 

6 

3 

538 

1 

860 

1391 

15 

15 

1 

5 

m 

S 

861 

1395 

1 

6 

It 

4 

530 

5 

861 

1594 

9 

17 

5 

8 

551 

4 

865 

1395 

5 

28 

4 

6 

551 

8 

864 

1396 

4 

9 

6 

7 

353 

6 

868 

1397 

8 

20 

7 

8 

554 

7 

866 

1388 

6 

1 

1 

9 

535 

8 

867 

1399 

7 

12 

1 

10 

356 

9 

868 

1400 

8 

15 

4 

11 

557 

10 

869 

1401 

9 

4 

« 

H 

558 

It 

870 

1401 

10 

16 

6 

15 

5S9 

11 

871 

U03 

11 

16 

7 

14 

5i0 

15 

871 

8 

1404 

11 

7 

S 

15 

541 

14 

873 

6 

1405 

15 

18 

5 

16 

I  I 

2    ^ 


1% 


Non»  Aprills 
fiii  ktl.  Apr. 
I4iis  ApHlis 
nr  Bon.  A|ir. 

II  kal.  Apr. 

IV  idus  Apr. 

III  kal.  Apr. 

XIV  kal.  MtU 
VII  idusApr. 
VI  ksl.  Apr. 
xvu  ksL  Msii 
u  Don.  Apr. 
u  kftl.  Apr. 

II  idus  Apr. 
Kal.  Aprilis 
XII  kal.  Apr. 

V  idus  Apr. 

IV  kal.  Apr. 

XV  ksi.  Maii 


vuldiis  Apr, 
IV  ksl.  Apr. 
XIV  kaU  NaH 
lu  Boa.  Apr. 

VII  kal.  Apr. 
xvuikal.  Maii 

VIII  idns  Apr. 
sttilsat.  MaM 
Hi  Maa  Apr. 
IV  BOB.  Apr. 
X  kal.  Mall 
VII  IdQS  Apr. 
m  ksl.  Apr. 
XIV  ksl.  Hatt 
III  noQ.  Apr. 
vu  kai.  Apr. 
xvH  kal.Mali 
in  kal.  Apr. 
xmkaLMail 


I 


i 


H 


16 

18 
10 
18 
18 
18 
11 
15 
18 
10 
Sl 
IT 

to 

fO 
16 
19 

to 

15 
16 


i 
l 


m 


f 


541  1 

16 

874 

7 

1406 

14 

0 

4 

17 

545 

873 

8 

1407 

15 

11 

8 

18 

544 

876 

9 

1408 

1 

22 

19 

548 

877 

10 

1409 

1 

3 

1 

546 

878 

11 

1410 

5 

14 

1 

547 

879 

11 

1411 

4 

15 

5 

548 

880 

13 

1411 

8 

6 

4 

548 

881 

14 

1413 

6 

17 

8 

550 

881 

18 

1414 

7 

18 

6 

581 

885 

1 

1418 

8 

9 

7 

551 

10 

884 

1 

1416 

9 

10 

8 

355 

J1 

888 

8 

1417 

10 

i 

9 

554 

11 

886 

4 

1418 

11 

11 

10 

555 

15 

887 

8 

1419 

11 

13 

11 

556 

14 

888 

8 

1410 

15 

4 

11 

857 

18 

889 

7 

1411 

14 

18 

15 

558 

890 

8 

14tt 

15 

18 

14 

559 

891 

8 

1413 

1 

7 

18 

860 

893 

18 

1414 

1 

18 

16 

•i 
s 

M 

I 


•S        M 


I  I 


2    I 


DecmiiOMfiiidif  dedmu  nwui. 


RoD«  Aprilis 
vui  kal.  Apr. 
idus  Aprilis 
IV  non.  Apr. 

XI  ksL  Apr. 

IV  Mus  Apr. 
lu  kal.  Apr. 

XIV  ksl.  Nsil 
VII  ksl.  Apr. 
VI  kai.  Apr. 
tvu  kai.  Msii 
II  Doa.  Apr. 
n  kai.  Apr. 
II  kal.  Apr. 
Kalettd.  AprUis 

XII  .kaL.  Apr. 

V  idna  Apr. 
IV  kai.  Apr. 

XV  kat.  MaU 

i 


miduaApr. 

VI  kal.  Apr. 
xvn  M.  Maii 

VII  idits  Apr. 
X  ksl.  Apr. 

II  Idos  Apr. 
lu  Don.  Apr. 

IX  Ksi.  Msii 
VI  idus  Apr, 
n  kal.  Apr. 
xiitkaL  Msli 
in  idus  Apr. 
VI  ksl.  Apr. 
xvt  ksl.  Msll 
vnklosApr, 

X  kal.  Apr. 
II  ktes  Apr. 
u  aon.  Apr. 
II  liaL  Mail 


S       M 


is 


iO 
16 
16 
19 
18 
16 
18 
19 
IB 
18 
18 
81 
If 
19 
18 
16 
17 


i 
1 
s 


Q 

I 


861 

885 

11 

1418 

0 

17 

561 

884 

11 

14» 

11 

18 

b 

563 

895 

15 

1417 

11 

19 

584 

8d6 

14 

1418 

5 

1 

568 

897 

18 

1119 

14 

S 

566 

898 

t 

1490 

88 

5 

567 

899 

S 

1431 

6 

4 

b 

568 

888 

8 

1431 

17 

8 

569 

901 

4 

1453 

18 

6 

570 

901 

8 

1434 

9 

7 

871 

808 

8 

1488 

10 

8 

b 

571 

901 

7 

1436 

t 

9 

875 

W 

8 

1437 

18 

10 

874 

908 

8 

1438 

13 

n 

878 

907 

18 

1438 

4 

is 

b 

876 

808 

11 

1148 

16 

13 

877 

809 

11 

1441 

16 

14 

578 

910 

15 

li41 

7 

m 

378 

811 

u 

1445 

18 

tti. 

DicmmmennoHi  mgenmu». 

Non»  Aprilis 
viu  lcai.  Apr. 
idtts  Aprilto 
IV  non.  Apr. 
XI  ksU  Apr. 
IV  Idiis  A|ir. 
ni  kai.  Apr. 
XIV  kai.  MaU 
vu  idus  Aiir. 
VI  kal.  Apr. 
xvukai.liaU 
n  oon.  Apr* 
IX  kal.  Apr. 
n  idusAfir. 
Knl.Api& 
xnkaL  Apr. 
vidnApr. 
IV  iul.  Apr. 
ivkal.lbii 


S 

I 


^     m 


% 


ii 


VI  idss  Apr. 
n  IlsI.  Apr. 
iN  ksl.  UM 
n  oon.  Apr. 
vi  ksi.  Adt. 
XVI  ksl.  MsH 
Ksl.ApriNs 
xn  ksl.  Ms|i 
nkkisApr. 

V  ksl.  Apr. 
XV  ksl.  MsH 

VI  idua  Apr. 
N  ksi.  Apr. 
idna  Aprflia 
NoMAprllia 
vikaL  Apr. 
xvikBLMstt 
Kal.  Aprilis 
XI  kal.  Miii 


I! 


1 
j 


ns 


380 

8 

911 

15 

14U 

0 

\  47 

881 

9 

918 

1 

1445 

11 

18 

58S 

10 

914 

S 

1446 

8S 

19 

88S 

li 

915 

5 

1U7 

18 

8 

884 

H 

818 

4 

1418 

1! 

14 

885 

15 

917 

5 

1449 

i% 

88 

586 

14 

918 

6 

1450 

15 

6 

587 

18 

m 

7 

1451 

II 

17 

588 

1 

910 

8 

148i 

18 

88 

589 

S 

911 

9 

1455 

9 

598 

5 

m 

10 

1454 

30 

591 

4 

m 

11 

1455 

1 

392 

8 

m 

18 

1156 

11 

598 

8 

w 

13 

1187 

85 

594 

7 

m 

14 

1488 

4 

598 

8 

917 

18 

1459 

18 

596 

0 

9i8 

1 

15tS8 

86 

897 

10 

999 

8 

1461 

7 

598 

11 

950 

8 

1488 

10 

la 

16 

DECEMNOVENNAteS  CmCIJLI. 

Noo»  Aprflli 
f Hi  k»l.  Apr. 
IdutAprilifl 
fv  nuD.  Apt 
XI  kal.  Apr« 
n  M«  Apr. 
in  kf  I.  Apr- 
mkal.  itli 
vn  idos  Apr. 
vikal.  Apr. 
XfBkal.MayU 
■  DOfi.  Apr. 
IX  kai  Apr. 
n  kias  Apr. 
Kil.  Aprilb 
xnkaLApr. 
T  idof  Apr. 
nr  kal.  Apr. 
xf  kal.  Matt 


874 


j  1 1  I 


I 


II 

u 


N  Uiis  Apr. 
V  kal.  Apr. 
XY  kal.  MaU 
f  klas  Apr. 
IX  kaLApr. 
Idos  Aprilis 
Noo»  Aprili» 
f  II  kil.  Mali 
f  idos  Apr. 
Kal.  ApHUs 
zi  kal.  Mail 
f  ui  idns  Apr. 
f  kal.  Apr. 
Xf  ksl.  Mail 
fv  ■ott.  Apr. 
fntkal.  Apr. 
Mas  Apriris 
KoMB  Aprlllt 
xirkaLMall 


11 

18 
18 
11 
11 
17 
10 
II 
13 
19 
80 
16 
18 
19 
18 
18 
18 
11 
18 


1 


I 


899 

851 

4 

1165 

11 

0 

8 

*^  1 

408 

931 

1461 

11 

11 

18 

401 

955 

1468 

13 

S 

19 

401 

934 

1466 

14 

8 

408 

858 

1467 

15 

14 

104 

956 

1468 

18 

408 

957 

10 

1469 

6 

406 

938 

11 

1470 

17 

^ 

487 

939 

It 

1471 

18 

^ 

408 

918 

13 

1471 

9 

408 

911 

14 

1473 

10 

410 

941 

18 

1474 

1 

4U 

945 

1175 

11 

411 

916 

1476 

13 

415 

1477 

4 

A14 

1478 

18 

418 

917 

1479 

16 

416 

818 

1480 

7 

l417 

948 

1481 

18 

1 

I 


D0emm09€naaHM  frigedmm  iecBndau. 

fVonc  Aorilit 
fm  kal.  Apr. 
IdusAprlUs 
if  noii.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 
if  idas  Apr. 
m  kal.  Apr. 
xif  kal.  Mall 
fnidat  Apr. 
n  kit.  Apr. 
ifu  kal.  Maii 
u  non.  Apr* 
IX  kat  Apr. 
n  idtts  Apr. 
Ka).  ApriUs 
xn  kal.  Apr. 
f  idos  Apr. 
if  kal.  Apr. 
Xf  kal.  Ibil 


1 

I 
I 


if  IdosApr. 
KsLAiuTii» 
xfmkaLMaU 
finklQsApi. 
if  kal.  Apr. 
xf  kal.  Mail 
if  000.  Apr. 

X  kal.  M^U 
xvin  kal.  Maif 
if  kal.  Apr» 
xif  kil.  MaU 
IV  idos  Apr. 
ui  kai.  Apr. 
xviu  kal.  Mah 
vQi  \(i\m  Apr. 

XI  kal.  Apr* 
ni  idos  Apr. 
IV  non.  Apr. 
X  ksl.  IMi 


418 

1 

980 

8 

1481 

15 

0 

1 

17 

419 

1 

881 

9^ 

1483 

1 

11 

18 

h 

480 

8 

881 

la 

1484 

1 

11 

10 

411 

4 

953 

11 

1485 

8 

8 

1 

411 

8 

951 

11 

1486 

A 

14 

8 

413 

8 

985 

13 

1487 

8 

18 

8 

k 

414 

7 

968 

14 

1188 

8 

6 

4 

m 

8 

987 

H^ 

1489 

7 

17 

8 

m 

8 

988 

1 

1480 

8 

18 

6 

4i7 

10 

989 

t 

1491 

8 

8 

7 

h 

4« 

11 

988 

8 

1491 

10 

10 

8 

419 

11 

981 

4 

1485 

11 

•1 

9 

450 

13 

961 

8 

1491 

11 

11 

10 

431 

14 

9iZ 

6^ 

1498 

13 

13 

11 

h 

«1 

18 

964 

T 

1196 

14 

4 

11 

433 

1 

96» 

1 

1497 

18 

18 

15 

434 

1 

906 

9 

1498 

1 

16 

14 

435 

8 

967 

18 

1499 

1 

7 

18 

436 

4 

988 

1* 

1800 

5 

18 

16 

DeeemnevennaUi  vigeiimu$  tertiui» 

Non»  Aprilis 
viu  kal.  Ajir. 
Idos  Aprilis 
IV  non.  Apr. 
XI  kal.Apr. 

IV  idos  Apr. 
mkti.AK. 
XIV  kaf.  Maii: 
VII  IdoiApr. 
ft  kri.  Apr. 
xvn  kal.  M>iii 
n  non.  Apr. 
IX  ksl.  Apr» 
n  idos  Apr. 
KaLAprlKs 
xu  kAl.  Apr. 

V  idssApr. 
if  kal.  Apr. 
Xf  kal.  Miii 


i 
I 


il 
I 
I 


i 

I 

§  "S  -o 

1  ^  s 

PiTROL.    XG. 


I     ] 


f  II  idos  Apr. 

16 

ni  kal.  Apr. 
itikaLMali 

19 
19 

ni  non.  Apr. 

18 

f  n  kal.  Anr. 

18 

xfukal.Mitt 

19 

fm  idos  Apr. 

Sl 

xm  kaK  Mail 

!  ff6 

in  Mns-Apr, 

88 

m  non.  Apr. 
»kal.Ml 

81 

Sl 

fHklniApr. 

H 

niknl.A^. 
xni  kaf.  Mail 

80 

Sl 

m  non.  Apr. 

16 

Imi  k^l.  Sitt 

18 

SO 

n  kal.  Apr. 

«6 

xmkal.tfa|i 

16 

li 


I 


i 


st 


1 

j 


f 


m     BEDiC:  YENERABIUS  UPEKUM  PARS  I.  SECT.  II.  -1>IDASCALICA  SPUBIA  ET  DOBli     m 


437 

5 

9A9 

12 

|i50l 

4 

0 

4 

17 

418 

6 

970 

13 

1502 

5 

11 

5 

*2 

439 

7 

971- 

14 

1503 

22 

1d 

b 

440 

8 

97i 

15 

1501 

S 

1 

441 

9 

973 

i 

1505 

u 

2 

4ii 

10 

974 

2 

1506 

a» 

A 

44T 

11 

978 

5 

1507 

6 

4 

b 

444 

12 

976 

4 

1508 

17 

8 

m 

13 

977 

8 

1509 

28 

8 

446 

14 

078 

8 

1510 

9 

7 

447 

15 

W 

7 

1511 

20 

8 

b 

448 

l 

980 

8 

1512 

1 

9 

449 

S 

981 

9 

1515 

12 

10 

450 

5 

982 

fO 

1514 

23 

11 

45t 

4 

983 

11 

1515 

4 

12 

b 

452 

5 

984 

12 

1516 

15 

13 

453 

8 

985 

13 

1517 

26 

3 

14 

454 

7 

986 

14 

1518 

7 

4 

15 

455 

8 

987 

15 

1519 

18 

8 

16 

NoiMB  Aprilis 
f m  kal.  Apr. 
Idos  Aprilis 
IV  noD.  Apr. 
II  kal.  Apr. 
iT  idus  Apr. 
m  kal.  Apr. 
xif  kal.  Mail 
VII  idiJS  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
xvukal.  Mai 
n  Doo.  Apr. 
IX  ktl.  Apr. 
II  idos  Apr. 
Kal.  Aprilif 
xu  kal.  Apr. 
f  Idus  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
XV  kal.  Mtii 


0^1 


III  Idiia  Apr. 

VI  ktl.  Apr. 
xvikal.  Mali 

VII  idus  Apr. 
X  kal.  Apr. 

n  Mus  Apr. 
B  nuB.  Apr. 

IX  kal.  MaU 
VI  idi»  Apr. 
n  kal.  Apr. 
xn  kal.  M»il 
m  idtts  Apr. 
XVI  kat.  Apr. 
XTi  kal.  Maii 
VI  idtts  Apr. 

X  kal.  Apr. 
n  idos  Apr. 
n  non.  Apr. 

\  vuikal.Mai 


H 


j. 


20 
18 
17 
19 
15 
18 
19 
19 
15 
18 
19 
21 
17 
18 
2f 
16 
17 
20 
20 


I. 
i 


! 


31 

3 

I 


h 

456 

9 

988 

1520 

8 

0 

[  *7 

457 

10 

989 

1521 

9 

11 

18 

458 

11 

990 

1522 

10 

22 

19 

459 

12 

991 

1523 

11 

3 

1 

h 

460 

13 

992 

1524 

12 

14 

2 

461 

14 

993 

1525 

13 

28 

8 

462 

15 

991 

1526 

14 

6 

4 

463 

1 

995 

1527 

18 

17 

8 

b 

464 

2 

996 

1528 

1 

28 

8 

465 

5 

997 

1529 

2 

9 

7 

466 

4 

99S 

inso 

5 

20 

8 

467 

5 

999 

1531 

4 

1 

9 

h 

468 

8 

1000 

1532 

8 

12 

10 

469 

7 

1001 

1553 

6 

25 

11 

470 

8 

lOOi 

1534 

7 

4 

12 

471 

9 

1003 

1535 

8 

15 

13 

h 

472 

10 

1004 

1536 

9 

26 

14 

47S 

11 

1005 

1557 

10 

7 

15 

474 

12 

1006 

1558 

11 

18 

18 

DecemnoHnnaUi  vtgetimui  tfulntui 

Non»  Aprills 
viu  kal.  Apr. 
Idus  Apr. 

IV  Don.  Apr. 
XI  kal.  Apr. 
iv  Idus  Apr. 
m  lcal.  Apr. 

XIV  kal.  Maii 
vn  idus  A|ir. 
VI  kal.  Apr. 
XVII  kal.  MaU 
u  bon.  Apr. 
IX  kal.  Apr. 
II  tdus  A|>r. 
Kat.  A(«rdis 
xn  kal.  Apr. 

V  idus  A|)r* 
IV  kal.  Apr. 

XV  kal.  Miii 

h 


VI  idos  Apr. 
n  kal.  Apr. 
xu  kal.  Maii 
NOMB  Aprilis 
viIl.L  Anr. 
XVI  kal.  Mail 
KsL  Aprilts 
XI  kal.  M»ii 
n  idas  Apr. 

V  kiil.  Anr. 

XV  kal.  Maii 

V  idus  A|ir. 
nkal*  Apr. 
Idus  Aprllis 
»00»  Aprills 

V  kal.  Apr. 

XVI  kai.  Maii 
Kal.  Aprilis 
xikaLMaU 


II 


ji 


475 

1  1' 

1007 

t539 

12 

4) 

2 

17 

476 

14 

1008 

1510 

13 

11 

4 

18 

477 

15 

1009 

1541 

14 

22 

5 

19 

478 

1010 

15i2 

15 

5 

6 

1 

479 

1011 

1515 

1 

14 

7 

2 

480 

1012 

1544 

2 

25 

2 

3 

481 

1015 

1515 

5 

« 

3 

4 

481 

1014 

1546 

4 

17 

4 

8 

483 

1015 

1517 

8 

28 

5 

6 

481 

1016 

1548 

6 

9 

7 

7 

485 

1017 

1549 

7 

20 

1 

8 

488 

1018 

1580 

8 

1 

2 

9 

487 

1019 

1551 

9 

12 

S 

10 

488 

1010 

1552 

10 

» 

8 

11 

489 

1021 

1553 

11 

4 

6 

12 

490 

1022 

I55i 

12 

18 

7 

13 

491 

lOiS 

1555 

13 

28 

1 

14 

492 

15 

1024 

1556 

14 

7 

3 

15 

493 

1 

1025 

1557 

18 

18 

4 

16 

I    s 


M* 
1 


DecemnoveimaUt  mgei^mui  sexM. 

Nonae  Aprilis 
vm  kal.  Apr. 
Idus  Aprilis 
IV  iion.  Apr. 

XI  kaL  Apr. 

IV  idus  Apr. 
ui  kal.  A|<r. 

XIV  kal.  Maii 
VII  kius  Apr. 
VI  kal.  Apr. 
XV I  kal.  MaM 
II  non.  Apr. 
IX  kaL  Apr. 
n  idos  Apr. 
Kal.  ApHlis 

XII  kal.  Apr. 

V  klus  Apr. 
IV  ksL  Apr. 

XV  kai.  MaU 


i4 

n 


fHi  idtts*Apr. 
V  kal.  Apr. 
XV  kaL  Maii 
vidnsApr. 
vin  kal.  Apr. 
Idns  Apri!is 
NoosB  Aprilis 
vnkaLAprilis 
if  Idtts  Aiir. 
KaL  Aprilis 
B  kaL  Maii 
vi:i  fckis  Apr. 
tv  kaL  Aj>r. 
xvkaLMaii 
ivnoo*Apr. 
vni  kal.  Aiir. 
xvm  kaL  Matl 
Nooa  Apriiis 
XIV  kal.  Maii 


I 


i 


•n 


194 

tOM 

9 

m 

10i7 

10 

496 

10S8 

11 

497 

1029 

12 

498 

1039 

15 

499 

IJSl 

14 

800 

10» 

18 

80t 

1035 

i 

m 

1054 

2 

m 

1055 

8 

804 

1056 

4 

805 

1057 

8 

806 

1058 

6 

807 

1059 

7 

806 

1010 

8 

809 

104t 

9 

810 

1041 

10 

811 

lOiS 

11 

Oft 

1044 

iS 

DECBMNOVCNNALCS  CIRCCLT. 

Decem»ovemiati$  vi§eehmt$  $eptlmu$. 

1S88        10       5      17      NonsAprilis 
M^^        -  '      -'      vnikjl.  Apr. 

1560  5  22  1  19  IdusAprllw 
1861  4  5  2  t  ivnon.Apr. 
1832  8  14  5  2  iikal.Apr. 
1865  6  28  4  5  ividtuApr. 
1564  7  6  6  4  m  ktl.  Apr. 
1868  8  17  7  8  iivkaLMaii 
t860       9     28      t       6      ▼nidttsApr. 

1567  iO       9      S       7      tikal.AiS^ 

1568  11  20  4  8  xvu  kal.  MaU 
u  Bon.  Apr. 
n  kal.  Apr. 
nidusApr. 
KaLApriiit 
zn  kal.  Apr. 
vidos  Apr. 

.  IV  kal.  Apr. 
7      16  1  xvkaLMail 


1870 
1871 
1872 
1875 
1574 
i878 
1876 


0 

8 

17 

il 

18 

22 

19 

5 

i 

14 

2 

28 

5 

6 

4 

17 

8 

28 

6 

9 

7 

20 

8 

t 

9 

12 

10 

25 

11 

4 

12 

18 

15 

96 

14 

7 

8 

18 

A  I  IS 


i 

8      i 

1      -      c 


I  i  i 

s   5  I  s* 

2     I    I    1 


i    i 


7i 


II 

^i 


818 

t048 

15 

t8n 

8 

0 

1 

17 

814 

tOI6 

» 

1878 

6 

11 

9 

18 

818 

t047 

1579 

7 

92 

5 

19 

b 

810 

i048 

1 

1880 

8 

5 

8 

1 

817 

1049 

9 

1881 

9 

14 

6 

9 

818 

1080 

5 

1882 

10 

28 

7 

5 

819 

1081 

4 

1585 

11 

6 

1 

4 

b 

820 

1082 

8 

1884 

12 

17 

5 

8 

821 

1085 

6 

1588 

15 

28 

4 

6 

822 

1084 

7 

1886 

14 

9 

8 

7 

825 

1058 

8 

1887 

18 

20 

0 

8 

b 

821 

1086 

9 

1588 

1 

1 

1 

9 

828 

1087 

10 

1889 

2 

12 

2 

10 

m 

1058 

11 

1590 

3 

25 

5 

11 

817 

1089 

12 

1801 

4 

4 

4 

12 

b 

828 

1060 

15 

1592 

8 

15 

6 

15 

8i9 

1061 

14 

1595 

6 

26 

7 

14 

sao 

1061 

l.t 

im 

7 

7 

1 

15 

851 

10G5 

1 

1895 

8 

18 

2 

16  1 

DecemHoumMe  rn^eMhm$'octaw$. 

Nona  Aprilis 
vui  kalend.  Apr. 
Idns  Aprilis 
ivooB  Apr. 
XI  kal.  Apr. 
IV  idtis  Apr. 
111  kal.  Apr. 
iiv  kal  Maii 
vti  idns  A|T. 
VI  kal.  Apr. 
x\n  kal.  Maii 
II  non.  Apr. 
IX  kaL  Apr. 

II  itfus  Apr. 
KJ.  Aprilis 

III  kal.  Apr. 
f  idu^  Apr. 

IV  k:iL  Apr. 
XV  kai.  Maii 


.5  < 


i 
I 

I  » 


i    i 

1  i 

i  i 

FINIS. 


IV  klus  Apr 
VII  kil.  Apr. 
XTUi  kaL  Maii 
vni  idos  Apr. 
IV  kal.  Apr. 
in  ktns  Apr. 
IV  Don.  Apr. 

X  kal.  Maii 
xm  kaL  Maii 
ni  kal.  Apr. 
xivkaLMaii 
IV  idos  Apr. 
vu  kal.  Apr. 
xvnkaLMaii 
vut  idos  Apr. 

XI  kal.  Apr. 
in  idns  Apr. 
ui  non.  Apr. 
X  kal.  Maii 

sl 


VII  idos  Afir. 
in  kal.  Apr. 
xin  kai.  Maii 
in  non.  Apr, 
vn  kal.  Apr. 
xvukaL  Maii 
u  kal.  Apr. 
iiu  kaL  Maii 
lu  idos  Apr. 
in  non.  Apr. 
XVI  kal.  Maii 
vii  i<ins  Apr 
m  kal.  Apr. 
xut  kal.  l^*aii 
u  noo.  Apr. 
vnkaL  Air. 
x\u  kal.  Maii 
u  kal.  Apr. 
xn  kai.  Maii 


8 


i 


s 

9 
*4 


CANONES  LUNARIUM  DECEMNOVENNALIUM  CIRCULORUM. 


Si  nosse  vis  quoms  sit  annos  fiecnndaoi  Grveot 
danuxst,  nullipliea  15  por  418,  flonl  6270.  Addo 
iiidictiones  anni  cejus  volaeris,  qiic  pnBseolit  iioni  S 
esse  coinprobatur,  el  lluut  8276. 

Si  nosse  vis  indiclionem  quola  sit,  sunie  annos  ab 
Adam  qoos  babueris,  e(  eos  panire  per  1$,  qiu>l  re- 
maoeot,  lanta  est  indiciio ;  si  oihil  remanel,  to  esl. 

81  Bosse  vls  qoolos  sit  circolos  solis,  some  jam 
diaas  annos,  et  eos  parilre  per  28,  et  quot  rema- 
DOol,  lantus  est  circolus  solis. 

m  tia  scireqoid  slt  coocurreos,  sume  circolum 
aelarem,  qni  nonc  28  esse  comprobitur,  et  qnartam 
Cjosdem  namerl  ipsl  adjicias,  pariire  per  sepiem,  et 
qooi  remaoent,  taotos  est  concorrens  in  ix  Kaleu- 
darom  Apriliom. 


Si  noase  vis  qooios  sit  circulus  Iun«,  suroe  anoos 
ab  Adam,  ct  bos  partire  per  19.  ct  qoot  remaneni, 
toluaesteircolos. 

Si  ?is  sclre  qoota  est  epacta,  sume  anoos  decem- 
novennales  qoot  foeriol,  ei  de  ipsis  soblraibe  semper 
unum,  et  illos  allos  mollipllca  per  11,  et  postea 
pariire  per  30,  etqoot  remaoeoi,  tola  est  epacia. 

8i  oosse  ?ia  qooioa  ait  aonos  ab  Incamatione  Do- 
mioi  nosul  Jeso  Cbriaii,  acilo  quot  rueriut  ordines 
iodiclionum,  ut  pou  qointo  aono  Tiberli  princi- 
pis  A6 ;  bos  per  18  molUpllca ,  fiont  f ''O.  Addo 
regolares  i2,  qoia  qiiarla  indiciione  secoodum  nid« 
nysium  Dominns  oatus  eat,  el  indictione  anni  cul 
volueris,  ui  pota  in  prmscAli,  ona  fiunt  703.  btl  suui 
artni  Nailvitaiis  Domioli 


t9d 


hEbJE^m.  OFER.  PARS  I.  6ECT.  11.  ^  DfDASCALICA  DOBIA  ET  SPURIA. 


180 


Si  ?l8  quou  sit  indictlo  scire,  some  annos  »b  In-  A 
ctriiilione  Dominit  id  esi»  775.  His  seinper  adjice  5, 
flont  77$.  Hot  partire  per  15,  reoianeiil  !3*  Tertia 
deeioia  est  fodiciio  aonl  preseniis ;  ai  nihil  rema- 
oet»  15eti. 

Si  oosse  vis  quotos  i|t  circulus  lon9»  tnoie  annot 
DoBMoit  iit  pula  774 ;  et  tobirabe  teo^per  ttiiQ,  «^i 
reoianent  762.  Uot  partire  per  10  et  9«  reinapeHt 
diip,  tecnndus  circohit  l«o«  decomnofeonatit  ftt ; 
1|ur>tiea  oihil  remanet»  f^eiU 

Si  vit  «cire^uota»  tiol  epac:ff»  compnu  a  primo 
aivio  decemooveimali,  utque  in  diemquem  voluerit, 
iill  pota  io  qointum  annum.  Dlinitie  temper  1,  re- 
maneut  i.  Multiplica  per  4  annos  il,  annuat  epa- 
cias,  et  faciet  quaier  undecim,  44. 14  eti  epacta  io 
secuodo  circulo  deeemnovennalis.  lu  per  omnet  10  ^ 
^t  9  anoot  tub  bac  brevialiooe  compotabis. 

Sl  Dotse  vit  adjectionet,  id  est,  concurrentet  te- 
ptimanse  dies,  tnme  annot  ab  Incamatiooe  Domiui 
qoot  foeriot»  ui  puta  764  per  iodictionem  tecon- 
dam,  ei  annorum  qui  fuerint  quartam  parle m  sem* 
per  ipais  adde»  id  est,  nunc  190  et  1.  Flont  simirf 
055.  H.s  adde  n*fulares  4,  et  flnnt  059.  Hot  parlire 
per  7,  remaoeni  T.  Seplem  sunt  epaclie  aolis,  id 
«tl»  concorrentet  t^^ptiinao»  dies,  per  superscri- 
pti^s  iodictiooes  2. 

Si  vis  scire  qootos  sit  annus  rycli  10  «t  9  anno* 
rnmt  soree  annot  Doroini  quot  foerii^f  ui  puta  7o4, 
nei  iinuro  seinper  adjice,  et  fiunt  765.  Hos  partiro 
per  10  et  9,  remanent  5.  Qiiiutus  est  annus  cycli  q 
deocmnoveiinalis;  quod  si  nibil  reman>erit,  lOest. 

Si  noste  vit  qooia  sii  iiidictio,  tunie  annum  Do- 
mini»  et  acfjice  3.  Partire  per  15,  et  qootl  rcmao<t« 
Ipta  etl  indictio  auiil  pncsentis. 

Si  vis  scire  qnota  sint  epaciat  hmares ,  partlre 
annos  Domlni  per  10  et  9,  et  quod  remanct  mul- 
liplica  per  II.  Item  partire  per  30,  el  reroanent 
epactie. 

Si  nosse  vis  concnrrenles  septimanc  dies,  tume 
onnuin  Domini,  et  eoromdem  annorum  qui  foerint 
qoartum  Mim|ter  adjice  super  anoom  Domioi.  His 
quoque  4  adde,  qoia  quinque  concorrentes  fuerunt 
Nativitatit  Donvini :  bot  pariire  per  7,  et  romanent 
epactae  solit. 

*Si  vlt  scire  qootot  tii  annot  circnli  decemnoven-  D 
nalis,  tooie  aonum  Dominif  et  onum  addeos»  qola 
tecoodo  ejutdem  anno  natot  etl,  parlire  per  iO  el 
0,  ei  quod  remanterit,  Ipte  eat  aoooa  eircoll  de- 
cemooveonalit. 

Sl  ootte  vit  qooias  eyetot  iooarit  ett,  tume  an- 
not  Domioi  ei  ooom,  dlvide  per  9,  el  qood  renao* 
terit,  Ipte  etl  aooos  drcoli  lunaris. 

Si  vis  seire  bisaextilem  annum,  partire  annuin 
Domiol  per  4,  qoanlom  remanterlt,  tot  anni  sunt  a 
biftsexio. 

Si  notte  vit  quot  poBCtot  uoaqoseqne  looa  in  die 
liiceat  tecoodom  Romaoot,  tome  diet  a  ianuario,  oi 
pau  io  Non.  Marlli  66.  ¥ide  qootot  tit  cyclot  lim«, 
ot  pou  6.  MuUipllca  iptum  eircolom  lon»  qnio- 


qiiiet,  kmn  75.  Adde  ad  diet  200.  Januarii,  ftonl 
115.  De  60  bit  ISO.  Hemaneoi  6.  Iptlttita  fQDCti 
lunae  Iptiiis  quo<t  luverU»  id  etl»  hion  ol  ponctus 
bore  se^undas. 

Si  ipsam  luuam  vis  Invenlre,  ineroeolo  qood  ka- 
buerla  io  tumma,  anteqoam  per  40  panieris,  el 
qootiot  dqdttniail  40^  lot  at^ea  adiiciat  ad  tiiminam 
eam^eoi,  #t  litfow  muliipliea  luum  cireulom  lonx 
tesiet,  jonget  ad  tonunam^  doinde  per  30,  el  In* 
Qaoi  ejotdem  dlei  biveoiet. 

Si  vit  scire  initiuii^  quadragesim»  qoando  anuot 
commonit  eti,  roquire  a  ptKbansqoe  iildns  Apri- 
les,  quoi  dies  ibideni  invenerls,  totideiA  eompnla 
dies  a  Kalend.  Hai-t.  rttro^  boc  tri|  ^itium  Qoa- 
dragesiniae.  Quando  vero  embnlismalis  annos  foerit, 
compuia  a  pridie  Iduum  April.  usqoe  iii  Pascba,  et 
qool  dicH  ibidem  habueris,  loiidem  dies  reqolre  a 
Kalend.  Mari.  ante,  et  boc  erit  iiiitiom  Qoadragesi- 
ro».  Ct  lioe  nolo  le  fallere,  qnia  commonibot  annis 
pAScha  semper  onte  pridie  Idus  Aprllis  habeUr. 
Echbolismus  semper  antea  eatendiiur. 

Sa  vis  scire  qjaata  sli  efmcia,  anno  qno,  volueris, 
compuia  quota  ailluna  io  &i  Kaiend.  Aprilit,  et  ipsa 
luna  erit  epacU.  Vcrbi  grttia :  ti  liino  roerit  9,  io 
XI  Kaleod.  April.  ipsa  eril  tfMCta,  vek  quo  nnoiero 
lonam  inveneris,  ipsum  numerqm  cpact^  babebit.  lo 
quali:  auUin  acticulo  vel  junctura  in  eodeoi  anaa 
epactam  babue^t»  io  ipto  termloum  patcbalem  ei 
eycloni  luo»  ibidem  teocbit. 

Si  vis  scire  quou  sit  lona  io  iuitio  Qtiadragesioup, 
coropou  io  qnio  voioerit  aooo,  io  quou  Itrta  eveoe* 
ril  terminot  pascbalit »  el  in  Ipsa  ferlo  inclpe,  el 
coBBpnia  a  teconda  lunapertingiilat  feriat.  osqoeio 
Dominicam,  et  qnodammodo  ibi  lonam  Inveneris,  t^ier 
erit  initio  Quadragesimai.  SimiUier  et  In  Rogationes 
lunam  compou,  io  ipsa  lerla  a  Sl  oaqne  iu  tecooda 
feria  post  Domioicam,  ei  qoomodo  Ibl  ioveoertt,  iu 
erit  luna  Itogationit.  Sl  In  xi  Kalend.  April.  foerit 
iuna  15,  teu  14,  aul  13«  vel  minos,  In  Ipt)  lona- 
tiooe  poierit  l^atcUa  cclebrare.  Sin  autero  io  xi  Ka« 
lend.  April.  fnerha  16,  aoi  17»  vel  ampliot,  lo  ipa 
lonaiione,  nullo  modo  poierit  patcha  celebrare,  niii 
peracu  ipsa  lunationc,  ei  alia  aubteqocoia  poseba 
in  illa  lunaiione  sine  ulla  ambiguiute  polerts  edo- 
brare.  Si  vero  in  viii  Idos  Nariii  l\Mrli  oau  hiaa, 
aol  pofttvii  Idos  Mart.  usqoe  In  Nonat  AprlL,  lo  Ipsa 
klftattotie  patcba  nnllo  modo  oelebrablt. 

Si  vit  tcire  quota  til  luna  Iniiio  QoadragetiflN^ 
tume  iunam  Patchos  anni  c ujot  voloerit»  et  tolle 
inde  temper  It,  et  quot  remaneut,  lou  looa  orit 
initio  Qoadrogetimje,  Verbi  gratia :  Sl  15  orlt  hma 
Fatch»,  lolle  Inde  19«  remaneoi  5.  Tenlo  critlqoa 
in  initio  Qoadragetim» 

Si  vit  tcire  quaodo  bittextoa  aH,  tomo  ooon 
Domloi,  otetl  aonut  prassent  688.  Deoport(roper 
4.  Sl  nibll  remaoserlt,  bisatttot  oaL  Si  ooMi  1» 
aol  3,  aoi  S  remaoteriot,  blttextot  tioo  ett.  Et  oa 
tibi  fortiUo  allqoa  ealigo  erroria  occorrat  per  ooi- 
nem  eompoium  quem  duett,  tl  olbll  loperiberii, 


181  HONDi  CONSTiTUTlO.  882 

•ciat  «wideiD  conpotutt  esse,  per  quem  dncift,  oi  A     Cycius  Gr«ca,  clrculus  Laiioe,  ogdoas  8  anni, 
puli  sl  per  !0  el  9  docis,  et  nihil  superfuerii,  scias 


fO  et  9  esse;  si  per  15«  15 ;  si  per  7, 7. 

QuKreodn  esi  nattYitas  lunae  14  a  ? iii  Idos  MarU 
isqoe  in  Nonas  April.f  qoe  primi  mensis  oovorum 
loiilora  ostenditi  a  xii  Kaleod.  April.  osque  ad  xiv 
Kaleod.  Mati,  io  quaeooque  die  luoa  f  i  occorreric, 
Ipoa  te  ad  eelebratiooeoi  sancti  Pasclus  perducei. 
Si  vero  U  looa  ante  xii  Kaleud.  April.  occorrit,  lioo 
«at,  aot  xm  Kalend.  Aprii.,  aut  xiv»  aui  sv,  Ka- 
lend.  April.»  scito  quoniam  paschalis  luna  noii  esi : 
oed  eua  eamdem  lunam  50  prodoxeris,  alia  die  nau 
foerit,  in  Ipsa  caute  sanctum  Pascba  celebrabis.  Si- 
niilter  eauios  esio,  ul  xiv  Kalend.  Blaii  luna  i4 
noo  transeendatt  aut  ad  ihi  Kalend.  Maii,  aui  ad 


heudecasil  sunt.  Heo  Graece»  1  Latine,  deeasiO. 
Computus  est  a  Natali  DomlHl  usque  ad  Nataiem, 
id  e&t«  lonas  eyclus.  Item  alins  computus  est  a  Pa- 
scba  usque  ad  Pascha»  ubi  prima  luna  erit  In  h^ 
nuario  anuo  praeseutl.  Ibl  ilerum  in  secuiido»  io  eo- 
dem  loco  erit  luna  1 1.  CSoBunonis  annus  qui  i2  Inoa 
liones  habei.  Efflbolismus  qui  15  lunationes  habet. 
Decemnovennalis^  ex  corrupiis  compositus  esi,  ex 
10  et  9,  el  annalis.  Bissextus  in  uno  mense  20  mo- 
nienia ;  in  duobus  horain  ;  in  anno  sez  horas ;  eS 
ideo  bisscxius  diciiur,  quia  bis  Kaleiid.  Mari.  bo- 
bet.  Salius  lunaris  crescit  siiigulf^ anuis  horam  et  10 
oiomenia,  et  dimidium  momenti,  el  19  partem  di* 
niiilii  momenti.  Ad  compleudum  vero  lunse  saltom 


XV  Xaleod.  MaiL  Nam  iocipies  in  magnum  deduci  B  annualim  (ui  diximos)  hora  et  punctus,  et  decima 

noua  pars  -unius  puncli  accrescit.  Nun  ergo  eisdem 
ariicuHs  temporum  vei  coeli  cllmatibus  lunae  celebra- 
tur  accensiOy  ud  semper  aliquauto  ciiins.  quam 
praecedcute  nsense»  ut  sit  undenus  onno  19»  deci- 
mus  transiliebaiur  dies.  viii  Kalend.  iulii»  longissi- 
mos  dies  cl  brevibsima  nox  toiius  anni,  soi«tiiiuin 
aesilvale  facluoi.  vui  Kalend*  /anuar.,  kmgissim» 
nox  et  brevigaimus  dies  toiius  aooi,  solsiltlom  bie- 
luale  raciuuu 


Cbrisiiioorom  vero  pascha  ab  xi  Kaleod. 
Aprll.  osque  io  vu  Kaleod.  Mail,  quoconque  die  Do* 
Riinleo  lonroecorrerii,  sanclum  Pascha  modis  om- 
nlbus  oelebrobis.  Qood  aoie  xi  Kaleod*  April.  etiam 
•i  luna  occorrerii^  vel  post  vii  Kaleod.  Moii,  Paseba 
mlUtcttus  eelebrabis. 

Tribos  ergo  locis  bissextus  Interfollalur.  Primo 
vFi  Idos  Pebroar. ;  seeoodo  obl  rFequenti&sime  poni- 
iur  VI  Kaleod.  Mart. ;  lerlao  Nooas  Mari. 


BEDJC  PRE8BTTERI 

Dfi  MUNDI  COIBLESTIS  TfrRilESTRlSQUE  CONSTITUTIONE  LIDER. 


Moodos  iite  aeosibilis  consiat  ex  quatoor  elemeo- 
^  et  els  totls,  ilo  qood  ouUa  pars  illorum  estra 
moodom  relinqoatnr;  Ideoque  muodoaihil  aliuode 
^i^eedit,  oihii  ab  eo  alias  reeedit.  Dico  aotem  mun- 
itim  ei  eii  totis  constare»  ad  differeotiam  bumaiio* 
mm,  seo  aliorum  corporum,  qu«  quia  oon  umIs 
constant  elemeniis,  aliqnid  iilis  aeeedii  et  recedii. 
Siinililer  arboribus,  berbis  suecus  quidam  e  terra 
mdicibos  addiiur»  qni  per  omnes  partes  diffiisus, 
et  naturali  qoodam  calore  induralus*  transit  in  ro^ 
bur,  Co:u  autemaccedit  aliquid  vel  re,  ab  bomine 
ii  hoe  ordiue  proportioiiali  fiat,  Integer  homo  loa* 
ocl ;  sin  aliter»  corrumpitur, 

J7iimorei. 

Sunt  enim  quaiuor  humores  in  homine,  qui  imi- 
taiitur  diversa  elenienta,  creacuni  in  diversis  teionjM)- 
ribus,  regnani  in  diver^is  aaatibus.  Sanguis  imiutur 
ierem,  creacii  in  vere^  regnat  In  pueritia.  Cbolere 
l{niiatur  Igtiem ,  ctescit  in  aestate ,  regnat  in  adole'- 
seeniia*  )llelancho!ia  imiiaiur  terram ,  cre.>cit  in  au- 
tumua,  regnat  )u'  maiuriute.  l^hleguia  imitaiur 
aquom»  creaeii  iu  hieme,  regnat  in  seneclute.  iU 
cam'nec  plos  nee  miu;is  Justo  esuberant,  vlget 
lioino.  Quod  antem  aliquid  homini  accedit  ei  reoe- 
dit,  haee  oatoralla  perbibeot  Inslromenta  influxionis, 
icilicet,  os  et  Inferiora.  Snot  praeterea  subiiiia  qmo- 
daro  foramioa,  qoaa  poroi  vocaoios,  per  quoe  ventus 
Mibintrani  torgtdam  roddit  Caiciem  ^  qoi  per  sodoirjs 


C  eflixionem  magis  deprehendootor.  Nlhil  vero^dixl- 
inus  muiidum  accideoialiier  piroptcr  peifectam  ejoe 
eitiiqiosiiionem,  sed  partlum  e jus  reeoniexiio»  loiius^ 
et  rcdiotegraiio,  secundum  dmrsos  auctores.  Nam 
ignis  spissaitts  transit  lo  aenem»  aer  splssatus  in 
aquam,  aqua  densaior  in  lerram.  Ronos  per  reeon- 
tractionem  ierra  diloiiur  in  aquam»  aqoa  ienuauir  iu 
aerem,  aer  iransii  in  igneni.  Clemenu  autem,  qu> 
bus  mundus  eonsut,  qm*libetsibl  looum  caplt»  se- 
cunduoi  sui  iiaturam » ignis  soi  leviiale  supremura  ^ 
terra  graviute  inflmnm ,  hnlc  aqoa  elreoii^oodllor, 
his  duobus  aer.  Supra  firmamentum  autem  secuo- 
dum  divioos  suiit  superccalestes  aqusB ,  supra  qoas 

D  sunt  splpiiuales  emli»  in  quibus  aiigelicae  virtuies 
contiiieniur.  Terra  vero  una  lia  se  mediam  locavit^ 
ut  oiqiialiier  uiidique  a  flrmamento  dlsiei,  praeier 
exstintias  mofHium  el  subsidentias  vallium ,  iransii» 
que  per  meditullium  (^is  Intellectualis  Huea  de  ar- 
ctico  poU)  ad  aiiiarcticiim,  qwe  et  aeris  circumfusione 
ita  ligaittr»  ut  nusquam  dcflecutur. 
Forma  Imm. 
Nunc  de  forma^terrae  diuseramus,  quam  Anaiago- 
ras  roiundam  et  planam  in  modom  aacilts  volebat. 
Alii  exstaniias  ettremarom  partium,ei  gremium  ca* 
vernusum  iii  modum  sculellae,  ubi  quidquid  caderet» 
ibi  vero  recipi  vohibani.  Sod  seeundum  hos  muita 
sequereniur  inconvooieniia ,  nam  vicissiiudines  solhi 
ei  luo»  tunc  omoibus  aeqoaliter  appardreou  et  seok^ 


883  neDi£  YBflBRABILIS  OPP.  PARS  I.  SKCT.  If.  —  DOBIA  ET  SPURIA  881 

per  liabereut  aDquiuoctium»  quia  omnes  diinidieutein  A  lo  Rbodioniii  cliniate  flioguiit  de  sex  bnio|ra  boni 


omuiusn  paralleloruin  viderent,  sicqtte  uec  noctef» 
nec  dlea  abbreviareoiur,  omnibusqoe  esset  idem 
Oriens,  idem  Occidens  et  Meridies.  Restat  aolem 
lerram  YoiuuJam  dici»  et  ob  decliVem  positionem 
bomluom  diversis  modis  coeli  partes  intueri ;  nam 
declivi  Tcre  abscondunt.  Uiemalis  tropici  unam  par- 
lem  vldemus»  et  tres  latent»  sstivales  ires  videmus, 
ct  ooa  latet;  et  quando  sol  io  illls  est»  per  tantum 
»|ratlum  eom  videmoa  quauium  Ipsorom  cyclorum 
iiobis  apparet.  Habemus  quoqiio  diversos  orius»  et 
ticcasus  et  meridiea  secundum  firnianienti  volutio- 
nem ,  et  terra  Kloboaitaiem.  Nani  cum  cst  meridies 
Orientalibus»  orlos  cst  Meridlonalibus ;  et  cum  oc« 
casus  OricntalibttSy  ortus  est  Ocddeuialibus. 
Zonw. 
Terra  quoqoe  per  zonas  est  dhisa»  qoamm  media 
perosta  est  solis  frequentia,  et  aliorum  planeurum, 
fecuodum  btifl  qoi  eiiam  lllifl  calorem  attribount, 
do»  exlrem»  aine  caloris  beuefieio,  aliae  dus»  bioe 
calore»  binc  frigore  lemperanlur.  Si  latltudlnis  ma- 
gultudiuem  perpendere  voloeris,  inlellige  a  Septen» 
trioue  circolom  protendi  in  Auslrum  lam  bi  inreriori 
bemispbserio  qaam  In  superiori.  Uune  autem  per 
•cxagenaa  dlvlde  et  attribue  vicln»  frigidae  sex, 
irmperalae  quinque,  pcrusiae  oeto,  temperaiae  olto- 
riori  quioqae,  frigidx  aes.  Ecce  ea  proponioue  qua 
80  numeri  Isti  babeut  adiovicem,  eadem  quoque  se 
kabcnt  xonarum  dimensiones. 
C/lnM/a 


accrescit,  et  In  aingttlis  allif  Uitegra  deeroseit.  lo 
Roreaiealco  siogulis  do  sox  duae  Imraa,  et  in  aliia  to» 
tideui  decreaclt.  Il»e  attiem  divislo  dimatam  facia 
est  aeeondom  compotistaa,  aod  aliter  etitm  iecw- 
dum  pbilosopbos,  qui  natttram  ipsam  porpoodtttt, 
tti  in  ciimato  Rhodionim  eomperlttm  OM.  Nam  ia 
primo  sex  monsiam  duodecima  part  aceedtl,  id  est, 
dimidia  hora;  In  aecondo,  ttiidoelma;  la  lertiOy 
quarU  et  dimidla;  la  quarto»  qoarU;  te  qttlato^ 
sexu ;  In  sexto,  daodedma. 

TeiTflmolaf. 
Terra  qooqoe  movetur,  quod  terrxmoittm  voca- 
moa;  imdo  dantor  conjecturs.  Tcrra  ad  imltailoaem 
artoriaram  perqaas  spiritas  dlscorrit  te  bomhM^ 
B  habet  caveroas,  foramlna  ot  tracooea»  per  qoae  veoii 
et  flamina  dlscorraot.  Nam  flttmloa  oiare  tetrattt 
omola,  nec  Umen  redaodat»  qoia  ad  aooo  alveos  pcr 
traeones  redeuoL  lo  eaveroaa  et  foramlna  eibm 
qttidam  veuli  lutraal,  imdo  dom  qacroolor  erttm* 
pere,  uoto  roool  Impeto ,  ot  lerrm  panoa  illia  ioi* 
timsB  iodo  eommoveaatttr.  Alil  diottol  qood  lerra  sit 
concata  in  modom  fomadSy  vd  doorom  bemisphc* 
rierom,  qoa  eom  aliqoaodo  molcfl  oiootiuflB  corroaot» 
iode  moveator.  Alii  dlcoul  aopra  ahysaom  locatam 
lerram ;  ei  meU  abyssos,  moveator.  Alli  dteoat  U- 
viathaa  aoimal  terram  complectl,  lenetqoe  eaudam 
roore  suo,  qul  aliqoaodo  aole  exostus,  oititor  lllutt 
comprebeodcre,  sicque  iudignatioois  ejtis  molo  ler* 
ram  qooqoe  moveri.  Ilattrlt  quoque  aliqoando  Ioh 


Scieooum  quod  qui  te  medio  peruaUs  esaet,  talem  C  meosiuies  flucioom ,  ut  etlam  oniuia  aMria  aeatiaul 


baberet  dbpositionem »  quod  semper  baberet  a^iai* 
noctium ;  omnea  eoim  parallclos  viderea  dimidios, 
et  iu  lino  sui  borixoiitib  otrosqoe  polos.  Sed  quauto 
inagis  SepteotHoni  accederel,  unto  magis  illi  partes 
rjo»  elevareutur,  et  Auslri  deprimerentar,  et  hoc 
secundum  diversa  climau,  id  est,  inclinatioties. 
Suui  enini  ocio,  secundum  alios  seplem;  sed  qui 
•tcio  volebant »  quxdam  lain  peruflfo  quam  frigida- 
rum  asserebaut.  Frequeutior  auiem  usus  ocio  vole- 
baty  tria  vero  sont  biijos  babitabiles.  Primum  quod 
eil  loler  Meroco  ei  Syeoem,  io  qoo  dies  longissimiis 
esl  iredecim  borarum,  brcvissimiifl  undecim,  abi 
due  boras  faciunt  differeuiiain.  Ihde  eilam  cliiua  ra- 
dlorom»  ubi  diea 
brevisslma  octo 
Ultimom  clima  uostr«  habiiationis  dldiur  Boreste- 
nicum,  a  Boresteno  lacu,  mouto»  cifiute  Armenia, 
i.bi ,  seconJum  Bedam  de  Tempimbu$ ,  iongissimi 
dies  sunl  ociodecim  borarom,  obi  sex ;  ibi  diflferen* 
liam  septem  hor»  faciunt.  Si  aliter  ab  asirologis  di- 
riiar»  forsan  alller  quoque  climaU  dispooaol.  Si 
vcro  aliquls  tantum  procederet,  qoi  poluin  sopra 
verticem  haberet,  ille  drmidium  Uniom  xodiacum 
videret»  et  lotom  aeiiuiuociiiile  parallelum,  unde  ba» 
I  ei  et  per  dimldium  anuum  dieiu  contiouum,  ei  per 
dimidium  noctem  cootinaam,  Yideudam  quid  in 
tirtmo  climale  singollfl  moiisibus  de  sex  irleus  ac- 
lte»tit «  ei  in  aliis  aex  mensibos  uutuni  dccresc  Ia 


io  roddeode  Inandalionem,  et  iode  terrai  nioveaotor. 

Pest  dogolarefl  lerrae  proprieutes  de  commaaibufl 
lerrs  et  aqom  disseramos,  suol  eiilm  bmc  duo  ek^ 
menu  Invicem  dbi  mbu,  oi  eiiim  liqoido  pate^ii 
qoid  eorom  alio  alt  soperlas.  Nam  lo  fluperfieio 
lerraB  aqoaa  vldemtts,  ei  iu  venis  ejos  fodieado  iav e* 
nimofl.  Yerom  aoiem  Oeeaoom  io  medte  perosiaB  po* 
silum  ideo  pbysid  referunt,  ot  Ignis,  solls,  ei  alia- 
rum  planeurum  aqoia  contemperetur.  Calor  eaim 
bomerem  attrabit,  et  indo  pascitur. 
Htffrasfoaes. 

Oeeanos  ilie  vemfl  et  mediterraaeufl  doaa  fadl  re- 
fusioaes,  alteram  ab  Orienle  lo  Austrom,  alieram  M 


ioiigissima  estquindedm  borarom,  j^Sfptentriooemy  alieram  abOccideate;  ilem  in  Ao- 
;  ibi  dllferentiam  sex  horsB  faciunt.     fltmm  et  Septentrionem.  Sed  bii  duabaa  qum  ad 


Attfltrom  vergootor,  fleeoodttm  qoosdam,  ottlla  ea 
cogoitio.  Qoae  vero  in  Septeatrionem  coaveoiaat» 
Unlo  impeiQ  eoncarront,  ol  impoldooe  aoa  lUam 
famoaam  aecessionem  et  recesalouem  DKteai»  ler- 
ramqoo  modo  obraant,  modo  retepnl.  Ut  aol  flaoi- 
mlfl  flob  flolet  aquafl  attrahere  Oceani,  qoas  dom  oei 
valeot  te  aere  dio  flustineri,  pondere  rdabootur; 
onde»  teandaiiooe  facU,  allqaando  terrae  ohrttaator. 
Alii  dicuni  qoia  venti  aquas  impdlant»  et  ste  terras 
obruant;  cumque  iilas  remiseriut,  ad  alveom  aoool 
reveruotor.  Alii  dicuot  habiutiooes  oofliraa  victeai 
ease  ori  Le? iatban,  qui  dum  haurit  flocttts,  lerra  ap- 
^ret;  et  dom  remiuii^  obruitor* 


Bsuiiiimit. 


HimDI  CONSTITOTIO.  m 

A  nem  ci? iuies  fumosns,  Adrimeiaiii  •€!#  m«llii ,  III|h^ 


Sottf  praplerea  xstiNiUones  minores,  sellicel»  ma- 
iiMB  el  ledones.  Ledones«  •  qninls  lons ,  simnliier 
H  a  Tigesima  iiicipiunt ;  et  qnoi  boris  aceedunt ,  tot 
recedunt.  Matims  suiit  majores»  qus  a  tertia  deeima 
«I  Tige^inia  seplima  lona  indpinnt,  et  sei  dlebus%t 
qOiiidecim  liorts  durant,  et  tont  dtiores  In  acce-' 
dendo,  tardiores  in  recedendo*  Eiaesioal  qiioqne 
mare  inier  diem  el  nociem  ler ;  bis  in  «stlf  o  die,  el 
semd  in  notte ;  Ms  in  biemall  noeie,  semcl  hi  die,  el 
dodranlem  et  semonci«m  borm  dorat;  sed  »ive 
eissliient»  site  vento  impeHantor,  dein  et  ddn  flii- 
clos  ordinanlor,  quorom  dfcimos  esl  maximus.  Au^ 
geiur  qooque  mare  secondom  lon«  incrementum  et 
detrimenium.  Nam  incipiente  illa  crescere,  cre-cit 
mare  per  dies  septem ,  ei  per  lotidem  proiimos  de*  B 
cresdU  Itursus  per  sequenles  sepiem  recrescii» 
nsqoe  ad  ,f  igesimom  primum  diem»  ei  inde  terra  de- 
crcsdt  osqoe  ad  vifesimom  ociafum  dieni.  Notan- 
dom  f  cro  iicei  boe  modo  augeatur»  non  umen  ad 
|Mt>priom  statom »  nisi  posl  octo  annoi  redeai.  Luna 
quoque  qno  plos  Septentrionales  partes  aiiigerii, 
tanto  plos  mare  creseit ;  minoa  f  ero,  qoo  illa  magis 
Aostrom  possidei.  Dieonl  phjsici  luoare  coi-poa 
qoasdam  infloiiones  el  efiluiiones  babere,  et  boe 
siiagis  ei  dolcibos  aqois  profenit,  solaris  fero  de 
calsis.  Praeter  bas  refusiones  sunt  ali»  refusionum 
refttsiunest  qu»  faciaB  dicuntor  per  llercolem,  qul 
cum  babitationem  nostram  dolees  lamen  aqiias  ha-^ 
liere  fideroi,  perfrfgil  radices  duorum  montium. 


pone»  Eoropa  babet  in  OcdJontem  llispaniam  et 
Calpeo ,  in  Septeiiirionem  Msotidem  paludem ,  f er-^ 
sos  Aostrum  Graecum. 

Nibukp. 
Daec  duo  dementa  inf  ieem  sibi  mista  stiiit.  Terra* 
enim  efanesceret,  nisi  aquarum  bumoribus  conglii^ 
llnaretnr  :  qu«  dum  alijuando  homores  exbalat, 
ascendenies  nebuls  dieuntur»  duro  ccdli  fadem  ape* 
rlunt  nubes,  duin  ff  fentorum  stringunlur,  aut  solis 
ealore  depluunl,  el  dicuntur  plufiae.  Plufiae  auteni 
suni»  eum  Juges  suni  el  lentae;  imbres  Ounl,  com 
salutares  venionl,  ul  in  fere  com  graniina  produ- 
cunt;  nimbi  sunl»  cum  sobito  el  damuose  vettiunt. 

NlM. 

Cum  bumore^  nebuiarum  ascendunt,  sl  terreno 
frigore  prxfeniuntur^  in  nlves  coof ertunliir :  quao 
magis  in  montes  cadere  solent ,  qnam  in  loca  cam* 
pestria ,  f d  qoia  iilis  magis  cetsitudo  moniium  ob- 
stet,  fd  quia  ibi  magis  spiracula  rrigoris  abundant; 
Sont  antem  doplices»  qua:  in  mulcebri  aere  caduat  ^ 
otgrossas.qum  staiim  liquescunt;  et  alias  iiiinutl^» 
quse  in  uredine  frigoris  caden'es  tecti  foramina  pe- 
uetrani.  Nif es  etlam  in  alto  mari  non  ca Junt ,  sed 
secus  littus.  Nam  calid»  est  aqua  snl^a ,  ei  lerrenum 
frigus  impedii  ne  aerem  super  se  aiiing^l.  Iliiie 
qooque  sententia  illa  astruitur,  quia  sol  de  caliilis 
aquis  maris  pascatur.  Luna  f  ero  de  dulcibus  taniuin 
ei  frigidis,  qoae  et  proprio  calore  caret  et  lumine. 
Alii  dicont  omnia  coB^eslia  corpora  de  dulcibiis  pasci ; 


scilicet,  AiiamaniiSy  et  Calpes»  qiiorum  alter,  id  est,  ^  nam  dulces  aquaa  mare  inlrantes   feruntur  in  cjiis 


AUaSt  remaosit  in  Nauritania,  Calpes  in  llispania. 
UtdXimaniwm. 
Iiiter  hos  montes,  id  est,  Calpen  et  Adamaiiiem» 
fretom  immiftsom  latitudinem  babet  quinque  millia- 
ria,  difidiiqne  Africam  ab  i^Inropa.  Facit  auteni  fa- 
nioios  sinos,  Galiciakn  i;i  Narbonensi  regione  ad 
mootem  PessuUoum » ladt  Cordcam  Insolam »  dici- 
lurqoe  Tyrrbenom  in  fluiboii  liaiiae  :  qui  Cartbagi- 
Dcm  respidt ,  scilieel,  inler  luliam  et  Sidllam ,  di- 
citur  lonium,  drca  Sidliam  Adriaticom,  qoi  in 
Orienie  lulbm  alloil;  facitqoe  mariUma  Grxcis 
loea  Tersiia  Aosirom  |ilurima,  Cyprom,  Uhodum, 
Carpatbum»  el  iibi  desinit  dare  terminum  inter  Afri- 


superflcie,  unde  mare  sibi  attrabere  dicuniur  pia- 
DCtae.  Fil  quaestio,  cum  calida  sit  aqna,  quare  tuiie 
hoino  conUctu  illius  frigescat  magis  quam  terrae.  i^l 
S'>lfi(ur :  quia  hoe  de  dulcibus  tantiini  efenit,  non 
de  salsis.  Tel  potest  hoc  etiani  esse  lam  de  salsis 
quam  de  dulcibus,  et  frigescil  ei  hoc  magia  liomo» 
qui.i  conglutinatior  aqua  est,  et  magis  adhaeret  ho- 
niinl  quam  Urra,  si  iili  imponatur,  ideoque  subtill-^ 
tati  aquae  boc  attribuas»  quae  magis  poros  pcnelrat, 
aut  iilis  se  applical.  Fit  quoque  quxstio,  cum  de  sal- 
sis  aquis  neliulae  profeniant,  cum  pluviae  dolces  ad- 
nos  desceodaui,  quia  poUris  imputare  sive  immensts 
tractibus  aeris,  sive  calori  solis.  Qiiod  auteni  tanlam 


ei  Asiam,  iodpii  Nilus  versos  Sepunirionem,  et  ^  poiesutem  babel  iguis,  fidemua  in  amaris  herbis,. 


dldlor  lldlesponlos,  loter  Sesto»  et  Abydon,  in  ul- 
lerlorl  Ponlos,  inde  Propontis,  inde  Bospliorns,  ibi« 
qoe  desbilt  dare  Urminom.  loter  Eoropam  el  Asiam 
aui  Tanais,  qoi  de  Ripbcis  montibus  odtor,  el 
augoantea  MaBOlides  paludes  lacll.  Simlliier  el  io 
OrlenuCaspiom  eromplt  Erjlbreom,  qui  et  Rubeum 
dldtory  oam  alluil  littua  Rubrom ;  oode  aqus  ma* 
rio»  eoloraotor,  fertqoe  Ibi  lapidea  preliosos.  Asia 
mafoiiodloem  Eoropae  el  Afrieae  posaidel,  el  incipfi 
ab  borils  Edoo»  id  esi,  a  delidarom  hortis;  io 
OrienU  el  io  Aoatro  Nilo  termlnaior»  lo  Sepun* 
Irlone  Tanai.  Africa  lo  aogoUs  sois  babel  Cyreneo 
dvlutem,  el  Caubaibmum  versos  Aoslrom  In  Oc- 
eklenlem.  Hauritaniam  ei  Atlautem,  lu  Sepuntrio* 


quaa  ad  pailentiam  gustos  eicoquit,  fd  in  aero 
dulci  amaritudinem  amiltit  buiiior  amarus,  sicul 
dolces  aquae  in  mare^caduni,  et  rursiim  per  lracooea> 
qiiosdam  ad  alfeum  suum  revertuntur  diilces.  HOc 
aulem  eiperiri  poteris.  Nani  si  dulcea  aquas  per 
alg^m  fluuris  eolaferis,  amaresceni. 
Qtimio. 
Nobes»  ol  diiimus,  d  f  enlorom,  f  el  solis  ealore 
dissolfoolur«  ot  fil  plufia ;  qussi  Urrcnu  frigore  in 
cadeodo  pnsfenioolur,  in  grandinem  eommoiantor 
el  dealbaotor :  qoarum  doplei  est  genos.  Nam  oiL- 
ftuu  olf i  admista  fenit  in  frigore.  Aiia  in  fernis  ei 
aeatif is  diebos  el  magis  qoam  in  noeu.  Nobes.etiam 
qoaoto  altius  eleTantor^  incipiunl  altcnQari «  el^  ^^ 


_  j 


887  BEDiE  TiNEIlAOIUS  OFP.  PAHS  L  8BCT.  H.  —  DUBIA  ET  SPORIA.  8M 

ftoreti  di8i«rii;  ei  i|iiaiido  101  noo  poteti  aqoas  al-  A  minInu  ei  raniit  arbonim  iftli«rei.  AUod  qooqoe  i» 
lacui  aiS>i  iftcorpnraire,  el  imioensltalea  ftqoamm 


peraiiulldecidere,  freqoftBiittseaduniio  mare;  eC 
aic  Deoa  parcil  terrx.  Quia  maoubias  ificimot  eooi- 
poaiiom  a  mano,  qood  eii  boovm,  ei  nubibua  per 
aolUbealft»  qoasl  miulaae  benom  mtbium. 

Poamoam  de  lerra  et  aqoa  dlximua,  de  aere  pro* 
nlmo  illo  disseramos,  ciijue  moios  caoaa  perhibeior 
aqoa  :  qo»  mola,  Daturaliter  mo?el  aerem.  Sed  com 
mofealvr  ab  Orienie,  Curos  d.dtur ;  ei  cum  ab  Oo« 
cidOQie,  Zepbfrtis;  cotn  a  ftMridie,  Aosler ;  com  a 
Sepiefttrione,  Aqollo.  Si  qoaBritor  cur  potius  oatura- 
liler  aqoam  quam  terram  moferl  dicamus«  respon* 
deo :  qula  perpetuo  aquaa  mof  eri  vldemoa,  non  sem« 


aotumnail  f  oUtat  teropore,  qood  pueri  f  ocant  Ksla« 
lem ;  oode  araoes  lelas  £idttnt,  qut  esl  lei  aoria  sole 
desiccaa.  Pralerea  venlia  imminentibos,  mlerief 
isteaer  aoporlori  coHiditor;  oode  acioiUfas  prosi- 
riont,  qo«  siellarum  caaom  ImtUntur;  rofora  ao- 
lem  nunquam  aliqoa  atellarom  §u»  se«  fasa«  ded* 
dit»  Imo  sciuiiUs  bumido  aeri  allaps»  eisliaguufttort 
et  in  agris  luTentae  pblefma^  simllitttittiiefii  expr»- 
monl.  SoBt  autem  res  f  enenosau 
D$  iride» 
Fii  praMerea  arcus  in  aere,  qui  oppoiium  pb« 
gam  lenei  a  sole ;  el,  ut  dicuni  pb jsici,  sol  nobes  a- 
qoosas  el  concaf  as  referberat»  iion  muliom  eonkr* 
laa,  onde  dif ersiutis  mondftoc  colores  iliis  faiosa« 


per  aereni.  Si  pcrstiuril  aUquis,  dicens  :  Ubi  est  cN  B  cottlor,  qui  uniom  ex  minioa  dislantia  liqosdo  dis- 


ficiens  ratisa  allcujus  rei^  debet  esse  effBCtum ;  re* 
apondcOy  f  icinom  iiiom  aqo«  motom,  f el  dicos  non 
ubique  mof eri»  sed  In  aliqoo.  Alti  qoia  lefis  crtspa- 
tlo  qOaedsm  aeris.  quam  auram  f ocamos  In  lerris, 
aluoum  fcro  In  mari,  oiTendator  in  moBtiboa«  ibi- 
que  ioma!tuantur  ot  aogentor.  Alil  dicunt  rationa- 
liill  luoto  moveri  flrmamentum,  et  subjectos  plaue- 
loa  qul  aerem  Inreriorem  cominofent,  ei  omniboa 
motibus  iaipelluBi»  id  est»  sursom»  deorsom,  dex- 
Irorauro,  sbiistrorsomt  auto  et  retro;el  per  circn- 
lom,  qol  soltts  ratlonabilis  est,  sed  lii  eo  nou  dia'per- 
sislit,  qood  eliani  aliquando  deprebeiidimos  In  tor« 
bine.  Mee  torbat  qood  |ilanetas  Irraiionabiiiler  illoa 
moferi  dixi,  boe  ,fit  tomparatiooo  firmamenti,  qui 


tingul  non  possont.  Beda  autem  didi  quatttor  fsse 
colorea  dif ersos,  imlUBies  quatoor  elemettU :  firidi» 
f  Iridem  lerre  superfidem  imluiori  glaoeua  aqoam« 
biacyotbos  acreas,  nilieos  igoem  •thereofls*  Softlafi' 
qoando  etiam  doo  arcos»  qoia  lona  almlllier  arcom  fa^ 
cit«  plennm  lameni  qola  uon  est  ipaa  Iris,  el  aolet  esse 
imminenlibos  fentls  aul  plufils.  Ulura  quoqoo  nao>» 
obserf ant.  Nam  ex  eo  paru  qoa  prlmum  disoolf lUrt 
f enios  aot  pUf lu  ▼entoras  esae  prmooKUAt. 
D4  mtkere^ 
Boic  aeri  proxhno  ioco  setber  Immioel,  In  qno' 
rom  cooAnio  luna  proxlma  loco  osi»  quaa  pbjsid 
lerram  «tbeream  ▼ocaferont :  forsan  Ideo»  qobiaie- 
01  terra  a  Urewi§  didior,  Ita  qoi  a  Cflelestlom  eor^ 


ab  eodem  cursu  nuitquain  deslstit.  Planetm  foro  di*  ^  porum  porgatioae  leritor,  in  lunam  recipitar.  Ethoe 


f ersis  tractibtts  labuntttr. 

D$  fulnune, 
Denique  cardinales  f eftti  tres  conff nlunt,  et  nubes 
compelluat  Unia  f  1,  ut  ex  colliaione  illa  nascatur  so- 
niios,  et  dariias  qu«dam.  Quod  auditum  oflenditf 
loiiitiuoiu  cst ;  qood  flsomy  fulgur  fel  fulguratio ;  qui 
ferlt,  foloien  dichur.  Nasdtur  ibi  pr«terea  quidam  k- 
pis,  qui  vel  nimiae  coropres>ioni,  f d  niroio  calori^  td 
nimio  frigori,  potest  auribol»  qoia  etpresslo  poaslt  boe 
efficere.  Videtur  saib  nbl  lacteusbumorcoagulatur^ 
qni  Tcro  calor  dif ersls  modis  res  mulceal  aut  conso- 
lidet,  apparet  In  limo.  QttOd  aotem  firigns  daritiem 
faciat»  fideiur  in  meuUis  llqoefaeiis»  ot  etlamlu  fer- 


a  soie  01,  io  specoK  similitudine»  rcf erbereUir,  op* 
poniiur.  Lunares  attiem  plurimi  sonl  anlmm  ftscea** 
denies»  fd  deseendentes,  quaetn  slngdis  aplMerisqoid 
acceperant  obf oludonis  relioqooiM  Ibiv  foi  asaouittotf 
sif e  cacodxffiOiies.  Quod  autem  fttnri  babere  f iden« 
tttr  in  medioi  hoc  prjedictae  canstt  poteril  aocrUiu 
De  fnrvo  Iwnm. 
Lnna  ex  qttaioor  eoosut  elementis,  sed  tria  fila 
demenu  bono  sibi  commisU  sont  d  lef  igou.  Nam 
ei  naiurallter  sont  persplcua,  ei  de  ae  Ittcem  red- 
duot.  Terra  aoiem  in  lUo  loco  oon  bene  aUlc  admis^ 
u  eat,  nec  de  se  lucem  dfttndii,  et  scabra  eat  In  illo 


loco.  Scabrttm  anlem  e»l»  qood  robigloo  obdacum 
ro ;  lapldes  disslUre  facli,  ligoom  flndit,  aqoam  con*  .  est,  aot  allof  igatam  remansit.  llabel  bxc  flgnraa  sep* 
atriftgii^  Olcttttt  alii,  qood  qoidam  craasos  f eotor  ^  um.  Nam  moooidos  ab  ttuiuu  didtor,  ettm  prloa 


conliaeaiur  in  oubibus,  qni  doiu  eroiopll,  sooitoiki 
fadtt  cujos  rel  probaUonem  dat  f eotus  f esica  ^coa- 
cepttts,  qus  dbploaa  tioleater  inunat.  Afil  dkttnl 
atomos  homoris  f  aporaliler  asceaderet  et  igniom 
catomaiiler  descendere«  in  qoorum  confeftto  nasdtor 
ille  sotiilus,  datorqtte  simniiudo  qoxdam  de  fabro 
fernimcalidom  tingenu  in  aqtta. 
Oe  rore. 
Desudat  qaoqtie  in  aere  roa,  qui  lunc  aiiriboitar, 
eo  qood  iUa  ait  crilrum  calesiiom.  AIU  atuibttunl 
Teneri,  eademqoe  et  fcspere  ei  flsane;  qul  sl  frigore 
prxfenltor,  pruina  dflcitur.  Qaoma  quoquegros- 
aom  flt,  cadit  proiaa  In  frgorla  maxima  oreJioe,  qui 


est;  dtcboloasos,  fd  d^atomos,  com  media  ests 
dyaa  enim  doo  didtor,  tomos  secUo,  ampbieyrtes» 
Id  ea,  drea  rotonditftUin.  Esi  plenUoalttin  io  do- 
crescendo,  item  est  ftmpbicyrus,  post  dicbotome^ 
el  indo  moooidos. 

De  eelifd  eolie  ei  imm. 
Luna  qnoque  iOa  seuiper  pleol  orbis  e^l.  Nam  ex 
ea  parU  qoa  soiem  respidt«  semper  plena  eal;  sed 
allquandoiou,  f  d  ex  paru,  obsottrfttur,  cttm  esi  qoar- 
U  dedma,  f  ^  dedma  qoinia,  ai  sii  lo  ecKptica  Uoeoi 
el  per  diametrum  soli  oppodu.  Diameter  esl  Uoea 
qa«  aliquando  pahltnr  I14  doaa  modieutes;  dpM 
^ftim  binaritts  cst,  metron,  meosttrft  ^nam  unc  urri 


m  uium  coMSTiTvm  m 

ta  ncdio  pMki,  lnaeii  solU  ne  Ium  kifiiiHlator  ki*  A  riuf  ctim  ad  12  (Mrtem  veoerit,  videtur  sicut  er  lu« 

M.  Venus  vero  cum  ad  7  partem  signi  a  sole  re* 


pedit»  ol  forben  ejus  ad  lunom  usque  protooditnr, 
ot  oit  eelipeis  hinae,  quod  deliciuium  dicimus.  Fit  au- 
lott  tam  in  inferiorl  hemispbaerio  quaro  in  superiorli 
lom  ia  Oriente  qoam  io  Occldenie.  Noo  tameo  sem- 
por  II9  enm  esl  decima  quaria,  vel  decima  quinta, 
sod  postaeimenses  semper.  Com  auiem  in  eodem 
oigno  It  01  oodem  mense,  noii  nisi  post  novemde* 
dm  annoi.  Cua  autem  In  f  odem  signo,  et  mense,  ot 
a^i  parte,  non  nisi  post  tv  annos  eveniu  Quod  ve- 
ro  hi  eodom  signo»  mense,  parie,  revocaiis  cunctis 
planetla  ad  loeom  soum,  non  nisl  post  quindeclm 
ttenioa  annorom  fiu  Ecilpsis  solit  In  trigesima  lona 
fit,  aol  ecnpaim.  Mam  declinat  vei  ad  Austrum,  vei 
nd  Seplontrionem.  Cum  auiem  sol  in  eodcm  signo 
pariter  et  mense  flt»  post  lv  annos ;  sed  qui  eodem  ^ 
sigtto»  meuse  et  pane  fit,  revocatis  omnibus  stellis 
ad  priorem  iocom,  hoc  est,  post  iv  millia  annorum» 
ik  «rdine  planiiarum. 
Rone  de  ordinibos  disseramns.  Plato»  sequens  JE^ 
lypitos,  qol  hoe  persoaserunt,  10  prozima  regione 
poai  Inoatt  soiem  asseruit  hac  ratione.  Luna  proprio 
hittino  earol,  qoia  motuaiur  a  sole.  Nam  sl  Yenus  el 
Herenrius  illi  01  lona  inierponerentury  aliqoanda 
iolia  Inmen  prmrlperent.  Ratio  quidem  parva  est, 
nam  omnls  nmbra  minoris  eorporls,  a  majori  lumine 
feeta,  eitenualur,  nec  longe  protenditur;  sicquehm 
iom  oihil  lunse  impedirenl.  Tullius  Chaldaeos  sequi- 
fnr,  diceiissolem  mediom  plaoeurum  esse  uumero, 


cosserit,  videiur  quasi  jam  majer.  Luna.  quoqcie  ibi- 
dem  videretur,  si  proprium  Inmeu  habcret.  Quod  au- 
lem  superiores  et  iuleriores  aole  6^0010^,  trlpUciter 
per  conjecioras  ostendituri  aive  per  ioiersectiouem 
circuloruffl,  sive  quod  sint  eplcyeli,  id  eat,  supcr- 
clrculares  lerram  non  habendo  cenlnim,  aolem  qua* 
sl  centrum  cursus  sui  efficiunt,  sive  attiludinem  so- 
lis  circuli  emetluniur  obtosis  sive  Muiis  anfraetibus, 
quemadmodom  latiiudinem  zodiaci  planet»  evadnnt^ 
quas  sobjecla  oculis  pictura  demonatral.  Sed  qno- 
ntam  ttentlonem  qoomodo  lodiaeum  perambuleni 
reeimosi  plenios  Inde  dicamus. 

Da  iindizodmi* 

yeuusot  inna  ad  eitremiutea  zodiaci  peHata^ 
diiodecira  lineas  dlvisi  perveniunt.  Veuus  lamen  in 
duobus  momeniis  eicedii»  liercurios  octo  lineas 
ejus  pcrambulat.  Sol  duas  tnedias  serval,  nec  illas 
iiisi  in  Libra  eicedit»  unde  Ovidiu/  :  Empattnntur 
equl  Mars  quaiuor  perambulat^  Jupiter  quinque ;  aed 
ei  bi  rrequeniius  anomali  fiuot.  Satornus  iros  tau- 
tum.  Cum  sitdubitatio  de  ordinesolls,  Mercuril,  Ve- 
neris,  nulla  umen  esl  de  cseteris;  nam  tautnra  a 
aole,  el  a  se  invicem  rocesserunt,  ut  quod  sol  In  an* 
no  perficit,  boc  Mars  in  duobus,  Jupiter  in  iii,  Sa- 
turnus  In  Iriginta. 

Dt  traniitoriiin 

fpsorom  quoqoe  planeUrum  alii  sunt  hippoliiici. 


spatlo,  nam  plus  a  flrmamonto  quain  a  terra  re-  p  tilii  slalionaril,  alil  retrogradl,  alii  anomali.  Hippo- 


cbttli.  Non  lamen  negamns  Venerem  et  Mercornim 
aliquando  saperiorcs,  qnod  etiam  historiae  probant. 
BabeUr  onlm.ifi  historla  Caroli  quod  Mercurius  per 
ttivom  diea  in  ao!e  Unquam  macula  apparereu  Quan* 
do  vero  intraveril  vel  oiiverii»  iiubes  pcrhibebant 
^idoro.  In  Romtani  qooqua  hisiorla  dlcltur,  Aogusto 
€>aare  Jolio  adoptlvo  patrl  fuiiebres  eiseqoias  fa- 
eiento,  Venerem  fulslsse,  quam  cjus  stellam  censuit. 
111  doo  cum  inrra  solem  sool,  dare  vidootur  in  me- 
ridie.  Causa  vero  esi»  qnla  sonl  vieinlorea  urrae,  el 
laajores  apparent«  nee  aoi  lllaa  ohacurat.  Cum  vero 
onpra  aolem  sunl,  elarilas  ejua  non  permiltit  illaK  vl* 
tfori,  unqoom  JMi  ^  ttinorea;  cnm  direcle  quo- 
^oe  sol  iUaa  roverhorat»  nt  anlo  vol  rolro  po^ltas,  sf- 
«illiler  MU  nmdknm,  ani  mimme  videntor. 
JDi  m§dim  lunm  ak$amUil€» 
Do  Inno  qiwqM  Ulb  hahotur  eoojeeturit  qnod 
iU  qmedatt  mihecuialnior  noo  ei  lunam  poslu,  Im- 
podUni  nohii  partlm  elariuioa  lunm;  nam  Ipsa  od- 
aMnisiratrUealoorpulentlttUm  superlorlhus  quam 
inioriorlhni,  ol  erlhranlnr  Ihl  quldam  atoml,  cojaa 
Hqnidioroipanos  iorsum  danl  eorpuleniiam.  Sordi- 
dioroi  aniea  hialoreriorlbui  et  caducis  Infunduntur, 
ei  ttievaporani.  Lunamquoqneinea  parto  aapoclihos 
noairlaaolMrahii,  quemadmodum  nebula,  qu»  uhi  do 
amiihoioihilal,  oeulli  lllom  nostrlsihiahscoodit, 
ih  ipi€9cli$  ii  interteetii» 
Qanndd  Tonoi  ol  Morcorini  iolii  vldnluu.  vd 
r»  vdnon  vldeantnr.  Merco* 


Klici,  id  e:»l,  transitorii,  sunt*  qui  de  priori  signo  ien« 
dunt  in  posterius.  Cumque  hoc  omnes  alis  faciani, 
pnecipue  sol  et  luna,  iia  enim  hi  11  de  anterioribus 
slgnls  ad  posterlora  Unduni,  qood  nunquam  stent» 
nunqoam  retrogrediantnr.  Si  aliquis  opponat  solcoi 
sobsistere,  quia  pliis  in  geminis  morelur  quam  ii» 
Sngiturio,  diciieqnod  boc  morari  non  est  subsisiere,. 
sed  quod  majus  spallum  ibi  habeat  eomplere,  quam 
el  alils  slgnis,  ubi  ails  ejus  lam  alu  non  est,  quoil 
paUI  10  eiceniritate.  Siaiionarti  suiil  qui  diutiiii 
prope  aliqnam  fiiam  steilum  videntur,  quam  soleant: 
non  qoidem  siiol»  led  seeundum  cursus  sni  figuram 
vd  ascendunt,  vel  desceodunt,  el  non  multnm  In  na- 
lurall  cursu  procedunt.  Suni  autem  legflimi  Urmioi» 
D  in  quibiis  videntur  suiionariit  Id  esi,  com  disUnt  a 
sole  per  iria  signa,  vel  per  quatuor»  quod  fit  per 
iriangulum,  vel  quadrangulumt  id  est,  in  trigono» 
vd  lelragonoi  hoc  esl,  in  Iricelo,  vd  in  quadrlceto. 
Causa  auUtt  hujua  suilonis  perhibetnr  soi  esse.  fHsl 
antem  sutio  alia  maiutiiia,  alia  vesperiina.  Matutina 
eat»  cnm  anu  ortum  aolis  est  in  siatione.  Et  noian- 
dnm  qood  in  vespertina  suiione  tantnm  fiunt  ro- 
Irograde.  Verbi  gratia,  si  Jupiter  de  Geminis  proce- 
dat  in  Gancnim,  el  Item  redeal  In  Geminos»  quod 
cum  qnidara  In  qulbusdam  signls  semd  Untum  fa* 
cianu  Satnmui  Umen  icmper  bis  ad  qtiodlihel  si» 
gunm  regredlinr,  el  aliquaiido  Urtio  pervenli  ad 
ideffl,  quod  moram  sul  curiUi  iocnndum  quosdam 
dfidU  Nam  secuodutt  alloi  mignltndodrcull.  I^tha- 


ttl 


BEOiB  TIIMERABIUS  OPP«  PABS  f.  SECT.  H.  ^  DOBU  BT  9PUBIA 


m 


joras  aulem  neque  reir»gradarf,  neqoe  sure,  neque  A  Mleoi  iDdpll  obscorari,  el  reeedeodo  io  doodecimi 

OMMialaai  a!i«|itan  etae  dicebai»  sed  omoet  inaeqotli 

ft(ttiio  leoiporis  aeqoaIi:er  complere  j^paiiuai  loeomin. 

Qooofiodo  relregrade  Tideaolor,  f  el  sialionarie,  eom 

taoMn  non  sinl,  fi|urad«nionatral.  Aoomals,  id  est» 

frregolarot  tonl,  cui  vet  dtntiot»  ?el  cilintt  toliio 

noranfor,  Tel  orionior,  aul  inif  I  toliio  loeo  apparent, 

qood  eum  aliis  etiam  ereniaf^  maxime  lamen  llarli, 

qoi  lo  potlerloribot  dnobut  annlt  nonqnam  tervai 

legem  priornm.  Yenns  autem  ei  Maniot  nonqoam 

In  iricoio  vel  io  quadriceto  regulariler  dittanl  a  tole, 

nee  a  cbr^ico  orla  orioolur,  aul  occldunl»  quia  non 

plot  a  tole  ditianl  qnam  Venua  per  tig nnm  el  dimi- 

diooi,  Martiot  per  signom  el  dou  partet  oniut,  ibi- 

qoetoamsiatloaarilalemelroirogradationem  patiuo* 


partolUominari,  cl  duobosdiebosUniammodo  Ittet. 

In  inlerteciionibus  qooque  absidesaoltoarquldam 
Iramiies'  qui  dicontur  aot  Iragendo  por  tplrat»  pcr 
qoat  tlellaria  eorpora  incedont,  Infiie  trlginU  oo^ 
eiilianinr  anl  plures ,  sed  mlnoret  dluiioa.  Mam  auh 
joret  citiot  ▼identnr.  Ineipinntaulem  obteorari,  eam 
tol  ab  aliqua  illarom  ullra  qoindecim  partet  dottitoitttr 
lerra,  qood  iter  qolodecim  diebos  perfidl,  rooedent- 
000  ab  ea  qoindoclm  diebut  obscorau 
Dicmueium  ptuuuartm. 

Ui  diilmut  tupra  In  Iriceto  vel  qoadricoio  tolo 
reapldeodo  planoUt  floni  tcaiionariot  rotrogradl,  el 
contra-so  qooque  retpldendo  magoom  sibi  prsbeoi 


Inr;  proplot  aoum  fiderl  pottont  aliqoando  tupra  B  oootentom.  Mam  com  talubrU  talobrem  retpoierii. 


oiaMl  01  infra,  timnl  reirot  aul  anie ;  nnde  ei  Juot 
LodCerot  f  idemor  habero ,  tlmlliter  duot  llosp^ros, 
com  f  ero  Mercurloa  aoU  eti,  f  indicat  tibl  nomen 
liOcireri.  Vcnnt  aotem  oti  nomen  naturm,  Id  eti,  oa- 
lnralitor«  obleuoqoe  baec  tlelU  etl,  Vonos  appdlator. 
Cnm  fero  aolem  praNodll  In  ortu,  Lodfer  dicitor; 
com  tole  ocddenie  appamorii,  Hespemt,  f  ol  Vetper, 
ei  ott  nomen  ofBcii.  Diconl  qtioq«ie  Ariniol.  oi  Pori* 
palolld  nalurali  eortn  f  oW i  planeiat  com  firmamen- 
1«,  ted  omnea  cderiuio  Ipsiot  prartorirl.  Salumns 
In  Unlom  eum  eioaceleriiaUcontendii,  qodd  infra 
dootannot  oidimldlum  illum  praeccdal  firmamcn- 
mm  uuiut  lanlum  tlgni  longitudine. 
DiMn. 
Noiandom  qooqoe  qood  orlut  aliot  matollnot,  a- 
liua  f etpenloot.  Malntlons»  nbi  ali  loa  ttoUa  aoKt  or- 
lom  prxeedil  posi  medlam  noctem;  fetperlinnt, 
olii  potl  occttom  tolit  aliqoa  aielU  apparaoHl.  Eti 
prmterea  onot  alios  niiradanntt  aliua  bdiacot,  aliot 
acbrouicos.  Mondanot  eat,  cora  do  inferiorl  bemi- 
tplaerio  io  soperlos  allqoa  ttdla  omerterit.  Hcliacos 
ett,  com  tol  recedeat  ab  aliqoa  slella  permiitit  eam 
fideri.  Acronint,  cnm  alii|ua  ttella,  fel  tldut,  oed« 
dit,  ei  oppotiium  illius  per  diamolrum  orilur.  Gbro* 
not  antem  lempot  inierprotatnr. 

Dt  9CUUU 

Oceatot  qooqno  aliot  mondanos,  alint  beliaent, 
aUntacbroiiicot.  Mundanot  oti,  com  soperiori  bo- 


aogeiur  talubriiat ;  ti  adfcru  adf ertam «  aogelor 
adrersius ;  si  talubritadforum,  fel  e  eonforto,  mi- 
nuitnr  olraramque  eiroctot.  Mercnrlnt  aoUm,  qoia 
etl  lndifl(Brent,  plut  umen  booot  qoam  malnstem- 
per  ulis  efficitur»  quallt  llla  qoam  reapldl,  ei  ejot- 
dem  eo!orit.  Nam  si  advertam  retpeserii,  angei  a 
aecderai  lllins  procerlialem ;  tl  foro  protperamt 
aoget  el  acceleral  ejnt  adf  crtiiatem ;  ploa  umeo  esl 
acconimoda  protperiuti. 

00  iamkitUi. 
Si  In  slngtttit  domieillls  tiogull  planetaB  accosae- 
rlol,  plorimnm  slbi  obseqnontnr.  Illnd  aolom  domi* 
cllium  cojntllbel  dico  priucipale,  tn  quo  qnilibel 
p  planeta  in  origiiio  mnndi  reperlnt  ea.  Lodo  qoidom 
el  tol  ticgola  babenl  domldlia,  tod  quilibd  de  eenlt 
qnioqoe,  babenl  duo  onnm  tocundarinm.  lo  prtndpio 
luque  mundi  luna  fuit  In  Canero,  quae  com  consiel- 
latlooe  soa  tomper  bona  porUndal,  praecipoo  taaaea 
Cancro.  Si  tolem  tecom  baboerit,  iticreinenlom  el 
corpulentiam  rebua  maiime  infundii,  qood  in  florida 
aef^tate  patef.  Sol  foro  repertnt  fuil  in  Leono,  io  qoo 
pnDclpoo  potosutet  soas  deslgnat  sicciUle  01  fer- 
f ore,  iiode  ei  caoleolarea  dica  tool  aliit  forf idioroi, 
01  solo  exisleoU  io  soo  domicilio.  Caoicnlaret  aulem 
diotdicnnlnracanicula,  quam  tunc  ingredimr  sd. 
Mercuriut,  tleul  liifirmut  omnium,  primam  obtiouil 
etoetionein,  degltqneab  aniecodentibus  Canom,  Ge« 
minot;  a  eooaeqoenlibua»  Loonem,  Virgioem,  bae 


Diia|iliaerio  in  inferins  quaellbei  slelia  deacendil.  Ho-  p  raliooe,  ol  ibi  quod  fdlol  detigoarel  prioci(iolitert 


liacoa,  eom  aol,  ad  aliquam  ttellam  accedonty  illan 
f  ideri  non  permittll.  Acrooieot  eai,  com  allqoa  aul- 
U  fd  algoom  ocddil,  oi  oppodinm  llli  por  dlamo- 
irnm  orilnr. 

Di  occndolitno  tldjafnm. 
Cnm  occolloniar  tlollse,  tifo  a  aole,  df o  ab  abd- 
dibot  toit,  noo  umen  omnet  pari  splio  oeeMlianiur. 
Nam  Salurnna  clix  diebua  ad  asajut  occolutor,  ad 
mlnna  foro  x  Uninm.  Jopiter  xsxfi  ad  majot,  ad 
mlnna  x,  almlliter.  Mart  aolem  anoasalna  eat.  Undo 
io  Getlit  Coroli  por  Integrnm  annnm  laloro  porbibe- 
inr.  Veant  aotom  Lf  lu  dieboa  a4  majot,  ad  mlnna 
aolemui.  MercnrintadnHiJnaxfidiobot^ad  miaotxii. 
Lupa  Tccodeodo  io  doodedma  pano  dgul  oaina  eontra 


Tamen  ai  botpltalilaiit  cansa  alint  plaaeu  illlc  fnittet 
ingreasnt,  dixii  to  fdle  illl  obaoqol  coloro  el  effecu. 
Venoa,  nii  proxlma  ioco,  proximam  fedl  deeiiooem» 
oiabantecedieoabut  elegil  Tauram,  aeoasoqoen-» 
liboo  Libram,  oadem  raiioae,  nl  anot  eBeclnt  ibi 
demonairareL  Sl  f  era  malna  pUnou  Bhse  Inirarel^ 
fdlel  illi  adfortari,  oi  tna  pratporlule  firet  illiot 
miauere,  prasdpoo  bibont  Merenrlomt  fdlmaeca^ 
lerara  protpera.  Cum  f  ero  bonum  tna  oonaiotUtione 
plorlmnm  dotlgoel,  prasdpue  lamen  de  Idicl  conn»* 
bio  Joemidiaaifflom  plgnua  affen.  Ea  qooqoe  ratiooe 
Mara  Ariotom  el  Scorpionem  olegii,  ni  maxiasam 
poneadai  adf orduum,  ol  prmdpoo  flagrantiam  io- 
dical.  Joplior  piacea  ei  aaglliariam  dq;!!,  qpi  iw 


m 


UONDI  CONSTiTUTfO. 


m 


pentiir  de  adf ersis,  augcur  a  prosperia.  Cttm  Martio  A  iade  aniias  bisseiiilU ;  quod  Tero  liquescat,  ita  dtt* 


aecderat  ad  iioniuiis  sua»  iadida,  de  relici  regno* 
riUD  efODtn  disponit.  Salamua  doo  eoBtiomobtioiit, 
scilieei,  Aqoariaai  et  Capricomaoi,  eom  liooia  nitior, 
ciim  ipaiis  s»f  lor,  eom  Mereario  in  eradelluto  eeie- 
rior,  imerqoe  malaa  dosignaUoBea  frigore  ot  Bimia 
osperiuie  abondai. 

Ke  M§mr0  Salam/. 
Esiaotem  ioler  omnfs  planeUa  Saiamas  frigidlssi- 
teoa,  enjos  piorea  caass  redduntor  raMarum,  quU 
•eiiex  fuil  qoidom  yir.  Senea  aotem  sunt  frigid« 
Haloras,  onde  el  legma  in  eis  abundat»  quod  bleme 
cresdu  Yei  Meo  frigidoa  perbibetor.  quia  remotis. 
Oimos  sila  solo,  tel  qoU  aol  in  Satorai  domiciliis 
liOBitus,  remoiissimaa  esi  a  oobis,  lune  quia  frigore 


ponamoa.  Sol  in  prlndpio  arletls  esae  pooaiur,  idem 
posl  ccGi.tt  dies  adeo  t icinus  erlt  ddem  parii  ario- 
lis,  qood  si  adbne  sei  bor»  resuront^  eamJem  par- 
tem  attingerel.  De  reliquo  diligeiiter  anlmadvirlo. 
In  toto  saoamkitu  (ot  diiimos)  uoiom  apatium  pooit. 
Videamua  igiiar  primatii,  aecundum  SDqualom  com- 
pauiionem,  quantom  in  singulte  liignis  pooat.  Nam 
aecoBdum  eompolisus  in  quolibei  aigno  lonit  xtx 
dles  01 X  boras  el  dimldiam,  el  ex  bls  ad  eamdem 
aommain  redibis.  Nam  duodocies  xxx  suni  €C€Ut« 
duodcdes  X  borae  iisciunt  quinque  dies,  el  duodecles 
dimidia  radi  quadrantem  :  ecee  eadera  summa.  Pbi* 
losopbi  TerA,  rei  veriuum  €onteniptanf<*s,  depro- 
benderanl  solem  plus  in  uno  ^igoo,  et  minos  in  a!io 


premimur.  Com  ?oro  hi  aoii  domicilils   Satumua  B  Immorari;  ande  in  Geminis  duos  dies  super  xii  el 


com  aole  posltoa  roeril,  gra?lss'imam  raeil  rrigoris 
nredlBom»  nec  alitor  osl  frlgidus,  oisl  per  elTectom. 
MaU  ooim  coBateUationo  aua  eneeal  bomlaea,  eBecaU 
Toro  soni  rrigidl,  tel  aliur,  qoia  aapefeeslcslibas 
oqois  vkloissbMtt  osi;  el  ideo  at  rrigtdos.  De  quiboa 
^ures  dantareoojoelanr,  quomodo  fertur  rotuodum, 
ei  perpotoo  fdobiloeonsislere  possit. 
ih  mpenmk$iibm$  tiquh. 

Prima  conjeetum  M^  qaodsint  in  eHenon  super* 
ncio  emli  oxsUBUa  ol  aubaldentia  loca,  ot  etiam  in 
aaperfide  terrv,  in  quiboa  aqoas  contiiieri  dicuni; 
eom  lanta  fera  cderiuie  folfuniur,  ut  non  labantur, 
4«od  do  pleno  f  aae  quolibei  probari  poiesi.  Nam  quo 
■mjori  impota  flmBadrcamfolfiur,  oomiiias  effua- 
dilor.  Soconda  eat,  qood  ibi  Taporaliter  quemadmo- 
doB  ble  oobea  peBdeBf,  contUeauiur.  Tertia  eat, 
^ood  propter  soUs  roflMMlOBem,  a  qoo  prKdpooa 
color  eibibelar»  indorato  gladalKer  cmlo  cobsreat. 
IJBdodicuni  Salaraom  frigidisslmam  planetaram» 
qoia  illis  aqula  f  iciBiadmum.  Esl  oliam  qoarU,  ir- 
snamentum  ot  fitam  ooo  folf i,  sod  stdtas  illl  appo* 
alua,  oee  flias,  AMf  eri ;  el  bi  bb  quadratum,  aa 
totandum  ail  dubiunl.  Noflssimo  qucslio  difina 
Yinuto  sotfitor,  qoia  Ibl  teoeaolur  secuodum  Dei 
tolaaUlom,  lioei  bic  modus  boniines  laleat,  quaa  ibi 
io  osom  dif  iooram  serf Of  it  Deos,  f el  ul  ignem  eoeli 
tomporenl :  soper  baa  apirltuales  eosli  sonl,  in  qni* 
Ims  aBgeiiese  flnatca  cootlneittor.  Socandum  ailos 
jUbil,  nisi  inaoe. 

Quoumpore€unn$  perlMaxU  pUmelm. 

Satorous  pro  drculi  amplitudiue,  pro  retrograila- 
iione,  pro  sutionaritau,  deGlinatloiiefelad  Ausurum, 
ird  Aqallooem,aensam,  fd  tisom,  aanamaoum  noo 
^lal  Irigiou  aaais  perfidt,  ot  doobos  aooli  ei  dirai* 
dio  onom  aignom  Iransil.  Jopiter  doodedm  anuis, 
vnde  alBgalia  annia  solaribus  siguum  unoro  peragrat. 
fllafs  io  diiobos  annis,  ondo  oiio  anno  sextum  sigiium 
poragral,  nbi  orfidalor  anomalus.  ilabent  enim  Ge* 
ou  Caroli  quod  In  Integm  anno  noo  sii  f  isus.  Sol 
hAt  ccGUT  diebas  el  qoadranU  dlel,  qux  in  primo, 
iocaodo  d  terlio,  obbo  noo  compautor;  bi  qoario 
toro  dioa  iolercalaria  tomponitar,  qui  bisseitua  dici- 
ter,  to  qood  Us  io  lexu  Idus  Hartll  compuuiur; 


X  boras  ei  dimidiam  moratur.  fi  conti  a  in  S:tgittario 
doua  diea  minos  qoam  iii  pooil ;  el  boe  inde  cf eoiit 
qood  axla  aaa  excoBtris  esl,  et  f  idnissimos  esi  lii 
GemiBis  firBsansenio,  el  remotlssimos  a  terra,  et  o 
coof erso  in  Sagiturio.  Sl  tU  ad  eomdom  summam 
redire,  boc  modo  poleris  doprebendere.  In  CemUia 
dooa  dios  supm  xix  Bioratttr,  oode  io  proxbBo  BlgQo 
X  boraa  miooii,  et  iu  usqnead  SagituHom  mioueo- 
de,  dttoa  iBfhi  iii  rdlBqali;  iBdo  iieromascendeBS» 
Ib  qoolibel  sigoo  xfi  somii  osqoe  ad  Gemiooa.  lia 
qoldem  deprobeBderoBl  ease,  df  e  bcc  sit  caosa, 
qaodioterradiosqoiaerTiaui,  Td  fiBioBt,  Geminoa 
absidis  plos  coBllBeatar,'dTe  aol  ibiaiiias  aseeodeBa, 
longioa  apatium  babel  Ire  Ib  IUo  sigoo  qoam  in  allo ; 

C  nec  Ideo  loogiores  diea  ladt,  qoU  qoanto  est  altior, 
Unto  magis  a  rapta  finnaoMoll  Impellilur  ab  orto  in 
oecasom.  De  aliis  quoqoe  plaoetls  idem  efeniu  Nam 
Satoraoa  in  Scorpiooe  f  idnlssimua  esl  firmamento, 
luoa  bi  Tauro,  iuplier  in  Virgine.  Com  iilo  si  foerit 
Venoa,  dgnificat  booom  conjugium  alicui  fuUram; 
unde  Yeiias  in  spede  Yirgiols  f  eoatrids  occorrisso 
didtor  Jlnes,  qu«  illi  bonom  fierl  coujugium  por- 
teiidebai.  Ilara  in  Lieone ;  com  quo  si  sol  fueiil, 
liiceiidiuui  animorom  el  aeris  designat.  Sol  (  ol  di- 
cium  est)  in  Geminis  f  iclnus  firmamento,  Venos  io 
sagiturio,  Mars  in  Capricorno.  lu  oppositis  aulem 
aignis  sunt  torrm  f  iclnissimi.  Venos  in  cgcxlix  diebtts 
caraum  complet.  Marls,  qoia  ocior  est,  nofcro  diebus 

^  mittos ;  sed  cum  s»pitts  offidttotur  retrograJi,  plua 
poasuiit.  Luna,  aecunduro  Macrobium,  ambit  lodla- 
cum  In  xifiii  dieboa  ;  sed  boc  dicil  ad  eon- 
demBallonem  aeplenarii,  qoi,  quater  moliiplicatas, 
fadl  xif ui.  Sed  rcTera  iurra  iitii  dies,  el  octo  rero 
boras,  loiam  xodiacum  perambulit»  sed  noo  illumi- 
natur  eo  Umpore.  Verlii  gratia,  d  soi  ei  luua  pariter 
fueril  in  principio  Arietis,  lona  proeedeus  in  iiTn 
diebus  el  ocio  fere  boris  perf enit  ad  idem  punetum ; 
sed  solero  ibi  ncn  Inf enit,  qiiia  Jam  el  ipse  atia  lego 
processerat  usqne  drca  finem  Arietis,  ad  qoem  cob- 
aeqiiendum  postoa  luna  pouil  duos  diea  el  qoatuor 
boras;  ei  tBoc  reillaminabitur  ab  illo,  Beqoo  do 
aeeensione  ad  aecensionem  intersunt  xxii  dlos  ei 
lU  borXy  qoae  non  compuianlur  in  priaso  mense. 


m  BEO-£  VENERABILIS  OPP-  PARS  L  SECT.  IL  —  DUBIJt  ET  SPORTffr  WJ 

Uiide  UDitttn  b»bet  xiii  dies,  in  tecundo  cempii-  A  itfiperfecti,  qototuai  ad  nestiimi  tisas» 
lanlttr,  el  lnnc  diit  addit»,  racinnt  roenfero  xxx  diet 
liabere,  nisi  In  deeemnotennall  anno,  quando  diet 
ftubtrabilttr  ntms. 

Dt  udlu  Unm, 
llac  aolem  ratione  plut  datnus  lun»  sinsulis  men'-^ 
sibus  quam  ipsa  consumat.  Illud  autem  adeo  partum 
061«  quod  singulis  mensibus  compuiaro  difBcile  est; 
aod  io  lolo  anno  untummodo  sopercrescil  i  bora  « 
I  puoetum,  ei  declma  oona  pars  puncti,  qui  sinfulii 
annls  collectum  dedmo  nono  anno  facil  diem 
grom.  iUumque  diem  transiliendo  auferirons, 
pnunles  tres  lunationes  xxix  diemm  tanmm.  Pun^ 
ctum  aoiem  est  quaru  pars  lunaris  borc,  quinla 
vero  solaris.  Iloc  quod  diximus  esi  secnndum  illos 

qui  dicuiil  flrroameuiuui  raticfiiabili  metu  volvi  ab  B  lione  major  elarltas  iofulsit.  Alii  ^  qnod  »101  Ibi 
Oriente  per  Occidoiitem>  iterum  in  Orieniem.  Pla* 
netas  tero  ab  Occidenle  per  Oricmefls  iterum  lu 
Ociidenlem,  quod  asseruul  PUtonid.  Ari^loteles 
vero  ci  Peripatelici  diconl  planeias  nlionabili  motu 
pariter  cum  flrmamenio  volvi,  sed  lllas  celerlute 
firmamenii  pralerlri  vi»  vidcaniw  qnasl  roirocodere; 
secondnm  quam  sontenliam  quamo  Buni  nliiores, 
lanto  sonl  eoleriores,  ut  Satutnus  veloclsslmns  con- 
lendai  cum  lirmamonio  lanta  soa  colerltate»  qued 
iufra  duos  annos  ol  dlmidiutti  non  nfol  nne  lantum 
signo  praetereat  iliud  firmametilMin.  Lunn  veffo,  ol 
oniulum  iuflma,  esi  lardissinuk  Nom  sl  bodie  vioa 
sit  in  prmcipio  Arieiis>  cris  orleme  Arieie,  non  ibl 


vtdemn»  eel)»  atter  solstlilalla  ilgnn,  lotof.  Sum 
iNoc,  uireor,  intccri,  et  habont  dtoiinellooom  soo-^ 
mm  siderum.  SH  qnl  ibi  snnt,  de  blsdnbinm  esl  an^ 
de  Aostro  ducaulur  In  Sepleolriououi^  vel  e|lm  r 
signo  ad  slgnum.  Sod  de  bls  idioeodnm,  qoio  um 
xonas  quam  parallelos  dividunl  In  quaterois  pailcs*^ 

Esl  pvftlerea  ibi  laeteua  elreolns,  «qoi  In  ieroiiliau 
videtur ;  do  oo  fabolosn  el  pbjsicm  anss  ^euoinr.- 
Juno  Martinm  frivifiinm  onnm  do  Malo  genitos^ 
bicuvii,  ad  cujus  fiicii  Insifoo  emlM  do  Ineto  oodeor 
respersH.  Alii :  Herculesonmetts  keils  snperilttltaiea^ 
a  pluribas  nuuriclbus«  tbt  lamiem  evoasnil.  Phjtfei : 
Duo  bemisphnrfo  fodl  Oens,  in  qnorum  eeiiflnifna* 


breves  slelle.  et  eooserlaa,  4o  qnormu   vidniiate' 
splendor  itte  efflciatnr»  et  ipaomm  mter  se  diatlnciio>' 
obscuretnr*    Alii  :  qood  sloibB  xodiicl  ibi  resplea- 
dc^nt,  ol  JukU  tmplea  aol  sui^iomlnis  el  ignb  beno- 
Ocia  versos  oininique  polom  eiiOQdau 

Zodiacus  qnoqoo  doabus  oxir^iis  Hiioia  tennloa-^ 
tur»  et  media,  qna  eelit4ica  liidinr»  Intersocaiur,  io 
qua  oclipsls  toiei  fiori%  Pneitfrea  codiaeut  distinctus^ 
est  per  xu  signa,  quotam  nmunquodqne  in  Iriginu^ 
partos  divitum  ett,  et  unamquamqno  pnrtinm  aei 
uno  die  Irantii,  el  iu  ttfnnm  untnm  In  nno  mente, 
nisi  quod  tantum  iode  aofoHillir  qoolibel  mense,  ni 


luiiam  iuveniet,  led  post  in  duodecima  fnnt  illint  Umen  jn  bissextHi  anno  dios  noioMis  ^omponatnr. 

oriter.  Sol  qooquosi  iu  prbita  j^arte  Arietis  bodio  ^"*'  — -n-i-  sn-.  ^. —  M^t    ^^ ^ — . : 

fuerii,  cras  ibidem  iiou  apporebiti  sed  pott  xv  par- 
lem  uuiut  boris  natnralis  soquenti  die  oritor  in  te- 


cutida  pirle  ojosdcm  tigui ;  et  bi  dicnnt  terram  Im- 
inobneui,  cl  omoia  «quattier  drca  iUam  volri*  Ad 
<|nam  teuteuliam  accedil  ToUius^  qui  dicit  acntitsi- 
muw  somuum  nimia  celcritate  firmamenti  fieri, 
§ ravissiinum  vero  in  luna  prO|iler  nimiam  lardttatem 
cjus  circumvolutiouis.  Firmamentum  omnibus  aH|ua« 
lUer  supra  volvitur  quinqud  xonis,  qnas  iuvicem 
l^iralleli  dividunl,  qui  ab  Orienle  in  Oeddcntem 
ducuntur.  Soiuil  autem  seqoaliler  dituns ;  non  quod 
omnet  sequali  tpatio  dittcnl«  ted  dooet  dno  equaliier 
oibi   invicem,  iu  quod  usquam  sibi  propus,  vel 


Sub  parallelo  illOy  qoem  dlnii  «ectre  rerustam  qo:-- 
cunque  manerei,  semper  blborei  seqnnocHom  iv 
soittitia.  Si>lstitium  voco  vioiaitslmaro  tCGestiooem 
et  maximam  remotionem.  Ooo  qnldem  bnberel  ex 
viciniutef  ut  in  Arieu  et  Llbit«  ei  dno  ex  remoiione, 
ut  in  Gaocro  et  Gapritoroo.  Qnod  auiem  In  roedio 
perusiae  positus  tensper  baboret  «quinociittm,  hxe 
est  cansa,  quod  utrosqtte  pobis  et  omnes  porallelot 
videret  4imidioS|  el  omnr m  viom  tolis  qnam  Cidt  ab 
orln  utiue  hi  occatom*  kd  timililndineni  llrmamenii, 
tolis  tphsra  alicubi  eti  difiitior,  ol  aiicobl  oontra- 
ciior,  ut  tub  «quinociiili  drenio  ott  diAuior,  tnb 
troplcit  cooimctior;  alioqnln  oponorot 
solis  iu  iropicis  vicinlorem  eose  finnamenio 


remothis,  distont :  qnorum  dno  brevissimi  toui ,  |.  In  .Tquiiioctlali  circulo,  ti  oon  ad  almiliiodinem  ftr» 


tdlicet,  cxtrerol ;  mediot  verOi  qui  e&t  ttiiuinoctlalis; 
inaiiiiius,  qui  ab  omnibus  videtur  dimidins,  nisi  his 
qui  sunt  sub  polo;  nam  hi  lotum  videre  poleruot, 
qui  illorum  horisontem  terminat.  Tropici  vero  sunl 
luedioxiuii.  Arclicus  dicitur,  qui  ursas  utrasque  iu  te 
complectiiur,  cni  opVosiiu)  M  antarclicus«  Tropicus 
csiivus  sive  termious,  qui  secundum  qtiamdam  dis-* 
positionem  Cancrum  secat  in  niedio,  vel»  secunduni 
ilyfittinm,  In  octava  parte,  ad  quam  sol  vcuieiis 
reveriUur;  quisestlvum  solsiitium  dicitur,  secutidum 
aliot  lerminal  Caocrum  et  xodiacom.  Alter  iropicnt 
biemolit  etl,  nnde  ad  iiot  tol  cooveriitor,  qul  sit  bi 
ocuva  parie  Capricomi.  Snot  quoque  duo  eolnri^ 
ouorum  unus  «quinoctialia  diviilit  (qui  dicuntur 


roomenti  in  convexuro  diiibnderoinr,  et  in  Iropicis 
conlrahereuir.  Oppositio.  Si  in  iroplcit  coMractior 
ett  circulut  solis,  facit  ibi  breviorea  dies,  ubi  iNrevlot 
babet  iier;lQ  aequinoctiaNf  ubiiaxiorem  habei  eir* 
cuium,  el  iler  lougius',  fadl  dies  looftoins;  aleqno 
uecetse  o^  non  semper  Ibi  baiiere  tiquinoeihim. 
Soluiio.  Quidquid  recedilamodio  tOmore  firmameMlt 
minus  im(»ellitur  illius  unpetu  :  iu  ool  pOsilut  bi 
iropicis  miuus  impdlitur  qoam  tDdi  d&quinoeiiali 
circulo»  nt  UnUin  circuli  iolitudineei  reoompensal 
Impettts  rapadus  mij<Hri  eeleriuu^  Qood  anlem  dieil 
Macrobitts»  esse  flaneUrttm  oderiUiem  asqualcmp 
boc  ideo  dixlt,  qoin  «qnaiiler  iiltnDbn^  oei  aon 
asq«aliter  promovoniur,  ui  oalantct  xqnis  Tiribnt 


897  NIINBI  COMSTITUTIO/^  M8 

^!mn  Mrfemem,  MoUiim  s^iler  pronoTenlvr,  A  sutlonalitaies  et  reMr^^^^cs*  Satvmu,  ui  tuli 


'lorreaiit  Unpaa  diverte  iUet  inpediente.  Iit  ptanets 
medo  stetiofiarta,  inodo  retrofnida»  medo  tltliadlDe 
circttll  iinpedieiito  ab  «qiiali  prorootloM.  Ila<|«e  qui 
casel  aub  peruats  medio,  aemper  iubetoi  squino- 
cilum,  el  quaiHor  aoUiilia.  Quaatum  aoiom  aliqnls 
0  medio  perasta  ad  septeDlrioiialem  plagam  tenderet, 
tanio  Wi  plaf  a  1(10  elevareiiir,  et  Auairalie  deprime- 
retor;  ei  quot  aeiaienasSeptenirionalisaasumeret, 
401  Australia  amltiereit  recipiens  iiaiim  imequaKtatem 
dlorum  ei  ooctium,  donec  tandem,  suo  polo  poeltus, 
loium  fiderctttqulnoctialem  circulum,  et  in  aBSiivis 
slfttis  dimidlumaunMm  babcret  contiuuum  dicm,  etin 
bicmalibua  sicnrs  dimidium  aniium  ooctem,  f  ideret- 
qtie  dimidium  superius  bemispbairium,  el  dimidium 
iufcrlus. 

De  meridiMO  drcn/tf. 

Snnt  prxterea  duocirenli,  mcrtdtauuset  borixnn. 
Merktionalem  suum  qucque  sibi  gens  efftcit»  qul  du- 
«itur  super  capul  eorum  a  Septcntrlone  io  Ausiruiu, 
«t  muutur  in  quolibct  pauu,  et  inde  est  quod  cum 
«obis  esl  meridiety  Occidenulibus  sit  Oriens,  et  me* 
dla  noi  hls  qui  snnt  in  medlo  iufcrioria  bemlspbflprii. 
Et  aie  la  ordioe  compuU. 

De  AonaonCtf. 

Horizon  csi,  qnl,  consideraiua  in  aqoae  planiile, 
fei  terr;»,  termiNabiinr  m  ameriorlbua  cu  stodii^, 
et  rctro  totidem,  si  ombitum  i^tts  comprebendere 
folueris;  irtplicA  cjus  diamelrum  cnm  adjoctlone 
seplcns  p»rtis  diaraeiri,  ct  babcbis  longitudineui  ^ 
ejus  ambitus.  Hctflzoo  autem  dicitur  proprie  lcrmi- 
aalis  circulus. 

De  conMtelMonibui. 

Sttot  pneierea  quaedam  aiella  qu»  longo  inUr- 
fallo  lemporis  inlerposito  exoriuniur»  ot  desigu<*ot 
naorbos»  ot  Caoicula,  quae  posl  quadrieonium  oriHir, 
Bcqoe  in  iisdem  loeis,  quio  iaicrim  aliquid  sul  cur^ 
ans  cxpletur ;  neque  continuo  malum  deaignat,  narn 
lemperatur  de  adjacentibus  bonia  aigiil^,  ?el  plane* 
lis»  In  quorum  doiniciliis  aul  est,  aut  respicit.  Do- 
tDicilium.  illiua  perbibctur  csse  in  ore  Leouis,  quo 
dom  aol  ▼coit,  canicularea  dies  esso  dicuntur.  De 
principio  Leonis  usqoe  ad  medietatcm  pcr  xr  dies. 
81  vero  CanicuU  cum  sole  luerit,  ardorem  de»ignat« 


Macrobios,  ox  magolludine  circoii,  xxx  onnoa  p(.- 
nil.  Luna  rcro,  ex  circuli  bnrviute,  mensem  Un- 
lum  ponit.  Quicunqoe  voro  planeurum  leiieret  di- 
midieutem  liineris  Soturui,  ille  medioa  esset  spatio, 
quia  viclnltta  aliia  facit  lupiter;  undo  prope  roedloo 
est  spaiio,  nou  nomero»  Soi  aoiem  numero,  non 
apaiio«  sccundum  Tuliium,  ei  Cbaidaeoa,  inter  ter- 
nos  summos,  et  tcrnos  imos. 

Ilars  poftitus  io  ccntro  moodi,  sl  Saluniun  cx 
leiragouo  rcspcxerU,  si  proximo  loco  post  eum  Mer- 
curius  cum  plena  luna  idem  leiigeril  oentrum,  qui 
oascuntur  in  ilki  diurna  genesi,  efliciuntar  homici- 
d»,  gladio  casuri,  Sdnguinvii  consilio,  vel  facto, 
libidioosi,  ebrlosl,  djL^mooiosi,  scruul<Mre8  socreto- 
B  rum,  nccromaniici,  malcflci,  sacrikgi,  praecipue  sl 
nulla  prospera  impediverit.  Martis  effectus  esl  iste  \n 
quolibct  signo,  prascipuus  In  suis  domiciliia :  maxime 
sl  in  medlo  domicitiorum  suorum  positos  ceutruin 
tcii^eril.  Centrum  autcm  voco  modo  Meridtooaleoi 
circulum,  in  quo  dum  fuerit  sol,  dico  Ulum  futsse 
iu  ceniro ;  dlsutque  arqualiter  ab  Orienie  ei  ab  Oe- 
cidente,  raro  autem  a^qualiter  ab  Auatro  ei  Septeu- 
tri^^ne,  nUi  in  do  »bus  aefiuinoctiia. 

Vcnus  et  luiia  cum  Saturno  in  Sainmi  domiciliif « 
id  esl,  Capricoroi  ci  Aqu.irio9  existcntibus,  qmD- 
cunque  inulicrci  io  diurua  illa  genesi  nascuntur, 
viragincs  crunt,  proinplc  ad  agrtculturas ,  bello, 
8c>)ium  structuras ;  quae  sunt  fcininarum  ncgiigentes, 
ungueata,  ralceamcuU,  vesies  appctent  viris  com« 
muiies,  oec  a  mariiU  rcdargiientur.  Testimnnium 
veio  bujus  protijbci  Mars,  sive  sit  iii  iisdem  domici* 
lii<,  sive  in  triceu)  vel  quadrato  respexerit. 

Veiius  cum  Marte,  In  Nartis  domlcilio,  id  esi, 
Ariete,  pobita,  si  Saturnum  io  letragono  respexerir, 
ai  qul  viri  tunc  nascuntur,  cfreminali  crunt,  virilU 
n  gligentea,  molieribus  induTgenies.  Mars,  sl  Veoe- 
rcm  In  telragono  respcxcril,  si  nolla  salubrium  Im- 
pediverit,  al  qui  in  genesi  illa  nascuntur,  adultcri 
erunt,  praedpue  in  matrimonio  maires,  liHaa  aul 
sorores,  copulanlest  ideoque  fliigiiur  Mars*cum  Ye- 
nerc  adulUrlum  perpetrasse«  SphaeraB  Urram  ba- 
bcnt  centrum,  aed  absidea  sunt  excentres.  Absidei 
aunt  circull,  iii  quibus  sunt  spirarum  divoriU,  ubl 


Siriua  iUa  dicitur  in  Gr«co,  et  est  eyoicus  annus,  a  d  «0«»"^"'  »*^^«n«»  «^  rcirogradaiiones.  Absides  in 


cynos,  ^  eal  Cania  1160  annL  ^iptii  pra;terca 
Abiu  vocaol  qjaoBidam  sUllam,  qoaa  eisdcm  inter- 
vallo  lemporia  oritur,  cujiis  tlmcnt  adversitatem.  Vi- 
dent  enlm  bi  aliqoas  siellas  qme  a  nobis,  tumore 
terrae  interveniento,  noo  vidcolor,  ot  Canopon  in 
priocipie  iCgyplL  Esi  et  alia,  qo«  aemcl  (ut  rcor) 
apparult,  oeo  olli;o  (oraao  opparebil,  acilicet,  quae 
liiear ootiooem  iribua  magis  iodicavii. 

Do  pUmetmum  ordine  U  de$ign^one^ 
Solel  mngojUudo  vei  qualitaa  circolorum  cx  qnan* 
ilUte  UUptonoUrum  deprebeodi,  nt  quaoto  plus 
ieo*poria  m  drcoiUooe  coosomi,  illa  ampliorem 
eireolqtti  bobeolk  iioeiboequiboadam  non  videatur, 
euin  magnitodo  circuti  non  sit  sula  causa,  sed  ctiani 


qulbnsdam  locls  sunt  lcrrae  vlciniores,  in  qnibusdam 
lirnianiento.  Ipsa  vespera  eliani  quoddam  spatium 
contiguum  habens  tres  dimensioues,  longum,  latum 
et  altum.  Nota  quod  sicut  stelke  faciunt  Infrdclua 
raiione  lalitodinls,  Ita  faciunt  et  ratlone  altitudinla. 
De  dtversis  aqtdnoetiio, 
Si  qoi  sool  In  medio  perosiae,  idem  seaper  ba« 
beol  aeqoioociium ,  qoia  uirosqne  polos  et  omnes 
paralleloa  aemper  vident  dimidios;  et  si  qui  Inde 
removenlur,  visu  illos  non  dimidiator,  item  ne«]uo 
aequinoctialcm  recu  dimldiatii.  Q.iod  si  est,  noo* 
quam  baberous  asquinoctium.  Solutio.  Terrae  glo- 
bosiUs  ct  flrniamcnll  convexitas  confcrt  dlmidieia- 
icm  aequinoclialis  lineaB  scmpcr  vidcri  culoslibci 


899  BStiuB  VENERABILIS  OPP.  PARS 

poililoiils  hmninibos;  iiifi  tolU  bis  qai  sob  polis 
mio  babilinl;  llli  enlm  lotaoi  Tidenl  seqvinociin* 
lofli  bi  iiio  borlionie»  btbentque  etinni  bee  Mde 
«qetiweliqro,  qnod  sex  e^ptt  M  esl,  tUiiMiuB  u^ 
niis  eoQreilv  TOl  diem  eoniinoum,  ei  sex  signa  reli- 
^,  id  esl,  dimldios  aniias  eontinatm  noclem. 
Cw  $te(lm  ttVeifftif • 

Sole  oeeidentet  eom  deelmt  quintt  quoqoe  ptrs 
tigni  occiderit  post  illom,  jtm  Umen  tol  deseendit, 
^ol  ut  bont  terns  erigl  Ineipic,  co]us  grtllt  slgiit 
Yldemus;  qui  nisi  essenl,  nunqutm  stelltt  ▼idere« 
mus,  solis  lomine  diurno  oculos  impedleote.  Nocte 
eutem  illud  nobia  subirtbit,  nee  ttmea  eo  minus  iu 
steltts  et  ftuperlort  dirlgit. 

Pbllosopborom  senteniit  ett,  quod  tnlm»  soIu(« 
t  eorpore  ? elint,  debent  et  possint  reincorportrl. 
Velinl,  quit,  pottio  Lelbtto,  oblit»  sunt  prxterito- 
rom,  Tideotesqtie  pr«mium  slbi  propositnm,  sl  hene 
memerioi  lo  eorpore,  desiJertui  Ineorportri.  Pot- 
tuot,  quit  sunl  immorttlet,  Debenl  per  iiecessita- 
lem,  qult  cum  quotidie  BOTt  creeiilur  eorport,  tni* 
mm  tero  terod  jtm  tb  origine  omnes  eretue  sunl. 
Necesse  ett  Tero  qua  prius  ertul  incorperti»  reliH 
corporentur.  Sed  cum  boe  debetl  iEneie  (lesle  Vir* 
gi'io)  ptier  Ancbises  ostendere,  tliius  Incipil,  scilU 
cet,  tb  illo  quod  Grmei  Topan,  id  esl,  Totnm,  to- 
ctnt,  quod  sub  quintrio  includllnr.  Sunl  enlm  qut* 
tuor  elemenlt,  ignls,  aer,  tqut,  lem,  et  Deos. 
llundus  enim  non  potest  totom  voctri,  nlsi  prios  ei 
Inruso  dif ino  spirito,  quem  tnimtm  toctmus.  Ex 
elementis  enim  et  tnlmt  illis  infust,  procretotor 
omnit.  Uiide  cum  dnplicem  ntturtm  btbe^mqs, 
Yidendum  esl  quod  tb  tlimenllt  quodtmmodo  sor* 
litmor.  DeprelienderuBl  enim  pbilosopbl  quod  spi* 
rltum  t  Deo  tccepissemus,  quit  ipte  est  infmbilis; 
unde  tuctor  summus  Deus,  t  quo  ducil  erigioem, 
eorpus  tulem  ab  elementis,  qula  sicut  elemenu  snol 
fisibilia,  sic  etcorpora  nostrt,  el  sicat  lllt  de  suto 
in  ttnium  muiantur  per  contextlooem  ei  recontextio* 
nem  sui,  sic  eorport  nostrt  difertis  modis  ftrltn» 
lur.  fiem,  tnimt  rttlootlis  est,  ut  Deus  t  quo  ducil 
ongin^.  Corpus  tutem  irrttlontbile,  sieui  et  ele- 
meoit  tbsqiie,  tnimm  beneflcio.  Item,  tnimt  timplex 
el  invtriabilis  esl  in  sui  ntturt,  ul  auctor  suus,  umle 
etitm  serftt  stemiuiem,  corpus  tuUm  composi^ 
lum  et  corruptibile.  Circt  b»c  enim  fersttur  An« 
cbis»  Injentio,  ut  toiintrum  inimorullus  osienda- 
lor.  Ad  quoJ  quia  difcrsse  occurrunl  opposiiiones, 
fidendi  sunt  difcrsi  philosopboroni  errores,  omnes 
enim,  sed  non  eodem  modo  errtbtot.  Quidtm  enim 
dieebant  tnimts  cretus  esse  tb  origine  uundi,  el 
potitat  in  comptres  ttelltt  unqutm  in  f ebicola,  ut 
discereut  rtliooabilem  Btotum  firmtmenti.  Alii  unam 
lantum  esse  niundantm  tnimtm,  qu«  oinnit  com- 
plel,  omnit  penetrtt,  oronit  f ififlctl.  Alii  praMer 
mundtntm  esse  bnmtnas. 

Videlur  tliquibus  tole  pAsito  in  Ctncro,  qnod 
jlirt  illot  sol  oedJtl;  tie  el  de  luna,  euro  io  Can- 
cro  ferlur  In  oecasnw,  qnod  ex  btc  ptrle  ticnt  el 


f .  SECT.  n.  —  DUBIA  ET  SPUillA.  9W 

A  Innt  ultrt  illos;  seil  ftlluRtor,  leque  eota  reeio  ff 
ctot  Orlentem  f  el  Occldeoiem. 

ih  iofts  efitmm  iimmMut. 
aiifc  toMdum  poetts  dicilur  in  cumi  f  ebi  quem 
mtmiil  otu^  qoomm  bm  mMl  oomint,  tecunJum 
FulgenUum.  Primus,  Erytbroe,  Ideti,  rubeu.  quU 
mtoe  iol  rabet.  Secuodus  Acteon^ld  eti»  spieodtM, 
quit  elrct  lenitm  eltrius  lueef«.Tertios  Ltmpoob 
idesi,  trdeos;  ntm  in  meridie  esl  ferrldissimut 
Qotrtus  Pbiloges,  id  est,  amtns  lerrtm ;  ntm  mifab 
occideado  fldetur  tppmpiare.  Sed  aeeuodom  Ofl- 
dium  babet  tlit  bmc  nomint :  Eoos,  Id  esi,  orlens, 
Tcrtorgent.  iSUiOtt,  id  est,  elttus.  Pyroit,  Id  esl, 
igneus :  Pblegon,  Id  esl,  tcellf  Is,  qnit  primum  tol 
turgii«  debinc  elefatur,  postet  ferfet,  in  flno  totem 

B  Jiel  incliattur  td  ocetsum. 

De  mdmM  kuuunm. 
Qiii  totem  tsserant  tnimts  esse  tb  origino  mundi 
crcttts,  dicunt  lllas  esse  sitts  in  comptribot  st^lis, 
ut  discerenl  rttiontbilem  rootum  finiitmentl,  nt 
cnm  spe  et  desiderio  summm  bealiiudinis  eUam  cnr- 
porarentur,  secunJum  moium  firmamenti  ratlonalii- 
liler  regerant  corpora.  Illic  aotem  posit»,  plentriaoi 
babent  cognitionem  pr»sentiom,  pr»tentoram,  et 
futumrum,  cumque  iilis  snbfonil  desideriom  incor- 
porandl,  sutim  inclpiuiu  gmfari,  et  f ersot  eorpora 
deducl.  Esl  tutem  lllis  descensnt  t  Ctacm  tieul  et 
tsceiisut,  per  Caprlconum,  ei  descendeado  per  crt- 
lertm  Btccbl  primam,  ibi  polant  oblif  ionem  priorit 

^  ttttus  sui,  el  Inde  labentibos  obfeniunl  qnmdtm 
aitbereaa  el  teric  obf olufiones,  et  bturiunl  tliqu^d 
ia  tingnlis  spbaerls,  nt  io  prima  Saturai  eomlttio« 
aem,  id  est,  tlmilium  eolleclionem,  ot  per  uaun 
tlmile  scitl  tliud  tppmbtra«  ul  tl  fotim  tlbum  ali- 
quid  ostendere,  dicam  albius  osl  olfe.  Torperem 
etlam  quemdam  ibi  aceiplt,  in  Jore  scieatiam  el  de> 
tiderium  regntndi,  tllisqne  Impertndi.  In  Mtfte, 
ttiimosiutem  trdoris ;  In  tole,  vlm  sentiendi  per 
qiiinque  sensus;  in  Vcnere,  cupidiiaiem  fenroris; 
In  Marle,  f  im  Jissemndi ;  in  luna,  f  im  aogeadi  ei 
minuenJi.  Horum  quoqoe  omnium  ibi  accipil  aabat 
fiin  et  scienliam,  quorom  ttmcn  exercitium  aeo 
agil  tnte  carois  obvolutionem ;  post  planotarum  eb- 
f  olniiones  In  Inferiori  aere  f  ariie  tumuliilmt  ] 

9k  lur,  scllicet,  granJioum,  nifiuin,  pluflaram, 
tomm,  et  und^^m  tenebris  corporis  obfolfitor,  aibil* 
que  scitorum  recordatur,  adeo  irrigua  mole  eorporis 
grafatur,  quoJ  patet  in  stoltiiia  pueroram,  qui  car- 
bone  luceuie  Ixsl  decipiuntor.  Qiixritur  de  ohfolu* 
tionibut  «tberis,  tn  illis  ineorporentur  tnima*,  an 
aon;  el  dicunt  quidam  quod  illis  Incorporenlur, 
quiJam  quod  non.  Qui  auiem  dicant  eas  illis  aoi 
incorporari,  asaerunt  quod  in  illis  unium  obscuro* 
tur  eoram  clariias,  ut  imago  de  fumo.  Quidam  fem 
assernnt  eas  illis  uniri  el  incorponri,  qoia,  tesU 
Macrobio,  anliitse  redeuntet  t  corpom  oaadem  eb« 
f olttiioaet  illoc  reducuat,  uudo  lllat  tttumpseruat. 
Unde  datur  Inielligi  qnod  lllts  secum  ia  eorpert  de* 
doxennt,  iJeo  illis  anims  laeorporat«  fueraaL  Ob- 


901  iniNDI  CONSTITUTIO. 

Jicliar :  Brgo  ti  ineorporaUir  inima  illis  ob? olulio-  A  origfneoi.  Uuid^ni  dicobtiil  illaio  eiM 


m 


nibns,  tiinc  erat  animal  antcquam  perfeniret  ad  boc 
«Diortdie  eorpos,  qoia  auima  conjuncu  cum  corporo 
facit  animal.  SoJ  non  eat  necesurium  cum  anima 
ioocta  est  digito»  no»  laciat  animal,  qn;a  pr»ter 
oorpos  et  aoimam  *  Qiult4  pertinent  ad  animalia  con- 
tiilutionem,  nl  feiisnaliut^  ele.  Anlmm  ilaqno  ln« 
corporaim  dantnr  dum  firety  Ira  ei  concnpiacenlia» 
qm  et  poniooeo  ejua  abutlve  dicnntur»  Ira  qnideni 
datnr,  ol  iratcatnr  malit,  coneopiteentla,  ol  teaper 
bona  ropiat.  Cumqoe  bit  ▼iribus  anlma  rationabl* 
llior  utitor;  jotta  esi  Tita  bominis;cum  animacon* 
trarias  Tias  incedil»  bonis  irascendo,  el  niala  cn- 
|:lendo,  tunc  degeneral  a  naiorm  su»  origlne.  Sed 
mirsus  ad  reiUumiiiaiidam  ratklfnem  datnr  doelrina 


cordis,  imitanles  Tbtlotem  Miieslom,  qol 
bant  omnia  ei  bmnore  constare.  Stolci  qnemdam 
spi.itum  naluralem,  quod  probabanl  tali  sfllogismo: 
Quod  recedeiile  ab  bomlne,  bomo  desinit  ecse  aal* 
nial,  anima  esl;  aed  splritu  naturali  reoedotiie« 
boino  desioli  esso  animal  :  ergo  spbrttns  natnralls 
o»t  aabBa.  Plaio  autem  diiH  animas  bnmanas  com* 
poaiias  esae  do  rellquilt  ranndan»  anlma.  Aristote* 
let  Toro  focabnt  eam  endelecbiam ,  id  etl ,  formaia 
aalmali  corporlt»  ei  per  boc  folebant  illam  etso 
accidena.  Sed  Plato ,  cnjoa  anctoritas  pr^pontieralt 
el  quem  maxbne  llacroblua  imiiatnr,  dicit  animaai 
esse  subsiantiam  incorpoream  so  mofentem :  et  In 
boe  aliit  etl  opposilot  Aritloleli  qnidom ,  qtil  di- 


animx,  nl  ditoendo,  et  neglecla  relegendo»  redeil  '  eebal  illam  esse  accidena  •  eansun  primam  sob* 


ad  priorem  cognitionem ;  unde  quod  apud  nos  dlcl- 
4or  lectlo»  apnd  Gr«cos  vocaiur  repeiita  cognttio. 
Aelllominata  tero  ratlone,  non  laroen  aliquando 
#oleai  facere  qom  scit  esse  necessaria  el  utilia :  quod 
01  posslt,  adbibetor  ei  ▼irlos,  cujut  bce  etl  eiymo- 
logia:firtoa  dieitur,  qnatl  pmprilt  ▼iribat  nlient 
comra  vitia.  Definltnr  antem  aic :  Virtos  etl  babltns 
aniasl  In  modom  nalnr«  ralloni  conaenianent ,  id 
esi,  consentU  tnimat  ad  id  quod  nala  ett,  id  etl  aJ 
bonnm,  el  in  boe  fantrte  ejut  e4.  Cum  aulem  hm 
aninMS  debeanl  probarl  Immorules,  ploret  occor- 
mnl  qnastionet,  qnarum  b«e  est  prima.  Si  anima 
snol  Immorlales,  el  omnes  r jusdem  dignUaiis  in  sul 


siantiam,  aliit  quoqoe  qul  dlcebani  lllam  esse 
etrpoream ,  causam  primam  incorpoream.  Qo«ri- 
Inr  antem'  aecnndum  quem ,  incorporea  sobstaniia 
otmm  ail  generata  anlma,  an  ingeneraia.  Qood 
ntmmque  Plato  asseril  ilbim  esse,  diversls  umen 
respectibtts.  Generaiam  enim  vnll  illam  Inteliigi  kk 
Tim«o,  nbl  diell :  rrmaianlistima  a  praitunlitMmo 
facta  eal,  vel  in  sccondo,  unlvcrtl  genoris  tensen- 
lem  laciam.  flon  genoraum  vero  lonnil  ia  Pb»dro- 
ne,  cnm  didl :  Anima  nee  nata,  el  Ideo  atfema.  9fe 
ootf m  pott  in  boe  videator  sibi  esse  opposiliit,  ideo 
dicil  animam  ingeneraum ,  quod  outar  lege  gene- 
ratorom ,  tcilioel,  nt  dlttolvalnr  actualiter,  tive  na- 


natora,  cur  plua  in  uno  vigel  quam  in  alio?  QufKl  ^  Inraliter.  Nam  omnla  genorau ,  prvter  mundum  et 

^^l^«     V2_>^l*^>     Jt^^^^     .    #I>._^«^^     S..^^^^     ^.^^^.A^.  «ISmSa*       ^SAMklMMkfM»  ««1m*Ii4aw     tmkwmmA^tm    ttmrM    MAffM- 


aolvil  Yirgilint  dicent  :  Qvonlvm  Innoxia  earp^rm 
JardM^  id  esl,  pro  babiliuie  corporum  babei  anima 
soirnm  virinm  eiercltiom;  tlcui  ieo  claasus  in  ca- 
▼ea  omnet  quidem  viret  tuat  ibidem  babet,  ted  no:i 
um  poteoter  exercet  illu  in  etvea  qoam  in  tilva. 
Indo  rersus  oppooiinr  :  Cnr  anima,  qn«  dignior  esl 
in  tui  iiatnra,  tnbjecU  tll  corpori  indignioriT  Solu* 
Uo.  Anlina  vero  dignior  etl  In  tui  natura,  ted  in 
Jmc  qnod  continetnr  indignior  otl  corpore  eonlineif 
le,  et  tecundnm  banc  dignltalem  tnbJecU  etl  cor- 
|)ori.  Objicitor  item  :  Si  anima  comprimitor  in  cor* 
pore,  nl  non  poasli  virea  soat  exercere,  lunc  cor- 
rumpilor,  el  erii  indigna,  nec  bene.  Solutio*  In  toi 
aiaiura  non  cormmpilur,  quia  nalnralem  obaerval 
darlutem,  licel  elaota  in  corpore  non  pottll  adeo  d 
nliere,  ticnt  lacema  hknIIo  toppotiu  non  eo  minos 
dariuils  in  so  babeat,  licel  eo  minus  apparoat.  Rnr* 
ons  opponitur :  Si  nihil  In  se  sordidum  admiituot, 
€ur  ergo  in  inferno  puninnlurT  Solutio.  Quia  nove* 
Yottl  exotaa  de  corporibas  sordes  adhoc  babero, 
^uae  do  eorporeia  ot  de  Urrenis  robos  illis  adbsae* 
mni,  qoa  nt  anisrantnr,  Indigeni  ad  tenipna  pur- 
gpaione,  slenl  geroma  noverit  de  lnt<blevau  adbae 
baboroaordea  sibi  iub«reoies,  Indigel  pHrgatione. 
De  €figmt  Mmmmum^ 
Do  bae  aolmarom  origine  diversm  diveraom»  tunl 
oenunte.  Qoidam  enbn  dtcebant  animam  esse  con« 
flaUro  e«  atomis  ignis,  imitttntes  Anaaagoraro  ei 
lleraclitum,  qui  volebaal  igdem  oiDoium  rerom  esse 


ditina ,  dissolvonlnr  actaaliler,  mondot  vero  nato- 
rallier.  Nam  lleel  nnnqnam  dlt«o1vatnr,  natnra  fa- 
men,  al  conditor  veltei,  distolotlonem  paUretnr. 
Nam  qoldqoid  de  pariibut  etl  eompotitom,  llll  na- 
urale  ott  ditaolvi ;  anim»  vero  timplici,  nee  com- 
poaitJB,  non  etl  naturale  dittolvi ;  onde  dieia  etl 
ingoneraia.  Goneraum  aotem  PbiU  ideo  Innuit, 
qnod  aecuodum  mollot  prvjaccntem  maieriam  bylen 
babneril »  qood  lieel  nntqoam  Plaio  tetuior,  not* 
qnam  Umen  coniradicil.  Hyle  qoidem  io  paro  tno 
tlato  contiderau,  non  diffetat  a  materia  aniin«. 
In  pnro  tno  tUta  eontiderau,  Id  ett,  tlne  raiione» 
Ira,  et  concupiscenlia ,  quibus  inforniatur,  id  esi, 
qum  in  ea  fundnniur. 

D$  mlma  mundL 
Dicnni  etiam  quida»  unam  Utituro  etse  animam , 
id  munifanam ,  quas  omnia  in  animum  et  conformet 
nnicuique  rei  vires  pro  tua  babililaie,  sicul  stellis 
ratioiiem ,  bominibos  qoos  In  caducls  rebus  bivenit 
babere  spbsricuro  capol ,  et  ereeum  faciem,  ratio- 
nem  qooqoe  lafndil,  el  sensuallUUm  sicnt  divinls 
corporibus,  Ilcei  pr»  nimia  conumplallone  divina 
animalia  aentualiutem  noo  esorceant.  Ccterit  ani- 
manttbut  tentnm  ei  Tq^alionem.  Arboribot  el 
berbit  Untummodo  vegetaiionem;  oi  akni  onot 
vulius  in  pluribUH  speculis,  ei  fn  nno  tpeenlo  pioret 
vuliot  appareiit,  iu  ona  aniasa  in  plnribns  rebot :  ^ 
obiqne  omoet  viret  toat  babet,  l'cel  Ui  divertit  bn- 
beai  caerdiium  pro  habililnle  corporonEU  SccanJom 


m 


iSGDifi  VENERABILIS  OPf.  PARS  I.  8ECT.  U.  7-  008IA  ET  SPUaU 


M« 


qvtm  senteiuiam  nollus  bomo  Tidetur  etie  pej^r  A  tanial  aeream,  t«1  sibereiKD «  ai  angeU  Td 


aIIq  ,  qtria  ana  eademqae  aoioia  hona  ei  innMColau 
•io  siu  oatara  est  ki  oouiiboa  eorporibus  ;  sed  dtei- 
tur  niagis  degenerare  io  ooo  ({aam  in  alio»  01  pole 
•eonseasualitas  dominstur  calionl ,  quia  in  ctijuseoD- 
•qoe  corpore  sii »  illud  corpus  esl  tofemus  aniouB. 
^ecundum  banc  quoqno  stoteoliam  nolius  boiBO 
moriiar,  Ita  qood  patiaiiir  aeparationeio  anlms, 
-quaoqoam  separalar  a  qoaloor  elemeotis,  ioqoe 
^oninia  corpora  resolfunlur ;  sed  timc  dicitor  mori , 
cum  iu  illis  anima  relinquii  priorum  ▼iriom  eierei- 
titun.  Pr.Tterea  dicunl  quidam  eamdem  maodanam 
anlmam  pariier  com  humana  milma  esao  io  bomine» 
de  qna  Termos  YiviAcenlur  in  bomioo»  skqoe  bomi- 
oeai  diias  anima&  asseniDi  babere* 

Idm ,  d€  wimornm  mfine  tHumlum  o/los» 

Sed  quasriiur,  si;  anima  iiumana  esl  generaCi » id 
csi»  creaia^  an  auctc«r  suus  omnes  animaa  lo  prima 
muiidi  con^titulione  pariter  creaferll,  an  quoiiidie 
nofas  fecerilt  Si»  lesUntibos  pbilosophls,  omnes 
pariter  ab  eiordio  muodi  faoias  sunl,  el  In  eompa- 
res  stellas  uoquam  In  vebioulo  locatar,  dooec  qooii- 
die  incorporandi  desiderto  deseODdanL  liuc  aceedit 
llehraira  fpritns»  qiia:  dicit :  Etce  tos  sangtdnis  frM- 
ifis  iui  clamai  ud  m$  dt  itrra^  id  esi»  aniin»  qoas 
incorpordod»  eranl  naiis  do  sanguine  Abel «  ideo 
enim  clamabant »  quia  f olebaol  perreciam  beaiiiu* 
dinem  mereri  in  corporibos;  sed  superfluum  uifail 
facil  Deus»  ande  frivola  esi  bxc  sententia. 
lieni »  de  animarum  origim  ucundum  ailoe* 

Alii  diconl  animam  es$e  partem  di^vina  esseoU» , 
quam  trabanl  ab  illo  loco :  £l  ej^atH  in  faciem  ejue 
epiraeulum  vHm-  lUec  aoleaoi  panicula  non  rodiil  am- 
pUus,  ita  vefo  uniatur  coro  Deo,  undo  et  peccare 
polesl.  Ui  amem  agunl  de  Deo  unqoam  sii  locolis. 
Asseruol  alU  animas  naus  de  angeliois  substanliis. 
Aiuni  alil  animas  nasel  de  lerra »  duce  seroine ;  el 
sicul  scisiium  esi  oorpus  filii  de  pitris  siibsunii;i , 
iia  aiiiitia  filii  do  anima  pairis ;  irabuntquo  argu- 
uienium  de  cooaimilitudine  morom* 
De  eerta  anima  origine. 

Esl  auicm  indubitata  fidei »  nec  iHdO'  animM 
nasci ,  vel  creari ,  vel  aliunde  adduci ,  sod  simUiior 
cum  ipso  corpore  nasci ;  ei  est  quoddam  delewna- 
lum  tcmpus  posl  concepiionem  seminis,  qood  redi-  p  24  p;irUiu  ^ua  vkosimtt  4  ponlOi  eipraterea  eeia» 


nes.  Alios,  qol  niMiqnam  esl  slne  eorpore,  01  spiritas 
bruioram  animaliomf  qai  eom  ipsia  ei  oritur  et  inlo* 
riu  Tenius,  modo  in  eorpore,  modo  eilra  eorpos,  ol 
spirtiai  fol  vififlcat  bomines,  id  esi«  anima.  Qoad 
aoiem  dicitor:  Spirtios  Dondni  fertbaenr  euper  nquat^ 
hoe  fuoqoo  dictHm  poto  sivo  de  boe  oefo  lems,  el 
oqom  etftumrosiono,  sive  de  subliliorf,  id  esi, 
selbero,  vel  do  SpiriUi  TrlniuUs,  do  qM  sl  didt, 
innuii  aaluiem  falnram  per  aqnam. 

Nolo  ires  flgnras  lo  composiliooo  aotme  deptctu 
ad  idom  pe»e  l:indem ;  intervalU  omm  qoc  suot  U 
prima,  com  folleol  Impleri  barmonieia  eonsdoao- 
iiis,  000  propofiiooes  ipsa  pooaom  diseornl»  fo  laoi 
parvU  oumeria  foeu  esl  igofo,  «i  in  majnribos 
B  iiomeris  docealor,  qoae  non  polerai  in  minorib». 
Poniiur  ergo  sesto  loeo  uniuiia,  looo  binorn  vn, 
a  sic  nou  io  csieris.  Sed  qoU  odboe  deeraol  oo- 
meri ,  lo  qoibus  semilf)nia  dlsct roereMir,  inveaU 
leriUi  flgura,  el  laonoo  pro  SQppieliooe  beBftoaorum 
qnanlum  Ibi  per  so  oon  ostondonlur,  sod  io  coa- 
aonanitis,  diatesoaroii  01  diaponle,  qooram  cooso- 
nAmbrufo  proportionalea  aamof i  diaiinelo  ibi  repe^ 
riuuiur.  Mundus  dicllnr,  rea  iH»  sons^biief ,  qoaii 
muiidato  et  diicroue  ab  ilU  eoofuslooo  to  qn 
prius  CueruAl  io  byle.  Biide  Aog»  tinus  r  c  amoola 
immundo!  » 

Scienduio  quod  i^i  qooeooqno  opllbalo  oofiitllnai 
duobus  epogdois,  quidquid  remaoel  liniiiio  oH,  id 
esl»  Biious  semitOHiiim,  sopcroimr  o  mloofi  seml- 
^  looio,  ui  sagaci  iovesiigatiooe  cakoloioflm  ards 
reperium  esi^  lenia  parte  aoi  Ipoios  aoflailooM  mi* 
noris,  ei  lOi  parto  su»  partls  tenim. 

Si  vis  sciro  quomodo  de  lolo  possia  iioofo  mloos 
semitonium ,  accipe  ociavam  poriem ,  qoo  sosqoloe* 
uva  proportio  viocil  aobsosqoiocuvam,  ol  difide 
eam  ip  oovem  acqoales  ponos;  posteo,  febctisS 
novenis,  tres  noveoas  «qtiaUier  divide  lo  S7  par- 
les.  Do  qoibus  vicosimo  sepitma  paru  aublaU,  pro- 
cui  duUio  remaoebii  libi  limmo«  id  osi,  miooo  se» 
mis.  Hoc  amem  noo  oal  ignoraodum ,  qoo  biIoqs 
semis  eoUoeatuw  eooa  aoaqoiocufo  proponiooe  II- 
liuo  seaqpiiooiafm ,.  a  coj^  nona  poru  dimiooiur, 
coniioel  Utam  iilam  seoquioeiofom »  otlnioperrjos 


giiur  io  corpus  bnnianum ,  quo  nasciiar  anima  cum 
corpore.  Aniinae  auicm  du»  suol  vires,  una  su- 
pecior,  aHeni  inferior.  Suporior  cmleslibus  ei  in- 
corrttptibtlibus  adbasret ,  et  alia  concupiscit ,  voca- 
lurque  rationaliust  spiritus,  domina  mcoe»  ammus. 
iulerior  esi  qum  volupuUbus  corporta  cooseotil, 
vocoturqoe  sensualius,  animalius,  famuia  mooa. 
Soperiorquo  debel  regore  inferiorem  ;  lod  aliqoondo 
'  e^  aoporiorls  negligentia  prarvaU  I  inferior,  ei  se- 
dooii  soporiorem.  Ea  el  iu^  boc  fi^ra  Ada  ei  Ev«. 
Si  eoiio  Adam  superior  se  rocU  reussei,  oon  illum 
Eva  ioferior  sediiitssel.  Comquo  eis  spiriUis  essol 
aecondum  diversiutcs  animarum,  onus  qui  non- 
qiiam  uiiiiur  cum  cor^Kiro ,  lieei  aliqoaodo  illud  as- 


vam  pariem  e}«ie  qooaim  porlis ,  oi  sepiioa  Sl  por* 
lem  ejoa  ocuv»  panis.  Verbi  graiU,  prjeponaoms 
tales  numeri  5,  in  qutbus  liquoscal  qol  dieiiar.  Sonl 
nomeri  343«  01 155,  et  VJl^  et  irieotem,  ei  somoo- 
oiaoa,  24&,  ei  sabsosqaiocuvos  ad  S75,  ol  irieoiett 
aoQHMoiam.  Xiam  iMo  eat  seoqniooiofBa  od  Hiotfi» 
eoniinei  oom  lotum,  el  ojus  oeufom'  panom,  qos 
esl  5fl,  oL  iriens  ei  seoiaocia,  ei  etiom  loooa  Inicgef 
ad  illum.  IKieonii  foro  55,  qoi  oumoma  osi  seml* 
lonlo  miuos,  qoi  od  UM  eomporator,  beoo  dicilor 
dimiooli  a  niioo  paru  doeeotorom  78,  01  trlcnds  et 
ooaMmet».  ftoorum  prxler  tomm  riiaaa  poiesl  eao» 
liiteri  Dona  parte  soi  pJns  ocUfom  ponem,  Idoit, 
docenUrum  sciaginiairium ,  coi  concoilos,  ( 


WB  UUNDI  CONSTITOm  9M 

m^duui  sttqoiotUvQt  TaGil.  NoB  eiiim  ftuperil  il*  A  liude  proborum  moret  Maoqui  nou  valeul ,  qui  cer' 
luB ,  oiti  iredeGim,  conilnei  umen  Ulum  lolum,  el 


ojnt  Tketlmam  quarum  partcm » qo«  etiaro  10  atteo 
01  5,  el  prcierea,  coQlioei  bujus  vlcetlroae  loan» 
panlt ,  qu«  eliam  diio  attet.  Necnon  adlim*  von- 
lloet  bujut  quartx  parlit  8  pariomt  qu«  eilam 
quadrant  l,  9.  fS*  ^*  ^*  ^^  oniuittm  conliuel  potl 
tuperiora  bujut  ocuvae  pariit  tpecleo  oclogetlma 
prlmam  pArtem,  q«ne  eti  tcrupulut  ei  caleuiut; 
ergo  minns  temlloniom  comparalum  com  >ubtet- 
qoiocuva  proponloue  llliut  tetquioctaf» ,  a  ciijut 
nona  parie  dlroinuilur,  comprebendil  loum  lllam 
tobtesqulocuvam ,  el  ejut  24  ei  partem ,  el  24  par- 
tlt,  quarum ,  ei  quan»  ocUvam ,  ei  ocuv»  tepUet 
81  panem.  Sl  aotem  boc  Invenire  detideras  In  inie 


lit  01  probabllibut  ulanlur  ratiouibttt.  Fii  euim  b 
lolervallo.  Dtcil  boc  per  involocrttm  ei  imeguuien- 
lum  9  qoati  axet  emli  aliquando  iriiii  eroolireniur, 
el  facereiil  iptam  tpbaeraro  ttMiiidaiii  corporit  tub- 
tidere,  ei  iu  calor  dominarelttr  boroorl,  ei  iu  pro- 
veiiirel  dilovittm  per  ignero ,  el  e  convorso.  Talilor 
clrcamuclionen  vocai  Irontillonem  ei  reuraiitiiio- 
nem  elemeoioruro,  quod  noo  igoit  tpissaiur  iii 
aerem ,  aer  In  aqnaro,  aqva  in  lerram,  vei  e  coo- 
verto,  ittocosttlai  calor,  vel  bum<*r  ill  diluvium, 
vel  per  Iguem,  vel  per  aquam,  alieram  circum» 
aciionero  dicil  pcr  coovoluiioiiem  7  planeiaroni ,  ex 
qoorum  nalura  vel  ntroiut  calor  vel  buroor  prove- 
nil.  Eti  adlittc  niajor  caota  euro  ferveutittirout  ett^ 


grit  bis,  in  minorlbut  non  poieris  invenire  numerit,  ^  ti  lonc  bumor  iiimlum  rooraiut  fuerii,  tleli»  cir- 


quaro  inter  57, 208,  el  65,  556.  Ui  pleniot  llquetcai 

probalio,  proponaiur  epitrlias  el  tttbepilrilot  nume- 

nit,  ttbi  poti  duot  louot  rrroaneal  llbi  temilonittm, 

vbi  probelor  quadrant  ette  veruin ,  el  lu  indinen* 

lur  49, 155,  ejus  ocuvat  parlet  0,  ICO,  il,  4,  50,  5, 

200, 10,  iOO,  6,  ejus  octava  part  7,  700,  76,  65, 

556.  IsU  crgo  coniioet  lotum  siiperiorem ,  el  ejut 

vicetimam  quarlam  pariem,  qu»  etl64S,  ei  biijttt 

qoarUe  parilt  ocuvam  paHem ,  quae  ett  8;),  el  into- 

per  eontinel  teptlet  octogesimam  priroam  panem 

bttjut  oeuv«  panit.  Iiiier  5  aoiero  ei  qiiaioor  tic 

poietl  invenirl  teroiloiiiuro ,  a  duobut  epogdoit  roK- 

clun ,  5  ociava  pars  esl  trieus  ei  semiuncia,  sexluli 

obttltts,  calculiis  ei  diniidius  5,  bemilonium  miuttt.  ^ 

inur  bot  dttot  noroeroi  inveniiur  rolnut  tenilo- 

Dtum,  qul  suni  4,  800,  60,  4,  el  4,  500, 100,  17. 

Sl  Igiiur  vlt  tcire  quomodo  te  habel  In  omnl  te- 

mlioitio  roinori  major  nuMterut  ad  rofnorem,  ted 

bororo  duoruro  mimerorom  eolleciionem  firmiUr 

ttbiqoe  btbeat.  Cotiiliiei  utmqoo  In  bac  colleciione 

major  nomerot ,  qol  etl  4,  800,  60,  4,  lolom  romo- 

reni,  tcilicet,  4,  500,  iOO,  18;  ei  Intuper  cjns  no- 

nam  deciinam  parlem ,  qu«  i,  200 ,  iO,  50,  5 ;  nec 

iKHi  e]ttt  oona  decima  panit  oclogetimam  prlmam 

panero  1,  5 ;  el  pr«terea  continei  ociogetima  pri- 

m»  panit ,  qoae  etl  unitat.  IJuut  doo.  ideo  a  mioi- 

roo  bie  iiber  Incipil,  qoia  condiior  boroan»  molit 

nttroeram  vulttil  babere  exenplar  in  ouiiti  opertt 

stto,  ttbi  eliaro  lo  bis  noleior  perfedio  operis,  et])  ram  non  babei  parlem  In  tui  naiora  ;  quare  ex  ejut 


fttrofttt»  toli  nitlunlex  te  lorvorero  circii  tolem ,  ei 
Inde  roiottunittr,  calorero  miuii  lerra,  ei  iimc  igne 
pereuni.  Vel  exorbitalio  referat  ad  currum  SGlit, 
nam  exorbiure  videiur  in  aetiale,  cum  altior  sur- 
g  I ;  ei  Umc  roagit  couira  oot  vertus  esl,  qunm  iii 
bieiiko,  vel  dicos  qood  longo  IntervaHo  dieil  de 
magno  anno,  qui  esi  15000  tnnorum.  Aliier  dlcttui 
quoque  pbilotopbi  tolem  ette  talit  Daiurae,  quod 
omnluro  bi  to  Uraliai  igiien  tullarum,  ad  quem 
leinperandun  aiirabii  tibi  hunorero  ittiut  elemeoti, 
tcillcei ,  aqu« ;  ei  lunc  aqua  ei  roaxime  maria  con- 
irabiintur,  quam  cum  remitil,  distratiiiur  uiare,  ted 
aliqtto  Uiopore  magit  quan  allo.  Utide  Lucauut : 

Flammijrer  aa  TiUo  ut  atentes  tiaurial  unda\ 
ifirigai  Oceiouoi  fluclosque  ad  tiUera  toltat. 

Noia  quod  dicil  nttmerttm  priorem  tuperficie.  Nul- 
lam  enim  accident  priot  eti  tub^ecio  huo,  et  dieft 
tuperficiem  corporearo  propter  perpetuam  coiijun- 
ciiouem  tui  cum  corpore,  quod  nunquam  deserll, 
iueorporea  autero  esi  tul  uatura.  luque  corporeuui 
ei  iucorporeum  boe  retpeciu  liene  patiuuiur  te» 
corporeum  ui  corporit,  ei  iocorporeum  aiiimaB  pe- 
nilut  tunl  oppotiu,  nec  omniuo  ^•aiiuuUir  sc  iii 
oodem. 

Ilyle  impresta  ideit  dicil  firmare  corput ,  cujus 
praetuniistima  parte  cooture  diviua  dicit,  quod 
n^n  videiur  etse.  ilyle  eulm  etl  ret  infurmit ,  ve- 


ob  ttoo,  M  ost,  a  Deo,qttia  anas esi  factor om- 
iiion,  qotB  SttMl ,  a  dnobot  el  a  trtbut,  qooniam  bl 
tracuni  de  omi  alieriuu,  qoae  ab  ono,  id  oti,  a 
Doo  detcendil,  tlctti  a  nonade  omnit  alteriut 
■Hndi  dttcilor.  Qoonttt  bae  raiione  tttbirabiittr  nu- 
luerat,  ttt  aonarii  nttOMri  peHcciittft  rooianoaai, 
i|ttia  bl  iret  perfecil  noUnittr  in  tcienlia  do  naluroli 
jttttlib»  Nan  tl  non  tobiraberettir,  deuaritts  rema- 
nerett  qoem  contui  etto  perfectum,  quia  divitut 
mm  retiliuiiur«  ticot  tonarittt  Inperiocitts  retolvtiur 
|ier  ponet,  qun  coocorvain  Uclttot  imperfecum 
Bttnorttn,  id  ett,  teoarian. 

Soperetl  igltor.  $opbi»in  vero  nuBC  tnu  dofeo- 
duul  railooet,  ei  alieoat  impttgnont,  et  eeonverto. 
PlTBOL.  XC. 


paru  uibil  contiai ,  noc  eiiam  ex  cjos  lermlno  ali- 
quid  constal*  Si  euiro  byle  in  atb|uod  ooam  traot- 
iret  tolam»  jam  alia  onnU  ex  byle  roateria  non  con- 
biareoi ,  qood  eiiaro  ett  conira  aoctoriiaUm ,  cum 
iiec  ox  loto,  nec  e&  paru  bylo  consurel.  Diceudmu 
esi  igiuir  byle  advonire  formam ,  ei  primo  iu  ali« 
quam  pariero  siti ,  unde  dicaiur  fieri  allqttld ,  deindo 
alian  fornam  in  alia  paru  sui ,  et  sic  per  siiigula. 
Tradunl  pbysicl  qusrdam  conveuienti  corpore  ele- 
nenlorttn  ad  siniliittdiiiem  numerorum  corpora 
proporiiooari ,  ad  boc  ui  sint  apu  vivificari  ab  anl- 
ma «  quae  compositio  ttuiverMlis  dum  tuum  uuarein 
babel,  naluram  auiroalit  tolidaro  et  quietaro ,  quan- 
lom  in  fiui  natttram  manere  dicuol.  Si  vero  cx  ali« 

29 


Wf 


BBDyE  VENERABILI9  OPP.  PARS  I.  SEGT.  II.  --  DUBIA  ET  SPUMA. 


m 


i|iia  paHe  ex  suiierriiii*  liiiiRoribiis ,  sivc  difninulis  A  rl  pefjieiui  roaiisio.  Modeaia  esi  per  quam  pnto 


iiscortlii  c^iiipoftilionis  eveiierit,  iufirmiuicm  ae 
cidere;  si  vero  periil,  dissoluiio  fucnl ,  morl  ho* 
uiinem ;  uude  dicii  liber,  duui  muado  aupersunf, 
etc.  Cum  vero  deficiunl »  mox  arcaua  via  aolviltir, 
4piia  quanlum  in  nalura  animsB  cum  semper  apta 
esi  animare,  nisi  corpiia  impediat,  onde  siibjungil, 
aniiiia  ipsa  iiou  deficil,  etc.  Clum  adliuc  poiest  esso 
ncccssio.  Nota  boc  esse  contra  senleiiiiam  rialouis , 
iibi  dicitiir  meritia  in  fine  locatis.  Nam  seeiindum 
beatnm  Aogustinum  omuis  boinp  tollitor  a  vila, 
CHitt  vel  opiiinus  vel  pessimns  ealt  non  dico  qnan- 
luui  ad  eCrcctum  operis*  pensalur  ex  quaniiiate 
.lUiori» ;  qui  aulem  tuuc  boroo  loliilur  ex  justiiia 
Dci  fil,  ex  qua  liomo  ineremenlo  Tirloiom  perfidl. 


boneaius  charain  ei  sUbilem  eou1p3r.1t  auciorhaieui. 
Amicbia  esi  volunias  bouarum  rerum,  q  *»  aliipui 
iitius  ipsius  cansa  qiiem  diligii,  contra  ^us  pati  vti- 
luuiaieiii.  IMiilosopbia  esl  veriuiis  com]>rebensso, 
qiiae  dividitur  in  ira,  scilicel,  eibicam»  logicaro» 
physicam.  Eihica  auiem  esl  scleotia  moralis,  vita 
ordinem  a|>erie  deinoiistraiis ;  cui  snpponuntor  Iria, 
scilicei,  animus,  aninia,  boinv.  Animus  est  res  sui 
curam  gerens.  Anima  e^l  reipub.  curam  suscipieQS. 
Iloino  esl  res  raiuiliaris«  offieium  dlsponens,  vel, 
secuiidum  dialeciicos,  an;roal  rattonate.  Aniuic 
autem  quatuor  supponuulur,  sciliret,  prudenlia,  jo* 
siiiia^  forlitudo,  temperantia.  Prudentia  esl  veras 
laiidis  perfeciio.  Juslitia  est  habitus  aoimi.  Sapieo* 


«i  lu  sordibus  vitiorum  putrescil.  De  terra  et  igne ,  B  tia,  cuocta  prospicieos,  vi  I  babilua  animi  communi 

ntiiitaie  conservau.  Fortiiudo  est  qu^^dan,  relictis 
viiiis  ad  raeliora  seinper  se  erigeos,  vel  foriia  csl 
pericoloruin  soseepilo,  et  malorum  perpesoio.  Ten- 
peranlia  esi,  quod  amoris  graviUle  qtueque  coMli- 
luens.  Logica  est  diligens  ratio  disaeremli,  el  ma- 
gistra  judicil;  sic  dpfiniu  airieie  aecipitury  oow- 
prebendens  uoien  rbetoricam  dtalectica.  Large  vern 
sic  describllur  :  Logica  esl  sermocinalis  aeioQiia,  d 
dtvidiiur  in  iria,  iu  dialecticam,  rbetoricam,  gram- 
maticam.  Dialeclica  est  sagacius  ingeoii,  aioltitl«- 
que  sequester.  Supponuntur  anteB  dialectics  qm- 
tuor,  scilicet,  probatio,  MsumpUo,  confimiatio,  coo« 
clubio.  Bbetorica,  coDjuuciionis  honeslae,  et  faceti 
eluquii,  docirix  argumenlosa ;  cul  supponuntur  tria, 


qiiia  viviftcat  spississima  el  soblilissima.  Ex  terra 
et  aqoa ,  qiiia  spississima  ;  cx  aere  et  igne,  quiu 
lennifsiroa.  Hanc  dividit  boriton;  iio^  non  esl  ve- 
ruui.  Horixon  enim  iii  loiigiindine  babet  360  siadia« 
qua  ntensura  leriam  esse  longiorem  consiat;  sed 
quod  bic  ltl)er  dicit ,  Intelllgeitdum  esl  de  horizonle 
rceli,  quod  est  Iiemisphserium,  sob  quo  conlinelor 
dimidia  pars  lcrrae.  Uliroqoe  magnam  partem.  Ciiro 
qiiia  mui  tuum  couiinet,  vel  uliro  citroqoe,  Id  est, 
ex  utraque  parte.  Tuuc  propier  eluviones  et  exustio* 
nes.  Quod  Plato  tesutur,  kic  dicens.  Fit  enim  longo 
intervallo  mondi  circumacilonls  exorbitaiio ,  qiiam 
infiammaiioiiis  vastitaiis  necesse  esl  consequatur. 
Cum  nihil  aliud  leuipora,  nisi  cursus  solis  efOciat. 


Curstis  solis  non  efficit  tempora,  cum  ellam  aliqui      uitura,  doctrina,  nsus.  Gramoiailca,  eloqiiendi  pe 


dies  fuisse  iegaiitur  aule  aolls  origiuem;  aed  sol  di- 

cititr  efficere  lempua,  quia  per  eom  diacernltur.  Nam* 

tempus  est  perpeiuus  remm  decoraiis,  per  solem 

£ii)Utus.  Ideo  pbysici  mundum  magnom  b<imlnem 

vocant.  Mondum  nomtne  homliiia  vocavenint,  qoia 

animatus  ut  homo,  homlnem  vero  nomlne  miindl 

vocaveruni,  quia  ei  quatuor  eoasUl  elemenlia.  Aot 

Bpbxrico  moiQ.  Quod  spbserico  nsoio  roUtor,  Ipsam 

lii  80  lotum  locuin  quem  babei,  ounquam  deserli, 

sed  in  eodem  ambitu  semper  manet  loium,  per  par- 

tes  autcro  diversum  locum  asaumit  cireuiuvolvendo. 

Quod  auiem  per  lineam  movetur,  aliquando  penitoa 

priorem  locum  deserit  iranslalum  In  atium,  ali- 

4|uando  priorem  uoo  deserendo  porrigitur  in  olte-  0  harmoolca,  alia  rbyihmlca,  alia  metrica.  AalnMioaua 


rltia  Pbjsica,  aclentla  naloralia  vigoris,  caosam 
recie  coinmenorana.  Phyalca  auiem  alia  Iniellectl- 
bilis,  01  angeli;  alla  InulllgibiHa,  ot  Deoa;  alia  na- 
turalU,  utsubsuniia.  Naloralis  ve#o  dividilitr  ia  aes, 
aellicei,  ariibmetlcam ,  geomeiriam,  mnaicam,  as- 
irooomiam,  astrologiam,  medicloam.  Ariihmelica 
est  mulUtudiuls,  qoae  per  ao  est  aoUiciu  cakoia- 
trix.  AritbmeiicaB  anpponitur  perfectio,  imperfectio, 
plusquam  perfeciio.  Geooaelrla  est  Immobilia  niagni- 
lodinia  docirina  ponderatrix,  vel  menaaralrli,  qos 
habei  lineamenu,  inlervalla,  magnilodlnea,  flgoraa, 
dimeBslonea,  nomeros.  Musica  eil  roelodias  cjosfne 
insiromentorom  artlfex  curiosa.  liusica  i 


rlorem,  lii  arbor  creacendo.  Noa  cavere  prmstigia. 
Sicol  In  prassiigiis  aliquid  videtur  ease,  cum  nibil  slt, 
ita  verbis  illios  qul  sopbistiee  agii,  cum  lamen  niliil 
iferlialls  sit.  Intelleclna  eai  per  qoea  animua  ea  quas 
aunt  persplcit.  Pro?idenibi,  per  qoam  allquld  fulu- 
rum  videiur,  anteqtam  fiai.  Magnanlmltaa  est  rerum 
magnarum  ei  excelaarom  com  anlma  ampla  el  splen- 
dida  quadam  propoaltlone  cognltio.  Magolfieeoiia 
eadein  In  eirecto.  Fidocia  est  per  qoam  magnla  et 
honesiis  in  rebus  mulium  ipse  animna  io  ae  idoei« 
cum  ceru  spe  collocauim.  Toleranlia  eal  bonesutla 
aul  niiliutis  causa  rex  arduarom  ac  dlfllciliam,  vo- 
loniariuro  ac  diorna  perpeaslo.  ConsUnlla,  aive  per- 
severanlia,  esl  In  ratione  bene  conslderala,  sulilia 


est  mobllla  magnitodlnia  agciu  contemplalrts.  Aa- 
trologia  est  peritla  qo«  cmlls  venlginom  ooaver* 
aione  coosideraU  AlUm  antem  naloralia,  aliera  ao- 
lem  aoperstiiiosa.  Nainralis  dom  exseqoiior  aoUa  el 
Innm  coraom,  astrornm,  ceriaa  lemporum  sUtlo«ea. 
Sopersliiiosa  vero  esl,  qoan  maihomatlcl  oaqoon- 
lor,  qo»  In  aiellia  aaforattlar.  Hoe  voro  oil  inler 
asironomiatt  ei  asl^>Ioglam,  qoia  aairoooaaia  coa- 
versloola,  orios,  obitoa,  motttaqt  aUini 
et  eor  ale  voeeniar.  Aairohiglli  voro  piriim  1 
lls,  ot  aaperalitloaa  partlm.  Medlciiii  eal  ara  qom  4o 
morbls  et  aalute  corponm  traelal.  Alii  fM  mo- 
Ihodlea,  aHa  aoiem  eaqjilrici,  illa  legici.  Ariaiiiilit 
qoseril  io  Deua  ail :  pesni  dignua  eai,  quii  Cilifi 


l 


«M  MOSICA  THEORICA.  910 

aiagit,  ifoiiii  inqnirere  eonvenil  sapieDii.  Alexander  A  omnes  ftnimae  recreaniur.  Ilermegenes.  Si  Dens  nou 
ad  Didymom :  Est  aoima  nna  per  se  stabilis»  unde 


est.  unde  bona?  si  est,  onde  mala? 


BEKjE  presbtteri 

MI3SICA  THEORICA. 


Noiandum  est  quod  omnis  ars  in  rauone  eontine* 
tor.  Mnsica  quoque  in  raitone  nomerorum  eonsistlt 
alqoe  versauir.  lllud  auiem  qnod  fit  ex  tononim  iu' 
atmmeotis  routatorlum  est.  Quinque  sunt  sensus : 
ipsorom  sensuum  duo  sunt  qui  jiixla  corpus  suniun- 
tor,  tisus  et  aodiius ;  el  duo  sunt  qui  intra«  gusius 
61  uctos,  imo  vere  olfactus.  Dubiuro  esl  utrum  inius 


qnaquam  oos  poioisse  sentire«  nisi  in  seoso  nostro 
aliqoa  stmilUudo  conspectui  corporis.  Ne(|oe  enim 
ciim  annulus  cera;  imprimitur,  ideo  nulla  imago  facta 
est,  quia  non  discernilur,  nisi  cum  fuerit  separala; 
sed  quoniam  post  ceram  separatam  manetquod  factum 
est,  ut  videri  possit.  Propterea  facile  persoadetor, 
quod  ineral  jam  cerae  forma  impresu  ex  annolo. 


ao  foris  sentiai.  Est  aotem  sensus  vincolum  corporis  g  «l  antequam  ab  illa  separetur.  Si  autem  a  iiquido 


•t  anima^.  Quxdam  snnt  incorporaiia  el  invisibiliii, 
ttt  anima;  ct  qoatdam  corporalia  et  visibilia,  ot  sunt 
corpora;  qusdam  invisibilia  et  corporalia,  ut  sensos 
corporei.  Corporalia  soot,  quia  corpori  admini- 
•trantur ;  et  iiiTisibilia,  quia  illud  ut  inaoimis  vel  vl- 
aoi,  non  potest  videri.  Unde  fit,  oi  com  quioque 
eorporei  fensiis  alia  esteriora  sentiant,  seipsos  iion 
aentiant.  Visus  enim  seipsum  non  videt,  gustus  se- 
ipsum  non  gnstat;  quod  si  faceret,  nuoquani  jejnnus 
eaet;  sic  de  caeleris.  Considerandum  ergo  qnia  com 
ieosos  corporis  sine  labore  adbibeamoa  sensibiliboa 
tebus  qoae  percipieod»  sontt  ab  illis  noo  facile  po* 
teat  explicari  ei  deflniri  quae  oatura  Ipsorom  qoin^ 
iiuesensuom  vel  corporis  sit»  vel  qti»  proprietas 


buinori  adjungeretur  annulus,  eo  detracto»  nibil 
inagis  appareret.  Ncc  iJeo  tamen  discernere  ratio 
non  deberet  futsse  in  iilo  buinore,  antequam  deira- 
iieretur»  annuli  formam  facum  ex  anoolo »  qon  dis- 
tingoeoda  est  ab  ea  forma  c{u»  io  aonolo  esi,  oode 
isla  facta  est,  qo«  deiraclo  aooolo  non  eril,  quaro* 
vis  illa  in  anoolo  roaneal,  oode  ista  facta  est.  Sic 
seosoi  ocolorom  non  ideo.non  habet  imaglnem  cor- 
poris,  quod  videtur»  qoaodio  videtor,  qoia  eo  de- 
iraclo  non  remanei,  ac  per  hoe  lardioribos  iogeoiis 
dlfficillime  persoaderi  potesi  formari  io  nostro  sensu 
imaginem  rei  visibilis,  eum  eam  videmos  et  eaoidem 
formam  esse  visionom.  Si  qui  forte  animadverterint 
quod  commemorabo,  non  ila  in  bac  inquisitione  la- 


sensibilium  rerum  perciplunlor.  Natora  si  qoid  re-  C  borabout ,  plemmque  com  diuscule  aitenderirooi 


qoiriiur  sensouro,  et  definiiur  quod  sint  corporei  et 
iovisibiies»  oi  est  aoditos  corporeos  et  loviiibilis, 
Rei  vero  iensibilli,  qoia  perclpltor  ab  aiidiio,  id 
Cit,  vox  proprieutei  babett  ol  aer  esse  commodom 
et  percossom  qoodam  icto»  qoaa  ipu  qonqoe  corpo- 
rea  eii  et  ioviiibilis.  Nam  proximtora  facilios  visom 
peoeiraol,  qoaro  ea  qo«  soni  renotiora.  Si  oeque 
dausis  oculis  aliqoid  pervidemos  corporeoro.  Ao- 
goiliooi,  io  Ubro  xi  de  iancta  Triniiatev  dicit :  c  Gi- 
goUor  ergo  ex  re  viiiblli  viiio,  ied  oon  ei  iola,  oiii 
ttdiit  el  vldeiior.  i  Qoocirca  ex  vblbili  el  vldenie 
glgoitiir  vblo,  lu  ione,  nt  ex  vldenle  iii  sensus  oco* 
lororo,  et  aspicientis  aiqoe  iDinentis  intensio.  llla 
Umen  infonnatio  seosos,  qo«  vlsio  dicitor»  a  solo 


qusqoe  lomioaria,  et  delnde  claoseriroos  ocolos, 
qoaai  versautor  io  coospecto  quidam  liieidi  colores 
Tarie  sese  commonicaotes,  et  miooa  minuique  ful- 
geniei,  donec  omnlno  desisUntt  <|nasi  intelilgendom 
eat  reliqoas  esse  form»  lllios,  qu»  facu  erat  in 
aeoio  eum  corpos  lucldum  videretur,  paulatlroqoe 
et  qoodammodo  gradatim  deficiendo  variari.  Nam  et 
loierUrom  feneitraroro  cancelli,  ai  eos  forte  inloe- 
bamor,  s»pe  in  illis  apparoere  coloribus,  ot  mani- 
featom  iit  haoe  affeciionem  aeosol  oostro  ex  ea  re 
qoie  videbatar  impressa.  Erai  erge  eiiam  com  vide- 
remos,  et  llla  eral  clarior  et  expressior»  si  multum 
eoDjoocU  com  specie  rel  ejos  qun  eernebator,  ot 
disceroi  omoioo  non  possei,  el  ipsa  erat  Tiiio.  Qoin 


ioformator  corpore  qood  videiur,  id  eait  a  re  aliqua  D  otiaro  com  loceroae  flammola  modo  qoodam  divari- 


viaibili ;  qoa  deiracu,  oulla  remaoet  forina  qua  lo- 
«rat  sensoi,  dom  adesset  itlod  quod  videbator.  Seosoi 
lomen  ipee  remanel,  qui  erat  et  priuaquaa  aliqoid 
aeoiireior,  velut  lo  aqoa  veiilgium  Uodiu  eit  dooee 
ipium  corpui  quo  Imprimitur  iosit.  Qoo  ablaio» 
iMillom  erit,  eiim  remaneal  aqoa,  qoai  erat,  aoieqoam 
farmam  eorporia  caperet.  Idooque  non  pessomos 
qaldem  dtcere,  qood  seiisum  gigoat  res  viiibllis;  gl- 
gnit  timen  formam  iiedom  simililodioem  soam,  qu» 
aii  in  sensu,  com  aliqutd  videodo  seiiiimoi.  Si  for- 
itiam  corporii  qoan  videmos,  et  formam  qoro  ab  Ula 
lu  seuso  videiitls  fii»  per  eomdem  seosom  oon  dls- 
oernilur,  qooniam  uou  coojunetio  esi,  ol  ooo  pa- 
i«at  dlsceroendi  locus,  sed  raiione  eolliglmos  oo* 


eaiia  radiia  oculororo,  qoasi  gemioator,  doae  visiones 
flunl,  coro  sit  res  ooa  qo»  videiur.  Siglllaiim  qoippe 
officloDlor  Idero  radii  de  soo  qoisque  oculo  emican* 
tes,  doin  non  flninnttir,  in  illod  corpui  intoeodom 
pariter,  coojuocleque  cooeurrere ,  ui  uoui  flai  ex 
oiroqoe  eontulio;  et  ideo  al  ooom  ocotum  clauieri- 
mui,  non  geminum  ignem,  eed,  sicmi  esi,  unom 
videmos.  Sinliiro  igttor  clauso,  llla  spedes  vi« 
deri  deslnlt,  qu«  ad  dextrum  eral;  vicissiroque 
dextro  clauso,  llla  inUrmoriiur»  qu»  ad  iiolslnmi 
erat. 

Adverblallter.  Nam  sieot  qoando  aogelor  diea  Tel 
minullur»  non  iUtlro  praeienuior,  niil  per  moHon 
dles ;  iic  etiam  mosica  qoaodo  angetor  ei  miooliur 


OU  BEDi£  VCNERABILIS  OPP.  PAB8  K  SECT.  11.  —  DUBIA  ET  SPUBU.  tt) 

l»er  liefitiionia,  vel  iu  dies  oon  continuo  perclpitur,  A  perparticularlias  continoe  ffcribitur,  quia  per  partea 

pariiliir. 
Ouinis  symplionia  niuliiplex  discretaa  qiianti<atii 


donec  ill»  partes  supercreacant.  kciatici,  id  esf, 
coxarum  injurhticus  dolor,  ut  est  rrigldiias  aqu.r, 
huoiiditas  aeris,  caliditas  ignis,  siccitis  lArr».  Nam 
duo  ex  bis  agiint,  ignis  et  aer;  duo  patlunior,  aqua 
et  terra.  Quatuor  autem  suui  tempora,  x'<f^cdv  biems, 
•o^  ver»  $ip9c  aestas»  ^cvoiru/Boy  aulumna^.  Ilieins 
comparatur  aqus,  autumnus  lerrae. 

Pliuios  Secundus,  In  liliro  seeundo  Naiuralis  hi- 
aioriae,  an  sit  iniroeoiiH  mundus,  et  ideo  sensuiii  au- 
riuni  exlendeiis  lanlft  molis  roiatas  ▼eriigiue  as>ldua 
flt  moius,  non  qiiidem  facile  dixeriiu,  non  magis  quam 
clrcumaetorum  simu!  tiniilius  siderum,  suosque  vol- 
venliuro  orbes.  An  dulcis  quidam,  et  incredibili  sna- 
viiaie  coiiceptiis  nobis,  qui  intus  agimus  juxta  dlebus 
noctibttsque  tacitus  labitiir 

Dom  musica  coelestls  ex  siibtilioribus  conncitnr, 
sine  oila  inconvenientia  sonorissima  compreliendi* 
tur;  iiam  btenterex  superioribus  ad  inferlora  usque 
t  udilut  nostros  effoiiditur  quamvis  eam  propter  con- 
suetudinem  non  consontimos,  sicot  sunt  illi  qui  circa 
mraMiiw  babitanl,  id  esl,  descensum  Nili.  Si  au- 
lem  aliqois  in  aitero  mundo  nasceretur  (sl  possibile 
essei)  01  sanaus  AogosUnos  afnrmat,  o(  lo  hunc 
uiumlum  po&lea  venlssei,  eam  tine  ollo  impedi- 
mento  aodiret»  eiqoe  oltrt  virea  plaeeret.  Mosica 
aolem  qilamvis  terrestris,  nobis  piacoerit,  umeu 
quia  corpuktmloribos  elemenlis  efncitur,  tIx  sine 
•liqua  iBDOUdnkentia  Invenitur.  Et  boe  notaodum » 
qood  aicol  nrolta  anima  agit,  illa  ipsa  nesciente,  ut 


pro|irieiatem  seqoitory,  nou  laaieu  ul  inftAiouo, 
sed  per  tres  tantiini  gradus,  doplom,  scilkei, 
iriplum  et  quadruptum.  Oinuis  aulem  soperpartieo- 
laris  sympbonia,  quantlutis  conlinoa  oatoram  ser- 
vai ,  n(»n  qoidem  in  inOnitum ,  sed  tanliim  per  trrt 
gradus,  sesquiallerum ,  sesquiterlium  sesqoitic- 
uvum. 

buplical  namque  superpariicularls  suam 
lioiiem,  qiuecunque  sil,  el  per  dualem  i 
nominat,  atque  a  duali  incboai»  el  in  eun  redigiur, 
neqoe  pervenit  ad  uniuiem ;  ideoqoe  semi  eoniin«« 
quantiutis  proportionem. 
B  Transgrcdiiur  namque  rousic»  cinsonantiam , 
ideoque  qood  pluret  partes  excedit,  et  a  simpliei 
discedil. 

lu  nono  quinti  iibri  capitolo,  ocla?o,  quarto  et 
tertio,  ipse  quoque  Pjlbagoricos  Ptolemsut  Phil* 
adelpbus  pliilosoplius. 

In  oronibiis  bis  ialei  epogdoos,  id  esi,  sesqul- 
ocuva  proportio;  ideoque  specialiler  inier  sjin- 
pb(mi.-it  non  coonumerabitur.  Ex  eo  Damquef»- 
lerae  componuntur.  Est  euim  eommuols  omotoBi 
mensura. 

Est  in  vocibus  simililer,  ot  Iret  ad  onom  Iripla» 
quae  coulinei  in  te  doat  consonanlias,  ot  5  ad  S, 
diapente,  2  ad  I,  diapaton. 

Ille  iiimis  aculus  etl ,  non  refleclitur  ad  graven. 


capilli  ungolaeqoe  erescout,  sic  eliam  molia  in  aodito  ^  ul  ei  eonveoiat,  ci  ille,  qoi  mlnus  etl  gravit,  ooo 
Iptiot  agootor»  qn»  «sam  propier  eootoetodinem  la- 
lenl,  01  tonitot  plaoeurom. 

Hse  vivaeiiat  ral  ooia  etl  Ipsa  vis  ratloois  aoimae, 
qom  tob  sUeniio  io  animo  htei.  Tune  aulem  mlsce- 
tur  eorpori,  qutodo  mlrabillter  per  tooot  forat  egre- 
ditor. 

Coniemplailo  regolarum  ex  meote,  qo«  Gnece 
$tii/infm  dicilon 

Iloltiplex4giiorldeo  majorem  potesutem  ad  coo* 
tonanliat  reiioeli  qoia  ditert»  qoanllUli  In  ao- 
ffiiento  creacente  aifflilator.  Et  eor  propterea!  Qoia 
arlihmeiiea  qom  per  ae  ett,  ei  motica,  qo«  eooso- 
nantlarom  demonslrolrix  ett«  ad  ditereUm  qoanti- 
Uiem  perlinent.  . 

Geomeiria  vero  ei  attrologie  ceotlnom  qoantluiit 
tool»  «01  qoit  toperpanicoiarit  In  decretcenllbot 
parlibot  timilit  eti,  noo  eamdem  qoam  moltiplex  ad 
eoMooaotiat  vlm  reimei,  sl  uneo  propier  tingo- 
lorluiem  panlom  aecoodo  loco  admittiiur.  Super- 
pofiieoUrto  etbm  cootonaotiaa  Untom,  iiioliipiex 
vero  non  um  contoiianllat  qoam  aDqoitonaoiiat  ef- 
Bciu 

Socoodom  Pythagorieot  el  Piolemaeom,  ootoro 
tccoadom  Aritloxenom  etl  in  qualitau.  Nam  qoam- 
vlt'  lo  nomeris  panicolaritat  dicator,  abutive  dicl* 
lor;  eom  proprie  quidquid  per  panet  pariitur,  eoo- 
linua  quaotitat  iiiulligatur,  qum  longitodine,  laii- 
iudine,  aititodioeqoe  comprebeoditor :  el  ideo  to- 


vull  ali  |uld  erigi.  Quia  cognovii  differenlias 
naniiarum. 

Audiiui,  et  non  raiioni.  MulU  enim  varieus  esi 
inur  sensoin  et  ralionem. 

Medio  iiioere  leruntor,  quia  nec  ex  lolo  iriboooi 
discreilonem  auribus,  nec  ex  loio  ratioiii^  sed  par* 
limauditui,  partim  rationi,  sonom,  videlicel,  acoUa 
TCi  gravem  audiloi,  differentias  aotem  contooantla- 
rom  ratloni. 

Prodada  sooi  momenu  vel  molos  aniiim  ei  viui, 
ea  qujs  discemenda  sunl.  Primoro»  tentlbos  aed- 
donl,  ac  per  sensom  sentiunlur,  ac  potlreroo  rationt 
discemuutur. 

Pyibagoras  Indigens  inlerrogaiione  toI  InUrro- 
^gationis  eumolo.  Pyibot  euim  biterrofatio,  ago- 
rat  comulot;  itide  agora,  Ecclesia,  vel  Syoagoga, 
Toeatur. 

Qoalet  tooot  reddebaol  priaom,  uleo  qooqM 
posiqoam  muuiss  toot,  qoia  ooo  erat  In  vi  fereniion 
sonus,  sed  io  magoitodioe  malleomm. 

*JBxw  naoMioe  babeo»  iude  wdx»,  eoolinoo;  Uk* 
msfiii,  lutemllom,  vel  epailoffl;  lode  Ueor^fimn^f 
tpaiia,  vei  ioUrvaila. 

llie  nou  «jO«n$]Mov,  id  esl,  costodlaffl  omnlom 
sentoom,  qam  primo  in  eorde  commooiter  coolloe- 
lur,  iode  specialiter  ad  omnet  tentot  eorporit  pro- 
dueitor,  ol  esl  iumlnotnm  io  ocolit  quidda»,  qood 
igneam  faabet  naturam,  qooddani  mol^e  aeriom  cl 


MS  MOSICA  THEORICA.  m 

•arMiu»  iii  aaribut,  qood  recipii  format  eolorabi-  A  el  ubi  tertia  p«rt  fuerit»  poiieareuluro,  et  lange  ter- 


iea »  (|u«c«ai|ue  flnnt  ei  auperiori  elemento  lgneo« 
aere  lenuiaaiBMi  qnodam»  olfactuin  In  naribus,  qiiod 
a  Inferiori  el  crasiaiori  aere  confidlur ;  guslna 
ox  aqna,  lactua  ad  lerram  pertinei »  quia  nullum 
fenua  rouaics  iuvenitur  ante  illam  diaciplinam  te- 
inicbordarum«  id  ost«  quemadmodum  perrenerit 
nerrorum  niimerua  ad  pluraliiatem »  ia  qua  non 
eat* 

QM  tU  Umui 
Tomia  eat  qoando  vocnla  Toculam  lota  sul 
quaatiute  aaperaverit,  et  iiisuper  ipsiua  superai» 
Tocula  odava  parte»  vel  in  Iniensiope  acuminia»  vel 
ia  roroissione  graviuiis.  Srmitflnium  eatt  quamlo 
lonua  in  duaa  non  vquas,  aed  inaequalea  pariea  se 


tiam  pariem  ipsius  cbordae,  tange  et  alieram  parteua^ 
tt  ▼idebia  eonsonaniiam  diapason.  Tertb  enm paro 
his  acutjor  duaruin  puriium,  et  dune  iiariea  bis  gra* 
viores  In  sono.  Ad  consofiautiain  vero  diapeaie, 
dcitide  lotum  nervutn  in  quinque  «qualea  paries,  Id 
e>t,  ubi  ires  ruernni  flnitae  parles,  pooe  articiilmut 
et  tinge  utrasque  pariea»  et  crit  altera  pars  tota 
quantiuie  mlnoris  gravior  insuper  et  rjus  medietatia» 
a*tera  vero  para  acutior  toia  quantiute,  majoris  in« 
super  et  ejus  mediekitia.  Conaotianiia  diaiessarou 
erit,  si  dividjs  lolaro  chordaro  iu  sepiem  partcs, 
pone  arculum,  et  lange  uirasque  partes.  Itan  divide 
ipsam  cbordaro  in  septeiu,  id  esl,  decem  partes,  nbi 
n«*iia  pars  fiierit  pone  arculuin»  et  Unge  utrasquo 


caiur.  Allerum  semilonium  m^jus»  alierum  semito-  ^  partes,  et  invenles  miiioroiu  panem  acoiiorein  uno 


nliim  minaa  dici  maluerunl.  Dieaia  eat  semitouium 
minns,  ia  duas  parlea  divbum,  Id  eat»  roinos  semi- 
toNiiuro  diesin  diierunt  roustci.  Uelodia  diciiur» 
quae  et  antiquior»  quarovls  s^ubasperior,  qoando  coii- 
aiiaantia  es  duobua  lotiis  et  seniitonio,  vel  benltonlo 
ei  daobu!!  tonis,  coropleiur.  Chroroa!iea  esi  quaa  ei 
p(»aierlor«  el  ad  deteeutionero  auriuro  sua  varieUte 
pemsalcei  anirooa,  ei  niroiis  rolnnliis  linnule  rerlur, 
eoMUtque  ex  lono  et  iribus  seinil«iniis,  vel  iribus 
aemiioaib  cl  lono.  Eubarinonium  toUm  posaidet 
barnMuiaro,  et  soi  dignilate  alias  pr^celltl ;  ei  con- 
siat  ei  duobua  diesis»  ei  duobua  tonis,  vel  duobua 
louU  el  doobua  diesis.  Cousonaniia  diaiessaron  est» 
qaaado  Toeula  iutf  nsionc  sui  acuroluis  vOcuUro  in  . 
renilasioae  graviuiis  tot:»m  pi>ssidel»  insuper  et  ter« 
lians  parlero  auperai»  foeul».  Diapente  conaonanlia 
eat,  qnando  vocula  vocularo  tota  aui  quuuiiiate  aupe- 
rat»  videlicet,  «^t  superatae  vocis,  lnsuper  et  ejiia 
roedieuie  vel  in  luien&ioiie  acuiniuis,  vel  In  remis* 
sioaa  giaviutis.  Diaiiasoii  aon  consoiiantia »  sed 
sequisooanlia  est»  quoliea  vocula  voculam  sui  acu- 
roine  si  fueril  in  iniensione»  aul  aui  gravKate»  si 
fuerii  in  remi&sione,  tota  sui  quaniiuie  superat«  vo- 
cia  qiiantiiatcni  bia  occapsl.  £t  ut  aperte  advertaa 
qunl  sil  iniensio»  quid  remisslo,  qii»  in  onmibus 
eoiisonauiiia  videnda  eat,  Ita  novf  ris  qoando  priinam 
vocein  ea  ore»  lel  corde»  vel  aliqu.i  mauria  organl 
emiseris  :  ffge  inetam,  el  quidquid  per  illaro  priinam 


loiio»  majorero  ? ero  graviorero  uno  toiio  lii  loia.  Qux- 
riiur  qoare  priuap<)Suild;ap;i8on,  diapenie,  diatessa* 
ron,  et  nunc  aliier  inclpit  in  orJine  ipsarum  conso- 
nantiaruro  vertere.  Quod  aie  solvitur»  quia  in  quan* 
luin  ad  proportionaliutero  aritbmetic»  per tinel,  an- 
lecedit  dupla  sesquialteram»  antecedit  aesqufaliera 
^esquiteriiam,  quA  postremo  ponitor.  R  contrario 
vero  rouaicae  coiisouantU  reiro  speculatur.  Nam 
priroa  consnnantla  est  inusicas  artis  sesqoiienia»  boc 
est,  diatessaron;  inde  pervcniiur  ad  sesquiaitetam» 
boc  est,  diapeiite;  inde  ad  dup^am»  qu»  est  diapa* 
son.  Nicos  vicior»  roacbla  pogna,  orea  Crasce  pul- 
clira»  pbone  voi,  inde  orpbeua  pulcbra  voi  dicitor. 
^  Slmiliiudo  noniiuuin  In  oroiilbus»  dilTcrentia  vero  iit 
'  licban"s  byjiaten  cbroroaiice »  enbannonoi  diatoni* 
cos.  Similiier  in  lichanoa  roe^on,  et  paraneie  sine- 
roenon,  et  paranete  bjpcrboleon.  Naro  cuin  siiit  de- 
cero  et  ocio  nervi,  et  In  diatonlco,  et  In  chromaiico, 
ei  in  eiiharnionlo;  reliqui  airoiliier  sunt,  eicepUa 
quinque.  Dissiroiles  ergo  de  cbroinaiico  quioque»  cl 
de  enbarroonio  quiuqne,  soropu  ad  deceni  ei  octo, 
al  adjiciontur,  qul  sunt  In  diatontco,  fluut  10  et  8. 
Arobrosius,  lii  e&positione  psalroi  civiii,  cap.  2,  ii» 
dicil :  c  Puto  Pyibsgoram,  pbilosopbum  Imiutoreiu 
proplieuriim »  Instituisse  secUm,  ut  dhclpuli  sui 
quinqncnnio  iion  loquentes,  iMnto  sileniio  ioc|iii  di- 
scereiit.  »  Aiiomata,  id  est»  adiniratione  digna,  qusa 
ei  proloquia  dicunlur,  id  esi»  obnoiia  veriuti  vel 


vocem  in  allum  sui  gerit,  aut  tonnni»  aut  diapason»  q  falsiuti.  A  duplo  namqiie  sesquiatler»  a  triplo  ses- 

quitertiua  denoroinaiur;  et  rcTiqiii  secuiiduin  suiiiu 
ordinero.  Si  iila  denoroinalio  quauturo  ad  seiisuin  in 
conlranaro  partero  sit»  quia  cum  in  primiilvis  sit  in 
aogmentunii»  in  derivativis  in  diroinutione  est.  lu 
miitliplicllius  qiiippe  qiiaiito  major  est  numerus»  tauio 
major  flt  proporiio.  Insuper  particul.irilHia  Teiu 
creseenie  nnroero»  decrescunt  proportlones.  Quxri* 
tur  quomodo  minor  proportio  est  in  qtiinqungiiiu 
iribus»  el  quinquaglnu  octo,  qoam  in  quinquaginU 
et  qulnquaginu  quinque;  et  quomodo  iteruni  inajor 
proportlo  eal  in  quadraginta  octo,  el  qulnqu.nginta 
Iribus»  quam  qutnqiiaginu  et  quinquaginu  qubiqnef 
Sic  re<spondcndum  esl :  Quod  si  pbilulogaa  iste  Boa- 
ti»s  itrrum  addcret  supcr  quinqnaginla  trcs  duost 


anl  diapenie»  aut  diatea>aron»  noveris  ilUs  ouines 
conaonantiaa  In  inlensione  acuiniois  esse  ractas. 
Quidquid  vero  per  illam  prlniaro  tocero  ubi  tetroi- 
DU»  diiiroua  flgendum  esae,  deorsum  roniittendum 
lloierli»  aive  lonn^»  sive  diateasaron»  sive  ca*iera» 
aeilo  omnea  lllas  consoiiantlas  iu  remissione  gravita- 
lis  fieri.  Si  auuro  toni  sonuro  vel  diaiessaron  ac  re- 
llqaamm  contonantium  nusse  cupis»  talem  cape 
eonjaeiuram.  Accipe  regulam  llgneam  roanibus  ma- 
§ istri  romiatam »  et  prarparatis  tribus  articulls»  vel 
anuitiSy  ei  omnl  parte  seqne  libraiis  el  cavaii»»  ei- 
teutle  nerviim  super  reguhim  In  duobus  capiiibus 
au|>p  tilit  anicoliai  el  non  inddendi»»  ted  in  me- 
ticud«  toum  cbordam  tn  irca  partel  «qiialct  di\ide» 


916  BEDiE  VENERAB1L1S  0?P.  PAR3  L  SECT..H.  —  DUBIA  ET  SraRIA. 

esaenl  55,  el  ipftttm  oiimeroiii  mensonirei  quinariut  A  tipliees  Untum  et  •uperparUealaret  noum 


M 


iindeeies;  ei  sl  addereC  super  58  alia  duo,  esseni 
sexaginUy  el  mensararei  idem  numerus  illam  duo- 
decies,  el  essei  sesquiundecima  proporiio,  id  est, 
qninquaginla  quinque,  et  sexnginta,  qnae  est  minor 
ex  sesquidecima.  Sed  quamvis  ad  illam  proportio- 
ncm  non  pervenit  in  53  et  1)8,  tamen  apparet  ex  hoc 
qqod  minor  proportio  est  in  majoribus  numeris,  ma- 
jor  in  minonbu!».  Iiem,  si  demeret  ires  ex  quadra- 
giiila  ocio,  es«ent  45,  et  mensuraret  illiim  quinarius 
nnvies.  Es^^et  simililer,  si  tr^  tolleret  de  quinqua- 
ginta  tribus,  Jiire  reiuanerent  quinqiiaginta,  et  mcn- 
sumret  quinarius  illum  decies ,  esset  sesquinona 
proporiio«  quae  major  e^t  sesquiderima ;  et  est  iste 
iiuinerus  iS  et  53,  roedius  inter  inajoreui  el  m  no 


nem  mensoram  babere  posse,  Nitm  quaierDarins  ad 
binariom  duplus  esi,  6  Yero  ad  ^  Iriplus.  Soblralie 
%  ad  qoem  5  uiplus  e&t,  remanet  6,  ad  i  in  sesqni* 
allera  proporlione.  Da£  sesquialiere  proportioncs 
sunt  6  ad  i,  8  ad  6,  aed  i  duplos  8,  minor,'  acilicet, 
9  secundo  sesqaialtero.  Nam  si  unitaiem  detrabas» 
ad  qoam  ? idelicet  3  Iriplus,  4  ?rro  quadmploa  esr, 
remanei  4,  ad  3  sesquitertios.  Tres  sesquitertii  soat 
27,  36,  48,  54,  sed  27  numeri  tri}»lo8  esl  81,  cai 
scilicet  minore>  sunt  tres  sesqnitertii.  Duo  sesquitcr* 
iii  sunt  t8y  23,  32,  «mpliores  namero  27,  qui  est 
sesqulalter  ad  18,  12  ad  9  sesquilertius  eai,  9ad6 
sesquialter;  sed  12  ad  sex  duplex.  Si  12,  qoi  ad  14 
sefiquitertiiis,  ad  8  •sesquialter  esi,  detrabas,  rema* 


rein.  Et  bic  Iterum  quscritur,  tres  quaniitaii  uirius*  ^.  nei  9  ad  8  in  sesquloctava  babitudine.  Dilllerenila 


que  Dumeri  addii,  at  majores  erQciat  nnmeros,  et 
quare  duos  miniiit  ex  tedem  quantiiate,  ui  minores 
facerei*  Sic  solvendum  est,  quod  qnantitale  quinarii, 
quae  est  diflerentia  praedictorum  numerorum,  divisii 
10  doas  partes,  boc  cst,  in  tria  et  duo,  el  majorem 
parieiii  addii  qnantitaii  pracdtciiR,  ut  essenl  majores 
numeri,  et  minor  proportio ;  et  mlnorem  dempsii  ex 
eadem  quaniitale,  ut  essent  minores  nuroeri  et  ma- 
jor  proportio.  Duodecimus  iiumerus  ad  8  sesquiatier 
est,  .nd  9  vero  sesqiiiteriius.  Sed  si  duodenariuni, 
qui  est  ad  9  sesquiiertius,  subiraseris,  remanet  9, 
ad  8  in  sesquioctava  proportionc,  qu»  exinde  non 
es«e  inedia  subtracii  sestiuiiertii  colligitur,  quia  si 
Huas  conlinnas  sesqniocl;ivas  perqu.sieris,  ul  io  his  . 
nuinorii»  IL2, 216,  245,  lertius  lerminus,  id  esi,  243, 
»400  poterit  sesqniiertius  ad  primnm,  sed  2o6,  major 
videlicet  sesquioctavo  secundo.  Qnid  si  simplex  ses- 
quioctavus  niedieias  es^et  sesquiiertii,  geminaiua 
ntique  redderet  integruni.  Vigcslmiis  numerus  ad 
I5sesquiiertius  est,  ad  13  vero  sesquiquarlus.  Sed 
81  eumdem  20  numerum,  qni  esl  ad  16  sesquiquarlus, 
denipseris,  remaiienl  16,  ad  13  in  sesquiquinUde- 
cima  proponione  .  qu.c  non  esse  medieus  ablati 
aesquiquarii  ex  boc  deprebenditur,  quasi  duns  con- 
tinuas  sesquiquinUsdeciiiias  babitudines  adinvene- 
ris,  ut  in  bis  numerii :  9o9,  90;^  60,  10«  23,  tertius 
lormiiius,  id  est,  vigesimus  quartus,  non  poierit  esse 
sesquiquarius  ad  priinnm.  Nain  s\  000  quariam  par- 


qninqiiaginu  novein  milliuro  quadraginta  notem,  ad 
aexaginu  duo  millFa  dueentos  octo,  el  Iria  mlltia 
ccnium  quinquaglftta  novefli,qa«  ex  daeenlit  qoadra* 
ginu  iribua  ter  deeiea  multiplicalis  excreTil,  ei  mi- 
nos  quam  ntinoris  ocuvam  decimam  obtlnel  partem. 
Siiniliter  differeniia,  sexaginia  doorom  miilmm  dn- 
centorum  ocio  ad  sexaginu  quioqae  roillia,  qoin- 
genios  iriginU  sex,  et  tria  millia  trecenil  vighili 
octo,  quoe  ex  ducentis  quinquaginta  sex  ter  deeie:i 
innltiplicatis  excrevii,  et  sexaginu  duoraro  milliam, 
dncentoruro  ocio  minus  quam  octavam  dcdniam, 
plus  vero  quam  nonam  decimam  obtinei  partem. 
Quinquaginta  novcm  millturo,  quadraginia  novem 
ociava  para  est,  septem  millia,  Irecenii  octogiaU 


qoatuor,  el  oeiava  p:»rs  oniiaiis,  qu« 
quaglnia  novero  mitlibus  quadraginu  Dovero  addiu 
efficit  sexaginta  sex  raillbi,  qandringenioa  UiginU  ei 
ocuvam,  qai  su|»eraiit  sexagtnia  qainqoe  niillla  qobH 
gentos  triginu  sex,  oclingeiitis  nonaginu  qoaiaor 
uniiatibus  el  ocuva  parte  nniutis.  Si  243  oeiava 
reqoirliiir,  erit  30,  el  irium  ahitaium  ociav«  partis, 
qum  eisdem  addiia  erficit  273,  cum  iriuni  oniialam 
ocUvis.  Sonl  ergo  in  semitonii  proponione  2^6,  ad 
ducentos  44,  quornm  dilferentia  13,  minus  qoam 
niinoris  ocuva,  decimam  plos  vero  quam  nonam 
decimam  partem  obiinet.  Si  enim  octiea^deeics  13 
dicas,  efllcies  233,  qul  sunt  minores  243  qnater- 
nario.  in  apotomes  vero  proportlone  consunt  273, 


leiii  sumpseris,  qu«  esi  225,  et  ejusdem  apposueris,  p  cum  trium  oniUlum  ocUvis  ad  256,  quorum  diis- 


erit  numerns  1125,  inajor,  scilicei,  1024  secuiido 
sesqttiquintodecimo.  Quod  si  riinplex  aesquiquinta 
Uecima  medieus  essel  sesquiquarii,  duplicata  sine 
^nbio  ad  integra  essei*  Hoc  in  omnibus  deinceps  su- 
l>erparticularibiis  eveoit,  elai  continua  minor  pro- 
portio  dematur,  quo<l  relinquitur  non  possil  subtra* 
Gias  consUre  medieias.  Duodenarius  ad  8  sesquial- 
leram,  ad  6  vero  duplam  retioet  proporlionem.  Sed 
si  roinorem  coniinoam,  vel  sesqiiialieram  sublraxe- 
ris,  remaneni  8,  ad  6  in  sesqnitertia  babitudine; 
quae  plusquam  medieua  dcmpti  sesqulalter!  ex  boc 
esse  ooiligiiar,  quia  si  duas  sesquitertias  adinvenies, 
ul  iD  bla  Dumeris  :  18, 24,  32,  majores  sunt  27  nu- 
aiero,  qui  esl  ad  18  sesquialter.  Ubi  diciuffl  esl  moi- 


rentia  17,  cum  triam  ocUvis  minua  quam  ninoris 
quarlam  decimam,  plns  vero  quam  quiniam  deci 
mam  obtinet  panein,  quia  si  quaier  dedes  17  docas, 
erunt  258.  Et  si  triuro  uniiatiim  ocUvas  doeas,  qoa- 
ter  el  decies  emcieiit  5  aniiates  ei  qoadrantem  oai- 
Utls  :  hos  238  sejungas,  fient  243,  et  quadraa  m^ 
nores,  scilicel,  256  duodedm  nniutibus,  el  trlboa 
quarlis  partibus  uniuiis.  Si  vero  qulnquies  el  deeiea 
1/  docas,  flenl  256,  al  al  iriuro  «niiatam  oeuvaa 
|)er  15  minorea,  reddcnt  integras  quinqoe  anliales 
et  quinque  ocuvas  :  b(»s  juiige  255,  facles  260,  el 
quinque  ocuvas,  qui  snperant  256  qoatoor  oDlUli- 
lius  et  quinque  octavis.  Igitur  Si  nameria  mtegria 
b^c  omnia  videre  desidcras  tam  saprascriptos  lcr* 


017  MUSICA 

otiiM  qnm  dMRmnlias,  per  oeionariiifn  iiumera,  ei 
Bihil  molesiiim  te  reperlre  gaodelMf.  Duc  ergo  243 
oetiee,  tlHii  tibi  «945;  oeUei  t56,  i048;  oeiiee  S73 
ttml  2184;  octies  ires  ocitfaB  iret  islogrM  miilalee 
efPeieol;  qiia«  Jaiige  2185,  in  80M|iilociava  se  eoo- 
iineoles  liabtiQdiiie  ad  1944,  qtionnn  dilfereoUa  est 
S45,  qoaD  ei  50  el  irlnm  aniiaiam  ocla?is  disianila, 
adlicet,  245  el  275,  iiniiaium  ocuvis,  sic  oclies 
aocla  eoiicmvii.  Ociies  iriuro  octavs  5  integrae  uni- 
iaies.  liide  Um  d:flerentia  2i5  somma  est.  lo  semi* 
Inn!  ?ero  minoris  bab  liidine  constant  2048  ad  1944» 
qnoram  ditfereolia  esi  104,  ei  15  disiaulia  245  el 
daeentorum  56  oetapUcaia.  Obtinei  minorla  minus 
qnam  of  la?am  decimam,  plus  ?em  quam  nouam  de- 
dniam,  qoia  oclies  decles  104  siint  1878,  scHicei,  ex 
254  ocuipllcaiis  racti,  et  sont  minores  1044  septua* 
ginu  dttabas  «nltalibus,  qme  ei  novenario,  quo  245 
254  superaliani,  8  auHd,  croveranu  Si  ?ord  novjes 
deeics  104  augeas,  babebis  1076,  scilioet,  ei  248  ia 
ocio  doeiis,  qai  soot  majores,  1944  bis  52  an  Uli* 
buo«  qa«  ei  4,  qoo  dacenli  45  aciis  47,  vincebaninr, 
ocltes  aurto,  crevoroni.  Al  in  apotomes  proporlione 
coiHistunl2l87,  quorum  diScreniia  eU  159,  ei  17, 
01  Irium  oniiaiam  oet»?is ;  sic  aucta  :  octles  17  sunt 
15$.  Ocli^ oeta?«  iriom  inteitnB  ires  uoitalos,  jin- 
etscque  156,  reddunt  159.  Obiincl  roinus  quam  mi- 
tiorif  qiiartam  deciinam,  plus  vero  qaam  qulntam 
daeimam,  q>i!a  seqiiatur  diTcies  159  ducas,  babebis 
1946,  ei  243,  et  qu^dranlem  iinitalis,  si  auctos  odies 
243,  1944.  Qosdrans  qiioqtie  octles  anctiis,  diias 
inlcgras  uniiates  junge  1944,  eninl  tibi  1946,  et  in- 
sonl  mini)res2049  102  uniutlbus,  qn»  ei  12  et  tri- 
bus  qunrlis  unttatum  partibus,  qul  2G0,  cum  qiia« 
drante  et  25C,  dbtabant,  sic  ?eiierunt.  Octiirs  12  96 
snul;  oclici  5  qoarls  intogr:e  6;  i»nge,  et  teiie  102. 
Ouod  si  qninquies  et  decies  159  favias,  erufil  2085« 
ci  200  et  qninnno  ocuris  ociuplieatis  sic  :  Octies 
260, 2080;  octics  5  ocUvc  nniutis  i*artes  inir^gras 
qtiinqiie  eniriunt;  jitngc  superioribus,  ct  babe  2SU5, 
qui  suot  in»jores  2048  bis  57  mtHiadibus,  qui  ex 
qua|4*rn»rio  et  qulnquo  ocuvis  2S0  viucebaul,  sic 
pulluiabuiit.  Octif 8  4,  52 ;  ociies  5  odavae  integne  5 
sunt ;  juiige  et  babe  57.  Si  quis  iu  integris  numeris 
babliudines  pcrvidere  volueril,  oporiot  ot  liac  ra- 
tione  consideret.  Si  16  In  se  l|»sos  niuliipllcet,  flent 
2.16.  Si  ?ero  per  7  ei  9,  fient  272.  Qiiod  si  7  et  9 
per  se  Ipsos  docat,  Acnt  289.  Eruni  igitur  dufc  ses- 
quiMVtdB  de*  ima  proporliones  256,  272,  289,  quas 
b;«ud  dubio  consiat  sesqoincUvum  cxcedere,  qiiia  si 
200  ei  56  ocuva  perquiratur,  qiix  32  uniutlbus  col- 
ligltur,  elsderoquo  quoruin  etfain  ociava  appouatur, 
Aenl  288,  qui  nimirum  a  289  unitate  supcrantur. 
Rurstts  10  el  7  in  se  Ipsos  miiltiplicet,  fient  289.  Si 
Toro  ousdero  7  et  10  per  10  et  8  ducat,  fient  506. 
Quod  si  10  01  8  per  se  ipsos  coliigantur,  flaol  524, 
qutt  nimiram  dme  sesqiil^eptims  decim«,  id  est, 
289,  506,  521,  sesquiocuvuiu  non  implenl,  quia  si 
289  oclava  perqoiratur,  qnse  56  unitatibus  el  ocUva 
|.arle  aoiUlis  efficliar,  ac  cisdcm  qoorum  e&t  octava 


TnEORICA.  818 

A  copiiletur,  erunl  525,  et  ociova,  qui  superani  523 
unitau  el  octava  parte  uuiuiis.  Quod  si  b»c  forUsse 
ocUva  pan  anlutis  molesta  videbiiur,  superlores 
nameri  per  8  multiplicentor,  oi  io  imegerr^mis  ti«- 
ii^eris  decem  babitudinos  reperiuntur.  Muliiplicaiis 
ergo  256  per  oeiavam,  sunt  2048 ;  272  vero  ociies 
diicti,  2176  complent.  Similiter  289  octies  facti,  2512 
redJnnt;  et  sunt  iterum  duae  scsquisoit(c  decima*, 
2048,  2176,  2312»  qu®  consunl  sesqoioctavuro  su^ 
perare,  quia  si  duobus  miilibus  qoadraginU  octo^ 
par$  corurodem  ocuva,  Id  est,  246,  copulentur,  fleui 
2504,  qul  certe  superanlur  a  2312  ocio  uniuiibus. 
Hursos  289  por  ociavam  ducti,  raciunt  2362.  Trcceii- 
ti  sei  quoqoe  ociies  augmeouti  facionl  26 i8.  Eodeni 
modo  524  octuplicali  2^2  complent,  et  eruiit  iteniin 

Bdtt»  seaqoiseptim»dccim»,25f2,  24i8,  2  92.  Qu« 
in  boe  pervldonlur  sosquiocu?am  non  implere,  quia 
si  2512  ocU?a  ipsorom,  id  esi,  289»  apponator,  fieiii 
2601,  qui  pro  certo  soperanl  2592  ocio  onitaiibus  ; 
in  prioribua  ergo  oomeris  unitas  diflferentiam  intor 
sesqoioeuram,  el  sesqniseitas  decimas  babiiodiues 
fecit,  qass  OfKlom  numero  qoo  ct  ipsas  summae,  qiia- 
rum  diiKerentia  fuit  aagroentau  in  posterioribus  nu- 
mcris, oeto uniutum  ploraliutemsnccrevit. Similiter 
inier  sesquloctavom  el  sesquiseplimas  deciro:is  pro« 
poriiones,  unius  el  ocuva  pars  uniutis  disuiitiaro 
ftcit.  Uoitas  ergu  per  octonarioiu  sicut  et  ill«  sum« 
tnae,  qaaram  differenlia  fuii  multiplieau  In  postcrio» 
ribos,  ad  oeio  oniiaies  eicreviu  OcUva  ?ero  par» 
aiiiutia  eodem  oclonario  ducta,  in  integram  uniu- 

^  lem  profeciu  Et  ideo  in  posUrioribos  Urmiuis  intra 
sesqoio(Uvam  el  sesqaiseius  deciinas  ocionarius» 
inter  sesquiseiilimas  ?ero  ei  aesqaiocurum  oo?eiia- 
rioa  differeotia  csL  Doeenloram  seiaginia  duorum 
nililium  144  terlia  pars  eat  80,  7581,  et  lertia  para 
oniutia.  Si  nonam  parlem  neie  diaaeugmcnon,  vel 
nonaro  parlem  paramese,  ?el  nonam  ulrinsqae  by« 
paU  sampsoris  recliasimam  olriaaqne  paranete  cbro* 
matlce,  ?el  itirinsqoelicbanosebromaiiee  mensara  n 
iii  moooebordo  babere  polerla,  obi  qooqoo  apoio- 
nios  meiisaraie  nullalenus  oflbgieL  Si  eummatis 
qiioque  mensurain  verissiinam  baiMre  qu»slerls  in- 
ler  licbanon  bypaton  cbromaiicaro  bypolumodr,  1 1 
parbipatemesoo  ehromaiicam  bypodorum  procoi  do- 

p  bio  reperies.  Inler  154  et  247  sesqaiociava  dee  nm 
proportio  est,  qoia  differentia  eonim,  qnst  est  15,  in 
miuori  esi  octies  et  decies,  ei  in  majore,  novies  el 
decies.  Quibas  si  addideria  medloutcm  diflereuliae, 
qone  esi  15,  id  est  6  et  medlom  aniutis,  flonl  nu- 
meri  240  semis,  et  255  semis*  Inter  quos  est  pmpor- 
lio  srsquioctava  declma  semis.  Ilis  adde  duo  el  se- 
rois,  efflcies  245,  ei  256,  qoi  aemiionll  retineni  pro- 
poitloneni,  9  scilicei,  unitatibus  majores,  qoam  Itli 
qui  reiinebanlsesqalocUfam  dedmam  proponionem* 
Et  ideo  minorla  proporlionis  sanl  quam  sesqaiocUva 
declma,  vel  sesquloe^v^  declma  semis.  iiis  si  addi- 
deris  4,  flenl  247,  el  260,  inier  qoos  seKqninoiia 
decima  proponio,  qua  moslcl  semitonii  proportlo 
major  esl.  Differeniia  qiia  scmitonlum  mintis  Iria- 


»t9  BEDJS  YENCltABlLIS  Of  P.  PARS 

comata  8upAnii«  esi  5105,  qoa  vero  i  cofnatibiis 
saperator,  est  i998.  Qn»  siniul  Jiincts  erOciunt 
7154,  id  csl,  comatls  proportione.  Eailem  diflereo- 
tla  npotome  superat  4  comata,  qua  minos  semiit»- 
nium  tria,  el  eadem  superaitir  u  qiiinqoe  comaiilius» 
quascmitoniumminnsaqoaluo^.  DilTfrentiaqtin  loni 
proportio  stiperatoclocofnala,esti!)25,qiia  vero  su- 
peratur  a  noTcm  esi  5528,  qu»  Junci«  red«luiilcoroa, 
id  est,  7191.  Scilicet,  ut  a  seiio  octuplo  incipiaotur 
liiquiri  sesquiociaTaB  poriioties.  Si  h  litteram  irite- 
sinemenon  assompseris,  eril  ea  si>ecies  qiiam  dicit, 
acilicel,  niobilibus  terminala,  com  inier  parbipale 
iiiesoii  el  paramese  plusqoam  diaiessaron  slt»  el  pa- 
raniese  roinime  niobilis  sil.  Descripiio  incipil  a 
proslambaiioaienonbypcrinixdlidii,  et  fiiiiiurinnele 
hyperboleon  hypodoro;  ned  consideraiio  Tocum 
ftiaionici  generis,  qaod  in  dialessaron  lono  el  lono 
N^mitonioqoe  pariter  a  nete  byperboleon  bypodom 
einritnr,  atr|oe  in  proslambano  mcnon  hyperroiiolidu 
completnr.  Miroque  modo  qoa  habiiodine  diaionica 
io  longiloUine  descriplionis  singuloroni  modorom  a 
se  nenri  diOeroni,  eadem  habitodiue  nerti  trop«>mm 


f.  SeCT.  II.  —  DUBtii  BT  SPURTA.  929 

A  tn  ordiiie  dislingnontor.  Acote  bic  iospicieQdttni, 
quod  mesen  non  ideo  dicil  consonare  ad  neteo  die 
seugmeiion,  quod  ad  illam  lenel  Intenrallum  dis- 
pente  syinphoni«,  sed  quia  per  diapason  CAnsonan- 
liam  bypaleniesoo,  idem  sonai  qood  uete  die  leng- 
roenon.  Mese  qooqoe  per  diapason  idem  sotiat  qwnl 
iiete  hyperboleon.  Neie  hyperboleon  auiem  resnnat 
ad  neie  die  seos;menon  diaiessaron  sympboniacn. 
Mese  qooqoe,  qood  per  dtapason  idem  sonat  qood 
Oeqoe  liyperboleon,  ad  nete  die  leogmenmi  duiies* 
sanm  consonai;  id^em  argomeniandnm,  ubi  dicil  ad 
graviorem  partem  paramesen  consonare  ad  bypaie- 
mesoo.  Non  cnim  propier  diapeiile  hoe  dicit,  aed 
qola  per  diapason  paramese  idem  sonal  qood  bypa« 
leipaion,  eonsonai  eadem  paramese  ad  bypatemeson 
diaiessaron  sicot  bypaleipaion.  Qoooiam  bic  priams 
norocms  poiesi  in  2,  el  3,  el  4,  dividi,  io  qo»  di? i- 
dil  Aristoienos  lonom.  S45  septiea  docU  1701  ••- 
nierum  efficioni ;  ^  vero  seplios  nomerali  |79S 
compleot.  Simiiiter  13,  qu»  esl  diflereolla  956  el 
943,  s?ptuplicau,  erttcit  91,  differenliam  1792  el 
1762,  cic. 


B 


BEDJE  PRE8BYTERI 

MUSIGA  QUADRATA  SEU  MENSURATA. 


Quoniaro  drca  arlero  moslcam  neceasaria  qomdain 
ad  oilliutem  canuniioro  iractare  propooimos,  ne*  C 
cesse  esi  oisecondiim  aoctoris  inientionem  aoblilissi- 
mas  regulas  summopem  sobjecUs  intelllgere  stodea« 
inus.  Cum  enim  buroana  natora  naioraliter  omnia 
scire  desideral,  el  a  primi  Imminis  peecato  qoatoor 
aunl  mala  qua  oaiuram  impediuni  Inimanaro,  aciii- 
cei,  igiioranlla,  vitium,  iinperitia  loqoendif  el  iudi  • 
geutia,  quibos  tamcn  qoiitoor  bona  sonl  opposiu  « 
scilicel,  igDorauliae  aapieniiu,  ?ltio  virios,  imperiliai 
loqoeiitli  etoqoenlia,  indigenliae  necessitas»  ideoqiie 
dhma  clementia  philosopbis  periilaro  arles  inve- 
nieiidi  cooceasll»  ul  per  eam  qubque  noliiiaro  valeat 
pnedlcu  bona  coroprebeodere^  ei  faciendo,  bis  U- 
psim  naioram  el  ad  meliorem  consisientiam  sob- 
lioiare.  Comqoe  unum  discere  Yalde  sil  dilfieile,  de 
muliia  non  esl  dubiom»  curo  ail  quasi  iropoasibile ;  q 
Ih  oroniboaUroen  vakle  plura  sunl  qo«  nosiro  senso 
agiMfSeimos  quaro  ea  qu«  a  niagislm  discirooa*  Nan 
aicot  lo  arbore  onaro  oatorm  Yirtoiem  muluraro  re- 
gilivam  propaginom  coroplanuvii,  sic  io  borolne, 
ratio  ei  onioa  scientia  eas^  roultaniro  docoil  ioTO* 
ntre.  ttie  etiam  ilhid  inloeodom  est,  qood  omnis 
aro»  omMsqoe  dlseiplina,  hoiiorabiliorem  naturaliler 
habeai  raiionem  quaiii  arlifidom  quod  mano  aiqoe 
o|iera  eiercelor.  Molio  eoiro  ronjus  atqoe  apiios  esl 
acire  quod  quisqoe  fachil»  qoam  Ipsom  illod  effir«re 
qooil  sdat.  Eieoiin  artifidom  lllod  corporale »  quod 
aerYlens  Cuuolatur;  raiio  veroy.qocNl  domina  imfie- 
ral;.el  nisi  ilianoa,  secondum  quod  ratio  c«nit,  ope- 
tator,  fhislra  fit.  tn  i^|a  igiiur   pr9clarior  eit 


adeutla  moslciB  in  eognitione  rationis«  qoam  hi 
opere  efUdendi  alqiie  actu,  in  quaulo  corpoa  menie 
superatur,  quod,  scilicel,  rationis  ei|»era  sine  ra- 
tione  degit.  IIU  vcr4>  imperat  atque  ad  recium  dt- 
ducit,  quod  oisi  ejus  pareaiur  imperio,  eipeit  opos 
raiionis  lilubatiil.  Undc  fil  ul  speeulatio  ralioois 
operandi  acio  non  rgeai,  manuotn  vero  nolU  siiit 
opera,  nisi  raiione  ducanlor.  Jam  vero  qoania  sil 
ghiria  moliumque  rationis,  biuc  intelligi  potest, 
qoia  cxieri  (ut  ita  dicam)  corporalea  arlifices»  nou 
ei  diaciplinay  aed  ei  ipsis  pfiiios  inslmoienlis  ce- 
|)ere  vocabula.  Nam  citliaroados  ei  diliara,  tibiceo 
vel  aoloedua  es  tibia,  ca*teri>que  suoram  inairamen- 
toram  vocabulis  nuncupantor.  Ratio  vero  noo  ab  in- 
atromentis,  aed  a  apecoiatione  ei  s^ientia  deaoroi- 
nare  voloit  rooslae  profesaores.  Si  qois  ergo  ei  ini- 
proviao  diadt  canUre,  qoallutes  et  qoaoiiuiest  s> 
mililodines  et  disaimililodinea,  diversomm  anooruin 
proportionea»  teropora  et  meosoram,  oecnon  et  dl- 
atioeiloaea  loogaroro  brevioroqoe  figoraram  a  ae* 
laibrevioro  diacernere  voloii,  foniem  iohilatioob  ba« 
jos  acieoti»  baoriat,  et  ejua  aoaviutcm  eiperieur. 
Nam  qui  vineam  pUnure  vult«  nnam  arbuacobm 
inserere»  vel  ooom  aaiooro  onerare  cognovit,  aiml 
in  ono,  iu  in  omnlbos  facere  vd  flMlioa«  noo  do- 
bitabit. 

lii  priocipio  aotem  bojus  adeoliae  adra  opina- 
roor  qoid  dt  roosica»  vel  qoia  mosieitf»  et  oade  di« 
cator ;  qood  genos,  qoar  maieria,  qu«  portes,  qoa 
speciea,  qood  iustromeotum,  qoa  otiliua,  quod  olfi- 
ciom*  Unde  scire  dcbemos  qood  mosica  est  libera* 


•n  «osiCA  rRAcncA.  oss 

tis  wiMUa,  perite  eantandi  opiam  subministrans.  A  «.•ram  inier  »e,  el  quomodn  sex  bis  eomMnnntnr 


Sed  Iwc  diviftitnr.  qtiia  alia  In&triimenulis,  alia  bii- 

iiMfia,  alia  rbyihmica.  InBlnim^nUlis  T<>ro  eat  di- 

ffiioMeiidis  et  discfmendia  eantibns  atiribiiin.  Et 

b«e  etiam  ditridiiur,   qiila  alia   barmoniea«  alia 

rbytbniiea,  alia  metrica.  ilArmonira  rero  e«t  illa  qn» 

fiifceniit  Inler  annns  grarem  et  aciifnm.  Vel  barmo- 

olca  es(  illa  qn»  consistil  in  nomeri<(  dnpliciter  et 

meiisoris  :  oiia^locaHs  secundum  propoHlonein  nono- 

mm  Yociimqne,  alia  lemporalis  secundiim  proi»ortio- 

oem ionfarom breTiomqoe fltroranitn.  Alia.id  est,  bar- 

monica,  qnod  dlscretio  modiibilionis  ei  farielaiis  ca- 

otodl  sclentta,  ei  facilis  ad  perreciionem  canendi 

▼ia,  plorimomque  vero  dissimilium  proportionals 

consonanlia»  ei  sclenlia  de  nimiero  relato  ad  sonoro. 

Rbytbmiea  Tero  est  illa  qn»  In  scansione  Yerbornm  ^ 

reqoirit  otmm  bene  tel  male  cohsreant  dictiones , 

quio  cantindo  vitandum  esl,  lanquim  legendo.  Me- 

trico  Tero  en  illa  qii«  roenfdirani  diversomm  roe- 

trorum  osiendit  probahili  ratione,  ol  paiet  in  be- 

roieo,  iambico  et  elegiaeo  metro. 

Mosicos  Tem  e^ t  llle  qui  miione  propensa  non 
soluro  operis  servii io ,  sed  etiam  specnlationis  im- 
perio  eanendi  scieniiam  roinistrat.  Quod  si  in  »di- 
Acioram  belloraroqaii  opere  Tidemus,  in  eontraria, 
sciliret,  nnncnp.ntione  focAbnli,  eoruro  namqne  no- 
roinibos  velni  «itificia  inscribnniur,  Tel  dicuntur 
Irionnrbi,  qnorum  imperio  ac  raiione  sunt  insiituta, 
noo  qoort»ro  opere  serviiioqne  perTecta  ,  unde  me 


motelli,  seu  conductl,  vel  organa.  Parlcs  iheorlc» 
sunl  tres,  scilleet,  de  disposiiionibus  bujus  artis  in- 
Tcoicndi  neumaia»  et  cognoscendi  nnmeros  eoram, 
et  qnot  suot  species  eoroin«  el  decl.irandi  prnportio- 
nes  qnsirumdaro ,  ad  alias  demonHimitones  de  om^ 
nibtis  illis,  et  docere  species  ordinnm  ei  siinum  eo- 
ram  qnibns  prarparaniur,  ut  accipiatex  eisquod  Tolt, 
et  eomponat  ex  eis  barmonias« 

Specles  qooqiie  hojus  soni  diTersilaio^  snbjecto- 
ram.  ex  quibus  fiunt  neomata  ;  nam  aliqnandoTOce, 
aliquando  flatn,  aliquando  tactu  exerceotur.  Voce 
Tem,  nl  bominis  flaio,  ot  tibia;  tactu,  ut  psalterio 
vel  citbara,  el  similia* 

fnsinimenta .  Tcro  aliml  babet  pmctice,  aliud 
theorice.  Tbeoric»  vero  insirumentum  est  Inqoisi- 
tio,  ei  demonstraiio  propnrtionom,  sonorom  ei  to« 
cnro.  Practicae  Tcro,  alind  nnturale,  alindartificiale. 
Natorale  Tero  estpiiTroi,  g»ifiiir,  lingiia,  pal.i« 
toro,  etc.  Merobra  splritnalin,  scllicei,  principaliler 
snnt  Tocis  et  epiglotii.  Artiflciale  vero  insimmen* 
tnm  esi,  nt  organoro,  Tiob,  el  citliara,  atola«  psaU 
terinm,  etc. 

Uiiliias  anrero  ejos  magna  eM.  et  roirabilis,  ec 
Tirtiiosa  valde,  qnae  fores  Ecclesia!  ausa  est  subin- 
trare.  Nulla  eniro  scientta  aii<ta  est  sobintrare  fore^ 
Ecclesiae,  nisi  Ipsa  tanturomoilo  musica  :  per  eam 
reriim  plasmaloreni  roundi  collaodare  deliemiis  ei  be- 


tric»  d^ffoitio  seqtiitur.  Mnsicoram   et  canioraro  p  nediccre,  psallendo  ei  caniicom  novnm,  Mcut  sancti 

maana  «Sl  ilijKlanliA.  lali  Hi^^iiti.  Slli  •^lunt  num  i»Am.         n^..^ .......t >...„     ^    _  .     ^.  ...  _ 


magna  est  dbuntia.  Isii  dicoiit,  illi  sciunt  quas  coro 
poiiit  mn^ica.  Nam  qui  canit  qtiod  oon  sapil,  definl- 
lur  beslia ;  unde  versus  : 

Bestia,  non  caotor,  qni  non  cinit  arte,  sed  osu. 

Non  Ternro  fantorom  facil  ars,  sed  docomeutom. 

Mosica  dicitnr  a  Mum^  qiiae  seconduro  fabulam 
dlcontor  fili»  JnTis ;  el  babet  dopricpm  conitideratio- 
nem,  acHicet,  secundum  roodum,  et  secundum  non 
niodum.  Secondiim  roodoro,  ut  bic  siimiiur,  est  lon- 
gitodo  seo  broTitas  canlns,  qn»  organum  (quantum 
ad  000)  generaliter  appellator  per  ceriaro  roensuraro, 
deqoo  onnc  sopponimus  inventionem.  Secundum 
non  moduro,  soroitur  sItc  respecUTo»  ut  iibi  nulla 
mateikB  proprletas  est  ioTenla. 

Cenos  Toro  bojns  seienila  est  periiia  modola- 
lioolft  barmonies,  qose  es  eoncordantia  plorimoram 
soooram,  vel  ex  compoiltione  longarom  broTiom- 
qoo  lignrarum,  perficitur. 

Malerio  bnjiu  esi  sooos  ordlnatos  aeeondum  mo- 
dom.  SoDos  aomitor  pro  melodia  et  conconlhe  dif* 
ferootio,  ordinainr  pro  nomeria  leroporom  In  flgo- 
rii  eooolsientiom  ante  pfrfectam  paosam,  aeeundnm 
nmdoroproquaolitaielongaram  brevionique  figura- 
tom,  qua  bi  voeis  aeeento  et  lenoro  consisilt. 

^os  voro  ipalos  alios  babcl  tbeorici,  alias  pra- 
ciieo  pone^.  Pnctlcm  aool  trea,  acieotia  de  gravi 
sono,  eiscientiade  modio,  el  scieolia  de  arolo;  ct  de 
hiatraciai,  osfendendo  otllilaies  et  eomparationes 


Patres  nostrl  prnptiet»  dociterunt.  Nam  divina  offi- 
cia,  quibus  ad  sempiteraam  convocamnr  gloriam,  pcr 
eam  qnolidle  celebranlnr.  Et,  lesianre  Boetio,  qnod 
iiiter  septem  nrtes  libf  rales  miislca  olHinet  priiicipa- 
tom,  nihil  eniro  sine  itla  manel.  Eteniro  ipse  mun- 
dus  qiiadam  barmonia  sonoraro  dicilur  esse  consii- 
tulns,  et  ipsuro  cceluro  snb  harmoniaa  rovolvl  modu- 
latione.  Inter  omnos  enim  sclentias  ipsa  kudabilior» 
eurfalior.  jucnndlor,  lactlor,  amabillor  esse  proba- 
tor ;  naro  reddit  bomlnero  liberalero,  Jucnndnm,  co- 
rialem,  laetom,  amabilem ;  movel  eniiu  affeetus  ho- 
roiooro,  provocal  lo  diTersom  babituin,  sicut  in  prse- 
lila.  Etenlro  toboraro  concentns  pugnantes  accendit. 
qtiia  qoanio  Tehementior  fuerit  clangor,  tanto  fit 
D  animus  Tclocior  ad  certamen.  Qoid  mulia?  Terunt 
roostca  mortales  liortatur  ad  labores  lolerandos,  et 
aingoloraro  0|>eram  fatigationem  Tocis  modolo  con- 
solaior.  Torbaios  inimos  musica  recreai,  quoniam 
dotorom  capiiis  el  iristiiiaro  lollit,  imroundos  spiri- 
toi  burooreique  pravos  et  bngoores  depellit.  Undo 
et  otitl<  ad  salutem  corporis  el  anima  Invenlior,  eo 
qnod  quandoqoe  corpos  infirmalor  langoonle  anima, 
et  ImpedKor  ipsa  esistenie  impfdita :  oiide  ei  cainia 
ratio  eorporis  fit  saspe  per  curationem  anlm»,  ei  per 
apiatioooro  Tirium  suaram,  et  temperaotiam  sn« 
sobstantitt  bieis  convenientibos  ageoiibns  :  sieot  le- 
gitur  de  Oavide,  qoi  regem  solavit  Saolem  a  spiriiu 
miligno  arte  roodulatioois.  Ipsa  quoqoe  reptilia, 
necnon  ci  aqnalilia,  vernm  et  volalilia ,  sua  doleo- 


m  BEDiE  VENERABILIS  OPP.  PABS  I. 

diue  mntiet  consobtttr;  sed  el  quidquid  loquimur,  A 
ri  venarum  pulsibus  commoTemur,  harmonia  proba- 
iiir  esse,  oliliUttS  socialum. 

Offlcium  vero  aliud  habel  prsciica,  aliud  tlioorica. 
Pr^ctica  vero  esi  barmonias  compohere  et  artfm 
qu!c  liumanos  pofssunl  moverc  afTecdiS.  Tbeorica  vero 
est ,  iii  summa  comprehendere  cognitionem  specie- 
rtim  harmouiarum,  el  id  ex  quo  componnniur,  ei  ad 
id  quod  componuntor»  et  qualiter  coniponunlur ;  vel 
esl  etiam  of(icium  flguras  longas  ei  breves,  necnoo 
eorpora  et  mensuras  eorumdem,  quailtates  «*!  quan- 
litaies,  aimiliiudines  el  dis&imilttudines  nroportio- 
nun,  lOftorum  ei  vocum,  ei  orthographiam  cogno- 
scere»  ei  cun&ervare,  el  regulariier  eam  describere, 
iia  quod  omnis  canlus  qualisconque  fueril  diversl*  p 
ficaius,  congroe  per  illam  possil  declarare. 

Cum  igitur  iila  et  .ilia  moli.i  in  hac  arte  sceundum 
ordinem  decJaranlur,  primo  specialiier  videndum 
esl  ei  sciendum  quod  tria  laotummodo  suni  genera 
per  qo»  toia  roensurabilis  musica  transcurrii,  sclli- 
cel  diMtantus,  hocelus  ei  organum.  Disranlus  vero 
esfaliquorum  diversorum  generom  cantus  duaruni 
vocom,  seo  trium,  in  qoo  lermino  coosoiiantia  ,  sci- 
lleei,  diaiessaron,  dlapente,  diapason,  per  composi- 
lionem  lotiganfro  breviomqoe  flgurarQm«  secundom 
diilcem  nieiisuram  naturaliler  proportiouaia  maneu 
Liidenotnndiimesiquod  tres  generalif;sinue  stini  spt^ 
cies,  per  luas  omnes  niodi,  id  est.  omu^s  caniu!i,  in 
qtio  coiisisiil  maieries,  dignoscuntur  el  di^icernuu- 
tur,  ac  etiam  modcraiilur  per  liguramy  lempus  ei  q 
iiiensuram;  ei  quouiaiu  bujiis  disf-anlU'»  per  dictam 
coiiiposilioiiem  sub  cerla  dioiensinne  temporis,  seo 
lempnrnm,  per  diversa  capiiula  declaraiur,  Meo 
primo  de  repnest^niatione  el  forma  flgurarum  siiii« 
plicinni,  seciindode  flguriisimiliierparilerque  lig:a<' 
seu  Jiincils,  qu»  lempora  quaelibei  figora  pro  sua 
parte  coniinet  in  se,  ac  eliam  de  plicis,  proprieiali- 
bus  et  di&tinciionibiis  earum  videamus,  ei  qoomodo 
per  hiijiis  flguras  deiioiator  longitudo  aeu  brevitas 
cantus.  Deinde  quid  sil  lempos,  quid  ro^nsora.  Unde 
figoras  r«*praesenuiio  sonl  secnndom  soum  modoui, 
ei  secundum  aequipolleotbim  sui  squipolleDlis ;  sed 
biijusmndi  figiirae  aliquando  ponttntor  eom  litiera , 
aliquandu  hine.  Com  litiera  vero,  oi  In  moiellis  el 
similibus,  sine  liitera,  ui  in  neuinis  condociororo  ei  D 
siroilia.  Inler  eniin  flgoras  qoa  sunl  cum  liueia,  vei 
sine,  ulis  datur  differentia»  qoooiam  ilbe  qoae  sunl 
sine  liitera,  debeni,  prool  possoni,  ampllus  adiovi- 
cem  ligarL  Sed  biyosioodi  proprielaa  aliqoando 
oioiitiior  sopra  lilieram  liis  figurU  associaiam,  el 
httjus  flgorarom  proprielas,  ta»  liuera  sociaurom, 
quani  non,  daolor  divisiooes  ac  eiiam  regolae  se- 
quentes.  Qoapropler  ad  omnia  discenda  prolaui  aelre 
debemus  quod  sei  Unloaimodo  flgurje  sunl  adio- 
vemae  :  quarum  biiiae  el  biii»  semper  sonl  affines,  in 
furma  ei  iii  qoaniiiate  consimiles,  scilicel,  in  pme* 
auie,  arte,  regola  diflerool  et  naiora.  Qoaroi^  ei 
prima  aoper  omnes  fons  esi  ei  origo  ipaiof  Bctentise 
atque  finia,  quae  perfeeu  longa  minuU'  vocaiur  ; 


SECT.  If.  —  DUBIA  ET  SPDRIA.  fU 

nam  a  perfecllone  circa  aequaliuiera  aliquid  liabeft 
sumpsit,  eo  quod  sub  certa  dimensioae  lotigitodiols 
utiius.  per  voris  accidentiam  iu  roora  eirca  ipsoa 
spqualiter  proporlionau  manet,  seipsamqoe  in  no- 
vem  paries  dtniiiiuetido  dupliciler  parlteMi  eujus 
forina  quadraiigiilaris  efficitur,  coroara  sempcr  *m 
cjus  laiere  dettro  fixam,  per  qitain  eilam  nomeo 
loogitudiiils  bal>ere  luerelur,  ut  patel  in  prxseoii* 

■  : 

Sccunda  vero  imperf^cu  longa  alvqtiaodo  etboi 
non  e$t  pcrfecta :  qood  noo  perfeeU  diciiur,  eo 
quod  nisi  duo  lempora  coniinei  in  sOt  afttoiutcm  ic 
rorma  ei  proprietau  perfectae  flgurs  leneQSt  oi 
patft. 


Terlia  recu  brevis  diciiory  ab  eo  qood  unom  re- 
cium  ei  iniegrum  c.*ntinei  in  se  tempus,  aeipsam- 
que  io  duas  diminueos  partes  oon  aeqoales,  vel  ii 
Ites  Uiitommodo  «quales  ci  iodivi&ibiles ;  eujas 
forma  qoadrangolaris  esl,  omni  earens  proprieUley 
ul  hie : 

—  H.l 

Quarta,  aliera  brevis  appellatur,  eo  qdotl  doas 
recua  breves  lenei,  aique  seroper  aSleniiii  orcupai 
locum,  aflinitiiem  recln  brevis  laro  in  forina  qoam 
iu  piopricUle  et  societate  tenens,  ui  bic : 

• ":   ■  ■ m 


Quiota  vero  scmibrevis  major  diinlor,  ei  habel  ise 
minus  magnum,  quod  etiam  imperfcrluro,  el  lireviSy 
quia  iroperf ecu  srienlta  brevis  ei  m.njtMr  eai,  qooniam 
majtircm  ptrteiu  retlnet  rectae  brevis,  ui  prxdiduMi 
est,  eujus  fo  roa  tilis  esi : 

—  it'*  1 

Seita  semibrevis  minor  consimili  modo  dicilorel 
iiiinore,  eo  quod  miiioreio  in  se  cootinel  parleoi 
reclae  brevis,  tenens  affiiiitatem  io  forroa  ei  quanli- 
UU  precedens,  ui  hic: 

Curo  igilur  perf^U  figttra  asaoens  In  ooiUle  tit 
fons  ei  origo  ipaios  sclenti«  et  flnis,  propierea  qoed 
omnis  canius  ab  eadem  procedlt  ei  in  eadem  repli- 
ealur :  ei  ipsa  in  numeris  ooosisliiy  lemporlbos  el 
meoaoris,  et  irinam  io  se  eomioei  cqoaliiaiem,  vi- 
dere  seqouor  qood  Ipsa  prior  eMrta  asoe  Tideior : 
eo  qood  rooodi  condiior  Deos  omnla  to  MOMro» 
poiidere  el  meoaora  cooiiriuii,  el  boe  prioeipalo 
eisiUii  exeroplar  In  aniaao  Coodiioris.  fiam  ( 
qoe  a  primmva  orbls  origioe  formau  sont,  i 
rom  raiiooe  ooiversa  esae  coosUtola.  Ei  Moo  i 
rus  omoero  ereatoram  nalora  prscedii,  etinsia 
lentarios  foveniior:  qnia  ab  lneffiblli  Triniiate,qom 
cuncu  condidii.  eisentialiier  oon  reeedil.  UoJoiliod 


925  MUSICA  PRAGTIGA.  m 

10  aucloribus  legitur,  quomodo  Deus  imptrare  g^u-  A  non  reciam  niensuram  liabeuies,  quod  faciendum  est: 


det  ternario»  iia  iiic  numerus  Inest  rebus  omnibus^ 
cujus  principium  unitas  ett»  quse  GraDcc^  monos  did- 
tur.  Ip«a  vero  tiou  numerus,  sed  fons  et  ortgo  num4- 
rordm^  principium  et  (iiii^omiiium:  et  ideo  non  ini« 
ui«>rito  ad  summam  refertur  TriiiiUilem,  qiiia  res 
quiiillbet  naturalis  ad  similitudiitem  diviiiae  naturx  ei 
fribus  consiare  aniiuitur.  lu  Tficibns  et  soni8,et  rebus 
orouibus  trina  lantum  con&isiii  consonainia,  sciiicet 
diatessaron,  diapente  et  diapason.  Ilanc  igiiur  Tri- 
nilatem  omuia  naluraliler  forrnata  cansequilur,  qoo* 
tiiam  robus  omnibus  ab  origine  prima  naturttliier  in- 
h£rentem,  In  9ummo  et  primoarliflce,  fuisse  imfreriios 
necessario  credere  oportet :  cuiii  nihil  prius  sit  fa- 
cturo,  nis!  prius  sit  iii  ariifice  faclend:  i  otenlia,  vel 
sapieiiter  sine  sapientia,  etc,  nullae  indigeai,  nihil  B 
ab  eo  iat  nist  cx  graita.  Curo  IgUur  ab  eo  fiant  oninta, 
maiimum  esl  sapienttbus,  quod  b^c  tiia,  scilicetsa- 
plentia,  poteoila,  gratia,  simt  in  divina  Ecclesia,  quia 
ad  ftummum  perieciumqne  bonum  plura  nou  sunt  ne- 
cessaria.  Et  tunc  omnium  prliua  principia  lanluro 
suiit  tria.  Prlncipium  immobile,  Deiis  prioclpium 
princtpioruro  *  priucipium  mobile  coeiestis,  super  cu- 
jtis  rootu  moveniur  omnia.  Ct  ut  brevitcr  dicarous: 
Omnlseanlus  mensurabirks,ab  Ipsa  figura  procedii  et 
difidliur,  ei  in  eamdem  rei  licatur»  ei  omnes  figur.-e 
Mbsequentes  ad  eamdem ,  propler  aequipollenL'ani 
reilnendam,  recurrit.  Cuius  regula  ta!isest,et  tiatura, 
quod  quandoque  reperla  est  antetongam^sempcriria 
lempora  tenet.  Yerbi  gratia ; 


quia,  si  verum  esset,tunc  pnssei  fieri  cantus  oaturalis 
deomnihus  impcrfeciis,  qiioniaro  impcrrectom  dlcont 
esse  perfecium.  Stcui  eiiim  res  qua^libet  naturalis  ad 
siiuilitudinero  divinoi  naturae,  ex  tribus  constare  in- 
vnitur,  et  in  vocthns  etsonls  irina  tjiutum  coiisistat 
consonantia :  sic  oiiinis  cantus  mensurabilis  ad  simi- 
litudinem  divinae  tiaiura^,  ex  tribus  consiare  iuveni- 
tur :  cujiis  probaiio  patet  in  meusurn,  ubi  ternarius 
Dumeruj  reduciiur  ad  perfect;im.Et  ne  tu  ambiguuiii 
procedamtis,  sciendum  est  quod  iierferta  figura  reul* 
tiplici  cogno&ciiur  regiila.  IViaia,  sicut  praefati  canunt 
versicuii ;  secunda,  quandocumioo  inter  duas  longas 
dux  breves  omui  proprietate  carentes  evenerunl^af- 
finitalem  in  forma  carentet.  terbi  gratla : 


0  Maria,  beata  genitrix* 

Prima,  profert  unum  tempus,  qua;  recta  brevis  di- 
cilur,  faciens  dtio,  qux  ;iltera  brevis  appellatur,  ei 
suroiiur  a  parte  finis  figura;  prsecedentis:  et  quoiii<«ro 
In  tili  blnario  tria  leinpora  couimorari  reperiuntur» 
ideo  loiiganim  quaevis  pra:dictarum  a  Deo  perfecLio- 
nero  retinere  meretur,  nisi  tanturoroodo  sub  brevis 
primam  prAcesserit  longam.sicut  fer  baoc  clausulatn 
patct: 


Affiiiluis  aiitem  ojus,  qiias  in  forma  sibi  constmilis 
•fflcitur,  seuoitur:  cujus  regula  lalis  esi  et  oatura, 
quod  senipcraoie  brtvem  vel  post  stare  debci,  qnae 
•ibi  collaterulis  esse  rtferiur.  Verbi  gratia : 


In  qua  nonnisi  duo  tempora  eommunicari  lcnentur 

ralione  conateralis,  quae  ab  eodem  sumilur  a  parte 

flnis.  Unde  versus : 

Ante  vero  longam,  mlnirra  longa  faciant. 
Si  brevis  addaiur,  duo  tempora  loiiga  oiereior 


Ttinc  duo  tempora  lottga  lenebit:  tt  sic  perrectio 
aiitc  profcciionem  oonjunctam  sive  di-junclani , 
nonquam  diminui  potest:  quoniam  longa  perfeci» 
nequil  babere  perfectioneui ,  ni:.l  racdianlc  aliqua 
perfectione  seqoente.  Tcrtia,  si  ires  inter  prnedicta» 
quandoque  reperianiur,  ei  in  forma  consimiles ,  ut 
hic; 


El  licel  oiiom  teropus  conservat,  et  tum  nihllomi- 
Undenotandum  esl  quod  quandocunquelntef  dn.i8  p  ^^^  ^^^^,^  longarum  viriuiem  sive  gratiain  suas  per^ 


longaa  sola  breYis  evenerit,  semper  ad  imperfectnm 
redoceiiir  prseedentem ,  et  meiiio  com  ab  eaitem 
procreator,  consimili  roodo  fit  e  ronvcrso.  Unde  con- 
ilderaodoro  estt  quando  perfecia  fieri  ncqult,  ni^i 
meditnte  breyi  seqoenie,  teu  prascedente,  quoniam 
loof a  et  brevis,  ei  e  converso,  semper  unam  perfeciio- 
Mm  fociuni.  Unde  si  qnaerat  aliquis  otrum  possit  fie  i 
nodoloa  sive  cantua  naluralis  de  omnibiis  imperie- 
eiis,  sieot  flt  de  oronibos  perfrctis,  responsio  cum 
proballooe,  qood  non,  coro  poras  imperfectas 
I  prononltare  posslt.  Veromiaroen  qoidam  in 
;  refemnl,  perfedtni  figuraro  se  habe- 


feciionts  amiitei,  nist  ut  praedictum  est.  Quarla,  sl 
quatuor  inler  praidtctas  efenorinl,  orones  brevespu- 
tautur,  et  xqtialcs :  sed  ultinia  orialiir  t  subsequenli. 
Ei  eti;im  uiium  parvum  tractum  in  forma  et  longiiu- 
dine  semisuspirii  obtiueat  pnecedens  longa  juxta  la- 
tus  i^uuro  aperte  finis,  qui  ditfereniiaro  roodoruro  seii 
perfecloruro  significat,  ot  bic : 


re  per  ollrtroenwirtn :  el  qootdaro  eiiatn  roodos,  aicut 
prioittm  61  qotrUut  etteper  ulirtmensoraltSf  id  csi, 


El  tunc  lotigt  tobseqoens  tenporj,  nlsi  doo  lene- 
btni   Ei  boc  etian  tecoudon  ordinem  qotni  et 


m 


BEDiE  VCNRRABILIS  OPP.  PARS    I.  SGCT.  II.  —  DUBIA  ET  SPORIA. 


918 


qrtinll  modl  iihperfecll.  Nam  fti  tnctnt  ille  deiceret,  A  ^"  dlvitione  qiiiaque  parlimn  dif idunlnr «  quinim 


mtie  prima  brevium  procederet  a  pntcedenli  per  or- 
diiiem  teeniidi  imperrecli.  Verbi  graiia : 


Qulnia  TOro,  si  quaiid(N]uc  in  forma  consimilit 
eveneril,  tres  primae  dabunl  uiiam  perfeciam:  el 
biiiariut  tubtequent  dou  aequalit,  uoam :  ei  quaetibci 
longarum»  proui  toperlot  dieiQm  etl»  tenebii.  Verbl 
«ralia: 


El  tl  pluret  efenerlQl  tecuodum  imparem  nume-  B  gior  esl  prlnio.  ui  paiei: 


qnxlibel  divl8io  muliatconiineldiffereniias,  a  di- 
Tersat.  Prima  igiiur  differentia*  prinue  partis,  esi 
quxdam  figura,  qiiam  plicaro  communiler  appelb- 
mus.  Unde  notaudum.  quod  plica  nibil  alind  est, 
quam  signum  diTidens  sooum  in  sono^liverso  per  di« 
Tersas  Toeum  dislaniiat  ^  lam  ascendenda  qaaa 
detcendendo,  Tidelicel,  per  semit(»nium  et  t«»nnn« 
pertemiditonum,  el  ditoiium,  el  per  dialetsaron  ei 
diapente :  quae  plica  quaiuor  diffcrentiit  eiplicatur; 
nam  quxdam  perfecla  dickur ,  el  qocdam.  in- 
perfecta;  quaidam  recla  brevlt,  elquatdam  aliera 
breTit. 

Prima  differeniia  plie«,  perfedo  deteondeudo,  esi 
quaedam  figura  babent  Iraclut,  qoorum  ollimus  loo- 


I,  contimili  modo  non  flal.  Et  tic  de  f^cili  quit 
polerit  babere  differentiaro  inter  longam  perleciam 
01  Imperfeclam.  ai  bene  contideratiir. 

Propierea  iiolandum  ettquod  perfecla  figurainuno 
rorpore  quando<|ue  duplicare  Tidetnr,  qiiae  tniie  lali« 
Indo  ejut  Iransit  longitudinem  tic  0  qu»  non  ad  alia- 
rum  fignrarum  tpecui  originem ,  nisi  ex  gratla : 
quoniam  nunquam  duplicaretor,  ni:»!  quod  ne  In 
conipoti  lone,  tife  ordinatlono  lenoris,  plana  motlca 
frangatur :  snprr  qnam  omnet  moielll  ei  omne  orga« 
num  (und^ri  teneniur. 

Recia  brcTit,  anl  qoae  supennt  plurlet  cum  plnri- 
bus  dennminatur,  adhuc  la  forma  propria  describiinr 
In  bunc  modum : 


^^*^ 


\^ 


Atcendendo  Tero  unnm  tolum  relinet  iradttw ,  ai 
paiel: 

-  j 

Omnem  Igiiur  babens  polesiaiero,  regubim  ot  nabi- 
ram,  quasi  babei  perftctam  flguram,  exceptO  quiid  sl 
longam  praecesserii  iu  corpore,  duo  leropora  lenebiti 
reliquum  auiem  in  membris,  fll  auiem  plica  in  Toce 
|)0r  compotliionem  epiglolU  cum  reporcostiooe  gel- 
turit  tubUliler  inclutam. 

Seeunda  differentia  etl  pllca   hupoK«*cu  ,  qnas 

ellam  cum  prvmi^u  proprietato  contimilem  retinel 

C  fonuam»  ted  rfgulam  imperfecia  figurae  lenei,  el 

Daturam  scilirei  in  corpore,  nnum  lempos  reliqttOB 

in  membris,  ut  p»iet  descendendo : 


Coiiliiiens  igitor  Mnnm  In  se  lempos,  seiptam  io 
duas  diniinuens  paries  non  asqualet,  tH  in  Iret  tan- 
lummoilo  aeiiiialet  el  indlTltibiles :  qnarnm  priina 
port  duarnm,  temibreTis  minor  appellatur,  teittnda 
Tero  major:  eleconTcrto,  tres  antein  temibrcTet , 
mlnoret  aequalet.  el  indivitibiletnuncupari  tenenlur. 
Viide  noiandum  etl  qiiod  nnlla  semibrcTit  tola  re> 
poriltir,  quoniani  per  te  i^oU  tignificaro  nequil,  tcd 
bime  ei  bin»,  non  aeqnales,  ut  bic : 


Paieiei  at«-oiidoud«>,  ut : 


^^ 


Terlla  differcntia  eti  ilta  qu»  habel  dimt  iraeiut, 
quomm  primus  longior  est  ulilino,  dftcondoiid>»,  tie- 
uli  paiel: 


Vcl  iret 
bic: 


I  f •  I  »§  I 
el  Iret  aeqiialet  numerari  debeniur,  oi 


-^ 


»»  I  ■§»: 


Gi  tic,  binariut  non  aequalit,  ten  temariut  aequalis, 
semibreTium  figurarum,  sempor  ad  reciam  breTcm 
oequipollere  deliel.  Recu  brcTitad  imporfecum,  toI 
ftd  aliei:am  breTem  imperfeciam  cum  brcTi,  ten  bre- 
tit  cum  altera  brcTi  ad  perfecUm. 

Jam  diciom  otl  de  tlmplicibut  flguris,  nunc  auiem 
dlcondum  Tidelur  de  tlmul  ligalit  tou  eoojuncib, 
qualiur  Inler  te  differani;  ei  rurtut  incipieiido  .*ib 
tmiuie,  ei  tic  disUnguondo  longitudiuom  ei  brcTiia- 
lem,  tecuodnm  quod  muUiplicantur,  Innuere.  Dnde 
oolandum  otl  quod  qu«dam  toui  tpecios,  quiiius 
omnis  ciutut  eupbotti«ie  causa  dccanutur,  quae  cltam 


I^Sed  nteendondo,  duot  haboi  diTortot:  nno»  bi 
dexlra  pano  atcondeodo,  tlgnlicont  plicant  allambi 
tinitira  parlo  deteendendo,  tignlficont  broTimitm, 
nlbio: 


^ 


ObtorTonlot  igliur  poietutom,  rofnlom  ei 
rooUB  broTlt,  el  iptiut  qnxi  Tocaior  oliora  brorit. 

Soeooda  dif  itio  panit  tecondat  otl  quaedam  llgi- 
lora  doamm  figorarum,  qoae  eilam  binaria  tocour» 
qualuor  btbent  differenUat:  qnamm  qojeUbeldttpli- 
cem  babel  figumm,  atcondondo»  Tidelieet,  oi  dttcoa 
dondo.  Unde  notandom  oti  quod  tl  aliqtto  itiamm  ia 
detceodendo  propriei^aem  babuorHt  bi  asceodcud' 


tt9  IIU6IGA  rRACTIGA.  980 

farooarebit ;  cl  econverso.exceptae  taniiiminodose-  A      rrima  fiel  lotiga  imperreeu,  secunda  recia,  breTi» 


nibreves.  Ascensas  antem  inidlifitur,  quando  se- 
eimda  figora  aiicujua  ligaturae  fuerit  aliior  priroa.  De- 
scensQfi  aoiem  econterso;  priina  igiiur  diflereutia 
talis  est,  qiiod  quandocunque  diise  figiire  simul  li- 
gatae  desceodendo  cum  proprietate»  vej  sine  proprle- 
tate  ascendendo  reperiuntor,  ut  bic:  — 


lertia ;  sicut  prinia,  si  ante  longa  sequatur»  tuiic  tria 
leiiipora  teriia  donat.  Secunda  diflereiitia*  tam  id 
proponiuiie  quani  in  proprietaie,  omnino  |)er  oppo- 
siium  prims  differeiitid*,  tam  supra  litteram,  quaui 
siiie  litiera  regnat,  ut  bic  : 


Prlma  reeu  brcTis  Al  longa  iroperfeeta,  ut  roani- 
leste  patet  in  quano,  qiiinto  et  sexlo  modo»  tam  su- 
pra  litleram,  quam  sliie  litiera;   nam  In  secuiido 
Niodo,  tertio  et  septimo,  tales  onines  (iunt  aH|iia* 
let  tantummodo  supra  litieram»  secundum  usum. 

Secunda  differentia,  tam  ascendens  qiiam  de- 
•eendenSf  per  eontrarium  primar!  difl^rentia  eon- 
stat,  ut  bie : 


lam  In  proportione  qnam  In  proprietale. 
.   Tertia  difllMreotia»  tam  ascendens  quam  descen- 
denSy  sub  tali  rorroa  sequitur,  quod  secuQdum  »• 
qnarnatein  prorerimtur :  ~ 


Teriia  differeniia,  tam  supra  liiteraro  quam  sine, 

lalis  est,  qund  quandocunque  Irinari»  ligaturse  adiii* 

vicem  coniiueautur,  quamvis  longa  praecedat,  seu 

sequaiur,  sicut  bic,  tam  ascendeodo  quam  descen- 

Jl  dendo. 


^^ 


.V  rMid^ 


Prima  profert  onum  leniptis,  secuiNb  diio,  teriia 
tria.  Et  lioc  esi  secunduin  ordinein  quarll,  duui  la- 
men  longa  in  primo  gradu  consistat. 

Quana  differentia  est,  qu(»d  quandocunque  binaria 
ligatura  praccedlt  ternariani,  prinia  binaria  prufen 
unom  teinpus,  secunda  duo  lernaria»  ut  supra  cott< 
tinetur  in  proxima.  Verbi  gratia  * 


Br*t^BBifl?:  aj'^^'^^» 


El  Dounduro  esi  quod  uHs  ligatura  Tocatur  sequa- 
liUs,  qnoniam  reddtt  aequaliuiem ;  omnes  ali«»  qna- 
rum  prima  fuerit  loogior  seo  brofior,  sont  oon 
srqualfS. 

QoarU  differentia  Um  ascendensquam  descendens 
rciinet  proportionem  oon  propriam»  sub  uli  forma  : 


C  Et  boc  secuodum  ordinem  qobiti  iiiodl.  Quinu 
diflbrenila  aseendit  et  descendit  tam  supra  liiteram 
quam  siue  littera,  lalis  cst  quaudocuiique  teriiarii 
ligaiura  cum  scqualitate  oonrecu  repeiu  fuerit,  ut 
bic  : 


Quc  semibrefcs  appelbntur,  non  apquales  etiam 
proferuntur,  ui  praedicium  est,  qiiod  duae  semibre- 
Tes;  quarum  prinia  minor  esi,  el  e  converso  coosii* 
tuunt  unam  loogam,  et  quaudoque  pro  altera  brevl  ] 
ponontor. 

Tertla  divisio  lertiae  parils  est  qudDdam  ligatura, 
eoi  coujuiictura  iriutn  flgurarum  noveni  babet  diffe- 
reoiias;  qiiarum  qiiaelibet  tli  dupliciter»  ascendena 
Tklelieet  et  descetiieos.  Prima  autem  difl^ntia, 
Um  slne  littora  quam  cum  littera,  Ulit  est»  qood 
qoaudoeonqoe  trioaria  ligatora  lam  descendendo 
eoni  proprieuie,  qoam  ascendendo  sine  proprieiate, 
reperU  fuerit  in  priinogradu  de  bina  ligatura  so- 
qoente. 


Omnes  proferuiitur  afquales,  secuoilum  ordinatio- 
nem  septimi.  Sexu  differentia  tam  supra  litteram 
quamsine,  Ulisest,  quod  qoandocunqiid  teiii:iriai 
llgatQrse  cootineaotur  proprieuics  iiou  proprias  ba- 
bentes  tam  ascensum  quam  desceusuui,  ut  bic  : 


Dm  priros  seroibreviabuntur»  o!tima  longa  duo» 
rum  teniporum  proferlur,  si  brevis  sequaiur;  si 
ouie  longam,  iria  uinpora  donat.  Septima  ditfcreo- 
lia  ascendeiisei  desceudens  umsopra  litieram  quam 
aiiie»  Ulis  est,  quod  quandocunqiie  lernaria  lam 
eonjttocu  quam  llgate  reperiuutur,  ut  bic  : 


B/**>b^*^^ 


Dua  primae  seroibreviabuntur.  Uliima  proferl 
onum  tempuSySi  brevis  sequatur ;  siauteni  loiiga- 


m  ftEDiE  VENERABILIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.  -  DUBIA  ET  SPURIA. 

toiic  duo  leniponi  donsit.  Oclava  differentia,  lam  A  p-  - 

« tieendetts  qiiam  descendens,  omnino  peropposiiam      m^a    h 

^nel pfscedentia,  UmAcriptum quam proprieUle:  '   ^'^^ft      "St 


m 


b^*.^^\s^^^ 


Nona  differenila,  tam  asceodens  quain  descen- 
dens,  lana  est,  quod  quandocunque  (ernarlae  ligalur» 
taiii  conjuiict»  quam  composita  reperiantur  : 


Prima  dabit  tinum  lempus,  duae  medi»  semibre- 
Tiabuntur.  et  ultlma  dabit  unom  lempua*  Quloto  d^ 
ferenlia  talts  ^l,  quod  si  proprietas  in  fronle  prina 
figune  quatuor  conjuncurum  reperiator,  ut  hic  : 


:§==»; 


aj>^.>UVfcfe_- 


Omnes  scniibrerea  squales  el  Indivisibiles  profe- 
runtiir  in  terlio  loco  quarti  modi»  quod  aliera  brevi 
reperiantur  ;   nam  iticut  attera  brevis  tenet  alQuiu- 
tem  recia)  brevis,  sic  etiam  Ules  arOniiatem  In-    ^ 
ter  se  Uin  iii  forma  qtiam  proprieUte  tenent  B- 

Qoaru  divisioquaris  partis  est  quxdam  liga-    . 

tura  aeu  conjunctura  quatuor  figuraruw,  uovem     

babeii8difrerenlia8,quarumqu»libet  dupiiciter  babei 
tiguram,  descendeniem  videlicet  et  ascendeatem.  Sed 
iiuuiiduni  quod  plures  descendendo  inveniuntur  quam 
ascendeiido.  propler  gravein  asceiisum,  quoniara  le- 
viusestdescenderequainascendere.  Priina  differeniia 
lalis  est,  quod  quaudoque  aliqua  junctura  deseeii- 
dil,  beu  ligatura  aseendit,  quatuor  figurarum  alicubi 
reperiuntur,  quaruni  proprieUles  prlm;e  figur«  taii- 
git  loiigitudincm  iriuni  sequentiutu  ligiiraru;u«  Verbi 
gratia  : 


Trea  prlma»  semibreviabuntiir  «qualea;  ultlma 
brevis,  si  brevis  sequatur;  si  autem  looga,  Uoe  dao 
iempora  donat.  Sexu  differeatia  Ulia  ast,  qood  si 
B  P*  inia  quadraiigulaiur,  ei  aliai  ayDcopanior.  ferbi 

gratia  : 


"        ^  »  A   "♦ 


353 


^m 


Prima  recta  brevis,  reliqusa  semlbrefea  enkhiB- 
tur.  Septima  differentia,  quaterom  ligator»  tam  de- 
acendeoiis  caosa  et  proprieuie,  qoam  aaceodeotls 
scieotiaB,  oi  bic  : 


1 


Trea  prim»  brevea  et  «qualea,  quaru  looga  Im- 
Q  perfecu,  si  brevia  seqoator;  ai  aotem  looga,  tune 

^s^i^  perfccu.  Octava  differeotia  de  eisdem  talia  est, 

quod  si  ultima  vull  breviari,  varietor  boc  modo : 


Prima  erlt  longa,  perTecta  sobsequeoiium  doae 
primaB  semibreves,  et  oltima  duo  leinpora  debei. 
Secunda  differeotia  ex  tatibus,  ulis  esi,  qiiod  ai  pra- 
dicia  lougitudine  dicl»  proprieUtis  abbreviatur  ad 
disuntiam  seciind^e  llgura  illomm  quatuor  sobse- 
juen  iom.  Veibi  gratia  : 


Nooa  differeoita  talis  aat,  quod  al  doje  priira  vo- 
lunt  semibrevlari»  babeaot  proprieuiem  aeiBibmi- 
tatis. 


gffg 


Prima.  duo  tempora  dablt,  reliqua  semibreves  n 
eruni  iiidivisibiles  et  seqoales.  Tertia  differentia  u- 
lis  e«t,  quod  ai  ulea  creverint,  qoamm  prima  cum 
proprietaie  per  ae,  et  alias  cum  pmprieiate  simul 
e<Nnposifft  foeriut,  prima  longa  imperfecta  erlt,  et 
du;fi  priius  subsequeoies  semibrevea;  olUma  duo 
lerapara  dabil,  si  brevia  sequaior ;  si  looga,  looc  tria 
lempora  donai.  Verbl  gratia  : 


£t  si  ultima  loiiga  fuerit»  luoc  peoollima  doo  lem- 
pora  lenebit.  Vcrbi  gralla  : 


b^^bj^i-uiK^^' 


Qoinu  diviaio  qnlnue  panis  est  qoaedam  lifi* 
tora  qoinque  (igararom,  duaf  babeos  differemiaat 
nm  doas  babent  Ogoraa.  tfaoendenlet,  videlicei,  ol 
deacendenies;  quarom  prima  dlfferetttla  um  aaceo- 
dlt  quam  descendiu  ulis  esl,  quasi  proprleias  io 
fronte  prim«  qoinaria  llgator«  exstiterit.  Verbl 
gratia  r 


Qnaru  dlfferenUa  ulia  est.quod  si  in  frontepri- 
ni«qoatoorflgurarumde8cendeiiti«m,vel  iii  fron  e 
seonnds  ascendentlum.  Verbifrafi^ : 


93S  MU8ICA 

Dnae  priins  non  vquales  semibretiabanUir,  et 
dm  leqiientes  Hreves  «qualet,  uliiina  longa  ti  iin* 
perfecta  fuerii,  sequatar ;  si  autein  longa,  lune  erii 
per lecu.  Secunda  differentia  lalit  est,  quod  si  sei ta  ~ 
appoiiaiur  Ogura,  etiam  simileni  habeaut  propria* 
•••-ni,  ut  bic : 


PRACTICA.  951 

A  •eroisuspiriun  minus,  quod  inler  duas  lineas  piedium 

lenei,  ei  poniiur  pro  semibrevi  n)inor<*,  quud  esl 

indivi^ibl^e.  de  quoruin  majoriiaie  formul»  patetil ; 


3 


IVes  prim»  Kqfialiter  seroibrcviabunttir,  et  du« 
seqneiites  breves  aequales;  ultiroa  rero  longa,  ut  de- 
claraium  est. 

Cum  dicium  sit  de  figuris  vcl  ligaturis  et  conjua- 
ciis,  qnatiter  inier  se  differant,  nnnc  autem  dicen- 
dnm  est  de  plicis  in  eisdem  figuris  eiisteutibus, 
qnoniam  sicut  in  qualibet  scieiitia  speciilatiTa  sunt 
qiMedam  qnae  debenl  suppoiii,  ita  in  hac  scienlia 
uecesaarium  est  qtiod  diversa  tempora  per  diversas 
flguratioAes  desiguenlur»  et  quod  plicas  ▼arieniur, 
secundam  rariationem  lemporis  el  roensurc.  Cum 
igitnr  prioio  declaratum  sit  de  singuiis  plicis,  in 
priiiia  divisione  prim«  partis,  qu«  adhuc  manifeste 
se  repMseniat. 

QiNmiam  fieri  possei  qomlio,  quld  sll  teropus,  ad 
quod  respondendum*  quod  lempos  {ut  bic  sumitor) 
esl  qottdam  pr«>ponio  justa,  in  qua  recta  brevis  ba- 
bet  igoram  in  tall  videlicel  proporlione,''quod  ppssit 
divlUI  in  duas  parles  noo  «quales,  vel  iu  tres  tan«- 
Caumodo  a^qnales  et  indivisibiles,  iia  quod  vos  non 
alterios  in  leropore  discrelionom  babere  pnhslt. 
Etiara  scleudom  eai,  quod  tompos  habei  Agoram  tri« 
pUm,  aliquaodo  enim  voco  recia,  aliquando  cassa, 
aliquaiido  demiasa.  Vuce  vero  recta,  ut  vos  humana 
piocedensa  polmono.  Cassa  vero,  esi  sonus,  non 
voz,  Id  est,  voi  non  anlr ulata,  qu«  flt  secondum  ali- 
qood  Instrumentum,  et  tdeo  dicitor  eassa,  qooniam 
»aiora  non  hlc  dkitur  (ieta  esse.  Eliam  voi  parva, 
non  roouta,  diclior  etiam  cassa,  quia  com  reeta  voce 
rcctam  non  potost  dare  concordanliam.  Oemissa 
▼ero  voz,  esl  illa  proporllo  sive  mora,  qoa  qoa^lhel 
0gQra  soperitts  prsnorolnaia»  aecnndom  magis  el 
luinus  proportioualiter  iiabet  flguram  bic  tacite  re« 
eiam  menstiram  ezc«^ltando,  secoudum  qnod  qus- 
liiiel  tfgnra  pro  soa  parie  coniinel  io  ae.  Unde  no- 
landum  esl  qood  hojuscemodi  tactta  mensura  esl 
per  quinque  virgulas  longas  el  breves,  de  qulbos 
paienl  qoinqoo  differeutlae :  quarum  prima  perfecia 
paon  vocator,  continens  io  longltudine  quioque  li- 
ncas,  a  somrao  osqoe  deorsora  habens  oronem  po- 
toslatero»  regolam  el  menaoram,  qoam  liabel  longa 
perfeeu.  Secooda  vero  paosa»  Imperfecta  nomlna- 
S«r,  qtut  sommitaiom  contloel  quaioor  linearum, 
hibens  poiesiuiem  iroperfect«  flgurae,  et  illios  qmn 
ipecalur  altera  basis.  Teriia  vero  stispirium  breve 
Bnncopalur,  conlinens  summitatem  Irlum  linearum, 
61  pooilor  pro  brevi  recta»  QoarU  esl  semisospi- 
riom  majos,  cootinens  soromiutem  doarom  llnea- 
vm,  eft  pcoitpr  pro  aemibrevi  majore.  Quiou  esl 


Motandum  eiiam  quod  perfecta  pausa  nuiiqoam 

poukur  nisi  ii»  pari  loco  post  roinorein  figuraiu  ot 

perfecum;  ciini  Umen  oaturalis  exhtiterit  cantus  el 

pouitur  per  eadein.  Pausula  vero  in  loco  ponitor 

perfectff!  figuno.  Susplriom,  iii  loco  brevi,  cujus  pro- 

batio  est  in  0  quaM  Mancia^  et  in  casteris  hyninis, 

aut  ailti^r  eompositis,  el  flt  tempus  in  tempore  pn»- 

pter  a-qui|iollentiain  donaUm,  quoniara  nec  post 

B  propriam  quantiutem  possit  obtinm;  nam  lioel  voz 

obmuuior,  tenipus  tamen  ooii.  Unde  versos  : 

Tempora  prvtereuot  more  fluentlii  aqo». 

Seqoiinr  de  mensura,  qu»  per  totam  roosleam  lo* 

com  obtiiiei  necessarium»  qas  etiam  non  solum  in 

moslca,  sed  etiam  in  omnlbos  peruiilia  inveoitur. 

Unde  versus, 

Ul  In  omne  qnod  esl,  mosieam  pooere  prodeal , 
Sic  sine  meusura,  deperil  omne  quod  cst. 

Unde  videndum  est  qood  meosora  doplieiter  in 
bae  ane  contioetor,  Si  ilicei,  localia  el  lemporalis ; 
et  Idero  est  quod  ars  isu  mensurabilis  mu^ic a  nnn- 
cupatur,  ad  difft;reutiam  plensB  music««  quia  enm 
ipsa  ptena  musica  locall  mensnra,  qom  est  ad  disUo« 

^  Xum  vocom  roensurandanim»  solonimoilo  mensiire- 
tur,  iiti  noii  solum  localis  sufficit,  sed  etiain  reqoi- 
rlt  e»m  et  temporalem.  Temporalis,  ot  hie,  vol  uin* 
Utio  f*st  duaruro ,  Iriuro  vel  plurium  figorarum ; 
secundum  quod  snot  io  nomoro  ad  aliqoam  porfe- 
I  tionem  relau  aequalius»  ot  ai  quis  aliqoam  pro» 
poriionem  jusum ,  aeu  consonantiain  duorum  cao* 
lauiium,  sive  trium  diversarum  vocum,  allouju^  loci 
desiinati  scire  desiderat,  abaliquo  slbl  Doto,  princt- 
paliter  ad  locum  oaque  depuUtom,  per  iria  tempora, 
vel  per  seqnipollentlam,  aul  aemper  ad  perfecum 
Agoram  diligeuter  studeat  compuundo  referre.  Undo 
notandum  esl  quod  per  eamdem  omoes  oiodi  diver* 
aimode  orlgiuem  prosequnntur. 
CoBL  siiperius  declaratum  sit  de  omoi  genere  figo- 

])  rarum/  et  de  temporibos  et  mensora»  el  eliam  d« 
plicis»  el  oibilominus  eonsistlt  modus  seu  maiieries^ 
ei  modus  consisui  in  sooorom  roodulalioue  el  vo- 
com  discreiiooe»  nonc  aoiem  dlcendum  esl  quid  sii 
modus,  etquot  sinl,  et  quaiiler  a  priucipali  ligura 
omncs  numeri  consure  videninr. 

Nodus  vero  roanoriesve,  ut  hic  sumitur,  esi  quid- 
qoid  per  debium  meosoram  temporaliter  loogarum 
breviumque  ftgurarom  el  semibrevium  transcor- 
rent.  Unde  nouotfom  qood  ad  constitutiooem  oalo- 
ralium  inatmmenlorom  novem  roodos  darooa.  Ad 
quororo  cognilionem  discernendam ,  el  nsoltorom 
eiiam  errorem  desiroendom,  Irea  liberalioroa  ezci- 
pioolor,  aeilicel,  primoa,  quarlos  et  septimus ;  a  qoV 
bus  alii  sez,  quasi  clientes,  bini  ei  biui  a  quotibo- 


»55  BEDiE  VENERAblUS  OPP.  PARS  i.  SECT.  11.—  DUBIA  ET  SPURIA.  Me 

esorittnlar ;  quonim  eiitoi  quiUI>et  perfectus  dicitur»  A     Quariu»  quaiemariuoi  lenet  figoroniin,  et  ob  hoe 


001  iniperroctus.  Perfectus  Tero  est  ilie  qui  liak>et 
llguram  recto  oioderamine  fluiiaro,  et  per  talem 
qoaiitiiaiem»  nuoierum  et  luensurom,  ticul  per  qua- 
litottfm  ioeipit.  imperreaut  veroetiillo  qui  in  difer* 
tit  locit  foriatur. 

I^mus  modut  dicllur»  qui  laolum  compooiuirper- 
lociit  figurit : 


pott  lertium  collocoiur  parum,  finitol  priucipioio» 
pcrfeciae  tunt  barum,  medim  sunl  floitimi»  uoo  od«- 
qiiaiarum : 


B  N  ><  n  n^ 


Santa  Spmfi  mfiif,etc.  Es  hoc  patet  Igitur,  quod  B 
boc  nunquam  compoiiltur  in  ligaturit,  sed  libere  ^" 

oscipltur»  el  kolut  noii  patiior  uiiquam  a  pretsu-     ^y  jiP'" 
ris  regit,  ol  noo  rfgitur ;  imperans  non  utiiur  alia- 
rum  juro* 


0  Maria^  btata  6*«KKrts»  ele.  Quaedom  per  so  slao- 
titim,  atque  perfeciarum  sempor  sit  initium ;  bie  G* 
gaiiirarum  sutnei  ligaUrum,  unum  el  posi  tliooi, 
•totiim  erii  claruin : 


HH'^;^y>^nN.j'ft°q:^ 


i3^1lH^^lh'''^1^ 


Isle  primos  dicitor,  el  joste  pnr poniiur  aliis  f  en« 
lorit ;  nam  ad  bunc  rcducitur,  et  in  biinc  retolfiiiir 
qoif  it  ex  figuris.  In  boc  si  pausahiliier,  loiig.T  puus^o 
dabiiniur  per  lofosiu  llguris,  .ilit«ir  errabitur,  nocet- 
tariufln  syneopabiiur  mulium  sui  juris. 

SeeuiHlus  niodus  lunc  seqiiilur,  in  qiio  primo  po- 
nitur  longa  imperfecta,  cui  niox  sutijuiigiiur  ab  ea 
4|ua!  suiiiiiur  qiixdam  brevis  recta. 

1 

Isia  sl  llgabitiir,  el  prlmo  dabiliir,  Irine  adjecta 
Vfiif«  nnneu  Spiritui^  etc.  Collecu  quam  comltabitor 
diinlim  : 


Quifiius  modus  nuncupatur,  qui  ex  quiuquecoo» 
gregalur,et  compleiur  vocibus,  cujus  prima  bre- 
viatur,  et  figura  prolongaiur  es  biuls  lempori- 
bus  proptereo  coiripiat;  quaru  brevioi  apiiei- 
latur,  non  de  ceriis  brevibus,  qiiiiil-t!  irium  tempo- 
ruiti  datur,  ergo  longa  lenealur  illa  moilis  odniibus : 


s 


Demmutni  fram^ia^^  etc. 
(•     Isto  modus  eolllgator,  lunc  ex  binio  proponaitr 
ligaiura  t ocibut,  et  ternaria  tubdalur,  qoam  bit  bioa 
consequainr,  necnoo  trlna  poslpooaior  Ittis  imeee- 
dentibiis : 


Teriiiis  modus  perncietur,  leviiis  addisritur  ejus 
fi  perfecia,  bic  post  primum  Igiiiir  esse,  ex  boc 
orguilur.  Secuudus  bic  iiisecia.  Teriliis  conlroria- 
lor  ipsa  praMcdeutia.  £x  boc  lerllus  dicatur,  es 
caosa  dlrente  ;  buic  prinio  brev is  datur  longa  sub- 
tequeiitl ,  aique  lirefit  comiialur  hunc  Inconil- 
ncnii: 


UatiiB  prffconio^  devotio,  etc.  Iste  modus  cnl- 
ligatur,  liiua  pnrcedenti  ligaliira  consociatur,  trina 
fitiieuli : 


Sexins  modiis  figuramm  non  corei  senario, 

si  perreciae  sunt*earum  duse,  tiiie  dubio ;  oeo- 

non  quaiuor  lltarum  ponontur  iu  medio,  doM 

quoqiie  primas  haruni  semibref es  locio,siqQa* 

riinicuiique  se(|uendaruni  reclam  brerem  nnntlo. 


X 


Suaut  voile  dont  tam  wnd^  etc. 
Ilujiitmodi  ligatoramm  pooot  in  priocipio  Ittam 
per  te  porrecurom,  qo»  etl  de  eoosorUo,  qoih 
lonrque  ligatarum  tequonior  eoofioio,tieoleiiBfli 
In  collegio  tcriptoromm  ooutom : 


eH'^^m^|B.>,i^brX]ii^ 


Sepilfflot  modot-os  fodbot  soplom  ( 
uelur  oecooo  rcdit  teofihot,  hlc  offt  Wceor : 


•SI 


MONDl  SPHiCRA. 


ns 


A     Binis  coeiintibM  aim  proprietitibiit  ipM  eopale- 
mr: 


O  Mmm^  virgo  Davidica^  eic.  Sese  collifaoiilNn 
qaatoor,  Itgetor  binis  eoucnrreAliboa,  itie  Aiiie- 
lur;  ett  etruai  flnibas»  seinper  plica  detur : 


^^^^^^^ 


Nonat  modut  temibrevibot  tribat»  et  «qaalibos, 
tic  perflcietur. 


ftt  tic  itie  teptiinos  tnenlo  diceCur.  ^  ^ 

Ociatiit  modus,  inxqoatibut,  binit  seroibretibat     W^^ 


>^ 


oenper  patietur : 


'**^'»>t.N  I 


— -  Damme,  Oomtfie,  rei  glarke^  etc  Es  qaibat 

^     ^l»     ♦!     ^4^1     ^^         ^  •"**'*•  omnibus  unom  de  lemporibut  aequaie  da- 


■»-»— B 


cetur. 


BEDiE  PRE8BTTERI 

DE  GTRCULIS  SPBiERie  ET  POLO. 


fiptunra  eu  tpeciet  qaaBdam  in  rotando  confor-  D 
maia,  omnibus  ex  partlbot  cqualit  apparent,  ande 
reliqai  circnli  flniuniur.  Hujut  auiem  neqne  eiiiut» 
neqne  initiuni  potest  definiri ,  ideo  quod  in  rotundo 
onnet  uctiit  et  iniila  et  exitat  tigaificare  pot- 
tont. 

Centrnm  ett,  cujus  ab  initio  circumdoclio  sphaera 
lerminator,  ac  lerrae  potiiio  constituta  declaratur. 

Dioiensio  quo  totius  ostenditur  sphsr»,  cum  ex 
airitque  pirtibut  ejut  ad  extreroam  circumdociio- 
oem  rectJB  ac  virfulat  perdocuntur,  quae  dinientio  a 
coBiplnribut  ett  axit  appellaia.  Ilujut  antem  cacu- 
Bina»  qoibot  otaxime  tphaera  uititur,  poli  appeilan- 
alter  ad  Aqniloneui  apeciant,  Ro- 
Patrol.  XC. 


reos ; 
cias. 


aker  oppositas,  Aastro;  Notus  eiiam  di» 


QutB  finl  iigmficationes. 
Significaiiones  quaedam  in  eircumductione  sphaerae 
eirculi  appellaDlur,  e  quibus  parallelos  dicunturt  qitf 
ad  eumdempolum  constitoli  flniontur.  Maximl  auieiti 
tani,  qoi  eodem  eentro  qno  sphaera  conlinentor. 
Ilorizon  autem  appellaiur  is,  qui  termiiiat  ea  qa:e 
pertpici  aut  Tideri  non  postnnt.  Hic  autem  ineeria 
ratione  dehniiur,  quod  inodo  polo  tubjectnt  ei  ^r- 
culit  bis  qui  paralleli  dicuniur,  modo  doobat  extre- 
rois  et  apqualibus  nixus.  luodo  aliis  partibus  adjeeiut 
lerrae  per?ideiur,  iia  atcaoque  fuerlt  spbatra  eollo- 
cau. 

SO 


9W  BEDifi  VENERABILIS  OPP.  PARS  t  SECT.  II.  —  DUBIA  £T  SPDBIA.  9W 

Polm,  it  i|iil  Boreus  sppellalor,  pervideri  potett  A  Aqoilo  constiiailar ;  iierom  aDiem  td  ejot  blfni  r»** 


semper ;  Notus  aotem  raiione  dissimilit  semper  esi 
h  eonspectu  remolus.  Naturalis  mundi  statio  phy- 
stce  dicitor,  ea  csse  in  Boreo  polo  finitt,  ut  omnit 
«  dextris  ponibus  exoriri,  in  sinistrls  occidere  vi- 
deantor«  Exortus  est  enim  8ol>ita  quxdam  speciet 
objectt  nostro  conspecloi.  Occtsos  aotem  pari  de 
eaosa»  ut  erepta  tb  oculis  vist  in  ftnitione  muiidi. 
Clrcoli  sont  paralleli  quinque,  in  quibos  tota  raiio 
spbxrs  consisut,  praeter  eom  qoi  zoditcus  appella- 
tiir.  Qui  qnod  non  ut  casteri  eircoli  certa  dimenstone 
flnitor,  et  iiiclinatione  aliis  ▼idetor,  loxos  a  Grxcis 
est  dictos.  Quinque  autem,  quos  suprt  iliiimus, 
sic  in  spbsra  metiuntiir.  Initio  supremo  t  polo,  qui 
Boreus  appellatur,  ad  eum  qoi  Notos  et  Antareticus 


gionem  qood  Procion  Tocator.  Duodeclm  signoroiQ 
partes  sic  ditidentor.  Quinqoe  eircoK,  de  qtitbQS 
supra  diximus,  ita  finiunior,  ut  unosqoisqoe  eorom 
dividaior  in  parles  xii ,  et  ita  ex  eoroin  punetis  line« 
perdocantor,  qux  circulos  signifieeui  (actoSt  ia  qui« 
bus  signa  xii  describtntur.  Sed  a  nimnullis  imperi- 
tioribiis  quKriiur  quare  noo  aM|ois  partibns  circali 
finiantor,  hoc  est,  ot  de  triginta  pariibos  qoinaB  par- 
tes  dividaninr,  et  ita  clrcuti  ptri  ratione  ducamur, 
id  facillime  defendi  posse  confidimus.  Com  enira  mt- 
dia  spbaert  divis^  est,  circulorom  oollus  poiest 
arqutKs  esse ;  qui  qutinvis  proxime  eum  teceJat, 
ttmen  minor  esse  videalor.  Ittque  qni  primum  spii<- 
ram    f(teeruiit,  cum   vellent  omnium    circulttmiii 


vocaiur,  in  triginta  ptrtes  onoraquodque  bemispbas-  B  aequas  rttiones  esse,  pro  raia  parie  vnliiemnt  st{;ui- 


rimu  dividitur,  ita  oti  dimensio  sigoificarl  videaiur, 
in^oti  sp^iaera  lx  partes  factas.  Deinde  ab  eodem 
prineipio  Boreo  sex  parilbos  ex  utraqoe  Aui  lone 
sumptis,  circolos  doriior,  co]os  centriini  ipse  polos 
flnitor.  Circolos  Arcticus  appelltiur,  qood  intrt  eoin 
trctorom  simoltcrt  ot  ioelutt  pertpiciuntur.  Qu» 
tignt  t  nostris  orstrom  speeie  fictt,  Septentrionet 
appcllantor.  Ab  hoe  eireolo  de  reliqois  partibiis 
qoinque  sumptis,  eodem  eentro,  qoo  soprt  diximos, 
eircolos  docitor,  qoi  tlierinos  tropicos  tppellator, 
ideo  qiiod  tol  cnm  ad  eom  circolom  pervenit,  aestt- 
«ein  elficit  eis  qoi  in  Aqoilonis  fiuibiit  sont,  hiemem 
tutemeis  qoot  Aostrl  flatibos  oppositos  tnte  dlxi* 
4IMH.  Proptcrea  qood  oltrt  eom  drculom  sol  non 


flctre,  ot  qotnlo  magis  a  polo  discedere  or,  hoe 
minorem  nomerom  partiom  smnereut  in  ci^is 
metieodis,  qoo  necesse  bis  erat  inajorem  circulun 
definire.  Quod  etitm  ex  ipu  sphaera  licet  intelligere, 
qoanto  mtgis  t  polo  discedet,  boc  majores  circulf»s 
fieri,  et  btc  re  minorero  duci  nomerom,  ot  pares  eo- 
rom  videantor  effeetos;  ot  si  non  in  xxx  partes 
onoinqood<|oe  bemispbxrion  dlvidatur,  ted  iu  alias 
qoodlibet  fluitiones,  ttmeo  eo  ratio  penrenit  ejos, 
te  si  irtginu  ptries  fecisset.  Zoditcus  eircalut  tribot 
bis  subjeclos,  de  qoihos  supra  diximus,  ev  qutdara 
ptrie  eoiitingit  aetUvom  et  hiemalem,  aeqQinoeiiaiem 
tutem  roediom  dividif « Itaqoe  sol  |>er  loditcom  circo- 
lum  currens,  ineqoe  esira  eum  trausiens,  necessarto 


tiansit»  sed  sittim  revertiiur,  tropieus  esl  tppeUt-  C  ^m  gignb  his,  qoibos  iiinixos  lier  coBficere  videiiir. 


tits.  Ab  bte  eircoli  signlficttione  qnttoor  deTeliqoit 
IKfrtibiit  snroptis,  docilor  circolos  aequinoctitlis  t 
Oaecis  iseroerioos  tppellttns,  ideo  quod  sol  com 
«d  eom  4Htem  pervenit,  aeqoinoeiiom  conflcit.  Hoe 
circulo  ftctii»  dlroUiit  s|ih«rae  ptrs  constitota  per- 
spieitor.  C  contnrio  Uem  shnili  ratiooe  t  Noto  polo 
sex  ptrtibus  sompils,  ot  supra  de  Boreo  dixlmos, 
cifcolus  doeios  Aotai-cticos  vocttor,  qood  contrarios 
€it  clrcolo  quem  Arcticon  soprt  defloivlmus.  Htc 
4efii^tiooe  sphaerr,  eenlroque  polo,  qol  Notus  dici- 
lor,  qulnqoe  ptriibos  souipti$,  cireolos  imerinos 
irop^eos  insiltoitor,  t  nobis  hiemalis,  a  nonnollit 
etiam  brorotlls  tppellator,  ideo  qood  sol  com  ad 
enm  eircolom  pervenit,   hiemem  efflcit  his  qui  ad 
Aqoilonem  exspecuni,  «suiem  tuiem  his  qui  in 
Aoslri  ptrtibos  dmoicilit  constiioeront.  Qutndo  to- 
lem  tbest  longiot  tbhisqoi  iu  Aquiloois  h.ibiianl 
finibos,  hoe  roajore  bieoie  conflictaninr,  aesUlem 
tntem  bi  qoibos  sol  tppositus  pervidetor«  Itaque 
iCibiopes  sob  otroqoe  orbe  necesftrio  flont.  Ab 
lioc  circolo  td  iEqoinoctialem  clreolom  reliqoae  flonl 
partiui  qottoor,  iu  oti  tol  per  octo  ptriet  spbaerae 
currere  videttor.  Zoditeos  toiem  eircolos  njc  vel 
optime  deflolri  poierlt,  ot  signls  faetis,  sicot  postea 
ilieetuus,  ex  ordlue  cireolos  perducttor.  Qui  totem 
l.tcteus  vocttor«  coutrtrios  aeqoinoctitli,  vel  iu  ibi 
oportelconttiloere,  ot  oom  mediom  dlvidere,  ei  bis 
2d  eum  perveoire  vldottof,  semel  io  oo  loeo,  obl 


perveoittd  eot  qoot  toprt  diximot  orbet,  et  iit 
qottoor  teroport  deflnii.  Ntro  tb  Arieie  iocipieos« 
ver  ostendil,  ei  Ttororo,  et  Geninot  uraosieiit,  idoni 
signiOetl ;  led  jtro  etpitibot  fieroinorum  eireuluia 
aettivoro  Itogere  videlor.  Et  pcr  Caocruro  el  Umuem 
Irtiisiens  el  Virginam*  aetttlem  eficli.  Et  rorsos  a 
Virginit  extremt  ptrte  trtiisire  ad  arqiiiiioctitlem 
circolum  perspicltur.  lo  Libra  tiilem  «quinoctiiim 
eoofleil,  et  aotomnom  signilleare  iiieipiL   Ab  boe 
sigiio  transieiis  td  Scorpiooem  ei  SagitUriom;  deia* 
de  protinot  incorrlt  io  biemalem  circolooa,  el  Ct- 
pricoroo,  Aqotrio,  Piscibos  hiemem  trtnsigil.  Ita* 
qoe  otiendiior  oon  per  Ires  ipsos  circokit  eurrere, 
sed  xodiacoin  trtnsiens  td  eos  perveuire. 
Item, 
Inveniis  lu  spbaert  roiondt  coluris,  el  ipsa  sphaera 
in  sestglnlt  divist,  td  inveniendiim  nostri  tlmucto- 
Urtt,  haec  est  ratio.  Ab  trctid  ceniro  in  roeridiaoo 
coloro  assumas  seplem  sesagesimas,  et  ibi  nofilri 
somroum  habeas.  fo  qoo  qoidem  snmmo  ono  circioi 
pede  |»osito,  xv  sexagesiiuas  assomas  anle  te  pede 
com  aliero,  el  prlmom  tlmocanurtt«  kl  ett,  subllea 
noslri  horixonlero  circomvolvas.  Deinde  Inttrios  td 
XIV  poots,  ei  iurom  circomvolvts.  Deinde  xiii,  el 
iu  td  singolts  interiores  sexagesiroas  ponts  et  dr* 
comdocts  dum  td  ctcumen  venits.  Ad  erigendam 
spbaeram  roioodtm  sic  facias.  Ad  Arcticom  sobtos 
doas  sexagesimts,  in  nostrtm  habiUbilem  soiats» 


941  DC  PLAiNfiTARUM  RATIONe.  9lt 

el  Ul  loci  ad  samroum  vmIs,  terras  vkeiii  obiiiientis  A  psi  dicilur,  utrumqiie  ab  altero,  terr«  «mUra  iuier- 


svMotaculo  origas.  floc  unl  facias,  aliO(|uio  eve- 
niel,  ul  signa  plurinia  orta  uon  videas,  et  coutra 
plarima  aubiapsa  videas.  Hanc  quideiu  po«itionom 
eJocei  siatus  in  a*quinoclio  invenlus.  Eclipsis  soifs 
et  luii»  hiijiismoiii  e^l  iiaiursp.  Ckinstat  quidem  revi- 
lieniibus  in  zodiaci  regiuue  amborum  esse  currere, 
sed  nou  a*qualiter.  Sol  enim  nunquam  ab  ecliptica, 
qu»  niedia  est,  aberral  liuea.  Luna  vero  non  est  in 
ea  ipsa  audiaei  nieilietate,  sed  in  hoc  vel  illo  latere. 


veniente,  obscureiur»  quouiinus  apud  nos  tunc  altc* 
rius  lateai  derecios.  Nec  Id  miruni,  Cum  enim  anib:» 
(ui  dietttui  esl)  in  eadem  sint  linea,  sed  unum  supra 
terraui,  alterum  infra,  contliigii  ut  insimul  superius 
ab  inferiori ,  el  econtra  inferius  a  soperiori  per 
terrae  unibram  luinioe  dettcial,  et  ita  superloris  vi- 
lium  uotatur,  inferiorls  vero  ignoratur.  Quare  no- 
stri  climatjs  allitudo  xlviii  sit ,  liaec  esl  raiio , 
quod  per  tol  gradus  a  lerfa  polus  apu  >  no.s  est  ere* 


Quo  fii  ut  cum  ambo  io  ecliplica  sinl,  quae  ab  edi-  B  ^^*  Propterea  ei  nos  enm  in  spbaera  sic  erigimu.s. 


BEDJE  PRESBTTERI 

Oe  PLANETAKtJU  ET  SIGNORUM  nATIONB. 


fiBD/£  VENERABrLIB  OPFi  PARS  1.  BBCT.  11.  —  DDBIA  Bt  SPURIA. 


M4 


Inquhitionei  aliquoi  planelarum. 


Salurniis  in  quo  tigno  moretur  si  nosse  deside- 
ras,  aonos  ab  iniiio  niundi  pcr  50  divittf*,  «umpto  a 
Libra  initto  :  quidquid  inna  50  reinanseht,  per 
duoa  aonos  et  dimldiutnpartire,d:itouuicuiqueHigno 
toCidem.  Col  nniem  sigiio  deruerint  2  annis  et  dinii* 
dio,  in  illo  vere  Saturnus  moratur. 

Jnpiter,  iudubitanier  ai  vis  scire  in  qiiojigiio  mo« 
retur,.8upradictos  annos  per  duodecim  difide,  ct 
qnod  infra  remanserit,  initio  soo  ab  Arieie  sompto, 
iinlcuiqoe  signo  unum  annum  tribiie.  Cui  autem  de* 
foerll  annos,  ibi  ae  recepiat  Jupiter. 

Si  autem  in  quo  aigno  ait  Mara  diligenler  inquirls, 
sspe  faios  annos  per  annuiu  et  dimidium  divide»  et 
Capricorno  sunipio  luiiio;  etquod  supererii,  per  &i- 

Sna  partire,  unicuiqiie  daiis  quadraginta  quiiique 
iebus.  Cui  qiiadragiuta  quinqoe  defuerunt  dies,  ibi 
Martem  habeas. 

Si  quis  scire  rural  in  qtio  signo  Venus  splendiJa 
rotetor,  auppuiationem  longissimam,  ei  multo  er-  G 
rore  involutain,  nunc  solcrti  indagatitute  abbreviata, 
bIc  colligat.  Auiios  ab  initio  luoudi,  per  octo  coin* 
puiatos  semper  ejiciat,  donec  ad  octo  pervenire 
queal,  el  quidquid  iurra  remanseril,  per  Irecentos 
dies  dividai;  et  ubi  bic  nuimrus  deruerit,  qnadra- 
ginu  addat,  ei  cuilibet  signo  viginti  quinqoe  disiri- 
boai,  eta  Libra  incipiat;  el  cui  bic  nunierus  defue- 
rii,  ibi  Venerein  se  recepure  cognoscai.  Ad  h«c 
iciat  Venerem,  Soli  seroper  esse  vicinam,  sic  qni- 
deni  ui  in  longioreiu  uiiQquam  ab  eo  recedai  r^io- 
nein,  qiiin  vel  praecedat,  vel  regenda  aubsequHlttr 
plus  qoatuor  aut  iribus  signis. 

De  Mereurlo  auiem,  quia  nec  dirftcilis  habetor 
qossiio,  non  duxi  necessariuiii  ul  loiiga  suliseque* 
relur  descriptio,  qiiia  sic  vicinus  semper  videtur  et 
habeiur  soli,  ut  nunquam  vet  prxcedai  fcl  aubse- 
quator  Untum,  quin  aui  in  prascedenti  signo,  aul  in 


A  subfequenti,  vel  cerie  in  eodem,  Caeiilbne  poisil  tn« 
veniri. 

Itm  de  eodem  alh  auNto. 
Anno  ab  ini:io  mundi  summam  «  per  IriginU  qoO- 
lies  fiotiierii,  mef ialor ;  com^ue  iranagraMii  AMrlm 
iiunieruro  ,  qoi  constent  mensea  agnoacaolor ,  alqae 
ox  liis  primoCapricornus.  Deinde  cseiera  slgna  sor- 
tininur  iriginu  ,  ubi  consistunl,  Satumom  nnnnaJli 
coltigenduin  existimanl;  deinde  nbi  iri^inu  deftie' 
rini,  ibi  Salurnum  versari. 

Ab  exordio  niundi  annis  per  octodecim  separatis, 
menses  eiuberantium  annorum,  si  denuo  per  eain« 
deni  partem  diviseris  ododecitn,  prinuro  SagiltariOi 
deiiide  signis  rteteris  tosidem  Iriboaniur «  oblnam 
Jopiler  domicilium  liabeal ,  indicabiu  Siquidem  cui 
aigiiO  ociotteciro  tribueiidi  defueriiil,  Jovem  in  eodeat 
niorari  dicuuL 
P  Annis  ab  initio  mundi  per  seoarioro  divisis»  eCaa* 
^  noruni  numerum  escedeotium  inensibus  iiem  per 
scnariuin  separatis,  aique  unicnique  signo  sei  as- 
sij^iialiSt  a  Scorpione  dunUiat  siimpto  inilio,  Mars 
Iradiiur  manireslari.  Namque  in  eo  tiioo  Marteai 
Inveniendum,  cui  sei  defoerinl  parles,  dicont. 

Annos  ab  initio  munJi  per  viginti  qoaiuor  sepi- 
rare  partem  jubemur,  ei  binc  suinm«  non  eon« 
gmentiuni  annorum  inenses  considcraios  applicare 
tignis,  eiordio  suiupto  a  Libra,  iia  ut  unumquodqae 
vigiuti  quatoor  semper  accipiai ;  eteoim»  sic  eipan 
aia,  patefacit  slaiiouem  Veneris. 

Anni  8»pe  prsfai,  dttodetiarii  parle  separatl^an- 
norumqoe  superflnemium  cogniti,  ineoses  doodedm, 
Virginis  suinpto  orJine,  reUquis  lotidefo  auriboiis  , 
obi  se  coeptei  Mercuriu^  juaicabunL  Namqoe  coi- 
cunque  duodecim  assiguaiidi  deruerinl»  in  eo  versart 
Mercurium ,  curiosi  uiiii  n  renim  oplAimar,  Stn 
auteui  priuia  partitio  duodeiiaria  condudaiur,  inve- 
niri  planeUin  memoraum  in  Virgliie  semper  puunL 
Plauetae,  hoe  est,  Errantes ,  soot  in  nomero  eerto 
tanlum  septem :  q  li  eisi  respondeani  aepiem  diebtts, 
alve  feriis,  totius  aeptimanai,  vel  bebdomad.e,  Uinen 
eumdetii  ordinem  nitiiiine  servauL  Uuoiiiam  Sol  hic 
habetur  quartus,  et  undem  est  primus  in  hebdom^da 
nostra ;  nam  dicitur  el  dies  Solis  el  dies  DomioicMS. 
Itein  Luna  est  bic  ultiina  el  sepiima,  ei  in  ieplimana 
est  pro  aecuiido  die.  Solus  M^rs  coucordal  io  siu 
cooli,  ei  iii  nuDiero  h<^b.lotiiat.co,  Al  Mercuritts  Mc 
habetor  seilns,  et  apud  nos  quarius  dies  sepiiau- 
narius.  Jupiter  posiea»  qoi  el  Jofis»  esi  hie  secon- 
dus.  Saturiius  aeuei  loripes  esi  hic  primos»  ei  apod 
Dus  ultimus.  Ita  se  lon;je  aliter  habeni  res  iiiferaa 
et  homau»  qoain  res  supemas  ei  coaiestes.  Nee  eal 
in  liomiue  posse  oronium  qu«  sui>ra  sunl,  ad  infalli- 
bilein  et  eiquisitam  iiormaio  scire,  dieere,  aol  scri- 
bere.  Veruiu  sapiai  uuusquisque  ad  sobrieutem,  el 
Muieat. 


ORDO  PLANETARUM  JUXTA  NATURAM 

ET  NUMBRUM  EARUM  SECUNDUM  IIEBRif;OS. 


Sol ,  qoi  dicilur  juita  llcbrxos  hama,  prinia  est 
planeuruin.  Sdcunda  Veitus,  quaadiciiur  Noga.  Ter- 
lia  Mercurius,  id  est,  C*4)caph.  Quaria  Luiia»  qu;B  et 
Libala.  QuinU  Satiiniu.^,  Tidriicel »  Sabbai.  SeiU 
Jupiier,  id  esi»  Setlech.  Septima  Mars,  qiii  et  Madei. 
Ad  huncordltiem  boriiuiitur  lioras  dicruiii  et  uoctium 
lotius  septimau»,  id  t«t,  a  priuia  hura  diei  prim» 
ferise  sol.s;  unde  et  dics  Solis  dicilur,  secunda  bora 
Veiieris,  tenia  Merciirii,  quaria  tuiias  ^*.  quiiita  Sa- 
tumi,  seiu  Jovis,  septiiua  Martis,  oi'r:«va  ileruin 
Soiis ;  et  sic  per  ordiiiein,  ut  diiiiuus.  Uade  lil  ut 
secuiidutn  nomtna  Planelarum,  qii»  praesuui  primis 
lioris  biiigoiorum  dieruiOy  sortiaiiiur  ipsi  4m  no- 


D  niina,  id  e$t,  dies  Solis,  dies  Lons,  dies  Manb, 
dies  Mercurit»  dies  Jovis,  dies  Veneris,  dies  SalarDi* 
Primis  auiem  huris  nocliom  toiios  sepiimana »  h« 
prosunt  planetae.  Prima  horae  ooctis,  qose  seqoiur 
diem  primas  ferix,  prsesl  Jnpiier.  Secundse  VeMM, 
leriiae  Saturnus.  qoartae  Sol ,  qoiutae  Luna»  aeil« 
Mars,  septimaB  Mercurius. 

Sot  creattts  esl  in  Leoois  deciina  qoinU*  ptrte , 
Luna  in  Cancri  decima  qolnU  ptrle. 

Mars  creaius  esi  in  Scorpii  decima  qoinU  parle  t 
remoius  a  Sole  nooafiou  parlibtts. 

Mercurius  in  seplima  pMe  Virfiois  ,  remulos  i 
Sole  iiii  parlibtts. 


#45 


DE  SIGNIS  GGKbl. 


m 


lof^tar  ereiliis  est  io  Safitlarii  quinU  parte,  re*  A  loris  eieclri.lfars  calid»  nattirx ,  ctildrin  xrei.  Venus 


ifiotiit  a  Sole  cix  partibus 

Veniis  creait  fn  dectina  quarta  parte  Libr»»  re- 
mota  a  Sole  ux  partibus, 

S^itttrttos  creatus  esi  iii  Capricorni  decrina  qnlnia 
parte,  remotos  a  Sole  centuin  et  quinquaginta  par- 
libus.  Et  ba!C  sententia  um?ersonini  ifigypliorum* 
Isneliias  fero  eiCUaldaei  alto  modo  sentiunu  Dicunt 
qoidem  Solem  in  prima  parte  Arietis  creaiiiro.  Sa- 
turaum  in  prima  p»rte  Capiicomi »  remoturo  a  Sole 
nonaginta  pariibun.  Jiivero  in  prima  parte  Sagittarii» 
remoifim  a  Sole  centuin  ei  viginti  partibus.  liariem 
in  prlroa  p«ne  Scorpii,  remotum  a  S.>le  cetituiii  et 
quiiiouagiuta  pariibiis.  Vrnerem  in  priina  parie 
Taari,  rerootam  a  Sole  irigiuta  parlibus. 

Summa  quidem  absidis  S^lurni  est  in  L  bra,  Jovis 
ki  Cancro,  Martis  in  Capricorno,  Solis  in  Ariete  , 
Veneris  In  Pisdbus «  Mercorii  in  Virgine,  Luiiae  in 
Tauro.  Sol  in  Ariete  eri^tur,  in  Libra  subvertitur. 
Saturnus  in  Libra  erigitur,  in  Arieie  subvertliur. 
Mercurius  in  Virgiiie  erectus ,  subvcrtitur  iu  Pisci- 
biis,  Venos  In  Piscibus  erecta ,  in  Virgiiie  est  sub* 
f  ersa.  Mars  erecios  lo  Capricoriio,  subveriilur  in 
Cancro.  Jupit4:r  ereclus  in  Cancro,subvertitur  in  Ca- 
pricorno.  Loiia  In  Tauro  erisitur,  iii  Scorpioue  sub- 
▼  ertiior*  Sol  pra*sidei  calori ,  Mercurius  sicciiait , 
Jupiter  ventis  «  Venus  imbribus ,  Luiia  frigoribus* 
Saturnus  potior  frigi((itaie ,  Mars  calore  nimio  solig. 
Sol  caiiiiae  naturae,  cotoris  aurei.  Luna  rhgidt*  iia- 
lorc,  coioris  argeniei.  Jupiter  Trigid^  naturx* ,  co- 


nalurae  tcpidae,  coloris  siaunei.  Nercurius  tialuras 
siccdB  ,  coloris  plumbei.  Saiurnus  naiurs  rrigid.c  , 
cuioris  ferrei. 

De  ortH  et  oecatu  duodeeim  $ignorum  • 
Ti^mporum  qtiibus  duodecim  signa  orluiiiiir  aui 
occiduut  babenda  esi  distaniiii.  Mani  qu  e  obliquo 
oriuniur,  et  recia  occi*lunt,  celeriores  ortiis  liabeni 
qii:im  occasus ;  contra,  qu.'B  recla  oriuntur,  etobliqua 
occiduiit,  lardiiis  oriuntur,  et  cclcrtus  occiduui.  Caii- 
cer,  qui  rect*)  oritur  incliuaturqiie,  ineriaiur,  oritiir 
duabuii  lioris  et  diiodociini  pirie  iitir.e;  occidii  aii- 
lem  hora  nc  deun 'C  bor.i*.  L.eo  orilur  duabus  horis 
et  tertia  parte  hnra! ;  occidit  auiem  li«>ra  seiuis  ,  ei 
soxla  parle  horae.  Virgo  orilur  diiabus  iiorU  ei  di<* 
niidia,  ci  8«*xta  partc  liorjB ;  siiniliteique  Libra,  oc- 
cidiiqoe  hora  el  terii.i  parle  hore.  Scorpius  orifiir 
duibus  hori.s  et  lertia  parte  horae.  Sagitta<  ius  oritur 
horii  duabus  et  duodecima  parte  horas ;  occidii  au- 
B  lem  boru  ac  deunce  horae.  At  contra,  qiiavobllque 
oriuiiiur,  ct  recta  occiduni,  breviores  ortui  ocoup  ini 
quam  occasus.  Denique  ex  bis  esi  signumCnpricorni, 
qiiod  oritor  bora  ei  deuiice  horae,  occidit  du:ib(is 
lioris  ei  duodccinia  pai ie  hora:.  Deindo,  quod  se|ui* 
tur  uniimquodqie  ex  oppostlis  hatiet  in  occasu. 

Ilapc  habent  ista.  Aries  cum  Lihra,  in  ortu  et  oC'- 
casii  concord^t. 

Taurus  et  Scorpius,  Geintni  ei  Sagiitar.uf « Cancer 
ei  Capricoruus,  Aquarius  et  L.eo,  Pisces  et  Vtrgo. 


D£  SIGNIS  GCELI. 


Holiee,  id  esi,  Arcturus  major,  babet  in  caiute 
ttellas  obscuras  tepiem,  io  singulis  auribus  slngulas, 
tuper  pectut  1«  in  tpatula  1 ,  in  p-de  i ,  in  dorso  I, 
in  iibia  anierkire  t,  ^iiper  eamdem  5;  sunt  omtes 
18.  Cytiosura,  tive  Phoenix,  qui  et  Arcturus  niiiior, 
ei  o  quibuiMlatn  caiiis  cauda  vocatur  ,  liabei  aiHeui 
per  uuumquemqiie angiilnm  in  humero  spleniiilafii 
1»  in  cauda  5.  Sunt  aiit«'ui  iiiter  ambos  Arctos  siel- 
a  Si.  Supertunt  autein  :ili:K  ttellae  10,  quoe  praece- 
duni ,  et  dicuniur  Ludeiites ;  ei  roiniraa  una ,  quae 
vocaiur  Polus«  nbi  dicunt  iotom  luunduin  revolvi. 
Draco,qui  continrt  ulroaque  Arclurot,  Helicis  tuper- 
f  olvii  capui ,  Pbienicit  circumcingii  caudam.  Ilabei 
autem  In  eapite  ttellas  splendidas  5,  et  per  toiuin 
corpos  12 ,  ab  invicem  disiauies ;  suni  omues  15, 

Hereules,  qui  sians  geuu  (lectii,  habei  auieni  in 
captie  siellam  unam,  iii  utroque  humero  splendi- 
dam  1,  in  cito  sioisiro  t,  in  dextra  coxa  2,  in  genu 
doxiro  1,  loeadem  ilbia  1,  In  dextra  manu  1,  et  in 
Fopolo  uuem  tenet  eadem  mano  t ,  lii  sinistro 
geau  10  I,  eadem  ilbia  1 ;  suni  omnes  duodecim. 

Corona  vero  habet  stellas  novein  in  clrcuitu  po- 
aliat,  ted  ex  iptit  tunt  tres  tplendidioret  ad  caput 
Serpentl  Arcti. 

SerpenUriot,  qul  ei  Atcleptoi  vocaiur,  ttans  vero 
tnpra  Scorpionem  ienet  serpeiitem  In  manibus.  fla- 
bei  antem  in  capiie  ttellam  tplendidam  f ,  in  sinlsira 
mann  5,  In  dextra  4,  ioutroque  buinero  I  splendi- 
dam.  lu  otrlsque  lumbis  1»  iu  utroque  genu  1,  in 
dexira  tibia  1/ln  niroque  pede  I ;  suni  omues  17. 
Serpens  quem  teiiei  in  manibus  habet  stellas  in  ca- 
pite  2,  per  reliquuro  corpos  4;  llnnt  lusimul  23. 

Scorpio  babei  siellas.in  oirlsque  labiis  2.  Quaniom 
priores  sunt  oiagn;p»  secundas  obscnrae.  In  froiite 
vero  3,  media  autem  ex  Ipsis  splendidior  esi  caete* 
ris.  lo  sptna  spleiididas  5,  in  ventre  2,  iii  cauda  5  , 
auper  aculeum  2;  sunt  omnes  19. 

Arcas  9  qoi  et  Bo.>tes ,  custos  plaiisth  fertur  esse. 
Ilabei  auteni  stellas  iii  dexiera  manu,  qii»  non  bc- 
cidiini»  ouatuor ;  In  capite  sptendidam  unam,  in 
mroque  nunicro  uoam,  ui  utrisque  nammillis  uiiamf 


in  dexiro  eubito  qiiatuor,  lo  siiii>tro  uuam  ,  lo  ntn»- 
qiie  geiiu  1 ;  suiii  omnes  16. 
P  Virgo,  qu;e  ei  Justitia  appcllatiir,  habet  stellam  In 
^  capite  obscur:im  valde  uuam ,  iit  unaquaque  ala 
duas  ,  iii  siiipiiliH  bumeri.^  singulas,  In  unoquoquo 
cubito  unani,  in  singulis  manibus  stngulas,  in  penula 
vesiiroeuti  sex,  in  unoquoque  pede  uuam. 

Gx  Geininis  prior  qui  excedii  ex  Cancro,  habei 
si^Ham  iii  capite  splendidam  unain,  in  nlroque  hu- 
mero  splendidaiu  unam  ;  suni  omnes  5,  Alter  vero 
habet  in  capite  stellam  bpleiididam,  in  humero  si- 
nistro  unain,  per  singula  femora  unam,  in  dofiO  tres; 
suni  omnes  7.  Inter  ntrosque  vero  duodecim. 

Canccr  habei  stellas  splendidas  in  lesta  4,  in  dex- 
tris  pedibus  per  singulos  unam,  in  sinlsiro  primo  2, 
et  insinistro  tertio  1«  In  quarto  1,  In  ore  unam,  in 
dextro  labio  5,  in  sinisiro  duas;  suni  oinnes  18. 

Leo  babei  stellas  in  capite  3,  in  cerTice2,  in 
pectore  unain,  in  dorso  tres,  in  suinmitaie  caodm 
splendidami,  sub  pectore  2,  In  anieriori  pede 
splendidam  1;  suiit  omnes  13. 
p  Agitaior  habet  stelUm  in  capite  I,  In  otroqoe 
hnmero  1,  sed  ea  est  clarior,  quae  io  sluistro  nn^ 
mero  esi.  In  uiroqoe  cubito  1,  in  dextra  inanu  1,  in 
summitate  mauus  sinistr»  2,  et  super  ipso  brachio 
edulos2,etin  utroque  edtilo  stellaro  unam:sonl 
omnes  10. 

Tauriis  habet  stellts  in  utroque  cornu  I,  in  Dron* 
te2,  per  stngulos  oeulos  1 ,  in  nare  1.  Ila  autem 
stellao  Ptelades  ei  Virgiliae,  necnon  ei  subuculaB  di* 
ctiutur;  In  utroque  genu  1,  in  paleario2,  in  collo  2« 
In  dorso  3,  ex  (|oibos  novissima  spleiidida  esi ;  in 
▼entre  onam,  In  peciore  onam  ;  suni  omnes  18. 

Cephxus  hibel  io  capiie  stellas  spl>*ndidas  2,  ei 
iii  ^lextra  niaiiu  splendtdam  I  ,  in  utroque  homero 
l,iozoiia>5,  in  dextro  latere  ex  transverso  super 
iiiuni  7«  in  slnistro  genu  2,  in  sunimiute  pedum. 
(|oatu6r;  sunt  ooiues  21.  Hic  auteni  In  Seplenirionis 
incislone  consiituitur  inter  medium  SepteutriouallS 
circufi  et  sstivali  sobtiUo. 


•♦7 


RROiE  VCNERABILIS  OPP.  PARSL  SECT.  II.  ^  DUBIA  BT  SPIIRIA. 


M 


Cassiopeia  hftbet  in  mpftft  iiiellam  tplendidAin  I,  A     fippns  babet  slelbs  fn  mrisqite  aaribns  I»  {flcnr* 


fn  nlmqne  bumero  iKpl«ndi(lam  I  »  iti  deitrs  parte 
iMJcff^s  splendidtro  1 .  in  deitro  enhiio  i ,  in  uini- 
mmqiie  msnnum  snmmiitie  i(pl**ndidam  f«  tn  ombi- 
Viro  splendid.nm  et  mxgnam  i  ,  in  sini^tro  femore  % 
\n  irenn  splendidtm  I  ,  et  per  tiiigulos  angolot  in 
tummit.iie  sellul»  1 ;  snnt  omnes  15. 

Andromeda  habel  siellam  splcndidaro  in  eapiie  f , 
fn  utroqne  b<tmero  f,  in  cuhiie  de\tro  f ,  in  sinisiro 
f.  fn  snmmitale  manns  sptendid.-tm  f » in  pedalinm 
fmmmitare  splendidat  %  in  cona  5,  tnper  zontro  i , 
in  unnqnoqne  genn  tplendidam  f «  in  deitro  (»ede  2» 
iii  «^inisirn  nnam ;  sunt  nmnes2f. 

Kqtiiis,  qni  beltonim  fons  et  Bellororent  dicitnr, 
bahel  f  tellat  in  mstro  f  obFcnrat,  in  eapite  itplendi* 
d»ni  t,  in  maiilla  f ,  in  iitrisqne  auribtis  splendldam 
f ,  in  cerTici!  4,  in  hnmero  f ,  in  pcctore  f ,  in  spina 
f .  in  nmbilico  f  nitid:im,  in  utmque  genu  f,  per 
aingnlos  ungnes  an*ef  iores  unam ;  snnt  omnet  f  9< 


pAre  i,  in  dorso  nilidam  f ,  in  poMeriOfibns  petlibot 
per  siiignTos  f ;  sont  omne^  7. 

Canicul-i,  qwB  oriiur  posi  Orir^nem,  bnhet  stelhm 
ttih^ndid  im  in  lingua  unam  ,  quam  Syrti  faoem  vo- 
cant  rntil.inicm  miiltnm,  et  per  intervalla  coloret 
mut  intem  :  babet  in  ulroque  bntnero  obscuram  f , 
in  fiof  toro  2 ,  in  anteriori  pede  sinisiro  tres  ,  in 
dextro  nnam,  supra  dorsnm  tres,  in  tentre  tres,  in 
sinisiro  Inmho  onAro  ,  in  posteriori  sinistro  pede 
unam  :  in  snnitnitate  candne  f  ;  snnt  onoes  f?« 

N:i?is,  qu.'e  apud  Argivos  Argo  vocatnr,  baliet 
stellas  io  iinieriMri  parte  nsTis  4.  et  in  puppt  4  ,  in 
utroqne  bumero  5  ^  in  f elo  5 ,  in  cotu  5 ;  suiit 
0'nnet  2f . 

f  ietut  Bub  Ariete  et  Plseihus  gradien^,  babet  siellas 
in  caoda  2  ofiscnras ;  a  eanda  utqiie  ad  gimbum  6 , 
In  venire  6 ;  tont  omnet  f  4. 

Enms,  qui  et  Bridanut ,  et  a  qoibnsdam  Nihtt » 


Ariet  hafiet  ttellam  in  «apite  unam,  in  nare  iret,  0  qni  et Geoii,  e meridiaoit  partibot  habens  ioitittro ad 


in  collo  dnat ,  In  snmmitaie  an*eriorit  pedis  unam , 
Iti  dnrto  qnatuor,  in  cauda  onam,  in  ventre  tret ,  in 
himlio  unsm,  in  summo  pedis  f  ;  tnnt  omoet  f  7. 

Triangolut,  qui  jiicet  tupra  capnt  Arieils,  babot 
tfeliat  pcr  siiigulos  ansulos  f  nitidam,  ex  qnibot 
mti  ett  tplendidior  ccieris. 

Piscis  Aquilonios  lialiet  steHas  ff ,  Anslralis  15. 
Unl^Mini.eorum  in  quo  contioentur  babet  stcllas  ad 
A<inilonem  5,  ad  occasum  3,  ad  orieutero  5,ln  con* 
itexn  3 ;  sunt  omnes  59. 

Persens,  qoi  fertur  lenere  capnt  Gorgonis,  baliet 
s'ella<  io  utniqtie  humero  splendidam  f ,  in  sumroi- 
t  ite  manns  dextra  unam ,  in  ejnsdem  cublto  noam» 
in  suii  mitate  mnnos  sinlsirie  uiiam,  in  ventre  nnam, 
in  dextro  luu  bo  nitidam  unain  ,  in  deilro  femore 
siitendidam  onam,  in  mroquegenn  onam,  in  tibia  2. 
Gfirieoiiins  antein  dicitur  habere  In  eaplie  stellam  f , 
ei  iu  crinibus  5;  sunt  omoet  16. 


Orioois  pedem  leodeos ;  Siibfacet  ei  stella  qu»  fo* 
caior  Canopot,  quae  langit  tpleodent  temonem.  Navis 
tpatium  parvum  patet,  eo  qood  circa  terram  etse  vi- 
detur  :  baliet  stetlat  io  fnrima  acte  5,  in  seeonda  5 , 
in  i«;rtia  3,  usqiie  ad  nofitsima  sei. 

Phdi  magnos  et  Auster  dicrfiir,  a  Capricorno 
nsque  pfsces  ejus  lungitudo  pmfolvitur,  qni  subjieet 
Aquario  et  soscipli  f  jus  effusiooem.  flabet  tteilas  ti» 
ex  qnibos  esse  fertur  tob  pedibot  Aqnaril ,  et  tret 
in  brancit  ejut :  ipsjc  antem  darloret  eaeterit  etse 
iiotcuniur. 

Sacrariuro,  qnod  et  Fiinuro  aecipitor,  hoc  siganm 
tequitur  candani  roagni  Scorpii ,  cireumdat  Sapteo* 
irionem  et  quffdam  part  ohtusior  Arciari ,  qavdam 
autem  ctlo  tuh  Vespere  deAcit.  Hahet  antem  siellas 
tnper  craticuiam  %\n  f^isile  i ;  sunt  omiie*«  4. 

Centanmt  rerttir  hnbere  bestiam  in  nianu  Jniia 
&icrarium,  in  qiio  f idetor  offerre.   Habel  ttelljt  io 


Lira  liabet  siellas  in  utroqoe  pertine  f ,  in  singu*as  p  capiie  obscuras  3,  io  utroque  bumero  splendidam  I, 
roodulo  f ,  in  utroqne  bnroero  I,  in  ^  io  sinistro  cobito  nnaro,  in  sui 


t  ftlaies  f ,  in 

jtigo  f,  in  tymiiaiio  splendidam  atqti^  candidamf  ; 

»>nnt  omnes  9. 

Cignus  liahet  tiellaro  in  capite  tplendidam  f ,  in 
mlC»  tplendidam  f,  in  dexlra  ala  5.  unam  niiidam, 
t\uifi  est  circa  collnm ;  in  sinisira  ala  5,  in  corpore 
nnam,  in  genitali  suo  inagntim  f ;  snntonmes  f  I. 

Aqa:iriU(i  habet  Klellas  in^catiiieiobscnras ,  in 
ntrooue  humero  spleodidam  f ,  io  snminis  maiiibut  1« 
fier  tiiigulas  mamiuilias  f  ySttblusiiiammillas  es  ulra- 
qtse  parte  f ,  in  sinisiro  lumbo  uiiam,  io  ntroqoe  genn 
f,  In  dextra  tibia  f,  in  singulis  pedibus  f  ;  snntom- 
i*es  f  8.  Effiisio  autoro  fit  dextra  liefaque,  in  qua  2 
snnt  tplendid»,  csctera!  fero  obtcurae. 

Capricornus  baliet  in  uiroqne  coroo  slellat  S,  In 
o-iribus  spleiididaro  f ,  in  capite  i,  in  eollo  tpleo- 
did'm  f ,  iu  iiccuire  S,  in  tnterinri  pede  f ,  in  tum- 
Niti:ite  ipsiut  pedit  f ,  in  dorto  7  ,  m  fentre  5 ,  in 
randa  2;  tunt  oniiiet  26. 


tumma  nianu  f ,  In  medio 
pectore  f ,  fn  tpint  2,  in  ventre  tptendltlasi,  in  Iooh 
Ik»  splendidaro  f,  In  eauda  3,ln  ntrisqoe  geuibiisrd- 
torsis  2, 10  niroque  anoo  f  ,io  nttoque  pedeanteriorl 
f  ;  suiit  omnes  24.  Feruni  teiiere,  sicut  snperint 
tignificavimut,  in  tinistm  mann  arma  el  leporem,  in 
dextra  fcro  bcttiam,  et  a  quiboadam  bydriaro  aceil, 
qn«  habet  tiellas  fn  canda  dnas,  in  sninmo  pede  an« 
teriore  nitidam  onam,  et  in  spina  niiidam  uuam,  et 
in  anterioro  pede  tpteodidam  otitm,  el  tubier  Ipsum 
pcdein  niitm  ,  in  ctpite  tret ;  tunt  omnet  nofero,  i» 
toturo  fero  33. 

Serpens,  snper  cujus  caodam  eurvnm  sedere  dl- 
dnnt,  et  in  medio  urnam  asserunl.  Ferniit  enim  , 
quo«f  capnt  tummitatit  Cancm,  et  cauil^im  ad  Cen- 
taurum  tendat,  qui  hahet  stellas  3,  in  cerfice  f ,  in 
pectiire  f,  in  fcntre  f . 

Cnrf  iis  f ero  habei  stellas  tres,  io  rostro  nnam,  tn 
ata  f .  in  genitall  unam.  Urna  autero   babet  ttellas 


Sagiitariiit  babet  In  ctpite  ttellat  2 ,  in  tcapiila  ^  tret  ob  curas  iii  roedio  iabionim ;  tniil  omnet  f  0, 
iioam  uitidam ,  In  dorso  3,  Incauda  %  In  anieriori 
genn  I,  in  otroque  pede  f ,  in  aren  2 ,  el  in  Jaculo 
quatuor ;  inia  f ero  in  tnromo,  alm  In  roedio  ohtcura, 
ei  2  in  pennlt  iaculi»  es  quibut  claricr  ett  una;  sunt 
«•ninos  f  U. 

Aquila  h^bet  in  pede  stellam  f ,  in  medio  eorpore 
obscuraro  f ,  in  rottrotuperion  f  ,  in  tnbleriori  f  ; 
tunt  omnet  4. 

Oelpbinnt  non  moltnm  tnpercorrit  Copricomo, 
babet  in  ore  ttelbm  f ,  lii  fertice  2«  in  tla  teeus 
feniiem  3,  topra  dnrtum  f ,  in  cauda  2  ;  aunt  om- 
net9. 

Orioo,  obliquut  quidemTturo,  habel  in  capiie  ttel- 
|.it  tptendidas  3 ,  ex  quibns  nna  esl  splendidior  cae* 
tcris.  Iii  ulroque  buroero  tpieodidani  oiiaro ,  m  cu- 
bito  I  obscunim,  in  summilaie  maniis  f ,  In  xona  3, 
in  nitntili  5^obscuras,  in  utroque  genu  f ,  io  utris^ 
uue  pedibus  t ;  snnt  umiics  17. 


Suot  qui  eam  allier  piiiguot,  nempe  lierpentem  so- 
pinuro,  nrnam  gestanteiii  in  dorso,  ei  corf  niu  ean- 
dam  serpentis  mordentem. 

Anticanis  dicilur  sub  Geminit  bene  parero,  babel 
ttellas  ires,  qoaroro  una  sptendidior  est  ORterit;  el 
hleo  Antictnit  focatur »  eo  quod  til  eontrarint 
Cani. 

Ctrculut  quidcm  est  in  sideribus  etndido  eolore , 
qtiem  bcieum  ette  oonnulli  diierunt.  Fratotibeiiet 
tnlein  llercurio  dicil  infanti  puero  inscittin  Jononero 
dedisse  lac ;  ted  i>o.Ntf|u:ini  rescieril  eum  Maix  Allnro 
esse,  rejecisse  eum  a  se.  Iia  lactis  profusi  S|4endo- 
rem  inter  sidera  apparere.  Alii  diierunt  donnieDii 
Junpni  Herculem  suppositum,  et  eiperrectaui  ei 
quod  supra  diilnius  fecisse.  Alii  auicm  Hereuletti 
pro|iter  oimiam  avidilatem,  muliitudiiicin  lactis  ap- 
pciisse  ,  niH|tic  in  ore  couiioere  potuisae  :  quod  es 
ore  pjus  |>rofusuui ,  circulum  signasse.  Aiii  dicoul 


»16 


MENSIUM  NOTiE> 


MQ 


quo  tempord  Ops  SattirDO  Upidem  pro  parlu  atlulit,  A 
justisse  ei  lac  prsliere,  qua  cum   pressisset  mam- 
mam,  profuso  iacte  circulum  deformaiam ,  quem 
supra  demonsira? imus.  Haeo*  Hyginiua. 

In  SagiUa,  una  esl  quart»  magniludinis,  tres  quin- 
Ue,  el  una  seit». 

Sagiiia  inier  duos  circulos  aeitivum  et  «quinociia* 
leni,  8'g(io  Aquilas  superposita,  diTiditur  ab  eocir- 


culo,  qui,  utroque  polo  iubjeetuf»  aJ  Cancmm  et 
Capricornuni  penrenii.  Hujus  eacumen  ad  equipeduro 
regionem  speciat ,  altera  oars  ad  humeros  Opliiuchi 
tendit.  Haec  occidit  Virginis  orlu.  Orilur  autem  cuiii 
Scorpione.  Habei  omnino  stellas  quatuor ,  quaruro 
una  in  principio  maieri»,  altera  In  inedio ,  dus  in 
loco  quo  ferrnm  solel  ifHgi«  divers»  ?ideotur.  H»c 
liygitiius. 


JANUARIUS  —  Poto. 


MLNSIUM  NOTi£ 
6 


FEBRUARIUS.  —  Ligna  cremo. 


S        MARTIUS.  —  De  vite  superflua  demo.  C  8 

m 


i  APRILIS.  —  Do  germai  gratutiu 


MAIUS.  —  Mihi  flos  s»  rvii. 


JUMtlS. 

—  Mibi  pratumi 

.■.^<>^^  ■  r-'ift*c- 

p 

^ 

wm 

mm 

HiH 

^"r^  %• 

1 

■■^B^^^^S^^^^B 

^■^  'V    1.1  ■-•^1 

JULIUS.  —  Spicns  declino. 

% 

1 

^i^S^giSi 

1 

AIGUSTUS.  —  MesscB  mcto.. 


0  SEPTKMBER  —  Vina  propino. 


10  OCTORER  —  Semen  humi  jacto. 


W^ 

_.  '*.»•  1 

■'^■ipr 

fH  SEDiC  Vf^NERABiUS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.  —  DUBIA  ET  8PURIA. 

tl  I«>VEllBEfL.-lllliipMcei«w.  A IS  IffiCEMBER.  —  XiU  oweto. 


Ml 


BEDiE  PRSSBTTERI 

PRONOSTICA  TEMPORUM. 

Sl  prima  Ibria  fueriDt  Kalend.  Januarii ,  hiems  B  periclitatMintur  naut»,  el  praliabontDr  In  Oeddeme, 
iKHia  ^t^ver  venUMMum,a!ttas  sieca^Tindemia  bona, 
bfifes  creseent,  mel  alMimiabit,  vetul»  moriefliiur, 
:iliuadantla  el  pax  erit. 

8i  secmida  feria,  hiems  mtsia  erit,  ter  bonum, 
irsus  sicea,  et .? entunsa  tempesias,  ei  viiidemia  non 
hooa,  et  ▼aleludo  bominom.  apes  luoritnlur,  et  pro- 
iligi:i  qiia  dabii  bominibus  Deus» 

Si  tertla  feria,  hiems  uml»rosa  erit^fer  lempesiuo- 
suni,  et  fenluosum  el  pluviosora ,  a^stas  sicca,  vin- 
demia  laborabii,  el  visa  erit,  el  muliercs  morieotury 
nav es  periclitabuntur,  et  rrges  perilMmt. 

Si  quarla  feria,  bif  ms  dura  et  aapera  erit,  ter  ma- 
Inm  el  ventoiisum  ,  acsias  bona,  t indemia  bona  et 
laborio8a,el  frunienium  bonum,  jutenes  morieuiQr, 
et  qui  narignbiint  satis  labonibuiil. 

Si  quiiiia  feria,  hiems  b«>iia»  ter  ? cnluosum,  »t»las 
sicca.  f indemia  bona ;  abundantia  erlt^  et  principes 
sive  reges  peribuni. 


Cordul^  pr.Tliabitur  inier  se,  et  lugebil  ses 
Quod  si  prima  hora  Januarli  lnvenilor  in  capite 
Taiiri ,  florebunt  segetes  eum  ubenaie  muila ,  el 
se|>teni  anni  earistia  carebit,  el  reges  peribunt.  Qned 
ai  iii  veutre  Tauri  prima  nocle  Janttarii  luna  emicee- 
rit»  Orientalis  plaga  iiiulta  affligetur  plovia»  et  regMm 
erit  pestilentla.  At  si  in  cauda  Tauri  luvenitnr,  erit 
aniius  mediocris.  Si  autem  inTenilur  in  capiie  Gemi- 
norum,  regoabit  Cordubcnsis  pesiilentia,  ei  In  Se- 
r:igttga  et  cis  ciira.  Quod  si  eadem  nocie  eflueoeril 
iu  Geminomm  cauda»  erii  fames  in  media  terra,  ei 
priiicipiim  ejns  nofem  meiisibns  prsfalebii  perseeo- 
tio  pestifera.  Si  autem  erit  in  capiie  Cancri,  erani 
pliivi»  et  segeies  mult».  Ei  f^\  erit  in  fenire  vd 
cauda  Cancri,  erit  aiMnis  paclfieus  cum  nbertate 
magna  sex  aunis.  Quod  si  erii  iii  Leooe  prinM  hora 
noctis  Januarii«  erit  judicum  perturbatio,  mullipli* 
eabiiur  laironum  eiaggeratio  »  anniis  iMediocris.  Si 
8i  sexta'  feria,  hiems  muuhilis,  et  f  er  bonum,  r  aulein  inveiiilur  in  v eolre  Leonis,  erit   moruliias 


tesiassieca  ei  bona,dolor  oculoniro,  finiemia  bona, 
ci  copia  magna  erit,  et  oves  peribunt. 

8i  septima  feria«  bienis  lorbinosa,  ver  fenluosnm, 
61  fruelos  laboriosiis  erit :  ofes  peribunl»  bomines 
vetnlr  morieniur,  et  cas«  cremabuntor. 

DE  PRiECOGNITIONE  COPIifi 

kVr  rAUFUTATIS  FOTOajE. 

Si  qols  est  qui  icnoret  aol  copiam  aoi  paoperta* 
lem  foturr  auni,  animadvertai  in  prima  noete  mensis 
J^iiuarii,  qui  caput  probatur  tolius  annl,  el  inspxiat 
primain  horam  prim»  noctis  ejusdem  mensis;  ei 
sicnt  hora  solis  praefalebit,  oodem  anno  siccitas  in 
lerra  erit.  Al  si  est  Yeneris  hora.,  regnabit  eo  auno 
inagna  homiuom  rixat  H  mulierum  pesiHentia,  et 
omot  sex  menses  pluvia  lemperati,  ei  residui  sex 
calidi.  Quod  si  aulem  Mercorii  hora  primitus  efful- 
i^erit,  eruot  quainor  meoses  pluviales ,  sed  Aprilis  et 
Miilos  praBoipue.  Si  aotem  sorrexerit  luoa  prima  hora 


mulia  bominum*  Si  autem  In  eauda  Leunis,  qnadnH 
pedum  et  parvuioruni  niors  eo  anno  rogoabii,  et 
(lauperes  dliabuntur.  Oum  autem  in  Virgine  emicae- 
rit,  Corduba  fame  peribiu  Si  auiem  iu  ttne  Virginis, 
co|iia  eodeiti  anno  irugum  erit.  At  si  iu  capite  Libra 
eflulserity  paMatas  denuo  reiiibit.  Cuin  aulem  iu 
yeiitre  Libr«,  erit  mutua  regiim  perturbaiio.  Si  autem 
itt  capite  Scorpii  priina  nocie  Jaiiuarii  fuerit,  multos 
lujuultus  boininoin  erit.  Quod  m  iu  veutro  Scorpii» 
XL  diebus  iion  cessabit  pluv ia,  Al  ai  in  caoda,  eril 
omnium  hooorum  eopia.  Si  f ero  In  capiie  Sagiliarii 
prima  bora  Jaonarit  hioa  f  enerit,  itemm  pennrbatlo 
regum  redibil,  et  is  annis  fames  prsf  alehil.  Qood  si 
in  cauda  S»gitt.irii  effulserit,  Cbristianorum  maxime 
liestilentia  regnabit ,  et  Sarac^enorum  terratii  famei 
f  idebit.  Si  autem  in  capite  Capricorni,  foi  in  caoda 
evenerii,  fames  erit  in  t<»ta  lerra.  Ai  si  in  capim 
Aqiiahi ,  erit  siccitas  in  Orieute ;  si  est  io  veoM » 
erit  perbecutio  gladil;  si  aoiem  lo  caoda,  erii  per- 


4nuuarii.  ol  in  eapite  Arietis,  pr»%alebont  pluviK,  et  D  lurbatio  iliius  anni.  Quod  si  in  eapiie  Pisciom  erit 
eraidicobont  segeies  pluviarum  inundatloncs,  ol  ploel      luna,  prsvalebii  maiitia.  Si  vero  iu  caoda  lona  eril 
sex  mensihos,  el  beltorum  cront  varias  pertttrhatio-      prima  borii  uu<:tis  iii  Kaleodis  Januarii,  mulli  peri- 
nos,  el  filescei  mercatorum  meices,  ei  eril  mulu      bunt  fauie. 
homhium  stragtrs.  Qood  si  io  voutre  Arielis  iufenitur. 


BEDJE  PRESBTTEBI 

LIBELLUS  DE  MEN3URA  HOROLOCIL 


Sl  quem  delecut  horologium  componere,  sif e  i 
tallinom,  slfe  ligiieom,  qood  ad  insur  perpendicula- 
Tis  f  idelur  formari,  prmier  qood  illod  rotondoro  eat, 
iktud  vero  seua  lalem  habet,  iu  quibus  ordo  horarum 


lolius  aooi  biois  meosihus  insignilor.  Loogilodo 
unmque  qoinque  digilomm  ereditor  solficiens  osso, 
plus  minusve.  Groisilodo  qooqoe,  si  onuniquodqoe 
latus  suCQcii  ad  gnonionein  el  inKriptionom  fUltoda- 


«5 


LIBCLLUS  DG  MeMSURA  HOROLOGII. 


m 


nrai,  laib  ?Uleltir.  Prima  iiim  qxtm  ascribilur  iii  A  genter  ?ide,  quando  prxdicla  umbra  inciiMat  recipl 


lUL  Jaiiaarii  atque  Julii,  seeoiNiuiD  placUum  h«beat 
iahim  :  Ipftum  lamefi  tpaiivm  aei  ae<|uis  spatiis  ditri- 
^ttTy  fel  partibtts,  a  primo  puiieto  qiiod  tn  ona  re- 
|ioiie  iitbelur ,  ii»r|ue  sj  mt!M?MMitfi«  Si.-cund3  vero, 
qtm  III  K^lcnd.  AugU!>li  et  IAam  asi^tKualurj  s  u\eAht 
%€%\athot:t  i[>ftiia  primi  ordmis  jtnrtjaiiir  terniiiium. 
Tf.rtia,  qux  Ap^rilis  ei  Scptemlirfs  iisdern  (ul  ftiprii 
ikubltir)  KAleft^ti^  relicto  drtdrinle  pi:iiu[iiiii:E  se* 
cupdi  ordiiiia  h<*r.m^  qa^itr^inietn  Burnit  eKoriiium. 
Qiufli  penuhiriu  spatii  terli^  serie^,  ^inilieat  tmii* 
leni^  Quir^u  peaulliiui  Sf>aiii  quvii  ordifiis,  quiiUiioi 
arripii  paritm,  Si^it^  liiiei?  Irrunous ,  qn^irtje  tiorse 
ctfiifiiiio  quiiiii  ofdintt  cu^uaiur. 

Ad  mgrldi^  mttenhndum* 
Clrcusisrribe  in  plnna  Libuli  circutnm^  ciijiis  cea- 
Iro  recii^isime  utii^e  iiioraoiiem  lant^e  longiLudiois, 
ui  uiiibfai  eju»  praedictiim  circulum  ciCedtL;  eidili- 


infra  ipsius  eircull  ambitom»  et  festijsia  ejusdem  un- 
brae  se  eontrahenlia  punctis  caulissime  nou.  Simili 
obserT^intia  tide  qnando  iternm  circuli  limitem  eiie* 
rll  (qH*n\  (iel  Ir^nsaclQ  ifierHitfi  ctirn  riirsus  decli- 
tMiis  urnHr^  inri:rtf>ra  recepefU)  eliM  siiniliter  puticU 
aflig)*.  Pustea  spaiium^  quod  e>t  iiiier  bec  pnnc^a,  i 
Geoiro  pcr  medifiiTi  recia  llnea  divide.  FotLera  vrrro 
dto  causa  probatiouls  eipiorAns.caute  ioLuerc  quando 
umbra  guoiuonis  prcilict^m  lioeam  operucnt,  et  luoc 
cerio  meridiem  csse  oon  duUiia!».  Etui  bRCC  cautius 
p«rlk'iinLUr,  Ubulam  iapideaoi  diLigenlf^r  poliUm  libi 
«ume,  ei  eam  In  loco  secreto  Uuic  operi  congrno 
poue^  Quo  f^lo,  eaindem  Uhubiii  tali  lihrAioine, 
ulii|ue  ditigeniii  uiidiu  poniieranilo  «(jn^re  o<m 
deiiisiHif  quausr|ue  Aqus  supereCTii^a  aiii  a^^uatiier 
huic  superjaccjip  aut  oiidjqoe  orbem  ;£tjualiler  ex- 
g  cedau 


UUROLUGIUM  QUOD  CUiNTRA  Uf^UMQtEIIQUE  MEP^SEM  IIAUKT  AD  UMBRAU  HUMANI  CORPORIS 

Ptm  SLNGULARUM  IIUKARC3I  DJ&L 


euNGORDIA  Xli  HKNStUM. 
itmtiariut  H   pQtUa   Dscmhr, 

ltor«  t^ima  et  undecima,  peilei  Tiginti  novem  ; 
bora  ftecitruta  ei  decifns,  pedes  tio?em<fecjm. 

Hota  lertfa  ei  nona ,  pedes  ^eptemdecim ;  bon 
quArU  ei  octjvi,  pedea  quindecim* 

llort  qumta  ei  sepama,  pedes  iredecim;  liora 
setla,  |iede!i  uiidecim. 

Ftbmarim  ti  5u0ciii»#r. 

Hura  priiiu  ei  ttndecima,  pedei  Tiginii  sepiem ; 
bora  iBcmida  ei  decima ,  i>cde>  icpteairtecim. 

Uors  i^eunda  el  nmnf  p^dei^  quindecim ;  tiura 
qiiaria  clncravti,  pedi^s  iredeci^K. 

Ilofi  qijima  et  strputna ,  pedes  unde^im  ;  Umz 
leiu  pede^  navrm. 

MaTim  €i  0£M§r* 

Ikfa  prims  ei  undecims  .  pedes  lifinli  qiitaque  , 
1^1  a  lecunda  et  dccltna,  pedci  qtuodeciia. 


C      llora  lerila  et  n<Mta,  pedes  irededm;  liera  quarti 
ct  ociava,  peUes  undecinL 

Hora  quiMia  ei  scpiima^  ptfdt^  iiovcra  ;  bora  seiU, 
pedes  sepurni* 

A^lu  «I  S«pum^€r* 

llora  itrima  et  ufidecima,  ped«s  t iginti  ires ;  hor« 
lecnrida  ei  dccimA,  pedes  ireilecim. 

Hora  leriia  et  nooa,  pedes  undcdm;  tiori  quartl 
ei  oeUva,  pedes  novem. 

Hura  quinta  ei  septima,  pedes  »eplem  ;  bora  lesla, 
pedes  quinque. 

Matui  it  Avgu$im> 

H<>ra  prinia  et  undecima,  pedes  fifinli  el  onoitt  * 
Imr^  secundi  til  decima,  pedea  undectm. 

Hi»ra  reiitiA  elnojia,  pedci  oavem;  iiors  qnaruet 
octava,  peiies  ie|>tcni. 
D      Hor*i  quifiia  e\  teptima  ,  pcdcs  quinque ;  Ima 
t^eiia^  lede^  irc^* 


059  BEDiB  VENERABILIS  OPP.  PARS  L  SECT.  1L  ^  DOBIA  ET  SPURIA.  0S6 

JiiRtM  «I  JuHni  ji     Hora  leriisi  ei  nont.  pedes  septeni ,  bora  qaarla 

ei  nri^va,  pedes  qnlnque. 
Hora  prima  et  undecima,  pedei  no?emtfecini ;        ilooa  quiuta  ei  sepiima,  pedea  tret;  bora  leiU, 
bora  secunda  ct  decima»  pedes  noTcm.  pedem  unum. 

DE  SIGNIS  ET  HORiS  XII  ME^SIUN. 


De  iribui  diebu$  p$rkuta»'<$.  C 

Snnt  tres  di<*8  in  anno  qul  per  omnia  obsenraodi 
fuiit.  VIII  Idus  Aprii.  ille  dies  luntsjntraiiie  Angusl. 
flle  dies  lunis ,  eieunie  Decemb.  ille  dies  lunis  ob- 
servandns  esi ,  in  qoibtts  omnes  venae  in  bomine  et 
in  pecude  plen»  suni.  Qui  in  bis  bominem  aut  pecus 
p<;rcusserit,  aut  staiim,  aut  leriio  die  nior;elttr,  aut 
aepiimo  die  pericliiabitur.  Et  si  poiionem  acc^perit, 
liiira  quindeclm  dies  morieittr.  Et  si  mascnltis  aui 
remina  in  bis  diebus  nascontor,  mala  roorte  morieii- 
tur.  Et  si  de  aoca  in  bis  diebos  aliquis  manducave- 
ril,  inlra  quiodecim  vel  quadraginU  dies  mofietur. 
De  JEgf/ptiaeit  diebui, 
Si  lenebras  ^yptus  Graio  sermone  Tocantor» 
Inde  dies  monis,  lenebrosos  Jure  vocamus. 
Bis  deni,  binique  dies  scribunlur  in  anno« 
In  qoibus  una  solet  morialibiis  bora  timeri : 


Mensis  qoisque  duos  c^piiTOS  possidet  horaa, 
Nec  siroul  hos  jonctos,  homines  ne  peste  trocidettl. 
J:ini  prima  dies,  et  sepiima  fine  tlmelor. 
Ast  Februi  quarU  est.  pnecedit  tertia  llneui. 
Martis  prima  necat,  cuius  sic  cuspide  quarU  est 
Aprilis  decima  est,  undeno  et  floe  timelar. 
Tertiiis  est  Maio»  lupus  est ,  et  sepUmtts  aogats. 
Jiinius  in  decimo,  quindenum  fioe  saluuu 
Tredecimiis  Julii  deciino  inntiit  anU  Kaleodas. 
Augttsii  nepa  prima  ftttat  de  fine  secundam. 
Tertiam  Scpiembris  vttlpis  ferit  e  pede  deoam. 
Tertius  Octohria,  gtadii^  decem  in  ordino  neeiit. 
Quinu  NoTenibris  acttsyn  Uriia  maosit  in  nnia. 
Dat  duodena  eobors  slsptem  deceroqoe  Deeembris. 
His  cavcaSf  ne  quid  proprio  de  saogolne  deoias, 
Nullum  opus incipias,  oisi  rorie  ai  gaodia  teodai» 
Rt  caput  et  finem  mensis  in  corde  leiieio, 
Ne  medlo  ima  ruas,  sed  cbira  per  xthera  ▼iw. 


BEDJB  PRE8BTTERI 


LIBELLOS  DE  ASTROLABIO. 


1o  eompoaiiione  AstroLibii  tres  primnm  circuti  D 
acribttntor.  Primos  el  major  Gapricorni»  aecundus 
IJbr«  ei  Carnarii*  lenlus  Cancri.  Quorum  medium 
primiius  ittvenerunl  sapienles,  et  per  quatuor  paries 
aividebani,  ducenles  lin<»as  qiias  nominahant  alco- 
lum,  de  o  asque  e^  ei  de  6  usque  d  singulis  psriibus 
xc  doiiantes,  et  lotum  eircttlum  io  ccglx  itividebaiii, 
Posiea  de  e  6,  id  esl,  xc  parlihtis,  xkiv  abslraheb;inl, 
qtiod  ei I  e  e,  ei  de  ipso  lermino,  id  esl«  e,  aequani^ 
iniier  lineam  docebaui  usque  d,  awt  transieos  trnn« 
cat  alcmam  ex  parle  e,  ubi  est  I,  Qno  raeto,  ponebsul 
circinum  in  h  i,  et  sic  circuiitdocentes  circttlom  io» 
feriorcm,  id  esi,  iklm  exarabant.  Deinde  ex  pane 


e  d,  simlliler  xxif  abstrabebanl ,  qnod  esl  ^  f,  ol  de 
ipso  lerroioo  t  f  doeebaot  lineam  asqoalem  osqtte  d  e, 
exieodeoies  alcotom  de  e  osqoe  g,  ei  ibi  aicoinm  el 
rin«^am  conjtingebant.  Posi  circioom  poiieoles  in  k  f« 
circiuum gnop  posteriorem  consiroebanl.  Circttlttm 
casarum,  id  est,  o  d  t  ^  consiruehant,  divid«ttlds  alco- 
lum  /  0  |M>r  mediuin,  ubi  esi  k,  et  ponenlea  circttiittin 
roedielaiis  puiicio,  ci  in  o  eiin  /  circomdocebaol.  Ilis 
conMrui::is,  aggrediebantur  prirouro  eonsiroere  al- 
roucaiitarai.  Accipiebant  circulom  o^cd,  oui  divisus 
esi  in  CGCLX  gradus,  ei  ex  p^irie  6  a  ahslraliebant  la- 
liludinein  ipsius  cliroatiii  ctijus  asiroiabium  qioere- 
bant  coiisiraerc,  ui  de  ciima  6 ,  iu  qoa  cst  supiiia 


tn  UBELLUS  DE  ASTROLABIO.  96» 

Rom»,  G«riiitni8,  ftlisirehetont  ilii,  cmju«  lermlniis  A  mensura  ser? aU,  de  puncto kI  poiictum  lincam  ira- 

t»i  if.  ei  de  9  dncebanl  llneam  per  h  nsque  1,  d  c  liinc      hent,  duf^nas  boras  reperlei. 

diicifbani  iiiie^m  de  e  per  /.  Et  almerez  h  d,  et  Ipsam 

lineam  c  i  e  zieiidebanl  foris  circulos  simul,  qiiou^que 

jiiiilue  se  reciissime  Jungebant,  «bi  stai  k,  F«!cenint 

fitiam  aliam  rectam  de  c  usqiie  g ,  qu«  tran<iens  di- 

yidat  ipsnm  almerez  ubi  est  /.  Post  *a  lineam  /  k,  qna 

esi  alineret ,  diviserunt  per  mediiim,  ei  est  medieias 

d,  et  ponebant  aldebii,  id  est,  cireluum  in  d  /,  «^t  sie 

circumduceliant.  £t  ecce  primmn  aluiucraniant  de  n 

pet  cia  osqoe ui  caeteros  altnurauiarat  per  sii»f ulai 

divisiones  cccli  partium  consinte,  circumduceiis 

regulam,  incipiens  ab  aliiiotline  ipsiiis  leme,  qua^i 

de  c  d  s  f ,  jacente  regula  lmmi>bili  in  puncto  s.  qoo- 

nsqne  pervenias  ad  punctum  deforis  asirolablus,ul>i 

se  conjiingiint  line«,  ut  puU,  pone  resiilam  in  c  in 

cireolo  deforis  aut  inios,  el  ezlende  usque  s,  et  ubi 

taMgitregida  line*m  mediam,  ibirHC  sigiium.  Post- 

e^i  pcirte  rexulam  in  d«  ut  non  se  Biovent  In  s;  ei 

|t ernm  fac  siitRum  in  mediana  tiiiea.  Et  deinceps,  et 

p*^  ip<ia  signa  linec  eare^mt  aldebit,  et  consinie  al- 

iiiutanurat. Si  qnsris toiiim astrohbinm constniere, 

aoiermitie  de  gcclz  partibos,  si  tis,  qiiartariam , 

qualiior  grados;  sl  qitiiiariain  ,  qulnqoe.  Similiter 

r»cias  ez  aliera  parte  astrolabii.  Si  qoxris  et  in  in- 

timo  almocintarat,  si  esS  orom  Astrolabiom,  oiioa 

in  iii*;dlo  circnlo  reoianet  tIocius.  Si  quartarla,  qtia* 

lour ;  81  quinque»  qninque  puocti. 

Ad  chrculoi  in  Astrclablo  inveniendoi, 

Flgora  InTeniendorom  circulorom ,  uiediiis  qul 
aM|oinoctialis  dlclior»  ez  arbitrio  artilicis  coropon»- 
iiir.  Iluiic  eomdem  doabos  lineis  ez  transverso  da- 
eib  per  centrum«  Inquatiior  piirte<  arquiiiiter  divide ; 
el  bss  paries  qinternift  signau  liiicrii  a  b  cd,  ti 
lineam  qiuedeo  el  e  tninBitu'tr.ieircu-uiii,  iongeutro- 
liiqne  porrige.HisiUilis:*osilts,unamquirUm.  idest, 
m  ^,  lu  xc  p^rtes  divide;  qiiofacto,in  vicesimaquart» 
p»rte  vcrsns  a,  i  litieram  poiie,  Immotoque  ooopede 
circini  vertit  innliam  punem«,etubicirculum  Ungat. 
€  liiieram  infigc.  Postea  duc  liiieam  de  d  in  /,  et  vide 
diligeiiler  ubi  diametrum  idem  qnae  de  a  vadit  aJ  c 
Ungai,  iliique  signom  pone,  positoqoe  pede  uuo  cir- 
ciai  in  ceiitro  qu«Ml  est  f,  aiio  ubi  linea  lineam  Un* 
ctt,  drcumvolve,  et  habebis  circolom  roinorem. 
itiiisus  duc  lineam  de  d  per  «» donec  diametrum 
langat,  ei  ibi  puncium  imprime,  et  ul  prius  pone 
unuro  circiui  pedem  in  cenlro  sopra  dicto,  alium  ubi  ^ 
liiiea  lineam  Ungii»  circumvolvens  babebis  circolom  ^ 
nsjorem, 

De  iUspodliona  ctinuUnnu 

Nostruro  volena  disponere  cliroa  c  ^,  In  zc  dlvide, 
et  in  quadragesiroo  nono  gradu  pone  lltleram  «,  el 
fx  aila  parle  qood  esi  a  fr,  Untomdem  spatli  tolle, 
ibtque  h  milte;  ddiide  qood  eslHtiter  hti  em  zviii 
pariire.  In  boe  diviso,  diligenier  observa,  ni  unum 
cnput  regoitt  a  seroper  sobjaceat;  aliud  de  notula  in 
iH»iulam,  qoas  medio  circulo  inseripsimus,  mnve;  el 
ubiconque  meridianam  langai  lioeam,  punctum  pioe, 
usqoe  dom  oilima  linea  de  a  indpiens,  per  me«liom 
k  iraiitiens,  sopradieum  meridianam  ImrM  longe 
eztra  mazimom  circolom  Ui^u  Qos  duni  sub  ocu- 
lis  babeas,  spaiiuroque  quod  io  eslremos  est  pooetot 
per  medium  divide»  flzoqoeunopedecircmi  iu  medio 
alium  infra  circolos  dum  circomvolvis,  primon  al« 
mocaoural  U  invenisse  laeuberis.  Aliod  inveoire 
dnm  qoarris,  idem  fac  de  ponclis  qui  altriiisecui 
positl  sunt  sub  eztreoiis.  Qiiod  sl  caute  de  punciis 
omnibos  feceris,  omnui  tibi  almucantarai  succedere  n 
videbis.  Post  b»c  spatiuro  masimi  et  minimi  circuli, 
quod  primo  almucaniarat  superjacet,  iu  zii  orditiei  I>e  reticuli  nsensnra. 

divide,  eslen30«|oe  circioo  ad  primi  alffluc;intarat  Resiai  de  reiiculi  mensnra  dicere,  quod  scnplit 
meoturam,  ejut  unum  pedem  alicobi  poiie  ei  eom-  exseqoi  nlmis  est  difficll^  ipsum  zodincum  ?ic  iiive- 
dem  de  loco  ad  locom  undiu  move,  usquiKlom  altcr  nies.  Ad  superiorcoi  respicieiis  ffc uraai,  meridianam 
l*es  pnmos  imoctos  de  zii  roazimi  minlmiqiie  circuli  liiieam  de  11  io  o,  per  medlum  divide.  Hacq  le  ine- 
iiii»gal.  QimM  dtnn  iit  dc  poncto  ad  punctum  clrcinum  dieUte  uuum  circini  pedem  pone;  alium,  duin  cir- 
vulvens,  priinain  buram  iuveoies.  Eadeiu  circioi     cumduc  s^  s^gnirerl  liueam  babebls :  bunc  eomdem 


9eB» 


BCD/C  VENERABILIS  OPP.  PARS  \.  SCCT.  IL  —  DDBIA  ET  SPUillA. 


960 


stgniferuiii  in  iii  ptrlet  di?lile»  non  |>er  scipsum»  led  A  taeontliun  quinque  partlu    inlervalla  ,  4|tt»  mttm 
pcr eiierio: em  umbonem,  qutruin  ^iariium  (fMiiKloqne      Ubuls  tculpu  yideBf  ptnire. 


BEDJE  PRESBYTERI 

DE  NATIVITATE  INFANTIUH  LIBELLUS. 


Qui  in  sepiem  ntMiinr  mensibiit,  si  tit  rotseulos, 
IrigiuU  diobus  fonuatur,  in  ouadraglnia  roove<ur. 
Fifiiiln»,  in  triginia  quinque  lorroattir,  in  sepiiia- 
Kinia  aioveior»  duceniis  decem  diebut  eomple- 
lor. 

Dacem  meiitiom  roascuhit.  quadraginia  quinqiie 
forrostnr  diebut»  ei  nonaginta  uiovetur.  Femin:i,  in 
qninqnaginU  formatur,  In  ceiituin  moTelor,  in  tre- 
crntis  nascitur. 

.  Nof ein  roensium  masciilos  ini|uadraginUforroa- 
tur«  iu  oct«igiuU  mofetur.  Feroina,  in  quiidraginu 
qiiiiique  formain  suscipit*  in  nonaginU  nintnm,  du- 
eeiilis  tcptnaginu  diebus  nasciiura.  Mascniiis  ideo 
citiot  completor,  qoia  tperroa  onde  uaseiiort  fortiot 
tique  caiiJiut  etl. 

De  o$tibH$, 

Oinnia  corporlt  otsa  tiinl  quadraginu  unuro  ei 
durenta  :  teDterocapllis.quaiuor  paria,  quatoordeciin 
maiillaria»  dentiiim  tedeein,  onom  pali,  doo  menti, 
ileiiiiom  soorum  sedecim,  tpondilet  f  Igluti  quatuor, 
coiarum  iret»  ani  tret,  cott;is  f  iginii  trest  teneriiu- 
diuet  odo,  tpalol»  duas»  capiiom  tpatolaroro  doo, 
fercolaroro  duo,  arinoroin  duo,  cubitorom  topeiio- 
rum  duo,  inl<trioroin  duo,  rasclia  manouro  tedeciro» 
pectiolt  in  roaoibot  octo,  digittironi  Iriginu,  an- 
cbaroui  doo,  ealcaneoruin  duo,  naficolaroro  doo, 
ratclias  pedoro  decem,  pectinis  lii  pedibut  octo,  dl* 
glfororo  triginia. 

De  nenii  §i  dentikm. 

Oiiinet  .nerf  1  paret  atqoe  iiuparea  tont  irlglnU. 


Deniet  tont  qoasl  qoxdaro  planUria.  ottibog  e| 
iiiento  insil.-*,  qoi  sont  triginU  duo,  tedecim  enlflt  im 
maiillaribut  tool  poslli»  qoorom  qoatoor  inparteaa- 
teriori,  pares  ▼ocaniur  el  qiiadruplit  laii  el  acnii« 
incitoret  dieti  a  roedicit,  tonl  enim  necettarii  ad 
Incisionem  cojoslibel  eibi.  Doo  TOCMlor  enoini 
collalerales  qoadroplis,  in  aommiuta  acoti»  inra- 
dlce  f ero  latl,  durit  ctbit  commolendit  apti.  Soal 
ei  decein  aiil  ulrinque  quini  eoilaleralet  qoadniplit» 
lali  atqoe  groisl :  bi  molaret  tonl  f ocati,  ad  roolett- 
dom  eoim  ei  frangendnm  cibiiro  fuerunt  neeestarii. 
H  Itie  idem  dentium  nuroemt  in  omto  esi  iiiteilijgen- 
^  dut :  hi  omnes  tuul  furcaii,  ted  in  eis  snni  quitlam 
dif ersi,  alii  eniro  qiialuor*  alii  tret,  alii  doot,  nSi 
eoiin  babenl  furculam,  quadroptl  aiqoe  p^ret  idea 
rooitret  tret,  ulterioret  quatonr,  primi  iiiolare»iurra 
pojiiti,  duat  bAbeoi»  ollimi  tres. 

Tres  diet  et  noctet  tunl  in  quiliut  tl  f ir  nalut  foe- 
rit,  etirpiit  ejtit  s ine  duliio  iniegrom  inauei  uaque  in 
diem  judicii :  boe  esl  in  f i  Kalend.  Februarii,  el  iii 
Katend.  et'  Idut  Febr.,  el  toom  niysteriom  roinbile 
esl  falde. 

Die  Dominica  bora  dioma,  tlf e  n(ictorna,qul  naiut 
fuerity  roagnot  eril  ei  tpiendidot. 
Feria  tecunda,  fonit  erii. 
Feria  tertia,  cnpidot  erit,  et  de  ferro  moriior, 
Fi*ria  quarta,  iraeutor  regni  ertl. 
Feria  quinu,  affabilit  eril  et  boiiorifleos. 
Feria  seiu,  rif  alls  eril  el  mullum  luioriosiit. 
Sabbalo,  raro  otillt  erit. 


DE  MINUTIONE  SANGUINIS,  SIVE  DE  PHLEBOTOMIA. 


Omni  teinpore»  dieac  nocte,  ti  neoettitatnroet.in 
acoiit  pattionibot,  oporlet  phlebotomlam  adbibere, 
prceipuo  teropore  ao  oclafo  Kal.  April.  otqoe  io 
tepiirooro  Kal.  Jooli,  oiiliut  eti  tangoiiiem  detca* 
liendi,  qoia  lone  taogoit  aognieniom  habet.  Sed 
poslea  obterfaiidat  sont  qualluiet  temporum  el 
cortot  lon«,  boe  est,  looa  quluu«  deciflsa,  decima 

Sninu,  f  tgetima,  f  IminM  quinU»  uigetiroa.  In  hlt 
iebus  non opond  pnlebotomiam  iniponere,  qua  in 
Istit  diebot  roolti  roedici  afHrroaot  quod  influitot 
oomerot  boroinnm  per  banc  negligeniiaro,  noii  ob- 
terfaniea  qoaliiaiet  teropororo  et  cortoro  louas,  mor- 
loi  aoot.  Naro  per  oronia  obserfaiidom  ett  a  qoiude- 
ciroo  Kal.  Aogosl  osoue  in  Nonat  Septefflb.,qui 
canieolaret  diet  tppeiiantor,  phleboioiniam  iropo- 
iiere,  oee  cathanicom  accipere,  quianmnet  bomoret 
looc  Biitti  toni,  niti  (ul  Jam  diiimus)  sl  ictot  ef e- 
neril  ei  acotte  pattionibut,  aliod  fleri  oou  potetl 
niti  llNriaior,  et  f atiitaa  f el  iniquitat  Mnguinit  Cfa- 
poretor. 

Caiharlieo  antem  uno  UmporCt  f  el  ab  ocUf  o  Kal. 
Oelobr.  otque  in  ocUTom  Kal.  Decembrlt  utile  esl, 
quia  qood  per  hlemem  ei  per  «slatem  corpot  in 
choleram  ei  phlegnia  coniraiil,  Jaro  dlcto  uropore 
porgari  efenit.  Si  enim  diligenter  purgaium  fueril, 
tecurut  a  choteraettepoieti.  Sola  obserf  atio  clbtirom 
el  poiut  til» .  01  qood  oportel  uutor,  el  a  qoibiis 
l«di  poiesi  abtlioeaior.  Qiiid  ett  plilebotomia,  nUi 
recta  incisio  fen«  !  Quibos  locit  pliiebotoniainos»fel 
pro  qoibot  patsionibus,  aol  qualero  fenain  incidere 
dcbemut?  Arteriat  fenat  in  occiiiitiay  propter  que- 


C  relaro  capitis  el  maniA  pattlonem«  otqoe  nd  ot, 
nientnra  ^uaioor  digltororo  de  aure.  De  arobit  teropo- 
ribut  Incidimos,  propter  effosionem  ocolonui.  Oo 
tubtot  llngua,  duat  propter  rheoma  gingifarum,  fel 
f iiia  oris,  et  dentlum  dolorem.  De  froote  Iret,  pro« 
pur  dolorero  capitit,  el  alienalionero  in  phreoealoi* 
De  naribut  duaa^  propier  graf  iuten  capllit  ei  oc«« 
lorom.  De  collo  dou,  propier  horoorero  in  ea^e. 
De  brachio  iret,  qui  per  toiuro  eorpot  reddooi  tao* 
guinero,  capiunea  linea,  atatricia,  eapule.  De  monii 
doaa,  onam  toper  pollieein  propier  inllaiiooeai 
polmonit,  el  atiam  da  mioimo  diglto  propier  inOa* 
lioiiero  tplenis.  Oe  tobtot  ulo  infra  profiier  poda- 
grlcot,  pbreneiicot,  tciaticot«  fel  lonbomm,  el 
moUeriboa  qoibot  ateotiroa  ooo  feolooi  ei  ooo 
ooncipiool.  D43  forit  doat  propler  reoom  doloreio* 
Desoper  polliee  pedit  dou  priipter  lodigoaiiooeu 
tetticolorom. 

i^loru  tonl  diet  JBfypliaeit  fai  qoibot  niallo  modo 
^  oec  per  ollam  neeattiiaiem  Bcel  homioi  fei  peeori 
unouinem  miuoere,  nee  poiionea  Impendero,  tod 
ei  bis  iribna  laaiime  obaerfandi,  ocUfo  Idot  Ajpril« 
illo  die  lonit,  iniranto  Aogotlo;  ilio  dio  looit, 
eieunte  Decombri;  illo  dio  lonit,  eom  OMlia  dili« 
geutia  obaerfaodum  etl,  qoia  oouiu  f en«  looe  plo- 
uas  toot. 

Qui  In  itlit  diehnt  homineu  aol  peeot  Jodderil, 
aoi  tutim  aol  io  ipto  die  foi  io  lenio  moriei«r,  aoi 
ad  uptimom  diem  noo  perr eniel ;  el  ti  poiionem 
qutt  acceperii,  qnindeeimo  dle  morieior;  el  ti  0»* 
Kuluty  tife  mulier,  in  hit  diebut  nali  fueriot,  mala 


9G1 


DC  SEPTCM  UmOl  limACULiS. 


m 


inorte  morieiitiir ;  ei  ti  quii  de  aoea  in  ipiis  diebus  A 
laandoeaTeril,  qnindeeimo  die  morit*iar. 

Mense  ianuariOy  inirante  die  priroo,  et  eseonie 
die  septimo,  luna  ejnsdero  meiisis,  priiiia,  quaru, 
uoinli»  oeUTS,  quindecima,  a  plilelHiiomo  et  purga- 
lione,  vel  a  qualibei  ineisione  ■bslinendum  esi ; 

Mense  Febiuarlo,  iniranie  die  ociavo,  ei  exeiime 
die  sepiimo,  luna  ejuiKlem  roensis  deciina  sepiinia, 
decima  nona,  vigesima  quiuu ; 

Meuse  MaHio«  iniranie  die  leriio,  eieunle  die  »e« 
pUmo,  Iniia  ejusd*-m  mensia,  dccima  qoinu,  deciuia 
sei u,  decima  sepiiroa,  dt*cim4  octava ; 

Mense  Aprili,  iniranie  die  decimo,  exeonle  die  uii- 
decimo,  lona  ejusdem  mensls  iiona,  seplima,  Tige- 
aima; 

Mense  Maio.  intranle  die  quario,  exeunie  die  se- 
plimo,  luna  ejusdem  uienHis,  quinu,  duodeciina,  de- 
cima  sesu; 

Mei»e  Jumo ,  inirante  die  ocUto,  e^eonie  die 
qoinlo  «  lona  ejusdeiu  niensis «  quinu »  sexu «  se*  n 
piima;  "* 

Meiise  Jolio,  iiiiranie  dic  declmo  septiroo,  exeonie 
deeimo,  luna  ejuNdem  uieusis,  decima  sesu»  deciiiia 
aepiima»  decima  ocuva,  vigesima  septlma ; 

Mense  Augusto,  iniranie  die  qulnio,  exeuuie  die 
deciuio  quiuto,  luna  ejusdem  mensis  decima  noiia, 
vigesima,  Tigoim:!  prima. 

Mense  Sepiembri,  iiiiraoie  die  nono,  exeunle  dio 
nono,  lona  ejosdem  mensis,  qoinU,  decima  quinta, 
Tigesima  qoinu ; 

Meiise  Ociobri»  inirante  dle  nono,  exeonie  die  de- 
cinio»  luna  ejus<lero  inensis  aexia,  septiroa ; 

Mense  Nu>embri«  iniianie  die  quiuto,  exeonte  die 
seito,  luoa  ejusdem  mensis,  decima  qnarla,  vigeslma 
quinU ; 

Mense  pecembri,  intranle  die  decimo  quiuio, 
exeunie  die  ocUfo.  Luua  ejusdem  nien»is,  priro;!, 
deeima  quinia,  deciuia  sepiiroa. 

PrxlfTea  in  nieiise,  lun:i  iiriina,    quinu,  noua,  ei 
deciara  quinu ,  ei  ires  dies  liiclmatiunU ,  et  ires  G 
anieqoain  exeat  prahiicia  absiiiicuti.i,  ob^ervaudie 
iont. 

Lona  priroa»  tou  die  esl  bona. 


Luna  seconda,  non  esl  bona. 
Lona  lenia,  bona. 
Luna  quaru,  in  roatulino  boiia  esi. 
Luna  quiuta,  non  esi  boiia. 
Liina  sexia,  noo  esi  bona. 
Luna  sepiiuia,  loU  die  esi  bona. 
Luna  ocuva,  de  nona  nsqne  seroesl  b'ma« 
Lona  nona,  tion  esi  bona. 
Luna  deduia,  ht^m  est. 
Loiia  uiidecima,  non  est  bona. 
Luna  diiodeciina,  bona  t^L 
Luiia  decima  lerlia,  hoiia  est  iisque  ad  noiiam* 
Luna  dccima  quaru,  bona  esl. 
'  Luna  decinia  qiiiuU,  mm  esl  lioua. 
Luiia  decima  sesia,  iuniilis  e»l. 
Luna  decima  set>tima,  loia  dic  est  bona. 
Loiia  deciroa  ocuva«  non  est  booa. 
Luna  deciiiia  iiona,  melior  est. 
Luna  vigesima,  toU  die  est  bona. 
Luna  vigeslma  prima,  in  maiutino  bona  est. 
Lona  vlgesima  seconda,  ab  liora  sexu  bona  mU 
Lona  Tigesiroa  leriia,  ab  bora  oeiava  boiia  e:ii. 
Loiia  vigesiroa  quarta,  boiia  est. 
Luna  vigesima  quiiiU,  non  i;si  bona. 
Luna  vigesima  sexu,  non  est  bona. 
Loiia  vigesiroa  sepiiroa,  lou  di^  bona  est. 
Lona  vigesima  ocuva,  iion  est  booa. 
Loiia  vigesima  nona,  iion  e4  bona. 
Luna  irigeSiroa,  non  est  bona. 
QuiuU,  declroa  quinU,  ▼igesiina,  vigesima  ouiiiU» 
iriffesiinaL  in  bis  pbleboioiiiari  prohibel.  A  deciuio 

Suioto  Kalen.  Aiigusii,  usque  in  Notias  Septerob. 
ies  canlcolarei  liiolantur,  in  qolbos  nee  pbleboto* 
moro  imponentt  nec  potionem  dabonl.  Potio  veroab 
ocuvo  K»l.  Octob*  osqoe  ad  ocuvom  Kal,  Deeembr* 
utilis  esi. 

Omni  lempore.  si  necessitas  orgei,  pblebotomom 
Cf^l  adhiheiidiim.  Verum  ah  ociavo  KaL  Atiril.  «sqoe 
ad  ociavum  Kal.  Jun.  uiiltssimuro  est  sanguinem  de* 
iralieiidi  tempus,  quia  tunc  crescii  sanguis  in  bo- 
iniiie.  Postea  observaiio  temporuro  et  corsos  lome 
babenda. 


DE  SEPTEM  MUNDI  MIBAGULIS. 


L  Deseptem  niiraciilis  mundi  inanu  bominum  fa- 
Clis.  Qnod  primum  est  Ca|>iloliuin  Romae,  salvatio 
clvioro,  niajor  quaro  civitas,  ibiqoe  fuerunt  seutiuro 
a  Romanis  captaruin  siaiii»  vel  deonini  iroagine»,  et 
in  siaioaroin  pecloribu»  noniiiia  gentium  scripU  qu;e 
a  Ronianls  capt»  fneranl,  el  tiniiiiiiabula  in  colli- 
Ims  eororo  appensa.  Sacerdoies  aut  pervigiles  diebi.s 
f  t  noctibos  per  vices  ad  barum  eiislodiani  curaui  lia- 
benies  iniendebaut :  si  qua*libet  eamm  moverelur, 
soooro  mox  facieiiU  liniinnabulo,  ut  sclrent  uuae  geiis 
Roroanis  rebellaret.  Hoe  autem  cognito,  Ronianis 
priiicipibos  verbo  vel  acripto  nuntiabantf  ot  scirent 
ad  qoaro  tenien  reprlmeodam  exerdtom  roox  de- 
stlMre  debereiiu 

IL  Pbaros  Alexandrina  soper  quaiuor  eiincroa  vi" 
irena  per  passus  viginil  sub  mari  fundau  est.  Iloc 
namque  mirum  quomodo  um  magni  cancri  fieri 
pOMot,  vel  quomodo  deportari  et  non  frangi  vale- 
voiit,  qoaKter  fundainenU  csemeniitia  desuper  bxrere 
potoerint,  vel  quomndo  sub  aqua  caemeiiium  stare 
Taleat,  et  quare  caucri  iion  franguntur,  ct  quare  noo 
lobricaoi desoper  jaiU  fundameuu. 

lil.  In  Rbodo  insula  Colo»si  imago  «re a  eentum 
•riginla  sex  pedom  fusilis  facla ;  b<>c  mirum  quallier 
uni  iromensa  uioles  fundi  poiuissei,  vet  erigi  et 
siare. 

IT.  Qaarluro  mirafulum  simolacmm  Bellerophon- 
tis  lerretiin  com  equo  suo  in  somroa  eivliate  suspen- 
sum,  In  aere  al>iere»  uec  calenis  pendiior,  nec  doiii- 


per  ollo  stipile  fusteoUlor,  sed  magni  lapides  roa- 
gneium  in  arebivolis  babeutur,  et  biiic  ei  inde  in 
assumptioniboi  iraliiiiir,  et  In  mensura  .'et|iil|»aratsi 
coiisisiil ;  est  aoiem  A*siimatio  ponderls  ciica  qoinque 
miliia  liUrarom  ferri. 

V.  Qiiintoui  miraculuin  tlieatroro  in  Heniclea,  de 
on«>  iiiarmore  ita  sculptoro  est,  ut  onines  cellolae  ei 
roansiiines,  mori  et  auira  be«liamm,  ex  uno  solido- 
que  lapide  facium  est,  super  sepuro  eancros  de  ipso 

■^  lapide  sculptos  appeudviis  su  tinetor;  ei  nenio  in 
gyro  ipso  um  seereie,  aui  solns  aut  cum  aliquo,  lo- 
qoi  pot(*st,  quod  ipsuiu  non  audiant  qui  in  gyro  aedi- 
flcii  sislunt. 

VI.  Sextum  miraculom,  balneum  qood  Apollonius 
Tiancos  cum  una  caiidela  coiisecraiionis  incendiit 
thermas  pcrpeloo  igiie  sine  ulla  administraiione 
calentes  fecil. 

Yli.  Septimum  miraculum,  lcmplum  Dianx*,  supor 
quaiuor  columnas,  priuia  fuiidamcnu  peicuasa  sunl 
arcuum,  deinde  paulailiu  succresccns  snper  qu;>tuor 
arcus  emlneniiurrs  lapides  aicnbus  prioiibus  suppo- 
siii.  Super  quatuor,  ocio  columns  ci  ocio  arcus  po- 
siii ,  iiide  teilio  ordine  aequa  iHioderatione  per  qiia- 
luor  partes  succrescens,  supereniineniiores  lapiilea 
posiii.  Super  octo  sekdccim  fundati  sunl;'super  sex* 
deciin  trtgiuU  duo;  isle  quarlos  esl.in  qoioto  ordiue 
sex.*ginia  (fostttor  colomn«  iluem  faciunl  lam  roira- 
bilis  «dificii. 


9» 


BEDifi  VeNERABlLIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.  —  DUBIA  ET  SPURIA. 


•G4 


DE  DIVINATIONE  MORTIS  ET  VITiE , 

rETOSTRIS    AD    NECEPSUM    BEGEM   iEGTPTI   EPISTOLA* 


De  bis  qw  a  me  ad  humtntt  vil»  cameUm  in- 
Venta  imit,  aniimqoiMiiriie  me  tibi  mittere  non  pi- 
gtiit.  Superesl  nt  tu  in  tiis  per  inspiraiam  tilii  divi. 
nitos  prodenliam  ,  operando  laborem  impendas  « 
certtts  qnod  drcombentinm  toI  rngitiforom,  vk! 
monomacbomm/?el  aiiorom  similium  eveniibnft  , 
tion  fallacem  polerif  capere  pra^scieniiam.  Si  arffu- 
mentum  regiilare,  qiiod  huic  srripiurc  siibjeci  dili- 
genier  Insptfxeris ,  coosulturua  igitur  sic  racito  : 
Snme  nomeo  vel  decnmbenils ,  vel  in  fugam  Upsi , 
vt^l  depofnatnri.  vel  alterios  cnjnslibet  de  qoo  in* 
quiris,  ei  collige  nnmfrom  ejos,  deindelnnam  consi* 
iiera,  qiiota  rueril  ea  die,  qua  vel  apger  decobnii»  vel 
rugitivus  elapsos  est,  vel  qnota  fotnra  sil  cnm  mo- 
iioniachus  depognatnrus  esl ,  el  cctera  hiijosmodi, 
nomcromqoe  regolarem  qoi  ei  lonc  ascriptos  est 
ttumero  nominis  adjtmge.  Tom  aommam  quae  ex  bis 


0  conGcitur,  per  viginti  novem  divide,  et  i 

qui  snperfuerit  collige «  inspeciaque  flgnva ,  qoo  ui 
k>CA  idem  nnmems  sit  positos  inquire.  Si  enm  in« 
veneris  in  {wn  ftiyo^q,  et  de  argro  agilor«  cito  con* 
vale  cei :  fi  d'e  fugitivo»  clto  revertlUir;  si  de  gMi*- 
lore,vinoet.  Si  autem  in  yini  ?»$,  omnia  haec  dimci- 
linsevenient;  si  autem  In  CoiiS  fdKpa^  licel  prosperwm, 
dirficilem  tamen  exilum  babltura ;  qood  al  In  eo  ioco 
fncrit  in  qoo  9«v«toc  fuyoL^m  Insrripins  eai,  apger  po«t 
longam  inflrmitaiero  morietur ;  fugiiivos  dio  qomtas 
non  invenicior:  gladiator  tamen  difllcllesoperabltm. 
Eadcm  in  uiv^  Ooc^u  r eleriora  flenl,  el  in  pSxy*» 
6«v^»  ceierrima.  Ponaiur ,  exrmpli  gratia  «  pogiia 
Hcctoris  cl  Acbiilis.  Lona  erit  decima  aeptima,  qo» 
haliet  nomemm  regolarem  ncccxciiu  AchDlis  nomen 
habet  oGCLvxvi,  qoi  simul  Jondi,  beionl  nn.cunt. 
llos  partire  per  xxix ,  ei  quod  superroeril,  M  eslt 


965 


8t:NTENTYi£  PHILOSCPIIICA  EX  ARISTOTGLE  COLLECTiE. 


96C 


vifiiiii  irb,  quaDre  iii  forma  regotari ,  ei  invenies  A 
illiiJ  iii  eo  loco  ubi  ftcribitur  («i^  jutfya^ii.  Si  ideni  de 
Heriiire  feceris ,  infenie^  residoum  numenim  in 
ftixpw  OtoMiTMv  qu»  posiiio  nomeroruin  mlorem 
Acliillem  elHeciorem  ▼iclura  signiHcal  absque  ani- 
bigoiiaie.  Esl  el  alius  modus.  Si  ntimeriis  lun» 
fuerit  in  Ofroyciu,  el  nunierus  boinints  in  xtjrtpyti^t 
perfcliiabllur  auldem  bomo  ,  evadei  lamen.  iL  con* 
irario,  si  boiiiinis  nuroerus  iu  ^iroytifa^  lunx  vero 
fueril  in  virc^ytt^,  sub  specie  prosperornm,  adversa 
conlingeDU  Ai  vero  si  uler<^ue  numerus  ,  iiominis 
videlicet,  ac  luuas,  supra  liorizontein  fuerii  iiivisiiiuSv 
procul  dobio  prospera  poiliceniur,  sed  si  aiiibos  infra 
bortiontem  ease  eonsiitcrii ,  adversa  oinnia  pro- 
Yenient. 

D%e$  iancr  cum  nume:i$     Ejusdem  numeri  ii- 
cfivuta.  viiio  per  xxix. 


Lana    1. 

U.DLXKIIX. 

ISIII. 

Luna    t. 

M.CXVL 

iiv. 

Lona    3. 

M.CXIX. 

IVII. 

Luua    4« 

M.CCCXV. 

X. 

Luna    5. 

DCC«:XVI|I. 

VI. 

Luna    6. 

DCXXIY. 

ST. 

Luaa    7. 

CCCClY. 

XtVII. 

Lona    8. 

DCCCLXX. 

XXIX. 

Lona    f. 

DCLXVI. 

XXVIII. 

Luna  10. 

DCXXXIX. 

1. 

Lona  11. 

DCXCIV. 

XXVII. 

Lona  12.  M.CCCCXLUL  xxii. 

Luna  13.  l|.D(.i:CLXXX.  xxiv. 

Luna  14.  M.DCLXXXIY.  ii. 

Looa  15.  M.CX.  viii. 

Lona  16.  DXXXV.  xiii. 

Lona  17.  DCCCXCIH.  xxiii. 

Lona  18.  H.DCXCVIt.  xv. 

Lona  19.  DCXIX.  x. 

Lona  ^O.  M.OLXYL  xxix. 

I.oiia  21.  M\I.XXXIX.  xxvui. 

Lona  iS.  M.DLXVI.  xxix. 

Loiia  23.  M.C<X:CLXV1U.  ▼. 

Lon4  U.  M.DCCLXL  xxi. 

Lona  25.  M.CCLXIV.  xvii. 

Luna  26.  M.CIV.  ii. 

Lona  27.  DCCCLXXX.  x. 

Lona  28.  DCCCXYI.  xvii. 

Lona  29.  M.CXY.  xiu. 
ifeui  divUio  per  xxix. 


B|nLseiiielsmii  XXXIX. 
lii  C  remanenl  XXVIIL 
In  CCC  remanenl  X. 
|ii  D  reroanent  Yll. 
lii  DCC  remaiient  YIL 
In  DCCCC  remanent  I. 
In  II  remaneni  XYIII. 
in  IV  remaiient  XVI. 
In  \i  remiiieut  XXVI. 


ei  reroiinent  XXI. 
InCCreroanciitXXVIL 
liiC<:CCremaneiitXXXI!L 
In  DC  reinanent  XX. 
In  DCCC  riiiiaiieni  XVII. 
In  1  remancnt  IX. 
In  III  remanent  XIIL 
Ik  v  remaiieni  XII. 
Iii  VII  reniaiieiil  XI. 


VENERABnilS  BED£ 

SfiNTENTII,  SITE  AXIOIM  PUIiOSOPIIGl 

EX  ARISTOTELE  ET  ALIIS  PR-ESTANTIBUS  COLLECTA  , 

ONA  COM  BRBTIBCS  QOIBUSDAM  BXPUCATIONIBOt  AC  UMmTIONIBOS. 


SECTIO  PRIMA. 

SENTENTIJ:  EX  ARISTOTELE  COLLECTiE. 


•  A  Deo  dependet  ee^um  et  totu  Miuru  (xii  Metoph^» 
ekofum).  Illa  aucioritas  sic  iutelligitor,  qiiod  casluni 
ci  tuu  iialura  dependent  a  D<;o,  et  quoad  fteri,  s<*u 
pruduci,  et  qooad  c<»nserv»ri.  Secouduiii  Arisioielem 
larot  n,  qoi  foli^o  opinaios  est  maieriain  priniam  esse 
Deo  coxiernain,  ei  ipsoni  munduni  Tuisse  ab  arleriin,  Q 
inielligiiur  duniaxat  quoad  coiiservari,  iion  aulem 
<|un;id  Heri.  Maleria  enim  prima  secundum  ipsum 
ii<»n  et»t  facta  iiec  mimtlosy  sed  luere  ab  aeterno.  f^isi 
forte  dicendum  videatur,  et  secunifuin  Arisiotelem 
niaieriam  et  inundum  a  Deo  fuisse  producta,  non 
qoidem  de  novo  et  ex  nibilo  (juxta  ipsum  eutm  ex 
nibilo  nibil  flt  primo  {Ph^t.  lext.  53  et  34^  et  in  vii 
Metopk,^  Uxt.  i2]),  sed  per  simplicein  quamdam 
emauaiioiiein  seu  naturaiem  quemdan  processom, 

3oaleui  nos  vertssinie  credimiis  aoion  in  personis 
ivinis. 

Acfia  eepwtut  <f  d/sHngiul  fvii  Metoph.  ei  iii  de 
ANinM).  At  qoandoque  aliqua  distingnonlur,  non  so- 
lum  per  lurmas»  venim  eliam  per  maierias,  daniur 
enim  maieria:  isropriss,  sieot  et  forrote  propri».  Ke* 
apoiidetor  sensom  nsse,  quod  luaieria  bene  separai 
et  dittiDguii  per  aetus  ineiusos»  uuia  iiiateria  ez  aui 
natura  nullius  est  activiutia.  Vei  melios  ei  brevius» 


actns  sepsrat  et  dintingulit  scillcef,  principaliier. 

Arguendo  nb  eeu  ad  poue  hona  fit  eontequentiu. 
Intelligiiur  h(ie  axioma  sie :  Arguemlo  aflinnative 
ei  sine  dislribolione  el  sliie  dictione  incliidendo  ue- 
gaiionem.  Unde  non  seqoilur :  A  esl  maximum  eor- 
pos  quod  est»  ergo  A  esi  roaximuro  eorpua  quo«J  po- 
lest  esse.  (k»ii8e(|uentia  non  valei,  quia  auiecedens 
potesi  esse  verinn  siue  coiisoquente. 

Album  fit  ex  nigro^  muticm  fit  ex  non  mnefeo 
(i  PhytX  Ibi  dicitur  quod  ex  iroport»!  circorostau* 
tiam  ordinis»  sed  quandtt  diciiur  :  lignum  debei  cotii- 
poni  ex  sois  niedieutibuSy  ibi  ly  es,  imporlat  circuro- 
sianiiam  lemporis. 

Alhum  de  per  accidene  eti  quantum  IPer  Phiioto- 
phum  in  Pra^tUcameniit).  Ibi  diciiur  qund  Philosopbu*! 
vult  quod  ille  terminus  Album  pouitur  in  pr«edica- 
menio  qiiantilatis,  de  per  accidens.  Albedo  enim  per 
se  ponilur  in  pr.Tdicameuto  qualiUlis,  railooe  albe- 
difiJi  vero  ponitor  ibidem  id  quod  albom  esl. 

Agente  eodem  modo  exittenie^  et  motnia^  erit  idem 
eBeetut  (ii  Meiaphge.).  Iniellig iior  sic,  lam  de  agt  n* 
tibttt  principalibus  quam  instromenialibui,  lu  quod 
aii  oiiinino  idem  ageiis,  el  idein  pasaum  eodero  moJo 
diapoftitum,  tuuc  non  fiuni  diversi  atTeetus,  seJ 
unua  Untum. 

Appetitut  materim  non  eti  niii  moli»  adfarmmn 


W7 


nEDiC  veNeRARiLis  orr.  pars  i.  sect.  ii.  -*  duma  et  spuria. 


M 


iCow 

CcMUI 


Comm^HUitar^  i  Pkfimcmim  )•  RetpomlHiir  i|innI  A  pletnlttni :  sicnt  enitt  es  nUiilo  nilul  it ,  tk  aee  ei 

qnolibet  qnodlibet. 

Ak  Mimflieienit  mikil  fit  (i  rAyf«)  tolelligllnr :  ab 
insnfftcienie  niliil  Ot  ile  solo ,  teil  cuiu  adaite  ftupe- 
rionim  et  intuflicientl  bene  aliquid  ii. 

ilitlmii  esi  §btir€cia  e  eorpon  (Per  Cmmmmfim^rem 
III  d€  ANiiNa).  Intelllgit  Conimeniator  Averroea,  i>ei 
falgOy  animam  iiilellecriTani  mm  ease  rorman  liMni}. 
nia  liirormaiilem«  sed  Untum  aaaii teniem »  nec  dan* 
tf*m  ease,  ted  tantiim  operailoocm,  lioe  eat«  inielle- 
clionem.  Juxia  veriiatem  autem  sic  debel  intelliff» 
quod  tameiai  anima  intelleclita  esseoiialiter  ait  acins 
inrormativtts  corporia.  tameo  neque  in  fieri  nemein 
este  dependet  a  corpore  (creaiur  enim  ex  ailiiM,  H 
poiesl  s**parari  a  corpore)  neque  in  onaraiione  sna 
propria,  hoc  Mt,  iutelleciione  eomroonieat  aiiii  eor» 
-  pore  lanquam  aubjeclo  aui  instrumento. 

Aedditilia  magnmm  farim  comfermii  od  tfifwaarwi- 
dom  ^ood  ^d  «tl  (i  da  Amhma).  Illo  aocioriioa  ae* 
m  cundum  Tliemisiiuni  de  accidenilbua  per  ao  oi  pro- 
priis  inielligitor «  quia  diclt :  Nou  enim  dicil  idM 
Aristoteles,  cognoaco  ifuem  per  ruraumt  sed  porca* 
iorem.  Eiiani  intelllgltur  de  aceidentiboa  coMKMi« 
bna  aecundnm  se  aumpiia,  ot  aii  invicem  combiOaitia, 
nt :  cognosco  Socratem »  per  ilto  aceldoniio  aioml 
aumptn  el  combinaia,  aciiicel,  babona  mroo  cri* 
net«  et  est  albus,  liabens  nigrom  capitiom,  Monom 
lunicam. 

Acddealinm  non  eti  $denlia  dewian$iraihm' {t  Patt^ 
ritir.  cap.  6,  texi.  18).  Verum  cat  boc  in  occideiitiboa 
qu«  non  sunt  per  se  etproprla. 

A  prapurtUme  mhmrii  tmrgno/i/o.ii  nom  (U  aam. 
Noiandum  quoil  duplez  e^t  propiirno  :  iino  eai  pro- 
porlio  quaniilicatiTa,  medianie  qua  unnm  eilenaifom 
quaniom  alieri  propi»rii«»nttiur ;  alia  eoi  iiropnrtio 
actionis,  el  de  illa  inteliigiior  aucioriiaa.  Unde  eor* 
pua  ad  non  corpua  beiie  est  proporti»  secuoJo»  so« 
cuitdom  aliquam  Yirtutem.  srcul  inier  corpot  ei  aoi* 
P  mam.  Brofiua  ei  nielios :  a  proportiono  miooria 
^  iiisqoaliutis  nr»n  fit  actio,  acilicet,  noo  fii  aelao  vin« 
ceiis,  fli  lanien  reactio. 

ilrt  <f  sdtaiio  dln/fffnwifnr  ( vi  Ethic. ).  Debql  Iik 
lelligi  capiendo  tcientiam  atricte  aoium  pro  baMin 
tpeculailvo ,  el  eliam  capiendo  ariem  atrido  aolom 
pro  babitu  practico.  Sed  capiondo  illat  mquo  com- 
uiuniier  um  pro  babito  pracilco  quam  apeeoloiivo , 
lunc  non  disiinguonior. 

A  majoridehet  fieri  denmnimatio  (ti  Myt.)*  loiel* 
ligitnr  de  qnaliiatibua  posiiivia,  et  maxime  intenaivi^; 
mm  aiiiem  oportetdeprivativis  fieri  denominaiiimeos 
aicut  tenebra*  denomiaant  teoebrosum.  Ki  t^Ioi  Ioh- 
lum,  sicnt  a  majori,  Id  eai,  a  digniuri  dooel  lieri  de- 
mmiinalio. 

Actm  et  potiHtia  $unt  maaime  eomtraria  dve  oppotiu 
{Per  Commentatcrem^  i  de  Anima).  intrlligitor  tir  boe 
axiom.  qiiod  aiiit  maxime  opposiu  tive  cooirori««  Id 
e^U  conimuninsinie  oppotiia,  quia  dicit,  quod  drciini* 
euiit  oinnia  pnodicauienta ,  et  ai  non  voil  qood  tinl 


umentator  capit  motnm  vatde  large»  slve  impro- 
prie«  ▼ideliiel  pro  natnrali  inclinaliooe. 

Atiqua  re$  naturatit  dittingnitur  ab  arU/iciaU  (ii  Pk$t,^ 
iu  principio).  Dirilur  ilii  quod  l^iilotophus  kiqoiiur 
.Ibl  Indelinite  vel  pariiculariter,  et  sic  illa  e^t  vera ; 
vel  dicitnr  qnod  solom  voluit  qiiiHl  ret  naiurales  dir- 
ferant  ab  artificialibos  ralioue  et  non  re,  quia  eadem 
eat  ret. 

AlekimifHtr  dieumi  qnod  ex  ferro  vei  cupro  potett  peri 
oarom  per  eorum  artem.  Ubi  dicttnr  quod  tx  ferro 
▼el  eopro  fit  aurum  vd  argentum  apparenter»  iion 
aulem  eaisienter.  Et  raiio  eti,  qnia  per  nollam  anem 
fomia  aubttaotialis  potctt  puni  in  ette  tpecifioo  al- 
lerittt  rormo». 

Art  timpticiter  fadt  maleriam  (i  Phyt,).  Diciiur 
qiiod  inielligiiur  de  maieria  >ecnnda,  non  auiem  de 
luoteria  prima,  qnia  materia  prima  oon  ett*racu, 

3uia  etl  iiigenerabilis  et  incormi  libilit,  ut  patei  ibi* 
ero. 

Accidemtit  non  eti  aeeident  (iv  Pkyt.).  Intelligilur 
air,  accideiitia  non  eat  aecldena  Unquam  fubjecti 
originalit;  ei  tie  stat  beoe,  qnod  albedo  est  in  tuper- 
ficie«  ifiise  etiani  ett  unnm  accident,  et  linea  babet 
roiundiuiero  et  comiptibilitatem,  ted  boc  non  tan* 
qnam  aobjectom  origioale,  quia  originaliler  ett  in 
tubaianiio. 

Aciident  depnitnr  per  tubjeeium  tnum  (vii  If rfo- 
pbpt.).  Et  tic  album  eat  aobjectiiln,  habent  snffi- 
ciitntem  albedinero  per  toi  dcnomiiuiiioneni.  Et  iii« 
lelliglior  tic  defioitione  detcriptiva,  non  anteiu  €$» 
sentiali»  qula  oportei  qiiod  lalia  detur  |ter  venim 
geiius,  et  per  differaitiani  ctffeniialeni ;  et  Ulis  inili- 
cal quid  eaietae  rei.  ol  patet,  i  Topic>riii!.. 

Animo,  ^eRfNm  ad  portem  inteHectieam,  nuttiut  ceir* 
porit  ett  aetut  (n  de  Auima).  Seilicet  tobjcctive  de- 
peodcns  a  corpore.  Sic  enim  Uiitum  dependei  tecuo- 
duro  iiarlero  sensitivam  et  vi*geuiivani. 

Acfnt  repupuat  oeddere  aetum{i*er  Auenoem  m  tub' 
etantiom  oibu).  Rcapoodetur  qnod  aciiit  tubtlantlalit 
i>on  poteti  recipere  alium  actiini  subtiaiutalein ,  ted 
beoe  acddeaialcm. 

Arco  fiaii  e$t  lignum  ( ii  Metaphgt. ).  Rei^poiidetur 
«^uod  Pbilosiipbua  pimii  niodnm  liNiueiidi  vulgariuro. 
\t\  poteat  dici  quod  Ipse  vuit  quod  tolnro  eompoai- 
lum  non  veriflcaiur de tua  iiiatiri.i.  Et ideo Tnlt quod 
arca  ooo  ett  lignum  Unquaro  soa  maieria,  quia  aliot 
lotuin  et>et  sua  para ,  et  e  converso.  Vel  |»oiesl  dici 
9|iioil  rhilosopbut  vult  qiiod  inateria  iioii  diciiur  de 
iiMo  compotito  in  ubstracto,  tcd  bene  in  concreto,  ui: 
arca  est  lignea. 

ilrfBt  $unt  tuppodtorum  (i  Metaph.).  Respondetur 
quod  l'hili»soplius  ▼iilt  quod  acius  tunt  sup|iotitomm 
ilcnominativey  cum  b«>c  lamen  beoe  tUl,  quod  iion 
Minl  topiHWiiomm  effeciiTe. 

A  primie  tubttontiit  nulla  erit  prmdicatio  {Per  Pki* 
io$opkum  in  Pra!dicameHti$).  Ret|>oiidctiir  quod  in- 
felligitur :  a  primit  tubttaniiit  nuila  erit  praedicaiioy 


ttttai  est  tuperiiirlt  de  mferiori,  qiiia  priinaf  tubsuii-  ^  contraria  proprie  d*cu. 
lia:  iion  linbent  inrerioa  saltero  ettentialiier  in  prm- 
dicalione  vera,  direcia  et  arfirroativa. 

Aiiloiof  eu  animantine  ptania  {Atteior  $ex  prlnd' 
piornm»  rop.  5  de  i*a$$iome),  (^uod  Intelllgiiur  tic  : 
Animal  ett  perfectiut  animatmn  quam  pbnu.  Vel 
diciiur  qdud  animal  plurea  habet  potentiat  animaa 
qiiaro  planu,  quia  animal  habei  poti*ntiam  vegetati* 
vam  01  tensitivam,  planu  auteni  cnret  seoaiiivaJ 

Anima  vegetativa  e$t  animarum  frima  (i  ef  ii  de 
Auima ).  Ibi  dicitur  quod  Piiilosopbus  loquitur  de 
cuuimuiiiutit  prioriute,  oou  de  prioriiaie  perfeetio* 
nity  et  vult  quod  in  pluribus  reperitur  aniroa  vcge- 
loiiva,  quaro  sensitlva  vel  iiitellectiva. 

Aettu  aetivorum  $unl  in  patieHte  presdiepotito  {In  ii 
de  Anima).  Intelligitur  aic :  si  aiiquid  activum  vd 
ogent  debet  actum  aliqtten  agere«  vd  produoem  ali- 
qttcm  eirectum  in  ipto  patieuiOt  tunc  oportet  Ipsuui 
imtiena  eaae  beoe  diapositom  od  iUum  actum  sosci- 


Ad  eormpiioHem  eubiceti  tefOflNr  eorrnpiia  odentim 
{Primo  Pooteriorum).  Re^poiideliir  quod  boc  lotdli- 
gitiir  do  tubjecto  inh»tioois «  et  noo  aitributionlt» 
^ani  dato  etiam  qoud  corrompoiur  msa  io  byome, 
Umoti  atribou  ipslut  adhoe  tdentifiee  do  ipoa  et* 
gnotcunior. 

Ammat  e$i  priua  kondme  {  Per  PorpkwriKm )  loiet- 
ligitur  in  tuppoailioue  matorlali,  ot:  Ly  anlnial  esi 
priut  lioroine;  id  est»  ille  lerinlnut  oniiiid  osi  con^ 
munior  qoam  bonio. 

Acddeuti$  non  e$t  eisf ,  $ed  ine^te  (vti  Metapk.).  to* 
telligiiur  propriissime  ,  capieodo  esso ,  el  non  oom* 
muniter.  biam  tie  quoqoe  exiendit  se  od  Inetao. 

Acddane  nom  mipat  de  $ubjeeio  im  embjeeimm  {  fli 
Metapk^).  lotelligitur  de  tobjecto  iohatioBia»  oi  noo 
aiiribuiiouit ,  teu  denomioationU.  Vd  dieaior  qood 
verum  est  tecoodum  noroqmro«  ooo  aoiem  i 
tpeciero. 


SENTemiiR  PHlLOSOrHICi£  EX  ARISTOTELE  COLLECTiE. 


970 


AbMmrdum  eu  simul  tpimere  $ei€nl'mm  H  modum 
eciemii  ( ii  Metaph.),  Illa  aiicioriUs  dupliciler  iiilctli 
i;li«r :  uno  inodo ,  iit  In  verbis  siai  siinpliciler ,  el 
sic  esi  Tcra  sine  glossa.  Alio  modo,  si  per  scieniiaiii 
Inlelligitur  meupliysica  ,  ei  per  nioduin  sciendi  lo- 
gics,  tunc  s^nsus  est :  AUurdum  esl  siiimt  acquircre 
meiapbysicam  ei  logicam,  qiiia  roeiapliysica  praesup- 
|)onii  logicam  ;  crgo  logica  debet  pr»s<^iii. 

Ad  agens  uniformc  eequilur  actue  et  effectus  kni for- 
mii  {  Prhio  de  C<bIo  ).  Inlelligiiur  duinmodo  agens 
tolale  coiicurrit  unirormiier,  tunc  talis  effectus»  sal- 
lem  principsliler  intenlus,  manei  uniformis. 

Ab  eodem  non  pouunt  produci  diversa  ipecifice  di- 
Mttncta  (nde  Cenerationc).  Inielligiiur:  ab  eodcm  ente 
naturati  non  possunt  procedere  diversa  et  specifice 
disiincia.  Secus  esi  de  affeme  artilici^li. 

iliiniiit  esl  incorruptibile  {  Seeundum  alchinuitai ). 
InieHigiiur  sic :  Aiirum  est  incorrupiibile ,  id  csl, 
Talde  durativum  inter  omnia  aiia  meulla,  quia  durai 
I2itra  ordinationein  huiuajiim. 

A  vohmate antiqua  non  proitdlt  aclio  nota  (  Com* 
mentator^  viii  Phys. ).  Inielligiiiir  sic  a  volunialeaii- 
iiqua,  id  esi,  a  Deo  non  proced>t  aciio  nova ,  Id  lest» 
novuin  volitum,  quia  Deus  nnn  incipit  al  quid  de  novo 
velle,  quia  quidquid  Deus  voluii,  ab  cierno  voluii* 
Unde  etiamsi  muiidus  factos  esi  in  lempore,  iton 
tameii  muiau  fuit  volunlas  Dei.  Ab  a;ieroo  eDim  vo- 
luit  euro  tunc  fierl. 

Ad  produetionem  effeetus  suficiunt  duo,  $eilieef^  vo- 
lunias  et  potestas  {Per  Boet.  de  Consolatione  piiiloso- 

Slir,  prosa.  ii,  /tfr.  iv).  Inielligiiur  noo  sbsoluie,  seJ 
iiiato,  verlii  gratia :  e go  volo  et  possum  legcre  ; 
ergo /«90  alisoluie  nonvatei,  sed  beiie  valei:  tgo 
nanc  ei  pro  nuec  volo  ei  pussum  legere»  ergo  nuuc 
iego. 

A  prieaiione  tn  haHtum  impoisibilis  est  ftfresnu 
IPer  PhUosophum^  m  Priedfaitiieniu).  Inielligiiur  de 
i!la  privaiiotie  qiiae  privai  acium  ei  poientiain  simui ; 
non  auiem  de  illa  quae  privat  solum  acium ,  qnia 
Uii  bene  asl  possibilis  regressus. 

Aeiio  ei  pasno  sunt  aclus  diversarum  potentiarum 
{u  de  Animei ).  Ibi  dieiior  quod  diversarum  poten'* 
lianim  sont  diversi  actus.  Poieniix  enim  disiinguuu- 
Utf  per  aclus.  Sed  (|uia  actio  et  passio  sunl  diversa- 
mfli  poteoibruroy  icitur  simt  disiiiicia ;  quod  est 
CMiira  Philosophum  (1.1  Phtfs,)^  qui  dicit  (|uod  omnis 
actio  esi  passio :  pslet  aniecedens  ,  quia  aciio  est 
aeliis  poieiiti«  activn ,  passio  vero  diciiur  actus  po- 
leniia  passava.  Respondetur  quod  auctoriias  isi»  in- 
telljf Itur  particulariter ,  et  noa  universaliier ,  quia 
•ctio  el  passio  sont  idero  materlaliter ,  sed  differunt 
fofinaliier. 

Ab  abstracio  ad  eoneretum  est  bona  eonsequentia  {  n 
Topk.).  Ibi  diciiur  quod  verum  esi  in  prjedicaliDnibus 
qoiddiUlivis  et  esseoiialibus,  oou  auiein  iii  acciiien- 
lalibus ;  i|iiur,  etc. 

A  mmtU  eausa  in  speeie  non  pHkedunt  ^terti  e(le» 
cms  (Pef  Commentatorem^  is  Metaph. ).  Itespondeiur 
qood  ly  idcm  capiiur  multipliciier,  sciiicei  pro  eudeiii 
io  Doroero,  io  specie,  in  genere:  niodo  a  stinili  causa 
io  specie  bene  proceduui  dit  ersi  ellectus  numeio,  sed 
DOO  specie,  vel  genere. 

Auimat  esl  suhnantia  hominks  et  equit  secundum  na' 
luram  eommunem  ( Per  Commentatorem  1  Metaphys. ). 
Ei  si  sie,  tunc  naiura  coinrounis  esset  poueiida.  Ibi 
dicitor  qood  ly  est  capiiur  in  aciu  sigoato,  sic  quud 
IUe  termihos  tmmal  sigoifical  subsuntiam  bomlnis 
•i<eqiii,  secondum  naiuram  commuoein ,  id  est,  sob 
raiione  generis,  vel  sub  concepiu  coromuni  illi  ler* 
niino  awmal  correspimdente. 

A^tia  o/tl  ipiem  ( 111  de  Anima ).  Ubi  dlcitur  qnod 
aqoa  ooo  eapitiir  pro  bumido  bimplicitery  sed  capiiur 
pro  homido  ptogoi  et  subtili,  quia  boc  nutrit  ignein, 
sicol  viderous  ad  esperieotiaro ,  ul  butyrum ,  oleum 
su%tile  9  vinoro  corobustunu  £l  ultra  debel  inielligi 
de  ooirliione  improprie  dicu »  quia  nullum  puruin 
cleaeuiom  iiuini. 

Patrol.  XU 


A  Aecidenlia  dieuntur  entia  ad  ntiqnid  (  v  Meiapk.  )• 
Inielligiiur  quod  accideniia  non  babenl  esse  per  st*» 
iiisi  in  fomparaiione  ad  aliquid  et  ad  subjeclum. 

Accidenlia  osiinulantur  propagini  { v  Meiaph, ).  In- 
lelligitur  qood  propago  non  est  arbor ,  sed  aliquid 
ai  boris  a  qita  dcrivaiur  arlmr ;  ita  accideniia  uoii 
Minl  entia,  sed  euiis,  id  esl  subsiantix,  a  qiia  pro- 
paganiiir,  et  oriuniur  (v  et  vii  Metaphys.). 

Animat  eomtituitur  ex  corpore  et  anima  inuquam  a 
regente  ci  recto  { 1  Potitie,).  Intelligilur  qiod  in  ani- 
ttiati  auima  babei  se  ul  regens,  el  corpus  babci  se  ut 
recium,  quia  est  insirumentum  animx. 

Animalia  mamueta  digniora  sunt  aiiis  animal.bus 
non  mansuetis  { 1  Politieorum ).  Inielli^itur  io  quan  - 
tiiin  animalia  mansueia  participant  aliquo  inodo  re- 
gimeii.  Sed  si  oppositum  invenitnr,  secus  est. 

Absliuentia  eibi  confert  [ebrieitanti  sanitaiem  ( v 
Eihic. ).  liespondelur  ideo,  quia  abstineiilia  est  suui- 
ina  niedicina.  Et  esi  communis  rcgula  medicorum  et 
H  vulgarium.' 

Actioetpassio  non  continentursubinvieem{M  PhysX 
Inielligitur  quod  unum  non  praedicatur  de  allo,  quia 
illa  prsrdicaiio  non  est  bona,  actio  est  passio. 

Ars  imitatur  naturam  in  quantum  potest  (11  Phyiie.), 
Item.  illa  auctorius  vera  esi ,  dummodo  naiura  sit 
fundaroeniuni  illius  ariis. 

Arn  aequisitiva  dbi  est  naiuralis  animaiibus  (1  Potii.), 
Inielligitur  quod  naiura  est  sollidu  ad  proTidendum 
de  cibis  aniinalibus  cum  primo  generat.  Yel  sie , 
quando  aliquis  aliquid  acquirit  quod  natura  reqiiirii, 
ule  acquirere  est  naturale. 

AcHones  prineipantes  non  sunt  boum  de  se(vii  Polit.), 
Intelligiiur  quod  non  sunl  bona,  nisi  principaus  dii- 
ferat  ab  aliis  in  boniiaie  naturali  ei  acquisiu,  in  laii- 
ium  quaniuro  vir  differt  a  muliere,  servus  a  doroioo. 

Aclionu  jusdtim  necessariee  tunt  in  ciwitate,  sed  uou 

eiigibiies ,  ucundum  u  (vii  Potit.).  Ibi  diciiur  quod 

per  actiones  justiiiae  inielliguniur  senieutiae  et  siip- 

p  plicia  condemnatorum,  ei  necessariae  suni  in  ci^iiate ; 

^  ei  Uroen  secundum  se  non  sunt  eligibiles ,  scd  ut  eo 

roelius  civius  gubcmeiur  et  sulvetur. 

Aetiones  qnm  sunt  cvrca  divitiai  ei  honores^  uon  suui 
mmptieiter  eligibiles  ( 11  Elhie, ).  Ratio  est  quia  sunt 
quacdam  disposiiioues  ad  bonum,  et  ad  operationem 
Donorum,  ui  patet  sepiimo  Poliiicoruro. 

AnimaUa  omnia  alia  ab  homine  sola  nalHrali  inieu' 
twne  habeul  suas  aetiones^  ul  coiligitur  ibidein,  ei  qMe» 
dam  animalia  parva  habent  suas  acliones  ex  coiisuetU" 
dine^  seu  astttefactione^  ut  canes;  sed  homo  inter  ani- 
matia  dirigit  actiones  suas  ucundum  rationem^  adeoqiu 
omnia  aiia  aniniaHa  non  iam  aguni  quam  aguntur  pro^ 
pler  finem  ,  sqIus  homo  eiiam  se  ipu  et  sua  in  fineni 
suum  dirigit  ei  ordinat. 

Aceusaus  debet  etse  milior  aceusaio  { ii  Polit. ). 
Ralio  quia  oriicium  acciisantis  est  osicudere  causas 
accusationis  in  adversarioseo  accusato.  Etiaro  ideo, 
quia  accusaos  babel  se  ui  agens,  accusaius  ut  palieos. 
Modo  omne  :<gens  praestantius  esi  suo  pass». 
D  Acius  inieltecius  el  appeiiius  stutf  aa  invicem  eou- 
eordes  ( iv  Eihie. ).  Respondeiur :  Uoc  est  verom  do 
virtuijbus  rooralibus. 

Affirmalio  el  negatio  suui  iu  meule  (i^  Ethk.). 
Inielligiiur  sic,  quod  in  mente ,  id  esi ,  in  iulellectu 
prtciico  suni  aflirniatio  et  oefpitio »  sed  in  appeiiiu 
esi  )>erseciiiio  ei  fuga. 

Agricolm  magis  appeiunl  tuerum  quam  konores  ( vi 
Eihie, ).  Initlligiiur  quod  delecubilius  esi  eis  labo- 
rare,  et  lucrarl,  quaro  principari  ei  doininari. 

Agrieutiurce  possessio  esi  maximc  ualuraiis  ei  Jusla 
(1  (£<;ofi<miiconim).  Et  hoc  ei  trlplici  de  causa.  Priina 
esi,  quia  i|.sa  uoo  sit  inburoauiter  et  besiialiter,  vei 
cuui  |>eccaio  oi  violenter»  scilicet  cuin  oCTcnsiono 
proiiiui.  Alia  causa,  quia  ab  agricullura  sutuiiur  nu* 
trimentum  unqoaro  a  roaleria,  et  tale  tiuirimeutum 
est  naturale.  Alia  polest  esse  raiio,  quia  agricultura 
eonfert  sanitaiem ,  ei  superfluos  ei  lualos  humorci 
cipcllii. 

31 


§71 


BEDiE  VENERABILIS  OPP.  PARS  1.  SCCT.  H.  —  IMJBIA  CT  SPURIA. 


m 


Awmih§A.eraiuresqttadMni consMfludhu^ix Eikie.).  A     Avarus  eijusiKM  •«w  drea  kima^  qam  $mU  timffict» 


Railo  ett  Mi  titHlam  Albertunt^  (^oia  amaiio  ioiporUil 
inipemotam  inelinniionero  amoris»  in  ipsnm  appeti- 
laro,  qa«  inelliiatto  eauaatur  ex  conaueiuiiine. 

Awktfm  paHmalU  majar  att  quam  fUalis  (Tin 
Eikic.V  Ratio  esi  qaia  pareniet  magis  cognoseunl 
qoam  nlil,  qqi  suni  ex  eis  procreati,  propter  imper- 
leeiiooero  et  cognitionero  fllioruro  quam  babuerunt, 
quaodo  nascebaniur  AliU 

Amieiiia  e^njagaUs  nan  solwm  esi  prepier  ereaiianem 
fiiiornm^  sed  eiiam  jn-opier  viriuiem  (viii  Etliie.).  ln« 
lelligitur  qiiod  amieiiia  conjugalis  non  e«t  solum 
propter  creationem  flliorumf  seil  etiaro  propter  ?ir* 
luiero  veram»  si  ambo  suni  virtuosi,  qnia  vera  aroi- 
cilia  noti  est  nisi  inter  virtiiosos  joxia  Arist(»ielem. 

Amicifs  est  alier  ego  (i\  Eiliie.),  Iloc  est  ▼erum^non 
qooad  essenUam,  sed  quoad  ea  bona  qux  sibi  hoaoo 
volt  et  amico  suo.  Vel  quod  secuiiduin  eflecluin  di- 
lecUoiils  reprxseuiai  quandoi|ue  alterom»  qa>a  homo 


ier  bona  (?  EiMe.).  Re»poadelar  eo  loeo  tocem  U- 
lam  slmpliciter  non  signitcaro  aliod  qoam  qood 
bona  isu  exierna  sint  booa  soeaadam  oe :  bole  eo» 
tem  noa  obstat,  qom  eis  abuU  poaaimat«  Uo  a| 
eilam  mala  sloi  nobis;  sed  noo  seetiodam  ae.  a4 
dieium  est»  Teram  per  accidena»  ▼idelieel  ratloio 
nostri  abusus. 

AiCiio  naturm  aemper  agii  eodem  moda  (ii  PA|(S.). 
El  sic  Tidetur  ouod  sensus  ounqoam  deciplslur  drea 
proprium  sonsibile,  oo  «inod  sensaiio  esl  operatio 
ifaiurK.  Ibi  dicitur  qood  Philosopbas  pooit  difl<BreiK 
Uam  inter  operationem  natyralem  et  fortuitam.  Ram 
diciiar  quod  aciio  nalaralis  sempor  ftt  eodem  bm4o: 
et  illuddlcioroestlntelligendom,  qoodaataraageada 
clrea  eamdein  speeiom  csploris  paribns  sempor  pvo- 
ducit  eumdem  efectum»  sed  octlo  rortaila  iione  fll 
sic,  nunc  aliier :  binc  bene  fieri  polesl  qaod  itt^ 
quando  visus  erret,  qoando  non  poountor  oninia  te* 


est  condolens  alieri  iii  adfersis,  gaudet  in  prosperis  g  quisiia  ad  recto  videndum 


sieat  sibi  ipsi. 

Amieusde^i  se  ienere  ad  amieum^  skut  genu  ad 
iibiam  ( ix  Eikicor. ).  Hne  est  Teram,  prout  ly  sieut 
Imporui  aliquam  consoeludinem. 

ilaslroram  omma  stini  commiinta  ( iv  EiMeorum  et 
II  PolUieorum).  Hoc  e>l  verum  ex  eoiisensa  el  ravore, 
iionaotem  exjure.  Vel  aliler:  Amieorum  oiuuUi  siini 
eommonia,  id  est«  neceosaria  solam  bi  necessitato, 
eapiendo  1;  ooiaia  ditflribaitvo ,  qood  laotum  nlel. 
qood  qaodlibel  eoromoae  atile  e^l  eommaiio  iUi  qui 
esl  in  aeeeisiuio  positus,  sic  qood  aaas  oon  poicsi 
ei  probibere.  Vel  inieirigiior  de  oUli  ▼iclaali,  qooad 
ejaa  aafllciefiliiro ,  noa  aaiem  iatelligeodo  qoood 
alium  ttsaro* 

Amor»  eenereo  n»n  est  o/t^am  homittem  posMlHk 
plures  muHeru  vekenunter  amaee  (yui  Eud^.).  Hoe  esi 
veron  de  amoro  qui  altenditar  io  eoita,  sed  de  foro 
amore  dileeUonis  noo  babel  veriutem. 

Aoior  dtMiioram  ^eseit  in  infinilum  (i  PoUtieommli. 


AUqaa  antma  nulUus  corporis  esi  aetuM  (n  de 
Anima^  traet.  i).  laleitigiiar  sic  ono  ODodo,  qood 
auima  nallios  eorporis  esi  octqs»  qai  esl  odactaa  de 
poteotio  oiaiorim :  et  boe  sic  esl  Teram  de  oniaia  bi« 
lelteeiiTa.  Vel  ooliias  eorporia  est  aetat  teaqaom 
instiamonU  propriom.  aoia  imolloetas  noa  iodifol 
lostromenlo  proprlo,  toI  orgaoo  corporali ;  Tolaic: 
aallioi  corporii  esl  aeios  seeoadu*  labcrooUim. 

Agens  et  patienM  debeni  commumeara  in  wmiarh 
(II  d$  Generaiiome^.  loieliigitar  de  igeiiio  pcoprio,  el 
potieoie  proprio.  Sed  intellecioi  proprlo  noa  paU* 
lor,  sed  improprie«  qoia  pssiiono  porfocitTa  ioa  «il* 
Tiliva,  01  loquaatar/  patilur,  noo  aulen  alloraiiTa 
«icorruptiTa.  Deiade  boe  axioma  iotollifilar  de  bia 
qom  ro  igeodo  piUaotar.  Uode  umeui  sol  et  roU- 
qao  isin  Toro  agant  m  bme  ioferiora,  qoia  lamea 
aoo  piUontar  in  ro  igeodo,  noo  est  boeesaoriam 
dieoro  ei  commanicire  la  miteiia  eom  bii  iolii* 
rioriboi^ 


lloe  Oit  Temro,  quoad  flsamleitatioueffl  aetos,  Tel  em  ^     Ad  prindpia  nott  m  re0o  {Per  Cmmtniaienm^ 
Teram  do  amoro  ioordinato,  noo  autem  ordiaaio^  ''^   ^   "^^  ^^' "'  *    '*"  '  ^     "*  '''^'^       ^''^^ 

AetuM  eot  meUor  et  honoroHUor  pitentm  ( ix  Meta- 
pkueicorum^  tes.  com.  19).  lateHigendamest  boc  oxio- 
main  bonis;  oin  bi  maUi  iceidilailom  osse  delo- 
rlorero  poteotia. 

Animal  mplauM  semper  lakorai  (to  Eikic).  ImelU- 
gitor  io  iliqoi  operiiione,  non  carondo  io  Ulii 
operilio  sll  roagoi  toI  pinri,  bona  toI  mala. 

AmMos  cstsieiiH^as  amids,  sertime  nimfrum  et  bo« 
mioi,  seacfam  csi  praioiiorari  oeritaiem  (i  Eikie.). 
Inielligiiar  de  amiciUa  Tora  el  ipocliU;  imieus 
cnim  Plito,  imicoi  Soerilei,  sed  migis  inOca  to- 

rliii. 

Aceideas  et  suum  sukjectum  sunt  idem  nwuero 
(x  Ethie.).  loieUigilur  de  ieeideou  reeU  deaoaUoi* 
tionis,  et  non  inbmiiionis. 

Album  Molmm  quaUtatmn  tignifieat  {Per  PkUoso- 


H  Tojf.).  Hoe  debol  iotelligl  do  prineipiii 

Tol  id  orincipia  noa  esi  raiio  ipprqbiUvt  t  pcior^ 

Ueei  ibi  bono  mi  raUo  o  pooioriorL 

Alkum  non  est  MukoianUaf  sad  quale  (iT  Tojt  )•  Di« 
eilor  quod  Toram  esi,  qood  ilbom  ooo  sil  simisiia 
lii,  id  eil»  lermiaos  ioboUoliilii  qooid  iigolico* 
lom  fonoilo,  sed  qooid  siniifleilam  miterlilo. 

Ad  idem  uon  sequuntur  iuo  oppotka  (i  Prior.).  in« 
leiligitar  quod  ad  idem  eonUngeiii  non  ooqoaaiur 
doooppoiiu,  icd  liene  ad  klem  impossibile.  Kide* 
beliddi  id  iocloriuiem  eopidaUTo  toI  coojaiieUa^ 
qoii  id  MOim  proposiiiooem  booo  soqaaaior  doo 


proposiiiooem  booo  soqaaaior 
oppoiiu  di^anetiTo,  ot  beoo  so«|oimr :  llooio 
rit,  ergo  bomo  eorril,  toI  noo  corrit. 

A  piurikuM  terminiM  MimpUdter  MumptiM  ad  piuroM 
ierndnos^  socundum  magie  et  minuM  eommuniter  esi 
kona  contequeniia  {a  Top.).  Cx  UU  iocuritito  eliei- 
tur  illi  :  sicul  simpiex  ad  sUmplex,  eie  mifti  od  am* 


p/lam  m  PretdicaasenUM).  IUi  esl  Tem  io  sigoiflei-  ^   .      .  .  .   -„  .     .r  ,      ^ 

Uooe  formiU,  noo  autom  in  signUlcaUone  maurioU,  D  gii»  me  proximum  id  proximam.  £t  ioteiligiinr  sie, 
01  sic  sigoiaeai  sobitioiiim»  ei  conooUI  qiii-     qnod  debei  irgoi  i  lermiobi  simpUcitor  iomplia  nd 


ouii 

Acddenits  non  ett  definitio  (tu  Metapk.  et  ti  To- 
me.).  Sensai  iiUoi  propoiilionls  desomoadus  ett 
vx  aUo  axiomau,  quod  babouir  bi  eodem  tii  lioii- 
pbys.  AecldenUa  quiddiutem  quidem  babenl  ili-> 
qoam,  iion  umen  quiddil^iUm  slmpliciUr.  Undo  ei 
defloitiooem  babenl  qaodammodo,  oi  aaodimoMtdo 
iion  babent.  Nam  si  per  defliiitiooom,  inqoii  Atot- 
roes,  intolligalttr  iUod  qood  dal  quiddiuiem  rei  pro- 
priaiu  sibi,  et  eoavonil  sioe  additaroeoto,  luoe  defl-» 
tiitio  oon  erit«  iiisi  substanUirum  :  iiu  aUter  acei- 
pialur  dtffiniiio  geueraliur,  vblelicei  proul  osl  ain- 
nifcsuiio  conventens  natonD  rei,  sive  res  ilbi  sU  per 
se,  el  defiiiiri  pleiie  possit  aine  addiiaiuenu,  aiTO 
iiiNi,  luiic  uiique  eUam  aceideniium  est  dcfinitio  non 
Uiiiuin  descripiivi,  ^ed  etiam  esseniiabs,  ut  ii  di- 
ca& ;  Albedo  csi  cotor  disgrcgaUvus  visusi  etc 


lerminoi  minua  sompioi,  iecoudum  migii  ei  naioai, 
iie  qood  ioiecedeni  ei  eoaoaqqens  som  propooiiio» 
nes  ciiegoriem :  ot  iie  beoo  ioqoiiar :  Justaa  eoi  tlr- 
taoios,  ergo  magis  Justui  estmogis  Tiriuosu^,  et  loiil- 
nso  josius  est  iuaxime  vinaosiii.  (I  ilk»  omdo  Tilol 
sepum  coodiUooUms  iddiUs.  Priou  qood  lonoioi 
iUnpUciter  sumpti  suni  lol  alii  extremi  eooBiiiooa 
tis :  propier  boe  ooo  soq|uiiar.  Albom  esi  duico, 
ergo  msgii  aibom  oii  ougis  dulco.  Secuodi  coodiito» 
qood  otraoiqaoexiromam  sil  pnedicibile,  socaodam 
otigis  et  minus,  ergo  uoo  so^ioiMir  :  lloaio  eoi  noi- 
mil,  ergo  uiigii  bowo  osi  migis  aiiloiil,  TorUi 
oundiiio,  quoa  iu  iiiiecedooie  sti  pr^dieoUo  per  io« 
mio  tHio  soquiuir :  Bibore  eit  booom,  orgo  mooii 
bibero  e»i  migis  bonum.  Uujuli»  qood  ibi  iU  prmoi- 
caUo  proprim  pi«sionbi,  de  suo  subjoeio.  Qoiota» 
quod  uirubique  sit  prmdiciUo  directa.  Soiti,  «aud 


m 


SENTENTliE  PlllLOSOPIIiCiC:  EX  ARISTOTELE  COLLECTiE. 


W4 


SMMtnr  constantU  Sttbfeeti.  Sepliiiia»  qood  pnedseAsioe  eooseqoenle.  S^unda  eonditio,  quod  onvm 


sil  etdein  eofmU  in  sntecedenie  ct  conseqoente«  et 
jirapdicatom  sniecedentU  reslrinnittur  per  snbjecluiii 
eonseqoeotis,  vel  per  aliqood  sibi  proporlionabile. 

ArgMindQ  o^  ojlnooitva  ds  prmdicMio  fuuio  ad  iio- 
^utMm,  de  prmdicaio  InfiHHo  vaUl  toastqueatia 
h  irtpi  *E^fU9Mifti).  I]t  Soeratof  est  aibus,  erpo  ooo 
Socrsies  cisi  hoo  albus.  Et  iDielligitur  malorUliter, 
formaliier  noo  ▼alet,  quU  arguitur  a  noo  <listriboto 
ad  disiribotum  :  sed  si  argomeotum  debet  falere  se- 
cnndom  regoUm»  tooe  semper  a  parte  sobjoctl  de* 
bel  pooi  lorminos  singolaris,  vel  termlnus  coose- 
qoontU  resirUtas  ad  onom  suppbsitom  :  orgo  cooso* 
qoentU  ooo  valei.  Homo  est  alous  ergo  bomo  ooo 
esi  noo  albos,  quU  oppositum  eoosoqoeotis  noo  re« 
pognai  aoiocedeoii»  sed  sut  b  veriitto  cum  onto- 
cedeuie. 

ArpMido  d$  nogativo  prmdkato  fmio  ad  affrwiaii' 
«om  de  proMliMfo  iii/liiifo,  oaiei  ooHugaoatia  (ii  irtpl 


prvdicaloro  non  inclodat  aliud,  ne  commitiator  nu- 
galio«quare  non  sequilur :  Socralos  esi  Uomo,  el  So- 
craies  est  aoimaU  ergo  Socrates  ast  tiomo  animal. 

Ar^oiodo  a  coHjunoiio  ad  dima  e$t  bona  eonso'- 
guemta  {mpl  "Epfiwilaic)*  El  babet  ▼eriiaiem  serv»- 
lU  quatoor  eooditioolbus.  Prima,  quod  prxdicaui 
aceidenialia  debent  detorminare  idem  in  antecedenie 
el  consoquente ;  et  quando  boc  non  esl«  lune  resnU 
BOQ  ▼alet.  Secuiida  conditio,  qnod  unum  pr:edica- 
lum  non  sit  diciio  distrabens  respecto  alierius ;  ergo 
noQ  seqoitnr :  Socraios  eat  albus  ut  carbo»  ergoSo- 
crates  est  albos.  TenU  conditio,  quando  arguitur 
com  dieUone  ampllativa,  sic  quod  ampliatio  ooo  va- 
netur;  et  er^o  non  sequltur :  Gbiimera  esl  ens  am- 
pliatum  imsginabtle»  ergo  Cbimarrt  eat  eus,  et  Chi- 
m«ra  ost  amplUbilis  :  eonsequens  autem  est  una 
copoUliva*  cujus  nna  pars  est  fatoa»  ergo  lota. 
Quarta,  qoando  unom  pnedicatnm  esi  aequivocum. 


*B^^«Miaf).  Ut  Socraies  non  esi  niger»  ergo  Socra-  g  tonc  non  valet,  quU  non  sequitor :  Hoc  est  ranis 
lesesl  Boo  niger.  HU  rofuU  tenel  veruin,  sed  tribus      latrabilis,  ergo  boc  est  csois,  et  boc  est  latrabilis. 


coodiiloiiibos  salvU.  Pnma»  quod  argualur  lo  pro- 
positionibos,  deea,  5  adjacente ;  secnnda  quod  noo 
orgoator  a  oon  disiribulo  ad  dislribuiom :  ergo  non 
oeqoitor :  Omne  animal  noo  esl  aslnoSt  el  omiie  ani- 
■sal  esl,  ergo  oroiio  aninal  est  non  asinos ;  tertU» 
qood  somper  in  tnteeedrnte  dUiribuaiur  prcdlca- 
lum :  ergo  noa  sequitor :  Omne  tnimal  non  est,  ergo 
omne  tnimtl  est  non  animaly  qoU  prmdicatom  ooo 
dUiriboitor  ki  antoeedonto. 

Arpuado  ok  affmaAea  de  ^eidkaio  infiMlo  ad  na 
§aiham  dt  preidteaio  fniio^  walei  consequentia  (ii  ntpl 
^lKmUte).  l)t:bomo  est  noQjusius,  ergo  booio 
■00  osl  Josios.  Illa  regoU  leoel  verilaiem  aalvU  trl- 
bus  oosibos«  Frimos»  qoando  uro  io  amrmatlvt 
qntm  ln  nogativa  prttdlcatum  distriboatur  pro  qua- 
libel  diiMOOlU  temporU«  qoU  sl  boc  non  flerot, 
aianlo  illo  etso,  qood  Socrties  pro  oot  medUttio 


quia  prima  pars  cousequentis  esl  proposilio  plures. 

Anima  eti  iub$iantia  in  tubjecio  actu  exi$ten$  (Per 
Commentaiorem^  vi  Metaphy».),  Ibi  dicitur,  qiiod  voli 
per  sufajecium  Commenuior,  el  per  »ubftUniiam  in 
aeiQ  inlelllgero  sobjectom  organiittom,  qoit  ouine 
toimal  reqoirit  aubjeciuni  organisaturo.  9ub|ectum 
outem  orgaoisatum  osl  lllod  qood  Imbet  pnos  di- 
versimode  eomplesionaus,  td  diverst  oincit  eser^ 
ceudo  depuUias. 

Aliud  e$i  megniiudo  ef  nio^'f  tdiniiy  of  roro  et  ear* 
ni$  e$te  (iii  de  AMma).  Illa  aucioritas  debei  sic  inlel* 
ligi,  qiiod  Pbilosopbos  vull  ostondere  modum  inul- 
ligeadi  ipsius  inielleetos»  et  sic  per  magQiittdioeffl  oi 
caniem  loieUigit  ooiversale,  vol  Uu  soa  raiiooo 
eoromonis  conceplos;  sod  per  magoitudinU  el  car- 
nis  esse,  iuulligt  debet  siiituUro,  scilioet»  isu  et- 
dem  sub  condiiiooibos  lodlvidutntibus;  vult  ergo 


lomporU  oKcoJm  imrm  noo  sil  tlbos,  ol  pro  olia  mo-  ^  untnro  quod  aliud  osl  intdligeodum  universaliier, 
*    sli  tlbos,  tooe  trgoondo^ettliod  est  Inielligeodom  singoUrlier.  Ei  boe  osi 


dieUio  ejosdom  UmporU 

flt :  Socrties  est  ooo  olbos,  ergo  Soerties  noo  esl 
tAoo  :  eonse«|uoniU  non  vtleit  qnia  antoeedons 
eoavenil  Soerati,  ol  umon  ol  uon  eonvenit  coose- 
qoona;  sod  sl  doborol  vaUro»  oporiet  quod  sU  ar- 
gotlor  aocoodom  Marsil. :  Soeratea  est  non  albos 
pf»  qotlibei  ptru  tomporU  praseotU,  crgo  Socrties 
MOo  esi  tlbos.  Socoodt  conditio,  qund  solum  touto 
prmdicttom  iofiniietor ,  ergo  non  seqoiiur  :  Uoe  esl 
mdUtbilo,  non  eosentialiier»  ergo  noii  osi  pnedica- 
bilo  ossemUUler,  quU  sui  qood  idem  sit  prmdict- 
Mlo  csooaiUlHor  ol  teeldonttliier  respocto  diverso- 
vm.  Simllilor  poiei  por  boe»  qood  omitos  rationos 
oaeiorU  oooseqooniUrom  oon  valent  in  nomioibos 
odJoctivU;  a  simltiler  in  aliU,  ut  ibi  babotor,  quia 
oompor  deflcll  IIU  tecomlt  conditU.  TertU  condi- 
tU,  qood  trgotlor  lo  proposiliooibus  csiegoricU  do 
\m  osso,  01  Bon  In  modtlibos ;  orgo  non  soquitur : 
Socrttes  non  poiesl  esse  non  tlbiis«  ergo  Socrates 
mem  polestesso  albos.  Si  aniem  negatU  posiponitor  D 
modo  10  soconda  propoikitlono,  lonc  bene  sequiiur, 
«I  sie :  Socrttes  pe!tesi  esse  non  tlbos,  orgo  Socrties 
poiesi  esoe  non  tlbos,  el  ste  bono  vaUU 

Argaendo  a  dimio  ed  eoniun^ia  e$i  bona  eomee* 
qmmtfa  (ii  mpl  Tpyemiac).  m  sciendom»  qood  por 
OOfiittiiciom  sive  per  predictiom,  conjnnctom  debel 
loiolUgi»  tggregainm  es  doiermiiiaiioue  et  determi- 
Boblliy  01  pneOictlom  divUum  esi  unnm  lllonim. 
lUo  regola  babei  venutem  servatis  doaboa  condi- 
llonibos.  Prima  qood  ilU  duo  prmdictu  divisty  uoo 
sim  tecideBtU  allcujus  ly.  Ifol  qotodo  ooom  per  tc- 
cldens  vidoiur  iiiesko  tlieri,  luoc  coosoquooiU  non 
voloi»  quU  000  seqniior :  Socraios  esl  tlbus,  ei  So- 
crtlos  ost  montcbos,  ergo  Si)crties  ost  tlbos  moot- 
cbuo.  EtUm  nun  soqoiiur :  Socrttes  esi  mtgnus,  oi 
Soorttes  coi  mooacbuo,  orgo  Socrties  osl  mtgnus 
momichos,  sopposiu  qood  sit  ptrvm  suiurm,  ei  mt- 
gjtooiB.tcieotit»  qoia  tnloocdoos  potosl  esoi  verom 


verum,  el  ponuniur  duplids  exempla  meupbysica- 
lia,  01  magnitudinem  et  roaguitudinis  esse,  oi  oato- 
ralia,  ot  aquam  esso  aquam»  miido  cognitione  sensi« 
tiva  iHissumus  cognoscere  aqoas  esso  siniiliter  roa- 
gniiudinis;  sed  per  inullectom  possumus  soiom 
cognoscere  magnitudinero,  qum  bic  soroiior  por 
universale.  Sed  olijicies :  Pbilosopbos  dicit  qood  non 
esi  quideln  caro  et  carois  esse,  Idem  in  qoibusdam, 
ai  in  quibusdam  esi  idem;  modo  nequaquam  esi 
Idem  inlelligero  unlversaliier  et  siuguUriter.  Ke- 
spondetur  quod  Pbilosopbus  volt  quod  ipso  Intollo- 
cius  noo  solom  eogooscii  univorsalitert  sed  otitm 
particultriier,  sed  sensus  cognosdt  siogulariier  so- 
lum.  Ei  ergo  sonsiUvt  eogniuo  coiiveuit  solom  iii- 
tellectoi  mtioris  conjoiicto,  el  sic  qoando  dieii 
ArUu  qood  in  quibusdain  est  idem  caro  et  caroU 
etse,  voll  itntom  qood  sint  ojosdom  poteoilm  ipoios 
lotellectus* 

Acdden^  nem  kabent  mofsrtfm  (vii  Metapk.).  Ro- 
spondelor  qood  verum  osi  de  mtierit  es  qut :  qiiia 
ilUm  000  baboot,  aed  booo  io  qut  btbenlt  acilicet, 
in  qnt  sool  sob|eetivo. 

Aetno  ef  pofenfio  draMiiiuil  omnlo  prmdieamenfa 
{Per  Commeniatorom^  i  de  Anima).  Inldligilor  uoo 
mbdo  sic,  qood  io  qonlibel  prmaicomenu  sonl  ler- 
loinl  verifletbiles  do  prioit  subsUolU,  moditoU  iUo 
verbo  esi,  vel  poiesi.  Vd  pooooior  prasdictbitU  com 
iilU  verbis  e$f,  poimi,  ot  sic  est  vert :  qola  vorom 
est  dicere  in  geoere  subsUiiti» :  llomo  esl»  vel  po- 
tosl  osse  animal,  et  sU  de  aiiU  pnsdicaoieotis.  AUo 
modo  inUlligiiur  sic,  qood  in  qooliboi  genore  pras- 
dicameniali  invenitur  aliquid  quod  habei  raiiooem 
octos,  el  quod  babet  rationem  potentis.  Sic  iiemm 
ost  vera,  quia  In  quolibet  geiiere  reperiootor  teoqro 
el  differoHiiaey  et  sic  ibi  suiit  actus  ei  poteotias,  eo 
qood  baboni  raUouem  materiaB,  ut  paiei  por  Por- 
phyr.,  et  elUm  reperitur  formt  vd  diflrereniit,  quss 


975 


UEDi£  VENERABILIS  OPP.  PikRS  I.  SECT.  II.  —  OUBIA  ET  SPURU. 


978 


esl  actnt  qm  disiiDguU  et  8epinit«  ut  patet  per  Phi-  A 
losopham  (iii  di  Anvna),  Alio  inodo  t ie :  Actos  et 
poteotii  in  quolibet  prxdiciinento  reperiuniur,  id 
ett,  termini  roagis  et  niinus  commune,  et  lic  roagis 
coromune  habet  se,  ui  potentia ;  minus  commuue, 
m  acius.  Vel  diciiur  qood  lantum  vull  quod  isti  ter- 
mini,  actus  ei  poteniia,  in  commoni  non  sunt  iu  ali- 
qoo  pnedicamento,  sed  bene  modo  resiricto. 

Anima  eomponUnr  ex  inteUectu  agenie  el  poiiibiR 
(III  de  Animn).  Inieliigilur  sic  recte  :  Sicut  sensos  ad 
inteHecturo  concurrit  quandoque  actite,  quandoque 
passiTO,  sic  inieliectus  cuncurrit  quandoque  active, 
et  tuiic  dicitur  iiitellecius  agens;  quandoque  pas- 
8i?e,  etsicdiciiuriotellecius  paiiens,  scilicet,  quando 
recipit  illas  passiones,  sive  species.  Sed  non  debet 
inielligi  secunduro  realem  composiiionem,  sed  dici- 
iur  acius  agens,  quaiido  acto  forroat  iniellecturo. 

Antma  €$t  eorruptibm$  (m  de  Animny.  Intelligilur 
DOQ  secondum  essentiam,  sed  secoodum  quamdam 
operationem  instruroentalem.  g 

Amma  prtedieatur  mquivoee  de  animnbut  {Per  Com" 
meniatorem^  in  de  Anima).  Intelligiiur  analogice  ^ic, 
quod  anima  per  prius  dicltur  de  anima  Ititcllectiva» 
el  hoc  prioriuie  dignitatis,  et  per  posterins  de  aliis 
animabuSy  Sfiliceiy  sensitiva  et  nutriiiva.  Etiam  po« 
lest  iiitelligi  de  inteltigentlis  secundum  analogiam 
perfectionis. 

Aecidentia  u>lum  $unt  teniibilia  (ii  de  Anima)*  In- 
lelligitur  quod  soluro  soni  seiisibilia  per  se  et  dire- 
cie,  cum  hi»c  tamen  stai,  quod  sulisuntix  per  acci- 
dens  et  iudirecte  sunt  sensibiles. 

Animal  e$i  animal  propter  $en$um  taetu$  (ii  de 
Anima).  Inlell  gitur  quod  ly  propur  non  importal 
causam  efficientem,  sed  converlibiliialem,  iia  quod 
omne  quod  est  aniroal  babel  sensum  tactus.;  et 
e  conversot  orone  quod  habet  sensuro  lactus.e^l 
auiuial. 

Animai  habene  unum  $eu$um  t$i  imperfectiwmum 
(i  Metaplt.).  Intelligitur  qiioad  touiu  spcciero,  nou  C 
autein  (|UO»d  certuin  individuom. 

Anf mn  e$t  in  eorde  $ieui  aranea  in  tela  :Esde  un$u 
et  $en$aio).  Inielligilur  quod  anima  sodet  in  corde 
principaliter  et  origiiialiter,  et  niinua  principaliier 
Vi  aliis  meinbris.  Quod  si  objicias  :  Sed  arauea  non 
est  in  qualibet  parte  telae,  igitur  anima  non  est  in 
qualibel  parie  corporis.  Itespondctur  qood  Philo- 
so)ibus  loquicur  opinaiive  de  illls  qui  dixerunt  ani- 
maiu  taiitum  esse  iii  corde,  et  dirigere  suas  opera- 
liones  per  oninia  inenibra,  sic  quud  illas  operaiio- 
nes  rfg<*rent  lou  roembn.  Sed  tlla  opinio  reprotu- 
tur  per  Philosopbum  ibidem,  qiiia  nullum  ageus  in- 
stromcnule  poiest  producere  aliquaui  operaiionem, 
non  €Oa|eiite  agenie  princtpali :  unde  iiuii  oportel 
hhc  omnimodam  similiiudintm  quaercre  inter  aui- 
mam  el  araueam. 

Anima  e$\  in  curpare  eieid  monarcka  in  eivitate  bene 
di$po$ita  (ykiloiophu$,  in  lib.de  Moiibue  naturalium). 
Inielligilur  quoque  ad  sensum  impropriuin,  quod  ly  0 
debel  iiuporure  iiou  ouiuimudam  fcimilitudiiiem , 
sed  xqualein  ei  sufttcieuiciu,  sic  quod  aniroa  csi  re- 
geos  ipsuin  corpus,  sicul  nionarcua  iu  civiute. 

Aliqua  qualitae  nan  e$t  aetiva  (ii  de  Generat^).  In- 
lelligitor  uoo  qood  aliqoa  qualius,  sciticet  siccius 
el  humidiUSy  oullo  modo  sit  activa,  sed  sic,  quod 
sil  minos  activa  qoam  alia,  qoia  siccius  ei  humiui- 
las  soui  qoaliutea  minus  acuvie  quaufi  calidiUs  ei 
fiigidius. 

Aiiud  e$l  tndere  per  vtsnm,  el  aiiud  di$cemare  (ii  de 
Annnut).  tbi  dicitur  qood  PhilOMiphos  nou  luuuil 
duos  sensus  exteriores  visus«  sed  duos  bensus  vi- 
sus :  uiium  eiteriorem,  allum  interioreiu»  el  per  tioc 
qnod  dicit :  Aliud  cit  per  vbum  discernere,  aogil 
sensum  interiorem,  scii.,  sensom  commoiiem  lute- 
rlorem  ;  sed  per  hoc  qood  dicit :  aliud  videre,  un- 
git  sensom  visus  e&teriorem,  et  hoc  voll  Philoso- 
phus. 


Anima  a$t  $pecie$  $peeiarum  (iii  da  Antai)*  Iolei« 
iigiiur  slc :  Anima  est  spei-ies  speeierom,  id  cst, 
forma  formarum,  quia  dignissima  forma  in  istis  iii«* 
feriorihus  est  aniroa  buinana.  Vel  sic:  Aoinaesl 
forroa  omniuro  specierom,  id  esi,  forroarom  ioieHi- 
gibitium,  scilicei  receptive,  qiiia  est  recipteos  spe- 
cies  intelligibilium  omnium  reruro. 

Aiiima  e$t  locu$  (ii  de  Anima),  Ibi  dicendom  est 
qood  locus  duptiitiiercapitur.  Uno  modo  proprie,  et 
sic  ultima  superflcies  lotaii  dirilur  locos,  sic  esi 
pars  integralis  alicujus.  Alio  niodo  locui  opitur  pro 
coniinente,  el  sic  anima  est  locot  sppcierum,  quia 
coiitinel  lo  se  species,  id  est,  scienlias  et  virtofe*. 

Aeeidentte  u$e  e$t  ine$H  (vii  Metaphge,  et  i  Phff$.), 
Seiisus  est  non  quod  accideos  aciu  iubsianiia  a 
qiia  depcndet  inbaereit,  sed  quod  possil  et  debe<l 
sua  nalura  inliaerere,  iiisi  aliunde  impediatur. 

Ad  phiioeoffhum  pertinet  ineemre  prima  prineipia 
medicee  eeientiee  {Ex  de  Sen$u  el  $en$ato).  Ibi  dicimr 
quod  iibi  philoBophui  desinit,  Ibi  medicos  incipii, 
et  ergo  necessarlom  esi  medieum  esae  philoio- 
phuin. 

Afjmainiiii  esf  eontrarium  aiita  ( ii  de  Anima).  In- 
telligitur  iic,  accipieiido  contrarieutero  improprie, 
icilicet,  quod  untum  valet,  quaotom  dissimile. 
Oeinde  intelligiior  in  princlpio,  non  in  fine,  q«od 
enim  principlu  dissimile  est,  in  fine  ilmlle  est,  si- 
roile  enim  simili  nniritur  et  iogelur. 

Ape$  et  ea$ie$  $uni  prudeniiora  eeeterie  ammaiibiu 
bruti$  (ii  ifflapA.).  Inielligilur  qu4id  mijorem  ba- 
beni  iiiaustriam  quam  alia  animalia  bruu,  quia  pos- 
iunt  iibi  disceruere  convenieniiam,  ct  fugere  discon- 
▼enieotiam.  Et  capiendo  Ij  prudentiam  propriet  pnnit 
et  recia  ratio  rerum  agibilium,  ul  est  bahitus  intel- 
leciiialis,  tunc  solum  conveoit  homiD.bos»  el  aoa 
apibus,  vel  canibus. 

Anima  un$itiwa  e$t  in  earpore  extenea  {nda  Atd' 
ma).  Inielligilur  qoidem  deaiiiroa  raiionali,contiiienie 
gradum  sensitivum  non  aecunduin  suam  ipiiui  Sib- 
suutiam,  sed  qooad  organa,  vel  ad  disposiliones  re- 
quisitas  ad  actum  sentieudi»  sic  quod  requlrit  orgioa 
exunia.  De  aniina  vero  ieiisiliva  bruti  lotelligiier 
simpliciter  etiam  qooad  ipsani  ejuimodi  aoimtt  iob- 
ilauliain^  Anima  enim  aeniiliva  bruti  ex  potenlla 
maieriae  quantae  et  exlensae  produciiur  aiqoe  exori- 
Mirt  el  ideo  etiam  ipsa,  quanu  exlensa  est. 

Aliqua  animalia  eolum  kabent  unum  uneum^  et  ali* 
qua  tre$  ( iii  de  Anima).  Ibl  dieitur  qiiod  Philoiopbus 
est  locuiui  de  autmalibua  imperfectis. 

Arguendo  a  poeitipo  ad  eafuparatiimm «  e$t  boaa 
eoueequemia  ( ii  Topie.).  loielligllur  quod  arguendo 
negailve,  et  iioo  affirmaiive»  et  eapiendo  compara- 
tivum  proprie.  Beiie  enim  conclodo  :  Socrates  noo 
esl  albus,  ergo  Socrates  non  esi  albior.  Noo  tamea 
perlnde  :  Soicrales  est  albus,  ergo  eat  aibior. 

AlJ^oa  e$t  materia  onuiium  UquefactibUium  {  v  Me* 
taph.).  Ibi  respondeiur  quod  iiialcna  non  eapitiir 
proprie  ;  sed  vull  quod  omnia  liquefactibilia  conve- 
niuiil  in  inateria  altqua,  qula  iu  humid.uio. 

Ainma  tam  priu$  rieil  vitam  aMinia/u»  quam  mtam 
Apmi nfi«  ut  dicit  Phito$ophu$  {in  da  Auimtitib. ).  bi- 
t«lligitur  quod  aniiua  |>riui  apparel  exerceic  epo- 
rationei  snimalis  quam  bominis,  et  ex  boc  iiou  se- 
qoitur  quod  auima  seusitiva  sil  plus  io  homioe  qoaio 
intellectiva. 

Ab  uno  agenu  nan  proaemt  nUi  mmm  { CMgH» 
e%  AiiMiat.^  ii  deCaner.  et  eor.,  m  tex.  com.  b^i  et 
XII  Metapkg$.^  io  cam.  44,  ubi  idipeum  esprem  ei$am 
Auerroea).  tiiullige  sic  :  Ab  odo«  ui  sic,  uon  poleil 
nbi  onum  procedere »  praeionim  immediaie  el  sioi 
ordiiie  qoodam.  Vel  meliui  ei  clarioi  :  A  iimpiidiir 
unOy  quoad  esseDtiam,  elqooad  virtutem,  noo  pelisl 
Bisi  ouum  provenire.  Sed  ab  ono  simplieiter,  qosa* 
lom  ad  esseotiam,  molliptici  autem  qouad  poteotiam 
et  viriutem«  poisoni  imoMdiaie   plura  proveoire. 

AdinterrogalMammfaetam  par  qutd^  da  prinm  $ab- 


m  SENTENTIiC  PHILOSOPrHCifi  EX  ARBTOTeLE  COLLECT^.  978 

Biamila  e^iwenUntiui  retpimdittr  tpeeln  quim  genut  A     Apet  hahent  regem^  qui  non  exUfUid  eum  ommhut 

(PkilMopkut,  in  Vradicmmentit).   InteUigitur  rront      apibut{1bid.) 

\f  eonwemeniiut  non  ralet  In  tantiim,  sicul  magis 

BOti»(,  qtiia  tiinc  fil  e  converso;  ted  vult,   prout 

eoneenUntiut  falel  untom*  sieul  magii  determi- 

Mie. 

AeHwum  et  pmmum  teeundnm  poientimn  dicuntur 
miuiiquid  (ii  el  v  Metaph,).  Inieltigitur  qiiotl  dici- 
biria  importanlfa  actionem  et  passionem  influilunt 
terinmos  ratione  quoniro  ordinantur,  secundum  dici 
hi  pnedlcamtiAio  ad  aliquid,  non  aulem  secundum 
ease  el  propriei 

i  comparafiiw  nd  potiilwum  ett  bona  eontequentia 
(ii  Topie,).  Inteltigitnr,  dummodo  non  8uperveni:it 
aliqtia  negailo,  ?eT  dictio»  habens  Tim  negaiionis,  et 
qoando  leneior  proprie* 

Argnendo  ab  interprttaiione  ad  inlerpretatum^  vMei 
eontequentia,  et  e  eonverto  {Per  Philotophum^  in  To* 
pie,).  Ibl  dicitur  qiiod  dictum  Philosoplii  intelligi* 
lor  negative»  non  auiem  aOirniative.  Eiiain  valet  iila 
consequentia «  cipiendo  ab  inierpreiato  ad  iiiierpre- 
Utum  afQrmaiive,ui  seqoitur  beue :  llle  esi  officialis» 


Anima  infundi»ur  eorporijuttu  Dei{ln  lih,  dePro* 
prietaUhut  elementorumu 

A  mutierihutnon  regilur  eiviiat  (ii  Pol.). 

Anima  preiiotior  eti  eorpore  in  omni  pottettiane  (vii 
Pulit.), 

Art  tupplet  defeetum  naturte  ( Jbid» ) 

Amor^  odium  et  proprium  cnmmodum  tetpe  faeiuni 
judiee  n  non  mdere  verum  ( i  Rhet.). 

Amicut  gawdei  de  honit  et  dolet  de  Irittibut  tm  ofllict 
( II  Rhet.). 

A  tuxurim  fervore  tludent  te  veri  tludiod  ahaiienare 
{Par  Boetium  in  Diteiplina  teho!arium)* 


jna  eti  im   appetil  il  ani  rormam  qiiam      „„t>i||„8 .  g^d  si  bonum  flnituro  comparatur 
miod  soleai  exorin  biijiismodi  sppenius  C  |„,.„jj,    „^^  f^^j^  ,  ^^y       quia  omnia 

.\el  atiler.  veruui  esi  de  appeiitu  desi-     eiim  pilmo  motore  el  lolum  unlversum  non 
j»ulem  coiiiiilacenli».  Nain  ilia  quu)  no:i-      :„.„•:  .„^„u  hAn«m  n^t^n.  Arim..a  .«AtAr  n^nn 


orgo  ponilur  loco  episcopt. 

Anima  nan  ett  alierahilit  (  vii  Phyt. ).  Ibi  diciliir 
qnod  Jinima  non  alteraiur  alierAtione  corruptiva, 
•mI  bene  salvativa,  seu  perfecliva »  ab  iguuraotia  in 
•cientlts. 

Aeiut  non  pfirum  dittat  a  potentia  (i  de  Amma^  et 
u  Metaph.).  Ibi  dicitur  quod  venim  esl  eapiniido 
actum  pro  aclu  potentitt,  el  sic  orone  illud  diciiur  in 
aciu  fiolenii.-ey  quod  actu:iliier  est,  et  vocatur  acius 
<»bjef  tivatis,  buic  oiiponiiiir  poleniia  objectiva.  Unde 
potentia  objectiva  vocatur  itiiid  qiiod  non  esl »  sed 
potest  esse,  ei  sic  aclus  et  pofentia  sunl  ma&iine 
oppo^iia. 

Appetitut  esi  ratione  corentiw  {\  Phgt»),  Intelige 
Bon  quod  «cniper  atisit  ciijus  est  appelitus.  Utique 
eiilm  maleria  eti^im  appetil  illam  formam  qiiani 
babel.  Sed 
ei  rarentia 

derii,  non  stutem  coiii|ilacenli«.  £Nain  liia  quu) 
dum  hubemus  d''Si<lerare  solcuius,  in  illis  quae  ba- 
bemns  complacere  nobis. 

Ad  tub*tantiam  non  fii  motut  { v  PhgtJ).  Et  ratio 
esi«  quia  subsUiitit-e  nibii  e»(  coittrarium,  ^ed  omnis 
motus  iit  de  conirario  in  coiilrariuin. 

Ah  experienlia  singuta^ium  aecipimut  univertalem 
odentiam  { vii  Phy$. ).  ItiieHigiiur  quod  ex  veritate 
smguUriuro  inferiur  veriias  iiniversalis. 

Anima  intelligit  quando  vuit^  ud  non  tentit  auando 
vuti  { II  de  Anima).  Ei  ratio  esl  diversius  oi>jecio- 
rum,  quia  objecium  Inietieclus  est  in  ipsa  anima, 
adeo  ul  el  seipsaui  pos»it  -iiiieltigere.  Al  objectuin 
sensus  oon  esl  Id  ipso  seiiso.  Non  eiiim  seusus  seniit 
seipsuin. 

Aauas  magnee  plu$  fluuni  de  noeie  quam  de  die 
(iii  lleieororaiN).  Ei  boc  est  iiieo  propier  abseoilain 
bumoris  sotaria. 

Arlifex  eti  tapientior  exparto^  el  architector  manuali 
ariifiee  { i  Metaphgt.).  Ad  sapienlem  |>ertinei  omnia 
la  uttiversali  scire,  el  diflieilia».el  babere  scientiam» 
qw  stu  Ipsius  un  um  causa  esi«  ei  nou  causa  alie- 
rins. 

Aiidtre  fahulat  ettimpedinuntum  eognitlom  veritalii 
(11  Metapi). 

Antiqui  phitotophi  aequititit  vitm  necettarUt  prima 
eeeperuni  phitotaphari  (i  Metaphgt.). 

Anima  att  eauta  eorporit  viventit  in  tripHei  genere 
teiUeei^  formaHt  ^  efficiemit  ei  finalit  { ii  de 


Ariifex  teeundum  pottetium  intendii  u  atsimiiare 
matur«e{Cominemmor,  ii  Metaph.). 

Anhmatia  augenlur  magit  darmmda  quam  vigilando 
{1m  de  Somna  ei  vtgiiia). 

Ammaiia  retpivami  in  kmmido  ( f ii  de  Morie  ei 
vim)k 


Bonum  eti  adulterari  eum  uxore  Igranni  Umpore 
hetti.  Inieltigitor  sic  :  Utile,  seu  CKpediens  esi,  lem- 
pore  belli,  adullerari  cum  usore  lyranni,  at  Ipsa 
B  revelet  secreia;  et  sie  bonuin  nou  debel  dlci  boni- 
uie  mori<,  quia  non  esl  bonum  moraK  sed  maluii»» 
sed  Iroporiai  uUliutem,  ul  diclum  est.  Caute  igitttr 
haee  Arislotelis  sententia  legenda,  nc  qois  ollo  ten- 
pore  licitum  esse  poUt  adulterari. 

Boniimel  mofiim  tunt  eontrarie  oppotita  {Per  Pht- 
lotophum.  in  PriBdicamentit).  Inteltigitur  sic»  proul 
bonum  el  maluro  sunl  diflrerenlias  artis,  non  sniit 
opfKMlu  contrarias,  sed  contradietori»,  quia  matuui 
entis  non  esi  ens,  sed  bonum  enlis  esl  ens ;  sed  tunc 
ad  Phiiosopbum  dicitor  quod  loquitur  de  boniuie 
moris,  ei  non  de  boniute  entis. 

Bonum  utite  non  etl  melmt  hono  honetto  { Per 
Senecam).  Inielligiiur  de  bono  ulili,  in  qnautum 
non  esi  bonum  boneslum,  qoia  idem  bene  pousi 
esse  bonum  uiite  ei  bonum  bouestam. 

Bonum  eomiumeratum  hona  facit  iptum  meliuo 
(i  Ethic).  Intelligilor  sic  :  Si  bonum  influitum  con- 
nomeraiur  bono  Auilo,  racii  ipsum  melius,  id  est* 
nobilius ;  sed  si  bonum  fluituro  coinparaiur  bono 

bona 
facit 
Ipsum  inagis  bounm  quam  primus  molor  seorsum, 
eo  quod  esi  bouum  iuttnitum. 

6it  tria  non  tunt  tex  ( v  Metaph. ,  tex.  10).  Ibi 
noiauduin  esl  quod  llla  propi>»ltio,  bis  Iria  nou 
sonl  set,  est  dislinguenda.  Nam  ly  hit  dupliciter 
sumiiur*  Uno  m»do  capitur  copulaiive,  iia  qtiod 
conjuoctio  iiiclusa  ly  hit  causai  proposiiionem  byi>o* 
iheticam  copulalivam ;  ei  illo  modo  tanium  valei : 
Bis  iria  non  suni  sex,  ei  sic  esl  vera,  el  illo  modo 
eam  capii  Pbilosoplius.  Alio  roodo  capitur,  oi  con- 
juDCtlo  iiielusa  in  ly  hit,  scil;cet,  sil,  el  lunc  unetiir 
eopulatim,  ei  racii  proposiiiooero  categorlcnm  de 
coDdiiionaio  eitreroo;  et  lune  unium  valel :  Triit 
ei  Irit  Don  soni  sez,  el  sic  Ipsa  esi  falsa.  Alexan- 
der  Apbrodis.  super  bunc  locum  sie  eiplical :  Si  tex 
simplieiur  aedpiamus  boc  numerus  esi,  sin  auieia 
tex  acciplas,  ut  bis  Iria,  lune  cuui  qualiiate  dicetur. 
i^  Vide  porro  Fonsecaui  {lih.  viii,  eap.  7,  de  fatlacia 
lompotiiionit  ei  dimionit) ,  el  alios. 

Bofiiuii  eiiimir  fil  optimum  hanum  (vii  Polii. ).  In 
lelligiUir  comparaiivey  scllicet,  quod  bonom,  quod 
e^i  bonum  bominls,  esl  optimum  res|>ecta   illo- 
ram  duorun,  sicilicel»  booi  otUls,  ei  boni  delecu- 
bilis. 

Bonmmreperilmr  in  quolihei  prtedicamento  (i  Top.). 
Inlelligilar  de  bouo  enliutivo,  ei  oon  de  bono  mo« 
rali,  qula  lllod  iiod  reperiltir  lo  qooUbel  praedica- 
meiHa 

Brmtum  e$t  aninmniiua  arhare  {Per  auetorem  Sem 
prineipiarum).  Itttelligiliir  quod  aiiimai  babel  piarei 
virtates  vel  poieniias  aniroae,  quam  arbor.  Vltie  su* 
pra  aiioma  :  Aoimal  esi  animaolius  quam  atbor. 

Boiiom  ^iMfilo  commmuiii,  fanio  divinimt  ( i  Eth.  ai 
II  Tap.).  Verum  esi  de  bono  ejosdero  speeiei.  Uode 
lleei  uioratuin  esse  commuiiias  sii  quaro  relif[iosaui 
cssc,  divinius  Umeu  esl  hoc  quam  liiod.  Huraua 


m  BEDiC  VENERABILIS  OPP.  PARS  I.  SEGT.  II.  -  D06IA  CT  SpmilA. 

qtiando  pToplar  coinronnem  mnm  tlicajtif  ImidI  Don  A  cforitat  inii^nif iinr,  et  Inlelligitiir 
ilemga^ur  habenti  irnd  bonum,  pro|Mer  hoc  enim 
qoamYis  habere  equum  euro  deeem  sociis  est  eom- 
mnnios  f|nam  se  aolo  babere,tamen  non  estdivlniua^ 
qola  derogat  babenti. 

Ba$iU$eui  solovisu  imirfieit  homnem(Pir  eommune 
^etum ).  Reipondetur  quod  non  est  intelligendum 
quod  per  aetom  per  se  et  per  speriem  Yisibilem 
interOcit  hominem,  sed  est  intelligendum  ad  istom 
aensum.quod  bacilisd  suntaqoei  et  homidi,  et  maxi« 
me  poro»i,  et  per  eos  fiont  evaporationes  qn»  In- 
flciunt  aerem,  et  illc  acr  attrartiis  ab  homine  inter* 
ficit  homincm.  Et  sic  simlii  modo  dicitur  de  rouliere 
mensiruosa,  quaB  solo  visn  maculat  speeulnm. 

Bonum  et  malum  iunt  in  rebus^  verum  et  faltum  $unt 
tft  meuti  (vi  Metaph.^tix.%;  it  iii  de  Aninui).  Sensns 
esi  non  quod  bonum  non  sitetiaiu  in  anlma,  sed  qiiod 
non  temiiiiainr  ad  animiim  siciil  ▼emm,  qnia  bonum 
non    habet   rationero   tcrminandi   appeiitum ,   se- 


•peciica. 


cundnro  esse  cognilum»  quod  babet  in   aniroa,  sed  Q  tur  ab  eit  (ii  Ethic.l 


tione  ,  scilicet ,  domnK>do  eaDiera  sinl 
dumroodo  bono  communl  eoBveaiat  prmmlMiiiii. 

Hoiiiiiii  ff  SNS  MNMrfmilmr  (ir  Knaph.).  IntelUfHw 
de  boniuie  entls,  et  non  de  boniute  artia,  de  qoo 
lor|ultur  Phllosophus  ( i  Eth.)  dieens,  quod  in  divor- 
sis  artibus  ei t  allnd  et  aliod  boaum,  et  sie  qnalihel 
ars  designal  aliquld  bonom ;  nec  eibm  auetorilas 
ititeiligatur  de  boniiaie  moris,  de  q«a  loquitnr  ia 
Gibie.«  qood  bonns  est  btmorandas  aocoidnm  virUH 
tem.  Etiam  ooa  debel  boonm  capi  pro  bonilato  por» 
rcciionis,  iia  qood  illud  didlur  booun,  qood  olie- 
roro  perfldu  Et  de  illo  loqoiiur  PhUosophus,  cua 
dicit :  Tempos  est  qooddam  booom. 

Bonum  umiuni  eontiitit  tn  mrdim  (iii  Mn^pk.). 
Qui4  omnia  ordioem  habeot  ad  priaram  ht 

Bonum  fotuntarium  «il,  ^od  ikmpiiiiiu  ai  i 
(fi  Eihie,). 

Benefaetorii  ptui  amant  henefieiaft^  quam 


cvoTenii  oonis  cum  ini 
propler  erapoloae  Hx 
qoia  erapoloso  fivere  I 
plos  eligendum  quam 


secuodum  ease  reale,  quod  habet  extra*  Veritas  au- 
lem  et  falsltas  fundantor  in  re,  et  terminantur  ad 
animam,  qnia,  ut  dieit  Commeot.  (lo  I  iitput^  Hb. 
Bittruet.^  in  tolui.  22  dubii) ,  veriias  est  adxquaiio 
rei  ad  intellectum.  Unde  quando  res  ostendit  so  in- 
lelloctoi  sicnl  est,  dldtur  habere  «Mmipleum  voriutls 
raUonem. 

Bomt  iha  trittilm  mmi  iHgibiliaru  qumm  hom  eum 
triititiii  (iii  Topie.).  Inlelligitur  qnod  booa  sino  iri- 
siUia,  el  aie  dommodo  praeeminentia  booiuila  non 
coavonlt  bonls  cum  Iristitiis.  Didlor  ooUnter  bona 
▼Ivero,  el  lemperale  Tivere, 
I  noo  est  bonom;  ergo  noo  esl 
qoam  lemporate  vivere.  Diclinr 
eilam,  dummodo  pneerainentla  qula  temperaie  vivo- 
re  siiie  tristitia  non  csl  eligendnm,  quam  fAcere 
jostiliam  cnm  tristilia.  Respundendom  eat  qnod  bo* 
nom  cnm  Iriatilia  qa^ril  boniutis  vim  cum  pneemi- 
nenlia  veri ;  sed  lacere  jusiitian  cum  Irisiitb,  esi  p 
poirntia.  ^ 

Bonum  ix  eircumtiantHs  itt  itigibiliui  hona  nacn' 
tario  (iii  Toific,).  lutrlligitnr  qiiod  boiium  ex  cir- 
oumsunfiis,  ul  sic  est,  eliglbilius  bono  oecessario, 
ut  bon»  natorje  naioratae ;  ut  ne  dicilur  noianicr 
natone  propier  bonum  moris,  qiiod  etiam  esi  neoes- 
sarlum ;  tunc  eliam  additnr  naturm  naiuratm  propier 
Deoni,  01  additor  iil  tie^  quia  stai  idem  esse  booom 
ei  circumsuntiis,  el  bauom  natorm  naiurat» ,  ut 
boouin  vivere  est  booom  et  drcomsUntiis,  el  otUm 
cst  bonum  nalurse. 

Bonum  timplidter  ati  aligibiliui  bono  pariieulmri 
(III  Top.).  iiiiellii;itur  de  quoeooqoe  est,  verom  est 
dicere  quod  sii  l^om  sine  addito,  et  sie  aueiorlus 
drlid  inlelllgi  cum  reduplieailone. 

Bonum  nobiliut  iti  itigihHiut  bono  nunut  nohiU  (iii 
Top.).  Et  slc  seqneretur  quod  Utro  aobiiis  esaet 
mdior  rustico  booo  moralitor ;  almiliier  cliam  qnod 
lyrannoa  esset  ellgibiliUr  coroiu  bono  noralitor. 
Hespondetorqood  sic  iotclligitor,  qooomoe  nobi- 
lin«,  ut  sie,  in  eadem  spccie  nobiliutis  est  magis 
eligendum  suo  minus  nobiliori,  vel  nobili  aeieris 
panlm9,  sdlicet  dummodo  alteri  non  veoiai  uua  alia 
nobilius  aliam  eieedens. 

Biuum  proprium  eti  magit  iligiudum  guam  homm 
eommune  (iit  Top,).  Et  sic  sequerelur  quod  pro* 
prlum  bonum  ost  roMis  digendum  qnam  summttm 
bonoro,  qnod  Umen  lalsoro  est.  Ibi  sdeodom  quod 
honum  est  duplei.  Quoddam  est  Inmum  commune, 
propier  cojos  comrooniutero  derooator  babenii,  ei 
lllod  boouro  comroiioe  non  esi  melius  bono  proprio, 
oed  de  qoanlo  magis  propriun  ,  de  taoto  magis 
esi  digendum,  ut  est  eqous,  vel  tonica.  Aliod  est 
bonum  propter  communiutem,  quod  nullo  deroga- 
lur,  ttl  sulendiir  soGs,  vel  candelae  In  domo.  Et  hoe 
hotium  de  quanlo  comrouAios  de  lanto  divinios,  ei 
niOlias,  de  illo  intelligliur  dicturo  Phiiosophi  (i 
ttme.),  Std  do  pHmo  booo  eommoni  praeseos  au* 


Bona  /ortuna  eti  impetut  naturaUtar  faeiai  m  Dea^ 
mouau  totam  mUuram  {Philotophui^  ra  /i#ro  da  Far^ 
tuna). 

Bonam  titam  teiantim  pirfecta  i§mi  {Semam ,  od 
Lucilium  diteipotum  iuum). 

Bonum  iut ,  teu  tapiinUa^  nae  comnrodefnr,  nac 
amitur^  ti  oinalii  attei,  nan  haktra  emptanm:  oai 
malum  int  ^Hdie  imitmr  (Ihid.^  epiu.  4). 

Benefieiorum  mimarim  amateara  mam  iahai  {Samaem^ 
di  Banefieiii). 

Bomitmt  M  fuU  amaaa  fmitiamk  nondl,  or^uls 
omnUm  renuii  (Plou,  1«  TloMeo). 

Biaim  at  ntpmhl.  emi  primcipi  tmpUmi  dsmlnomr 
(I  de  CoRsolorlone;  Plmta.  im  vi  ia  iUpuhL). 

BomumauUmdmri,  ad  dimnimi  aUimudmhUa  (Ssoo- 
om.imlih.dillaHb.). 

Bomm  eommaimdo  exemiara  dahn  muad  mmdm  iaano* 
damii  {Ihid.). 

G 

Conoeniint  fii  m  eonfonienti  (  vn  Meiapk. ,  eam. 
t%  Llmiiat  Averr.  (sii  Maiaph.,  com.  18)  quod  non 
est  omnibus  mndis  ista  conveoientia,  sed  opnriel  ul 
isia  convenientla  sit  isto  modo,  ut  a^ ens  sil  ule  in 
pfiientia  et  virtuie,  quale  est  eflrectus  in  actu. 

Contrarim  nom  postunt  usi  iimul  in  iodam  auhjata 
(v  Phgt.).  Verum  esl  in  rase  completo  el  perleclo^ 
Uiiieii  beno  es*e  possuoi  in  esse  refracio  (  ArflT., 
in  V  Phgt.,  in  eom.  6.  19,  52). 

Coniereatiium  unimt  ^traru  eU  dattrmrihmm  ai" 
iarimi  eontrarH.  VerUm  esi  de  agente  ponicalari^  faltil 
aotoni  de  ageuto  aniversali.  Nam  enlum,  nedionio 
moiu  01  luinine,  oooservat  onnia  oloneMU  vlnoio 
caloria  emiestis. 

Cirea  eompotitiomem  ai  diaidomam  arr/los  prapatitiO' 
num  eontitiit  (i  irt/^t^Bpftnvticr)*  inlellitplar  qood 
drca  compodilonem,  id  est,  eirea  proposiliooen  of« 

H  flnnatifani  et  necalivam  osi  ferilas  oi  lalsius ;  hoe 

^  Umen  non  esl  objective. 

Corpora  emlettim  mon  hmbamt  mmtirimm  {Por  Cam* 
meniaioremf  i  PAfs.,  i  CmU^  et  vni  Maimpk.).  Didtur 
qood  Philosophus  capil  materlam  proprie,  adlicei, 
qood  enlum  non  habel  maUriam  ejosdem  ratioais 
eom  maieria  Inleriomm,  quia  d  sie,  lane  coriom  enol 
generabile  el  corraptlbile.  Unde  idem  CononaUior 
alibi  ait  in  niaterla  ccelesii  potentian  eaae  Uniin  ad 
oM,  non  autem  pountlam  iaUm  eunlradiciioaia,  qoa 
reperitor  in  liis  iorerioribus. 

Cmlmm  ai  eorpui  timplieiiiimumi  (i  Cali )•  lateOi* 
giiur  h»e  propositio,  id  est,  oon  compodiam  oi  aM- 
uria  ei  forma  secaodam  Averroem,  srd  sdam  nalo- 
rta  acio  esistons,  vel  conpodtam  qoiden  oi  naledo 
et  rorma,  sed  nec  conipositum  ex  atio  oorporo  prlorl 
spcciliee,  dcoi  misu  componantar  con  corporihao 
cleffieDioram,  nee  ollas  adautlena  improssioaeo  pore- 
grioas,  vd  aluratioiies  corruptivas, 


98r 


SBNTENTIiE  PHILOSOPHICifi  EI  AR^STOTELE  COLLBCTl'.. 


9SS 


Ipsa  adiblttQnt  etemenu,  sed  anifdatt  «kerationet  h 
stlvilim  fluniaxtt,  tea  perfeciims. 

Camlf  dHertmnaim  e$t  qmBtiduii  et  maffnUndiM  ti 
pwddiau  (t  Bbp.^  U9.  58).  NoD  anlm  qnodconqiie 
loCnm  potest  Indiffereiiter  esse  snb  quacQni|ue  quan* 
lilate  pKsrfeetam ;  erffo  nee  eius  oartes.  Nam  lotmn  a 
pnnlbua  dependet.  itaqiie  ^cat  animal  non  poiest 
esse  snbqnacttoqae  quantitate  perfeeium,  ite  nee 
ejos  parteSt  ossa«  caro,  nenri,  etc.t  maiime  auieni 
kcc  deierminn:io  qoaiititatis  apparet  ia  lotia  beiero- 
fpeneis  eoramiiuo  partibuo. 

Cw  ssl  whnmm  tktm  et  nHimiNii  mmiim  (In  de 
MmUH  iUm).  Inlelltgiturquoad  operailones  viu'es, 
qasi  pHos  apparent  In  corde  qoam  in  aliis  inembris. 

6Vr,  hMfw^  eerebrum^  snnl  prtncfpk  intrinsiea  ent- 
mffiis  {Vt  dicunt  medidu  Hoc  ▼ideiar  conira  Phiioso- 
pburo,  qui  dicit  qaod  untum  iria  sunt  principia  rel 
itnittralis,  scilicet^  materia,  forma,  et  priTatio.  Ibi 
respnndetor  qnod  mediei  non  proprie  loqunntor  de 
^Qciplis  simpiicibos»  sed  magis  de  principiis  prin-  3 
ripiatis.  Ifodo  anctorius  Philosopbi  iQtelligitur  de 
flrincipii^  esaentialibus  et  Inlrinseds. 

CnjuiRket  Irnnimiif ationis  natnreUi  firiHdpk  tnfnn- 
eeen  ennt  eentrnrin{i  PAys .)•  Iniellteiiiir  sic,  quod 
cttjuslibet  transmttUUonis  nnturalis  princlpia  deflni- 
tlfn  sonl  contrariat  large  caplendo  euntraria»  Insunl 
«nlm  enlm  isia  principia,  terinlnns  a  qoov  et  termlnns 
^qnmn^  prl^ailo  et  babiiuSi  potentia  el  actos. 

Csriiisbnnni  iMswn  tnetne-Mmt  h»mo  (11 4e  Animn). 
Ciitelligiiur  dttolicHer.  Uuo  modo  secttndum  facitiU- 
tem  Inielligend!  9.  jodicandi  el  appreliendeiidi;  et  sic 
nrattoa haboi  ceitiorem  asodam  Ungendi,  sive  uctnm 
^iam  bomo.  Alio  modo,  quoad  modum  discerneodi 
dilferentUs  Ungibillom,  el  sic  bomo  babei  certiorem 
lactom ;  et  non  ▼ull  Arlat.  qnod  bomo  babet  ccrtis- 
aioMim  tactum  per  companitioncm  »d  slios  »en»os 
eiieriores,  qobi  nos  ladicamoa  certius  per  visum ; 
aed  fttlt  qttod  nos  habemns  ceriisslmnm  tactum  per 
comparationem  ad  alla  anlmalia  bruu,  et  hoc  quoad  ^ 
modom  discemendi.  ^ 

Coior  e$t  proffrinm  objeetum  rtsus  (11 4e  Anima).  In« 
lelllgitnr  dupliciter.  Uno  modo»  qoidquid  videlur,  hoc 
videtur  ratione,  quo  babet  colores  in  se.  Alio  niodu 
imelligiiory  qood  ly  est  capitnr  in  acin  signato,  el  sie 
color  est  pn»priam  objecinm  Tisns,  iii  esi,  coior  si- 
gniflcai  pronrium  objectnm  visus,  ei  ad«qi»atum.  Vel 
ilitiiur  qnod  Phiiosophus  voluit  lliam  :  Propriuin  ob- 
jectom  viftos  est  color»  sic  qood  ly  eolor  siat  confuse 
lamtum,  et  sic  noo  oportet  dari  certum  colorem. 

Caiisn  mateneliB  et  effieiens  uunquam  eoineidunt 
(a  i^Af  s.).  Yerum  est  de  materta  proprie  dicta,  qu« 
Tocatur  nialeria  ei  qua,  sed  non  de  materia  in  qua, 
scilicei,  improprle  dicia. 

Ci'neeptn$  non  eunt  taiuhoci  (1  ^rt^l  *Epfatvti«c).  In- 
teiligiiur  qood  concepius  rerum  non  suni  »f|uivocl 
nd  iila  quorom  sunt  iiaturales  siroilitttdines. 

Cenuertikiie  non  probnt  tnum  eenuertibiU  {Per  eom» 
munem  tepLtam).  Intelii|^tttr  de  convertibili  ignotiori^ 
nt  aont  eiponenies  unius  eiposit».  l^ 

Greidariter  defimre  ett  impotmMe  {u  PoUer.).  In- 
tdligitnr  de  abaolntls  in  eodem  genere  deOniendi, 
non  antrm  esi  inconveniens,  salum  a  prlori,  vel  pos- 
terioriv  secondnm  respectus,  et  in  diyersis  generibus 
definiendi. 

Cottiinnl  pharn  sdrOf  nnnm  tolum  uro  intelHfere 
(in  Top.).  Respondetur  quia  aeientia  totalis»  videlicet 
do  qua  bie  sermo»  eat  unus  atiquis  babilua  roalurttin 
deoionstratlonbm;  ipsom  vero  intelligere  actoale,  sl 
«ompareinr  ad  bttjttsosodi  babltum»  ttuitts  esi,  non 
mnllomm. 

CuUiht  innatn  ett  teientia  et  notiiia  (1  Poilrr.).  In- 
leOigitttr  virtoaliter  secundnm  suas  eausas,  et  eo 
qnoS  imelloctua  natnraiiier  assentitur  pHmls  pi^in- 

Cansts  eontrarim  tunt  eontrariommefeetuum  {In  iv 
Veteor.f  lest.  eom.  40).  Iiitelligitur  per  se;  iiain  idem 
Jier  se  non  erit  eidem  eausa  conirarM,  per  accideos 


atttem  non  Incontenti,  qnod  causa  eadem  faeiat  con* 
trarios  effecius,  sed  unus  erit  per  se^  reiiquns  auteirt 
erit  per  accideits.  Nam  calidiias  per  le  falefacit,  scd 
per  accidens  infrigitlat.  Sic  enim  eailero  Ortt  causa 
conUrarioruro,  nlii  dicit  Philosopiins  (it  Pkifsh*.  tex, 
com.  30).  Et  datur  exempluro  de  nanta,  qui  sui  pnt^ 
sentia  est  csusa  saluils  navis,  et  sui  abaeutia  esi 
causa  subincrsionis  :  manif'*stttm  est  sntent  qii«td  ab* 
sentia  nautte  non  est  caiisa  per  se  snbmersioiiis 
navift,  qula  effectns  prr  se  posiiivus  reqoii-it  aliqtiam 
cau^ro  per  se  posiiivam  :  uis  aut^ro  caosn  sunt 
▼enti.  Siiuiliter  cau^  eonlraris  sunt  contrarioruni 
rffectuuro,  vera  est  proposltio  de  cansis  linroediatis 
et  proiimls,  faltit  auum  in  causis  miNliatis  et  remo- 
lis.  Unde  dige^tio  est  caiisa  tenuiuiis  et  grossitiei 
in  uriiis,  ut  dicunt  medici,  qoia  cst  cansa  remou  el 
comrounis.  Aroplius  autero  rootus  co&li  el  lumen  siinl 
eauste  ouiniQin  quts  sunl  hic.  Nam  (vitt  PhyM.)  mo« 
tas  esi  Unqnam  vita  oron:um  natura  consuntium. 

Cot/nm  est  indivitibite  et  inalterabHe  (t  CetU).  Intef- 
ligiiur  secmiduin  separalionem ;  e^l  Umen  divisibilo 
secuoduin  asHignationem  partium.  quia  iu  cmlo  di- 
vers»  possant  partes  assignari.  Et  sunt  differenli.-e 
posiiiniium,  et  est  alierabile  aluratione  salvationis, 
seu  pcrfecilonis,  non  autein  corniptionis. 

Cestttnle  molv  cetli  cetsat  motus  infertorum  (11  Cmli). 
Intclligitur  aic  :  Cessantibiis  illis  tribus  scilideit 
moiu,  lumioe,  et  Infloeniia,  cessat  motus  inferiomm, 
quia  surel  quod  iiiflueiitU  in  iiiferlora  influeret  ces* 
aanie  mt»tu  cceli,  et  hoc  per  suam  Influentiam,  aicut 
sol  per  siinm  luinen^  et  pUneta  per  influentiaa,  el 
tunc  rootus  non  oronino  oesssret  lo  Isiis  inferiorlbust 
eo  modo  quo  uro  dictom  est. 

Contraria  ambo  debent  ette  posillvo  (11  Metapk.). 
luteliigitar  de  controriis  proprie  dictis,  prout  conira- 
rietaa  distingttitnr  conira  opposltionem  privativam* 

Catlnm  esl  H^atum  inter  g^ernbilia  et  ingenerabHia 
(1  CmH),  Rcspoiidetor  qood  Piiilosophns  ioquitur  ac- 
cundnm  opinionero  Plaioiiis,  ei  iionit  eam  aasertlve.- 
Alio  modo  dicitur  quod  Philosopbtis  loquitur  de  me- 
dio  conlinente;  sic  quod  sub  coslo  suot  entla  genera- 
bitia  et  ingenernbilia,  extra  cmluro  sunt  entU  opti- 
mam  vium  ducentia,  ut  in  tuit  Philusopbua  Ibidcui. 

CiTKiii  finadt  habet  raHonem  optiad  hii  Phffs.).  Ilii 
dicitur  quiul  Philosopbus  loquiiur  In  ilia  aueioriuie, 
de  flue  cujus,  non  autem  de  fiiie  cul.  Detts  enim, 
v.g.,  esi  fluto  hominis,  cujus  gralia  omnia  facil  homo. 
Nemo  auuin  ipse  est  Unis,  cul  fruilio  ejusuiodi  summi 
bonl  quxritur. 

Cmisa  ettf  ad  cnjut  et^e  tequilur  aUud  (11  Phys.^  et 
per  auetorem  causarum  in  de  Cniuu).  Iiitelligimr  de 
causa  lotali  et  suflicienli,  quia  posiu  tali  causa,  etiam 
statim  sequitur  effectiis,  sed  sic  non  est  de  causa  par* 
tiall.  Nisi  velis  dicere  :  Causa  est,  ad  cujus  esse  se- 
quitur  aiiud  pro  natura  istios  esse. 

Corpus  ett  genut  tupremum  ad  eubttimtiam  {fer 
Cemmentatorem^  i  de  Anima).  Intoliigitur  aie,  quod 
corpiis  sit  genu»  generalissimnffi  inter  omnla  geiiera 
aobalurna,  sed  non  simpliciter. 

Cnjns  finit  banum  ett^  ipsum  quaqua  bomum  ett  (111 
Topie.).  inuUigitnr  de  boniuie  niorall  el  particoiari, 
ut  paut;  fic  cujus  finls  partieoUris  cnm  debiils  cir- 
cnmsUntiis  est  bonus,  ipsum  quoqiie  moraliter  est 
bonom.  Alio  modo  intelligitttr  de  Ane  universail»  et 
de  booiuuentiSt  el  sie  ilemm  eat  vera. 

Ctrcttinm  demonttrare  ett  impottibite  (1  Poifir.).  ln« 
telligltttr  demonstrando  in  eodem  geoere,  aed  in  di- 
vcrsis  est  bene  poasibile. 

Cimso  finatitf.et  cnu$a  idem  sunt  (Per  CommentatO' 
rem,  1  Metapk,).  Ibi  dldtttr  qaod  Philesopbns  eapit 
cauMm  propritssime  seu  stricii^ime  solom  pro  eansa 
finali,  qnia  ulis  est  peiissima  causa  aive  ieattsarom, 
ut  p^tei  ilMdein. 

(ABtum  nen  tnteipit  peregrinas  impreuionet  (1  i/s- 
ifof.).  iiitelligitttrqttodcmlum  nonsttscipit  cormpti* 
vas  qu:ili*aie5,  eum  hoc  tamen  benc  staf,  quod  capit 


985 


BEDi£  VENERABILIS  OrP.  PAAS  I.  SECT.  11.  —  DOBIA  ET  SPUMA. 


9M 


qoaliiites  s.ilvaiivas,  siettt  sntil  lumen  et  motus» 
i|uia  coelum  iiioveiur. 

Cauia  ett  prmtlanthr  $uo  e/fectu  {Ptr  auttorem  de 
Cauiis;*  ix  Metuph.  et  ii  de  Anima),  Inlelligiliir  de 
causis  ftiilmidinalis  sic  quoil  suliordinatis  iraesian- 
tior  e>t  subordinato  suo.  Yel  sic,  quud  omnis  causa 
nobiliori  modo  babcl  se  in  causaiido,  quaiii  eflectns 
iii  iiraedicandOv  cum  lioc  tamen  stat  quod  aliquando 
ilignitates  vel  boniutes  possunt  convenire  effcciuif 
quas  lamen  non  babet  caussi. 

Convemens  fii  a  convenienti  (xii  Metaphyi,).  Propo- 
sitio  baec  verilicaiar  tribus  conditionibuSy  sciiicet,  ut 
fil  in  agente  non  insirumento,  et  propinquo  non  in 
remoto,  et  in  agente  esseiitialiter  non  accidenuli- 
ter.  Paiilo  auieetiam  explicau. 

Cauia  ett  nobilior  teu  perfeclior  cawato  (iy  Meleor. ). 
Falsa  est  baec  propositio  simpliciier,  sed  accidentii- 
iiler  esl  vera  :  falbt  eniin  in  materia,  nain  (tii  Me- 
taph.^  Ux,  com.  7)  compositum  est  niagis  ens  quam 
maieria«  et  ratio  est  quia  composituiii  esl  in  aclu, 
et  materia  est  in  poleniia.  Plura  de  boc  axioinaie 
vide  apud  Scotum  in  suis  Tbeoremat.  copiose  et  bene 
explicaniem  ac  limilantem  idem. 

Cauia  et  cauiatum  iunt  mmut  (ii  Phyi.  et  ?ii  Me* 
laph,).  Inlelligitur  de  causa  in  facio  cssc,  et  non  in 
lleri,  sif e  de  causa  acluali,  et  non  potentiali. 

Corrupto  iubjeeto  carrumpitur  el  iuum  accidem 
(Philoiophui  tji  Prffdj^aifienlii).  Sed  diceres  :  Si  sic, 
tunc  corrupto  bomine  corrumpitur  et  feliciias  bomi- 
iiis,  ex  qoo  felicilas  est  aecldeDS  bominis.  Pro  qoo  nou 
qood  feiiciias  bominis  liabet  duo  aubjecu  :  Unum  to- 
tale,  el  iilud  est  lionio ;  aliud  est  partiale»  et  illud 
est  aiiima.  Aliter  diciiur  quod  bomoest  subjectum 
denominaiionis  feliciiatis,  qua  bomo  denominatur  fe- 
lii  a  feticitate,  sed  anima  est  subjeclum  inbaesionis 
feliciiatis,  modo  primum  corrumpitur ,  secundum 
vemm  manel.  £t  sic  concediiur  quod  accidens  denu- 
minatioiiis  migrat  de  subjecio  in  subjecium,  et  boc 
iion  est  iiiconveniens ,  nec  contra  Pbiloiopbum  (vii 
Metaphysicorum) ;  vcl  dtcitur  quod  corrumpitur 
^ubjecium  totale,  et  adhuc  lamen  muiiei  partialCf 
quod  est  anlma,  ut  dictum  esl. 

Cauia  efficieni  e sl  principium  motui  el  ^ntelts  ( ii 
Phuiic),  Intelligitur  :  Cau^a  est  princlpium  motos, 
sc  licei,  secundum  operationem,  et  est  priiicipium 
quletis,  scllicet,  secundum  operis  cessadonem. 

Ctt/vs  efectui  bonui^  ipsum  quoaue  bonum  {Regula 
in  Topic.  )•  intelligitur  cujus  cffecius  particularis 
bonus  est  ipsum  eflicieudo  erit  bouum  eHicientis,  id 
est,  agentis  ;  et  ioquilur  um  de  bouo  entis  quam  de 
lM)no  rooiis. 

CauscB  per  ee  iunt  finitm^  eed  cauite  peraeddeni 
iunt  mfiniuje  (ii  P%s.,  lex.  50).  Utitur  ibi  Pbiloso- 
pbus  argumenlo  boc  a  simili.  Sicot  caus»  per  acci- 
den^  indeierroinatae  sunt,  quia  mulu  uni  accidunt, 
caosa  vero  per  se  una  est,  ita  eif«*ctus  per  se  unus, 
et  uniiis  ralionis.  Eflecius  per  aecidens  multi  sunt ; 
unde  cum  bujnsmodi  sint  a  fortuua,  eflTeetus  rortoiti 
tuni  indeterminali. 

Cujui  carruplio  vel  abjectio  eU  magi*  fugienda,  ejjui 
eontrarium  at  magii  eligendum  (iii  toptc).  Et  si  »ic, 
tuiic  seqiieretur  qood  aer  cssel  magis  eligendus  quam 
domiis,  qnia  CDrniptio  ejus  est  niagis  fiigienda.  Re« 
spondetiir  qtiod  corruptio  eapitur  dupticiier :  uno 
modo  pro  iufecilone  alicujus,  ul  aeris,  vel  alterius 
rei.  Secundo  modo  sumiiur  pmprie  pro  mouiione 
rel.  qu»  tune  dicitur  de  esse  ad  non  esse,  et  illo  modo 
acilicel,  ultimo  capftur  bic.  El  dio«res  :  si  sic,  tuiic 
sequerelur  qund  prodigalitas  magis  esset  eligeiida 
quam  parclas.  Ibi  dicilur,  quod  inielligltur,  cujus 
bonum  contrarium  est  bonuni,  vel  eligibile,  modo 
^rciu«  non  esi  bona,  eo  qood  est  viliun). 

ConMiiium  tnutiermn  aiai^w  eilf  hoc  eet  invalidum^ 
sfve  parumfirmum  el  ratum  {i  Potit.  eap.  15).  Dicit 
boc  Arlstot.9  noo  qiiod  mulieres  eareant  ingenio  et 
acie  mcniis  (oaro  acuia  suni,  ac  veruro  s«pe  videiil), 
sed  quod  earuro  con^itium  ittnieiliant  motus  auiiuo^ 


A  rum  qiiibus  valde  obnoiia  sunt.  Unde  not  viilfodi« 
cere  solemns  qiiod  subito  femiiiis  in  meotem  veail^ 
egregium  consilium  e^se;  ciiin  vero  loropttt  cogi- 
landi  nacts  fuerini,  variari  ipsuro,juxtailludYirgU.: 
Yarium  et  muUbile  seroper  feroina.  Nam  aui  Ira, 
aut  amore,  aut  odio,  aui  propria  utiliiaie  a  vero  ab- 
ducuntur. 

CauM  finalii  eit  cujut  gralia  aliquid  fii ,  et  finit 
aliarym,  guaeit  potiaima  causamm  ( ii  PAys.).  iu- 
telligitur  *ic  :  Causa  ftnalis  est  cujos  gratta  aliqoiU 
flt,  id  est,  propier  quam  ttl  effeeiu».  Tunc  addil  anani 
Cfindilionem,  el  dicil,  quod  eausa  finalis  esi  potis- 
aima  causaroro,  id  esl,  opiiroa,  quia  omnos  ali» 
caus»  ordlnaniur  ad  ipsuro  lanquaro  ad  lifiein.  Sed 
diceres  :  Umnis  causa  debet  esse  principiiMn ;  caosi 
flnalis  non  est  bujusmodi,  ergo  non  est  causa.  Ma- 
jur  est  Pbilusopbi  {Metaph,  iv).  Respondelar,  aecoif 
diim  Cfimmentatorem,  quod  causa  fifialis  conside- 
ralur  diipliciter,  uno  roodo  via  generationis«  el  sie 
jn  non  est  priucipiuro,  sed  ultimnm.  Aiio  mode  consi- 
deralur  via  perfeciionis ,  qiiia  finis  perreciior  es; 
omnibus,  quae  suut  ordinau  ad  finem.  El  sic  illo 
modo  est  priiicipium. 

Cauia  iunl  iibi  invicem  causee  (ii  Phge,).  Intelligi- 
lor  quod  causae  pos^^unt  ad  invicem  demoAsirarl, 
non  lameu  in  eodem  geoere  cabsse,  sed  In  diversis 
cjusis. 

Cujutlibet  tylbgiimi  Mltero  prwmittarum  etebat  €tt4 
Mnivertatit  (i  Prio*.).  %erum  est  de  svllogismo,  de 
medio  cominuui  exisienie  In  roodo  et  tigora. 

Continua  eunt,  quorum  uUima  tunt  timul  (ii  Ceeh, 
ei  iwPhgt.).  Distingue  non  per  conUctom  etiam 
proximum,  sic  eniin  el  contigua  ac  cootineniia  pro* 
xima  dici  possenl  continua,  sed  per  commttnionem 
unius  terroini.  Continua  enim  suni  quoruai  partes 
copiilauiur  ad  unum  aliquem  lermiiium  communein, 
qui  idem  et  finis  fit  unius  paniSy  et  simul  nhncipiom 
alterius. 

CoiHpof fVMifi  noff  intdligil^  ted  anima  (i  de  Atdma). 
^  Uli  Pbilosupbus  non  vull  quod  bomo  intelligai.  Cum 
eiiiin  anima  sit  pars  bominis,  utiqne  si  aiiima  iiite!< 
ligil,  etiam  honio  inlelligii.  Sed  vnltquod  anlina  non 
inieliigai  secundum  corpus,  sive  iia,  iit  io  sua  liitel- 
leciione  comrounicet  eum  corpore  unqoam  inairu- 
menio.  ttsi  eniro  in  intelligendo  obj*  ctive  depenUei 
a  corpore,  noii  Umeii  subjective ;  plane  enim  inor- 
ganica  operatiii  e^l  intetiectio,  ui  quas  nec  efficiator 
corpore  aliquo,  nec  recipiatur  iii  corpore  aliquo,  sed 
sine  organo  aiiqoo  corptreo  a  sola  anima  efQcitur, 
et  in  sola  anima  recipitur. 

Corruptibite  el  incorruptibiU  tunt  eontrariu  (i  Me- 
taph.).  Hoc  est  verum  capiendo  eonirarietatem  eom- 
muniter,  proutextenditseadoppositionem  privalivam. 

Contraria  matdme  ditlant  (PhHotophut^  in  PrmdieU' 
meniit).  Verum  est  loquendo  de  graduali  di»UBtia, 
non  autero  perfeciionali,  seo  lugicali. 

C'aiU'i  finalit  ct  agent  coineidunt  (viii  Phgt.).  Inlel- 
ligitur  uno  modo,  secuudum  aliquos,  quod  illa  non 
D  sit  simpliciter  vera ;  secundum  antem  aiioo,  dieilar 
quod  eaosa  fiualis  et  agens  coineiduni  in  causia  per 
se,  sed.in  caut»is  per  accidens  non  oportel.  Alioiio- 
do  diciiur  quod  causa  flnalis  et  agens  idea  aaai 
sine  reduplicaiione ,  sed  coro  redoplicatioae  aoa 
oportei,  quod  coincidont. 

Contraria  debeni  eue  in  eodem  genere  (vii  Metuph.). 
Inielligilur  quod  debeiii  esse  in  eodem  geiiere  prs- 
dicamenUli,  quia  si  non  lonc  non  easeul  coatraiia, 
ul  patet  ex  eoruni  defioitione. 

Conlrarietat  in  ommbut  pretdicamintit  eti  oamlffg 
in  iola  qualitaie  repeita  (Per  Boeiium).  lutelligliar  ea- 
piendo  eontrarieUlem  striciissime ;  sed  caplendo 
contrarieiatcm  largp,  tunc  etiam  cooveiiil  relalioni, 
aetioni  et  passioni ;  et  inielligitur  quod  ooatrarieias 
per  se  conveuii  qoaliuii,  et  per  aeddens  reUliaai, 
passioni,  el  eiiam  aciioni,  scMicet,  ia  onUaa  ui  qaa- 
liuieai. 

Corpurti  phgsica  nnt  maxime  in  tubttamia  (a  d$ 


065 


SRNTENIIJg;  PHILOSOPHIC.€  E\  ARISTOTELC  COLLECTifi. 


9M 


iWiiMi).  llla  eit  Intelligenda,  qaod  eorpora  phytiea  A     Cum  e^ntidirMihme  pfndtle^  H  pteMut  qnam  nro 
hakeat  nuisii,7«l  plM  de  entiuie  qoam  alfiB  snb*      mi$eri%  prmtm{IM.). 


aianii«;  aed  dieuniar  masime  •nbftianiis,  qaia  lunl 
nianifeiUB  aabslantic.  Et  pioa  apparent  sensibiia 
noairia  eaae  aabalanii»,  qoam  alfae,  qu;e  non  aont 
pbjaies,  aeilieet,  ariilleialia»  qnia  ulea  solum  aont 
aabaiaoii»  propter  maleriam.  Physic»  auiem  sub- 
atantia  sont  non  aolam  pmpier  maieriam,  aed  eil^m 
ratiooe  forms;  modo  Philoaopbna  ibidem  dieii: 
Corpora  naioraria  font  prinetpia  ariillebitittm. 

CniuB  frhmtio  e$t  pejni  ent,  lmbitn$  e$l  metior  (ii 
Tep.).  Et  aic  sequereiur  quod  aninia  fi>geiaiifa  estet 
roelior  qnain  intiflleetifav  ui  paiei»  qaia  privaiio  ve* 
getatifa  ett  pejor.  Probator  qala  ad  prlvaiionem 
anhn»  vegetativv  lollontur  omnia  animalia «  taro 
bmnioes  qoam  alia  animalia ;  aed  ad  privalionem 
animaB  vegeuiivse  lollonlor  omnia  vlventia,  noti  so* 
lum  horoiDtfs,  sed  eliam  alla  anlmalia.  Respondelur 
qobd  illa  aoctoriiaa  non  est  oniversaliier  vera,  sed 
Imelligiior  de  illis  ubi  onoro  noo  pranuppoiiit  alle-  g 
rom,  modo  poienlla  intelleciiva  ptaesoppooit  poien- 
tiaro  vegeuiivam. 

Contro  netiantem  ffindpim  non  e$t  rnnpllne  ii$pn' 
iemdnm  (i  Pk$$*).  Inielligiior  qood  non  auiplius  dis- 
poundum  conlra  illum  in  ilia  acienila  cujus  Ulia 
brinclpia  sont.  Qoare  etiam  dicit  qood  nollus  artifei 
Dabet  siahilire  aua  propria  priocipia,  aed  meiapbysi- 
coa  haliet  siabilire  omnia. 

Con$iiiMm  non  e$t  io  prai$rUi$t  $ed  JU  futnrie  (vi 
£iit.).  Raiio  est,  qoia  qund  facloro  eai  iioo  poiesi 
eiise  000  faetom,  quia  facere  genitnm,  el  non  geiii- 
loiD,  hoc  solo  poase  privator»  ot  palet  per  Pbiloso- 
plioro,  ibidero. 

Coatmwttora  tiifif  faciliora  (i  PAyiic).  Confra,  me* 
taphysicos  consideral  pura  coromuniisima»  ergo  me- 
tapliysica  erit  facillima,  quod  taiiien  vi<leiur  faisum. 
Dici  polesi  qood  communiora  sunt  faciliora  ei  no- 
liora  cogniiione  confusa,  sed  noo  disiincta*  Itarsus 
qoftd  meiaphysica  non  lanlum  versaior  circa  illa  p 
commoniora,  sed  eiiam  circa  substaniias  abhiracias, 
sive  Inlelligeniias»  unquam  principaliorein  pariem 
aol  i>bjecii.Ciim  ergo  a  priiiripallori  fiai  deootninaiio, 
meriio  meUpliyRi<*a  dicitnr  difllcillima. 

Circm  idem  ver$atnr  logicm  et  metaplttfi,  (iv  Uelaph.). 
Intelligitur  qnod  Um  logif-a  quam  meiapliysica  sunt 
scientic  comrouneSt  quoad  applicalionem. 

Comlrmriorum  eotitrarite  $unt  cautee  (ii  de  Cemrat,^, 
Un  diciiur  qood  idero  particulare  esi  causa  opposi- 
lorum,  et  non  inlelligiinr  de  agente  universali,  quia 
Ul6  poiest  esse  causa  opposiioruro,  ui  paiel  u  Pbys. 
et  II  lieupbys.»  in  iracutu  deCausis. 

Cmro  i$t  orfanum  tmetu$  (ii  do  Anima).  Re»pondelur 
qnod  per  earnem  sentlmos  lanquam  periiiedium. 
Didlor  eilam  quod  lactua  eiFi  lo  carne  uoquam  iii 
medio,  vd  dieiior  qood  tactoa  est  intra  caruem,  et 
hoe  etiaro  didt  Pbiltiaoplioa  (ii  do  Aniwa).  El  hoc 
aeeoodom  conmooen  aenientiain,  quod  nervos  ait 
organum  lactos  :  aecundum  qaoadam  vero »  ipaa  D 
eiiam  earo  esi  organum  uctoa. 

CHtM  osas  mahu^  ipeum  quoque  mmlum  {Reguim 
T#p.).  Intolligiiur  :  cojiia  oaua  per  ae  est  malus» 
Ipaom  quoque  est  maium. 

Comeitinm  non  e$t  de  fmo^  %ed  de  M$  qum  $unt  md  /S- 
MO  (nt  Etliit ). 

Com$uiio  oportet  vttociter  opormri^  coneiliari  auiem 
tmrdo  {^i  Ethie.). 

Cirem  voinptmtei  ei  iri$Hiia$  e$t  mormiio  virlu$  (u 
EUt.e.). 

Cofmitio  fiiii$  utiii$  e$t  im  mrte  (i  EthieorumU 

Coitue  e$t  deetruetio  eorporie^  et  okhreviutio  viim 
(Arisiaf*,  ln  Socretie  eeeretvrum). 

Cum  00$  eomvervmri  debee  qni  to  uuliorfm  (meturi 
omni,  uem  perimdo  eum  ilU$  quoo  lu  meiioree  fmeoro 
po$$oo  ISomecm^  md  Luoitium  dioelpuinm). 

CmmtHiMm  oportet  o$H  do  Uo  qum  pouumt  mliter 
knhoro  (vi  gthie.). 


Cmtno  eti  incomhimmlm  rei  eventne  ex  cmm%i$  conflnon- 
tfhut  in  kit  qum  qomermmiur  {Bomint,  v  de  Coiisd/a- 
tiome). 

Contuetndo  ett  mitora  naiura  (vii  Ethic). 

Compotitum  ex  moierio  ot  forma,  non  dici*ur  unum^ 
miti  quod  tum  fvrmtn  etl  unm  {Commemmor,  ii  de  Ani^ 
mo). 

Qtcut  m  nativiiote  tapienlior  ott  turdo  et  muto  (/» 
fia.  de  Sentn  et  tontmto). 

Cattrati  plut  vivunt  quam  non  eaUrafu  ei  itleo  pro- 
pter  poueitatem  coitut^  plut  vivit  nmlut  quam  eqnut 
(10  lih.  de  Lonffitudine  et  hrevitaie  vte). 

D 

De  inlinito  hmbeiur  tdemta  (iii  Toj^.).  Ibi  diciiur 
verum  privaiive,  et  per  proposiiiones  negaiivas  ei 
condiilonates,  non  auuni  posiilve  ei  afnnnative. 

Deuendentem  m  qeneralittimit  ad  tpeciatittimo^  ne^ 
cetoo  eetiropor  multiiudimim  {Per  Porphgr.).  Ihi  di- 
citur,  quiHl  aocloriua  In  aenso  diviao  est  lalu»  quia 
uoii  esl  necesse  ipsain  descendeniem  ire  per  multi* 
lodinem»  ood  dcbei  eoncedi  in  senso  composiio,  -*i 
oecessc  esi  deseendentem  ire  per  muliitudioem  a  ge- 
DemlbsiBBo  ad  specialtssiroa. 

Dmnt  formmm,  dmt  ommim  coneoquemtim  formmm  (viii 
Phy$.}.  Inlelligitur  uno  roodo  :  Dana  forroam  dat 
oinnia  eonsequentla  necesaaria  ad  forman,  nodo 
adre,  et  vinotes  non  sooi  neoessari»  ad  formaro, 

}|ula  aunt  d«*  bene  esse  Ipslus  form»,  eo  q^iod  aini 
urma  aceidentiles  perflcleutes  ip^um  ifiielleciom. 
Allo  modo  sic  intelligitor  et  roelios  :  Dans  formam 
dat  sibi  fomialiUry  vel  virtoallter,  omnia  eonse- 
queiilij  formam ;  nam  alc  Deos  ilat  scientiam  vir* 
tualiter»  quia  creavii  formaiu  Inlelleetivam,  sie  qnod 
babet  oaturalem  Indinationem  ad  acquirendon 
adeuiiain. 

Deut  ett  inlinitut  {Ihid.).  Inlelligitur  qood  Deos 
esi  iuliuitus  io  vigoreet  peKeciione,  sed  oon  eslenae, 
sive  in  qiianiilate. 

De  multiplicihut  teu  wqmvoeit  non  ett  teientim  (ii 
Potier.),  Ibi  dicliur  quod.  secundum  sancluni  Tbo- 
maui,  <le  asquivocia  el  iiiulliplidbua  iii  loU  sua  coiu* 
iitun.uie  maiieoiibus,  oon  est  adentia»  sed  capieodo 
aliquid  «qtiivocoui  iu  eerU  ejos  aignilicaiione,  tonc 
de  eia  liciie  puu^  baberi  aliqua  seientia. 

De  enu  per  aecidont  non  kahetur  $cientim  (vi  Jfe- 
taph.).  Intelligliur  quod  de  prop«isilione  per  ac^  ideiis 
vera  non  balieiur  t>cientia,  lanquam  de  sdbili  pro- 
pinquo,  sed  bene  de  re  significau  per  coiidoaionem. 

De  corruplibilihut  et  powhilihut  mlfter  $e  h  ibontihut 
ooi^eii  fdMita  (i  Potter.).  InUlligiior  qood  de  pro- 
posliiooibus  aingularibus  categorids  n'in  esl  scientia 
Uuquam  de  scibili  propinquo,  com  boc  uoieo  sui, 

2uod  de  uiibua  esi  schsntia  uoquam  de  rebus  algoi- 
catis  per  propositionea  alve  taoqoam  de  adbili  re- 
moiistiiiuo. 

Domoneirmtio  dreulmrit  ou  imtpottihHit  {Ihid). 
luielligitur  in  eodem  geuero  deoiooatrandi  reape« 
ctum  ejusdem  cenerls  eauac,  oon  de  ONiltia,  sdlleet, 
demonkiraiioniboa  ad  eaniden  eonclohfooen,  et  ac- 
conduni  ideni  genua  caosae  peniiieotibos. 

Dofinitum  ett  motiut  sois  pmrtihut  deHnieniihuo  (i 
Pktft.).  Ibi  didior  qood  Pbllosoidius  volt  qood  isci- 
liua  sit  iiabere  conceptoa  definiti  qu^m  coneeplos 
defluitionia ,  cum  laoieo  aui  qood  conceptoa  deflnl- 
llvua  slt  notior  conceplii  dellolbtH;  oiide  ad  habeo* 
dum  cooeeptoro  deflniiionis  oon  sofflcit  coodpero 
emieeploro  genoris,  vel  diflereotl»,  oi  dicit  Borida- 
Boa.  Sed  ad  habendaro  cooceptom  definiii  aoffidl 
habere  eoneeplom  speetd. 

Deeom  prmdicmmimim  ouni  decom  princij^m  rorum 
malmrmlimm  {Porpkjtr.).  Intelligitor  de  prindpiis  de- 
Aoitlria  soppooenlioos  pro  rebua  oalorahboa,  ei  noo 
toqiiiior  de  priodpiis  easendi. 

Dieent  tpeciet  eu^  teparmiat,  reclo  dicsii  (vu  ito* 


ta7 


mUbM  VEIIERABILIS  OPP.  PARS  I.  SBCT.tt;  *--  DDIHA  8T  SPURIA. 


m 


t^.).  Et  sk  TUkaiir  qttod  miifmalia  reaHa  soM  A 
IHHWfkUt  tl  auent  teparau  a  siiiKularibuf.  Ibi  dicl« 
lur  qaod  PhiloKopbiit  oooi|Nirai  ibi  Mniversale  primo 
■Mdo»  01  soconrfo  Mdo  dkioin  ad  invieein,  quia 
qoi  pononl  oniversalio  realia  o9»o  a  tiiigolaribaa 
aeparala,  molina  ol  tiolabilitts  dieunt  q«i:ini  illi  qni 
dleiint  0880  conjuncto;  oi  ftic  non  vult  quod  Ulia 
aint  ponenda,  aed  vuli  quod  Plaio  ouoa  auis  soqucoti* 
bos  moliua  et  ootabilioa  diiit. 

ihu$  H  giuiihitui  pMUHi  ffom  agtn^  UmM  aoo 
^l  kujumoM  (IV  tof.).  lolootom  Arlst.  blc  osi  no- 
minom  dici  pravom  qood  prava  possii  agero  id  qood 
IdMam  approbat.  tom  primo,  quia  studioausel 
Deos,  quoa  c<»iistol  noo  easo  pravos,  po^imt  prava 
affore.  id  qn<Kl  de  stodioso  oibil  habel  arobigoiuila, 
scillcel,  qood  possit  prava  agcro,  JosU  illud  Dama* 
sceni :  Omne  ereaioro  de  so  est  veriibile  secoiHlum 
clrciiooem.  De  Deo  ai  pro  absoluto  illo  immense 
bono  somiior,  id  seuiiro  nefaa est,  umeui  possll 
quae  oonc  prava  videri  possini»  qu»  si  agerel^  bona  ^ 
easent*  Vel  poiest  iuielligi  illa  propusiiio  de  Deo  snb 
condittone,  cujos  antecedooa  e»l  impossibile,  ut  si 
dicamus  qood  potest  Deus  prava  ag«*re«  si  Telii ;  ni- 
bil  enini  prfibibcl  conditiooalem  csse  veram  cujoa 
aMecedens  ei  conaeqoens  ost  Impossibile.  Ul  si  di- 
eaior.  Si  bomo  esl  asinus»  babel  quatuor  pedos.  Al 
do  dita  geotbim  oemo  noo  eoocodii«  socoodum  qno- 
rom  fbnasso  morem  Aristoieles  hic  locotos  esi.  Sic 
eiOvldios: 

Tir  magnoa  bello,  nalU  pletato  soeoodos» 
^ooas,  odlU  Joooois  prossos  UkpMS. 

Ubi  Janoncffl  iniqoam  oppellal ,  quas  o  geolibna 
Dea  credcboiur.  Deniquo  eliom  oon  sloo  proboblll* 
ute  dlci  poiesi,  qood  ille  terminna  Dm  «oo  modo 
capllor  sobstaniive,  el  illo  modo  eapiiur  iii  MeUh 
phf  a.,  nbi  dicilor  qood  Deus  est  anlmal  optimom 
01  sempiiemum,  ei  slc  non  capltor  hic.  Alio  modo 
ttpllor  a^jectivo,  ei  sle  idem  esi  quod  deMcos  ei  ^ 
siodiosos,  Id  eai,  viriuoaoa,  el  aie  looc  capilor  in  ^ 
pr«dlcu  aoctoriuie,  ei  i  PollL 

Dwi  e$i  inJoM  miUNfi  (i  Cm/i»  it  dmiHUr  voui  iki* 
dtm  omnes  iuieUigef^m  oiiioios).  Resooodetur  qnod 
anhna  capiiur  ibi  Improprio,  socondom  quamdaro 
similiiodinem,  qum  Uiis  est»  qola  slcul  aoima  pro- 
piie  dicu  regii  ei  distlnguit,  et  muvei  corpos»  sic 
eliam  hitelligenila  racit  suo  orbl«  cnl  appropriator. 

Defimih  eu  in  fmdieamem^  (ii  Tojr.).  Respondo- 
lor  qood  i^ilosophua  loqolittr  ibi  ftgorative,  po- 
nendo  totnm  pro  porlo,  ei  vnli  qui>d  deflnilio  poni* 
lur  in  prmdicamenio  i:oo  aocondum  ae  toun^  sed 
solum  secoiiduin  suas  partes. 

Ditferemtitt  tumiuw  a  formo  {Per  PorpAyr.).  Dlcitor 
qiiod  torma  debei  In  .unium  valere,  sicoi  conditlo 
lormalis,  seu  perfedionalis. 

Dtmoosf rotiooss  non  som  di  hit  qm  lonl  per  oeo- 
^en$  ii  Pofl.).  inlolMgiiur«  juiia  Averr.  (iv  PAfs ., 
rom.  iO),  de  hls  qoae  sonl  per  occidens  raro,  fallit 
ouum  de  bis  qo»  suui  per  acoidous  semper;  nam  v 
de  hia  qoas  aoni  por  acddens  somper  possool  lleri 
demonsiraiiones  veraB  non  essooliaios,  qmo  diconior 
demonKlraiionifS  dioleciicfle. 

DkUeeUem  non  e$i  edemiu  (sn  Meupk»  et  i  Top.). 
Ibi  didlor  quod  volt  qnod  dialeciico  noo  osl  scieoua 
speeialio,  ac^d  eal  seienlio  commonis,  vol  quod  ibi 
loqminr  do  acionlili  roaliboa,  qom  videlicel  tmeuni 
do  robna,  noo  do  enie  r^iiouis  ei  aimilibun. 

Dao  AoNlos  ostfirorfi  non  soofsimni  mopdem  (ii 
PmUf^),  loleiligilar  qnod  licoi  vornm  sli,  qood  non 
aoftt  hi  oodom  ociMaliior,  cnm  boc  loason  sui,  qood 
«mno  ocittalilor»  el  aller  poiemioiiier  sive  babiiodi* 
naiiior,  suni  siinnl  in  eodom. 

De$i$  em  onioMi  oplinNMi  ol  scmpiferMMn  (sii  Afo- 
9upk*).  tHcewdnm  qnod  Philoiophns  loquilor  »econ* 
dom  opioiooem  volgarinm,  qoi  disomul  doos  esoo 
otilmaliay  el  poso<rronl  plores  deos  onivorsaliier. 
D«citor  otiam qiiod  per  Dcom  inieltigtur  CtKpos  cub- 


losie»  ot  sll  sensns :  Deus,  id  ost»  corpns  eert^sio  cil 
animal  opilmom  ei  sempitemuro. 

DabiUe  <si  mfoimot  igm$  (Per  CimoMnlOforrm,  vii 
Pkp$.).  R«^pottdetttr  loter  igaes  aduales.  el  qood  io 
eerio  ordine  oil^  daro  mlolmom  Ignem,  sod  rospo- 
cilve  non  eal  minlmom  Ignem  slmpliciter  dare* 

DefMnm  eu  nofios  iefMikne  (vii  Top.).  loUlli* 
gllor  iocnodum  ratlmici  uolversileo  approheosoi 
per  IntellecionH  el  lotoNigltor  do  eognitlooe  Imper» 
leeU,  et  qnoad  noo;  iod  de  coguitione  perfecio  tton 
osi  verom,  ui  potei  intuenli« 

iDe/miUo  toUu$  eowieMem  pnrii  neu  e$t  lono  (vi 
To|f.),  f of I  enim  odo^oolor.  Dimuruiera  $uhi  ueeikru 
I  EtL).  Inteliigitor  uno  modo  iic  :  Aliqoa  aool 
liuiumiora  raiiooo  acini  oi  poieollaB»  ei  iic  cottcedi^ 
lur  quod  Ulud  qood  Oit  bonnm  ei  ditttttmioi  esi 
melios.  Sl  aoiem  raiiono  maierim,  tonc  osi  ralanm, 

24iia  tuttc  lapis  essei  molior  quam  homo,  qoia  lapis 
iuturiilor  esl  quam  homo;  vd  aeeuodam  Kopor- 
turo,  hiUlligitur  de  Ulla  qiijo  sooi  ejosdem  spedei, 
vei  eilam  cTummodo  mious  dkHamiorl  oon  sii  ao« 
ttcia  mdlor  eooditio,  pmptor  quod  aoo  ofMiriei  nm- 
loriam  primam  mdlAna  esio  coiiditiooii,  ei  dignio- 
rii  fiirni«  subsUntiali^ 

De  defimlie  $eu  inMMute  pofmf  csto  sdmfk  (ih 
Meiupk.).  Inlolligitur  iocniidom  raiiottoi  «ttivefea- 
loi»  ei  per  Inldlecinm  •pprehensai. 

Deue  uikU  iuteUi§ii  estru  u  (iii  Mm.).  Ei  de  lo- 
onoreittr  qnod  Deos  noo  inlolligal  IsU  inlerloni. 
ilespondoiur  quod  Deua  nihil  intdligit  eiim  io  l»tt* 
quam  per  oliqQod  qood  oa  eKtm  licttm,  cum  hoo 
umott  aut » quotl  Deoa  ioielltgil  eitm^ae  por  soam. 
iwdoffl  oiionliam.  Vel  didtur  qnod  non  iBUlligil 
oiim  io  por  modiofn  el  phantasma«  aed  oecoodom 
Ottom  aifflplieeffl  ossonliam.  Sed  diceres  umea  :  Dl» 
Citar  ■!  do  Aoiiuo  :  Oporiet  qoomconqoe  iniolligett- 
lem  fhanlaaamu  specttlarl.  Respoodoior  qnod  heo 
Itttdiigllttr  do  loullocto  homaoo  dvo  depottdcttle,  ei. 
oon  de  didiio. 

De  puriitut  onlm  oninur  diciniMs  (ii  ie  Aoiom). 
Ubi  videtor  velle  qood  habeai  parica.  Respoodetor 
quod  Philos«>phtts  loquitor  do  partib<ia  soiijeciivii» 
sott  de  potootiii  aniiiimt  cl  hoe  sccundtta  roiioncio^ 
01  oon  aecundnm  mm. 

Dittrentim  uliima:  rerum  nmt  reeipiuut  ma§i$  et  mj- 
nus{Pt»rpkipr.,  et  viii  Meiapk.^  text..  com.  10).  Verom 
eat  lo  formis  sobsUniiaiibus  perfeciis,  secunduto  so 
ooosUlemtls  fattit  aoleio  iu  accidealibus;  iuglossst 
Commetit.  (viii  Metupk.^  iu  tex.  eom.  10),  nbi  inquil 
qnod  forma  sobiUotialia  non  redpit  m^tgio,  neqoo 
minos,  homo  euiro  oon  esi  majoris  htfaiaoiutis 
qoam  homov  et  si  rocrit  erii  secundum  quod  est 
lorma  In  nMteria,  Nam  qood  accidentia  rcdptani 
magii  H  minui»  dirum  eit«  nt  tesuior  eiiom  Pur- 
phvrioi  et  Arisioi.  iii  Pnod^cameMis. 

De  reku$  per  aeeideue  nou  hakftur  eciemia  (vu  Me^ 
taph.).  luldl^endom,  oood  do  per  acddoos  Tel  cuo- 
tlttgenlor  veris,  ooo  babolur  sdeniia  per  pn^positio- 
000  categoricas  do  tnesse  ei  de  prassenti. 

Demonsfrofio  dehei  fieri  «p  primie^  verio^  Immedkh 
fts,  nMessoriis,  nofion^as^oe  mosis  condnsionts  (i 
Poffsr.).  lutdligilur  do  domonsimtiooo  propier 
quid»  qu»  procedil  ei  pmposiuoiiibtti  prlmii  d  im- 
mediaiu;  pmpler  hoc  Bon  i>^ttiiar  :  Demuttiiralio 
000  procedit  ei  primii  immediatis,  ergo  ttoa  osi  huoa. 

l>oo  o^diolio  nott  possooi  csie  m  eaiem  mnhjaeia 
(iii  Metaph,).  loUltigiiur  quod  doo  accidettlio  oaitt* 
ratia  et  exUnsa  oott  puemittl  Oiio  io  eodem  sobtodo 
proKuso  01  ad«qaaMy  eiaecaodoio  oaoideffl  porlem 
aobjecti,  licet  umeo  accidooua  ipiriloaMa 
Oiio  io  oodero  iolitiecto. 

H^osesf  sa^sfaofto  «•'omo,  ef  o^fos  etmtpka^  i 
sleo4  tofsfligi^tfi ,  uppetibUet  eama  agem  et  /Inofit 
toiios  unieerfn^  tnouno  deleelatia  m  apUma^  m  mnm" 
motle  immuiabiiie^  inaiterabtiie^  impotnhi^ ,  if ooi 
mmakiiie  (iii  Meiaph.).  Ubl  Poilosophoo  voU  qood 
omnia  perfocta  pertectionalia ,  nolliNa  ImporiBOUO- 


SBNTENTIiE  PniLOSOPniCJ:  El  ANSTOTELE  COLLBCTiE. 


MO 


oeai  teda4eitU  eoATeiiliint  Deo,  et  sunt  Deat.  ffiin 
qoirfqiild  eoofeoH  Deo,  est  Ofos.  Et  ioteHisittir  sic : 
Deos  e«t  sobiUQiio  liioorporea*  capiendo  iy  €9rpu$ 
qoovis  nNNlo»  •dlicet,  lini  pro  corporo  cooiposito 
qoam  snbctontioli;  el  «teroa,  kl  ost,  noo  hsbcnt 
principiom  noqoe  finem ,  ei  tctus  porlMiinas  milloni 
poientioni  ioclodeos,  siinplex«  icl  est»  non  eomposl- 
los«  movcos  oionla  mobilio,  slcoi  intolligibile  et  op- 
poiibile. 

DsM  ett  cnt,  qno  meUu$  exeojfltm  non  p«r«sl  (it 
l^^i.).  Ek  illo  babeior,  oood  Oeus  est  ens  perfe- 
ctisslmuffl,  et  boc  ea  simpiiciier  ▼ertNn. 

ih  folorti  coolNif ^ii^ot  oofi  est  tUterminatM  uH- 
9m  (i  mpl  *Epivqmm;).  Dicitor  qood  boc  osl  oeroin 
lie  lotoro  coiitiugeoie^  cojusvorlios 


A  prvtereii  potost :  qnod  Deos  oollam  prorsos  haboi 
compo»itiooom  noquo  phyfiicam,  noqoo  motaphjil* 
cam  :  oihil  enim  liopoientlso  et  Imperrectlunls,  sod 
081  porlssimos  ados.  Ali»  vero  omocs  res  hahenl 
aliquam  ejusmodl  compositlonom,  vldelicoi  aclos  ol 
potentlr»  elc. 

.  Od  or^oipoilcnij^oi  liem  e$i  judkium .  rifolo  eooi* 
moiiii.  IntoUlffitur  quood  sc4iiclam»  scUicot  ah  oiio 
ad  aliod :  est  hono  oooso  io«3fitia  :  non  auiem  oporlot 
quoad  omnia»  quia  qooad  modum  siKolilcandl 


non  dopcodot 
€K  propooitlone,  qo»  esl  ilo  prosetiii  detormtooie 
oora;  modo  Tcritas  illius  proposttionis,  llomo  mo« 
?ebitnr,  dopondei  ez  veritate  lllius,  de  prxsenii 
ocHiccl  bmno  movoiur. 

DiHoree  $mU  mofti  MdeU$  commonlloll  ad  comoMi- 
«ioro  (ui  Ml).  Intolllfitor  qood  ol  in  plurlmom 
oom  mofis  OdoloSt  non  qoood  commuiio  booom 
proeorandom»  sod  magis  ad  conventlones  et  pacu. 
In  iltls  cttim  magis  eredllur  divitlbus  quam  paope- 
rlhos. 

IhiooerMro  non  $$mt  lo  e§dem  toco  (iv  Pkff$.  cf  ii 
de  Aohno.).  lololligilur  do  loco  proprio,  non  aotom 
eoounool :  qula  locos  proprios  cot  qol  coniiiiot  so- 
lom  locaiom»  aleot  osl  aer.  Item  notoraliter  :  per 
RMoiiooieoimsopematnrolom  ponelralivo  possooi 
osoo  plmra  oorporo  in  eodem  looo. 

Abnooilooei  te  moferio  pnmo  Mmf  psrpcfMor  (Per 
Cmmmuuerem).  Viddicei  ei  sonteotla  Averr.  qoi 
01  OMioriam  com  Aristolole  micnam  posuii,  eiqoo 
4lmooslooos  quasdam  Interminatas  sttriboii»  qum 
lormlnarontur  ol  SMdificarentor  oh  oaoqooqoo  of eo- 
10»  pro  railono  formm  Inlrodocondm. 

lAipoillo  mcdio  imter  ofsoi  et  pa^em,  reepectu  o- 
fMfii  ificifor  ocfio,  sf  ptttieutie  pm$h  {Per  eemmem^ 
emmem^  ii  MHupk.).  IntolUgilor  sic :  qood  res,  qom 
osiodio  In  ordliio  ad  ageos,  didlor  ociio  ;  et  io  or- 
dine  ad  pailons,  dicitor  posslo  :  cum  hoe  sut  quod 
nctlo  01  psoslo  non  snni  proprlo  ad  aliiiiiid ;  nam 
rcdprocaflo  el  deoominotm  oon  snffidl  sd  hoc  qnod 
ottqoid  sil  proprio  ia  rcUiiooo,  sed  oltra  huc  roqui- 
ritor,  qood  uH  dlclhilhi  prm<llceotor  de  se  invicem, 
modlooto  ly,  od  aliqoid  essenliaiitor,  Modo  sic,  nou 
eol  de  ly  agcns  el  pstletis. 

ikfemie  aoo  debet  dort  per  eppmltu  (n  Top.).  Sen- 
sos  hujos  sxiomatii  esi,  qood  opposltom  oon  rito 
doioloiur  por  opimsitom,  nlsl  defioiolor  ut  opposi- 
lum,  quia  ut  slc  intelligi  non  poteSI  sioe  opp«»sito. 
Prolnde  com  relailvorom  essOi  sil  esso  sd  aliod, 
hoc  estg  com  tota  eorom  ratlo  oi  omoia  natora,  in 
rcapocio  quodam  sco  opposltiono  cooslsUI,  noo  po* 
Nsst  ojosmodi  onum  opposiiom  recto  dofioiri,  nisl 
doiniator  por  atterom  oppositum  :  cooira  vcro  iion 
osl  deliniondus  bsbitos  per  privslionom,  cotor  per 
/rigos«  bonom  per  matum :  quia  Isiomm  osse  non 
conslstit  In  Uli  aliquo  respecto.  Sl  lameii  h:oc  i|isa 
definianior  ,  qusleniiii  opposiU,  o'i>posil>rum  eiiaiu 
tlai  meoito  In  defloitlonibos  eorom.  Et  dicetor  hslii- 
tus  esfkO  qui  opifonitur  privailool»  calor  qoi  opponi- 
for  riicori»  booum  qotKl  oppooiior  milo.  Phirs  de 
hoc  Oiiomato  vido  infrs  In  ItUera  N.  Ibi,  ffuUu  teuu 
defmiHe^  etc. 

Deue  eolum  eimptex  e$t  (vi  Meiaph,).  Vidctnr  igitor 
qmMformasubsUoiulis  non  sit  siioploi.  Res:«onde- 
tur  qood  simplei  capitur  dupiidior.  Uoo  modo  ol 
privai  oomposltionem  porliom  Inter  se,  ci  noo  ali- 
tlodOt  01  sio  aoimo  loidlociiva  didtor  sHnplei,  ei 
quo  000  esi  eomposlu  ot  parlihos  sdd  lamen  mqoo 
beaeosi  eomponibilis  eum  materb.  Ahero  modo  di' 
eitor  staspiei,  ncc  esi  composltoio  ei  oltero»  oec  osl 
i  omponibile  cum  altoro.  Eisic  uliquo  anima  noo  esi 
^imploi :  Dcos  aoiem  slmples,quia  noo  esl  compo- 

'  if  Dce  lanMO  otiquo  oodo  ctnnpooibllis.  Dld 


opnrtet«  01  paut  de  ly  Aomo  el  rMUe^  qoio  ly 
kemo  sigoiflcai  soa  signiflcau  absoluie,  sed  ly  risi« 
bile  conuotal. 

Deu$  et  tuuuru  nikii  focimiU  ftuettm  (Cmli.  el  mdu 
AoioM).  lotdligitor  qood  verum  esi,  secoodom  lo^ 
um  sfH^iow,  vel  ot  in  plorihus  bidividais,  sed  ooio* 
ra  bene  fscit  alSquid  frustra,  secunUom  uuom  indivi* 
duuin,  ni  producenlo  unum  homioem  cum  sei  vcl 
ocio  digiiis* 
3  Dulniure  de  dof  a/ii  non  cil  iuutite  {Per  PAiloiO- 
p4am  in  proMlicomsolo  Hdoliooii  et  Metupk).  Iiitd- 
ligiiur  dub  Ure  per  rationes  de  singulis  noo  per  so 
nnooifostis»  d  sufllcienter  deurmlnstls,  hoc  est»  noii 
looiile.  Do  manifestis  ooim  dubiuro,  oi  Jam  soCfl* 
cienler  dourmlostis,  non  solom  inotUOy  scd  oliam 
sudlum  01  pemidosum  esl  amhigcro.  Uodo  oon  Im- 
merito  oUam  dicool  thoidogl  quod  duhius  io  fido  hi- 
fiddis  Ml,  qd  vlddiool  vldeos  docrolum  mcooMmld 
alic^jus  condlii»  vd  unonhnom  eoosonsom  uooio- 
mm  l^irum,  eic.,  do  dagsaio  aliqoo,  odhoo  albi  II- 
dtom  puui  do  00  dogmato  doblure.  Saiia  eonoo 
onim  est  Scripturm  saerm  hilorpros^  hojoomodl  coii- 
soosuo  dmihlor  Jodldom  qjosmodi  leghlay  ei  gooo* 
ralisooneilii,  otc  Folisslmom  lUqoo  ei  hoc  (dreo 
ooomqoodqoe  noo  osi  Inoiilo  dohHasso,  sod  «ti 

Kissim  roduri  solm  :  Dohilare  do  aiogolis  noo.csi 
otllo)  habot  loeom  in  ils  qmo  por  so  oou  sooi  ad- 
nlflse,  m  moUom  hivolvoni  porpUnus  obseorluils»  lo 
l^qoibosod  otromqoo  parton  orgomoouri  potoolos, 
^  udto  verom  ssseqoonlur»  oii  didttir  io  primo  Topl- 
corom.  Noo  lomlle  osi  orgo  lo  ulibos  oirfaiqoo  oos* 
higois  dubiiaro »  oeotri  p^ni  omolno  Armiler  adhm- 
reudo.  Nam  (oi  volgari  Jacutom  esl  provorhio)  Qol 
nibil  sdtt  nihil  dohiui»  eic  Eodom  portiooi  lllo 
aliorom  ei|KMitlo :  Dobilaro  do  singulls  non  oU 
liiuiile,  000  lU  dobol  aceipi,  quasl  omnia  som  lo- 
compreliendbllio;  ao  do  lis  oiliii  sutoi  oc  doeonil 
posdt,  qolcl  voroio»  quid  falsom»  oii  Academld  ei 
Pvrrh(tnl  foceronl  do  omnibos  Unbluntos^  ae  nos 
iiibil  scire  poaso  afttrioaoles :  qoa  ^jipnrimt,  id  eai 
ambigetnos,  sppeHntl  sunl,  ui  Gdiius,  lib.  ii»  cap. 
5,  te»utur.  Sod  is  ost  Aristotdis  soosus :  Dobiiaro 
de  olraqoe  parlo  contradicliunis  propler  roUooos 

Brolisbiles  ad  dubHaudum  orgooloSr  osl  valdo  olile. 
odo  si  quis  dno  rotioao  dobiui,  luoc  orll  poiias 
Inolilo. 

IMaiiifsro  stnsnm,  «f  sff  al  rolioncm.  dekUi$a$  csf  in« 
^  uUeetm  (ii  sf  viii  PAfi.).  Inldllgiinrd  quls  oerio  oo« 
^  verii  scotos ,  01  lameo  propler  modio  «m  notlonom» 
qoam  habot  per  Intdlectum ,  aliler  deflnll  por  Inid- 
lcctum*  boc  esi,  booo  debilitas  ioidloctus,  qoU  roalo 
Juiiicat.  Ailoqoi  ooiin  cenls-^inium  esl,  noii  raro 
judicio  Intdlecius  corrigeiidum  esse  jodidom  sonsoft, 
iiam  varlls  ei  cau^ia  modisque  sousum  falli  con* 
liugil. 

Diverem  uperutlouee  urguuut  di9er$u$  fofU$u$  (Per 
Commetaatorem^  iii  Metupk.).  lotoliigitur  dlforsU 
aoppiisltti,  000  autein  in  oodeio  Koppoaiito. 

I^ioi  uon  imeUigit  rimpUdu  {Per  Aekemmm).  !•• 
toUifHor  quod  Deos  nou  inielligii  eodcm  modo  per 
opodeSv  dcot  oos  inulligimus. 

Deu$  i'U  iuuouuuabibe  utiauo  nomios  (Per  Com- 
oisnioiorem,  de  Caum).  Intdligiinr  :  Deos  esi  hioo- 
mioabilis  aliqoo  nomioe  perfocto,  omuem  porCsclio- 
oem  iinporUiiU  seo  osprimsiiio,  qosm  homo  lo  oo 
eogiioscere  potest  propter  qooJ  molia  nomina  atui- 
huoulor  Doo,  ut  est  aapionUs,  pmdoutia,  sdvator  ct 


99i 


BEDiK  TENERABILIS  OPCRUM  PABS  I.  SECT.  H.  —  DUBIA  ET  SPUBU. 


m 


eonstinria «  proplcr  quod  npn  uiium  itntum,  fcd 
mutu  uomina. 

btnaturn  contrttriomm  est  $e  mvtuo  ixpeUere^i  J/e- 
Htpk^.  IntelligUur  quod  contraria  non  possnnt  esse  in 
eodem  subjecto  inliaesive  ei  ronnaliier,  sed  bene  ap* 
prebensive  ei  conienlive,  quia  ab  eodem  continenlur. 

De  quonto  uliquie  eu  majorii  pastibHitatU^  de  lan^ 
io  et  minorii  pone.  liiteUigitur  de  posse  acUvo;  stat 
tamen  ciim  boc,  qu<>d  sint  inTicem  pf>ieiitic  passifCy 
«t  est  niateria  pnma,  sicut  paiet  i  Pbys. 

Diaphnum  eet  inmibUe  (n  de  Anima).  Inielligilur 
quod  tIi  et  difficuiier  e^t  Ybibile.  Et  ratio  est,  qnia 
non  videtur  per  spcciem  propriam,  sed  per  specleiD 
eitrin^ecam,  vel  per  coloreni. 

D/vtfto  dehel  dari  per  oppotita  (Per  Boet.).  Inlelli- 
fhnr  qnoad  species  mediatas,  non  autem  intelligi- 
turquoad  speciet  immediaus. 

Denariui  eit  memura  omnium  rerum,  quia  eit  fidr- 
juiior  in  quaiibel  re  qua  indigemui  in  omni  neceaitate 
(V  Ethieormm). 

Detariue  eamyer  eet  qratia  melioris  (vii  Po/il.). 

Dupie»  eit  jui^  iciUeet  legale  et  natwrale.  Naturale 
eit  quod  habei  eamdam  potentiam  apud  omnu  hominee  ; 
tegate  vero  eel  quod  eif  s(alii<iim  ex  lege  (v  E//itc.). 

Dificiie  est  reiiitere  comueiudini,  quia  asiimitatur 
naturm  :  fadiitu  eet  tratumutare  coneuatudinem  (vii 
Ethie.). 

Daiaciationee  beitim  pravte  iunt  ex  natura^  eed  prar 
wumhawuntm  asi  comuetado  {ibid.). 

Deieetatia  comervat  operantem  ia  opere  iuo  (t 
Eikic.). 

Dupiex  csl  irfin,  tciiieet  coniempiativa  et  poiitiea^ 
hitar  qvai  cantemplativa  est  meiior^  quia  ipea  eii  di- 
aijM,  alta  Aniiiaftii  (llid.). 

Deceptio  et  ignorantia  p/m  proprie  iunt  animaU' 
bui^  quum  ieientia  (»  de  Anima). 

pupiax  eit  appetitm  Aomintf ,  uilicet  intellectivm, 
et  iiie  dimtur  voiuntatii.  Aiim  est  iemiiivm  ,  et  iiie 
dicitur  concupiicibiiii  (iii  de  Anima). 

Doctrina  ttaturaiiter  proeedit  ab  homine  iecundum 
aparationem  quam  habet  dactrina  ad  discipuium  (Jn 
iibro  I  Poel.  Ariu.). 

Differentia  iumitur  a  forma  (Per  Porphgr,). 

Dimidium  mt  prim  toto  eeetmtium  poteitatem^  totum 
autem  eu  prim  tUmidio  iecundum  actum  (vi  Metaph.^ 
ffs.  rom.  Ifi). 

Diicipuim  debet  etu  doeiiiif  aitentm  et  benevolm. 
DocUii  cum  ingenio,  attentm  in  excrcitio^  bemvoim  ont- 
maad  audtendumilnBoetio^  deDiidpiiua  ichotarium). 

Deui  ett  iummum  bonum  iuiter  omnem  iubitan" 
tiam  omnemqm  naturam ,  qttem  cuncta  pettuU^  cum 
Mtt  pienm  perfeeUomt »  et  minm  ioeietatie  indigm 
{PiatoinTim.). 

Daciiei  noi  netura  edidii^  al  rationem  nobii  dedit 
imperfectam^  qum  tatmn  per/iei  poten  (Semca  ad  Lu* 
eUium). 

Diidptina  bonoi  mores  focil,  et  ergo  Utud  iapkat 
weiaaquuqm  quod  dedit  (Seneca  de  Moribm). 

Divitiii  uUnduatt  iednotteum  abuUndum  (Seneca 
da  Moribm). 

De  dukm  nan  defUtiee^  eed  impemam  temm  ien- 
tenliam  (Semca  de  formaii  Vita). 

Daum  amabii^  udUium  in  hoe  inutaberii  tu  omni- 
bm  prodeeu  et  nutU  nocere  pouii  (Ibid.). 

Dem  malum  faeere  non  poteet,  ud  nihii  quad  Dem 
faeere  non  poteet :  ergo  maium  nihU  eet  verum  potitive 
{BoeUm^  iii  de  Comoiatiom). 

Divina  providenUa  rebm  generandie  non  imponit 
neeeuitaum^  quia  d  omnia  eveniretu  ex  necevdiata 
prwmia  bomrum^  ei  prnna  malorum  periret  (IbiU.). 


Eadem  iunt  principia  omnium  prmdicameniomm 
(xu  Meutph.  tex.  i9).  Intclligitur  quod  sniit  eadem 
proportioue  :  in  omhi  enini  praedicainento  est  ali- 
quid  ainiile  materl»,  et  aliquid  simile  romi»,  ct  ali« 
quld  slmile  privatiooL  Similitcr    etiam   veriiaiem 


.  Iiabet  de  principiis  remotis,  falllt  de  prosimis  lAverr. 
^  com.  n,  Ibid.). 

Eadem  tunt  pnncipia  euendi  et  eognaseeaii  (ii  Iff- 
tapk.).  Kespondetiir  quod  Piiilosopbus  vult»  qiiod 
principia  kunt  eadem  in  eadem  demonstratione  pro- 
pier  quid  generis  :  quia  sicut  babet  esse  in  demon* 
straiione  per  snam  rationem  propter  qiiid,  slc  etiam 
babel  cognoftci,  ut  patet  es  qutd  nominis  demoos* 
tr^liouis  propter  qiiid  Vel  inteliigitur  de  principllt 
itttriniiecis  et  essentialibus. 

Ex  duobm  entibm  in  actu  non  fit  unum  teriinm  (vii 
Metaph.).  Sciiicel  unum  per  se,  sed  unom  per  acci- 
dens  :  es  m&teria  vero  et  forma  per  se  fil  unuin,  qoit 
aiterum  est  in  aciu,  alternm  in  poteoiia. 

Entia  notunt  maie  diipom  (ii  Metapb.).  Ex  illa  ao- 
ctoritate  sequeretur  qood  omnia  enUa  natiiralia  lo* 
tius  mundi  seu  universi  essent  bene  ei  optime  dispiH 
sita,  etsic  nulla  essent  monstra  :  dicendom  qnod  li- 
cet  monstrum  secundum  se  non  sil  bene  dwposkttm* 
laroen  In  ordlne  ad  decorem  uoiverai  est  diopositom 
■>  beiiet  etei  Uii  reloceldecor  oniversL 

Em  et  tMnrn  coiivfriiuiiftr  (iv  Metaph.).  Swil  enlm 
transcendentb,  quonim  itlud  se  babet  sicol  siili|e- 
cium,  boc  ut  propria  passio. 

Eljfectm  gertt  nmtUudinem  eum  eausm  (Par  aucta* 
rem  de  Camie).  Inlelligitur  de  caoiis  pariicolaribM, 
Med  non  de  universalibus,  id  est,  de  Deo  el  ioielli- 
geniiis,  de  quibu4  non  oportet. 

EnUa  metaphgiieaiia  tunt  abttraeta  a  aenmbm 
(ii  Phgt.  et  IV  Metaph.).  Ibi  dicitor  quod  Arislot.  non 
vuli,  quod  sunl  retliter  dititincu,  sed  qiioad  modoin 
considerandi  :  sic  quod  meupbysicus  considerat  de 
illisquss  non  babeut  respectum  ad  modum,  vel  qooad 
nuieriam,  vel  quoad  qiialitales  sensibtles.  Ei  per 
boc  consideratio  meupbysid  diifert  a  coBslderaiione 
pbjrsici.  Et  boc  propterea  quia  licel  illa  transeeodeQ- 
tia :  Eiis,  unum,  bonum,  verum,  et  alia  id  genus  re- 
perianlur  in  materiatibus  et  sensibilibus,  reperiuntur 
umen  in  ImmaleHalibus  et  in  iniensibilibue.  £l  Ideo- 
C  dicuniiir  abstracu  per  tndifferentiam,  ei  bene  pos- 
stint  considerari  sine  materia,  ei  sine  subjecto  sen- 
sibili.  De  iutclltgentiis  auiein  quas  item  pertineot  ad 
coiisiderationem  roeupbysicamtClarum esl  quod  so- 
cundum  rem  et  ratiooem  abstract»  sunl  o  materia  et 
Sfnsibus. 

Ex  enle  etente  non  fU  em  per  u^  nid  ieettndmm  ae- 
cidens  (ti  Phys.).  Uoc  est,  ex  doobus  eotibos  lu  aciu. 
non  fit  unuin  ens  per  se. 

EuenUte  prmdicamentorum  iutU  impernUstm  {Per 
Themiitium^  ii  de  Anima ).  Inielligilurquod  lenninus 
unos  pnedicamenti  iion  praedicaiur  esseatUlller  de 
lermino  alterius  prsedieamenli. 

Eficiem  et  materia  coincidunt  (ii  Phgt.).  InUlligi- 
tur  de  materiati  cau^a  es  qua  :  sed  nou  profaibel 
quod  materia  in  qua,  ut  subjeclum  scieute,  scilliot 
inteltectiis  sit  causa  efnciens. 

Ex  nihito  nihU  fit  (i  Phgs.).  Inieltigilur  per  naio- 
rtlem  actionem*  Oinnis  enim  naturalis  aciio  pr«* 
0  supponit  subjectum.  Yel  •liter.  es  nibilo  oibll  fit,. 
scilicet  ab  afenu  naturali»  sed  beoe  ab  agenle  aoper* 
nalurati,  scilicet  Deo  :  is  eiilm  boc  universani  es 
nlbilo  creavit,  bodieqoe  singulu  anlmas  raiiouales 
ei  nibitu  creai. 

Efifia  NOR  mola  non  sifiil  phgutm  eamideraiianii 
(u  TopJ^  Inietligiiur  sic,  Entia  qiue  non  eonslderan- 
lur  sub  ratione  molu**,  vel  unquam  eausa  ad  eie- 
citts,  vel  Unquam  principia  ad  prineifilau,  Isu  noa 
SOAI  physicai  consideratlooiSt  modo  anlma  reduciior 
ad  ens  moblle  unquam  ad  caoum  efftcieniew. 

£»ils  pauh  eU  boniim  (iv  Ifsiapfc.y.  iMeiligilor 
de  ente  eitra  animam,  ei  de  enie  In  acto»  qnia  uH 
priao  competil»  nam,  vi  Meuplu  usL  eom.vOlt*  bo- 
Dom  ei  malom  etlam  tn  reboSf  el.  verom  el  fti' 
suDl  in  anima. 

Es  non  quahta  fU  nan  tpanmam  (u  Cti/lf^..  T( 
est«  qood  ex  non  qoanto  non  fiiquantum  conilmwm, 
licei  beue  discretuui :  el  Ucet  tret  coaclnsionti 


195 


SENTENTIiE  PIIII.OSOrH!CiE  EI  AltlSTOTELE  COLLECTie. 


m 


gfnmnaiictt  seiemiaD,  non  sont  quaolius  continut,  A     Eiu$dem  rm  non  debent  plura  eui  prinetpla  (i  Cmli 


qmu  sioiplket  qualiutes  io  aniaia,  sunt  Umen  quan- 
liut  discreu,  quia  numerus. 

thiunomliUieqmtwr{ii  Pnor.  )•  Inienisitur  qnod 
et  uot  iMroposilione  nibil  sequltitr  syUoglslice,  sed  ex 
ttn»  bene  sequitur  entbymemAiice. 

Ejmiem  efeciue  nm  $unt  dimue  can%m){Per  4fc- 
cferM  it  Cratif).  Intelligiiur  sic  quod  ejusdem  c 0e- 
cios  non  saut  divers»  causae  subordinat« :  ergo 
etiam  ooo  sequitur»  Intellecius  iofert,  ergo  non  prs- 
missae,  quia  prxmiss»  el  intellectus  sunt  causdB  sob- 
•rdinat»  tanquam  ad  efllciens  et  ad  iustrnmeofum. 

Ent  nee  e$i  univocumj  neeeequhoeum  (iv  Metapk.). 
Intelligitur  quoJ  ens  flequivocum  a  casu»  sed  bene  a 
consilio  seu  per  analogiain,  quia  pcr  priiis  de  sub- 
ataoti.i9  et  per  posterius  de  accidenie. 

EmI if  diwerete  saol  $pecie$  ( i  Phy$, ).  InteUigitnr 
eapieiHto  species  pro  lermiiiis  minus  cemnuinibu^, 
iion  autero  eus  pro  babitibiis  proprie  dictis.  Ens 


el  1  Phy$.).  inletligilur  in  eodem  genere  eausaftdi, 
non  autem  in  dif  «:rsi8 ,  quia  prima  causa  esl  caiisa 
omniuni  in  genere  causc  efncieniis  seu  eou«ervaniis, 
et  etiam  foriiia«  vel  anlma  est  causa  in  genere  eausac 
formalin. 

Eni  e$t  priu$  Deo  {PrMo$ophnt ,  in  Pttrdicamen' 
ii$).  InieHigitur  quod  ens  est  prius  quoad  sequchm» 
000  aniero  quoad  nstunini  ftxsertdi. 

Effeciue  non^$l  caura  (v  Meiapk,).  Inlelligilur  cnm 
reduplicaiione,  quod  effe^tius ,  ut  sic,  i«on  est  ctiosa. 

Ejuedem  non  $uni  piures  aciue  ( Commeniaior  de 
Subiiantia  orbi$),  Verum  e.'^  inier  f*e  spedvoei,  el 
eiSf^mialitt^r  dislincti. 

jEienias  sMni  $pefie$  rerum,  Intelligitur  fonoaliter 
vel  viriualiter^  sccuudum  se,  vel  secundum  suas 
caiisas. 

Ea  quce  valumn$  a§ere  «f  amicoe  ,  skrI  etigibitioru 
quam  ad  quoccunque  aiio$  {\\\  Top,).  Inielligilur  de 


enim  non  est  gcnus»  sed  analogom  respeciu  suorum  g  vera  amiciiia,  id  est.  de  ill:i  qiia!  fit  propier  bonoui 


inferiorum. 

jE^iuaie  eu  de  c$$e  qHaniitalie  ( i  C«//»  ei  in  Prmd,). 
loteiligitur  de  qoanliiate  riuila  ,  non  autem  infiHii». 

Ex  vero  nihii  ni$i  verum  (ii  Prior,),  liUelUgitur 
duod  in  consequenlia  bona ,  et  formali,  ex  aoiece* 
Jenie  vero  nibil  sequllur  nisi  verum. 

jElorno  nihU  e$t  priu$  {Oclavo  Phy$.),  Iloe  esl  ve- 
rom  becunduro  tempttS^  cum  hoc  taiiieu  stat,  quod 
aliquid  sil  prius  secuiidvm  naturam. 

Eicdem  differeniite  non  $unt  dimhioe  inferioris  et 
auperiorie  ( in  Profdicamentie ).  Intelligilur  de  diire- 
renliis  essentialibus,  sed  nou  acciaeutalibus ,  ul 
qn:inli(as  dividitur  in  linitum  et  infiuiiuni. 

JBiemm  non  $uni  in  tempore  {Quarto  Piiy$,).  lu- 
leUigiiur  commensurative ,  ada^quate  coniiueiisura- 
tJo*ieinporis  non  conveiiil  aBternis. 

Ea  quet  $eimH$  $i»nt  minima  ,  reipeclu  eorum  qum 
igneramu$  {Per  Tkemi$iium).  Veruin  esiquod  ea  qu;o 
scimiis  deterininaie  ei  in  speciaii ,  et  non  iii  univer- 


lionesium ,  el  sic  illa  »oilcilia  amaslu^  Non  est  vera 
ainicilla,  eo  quod  noii  ftt  propier  bonum  honesium. 

Ex  tBqfaHlate  ediorum  aryuitur  wquaiita$  $cientia^ 
rum  (Per  conmunmn  animi  coneepiionein),  Responde- 
tur  quod  boc  siiupiititer  non  est  verum ,  s»d  iutel- 
ligitur  ei  prstisa  a^qualiiaie  scitoium  et  modoruni 
sciendi ,  seqiie  perfecte  argoilur  squalitas  scieniia- 
mm,et  ergo  illa  consequentia  non  valet :  Inieilccius 
bumanus  scit  loi  sicut  Deus ,  ergo  est  sciens  sicut 
Deiis. 

En$  exira  animam  dividiiur  in  deeem  prwdicamen' 
ta  (V  Meiaph,).  Ubi  videtur  velle,  quod  nolluin  ens 
in  anima  sit  in  praedicamentOy  et  per  conseqiiens  vi- 
iletur  quud  granimaiica,  logici,  rbelorica,  non  sont 
iu  praedicaiiiento.  Oiciiur  quod  in  pra^dicainenlo  nul- 
luin  ens  est,  qnod  non  exisiat,  nisi  in  aoiina  obJ6« 
ctive  et  imaginarle,  cum  hoc  taincn  siai,  (inodeiis  in 
aiiiroa  exi^tens  iuhiicsive,  ut  scientlay  sil  io  prsdi* 
cainenlo. 


ft^U,  seo  confuso  modd,  quia  iu  universali  scimns  ^     Ens  cl  venim  coiiverrifiiliir,  $imiiiler  faleum  ^  et  non 

«ni(vi  JfefapA.).  Diciturqiiod  veruin  esi,  proiitsunt 
passiones  euiis  sed  non  lenet  veritaieni,  prout  sunt 
passioiies  proi»osi|ioiiis. 

Ejuiqui  irudiiur  inlereei  in  unoqioque  gentre^  ea* 
lenu$  certitHdinfm  exigere^  quatmu$  ejtt$  naiura  rei 
recipit  $imiie  {Ethic,  eapite  ii).  Videtur  finippe  a  ina- 
Ibematico  persuaslonem  recipere ,  et  ab  or.itore  <le* 
monstraiionetn  requirere ;  iia  eitam  ,  inquit  Roeih.^ 
in  I  de  Triuliate.  Disciplinati  hoininis  es;  unoquoque 
genere  eerliiudinem  quaerere ,  secunduni  quod  natu- 
ra  subjet  ta  imstulat. 

Eadem  num  ro  fim(,  ooonim  maleria  e$t  una  (v 
Mela.h).  ^ 

Exemplorum  non  requiriiHr  verifieaio  $ed  manife^ 
eitttio  {Commeiit  ^ior,  ii  de  Anima), 

Ex  eo  quod  re$  esf ,  vei  i,on  e$i ,  orafie  vera  vel  fal$a 
didiHr{Per  Phiioeophum^  in  Pradicameni'i$). 


onne  eus  per  tsiam  propositionem  :  Omne  ens  vel 
est,  vel  non  esi. 

Exee4len$  $ett$ibUe  corrumpit  $en$Hm  (ii  de  Anima), 
El  si  sic,  lunc  onum  illorom  non  csl  alttfruiu ,  quo- 
ruffi  uuiun  cootingit  paii  corruplive ,  et  aiiud  iion. 
Sed  sensum  conlingit  pali  rorruptive  es  auc:oriiute, 
iuteUectum  vero  non;  ergo  sensus  et  inteilectus 
auiit  idem.  Ibl  dicitur  quod  sic  inteliigiiur  quod  ex- 
cellenssensibilecirrumpitsensum,  qiioad  dispositio- 
nem,  non  autem  quoad  essentiam,  etsicsensus  mate- 
riam,  sed  non  maieriam  seusua  corruropit  propter 
opeUaiiooem. 

Embrgo  primo  vivii  vita  vegeiaiiva^  ei  poeiea  un$i' 
Hoa.  liiielligitur  quod  prius  a^pparent  iu  embryone 
operaiiones  poteoiia  TegeutivaSy  quam  poteoliA 
•ensiiiv». 

EHgibU'm$  e$t  bmium  drcum^taHtionaium^  quam  ne- 
cessarienmi,  ef  $ine  circum$taniia  {Philo$opku$^  in 
Eik,).  Inteiiigiturde  bono  naturae  nuturatse,  et  non  de  D 
bouo  uaturae  naturantis,  quia  primum  est  bonum  sim- 
|d:citer^  ei  sommom  booom  est  niaxime  eligeiidom. 

E$Hne$  e$i  caHdi  et  dcd,  ei  $iti$  ett  frigidi  ei  humidi 
(11  de  Anima).  Inieiligitur  sic  :  Lsurtes  e^t  appetitus 
ealidi  el  sicci  ouiritivi  ad  coofortandoin  calorem  oa* 
luralem,  sed  siiis  est  appeiiius  frigidi  et  bumidi,  el 
buc  ad  restaursndum  bumiduin  ladicale»  in  quo 
eotil  ealor  naluralis. 

Ecko  differt  epecie  a  $ona  primario  {Per  Commen» 
tmmrem^  ii  de  Auima).  Inielligitur  qood  ecbo  ei  so* 
ooa  dlfferuot  «pecie  secootiom  raliooem  specivocamt 
com  hoc  lamen  atai ,  quod  sit  unum  ei  idem  soous 
io  re.  Vel  dicitor  qood  differuui  secoodoio  appareu- 
liom  aodiius. 

E»  nw$  komine  fit  komo  {Phg$,  i).  lotelligiior  quod 
•1  000  noo  debel  dicere  eircumstaoliaui  eaos»  ma- 
lenaila,  sed  circomiiautiaro  temporis,  id  est,  pest 
smo  bottioem  tti  hoao. 


Fini$  e$t  optimum  ei  meliu$  $ic,  non  $fmplidler,  $ed 
ad  uniu$cuju$que  $ub$ianiiam  (ii  Phy$.^  text.  11),  Nola 
hnis  dicilur  opUmuni  et  meliiis,  non  sim|>liciler,  i.l 
esi,  respecttt  oiunium  rerumy  sed  s<ieudum,  quod 
respeclu  eorum  qitc  ad  flnem  sunl. 

Fru$ira  didiur^  eum  non  fM ,  quod  propier  aliud 
e$i,  aUut  graHii  { ii  Phy$,^  iex.  (>2).  Sensus  est  fru- 
•ira  dicitur ,  qnod  non  coose«|Oiiur  fioein  propter 
quem  est  faciura,  ul,  si  quis  deambiilei  graiia  ven- 
Iris  porgandi  ^  si  non  purgei»  frusira  dieeiur  deam* 
buiatio,  domiiiodo  Uoien  iilud  qaod  flt  sli  apiuni 
•d  talem  rinem  consequendum,  alias  noo  dicitur  fro- 
•iri;  si  eoim  quis  lavel  maiius  ut  soi  edipsetor,  si 
posiea  000  eclipsatiir,  non  ob  id  loito  dicetur  fhi* 
•tra,  gula  nihil  fiiciebai  ad  iUuin  fioem. 

Fiawtma  e$i  ntagio  igni$  quam  carbo  {Per  PlUiooih^ 
pkum  in  Topiei$).  loieltigiiur  qiiod  flamroa  |iIms  Io- 
ccl  quom  carbo»  noo  atttem  quoad  esaeutiam  esi 


m 


BEDiE  VENERABILIS  OPp.  PAR8  I.  SECT.  IL  -  OCBU  BT  SPORIA. 


fMBifMiort  tett  magit  Ignlt,  icd  qooid  liiecv  6»i  per< 

/Mf  Ml  jn^hM^iii  lii  Isffiifitnft  «I  «dlNNim  1» 
MMdM  ( I  P^  )•  ii»lelli|j;iiar  de  9gefillt»iif  a 
propnelio  ei  cuoi  deliberaiione ,  noo  •mem  in  agen- 
lilNif  »iTe  oiMrollier,  leo  in^aciione  iMlorie.  In  bie 
ealm  non  eei  llla  «pprelieu^io  liiiis. 

F§rmm  eu  ii^m,  nuiferiir  mto  foii  ( i  d$  CeiurM» 
flone)»  Veriim.  e^l  priiicipaliier,  inierim  Umen  aciio 
IWrmm  qoaieniis  malerialiSt  sulj6Ciive«  aiqno  deiuH 
minaii^  diam  in  lolo  ea  compfiaiiu. 

FoMM,  tfnam  ornnet  kmtihui  fmani  vel  ejpc/amanf , 
nott  prorMii  si4a  em  rnna  ei  faUn  (vii  Kthic).  El  de 
aomno  rf  ai^illo,  qwkd  ob  emm^M  eel  pluri^  did- 
$mr^  fiitm  frn^i  faod  Ha  tif.  Diciiar  :  illud  qi.H)d 
plurea  lamanl ,  prcMal  Ademt  unde  ait  coinmtfnta- 
lor,  Ibidem  ,  qnod  aliquod  dlrtum  famiisuinv  aecuii- 
dum  80  lolum  esae  faiaiim  esl  impoaaibile.  Ei  iutel- 
Uniiur  de  aopleniibua,  omiiimode  flde  digoii.  Sl 
.ptaifoa  snpientea  dleereni  el  inmnlnroni»  illud  pr»- 
aurel  Adem.  Nam ,  ut  ail  Ariai.  in  Elrocbo  •  noa 
oporlei  atiendere  qold  qniaque  dicat ,  aed  qnid  an- 
•9  eic. 


ForMf  non  mf  formn  {m  Metaph^e.^  et  per  onrfo- 
rrm  Sex  principloram).  Inlelligiior  qnod  formae  non 
ett  liirma  easeiiiiallier  el  compoiliive ,  aic  quod  ntm 
l4irma  oon  ccimpoiilt  aliam  estentialiier,  ted  beoe  ac- 
ddentaliter.aient  acienil»  aunt  Ibrm»  iptint  aoim». 

Formo  oif  timpfes  ef  iMflelal^^fff  (11  Pkffe.^  texi. 
tom.  51«  €f  prr  euaetem  Sex  prmtiplerum).  Inielli- 
gitnr  qood  fiirma  etl  timplex»  Id  et i«  niMi  compoHiiur 
ei  pnriibnt  divertarum  rationum  divisibiliom,  el  hi- 
lelllgitur,  miod  non  etl  io  partet  divertanim  ratio- 
jmmi  diviaibilia*  tiolddiua  enim  cujunquc  rei  conti»iii 
in  liidiYitlbitt ,  qnauiumvit  ret  iila  tecondum  etto 
pbftieuni  aii  eKienta,  el  dirisibiiit. 

Finit  mf  mt lior  He  qum  tnnf  od  futem.  Verum  etl 
iioe  axioma  do  llno  cojus ,  non  auiem  eat  nnivorfn* 


A  iatetlHgidiUt,  bomiditat,  ^ccUat.  Difitnr,  qioo  dkt 
este  rei,  tdlicei.  formale  propier  ataierlnm.qi^ 
esi  de  tteit  entiutivo.  Ex  tiia  onlm  nnliim  maiefn 
ii«;n  babeiacium  formalem,  ted  Uninm  eaiiinilvnffi, 
propter  quem  tcilicet*  et  acli},ena.  Atlameii  InfaimMe 
et  iiidetermtnatuii»,  el  prortiis  poteutiaie. 

Fruttrm  esi  peteniim  ille^  enm  non  redmeitmr  od 
aetum  (1  Cafi  tf  IfMNd.,  i«sf.  52).  Et  rofio  eime  eet^ 
quia^  ifi  iN^tf  ihidem^  Dau$  et  noum  niittffmUrm 
leduni :  ei  idem  mueverat  in  111  de  Anima.  tmxU  4g, 
kespoudetur,  verum  ett  de  pnlentia,  qoft  aoeundoaa 
tpeciem  n<m  rettucitur  ad  actoro,  non  aniena  dldtiir 
et^^e  trutira  «  etiaiuai  non  in  qnolibei  individno  non 
reducaiur  ad  actum.  Non  en.m  iofonvt^ili  nHqnaip 
potenliam  aecundum  individunm  frottrari,  q;ou  u^ 
tura  In  ageiido  potett  impediri,  ul  prubai  Af  if  C*  iii 
lib.  de  Som.  ei  VigiK  Secundoim  niioa  rcsspoodeiQr 
aliter,  qood  tlTera  proptiaiiio,.quandoillo'ppielktln 
principaliter,  ordinatnr  ad  illum  ndikm ,  nd  qnew 

R  diciior  esae  in  poiotttla.  81  vero  000  retfiidi  VMOn 
prindpaliier,  non  oponet,  quod  frostta  lails  poien- 
tin  ait^  aL  ad  ncluin  noo  deducitnr,  T*g.,  ento  qnod 

auaniitaa  emli.  ettei  In  poiootia  ad  adiim  dividottlt; 
i  nunqnam  reducalor  nd  aetiim,  non  ett  fmt tm, 
qnia  laind  poeaibile  qood  eai  qdamiUa  eodi ,  non 
ordioainr  principaliter  ad  diviaionem  permuma  p6- 
teutiam,  qum  plum  reapicli;  tod  magia  ad  dlspoMt- 
dom  ipaom  cinlnm  ipsl  loidligeniiso,  aillioeqiiod 
poaait  redpere  mediante  ipta  qnalluies  t om  natonn 
conveoiettteft  el  aoia  proprlit  oporationilNia ,  ad 
qnaa  prindpnliier  ordinaior,  ei  jam  Ucel  non  mdn- 
caiur  nd  actnm  diYisimiia ,  pmpier  boc  nos  diciinr 
fraslra  ejua  poteniia,  et  eodem  modo  eai  do  potemin 
diviaionla  io  mlnimla  mram  nninn>linm.  Nam  1  Pbj- 
aic«  AoscttL  datnr  mlnlma  cam,  ot  patet  tax.  com« 
56 ;  nam  licel  poteotia  divlaionia  in  uhbot  non  m* 
ducatttr  nd  actnm ,  qula  non  dalur  minua  oilnbno, 
i|ood  dt  natumllter  diapoailnm ,  Umen  illa  imtemin 


Uler  vemm  de  lino  .001';  et  ila  locttOi  untum  babet  |%  10  qttantiuie  noo  oal  Imtim,  ottia  ejua  poienlla,  qom 

^  plumrespidt,  non  prindpali' 


do.floe  prlncipaii,  non  aecnndario. 

FeHettme  hummntt  eei  onid  epHmum^  deieetmkliieei' 
mnm,  e/igl^tiifsiiiinm  ( 1  e.'lA.)*  Intelligitnr  quod  feli- 
dut  bumaoa  iuter  optmtiooea  iwmaiiat  ett  qaid 
oplimam. 

Falaam  dieitur  non  «nt  (?  ef  ti  ll«/a|iili«).  SeiNeei, 
ttt  aic.  Vd  allier  eiiam  iMtdligitttr  copieude  oon  eua 
improprie,  tciticet»  pm  «Ott  vom» 

Frueira  fU  illm  pofmflo,  ^aor  non  udueUur  md 
admn  ( 1  (Mi,  lext,  Si,  h  iii  de  Anlaw,  f«acf.  45). 
Vemm  est  de  poientio ,  qMO  secttndom  spociem  non 
redudtur  ad  aitom,  noo  autem  dlcitttr  ease  rmaira. 
eUamsl  non  In  quolibcl  individuo  uoo  redumtur  ad 
actum.  Plenlorem  cxpticatioAcm  bojua  axiom.  vide 
etiam  inira. 

Finti  mo9«f  mMfom  egicientem  (11  Phpe.).  Eo  scili- 
cethiodo,  quo  apu  eat  buittsmodi  rausa  edlciens 
moveri.  Unde  tum  Deus  prorhtts  tii  imniuiabilis,  el 
elflciat  qoidem  mnnia ,  sed  pmpier  se  iHflqiiam  6 


liler  ordlnaiur  nd  Irac. 
ied  potittt  ad  diaponendim  mairriam  ipsl  lonDm,  ad 
boc  quod  sobiectum,  cojus  est  pottit  rodpem  dia- 
poaiiiooea  conrenieotca  autB  naluro!  pm  attia  pm- 
priit  opemtiooibut,  ad  qoaa  prindpalitor  ordinninr, 
et  iaia  ^ttnt  qom  comninniier  dici  teleoi  dren  hec« 
Pbim  vide  apod  Zimamm,  foL  88. 

Fmrtunm  eei  cmum  per  memdene  emrumfum  fUmt  pe^ 
pter  hee ,  extrm,  nmper  et  frequenter^  hmheniihue  pro- 
pafHnm  (u  PAyt.,  lesr.  82).  imdrigitnr  quod  fonnon 
esl  mota  propior  eireclom  fofmitnm,  qoi  efiieittt 
ntin  etl  causa ,  ei  pcr  cousequens  non  eat  fofionn. 
Dldtur  per  acddens  mosa,  id  eal,  liideterminaia,  ad 
denoundum  qood  foriuittta  cB^tttS  oiun  pmeodtt  ex 
causis  deierminatia.  El  ideo  didt  Pbiloimphoa  qood 
rortuna  est  caosa  i.udeterminau  el  immauifoiiU.  Di- 
diur  eoruui  quas  Attoi,  eiCp  id  eai,  respoetu  cAi- 
ctuuiu  oott  inteniomin,  et  dicitur  iioc  idom  propter 
ellectus  inuutut,.  qui  uon  tuni  iorlnnn.  Ei  tnni  dn- 


nem  t  ifun  nisj  pjane  meUpborice  el  abuaive  dicitur  ^  pHcca  effBctua,  qui  veoioni  pra;ier  inientimiem.  Uni- 
iifoveri  0  liiie. 

Fermuestprier  wmterim  (vu  Jfefapikff.).  Ei  ti  tle, 
IHlic  aeqocretttr  quod  lorma  etael  ingenerabilia  el 
incorniuiibilia.  quod  eai  falaum,  et  contm  Piaioan- 
pbuui  (^rinio  PfryticorMm),  eo  quoU  formn  est  gene- 
raio.  Dicitor  HiMia  Pbilofophoa  vuit  quod  lorina  i*at 
prior  nmii  ria,  boc  esl,  piior  firioriiate  digoiuiia  ei 
perfeittitnia , . iion  autca»  1  rioritaie naiur»  et  geue- 
retionit. 

Foroia  «fl.  qum  dmt  e$H  (11  Php*.).  Iiiielligiinr 
qtiod  forma  f ttbaiantlatis,  qiifeeat  IttfriMsieca  et  oaaon* 
tialls  ml  naioinlui ,  ifladai esae roroiale  id ,  id eai, 
media.  Dicitur  roriiia  attbattfottalia  propter  toraom 
acadenulem :  diciittr  rd  oaiumlia,  proptar  rem  imie 
pcndentem  ,  quni  esi  Deos*  Didtur  causn  toirinaeca, 

Cter  exirittscms ,   ut  tuin  r oriNim  sopercosleaiia. 
ur  eaaeulialia  pmpier  qoaliutof  prboao,  qnm 
tttoi  cattam  Httailiniia  ocddcntalca,  aic«t  aont  cabdi- 


diiiu  primo  aunt  otiod ,  m  attut  ilb,  qm  000  snui 
alicujtts  boniuiia  vel  nulifo ,  m  Iriciio  bnrke  m 
boJusmodL  Alii  aooi  praMcr  iiitenliooem,  peroppo- 
tiium  viddicet  000  oiioai ,  el  iu  ulibua  debct  geri 
ftirtuoa.  Ittocdiciiur  Hiam  aemper  n  frequenter, 
ide»t,  i|o«»d  lortona  babel  fiori  In  .eieel*baa  cootm- 
geiitilitta,  ui  raro.  Etdicii  Allierttta  Mngnna^  aiali- 
qnem  tttnlem  ad  Ibiom  contuigeml  temper  invenlm 
anrttm,  boc noo  diceminr  fortttna,  nec  itfri  n  lorto^ 
ua.  hl  nou  qnod  aliqttid  didtttr  lleri  extra  aempcr 
et  freq«*euter  dupiiciier.  Uno  mode  ex  mritaie  irm- 
poris,  ui  eetipsia  solis»  Alio  moUo  ex  moaia,  qoia 
mm  eveoiuut  01  dmerminaila  cmtsia ,  m  de  llle  in- 
tclligitur  aucUiritaa;  ei  dc  pntei,  quod  ecKpsiaadia 
umi  dicitur  fortoiuiy  qoU  non  it  ex  mriime  caoMf, 
ted  ex  mritam  tempuria.  Didittr  iungoniibtts  apm- 
po^lio»  ad  (ienoUMdttm  qnod  fortttttn  inMim  lmb«l 
icri  itt  ngentibtta  cx  ddiberaiiune :  H^fioff  Imc  t^ 


M7 


SBNTENTIJS  PniLOSOPHICie  EI  ARI8T0LELE  GOLLBCT^ 


tmwnM  Ibnaiia,  qaia  llt  io  noii  habenlilMis  pro-  A 

Kiiom.  Bi  ei  illo  piioi  «noil  inranief  et  animalla 
ta  iion  baboni  aliquam  fortunam,  ted  cuom. 
Ftnilnfli  iU .  €ui  poteu  fim  uddiih.  ProposiUo 
Don  cil  nniYerfaliier  Ter» ,  uon  enim  omui  finito 
tddilio  fieri  potesl*  Nam  cirenlos  flf  ura  flulia  esi,  non 
lamon  slbt  atiaitio  florl  poiest  ( i  Ca:U,  eom.  12«  el  n 
CmUf  lix.  cmm.  ^).  Qood  antem  circulus  flgura  sil 
flnUa»  nuinifeslom  est  •  qnia  esi  un»  conlenta  ter- 
mino.  Doindo  ontla  flniia  In  vigoro  nti  loqonntor, 
non  poasnnt  reeipero  ndditlonem  secondnm  rem  in 
pffopria  natnm^  quia  nnnmquodqHo  ona  emanata 
prfneipm  seenndnm  qnod  cst  apinm  nsium  eroana- 
rei  et  non  alitcr.  Et  ideo  talia  suni  perrecia  iu  ge- 
nore»  s^  non  snnl  perfocia  simplidter,  quia  perfe* 
eii*  slmpliclier  non  dimpetit^  nifl  Deo  gloriofo» 
sicnl  dtcii  Commeni.  ▼  Meuph.,  in  cap.  do  peHedo. 
Tale  aotem  est  eos  lullnitum  in  vigore. 

FiJflf  iii  uin$a  eoMMmm  (ii  Pkjf$.  51).  Noin  Me 
luem  soml  proprie  pro  fine  principali,  quia  ille  esl,  wm 
qnl  movel  ipsum  ageof •  Inielllgiinr  vero  propoflllo  ** 
ref  pecin  form»  ei  ipsiof  esse,  fallii  auicm  roipecln 
ptlvatlonis.  Ad  esaeigitnr  pofitivom.pncetpnpcan* 
aa  cfl  mio  finlf ,<|oia  ilta  necoffitas  agens»  et  afons 
lormam  •  ot  forma  mf  tisriam.  Unde  respeeio  cor» 
mpUonls  ilott  osi  aliqnis  finlf  in  fe»  fed  ul  indo 
aliquid  genereinr,  ol  inmen  illa  corrupilo  noo  fii 


Fomm  <fl  enDdinimfldf  prfmflo  (ii  r/^f.).  Intel- 
ligilnr  qnod  Aiplei  ofl  fornm ,  fetlket,  pofiiiva,  oi 
primiim  *  asodo  prlvailo  beno  potoft  osso  forma 
privaiiva^fednnnqnamcompofiliva,  flve  pofitiva. 

F«mM  non  eil  apmrakitti  n  ainlffiii  (iii  JlelopA.). 
InleUifltnr  do  forma  materiali,  enjnsmodl  cum  non 
fll  aolma  rmionatls  (  non  enim  edncitur  de  polentla 
maieria'),  sed  a  Doo  eroalnr  ei  nibilo  incorporen  oi 
inditlsibllif ,  bene  potefi  feparari  a  maiorin. 

formm  mthitmMii  f/fmmlfmm  safdpinnl  mn^ 
m  mkmi  (P$r  (kmmmmmim ,  i  CmH).  iniotligiinr  ^ 
4e  formif  acHdenlalibnf :  vel  dieilur  qnod  Common-  ^ 
laior  eal  loenina  aeeundnm  proprlam  aenlonliam , 
qnod  fomuf  fubsUntialof  elemeniomm  floi  quaal 
medlae  inler  fbrmaf  fccidenialef  ot  formaa  fobf laii- 
linlef  a!|:(f ,  eonveaieolef  quidem  cnm  hif «  quaienna 
dani  coio,  oom  lilb  aulem  qnatenuf  poffnoi,  nt  Ulm, 
inlendi  oi  remliii. 

Figun  mi  mim  Unmim  ffd  Ifmilnli  tlmndtlur  (i 
MtUtpk.  ii  I  sn^idff ).  Inielligliur  per  ee  ad  escln- 
doodom  fttbfUnliam»  qnm  lonutno  vel  tenniuif  cbin- 
diior  per  aceideiif » fcilieei  medhiule  magnitudiuoi  ut 
paiol  I  Moteor. 

Finiii  «d  Injbillnm  nnllo  «sl  pmporlio  (i  CaU^  iet. 
SS).  Intelliffiinr  doiemilnale ,  sod  beoe  ludelermi- 
1010.  Vel  atiier  loloillgilttr  de  proportiono  cmnmen- 
onmllontot  noo  nmom  do  proportione  ordlnis.  V.  g., 
li  aqna  nmrif  inioiu  otfot ,  olique  a  Unlu  f potigia 
onhaorirl  non  poafol,  atumen  vjttimodi  spougia  in 
—  Immorfflt  elqoo  uniri  posfd :  fle  quoque  jutu 
cmbolioim  in  '*' 


I  Cbrifln  nniontnr  dum  niiiur«t  D 
non  MniUt  vidolkeldivlnltff ,  ei  atlem  ttolu,  feilioel 
bnmanltaf,  non  proptor  eommeiii«rationem  unioa 
noiorm  cnm  aliem,  fed  prepter  coovetiientiam  aeo 
•rdioem  qnemitam  miioa  natorm  ad  aiiomm.  Ordi- 
nainr  enim  naiura  homana  ad  divinam,  lanqoam  ad 
annm  causam  ei  complomeotnm,  oi  lanqiuim  imtgo 
nd  anum  cKomptar,  ote.,  Nil  igiur  miraiu,  ai  bujof- 
modi  dnm  oatnrm  nnlaninr,  oiiamil  ttna  intfnlUv  nl- 
iomPnlu»elc. 

Hniinm  ei  imfmkim  st/i  iptMmUml  emnmAm^  (iit 
Pk§iU.)..  Ul  igimr  quaniius  dlcitnr  dupltciter,  Um 
de  qnaniiute  mollf ,  um  do  quanliuu  porfeciionif, 
lin  Kmtttm  ei  inttuiuim  conuugit  dici  boc  vel  illo 


BSUW» 

#*frma  nl  lofo  ^nMdiios  Iwninii  (vii  Jffup/k.). 
Imolliglinr  qqod  forma  ost  perfec.a  quiddiUf  boini- 
oio,  01  quiddiUf  formalia  porfociipr  ea I  qoam  quid- 
diuf  maieilalli- 


Formo  cH  moi^i  in&iloiilia  ^anm  maiirui  (i  i^lgff.). 
Inlelligiinr  pmut  ly  mami  dlcrl  perf<^ionem. 

¥ii  mtiem  ptmit&ii  n  ^Widrl  (IM.).  Ibl  dleilor 
qnod  Pbilofopbof  non  loqnitur  aaerilve ,  fod  Un- 
qusm  roceptnm  ab  anliqnif .  quia  Anaiacoraf  diiit 
Quod  lormm  latlureni  In  mauria :  vol  didur  quoil 
Pbiloio|tbuf  vttll  Jf  m«  qucd  quodlibel  onf  nalurale, 
quod  fit  vol  apinm  natnm  ofl  fiori ,  fil  a  qnolibei 
alio,  id  Oft  amaieria ,  qnit  oadem  ofl  matofia  In 
omnibos  gonombillbua  ot  comiptlbilibtts. 

Frigidiuu  aon  ingfidkwr  opns  nolnr^  (iv  Jfrt. ; 
^r»r.,  VII  Hsinpk.t  com.  5).  Limitalor  proposiiio  per 
Averroem  eodem  In  loco,  quod  videlicel  frigidiUf 
per  fo  non  opemtur  f d  formam,  umen  per  aeadena 
in  qtiantnm  coniemperal  calorem  •  qnl  efl  eam  per 
fo  daof  formam,  poleft,  oi  de  facto  concttrril  Drigi- 
diUf  In  operatloolbof  natnrae  i>lo  modo,  qula  eoo- 
ICNiperando  calorom «  reddU  ipfum  proporllonatom 
actloniboa  nalurm,  imde  fie  per  accidonf  ei  focnn* 
darla  ioionilone  cooporatttr. 

Fifwm  «rt  ^oddom  dlvinnni,  opllmnm  H  appiUkik 
(i  Pkffi.).  InUUigilnr  f  ic  qnod  l«»rma  ost  prineipinm 
Inlrinseconi  el  effenllalo  oilflonf ,  el  qooddam  divi^ 
nom  fecnndttin  aaf lasulailAnom ,  qnia  amlmoiaior 
primo  eoti ,  el  uplondo  ly  divinnm  onn  ofseotlaliter, 
qnia  ut  sie»  solos  Deoa  est  divlnnfl. 

PkwHmim  m  trimi  ocflMi  (ii  di  inimo).  Id  oa, 
vlnni  reforvniiva  plnrittm  pbaniaa mainm,  poteoa  fo 
referm  f  oper  illa  q«oliosc«nqtto  vull. 

Formm  mmwUx  nnlliBf  eii  inl|/fciam  (lemndom 
Bom.).  intelligitnrdefbrma  fimplicLfimpliciier  priau, 
ficni  cft  Deuf,  qnl  nnUlttf  Ofl  f ubjfctum. 

Foriano  eil  oeeulim  m  immmnfma  Aomioilni  (ii 
Pk§i.^  ima.  53).  Cuittf  milo  eol,  qoia  cam  ellbcUf 
fortttiuif  non  balieal  mufam  per  fo,  niii  per  acel<» 
deof ,  poieii  mnlUf  bnbom  canaasi  qula  varlif  of- 
feeiibttf  por  so  potoal  coolunffl,  ui  oecurrem  reetori 
In  via  pousi  esso,  ani  quia  doambubium  ioras,  ail 
oegotiaum.  attiomplnm.  aoi  nliis  oi  caosif.  Com 
igiuir  oon  balioai  doiermioalam  ewf»m  is  offeeiof, 
a  qna  per  se  prooedsi,  meriu  dicmttr  oecolttts. 

A  fmimmi  pomamns  ifioirf ,  qnod  mikU  /b«  oi  fnod 
olienid  /ii,  niram^  fttim  ven  m  am  rnfionf  dMiar 
(ikid.).  Nibit  enliu  fii  por  ao  a  forUna,  fit  amom  for 
accidens,  boe  amom  est  socnndttm  qttid  fieri. 

ForimmM  qmodmmunodo  m  mafn,  fi  non  «ii  cmMO 
(n  PAyi.  ifsi.  54).  Inulligitnr  fie :  Foiinna  non  eal 
quidem  c:ittfa  slmnliciler,  fod  ofl  caufa  »*ettndttni 
acddenf ,  ei  diclt  Arlsi.  ibid.  baa  mua :if  per  piccidonf 
esse  infiuius,  Id  o»i,  numcm  ladetorminaus,  en 
eiemplo  pnlehre  osiendit  Ibldem. 

Foruio  corporeiimd$  mmmmnmm  ooparmlmr  m  molmn 
^Per  Coaunealoiormi,  i  Pkpi.).  iiosp«mdetory  quod 
ibi  non  loquitur  Averroof  de  forma  eorp<>reiiatla» 
quam  pofoii  Avieeun.  quom  ipso  boc  noniinft  plnrl- 
bos  in  locis  coargnil,  sed  loqollttr  de  dimenf ionlbof 
illlf  initfrminailf  el  per|ieuif  in  mauria.  Undo  ae- 
cnndum  Ipfum  maieria  prima  hattdqnaqnam  ea  enn 
in  acttt  formali  sobaUnUali« 

FotiUmi  m  mliqmtd  fmeero  fmmm  rmo  fmemo  (ti 
Ifp.,  cmp.  I). 

G 

Oenerare  dki  similf  fil  noi«r«i»'iitNiam  opfrnm  im 
vmmtibmi  (ii  di  AmHma ,  lf«f.  34).  Dicitur  hoc  iion 
quia  magif  f  il  inkoparabilo  qoam  a|i«  quasdam  ooo- 
mtiones  «nimafiicif,  vorbi  gratia,  nutrim,  fooirro, 
inlelltgnm,  qoia  ttiiqoo  ntttritio  raiione  inaep;«rabill- 
utif ,  ad^ne  noeesiiUtis  magb  natnralif  of  t  vif  oiiii 
qnam  generaiio,  aed  qnod  inior  cmtem  operatlo 
aoiime  vegcuilva  hoc  opua  sU  perltecliof,  mfttisqoo 
iiiteoiom  a  uainra.  Pertinol  enim.  genemtio  nd  eon- 
serViitionem  lolitts  speclol ,  nttiriuo  vem  ad  eonser- 
vailoiiom  vivcotis  porUoolarls. 

(imfiiiimsm  om«'«ni,  f«fd  «sl  in  mrdio  (i  Jfelffr.)* 
Tarrm  mnm  m  provo  siiiipllfilfr,  q«i«  rokidm  »4  onrai 
eorpon^  nl  pnl^  (iv  Cmli  fl  «Mnd»,  imi.  fo«i.  16)« 


m 


IJEDJB  VENERABIUS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.--  DLBIA  ET  SPURIA. 


imo 


iMtelllgitor  propotiiio  Inier  corpora  simplicia ,  sed  A  sen  00«  In  acia  mniainr :  quod  eiiim  mnlainr,  Mel 

r^iis.  ^.».^.*«...i^  ^•«.  ^A  ^^,^^  -.««••    -..:^  A j^ig^  jyjj  uiroque  lermino  rooiationls  manere.  Sub- 

jectum  ixilur  geiieraiionit  ei  comipiionia  non  ett 
eiis  in  aciu ,  sed  eiis  iu  poienlia ,  vidclicei  makria 
prima. 

Gineram  hoh  (acii  formam  (vii  HeiHph.).  ScilieeC 
solitarie  vel  lanquam  lerminuin  eonipleium  genera* 
lionis :  lalis  eiiim  lerniinus  geiierationis  est  tpMm 
coinposiiuin. 

Gtneraiio  eH  productio  a  non  eiu  ad  eue  (iv  Pi^f.). 
Juxia  il!ud  Avcrrois :  Aclio  non  dat  ploraliiaiem,  sed 
fierfec iionem,  id  est,  actio  fiaeii  ut  ea  qua:  prins  erant 
in  p<»teniia,  poslea  sint  in  aclu,  non  aulem  ut  plora 
siiit  iu  acio  quani  fuerunl  in  polentia ;  plora  in  esse 
compieio,  qiiam  fiiere  in  esse  iucompleto  seo  po:en- 
lia  i. 

GcHereth  /ll  propter  fomam,  ei  non  propUr  nmle^ 
riam  (11  PAyi.).  Kt  raiio  est  qnia  lormi  est  magis 
naiiir^  quttui  materia ,   id  est ,   perfei!ii«ir  quan 


fallit  c<»iiiparando  eam  ad  corpora  misls ,  quis  daiur 
aliquod  inlsiuin ,  gravius  ip^a  terra ,  ut  plumbum. 
Ilec  Averr.  in  111  CoBii,  cojn*  9. 

Generniionii  non  e$i  generaiio  (11  de  Ceneraiione). 
Fonna  eiiiin  ei  coinposiiuui  geoerautur  per  genera- 
tionem,  non  ipsa  generatio. 

Gaudeani^nidmalia^  quee  ^  lunl,  monHra  euni 
(iM.),  Respondeiur  quod  Poriihyrius  loquiiur  iro« 
nice  et  siibsannaiive  rontra  Plaionem ,  qui  ponit 
nniversalitcr  rt*alia »  distincta  a  singularibtis »  ut 
equum  couimiinem,  ei  lioroinem  commuiiem,  a  qiii- 
bos  ».ingularis  halierenl  esse. 

Generatio  et  eorrupUo  iunt  motut  conlrarii  (v  Phy$,), 
Large  loquendo  de.  moiu ,  ut  nibil  aliud  signiGcel 
quaro  moiaiionem  quamdam  plijftleim,  sive  insian* 
lanea  sii,  sive  successiva.  Vd  acclpiendo  aeneraiio- 
iiem  et  corrupiionein  pro  aggri^gato,  videlicet  ei 
gcDeratione  et  prmvia  alteratione,  vel  pro  corrupiione 


el  prsvia  alteratione.  Sic  enim  somendo  pro  aggre-  B  iniiteria, 


gaio«  bene  possunl  did  mous  coiitrarii  geoeraiio  et 
corruptio,  propier  qualitates  scilicet  lllas  conirarias 
per  qiias  unum  et  idem  subjecium  alteraiur  ad  ge- 
iierationem  unius  fi>rmae  sobstantialis ,  et  ad  cor^ 
ruiiiioiieui  alicrius  fonnaB  substantialia. 

Cenu$  e$i  maieria  tpeeiei  {Porpkyr,).  Inielligltnr 
similiiudiiiarie,  nm  «uiem  proprie ;  quia  sicui  ma- 
leria  prima  esi  indifferens  inferre  qnamconqoe  for* 
mam,  sic  eiiam  ipsuin  genus  est  iDdiffereiis  ad  qiiam* 
amqoe  stiec  ein. 

Gtntraiis  noii  con^regat  iutirdi9er$a  {Pir  Comment.^ 
111  Metaph.).  Diceiidum  est,  quod  verum  esi,  quorum 
quodiiliet  eiis  esi  eos  in  ncio,  bene  eiiim  congregat 
inaleriam  et  formam,  quorum  uoum  esl  in  poientiay 
alleiuin  In  aclu. 

Generane  et  generatum  deient  eue  eju$dem  epeciei 
(vii  Meiaph,).  Inielligiiur  de  generatione  univoca  el 
pariiciilari,  iion  auiem  de  gtneraiione  uiiiversali  et 
«quivoca.  p 

Cenerare  e$t  generana  (1  Phg$.).  Respondeiur  quod  ^ 
genersre  captiur  dupliciter.  Uiio  modo  concrelive , 
el  sic  geiieraiio  est.ieoerans;  alio  mudo  abi»tractive, 
etaiciion  est  verom. 

Generaiio  uMue  e$i  corruptio  aUeriue  (i  de  Cenera* 
tioue).  lutelligilur  qnod  ad  geiieraiionem  unius  se* 
quiiur  corruptio  alieriua,  quia  ^uando  geiieralur 
cadavert  corruinpiiur  ipsum  animal :  ei  sic  babet 
veriiaiem  <le  geueraiione  elemeutoruin.  £1  debet 
addi  ad  minus ,  quia  quandoqae  ad  generaiiooem 
uoius  foquiiur  generalio  multorum,  al  palet  iu  d;vi- 
sioue  aiiguill» »  et  lalis  generaiio  muiioruin  poiesl 
lieri  anilicialiier :  et  ergo  debei  dici  quod  aucioriias 
priiicipaliter  debei  iiilelligi  de  generatione  iiaiurali| 
et  non  ariinci^ili.  Yide  Toleluin,  1  Pbys.  q.  3. 

Graue  movetur  in  medio^  ralione  medii,  eicut  homo 
in  navi  {Per  Commentatarem,  1  Cmli).  Ibi  dtciiur  qiiod 
Pbilosophus  vuli  recle«  stcul  boni«i  moveiur  in  iiavi 
iioii  per  se,  sed  ad  moium  oavis :  sic  etiam  grave 


Gratia$i  medici  incipiunt  coneideralionem  $uam  ak 
hi$  fum  demi.n$trai  naiuruli$  (in  de  Sen$m  at  $e  iiafa). 

Gralf$$ima  $uttl  beneficia  in  guibue  nulia  mora  fnitf 
iitst  iit  acdpienlie  verecundia  (Seneea  da  Benefid^). 
JuKU  iliud  vulgtttum,  Qui  ata  dat^  bi$  dat. 

II 

If  omo  e$t  maxime  intelleetus  (is  Eth  ).  luleliigiur 
qood  iiitt^llecius  esl  nobilior  el  principalior  pars  bo- 
niinis.  Vel  dicilur  quod  ille  bonio  niagis  pruprie 
dicitur  bomo,  qoi  vivii  secuudum  rationem  ei  iuU!l« 
lecluin,  qiiaui  ille  liomo  qui  vivtt  secuodum  seo- 
snm ,  etc.  IJnde  dicli  Coniiiieotiior  de  univcrsali 
cootra  illos  qui  vivunl  secundutn  seosum,  Vs  vobis, 
qui  de  uumero  bestiarum  compuiaii  estis,  divinuw  ei 
optimum  ignoranies,  qiiod  in  vobis  est. 

Hiitoriam  de  anima  in  primts  poiitmiis  (1  da  Anima). 
Prima  est  poueoda  inler  scieniias  naiorales,  n<»n  an- 
tom  simpliciiert  sic  eiiim  ioier  scientias  iatas  bama- 
nas  meiapbysica  eai  prima. 

Uominee  ui  in  piurimum  mtingunt  ueritatem  (1  Hhei.). 
Verum  est  in  factis  pariicularibus ,  non  auiem  uui- 
versalibus. 

Uoc  e$i  en$  tn  eiiima,  ergo  hoc  e$t  en$;  can$eguentia 
non  vatet  (1  Etench.).  Verbi  gr»tia.  Inielligiiur  sic : 
lloc  esi  bomo  secondum  opmiouem,  eigo  boc  est 
bomo.  Gonseqneuiia  uon  valel  es  eo,  qiiod  esse  bo- 
oiiiiem  secuodum  opiuionfm,  esi  eat  hoiiiioem  se- 
cuitdum  quid. 

Homo  be$tiati$  eentiei  miiteiie$  pejor  e$t  heetia  (vn 
Eih.).  luieilij^iiur  quod  homo  viveiis  ui  liesiia  se- 
cundum  sensum ,  el  noii  ratioiiem ,  esi  ceuiies 
miilef ies  pej<ir  aslno ,  vel  altquo  alio  aniiaiaU  irra* 
tioiiali. 

Homo  e$t  quodammodo  /inis  omnium  (11  Phg$.). 
Res|ioiideiur  quod  Aritiioielea  Ibi  loquiiur  <le  retius 
faciis  ab  arle.  Reapeciu  uliuin  dicil  boiuineiu  qoo* 
damuio.to  esse  lioeio ,  quia  sane  ad  bomiiila  coni- 


sluiple&  esi^iens,  iu  medio  non  movelur,  nisi  iuedium  ■'  niodum  otnnes  arles  Inveiil»  snni.  Poleai  aoiam  boe 

asiuuia  eii.ini  simpiiciler  intelligi,  ot  bomo  qoodaoH 
niodo  sil  finis  omuium  eoiiuin  nataraliam ,  propter 
biituiiieni  enim  h«c  omnia  creau  sonl,  qnin  et  insi 
eiiUa  me:apbjsica  seu  transnaiuralia ,  puu,  Inielli- 


movratur  cum  eo 

Grave  exi$ten$  iunum  moveiur,  deonum  a  gra* 
vante  $uam  gravitatem^  uel  a  renianenle^  pro9uOen$ 
etiem  {Ittd,).  Re^pondelur  quod  Uulum  vuli,  qood 
ai  aliqaid  secundum  naiurain  suam  essel  grave ,  ei 
quiesceret  viwleuier  sursum  ,  ct  tale  debei  incipere 
deorsum  muveri,  luiic  iiecessanum  esi  vel  erii  rema- 
nere  prohibens ,  scilicei  graviuiem  alc ,  qood  illad 
gravo  |»osi  quietem  iion  po:»aii  iiiclioare  soum  motom, 
nisi  per  aliqu«>d  gravaus  graviiaiem ,  el  remaueoa 
probibeiis  ei  sic  illa  auctorius  esi  vera. 

Geiuratio  iuhiianiiatii  non  hahet  em  in  actu  (1  de 
CeiieraL).  Scilieel  pro  aobjecio,  quod  enim  dicitur 
alteralioiie  mauri,  esi  eompos.iora  loium*  Ai  qood 
geoeratiooe  mautur,  et  idem  nauei  aub  utroqoe 
lermlno  motaiionis,  eai  roaleria  pi 'ina.  Nam  compo- 
situm ,  qood  aniea  erat ,  non  manot ,  quod  aoiem 
auecedii»  antea  non  erat :  ncotrum  igitur  compositum 


g«iiti«  babeut  hominein  pro  Uoe  secuudaria  inien- 
iiuiie,  prtuiaria  eoim  inieotiooa  aguni  propier  ao, 
ae.omlaria  propter  bominen. 

HoiNe  e$t  certi$iimum  oumimm  animaUum  {Itt  lihro 
de  lte$piratione). 

Uomiinee  vatue  pinguei  rdro  generant  {In  Hhro  de 
Generaiione  animalium). 

Uonor  ea  major  in  konarma  auam  tn  homoranie  (i 
Ethic). 

Uoma  $emper  indiget  aHqua  detectatiane^  guad  gua- 
dam  reaeaiiane  proptet  muUu  iahoru  f  ni  §ihi  •owr- 
rimf  (VII  Ethic.). 

Uomiuoi  uttiui  genlii  naturatHar  iuut  MOfts  t 
VMam  aitariMi  (viu  Ethic.). 


mi 


SENTENTIiC  PlllLOSOPIIICiE  EX  ARISTOTELK  GOLLECT^. 


mi 


Hmo  $a(neM  the  fdix  indigH  atiquaUter  rebH$ 
extaricrikui^  qma  natura  tton  tit  Bufidens  per  te  $pe 
eulari^  $ed  apartet  quod  habeal  eorput  $onum^  cibum 
eottvenienlem^  el  rebquum  Inmulaium  :  non  tamen  in- 
diget  muUi$  rebu$,  quia  non  oportH  feticem  vet  philo' 
$ophmn  e$$e  dominum  terras  et  mari$  (i  Ethie.), 

Ilabitui  nt  pertectier  privaiione  (ii  Cce/t)* 

Homo  $apien$  mamme  e$l  felix  (x  Ethk). 

Homo  naturaliter  €$t  at^mat  poliiieum  (i  Politic,). 

Hone$tHm  et  magnum  genu$  vindictee  e$t,  ignoeeere 
{Seneca  de  Ftrmuta  titteu 

HumidUa$  cibl  veniene  ad  ce^ebium  infriaidata  facit 
kominibui  rheutikiu  e^ve  catarrhum  {In  tih.  ae  Seneu  et 
Seneato). 

I 

lmpo$$ibile  e$t  continuum  e$$e  compo$itumex  indi- 
oi$ibitibu$  {n  Phy$.  et  i  Ceeli).  Intelligittir :  Impos- 
sibile  esi  €onlinuum  componi  ex  Inditisibilibas  lan- 
qiiam  ex  panibiis  integralibus.  llodo  <|uamvis  sil 
quoddam  contiiiuuin  compositiim  ex  indivisibilibiis, 
boc  est  laroen  ex  partibus  esseati^ilibas ,  et  non 
Integralibus. 

infimtum ,  feeunJum  quod  infinitum  ,  ett  ignolum 
U  Phg$.^  tes.  35,  et  ii  Metaph.^  tex.ii^eti  Poeter.). 
Intelligitnr  qnod  si  infiuitum  esset  in  magnitudine 
▼el  n>ultitud!ne,  ip^uni,  secundum  quod  tale,  esset 
iiobis  Iffnotum.  Et  boc  quidem  seeondum  cognitia- 
iiem  rei,  non  nomiiils,  nam  quod  ad  nomen  aiiinet, 
iiifiDitum  cogiioscitur  esse  id  quod  fines  non  habel. 
Deinde  dicitnr  proposium  propositionem  esse  veram 
de  iniellectu  creato,  qui  finitus  est,  non  autem  de 
iiitellectn  Dei ,  qui  infinitosest*  comprebeDsioDem 
babens  inllnlum.  Talis  enim  Intellectus  utlque  etiam 
poiest  comprehendere  inriniinm. 

/n  namra  na/to  re$  adeo  viU$  et  parva  «sf,  qua  non 
ticeat  in$pectare  aliquid  divinum  »  et  admiratione  di' 
anum  (i  de  Partibu$  animalium,  e.  5).  Et  auctoriuce 
ilerinetiii ,  minerafibus  ei  vegetabilibus  insunt  pro- 
prieuies,  qnae  si  ab  horoinilMis  esseot  cognit^e  pos- 
sent  boniints  operari  quidquid  per  magicas  conficitur 
jirtas. 

Innata  eet  nohi$  via  cogttO$eendi  el  procedendi  a  nO' 
tloribue  nobi$  ad  notiora  naturte  (i  Phgsieorumt  tex. 
3).  Id  est,  naturalls  ordo  docendi  est,  ut  proceila- 
rons  a  notioribus  nobis  ad  notiora  naiurae.  Et  hie 
ordo  Tocatur  ordo  doctrin:»»  non  naturae.  Etsi  enlni 
nostro  nalorali  mudo  cognoscendi  sit  congruens,  non 
taroen  perinde  conforrois  est ,  aut  modo  operandi 
iiaturjB,  aut  natune  ipsarura  reruro.  Non  eiiiin,  ut 
Arisi.  ibidem  dicit,  eadero  uou  siint  Dobis  ei  na« 
liiriB,  siYe  siropliciter.  Unde  serundum  ordinem  na- 
lurse»  non  raro  a  Dotioribus  naturc ,  sive  a  notiorl- 
bus  slropliciter  proceditur  ad  notiora  nobis.  Sunt 
aotero  isu  ooiiora  nobis  non  cognitlone  dlsiincu» 
sed  confosa.  Unde  (i^uantumvis  processus  isle  natu- 
ralia  sii  principium  inquisitlonis,  lameo  posteaquam 
babetor  sclenlia,  aliter  poiest  proeedl. 

Indimdua  euntinfiniUi  (Per  Porfk..  c.  3).  Intelll- 
gitor  noo  positiTO.  sed  negati? e,  id  est»  qula  oou  est 
certos  et  definiius  eorum  nuroerus,  possont  enlro 
case  plora  et  plura.  Vel  aliter  aunt  infiniia,  non  qoi- 
dero  10  acto.  svd  potentla.  Species  aoiem  otroqoe 
modo  finit»  soni»  et  actu,  et  p^iteiiiia,  quia  seroper 
sunieadero  species,  licet  Doneadem  individua. 

Inparteanimee  inteiteeiivanon  eetaUeratio  (i  Ph^$,). 
Iiiielii^itur  quod  in  parte  aniroaD  liitellecti?a  iioii  est 
alieratio  coirupiva,  fcod  perfectiva,  dod  quidem 
qood  specie  perflciatur  ( non  solum  eniro  alieraiur 
cs  Igofraote  io  scieotem,  sed  etiam  aliquando  ex 
arieole  lu  igooraniem,  et  non  senper  ex  nialo  iii 
boDooi^sed  etiam  aliquando  ex  bono  in  malum),  sed 
qood  noQ  corrompatur  aut  Isdaiur,  sicot  couiposi- 
turo  aliqood  aot  forroa  aliqua  roaurialis,  qu«  per 
alleratioiies  IsUs  etiaro  comimpi  solet. 

InieiUetue  omnia  intetitfU  et  fit  (iii  de  Anima,  tex. 
4).  Notaiidom  quod  iuicirecius  scientix  sit  singula, 
Pataol.  XG. 


A  dupliciter  intelligiliir.  UtiO  mndo  realiler,  ei  sic  est 
falsa.  Alio  roodo  Inlelligitor  receptivc  sic,  quod  po- 
lest  reeipere  speeies  oroniuro  Intelligibilium,  ei  sic 
intelligi!ur  prssens  auciorius.  Niiro  sicut  pupilla  est 
qnoddam  omniom  colorom  receptivum,  sic  nqima  en 
speciea  omniom  intelligibilium,  quia  poiest  In  sa 
recipere  species  omnium  intelllRibilium. 

lnteUeetu$  infinUa  intelligibUia  eog*io$eH  {Ibid.). 
Respondetur  quod  intellecius  in  propositlone  uni- 
versali  inflnita  inielligibilia  coffuoscit.  Yel  dicilur 
quod  Arisiot.  loqoiiur  de  cogniiione  conrusa  ei  ge- 
oerali,  iioo  auiem  de  discreu  et  deterininata. 

Infinita  relinquenda  eunt  ab  arte  {Per  PcrphgrJ). 
Sic  eiiam  allegatur  quod  inttnltorom  non  est  scien« 
tia.  Respondetur  qood  ooo  rooilo  intelligiiiir  de  in- 
finiiis  sfcondnm  illam  raiionf*m,  aecondom  qoam 
sunt  infiniu,  et  sic  de  els  non  babeiur  scieniia.  Atio 
ino  'o  slc  :  Inflnlloruro  singolarium  non  est  scientia 
neque  defluiiiva,  neqoe  demoostraiiva,  quia  lermiui 
n  siiigularea  ooo  snnt  defioibiles  defioitioDe  subili  el 
roaiisiva. 

InUilifere  e$t  pati  (iii  de  Anima),  Intelligilur  de 
inl«?llectione  acquisiu  per  pbanUsm&la,  non  auiem 
per  uudaui  esseniiaro.  Ei  illo  inodo  Deus  Iniellglt, 
quia  omnia  intelllgil  per  suam  oudan  esseoiiam. 

I$ta  e$t  propoiilio  a/irmativa  :  SoeraUm  contingU 
non  e$$e  (ti  irtpl  *EffivHiac).  Intelllgilur  sic,  qu<Ni 
llla  proposiiio  iiabet  amrmativara  veram»  hoc  est» 
de  roodo,  est  Uroen  oegativa  de  iclo. 

lu  otnni  eoneequeniia  b  ttaet  formali,  oppontum 

eon$eauenti$  repuanat  anlecedenti^  e$t  con$equenti$  re* 

gula  togieorum.  Ifiteliixitor  de  opposito  coutradicio* 

rio,  vel  etiaro  aliqoando  de  opposilo  contrario ;  non 

auieiii  semper  habei  ▼eriuiem  de  sobcooirarlis.  Vel 

dicilor,  quod  opposiu  conseqoentis  repuguani  an- 

lecedenil,  quoad  stare  siniol  io  veriutet  ut  patet  lii* 

tuenti. 

Idem  non  uquitur  ad  utrumlibet  contradictoriorum. 

p  lotelligitur  quoad  idem  conlingens ,  non  sequuntur 

^  duo  contradictoria  copulaiive  ad  invicein. 

In  omni  ente  quod  movetur^  neee$$e  e$t  imaginari 
materiam  (xii  Metaph,).  Kesp<»iidelur  qiiorum  ii  ate* 
ria  capitiir  hic  lmpri»prie  pro  subjecto  motus,  et  nou 
capitur  pro  allera  parie  loiius  compositi. 

lmpo$$ibile  at  e$$e  unum  principitun  fei  naluralh 
(i  Phg$,),  Intelligitur  excliisive  sic,  qiiod  sit  lau.oui 
oiium  |irinclplum,  et  dou  plora.  Alioqui  eoim  si  tria 
SQni,  utique  et  unuio. 

Iii  perpttui$  non  e$t  ponenda  pluralita$  individuo^ 
tum  $ub  eadem  $pecie  (xii  MeUiph.),  Et  sic  seqoere- 
tor  quod  uniuro  uiius  esset  intellecius  in  oronibus 
iiidivlduis  speeici  humanae.  Respoudetur  quod  iuteU 
ligliur  de  perpeiuis  abstractis  a  oiaieria  secundum 
rein  et  raiioiiem,  ut  suui  iuteliigeoiia,  quae  et  sunt 
sine  roateria  seu  corpore,  eisine  ordioe  adcorpus 
perrecte  possunt  definiri.  Com  b3C  Umen  sut,  qiiod 
plnres  siut  auiinae  lotclleclivae ,  plures  intelleciiis 
humaui  pro  multltudine  bomiuum,  quia  anima  ralio 
D  oalis  babet  ordinem  essentialem  ad  iorpus»  nec  ha- 
bet  esse  corapletum,  nisl  uiiiia  corpori.  £t  ideoetiani 
ijoaiiiyls  sep.irata,  defitiitur  per  ordiueui  ad  cotpus. 
bic  etiam  licet  niaieria  sil  perpetua,  sive  neqoe  ge< 
oerabilis  ne(|ue  corrup  ibilis,  tameu  iii  quolibel  sop- 
posito  esi  alia  et  alia  secundum  nuroerum  et  non  se- 
cuuduiu  spccieni. 

in  0iemi$  non  differt  eue  a  po$$e  (ii  Phy$,).  Sen- 
sus  esl :  quidquid  iii  eo  quod  vere  ei  proprie  leter- 
nora  est»  cujusmodi  qoidem  solus  Deus  esse  potesi, 
idipsum  eliain  esi.  Est  enim  Oeus  purus  actus»  iu 
quo  nulhi  poteotia  ad  intrat  qoamvis  beue  cooceda- 
turpoieotia  adeitra,  otique  eulro  roulu  potest  Oeus 
r.>cere,  quae  oec  redt,  oee  faciet.  Sed  isu  oou  esl 
poteiitia  ad  iiiira»  sed  ad  exira. 

i«l>€0«iiiiiomiii«(xii  Metaph.).  Intclligitur  exea* 
plaritcr,  caosaliter,  caqsative,  ordinaiive  et  conser- 
vaiivOt  oon  auteoi  inhaesive,  vcl  sobjective,  vel  com- 
po&itive. 

32 


Id08 


BEDi£  YENERABILIS  OPP.  PABS  L  SECT.  II.  —  DUDIA  ET  SPURIA. 


1004 


Idem  acattem  non  e$t  U  diveritf  eubjeeiii  (iy 
Uetaph,  ei  i  PAys.).  Ifilelligilur  ano  modo  sic«  qtiod 
iiiiuiii  tiin|il6s  accidens  non  est  in  diverals  sutiji^etis» 
qiioruui  unum  non  est  parsalteriusDroeadeni  pnrte» 
et  pro  eodem  tempore.  Allo  inodo  sic,  unum  et  i«tetn 
accidens  non  est  in  diversis  su^jeclis  iiiliaerentll, 
sed  bene  in  diversis  subjectis  essendi.  V.  g.,  sclenlia 
^i  In  bomiiie  denomlnatlfe,  lu  aniina  inlisesive,  in 
tfbro  antem  objeciiv c, 

InteUectu»  ett  em  in  pura  potenlia  (ni  de  Antiiui). 
Scieiidum  quod  liitellectus  capitur  dupliciter :  uno 
iiiodo,  secundum  se  et  absolute,  et  slc  est  ens  in 
pura  poleutia,  et  babet  se  unquam  tabula  rasa,  in 
i|ua  nibil  est  depicium.  Alio  modo  coiisideratiir  ut 
habet  in  se  aliquas  species  et  notitias,  et  sic  est  in 
acto. 

Iltud  quod  nobi$  e$t  inuatum^  non  pote$l  tolli  a  no- 
6ts  (ii  (Eth.).  Respondetur  quod  Pbilosopbus  intelli* 
git  sic  tUud :  qu(Hl  nobis  esl  innatum  positiYC,  tliud 
noti  potest  tolli,  sed  beiie  quod  e.t  nobis  innatum 
priv;Uive,  hoc  dif(lculler  potest  a  notiis  tolli. 

Impo$$ibite  e$t  unum  $ubjectum  habere  pturei  for^ 
ma$  {l^er  auclorem  in  de  Subetantia  0rbi$).  Intelligitur 
de  formis  subsUiitialibus  et  totalibtis,  et  non  de  acci- 
dentalibus  nee  partialibus,  vel  tenendo  lllam  opinio- 
nem  quud  plures  form»  substaniiales  suut  in  eodero 
compositOy  tunc  Intelligitur  auctoritas  sic»  quod  im* 
possibile  est  inu^o  et  eodem  composito  esse  pjures 
formas  non  fubordinatas.  Sed  non  lenendo  illam 
opinienem,  tunc  aucioritas,  ut  dictam  est»  simplici- 
ler  est  fera. 

Impo$iibite  ei^  auod  aetio  el  paedoab  una  it  eaaem 
natura  procedant  (iii  i^e  ARtme).  Respondetur  quod 
in  actione  ve  a  et  inoiu  Yero,  qui  reperitur  in  corpo- 
ribus  aui  In  ▼irtuiibus  corpoireJs,  impossibile  esi,  at 
uctio  et  passio  ab  uiia  et  eadeni  naiura  per  se  tiro- 
cedant,  tamen  In  motis  sequivoco  idem  potest  eioe 
per  se  moYens,  et  per  se  motivum,  Id  est,  per  se 
intelligens  et  intelletium,  in  aulmabus  absiraais  in- 
telligentiis,  excepio  iNiellectu  maierialia. 

imelligeret  vet  eit  imaainaiio^  vel  non  iine  imagina- 
tione  (1  de  Anima^  tex,  15,  et  iii  de  Amma,  tex.  55). 
Inielligltor  de  intelkciu  in  fleri,  i;on  aoiein  de  liitel- 
lecto  adepto,  sive  habitu.  Quainvis  enim  in  princi- 
plo,  ot  moveatur  Intellecius,  et  incipiat  cognoscere, 
indigeat  pliantasmate«  taincn  ptist  rein  semel  intel- 
leclam,  et  semtis  speciebus  Inielligibilibus,  phan* 
lasmale  jam  non  iodigei.  Deiode  seosus  esse  potest, 
qttod  Iniellectos  non  inielligit  sensibilia  sine  imagi- 
oatione  Tel  sine  pbantasroaie.  Immaterialia  Yero, 
nempe  substantias  separatasv  et  selpsam  sine  pban- 
tiismate.  Deniqoe,  inquit  Averroes  in  Viu  Arislotelis, 
sic  esistimandum  est  iutellecium  possibilem  honii- 
uis  panlatim  ita  posse  perflci  scieotlis  moralibus, 
maibemaiicis,  naturaUbus»*  ot  undem  per  onionem 
iuielleetus  agentis,  Unquani  foruia  cum  materia,  im- 
niediaie  sine  ullo  phanUsmate,  adeoque  iutuitive 
cognoscfli  Deuro,  et  subsUntias  abstracus,  etiam  in 
bac  viu»  qu»  Averrois  iuiag.oatio  Umcui  falsa,  U- 
nieu  ab  Aristoielis  senteutia  fortassis  haud  alieoa. 
£i  quibos  patet  Alexandrum  Apbrodis«um  et  ejus 
sequaccs  perperam  ratiocinari,  es  hoc  textu  et  textu 
59  III  de  Anmia,  contr^  Immortaituiein  animae  ra- 
iionalis  in  ViU  Aristotelis.  Sic  enim  Alexauder :  Si 
aniina  non  estsine  lmagbiatione«  iioo  potest  esseaiiie 
corpore*  Juxta  text.  it  et  13  i  de  Anima.  Sed  non 
|)otest  intelligere  sine  phanusmato  seu  iroagiiiaiione 
l>er  lext.  Z2  iii  de  Anuiia  ;  ergoiion  potest  cssesine 
oorpore  secunduin  Aristotelem.  Hoc  enim  argumen- 
tum  Alexandri,  quod  iiiale  a  quibusdaro  puutur  iii- 
solubilc  iii  Viu  Aristotelis,  probabilissbue  diloi  po- 
test,  respondendo  ad  uiinorem,  uno  es  illia  tribos 
iiiodis. 

ttifm  et  iimittiir  $e  liahim  iemper  idem  aptum  e$t 
lucere  (u  de  Generatione ,  tex.  5(>).  Iiilctiiglior  quod 
idetM  iii  quai.tuiii  ideiu,  ct  eodcm  inudo  se  babeus 
re^peotu  eiusUcni  oialon«t%  eodeoi  mode  di«pusita;, 


A  et  mcdiante  eodero  subjecio,  apUim  Qalom  cil  foeere 
Ideni. 

In  generatione  iubttantiali  nuttum  tubjectum  ten* 
iibile  debit  existere  (it  de  Generaiione).  lotelltgitur 
quod  Don  debet  nianere  ideui  subjeciom  praeexi- 
stens,  hoc  allquid  ex  actu  formali  et  substantiali ; 
generutio  cnim  est  mutatio  totius  in  loium,  adeo- 
que  lemiinatnr  to  novum  aliquod  composittim. 

In  nutlo  genere  cauiarum  proceum  eit  in  mfiniimn 
(ii  Uetaph,).  Verum  csi  in  esscntiallter  sobordi- 
oaii!). 

lnteUectu$  non  potat  ilmul  et  eemet  plu-a  inteUi' 
gere  (ii  Metaph.),  Veroro  est  dlsiinct«)  et  detenni- 
nate.  Potest  tameo  intelligere  modo  coufuso. 

Impoiiibili  ett  multitudinem  eeu  aetu  infinitam  (iii 
Phjjt.),  Inielligitur  sic,  quod  impossibile  est  eiuiom 
diviitorutn,  multitudiiiem  esse  inflnitam  actualiter, 
sed  continuorum  iofinltam  esse  nibil  probibct.  Suot 
enim  in  coiitinuo  inUuita  partes«  sed  in  aclu  vel  di- 
3  vise  seii  poleutia,  iu  vidclicer,  ot  non  possit  divuli 
in  tot  partes,  quin  possit  dividi  ulteritis.  Unde  solet 
dici  quod  contiuuum  habei  partes  Infintus  non  eaie- 
goretnai  ce,  sed  syncaiegorematice. 

In  dictitper  accidem  non  e$t  idem  ip$um  et  em 
ipium  (niMitaph.),  Diciiur  quod  Aristoteles  vultqood 
lii  prxdicationibus  accidenialibu^  oon  est  idem 
Ipsum,  id  est,  siguiai-aium  materiale,  pro  quo  ler- 
minus  supponit  et  esse  ipsuffi,  id  est,  significaium 
formale,  qtiod  terininus  couuout. 

In  iomno  auunalit  un$itiva  potentia  qmeicit^  et  te» 
getativa  taborat  (Per  Phitoxophum,  in  de  Somno  et 
vigilia).  Dicendum  quod  debet  inielligi  quod  atiima 
sensiiivaMu  somtio  perfeci  auimails  qulescit  ab  oite- 
rat:onibus  sui<«  quas  sibi  deberent  con?enire,  in 
quanium  esi  seusitiva  ;  sed  nou  cessat  ab  his  opt*ra- 
tionibus,  quap  sibi  debeiitur  ot  vegeUiiva.  Mam  et  ui 
somno  nutritur  et  augetor  aoimal,  imo  plcromqoe 
magis  quain  in  Yigilia. 
Q  In  mobitibui  telocitai  $equitur  proportionem  tnrtutie 
movenlit  (vi  Phg$.).  Ilic  distiuguendum  :  Moventia 
sunt  duplicia,  qua:dam  suot  iiatoralia,  et  Ulia  aguot 
secuodom  oiiimooi  sui  posse,  et  de  illis  inteiltgilor 
auctoriUs*  Alia  sunt  movenlia  Yolunuria  et  de  illis 
non  soiiat  auctorius.  Unde  cum  priiuom  movens  sii 
movens  volunuriom  et  libemm ,  nou  oportet  quod 
moveat  primum  mobile  iuliuita  veloclUte«  quaotoni- 
vis  fit  virtutis  seu  vigoris  iufiuiti. 

In  tnathematidi  non  ui  bonum  neque  finii  (lu  Me- 
taph.).  lutelligitur  quod  matbematica  oon  docet,  qua- 
liter  se  debet  habere  bomo  moraliter,  et  qood  ooo 
demoastrat  simpliciter,  neqoe  per  caosaro  flualem, 
sed  solum  per  caosam  maierialetu.  Vel  dicitur  quod 
niathemaiicus  oon  coosiderat  ea  quae  aoot  sob  ra- 
tlooe  booi ,  vel  sob  ratioue  finis,  st:d  coosiderat  ea 
sob  meuHurs  ratione. 

Inteltectui  nulUui  corparii  ett  aetui  (iii  di  Anima). 
Ibi  dicunt  aliqui  quod  intelligitor  de  iotellecto  divioe 
ageute.  Sed  accommodatius  ad  testom  dicitur,  qood 
D  iion  est  alicujus  corporis  actos  unquam  subjecti.  Gst 
«iiim  mediate  iii  ipsa  anima»  couseqoeos  aoioiam  In 
gradu  iilo  priori,  quem  partici|)at  curo  inielligeatiis, 
sive  cum  subsianiiis  separatis.  Non  autem  secunduoi 
gradum  illum,  quem  panicipat  euro  formis  iofor- 
Hiantibus.  Deuide  uuilius  corporis  est  actus,  eat  euio 
iuiellectio  operatio  plane  iuorgauica,  multum  diffe- 
rens  a  visioue  et  similtbos  operatiouibus  aoimastids» 
qu»  et  ab  anima  ipsa,  et  ab  orgsoo  seu  Instrumeotu 
corporeo  elficioutur,  etldeoetlam  dicunturopera- 
tiooea  toiius  conjuncti,  non  Untum  deuomitiaiivc, 
sed  vere  etiam  elicitive. 

Idem  non  mooetur  ditenii  motibtu  (iv  Phga,).  At- 
que  priiuo  ac  per  se ;  peraccidens  eniro  oihil  obsut« 
sicut  patet  de  homine  existente  in  uavi,  ttm  roovetor 
versos  Urieoiero  io  navi  a  seipso,  et  versos  Oeci- 
deutein  ab  ipsa  navi» 

Idemutlocuipurtii  et  totiut  (ii  Phgi.).  InUlligitor 
de  loco  comuitttii  naturali,  non  autem  proprio. 


{OOS 


SENTEMTIiE  rHILOSOPIIIGiE  EX  ARISTOTELE  COLLECT^. 


1006 


ImpouihiU  ai  idem  eae  in  divenii  locii  (iv  Phji$.y 
Intelligitur  secundum  se  totom  slmul  et  semel,  id- 
qua  naturaliter :  Kuperiiaioraliter  enim  oiliil  probibet 
idem  corpus  lu  pluribus  locis  eiistere  per  omnipo- 
tentbm  divinaro. 

Infinilum  non  90te$t  perirandri  (ti  PAyi.).  Inlelii- 
gitur  de  infinilo  w  actu,  uon  autem  in  potentin,  tale 
namqiie  spatium  coniimium  babet  inniiiias  partes 
tiotentia,  non  actu. 

in  magmtudine  finita  non  eU  potentia  infiniia  (i? 
Phyt,)^  Inielligitur,  quod  in  magnitudine  fiiiita  active 
et  inhac8i?e  noii  est  poteiilia  infialta.  Dicitur  active^ 
quia  in  ma^nitudine  finita  bene  est  polciti'!  passive 
Infinita.  Dicitur  inhagtive  propier  potentiam  non  in- 
bvsivam,  quae  esi  Deus  gtoriOHus. 

Infiniia  uni  accidunt  (it  Phyt.).  floc  intelligitur 
secuiidum  successionem,  et  non  omnia  simul. 

iinpoMt^i/e  eu  unum  etementum  eue  (ii  Cos/t).  fn- 
telligitur  exclusive  sic,  quod  inipossibile  esi  tantum 
uiium  elemeniuro  esse  siet  quod  etiam  uon  essent 
plura  elementa. 

Idem  non  tedueit  $eipsum  de  potentia  ad  actum  (iv 
Metaph,).  Intelligitur  de  poteniia  essendi  vel  gene<- 
randi  sic,  quod  uibil  reducil,  id  est,  producit  se,  vel 
generai  se,  cum  hoc  sit  impossibile»  alioquin  aqua 
catefacia,  sive  sola,  sive  etiam  adjuu  ab  ambiente, 
certe  reducet  se  ad  prlstinam  fripiditatem. 

lmpo$nhUi$  regre$tu$  a  privattone  ad  habilum  {In 
praidicamento  deoppo$iti$).  Veritatem  babet  de  priva- 
tlone,  quas  privat  poieiitiarov  fallii  de  pri?atione 
prifaute  actum.  Nain  qui  in  tenebris  constitutus,  es% 
privatiis  actu  videndi,  et  tamen  adveniente  liice 
traosit  ad  videoduro  lucem.  Sed  a  cxcitaie  non 
potest  fieri  transilus  ad  videre,  quia  nou  tanturo 
prtvat  actom,  verum  eiam  et  poteniiam»  etc. 

Idem  e$t  $ubjeelummotH$  et  tmnmi  motu$  (v  PAys.). 
Intelligltor  sic  :  idein  est  subjectoro  rooius  et  teruii« 
niis  uiotus  in  roateria  prima»  et  non  Inietligitur  de 
termino  propinquo,  subjecii  rootos. 

Inieltectue  patilur  ab  intelUgibHi  (iil  de  Anima). 
ioieiligitur  de  iutellectu  creato»  qoi  reciplt  species 
ab  imelligibili»  etde  ioielligentibua  per  intelleaio- 
D6ro  auperadditaro ;  modo  intelleetus  priroi  rooto» 
ris  non  recipit  species,  ut  intelligat  deterroiiiationo 
superaddita.  Sua  enim  intellectio  est  suauict  essen* 
tia,  adeoque  solus  ipse  est  poros  actos. 

InteUeeiue  non  eti  earpu$^  nee  virita  in  earpore 
{Commentatar.  iii  de  Anima).  Ibi  expositores  dicont 
qooitCororoeniaior  non  teneiur»  qooad  iilampartem, 
quod  aniroa  non  sit  virtos  iu  corpore.  Vere  eiilm 
anima  inteileciiva  est  forina  informans,  et  non  assi* 
steiis,  ot  ipbc  putjvil.  Allter  dicitur,  qood  iotelle- 
ctus  non  est  virtus  in  coi  pore,  id  esl,  nou  virtos 
educta  de  poteotia  materix*,  nec  in  esse  suo  depen- 
deoa  a  corpore,  sicot  alias  iorm»  iiiformaotes. 

lUud  qnod  oiflur,  iton  patitur  a  nutrimente  v:l  ab 
aUmento,  $ed  e  contra  { iii  da  Anima  >.  Notunduiii 
istaui  auctoritatem  sic  inlelligi,  qiiod  aU  um  noii 
patitur  ab  a!iinento  per  se  et  priroarie,  cum  boc  ta- 
uieii  bene  sui«  qood  patitur  secuudarie  et  per  acci- 
dens»  qoia  omne  agens  in  agendo  repatiior,  si  modo 
cuiuffionicet  iu  materia,  ot  babetor  i  do  ^enera- 
tioue,  nimiroin  assimiiator  ipsom  alimeutum  alito, 
oon  alitum  ipsi  alimento.  Unde  bic  actio  principaiis 
per  se  est  ipsius  aiitu 

In  auolibet  genere  tatent  eeqHivocalioue$  (vii  Phy$i» 
cormm).  Dlcitur  quod  Arisioteles  non  ▼ult  qood  ge- 
uera  sint  aeqoivuca  proprie,  sed  capit  seqoivocatio* 
Bem  vaide  commoniter,  et  intendit  quod  in  quoiibei 
geciere  sunt  species,  qoje  baiienl  inter  se  diversas 
raiiones  specilicas,  sed  uou  in  ordine  ad  genus.  Vel 
dicatur  quod  vult»  quod  genera  in»gis  ample  signili- 
caiit  soa  siguificata  quam  species. 

Inquibuicontingit  magi$  amieo$  panicipare^  $unt 
magi$  etigibiliora^  quam  in  quibu$  non  {  n  topic. ).  Et 
sic  scqueretor  ouod  pisa  aroicoruiu  essent  niagis  eli- 
gibilia  quaiB  polli  aiiorum » similiter  >equeretur  quud 


A  trtes  meebanicae  arolcorum  essent  eligibiliores  quaro 
sclentisa  liberaies  aliororo.  latelligitur  orgo  primo  de 
bonis  per  se  et  bonestis  propter  primam  insuotiam. 
Et  boe  inielligitur  doromodo  aliis  boiiis  non  eonve- 
oiat  prveminentia  bonilatis  propter  secundaro  in- 
staniiaro.  Sed  secondoro  aiios  intelligitor  cum  restri- 
ctione,  sive  cum  reduplicatiouf ,  ut  omnia  bona ,  in 
qulbus  participant  aroici,  ot  sic  soiit  eligibiliora ,  et 
sic,  qoamvis  artes  ot  iiliberales ,  absolote  iioo  suut 
eligibiliores,  tamen  in  quanturo  eis  pariicipaiit  amici, 
siint  eligibiliores.  Sic  etiaro  dicitor  de  alia  instaniia. 
Interiro  siropliciier  ut  dictum  est,  aries  iiiieraies 
suuteligibiliores,  sicut  dicimus,  qorHi  agens  utageiis, 
sit  nobiltns  pnsso ;  et  umen  fieri  poiest  ut  passum 
sit  simpliciter  nobilius  agenie,  nt  eontingit ,  si  ianis 
agat  lu  bominem.  Homo  enim  procui  dubio  simplici- 
ter  est  nobilior  igne. 

lUud  quod  per$ee$t  eUgibite  e$t  etigibitiue  quam  id 

^uod  etieUgibite  per  accidene  (v  Top.).  Itespondetur 

^  ibidera  ut  sic,  qnaienus  videiicet  est  eligibiie  per 

'^  se.  Simpliclter  enim  allqoando  aiteruro  potest  esse 

eliaibilios. 

lUud  e$i  meUu$  cuju$  privatio  e$t  pejor  (iii  Top.), 
Illa  aociorius  non  est  siroplieiier  vera  ,  nam  d.itur 
Insuntia  de  sentire  et  inteiligere.  Nam  privatio  bu- 
Jos,  qood  est  sentlre,  est  pejor  qoaro  privatio  hiijus, 
qood  est  inteiligere.  Et  Uroen  in  veritate  babitus 
bojos,  qood  est  sentire ,  non  est  roelior  quam  babi- 
t«8  bujus,  quod  est  inteliigere :  patet  aotem  quia  ad 
privatiimem  sensos  seqoitor  privatio  intellectus ,  eo 
quod  nibil  intelligitor,  nisi  quod  prius  fuit  lu  sensu  : 
ct  etiam  privatio  materiae  priroae  est  pejor  quam 
ipsius  corapositi,  Umen  ipsius  non  est  melior  balii- 
ttts.  ilespondetur  qood  iiitelligiiur,  obi  unom  nou 
iiiclodit  aiiud :  jam  privaiio  scnsus  in  boroine  tiictu- 
dit  etiara  privationem  inieilectua  in  bomiiie.  Priva- 
tio  maien»  prima  includit  privationem  composlii. 

IgnU  non  t$t  vitibitit,  auctor  tphterWf  inieUigitur  $e^ 
cundum  Mar$iUum$ie.  Ignis  in  prima  sphvra  nou  cst 
G  visibiiis,  quia  ut  sie  est  inasimae  perspicuiuiis  ct 
subtiliiatis,  ot  patet,  quia  astra  coell  per  ipsuro  vidcn- 
tur.  Sed  igois  est  Visibiiis  soloro  ,  p*  ooi  est  permix- 
tus  cum  materia  terraB,  slcut  est  ignis  circa  uos. 

Idem  non  e$i  $€Hum  ei  opinaium  ( ii  Po$ier.  ).  ffoc 
est  veruro  eodero  roodo ,  curo  boc  tamen  stat  quoU 
aliquid  sit  ooo  modo  scttum ,  alio  modo  opinatuiu, 
sciliGct  ratione  diversoroiti  mediorum.  Uuaieniis 
eniro  per  deinonstraiionem  aliquid  cognoscimus , 
scimns  quaienus  idipsum  per  rationeui  aliquain  pro- 
babilem  opinamor. 

Inteiteciue^  et  inuitecium,  ei  inUtlectio,  $uni  idem  in 
absiractU  n  materia  (iii  de  Anima ,  iex.  eom,  19).  Sim- 
plic.ter  vera  est  Untoio  de  Deo :  aliqoo  iiiodo  tamen 
eiiam  de  ibtelligentiis  quae  iu  IntetiiKeudo  nulio  roodo 
dependenl  a  corpore,  nec  ut  ab  instroroeuto,  nec  ot 
a  subjecto.  Unde  vcriutero  non  babet  de  iutellectu 
nostro  possibili,  qoi  inteiiigendo  dependet  a  pbantas- 
inatibos,  siquidem  oportet  intclilgeutem  phanusmau 
0  ^peculari»  ot  dicitur  in  iiide  Aniiua,  lex.  coro.  39. 

Idem  non  agi  in  corruptionem  $ui  ip$iu$  (ii  PhifsX 
lu  opposituro  videtor  mo  semeu,  quia  forroa  seminis 
lacit  esse  corporis  aniroaturo  :  ei  qoam  ciio  est  cor- 
piis  animatoro»  Uro  cito  de^ioit  esse  roriua  semiuis , 
ergo  scmen  sgit  ad  sui  ipsius  corrupJonem.  Kespon- 
detor  quod  auctorius  iuieillgitor  io  soa  primaria 
actione  et  per  se,  com  boc  mbil  prohibet,  qiiod  ideui 
per  aeciJens  agere  potest  in  soi  corrupiioiiera :  pa  • 
tet,  qoia  oi^anisatio  corporls  illa  fit  a  forma  seniius, 
una  cum  influeniia  corporis  cralestis  :  et  Umeu 
quando  illa  ilt,  tune  desinit  esse  fbrina  seminis,  et 
sic  semen  agit  de  per  accidens  ad  soi  corruptionem. 

Idem  e$iagen$,  duponere  maieriim^  et  inducene  {ur^ 
mam  (Atorr.  vu  Maapk.^  in  com.  31).  Itesiioiidetor 
qood  propositio  veritatem  babet  in  traiisinouiioue 
substaotiali  a  natora  facta ,  iutelligitur  respecto  im- 
niediate  disponentis  materiam,  stut  ao|eiu  dispoiit*re 
niaieriam  alteraDdo  materiam»  et  taiucn  natura  iu- 


1007 


BEDi£  \LNERAB1L1S  OPP.  PARS  I.  SECT.  11.  -  DUOIA  ET  SPURIA. 


ICOS 


irodttcit  forniam  subsianiialem ;  licet  entm  mulue  A 
sunt  diflerentiaD  luier  naiuraro  et  trtem,  quas  pro 
nunc  nolo  pertequi,  lamen  una  esl  iBia  ex  iUts «  qnit 
arf  non  potett  producere  immediaie  formam  subsian- 
ilalem,  quia  orones  form»  introduciae  ab  arie  sunt 
accidentia,  ut  patet  ex  Phjsic.  coro.  13. 

in  nobii  non  e$t  Qdoriitui(Commenlalor,  ii  de  Anima). 
Vldetnr  igiinr  qnod  nos  deficimus  in  vero  sensn.  Re- 
spendetur  olffarium  bominis  esse  imperfectiorem 
altorum  animalium  olfactu  in  percipiencfis  odoribus, 
quantum  ad  dislantiaui,  et  quaiilum  ad  remlssionem. 
Aliaenim  animatia  remissot  odures  percipiuni,  et  in 
roairna  distanlin,  nt  canes  et  Tultures  et  alia  bujut- 
modi.  Jioroo  autem  non  perciplt  nisi  prope  ei  inten- 
sos,  Yincit  lamen  boroo  in  percipiendis  diflrercniiit 
pltiribut  odorum. 

Indimibile  non  noieii  ene  (equaie  (i  Ph}f$.),  Ct  vi- 
deiur  qood  iniellectus  noo  potest  esse  forniatus 
seieniiis  et  Tktulibut,  et  alieri  iniellectul  aequalis  vei 
inxqualis ,  quoniam  est  indivisibilis.  Respondeiur,  » 
VKrqm  ett  quod  indivitibile  non  poiett  este  aDooale 
qoaliiate  c«)rporali,  ti(  ut  tH  calidiias  et  frigidiiat , 
ted\potest  esse  ae  ,uale  qualitale  splrttuali^et  boc  nou 
est  inconveniens. 

ImdifiiibUe  «d  quodcunque  te  diveriit^  ioHdiUf  te 
direriU  (iii  deAmma).  llla  aucloriias  dupliciter  intel- 
ligitur :  Uno  modo  tic ,  quod  indivisibile  non  est 
seeundum  unam  pariem  in  uno ,  et  secondum  aliam 
in  alio :  et  tie  timpliciter  est  vera ,  qoia  iodivisibile 
uon  babet  partct.  Alio  modo  tic,  indivitibile  qoo- 
•cunque  te  divertii ,  id  eti » secunduro  quamiibet  par- 
lem  te  diverlit,  ei  sic  lunc  auctoriiat  est  falsa ,  eo 
quod  prssupponit  indivisibile  habere  pariet ,  quod 
non  est  verum.  Uberlor  responsio  poiesi  sumi  ex  de- 
claralione  axiomatis  sequenii^. 

Indimibiie  $eu  iimpiexeum  atilngiiur,  toium  aitin^ 
gitur  aut  nihii,  pro  eo  quod  non  iiabei  pariem  ei  partem 
(IX  Metapk,^  iexi,  22).  Dicitur  seiisum  este  qiiod  noo 
attingaiur  tecundom  partem  et  parieui  (in  timplici-  ^ 
biit  enim  seo  indivitibilibot  non  est  dicere  toturo»  ^ 
iiisi  per  privaiionero  coropositionis  et  parlioro),  sed 
ex  boc  non  sequitor  qood  ti  auingaiur,  aiiingatur 
omni  modo.  Uiide  eiiamti  Deut  ab  bomine  cogiiosca- 
mr  in  bae  vlu ,  vel  eliam  clare  Yldeaior  in  aliera 
(totus  quidem  cosnosciiur,  et  tolos  videtur),  ted  i:on 
lotuiiier  i»cu  omui  modo,  tic  enim  a  te  tolo  cu|no8ci- 
lur.  Nam  et  simplex  ett  Deot,  ei  siroul  eiiam  incon- 
prebeiitibilit.  £t  lameiii  non  est  aliquid ,  lamen  esl 
aliquod  onum,  qood  «qoivalet  infiniiit*  Unde  idem 
latei,  el  patet  quidem  ad  intoendum ,  sed  iatet  ad 
^^oniprebeudeiidum ,  boc  est,  non  sicui  In  aliqua  re 
composlta  una  pnrs  laiei,  altera  apparet,  sed  quia 
illod  unum  simpliciier  inllnita  existens  perfeciio,  in- 
linitis  modit  poiesl  cognoscl. 

inteiiectui  dmnui  ipeculaiur  omnia  (Per  Boetium^ 
de  Cottioi.).  Kt  per  conseqocot  vidctur  quod  inielie- 
clut  dlvinut  specuieiur  pbautasmata,  consequeus  cst 
falsum,  el  contra  Philotopbum,  xii  Metapb.,  ubi  di- 
ciior :  Iniellecius  divinos  est  pure  aciivos.  Illa  aocio*  D 
rilat  inteltigilur  dui  liciler ;  uno  modo  objective,  tlio 
4iiodo  insirumentaliler.  Respondelur  ergo  qnod  iu- 
icilcclut  difinus  ioielligli  pbanusmaia  objeciivc,  tt 
tion  insiroiueiiUliter,  et  boc  volt  Ooetius* 

Ignii  i$i  principium  augmeniaiionii  (ii  dt  Aidma). 
luielligitur  bic :  ignis,  id  est  calor  naiuralis,  etl  priu* 
cipiooi ,  tcilicet  intlronientale  augmenuiionit. 

Idem  non  eU  ogem  ei  paiieni  (ix  Mempk.).  Intelli- 
giiur  retpecto  ejusdem. 

Ittteiiectui  eti  denudatui  ab  omni  eo  quod  inteliigii 
(iii  de  Anima).  Sl  sic,  videtur  quod  non  potett  inlelli- 
ger^  teipsoiu.  Respondetur  quod  iiitelligitur,  duui 
inteliigit  direc.e  per  speciet  proprias  et  distiucUs,  et 
iioiidum  intelligii  per  tpeciet  reflexat  rellexe  et  alie- 
I13S,  et  illo  niodo  inielligil  seipsum. 

idem  corruptum  in  numeio  non  reverti  poieii  (ii  de 
Generatione^  text.  70,  et  ii  de  Anima).  Qnsril  Arisio- 
telet  ibidem^  an  r^ressot  iiai  secundum  idem  uu- 


mtro  iu  ut  eorniptum  el  nioutum  idem  nonero 
redeai.  Sensus  qusstionis  noius  est ;  qoasrilnr  enua 
an  aqiia ,  Ignls,  leo ,  color  vel  ali^iuid  bororo,  seroel 
corrupia ,  possini  ab  aliquo  naiurali  agente  iteron 
produci  eadein  nomero  prortos ;  sdvit  ipte  diceot 
quod  in  subsUntii:»  perpetuit  idein  numero  redil,  ol 
tol  idcm  iinmero  redii  ad  Arieiem,  et  boc,  qoia  non 
muutnr  in  tubsuntiam ,  ted  localiier  movetur,  el 
qualis  esi  moiatio,  sic  est  reditos  mobilit :  qoia  eiiim 
non  mulaiur  subsianiia,  redit  eadem.  At  in  comipti- 
bil  bus  sulittaniiit,  quae  sic  sont  ot  possinl  iion  esse, 
impotsibile  esl  post  cofroptioneiu  eadein  nomero 
redire,  sed  specie  solnm,  ete.  Al  secundum  rei  veri* 
laiem  corruptum,  idem  nuroero  reparari  non  poiesl, 
Intellige  de  poteulia  pbytica  seu  naioraliy  non  aoien 
de  potentia  tupemaiurali,  Deut  enlm  omnia  perma- 
neuiia  corrupu  reducere  poiesc.  Et  tic  retorreciio- 
nem  morloorom  9  lameisi  nou  demonstrjl  natora, 
demonstral  umen  Sciiptura  :  umetsi  non  prctui 
poientia  naioralit,  Umen  oinnipotcniia  divioa. 

inuUecluo  et  inteiiigibiie  debent  eeu  propariionata 
(Ibid.).  Verom  etl  tecundum  attimiiaiionem ,  vel 
tecondom  rationero  inlelllgibilit,  non  aotem  aecon- 
dum  raiionem  qutntiiuilt. 

Inieliigentice  nou  ociuniur,  niu  per  moium  (Arerr., 
viii  et  XII  Metaph.) .  Initllig  lur  de  tcienlla  pbytica. 
lutelligeniias  eniro  deniontiral  pbysicot  per  moiom, 
dicens :  Omne  qoud  rooveior  ab  tlio  qioveior.  Mo- 
bile  igilur  xtenium  habel  roovent  letemunit  moveot 
auiem  acternum  non  poiesl  este  in  corpor»,  qoia  illa 
noii  potest  semper  roovere;  ergo  viriot  tloe  corpore 
imroaierialit  abttracia,  et  per  te  sobiistena,  ei  com- 
plcU  siiie  corpore.  Sic  Anstoulei  et  Averroet  tu- 
loentes  (liccl  falso)  monduin  el  moium  ab  stemo 
probant  intelligeiitiat  per  mutoni. 

intelUtiuM  kumanue  kabei  \naterimn  (xn  Mttapk:). 
Intelligiiur  tecundom  S.  Tbomam  ei  Buridaoum  tic, 
id  esi  babei  in  te  qoamdaro  vlnniero  recepiivam 
specicrum  materialium.  Vel  sic  dicitor  qo«Kl  per 
maieriam  intelligil  aiiqoam  operationem,  per  qoam 
iuulleclos  boroaout  dineri  ab  inicllecto  divino,  el 
tic  dicil  Albertot,  qood  omnet  ret  iufra  Deum 
habeoi  materiam,  vel  allqoid  proporliooabtle  oia- 
leria'. 

InUiteetui  e$i  $eparatu$  a  eorpvre  (iii  da  Anima). 
Inteiligitor,  id  e»t,  nou  etl  alligaiut  alicbi  orgaoo 
corporeo.  Iiiieileciom  enim  ette  tepar.ibilein  t^oi- 
flcat  non  etse  organicom  :  nec  in  operatione  soa  a 
corpore  pendere,  ot  conjoncto»  caou,  vel  prio* 
cipio. 

Inliniio  nikil  e$i  maju$  (i.i  Phg$.).  Inlelllffitor  de 
iniinlio  qooad  extensionem ,  qi»ia  illo  modo  niUI 
potest  este  majus  quoad  quautiutem. 

idem  non  e$i  cau$a  oppositorum  (it  Pkgi.).  lolelli- 
gitur  idein  agent  paniculare ,  uon  esl  aeque  priaM 
cauta  oppotiturum,  tpecillce  dittioctorum  propter 
ageiit  univertale,  ui  esl  Deut  vel  sol«  Dici  iir  «qoe 
priiuo,  qoia  idem  bcne  poieti  esse  caosa  onioa  per 
prius,  ei  aiierius  per  poiterios,  onios  perte,  alienot 
per  aoddent,  etc.  Diciiur  tpecifice  ditUncionim,  qaia 
paier  habent  fiiioiu  est  caota  oppotitorom,  viddicel 
patrit  et  ftlii :  sont  enim  isu  opposiu  relaiive. 

Igni$  in  $ua  ipkena  corrumpttur^  ut  inquit  MgHhu. 
Et  licet  sibi  iioii  potest  iiuplicari  contrariuni  forma- 
liter,  eo  quod  aliqua  noti  ascendil,  sed  umen  pote»i 
sibi  applicarl  virtualiter,  quia  ignlt  potetl  cou»ide« 
rari  aliquo  modo  per  coiittellaiiouem  (rigidam :  oiti 
tic,  lunc  detcendit,  quia  grave  moveior  deortom,  el 
tic  per  Ulem  inoium  corrompitur  igoit.  Unde  ianis 
non  e»t  corrupiibilis  natura!iter  loquendo,  tefua3nm 
te  totum ,  ted  toiuui  tecnudum  partes,  lameo  per 
poieuiiaro  difioam  poiett  corrumpi, 

InteiUctue  ioquitur  rem  inteUitfendo  (ni  de  iaaau). 
lotelligilor  de  iotelligendo  aliquo  timpUcl  cooeepto 
ct  nou  ditcur»ivo. 

Ignorato  moiu  neee$u  etf  naturam  ignarari  (iii  Pkg$. 
tes.  I).  Si  tic»  quomodo  Ignorato  aaoio  dicii  naturam 


1009 


SENTENTIiE  PHlLOSOPHlCiE  CX  ARISTOTELC  COLLCCT/E. 


lOlO. 


ignorarr,  comdictl  n  Phys.,  (es.  6,  naturam  esse  A 
per  se  nolam.  Respondelur  quoi^  natura  duplicem 
babel  cof;nitioiiem,  et  an  sit,  el  qiv4  ail.  Ipsam  esse 
per  te,  uotum  est :  quid  autem  «>it ,  non  est  |>er  se 
uotum »  srd  ignorari  potest ,  et  c^e  hac  cognilione 
dellniiiva  diet quod  qiii ignorat qitid sit moius,  igno- 
rabit  etiaro  quod  natura  sit.  Per  moluro  enim  natura 
deflnitur. 

Im  inforluniit  virtut  relueei  (i  Eihle,,  cap,  9). 

in  eb$curit  oportn  uti  apertii  te$tim<miii  (ii  Ethic.^ 
€mp.  2). 

/n  re  (requenti  coQnotcitur  habitut  ( iii  Etliic, , 
eaji.  U). 

Impotsibile  ett  prudentem  mon  etu  bonum  {Ibid,). 

in  cMtte  sunt  tret  tpeciet :  tcilicet  dttitet,  pavpe' 
TStt  mediocret^  inter  quot  optimi  tunt  medioctet ,  quia 
aemper  medium  ett  optimum  (iii  Potit,). 

in  maguU  uegotit  oporut  unum  ordinari  ad  unum 
0put^  quia  metior  ett  cura^  qum  incenta  ett  eirca  unum^ 
quam  cirea  plut  (iv  Polit.). 

in  dicendo  utimur  eiemptit,  ut  facUiut  intelligatur 
iltud  guod  dieitur  (Libro  i  de  Poel.). 

In  infirmo  eti  coKtinua  trittitia^  et  meeror  ineomota* 
biti$(lbid,). 

in  quolibet  genere  e$t  atiquod  bonum,  licet  in  eo  fn- 
uOHiantur  aliqua  non  bona  (Comment.  i  de  Arte  poet.), 

litud  e$t  tuperfuum  in  definitione^  quo  abtatOy  itlud 
quod  remanet  mani[eitat  difinitum  {Ub.  vi  Top.^ 
cap.  5). 

impotibile  ett  tpecflari  univertate,  niu  perindu- 
aioncm  (i  Potter.^  tex,  55). 

itla  demomtrattf  eti d\gnior  qum  utltur  dignioribut 
prhieipiitilbfd,,  tex,  45). 

indiritibite  non  potett  movcri,  niA  per  accident 
{n  PhytiCf  tex.  56). 

in  quUtcendo  et  tedondo  anima  fit  pruden$  (vi  P/r|f • 
M»,  tejct,  20)« 

inUan$  i$t  principium  futuri,  et  pnie  preeteriti  (viii  ^ 
rhu^.,texl.  li).  ^ 

Itlnd  e$t  meliu$  quod  optimo  propinquiu$  ett  (ii  Cmli^ 
Ijrf.  66). 

/n  ditinit  aeiio  eorum  prima  intentione  e$i  propler 
$mm  e$$e :  $eeundario  vero  propter  ali^d  ( ii  Cmti 
CoMmenforio  17). 

in  montibue  non  fii  pi  uina  (libro  i  Meteor.^  cap.  k). 

ire  de  preeeedentibut  ad  potieriora^  ett  magit  [a- 
moeatm  (n  de  Anhna^  Comment.  II). 

/f  plurimmm  habet  qui  minimum  cupit  (Seneea  de 
Moribue)^ 

in  omnibuo  tam  maximi$  tfuam  nunimi$  debet  iifi« 
plorari  emxilium  Dei  {Ptaio  m  Timmo). 

Ira  vitanda  e$i  non  moderatiouie^  $ed  tanitatit  eamta 
(Seneea.  Hbro  ii,  epiu.  i8). 

ineertum  e$i  quo  loco  mor$  te  exepectat :  tu  vero 
eam  in  omm  toeo  exepecta  {Idem « Ubro  ;ii «  epiet.  26). 

id  M]nf  imifS^Kii^  quod  didieU  (Idem  de  ifort- 

bUM). 

impouibile  ett  tomiuum  teeundum  totum  c$u  fat'  D  cap. 


t  {Arittoielet  de  Som.), 

Inter  aiumalia  tolut  homo  ett  ambidexier  {libro  ii 
de  Ammalibut), 

individuum  nan  generatur  ettentialiter^  niei  ab  tn- 
dividuo  ejuedem  epeiiei  (i  Sletaph.,  com.  52). 

Ittudquod  ett  cauta^  ut  alta  tint  vera^  eU  veritti* 
ntum  (ii  Uetaph.,  texi.  A). 

impotUbite  ett  omnium  eue  demomtrationem  (iii 
Meiapk,.  lex  4). 

it$  eetemit  non  ett  eorruptio^  nec  malum^  nee  pu^ 
caium  (IX  Muaph.,  tex.  td). 

in  umpitermt  nutla  est  potenlia  {text.  xvii,  ibid.). 

IndivitibHe  omne  quod  non  habu  materiam  {\n  |ff. 
taph.f  text.  5). 

impottibile  eU  quod  duo  motut  contrarii  tint  tuper 
eumdem  polum  (xii  Metaph.,  tex,  com.  il), 

Ignorare  viUa  ett  metius  quam  tcire  ea  (xu  Metaph.^ 
com.  51). 


Infirmant  ponit  tanilatem  eue  feticitatem;  pauper 
vero  factut^  divilia$  (i  Ethic^  cap.  i  Com,). 

in  modo^  eu  utrumque  extremum  in  aclu^  ted  non  ia^ 
uttima  perfectione  {Com.  i,  Phijt.^com,  56). 

ira  ett  appetitut  cum  irittitia  propter  apparentimn 
tui  iptiut^  vet  tuorum  { ii  Rheicric), 

ira  eU  (actita  inimicitice  U  odii  {Ibid.  )• 

infirmi  coeuntet  et  bettantee^  el  amantet.  tiientet^ 
U  univenatiter  atiqmd  detiderantee ,  et  nou  auequen- 
te$^  itti  de  faciti  iraecuntur  (ii  lihetoric). 

Inferiora  a  $uperioribu$  reguntur  (  in  tibro  de  Re- 
gimine  principum). 

itte  ett  beatittimM  et  teeurut  potuuor  itct,  qui  tine 
eoUicitmiine  extpectat  (Ibid.). 

ilte  non  toltit  munut  gratit^  qui^  cum  rogattet^  ac" 
cepitt  quia  optimum  ett  preevcnire  detiderium  reganttt 
{ Seneea^  de  Beneficiit). 

ingratut  ett  itte^  qm  u  benefieium  accepitu  negat^ 
quod  aceepit  (ibid.). 
I>     in  dando  beneficia  etigendut  ett  virtimptex  et  inle- 
ger^  memor^  gralut  et  abttinent  (  Seneea^  de  Benefi* 
eiit  ). 

lii  onmt  tractatu  ficri  decet  ul  inter  initia  conUdere- 
tur  quid  tit  de  quo  agatur  (Ptato^  in  Timceo), 

iutfr  animatia  tongittimw  titee  ett  homo  et  elephaa 
(in  tibro  de  Longitudine  et  brevitate  vit(B  ), 

in  bonit  exterioribut  non  ett  felicitat,  quia  ipte 
felix  nutto  bono  exteriori  indiget  (vii  Potilicorum). 

inter  omnia  animatia  $otm  homo  habet  rationem 
{ VII  Potitie.). 

in  minimU  etiam  rebue  auxittum  divinum  debet  in' 
plorari,  invocandue  e$t  enim  p.Uer  omnium  rerum^ 
quo  pralerntitto  ^  nultum  riie  fundatur  erordiuai 
(Boet.  111  de  Contotatiotu), 

inletteciut  eu  tumen^  quod  Deut  infundi'  anima: 
{Arittoielet^  Hbro  iii  Rhetor.). 

impouibite  eU  non  eorput  in  corpore  moveri  ( Anct. 
VI  prineip.f  cap.  de  auione), 

in  toco  ei/,  quidquid  a  loco  circumuribilur  (Idem, 
eap.  de  Ubi). 

itlud  ponit  aliquit,  quod  a  viro  probato  dietum  eU 
(Arittot.^  libro  i,  cap.  t). 

Invidut  ett^  qui  tritiatur  de  protperitate  bonorum 
(Cap.  5y  /i6ro  ii,  Topicorum). 

incertum  ett^ti  occiderit  tot^  an  adhuc  Ui  tuper 
terram,  eo  quod  tunc  tentum  amitlimut  (Libro  v  To^ 
pie.,  cap,  9). 

in  plantit  ett  una  anvna  in  actu^  pluret  vero  in  pp» 
ieniia^  et  ideo eliam  part  earum abuitsa,  livit. 

Interempto  gen^re  interimuntur  tpeciee  {Bocth.^  tib. 
Diviiion.), 

in  mturalibut  eoncupluentiit  pauci  peccant  ( iii 
Ethieorum^  eap.  15). 

Irii  promovei  aetionem  fortit  ( iii  Ethicorum,  cap, 
10  Com.). 

iraui  in  quibut  non  oporlet^  et  non  ira$ci  in  quibu$ 
oportett  in$ipien!it  ett  (iv  Ethicorum^  cap.  i4). 

/k  infortuniit  refugtum  ett  ad  amicot  ( viii  Ethie, , 

p.  i). 

in  aetibut  humanit  Minu$  ereditur  termonibut  ^ 
quam  operaiionibut  (x  Ethie,,  eap.  il). 

in  pratit  ae  male  ditpotiiie  eorput  dominalttr  aniMat 
(iPo/il.). 

impotUbile  eu  non  ditigentie  Domini  $ervo$  diUgen* 
te$  etu  (Libro  i  (£<  on.}. 

J 

Jactator  mas^me  ott  vituperandut  (iv  Eihic). 

Juuitia  o$t  preeelari$nma  virtutum  (y  Eth.).  Intelll  * 
gitur  dc  ju»tltia  perfecta,  iion  autem  imperrecta,  quia 
justiiia  pieifecta  includit  in  se  omnes  virtutes. 

Jiii(Mi  $ecreta  non  prodit  (Seneca  de  JuU,), 

Juvenie  non  poteu  e$u  $apien$^  quia  prudemia  requi- 
rit  experientiam^  qua  indiget  Umpore  (vi  Eihie,), 

Juvenee  euetodiendi  iniif,  ut  non  dieani  aui  an- 
diant  atiepiid  lurpe^  quiu  es  dieere  aui  audire  atiqnid 
turpe  terpe  facere  con^ngit  (tii  Potit.), 


IMl 


DEDiE  VENEftABILIS  OPP.  PAUS  I.  8ECT.  II.  --*  DUBIA  ET  SPDRIA. 


lOIS 


Jviium  i$t  «Kst/ifffi  pauperi  (i  Bketor.),  A 

Ju$iwm  mi  laeen  p^tukm  ei  qtti  ^iam  feidi  {Lih. 
II  likelor.  Arittot,). 
Jwtium  ett  aHtUian  etmicit  {Ihid.). 
JdclMtor  vi^uperakiUor  ittmendace  (iv  Ethic.^  c.  14). 

L 

Loam  iotiiu  H  tocm  partit  idem  ett  { i  CceH,  lext. 
aom.  19. 77,  et  in  ii  Cei/s  texi.  35)  Limiiai  Com- 
ineiiUitnr  ittamproposilionem  {inZI*hyt.,  in commen. 
Bi)  de  loco  lacaiidum  speciem,  nun  de  loco  secun- 
doiR  Dumerumi  quia  major  esl  locns  loUus,  quam 
locus  partis. 

tnm^fi  non  ett  eorput  { ii  de  Anima).  tnlelligilur, 
imnen  non  esi  eorpus  sulMianiiaie,  sed  bene  est  cor- 
pus  quaniificatom  concreii?e«  vel  lumen  Aon  est 
corpus  refoluium  a  eorpore  lucldo»  Tel  sio,  lumen 
non  esi  corpos  extensumt  seu  extcnsiTe,  sive  esten- 
lione  propria. 

l«o<iif  tfomtiiciiif  eti,  qm  coniinet  omnMi  (tv  Phyt.). 
Intetligilur  sic,  qui  continet  omnia  aiia  a  se  pneter  B 
coBlom»  quod  coittiuei  omnia,  iion  umen  seipsum. 

LocMM  eti  non  de  in  toco  {Ihid,).  Id  est,  non  de  ra- 
Uone  loci|  qood  flt  in  i<*co  Sive  locus  non  esi  pcr 
se  in  loco,  sed  per  accidens,  locos  enim  ot  locos 
continet,  per  accideus  auteiu  est,  quod  forte  qooqoe 
ipse  ab  aliero  contineatur. 

Loeut  etiwquaiitlocato  {Ikid.).  Terum  est  de  loco 
proprio»  non  auteni  de  Idco  coinmuni. 

Utteraei  tyUabacarentuntu  f  Pnsclaiiiif ,  i  Ifloo- 
flf  ).  intelligituri  earent  tentm^  id  est»  signifleatione 
•il.imatai  non  tamen  sic»  qood  noo  essent  seosu  ex- 
teriori  percepilbiles. 

Lex  prohwet  ne  quit  tdpeum  occidai  (t  Eihieorumf 
Qmmeni.  eap.  15).  Intcilige  non  tantuin  bomaua, 
sed  ei  iiaturalis  et  di? Ina. 

Loca  naturatia  tunt  ianium  duot  tvperiut^  tcUicet^  et 
in(eriut  (iii  Phyt.t  eom.  56). 

Litcut  opiimut  in  betlo  eti  wadiut.  Qid^  (artet  le- 
ii^nl  locum  medium  inter  audacet  et  timidot  ( Ariet.  ii  G 
de  Aria  Poft.). 

Laudare preBHnlem  adulatorit  ett  {Idem.  libro  ii). 

Ltber  Pnymcorum  eti  radix  et  prindpium  ioiiut 
pkUotophiw  naiuralit  { ComineHt.^  libro  i  Phy*.^  In 
protogo). 

Ut  et  diet  non  habent  etu  teeundum  quod  tubiian- 
iUi  aHqua  perfeeta^  ted  tecundum  quod  penerantMr  et 
eorrumpuniur  (iii  Phyt.,  text.  59). 

iiocaf  mediut  ett  tuut  prindpaniit.  In  tibra  da  Se- 
mctute  ei  juveniuie» 

Luput  yuiotut  comodii  tina  matiieationOt  al  tmitum 
uno  lempore^  quod  tuffUit  tibi  ad  iret  dioi  (ln  tibro  t 
de  HittorUt  AmmaUum). 

Linguam  habei  aiilii.a/|  iif  eommm.iem  aiiqtdd  a/- 
f^  (111  do  4iitma). 

Lffiif  ei  graiiarum  aeda  debmUur  danA,  et  uon  aed- 
piefi/j(iv  Bthiewttm). 

Locut  tetemi  ett  mternut{n  CaU^  eommeni.  %). 

Unyua  convenii  induoopera  nmuree^  teilicei  gU' j^ 
ttum^  et  loquetam^  ei  quamcutique  vodferaiionem  {Cib. 
iit  lexi.  88). 

Lae  etiam  poteti  fieri  in  num.^of  (Ariffof^/ff»  de 
animal.^  Ubro  %). 

Linyua  eti  propter  taporet  pereipiendott  et  Utterat 
exprimcndat  {Libro  xi  de  animal.)* 

Lieei  nmnet  tdentim  nobUet  finf ,  taman  dioinM  eti 
nobitior^  qum  ejut  tubjeetum  ett  nobiliut  (vi  Meiaph.^ 
fom.  t). 

Luerum  ett  aiualium  indiyeniim  (  tiii  Ethieorum^ 
eap  10). 

Leget  inhonattm,  iieet  wmxmi  dui  in  ueu^  aboteri 
iieet  ( ii  Po/ii.). 

Ludut  fit  propter  reqtUem  ( vni  Po/lf icofMm). 

Leetiocerlo  prodett^  uaria  vera  deieetai  ( Seneea^ 
Hb,  £pbl.,  45). 

LimmffKf  audiat^  quam  (oquarit  {Idomf  da  l/ort- 
^f ). 


Materia  non  eti  ent{%  Phytic ).  IntelllxitQr  qoed 
materia  prima  non  sti  ens  In  actu  fonnali,  cum  hbc 
latnen  bene  stat,  qiiod  sit  ens  iu  acta  eutitaiivQ»  ot 
loqoufitiir. 

Maieria  umper  conaiur  ad  matefidum  tum  (ormm 
{ I  Phy$.).  Hoc  ioteliigendum  est  de  materia  iau  re* 
rum  corriiplibillum  et  generabllium  propter  poien- 
tiam  coniriidictionis.  Exse  enim  nuilam  liabet  for- 
mam  propriam,  babet  autem  potenliam  ad  omnes. 

Motut  ei  temput  tunt  infinita  { vi  Top. ).  Intelii« 
gitur  capiendo  ly  infinitum  sincalegorenifttice»  sic 
qiiod  ly  mofvf  et  temput  stant  co::fuse.  Etlam  alio 
niodo  conceditur  secundum  successlonem  et  poteo- 
tism^  sic  qood  metus  secuodum  successionem  esl 
inflniitH. 

Ifofff  nobit  moHntur  omnia^  qumin  nobis  fimf 
( VI  Phyt.  et  n  Top.).  Inieiligiiur  per  se,  vel  per  sc- 
cidens. 

Materia  nec  eti  quid^  nee  quate^  nee  qvantum  (  vii 
Metap, ).  Iiiteliigitur  materta  prima  aecuiiduMi  se» 
nec  esi  qoidt  iil  est,  boc  aliquid,  scillcet,  alluua 
substantia  eerta  speclei;  nec  est  quaie,  id  esi  m- 
bens  aliquaro  qualitaiera  propriam  :  non  esi  qoalia 
secondum  aliqunm  qualilaiem  per  se  et  proprie,  nec 
est  quantiiro,  Id  est»  oon  habens  ex  se  qoaniiuten 
aliqoam  determinaum. 

Materia  prima  eti  medium  inier  ette  et  non  etu  (I 
PiltyfiVenMi).  Sed  boc  Tidetor  falsom»  quij  $i  aic, 
seqiieretur  quod  inter  doo  contradictoria  esset  dare 
medium.  Respondctor  qood  sio  lotelllgitor,  qnod 
maieiia  prina  est  medlom  inter  noo  ease  slropiici- 
icr,  et  iater  esse  in  acto  formali.  Modo  non  esse 
simpliclter,  et  esse  In  acto  formall,  non  sont  cootra- 
dictoria.  Sensus  est :  Materta  est  quidem  subsuotb, 
sed  iinperfeeia,  et  ita  quldem  medlum  quoddain  lo- 
ter  cns  simpliciter,  et  uon  cns  simplieltery  neqoe 
enim  est  omnibui  modis;  hoc  est,  perfecte,  et  teii 
speciOcatum  ens,  ne<|ue  est  nullo  modo  ens,  sod  est 
ens  sulisistens  in  rerum  natura.  In  poteotia  tameo 
ad  omnes  actus  fomiales  et  ad  omnes  spedes  ea« 
lurales. 

Motut  misti  ett  ab  etemento  dmptid  donUnante  im 
eo  (i  Ccr/it  €om.  text,  7,  et  u  meteor^).  Vera  est  pro« 
positio,  de  onsto  perlectOt  cujus  mi<tiu  eat  com- 
pieta,  in  qua  videiieet  mlssibilia  sunt  reducta  a<l 
iinam  formam  suf>eradditam  misiluni.  Faiiii  auteni 
in  mlsto  cajos  miatio  esl  per  bolom  paHiom  joxio 
positionem.  Nam  Ulis  nsotos  noo  ost  simplox,  sed  est 
loflexos,  aeu  compositos,  oi  aai  motoa  torbluoni 
( AvfiTofs,  IV  CmlU  ^M.  7). 

Matkmaticut  totum  de  emma  formedi  oonMerae 
(  Am.^  i  PAof .,  in  eom.  I).  Respoodeiur  naiho- 
nuiiicum  coosiderare  formam  Uatom.  qoia  noo  con« 
aiderat  materiam  sensibilemt  neqoe  ageos,  n^qio 
floem  coDcerneniem  iDOtom»  sod  solom  eooslderal 
formaro  uoiversalem  declaraotem  qolddluiam ,  par- 
tes  enim  definitionia  dicouior  formsa,  ol  potel  io  u 
Piiys.,  texf.  28. 

Mooeni  et  motum  debem  etaadmui  (vn  Phyt., 
text..  com.  10).  Verilaiem  babel  proposlilode  bmh> 
vente  In  genero  caos»  elBclootia,  lailU  aatem  do 
roovente  io  geoere  causm  floalls ,  prmcipoe  lo  geoo- 
rabilibos  et  corruptibillbos»  In  qoiboa  aliod  osl  mo« 
veiis  ut  erflclcns.  ot  dlcil  Averr,  lo  prloio  fap»  lib. 
de  subsiaotla  orbiSt  f  lossa  eat  ejosdem  Aris.olelis 
io  VII  Pbys.,  text.  com.  9* 

Maiena  prima  yaueraiur  per  euddam  {Coamaniei» 
tor,  1  Phyt.).  IntoUlgitor  per  accideoSt  id  osi,  so- 
coodom  quid,  id  estt  ratione  Ibrma»  qoa  oi  eo  por 
geoeraiiooem  odueilort  cum  qoa  oovom  coostiuiil 
compo^iom. 

Maleria  priuta  fo  rd  teniaie  yenermnr  { i  PAfs.  )• 
Respondeiur  quod  verom  esi  sobjective,  atc  miofl 
ioclpil  esso  sul  jecium  UnrrM^  non  autom  termuia- 
the  geuerator.  Intelligitor  eo  aenso  quo  axkmo 


1013 


SENTENrii£.PUlLOSOPHIC/£  EX  ARISTOTfiLe  COLLCGT£. 


1014 


Bro3Uine  f»r»celen$»  nempo  incipH  subjectuin  esie  A  UtaUm,  nee  quantilaUm  {  Per  Amimaai).  Proprte 


i6rm«. 

Matum  eiai$  de$iruH  sefp$um^  et  tidctur  velU  quod 
malitia  nomlnallur  ttl  aliquid^  quod  ett  tamen  eontra 
enmdem  Pidlotophum  ( ii  de  Anima),  llla  duplicilcr 
inielli)(iUir  :  l)i'0  moJo  condilionaliter  nt  sil,  si  ma- 
Uim  enlis  esset,  tiinc  desirneret  selp^^uin,  id  est, 
malom  enlis  signiQcai  desiructionero  sui  ip^ius,  Alio 
Bodo  iiiteiligitur  qnod  malum  destruit  seipsom  per 
sccideus ,  mahim  enim  cuin  sil  privatio,  non  repe- 
rltur  nisi  in  bono;  dum  ergo  conatur  ad  deslructio- 
nero  boni,  peraccidens  ad  sui  ipsius  destruclioiiem 
coiiatur,  quia  ptivatio  nou  potest  eiistere  sine  sub- 
jecto. 

Magit  est  etigendum  indigenti  ditari^  quam  philo- 
sophari  { iii  Topic.),  Non  qu>  d  sit  meiius,  sed  quod 
S4  magis  necessarium  indigeuii. 

Materia  pritna  primo  recipit  formam  universaUn^ 
deiudeminus  umversalem(Commentatar^  iii  Metaph.}, 


loquen  'ode  iii^  scili«et,ut  habent  ralionem  praedica* 
metiti.  EsteniroDeos  perfecUssirous  simul  ei  simiili- 
cissiiDus.  Improprie  autem  vei  similitudiiie  qua* 
dam,  etlan  illa  quaiidoiiue  dicujitiir  de  Deo. 

Materia  prima  appelit  formam^  sieut  fenuna  virum, 
turpe  bonum,  $eu  puichrum  (  i  Phgs,^  text.  8!  ).  lu- 
telligitur  de  appemu  naturali,  et  uon  animali.  Vel 
sic  :  Niteria  priroa  appetii  formam,  id  esi,  appeitt. 
perfiei  a  forma*  At  ne  quis  existimaret  materiain 
simpliciler  esse  tiirpem,  addit  id  esse  per  accidenii» 
puta  raiione  privatiouis.  Etita  turpe,  quia  turpe  nuu 
est  appeteiis  puicliri«  seu  boai,  nec  est  per  se  iii 
niateria  tiirpitudo  deformitasqoe,  sed  per  accidens, 
qaatenus  privatioais  esi  consors.  Eam  vero  appeti- 
tionom  esse  in  materia»  sic  dicit  Tberoistius ,  provi- 
dentiam  fuisse,  <{o»  et  lorpi  desideriuui  houesl^itis. 
et  e;:enll  opuicniias  quanium  sit  satis,  injecerit. 

Motus  natus  est   ignire  Ugna,   lapides  et  ferrum 


Uoc  est,  prius  naiura  foriu.im  clciuenti,  deinde  for-  o  (ii  Cceli  et   Mundi^  tex.  com,  42,  et  in  i  Meieor,) 


inam  miai,  denique  auiinain.  Ordineni  eniin  babeut 
inter  se  isia  farm9B ,  suntque  aliu!  aliis  magis  vel 
niinus  cominunes. 

Movens  debet  esu  simul  cum  mofu  (vii  PhgtA,  Mon 
seiuper  immediatione  suppositi,  sed  semper  imme* 
diatione  virtutis. 

Materia  ¥emanet  tn  re  facta^  prtva<to  uro  non  (  i 
Phgs.).  Inteltigitur  qiiod  materia  remaiiet  in  re 
lacia  ^ob  Mtione  et  deiiomiujtione  materiae,  sed  pri- 
vaiio  nou  manei  sub  illa  ratione  vcl  denouilnatiooe, 
esienim  formaliler  negaiio  furmo^,  materialiter  ap« 
titado  ad  rorniam.  Quando  crgo  noti  adesi  foruia, 
snne  sub  ratione  prifationls  uoa  rcmaiiet  amplius 
privatio. 

If  oftis  in  quantUaU  dicitur  augmentatic  vei  diminu' 
lia(  V  Phys.  ).  Intelligitur  quod  motus  ad  quaall* 
laiem  proprie.  Unde  rarefuctio  ct  conJensatio  dilTe- 
runt  non  parum  ab  augmentatione  et  diniinutione. 


Adverte  quoJ  du^e  condiliones  requirantur  circa 
lioc,  ut  motus  calefaciat  prftcipne.  Prima  quod  sii 
ve!oi,  Ita  quotl  corpus  calefactibile  distrabatur  plus 
qtiam  secundum  propriam  naiuram  est  disirabibile 
(iiain  rarefactio  est  disposilio  ad  caloremh  ei  sic 
moius  rarefaciendo  corpus  moium  calefacit.becaoda 
est,  ut  rootus  sil  in  magno  mobiliy  et  prop  nquo. 

Materia  negatione  cognosdtur  {%  Metaph,^  tes. 
com.  il).  Nota  quod  nuteria  dupiei  sil,  priina  ei 
secaodi  materia.  Prima  esl  natura,  sed  materia  se- 
cunda  est  naturaram,  sive  babens  iialuraoi.  Priiua 
enlm  roateria  esi  substantia  simplex,  scd  secunda 
esl  sabstaatia  composita  ex  materia  et  forma^  sive 
sit  at  maleria  alteraii<»nis  taiitum,  sive  ul  materia 
alterationis  ei  composUionis  simul.  Propositio  igilur 
veriiatem  babet  de  pniua  maieria  priacipallter.  Ni- 
inirum  enim  cognosciiur  negatione  quateuusest  ens» 
sctt  substautia,  qu»  nee  cst  forma,  nec  babens  for- 


Materia  prima  non  est  (i  Phgs ).  Intellioitur,  ut  su-  ^  roam,  qtianlum  est  de.  se«  Esl  autem  la  potealia  ad 
pra  :  maieria  prima  ooa  est  in  actu  fortnali,  quia  ^  oronem  formam 


materia  prima  iiou  est  forina ,  cum  boc  tatnen  stal, 
quoJ  loateria  prima  sit  in  acto  es^enli®  el  po* 
lentix. 

Magis  et  ndnus  non  diversifcant  speciem  ( ii  7op.). 
Intelligitur  de  spcde  esseutiaii  sic,  quod  magis  el 
iiiiuiis  iion  diversillcanl  spcciem  esseulialem,  scd 
bene  accidentalem. 

Medium  componitur  ex  extremis  ( v  Phys.^  text.  6). 
luiciligitur  de  cuinposiiioiie  similitudinaria,  id  est, 
quod  luediuni  in  aliitu»  gerit  siniiliiudinein  uuius 
extremi  et  in  alio  altcrius  exiremi.  Uuanquam  aii- 
quando  etiain  realiter  coinponitur  ex  extreniisy  ut 
fuscum  ex  albo  et  uigro,  tepidom  ex  calido  et  fri- 
gido. 

Minimo  non  potest  dari  iiimni(i  Phys,).  Inteliigi- 
lur  in  sensu  diviso,  non  in  seiisa  coinposito.  Tali 
eiiim  minimo  possibile  est  dari  minus. 


Motus  esi  tempns  (i?  Phys,).  ResponJetur  quod 
Pbiiosupbus  vull,  quod  ilia  uou  est  prasdicaiio  essen- 
tialis»  sod  accideolatis,  quia  moius  ut  uuuierattis  et 
acceplus  iii  meusiiram  duraiiimis  rerum  l!»larHiu,  et 
operationum  naturaiium  esl  lempus.  Itaque  accidil 
luotui,  quod  ipse  sit  teropua. 

Motus  qm  e*t  ab  extrinseco  molore^  est  violentue 
(vii  Phys.f  text.  conu  10).  Respondetur,  quod  motus 
ab  extrmseco  motore  iion  seiuper  luoveute,  vel  mo- 
tus  ab  extrinseco  motore  io  mobili  noa  liabeute  in- 
ciinaiionem  ad  talem  moium,  dicitur  esse  ? ioleatus, 
ct  sic  debel  iutelligi  propositiu  h«e  ia  via  Penpate* 
ticorum. 

Jtfedinm  promovet  ipsum  molmn  (iii  Cmli  in  oppo^ 
situmest  Phitosophus;  iv  Ph$$.}.  Obidicil,  quodme* 
dium  est  resistemia  succeimva,  et  per  conuquens  est 
impediiiientum  motus).  Respoadetur  quod  auctori- 


Materia  prima  non  est  in  potentia  ad  formam  (  Per  ^  tas  3.  Ca;li  iuteiligitur,  scil.  quaado  medlum  esl 
\lummentatorem  et  l^hitosophum^  y  Melaph.  ).  lutel-  ^  subtile,   *   ' " "  '" — 


ligitiir  de  potentia  activa  ei  instruuieuiali«  et  uou 
de  potentia  passiva  et  esseutiali. 

Magnitudo  et  muUitudo  non  sunt  accidentia  quan- 
litaiis  (  f  Meiaphys.).  iiitelligiior  capiendo  ea  res- 
pective,  taoc  non  sunt  species  quantiiatis ;  sed  ea- 
piendo  ea  absolute,  tunc  sunt  species  quautiiatis. 

Mundus  est  mtemus  (  fiii  Phyt.^  et  xii  Metaph.). 
intelligiior  seeuodum  Arist.  quideui  et  alios,  quibus 
creatio  rerum  ex  nibilo  fuit  ignota ;  iion  auiem  se- 
cundum  veritaiem,  qus  docet  uiuudum  ex  niiiiio 
factum  a  Deo  in  lempore. 

Jf  tfncf  loniim  conjunctum  aiteri^  facit  ipsum  magis 
lianum  ( i  Etltic, ).  £t  sic  seqoeretor  quud  corpus 
•uiuiatum  esset  nobilios  ipsa  auima.  Intclligitur, 
dummodo  unum  booum  non  includat  siliud.  IJiide 
eiiam  nuilum  honuiu  Deo  addiloin  facit  ipsum  majus 
hoiiuro,  quia  est  iniiniius  pra*b:»bens  oiune  bonuni. 

Manifesmm  eet  qnod  Deus  non  habet  genus  ncc  qHa- 


.  et  sic  per  accideiis  promovet  moiom,  scilioei 
ratioiie  veriuilis  et  utibiatiSt  sed  de  per  se  iiiedima 
semper  resistii  motui,  eo  quod  iuesse  appeiii  esse 
lutlivisam. 

Mensura  debet  este  qtud  nuniamm  (xii  Melaplt.)» 
Respoiidetur  qiiod  intetligilur,  quo  ad  sullicientiam 
iiotilicationis,  id  est,  quod  uuu  debet  delicere  »d  ini- 
nimum  iu  noiiiicatioue  meosurati. 

Jf  oiics  drcularU  ceeik  est  ptimut  motuum  (viii  PAfS.)« 
iiitelligitttr,  est  primus  iiiotuum,  id  est^  diuiuruior 
inotuum.  Vel  sic  est  priuius  motuum,  Id  cst,  per* 
fectior  motuum. 

Metaphysica  est  de  omnibut  esuibut  mundi  (i  Phyt,). 
lngeiieresi\e  secuiidum  ratiouescumniunes,  noaau- 
lein  secuiiduiu  propriaui  cuji|!»qttequiddilaieui ;  liomo 
eiiiin  secuiidum  qutddilatem  suam  iiua  ad  met-tpby- 
sicum,  sed  ad  pbysicum  pertiaet. 

Metmphysica  ett  tcienHa  nabiiiMima  ef  diffditiasa 
(i  Metaph.).  InielHgilur  ooii  Iticiusive  si<*,  qnod  so- 


1015  BEDJB  VEtVERABILIS  OCERUM  PARS  i.  SECT.  II.  —  DURIA  LT  SPHtlA. 


r-. 


lint  melapby^tci  sil  considerare  difficiHimii,8ed  etiaro 
«lteriti.<  arl  fictt :  sed  yuII,  qnod  principnliter  lioliug 
BietapliYsici  sit  considerare  dirfiiMllima.  Nobilissima 
autero  oiiqne  ett  ratioiie  saUjecti  tui  principalis, 
quia  non  soluro  tractal  de  trnnscendeniibus  illis  Enie, 
l^no,  fk>no,  Vero,  verum  etiain  de  Deo  et  intelligeu- 
liis  tnnquam  objecto  principali. 

Modica  lransgre$Mi§  in  principip  a  verilaU  deuen' 
denlibut^  in  fine  fii  ionge  deeies  miities  major  (i  de 
Coeto  texu  53).  Eiempluui  est  de  iter  agente,  qui  er- 
rai  in  principio  itinerit,et  ideo  quanto  magispergif, 
lanio  magit  in  errore  perse?erat.  Sic  parvus  error 
in  prittcipiis,  fil  maximus  io  fine,  et  ideo  julicbal 
Plato,  ({uod  prolixus  sermo  liaberetur  de  principii^, 
ui  inquil  commeniator.  8,  de  Anima  com.  4. 

Medium  esi  nubitiui  extremis  (v  Phys»).  Nota  qood 
.duplei  tlt  medinm.  Unum  esttecunduro  magniludi- 
neai,  aliud  autem  medium,  qnod  eligiiur  a  natura. 
Propositio  ?era  est  -de  medio  tecundum  naiuram, 
non  autcro  de  medio  teciindoro  inagniiudlnem,  ti¥e 
tecundum  titum,  glost.  ett  Aristoteies  el  Averroet 
in  2,  de  GcelOv  tex.  com.  74.  Alioroodo  retpondetur, 

3iiod  a!ia  esi  xquivocatio  ex  parte  niedli.  Nam  quae- 
arodicnniur  roedia  percomposilionem  ei  exireroisy 
ticut  c<'lorit  medii  inier  alburo  el  nigruro ;  et  qu»- 
dani  dicnnlur  niedia  per  comparalionero  tanturo, 
sicut  aer  etaqua,suni  roedia  inter  ignein  ct  lerram : 
distincilo  liac  etiain  eti  Averr.  i,  Cotli,  coin.  26.  In 
iieuirit  aiilversaliier  vera  ett  propotitio  attumpla. 
Vide  Zimar.  fol.  73.  Vera  ett  autero  propositlo  in 
pioralibut,  quia  vlnus,  qo»  est  In  medio  daoruni 
exiremoruro,  quae  laul  viiia,  esl  iiobilior  exiremis. 

Melwi  e$t  mori  quam  facere  c§ntra  bonum  tinuiie 
(iii  Ethicarum). 

Medidnm  fiunt  per  contraria  ( ii  Kthicorum  , 
cap.  v). 

Malum  facm  esi  facile^  bonum  auiem  difficUe  {Ibid,), 

Medium  in  omnsbus  rebue  est  laudabite  (ii  Ethico* 
rum). 

Minus  maium  est  eligibUius  magis  malo  (v  Ethico- 
rum). 

Maximum  bonorum  exierior  est  honor  (iv  £(AtVo- 
ruift). 

Matres  plu$  amant  fHios  guam  paireSf  qma  e^tiores 
sunt  de  iis^  et  plures  labores  habenl  rtrra  eot  (vii 
£/AJj.,  eap.  7). 

Majoribus  datur  honor^  minoribus  autem  tucrum; 
qitia  hottor  est  irbutio  Hrtutis  et  beneficii^  lucrum  au- 
lemeii  auxiliumindigetiiiof  (viii  Ethicorum), 

Magistris,  diis  ei  parentibus  nvn  poteu  reddi  eequi" 
vaiens  (ix  E  hicomm). 

Magis  tenemmr  amieis  lartAri  bona  quam  eiiraneii 
{ibid.l 

Muito  gramus  aiiquis  fert^  st  honore  privatur^  quam 
si  bona  sua  auferantur  (ti  QEcon.). 

lfo<mfiiitiiii  Mitai  naturaiiter  dignius  est  femininc 
(t  Poiit.). 

Meiius  estjudicmsecundnm  ieges  et  litteras^  quam 
ucundum  propriam  scientium,  vei  uiitentiam  (n  Po- 
/•«.). 

Muiti  urti  qnandoqne  deierius  serviuni  paucioribus 
{Ibid.). 

Monstro  Umiiii  esi  avaritia  {Seneea^  in  iibro  de  Mo* 
ribus). 

Mihi  erede^  avarus  nan  poiesl  esse  dives  nee  felix 
{Ibid.). 

Muho  magis  prodeM,  it  pauca  preecepta  eapientim 
ieneas^  et  iHa  prompta  et  iu  usu  tibi  itfif,  quam  iimuita 
i/iKfli,  et  itia  non  liabens  in  Lnlmo  (Seit«M,  de  Dene- 
^Mis). 

Mandpiomm  raro  esi  clementia  {BoetiuSf  in  de  Dini* 
plina  SchoL). 

Miserum  est  eum  esse  magislrum^  qui  nunquam  novil 
$$  esse  discipuium  {ibkd.), 

Maseuii^  it  non  eoeuni,  sunt  longioris  vita  femeilis ; 
quia  maseuius  eet  ealtidior  femina  {In  de  Causa  longi- 
tifdittis  et  brevitatic  vitee). 


1016 

h  Mnlier  majoris  ast  pieiade  H  eouspawomM  quems 
vir ;  sed  esl  majoris  tnrjdi>,  eontentioniiet  Utia^  ti  «•- 
iiliosior  est  viro^  et  dt  faeili  dedpitur  (ii  iihr,  de  Msuo- 
riis  animaiium), 

Menstruutn  in  mulieribus  eessat  in  quadragtpmo 
anno,  et  in  atiquibus  manet  usque  ad  qsUnquagesimMm 
annum^  et  ideo  vetulm  anliqttm  sunt  barbatm  (ii  iib.  ds 
Uisloriis  animaiium), 

Multo  gravius  e$t  mate  dedisse  benefiduM  quam 
non  dedisse  {Seneea^  de  Beneficiis). 

Magna  est  diamias  sapientim^  qum  Soeraiem  Miitflio 
Deo  comquat  {Apuieius^  de  Deo  Socratis], 

Manifesta  negare  irrever.ntia  est  (ii  Hbro  Bkotor.). 

Monens  et  motum  tunt  simui  (vii  P^iieortnn,  fcsf. 
9).  Saiiem  vhrtule. 

Materia  estcana^  quare  eniia  possnni  esse  ef  hoa 
eiie  (ii  de  Generai.,  tex.  51). 

Meiiits  est  e$se  quam  non  eue  {Ibid..  iexi,  59). 

Medictts  ast  ariifex  mechanieus  {de  Animm  eom^ 
Q  mfiil.  17). 

Meianeholici  maxime  vera  somniant  {de  DivimU.). 

Mors  nihii  aliud  est,  nisi  frigidiias  ei  riixitae  {D$ 
longitudine  et  brevitate  vitm). 

Mors  nihii  aiiud  eet^  quain  recessus  animm  a  corpore 
{Idem,  de  morte)^ 

Mulio  melius  est  habere  animam  habentem  scientias 
auam  habiium  eoruoris  videre  bene  indulum  {Arisiote- 
ie$t  in  Epistota  ad  Atexandrum) . 

Mulier  mdiorie  pietatis  est,  quam  vir^  $ed  majorm 
invidimf  et  maiitiosior  est  viro,  ei  faeile  deeipi  po/eil 
{Libro  IX  de  animat,  Aristot.). 

Magis  dicimus  ilium  scire  reni,  qui  sdt  eam  afir» 
maiivef  quam  qui  sdi  eamdem  negaUve  (iii  MeSapk,^ 
texi.  5). 

Mors  metaphorlce  didtur  finis  (v  Metaphus.^  texi^ 
«). 

Major  virtue  est  bona  operari,  quam  ttsrpia  tton  apO' 
rari  (iv  Ethicorum,  cap.  i), 
p     Mul  itudo  lemporis  fadt  expenentiam  (vi  £f  Ako- 
^  rtfw,  eap.  7). 

Major  est  delecl  tio  in  qu-eU  quam  in  moim  {m 
Elhicorum^  cap.  14). 

Malitiosus  non  est  bonus  neqsm  in  actu^  noque  po» 
tentia  (viii  Elhicorum,  eap.  8). 

Matu$  rex  tgrannus  didtur  (viu  Etliieorum,  eap.l). 

Matres  plus  diiigunt  fiUos^  quam  patres  (  viii  Ethi- 
eorum,  cap.  7). 

Jf  WtMi  est  dvitaiem  regi  a  viro  opttmo  quam  iege 
optima  (iii  Polit.). 

Media  pouessio  bonorum  exteriorum  est  optima, 
quia  fudltimum  est  rationi  obedire  (iv  Poiii.). 

Minores,  ut  pani  mquaia,  seditionem  faciunt ;  mqsta^ 
ie$  vero^  ut  fianS  majoree  (v  Polit.). 

Meiodia^  iratos^  et  aiiis  passionibus  oceupatos  $mp$ 
alledat^  ipsos  teetos  fadens  (viii  PoHt.). 

Musiea  est  potens  iatificare  hom^nes  {Ibid.)* 

Multi$  $ervit^  qui  eorpori  eervit  {Seneea,  itbro  Ht 
^epist.U). 

^  Magnanind  est  eontemnire  magna  {Idem,  Ubro  ▼, 
ipiil.  59). 

Magnarum  virium  «if,  nogHgere  leBdentem  {Idom  do 
moribue). 

Moneri$.  Istatst  komini$  natura^  ei  non  peena. 

Morierie.  Hae  eondiUone  intrmn^  ut  mdrewu 

Moderie.  Vita  noetra  peregrinatio  e$t  :  Cum  di$t  aoh 
bulaveris.  domum  redeundum  est. 

Moderie.  Siultum  e$i  iimere^  quod  witari  tson 
pouit. 

Maie  de  te  ioquuntur  hominee.  Bene  ioqui  nfanwif, 
faciunt  enim^  non  quod  wereor^  sed  tiuod  soiont, 

Maie  de  te  ioquitur  maius.  Moverei^  $i  koeiu^eio 
faceret^  et  non  morbo;  non  de  me  loquitur,  $oida  $0 
[Omnia  hmc  Seneca^  de  remedUe  fortuitorism)^ 

N 
MAi7  agit  ultra  gradum  $um  perfeetionii^  mo  qaod 
idem  est :  Nihil  ag  t  uitrasuam  spedem  (vii  Metaphno.^ 


WT  SENTENTIiE  PIIILOSOPIIICiE  £X  ARISTOTELE  COLLECTiE. 

u$.  ro».  »11. ).Fa1sa  est  proimsiiio/si  absolute  iii   A  lurt  in  sa^.^orlluis.  Similiier  si  nati 


i)I8 


Itflligaittr  :  liailtaiur  anieiD  hoc  modp,  qiiod  fera  e>t 
de  agentilNis  in  virtute  propria.  Unde  virtus  Infor- 
fnaiiva  exisiens  in  semine,  lieet  non  sit  animaia  in 
•elu  producit  iode  animatum,  quia  est  instrumeniuni 
remoratum  ab  animaio,  TitielicetaCoelo.  Fallitetiam 
in  accideDtibug  eadem  ratione^quia  idem  esl  agens, 
disponens  maieriani,  et  inducens  formam,  sed  non 
virtule  propria,  quia  :igit  sicul  instnirnentnui.  Fallit 
in  agenle  remoio  :  Failit  in  agente  pcr  acciJeni  et  a 
aasu  (Vide  pro  bis  yii  Metapliys.,  com.  31). 

Neque  tmimal  dici$  eue  hominem  {Per  Porph.). 
Illa  auctorius  intelligitiir.  quod  illa  pncdiratio,  Ani< 
mal  esi  bomo,  non  est  directa,  eoquod  infeilus  prs- 
dicalurde  suo  superiori. 

Ncmina  et  rerba  Iranipoiila  iiem  $i§nifieant  (ii  mpl 
iB^fUBMMtf).  Illa  aucloriias  habel  dopllcem  sensom. 
Unus  esl,  quod  solum  propter  Iransposilionem  ter^ 
mioorom  scllicel  nominoin  ei  ▼erborom,  nomina  el 


omues  irea  una 
inanu,  sive  stne  manibus,  tuiie  deflccret  lola  nalura 
iu  necessariis,  diceodum  qood  luu  bomanilas  essel 
nionstriim  actoaliter,  nou  autem  polentlbnaliter. 
Cunsideranda  enim  est  lonc  non  tantum  species 
aciiialis  sed  et  potentionaiis. 

Nultum  eompLxum  est  dejimbite  (ii  Top.).  Respon- 
detiir,  deflnitioiie  rei,  ailiene  dcQnitione  uomiuis.  lu- 
teltigitiir  etiain  unquam  definibile  propinquuin,  li<  el 
bene  ut  reuiotum.  Et  raiio  est,  quia  omiie  defluibile 
propinquum  debet  esse  species.  Sed  nullum  com« 
pleiuin  est  species,  ergo  nullum  complesum  est  de- 
finibile.  Si  igitur  resolvitur  coinplexuui,  beue  etiani 
secuiidum  partes  potesl  definiri. 

Non  fuffl  eadcm  nota  nobii  et  simpliciter  ( i  Phtft,^ 
teit.  5,  I  Poit.f  cap.  t).  Hoc  accipiendum  esl  ot  plo* 
rimum.  Nam  in  Matbemaiicis  suni  eadem  nobb ,  et 
simpliciter  noia.  lloc  Item  veruin  est  de  rebus,  proot 
extra  mentero  ezislunt,  in  qoibus  prius  cognoscimus 


verba  Don  aniltoni  suas  significaiiooes  esseotiales,  g  qu»  poateriora  sont  secondum  naturam,  deinde  tero 


llcet  bone  aecideoiales,  ui  eat  cnsus,  Domerus  ei 
ffgura.Sed  aliom  sensom  habet,  qood  pr.»pier  Irans» 
po«iiioDem  uominom  et  ferborum  non  rooutor  ve- 
ritas  proposillonis,et  sl  llle  sensos  debet  esse  veros, 
tonc  oporiet  qood  Benreolor  proprieutes  lugicaieSy 
•cllicel  ampUatio  et  restrictio.  ^ 

Hon  ens  non  intettigitwr  (i  PAys.).  InleUigitor  noo 
eos,  noii  intelliglior  per  proposltlones  categorlcaa 
afflrmativas»  sed  com  hoc  tamenbeoe  aiat,  quod  noo 
ens  iiiienigitor  per  proposiiioncs  categorlcas  nega- 
live,  lioc  est,  direcie. 

Non  nece$$e  e$t  re$  ferre  ad  disfmtationem^  $ive  ad 
di$putandnm^  $$d  ntimur  ttrminis  pro  rebus  (i  Etench.). 
iotetli^l  or  de  neceasltate  condictionau,  cum  debea- 
BDiia  dispoiare  de  rebus  per  oomlua,  el  non  possii- 
mns  res  porlare  ad  dispotalionem»  lonc  oporiet  uoa 
ttli  nomio  biis  pro  rebus. 

Numertis  est  infinitu^  per  appo$itionem  unitatum 


qtiss  sont  prlora;  alioqoin  magis  universalia  sunt 
doIms,  et  simplidter  notiora.  iioe  eilam  verum  est 
de  bomine,  j^rout  naiuraliier  cognoscit  re*,  non  au* 
lem  prout  scieniiis  pr»ditiis ,  et  in  iliis  exercilatus 
inteliigll.  Vide  Aristut.  (vi  7op.,  cap.  1i). 

Nihit  seitur  demonstrative  et  definitive  (ii  Poster,)» 
Verum  esl,  scilicet  secuiidum  se  totum  et  adieqoa- 
tum.  Essenii»  enim  rei  per  deflnitionem  cognosiciiur ; 
passio  per  demonstratioiiem,  videlicet,  per  ratlonem 
passiouis.  Nam  quatenus  eiiam  aiiain  habet  esseiH 
1  am,  suo  modo  etiam  babei  definiiioiie<ii. 

iVofi  cvntingit  $en$um  decipi  circa  proprium  objectum 
(ii  de  Anima,  text.  com.  95).  Intcllfgitur  duuiiiiodo  sil 
bene  dispositus«  et  objectum  8  t  bene  appropriatotn ; 
simpiiciter  vero  aive  dist  ncte  loqoendo  respondet 
Averr.  (Supermt.  text.)  sensum  esse;  quod  sensus 
in  majori  parie  circa  sensibile  proprium  non  erret. 
Ei  hoe  etiam  respeclo  aenaibilioui  commonium ,  v. 


(iii  Pltys.).  Iiilelligiior  quod  noroeros  potesi  molti-  r  g.,  notos.  nagnltodinis,  flgurae»  etc.,  In  qnibus  ta- 
plicari  in  inflnliuin  per  apiKisitiooem  uniuium.  — •" ' ' •  -  '-" 

Natura  et  priucipium  $unt  subjectum  $ciantiaf  no/ti- 
raU$  {Comment,  iu  Ph^s»).  Sciendum  quod  quslibel 
•cientia  considerat  aliquod  subjectom,  ejas  princl- 
pia,  |ias.siones  et  species.  Naiora  igiiur  ei  princlpia 
ratione  iatios  considerationis  posaoni  eiiam  dici  ob- 
jectom  physicx.  Cum  boc  lamen  sUl  proprium  et 
adsequatum  subjectom  ph^sicae,  iitip>om  corposmo- 
bi  e,  cojos  isu  sont  principia. 

Natura  diriifitiir  ab  agente  infallibiti  {Commentat. 
XII  Metaph.).  rutelllgllur  de  naiura  naturante,  Bcili- 
cei  Deo,  vel  etlam,  de  naiura  qiildem  naiuraia,  aed 
01  plurimum  dunusai  aimpliciter  Inielligitur  de  na- 
lora  oaiurante,  scilicet  Deo. 

NUiU  e*l  in  intetlectu^  quin  prius  futrit  in  $en$u 
(l  Phg$,^  et  II  de  Auima).  Inteltigliur quod  non  oportel, 
qood  omnis  cognitio  iniellectiva  alicujus  rci  depen* 
dei  i  seiisu  elusdcm,  quia  de  Dto  et  intelligeniiia 
lubemos  Dotiilam  intellectivam,  et  lamen  Don  sunl 


metsi  sensus  quoquemluus  frequeoter  fallatur  uisgis 
Umen  frequenier  qtiam  in  sensib.ltbos  propriia. 

Nutla  bona  definitio  debet  dari  per  opposita^  nei 
eticitur  (£js  v  Top.).  ilailo,  quia  roembra  bonai  de* 
finilionia  debent  competere  deOnito,  sed  opposita 
non  conveoiunt  oni  et  eldem ;  ac^ndom  igilur  quod 
libi  auclorius  inteliigltur  de  definilione  qoidiiiutivay 
sie  qood  illa  noo  debeidari  per  opposiu  copulative; 
com  boe  lanieu  sUl,  qood  aliqua  potesi  dari  per  oo» 
posiu  diajoDctivey  vel  com  ordliie  qiiodam.  Uude 
defitiltur  natora  principium  motus  cl  quietis,  quod 
sit  |irlocipium  motos  vel  etiam  quietis,  sed  hoc  cum 
ordine  qoodam ;  propterea  enini  rea  naturalis  movc* 
lor  ad  iocom  suum,  ut  ibl  quiescat.  Terra,  v.  g.,  ad 
ciDlrom  moodi,  ol  ibi  laoquam  iu  loco  suo  naioran 
conquiescat  el  conservetur.  Caetera  de  hoc  axiomaie 
habes  supra  lo  iiitera  D. 

iVoliira  soium  intendit  speeiem ,  et  non  indiHduuns 
{ Per  Awieennam),  ttespondetor  qood  natura  non  in- 


•ettslhilea,  aed  sofficit,  qood  omnis  nostra  coguiiio  Ddividualia,  sed  coromoiiis,  slcot  ccslum  sotum  inten* 


Iniellecilva  depeodet  a  senso  illlos  vel  alterios  rel 
Modo  dicitury  qood  noiltia  Inteileciiva  de  Deocao- 
sau,  esl  ex  ootitla  eflectoom,  per  quam  deveniior 
Immediate  In  cognitionem  subsunliarora  ioseiisi- 
iNllom,  ei  hoc  a  posteriori. 

Natura  non  deficit  tn  neee$sarii$^  nec  redundat  in 
$uperfiui$  (ii  de  Anima^  et  i  Ceeti).  Inielllgitor  qooad 
iinperfecliooem  flnis  ultimati,  lunc  naiura  non  defi- 
cii,  oec  redondat,  licet  qoandoqiie  dtflcial  et  redun* 
dei  io  deieralDatlone  ceni  fluis  deierminati  el  par- 
licolaris.  Alio  modo  inteliigitur,  quod  natura  nec 
deHeii  Dcc  redondal  quoad  touin  speciemjicetbeiie 
qooad  partem  spedei,  id  est,quoad  aliqoa  individua ; 
tel  dicalor,  qood  naiora  deficit  uec  superabuudal  in 
pluribo9,  sed  heoe  aliquando  in  paucis.  Iiem  poneu- 
do  eaaum,q«od  tantora  treaesaeniboraines  iuniun- 
do,  ei  naloa  omnea  eura  sex  digitia  io  uiiaquaqne 
«auo,  luDC  esael  moDslruray  et  redoudaret  tota  na- 


dii  speciem  semper  conlinoare,  ei  non  individoum. 
Alio  modo  alib  dcendom  videtor  qiiod  boc  dicai 
Avlcenna  poneodo  oniveraalia  re  alia  more  Platouico. 
£l  iileo  de  boc  ejus  dicto  noo  corandnm. 

Nihil  $citur  tu$i  verum  (i  Post.).  Qood  non  esl  non 
seitur,  Id  est,  oi  dicit  PbilosopboSf  falsi  non  est  scieii- 
tia ;  ot  non  esi  scienlia  diametrum  esse  coinmenaura- 
bilem  costas,  qiila  id  faisutn  esl.  Dices :  Unde  sequitur : 
Qoia  scieniia  est  verorom,  propterea  demonstratiooem 
ex  veris  procedete  oportei,  iicei  ex  falso  inferatur  ve< 
rom,  lioc  est,  ei  prxmisais  falsis  qoaiiiom  ad  viui 
illativatn ,  et  propter  syllogismi  dispnsltionem ,  scd 
uon  sequiiur  quanlom  ad  vim  prol>ativaiD,  et  uo- 
quam  ex  causa ,  quia  qtiod  non  esi ,  non  poteai  esse 
causa.  aut  probare  id  quod  est. 

Nuttum  indivisibile  movetur  (vi  P/ttft.).  Iiitcliigiiur 
per  ae  et  circumscripiive  dn  loco  ad  Iin^uui. 

Nulta  forma  e*t  compotiti  cx  pmibus  aivenarum 


1019 


BEDiG  VENBRABILIS  OPP.  PARS  T.  SECT.  11.  —  DURIA  ET  SPURIA. 


1020 


raiJ0Nr«iii  {Per  wctorem  Sex  prinetpiorum),  Rcspon- 
detur  qnod  loquiliir  de  forma  simplici  «c  non  coro- 
posiia  f  nec  csi  inconveniens ,  quod  aliqti»  forma  sil 
compoiita  ei  panlhn^  diTersarum  ralionum  sicui 
forma  aggregaia  e«  pluribus. 

Neteimus  verum  sine  eausa  (ii  Melaph.)*  liileUig^tdr 
a  priori.  Yel  sic  :  Nescimua  Yrniin  propier  quid  sine 
caiisa,  cum  lioe  lanieii  siai,  quod  scimus  Yerum  quod 
est,  a  posieriore,  sive  demonstraiione,  quia  sino 
caosa. 

iVoit  $olnm  gratiw  agendee  tis,  qnorum  optniombut 
qHi$  acaniescil ,  sed  etiam  iUls  qui  duntaxai  superficie 
tenns  dtxerunt  ( ii  l^et.^  text,  2).  Conferunt  enim  aii- 
qnid  eliam  inti ;  habitum  namque  nostrum  exercuerunt. 
Sic  in  III  Metaph.,  text,  45,  idem  Phdon.  inquit :  Di- 
ligere  quidem  oportet  vtrosque^  adhasnre  autem  eer- 
tioribus.  Sensus  esl  quod  roinus  quidein  debenii^  his 
qiiam  illis,  aliamen  el  bis,  quaieuus  exHlaruuf  ct 
praeparaverunt  facullatem  iioslram  inielligeitdi.  iiti 
invesli^ndam  et  eruendam  verii;<lem.  Nani  ut  tbi 
Arist. dicil, si  Phrynis  non  fuissei,  neque  Timotbeiro 
liaberemus ;  etsi  enim  Phrynis  arlis  musicjc  miiius 
fiiit  peritus  qiiam  Tiinoihens,  lamen  pra>ceptor  ipsius 
ftiit,  ipsumqiie  excitavit  ac  pneparavii,  ut  artero 
hanc  ad  mAjorem  perfeciionem  peidiiceret,  et  rousi- 
ctis  exccllentior  evaderel.  Vide  plura  apad  Siropli- 
cium  super  hunc  texium. 

Natura  solum  habet  determinare  de  itlOy  quod  est 
corpns^  vel  passio  corporis  (iti  de  Anima),  El  videtiir 
q*iod  fiaturalis  non  babet  detenninare  de  intellectn 
tiumano.  Respoiidetur  quod  naturalis  solum  babet 
deterroinare  de  corpore,  vel  de  passione  corporis, 
vei  de  eo  quod  dcpendet  a  rorpore  in  opcratione  sua, 
el  ens  etiam  babet  detcrniinari  de  intelleclu. 

Piigredo  est  privatio  aibedinis  {In  de  Sentu  et  un- 
sato)n  Respondetur  quoJ  vull  tanium  quod  nigredo 
esi  qualitas  roinus  perfecta  quam  albeJo. 

Necesu  ett  in  demonttraUone  magis  credere  princi' 
pi''$  qnam  concluvoni  ^  koc  ist^  credutitatem  vel  scieu' 
tiam  proemissarum  e$$e  maioris  eredibititati$^  quam 
scienties  $um  €onclu$ioni$  (i  Postet,^  eap,  2).  iDteUigi* 
t:ir  de  necessitate  conditionata,  ut  si  debet  baberi 
credulitas  vel  scieniia  conclusionis  propter  prsmis- 
S.1S,  tttiic  praemisso;  debent  esse  roagis  scitae,  et  nia- 
gis  f reditae ;  bis  enim  propter  qos  credimus»  aliis 
iitagis  credirous,  et  decl.iratur  per  illud  principiuoi. 
Propter  qiiod  unuroquodque  ule,  et  Ip^uro  roagis,  et 
liuc  inieliige  de  digniuiibus  et  aliia  prineipiis. 

Nihit  dat  quod  non  habet  (i  Etench.),  Seilicet  qood 
non  habei  fcl  formaliicr,  vel  virtualiter.  Oportet 
cnim  ut  alterutro  roodo  liabeat,  siquldem  dat.  Poiest 
autem  heiie  llerl ,  ut  aliquid  afns  dct  ali(|uid »  qiiod 
lameii  ifisura  agens  non  habct  fomialiier,  si(  ut  sol 
facit  ii^ta  Inferiora  calida  forroaliter,  licet  l|ise  sit  tan- 
tum  calidus  Tirtualiitr. 

^ti//Km  violentum  verpetuum  (ii  Cotli  et  Mundi,  text. 
com,  8).Notanduro  dupiex  ei>se  vioienium.VioIentuni 
siropliciter,ei  violenturo  secunduni  quid.  Rcspondeiur 
crgo  qiiod  violentoro  secundum  quid  esse  perpetuum, 
iion  inconvenil,  sed  violentum  simpliciter,  sicut  de 
aere,  quod  sit  fhgidus  in  media  regione  aeris,violeotum 
€st  secunduro  quid ,  non  autem  simpliciier,  cnm  non 
orones  ejus  partes  siui  frigidie ,  sed  aliqua  sit  calida 
in  sua  naturali  dispositioue.  Ii»c  Buccaferreus  io 
primuro  roeteor.  Sic  igitur  Philosophi  oulluin  vio- 
lentum  per  se«  et  simpliciier  et  seciindum  totum  no- 
garunt  esse  perpetuari,  tamen  secuiidum  quid  et  per 
accidens  illud  convenit.  Nec  videatur  titii  novum 
hoc,  qnia  rouli»  sont  proposiiioues  per  se  verae  in 
ecienlia  naturali,  qu»  lauien  sunt  falsoe  per  accideos, 
fticut  dicit  ComnenUior  (ln  vi  Phgs.,  in  com.  15). 

Nota  per  u  proUri  non  posiunt  { ii  Phy$.,  text, 
€om.  6  >.  Liiniutur  proposiilo  isto  roodo.  Per  se 
iiou  probari  non  possuut,  veruui  est  slropllciier  et 
4leiiionsirative«  et  per  se  loiiueudOv  umen  ad  boroi- 
iicni  possuiit  ratjvoibos  duceutibus  ad  iufonvenieus 


A  ostendi,  sicut  fecit  Arisloteles  cum  oegintlbos  piima 
principia  (In  iv  Metaph,), 

Non  reminiscimur  post  mortem  {Arist,^  i  el*ni  de 
Anima),  Sciticet ,  qua  parte  reminiscentia  est  aliqnid 
ipsius  sensitivi,  ut  ibi  loquitur  Aristol.,  hoc  est, 
quatenus  fit  per  converstonem  ad  pbanusn  au.  Ai 
bene  etiain  nianet  pust  mortem  raiione  8p<^'eriim 
intclligihilium,  vel  rattone  ejus  cognitionis,  quT.  jsra 
scmet  recepta  iii  intellecium ,  uon  amplius  dept  idet 
a  speculatione  phsnusinatum ,  sive  undein  isia  to- 
gnitio  sit  de  singularibus,  sive  de  universalibus. 

Notitia  primorum  printipiorum  est  nobis  innaUt 
(i  Poster.),  Videtur  ergo  qtiod  intellecius  in  princU- 
pio  siiae  creationis  non  habet  se  Unquain  labuia 
rasa,  in  qua  nihil  est  depicium,  quod  est  coutra 
Aristoielero  (iii  de  Anima),  Respondetur  quoJ  sle 
inteili^itur,  quod  anima  iiaturalitcr  est  inelinafa  ad 
essentiendum  primis  principiis ;  sunt  cnim  taro  ma- 
nifesu,  um  ceria,  ut  sine  ulla  probatioue  ex  sola 
B  terroinornm  inielligeniia  cognoscinlur ,  Unqnam 
vera  et  ceru,  ui,  v.  g.  :  Quodlibet  esi,  vel  non  ei^i, 
vel :  Totum  majus  sua  parte,  etc.,  ejusniodi  soqt, 
ut  si  modo  intelti^aniur  vocabula ,  v.  g.,  quid  signr- 
Ocet  vox  isU  LatMia ,  toium ,  quid  vox  isu ,  pm^  et 
sic  de  cxteris,  staiim  intelligalur  propositionea 
ejusmodi  vcrissimam  esse. 

Nec  maleria  est,  nec  forma  est^  $ed  tolum  compo»- 
ium  (vii  Metaph.).  Inteiligilur  quod  ma^eria  n:in  est 
nec  forma  supposiuliter,  scd  ii>tum  composiium. 

Nihil  sciliir  liitf  reaia  (x  Melaph.).  Inielligitur  a 
priori  ei  cogiiitiooe  perfecU ,  cognitione  aniem  iui- 
perfecta  et  a  posteriori  aliquid  bene  scitur  sioe 
catisa,  ut  puta  Deus  (viii  Phg$.). 

Nihii  videtur  ni$i  color  ( ii  de  Amma ),  Intelligifur 
sic,  capiendo  ly  color  coneretive  pm  cotorato»  ot  sit 
sen»us  :  Mibll  vldetur  nisi  coloratum»  sive  quateous 
coloraium. 

Nec  vox,  nec  Utlera  docet,  $ed  teru$  est  doctor,  qui 

^  nientem  illuminat  (Per  Commmtatorem,  i  Phgs.y,  In- 

^  lelligitur  quod  ipsa  vox  non  docet  prlucipaliter»  sed 

solum  liisirumenUliler;  sed  illo  verus  doctoi  est« 

scilicel»  principalis,  qui  nieittein  illumiuat* 

NihU  e*t,  quod  potest  rationem  entis  tuhterfugerf 
(Per  Avieennam).  Inteliigilur  quod  nihil  est  quin 
contineiur  sub  Ij  ens,  vel  de  qtio  oon  sit  Yenim  dt- 
cere  quod  sit  eiis. 

Nikil  habetur  de  tempore  niti  nunc  (v  Phgeic.).  ffon 
quod  nunc  slt  pars  temporis,  sed  quod  sit  aliqoid 
cootlouativum  partium  temporis.  Est  enim  leropns 
non  ens  permanens,  sed  ens  successivum,  quod  vt 
dicatur  esse,  iion  dcbet  babere  aliquaro  partem  t»er- 
luaiienlero  (sic  enim  noo  ens  successlvum,  sed  eus 
perroanens  esset),  sed  saiis  est  quud  sUas  partes  in 
coniinua  habeat  successione,  iu  ut  pilori  posierior 
per  io  aliquid  coniinuetur.  Sic  dicirous  nune  esee 
diem  Lunae,  aut  nieiisem  Novembr.,  et  bene  didroiis 
seciiiidum  omues  cum  Umen  niin^  istod  nihil  sii, 
iiisi  insUns  quodJam  prxtcrlum  hujua  diei  parten» 
^  cum  fuiura  copubns  atque  coujungens. 

Nullum  bonum  honatum  recipit  additiauem  (Per 
Senec).  Intelligitur  quod  nulluro  bonum  bonestum 
recipit  additionem  per  admlstionero  sui  eontrarii, 
scilicet  roalitiac,  eutn  boc  Umeu  sut .  quod  eapiat 
additionem  gradus  ad  gradus  ejusdem  speeiei. 

Naturate  agen$  agit ,  ut  a$similet  ^bi  pasnpn*  lo* 
telligitur  quod  agens  ntiorale  agit  propter  fomaii 
geiieraudi  acquirendam,  Unquam  proiiter  finem  lUro 
fiiie,  in  quiutuin  ord.natur  ad  saivanduin  speeiem 
In  ordine  ad  perreciionem  universi. 

Nun  pote$t  este  princept  $ine  amicie  (v  Btk.).  Rallo 
quia  de  quanto  foriuna  est  roajor,  de  unto  esl  nii 
nus  secura. 

Negato  uno  contrariorum  de  ofigico  immeiiaU  op* 
potitorum^  concedendum  e$t  et  reUqumm  $ubieeto  «9- 
vente  [Per  Petrum  Hitpanum^  traet.  5).  Notaodoat 
quod  illa  auctohus  est  vera,  salvis  duabos  coodi* 
iiouibus.  Prima  oitt  quando  subjectom  eat  luscefli* 


lon 


$ENTCNTIi£  raiLOSOnnCiE  E\  ARISTOTELE  COLLeCTi£« 


1012 


bile  •mboruAi  eonirarioniai ;  innc  oporiet  quod  si  A 
imnm  negauir  de  snbjecto,  qnod  rHiquuiii  denigne- 
Uir  Inesse  sub]eeto ;  proinde  nnn  sequiiur  :  Lignum 
no«  eil  apgrum»  ergo  lignum  e<t  »anum  Seconda 
conditio,  quod  contraria  sint  immediaia «  hinc  ergo 
non  seqiiitur  :  Lignum  non  ett  album«  ergo  est 
ntgrum. 

NnUa  polen^a  ett  wi  nrmteriium  (i  Cmti).  Inieliigi- 
Inr  ODo  modo  sic  :  Nuila  poteniia  est,  qoa»  pote  t 
producerepraeieritum,  et  sie  est  falsa,  qiiia  Deus 
noiest  destruere  Socratem,  ei  reprodiicere,  ui  cx 
lide  credimiis.  Alio  modo  intelligilur  qiiod  nulla  po- 
leniia  est  ad  prafierifum  quod  fuii  praelerituiu,  iia 
01  per  eam  possit  fleri  quod  non  praeterierii  qu^d 
pr«tcrilL  Sic  i^eus  non  potest  facere  ui  Socmtes 
desirucius  non  faerii  destructus.  Implicat  enim  isiud 
ceniradiciionem»  sed  bene  illom  potest  per  siiam 
cninipotentiam  reparare  et  resusriure  deaiructum. 

/Von  saiiivs  domiHl  noHrarum  operationum  a  prm-  p 
tipio  unfua  ad  finem  (iii  Ehie.).  Intclligiiiir  sic  :  N  >s  ^ 
sumiis  doroinl,  id  est,  liberi  producii  nostrarum 
o(  erationom.  Iia  at  etiam  posltis  omnlbus  re«|iiisitis 
ad  agendiim,  possimos  aon  agere.  Y.  g.,  etiam  si 
quis  iiiakime  esoriat,  tamcn  a  cibo  oblaio  poteiit  ab- 
atinere;  bujusmodi  Tcro  Iibertas  in  brutis  minine 
repeiitur. 

Hem  quodli^  agh  ia  ^odiibet.  Non  quaitibet  |ni- 
tkur  a  quolibet.  Nan  auadtibet  fit  e%  quoUhet  (i  Pkge.^ 
text.  43),  $ed  determimtum  ex  detenduato»  Tria  baee 
pHucipia  contrariorum  principiorom,  ei  qnibiis  oro» 
nia  fiant,  supponit  et  expl.cat  Aferroes  apud  Aiisio* 
lelem  (hid.). 

Nihit  agit  i/i  lefptum  (i  de  Generat.).  Primo  et  per 
ae«  aed  b<*ne  secundario  et  per  accidens* 

Neee$u  nt  omne  dhitum  prmdieare  de  membrit  di- 
tilentibue  {Per  Boet.).  Inlelligitur  de  illis  quic  balient 
•e  yt  species,  vel  differentiae,  et  non  de  illis  qiiae  ba- 
bent  se  ot  analoguui  in  sua  analogaia.  C 

IValiira  determiuatur  ad  unum  (u  Metaph.,  text. 
€cm  5).  Noit  ioielligitur  propositio,  quod  iiatara  de- 
lermiiiatur  ad  nnum  producibile,  sed  ad  unuui  nuw 
dum  producendi ,  quTa  videlicei  noii  est  principtum 
indetermtnaium  r^speclu  opposiiornm ,  sicut  est  vo- 
lonus  ubi  adverte  qnod  rutio  allegatur  ibi,  quaro 
poieiitiae  raiionales  aini  ad  oppo^ita,  qnia  eadem  est 
arieniia  ciiairarionim,  ubi  Afcrr.  reddit  caosan,  dl- 
cena  juxta  textom  qaare  agena  ratloaale  aglt  deo 
eouiraria,  el  esi  quia  agit  per  scientiani,  et  qoia  scit 
doo  coblraria»  ideo  agii  duo  contraria«  qa'a  srlentia 
conirariorumesi,  ana  sobjectlve  intellige,  quiii  in- 
tellectua  est  sabjectom  omniam  scientiaram. 

Nobiaora  tunt,  qum  paudoribue  indigent  (i  Cetli). 
Inlelligilur  cadteris  poribus  alioquiu  rex  utique  plu  • 
ribos  lodiget,  quam  aliquis  civis  fcl  ra»ticus.  Deinde 
4iel  etiam  potest  quod  illud  Ari»toteiea  dicit  de  cor^ 
poribas  illls  auperioribua,  ubi  qaod  perfeciius  ost 
paocioribas  notibus  indiget  ad  suam  obiinendam  D 
perfeclionem.  Ycrbi  gratia  :  primum  mobile  per- 
fectius  e^l  orbe  lunari ,  adeoqoe  uno  tanlum  move- 
lor  mota«  cum  erbis  lunaria  mofcaiur  duobus  fel 
Iribaa;  secua  esi  in  bis  infcriohbus.  Hoino  enim 
atiqoe  inier  omnia  ista  subsiantia  est  perfectissima ; 
malto  autem  plaribua  motiboa  et  operationibus  ad 
auam  consequeodam  perfeciiooem  indiget,quamquid- 
qa^im  aliorum. 

Nikii  agit  infra  iuam  tpedem  (fii  Metaph.  et  ii  de 
AiUma).  Intelli|ltur  firiuto  propiia,  licet  bene  firtute 
ajKeniis  agit  infra  suam  speciem,  et  boc  fiftate  ageo- 
tia  nobiUorta. 

Nuila  qualitat  miaa  e$t  m  timptiei  earpora,  in  da 
aentu  et  tentata.  lotelligitar  sic»  qood  aulla  qnaliiaa 
iiiisita  qaaiitatibus  contrariis  est  iu  corpore  aimplici 
exislenie  io  soa  natorali  dispositione. 

NnliM  tubttantim  /U  «  eatu  (fii  Metaph.).  Inielligi- 
lar  4e  aubaiaatia  porbcta  prifluuria,  com  boc  laiHeu 


sint,  quod  substantia  imperfecta  ct  secundaria  debet 
fieri  n  casu. 

iVou  eti  mendaeium  abttrahentium  (it  Piigt.»  text. 
18).  Ac  si  dieat,  non  ob  Id,  quod  ^bsirahai  imeiie- 
ctus,  qmn  absiracta  non  sunt  re,  meiititar  et  falsum 
dicit.  B^t  eiiim  illa  alistractio  simplet  coiisideratio 
rei.quas  nibil  babet  falsitaiis.  Ut  mathemaiici  abstt.i- 
benies  a  maierla  senslbili  subjecia  motui,  secunduui 
tniellectain  non  mentioutur,  quia  nonasserunteaesse 
exlra  maleriam  sensibilem,  boc  euim  esset  meuda- 
cium ,  sed  coiisideraut  de  eis  abaque  consideratione 
materi:e  sensihilis,quod  siiie  mendaclo  fieri  potest. 

Natura  in  tuit  OBeratiombut  non  fadt  tattum  (ix  de 
Natura  ammatium).  Quia  non  progreditur  de  extreuio 
ad  exiremiim  aine  me<lio. 

Non  ett  ratio  ad  principia  (vi  Etltie,^  eap.  4). 

iVa//iit  patiiur  injut  um  volens  (v  £i/ifconimi. 

NuUut  ett  bomu  fei  malut  per  tuperabunduHtiam 
(Ibid.). 

Non  ett  antnino  fdix^  aui  tpeeie  tufpHuimut  ett 
(Itid.). 

Nutlut  ett  baataa  nea  bonut^  nim  uolent  (iii  Etltieo^ 
rum). 

Non  parum  difert^  tie  uet  tie  attuetei  a  jueeniuie^ 
imo  muitum  (iii  litiiieantm). 

Nultut  eutt  tivere  tine  ameitt  habent  retiqua  bona 
(viti  Ethieorum). 

Neque  Oetpemt  ita^  neaue  Lutifer  admirabitt^ 
tieut  juatitia,  qum  prmelaritmma  e^tutum  perttrp:*  oi- 
ifetiir.  Et  proterbio  dieere  eontuevimut  :  Jnstitia  in 
tete  virtulet  eontinet  omnet. 

Non  faeite  ett  ex  aniiqHa  eontuetudine  omnet  trant" 
lerre  ad  termanet  (x  Ethicorum). 

Natura  non  faeit  unum  iutlrumentum^  niti  ad  unutn 
oput  |i  Poiii.). 

Nihil  differt  mtate  puer^  et  moribut  puerilit  (i  Ethh 
eorum)» 

Nultitm  animaiium  a  natura  iiabei  termonem »  atsi 
iiomo  (i  l^otit.). 

Natura  faeit  omnia  animatia  propter  hondiiem 
(iPo/il.). 

iVoii  idem  ett  bannt  uir^  et  bonut  cimt  (iii  Po/tf.). 

iVoii  eonlingit  eum  bene  prkuipare.  qtd  nunquam  sub 
prindpe  fuit  (Ibid,). 

Non  taium  opartet  potitiam  a  pri*eipio  inttituare^ 
tad  eUmn  oportat  iptmm  carrigere  (iv  Polit.). 

Nobilitat  et  tiriut  in  paneit  inveniunlur^  quin  nobt* 
ie$  et  bmti  $unt  pauei  (f  Pofif.)* 

NuUut  manum  mittit  ad  impat^iHa  (f  Poiit.). 

Non  focite  potett  invadi^  nec  faeile  eoniemnit  qui  eti 
tabriut^  ted  qui  ett  ebriut;  ueque  qui  vigHat,  tad  qul 
dormit,  quapropter  principet  ut  non  iuvadi  poemnt^ 
ebrietatem  et  $omnum  muttum  debent  evi:are  (v  PoHt.). 

Non  facile  ett  cm'atem  eine  iegibut  ei  eontuetudini-' 
butpermanere  (v  i  Polit.). 

Natura  eauta  at  ordinit  omnibut  (viu  Pbut.^  text. 
15). 

NuUa  ret  adeo  vitit  et  parva  ett  in  natura^  qua  non 
iiceat  tpectitre  atiauod  divinum  et  admirationa  dignum 
(In  nrimo  de  partibut  Animaiium,  cap.  5). 

Seeetu  futurum  prineipem  tubditum  fuitte  (f  ii  Po- 
fi/.). 

Non  pouibiie  ett  poiitiam  etH  aptimam  rine  mode^ 
rata  abUHdant.a  (Ibid.). 

Non  totum  erudieitdi  tunt  pueri  in  arta  utiti  et  ue^ 
eetsuria,  ted  ettam  in  artibut  tiberaiibut  (fiii  PoUt.). 

Noli  pmnitere  de  re  prmterita^  quia  iUud  ett  pro< 
prium  debiiium  (Seneca,  inde  Iteginune  prindpum). 

Nimia  familiaritat  eontemptum  parit  (lbid»t  in  Ubr^ 
eeeundo). 

Nobilittimum  amnuiUum  e$t  homo  (Ibid.)* 

Non  qui  parum  habet  pauper  ett^  ted  qui  ptut  euptt 
(Seneca^  ad  LueiUum). 

Nemo  est  dianut  Oea^  nid  qvi  Oei  oput  implat  (Sa* 
nectt^  ud  Ludtium)^ 

Nemo  divet  nateitur  (Ibid.). 

Nemo  gtor.ari  di'b€t,  uid  de  tua  (Ibid.). 


1023 


BEDiE  YCNLRAniUS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.  —  DDBIA  ET  SPURIA. 


lOU 


NaiurM  paucn  mmtitisque  eontenta  est .  poet.y  Ub.  n 
de  Confo/.y  pro  S). 

/Voii  refert  iiHum  multo$  librot  habea%  ei  legat^  $ed 
quambonoi  kabeas  {Snieca,  ad  LucH.^iiL  vi,  ep.  4^). 

NuUatietoria  mojor  eit  quam  vWa  vincere  (Ibid,), 

Non  ax  deformilate  corporh  denudalu*'  ammus^  sed 
fs  pulckritudine  animte  ornalur  corpus  (Ibid.). 

JVon  nosiumus.  Faeil  hoc  quod  nemo  vilam  suam 
rffokil  {ibidem^  epist.  89). 

iVofi  te  movent  dieentis  aucioriias,  nee  quis  dicat^ 
$ed  quid  (Ucaiur^  attendiio  (Idem^  de  For.  viics^  cap. 
de  prudent,). 

NoH  auribat  tibi  quoU  non  es,  nee  major  quf  m  es 
viderirelis^  esto  (Idem^  de  Formui.  vJee,  cap»  de  eon- 
tineni.  )• 

Nuiium  benefieium  dandum  est  negligenli  (Idem^  de 
Denrficiis,  iib,  i). 

Voii  refert  quid  aui  qnantum  deiur^  sed  quo  animo 
detur^  quta  beneficium  non  in  eo  quod  datur  cotuisni^ 
sed  in  ip^o  dantis  animo  (Ibid,), 

Nullivirtus  praiciusa  e  I,  omnibus  patet^  omnes  ad- 
mittii^  omnes  inviiat  :  egenos^  servos^  reyetet  exsuies; 
non  eligit  domum^  nec  cfitsttm,  ted  nudo  homine  con- 
tenia  esi  (Idem^  de  Uenepciis^  iib,  in). 

Non  faciunt  equum  meUorem  aurH  freni  (Idem^ 
iib.if,epist.A\). 

Non  m  beneficiis  nee  ingeniorum^  nee  in  agromm^ 
nee  in  prmdiorum  possesBionibus^  nee  %n  puiehriludine, 
nee  in  fama,  nee  in  gtoria  beaii  udo  consisUt  {Boei,^ 
df  CoMfo/.). 

^  Nuila  pof/if  efficacior  est  ad  noeendum^  quam  fami- 
iiaris  inimieus  (iii  de  Contot.). 

Non  esi  difMia  oslendere  quomodo  ex  uno  absurdo 
aiternm  uauatur  (Simpticius,  i  PAvf.).  Utrique  con» 
teniiose  sgllogixant^  et  ueiissus  et  Parmenide\^  nam  et 
fafsa  aecipiunt^  ei  nan  s^iiogiwanies  suni  (i  Ph^s.ftext. 
22  61  25)* 

Nemo^  quam  bene  vivat,  $ed  quod  dikt  curat{Sen.^ 
iib.  III,  4ppjfi.  22). 

Nan  jubeo  te  semper  iibrit  intisieref  aut  pugUlaribus. 
Dandum  est  enim  tnlerualium  aUqnod  animo^  non  ut 
res^lvaiur^  $ed  ut  remiiiatur  (Idem^  i.b.  ii,  fpifl.  15). 

NobiUias  est  iaus  queedam^  provemena  ex  meritie 
pvenium  (Boei.^  iii  d§  Comol.). 

Nalunt  entia  mala  gubemtni,  N^n  esl  bonum  plurati'' 
tas  prineipatunm.  Onu$  ergo  princepe  (iii  Mvtaph.^ 
lext.  55). 

Non  est  fa$  hamlni  eunetas  dtvlnt  oporit  mo^JiiMt 
vel  ingenio  comprahendere^  ul  sarmaue  expiieare  {Baet., 
lU  de  ConooL). 

Nuila  e$t  mtionnli$  traalMra^  miln  ei  ni  Uberiae  ar" 
bitrU  (f  Ibid.). 

Non  e$t  dignn$  dnlearie  aeumine^  qni  amariiudinis 
nceeii  ininecetri  gravamina  {Idem^  da  Discipiina  $cha^ 
iarium). 

NuUa  e$i  re$  magia  nodva  di^eipulo^  quam  vita  ooih 
iumelio$a  magitiri  {Ibid.^  eup.  n). 

NihU  en  ortnm  $ub  $01$,  eujn$  eun$a  legitima  non 
pmee$$arit  {Ibid.). 

NthU  $tt  generoUne  et  $iuttliu$  tko^quam  virperfe' 
eie  bontu,  qiu  in  iuntum  eeeteroe  hominee  exceilit,  in 
qnantnm  isee  a  dii$  immonalibu$  exuilitur  (Aputeu$t 
ia  lib.  de  Deo  Soeraiie). 

Nunquam  oportet  Donunum  e$9etinecustodiu,mnae 
eivitaiem  (in  (Econ.). 

Nemo  habet  parem  euram  suorum  et  aUenorum 
{Ibid.). 

Non  ast  dignus  seientia^qui  scientim  insnrgii  pree* 
€aptari$>{Boei.^  in  lib.de  Diuip.,uhoi.). 

Non  umper  in  aclu  sis,  sed  inUrdum  animo  tuo 
reftUm  duto;  et  ipsa  requiee  fti  plcna  eapientia^  stn* 
dits  et  bonis  cotiiialionU^tts  {Ibid.). 

Non  e$t  faeite  largum  fieridioitem  (Com.  nr,  eup.%). 

Natnru  modide  mimmi$que  eontenlu  a$t ,  ai|iif  mi- 
Hololfm  jt  toluerie  wrgere  tuparfiutt,  uut  injueundnm 
>ni  quod  infuderie,  aui  nojUum  (Boet.    .   ie  Consoi, 


A  Non  tanlum  mior  v^^tliineniorum,  nec  formee  exeel' 
tentia^  nec  auri  mullitudo  vatet  ad  mutieris  taudem  et 
rirituem,  quantum  vatet  modestia  in  q*iotibet  opore^  ne 
siudium  honeste  decoreque  vivendi  vila!  (In  CEcon, 
Aritto'etis). 

Non  debet  homo  sanee  mrniie  ubieuuqtiA  eonvertati 
(Ibd). 

NihU  tit  quod  te  a  Phitotoph.  remojtetu  et  retocety 
nee  paupertas,  nee  indigenlia  alicujus  rei  {Seneea,  ad 
Lucilium^  lib.  ii,  fpif '•  17). 

Nonirasei  in  quibne  aportel,  ei  iraeei  in  quibu 
non  oportet.  ituipientis  est  (iv  EUt.^  eap.  9). 

Non  omnia  eveniunt  ex  tieeeseitate^  $ed  mulla  fiuut 
a  cauu^  et  tid  utrumiibet  {mpi  'Epft.  eap.  6). 

A'oii  omiitf  quod  videtur  probabite  ett  probabila 
(i  Top.,  eap.  I). 

^ii//iff  honorat  iHvitiat  propier  u^  sed  proptir  aliud^ 
amiciiiam  vera  tie  (iii  Top.^  cap.  2). 

Non  to*um  qui  clam  toUit^  $ed  eUam  qui  palum  lo/- 
B  lere  vutt,  tatro  ett  (vi  Top,^  cap.  26). 

Nomina  sutkt  finita^  res  vero  infinifee ;  ideo  uuum 
nomen  piura  significat  (i  Elenck.^  enp.  \). 

Neqatio  non  cotatituit  speci9i.n  {BoeL^  lib.  Dhis.). 

Nihil  appeiit  id  qnod  in  se  nobet,  nec  qnod  ftH 
eonlrorinm  e$t  (i  Ph^s..  lex  .  81). 

NuUa  mutatio  est  infinita^  seeundum  terminoe^  $ed 
bene  secundum  tempue^  ut  motu$  casti  (Ti  Phg$.^  text. 
95). 

Natura  semper  desiderat  id  quod  meUua  ast  (De 
gener,^  text.  59). 

Nix  et  pfuvia  habent  eumdm  locnm  et  eamdem  mo« 
fonom  (/  Metear.^  eap.  4). 

Non  moriuus^  noit  e$t  homo^  ni$i  eeqtuooee  (i?  Jfo*^ 
leor..  lext.  54). 

Naturalie  tn  definiendo  aecipit  muteriam ;  iogkus 
varo  formam  (i  de  Anima,  text.  IG). 

Nocteo  magie  ia  sUjttio  sunl  qnam  die$  {Cap.  De 
Divinal ). 
r      NihU  est  melius  iHtellectu  tt  f dtvlia,  prorlor  Deum 
^  {Lib.  dbona  Forluna). 

Non  solus  homo  fomnml,  sed  etiam  bruta  {Lib.  it 
de  Anima'ibus). 

Nullum  animol  in  parlu  palilur  lam  vehemenlissi' 
mos  dotores^  sieut  multer  (Lib.  ti  de  Animai.). 

Non  omne  quod  apparet  verum  e$t  (iv  Uetaph.^ 
eom.  1). 

NikH.agit  aetiottem,  ad  quam  non  kabet  polenUam 
(n  Meiapli.^  com.  7). 

Non  ut  sciamus  qwd  tit  virlut^  perterulumur^  ted 
ht  boni  effidamur  {Lib.  ii  Eth..  eap.  2). 

iVoii  oportet  tanlum  verum  dicere^  sed  eHam  causum 
faini  assignare  {vn  Etk.,  cap.  14). 

Nalura  modtcum  desiderat,  opitUo  vero  iuuueutnm 
{Seneca,  rpisl.  16,  Ub.  n). 

Necrase  e$t  permulti$  indigere^  qid  permnltu  po$$i 
denl  {Boet.^  Ub.  ii  Consol.). 

NuUum  malum  impttnitum^  nullttm  botmm  trroms* 
|.  «oramm  (Idem^  Ub.  it  Prov.  i). 

0 

Omne  unum  e$t  indivisibite  {i  Melaph.).  IniellHplttr 
cum  reduplicaiione,  ai  sie  :  Omne  unum  ooatemis 
unum  est,  indlviftibile.  Unum  enlm  deftoliuir  id  quod 
est  iDdiTisom  in  se  et  dlTisum  a  qaoeouqoe  alio. 

Omno  ^tfOii  ofi ,  idoo  e$t^  ottto  imiim  ifiMuro  «1» 
por  Bool.  InteUigitur  uno  modo  ilc.  Omoe  qood  eti, 
ideo  ett,  qula  babel  se  extra  anlmam,  modo  iioiTer* 
sale  se  habei  extra  anlmam.  Ergo  non  oportel  quod 
slt  niioni  numero,  vel  singuln,  quia  oniTertale  est 
termlnus  Inienilonis.  Alio  inodo  dkitur  qood  unlTer- 
sale,  qooad  suom  esse,  est  bene  singolare,  seo  quoad 
signiflcationemi  seu  repraesenuiionem,  esl  qoiddam 
comraune. 

Omnif  eau$u  e$t  prior  sm  effectn  {Per  CummfOl.. 
tn  de  Cottfif).  Respondeior  qood  prioritas  est  donlei, 
sclHeet,  teni|>vi8  et  naturae.  Modo  aoctorins  doDCi 


fo:^ 


SENTEiNTii£  rfllLOSOPlIICi£  CX  ARISTOTCLE  COLLCCTiE. 


lOii 


inielligi  de  priortiiie  nalune,  el  non  tfnipori9«  el 
iy  naiura  in  Untum  deliel  Talere  sicul  naturoliiir. 

Omnii  concaptut  naturalh  ium$ndu$  nt  «  fofnna 
(f  II  UctaphX  Verum  est  de  suhslaniiis  habemibus 
lormam,  si  fbtfrint  simplices  et  iromaieriales,  sieot 
Deu8  et  anfeli,  tonc  eorum  eooceptus  essentialis  su- 
nieodus  est  a  (iropria  perfeetione,  et  a  propria  essen- 
lia.  Unde  nll  mirum  si  proprius  etmceptus  materi» 
prim»  non  sumitor  a  furroa  ipsius  propria,  quia 
nuliam  liabet,  sed  vel  tantnm  ex  actn  ipsius  eutila- 
tiTO,  Tel  pcr  analogiam  ad  formas  et  perfectiones»  et 
quas  habet  potenliam  cssentialero. 

Omna  f  arod  inoil  melian  et  nobiliori^  eH  magi*  eli» 
gendum  (ii  Topic).  Ct  slc  sequeretur  ultra  modum 
bibere  et  crapuloae  vivere,  et  vitia  esseul  magis  eli« 
g<'iida,  eo  quod  iniiunt  melioribui  et  nobiliorlbut», 
sciKcet,  hominibus.  Bruta  eiiim  in  muUis  lemperan- 
tius  et  conTenientitts  naliirae  Tivunl  qnam  homines, 
de  qua  re  pulcberrima  videre  esl  in  libello  Pluiarchi, 
utrum  etiam  bruta  ratioae  sint  prxdiu.  Oicitur  quod 
sie  debet  lotellipi,  bob  de  quocunqoe  Inexistenie 
ipsi  bono  meliori  eC  nohiliori  («lc  eiiim  prooederet 
obie'  tio  de  brutls),  sed  de  Inmo,  et  nec  tunc  sinipll- 
citcr  vcrum  est  (quia  aliquando  id  f|iiod  inest  mious 
hooosiutpliciter  melius  est  eo  quod  inest  magis  bono, 
•ed  f erom  est  secundum  quid,  sive  oi  sic,  quia  ut 
sic  habet  esse  quoddara  digoius,  sive  rationem  oobi- 
iiorem,  ratione  subjecti,  qua  superat  alterum  bonum 
etiam  alloquin  «quale,  vel  etlam  majus  extstens  in 
miiius  hono. 

Omne  iniilligere  ett  pati  (iii  de  Aninm).  Vernm  est 
de  iolelligere  recepio,  falsum  de  intelligere  irrecepto« 
puu  de  Ipso  ialeiligere  Oei.  Cst  enim  i>eus  actus 
purus  per  nudam  ioieltigens  essentiam,  nou  per  po- 
lentiam  allquam,  vel  intellectionem  nllam  snperad- 
diUm  sua  essentiae,  ideoque  uullo  moJo  potest  dici 
iutelligere  ejoi  esse  iiuodJam  paii. 

Omna  aiierak.ie  ett  eorruptmte  (i  de  Generatione). 

Respoodelur  qiiod  loquiiur  ibi  de  altcratione  cor- 
roptiva,  non  autem  salvativa,  seu  perfeciiva,  v.  g., 
quidquid  caleflt,  vel  fiigefit,  est  curruptibile,  quod 
aotem  alteratur  per  susceptionem  lumiiiis,  ut  luua, 
por  susceptionein  scieiiiia;,  ut  auima  raiionalis,  etc, 
iioii  est  corroptibile. 

Omnie  quaUtae  denominat  tuum  subjeetum  ^ln 
Prmdicamintit).  Hoc  est  pro  natura  el  ratione  cujus- 

Sue  accidentis.  Aliter  enim  utique  denomiiiat  acei- 
ens  reUiivum,  aliter  absolutum ;  illiid  cuiu  ordiue 
ad  aiierum,  hoc  siiio  uli  ordiiie.  Deinde  piscii  ille 
qoi  lorpedo  vocaiur,  per  rcte  transuiittens  iorporem 
in  manut  piscatorum,  qiialitaiein  quideiu  eamdem 
imprimit  in  rete  et  in  iranus  piscatoruiu ;  atumeii 
uec  eodem  roodo  impriiuit  et  afilcit,  nec  eodem  de- 
nominat.  Dicitur  riiim  maiius  piscatoris  torpere,  non 
umen  ipsuiii  rete.  Isu  euim  qualiUs  noo  est  naia 
uoomquodque  suum  subjectum  afScere  eodem  modo 
slculi  aibedo. 

Opartet  prindma  temper  manere  (i  PAjfs.,  text. 
€9m.  50).  iiitelligitur  secundum  Avcrr.,  vldolliet, 
quod  prinelpia  noo  debent  esse  iransmutabilia  et 
generahilia  ex  aliis.  Ct  h«c  est  lutentio  i*hilosophi 
{ihid.). 

Omnequod  fit^  fitatiln  timili  (vii  Metapk.),  luUl- 
Itgitur  sic.  Omne  quod  fit  geoeratioiie  uiiivoca  et 
particulari,  simpliciter  fit  a  sibl  simili.  Per  hoc  qo^Ml 
dicitur,  cenerauone  onivoca,  excluduntnr  vermes  ei 
alia  slmilia  animalia,  qu«  sunt  et  generautur  ex  pu- 
ireractioiie  virtute  solis.  Per  hoc  quod  dicitur  parti* 
cuiarl,  exduditur  Deus,  qui  e«l  causa  universalis 
omniam  rerum. 

OmmiMi  rcmm  ^iuui<i<ai  deierminata  «sl,  ieciiii<fMm 
wtaiuiiudtuem  et  parvitaiem  (i  P/rjTf •,  texi.  5(>,  58). 
Pro|)OsiUo  iiraecipuo  iocum  hjbet  iu  viveutibus  et 
pariibus  eorum.  In  iis  enim  corpus  lerminaiur  maxi- 
BM  el  minlmo  intriosece,  qnoniam  esi  iustrumentum 
aoim»»  ut  ex  ejus  definlilono  patcl.  Omnls  autem 
instronicuti  quauiius  utrin<|^o  lormiuau  est,  ul  Ira- 


A  diiur  i  ei  vii  Polit.  Praeierea  cutn  accretio  et  decretio 
viventis  fi.it  ab  anima  et  calore  naturali,  in  quibus 
est  virlus  finit3,  ipsam  quoque  fiuiiam  ac  «letermi- 
natam  esse,  uecesse  est.  Adde  quod  naiura  nihil  facit 
fortuito,  et  abhorreai  indeterminatum  et  iudenniium, 
ut  est  in  ii  et  viii  Pbys.  Quare  oportct  accretiooeni 
et  docrdionem  viventis  non  etse  iiideterminaum. 
cujus  lermlnaiionis  causa  esl  aulina,  cujus  Instru 
inentum  est  corpus.  Iuielligenda  est  etiani  propositio 
de  rebus,  ut  per  se  eiistunt,  non  de  bls  qu»  inexi- 
stunt  in  alio,  ut  sunt  partes  contliiui  in  loto.  Plura 
vid^  apod  Tolet.  {Lib.  i  PAyi.,  quastt.  9). 

Omne  prineipium  debet  ette  propoMa  necettaria 
(i  Pfnft,).  iQlclligitur  de  principio  coinpiexo,  et  uon 
simplicitcr  priioo  alicuju.s  scientlA.  non  autem  do 
priiicipio  iiicomplexo  et  simpliciter  priroo.  Tale  eoim 
priiiclpiuro  n:m  esi  propositio,  imo  uec  semper  neces- 
sariuin  m^.  sed  quoddam  conlingens  etcorroptibile. 

Omnit  tubttantia  dignior  eti  accidentc  (vii  MetaphX 
Q  Yerum  est  de  digoiute  essentiali,  non  autetn  acn- 
dentili,  quia  accidenlale  accidcns  est  digiiius  sub- 
siantia,  ut  patet  in  scientiis  et  virtuiibus,  qu»  acci* 
deiitia  sunt  digniora  liguis  et  iapidibus,  qua  umen 
sunt  subst  intiic. 

Omnit  differentia  debet  suiut  a  [orma  {Per  Porph.). 
Iniellitfilur :  Omnls  dilTerentia  debet  suini  a  forma  coiu- 
paraiido  compositum  ad  compoJtnm  ;sedeumparaudo 
siinplex  ad  eompositum,  tunc  debet  sumi  a  roateria. 

Oamia  faliiro  de  necettttaie  ecenient  (i  iri^l  *E/9fUQ- 
vftaff).  Verum  est  In  sensu  composito,  non  autem  In 
aensu  diviso.  Vel  verum  est  et  hypotbesi,  nou  autein 
slinplicilir.  Si  enim  futura  suni,  utl<|oe  evenient  ne- 
ces!»ario«  Implicat  eulm  contradictitiuem,  eveutura 
esse  et  nou  evenUra.  Mon  Umen  quacunque  eveu» 
tura  sunl,  eveiitura  sunt  necessario  siuiplieiter,  sivo 
necesslute  quadam  ahsoluu. 

Omne  quod  eif ,  quando  eti^  necette  eti  eiie,  h  onuia 
quodnon  eti^  quando  uon  eti^  necette  eti  non  ette  (i 
p  mpl  'Epfus\ftiag).  Limiialur  eodem  luodo  sicut  pras- 
^  cedens. 

Omnii  differenlia  debet  convocare  alteram  partem  rei 
{Per  Porphyr.).  Intelligit>ir  de  rebus  esseniial  ter 
compositis,  iiou  aulein  simplicibus. 

Opposiiorum  eadem  ett  ditciplina  (iv  Metaph.).  Ile- 
spandeiur,  Pailosophum  velle  quod  propositiones  op- 
posita  contrari»  et  conlradicioiLc  pert:neani  ad  eam- 
dem  scieiiiiam  materialiter.  Ct  iU  qui  considerat  de 
saiio,  considerat  etiam  de  a*groet  contra.  Rarsus 
qui  conaiderat  illam  propositiouein  :  Sanitas  est  qua- 
tuor  primarum  qualiuiuiu  proportio,  antma:i  couve- 
iiieas,  eliam  considerat  itlain :  iEgritudo  est  priiua  - 
ruin  qiiailuiuiu  disproportio,  auiinab  d  sconveniens. 

Omne  priut  poteti  ette  $Me  potteriori  (Per  auetorem 
in  De  cautitL  Intelligitor  dumuiodo  unuui  uou  de- 
pendet  ab  aiio,  non  babet  veriuteiu. 
.  Objecta  movenl  inettectum  (iii  de  Anima).  Respoii- 
detur  quoi  objecta  noii  per  se  imniediate,  sod  per 
species  iuulligibiles  moveut  inUllectum. 
V  Omne  ent  habel  uUquain  propriam  operationem 
{irMeieor.  et  i  de  Anima).  intelligitur  de  entibus 
in  actu  furmali  exi;>Untibus,  propter  maUrUm  pri- 
mam,  qo»  pasiiva  potius  est  quam  actlva,  nec  enim 
habet  aliquem  proprium  aciom  formalem,  sod  Uu- 
luin  entiutivu.il. 

Omne  agent  ett  prmttaniut  tuo  patto  (u  de  Aiduta). 
Intelligitur  de  agenlo  prindpali,  non  aulem  de  eo 
quod  solet  hahere  rationeiu  instruinenti.  Vel  iutelll- . 
giurdeagenteuisic,  non  auum  simpliciier.  Juita 
ea  qu«  dicu  sunt  aupra  de  lioc  oodem  axiomaie  in 
litteraA. 

Omnit  propotitiot  in  qum  mnum  generalitumorum 
negutur  de  o/to,  «il  immediatm  (ii  Potter.).  Iiitelligt>nr 
si  unum  geueralissimorum  negatur  de  aiio  cum  ro- 
duplicatioiie,  ul  sic  nulla  suhstantia  in  quaulum  lalis 
esl,  quaniilas  in  quantum  jahs. 

Optimi  ati  opiimum  facere  (u  Ctffi).  InlelUgitnr 
quoad  essentialia,  el  sic  omuia  r««  producu  a  Uoo» 


lOtT 


BEDi£  VEMERABILiS  OPP.  PAIiS  1.  SECT.  II.  ^  DUBIA  £T  SPUBIl. 


1028 


Crodocilor  opiiine  qaoad  eMenliatit  el  sobtUniialia. 
oinoenini  postea  adjtitiis  donis  nsluralibu8«  molu 
de  noTO  scqoirU  naiur^ilia.  Y.  g.,  scienlias  practicas 
et  speculativas,  etc.  Aiijutus  T^ro  donis  sopernatu- 
ralibus,  grjii:i  vi  lel  cet  eiciunie  et  cooperante» 
iiinlu  etiain  acquiril  iupernaturalia,  qux  ei  sui  crea» 
lione  non  babuii. 

Ommum  iranimulationem  habentiHm  ad  u  invicem 
tadem  e$t  materia  (i  d$  Generatione),  IntcUigilur  de 
identitale  speciflca,  scilicet  quod  in  specie  est  eadem 
materia  omniuni ;  et  sic  inateria  est  in  omnibus  for» 
mis  subjeciive. 

Omntf  effeetui  gerit  iimilitudinem  itd  efieienlis  ^Au" 
etw  de  Cansti).  Venim  est  de  causa  pariiculari,  ei 
noii  universali,  propier  Deum.  Vide  aiioma  pauto 
anie  eiplicatuin  :  Oinne  quod  flt,  fit  a  sibi  simili. 
V  Omne  in  ^uo  ett  polenlia,  aut  eel  corpui,  aut  esi  po- 
lentia  in  corpore  (i  Metaph»^  Com.  41  Averr,).  Vera 
eit  propositio  de  potentia  pliysica  passiva,  qu»  aue- 
suiur  imperfoctioni»  siiupliciter  loquendo,  nam  isu 
esi  potentia  materi».  Fallitautem  de  potentia  ioglc»» 
qua  ei  ens  raiionis»  nam  in  omnibus  inteliigentiis 
citra  primam  e.^t  biijosmodi  poientia  loglca ,  ut  tult 
Averr.  in  iii  de  Anima,  et  tainen  ills  nec  corpora 
suni,  nec  virtuies  eiistentes  in  corpore. 

Omne  toium  supra  tria  ponhnus  (i  Cceli).  Aristot.  lo- 
quitur  ibi  de  corpore,  boc  est,  oiiiiie  lotom  quanti* 
ficaiivum,  sive  corpus  consUt  tribiis  dimeosionibos» 
lonsitudiiie,  latitudine,  sWe  profundltate. 

Oiune  ogens  nuturatiter  in  agendo  repatitur,  et  omna 
patiens  im  patiendo  naturatiter  reagit  (i  de  Gener,).  in- 
teiligiiur  sic  :  Omne  agens  communicaiis  cum  passo 
in  materia,  et  agens  actione  reaii  et  eiistens  inira 
spbxram  f  tiviutis  ipsius  passl,  et  non  majoris  vir« 
intis  ad  resistentium  qnam  patiens  ad  reageiidum. 
Propter  primamc>nditionem  Deos,  intelllj^entiaD  cosli 
noii  repatiuntur  ageud»  in  sublunari:!,  qma noii  com- 
niunicant  iu  materia.  Substautias  enlm  ill»  separat» 
maleriam  nullain  liabent,  ccali  autem  non  cominuneni 
niateriam,  aed  diversx  ratioais.  Propter  secundAin 
f  onditionem,  Deos  et  intelligenti» ,  lllostrando  ioteU 
ligentiam  nosiram,  vel  sug^erendo  ac  iostigando  ln« 
terios,  nullo  modo  repaiinntury  imo  nec  cceli  dum 
Dbjectlve  ad  sui  contemplationem  movent  Intellectum 
nostrom.  Propter  terliam  condilionem  coeli  etiani  oun 
repaiereotur,  v.  g.,  t  terra,  umetsi  maieriam  babe- 
lent  ejusdcm  ratloula  cum  terra,  quia  spbxra  activi- 
latis  ipsius  terr»  non  eilendil  se  lam  late»  scilicct 
ad  coeios  usqoe,  at  bene  spbosra  activiuiis  coelui  iini 
se  eitcndit  usque  ad  terram;  propier  quariaui  con- 
ditionein  magnua  ignis  iii  quein  gutiula  aquae  proji- 
vitur  oon  repaiitur  ab  illa,  tametsi  in  illam  agal 
converieiido  repente  In  ignem. 

Omne  em  vet  esl  ent  in  auima  vel  extra  animam 
(vi  Itietaph.).  Hespondetur  quod  boc  siiupliciter  oon 
e:>t  veruin,  quia  datur  insUntia  de  aniina,  ex  quo 
itlem  iion  est  in  seipso  neqne  in  seipsom.  Vult  igitur 
Pbilosopbus,  ut  patety  quod  omne  ens  aliud  ab  aoi- 
iiia,  aut  e»t  in  anima,  aut  eitra  aiiimam. 

Omnii  scientia  est  •  posteriori  vei  a  priori  (Pereom^ 
wune  dieium  logicorum).  Respondetur :  Vcrum  esi 
de  nolitia  unius  conclusionis,  quia  datur  instaniia  de 
scieiitia  touli  ipsius.  V.  g.,  aiiiniai ,  ^uo:  est  acientia 
partim  a  posteriori,  et  partim  a  priori. 

OmNis  causa  [acit  a  priori  coanoieere  euMm  efectmm 
(Per  amctorein  in  de  Cautis).  nespondeiur  quoil  llla 
auctortus  babei  veriutem  in  do  causis  per  se,  ft  noo 
de  caii>i!»  sccuiidoitt  acciden». 

Objeclum  voiuntaiis  non  est  nisi  bonum  (iii  Kthic). 
Respoiideiur.  Veruin  est  de  bono  appaienti,  non  au* 
tem.semper  de  bouo  eii&lenti.  Mou  eniin  vuluntas 
vult  oifl  quod  ^  bouuio  apparet,  boc  autcin  non 
seinper  vere  bouom  esi,  sed  saepe  duntaiat  appa- 
reuter. 

Oppositio  eonlradit-loria  maxinui  est  oppotitio  (i 
Eiench.),  RAspoudetur  :  Verum  est  de  illa  qu«  suni 
cunitadicionc  uppodita,  quanium  ad  buc  qucd  suiit 


Asibilovicem  incomposslbilii,  scilieel,  qoaniiMi  ad 
veriuicm  et  faMuiein. 

Omnit  trantmutatio  ut  votom  veitarfa  (vi  Plrys.). 
InUlligitur  dc  traosmuutiooe  qu«  dtstioguilur  a  Miis 
terminis*  Vel  dicitur  quod  iate  ligitor  de  Iransmula- 
tiooe  successiva  el  tempnrali ;  instanianeaa  enim 
transmautioni  boc  dicere  non  eoovenit. 

Oihnii  teientia  ett  de  mumero  perpetuofum  imtfme* 
iitor  te  habentium  (i  Poti.).  Intelligitur  sie :  Omnls 
scientia  de  scibili  propinquo  debet  esse  perpetoariim 
propobitioouin,  id  esi,  perpetoa^  veriiatis. 

CppoHta  tunt  iu  oodem  gemere  (Per  Porphgr.),  In 
ordiiie  ad  exihtenliam,  est  quidem  verum  boc  poteu- 
lionaliier,  non  autem  actualiier.  Non  semper  eilim 
utrufiiqiie  contrariorum  actu  est. 

Omire  habent  contrariumy  iuscipit  magis  et  mummi 
(Ex  Prcedicamentis)»  lu  videlicet,  ul  v.  g.  onam  al- 
buin  non  solum  sil  magis  album  altero  albo,  sed 
etiam  unuiu  et  idem  inodo  album,  modo  maffis  aibum* 
B  Omitif  sct.iKia  eapit  mobititatem  mimo  tuljecto  (Im 
Prommio  de  Ammm).  Respoiidetur :  Verum  est,  cap*l 
nobiliutein  a  signato  subjeclo,  nou  auiem  a  suU- 
jecto  sigiii,  buc  esl,  a  subjeeto  attributionis,  no;i  au- 
lein  inlixsioois.  Sic  enim  equalis  essct  nobJiuiis 
mathemai.,  pbys.»  meupb.,  qoia  in  eadem  insuui 
anima  bomiuis.  Intelligiiur  ergo  de  subjecio  qu«d 
assignator  ab  intellectu,  ooo  tuiem  de  inlellecUi, 
qui  assignat  el  recipit  acientiam  illiua  subjecii  sa» 
gnaii. 

Omn»  inuiligibiie  preecedit  aetum  inteiiigemdl^  Am 
movet  iptum,  Intelligitur  de  inlelligibiil  priucipoll,  ai 
siiiil  res  extra  animam,  qu«  ipsum  Intelligibile  or- 
tline  iialin'«  licet  non  lemporis  praecediiot,  sed  inlel« 
ligibile  minus  principate,  scilicet  operjtio  non  prm- 
cedit  intellectum,  quin  potius  procedit  ab  inlelleeia. 

Omii«  quod  eorrumpitur^  a  iuo  contrmrio  eorrmmpim 
tur  (v  Eih.).  Imelligitur :  Omne  quod  comimpiiar 
directe,  rormatiler  et  per  ae,  a  auo  contrario  eur- 
r  rumpilur.  Dicitur  noUnier  per  se,  el  direcie  pra- 
ptcr  aubsuiitiam,  qoae  licet  eorrumpitur,  noo  umen 
per  se,  sed  per  accidena :  qaia  qualitu  priino  per  oe 
Cuirumpitur,  ad  ctijus  con  uplionein  cons6«|iienter 
aequitur  corrupiio  subsuutiae,  et  iia  baec  per  acei- 
deus  comimpitur. 

Omnis  proposiUo  per  se  est  neeetsaria  vet  impoisBUU 
(Per  Boet.  in  Ub.Potter.).  Intelligitur :  Omnb  propo- 
sitio  per  se  vera,  est  necessaria^  et  omnis  proposlUo 
per  se  falsa,  est  impossibilis. 

Opposiia  coHtraria  habent  fieri  circm  idem  (vn  Me^ 
taph.}.  Et  sic  videtiir  quod  boooin  ei  malum  babeol 
fleri  circa  ipsum  diabolum.  Intelligiittr,  duuimodt 
illud  subjectum  nou  sit  deierminatoiu  ad  unum  so- 
luin»  sive  ad  alterum  sotuin :  quiu  lune  opp  >sita  coo- 
iraria  babenl  non  fleri  circa  ideiii :  niodu  dbbolos 
delcrminat  se  solom  ad  inalum,  et  nou  ad  bouom. 

Omne  certiut  eiigihHimt  ett  ineerto  (tii  Top.).  Intel- 

llgitur  caeteria  paribus. 

^     Ommeperfectum  ett  im  tribttt  (Per  CommeHt.  i  Ce^i). 

*^  loteliigiiur  qiiod  verus  numerus  incipit  iiicsbe  ter« 

nariis,  et  de  duobus  noo  vere  diciiur  quod  sit  uume* 

rus,  sed  Untum  quoil  siiil  diio. 

Omiitf  perfectio  ett  in  Deo  (Per  Comment.  v  Metaph^). 
Respoiidctur  boc  iiitelligenduin  quod  perfeciio  Dei 
exceiiii  omnein  perfectiunem  creatorarum. 

Omnit  moiui  naturalit  e$t  in  fime  veiocior  fmtm  im 
primeipio  (i  Cotii).  Iiilelligitur  :  Oninis  motus  nata- 
ralia  in  eodeiu  medio  a:qoaliter  disposito,  casieris 
paribus  uno  impetu  ab  e«»dcm  prodoeiu!!,  esi  velo- 
cior  in  fine  quaui  in  priiicipio.  Dicitur  lii  eodem  ms- 
dio,  qui.i  sut  quod  aliquod  mixtum  in  igiie  velocios 
moveatur  quara  in  aere.  Dieilur,  mqmmiiter  dffpoei/a, 
quia  simediuiii  essel  in  principio  subtilins,  el  m  fiae 
deustos,  non  oporieret  luotum  eoe  ia  fiue  veiecia- 
rem. 

Omnit  ^acffio  qmenit  inter  oppotitm  (i  Metmph.).  Uia 
auctoriUs  simpllctter  seo  oniveraaliier  non  esi  ver*, 
qoia  alia  quxstio  qu«rit  solom  uiium  oppasilikm , 


I0i9 


SENTCiNTIi£  miLOSOPHICifi  EX  ARISTOTELC  COLLRQTiE. 


10M 


ted  e»t  vem  m\  illam  sensum,  qiiod  qoaesiio  proliie- 
mattea  qu;eni  inier  duo  opposiia,  ul  esi  isia  qu^slio: 
An  mondus  sit  seternus,  an  non. 

0>"iie  qnod  in  Deo  esi^  eu  DeutmH  (n  Meiaph,), 
Inlelli^itur  :  Omnia  quae  sonl  in  Deo  formaiiier  et 
esseniialiter,  sunl  ipse  Deusmet,  non  aotem  illa  qu» 
suni  in  Deo  effeciife,  ordinaiive  ei  consertalive* 

Omnis  nostra  cofnitio  procedii  ex  uniatU  {Per  Lin- 
eonien$em,  $upra  i  Poiier,).  Inielligilur  mediale  vel 
immediate.  Sirolliler  eiiam  inieliigitur  lllud  :  Nibil 
esi  in  intelleeiu  qoin  prius  fuil  in  sensu. 

Omne  medium  e$i  medium  conirariorum  (fi  PAys.). 
Intelligilur  de  qualilatibus  meJiis  el  seeundia.  Vel 
tic;  omiie  medium  compositive  velsuceessive  est  eon« 
trariorum ;  vel  sic :  Oione  medium  diversomm  vel 
eommuniter  dictoruni  esi  roedium  conlrarioruin. 

Omnif  qui  dicii  quodHbet^  quodammodo  dieil  muila 
(ii  Top.).  Ci  quo  fliciiur  secuiida  regula  :  Qul  dicii 
unum  anlecedens,  roullas  dictl  consequentias,  supple 
'ormaiiter  vel  viriuaiiter;  quia  qui  dicit :  Homo  esl, 
dieii  viriualiier  :  Animal  Cdi,  corpus  est,  substanlia 
esty  el  sic  de  singulis. 

Omne  quod  ai  $cnsibile  est  sensibite  per  maieriam : 
ei  omne  inteiligibiie  e$t  iiHeWgibiie  per  formam  (t  Cmii, 
iext,  Com,  92).  liespoudetur  juxta  docirinam  Avcrr, 
xu  Meta|)b.,  Com.  U,  qurd  roateria  quas  esi  per 
se  sensibilis  est  roateria  propinqua,  non  reinota,  sed 
fomia  est  per  se  sensibilis.  Forma  eoim  non  per  se 
sentiiury  sed  meriio  su»  operatiooiSy  ideo  appro- 
priaie  forma  dicitur  intelligibilis  et  maieria  sensi- 
bilis»  ei  boc  iuieliigiiur  de  materia  propinqua,  non 
remoia. 

Omne  qitod  eti  ex  prioribut^  hoc  e$i  magit  eUaen- 
dum  (lu  Top,).  Si  sic,  lonc  aqua  essei  nobilior  vino, 
et  materia  nobilior  forma  ei  vesiis  antiqua  essei  iio« 
bilior  nova.  Intelligitur  ergo  sic :  Omne  qood  esi 
bonom  ex  prioribos  secoiidom  perfeciionem,  boe  est 
iiielius :  sed  diceres,  priora  sunt  nobiliora  et  meliora. 
Dicitur  quod  omne  prius  perreciione  essenliali  est 
meliiis  suo  posteriori,  secundom  se  et  |»roprie«  ei 
dicitur  secuitdum  se,  quia  secundum  usum  nostram 
non  oportei  quod  floreiius  (lic)  esl  prior  ei  perfeciior 
scieniia,  quia  est  subslantia,  scieniia  autem  accidens. 
Dicitur  perrertione  essenliali  propier  maieriam,  qoa 
noii  est  perreciior  forina  esseniialiter.  Dicitur  etiam 
esseniiale  propter  prioritatem  natarsB,  ut  aqua  lem- 
poris»  et  vestis  autiqua. 

Omnis  voluptas  e$t  muta  (iv  Eihie,).  Scienduin :  vo- 
luptas  esi  duplei,  quia  qucdam  est  volupias  corpo- 
ris,  et  qiixd;iin  animai.  Volupias  corporis  est  doplex» 
quia  qiisdam  esl  conira  dict.imen  rect»  rationis,  et 
ilta  semper  esi  mala ;  alia  esl  subjecu  rationi,  ei  illa 
aempci'  esi  boiia.  VolupUs  animx  est  duplei :  quae- 
d»m  est  appelitos  recie  reguiaios  ab  ipsa  raiione,  ei 
ilie  appetiiua  semper  bonos  est ;  alia  esi  secondum 
appeiiium  privaium,ei  illa  scmper  est  mala.  Modo 
diclior,  quod  loquiiur  de  volupuie  qus  est  eontra 
diCUinen  reciae  raiionis. 

Omne  quod  e$i  propinquiu$  bono^  hoc  e$i  magi$  e/i- 
gendum  ei  meiiue  [\\\  Top^).  Ei  si  sic,  seqoereior  qood 
camista  esset  nielior  lunica.  Ad  illam  aucloriuiem 
dicstur  ouod  dupiev  est  propinquitas,  quanlain  est 
localis,  alia  vero  perreciiouis.  Modo  auclorilas  inlei* 
ligiior  de  propinquiute  perfectiotiis,  quia  alias  in- 
•uniia  probaret  vemm. 

Omnct  animi  pa$$ione$  perturbani  railQnisjudieium^ 
ecmmune  dicium ;  eomfTmatwr  Saliu$tii  tenieniia^  qui 
«I :  Omna  qm  de  rebut  dubii$  con$uliani^  ab  ira^  odto, 
ete.,  ifaeuo$es'e  debere.  llespondetor,  passiones,  qoas 
aiiieverluut  nsum  rationiSi  perturbare  nosirum  intel- 
lectom ;  cteierom  illae  qo«  raiionis  jodicium  sequun- 
Inr.  el  moderaia  soni,  ac  rationi  subjectae,  noii  per- 
tnroant  ralionis  Judiciom;  inio  soiit'  ei  obedieiiies. 

Onme  iltificUih$  e$l  magi$  eiiyendum,  ei  nobiUu$  mi- 
nu$  diffietU  (iii  Top.),  Ci  si  sic,  sequitur  quod  divi- 
lijeesseninoblliores  et  nieliores  scientiiset  virtulibus. 
Smiljier  ars  fabrilis  essel  eligibilior  scieiiiia  gram- 


A  niatlcali,et  nigrolliantia  [Ait.  neeriMnanlia?]  essetdi* 
gibilior  scientla  logicali.  Sciendum  quod  aliquiddici- 
lur  difQcilios  tribostnodis :  ono  modo  in  conservando, 
el  sic  divitise  sont  dirQiiliores  scieniiis ;  alio  modo  in 
esercendo,  et  sie  ars  rabrilis  dirficilior  grammaiica, 
quia  diflicilius  esi  fabricare,  quam  orationem  eon- 
gruam  facere;  tertio  modo  quoad  opposiiiouein,  et  de 
isu  difficullale  debei  inlelligi  anctorius.  Ct  etiam 
inielligitor  de  iis  qiun  suni  ejusdem  speeiei,  dummodo 
mintis  difficili  nonconveniai  praeemineutia  bonlutis. 
Omne generabiie  e$l  corruptibiie  (i  Cetii).  Respoiide* 
tur :  Yerum  est  omne  quod  generaiur  lanquam  pro- 
prius  et  adxqoatos  termtnus  generalioiiis,  qui  esC 
ipsum  compositum  :  modo  Umetsi  per  iiiductiooem 
animas  raiionalis  genereiur  bomo  Unqiiam  bnjus- 
modi  terminus  gejierationis,  non  lamen  geoeraiur 
ipsa  aiiima.  Et  ideo  eti:im  compastiom  isioJ,  bomo 
geiterabile  esl  et  corroptibile,  uon  aotein  anima. 
Anima  enim  non  esl  qu«  generatur^  tcd  poiiot  qaa 

g  aliod  generatur,  scilicet  bomo. 

Omntuni  rerum  epeciet  tiabilivii  ereator  ereaiurarum 
(Auctor  f  I  Principiorum).  Id  est,  non  creai  Detis  tiune 
novas  species,  lieet  in  una  el  eadem  specie  boininis 
subinde  creet  novai  animas. 

Omni  magno  daio^  contingit  dare  maju$  [Per  regu- 
iam.  Metaph,).  Intelligilor  sic:  Gontiiigit  dare  m.»Jus, 
id  esi,  imvgi^iari  majus. 

Omni$  moiu$  est  de  extremo  in  exiremum  per  me» 
dium  (IV  Phys.),  Auctorius  iutel  igitur  de  inotu  qui 
fit  naturaliter.  Nain  motus  qui  fit  in  vafoo  non  e^it 
naturalis,  quia  iiaiura  abUorret  vaciium.  Similiter  di- 
ciiur  quod  moius  qui  fii  per  vacuum  non  flt  per  ve- 
rum  medium,  sed  solum  iiiiaginarie,  ergti  auctoril.is 
habet  veriuiem  de  niotUp  qui  fit  cum  resisieuiia 
medil. 

Ommum  rerum  naturatium  exisientium  idem  esi  imn- 
put  (iv  Phu$,),  loielligiiur  commeiisoraiive,  et  noii 
absolute.  Motus  eniin  prinii  mubiiis  mensurat  omnta, 

p  sed  secundum  plus  ci  initius. 

^  Omne  quod  movetur  est  divisibite  [yni  Phg$,  iext, 
40  ei  46,  ei  vi  Phys.^  iexi.  52,  et  v  Phy$,,  lexi.  ^t). 
Inteltigitur  :  Omne  quod  moveior  per  se  de  loeo  ad 
locom  circomscriptive  ei  commensoralive,  est  divi- 
sibile.  Dicltor  oiiine  qood  movetur  per  se,  propier 
animam  inUllectivain,  quzt  licei  moveiur  ad  moiuin 
corporis,  Umen  boc  iion  est  per  se,  ted  per  acci- 
deiis.  Dicitur  ciraimscripiive ,  quia  licet  angelua 
movetor  per  se ,  non  uinen  de  loco  ad  l(>cum  cir- 
comscriptive ,  sed  definitive.  Sed  dicilor  t:imen, 
CQUloni  movetor  per  se,  et  tamen  non  esi  divisibile, 
ot  babetur  i  Coeli.  Reipoudeiur  :  Veruin  est  do 
divislone  rea'i,  divlditur  lamen  secundum  assigna- 
tionem  partium ,  tcllicet  orientls  et  occideniis. 

Omne  quod  movelur  iocaU'erf  describii  $ibi  $pafum 
eequaie  prmdee  in  eodem  inhianii  {Ex  siPhys,).  I^t  sic 
videtur,  quod  Indivisibilia  sicut  angeli  i  tsent  divisi- 
bilia.  Respondeior  qood  aoctorius  inlelligiior  de  ilia 
quod  movelur  de  loco  ad  locum  circumscriptive. 

D  Opiimum  cpponitur  pe$$imo  (viii  Ethic^  cap.  10)» 
IIoc  axioma  non  teuiper  verum  dlcit.  Melius  est 
enim  etse  studiosum  qunm  babere  inclinutionem 
iiaiuralem^d  virtulum  sludia.  At  pejos  est  non  ba- 

.  bere  incliiialiouem  aJ  virtulum  sludia,  quam  non 
esse  slodiotom ;  nam  tl  non  babeat  iitam  incllna- 
tit»nem,  bomo  non  erls,  siqoidem  baec  inclin^iio  est 
iiitiu  naturae  bomaox.  Itaqoe  non  semper  optimo 
opponilor  pessimom. 

Omn$  quod  moeetnr  esl  pariim  in  (trailiio  a  quo^  ei 
pariim  in  iermino  ad  quem  (vi  Phy$,).  Et  sic  videtur 
quod  mobite  nom|uam  fit  in  spaiio  sibi  xquali,  qa:!il 
est  contra  auctoriuiem  praecedeiitem.  Kespondetur 
qood  sic  iiiteliigitur :  Omiie  quod  moveior  ititerim 
quod  movetor^particolariter  attioglt  terminum  ad 

J|oem,  et  termiiiom  a  quo,  id  est,  qood  iiec  est  per- 
ecte  nec  tA  compleiu  iti  termiuo  a  quo  oec  in  tet'» 
roino  ad  quem. 
Omncs  actus  distincti  $ic  $e  habenif  quod  unus  fO- 


fOol  DCD.E  VENEriABlLIS  OPP.  PARS 

t»t  comervm  me  aih  (▼ii  Metaph,).  Respondctiir 
qiiod  babfei  veritaiem,  ubi  unns  noti  depeiidet  in  esi^e 
ab  alio»  qnia  acius  SocMlis  et  Dei  sunl  actiis  distin  • 
cii«  el  lamen  unus  non  polest  e^^se  curi  alio ;  sic 
etiaiD  scieniia  est  in  aninia,  similiier  operaiiones  vi- 
tales  sont  distinct»  ab  animi,  et  lamen  unum  iion 
poiesi  conKervart  dne  a!io,  ut  prius  diciuro  est. 

Omne  quod  movetur^  madeiwr  ab  atio  (vii  P/ijfs.). 
Dkitur  qu(»d  impossibile  esi  mome  seipsum  per  fe, 
ut  babeiur  iii  de  Anima,  et  cum  boc  muveri ;  et  sx 
impossibile  esi  rcm  allqoam  esse  agens  loia'e,  et 
inovens  totate ;  quin  ad  minus  concurrit  Deus  aut 
maieria  priina. 

Omnem  mteUiClnm  oportet  e$te  tmpttulbUem  (Per 
Commeni.^  iii  de  ilittma).  In  oppositum  est  PbJoso- 
pbiis  ibidein  in  priiuipio,  abi  dicit  quod  inlellecius 
sK  vlrlus  passiva.  Respoodetar  quod  Commentator 
vult  qiiod  Ojioriet  inteliectum  esse  impassibileni 
passione  corruptiva,  licel  sil  passibilis  passlone  sa!- 
vaiiva. 

Omne  ineorrupllbHe  etl  nobiliut  corrnpiibHi  (i 
PAys.).  Inlelligiiur  sic,  si  corru|itiliile  oon  esi  melior 
coiidiiio  anneia  qiiam  t^it  illud  iiicorruplibile.  V.  g., 
maieria  inciirrupiiliilis  est,  et  tamen  forma  corrupii- 
biiis  roelior  c»l,  non  quidem  raiiooe  corruplibilltaii», 
sed  ratione  alteiias. 

Oiunis  pnis  e$l  melior  ordinalo  in  ftnem  (iii  Top,  et 
II  Phyt.),  Intelligitur  de  fine  gratia  cujus,  quia  talis 
semper  est  inelior  ordinato  in  flnem»  ei  quo  lalis 
liuis  esi  graiia  cujus. 

Omne  ent  aut  ett  tubttantia^  ant  aecidens  (xii  Me* 
taph,).  Inielligiiur  de  cnie  siropliciter  uno,  ei  non 
aggrc^aiivo.  \cl  capieiido  ly  ent  nominaliter,  ei  non 
pariiapialiter»  quia  exercitus  unus  esi  ens,  id  est, 
eiistens,  et  lamen  oon  cst  subsianiia»  Kd  plures  sub* 
sianii^r. 

Omnino  illud  quod  /!f»  ab  utiqua  ejut  parte  prjgm 
exittit  (vii  MetHph.),  Lt  per  coiisei|uens  rormaliier 
se  babet  In  miHtria  anle  eiu«  produciionem ;  qood 
est  contra  Ptiilosopbum  (i  Pbys.)«  Inielligitor  ergo 
sic  :  omue  quod  fit  coropletive  ul  coinposlium,  bal^t 
paries»  pr^esistente^,  ui  maieriaro  et  forroaro,  hi  non 
lemiiore»  laroen  natura.  Nam  materia  quidero  prima 
lenipore  praccedit  coropositumy  foruia  auiero  uon 
lonipore,  sed  duntaxai  naiiira. 

Omne  quod  movetur  habet  parttt  integralet  (vi 
Phft,).  lulelligitur  de  illo  quod  ptr  se»  et  circuin* 
scriptive. 

Vmnit  motut  ett  de  contrario  in  contrarium  (  v 
Phyt.).  lotelltgitur  de  moiu  naiuraii,  et  iion  vio- 
leuto. 

Omne  ent  in  tuo  loco  naturati  quietctt  a  motu  (iv 
P/ijj.  et  I  CaU).  Intelligilur  quod  omiie  ens  in  loco 
nalurttli  quiescit  a  motu  locatiy  non  aviem  esi  Ycruni 
4t  abis  uuoibus  sieut  de  moto  alierationis  ei  au- 
gnienuilonls. 

Vmnia  ntUura  conttantia,  excepto  Deo^  quod  erat 
Ctf/noi,  ifrtiiidMiii  EmpcdocUm^  conttanl  lile  et  tuni* 
citiattcribit  Aritt.  (iii  iii  Metaph.^  text.  com,  15; 
I  Cirit  et  mundi^  in  text.  com,  21;  i  Meteor.).  Uabuit 
lioc  seiundum  quosdam  pbiiosopbos  bonuni  iuiet* 
lecium.  Mttm  inductive  considerauti  in  siiigulis  quas 
sviii  liic  patebit  esso  quasdam  proprielnics  cuiren- 
tes  ioier  eutia.  \.  g.,  boroiiii  sano  aliquid  p«>lest 
e&se  venenuny  el  taroen  laboranti  poicsi  esse  saiu- 
laiis  roedieiiia.  (Vide  Ziroararo,  fot.  90.) 

Omue  corput  etl  in  toco  (i  Ptiys.). 

Omne  toium  ett  majut  tua  purte  (Commiifiii  propo» 
titio), 

Omnia  teniimut  per  medium  (ti  de  Anima^  tesl. 
11«. 

OiMiici  komhiot  uou  dediiuntur,  mti  in  eo  qued 
netciunt^  emt  in  eo  cujut  cogHitio  non  ett  Vulde  mo* 
nifesla  (iv  Metapk.,  com.  8). 

OiMnta  quas  /Siiiii,  puni  a  naturaf  vel  ab  orre,  vet  a 
catu  (VII  Meiaph,,  text.  ii). 


I.  5ECT.  II.  —  DUBIA  ET  SPUWA. 


1031 


A     Omne    mendacium    pnaum    ett    fugiendum  (iv 
Ethic). 

Opnt  quod  fi  «  metiortbut^  temper  ett  meliut  (i 
Potit.). 

Omnit  domut  regi  debet  « teiuore  {Ibid.). 

Otnntt  divertitat  vidHur  facere  ttditionam  (v  P«- 
tit.). 

Opfimut  populut  etif  qid  terrm  colendm  dedilut  ett 
(vi  Potit.). 

Omnii  extettut  rerum^  ul  nocei,  vet  nihit  prcfkit 
(VII  Poit.). 

Omnia  amamut,  ted  prmmia  magit  {Ibid.). 

Omne  taborant^  requie  indiget  (viii  PoiU.). 

Omnia  alientt;  temput  tantum  notUrum  ati  {Seneea^ 
epitt.  9). 

Omne  peccatum  actio  volHntaria  ett  {Ibid.^  de 
Mi.r ). 

Oportet  priut  ditcere  quam  docere  (Beel.,  de  Dit* 
cip.^  cap.  b). 
n     Oput  %uum  diligit  unutquitque  artifes  (u  Ethk.f 
cap.  8). 

Omnia  appetunt  divinum  etu^  et  ittitit  gratia  agunt 
queecunqne  tecandum  naturam  (ii  de  Amma^  txt. 
51,  et  I  Phyt.). 

Omni»  teimo^  st  brevior  fuerit  qumn  oporteul^  e^ 
scuraf  intellectum ;  il  longior^  difpdtit  erii  retenlioni^ 
et  diteiputo  oblivionem  inducit  (n  lib.  de  Arie  Boet.). 

Oportet  ut  art  in  koc  hniletur  naturam^  «I  oiMie 
qum  agit  agat  proptcr  pnem  (Ibid.). 

Omnia  bonum  oppetunt  (i  Rheticorum  et  m  Top.^ 
cap.  I,  ci  I  Ethic^  cap  I). 
•  Omne  eontuetum  etl  detectabite  {Ibid.). 

Obtivio  eti  tignum  purvi  pritstonis,  ei  ideo  factka 
irmilbid.). 

Omnit  agirmaiio  est  vera^  vtl  fatta  {In  Prmdicam.^ 
cap.  5). 

Obtitisci  eorum  qum  quitfmde  egii^  bwnorum  ett; 
reminitci  vtrOy  maloruin  (iii  7op.,  cap.  10). 

Oportet  ditcente.it  credcre  (i  Eiench.g  cap.  2,  d 
C  I  Pottfr.t  text.  5). 

Omne  quod  corrumpitur  a  contrario  cwruutfnlur 
(I  Phyt ,  UM.  7). 

Omue  liabent  materiam  eti  genetabHe^  ei  corrupU* 
bite  (i  Phyt.,  com.  S;i). 

Oinn^  agcit  agit  propter  finem  (i  PAys.,  texl.  V). 

Oinne  qwd  movetur  nccette  ett  in  tempore  moveri 
(iv  Phys.,  text.  129). 

Omnit  motut  ett  a  quodmn  in  quoddam  (v  Phft., 
lexi.  5),  id  Ml,  a  termino  quo  in  ierminum  ad  qum. 

Omnit  opinio  cui  contradicit  tentut  noii  esl  boua 
(viii  Phijt.^  com.  27). 

Oppotita  juxta  te  potita  magit  rtucftcuni  (u  CetHt 
texi.  40;. 

Oiiiiitf  etit  naturate  detiderai  permantionem  i«m^ 
ternam  (ii  de  Averr.^  text.  34). 

OinRii  virtut  unita  ptut  eai  quam  muttipticaia  (in* 
ctor.  de  Cnicttt,  cap.  (>)• 

Omnia  animatia  morta  a  cane  rabido  rabimnlt  eX' 
D  cepto  homine  {Lib.  vii(  de  Animal.). 

Omnet  kominet  natura  tcire  desiderani  (i  Metaph.^ 
in  protog.). 

Omnia  corrumpuntur  in  eo  ex  quibut  tunt  (lu  Me- 
taph.p  text.  15). 

P 

Propter  quod  ett  unum  quodqiu  tate^  tampmr  ei  tl- 
tud  magit  tate  eti  (i  Potter.^  cap.  S,  el  ii  Metopk.^ 
texi.  4).  Limiutur  buc  aiioma  quinque  modis.  IVinio 
ut  lllud  in  auu  fii  comparatio  uuique  coroMrabiliuni 
conveniat  lormaliter.  Unde  nou  valet :  Dearobutai 
propter  sanilaiem,  ergo  sanius  magis  deambulai. 
Ebrius  est  pro|'ter  vinum,  ergo  vinom  oiagis  ebriam 
est.  SecuBdo,  ut  illud  in  quo  flt  comparaiio  snsci- 
piat  niagis  ei  roiout.  Unde  non  sequltur  :  Cgo  som 
risibllls,  ^uia  boino  esi  risibilis,  ergo  boroo  esl  ma- 
gis  risibilis.  Nec  iilud  :  Peirus  est  bomo  pri>pier  la- 
irem  suuin,  ergo  patcr  suus  est  luagis  bo.tio.  Tertto, 


im 


SENTCNTIiE  PmLOSOriilCJS  EX  ARISTOTCLC  COLLECTiE. 


1054 


iil  CMti  sU  uoWoct,  iKMi  aci|tiWoea*  Onde  non  ftlet : 
Pariei  osl  tlbtis  pn»p(er  piclorein«  ergo  pictor  osi 
magU  albot.  Nam  ei  ti  albedo  conTeoiai  uuiqne 
formalitert  el  tutcipial  mtgit  el  miniit,  laroen  pi* 
eior  ptrieiit  albi  non  esl  etuta  nnivoca,  ted  seqoi* 
voea,  el  qoaM  univer»aiis»  ticoi  Deos  reniin  oninlua 
naiuraltum.  Quarto,  oi  comparatio  Qat  In  effeetihot 
potitivit,  non  privaiifit.  Noii  enim  seqnitor  :  Pelro» 
osl  parrut  propur  patrem,  ergo  paier  ett  ouigtt 
pjinrot.  Proptf^r  Deuin  noo  diligo  mnodum,  ergo 
mtgit  non  diligo  Deum.  Qoioto,  ut  tinl  Tero  dlrertt, 
ioter  qua  it  comptratio.  Noo  eoim  taloi :  Vldeo 
propier  ociilot,  orgo  oeoli  aBtgls  Yldeni.  Noo  eolm 
aliod  eti  Tidere  oi  OMom  el  f  idm  oeulonim. 

Perfetinm  #sf  food  iak  olitnaR,  oools  Jpiom  efi* 
tere  pofesi  (if  Mtmr..  usi,  cam.  49).  Vera  eti  pro« 
pooilio,  ubl  allerom  tlmilo  faellbilo  ott,  quod  tddilnr 
propior  Doom,  com  noo  pottil  facere  alium  Deum, 
^la  000  otl  hctiblllt  alter.  Delodo  retpondeiur 
qood  proposiiio  voriutem  btbeat  prmcipue  in  anl-' 
nsalibot  oi  plantlt  qo«  tnnt  bic.  Nam  Aritlou  ibl 
loqoltor  do  temlnibus,  ul  palot  Inluenii  forbo  lotu 
Ei  Joita  boe  Arist.  disit  n  de  Aoima,  toil.  fom.  54: 
Naiurtlisfilmaai  oput  ? iventium  etl  qumconqne  per^ 
focta  el  nno  orbata,  aut  generaiiooem  tpontaneom 
babeoiia,  facere  lale  altemm  quale  Ipturo,  animal 
qoidem  aaiuul,  pUnU  vero  planiaro,  onde  proprie 
iu   bobentiboi   Tinuiem    geueralivtm,  feriuum 


fMfeokrlt  €t  slofokHo  $emper  in  muiiiiudine  is 
nnir&rio  Mdwu  UM  ^ood  ojiiiiii  $$i  [Per  Por^ 
ptmrX  Respoodetor  quod  Ibl  per  panieoiaria  et  sin- 
fuTina  debei  inlelligi  mfnvt  eoaNiione,  ol  tit  tcnsut, 
parlicoloria  ei  tingoltria,  id  ett,  mluot  eommooia 
dif  Idooi,  id  etl«  io  dif  idendo  conlrabonl,  ei  eonira- 
rio  iilod  qood  ooum  etl  genut;  f.  g»  forpot  coo* 
irakuoi  auiomtom  el  loanimatom,  aoimotiwi  cooira* 
bunl  senlieos  ei  non  aeolioot. 

PdriieuiitrU  U  mmma  natmU  orf  olpoUtl  tao  mii* 
Offfso/i  (i  fTf pi  ^epfniMiac).  Imelliglior  de  pariicolari 
timpllciter  dida,  el  de  proposiiiooe  indeiolia;  itu 
enlm :  Homo  esl  tnimiil,  «quipoltei  illi  ooifertoll : 
Omoit  Imnoo  ett  aoioul,  qui  est  io  mauria  iiatarali 
m  neeosttHt. 

Pmnieniarii  niaaihm  oob  eil  eottVirtiHUt  (n  ittpi 
«B£fcmi«().  Intellgitor  qood  panicolarit  negatifa 
oom  esi  coovertibllis  rormatiter  in  aliam  ptirticuU- 
rem  oegalifam,  de  raodo  loquendi  contoeio»  com 
iuc  umen  tut,  quod  e»l  coofertibllit  io  ouam  do 
modo  loquenUi  incontoolo. 

Profrium  de  una  soici  pr#dko(«r  (Par  Parpligr.), 
failelllgiiur  unqotm  de  tultjeeto  adJH|tttto ;  sic  risi- 
bile  licet  pnedlcetor  de  Jotnne  ei  Paulo,  tdeoqne  de 
plurilMit  aliit,  Umon  de  uno  Untom  diciiur  prxdi* 
ctrl  qotieoot  de  toio  boraine  praedicalor  ol  tnbjecto 
odsBqoato» 

Privado  per  u  non  at  ens  (i  Poitir.).  lolelligitnr 
ouod  uialeria  eiltUnt  privaiio  uon  enl  ent  in  tcio 
inrmtli  per  te,  ted  per  fonntio  cojut  ett  prifttio, 
qoin  «t  ipsa  profecio  prif ado  rarmalLier  significai 
iiegaiionein,  malerlaliier  aotem  tive  coniioutive 
aplitudiiiem  ad  formam;  ondo  OMrilo  dicitur  ooo 
ens. 

Priiictpto  ororlef  ampir  mamn  ( t  PAjfS-.  <^^* 
60).  Id  eti,  in  omni  iroutamutlooo  reperih,  fel  eat 
temper  btbere  coodliiooet»  qoti  Ibi  Arisl.  doscri- 
bH»  tciticei,  qood  ooo  fl^olei  aliit  ooeolierotrit,  elc. 

Prpirrium  i$t  iuhtantkf  lo  aubjtita  man  iui  (Pir 
Phtlaiaphum^in  PrmdieamimU).S*mutg  eti  noltam 
tobi4^iitm  esMs  tubjecio  Ujquam  offociiooomt  ted 
beoe  laoqotm  parlem* 

Pfolo  non  maii  disit  In  aa  ^nad  armomm  iophi' 
aikum  iuk  non  intp  iaea^t  (t t  Ifrupft.).  Respoiide- 
lor  qood  Pbilosopbot  caitil  ooo  eot  improprte  pro 
eote,  qood  geril  timilitndinem  tlicujai ;  qaod  ttmen 
oonett. 

Patool.  XG» 


A  Pinitratia  dimeuiiaHmn  nan  at  pouMit  (if  Me- 
learX  Rotpoodetur  qood  doplieet  tunt  dimensioocs : 
qnaDdam  sooi  qoarom  ooa  baott  te  tier  modmn  tctas» 
et  tlit  per  modum  pi»lentic,  nl  albedo»  fd  mate- 
ria  prioMi;  luoc  diriiur  qnod  in  laliimt  dimenslont* 
bot  peneiratlo  esl  potiibilit.  8ie  etiam  esl,  quando 
dom  btbenl  se  pelr  modom  ocios  ad  lertiam»  qum 
babet  te  per  OMMlom  poteotim,  sicni  ttbedo  el  dol- 
eedo  In  Ucie.  Alim  snnl  dimensioncs,  qiuirom  ona 
noo  babei  se  per  modum  poienti»»  oec  anibm  ba- 
bem  se  per  modum  poientiac»  el  sle  penetrailo  di» 
o.etisionnm  non  esl  possibilis, 

Pracemui  in  inlmitum  eU  prainbilui  (it  Pibfs.). 
Intelligitor  in  prssdicatls  esseolitli«er  snboraifiaht. 

Potentia  oppamitur  aead  (ii  Matapk.^  et  i  de  Aoi' 
ma),  Dicilur  qood  ioUlligoiidom  eti  de  oppotitlone 
reltiift. 

Principla  non  fum  a»  alierutrii  (i  PAys.).  Verum 
noo  etl  simpHcitdr»  ted  ul  ly  tas  dicil  circumsttn- 
^  liam  parlit.  Kui  eoim  forma  it  ei  mtterit,  non 
lamea  materia  ett  port  ftirmae. 

Pateniia  aeddii  materim  (  Per  Cammentatorem,  i 
Plmi.).  lolell^iior  qoatenos  commonis  illa  et  cssen- 
litlit  potentit  materia  determinator «  lior  certat 
ditpotittones  accideiiialet  ad  banc  vel  illam  formam. 
Tallt  enim  potenU:i»  sive  ulit  determlnaiio,  accidii 
niaUri«. 

Prtui  eet  eontmMm  propria.  Di<*codom  qood  com* 
muoe  esl  priut  propriOt  tl  oirumque  tii  oniot  ge- 
nerit.  8ed  io  bit  quJt  tool  diversorom  geoerum, 
nibii  prubibel  pro|iriom  etse  priut  eommani. 

Poiitm  «sf  taniideran  di  aniina  (i  Pltigi.)^  El  sle 
videiur  qond  non  est  scienllt  Itbri  de  Animt.  Rospoii- 
detur  quod  Piiilosoplius,  i  Phys.,  vult  <|uod  poiiti- 
cot  contiderti  praclice  do  aniina,  sed  in  libro  de 
Aotma  eontideraiur  de  anima  speculaiif e. 

Privatia  it  manria  difimnt  ratiam  H  ipaii  (i 

PA|S.).  Intelligitor  qood  i^li  lermini,  priftiio  ei 

p  nsaieria  babeoi  divertu  rotiooet,  ten  definiiiooet, 

^  eom  boc  ttmen  tui,  qnod  btbeoi  pro  too  tiguifica» 

lOt  fel  sobtlroto,  etmdem  rem  oainero,  por  qoaoi 

000  distingouuior. 
Prindpla  renun  iamiMium  soni  amiUlia  (111  Ceeii 

m  omodi,  lesf.  rom.  I^).  Glotsatnr  per  Aforr.,  Ildd., 
4ie  prioeipilt  propio^ait,  000  toiem  babct  veriutem« 

01  inquii,  propotitio  de  priodpiis  remolit,  qoio 

Clodpla  remou  rerom  teosiblliom  oon  tau|  soiisi* 
tta,  01  prlma  fonot,  el  priou  oiatorla. 

Polentia  iupiriar  poteit  amd^M  potat  inftrior^ 
et  HobiUori  modo  (111  di  Amma).  Vera  eti  propotiiio 
iu  iK>ie.tiiis  q  I»  soul  ejotdom  geuorit  in  tabstao* 
lialiute,  eo  uiodo  quo  fogeuiif om  etl  in  tentttif o, 
ticul  trigonum  iii  letragiMio.  in  bit  qum  oon  snul 
ejustlem  geoerts  in  SttbsUiitlalitaU,  prop<ititio  lo- 
eum  non  babeu  Sicnt  anima  est  taperior  f  irios  quam 
sit  corptis,  oon  Uinen  anima  potesl  supplere  ficem 
corporit,  et  forma  esl  soperior  materia,  el  oon  po* 
letl  supplero  vicom  matorise,  Simililer  comparando 
D  poteiiiiat  matcrblet  potentiit  abttractis,  locum  oon 
nabet  propotitio  formtliter  loquendo,  nam  noflrfalet: 
llomo  generai,  ergo  inultigentta  general. 

Prminppanii  augmeHtaiia  alteratiamm  (t  Cmlit  eam. 
2i).  luulligitur  seeundum  Ariti.,  io  PrtMllctaNmiit, 
de  aogmeuto  iuveoto  io  pbysicis  eorporibos.  Falli- 
lur  eoim  de  auginento  imagiuario  iofonlo  bi  rebut 
matbemaiicis.  l!^t  liabei  loeum  de  vera  augmenUllo- 
ne,  qa«  fil  iii  plantit  el  animalibot,  oam  uUt  roqui« 
rit  prjsviam  alUratiouem. 

Prineipiufn  in  cognitiam  mi  fme  irt  apemtiam^  ei 
principium  operuiiomi  eet  ftnia  so  cagnitiaua  {n  Phii.^ 
tixt.  camm.  89,  el  vu  Mitapk.^  am.  ramm.  SS.). 
Veritatem  babei  propo«liio.  iu  0|iera|ibua,  ticui 
tunl  actiouos  ei  lactiooet  (Vide  Aritioi.  m  Etkie^ 
cap.  6). 

Po^ri  beatificantur  prapttr  epem  (f  Eilnc.).  loleill- 
giior,  pueri  beatiftcaolur,  id  esl,  dlcoomr  beali  pro* 
pter  spom  futurx  bealiiadiots,  licei  acta  noo  sooi 

33 


I^ 


BE9i£  TBNeRABILIS  OPI*.  PABS  1.  SECT.  II.  —  DUBIA  ET  SPURIA. 


im 


lales.  Sed  diceret :  Quare  hoc  esi?  Respoodeiur  quod 
ideo»  ouia  concipinius  in  eis  btnc  spem  ei  naturali 
disposiiione  eorum;  vel  ideo  qula  videmus  eos  iuctl- 
narl  ad  lK>na,  ei  fugere  uiala;  vel  ideo  quia  sunl  pro- 
€r«>aii  ei  bonis. 

Prmur  fMrum  non  $si  afirmado  vel  negaiio  (ii  irf|i2 
'EpfKmmg).  RaiiOy  quia  verum  babei  se  iii  pro|>osi- 
tioiie  sicui  forma;  modo  nibil  poiesi  esse  absque 
forma. 

Propa9iiio  m  ioto  e$i  (alta^  qwe  nultam  $inguiarem 
kabei  veram  (i  Po$ier.).  Inieliigi  poiest  iic,  io  qua 
genus  generalissinium  uiiius  praedicamenii  praedicaiur 
de  geoere  generalissimo  alierius  praedicamenii ,  In 
toio  esi  (alsa,  ei  quo  nullam  babet  siiqiularem  ve- 
rsm.  Vel  poiesi  inielligi  simpliciter  qood  proposliio 
universalis»  cujus  nulla  pariicularis  esi  vera,  in  ioto 
sii  faUa.  Nam  otique  si  nulla  in  parie  eai  vera,  dici 
poierit  in  iolo  esse  falsa. 

PossiOfil^Mf  neque  viiuperamur^  neque  laudamur 
(ii  Etlde,).  Ergo  liassiunes  non  sunl  viluperio  aoi 
laude  dignae.  Res|M)udetur  distinguendo;  passiones 
enim  duobua  modis  possunt  considerari,  et  secun» 
dum  se,  et  quatcnus  subduoiur  raiionis  iniperio,  et 
deliberaiioiii  voluiitaiis.  Priorl  raiiooe»  neque  laude, 
iieque  viiuperio  digiis  ceuseniur,  quonlam  suoi  mo- 
tus  quidtfm  appeiitus  irraiionalis»  quibus  eum  aliis 
aniniantibos  communicamus.  Si  vero  secundo  modo 
coosidereniur,  sunt  laude  aut  viioperio  dign» :  ap« 
petiius  enim  sensiilvus  propinquior  est  raiioni  quam 
oxteriora  membra;  acius  auiem  eiteriorum  mem- 
brorom  boni  sunt  aut  mali,  ei  ratione,  qua  voluiiiarii 
aont :  erg o  etiam  motos  appetltus  sensiiivl.  Prseierea, 
lieet  •ppetitus  secundum  se  liberiaie  eareai,  ei 
conjooetioiio  tamen  ad  mUoiiem  liberiaiem  babet; 
quapropter  in  eo  viriuies  collocaniur»  ut  forii- 
iudo»  et  temperaotia,  etc.  Passiooes  iiaque  quate- 
Rus  volununae  sunt»  laudem  mereotor»  vel  vitupe* 
riunu 

^iurm  hona  eunt  eUgiMiora  paudoribue  boni$  ( iii 
Top.).  luieliljsi^^  *>c  •  ^'"^  ^^^  possibilia  sunt 
bonis  paucioribus  compossibilibus  eligibiliora,  dum- 
modo  unum  illoruro  pluHum  eliglbilium  ooii  sit  pro- 
pterjiliudy  et  dummodo  praeeminentia  boniuiis  teoeat 
seex  parte  ploraliiatia;  diciiur,  dummodo  uuum  lllo- 
rum  000  sit  eligibile  propter  aliudy  Unqoam  propier 
lloem,  qoia  propterea  saoum  fleri  et  saoativum,  noo 
soot  oHgibiliort  saBiiaio.  Eiiam  didiur  quod  iotelii» 
tur,  Dommodo  isu  bona  siut  ejosdem  rationis,  iia 
videllcet  ot  prmemineotia  bouitaiia  non  proveoiat  ei 
parte  maUria:,  sed  solom  ei  parie  pluraliutia :  pro- 
pier  boc  oon  sequiiur  quod  quaiuor  grossi  eksent 
eligibiliores  floreuo,  licet  s.ut  plura  bona.  Diciiur 
etiam  :  Dummodo  iiia  bona  sint  compossibilia,  pro- 
pier  boe  noo  aeqoiiur  quod  bonum  ease  monacbum, 
et  bonom  esse  conjugaium»  esseiit  eligibiliora  simul 
qoam  bonom  esse  munacbum  solum.  Similiter  quod 
vlvere  caslo,  et  generare  hibi  siinile»  esseui  elij^ibi- 
liora,  qoia  plura  »uui»  quain  vivere  caste  soium  : 
quod  lamen  esi  falsum,  quia  suut  plura  boiia  iucom- 
poasibilit.  Denique  ioieliigiiur  de  boiiis  Ooilis,  pro- 
pier  Deum,  qui  e»t  iKmuin  inliniium,  et  licet  unus, 
tamen  aliia  omoibus  quaniuuivis  muitis  infinito 
prttsUi. 

PositvMS  quiiUm  inieUeetue  e$i  eorrupiibili$t  ex  eo 
auod  nUiU  imeUigU  $ine  pkaniaemate  (iii  de  Anima). 
llle  uitos  secuodom  commeiiuiorem  sic  poiest  iu* 
teliigi,  qood  per  iotellectum  pasaivttm  iiiuiligitur 
poieutia  cogiutiva»  qu«  obt  educu  de  poteniia  ma« 
teriaBy  qoam  oomiiiai  iniell«eium  in  ordiiie  ad  alios 
seosus,  propier  eicelleuiiam.  Alii  vero  dicunt  quod 
iiiieiiectus  fiissivus,  id  est  pbaousticus  ioieilectus, 
otkjective  dependens  a  pbantasmaie  esi  corruptibiiis. 
SGiiieet  ratiooe  pbanUii«  et  pUauusmaium,  utrum- 
que  eiiim  eorrumpiiur,  et  pbanUsia  et  ipsa  pbaous- 
mau.  Aiio  modo  biuiligitur  boc  de  ioiellecio,  qui 
iioii  est  informatoa  speciebus  ioieiligibiiibus,  aptus 
lAUAeu  iiiformariv  quaotttm  ad  defiomioaitoncm.  Cum 


A  enim  Informatus  esi,  Jam  deslnit  vocari  inleileetno 
possibills»  sed  inielleclus  adeptus,  vei  in  babito, 
adeoqoe  sic  qiioad  denominationem  illam,  inielleeuis 
possibiiis  corruinpiiur. 

Po$$ibiU  po$Uo  iii€fse,  niiificm  $eqniiur  ineoKoemeuo. 
Sensus  est :  Si  proposiiio  de  possibiii  moutor  ia 
suam  de  inesse,  lunc  sua  de  Inesse  non  erit  impos- 
sibilis.  Et  pro  ulteriori  intellecto  bojiiace  aoeioriu- 
tis,  est  noiandum  adboc,  ot  aliqua  propoaitlooet 
possibiies  ponantur  inesse,  reqoiri  tres  eooditiooes. 
l*rima  coodiiio,  si  aliqua  proposiiio  univemlis  4e 
possibili  debeal  poni  ioesse,  noo  debet  boe  fieri  por 
oniversalem ,  sed  potius  siugularem,  ut  isu,  Omoo 
producibilo  Deos  potest  produeere,  uon  debet  sie 
poni  inesse,  proilueibile  Deos  prodocit,  sed  slc  : 
lioc  producibiie  Deus  producii,  ei  sic  de  aliis.  Se- 
cunda  coodiiio :  Quando  lu  proposiiiooe  de  possibiii 
subjecium  ei  prsdieaiom  repii|naat«  tnoe  ponendo 
iiiam  inesse  loco  onius  eiiremi ,  debet  poni  prooo* 

n  iiieii  demonsirativom,  ot  .*  Omoe  album  polest  esao 
otgrom ,  poolior  sie  inesse  :  Hoe  est  nigrom .  de- 
moiistrando  per  ly  boc ,  illod  qood  priua  fuii  aiboui. 
Teriia  oondiiio  est :  Quaudo  io  proposiiioue  do  poo* 
sibili  ponuntur  aliquaB  lerminaiioues  vei  lermiai  pri- 
vativi»  qui  vel  qu»  in  iila  de  inesse  possool  laeBre 
aiiqoam  repogoaotiaroy  ionc  ponendo  iHam  ioesso» 
ules  lermiosilooes  sunt  omiiiMidae,  ut :  Socratea 
babens  oculos,  poto$t  esse  sioe  oeuiis»  pooitor  sic 
ioesse,  Soerates  0^1  sine  oculis.  Sicot  illa :  Socraiet 
potesi  cras  legere,  iioo  potest  sic  pooi  messe,  Soert- 
tes  legit  cras.  sed  sic :  Socrates  iqgii. 

Po$ila  forma  $ub$Uiniiali,  poniiur  eUam  aiiud  cujus 
e$i  forma  $ub$ianiiaU$  (v  Metaph.).  Intetligitor  sic : 
Pusiu  forma  aubsuntiali  aciuali ,  et  ilio  modo  quo 
esi  forma,  ponituc^illud  cujus  est  forma*  Moda  pott 
moriem  aticujus  bomiuis  snima  non  est  forma  ejut 
actuaJis,  ideo  luiic  noii  est  boinOy  sed  ertt  demom, 
ubi  nirsus  a  Deo  conjuiicu  fuerii  aiiima  corport  in 
resurreciioiie  uiortuorum. 

G  Prineipia  aiiqua  innoie$cuni  seimi,  ei  aUqua  coo- 
eueiudine  (Commiuis  Axiom.  Pkiloe.).  Et  propier  boe 
Arisi.  VII  Top.,  eap.  4,  diiii:  Qui  dobiuot  uirufii 
deoa  venerari  oporteai,  vel  parentes  tmare  vei  n«n, 
IKBiit  ittdigent:  oui  vero,  utrnio  uii  sit  alba,  ooo  io* 
digent  aensu.  Gultus  enim  Dei  et  tmor  ptrenion  sool 
principit  iii  iege,  robortU  coaiootodlne,  et  ideo  t 
legislatoribos  positt  est  pmnt  corporis  tfflictlva.  Mi- 
veio  totem  Ciindidtm  esse  eogniiiim  osl  senso,  ec 
moium  esse,  eiitm  pjtet  td  sentnm.  Uode  Aristoi. 
viii  Phys.  tusculi.,  ieit.comm.  13,  cootrt  ZoDooem 
negtiitem  moium,  iuquii,  omoia  igiior  qoiescQio,  et 
bujo»  raiiooem  quaerere  dimiiteoies  aeosom,  ioflr- 
miias  <|u»dam  esl  iniellectos. 

Poiiu$  eligendum  e$i  id  quod  po$$ibiU  quam  fuad 
impo$$i^ile  (iii  Top.,  cap.  f .).  Uoe  «ii,  quod  faeiU  «I 
quam  quod  aifitiie,  Eoium  enim  qum  huIIo  modo  /M 
poMimf,  nulia  e$i  eieciio^  ui  ex  iii  £iik.,  cap.  i  paiat. 
Iii  boc  proouuiiaiio  inteliigenddi  Odt  baec  modertiio : 

D  Modo  cmiera  biut  paria :  qoas  in  aliis  plehsqoe  oi* 
luiiibus  aiiomatibiis  subauuienda  ObU  llagit  eiigeii- 
dum  est  bac  de  causa  capescere  scieniiam  doctriBt 
quam  ioveoiione.  Illod  euim  per  se  lactle  est,  boc 
valde  laboriosum.  Virius  etiamsi  diflicilius  acquiriior 
quaiu  scieniiat  esi  umon  magis  ellgeuda,  quit  mo- 
lior,  ei  sic  iu  niultis. 

i  rincipia  $uni  tanqumn  Ucue  januee  in  doato.  queue 
nuilui  ignorai  (u  Meiapk.^  com.  I,  ubi  eiimm  textut 
aperie  dtcii,  iii  foribue  enim  qui$  deUnquUf).  Aoimtd* 
verie  quod  alia  suot  priucipia  cognitioois,  alia  auiom 
aunt  priucipia  cogoitionis  et  esae.  Propositio  igitor 
iocum  babet  de  priocipiis  cogniiioiiis  (sicttt  aaoi 
loaiiiot},  et  commuues  antmi  cooceptionos),  boe  esi, 
do  priacipiis  commooUwimis,  qu»  soiom  ei  ooiitit 
lermiuorum  oommonissimurom  evidontitm  imlieotp 
ttt  de  quolibet  dtciiur  esse  vei  noo  esse»  eic.  Sicoi 
Sttot  principit  qus  ei  ipso  sensos  loslimonio  btboot 
evideoUam,  stcoi  motum  esse»  elc.  Propria  vero  q«m 


I0S7 


SENTENTIi€  rillLOSOPniCiE  EX  ARISTOTELE  COLLECTiK. 


lOSt 


non  sant  tinl»  evldentix,  quandoqua  indigent  «liant  A  ^m  Uedifur  et  eontriitaiur,  quMtum  trhiatut  maio  U^ 


•iiadela*  Nam  aliaua  principia  alieiijus  s<Jentiae  spe 
claiis  iDduetioDe  innotescuni,  aliqua  vero  consueiu- 
dise,  nt  siiiit  princlpia  leguiu  ei  scientiarum  lega- 
linm ,  allqua  f ero  per  alias  ? iai»  ut  scritMt  Arist*  i 
£tb.,  cap.  10. 

Ptwntm  9unt  nmplieei  (ii  de  Animo).  Intelligitur 
respectite,  quia  noii  babent  tantiim  difcrsltaiein  iii 
euis  organis.  sicut  animalla  habevit  in  suis  par- 
IJbns. 

Potomiu  wuitiva  eontrariatur  intelteeiui  (i  de 
Etkie.).  Non  per  se,  sed  per  accidens.  Tendit  eniin 
utraqne  in  suum  objectum  eC  suuro  bonum.  Flt  au- 
tem  nonnunquam  pro  loco,  tempore,  persona»  etc» 
Qt  simnl  ista  bona  stare  non  posslnt.  Deinde  etlam 
Dalds  est  appetttus  sensiti? us  obedire  rationi,  ut  do- 
cei  Arist.  ioidem.  Unde  noo  simpliciter  conirariatur 
raltoni. 

Prineipium  $en$ititum  eet  iic  eorde  (ii  de  Anima)» 
Sensus  est  qnod  spiritus  animalea  et  sensiiif i  a  corde  g  Ak/im  emeuU ,  'quee 


proftciscuntur. 

iVtmiis  motui  sil  in  oriente  (iv  Polit.)^  Responde* 
Inrt  Verum  est  antonomastice»  id  est  per  exceilen- 
tlam,  quia  ibi  relucent  nobiliores  eflrecius. 

Pkiloiophui  e$t  itie  qw  edt  principia  et  cauiot  tub^ 
•tanim  (it  Uetaph.  com»  2).  (Jbi  per  phiiosopbum 
intelligas  divinum,  sciemia  eiiim  difina  per  antono- 
nasiam  dicitur  pbilosopbia  prima,  via  natune  et  no- 
bilitatis,  licet  via  doctrina  sit  postrema. 

Potiut  eligendum  ett^  ew  eomequent  ett  majut  bo* 
«um  aut  minut  malum  (ni  7'op.,  cap,  I).  Ut  consilla 
evanjgelica  servasse  in  bac  viu,  qiiam  prjKce^u  com* 
munia  duniaxat,  et  abscindere  membrum  corrnptum 
quam  servare. 

lViiici>ii(m  et  cauta  conoertuntur  (i  Metaph,),  In- 
lelligitur  de  principio  esseiidi,  qood  est  quadruplex, 
tcilicet  secundum  qnatuor  causast  ut  efTicieiiiem, 
finalem,  formaiem  et  luaterialem;  et  capiendo  priu- 
cipium  sic,  tunc  priiicipium  et  causa  convertnotur. 
Alioquin  principium  latius  paiet  quam  causa. 

Partieipationa  tpedm  pluret  hominet  tunt  uuut 
Aenfo  {Per*  Poruhyr,),  lntelligit»r  :  secundum  S. 
Tbomam,  plures  nomines  sunt  unus  boino  partlci- 
paiione  specieiy  id  eslt  suot  nnum  in  specie.  £t  non 

JaMniinr  :  Sunt  unum  in  specie»  ergo  snnl  uuum , 
uu  omne  nnum  in  specie,  esi  tOM  unumt  secun- 
nm  qnid.  Alii  sic  dicunt :  Pliires  bomines  sunt  unus 
bomo  participalione  speclei,  id  est«  continuaut  unam 
speefem  bumanam,  et  sic  specles  bumana  est  perpe- 
ina.  Aiio  modo  exponitur  lc^caliter,  Plures  bomines 
•uni  unns  bomo,  id  esl»  plures  bomines  signtiicantur 
per  illnm  terminum,  Uomo«  participaiione  speciei. 
Alio  niodo*  naturalis  simiiiludo  boroinis  vel  unus 
conceptns  conimunis  bominis  ptnribns  bomloibus 
eenveuli. 

Perpetuum  ett  eorrupHbite.  Sensnsesi,  Perpetnnm 
Mo  signiOeai  nou  posse  eorrumpi  unquam,  sed  lan- 
tum,  Doo  cormmpi  unquam.  pouitur  (i  de  Inlerprelat..  eap.  6). 

Potan^a  naturaHt  etl  irratioualit  (ii  vipl  *Bpfnmke  ■>  Perqraviter  unutquitque  fert  houore 
H  II  Metaph.).  Respondeiur  ouod  vult,  qnod  beoe  QBcou,). 
valel  coasequeniia  cum  specilicaiione;  ui :  Potentia 
est  naUiralis»  ergo  ul  sic  est  irralionatis,  eic.;  non 
valei  siiupliciter  sine  specilieaiiooe,  qula  homo  ali- 
quando  mere  oaturaliier,  aliquando  secundum  intel- 
lecinm,  sive  rationis  arbitrium 

Potte  ah  ipto  ette  mhU  differt  in  perpettdt  (iii 
Mys.,  tes.  52). 

rhilotophut  nou  debet  quidiuam  atterere  quod  non 
demouttratione  aut  induetioue  uliem  ottendia  (viu 
Ph§t.t  lez,  eom.  15)* 

i^roposUionsf  naturaUt  dupHd  de  eauta  fiuni  dubi- 
iMtet^  vei  quia  atiqtA  enuiriti  in  ojjdnionibut  faltie 
tton  pottuni  atteutiri  prineipUt  oerie  philotophim;  oei 
quia  aUqui  exitiimaui  quod  prineipia  aeometrim^  eou' 
tra  quot  AriU.  nMetapk.t  fcs.  eom.  io,  Com.  I  Coi/f\ 
€om.  IN). 

Propter  ruaiaim  Ulatum  ah  lnlmidi«  ottlliii  in  ian- 


lato  abamidt  (ii  de  Ane  poetj). 

Propter  eoniuetudinet  matat  ei  pervertat  nuitut  (oo- 
datur  (II  de  Arte.  poet.). 

Pejoret  tuni  nuper  ditati  quam  ditati  ab  aniiqua  (n 
Rheior.).  ^ 

PottihiU  potito  inette  nuUum  tequitur  ineonvenieut 
{Lib.  Prior.^  cap.  18). 

Principia  demomirationum  tunt  definitionet  (n  Po- 
tter.^  tex,  %  et  i  PAyi.,  tex.  10). 

PerfectuM  ett  euiut  nihii  ett  estra  aedpfre  (ii  CeeU. 
tex.%i). 

Piut  temporit  perficH  anima  in  ignaraniia  quam 
tcientia  (ii  de  Anima^  tex.  115). 

Probabitia  tecundum  toium  non  pottuni  ette  faita 
(iii  de  Antma^  com*  5). 

Philotophia  docet  hominet  eognotcere  creatorem 
tuum  {Aritt.t  de  Morte). 

P»rut  et  perfectut  nhilotophut  mortificat  dedderia 

ifUM  t(eeuU ,  qum  addueuni  eum  ad  mortificatiottem 
cori^orit  et  animm  {Ibid.), 

Propter  admirari  hominet  nune^  et  primo  ceeperuni 
philosophari  {In  Protog,  Mei.). 

Perfecium  ett  cui  nihU  deett^  et  ett  dupiex^  teiUcei 
dmptidter  exira  quod  nikU  ett :  et  perfectum^  lA  iie- 
ttiri  (V  Melaph.^  text.  21). 

Prandium  differt  a  fmna ,  ueundum  divertitatem 
temporit  tantum  (viu  Metaph.^  tex.  5).   - 

Prioatio  ei  habuut  radix  tuni  conirariorum  (z  Me^ 
taph.  com,  15). 

Prineipium  ett  plut  quam  dimidium  (i  EUiie..  cap. 
10,  et  V  Polii,). 

Pattio  non  ett  rirtut  nu  diium;  tecundum  eam  nee 
taudamur^  nee  vituperamur  (ii  Eth.^  cap.  4). 

Primum  in  generatione,  ett  ultimum  in  letoluiione 
(Ll7.  lu,  cap.6). 

Parvm  expenue  ttepe  factm  eontumuni  tubaantiam 
(v  Polit.). 

Peiora  tunt  tecta  odia  quam  aperia  {Seheca  de 
Mpr.). 

Patatum  tuum  famet  exeitett  non  tapor  {l^em,  cap» 
de  Coniin.), 

Pecuniam  perdidi.  Fortat  e  de  iUa  perdidittei.  0 
te  felicem^  ti  cum  iUa  avaritiam  perdidittet !  {Idem  de 
Remed,  fortuit.). 

Phitotophia  omnium  virtutum  magittra  {Boei.,  de 
Contot.f  pro.  5).  ^ 

Phitotophia  ett  tumnmm  iattorum  animerum  so/o- 
tium  {Idem^  iii  lib.^  pro.  I)« 

l^ro^oi  n<orei  tua  prmmia  uon  relmqutmi  {Idem^  iv 
Uh.^  pro.  5). 

Perpeiua  contettatio  eontemptum  parit;  raritat  an- 
iem  admirationem  eondliai  {Apuieiut^  de  Deo  So^ 
eratii). 

Prmiiantittimum  animai  in  territ  ejnttent  S4  homo 
{Idem^  ibid.). 

Propter  nottrum  affirmare  vel  negare^  nihU  in  re 


tuo  prioari  {Lib. 
Prmmium  virdmim,  eil  honor  (iv  Ethie.^  eap.  9). 

Q 

Quoiidie  morimur^  auoUdie  enim  iabitur  aiiqua  part 
dtm  {Senec.,  ad  Ludlium  ditdp.). 

Qumrere  rationem  et  dinUttere  tentum^  infirmitat 
qumdnm  ett  inteliectut  (vm  Phgt.^  tex.  ^).  Intelligi- 
lur,  Qui  quaerit  rationes  quibus  deslroal  illad  quod 
apparel  seosui»  est  debilis  discretionis  et  imbecilli- 
Uiis  inteilectus.  Et  boc  esl  nescire  per  se  notum  a 
non  per  se  nuto  disUngoere.  Et  veras  eoiiclnsiones 
iion  declarantur»  nlsl  a  propositiouibus,  et  propositio- 
nes  a  sensu«  el  experimentum  verorum  non  esi,  nisi 
ul  convenianl  sensatis,  non  e  converso. 

Qimiido  MitC  dua  agenUa^  quorum  unum  ett  forUut^ 
et  atterum  debiliutf  fortiut  dtiut  producU  tuum  efe- 


f030 


BEDifi  VENERABILIS  OPP.  PARS  I.   SECT.  11«--  WBlk  ET  SPUftlA. 


1010 


emm  <iwm  deHHut  {Commune  axhmX  Veram  esl  de 
agemibot  per  atij(»clioiieni  ciNitrarti«  quUi  iibi  eit 
foiiinrieus»  ibi  csl  retiiiteiilUi«  et  obi  ett  resisieo- 
•ia»  ibi  est  snrcesftlo»  ut  dlcit  ConiueBt.  iii  if  Pbys*. 
in  eom*  71.  Fsllit  auiem  in  tgemibiis  sine  conirarit 
abjectlone,  sicut  patetde  doobns  corporibiis  lumi« 
iiosity  qnororo  unuro  i^ii  intenHius  aliero :  nirumqne 
eiiiro  in  in^tatfti  illomiiiai,  iicet  luinen  produetom 
a  pi»lentiori  «it  iiiteoiios  luinine  producio  a  debi* 
Itori.  . 

QnmM^  moventia  ei  non  moUif  ampiiuo  nen 
iunt  phytiem  €ontideraUonh  (i  Phyo.).  Rt  sic  tldetar 
qund  de  Deo  sii  scientia,  quia  ipse  est  immobitis,  nt 
patet  VIII  Pti js.  Respoiidetur  qu<Hl  aucloritas  untum 
vult,  quod  entia  niovenua  coiisideraia  non  in  ordine 
ud  moturo»  non  sunt  pbysicas  considerattonis ,  lia 
qood  pbysicus  non  habct  aliquid  considerare  de  iis, 
iiisi  per  attributionero  ad  inotum,  cujus  motus  na*. 
lura  est  principium  ;  qnas  eniin  simpliciler  stsu  quid'* 
dilative  Sttnt  pbysicat  considerationis,  ea  in  se  de* 
bent  babere  principium,  ul  ipsa  etiain  pUysice  ino- 
Teaniur,  non  tantuin  inoveant.  Intelligenti»  ergo 
laroetsi  pbysice  inoveni,  non  tanien  pbysice  rooTco- 
tur.  Et  Ulco  ettsm  secundum  quidditatem  suam  ad 
pbysicum  non  spcclani. 

Queelibet  definitio  ponibilis  i$t  m  prmdicameM 
(i  Top.).  inteliigiturquodquuL'libet  deftnitio  seiundum 
suas  partes  et  rcdnciive  est  ponitiilis  lii  pr«dtca* 
lueiito,  non  autem  pcr  se  et  proprie. 

Qttod  fU^  nom  eti  (i  iript  •E^pxtnvui).  luteltigitnr :  si 
aliquod  eiis  permanens  sit  successive,  lune  interim 
aum  iii«  non  esi,  id  est,  non  babet  esse  completttm« 
sed  lieri  rei  succe^slve  est  ejus  esse, 

Qumliba  propoMo  rednpticalifta^  in  qu4t  reduptieM' 
lur  prmdicatumt  e$t  falta  et  impootibitis  (i  Prior.). 
Respondeiur :  Verum  est,  ul  patel  de  ilia :  Uoino  est 
aBimal  in  qiianlum  aniinal;  illa  est  falsa  et  impossl-' 
bilis,  01  paiet  ibidcm. 

Qumeunque  nni  eidem  sunt  eadem^  itta  inter  $e  saal 
audem  (i  Phy$.).  InieUigitur :  qii«cunque  divisim 
Sttmpta  sunt  uni  et  cldem  e8dem«  inter  se  sttni  eadem. 
Sienim  tantum  collective  sompusuntidemttuitenis 
non  sunt  idcirco  idem  inter  te.  Iittelligitur  praeierea: 
Quxcunque  uni  terniino  singulari  sniit  eadem,  inier 
se  sunt  eadem,  et  sic  exctudiiur  species,  eui  tamelsi 
eadem  sinl,  Petrus,  Paulus,  et  Joannes,  umen  non 
snut  idem  inter  se.  Et  ratio  etit  qua  item  (orte  snni- 
cere  queat  ad  limitandum  boc  axioma ;  Quia  noo  suut 
e'.idem  specie  simpliciier. 

Quidquid  poteti  eauta  prima  cum  iecunda^  kee  po- 
ee$t  $e  $ola  (Per  auetarem  in  de  Cau^$),  lotcltigiinr 
in  genere  causse  efticientis,  et  sefttiidum  potentiam 
prim»  causae  absoiutim ;  sed  in  geiicre  cau^ae  for- 
niaiis,  vei  materialis,  hoc  axioma  non  pnicedit.  Etsl 
enim  possit  Deus  sine  liomine  racere  liomiocin,  v.  g •, 
cresndo  liominem  aliquem  ex  nlliito,  tamen  non  po> 
lest  r;ttm  faeere  aibum  nisi  per  albadinem  rationalero, 
uisi  per  formam  aliquam  ratiouateni,  ncc  materia- 
lem,  sett  corpoream,  uisi  per  ntateriam  et  corpus. 

Quando  aHquando  duo  $nnt  idem  in  etuntia^  ^ 
unum  per  $ee$t  rerrapfist/s,  miam  et  retiquum  (iv  Me- 
taph,).  Modo  videmns  quod  materia  et  composllum 
siintcadem  resin  essentia,  ei  slc  videtur  quod  mate- 
ria  essei  compossibitis,  et  consimititer  p<)iest  probarl 
de  fornia  inteilectiva.  Ucspondetur  quod  veruu  csi, 
quando  peniius  sunt  idem  et  uAom  secondiim  Oi^aeii- 
ium.  Sed  uiaitria  et  lorma  Ipsiiis  compositi  sonl  es* 
senlialla  pnncipia  Ipsius  compositi  diversa,  et  partes 
estteotiaU^  divers»,  quui  oou  possont  dici  esse  onum 
in  essentia  sicut  compositum* 

Qumcnnaue  differunt  genere ,  dtfertuu  numera  e$ 
tpecie  (y  metaph.).  Intei.igiiur  dupliciier ;  uno  modo 
sic  :  Uua*cunque  geuere  dilfemoi  realiter,  dilleruiii 
iiuuiero  et  spvctc  lealiter.  AUo  modo  sic:  Oua^cun- 
que  dilTenmt  gciiere  praLHticamcataliier,  difierootou- 
Nioroct  specic  prxdtcnmenuiiier.  Vet  dicitur  quod 


A  itla aueloritaa  Intelligitttringeiiere  sobstSQtix, etnon 
in  jrenere  aceidentium. 

Quantitai  nam  e$t  de  mluUbu$  acttsis  et  pa$$i$i$  ad 
intieem  (iv  MelapkX  Respondelnr  qood  Pbilisopb«) 
viitt  qnod  esse  actlvnm  et  passivum  oon  attrfbnitar 
qnantifati,  sed  bene  speciebus  quatiutis. 

Quod  reeipU  e$$e^  po$t  non  eise,  e$t  fenerabHe 
(ir  PAys.^.Respondetiir  quod  vemm  est  de  itlo  qood 
reeipit  esse  a  forma»  quia  forma  esl  qtta  dal  esiie  rci« 
ot  patet  per  Pbilosopliom  (i  Pky$.),  Hinc  anima  rs- 
tionalls  non  est  geQerabtlis,  licet  babeat  esse  post 
nnn  esse,  qula  ooo  babet  Unquam  eomposlinm  ab 
atiqiia  forma.  Etiam  vcrum  est  de  esse  formati,  non 
autem  entitativo^  ilinc  niateria  prima  non  estgenera* 
bills,  quia  licet  nec  ipsa  fueril  aemper,  aed  a  Deo  ac- 
ceperit  e>se  post  non  esse,  oon  lameo  habet  actom 
aliqiiem  fonnalem,  sed  untom  actom  entiUlivom, 
ideoqoe  non  dicitor  generaU,  vel  geoerabitis 

Qum$tio  e$t  duintakUi$  pfopo$Hio  (Per  BoHJ).  Et 
B  sic  videlur  qiiod  qUtCStio  sit  proposiliOt  qood  Uaen 
est  falsum.  Kejpoodeiur  quod  quaestlo  ca|Ntor  ano 
modo  pro  signo  interrogaiivo  et  oraiiooe,  lom  qaa 
inierrogatur ;  et  ^ie  qojesiio  non  est  proposiiio,  et 
boe  vuk  Boetitts.  !^ecaiido  sttniiiur  pro  rttione,  col 
signum  ioUrrogaiivttm  additir»  el  slc  quaestio  est 
propositio,  bicut  illa  eratlo :  €mlam  babet  oMiteriam, 
Cttl  additur.  Utroni  ccelttm  babeat  materlan,  cst  pra* 
poaitio,  et  boc  vott  Boetiua 

Qumeuaque  differunt  pttu  quam  numera «  difertnd 
$peeie  (v  MetafA.).  Rcspondeiur  quod  Pliilosopbas 
vult  quod  quaecunqne  differunt  ptiis  qnam  numfro 
essentlaliter,  itla  differunt  specie,  et  sie  oon  oporlet 
qiiod  vir  ei  rouiier  diflTerant  specle,  sicttt  nee  Socrs* 
les  aibos  et  Ptato  niger  differont  specie,  qoia  soliuo 
difieraut  specie  accideiiUllter. 

Qiff  non  oniott  intetlipt.nikit  intatii^t{it  Metapk.). 

Respondetur  qood  inteltig  t<ir  sie :  Qui  oon  unum 

^  inlclligil aJ  minu:»,  nih>t  iit:eliig!t.  Vel  sic,  capi^^nio 

^  ty  non  inftniunter,  qui  non  unum  inieiligii,  nibii  io- 

teiligit,  et  Itoc  est  qnoque  verum. 

Qttidquid  caret  operatione,  caret  et  eesentia  {Per 
Comment.^  ix  Metapk.).  Respondeiur  quod  llta  aoclo- 
ritas  universaliier  non  est  vera,  qnia  dalur  in^uotla 
de  materia  prima.  Veriiicatur  latnen  et  de  ista,  si 
esseiitia  accipialur  pro  actu  speciflco  seu  esse  for- 
mali. 

Quad  nou  fsl,  non  contingit  scire  (i  Potfrr.).  Veron 
est  Unqoam  sciblte  propinqoum,  sed  bene  unquam 
rem<ituro.  Vet  senso^  est :  quod  non  est ,  necesse  po- 
test,  noB  continglt  scire.  S.cot  eoim  se  res  babet  ad 
esse,  lia  ad  cognoscl. 

Quiddila$  rei  eU  forma  rd  (vii  Metapk.)*  Vemm 
est  in  simplicibus,  noo  aotem  In  composilis»  Ibi  enim 
seeundom  commttnem  epioiODemy  etiaoi  Bateria  eu 
pars  qnitldiutls. 

Qumcunque  kabent  diferentium  in  eodem  eubjeclo^ 
dtferunt  tpeeifiea  (iv  Meiupk.).  Si  igitur  illi  gradus 
D  In  alteraUone  pmprie  dlcu  aeqoirautttr  suocessive, 
et  liabeant  differentiam  in  eodem  sttbjecto,  difereot 
speciflce,  nt  vult  auctoritas ;  et  alc  qttalitas  secttnditm 
quam  sit  alteratio,  proprie  dieu,  noo  esaet  slmplex, 
sed  diversarom  raUoitimi.  ReHHmdetor  qaod  volt 
quod  qoaliutcs  intenfiiblles  el  remi«sibiteiexls(tmiies 
itt  eodem  subjecio,  non  facieotos  ttoam  qualiuiem 
lotalcni,  Ut«  differunt  specie.  Sed  si  |il»  qnaliiates 
faciaui  ttnam  toutem  quatiuiem,  tuoc  ooo  diffierfnt 
8)iecie.  V.  g.,  all^edo  et  nigredo  aont  in  eodem 
dubiccto,  etsunt  inteni»ibttes  et  remissibiles,  oee  tt* 
iMcn  in  ilto  subjecio  facluiit  ttnamqoaliiotem:ef|0 
differunl  sprcifice. 

Quod  umper  aut  piarmum  e$t  alifc.  metiui  e$t 
quamquod  aliqvando  (in  Top.f  cup.  3}.  Ijljustiiia  ct 
iem|»erantia  quam  fortitodo.  ^am  iliia  somper  aot 
fere  i»emper  uti  ifossumos,  bae  rarius. 

Quod  ad  omnia  td  pturu  uUte  e$t^  metiui  e$t  quam 
q2tod  od  paueiora  (\\i  cap.  Top,).  IJt  aqoa  qimm  vi- 


mi 


SCNTENTLB  PHILOSOPlliCie  EX  AUISTOTELC  COLLEGTie. 


104t 


iHtitfmtaiiitorest,  qoia  aqoa  miUas  bomiDain  ea-  A  fntelliffitnr  per  le,  tiva  qfianium  est  ei  |Mrte  gene* 


rere  potett,  et  ejoi  oaos  eii  eepioslor 

QaM(  hmt  rd  milmri^  mshmM  mt  (7e|i.  iit,  0.  f  )* 
Ul  qnod  iaesi  aniroOt  qoam  qno4  eorporl,  oi  vlnos 
qiiani  sanitas,  ilb  anima  inest,  lure  eorporL  tloc 
umen  Don  est  osqoeqQanoe  f  erom,  nisi  de  iis  lM>Dis 
imelliiatttr  qo»  rebos  qoibiis  insunt  pmpNa  sont. 

QsMam  meiiui  m  no»  viifi^r»  pum  fiil«f#(iii  Hi^ 
Stfp*.,  fcs.  5).  ^enimesl  Id  biMnaois,  sed  non  In  ilU 
vinis, 

QK0d  pofirn  iUffii  pmimiM  mA  tW  h^nwi^  anf  tHtm 
l«s,  nnf  f«l  <n  •iiquM  rt  exctibn^^  pia  raiimit  uU^$ 
snnf,  «nl  ini  tm^quttfM  geitm  periti^  ««f  plmns^  mU 
onuMs,  nnf  •ninin«  prvsfnnfMis  rsf  (iii  Tep.,  ^f .  I). 
Ul  enram  magla  #tema  qnam  Viimi  labontiir  eom 
lempore;  nolla  polioa  afftci  inlona  qoam  alflcore; 
permitlere  minora  qns^m  mala  In  repob.,  ne  ma- 
lom  eTeniani,  qoam  ?eUe  omnia  penlios  eisiirpsre; 
Item  qom  in  eaponendis  divinis  Seripinrls  sanftl 
floeUKes  dacoemnl  qnam  qom  scioii  Grammatiei  »n- 
Inmani,  ete* 

Oofdf Mfil  €»f  enMia  eaum.  esf  miun  rnnMii  (Per 
nnclerm  de  CffNstf).  Inielligiior  qood  qoidqoid  esi 
taaan  cans9,  loqiiendo  de  <  aosa  esseniisli  et  posiiiTa, 
boe  nil  eansa  caosatt ;  diciinr  positiTa  propter  Tiiia 
qnm  sonl  caossu  priYalimt  nnde  licel  Dens  ait 
cansa  bominis,  Umen  non  peecaii,  qoia  peceatnm  esl 
prlfatlo  qn«dam«  et  deredaa  bomlnls,  8ieol  libia 
reeu  enm  tibia  eorta  est  eaosa  pn^ressionia»  nnn 
laasnn  elandicationis,  qnia  isU  e>l  defectus  quidsm 
ei  prifatlo  perlinens  non  ad  caosxm  proKressionis, 
nec  ad  Ipsam  progresslonem»  sed  ad  llbiam  defl« 
cientem* 

Oamminqai  sirnf  eiatiem  ipeciei^  qniirfwid  md  ron* 
«mli,  tmmak  ef  rtuquo^  eu  eem.  amia^  eaiteepi.  In- 
telliitltnr  emntiariter  fol  depr.^ieatisesseiitialibut, 
aimililfr  de  accldeniibos  proprils.  flealiis  enimmoi- 
rallit. 


miontt,  slre  ei  paru  erffcienlis.  Quia  sut  p»ir^i 
esse  bonom »  et  flliom  non,  ob  propriam  fllii  volon* 
Ulem* 

Oaarum  eerrupdouee  suaf  bonm^  ipta  earrupia  sanl 
maia*  Intelligiinr  qnorum  eorruplioiies  p^sesimi 
bofias ;  ai  enim,  per  scddi^ns  sunt  bonse,  ipsa  eor* 
rapU  non  pmpterea  sunt  mala*  V.  g.,  mors  Chrisii 
inneeenlis  per  se  mala  fuit,  bona  auiem  quatenuH  ab 
en  ob^aia  in  mdemptionem  noatmm.  Conirs,  mors 
Herodia  ifranni  bona  roit  per  ae.  At  sl  sceuta  csset 
indlgna  llu  m^blliom  strages,  qoam  ille  morii  proii- 
miiaoptaral,  et  somri,  quasi  tesumcnU,  mliquerai, 
per  accidena  Ini^sei  mala. 

Oifod  rrre  «tf,  r«/Ij  aeeidii  (i  PAyi.,  f«x.  30,  96). 
Id  esi,  subsUnlia  nullliis  esi  accidens,  scrmo  esi  de 
subOiinlia  proprie  dicu,  similiUr  eliam  de  accideiite, 
iiem  de  bis  qo»  diconlur  onlvoce,  non  anatogice. 
Nam  scleiitia  e&t  solisUntia  in  t>eo,  in  bomlne  aniem 
Q  est  accideiis.  Et  railo  hujus  propnsiiionis  esi,  qiio- 
niam,  ui  dicllur  In  Pra^dicamcniis,  comroune  est 
oiiini  subsUntim  In  sobiecto  non  esse.  Iloc  auiein 
proprinni  eat  omnis  accidentis.  Quam  sieui  b«c  siini 
coiiimdieloria,  esse  in  subjecl4>,  ei  Udn  esse,  slc  esse 
subiectum  et  accidens. 

Quod  omiU  lewpore  e$t  uiiliui^  koe  e$t  elig'Miut 
(iii  Top.).  Ei  sie  sequeretnr  qttod  ronilud<i  esset  ell- 
gibilior  temperanlia,  f  el  Josiii  a,  eo  quod  fonliudo 
omni  teinpore  esl  uiilis.  Respondeior  qttod  foniiodo 
cipltur  dupliciicr.  Uno  modo  qnoad  babiluro,  alio 
modo  quoad  actum,  et  sic  rortiiiido  esi  operaiio 
roriitudinis ,  et  illo  modo  non  scmpcr  esi  uiilis 
aeioaliier,  ooia.ai  omnes  essemns  justi,  tali  rorliiu- 
dlne  non  indigemmua 

Quidatdd  caf  kt  ogactu^  eet  in  cauea  {Communii  pro- 
poslfte  tn  Meiapk.).  El  sic  sequeretiir  quod  omnis 
iinperfeaiaesselln  Deo.  Inielllgiiur  ergo  sic :  Qoid» 
qold  esi  perrectionls  in  effeclu,  btic  eilam  esi  in 


Onoddiafnmiiis^,MpmttfcjiiiKs(itiTop.,ce/>.l).  p  catisa,   non  quidem  formaliier,  scd  firtuMiier^  fcl 


Subaodi  aaltem  sl  cn^tem  sont  paria,  et  ea  qiiae  com- 
pamntor  sint  bona.  Sic  vita,  qnic  iu  actione  viriutiim 
per  omne  tempu&  vquabiliier  f  er&alur,  qood  loiigior 
locrit»  e*»  melior. 

Onad  rst  boum  propimfuiut  e$f  aut  simt/iiif ,  nuf  me* 
Rari  simifiiis,  id  m^Hat  (iii  Top.,  eup.  %).  Ui  qoi  viUtn 
afmstoliein  aot  Cbristl  opl.  mki.  magis  iiuitantur 
quam  casurl* 

Qtd  dieii  mtimam  aaudere  nf  tritlari^  dicit  eam 
texere  et  mdifcare  (i  mr  Auima).  Iiileltigiinr:  qiil  diiil 
ac  sota  nnlma  gaudem  f il  irisiari,  dicii  cam  leicrc, 
aic  qued  Pbiioaopboa  f  oU  qood  non  solum  eonf  enil 
animae,  scd  pnMil  rsi  ennjoncia  corpoHs.  Rectius  et 
bmfios  l^dios,  iblfem;  Mbiits  proprie  dlcii,  qni 
snlom  animam  dlcit  gaudere,  f  el  tristari,  magia  pro- 
prle  qoi  bominem. 

Quorum  efficiintiaiuni  boHo  iptn  suhI  bona,  Vduiali* 
gui  proferunl.  Quorum  cautm  iuni  boMe  ip$a  $uni  bona 
(ii  Top.,  e.  5).  Liniiialur  f«rum  es»e  qua  raiione  a 


reductife,  quia  eilam  omnis  perreclio  ulitmate  ordi* 
naiur  ad  primain  causani. 

Quegrere  auare  puedam  approprianiur  in  eodem  gt- 
nere  qu\bu$dam  entibui,  en  summa  faluitci.lliidt  non 
est  pelendum  quam  lerm  sit  terra.aul  ignis  sit  iguis, 
et  qucrere  in  re  simplici,  ui  quam  bomo  esi  bomo  ? 
Esiuugatio  (fii  iieupb.,  com.59:  idero  if  Meupb., 
com.  5«  ubi  lialieiur  quod  prisdicalio  ejusdem  ile 
seipso  esl  niigatoria). 

Oanniffas  non  esf  ds  ff nsre  ncttsomm  (if  Pkg$.). 
Inlclligitor  nno  modo,  quod  quanliias,  ol  quantius, 
non  esi  de  genem  netiTomm,  el  aic  esl  f ere,  sed 
qimmius,  ol  snbaUntia«  benn  est  de  genem  aciif o- 
nim.  Alio  modo  didlnr:  qmmtiias  aecnndom  soam 
csseniiam  non  esi  dn  genem  aciiforam,  licel  bene 
aecundum  sou  dispnaitiODes. 

Qnod  uon  eonimgit  aUter  $e  kabaraf  tteeeeaa  dicimut 
iia  $i  habere  (f  Uetapk.^  tex.  6).  Nota  duplei  Decea« 
snrinm  quod  ibid.  Iradll  Ariau,  Dompe  neeessarinm 


bonia  cauaii  prof eiiiunt.  Nain  eui  a  biuiis  catisis  D  simpliciler»  d  nnceasnrlnm  Unqoam  melins,  el  con- 

maU  qncdam  nasciintur  (ui  a  viris  probis  fevia  pec- 

cau),  non  Unien  ab  illis  profcuiuni,  qua  ei  parie 

sunt  bona.  Satpe  eiiam  efl^ecius  qui  a  boua  catisa  non 

maiiu  Dsscrrctur,  ab  alia  niala  f  iiiatur,  ui  si  quis 

rearuual  allenuin  gladium  ut  bomicidium  aliqu«>d 

perpetrctur.  Quin  eiiaui  .satpenuiuem  ciini  caiism 

omnes  sunt-  bona^,  niala  una  circurostanlia  potesi  ef- 

fecliim  reddere  f  iliosum.  luque  si  causa  esl  bona  ef« 

feclusqne  ab  ipsa  profcnit,  qna  ei  paru  bona  esi, 

tnm  demum  erii  bmius,  si  aliunde  non  f  iiielur. 

Qmdauid  poiett  in  majui^  polett  in  miuut  (i  Cmli). 
Intelli^iiur  per  se  et  f  iriuie  pmpria,  el  de  iliis  quae 
aniii  ejnidem  gcneris.  Mon  enim  falet:  Poiesi  com- 
pouem  libnim,ergocoquere  cibum  communem,  quod 
minua  eat  (non  enim  ista  suni  ejosdem  generis),  scd 
bene  falel:  Potesl  componem  librum,  ergo  episio- 
lani,  Tci  ires,  qoainorfe  consraas  lincas. 

Qimram  gencraiione$  tnnt  botue^  itla  bona  (ii  Top.). 


fenieutins,  boc  esi  ad  flnnm  alb|oem  aliqoid  esse 
necessarlum  dnpliciUr.  Uno  dmkIo,  sine  quo  allqoid 
e»se  non  polest.  sieot  cibus  Cftl  Decessarios  ad  cod* 
serf  .-itionem  bumanm  #itje.  Aiio  flsodo  per  qnod  me* 
liiis  ei  confciiienlins  perfeollnr  ad  ttnem «  alcol 
equus  necessarius  est  aJ  iter. 

Quando  ex  ijuobiliori  ttobiliu$  gemeraiur^  genaratio 
e$i  $impticiter  et  $ceundum  guid  eorruptia ;  guando 
vero  oppoeita  raiione  es  nobiliori^  id  guod  ignabibua 
eugignitur^  ^mpliciier  guidem  corruptio^  eeemtdmm 
qtkid  autem  generatio  e$i  (i  de  Generat.). 

Quod  poientia  ei/,  conlingit  non  e$$e  (iit  MelMpk.^ 
f«s.  30). 

Quod  parum^  tanquam  nihil  dieiare  fid€fnr(ii  Pkga,, 
lex.  56). 

Qannf ifafi  nihil  e$l  eonlrarium. 

Qttod  non  crcdii  qui$y  non  movet  eum  ad  Umendtmtf 
vel  sperandjm  (ii  tn  ^rfe  pOel.  Commeni.), 


I04S 


BEDJ:  VENERADILIS  OPP.  VAKS  1.  SECT.  11.  -  DUBIA  ET  SPURIA. 


lOU 


(}ft«)if  coMKefiim  €tt,  veluii  inMtum  ett  (i  HAeior.).  A  lutelligiiur  secnndum  denoiniBationeiD  sie,  qnod 


Quid^uid  fuerit  tuperabundaniiu$  et  wtajut  fturai 
iue  dehebat^  hoe  eU  malum  {Ibtd.). 

Quod  breviui  mI,  eemper eu deketakiliui  (ii  Rkeiar. ). 

Quod  diclum  efi,  nan  poteet  ampliui  $umi  (In  Pnr- 
ifffam.«  rop.  i^e  Quantit.). 

Quod  frequenter  dicitur,  eonturbai  audieutm{v  Top.^ 
€ap.i). 

Qui  wrtuiit  noinlniimiiml  i$nan^  fadle  decipiuntur 
(i  EUeh.^eap.  I). 

Qui  dicit  naturam  non  agere  propter  /Uiem^  tattit 
toUidludinem  Dei  chca  itta  inferiora  (ii  PAf f • , 
€om.  75). 

Quod  non  e«f«  nutquam  ett  (iv  PAyi.,  iex.  I). 

Qift  caref  tentu^  caret  intflUctu  Hliut  generit  tentl» 
Miium  (n  de  Anima^  com.  05). 

Qumeunque  difemnt  in  tubjecto ,  differunt  in  etta 
(Ibid.,  tex,  452)* 

Qui  nihil  senlit^  nihil  additcit^  nee  inteHigit  {Tex.  S9 
de  Anima), 

Quod  ett  in  poieniia  ett  privado  ejut^  quod  eti  in 
actu  (Com.  de  Som.  el  Vig.). 

Qmdquid  poiett  cauta  tecundariafpotetietiam  eanta 
primaria^  nohiiiori  ei  aitiori  mado  {Auei.  de  eandt, 
aap. «). 

Qiii  ni^*ir|i  nhilotophiam^  in^niril  gradut  aititd^ 
mot  ei  difrinot  {Lik.  de  mor.). 

Qni  ln«en<ril|i*i/#tojiAiM,  imeiiil  rtim  in  niroqna 
tmuio  {Ihid.). 

Qui  duhitatf  ei  tidnuraiuTt  ignorare  tidelur  (/n  prol. 
Metaph.). 

Qualit  mttu  quitque  ett ,  iaiiter  vlwii  (iv  Ethie.^ 
eap.  H). 

Quee  timpticiier  tuni  hona  hondnibntt  pro  hit  ornni 
(v  Eih.,  eap.  t). 

Qtutnio  major  eti  fortnna,  ianto  nnnut  eti  teenrn 
(viii  Eth.,  eap.  i). 

Quod  eum  majore  labore  aequiritur^  magit  diligHur 
(ii  Eth.^  eap.  8). 

Queedam  deledant  naua ,  qurn  potien  non  dmitiiir 
deteeiant  (i  Eih.,  eap.  2). 

Qiii  atieri  tervlt^  nonettpierta  tufficient  (iT  Polii.). 

Quod  ett  parumf  qnati  niAil  differi  ah  eo  quod  eti 
nihil  (V  Poiii.). 

Quidqnid  dietumt  etf  etnlequmn  oRit  diurit^  tibi 
dieet  {Sen.,  de  Mort.). 

R 


Remittio  fit  per  admixiianem  cantrarU^  eattigiinr  en 
mente  Phitotophi  (t  Phgt.^  tent.  eamm.  9,  et  ii  Goi/i, 
iexi.  com.,  57.)  Vera  esi  propotilio  in  iiabentiboteon* 
Irarium ;  nam  in  contnrieiaie  earenlilNif  loeum  doo 
iialiei,  lumen  enlm  iniendiior,  ei  remiitiiur  propter 
?lrlutem,auldebilitatem  ageniis.  In  baboiilibus  etiam 
contrarium,  universaliter  etiain  locuin  non  habet; 
nam  In  aimpliclbua  in  soa  puritate  CAnsideraiia^ 
niinm  olementum  in  qualiiaie  eat  remiasum,  respeclo 
alteriuft. 

Baiianem  queerere  eorum  queetentu  patent^  infirmi^  D 
lat  qumd»m  eti  inteltectut  (viii  Phyt.^  com.  i2).  Ubi 
Tbemistiusi  iiiquit,  perridlcutnro,  ubi  sensus  fidom 
facit  rationeni  quaerere,  quxdam  adeo  imbecillitas 
relusioque  animi  est,  noii  siatim  perspioere  quid  de- 
siderei  rationem  :  babentur  enim  iionnulla  qu«  eer* 
tiora  illuslrioraquo  sunt  quam  ut  rationem  ullam  ei- 
postttlent.  Vide  boc  idem  asioma  in  littera  Q  eipli- 
eaium* 

Ridicntnm  au  eonari  damantirnre  nainrmny  quia 
hoe  etiperte  notum  (ii  Phgt.).  Kespoiidetur  quod 
▼ull  ridiculum  esse  velle  deinon8tr.»re  naturam,  ▼• 
g.,  quoad  quid  est  et  similia,  quia  boc  esl  nolum  de 
se,  iion  auteni  quoad  alla  qu«sitiva. 

Badieet  in  ptaniit  tunt  tvmlet  ori  in  atunatibnt  (n 
da  Anima).  Ratio  qnia  sccundum  rbilosopbuin  ibi* 
dem,  lam  rndis  quam  os  recipii  aliinenlum,  per  quod 
res  in  Mn  indiTidoali  conservaiur. 

Ret  naturatet  et  artifieiatet  tnnt  dittincim  (ii  Phgt.). 


nominaiio  artilicblis  esl  posleHor  naturali,  et 
distinguuntur  secundum  rationem,  non  autem  see 
dum  rem «  nerope  ars  se  bnbel  ad  naturam,  sieut  oio- 
dna  rei  ad  rem,  unde  non  realiter,  sed  Itnium  for- 
msliter  ab  ea  distingnitur 

Repetiiio  in  rebut  arduit  fieri  debei  (/«  pretdicn- 
meni.adatiqmd).  Talla  enim  (ut  dicil  AHst.  ibiden 
juxta  fioem  capltis)  non  possunt  periecle  declanri, . 
nisl  s»pius  pertrtetata  fuerinL  Ita  etiain  scribit  In- 
cidis.  Tbemist.  in  lu  Pbvs.,  in  eipos.  tex.  eom.  15, 
ubi  Arisiotelicam  repetit  moins  deflnitionem  seb 
aliis  Terbis;  inquit  enlm  :  Sed  desuo  itta  eadero  re> 
peiamus,  non  modo  lierum,  »ed  ler  el  quateTy  es  li 
libuerii ,  etiam  acpius»  ut  diniciiltatet  appareant  et 
enodeniiir,  illasque  saltem  frequenti  Iracuiu  facile 
assequainur. 

heeipient  debei  etta  denndatum  n  nainrn  reeipd^ 
tam  fit  raceplione  raaH^  quam  in  raeepiiane  tpintuali 
B  (II  de  Anima^  eom.  67,  ei  iii  de  Anim.^  com.  4).  Isu 
propositlo  inlclligitor  a  oatora  illius  spectei,  et  nen 
a  naiura  sul  leneris  el  maiime  remoii,  ei  amsime 
ojus  quod  dicitor  secondum  «qulToeationem. 

Batntiuatnni  timnt  nalura  {In  pree^Ueamemit).  UU 
adTertendum  doo  esso  necessaria  ut  allqua  sioi  il* 
mul  oatura  :  uBum »  quod  mutua  sil  ab  uoo  ad  atte- 
rum  eonsequenliay  quanwm  ad  eorum  eiistentiam ; 
alierum»  ui  neutrum  sil  causa  alterius.  Deteeiu  prio* 
ris,  iuperius  ei  inferius  non  suni  slmul  natura. 
Quia  elsi  Taleat ,  bomo  esi,  erco  animal  esl,  oon  ta- 
men  Talet :  antinal  Odl,  ergo  oomo  esi.  Defectu  po* 
sterioris,  sol  et  lui  noo  sont  simul  natura*  qula  lol 
esi  causa  lucis;  utrumque  autem  haboot  relativa.  Va- 
lei  enim  eonsequenda  mulua  ab  uno  ad  alierum,  et 
unum  alterius  non  ost  causa.  Qus  lamen  doas  coo- 
diiiooes  in  eis  Teriflcantor»  quatenus  relailTa  SQnl« 
sive  secuudnm  ipsam  formam  relatloiiis«  oon  autem 
secundum  funds*roentum  ei  sobjeclum  retaiioois* 
Q  lloino  enim  iile  qui  esl  paier,  ulique  prior  osl  ho- 
mine  qui  est  ipsius  filiuSt  et  esl  causa  ejns;  atumen, 

Suatenus  pater,  non  est  prior  filio,  nec  magis  depeo- 
el  secundum  banc  relalionem  ab  ea  Ali06  qoam  ipse 
a  fllio,  sed  esl  oiuiua  prorsus  dependeotiay  el  Ideo 
Tel  neutrum  est  cauM  alterius,  ut  communiter  di- 
cunt  doeiores,  vel  sicut  sibi  InTicem  caosa,  ni  dicil 
Siropiicius  cum  Arcbila. 

Herum  atieB  tuut  unitiertatett  oHa  partiautnrat  (i  dt 
interpret.^  cap.  5). 

iiA^fof  non  temper  pertundet,  nee  madient  tempnr 
tanat  f i  7op.,  eap.  2i). 

Huaiiat  ett  non  cognateera  quomm  oponmqumere 
demonttraiionem^  et  qnomm  non  apariet  (it  maiaph.^ 
iex.  9). 

Refrenntionet  tnni  medidnm  uatupimum  (ii  Etltie.t 
cap.  5). 

Res  debei  te  habere  ad  tubditot^  tient 
enet  (viii  Eth.^  eap.  8). 

Regent  natHraliier  digniut  ett  recto  (i  PaHt.). 

Requiet  neeettmio  mt  detectabitUt  quin  mt  mo 
irittiiiee  auee  contitiii  in  tabore  (viu  Potii.). 

Remeaia  non  protunt^  ni  immarentur  (Sen.^  ap.  40» 
lib.  v). 

iierttm  efeciut  exhibitiona  operit  dectaraninr  {BoeLt 
cap.  7  de  Ditdp.). 

Retpontio  qum  datur  inierrogatiombut  qnm  dieunim 
mquieoce,  debei  dmri  cnm  dittiamiana  (vu  Memph.^ 
cam.  56). 

Rot  ett  ptuvin  tnbOBt  deteendent  in  naeio  {%Meiem.t 


pattm  nd 


Ratiotti  fidet  adldbanda  ett,  ti  qum  demmtttrantm 
conmniunt  etun  hU  qum  tentn  perdpinnl  rabnt  {m  de 
Cenm.  oniifta/.,  enp.  10). 

Requim  et  tudut  in  uiia  uidentnr  atm  naeettmia  |iv 
Eth..  eap.  15). 

RaUonem  conlmbni  tinnm  nan  madica  inmptmn, 
intdteetnm  hebetm.  mamarimn  eneruni^  abHtianem  kn» 
miitit^  errorem  infuniit^  ci  i^mmntimn  indmk.  ffo* 


fOiS 


SENTENTIiE  PIIILOSOPUlCiE  El  ARISTOTELE  QOUfiCTJIi. 


IOi« 


ioiil  inge^um  IBoet.  de  Dticfp.» 

S 

SiMper  fn  mo  gimre  est  ecnirmeiat  una  fi  P^ifi., 
tex,  eem,  5S).  Verum  ett  de  eoDtrarieiale  tecQoduni 
ette  el  nofi  es.<e,  Id  est»  tecuDdttin  priTaiionem  ei 
babiium,  n^m  in  omni  genere  ett  una  contrarietat» 
•cillcei  prifalio  et  lonna.  tel  tecondam  conlrariat 
differeiuixs  condifidentet  illod  ncnot. 

Semper  tHvwo  §eneri$  eU  in  ptnree  ipeeiee  {Per 
Porpk^).  Iiitelligiiiir,  quodlibel  fteiiut  esl  temper  dl- 
vitibile  difitione  logicali»  per  diflerotitias  opposius 
in  plures  species  actuales*  aptitudine  in  genere  eii- 
ttentcs  :  ei  illarum  spederam  ad  minns  debent  etse 
do»  :  cum  boc  Umen  sut,  quod  possunt  este  plures. 

Suni  ergo  sa,  qucB  $unl  in  voce^  earum^  qum  $UHt  tn 
«fiiiiui,  pasiionnm  noiee  (i  irtpi  *B/ifAi9vciocc)*  In  liac 
propositione  Pbilosoplius  per  ea  qiiae  suiit  in  voce 
inieliigil  signa  vocaUa»  et  per  patsionoH  in  aiiima 
Inielligh  terminos  meiiiales»  el  conoeptus,  ei  tunc 
sensus  aoctorliatis  est  qiiod  signa  vocalia  suBl  noU» 
Id  est,  sigiium  conceptuum  seu  lerminorum  menta* 
lium  :  lunc  ei  illa  aiictoritate  colllgitor  commune 
diclum,  quod  ?oces  significaot  conceptus  ad  placi* 
lum  ultimate,  licei  ipsi  coiiceptos  quibus  subordi- 
naniur  significent  naturatiier. 

Sola  epeeiee  kaket  proprium  {Per  Porptt ).  Inielli* 
gitur  quod  proprium  magis  atlribuitur  speciei  quam 
alterl,  qoia  proprium  influit  ab  esseniia  rei,  id  esi» 
specie ;  vel  dicitur  quod  ipse  capit  speciem  commu* 
Diter  pro  qoolibet  subiccio  coinmuni. 

Sopkiiia  piut  appelH  apparenter  e$$e  $apien$  et 
wm  exietemter^  quam  exi$tenter  ei  non  apparenter  (i 
Eleneh.).  Intelligitur  qood  Philosophus  viill  Untum, 
quod  proprluin  sopbistlce  esi  apparere,  et  iion  eii- 
itero. 

Soliue  e$i  meiapkg$i€i  de  quid  ditatikH$  omnium 
rerum  eon$iderare  (vi  Metapk.),  Respondetur,  Verum 
osi  in  comnuni,  ooo  autom  in  pariicuiari.  Hominem 
enlm,  lemm,  allMqoe  res  naiurales  quiddiuiive 
considerat  pbysicos. 

Si  koe  uerkum^  osl ,  piiraMi  dixerie^  iptum  quoque 
nikit  mt  (i  mpi^Epyamitte)*  Inulllgitur.  Si  boc  ver- 
hum  e^t  pore  diioris,  id  est,  soliUrio»  ipsum  quoque 
ftibil  est,  id  esi»  nec  signilical  vere  nee  false.  Alii 
aulem  babenl  aliam  aucioriiaiem  sic,  Nec  hoc  ver- 
bum  eii  pomm  dlxeris  :  el  tunc  intelligiiur  sic,  non 
iu  quod  sl  boe  forbom  purum  diseris  quod  ipsuin 
oihil  sic  signiOcel»  imo  aliquid  sigtiiflcat :  «ed  quia 
slgnllicat  qiiamdam  eomposiliou(*m ,  quam  Unien 
aioe  eiiremis  non  osl  intelligore,  ideo  meriio  dicitur 
nihil  significare. 

Sinf^tdmia  $UHt  $ennd  prOfbeqrdora  (i  Poifer.).  Con  • 
Ira  dicitor  ibidem  quod  uulversalia  sunl  notiora  saii* 
folaribos;dicitor  ouod  iniellectus  cognosclt  primo 
•ub  oooceplu  siogulari,  magis  lamen  vago  vel  com- 
■hmU,  hI  prius  coff ooseai  aliquid  esso  quoddam  ani- 
ml  qnam  queoMUim  bominom»  ei  prius  quomdam 
oseo  bomiitem  quam  t>$t  hunc  boininem. 

^ojHMr  Aoiiore^i/liu  eH  agene  patiente^  et  prind' 
phm,  id e$t  eam$a  efidem$^  nobitior  ett  quam  materia 
(m  de  Amktm^  iett.  comm.  19).  Inteiligitur  proposiiio 
do  similibus  in  forma,  et  gradu  I6rm;e,  et  etiain  so- 
cuadum  poleoliam  :  nam  actlo  insequltur  muliitudi- 
oem  form»,  oi  moliitodo  forma  insequltur  muliitu- 
diaem  materisB.  Alio  modo  glossalur*do  passo  re* 
opoodonto  ipsi  agonil,  qula  noo  oponel  absolote 
qiiodllbei  agens  nobillus  esso  qnolibei  passo»  oam 
cerlon  esi  quod  sensitiva  anim»  ▼iriutos  sunt  pas* 
sivm,  ul  patol  in  ii  de  Anima  les.  com.  61,  vir* 
Ittteo  onimaa  nuiriiivc  suni  activ««  non  tamen 
tfidmus  ilias  esso  nobilioros  simpliciier  virtoabus 
soMillvis,  etc. 

S^feemtwrmuemkoeakkae^  tkiU  perpetmun  a  oerm* 
ptikifi  (u  de  Amma).  inlelligiiur  slc :  Poionila  iatello- 
cu«o  seporatof  ab  aliis  poionliis  unquam  perpeiuuin 


A  0  corrnptibill.  Alil  autom  diconl  qood  Philosophus 
comparal  Ibi  poteniiam  intellectifam  in  boinine  ad 
animam  sensiiifam  In  animali  broto,  ol  vegeuiivam 
inplantis  :  et  sicesi  verom  quod  intelleetus  separa- 
lur  a  vegeiaiivo  et  sensiiivo,  Unquam  perpetuum  a 
corrupiibili :  non  Umen  est  ▼«trum,  prout  illa  poun- 
lie  sunt  in  uno  suhjecto,  scilicet  in  bomine.  Sed 
alii  intelligunt  sic,  separatur  autem  hoct  id  esi  iotel- 
lectus  divinus,  ab  hoc,  id  est  intoUeclu  hnmano,  Un* 
quam  (lerpetuuro  a  corruptibili.  Elsi  enim  seciindom 
rei  veriiatem  ioielleclus  homanus  sii  Ineorruptibllls, 
umon  forte  secondum  Arisi.  eon  opUbilis  est,  eojus 
Umen  orror  nos  nibtl  debet  morari. 

Suk$tantia  nou  (it  ex  non  $uk$tantu$  (i  Pky$,^  tex, 
22).  Ralio  esi,  Alioquin  subsUntia  vel  Aeret  ez  ni- 
hilo  vel  accidenle,  ei  sic  accidens  esset  prius  soU* 
suntia.  Vide  Arist.,  vii  MeiaphM  tei.  4« 

Si  unum  eontrariorum  fuerit  in  rerum  natura^  opor» 
tei  quod  ^i  reliquum  (iii  Cof/i,  iex,  18).  Vera  est  pro- 
g  positio  de  contrariis  positivis  qo»  suiit  sd  perfeciio* 
nem  universi,  iiam  universumln  qualibei  bora  com- 
pieium  et  perfectum  esi ;  unde  omoes  specios  qusB 
sunt  ad  perreciionom  universi,  semper  acto  sunt  in 
uiiiverso.  Lieet  etiim  apud  nos  in  hac  hora  com  sit 
hieros,  non  sint  ros»,  Uinen  In  alia  reglone  In  qua 
iii  hac  hora  est  ver,  bene  reperiuntur  ros»,  sod  fallii 
hoc  in  privative  oppositls»  quia  non  sequitur :  In  re- 
rum  uaiura  est  plenum,.  eifo  in  rerum  natura  esc 
f acuum  :  neque  sequitur  est  finitoro,  ergo  eril  el  io- 
liiiltum.  Aliter  pronuntiatur  el  limiutur  hoc  roodo. 

Si  unum  coturariorum  fuerii  in  naimra^  erit  reli- 
quum.  Re^poodetur  verum  esse  in  posltivis,  ei  se- 
cundum  physieam  considerationem,  non  secundum 
logicam.  Similiter,  lieei  generailo  et  corruptio  sint 
inier  so  coiitraria,  non  Umen  eonveriilur  quod  ubi 
est  contrarieus,  ibt  sil  generatio  et  corrupiio ;  qiiia 
io  roslo  est  cootrarieus  secoodum  raniin  et  doasum, 
01  non  esi  ibi  generatio  neque  corruptio.  Vido  Siin- 
p  plicium  in  ii  Gceli  super  hunc  teitum  et  leit.  41. 
^  Simptidter  id  metiue  e$t  migi$que  eUgendmm,  qmod 
mtttor  di$eiptina  etigendmm  prmdpil  (ui  Top.,  eap.  1). 
Ut  quod  moralis  pbilosophia,  quam  quod  medicioa. 

Sen$m$  e$l  qmwdain  aUeraiio  (ii  de  Aniin.).  ftespou- 
detur  quod  sensus  slve  seusatio  Oit  quaMiam  alteratio 
salv:itiva. 

Sota  meuipkgtica  eU  tcienUa  eommmmt  (i  Metapk.). 
Respondeior  quod  Philosophu!i  ibi  consideral  scien- 
liam  osso  coinmunem,  ratione  priiicipiorum  vel  ob« 
jectorom,  et  sic  respecto  allaruin  sctenliaruin,  me- 
uphy&ica  utique  eal  communia,  quia  considerat  C4«m- 
muiiiora. 

Sophittiemt  diateetiemt  et  melapkgtiemt  ffertantur 
drca  idem  :  qmia  didt  CommenUtor^  metapkgticmt  el 
duiteetiemt  eonveniumt  in  tmkjeeto.  Respoiidetur  quod 
veruin  ost  quia  coovoniunt  in  subjecio  naturali,  sed 
lamen  diflerunl  in  subjeclo  lormali.  Uode  meuphy- 
sica  rormaliur  et  de  per  se,  sive  principaliur,  coosi- 
derat  eiis,  in  quanium  ens,  sed  s«iphisiicus  ei  diale- 
D  ciicus  eonsideranl  ens  raiionis  per  se  oi  prioeipalitor, 
ei  sic  ei  cousequeoti  en^  considerant,  el  sic  convo- 
Dioiit  iu  subiecto  oaturali»  el  boc  modo  oon  est  tn- 
conveniens  idem  a  pluribus  conslderari. 

Sicmt  ret  kakei  ette .  itm  etiam  kaket  eagnotci  (if 
Meiapk.).  inulligiiur  unn  roodo,  sicut  res  babet  esso 
per  causain,  sic  otiam  habei  cognosci  por  caussm. 
8ed  uinen  noo  oosfonitor  sic«  quod  res  haboal  esso 
sieot  cogooscitor,  eognoscltur  ooim  univorsaliier, 
non  umen  habei  esso  universalilor,  quii  omno  qood 
oa  ideo  est  qoia  unum  numero  osi,  ui  patel  per  Boet. 

Sotmtpeeiet  defhdimr  {Per  Boetimm  in  tik.  De/iRJito- 
iiMm).  Verum  est,  sola  species  dofioitur  unqoam  do- 
fiuibilo  propinquum  doUoitiooo  quid  diutiva  el  es- 
sentiali,  lieel  geous  oi  hidlviduttm  possiot  definirl 
unqoam  defloiu  remou.  Oidlnr  oliam  hoe  respoctu 
mqoivocorum,  qua  «t  sio,  non  sual  alicsd|tt  spodeit 
01  proinde  oiiam  ot  sle  noo  doteioniur. 

Smktala  qmaemnfma  parta  imegramte»  talUtmr  tatmm 


t047 


BED^  ?e(fERABILlS  OPP.  PAAS  1.  8ECT«  II.  ^  DOBIA  CT  SPUaiA. 


Idl8 


(ixiMii*  i/ia/icf .  m  7a|i.>.  Vemoi  mI  »  li  acdi^tur  K     S^ltmiiM  SMIUit  ir  emnamm  uiUitadt,  <f  1«  m»  fMt 


uoifieii  lolius  I  ro  lotii  iMgro  qna  mnm  iittegniia 
c»t.  Mam  sic  aefi|iiaiiir  pro  re  ctti  atlHbiilliir  inie« 
KrtU8«  noii  qua  fntcgra  ctl,  falnmi  e»l.  Vcrbi  caeae. 
fi  Socrali  abacissua  eai  dlgiius,  licel»ii  c«»ltigcre  S<i« 
rratcm  uon  esae  iHtcgniio;  noa  Uincii  rectc  cotligta, 
Socratctt  noB  ttw^ :  quia  Socratea  cttl  iiitcger  aine 
digito  MMi  c«i,  ^u^ftt  Mm**»  »iae  digilo  m  icram 
nattira  coliaeri^re.  (tuare  si  tate  volacHf  acdpere  oo- 
nicii  ifiiua,  Imoc  moderatioocm  odhlbeaa  oeceaae 
crii,  ol  oomeii  MHrtia  iatetraoiia  acdpias  pro  parie 
neccaaaria  (qoalia  cst  in  Socraie  caput  aut  pectus), 
noA  pro  quacunque  aine  diacrimioe.  Quacuuque 
coim  parie  neccsaaria  snblaU,  omnino  lollitor  rca 
cujus  f iu  cst  pars.  Hiiic  diasolfitor  lllod  :  (2o«dam 
pars  boodnia  candidi  ooo  esl  caodida  («I  poie  po- 
pilb)«  igllur  homo  caodidos  non  cal  caodidoa.  8;c 
enbn  occ«rrca«  Rede  se^  bomiaem  candidom,  cum 
allqna  cjos  partkola  sll  noo  cawfida  :  otui  lameo 


oo^oiiionrf  miio  ^iurm  mt.  ftespoodeliir«  qood  PbHoso* 
pboalbl  dlMiagoit  sciefitias  in  opecoloihraf  of  piaMl- 
cas ;  ci  pracHfOS  qoidcm  dkii  esso  q«»  pro  giie  ba* 
bcont  opos»  ei  mltiuie  •   •   ^ 


nem,  cioomiod  isuqttoqoo  cogufiio  ooo  oli  booaci 
ordioabilif  lo  boimm,  oiboe  nomloe  otiHf ,  eed  qmii 
noo  bxbcol  pro  floe  opoa,  nee  ita  peniocai  ad  oceaa* 
fiutcm  fitm  iftiuf  comroonif  •  sicot  sdcnila  practica. 
SjHck»  renm  hnbenl  u  sleui  Humefi  (frui  Metuplt.). 
Intelligitur  qnod  sicut  nuroerus  dcoanos  oddiior  al* 
tcd  nomero,  ct  tonc  re^^olui  ooa  oora  apcciea  oo* 
meri.  ol  addcodo  derem  od  dccem  cruol  rii^l»  H 
oddeodo  onom  od  Irla,  cronl  ^mor;  alc  aMII 
modo«  qnando  ttol  specioi  adduor  allqned  emeo- 
iioto«  quod  ooo  osi  ossentlo  illiof ,  losvlioi  aila 


8uk}ieti  non  ml  imemOfeA^  (i  Fosfrr.).  lotdiigi- 
lor  qood  oolU  sdenlia  bobel  flemomiraro  soom 


rectccolHgi  bominemcaodidammmesaecaoMom^  gaufalocUim  esse»  hA  pramppooli  iilod.  In  omol 


Uoc  coim  000  eflldetm>,  nl^  qut  argomcoiolor  oaien 
dei  000  esse  oiajorom  bomliiis  coiididi  p«»nlfiocm 
onwioo  eaoJIJam^  qoa  lamon  omoloo  caodida  case 
debeioillledi  caodldos. 

So/fiif  fO*»ionll#  rsl  de/fniitf  (th  Jleffopft.).  Respon^ 
deior*  Solios  sobsiaotiie  eal  dciloilio  quiddiuiire» 
csfcotiatUt  propria,  ooo  Uoico  votoil  o^ro  POilo- 
aoplioa  qnin  acddeos  possit  dollolri  por  addiuroeu* 
iiifu  sum  subsunti»;  sicui  enlm  nou  babei  essc  pro* 
prium»  aifc  pcr  ae.  roore  atib^Utttli»»  sed  csfe  qood« 
dam  depciideiis  a  subsUotia^  lio  dciniiiooem  f  um 
odiiitaiReoio, 

So^Komio  pri<>r  €$i  acddenie^  impoMf  ooforo,  d 
definUione  (f ii  Jffi^pA.,  irx.  4)«  Katiu :  Cum  aiim 
acddms  prr  (e  noo  subskiot»  neccasarto  prmiftuppo* 
otc  aubsUiitam.  Iloc  ootem  iiMclIigeodom  est,  vel 
de  acctdente  lecmioaio  («am  quaQiJias  iiiterfiiinau 
aticondum  ATcrr.  prmco  lii  omuem  Idrmam  sobsun* 
lialeiii)»  vd  de  sobauotla  bu  snmpu.  Mam  liccl 


sdcniifl»  01  bobelor  i  pooieriontm,  de  aobjecio  prc- 
aopponllor  quid  ooohoIs,  d  on  aH»  scd  qoid  rei  io- 
vesiigabir,  d  qualif  f ll  res  per  deosonftfatiooem 


5cmof  ctl  ftofn^ernmi,  imieUeeiUM  ttr# 
lium  (ui  de  loioia).  ftespoodeior  foofom  i  _ 
quod  intrlleclof  uoo  diam  InloHlgai  aingotoria^  aed 
qood  fdttf  ooiversalio  el  ooivcraallicr.  Hoc  eoim 
potcf t  foiisof ,  sed  fola  cognosdl  slngularia  ei  dogo- 
lariicr.  Brorioi  did  potcai  boc  axioma :  Sooaos  esi 
donuiat  siiigolariom,  Intdlccioa  nou  uotum  siogo- 
Urlom  cst,  Terum  ciioffl  traiTorsaliam. 

So^ifoitiio  Noii  fsi  id«m  com  neeidente  (i  f op.). 
Iiitdligltur  esseotialiier,  quia  aecidoos  ei  ouom  sob- 
Jectom  fodom  qoidem  ooum  oomoro,  sod  do  per 
accideiia,  oi  palei  vn  lleupbjf. 

Sl  puUker  esp  leMdn  nninenm ;  fi  difof ,  Inude  for* 


fi  ftqufof  ef»  Inudn  ieipimm  ISeueem).  Seo 
n  tonlia  krrc  es  lolo  ooo  csl  f  ero ;  imo  si  sopieof  ea 
qoauiitaf  intermioau  sll  natora  prior  roraso,  ootora     prlodpdiler  Uu*io  ooiuram.  Nam,  ui  Inqolt  Victo- 


lamen  posurior  esi  maUria  prima* 

;Se«xttf  ftnuprmooini^of  henetbue  dUI§iiur  (io  prooi* 
oiilff  Meiapk.).  tuidligitor  rcf peMMo  fcieolim  d  focon- 
dom  repr«sonUtlooes,  qoas  («ciont  t ousos  socuodum 
se,  tonc  senstts  f isus  prae  omnibus  diligltur,  qoia 
ploroo  diirereotiaa  rcrum  oobia  os uodit»  f «  g.«  nou 
sotom  corporo  loferioro,  sod  dtom  fopcrioro  llia  el 
rmlesUa.  udude  quia  dariua  d  remoiiuoploros  rea 
aud  aeofibih^f  per  f isuio  qoam  per  alios  seosuf,  Do* 
uiqoe  com  miooti  difllculuto  oubis  flfuf  ropimsoo* 
tai  qoam  olil  scosos, 

Secundum  unenm  loctue  oos  tiifiirniimof  mpkmee 
ab  imipleniihi  (u  de  Auioto).  £l  fobditor  rf lio  ibi- 
dem,  qiiif  mollcs  quidcm  carne,  aplos  mcou  did* 
uiua  :  et  sic  rUil«faplitts  iion  f oll  qood  simus  sa- 
pieutcs,  sccundum  taciijm  ;  ii^ed  f  ult  quod  sccttudum 
uctutn  Uni|uain  «iguuui  dicimus  dispositos  ei  aptos 
fd  sdcntisai.  Iloc  auieoi  esi  \crum  de  molliiie  oru 


rimM,  Hoioro  lodt  babilem,  ara  fadlom»  osof  foro 
pdeoicm* 

Sdfolio  fMOlor.  qiMmodoifiiuio  d  ros  (biiff  ioi* 
m«,  teg.  eam.  S8).  Proiiofiiio  bsc  oQrifatcm  baM 
de  fdentio  nostra,  qoia  de  llla  loooiliir.  Arisi.  Fallil 
autem  de  sdeoiiis  M  d  iotdligeoliarum ,  qoU 
acicotLi  in  Deo  d  ioidligeotiif  oou  diffiditor  focuo- 
dum  dififionem  qo:e  dator  per  poUotiam  d  ae- 
lom,  oec  per  onif  crMlo  d  ponicdarr.  acd  acieoiia  to 
iolelligcutiia  noo  dif idiior  aecoodom  diforatuiem 
adoutiarom,  etc  Sciemla  Dd  do  cdibua  esi«  uti 
bmkIOv  ^oali  notta  oliarom  luidligenliarum  panicepa 
esae  polest,  qma  enUa  nibil  dlf  ersom  sonl  a  acicutio 
Dei,  01  io  illa  cooiioealur»  d  oollibi  eos  dmplidlcr 
omoibus  modis  osl  idem  cum  inidleeto  Kieoiis,  oicd 
iu  primo  principio. 

M  profdieoiicm  feqollor  tnkjeetum^  inefumenemn 
prmdieati  sequitifr  inerememnm  snbJeeiL  Qned  si  pree* 


ci  bouilau  teinperauienti,'  dve  de  roollilie  sangui-  ^  dicoium  ooo  fffoHar  enkjeemm^  nee  iuerenmkimm  fs- 

qo^ior  lncreuieoimo.  Qnad  qofdem  fif  efetri  ealmi 
01  eimpHeiter  ad  etmpBdier^  eie  ma^  oo  oio^l*.  <f 
oiofiMiim  od  mosiwom  (if  Tap.^  ro p.  S).  tl  f i  ma* 
jor  f irtof  cd  OMiior  f ui  oMiimo  optioia,  firlua  ull* 
qoe  ea  bona.  Esi  ciilm  par  rotlo.  ()ood  ai  major  oou 
ossd  Boellor,  od  nmsboo  opiiom,  ucc  f  Irtoa  omuiuo 
cssd  buoo.  Iiem»  ui  d  booom  bouesiom  cd  per  ao 
bmium,  booeatluaiooiiof,  d  boooftlffiflnNo  opli- 
muui.  Ei  »1  facere  ii*|oriom  malum  ei  ae  e^i,  umjo- 
fom  Ucere  pcjos ,  m  maslmam  pcaalmom.  Limimior 
Uoien  osioioa,  qood  ioielligi  adcat  io  prsdkalia 
qutf  por  ao  dicuutnr  de  f  ulijoctif .  Alioqom  uoo  uf * 
quequaque  f eriutcm  cominei.  Nec  cuim  recUt  d>- 
aerta:  Major  f  inl  osus  est  pesjor,  aot  looitmoa  pea- 
simus ;  igitur  osus  f  ini  csl  malus.  Ncc  Itom :  Kior* 
didio  corporia  est  booa ;  igitur  major  cd  molior.  d 
m^iima  opUioa.  Causa  csi»  qum  oec  aaalorl  ofoi  doi 
coofonil  per  fo  d  fil  pcior,  aut  maiittio  d  slipio- 


iioa»  non  de  niollitie  illa  pbieginaiica  qu»  c»t  iu  luu- 
lieribus. 

SimUia  tunl  quorooi  quaHtae  e$i  ooo  (f  Metnpk,)^ 
El  sic  s:  qucrdiir  qood  lermiuos  f ocalia  noo  slKOiO* 
caret  lerminom  »ctiptum,  quia  ouo  babd  quaiiutem 
uuain,  oec  itiniilitttdiucm.  Uespoodetor  qood  UoMUii 
terminus  focalts  ct  termioua  ftC-iptoa  non  dnl  simi- 
b!S  qualitaic«  fd  eiiam  dmiiiiudloo  qoadam  roali, 
buui  tamen  similes  qualiuto  fol  f imililudioe  rcprs- 
scntatiooia,  ci  aic  oooa  aUom  a^|uiti«  ai.  Porro  oon 
dcbd  Cffo  000  oumero  quoUlof  iu  fimdibui,  fod  fo- 
tis  csi  qood  fil  ouo  f pecie. 

&ieiifto  cfi  df  OMMrro  pc pslofrom  (i  Posl^r.).  Doc 
esl«  f  iriutcf  qoarom  aoni  demoiutraimiief  et  fcien- 
tite,  uouquam  muunlur»  oec  muuri  poaa unt.  Scro- 
per  euitu  trbogulus  bjibcbit  tres  aogulos  a(|ualef 
duubtts  rcctii»  semper  compositum  ei  quatuor  ctc- 
lucutis  crit  corrupUbilc»  otc. 


t049 


SCMtENTIiC  PlilLOSOPniCiE  EX  ARISTOTCLE  COLLCCTiB. 


fOSO 


dcMB»  Mfe  eimittiio  corporlf  e»i  p«r  te  ain  et  m 
iMe,  eed  p«r  eeeNfeM  (tfe  aon  efllcittir  ot  oitJoriH 
«Mlior  01  moikBa  opiiaia),  olUMftti  omoii  eiofciiotHi 
corporl*  Oiset  booo,  el  oomif  vim  uitis  moliit* 

Sifliiloflo  lOMcto  MMontcffolt  lM£mn ooo  fuent 
ii  Cmii)»  BifipoitolT  i|ito4  Plilloftfiplm»  loqiiiior  de 
JMiMioiiidivtilbHibiii,  el  «lc  Yoll :  5i  loflnlu  punfU 
lediTliiliilia  cooeofroreni»  lineooi  omi  ticereia.  0*<o«l 
vera»  eil«  ox  iodiviiibililNii  eoim  difkibUe  oom 
cooipeiiitor,  licei  oomiiHioiiir. 

^eperifio  formm  a  mnfnto,  «n  «f«»  eorrsplio  (iv 
Pku$,y.  Reopeodeior  ^nod  Pbiloioi4Mii  loquiiiir  ibi 
de  lorino,  ^  ea  edneu  de  pmeotli  aiiitori)^  ol  eti 
forwsbroii. 

Sottoi  hu^mpttsi  m  iifmuo  (n  Top.).  BoipiHi- 
detur,  Yorom  eil  de  defbilo  propuM|oo,  uon  iuiem 


SimMi  mm  po/ilor  o  ilMtfi  (i  dk  iiiwT^ihM, 

^  Hi  Mrpe,  oifi  ooifo  dtfm^mt  u  cmtpari.  lor* 
pmi  oii  mm  pMie  dffmden  t$  armoM  (t  HkeitfA, 

^bmpluUir  diM,  f  oid  ooi/o  midHo  dko  (ii  top. 
Mp.  3u). 

Slmpikifm  $mfmm  non  «a  ^««if  e^  oomihiM  oo- 
lom  iif ^  i«d  o  kens  dkpontii  inUlitctu  (▼  Top., 

OP'^)* 

JSempir  mnI  piOMdo  v^ro  diumQ  (vui  7op«t 
€ap.  %). 

Siienta  uMvertaU^  uepe  if^netent  Ipmm  tin§\deBre 
(Polil.,  le«l.  W\. 

Sentire  eti  mgttttrit,  ted  tenvu  ett  nnktrttdit 

(nPoner.tie*.^ih 

Seientinmm  niin  ett  perfeetn^  fim  eU  per  enm^ 
tmm;  nlin  imftrfectn^  qtm  eti  une  enntn  {IM.^ 
eam*  I). 

Si  pottikiie  etui  not  etu  kt  ette  mm  trnntmntnkiii 
(iv  Pbfft.  enm.  98). 

5edrmfo  ol  foiriiMdi»  oofitMii  fii  prudent  (vii  PAp i. 
iMi.tO). 

Sohionllo  ea  S§nhr  nukknU  (ii  de  Animn. 
Mm.S). 

Sieilm  000  «fdMlor  de  dk,  pr«piif  iemen  toiit 
(Ikid..  €nm.U.) 

Senttu^  tmtgier  dkit  eemm  In  parltVn/ort^tri,  ted 
OM  in  nMinertniikHt;  Inieiieetut  nntem^  n  cnnnrtf 
{IM..  €nm.  I5i). 

SfMl  pro^/i  proHlm  eti  prmminm.  l/o  mniit,  tte- 
fotea  «il  tnppiieinm  {Boet.^  ir  dt  i^ntoi.). 

SoiuHo  dubilniionit  eti  intemio  oeritniit  (vii  Eiki- 
nor.^  eup.  A). 

Snrgere  de  nocte^  nd  tnHitmem  et  nd  fliiioupkim 
tiudin  prodttt  quam  ptnrimum  {Lih.  (Econ.). 


Tune  cofnoteiwmt  unumfundque  eum  nmnet  ^ut 
enntnt  cngnoteimnt  (i  PAif«.,  lexl.  I ;  Idem  i.  Potter.f 
enp.  t^mn  Pntier.,  e.  11).  PropoiitiO  intfJligenda 
eii  do  cofoiiioiie  rel  perfoeto  iimpliciter  et  de 
rooiii  per  m.  Ct  roilo  e»L  qoiiniam  iicni  m  bobet 
FM  id  esM  ita  od  eognoicl  (ti  Melapb.  teit*  40).  Ad 
prodiieendum  iutem  eiM  eitjuiiibei  rei  coucurnioi 
umnM  coui»,  tam  propinqu»  quim  rcmoi».  Iline 
coltige  ttulbm  rcm  poiM  perfecte  iclri  per  unam 
idembm  ianiom»  red  vel  ei  parte»  vel  Mcuodum 
oiiooam  cooiiUerationcm  ioluin. 

«mimm  oirf  niiimi  oppom'ior  (t  ntpi  'E^pwnim^).  lo* 
lelligiiur  in  eadem  ipecle  oppoiiuonii  »  quia  iii  di« 
versii  ipeciobui  nou  eil  ineonveuieiii»  qo  d  mil 
ploro  oppooimtur* 

Timam  dnn  tnnt  elententn  (v  jr«mpA.).  hitelligitor : 
Tauium  duo  iiiol  etemenu,  Id  Mt»  prlncipia  prima 
vera,  ictlicel»  BMieria  ei  lorma ;  qu.itttor  ouiem  Mnl 
eleuiMU  voMU«  icilicet»  aer»  iguii»  aqua  ei  terro» 
Itec  enim  qoidom  auiiqui  priam  rerum  priiicipia 
poiueM  ei  vocovere»  liccl  nou  eaietii  prima,  eed  cs 
(^oda  ilUi»  woierio  ei  rorma  coiiitareui. 


A  Tniendditnnttnointt.  faeli  ipenmmnnitinie{mTnp.^ 
e.  9).  Inief ligftur  de  i|NaKuiiboi  poiUivli  el  naiura- 
liboi  iie,  quod  qtmlliM  pMiiivo  addiio  finallutl  po« 
illlvai  ad  Idem  iab|ef!iom»  fiiclei  ilf  ud  magii  ute»  Cl 
dieituf  fpoiilivii)  qula  In  privativti  noo  eil  vorum» 
ei  <|uo  utia  negalio  oddiu  atferl  ejii  virluiem  nou 
forbfical,  iod  magi*  interiuilf ;  etiam  luielligltor  d« 
lali  quod  noo  eil  InGoiiom.  M  qiiod  noUnier  dici» 
tur  propier  perreeilpoem  l»oi«  qurn  mi  lollo«lo»  ei 
ideo  otmm  nibil  potea  illl  addi  quod  raelal  ipoom 
mociiUle» 

frfpleo  «II  «o^dfHio.  «rairef,  formn.  mofcrk  ei 
loimti  Mmpoiimm  f  ii  d«  ilmom,  «i  viu  Umnpk.)^  Bl 
iie  Pbiloiophui  vldolor  volle  quod  materU  m  liinna 
diilJngumitnr  edntra  immii  eompoiiimii;  oi  videfoc 
eoM  cmitra  eom  (i  Pkgt.)  nbi  dicil  qood  lolom  esl 
tnm  porlii.  RcipoiidoiQr  qood  Pkileeopboi  diiUiigttil 
moforiom  ei  roraim,  et  lotom  eompoaiiom  diviilm 
iumpu.  01  000  eofi}uoru.  S«*d  illa  auctoriUi  Pbi- 
0 IM.  (I  PAfi.)  ioie(lig<tor  qood  loiom  nibil  ariod  ei>l 
olil  iu«  parlM  eoojuneue»  vel  iironl  Mmpim. 

Temarlnt  eti  primn  muititndo  (i  Pkyt.),  Ct  iie  vi- 
d^or  qood  duo  oon  iuul  roulU»  KoitiondelHr  qnod 
Pbjloiopboi  voU  qood  lemarlus  Ml  prlma  mttllitodo 
cicodeM  allom  nomerom,  ei  iie  ea  verum. 

Thenriem  finit  ttt  teritnt,  practicm  «rro  vpnt  (i  Jfe^ 
f«pO.).  Reipondetor  qiiod  PtiitMophui  loquitor  do 
operotKmo  qme  et  eslra,  licel  Igitor  loglea  et  aliii 
anoi  etiam  opereutor  dniu  apeculaoinr»  Id  Umeo 
eal  ob  inira. 

fanc  imvNt^oif^ue  «if  perfeeinm^  eum  ienaii  pro» 
prbnv  iirUlim  (vu  PA|f«.).  RoHpoiideior  quoa  Pbilo- 
«opboi  vuli  quod  onumt|iiodqtte  maiimo  Ml  perfe* 
€i«im»  cmn  aiiing  i  itebiium  gradumi  M  estremom 
perfecU  vlrUlii  iibi  coiiveolciitiii. 

7«mpo«  non  ett  moint  (iv  Pkyt,).  Reipoodelnr 

qood  PbitOMpbui  vuli  quod  illa  iion  Ml  prmdleatio 

eisentlilii*  TempM  mi  moiuf .  Md  beue  accidenm« 

p  lli  ei  eonvenibilii,  quiJi  com  dico  Tcmpoi  mi  mo- 

^  lui»  iobjectom  prwdicatnr  de  propria  paiskme. 

Temput  eti  uklfiue  (iv  Pk§t.).  lotelllgitor  eom- 
mcoMratlre»  quia  oiuuii  iucccskio  meuiaraiur  Um* 
pore. 

Tempnt  umt  eti  numerut^  fun  nnmermeim  (iv  Pilpf.). 
Vorom  cii  Mpiimdo  noomnim  t^ro  nomero  nome* 
raou  prlnciuali»  ot  etlam  iniiromenlall  iuirioaecu. 
scilicoi,  rauono  oniaa»  diacreiiva!»  licei  iii  oonie- 
roi  eiirinMcoi»  ocllieel  rMengniio  Mbjecu  meu- 
Mr»»  aecoodnm  fjanm  oolma  venii  lo  cogoiliooero 
mcnsurae  mbiui  uoitt. 

r«mpo«  «il  «Millile  rofl«n«  MiiiMKMlifr,  eo  qud 
temput  ett  motut^  ud  mntut  ett  ten^biii»;  ennaeqnenter 
ergo  lenjput  (u  de  Ammn).  Doples  Oil  com  lemponH 
iocondom  comnieuUtorem»  ndi.  Ibrmale  ei  materi>ie. 
Forinale  eai  ralio  diicretlva  auimm»  maierialo  Mt 
nMloi.  Ilodo  aocioriiM  ett  vera*  qoMd  mm  ma* 
lenale. 

7o€liii  «il  in  cnme  (u  de  Anima).  Coolradiciior  in 
D  u  de  Partibui  auimalium,  quod  ionMrium  iacUii  mi 
oliqoid  iliod  inms  esiiieni»  etc.  RMpondcior  lenM- 
rinm  Ucloi  lotum  ei  adaquatum,  eiiam  apud  Ari- 
aioielem  mm  iriples»  Mil.  cor»  norvom  ei  Mrnem 
cor,  ul  origbem  primam  racuttaib  Miiiitivae  ei  U 
ciiv»»  verum  ui  banc  facutiaum  paniciponi  ei  de 
ferena  Mmem»  ui  quiddam  banc  raculuum»  Itco 
noo  perinde  dercreoi  a  corde,iamen  eiiam  piriicipani. 
Ad  itlud  igiiur  es  ii  de  Psriibui  animaiium  dicitur 
Arbt.  ioqui  de  organo  priinario»  vel  de  organo  tMin 
lam  pariicipaiiU  racuiiaum  MiiiHivom ,  aeo  ficii* 
vom,  qoam  defereiiU.  Ct  lunc  venim  eai  camem  iimi 
CiM  organum  Uctus,  aed  cor  vel  iiervM. 

Trri^o  eti  re$  quiet:eut  iPer  Commematorem^  foi 
dieti :  Si  omne»  dd  deteenderent,  non  pottem  mnoere 
lerrom).  luielligitur  iecundom  M  loiora»  licei  mo- 
vcauir  ioconJum  partM,  qob  qootldie  olieralor  m- 
coodom  iOM  parlM»  imo  ciiam  movcinr  localiur 
aecundum  qMidam  partci* 


1051 


BBD^G  VEiNERADILIS  OPP.  mS.  I  SECT.  II.  —  DUBIA  ET  SPDRIA. 


\m 


Trrra  til  in  aqna^  ionqmm  in  loeo  proj^o  et  na'  h  qn%m  ip8i  per  66  tlque  tx  miliira  soa  iibi  Tlndicat 


Mrali  (if  Phy$,).  Resprmdetor  qood  Phllnsopbos  ba- 
bet  ibl  nodum  loqoendi  vulgariuin,  seeuodum  qiiem 
modnro  Id  dicitur  esse  in  alio,  cujus  majnr  pars 
se  sefundnm,  e  t  quamlibet  iiii  ab  allo  elrcumdatur;  et 
sic  terra  est  in*aqos  ;  lamitn  non  liabet  tinum  loenm 
pronrium,  qni  esset  aqua  tantum,  vel  mare  tantum. 

Tolum  NON  cognomtur  iqnoralh  pirlibnM  quibM$ 
romftfi  (i  Phyu^  lexi*  55).  Ratio  est,  quia  sicut  se 
res  babet  ad  esse,  Ita  ad  cogoosci.  Ei  partibas  auiem 
resultat  esse  ti»tiuff.  Si  igitur  fnerit  toiom  esseniiale 
ei  secundum  qu»litaies,  ut  alt  Aver«»  debent  fleri 
paHes  ejos  essentiales,  iit  materia  et  furma.  Sin 
tutem  fuerit  lotum  secundom  quatitatem,  debent 
fien  nsrtrs  ejos  nnn  commnnicantes,  id  est,  qii» 
sltu  distinctx  ac  separate  sunt,  et  ona  est  exira 
aliam. 

Toitim  iomt  natnram  tuarum  partium  communh 
propositio,  Verum  e^t,  qnoad  signiflcaium,  non  auiem 
qunad  moduin  slgniflctndi. 

Totum  et  perfeeium  nmt  penitui  idem  (n  Phy$.  et 
IT  Metaph,).  Inteltigitur  qiiando  totum  capitur  catc* 
gorematice,  et  non  quando  capitur  syncaiegore-^ 
matice. 

Turpe  e$t  ignorare  quod  omnibu$  $cire  eonvenit 
(/M.), 

Tri$titia  corrumpii  naturam  kabenti$  (iii  Etk,^ 
eap,  15). 

Turba  muita  metiue  judieal,  quam  unu$  tantum 
(III  Polfi.). 

Triptez  e$l  bonum^  animof  corpofu^  et  bonum  es* 
trm$e€u$  ad9enien$  (vii  Po/«l.). 

Tempora  maxinie  di$tiiiguuntur  per  moum  $oli$ 
{Ptato.inTimmo), 

Tam  trisie  e$t  a  turpibu$  laudari^  quam  ob  turpia 
iaudari  (Sen.,  de  Contiuuat.). 

U 

f/m'iis  rei  tantum  una  e$l  natura  [Per  CommentatO' 
rem  i  Ceeii),  Intelllgitur  qnod  nna  natura  est  pro- 
ductiva  unius  duntjiiat  mouis,  ct  non  diversorum, 
secuudum  speHe<ii  distinctorum ;  interiiu  sicut  pos« 
siint  unius  rei  plnres  esse  nalune,  quarum  una 
est  produciif a  moius  ut  forma,  et  alia  sobjeciiva,  ol 
maleria. 

Vnum  et  mutta  opponuntur  (ii  Metaph.).  Etsic  se- 
queretor,  qood  termini  de  prxdicamento  qoantitsitit 
fonirarienior,  contra  Phllotopb.  dicentem  quaniiuti 
nibil  esse  contraiium.  Respondetor  qood  hicttqui- 
vocaiur  opposltio,  accipitur  enim  large  pro  qualibet 
repugnantia. 

Vniter$ate  e$t  unum  in  multi$,  et  unum  de  multie 
(i  Po$ter,).  Inteliigiiur  sic :  Universale  «st  unnm  in 
muliis«  siait  superins  in  suo  iiiferiorl,  Tet  est  unuin 
in  muliis  signittrative.  MnlU  enim  signiilcat  secun- 
dum  unaro  communem  ratlnnem,  ei  est  uuum  de 


multl^  id  est,  prttdicatur  de  ploribos.  ^  saie  respectu  alterins  posset  dici  idem,  vel  di 

Umoer$ote  mhil  rsi,  «acl  poiieriici  e$t  $ui$  ^ingula'  "^  alleri  tecundum  accldeus.  Nam  de  eodem  el 

ri*iis  (II  deAnima).  Inielligitur :  Univer^ale  in  es*      '"^'  *''*  *' '  " 

scndo  secundum  imagiiiationem  Plaionis  nibil  est.  ut 

tuiem  imporUt  coiiceptum  communem  unius  rei  ad 

aliot,  sic  pMlerius  etl  rehos  singiilaribus,  a  qoihot 

caotttor.  Cum  enim  mulia  individua  considerantor 

tb  inlelleciu,  qutienut  simllit  in  ntturt  buniana, 

non  dlvlsibili  ac  tariabili  per  ali']aas  differentias 

essentitlet  et  accldenulet,  mos  Isum  conslderatio- 

nem  conseqoitur  ratio  oniversalis  respectu  natiirm 

boman»,  nenipe  raiio  speclei.  Nempe  sicoi  si  qult 

f erut  laclem  ad  specolum,  natnraliter  ibi  ejos  tpe- 

clet  tpptret,  lu  rem  obJ<*c^ve  dicto  motlo  eiisten- 

laai  In  Intelleeta  ntturtliler  consequitur  tllqiia  ulit 

proprieut  faiUnUoatllt,  virl  aliquod  eiutmodieut 

rttlonls»  genat,  tpeciet,  ete. 
010«  fd  eujue  e$t  bonu$,  id  bonum  e$i;ti:0$u$  rd 

aUcmu$  fi  fii  nMlns,  id  matum  e$t  (Axiom.  Top.). 

LimlUtur  quod  sii  verom,  sl  intelligator  usus  rei\ 


(ot,  e.  g.  sophisiice  pemidota  est,  fioia  usos  cjot 
est  per  se  perniciosos,  cnm  dedpiat  homioes  ttqoe 
deludul,  etc),  alioquin  ex  malo  u-u  jorisperitiae,  toi 
roedicin»,  tul  elnqueniiaB  (quibus  molti  abutanlnr 
td  aliorom  pemiciem)  llceblt  condudm  bat  trtes 
csse  pernidosas,  cnniraq>»e  ex  botio  oso  illaram 
injuriarom,  odii,  et  Inlmlcitiarom  (qoas  probi  bomi- 
net  pttienier  sostlnent)  lieebii  colligere  injoritt, 
odia  et  inimicitits,  esse  ret  bonts,  qood  absurdis- 
simnm  esi,  lloc  com  non  animtdvttrunt  c«d  b«re- 
ticl  no^tri  temporis,  ex  abusn  taeerdoiii,  pontlfict- 
tus,  et  tllorum  tacrorom  minitUriorom  tc  pionim 
exerciiiorum  Ecetetiae,  qno  non  paucl  noiantiir  ei 
trgnuniur,  coiligunt,  quasl  ex  propno  liarom  reniro 
oso,  tollenda  omnino  esse  de  medio  haec  sacrt  mi- 
nijtieria  et  pia  eierciiia.  Quod  qoanu  sii  tbturdiute 
ac  Gxcitate  pleiium  dici  non  poU»i,  quia,  onaexcepta 
Virtute,  (qua  sola  iiemo  qul  ea  pnediliis  sit  mal«t  uti 
g  poiest)  nulla  res  adeo  est  bona  et  excellens,  ot  ea 
pravi  botniues abuii nm  valeaul. 

l'nfif«  cau$ee  tanlum  unu$  e$t  effeetui  (i  Poeter.). 
InieKigitur,  Unius  causx  eodem  roodo  se  habeniis» 
respectu  ejusdem  ctusati,  est  unus  effectas ;  quia 
eausae  divcrsimode  se  babentis  alifinando  sunt  plures 
effectus,  sciltcet  nnus  mediatus,  allas  iminedtatos. 

VniversaHa  $unidigieillima  ad  cognoeeendum^  ea 
quod  $unt  a  $en$ibu$  remotitnma  ( In  proeem.  Me- 
tapk,),  Solel  glotstri  communlter  de  onlversalibot 
in  causaiido,  qucmadmodum  e<t»  Deat  el  inlelligen- 
tl»,  lallt  namque  eniia  abtirieit  cura  a  senslbot  tinl 
reinotlssirot,  sunl  difndllimt  eognito. 

Vniv<r$aie  e$l  ubique  (i  Ptsfer.).  Intelligitur  da 
universtli  in  ctustndo,  et  ttle  esl  Deos  gloriosos ; 
simiilur  didior  qood  univerule  in  pnedictnd«i  eti 
ubique,  scilicet  quatenus  ttle  non  determinat  tibi  bie 
et  nnne,  sed  ab^trthit  tb  bojusmodl  conditiooibut 
iiidividutnlibns. 
p  Vnivereate  e$l  cau$a  $uorum  ^ngularium  (i  Po$tar,). 
^  Reipoiidetur  quod  Pbilosopbus  ibi  loquitor  secondaat 
opinionem  Platonis,  qul  dixlt  qood  oniv erttbi  esl 
qniddius  singulariuin. 

VniKer$ate  e$t  eeternum  et  ineorruptibite  (i  Posicr.K 
Inulligiiur  quod  propositio  unlversalte  posurion- 
stica  est  acums  veriutis ;  v el  sie  quoB  ex  lerminit 
nnivcrtaiibut  potest  constitui  propositio  aeieroa  ve- 
ritatis. 

Vnieer$aUa  $unt  uotiora  Ungutoribu$  ( i  PAfs. ). 
Respondetor  qiiod  Philosopbus  loqullur  td  bunc 
tensnm,  fidelicet  qood  oniferttlia,  Id  est  mtgts 
confosa,  sunl  nntiora  singitlaribtts,  id  est  minus  con- 
fusis.  Vide  supra  in  liUert  A  axlomt  illad,  Ab  unh 
ver$aiibu$  proceditur. 

Vnivtr$alia  per  u  eoA$tunt  (v  MelMpk.)*  Non  quod 
sobsunt  seorstm,  ot  Platonici  delirarutit,  ted  quod 
ut  Ulia  non  sinl  boc  tliquid,  el  proinde  etitm  non 
recipiant  lioc  vel  iltnd  accident,  ilt  ut  unum  uaiver- 

diversum 

diverso 

ibi  tgli  Arisioules. 

Vbieunque  e$t  miisoi,  ibi  ett  appeiitue  (ii  de  Ammu). 
Intelligitur  secuiidum  Tbemist.  de  tppetiu  eoncu- 
piscibill,  qui  esl  appetitut  convettientit  01  deleeubi* 
iis,  non  tuiem  iiiUlUgitur  de  tppetiia  Irtscibili  oi 
intellectutli. 

Vbi  maximue  intetteciu$^  iki  miiUmu  fortuna  {Per 
Boei.).  Eirtlio  auctoriuiit  esi,  quit  bomluibas  btel- 
ligeniibut  ei  magis  sapientibus,  minus  veiiiuot  effj- 
cios  fortuito  qoaiki  insipleniibas,  eo  qitod  ttpieout 
tempertgunl  lum  deliberttione»  ei  Ideo  paoeioRi 
Ipsis  todduot  pr«ter  inuntionem. 

CTiiirm  ef  idem  en$  au  naiurale  ei  anifdaU  (tt  PAys.). 
iuUlligitur  rospocta  difersorum. 

Vno  inconvementi  dolo,  aiia  cau^uguni  ( i  f^» 
lcs.  91  d  f2 ).  Id  esl,  ex  uno  dtlo  el  ooneesto  tb- 
sordo,  jmolu  tlia  tequuntur ;  fd  ex  ono  Itlto  dalo 
molta  ibsque  difliculute  proccduau 


I0S5 


.8BNT£NTiiC;  pniLOSOPlIICifi  El  CICERONE  COLLECTiC 


1054 


Vid  tnifiM  ikUwr  $m  emtmrhim  (i  Mnapk.^  lex.  A      Vtnu  ei  Hium:fMtio  finni  In  htHMl^  ilmtUter  et  d$* 

i^iniio  (ii  d€  A^ilmn^  ti  x  Eilt.  Jn  oppoiUmk  €it 
PhiioBophnt  iihro  Meteor.).  Cui  o^posiio  suflTraff^tur 
mtio,  quia  quando  dobet  Aeri  itlumin:itio  medii  de 
oovo,  oportet  quod  boe  flat  per  applicationem  lucidl 
ad  inediuro,  et  per  j^enerntionem  iioti  IU' idi  ei  p^^r 
pri?ationein  obsticnli,  modo  ista  non  possnnt  fleri  in 
inttanti.  itespoiidelur  ergo  qiiod  Tians  illuininatio- 
nem  et  deieeiationem»  qiiantom  t^  de  se,  Jion  re* 
pognat  fieri  in  instanti.  Unde  sl  per  Impostibile  to- 
tum  medium  applicaretur  in  instanti,  otique  lumen 
In  instanii  p-xHiuceretur  in  eo.  Sed  quia  totum  mc« 
dium  non  |K>test  per  poienliam  naiuralem  applicari 
in  insunii,  ideo  per  poti^ntiam  naluralem  illuminatio 
lotius  medii  oon  poiest  fleri  iu  iiistanii.  Attamen  e]a9 
apatii  seu  niedii  quod  recie  applicatur,  iiiuminalio 
toU  et  perfecu  llt  in  insuotl.  Non  sie  caleraciio 
aat  alia  aimiiia  «luratlo,  quia  ei  sl  ouidpiam  bene  ap* 
valet  pluralltas  principium,  et  sub-  plicetar  igni,  non  uroen  In  iQSUuti  perrecte  caleflt, 
prinoeps,  id  est,  n  sed  paulatiui  et  suecessifo. 


.  il).  Respondet  Alexander  dic«ndo«  quod  quando 
iNiesiiiiiiior  aimiilieiiar,  sie  nni  onum  esi  contra- 
riom,  sed  qoando  non  Intelligitur  simpllciter,  noo 
liiconTi*»ll  onl  piuni  esse  coniraria,  iiaro  aliquid  se« 
cmdum  alind  et  aiind,  iicet  nuroero  sit  idem,  potest 
plnrt  babere  contraria.  Nam  eadero  ni«  nnmero, 
«iba  et  friglda  est,  et  babet  calorem  et  nigriiiaro 
eoniraria,  respecia  alierias  et  alterias. 

Vmm  $uh}tetnm  nnam  forwmm  {Averr.  m  iih.  de 
Snhitmttia  orhio).  £f  r<ilio,  foto  siilafi  r^  ett  nnnm 
Mt.  Liniutar  propositio  qaod  Inteiligator  de  (orma 
aabsunilaii  in  esae  coropleto,  qoia  per  Ulero  fonnaro 
•ubsunilalero,  res  est  hoc  aliquid  et  lu  aetu,  ii  de 
Anima»  Ui*  coro.  2«  Kt  idoo  quidquid  advenit  u!i 
anii,  in  acto  est  accidens. 


Ibi 


Onnmanod^  diwiditnrinenexqiubn$ett(n  PAfi., 
ler.  3).  CfiiM  csl  inntum  prim:ept  {  xii  Metapk.) 
dicitarqood 
dit  Pbilosopbas  :  Sit  ergo  nnus' 


Ftrfiii  perfeetio  qneedam  esl.  Vmtmqnodifne  enim 
tnnc  maxime  perfeetum  ett.  eum  adeptnm  eti  propriam 
9'irtuum,  at  maxime  $aenndum  natnram.  VUium  antem 
eormpiio  komm.  et  remotio  att  (vii.PAyf.,  tes.  18). 
Prorecto  luagiia  virtutis  laus.  Tuiie  dicitor  corople* 
tus  boroo,  curo  virtutero  babei;  tonc  dimlnatua,  eom 
viiium. 

Vhrtutem  mareiem  in  voiuplatlbut,  et  triiUtilt  ette 
aaeldii  (ii  Elh.).  Inteliigitur  in  doroandb  passionibos 
appetitas.  Nou  bic  qaod  StoidUunc  esse  virluten 
puubant,  coro  nultua  esl  in  sensn  appetitus  motua, 
Boe  possionis  uilius  insuiius,  et  ideo  impassibiiiiates 
eas  vocabant,  quasi  ex  uli  passiouiim  oegaiione  io« 
surgereot  virtutes.  At  Peripatetici  tum  virutuin  ease 
existimabant,  cam  passiones  et  motus  seasaan  se- 
euudaro  ratiouero,  frenaii  sunl.  Unde  licet  insargant 
eoiitra  rationem,  umen  a  ra:ione  aupertntar,  et  eaa 
nioderatur  ratio. 

Virtnut  tunt  [ortioret  in  destera  parta  quam  in  il* 


^^aania 
.  Saper 


anos  est  motor  vei  ana  causa  prlma.  Sed  secnndoin 
fldem  slc  intelligitur :  Unus  esi  taoium  priucep  « id 
eai,  anua  est  Deas  singularis  in  essentia,  et  trinos  in 
personis,  a  qoo  eonctis  donaturo  est  e&se  et  vivere» 
bis  quiden  clarius,  his  obscurius,  ut  paluit  in  prin- 
cipio  bujus  tibelli ;  ubi  dicitur  :  Ab  hoc  quidero  ente 
dependet  cnliin  ei  tou  natura,  ab  hoc  ente,  id  est 
o  Deo,  qul  slt  benedictas  In  sseula  BaKralorum* 
Anoo« 

V 

FlrlosaioraliiiMaMfioroiiiisflf^aoaiiaos,  ilffir- 
nlnofa  rofioiir  (ii  Etk.,  e,  6).  Hoe  est,  ▼irtotls  mo« 
diain  oon  M  rei,  sed  ratlonis,  qood  veran  est  cau- 
iatiter  et  effective,  non  aotem  esseoiialiter,  quasi 
ipse  acia  raiionis  ad  mediuro  reducatur.  Et  ratio 
est,  quoniam  virtus  moralia  non  perflcii  actum  ra* 
liouis,  sed  actum  virlutis  appetitiv«.  Et  ideo  ^r  ea 

Ip&o  actus  raiionis  non  reducitur  ad  medium.  iSl  pro  ^„,  _  ^ 

oberlori  inlelligeniia   huius  aiioroaiis,  nou  qnod  G  tdttra  {Per  Ptiiloeophnm  in  ProUem).  Saper  hoe 

medium  raiioois  io  maleria  virtotam  est  facere  opaa     —^'        .    . 

quaiido  oportet»  et  prooi  oportet,  secuodun  reguian 

a  prudentia  prescripum,  sic  ot  noe  excedai,  oeo 

deficiai;  eaMisus  vero  est  operari  opaa  qoando 

non  oponelr*ol  sieuii  non  oporut,  abi  afQrmatur 

materia  el  negantur  eircamstantia :  defectus  vero 

ost  quaodo  aegatur  materia  el  afflmantur  circum- 

aianiin,  at  ooa  deleciari  quando  oportebai  delecUrL 

Nodlan  vero  rei  est  «qaalilu  a  parte  rei  detenni* 

nau  :  ai  enin  debea  eeoton,  ol  reatiluas  ceotunt 

servasii  andiom  rel ;  naiy  cenian  saat  Mualla  ali.a 

eeatam*  Ei  hoc  medlan  rel  esi  doplex.  AriUiroeil- 

eon,  quod  ia  cqoaliUlo  daaron  qaaliuiun  con- 

aistit.  Secandan  esl  geooietricaw,  qood  In  «qoaii* 

Uio  proportiooun  conslatit»  qaod  senper  servatur 

0  Jusiliia  disiributiva  :  habet  enln  in  onielo  justitia 

dlsiribaliva,  distriboere  onieuique  aocondun  propria 

neriu,  v.  g.,  si  dox  ia  bello  debet  distribuero  booa 

paru  militibas,  oponet  ut  observet  isuro  propor-  d  rarius  et  ninus  raciliter,  qaanio  iu  vlrtato  eat  ougis 

liooen  quod  reddat  anicuiquo  miiitum  socuodan     fomataa  ot  perfectua. 

propria  neriu. 


problena  ruodjitur  r^ti.i,  qoaro  iinina  incipiat 
lan  a  parte  dexiora,  et  iioii  sinistra,  dlceudon  vero 
i^uod  didan  boc  lnietli((endam  ait  de  virtoiibus  am- 
Uvis,  non  auiero  cogoiiivis,  ut  cuivia  facile  pateL 

l^irias  eii  Ao^ifai  qni  kabeniem  perfieit,  et  oput  ^ut 
tmudakiia  reddit  (ii  £iA.).  Sensus  est  qood  virius  red- 
dat  opoa  booum  noo  priocipaiiier,  aed  dispositivo, 
qoia  disponit  volanUlen  seroper  ad  bonuro ,  ot 
pronpu  01  dolocubiliier  iliad  operetur.  Nibiloroinus 
volaaus  ex  sua  potooiia  eibm  poiost  elicere  bonun, 
ood  non  poteai  lan  pronpte  ot  lu  doiecubiliier»  sicut 
~  n  vinoio. 

Firfifi  loniliflf  m  illfiilUII  (ii  Top.).  Reapondetor 

od  Pbilosopbus  loquiiur  de  virtuie  perlecu. 

Firfooiai  il  feiix  non  operaninr  odibiiia  et  maia 
(i  Etk.).  Respoodeior  quod  Pbitosopbus  noa  volt 
qobd  virioosus  nullo  nodo  possit  operari  nala  ei 
odibiKa;  aed  vuit  quod  raro  neede  racili,  unio  eniiu 


8ECT10  SBCUNDA. 

SENTENTIJ;  EX  CICERONE  COLLECTJS. 


pvutrkm. 

Rane  qooolan  auelorluiom  Aristoielis  loogHodo 
ot  nognitudo  ertvil,  eonnodlos  est  in  seeando  pra* 
aoBlla  opascall  iraeuta  do  ecteris  heaia  vit.o  pro- 
vorbila  detoeopa  oxponefO,  ne  qoa  poaslt  aoinun 
doialigaiio  lourdare*  Noa  oat  onin  lemero  faeium, 
ooa  aldore  ftoros,  qoibos  Inago  vinoiU  anlo  oeuios 


locaiQr,  qon  aole  aionmatis  adduat  «leruluiem,  ot 
lile  dlcil :  Sola  nobltius  atque  uuica  virtus  est,  pro* 
tMo  vehenens  et  consuns  nniml  militia  virtua,  qu^ 
fastidioso  adito  exciuta,  Invida  ingenia  ad  ae  pene- 
Ifaro  patiiur ;  qno  evenit  ut  ei  bamlli  ioco  naii,  ad 
aamoiam  dlgoiuiem  eon^argant,  ei  generosissini  ho- 
nioea  lo  aliquod  revoluli  dedoeaa  acei^an  a  naJo« 
hbaa  lacon,  la  teoebras  couveruot.  luqae  natora- 


105S 


B£DJB  VENERABILI6  OPP.  PXM  h  SGCT.  tl   —  DUBIA  ET  SPURIA. 


m$ 


biittr,  «t  4|tt(i4  n^otio  diroinmvm  roerit,  exaeqtiahi-  A     Jiistitia  etl,  \n  qut  Tirtiis  est  cplenilor  Riiximnt» 


tur  iiMlostriii^  ot  pro  Tesiro  lu  nos  orflrio,  et  pro 
iiosiro  TiUR  stailio  ronniis  hoc  accuroolatiftsime  to* 
itne  larfintar  Tofonuti. 

Ilaqne  inter  AristoUtlis  CiceronisqBe  liliros«  qaei 
de  Repnh^ica  ntniroque  constituisse  constat,  lioc  in- 
teres^e  priroa  Tronte  perspicitnr,  qood  ille  r^mpnlili* 
€071  ordinavit,  hie  retulii ;  alter  qoalis  e^  d«flierni» 
aller  qnalis  esset  a  majorihos  Histltuia  disseniit. 
Aristott^lis  aotero  lihros  supenori  libro  excerptos  <le- 
dirons,  nnnc  Clceronis  dare  prasJteBtis  eat  iMeniio, 
nnem  pr»ferire  torpe  ei  exircrouro  dedecos  esset. 
Nam  siudli  hnmaoiiatls  maxiroos  (oit  cuttor,  qni  in- 
fEOtiio  ah  adoleftceotla  enfdllns,  ei  io  diceodo  pluri* 
ronm  exerriiatns,  taeile  et  sine  lahore  eofiutioiies 
snas  roamlare  liuerls  poterut.  Rae  iffitur  lelleitate 
Irgenii,  lioc  naturas  ronncre,  Itac  denique  sapi<^niia 
ei  cni'!itione  fretus^  a  ptieritia  ail  exlluro  fit»  mnlia 
pnescripsll ;  Inier  qna.*  qn^^diro  studiomm et dodrio 


ex  ^a  Tirl  honi  notninaninr ;  et  linic  conjoocta  bo- 
oeOeentia,  qnaro  eadem  vel  benignitalem  tcI  llbora- 
Ifiaiem  appollarl  lieel.  Et  justiii«  prhnnro  roomis 
csl,  ut  ne  cul  ijfols  oof eai  nisi  Iscessitos  injuria ; 
deiode  01  eommttniboo  pr»  cnroniunibus  utstur,  prl* 
Taiis«  Nl  Sttis. 

Pnrclare  scriplnro  esl  a  Plalone  :  Non  nobls  so- 
Inni  nati  sumns »  nrinsqoe  oostri  partem  palria  Tio- 
dlc»t,  partemqiie  amlri. 

Aiqne«  oi  placei  Stoici^,  ea  qra  in  lerris  g^ooo- 
fnr,  ad  bomionro  nsum  omo'>a  creari,  homines  ao- 
lem  Itominom  caosa  esse  pmcrfaios,  ol  ipsl  hiter  so 
alil  alfis  prodesso  posslot.  In  hoe  nalnrem  deberoao 
dncem  seqni,  commnoes  atlli'aios  alTerre  in  roedinro, 
coinrouutiooo  oHciororo  daiido»  aecipieodo  :  eom 
anibus,  tnro  opera»  luro  fncoluiihos  deTiori-e  ho- 
roiniiro  inler  lioroloes  soclcUiero ;  rondaroeotom 
aotom  oroois  jnstiiiie  est  lldes«  Id  est,  dictorom  eoo- 


nai  sunt  op<*ra,  qn«  adolesceiiiiaro  agunl,  senecio-  j^  Tenlonimque  eonsUniia  oi  Tcrus. 


tem  oblcciant ;  secundas  res  ornanl,  adversis  profu' 

?;ium  ac  solatium  prxlieoi;  deleciaiit  doiQi«  non 
mpediont  foris;  peroocUnl  nobiscum,  reddunt  nos 
airoillimos  diis  iromorulibas»  ei  ob  excellefitero  11« 
larum  artem  ei  Tenostatem  viderour  oninino  non 
mori  poise  del^ere.  Ilaqoe  prlroo  <fe  oroni  officio  bu- 
mano  ex  OfOcioriiro  lihris  Marcl  TalUI  ClceroDis  do- 
l«f  omor  anctorlutes. 

E»  lihQ  prfMO  0$€lofim  U.  TuU.  Ckerools. 

Nulla  eniro  vit^o  pars  neqoe  pohlicis»  ooqoe  priTa- 
lis,  oe^iue  forensibus,  neqoe  doroestlcli  In  reba«« 
oeqoe  ii  iccuro  agas  qnid,  neque  sl  cnm  altero  con* 
irahas,  Tacare  offtcio  poifst,  in  eoqne  excolendo  siia 
est-Til»  hiinesUs  omnis»  et  iifgligendo  lurpHudo. 

Oronis  entro  qiue  a  ralione  suscipitnr  de  aliqna  re 
iostllotio,  debet  a  de6otiione  proflclsci,  ot  iutcUigt- 
tor  qoid  sii  id  de  qtio  disput^iur. 


Injustitiae  doo  snnt  genera  :  onnro  eornro  qni  in* 
rerunt :  alierom  eorum  qol  ah  hs  qoibus  Infettnr,  si 
possont«  non  propalsant  foiiararo.  Nam  qni  injiisio 
impetum  in  qnempiain  1^1,  aui  ira  aut  penurba- 
tione  aliqna  lociiains»  Is  qoasi  roanus  Tldeiur  iiif»-rre 
sodo ;  qol  aatero  oon  defendit,  nee  obsistii  si  pn- 
test  ioiorho,  tom  esi  In  Titio  qusm  sl  otit  parcfiies, 
aot  amicot,  aot  patrism  deseratr 

Expetnolor  aolOM  diTiii»  tnm  ad  nsos  Til«  ne- 
eessarios,  imn  ad  perfhieodas  Toloptates* 

Deloetanl  ellaoi  mignlllei  ipporalos  TitTque  coliiia 
enro  elegantia  oi  eopla ;  qnihos  robiis  rffectom  eai 
ut  inftnita  pecunic  cupidiiaa  esset.  Nec  vero  rei  fa- 
roiliaris  sfnplificatio  oeniini  oocena  Tlioperanda  esf» 
sed  fiicieoda  seroper  injnri^  esU 

Maxime  aotero  addacontor  pleriqoe  ol  eos  jofdhim 
eapiat  obliTio,  cuin  in  iroperioram,  honomm«  ghirisB 
enpidiUlero  incidrrint.  Quod  onim  esl  apud  Euninn 


Curo  enlit  niiliias  ad  so  rapere  honestas  e  contro  q  Nnlla  Mncu  sncieUs  oee  Bdes  rtgul  csi,  id  toiiHi 
^ — f-i^...«  A.  ...  -•:„ — i... j^i;i. .       piiiei.  N:iro  qoidqnid  ejosmodi  ost  In  qoo  noo  poi- 

aunt  plores  pr«cellere,  lo  eo  it  ploramqoo  looia 
eonteotio,  ui  difOcidiaiom  sit  serToro  sanctam  so- 
cieialero. 

In  omnl  jo^iitla  pormnlinm  Interest^pfroro  por- 
torhatlono  allqoa  aoimi,  qoae  pleramquS^breTis  ost 
01  ad  lompaf ,  ao  eoniollo  el  eogluu  flot  injoria  : 
leTloro  omm  soot  oa  qo»  repentioe  et  nroin  aliqoo 
acddiiot,  qaam  ea  ot»  «sedilau  el  prrparsU  inio- 
rvntar  :  hoe  ipsom  }am  jostom  est  guod  recto  ftt»  sl 
ost  TolunUrium. 

Eit  enim  difScilis  eora  rerom  alienaruoL 

^OqOitas  enim  per  se  lucet. 

Nec  promissa  serTsnda  snnt  ea  qax.  soot  ils  ^boo 
promissa  sunt  inotilia.  Nec  si  plus  libi  eo  oocoaoi, 
qiiam  lili  prosint  coi  promlseris  :  eontra  offidooi 
eniro  est,  roajus  damnum  anieponi  roinori. 

In  repuhlica  maxime  coosenranda  sani  jora  bellL 
Nam  curo  sunt  diio  geoera  deceruodi :  ooaro  per 


0  80  reTocare  Tidetur,  t)t  ut  dtstrahstnr  in  deiibf 
rando  aninios,  alferatqne  ancipi  ein  curaro  eogi* 
latidi. 

Priocipio  generi  animsntiuro  oroni  est  a  natura 
iribninro,  ut  se,  vitaro  corpu»qae  suuni  ineatur»  do« 
ciinetque  ea  qiiie  nocitura  Tideantar«  oroniaquo  qom 
sipl  ad  TiTendom  neces.«aria  iiiquirit  ci  parel,  «t 
pasuim  ei  latibula,  et  aiia  ejusroodi  generis. 

Commono  auiom  oninium  anlroantiuro  est  eon* 
junctionis  appeilius  pmcreandi  eaosa,  et  cnra  qom- 
ilaro  eonim  cst  qnc  procreiU  sanl.  Sod  Inier  homi* 
iiero  et  belloam  boe  inaximo  mleresl,  quod  h«e 
laouun  qmmtom  senso  rooTotor,  ad  id  solom  quod 
nde»!,  qMlque  praesens  csufio  aceoniroodat,  panla- 
laro  adroodom  seniiens  pncterltaro  aut  fuiururo. 
llomo  auiero  qui  rationia  est  particeps,  per  quani 
consoquentia  cemit,  eaosas  rerum  Tidet,  earuroque 
progireseos  et  quasi  aiitecessiones  non  ignorat,  simi- 
litiidioes  coroparat,  rebusqne  praesentibus  adjungit 


atquo  anoectit  futuras,  faciie  totius  Titae  cursuro  Ti-  v  discepUiionem,  aluniro  per  Tim,  coroque  illod  sit 

proprium  hominis ,  hoe  bellaarum ,  conrugteodoa 
esi  ad  posieriiii,  si  nti  noo  licet  superiore.  Quaro 
suscipiendi  quidein  helli  sont  ob  esro  ciosim  al  ilno 
iiijuria  in  pacc  TiTsinr  :  parU  aulero  Tictorla  ono- 
iorTindi  ioot  hi  qui  ooo  crodelei  io  hoiki  Doqoo  te- 
oiioei  foeranl. 

Mea  qaidem  aententii  picl,  qos  nlhil  habitaro  rfl 
inshliiram^  seroper  coosoloiiduro  potiTi. 

£t  eom  iis  qoos  Ti  doTiceris,  consolendam  ost,  tooi 
bl  qui  orroii  positis  ad  iroperatoris  lldom  coiirogo- 
riol,  qiiamVii  roururo  irici  percasserll,  rocipiootf. 

Etiaro  si  quid  slngulis  tomporihos  SicranoMlo 
adacii  bosti  promiseriiit ,  lo  eo  ipso  fldea  aer* 
Tdoda  cst. 

Ueminerimos  antem  etiaro  adTOrsos  ioflrods  Josu- 
liam  esso  serraodam ;  est  autem  ioflma  condiiio  el 
r«»riooa  serTonun.  Curo.autem  duobus  roodia,  id  eoi 
aul  Ti  aoi  fraode  fiat  injunay  fraus  quasi  To'|M>cvUr, 


det «  ad  eaoiquo  degendaio  pncparai  res  neces- 
sarlas. 

Hiseniro  robusqnm  tracuntur  lo  tIu,  modum 
querodam  et  ordiiiem  adhibenies»  hooesutem  et  de- 
eus  conserrabimus. 

Orones  eniro  trahirour  el  duclrour  ad  cognitiooii 
et  scieutiaB  cupiditatem,  in  qoa  oxcellero  polchrom 

I»utamus;  labi  autero,  orrare,  nosciro»  decipictima- 
um  ei  lurpe  dicirous. 

Qtiod  in  rebus  booesiis  et  coffiiitiooe  dlgoli  opons 
cura^que  poneiur^  Id  jure  litidubiiur. 

Virtutis  enlm  lios  omnis  in  actlone  conslstll,  o 
qiui  lamen  lit  intermissio.  Saepe  moliiqoe  dootor  od 
itudium  reditos. 

Oinnis  eniin  cogiiaiio  motiisqne  aniroi  aut  in  coo- 
ailiis  capicndis  de  rcbuii  honesiis,  et  pcrtinentibos 
ad  bene  beateqae  Tiveiidum,  aut  in  stttdiis..scienti« 
cogniiioiiis  versabitur. 


i(m 


8ENTE!iTli£  PlliLOSOPniCiE  EX  QCERONE  COLLECTiE. 


105« 


Tis  lMi$  vMeiitr ,  «tnmiqiie  ab  iHNniiit  alieiiisri* 
niuM. 

ToiiM  «vtcni  iiijQsiitia  siilla  capililior  qaam  eo* 
miii  qul  loin  cmD  mailBe  faikinu  ii  agvnl  ot  ▼iri 
booi  esse  vtde^mtur. 

Beneleeotla  ae  illieralHate  nlbll  ett  oaiora  homU 
nia  aeceoiaMitfatloa,  aed  babel  inottaf  eautionea.  Vi* 
dendom  oa  aalm  priouim  ne.  obait  benigait^a  ct  iie 
Iptla  qulboa  beaigoe  ▼idebiior  flefi  et  eacterii,  de- 
inde  ne  OMior  ali  beolgniua  qnam  racotuie^ ;  ium 
01  pro  dlgniute  eoique  trilHiatur»  id  ettenim  Justitim 
fnnoaroentom,  ad  qoam  referenda  aunt  omoia.  Nam 
et  qoi  graiillcoatur  euipiam»  quod  obait  iili  eoi  prod- 
ease  Teile  videaninr,  ndn  benefici  neque  blieralea» 
aed  periiieioil  ct  aafeiiiatores  Jodicaudi  looi.  Et  qui 
aliis  ooceot  ut  In  alina  atnt  libera^et,  in  eadem  tont 
InjutUiia  ot  si  tn  tuam  rem  alienam  convertani.  Sunl 
auiem  multi  quidem  cnpidi  t{»iendorit  ei  glori«  qui 
eripiiint  aliit  quod  atils  Urglantur  :  bique  ae  arbi- 
Iraniur  beneficot  In  suot  amieot  vitom  irt»  ti  loeo- 
pietait  eot  qnacunqne  ratione.  Id  aoiem  Uoium  ab» 
eu,  ab  ofQcio,  ot  magit  oflicio  po^sit  etse  eontrariom. 
Videndum  ett  igilur  ut  ea  libcraliiate  uUmur  qas 
pro^^it  amii  is.  nemini  nm*eai»  Qui  l^nignioret  etse 
voloiit  <|uam  ret  patbtur ,  priioom  in  eo  peecaiit 
q^  injuriosi  sunt  iu  proKimos  :  qoas  eaim  coiias 
bis  suppediuri  «quius  eni  ei  relin;|Oi»  eas  transferuut 
ad  alienoa.  Ineat  auum  lu  UU  liberalluu  capidiiaa 
ptcrumooe  rapieudi  el  aofereodl  per  lnjortam«  ul  ad 
ijrgiendum  suppeditent  copiss*  Vidore  eaim  licec 
pieroiiqae  ooa  tam  naiora  Uberales,  quam  quadam 
gloria  daet<4»  ouilu  laeero  ol  beaelld  vldeaator; 
qiM  proaeiiei  ab  «atentat  ooe  mafb  qoam  a  voliia* 
Uie  vidcnlur. 

Talla  autem  slmohilo  ranluil  eat  eonjooeilor  qaaaa 
ant  Id^eraiilali  am  boncatatl. 

Morea  ejoa  eruni  speetandi  bi  quem  beoelleiam 
eonfereiur,  ut  aotmua  erga  aos,  oi  eommoniua  ae 
socieui  vltc»  et  ad  nostras  otiljuteo  bouefieia  col- 
biU. 

Nemo  omnioo  esl  negllgendas,  io  qoo  allqaa  sl- 
gnifleaiio  Tirtutis  apparei. 

Primom  iliod  esi  ia  onicio.ui  et  ploriasim  deame* 
mos»  a  oooVarimom  diligimur.  Sed  benevolentiam 
non  adofesceotolomm  asore,  ardore  quodam  amoria, 
aed  subiliuu  poUos  et  constantia  Judicemns. 

Eienlm  si  io  eoa  quoa  speramoa  nobii  profuturos 
non  dobiiamos  oOBeia  cooferret  qnalea  in  eoii  esse 
debemoa  qol  Jam  profoerontr 

llolti  eoim  facionl  muiu  lemeriuie  qoadam  sine 
Jodicio,  f  el  modo  in  omnes,  vel  repeniioo  quodam 
qoasi  reuto  impeto  aoiml  incitati  :  quae  beneOcia  ila 
mqoe  magna  noo  aum  habeud^  alqoe  ea  qua  judicio 
amsiderau  cou^l  oUqne  deiau  aunL  Sed  in  co  lo- 
eaodo  beneficio,  et  in  referenda  graUa  si  extera  pa- 
rU  ioiit,  boe  maiime  onidi  ett  ot  qoitquit  niaiime 
opii  liidigeai«  iu  ei  potissiiiiom  opiiolari,  quod  eoii- 
tra  fit  a  plerisque :  a  quo  enlm  plorimom  iperant« 
eiiamti  illo  bit  uon  cget»  Uineo  el  poUs^imum  in- 
terflool.  Opiiaio  aotem  toeteui  bomiiiom  eoojun- 
ciioquj  iorTabitar,  ti  ol  qoitqoe  erit  eonjonctiisi- 
moi,  Ita  m  eum  benignltaiit  piorimum  conferetur. 

in  Grsseorom  proverbio  eaii  AmieormM  eite  eom* 
mooia  omnlo. 

Sangnlnla  aotem  eonjoncUo  el  booerolenUa  do* 
viiieli  bomlnei  ebariiau  :  magnnm  etl  enim  eadom 
babere  maioram  mooameou ,  eJo«dem  oU  taerit» 
aepolora  babere  eommaoia, 

Sed  oninlom  tocieutom  nolla  prapsUnlior  esl , 
nnlla  firmior,  quam  com  %iri  boni  moribos  similea 
iont  famtllariuioeofljonctl.  Niliil  eoim  amaMlioa  uec 
eopnlatlns  qoam  OMirum  aimiliiado  bmiorum.  la  bia 
ia  qolbos  eadom  tiodia  aoni,  eaedem  volauuiei,  in 
bis  fit  ui  «qoe  qolsqne  aitero  delecutur  ac  teipso; 
effictturqoe  Id  quou  PjUiagoraa  vnil  lo  aoiUclUa»  m 
onos  fiat  ei  ploribos. 


A     Esi  ea  Jncondissima  amiaUa  qoam  stmilitudo  i 
rnm  eonjugavii. 

Sonl  oflkia  qii»  aliis  msgis  qoam  alila  debenlur, 
01  «idnnm  citius  adjuveris  in  fntctiboi  percipieudiiy 
quam  ant  fratrem  aot  familiarem  :  at  sl  lit  In  Judicio 
mi,  pmpinqoom  potiui  ei  amii  om  qoam  vicinuin 
defenderit. 

Neino  qui  fortiiodinit  gloriam  consecutut  est,  In- 
sidiis  aot  maiiiia  faudein  adeptui  esi,  Jiaqoe  virot 
foriet,  magnanimiii,  eotdem  bonoi  el  siinptiees  ve- 
HtaUs  amlooa.  minlmeqoe  lallacos  etae  vo'umNs. 

Scleniia  qa»  rsl  remota  a  JuitiUa«  callidiua  poUos 
quam  iat»ieniia  esl  appeiUnda,  D  fficiie  est  cum  pr«> 
aure  onuuboi  concoptveris,  iervare  cqaiutem,  qu» 
est  JosUtla  maiime  propria. 

Nuitom  eoim  tempus  est  qiiod  jostitia  vaearo  do- 
beai :  forUs  Igitur  ei  magnauimi  sunt  baboudl,  aoo 
qui  fseiont»  sed  qoi  propulsant  Injoriam. 

Etenim  qoi  ei  errnre  Imperiti»  mollltudioia  pen- 
m  det,  bie  in  magnls  \iris  nmi  esi  babendos. 

\ii  invcnilor  qnl  laboribua  tuseeptti,  pericolisque 
aditis,  noo  qoasi  mercedem  rerom  gesiarum  doside- 
rei  glor  am. 

Pecuni«  est  fogieiida  copidiiaa  :  nlbU  enlm  esl 
Um  angutiU  anlmi,  umque  parvi,  qiiam  amare  divi- 
lias.  Niiiil  bonctiiut  magnificeuUitsqne  qoam  peco- 
iiiam  coiiiemoere,  si  non  babeas;  si  vero  babeas,  ad 
wuniflceuUam  liberiaienique  conferre. 

Cavenda  esi  etiaro  glorim  cuptdiiaH  :  eripit  eoiin 
litenmem,  pro  qua  ntagoanimia  «iris  omnis  debei 
ette  eoftUntio.  Nee  v.  ro  imperia  eipetenda,  ac  po- 
lios  non  aalpienda  iuterdom,  aat  depooeoda  non» 
oaoqimm. 

lo  omaUws  negoUla  priosqoam  aggrodlaro,  adbi- 
benda  oat  pneparailo  diligent. 

Parva  enim  sunt  lorls  arma,  nisl  ali  eonsilinm 
domi. 

Beilom  aulem  lU  soscipiator  ot  nihil  aliod  nM 
^  pai  qmesita  videaiar :  forUa  vcro  auiuti  et  eonsUuJii 
^  Oitt  noo  perlarbarl  in  rebut  aspertt«  nee  tomultu 
animo  oU  ae  coasilio«  aec  a  raUooe  discedere. 

Temere  aalem  In  acie  versari,  et  mano  cum  bosu 
confligore,  iminane  qotddam  et  belbiarum  siinilo  est. 
Sed  cum  lempus  neOesiiusquo  postnfat,  decerun- 
ditm  mana  est,  el  mort  terviuiU  torpliudmiquo  an«> 
lepottcnda. 

Fugiendum  eUam  Hlod,  ne  oflimmui  not  pericolia 
iine  caota,  quo  nibil  pute»i  oate  ttuitiut. 

In  iranquitlo  Uinpesuiem  adversam  opUro«  de* 
meotisesl;subvenireautem  tempeataU  quovis  aul- 
mo,  qoavis  raUone,  ispieniti  ett. 

Omnlooqul  reipublicjs  pr4'iant,^doo  Platonit  pr«* 
cepu  leneani :  uuiim,  ni  uUlit:tUm  civium  tic  lue- 
mitur»  ut  quidquid  aganl,  ad  eam  relerant,  ob.iU 
commodoram  aoorum;  alterum,  ut  utum  corpua 
reipublicte  eoreot»  ne  dnm  pariem  aliqnam  tueantur, 
r<:liqnaC  deteravl.  Ul  enim  tutcia,  iic  procuratio 
reipubtiem  ad  ooram  aUliutem  qui  c<»mmiiti  toni, 
V  otfu  ad  eorom  quibot  eommissa  ett,  gerenda  esl.  Qiii 
aoum  partem  eivium  eoatuluuu  p:iium  negliguui, 
vem  peraicioslt>iinam  in  ctvluti*m  iudiicunt,  tedi- 
llonem  atqoo  discordiam.  Ev  quo  evenit  ut  alii  po- 
p<ilarea«  alii  atudioiU  opUmi  cujoaqoe  videaotur, 
pauci  unirertorura. 

Miaerrima  omoino  eai  amUUo  bonoromqne  eon- 
lenUo.  MibU  onim  Uodabiliui,  nibil  magno  et  pm^ 
claro  vbro  dignlua,  placablliuu  atqa^  clemenUa. 
Omnit  auum  animadvertlo  a  caaUgaUo  comumeiia 
vacare  debei;  neque  ad  eiut  qui  punil  allquom,  aoi 
verbit  catUgal ,  tod  riipublieae  attUutem  referra 
debel. 

Cavondom  esi  eliam  ne  major  pmoa  qoam  colpa 
ail»  ei  ne  iisdem  de  causis  alii  pleetatttar,  atii  oo 
appelleiitur  qoidem.  ProbiboHda  aotem  maglmo  eal 
Ira  ia  paoieudo.  Nunqoao  laotum  iraUi  qoi  tceedel 
ad  pmnam,  asediocriuiem  Itlatt  lenebllqom  eai  1»? 
Ur  oimlum  el  param. 


1059 


BEDif;  VENERABILIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.  —  D08IA  BT  SPURU. 


IMd 


Opundoiii  €it  ot  hi  qul  pnetuol  relpublic»  legum 
timiles  tint,  quie  »d  poBicndttm  non  iracundia,  ted 
iMiaiuie  docQiitor.  Atque  etiam  In  rebiis  pro^^perls, 
et  ad  votom  nosirum  floeniibos»  superbiam  magno* 
pere  et  fasligiom  arrogsiniiamque  fugiamus. 

Nam  ot  adversas  res,  sic  secundas  immoderate 
ferre  leviutis  est;  prsclaraqiie  est  aM)oabiliias  lo 
omni  viUv  et  Idem  semper  vulins  eadcmque  frons* 
Recie  pr«clpere  vldeniur  qui  moneni  ot  qoanio  so-> 
periores  somns  lanlo  submistios  nos  f^eramus. 

In  socundissimis  rebus  maiime  est  uiendum  con- 
sillo  amicornm«  lisqoe  major  etiam  quam  anle  est 
iribuenda  audoriUs  :  his  umporibus  cavendom  est 
ne  assenuioribus  paiefaciamos  aures,  neque  adulari 
nos  sinamus,  in  qno  falii  facile  est.  Tales  enim  nos 
esse  puiamus,  ui  jure  laudemur,  ex  quo  «ascuntur 
innumerabilia  peccau,  cum  horoines  Inflaii  opiuio* 
nibos  lurpiier  irriieiitur,  et  In  roaiiiou  versaniur 
erroribos. 

Nam  negligere  quld  de  se  quisoue  seoliai,  non 
aolom  arrogantls  e»i,  sed  etlam  omninodiSiiotoiK 

Omnis  auiem  aetio  vaeare  debei  temeriuu  oi  ne- 
gllgentla,  nee  vero  agero  allquid  cujus  non  possis 
caosam  probabilem  roddcre.  EfBdeiidom  est  enim 
ut  apiietiios  obedlant  railool,  eoroque  neoiie  prccur* 
rant  propter  umeriuiem,  nee  propier  pigriiiam  aiit 
ignavlam  deseranl :  sintque  traoqutlli,  kique  omnl 
periorbaiione  anlinl  careanl,  es  qoo  eloeeat  omnis 
constaniia»  omnisqoe  moderailo. 

^peiitos  onines  coniriihendi  sedandlqoe  sont^ 
esciundaque  animadTcrsm  ei  dlligentia,  ul  ne  quid 
lemere  ac  rorioilu  inconslierate  negiigenlerque  aga* 
mus.  NeqiiO  enim  a  naturar  iu  generaii  sumiis»  ui  ad 
ludoro  ei  jocum  ficli  esse  \ideamur»  sed  ad  severi- 
lalem  potius  et  ad  quasdam  sludia  graviora  alque 
inajora.  Lodo  aoiem  et  joco  oti  illo  qujdeni  licet, 
sed  sicui  somno  et  qoietibus  oeuris,  luro  cum  gra« 
vibos  seriisqoe  rebus  sati»recerlmus ;  ipsumquo  go» 
nus  jocaudi  non  profusum  nec  Immodestum,  sod  io« 
genuum  ei  faceium  Ofse  debei.  Ui  enim  poerls  non 
omnem  lodondi  lieenliam  damost  sed  eam  qus  ab 
hoiiesUils  actioniboa  noo  sit  alieoa^  ale  in  Ipso  Joco 
aliqold  probi  logenii  lumen  eloceat. 

Ludendi  eiiam  est  quidam  modus  reiinendos,  ot 
no  nlmis  omnia  profundamos,  elatiquo  volupuio  !■ 
allqosm  lurpliudinom  dilabamurt 

Uominls  mons  discendo  alilur,et  coglundo  sempe^ 
aliqoid  aut  inquirlt  aoi  agit,  videudlqoe  et  aodiendi 
oblecutione  ducilor. 

Si  quis  est  paulo  ad  virioiem  erecilor»  qoamvia 
volupuu  capiaiur,  occului  ei  dissimulai  appetiium 
▼olupuiis  propier  verecundiam.  Ex  quo  Inielllgiiur 
corporis  volunuiem  nun  satis  esse  dignam  hominis 
pratoUntia,  eainqoe  contemiil  et  reiici  oponero  :  sUi 
hh  quispiam  qui  aliquid  triboai  volopuii,  dil>geaUr 
et  leueadom  esse  ejus  Iruenda  moduro.  Itaquo  vl« 
cius  aillusque  corporls  ad  valeiudinero  referaniur, 
et  ad  vlres  noii  ad  volopuiem.  Aique  eilam  sl  eon- 
siderare  ▼oluwos  quas  sit  in  nalura  homlnis  eicol- 
leniU  et  digniias»  facile  iniolligimus  quaui  sit  turpe 
dhfluero  lusurtav  ei  delicaio  ae  rooUiier  vivero, 
qaamqoe  honestim  poree,  cooilnenter,  severe,  ao- 
hrie. 

1)1  eoim  in  corporibus  magMs  disslmllliodinee 
suni,  alios  eoim  vidomus  velociuu  ad  corsomy  alioo 
virlbos  ad  lucuodom  valero»  Itemqoe  In  formis  aiila 
diguitaieOi  inoMO»  allis  veiiosUlem ;  sic  in  annis  oii- 
aiunt  eUam  majores  varieutes. 

Nequoeolm  aiUnet  naturtt  rcpugnare,  neqoe  quid* 
quam  soqoi  quod  assequi  non  queas. 

Ideoque,  ot  aioni,  oihil  deeet  loviu  minerva,  Id 
esi,  adversauu  oi  repognanie  natora* 

Ad  qoas  iglior  res  apilasiml  erimusy  lo  hia  poiia*- 
almom  elaborahimus.  Sio  allqoando  neeosslias  noo 
ad  ea  deiruserlt  qiuo  oostri  logenii  non  erunt»  om- 
nis  adhibenda  erit  cora,  medlutio,  diligeoiia,  oi  ea 
si  uoo  decore ,  atuuten  minime  Jndccore  Caccre 


A  pouimos.  Nee  umeo  esl  eniteodum  ot  bona  qo» 
nobis  dau  noo  sini  soquamur ,  quam  nl  viiia  lh> 
glamus. 

Nam  rogoa,  Imperia,  nobiliuies,  bonores«  divltis, 
opos  et  ea  qoas  sunl  bis  coniraria,  in  casu  slu«  lom- 
porihtts  reguniur  oi  gubemaniur.  Ipii  aotem  quam 
persooam  gerero  velimos,  a  nostra  voluouto  prolld- 
scitor.  Iiaque  so  alil  ad  pbilosopbiamt  alii  ad  Jos 
civile»  alil  ad  eloouenllam  appiicanl,  ipssmmqoe  vtr- 
luium  In  alia  aliua  mavull  excellere.  (^onun  vero 
patres  aut  majores  allqua  glorla  pra^ioroot,  hl 
siodool  plerumque  eodeoi  io  genere  laudis  excel- 
lere. 

Imprimis  auUm  coQatiiuendnm  esli|Ai  noaet  ooa- 

les  esse  vellmos  et  in  quo  genore  vit«;  qua  deiibe^ 

ratio  esi  omnium  difncillima.  Ineonte  onim  adole* 

sceiiiia,  cum  inest  maiima  Imbeeillius  oooailii,  imo 

id  aibi  quisque  geous  asuiis  degeodm  eonsUto|t  qood 

maxime  adamaviu  liaqoe  anurmpllcaturallqiioeerU 

H  geiiere  cursuque  vivondl»  qosm  poiuli  qood  opUmom 

**  essei  judicare.  Pierumqoe  pareoium  praseeplls  imhoU 

ad  eorem  consueiudinem  moromqoe  dedodmur.  Alii 

^^multiudinla  jodicio  feruniur«  qucquo  aaajorl  ponl 

pulcherrima  vidotilur  ea  maiime  eiopuni. 

Mulio  enim  Qrmior  est  el  oonsUntlor  natura  qoam 
foriuna. 

AnilclUm  qu»  minos  delceunl,  oi  minos  prohamor 
magls  decoro  eensent  saplenios  sonsumdlluere»qoam 
repeou  jmcidere.  Comiuouio  auiem  gooore  vii« 
omni  raiione  enrandttm  oai  ot  id  honoooMitio  fedsao 
videamur. 

Ea  Iffiior  adoleacenUs  ittjores  naitt.reToreri,  es 
blsque  deligere  opUmos  ot  probaiissimoo,  qoorom 
consilio  aique  aocioriuu  niuior. 

Uaxime  autem  h«c  »ias  a  lUddiuibos  eotoreooda, 
exercendaque  in  Ubore  palientiaqoo  el  anlmi  etcor- 
poris«  01  eorum  in  bellicis  oi  civilibusofflcus  visoal 
indusiria.  Aiqoo  oUam  cum  relaxare  aoimos«  ol  daro 
^  se  JocoudiuU  volent,  caveani  inUmperanUam,  mo* 
C  minorinl  verecoodim ;  quod  (acilius  eril,  ai  in  ^oi- 
modi  ottidem  rebtts  majores  natu  velini  interosie. 

Senibtta  auiem  Ulmres  corporis  mioooydi,  oxer- 
cilaUones  animi  eiiam  aogeoidm  vidoiUir»  Daoda 
vero  ost  opera,  ut  etamicoa  et  jQvonialom»  oi  maii* 
nie  rompublicam  consllio  et  prmieoiUqoam  plorlmom 
adjovoou  Nibil  auiom  cavendum  mama  oaaooocioii* 
quam  ne  languori  ae  desfcilMue  dedanl.  LMXuria 
vcro  eom  omni  »uU  slt  lurpisslmo,  lum  aooocUrti 
esi  foaUitsima.  Sio  aolem  liliidioom  ioteaiporaniia 
acceaserii,  duplex  malttm  esi,  qood  et  ipsa  aenectos 
dedocos  eoneipit,  et  adolescenUam  faeil  impodenUo- 
rcm  iniemperaotiam. 

Esi  igitur  proprium  monus  msaisiraius,  intelllgero 
so  gerere  persooam  clvlutiSy  debereque  ejus  di* 

0  servare,  Jora  dia- 


giiluiem  ei  deeos  susUnere,  ieges 

irihoere,  oaque  lldei  sum  commissa  mominisao. 

NihU  aulem  est  quod  tam  deceotquam  Inomai 
ro  goreoda  capleodoque  oonsiiio  aonraro  coosuo- 
DiUm. 

Ooo  maxhBo  aunl  fhgionda «  no  quld  effemhia- 
lom  aut  mollo ,  et  no  qoid  dorom  aoi  r«tiicom 
lUl. 

Com  aulom  polchritadiois  doo  genora  alnl,  qoo* 
rom  io  allero  venostaa  eil,  io  aUeru  digoitaa  :  veno- 
suiem  muUehrem  dicero  solemos,  dsgoiuiom  virileni* 
Ergo  01  a  forma  reuiOTeatur  omoia  viro  non  dignus 
oniaitts,  el  boic  simile  viUam  lo  gesiu  moiuqoe 
caveaior.  Formas  autem  diguius  coloris  houiute 
luenda  est,  ei  color  exerciiaiiooibut  eorporis.  Ad- 
bibotida  est  pnsteroa  munditia  non  odioaa  neooo 
eiquisiu  nimis,  untumquo  offugiai  agrestem  ot  m* 
humanam  negligooUam.  Esdem  raiio  eal  hahenda 
vesUtys,  In  quo,  sicai  io  pierisqoe  reboa»  mediotrHas 
opUma  eai.  Oaveodum  osl  aoiom  ne  aoi  urdiuiihat 
«umur  lo  ingrotsu  molllorihas»  ot  nomporum  ftfco* 
iU  aimiles  esse  vldeamor  :  aut  tii  fcslioaiMrolbos 
susclpiamus  nlmias  celoriuies»  q|us  com  6001,  oo- 


1061 


SENTENTl^  PillLOSOPiilCiE  EX  CICERONE  COLLECTiCL 


iMi 


heliUis  ino?«nliirt  Yulias  inDUtiir,  ora  torqoentur, 
ei  qHibni  magna  &ignifleatio  iit  non  adesse  censian* 
tiem.  Sed  niulto  ctiani  magii  etabfiraiidum  est,  ne 
animl  motoa  a  naiora  recedaui,  quod  afse'iuimur  si 
caveblmtts  ne  in  periurbatiooes  aique  eianimationes 
inddamos,  et  si  attentos  animos  ad  dedecoriseonser- 
Tationem  tenebimus.  Curandiim  est  utcogilationead 
rea  oplimas  utamur,  appetitum  rationi  obedientem 


In  omni  vita  reciissime  pr«cipitur  Jut  perturbaiio- 
nes  fogiamus,  id  est^  motus  aninii  uimloa  rationi 
non  obteiiiperantes. 

Maxime  eorandom  est  at  eos  qnibusenm  ser* 
monem  cooferlmus ,  et  vereri  ct  diligere  videamur. 

Ira  procul  absit,  com  qua  nihil  recte  Ueri,  nihil 
roiisiderate  potest.  Uagiia  auiem  parte  clemeotl 
eastigaiioiie  lieet  utl»  grafitate  tuin  adjuncta,  ut  !»e- 
▼eriias  adhibeatur,  et  contumelia  repellatur.  Qnae 
cnm  aliqna  periiirbatioiie  flunt,  ea  nec  consunter 
lieri  |»0MHint,  neque  ab  bis  qui  ailsunt  apprubari. 

De  formae  etiain  de  ipso  praedicare  falsa  prvser- 
lim,  et  cum  irrisione  audientium  huluri  militem 
gloriosom. 

Oriiauda  est  enlm  dignius  domo»  at  non  ex  domo 
lou  qmerenda  :  nec  domo  domiiius,  sed  dooiino 
domus  ei»i  honesunda. 

Ifediocritas  ad  omnem  iisnmcoltumquevlta  trans- 
feronda  est.  lo  omni  autem  actione  suscipienda  tria 
sont  lenenda.  Primum,  ut  appetitos  raiioni  pareant, 
quo  nihil  e«t  ad  offlcia  conservanda  accooimodaiius. 
Deinde  ut  auimadveruiur  quanta  illa  res  sit  qu^iin 
efficere  Yelimu!»»  neve  major  miiiorve  cura  et  opera 
suscipiator»  quam  causa  postulat.  Tertiuiu  ut  ca* 
veamus  ui  ea  qus  pertineut  ad  liberalem  speciein 
et  digoiuum  moderau  sini.  Horuiu  irium  tanieu 
prxsUntissimum  csl,  appeiitus  obtemperare  ra* 
tioni. 

Ttirpe  enim  valdeque  vitiosum  esl  in  re  severa, 
eoiivivio  dignuni  aut  delicaiuui  aliquem  inferre  ser* 
monein. 

Decel  non  solum  maous»  sed  etiam  oculos  absti« 
Bcutes  babere. 

Fit  etiam,  nescio  quomodo,  ot  magis  In  alils 
ceniamus  quHin  in  oobisipsis  si  qnid  dellnonitur« 
Sine  verecundia  nihil  reclum  esse  poUst,  nihil  ho» 
nestum. 

Omnium  rerum  ex  quibus  aliquid  requiritur,  nihil 
e>i  agricullura  melius,  nihil  uheriuay  nihil  dulcius, 
nihil  lihero  homlne  diguius. 

Sludiis  olficiisque  scientis  preponenda  sunt  offi* 
eia  justitiae,  qua:  perliiient  ad  hoiitinum  utiliuiemy 
qua  nihil  homini  debet  esse  antiquius. 

Magnitudo  animi,  remota  justitia  humanaque  co* 
miiate  et  conjonctione,  ferius  quadam  fit  et  imma- 
nius.  Omne  olficium  quod  ad  conjunctioiiem  houii- 
Dum  et  socieutem  tuendam  valet,  anteponeiidom 
est  iili  ofUcio  quod  coiijunclione  ei  scieiitia  conti- 
•letiir. 

Cogitaiionem  prudeutiainque  sequitur  consideraU 
actio.  lu  flt  ut  agere  cousideraie  pluris  sil  qoam  co- 
fitare  prudeoter. 

Priiiia  offlcia  diis  immortalihus,  secunda  patrl;e» 
leriia  parentihufr;  deiiide  gradatim  reJiquis  uebeau- 
tur. 

Es  libro  iecundo  Ofieiorum  Jf .  1\  Cieeroidi. 

Qoid  enim  est  per  deos  optabilius  sapientia,  quid 
prsesuotioSt  quld  inelius»quid  hominedignius?  llanc 
igilur  qui  expetunl  philosophi  nomUiaiiUir ,  nec 
quidqoam  aliud  est  philosopbia,  si  interpreuri  velis, 
pr«lersiudium  sapieniia;. 

Qul  Dirum  perspiciunl,  hi  scpe  versuios  bnmines 
ei  callidos  admirantes,  maliiiamsapientiamjudicaot. 
Oooruni  error  eriptendus  esi,  opiuioqoe  oinnis  ad 
eam  speclem  traduceoda,  ut  honestis  cousiliis  justts- 
qoe  facfls»  nbn  frautle  et  malitia  se  iutelliganii 
eaque  f eliut  conseqiii  posse. 


A     Deos  placatos  pletas  efflciet  et  sanclius. 

Proprlum  hoc  statuo  esse  virtutls»  conciliare  aol* 
mns  hominum,  et  ad  suos  usus  adjungere. 

Secnnd»  res,  botiores,  imperia»  victorias,  quan- 
quam  fortuna  sini,  Umen  sine  homioum  operibos  el 
siodiis  neiitram  in  parum  enicl  possuui. 

Male  eoim  le  res  biibei,  cum  guod  virtuu  efflci 
debel,  id  tcnUlor  pecunia. 

Atque  eiiam  suhjiciunt  se  homines  imperio  alte- 
rius  et  potesuii  de  causis  plurihus.  Ducuolur  eoim 
aol  benevolentia,  aut  beneflciorum  magniiudine,  aut 
digniiatis  prassUiitia,  aut  spe  sihi  utile  futuruiu,  aul 
meiu  ne  vlparere  cq^niur»auispe  largiiioois  pro- 
misslonisque  capti»  aui  postremo  mercede  condueti. 
Omniuni  autnm  rerum  nec  aptius  est  quidqiiam  ail , 
opes  tuendas  ac  lenendas  quam  diligi»  nec  alienius 
qiiam  timeri. 

Malus  enlm  cnstos  diuturniutis  metus,  contraque 
benevolentia  fldelis  vel  ad  perpeiuiutein. 
S  Quod  igitur  laiissiiiie  patet,  neque  ad  incolomiU- 
tem  solum,  sed  etiam  ad  opes  et  pountiam  valel 
plorimuin,  id  ampiecuiuur,  ut  meius  absil,  charius 
reiiiieatur  :  iu  f  icilliine  quje  volemns  et  privatis  in 
rebiis  el  iu  republicaconsequimur.Etenimquise  nie- 
liii  voluni,  a  quibus  metuuntur  eosdem  metuanllpsl 
necesse  esi. 

Nec  vero  ulla  vis  imperil  Unu  eii,  quae  premeuU 
meiu  possit  esse  diuturna. 

Certum  igitur  hoc  sit,  idque  et  prlinom  el  maxime 
tiecessarium  familiaritates  habere  fidas  animantium 
nos  amtcorum  ei  mirantium  nostra. 

Veliemeour  auteui  multitudiiiis  ainor  commovetor 
ipsa  lama  ct  opinione  lilieralitatis ,  beneficenliae, 
Justitiae,  fideique,  omiiiumque  earuin  virlutum  qu» 
pertiuenl  ad  mansuetudinem  morum  ac  facilita- 
tem. 

Fides  «autem  ul  adbihentur,  diiabus  rebus  efllci 
potesi ,  si  existimabiuiur  adepti  coiijunctam  cum 
jostitia  prudeiiiiam.  Nam  et  his  fldcni  hahemua  qu«»s 
C  plus  iuulligere  quam  nos  arhitramur,  quosque  et 
futura  prortpicere  credioius.  Et  cuin  res  agat,  lu  di- 
scriuienque  ventom  sii,  experlre  rem  ei  consiliuin 
ex  tempore  capere  posse.  Hauc  enimuiiiemhomiuea 
existimant  veramque  prudentiam  :  Justis  aiiUm  ei 
fidis  bomlnibus,  Id  esi  bonis  viris,  iu  lides  habeiur» 
ut  nulla  slt in  his  frandis  iiijuriaeqie  suspicio.  luque 
his  salutem  nostram,  his  forluiiam»  his  hbcros  re- 
ctissime  commitii  arbiiramur.  Harum  igitur  duarum 
Jusliila  plus  pollel  ad  Adem  faciendain  :  «{uippe  cum 
ea  sine  prudenlla  satis  haheat  auctoriutis,  prudan- 
tia  sine  justiiia  nihil  valet  ad  fidem  faciendam.  Quo 
enim  ouis  vcrsutior  et  callidior ,  hoc  invisior  el 
suspectior  prohabiiur  deiracu  oplnione  probiutia. 

Popularibus  enim  verbis  esi  agendom  et  usiutis, 
coiii  loqulmur  de  opiuloue  popularL 

Non  eoiiu  omnes  eos  cootemnunl,  de  quibos  male 
existimant.  Coniemnuntur  auUin  hi  qul  nec  sibi  oec 
alUri,  ut  diciiur,  prosunl,  lo  quibus  nullus  labor, 
I)  iiuila  iiidusiria,  nulla  cura  esi.  Adinirsitione  autem 
afflciuntur  hi  qui  anUire  casUros  virtuu  puuniur, 
et  cum  oinoi  carere  decore,  tuin  vero  his  vitiis  qu  - 
bus  alil  non  possunt  far ile  obsisUre. 

Nemo  Jiisius  esse  potest  qui  morum,  qui  dolorem 
qul  exsiiiuni,  qoi  egesiatein  timet,  aut  qui  ea  quju 
suut  his  contraria,  sqoiuti  anteponit. 

Maxime  adiuiramur  eum  qui  pecunia  non  movetur^ 
qnod  in  quo  viro  perspeclum  sit,  huoe  di^iium  spe- 
cutu  arbttramur.  Omnis  ratio  aiqoe  instiiutio  viue 
bomiiiom  adjumenu  desiderat ,  ioprimisque  ut  ha- 
beat  quiboscum  familiares  possil  conferre  sermones* 
qiiod  est  difficiie,  nisi  speciem  per  te  boni  viri 
leras. 

Jutiiitiae  Unu  vls  cst,  nl  ne  illi  quidem  qui  maie* 
flelo  et  scelere  pascuntur,  possint  sme  ulla  particuU 
Jouiii«  vivere.  Nam  oui  eorum  cnipiam  qul  una  la« 
irociDantur  furatur  aliquid,  aut  eripil,  b  sibi  ne  in 
latrocinio  quidem  relinquil  locum.  Cum  Igitur  unu 


lOGS 


BEDiE  VENEHABILIS  OPP.  PARS  I.  SCCT.  II.  —  DUeU  ET  SPURIA. 


I0€4 


Tit  jntiitl»  bH,  ni  et  eliam  tnlronum  opes  flnn^t 
mqiie  angcat,  quanluro  eius  vim  inter  teges  ei  Jndieia 
et  iMilitnU  Tore  pntaoiNS? 

Onini  If  iinr  raiione  cotentia  et  retinen^la  Jnsiliit 
cst«  inm  fpsa  per  ae;  nam  aiiter  jnsiitia  oou  esseit 
tatnen  propter  AroptiOcalionemt  honoris  el  gIorl«« 

Prffclare  Socmes  bancTiam  ad  gloriam  protimatn 
et  qnasi  eompeoiliariam  dicebai  esse«  ai  qnis  id  afe« 
ret,  ut  quatiH  haberi  Telltft,  lalis  essei.  Quod  si  qoi 
slnnil^itlime  et  inanl  osieiiUiione,  ei  flcio  uon  modo 
sennone,  sed  etiam  vnliu,  subitem  se  po9se  gloriam 
conseqal«  tebemenier  errant.  Vera  enim  gloriaradi* 
ees  t|^t  atque  etiAm  propagatur,  ficu  omiiiacelerlier 
lanquam  Ooscnli  decidunt. 

Nee  simulainm  qnidquam  potesl  esse  tfiuf nninm* 
Qui  igiiiir  adipiat  i  veram  gloriam  volel,  iosliiia  fun- 
gaiiir  ofOciis. 

Si  quis  ab  ineonie  ^taie  bahet  cansam  ceiebriu- 
lla  et  iiomlnis»  aui  a  patre  accepum  aol  aliqno  cas« 
nni  (briuna,  in  hune  ocnll  oronium  coniicluninr,  at* 
qoe  in  cum  quid  sg:ii,  aut  qneroadmodum  Tival 
inqniriiur  ^  Unqnam  iii  claris«lma  luce  verselur, 
Dolliim  ejusdiciniR  aut  factUmpotestobscQrumesse. 
Quorum  autem  irus  priina  propier  bumiliuiem  el 
oliscoriiaiem  in  bominum  igfiorani^a  veruiur,  hi 
siroiil  sc  jiiveiie»  esf e  copperint,  magna  speciare,  et 
ad  ca  reciis  siudiis  dcbent  conteudere  :  quod  eo  dr- 
miore  animo  racieiit,  quia  non  modo  oon  inTideiHr 
llli  al»ii,  vcrum  etiam  favetnr* Ut reliquis  in  rebua 
mulio  najora  aunt  openi  animi  qoam  eorporia,  sic 
eae  res  qoa8ii^ioacraiioneprosoqQim«r,grstlores 
suiii  quam  ill»  qots  tiribns. 

Faciliiiiie  smem  et  in  optimam  partem  eognosenn* 
lur  adolesccntes,  qiii  f  e  ad  clarus,  sapicutes  virofi, 
bene  ronsulenies  reipnblic»  contaleruni,  quibuscuoi 
si  fre qneottis  fuerini,  opimonem  afleruni  populo, 
eoroiii  fore  se  slmiles  quos  sibl  l|)si  delegerint  ad 
imiundnm. 

DifOcite  dictn  tf^i  qnaoiopere  eoocillet  onimos  co* 
mius  affaJiiliiasque  sei-monts. 

Magna  esi  admirstio  copiose  saplenlerqne  dicoiH 
lis,  ipiem  qoi  audiuni»  Inieltigere  ellim  ei  sapero 
plttt  qoa»  e«leros  trbitrtiiliir.  Si  vero  Itest  lo  ort- 
tlono  misu  modestia  grtvittSt  niliil  tdmirabilias 
Oerl  polest,  eoque  msgis  si  ea  saM  In  tdotescente. 

ttoe  prffceptnm  ofOctldiligcnter  teoenduro  ett,  ne 
anqoa»  innfteeaiem  Jadido  ctpitit  treessas.  Ideoim 
sine  soeleie  aollo  OMdo  Oori  polesi.  Nam  quid  esl 


iam  iflbainanum  qoam  elo^jaeoiiam  t  na(ttr.i  ad  stlu- 
tero  bominum  ot  consorvaiKiaem  datam  ad  booorum 
pestem  pendi-ieroqne  convertere  T  Ke  umeii  ut  boe 
fiigienduiii»  iia  es4  babeadaia  religiooi  noceuiem, 
qotndoque  et  aef»rium  Impinmquc  defendere.  VuU 
hoc  niultiiudoy  |uitiiur  cunsucludOi  fcri  etitm  bunit- 
uiias. 

Judicts  est  sempcr  In  causls  venim  sequl ,  paironi 
vero  noiiuoiH|oaiii  tcrisiaiile,  etitm  si  Biinus  sit  v»« 
rum  defeiidcre.  Ilaxime  tateoi  et  |[ioria  paratur  et 
gratia  <iefcnsioaibos,  eoquo  mtjor,  si  quaodo  acctdtt 
ut  el  subveiiiaur,  qul  poientis  alicojus  opibus  cir« 
cumfeniri  argertquo  videatur. 

Prvclare  ia  epiisiolt  qoadam  Alexandmm  Olium 
Philippus  aecnsat,  qood  largitioao  beoevolentitm 
If aco<t«mum  cooiecteitr :  Qood  lo  mtlam,  inqnit.  ra* 
lionis  in  i»itm  spe»  loduiit,  atoot  tibl  Odelet  fnre 
MiUres  quos  peeanJt  etrrapissesf  Aa  ta  id  tghi 
ilacedouas  aoo  le  tegeo  toam,  aod  mioisinwi  el 
pnebitorem  et'tiimoattQald  tordiiiut  rsgl,  iDoriat 
eiiam,  qutm  Itrgii^Kiem  carrupioltm  esso  ditH.  Pil 
enlm  deurtor  gai  accipii,  ttqoo  td  Mteu  sempor  os* 
st»ecuudttm  paratior* 

Nonottnqnau  Umeu  eat  Itrgieadani»  noe  boe  bo« 
nigniuiisgemit  omuioo  repaditnd:iM.  KlsaBpe  ido- 
neis  liomittibus  de  re  familUn  Impendeodaia  est,  ted 
diiigenlrr  tt'|ae  modertie.  Mulii  enim  61  iMtriaiooit 
eO\ideram  iaeonsulte  ttrglendo.  Quid  totom  ett  tial« 
tiiis  quain  qtiod  tibenter  facias,  curare  ui  Id  diatius 


A  facere  non  possi<t  Atqne  oilam  seqnaotar  brgilio- 
nem  rapin».  Cnm  enim  dando  egero  emperinl,  alie- 
nis  bonls  mauus  inferre  cogontar.  lu  eom  benevo- 
lenila  comparand»  causa  benefleii  esse  veliat,  oon 
UoU  t^seqoaniar  studia  eorom  q«ibai  dederaot, 
quanu  odia  eomm  qoihiis  ademerooi*  Qotaiobrem 
nee  iu  cltadeodt  est  n^  faroiliaris,  ttl  ea»  boaigni* 
las  aperire  non  posslt;  nec  iu  reseraadt,  ui^maai- 
bus  pateat.  Ilodus  adbibeatur,  isqoe  td  iseaUates 
reforatur.  Omnioo  meministo  d<*bomas  id  oaod  t 
nostris  homioibvs  saiplssiaM  asorptia»  esCt  jtmqoe 
in  Proverbii  coosueiadiiiem  veaii^  Itrfilloiio»  loa- 
dom  non  habere»  ViUodt  it»cn  «ospieia  atoriibaest. 
Caosa  igiror  Urgltionis  ett,  si  aut  aoeotw  oaS,  tut 
otile,  io hia tuiomipsis  mediocrittiU regiUt ooiiou 
esi;  propoosior  toie»  heaitnittt  esto  debei  act> 
ltmito«ot,  oisi  (brto  eraot  digoi  ealaaiuie. 

Conveoiei  tule»  lam  in  dtndo  oioniflca»  esse, 
f  um  ia  esigeodo  aoa  tcerbam,  in  omoiqao  re  eoa- 

g  irtbendt,  emendo,  veadcndo,  coadoceada,  loeiadr, 
vicioiutibos  ot  eoafioiis  cqoum  et  fadlo»,  awlu 
miiiiis  de  soo  )nre  concedeiitero,  a  litibus  rero  quan« 
ium  liceai,  et  ne^clo  an  ei  ptnto  ptos  qoam  lieeat 
tbborreniem*  Csi  eniiN  noo  modo  libertle,  p»ohi- 
lom  noononqutm  de  suo  iure  decedoro,  sed  ioter- 
dum  etiam  froctoosiim.  Htbeadt  taiem  rttio  est  rei 
fomllitrts,  qotm  qood  dlltbl  sloere  Oagiiiotttm  esi, 
sod  iu,  ttt  illiberaliuib  avtritixqoo  tbsil  saspicio. 
Reelo  t  Tbeophrssio  esi  Itudstt  botpiuHtts.  Ist 
enim,  ot  mibi  quidem  videtur,  vtlde  doeoram  ptlere 
domus  bomioutn  iilasirium  illatiribas  tetoiibM. 
R»i  toiem  etiam  vebcmealrr  alilo  lis»  qal  konesio 
mulium  posse  volunt,  per  bospilos  tpad  oslrtoest 
populos  vaiere  opibus  el  grttit. 

Nnm  In  jare  caTore,  consillo  javtre,  tlqno  boe 

seieaiiae  geocrt  prodesse  mattis,  vobemeotor  td  opos 

tugendts  ponioet,  01  td  frttitnk  tltqoe  eom  aiolu 

^  luriBCltrt  tsajoram ,  tom  elsdem  optimo  coostitala 

^  Jorts  dvilis  somako  sempor  in  koooro  eof^tio  ftil 

t^ae  iaterfrotatlo. 

€a»  aaien  oames  non  possinl» ne  tstlii  qoide», 
tai  jnrisperiil  esso  tat  disorti,  licot  tttsoa  opert 
prodesse  nuliis,  beaeOcU  peteatem,  commeadire 
Jadidbos  aat  mtslsiralibas,  vigilaato»  pro  re  allerias 
tot  eot  ipsos  qol  coa^ulont  tui  defendnnt  rogande. 
Quod  qai  faeiott,  plurimam  graliseonsoqo«iitar, 
latisiiluicque  eoro»  mtJitt  iuduttria.  i^»  lihMi  not 
sunt  admoncadi,  l*:st  enim  in  promptu  ut  anlHsadver- 
lani  cum  Juvare  ali^is  velint,  iie  quos  oflcndaai.  Sit- 
pe  enim  ant  eos  iiiMluut  quos  ooo  deboai,  tot  oas 

2U0S  aoa  cxpeiit,  si  scicnte^,  teroerkatit;  ti  Impra- 
entes,  ncgiigeiui^  est.  Uiendom  e»t  etit»  oxcait* 
tioao  tdveriiu^  cos  quos  iiiviius  offeudas,  qateaaqoe 
posiiis.  Qutrc  id  quod  feceris  oeces^e  fueril,  nee  tii- 
ler  laeere  poiueris.  Melius  apiid  bonos  q«t»  apod 
fortunaios  beitcfldam  colloctrt  poio.  Daiidt  la»ea 
^  omnitio  opcra  e»t,  ut  oniui  geiiero  stiisftcere  poMi^ 
^  niut.  Scd  si  res  in  couie<iiionem  vooict,  oimirMt 
Tbemi:^iorles  est  aucior  tdbibeodos,  qoi  eaoi  coih 
suleretar,  ulram  bouo  viro  p^operi  to  minos  prtbt* 
to  diviii  Olitiu  coUoearel :  Ego  vero,  iaqaii,  »alo 
virom  qut  pecunla  egetl,  qaam  pecuiiitmquiekirt» 
Sed  corrapti  »orea  depravaciqae  tuni  tdmirtiKMt 
divitiaram,  qoarum  matniiudo  q«id  td  unumqotoi» 
%uii  nosira»  pcrtiaot,  ilTam  foruste  adjuftt  qoi  bt- 
M,  aoe  Id  qoidem  tcBper. 

Enreaiimu  tulcKi  prsecepto»  in  beneflcUt  opsn» 
qao  dtodt  04,  oe  quid  cooirt  cquiuie»  coatead», 
iiofttid  pio  injurit«  Fundtmeoium  enim  porpema 
eoosorvttionis  ct  (tma^»  est  Jttsiitit,  tioe  qua  oibii 
potesl  esse  lattdaUlo* 

fa  prinds  tideadam  erit  ei  qoi  toaipaa.  tdmUi* 
ttrtbit,  ttl  sutt»  quisqoe  leoot^  aoqao  do  booit  pH* 
Ttiorun  pablico  diminuilo  Oat. 

Hsnc  eoim  obeausa»  maiinie,  ul  sat  taereoitr, 
respubtict  dvluies<|tte  constitttUs  sunt  Nsm  ei  docs 


lOlS 


SENTENTlii;  PHlLOSOPHiCiS  EX  CICEnONC  COLLECTiS. 


fOM 


Mtnra  bominet  eongregalnnlor.  Tamen  spe  cusio*  A 
(Aim  snamm  orbiom  prssMia  qnsRrebanU 

Danda  erit  opera  ni  omnes  inielligani,  si  mUi  e s«e 
velini,  necessiuti  parendom.  Atque  etiam  omiies  qiii 
rempiiblicam  gubern.ibunt,  omsulere  debebuut,  ut 
earum  rerum  copia  sii«  qnae  sunt  necessariar. 

Caput  auiem  est  in  omni  procuraiione  negotii  et 
Biuneris  piiblici,  nt  araritia  pellaiur  etiam  mluima 
aiispicio.  Miillom  Igitur  vitium  tetrios  est ,  ut  eo  un- 
^  egressa  est»  reTertatur  oratio,  qnam  avaritia,  prse- 
seriim  in  principibos  rempub.  gubemantibus.  Ha« 
bere  enim  qnscatui  rempob.  oon  roodo  torpe  est,  sed 
aeeleraiom  ei  neTariom. 

Nulla  aotem  re  conctliare  fiicilioa  beneTolentiam 
iBoliitndinia  possoni  hi  qoi  reipob.  praesont,  quam 
ab.Ntitieatia  ot  continenlia. 

Nam  cui  res  erepia  est,  est  inlmieos;  coi  daia  est, 
etiam  si  diasimolat  se  acclpere  Toloisse,  et  maxime 
in  peconiis  creditis,  occultat  soum  gaodiuro«  ne  vi* 
deatiir  iion  roisse  sofvendo,  At  Tero  ille  qui  arcipit  g 
injuriam,  et  meminit,  et  pne  se  fert  souoi  dolorem. 

£a  est  summa  ratio  et  aapienlia  boni  ci? is,  coro- 
inoda  cifium  non  diTeilere,  atque  omnes  «quitate 
eadein  couiinere. 

Qui  rempub.  luebnntur,  inprimis  operam  dabunr, 
ut  jiirls  ai  jodiciorum  «qoitaie  soumquisque  teneat, 
et  ne(|ue  tenuiores  propier  bumilitatem  circttmve- 
iiiantur,  neque  locupleiibos  ad  sua,  tcI  tenenda,  Tei 
recu|»eraiida ,  oUsit  invidia.  fies  aiitem  familiaria 
quieri  dcbet  iis  rebus  a  qulbus  abest  turpitudu,  con« 
»ervari  autem  diligentia  et  parcimonia,  eisdem  etiam 
rebus  augeri.  Haec  ex  ii  ORiciorum. 

Es  tibro  urth  Ofidmm  M.  7.  CUeromi. 

Dobitandom  non  est  quin  nunqoam  possit  otilttaa 
com  honestate  contendere. 

Deirabere  auiem  alteri  soi  commodi  caosa,  el  ex 
kominis  incommodu  suum  commodum  augere,  est 
nagis  contra  natiiram  qitam  mors,  qoam  poperias»  G 
qoam  dolor,  quam  caHera  ctincta  quae  possnnt  aut 
corpori  accidere  aut  rebus  externis.  Naui  ut  sibi  quis* 
qiie  malit  quod  ad  usum  vitaB  periineat,  quani  alleri 
acquirere,  concessum  est,  non  repiignanie  naturj. 
lilud  qoidem  nstura  iion  patitur,  ut  aliorum  ^poliis 
Dostras  facultates,  copias  opesque  augeamus.  Neqiie 
hoc  vero  solum  natura,  id  est,  jure  gentium,  sed 
etiaro  legibus  populorum,  qiiibos  in  singulis  civitaii- 
boa  respub.  continetur,  eodem  modo  coustiiutum  esr, 
ut  non  liceat  soi  commodi  causa  atieri  nocere.  Hoc 
enim  spectant  leges,  boc  voluit  incolumein  esse  d- 
Tium  conjonctionem,  quam  qui  dirimunt,  eos  morte, 
•lailio»  vincolis,  damiio  coercent.  Aitiue  hoc  eflicii 
multo  magis  ipea  natorde  ratiOy  quae  est  lex  divina  et 
bumsoa;  cui  parere  qui  velit  (oiuiies  auiem  pare- 
buot  qul  secundum  naiuram  volunt  vivere)  uiio  tuain 
coromitiet  ut  alienum  appetat,  ei  id  quod  atieri  de* 
traierii  sibi  auumat.  eteniin  mullo  magis  est  secun- 
dum  naturam  excelsitas  animi  et  luagnitudo,  itemque  D 
eommunibis,  jusiitia,  liberalitas  quain  volupias, 
quam  avaritia,  quam  divitiae.  Quae  quidein  contein* 
iiere  et  pro  iiihiio  ducere,  conipaMntein  cnm  uiili- 
tatecommuni,  magni  animi  est  et  exceisi.  Iiemque 
nagis  est  secunduui  naturam  pro  omnibus  geuiibus 
(al  tteri  poasii)  conservandis  aui  juvaudis  miixiinoB 
labores  inolestiasqiie  suscipere,  imitantes  Herculem 
Uloro,  quein  bominum  fam  t  beuelicioruni  memor  in 
coiicitio  cceleslium  collocavit,  quam  vivere  in  soli- 
ludine  non  inodo  sine  ollis  molesuis,  se«l  etiam  in 
roaximis  voiuptatibus,  abundantem  omnibus  co^iis, 
ot  etiaro  excellas  pulcbntudiue  et  viribus.  Quocirca 
optinio  qoisqoe  si>lendidissimo(|ue  ingeiiio  lunge  illa 
Tiia  buie  aniepooiior.  £x  quo  efilciiur  hominem  ua* 
lor«  obedientem  homini  noc«*re  non  posse. 

Qoi  autem  rationem  soorum  civiuni  dicunt  habftn- 
dam»  externorom  oegant ,  hi  dirimnnt  commuiiein 
buroani  generis  socieutem ;  qua  suliUu  beneflcetttui. 

Paxwlol.  XC« 


liberaliffts  bonitat,  justitia,  funJitus  tollltor.  Qu» 
qui  tolluut,  eii  «m  adversus  deos  immortales  iiupii 
jiidicaiidi   suut. 

Justiiia  enim  una  virtus  omnium  est,  domlDa  et 
regina  virtutum. 

Suum  cui(|ue  incommodum  ferendom  eat  potiua 
qnnm  de  alieriiis  commiKlis  delrahetidum. 

Nibil  verouti!e,quod  non  Idem  lionestum ;  iiihil  ho« 
nestum  quod  non  idem  iitile ;  et  iibi  turpiludo,  ibi  utili- 
tas  csse  non  potest;  ad  honesuilem  enim  nati  sumos. 

Satis  enim  nobis  (si  modo  in  philosophia  aliquid 
profecimus)  persuasnm  e^se  debei,  si  omnea  deoa 
lioininesque  etUre  possirous.  nihil  tamen  avare,  niliil 
iiijuBie,  nihil  libidiuose.  nibiL  incontiiieoter  ebse  fa* 
dendum. 

HonesUi  enim  bonis  viris  occulti  qnerontor» 

Nee  nostrie  nvbis  otilitates  obmitteoda  sunt,  aliis* 
que  tradendae,  cum  iis  ipsi  egeamos  :  sed  su«  oiti- 

3ue  otiliuti  quod  sine  alterius  iujuria  fiat  servion* 
um  est. 

Scite  eoim  Chrysippus,  Qol  sladiom  (inquit)  cur* 
ril,  eniti  et  contendiBre  debet  quam  masime  possit, 
ut  vincat,  supplantare  eom  quicum  certet,  aut  m;inii 
pellere  uullo  modo  debet.  Sic  iii  viia  Mbi  quemque 
petere  qnod  pertineat  ad  osom»  non  loiquum  est ; 
seii  alteri  diripere  jua  non  esi. 

Neqiie  contrn  lenipus,  neqne  conlra  Jusjorandom 
ac  fidem,  amici  soi  causa  vir  boniis  faciet.  Naro  si 
omnia  facienda  sint  qu»  ainici  vetint,  oon  amicili«'e 
talcs,  sed  conjurationes  puuind»  suiit.  Nam  cum  id 
qnod  uiile  videtur  in  amicitia,  cum  eo  quod  hone- 
stum  est  comparatur»  Jaceat  ntilitaiis  species,  tal(*at 
bonestas.  Cum  auiem  in  amicitia,  qu:u  honcsta  nnii 
sum  postolant,  religio  et  fides  anteponatur  Justitiae. 

Nibil  i|uo<l  crudele,  utile.  Estenim  horoinom  na- 
tone,  qiiam  sequi  debeinus,  maxiroe  inimica  crude-^ 
liUs. 

Male  etlam  (ym  peregrinos  orbibos  utl  probibeni, 
eosqoeexteriiiinant.  Namesse  pni  cive,  qoi  civis  non 
sit,  rectum  esse  iion  licere;  usuverourbis  probi* 
bere  peregrinos,  sane  inhiimanum  e^it. 

Ex  oinni  vita  simulatio  dissimolatioqoe  tollenda 
e!«t.  Tollenda  est  igitur  ex  rebua  contrabendis  omne 
mendadom. 

Knnius  ait  neqoldquam  sap'entem  sipere,  qui  si- 
bt  prodesse  nou  quaerit.  Est  auieni  sapientis  nihil 
contra  mi»res,  leges^  instituta  faccre,  habere  raiio- 
neiu  rei  familiaris.  Neque  enim  soluin  nobis  divites 
esse  volumus,  seJ  liberis,  propinquis,  amicis,  maii- 
mei|ue  reipub.  Singulorum  enim  facultaies  et  copic, 
divitiae  sunt  civitatis. 

Nec  ulla  pernicies  vtte  maior  inveniri  potest,  qiiim 
In  malitia  simutatio  inieiligeiitiae.  Mihi  quidem  etiam 
Tcra  hsredilates  non  honesta  videntur,  si  sunt  ma- 
litiosia  orttciorum  blandiiii<i,non  veriute,  sed  aimu* 
latione,  quaesitae.  Atque  in  talibos  reboa  aliod  otile 
Interdom,  aliod  honestum  videri  falso  solet. 

Homo  justus,  quem  sentimus  bonum  Tirnm«  nihil 
cuiquam  quod  in  se  transeat  detrahet.  Hoc  qni  ad« 
miratur,  is  se  quid  sit  Tir  booos,  nescire  fateator. 
At  Tcro  si  qnis  Toluerit  animi  sui  complicaUm  notio* 
nem  evolvere,  jaui  seipsom  doceat  eum  bonom  vi* 
rom  esse,  qui  prosit  quibus  possit,  et  noeeai  neroini 
nisi  lacessitus  injuria.  luque  Ulis  Tir  non  roodo  fa« 
cere,  sed  nec  cogitare  quidero  quidquam  audebit, 
quod  iion  Taleat  praedicare.  Nec  vero  torpe  est  phi* 
loaopho  dobiure  qu»  nec  ruatici  quidem  dubiunt. 
Cadit  igitnr  in  virum  bonum  mentiri  emolomenti  soi 
caosa,  criminari,  eripere,  fallere,  nihil  profecto  mi- 
niia.  Est  ergo  ulla  res  unti,  aut  commodom  ullom 
Um  expeiendom,  ut  vlri  boiii  et  splendorem  et  uo- 
men  amittas.  Quid  est  quod  afferre  uiilius  isu  pos- 
sii,  si  boni  viri  nomen  arripoent,  et  tidem  justitiam« 
qiie  detraxerit.  Quid  enim  interest  iitrum  ex  bomine 
cotiTerUt  se  qut.4  in  belluam,  an  homiiiis  figur«i 
immanitatem  gerat  liellu»  t  Qui  si  oronia  recu  et  ho- 
iiesU  negliguutf  dumroodo  potfintiam  consequuntur, 

34 


1087 


BEDiE  TCNERAblUS  0?P.  PARS  I.  SECT.II.  —  DOBIA  RT  SPOIIIA. 


nonne  lfnro»nilatein  belhiae  gerunt?  Quid  si  tyraiini- 
(lem  ocenpare,  si  patriam  prodere  conabiiur  pater* 
silehitne  IHiiis?  Imo  tero  obsecrabit  patreni  lllius» 
nc  id  faciai ;  si  nihil  proficiec,  accusabit,  minabitur 
etiaro  aU  esireiniim,  si  ad  perniciein  patrio!  res  spe* 
ciabit ;  patri»  salutem  s^lutl  patris  anteponet. 

Pacta  et  promissa  semper  semnJa  suiil,  qux  nec 
vi  nec  dolo  malo  (ut  praetorcs  dicere  solent)  facta 
sunf. 

Neque  semper  deposiia  reddenda  sunt,  Si  gla- 
dium  quis  sana  nienie  :«pnd  te  deposuerit,  el  repetat 
insanus^  reildere  peccatum,  ofricium  non  reddere. 
Quod  si  quis  qui  apud  te  peciiniam  deposuerii,  bel- 
lum  inferat  patrix  ,  pnciurone  rcddes  deposiium'? 
non  credo.  Faim  enim  contra  rempub.,  quge  debet 
esse  cbarissima.  Sic  niulta  que  honesia  videntur 
natura,  temporilNis  ftunt  non  honesta.  Facere  pro- 
missa,  stare  conventis,  reddere  deposita  commuiala 
utiniate  6unt  non  honesta. 

Per?ertuiii  boinines  ea  qus  sunt  rundamenla  natii- 
rie,  cum  uiiliiatem  ab  honestate  sejuitgunt.  Umnes 
eniin  expetimus  utilitaiein,  ad  eanique  rapimur,  nee 
facere  aliier  ulla  iiiodo  possumus.  Nam  quis  est  qui 
utilia  fugiat,  aut  qnis  potius  est  qui  ea  noo  studiosis- 
»ime  proseqiiator?  sed  qnia  non  possiiinus  nisi  laude, 
dAGore»  bonestale  utilia  re|>erire,  propterea  illa  et 
prima  et  summa  habenius.  Ijtiiilatis  vero  noroen  non 
tain  splendidum  quatn  necessarium  putamus,  unde 
omnium  regula  una  est,  quam  tibi  cupio  esse  D»tts- 
simam  :  Aut  Ulud  quod  utile  esse  Tidetur,  ne  turpe 
sit;  aut  si  turpe,  ne  videatur  esse  utile. 

Esi  enim  Jusjurandum  affirroatio  religiosa  :  quod 
autero  affirmando  quasi  Deo  teste  proroiseris»  •  id 
fiervandum  est.  Non  enim  faUum  jurare,  perjurare 
est;  sed  quod  animi  tui  sentcniiam  juraveris,  sicut 
verbis  coucipitur  in  ore  nostro^  id  non  facere,  per« 
jiiriuro  est :  nam  nullum  viiiculuro  ad  stringendam 
liitemjurejurando  nostri  majores  esse  arctius  volue- 
riiu.  E«t  autem  jus  etiaro  bellicum  lidesqiie  jurisju- 
randi  ssepe  cum  boste  servanda. 

Mon  debet  raium  esse  quod  actum  est  per  Tim, 
quasi  vero  forii  viro  vis  dou  possit  adhiberi. 

Ex  M.  7.  Cieeronii  Ubro  de  Ameilia. 

Exi&tlmare  debes  hominom  oculos  in  te  esse  con- 
jectos,  uttum  te  sapientem  et  appellant  et  ciistimani, 
non  solum  naiura  et  moribus,  sed  etiam  studio  et 
doctriiia  :  neque  sicuti  vulgus,  sed  ut  eruditi  soleut 
appellare  bapientem.  Hanc  esse  sapientiam  in  le 
eiisiiroantt  quod  oninia  tua  in  te  posita  esse  ducaSt 
bumanosque  casus  virtute  inferiores  putes. 

Tu  autein  quod  milii  tantutn  attribui  dicis,  quanturo 
ego  nec  agnosco  nec  postulo»  facis  amiee. 

Nttlle  casu*arbiiror  hoc  cou^tanti  bominl  posse 
contingere,  ut  ulla  ioterinissio  Oat  offldi. 

Sub  incoromodis  graviter  angi,  uon  nmicoro,  ^ed 
seipsuro  amaniis  est. 

Qttid  dicaro  de  moribof  facillimis,  de  pletaie  in 
roauem»  libertaie  iu  sororcB,  boniuie  in  %uoh^  jusii- 
lia  In  omnes  :  bce  omnia  nota  sont  nolNS. 

Qoam  autem  hic  civitati  charus  fuitv  mocrore  fu- 
neris  iudicatum  est.  Quid  ergo  paucorum  annorain 
accessio  hunc  juvare  potuisset.  Quauiobrem  viiii 
quidero  talis  fuit  vel  fortuna  vel  gloria,  ut  nihil  ultra 
IMisset  accedere,  morieiidi  autem  sensum  celeritas 
abbiolii. 

Ego  vero  vos  hortari  tanium  possuro,ut  aroicitiaro 
ouiuibui  rebus  bumauis  ante|>onatis.  Nibil  est  lam 
iiaturae  apium»  tamqiie  conveniens  ad  res  vel  secnn- 
das  veladversas ;  sed  hoc  inprimis  ceuseuy  uisi  iuter 
bonos  amlcitiam  esse  noii  pobse. 

Nos  autein  ea  quc  suut  in  usu  vitaque  communl, 
non  ea  qu»  fiuguoiur  aut  optaniur  speciare  debe- 
iniis. 

Agamas  igitur  pingui  (ut  aiuni)  Minerva,  qui  ita 
se  gerunty  itu  vivunt,  ut  eorum  probetur  fldei,  inte* 


A  gritas,  «quabilitas,  liberalitas  :  nec  sil  in  els  alla 
cnpiditas,  libido,  avariiia,  sltque  magna  consuniia : 
bos  viros  bonos  nt  babiii  sont,  sic  etiam  appellaodos 
poiemus,  qiii  asse  {uaniiir  quantum  homines  possant 
natiiram  oplimam  bene  viTimdi  dueere. 

Sic  enim  perspicere  videnr  mihi,  iu  natoa  etse 
nos,  ut  inter  omnes  socieus  qucdam  sit  major.  aut 
nt  quiaque  proxi*tie  aecedit,  juqne  cives  potiorea 
quam  peregrini,  propinqni  quaro  alieni.  Guro  bia  aiiio 
natura  ipsa  peperit  ainicitiam,  sed  ea  nibil  non  habet 
firroiutif.  Naroque  h«)c  prsesiai  amiciiia  propinqui- 
tati»  quod  ex  propinquiiate  benevolentia  lolli  pol«st, 
ei  amicitia  non  potest;  sublau  enim  beneviHeoiij» 
amicitiae  nomen  toiliiur,  propinquitatis  roanei. 

Quanta  autem  vis  amlciiiae  sit,  ex  hoe  iotelligi  po- 
test  maxime  qnod  ex  infiniu  soeieute  boroani  geiie* 
ris,  quam  conciliavit  ipsa  natura,  iu  eooiracu  res 
est,  in  angustumque  dedacUt  ut  omnis  ebariua  aut 
inter  duos  aui  paucos  conjungereiur. 

g  Est  enim  aniicitia  nibil  aliud  nisi  omnium  divina« 
rnin  humanaramque  reruro  cum  benevolentia  et  cba- 
riiate  cousensio.  Qua,  quod  baud  acio  an  excepla 
sapientia  quidquam  melius  sit  liominibus  a  diis  im- 
moruiibus  dalum.  Divitias  aiii  praepoiiunt,  bonam 
aiii  valeiudinem»  alii  poientiam,  aiii  honores,  alii 
quidem  voluptates  corporis.  Belluarum  boe  quidem 
eitremum  est,  llla  autem  snperiora  ei  caduca  et  in- 
ceru,  sunt  posita  noo  lam  in  nostrii  consiliis  quam 
In  fortunc  temerlute.  Qiii  antem  iii  virtuie  sunamnm 
bonmn  ponunt,  illi  qoidein  prasclare  agant :  sed  hnsc 
ipsa  virtus  amicitiaro  et  gignit  et  contlnet,  quia  nec 
sine  virtute  amicitia  utlo  pacto  esse  potesi.  Tales 
igitur  iiiter  viros  amicitia  Unus  opportanitateshabei, 
qaanUs  vii  queo  dicere.  Principio  qal  potesi  esse 
viia  viulis,  ut  ait  Eonius,  qui  non  in  amici  aautiia 
l>enevoleniia  conquieseat  ?  Quid  dulcius  quaro  liabere 
quicum  omnia  audeas  sic  loqui  ut  teciiin?  Quis  ess«H 
Untus  fructus  in  prosperis  rebus,  nisi  habere»  qui 
illis  xque  ac  tu  ipse  gauderct?  Adversas  vero  rf*s 

C  ferre,  difficile  esset  sine  ilio  qui  gravius  etiam  quani 
tu  ferret.  Denique  caster»  res  qutt  eipetuntur  oppor- 
tun»  sunt  singut»  rebus  fere  singulis  :  Divitij*  nt 
uure,  opes  ut  colare,  bcnores  al  laudere,  ▼otopiaies 
ttt  gaudeas,  valeiudo  at  dolore  careas  et  muoeribus 
fungare  eorporis.  Amiciiia  res  plurimas  coutlnei, 
quocunqtte  teverteris  praeato  est,  nollo  modo,  nullu 
loco  eicluditur  :  nunquam  intempestiva,  nunqaam 
molesta  est.  luque  non  aqua,  non  igne  (ul  aiuiii) 
locis  pluribus  magis  aiiroar  quam  aniicitia.  Neque 
ego  de  vulgari  aui  de  mediocri,  qux  Uiuen  et  ips» 
delectat  et  prodest*  bed  de  vera  et  perfecia  loqoor^ 
quaiis  eorutn  qui  pauci  nominantury  luii.  Nam  el  se- 
cttiidas  res  spkiididiores  facit  amicitia,  ei  adversas 
patiens  conimuuicanSi|iie  leviores.  Cumque  plurinias 
ei  maiimas  commodiutes  amiciiia  coniineat,  tamen 
itla  nimirum  prarsui  oronibiis,  quod  bonam  spem 
prdelucet  in  posterum»  nec  debiliUri  animos  aal  ca- 
dere  patiiur  :  veriini  etiain  amiciim  qui  intttetttr,  uo* 

DquaiD  eiemplar  aliquod  intuetur  aui.  Quocirca  et 
abseiites  adsuut,  et  egenles  abundaul,  ei  imbecilleB 
valeiit :  et  quod  difficiiius  est  diciu,  mortai  vivoni. 
Tanlos  eos  lionor  memoria,  desiderium  pro^eqoitnr 
amiconim,  ei  quo  illorum  beau  mors  vidclur,  horum 
viia  laudabilis.  Qaod  si  exemeris  ei  rcrum  natura 
benevolentiae  conjunctionem,  nec  domus  ulla,  nec 
urbs  sure  poterit,  nec  agricultura  permanebiu  id 
si  miuusintelligiiur,  quanu  vis  amic  liseconcordtaeque 
sii,  ei  di>sen&iooibu8  atque  diacordiis  percipi  potesi. 
Quxenim  doinus  um  siubilis,  qus  um  firma  civitas 
est,  qu»  non  odiis  el  dissidiis  fundiius  possit  everii : 
ei  quo  quaiitttm  boni  b\i  in  amiciiia  judicari  |>uie$i. 
Amor  enim  ei  quo  auiicitia  nomioaia  est,  princeps 
est,  ad  benevotentiam  conjungeudam.  Nam  utilitaies 
quidera  eiiura  ab  bis  |>ercipiuniur  aaepe,  qui  aimuU- 
tiune  amicitias  ooluntur»  et  observantur  lemponi 
causa. 
In  amicitia  atttem  nihii  fictum  eai,  nlbU  iimala* 


iC69 


SeMTENTIiE  PHILOSOPHICiE  EI  CICERONC  COLLKCT^. 


1070 


tum,  et  qiiidquid  ett,  id  venini  est  et  tolunUiriuin. 
Qurtpropter  a  iiatura  mihi  videtur  potius  i|iiam  »b 
indigeniia  orta  amicitia,  appiicatioiie  magia  aiiiiui 
CKiii  quodam  aensii  amandl,  quain  cogil^itione  quau- 
tnm  illa  res  uttlitnii$i  esset  liabitura.  Quod  quiileni 
quale  sit,  etiam  in  be$iiiis  quibus«lani  animadverti 
fioiesi,  qiiae  ex  ms  iiatos  ita  amantadtempus,  ab  eis- 
que  ainantiir,  ui  hcile  earum  sen.^us  appareat,  quod 
\n  bomiue  est  mulio  evidentius.  Primuui  et  ea  cha- 
ritaie,  qu»  est  inier  iiatos  et  parentes,  qu:c  diriini 
nisi  delesiabili  scekre  non  potest.  Deinde  consiinilis 
fienaus  eistitit  ainoris»  si  atiquem  nacii  siimus  cujus 
et  inoribos  et  n»tura  c«ii>jni<g»inur,  ita  quod  iii  eo 
qutsl  lumen  aliquid  probitaiis  et  viriutis  per»picere 
videamur. 

Nibil  enim  virtiite  ainabilius,  niliil  quod  maj^is 
alliciat  ad  diligendum,  quippe  cuui  propier  viriutem 
ei  prebitaiem  etiain  eos  quos  nuni|uaui  vidimus  quo- 
danimodo  dtligainus.  Quod  sl  taiiu  vis  probitatis  est« 
nt  eam  vel  eos  quos  nunqunm  vidimus  (vei  quod 
magts  est  etiam)  in  bostc  diligiimui,  qtnii  inirutn  e$l, 
animi  bomlnuin  moveantur  cuin  eoruiii  «luibiiscatn 
Hsu  conjuncii  esse  possuut,  virtuiein  et  |>robltat<^in 
eonspicere  vi«teaniur.  Qoanqiiam  coiilirmalur  anior 
et^neficio  accepln,  et  siudio  perfiicto,  et  cooiuelu- 
dine  adinncia.  Quibus  rebos  ad  illuni  priinum  mo- 
tnm  animi  et  amoris  adblbilis,  adiMirabilis  qiiacd;im 
eiardeM^it  lienrfvolenti»  magnitudo.  Qu:iin  si  qui 
patant  ab  imbecillitaie  proflci5>ci,  ut  res  sit  per  qtiain 
aasequatur  qnod  quisque  de^iderat,  buuiilem  sane 
relinquunt  et  minline  generosuin  (ut  iia  dicani)  «ir- 
ittm  amiciii»,  quaiu  ex  inopb  aiijue  indlgcntia  no- 
tam  voliinl. 

tJt  enim  beoefici  liberalesque  sumus,  non  ut  cii- 
gainos  gratiain  (neqtie  eoiin  benellciuin  feiieruinur), 
scilicct  nalura  propensi  ad  liberaliiatem  suiuus  :  sic 
aroiiiliain  non  S|>e  mercedis  a.dduiti,  sed  quod  «jiis 
omnis  fructus  iii  ipso  ainore  inesi,  eipeteiidaiii  pu- 
lainus.  Maui  si  utilitas  amicitlain  congiuiinaict,  ea- 
d«*in  commutata  dissolveret ;  sed  quia  ualura  miitaii 
Hsin  pot«*st,  idcirco  vtrs  amiciii»!  seuipiiernas  bunt. 
Scipio  iiibii  ditttcilius  0^*0  dic.  bat  quaiu  amiciiiam 
Msque  adeitfecDUiu  vit»  diem  perniaitere.  Uutaii 
etiam  mores  bomiuum  saspe  d>cebat :  alias  ex  diver- 
•U  rebus,  alias  aeiato  iitgravescente,  atque  earum 
rerum  eieinplum  ez  Similitudine  ineuniis  xiaiis 
capiebat,  quiMl  sninini  pnerorum  atnores  sa^p^  una 
ciim  praetexta  vel  loga  de|ioii«:reniur.  Siu  aut«:ni  lo:> 
glua  in  adolescmtiain  piodtixissent.difiinituiuiuier- 
duoi  eonieotione  ^ei  luinriey  vel  condiiiunls  vel 
eomroodi  alicojus,  qu  >d  ideiu  adipisci  uierque  noa 
p<»set.  Qiiod  si  qui  longius  in  amiciiia  provecii 
eiseot,  lainen  sxpe  labefactari,  si  in  bouoiis  cuu- 
leiitlonem  incidissenl.  Pesteni  eniin  iiollam  majorem 
eoe  in  aroicitiis,  quam  in  |)lerisqiie  pecuniae  cupidi* 
laiem,  in  opiimia  ^uibusqne  bouoris  ccrumeii  et 
glori«»  ex  quo  inimiciiias  inasimas  ssepe  inter  ami- 
cisslmos  esstitisse  :  roagoa  « tiani  UissiiJia  plerumqiie 
jtixia  nasci  dieebat,  cum  aliquid  ab  ainicis  quiMi  re- 
ctam  non  esset  postularetur,  ut  aut  libidinis  ministri» 
aut  adjtttures  asieut  ad  injuriam.  Quod  qui  recusa* 
reot  quamvis  bonesie  id  lacerenl,  jus  tameu  amicitia 
dehorere  arguerentur  ab  lus  quibus  obsequi  uollonL 
lllos  autem  qui  quidvis  ab  araico  audereiit  posiulare, 
postblafione-  ipsa  prolileri  omuia  se  auiici  causa  e^se 
factaros,  eorum  querela  inveteraia^  non  modo  fami- 
liaritates  ekstiogui  solere,.sed  etiam  odia  gigui  sem- 
piterna»  idem  dicebat  Scipio. 

Nulla  enim  excusatio  peccaii  si  amici  causa  pee- 
caverls  :  nam  cuin  coiiciluirii  amicili«  virtutis  opi- 
1110  fuerit,  ditlicile  est  amicitias  permanere,  si  a 
Tiriute  deieicris.  Quod  si  recium  siaiucrimus  vel 
Cfincedere  amicis  qiiidquid  velioiy  vel  im|ieirare  ab 
itis  quiiiquid  veiimus,  perlecta  quideik  sapientia  su- 
luui  s.  nihil  babeat  res  vitii.  lla*c  igitur  lu  amicilia 
lei  sanciaiur,  nl  neque  rogemiis  res  lurpes,  iieque 
liciamus  rogati.  Turpisenlm  excusatioestetniiuifflo 


A  aceipienda,  eum  in  cxieris  peceaiis,   tum  si  quis 
eontra  reoipublieam  se  amici  causa  fecisse  lateauir. 

mbi  non  minori  curae  est  qualis  resimbliea  posi 
mortem  meam  futura  sit  quam  qualis  sit  boilie. 

Haec  igitur  priina  lex  iu  amiciiia  sanciaiur,  ut  ailt 
amicis  bonesta  petamus,  el  ainictirum  causa  bonesia 
faciainus  :  nec  exspecteuHii  <iui<iem  dum  rogeiniir, 
stiHliuin  semper  adbU,  cunctalio  abtit  :  coiisiliuui 
Tcruiu  dare  gaudeamus  libere.  Piurimumin  aoiiciiia 
auiicomro  bene  soadentium  valet  aucioriias,  ea  fUe 
adbibeaiur  ad  roouenduin  non  modo  aperie,  sed 
etiam  acriter  si  res  postulabit,  et  adhibito^  pareatur. 

Solem  enimemundo  loliere  videnlur  qui  aiuiciiiani 
de  viu  lollunt,  qua  niiiil  a  diis  immortaiibus  mdius 
babemus,  nibil  jucundius. 

Videas  rebus  injustis  jtistos  mdxiine  dolere  ini- 
bccilliboi  fortes,  flngitiosis  modesto:».  Engo'  boc 
proprium  est  animi  bene  consUtoti,  et  isetari  bonis 
rebus,  et  dolere  contrariis.  Qiiainobrem  si  cadit  In 
g  sapientem  animi  dolor,  qui  profecto  cadit  nisi  ex 
''ejus-animo  exstirpetur,  buinaniUiem  arbiiramur 
qui  causa  est  cur  amicitiam  funditiis  toilamiis  e 
viia,  ne  aliquas  propter  eam  suscipiamus  molestian. 

Quid  enim  tam  absurdum  esi  quani  delecUri  luunis 
rebus  inaiiibiis,  ut  boiiore,  ut  gioria,  ut  xdiflcio  ut 
vesiiiu  cultoque  corpuris,  aoimo  autem  virtute  pra- 
dilt»,  atqtie  co  vel  qui  amaie,  vei  ut  iia  dicani,  ^e- 
inunerari  possit  uou  aduioduin  delectaii.  Nibil  e«t 
enim  reiuuiieratione  benevolenti»,  nibil  vicissiiudine 
studiorutn  offlciarumque  jucuiidius,  quod  si  eiiam 
illud  addimus,qttod  recte  adUi  pote^t,  nihilessequod 
ad  rem  se  ullanr  uin  aliiciai  et  tam  aiiraliat,  quani 
ad  amicitiam  simiiitudo.  Conc^editur  profecto  verum 
esse,  ut  bouos  boiii  diligaui,  acceraetitque  slbi  quasi 
propinquititte  eoijunctos  aique  natura. 

hain  quis  e»t,  prob  deorum  atque  bominum  fidemt 
qui  vei.t  ui  neque  diligat  queiuquam,  neque  ipse  di- 
ligatur  abullo,  circumfluere  omnibus  copiis,  aique  in 
oiuni  rerum  abuudaniia  pauptjtrime  vivere.  Nee 
ti  enim  in  tyrannorum  v^a,  iu  qua  ntilla  fides,  nulla 
cbaritas,  uulfa  sUbilis  poiest  beiievolentiae  esse  U- 
ducia,  omuia  seniper  siis|>ecia  at>|ue  solliciu  suut 
uullus  aimciti«  locus.  (Juis  euiiu  aut  eum  dtlie^it 
qucm  inetuai,  auteum  a  quo  se  meiui  puut.  Coluu- 
tur  iaineii  siuiulaiioue  duuiaxal  ad  teuipus  :  quod  si 
lorte  (ui  flt  pleiuiuque)  ceciderint,  tum  inieiUtfuut 
quam  lueriut  iuopes  amicoruin. 

Non  boiuro  ipsa  fortuoa  ca:ca  esf,  sed  eos  etiani 
pleruiiiq  le  cascui  cflicit  quus  coinplexa  esi.  luqua 
illi  effcruntur  fere  la^tidio  et  contuniacia,  neo  quid- 
quaiit  insipieule  i«>rUuiato  imolerabihus  fieri  potest. 
Quid  aulem  hiuliius  quam  cuni  plurimis  copiis.  la- 
culutibus,  opibus  possint  casteia  parare  qu»  parau- 
tur  pccuuia,  equo^,  famuloi,  vestem  egrcgiam,  vasa 
pretiosa  :  amicos  vero  parare  o,>tiroara  et  pulcherri- 
uam  viue  (ut  iu  dicam)  supeiiecUiem.  Eienim  c«- 
tcra  cum  paraut,  cui  parantur  nesciunt,  nee  cujui 
eausa  iaboraut.  Ejus  euim  esi  istorum  quodque  qui 
Dvincit  viribus.  Amicitiarum  sua  cu:que  pemiauet 
aubilis  et  firma  pussessio,  oi  eiiamsi  illa  raaneaut 
quis  buut  quasi  dona  foriun»,  Uiuen  viu  iuculu  et 
deserU  ab  amicis  nou  possit  esse  jucunda. 

Quam  multa  euim  qu»  nostri  causa  nunquam  fa- 
cureuius,  amicorum  causa  facimus  :  precari  pro 
amico  indigiio,  supplicare,  tum  in  aliquem  aceriuus 
invebi  insectarique  vebemeuUus»  quai  in  noatris  re- 
bus  noii  satis  bouesiae,  in  amicorum  suut  bonesUssi- 
nias.  Muttieque  sunt  res  in  quibus  de  suis  coromodis 
viri  boni  mulia  deirabuut,  detraliiqiie  patiuutur  ut 
bis  amuu  poiius  quam  ipsi  fruauiur.  Iknevoleniiaiu 
civiutu  biaudiiiis  et  asseuuudo  coliigere  turpe  es 
virtus  quaro  aequatur  cbariUs  miuime  repudianda 
est. 

8uiit  igitur  Arroi  et  stabiles  et  consianies  eligendi, 
quos  amicitia  iaoneos  judieamus,  cujus  geueris  e^t 
roagna  pcnuria,  et  judicare  diflicile  esi  sane,  nisl 
prius  sil  eipertum.  Experiendum  eat  autcm  ijt  ipdu 


1071 


BEDiE  VENERABILIS  OPP.  PARS  L  8ECT.  H.  —  DUBIA  £T  SPURIA. 


tOTi 


iiinicilln«  ila  prxenrril  amicitia  Judiciuin,  lolliique 
«xMriendi  poieslitem. 

tliii  oos  invenienius  qtit  honores,  mafistnitn«,  im* 
peri.i,  pote^lales,  opes,  amicitiae  non  antepon:»nl : 
nf  cnm  tx  aliera  p.irte  proposita  li»c  siiti,  ex  aliera 
^is  ainiciti.'e,  non  miilii  illa  malint?  Imbecillis  est 
«nim  natura  ad  contemnendum  potentiam.  Ubi  enim 
4stum  inTenic^  <|ni  iionorcm  amiei  aniet«onat  suo? 
Ii.ique  ver.ts  amicitiae  dirflciiiime  repertuntur  in  Im 
i\u\  m  honoribus  reipublic»  versantor.  Qui  omm  in 
Te  gratem,  constantem,  stabilem  se  in  amicitia  prae- 
stiterit,  liutic  mazime  ex  raro  bominam  genere  de- 
'bemus  Judicare,  et  pene  divino.  Fnrinameuium  an- 
tem  staMlitaiis  constanlixqne  ejus  qnain  in  amicitia 
qiixrimiis,  fides  est :  nihil  eniin  stabile  quod  infMum 
est.  Simplicem  pncterea  et  commuuem  et  consen- 
tienlem,  qui  rebns  eisdem  moTeaiur,  eligi  par  esi  : 

3iiae  omnia  pertinent  ad  lldelitatem.  Neqiie  enim  fl- 
um  potest  esse  multiplex  ingenium  et  tortuosum. 

Neque  vero  qui  non  eisdem  rebus  movetur,  iia« 
turc  consentit,  aut  stabilis  ant  fitlus  esse  potest.  Ad- 
dendiim  eodem  est,  nt  ne  criminibuA  aui  inferendis 
delecietur  amicus,  aui  credai  obUitis,  quae  omnia 
pertineiit  ad  enm  quam  diidum  iracto  constaniiam  : 
fta  fli  ?ernm  illud  quod  diciiur,  amiciiiam  nisi  ioier 
bonos  esse  non  posse.  Cst  enim  boni  viri,  qucm 
eumdem  sapieniem  licet  dicere,  baec  duo  lenere  iu 
amiciiia.  Primom  ne  quid  fictum  sit,  neve  simiila- 
lum.  Aperte  enimamarevel  odisse  magis  ingenuum 
€St,  qiiam  fronte  occultare  sententiam.  Ikiiide  non 
tolum  illatas  ab  aiiquo  criminationes  repellere,  sed 
ne  ipsnm  quidem  esse  siispiciosuro,  seniper  aliquid 
«listinianlem  ab  amico  fuisse  violatum.  Accedat  hue 
soavitas  quoNlam  sermonum  oporlety  atqoe  morom, 
faaod  quoqna  mediocre  condimentuin  amiciti».  Tri- 
ttitia  ouidem  et  in  omni  re  severitas  absit :  babeot 
llla  quidem  graviutem,  sed  amiciiia  reniissior  esse 
debet»  et  iiberior,  et  dulcior,  et  ad  oninem  comita« 
lein  t^alsitatemqueproclivior.  Non  eiiim  debentesse 
tmieitlarum  sicut  aliarum  reruin  societates.  Velerri- 
ma  quseque  nt  vina  quas  vetiistatem  feruut  esse  de- 
bent  snaTissima.  Verum  illud  est  quod  dicitur,  niiil-* 
les  modios  salis  simul  edendos  esse  nt  amicitiiQ 
niunus  expleatur.  Novitates  autem  si  speciem  offe- 
rant,  ut  unquam  in  herbis  non  faltacibiis  rrnctns 
appareat,  non  sunt  illae  quidem  repudiandiey  vetustas 
tamen  suo  loco  consenraiida  est. 

Ifaxima  enim  vis  ett  oonsuetudinis,  aiqui  in  ipso 
equo  si  nulla  res  impediat,  nemo  est  qui  non  eo  quo 
eonsnevit  libeiitius  ntatttr  quam  intacio  et  novo.  Nec 
Tere  ia  boc  quod  est  animal,  sed  in  bis  etiam  quas 
tunt  inanlroata,  centuetudo  valet,  cum  locis  Ipsis 
deleetemur  montuosis  et  silvestribus,  in  quibus  diu- 
lius  coromoraii  sumut.  Sed  maximum  est  in  amicitia 
tuperiorero  ette  inferiori. 

rroctot  enim  Ingenil  el  vlrtntit,  omnisqne  pr«- 
ttanti«  inro  maximut  capitur,  cnm  in  proximum 
quemiiue  confertur.  Ut  igitur  qul  tiint  in  amiciti» 
conjunctionitqoe  neoestltudine  superlores,  exaeqoare 
te  curo  Inferloribot  debent,  sic  inferiores  non  do- 
lere  se  a  tois  amids  aot  ingenio,  aui  fortuna,  aot 
digniute  suoerari.  Odiosum  sane  genus  bominum 
otttcia  exproorantium,  qu»  meroinisse  debet  is  po- 
tiiis  in  quem  coUata  toni,  nou  commeraorare  qui 
coiituiit. 

bisparet  moret  ditparia  ttodia  tequuntur,  quonim 
dissimii.ludo  teparat  amiciiias;  nec  ob  aliaro  cau* 
tam  ullain  boni  improbis,  improbi  bonit  amici  esse 
iioii  possunt,  nisl  quod  tanta  ett  inter  eot  quauta 
maxline  poiest  etse  morum  ttudiorumque  dituiitia. 

In  omni  re  considerandum  est,  et  quod  postulet 
ab  arolco,  et  quod  patiare  a  te  iropetrari. 

Nibii  est  eitim  turpiot  quam  cum  eo  bellom  ge- 
rore  quo  cuin  fiimiliarlier  vixeiis.  Quamobrero  pri- 
innin  danda  est  oper^,  ne  qua  aiuicoruro  dissidia 
bAiii,  lumqite  etiam  caveiidum  est,  ne  in  graves  ini* 
micitias  auiiciti»  te  couvcrUiit,  ex  qulbus  jurgin, 


A  maledicli  contiimeli;eq<ie  gtgnuBl«r :  qm  lamen  ti 
tolerubiles  foerint,  ferende  erunt,  «tis  hoiiet  veieit 
ainicitias  trihuendus  est,  ut  is  iu  evApM  ail  qai  Mm^ 
noo  it  qui  patlitur  injuriatn.  Omnino  oroniMi  vitie- 
rum  horum  aique  incommodorum  nna  eautio  eat 
atiiiic  una  provisio,  ut  iie  nimit  eito  <Kligere  Inel- 
piaiil,  neve  non  dignos.  Digni  autem  amietlb  swil, 
quibus  in  ipsts  inest  causa  cur  diligantur.  Ciiarom 
g<^mis  dtuidem  omnia  prasclara  rara,  nec  qnldqoam 
dtfllcilios  quam  reperlre  quod  sit  ex  «mni  parte  1« 
suo  genere  perfectnm.  Sed  pteriqoe  neqnein  mbiis 
hiinhinis  quidqnam  bonum  norunt,  nisi  qood  frnrlao- 
Siim  est,  et  amicos  lanqiiam  pecudes  eos  pott»timum 
diligunt,  a  quibus  ^perant  te  maximot  fmcUit  etH! 
captiiros.  liaqiie  pnjcherrima  illa  et  n  ilurali  maxiine 
carent  amicitia  per  se  et  propter  se  expetend:!,  nec 
ipsl  sibi  exemplo  snnl.  Verut  igitur  amicut  nunqaam 
reperitur.  Rst  enim  is  qoidam  Unqoam  alter  idem, 
qui  et  te  ipse  diligat,  et  aliemro  acquiral,  cujut  ani- 
B  muni  iu  cum  tuo  misceat,  ut  eniciai  pcne  «iittm  ex 
doobus.  Sed  pierique  perverse,  ite  dicam  tinprudea- 
ler,  talem  amicuin  volunt,  qiialet  ipsi  esse  non  pot* 
sunt,  qnaeqiie  ipsi  non  tribnunt  tmlcit,  haee  ab  Iptis 
desiderant.  Par  est  aiitem  prininm  ipsum  e$9t  vinmi 
bonum,  tum  altcrum  similem  sui  qu»rere.  Iii  uitbnt 
eniin  stabilitas  aniiciti»  confirmarl  potesi,  cum  Im- 
mines  benevolentia  conjuncii  primum  cupidiialibttt 
his  quibus  cxteri  serviunt,  iinperabunt;  delnde  «qtti» 
ute  justiiiaque  gaudebant,  omniaque  alter  pro  altttre 
tutcipiet.  iiec  quidquam  onquam  uisi  bonetium  ei 
rectuin  alter  ab  attero  postulabil,  oeque  tolum  eo« 
lent  inter  se  ac  dilig^nt,  ted  eliam  verebaniar. Natti 
maximum  ornaroentum  amiciti«  tollii,  qol  ex  ct  lol- 
lit  Ycrecimdiam;  iUque  pernlclotut  error  eti  in  hit 
qui  exislimant  libidinttm  peecalorumque  omnittm 
patere  in  amicitia  licentiam.  Vlrtatnroamicitia  adjo* 
Irix  a  natuni  dau  ett,  iion  viiiororo  Gom«t,  ttt  qttu» 
niam  tofiuria  non  pustil  viruit  ad  ea  qm  tumma 
p  tunt  pervenire,  eouiuncu  et  contoctaitt  coro  altera 
^  perveniret. 

Cum  judicaverit,  diligere  oportel,  non,eam  dilexe- 
ris,  judicare. 

Multi  divitias  despicinnt,  quos  parvo  contenios 
tenuis  vicius  cnltusque  delecut ;  bonoret  veni,  quo* 
ruin  cupldiute  quidam  inflaniroantur,  quam  niult' 
ita  contemnunt,  nt  nibii  minos,  nihilquo  este  levius 
exlstitnent.  Itemque  cxtera  quc  quibusdam  adad* 
rabilia  videntur,  permulti  sunt  qai  pro  nihilo  putenbi 
De  aroicitb  omnes  ad  unuro  idein  tenliant,  ei  bi  qol 
td  reropub.  te  contulerunt,  et  bi  qul  ia  reram  co- 
gnitione  doctrinaque  delectaniar,  el  hi  qui  touHi 
negotiuro  geruni  otiosi ;  postreroo  hi  qut  se  lout 
voluputlbus  tradlderuni,  sine  amiciiia  viiam  esse 
nullain  tentiunt,  tt  modo  aliqua  ▼eiint  ox  pario  libe* 
raliter  vitere.  Serpit  enim  per  omuium  viut  tmici- 
lia,  nee  aiiaro  aeUtit  degendx  rttionem  patkttr  esse 
expertem  toi,  quio  etiam  ti  asperiute  ea  ett  aliqoit, 
et  inhumanitaie  natur«,  ut  congrestnt  iMmiinttm 
D  fugiat  atque  oderit,  luro  it  ptti  oon  pottel,  qoitt 
noscet  aliquem,  apud  quem  tpirilaro  tua  acarhitatit 
evomereu 

Natura  nlhll  toliurium  amal. 

Esleniro  varius  et  multiplex  atat  aflaielllm,  flMrf* 
tasque  caut»  suspiciouum  oflentionoasque  dttuittr, 
quas  tum  eviure,  lum  elevare  eum  veUe  ferre^  sa- 
pientis  est.  Tua  illa  sublevanda  ^  oftHisiu,  ol  oi 
uliiilas  in  ainiciiia  et  fldet  reiiNoaiar. 

Nain  et  monendi  amici  t;epe  tuol  ol  ohjuipttdi ; 
et  ba^c  accipieiida  sant  amioe,  curo  iMnetolo  liottt. 

Sed  nescio  qttomodo  verunetlquod  in  Adriattittts 
CiniUiaris  dixit :  Obsequiuro  amicot,  voriiat  odwm 
parit.  Moletia  etl  eoim  veritatt,  tiquidem  ex  ea  natfii- 
lur  odium,  qood  esl  veneoam  amicitim;  tedobst* 
quium  muito  rootestius,  quod,  peecaiit  imJttigens, 
pnecipitem  animuro  ierri  «init;  maxinu  aoiem  eulpt 
in  eo  qui  et  veriutem  at^naiur,  ot  in  fraudem  ol^ 
tequio  impeliiiar.  Ouui  igilar  bac  ia  re  liabeodae»! 


M7S 


SENTENTIi£  PHlLOSOPHlCiC  EI  CICCaOKE  COLLeGTi£. 


f074 


fiit{««el  dnfgentfa,  primQni  ot  oioniiia  aearbiute, 
ilciiMie  objorgatio  eontamelia  cnreat. 

In  obsequio  aolem  commanitaa  adait«  aatenUtio 
▼itionim  adjutrix  procol  amoreatur,  qu»  non  modo 
amieo,  aed  ne  iibero  quidem  digna  est.  Aliler  eiiiro 
cnm  lyranno,  atiier  cum  amico  ? i? iiur.  Cujua  autem 
aurea  ▼eriUii  clauaxsunt,  ut  ab  amico  ferum  audire 
oequeat,  bujus  a;ilus  deaperanda  eat.  Sciiom  enim 
est  lllud  pro?erbium  Catoois :  miilto  meliu^  acerboa 
Inlmlcoa  de  quibusilam  mereri,  quam  eos  amicos  qui 
d«1cea  Tideanior.  Ill09  verum  axpe  dieere,  lios  nun* 
qoam;  atque  iilnd  abaurdum  ett,  quod  durn  nioTcn* 
tor«  eam  molestiam  cspiant,  qu:i  debeiit  vacare. 
IHmaase  enim  ae  non  anguntur,  objurgari  moleate 
feront,  quod  conira  oporieret ;  ui  igitur  et  ni^ncre 
et  moneri  propriuin  est  Tcne  amiciiiaB,  et  quidem 
alterum  llbere  racere,  non  aspere.  aiteruro  patienter 
ncciper^»  non  repugnanter,  sic  babendum  est  nullaro 
in  amicltiis  pestem  esse  majorem,  quam  aduiationem, 
bfaindiiiam  et  asseniatiooem. 

Cum  antfm  omnium  rerum  simuUtiO  Titiosa  est 
(tAllit  enim  judicium  Teri,  Idque  adulicrat),  tum 
arolciti«  repugnat  inaxiine.  Delet  enlro  Terlutem, 
sine  qus  nomen  ainicUI  e  manere  iion  potest.  Nam 
coro  aiiiicitiv  tIs  ait  in  «^,  ot  onus  quaai  an  mua  lat 
ex  plnritto^,  qooroodo  id  fi(*ri  poterit,  si  non  lii  ono* 
ifiioqiie  nnoa  anirous  erit,  idque  seroper^  aed  Tarins, 
eorohiutabilis  et  roultiplex?  Uuid  enini  potest  ease 
Um  flf xibile,  tamque  derium,  quam  auimits  ejua  qol 
ad  alterioa  non  modo  senauro  atqoe  TolunLitero»  aed 
etiam  voltom  atqiie  notum  cooTertitur.  Negat  qoia, 
nego;ait,  et  aio:  postrfmo  iiuperavi  egomet  roibi, 
oninia  assenuri,  ut  Terentins  ait. 

Secerni  aulem  blandus  amicusa  Tcro,  et  iiiurnoscl 
Um  poiest  adliibita  diligentia,  quam  omnia  fucau  et 
aimuiala  a  siiiceria  aique  Teris. 

Assenutio  quanqoain  perniciosa  sit,  nocere  tameo 
oemini  poiest«  nisi  ei  qui  eam  recipit,  atqoe  iu  illa 
delectatur.  Virtole  enim  ipsa  non  tam  niolti  praediii 
asse  quam  Tideri  Tolunt,  hos  delecut  asaentaiionia 
victus;  nd  eoruro  voluniaUro  sermo  cum  adbibetur, 
oratlonem  ilUui  Tanam  testimonium  esse  laudum 
aoarom  pmani.  Nolla  est  igitor  h»c  amlcitia,  cum 
•ller  Terum  andire  non  tuU,  alter  ad  menliendom 
paratos  est.  Nee  parasitorom  nobis  assenUtio  in 
conKBdils  faceU  commendaretur,  nisi  essent  miiites 
glorioal.  Semper  enim  auget  aaaeniator  id  quod  ia 
nd  cojua  voluntatem  dicitur  toU  esse  magiium. 
Qoaroolirem  quanquam  isu  blanda  Taaitaa  apud  eoa 
Taleat  qui  Ipsi  llldcuiit  ei  Inviunt,  Uinen  ctiaro  gra- 
Tiorea  constantioresque  adroooendi  sunt,  ul  anim* 
odTerUiit  iie  callida  assenuiione  capiautur.  Aperle 
eoim  adoiantem  oemo  uon  Tidet,  niai  qui  admodum 
est  excors.  CaKlilua  ille  et  occultua  adolator,  ne  se 
insinuet,  atudiose  caTendumesl;  nec  enim  faclliier 
•gnoaeitur,quippeqoi  eiiam  assenundo  axpe  adver- 
aetor,  et  liiigare  ae  simoians  blanditurt  atque  ad 
extramum  det  manus,  vincique  se  patiatur»  ot  is  ^ui 
IUoaoa  sit  ploa  viciase  videator.  Quid  autem  turpiua 
qoam  iliudi?  qnod  oeaccidat,  magis  caTeodun  est. 

Yirtoa  et  conciliat  aroicltias,  et  conserTat.  lo  ea 
eat  enim  rerum  et  morum  convenientia,  in  ea  est 
aubilitas,  iu  ea  consuntia,  quus  curo  se  extulit  et 
oaiettdit  auom  lumeo,  et  idem  aspexit  et  agnovit  in 
alio,  ad  id  ^  admovet,  Ticissimqoe  accipit  iilud  quod 
In  altero  est«  ex  quo  exardescit  sive  amor,  aive  ami* 
dtia.  Utrumf|ue  enim  ab  aniando  dictum  eat.  Araare 
enim  nibil  aliod  e»tt  nisi  eum  ipsum  diligere  quem 
ama4,  uiilla  uiiliute  quxsiu  :  bac  nos  adoicacentes 
benevoleotla  aenea  dileximus,  b»c  etiam  inagis  eiu« 
cet  inter  «quales,  Sed  quoniani  res  buinaiKe  fragiies 
cadttccque  sunt,  seiuper  omnia  bievia  tolerabilia 
osae  deiMmt,  etianiai  ma^na  sinl. 

Yoa  aoteio  lM>rtor,  ot  lU  Tirtuteoi  locetis,  sine  qua 
amicitia  «ase  ooo  poteat.  ot  ea  exceuta,  uihii  amici- 
tia  pffKauliliua  potetis.  Et  b«c  aufttciautde  Amici- 
Ua,  sequitur  de  Seucctutt. 


Ex  M.  T.  Cieeronli  Hbro  de  Senectute. 


NoiK|oam  sails  digne  laudari  phitosophia  poterit; 
cui  qui  pareat,  orone  teropiis  aeutis  suie  siiie  roo- 
lestia  possit  desere.  Quibu<i  eiiim  nibil  est  in  ipsis 
opis  ad  bene  bealeque  Tivendumy  his  omois  aeUa 
gravia  est. 

Qiii  aotem  oronia  boiia  a  selpsis  petont,  iis  nihil 

5 »10^1  ronluro  Tidei  i,  qiiod  nalune  iieeessitaa  aflerat» 
uo  in  genere  inpriuNs  est  senceios,  quaro  ut  adi- 
piscaniuroinnes  opUnt,  earodem  accusaiit  adepum. 
TanU  est  iaicotislanlia,  atultitia  at'|ue  perreraitas  t 
Obrepere  i|ui  Jero  earo  aiuni  ,et  ci  tiuaqnaro  poUTissent.. 

Parea  cuiu  p:iribus  Te<eri  proTcrbio  faciliime  coo- 
gregauiur 

Moderati  eniin  et  non  difAcilea»  occ  iiihomaoi  aa» 
oes  toleribilem agunt seneetutein. 

Iroportuiiitaa  autem  et  mhumanitaa  omDi  «Utl 
molesu  est. 
B  Propter  opes  et  copiaro  et  digniutero  tolerabilio* 
rero  seneciutero  Tideri,  aiunt  noiinulli.  Nei|ueenim 
in  summa  inopia  loTis  esse  seiiectus  poteat,  nec  aa- 
pienli  quidem,  nec  Insipienti  seneetus  in  somroa 
qooque  co}iia  oon  groTis.  Apiissiroa  omnino  noo  aooa 
orina  senectoiia,  artea  seilicet,  exerciutiooesque 
Tirtoturo,  qu»  in  omni  »uu  culitt,  cum  dlu  niul- 
lomque  Tixeris,  mirillcos  aCferonl  fructus,  non  solom 
^oia  oonquam  dcberunt,  ne  in  extremo  quidem  «U- 
tis  tempore  (quaiiquam  id  qoidein  maximom  eat),^ 
Tcroin  eUam  a.iia  conscientia  bene  acta  Titm  multo* 
rumque  benelicioruiu  recordatio  jueiindisaima  est. 

Non  onines  possuot  esse  Scipiones  ant  liasimi,  ot 
orbiom  expugoatorea,  ut  pedestres  oaTalesTe  pugnaa» 
ut  belU  a  ae  geau,  ut  triumphos  recordentur.  Est 
eiiam  quiete  et  pure  atque  eleganter  act»  miaiia, 
ptocida  ac  leTis  senectos,  qualem  accepimus  PUto^ 
oiSt  qui  uiio  et  ociuageaimo  anno  acribena  mortuua 
eat;  qualem  Isocratis,  qui  eum  librum  qui  Panathe- 
Q  naicus  iuscribitur  quarto  et  nonagesiino  anno  scri- 
^  psisse  dicitur,  Tixitque  quinqueiinium  postea.  Ctijna 
magisier  Leoolinus  Gorgias  centum  et  aeptem  cook 
plevit  annos  noquo  umiuam  in  studia  auo  atqoe. 
operecessavit.  Qoi  cum  ex  eo  quarerotur,.  cur  Un#> 
diu  velit  ease  in  tIu  :  Nihil  babeo,  inqoit,  qood  ac« 
cusem  seoectutem.  Prasclarum  responsum,  et  docto 
bomine  digiium.  Sua  enim  tIiU  insipientes,  et  suam 
culpam  io  aenectuUm  conferunt.  £nnius  Jam  annoa 
Lxi  oatos,  iu  rereint  duo  qua  puuotor  maxima 
onera,  pauperutem  et  aeoectutemy  ut  eU  penc  de- 
leciari  Tideretur. 

Eteoim  coro  complector  aoimo,  qaatoorcaoMs 
reperio,  cur  seoectus  misera  Tideatur  :  unam,  quod 
avocet  a  rebus  gerendis;  alteraro,  quod  corpus  faciat 
iiiarmius;  lertiam,  quod  privet  fere  oronibus;  quar* 
um,  quod  haud  procui  absit  a  morte.  A  rebus  ge- 
rendis  seneciusabsirabit;  a  quibus?  Anbis  quae  ge- 
ruutur  in  Juventute  et  viribus?  Null»  ne  igitur  rea 
auot  seniles  quae  vel  inliruis  corporibus»  aulmo 
U  umen  jidroinistrentur?  Nihil  i|;iiur  afferunt,  quV  iii. 
re  gereuda  cessare  seiiectuiem  negant.  Siroiies  aunt, 
ut  ai  qui  guberuaiorem  in  uavigando  nihil  agere  di-* 
cant,  cuiu  alii  raalos  scandnnt,  alii  per  fores  curaent» . 
alii  scoiinain  exhauriant ;  ille  auum,  maoo  claTum 
tenens,  sedeat  quietus  io  puppi.  Nou  facit  ea  qu» 
JuTenes,  at  vero  mttlia  majora  el  meliora  facit.  Nou 
viribus,  aut  velociiate,  aut  celerUate  corporum  rea^ 
magnx  geruntury  sed  coosiiio,  auctoriute,  seuten- 
lia,  quibus  non  modo  nou  orbari,  sed  etiam  augeri 
senecias  solei. 

Nam  roanet  menioria  aenibus,  modo  permancat 
studiuro  et  iudustria.  Meiuoria  euim  miiiuiiur»  nUl 
eam  exerccas. 

Nemo  est  um  senex,  qui  se  annum  non  putet  vi- 
Tcre  posse;  &ed  idem  in  his  elaboraut,  qu»  sciuiit 
oinuino  nihii  ad  se  pertinere.  Serunt  aiborea.qua» 
alteri  sxculo  prosunt,  ut  ait  StaUus  uoaier  in  Sene- 
phebifu  i£depol,  scnectus  ai  oibii  aiiod  quid«iuauL 


1078 


BE0i«  VENERAOfLtS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.--  DUBYA  ET  SPtJRIA. 


im 


▼itli  apporlet  lecom  cnm  adtenit,  onnm  id  satis  A  rnm  eTersiones,  liiac  eom  bostibus  claniltittitia  rof. 


est,  qiiod  dio  fltendo  malia  qiij)  non  toli  Ytdet, 

IJt  enim  adolescentibiit  bona  indoie  prcdiiift  sa- 
pientes  feiiesdelfctant,  leTiArque  lit  senecins  eoriim 
%\%\  a  juTenMite  cnluntnret  diligiinlur,  sic  adolesceci- 
les  scuum  iiraerepMs  gnudent,  quibus  juTenes  ad  Tir- 
tiitum  studia  ducuntur. 

Solouem  rersilms  gloriautem  vidimos,  qni  se  qoo- 
titlie  aliquid  addisceniem  dicit  senem  fleri. 

Nec  liunc  qiiidem  Tires.  Is  enim  erat  locus  alter 
de  Tiliis  senectulis,  plos  qnam  adolescen«  Tires  tauri 
ant  elephantis  desiderabam.  Qnidif md  esl,  eo  uii 
decei,  et  qnidquid  %^%%,  agere  pro  Tirihaa. 

Nec  ulli  bonorum  artium  niagistri  non  beaii  pii* 
laudi,  quamvis  conseiiueruiilTires,  atque  dereceruut, 
cisi  ipsa  Jsta  deOexlo  Tirimn  adolescenttie  Titiis 
M*pius  efflcitur  quam  seneciutis.  Libidinosa  etenim 
et  intemperaiis  adoles«eutia  effcium  corpus  tr:*dlt 
Siu«eciu(i. 


loquia  nasci  dlcebat.  Nulluin  denique  scelns,  nullum 
malum  bcinus  esse,  ad  quod  soscipieiidum  uon  li- 
bido  Tolaputis  impellerel.  Slupra  Teroet  aduiteriaH 
omne  tale  flagitium  nullis  aliis  illecebris  incicari 
iiisi  Toluptatibus*  Cumque  bomioi,  siTe  natora,  sivt 
quis  deus  nibil  nieuie  praesiabilius  dedissei,  buic 
diTino  muneri  ac  dono  nibil  esse  laro  imniieam 
quant  Tnluptaiem.  Neque  enim  libidiue  doniinsnie 
temperanthe  iocum  esse»  neque  omiiino  iu  Tolupta- 
lis  r«»gno  Tirtutem  posse  constslere.  Qiiod  quo  magis 
iutelligi  posset,  fingere  animo  iubebal  tanu  incita- 
tum  aliqiiem  voluptaie  corporls ,  quanU  percipl 
|iOAset  masiuia,  iiemiui  censeliat  fore  dubium  quiti 
Undiu  iia  gauiierei, '  nibil  agiure  roenie,  nihil  ra- 
tione,  uibil  cogiiaiione  oonsequi  posset.  Qoocirca 
nibil  ease  t^m  detestabile,  tamque  pestirerum,  qoaos 
T1I  upiatem,  siqoidem  e.i  cum  major  esset  aiqoe 
fongior.  otiine  auiuii  lumen  efsiinguerel.  impedil 


Cursus  esl  certus  xtatis  ei  ona  Tia  natune,  eaque  n  au  em  cfmil  um  Tol«ipias  raiioui  Inimica,  ac  nM*nlis 

— •..-   ....«».  ..^»^.  /»..;««-. ...-.;  .^ ^.:-:..-  »  j„|  jj^  iiicaiu)  perstriiigit  oculos,  nec  babet  ullum 

cuiu  Tirtute  commerciunu  Quorsum  igitur  lam  mulu 
de  Tiiluptate,  quia  nou  iuo«lu  Tituperatio  u<la ,  sed 
etiam  summa  laus  senectutis  est,  quod  eas  volupu- 
loi  nullas  magnopore  d>;siderat  et  caret  epulis»  es- 
simciis4|ue  mcnsis  et  rreqoeuiibus  pocuUs,  Carel 
crgo  Tinolentia»  crudiute  et  insomniis. 

Qoanquam  auiem  immoder^tis  earet  epulis  sene- 
cliis,  iiiodicis  Umen  conTiTiis  delecuri  piitest.  Ne- 
quo  ipsonim  conTiTiorum  delecuiioucm  Toluptati* 
b«s  corporis  magis  quam  ouetu  amicorum  el  sermo- 
nibus  nieliri  debcmus. 

Si  fero  senoclus  babel  aliquid  tanquam  pabolum 
stiidii  atque  doctrin»,  nib;l  esl  otiosa  aiiiccuU 
Jucundius, 

Qum  sunt  igltur  epularum,  aoi  hitlorum«  ani  scor- 
torum  TOtupiaies  cum  bis  TolupUlibus  comparandde, 
atque  b»c  quiilem  studia  ductrin.T,  qu»  prmlefiti- 
bus  cl  bene  institutis  pariiet  cum  a:Uie  erescunt. 


aimplei,  soaque  propria.  Cuique  pnrti  leuipesiiTiias 
esi  dau,  nt  est  inflrmilas  pucroruro,  ei  rerocius  ju- 
Tenum«  el  grHTitas  Jam  consiantis  SRiaiis  ;  %\c  et  so- 
Reclutis  matiirius  naturate  sibi  q  lidem  baboly  quod 
suo  teuipore  percipi  debeai. 

Polest  esercitaiio  et  temperanti.i  eiiam  in  scne- 
ctnte  coDSerTare  aliquid  priKtiui  roboris.  Non  siinl 
in  senoeiote  Tires,  uec  postuiaiiiur  quidem  Tires  a 
aeneetuU.  Ergo  et  legibus  scripiis  et  insiitutis  Taral 
»tas  senum»  ol  muneribus  bis  qtia  possnut  siiie  Ti- 
ribok  sustineri.  luque  non  mudo  qood  nnn  possu- 
mus,  sed  ne  quanlum  possumus  quidem  cogimur. 
Atf|uoita  multi  sunl  imbecilles  seues,  nt  nullom  of- 
ficium  omoino  aot  munus  exsequi  pos«int,  at  id  qui- 
dcm  non  proprium  esi  Titluni  seneautiSy  scd  coro- 
lunne  InTaleludinis  el  senectutis»  • 

Quld  mlrum  igitur  in  senibuiL  sl  inflrmi  snnl  ali- 
qitando,  coro  id  nec  adolescentes  qoidem  oflugere 
possiol?  Resisteodum  senecluli  esi,  ejusque  Titia 


diiigentia  eompeosaoda.  Pognandum  namque  siciit  ^  qua  Toluptiiie  auimi  oulla  certe  major  esse  potest. 


coolra  morbom«  siccootra  senectutem.  Habenda  est 
ratio  Talelodiois ;  eierciiatinnibus  niendum  modicis ; 
Uutum  cibi  cl  potionis  adhibendum,  ot  reflcianiur 
Tires,  oon  opprimanior.  Nec  Tcro  corpori  solum 
aubTenioodom  esty  sed  eiiaro  menli  atque  aoimo 
mullo  roagis.  Nam  hcc  quoque  nisi  unqnam  lumini 
oleum  instillaris,  oxsiiugountur  senectute.  Et  cor- 
pora  qoidem  defatigalione  eserciutionum  ingraTcs- 
cuut,  animi  autem  se  eierceudo  leTintur.  Senilis 
isU  siuttida,  qu»  deliratio  appellari  solel,  senuro 
lcTiuro  ost,  fion  omoium.  Nam  qoatuor  lilios  robus- 
ti>8,  et  qoinqoe  fllias,  unum  domum,  el  Untasclieo- 
telus  Appius  regebat  el  tonei  el  cascus.  lutenlum  ei 
animoin  tanquaro  arcum  habebai,  nec  ianguescena 
succombebal  seoecluli.  Tenebat  non  solum  auclorl- 
laUm,  sed  el  imperium  tii  suos ;  metuobant  serTi» 
rcTerebantur  liberit  cbarum  oroues  babeliaot,  Tige- 
biii  in  ea  domo  nios  pairius  ei  diseipllna.  luqae 


VolupUUs  agricolarumy  quibus  maiime  deleeior, 
nulla  impediuntur  senectute,  el  mibi  ud  sapicolis  ti- 
tam  pMiiuie  videniur  accedore.  UabtMii  eaim  ratio^ 
nt*m  cum  terra«  qme  nonquam  siue  usura  reddil 
quod  accepil,  quanquam  me  qoidom  non  rroctos 
modo,  sed  eiiam  ip^ius  lerra  tIs  ac  naiura  deteciat. 
Neqiie  Tero  segeiibus  soinm,  ei  praiis»  et  Tiiieis,  et 
arbuslis  res  rtisticai  laets  sont,  sed  bortis  oliam  ei 
poinariis,  lum  peeudum  pastu,  lum  apiim  eiamini- 
bus,  et  florom  omniom  YarieUto.  Agro  nauiquo 
bene  culto  nihl  poiCbi  nec oso  esso  uberius,  nee 
specie  ornatius,  nec  oatura  pulcbrius,  ad  quem 
rruendum  nou  inodo  reiardal»  Terum  etiam  ioTital 
alqoe  oblecut  seoectus.  Mea  quldem  aenteniia  baud 
scio  ao  oila  viu  possil  esse  beaUor.  Nequo  solum 
quiJem  orficio  bomiuum  collora  agrorom  esl  saluia- 
ris,  sed  delectatioue  el  saturiiale  copiaiue  rerum 
omotum  qua  ad  Tium  hominom,  od  cultom  otiam 


seiiecius  lM>nesU  est»  sl  scpsam  derendil,  si  jus  D  deorum  pertinent.  Hac  igilnr  rorluna  seolbus  fnii  li 


auuro  retinet»  si  sine  tIiIo,  ai  nulii  maucipau  est,  ai 
usqtie  ad  eitremum  spiriluro  doniinatur  In  suo<i.  Ui 
ouim  adolescentem,  in  quo  senile  ali(|uid,  sic  senem 
iu  quo  aliqiiid  adoleacentiaB  sit,  probo.  Quod  si  se- 
queior,  senei  esse  corpore  potenl,  aiiimo  iiunquam 
eriu  Hae  simt  eierciutiones  logcuii»  h£C  meniis 
curricula»  in  bis  defundaiis  atque  taborans  ctirporls 
vires  non  magnopere  desiderai.  Neque  iutelligil 
quando  obrepul  aenectus. 

Seoectutem  Tituperaut  quidam.  El  bpec  quldem 
lonla  ob)urgalio  seiiectutls,  quod  eam  carere  diciml 
TolupUtibus ;  sed  o  praeclarum  muiius  «taiis,  si  qui- 
dem  Id  aulert  nobis,  quod  e>l  in  adolesceniia  Titio- 
sissiroum.  Archyu  enim  Tarentinus  nullam  capita- 
liorem  pestem,  quaro  Toluptaiem  corporls  boiubii- 
hiis  diecbaia  natura  datam,  cujus  TolupUUbusaTidae 
litiidiiies  lemere  el  eflTrenau  ad  potieudum  inciia- 
rout.  Ilinc  patri«  proditiones,  bioc  rerum  publica- 


cel,  oec  eos  impodii  qoo  minos  et  caeierarom  rerum 
stodia  teneanl^usque  ad  lempus  ultimum  seiiectutis. 

Curio  ad  rocom  sedeDti»  inagooro  auri  poudttt 
Saronites  cum  aitulissenl,  repudiati  snnU  Non  enim 
aurum  liabere  praeclarum  dustt  slld  Tiderl,  aed  au* 
rum  babeulibus  imperare.  PotoraUio  Unlus  animus 
jucondam  iioo  efOcere  seoeciutemT 

Eitrema  seus  boe  beaiior  esi,  qoam  media,  quod 
auctoriuiis  babeai  plos  mluus  toI  labiris. 

Apei  est  auum  sooeciaiis  auctorius,  habel  pra- 
sertim  sonoctus  bonorau  taniam  auctorlutem,  ut  co 
pluris  sll  quam  omnos  adolescetili«  TOluputes.  Sed 
In  omni  oratlono  roemenloto  me  eam  seoeciolem 
lauJare,  quae  rundamentls  adolesGenlfao  coustitota 
aiu  Ei  qoo  lllud  erflcitor,  miseram  esso  seaectutem, 
qu»  se  oraiione  derendit.  Non  eaoi,  non  rugs,  ro- 
peate  aucioriutem  eripore  possunt,  sod  hoiiesu  acu 
superior  aeUs  rruclus  capit  auctoriutis  eilrcmos. 


1077 


SENTCNTIifi  PniLOSOPH(Ci£  EX  CICCRONE  COLLCCT^. 


im 


Hjre  enim  ipsa  sant  honorabilidra,  qns  videntnr  1e-  A  eadem  oplime  qiiv  composnit  naiura  dissDlTit.  Jam 


via  atque  commanla«  sciticet,  satntari^  appeti,  de 
cedi,  assnrgi,  dedoci,  r^ad,  consutt,  qnne  et  apud 
nos  et  in  aliis  cifitatilms,  at  quanfne  res  opiime 
inorata  est,  iia  diligentissime  ob&ervan^ur. 

In  fragili  corpore  odiosa  omnis  offensio  est. 

Ut  enim  noo  omne  Tinum,  sic  non  omnis  «f^s  na« 
tar»  vetustate  coacesciL 

AYaritia  senills  quid  siblHNlIIC  non  inteirgo.  Po- 
lest  enim  qoidquam  esse  absurdins  quam  quo  mi- 
iius  viie  restal,  eo  plus.viatici  quairere?  Qaaru  re- 
siai  eau^!»,  quae  maxime  angere  atque  aotlicitam  ha- 
here  noslram  xtatem  Yidctur.  appropinquatio  mor* 
tis,  qu»  a  senectute  non  potesi  loiige  abesse. 

0  miserum  senem,  qui  mortem  contemnendam 
esse  in  laro  longa  «tate  iion  viderit,  quae  ant  plane 
negligenita  e$t,  si  exstingult  omnino  animum,  aut 
ctiam  0|>tanda  maho  magis,  si  aHqoo  eum  deducit, 
ubi  sit.futurus  aeternas.  Atqai  certe  tertiam  nibil 
inveniri  putest.  Quld  igitur  timeam,  si  aut  non  mi- 
t«*r  post  moriemy  aut  beaius  etiam  futurus  simT 
Qoanqoam  ouis  esttam  stuUos,  tam  soi  fidens, 
qHainvis  adolescens,  cui  sit  exploratum  se  ad  vespe- 
rum  esse  victoram ;  qtiin  etiam  artas  illa  multo  plu- 
res  .qoam  nostra  mortis  casus  liabet.  Faci  ius  in 
morlKis  incidunt  adolescentcs,  gravius  a^groi.mt, 
triaiitts  curantur.  Itaque  perpauci  veiiiunt  ad  seno- 
ctutem»  qaod  accideret,  si  melius  et  prudeniin»  fi- 
▼ereiit.  Ueas  enim  et  raiio  et  consiliuin  in  senibus 
est.  Omni  Inqait  Scipio  setati  mortem  es^e  commu- 
iiem.  At  sperat  adotescens  dja  se  esse  victurum , 
quod  sperare  Idera  senex  non  potest,  iiisipienter 
aperai.  Quid  enim  stultiua  quam  incerta  pro  eertis 
hatiere,  falsa  pro  veris?  Atsenex  nequidem  babet  quod 
•perat.  At  est  eo  mellore  condiiione,  quam  adoles- 
cens,  com  II  quod  ille  sperat  sit  consecuius;  illo 
valt  diu  vlvere,  hic  diu  vixit.  Quanquam,  o  dii  boniy 
quid  est  in  vita  homittis  diu? 

Mihi  quidem  iiee  d:aturnum  q  lidqnam  viJetur,  In  ^  scienti»,  tot  inTenta^ 
quoescaliqOod  extreinam.  Cum  enim  id  advenit,  tum  ^  res  tantas  contlneret  esse 
illttd  qiiod  pneterit  effluxit,  tantum  reinanet  ouaii- 
tam  ^irtute  et  beiiefactis  coiisecuius  sis.  Uorjs 
qaidem  cedunt  et  dies  et  menses  et  anni«  iiec  pr«- 
leritum  tempus  «mqtiam  revertilur.  Nec  quid  setiaa* 
lur  aciri  petest.  Quod  cuique  temporis  ad  vivendam 
^atur,  eo  debet  esse  coiitentns. 

Brcve  enim  tcmptis  aetatis  saiis  longum  est  ad 
lieoe  hooesteqne  vivendum;  siu  procesiseris  lon- 
gius,  non  mngis  dolendum  qnam  agricols  dolenl, 
praeteriu  verni  temporis  suavitate,  sBstalem  aulaiii- 
sumqae  venisse.  Ver  enim  taiiquam  adolescentiam 
aigttittcat  osieiiditque  fructus  futurus.  Hcliqua  au« 
tem  tempora  demetendis  fructibus  et  percipiendis 
aceommodata  suni.  Fructns  auiem  seiiectuUs  est 
ante  partorum  boiiorum  copia  et  niemoria.  Omnia 
irero  qus  secundum  naturam  liuiit,  sunt  liabenda  in 
bonis.  Quid  est  autem  lam  secunduin  naturam , 

quam  senibasemori?  Quod  idem  comingit  adoles-      vero  videiis  nihil  rsse  inorte  8imiliu«  qtiam  som- 
ceiitibus  adversaiite  ac  repu^naiiie  naiura.  Itaque  '^  num,  atque  dormleotium  animi  niaxime  dedarant 


omnis  conglutinatio  recens  apgre,  inveteraia  faritliine 
dissolvitur.  Ita  fit  nt  facile  illiid  breve  viix  retiquum 
nec  avide  appetend  im  seiiibns,  nec  sine  cansa  diffe- 
rendum  sit;  veiattiue  Pytha^ons  injussu  imperaio- 
ris,  hoc  est,  Dei,  da  pr^isidio  et  slatione  vit^e  dis* 
cedere. 

S>ilonis  quidem  sapien  is  eulogium  e^t  qno  se  ne- 
gnt  velle  siiam  mortem  dolore  auiicnrum  et  lameatis 
vacare.  Sed  haud  scio,  an  melius  Cnnius  r 

Nemoine  lacryrois  decorel  neiue  fuoera  flelo^ 
Faxlt  cur  voliio  vivus  per  oraviruiu.. 

Non  cen>et  lugendam  esse  mortem,  qaam  immorta*> 
iitas  conseqnatur. 

Hoc  praemeditatum  ab  aJole^centia  debet  esse» 
mortem  ut  negligamus,  sine  qiia  melitatiooe  triu- 
quillo  esse  animo  nemo  potest.  Iloriendum  enim 
CcTium  est,  et  incertum  an  hoc  ips^  die.  Mortenr 
B  igitur  horis  singulis  impende  iiem  metueus,  quis  po- 
terit  animo  securo  consistere  ? 

Dnm  samus  inclusi  in  his  compagibns  corpAri^, 
manere  qnodam  necessitatis  et  gravi  opere  perfun- 
gjmar.  Cst  enim  coelestis  animus  ex  aliissimo  doini* 
cilio  depresstis  et  quasi  demersus  in  terrnm,  oliti- 
nens  divins  naturx  locum  aDternitatiqtie  cohtrarium. 
Sed  credo  deos  immortales  sparsis^e  aaimoa  in  cor- 
pora  homana,  ut  essentqui  terras  tuerentur,  quique- 
cmiestium  ordinem  contemplantes  imitarentur  eam, 
vitae  modo  atque  constantia.  Nec  me  ratio  im|mlit  ot 
ita  crederem,  sed  dispuiatio  etiam  et  anctoritas  ve- 
terura  et  nobiliam  philosopliorum,  et  in  primis  Py- 
thagone,  qni  ex  aniveraa  mente  divina  detibato^  nos 
anlmos  habere  demonstraviu  Praeterea  Socraiis.  qui 
supremo  vita  die  de  imm  irtatiute  animorum  disse* 
niii.  Quid  roultaT  Sic  persaasl  mihi, iic  sentio,  eum 
tanta  celebritas  aniroornm  sit,  lanu  roemoria  prae- 
teritonim,  fuiurorum<^ue  prudsntia,  tot  aries,  Untae 
non  poase  earo  naiuram  ^iae 
morUlem.  Plato  etiam 
Doster  apud  Xenophontem  moriens  haec  dixlt :  No* 
lile  arbitrari,  o  mihl  charbstiiu  fltii,  cum  a  vobis^ 
diseessero,  me  nusquam  aut  natlum  fore.  Nec  enim. 
dum  eram  vobiscum,  eum  videbatis  animnm  qui  hos^ 
artus  regebat,  sed  esse  eam  in  hoc  corpore  ex  his 
rebiisquas  gerebam.  int*'lligebatis;  eamdem  igitur 
esse  creditote,  etiam  si  nullam  videbitis.  Mihi  qui- 
dein  persuaderi  nunqnam  poUrat  aoimos  duro  in. 
corporibus  essent  roortatibus  vivere,  cum  exissent 
ex  eis,  inori.  Nec  vero  eu  n  animum  esse  insi- 
pieiiteiii,  cain  ex  lusipienti  corpore  evasisset ,. 
sed  ciim  admistione  corporis  liberatus,  piiras  et  in- 
tegercssecaepisset,  tunc  esse  sapienum.  Atqae  etiam 
Gum  naiara  honiinis  morte  dissolvitor,  c»urarum 
reruin  perspiciiam  est  quo  [tie)  nequediHcedant.  Ab- 
ennt  enim  iKac  omnia  unde  oru  sant.  Auimus  autem 
soltis,  iiec  cum  adest,  iiec  cum  discedit.apparet.  Jam 


adidescentes  niorl  mibi  sic  videntur,  ut  ciim  aquue 
ronititudlne  Oaminai  vis  oppriuiitur.  Senes  aotem 
alc  cum  saa  8|ioiiU,  natla  vl  adliibiia,  coDSum- 
pttts  ignis  exstinguitur.  Et  quasi  psiiia  ex  arbortbus 
cnida  si  sinl,  vi  avelluotur,  si  luatura  et  decocu, 
decidunt,  sic  vitam  adoiesce.iiibus  vis  aufert,  seni- 
bns  luaiurius»  ^0«  {ani  inihi  tam  jucunda  esi»  qiio 
propiiit  ad  moriem  accedain,  qu  isi  terr^im  videri 
videar,  et  aliquaudo  in  portum  ex  loiiga  navigatlone 
venturas.  Seoeciutis  autem  nuilus  ccrtus  est  lermi- 
nos»  recteque  In  ea  vivitur,  quoad  mmas  officii 
exseqai  possis  et  tucri,  et  tu(o  murleia  contem* 
tiere,  ex  qno  lit  at  animosior  eiiam  bit  seuectus 
quam  adolescentia  et  fortior. 

Sed  viveudi  est  (Inis  optiinus,  curo  integra  mente 
certisqae  senslbus  opus  ipsa  suum  eadem  qus  coii- 
glutiiiavit  natura  dissolvit ;  ut  navem  et  aediiicium 
McUlime  idem  destruit,  qui  cojisTuxiti  $ic  hominem 


diviniiatem  siiam  :  ex  qao  intelligitur  fjcile  quates 
fuiuri  sint,  cum  se  plane  vinculis  corporum  relaxa- 
verint.  Nonenim  mulii  priesUntes  vlri,  quos  uume- 
rare  non  est  neccise,  taau  essent  conati,  quai  ad  po- 
ateritatis  memoriam  pertinerent ,  ntsi  judicissent 
animo^  immorules  post  defunctum  corpus  existere. 
Nonne  mclius  niulto  fuisict  oiinsam  setatem  et  quie- 
Um  sine  ullo  labore  m;ixim  i  et  contentione  trada* 
cere?  Quod  quidem  nisi  ita  se  baiieret  at  animi  Im- 
morulesessent,  noii  optimi  cujiisque  animus  maximo 
ad  imm  irulitatis  gloriam  niieretur.  Quid  !  quod  sa- 
plentissimus  quisque  ae|uissiino  anim^  moritar^ 
slultissifflus  iuiqiiissimo?  Noniie  videiur  vobis  is  qai. 
plus  ceruit,  et  longius  videt,  nosse  se  ad  meliora 
prolicisci,  iiie  autem  cujus  obtusior  sit  aeies  nou  vi- 
dere  ?  Nun  libet  enim  inihi  dnplorare  vium,  quod 
multi  indocti  saepe  feccrunt;  neque  me  vixisio  poe* 
niiet,  quouiam  ita  vixi,  at  non  frustra  me  iiatum» 


1070 


BEDJE  ¥eN£R4BILTS  OPP.  PAR3  I.  SEGT.  H.  —  DDBIA  GT  SPUBIA^ 


lon 


eTisiimtm ; et e  viu  iia discedo  Uinqiiam  ez  h*spi- 
lio,  nen  lanquaro  e  domo  Commonndi  enim  nslura 
lUversorium  oobis,  non  babilandi  dedii.  0  praecla- 
nim  diem,  cuin  ad  illud  divinoruro  animorum  cou< 
cittum  coetumque  prollciscar !  fcli  si  quis  Deiis  uiilii 
largiatur  ut  ez  liac  aRtate  repuercscam,  nec  vero 
veliin  quasi  d<*curso  spaiio  a  calce  iierum  ad  carce- 
res  revocari.  Qtiid  euim  habei  viia  coromodi  t  Qiiid 
uon  poiius  laborist  Levis  est  seiieclus,  nec  soluin 
Dun  inolesta,  sed  eiiam  jucunda.  Qiiod  si  nou  sumus 
iroiiiorlalei  ruturi,  tameu  ei$tio'^ui  homitii  suo  tem* 
pore  optabile  esi.  Nam  babei  iiaiura  ui  aliantui  om- 
uium  rerum,  ^ic  viveiidi  moduin.  Senecius  aulem 
letatis  est  peractio  l»oquam  falmlae,  ciijus  deraiiga- 
tioucm  fugere  debemus,  prseseriiiu  adjuucu  so« 
cieiate. 

£t  haec  de  senectute,  ad  quam  utinam  pervenia* 
mus,  ut  ea  qua;  dicia  suut  re  ezperti  probare  possi- 
iuus.  Sequitur  de  Paradoxiti  ejusdeoi  Marci  Tullii 
Ciccroitis, 

Ex  M.  7.  CiceronU  iibro  de  Paradexh» 
Nihil  est  tam  iucredibile  quod  non  dieeudo  Aat 
f  rubabile ;  nibil  tain  horridom»  Dlbil  Um  incultuniy 
quod  non  splendescat  oraiione. 

Nonquam,  ine  hiTCuIe,  neque  pecunias,  neqoe 
tecia  magniflca,  ne<|ue  opes,  neque  imperiu,  neque 
voluputes  in  bouis  rcbus  expcteudis  esse  diizl. 

Poiesine  bouum  cuique  tnalo  esse,  aut  potesl 
qnisoue  in  abundanlia  bunorum  ipse  esse  bonus  ? 

Imdeat  si  quls  vult ,  plus  apuJ  nie  vera  raiio  va- 
lebit  quam  vulgi  opinio.  Ne^ue  ego  unquam  dicam 
illitm  bona  perdidisse ,  si  quis  pecus  aui  suppelle- 
c;ilen  amiserit.  Mec  non  sa^pe  laudabo  illum  s  iplen- 
lem  Biantem  ,eGuj«is  cum  patrtaui  Prieiien  cepisset 
hostbi ,  cxteriqiie  ita  fugereui ,  ut  iniilta  de  suis  re- 
Imis  secum  asporljrent,  cuin  essct  admooilus  a  quo- 
dain  ut  ipse  ideui  faceret :  Ego  ver«>,  inquit,  facio. 
Nam  oroiiia  mea  roecum  porio,  llle  baec  ludibria  r 
foriuii»  iiecsua  qoidem  pulavit,  quae  iios  eiiam  ap^ 
peltamus  iKNia. 

Quid  est  igitur  ( quxret  aliquis  )  bonum?  Si  quid 
rec!e  Ht ,  et  boneste ,  et  cuiu  virtute ,  id  solum 
opinor  bonum.  Iltud  aicte  quidam  tenenl»  accura- 
leque  defendunt,  volupiaiem  rsse  suminum  bonuin, 
qu£  qnidem  mihi  vox  pecudum  viJetur  es8e,non 
honiiuiim.  Tu  curo  tibi  sive  Deus  sive  mater  (utiia 
dlcarn)  oiuDium  rerum  Datiira  dederit  aniiiioro,  quo 
iiihil  e>t  prssuntius  neque  divinius »  sic  te  ipse 
abjicses  atque  prosternes ,  ut  nibil  inter  te  et  qu:i- 
dropedeoi  putes  interessetotenim  quisqueniaxime 
est  boui  particeps,  ita  et  liudabiiis  masime.  Neque 
est  ulluni  bonum  de  qiio  is  qui  id  habeat,  hoiieste 
non  possit  gtoriari.  Quiilnam  horum  est  in  volupta- 
te  ?  melioreuine  efficit ,  aut  laud»biliorem  virum  T 
au  quisquam  Id  potiundis  voluptatibus  glorlando  iu 
prxdicalioiie  se  efferet?  Atque  si  volupus,  quae 
pluriiuum  pairocinii*  defendiiur,  modo  hi  robus  ho-  «^ 
nis  haheiida  noii  est,  eaque  quo  oiajor  asi,  eo  magis  ^ 
■lentem  ex  sua  sede  et  siato  dimovet ,  pro'ecto 
nihil  est  aliud  beue  ei  beate  vivere,  niii  hooeste  ei 
recu  vivere. 

Nemo  potest  dod  heatibsirous  eise,quique  io  se  oiio 
ioa  poDil  omnia.  Cui  spes  oronis  et  raiio  et  eogit;i- 
liopendet  ez  fortuna,  hnic  uiliil  poiest  esse  certi, 
nibiique  quod  expluratuiu  habeat  permausurum  sibi 
uuuiu  dlem. 

Mo»  terrihilis  his  quorum  cum  vlia  omnla  esttln- 
fiv*'!*^'^  nen  his  quoruin  emori  laiis  iion  poiest. 
Kssiiitmi  terribile  illis  quibus  ouasi  circuin  >criptus 
est  hahiuiidi  iocus,  iiou  his  qui  omiiem  orbeui  ter- 
rarum  unam  urbeui  esse  dicuut. 

Ut  peccau  noii  rerum  eveuiu»  sed  vitiis  bomiDom 
metienda  sum. 

Qua?  vis  est  quae  magis  arceat  homines  ab  omni 
improhhate,  quam  si  sense<iDt  uuthim  etse  iu  dcli- 
ctis  dlscrimcn. 


A     Modum  rerum  flugere  noD  poaittmiis,animom« 
rooduro  lenere  possumus* 

Nihil  iieque  meum  est  neque  cujiisplam,  qood  ao- 
ferri,  quod  eripi,  quod  amilti  poiesU 

Quomodo  igitur  et  cui  Undem  liic  libero  Impenh 
bit,  qui  non  potest  suis  eupiditatihus  imperart! 
Refreoet  priinuin  libidiues ,  spernal  voloputes,  ira- 
cundiain  teneat ,  coerceal  avaritiam,  et  caeterM  aoi- 
mi  labes  repeltat.  Tunc  iucipiei  aliis  imperare,  cpm 
ipse  improhissimis  domiou»  dedecoH  aul  turpituiliiii 
parero  desierit;  dum  quidem  his  obeiliel,  non  medo 
iinperator,  sed  liber  omnino  hahendui  uon  erit 

Dicium  est  ab  eruditissimis ,  uisi  iapieiilem«  lihe* 

riim  esse  nemtnem.  Quld  est  eoim  libents»  oisi  po- 

lesias  viveodi  iit  vells?  Quii  igifor  vivii  oi  ndi» 

nisi  qui  ret^u  sequitur,  qut  gatidet  offieiii.  eiii  vk 

veudi  via  coiisitlerata  atqoe  proviaa  eil«  qui  iegibui 

qiiidem  nisi  propter  metum  parel,  sed  eos  ioquiior» 

H  atque  tollii  id  quoif  saiotare  mliKiroe  jodical  eife, 

^  qui  nihil  facit,  niliil  dicit,  nihil  coghat  deDiqoe,  niii 

libenur  ac  libere,  cujos  omiiia  coositia  resque  vm- 

nes  qoas  cerii  ah  ipso  proflciseaiitur,  eedemqiie 

feruntur?  Nee  est  ulla  res  quae  plns  ^pud  eom  pol- 

leal  q  tam  ipsiui  volanias  ait^ue  judicium.  Coieii;im, 

quas  vim  maxiuiam  haberedfcitiir,  forluoa  cedil  ipsa. 

Sicul  sapieus  dicit  poeU  :  Suis  qui.Hqoe  flngiturmo- 

rihus.    Soii  igitor  hoc  conllD^il  sapieoii,  olDibil 

faciat  inviiiis»  Dibii  doleos,  uihil  eooctos.  Undeiitod 

breve  cmifiteiiduro  est,  nisi  qui  ita  eflecios  sit»  esae. 

liherum  neroinera.  Servi  igitur  improbi  omD^,  oee 

hoc  tam  re  est  quam  dictu  Inopinatura  aique  mira- 

bile.  Nou  eoiio  ita  dicuot  eos  esse  servos  ui  maod- 

pia,  quae  suot  domiDorora  facu  nexa  »at  aliqua  Jure 

civili :  sed  sic  servitos  sit ,  sicot  eel  obedieuiia  fra- 

cii  aiiiml  atque  ahjecti»  et  arbitrio  eirenUi  ioo.  Quii 

negei,  licet  reges,  omnesleves,  omiiescopidoi,  om- 

Dei  deniqoe  improboi  esse  servoi?  Ad  ille  mibi 

liber  videtur,  coi  roalier  imperai ,  cui  leges  knpeiiil, 

^  praescribit,  vetat ,  jubel  «raod  videtar,  qui  nlbd  uu- 

peraoti  negare  pote^l,  Dihil  recoiare  audcil  Si  po- 

scii,  daoduu  est;  si  vocatt  venieDdum  eoi.  Bjieil 

abeuuteui,  oiiDatur  eztimescendum.  Ego  vero  oot 

isium  modo  servum,  sed  nequlssimum  servam,  eUaBui 

iii  aniplissima  faroilia  oatus  sil,  appellaDdom  pulo. 

Ao  eiiaro  eoruiu  servitus  duhia  esi»  qui  peculii  capi* 

diute  uullaro  conditiooero  recosani  durissiniaB  servi- 

tuiiii?  Uiereditalis  spes  quod  miquluiis  io  aervieado 

non  siiscipit,  quem  nutum  locoplelis  orbi  se  vii  noa 

observai  ?  Lnqnitur  ad  ejus  voluDlaUm,  qoi«l<|uld  de- 

ntintiaium  sit,  facii,  asseuUtur,  assidet,  iDviui.  Qaid 

horuDi  est  lilieri,  qaid  deDiqueserviooD  inerUs  T  Qoid 

jam  illa  cupidiui,  quas  videtoreise  liberalior  booorii 

etimperii  provinciarum,quam  duraoii  domiDO,  foam 

Imperiosa,  quam  veheraeDs!  Jodex  vero  qaaDiooi  ba- 

bet  domioatam ,  quo  limore  DoeeDies  alMcii,  od 

iiou  esi  omnis  metos  servilos?  OmDii  aaimi  dehili- 

Us,  et  homiliUi  et  fracii  limidilai,  iervilui  aet. 

Nihil  quisquam  debei,  nisi  qood  est  larpe  dod 
reddere.  Qoam  enim  inulligimus  divium »  ot  hoe 


verbum  in  quo  homine  poaimoi?  Opinor  lo  eo«  coi 
uiiia  possessio  est,  ul  aa  llberaliter  viveodum  Ucile 
contentus  sit.  Qui  nihil  quarrat,  nihil  appeial,  uibil 
optet,  animui  oportet  tooi  se  Jodicet  divitem  «  non 
homiuum  senno,  neque  pos^^essiones  loae;  qui  Dihil 
deesse  sibi  puut,  nibil  curet  amplius,  satlatui  eet, 
aut  contentus  etiaro  pecania ,  concedo  ,  dives  esi. 
Sin  auum  propter  avidHaUoi  pecnoise  nullam  qme- 
stum  lurpem  putas,  cum  liti  ordini  ooii  houei* 
tus  quidero  poksit  esse  ollos  ,  si  qooiidie  Irau- 
das,  dedpis,  poscls,  pacisceria»  auiers,  r^pls,  si 
socios  spulias,  serarium  expilas,  si  lesiamenU  am.- 
corum  exspectas  quidem ,  atque  le  ipse  sopponis, 
bac  uihim  abuDdaniis,  an  egeotii  ei^  sudi?  Ani* 
mus  homiois  divea ,  dod  arca  appellari  iOleiv  quam- 
vis  ilta  sil  pleoa ,  dom  u  loaiiem  vidobOy  divium 
Doii  putabo.  Eteoim  ex  eo  ^uautum  cuique  aeiii  m 


mi 


SfiNTKNTtiS  PHtLOSOPOlCiE  El  CICBRONE  COLLECTJS. 


im 


miiiiyiiir  homin^  dif iiiarum  modum.  Filiam  quis 
liab«t,  peeunit  opus  tal»  Dnas*  niajore^siplores, 
mojoro  iniam.  At  si  (nt  siuni)  Danai  quinqnaaiuta 
siol  ftli»  alictti,  tot  dotes  magnam  qu;erunt  pecu* 
niam.  Quanlum  eniro  cuiquara  opus  est ,  ad  id  ac* 
enmmodatur^  ul  ante  diti «  dtYilianim  modus.  Qut 
i|;lUir  noo  flltas  plures,  sed  innuroerabilcs  cupidiu- 
les  haliei.  qm.  brevi  tempore  magnas  copias  eihai^* 
rire  possint ,  hone  ego  quomodo  appellabo  diviiem, 
cum  ipse egere  se sentiait  Eienro  diviiiarum  fru* 
etos  in  copTi  est ,  copiam  auiem  declarat  «^tietas 
reram»  atqoe  abundautia.  Quisigi.ur  (siqui<lem  ut 
qiiliquo  quod  plurimi  sit  poMideat ,  ila  ditissinius 
sit  haliendns )  dubiiet  quoiiiam  in  virtute  diritia 
siol,  quoniam  nulla  possessio,  nullA  tis  anri  et  ar- 
genii  filuris  qiiaui  virtus  u^timanda  est. 

0  dii  immorlales,  non  inteHiguni  bomines  qiiam 
magnom  Teciigai  sit  |iarcimoiiia !  Uier  igitur  est  di* 
lior,  coi  de^,  an  cui  su|ieral,  qui  egel  an  qui  abun- 
dai^  col  poss4^<io  quo  major  est «  eo  plus  requirit 
od  se  luendam,  an  qui  suis  firibus  se  suslinei?  Non 
aesllmatiooe  census ,  f ernm  victu  aUiue  ciillu  lerrot- 
nalor  pecunias  uiuJus.  Non  es^e  ciipidum  pocmiis, 
Bon  ^'•se  leiiaceni  Teciigalis «  conientum  Ten>  suis 
esae  rebus»  inaximas  sunt  cerliiisiinvqiie  difili». 
Etenim  si  isii  cailidi  reruinarstimatoret  praia  etareas 
quiisdam  magni  aftSliniaut»  quod  ei  geoeri  possessio- 
uimi  minime  quasi  noceri  possil ,  quam  est  flesti* 
maiida  TirtiM,  qojB  uec  eripi  nec  surripi  pote^,  ne* 
qoe  naufragio  neque  ineeudio  amittitur,  uec  tempo* 
slainm  oec  leiuporuin  periurb.iiioiie  iiiuiainr,  qua 
pr«ditj  qai  snni,  soli  snnt  diflies,  suli  enim  po)»si- 
deiil  res  ei  rructuosas  el  sempiternas ,  solii|ue  quod 
Oftl  proprluin  diTitiarum,  contenli  suul  rebus  suis ; 
saiis  esse  pulanl  qiiod  est ,  nihil  appetuni,  nulla  re 
cgent ,  nibil  sibi  deesse  sentiuul ,  uiliil  ref|uiruut. 
Improbi  autem  et  OTorl  ouuuiani  iiicerias  atque  casa 
positas  possittsiooes  babenl»  et  plus  seinper  ap- 
potunt«  nec  eorom  qoisquain  adbuc  inveutus  est,  cui 
qood  habel  satis  esl;  non  modo  uon  coptosi  ac  divi- 
tos ,  sed  eitam  ioopes  ae  panperes  aesiiniandi  suut. 
Ei  hsc  de  Paradoxis «  soquilur  oonc  de  qusstioni* 
hus  Tuscttlanis. 

Bs  primo  /i>ro  Tmgu/oimnmt  ^iMMliemnit  Jf  •  T* 
Ckerami. 

TwtMe  fsl  Tiocero  noo  repugnantes,  Bonos  alii 
•nes,  omoesquo  incendimur  ad  siudia  gloria  laudis, 
J^centqae  ea  sempeir  qum  apud  quos  improbanlur. 

Homhiis  esi  iDiemperantis ,  abuteuus  oi  otio  el 
Hueris. 

Morioodom  esl  omoihos.  Qo»  enim  nohis  io  tIu 
polesl  osse  iiicoadlus ,  cum  dies  et  noctes  cogiun- 
dom  sil  jamjam  esse  morieodum  ?  Anliqoius  quo 
propias  aherai  ah  ortu  ei  diTina  progeoie»  hoc  mo- 
lios  oa  fortasao  quio  eranl  Vera  cernebai. 

Mttlla  geof  um  fera  «  uemo  hominum  Um  tmma- 
nls»  cajtts  Dientera  oon  imhueril  deorum  opiuio« 
Multi  de  diis  praTa  sooiiuni.  Id  eiiim  Titioso  more 
cfllcisolei.  Omnes  non  esso  Tim  et  naturam  diTi- 
Bamarhitrautur;  nocTero  id  coIIutIo  hominuui  aui 
oonseosas  erOcii ,  non  Insiitulis  oplnio  est  confirma- 
itfy  11011  lctfibos.  Omin  auiem  lu  re  toaseusu  om* 
niom  geutium  lei  naliirai  puianda  eil. 

Qum  esl  melior  io  homluum  genere  oilara,  qiiam 
aorum  qui  se  natos  ad  boiuines  juTandos»  lutandos, 
consorvaudbs  arbiuaotart  Abiil  ad  deos  Htfrcules, 
nuAqoam  ablissei  uisi «  cuui  ioier  hemtoes  essot, 
eom  sibi  viam  muDiTisscl* 

Nemo  uuqiiam  sine  magna  spe  immortaliUlis  so 
olKBrei  pro  patria  ad  oiortem. 

Magoi  autem  esl  ingeuii,  rcTOcare  mentem  a  bcd- 
silios,  elcogiutioDem  cousuetudiDdahdooere. 

aiam  qoisqoe  Doritartem,  io  hac  se  exereeal. 
hilosi  ^imo  toIocIus  ,  nulta  esl  ederltos  qfiss 
pqssil  cum  aaiaii  ceicriUlo   tOuiendere;  qai,  si 


A  permanel  iDCOirruplns  ^  suique  siroilis «  necosse  esl 
lU  feratur,  ol  penetret  et  diTidat  oroue  cmlum  :  a 
quo  quideiD  animo  philosophia ,  lanquaro  ah  octilis 
caliginem  dispulit ,  ut  oinnia  supera ,  iiifera,  priina^ 
roedia ,  ultima  Tidereinus.  Prorsus  hasc  div ioa  wibi 
Tidetur  Tis,  quc  tol  res  efflciat,  et  taiius. 

Nec  vero  Deos  ipse  qui  intelligitur  a  nobis,  alio 
modo  iutelligi  potesl «  nisi  mens  solou  qosedam  el 
libera  segregaiione  ab  omoi  eoocreiione  moriall. 

Socraies,  cum  pene  in  inann  jam  morlireram  iliiid 
teneret  poculuin»  locutusiu  est,  nt  non  ad  n^ortem 
tradi,  Tcrura  iii  ccelum  videreiur  asceiidere.  lu  eiiim 
ceiisebat ,  iuqiie  disseruit  duas  esse  Tias  duiilicesquo 
cursus  aniiiiaruin  corpore  excedentium.  Nain  qui 
se  biiinanis  Titiis  couumioassent ,  et  se  tolos  llbidi- 
Dibiis  dcdissent ,  qoibus  ca^caii  tcI  domeslicis  Titiis 
alqiie  Oagiiiis  se  inquinavisseot,  vel  in  republica 
Tiolanda  fraudes  ioeipiabiles  conceplssent,  iis  do* 
vituu  quod<lam  iter  esse  seclusuin  a  concilio  deorum* 

g  Qui  aulem  se  integros  castosqoe  servavisseiii,  qui- 
bus  (uisset  niinima  cum  corpuribus  eonugio,  sese- 
qoe  ab  bis  semper  revocasseut,  essentque  iu  corpo- 
Tibus  humanis  vium  iiniuti  deoram »  his  ad  iUos 
a  qiiibus  esseut  prorecti,  rediium  facile  patcre. 

«Cato  autein  sic  abiil  e  Tiu ,  ot  causatn  moriendi 
nactum  se  esse  gauderet.  Tota  enim  philosopburum 
Tiia  commeutatio  inorlis  est.  Naui  quid  aliod  ogimas 
cum  a  votupute,  id  est  a  corpore,  cum  a  re  familiari» 
qo;e  est  ministra  ci  famula  corporis,  cum  a  repuh., 
Gum  a  negotioomni  reToeamusanimuffl,  qiftd,  inqiiam, 
tum  agilnus »  nisi  airimom  ad  scipsum  advocamus, 
secuin  fsse  cogimus ,  maximeqtie  a  corpore  seduci- 
miis?  secernere  aulem  a  eorpore  attimum,  nec  qoid- 
quaui  est  aliud,  nisi  emori  dtseere.  Quare  lioc  com- 
meuieaiur,  tnihi  credot  disjuiigamusciue  oos  a  cor« 
poribus  •  id  est ,  consuescaiuus  mbri.  Hoc  et  diiiu 
erimus  in  lerris,  erit  illi  cmtesti  Titx  simile ,  el 
cum  illuc  et  his  viuculis  emissi  fererour,  minus  ur* 

p  dabiiur  cursus  auiuiorum.  Quo  cum  Teiieriuios,  tum 

^  deniqite  TiTcmus.  Nsm  hasc  quidom  TiU  mors  esi, 
quaui  lameniari  posscSy  si  liberei. 

Tauta  charius  esi  patri»  ,  ut  eam  non  sensu  no- 
f  tro,  sed  salute  ipsius  iuetiamur.  Itaqiie  nuii  deu^r* 
ret  sapiientem  mors,  qua  propter  ineertos  e-isus 
quotidie  Imminet ,  el  propter  brevitaiem  riia  uun- 
quam  potest  longe  abesse  ,  quomiuus  iii  oniuo  teiii- 
pus  reipubl.  suisque  consulat,  et  po&leriutem  ipsam 
cujus  sensuffl  luhitorus  Don  sit«  ad  se  putei  perti- 


Natura  sie  se  habet ,  at  qoomodo  iiiitium  nobis 
omnium  rerum  onus  ooster  aueri,  sic  eiitum  mors ; 
qua  al  nibil  periinuit  ad  nos  snU  ortum,  sic  uihil 
post  morlero  ad  nos  pertiDebiU 

Q^m  Toro  clas  loogs  osi,  oot  quid  omnino  liominl 
loDgum?  Nonno  modo  poeros,  OMdo  adolescenies 
Id  cursu  a  Urgo  insoqoens»  doc  opiosDtos,  assecuu 
esiscDectus?  Sed  quia  oihil  ottra  habemas ,  lioe 
tongum  diciraus ,  oiDuia  ista  perinde  ul  cuique  dau 
V  suiit,  pro  raiB  parU  tIu  longa  aat  hreris  dicuntur. 

Si  exspecundo  el  desiderando  pendemas  animis 
el  craciamur  el  angimur,  proh  dii  <imm»rules;  quam 
opubillter  fllud  iter  ineimdum  esse  dehel ,  qtio 
coiirecto  uaila  reliqua  cura ,  nuila  soUiciltido  sil 
futural 

Non  mlserabiliier  Tirdaras  emoritor.  Nec^im 
onquam  bono  f|uidquam  mali  evenire  putest,  nec  viio 
uec  mortttOt  nec  unquam  ejus  res  a  diis  immorta- 
libus  negligentur.  Nos  aotem  Uoeamus,  ut  Dibii 
ceoseamus  osse  malum,  quod  sit  a  Datum  datam 
omoihus  iotolligamusque  si  mors  inalum  sii,  es«o 
malum  sempiurnum.  Nam  Titae  misera  mors  fiata 
esse  viddttr.  Mors  si  ost  misera»  tinis  Duiius  osso 
poiesi. 

QuaDquam  sodsos  abierit»  Umoa  summis  ei  pro* 
priis  honis  laodis  ei  gtorix»  quamTis  dod  seiitiaul» 
mortui  ooa  carehuoL 


1083 


BEDifi  TENERABILIS  OPP.  PARS  1.  SBCT.  II.—  DUBIA  BT  SPURIA. 


lOM 


Noitenim  tam  ciimulns  bonornro  Jocundus 
polesl*  qiinm  molesta  discessio. 

Ilomines  morlem  ?el  opure  Incipiant,  vel  limere 
desist«nl.  Nam  si  suu>mns  ilte  tlies  non  exsiineiionem» 
seti  cominuutionem  slTerl  loci,  quiit  optaliilius  ?  sin 
aMii*ro  perimii  el  delel  nmnino,  qiiid  metiiis  qusim  in 
inediis  Titae  laborilius  obdomiiscere,  et  ita  conve- 
niente  somino  consopiri  sempitemo.  Quod  si  flat, 
molior  esi  Eunii  qiiam  Sotonis  oratio.  Uic  enim  no- 
sier : 


Nemo  me  iacrymis  deooret(loqait}nec  fuoera  fletu, 


At  vero  ille  saplens  : 

Mors  mes  ne  eareal  IsaTinis,  lioqaamas  amtcis 
Moerorem,  ui  celelireui  faoera  cum  gemila* 

No<  ?ero  si  quid  lale  acciderii,  iit  a  Deo  denantiatiim 
▼idealur,  ni  eieamus  e  viia  laeti«  et  agenies  cralias 
pareamns»  emitiiqueiios  e  cnsiodia  eiienri  ▼Tuculis 


esae  A  viH  Tolomiis  esse,  qQonttro  a  ^iirii  vlrtis  nomen 
esi  mniuata. 

Nibil  babei  natiira  pncslantias,  nibil  qaod  msgif 
eipetai,  quatu  bonesiaiem,  quaro  laudemy  qoaiu  dK 
guiiaiem,  qiiam  decos. 

Nos  si  pes  eoiidotnit,  si  dens ,  sed  fae  toCuro  dolert 
corpus,  terre  non  possumus.  Opinio  esi  qacdam 
effciniiiata  ac  tevis,  nec  In  dolore  niagis  quam  esdero' 
In  Yoluptaie.  Iloe  enim  inaiime  in  dolore  esi  provi* 
dendtiro,  ne  quid  abje<^e,  ne  quid  limlde,  ne  quid 
igiiave,  ne  quid  servilLler  rouliebriierque  faciamas. 
Ingemiftcere  nonnunqoam  viro  concessuro  est,  idqae 
raro,  ejiilatas  ne  mulleri  qaidem.  Nee  vero  unqusffi 
ingeiniscii  vir  foriis  ac  sapiens,  nisi  forte  ui  inicn- 
dat  se  ad  rirmitatero,  ui  in  stadio  corsores  eicll& 
mani  quain  roaiiroe  possunt.  Faciont  idem  cun 
eierceniur  aiblete.  Fiigiles  vero  eiiam  curo  lerioat 
adversariuro  in  jactandis  eaestibas ,  ingeniscunt, 
non  quud  doleant  aniroo  ne  soccMmbaot,  sied  quia 


arbiiremur,  ut  aut  in  «teraam  et  plane  iii  noslram  n  proruodenda  vooe  omne  eorpus  Intenditor,  ventiqiie 
a — I ._.   — . — .._.. pjjjgjj  veheinentior.  Cum  autero   nibil  iromimuiiur 

doloria,  cur  frastra  inrpes  esse  volomus  T  Qoid  eiiam 
esi  fletu  routiebri  viro  turpius  ? 

Saepe  enim  mulii  qui  aut  propter  victoriae  eopidi* 
latem,  aoi  propter  glorim  amorem«  aui  etiam  ui  jos 
suiin  ei  iibertateni  tenereni,  vutnera  ezceperuni 
fortiter,  et  iulerani ;  iidero  otitissa  coaientione.  do- 
lorem  niorbi  ferre  noo  possuni.  Ne(|ue  enlro  itlon 
quem  facile  iuteraiil,  raiione  aui  aapieniia  iiilerani» 
aed  studio  poiius  el  gloria.  Si  omuia  fugieiida  lorpi- 
ludiub  adipiscendaeque  bonesiaiis  eausa  facianiuSy 
uon  Diodo  stimulos  doioris»  aed  etisro  folmiua  for^ 
luiic  contemnamus. 


domiiro  remigremus,  ani  omnl  sensu  molesitaque 
caraamos.  Sin  autein  nibil  denuntiabitur,  eo  tamen 
ainius  animo ,  ui  illuro  borribilem  diem  aliis  nobia 
faitstum  potemus,  nibilque  in  roalis  dnc^muSy  qijod 
sii  vel  n  diis  immortalibiis  vel  a  natura  parenle 
omnioro  consiilutom.  Non  enlro  temere  uee  for- 
tuito  facii  et  creaii  tomus.  Portum  itaque  nobis  pa- 
ratum  ei  pmrugium  puierous,  quo  uiinam  velis  pos- 
sis  penrehi  liceat.  Si  eniro  reflantiboa  venlis  reji- 
ciemor,  umen  eodem  paoloiirdios  referamnr  neces- 
se  esi.  Quod  aoiem  oronibos  oecesse  est,  id  ne  roise- 
rum  uni  esse  potest. 

Agarous  ea  potissimom,  qu»  lcvaiionem  habeanl 
xgriiudiiium,  formidinum,  cupidiiatiiro»  qut  iu  orooi 
pbitosophia  eit  fractut  uberriutus. 

Ez  Uh9  $eamdo  Tuicutanarum  qHtttdonum  M.  TulL 
Cictronii, 

Difncile  est  enim  in  pliilosopbia  panca  esse  ei 
Dota»  eui  non  siiii  aut  pleraque  aut  oiuiiiii.  Nam 
nec  pauca  nisi  e  niultis  etigi  possunt,  nec  qui 
pauca  percepii,  noti  idcni  relif^ua  eodein  studio  per- 
seuneiur. 

Nain  qui  id  quod  vilari  non  potesl  metoit,  Is  vi- 
vere  aninio  quielo  nitllo  modo  |M>iesi.  Sed  qui  non 
niodo  quia  necesse  esi  mori,  verum  etiam  quia  ni- 
hil  babel  mors  f|uod  sii  horrenduui,  mortem  non 
limet,  niaguuro  is  aibi  pr«&idium  ad  beaiaro  vilam 
conipurau 

Effectus  eloquentlae  esi  aodientiuro  approbiiio. 

Eflicii  hoc  pnilosopbia»  Bcilicet«  roedeior  aniroos, 
inanes  soliiciiudines  detrabil,  cupiditatibus  liberaly 
.peliitlimores,  forieseniro  oon  modo  foriuna  adju- 
vatt  ut  esl  in  veteri  proverbio,  sed  roulio  roagis  ra* 
lio,  qoae  quilHisdan  quasi  prxceptis  confirroai  vica 
foriiiudinis. 

Naro  uiagerquarovis  fertilis  sioe  culiura  fructuo- 
ios  esse  nou  potesi,  sic  sine  doctrina  animus.  Cul* 
lnra  autem  aniroi  pbilosophia  est,  baec  eilrahit  vera 
radicilus,  ei  prxparai  animos  ad  saia  suscipienda, 
eaque  roandat  his«  et  ui  ita  dicaro,  serit,  quae  adults 
fructus  ubOTimos  ferant. 

f  imiindui  esi  animua  ad  dolorem  ferendum. 

Sine  pradeniia  ae  ioielllgi  quidem  ulli  virlus, 
nednm  esse  potesi. 

TemperaDtii  non  siuel  le  qoidquim  immoderite 
facere. 

Gonsueiudo  eniro  labororo,  perpessionero  dolorom 
etficli  faciliorem.  Nam  ferre  laliorem,  couiemnete 
\ulntt8  consueiudo  docei*  Coiisueladinls  enim  ma* 
gna  visesi.  Uui  beue  liistiiuli  suoi»  iccipera  plagam 
naluut  quam  iurpiter  viiare. 

Appellaii  est  i  viro  virtus ;  viri  iuiero  proprion 
maiiroe  eit  furiiludo,  cujus  munera  suni  roaiimi 
(Iho,  icilicel,  nionis  dolorisque  contempiio.  Uien- 
dum  e>i  igiiur  iis  si  virluiis  coiupoies^  vet  potius  ii 


Es  Ubro  ierlio  TuieuUmttrum  tfumuiouum  Jf •  Tuit* 
Cicerouii, 

Sunt  enim  ingeniis  nosiris  aemini  Innnu  virta- 
tam,  quae  sl  adolescere  lieeret»  i|»sa  nos  ad  beatan 
P  viiim  ntturi  perdnoerel.  Nunc  tutem  simul  itque 
^  editi  in  lucein  ei  suscepti  surons,  in  omni  continoo 
piavitate,  et  in  somma  opinionuro  perversiiaie  ver« 
samiir,  ul  pene  cum  tacie  iiutrids  errorem  sniisse 
videsmur;  curo  vero  parentibus  red(tiii«  deinde  ma* 
gisiris  traditi  siimus,  tum  iia  variis  imbuinar  erro- 
rilius  ui  vaDitali  veriias  ei  epiuiooi  coolinnitae  na* 
lura  ipaa  cedat. 

Aniroua  «ger,  ut  ait  Ennius,  seroper  errai,  Deque 
pati  neque  jjMsrpeti  potest;  eupere  nunquam  desiuit« 
profecto  animi  roedicina  est  pbilosophia.  Noa  aulta 
omnes  qui  curare  pani  se  aunt,  coniiuuo  eiiiro  con* 
valeseoni;  ioiroi  iuiem  qni  se  sioari  voliierani, 
praecepiisqoe  pareniuro  paruerini  sapienium,  sine 
ulla  dubiiatiODe  ianaiiiur.  Eliitsi  sioiias  sil  ininos, 
quod  sine  pbilosophii  fieri  doq  poleslt  llDis  oiiseria* 
rom  nulltts  esi. 

Muiius  iolmi  est,  rillone  bene  uti ;  ei  Mpienili  ioi- 
mus  ita  seroper  affectus  est,  ui  ritione  opliroe  utiiur. 

Videniur  enlro  omnii  repeniini  griviora. 
D     Prcmediliiio    fuluroram   miloram  leiiii  eoron 
idvetiium,  qua  venientii  ionge  inte  viderii. 

Aiiasagoram  feroni  nuniiau  roone  filii  diiisse  i 
Sciebam  me  genuisse  rooruiem.  Quae  vox  deelarai 
iis  esse  baec  acerba,  a  quibus  non  fuerini  eogiuu» 

Ergo  id  quidem  non  dubium,  qoio  omuia  ^oas 
mila  puteutur  aini  improvisi  graviora.  Molium  lU- 
que  |i0ssuni  provisiu  auimi  el  prseparaiio  ad  roinoeD- 
dum  dolorero.  Nitiii  euiin  eat  quod  Um  obtundal 
etevetque  abgriiudiiiem,  quam  perpetua  in  oroni  viu 
cogiiatio,  iiibil  esse  quod  aceidera  non  possii»  quam 
mediUiio  condiitoiiis  bumanae,  quaro  vitc  lei  com* 
meiitaiioqiie  pareudi,  qua  iion  boc  affen,  ui  seroper 
mGbrearour»  sed  ui  nuiiquauu  Neque  eniin  qui  reram 
naiuraoi»  qui  viiae  varieUiiem,  qui  imbeciltiUlem 
generis  bumani  cogiUt«  moeret  curo  hiee  eogiui^ 
ied  fuciiius  feri,  curo  accidii  qood  posse  aeddere 
diu  cogiUverii :  quae  co||[itatio  una  roi»lroe  roale* 
sliis  euioes  extCDuat  et  diluii. 


iM5 


SENTENTIi£  PniLOSOPfIlCi£  EX  CICERONE  COLLECTifi. 


1086 


QQJd  est  aul  neqpius  aiit  lurpiu»eflem1iuito  firo? 
Ilostium  repeiitiiius  adventiis  magis  alii|iifindo 
coiiiurlial,  quam  eispectatu»,  el  maris  stib.ta  tempe- 
aiat«  (|uam  ante  praeviga  lerret  navigantes  vetiemen- 
tiiis,  et  ejnam<Mli  sunt  pleraque.  Sed  cum  diiigenter 
nec  opinalorum  naluram  consideres,  nihil  aliud  re- 
periesnisi  quidem  omnia  subita  fideri  majora. 

Seiisim  enim  ei  pedetentim  et  progrediens  exte- 
noat  dolor,  non  quo  ipia  res  immuiari  soleat  aut 
possit«  sed  id  quod  ratio  debtierat,  usui  docet  mi- 
Dora  esse,  qu«  sint  f  isa  majora. 

Tolerabilius  ferei  inconnnodum,  qui  cognoverit 
necesfto  esse  hommi  iale  qotd  accidere. 

Ea  eiiini  lege  naii  sumus,  ut  nemo  iu  perpetuum 
esse  posset  expers  mali.  Nam  inorialis  nemo  est 
quem  non  attingit  dolor  roorbusqiie. 

Acta  «tas  bonesle  ac  jtplendide  untam  afreri  con- 
MtaiioaeM  ut  eo^  qui  lU  ¥iierint«  aut  non  atiio^at 
cgriiudo,  aut  lefiter  pungat  animi  dolor. 

Pueros  vero  et  matres  et  magistri  etiam  c^stlgare 
ftolf  nl,  iiec  verbia  solum,  sed  etiaro  verbertbus,  si 
^uul  in  domestico  loctu  biiarius  ab  iis  factum  est 
mut  dictum,  piorare  cogunt. 

Theophrastns  morieiis  accusasse  naturam  dic:tur, 
qnod  cervis  et  eorniclbiis  vitam  diiiinrnam,  qoiirum 
id  nibil  inleresiet;  hominibus  quornm  maiime  in- 
terfuissei,  lam  eiiguam  Tium  dedissel.  Qnorum  ai 
aetas  potoissel  esse  longia(|uior,  fulurum  fuisse  ui 
•ninibus  perrectis  artibus,  omnl  docirina,  hominum 
▼iu  erudiretnr.  Qoerebatur  igitur  sa  tunc,  cum  ilia 
Tklere  coepissei  eisiingiii. 

Prsdarum  illud  est,  ei  si  quoeris,  rectum  quoqoe 
el  Ternm,  ut  eoa  qui  oobis  cbarissimi  esae  debeaui, 
aeque  ac  nosmetipsos  amerous :  nt  fcro  plus  fleri 
nalio  paclo  poiest.  Ne  optandum  quidem  est  in  anii* 
enia  ot  ine  itle  plus  quam  ae  ainet,  el  ego  illnn  idos 
qnam  me.  Perturbatio  enim  tiU;,  ai  ia  sii,  atque 
olHcioruin  omnium  cotise<|iietur. 

Eai  enim  proprium  stultil  aa  aliomm  viiia  cer- 
nere,  oblivisci  auoruin. 

Ilce  ofttcia  annt  consdantlom,  loliere  xgritodinem 
fonilitos,  aut  aedare,  aul  detriiht.re  qiiani  phirimum, 
nut  auppriniere,  nec  pati  manare  longtus,  aui  ad  alia 
traducere.  Sttinenduin  teoipus  esl  noii  ininua  in  ani- 
morom  roorbjs  qnam  in  corp^irum. 

Qiiid  autem  prafclarum,  noii  idem  arduum  ?  Ilse 
ei  lertio  Tnsc.,  aeqnuntur  ei  quario. 

Es  iikro  pmrlo  T»$fknarum  Qiuriltomim  Jf .  TulL 
Ciuromi. 

Ui  bona  natnra  appetinioa,  aie  a  malis  nalora  de- 
elinarona.  Omninm  penorliationom  natora  fontem 
esse  dieunt  interoperanliam,  qn«  esi  a  lou  roente 
el  reeu  ralione  deiectlo.  Naro  qoemadmodnm  tem- 
perantia  aedal  appeiitlonea  orones,  ei  efflcit  ul  hasc 
reeiro  raiioni  p»reani,  consnmatque  comiderata  ju- 
ilieia  meiilii,  sic  huic  iniiniea  intemperaniia  omnem 
anini.  auinm  inflaroroai,  conturbai,  inciut.  Itaqoe 
ei  «griindines  ei  metua  el  reliquae  perturbatioues 
orooes  gignunlnr  ex  ea. 

Onnibns  euiro  qnornm  mens  abhorret  a  ratione, 
aeinper  aliqois  aliia  dolor,  aliis  terror  iinpcodel. 
Uonio  frugi  owiila  recte  faclt. 

Qnid  eniro  Tideatur  ei  maffnom  in  rebos  homa- 
nia,  eui  «terniUs  oronis  toiiusque  roondi  nota  ail 
magniludo.  Nam  qoid  aol  in  siudiis  bumanis  aut  in 
lam  eiigoa  breriute  vits  maf;nnm  sapienii  videri 
poiesi,  qui  semper  animo  sic  escubat,  ut  ei  nibil 
iniprovisnn  aceidere  possit»  nibil  inopinatum,  nihil 
oiiinino  noirunT  aique  idem  acerrimam  iu  onines 
partes  aeien  iiilendii,  nt  aemper  videat  aedem  sibi 
ae  loeon  aine  molesiia,  aiauei  angore  vlvendi,  oi 
qoerocunqoe  easnm  forlnna  InTexeni,  hoiic  apte  el 
quiete  ferat.  Qood  ai  faciel,  non  aegi  itudine  solum 
▼acalrii,  aed  etian  pertuibationibos  omnibus  reii* 
quis.  Ilis  aoten  facaua  animus  perfecte  aique  abso- 


A'lute  bealns  enicit,  idemque  cnncilalus  ei  absiractut 
ab  intogra  certaqiie  raiioiie,  non  cousuntiam  soluin 
antiitit,  vernro  eliaro  aanitatem. 

Iinpuiiita^  peccatonim  daia  videtur  eis  qiil  et  i^a- 
miniam  et  inUiniam  feruut  siiie  dolore,  morderi  esl 
roelius  conscienti». 

In  nmnibus  fere  rehus  roediocriuiero  esse  optiinam 
eiisiimaiit. 

Neque  asI  eniin  ulfa  fortitudo,  qn»  rationis  esl 
eipers.  Contcmnendc  aunt  boman»  rea,  negiigenda 
mnrs  est,  patibiles  el  labores  et  ddlores  puundi. 
II.TC  cum  conslituta  sint  judicio  atque  e<instanii 
seiitentia,  umen  esl  robusta  illa  elsubilis  fortl- 
tudo. 

Uiile  esi  enim  nti  molo  aniiui,  qoi  uti  raiione  noo 
poteai. 

Non  enim  sosctpere  ipsi  aegrtludinea  propier  alios 
debemus,  sed  alios  si  possumus  levare  «grttodiue. 

Adbibila  ralio  eernit  qoid  oplimum  sil,  neglecta 
Q  muUis  implicatnr  erroribus. 

Est  aiitem  utilis  ad  persuadendum  ea  qu»  accide- 
riini  ferri  el  posse  el  oporlere»  ennmeratio  eomin 
qui  tutenint. 

Siut  sane  isia  bona  qnaa  puUnlnr,  honorea,  divi- 
liae,  voluptaies  cieteraqoe ;  Umen  In  eis  ipsia  po« 
lieudis  eisultaos  gesUifosriue  tietitia  lorpis  est.  Ul 
ai  Irridere  coocessum  sii,  vitoperetur  umeo  eacliin- 
naiio.  Eodem  enim  vitio  esi  elTusio  animi  in  hotilia, 
qiio  in  dolore  coniractio ,  eademqiie  levitaie  cupidi- 
tas  i*al  in  appclendn,  qiia  lastilia  In  fntendo.  Et  u| 
nimls  tfHifti  nolealia,  aic  animi  elati  laetiiia  jure 
Judicantur  leve^.  El  ul  lurpea  sunt  qul  eflTernnt  se 
laetitia,  lum  cum  fruuntur  renereis  voluptaiibus,  sic 
flagiliosi  qui  eas  inflaroroato  animo  concopiscunt. 
Il«c  ex  quario ,  sequontur  nune  ei  quinio  et  ulliuio 
libro. 

Ex  libro  quinto  Tuicutanarum  M.  Tull. 
Ciceronit. 

^  Oroninm  ▼Uioniro  peccalorumqne  noatroruro  oiii* 
nis  a  philosophia  petenda  eorreclio  est,  cnjos  In  si- 
num  curo  a  prirois  teroporibus  aeiatls  nostr»  volun- 
tatis  siudiumf|ue  compulisset,  his  gravissimis  casi- 
bus  in  eumdein  portum  ei  quo  eramus  egresni.  roa- 
gna  j!iel:ili  lempesute  confugiroiis.  0  vit»  pbiloso* 
phia  duK,  0  virtuiis  lod.igairii,  eipultriique  vitio« 
rom !  Quid  non  modo  nos,  aed  omnino  vita  homi^ 
non  sine  te  esse  potuiaset?  Tu  nrbes  peperisii,  ta 
dissipaioa  hominea  in  aocieutem  Yitae  conTOcasti, 
tu  eos  inler  se  primo  doroiciliia,  deinde  eoiijngiis, 
tom  litteramm  el  ▼ocnm  comraunione  juniisti ;  m 
invenlrii  legum;  In  maf^stra  roorum  el  disciplinaa 
fuisii.  Ad  le  eonfngirous»  a  le  opem  petimos,  llbi 
nos,  ot  antea,  roagna  tx  parte,  sie  nonc  peniiua  lo- 
losque  Iradirons.  Est  auiem  unus  diea  bene  el  ei 
praeceplis  luis  aeins,  pene  toii  imrooruliuti  ante- 
ponendua.  Cnjos  igitur  potios  opiboa  oiaroor  quam 
luis,  quae  et  vitas  iranquilllutem  largiu  nobis  ea,  et 

D  lerrorem  roortis  austulisti.  Gave  enlro  pules  ullam  in 
phil(»sophia  rocem  emissam  clariorein,  nlluinve  esse 
philosophiai  proroisaom  uberiua  aol  majits,  quam 
haec  voi  esi,  virtutem  satia  posse  ad  beate  viven- 
dum. 

Motus  lurbulenti  jactationesque  animomm  inci- 
Uix  el  iropetu  inconstderato  elaiae  rationera  omninin 
repellentes,  vit»  beaue  nollaro  partero  reiinquunu 
Quia  enini  potest,  roortem  aul  dolorein  roetuens,  quo- 
rum  alterum  semper  adest,  alierum  seroper  iropeo- 
det,  ease  non  oiiscrT  Quod  si  idero,  quod  pleruniqne 
flt,  paupertatein,  ignoniiniain ,  infaiuiam  tiroet,  ki 
debilitaiem,  caeciutem,  si  denique  quod  non  siogu-^ 
lis  homiiiibiis,  setl  potentibus  populis,  saepe  cooiiu- 
giiy  servituiem,  potesl  ea  tiinens  esse  qoisquam 
Deatust  Quid  qul  non  modo  ea  futura  tiinet,  yitruiw 
etiam  feri  susiinetque  praesentia?  adde  eodcm  ei« 
silb,  lucua,  orbitates,  qui  rebus  his  fractus  aegritu 
d.ne  eiiam  cliditnr,  fiotest  Uudcin  es  e  non  rolscr- 


1087  BEDJS  VENERABILIS  OPP.  PARS  II.  SECT.   I.  —  DUBIA  ET  SPURIA. 

rimusTOulil  ▼ero  illum  qoein  libidinilnis  inflamma-  A 
tnm  fi  fureniem  videmat,  omnia  rapide  appeietiiem 
eiim  tiieipt«*biri  r upidiiate,  quoquA  aflloentias  toIu- 
piaiet  uiidlqoe  baurlal,  eo  gratius  ardentiasMne 
sliietitem«  nimne  recte  miserrtmnm  diieris?  Quid 
elaius  ille  letitate*  inaniqiie  Ixtitia  eisuUans,  et 
Ieni4*re  gesliens,  nonne  tanio  mlserinr,  quantA  sibi 
videtur  beaiior?  Er^o,  ut  bi  miseri,  sic  contra  iili 
be^ti,  quos  nuili  nietus  terrent,  iiullce  aegritudines 
eiednnl,  nnll»  libidines  incilant,  aull»  fntiles  l«ti- 
tiae  eisullanies,  languidis  liquefaoiunt  voliipiatibus. 
Qiind  si  est  qui  Tim  forlunae,  qiii  omnia  humana, 
qus  cuiqae  aecidero  possont,  tnlentbilia  ducat,  ei 
quo  nec  timor  eum,  nec  auRor  a  lingai,  idemque  si 
nihil  concopiscet,  si  nulla  efferatur  animi  inani  vo- 
luptale«  quid  est  cur  beatus  non  sil  ?  Ei  si  basc  vir« 
toie  efAciontNr»  quid  est  cur  \irtttS  ipsa  per  te  nim 
efliciat  bealos! 

Neque  eiiim  flnem  ni:ni|uam  invenii  libido. 

Acute  diftputamis  illud  est,  non  quid  quisqoe  dicat,  B 
ted  quid  cuique  dicend«im  sit,  videre. 

Ouinibus  enim  virtutibus  instrocios  et  oroatott 
liiir.  s:ipiente8,  luui  viros  bnnnt  dicimos. 

Non  ei  siiigolis  vocibus  philosopbi  spectandl  soni, 
ted  ei  perpeiuitate  atque  contiantia. 

Rem  eiiiin  opiner  tpectari  oportere,  nnn  verba. 

Nam  coi  viro  ei  teipso  apia  sunt  omnia,  qose  ad 
beate  vivendum  reronf,  nec  sotpenta  aliorum  aot 
bono  cato  aut  eontrario  pendere  ei  alt<*riat  eventia, 
eteirarecogontur,  hoic  opiime  vlvendi  ratio  com- 
paraia  est.  Neqoe  enlm  lciabiiur  unquam  nec  mm- 
rebit  nimis,  qul  lemper  In  seipso  omnem  spem  re* 
piinit  sui. 

Huroanot  animit  decerplut  ei  roeiite  dirina  cum 
allo  nullo,  nisi  cum  ipto  Deo,  ti  hoc  fas  est  di<  to« 
eomparari  potesu  llie  igitur  ti  ett  excoUiis,  e t  sl 
ejut  aciet  curata  ita  esi,  ut  oe  caecareiur  erroribut, 
Ot  perfecta  mens,  id  ett,  absotuta  ratio,  qoa^  i<ieni  est 
qood  virtoa.  Et  si  omne  beaium  est  cui  nibil  deest^  Q 
et  qood  in  suo  genero  eipletum  atque  coniolatttm 
esi,  id  virtus  ett  propriom,  certe  omnet  ▼irtutlt  ti  «• 
potet  beatas  tuni. 

Qoid  enim  deett  ad  bene  beateqoe  vivenduro  oi 
qui  confidit  tuit  bonit,  aut  qni  diflidit,  beatut  esse 
quis  poiest?  Voliimos  enim  eum  qui  beatot  tlt,  lo- 
lum  ette,  ineipognabilem,  septom  atque  muultom» 
iion  ut  parvo  meto  pr^ditut  sil,  sed  ut  nullo. 

Mon  sunt  bona  dio^nda  nee  bal^enda,  quibos  ab- 
ondamem  licet  ette  miterrlmom.  Ao  dubiiat  qoin 
praesiant  valetudine,  Tiribot,  fomia,  acerrimit  liito* 
gerriuiitqoe  tentibot,  adde  etiam,  si  libet,  pemiciia- 
tem  ei  vqlocitaiom,  da  dlvitias,  booores,  imperia, 
opeH,  gloriam,  tl  foerit  It  4|ol  hsec  babei,  injustut, 
Intemperaut,  tiinidot,  bobeti  ingeoio  atquo  uullo, 
dubiubisne  to  «mii  miterrtmam  dicere? 

Sic  prineept  illo  |ifailosopbi«  disserebat,  quallt 
cujusqoe  elfectut  etsoi,  lalein  ette  bominem ;  qualit 
anteni  lioroo  ipse  ossei,  lalem  etse  ejttt  oraiinuero  ;  j. 
orationl  auteni  facta  timilUiiia,  faeiit  vita.  Affectua  ^ 
aoteni  animt  In  bono  viro  laodabilit,  et  vita  igitur 
laoiiabilit  boni  viri  et  konetti,  ex  qoibut  boiiorum 
beat;im  vitam  ette  coiietuditur. 

Vir  temperatut,  constans,  sine  metu,  tino  a^riio- 
dine,  tine  alacritate  ulla,  tine  libidlne,  nomie  beatos? 
Boau  vlu  laodabilit,  nee  quidqoam  tioo  vkiuto  lao- 
dabile.  BcMa  igiiur  iu  vlu  virtou  conflcitor. 

Etenim  uttiultitia.eUl  adepla  ettqood  concupl- 
vit,  nunqoam  te  Umen  tatis  consecuUm  puUt,  tie 
tapientla  temper  oo  conteitu  est,  quod  adettt  no» 
que  eom  onqoam  sul  pceuiut.  Sic  se  ret  habet : 
te  tua,  me  delecunt  mea. 

Nonqoam  natoram  mot  vlnclt,  ett  enim  ea  tem- 
per  iiiTicU. 

Sapieniit  ett  enim  proprlum,  nihil  qood  pcenllere 
posslt  faoere,  nihil  Invitom;  snlendide,  consUDter* 
f  raviter,  hooetU  omnia,  nihil  iu  ei8p*>ciare  qoatl 
ccrto  futoromi  nlhll  com  accidcrit,  admimri,  ol  iuo* 


I08S 

pinatum  aut  novom  acidi^^to  vldeatur ;  omnia  94 
suuin  arbitrioni  referre,  suii  sure  judidts ;  quo  qaid 
f^it  beaiius.  mibi  certe  in  inentem  venire  utni  potett. 
Ne  inmtte  qnidem  uti  postunins,  mnlln  cibo  et  poiiono 
repleii  nec  uuquaui  mibi  placuit  bis  in  dio  saturam 
fleri. 

Qiiomodo  Jttconda  Tiu  esse  potett,  a  qoa  abtll 
prmleniia,  absit  moileratiu? 

Diet  deliciet,  ti  velim  panpdrUib  caosam  defoa* 
dere ;  aperia  enim  res  esl,  et  quoiidie  not  ipta  na  • 
tura  adiuonet,  quani  paiici<i,  quam  fiartit  rebut  egeil, 
quamve  vilibvt.  Noin  igitor  igiiobillUs,  aot  homili- 
Ut,  aut  eiiain  popuiant  oflensio  sapientem  beaioM 
esse  prohibebit?  vlde  ne  plut  commendatio  in  Talgiit, 
ei  iL-ec  quae  expetitur  gloria,  moletllje  babeat  quaoi 
vulupiaiis. 

An  tibicines  blqne  qui  ffdibos  oUntor,  too,  noo 
miiltitudiiiis  arb;trio,  cantus  numerotque  moderan- 
lur  ?  Vir  sapiens  multo  majore  aru  nraeditut,  imm 
qoid  veri»siuiuin  sii,  ted  quid  velit  vulgot  eiqoiroC* 

liijnriiit  forluna:  qiias  ferre  nequeas.  difogiendo 
relinquas.  Et  b»c  sufflciaut  ei  Uumtioolboa  T«- 
tculanis  llarci  Tullii  Ciceronis. 

Ex  llbro  icxlo  d$  RepublUa  M .  7«//.  Ct^oali* 

Pit  enlm  to^pe  fere  ot  cogiutionet  termmio«qao 
nostri  pariant  aliqnid  in  somno,  quale  de  llofoero 
scribit  Ennius,  de  quo  videlicet  sa;pisslme  vigilana 
tolebat  cogitare  et  loqui. 

Omnibusqui  pairiam  conservaverint,  adjuverinf» 
aoierint,  cerium  este  in  coslo  deflnltum  locuw,  nbi 
boati  tempiurao  svo  fruantur;  nihil  est  enbn  itli 
principi  Deo,  qui  oinnem  mundum  regil,  qu»d  qoi- 
deni  in  lerris  Cal  accepiios,  qoam  concilia  coRtiisqae 
bomiiium  jure  sociati,  qua  civiuies  appethinUr, 
bamro  reciores  et  cooservatoros  binc  profecti  boe 
reverieuiur. 

Ui  vivont  qui  e  corpomm  ▼Incolis  Unqnain  e  car* 
cere  evolaveront,  vestra  Tcro  qui  dicltor  vita,  mort 
etu 

Nisl  enlm  Deot,  it  cajot  hoc  templom  ett  nnno 
qiiod  consplcls,  istis  U  corporit  costodiit  liberevo- 
rit,  buc  tibi  aditot  patere  non  potetl.  Hominet  enim 
tuut  hac  lege  geoerati,  qui  toerentor  illom  globom, 
qoein  io  boc  leinplo  mediom  videt  qoao  um  did- 
tur,  hisque  aniiuua  dalttt  etl  ei  illit  templteraia 
ignibtis,  quc  tidem  et  tullat  vocatit,  qom  rouiidai 
et  globoste,  divinit  animaue  mentibot,  circolot  toot 
orbeM|oe  conflciunl  celeriutof  mirabili.  Qoare  ubi 
Publi  et  pib  omnibot  retlneodttt  animua  etl  k  oi- 
tiodia  eorporit,  oee  injotso  ejot  a  qoo  IUe  etl  uobia 
datnt,  ei  hominlt  viu  inigrandnn  osi,  ne  monoa 
bumanom  aasignatom  a  Deo  defogiste  fidoamhii. 
Sed  sic,Scipio,Jostitiam  oole,  et  pietalem  qoa  eoaa 
magiia  in  pareiitibua  et  propioqnlt,  tom  io  palrie 
maiiina  eti,  ea  viu  via  ett  in  cmiom. 

Uasc  ccriettia  seroper  tpecuu,  HU  bonMma  ee«- 
temnito.  To  euiro  quam  celebritatem  terraooia  Ihk 
minuffi ,  aul  quam  eipeundam  eoesei|ai  gleriaai 
potet,  videt  habiuri  rarit  et  angostit  in  lecit,  et  m 
ip^it  quati  maculls,  ubi  habitator,  vasias  aolilodineg 
interjectas,  hotqoe  eoi  incoloot  noe  BBOdo  ioterni* 
ptot  ita  esse,  ot  nibil  inur  ipsoa  ab  aliis  ad  aliee 
Dianere  possit;  ted  parllm  obliqoos,  parllm  trans- 
vertos,  partim  omnet  edvortoe  staro  vobit,  1  qoiboe 
tpecum  gtoriara  cerU  nollam  poleatit. 

Non  modo  non*  tsternam,  aed  ee  diolamam  qoi* 
dem  gloriam  assequi  pottomua. 

Igiur  alu  tpectare  ti  volet,  atque  hane  aedem  el 
titernam  demum  centueH,  neqoe  u  tenMoibaa 
Vttlgi  dederis,  oec  io  pnemiit  booiaeit  tpea  poaoeria 
remm  toarom,  toit  U  iUoeebrit  opoiiei  ipaa  vinae 
Irabat  ad  vemm  decot.  Qood  de  U  alli  ieqoaeior» 
Ipai  videani,  aed  loqoenior  Umen.  Serqae  eeim  llie 
emnla  ei  aogotiilt  cingiior  hia  regleooa^  ^ooa  fidot. 
Mee  unqoam  de  oilo  pereania  foii,  ebnduf  f 
loicritOi  eblivione  pottcriutis  eiatiaguiior. 


1099 


raOVEHDIORUM  LIBER. 


Cnoi  ptteil  igiiar  id  «ternnm  «fte  qniNl  a  seipso 
iBOveatury  qnis  esl  qui  liaiic  naiuram  animift  e^se 
Iribotum  negel?  Inanimatiim  ¥i>l  inanimum  aiiiem 
ett  omne  qund  pulsu  agiutur  eitenm.  Qund  enim 
est  animal,  id  motu  cietur  iiiteriore  ct  suo.  Nam  lixc 
est  propria  natura  animse  ati|ue  vis,  quae  si  e^i  mw 
ei  omnibos  qune  sese  inoveat,  neq<ie  nata  ceiie  est 
et  «tema  est,  lianc  tu  eierce  opiiuiis  in  rehus.  Suot 
auiem  hx  optim»  curje  de  salute  patrix,  quihiis  agi- 
latus  et  eierciiatus  atiimus  velofrius  in  hanc  scilem 
et  dtmium  !>uam  pervolabit.  Idqne  ocius  faciet,  si  jam 
toBC  cum  inclnsus  erit  iu  corporCv  euiiiiehit  furas, 
ot  ea  qu«  eitra  erunt  contemphus,  quam  mAxiine 
se  a  corpore  extrahat .  Namqiie  eurum  animt  qoi  ko 
▼oluptatlbus  corporis  dediderunt,  eanimque  se  quasi 
Bilnistros  praebuerunt,  impulsuqne  libidinum  volupia- 
libus  obedientium,  dcoruin  et  hominum  jura  viola* 
Ycruni,  corpoHbus  elapsi  circuro  terram  ipsain  volu- 
untor*  Nec  bonc  Iji  locum,  uisi  multis  exagitati  sa^is 
Bevertontor. 

QMm  atrox  M.  7.  Ciaranit  fmerll  mort^  hm  urkit 
Valiriut  Mtudmut ,  de  ingradt^  doeet. 
llarcus  Cicero  Ciieuin  Pompitium  Lenatem  Pieenas 
regionis,  rogatu  Marci  CHii,  non  niinori  cura  uuaio 
•legantia  defendit,  eumqne  causa  admodnra  dubia 
flttctuaiitem»  salvom  ad  penates  suos  remisit.  Hie 
Poropilius  postea,  nec  re  nec  verbo  a  Cicerone  Issus 
oltro  Marcum  Antonium  rogavit«  ut  ad  illoin  pro* 
acriptum  mitteretur  persequeudum  et  jngnlandimi. 
Impetratisqoe  detesiabilis  mini^terii  partibus,  gaudio 
eisultana,  Cajetam  cucorrii,  et  virum,  omiiio  quod 
amplissimae  dignitatis,  cene  salobri  stodio  et  pras- 
aiantis  officii  privatim  sibi  veoeranduroy  jugulum 


A  priRDere  jiissit,  ac  protinos  capnt  Roman»  eioqiieo» 
11«  et  pacift  ciarissimam  dexteram  per  sunimum  el 
securum  oiium  ampulavit,  eaque  sarcina  tanqoam 
opimift  Bpfiliis  alacer  in  Urbem  reversos  esi.  No*|UO 
f-.i  sceleslum  ponanti  oniis  succurrit  illud  se  capul 
ferre  qnoJ  pro  eipite  ejus  quoiidam  peroraveraL 
liivaiiilaa  ad  lioc  monsirum  soggiilandum   litterae^ 

3uamobrem  qui   lalem  casum  Cioeronis  salis  digoia 
eplorari  queat,  alius  Cicero  non  eistal» 

Epitaphium  M.  T.  Cie,  tjuod  ttatua  ejut  perplexum 
ett,  ia  atde  magni  Jot^tt  apud  TuUornm  momiman^ 
tum. 

Uicjacet  Arpinif  manibus  tumolaiiis  amiei, 
Qui  fuit  orator  summus  et  eximios ; 

Queui  iiece  cnideli  maciavit  civis  el  hostis* 
Nil  agis,  Antoni,  scripta  disierta  maneni. 

Viiluere  iiempe  uno  Ciceronem  conficis,  al  le 
Tullios  «lernis  vulneribus  lacerat. 

^        Corpos  in  hoc  tomulo  magul  (Ucenmis  homatoro 
Contegilur,  claro  qui  ruit  iiigenio« 
Quiqoe  malis  gravit  eral,  tiilorque  bonorum» 

Qtio  pene  iudigne  consule  Roma  periu 
Sed  vigili  earM  dvV^iU  hostibus,  Urbem 
Suppticioqiie  datis,  prasstiiit  incoluinem» 

Elo  loii  princeps  magnis  mirabilis  actis, 
Tuilius  Indigna  cede  peremplus  ohit; 

Sed  terras  omnes  implevii  nomine  claro, 
Iiigenium  c«so  corpure  niorte  earei. 

Vivii,  et  ingenii  pollet  viriute  per  orbem, 
Cojos  itt  hoc  tumuio  meoibra  sepuha  jaeanl. 


VENERABILIS  BEDiB 

PRESBTTERI 

PROVERBIORUM  LIBER. 


PROLOGUS. 


Com  nnper  illa  quse  dicontor  Senecae  Proverbia 
per  alphalneti  ordinem  di&tincta  legiesero,  primo  qoi- 
dem  mirahar  tantaro  coiqiiaro  inlidelium  prudeniiaro 
ineise  potoisse,  qoanta  in  qoibosdaro  eorumdeni 
proverbiorom  dictis  reperitor.  Deinde  iion  parom 
iRcilabar  ad  hoc ,  ot  eom  aliqoo  simili  studio  imiia- 
ror,  oolligendo  scilicet,  tam  ei  saecularibus  qoam  ei 
aacris  liiteris,  lum  eiiam  ei  nostris,  proverbia  aliqua 
ad  sdtOcaiionem  fidelium  congroa.  Si  enim  idem 
Seneca,  nollam  fldem  vei  spem  nro  rterna  viu  obti- 
Benda  habens  ,  sed  tantuuimf^do  iu  hac  vita  inorom 
probitate  delecutur,  studuil  ei  se  corrigere,  et  alius 
ad  correctioiiem  in^Uruere ,  quanio  maKis  ego  qui 
eredo  Deum  obiqiie  esse  praesentein «  asteroanique 
▼iuro  diligeDtibus  se  promiiusutt^m,  <|uique  scto  oui- 
nibos  dictum :  Qui  audit^  dicat :  Veni;  et :  Ctama  ne 
entat ;  et :  Annuntia  popuio  meo  tcetera  eorum ;  et , 
juiu  evaogeliCAm  parabolam  alii  quidem  ^uinque 
ulanU  ad  usuram  data ,  aiii  vero  duo ,  alii  autem 
unoin,  patreramilias  dicente,  Negoiiamini  dum  tenio ; 
aliqiios  per  concessa  icieullae  dona  ad  «dUicatJonem 
trahere  debeo  I  £t  quam  jucundum  ac  suave  vided 
debet  oolcaique«  ut  aliqoa  seatenti«  brevi»siiiiae  ver« 
bula,  per  qos  eioeodari  valeat,  in  menie  inemoriaqoe 
aua  jdgiter  leneal «  quandoquidem  sceieraium  hitro* 
nero  paucta  verbis  Domiuo  suppiicantem  et  dicea* 
tem :  Memento  md,  Oo/niirey  Hum  venerit  in  r^oNin 


C  tuum  ,  scimua  oronium  veniam  peceatomro  ^oorun 
impeinisse  l  Qoem,  rugo,  intelligeiitix  d<moro  a  Deo 
poslulanieiu  eJocere  uon  potest,  qualiur  hoe  obti- 
neat ,  si  illum  versicolum  aaepius  secom  rorolnal : 
intetteetut  ^nut  omnibut  fackntkbut  eum  ?  Cerlo ,  al 
taoiommodo  sensom  eorttHMlom  verbomm  8elal«  ve« 
riuteroque  in  his  esse  credal,  sofficere  ei  possunl 
ad  saluiem.  Docent  namque  illum  quod  si  id  booom 
quod  jam  intelligit  raciat«  ainplior  ei  inulloctui  vo- 
niat.  floniie  hujusniodi  docirina  et  promissio  arople- 
denda  est  omni  modo?  Similis  qooque  doclrina  po- 
lent  inveniri  in  roultis  senteaitiis,  quas  bic  posol.  Sed 
prsdlctam  sententiolam  in  hoc  prologo  soiowmodo 
eiposui ,  ut  i«?cioris  animnm  ad  legeiida  non  solum 
Ist4  quae  hic  collegi,  sed  eliain  ad  omuia  $Atrm  Scii- 
pturae  dicu  inciurom.  Nuiii  enim  ad  saluiem  sufiicii 
qiiod  sacra  verba  sine  inU:iiiione  cordis  aodii^  vol 
legit.  (Jfide  el  Doniinns  iiosier  in  Gvangelio  aodilunea 
suos  6;epius  admoiieidicens:  Qui  Iwbet  aurft§u4iendi 

0  audiat,  Ac  ii  dicerel :  Uui  hahel  voluiiuiem  ei  iii« 
tentionem  illam,  ut  praeceptis  divinis  olie-lieus,  bona 
qu^e  intelligit  facial ,  docentem  nie  audiau  Ailuqo  n 
niliil  ei  prodest  verba  mea  audire*  ProvertNorum 
aoiem  hic  collectorum  dietis  parvuli  qoiUbei  aeliola- 
stici,  si  iu  coiquam  videatur,  possuut  poii  Paallerli 
lecUiinem  apte  insiroi.  Sunt  euim  oiulio  bret loria  ol 
plaiiioris  settleuli»,  quam  iiia  hbuloia  Aoiaoi  dM*ia; 


BfcDJS  VENCRADILIS  OPP,  PARS  I.  SBCT.  II.  «-  DUDIA  ET  SPORIA. 


1091 

sed  et  utillora  quam  qnx*dain  Caiotiis  verba ,  qu» 
ulraque  ouuies  peiie  niiigislri  legere  snlenl  nd  prinni 
pneniriiro  dociinienla «  noii  atiendenteft  qutwj  tam 
parvnlis  quam  geniuribus  Cbrlsti  lidelibus  s:icra  po- 
tius  quain  g«niiHa  riidiiiienla  primitus  sint  eshibend:i, 
iit  iu  bis  alii|uaienu8  insiructi»  postea  «a^culares  lit- 
teras  arti  grainuiaiirae  congruas  securius  discani. 
Nam  licet  parvuli  uiinus  capaces  sint  disceriiere  inter 
b4inuni  et  malnm,  f^icilius  tanien  et  tenacius  eis  inhae- 
rere  solet  malum  quam  bonum.  Ideoque  qui  studiosi 


IMf 

A  «sse  velint  pro  t>ono  insinieiid«nim  parvulorMi 
exitu  ,  stude;int  eiiain  nliqiiid  pr»  bono  eerua  in- 
iroiiu,  sciantqne  quia  difficilliinum  est  bomioi  reoe* 
dire  a  malo,  qnod  usu  coinprebendit  diutunio.  Pra* 
turea  attendeuduni  esl,  qiiia  cum  Deus  pi^ispicit  mpv 
pim  hominum  ai  vitieoi  ii  ett  inieUigtiu  tmt  rgfulreat 
Deum,  ceriiit eiiam  qu»  st  cura  vel  iotentio  ma|i- 
stroruin  in  diCirina disciputomm,  utrum  eos doceml 
pro  appeieii«la  gloria  sabculari,  an  pro  spiriiuali.  Bac 
vos  discipull,  pariterttuo  notaie  magistii. 


PROVERBIA. 


Adjutorium  nostrum  in  nOiniue  Domini ,  qni  fecit 
Cttluui  et  terraiii. 

Allevat  Dominus  omiies  qui  corruunt ,  et  erigU 
oniiies  elit»os. 

AiNid  Homiuuin  gressus  bominis  dirigitur,  et  viam 
ejiis  volei. 

Apud  Dominuiu  misericordia,  el  Ctipiosa  apud  eum 
redenipiio. 

Apprebenitite  disciplinam  ,  ne  qnando  ira*>caiifr 
Doininns,  et  |iereatis  de  via  jiisla. 

Arcla  et  angnsta  via  e»t,  quae  durii  ad  vitam. 

Anima  qu»t  pcciaverit.  i|isa  nioriei ur. 

Aninia  justi  sedes  est  sapientiie. 

Audiens  saplens  sapicnlior  erit. 

Averkio  parvuloruiu  inierOciet  eos,  et  prosperitat 
siuliorum  perdet  illos. 

Argeniani  elecium  tingua  jusli. 

Amicus  stultorum  eflicieiur  siniilis. 

Ambulaiis  recto  itinere,  et  liiuens  Deum ,  despici- 
tur  «b  eo  qui  uifainl  ^raditur  vi:i. 

Agiium  quociinque  icrit  tequi,  speclaliier  cnngruit 
viiginiuit. 

Avarus  non  implatur  pecunla ,  et  qui  aiuai  divitias 
fructum  non  capltei  eis* 

Accedens  ad  servitntem  Dei ,  sta  in  juatitia  et  ti- 
moro  Cbii&tii  et  praepara  animam  tuam  ad  icn:a- 
lioneni. 

Ante  ruiuam  eialtalur  cor,  eC  ante  gloriam  buml- 
liaiur. 

Aiier  alieritts  onera  porute ,  et  tic  adimplebitis 
legem. 

Aniinalis  bomo  oon  percipil  ea  quaa  sunt  spiritus 
Dei. 

Abel  es>e  renuit,  quem  Cain  malitia  iion  exerceL 

Ainor  Dei  nunquam  est  otiotos. 

Alqiciciis  disciplinam,  cito  sentiet  ruinam. 

Amictts  in  neceAsiiate  probatur. 

Amor  saecnli  coniemptut  est  Dei. 

Amor  scculi  ibesaurizat  morti. 

Aiia  iiercusHio  est  qua  peccator  quilibet  corrigitur, 
ulia  qua  coodemnatur. 

Ad  magna  gaudia  perveniri  oon  potest ,  nisi  per 
magnos  laboret. 

Ad  uiortem  properai,  qai.cito  de  qa<iqaam  judieat. 

Aiiiare  llltorum,  timere  esi  servorum. 

Apud  bomines  cor  ei  verbis ,  apud  Deum  vero 
verlKi  pensantur  ei  corde. 

Aqua  oobis  in  vinuni  vertitur,  quando  sacra  bisto* 
rta  in  splritualein  nobui  inielligentiam  comuiuiatur. 

Avarus  propne  caosa  esi  niiseria: ,  ingerens  tibt 
sitiin  avaritijB. 

Aniicum  res  secundae  parant,  advert»  probant. 

Avarus  nibil  n*cie  (acit,  nisi  quod  moiitur. 

Avaro  um  derst  qiiod  liabct,  quaiu  quod  non  babet. 

Avaritia  seinpcr  odiosos,  largitas  claros  (acit. 

Avarfria  desideratis  opibut  iiou  exstinguitur,  ted 
augctur. 

Ante  eoiiversionem  pra^cedit  lurba  peccatorom, 
post  conversioncm  sequitac  turba  leutatiouuuu 


Alierius  virtulis  ope  f  irlos  indigel  omnit. 

Amnre  r<H:u  uon  poterit»  uisi  pro  Gbritto  bmni* 
lieris. 

Ad  bainilitatem  non  potet  pervenire ,  nisi  mtgna 
H  utriusque  hoininis  coniritione, 
'^     Ardua  fides  rolHislos  exigit  annos. 

Affef ins  carnis  uisi  meniis  jure  demantur,  on«m« 
queniqiie  bominem  dncunt  ad  perdiiionem. 

Ardtia  res  mmium  famulari  post  dominaiom. 

A  Domiiio  cuncta  bona  tunt  omnino  peienda. 

Actio  viitutntii  consUt  perfeetio  morum. 

Aiiie  Dei  vultum  nil  pravi  eontiat  inulinm. 

Apertitts  et  nielius  per  opera  quam  per  verlHt  in* 
sinuaiur  via  viiz. 

Ambitio  multos  morialet  falsos  fieri  coegii. 

B 

Deati  qnonim  remiss»  suot  iniquiuies,  el  qaonNH 
tecta  sunt  peecaia. 

Benedictus  Domiuut  Deut  itrael »  qui  Cieii  alra* 
bilia  solus. 

ttcutus  qiii  intefligit  super  egenum  a  panperen^  ia 
die  nuia  liberabit  eum  Deus. 

Beatut  qui  teuebit  ei  allidet  panrulos  toos  ad 
C  petraai. 

Biachia  peccalomm  couUreniur,  confirmal  aotem 

jUbldS  D4:US. 

Itoiius  p:islor  auimam  suam  dat  pro  ovibus  tnlt. 

De.iti  qui  esuriuot  el  siliuiil  ju»iiliam,  quouiam 
ipsi  saturabuntur. 

Benedietus  vir  qni  coofidil  in  Domino,  ei  erit  Do- 
minns  liducia  ejus. 

Beatut  vir  qui  inventus  est  sine  niaeula ,  el  qui 
post  auruin  iioii  aiubulat,  uec  speravii  iu  pecuuia  el 
Ibesauris. 

Beatus  hanio  qui  semper  est  pavida^  qui  vero 
menlis  est  durus,  corruet  in  nialuin. 

Bciie  coiiburf^it  diiuculo,  qui  bona  quxrit.     . 

Bonum  esi  viro  cuni  porU«verit  juguui  ab  adole- 
sceniia  sua. 

Bonns  cst  Domiuus  speranlibus  in  eum ,  auiinai 
qu.f  rcnii  il.um. 

Bievis  oranis  malitia  super  malitiam  mulieris. 

L*eatus  qui  babet  partem  iii  resurrectione  prima. 
O     Beatus  vir  qui  suficrt  teutatiooem ,  quooiam  cuw 
pioliatiis  fueril,  accipict  coronani  vit«. 

ik'ne  loqui  el  male  vivere ,  uibil  eti  aliud  msi  te- 
ip^uni  dainnare. 

Bouum  iutellectam  babet,  qui  quod  recte  intelligii, 
facii. 

Bcneficium  qui  dare  nescit,  injuste  peiiL 

Bonoi  u.n  meiis  qiio  duriora  pro  veritate  toleral , 
eo  ccrlius  a:iernitatis  prxuiia  »|ierat. 

Beatius  cst  dare  quani  accipere. 

Bonum  si  facere  uequeas,  nou  tameo  colpes,  vel 
prohibeas. 

Boiia  conscieotia  in  tenebris  tplcodorem  proprium 
lenet. 

Brevitas  vitse  prssentis  pensanda  esi  ab  universi^. 

Bellum  opumum  aiitur ,  cum  tptriiut  camt  ad* 
venHtmr. 


mz 


PROVERniORUM  LIBER« 


1094 


BelSator  loriif  qiii  se  poterit  auperare. 

Bii  gralQm  trimiit,  qui  qnod  delN*t  cito  reiidit. 

Blaiidus  mansiietis  sts,  districtusqne  superbis. 

Bestia  erudelis  est,  cor  pravae  mulieris. 

Biliere  et  mjindueare  nulli  cor>cessum  est  ad  giilam 
eipl^ndaiii,  sed  ad  r^imem  sitimque  resiringendam. 

Bonus  Qoo  esi ,  qoein  malorum  improbilas  non 
probafit. 

C 

Charitii  non  est  ab  ullo  extorquenda,  sed  citm 
beneHciis  exquirenda. 

Charitas  paliens  est,  benigna  est. 

Charitas  opi^rit  multiluJinem  peccfttorum. 

Charos  nenM>  suos  C''ris(o  pr.-eponere  d^^bet. 

C<Bli  enarrant  gloriam  Dei,  et  opera  manuum  ejus 
annnniiat  finnameuiuin. 

Curo  electo  eiecius  eris ,  ct  cum  pervcrso  pervcr- 
ten«. 

Cor  contritiim  et  huinillatum  Deus  non  des|iiciet. 
*  ConsiUerst  peccator  justuin,  et  quasrit  nioi  lilicsre 
eom. 

Calii  in  msnu  Domini  vini  meri  pleniis  mislo. 

ConAtemini  Doaiino  quoiiiain  bonus,  quonium  in 
iiFpulum  misericordia  ejus. 

Cum  dederil  ditecius  suis  soronum,  ecce  b^^rrdiias 
Domini. 

Custodit  Deus  omnes  diiigeotei  se,  ei  omnes  pec- 
caiores  disperdet. 

Cum  facis  el<?emosynam,  uescial  sinistra  tua  quid 
laciat  dexlra  tua. 

Cceluni  ct  lerra  transibuut,  verba  autem  Dei  non 
transibuot. 

Ca*t:u8  si  carco  ducatum  prspbeal,  ambo  io  foveam 
eatiunl. 

Cogiiatlo  humaiii  cordis  prooa  est  io  malom  ab 
adolesceiitia  sua. 

Curatio  eesiare  facit  peccata  maxima. 

Com  placuerint  Domino  vi9e  homiuiSy  ioimici  quo- 
que  ejos  converientur  ad  pacetn. 

Cogiutionei  justorum  Jodicia. 

Cor  regb  in  roanu  Dei»  obicunque  voluerit  inclioat 
niyd. 

Coniidera  opera  Dei»  quod  oemo  possit  eum  cor- 
rigere,  quem  iile  dcipexerit. 

Circuloi  aoreui  lo  nariboi  ioii,  roolier  polchra 
et  faioa. 

Cor  hoffiioii  diiponit  Tiam  iuaro,  ied  Domioi  eit 
dirigere  gres&us  ejui. 

Cor  sapientium  obi  iriitiiia  Cit»  et  cor  itoltorom 
obi  laetitia. 

Cor  quod  novit  amaritodiiiem  aoiro»  iu»,  lii  gio- 
dio  ejus  non  miscebiliir  extraneus. 

Converiere  ad  Dominum,  et  relinque  peccau  tua. 

Caoi  sont  ieiiiOi  bomiois»  et  aeiai  ieoectotii  tiia 
imiuacolata. 

Cui  multom  dator,  multum  ab  eo  exigitnr. 

Coofortamioi  in  DoroinOy  et  in  potentia  virtoi 
ejoi. 

Corde  creditor  ad  justitiam,  orc  autem  eonfesiio 
fit  ad  Mlutem. 

Caro  coocopiscit  adversoi  iplritom,  ipiriloi  ao- 
tam  adversoi  caroero. 

Corpoi  qood  corroropitor  aggravat  aoiroaro,  et 
depriroit  ieosom  multa  cogitantem. 

Comimpont  niores  lM>noi  colloqaia  mala. 

Coofiteroioi  alterutnim  peccata  veitra,  et  orate 
pro  invicero  ot  ialveifiini. 

Com  Deoi  omnia  faeere  poiiit,  malom  tameo  quia 
nibil  eit,  facere  non  poiest. 

Credens  Deum  omnia  posse  praestare,  petita  cttius 
nieretur  obtinere. 

Coiitra  Deum  consiiiom  nec  magnom  nee  mini- 
mom. 

Causa  qu«  non  prxTideior,  non  permittit  qoero- 
qoam  ad  meiiora  proficere. 

Coactott  iervitium  Deoi  non  quarit. 


A     Ctiifoi  castiuii4  est  virtus  homlliutii. 

Ciio  in  criniina  majora  corroiiy  qui  parva  pro  ni- 
hilo  dncit. 

Capui  eit  discordi»,  quae  ex  coromunibus  propria 
iluiiet  facere. 

Continen;ia  non  cnrporiSy  ied  animi  est  virius. 

Consilio  opiis  est  facto. 

Coiicordiii  parv»  rei  crescoot,  diseordia  maxiiiiai 
dilabontur. 

Ctmimoda  qoneuiue  eom  habentnr,  parvi  videutur ; 
cum  vero  defuerint,  apparent  qainta  rueninl. 

Carnis  virginiias  qiismvis  »it  ccelica  virtus,  non 
prfHle^t  cuiquam  sine  iiientii  virgiiiitate. 

Coiisiietudo  uiala  vix  aut  niinquam  superatnr. 

Coeluiu  uun  auimum  mutant,  qui  trans  mare  cur* 
runt. 

Crescii  amor  nunmii,  qiiantitm  ipaa  pecunia  cre* 
iCit. 

Confer  opem  miseris  qnamrunque  vales,  et  egenis. 
0     Copia  viriutum  constut  corpiis  velul  onaro. 

Cnmen  aequale  comuiittunt,  et  is  qui  allcui  detra- 
bit,  et  qiii  deirahenieni  libemer  audit. 

Cum  dolore  abscindenda  sunl,  quae  leviter  sanari 
non  possunt. 

Cujus  quisque  facit  opera,  ejns  voctanr  fi!iii8. 

Cui  graiuin  sit  vicari  lilitis  Dei,  veiieretur  Deuin 
ot  |>altefn,  faciens  ejus  voluniatem. 

Captiviiii  e»t  maximay  ubi  animae  captiv»  do- 
cuntur, 

Cadeoi  aperlos  oculos  hahet,  qni  recte  quidem  io- 
qui  scil,  9edi  rrcte  vivertt  conleninit, 

Cupiena  agnoscere  quanu  Dci  graiia  sit  curea  se^ 
inspiciat  alios ;  et  quantiscunque  plus  habere  se  aeii- 
ierit  io  ioipiiate,  vel  inlelligentia,  vel  in  possessione 
aliciijus  rei,  lautis  sciat  se  esse  ditiorem  iu  gratia 
Dei. 

Commonis  roorbos  communiter  est  abigendoi. 

Corrige  te  primum,  qui  recior  iii  aiiorum* 
p      Convenieiis  quid  sit  perpendere  convenit  omni. 
^     Compatitur  nulii  qui  non  ilbi  icit  misereri. 

Cuui  caput  xgrotai,  corpui  iimul  omne  hiborat. 


Doroinoi  de  cmlo  prosptcit  iuper  filios  homioom, 
01  videat  ii  est  inielligeiii  aut  requireoH  Deum. 

Dominui  interrogat  jiiitum  et  impium ;  qui  auteni 
diligit  iniquitaieiu,  odit  aniiiiam  suam. 

Domiiius  dabit  verbum  evangelianntibui  vinute 
roulu. 

Dominui  Tirtutem  populo  soo  dabit.  Dominus  be- 
nedicit  populo  suo  in  pace. 

Domious  icit  cogiUtiooes  homioum,  qoooiam  vanae 
iuni. 

Duicii  ei  rectui  Doroinuii  propier  boc  legem  da- 
IhI  delinquenlibui  in  via. 

t>eus  judex  jusius,  fortis  et  patiens. 

Dofflinos  virtutum  ipse  ebt  rex  glorinp. 
D     Deus  manifeste  veniet,  et  iion  silebtt. 

Divitci  eguerunt  et  esnrierunt,  inquirentci  autem 
Domiiium  oon  ininoentur  omni  tiono. 

Delecure  in  Domino,  et  dabit  Ubi  petltionei  cor* 
dis  toi. 

Declina  s  malo.  et  fac  bonom. 

Date  et  dabitur  vobis. 

Diroittite,  et  diinitieiur  vobii. 

Deoi  oon  t>i  mortuoruin,  led  viveotiom. 

Digiiui  est  operaniii  mercede  sua. 

Diliges  Domiiiuiu  Demn  tuuin  ex  loto  corde  tuo,  ct 
ex  toU  anima  tua,  ei  proxiinum  tuuin  sicot  teipsuiii. 

Deus  lidelis  ei  absque  uila  iniquiiate. 

Bominus  pauperem  facii  et  ditat,  bumiliat  et  su- 
blimat. 

Domifioi  mortificat,  vivificat,  deducit  ad  ioferoi» 
el  reducit. 

Deum  lime,  et  nandata  ejui  obicrva,  boc  cst  wxk^ 
Dii  bomo. 


IMS 


BEDiE  TENERAB1LI6  OPP.  PARS  K  SECT.  n.  —  DUBIA  ET  SPtmiA. 


IM 


Blseiplintm  Domini  ne  abjicbs,  nac  deficias  curo 
•b  eo  corriperin. 

Dilisite  jiislUian>,qiii  jtidiratis  terram. 

Diviti»  satutis  sapientia  et  scieiilia. 

D«»ctrina  t iri  per  patientiam  no&citur. 

Dens  superbis  resistit,  humitibus  autem  dit  gra- 
liam. 

Deus  charitas  est,  el  qui  manet  in  cbariiaie«  in  Deo 
roanet,  ei  Deiis  in  eo. 

Deuro  nenio  vidll  onqoam. 

Diieciio  proximi  matuin  non  oji^ralnr. 

Dies  Domini  sicut  fur  in  nocie  lU  Yeiilet. 

Dirigentibus  Denro  oronia  cooperaniur  io  bonrnn. 

Dum  leropiis  lialiemus,  operemur  boouin  ad  oipines» 
maxiroe  auiem  ad  domesticos  fidei. 

Deiim  qn.vreiis,  Rftuilium  qiia*rit 

Discreiio  esl  msler  firlninm. 

Dis4;i|>liiia  vel  misericordia  multnm  destiluiiury  si 
nna  sine  alter:i  leticatur. 

Diflicile  corrigiiur  nequitia,  qnam  concipit  qois  in 
puerilia. 

Deo  nihil  mali  est  iii*pttlandum«  quandoqoidem 
i|M>o  lualo  utitiir  ad  b«iniini. 

Hilficile  f^i  cuiquain  agnoscere  sanitaiis  graliam» 
ni^i  per  infirmiiaiis  discifitiuxm. 

Deli<:ias  ei  epulanim  farieias  romenia  snnl  lo- 
xurix, 

l>oleulem  non  pulest  consobri,  ((ui  non  coiicordal 
dulori. 

Diiplici  reatu  constringitnr,  qni  i*i  in  selpso  prava 
comroiilit,  ei  alios  pravii.«ie  soa  corrompiL 

Diu  jacens  in  peccatis,  diu  quoqoe  si  couverlt  vo- 
luerii,  diabolicsi   lenlaiionis  molesliasf  snslinebii. 

Deus  ideo  dicitur  creans  mala,  quia  ei  pro  peccatis 
nostrts  imroittit  fla^ella. 

Divinus  ^erroo  sicui  mYsteriis  prudentes  exercet, 
ita  superficie  simpliies  reloTct. 

Deo  magis  placet,  qui  ^ibi  poras  quam  qui  plenu 
roanos  praebct. 

Dirficilitts  arroganlia  qoam  aoro  el  gemmis  ca- 


Duplicis  pcccati  reatus  esl,  et  non  esse  sanctus  quod 
crederis«  et  simulare quod  santius  sis. 
Dnin  iiijiisti  sMfviunt,  jusii  purgsniur. 
Dirficilliinum  est  boroinero  seipsiim  viucere. 
Diutiima  quies  ▼itiis  alimenu  minislral. 
Dapsiiis  ei  largus  cunctis  placet  monaiibuK 
Diroidium  facii  perrectom  dicere  noli. 
Discere  semper  habei,  qui  Clirisluro  vult  iniiuri. 
Doclrinae  verba  paucis  prosoul  sine  factb. 
De  rebus  diibiis  noli  contendere  verbis. 
Discordes  revoca,  fautor  merentibus  iiisu. 
Divitia:  feraa  sunt  virtulum  bona  (|oaeqtte. 
Dives  dicendus  coi  parvos  soppeiii  o»os. 

B 

EsceUo.<i  snpe  -  omnes  gentes  Dondnas,  et  super 
codIos  gloria  cjoi. 

Eispecu  Doniinum,  viriliter  age»  el  ctioforlelor 
-cor  luoiUy  el  sHstiiie  Doniinuiu. 

Ecce  quaro  boouui  ei  quam  jucoodam  babiure 
Iraires  in  unonu 

Kx  abttttdaniia  cordis  os  loquilur. 

Esiou  prttde.iles  sicot  serpeutes,  el  simplices  sie» 
VI  coliimbae. 

ksiote  misericordeSy  sieut  et  Paur  vester  raiseri- 
tor»  cst. 

Ex  verbis  tois  JosliflcaberiSi  et  ex  verbis  lols  con* 
^miiaberis. 

-eadeHi  mensora  qoa  mensi  (oeritis,  remetietor 
iroltts. 

Eriie  eos  qoi  docontiir  ad  moriem,  et  qui  trahon* 
iiir  ad  inieriiuffl  liberare  ne  cesses. 

Exsecrmiio  peccalorl  cultora  Dei. 

Egesias  et  ignomiiiia  ei  qui  deserit  disclpliotat 
^i  aulem  acquiescit  argoeoti,  giorificabitur. 


A  Est  tia  qn«  Tidetnr  homfnl  ]usu,  DOf lisinii  mi- 
tem  ejus  de«l»tcuni  ad  mnrum 

Equiis  paratur  ;id  belloii^  sed  a  Donioe  vidoria 
daiur. 

Ex  stodiis  suis  agnoscitnr  pnrr. 

Eki  conlusio  adituccns  pticcatttm,  et  est  coo(bs!o 
addiicenft  ^[loriam. 

Esio  fideli<  iisque  ad  mortemy  et  dabo  libi  coro- 
nani  \ivjn,  dict  Deu<  oinntpolcns* 

Emendenius  iii  melius,  quod  ignoranter  pecctfi- 
mus. 

EbrieUs  el  crapula  omni  Chriiitiano  ea  4ci#> 
sUnda. 

Escarnm  copia  camem  incendil  ad  desideria  noxia. 

EleemoKynam  illam  Deos  exsecratnr,  qos  ex  ra- 
pina  prasbelur. 

Erobescere  roalum  aipientlae  est,  erobescere  f  tr» 
iMmuro  fatuiutis. 

Errat  fae.liime,  qui  non  corat  qoo  rectios  perftl* 
B  Egens  «que  esi  is  qui  non  satis  habei»  et  is  eoi 
copla  nulb  sufficit. 

isladero  velle  et  eadem  nolle,  ea  demom  firma  ami* 
citia  est. 

Eo  lempore  qulsqoe  tocipit  malos  esse,  qoo  foiest 
Iwnus  fieri. 

Kt  alieno  periculo  saplens  se  corrtgii  ei  < 

Eflectum  precibus  iribuil  pro  viu  precantia* 

EKregiiis  ilocior  faciens  bona  q<iae  doccl  ip»et 

l!<lo«|uiiini  sanciuui  pretiosum  fii  super  aanimft 

Esse  Deo  propriom  Cttnctis  esi  jure  scienduw. 

Expers  doclriiiae  lenebras  palieiur  obiqoe. 

Eiecti  paoci,  molti  sunt  f  ero  viicaij. 

Est  qoasi  vas  ▼acuom,  coi  cura  deest  animimm, 

F 

Fidelis  Dominns  in  omnibas  Tcrbis  sois»  et  saoctee 
In  omnibus  operibus  suis. 

Firmameutum  esi  Dominas  timeuiibos  eom. 
I^     Flumen  Dei  r«*pleturo  est  aqnis. 
^     Fiiius  boniiiiis  non  ▼euii  iiiinisirari«  sed  mioi* 
Slrare,  et  dare  aoiroam  soam  redemplioneoi  pre 
oiutiis. 

Filii  bujus  saeculi  prudeniiores  filiis  locis  ii  gapo 
ralione  ^oa  sunt. 

Facite  vobis  aroicos  de  mamoHMia  iniqoitaib,  mt 
cum  defeceritis,  ledpiani  tos  io  «tema  talN-rMi* 
cola. 

Facilius  cst  camelum  per  feramen  aeos  iotraret 
qu.ini  diviteui  inirare  in  regnuin  Dei. 

Fur  non  veuit  nisi  ut  fureior  et  maciet  et  per* 
d.t. 

Frange  esttrienti  panem  taum»  et  egenos  vageeqoe 
liiduc  in  ilomuiu  tnaiu. 

Frustra  jacitur  r«rte  aiiU  ocolos  penoaiemm. 

Favus  sUlians  labia  mereiricis,  et  niiidios  elee 
gottur  ejuSy  noTissima  ao  eiii  illius  amara  qoasi  ab- 
sintiiiuni. 

Fallax  gratia  et  tana  est  pakhritodo,  molier  l^ 
D  mens  Deuffi,  ip«a  laudabilor. 

Flageliat  l>eus  oronero  filiom  qoero  redplu 

Feneratur  Doroino,  qui  misereior  paoperis* 

Fogit  impius  nemine  persrquente,  jo»toa 
qoasi  leo  coiifidens  absqoe  lerroreenL 

Fidocia  magna  erit  coram  i>eo  deemesyaa  < 
Ini^  faciemibus  eam. 

Fundameiiittni  aliod  nemo  poiest  ponere, 
id  qood  posiium  est,  qood  esi  Chrbtot  Jctot*' 

l^idelis  termo  et  oomi  acceptione  dignos*  ^eed 
Cbrisios  Jesos  fcoit  in  hnnc  mondum  peeetioret 
stlvos  facere. 

Fidct  sperandaroro  suleiaoila  est  rerw,  tffo- 
menium  non  tpptrenHom* 

Fides  sine  operibos  mortot  est* 

Forolctiores  el  tdolierot  jodictbil  Deot. 

Frtter  si  frttrem  tdtjaTti,  tmbo  ceosoltbantor. 

Febris  corporit  ctlor»  febrls  Tere  animi  cit  tftrl- 
tit  tt  libido. 


1097 


raOVERBlORUM  LIBER. 


109S 


Fortitttrooro  jejunium  est  p.nnit  ei  aqut. 
Flagellam  Dei  tunc  dituil  culparo,  curo  mattverit 

f  raodero  Deo  faeere  Tidetor»  qoi,  propoiito  tpi- 
rltnallt  Tiia  relicto»  ad  Sircolum  re? ertitor. 

Folora  pro? idere  tpecialiter  pertinet  ad  lUot  qoi- 
kn  eura  eoromitta  ett  super  aliot. 

f  rif  ot  el  fjimet  tiroplici  ▼ettiio  ciboqoe  eipelli 
potest, 

Fidelibos  noi  io  dlero  muuiar«  infldelibot  aotem 
ipta  etiam  loi  lenebrosa  erGcitur. 

Forroam  roulierit  non  aniroos  prias  quam  eorporis 
oeolut  coocopitcil. 

Freqoenter  tuperantur  prosperltate»  qoi  soperari 
non  p<Merant  adTcrsitate. 

Fonitudo  justorum  esi  camero  ?ioceret  delecu- 
lionem  t ii«  pnMenlis  eistinguere. 

Fortitudo  reproboruro  est  transiiorla  sioe  eetsa- 
tlone  diligere,  cootra  flagella  Gooditoito  insensibili- 
ter  perdurare. 

Formidari  diabolos  non  debel»  qal  Dibil  Bisi  per- 
mis^os  valet. 

Frofttra  nlti,  nec  aliud  se  fatigando»  nisi  odiuro 
qo«rere,  eitrero»  dementiae  esi. 

Frustra  pro  salute  corporlt  laboratur«  nisi  talut 
•oirose  obihieaior. 

Facilios  sacculot  qoaro  nosmetipeos  abnegamus. 

Fideiiusel  gratius  obsequlum  esl|  quod  amore 
magis  qoam  melo  geritur. 

Ferreas  inentes  iibido  doroat. 

Flamro;e  ineisfingoibili  quandoqoe  Iradelor,  qui 
bie  svarititB  el  malito  so»  iJicendia  eistinguere  vie- 
gleiii. 

F;icilis  venia  huic  esl  dania,  qui  non  peceal  ei 
inda&lria. 

Furtior  est  qui  copidiutcs  quam  qui  bostet  tob- 
jtcit. 

Feroi  aique  Inquieiot  linguam  temper  liliglit 
eiercent  cani  comparator. 

Fornicamur  a  Domino,  quaiido  adulterinlt  cogiU* 
lionibut  ab  i*Jiis  aroore  eatto  deviamas. 

FoBdis  imiiiuiidisque  libidiuibut  deditut,  tordidje 
aolt  volupuiem  Imiiaior. 

Facile  «liTendit  qiii  non  optimit»  ted  pettimis  pla- 
cere  cupii. 

Forila  gesu  tn«  ne  demonsiret  eilo  fiue. 

Felii  qul  requiem  |»oterii  capUre  perennem. 

Feltcet  oculi  oui  ccinuut  gaudia  cobIi. 

Ferrea  mens  dtctit  crebro  tuperaiur  iniqois. 

Fructibos  ei  proprlis  arlHir  cogoosdtor  omiiis. 

Finis  prasceptl  coiitiai  dileciitChritll. 


Gottaie  el  videle  auoniam  toaTit  etl  Dominut : 
iieaiut  vir  qui  tperat  in  eo. 

Gloriota  dicta  toiit  deJe,  civiiat  Dei. 

Gratiaui  et  gluriam  dabii  Dominot. 

Generatio  rectorom  benediceiur. 

Gaudium  erit  in  cmlo  super  uiio  peccatore  poeni- 
Kmiiam  agente,  quani  super  oonaginu  novein  juslis, 
qui  noo  indi^ent  poeoiientia. 

Grave  est  sasuro  et  oiierosa  arenai  sed  ira  slulti 
■troque  gravior. 

Gloria  pAtrli  filius  sapiens  esi. 

Gloria  et  lioiior  et  pai  ooini  operanti  bonuro,  io- 
4co  priiQoin  01  Grxco. 

Gloria  noslra  baec  esiy  testimoniom  cooscienilae 
noMrar. 

Gemina  dilectio  homines  facil  proiimos  De«>. 

Grandit  offcnta  nollc  plaeare  quem  offenderit. 

Grandit  ficcletis  dettrucUo  oeglecia  coBuobioriim 
provisio. 

Geslo  corporit  liabitut  demonstraior  meutlt. 

Gladiot  otraque  oarte  acotut  est  verboiu  Dei,  pe- 
iielruns  animim  el  corpus. 

PaTROL.  XG. 


A     Gr.ivissirottro  iiiiinicitl;c  genus,  labiis  benedieere» 
el  eorde  maledicere. 

Gloriari  ettuperbire  pro  temporibos  comroodis» 
indicium  esi  animl  insiplenlis. 

Gloriosius  esl  injoriam  ucendo  lolerare  qoam  re* 
apondendo  vindieare. 

Gaudia  integra  nusquaio  sunl  in  terra. 

Giiiaa  ei  loioriaB  deditut  comparatur  Jumentlt 
insipientibus. 

Graiit  a  Deo  data,  graiit  etiam  tunt  homlnibot 
danda. 

Gravit  animot  dubiam  non  babel  tentenliam. 

Grave  ett  peccatomy  oode  aliqoit  peccaodi  tuniil 
eieropluro. 

Generalia  commoda  oemo  fjcere  debet  tlbi  pro- 
pria* 

Grau  Deo  dona  ferlt  qoi  frangli  mala  voia. 

Gaodent  io  Domino  gutUt  toavistima  loella. 

Grande  teelot  graodi  studio  deliet  soperari* 
g     Gloria  rooodana  nollis  etl  prorsos  aaianda. 

Gratia  tola  Dei  qooa  volt  facit  aiu  roererl. 

n 

Horoo  ticot  fenoro,  diet  ejut  Unquam  flot  agri. 

Ilomo  cum  in  hoiiore  essei,  comparatus  est  ju- 
roentis  ins  pientibus,  et  timilis  factus  est  illis. 

Homo  vaoiuti  timilis  factus  est,  diet  ejus  sicul 
umbra  praetereunt 

Habe  lidociam  in  Donuno  ei  loto  corde  loo. 

ilooio  videi  in  facie,  Deos  aoiem  intuetur  eor. 

ilaerediut  ad  qoam  fesiinalor  lo  priucipio,  in  no- 
vis^imo  beiiediciione  carebit. 

Honora  Domlnum  de  toa  sobsiaolia,  el  de  prlini* 
llis  frosum  luarum  da  pauperibus. 

Humiiiamiui  sub  poteuti  maoo  Del,  ol  vos  eialtei 
in  tempore  visiutionis. 

Hilarem  datorem  diligil  Deus. 

Hora  est  Jam  iios  de  somno  sargere. 
C     iiomo  nascitur  ad  laborein,  avit  ad  volatum. 

Haeretlcum  bominem  posl  uoaio  el  secundum 
eorreplionem  deviu. 

Horrenduin  esi  incidere  in  raanut  Dei. 

Humanum  etl  peccare»  diabolicuio  vero  e&l  per- 
severare. 

Hoc  ttudio  coQvertl  quisque  debet  ad  bon.i,  quo 
operatus  est  mala. 

Iia*rebat  jugiter  io  roalis,  conversus  faclat  idem  iii 
iionis. 

ilonesias  ei  sobrleus  in  conciis  rcbus  suut  apne- 
tenda. 

Honor  Deo  eibibilus  eibibentes  «terna  gloria 
digoos  facit. 

Hoiiorem  et  imperiuro  si  vis  babere,  djbo  libl  ma- 
gnuin,  impera  tibi. 

lionorare  parenies,  ad  omnet  pertlnet  liorolnet. 

Ilumilibut  ei  fidelibut  divina  legit  mysteria  i)t- 
lent»  tuperbit  autem  et  infidelibaa  latenl. 
wk     Hoc  etl  fonditus  a  malo  reeedere,  ei  amore  Dei 
Jam  nolie  peccare. 

Homlnet  plutquaro  Deom  timere,  noo  ett  religio- 
iiit  Cbrisibnai. 

Hfleres  et  propinquot  ett  tpiriioalit  amicot 

Hactenut  eitremi  flunl  txpissime  primi. 

iios  9UOS  Ixnisti,  citius  placare  meroenlo. 

Horrida  bella  gerit»  qiii  pacis  roedera  speniil. 

iioturo  fer  Dominuro,  ted  ei  in  te  diilge  charuin. 

lii  0 !  qoaro  rara  fidea  reperitor  nonc  apud  oniiiet. 

I 

luitiuro  tapieoU»  liroor  Horoini. 

Inlelleclut  bonut  oronibut  facieiilibot  eom. 

lu  circuito  impii  ambolaNi. 

In  Deo  racieroot  vinulero,  ei  Ipte  ad  nihllum  de. 
diicel  iuimieot  noblrut. 

Immiliil  aiigeloa  Doroiiit  in  circuilu  limeniiom 
eum,  cl  eripiel  eos. 

35 


im 


BEDi£  VENERABILIS  OPP.  PAaS  1.  SECT.  IL  —  bOBIA  £T  SPUAIA. 


IfOO 


in  fncmona  aeterni  erit  justus,  ab  attditfoDe  mala 
«on  limebit. 

In  patientia  vestra  poftsiJebitis  animas  vesti  as. 

Iinpius  ciim  iu  prorunduin  peccatorum  venerity 
eonteuin*^t. 

lii  malevolam  animam  non  introibit  sapientlay  nec 
Uabilabil  iu  coriiore  subdito  peccatis. 

luvidia  diaboli  mors  intravit  in  orbem  terrarum. 

l(»rornus  et  perdilio  coram  Domino,  quanto  niagis 
corda  niiorum  huminum. 

Inter  superbos  seinper  jurgia  sunt,  qui  aulem  cun- 
c:a  agunt  consilio,  reguoiur  sapientia. 

In  omnibus  operibus  tui>  memorare  nofissima,  et 
in  aeteruum  non  peccabis, 

In  Qne  bominis  denudatio  openim  ejos. 

In  die  boiiorum  ne  iinmcmor  sls  mtlorom. 

Initium  omnis  peccati  wperbia. 

Iii  desideriis  esl  ornuis  otiosus. 

lu  muUiloquio  non  decrit  peccalam. 

In  oinni  loco  oculi  Domini  contemplantar  bonos 
ct  malos. 

In  omnibua  eibibeamns  nosmetipsos  sicut  Oel 
miiiisiros. 

In  b<(c  ipso  peccat  bomo,  qood  peccare  vellet,  si 
iniilte  potoisset. 

Inteiiia  supplicaiio  dormire  cor  mnndam  vetaL 

Invocandus  est  Deus  jagiter,  at  volnntitem  simul 
et  raculiatem  bene  agendi  nobis  pra0Staro  digneiur. 

Ideo  omnes  diabolicae  tenutionis  moiestias  pati 
permitlimur,  ut  omuibos  easdem  molestias  patienti- 
bus  coin|iati  et  condolere  sciamus. 

Iier  longuin  agentes  maiori  providentia  Indlgent 
qoam  prope  proficiscentes. 

Iia  et  moiiacbi  jugiter  Deo  servientes  magis  egeut 
provideri  quam  cseteri  libere  vivenies. 

Inriiiito  labori  flnitus  quautuscunque  sit  comparari 
nequit. 

Itivisibilia  Dei  per  ea  qu»  facta  sunt  intellecta 
conspiciuntur. 

Infirnia  mundi  elegit  Deus  ut  eonfundat  fortia. 

liiiiium  bon<»rum  coiifessio  e»t  malorum. 

Incabsum  caro  alfligitur»  sl  mens  volopiatibos  noa 
reluciatur. 

Innocentia  vera  est.  qu«  nec  sibi  nec  allis  nooei. 

Iracuiidus  cum  irasci  desierii,  tonc  sibim^t  maxi- 
me  irascitur. 

Iracundus  etlamsi  mortuom  soscliet,  nolli  placet. 

Infeliciores  sunt  niall  cuin  cupita  perfeceriiii, 
qoam  si  ea  qax  cupiunt  iutplere  non  possent. 

Infeliciores  sont  qai  faciont»  quam  qui  pationtor 
Injuriain. 

Igiiis  concnpiscentiae  carnalis  quanto  diutios  ar« 
dere  perinittitur,  tanto  difUcilius  exKtinguittir. 

Ingraius  uiius  multis  miserls  oocet. 

Inopi  beneflciuin  bis  dai,  qui  dat  celcriter. 

Inopia:  parva,  avariti«  de&uiit  omnia. 

liiiniicos  diligere  grave  quidem  est  prxceptom, 
sed  graiide  pramium. 

Improvidus  miles  fortem  se  in  |>ace(;loriatur. 

Illis  diinittuntur  minimay  qui  majora  districte 
r.everunt  peccata. 

In  nialis  sperare  bona,  nemo  uisi  innocens  solet. 

In  multis  fruslra  laborat,  qui  sua  magis  quam 
se  ipsom  Dea  otferre  studet. 

In  vanum  laborat,  qui  caecom  honorat. 

Injuriam  n.agnam  Creatori  facit,  qui  creMoram 
uHain  plusquam  illum  diligit. 

Imperat  aut  servit  collecia  peconia  eoiqoe. 

Invidus  alterius  marcescit  rebus  opimis. 

Iropedil  ira  animnro  ne  possit  cernere  verom. 

Impia  qoaeque  ftudens»  uequit  in  Cbristo  fore 
prodens. 

Invidiae  plenom  super  omnes  constat  egenos. 

Indurare  Dei  nihil  aliuJ  esi,  nisi  iion  misercri. 

Incmsiiau  caro  gustat  coRlesiia  rai-o. 

Inter  eputas  difttcile  servatur  castius. 

loflimi  peue  omnes  se  quidem  ab  aliis  toleraii 


A  volunt,  ipsi  vero  alios  tolerare  renuauL 

liiUriniias  camis  si  paiienter  sustiDeator,  est  qoasi 

purgatorius  ignls. 
Illos  exspectat  gloria,  qul  laboriosa  geront  ceria- 

mina. 

J 

liixla  est  Dominus  his  qui  tribulato  soot  eorde«  et 
bumiles  spiritu  salvabii. 

Jacia  super  Domlnum  cnram  loam,  et  ipse  te  eou* 
iriet. 

Judida  Domini  vera  justiflcaU  ia  semetipsa. 

Justus  ut  palma  floreblt,  ut  cedras  Libani  malti- 
plicabitor. 

Josiuses,  Domine,  et  reciom  judiciom  tnom. 

Justorum  semiti  qu^i  lux  splendcns  procedif,  et 
crescit  us<]ue  «d  perfecum'-dieiii. 

Judiciuin  durissiinum  in  bis  qui  pra!sant  fiet. 

JostuB  ex  flde  viviu 
o     Justi  vocabolum  non  aiiiiltit,  qui  pcr  poeniteiitlaHi 
^  scmper  resurgiu 

Jfjuniom  iion  est  pcrfecu  virtos,  sed  mulunrai 
virtnluin  fundanientum. 

Justitia  huiuana  um  fragilis  est,  ot  potios  remis* 
sione  peccatorom  conster,  quam  perfectioiie  virtu* 
lum. 

Jugiier  attendendom  quania  Del  gntia  sit  nobit- 
com. 


Ltttetor  cor  <|u»rcntiiim  Dominuro. 

Lex  Doinini  iminacolau,  convertens  antmas. 

LaBiabiiar  justus  in  Dofnino,  et  sperabit  In  D<^ 
mino,  et  taudahuntur  omnes  recti  corde. 

Lox  oria  est  justOy  et  reciis  corde  lasiitia. 

Lapidem  qoem  reprobaveront  aediflcanies ,  hic 
facius  est  in  caput  angulL 

Labores  nianuum  luarum  quia  manducabis,  beatos 
P  es  et  bene  tibi  eriu 
^     Lau  et  spaiiiisa  via  est  quae  docit  ad  mortein. 

LoG&it  luz  vestra  eoram  hominibus,  ut  vidcant 
opeia  vestra  boiia ,  et  gloriflceat  Patrem  vestmui, 
qui  iii  cmlis  est. 

Le\  per  Hoysen  daU  est  gratla  et  verius  per  Jo- 
sum  Cbnstum  facu  est. 

Levemos  corda  nosira  com  maBibus  ad  D.niro. 

Leo  rog.eits  et  rar»us  esurtens  princeps  iapiaa 
super  popolum  paoperem. 

Liogoa  sapientiom  oniat  scientiam. 

Lanipas  contempu  apod  cogiutiooes  divltom  p»» 
rata  est  ad  tempos  sututum. 

Lingua  placabilis  ligiiom  vit». 

Littera  occidit,  spiritus  autem  viviflcjt. 

Laudet  te  alienus,  et  nun  os  tauiu. 

Loquimiiii  veriuum  unusqiiisque  com  proxim* 
suo,  quoniain  sumus  invicem  mciubra. 

Lingua  si  non  resiriiigitur,  nequaqua»  abi  cecidit 
jacet,  sed  semper  ad  dcienora  Ubitor. 
D     Lo|)us  adveuiens  indicat  quo  animo  qoilibet  pastor 
soper  gregis  custodiam  subat. 

Locerna  corporis  esi  ocolus,  loz  aotea  meiitis  s»> 
pientia  spiriioalis. 

Lacrymae  veoiam  non  posiolant,  sed  meremar. 

Luodis  humau»  avidus,  divioaB  reiribotlofiis  ra* 
spuii  muitus. 

Labor  improbiis  omnia  viocit. 

Laeu  magis  qoam  tristia  qoosdaii  bomisea  cor* 
romponL 

Labor  assiduos  caroales  deprimli  aestos. 

Lit)er  ei»t  dicendiis,  in  qoo  iwllam  rcfoat  vhiom. 

Loiigo  oso  disceodam  csi»  qoid  €tth|ae  leqil  vel 
tacere  conveniat. 

Lucrom  turp|e  ui  dispendiom  fogito. 

Levis  alqoe  incoiisUiis  nihil  avibus  dilfert. 

Licet  iiiuiUs  vita  lua  placeat,  tib!  placere  ao« 
debet. 

Locrom  sioc  damno  alterias  fleri  non  potesL 


IIOI 


PROVERDIOROM  LIBER. 


im 


Ubidinii  impetiif  abslineotiA  ei|)eilil  viriiii.         A 

LAtentem  soperbiam  nil  magit  oon  comiNimit, 
qoam  cuipa  paieiis, 

Lascivos  juvenis  efet  ut  crebro  moneatnr. 

I^es  aniiquas  ne  transf  redientio  resoivas. 

Laniiat  riie  Deum,  qui  vnrt  liilifii  iliom. 

Laude  manet  dignos,  qui  nititor  esi^e  benignos. 

Lombos  praBcini{ii,  qoi  carnis  vota  restringit. 

Langoor  insolilos  insoiitum  etiam  qoaerli  medi- 
cinxgeoos. 

II 

Hsgnos  Dominos  noster»  et  magna  ▼Irtoa  cjos,  el 
sapientiaB  eiiis  non  e$t  nomerus. 

llirabilis  Deos  in  sandis  sois. 

Magnos  [K>minus  et  laodabilis  oimiSt  el  magnlto* 
dinls  ejoa  non  atl  flnis. 

Misericordia  Domini  plena  est  terra. 

Magna  opera  Domini»  exqnisit:i  In  omnes  volon:ares 
ejiis.  g 

Misericordia  Domiiii  ab  :e(erno,  et  osqoe  in  eter- 
nom  soper  timentes  eum. 

Mutoaliiior  peccator,  el  ooo  solvet;  Josloa  aolem 
mlKereiur,  et  tribuei. 

Miserkordiam  et  veriuiem  dlligil  Deos. 

Moliae  tnbolaiiones  Jostorom,  et  de  omnibus  bis 
liberabit  eoa  Dominus. 

Mulia  11  i|;eila  peceatoris«  sperantem  aotem  in  Do- 
mino  misericordia  circumdabit. 

Miseraior  ei  misericors  Deoa,  paileoa  el  moltom 
mi«ericors. 

Mors  peceaiorum  pessima;  ei  qol  oderuot  jnstom, 
delinqiient. 

Meliiis  esl  modicom  Josto  soper  divitias  peccalo- 
rum  mulias. 

M^Jorem  cbaritalem  nemo  habel,  qoam  ot  aoimam 
aoam  ponai  qnis  pro  amlcis  sois. 

Mercenarios  videi  lopum  venieolem,  ei  dimiltil 
oves,  ei  fugii.  ^ 

Melior  esi  obedientla  qoam  victims.  ^ 

Meliora  suni  vulnera  diligeniis»  qoam  fraiidulenta 
oicttla  odicntis. 

Melior  esi  patieos  viro  fortl ,  et  qoi  domioator 
aoimo  soo,  expNgoaiore  orbiom. 

Melior  esi  boccella  sicca  com  gaodio,  qoam  domoa 
pleiM  victimis  com  jorgio. 

Mosica  io  loclo»  imporiana  narratio. 

Melior  eu  iniqniias  viri  qtiam  beoefacieoa  mnller. 

Melius  esl  booiiliari  eom  mltibos,  qoam  dividere 
apolta  com  aoperbis. 

Melios  esl  ire  ad  domom  toetos»  quam  ad  domom 
coovivlL 

Mellus  est  a  sapieoie  corripi »  qoam  atultorom 
aJolatione  decipK 

MeoMM^ia  Juftil  com  laodlbns,  ei  oomeo  Impiorom 
piiireseei. 

Meiiienio  Crealoris  tni  in  diebos  Joveotoiis  loas. 

Militia  esi  viu  bomiois  siiper  terram,  ei  sicai  dles  ^ 
mercenarii  dies  ejus.  O 

Mors  el  viia  in  manibos  liogo». 

Muilum  valei  deprecaiio  jusli  assidoa. 

Modicum  fermeniuro  loiaro  massaro  corrompil. 

Mondos  trjosli,  ei  concnpiscentia  ejns;  qol  aotem 
facil  voluiitatem  Dei,  maiiel  in  letemom. 

Melius  esl  noo  babere  quod  triboas,  quam  impo- 
deoter  peiere  qood  des. 

Meliua  esl  beoe  vlnci,  qoam  male  vincere. 

Mellns  esi  prios  facere  qood  evenil»  quam  postea 
oiali  faeti  posultearb. 

Mendociam  non  estt  com  de  rebos  losensibilibos 
qoasi  de  sensibilibus  uijsiice  loqoimor. 

Miraodom  almol  el  doteodom,  qood  plores,  qoasl 
religiiisl,  a  dbia  qoiboadam  absiioeoica,  roox  qoaai 
seelerdil  pessima  qu^ne  agere  omoi  nmdo  stodeou 

Miraodum  doleodumque  niliilominus  ei  illud, 
quod  plorimi  simulanies  se  pro  pcecaiorom  veuia 


fisilare  sancia  et  proeol  posiu  loca,  com  fuerint  re* 
verai  molio  pejores  fiont  quam  aniea. 

Mores  ei  stuUia  rectorum  et  sobjectonim  qualiiaie 
inspiciuntur. 

Majora  crimina  el  tarde  credenda  sonl  eiim  au« 
dionlor,  el  citioa  ponieoda  com  veraciteir  agno>con 
lor. 

Melios  esi  rusiiciiatem  baberc  sanctam,  quam  elo^ 
qoeiiiiam  peeeatrlcem. 

Mollis  cl  dissolotos  non  vir,  sed  molier  esi  di- 
eendos. 

Molier  dana  operam  virtntt,  vir  potcst  dici. 

Melius  esi  lacere  divoriium  cuiu  boniine,  qoam 
euniDoo 

Manus  pftuperis,  gazophjlacium  Christi  est. 

Male  Sabbatnm  celebrat,  qni  a  bonis  operibus  vaeat 

Magna  pars  inteiligentiaB  sclre  quid  nescias. 

Mxgiia  aecurius  est  rordis,  aliena  non  appetere. 

Miliiis  cujoslibel  foriitodo  noo  agnosciior,  nisl  iii 
beilo. 

MaU  mors  pouoda  ooo  est,  qoam  bona  viu  pm 
ecttiu 

Malos  nbl  sesimulal  bonom,  ibl  eapessimo^. 

Male  imperando  summom  imperium  amiltiiiir. 

Mala  conscientla  nusquam  reqoiesctl  secorii. 

Moi  toos  bnic  mondo  oil  scit  olsi  vivere  Christo. 

Magooin  cerUme o  jovenilem  vineere  camem. 

Masima  fii  pestla,  eom  pasior  erii  pnerilia. 

Mens  levis  ac  fragilis  ciio  perferi  seandala  caniis. 

Mens  asaoeia  malis,  vix  eripielur  ab  illis« 

Mors  et  t»erdiiio  dicenda  est  casca  libido. 

Maximeqoaerendom  quod  semper  erii  reiinenduin. 

N 

Novlt  Doroiooa  vlanvinstomro,  ei  Iter  impiomni 
peribit. 

Noli  aMDulari  io  eo  qtil  prosperatur  in  via  sua,  io 
boroine  faciente  injostiiias. 

Noliie  Oeri  sicot  eqoos  et  molos,  quibos  non  est  io- 
lelleclos. 

Nolite  sperare  in  iniqolute,  el  rapinas  nolile  con* 
eopisrere. 

Nisi  Dominus  custodierit  civiuiem,  fmstra  vigilai 
qoi  cuslodit  ^m. 

Non  salvaiur  res  per  muliim  virtqlero. 

Noliie  confidera  in  principibus,  iii  filiis  bominum, 
in  anibus  iioo  e»l  salus. 

Nemo  bonui  ni$i  solns  Deus. 

Non  In  solo  pane  vivii  boino,  sed  In  omiii  verbo 
qood  procedii  de  ore  Dei. 

Noo  eu  opos  sanis  mcdicos,  sed  male  habentibus. 

Nlsl  quia  reiiatoa  fiierit  cx  aqoa  et  spirito,  uon  pu- 
lesl  intmlre  in  regniiui  Del. 

Nemo  p«itesl  doobos  dominis  «ervire. 

Noo  potest  arbor  bona  fmcius  ouloa  fscere,  oequo 
orbor  oiala  froctua  bontis  facere. 

Necesse  e«t  ol  vcniani  scandala,  vae  aolem  bomioi 
illi  per  qoem  scaodalum  venit. 

Non  est  dlscipotus  s»oper  magistram. 

Nibil  opertom  quod  uon  reveletur,  et  occulium 
qood  non  Kialnr. 

Nemo  mituna  manum  sosm  ad  aratrum,  et  aspi* 
cieiis  reiro,  aptus  esl  regno  Dei. 

Ne  urdes  eonverii  ad  Domiooin. 

Noo  est  speciosa  laus  in  ore  peccatoria. 

Nuli  iiegligere  discipiina>ii  I^omini,  ei  oe  Ciligeria 
com  ab  eo  argoeris. 

Noli  argnere  deriaorem,  oe  oderil  le;  irgiie  m^* 
pieoiem,etdiiigetU. 

Noo  esl  homo  Jostos  soper  lerram,  qul  beii  bo« 
oom,  clooopeccei. 

Novii  Josios  animaa  JnaMntorom  anorom,  viseora 
aoiem  impiorom  erodelia. 

Non  ainoseilur  io  boiiis  amfcof,  iiec  absconditur 
in  nialis  inimiCBS. 

Nec  corani  carco  ponas  oflendictiium. 


1103 


BEDiE  VENERABILIS  OFP.  PABS  I.  SCCT.  II.  -^  DUBIA  ET  SPURIA. 


HOl 


NoA  fult  Deas  mortem  peccatorit»  sed  al  conm*  A 
taiar  ei  Tif aL 

Nlhil  in  terra  fit  sine  caosa. 

Novit  Dominus  qui  sunt  ejus. 

Non  soluro  rei  sunt  qul  faciunt  mab»  sed  qoi  con* 
seniionl  facientibus. 

Nemo  coronabitory  nisl  qol  legiiime  cerla?prit. 

{foll  Tinci  a  malo,  snd  flnce  in  bono  roalum. 

Nolito  diligere  niuudumy  ueque  «a  quae  in  roundo 

iOAt. 

Nolile  mirari  sl  odit  vos  mundus. 

Nemo  quod  suuro  est  quaerat,  scd  quod  alierios 
lintuinmodo. 

Non  diligtmus  verbo  neqae  iingua,  sed  opero  et 
feritate. 

Non  est  personarum  acceplor  Deos,  sed  in  omni 
genle  qui  timet  Deum»  et  operatur  jubtiiiam ,  ac- 
ceolus  esi  illi. 

Nihll  Infelicltti  fellcilatc  peccantium. 

Nitens  cotis  sordiduni  deuionstrai  aniroum.  g 

Non  est secura  liaiiia  In  dif inis paginis  molta  co- 
gnoscere,  sed  cogniia  cusiodire* 

Nosse  et  posse  bona  prius  iiicoguiia  atquelmpossl* 
Inllay  deiiionslrat  grati»  supernx  dona. 

Nil  est  tam  facile  quod  non  liai  difficile»  si  inf itus 
facias. 

Nemo  In  aliiim  priusquam  in  se  Ipsom  peccat. 

Nunqnam  Deus  meniem  deserit,  qu»  peccata  »ua 
f  eraciler  agnoscit. 

Nesdt  peue  quid  labor  sit,  qui  nunquam  clrca  spi* 
rlioales  nequitias  cenare  siuduit. 

Negligentia  et  otlositas  homiiiem  trahnnl  ad  inte- 
rituro. 

Nisl  quis  in  fide  et  spe  fundaius  fuerlttad  cbaritaiis 
f  ene  coltum  non  ascendit. 

Niiili  vel  malefel  bene  coniinglt  propterse  solom, 
sedut  sliiiul  aliicorrigauiur  aut^consolenturperlllum. 

Nequitia  diiiboli  qualb  in  Job  fuisse  legitur»  talis 
In  omiies  bomiiies  erit,  »i  lantom  pei  miitatur.  p 

Nenio  in  Ccclesia  aroptius  uocet,  quam  qui  per-  ^ 
f  erse  agens  reginien  tenet. 

Non  muliitado  peccaiorum,  sed  impietas  hommem 
docii  ad  desperationem. 

Non  est  in  honiinis  potesute  f  ita  iHius. 

Nilcuiquam  proderii  aestioiarisanciuSyCumnonsit. 

Nil  petas  quod.negaturos  es. 

Mmb  doleiida  |>ne«umptio,  quod  ea  mala  fscoro 
praesurount  Chrisiiani,  quae  exsecranlur  paganl. 

Naro  Chrisiiani  Di:l  sui  sanctorumque  suorum  do- 
struuni  mooasteria,  pagaui  auiem  sua  fouerantur 
Idola. 

Non  fifis  aliter  iu  solitodine,  aliier  in  foro. 

Nil  icire  f et  curare«  hoc  est  mortuum  vivere. 

Neaalslbl  ipsi*,  quid  quod  difficile  est  petit. 

Nulli  inipoiias  quod  it>se  pati  non  possis. 

Nenio  periculosius  peccat  qiiam  qui  |>eccaia  defeudif  • 

Nemo  nobilis  uii»!  quem  nobiliiai  f irtus. 

Niii  quis  timorem  auioremque  Dei  aote  se  jugiier  ^ 
ponat,  cilo  in  aliquod  peccatuni  labitur.  '' 

Nemoieutis  metirl  prcvalei,  nisi  alierum  consi- 
deret. 

Nil  roagnom  esi  In  rebus  bumanis  nbi  antrous 
magiia  despicieui. 

Noo  boroo  non  aarum  poterunt  dare  quaMpie  bea- 
loro»  sed  virtute  Dei  cou$i»ili  fiia  beatt. 

Nil  peccanl  oculi,  si  mens  f  elit  bis  dominari. 

Noo  poterit  dici  qoam  roulta  sil  ars  inlroicl. 

Nil  eredas  ictum,  cum  quidquam  resiil  igeodom. 

Nil  prodesl  didicisse  bAnum,  nisi  fccerb  iilad. 

Ne  lardare  f  elis,  si  quem  conf  ertere  possis. 

Non  esl  niulta  Kiens  laudandus,  sed  bene  f  ifcns. 

Nbus  ituliorum  par  seniper  amat  socioruro. 


Oculi  Dooiini  soper  jostos,  et  aares  ojus  in  preces 
ooruiu. 


Os  jusii  mediubiiarsapienibm,  el  llngoa  e|iii  lo- 
qoetur  judieium. 

Observabii  peccitor  Jastum,  et  stridebit  soporeora 
dentibus  sois. 

Omoia  qoaconqao  f  oloil  Douiinus  (ecii  io  c«lo  ol 
In  terra,  in  marl  ei  in  omnibos  ibyssis. 

Omne  re gnum  In  seipio  dif isom  desobbltar. 

Omnb  pbnUlioqaaiD  non  pbnubit  Pilcr  cciiestb, 
eradicibiiur, 

Oiunb  qui  facit  peocatum,  serf  us  esl  peceau. 

Omnb  qui  petit  aceipii,  et  qui  qucni  iofetiit,  el 
pulsaiili  aperletur. 

Omnis  qui  se  exilUt  bafflllbbilof » el  qoi  se  bami* 
liat  eialubitur. 

Omnis  arbor  quaB  non  facit  fmctom  bonoro,  excl- 
detur  ei  in  Igneni  roltteiar. 

Omni  habentl  dabiior,  ab  eo  autom  qoi  non  bibol 
et  quod  babei  aaferetor  ab  eo. 

Omne  peccaiuro  et  blisoheroii  reroltteior  boraiiu- 
bas,  spiritus  iotem  blaipliemii  nou  remiKotor. 

Ora:e  ne  fu^a  veslri  ttat  bieme  vel  Sabbalo. 

Oninia  possibilia  sunt  eredenii. 

Oiiini  temporo  beoedic  Deom,  el  pete  ab  eo  al  ffaH 
tuas  dirigat 

Omui  costodla  servi  cor  toum,  qob  ex  ipaoviu 
procedit. 

Omiii  negotio  tempus  est,  el  opportonius. 

Omuii  lic  cum  coniiiio,  el  p«)st  fMtuio  non  Mnl« 
tebis.  ^ 

Omuissapteuib  i  Domlno  Deo  est,el  cora  illofuic 
6eui|)er. 

Odiuro  suscitul  rixas,  el  onifersi  delicli  operli 
chiritas. 

Omnia  operatnr  nnui  ilqae  idem  spirituSy  dir idODO 
iiiigulis  prout  f  ulL 

Omne  quodcunque  facitis  in  f erbo  aat  io  opere, 
omnb  in  nomine  Domiui  Jesu ,  gritiis  ageiitoi  Oko 
et  Patri  per  ipsuiu. 

Onines  anauinies  in  oraiione  estole,  compaiienles, 
fraterniutis  amaiorei,  niiserieordes ,  modesiit  bo- 
roiles. 

Oinnc  gaiidium  existiroau  com  in  tcnuiiones  fa- 
rias  iiicideritb. 

Oniub  qui  odii  fratrem  souro,  horoicida  est. 

Obedire  oportet  Deo  magb  quam  buminibui. 

Omne  daium  opiiinum,  eloiniie  dunum  pcrfeetom 
desursum  esl,  descendens  a  Patre  luinioum. 

Oculus  oon  f  idit,  et  auris  uon  iodivii,  iiec  in  cor 
hominis  iscendil  quc  prspiravii  Deui  diligoo- 
liftMis  se. 

Omiiia  monda  mondis,  coinquinalis  iulemel  ini- 
delibus  niliii  esi  roundum. 

Omnb  liceiit,  sed  nun  omnii  oipediant 

Oiiinis  infidelium  viu  peccatum  esi. 

OtiosiUs  ininilca  est  aniniae. 

Omiiis  dies  veliit  ultimus  tnciandos  osL 

Otiosum  verbuin  est,  quod  aoi  ratione  josUs  ne- 
eessiutls,  aai  latentiune  pi4:  utHiutb  caret* 

Olisequium  amicos,  f  erius  odium  parit. 

Occasloues  deesse  non  possuut  perituris* 

Omniiio  errat,  qui  por  piicem  ei  oaom  te  a»soi|iii 
Iriampbum  puui. 

Omnis  dirini  percussio  iut  porgiilo  Oit  f lu  prc- 
seniii,  aot  Iniiiuni  ptjendB  aequeulb. 

Oraiione  cuntinua  suporaoiur  f  iiia. 

Optre  mclius  quaw  verbis  Deus  bodator  el  prxdi- 
calor. 

Ocull  petttbnies  cordls  loxuriosi  soni  proditoroi. 

Occulta;  et  jugiier  perpeirato  culpse  meroolur,  ol 
regcs  pastores<|ue  perversi  constiluanlur. 

Oninia  fidei  argumenia  a  pneirriiis  rebus  sunt  is- 
iumendi. 

Oinno  quod  eit  jasiom,  roerilo  diei  fiksi  amMn« 

Orindom  semper,  ne  sediicamor  ab  boslo. 

Omnl  prvlaU  sobjectus  sis  quasi  Chrbio. 

0  quantis  euris  uieni  indiget  oraiiibos  horii. 

Oe  quod  meutiiar,  ininum  jogubre  rtforiur. 


liW 


PROVBRBIORUM  LIBER. 


410€ 


III 


Prope  ۥ!  Domlnua  oiuiubua  iafocaiitibus  eum 
Teritate. 

Pretlou  in  coQspecto  Domini  mort  Mnctorum 
ejus. 

Proliibe  rmguim  tuam  a  malo»  et  labla  tua  ne  lo- 
i|tt2intiir  (lolom. 

Paiieotia  pauperum  non  peribit  in  flnem. 

PetitOt  et  dabitur  Tobis ;  quaerite,  et  ioTenietis ; 
pnlsate,  et  aperietur  Tobis. 

Perfectus  omnis  erit,  si  sit  sicot  magister  f Jus. 

Potens  est  Deus  de  lapidibus  suscitare  fllios 
Abrab». 

Percute  fllium  tuum  virga,  et  liberabis  animam 
ejus  a  morio. 

Plus  proflcit  correptio  apud  prudentem,  quam 
ceBtum  plagge  apiid  stultum. 

Penrersi  dificile  corriguntur. 

Princeps  qui  libeuter  audit  verba  mendacii,  omnes  n 
minlstros  habet  impios. 

Per  quas  qtils  peccat,  per  hxc  et  torquelur. 

Pondus  €i  ponduSy  mensura  et  mensura,  utrum- 
que  abominabile  est  anie  Deum. 

Probau  f  irtua  corripit  insiplentes. 

Propter  peccafa  populi  regnare  facii  Domiiius  hy- 
pocritam. 

Peccaior  fcl  poer  centum  annorum  maledictus 
•rll. 

Pugnabit  orbls  terramm  contra  insensatos. 

Po^t  concupiscentias  tuas  noii  eas. 

Probate  splritus,  si  ex  Deo  siut. 

Prudeniia  carnis  mors  est,  prudeniia  aulem  spiri- 
lus  f  iia  ei  pax. 

Peiilis,  et  non  acclpitis,  eo  quod  male  petaiis. 

Plenitudo  legis  est  dilecilo. 

Per  muliaa  iribulationes  oportet  nos  intrare  in  re- 
gnom  Del. 

Peecantes  coram  omnibus  arguantur,  ut  cxteri  p 
roeium  babeant.  ^ 

Posili  in  deliciis  attendere  vequeont  quanu  sit 
pcena  perennis. 

I^x  f era  est  dicenda,  cum  spiritus  et  caro  conve- 
pioiit  omni  modo. 

Paciflcns  homo  flliui  Dei  mereiur  focari. 

Parenies  in  Untum  diligendi  sunt  et  bonorandi, 
quantom  illi  aulijecii  sunt  summo  Patri. 

Praelatis  ac  setiioribus  suis  inobediens  meretur 
aut  si  ipse  prxlatus  fuerit  aliquihus,  ah  eis  eadem 
paiiatur. 

Paator  quilibei  rugit»  cum  subjectis  solat.um  sub- 
Crahii^  aot  iujitstitiam  f  ideus  non  couiradicit. 

Par  supplicium  subibunt,  qoi  pariter  peccaforunt. 

Piauiuiitla  f era  esi  et  (lerpetrata  oaala  plangere, 
ct  pUiigeada  non  perpeirare. 

Poliliea  culpi,  publica  etiam  iodiget  posniientia. 

Pcenu  gravis»imas  quandoque  sunt  passurl,  qui 
Mon  pro  sceleribus  suis  renount  parfa  flagella  pati. 

Plenus  fenter  facile  dispuut  de  Jejunils. 

Perfecttta  odium  est,  quod  nec  Justitia  nec  ratione 
carei* 

Peccatum  peceato  adjicit  t,  cum  id  quod  nequiter 
gesittm  est  nequiier  etlain  defenditur. 

Probatio  hfinae  volunutls,   nolle   peccare   cam 


benefacientes  qoam  benodi- 
pro.  Dei  amore 


A     Plua  sunt  lattdandi 
ceniea. 

Pecunia  tonc  flt  pretiosa»  cum 
translau  in  alios  desinit  posaideri. 

Plnrimi  infamiam,  pauci  Toro  ferentur  reatuacon- 
acientiaro. 

Pacem  cum  bominibus  habeas,  hellum  cum  ? itiis. 

Pecuniae  imperare  oportet,  non  servlre. 

Pauperias  animae  m.iior  quam  corporis  exsut» 

Peccans  quoiidie  studeat  mox  se  reparare. 

Perfectus  inites  pensai  ssepissiroe  f  ires. 

Perferaa^.menlitua  cuipa  est  maxima  poena. 

Praecepa  ad  rbum,  praeceps  quoque  fertur  ad 
irsm. 

Prompltts  fel  facilis  ad  risus  schemata  ne  sls. 

Piuribus  inuntus  minor  est  ad  singula  sensua. 

Prxsens  f iu  hrefis»  sed  fiia  futura  perennis. 


Prof  idendum  est  eunctls  pro  Dei  amore  llciu  re- 
linqueniihtt.<i,  ne  lepide  f  If  ^nies  ad  illiclu  corruant. 

Pro  qoaliuu  audientium  formari  dehet  sermo  do« 
cionim. 

Praf  ia  morihoa  semper  graf  is  est  f  iu  bononim. 

Peccata  qusedam  animam  poliuunt,  quaedam  foro 
esatinguuni. 

Priusquam  promitus  delihera,  oe  post  promiasa 
minlme  expUu  mendax  dicaris. 

Pericolum  nunqttam  sine  periculo  flncUur. 

Prudeniia  rerum  exiiua  metitur. 


Quam  honus  Israel  Deus  hls  qui  recto  sunt  corde. 

Quaerite  Dominum,  et  cooflrmannnl ;  qnaerite  fu- 
cieni  ejus  semper. 

Quaeriu  Dominum,  et  fifot  anima  fcstra. 

Qul  tiroetia  Dominum,  laudaie  eum. 

Qui  diliffiiis  Dnminum,  odiie  inalum. 

Quomodo  miseretur  paier  Gliorumy  misertus  est 
Doininus  timentibus  se,  quoaiam  ipse  cognofit  tf- 
gmentuin  nostrum. 

Uni  non  accepit  in  fano  anlniam  siiam,  nec  jura- 
f  it  in  dolo  proximo  suo»  bic  accipiet  benedictioiiem 
a  Domino. 

Quis  sicut  Dominus  Deus  noster,  qui  in  allis  ba- 
hiut,  et  huuiilia  respicit  in  coelo  et  in  terra? 

Qui  seminant  in  tacrymis,  in  exsulutiftne  me- 
lenu 

Quaerite  primum  regnam  Del,  et  Justltlam  e|as,  ei 
haec  omnia  adjicienlur  fobis. 

Qui  perscferaferit  usque  in  flnem,  bic  aalfus^ 
P  crii. 

^     Quae  imnossibilia  sant  apud  bomines,  possibilia 
sunt  apud  Ueum. 

Qul  est  ex  Deo,  f  erba  Dei  andit. 

Quid  prodest  homini,  si  unifersum  niuiidum  lu- 
cretur,  animae  fero  suae  detrimentum  patiatur? 

Quam  dabit  bomo  cummuuiionem  pro  aniina  sua? 

Qui  dixerit  fratri  suo  Faiue,  reus  erit  gehenna 
ignis. 

Qnl  odit  animam  suam  in  hoc  maudo»  in  fium 
aetemam  custodit  eam. 

Quod  Deus  conjunxit  homo  non  separet. 

Qui  infideiis  est  in  minimo,  et  lu  majorl  iufide-' 
lls  est. 

Quasi  scelus  idololatriic  eat».Deo  nolle  acqmescere. 

Quaeriie  Dominum  dum  inveniri  potesi»  infocato 
eum  dum  prope  est. 

Qui  sequitur  justitiam,  diligitur.  a  Doioino. 

Qui  ahscondli  scelera  sua»  non  dirigeiur;  qui  au- 
tero  confessus  fuerit  ot  reliquerit  ea»  miaericordiam 
D  consecpietur. 

Qtti  diligit  dlscijplinam,  diliffit  et  sapieniiam. 

Qui  o(f«)rt  sacriflcium  ex  subsuntia  pauperis»  quasi 
qul  f  lciimal  filium  In  conspectu  palris  sui. 

Qui  afcrtit  aurein  suam  ne  audiat  legem»  orailo^ 
ejua  erit  exsecrabllis* 

Quasi  tempesus  impius  pertransil. 

Quae  noo  congregas  in  Jufeniate,  quomodo  ea  hi- 
here  pouris  in  senectute. 

Quj  pronus  est  ad  misericordiam,  benedicetur. 

Qui  fratri  suo  parat  fof  eam,  ipse  incidei  iu  iilam , 

Qui  modica  spernit,  paulatim  decidet. 

Qui  sibi  nequam  esi»  cui  honus  eritt 

Quodcuiique  poiest  maiius  tua  facere,  instanUr 
operare,  quia  nec  opus  nec  ratio  nec  sapientia  eroiii 
apud  inferos,  quo  tu  properas. 

Qul  parcit  virgae,  odit  Uliam. 


Qui 
lllitts. 


timentDeumi  non  erunt  incredilMlea  ferho 


1107  BED^  VENERABILIS  OPP.  PARS  I.  SBCT.  II.  -  DUBIA  ET  SPURIA.  U» 

Qiii  niolliii  ei  tiitsolutut  est  opere  tuo,  rtaier  eU  A     Qnod  unnsquisque  non  espeniit  nt  m  temeifBio 
»  i>l»era  ilissipatiti^.  dtrfleite  credii  in  •lio. 

Q<*ift^diYet  ?  Qui  nil  cupiL  Et  qn's  ptoper ?  A?tni<. 
bil  smuliiM 


Qiiod  ttmei  inipinii,  veniet  super  eum. 

Qiialis  recior  est  civiialls,  ttleft  inliabilaotet. 

Oui  ciislotlii  os  suum,  eustodit  et  aninaro  suam. 

Qiii  obdurat  atireni  suam  ad  clamorem  panperitt 
ei  ipse  ctamabil,  ei  non  eiaudietur. 

Qui  docri  raiuum,  qoasi  qui  giotinat  testam. 

Qui  ad  justiiiam  erudiliot  mullot,  qoasi  sielta  io 
perpeiuas  xterniiates. 

Qiii  in  uno  nlfendit,  ninlta  bona  perdil. 

Qiianio  m.ignus  es,  bumilia  to  in  omnibus. 

t)ui  timct  pruinatn,  feniet  super  eum  ulx. 

Qui  in  siadio  ciirrunt»  oomet  quidem  eiimiot»  sed 
unus  accipii  bravium. 

Quicitnque  roluertt  amicos  esse  tceuli  hojiit,  liil- 
miciiR  Dci  constiiuitur. 

Qui  se  eiisiimat  stare,  irldeat  ne  cadaL 

Qtii  babci  aurem,  audiat  quid  spiritus  dicil  Ee- 
clesiis. 

Qui  converii  fccerit  pcccaiorem  ab  errore  nm 
suar,  salvabii  aniinam  ejt»  a  morte. 

Qni  nnn  m:inducat,  niandoiantem  noQ  Jodicel. 

Qiii  siiorum  et  maxime  domesiicoruni  coram  non 
haber,  fideni  nej^avil,  et  est  inlldeb  deterior. 

Qiiicimqiie  spiritu  Dei  agooiur,  bi  filii  suut  Dci. 

Qtti  videril  fratrem  suum  necessitatein  paiieniem, 
et  claiiserit  vlscera  ^ua,  quomodo  charitas  Del  ma- 
net  ifl  co? 

Qtti  parce  seminat,  parce  et  me:ct. 

Qui  g}oi  iaiur,  lii  l>ouiino  glorietur. 

Quanlo  alitor  f  riidus,  tauto  prufiindor  catiit. 

Quod  lilii  iion  vis  lieri,  alii  ne  receris. 

Qui  igtioraf,  ignorabitor. 

Ootlis  sit  qtiilibet  pastor,  lupus  adtf oieiit  iodical. 

Qualis  apud  se  quisque  liiteat,  illaia  contuineli^ 
pr-Dai. 

(>iiaro  laudem  merebimur  de  pallure  j«*Junii,  ti 
inTidia  sumus  lividi? 

Quid  virtutis  babeitinum  non  bibere»  ei  ira  atque 
odio  inebriaii? 

Quid  prodesi  aitenuari  eurpus  absiineuiia»  si  aui- 
mus  inlumescai  superbia? 

Quasi  iu  sncculuui  periusum  ret  suas  ingerit,  qui 
et  bona  aliqiia  agit,  et  tanien  nulla  pravitatis  soliiae 
studia  deseril. 

Qui  se  meniinit  illicita  plurima  perpetrassOt  do* 
bei  etiani  pro  pceniientla  a  liciiis  aUiinere. 

Quisquib  cugitat  quid  Deo  vove.a,  sc  ipsum  meat 
ei  reddai. 

Quaiiium  bonum  babeat  tanlut,  osleodit  uilr- 
miias. 

Qui  succurrere  perituro  potest,  ti  non  tiiceurral. 
reus  rooriis  ejtis  erit. 

Qui  vcrbis  lenibus  potesi  corrigi,  non  debel  in* 
crefiaiioiie  einsperari. 

Qui  casti  perseveranl  et  firginet,  angelit  Del 
clliciuntar  «quales.  H 

Qiiisquis  Jugiier  tractal  ut  bona  ollqua  faclat»  tino 
intermissiune  orat. 

Qoxcuiiquo  meiisoram  eiccduut,  dcmooia  sog- 
geronU 

Qnantom  quis  in  bumilitaie  et  castitate  profeceril, 
laiilum  Deo  appropinquabil. 

Quod  omni  modo  necesse  est  pati,  pilienler  tui«^ 
tiiie. 

Quc  ficere  torpe  etl,  eiiam  dkero  torpe  ett. 

Qiianlo  rocns  fli  divito  ad  molu  opera,  fii  mloor 
ad  singula. 

Qoc  modo  qultque  legit,  b«c  habitonit  eril,  tea 
booa,  tive  mala,  seinper  habeblt  eo. 

Quousqoe  bomini  noii  displiceoi  oiaia  a  to  fMto, 
reguaiit  in  eo  vitui. 

Qui  nunqoam  didiclt  tobette,  Bolli  polctt  rito 
pra*esse. 

Qoid  infelicius  qoam  conspeota  Miciiite  aBona 
anici? 


Qiiod  taUs  est  cui  coniingii,  nibil  ampliot  opiei. 

Quid  stulti  proprium  ?  Noo  potite  et  velle  nocere. 

Quod  prudentis  opus?  Cnm  potsii,  ootle  nocere. 

Qoam  propo  sil  littut,  In  eorde  marit  labyrio- 
tbus! 

Quantoro  plos  valeas,  laotom  tubmiite  le  Cbritio. 

Qni  tibi  dat  muitum ,  de  lo  qooqoo  qusril  id- 
iptom. 

Qiiam  bonot  eti  Domlnot  eooetit  qoierentibut 
illum ! 

Quam  tenebrotot  aoMir  qoo  hieit  tperoilor  ao- 
eior !  ,  r- 

R. 

Regnumiuom',  Domfaie,  regnom  omolom  ticc»» 
lorum. 
B     Rectot  decet  laodatio. 

Redimot  Domioot  animat  tenrorom  toorom,  el 
oon  delinquet  omnet  qui  tperaoi  io  eo. 

Re? el.i  Domino  viam  loam ,  et  spera  io  eom»  el 
Ipse  fafieu 

Recte  judieatf,  filii  bomlnnro. 

Regnom  coelorom  vlm  patitur,  et  vlolenli  rapiimi 
lllud. 

Kisus  doloro  mlMelor,  el  eitrema  gandii  luclnt 
oteupat. 

Re^pons^o  mollit  frangit  iram. 

Regnantibus  impils  ruiiia  liominom  ertt. 

Itei  qoi  sedei  in  tolio  Jodic ii  disslpat  omne  om* 
lum  intuitu  soo. 

Rci  qui  jiidicai  in  veritaio  paoperet»  Ihronot^us 
in  aeierituin  flrmabitur. 

liei  jostus  erigit  terram  ,  vir  aTarut  dettruei 
eam. 

Rcffoom  a  geiite  bi  geulem  transfertor  propter  io- 
Q  justiuas 

^  Renovaroini  spirilu  meniis  vestrx »  el  indoite  no* 
vum  bomincm  ,  qui  secunduiu  Deum  creatos  osl  ia 
jiistiiia  ei  saiictitate  ircrititfis. 

Religio  niunda  et  immaculaia  apud  Deuin  palrem 
bxe  f^i :  visiure  pupiilos  et  viduas  in  iribolaiiooo 
eorom. 

Radii  omoium  malorom  rupidiUit. 

Religiosus  homo,  si  ciio  ini.>ciiury  et  facile  eiiam 
a«l  pQeniientl.ini  niovetur. 

Hecie  Judicare  aliena  mcriia  non  valei,  eni  eon* 
scieniia  innocentix  propriae  nullaio  JutUcii  reguUm 
praebei. 

Reciiut  teqnuniur  agnom  eonjofati  bnmilos, 
quam  vireines  superbientes. 

RobustT  eorpore  nisi  Deo,  a  qoo  viret  babeoit 
devote  faniulenlur,  pro  hoc  pceoas  paiientur. 

Refereiidum  eat  pieuii  divin«  quiibiuld  bomo 
Jumentit  ampliua  babet. 

Re^num  Dei  Untom  ▼alet  qnantum  babot. 

Ruioa  populi  ucerdoies  mali. 

Ratio  bumana  quot  perversit  cogiiatlonibus  reoi- 
liior,  tol  coronu  ceaiestes  promeretor. 

Regimen  aiiimarum  ars  esl  artium. 

Raptores  aliettarum  rerum«  ipti  qotodoqiera» 
pieolur  ad  inieritum. 

Repeniinnt  furor  nii  rationis  reciplL 

Rebel!os  divin»  pieUii  Uradoutor  diabollat  po- 
tesuti. 

Res  qoaelibet  obtcura  per  tioiilitudioem  eti^- 
planaoda. 

RemiHtio  et  leniut  nimia  coram  Deo  ropuUlar 
pro  crudeliiate  ma^na. 

Reprobi  ei  io  iioc  scculo  latiganlor  deaidofilt »  oi 
io  fttturo  tormeiiiit. 

Rustica  iingua  viri  mantuetom  eor  retlnenlb  frt* 
lior  eti  Domioo  ooam  lingua  perlio  soperbi. 

Rara  fides  hoiiiini  iribowda  etl»  proh  dolor !  < 

ftci  pius  et  Ju!>tus  stodei  hoc  quod  didltr  ( 


tlM 


PROVERBIOnUM  LIBER. 


tflO 


Regii  «mm  iiMnen  m<mei  ■(  commista  refintur. 
RebuB  in  adversis  ne  moiai  detUliitris. 

S 

Senriie  Domino  in  limore «  a  exuluie  ei  cnm 
Iremore. 

Sacrificiom  Deo  spirilns  conlribulaiut. 

Sil  gtoHt  Dorotni  in  tcculum  t«culi. 

Sii  oomen  Domini  benediciom  ex  boe  nnne  el 
tttqne  in  tsculuni 

Salnt  jtttionim  o  Domino,  el  proiedor  eomm  In 
lempore  iribuUtiooit. 

SutTit  Domifittt  univertltt  ol  mltenilonet  ^ut 
tnper  omnia  open  ejnt. 

Splrltut  ubi  Tuli  tpirtl»  el  Toeem  ejnt  tudit»  ted 
non  tcit  unde  veniai,  el  quo  vadal. 

Sptrilnt  eti  Deut,  el  e^^t  qnl  adoranl  enm,  lo  tpi- 
riln  ei  ▼erfute  oporiel  adorare. 

Si  mannt  loa  vel  pet  lout  tcandallaei  te,  abscinde 
illnm  01  pro]ie<^  abt  le. 

Sie  Deut  dilexii  mnndoffl,  nl  Fillnm  tuum  unige* 
nitom  darei,  ulomnis  qiii  credil  in  iptum»  non  per* 
eat.  ted  babeat  v liam  ciernam. 

Si  necca? erii  in  le  frater  tnut «  vade  ei  corripe 
eom  Inter  te  ei  Iptnm  tolom. 

Saoctnt  tpiritnt  ditclplinas  fiigiet  fictum«  ei  aureri 
ao  a  cogiuilon  but  qu»  tunl  tine  liitellecitt. 

Sapienlit  ocoli  In  capiie  ejot. 

Seniiie  de  Domlno  In  boniiate  •  et  in  timpllcltate 
cordis  quxriie  illum. 

Sltthut  v«rbit  non  corrigilur. 

Sapient  eor  et  liiielligibile  abttlnet  te  a  peccallt* 

Stultiiia  colUgata  ett  in  corde  pueri ,  el  virga  di- 
tclplinse  rusabii  eam. 

Sutera  dolota  abominallo  etl  apud  Deom,  ei  pon* 
ditt  aNiuom  voluotat  ejus. 

Stpieut  ul  tol  permanel«  tlultot  anlem  ut  luna 
mouiur 

Semei  loqulior  Deos,  el  secondo  noo  repetlL 

Sapientlam  oroniom  antiquorum  exquiril  tapiens. 

Sapientia  abtcondiu  el  tbetaorut  liiTitus ;  quse 
ttiilius  iii  nlrltque? 

Sapient  verbit  ionoietcil  paoclt. 

Septiet  cadlt  Justns»  et  resurgel;  Impii  aulem 
corroeiit  in  malum. 

Sermo  durtts  tuseitat  rurorem. 

Somnla  estolluiti  ImprudenUt. 

Secura  ment  qtiasi  Juge  conTiviuro. 

Secreta  regit  cetare,  boiium  ett ;  magnalia  autem 
Dei  rcvelare,  honorificum  etl. 

Stttltus  in  ristt  ei alut  rocem  snam. 

Si  diligamut  invicem ,  Deus  in  nobls  maoel,  ei 
cbariiat  ejnt  in  nobit  perfecit  est, 

Si  quis  dixerit  quoniam  dillgo  Deum,  el  rratrem 
tuum  oderit,  mendai  esl. 

Spiritttalit  bomo  dijodlcal  omnia ,  el  ipse  a  ne* 
roine  Judicatur. 

Sicut  hi  Adam  omnet  roorinntory  lia  ot  in  Chrislo 
oinnes  f  iviflcabiinlur. 

Sapieiitia  bnjut  mundi  ttultitia  e«t  apnd  Deum. 

Sine  pceniiernu  toni  dona  «*t  vocaiio  Dei. 

Scicniia  ioflal,  charius  sediflcal. 

Si  fivimus  spiritu,  spiritu  ei  ambulemus. 

Sive  vivimut  tive  morimur,  Domini  suaius* 

Sic  diligendi  tunt  bominet,  ui  eorum  nun  dili- 
ganiur  erroret. 

Speculator  astal  desuper,  qui  not  diehut  omni- 
bos  teiutque  nostros  prospicit. 

Scire  Dei ,  approbare  ett ;  nesdre  vero,  repro- 
bare. 

Summn  apod  Denm  esl  nobiliuii,  cUrum  este 
virtoiiliut. 

SnbJectornm  viiia  allqnando  tont  ditstmuUnda, 
ted  po«l  haec  quia  diMimulabantiir  indicanda. 

SaUnat  Intldiat  evadere.  nou  est  volentit  neqoe 
cnrreotls,  9(ti  jiM;»er^s  Dei. 


A     Simulatires  et  callidi  provocanl  irani  Dei. 

Solitodinem  quxrit,  qui  cum  innuccniibus  vivero 
copii. 

SimHitndlnes  rerum  variarum  ad  sdincatlonem 
nostram  jugiler  proponendm  tunt. 

Sleoi  canis  revertit  ad  vomitum  tuum,  sic  impru- 
dent  stuHltiam  snam  iteraL 

Slcui  aqua  extiiuguii  ignem,  iu  eleemosyna 
fioccatum* 

Saneiiutis  nonien  habere  sine  operibus,  nuili  pro- 
desu 

Sapiens  esl,  qui  facilt  plus  quam  verbis  alios 
docel. 

Salttt  ett  divitnm,  tnbvenire  necessiutibus  pau- 


Sagittat  eonlomelise  virlut  repellit  pationti». 

Scorpionet  diei  postunt,  qui  bonit  qnidem  iii  U" 
ele  non  retittunt ,  ted  mox  enm  recesserint  delra- 
hunl* 
B  Semetiptnm  abnegal,  qui ,  relicio  carnalis  vii» 
homine ,  induil  tpiriitttiem  ei  novum  homlneiu  ,  id 
oti,  Cbrittum. 

Stultuin  valde  ett ,  ti  hit  placere  quaerimnt,  quos 
non  plaeere  Deo  tcimut. 

Sorficit  noicuique  sic  ditpnUre  vel  dicUre,  ut  in- 
lelligaiur. 

SuperOuiUt  Um  verbonim  quam  rerum  viunda 
ett. 

Sicttl  ex  variit  floribut  eoliiguntur  mella,  iu  ex 
varat  hominibus  virtut  quaelibet  esi  colli^«*nda. 

Sseularibut  liiierit  inlentut,  tacrae  Scriplurac  ar- 
cana  eapere  non  poietl. 

Scriplortm  Mcram  legens  attendere  debet  qnid 
mystice  vel  juxU  liueram,  quid  pro  parte  vcl  pre 
toto  dietom  stt. 

Scriptorm  saers  mediuUo  meniem  reiralilt  a  co- 
gttalu  noiio. 

Sicol  plurimi  clbi  nibil  prosuut  absque  salc,  iu 
n  omnes  viriotes  absq'ie  cbaritaie. 

Sicui  flstnla  absque  inspirante  nullum  reddil  so- 
mim  ,  iu  et  cor  hominit  absque  iaspiratioiie  divina 
nullum  recipil  bonum. 

Sicut  ei)ui  cujuslihet  cnrsus  in  loeo  spaiioso, 
iu  ei  hominis  volunta«  probitur  in  arbilrio  dato. 

Sicut  oculi  omnium  ui  capite,  iu  eiiaui  in  Cliiislo 
Ciinsistere  debet  oroiiis  intentio  fldeliuin. 

Sine  floe  cruciari  meretur^  qui  nullum  peccaudi 
finein  iu  corde  suotutuii. 

Summi  principii  miuistri  in  primis  suril  provi- 
dendi. 

Sic  aliis  ignosce ,  ut  lu  tibl  peceanii  illos  ignoice- 
re  cupis. 

Sjnguis  sanguinem  langit,  cum  peccaU  pecc:itis 
adjicittuiur. 

Superbia  sola  corrnmpil  omnia  bona. 

Siitlta  vota  rrangeuda  sunt. 

Sine  iloctrina  viu  ett  quati  mortis  imago. 
II     Si  ames  dici  paier  et  princeps ,  nomen  cuui  booo* 
^  rc  terva,  moribos  imple. 

Surpliis  veniis  affiuiur  ingeiit  pinus,  et  celtje  tur- 
res  graviore  casu  deciduut 

Stantlbus  et  lapsit  par  s  dlicitiido  tenenda  esf ; 
his  ne  retro  cidaui,  iltis  ot  conciio  sorganl. 

Sermo  daiur  multi»,  animi  sapieniia  paucis. 

Si  nequeas  plures,  vel  U  8<»Iummoilo  eures. 

Si  qnid  vovisti  Domiiio ,  ne  reddere  Urdes. 

Sohus  e^t  Domini  boua  de  pravis  operari. 

Sero|>er  avarus  egel,  bunc  nulla  pecunia  replcL 

Si  vis  fisilvari,  nil  huic  pncpone  saioti. 

Spiritus  e>t  viu,  ffli>rs  carnis  pliiiosophia. 


Te  deeel  bjmnnt,  Deus,  in  Sion,  et  tibi  reddetor 
voium  io  Jenisalem. 
Testinionium  Dumini  fidelc,  Mpienllam  pnctuns 

larvuiis. 


BED.€  VENERAfilLIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  IL  —  DUBIA  ET  SPORIA. 


tni 

Tibi,  DumiDe»  Uerelicluf  est  pauper»  orphanotu 
erls  adjutor. 

Tiiiiete  Domlnum ,  omnes  taneti  ejni ,  quoniam 
iion  est  inopia  timentibas  eum. 

Tliesaurizale  irobis  tbes^uroe  in  fiBlOt  obl  nec 
»riigo  neoiie  tlnea  demolilur,  et  ubl  Tures  noncffo- 
diunt  nec  furanrur. 

Timor  Domini  eipeflit  peccatiiro. 

Totiim  spiritum  suum  proferl  aiultns ,  sapieos  au- 
tem  diflert  et  rescrvat  in  posterum. 

Tempus  omiii  rei  sub  (oeto. 

Turrls  foriissima  uouieii  Domlni ,  ad  Ipsuni  currit 
juslus,  et  exaltabiiiir. 

Tliesaurus  desiderabilli  requiesclt  tn  ore  si* 
pienlis. 

Timenti  Denm,  bene  erit  In  extremis. 

Triplex  funiculus  dilTieile  rumpitur. 

Testis  falsus  non  erit  impunitus. 

Timor  iion  est  in  cbaritate,  aed  perfeeta  ebaritas 
foras  mitlit  tlmorem. 

Turpe  esi ,  ut  qui  nesdt  tenere  moderamina  ? it;e 
AiiaB,  judex  fiat  allenae. 

Tanto  subtilius  quisque  de  tenebris  judicat,  quanio 
eum  Terius  clariUs  lucis  lllustrai. 

Tenlator  pervlgil  bos  acrioribus  polsat  Insidiia , 
quo!»  niaxime  f  iderit  abstinere  a  peccatls. 

Tenax  et  prodif  us  nimium,  ambo  in  unom  nlmie* 
taiis  eonfluiinl  ▼itium. 

Timendus  est  prae  cunctis,  cujus  potestas  est  super 
omnes. 

Tencrae  nimis  menies  asperloribus  foinand»  sunt 
8'udiis» 

Temporatum  omue  tam  Deo  qoam  hoinlnibus  est 
acceptabile. 

ToRuenta  quorumdara  aliis  prosunt  ad  correctio- 
nem. 

Tantum  quisque  proximum  poriat,  quanlum  amai. 

Tanto  I  ejora  snot  Titia ,  quanto  ?irtututn  S|»ecie 
celantur. 

Tamdiu  quis  errat  in  Ade»  quousque  omnia  a  Deo 
iuspici  et  Ttgl  diflidit. 

tecia  odia  pejora  sunt  qoam  ai^ru. 

Tale  genus  est  Tltiorum,  ut  nlsi  prsierltum  celeri 
peeniteniia  deleatur,  alla  exinde  orianiur. 

Tales  simus  Intus,  quales  nos  foris  osieodlmui. 

Tacere  qui  nescit,  nescll  et  loiiui. 

Tacentibus  dlfOcile  subf enitur,  confitentes  autero 
langiioria  sui  qualitatem,  faciiius  reeipient  nni* 
taiem. 

Turpe  est  doctori,  cum  culpa  redarjsuit  ipsum. 

Tnnc  te  lapsurum  formida,  cum  ruit  alter. 

Tuius  erit  nunquam,  qui  suspicione  laborat. 

Trisuniur  facile,  quorum  spes  exsut  in  imis. 

Tempestas  ^randls  est  indignatio  regis. 

Tesus  veridicus  Tcro  regi  manet  aptus. 

Totiis  ubique  manena,  tota  est  ? iriuie  colendus. 

Timor  Dei  et  oratio  assidua  hom'nem  folare  fa- 
ciunt  ad  coelestla. 

Tolerabilius  mundi  mala  susclpimus,  si  contra  hxc 
pr»*scientiae  clypeo  munimur. 

Tepide  viventes  Cbrlstiani ,  difflcilius  corriguniur 
quam  pagani. 

U 

Univers»  Tiae  Domiiii  misericordia  et  veritas  re- 
quirenlibus  lesumentum  ejus,  et  testimoiila  ejus. 

Ubl  est  tbesaurus  tuus,  ibi  est  et  cor  tuum. 

Unaquaeque  arbor  ex  fmctu  suo  eognoscltur. 

Ubi  ruerit  superbia,  ibi  erit  et  eontumdia. 

Unus  DomlnuSy  una  fldea»  unuro  baptisraa,  unus 
Deus  ei  Pater  omnium. 

UnusquisQue  proprUm  mercedcm  accipiet  secun- 
dum  suum  laborem* 

Uniculque  datur  Bianifestatio  apirilus  ad  utiliu- 
tem. 

Ubi  spiritus  Domini,  ibl  liber  as. 


II  It 


A  Ubl  est  ehariUi  et  diiedlo,  Ibl  sanctorom  con- 
gregatio. 

Unaquaque  f  Irtus  uoto  rolnor  est,  quanto  desnut 
cxterac. 

Ubi  iion  est  timor  Dei,  ibi  regnum  peeeaii. 

Unde  bonus  proflcit,  inde  invidus  UbeKil. 

Ut  ¥01001  reges,  iu  falent  leges. 

Ultra  modum  sunt  delieati ,  qul  uuUa  adf erM  f o- 
tunt  paii. 

UtHiutis  amor  dio  siiadeC,  quld  slt  agendum. 

Utilius  grandis  latet  ici  rebus  qnoque  panr is. 

Ut  lapts  omnis  bomo,  uisi  mollls  agatur  ab  alto. 


Vultus  Domtni  anper  facienies  roala,  ut  perdat  de 
lerra  roemortam  eorum. 

Veriuiem  reqniret  Dominus ,  et  retribuet  abun- 
danter  facientibiis  superbiam. 
B     Verbo  Domlni  cqbU  flrmati  sunt,  et  spiritu  orls  ejus 
omiiis  f  irtua  eorum. 

Vox  exsultationis  et  saluiis  in  tabernaculla  justo- 


Vana  salus  bominis. 

Viriliter  agiie,  et  conrortetur  cor  ▼estruni,  omnes 
qul  speratis  in  Domino. 

Viri  saiiguinuro  et  dolosi  non  dlmidlabunt  dies 
suos. 

Vir  linguosus  non  dirigetur  in  terra. 

Virura  injustum  niala  capienl  in  interitii. 

Vc  f  obis  qul  decimaiis  mentbam  et  aneiuin ,  et 
cuminum,  et  quae  majnra  sunt  reliquisiis,  id  esi,  loi- 
sericordiam  et  judiciuro. 

Vigilaie  et  oraie,  ne  intretis  in  tenutionem. 

Vlgilaie  omiii  tempore,  orantes  ut  digni  balieaiiiiBi 


fugere  qu.x*  veniura  suni. 
Ve" 


erba  sapientium  quasi  &timull,  et  quasi  clafi  in 
alium  deflxL 
p      Vanl  sunl  orones  bomlncs,  In  quibus  non  eot  scien- 
^  lia  Dei. 

Vox  diei  Doroini  amara,  tribubbitur  ibi  foriis. 

Vinum  aposialare  facit  etiam  sapieotes. 

Vas  eiviuii  cujus  rex  juf  enis  est,  et  cujns  princlpes 
nane  comedunL 

Vlr  iracundus  provocat  rixas  ;  qui  autem  patiens 
esi,  roitigat  susciUUs. 

Vae  aoli,  qui^  curo  ceclderii,  non  habet  aobteran- 
temse. 

Vae  qul  dtcunt  bonum  roaluin,  et  maluro  bonum. 

Vinro  stultum  interflcit  iracuudia ,  et  par?ulum 
occldit  iofidia. 

Via  iropiorum  tenebrosa,  nesciunt  ubi  cormanl. 

Viia  caruium,  sauiiaa  cordis:  putredo  osalum,  ia* 
vidia. 

Via  %itae  ciistodienli  disdpllnam,  qui  iutom  incrt- 
pationte  relinquil,  erral. 

Vasa  figuli  probat  fornax,  et  bomlnei  Jusios  leo- 
laiio  tribulailonis. 
D     Verburo  dulce  roultipllcat  amlcoa ,  el  nltlf  at  ifti- 
micos. 

Virtus  In  inflrmlute  perficitur. 

Vorbum  bonuro  super  daium  opt:ronm. 

Vir  duplex  animo,  inconaUns  eat  in  omnibus  fia 
suis. 

Volunias  iuUgra  benefaciendl ,  a  Deo  roputabitur 
pro  opere  Imeflcii. 

Vera  diseieiio  nonnisl  vera  huroilluio  acquirilur. 

Volupus  orouls  ad  instar  apuuiy  ubi  griu  melU 
fudit,  morsu  corda  ferit. 

Vebementior  est  animi  quam  corporls  febrla. 

Viriutis  fructum  sapiens  in  conscieutia,  ro' 
perfectus  ponit  in  gloria. 

Vigilat  qui  ad  aspectum  ferl  luminis  raoatls  < 
los  aperios  leiieu 

Vlctus  ab  uno  quolibet  vitio  dio  labltor  Id  aUa* 

Virtus  sett  pcr  iHvidlae  patci. 


Itl3 


DE  SURSTANTIIS  LIBER. 


1114 


Vans  cloriae  «ectator  ei  qui  tetniiiJi  sua  Tefilo  dis-  A 
perteodi  eonimiuit  assimihtar* 

Valeiis  retinere  faniiatem ,  nullius  de^pieiat  ?el 
irrideat  InflrmiUfeni. 

Viianda  ett  aiiperbia,  qux  el  an^elos  deeepll  el 
f  Irtotes  omnes  destruit. 

Titla  priiis  eisiirpailda  sont  in  hotnine,  delnJe 
Yinnles  inserendc. 

Virfines  ei  monacbi  sie  lemperent  jejunium ,  ul 
semper  fortes  siiit  ad  Dei  serfitium. 

Voliipias  habet  pcsnain,  et  necessitas  parit  coro- 
nam. 


Vitii»  dedili  non  possunt  vlrtulibus  ditaH. 

Valde  imperitiis  esi  meJicus,  qui  iiulla  nist  lenia 
medicamiiia  dare  novit. 

Verecundiaui  abjicieiis»  onuies  simul  viriates  ab- 
jecii. 

\\x  qtitsqtiam  in  bnnum  transit,  nisi  es  malo. 

Variain  dant  otia  iiieiilem. 

Vilius  argeiituin  est  auro,  Yirlutibus  aumui. 

Vivere  si  rt^cte  nescis,  decede  periiis. 

Virtutes  varia*  pariier  possunt  habilare. 

Virtus  est  gramlis,  lienediier*;  pro  maledictis. 

Vis  liigens  animi,  nullius  laude  moteri. 


ITENERABILIS  BEDJS 


PRESBYTERI 


DE  SUBSTANTIIS  LIBER. 


PROLO0U9. 


SaDCtas  Ecdeslx  munusculuin  aliquod  offerr*)  cu- 
piens,  sed  in  manu  mea  nil  reperiens  pr.Mer  p:irf  am 
dictandi  aique  scribendi  notltiim ,  hane  ips «m  in 
ejus  senritiuin  volo  coaplare,  quantum  Dominus  di« 
gnatur  adjiivare.  Scribere  euim  gestio  pro  admoni- 
lione  cuncionim  fldeliiim »  admoniiione  duniaiat 
ittdigentium,  dividens  eos  tn  diias  per^onas  clerico- 
rum  el  laicoruin,  assumensque  ad  boe  otriqu  i  per- 
son»  eongrua  monita,  per  i^u»  a  carnalibns  aJ 
spiritualia,  a  visibilibus  aJ  invisibi^ia  possintanmom 
sospendere,  ei  superna  conspieere,  sicut  et  Aposto- 
lus  dicit :  Invttibilia  enim  Od  per  ea  quw  facta  tunt^ 
intelheia  €an$pieiuntnr.  Cujus  studil  oblatio  precor 
ne  coi  indigna  videaiur,  quia,  ot  legitur,  ad  templuin 
Doroliii  quondam  inler  insignb  et  preliosissima  dona 
«ffferebaotur  etiam  viles  pili  caprarom  ;  et  duo  iiii- 


D  nula  vlduaa  paopercttl»  oblata  Deo  ipsius  Doniini 
nosiri  ieso  Cbrisii  testimnnio  approbantur.  Precor 
61  iliud  u^  sl  quisqiiani  in  bis  qu«  dicam  vel  melius 
•etitiat,  vel  aptius  eadem  proferre  vale.il,  non  ideirco 
rusticitatis  inett  verbula  ciio  reprebendat,  quia,  ut 
quidam  sapiens  dlcit:  Non  oinnia  possomus  omiies. 
Nam  si  ille  eamdem  seateniiam  Juxta  ingeuii  sui 
vlres  melius  quam  ego  proferre  posset ,  forsilaii  ei 
alter  aliquis  illo  sapieniior  excelleniius  prorerre  nos- 
sei.  Unusquisqiie  ergo  in  suo  sensu  abuiidfi,  lanti» 
niajores  Deo  ageiis  graiias*  quanio  escelleiniuris 
seieiiiiae  talenlum  ab  eo  tccepit ;  siniulqiie  altendai 
quia  Deo  nngis  placeni  rustica  bumiliuiu  diclA  qu  m 
esiioia  verbosiias  arrog^intium»  et  in  sascularis  Iitto- 
riitura  pomi>a  gloriaiiiiom. 


DE  SUBSTANTIIS. 


Subsunila  igltnr  qose  per  se  sine  ullius  adminl- 
eulo  snbsisiere  valel,  Deus  soluromodo  est.  Hla  au- 
lem  substanila  cujus  totom  esse  in  atterius  cooiiisiit 
poteslate,  creainra  profeclo  esse  probatiir.  Se:l  sieul 
dlvina  subsuniia  in  tribus  eonstat  personis,  Patris« 
el  Filii,  et  Spiritus  sancli,  ita  et  creatura  omnis  in 
Iribus  distat  dilTereniis.  Aul  eniro  esl  rationalis,  ut 
angeliei  spiritus  el  boroo ;  aut  anlmalis,  ut  ortmia 
qu«  flalo  vitali  sine  raiione  potiuniur;  aut  neutrum 
est«  haliens  lanlommodo  esse,  ul  arbores  el  lapides, 
Unde  oiiinino  palei,  quia  omnis  creatnra  Deo,  a  quo 
omne  qood  esi  habet,  se  qooqne  subdere  debet. 
Cujus  nimirum  subjeelionis  ratio  el  observantla  ad 
tolam  rationaleM  ereaturam  pertluet,  id  esl,  ad 
angelos  el  homiiies.  Sieut  enim  bi  soii  eaterls  crea- 
turls  eieellenUores  suot  condiii ,  iia  etiam  ab  his 
solis  exigiiur  subjeetio  ei  cultura  Del »  et  aut  pro 
subjeelionis  studio  remuneraiilur,  aut  pro  repu- 
gnantia  atqoe  superbia  pnnluntur.  Sed  qula  hujus- 
inodi  Judicium  jn  angellcis  spiritibus  jam  lacturo  est, 
Bam  quldaro  eomn  pro  obedienliaB  su«  roeritis  ita 
senipiterna  beatiludini  sunt  depuutl,  ut  nibil  alliid 
4|uam  bonum  vello  possint,  quidam  vero  pro  superbia 
in  cternas  pcsoas  projccti ,  ad  nulla  nisi  ad  mab 


C  raiionero  daUm  fleciere  queont :  soli  homines  adbue 
resUnl,  qui  eoneeeiaro  rationis  et  arbiti  li  faeulutero 
ad  uirumque  divertere  valeani.  Unde  et  ipsi  soluro- 
roodo  instruendi  el  admonendi  sunt,  ut  sibi  jugiler 
propooontes  olrosqoe,  bonos  scllicel  et  malos  spl- 
ritus»  elicaot  polius  bonorum  meriU  seqai,  pnecepiis 
divlnis  obedieDdo,  quam  matorum  poBnls  assoeiari, 
ei  resistendo  sino  qno  nemo  polesl  salvarl.  Hoe 
igilor  iil  prlmum,  quod  omues  homiiies  horUrour 
intentione  maiima  considerare.  Sanae  namque  roenli 
integrcqne  ralionl  ipsuni  solum  sufAcere  posset. 
eiiamsi  nolla  alla  tromeudi  judicii  eiempb  «ossel. 
Sed  quia  adversarius  nusier  diaholus  lanquam  leo 
rugieiis  chreuii  juglter  quacrens  quero  devorei ,  plu- 
resque  iuter  loi  roilllj  honiinuro ,  proh  dolor  I  iri- 
piles  quaro  fortes  contra  eumdein  adverMrturo  modo 
inveniuutur  t  opus  esi  cuneiis  Adelibus  ul  et  ]psi 
circumeuntet  quaerentesque  quafiter  Unto  resistani 
adversarlo  invicem  se  variis  modis  iostruani  ei  ad- 

|v  rooneant,  ue  Ecclesia  sancu  sub  temporis  pneieriil 
parlibus  bene  fundau  el  suffulu»  pefiilus  destruatur 
sub  lemporibus  nostris,  in  quibos  mille  annis  ins- 
plelis  Juxla  prophetiain  in  Apoealypsi  pnedieum  , 
Sataiias  solutus  esse  vidctur.  Non  enim  soluuiroodo 


1115 


BEDi£  VBNERABIUS  OPP.  PARS  I.  SECT.  H.  ^  DODIA  ET  SPORIA. 


«116 


occiiltii  ut  ftniea  insiJii^  quosque  dccipii*  Mil  eiiam 
•pene  prorumplt  periiiMimos  iiibTertpns,  et  ad 
pessima  qn«H|iie  iiist  Kans.  Quid  roj^o  pejns  essc  po- 
teriu  quani  nion:isteria  ad  lauilem  bei  saiictorunique 
•noniiu  Teni-fiindam  memoriam  ab  antiquis  priuci- 
pilNi<  eonsinicta,  nune  ob  inesplcbilem  quorumthm 
9TaHtiam  destruere  ?  Quis  namque  fldelium  religio- 
sorom  aiiendeiiB  qu:tuia  modo,  cuni  omnia  divina 
pr»cepta  et  mirarula ,  sanctorumque  Patrum  d«>cu« 
iiienia  aiat  plurimis  notissima»  coenobiffniin  desim* 
rtio  8at  non  solom  a  laicis  gestieniibiis  et  rapien- 
lilia^  prsdia  eorum«  sed  eilam  a  clericis  ipsisque 
abhaiibtts  uliro  offttreotibiis ,  qnasi  quaeilam  feualia 
sibimet  eommissa  bona,  onde  alendi  rorcnt  non  so* 
lum  monachi,  sed  etiam  famiiia  commiiisa,  nec  noo 
I  auperet  el  peri^gini  adTenientes«  n(»n  siatiin  po<8it 
coiijiccre  destroctlonem  sancue  Ecclesio',  non  staiim 
ilolt-ai  qimd  botiis  autiquus  tantnm  malitiam  et  per- 
secotionem  poioerit  eiercere  in  Cbrisiianos  per  alios 
Cbrisiiauos «  ot  per  e os  maxime  qoi  constitoti  sonl 
pastores  Bcclesl»  T  Nam  si  lalis  deslruetio  loeoruni 
•anclorom  a  barbaris  a^ereior,  Christianorom  bello 
esjsetil  reprfm^ndi,  sl  aliier  nequirent  corrig*.  Sed, 
|>roh  dolor !  lanla  pax  el  concordia  In  bujusmodl 
oequiiia  babetor,  ol,  paoclssimls  exeepiis«  ooo  iuTe- 
niaotnr  qul  de  taote  peirsecotloois  corenl  miseria , 
quasi  Cbrisiianss  religionis  ignari ,  ot  lanqiiam  hoe 
quod  monasteria  eoncia  pro  Chrisll  sanclorumqno 
bonore  eonslrocU  siul  obliU.  Quod  dieo  miserabile 
quidem  esi  dictu»  sed  mullo  miserabilius  aeto,  com 
bi  qoi  ad  boc  specialiter  electi  suni  ul  In  caeBobiis 
aub  religioiie  disciplinaque  spiriluall  vifentcs,  Deo 
servireni ,  ot  pro  eorum  saloie  qui  a  sascularibus 
pompis  adboc  ae  coulinere  nequcunt  Jiigiter  inier- 
cedereui,  subslaniia  qua  ad  quotidianum  Ticlum 
vesiitumque  iudigerenl  prifanlor.  Quanto  euim  quis 
posses»iooes  proprias  pro  Dei  amore  contemitserit , 
lanio  magis  et  commuiil  staiu  eoMiobii  quo  eonfa* 
gerit  oecessaria  quMue  sibimel  dari  liidigel :  quio 
quaodio  in  praehenti  vita  subsistli,  nullus  bomo  viciu 
et  festitn  quotidiano  carere  poterit.  Uiide  qui  cobuo- 
hiiis  aofert  pnNlia  ande  sunt  procorandi ,  ot  dif ioi 
aenr  iiii  el  totius  muoastica  religlonio  destroctor  esse 
eoof  incitor.  Ad  baec  etiain  reua  eflicltur,  quia  abs* 
lulii  unde  paupercs ,  peregriui  et  bospltes  sancta 
loca  fisitantes,  recreaiidi  foreol  juxla  saucti  Bcno- 
dkti  siatoiom,  iino  juxia  ipsius  Domiiii  oostri  prae- 
ceplum  dicentis,  Daie  eieemo^ymim^  €t  omnM  munda 
iftni  9obii,  Ipse  quoque  his  qui  nuiic  eum  in  paupe- 
ribus  ei  bospitibus  suscipiutit «  In  extremo  judieio 
dicturus  esl :  llospes  fui»  et  suscepislis  me. 

ll&c  igitur  de  itlo  solo  peccaio  qood  in  dcstro- 
ciione  eoenobiorum  agitur,  bref  iier  commeinoraf  i.  Si 
4|ufs  rero  diligenter  eonsiderare  fuloerit  eastert 
CbristiansD  rcligiouis  staiotaf  iofeoiel  ei  eis  plu- 
rima  pri  Chrislianorum  perseeotiooe  desirocia. 
Qttis  enim  locus  esi  modo  siite  rapiiia  aut  belio?  Ubi 
sunl  )ura  Cbristian»  legls,  et  protecUo  metueodi  re- 
f  is?  Ilbi,  quaeso»  sunt  pastores  ei  defensores  Eccle- 
i^iarum,  qui  resisuiil  devastaloribus  pauperum  el 
f  iduarum  7  Quin  iroo  ipsi  qui  dicontur  pastores  et 
defensorea»  quique  aniniam  suam  daro  deberent  pro 
commissis  ofibus,  facti  sunt  persecutores ,  nulli 
parcenteSy  dummodo  ipsi  in  deliciis  vivani,  dif  itiis* 
qoe  affluanL  Nonne  liaee  atque  his  simitia  persecu- 
lionis  suot  studla  ?  Quam  videlicel  miserandam  pcr* 
«ecuiionem  ego  iotimus  jugiter  audiens  etdolens. 
tMm  non  pos»em  aliquos  sernione  communi  corri- 
gere,  tracUf  i  vel  scriptis  eos  admonere  talibua  quo- 
rum  senientiam  lam  laiei  qoam  deriei  possinl  agno- 
icere.  Noujie  solem  aliaque  elemenu  aliqoo  seoso 
eapere»  et  quld  officii  gerani  omoes  simul  agoo- 
bcuni?  I|ise  profecto  corporali  fisu  prifaius  ocquii 
oe  eieusare  a  solis  agnitione.  Sl  eoim  doq  ilUus 
eplendorem,  eerte  fd  cju^  ealoroo  sentlre  f alet. 
l*r«iorea  eom  allquos  audierit  de  splcndoris  solaria 
Immensiuie  loquciites,  poiest  uiiquc  advertere  iole* 


A  riori  fisu  simul  el  auditu.  Ipse  enim  ab  bomioo 
oullo  poteril  evelli,  dommodo  bujusmodl  aeiem  ei 
audiium  maliiia  nulla  impediat.  Uiideot  Doninns  no- 
ster  audiloies  sotis  admonet  diceos :  Qia  kakti  mure$ 
audiendi^  audiaL  Et  Joannes  lo  Apocalypsi  :  Qni  A«- 
ket^  inqoit,  anrei^  andiat  ^nid  Sf^im  dicai  Eccla* 
sfif.  Sed  hujusmodi  forba  Ideo  more  prologl  prae- 
mitiimus,  ut  quia  de  e^mialibus  spiriiualia,  de  f iai« 
bilibus  invisibilio  colligere  scribeodo  volumos,  lo- 
ctoriim  simul  el  audiiorum  aorea  spirltoales  od 
attendenda  eadem  aliquaniulum  excitemos. 

Priuio  igilur  diceudum  qood  oi  io  primis  credero 
et  pr«  omoibiis  oosse  debomus,  in  qoo  scilloei  de» 
meuto  sanciae  TriniUtis  et  ooiuili  mysteriam  coo- 
temptari  possimos.  Deolqae«  ol  lolbl  fidelor,  io 
nulla  scriptura  aperlius  quam  io  sole  odoceri  posso- 
mus»  qualiter  saiiei«  Tnoitatla  fidem  atleodero  do- 
beamus.  In  sole  namque  Irla  luaeparabtlia  hiesao 
scimus  :  hoe  est  Ipsum  corpas  fol  roum  aolis,  et 

g  splendorem  atque  eolerem*  In  rou  quippe  Ipsios, 
quam  in  flrmameolo  ccftll  semper  poeium  oof  imos, 
persouam  Patris;  lo  spleodore  fero,  personam  filii« 
quia  el  Apostohu  de  Chrislo  Dei  rilio  dicll,  Qot 
cnm  tit  ipmdar  §ioria^  etc, ;  io  ealore  autem«  por- 
sonam  Splritoa  sanetl  aigoiicari  eredo.  Muiqiao 
eiiam  illud  subjuogo,  undo  Ulia  credo.  Sicol  oolm 
roum solis nunquam f Idlmos f el  audivimos do  cetl» 
lo  lerraro  demiasam ,  sed  spleodorom  qoi  lo  Ipoo 
est»  et  ab  ipso  sempor  orlos  emlttiior  sooer  omoooi 
lerram  demitli ;  calorem  eibm  qoi  um  ab  ipsa  tolis 
roia,  quom  a  splendore  ejos  proeedil,  llcei  io  omol 
loco  et  tempore  noo  asqualiur  seiiliamus,  ab  otro- 
que  tameo  aaqualitor  procedentem  in  qolbosdooi 
provliiciis  maitts,  iu  qnibusdam  foro  mluos  lerfero 
prupter  aliqtum  occulum  difini  judicir  dispositio- 
oem  sciinus,  lu  ei  de  singutis  personis  taoeiaB  Tri* 
niutb  credo.  Do  Deo  Patre  quidem»  quia  ounqnam 
missus  fenerii  in  torram,  sed  splendorem  eios,  U 

^  est  Filiutu,  ad  quoslibet  illumioaiidos  mitui.  Do  Doo 

^  aotem  Dei  Filio,  qood  sicul  spltmdor  solis  lo  qom- 
libel  corpurjlla  lulitalur,  fisibiiis  flat :  lu  et  ipso 
IncamatuSy  f  isibilis  apparoerit,  et  soper  omoom  ler- 
ram  doctrioaa  ejot  darilat  llloxerii,  al  de  oo  lcfl- 
lur :  Giortom  ost  in  leuebrit  luomo  rectis.  De  Spl- 
ritu  sancto  etiam,  quod  sicut  terra  a  spieodore  ti&it 
illustrau  lantum,  ooii  autem  calore  ejus  penetrau 
iiulluin  fructum  dare  solel;  iU  et  quisque  licei  di- 
f ini  ferbi  notitia  iliumiuitut  sit,  cunctaque  Bai  ml- 
rjcula  fcl  l^endo  fol  audiendo  agooverii»  umen 
nisi  calorein,  id  est  amorem  bene  ageudi,  ab  ipsiut 
dono  porcipiat,  frastra  lotios  lomioe  scientiaB  per- 
fruatur.  Quod  profecto  iu  esso  oon  tolum  fide  per- 
cipi,  sed  eiiam  eiperimeoto  ipto  poUsl  pmbari. 
Nam  noniiullot  sapieotes,  et  io  lege  divina  omnl 
modo  instructos  frequenier  viilemut,  iu  quorom 
actione  ti  qoam  dif  inaa  scientlas  notiiiam  habeaul, 
f  el  si  quid  de  aeternis  gaudiis  et  suppliciis  crodaol» 
parumper  agnoscero  f  alemus.  Quid  iuque  de  talibos 

D  existimandum  esl»  niti  quU  splendore,  id  esl  forho 
Domini  nostri  tatis  quldem  iiiuiuinali  sunt ,  ted 
Spirltus  sancti  calorein  miiiime  seuseruni  ?  Si  ooim 
eum  spleodore  calor  pariter  spiriiualis  eia  adfouls- 
sei,  ncquaquam  iU  Upidot  et  .oegligooies  iUot  rolt- 
quisset. 

Ut  totem  calorit  uoU  mysteriom  ooo  solom  ox 
eoojectura  propria,  ferom  etiam  saeras  Scriptora 
testimonio  approbem,  noono  Spiritos  saoeiot  lo 
igiie  super  apostolos  f enisse,  oosqoe  Uoto  lerforo 
aceetidisse  l^ltur,  ut  nulUm  saeculi  poieoiiam,  oolla 
hiimanaB  ssf  iiiae  tormeoia  formidarem?  Do  oodom 
eaiore  ei  igno  credo  Domioom  dUiste,  Ignam  aeoi 
ouffere,  tf  fM  noio  nki  ut  atdoaif  Sod  oi  boe  qooi 
Doiuinut  dicit,  Eeco  iio  ad  ouinm  cf  pofse,  oic.,  lo 
quotiliet  homtne  solit  tpleudore  dreaiudalo  mfslico 
intoeri  f  aleiuot.  Sicoi  enim  tpleodor  toUt,  omoem 
ad  loclt  tox  radiot  fonieotom  ooo  ropeilit,  tod  lU 
Ittsinii,  iu  Saivator  ootter  omoet  ad  to  veMooict 


1117 


DE  SUB9TmUS  LIBER. 


IJ18 


f teinentAr  mclpil.  Uiide  iid  se  veniie  horialur  di- 
cent :  VemU  ad  me,  omne%  qut  laboratis  el  oneroti 
Oith^  €t  ego  refieijm  toi.  Iieni,  sicui  spleiidor  solii 
exieriores  cujus^  bet  domn»  parieies  undique  iUii- 
ttrans,  nequit  in  et)8  qui  inlerius  sunt  clausi  lucein 
auam  imniiitere,  ostio  autein  aperto  mox  in  eos  el^ 
fundit :  iti  etiam  Doininus  nosier  per  dif  initaiis  su» 
])0!entiam  jugiier  respiciens  snper  ilios  liominum, 
ul  videat  si  est  intelligens  aut  requlreiis  D.rum, 
qnaerit  qnasi  pulsaiis,  quis  ei  januam  cordis  aperiat. 
Janua  autem  ccrdis,  ipens  est.  13 bi  ergo  Dominiis 
]anuam  clausam,  Id  est,  meniem  infidelem  et  iiidt;* 
volam  ad  totius  religionis  studium  infenit,  dolens 
Inde  recedit,  dolens  videlieet  per  humaiiiutem  sui- 
ceptam,  sicut  e;  ln  Evaugelio  tegllur,  quia  cum  ap- 
l^ropinquaret  iliemsalem,  ile?il  soper  illam.  Main 
divinitati  nallns  dolor  aceidii.  Ubl  aQiea  januam 
aperum,  meniem  aellicel  fld«*I«m  et  deTotam  ad 
Impleuda  di\ii.*»  inaiitutionia  praecepla  invenii,  »oi 
Inirat,  el  cuffi  bospltil  ipsins  babiuiore  eaaaai^  in- 
fundeos  el  per  Inspirationem  Spirllus  Banctl  com* 
punctionem  atqne  poBnitentiam  peccatomm  suoram, 
seu  ea  rcserans  sacr»  Scriplnrae  arcana;  vel  eliam, 
qiiia  ejua  ciburest,  ut  raciai  voluniaiem  Pairis  stti, 
coenai  cum  e^,  faciens  illum  coiiiemnere cuncta  ca* 
dnca,  et  sola  pcreitnis  vtts  desiderare  gaudia.  Ily* 
jiismodi  ergo  convivium  ajpt  Dominus  nobiscuin, 
quaii^p  eum  permittimus  luirare  ad  cor  nosimm. 
Poiesl  etiain  >>er  idem  solis  mysteriaro  illud  aliqua- 
leiiua  iiispici  qood  Dominus  dicil :  Si  quii  dilijfii  me^ 
iermonem  meum  iervabit^  et  Pater  meus  diligu  eum^ 
et  ad  eum  venfemni,  et  mamionem  apud  eum  faeiemui^ 
Ubicunqne  enim  solis  splendor  apiiaret,  sol  pariter 
cum  eo  lucens  manet,  quia  indivl  lua  tsl  uiriusiiaa 
operatio.  Ad  hasc  etiamsi  calor  ex  uiroque  procc- 
deiis,  sine  cujus  adveiitu  rrostra  quilibet  iltuinina- 
lur,  slinul  atie^se  sentitur,  iunc  iui  tria  pariier  in 
una  operatione  babeniur :  quod  niinimm  iii  praedi- 
ctis»  Doinini  verbis  non  dissimiliier  posse  intcliigi 
credo.  Si  eniin  duae  personae  luielliguniur  iu  Rare 
cl  Fitio,  qui  adveoiiint,  tertia  persona  (ut  ntibi  vide- 
tur)  in  illius  qui  diligit  cooperatore,  et  ad  huc  ul  di- 
ligeret  quasi  pricvio  incentore  intelligi  potest. 

Deiiiaue  in  muiiis  sacra  Scripturae  locis  hoc  inve- 
nitar  quod  bona  aliqua  nnn  solum  iion  facere,  sed 
nec  verbum  bonum  pruferre  posslmua  absque  Spiri- 
tus  sanctl  dono,  nt «est  illiid :  Nemo  poteet  dieere 
Dominui  iesM,  mii  in  SptrtiH  iMneto ;  el  :  Omiita 
operatur  unui  atque  idem  Spiritue^  dividem  uugulii 
yrout  vn/i*  Ul  aulem  lanii  mysierii  profuaditas  la* 
cilius  intclligatur,  iibctadhuc  in  sole  illius  siniiliiu* 
diiiein  quatrere*  Scimus  namque  omnes  quoniam  in 
»siate,  quando  calor  solis  magnus  terram  oceupare 
solei,  ssepissime  non  solum  in  die,  qua  sol  paiitcr- 
que  ejus  splendor  videtur,  sed  etiam  in  nocte  cum 
ueuter  apparet,  tantum  catorem  ab  utroque  proce- 
dentem  seutimus,  ut  vix  eum  sustineamu^.  Quapro- 
pter  quia  tantus  ealor  longe  prius  quam  ipse  sol 
aplendorque  ejus  appareat  seiititur,  pnecedere  eum 
dici  potest,  licet  ab  lllo  nunquam  rccedat.  Eadem 
de  aroinatuin  quorurolibet  odorifern  suavitate  sen^ 
tiri  valeul.  Ubicunque  enlro  iDceoditar  thas  vol 
n«yrrhav  vel  alia  bujasroodi  speciea,  eomro  qai  pm- 
cal  absuttl  nares  priaa  qnam  vlsam  dalci  odore 
continglt,  oee  lamen  ab  incensus  sai  substaniia  r^ 
cedit.  Si  er^o  Unia  vis  est  utriasque,  catoris  videti- 
cet  el  odons,  oi  pr«cedenies  ailventum  eomui  n 
naibos  proceduni,  denialeeniesque  sensus  eornm 
quibus  iugeruulur,  sab«lanliam  propriam  non  relin- 
qaanl :  cur  uon  multo  magis  credenda  esi  virtns 
sancti  Spirilus  quoslibel  iirastrare,  el  pr;ecedendo 
eorom  corda  adveutui  dlvino  prx^rarer,  nanquam 
lamen  ab  essdniin  propria  recedena?  Qul  enim  lo- 
tos  esi  abique,  iocus  esse  nei;ail  obl  desit,  nisi  quo 
lenebris  malitiie  et  in»ipienUJB  fagatar,  aicut  acri- 
pium  en :  Sanctttt  enlm  Spiritiis  dbciplina  fogiet 
lictam,  el  aurert  se  a  cogitatioa.bus  qu«  saiii  stoc 


A  inteltecttt,  et  eorripietnr  a  sapervealente  ioiqultate. 
Ubi  anieni  idem  bpiritns  requiescai,  Dominus  per 
proplietatn  indicHt  dicens  :  Siciper  ^uem  requieuit 
Spiritui  metif,  m'it  iuper  hmmlem  etquktum^  et  tre» 
nuHiem  termonei  meo*  f 

Ltbei  adbue  per  propositom  solit  mysleriom 
atceodere,  ei  illa  evangelica  f erba  coosiderare :  io 
prineipio  erat  Verbwu,  et  Verbum  erat  upud  Deum.  ei 
Deui  erai  Verbum.  Omnes  namque  serenam  aciero 
habentes  Iniiieri  aliqtio  modo,  qaantum  reverbera* 
tus  Visus  permittit,  possuiil,  quia  ipse  solls  spleo- 
dor,  qui  lerrain  toUin  ambit,  nunquaro  aolem  relin- 
qiiii,  sed  in  itlo  seiuper  est  iumen  de  lamine  Ui\» 
caiis.  Si  tanta  facutias  in  creatara  ocalis  corporaii- 
bus  viderl  potesi,  multo  m^igis  in  creaiore  et  oroni- 
potente  Deo  inesse  credenda  esi.  Sicai  oainque  so- 
iis  8plend'*r  semper  io  eodem  s«ilo  esi,  ei  quiirsaro 
roicaodo  tendal,  aeniper  apod  eum  perseverai :  lu 
seiiiper  in  prineipio,  id  Cal,  in  parte  erai  VerlHim,  et 

H  Verliom  erai  apod  Deum ;  semper  seilieei  Dei  Filias 

^  in  Paire  loaneiis,  seroper  D.rus  de  Deo,  luroeo  de 
Ittiuine  splendens*  Sed  iiec  ips:i  roiunda  spedes  so* 
lia  a  mysterio  vacaro  videiar.  Oaioe  eniro  rbtundain 
oee  ftiiein  babet,  nec  iniiinm.  1  Jem  de  Deo  omnipo* 
lt;oie  credero  edocemur ;  qiiia  dum  illo  nihil  supe- 
rlue,  nihil  inferius,  nibil  latius  invenitur,  nullo  ter- 
niino  cooeluditur.  Prolaio  iiaque  iilo  qaod  lo  aolo 
lanluinmodo  reperitur  sancu  Trinit:iUs  inysierio^ 
libei  adbuc  duo  profem,  ut  bi  qai  Bubtilia  qu«que 
de  sanct»  Trlnitatis  ttde  dicU  vel  scnpia  nequeuoi 
intelligere,  doceaniur  in  quibusiiaro  elementis  earo- 
dein  lidem  invesiigaro.  In  aqua  igitur,  quam  tribiia 
l>ersonis  appellare  solemus,  dicenies  iile  fous,  ille 
rivus,  illud  sugiiuni,  trinius,  sed  unius  elementi 
Sttbsuoiia  ioesse  comprobatur.  Licet  eoim  io  per* 
suuis  fons  el  rivua  aique  stagnum  dilCsrani,  bi  una 
lamen  subsiantia  conveniunu  Ubi  qulddaro  quod  ei 
de  sole  dixi,  potest  inveniri,  Nulios  denique  rivus 
abit|ue  footia  sni  subsiantui  defluii»  quousqoe  foos 

C  ebullieodo  subsisUt.  Casterum  si  fons  exsiccalur,  el 
fooiis  persoua  privatnr,  Sed  et  sugnuro  saiis  eoo* 
veoii  persouas  Splritus  saneii,  quoniaro  sieul  funs 
et  rlvtts  io  sugnain  eonfluenles,  unios  elej;entl 
sabstantiain  babent,  iu  ei  Paier  ei  Filius  lo  unliaie 
S»flfitttS  sancti  couvenientes,  unnro  sunl,  ei  onaio 
substaotiam  elttciunu  in  accensa  quoqne  caudela  lu- 
venlripotesi  (utreor)  Idero  saocisaTnoiuiis  my- 
Sierium.  Nam  curo  ardens  eleineotis  eoosiei  irlbus, 
id  esi,  stuppa,  cera,  igue,  personamm  Inum  figo- 
ram  Unet,  sed  unaro  subsunliaro.  El  sicut  nolta 
eandels  utilitas  in  stupp»  el  oerae  euDlectioiie  abs- 
uoe  inrensione  erit,  ita  etiaro  illi  qui  in  Palrem  el 
riiiuiii  credens,  Spiritus  sancti  iffuem  ab  eis  sepa- 
rai,  nil  proderit  bujusuiodi  fldes.  nis  Igiiur  exeroplis 
de  sancu  Trinitaie  protatis,  qua,  ot  arbilror,  omni- 
bus  plana  sunt,  ]4iu  cupio  alia  exempU  ad  uioralem 
sensum  pertinentia  sparsim  colligere,  priroo  qai- 
dem  de  parabolis  quibusdaro,  qu»  lo  l£vaogelio 

D  ipsius  DoHiioi  nostri  oro  legunlor  prolaia :  per  has 
scilioet  ctericos  spocialiler  adnoneus,  ni  untaa  do« 
cirinx  verba  legentes  fel  aodieotes,  mentero  ali- 
qoaieous  ab  lllecebrls  ei  poropls  scculanbus  retra- 
hanu  Deinde  vero  ex  vanis  rebos  qom  io  hoc  s»- 
eulo  per  visuin  vel  audituffi  Uro  a  udcts  quain  cle* 
ricis  seotirl  possuot,  oi  apioro  deOomtio  lo  varlis  lo- 
eis,  oi  iroroeosus  soiis  splendor,  oi  omatus  et  pul- 
cbhtodo  raciurji,  ipsaque  vilius  quje  in  httmaoa 
oitura  eooslsiit,  oi  faettius  ei  difttcttius  operaodi 
In  quibosdaro  lemporibus,  ui  oeeessitas  qooiidiaoi 
esun,  ttt  abundantla  et  penuria  subsUnii»  vieloalis. 
Ex  his  ergo  omnibus  laicos  speciaUier  odroooeodos 
esse  decenio,  quia  si  semel  eis  qaid  slgniflceot  m* 
seraor,  postea  coram  Deo  ootlam  habeot  excosa* 
tiunem  pro  ignorantia  titlerarum,  dun  quotidie  ab 
bis  qux  possideiit  et  curo  quibtts  versaotur  ad  Crea- 
toris  notitiam  instmantur. 
Sed  his  iuteriqi  oinisiis,  ad  elerlcost  qoos  per 


BBDiB  VeNfiR/kBILIS  OPP.  PARS  I.  SCCT.  II.  ^  DUBIA  CT  9P0RIA. 


1119 

Scnpturam  sanctissimtm  evangelieae  leciionit  in-  A 
fttniere  siaiiii.  prl**8  adinonendoH  aggredior.  Apnsto* 
iufl  namque  dicit :  Qnscunque  srripta  sunt,  ad  no- 
stram  docirinnm  scripta  sunt.  On«  nimirum  ferba 
ad  eos  speciaMier  periineni  qui,  litterarum  noiHiam 
babenfes,  in  eisjugiter  agno<cere  possunt  qiialter 
el  sibi  cimmissos  regert»  ilebeanu  IJnde  etiaro  cle- 
Hcis  opus  esl  nl,  summopere  attendentes  quod 
•cripium  e'4,  Cui  plns  eommiititur^  plut  nb  eo  ejct* 
ghur^  stndeant  percepl»  scienti:i*  Ulcntum  non  in 
lerra  roder^  hoc  esi,  in  lerrenis  ctiris  expendere» 
sed  !n  ejtis  scrfiiiuro  a  qiio  sibimet  coni^lAl  tribiH 
lum.  Recolanl  niliilominus  ei  illud ,  quia  qtianlo 
majori  scientia  siinl  diuti,  Unlo  nequioribas  spiri- 
libMS  jiidicio  divino  permittuntor  Impiignari.  Esca 
namqne  diaboli,  ul  legilur,  elecu  esl :  quo  gignifi- 
cilury  quia  pcrttos  et  sanclos  qiiosqiie  roaiime  iro- 
piignans,  eos  v enire  maliUs  su»  nitilur  defnrare. 
Ilujiismodi  antem  impugnatio  jugiter  pneoceupanda 
'si  lectione  librornm  illorum  in  qnibiis  detegantur  o 
fraudes  inimici,  roaximcqiie  efangelii,  ubi  a  Do- 
mino  unumquodqiie  viiiuro  fd  firius  praRiinniiatur 
per  parabobs.  Qnapropler  ex  evangetica  leciioiie  breve 
commonitorium  bic  Tacere  folo^  ut  In  promptii  ba* 
beatnrqo»  cuilibel  filio  opponenda  sit  leciio. 

Cum  igitnr  in  animo  doctoris  assiduti  dif  in«  insii- 
iMiinnis  ncgligontia  senlialur,  iORat  parabolam  illaro  : 
Exlit  qui  iemlMit  uminare  umen  suum;  quia  in  ea- 
dcm  ipso  Doroino  di8seiente,el  per  boc  eliain  omnes 
doclores  ad  paral)olaram  cTlerarum  soluiionem 
insinienie,  memoranlur  omnia  quorum  elTociu  div ini 
f erbi  negligeniia  nrilur.  Qned  cnim  lioroines  pluriini 
ad  teropns  credunl,  ei  in  leropore  teniationis  rece- 
dunl ,  quodque  a  sollicitudinibus  ,  el  dif  liiis ,  el 
folnpuiibiis  vit»  biiju^  sulTocantur,  seu  quolibei 
modo  impe^liontur  ne  difini  f erbi  rercrant  rrnctum, 
hoc  maxime  ex  illa  negligentla  efenit  qua  timorera 
amoremqiie  Dei  spernenies,  erednnt  se  temporalia  ei 
n^lema  bona  uiio  dilectionis  j^ere  posseadip  sei;  scn  Q 
Ideo  qui;i  ciini  pro  ccrlo  scianl  utraque  discernenda  * 
e«se  in  dilecUone,  propononl  sibi  longum  fli»  spa- 
tium,  difiuamqMe  pieiaiem,  qiiae  eunctis  ad  se  liret 
sero  con^ersis  feniam  promiUil  :  ei  hac  promissione 
abotenies,  credendn  scilicet  quia  qnandocunque  volao> 
rini,  ciio  conf erii  possinl ;  quasi  confcrsionis  lem- 
pus  In  sua  poiostnle  habaani*  intcrim  toto  nisu  ler- 
renis  solummodo  ctiris  et  folupuiibus  occupantur. 
Cnroqne  de  die  in  diem,  de  roense  in  mensem,  de 
anno  in  annuro  conversionis  leropos  differiur ,  aul 
f  Ix  demum  convertuntur,  anl  qiiasi  catenaU  a  con- 
saetudine  pesaima  aine  confersioue  moriantur.  Nam 
ex  peccaU  pCBoa,  qaam  ia  longa  confersionis  dila- 
Uooe  proroeroerunl«f  Idetureisquandoque  impo«sibile 
quod  quondaro  f isuni  (uerat  facile.  Ad  expellendam 
ergo  laro  pericuiosam  lamque  iremendaro  negligen- 
tiam ,  salis  jufai,  ai  parabola  iaro  comroemorau 
ejasqoe  expositio  s» pius  intenieque  legatur ;  si  u- 
men  siroul  adsiil  cnra  oraUoqoe  jugis,  ul  expeltalur.  n 
Ipsaro  enlro  dif iiiorom  ferbomm  lectionero  ei  in- 
tenUonem  nimium  rormidans  diabolus  fogil  a  legen- 
tibosei  mediianltbas  dif ina. 

Iiem  si  quis  ox  «iperflua  lenacitate  niinioque  pro- 
liosaraa  f  esiiuin  f  el  ciborum  appeUlu  laborare  se  sen* 
seril,  ailendal  jugiler  parabolam  de  difiie,  qui  proeo 
qnod  induius  eslpurpura  eibjsso,eiepulabaturqiio- 
lidie  splendide.quodque  de  substanlia  sua  nec  roicao 
demansa  sua  laDAas  roendteanii  Lasaro  d.ire  folnii, 
in  inlemo  sepullus  est,  ei  procul  dubio  ab  hoc  viUo 
aliqaaotaro  aUiineos  enicitur.  Ul  autero  qoibuslibcl 
lapsis  eompaUens,  el  saper  eoram  eniciidaUone 
doctor  di»ereius  esse  possii,  allendal  parabolam  de 
illo  reCereniero  oni  ab  Jeraulem  in  Jericho  descen- 
dens,  inddil  ia  lairones,  ei  ab  eis  f  ulneralus  relin- 

Suiiur  seroif  if  as.  Cuiuque  a  prsureoniibus  quibos- 
aro  roiiiiroe  fisiureior,  Saroarilanus  quidaro  iier  fa- 
deiis  sa^cepil  euin  sanandnro,  infandensqne  oieuro 
01  f  iiium  rtddidii  sanaro.  lufu&io  eaim  olei  el  f  ini 


IIM 

Qocessariaro  pieiatis  et  sef eriiaiis  rnromitlloniM  al- 
gnific»l,sine  qua  nullaspeeeatonimfaliioribatple«as 
saniri  poterii.  Ilinc  ergti  doclorea  oniTersi  poismrt 
saiis  instrui,  qtiia  nec  pieus  slne  soferiiate,  nec  ao- 
f erius  sinc  pieUte  in  poccatoribus  carandis  leaoodo 
esl.  Quod  f  ero  necessarinm  sit  eunctis  Odelihos  aob- 
suniiam  lcrrenam  poisidenUbus  «tema  gaudia  oMr- 
cari  01  exqoirere,  cum  lemporalibiis  bonis,  salla  ia- 
dicatur  per  parabolam  illaro :  iraiMo  ^uidam  eni  H- 
ves,  ^at  hubibui  vUlieum ;  quia  in  flne  lecUonia  rjis, 
cur  illaro  proiulerit  Doroinus  roanifesut  dieent :  Fm- 
ciie  oebii  umieoi  de  mammona  iniquilaiii^  ete«  In  qoo 
etiam  parab«da  Doinl  m  arguroeninro  a  eooirarlo 
sumens  de  f  illico  fraudero  faetente,innail  oohisqaio 
laro  a  contrariis  qnsro  a  ctmseqaentiiMis  rohos  poo- 
sinl  exeropla  «diflcationis  propoiiL  Fraus  eniro  roi 
est  contraria  omni  Chrisiiano,  ol  ideo  hanc  f;»eero 
licel  nutli»  sed  tamen  aliquo  modo  possaroaa  exinde 
ai^diflcari,  allendentes  scilicel,  qoia  si  aliquii  tset^ 
lariuro  per  fraudero  su«  uUliuU  prospexil  in  foi«- 
ruro,  roulio  roagis  nos  deberous  per  eleeroosToaiB 
juste  acquisiUm  prof  idere  qu»  nobis  io  fuiara  viu 
expediunt.  Cui  nlmiraro  exeroplo  slroile  est ,  si  ali- 
quis  religiosus  f  idens  roerelricero  oroni  roodo  oroa- 
Uro  amatoribus  suis,  mox  optet  dicens  :  UUnana 
ego  iia  siuderero  placere  Chrisio,  licut  isia  roereirix 
studet  placere  roundo;  fel  si  quis  spiritualis  doclor 
d|Sctpu!os  anos  adnioneat  dicens  :  Slcot  roolU  slo- 
diosi  sunt  ad  obUnendaro  prudeniiaro  carnis,  iU  el 
fos  sludete  ut  spiritualero  prudeniiaro  olMiBoatis, 
ctiin  neuiraro  bonuro  sit  fel  roerelrix,  fol  pradeo- 
lia  ascularis.  Cx  quibus  coiligiiar  qnia  pessinia 
quxqiie  ad  aediflcationero  assumi  possunU 

Rnrsuin  ne  propter  aliqna  opera  booa  human» 
landis  appctitn  imputsns  superetur,  aitendal  illam 
parabolain  :  Shnile  eil  regnum  cceiorum  tkeiaura  abi" 
condito  ffi  offTOt  elc.  Nisi  eniro  actio  bona  inte^lnin 
abscoiidalur,  a  malignis  spiritibus  felul  a  laironibai 
pecunia  oslensa  anfertur.  Iiem  ne  durus  ei  immilii 
sti  erga  eos  qni  in  eiim  aliquo  roodn  peccaol ,  aiten- 
dit  illaro  parabolaro  :  Simite  ett  regnum  cfglorum 
nomiai  reot ,  qui  voluit  rationem  panere  cum  iertia 
s«t«,elc.  fn  qua  satis  aperie  roonsiraiur  qualiler  do- 
bearous  esse  cleroenies  erga  debitores  nosinii,  sl 
folumus  nobis  relaxari  a  Domino  debiia  nostra.  Su- 
perbia  qnoque  quae  orones  f irtuies  desiruere  niiliMr, 
ne  in  quol<bel  doroineiur,  atiendal  illas  duas  iiroili- 
tudines,  quiruro  quidero  una  ea:  Duo  kominei  aseen» 
derunt  in  templum  ut  orarent;  altera  fero  :  Cum  tntt- 
tatui  fuerii  ad  nuptim ,  reeumbe  in  noviaimo  loea.  Ex 
utraque  ergo  possuot  oanes  edoceri  quania  raioa  f el 
confusio  superbian  soleal  sequi.  Utraque  eliam  uno 
eademque  seolentia  terminatur ,  quia  seilicei  orooii 
qui  se  exaliat,  homiiiabilar ;  cl  qul  so  hnmilioi, 
exaliabiiur.ltemoeconcessisellieitis  rebus  iniempo- 
ranter  uUmor,  seu  in  eis  plus  qnam  rteeai  inBium«r« 
aiundenda  esi  jugiier  illa  parabola  :  Homo  pddam 
fedt  cemam  magnam^  et  vocamt  muttoi.  Quod  onim 
ibi  dicitur  cesna  niagna  faeu,  et  Tocati  fflulll,  sed 
quidam  propter  f  illa  eropt»,  quidam  propier  agro- 
rnm  emptoruro  probaUonero,  quidamfera  propter 
uxorero  nof iter  ductaro  i-o  excosaniea  fonlre  doIoo- 
ruiit,  signiflcai  maxiroaro  quidem  malUtndinom  fldo- 
lium  ad  superna  gaudia  a  Domino  iMniatim,  ied  dani 
plurimi  nimia  poasessionum  ohUneodiram  irobi* 
tioni,  roolU  iulein  conjogio  Hciio  inlemperinier  do-- 
diti  iof  eniunlur ,  pauci  suni  qni  vocalioai  dlf iMi 
obediemos  ad  regoa  cosloram  perfouiani.  VeraaiU* 
men  eo  plua  metuendi  est  hujus  parahoia  aooloo* 
lia,  quomittui  a  moltii  Umetur,  qui  qooiidie  wam 
solum  ob  niroiim  f  illararo  et  agroraro  proilo  eoadi- 
goo  icquirendoraro  irobiUouero,  ei  prapier  UMeoapo- 
raiaro  oxoria  dilecUioem»  sed  oiiam  ob  ooo  ogrio 
quoi  friode  iliqua  iequirore  f  ei  iolerra  stodeol  do 
iocii  siocUs  sea  pioperibai,  ei  propier  ■Mroiriels 
lodueUoooro  so  cooanlur  exeosire  i  fOCitioM  dh I- 
ni.  Si  enlro  hl  qai  rebos  josie  icqoiiilis  el  i  Dco 


1181 


DE  SUBSTANTIIS  LIDIBR. 


Iit2 


coneetBit  ioleinjfMranter  otuniury  a  regno  ccelesii 
exdMdutilur,  qiiHl  credendum  est  de  illis  qm  per 
vim  ei  ^raudem  aliqnam  alicna  rapientes,  et  niereirl- 
eiiMistenieiiungenie8,inlils  usque  ad  fineniviuip  per- 
•averanlf  Uinc  credai  quisque  quod  velit,  ego  credo 
q«ia  cmlum  ti  terra  iramibuHi^  verba  autem^  divina 
iieji  lni««i6iiiil,  nisl  ul  impleantnr  sirul  prsdicla 
•ual.  Hase  Igiinr  pauca  eihoriationis  vcrtia  ad  cle- 
mm  dieia,  idcirco  ex  sanctissimo  Evaii^eliorum  libro 
proferre  decrevi,  qiiia  ulis  liber  clericis  pene  omni- 
iKia  noiistimus  eal,  utpoie  qul  saepius  legiiur  ei  au- 
diiurabeis* 

Peaaunl  etiam  Kludiosi  quilibel  clcricorom  ex  va- 
ria  Seripiura  tam  Veteris  quam  Novi  Tesiamentisaiis 
inatroi,  ei  non  solum  ex  bonift,  sed  eiiam  cx  malis 
•difkari*  Si  enim  attendere  siuduerint  Abel  justi- 
liam,  Job  patientiam,  venerandam  Abr»ti«,  Isaac  cl 
Jac4>b  benedictionem,  a  Deo  sibi  faciam  :  David  bu- 
miUtaiem,  Danielis  ei  irium  puerorum  consiaiiiiain, 
SusaiiQ«  casiiuiem,  utriusque  Tobis,  patris  scilicf  l 
M  filii  religiooein,  alioruiuoue  palrum  in  Veieri 
TesUmento  perfeclionem ;  su  inquam,  atiendere 
foloerinl  ulium  virorum  exenipla,  «diflcari  omni 
modo  possuiiL  Rursum  si  ecoiitra  maloruin  gesta 
replicare  volueriut,  quanum  videlicet  luaiiliam  Caln 
In  frairem  suum  egeril,  pro  qutbus  peccaiis  Sodo- 
mitae  siibvcrai  sint ;  qualiter  ^ljibucliodonoior  H<}|o- 
ferniqiie  auperbia  conlrita  sit,  quam  variis  luoilis 
murniurantes  fllii  l&raei  affiicti  sinlf  q<id  Helisacer- 
dotis  ttlii  peccaiitea  periulermty  quoinodo  S^iUunon 
sapientiiisiiuus  eeciderit ,  quantaiiique  ruinam  Absa- 
loo  el  doo  judices  coutra  bubannam  insanieotes  me- 
ruerint;  quaui  trusira  Herouis  el  Judsboruio  dolus 
iii  Chiiftluiu  iiisanierii,  quanta  inaliiia  Siinon  Nagus 
obcscalus  perieril :  quid  aliud  pcr  UnU  mala  in- 
nuiiur,  nisi  ui  auiiieiites  limeaut,  et  limentes  ca- 
veanl  ne  in  similia  cadant  7  Plurinii  nainque  nisi  li- 
more  cuuipellerenlur,  nullo  uiodo  ad  salutem  ira- 
bereiilur.  Patet  igitur  quta  taiu  per  iiiala  quam  per 
boiia  «diflcari  pu8»umus,  si  ea  iia  ul  a  Doiiiioo  or* 
tilnautur»  pensamiis.  Nain  ul  Deum  auieinus.  pcr 
bi)na  trabiuiur ;  sed  ul  eum  linieamus,  per  niala  ali- 
qua  coiupelliuiur.  Unde  quasso  ui  et  ea  qu;B  jam 
protuii»  ei  alia  bis  siniilia  in  Evangeliis  scripia  in- 
teiiiiune  suuima  leganiur,  el  quje  nobis  sunl  fa- 
cienJa  ex  eoruin  leciioiie  aliqu.iteuus  in^piciaiitur. 
Deinde  exliorUnti  ei  laicos  non  eos  ad  uliius  Scri- 
pturas  lectiDiieiii,  quia  itlis  igiiou  esl,  adduco ;  sed 
ot  a  clericis  qu^edain  pro  quotidiaois  experiinenlis 
e>giiita)  siuiilitudiiies  aperiaaiur  obsecro.  Dicatur 
lt;<qoe  eis,  i»e  pro  eo  quud  illteras  nescliis,  excu»a- 
lioiiem  aliquaui  corain  Deu  vos  babere  credalis  : 
iuumamua  vubis  quaedaiu,  in  quibus  velul  in  iibrui 
quoiiuie  legeudo  agnoscere  putesiis  quid  agere 
debeuiis.  bicut  igiiur  apes  lu  variis  locis  ei  in  vanis 
floribus  mellis  liquorem  culligere  soleut,  iu  et  vo»  cul- 
ligere  debetis  cujusiibet  virtutis  dulceuiuem.  Ab  aiio 
euini  colligeiida  eatiiumiiitis»  ab  al«ocliiritai,abaiio 
flde»,  ab  atio  palientia,ab  alio  largius»  ab  aliocasii- 
las,  ab  alio  disci  etio,  ab  alio  eleeuiusynarum  stodia 
paoperuinque  cura,  ab  alio  alia  quasiibet  virius.  yua 
dum  sic  cotlecUs  in  uuius  homiu.s  mentem  veniunt» 
quasi  in  unuu  aiveariuin  ex  variia  flonbua  excerpu 
niella  congeruntur.  Mun  solum  auiem  ex  boininibus, 
sed  etiam  ex  quibu6iibel  crcaiuria  quas  quoiidie  vel 
videiis  vel  auditis,  ei  de  rebus  quas  aliquo  modo 
senlititf,  inella  viniituin  colllgcre  debetis.  Main  ttUem, 
qu«s  fuiidanieiiluin  est  virtuium  oninium,  primo  coiii- 
gere  el  poncre  debeiis  in  alvearium  cordis  vebtri ;  cre- 
dentea  scilicet  Deum  omnipoteiitem  obique  esse  pnc- 
seoiem,  et  uuiuiuin  quas  a  nobis  geruniurvei  eiiam 
eogiianiur  inspeciorciu.  Hanc  auieni  lideui  boc  modo 
coiligere  debeiis  :  atteiidite  igitur  in  solein,  qui  cuni 
universum  inuudum  bplendoie  suo  circumdans  ii- 
luslrel,  tameii  quia  creaiura  e8t,  et  omnis  creaiura 
Aimla  inferior  est  Creatore,  exinUe  insiructi  facile 
potesiia  eredcre  solen  longe  miuus  sjilendere  quam 


A  Creatorem.  Nam  sol  duntaxat  Untom  polest  splen- 
dere,  iiuantutn  perniiitiiur  obstaculo  tcrrae  vei  all- 
cujus  rei :  Creaioris  vero  spicndor  est  incompre- 
beiisibilis,  cl  invisibllis  ejus  intuitus ,  qiio  oinnia 
prslerlta,  prxaeniia  et  futum  simul  qnasi  uno  ictu 
oculi  compreliendit  :  (|uo  eiiam  respicit  super  filios 
bominum,  ut  videal  si  est  iniclisgeos  aut  requirens 
Dttum.  Qul  scilicei  spiendor  non  nisi  lato  cordis 
afl^^ictu  ciedi  vel  agnoscl  valef,  ejusque  liicis  tanio 
quisque  capax  eril,  qnanto  in  flde  ei  dilectione  Dei 
profeeerit ,  ipsiusque  |u$litine  esuries  ac  sitia  eum 
accenderii.  Ciide  de  bis  tribus  in  Evanp^elio  Doini- 
DUS  dicit ;  de  flde  quid^m  :  Omma^  tnquii.  pos$ibiiia 
tuni  eredemi;  de  diieciione  autcm  :  Qui  diligit  me, 
dili§etur  a  Patre  meo^  ei  ego  diiigam  eum,  et  mani» 
(euabo  el  me  ifMum;  de  esurle  vero  et  siii :  Beati  qw 
esuriunt  et  titiunt  juttitiam^  quoniam  ipsi  eaturabun- 
tur»  lluie  etiain  siniile  quid  quotidiaiiisexperiinentia 
colllgere  potesiis.  Qnls  enim  agricola  sgriculturaui 

m.  exerceat ,  nisi  ali>iuaietius  profectuosum  sibi  fore 
sperct  etcredat?  Autquoniodo  aliqiiod  studium  po- 
testexeneri,ni8icQeperii  amari?  Autquis  hiiie  tx*dio 
Ipsum  victuiii  corporalem  cunctis  viven  ibus  neces- 
sariuiii  percipere  valoi,  nisi  aiiqua  esurie  ac  siti  ad 
boc  incite|«r?  Sed  nec  ipse  smuniis,  nisi  cum  de- 
lecUinento  aliquo  percipitur.  Cuin  ergo  baecoinnia  lu 
coriioralitur  esse  ^ciatis,  petiu  intinia  iiiientione 
Dominuin,  ul  vobis  ea  spiritualiter  imitari  Cuncedal : 
priiiio  quidein  ui  in  cuin  recte  credalis;  deindc,  ut 
eum  lota  virtute,  tota  menie  diligaiis ;  po^lremo,  ui 
jogiler  tene:ilis  esuriem  sitimque  verbi  divini,  siire 
qiia  nemo  potCdt  justiiiam  ullain  attiare.  Qtii  autem 
non  amnt  justiiiam,  aniinae  illins  satus  des|)eratur, 
sicut  ciiain  corpoiis  ejus  salus  qui  cibi  camalis 
fastidium  patitur.  N:iin  deutruque,  sp  ritali  vldelicet 
ei  c<»rpora!i  ciho,  Dominus  dicit  :  ^on  in  solo  pane 
vivet  komo^  sed  in  owni  verbo  quoi  procedil  de  ore 
/)ei.  Si  igitur  imitantes  esurieui  sltiinquecorporaleni, 
spiritualem  quoque  obtinueritis,  nun<|uaru  a  btiiia 

C  vulunUie  vacabiJs,  co  iigentes  insUr  apuin  undiquo 
alicujus  viriults  ei  sapien.i;a  mel :  sical  el  de  im- 
menso  aolis  fepiendore,  de  quo  interlin  dispuiainu<, 
divin«  praeseodM  ImmeoaiUlem  coltigendam  esse 
diximus. 

£ri(0  qiioiieseunque  eumdem  solia  splendorem 
Um  immensiuiu  iiispexeriiis,  mox  remini^centes  di- 
vitia  pnesenli;^  el  scientiuf,  loto  mentls  afliectu  in- 
vocate  Dominum,  oi  aliquod  lumen  sapientljs  sune 
curdibns  ve>lrl8  Infundere  dignetur.  Ilis  igitur  dictis 
desule,  qui  licel  unus  flos  videatur,  variarum  la- 
meo  vinmum  mella  iode  colligeoda  csse  jim  au* 
disiis  :  audite  etiain  qualiler  aliuode  eadem  inell.i 
deflorare  debealis.  Neque  enim  unquain  desunt  illa 
praU»  illi  flores,  unde  poaainl  eulligi  biijusinudi 
mella,  si  untummodo  sinl  qoi  co.liganL  AttenJila 
ergo  nunc  geiieraliter  bi  loiius  niuiidi  ornaiuui, 
quomuduomnia  iuvicem  convenianl  et  teuipereuiur, 
caiida  sciiicel  fngidis,  frigi>la  calidis ;  lempura  diur- 

D  na  nocturnis,  a:stiva  bieuialibu^.  Dehinc  apeciatiier 
in  singula  quAqiie,  in  ornatum  videlicot  coeli  et 
lerrae  :  cueii  quidem  per  solem,  luiiam  ei  siellas ; 
lerrsB  vero  per  varios  florea  amoenos,  el  berbas 
aitpie  arbores  ei  fructns,  unde  bumanum  genua  aii- 
menu  suseipil,  pulcbritudinem  quoqoe  pretiosorum 
lapidum ,  varias  picturas  um  in  paii  is  qoam  iu 
ceieria  preliosia  pannis  deieciiibiliier  intextia»  va- 
riosqoe  colores  qoibos  cooHciuotor ,  dulcem  cao- 
tilenam  chordanim  aique  organorom ;  nitorem  aort 
et  argenti  cseurique  meuiii,  amcenua  discursus 
aquarum,  qui  neceasarii  auni  lam  ad  naves  deferen- 
das  quam  ad  roolas  prxparandas ;  myrrliam»  aroma* 
luni  (lagrantiain,  postreuio  etiain  decoro»  buminuui 
quoruindaiu  vulius.  Cumque  luec  omnia  miro  quo» 
dam  61  Inefliibili  ornatu  composiu  exterius  per- 
apexeritis,  allendite  eliam  quauioiu  ornatum  inie- 
riua,  id  esi  spiriiualiter,  babcant,  ei  quid  nos  per 
8igiiifl<  atiooem  admoneanl.  Signiflcani  euim  praeci- 


I1S3 


BED.E  VENERABIIJS  OPP.  PARS   I.  SECT.  11.  —  DUBIA  ET  STURIA. 


iiU 


ptt%  qnxtljim ,  nnde  tos  magn»  Tirtuti»  et  saplentix 
mella  roltigere  valetii.  Dcniqtie  omnii  ornatus  ei 
pulcltriiudo  ereaturae.  quae  in  prmsenti  vita  nobis 
faniiilatur,  boc  noa  insiruit,  boc  nog  admofiei,  ut 
ailendainus  ;  qu.-a  fti  lempornlia  bona  tam  delccla- 
bilia  vittt  vel  auditu  consistunt,  multo  delectabiliora 
et  pnlcbriora  esf^  aeterna  probantur. 

Est  et  aliud  qiiod  in  temporalium  bonorum  pul* 
rhriiudine  debemus  attendere.  Quoniam  eiiiui  omnis 
bonio  probandus  est  in  bac  vita,  uirum  Deum  magis 
dilif  at  qtiam  creaturam  decoram,  rel  xlerna  potius 
quam  teinporalia  bona,  opponilur  ei  jugiier  aii- 
qua  species  decora  et  delectabilis ,  Tel  niuiierum 
vcl  vesiium,  vel  metallorum,  seu  aliarum  rerumi 
ut  in  eis  tentatiis  experinit»ntum  sui  capiat ,  qiia- 
liter  scilicet  Dium  timeat  et  diligat.  Nemo  quippe 
rertusesse  vatet  quis  sli,  nisi  in  liujusmodi  tenta- 
lione  proliattts  (uerii.  Cujus  niinirum  rei  exeinpfuin  ito- 
tissiiiinmln  onoquoque  miliic  potestis  agnoscere.Mi* 
lilis  namouecujustibet  peritia  et  (ortiiudo  non  agno- 
sritur  nisi  in  betto.  Si  enim  ibi  omnia  c:iute  egerit, 
seipsum  muniens,  adversarios  vero  ca;dcus,  tiinc 
drmum  merito  laiidatur,  fortisque  miles  praidicatur. 
BeUum  qnoque  non  incongrue  v  catur  ilteconflictus 
quem  jiigiier  ^gere  debeiMis  contra  diabolum,  satu- 
tis  nostrae  iuviduni.  Ipse  enim  non  cessat  nos  ad  tioc 
itticere  tetttando,  uttcmporalla  magisquaui  aeterna 
bona  diligamus,  et  ot  sfiem  nostram  in  cadiicis  so« 
lunimodo  rebus  ponamus :  sed  nos  memores  aster- 
nc  vii»,  ad  quam  condiii,  redempti  et  invitati  su* 
mus,  debemuti  resistete  iltccebris  et  coucupiscenliis 
qnas  in  corda  nostra  mittit ,  atteiideutes  miod  scri- 
ptiiin  esl :  Posc  C0HcupUeentia$  luni  non  eoi.  Et  ilerum 
silia  Scriptura  indicat,  qiianta  eorona  per  tentaionis 
pttgiiain  prtiveiiiat  dieens :  Bealut  vir  qui  tufferi  teih> 
ialionem^  quonlam  cum  probatui  fuerit,  accipiet  coro" 
nam  vitm*  Si  igiiur  ba»c  diio  qtue  jam  diziiuus  dc 
putcbriiudine  tt^mporal  um  visibiliuinqtie  rerum  iu- 
iclltgeuda,  qiialiier  sciticet  per  eam  considerare  de- 
beamus  aeiemorttm  lK>noruroqualitatem9quodque  per 
eamd'm  teniandi  siintis,  utruro  Deum  plus  qiiam 
speclosa  qiueiiue  earnalia  ditigamus:  si,  ioquam,  baec 
ttlraqua  sedulo  recolilis  et  iractatis,  niagnaiu  varia- 
rum  viriuium  dulcedinem  oioui  corporali  melle  sua* 
viorem  cotligere  poieritis. 

Ad  barc  eiiam  kcieuduroy  61  rro  spirituali  melle  in 
vascula  cordioro  vesiroruro  recondendum,  quia  quae- 
cunqtie  in  creaturii  adversltas,  vel  in  ipsa  bumana 
iiatura  liabctur  viliias,  ex  boniiniim  primorttro  |>r.i> 
varieatiooe  accidii.  Postqoaro  eniro  illi  prasceptua 
divlnnm  cohtempsjerunt,  mox  et  in  semetipsis  ti  io 
omni  creatttra  sibiniet  contraria  babere  merueront : 
in  semetipsis  quideui,  quia  illa  huoestisslina  betiae 
iniwortaliiatls  gtoria*  in  qiui  et  ipsl  conditi  sunt,  ei 
quiiro  onines  eiecti  qttandoquo  recepturt  sunl,  ezuti, 
iiiliooesia  quardaro  verccundae  camis  indicia  in  se 
eefiseruni,  unde  et  nttdos  se  esse  erubtterttnl ;  in 
creaturis  vero  toi  adversa  quot  ipsas  sunl  creaiurae. 
Mulla  qaippe  invenilur  creatiira  quae  peccanli  homini 

Kr  allqua  neqttcal  obsisiere  adversa.  Sed  bx*c  omoia 
us  oiiinipoteiis  in  aliquam  niilitaiem  convertil. 
Auieniiu  casiigai  per  baec  bomiiies,  ut  a  pravitati* 
Ihis  sttis  couveruntur,  sicut  saepe  agitur  per  aeris 
itttemperiem,  per  pesiileniiaro  el  famem,  nec  non 
fier  alia  flacella  ;  aui  ia  bia  occaaionen  dat  oiiictti- 
qiie,  «I  babeal  unde  qaali^as  ejus  probelur,  sicul 
aaepe  contlogH  per  Ihm  qni  divitiis  el  poteotia  ab* 
mttttiur,  seu  in  quammdam  beaiiarnro  ferocitate  de* 
nioflsirat  diaboli  malitiaro,  ul  in  leone  ei  lopo. 
Noune  io  Cttoctis  adversitatibus  lam  commemoraliB 
utilitaa  nagaa  babetar  ?  Nttnqiiid  tttile  iion  erit,  ui 
bomines  per  prospera  qua^jue  depravati,  per  adversa 
atiqua  corrigantur !  Nuii^uid  uiite  non  erit  quod  la* 
lentKs  Ecctesise  boblcs  ideo  accepu  potesiate  per- 
uiitliintur  doroiiiari,  ut  ei  boc  appareat  quates  ipsi 
sini,  el  atios  persetutione  sua  velut  auruin  in  for» 
nace  probatos  erilciani  ?  Nonquid  utile  uon  erlt  qnod 


A  hostfs  invisibilis  ferociias  ei  malitia  per  aliqoao  bo» 
stias  feroees  demonstratur?  Sicul  eairo  leo  ei  lopii 
visibiliier  instdiantar  aniroaliom  gregibus,  iu  ei  dia* 
bolus  quaerens  quero  devoret  ul  ad  perditiunefli  lr«- 
bat,  ittvisibililerinsfdiatiircuncUs  fldelibus.  Et  quo- 
romlo  vos  qui  libros  nesciiis,  alit<*r  roatltiaro  di^^boli 
invisibilis  af^noscere  poasetis»  nisi  in  aliqna  ereatori 
visibiH,  vobiS(|ue  cogniia  doceremini  ?  Talla  ergo  de 
elemeiitoram  cuiictorom  adver»iute  credeoiea,  sen- 
tite  de  Domino  (  ut  seripiam  esl )  in  boniuie,  qiii 
taro  adversa  qoaro  prospera  concu  pro  aiicujus  uti- 
liiaiis  vei  pieutis  disposltiooe  deceniit,  rteri  io  muiH 
do.  Quaecuoque  vero  vilitas  kuroanas  naiune  ez  pa- 
rentilius  primis  aecidit,  in  Untum  bonum  versa  eai 
a  Deo,  ul  oinnis  auperbi»  roorbns,  qui  bomioibos 
iosur  aiigelicae  oatuiaB  iiosset  oriri,  ex  bac  ooropii- 
mereior.  Denique  opos  orooe  praecedeos  ioaittttat 
(actori  stto  tiuomodo  facere  detiiBai  seqaeos.  Sic  el 
Dt.H)  omnipotenti  atigelicae  digniutis  factora  ex  pare 

tt  pcr  superbiaui  iapsa,  ei  per  boe  qoasi  qaoddam  iiguii 
vas  iii  terraui  cadens  fracu,  osleodil  aiio  roodo  anud 
vas  csse  iiiigenduiii,  nou  qaasi  ignam  Untae  fneiorae» 
sed  ut  n<kbis  iiota  (ierenl  quae  facusuot.  Ipsequippe 
prienoscen^  oinnia  aiitcqtiam  Aant,  iiu»inuat  iiobis  ex 
praecedentibus  quatiier  futura  peusare  debearoas. 
Qiiod  enim  vel  aiigtilos  quosdam  vel  boroines  primoa 
cadere  perroiail,  ad  ejuttiaiu  oosiri  fecii,  ul  per  hoc 
nos  iiistructi  nibil  de  nobts  praesunamos.  Focii  erg o 
Deus  in  bomiue  lapso ,  sieut  atiquis  peniissinos 
medlctts  facere  aolei  in  argroto.  Si  eniro  bngooris 
ejusqualiutemagnoscenssperaveriieain  posse  aa« 
nari,  suscipii  euro  saoandum.  Tutie  si  inariniut  exi- 
glt,  impouii  llli  euiplastra,  materia  quadaro  vitissiroa 
interduui  conlecu,  adeo  ut  de  aniinatiuni  vel  aviun 
stercore  luisceaiitur,  cirnibus  quoi|ue  cauuui  vel 
vuliurum  ^eu  serpeutiuni  agaulur.  Pr^eterea,  si  opos 
est,  aJubtiunem  iiiedicus  addit,  quod  »cilicel  mcdi* 
cnmen,  quamvis  ad  saniiaicro  caniis,  sicut  hi  qoi 
cxperti  suut  testantur,  ulilissimum  seutialur,  causi 

VI  unien  fetoris  et  vilitatis  suae  c<»niegilur. 

Uuo  ctiam  nos  mystice  inbtruirour,  ul  omuem  vili- 
lateui  qiui  circumdati  sumus  sioiitlter  coniegarous, 
quia  uou  omnia  utilia  coiisUnt  bimesU.  fjtraroqae 
igitttr  medlGimen  corporak,  eroplasiri  videlicel  ei 
adusiionis,  qaamvis  vilissimam  videaiur,  magnaiii 
lauicn  in  se  liabet  argumonium  sptriiuaJts  inedicinsr, 
unde  necesnaria  imiuaJaB  luoraliutis  mella  eollif  ere 
poiestis.  Nihil  eniro,  ui  ail  Scriptura,  in  terris  IH 
sine  causa;elquas  camaliter  videiilur  vilia,cun- 
suiit  ex  sigiiiUcatiooe  pretiosa.l^m  ai  per  sordidun 
vei  fetldum  nedicaineo  corpora  saoaniur,  nec  qua* 
lius  roedicaminis,  sed  sanitiis  esiude  proeedens 
pensator,  cur  miram  vel  Incongrauro  videatur,  si 
Detts  omnipoieos  pra^scias  uniiiium  futurorun,  ne* 
dicus  ei  salvator  omuiuro  in  se  credentittro,  simile 
aliquid  in  agrutis  auimabus  fecit,  sanans  eas,  vel 
potius  praeveuiens  earum  laiiguorein ,  ut  quidem  sa* 
pientes  medtci  agunt  curo  aiiquo  igiiobili  anlidoio  ? 

D  Uuod  umen  nos  decei  comegere,  sicut  et  |>ritni  pa« 
rentes  leguntur  feeUse,  qoaiido  se  nudos  esse  era- 
boerunl,  iie  vet  notils  coiifusionem,  vel  conditorl  no* 
stro,  oui  per  bojusmodi  vilitatem  bamiliare  ooe 
decrevli,  viaeamur  injuriam  facere,  et  secreu  oogi* 
Uiioue  euro  per  boc  incusare  qood  nos  poieniia  saa 
magis  qoain  ex  justilta  uro  vlies  Oeri  pemiaeriu 
Talu  aulem  de  Deo  ctig-ure,  e^laliqoateiius  conira 
emn  soperbire.  Uoidquid  eiiim  lllud  esl  qood  vcl 
parentes  primos  peccare  permisil,  vel  nos  per  eoron 
prasvaricatioiieui  vilitaie  aiiqua  circurodeda,  boc  to- 
turo  pro  satutis  nostrae  causa  feci^se  credeudos  esi. 
Et  licet  iu  hoc  divinoi  sapienti.^e  profundius  nequeal 
penittts  iuvestigari,  qtixrenda  sunl  taroen  aliqua  vi* 
sitiitium  rerain  arsumcut^,  quibus  eidem  diviuie  sa« 
pientise  Intelleclus  no&ter  doceaiur  concord.^re.  Uode 
et  ea  quae  jam  dixiroos  de  vi(i>simo  genere  roedemliy 
in  argumeutum  suni|)Siiuus  bujus  rd. 
Sl  ergo  ex  mediciua  viti  potesi  acquiri  alla  sanius 


im 


D6  SUBSTANTIIS  LlBEIi. 


flt6 


corporalls,  ereilenda  est  eiiam  eoilem  roodo  prove- 
uire  tanius  spiriioalis.  Oinnis  namqae  decor  cama* 
lis  facile  bumana  corda  illitit  ad  elaiionem,  si^d  viii* 
tat  reprimit  ad  humilitatero.  Idnoque  placuit  Deo  ut 
bimiinem  qui  J.n  niaximum  siiperbiae  languorem  ei 
cooditionis  f-ua?  decore  incurrii«  iroposila  sibi  cauia 
renMdii  aliqna  Tiliute,  perduceret  ad  biimiliiatis  m* 
Bitatcm.  Sanilat  euim  spiriiualis  non  nisi  remedio 
acqoiriiur  bumilitaiis,  bnuiilius  totem  bomana  oon 
obiinelur  nisi  coniritione  aliqua. 

Ex  quibiis  omnibus  aperte  potestis  intelligere  qtiia, 
nt  soiiptiim  est,  lidelu  D^mnuii»  ommbu§  terbh 
•urs,  tfi  umetUM  m  amiis^iis  operibu»  iuii^  qul  lalibus 
reniediis  stiperbiam  buinauam  pra^vJdit  csse  repri* 
iiienduro»  quique  remedla  spirilualia,  qtia  multis 
soitt  iticoffniu,  ex  corporalibus  ftguris  ei  exemptis» 
qttae  omnibus  pene  sont  n<iU»  docei  esse  qwerenda. 
Sed  fiaiis  binc  dictum,  jaro  piogrediaroar  ei  ultra,  ad 
ea  Siiiieet  i|uae  postb^  proxime  dioenda  proposoi* 
mus.  Illud  enim  proposiius  ordo  exigiu  ut  J.tm  di- 
canios  vobis  quid  signifleet  vaneus  teuiporum,  qoa 
aliquando  congrua  sunt  ad  qiiaslibet  operanda,  ut 
Tcr,  a^sus,  autumnus;  nunc  vero  incongrua,  ut 
biems.  Tria  nauique  priora  in  quibos  facilius  ope- 
rari  possumus,  significant  oiiine  prvsentis  vitae  tetn* 
piis  ad  obtinendam  veniain  coiicessum.  De  quu  et 
Aposiolus  diiit :  Eu$  nune  tempu»  aeeepiubite,  eect 
mune  diet  nluiie,  Hiems  aotens  qux  roaxime  iuepia 
est  ad  operandum*  signllicat  extremi  jndicii  tempiis, 
quod  nulia  fructuo»ae  pccniieiitiae  opera  exerceri  pos* 
suut.  Uiide  et  Dooiinos  in  evaii^elio  admoneldicens : 
0rat4  ne  (uga  veitra  fiat  hieme  vel  iabbalo.  Qiia^i  di- 
ceret :  E^tuie  semiier  solliciti»  ne  conoetbum  tempus 
veiiie  perdentes,  tunc  cum  nullus  locus  est  veoia*, 
earo  fruslra  ouxraiis.  Eurodem  quoqoe  sensoin  aiibi 
apertius  profert  dieens :  VigHate  itaque  omni  tem- 
pore  oraniet^  ut  digM  kabeamini  (ugere  qum  ventura  iuiu 
tobii.  Pro  ejusdem  temi>oris  cura  adliibenda  haias 
proplieu  adiiioiiet  dicens :  Queente  Dominum^  dum 
tnVeniri  poteet  :  invocate  eum,  dum  prope  eit,  Uuasi 
eniiu  procul  aberit,  cum  uullius  peccatoris  preces 
exaodit.  Sabbiituiii  autem  quod  additum  est  biemi, 
quia  apud  iudsios  lestivus  est  dies,  quo  bomiiies 
quani  inaxiiue  gaudere  soleol,  signiflcat  otium  qiiod- 
libet  inuiile,  vel  lempus  iiicougruae  lastitiae.  Uuatn- 
ohrem  Domiuus  adnionet  ue  iii  sabUto  fuga  uostra 
fiat,  boc  est,  ne  iu  prse^entis  vitae  dellciis  po>llit  fu« 
tura  gaudia  postponamus. 

Quia  igitur  audlstis  per  biemem  quibusdam  labo* 
ribus  iiicongruam  judicii  extiemi  tempus  praesi- 
gnarit  atteiidite  quod  modo  facieudum  sil  vobis, 
dum  bene  p4»s»iiiSt  el  vitae  lumeii  babelis.  Neque 
enim  vubis  excusatio  resut  olla  pro  liiterarum  igiiu- 
rantia,  cuui,  in  bieiiie,  noiissiroa  legere  valeatis  quae 
suoi  vobis  facieiida.  Deiude  vero  dicendoui  quid 
quotidtaui  esus  necessitas  vobis  innuat  agendum. 
Uudique  eiiim  illos  flores  liabeiis,  ex  quibus  alicujut 
xdlucatioois  roel  colligere  valetis.  Quo<l  ergo  logi- 
mor  quotidie  corpus  relicere,  ut  rubusiiures  simus 
ad  quaeque  corporiilia  siudia,  hignificat  nubis  quoii- 
die  opus  esse  rciici  cibo  spiiituali,  id  est  doctrina 
coelesti,  oe  deficiainus  in  labore,  quem  jugiter  susti- 
uero  debeinus,  et  pro  servitute  divina,  et  pro  pecca- 
lurum  Dootrorum  indulgentia.  Nisi  enim  Deus  onini- 
rolaiis  cum  rerectione   cirnali  spiritualera  vcllet 


A  significari,  decrcvisset  uiiijtie  in  praesenii  viu  idem 
fore  quod  et  in  futura.  Ibi  namque  nullus  inveniiur 

3ul  corpotalis  cibi  rerectione  pascalor.  Adbiic  dlcen- 
um  rest:a  quid  copia  et  pt^nuria  ^ubsUnll.e  enrpo- 
ralis  innoal.  Nuni  per  utramque  n^ngna  et  nece!i.saria 
eunciis  do'  trioa  monsir.'itur.  Et  copia  quideio  boc 
edocet,  quia  sicut  ip-a  laciitiam  vit«  praesentis  auget, 
follicituditiem  minuit,  iia  et  spirituates  diviiiae,  iJ 
esi  viriutes  anifllae,  omnem  fnioraB  calamiiatis  ei 
miseriae  solliciiiidinem  niinooot.  aeiemaeque  beati- 
ludiols  aiigeiit  gaudla.  Pcnuria  vero  boc  iudicatquij 
sicoi  iiksa  patientibos  eam  nioeroretn  ingerii  inulti* 
plicem,  utpote  qoi  ignoranl  uiide  sibi  vicium  quae- 
raut  siiie  quo  vivero  Boqoeant ;  iu  spirituitis  vit:u 
d^nina  aeteriiae  damoalieiiis  pratflgaraot  lamenta. 
Cuin  igitur  vobis,  o  fraires  cbari&sioii,  variis  nioJis 
dicluni  sit  qnaliter  slu;s  liiteris  rc(igios;e  vitae  tra* 
roitem  eiqoirere,  el  tu  ea  incedere  valeatis,  aitcii- 
dite  jugiier  ad  singula  quie  jam  diximus,  el  ea  in 

B  eordibus  vesiris  se^lula  traciate  cora. 

Ot  aoteui  eadem  facilius  rccolaiis,  et  lenacios  tn- 
baereant  cordibus  vesiris,  libet  ipsa  breviicr  repetere. 
In  priuiis  namque  dixiiuos  vobis  qooioodo  studia 
apuiu  iroitari  det>eatis,  colligentes  ex  lariis  homiol' 
bos  vel  rebus,  velut  ex  floribus,dulcediiiem  virioitim. 
Deinde  quid  immensus  solis  spleodor  sigoi.'icei, 
Deinde  diximoi  de  irifiina  lutelligentia  In  reli^s  vi- 
sibilibus  reiiuenda :  prlma  quidem  esi  quae  ex  tero« 
poral.oin  bonorum  putcbritudine  doeot  nos  eonside- 
rare  qiiam  spcciosa  sint  aeie rin  uoiia ;  secuiida  iiisi- 
Duat  ex  eadem  pulchritudine  probandos  esse  bomiiies, 
oirum  Deum  diligaut  ptus  quam  terreoa  quaelibct ; 
terlia  indicat  quod  creaiurx  totios  adversitas,  ipsa- 
qoe  hooianae  naturae  viUtat  ex  bomiuooi  priuiorum 
praevaricsitione  evenerit,  sed  eamdem  adversiutem 
et  viliiatem  Deus  iu  aliqo mi  oiiliutcui  bmninis  coo* 
verierlt.  Dcinde  etiam  quid  biemale  teroiius  ad  opera 
quardam  inepluin,  et  quid  quotidiani  esus  uecessitas» 

p  quidque  eopia  et  peooria  corporalis  subsUoii^  sigoi- 

^  flceni,  protulimus.  Uu;e  nimirum  omuia,  quia  ex 
quotidianis  ox|>erimeniis  possunt  vobis  esse  nois- 
sima,  aiteiidiie  jogiter  qoaiiUm  aedlficatiooem  exiodo 
possitis  capcre,  iuittaiites  S4:ilicct  opus  apom  iii  col* 
lectioite  virtoiom.  Jam  eniin  nulla  excosatio  reoia- 
net  vobis  pro  litierarom  ignoraulia.  quaodoquidem 
in  bis  rebus  quas  quotidie  videtts  seu  aoditis,  vel 
aliooo  modo  soutitis,  divinae  reltgiouis  notitlam  velut 
io  libris  agnoscere  valetis. 

Haec  qoideio  nioniia  ad  laicos  spedaliter  dieU  sint* 
Deinde  vero  tam  cleiicoa»  quaui  laieo^  admonens  pre- 
cor^  01  atteodeutes  continuam  aeris  intem|)erietu, 
quas  peocatis  uostris  ezigeotibos  fia  per  annos  jam 
mulios  imuimebai,  ut  aut  iiumensuin  frigus,  vel  iin* 
meust  ptuvia,  vel  iniem|ierau  sicciias  frucius  terrae 
eorrumpeiis ,  faroein  iiiiserandam  efflceroi :  aiqoe 
formid^iiteo  ne  corrupta  iuiqu<talo  terra  oeceaaria 
alimeou  peottns  deuegei»  vel  aliqoos  bomiues  absor- 
beai,  sicut  iii  quibuMiaiu  loeis,  proh  dolor  I  novitor 

^  eveiiisse  dic.ior,  abstiueanl  se  aliquatenus  a  iolito 
avaritia  et  rapioa  nec  non  lascivis,  nulliplicibosque 
nnsis,  qiias  stolidissimi  quidam  ab  exteri^  natiooibus 
lo  has  regioiies  per  insoliiain  rasoram  et  monslruo- 
som  vestitum  detuleronu  Nisi  ergo  bojusmodi  sliil- 
titla  reltni|uatur,  non  soiuui  in  eos  qol  facioni,  seJ 
etiam  qui  conseutiont,  divinitus  vindicator. 


im 


DBDiC  IfENEQlABILIS  OPr.  PARS  L  SECT.  IL  —  DUBIA  ET  SPURiA. 


IttS 


VENEEABILIS  BEDJE 

PRESBYTERI 

DEPI    AUASEaN 

SIVE  ELEMENTORUM  PHILOSOPHI^ 

LIBRI  QUATUOR. 

PROffiMIUM. 


El  lU  Tuliiui  in  Prologo  Rbeioriconim  :  Eloquen-  A 
tia  line  fapieniia  nocei,  sapieniia  ?ero  sine  etoquen- 
lia,  eui  paruin,  Uinen  al  quid,  cum  eloquentia  lamen, 
mailuie  prodesi.  Err.inl  qui,  posiposito  proticienie 
ei  iion  nO(*ente«  adliaereni  nocenii  el  non  proll- 
cienli.  Id  iiamque  agere«  est  Mercurii  el  Pliilolngiae 
conjiigium«  Unia  cura  virlutis  et  Apollinii»  quacsiium 
omni  cnnveniu  deoruro  probaium  solvere.  Idem 
eliam  est  gladium  semper  acuere,  aed  nunquam  in 
liello  percutere.  Mulius  lamen  noineii  mag.slri  sibi 
usurpanies,  non  soluin  boc  agenies,  sed  eiiam  aliis 
sk  esse  agendum  juraiiles,  nibii  quippe  de  pbiloso- 
pbla  scienies,  aliquid  stt  nescire  couliieri  erubcscen- 
les,  si*e  iinperiii»  solaiium  quaeremes,  ea  qax  ne- 
sciunlesseuitliiiitis  niluuscliariusprasdicanuSed  quia« 
ul  ail  Tereiiilus,  Non  Cbl  miruin  si  mulicr  merelrii  im- 


pudeuter  ag>t,  impudenUa  itlorum  poslposiu,  de  phtlo- 
sopliia  allquid  dicere  proposuimos,  ui  diligeniius  ipsam 
pro  posse  n<  siro  perliciamus,  non  dillgentesad  diligen* 
liim  exciiemns.  Incipieiiies  igitor  a  prima  creatlone 
rerum,  usqtie  ad  hominem  coniinuabiiiiUS«  iracumlo 
de  ipso  bomiiie  muiu  dicentes :  illnd  anie  pnncl* 
piuni  diclioiiis  petenles,  ol  si  ali«|uid  in  boc  opere 
iniperfecium  inveniaiur,  bumanae  iinperfeciionl  de» 

Ruieiii,  nec  ideo  qiiod  in  eo  utile  eril  TitupereQt. 
eque  enim  propler  unum  m:ile  diciom  boua  sunt 
vituperauda,  neque  propier  nnum  bene  diclum  maU 
laudaiida.  Quand<«que  e>iim  vigilal  Tbersites,  cl  dor- 
niit  Uijsses,  ei  loi»go  operi  fas  est  obrepere  somnom. 
De  pbilosopliia  igitur  traclare  incipienleSy  quid  sit 
pbilosophia  dicamus. 


CATALOGDS  LlURi  PRLMI. 


Ouid  sil  philoso|ihla. 
Qoae  sum,  ei  non  vldenlor. 
Qum  siint,  el  vldentur. 
Quibus  raiionibtts  urobetur  qiiod  sil  Deos. 
Ouare  poientia  iUvina  dicaiur  P<tUr. 
Otisre  sapieiilfa  Fllius. 
Ouare  voiunt>s  Spirilus  sancins. 
tlnini  siiil  corpora  vel  spiriius. 
OualHer  Splrlius  unctus  ab  utroque  procedat. 
Ouare  quBdam  opera  ooi  de  persoois  attrilNianlor,  cum 
ona  sine  ala  iiihll  operetur. 
Quaro  Fllto  aturiboattw  IncarBauo. 


B     Quid  sit  et  perfocle  ariqnid  cojtnoscere. 
Ouid  perftTle  ignorare. 
I)e  djemonibus. 

Qii&re  S|jintui  saocto  peccdlorum  reroissio. 
De  anima  ranndi. 
Quid  sit  rceleste  animal. 
Outd  m  bereum. 
Ooid  aereum. 
Qiiid  biimecium. 

Qiialiter  Filios  a  Patre  geoiius  el  Umeo  ilU  coaeterM». 
De  elemeBtis. 


LIBER  PRIMUS. 


Pliilosopbia  esl  eorum  qaas  sunt ,  ei  non  videnior, 
ei  eorum  qu»  sunl  ei  videniur,  vera  comprehensio. 
Sunl  el  esse  non  videntur  incorporalia.  Sensus  enini 
ezira  sobjecUm  materiam  Dibti  polesl.  Suni  ei  esso 
videnlur  corporalia,  sev  divinum ,  seo  caducum  lia- 
heant  corpus,  corpora  namque  subjacent  sensui.  Cum 
ergo  In  oirorumque  cogniiione  oonstei  pbilosopbla , 
do  olritque  disseranios,  ab  eis  qu«  sunl  ei  non  vi- 
denlur  inchoanies.  Suut  autem  haec :  Creaior,  anima 
mondl  9  d;enioocs,  animsc  hominuro  ;  quibus  onini- 
btts  quia  Creaior  prior  esl ,  omnia  enim  ab  ipso  ha* 
bent  extsiere,  sed  ipse  a  nutio,  ab  ipso  incipiamus. 
Sed  quia  dicuiii  sancti  Deum  in  hac  viu  non  posse 
perfecie  cognosel ,  quid  sii  perfecie  aliquid  cogno* 
scere  oslendamos,  ot  quare  Creaior  in  liae  viu  per« 
fecte  non  pos)>li  cogno»ci  iunolescat.  Uodecim  suiit 
qott  qoa;ruQtur  clrca  onumqoodque  :  Au  slt,  quid 
sii ,  ouaoium  sii,  ad  qoid  sil,  quaie  sii ,  qoid  ag^t, 
quid  10  ipsom  agator,  ubi  sit,  qoaliter  in  loeo  silom 


C  sii,  qiiando  sit,  quid  liabeau  Perfeete  ergo  aliqoid 
cogtioscere  esl  isu  ondecim  de  lllo  sclre.  Sed  qoam- 
v:s  sciamus  Deum  esse,  quid  Umen  sit  perfecto 
non  couiprebendimus.  Quanliias  vero  ejusdem  qoi 
omnia  implel  angustias  noslri  pectoris  excedit,  re- 
lationi  iliius  explicand»  humana  sapientia  non  suf- 
flcit ,  qualiiates  non  comprebendit ,  actionibus  ejus 
enarrandii  inflniue  lingus  non  sufficiunu  Quid  io 
ip<»um  agaiur,  non  potfniia  facieniis ,  sed  permis- 
sione  paiifntis ;  ubl  sit  qui  supra  omnl.i ,  infra  om- 
nia ,  totus  esi  ei  integer ;  qualiler  in  loco  sll ,  qui 
lociilis  non  e^t ;  de  tempore  itlius,  qui  ante  oinne 
est  lempus  ;  quid  babeal »  qui  paimo  omnia  cimtl* 
net,  nulins  perfecte  explicare  poiesU  Nec  ergo  iiluio 
oinniiio  ignoramos ,  quem  esre  scinioi ;  nec  perfecie 
sciinus,  de  quo  hcc  oumhi  iguoramos,  et  qoem  di- 
xiuius  in  liac  vita  sciri  Deoiii  esse,  railones  quihiis 
eiiam  Incrednlis  hoc  p<issit  probarl  aperiaans,  sci- 
licei ,  ei  per  roondi  creaiioneui  ei  quoiidiaoai^  dis- 


II» 


EIEMENTORCM  PlllLOSOPHIiK  LIH.  I 


IfSO 


pMlliwieiii.  Ciim  enini  mnndas  ex  coDirtriit  faciot 
sit  eleiDeiili8«calido«  frigido»  humldo,  ticco,  Tei 
fitmra  operinte»vel  ctsa,  vel  aliquo  ani6ce«  in 
composliione  mundi  coDJuncia  lunl.  Sed  proprium 
eec  nalurs  coniraria  fiigere,  ei  timile  appetere.  Non 
trgo  naiura  coniraria  comuntii  elemenia ;  catn  vero 
coDJuncta  non  iunt  Si  enim  casus  mundum  o|;eratui 
esset ,  <|uare  doiiiom  vel  aiiquid  lale  quod  le? iua  eat 
•on  faceret?  lierum  ti  operaius  essei  mnndum,  ali- 
^MB  causae  prscestisseni ,  quarum  concursut  opera- 
reior  caaum.  Ett  euim  caaut  iDopinatut  eventut  ex 
eaosli  confluentibui.  Cum  ergo  niliil  pneier  Creaio- 
rem  prccesalt  mundunt »  ergo  easu  non  etl  faeiui  ; 
igitur  aliquo  ariiflce.  Ariifex  yero  ille«  tel  bomo, 
Tel  angelui,  Tel  Deut  fuit.  Ante  vero  mundus 
fiKttti  est  quam  bomo,  angelui  vero  cum  inundo. 
Ergo  Deoi  tolut  mundum  creavit.  Per  quoiidianam 
diipoiitionem  lAt  probatur :  Ea  qm  disponnniur, 
aapienler  diiponunior ;  ergo  aliqua  tapieniia ,  nibil 
enim  iino  tapieniia  tapienter  diapouiiur.  Est  Igiiur 
iapieotia  qua  omnia  dispoountur.  Sapieniia  ?ero 
illa,  Tel  bumana ,  vel  angeUca,  yoI  di?ina.  Unmana 
irero  non  eit«  qtt«  ret  facit  tivere  et  loqui.  Cumque 
•uam  bumana  tapieniia  formam,  icilicet,  bominiiy 
vel  alleriui  abimaiis»  opereiur,  molum  ilU  et  vitam 
conferre  non  poieat.  Angelica  vero  iapieniia ,  quo* 
modo  aogeloi  ipios  diipooerei?  Di?ina  ergo  ett  ia« 
pientia,  qua  boc  agit.  Omnii  vero  tapieniia  ett 
alieujui  iapieniia.  Eii  igiior  cnjiii  sapientia  iila 
eat,  nec  i<iem  bomo  esi,  nec  angelos*  Deui  ergo. 
Sic  per  quqiidianaiu  dispositionem  perrenitor  ad  di* 
vlnam  aapieiiliUBL»  per  sapientiam  ad  difinam  sub- 
auntiain.  UnJtdlvina  iapienlia  dicitur  iignacuium  et 
Imago  diviniuiii.  In  bac  diTiniUie»  omuium  condi- 
trice  et  omnia  f  obernanie*  diierunt  pbilosopbi  cise 
poienilam  opeimndi  sapieotiam*  Tolunutem.  Si  enim 
non  poioii  et  nesciunt*  quomodo  Um  pulcbrum  fe- 
eit?  Si  iieruni^fecrt  ei  nuluii,  vel  tgnorans»  vei  ci>- 
acios ,  boc  egit.  Sed  quid  ignoraret,  qui  etiam  novli 
iKNBinum  cogiuiiones  7  Quis  iierum  illum  cogeret , 
qui  omnia  poiestT  Est  igiiur  In  diviniuie  poieuiia, 
iapieniia .  voluntas.  Qua  sancti  tr^  peraonas  vo- 
cantt  vocabula  Ulis  a  vuigari  per  quamdam  afflni- 
Ulem  irausfereniei,  diceniet  poteoilam  divinam 
Pairem,  aaplentiam  Filium,  voiunutem  Spiritum 
aancuun.  Potentia  dicttnr  Pater«  qua  cuncia  creat » 
et  palerno  alTectu  disponit.  Sapieniia  vero  dicimr 
Fitiui,  a  Patre  anU  saecula  geniius,  et  Umen  iiii 
coAtemoi ,  qoia  ot  Fiiiut  Umporaiiier  eti  a  Paire , 
ila  aapieutia  sieroaliier  et  coosobsuniialiter  est  a 
poientia.  Sed  diiimus  Filium  gigni  a  Paire,  et  la* 
mcn  illi  co«ienium  esse.  De  ilia  geuiiura  aiiquiil 
dicamui,  illud  anu  orantes,  ne  iilud  quod  inveuh 
tnr :  6*mro<la»m  €JM»  quU  euarrakUt  puieiit  uobii 
olflcere.  Illnd  eoim  dictum  est,  non  quia  impossi* 
bile  sit»  sed  quia  diffleile.  Paier  ergo  genuit  Filium» 
id  est,  divina  poieniia  sapientiam ,  quando  proviUit 
qualiier  res  crearet ,  et  creau  di^poiieret :  et  q>iia 
anie  saecula  boc  providit,  ante  sscuta  Filium,  id 
est,  sapientiam  geiioit,  ei  boc  ei  se,  non  ei  alio, 
qnia  neque  alicujui  doctrina ,  neque  usus  eiperieu* 
lia ,  sed  ei  propria  natura  boe  scire  babuit.  £i  quo 
aoiem  fuit  (si  fai  est  dicere)  de  aeurno,  ei  quo  basc 
iclvitt  nec  tuit  qni  iiU  icirei.  bi  ergo  aeieroui  est» 
et  iapieniia  ejui  ttUrna  eit.  Hic  Pater  genuit  Filium 
ooaeiemom  sibi ,  et  cooiubiiintialem.  Voluntat  vero 
divina  diciinr  Spiritoi.  Eti  auUm  pruprie  ipiritui  an- 
belitos ,  in  qoo  saepe  volunus  bouiiuis  perpendiiur. 
Aliler  enim  spirai  Urlui,  aliter  iratui;  idco  divinam 
velooiolem  iransiaiive  diierunt  Spiritom,  sed  ao« 
tooomoitice  taoctom.  Spiritoi  itU  a  Patre  et  Filio 
procedit,  quia  volooias  divina  bonius,  iude  ^uod 
iu  poteoi  et  iapieiiS  oit  Deui ,  effeciu  OiUndiiur. 
NibiJ  eolm  aliod  eat  Spiritum  iaiicium  a  Patre  ei 
Filio  procedere,  quam  dlvliiam  volonuiem  ei  po- 
Unlia  et  aapientia  Uhque  ad  creatiooeiu  et  guberna- 
iionem  rerum  eitendere.  Ilu;c  booitas  et  volouias 

Paxool,  XC 


A  Patri  est  coasuma ,  et  Filio.  Non  enim  fuit  poteiii 
et  iapieoi,  quod  non  esict  bonus  et  creare  Tolens, 
quia  idem  esl  Deo  esie,  et  bonum  etse,  el  anie 
teiiipora  voluit  quod  fecit,  qula  oulia  in  eo  moubi- 
^Jtai.  CoaBlema  Oit  iUqiie  prjedicia  vtilunias  el  boni- 
lu  divloa.  Sed  baec  persooiirum  irinius  est,  essen* 
tiai  uniUi.  tJoa  eiiim  iobsuniia  est  pouiuia  divina , 
sapienlia  et  boniUs.  Qoas  triniias,  quainvis  iu  oinni* 
bos  eoopereiur,  nuoqoam  qulppe  agit  aliquid  poteo- 
ter  et  ooo  sapienter  et  benigne,  nec  iapicnter  et  oon 
poteour  vel  beoigoe,  qec.behigne  et  non  iapien- 
ler  vel  potenter,  Umep  quaedam  opera  refemntur 
fMiUntiaB,  etiie  Patrifqttaedam  aapientls,  et  ideo 
Filio;  qoaMlam  bonitaii  et  volonuii,  et  ideo  Spiri- 
loi  taocio.  Aitribuiiur  poieoti»,  id  est,  Patri  Fi  ti 
miiiio,  qoam  lamen  ofMsraU  e^t  sapientia  et  voluu« 
tu:  atiribuituriapieoiiai,  id  est,  Filio,  incariia- 
tio,  quam  Umenoperau  est  poteniia  et  volunus. 
Bt  merito  iapleotias  attriboitor.  Com  enim  tam  po* 

3  tena  etset,  qol  de  potetuu  diaboll  bumanom  genus 
iobi  vobinute  liberam  poiiet,  maloit  tamen  divi- 
niuum  eoojongem  bomauiuti ,  ot  qui  Deum  et  bo^ 
minem  recoociiiaret  In  te,  qoi  bominli  est,  et  Dei 
babemt.  Sl  ebim  lantum  Deus  esset ,  nunquam  dia« 
boloi  In  eum  manut  mliteret ,  quippe  quomodo  ser- 
Tus  io  filium  potentis  domini  cognitum  luanum  iiiit- 
terett  Unde  scriptum  est :  Si  cognowueni^  nunquam 
Fiiinm  Dti  enuifmuenL  Si  iierum  Untuin  bouio  ea* 
ict ,  quomodo  captivus  captivum  liberaret  ?  Omnet 
enim  peeemerunt^  el  egeni  grutiu  Dei,  Redempior  igi- 
Ur  nosUr  Deos  foit,  el  bomo,  et  adboc  est,  ot  ei 
divioiuu  aalvare  poiiel}  et  ei  buroanluu  diabulum 
lateret,  ol  cum  praeter  jua  et  Oii  Innoceniem  lova- 
derel,  poteautem  iibl  tuper  noceoiem  a  Deo  com* 
miiiam  )uiU  admltterei.  Volooiaii  vero  et  booliatt 
divinas  mmiisio  peceaiorom  aiiribuiiur,  quia  ei 
boniuu  et  volunUte  condonat  qufd  ei  poteotia  ei 
•apientiai  quam  eiio  Aictum  esl  punire  posaei.  Sed 

p  quia  dum  de  diviniiate  loquimur,  aiigustias  nosir» 

^  icieniiae  transgressi  sumus,  de  ea  iiemm  ucente^» 
ad  reli^na  irauseamus ,  iilud  orauies ,  ne  si  aliqoid 
guod  alibi  icriptnm  non  tit,  bic  reperiatur,  h»resU 
judicetur.  Non  enim  quia  scripum  non  est,  bxresii 
est»  ted  ii  conlra  fidem.  In  pariltione  iuperlori  de 
eii  qme  iuiit  et  oon  videntur,  primum  Creatorem , 
deinde  de  anima  niundi  j>oboiiuus.  Pioiio  igiiur  de 
Creaiore  iracutu ,  de  aniina  munJi  dtcamus. 

Anima  igiiur  muiidi ,  secundum  quosdam  Spiriina 
iaiiciiii  eit,  diviiia  eniin  volunuie  et  booiute ,  qiuR 
Spirilui  sanctus  est,  ut  prxdiiimus,  omtiia  vivunl 
qtide  in  iuundo  vivunt.  Alii  dicuni  aniiuam  munJi 
esse  naiuralem  vigorem ,  rebuM  a  Deo  inslium ,  quo 
qiiasdaiQ  vivout  uotom,  qiicdaro  vivuot  nec  sen- 
tiont ,  quaMlam  vivuni ,  ieniiunt  et  disceroooi.  Nec 
eulm  eit  aliquid  quod  vivat  ei  sentlat,  vel  discer- 
iiat,  In  quo  non  sit  ille  naturalis  vigor.  Terill  di- 
cuni  aniinam  inundi  cise  qiiamdam  Incorpoream 
iubiianllam,  qiiai  iou  est  in  siiigulis  corporibui, 

D  quamvls  propier  quommdam  corpomm  Urdiuum » 
noQ  idem  U  omnibui  opereiur,  quod  voleoi  iigtiiA« 
caro  Virglliui  ait :  c  Quauiuui  iion  noxia  corpora 
lardaot.  i  In  bomine  ergo  propria  et  mondi  aniina, 
si  qois  coocludat :  Igitur  It^  bomine  sunt  duas  aiii* 
mxs  Dicimus  enbn,  quia  non  dicimos  animam  mundi 
esse  animam ,  aieut  nec  caput  moodi  esse  capiiL 
Haoc  dieit  Plalo  esse  eicogluum  ei  divioa  et  in- 
dividua  subiUotia,  ei  eadeiu  natura  et  diverta,  cu- 
jui  eipoiiere  ii  qnii  quaerat,  in  aiiis  noairii  scripiis 
illam  invenUi.  Tertium  genut  de  bls  quas  iunl,  el 
non  videntur,  diximui  etie  dxiiionei,  de  qoiliui  ira- 
curo  inclpieaui,  dicaiiios  quoi  illoruiu  sbit  ordiues, 
et  i^uaro  vucati  sint  d  i  mones.  Trea  igitur  da*mouuin 
urdiuoi  voluit  Plau  esse,  a  superiori  ust(ue  ad  imuiUt 
nibil  iine  rotioiiali  crcaiura  eise  afllrmans.  Dicit 
eniin  in  ttriuamento  esse  qooddam  anlnial  rotio- 
oale,  qood  iia  deflnit :  Animal  raiioiiale,  ccBleste^ 
immorule,  impaiibile,  siellas,  videlicet,  de  qutbus 

36 


im 


BEOiE  VENKRAWLIS  OPP.  PARS  I.  SKCT.  II.  —  D13BIA  ET  SPURIA. 


im 


iD  loco  6U0  dicenius ;  tuni  enim  de  hift  q\m  snnl  A 
et  videnlur.  Deinde  diiil  esse  in  gelhere  quoddam 
Kenut  inTisibllit  animatig,  a  ttrmamenio  usque  ad 
lunam  primom  ordinem  daemonum ,  quod  iia  deflni- 
tur  :  Animalralion;ite,  immorlale,  paiibile,  SBihe- 
reum :  cujut  dicii  esse  orilcinra  soli  difinsa  conlem- 
Blationi  vacare,  ei  de  ejas  conieroplaiione  deiecuri. 
In  inferiori  vero  loco,  Id  est,  drca  superiorem 
pariam  teris  %icin»  lunas  dicil  esse  atiud  genus» 
cttjus  esi  definiiio  :  Animat  rSlionale,  immorulf , 
pailbile,  diligenilam  omnibus  imparliens,  cujus  esi, 
sacundum  eomdem  ofAcium^  deferre  preces  homlui, 
noQ  Deo»  el  folunuiem  Dei  hominibus,  vel  per  som- 
nia »  vel  per  slgna ,  vel  per  intimam  a»pirailonem , 
Tcl  Tocalem  admonilionem.  Quod  dicllur  plibile, 
qula  diligll  bonos,  congaudel  iilorum  prosperiiail , 
eompatliur  adversiuti.  Terlius  ordo  esl  in  bac  hu« 
mecu  parie  aeris ,  quod  iu  definiiur :  Anlmal  ha« 
meanm,  ralionale*  immoruie,  patitiiie,  cujus  est  oN 
flciam  bumaniiati  invidere,  ex  invidia  insidiari,  auit  g 
unde  descendlt  per  soperbiamy  ascendli  humanlUs 
Jier  humilluiem.  Est  eiiam  iu  luiuriosum ,  quod  ali- 
qttando  commisoet  se  mnlieribus,  el  aliquos  geoerai ; 
unde  el  lucubl ,  quia  sie  coneomhunt ,  dicnnlur ;  qui 
ab  aliis  differunt  dcmonlbus,  quia  duo  priml  ordines 
dicmiiur  cacod«mones,  id  est ,  bonum  Kienies :  w 
Mv  k4^iium ,  taifAMv  iciMf ,  diciiar.  Isii  vero  diconiur 
cacodaemones,  id  est,  malom  scientes ;  kkmv  enim 
malnm  esl ;  ei  iion  abhorreas  nominis  communliaiein, 
qna  el  llli  et  istl  dicunior  4l«monet,  auisi  scien- 
ies,.com  et  Isii  ei  illi  angeli  dicaiiiur.  Unde  dicitur 
inalus  atig^us.  Interiorem  pariem  mundi  homo  ba- 
biui,  id  e^l,  terram,  anlmtl  raiionale,  rooriale,  de 
qno  In  tuo  loco  dicemus.  De  pr«diciis  dxmonibus 
quasrilur  uiriini  corpora  habeant,  an  non,  com  siul 
anlmMlia ;  el  omne  anlutal  corpu^  dicaiur,  an  sini 
miritos,  ut  aii  propheta :  Quifadt  ungelm  tuoi  ipi- 
ntui.  Inde  dicuni  quldam  quod  corpora  sinl,  Umeti 
iu  sobtllia ,  qiiod  seiisu  percipi  non  possunl.  Unde 
respectu  nostrfirum  corporum^  qua  apissa  sunt  et 
urossa,  spiritus  dicuntor,  quemadmodum  aer,  quam- 
vis  corpus  sii,  umen,  propier  sobtiliuiem  sui, 
spirlins  vocatur.  Qiiod  conflrmal  bealus  GrMroriu!» , 
qui  in  Moralibus  loqoeos  de  angetls  ait :  <  Compa. 
r iiione  uosirorum  corporum  spirttui  sont, sed  eoiii- 
paralione  iltios  sommi  et  Inclrciimspecil  spirlius, 
eorporasuiitdicenda.i  lloc  iterum  prubinl  aucio- 
rliate  beali  Augustioi,  qoi  lo  Enchiridio  quoddam 
ponil  capllulum,  qoalia  corpora  angeli  habeant, 
Alii  dlcnnt  illoa  non  esie  corpora,  sed  spiritos,  sci* 
licet,  quia  ubiqoe  non  sunt,  de  loco  ad  locom  mo* 
venior,  comparaiiooe  summi  Spiritus,  qui  obique 
totus  esl  ct  iiiieger.  A  bealo  Gregorio  corpora  dicii 
sani.iiec  iude  sequilur  quod  corpora  sinl,  sicui 
illod  esi :  Sapieniiu  hujui  muiuii  $tuHitia  ni  upud 
Deum.  Mon  quod  Deus  upientiani  bujus  roundi  siul* 
litiam  repuiei,  sed  quod  ad  comparaiionem  divinaa 


Posl  iracuium  de  Creaiore  et  anima  mondi  ef 
dcmonibus,  reslai  iracUre  de  aninia  hominis.  Sed 
quia  de  homine  locuti  sumu^  usque  ad  illom  locom, 
loqui  de  ejus  aniuia  diaeraron^,  ul  sil  unns  et  c*mii- 
nuus  de  boroine  Iracutus.  Haclenus  de  illis  quao 
sunt,  ei  non  videutur,  nostra  disseruil  oratio,  nanc 
ad  ea  qu«  videoiur,  siylus  converuinr.  Sed  auie- 
quam  iniiium  loquendi  de  lllis  faciamus,  peiimus,  oi 
si  loquenies  de  visibilibus  aliquld  probabile  et  non 
necessarlum  diclmus,  vel  necessarlum  el  non  pro- 
babile  ponimus,  non  inde  vituperemur ;  ui  pbysici 
eniin  tanlom  probabile  ponimos,  ot  vero  phitoeopiii 
probabil^,  eul  non  necessarlnm,  attjungimus ;  sed 
iltud  videatur  si  aliaiiid  probabillus  inier  modemos 
iiide  iracUverinl.  Tracuiuri  igliur  de  eis  qu»  sooi 
ei  videntur,  quod  llla  corpora  sunl,  ei  omnia  cer* 
pora  ex  eleroeniis  consUni,  ab  elemeniis  somamaa 
eiordiom,  .osiendendo  quld  sli  etemeiiiom,  qoare 
qualuor  sint  etemeiiu,  nec  pauciora,  quod  fuit  chaoa 
elemeotorum,  qualiier  soluium. 

Ele  iieiituro  vero,  ui  definiuui  philosopbi,  esi  sim- 
pU  et  minima  alicujas  corporis  particola  :  simpla 
ad  qualiuiem,  minima  ad  quanliutem.  Cujos  eseoi* 
plom  Ule  esi :  Elementom  est  pars  slmpla,  id  e^t, 
ctijus  non  soul  conlrarias  qoaliutes.  Sed  quia  hoe 
totum  Tidetur  habere  ossa  el  slmilia,  ut  removeat 
illa,  addit  minima^  id  esl,  qo»  iia  est  pars  allcujoa. 
quod  nihll  esl  pars  ejusdem.  Unde  illterae  per  simile 
dicunlur  elemenia,  quia  sunl  paries  similMmc,  iia 
qood  nihil  esi  pars  itlarom.  Volont  autem  philOftO- 
phi  ei  elemeiiils  quaiuor  consure  humores ,  ei  hu- 
moribas  paries  um  homiomeras,  Id  est,  coiisimiles, 
ui  esl  caro  el  os^a,  qoain  organicas ,  id  est,  efOcia- 
les,  01  sonl  manus  el  pedes,  elc.  Es  otrlsqoe  vero 


^       .         .  panibos  bomaiia  consUre  coi^iora.  Ergo  secondom 

aapienii;)u  siuliiiin  esl ;  nec  iiide  sequiiur  quoi  sii      ^uro  nutluin  ei  his  qoaioor  qua  videnior,  ei  a  qol- 
•  ■•  -  ^  •"**  "-^  *^nk..iA  h««ii  AiuruBtmi.  aua.  u  ^^^^  elerocuu  rcpnUU  sunl,  eat  elemenium  sim- 


aiul.iiia.  De  itlo  vero  capHulo  beali  Augusiini,  qua 
lia  corpora  angeli  habeani,  diconi  beaium  Augiiati* 
num  ibi  loqui  de  cor|ioiibus  quas  assomonl  quaodo 
huaiinibos  appareiil,  ulriim  vera  sinl  corpora  au 
noii ,  iiec  tameii  dicit  Ulos  esse  «orpora.  Nos  aotem 
plos  lilorum  seuieutia  conce<linius  qui  dicout  illos 
«sse  spiritos ;  iiec  videat*jr  aliroi  esse  iuconveuiens, 
quod  Plaioduo  generadicii  esse  cacodttroouum^  cum 
divioa  Scriplura  novem  dicai  esse  ordines  atigelo- 
rum.  Plalo  eiiim  divisii  secunduin  ioca^  sed  divina 
pagina  joiu  oflicia.  iii  duohos  igiuir  itlis  generiboa 
oonilnentur  novero  ordines,  el  e  converso. 


{iluin,  vldelicei,  iiec  terra,  nec  aqua,  uec  aer,  aec 
gnis.  Nullum  quippe  eorum  esl  simplum  quallut*;, 
iiec  miniinum  quauliute;  ei  ul  in  lerra  aiiquid  est 
calidi,  aliquid  frigidi,  aliquid  sicci,  alii|uid  humidi, 
quod  quia  cuilibei  esi  patens,  probationem  illios 
prtf:termittauius.  Neqoe  euiin  apene  vera,  neque 
aperle  fal>a  suni  probandii,  sod  de  anibos  est  aliqo:i 
dubiuilo.  Noo  M  ergo  terra  simpla  qualiuie,  oec 
minima  quaniiuie,  cuni  es  um  nugnis  partibus 
constet ;  suni  enim  qusiuor  illius  panes,  vel  qoin- 
qoo  sona:,  nec  ergo  esi  elemenloin.  Similiter  de 
aqoa  ei  igne  ei  aere  probari  poiest.  Elemeou  ergo 
sout  simpla  ei  minimm  particola,  qoil>us  h«c  q«ia«' 
toor  consiani  qoc  videmos.  llcc  elemenu  Booqoam 
videnlor,  sed  ratione  divisionis  inielligontor.  Dividi* 
lur  eniin,  ut  figorailier  dlraior,  homanom  corpos  in 
organica,  ui  in  inanu9,  eic,  organiea  in  f 


1158 


ELEMENTORUM  PIIILOSOPIIIi£  LIB. 


IJ34 


\A  €SI«  eofi8!mil69«  scUicel»  io  partes  earnrs  el  o«ss«  A 
boiiiioiiiera  aateni  in  hiimores,  melaneboliam,  eic., 
hfimorea  autem  in  elenieoia,  iJ  esi,  in  aimplaa  ei 
minimaa  partlcutaf.  Cujiia  dlviaionis  para  aciu,  para 
aoia  raiione  et  cogiutioue  fleri  potest.  Gorpus  euim 
bnmanum  in  membra,  membra  in  bomiomera,  actu 
dlf  idere  poieat,  sed  bomiomera  in  humores«  humo- 
lea  in  elemetiu  aolus  intelleciua  difidere  potest, 
quia,  m  ait  Boellus  in  commenlo  super  Porphyrinm» 
Tis  eat  intellectus  conjuncia  divideret  et  difisa  coii- 
Jnngere.  Sed  qu»ret  aliquis  ubi  aunt  elementa.  Nos 
dicimua  in  eompositione  humani  corporis  et  aiio» 
rnm,  slcot  littera  io  composltione  syllab»,  et  si  non 
l>er  se.  Sed  ifuidam  sunt  qtti,ut  rustici»nesciunt  ali* 
quid  esae,  nisi  senso  illud  poasint  comprebendere» 
qoia  animal  non  perclpit  quas  suul  spiritns,  cum  sa* 
pieiiti  plus  inqnirenda  sint  insensibilia  quam  sensi* 
bilia.  Cam  ergo  aimplae  et  minim»  partlculae  sint 
olementa,  quae  aunt  frigidae  et  siceae,  dicuntur  terra; 
qoae  frigidae  et  iiomidje,  aqua ;  quae  calitlae  et  bu-  B 
midae,  aer ;  qast  caiidae  et  siccae ,  ignis.  Cum  aotem 
bcc  ouaiuor  qu»  Tldentur  ex  illls  eomposita  siot,  II* 
lud  oe  bis  in  quo  duae  particulae  frlgida  et  siccae 
dominantur,  nomine  illarum  didlnr  terra ;  in  quo 
frigidae  et  humidae,  aqua ;  in  qoo  caiidae  et  humidae, 
;icr ;  io  quo  calid»  et  siccae,  ignis.  Si  ergo  illis  digna 
velimos  imponere  nomina  partieulaa  praHiictas,  dl* 
camua  elementa  Isia  quaiuor,  qoae  ▼identur,  eie- 
meota.  Suot  quidam  qui  neque  philosophorum  scri« 
pu,  iiec  pbysicorum  uiiqoam  lc^erant,  ex  auperbia 
ab  aliquo  discere  dedignantes,  tx  arrogantla  qu« 
iiesciunt  conlingentes,  noonibil  dicere  videantur; 
dicunt  ease  istoroni  quatuor,  quae  videntnr  qualiu« 
tea  :  calorem,  rrigidit:«tem,  bumidiuiem,  sicciiaiem. 
Sed  isils  pbysicam  \elul  et  partem  pedo  delrabenti- 
bua,  reclaniat  eodem  ore  Platonis,  vocantea  ele- 
menU  materias,  cum  nullae  qoaliutes  maleria  alieu- 
jua  esse  possint.  Est  enlm  materia  quae  acoepta  forma 
transit  in  aliud.  Reciaroat  item  ore  illius  pbilosopbi,  q 
qui  in  Isagogis  siiis  ait  atlud  esse  elementa,  aliua 
eorum  commtstioues,  qu»  sunt  calidae  et  aiocae,  ei 
aie  do  aiiis.  Iiemm  recUmat  ore  Macrobit  dieentis : 
€  Com  lo  alngolis  elementis  dlversae  essent  qoaliu- 
les,  Ulem  unicuiqiie  dedit,  ut  in  eo  cui  adhaeret, 
cognatam  et  aimilem  reperiret,  ut  aqua  cum  terra 
frigidiuiem,  aer  cum  aqua  bumidiutem,  ignis  cnm 
aere  calorein.  >  Vlde  ubi  diiit  elenienia  non  csso 
qualiuies,  sed  qualiutes  iu  elementis.  bl  ergo  qood 
alicut  inest  diversuro  est  ab  eo  cul  inest,  iion  est 
ipaom  quod  est  ipsum  cui  inest.  Sunt  alii  qui  di- 
eoot  isu  quoe  videntur  esse  elemenia,  auetoritate 
Juvenalia  hoc  probjinles ,  qui  de  gulosis  ait :  i  Gusios 
per  omiiia  eiemenu  qoarrunt,  in  lerra  venationeat 
in  aqoa  piftces*  in  aere  avos.  >  Ouse  seiiientia  quia 
vora  eait  nee  scnteotiae  pbitosopborum  contraria, 
qoaliier  cum  iau  sUre  possit  exponam.  Pbiloso- 
phiu  igitur  tanquam  pliysicus  de  naturia  eorporum 
traeuns,  simplaa  illarum  ot  mbiiniaa  partlcoiaa  elo-  n 
nenio  qoaai  pima  principia  vocavit.  Pbilosophi  *^ 
vero  de  ereauone  mnndi  ngentes,  non  de  aingolo* 
rum  corporum  naturis,  isu  quatuor  quas  videiitur 
elenenu  mundi  ease  diienmt,  quae  oi  istis  eon- 
aunt;  ot  isu  primum  creaia  sunt,  deinde  ei  hia  ut 
ei  elementis  caetera  oinnia  facta  suol,  ut  iu  sequen- 
tiboa  ostenditur*  Nuila  e&t  ergo  inter  eos  contrarie- 
taa.  8od  tficunt  contra  :  Nullum  Isioruiii  elementum 
tat,  qufai  Didlnm  est  eorum  quod  ex  quatuor  ele- 
Bientla  factiim  nou  sit.  Quod  sic  probaut :  iii  terra 
esi  aliquid  de  anua,  quia  aliquid  humidiuiia  vide- 
itius  exire.  lo  Oiiddm  est  aliquid  aeris,  quod  probat 
fumiia  lode  evaporaaa*  et  aliquid  ealoris,  quod  tactu 
pefdplmus.  Similiier  de  aliia  probant  hoe  idem 
aueioriuie  Pbitonia  dicentia  :  c  Cum  terra  transeat 
in  oquam«  et  aqua  in  terram,  quare  magla  dicatur 
aqna  qnam  terra.  i  Moa  vero  contradieimMa  in  uno- 
quoquo  illorum  de  aliia  aiiquid  esse,  nec  umeo  ea 
ludo  eaae  faeu,  quia  nou  substantialiter^  sod  ac^den- 


UliUr  inest.  Cum  enim  terra  porooa  ali,  et  aquia 
cireomdau*  allquid  bumoria  aquae  subinirtni,  et 
aliquid  aeris.  Cum  ergo  in  medio  mundi  ait,  et  ignls 
ab  omni  prte  aequaliter  distet  terrae,  quid  miruin  si 
aliquid  caioris  iiide  rccipialT  Insont  isu  terraeaeei- 
denUliUr;  non  natoraliter,  ncc  ex  istis  eonsiat.  Si- 
militcr  de  aliis  llcet  probare ;  sed  quia  breviutem  in 
hoc  opere  aecUmur ,  quid  In  aliis  de  tlh  sli,  et 

3aallter  in  eis  accidat,  ingeniis  aliorum  iuquirere 
imitumos.  Etenloi  principium  a  magisiroy  perfe- 
ctio  autem  debet  esse  ab  ingeoio  ei  studio.  Ouoiilam 
Iterom  Platonem  dicont  qussiiise  quare  magis  dica* 
lur  aqua  quam  terra,  vei  e  converso,  cuin  slc  dis* 
aolvatur,  sic  intelligimua  illum  loqui  non  de  ele- 
iiientis,  qu»  sic  dlssolvontur.  Nunquam  enim  totom 
diasolvitur  elemenium.  Dicit  enim  Id  quoil  di»aol- 
vitur  non  esse  lerram,  aed  terreom,  id  eaty  partem 
terrae,  sed  qnod  remanet  retlnena  proprieutem 
terrae,  dieit  urram  et  elemeiiium.  Sed  de  hoc,  Deo 
anniiente  vitaui,  satis  dicemus.  Sunt  ergo  elemenu 
prsedictorum  corporum  particolae.  at  dieunt  plillo* 
aophi.  Sunt  autem  elemenu  inundl,  ui  dieunt  pbi* 
losophl,  quae  videotur,  de  qulbus  bujusmodi  iracu* 
tua  babendus  erlu 

Quare  unumquodque  factum  sU,  qaare  qoaiuor, 
nec  pauciora?  Sed  quia  firmior  est  sententia  quae 
aurtoriiate  aapientis  uiltur,  qold  Inde  Plato  sense- 
rit  dicsmus.  0ivinl,  inquii,  decoris  raiio  fiostulabat 
talem  Oeri  munduin ,  qui  et  visnm  pateretur  et 
uctum.  Ac  sl  dlceret :  Cuin  tOeus  sota  boniiate,  non 
indigentia,  quippe  qul  perfectum  et  summum  b». 
uum  est,  mundum  creavii,  ulem  voluit  illum  fieri, 
qui  videretur  et  tangeretur,  at  homo  etlam  oculls  iu 
reruin  creatione  et  pubematioue  divinam  potentiam 
et  bonitatcm  percipiens,  potentiam  limeret,  sapieu- 
tiam  veneraretur,  iMmiutem  Imiiaretur.  Oeinde  sub- 
jungit :  Consubal  aotem  nibll  pessc  vlderi  nisi  Igiiis 
bencflcio,  iieque  t  ngi  siite  solido,  nec  solidum  esse 
sine  terra.  Quomodo  visus  iion  possit  esse  sine  igne, 
nec  taiigibile  siiie  lerra,  loqoentes  de  sensibus  cor- 
poris  ostendemus.  Postea  addit.  Idcirco  jecit  Deiis 
quasi  fundameuu  ignem  et  terram.  Sed  quoaiam  in 
eis  soiit  contraria!  qualiUieA,  quippe  terra  est  cor- 
pulenu,  obtus»,  immobilifi,  Ignis  subiilis,  acutus« 
mohilis,  vidlt  Deus  sine  medio  ea  Juogi  non  posse, 
ideoque  inter  ea  mediuin  creavit,  de  qoorum  eon- 
Juncuonequia  fecimus  mentionemy  dieamus  qidd 
sit  conjunctio,  quld  commistio  contrarlorum.  Com- 
misiio  ergo  conirariorum  est,  quando  ex  duobus  iu 
fll  unum,  ut  neutrum  remaneat  id  quod  aute  fuerot, 
ut  si  calidissimum  frigldissimo  misceatur,  fli  tepi- 
dum,  neque  frlgidissimo  neque  eaiidlssbno  rem.i« 
nente ;  conjunctio  vero  contrariorum  est,  quando  ex 
duobos  lu  fit  unum,  quod  uirnmque  remanet  Id 
quod  ante.  Qood  in  eontrariis  habeutibus  ageutes 
qaaiiutes  sine  medio  esse  non  possunt.  Sunt  auieni 
agentesqualiuies,  calor,  frigidius,  sed  quare?  Lo- 
quentes  de  bomino  dicemus.  Si  euim  alteruin  alteri 
ai>ponitur,  i  epugiiant ,  et  alierum  ab  altero  dissolvi- 
lur ;  ut  crgo  subaisuut,  oportet  mediuui  eSftO.  Id  si 
tale  fuerit,  quod  plus  ad  unum  quam  ad  aliud  se  ba- 
beat,  pautatim  iu  illud  ad  quod  se  plus  babet  traiis- 
ibit,aicqueilla  conjuiiciio  dissoivetur ,  veluti  sl  in- 
ter  caUdissimum  et  frigidissimnm  aliquid  plus  ba- 
bens  se  ad  ealidum  quam  ad  frigidum  ponator,  illo 
iu  ■alnrain  calidi  traiiseunte,  et  frigldiuie  pereunle, 
dissolvetur  illa  conjunctio.  Sin  attteui  tale  fuerit  me- 
dium,  quod  ad  uiromque  ae  sequaliter  habeai ,  noii 
pliis  In  iiaturam  unius  qoam  alierios  translens,  llto- 
rum  observabis  conjuuctioiiem.  Voiens  ergo  pra;- 
dieu  duo  elemenU  commlsceri,  sed  conjttngere,  ui 
tttrnmque  id.quod  ost  remanet,  medium  iiiter  ilU 
creavit,  non  unum  lamen»  sed  duo,  aquam,  seillcet. 
et  aera.  Si  enim  solam  aqoaro  inier  ea  posuisset, 
tum  plus  ad  lerram  quam  ad  igiteui  se  baberet,  ba- 
bet  entm  commune  cum  tcrra  corpuleiitlam,  obtu- 
sluiem»  cum  igne  mobiliutem,  coniunctio  illa  noM 


fl8S 


BEDiE  VCNERABiLIS  OPP,  RAHS  I.  SBGT.  II.  —  DU8IA  DT  SPURH. 


II3€ 


diirtret.  SimiiUQr  ti  soluro  aera,  bab«t  eniin  eom-  A  rrigidom  et  tiomlduiD,  frigidooi  et  »ieeofli.  Dm  oero 


wune  sulitiliuienr  et  inoblliuitem  cum  ^oe,  cum 
terra  obiuaitatem.  Sed  dicet  aliquia  :  En  ai  Qoam 
iatorum  n<>o  sufficit,  potu:t  tanien  Deua  facere  aliud 
quod  fcufliceret.  Ad  quoddiclmiia,  ooa  non  fvonero 
terroUtQm  diYin»  potentiae»  aed  dicimiii  millam  de 
hla  qu»  aunt  poluiase  auflii^e.  nec  Juxia  rt  rum 
poaae  efse  aliauid  qMd  aufliceret.  Oaiciiso  igiiur 
quod  unum  de  Utta  aolum  noii  auniceret,  quoil  util- 
lom  tliod  quod  ad  boc  sofftcere^  esso  non  iio^seu 
aperiamus.  Cuin  igitur  inier  aiiqua  duodu»  aiMil 
eootrari»  qua  ttates,  qiii^  binariua  in  duo  aequa  di- 
vidi  Don  poteat,  aliquid  inler  illa  poni  p(Mesi»  ^iHid 
iiuam  ab  oiioqiioque  proprieiatem  recipiens.,  inter 
illa  sufOciat,  ui  cum  terra  et  aer  du:is  cohtrariaa 
liabeant  qualitales.  Est  enim  lerra  frigida  et  sicca, 
aer  calidus  et  bumiilu^  aqua  tiabena  cummone  cum 
teria  frigiditatem,  com  aere  bumidiiatero,  interilla 
aoia  softtctt.  Similiter  ignis  et  aqua  coniraries  babeot 


Impoasibiles»  calidum  el  lri|id(im,  bomidom  el  aky 
eum*  Duo  igitur  elemenia  Creator  in  inodio  poMit» 
quia  unuin  prasdiciis  rationibos  oon  aufioeroi.  i4o- 
roeutoruiu  vero  ulis  est  disposiiio,  quod  iBCeriorem 
lacum  oMinet  terra,  deinde  est  aqiia,  poatea  ner^ 
auperior  est  igoia.  Si  eoim  aliqoid  iuloniis  terro  ea* 
^t,  quia  naturaliter  gra? ia  est,  ad  iilud  leaderelt 
gravia  eoim  naturaliter  deoraom  leodonl.  SJ  vero 
aliquid  aupra  iguem  e«aei,  ex  leviiate  aua  od  illod 
leiiderei,  el  disaolvi  ab  aliis  cooienderel.  Justa  ler*- 
ram  posita  esl  aqua,  quia  iiaturollicr  gravis  ea,  01 
ai  non  quantum  lerr:*,  ei  seeuiiduro  iocom  «•biinero 
debuiu  Deinde  est  aer  gravior  igne»  el  levior  aqoa, 
merito  ioier  utnimqoe  poiiitor,  Ei  quoniam  quid  sii 
elementum  docuimus,  et  qu<il  siiil.  otqaare^plan 
noo  sini,  et  caosam  ordinaiiooia  aigttiacavlmas«  do 
ehao,  quod  io  prloclpio  mtindi  fuil,  dieamoo,  cooi- 
munem  senteoliam  praepooenio^,  deinde  illom  im- 


oualitates,  est  ouippe  ignis  caiidua  et  siccus,  aqoo  b  probantes,  ad  ultimum  uo»traro  rationiboa  coonmiaa- 

irigido  el  bumida.  Sed  quia  aer  babet  eommoue     '^-  "^* — '  " ' • "  ' ' '~^ 

com  aqoa  bomiditatem,  cum  igoe  catorem,  loter 
oiromqoe  soloa  sufttclt*  Si  vero  inter  nliqoa  sunt  irea 
eonlrari»  qualitates»  aicut  iiec  ternarios  iu  4uo  «qua 
divldi  poleat,  oec  niedium  quod  ad  ea  «quaiiter  ae 
babeal,  poteal  inveniri.  Oportei  «itiHi  quud  de  ono 
acclpiat  unam»  duas  de  aliero,  sic  eoim  nec  aliter 
potest  In  Integrum  divldl  teruarius. 


Oualilas  vero  por  medlo  wm  dhiidiuir,  non  ergo 
4nter  eo  poteat  esse  mediom,  nisi  participtna  una  el 
duaboa.  Itenim  dleet  aliquia:  Kl  si  aecondnm  banc 
syaf  giam  io  tribua  qoalllitiboa  uouBk  modiom,  quiid 
ab  oiroqiie  onam  acciperel/easeimi  poiuil,  secuo* 
dum  lllam  qus  fii  in  doabos»  illod  hibere  poioe- 


les.  Dieoni  omues  fere  elemeou  in  prima  creoliooe 
certa  loca  nonobtUiuiase,  imoiu  miam  masaam  misio 
foiase  inqut  eranl  graviacl  lt:via,  modo  asceodebaot, 
modo  deaeeodebauu  Subjooguni  eiiaro  roiioiieNi 
quare  taoUi:  couAisio  renim  r<>ret,  nisi  sua  poieniia, 
aapientia  ei  booilaa  res  ordinarel.  Dciiuie  boe  i4t>- 
bant  aaetoriute  FlaUmis,  qui  in  Timaoo  ait,  Deo» 
ei  ioordioau  )actatioue  elemenu  redegiaae  in  onti* 
nem.  Nos  vero  dicimiia  fiibam  eaae  qoam  propoooM, 
nec  convenlentom  esae  raiionem  qoam  indoeuBi,  nec 
beno  esso  inteileeUm  aiictorilaiem  qiiam  praaieii- 
duol.  Priua  ergo  probenioa  sentoiitiam  eaae  loisaro, 
poalea  raiionem  noo  esso  eonveoieulem,  deiode  quo 
beoo  esae  iotellecUm  ouctoriutem.  Dic  ergo  qoia- 
qoia  boe  aflirfflaa  :  Maasa  llla  qoae  cousubai  es 

riuor  elementia  major  erat,  vel  Hiinory  vel  aeqoa- 
elemenlia  qo«  modo  aunt ;  ai  major  ent,  non 
orgo  omne  corporeum  io  quatoor  elementis  c<»nii- 
P  netort  vel  aliqoid  de  ea  periil;  si  oiioor,  tonc  Crea- 
^  tor  posl  eam  oUquam  novam  maieriam  creivli,  ei 
qua  elemenu  ougmeuuvit;  ai  «qoatis,  omoero  lo* 
coin»  qme  illa  modo  implent,  implebat :  noii  igltur 
quo  asceodmt  vei  deseeoderet ,  babebai.  Falsa  e:»i 
ergo  senientia.  Incooveniens  esl  ratio  qoam  iada- 
conl,  aeilicei  Deom  ad  boe  feelsse  ut  ostooderei 
quanu  confosio  rerom  forel,  nisi  soa  booiUs  oas 
ordiiiarei.  Cui  osiooderetT  Angolo?  Sed  angeiua  ei 
nalora  ei  gratia  naturas  rerum  cognoacil.  Uomini^l 
Sed  noodom  erat  bomo,  el  si  ut  bomini  osteodere- 
lur  Ibcu  essei,  usque  ad  bomiHom  servaretur.  Sed 
ante  bominis  creationem  ordioau  sonl  cleiueMo« 
Aoelortus  Ptatonis  oon  beoeeat  ab  bis  iniellei;u. 
Cum  enim  dicil  Pialo  ex  inordinau  jaruiione  Deiii» 
elemenu  reduiisse  in  ordinem ,  non  ideo  dicii  ^ood 
itmiaom  Inordinau  jacurenlur  (qoia  enim  uilus  lo* 
cua  relietos  eaael  inordinationi ,  Deo  cuncu  dtsfo- 
neotto?);  aed  qoia  esscMi  nisi  sic,  ui  none  auni,  o. 
Deo  essooik  ordioaia.  Curo  eiiim  lerra  natoraKior 


ronL  Si  enim  inter  ignem  el  aqoaro  esi  aer;  qoi  ooa     yeo  essoo^  oroioaia.  Uu 

unitts,  alura  alterius  participat,  (loare  ioier  ignem  »  deoraum  leiidat,  igmaquosor^om,  nisi  iHaluferi( 

ei  terrain  in  syzygia  doarom  quaiitalum  nnuni  roe-      '"'"*"  -.1...-—. 

dium,  qood  ab  utrOMoe  unam  acciperel,  esse  non 

potoil?  Esl  enim  calidus  ei  siccus,  terra  friglda  ei 

sieca.  Noe  vero  dicimua»  nec  aecundum  bunc  me- 

diuro  fuisae  neceaaariora ,  cum  in  aliquo  conveniaut, 

aed  lo  aicciute  nec  ea«e  poiuit.  Si  eniin  aliquod  lale 

mediumossei,  t|uod  abutroqoe  oliquid  acciperet, 

vei  acfiperei  ab  fgne  calorem^  a  urra  aicciuiem, 

idemque  essei  qoMl  Ignis,  vei  a  lerra  sicciiaiem , 

idemqoe  essel  qood  ignia,  vel  0  terra  fngidiuum, 

ab  igne  aiccitaum «  et  aic  idem  essd  quod  terra,  %el 

ab  igoe  calorem,  a  terra  frigidiuiem,  prster  toc 

(ul  ojpinor)  ntliii  poteal  oooliogi.  Sed  impoaaiiaie 

ost  aliquid  esso  caiidum  ei  frigidoau  Cum  enim  ainl 

quaiuor  eleineoia  et  qoaiuor  illorum  complezlonea, 

iiide  fiiuii  sex  compleziouea,  quarum  quatuor  auot 

imssibiles,  du«  Impossibiles.  Sunl  autem  quaiuor 

possibilos,  calidiim  ei  siccom,  caltdum  el  bumidum. 


locuoi  obiioerei « iile  vero  auperiorem «  bme 
qusBrerel  ioforiorem,  bie  sopertorein,  el  sic  esisec 
iuordiuau  j^talio.  Baoc  redegtt  Creaior  ia  onti- 
nem,  coofereodo  tems  locom,  acilieei  inferioroHi, 
igoi  suporiorem ,  ol  baec  uon  luiberel  qoo  deaeende- 
ret,  neque  bic  qiio  ascenderoL  Cz  inordinau  igiiw 
JacUtione,  quaa  fuit^  sed  quae  esse  potuii,  Deoa  ela« 
menu  iu  ordioem  redegit :  veluti  si  moniu  alicojat 
iioatri  amici  aliqoid  quod  cootingeroi«  niai  ipoe  bo- 
nerei,  fogiamua,  dicimos,  Ute  liberovii  noa  ob  boc 
malo;  1100  quia  boc  mabim  prlua  foiasel,  el  poaieo 
noa  iode  iiberassel,  sed  qoia  nisi  Isto  fuissei,  BObia 
aeddiaaei.  Foeroul  Igilor  im  prioM  crealiooo  hIn 
nunc  auni  oloaienU«  sed  noo  qualio  nunc  anol.  £l* 
enbu  terra  omnino  ecoi  eoopcru  aqoia,  oqoa  voro 
opisator  qiiom  oaodo  sil « ot  ad  mognam  portem  ooris 
elevau ;  aer  aotom  spissior  qoam  modo  aii,  ei  o^ 
Kurua,  quippe  com  nequo  aol,  neque  luna,  neqoe 


liS7 


l&tCMENTOllVli  PHItOSOPmiE  IIB.  I. 


im 


at»  %\t\\9  essenl,  qiiibos  indmikipreittr.  Ignls  limf-  A  ienri,  intU^if^lHrii^.i,  iit  bos  et  astniis ;  si  i^aiM,  plif»- 


IHer  Kplltfor  er»l  qiiain  niodo  »il.  Id  »Hieni  quod 
terra  er»i  dmninor  aquis  cooperlA,  nec  »liqiiO  Inniine 
f|i|i8tfnti,  nec  :rilHldis  ditiincta,  nec  sui<  atiimalibns 
rf pleia,  quo<i  'Ai|ua  et  ner  spissi  et  obscuri  erant, 
quod  in  aup^-rionbus  siellae  tion  apparebant,  cbaos, 
fd  est  conrusion^m  elememorum  tofaveruni.  Unde 
Moies  :  Terra  erai  inanii  ei  vacua^  et  tetnbreB  erant 
ntper  fadem  abyui*  Hoc  ciiaos  sic  dissoliiliiin  est, 
cum  aqqa  usqiie  ad  maximaro  |Mirtem  aeris  esset 
elevata ;  aer  vrro  spissus,  ei  ignis  similiter  tn  iHa 
apissilfidihe  aliqnid  lerre»  et  !iqne.T  8obst;iml«  In- 
crai^  quaa  ex  calore  ignis  ei  sicciiate  epagulata  el 
dnratn^corpora  steliariim  vigibiita  et  incida  creavii. 
Qnod  «iitem  in  ioomposiiiofte  etellarnm  ci  de  inferio- 
ribiis  el  de  supcrioribiis  ^lenieAiis  est,  dominaliie 
lainen  suprento^  tx  boc  poiest  probari  qood  visibiKa 
•ont  et  8plend.tia  et  mobtlia.  Qiiod  onim  Vi'«il)i1i4 
sunt  et  iovisiliili  vel  vislbtli  babenl ;  at  ex  inviRlhii 
nibil  potest  esse  visilnle.  Unde  Lucreiius  :  Ex  in- 
aeasibili  ne  credaa  sensibile  nasci ;  et  Maerobiiis  : 
Omnii  qualitas  gpminaia  crescii,  nunquam  contra-c 
rium  opeiatur«  Non  ergo  ex  igne  vel  aere  babent 
qnod  visibilia  sutit,  bec  quippe  suol  invisibilia ;  ex 
visibili  ergo,  id  esi  ex  icrra  ei  aqua.  Simililer  qoo<t 
tplendida  sunt  et  mobilia^  ex  obseuro  et  imm*»biii 
DOn  habent;  ergO  ex  splendido  et  mebiH,  veUfcel 
aere  et  Igne.  FacU  suiii  «rgo  et  qoatuor  eiiementh, 
ecilicety  de  Interioribus  dominatiir  in  eis  aqua,  de 
«uperioribus  ignis,  quod  edeciu  probari  polest.  Ca- 
lorem  enim  lerrts  conreriint,  ei  ad  fiMtnmentuai  «lii 
bumorem  attraiiuni.  Similia  namqne  similibus  con* 
gai<dent*  ll»e  aubjiciet  atiquis  :  Cum  in  aere  sii  Im- 
mor  apissior  qnam  in  Igne,  et  calor  qnamvis  nitii 
tantim,  quare  in  aere  corpora  gteilarum  facta  non 
kuniT  Nos  vcro  dicimiis  quod  quaiuvis  aer  sii  call- 
^pii,  est  tamen  el  buinidiis  :,non  ergo  poiuit  dosic* 
camlo  splssare,  ci  sic  corpiis  luciiiun»  ei  lisibile 


gmatica»  ut  porcus.  Ex  quadam  verq  parte,  in  qua 
'Clemenionmi  qualiiaiea  n^qitaHier  cotivenerunt ,  hu- 
nianum  corpus  faciom  e<i.  Ki  boc  esi  gnod  divina 
pagin^  didl,  Deum  recis^^e  honiinem  ex  litno  lerrde. 
Non  en1m  creUiinus  aniuiam,  qiiae  spiriins  esl,  et 
ievis,  ei  mnnda,  ex  iimo  e«se  rariam,  scit  a  Dco^bo- 
mini  in&piralam.  Undeail  Scriptiir.i  :  Formnvit  Deu$ 
komiiketn  de  limo  terrm^  et  impiravit  in  faeiem  ejn$ 
ipinicntum  viia.  Unde  cuni  diversa  melancbolica 
aurinalia  creala  suiit»  infinita  pbiegmalica  et  cbole- 
rica.  umis  soins  horoo  oreaitis  esi;  qiiia,  nt  atl 
Boeiiua  :  Omuia  .nequaliias  tpaucaest  ei  ilniia,  in'> 
aBquaiitas  vcfo  numerosa^  mohiplex.  Sed  quOniam 
est  pro&imum  leinperato^  otsiminus,  umen  ali- 
quanto  est  lemperaium ,  ex  vielno  iinio  cor|ma  mn- 
lieria«saecfealuni  verisimile  quibtiscKim  vldeiur,  ei 
ideo  ftee  peniius  idem  eat  quod  bom<n  nec  peniios 
difonum V  iiec  iu  lemperaia ,  quia  calidlsaima  frigi- 
B  tlior  ast  rrigidissimo  vfro.  l!;t  lioc  eai  quod  pagina4i- 
ciiDeum  fecissa  feminam  ex  latere  Ad».  Non  enlm 
ad  liiieram  jrolumua  Deum  primnm  bominem  ex 
c<isureci8se.Seddlcet  aliqui8«  eadem  raiione^phirefi 
hominea  ei  reminas  lunc  possa  creari,  ei  adliuc 
poste.^Nos  diciinus  verum  esse,  si  divina  voiunUa 
e88et,quia  ut  aliquld  8ii,naiura  operante,  neceiise  esii 
divioam  tolunlaiem  tH^icedere.  lierum  dicel,  lioe 
eMedftin*  poteKUtl  dfcrogare,  8ic  esseractuni  bo« 
minenp,  dicere.  Qiiibua^  respondemiis  e  eonirario  : 
Imo  id  esl  ei  couiarre,  qui  ei  attribiiimos,  et  lalem 
rebus  naiuram  dedisse,  el  aie  per  naturam  ^per^Ni- 
icm  bumjdum  corpua  creme :  ifam  in  qno  divinsr 
Scriptura!  oomnirU  80IIHI8,  8i  quod  iria  dicit  raciqm, 
nos  quallter  ractum  sli  etplicemus.  Si  cniro  inotlo 
iinus  sapiens  dical  iiliquid  esse  factiim,  ei  non  ex- 
pllcet  qualiter ;  aller  vero  boc  idem  dicat  et  expooai, 
qu»  iu  boe  eal  oonirarieias?  Sed  quoniam  Ipsi  ne- 
aciiini  vires  naturs^  ttt  ^inerantise  sutt  omues  aoclbs 


creare,  veiuii  si  aqua  spissa  superpoualur  igni,£  babeanl,  Rotuial aliqueni «18  inquirenl,  sed  ul  rHitl- 


apiasaiur  ei  in  lapideam  8«pe  traiisiisubstaniiam  , 
aid  aotem  alicui  calido  et  humido  superponatur,  ut 
aqum  bullienii,  iu  ui  ab  illo  solu  catorem  recipiai , 
non  spisaabitur.  Vel  SiCundum  Constaniinum  :  Ciiin 
in  uno  de  istis  qiiatuor  dua:  sini  qualitaies,  sigilia^ 
iiiu  unam  habei  ex  se,  alteram  ex  alio.  Ignis  ex  «•e 
calidiis-irat,  siccus  ex  moio  ;Vel  et  lerraw  Aer  esi 
hunijdps  cx  se,  caltdus  ex  igne.  Aqua  bnmida  ex 
aere^  frigida  ex  ae.  Terra  vero  ex  se  alcca  esi ,  sed 
rrigida  ex  aqua.  Quod  vero  in  onoquoque  oH  ex  se, 
piu»  la.eo  Vrflet  quam  quod  ex  alio.  Cum  eff;o  in 
aere  bumidiua  ait  ex  ae,  caior  ex  igne,  praevaloit  in 
•0  bumiditas,  jiec  potoit  de^iccando  eorpora  8tdi<»> 
rum  creare.  iierum  quod  majus  est,  uon  foit  divina 
volunitia  stellas  esae  in  aere*  Cum  euim  aer  terne 
ait  vicinus,  sl  in  eo  essent  ftteUae,  ex  vieiniuieaua 
torramiiicendeient,  nec  aiiquid  bi  ea  viv^re  possei* 
Corporibiia  stellarum  sic  craatis,  quia  ignea  suut 


cos  nos  credere»  nec  rationeni  qumrere,  uHam  ilhid 
propheltcum  impleatur  :  Erit  $acerdoi  tieut  populue. 
Nos  autem  dicimos  in  omuibus  rationem  esse  qus- 
rendam,  ai  jmtest  iavemri.  Si  etiim  alicui  deficiai, 
quod  itivfna  pagina  afarmat,  Spiritul  smhct»  ei  adei 
e*i  mandandum>.  Non  enim  aii  Neses,  8i  atuu#  mm 
putestcomediviUiimigni  comburamr  :  #ed  iirtes 
GORvocei  vicifimn  quicoiijunciaaesldomui  Biiie,  ei 
si  nec  iu  sufBcimii  %d  esnm  igni ,  tune.  demutN  igni 
comburalur  :  quia  cum  da  diviniute  aliquid  iftiiiri- 
OMiSy  81  ed  iiiudcomprelieodendQmnon  80lficimQ8« 
vicinum  •domui  ne>tre  convooemos,  id  est  vnaMi- 
lem  in  eadem  lide  e^tboiiea  inqei^amus.  Sio  Uiitem 
nosneque  ille  ad  idcompfreheodendum  aiffBcimus, 
tuiic  iiiiHi  igne  ftdei  comburamus»  Sod  istl  mulids  ha  * 
bentea  vicinos  domui  sme  coniuttcio^,  ex  sn^rbia 
liolunt  aliquem  eonvocare*  malentque  Oeteiro  quam 
ab  alio  qQiereri;.ei  8i  oiiquem  inqulrentem  sciani. 


natur»,  cfleperuHl  se  movere»  et  ei  motu  sub«liium  ^  ilium  esse  baerelicum  claiiiant »  plus  de  suo  caputio 
aera  calei-aceie.  Quo  mediaute  ai|oa  caielaeu  «^i,  ex  "  pr.<  smiienies,  quam  sapieiitiie  suaa  confldenies.  Sed. 

aqua  caleiact»  et  apissata,  diversa  genera  atiimabum     «"•—  —  u-4.:...: — ^^-    . _. ,_    .   ,     .  „    » 

8uut  creaia;  qnoruin  quaedam,  qiia:  plus  babuerimt 
auperiorum  elemeiiiorum  ^ ;  aven  auhu  Uitdo  aves 
modo  8uiit  iu  aere  ex  leviiaie  superioram,  roodo 
descendoni  iu  lerram  ea  gravedine  inferiorum.  Aiia 
veroy  qurn  plua  aqu*  habuernnt^  pisces  aunt ;  inde 
estquod  in  bocjtoiociemento  vlvere  possuni.  Sic 
igitar  avcs  ei  pisoes  ax  aqua  creaii  ^unt  (  unde  seri^ 
ptum  est :  llagnaB  Deus  poteniia!^  qut  ex  aquis  or« 
tum  geuus  partiui  remiitis  gurgiii  ^  pariiin  levas  in 
aera.  laiia  sic  creatis  ex  a«|iia  eil^ttt  supcriorum, 
ubi  aqua  Utmior  fuit ,  ex  calore  et  creatione  pranli  - 
clorum  destccau  esu  Apparenique  in  lerra  qiiasi 
^iumdam  macul»,  in  quibua  homines  ei  aiia  anima- 
ua.  babiuiianl.  Sed  cum  lerra  ex  superpusiu  aqua 
•saet  Ittiosa,  ex  calore  builiensv  ek  se  diversa  geiiera 
aolmaliuui  creavit,  et  si  in  aliqua  parte  leme  abun- 
davii  igttia ,  cboierica  nau  suai  animalia ,  ul  leo ;  si 


quatso,  oe  babiiui  credas « jam  enim  in  ets  implelum 
e&i,  quiid  aii  Satyrictis  : 

Froaii  nutta  (ides,  quhi  eQibl  noo  vicus  aboBdat 
Tristmus^  UiMxennf 

Ei  i:eruiu  : 

Rurus  sermo  esi  iile,  el  niagna  libido  taeeodi, . 
Alqoe  sMperclio  brevior  coina. 

Ei  quoniam  de  prima  crealione  rerum  recimus  men- 
tionem.  quaiu  d.versi  diversis  leroporibus  dicunt 
esse  racuiti  t  d(»ceamii8  iu  quo  tempore  ei  qnibus  ra- 
lionibus  dicuiit  esse  facUm.  ilebraei  ergo  ei  Latini 
dicunt  in  vere  prlncipium  mundi  ruisse.  Vndt  Yirgi- 
lius  de  diebus  veris  ioqueua  ail : 
Noa  alios...  In  prioM  origiae  maodi 
ItluYissedlea,  Siiamve  habuisse  teaoraai. 
Delnde  aubjungii : 

Yer  itlQd  eratt  ver  iempua  agebat 


f  IS9  BEbM  VENERABILIS  OPP.  PARS  I. 

Iloruni  Uiif  est  niio  :  Quidquid  creitur»  «qualiiaie  A 
proportionuRi  creator;  sed  nallum  temput  praeier 
ver  temperafuRi  esi^  in  ?ere  er^o  creatio  mundi 
facia  esi.  ^gypiii  Yero  in  Julio  illam  esae  faciam 
diciint.  Quos  aecutita*  Macrobiiis,  dicit  in  natali  die 
mundi  tancrnui  geaiasse  lunani,  Lo»nem  soleni. 


SECT.  II.  —  DUBIA  ET  SPURIA. 


lliO 


Qnorum  liaec  est  raiio  :  In  prijna  ereatio«e  tantat 
fuit  bumor,  qood  tem  erat  aquis  drconidata,  tantut 
vero  humor  sine  inixto  calore  temperarl  non  potuii. 
Ergo  in  lenipore  annl  fn  quo  luaiianaa  calor  eat«  Ul 
est  in  aeslaie,  creatto  mundi  facta  est. 


LIBER  SECUNDUS. 
PROC^IUM. 


/n  p^periore  pmrticuta  de  eii  qucs  $unt  el  noii  xidmtut^ 
tt  Hemeniit^qum  auidam  ti$iHuM,quidam  intitibiHa  d<h 
eueruHt^pro  panUate  noetri  ingeHii  iummatim  peretrin- 
smu$;  nunc  vero  de  unoquoque  et  eiu$  omatu  dktre  so- 
rafouiiia*  Sedquamvie  muUoe  ornatum  terborum  queere* 
f f,  paueoi  venlatem  $eientiw  eognouamu^,  nihil  tamen 
de  muttUudine^  $ed  de  foueorum  probitate  gtoriantei^ 
$oH  veritati  intudamu$.Iialttimu$enimnudamTeritatem 
pmUndere^  quam  patliatam  (aliitatem,  Sed  quienam 
eu  nti  aridHa$  nMri  sermoni$  di$pikeai^  $i  noetri 
mimi  accupatione$  cognoverit ,  omafiim  $ermonit  non 


queetieritt  $ed  de  illo  quod  aglniut  etupebitt  Qui$  enim 
uttu$  reliquue  locu$  poteet  e$$e  oruaiui^  cum  oporUai 
quid  et  qualiter  tegamue  cagitare  :  deinde  legenda  tt>^ 
ponere^  in  di$putatioaibu$  contra  faltm  dedamare^  de 
atiorum  inventie  judicarCt  contra  invidorum  dmraeUa^ 
ne$  Unnuam  acuere ;  nt  jam  imptetum  $ii  iu  noMt  Ulud 
de  fitiU  Uraei^  qui  rewdificantee  temptumt  in  mnm 
manu  gtadium ,  i n  attera  Uipidem  habebant  t  Sed  kma 
kaetenHe.  Siune  de  tingutit  etemeHtorum  et  umutcn» 
jusque  Oi^atu  dicamut^  a  tuperiori,  id  etlak  ignCf  i»- 
B  cipteutee. 


CATALOGDS  LIBRI  IL 


Qoid  ait  »lbf  r.  ~  Uiidp  aqii«  congelai»  slnt  super 
«thera.  —  Quod  oon  es*  bona  raUo  dieere  hoe,  quia  Deas 
facere  pniesi.  —  Quid  tlt  quod  in  modam  pellia  eztensa 
Tidetor.— Q  ot  modis  flst  serroo  de  snperionhus.  —  Quaro 
igntsdlcatnr  firmamenium.—  De  inflils  steltis.— Qiiot  cir* 
cnli  dieantor  esse  in  flrmsmento.— Qui  vbibiles :  qai  itein 
iuflsibilef.  — liodeincipist  ffslaxiss,  et  quomodo  exten- 
dator.  —  Qiisliier  lodiscus  dfislendatur.  ei  quaro  sie  sit 
uoasiostuft.  -^  Oiiomodo  in  xudisco  slnl  sigoa  disposlta.  — 
De  quiaque  |»araJeli4.— De  duobus  roiuris.— De  horiaonte 
etBMrUianocirculo.— De  motu  flrniamenU.—  Do  Salnmo. 
—  Qnare  aliqua  stella  dicatur  frigida.  —  Qosre  tion  omne 
igneum  sit  r slidum.  —  Qoot  modis  nomina  qoaliiatiiro  re« 
bus  suribuant  —  De  Jove.  —  De  Marte.—  De  Venere.— 
OaooMdoeadem  slelia  dicatur  Lucifer  et  Hesperus.— De 
Mereurlo.  —  Do  Sole.  —  Qnsre  retrogradc  et  slstlonaric  Q 


Tideaninr. — Unde  ?iMim  slt  quibttsdaoi  qood  Sul  sit  i 
tos,  qalbosdsffl  qaod  secuodiis  a  Looa.  —  Qo»  acntomla 
magis  inde  sit  sequenda.  —  Utrom  moveator  aol  cun  flr^ 
mamenio,  vel  eonira.— Quc  necessitas  falt,  al  Sol  obliqoo 
moTerelur.  —  Qoas  divorsiutes  operator  aacendoMlo  vol 
deseendendo. — Quie  slnt  quslitaies  temporom,  et  quilNis 
elemcnlis,  qoibusslsUbas  consimiUa  siot.  —  Qaare  citiaa 
moriantur  infirmi  lo  vere  et  soluaino.—  Quid  sitoaturalis 
dies,  et  de  ejus  partibus.  —  Quid  sit  dies  osoolis.  —  Uad« 
fa»«|ualiUH  et  «qoslitas  dierom.  —  Uide  edipsis  Solis.  — 
Ousre  io  singnUs  non  cooUDgat.^De  Luoa.--Qusre  Luoa 
non  haheat  proprinm  splendorem  H  cslorem.  —  Qoaro 
spleador  in  I  nns  crescst  et  docroseat^  Do  edipsi  Lanas* 
—  Qusre  singulis  meusibus  oon  oDnUiigat  —  Q^m  slt  um- 
brs  coaoides.  —  Que  cytitidroldea.  —  Qnt^  cabthoiiles.-* 
Quid  sU  iimbrosam  quod  in  medlo  LoDSspparet. 


IKCIPIT  LIBER  SECUNDUS. 

test.  racii.  Ut  enim  Tcrbis  rasticl  utar,  Poiens  eat 
Deus  de  trunco  facere  Titulum.  Feciine  on^iua.n  ? 
Yi  I  igtiur  Oi^trndat  rationem  qusre  boc  sil,  Tel  uiilU 
tatem  ad  quam  hoc  sit,  tcI  de&lnat  judicare  aic  eaae. 
bi  ergo  nec  aqu»  conxelaisa  ibi  auut,  aoe  aoper  eas 
aunt  atia».  Cum  autem  diTina  paclna  didt « IMvfstf 
o^aos  quee  $unt  $ub  firmamento^  ab  kit  quet  eraea  s«- 
per  firmamentum^  aera  Armamentum  TocaTit,  qvii 
lirmat  et  temperat  terrena«  Super  huiic  Bonl  aqiisa 
TapoMliter,  in  nublbus  sospensc,  qoemadaiodom  im 
aequeniibus  osieodetur»  qus  diTersae  soni  ab  hls  qom 
sunt  sub  aere.  Slmiliter  expooatur,  Positif  firmmngm' 
tum  in  madio  o^imncni.  •QuamTis  hoc  plus  alleforice 
qoam  ad  liueram  dictum  esse  crcdamus.  Iteruu  di« 
catur :  Quid  est  quod  Ibi  Tidemos  splsaom,  ei  aqael 
colorls  ?  Ignis  enim  Don  esi.  Si  enim  aer  ei  Rimia  aui 
suhtilltato  Tideri  non  putest,  niollo  uiinus  ignls;,  qui 


Ignis  estspathim  a  Inna  sursum,  quod  idem  ctiier 
dicitur,  cujns  ornatoa  est  quidquid  auper  lunam  tI- 
detur»  scilicet  stellae  tam  infli»  qoam  erratic».  Sed 
qnasret  aliquis  :  Eslne  i^uper  Innam  ulsi  sether  et 
atellaa  et  pneiaiaii  spiritiis,  an  ibl  sont  aqox  congo- 
latae»  aopra  quaa  sunt  atiae?  Dicunt  inde  quidam  sa- 
|)er  «tliera  e»ae  aquas  congelatas,  qii»  in  modum 
Itellis  eiiensae  oculia  iioairis  occorrunt,  auper  quaa 
sunt  aqn«,  aoctorltate  dlTin«  pagin»  hoc  conflrman* 
tea,  qoaa  ait :  Posirii  Deut  firmmnentum  in  media 
oqiiearMm^  01  iterum :  Dftisil  aquat  ques  arant  tub  fir^ 
«emanfo,  ab  kit  quet  tunt  tuper  fbrmamentum.  Sed 
quonian  latiid  conira  rationem  estt  quare  aic  es^e 
non  possit  ostendamoa,  et  qoallter  dlTlna  pagina  lu 
pnedfetla  Inielligenda  sii.  Si  Ibi  sant  aqiias  congeiatae, 
ergo  aliquid  poiideroaam  et  groTo.  Sed  prDprioa  lo- 
rmt  ponoer»  aoruro  et  graTiuro  terra  est.  Si  iterum 
siinllblaqu.<econgelaiae,conJunctae8ontigni,Teliion.  Oest  snbiilior  ,  deinde'ialls  color  igneurum  non  ^. 


i  Ignl  conjunctae  sont,  curo  ignis  calidus  ait  et  aic- 
ius,  aqna  Tcro  congelata,  frigtda  et  homida^  contra- 
ilum  SQO  coittrario  sab  medio  est  conjonctum  ; 
noiiquam  ergo  ibi  concordia ,  sed  contrarioruin  est 
lepiigQaotia  amplina.  Si  aqua  congeiau  conjuucta 
esl  Ignif  Tcl  dissolTltur  igne,  tcI  ezatiuguit  Iguem. 
Cum  ergo  ignis  ei  flrmamenium  maneant,  iiou  aunt 
aqnaB  eongeiatae  igni.  Si  non  sunt  Igni  conjuneias,  eal 
olioaid  loter  eas  et  igiiero.  Sed  quid  erit?  Etementum. 
Sed  nullum  esi  siiperius  igiio,  fsetum  ei  elemeniia. 
Vislbile  ergo.  Unde  igitar  iton  Tidentur  ?  Restal  igl- 
tor  Ibi  nou  esse  aqoas  eongelataa.  Sed  acio  quid  di- 
cenl  :  Nos  neacimus  qnatiier  hoc  sil,  sed  scimua 
Deum  hoc  |*dsse  facere.  Mi»eri,  qutd  iniserius  quaro 
dicere  Isiud  eai,  qoia  Oeus  lllud  facere  poieat,  nec 
iisteiidere  raiionem  quare  hoc  sii,  hcc  uiiiiiatem  ad 
quani  hoc  sii!  Non  enim  quldquid  Deus  facere  po- 


Ad  qood  dicimns,  nibil  Ihi  rideH,  sed  Tisuiu  ibi  de- 
flcere,  et  ei  defectu  Tisua,  horoiticm  ibi  qaoddan 
apisftuin  conflugere.  Cum  enim  radius  ille  inierior 
qul  Tisuin  operatur  ad  saperiora  dirigitur,  nec  eat  ibi 
obstacolum  qno  repercotiatur,  defidt,  deflcleiidoqoe 
splsaatur.  Sed  quia  per  ocolaro,  lo  qoo  esi  aqiMoa 
bumor,  el  crisulleidos  iranail,  qood  de  compoaiilooe 
<»cut|  loquentea  oatendemoa,  con  defidi,  nec  alioa 
color  aibi  occurrit,  lalem,  id  eat  aqneuro  sibi  confln^ 
git.  Hic  solijicieui  :  Si  nihil  ibi  Ttdetor,  Imo  Tisua 
ibi  deficit,  qoomodo  dictam  esi :  Ccalum  legii  omnie? 
aietlss  ease  Inflxss  in  firmamento,  In  eodero  nndeciiia 
ease  circolos,  in  uno  quorom  duodeclro  aani  signn» 
dicemuane  eis?  larde  respondeamns.  Trihos  inior 
modis  loqultur  auctorltas  de  superioribos  :  faboleae^ 
asiroloffice,  aslronomice.  Fabuloae  lequiiar  iodo 
Nenrotli,  Higinus,  Aratns,  Tauniro  illuc  eaae  Iraoo* 


1141 


ELEMENTORUII  rillLOSOPlll^  UB.  II. 


ii«a 


lAiniii  el  in  tignum  iniifatuni  diceiitet»  ei  sic  de 
aliii*  Quod  Kenub  iraciaodi  niaxime  esi  necessarium. 
IfpB  enim  Kcimu«  de  unoquoqtie  signo,  in  qiia  parie 
€«li  sli,  ei  quoi  itell»  in  eo  slnt,  ei  qualiter  dispo- 
•itx.  Astrologice  vero  iractare,  *e8t  ea  quae  videniur 
in  su|ierioriliu«  dicere,  stfe  ita  sit,  t>ife  non,  multa 
enini  ibi  videniur  esse,  qu«  non  sunt,  quia  fisus  fal* 
litur;8ic  iraciai  Marciantis,  Hipparcbtis.  Aslrono- 
miee  tmiat  Julius  Firmicus,  Ptolomaeus.  Cum  ergo 
dicturo  est :  CoBlum  legit  oninla,  aslrologicum  esi, 
quia  sie  videtur ;  vel  aetber  diciior  coelum,  quia  eat 
diversis  8leiru  catlatum.  Diciiur  firmamentnm,  quia 
8U0  eflTecio  et  calore  siellarum,  quae  in  eo  8ont,  flrroal 
et  temperat  subdiia.  Ccetum  igiiur  te|;it  omnia,  ouia 
in  aeibere  et  sub  «tbere  oronia  conimentur*  In  hoc 
dicuniur  stellae  Infliae,  non  ut  p^emma  in  auro,  sed 
quia  in  illo  existenles,  semper  in  eadem  parte  illiua 
Yidentur,  et  quoniam  de  innxis  lednius  mentionem , 
quftramus  utrum  mofeantor,  an  omniiio  careant 
noio ;  ei  si  mof enlur,  qualiter  moveantur.  Sunt  qui 
«88  non  moveri  a8!(erunt,  sed  a  firmamento«  et  In  eo 
Axas  ad  orium  et  occasum  rererri*  Alli  dicunt  eaa 
proprio  roota  moveri,  quia  \gntm  sunl  natorae,  neque 
aliouid  in  aethere  vel  aere  sine  motu  posse  soslen* 
un,  sed  aemper  in  eodem  loco  ei  circum  se  moveri. 
Tenli  dicunt  eas  ellam  de  loco  ad  locum  moveri, 
nnUum  lamen  earum  motiim  oculis  nostria  aentire, 
qnla  laBtoro  spatii  in  peragratione  sui  circuli  conau- 
Boni,  qnod  f  iia  bomaiia,  qoae  brevis  e&l,  etiam  ad 
breve  ponctum  tam  lardae  aceessionia  comprehen- 
dendae  non  sofficil.  Quamvia  vero  buic  aenienlise 
quod  de  bico  ad  locum  moveaniur,  conseniiinus, 
nlian  laroen  rationem  qoare  motos  earum  non  aen- 
liator  praeiendimos,  qose  talls  esl.  Omnls  motus  dis* 
cemilor  per  immobile,  vel  per  minuB  mobile.  Cum 
enim  aliouid  roovelur.  si  ali^uid  Iromobile  vel  minus 
luobile  videatur,  com  aliquid  praeterire  vel  propin- 
quare  v ideinus,  molum  aentimus*  &in  autein  aliquid 
moveatur,  neque  aliqoid  exira  ipsum,  vel  immobile 
tel  mmua  mobile  videaiur ,  motus  non  seniitur. 

DE  ABSIDIBUS 


A  Quod  per  navem  curreniem  In  marl  probari  iiotast. 
Molua  erffo  aiellarum  per  Immobile  vel  minus  uiubile 
superposTium  seniiiur,  nunquam  anperpositum,  ut 
per  sigoa  moturo  planeiarum  diaeernimoa,  qula  mndo* 
8ub  boc  signo,  modo  8ob  allo  videniur.  Super  pra.*- 
dictaa  autem  stellas  nibil  est  visibile,  nec  ideo  esr 
qno  motus  earum  discemi  posslt.  Moventur  ergo,  srd 
iofliae  dieontur,  quia  molus  earum  non  sentltur.  ki- 
e<Hlem  flrmameuto  undecim  dixenini  esse  cireuloa, 
quorom  duo  8oni  f  isibiles,  alii  invisibilos.  De  f  iaibi- 
libus  ergo  prius,  deinde  de  inv isibllibus  disseramna. 
Duo  ergo  v isibiles,  gataxias,  id  est,  lacieiia  circulus. 
Gala  eiiim  lae^yUs  elrculuif  et  zodiacus ;  et  Incipil 
galaxiaa  juxia  Septenlrionem  ex  parte  Orlenlls,  et 
ab  obliquo  per  Cancrum  et  Caprieornom  iransiens, 
a4  idem  revertiiur  principium.  Dicltur  auiem  sic 
propter  notabilem  soi  claritatem.  Si  quis  f  ero  unde 
8it  ille  in  illa  parie  cceli  notabilia  splendor  adre  de- 
siderat,  Macrobium  legal.  Zodiacus  fero  a  Capri* 

n  como  per  Arieiem  ad  Canerum  ascendena,  dc  Caocro 

^  per  Libram  ad  Capricornum  descendiL  Deacendere 
vero  et  aacendere,  Juxu  nosimm  alium,  inteilige  bic 
duodecim  aequaa  parles,  ut  refen  Macrobioa,  per 
fluxum  aqiiae  divisus  est,  quaram  uiiaquaN|oe  dlellur 
8ignom,  quia  eis  signamua  in  qoa  parte  eceli  sit  sot 
et  alii  planetae,  el  ad  quam  exierinl,  ei  ad  quam  de- 
beant  pervenire.  Quae  signa  qula  nominibua  anima- 
lium  litulau  sont,  ui  Aries,  Taurus,  etc.,  circulus 
qui  ea  eontinet,  Zodiaeua  dicitur.  Zmi&  enim  eai  oiil- 
miil.  Si  qnis  auiein  causas  nominum  ({oaeral,  Helpe- 
ricum  legai.  Sicnorum  vero  lalis  est  diaposilio,  quod 
propinquus  nobia  esi  Cancer,  aeilicet,  In  conuiiio 
nostrae  babiubilis  el  lorridae.  Delnde  Leo  atiflo^nto 
descendii  verausOrientem,  poei  Virgo ;  delttdeLibra, 
in  medio  torrida  loiiae  existeos ;  ullra  qoam  eai 
Scorpius,  deinde  Sagittariua ;  posi  quem  esl  Capri- 
cornus,  a  nobis  remotissiiuus ;  deinde  oblique  de- 
scendendo  esl  Aquarius,  postea  Piseea;  deinde  Aries« 
iii  medio  torridae  zon»  Librae  supposilua,  supm  eai 

C  Taums,  posiea  Geminl,  deinde  Cancer. 

PLANGTARUM. 


I1IS 


DCDJE  VeNERABIUS  OPP.  PAftS  h  SCCT.  n.  -^-  DUBIA  ET  SPURIA* 

ft&rTBllTBIO. 


1144 


MERimE^ 

Hiiic  figiirain  dedlmtii,  noii  m  i»bllqi>iuiem  ti- B  nibitf  dlcitar  llrniamenii*m,telc(Klflm,^l^^ 


fnonmi,  tcI  asciensum,  vel  de^ennniv,  vel  femoiio- 
nem,  irel  propinqttiUiem  noUremns,  led  nt  dlfposlilo* 
tiem  illomm,  et  quod  cnjag  planet«  prtfnoro  iieettn- 
«laratn  {»k)  vel  solum  domiciliam  dicatur  liianifiesla- 
remiit  :  qood  signam  fojus  mensis  iH,  et  qttatOt 
iraclaBdo  de  sole  dicemns.  Nown  aKI  clreuK  InTisl* 
liiles  sunC,  qoomm  quinqoe  aunl  partlleli  :  onus 
qaoruin  vquiuocUalis  diciior,  bic  est  qui  per  BBOdiom 
lorrida!  lona  Tadens  per  Arict^ro  et  Libraro,  in  doo 
lieniifpbaerla  cmlom  dividit.  Dictos  «quinoctialisy 
quia  qiiando  sol  ad  ipson  tcI  asceiidendo  fcl  desCen- 
dendo  perf enit,  dies  et  nocles  cquat,  de  quo  in  se- 
qiientibiis  docebimus.  Alior  do  parallelis  dicitur 
coniunctio  nostr»  habitabiils  el  torridar.  Teriitto 
<*on}unaio  ejosdero  et  frigidus.  Quortuf  et  aliera 
parie,  conjunctio  torrid«  el  alterina  babiubilis. 
Quintus  ejusdem  conJiAiclio  el  frigidus,  nt  bic  appa- 
reL  Sed  quia  aociorius  dicil  qoioqoe  Booas  esse  iji 


iKnif  natoraliier  sil  in  moto,  nec  aopra  ipsom  •!!« 
qooascondaf,  irt  bsfendimns,  nec  desceodere  potoit. 
quia  hoe  contra  tiuaffi  naliiram  esl,  elomnia  inferiora 
loca  ab  inferioribiis  eleroenlis  occnpau  erant  liennii 
kiuliie  ruit  illnro  doscendere,  descendendo  nerape 
lenram  incenderet»  nee  aliqoid  In  ea  vifero  poasel. 
Ergo  in  q«io  poiest  et  habei  roof etur»  id  est,  In  cir . 
cuilu,  et  est  in  circuitu,  non  occupando  div eraa  iocn 
se  roof  ere  est,  partes  aliter  soas  in  eodem  loco  ha* 
bere.  Sic  vero  in  circiiiiu  se  verlendo,  ab  orlu  per 
occasum^  ad  onum  refert  aecuro  stellas  taa  erraticao 
qnani  in8iBs.  QoaroTls  Uroen  sic  super  lerram  toI* 
vatitr  noo  rcclt»  modo»  sed  oblique  circa  nooiraiii 
hnbiiabilero  mofelor,  qood  per  polos  Tideri  polest. 
Esl  autem  pplus  siella  immobilis,  una  in  boc  capiie, 
altem  tnalio.  Aii»  fcro  esl  Hoea  faitelllgibilb,  4e 
pi»lo  ad  pblom  per  n^dium  lerrc  direcu,  cirea  qoaai 
Tolfluir  iirmaBBeotiin.  Si  ergo  recto  modo  folferelor 
eoslOy  otroro  in  vihero  vel  in  SKGfo  sImI,  trocuntesde  q  iirmaflsentom,  onos  de  p6Ns  recto  roodo  esael  soper 


aero  diceroos.  Isti  drculi  parallelit  id  est,  seqni, 
distanles  dicunlur,  qnia  a  roediOt  Id  est,  ftqttinociiali; 
spqnaliier  disuni.  Tantom  enini  disunt  con}onctio 
nostr»  habiubilis  el  rrigida  all^rius.  Post  bos  duo 
colori,  quonim  principioro  in  BMdio  Septentrionis 
eal,  sed  alter  inde  asceiidil  per  Cancrom»  et,  deseeo- 
dens  per  Capricomum,  ad  idem  redil  principium* 
Alier  inde  per  Orientem  refenitury  per  Occidentem 
et  Libram,  ad  idem  principium;  et  iu  io  aoromo 
Sopientriooir  «0  Intersecant»  et  ctelum  in  quaioor 
qoadraotes  diridunt.  DiCttntor  aotem  colori«  quasi 
I  olon  ori»  id  esi,  membrum  bofls  silfcsiris.  Colon 
eiiiiu  est  mmbnfm^  urus  hos  9ihe$trt$ :  dicti  f  ic  pro<* 
pter  iroperreilioDem,  non  quia  in  so  sint  imperfecti, 
sed  qoia  illa  pars  alierius  poli  qoaro  IntersecBni 
iiunqiiaro  anobisf  tdeliir.  Doo  qul  ad  prxdictum  nume^ 
ruro  suiiersQnl,  uieridianus  est  et  borizon.  Meridianua 
Tero  cirenlos  esl  linea  inteliigibilis,  illam  fiartem 


lerraut,  ei  alier  snh  terra,  tel  in  laterlbus  terr».  Cttio 
Igitur  unttB  sit  inter  roediam  coeli;  ei  lains  ox  nostra 
parie,  et  siroilitor  alter  ei  alia  iinea,  qocdicilnr 
axis  obltqoaia  est,  ei  circa  |psam  obliqoe  Tohrlior 
llrmanKnittm.  Et  qunRlam  ftlsam  sententhuB  qoo- 
ruffidaro  de  flrnnaroento  natis  improboYiroos,  iioitram 
Tero  ponenies  probaviroos,  ei  de  steills  flxia  lo  oo» 
et  de  circulis  et  uiotu  ejusdem  non  tacuinost  de  pla» 
neiis  dicero  Incipiamtts;  oi  qoia  a  sitmuo  elemenlo* 
runi  inccepimus,  a  sttmmo  planeurom  inci|Nomai. 
Summus  iiaque  planetarom  Satomus  dicitttr  in 
peragratidQe  aodiaci»  fere  trlginia  annos  consomens, 
unde  in  fabulis  senex  fingitur.  H«c  stella  frigida  el 
nocifa  dicitor  cs>e»  do  ciijua  frigidiute  primnm, 
deindede  nocif  iuie  disseramiML  Stellam  isuro  eaeo 
frigidam  sic  antiqai  asirologi  probaveruni :  com  scl* 
rent  soiem  esistentem  in  Cancro  terras  Bdoreret  tI* 
debaot  in  aliqoo  anno  boc  roinns  coiitingere;  scion- 


coeli  designana,  In  qua  aol  eiisiens  «qualiterab  ortu  •%  les  aoeKO*  ex  natttra  solis  hoc  non  esset  qossiemni 
el  occaao  disut.  Ilorixon  f em  Hhi  Yidetur  coilum  qtiis  platieu  o%set  in  eodem  sigoo  com  solo,  rMO« 
curo  lerra  jongi :  dicius  boriion,  quasl  iiniuna.  Isit  ri^iitesque  Satornttm,  diierant  in  eo  caosam  frtgi* 
ilttottltiml  Donacribunlor  In  spbaera,  quia  pro  difer-"  diutis  es&e.  At  dicet  aliquis  :  Cum  orone  corpiK 
kMbU  babiunliom,  tcI  circorospicientiuni,  variauturi  siollaniro  igneae  sil  naiurj;,  ^uod  prohai  mottts  oi 
Nottts  vero  asthefis  fcl  ignis,  quoJ  picdieiia  iBtio'«  ;  spteiidor,  onde  ona  stella  dicitor  frigidB  ei  aIIb  csi- 


1148 


ELBVEHTOriUll  PRlLOSOPHIf  L».  H 


1146 


Hiif  Nmi  eatm  iram  protamu»  raiionem,  qoa  di« 
eMifM%m  61  ticinilato  oq««  et  terr».  Probatimas 
enhn  tqoaa  con||ebtaa  in  aoperiofibua  es^  non 

Bie.  Stinl  Qof  tnde  dlconi  ptiirea  eaae  nu^liutea 
a»  qo»  in  qoibuadam  corporibua  aunt  conjunei», 
ioqnibosdam  diYiaae.  Ui  igiiur  eai  quoddam  igneum 
ei  caltdnnit  et  iion  spleodidumt  ita  esl  quoildam 
apleodfdnm,  Oi  ooo  calidom.  Dicool  quod  ignea  non 
aool  callda,  oi^  (|ti:«  tUcyilapias»  et  bumid.e  maie* 
ric,  qoam  in  aof  # obstaoiiam  Iraosmuieni»  auot  ¥i« 
eina.  Uode  ai  alicoi  igoeo  desil  Ticiniias  apiaal  ho- 
moria,  in  eo  calor  deflcii.  Hoc  tero  per  solem  pro- 
baDt«  qui  io  coofalUbua,  ubi  aer  apiaslor  est,  ma- 
gottm  eiercet  ealr^rem,  in  aliiasimia  vero  montibua 
propler  aeria  aobii'itatem  noo  exercet.  Cujua  roi 
aooi  fndlciom  niTca  perpeioo  fbl  ealsienlea,  de  f)uo 
loqoentea  de  ailu  lerr«  aaiia  dicemoa.  Voloot  etiam 
iali  aopMT  liioam  nnllom  lier?orem  esae,  pr»  nimit 
•erla  aobiHIUte.  Nos  terb  dicimoa  nomina  qoalila. 
tom  triboa  modia  reboa  atlribol«  tel  propler  effe- 
etom,  01  ¥10001  dicitarcalidttm*  qoia  ealorem  efH- 
clt,  etal  rrlftldua  aeotiator;  toI  propier  aeoaom,  ot 
com  dicimoa  aqoam  bollientem  eoe  calidam,  eiai 
oatoraliier  ail  mgida;  tel  propler  aiffnom,  ol  com 
dieimoa :  Sanom  eai  beoo  doroilroy  aioe  dlfHcoNaio 
aplrare.  Com  Igitur  aliqot  aiella  dicltor  frigida,  ef* 
i^BCtol  d^letor*  QoamYia  ergo  in  ae  calidt  ail»  al 
effldal  frigoa,  dici<ur  frigida.  inde  qoia  Saiomua 
jooclua  aoll  miouil  calorem»  propler  effeciom  dicl- 
lor  frigidiia,  eui  in  ae  ail  ctlidaa.  Sed  dicet  aliquis : 
81  corpora  aieilarom  aunl  Ignea,  onde  aceidit  quod 
qiia^dam  do  illia  frigiia  eraciont?  Omnea  noti  In  om- 
niboa  poaae  inteoiri  ratiooeiiiiVMd  io  quibosdam  re». 
currendum  ease  ad  Crettorem,  ouam?ia  posaimua 
liaoc  inde  raliooem  redderct  qood  diforsa  igoea  ex 
protiloooliale  el  remoliono  oiagia  ei  mioos  ealefa* 
dnot.  Unde  Saturoua^,  qiiia  a  nobis  e^i  remolioi 
non  calefacil  lerram^Sol  tero  ouia  esi  lerra  pro- 
ploqooa,  magia  eam.locendiu  Vel  dicamua,  quod 
qoamria  aliqoa  alella  aii  calida,  auni  io  ea  aliquaa 
qoalitatea  oobis  igoolie,  'propler  qoaa  calor  non  po- 
loil  deaceodere;  aed  quia  In  giedio  qiisaiioiiem  pro- 
poauimoa,  oec  omnia  posaoinoa  omnea»  erii  iogeoli 
uoiuacttjuaque  ioqoirere  qoid  pro  aolTcoda  bac  qu«- 
atlmie  poaall  lotenire.  Hftc  eadem  atellt  ex  frigidi- 
Ule  didtar  nodft,  mtxime  quaodo  esi,  retrugrada. 
lode  io  fabulla  f«lcem  deferre  dldlor.  IHtfereoa 
eoim  falcem»  ploa  oocel  rccedeod^  quam  acce« 
deudo. 

Poal  Satoniom  eai  lopiter  io  peragraiiono  so- 
diadt  doodedm  aoooo  cooaomeoa.  Hicc  aioila  eal 
lenevola,  qoippe  ul  lemperata  io  qualiuiibus,  qiiod 
per  foojoociiooem  cjtia  com  a«»ie  probaiom  e^i.  S«*d 
qoooiam  lnler  Stturoum  ei  Martem  eat  media,  ai  io 
aoperiori  vd  ioferiori  abaide  sui  circuli  rkislai, 
lemperatur  eorom  iiodvlus,  aed  miooralur  ejua  be* 
BOtolenlia.  lodo  eal  qood  io  fabulia  didior  Jotem 
potrem  Stturnum  regiio  expulisso,  quia  Situroo  f U 
cioior  laciua,  oaioralem  auferl  d  oodTiuiem.  Dtci«> 
dtor  oiiam  adoluraodo  difOraoa  genuisse,  quia 
cofiioo|eodo  te  praediriis,  diTorsa  io  lerreois  efllcit. 

Tenioa  esl  Mara ;  aidla,  acilicel,  calida  el  akca, 
el  iode  nodTa,  in  bieunio  siNliacom  peragraoa ;  aed 
loier  Joveio  ei  Veoerera  posiios,  quir  aidla  auoi 
lieoevole,  ex  eorom  ? iciniuie  auaiii  minuil  nocivl« 
u:ein,  ci  illomni  benefolentiam.  In  praelti^  dlcitor 
domlnari,  qiiia  calorem  et  aicciiaiem,  ex  qulbua  eal 
tolOidaiita,  coufert,  ctlidi  onim  el  aicd  aooi  toi- 
nioal. 

0oarfoa  aoiem  aecoodum  Platoolcoa  esiYoNoa; 
aMla  calida  ei  bomlda,  ei  iode  beoefola.  in  tiioo 
fere  xiHliacam  eircuiena.  I>idtur  adulierau  com 
iUne,  qolt  lo  sojieriore  tkalde  soi  circuli  exiaiona. 
fada  f lcioa  Mani«  minoa  eai  bonevola.  Dkiior  doa 
loxurim  eaae,  qula  coofen  calorom  ei  bumorem,  ex 
quiboa  eai  luxofja.  Ul  enioi  propior  Venerem  bre- 
viier  dlcamoaf  qood  proKxioa  loqoeolea  de  houiloo 


A  exponemna^  calidl  ei  aicd  miitinm  appeionl  ev  i*.i* 
lore  luxoriam,  aed  ex  aiccitato  oon  aostineoi  cffe- 
ciuin.  Frigidi  vero  et  aiccf  nec  appetitam,  uec  effe- 
Cfoni  batieoi,  oisl  raro,  el  ai  faciooi»  maxiine  cis 
nncet.  Frigidi  vero  el  humldi  e  contrario  toale  ap- 
petoni,  aod  aoallnent  effectnm;  calidi  fero  el  bnmidi 
appeiTlum  el  effectum  babeol,  masimeqiie  corpo- 
riboa  lltorum  prodeai.  Hsc  eadem  sldla  Luclfer  et 
liesperus  didtnr.  Sed  Liucifer  lantum  in  mane  auie 
aolem  videiur,  Heaperna  qnandoque  poteai  iii  ve- 
aperr.  UnJe  eal  quaesiio,  an  in  eodem  anni  tempore 
possii  esae  Ludfer  et  Resperua.  Dicunt  quidajp  lioc 
ease  noo  posse.  Cum  eoim  paris  est  velociuiia  cuui 
sole,  01  fere  lo  eodem  apalio  lemporU  curaom  auiini 
perfldeoa»  qoomodo  io  uoa  eademque  ooote,  in  va- 
apero  aequeinr  aolem»  et  lo  mane  praecedet?  In  ono 
igiior  leinpore  anni  praecedet  aolem » et  tunc  esl 
Ludfer;  in  tliqro  aequetnr,  ei  tunc  esl  Resperus. 
Alii  dlcnnl  lllom  ante  solis  ortnm  videri»  et  poat  oe- 

H  caaom  ejusdemt  oon  umeo  l'lum  pracedere  el  auli- 
aequi,  boc  oauiqoe  impoosibile  eat.  Diconi  toiem 
aldlam  llltm  tlliorem  eaae  sole,  oode  diolios  vlde- 
lar  io  veapere,  cui  non  aequatur  aolenit  citioa  io 
mane,  eui  noo  pr«Cfd4t.  lo  eodem  Igitor  icmpore 
tool  Lodfor  ei  Hteaperua  didlur,  ooo  qula  praeced:il 
aolem«  el  auboeqnatur  aolem,  %td  quia  tnte  Ipsum, 
01  poat  ex  aui  aliiiudioe  v idelor.  Tcnii  d  coni  Vo- 
neiem  d  Mercurium  eaae  fere  efnsdem  ei*loria  ei 
quaoiiiat  a,  aemperque  aolem  comluri.  Cum  ergo 
aic  illum  comitaniur,  quoii  aliera  pr»cedii  el  allera 
aequitor,  prcce<lena  io  vespere  propier  aplendorem 
aolia  non  viJetor,  a(Hi  auliaeqoeos  p«»at  pjos  occasum 
tpptret.  Contrt  aoiem  eai'  in  mane,  pnaccdena  ei- 
eiiim  videlur,  acd  aeqoeos  apleodore  diei  occolitor; 
aed  quia  unius  eoloria  aunt  ol  qoaotliatia,  ooa  ei 
oadom  aulla  repoutn  aunl. 

Quinioa  esi  Mereorius,  fere  io  aono  slmiliti^r  eor- 
aiirn  auum  porfldena,  cuiii  qno  Venus  adolterau  di- 

P  citur»  quia  quando  eal  io  loleriori  abslde  aul  dr« 

^  culU  qoaliutibus  illlus  se  ctimmiacet. 

Sexioa  est  aid ;  aed  toleqoam  de  eo  dicanina,  de 
aaiii  el  retrogradaiione  omnium  pnadiclonim  do* 
ce;iniua  :  deiode  com  Cbaldaei  ei  eoroio  aeqoacea 
dixerioi  aolem  esso  in  modio  plaociarom,  aupcur  Ve- 
nerem  el  Mercoriom»  Jlgyplii  vero,  qooa  aecolna 
eai  FUio,  eooidem  aexlom  dixerool,  Mercorioqoo 
ei  Vooen  aoppoaiiom.  Dicool  igiior  qoldtm  aolem 
caso  aitrtclivaB  otioraa.  Si  igiuir  111«  pnecedtoi  ao- 
lem»  ai  propliiqo»  aool,  aitrahit  eaa  ad  ae;  d  autem 
remotm,  saliem  eogii  eaa  aiare»  dooec  eas  translerii : 
qnod  oaieodool  per  aimilitodioem  adamauiis  et  ferri* 
Alil  dicool  eaa  oonquam  aure»  aed  tameo  vidori 
qoml  aienl,  quia  com  siol  laiie»  oators,  uecosae  oal 
qiiod  sempcr  aiot  in  moio.  Videotar  Umen  aliqoaodo 
ex  arsi  4*1  tbosi  aiare.  CmisUI  eoim  ioUr  onMiea  ta« 
iriil(»g«ia  uiiumquemque  do  praillciia  plaoelia  ploa 
aolii»  removeri  t  lerra,  el  luoc  elevttur,  Aliquaodo 
pltts  aolito  veraoa  lerram  deaceodere,  qood  primi 

l^  dicimoa.  Com  ergo  dovaolurei  deprimuoior,  al  recio 
modo  boc  fi  it,  quia  dom  devaiitor,  aub  eadem  parto 
aigoi  vidcoiur,  t*(  aiare  eredunt;  aio  aotem  retro  ali* 
qiitiido»  reiro  ire  videotur. 


iUl 


BSDiE  VENKRABIUS  OPP.  PABS  I.  S6CT.  II.  —  DOBIA  ST  SPDRIA. 


1148 


imjttteievalioiiU  et^lepressionit  caust  esi  tol.  Cuui 
enini  tit  font  lotius  caloris,  aliquaiiido  plus  soliio 
desiceat  toperiora  el  iiireriora.  Ifndc  corpora  stella* 
nim  desiccau»  plussoliio  levia  ascendunt.Si  iierom 
aJ  Rtttrtnientuiii  sui  plus  solito  ailrabant  humorem , 

Iilui  soliio  bomida  et  gravia  reddit  ea»  unde  plus  so- 
iio  descenduat.  Quod  ergo  dicuntur  st^ire,  asirologi- 
cuin  cst,  i|ttia  sic  Tideiur.  Delode  diceodum  esi  cur 
Chaldaei  dicant solem  qiianuin, iSgvpiii  vero  ei  Plilo 
seitum.  Verom  esi  soiem  esse  sub  Veiiere  et  MercuHo 
Joiu  lunam.Cuni  enim  luna  sit  frigidaei  bumida,  ne- 
cesse  fuit  ut  sol,  qui  esi  calidus  et  siccus,  esset  ei  vi« 
cinus,  qnaienus  ex  calore  solis  frigidiias  iuii»,  et  ex 
siecitaie  humldilas  leniperarelur,  ne  cum  vicina  sil 
lerrx,  et  inde  magis  ei  dominaiis,  si  distemperata  ad 
eam  venirei,  disiemperaum  eam  redderet.  Iterum 
cuin  iuiia  proprio  careai  splendore  (ui  osiendimus)  et 
a  sole  accipial,  iiecesse  fuit  ut  fonti  sui  lumuiis,  sine 
roedio  sit  subjecu.  Sed  quamvis  hoc  iu  esse  verum 
sil,  Cbald»is  Uiuen  aliier  visum  est,  ex  boc  quod 
dicemtts.  Sol  el  MeKoriua  ei  Venus  iu  coujunc  ti 


A  sint,  qiiod  fere  in  eodem  spotio  lemporia  aoos  per- 
flciuni  cursus,  acilicet,  in  anno.  Fero  ergo  sBquale s 
suni  circoli  oorum,  si  Juxu  qnaniitatom  circolorom 
planeia  brevius  vel  prolixius  lompQS  lo  peragra- 
tione  aodiaei  coosumttnt  Gum  orgo  foro  •qooloo 
sinl,  unus  ab  aiio  totus  noo  coutinotttr.  Iiiiorsccani 
orgo  sese  ita,  quod  clrculus  Veneris  io  inferiori  aoi 
pane  intersecit  superiorot  partos  circttlorum  Mer- 
corii  e(  Solis.  plus  compreheodooa  de  Mercariali 
quam  de  solari.  Grcolua  vero  Mercurii  Sttperiori 
parte  sui  iniorsecat  Veneroam,  inferiori  solarem. 
Girculus  autem  solis  superiori  pario  sui  iotersocat 
Mercttrialem  et  Veueroum,  plus  Mercurialem,  roiuus 
Venereum.  Sed  quia  lacilitta  elabitttr  animo,  oculu 
aubjecia  descriptione,  intersocationom  itlam  o»ion* 
dimus,  circulos  alioruin  planeiarum  ei  xodiacum 
adjungentes,  bos  omnes  io  duodecim  paries  divi- 
dendos,  ut  appareat  cum  signa  sini  ejusdom  quanii- 
taiis,  qiiarc  pius  moveatnr  sol  in  gemiois  quam  lo 

l^  aliis. 


DE  DISCURSU  PLANET 


ARUM  PER  ZODIACIM. 


V»Ny5. 


Com  if^tttr  circttlus  snlis  in  SQperioribas  partitms  C 
lllomm  eircoloram  ambiatur,  josie  iiiferior  illis  di- 
Htar.  Sed  quia  conlingit  aliqnando  solem  per  supo- 
riora  soi  circttli  cttrrore,  ilUs  vero  siellas  per  info- 
riora  auorom,  et  tunc  liberina  apparoni.  Sol  enhn 
non  lantum  obscttrat  subjecta,  qu^nlom  anperposlu 
ropuuitts  esi  illis  soperlor.  Sed  jam  iracUlum  ad 
solom  tianyferamos.  Sed  qooniam  csteri  planet», 
qoeniadinodom  sol  moventur,  %c  moia  solis  dica- 
tnu$f  ui  de  aliis  siroilifl  inietligantur.  Generalis  ergo 


senieniia  fere  omuiom  pbilosophorom  fbit,  ima- 
roentom  ab  orto  ad  occasum  volvi;  aolem  vcro  oi 
alios  planous  contrario  oiota  ab  occaao  od  orm 
movori.  qttod  oaiendam  ocolia  por  sigoorom  dispo- 
sitiooero.  Cum  eoim  Ariea  aie  sit  posilos,  qood  qoMido 
iii  oiedio  cmli  ost,  inlor  illom  et  Oriootom  esl  Taaroa« 
deiodo  Gomiui,  post  Gancer»  lolcr  oooMleoi  et  Occi- 
donieffl  aoot  Plsces,  post  Aqoarioa,  deiode  Gaprkor- 
nos,  ot  io  tigara  apparet  pagime  seqoeotis. 


it49 


eLEUEKTORUIi  PniLOSOPHTie  LIB.  11. 


USO 


8i  ergo  ftol  tertat  Oecideiiiein  tenderei  de  Arieie  B  ferri.  MotentQr  ergo  tol  et  alii  pUneUR  ab  OociJenle 


In  signuro  terius  Oceidenlem  potiliim,  id  est,  iu 
Pliceft  Iransiret,  deinde  in  egetera.  Cam  erRo  gol  in 
iignii  versoe  Orientem  posiu,  srilicet,  in  Ttonim , 
etc^  de  Ariele  transeat,  sine  dobio  de  occidente  in 
orieniem  novereiur.  Subnectuni  eiiam  rationem 
qoare  sit  iiocesse  sic  esse.  Cum  flrroamentum  ab  orlu 
In  occasum  Toltitur,  si  plaiieiae  siiniiiier  moterfn- 
lur,  laiilos  esset  impcius,  qood  in  terra  nibil  slare 
nee  vivere  posseU  Ot tr^o  rapido  molui  flrmanieni 
obviarenl»  impetumque  iHius  leroperarent,  in  con- 
Irarietatem  moiu  relorii  sunt.  Sed  q*tarovis  conira 
firmaroenium  deferanuir,  flrmamentum  umen  rerert 
eos  KPcum  ad  onum  rt  occasum»  ot  ti  aliquis  eii  • 
stens  in  navi«  coiiira  quam  navis  eurral,  se  moveal, 
Umen  a  navi  qoocunque  v:«dil  referlur,  non  idco  a 
conirarto  molu  quiescens.  Ergo  quod  paulalim  vadii 
ad  Orientem,  naiuralis  esl  molus;  oood  quotidie  ad 
orturo  ei  occasom,  ei  (irmainenti  impeiu*  Quidam 


in  Orieniem  oon  reclo  modo,  sod  obliqniindo,  ted 
modo  descondondo  ad  Aoslrafia«  modo  ad  nosiraw 
babiiobtlero,  asc^ndendo  Jntla  prsiliclam  signorum 
dispositionem.  Sed  dicet  aliquis  :  Quae  necessiiss 
fuit  quod  sol  obliqtiando,  el  non  recio  modo»  vol- 
veretiir? 

Responsio.  Magnn  quam  ul  oslendarons,  pnedo- 
cearous  qiias  diversiiates  ohlique  meando  operetur, 
t  rerootiori,  iil  esi,  a  Capricorno  iocipieuiet.  Cuin 
ergo  sol  inlrat  Capricomum,  quod  in  medio  Deeero  - 
bris  comingii,  semper  enim  sol  in  medio  mensis  bi- 
tral  signum ,  el  in  medio  seqoenils  menitis  eiitt 
eique  m«*nsi  aliribuitur,  in  quo  sol  illud  intrat,  quia 
lunc  remolissimus  esl  a  nobis,  ei  noslra  liabitaliilis 
frigoro  asiringltor.  Terra  enim  el  sqna  naioraiiler 
Sttul  frigida»  nisi  a  sole  caleiianl.  Ilerom  ciim  non 
sil  qno  aroKal  aer,  spissaior  in  nnbes»  quas  in  plu- 
vias  dissolvunlor ;  indo  lli  quaedam  annl  varietas. 


Umen  ainni  boc  esse  non  posse.  Cum  enim  sol  non  q  qu»  liiems  vocalor.  Esl  autero  bieros  frigida  el  bii- 


sil  de  infisit  ttellis  in  flrmamenio,  qualiter  referior 
ab  IpsoT  Si  eniro  aliquis  eitra  navero  esl,  qualiier  a 
navi  deferlur?  De  eo  vero  qood  dicunt,  solero  ad 
signa  adversus  Occldenlero  posita  iransire,  diclt  sie 
videri,  non  Umen  iu  etse.  Ciim  enini  ait  flrmainen- 
lum  el  tol  naturali  motu  ab  ortu  ad  occasum  ien« 
danl,  lia  quod  sol  est  sub  prima  parle  Arielis,  qui:i 
firma.roenluro  allqnanto  velocius  esi  sole,  iransii 
eoin  in  iricesima  parte  unius  signi.  Cuui  igiiur  sol 
venil  ad  orlun,  non  illa  pars  signi,  quae  auie  vide- 
bttur,  snper  solero  videlur,  sed  posterior,  ei  iu 
per  tlngolos  diet  Iran^ieundo  videtur,  quod  ad  signa 
potteriora  etl,  eoro  itmen  non  eal.  Quod  per  timilo 
lunae  probari  polesl.  Com  enim  cerinm  sil  lunaro 
nd  Sepienirionero  non  eurrere,  sl  super  ipssro  nub^ 
currant,  quando  transeunl  lunam,  videtur  conlra 
uubes  ad  Sepienirionem  eurrere.  Sed  quia  priorl 
teoteotitt  doclitsinius  omnluro  pbilosopboruro  con* 
tentii,  el  vera  est,  illi  concedamus,  eouiraque  boe 


mida,  oilenditurque  donee  sol  Iranseat  Aqoarium 
01  Pisces»  quoruro  prlmuro  intrat  medio  Jauuarii,  ae- 
eundum  medlo  Februarii ;  consUi  ergo  in  Iribut 
mensibut,  et  boe  eti  verum  de  qoalnor  anni  tempo- 
ribut.  In  boe  eonslringunior  pori  tuperflclei  lerrae, 
nec  poieti  calor  evaporare,  qui  remanens  nutrll  rn- 
dices  berbarum  ei  arborum,  viceroque  roalris  pras* 
gnaniis  oblinei,  cremenioro  aotero  non  eooferl,  quia 
nec  ealor  nec  huroor,  ei  quibus  ett  augroentum,  po- 
lesl  ascendero  propier  fngoris  consirictionero.  Sed 
nude  gelo,  onde  nives,  unde  grandines,  unde  pluvi», 
unde  tonitrua  et  fulmina  continganl,  tracunies  do 
aere  dicemus.  Huic  leroporl  consimilia  snni,  aqoa, 
pblegma,  docrepiu  «Us.  Harc  eteuim  frlgida  suni 
01  bumida.  In  eodein  semeiiut  lubeut  cbolerid,  po- 

tut  phlegroaiicl.  meliut  Juvenet,  pejus  decropiti. 
^euiuia  esi  infinnius,  qu«  est  ei  pblegmau.  ol  fo- 
brls  quolitiiana  roinus  mala,  quas  esl  ei  cbolera,  ni 
lertiana.  Utilo  est  In  oodem  augmentare  eibom.  Pori 


quod  llle  dieit  solem  a  arniamento  non  posse  referrl,  D  eniro  bununi  corporis  ei  frigidiute  coasiringonlur. 


cuiu  in  eo  non  sit.  El  sl  possumiis  dlcere,  quod  est 
In  firmamenlu  juiu  nosiram  senteniiam,  quia  dici- 
mos  SBibera  flrmainentum  vocari,  Umeii  dicimiis,  el 
ti  non  tit  in  flrroamenlo,  posse  rererri  ab  eo.  Ui 
cairo  in  eodcro  eiemplo  de  navi  pcrsiisiamuis,  si  ali- 
qoid  lcve  juiu  navem  sii,  iropetu  iiliiis  referlur,  ei- 
si  III  ea  pon  tii.  Ergo  sol  cuin  Ittvis  et  igneae  sit  na* 
turasy  a  firroamenlo,  cl  si  iu  co  non  sit,  potest  ro* 


noe  potesl  calor  evaporaro  qui  inius  remaiiens  plut 
coiisuroil ;  contra  igilur  inierioreui  decoclionero  ne- 
cesse  est  infundere  eiieriorem  refectionein.  Inde  ett 
qood  apud  antiquot  deus  biemis  pinguis  venire  pin- 
gebalur,  et  ab  Irorounditia  paludis  Spurius  appella- 
balur.  In  eodem  bonum  est  utl  caliilis  et  siccis. 

Tunc  igiiur  sol  ascendondo  usqoe  ad  Arieiem  por- 
venit,  qol  in  medio  MartU  inlfil,  nec  nimis  romouis. 


BEI>iE  VENeRAHLIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  11.---  0UBI4  ET  8P0RU. 


1151 

nee  propinqmts,  ntpote  tfi  mfdto  ltrrHl.T  khimi  v^  % 
•iUit.  Und«  ner  imttr»  bftbiiaMKs  nee  nimiit  etliifai^ 
esi,  nee  fHgidiit«  nee  nimitliimiidiii»  neetieettt,  ted 
Inter  qatluAr  qnaliuiet  lemperaUit.  Ex  qna  lempe- 
He  pori  tperiiinttir»  evapnratqne  Cnmo^  iimidnt, 
r»er  radiret  li^riiartim  el  arhorum  ennteendens«  eon« 
hn  eit  andmeniam  et  ?effetaii«*nem.  Unde  qQidnm 
niensit  hujiu  temporit  dieilnr  Aprilis.  qnasi  aperilit, 
i|iila  innc  term  apeHtar  in  floret.  Etiqne  proprium 
ejnSf  qiind  ineoniitans  sil,  mod'>,  seilieev  pluviosiim 
•X  vidnilate  hleoiis»  modn  siccom  es  Yirinitaie  SMila- 
Ik,  mmio  eadem  rationecalidos,  modo  frigidns*  Indo 
esl  qnod  In  Mnrilo  Mtp6  Indrmaniur  homines,  quia 
cnm  eorpera  hamana  modo  aperta  snnl  ex  c»lore« 
•taiini  eormmpnntar  tubilo  frigore.  Sed  ti  qnls  In 
hoe  lempore  te  conser?arel  urdinst  prins  in  illo 
qnam  in  aliis  inflrmiutem  incurreret.  Ilic  sabjiciel ' 
•liquis :  Unde  er|0  esl  quod  si  aliquis  Itilrei  fiie- 
mem  eum  aliqua  inflrmiute,  non  lam  ssepe  moriiur 
ln  biemeqiiam  in  vere?  €um  inflrmluie^  oriuninr  n 
ex  malo  homofe,  per  membra  te  diffondente.  ex  frl-  ^ 
iridlute  hlemit  eonfringnntur  bumores  nec  pnepinl 
oifflnere;  ex  ralore  antem  teris  idem  distolvoiihir« 
qoibM  ditra^reniibttt  per  menibra,  toccnmbil  hemo 
el  ttiorilor.  fl«e  teniperiet  ab  Ariete  incipient,  ex* 
Cendliur  duro  tol  est  ioTauro,  el  inGemlnisprimnm, 
tfuonnn  inirst  medio  Aprilis,  itecandttm  medle  llaii. 
Iluic  lempori  eensimiles  Sttnt  aer,  sanguis*  pueriiia, 
<|nta  etilidi  et  bumidi  ^unl.  In  et^em  melitts  habent 
OMltiieholid»  pejus  •aoguioei ;  melius  senes,  ppjus 
poeri.  Pi^mt  esl  inflrmius  qnA  vetiit  ex  •anc«ine« 
iu  sjneca.;  minus  mahi  qn»  esi  ex  melancbolia,  ot 
^runa.  io  eodem  esl  .coovenlens  uU  frigidis  ei 

•ICrie. 

Ciimttoiem  001  ««qoeod  Cancmni  ascendit,  ex 
prop*nqnitaie  stii  temm  incendit  ei  desiccal.  Uude 
est  «nias  ealida  i^i  slcca«  qutt  ineipiens  inmedio  Jii- 
nii.quantlosolintratCaiieramv  etlendilHr  dom  solosl 
InLeonev  qoeni  oiedio  iulii  inlral;  duniqueett  In 
Yirgine.  qnam  intral  medio  Angatti.  Hojnt  lemporis  G 
e«i  berbammelarbommradiees  desiccare.  Coiisi* 
mileetl  ignl»  ebolenB,  Juventati,  hme  etenim  calida 
ei  ticca  tnnL  In  eo  to  melint  habeol  pblegmaiiei, 
pejtta  ebolerici;  meliut  docrepili,  peiot  Jttveoes. 
rasima  osl  inflrmitat  qnm  venil  ex  ^lera,  nl  ter- 
liano ;  minas  mala,  qam  ott  ex  pblegmate.  In  eodem 
uilh)  etl  ntl  frigMis  ei  humi«lit.  Aogmeotindut  etl 
poitt^,  cibttt  mlnaendttt.  EtcBim  ex  ealore  »peni 
•ttnl  porl  eorporb,  evtporai  ealor  nalofnlia ;  ondo 
nott  iia  eibop  digeriittr.  Sed  qoia  potus  eiio  traoeil 
lo  saniniittem*  attgmenUndot  etl.  Hle  oritttr  ^*»- 
•Uo :  Com  ist»  diversiiates  In  praedietis  temponbtts, 
ox  propioqttiute  el  remoiiooe  solis  babeanl  eoDlin- 
gere,  sol  vero  exisiens  in  Leone  Untam  disui  a  no* 
•tra  habiUbili,  qnanlum  exis'ens  in  Geminis,  in  Vir- 
gineqiiatttiim  in  Taoro,  fai  Ubri  qiianiom  in  Arlele, 
fnore.ift  iUis  lemporibtti  operelur  calorem  ei  bumo- 
rem,  in  dttobtts  isloram  calorem  et  sieeiuiem,  in 
lenio  frlgidlutem  el  siecilatem  ?  t^ii  respondendnm  0 
esl  quod  existette  in  Iribus  verovlibus,  ex  quo  pro* 
pinqntts  est,  operatur  ealorem,  ex  viciniute  bleiuis 
iiir»«  edeolts  bumorem.  €om  vem  est  in  Leone  et 
\irgine,  ex  propinquiiaie  operaiur  ealorem;  sed 
quooiam  ex  colore  veris  et  iesUiie  Jsm  est  bttmor 
desiceainF,  non  esl  quo  lemperetur  calur,  nec  esl 
ttudetil  humidiias ;  unde  esi  tempus  calidum  el  sle- 
euDi.  Cum  voro  est  in  Libra«  quia  Jam  omiiioo  de- 
•iceaius  esl  humor,  et  exslinctua  ctlor,  orilur 
auUmmtts  Irigidos  elsiccus,  lo  qoo  froetos  Intos  ha- 
beotes  hamorem^  ot  mccmi,  ex  gemino  •icciUU* 
•cilicei,  •ulumni,  maturi  coliigontur.  Incipil  antem 
otttumnns  medlo  Septembrl  sole  intranie  Ubram^da- 
rtos  dum  sol  est  in  Scorp'iO(»e  et  bogiiiario,  primora 
quonim  intrai  medlo  Oclobris»  secundom  oiedio  No- 
vembris.  Aislmllaiur  buic  tempori  tem«  melaocho- 
lia,  seiiecius,  quia  fri|^id«  et  siccm  sunl.  In  eo  se  mo* 
lius  habent  sangoinei »  pejus  melancbollci ;  pueri 


■mllns,  peius  senet.  Peesiom  osl  Inflrmllae  qom  no- 
scitur  ex  meloocholia ;  minos  mohi,  qom  ez  tm* 
gnine.  Uienim  generallter  dicamna,  inoamilovi-. 
pore  annl  pessima  esl  inflrmilat  qom  fli  ox  httmoto 
•iniili  lempori.  Qiulitiiibus  enlm  temporit  oogolttr 
maieria  morbi.  Minns  est  malo  qoae  fil  ex  homore 
conirario  lempori,  minuiior  oempe  qoo^Hale  lempo* 
ris  maieria  morbi.  In  eodem  esl  miie,  ttii  eotidb  et 
linmiiiis.  Inxquale  est  hoe  tempos  ex  vicloluie  pns- 
cedenti^  «statis.  el  subeequentts  hiemis.  Bx  qoo  el 
ex  succis  frnciuHm  Innc  •httndantittm*  peridiloa- 
tnr  ind  scre li  bomines.  Hle  oritor  qiurMO  •IniHio 
prseoedenli :  Cnm  sol  exislene  lo  ScorpioDe  loolam 
dhtel  a  nobis  quanlnm  in  Pisdbuo,  in  SsgHlari^ 
quantnm  in  Aqairio/  ooara  aliaa  In  iali^  operelttr 
qaaliuie<t  aiasin  istis?  Hiiius  facHis  esl  aolulio. 
In  praecedenlibos,  id  est,  in  Scorpiooe  elSafiiUrio, 
qu'a  ex  «siale  ileSieciilus  est  bumor,  jamqoe  00! 
medium  lorridae  transiil,  est  frigos  el  dccius.  lo 
aliis  simililer  remmns  esi,  ex  quo  esl  friciditoa ; 
Sed  i|uia  jamdndum  defeeil  calor^  qui  aera  desieeat, 
piiiilisper  spissaiur  aer  In  niihes,  fiiqoe  lempoe  ini- 
midum.  Quamvis  er^o,  nl  pr«dicium  esl«  hieott  ali 
frigida  nimis  et  hninida,  in  fliie  nugia  humid^»  pii- 
nusfriKlda.  In  medki  aeqnaliter»  Ver  anlem  In  prin- 
cipiq  magis  humidbm«  minna  calidom  ,  Id  flno  mo- 
git  ealidum,  minus  hiimidum,  In  medio  mqualller. 
NoUiidum  vem  esl  qiio  i  qoamvia  Isim  tlnl  qoaloor 
lempomm  pmprieuies  ex  aceidenie,  Umeo  varia»- 
tiir,  Nlai  cum  soie  lu  hiemslihut  slgnis  eii  allqDia 
calldiis  el  sieeps  pianeU,  ol  llars«  eel  prmler  neia- 
ram  calida  H  ^iecn  ;  similiter  a  in  sesuie  sil  ali«aia 
frigidus  el  homidat  eum  tole»  id  est^praeier  oaltt- 
ram  frlgida  ei  homida.  Idoo  prode»iii  pihyeleo  •ena- 
per  provideadom  etl  qep  slgna  phtloeal  sol«  ei  q^ 
plaoeu  cum  ep  sil  in  eedem.fligno«  pi  seiai  qoalie 
fiil«ira sU acslia,  vel  alia  tf mpora». ol  eoolra  fmoraoa 

Snalluum  prmsto  sii  omdlconieo»  Qnm  igiiDr  haa 
iversluies  opismittf  sol  obliqim  aaeendendo  01  do- 
sceodendo,  videamus  qnidmali  seqoeretttr,  al  •eaa- 
per  reelo  modo  volvemmr.  Sed  de  hoc  nollos  dobi* 
titl  qood  si  semper  lia  propioqotta  Dobit  .volvtmliv 
tti  est  in  aniaie,  aemper  sbsIoiu  haberemDS,  ooe  ali- 
qoid  cre«cem  potseu  Simili.icr  si  semper  mmeUis  ot 
esiiu  hieme,  rigor  frigoris  seoHier  essel»  Doe  ex 
lerm  fniclos  ei  b«rbm.nascemniar.  SeddiciiafiqDis* 
Si  iu  se  moverei  ni  eat  in  ArletCi  qood  fBqttOliasr 
semper  a  uobls  ilistaret,  semper  tempi^riem  veria  1»- 
cerci,  fieeaUqaid.mali.imie  provenirei.  Hoaiero 
contira  dieimtts  pessiiiMiHi  malttm.  loile  pmvoDlm* 
Duoqttomenim  lerm  iattts  coDclpemt*  qttod  a^  ha 
hieme  ;  oeqoe  IraclQSy  ei  aKqui  nascerealor,  «1  oaa- 
lurimtem  iMidemal,  ehie  qttiboa  Aalleo  ooiiDaDliDm 
vivere  possel.  Sed  •qois  diximus  eleoMDU,  temjpom 
aimi,  bouiems,  coniplexiooes »  «tatea  Mmilea  ease* 
sub  octtlia  in  flgora  {Yide  pfimmH  /Sporam  pof •  ssf •)« 
qiiodcui  tit  slmile»  ostendamas* 

Qnoniam  de  na'urali  moitt  solisei  de  eia  ^pHid  afii 
ublique  asceiidendo  ei  de8<^endendo  saiia  dciCDlDMm^ 
consequen^  est  quatenos  de  eis  qiito  agU,  mlatns  a 
firniameulo  dicamus.  Cum  igitur  sol.  natorali  moiq 
.ib  OcchlenU  lu  OrienUm  conuia  firmaaeoiom  nhmj 
lur,  quotidie  lamen  a  flrmainento  ad  occasum  refer* 
tur;  existensquotuper  iemm,*agiiapleDderem»q^ 
diriior  dies.ilLodetts  vemexisUnlo  atthlerm^tinstt- 
l*eriori  pane  est  obscoriUs^  qum.  dox  vocaior*  Al- 
t«*ndeiidttoique  eai  quedidiea  aliDS  DaUMUSy  alioa 
ttsualia:  de  natoraU  ergo.  priua;  deittde  de.ttwmll 
disseramas.  Nalttralis  vemdies  eai  spaiHimvigiiiii 
quatuor  iioraram,  continena  ttSttalMiliem  eioociem. 
Unde  dicimus  trigiuii  diea  Id  meose^  eom  lo  oo  siflil 
dies  el  nociea.  Huncphllusophi  i»'qaaioor;^viaD* 
runty  a  nona  parUnoctis  uaqDO«l:Urtiam'dteittaoa- 
liSv  calidum  ei  humiduni  dtoeotes  ^aloniadiei 
QSttalis  usqoe  od  ooiiam,  'calidqm  oi^cettm^^ai  domi 
ejttsdem  usqiie ad  teriiam  noclia»  •  frigidttm  01  aic- 
com  ;  a  tertta  noclis  U9que  ad  nmmm^  Irigidtta  m 


H65 


ELEMENTORUU  PUILOSOPHIiE  LIB.  IL 


1154 


haoiidiiiii^  Inda  coiiltngit  qtiod  (|u«daiii  tnarmUalos  A  «^nm  praedieUm  ratimiem  d«  temporibus,  se  bibeni. 
in  (ttvenU  partiliu$>jusdom  pejua  ei  ifieiius,  M!Ctto«     Usaalis  tero  dies  est  «patium  quo  sol  ab  oriu  ad 


«f       \  \/*  /jsiONIS  HfiCBSl 


N  u    s: 


>i 


^^b 


(9 


<^.^': 


MeiMun  referlor,  bnne  vero  natoralem  in  qn»luor  B 
diviserunt  Prlma  enim  parie  iilius  soi  rubel«  deinde 
splendel«  posleo  esbit,  ad  uliiiHuro  descendit  et  lem- 
peralur.  Inde  est  qood  lu  fabulisquatunrefitii  Phoebo 
ailribuuntur,  nomina  praedictis  proprietaiibos  con« 
▼eoleniia  obtinenies.  Piimns  nempe  Erytbeos.  iJ 
09t,  robeoa  dicitur ;  secundus  Ac(eu9,  id  csi«  splen- 
dens ;  leriius  lampas,  id  est»  ardens  ;  quartu^  Pbi- 
1of«*us«  i<l  esly  amans  terram.  In  istis  ustialibus  die- 
bus  tres  iu  ann«i  contingnnt  diversitates.  Alir|tiaiido 
namque  sniit  spquales  tioctibus,  sli'|uaiido  proli\io- 
reiK,  aliquaodo  breviores.  qotruni  diversiiatum  liaK; 
«ftt  caou.  Com  sol  est  in  hiemalibus  signl»,  lumor 
leme,  qui  esi  lu  medio  lorridae  zons  inier  nos  et 
ipsom  posltus,  aorert  nobis  iUum,  ne  cito  ? ideamus« 
et  causa  esl  quare  cito  ab  oculis  n-tstrjs  auferalur ; 
iode  brevis  est  splendor  apud  uos  su|ier  terram,  et 


sie  diet  brevis ;  ombra  prolixa,  el  sie  noi.  Sed 
quando  est  in  Cancro  et  in  tliis  astivalibus  sixnisi 
quia  citra  tumorem  naseitur,  cito  xxi  mane  videtiir, 
el  larde  ab  ocolis  noslris  auferior.  Inde  prolixus  eu 
splendor  snper  lerram,  et  brevis  uinbr.i.  Eodem  veio 
io  Arieie  vrl  Libra  exislenie,  quia  nM|ualiter  disiai  a 
iiobisi»  aeuitarner  super  terram  et  sub  lerra  est.  Iiicfe 
aequali<i  esi  splendor,  et  aequalis  ob^cur.Us.  Enoine- 
ratis  efrfCtihu<t  solis  tam  ex  naturali  qoam  ex  acci« 
dentali  molu,  de  eclypsi  ejusdein  dicamns,  unde  ei 
quoquo  lempore  coniingat :  ad  nijus  evidentiaiii 
prsedioamus  quod  quemtdmodiim  l.mgiiudo  sodiaei 
in  duodecim  partes,  qu»  signa  dicuniur,  divisa  esl, 
Iti  et  laiiiudo  in  duodecim,  qiiae  diciintur  evagina- 
liones.  Il.is  diiodectm  partes  latitudinis  ungil  luna, 
sol  vero  per  mediuig  iransit,  ut  moostrat  subjccia 
descripiio. 


VlHOS.  9 

llsacuaius  $ 

Jovis.  3 

Saiuskiis.  I7 

Sei,  e 


Mias 


cr' 


5^                y^^- 

"IZ                         '                   ^               ^v        - 

s^^^              J^  ^^ 

7^                         y-         ^^ 

^ss^      ii^    t/^- 

^Jnv"^^^_,Z                % 

s^s^ife^.  J^  /^y.^ 

,^J^        %^     ^^    ^^ 

s  \zz^>    ^y^^^ 

Z\^^^    /^^^Z\7' 

!:i    SZ§^i^^bZS^ci^^ 

:5'  h^Q,y^^-^)^ei\d.::^s^ 

_^^&    §^^^|g::7    # 

^    52g>g    ^^>^v?^ 

^.^      /L  ^\^^^jr. 

^Klz.^^^7  ^y 

Z     ^^Zi^    s,t^. 

Jl        ^^^Z        -y/ 

-    /                 ^ 

_  2        "^-  ^y 

/^                ^     . 

.jL        r  s^_,7 

''-^  1 "  1 ' " ' "  ^'-i 

/ZL              SZ 

Lmi«  3 


Cum  ergo  sol  per  mediom  latitodinis  semper  cor* 
rat,  si  in  die  conjunctloiialis  gradus  hoc  conlingat, 
luiia  fit  in  ine<lieiale  ejusdem  latiiudinis,  tunc  esl» 


si  redo  modo  posiio  Inier  terram  ei  solem  ;  qiioJ  si 
linea  a  terr;i  dirigeretur,  el  per  meclinui  lunaris  el 
solaris  corporis  iret,  ot  in  figora  pag.  seq. 


1155  BEDiK  VENERADILIS  OPP,  PARS  I.  SECT.  II. 

DE  ECUPSl  SOUS  FIGUUA  IJTIUS. 


DUBll  ET  SPDRIA. 


im 


TEBRA 


A  pmquior  esl  soli.  mioor  in  ea  splondor  apparet;  qnaii- 
10  renioiior,major  in  parte  oppoaiia  soUpriasapparei 
Kpleitdor.  Cum  ergo  primum  appareal  ei  piirta 
solis,  falsa  Yidetur  illonim  aeiiieoiia.  Pobla  verotide- 
lur  quod  omne  luminosum  corpus  auppoaito  aliquo 
obscuro,  in  opposlu  parie  sui  jaclt  nmbFam«iu  parie 
6ui  splendorem.  Cuiu  ergoluiia,  qu»(ut  prvdiaimns) 
naiuraliier  cat  obacura.  a«»li  est  supposila  in  parte 
sui,  id  eai«  aiipra  ponit  sul  aplendorero  in  opposiu 
parte/id  est,  versus  lerram  jacit  umlimni»  uiide  a 
iiobis  non  ttdelur  Imia.  Sed  quaiido  elongainr  a  Bole« 
iucipit  paruui  bplendoris  ad  rooduni  gradiis  cornu 
apparere,  diciturque  mouoides  ;  quanio  plus  elooga- 
lur  asole,  pliissplendor  descendii,  iu  quod  sepiimo 
die  dickoiomos,  id  est,  divisa  per  roeiiiuni  videtur. 
Et  iiouiidum  cst  quod  quaniuui  spleudor  descendit» 
lantuin  unibra  aicendit,  et  e  converso.  Post  sepii- 
niaui  vero  diem  usquead  decimam  quartam  est  am- 
pbicirlus,  id  esl,  uiinor  piena»  major  diniidia.  QuarU 
n  det'iii:a  \ero  die,  quia  per  diaiiieirum  remota  esi  a 
sole»  qiiOil  potest  probari  ei  boc,  quod  sole  occideule, 
illa  oniur,  jaui  loia  umbra  aseeiidit*  lotusqiie  splen- 
dur  deftcendit,  e^ique  panseteiios,  id  esl,  pleiiilunium. 
l'ostea  vero  incipit  soli  proptnquare,  et  uinbra  de- 
sceiidere,  tipleiidurque  asceudere ;  et  lit  primum  de- 
srendeiido  ainpbicirlos «  deinde  dicliotoiuosy  deindo 
nioiioides.  Ila*c  omuia  aperliora  eruul  Uli  litura 
posita  anie  oculos. 

Eclipsis  Iuii2e  ulis  eai  raiio.  Sole  ei  luna  In  pra> 
dicu  ecHptica  liiiea  aic  disposiiis»  quud  sol  est  iii 
iuferiori  heinispbxrio,  luna  in  supenorit  terra  iii 
inedio  sic,  quod  si  dirigeretur  liiiea  a  uiedio  lonana 
corporis,  iransiret  per  medium  lerra  ei  solaria  ccir- 
porisad  buiie  modom,  tunc  tumor  terros  inierposiiua 
aliciijus  dirigeret  uinbram,  sciticet,  u^ue  ad  ipsaro 
iuuam  ;  unde  solis  radii  eam  non  possunt  aceendere» 
patiturque  eclipsini  donec,  movendo  se,  lumoreiu 
iransierii,  splendorque  in  ea  apparere  coeperil.  Indo 
^  tst  quod  no!i  dellcii,  nisl  deciina  quinu  vel  decima 
^  quaria  Inna,  quia  tunc  soli  opponiiur,  non  Umen  iii 
viniti  quinu  decima  hoc  contingii,  sed  quando  lllt  iu 
ca  I  outingil.  (Jnde  ergo  iii  oiniii  non  cootiugat,  do- 
ceamiia.  Sed  boe  contingit  ei  flgura  arobrc  terr». 
I>e  figurls  nnibraruro,  quae  ex  aliqno  ruinndo  corpo* 
re  opposito  spiendidu  ejusdein  quantiuiia  ttttat, 
prsdoceanius. 

Omnia  ergo  talis  umbra  corporis ,  vel  esi  ejllii- 
droides»  vel  calalhoides,  vel  conoides.  Et  esl  eyiin- 
drusligura  longa,  vel  tere8,aeqiialitercresceii8,neq«e 
iineas  in  summum  contingeiis.  Inde  dicitur  cybndroi- 
des  uinbra,  quac  talis  est  figurae,  qud:  ttt  quuilea  lo- 
miiiosum  corpus  et  obscurum  ejusdem  quafitiutis  aU 
bunc  moduin. 

Cuin  ergo  eorpus  et  luna  aeqoalia  non  ainl«  qaippe 
cuni  sol  ociies  inajor  sit  terra,  uiubra  terrae  cyliN» 
droides  esse  uun  potest.  Calatbus  vero  >esl  ligora  ab 
acuto  in  latuiii  tendens.  Unde  calatboldei  dicilur 
hiijusmodi  figur»  uinbra  :  Uxt  fit,  quando  lumiiH»- 


Si  Igiinr  lana  inUrpostta«  faeit  radios  solis  elidi, 

qood  ob]eclu  ejosdem  ad  terram  non  possunt  desreii- 

dere.   Inde  esl  quod    nunquam  nisi    in  tricesinia 

luna  ,    vel    vigesima    nona   boc   conlingil ,    quia 

alia  die  non  est  cum  sole  in  conjunctionali  gra- 

do ;  non  tamen  in  omni  tricesima  vei  vigesima  iionn 

boe  eoniingit,  sed  qoando  fit ,  in  eis  conttngit.  Si 

enim  indeconjunciionaliluna  nonsitin  mediobitiiu- 

dinls  aodiacl,  sed  citra  vel  ultra  (non  monsirat  sub- 

|ecU  descrlplio),  non  potest  Inna  vlsum  vel  descen- 

suin  radionim  nobis  auferre.  Sed  quia  de  sole  pro 

posse  nosiro  disseriinus,   dein<:ci»s  de  luna  disse- 

ramns.  „., _„ ,   , 

Lttna  igitur  ex  propiiiquitate  aqux  et  ferrae  spis-  D  5U;ii  corpus  niinus  est  obscuro.  Sie  ttgura  uuibrae 

lius   babet  corpiis   quain   c«terae   atellc  ;    uiide      lerrjB  calatboides  esse  nonpoiesl,  quia,  ut  probai 

Macrubiiis,  sol  est  niajor  terra.  Conos  vero  est  ttgura, 
a  ialo  in  acutum  tendens,  contraria  in  calaibo.  Couoi- 
des  vero  unibra  diciiur  ,  quae  ei  lato  in  acuium  leii- 
dit ;  quaa  fit  quando  luminosum  corpua  nujus  esl 
terra,  nmbia  itlius  est  conoides,  Cum  ergo  aol  ei 
luna  ui  pnediiiuius  sunt  dispoaiu,  eonua  umbrae 
terrae,  recto  modo  ad  luuam  lendit,  eamque  inttcii» 
nec  radios  a  solc  recipit ,  duiiec  conum  umbrae  lerras 
iraiisieriu  Si  autemtJ  luna  non  sicsit  disposiu,  aed 

aberuiu 


iion  babei  proprium  splendorem  neque  ealorem, 
sed  a  aole  accenditur.  Si  enim  proprium  haberet 
calorem,  eum  vlcina  sit  lerrae,  ct  per  singubM  nien- 
les  aseendat  ad  Cancrnm,  descendatque  ad  Capri- 
corniimt  per  s  ngutos  nienses  aestum  caloris  et 
frigus  hlemis  in  terram  ageret»  Uinque  eoulinuis 
Inaequaliiatibna  nibil  vi  vere  possel.  Caruit  ergo  spleii- 
dore  et  calore ;  a  sole  tanii^n  superpesito  illostralur^ 
iion  umen  semper  aequaliter,  quaulum  ad  nos,  sed 
modoest  novtlunium,  motlo  plenilunium,  niodo  inler- 
Inuiuin.  Vmle  ergo  boc  eonliogal  videamus*  Quidam 
dieuni,  qu«Nl  quando  esl  supposiu  soli  in  eodeni 
signo»  prae  iiiuiio  splendore  sobs  eani  obseurari,  nec 
pusse  apparere ;  sed  quaiido  elongator  a  aole»  in 
parte  incipil  spleudor  apparere.  Unde  eum  plus  re- 
mevetur  a  sole,  major  lii  ea  splendorapparet ;  qoauiu 
illi  propinquior  ,  est  minor.Sed  si  iode,  quia  pro« 


IU7 


eLENENTORUM  PIIILOSOPHIiE  LIB.  U. 

HeKIDIES. 


1158 


8BPTCMTEI0. 

tllerttm  sit   aliqiiintiilum   tersiis   septentrioMn ,  A  rondoadlunam  diriginir,  iiec  eain  infitii,  sed  juxta 
tlterum  ? ertus  Austrum»  eenut  umbrm  noa  reeio     illtin  ett  in  hunc  ro<»duni. 

Ofi  EGUPSI  LDNiC  DE  LUNA,SOLE  ET  TERRA 

s 
TB  21 


CONO 


IDES 


IIM 


BKDjE  VEKERABIUS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.  — DUBIA  ET  SPCftlA. 
DE  ECUPSIOHNItJll  PLANETAKUM. 

e\  ^ ^  /N 


IM 


Vlio  ttpde  «€119511  lunae  comlogai,  et  quare  Mm  A  Hnn  »<l  moduin  speeuli,  la  qoibiisdam  tcabroMoi  et 
in  tliM[ulit  Mosibus  de  uoibra,  qu»  teniper  in  me-     rubiginosum.    iJbi  igitur  poliloro  esi,  ei  radlis  aolls 
dioejus?id«tor»  quid  nobls  iiide  Yideailur  dli:amu8.     splendel;sed   ubi  scabrosum,  naiuraleiu  obacoriU'- 
Quaiuvis  corpiis  luuse  uaiuraliler  sU  obscuruui,  la*     lem  reiiuei. 
men  In  quibiitdam  oariilius  siiis  t%\  luusuni  ei  poli- 


lib:  b  tertius. 

PUOOEMIOM. 


Elsl  siodiis  dorendi  oecnpati,  parom  spatii  sd 
scrlbenduro  liabeanins,  qooniani  lanien  mnlioSTesles 
philoM>pbic  absclodentes,  ei  com  pannicnlis  arre* 
pils,  loum  sibl  esm  cessisse  credenies,  sbiisse  co» 
fnosclmus,  voce  ipsius  reclamaniis  exciuii,  nc  nuda 
rroianeai,  parilcolas  abscissas  siylo  nosirtf^  |Mirviu- 
lis  eonsuiinos,  non  ignari  mortibos  liividi»  nos 
aubjacerov  quia  bodie  eai  pericolum  el  nosse  el  b  i- 
bere«  Sed  qnonlain,  ul  ail  quidam  : 

Juslins  lovkilt  nlbll  est  qtt«  proUous  litsum 

Auclorem  rudil,  excrocitnt  aulinuni. 


Invidit  Sienll  noo  tnveoere  IjraBol 
Tormeotuio  mtjut, 

de  lornienio  iliorum  certl,  eiai  de  multia 
veneiiaiorum  iiou  dubiianiea,  qoasl  CaioneBi  pc^ 
«slmn  Ubyae,  veriuum  secunies,  raiionibiia  diver- 
sis,  ut  linicuis  pusiJtuniro  mnniii,  ad  aeqiientia  iroBi- 
eamus.  £t  qnouiaui  de  «tbere,  et  oroau  ejnadefli 
saiis  docoimiis,  de  tere  Ull  conjuocio  et  tttbdiio 
dueeamus ,  qii^c  el  unde  in  lllo  cuntingant  ostett* 
denies. 


CATALOGUS  LlBRl  III. 

De  aare*  —  Quare  qulnque  »m»  sini  in  sere»  et  non  in  B  —  De  eomeu.— De  tlta  aqn».— De  refluiloniboa  Oe«aoi. 


«ihere.  —  Qoare  superior  ignit  noo  sit  ferveas.  —  Uode 
siot  phivic.  —  Qutre  sol  olelaciat  terram,  Ignis  superior 
non.—  Ootlitar  sursum  elevet  liumorero.  —  Uode  videt- 
lor  quod  laagult  pluat.  —  De  trcu  oofli.  —  Unde  grtndo. 
—  Uode  nix.—  Quiru  olvea  io  «suie  noo  contiogaiii,  se^ 
graa<lo.  —  De  tonllmit  et  folminibo^.  —  Quare  in  a»itte 
eootingtnt  Aitfflioa.— De  boc  quod  sull«  videQlur  ctdere. 


—  Unde  fluctus  maris.—  De  orlu  vealorom.  —  Uodo  qom- 
dtm  tqnt  dulds,  quaedtm  ulu.  ^  fode  siot  foofoa.  — 
Unde  puloi.  —  Unde  tqut  puiei  et  ftmiit  tit  in  ssttie  fri* 
gidt,  in  hieme  uoo.  —  Uode  eiotlio.  —  Uode  dilovimi» 
•—  UQ'le  sit  quod  U  luottiooo  creicnot  homores,  el  dc« 
crescunt. 


INCIPIT 

Aer  liiitur  est  lona  oaqoe  ad  lerram,  qui  qoanio 
esi  lerrm  propitiqoior»  lanlo  homidior  et  spittior  ; 
quaoio  remotior,  s.ccior,  ei  «pleudidior.  Hic  ciim  sii 
fiupposlias  soli,  ex  eocaloreuietlucemacciplt.Sed 
ciuooiam  sol  urminos  torrid»  zooaD  nonquam  excedil, 
lllam  pariem  aeris  ex  viciniute  sui  accendil;  remo- 
las  vero  eipertes  sul  fervoris  relinqnit,  fionlque  ex 
▼ichiiiate  aqo»  et  lerr»  frigidx.  Posiue  vero  io  me* 
dto,  ex  utraqne  parie  intemperie  binc  el  illinc  lero- 
lieraoiar.  Sunt  ergo  in  aere  quinqoe  diversiuiea, 
qiUB  ab  antiqiiis  qtiinqua  sona!  dicia  sunt,  noo  ut 
quidaio  «siimanl,  super  luiiam.  Ibi  uenipe  sunt  om- 


LIBER  ITT. 

G  nia  iromoubilia»  qula  ihi  noHa  eai  eonirarieiaa.  Ciub 
enim  ibi  ail  «iher,  qai  Ignla  diciinr»  corporaipio 
stellaraui  ignea,  unde  in  aliqua  parte  erii  frigtio  T 
Sedscio  istoa  ex  veibis  philosopliorom  erraasei^  qoi 
quioque  xonas  ease  in  coslo  pronuniianl,  ui  VirgllMis : 
f  Qninque  leiieiii  crolum  xome.  i  Conira  htec  gemi- 
nam  habemos  defensiooem.  Prima  est,  qu(MA  s^r 
avpe  vocaiur  eoelon.  Unde  diciur :  Aves  cmli.  S<*- 
CQuda  est,  qood  quinque  parles  »lheris  quinqiie  por- 
libosaeris  superpostosnnt,  vocaiurque  parsztberio. 
nomine  partis  aeris  sibi  aopposll»,  diciiorque  para 
supposiia  frigidae  frigida,  quarovis  In  ea  nuiluni  sll 


Ittt 


ELEMENTOBUit  miLOSOPDlifi  LID.  ni. 


1IM 


rrim.  ihirt  snpposiU  lonida  lorrida,  non  qul^  In  A 
«tliere  rii  aliqait  lerfor  raloris.  Esi  eniiii  superior 
Itm  snblilis,  quod  accendere  aliquid  non  poiesft 
dooee  humido  se  misccai  el  spiSfto.  Ist»  e«dem  di* 
Terslisiet  ei  sere  soppo«^ilo  in  lerra  sunl,  quatiias 
qiiippe  aeris  lerram  iiiflcil.  Sunl  ergo  qtiinqiie  in 
lerra,  quinqoe  son»  in  aere.  De  aere  igiinr  iiostras 
babiiabili  soperpoMlo  dissersmus ,  oslendeni<*8  qu.-c 
in  en  ei  unde  sini  diversitstes»  a  pluYia  q»ae  oniiii 
tempori  est  communis  incipientes. 

PluTiarom  aliquando  difers»  snnl  causaB.  Ali* 
<;fiando  namque  sptssua  bimus  evaporat.  ei  butnidus 
^ui  ui  ascendit,  minuiissima  f  uti»  so  inTolvunit 
au«  grossiores  el  grnves  fact»  cadoni,  fltqnepluvia. 
Allqiianilo  vero  aer  ex  frigidiiate  lerras  ei  aqnaespls^ 
aalor»  iransiiqne  In  aqneam  snbstanl*iam«  qii»  calore 
aolis«  01  glacies  ignei  dlssoluu,  per  rolnuias  cadil 
parliculas.  Atiqoando  ad  nulrimenium  sui  solem  al* 
iraliere  humorem  eonlingii,  ei  quod  in  eo  liquidlus . 
eai  in  ignearo  trannil  subsiantiam,  onod  vero  gra-  B 
vius  deorsuni  cadit.  Unde  poni  acuiissimum  ralorem 
vid^mus  cotitingere  pluviae  ifiondaliouem.  Ilsbeiur 
auteni  qtia,*f  tio,  cum  sii  propriom  ignis  lendere  siir- 
•am«  nnde  sii  quod  radii  solis  ei  calor  ad  terram 
lendunl.  Ad  quod  dicinius  qiiod  sot  lgiiea>  n^ilursB, 
non  quia  ex  soto  igne  coustet»  sed  quia  in  eo  doiui- 
natur.  Praedoeuimns  enim  eorpora  stellarum  cx  qua- 
luoreloaieolisracu,  domiiianle  lamen  igne.Cum  ergo 
OK  quatoor  consteiil  elemeulis«  quarovis  igne  douii- 
nanie»  qnod  in  eo  ex  aqiia  ei  lerra  esi  ad  slroite 
lendit.  Skd  quia  a  caloris  lonte  procedil,  secum  de- 
ferl  aliquid  catoris»  qiio  terra  eiaqua  calellunl;  el 
quoniam  naiura  esi  caloris  ascenderet  calorqui  pro!- 
dicio  modo  desceoderat,  reTertens,  atiqnid  bnmoria 
secuin  irahil»  qtiod  bultiendo  In  sui  sobsunliam 
iraosmulat.  Si  ergo  propiie  Tclimos  loqui,  dicemua 
qiiod  sol  bumorem  sursum  eleval,  nou  attraliil.  Ideo- 
que  fons  diritur  caloris,  quia  slc  subdiia  calefacii, 
ignis  vero  su{>eriitr  non.  Cum  euim  sit  elemeniiiin  n 
iion  ex  ctemeniis  factum,  nitiil  esi  In  eo  quod  ad  in* 
feriora  descendat.  Inde  vero  est  quod  pars  aeris  el 
terr«  soli  subdita  esi  fervida,  remous  autem  frigidac, 
ctsl  siiit  a:thert  suhjeci».  Sed  dicel  aiiquis  :  Nonna 
igpis,  ubicunqiio^est,  calidiis  est  ?  Cui  dicimus :  Non 
iiisl  spisso  et  huniido  misius.  Ouamvls  Igilur  super 
hinam  sil iguiA,  nou esi  inferior ;  dcr«citenimhumiila 
81  spissa  maleria  qua  ignis  accendatur,  neque  frigns 
neque  obscurius,sed  uniis  etcoiiiinuos  splendor,neqiie 
aliqua  muubilius.  Sed  diceut  quod  Arislotelcs;  im- 
fiosiiibiie  esi  ignenl  no  i  calere.  Diciroos  Aristoiefein 
ibl  locuium  esse  de  lioc  inreriori  igne,  qui  semper 
ailicui  spiHsae  maierije  misius,  nunquam  calere  desi* 
nii.  Vel  dicainos  quod  dicit  ignem  culero  non  aciu, 
aed  iiaiura.  Quaru  causa  pluviarum  esl  ventus  ele- 
vans  hurnorem  de  sliffoiH,  el  fluviia ,  ei  laciibus. 
Iiide  esl  quod  ranuncuTi  et  pisces  a  roottis  vini  sont 
ile  aero  cadere.  Cum  euini,  ul  praedixiroos,  aqtia 
Yi*nio  sustotiatur,  cnntingii  quml  ranuneulos  ettdsces  «^ 
oecuin  elevat,  qu  bus  ex  naUirali  gravediue  descen-  ^ 
deutibus,  siui>ent  iguoranles.  Nulium  ergo  tiunpas 
I  an:ii  iminune  eni  a  ptuvia.  In  oroni  namque  vel  fu- 
I  luus  buiiiidus  evaporat,  vel  aer  ex  rrigidiute  spi^sa- 
lur,  vel  huinor  calore  tcI  venloelevantunHa*cpluvia 
c]uaudoqtie  plus  solito  spissata,  et  ex  niinio  calore 
ineensa,  fli  ad  inodum  sangoinis  rubea  el  spissa  : 
quod  videutes  physicMm  Ignorante^,  dicunt  sangui-* 
ssen  pluere.  iude  verisimile  dictom  esi»  qnod  ante 
INiem  hiijus  ^aecull  gutte  sangulnis  eadenl,  quia  cum 
^beal  exttslifme  flniri,  ui  tesuiur  Scriptura,qu«di-» 
cil  :  igid$  in  comtpeclu  exvdeuet.  Aqua  enim  ex 
caiore  iii  nubibus  suspenaa  ex  rervore  spissabitur» 
qiuc  inceasa,  rubeaqoe  eflecia  ad  similitudinem  san^' 
giiinia  cadel ;  et  qooniam  in  plevioso  lempore  arcns 
discolor  in  nobibos  apparet,  unde  exisUl,  ei  unde 
toi  in  eo  appareani  colores  doceamus.  Cum  diximus : 
cnlur  solis  bumerem  elevat,  vel  fumus  bumidus  eva- 
porait  a«|iiA  in  noba  il!usirau  ul  io  vltreo  vase  ex 
PiTnoL*  XC. 


splendore  solis,  ubi  e<il  lenuior  el  ca1id!or,  rubenra 
osiendii  colorero ;  ubl  aplsslor,  porporeum,  vel  ul« 
gmin.  Inde  esl  qnod  arcua  ille  nunquam  nisl  in  op* 
posiu  paru  sotis  reluceL  Aer  enim  vicinuv  soli  ex 
^iit  splendore  iu  irradlatur,  quod  diversi  colores  iu 
eo  non  apparent.  Yisis  en^o  pluviarotn  caosia,  et 
^rctit  ccelesiis,  de  grandlnibus  dtsseramuf « Cum  etwo 
praediclo  modo  homnr  elevainr,  rontingit  s.ifpeTn 
superioribos  e^se  veniiiin  frigidum  el  siccum,  qol, 
giitua  aquae  ex  i»icclute  et  rrigiditale  congetans, 
tranamuut  eas  in  lapideam  subsuntlam;  ei  quia 
guti.-c  rolonds  sunl,  quod  potest  probari  per  roliiuda 
foramina,  qois  agunl  in  lapide  assiduiiale  cadendi, 
grando  rotunda  descendii.  Nives  vcro  ttunt,  si  prae- 
dictaB  gutt«,  antequam  grossse  sint,  apissantur  ei 
congelantor.  Hie  subjicienl :  Cum  in  aestate  grando 
aaepe  conlingat,  qoare  in  eadem  circa  infi-riora  mou- 
tium  nanqoam  nlves  contingunt  T  Conlra  hoc  dicl* 
nitia  10  lesute  bumorem  ex  calore  alterius  elevari, 
elevandoque  gutus  involvii  qnx  grossiores  factae, 
rrigoreqae  congelatae,  grandinem  gignttnl»  In  hieroe 
vero  rrigits  circa  urram  esi,  el  conlingit  gaiUs 
at|aae  anteqoam  grossds  fadae  sinl,  ex  frigidluta 
leroporis  aslrincl,  el  in  nivem  iransmuuri ;  in  aesU- 
te  vero,  qola  frigus  clrca  terram  non  esl,  donec  ele- 
vaue  in  altum  gross«  el  spissa:  flaul,  uon  congelan* 
lor.  Nunquam  ergo  nix  est  in  aestate,  licei  in  ea 
aaep^  sinl  grandines.  De  lonitmis  el  rulmiulbas,  unde 
ei  qualiter  contingaol,  disseramos.  Fun^o  ergo  ho- 
mido,  nl  prsdiximus,  ad  superiora  ascendeiile,  caui 
ad  sommum  aeris  pervenit,  ex  ponderaiione  humo- 
ris  movelur  SQmmitas  aeris,  ciijiia  particola  ad  mo- 
diim  ond^ram  aquae  sibi  occorrenles  fragorem  loni- 
Imi  facionl.  Ex  motu  vero  aer  calefactas,  in  Igneam 
Iranslt  subsianti.imi  fllqoe  corascatio;  qtiae  qiiamvis 
cum  fragore  flal,  dtias  ad  iios  pervenil,  quia  visut 
veloeior  esi  audito.  Curo  ergo  fll  praedicuroro  par- 
ticulamm  occoraua,  generatur  impeias,  qui  si  as- 
cenderit  snrsum,  est  fragor  sine  folmioe;  siu  aolem 
inipetas  ilie  deorsum  lendal,  lamcn  tanias  non  sit, 

?|uod  usque  ad  obuculum  perveaiat, nondiim  est 
ulmen ;  cum vem ad  obsuculum perveai,  obsUuiia 
findit.  Sed  quia  proprium  esi  moius  aeris  lendere 
sursuin,  nulla  maieria  exire  veUnte,  revertilor, 
sparsosqiie  recolligii  ignes.  Sl  vero  lu  hae  Inferiori 
parie  aerls  multQi  sit  humor,  aer  existens  in  illo 
impeiu  arere  non  potest,  fllque  fulroen  flndens  ei 
noii  urens.  E«l  ergo  fulinen  pars  aeris  aliqoa  eoUI<* 
sione  usque  .id  ot>suculum  cum  impeta  venieas* 
Totiifruuiu  vero  est  partium  aeris  diversa  incursio. 
Non  esl  crgo  fulmen  lapidea  sobsuntia,  ui  qaidam 
assemnu  Si  euiin  lapidea  essel  subsUntia,  noo  hac 
el  illuc  discurreret,  nee  rursam  revertereior,  etcum 
atiqaid  feriret,  caroem  ei  ossa  comminaeret.  Ideu 
fuiinen  aaepius  alta  slernii,  qoia  cuin  obliqae  ali« 
qiiaudo  descend:t,  citius  alta  repelil.  Sed  quia  quo- 
ramdam  oi^l  seuUntia  qaoddain  fulmen  lapide.im  es»e 
subsuntiaro,  ne  ex  ignorantia  vel  iovidia  viJoimur 
eam  viiuperasse,  vel  lacuisse,  breviier  eam  pone- 
inus*  Aiuni  Uti  qaod  curo  furous  huinidus  ad  supe* 
riora  ascendil,  cum  eo  elevatur  aliquid  urroiiaB  sub* 
suntlae,  quod  ex  calore  aoli^  in  iapideam  sid^aaiur 
subsianliaui,  contineiorqiie  in  aiibium  ooncavitale, 
doiiec  iiiipetu  aliquo  nubes  dividitur,  unde  iapis  llle 
impulsus,  altum  aliquid  perculil.  Hie  dicil  aliqnis  : 
Coro  in  omoi  umpore  anni  fumos  homidos,  ut  pr«- 
diximuSy  ascendaii  quare  in  oinni  noo  continguul 
fuimliia  ei  lonilrat?  Cai  dicimas  ;  Elsi  ex  humido 
ruuiu  aaceodente  babeani  flerlt  oon  fluui  Umen 
inde,  dooec  ad  sammam  aeris  pervenlunl,  qood  per 
simile  maris  probari  potesi.  Cum  enim  mari  exfuno 
terr«  aaeeiidenieiu  fundoremovetor  ex  spiasitadioe» 
umen  non  pi^lest  hacel  illucimpelli;  sed  com  usquo 
sunimnm  eommotio  itla  perveneril,  hoc  et  hluc  uti- 
dat  Impellanliir,  Aiqoe  lempesus.  Qno.l  vero  a  fundo 
maris  teinpesus  iticipiat,  cx  boc  poust  probari 
quoj  phocas  undas  agiianUi  ante  videmui.  Utenim 

37 


IIM 


BKDjE  VEKERABILIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  II.  — DUBIA  ET  SPCftlA. 
DE  ECUPSIOHNltJll  PLANETAKUM. 

e\  ^ L  /N 


im 


,  Vlio  ttiida  «el  psit  lunae  comlngat,  et  qiiare  Mm  A  1"»  »il  modum  tpeculi,  in  qoibotdim  tcibrotam  el 
ici  tiMulis  mootibut  do  umbra,  qu»  teniper  in  nie-      rubiginotum.    IJbi  igiiur  polituro  etl.  oi  radiit  tolis 
dioeJut?id«tor,  qoid  oobit  iiide  Yidesiiur  dli:aniu8.     tpleflidet;ted   ubl  tcabrosum,  naiuraleiu  obtcorllt- 
Quaiiivit  corpu»  tuuse  naiurahier  tii  obscuniui,  la*     lem  reiiuei. 
men  In  qiilbiifdam  parllbiit  tiiit  esl  luiisum  el  poli- 


LIB;  RJTERTIUS. 

PROOEMIOM. 


EUl  tlodib  doceiidi  oecopatl,  parom  tpalii  ad 
tcribendoni  babeanmt,  qoAniam  lamenmuliotveslet 
pbilo^pbis  abtctodenlet,  ei  cum  pannicnlis  arre* 
piity  loum  tibl  earo  cestitse  credeniet,  tbiitte  co» 
fnosclmot,  voce  ip^iut  reclamauiit  excitaii,  nc  nuda 
rrmaneaif  parilrttlat  abtcittat  tiylo  notirtf^  |MirvlU' 
lit  eontuiinoty  non  igoari  mortibot  Lividi»  not 
tubjaeere,  quia  bodie  esi  pericolani  ei  noste  cl  b  i- 
bere«  Sed  qoonlam,  ul  ali  qoidam  : 

Jutlint  invldla  nilill  est  qa«  proUous  iiisuin 
Auclorem  rudil,  excruciana  auliiiuni. 


Invidia  Sienll  noo  tnveoere  Ijraool 
Tormeoturo  majusy 

de  torniento  iliorum  certl,  oiai  de  moliia 
veneuatorum  iiou  dubiitniet,  qoatl  Csionem  pf« 
«ttmn  Libyae,  veriuiem  tecuntet,  raiiooibut  diver- 
tit,  ot  liiiKuit  pusilliinim  moniil,  ad  tequenlia  ifsao* 
eamut.  £t  qnoniatii  de  «tbere,  ei  orosto  ejnsdefn 
saiis  docoimiit,  de  aero  Uli  con]uocio  el  aobdiio 
doceamut ,  qii;c  et  unde  in  itlo  cuniinginl  osiett- 
denies. 


CATALOGUS  LIBRI  III. 

De  aere.  —  Quare  qulnque  aon»  tim  in  aere,  el  non  in  B  —  De  eomeu.— De  tita  aqn».— De  refloilonibot  Ocoani, 


sHbere.  —  QQare  tuperior  ignis  non  sil  ferveos.  —  Uode 
siat  phivic.  —  Quare  sol  olelaciat  lerram,  ignls  superlor 
non.—  Ooalittr  sorsom  elevet  humorem.  —  Uode  videa- 
tor  quod  sangols  pluat.  —  De  arcu  oofli.  —  Unde  grsndo. 
—  UnUe  nix.—  Quiru  nlvea  in  «suie  non  contingaiii,  sed 
grantki.  —  De  tonitmit  et  folminibo^.  —  Quare  in  a^tate 
oontlngant  ftilmina.— De  boc  quod  tlell»  videolur  cadere. 


—  Unde  fluetut  marit.—  De  orto  ventorom.  —  Undo  qo«« 
dam  sqna  dulcis,  qucdam  uiu.  ^  fnde  sint  lon*es.  — 
Unde  putoi.  —  Unde  aqua  putei  et  ffootit  ti|  in  sBstaie  fri- 
gida,  tn  hieme  uon.  —  Uode  exosllo.  —  Unde  dilovioai» 
-—  Un«le  sit  quod  ia  luoaikMio  crescooi  bomores,  el  dc« 
crescuoi. 


INCIPIT  LIBER  III. 


Aer  liiitor  etl  lons  otqoe  sd  lerram,  qoi  qosnio 
est  lerrsa  pmpinqoior»  isnlo  homidior  ei  tplttior  : 
qiianio  remoiior,  ticcior,  ei  sptendidior.  Hic  curo  til 
fiopposliat  toli,  ex  eo  caloreui  ei  lucem  acciplt.  8ed 
ouooiam  tol  lerminot  torrida  zonaD  nonquam  eicedit, 
lllam  p&rtem  aerit  ex  viciniuie  tui  sccendil;  remo- 
int  vero  eipertet  tui  fervorit  reliuqnii,  fiunlque  ex 
vidniiate  aqu»  et  lerrx  frigidx.  Potiue  veroin  me- 
dio,  ex  utrsque  parie  intemperie  binc  et  illinc  iem« 
lieraQiur.  Sunt  ergo  in  sere  quinqne  diveraiutet, 
qu»  ab  antiqiiia  quinqus  son.e  dicia  tunt»  non  ot 
quldaiQ  aettimanl,  tuper  luiiam.  Ibi  uenipe  tunt  om- 


G  nia  immuubilia,  quis  ibi  nolla  eti  ooairsrieiss.  Ciw 
enim  ibi  sil  «iher,  qoi  ignls  dicitor,  corporaqoa 
ttellarniu  ignea,  unde  In  aliqua  p.ine  erlt  frigttt  T 
Sed  tcio  itbis  ei  veibis  pbilosopliorum  errssse,  qoi 
quioqoe  sonss  esse  in  cotlo  proQuniiant,  ui  Virgiiios : 
f  Qninqne  leiieiit  cmlum  some.  i  Gonirs  btec  gemi* 
nain  babemos  defensioQem.  rrtms  esi,  qmid  sor 
sarpe  vocaiur  emlum.  Unde  dldtor :  Aves  cmti.  Sr- 
conda  esl,  qood  quinqoe  psrtes  »lberis  qoiiiqiie  psr« 
libosaeris  tuper|>otiUDtuni,  vocaturqoe  part  aetlierit. 
nomine  psriis  seris  sibi  sopposil»,  dlctiorqoe  psrs 
supposita  frigidae  frtgids,  quamvis  In  ea  otolluw  ^l 


lUt 


EI.EMENTOB|]lt  rillLOSOPDIifi  LID.  ni. 


11M 


rrint.  ihirt  tnppotiU  lorrida  lorrida,  non  qul^  In 
•iliero  ^  aliqais  lerf or  rolorit.  Eti  eniiii  tuperior 
Itm  tubliiis,  quod  accendere  tliquid  non  poiesf» 
dooee  bunildo  te  mitcrai  el  tpitso.  Ist»  o«deni  di- 
vertlitiet  ei  tere  topposiio  in  lerra  tonl,  qutliiat 
qtiippe  aoris  terram  iiiflcil.  Siinl  ergo  qiiinqne  in 
lerrt,  quinqoo  bob»  in  aere.  De  aere  igitnr  iiostrat 
babitabili  toperpoVito  ditserainus ,  08tendeni«*t  qu.-e 
in  ef>  et  unde  tint  dif ersitates,  a  pluvit  qnae  oniiii 
tempori  est  communis  incipientes. 

PloTlarom  aliquando  divert»  tnnt  caiitae.  Ali« 
<;aando  namque  spistut  (iimut  evaporal,  et  bumidut 
qui  nt  tscendii*  mlnutissim»  gutias  se  in?olvuni« 
qux  grostioret  et  grnves  fact»  cadont,  fltquepluvia. 
Aliqiianilo  vero  aer  ex  frigiditaie  terrat  et  aqnaespit^ 
ttlur,  trantitqne  in  aqneain  snbsiantiam*  qu»  calore 
tolit«  iit  glaciet  igne»  dlstolnu»  per  roinuint  cadit 
particulas.  Allqnando  ad  nutrimeniom  tui  tolem  at« 
irabere  humorem  conlingil,  et  quod  in  eo  liquidlus , 
esi  in  ignearo  iramiit  iubstantiam»  onod  vero  gra- 
viiit  deortuni  cadit.  Unde  potit  tculitsimuro  ftloreni 
videinut  cofilingere  pluviae  inttndatioiiem.  liabetiir 
auieni  qiia,*f  tlo,  cum  tit  proprinm  ignit  lendere  snr- 
turo«  nnde  tit  quod  radii  tolit  et  calor  ad  lerram 
tendunt.  Ad  qn<>d  diciums  qiiod  sol  lgiiea> nilurae, 
non  quia  ex  solo  igne  coustel,  ted  qnJa  in  eo  doini- 
nator.  Praedoeuimus eniro  eorpora  ttellinim  ex  qna- 
tuoreloiiieotisracia»  domiuante  laroen  igne.  Cum  er^ 
ox  quaioor  contteut  elemeutis«  qutrovis  igne  douii- 
nante»  qnod  in  eo  ex  aqiia  ei  lerra  ett  ad  slroile 
tendit.  Skd  quia  a  calorls  lonte  procedit,  seciiro  de- 
fert  allquid  caloris,  qiio  lerra  eiaqua  caleflant;  et 
quoniam  natura  est  calorit  asrendere,  calorqui  pra^- 
dicto  modo  detceoderat,  revertent,  aliqnid  bnmorit 
secucn  trahit,  qiiod  bulliemlo  In  tui  tobttantiam 
irautmutai.  Si  ergo  proprie  Telimos  loqui,  dicemuo 
qiiod  sol  humorem  tortum  elevai,nou  aitrabit.  Ideo- 
que  fons  diriiur  calorls,  quia  tlc  subdita  caleraclt, 
ignls  vero  superiitr  non.  Cum  euim  tit  elementnin 
non  ex  elementis  facium,  nihil  ett  in  eo  quod  td  in* 
feriora  descendat.  Inde  vero  ett  quod  part  aeris  et 
terrs  toli  tubdiu  est  fervida,  remotae  auiein  frigidac, 
eisl  sint  attheri  tubjeci».  Sed  dicet  aliquis  :  Nonns 
IgniSy  ubicunquc^est,  catidiis  est  ?  Cui  dicimus :  Non 
iiiti  tplsso  et  buniido  Hiistus.  Quamvis  igitur  super 
ionam  tit igiiis,  non  eti  iuferior ; dcf«ciienimbumiila 
oi  spissa  materia  qua  ignis  accendaiur,  neque  frigns 
neque  <>bscuriiat,sed  iiniit  etcoiiiinuos  splendor.neque 
aliqua  muubiliut.  Sed  diceut  qood  Ari$totelcs;  Im- 
INitiiibile esi  ignenl  noi  calere.  Diciroos  Aristoielein 
ibl  locuturo  etse  de  hoe  inferiori  igne,  qui  temper 
alicui  spiHsae  materije  inistut,  nunquam  calere  desi- 
iiii.  Vel  dicainos  quod  dicii  ignem  culere  noii  actu, 
ted  uatura.  Quaru  causa  pluviarum  est  venius  ele- 
vant  humorem  de  ttigoiH,  etfluviit,  et  bciibtit. 
lude  est  qiiod  raHnnculi  et  pitcet  a  multis  vini  sonl 
ilo  aere  cadere.  Cum  enini,  ut  pnediximot,  aqna 
¥4*nio  tustollaiur,  contingit  quod  ranuneulot  et  pitces 
occoin  eleval,  qu  bus  ex  natiirali  gravediue  detcon- 
deutibofl,  8iui>eiit  igxorantet.  NuHum  ergo  titmpat 
oiiui  iminune  ChI  a  pluvia.  In  oroni  namque  vel  fu- 
•uut  buiuidus  evaporai,  vel  aer  ex  frigidiute  spista- 
iur,  vel  buinor  calore  vei  ventoelevaiiiurJla*cpluvia 
f|uoiido<|ue  plus  toliio  tpitstta,  et  ex  nimio  calore 
liicenta,  fli  ad  inoduro  sanguinis  rubea  et  spista  : 
quod  videiiles  physic^m  ignoranie^,  dicuni  sangui-» 
M0  pluere.  iude  verisimlle  dieium  esi»  quoJ  ante 
flfieai  hiijut  ^aecoli  giitbe  tanguinis  eadent,  qub  cum 
4ebeat  exustione  flniri,  ui  testaiur  Scriptura,qu«di-» 
cil  :  i^i$  in  eaiupecln  txnrdeuet,  Aqua  eniro  ex 
calore  in  nubibut  tuspenta  ei  fervore  tpittabitur, 
qoae  inceosa,  rubeaque  ofliecu  ad  timiliiodinem  ttn^' 
gtiinit  cadet ;  et  qooniam  in  plovioto  lempore  arent 
ditcolor  in  nobibot  apparet,  unde  exitUl,  et  unde 
lot  in  eo  tppareant  cotoret  doeeamus.  Cum  diximut : 
cailor  tolit  bomorem  elevat,  vel  fumut  bumidnt  eva- 
porai»  aqua  in  noba  iliustrau  ul  io  vltreo  vate  ex 
Patool*  XC 


A  splendore  tolit,  ubi  est  lonuior  el  ea1id!or,  rubenra 
otieodli  colorem ;  obl  tplttior,  porpureum,  vel  ui« 
grum.  Inde  ett  qned  arcut  ille  nuRquam  nitl  In  op* 
posiu  parte  tolis  relucetk  Aer  euim  vicinuv  toli  ex 
^iit  tplendore  iu  irradialur,  quod  diver»!  colores  lii 
eo  non  tpparent.  Yltit  er^^o  plttviamin  caosit,  et 
ircnt  ceelettit,  de  grandinibitt  dttterainnf .  Cum  er£0 
praedicto  modo  httmor  elevatur,  rontiiigit  tncpeln 
tuperioribut  e^te  ventiini  frigidum  el  siccum,  qoi, 
giiiut  tquae  ex  i»iccluie  et  frigiditale  congelan», 
irantmout  eat  in  lapideam  subsumiam;  et  quia 
gutl.-c  rotondac  tunt,  quod  polesi  probtrl  per  nituudo 
foramina,  quae  aguut  in  lapide  assiduiiate  cadendl, 
grando  rotunda  descendit.  Nives  vero  ttiint,  sl  prae- 
diciae  gutue,  antequam  grott.^e  tint,  tpissanlur  ei 
congelanlor.  Hic  tubjicienl :  Cnm  In  aestaie  grando 
taepe  contingat,  qoare  In  eadem  circa  inffriora  mon- 
lium  nonquam  nivet  eontingunt  T  Coiilra  hoc  dicl- 
inut  in  aetuie  bumorem  ex  calore  alierins  elevari, 
'B  ele?andoqoe  guiut  involvii  quac  grottlores  factae, 
frigoreque  congelalae,  grandinem  gignunlk  In  bieme 
vero  frigiis  circa  terram  esi,  ei  cootingil  gMlUt 
aiiuae  oniequam  grotsje  faciae  tinl,  ex  IKgidiutd 
teioporis  attrinci,  et  in  nivem  trantmuuri;  in  atila- 
le  vero,  oola  frigot  circa  lerram  non  esl,  donec  ele- 
vatae  in  alium  grots«  et  tpit^as  flaiit,  iion  congelan- 
lur.  Nunquam  ergo  nix  esl  in  aesuie,  licet  in  ea 
taep^  tint  grandliies.  De  tonitruitet  fulminlbos,  nnde 
ei  qualiler  continganl,  disteramos.  Fiin^o  ergo  hu- 
mldo,  nt  praedixirout,  ad  toperlora  asceiideiile,  coni 
ad  sttmmum  terit  pervenit,  ex  ponderatlone  bumo- 
ris  movelur  tnmmlut  aerit,  ciijut  pariienla  ad  mo- 
dum  nnd^rttm  aqtiat  tibi  occnrrentes  fragorem  toni- 
Iml  faciunt.  Ex  molo  vero  aer  calefactos,  in  igneam 
translt  substanti.imi  fltque  corutctlio;  qtiae  qnainvis 
eum  fragore  fltt,  cliius  ad  uot  pervenil,  quia  visut 
veloeior  est  audiio.  Curo  ergo  flt  prsedictaruro  par- 
iicularum  occortut,  generatur  impetos,  qui  si  at- 
r  cenderii  sursum,  est  fragor  sine  folmliie ;  aiu  ante m 
^  inipetnt  ilie  deortum  lendat,  umen  tantus  non  til, 
qood  usque  ad  ob  uculum  perveniat,  nondiim  esi 
fulmen ;  cum  vero  ad  obtuculum  perve.iii,  obsUntio 
fiodii.  Sed  quia  proprium  est  motus  aerit  tendere 
tiirsuin,  nulla  materb  exire  veUnte,  revertitur, 
sparsotqtie  recolligil  ignet.  Si  vero  In  bac  Inferiori 
parie  aerls  mulioi  tli  humor,  aer  exittent  In  illo 
impeiu  urere  non  potett,  fltque  fulroen  flndent  ei 
non  urens.  E^t  ergo  fuliiien  pars  aerit  aliqua  eoUi<* 
sione  usque  nd  ot>tuculum  cum  Impeta  veniens* 
Toiiliruuiu  vero  ett  pariium  aeris  diver;»a  Incurtio. 
Non  esl  ergo  fulroen  lapldea  tobsunlia,  ut  qoidam 
asserunt.  St  euiin  lapidea  etset  sobtUntit,  non  boc 
et  iilttc  ditcurrerei,  nee  rurtum  revertereittr,  etcum 
aliquid  ferirei,  carnem  et  osta  comminoerei.  Ideu 
fuiinen  taepiut  alta  sternii,  qoia  cuin  ofallque  ali« 
qiiando  descend!l,  citittt  alu  repetit.  Sed  qitia  quo- 
rumdam  oi^l  tenieutia  qooddain  fulmen  lapide.im  es»e 
^  subtunllaro,  ne  ex  ignoranila  vel  iovidia  viJejmur 
"^  eam  vitoperanse,  vei  lacuisse,  breviter  eam  pone- 
luus.  Aiuni  Uti  qood  cum  fumus  buinidut  ad  tupe* 
riora  atceodil,  cum  eo  elevatur  aliquid  terrenae  tub* 
tunilae,  quod  ex  ealore  toli^  in  iapideam  tpi^tatur 
tubsiantiam,  contiDeittrque  in  nubium  concavltale, 
doiiec  iiiipetu  aliquo  nobes  dividitur,  unde  lapit  ille 
impultus,  altum  aliquid  perctttil.  Hie  dicil  aliqois  : 
Cum  in  omoi  lempore  anni  fuinus  httmidQS,  ui  prae- 
diximiis,  ascendaii  quare  in  oinni  non  coniinguiii 
fuimlna  et  lonilma?  Coi  dicimus  :  Eui  ex  bumido 
fumo  asceodente  babeanl  flerlt  nen  flunt  umen 
Inde,  deoee  ad  tammom  aerlt  pervenlunl,  qood  per 
timile  marit  probari  potett.  Cum  enim  mari  exfuato 
ierr«  aaeeiidenteiu  fundoreinoveittr  ex  spiasitadioe» 
umen  non  p^^ietl  bocet  illucimpetli;  sed  cum  tttquo 
tunimnin  eominotlo  llla  pervenerii,  huc  et  hluc  uu- 
dae  impellootur,  Atqoe  tempetus.  Uno.l  vero  t  fundo 
niarit  leinpetut  iucipiti,  cx  boc  potest  probari 
quo4  phocat  undas  agit:inlei  ante  videmui.  Ot  enim 

3T 


II€S 


B£Di£  VENCRADILIS  OPP.  PARS  l  SEGT.  0.  —  DUDU  ET  SPURIA. 


IM 


Plinfiit,  naiur»  miH  dormiioriaB*  foflio  tiiroeo,  ul  A  ipso»  mare  ponreoit,  rf Iro  eadil  el  ioKorghiiof,  ii 


l>r«diiii«ios«  Cunduai  norii  eorooioTeoie,  eieitoti  ad 
tuitimum  oscf ndont :  «laod  t ideotes  mnUt^  experi- 
meolo  eerti»  eiil  de  pbybira  inceni,  lempcBUtem 
fuioram  prapdicont,  quippe  jam  ioeipii  lempeftlas  in 
Cundo.  Simite  tero  esi  in  aere.  Dom  enim  aeris  in* 
f(Briores  paries  obiinei  Aimnf»  ei  apisaiiudine  non 
poiesl  biic  el  illoc  iinpellere  aora,  sed  curo  ad  anm- 
mom  perTeiiil,  liuc  ei  illod  et  labiliiaie  ejua  impci- 
III9  liiiniiiue  loollrua  el  Ailmina.  In  bieme  vero  elsi 
aer  apisaus  fit,  non  osl  laoios  caior ,  qula  spis*>os 
•  fumus  nsqoe  od  summiim  possii  eri|p«  oee  eliaro  io 
vere.  liemooens  ergo  io  sofieriori  paru  aeris,  reotos. 
ei  pluTias  gignil.  In  «slaio  tero  eom  maslmus  esl 
(enrof «  osquo  ad  siimmum  elevalur«  Olqoo  puriiom 
aeris  dlveroa  ineursiOt  ondo  conllngiinl  looiiroa  ol 
fulmina.  In  aatumno  toro,  qoio  Irlgidus  ol  siecus, 
oeque  bumor  esl  qoi  cloTOiurt  -iioque  eolor  qui 
elefoi. 

In  eodem  aere  vidoolor  slella  cadere»  oolla  eo- 
4eoio.  Cum  ooim  igneas  siotiiaiur»»  01  prlos  locos 
siellaruoi  sil  leiber,  ouoqtiam  adlemmdesceoduoi. 
iterom  oum  maxima  alou  olsi  ex  remotiooe  parvas 
irldeaolor,  si  aliquo  ei  illis  caderol,  tolaio  lemo^ 
vel  maxioiam  pariem  ejosdem  occoparel.  Noo  ca- 
duoi  orgo,  sed  cadere  videoior.  8«po  eieoim  lo  so- 
perioribus  panibus  aerls  oal  venlos  el  commolki, 
eul  ttoo  sil  1n  ioferioribos,  ex  qoa  eommoiiooo  oer 
Igolias  ei  splendeiis  per  aera  discurrli ;  qoi  eom 
iuiu  aliquam  stellam  splendero  iocipKv  splondare 
Ooo  vlsom  lllios  siell«  oopis  aolortf  videtorqoo  quod 
siella  coeiderit.  Sed  dicot  oliiiuis :  Uododrgo  quod 
postoa  aiollam  ipum  noo  vioemoa?  Iluicdlcimoa 
siellam  oamdem  posiea  0  oobia  viderl,  sod  oam  osso 
Jieseiri.  CoiB  eoim.  01  praNliximos,  aer  igoitos  do^ 
cyrFst,  aer  spissioft  et  inde  urde  subsequiturv  qul 
loier  nos  01  sioltaro  ilUm  posilus»  visom  cjusdem 


•i 
iiobis  auferi ;  sed  anle  iranseai  stella  lila,  ei  appareat 

Hnnanmotnm»  qood  semper  ad  oeessom  leodltv  et  ^  calcai;  et  si  nobis  sit  frigidoSi  ilii  lamen  eat  < 
jiellam  illam  od  ultorioro  socum  delulii,  cumqoe  ^  SiQiinier  eum  duai  vergenies  ad  Aollrom  lo 


pletun|iie  reiro  alveoiy  sed  ante  Apletnr;  cm  Im- 
rum  revcrlitor«  expleiar  relro,  sed  implotor  onie. 
Pr^dcu  Occldonialls  refluxio  ad  Septeotriooom 
verffcos,  r om  joxu  laiera  lems.  laogeos  IfrJcim^ 
ad  noem  ijus  pervooli,  inier  Calpen  et  Afianlaosgoe 
Jerustlem  Medilemiioom  mare  vocator,  dlTorso  os 
diversis  regionibas  nomioa  aecipieos.  Qoalinv  voro 
ascendti  01  deseendot,  sl  quls  seire  desidefot»  el  qom 
nnmina  ei  ouibiis  regiooibus  eonirabai,  Mppam 
inundl  consoiaU  Sed  qoia  fiH^lios  Ulabltor  anlmo, 
oeulis  solijeeto  d^serlpiiooo  (idqood  dioimoi)  sobii- 
ciamus. 

Prsfdicla  Ooeidentolls  relloxioad  Soptowtriooom  so 
vergeno»  ei  Allanie  monle  adjacooie,  voeator  Atlon- 
ticum  niare«  io  qua  ost  Anglio,  oi  vidom  insobs.  Em 
OrienUli  refluxiooo  od  Seoieotrionem  ao  voifeoio 
nascHur  Indieom  maro,  simlliter  In  aliis  refiosliuiiboo 
adAusiruin  se  vergootlbos,  credcodom  esldlvorso 
B  maiia  nasci.  Sed  bme  doacHbi.  nosira  atiestatioooooa 
debueruni,  quia  per  lorridjim  Inieijeetam  siios  illo- 
rom  oobis  incofiiiuis  perseverot.  Et  qata  oostra  oen- 
lontia  est,  ei  illis  reOuiionibns  ventos  oaaci,  do  ortu 
veiitorom  diueramas,  Um  card  ns iiotb  qoam  eoUa- 
leraHom.  Cum  igHnr  (ul  prsdiiimo«>  io  Ucddeoie 
01  fonte  toiius  bomoris  duas  rcAuiiooes^  ooa  od 
Aosirom»  aliera  ad  Seplentriooem  dividanior,  illo 
separaliono  aquai om  raovetur  aor;  sod  sl  Uosos  foe- 
rii  impulsus,  quod  asqoe  ad  noa  Dervenerlt»  fcnoni 
veutom  oul  Zopbyrus  appellatttr.  um  vero  (hiooto> 
les  soa  divisiooe  et  inoto  |oooraui  veniom  qoi  Eo- 
rus  nomioatur.  Gum  vero  Orientalis  et  Oecldeoulio 
ad  Aosinim  vergeotoi  in  modio  aibi  oecorrontv  mo- 
votor  aer«  Atooe  veotoa  SepienirionaliaqoiBoroos 
diciUir»  oui  ideo  frigidus  est»  quis  io  Irigbia  1000 
pritur ;  siGCus  vero,  quia  oobos  do  boe  angulo  lorrrn 
ad  mediom  (ugai ;  esique  inde  ploviosos  joiU  ioeo 
lorridtt  xoo«.  Cum  vero  Irsosit  torridam  louom» 

ealnloa. 


fppareit  qula  ioalio  IveoquamaoloMset  videtiir» 
oUa  siella  pouior. 

Do  comeU  vero,  qnm  in  motatiooe  imperii  appo- 
rtl,  boc  seotinios,  qood  stelbi  noo  est,  qoia  nequo 
do  ioftiia  ost,  oeque  allqais  pianou  ;  quod  vero  de 
loaiis  non  est,  ex  lioe  apparet,  quod  motus  illius 
sentitur.  Plaooia  vero  non  esi,  com  extra  xodiaeum 
sapo  videUir«  nec  moiom  pUneurum  sequitur.  Si 
lierom  sleiia  essei,  lo  aliqoo  bemispbano  OiseU 
Cum  ergo  siellm  ^osdom  bemlspbcrii  appareoi^ 
ondo  isio  quft  ma|ur  vtdelur,  non  apparel?  Non  est 
^o  sulla  sed  igois  joiu  voluoutem  Crcaioris  ac- 
.censua,  ad  aiiqoid  desigooodain. 

Qooniam  do  aere,  ei  bis  qoc  In  aere  coniingniit» 
pro  affeciau  breviute  iransourrimus»  de  aqua  et  sii;i 
c|usdem  direre  incipiamus*  Sapientbi  igtiur  divina 
oibil  posse  vivere  sioe  caloreet  bumore  perciptens» 
lemm  ei  aqoam  frigi4as  esse,  ot  aJiquid  in  cis  vi- 


Sibi  occarronL  Auster  generatur,  qui  otsi  ultra  tor- 
ridam  xonam  frigidos  et  slecas^  01  apod  nos  Boroas» 
qoippe  com  io  frlglda  lona  onator,  qoia  taoMn  per 
lorridam  xonain  Iraoiity  calefiicuis  ad  oos  pervanil 
coiidus»  fugaodoaoo  aou  se  nubos  usouo  ad  angolooi 
Urra  io  qoo  boUumoi,  fooeral  oobis  plttviaa«  oal- 
quo  nobis  ei  aocidooU  calldos  et  boiwdos»  oisi  io 
siia  regl<j|io  frigidus  el  siccus.  Viso  uode  qoaloor 
cardinalos  veoti  orioouu't  vldeomus  uode  siot  ^oaioor 
culiateralos  Si  In  doabus  pnediciis  refluitonibos  ad 
Septeutriooem  vergoiitibost  Boreamqoo  praMlieio 
niodo  goocf  aolibuat  boc  eootingatt  qood  OrieotoJia» 
ei  aliquo  accidf  ote  velocior«  ulM  amdiom  Septen* 
trioois  Occtdenuli  occurrii,  nascitor  vemns  eollato» 
ralis  ioUr  Boream  ei  Zepbyrom.  Si  vero  OccidenuUs 
ultia  niedium.  modo  bmc,  modo  illioc»  sibl  occur- 
raut,  duos  collaUratos  venuu»  generaoi^  onom  ioter 
turum  et  Ausmim,  aHerdm  inier  Eorom  ot  Zepby- 


vere  possety  fontem  toiius  oaioris,  id  esi,  solem,  ut  D  ■'tinu  Sed  qiiia  oculis  sui^icleudo  Oguram ,  minuemuo 

•:.-«  1.:^^  ^.  tit!—  . 1.«. iaboreuit  onam  slmilem  praKcedeoti  facitmoo,   in 

qua  oon  iu  nudio  refloiitmes  sibi  occumni»  01  io 
ilia  cardinales,  ex  bac  collateralos  intelligamas.  Scd 
quia  nofi  in  uiia  flgura  plua  quam  duoa  poiulmoa 


ON|ualiter  bine  ei  illine  terram  caleHicereiy  aoper 
medium  lerra  posuit;  scd  qoio  ei  solo  ealore  nlbil 
vivero  po«sei,  io  uiedio  ejusdem  fSooti  oalorls» 
funum  liumoris  supposoil ,  et  quibos  binc  ot  il* 
liiic  icrra  temperaii^.  Est  ergi^  fons  bomoris  iii 
niedio  tonrid^  xoo»  In  modum  9quinociialis  circali 
terram  circuindans,  verumque  maro  appeliatur;  boc 
vero  mare  cum  ad  Occidentem  .veneril,  duas  reflu- 
lioiies  ibi  agit ;  quaium  uua  ad  Austrum,  altera  ad 
Septenirioneiii  vergit,  laiera  terr«- seqaeoies.  Simi- 
liicr  in  Oriente  facii  duss  ad  proKlieU  se  vergenies ; 
cuin  vero  baec  OcciilentaKs  (jeOoiio,  ei  illa  Orienta« 
iis  ad  Septentrionem  se  vergenles  sibimet  oocorrout « 
cx  repercussione  ingurgitatur  mare  rciro,  fiique  fa- 
mosa  Bccessio  ct  recessio  Oceaai,  qnm  flucius  maris 
dicitur.  Similiter  alia*.  duae  iu  alio  capiu  terr«  sibi 
uccurreutes.  Sunt  aJii  qoi  dicunl  fluctus  maria  cau* 
fxiu  eiBC  tuontes  subdttos  mari,  Cum  enim  usque  ad 


osiendere,  per  simiie  IsUrum  do  aliia  inteillgoiar. 
Qiurt  si  ex  prvdictis  eoniingant  veoii,  eom  qooii* 
dle  rcfluxioues  dividaolur»  stbi  occurronl,  qood  lO'- 
suntur  quoiidiani  fluctos  BMris^  qoaro  qootidio  vooli 
nou  continganiT  Cui  dicimus  quod  otsl  qootidio  eoa» 
littgani,  non  lamen  impetum  faciunt,  quod  oaqoo  od 
nos  pervcniai.  Sspe  vero  contingit  quod  oon  p«* 
umus  venuim  esse,  cum  io  oliis  regionibos  vol  hi 
superioribus  aoris  pariibus  siit  non  taoion  0  Mbis 
seotiuir.  Sunt  umen  qui  dicunt  cavemao  cooaao 
esse  venunim.  Com  ooim  cu  sabiolraol  porM 
aerts  ex  iabilitate»  ana  UtranU«  aiia  niiimr  otire» 
fiU|iie  oooflictus  quo  aer  couunotns  general  voatQSa. 
Indeesty  quod  ^iolia,  qum  cavemosa  ost,  regio  von^ 


im 


ELeMENTORUIf  PHILOSOPHIie  LIB.  IV. 


tm 


lonutt  dicitur.  AHi  diconl  fiimuiii  humidam  ascen* 
denlem  ex  pondeniione  sua  aera  moYere,  ▼enittm* 
ifoe  generare ;  not  tero  el  eeeondnm»  el  primnm, 
ei  lenium,  caosim  esse  tenionmi  dtdmiii. 

Postqusm  de  foole  lotios  bomoris,  el  ono  ?ento- 
mm  docuimos»  onde  tqoa  salsa  sil  doeenmos.  Natn* 
raliter  erto  sapor  aqo»  Insipldus  esit  onde  naiurale 
pbli^ma  insipidom  esl  t  tx  acddenie  lamen  fll 
salsom.  Cojosraiio  lalls  esl :  Gummare«  ol  praedixi* 


nibllari  credendom  esl  aqoas»  sed  dn 
Tcni;  ondo  esl  oood  oo«dam  aqom  ( 
qo«dam  salsm«  Hojos  iNoe  esl  soloUo 


A  viorom,  nfinus  ploffaroro.  Si  ergo  dulcis  aqua  co- 
lando  per  caiaraetts  lerrjd  fll »  sed  aqme  illai  qom 
prcdicio  hofnoris  fonie  exeotil  per  snperfldem 
lerras,  noo  per  caiaracias»  spissa  sonl  el  salsm. 
niarlaque  tocanior. 

El  qooniam  commonis  Aiil  aenlenlia  plillosopho- 
ram«  lerrena  modo  dilOTlo,  modo  exusiione  flniri« 
nnde  nlromqoe  conlintai  fideamus.  Gom  aqua,  iii 
prvdiximns,  fonll  earoris  sll  sopposlu,  ccmUogit 

mns,  lorridaB  xon«  sil  sopposilom,  ex  calore  anissa*     bomorem  naoHsper  crescere»  caloremqtte  ioperare« 

lor;  fliqoe  salsom.  CerUm  nempe  esl  ner  ebollliio*     donoc  ad  id  creveril,  qood»  nollis  iilioribas  deieotns, 

nem  aqoam  iranslre  In  salem.  Sed  dieeC  aliqois :     per  lerraa  se  diiondena»  lerreoa  sobmerfH.  Qui 

Com  hoc  priodpio  sslso  nascanlor  omnes  aqo»,  ei     com  ex  calore  aolis  ei  slcdute  lerra  desiecatos  sit, 

ad  id  reTenanior,  lestante  Salomooe,  qul  mMi  Ad     — ''^-''  ^' " 

h€€  vnde  csnuii  Mqum  reHrimUwr :  neqoe  aoim  an* 

s»  sed  dreolariler  re- 

eonl  dolces, 

o:Gom  lerm 

caTemosa  ail»  aqoa>x  Ubilitaie  soa  soblnlrai,  qom 

per  cataracias  iranslene,  eolnior  el  teooaior.  aal- 

aomqoe  amiiill  saporem,  qn«  ad  terrc  soperndem 

emmncns,  fsntesel  rifolos  dolcls  saporis  gituii. 
Seddepoteia  ondebomofom  babeani.  diasensio 

eni.  Si  enlm  a  camradls  babereni  princlpiom,  Im* 

j^erenlor  el  decorrereol.   Conira  qood  didmus: 

fclsi  a  cauracils  babeani  prindplum«  non  Implemur 

lamen.  Conllngll  enim  caUracUs  ibl  non  Uniri,  sed 

binc  01  imnc  esse^  Unde  nltra  Irandinqea  poid,  sed 

•on  sursom  ebollil.  Ubi  ?ero  esl  fons,  flnildr  cau* 

racu.  Inde  aona  puid  propler  nMsdlodinem  lerrm 

non  falens  nlira  defluere,  cogilor  snperebolllre. 

Soiil  dil  ooi  dicooi  non  ease  ex  cauradls  prlnd- 

^inm  pulei,  sed  ex  sndoribos  terrm.  Com  enlm  lerra 

allqnM  booMiris  coniineai,  ai  perforau  esi,  descen' 

doni  goltm  000«  ad  modum  lodoris  bominis ;  inde 

esi  nqoa  poiei.  fMiis  tero  rideior  et  otroqoe  esse 

caosam  poiei ;  <|ood  enbn  et  eauracUa  dni,  ex  boc 

probeior,  qood  Joxu  flumlna  suilm  reperilor  nqna 

pntd,  ei  qnod  saepe  contingli  ono  poieo  posi  aliemm 

lacio,  aqoam  de  prime  aoicrri.  Qood  tero  ex  sodo- 

ribos  lems  sim,  probamr  quod  lo  dcds  el  editls  lo* 

da  aqon  poid  reperilnr. 
QMod  vero  aqna  poUI  et  fdiib  in  bleme  sll  ca- 

llda»  bi  tfsute  frfgida»  sie  conlingil.  Com  biems 

haiomliierdl  friglda»  ex  frigidiute  pori  terra  coo- 

siringonlor,  nee  poMt  calor  etaporam,  qul,  reroa* 

neo«  inins,  lerram  caldlicll  ei  aquam.  In  aMiaie  vero 

peris  anperfldd  lemBex  calore  apenls,  fumus  etn- 

poraii  minolinrqoe  calor,  inde  aqoi  ab  inios  eram- 

Mos  exil  frigida.  Esl  ergo  aqoa  potd  In  aesute 

irigidisdflaa»  aqua  tem  roniis,  quia  proplnqulor  ca* 

lido  aeri,  mlntts  cai  frigidat  minos  adboe  aqoa  (!«• 


cooiingti  calorem  naolisper  crescerdt  borooremqiio 
soperare,  dooec  ad  id  cm^erii,  qood  per  lerras  dif- 
losos  eas  adurauAuni  qui  dicunl  ex  communi  plane* 
Uram  eietaiione  rd  denresslone  boe  eontlngere.  Si 
eniro  omnes  planeue  simul  eleventar,  plns  soliio  a 
lerm  remoii,  minna  do  bumom  coneumunL  Ondo 
H  humor  crescens  per  lerms  se  difliindii,  fltque  dlln« 
'  ▼iom.  Sed  si  onus,  fd  duo».  rd  ires,  due  alUs  ele- 
motnr«  non  lamen  bnmor  excresciL  Qood  enim  cm- 
ndl  ex  Ipsoram  eleraiione,  deslccatof  ex  aliomm 
propinqoiuie.  Si  vem  omnes  simol  deprinmolor,  ex 
vidttiuie  adumnl  lerr^s,  flique  exusuo,  qula  quo<l 
isil  ex  proplnqoiuu  magts  (adool«  alil  mmoli  ml- 
•nus. 

El  esl  alteodendom  qood  diloTiom  aliod  commu* 
ne,  aliud  parllctilare.  Comroone  tem  contlnnuro  esso 
Nou  potesi,  altod  esxe  potesl,  dcqoe  allemaiim  per- 
enni  tempomlia.  Uiide  qola  lo  leropom  Noe  per  di« 
luviom  fuii  mundi  deslrucUo»  per  exuslionem  mon  • 
dus  iste  flnietur. 

Sed  qmmiaro  In  flne  bofus  mlumlols  de  mari  babitos 
osi  tncuios,  onde  in  primia  aepiem  diebos  lonailo« 
nls  fluciue  illius  decrescani,  ioalils  septem  crescani, 
in  Uriia  septimana  decrescani,  In  quaru  cmscani, 
videaroos.  Coro  ergo  inierluninm  esi,  qnia  toitts 
eplendor  solis  qni  eam  accendii  est  snper  aem«  sob- 
C  diiom  non  polesl  aitenoare  neqoe  bumorem  deslc* 
care ;  esl  ergn  lonc  plenos  flocios.  Sed  com  spleo« 
dor  indpil  deseendere»  accendiior  luna»  desiecalqoo 
aem,  minoiiqoebumorem;  qoaoioque  plusdescen- 
dii  spiofidor,  desiccaior  buomr,  ei  hoc  oaqoo  ad 
seplimom  diem;  septimo  vem  dle  qoia  tou  metlie- 
iste  accensa  eslt  mediante  aem  caleradt  homomm, 
qoi  bolllens  sopiBrdefaior,  el  dc  osque  ad  decimam 
quaruni  diem  cresdi  fludos;  sed  quia  in  lenia 
bebdomada  calor  demna  In  ea  minnliur,  fluclns  ma* 
ris  minomtor;  10  qoaru  tem  qoia  splendom  ascen- 
denU  cdor  deOdlff  spissalor  aer,  bumorque  creadi» 
el  inde  fluciua  asaris  usqoe  ad  norilunlum. 


LIBER  QUARTUS. 


PROOEHIUM 


Soperiorum  ?o!oininuro  aerles  a  prima  eausa  re- 
mro  ona  nsque  ad  lenram  flaxii,  praritnm  aurionr 
non  conlinens,  sed  utiliiati  legeniioro  deserviens, 
aiqoe  Ideo  anirois  f^toliorum  miniis  cedens.  Jani 
enim  lllud  Aposioii  impieium  cfti :  Erit  mm  $anam 
decfrlnmn  non  BMitinebuni,  $e4  nd  Mderia  tne  co- 
o^crM^iml  ikH  maghtros  prurientn  anrikui.  Qum  igi« 
lorstodii  mliqua  llberias  poicsi^  cum  magisiros  di- 
sdpolorom  paipones,  discipulosiiiagiiimram  JudiceSt 
l^emque  loqoendi  et  uceiidi  impoiicntes,  cognosei- 
mns.  In  paucis  enlm  froniem  magisiri,  sed  adulsuiis 
mlloA  01  Toces  perdpies,  el  d  sil  aUquis  qui  ma- 
gisiri  severiuiem  sequaior,  ul  Insanos  a  meretriobua 


]>  scholariom  fogilor,  cmdeils  et  inbomanos  mcalor,Qi 
Jam  Terbis  iTmbedi  possii  otL  Alqoe  Ideo  noili 
coinf s  ex  eo  Unqoam  mancus  exstinclae  eorpos  non 
utde  dexierx.  Unde  ergo  debemntor  dillgi«  fugiontor 
n)Sgislri,recundum  ilUd  Of  idil : 

Per  qoas  nos  pelilis  sappe  lUgaUs  opes. 

Sed  quoniam  probi  esi  animum  ad  pejom  non  fle« 
etem«  seJ  melitNribus  coitfoniiare,  mmoto  animo  a 
pejoribus,  conformaloque  mdioribna»  ad  cstem 
imnacurmmus;  eiquia  in  aliis  elemenils  et  Ofnalu 
illoram  secuntes  compendiiTsatis  diximns,  de  terrs 
el  ejus  omaiu  dlcere  incipiamus. 


iie7 


fi£Difi  VCNERABILIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  IL  -  DUBU  CT  SPVIIIA. 


im 


CATALOGOS  LIBRI  IV. 


De  lerra  AfKcae. 

Da  habiuioribut  t^ius 

De  diversU  aualiiatibiis  i9.rm. 

De  termiDit  Asl»  el  Europ». 

Unde  iu  quibusdain  iNoiiUbus  siDt  perpelny»  oi? et. 

QoasqQaUUtescoiiirabal  terra  ei  d;versi;»  veutis. 

De  inserUs  arborUms. 

Despermato. 

De  temporecoovenieotecoitui. 

De  matrice. 

De  caosa  sterilitaiis. 


Utrom  vlrlle  si)criiia  soltini  ooncepUoui  suriciat. 

De  meostruo. 

UDde  com  aitma^ia  ex  qiio  nata  sont  vadant|bonio  voro 

100. 

Ubi  conciplauir  maseolus,  nbi  femioa. 

De  operatiooilNis. 

Qualiter  puer  pascalor  io  otero. 

De  oativluie. 

Quore  uaU  in  tcpUmo  mcnse  vivanl,  io  ocuvo  noo. 

De  ioraoUa. 

Do  Datorall  virtnte. 

De  spirltoill  fhtute. 

De  iflinaU  v  irtote. 


Unde  ail  IncremeDium. 

De  somno. 

Uude  aomoia. 

De  capiie. 

De  cerebro. 

De  ocolis. 

Qualiier  tIsus  Oat. 

De  conloitiotie. 

De  intuliione. 

De  deloitiooe. 

De  auditu. 

Quid  ait  anlma. 

Qa«  actiones  sinl  aoinw,  qos  iUm  eorporit. 

Quaiiier  aolma  sit  in  compoalUone  bomiuis. 

DevirtoiibositllQs. 

De  lempore  conionetionis  eio^  enm  cerpore. 

Quare  puer  noo  discerBat  ei  intelil^t 

Dejuventute. 

De  senectute. 

De  senio. 

SQualiter  qusrendus  slt  magbter. 
Qualiter  Jiseipolos. 
osB  complexio»  mdos  iloclrlBB ,  qa»  Ms. 
oUordor       " 


INCIPIT  LIBER  QUARTUS. 


^l  ergo  lerro  ctemenlmn  In  medio  mandi  poti- 
tltam,iil^ie  ideo  iofimow,  mundas  nempe  ad  tiroili- 
IttdiDero  ovi  ditpotitut  ett.  Naroque  terra  esi  in  roe> 
dio,  al  meditutliuro  esl  In  ovo;  circi  lianc  esi  oqui, 
-«I  circi  nieditaliium  etl  ilbumen :  circi  quim  esl 
ier,  01  pinuiculus  coiiliiieiit  ilbumeii.  fixtri  vero 
tmttn  concludens  esl  iguis  >d  moduni  lestm  ovi: 
haBC  lerra  In  m^io  mandi  sic  losita,  et  inde  oronii 
recipiens  pondert :  elti  tiituraliier  sil  rri|;ida  citicci  Q 
in  divertit  -piriilius  suis,  ex  iccidente  diversis  con- 
linel  quiliuiet.  Pirt  eniin  illius  lorridae  parii  aerit 
tttbjecu,  ex  ferfore  totis  toiTidi  etl,  et  inbit>iubi* 
4i8 ;  ted  duo  ejusdein  c  piti  diiabus  frigidit  pirtibut 
tubdiu,  frigida  sunl,  el  iubabitabitia ;  part  vero 
ieroperats  ptrU  ierit  tubjecia,  lemperau  ett  el  ha- 
biiibU.t.  Sed  quii»  ul  praedixirout,  diue  pariet  illiut 
•leroperiiae  tunt,du»  in  lerra  suni  tainperatx»  el  hi- 
biliifoiiet  piiientet:  una  cltritoriidaai  zonain^alteri 
allra ;  ted  t|iiaitivit  tlnt  bibitabiies»  unam  Uroen 
Untuin  ab  liominibus  hibiiari  crediuta<,  sed  Urocn 
nec  lotain*  Std  quia  phitosopbi  de  h:4>iiatorlbut 
utriutque  iioii  quia  ibl  tiul,  «cJ  qoii  esae  pottint, 
loquuntu^  de  i  llt  quos  nos  crediiuiis  e^^  |ier  inlcl- 
iecluro  lecUonit  phiUisopbicx  dicamut. 

Vm  ergo  lerro  bibllabilia.  in  qua  sumat,  in  duo 
iliv;dliar.  Curo  eniro  lemperiet  ierit  ex  oroni  ptrie 
•tfrris  tilv-es  oinni  parte  lerrae  quaedim  pars  lenipe* 
fnu  etl  el  bibiubilis;  sed  quoniiui  rffluxionet  n 
Ooeini  liieri  terrae  juxii  qoinliuiein  borizonltt  ^ 
cingont*  in  dne  Uiaai  dividunt.  Cujus  superiorein  m- 
hibiUinas  parUm.  anUpodes  nosirl  inferiurcro  ;  nul- 
los  Uroeii  hOflrtfm  ad  illot«  neque  iltoruin  ad  not 
pervenire  f)Ote-l.  6x  parie  eiiiiii  seplenirionis  fri^ut 
>el  refluilonet  Iransitum  perbibeut,  ex  parie  vero 
orietiiis  et  oecidentis  soiae  rcfiuxioues.  Simililer  alia 
liibiiibitis  in  duo  diTiditur  :  tnpciiut  quurum  obii- 
neni  nottri  inlbei,  ei  inii)iodet  itturutn  inreriiit. 
Sunlergo  lu  iloibus  hibitabilibut  qu»4nor  babilu- 
Uunciy  quiruro  habiutores  itii  cum  atiit  In  quibut* 
dara  lemporibus  cptiveniant,  in  quibu^d.tmdifferunl: 
fit»t  eniro  el  nostri  antipodes  siiiiul  babemus  iesu- 
lein  ei  hieineni,  el  niia  aiiiii  lenipora ;  sed  quando  ha* 
bemus  diero,  el  Hli  n*ctcai,  elecunverso.Sieniinex 
proplnqniuie  ioHsetl  aesias.  ex  leroutione  liieiiit,  ex 
Mif^diocrl  ditunlii  ver  ei  iulumout.  Sigui  vero  nobtt 
irtqnaliter  ci  illit  dituiii,  qaippe  lerrani  tervintui  na- 
mralem  kcuiu  ubcuntia,  in  quocuiiqiic  signo  sil  sol. 


Muiliter  nobit  erit  el  illit.  Idque  efllciei.  Merhoergfi 
habemos  tiroul  anni  diversitiiet,  non  limen  iiniul 
diero  ei  nociem.  Curo  euiro  ex  splendore  tolii  tii 
diet,  ex  urobra  terrae  uox,  umbri  vero  temper  M  in 
parle  spiendori  solis  opposila,  curo  in  infenori  pirto 
terrae  esl  splendor  diei«  iu  tuperiori  nmbra ;  ei  eum 
in  superiori  est  bpleiidor»  in  iuferiori  ett  aaibra. 
Nuila  est  erio  bora  qui  in  itiqa»  parle  lerraB  non  sli 
diet»  el  in  aliqua  nox.  Sed  qoire  $1  not  ei  Ipsi  iirool 
babcamus  ffsuteni  tiroul  hiemcm,  sed  quando  not 
diero,  ei  ipsi  uoclero.  In  tBsuie  vero  dies  iiobls  tooi 
longisslmi,  breves  aulero  noeies^  bibebam  ergo  Ipei 
toi  aetuiediet  brevet  ei  nodet  longit,  quod  coaira 
nituriro  «tUtls  esl.  Conlra  qood  dicimas»  Elsi  not 
habeinus  diero  el  ipsi  noctenit  non  uroen  quim  cli« 
haberous  dieni»  illi  noclem,  Iroo  in  quodtm  lempora 
diet  eti  nobit  el  iliit  cororooniSt  ted  ilteri  In  veo* 
pere,  ilteri  iii  roine.  Cum  eniro  sol  etl  nobit  io  ona. 
idbuc  itiis  esl  in  occata ;  biberousque  roine  ei  ilU 
vcHliere,  ul  circa  primim  noodoro  elt  til  no;i.  Sinl* 
Itter  1n  occisu  postquirotolincipll  nobit  detceiidere» 
et  iocipil  ilt.t  ippirere,  el  lonc  ett  IUis  roane,  ei  oo- 
bi^  vetpere.  Inde  eti  ergo  qaod  bibemas  ei  not  el  illi 
dlet  aH|Uilet  ei  ooctet,  eUi  non  timal.  Slmillier  el 
in  bieroe,  ted  qaaliter  boe  iii,  ioirolt  legentitta  dl- 
tcutiendum  perroililmat.  Not  vero  ei  intbei,  simal 
biberotti  tplendorero,  simul  ambram ;  ted  qutDdo 
tol  esl  nobit  proplnqttut,  illii  eti  remi*ias :  qaiodo 
nos  biberotti  aetuten»  ei  llli  biemem»  ei  e  converio. 
S«d  bic  orllar  qoaetiio  tioiilit  priori»  id  quira  bi 
qtiit  toperiorlbttt  insiractttsieceti«  rii,  lllius  tololio* 
nero  racile  invenieu  Not  veroetiDUpodet  ioibeonm 
neque  eiroul  »suiero  neqae  biewem,  nequedlou 
vel  nociero  babemus.  Anlbeticl  vero  et  tul  amipodes 
sl  habeiil  ut  not  ei  nottri  iiitbel ,  ei  notiri  iuii- 
podet  ul  nos  ei  sui.  El  qaonlim  de  iribut  bibitilio- 
iiibus,  ei  eoram  hibluioriboi  iitit  docutiuot,  4t 
uostra  dicere  incipiamat.  Notln  ergo  bnbilitio  ib 
orieine  ad  occideniein,  i  roeridie  io  teplenlrioneoi 
extenditur.  Quainvl)»  leiuperau  dicitor,  non  aBqaili» 
ler  Uuien  iii  umnibut  i^ait  |Minibat  leiuperau  esl, 
Part  euiin  lurrid^*  xou«propinqiiior  esl  libri,  i£ibio« 
pii  cilidi  ctt  et  stcci^  \icini  irlgldaB,  frigidi  ettel 
liumid»;  orienlalit  vero«  caiida  et  hamlda ;  oce  den- 
talii  frigida  ei  ticci;  «qaaliicr  vero  distint,  »qai« 
li:er  e$l  temperil:i.  Hiijiit  iteniro  lici  tom  porlei 
principilcf,  ksia^  Ktik^  ICaropa :  et  lociplt  Asii  ab 


11» 


ELLllF.NTORi;N  PHILOSOrilliE  LIB.  |V. 


im 


onenie,  ci(endilar(|u6  btenHier  usqiie  a'1  septen- 
frioiiem,  ei  usque  ad  lorndam  xonam,  leniiinuiurqiie 
Tanai  el  Nilo,  mediam  parlfm  liabiiabilis  obMnens. 
Knropa  Yero  ei  Africa  duasalias  obttneiil.Suntaniem 
lermlni  Arric»»  Nilus  ei  parie  orienlis,  a  meridie  tor- 
rida  zona ,  a  septenirione  Mediterraneiim  tnare ,  ab 
ftccideuie  renuxio ,  a  septentrioiie  frigida  zona  hoc 
inodo. 

In  bAC  igiiur  sunt  mon« 
ics,  in  quomm  aumiiiiia- 
libus  soiil  perpeiiia!  nites, 
in  convatlibus  maiimus 
calor.  Sed  qo»re  cum  ea- 
lor  sii  ex  sole  ei  superio- 
ribos,  montes  vero  qui  siint 
illi  propinonlores «  qiiam 
sua  coiivallHs:  q«iare  in 
s«iperioribus  illontm  soni 
nives  ,  in  couTallibus  non?  Conlra  hoc  diciinus 
qnod  in  superioribus  breviier  tetiglrous ,  quod 
qoamf  is  ex  fcole  sil  calor,  qui  idem  esi  caliiim  na- 
lor»,  donee  laroen  buinido,  quod  in  soi  nniuram 
iransmuiei,  sed  comniiaceat,  nibil  catefacere  po- 
lesi :  unde  In  pffardictis  u  ontibus  quia  aer  subiilis  est 
ex  remotiune  a  lerra,  a  Fote  non  poiest  accendi : 
sed  ex  sui  letiUte  bac  et  iliuc  impulsus,  ffigidus 
efHcliur.  In  cont allibus  tero  quia  aer  est  spissus.  ei 
Inde  fertur  Immiibilis,  cito  rn<:enditur  cl  calefil: 
quod  per  banc  similiiudinem  potesl  probari,  qiiia  si 
aer  in  aesiaie  sil  immobilis «  accendiliir  ,  et  esi  fa- 
tidus;  seil  si  ^entot  teniat,  qui  illum  moveat«  fri- 
gidus  sentilur.  Ilic  orilur  qiiaestio :  Si  aer  in  superio- 
r.bus  moniium  esl  ila  siibtitis,  unde  ergo  spis^lur 
in  niibes  et  in  nives?  Nos  vero  dicimus  qiiod  ille  non 
s|.*i  salur,  sed  foinus  buntidus,  qol  ex  conYallibus 
ascentlit^  ex  frigldiiate  soperiorum  spissatur  in  nu- 
bet,  el  conslringilur  lii  nives*  Ucc  eadem  habitabilis 
dhrersU  ventis  exposlta,diT«r8as  contrahit  qualitaie^i. 
81  enim  aliqaa  pars  ejusdem  montibus  opposiiis 
orieuii,  septeniiioni  clausa  sil,  ei  ociidenii,  exposiia 
vero  meridiel«  eal  lalida  ei  sicca :  in  bieme  babiia- 
lioni  bona,  io  arstale  pesMma;  sl  tero  ei^  contrario^ 
in  bieme  mala,  In  «suie  booa :  part  vero  orieniiexpo- 
siia  el  aliis  clausa»  esi  calida  el  bumida,  el  inde 
booa.  K  coiiliario  frigida  ei  sleca»  in  autorono  mj|a, 
10  vere  booa.  Quod  vero  de  partibos  terrae  dicimus» 
probari  poieal  per  feneatraa  domus.  Austriiiae  uam- 
qne  In  aratate  sunl  malae,  in  bieme  bonae;  septentrio* 
nalea  e  contrario,  Indeeraiquoil  antiqui  inter  limina 
ansiratia  eiboreaiia  faclebaot,iiliDaustrali  inhieme, 
in  boreali  aeslaie  discumberent,  Ki  qooniam  de  boc 
elemenlo  el  parlibus  suis  saiis  diximust,  de  herbis  el 
frociibos  arborum  conse<(ucns  est  ot  dicamus:  sed 
quouiam  Macer  et  Dloscorides  ^salis  de  iiils  aperle 
doceiit,  de  illis  lacearous,  onam  aoUm  qoacsiionem 
coin  fcoa  solutione  de  incertls  ponentes,qu8e  lalisesf. 
€om  alterius  sii  Iruncos»  altenoa  sureulua»  causaque 
crescendi  de  terra  per  radicea  et  troiicum  ucendii, 
quomodo  iranseuni  io  natnram  sorcuti,  rami  el  fni- 
ctos?  Ilujus  talis  thX  soluiio:  Kx  lerra  fumuscalidiis 
et  bomidos  ascendil  per  poros  radicis»  secom  atiquid 
lerreae  naiurae  ei  aqueae  subsianllie  trahens,  causam- 
qoe  tivf ndi,  aogmeiitandl  fructosque  conferens.  Hic 
licr  Ironcum  aaceodii,  ironcus  qood  siiae  naiuho  esi 
congruom  retinei«  naiuraliqoe  calore  illod  digerens, 
in  uedullam  iruncom el  cortlcem  irunsmutat:  qiiod 
vero  ad  surcolum  ascendit«  siiniliter  in  sui  naluram 
di|ertt.  Reitai  ergo  ul  de  lerreno  animali  diciimus, 
quod  coin  omne  sit  mortale,  qiioldam  tainen  ratio* 
itale,  qooddam  irrationale.  Sed  qunniam  irralionalia 
biflnita  sunt,  nec  lecilonl  pbilosophorum  muttum 
periineotia,  de  naioris  iilorum,  el  uiide  quxdam  ru- 
uiinenl,  quaedam  non :  quaedam  mugiant,  quae«Uim 
non«  dieere  poslponamus,  el  de  ratio:»ati  ei  uiorKli 
scilieel  lioroine»  quod  digulus  e»l,  disseramus:  quod 
ex  duobus,  bl  esi,  aubna  et  corpore  constat;  prios 
ilA  biuiiauo.  corporc  ^uod  prius  cogiiatioiii  nosM 


A  occurrii,  deinde  de  aniini  et  ejus  virtjiibui  docci- 
mus.  Sed  qnoni  tm  de  compositione  priini  honiinis  el 
feminae,  quatiter  ex  limo  lerrje*  bonio  factus  sit,  iu 
primo  voluniine  docuimus,  de  quoiidiana  bomiuis 
creatione,  formatione,  nativiiaiQ,  aeiatibuii«  ineiobris, 
de  ofOciis  et  utililatibus  ui<^mbrorum  dc»ceamus.  Cuni 
'giiur  es  spermale  conccptio  boiniiiis  fiai.de  ipsoali- 
quid  dicamus. 

Speriiia  Igitur  est  virilc  semcn,  e x  ipsa  subsianiia 
omiiium  meiiibroruin  composiium.  Quod  vero  ex 
subsianiiaoinuium  membr  rum  illiid  sit  composiiom, 
ex  iiocapparet,  qiiod  ottinia  merobra  indc  fonnantur, 
naturaque  esi  ut  siinilia  ex  simllibusnascaoiur.  Aiiiid 
ad  hoc  argumentiim :  qiiod  si  paier  iii  atiquo  mem- 
luro  aliquam  incurabilem  iulirmitalem  obiineal,  ui 
chiragram  vel  podagmm  ,  fiiius  iu  eodein  membro 
eaindein  obiiutbii  iiifirinituiein :  et  quia  de  spermale 
feciinu'  meniionem,  quod  in  matrice  reciiitur  pro 
tempore  convenieate  coitui,  ei  de  maiiice  parurn  di« 

H  c;trous.  A  decimo  quarto  aiino  tenii>us  c.oilus  iucipii. 
Sed  qnare  cuiu  ex  calote  et  huniore  sperma  caosam 
contrahai,  p  icritia  tero  calida  sii  el  bumida,  quare 
in  ca  coitus  non  contingat.  Ciii  dtciuios  qiiod  in  llla 
aeluie  stricti  sunt  pori  ineatus,  buic  ad  b'ic  deser- 
tlentes»  undespernia  exire  non  pote^t:  iu  alii>  ver<t 
aperti  suut,  et  apti  coitui.  lu  senectute  Tcro  et  seiiio 
coitus  vix  contingit  protiier  frigidiiatein.  Post  conife- 
siioiiem  Tcro  anie  sotnnum,  molestuiu  osi,  el  minui- 
tur  lioc  opus.  Minuilur  eniin  calor  nattralis,  qui  ci« 
bum  debel  digerere :  post  sointioni  vero,  quia  cibus 
digestus  est  in  sangiiincm,  tempus  illius  esi.  00.*« 
TeructunplexiobuicopericonYeoiat,  sccunda  parlicola 
qo;eralur. 

Mairix  vero  esl  cisla  seminis  suscepiris,  iniiis  tII- 
losa,  ut  uietius  semen  recipiat,  septem  obUncns  eel- 
lutas,  huniaua  figura  ui  moneta  impressa  suni.  Inde 
est  quod  »t\iiem  nec  tinquain  plures  mulier  uiio  leclo 
parere  poie^t.   lii  quia  ex  inatrice  aliquando  caosai 

Q  slerilititis  couiingil»  de  illa  aliquid  dlcamus*  Gausa 
ergo  sterilitaiis  esi  nimia  sicciias,  niinia  buiuidius» 
niiuius  calor,  nitnium  frigus.  Gum  eiiini  sperma  tx 
lemperata,  id  est  ex  sanguine  cousUt,ui  inde  aliquid 
sit  Ciinslmiie,  cequirit.  AJtj|u:)ndo  nimia  piiiguedo  esi 
Cjusa  qtiare  nihil  concipiaiur,ex  ea  onim  onines  foU 
iiculi  obtniduntur,  ne  semcn  intrare  possit»  Unde 
Vlrgilius  dicit  in  tempore  c<4ius  cquas  macio  esse 
extenuandas,  deinde  sutijungit  Ptiysicatn,  tie  pingaiiNr 
usus  sulcos  ot/limel  inbaerentcs.  Iieiuui  frequeniia 
coiias  e]u^deiu  rei  causa  csi.  Delinitur  enim  malrix 
intus  ad  moduiuque  niarmoris  juncli,  nihil  poiesl  re* 
tinere.  Si  vero  iii  mnliere  nuila  sit  causa  sleriliu- 
lis,  Teniaique  sperma  geiiitorae  conven.ens  iu.matri* 
cem,  cinudiiur  siatim  mairix,  iia  ul  dicat  llippocratea 
quod  rieceiiaui  acusposset  jungi,facu  est  conceptio. 
Ideo  conveniens  geniiura?  dixiiuus,  quia  si  minosaii 
fri^ldum,  vel  caiidutu,  vel  slccuro,  tcI  hiimidum, 
non  est  apturo  geniturae.  Sed  quaeritur  si  soloai- 

H  spernia  sit  uiile  siDon  inullebri  ac  geuitur»  solficiai. 

^  Dicuiil  quidain  illiid  soluiu  suffioeie,  cujos  roi  haee 
est  proliatio,  quod  sa'pe  boino  aliqiiis  cum  aliqu» 
noleute  concumbit,  eaque  flente  aliquandu  gignit,  ubl 
nultum  semen  mulieris  potesi  esse.  Non  esienlot 
sitie  Tubint:ite  semiuis  emissio^  Nos  Tcro  diciiuas 
etiam  muliebre  in  conceptione  esse,  quod  per  infir- 
miutein  quam  puer  conirahii  in  s iniili  iiieuibro  a 
inatre  prolMiri  poiesl.  Quod  vero  dicunt  alitpia  no- 
lenie  poerum  coiicipi,  dicimua  quod  si  .bi  princjpio 
displicet,  In  fine  Umen  ex  carnis  concupiscentialls 
fcagiliiale  pUcel.  Sed  quU  facu  conceptione  ineo- 
siraiim  eessare  solel,  unde  conilngai,  et  quarc  lune 
cesset.  edlsseramas.  Gum  mulier  omnis  calidisaima 
naturaltter  sil,  frigidior  fcigidissimo  viro,  ( iburo  ooo 
beiie  potest  digerere,  reinanenl  supcrfluitates  qaaa 
per  siiigulos  inenses  purganiur,  mensiruumque  indo 
Tocatur :  conceplione  T^ro  facu  geminator  calor  tx 
feiti.  t^nde  niellus  cibiia  digeritur,  nec  untae  soper- 
f|uita|tes  orluniur.  lierumquia  ex  saoguiue  mairia 


fm 


BEDiB  VENERABILIS  OPP.  PARS  L  8BCT.  U.  —  DUBIA  ET  SPCRIA 


im 


niiirilar  feiai«  non  indiget  pargatione.  Indo  esi  qood  A 
QRleni  iNimalia  ei  qno  natn  toni  gr»dinnt«rt  boroo 
non  gnditur*  q<iii  ex  siHigoine  mentiruato  in  otoro 
nttiritor*  Sed  nnde  mtilieret  pott  f  oneeptionem  Ibr- 
ventioret  tnnt  llbldlne,  brata  vero  animilia  ab  oo 
cetunt.  Unde  enm  mvlteiet  snnt  ffifidioret  virii, 
Inxnriotioret  tanien  illit  tont.  Unde  pott  coitnin  lo» 
protl  mnHer  non  lcdntnr,  tntfcedent  «ero  Yir  lepro- 
tot  effteittor,  dieere  proposuimut,  ne  eofda  religi<i- 
torom  ti  rortebocopoa  notimm  in  manus  aeceperint, 
dla  loqoendo  de  tali  re  oirendamo9«  omiitimnt.  Sper- 
raate  Igitnr  in  mairlro  locaio,  oreqneclanso.ejusoem 
fl  in  dextera  porte  maneat«  quia  bepar  ett  in  dextera 
parlo  matrici  ridnom,  mrliori  a  caiido  languino  nu- 
irltnr  fetnt,  ntatcolatqno  efScitur ;  tl  aniem  in  nU 
hlstray  qo»  a  fonte  caloria  ett  remota,  id  eat  ab 
opato,  eti  fcniina  Si  vero  non  bcno  in  tinistra,  ted 
nllqoantalom  Tortntdexteram  mulior.  eat  ?irllis.Ciim 
Igiinr  in  nna  praedieUntm  trium  partlum  semeo  etl 
locaUiB,  Indpil  tirtini  diteiilfa  operari*  qua  calela-  g 
ciendo  a  ealoro  matrit  iliiid  tpittat,  aed  ex  tlcckUito 
IblllcohNi  Imri  to  eontinenlem  eoneepiom  creit,  no 
illqaaiinperllnitatet  IHI  to  commitcentot  illom  eor- 
rompont  lllc  rolKenlnt  enm  pnero  cretdl  oi  orliar. 
Soptlmo  dle  concepins,  ni  nt&n  Macrobinti  foiia 
•ansuinli  in  toperOele  rollicnU  Indplnni  ipptrerit 
lortla  teptimana  ad  Iptom  coneoptionit  bnmorem  do« 
mergnnl,  qnaru  in  qnadam  Kqnlda  tolidltilo,  vdnl 
inior  camem  oi  tnngnlnem,  coognlatar;  quloii  ti 
puer  topiimo  moiite  nnsd  debeai,  ain  anlem  In  nonn 
aeptiniana  indpil  Tirtnt  fbrmailva,  cujnt  etl  ofllclom 
bumanam  iguram  eonferro ;  banc  aeqnilor  yirtat  nt* 
iimilalin,  cnjut  osi  offlc  am«  qood  rrigldum  ei  tie- 
cum  etl«  \^  Irlgida  et  ticci  momlim  mutire»  nttnnl 
ossn;  quod  frigldum  et  bomldiiro  In  pblegwitlea,  nl 
ctt  pulmo;qood  esl  cilidom  ei  8lccam,in  cholerici, 
nt  eor ;  qood  calidom  ei  bnmldum  In  sanguinea,  oi 
etl  bepar.  Deinde  aGqultur  Tlrlut  concafatlva :  hajua 
osl  mions  eoneafaro,  nares  perforare,  etc,  Formatis  n 
vero  membrit,  ittimiliib  et  concifitit«lndpit  fomnt 
bnmidnt  per  ? enu  el  irteriit  disenrrore,  motnmqno 
01  f  itom  conlbm.  Hicmoins  sepioigetimo  die  i  con« 
eepiu  indpil,  d  poer  topilmo  mente  ntid  dobeil:tl 
In  nono,  nonigetimo.  Sod  qoii  omnii  qnaa  lempom- 
iiter  f ifoni,  Indlgont  cibo  illqao,  oeqnllnr  nltlmo  pn« 
scuitifi,  qtt.1t  ntqno  id  moriem  extendilor.  Sodqom- 
ntorqttomodo  poor  In  nlero  pntcitttr.  Dteimniqnod 
qoidom  nerfl  qul  In  umbillco  ennt .  Hlitriei  eoojon- 
gnntnr,  per  qnot  pnro  tangnlno  ab  bepite  milrlt  de- 
ieendenle  nntriior  pner,  ei  oroidi.  UiMle  qabi  dlgo- 
iiom  rodpil,  non  Indlgei  egettioeo  topei  lloititlt.  Hit 
pmdictii  fiftntet  toqniinr  nitifitit»  cniits  dno  ter« 
minl  ioni  sopiimat  mensit  ei  nooot.  Quicritur  enr 
inteteniUnttm  mentem  pnor  nitut  f  ifcro  non  poleti, 
01  enr  In  teptimo  mente  nitut  flfat»  In  ocUfo  non. 
Dicnnllnde  pbytldqnodanteaeptlmnm  mentemnon 
etl  In  pooro  lanina  motot,  quod  d  naseeretar,  f  if  oro 
poiset.  In  teplimo  eti  motat  f ile  tundeot,  wido  «^ 
poer  io  mofent,  d  dobiloi  nerf oi,  qdboi  miirid  ^ 
conjunfitnr  baboat,  frangeot  llloi  natdlor  fllm  ido- 
neut.  In  oeUfomenso  moin  tepiimi  dobllluins,  tl 
Mtelinr,  f If oro  non  poteei,  dODoe  rofecios»  ot  in  pono 
nonl  Indpll  mof  eri,  rompontqno  nerfoo  idoooot  ?lui 
nnscitar:  clooli  In  Cilldootbomnlo  nuiritoiea»  nn- 
iceot  ei  id  ditsimile  prodiontt  conlnrieuiem  tooUL 
f ocemquoalttlitlonitomittit^ot  IdoopriambominbfOK 
Oildolorlt.  Aoitlf  Hiteforotttqneid  toplfawm  innnm 
eti  inliniii,  qnii  in  quidim  pnrie  illlot  fbri  non  po? 
letl;  In  iluri  fcro,  ti  loqnitor.imperfocto  loqttltor.  In 
bac  suu  tentnm  bibero  potcil,  hiilonom  umeo  iiquo 
inidlectttm,  noo.  De  tooto  igiittr  illqnlddieamttt.  I)e 
riliooo  foro  iiquo  Intdloctu  qoilHer  In  uli  «ute 
bibero  noo  pofttuni,  quii  tunt  de  firuiybni,  ddndo 
loqoendo  do  inimt  otleodemut ;  ei  quii  cx  animali 
f  iriutet  qoam  pr«ccdii  naturaiit  el  tpiriuiit  tontut, 
babet  princi|iiuni«  de  istlt  f  irtnUbiit»  a  iiaiurali,  quae 
prior  etl,  incboandisallqnld  prjdibemos.  Cnm  Igiiur 


homo  ox  quauior  contfel  demontli,  ox  eokre  oi  Im-, 
midiuu  t  eonilngii  fnmum  bumidum  oitd  ol  enll- 
dnm,  qul  diffuiui  per  membm.  mofooo  iUn»  irinnai 
digeaiiooom  openilur«  firtntqno  nolumlia  foeotnr* 
Ei  quii  do  tribnt  digotlionibiit  rocu  etl  meniio«  in- 
qnirimui  quid  iU  ol  ubi  tii,  oi  qoililor  Ibt  dlgotiio. 
Digetilo  itilor  etl  iUeojui  rd  por  obolUiionem  focu 
mnuiio.  Priou  f oro  digot'40  llt  lo  ttomtcbo,  tocandn 
lo  bepite.  lertii  lo  onmlbut  membrit.  Kigo  do  primn 
primum  dicimttt.  Cum  bttminnm  corput  incremenio 
indigeit  In  qnadam  «UU,  in  omnl  foro  reauoniiooe,^ 
qiiippe  ioteriori  et  exieriore  eoloro  rd  rrigorodefo- 
stantibttt,  necette  foii  cibnm  oi  poium  •  ox  qoibuo 
essel  nntriUo  el  iucrementom,  tubinlriro.  Sed  qiiln 
cibtts  groiStts  oti,  necetto  loil  ut,  priutquam  iniraroi 
tiomichttm »  lenuls  ei  dcUcniot  reddoreinr*  Ad  boc 
enim  dentet  namii  tunl,  noti  ex  pblegmnlo  por  gin- 
gifat  detcendenie,  ex  frigidiuu  tplssiio  ol  dumin, 
ut  cibum  conUnnt.  Lingnn  foro  ut  od  modum  mnout 
molendioaru  illum  foruit  d  snb  denios  redoeai ; 
quai a^  boc  tpongiota ett,  uidbianecnm  mripinna 
iiporem  dltceniiU  Fii  ergo  moln  qoidim  itiioi  ooo»* 
minuliooit  compimtlo :  dbut  foro  iic  prmpomtni 
cum  poto  permtophagum  in  ttomiebom^  per 
cnjfi  impliut  ott  Oi, " 


quitnr,  ei  in  tpodom  pUaoMi  tmninmutor,  ol  hmo 
Oii  primo  digo^iio.  Do  itomicho  f  ero  utrom  dl  cn« 
lidm  noturji,  oilquasdo.  Alunl  quidnm:  Opoitoc 
quod  cilhte  aU  niurm,  nUior  onim  dbum  non  poo- 
tei  eontoqoem;  enm  orgo  dbnm  ooqunioi  tmnmmi* 
tet«  Cilidot  OiL  Noo  fom  didmoi  aiomnehom  frigi- 
dam  osio  nMumlUor »  cnUdum  neeidealditer.  Im 
enlm  nerf nsm  natorm,  ui  quando  nimia  tottio  honao 
comedJltOXUnditor;  qunndo  minoi,  eontmhoiur. 
Iterum  nooetso  rttil,  qttod  ottel  nerfomi  naturm^no, 
com  iliquid  dorum  noc  fommatiicitom  cocipcrm « 
Ittdereittr.  Com  igitor  omno  norfotom  frigidA  di 
naturm,  «rgo  ei  aiumndMii;  ted  m  mdini  obum  m* 
Uoeii«  d  biooeo  docoquiiur,  inlnt  Oii  fiOoiua;  qunm. 
fia  umon  oiittmUier  iil  UiMm,  ex  ioeidinio  tnmna 
Cdeit.  inopjMlliu  etl  onbnhepoU,  lu  qnod  Ibm  Mnn 
ib  00  inelttdilur.  it  doxtem  f  om  poru  ejuidom  oti 
rdtOxdnitimonr.qumenUditunloisicci,  oilndo 
flt  oilMlai  ilomicbot»  m  Igno  tupfoyto  eo(piiiur 
cibut.SiorfopromriotoUmoiloqor,  in  tioBUCho, 
non  i  itomncho.  dhnm  diconuii  coqoi,  Cibnt  Igitnr 
dc  bi  modnm  ptiiiwi  muuuu  porbrforioi  tomoon. 
qood  poru  dialor,  osiooi  iolmi  doodedmmn  inlo. 
iiium,  iie  dl^Um,  mmd  qoimiuum  doededm  ^ 
lorum.  qonloi  tuni  digiti  ^usdom.  io  onoquoquoo&> 
unei.  Rdleio  tom  io  en  qoodt^otniinfiifoi  nuiri* 
lorai  oa  eoof  onioni,  tmntii  in  nUnd,  quod  Jqiunum 
dioitur»  OQod  nihUlndn  reUaoi.  Hoio j^uno funm 
qumdomnbhepoUfenienteipiOioeoi^iuilgunl,  per 
quat  quodUquidioi  oit  Uiodl  In  biAmn  hopoUi,mo- 
tenaoAt  qaii ioecttm  mUittm  didm;  qnod  fom  fo« 
culonittm  etl in  loniiioduiem,  idoa,  inieteiimB 
dcioendm  01  primm  tttnorto&iiei  digntiiooii.  ittml 
toro  Uqnklum  qood  in  mimn  hopolit  imndl,  cnlora 
qioidom  digeriinr :  quod  qiia  lo  eo  cnUdum  01  de- 
—  Oii^^lmodi  lo  cholemm,  mnor  quiidim  tonao 

MCOtliOdOt 


odditnm  MUtimoioditiiur,  oil ^- 

ierm.  Indn  qnmdim  pam  nd  eonfanondim  flm  ippo- 
tfllfnm  in  timnncbom  tmodl.  Q«id  f cm  frigidomoi 
decom  ott  m  mdindioliain  imntii,  01  od  tplonom 
iodom  mdincholim  doicendlt;  tod  qomdtm  pom  nd 
ilomichum  iacendil,  id  f im  mientlfnm  eonldnnn- 
l!im.  Qttod  frigidom  et  bumidam  U^blogma  muu« 
tor,  et  ad  pulmoiiem  tedem  phlegmiUi  irintil,  qnn- 
dtm  paHe  oxpuldfa  f i  io  atomacbum  tmnsmJaan ; 
quod  foro  caUdum  et  bumblttm  in  mngdnom  for- 
fiom  remanel  bi  bepale,  qnm  iedet  eti  iiagnlnii. 
In  bepiU  orgo  qoatttor  gignnotnr  bamorei  proprtni 
tedet  babitaniot.  Cbolom  Id,  moUnchoUa  tpleiiom. 
taogaU  bepar,  pbiegma  polmimem;  qonmfit  dimnt 
quidam  pblegma  pfopriam  sodem  iton  baboro,  oed 
cum  sanguino,  ot  molios  poatii  per  mcmbm  dboi» 


1175 


CLBMENTORUII  PDILOSOFNIifL  UB.  IT. 


1174 


rcre»  fftaianm ,  M  Ikbc  eM  Mc«jDtft  dige^tk».  QModl  A  mU  ad  noem  vdttiniBU  leoJiauu»  illo  prieUrniiMir. 


itii  tfiperflttum  esi,  per  ilim  Tenam,  qaje  spleni  ad 
acet«  nd  renes  deseendil ;  qtto^  ibi  liqaidttm  eBi,  ad 
ttti  Ottlrfmeiilttm  feiioeniet ,  reliquum  per  orilidee 
poree  ad  Te^ic^im  trensmiiMiiiL  Idem  per  ?irile 
membrttoi  exieoff ,  urio*  dieilttr,  et  6|ec  ett  snper- 
(Ittlus  f efttiida  diRestiools ;  »ed  quia  pueri  hsbeol 
poros  uriUdes  Orieies,  i|tt<id  ibi  spissum  est,  in  lapi- 
^eem.iransit  snbstaoiiam.  |n  atiis  ?ero  daiibus  «nia 
porl  apertj  sbbi,  non  geoerator  Ibi  lapis »  sed  circa 
reoes.  Erco  pneris  nascitor  lapis  iii  eollo  ve»i4*j», 
fettibos  eicca  leues.  Saogoine  vero  pr«dicio  modo 
ffi  beptte  geoerato,  per  Teoas  ad  omnla  iransit  mem* 
bra,  ralore  quorum  digestus,  la  eorum^aiiHiliiu- 
iiiiiefli  iffaosU;  superfluitas  rero  pariim  per  sudorem 
eslt,  alia  tero  pars  ad  bepar  reveHiittr,  ibi  deeocm 
r«m  uffioa  eilt  dOHceodena.  sedimenqtto  ?ocatttr;  sed 
y  iii  fuado  sli  ttrln«,  dieitttr  bTposiasis;  si  in  medio. 


eneanim ;  si  in  summo. 


itur  uTp< 
nepbiie. 


Sed  qttid  siguiOcau 


ad  splenis  Tirtulear  Iranseafnus.  Prvdictus  igiiiiT 
fttmus  per  diTma  foramioa  iran<ettndo,  subUlior  ad 
cor  Teniens,  attrabendttm  aera  illad  d:iatat«  ui  inie  • 
rior  ealor  temperetur;  ad  eipeiiendas  vero  super- 
flttliaiea,  Idem  eonstringit ,  ei  tttoe  didlor  spiriialis 
Ttrtus,  eal  arteri»  deserviunt.  Sed  ad  animalem  Tir- 
tniem  Teoiamtts.  PrsdieUis  ergo  fomus  per  nervos 
afcendens*  colando  effleiittr  ila  Sttblilis,  quoil  perre- 
uiens  ad  cerebrttm  spbriUis  dieilur ;  deseendeits  per 
dlTersa  loatrumeoia,  dlversas  animales  viriutes  ope- 
r.iinr,  ul  ostendemua.  Quaeque  a  cerebro  proJcttut, 
de  iftsoante  dicanHis;  deinde  qnalitor  seiisiis  inde 
prodeani ,  el  qaoniam  iii  capile  coiitiuetur «  de  illo 
eiordiamar. 

Capttt  esl  qtt«dam  spbaerica  subsianlia  •  qu»  in 
dttobtts  digilis  anie  el  retro  est  eipress».  Rtituiida , 
at  melitts  m  ea  cerdirum  moTeatur,  el  ne  superflui- 
tama  in  angolis  sibi  remaneutes  illnd  corrampant. 


«I  iii  diTersln  locis  eiistens ,  q>iid  qttando  est  eouti-  g  Ante  ei  reiro  eipressa  per  nerTos  iiide  procodetiii'fl« 


Atttt»,  qoaodo  diTttlsttm »  qttid  ei  sub^taiitla  et  ca 
lore,  dlcere  mm  esl  nostrom.  Sl  quls  Tero  boc  sdre 
dosideral^Galeottm,  de  «riois,  legat.  Hujos  Iterttm 
Qslttralis  Tirlttiia  esl  aogmeutttm  conrerre,  qood 
eontiogil  ei  httmore  ei  calore.  Qvod  enim  aliquando 
asc«ndll,  est  catoris ;  qood  Toro  sptssator,  bumoris. 
SedUlemil:  Sl  eicalldo  iri  knmldoesl  lacremen- 
10«,  ttttde  cboleriei  et  melancboliel,  qoorum  alteri 
fHgldl  Sttnt  ei  sieci,  ei  aherl  calidi  a  sicel  •  Unliiro 
cnssettni  ?  Nos  Toro  dlcimoi  ottllttm  esse  bominem 
ifttl  ealidus  nmi  ailiet  humidus «  sed  tamen  quidam 
pltts,  qttidam  miutts.  Verbi  gr^ila,  bomo  namraliter 
esl  calidtts  el  bumidus,  el  in  qttaiuor  qnalliates  tem- 
peraitts;  sed  qoLi  corruiupitiir  natura,  contingit 
IUas  in  aliquo  iatendi  et  remitii ;  si  Tcro  in  sliqtto 
iotendator  ca*or ,  rl  remittatur  bumidius ,  diciittr 
cbolerictts,  id  esl,  caltdns  el  siccos,  noo  tamen  est 
siao  bumiditate*  Si  Toro  in  aliquo  Iniensus  sjl  bu- 


qiiorom  pnores  sensos  operantor,  potiteriores  vero 
motom  corporis  Tolttoiarittm.  lo  fjus  exteriori  parte 
es  cranoncttlis pellicul« adiiaerenl capilli» ei ei fiiro» 
asceadente,  et  per  porose&ettnte  nati..Funius  meniui 
llle  eilenii  ei  Trlgidiiate  sieci  aeri^  constriugitur,  el 
lii  oorpttlenuin  subsiauiiam  traiisil.  Alio  vero  (umo 
eieoate  iinpellitttr  sursum ,  ei  sio  cresruut  capilli. 
Sed  qtiia  aaiur.ile  est  ponderum  desceiidcre,  ciirvan- 
Cur  el  desceudunl.  Uude  qula  nulli  oeiaii  desani  stt* 
perflttiiaiesy  neque  alicui  capillonKii  deesi  iucreinen* 
lom«  ne  ine  unguimn.  quia  ex  siiperfluiuiibus  cordis, 
perdigltorttm  sttmmiutes  exettnlibus,  a  rrigidiute 
dttrati  flttul.  Sed  idli  barbai  ei  pecloris  cuidani  aeUli 
desunt,  barb»  vero  feioiiieo  se^ui.  Cum  enim  barba 
ei  ealore  babeat  eiistere  in  bomino,  propter  geini« 
num  calurem  cordis  ei  testiculoruro  itoiesi  esse.  In 
muliere  vero  propter  frigidiuiem  es<e  non  potest « 
ntsl  sit  aliqua  prmier  naiaram  calida.  Eadem  ratione 


inor«  el  reoiissos  calor,  dicilur  phlegroaiicos ;  si  p  noa  est  barba  in  spsdtmibus.  la  pueritla  vero  ess4 


aolem  Iniensa  sit  sicdus ,  reroisaos  calor,  diciinr 
me*ancbolicus ;  si  vero  «qaalitor  lasunl,  dleilur 
aanguinetts.  Sunt  ergo  onmes  aaittraliter  calidi  el 
humidi,  sed  propter  diTersas  qoaliuies^  iotensas  el 
remissat,  incipiaut  inter  se,  el  nomco  coaiRirli  re- 
mi^^  la  oaiul  ergo  complexioae  potesi  bomo  cre- 
seere,  plus  lamcn  in  una,  roluas  la  alla  ;  in  quadam 
fo  longum ,  in  qiiadam  In  latoau  Cholerlel  nainque 
graciles  et  iongi  suat :  longi  ei  calore ,  cojtts  esi 
asceodera,  graeiles  ei  sieeitaie.  Saogttinel  Tero  loagl 
propter  e^lorero,  pingoes  propter  bamidluiem; 
phlef  nsaiiel  Tero  propter  frigidiutem  parvl,  propier 
httmidliaiem  piagaes.  MelanchoKci  Tcro  propier  ItU 
gidiiatem  parri ,  propter  sicciuiem  graciles.  Saepe 
laroea  aaivrales  propriekUcs  ex  accideote  Tariaoior. 
Man  choler  cl  et  roelaoi  holiii  ex  oiio  vel  comesiione 
soni pingiies,  sangoinei  et  phlegmattci  ei  abstnen- 
lia  etlabore  graciles.  Quod  vero  s:inguinei  ei  phle- 


non  poiest  propier  strietiutem  porontiii ;  ei  qooniaui 
ei  ftimo  ascendenU  fittnt  espilli,  jttiu  compiexion^^s 
uniuscujustine  diversi  coutrabuntttr  colores.  Oe  qui- 
bos  quia  in  pbjfsica  satis  dicitur,  ad  cstera  iransea- 
ni|is.  Subcranio  doae  sunl  pellleulae  mhiem  dictaB« 
qiiarum  prior  cerebro  durlor  est,  doraqtto  ouler  di* 
citur.  Quoe  propinquior  vero  cerebro,  ne  la^dai  IpsttiNp 
lenulor  est,  diciturqae  pia  roater.  Siib  Isiis  est  eero- 
bram,  eigtts  Ulb  a  CousUnlino  dicitttr  deflnilio :  GO' 
rebrnn  esi  llquida  et  alba  sobsUatia,  sine  ssngttiae. 
De  otto  quftrliur  an  sit  fricidttm  an  calidttia«  Dicimus 
qttod  natoraliler  est  rrigidam»  ne  eoatinoo  niottt  de* 
aiccetttr.  Hujus  in  capiie  ires  sunl  celluU:  In  j^ora, 
in  medio,  In  ptippe.  Prima  Tero  cellula  e«t  calida  ei 
sieca,  dlciturque  pbanutstica .  id  esl,  Tisualis ,  quia 
io  ea  est  Tis  Tldeiidi  et  iutelligeadi.  IIm  calida  ei 
sicca  esl*  tti  f<»rmas  renim  el  colores  aitrahai.  Media 
Toro  dicitor  logistica.  Id  est ,  rationalis,  quia  in  ea 


gaaaiici,  eic.,*prv.ter  naiuram  breves  suui,  ex  parvi-  ^  esl  vls  dUeernendi.  Qpod  euim  iibaiita&tica  ailrabii, 

ituriilii)  ^  ad  hane  transit,  ibique' anlma  discernii,  e$^ique  ealida 


Ute  mairicis  vel  epermatis  cf^niingit.  Ibec  naturiilis 
TirlQs  habet  qttaedim  |>riacipalia  niemUra ,  quxdain 
deaervientia  el  adittvaiitia  ,  qnacdaiu  alterum,  qtt;e- 
daro  netttrttro.  Sed  qoia  boc  a  pbysico,  In  Isagojjis , 
salis  dictttro  est,  illo  postposito,  ad  somuom,  qui  ad 
iialuralem  virittUro  pertiuet,  iranseamus. 

Somutts  est  qoles  animalittm  Tirtutam,  com  inlcn- 
lione  natarallum.  Contingit  auiem  sic.  Fuino  biimido 
ad  saperiora  ascendeule  Implentur  nervi ,  quibus 
animalls  vlrlus  solel  descendere.  Desinii  crffo  animal 
Tidere,  aadire,eie.,  donec  naiurali  calore  illo  desic- 
calo  •  nataralls  splrltus  incipiai  desceiidere ,  el  ad 
aliqiiid  sensum  aniroalis  ei(  iiari.  Somnia  vero  ei 
reliquHs  coa iiaiionum,  ei  cibo,  ei  poiu,  ei  lempore, 
ex  compleiione ,  cx  jacendi  qualitaU «  habeni  exi- 
siere ,  et  hcc  nihii  significanl.  Alia  ex  ministerio 
angelorum,  alla  ex  mundi  eaiisa  et  libertate  animae, 
miorum  omniuio  proUtiones  in  p:ompia  h;ibemus. 
eed  qooniam  huc  uostro  prooosilo  wuliom  non  aui* 


ei  bumida,  ul  melius  disccmcn  lo  proprieiaiibus  re< 
rum  se  conformel.  Teriia  vero  memorialis  dicitor, 
quia  m  ea  ent  vis  reilnendi  memoriam.  Quod  euini 
in  logislica  cella  discretum  e<t,  tran^it  ad  memoria- 
lem  per  qttoddam  foramen ,  quod  claudit  qutdaui 
pann;culus,  donec  aperialtir,  qtiaotlo  nlifiuid  iradere 
meiimrlse  vel  ad  memoriam  volumus  rtfducere.  lai» 
est  frigida  et  sicca,  ot  melius  reiiueal,  frigidi  eiiiiii 
ei  stcci  est  constri*  gere.  Sed  dieent :  Qiiouiodo  boc 
unqnam  potait  probari?  Dieimus:  Per  vulttera  In  iliis 
partibtts  accepta.  Cum^eiiini  aliquis  esset  bona  me- 
moris,  r.itioiiis  ei  inielligentix ,  videruut  physici 
qiiod  .iccepto  vulnerc  in  »llqua  illarum  ceflttlaftfm, 
vim  illitts  araiiiebai ,  Tires  aiiarmn  retittens.  linde 
Solinus,  in  Po!ybistoriis,  narrnt  de  qoodam  qui,  acr 
cepto  vulnere  iu  occipitio ,  ad  tantain  deveitit  igno* 
raiiliam,  quod  nesciebat  se  babuisse  iioincu.  li^ge 
mcrlio  antiqsii  dlxerunt  ia  capite  sedem  esss  sapieu" 


1175 


DEDJ;  VENERABILIS  OPP.  PARS  I.  SECT.  H.  -  OUBI.V  ET  SPURIA. 


Mt 


ii.T.  Iii  eapite  cnim  liabenl  sedem  qux  faciunt  liomi-  A  ceperii»  exieni»  prlmim  parlen  aeris  qnaiB  reperil , 


nciii  ss|ilcntem,  scilifet,  intellectos,  ratio«  memoria. 
Ab  lioc  ceiehro  prodeunt  nervi  ad  oculos*  per  qnos 
aiiliiialis  spiiitus  esiens  visiim  operatur,  ut  oslendi* 
luus.  Sed  prius  do  substaiitia  i>culoruin  aliquid  »iica- 
inus.  Oculus  igitur  est  qnvdam  orbxnlata  el  clara 
sulisiantia,  sed  in  superffcle  aliqMantuluui  plana,  ex 
irilius  liumorlbus  et  srptem  tuuicis  eoosuns.  Orbi- 
f ulaia  est,  ut  bqc  et  itric  ferti  possii.  In  superacic 
plana,  ut  melius  formas  renim  lo  se  possit  reclpere* 
Lucens,  ex  homoribus  eonslans,  ol  a  vlsuali  spirlio 
possit  peiietrari.  Ex  timicis  sep^em.  nt  soperfluiiaies 
espc!lat,  ne  illum  Ixdant.  Sed  sl  quls  nomen  bomo- 
ruiii  et  tunicarum  dispositionei  seire  desiderat,  Ga« 
lenum  legat.  Duos  vero  ocolos  constitnit  natura,  ut 
si  unus  laederelur,  alter  remaneret.  Deiiide  de  f iso 
dicanios.  Cum  igitur  aoimalis  spiritus*  per  ner? os  a 
cerebro  prodeuntes ,  et  ad  ocolos  osqoe  per? eoer ii» 
exiens  sl  aliquem  exieriorem  splendorem »  vel  solis. 


simill  ioformat  roruiay  et  illa  atiam «  donec  od  Mres 
perfeniatur  ad  modum  tympani  siccl  ei  coneaTi;  eui 
resonauti  exciiatur  ille  splriius  aiiimalis,  dcKeo* 
den8(|ue ad  atirei  per quisdam  iiervos ,  informat sa 
simili  r«>rma«  »itqne  inroruiatus  ad  Ifigisiicam  cellam 
rcYertens ,  audiium  operaiur.  <^imtllter  alii  sensoe 
fiunt  eodem  auimali  spiritu  ad  illorum  InstroaMnia, 
per  nert os  a  cerebro  dcscendente.  Ilis  itaque  per- 
eeptis,  de  aoima  et  ejos  virtutibus  teapus  est  dlo- 
aerere. 

Aoima  est  qoidim  spiriios  eoiiianctot  eorpmrlr 
IdotieitJtem  disi^eriiendi  et  iutelligendi  eoorerens. 
Quod  enim  ex  auimi  «ii  discernere  et  intelligere,  aic 
prohiuir:  quiNl  creseeiite  eura  eorporis,  orioolor 
ilUe  viriuies ;  decre^eeiite  ilta  et  cres<'eote  eora  aod* 
mc,  crescont  illjc.  Si  euim  ex  naiora  corporis  essent» 
creseeote  cora  corporis  crescercnu  Aogomiata  mm^ 
que  cora,  augmeoiatur  effdcio<.  Iterom  eom  oouiit 


vel  alierios,  recepeiil,  osque  adobsuculum  dirigllur,  g  ereatura  corporea  vel  spiriius  sit,  conveoiens  roil  oi 


quod  oOcniens  per  ipsum  se  diffundit,  rormisque  il< 
lius  et  eoloribos  iurormatur  per  ocolos,  et  per  pb^io- 
lasiicam  cellam  ad  logiinicam  cellaiii  irao^ii,  visos* 
que  efQeitur.  Inde  est  quod  viso  figiirjs  et  colores 
rerum  discernimos.  Sloid  tauien  dicont  visoalem 
spiritom  osqoe  ad  rem  non  pervaiire ,  sed  ocolom 
flgoras  rerooi  in  se  recipere,  ad  quas  perveniens  ille 
radius,  sifflililerque  iurormatiis,  visum  operatiir. 
Suut  alil  qui  dicuiit  neque  illum  usque  ad  obstacolum 
pervenire,  iieque  oculo  inroruiari,  sed  mediuni  oera 
iiiter  videniem  et  obstaculum,  rorniis  et  coloribos 
Inrormari.ad  qoem  radios  perveiiiens,  informatoaqoe 
revericns,  vi»um  operatur.  Nobis  vero  illa  plaeei 
seiitentia,  quod  visualis  spiritos  usque  ad  rem  per* 
veniat.  Cujus  rei  basc  esl  probaiio,  qu  4  ex  visu  lip- 
pientis  alictijus  sxpe  eamdem  conlrabimus  inflrmi* 
laiem*  Et  unde  boc,  nisi  quod  viauali  spiritu  ad  cor- 
rupium  ocolum  pervenlcnle  corrumpiiur,  reverteus» 


boino  ex  corpore  et  spiriiu  Cimslarel,  ut  cum  utroqoo 
aliqtiam  arfiiiiutem  baberet.  Ilabet  eoim  com  eor- 
poribos  vita  careniibus,comm.iiieexis^ere,  cnm  lier* 
bis  el  atb<iribos  vivere,  cum  braiis  animatibus  seo* 
lire  •  cuin  spirilibus  disccrnere.  Inde  esl  quod  In 
diviua  paglna  dicitur  bomo  omiis  creatura.  Co» 
ergo  ex  eorpore  et  aniina  consiei  bomo,  dmniuaoto 
lamen  auima,  in  quj  qulppe  similis  est  Creatori,  io- 
couvenieus  ewet  si  uomluis  corpui  soas  baberel 
aclioite^,  anima  veronou.  Sed  dicetaliqois;  Quomod» 
disccmam  qoss  aciioues  in  boiiiine  dcbeant  judiciri 
auimx,  que corpori ?  Dicituus  qiiid  illae  actiooes , 
qo;e  sunt  eomniunes  bomini  eum  bruto  animali,  vel 
cnrp  iribos  vita  carcntibus,  eui  illas  in  bomine  aniaui 
operetor,  non  debeiildici  animae,  sed  corporis;  qoaa 
vcro  inveiiiuntur  iu  bomiiie,  et  io  nullo  alio  corporo 
esse  possunl,  animss  sont.  Disccrnere  ergo  el  inia^U- 
gere,  anima  esii;  seniire  vero ,  el  sundia ,  corporis. 


que  oeulos  corrumpit  ?  Eiusdem  rei  prbbatio  eat,  p  Sed  dicei  aliquis :  Si  actitmes  auimae  non  suni,  da 

quod  sic  contingit :  Cum  bomines  siut  contrariarum      !••»»••"'*  '!•«•*  "•»•  •iriitf*c  vai  vSii«  «..t..««    ^i  «.^» 

complexionum,  alii  eniro  suni  rrigidi,  atii  cal.di,  alii 

liuinidi,  alii  siccl,  visuaUs  spiri:us  ab  aliquo  esieos, 

qualiuies  illius  aecum  trabens,  diffusus  per  raciem 

nlterins  complexioois  conlraris,  illom  corrumpit* 

Contraria  nainqoe  eontraiiis  IttiluntorJnde  esi  quod 

vetuLe  ruigeoies  raciem,  et  eiimenles,  illo  curantur, 

qiiod  eiiim  esi  ibi  noeivum  expount.  Ut  igitor  visos  ef- 

fielator,  Iria  sont  neceasaria :  inlerior  radius,  exierior 

aplendor,  ob<ucolom  rel.  Ilis  igitor  concurrenUbos 

est  visus ;  atiqoo  auiem  i>torum  deUciente,  dettcit. 

Visus  auiem  species  sinl  ires :  detuiiio ,  ctmtuiiio  , 

Inluitio*  Et  est  iiituilio  qoando  aliquid  videmos  in  co 

occurrenie  simulacro;  sed  ostendentesqualiter  visos 

fial,  de  ea  satis  dixioiua.  Contuilio  e$t  quando  ali- 

quid  videmus ,  iu  cii|as  aoperfide  aliquqd  occurril 

simulacrom.  Detoltio  cst  quaodo  noo  io  sopeiicie, 

aed  in  prorundo  apparel,  ut  in  aqoa;  diciton|oo  de* 

tuitio,  quasi  deoriium  tuiiio*  Kesut  ergo  4e  intoi- 


bciituc  dici  vel  virtutes  vel  viiia  anitna ,  et  doario 
propier  iHji  damnaiur  vel  remitneratur  animarfloo 
vero  dicimus  2  Eui  iHius  non  sunt  actiones.  ^us  poo- 
sunt  esse  vitia.  Cum.  enim  ad  boc  sll  bomini  anioM 
daU  ot  iUiciios  motus  corporis  corrigal ,  igooraoihi 
vcl  negligeotia  ejut  contingit,  Sicot  ergo  disclpuloi 
vel  servus  negligeaiia  doctoris  vet  do.uini  peccel, 
maglster  et  domious  extra  colpam  noo  esi;  sie  ooe 
auiiua  illis  contin jeiiiibus  non  esl  extra  culinm,  eisl 
illius  adioues  000  sint.  Coin  igitur  bomo  ex  oniaao 
et  corpore  coostei,  quaeritur  an  ^it  apposiu  eorporit 
au  coucreu,  an  commixu,  an  conjuucU.  Uni  ooippe 
istorom  iiisoui,  qu«  insunt  10  alicu|ua  eomposltloMe^ 
Apposiu  uou  esl,  quia  tunc  extra  oorpua  aoima  ea* 
aet,  nec  aequaliter  illud  moveret.  Omue  enim  apposi- 
tum  extra  iltud  est  cui  esi  appoaitom,  ei  manoroo 
vires  babet  io  proximo ,  ot  iguis  alicoi  appoaiios^ 
Concreu  noo  est :  concrelom  est  Id  qood  ex  son 
sobsUntia  transit  in  alieriossobsUotiaiu,  ot  aqoa  per 


liotie  et  de  toitjooe  dicere,  quarum  quia  eadem  esl  D  ebuliltiouem  10  salem.  Cum  ergo  anima  noo  irauseat 

lu  corporis  sobstaotiam,  sed  semper  spiritoa  slt, 
eoocreia  illi  non  esu  CommixU  noo  esi  illi :  nolloos 
enim  commixtorom  esse  soum  retiiiei,  noo  suot  ergo 
eommtxU  corpos  el  aoiioa.  Ergo  smit  cotynocu , 
sed  iu  quod  toU  anima  in  omuious  corporia  pani* 
bos  e»l  esse  aoom  retioeos,  lou  et  iuiegra.  Ilic  sob- 
Jicieul :  Sl  io  omnibos  partibua  lou  eat,  abadsso 
uua  pane  eorporis,  abUia  Oil  tou  aaimi  a  corpore« 
Nos  vero  dicimu.  aniiimm  non  esse  in  atiqoa  parte 
ctirporia,  uisi  dom  esl  cunjoiicu  corpori  idoiieu  Vtim. 
Separata  igitur  a  corporis  paru,  remanei  anima  io 
aliis  partiboi  in  qoibus  ante  toia  erat.  lierom  qojeri- 
tur  ao  anima  et  corpus  sint  ex  eo lem,  aa  ex  olio, 
Moa  vero  dicimus  niillam  esse  illiua  causam,  m« 
ter  soiom  Creatorem ,  qui  omnibus  dat  esse.  Undt 
Plato,  omnium  pHJosopborum  doctissimoa,  dieii 
Deum  creatorein  siellis  a  sc  cruati«  et  splritibos  tam^ 
%m  rormai^i  boniinem  injccisse,  ipsim  vero  aoi^ 


caosa,  de  ioioiiiooe  dispotemos,  ot  qo«Kl  de  ea 

deriuius,  de  tuitione  iutelligaior.  Com  Igitor  visunlia 
spiritus  ad  aliquid  videndum  dirigitur,  ex  labiliuu 
huc  et  illoc  impellitur,  inrormaioaqoe  rormia  cireom<* 
suutiom,  si  ad  aliqoid  obscorom  pervenerit,  ex  soi 
sobiiliuio  videri  non  polesl.  Si  aotem  ad  aliqood 
radiosom  ,'es  splendore  iliioa  appareu  Ariaioteles 
vero  dixlt  ooUom  ibi  apparere  simolacrom,  sed  bo« 
mloem  se  et  posteriofa  videre  lali  modo :  Co«u  pr9> 
dietas  spirilos  aliqood  radiosum  offendat ,  radiis  il* 
lius  ellsus  repercuiitur ,  reversusqoe  ad  faeiem  vi« 
dentis,  ipsom  et  posteriora  perdpii.  Sed  qoia  oie* 
diante  apecoio  boe  contingit,  ridetor  boc  io  »pecolo 
apparere.  Sunt  qui  dicont  aera  inter  bominem  el 
apeculum  diverais  formia  lusignitum  et  culoribos , 
uude  si  atiquid  opponalor,  sp(eodidom  appareai,  aive 
coutrario,  uou.  Contin^t  auieiu  sic  auditus:  Cuin  aer 
naiuralibus  insirumentis  percussus  formam  vocisac 


tm 


fiL&MENTORUM  PQILOSOPHliC  LIB.  IV. 


im 


ttitiii.focis&eettUi  tradidisse :  quia  miiiisterio  spiri-  A 
liiiini«  el  effeclu  tielUram  liumana  corporn  exi»tiint 
el  erescuni,  seJ  sola  foluntale  Creatoris  anima  evi- 
f<ii«  litfrum  quxriiur  an  anima  hum.ina  anie  existal 
quamcorpus,  el  quaiido  illi  conjungutur.  Dicimus 
Uiam  non  ante  eiisiere»  quod  prcbari  potest  raiione 
et  aacioriiate.  Si  eiiim  anie  essel,  \el  ia  miseria  ? ei 
lii  beacitttdlne  easet,  nullo  prsecedente  meriio.  Aueto* 
ritaie  beaii  Augusiini  hoe  probatur,  qui  dicii :  Quo- 
tldie  ereat  Deus  noTas  animas,  le mpus  tero  cfmTun* 
ittioois  IUiua  eum  eorpore  a  oullo  defloltur.  Nobis 
tameu  poai  operaliooem  tdrmaiif ae  el  eonca?atifm 
tirltttis  videiur ;  tuoc  non  oaloralis  f  irlus  per  um* 
brsm  potesldiseorrerevSioe  qoa  f  iia  ooo  pfitest  esse* 
oee  aoima  io  corpore.  llujus  autem  difersai  sunt 
poteiUiaB;  intelligeoiia,  ralio«  merooria.  Et  esi  iotel- 
Ugeotia  ? is  aoima  qua  pereipii  bomo  corporalia  cuio 
certa  raUooe ,  qoare  ita  sii;  ratio  fero  est  quaedam 
Yia  aiilma,  qoa  pereipit  bomo  quid  sii  res«  ei  in  quo 
coufeoial  cum  alito,  ei  io  qoo  differal;  memorta  f  ero  g 
esi  fis«  qoo  ftrme  retloei  booH»  aoie  cognita.  Sed 
qoaeritur»  com  islasaiol  proprieuies  aoloia,  quare 
lnraiis,  lu  quo  esi  anlma ,  ooo  disceruit»  ete.  Ad  bnc 
dicimus  quod  auima  bominis  a  Creatore  bobeos  pnn* 
etplum ,  ei  quo  esl  perreeta  lo  soo  g^-oere ,  seirel 
qoa  ab  boiiiioe  sciri  posaunl ,  nisi  gr^f itas  caruis 
Odsel,  qnod  per  primum  bomioem  qui  aute  eorro* 
piioiiem  bttuianitatis,  ei  quo  fuilt  perfectam  babuil 
aeieiiiiam  bumaoam,  probari  poiesi.  Sed  modo  cor» 
ropu  bumanitatet  ei  quo  conjungitur  eorropto, 
corruinpiittr :  nec  proprietites  soas  poiesl  eiercere, 
dooec  ososeiperieolia,  fel  allcujus  d<>cfrioa  iexciuia, 
Inelpii  diacernere »  f elui  cum  alii|uis  subtiti  acie 
ccnlorum,  teuebroso  carcerl  depuutur,  f  idere  taroen 
000  poiesi  oisl  assuescai  leoebris«  f  el  lumeu  acceu* 
datuir.  Uode  Virgilius : 

...Qoaotom  nos  noxia  corpora  urdaot. 
lo  prima  f ero  «!aie  nec  pra^cessit  nsus  eiperieolla,  ^ 
oec  esl  lempus  doctrinas  eonf  eoiens.  Cum  eniio  llla  ^ 
selas ealldi  sii  el  bumida  Uotura,  slailm  cibum  di« 
|eril  el  appeiil :  oode  freqoeoti  iofUiiione  indigel 
ei  ef&oiiooe,  spissnsque  fumns  aeoeratur,  qui  asceo- 
dens  cerebrum,  iu  quo  esi  f  ia  discernendi  ei  iutelli- 
leiidi,  turbal.  Uaoc  «utem  aeqoitur  jufenius ,  quaa 
eal  calida  et  alcca.  Desiccatus  esienlm  ille  naturalis 
bumor,  qnem  eontrabil  bomo  ei  ioatris  utero.  Unde 
000  iia  apissos  fumus  geoeraiur,  neaue  cerebrnm  iia 
lorbatttr,  esiqoe  «Us  confeniens  ad  discendum,  el 
toaiime,  ai  lampas  ditigeniis  docirins  accendatur. 
Sequitur  senectus  frigidaet  sicca.  Eistinctus  esi  euim 
tlle  natoralis  calor,  unde  In  bac  asute  f  igei  ineiua 
rta,  sed  f  Ires  C4irporis  deOcluut,  ei  aicciiJte  enim  ei 
friKidiuie,  cojua  esi  coosiriiigere ,  esl  memoiia.  Ex 
caiore,  cujus  e^lmpetum  facere,  fires  eoruoris  eo 
dcficieote  deflcluol ;  baiic  sequitur  seiiiuio,  irlgid*im 
ei  bumidum.  C\sliucto  eiiim  Utfiorati  calore,  crescit 
frigidom  pblegma ;  uodc  iu  ilia  «uie  dettcit  memo*  ^ 
ria,auuique  bomines  pucrilcs  :  est  enim  a  ptiteguule  ^ 
fis  eipulsifa.    ilaue  seqnitur  aniiu»  ei  corporia 


dissol.iitio.  Non  enim  etsiincto  natnrali  ealore  diit 
potest fifere bomo.  fCt qiiia dehimiiie  satis  diiiiuus, 
cujus  est  doceri  dicamus «  quales  ot  doceant  quae* 
reiidi  siiit ,  quales  ut  doceaniur,  qualis  coiunleiio 
confeniens  sit  doctriunc,  in  qua  aeuie  sint  iucipien* 
da,  ei  quaodo  attteiid<i,  quis  sil  ordu  dlseeodi.  Talis 
Igitur  ul  doceal  qtiaercndiis  est,  qui  neqiie  eausa 
laud  s,  nee  spe  tetnporalis  tnJumenti,  sed  solo  amore 
aapere  docoal.  Si  enlin  propriatn  laudem  diligii. 
nunqiiam  discipulum  ad  sui  perfecliouem  fenire  fo« 
lel«  Sublratiit  eniin  doctrinam ,  ne  In  eo  quoil  plus 
diligil  artqueiur  fel  suiieretur.  Si  iterum  ieni{ioralis 
commodi  spe  inductus  doceal,  non  curabit  quid  di« 
cal,  dum  nimium  extorqiieat.  S:rpe  enim  plaeeuC 
nog»  mags  qiiam  utilia.  Sed  si  amore  scleoii:e  ad 
doceiidutu  accesseril,  nec  propier  iof  Idiam  doetrl* 
oaro  subtraliei :  oec  ut  a'iqu:d  eitor<|iieal,  f  eritalem 
coguiUm  rusitfl;  iiec  si  dellciai  mtiltiludo  siieiorom, 
deficiet,  sed  ad  iiistriiciloucm  sui  ei  alioruni  f  igll  el 
diiigeus  iiel.  Ul  doceatur  ergo,  ufis  diligendus  esi , 
qui  nou  sil  dociriii»  stre|ieiis,  nee  superhus,  ue 
f  idealur  aliqui J  esse ,  cuni  ulliil  ail ;  qui  magislrum 
01  patrem  dUi|[ai,  f el  etiam  plua  pa;re.  A  quo  enlm 
roajora  el  diguiora  accipimua,  magis  diligere  debe- 
mus.  A  patre  eniio  rudes  esse  cosplmus,  a  magistro 
f  ero  esic  sapiewies,  qo^Hl  majus  esi  et  diguios.  Pius 
ergo  ditigeodi  suni  boni  doci«>res  quam  pareoteSp 
oec  Umen  est  jtistum  quod  magis  ditiganlur  docio- 
rea,  scd  utite  iii  scieotiaB  lllius  f erba  nobls  placeanl, 
qula  In  eo  quem  non  dili{|iinus  saspe  eiiam  nobis 
boiia  displicent ,  illaque  fugimus  duin  sludemus  noo 
ImiUrl  illos  qiios  non  dili^^tmus.  Quamf  is  eiiim  sao* 
guiiica  compleiio  babilis  sll  ad  docirinam,  qulppe 
10  omnibus  lemperata,  lamen  lu  omul  aliquis  perfe- 
cius  esse  potesi,  eui  cum  labore ;  quia,  ul  narrat 
Pumpbilua :  Labor  improbus  oiuota  fincil.  Princi- 
pium  fero  doctriii»  ab  aduleicentia  est  conf euiens, 
quia,  ul  ail  Plato  :  i£tas  bomiois  similis  eal  cerae» 
qoa  al  nimis  piollia  ail ,  oee  lii;uraui  reeipil ;  nec 
retinet  similiicr,  si  sil  dura :  ergo  nec  uimia  tenera, 
nec  nimis  dura,  couf  enieiis  est  doclrinas.  Tennious 
doclrlo«  esi  luors.  Unde  quidam  ttpieoa,  com  ab  eo 
aic  qoaereretur :  Ubi  esl  lerminus  dtscendi  T  respoo* 
det :  Ubl  el  fitae.  Quidam  pbitosopbus  cum  noiiage* 
nariiis  moreretur,  el  quaei^itas  a  quodam  disclpulo 
suo  sl  de  morte  doieret ;  sic  Inlerrogaiiti  respondei : 
Qiiia  ottiie  Incipiebai  dlscere.  Ordo  fero  disceodl 
lalis  est,  ot  quia  per  eloqueotlam  omula  fil  doeirlna, 
priis  instruantur  In  eloquentla.  Cujna  ires  soul 
partes  :  reete  scribere  el  recte  acrlpU  pronuniiare » 
probare  Id  qood  est  probaodum  ,  quod  docet  diale- 
ctica;  ornare  ferba  et  seuteuiias,  quod  iradil  rbeto- 
rica.  luiliaodl  ergo  sumus  In  grammalica,  deinde  lo 
dialeciica ,  poslea  In  rhetorica.  Quiboa  iiialrttcii  ttl 
armis,  ad  atttdittiu  pbilosopblaa  ilebemos  accedere. 
Cujtts  bie  e^l  ordo«  ot  priua  io  qoadrof  io  ei  in  Ipso 
prltts  in  arillimeiiea  ,  aecando  lu  mttsiea ,  lerllo  in 
geometrla,  qoarto  in  aslroiiomia»  deinde  in  diflna 
pagina».quippe  ul  per  eogniliouem  creaturae ,  ad  eo- 
gmiionem  Creaioris  perfeiiiamua 


>oeo< 


im 


MD/B,  VIHBRAINLiS  Wt.  P4R8  I.  SBCT.  fl.  -  DUMA  BT  SPDRIA. 


41t9 


SIMILITODO  ARGjE  NOE. 


^ 


Dic  KuFM  mii  rjnsRarpui  CUrlitl         ^^^^ 
cum  4)IMU|Li   iMbeoB.  '^^^ 


Hic  oren  tYpum  coiitineiil  vlruintM^i* 


Area  Nne  »ine  dnl^A  Eivle&i«  tjpQm  lenuit,  ifula  C  ciiem  immnnda  anlrotiin  ruerimt  (lialNiit  enim  hemi- 
•icnt  ilin  snper  flucios  dilnf  ti  Imc  auine  itluc  fatl*     nei«  hahuit  et  serpentca),  it4  et  in  domo  ni«goa,  iif 
gata  fereliaiur,  iu  Ecclesia  ia  prncellosA  mnndo  di-     e»t  Cliristi  Ecclesla»  Yasa  dlf ersa  f  mii,  alia  quideiir 
f  ersls  tempestaiilms  ei  fa|.iniibnilNis  bujos  sa^celi     in  lionorcni»  alia  ii|  centumeilam* 
quaiitwp :  ei  aicui  in  arca  Noe  nou  solum  munda»  sed 


BBDiE  PRBSBTTERI  DB  LINGCIS  GENTIUM. 


IJnfnamm  diferaltas  eiorta  esl  in  sMlificatione 
fnrris  post  dilnflmn.  Prlusquam  auperbb  turris  II- 
Ktts  In  dlfofsos  slf norum  sonos  bumaiiam  divlsil 
socieuiem»  wia  omniuaa  nalionnm  linf  iia  fnll«  qme 
HebrM  foealor,  qna  patriarcba  el  propbetae  nsl 
tnni  non  soinm  in  aermonibns  suiSt  f  emm  eliam  in 
liiieria  ascris.  Iniiio  auteiQ  quol  feniea  aimf,  im 
Hfin»  toenini.  Bemde  plorea  fcnlei  qoaoi  liifoc, 
i|Mia  ei  ona  liofea  mull»  soni  foniea  eiortte  :  lin* 
f  n«  aolem  diclas  bi  boc  loro  pro  Torbis ;  quas  quia 
per  linfuam  fionl  fenero  locoiionia  illo,  qnia  bis 
efOcii,  per  id  qnod  efllcilur  noininatur :  sicut  os  did 
aolet  pro  f crbis,  sicul  manus  pro  iitieris.  Tres  snn| 
auiem  linfoc  sacr»  :  Hebraea,  Gra  ca,  Lalinat  qu» 
loto  orbe  maiime  eBcellonl.  Ilis  eiiim  Iribus  linfuis 
auper  cnicem  Dominl  a  Pilalo  fuit  eansa  ejus  scri- 
pu*  Unde  et  propler  obscnriiaiem  aanctarom  Scrl' 
pioraroni  barom  tiium  linfuanim  cofnillo  nrces- 
•arla  esi«  ni  ad  alteram  recurraior*  dum  si  quam 
dubllationem  noininis  fel  iiiterpreistionis  senno 
vnius  lliifn»  aitu!erlt.  tiraeca  antem  linftia  inii*r 
caeieras  f enlium  cbrior  babetnr.  Esl  enim  el  La« 
f inis  et  omnibua  liitfois  sonantior,  cujns  f arietns  in 
qiiinque  partibus  discernitnr.  Qoamni  prima  dicitur 
xocvoct  idest  misusifeconimonis,  qua  omnes  uiunlur* 
S  cnnda  Atiica  est,  f  ideilcei  Aibenlensis,  qna  osi 
sont  omnes  Graeci»  auciores.  Terlia  Dorica,qu:im  ba- 
Lcm  iEfjptii  ct  Syri.  UuaiU  kmtca.  0»inU  i£olica, 


aiia  ae  ifiolisti  locutoa  dixerunt,  ei  simi  iii  obaerra* 
ooe  Gr«cttlinfu«euismodiceru  discrimioi.  8em<» 
eiiim  eorom  iia  e*l  dtspenitoa.  Latinaa  aotem  iiiifaaa 
qoaluor  esse  qoidiim  dixenwl,  id  esl,  itriseam,  Lati- 
iiam,  Romanam,  misum.  PrlsGa  esi,  qna  f etusiiaaiarf 
lulix  sttb  Jano  ei  Saiomo  soni  oaiv  lneondiu,  oi  oe 
liabeiiicarmiiia  alionim.  LaliM  qii^im  sob  l^iiao  ei 
ref  ibna  Tosciaa  casierl  in  Latio  soni  locuir.  Ei  qm 
H  »1  TabulsB  fucriMii  aeriplae.  Rftmana,  qoas  poai  mfes 
^  eaactoa  a  populo  Romono  fcsu  esi»  qiia  Nef iua. 
Pcaulus,  uuios,  Virf  iliua  poei»  :  ei  t\  oratnriliM 
Graecbs  Caio  el  Cicero  fol  cjcteri  elftidertinl.  Miata, 
qoas  post  Imperiom  laiina  promoioro  simol  eoin  hh»« 
ribua  et  bominibus  in  Hcmianam  cif iiaiem  lrrupit« 
inicfriutem  forbi  per  aolascismoa  et  barbarlsuiOiS 
corrompens.  Omnes  auiem  Orieniis  ceniea  In  foi. 
lure  liiifuam  et  f  erba  eolliduut,  sicot  tlebnei  ei  STrf  • 
Omnes  Mediterrane»  f  entes  iii  palaio  sermones  fe* 
rtoitiy  aieot  Graeei  elAsiaiici.  Omnca  ocddenialos 
verba  in  dentibus  franfoni,  slcol  luil  ei  Uispant« 
Syros  el  Cbaldaeus  f  icinus  Uebraeo  esi  sermone,  cott* 
sonans  in  plerisque  ei  liUeranmi  sono.  Quldam  aa« 
lein  arbilrantnr  linfuam  ipsam  ease  Cbaldaeam,  quioi 
Aitrabam  de  Cbaldx^is  fuit  Quod  sl  boc  recipiiar^ 
quooliodo  In  Dauiele  Hcbroii  inmri  linf  uam  qoam  nooi 
noferanl,  doceri  jobeutur.  Omndm  antem  linf uaim^ 
unusqutsqne  lioroinum  sire  Graecam,  »ive  Laiiuan»» 
aif c  carterarum  feotioui,  aot  audieuiio  potcat  teoer»» 


ilM 


SlBTUJNOBQIi  VEBBOBUH  INTERPBemiO. 


im 


aol  tosenilo  ei  pnmpuirft  aecipere*  CemaoteaioaN  A 
nian  Iwgiiaraiii  seientie  dlflicilit  sll  eulqeeiii,  nemo 
ten  dciidioeas  OM  oi  in  soi  fonle  fieellus  i««  f en- 


tlslingoain  neseiau  Nam  ooid  alind  polandum  esi» 
idlBierlor!" 


nbl  aniouliom  bmlorom  Merlorf  Ula  enim  propri» 
vocls  claoMrem  oiprlnMmt,  Isie  deterior  q'ii  proprim 
Vngom  earet  noiitim.  CojosaMidi  aiuem  lingua  loeo- 
loa  esi  Deos  In  prindplo  mondi,  dnm  diccrei,  Flat 
loi,  InfenlrodllAcilo  osi :  nondom  onim  crsnt  lio- 
gnm.  Iiem  mm  Hngoa  insonolt  posiea  eiieriorilNit  li<v 
nrinom  norttmp ,  msilmom  ad  prlmom  bomlncm  lo- 
qoeoo,  fol  ad  propboias»  f el  dom  corporaliior  soouit 
m  dlecnlli  Dd  :  To  m  F.liiit  meui  SiUctut.  Ubi  a 
qnibosdam  creditur  Uk  lingoa  nna  et  s  'la,  qo»  rnll 


antcqoam  csscl  liogosrom  divisio,  lo  divcnis  qoippe 
geoUbos  crcdiior  quotleotlcm  liogoa  illis  Oiius  lo- 
qnatnr,  qua  ipsi  homini*i  otontor  ab  ois  iiiiellicatuc. 
Coqoitur  aiitein  Dcos  bominibtii  non  per  iubiUMi- 
tiam  invisibilcm,  acil  pcr  creaioram  cotporalcm', 

Cr  qoam  ctiamct  homiuibosapparere  Tolui^  qoaodo 
soioi  est.  Dicit  enlm  A|tostoios  :  Si  ihipui  komi^ 
nam  Isgiior  d  €tif€t§mm ;  ubi  qo«rtUir  qoa  Bngua 
angoli  loqoanior*  fim  quod  anaclorom  auqoe  lia* 
gua  sunt«  sod  boc  per  exaggcratumem  d  aeenratio- 
nom  diciiar.  Itoin  quaeriiur  qoa  lin|oa  in  liiinrom 
bomines  hMmautor,  Nuuqaam  reperitor ;  oam  dicit 
AposiOloi»  Si9e  Ungnm  C€$mt^. 


SIBTLlINtRIM  mwm  nTERPRETATIt. 

(Banc  sibylliODnmi  fcrbomm  intcrprdaUooem  Bodc  ellam  aaoamdUs  aseriptam,  uc  «lcsiJcrarolttr,  Me  spposutmus.l 


8il*f  llm  generallicr  emoci  reminas  dieonior  pro- 
pboianlos,  qom  ob  difinam  foloolat«*m,  omnibo^  iii- 
lcrpratari.a  tenbi  a  proooniiare  solebant,  Tradunl 
no*om  doetlasiml  aoctorea  dceem  roisse  Sibyllas : 
qnarom  prima  Fersis«  sec«nda  Ubj ca,  lerlla  Ocl« 
pldea  eat,  qnas  ante  Trojana  bella  fatlcinatt  esi ; 
qnarui  Comea,  bi  llalia ;  qnintt  Erielca»  in  B^bj- 
Inoit  orlOt  dicu  Erithroat  ab  Inaula  In  qua  ojos  dlctt 
ioiil  carmina;  seitt  Samiana,  a  Samo  iomiiie  Bo- 
nofonianofocaia;  septima  Almileia«  fclCoouma; 
oolttvo  Hdlcsponilea;  nooa  Fhiygia;  deeinm  Ti- 
tefiiia  Grmee,  Albunca  Laiino  f ucaiur  :  ei  eujna 
canolniboi  moltt  do  Deo  ol  Cbrblo  icriptt  eooti- 
•enuir.  Foit  kiuir  bmc  SibjUa,  Priaoihils  regis  11», 
01 01  flsatro  ifecoba  procrcatt.  Vocatt  esi  auiem  hi 
Qfwoo  Tibortina,  Laiine  v ero  Albooea  nooaoc,  v el 
Ca^ndra;elillaeircaiona  diveraas  provinclas  ac 
portts  orbis,  pnedieavit  Asiam»  Maccdoniam»  Kro- 
atacblam,  Agagosdcom,  Ciliciam,  Pamph.liam  et 
Calatiam.  Cumqoe  mondl  panes  faticiniis  sois  ro- 
plesBei,  Indo  veoit  iEgyptom,  iEtbiopuun,  Bragaihim, 
Babykmiam,  Afrieamt  Libyam«  Pcuttpolim,  Mauri- 
ttniam  ei  PalaHnum.  In  omoei  bas  prof  iociai  praa- 
dicaflt,  et  ipurltn  propbctim  repleia,  propbcttfil 
booiibooi,  maUs  maii.  Scbnoi  namqoo  qnis  in 
prmcAoiii  sois  ennuuiiafil»  ei  qom  in  nofissimii 
cnm  fenum  prsediiiL  Ao«eoiei  iglior  llimam 
eios  liomaoi,  sttiim  uooiiaforuol  io  conspecio  ao- 
natorom.  Miiteoies  ergo  aeiMUores  legatoi  adoifla» 
recenmi  ipaam  com  magoo  bonoro  dedoei  Bomam» 
Ccntom  igiUtf  f  Iri  ex  aenntt  Romano  somolom  in 
nna  oodo  f  ideroni  atognlL  YMobanl  suiguU  qossi 
nofom  eotei  esio  InoQstt,  qol  slgUlailm  difbi,  ^l- 
f  isos  in  se  flgoras  babobont.  Prinms  sol  crat  aplco- 
didoi  01  roigeai  iuper  ooumm  lerram.  Soeondos  aol 
ioloiidiaior  01  magnoa,  mtbereom  babooa  clarittttm. 
Tonioisol  sangomeoeolefo  lamsaiger,  Igneoa  et 
isrr^bilii,  pe  ooBsom  splendldossalis.  Qoarioi  sol, 
qoartt  geoefatlo  osl  lemporo  Cbrisli.  Qttinius  sol 
orai  ttnebroaoi»  songaiooni  f  l  loflapas,  sieui  io  ttiii- 
imo  ttnobroso.  Seaum  aol  lonobroioi  niioii,  babcbat 
oculeom  ailmolom  ioorphmii*  Septimui  foro  iol 
terribilli  Ofol,  el  saoguiooom  Ittrom  bRbeoi  hs  aso- 
dio  gladiom,  Chsttfos  aoiom  aol  orai  effoios  saogoi* 
neom  babons  cohirem  bi  oMdlo*  NottOi  aoiem  soi 
eral  oimis  looebroaos,  onom  ttmen  babena  radiom 
folgeNiem.  Cwiiqoe  Boioam  ingressa  casoi  Sibylla, 
f  .deotes  eam  cives  Romani,  admirabantur  mmiam 
puldirluidhmm  ejui :  erai  enim  fomisia  aspcetu, 
dimra  foltn,  oioqoen>i  io  Tcrbis;  aU|oe  Dei  pulchri- 
lodloo  saiia  bene  eoranositt,  suis  sudittrilms  dulco 
prmbeboi  ekM|OMiNi.  Venientes  aotem  f  iri  qoi  som» 
mia  fideraoi,  dieoM  ad  eam  :  Magisira  d  dodsioa, 
qoamadmsgnom  deciircm  est  corpus  loom,  qoa- 
ism  nmiqoam  m  loioiois,  prmicr  tt  f  idimos.  Pxeca- 


B  mur  ut  somnium  qood  omoes  oos  in  ona  noctt  f itli- 
mos,  quhl  roiurum  pnroionsirel  apcrias.  Bespon- 
dens  Sibylla  diiH  ad  eos  :  Non  esl  m  \mm  ut  boc 
foco  siercoribos  plono,  el  difersls  coiittmiiuiiioni- 
bus  poilutt,  iacrameiiUim  hujos  f  iaiooia  dettgcro. 
S^feuite,ascend.imas  ad  Apeonlnnm  monttm,  ei 
ibi  annonuo  fobis  qoa  ve  itnra  aonl  cif ibas  Boma* 
nls,  Ci  receroQl  ul  disit.  Qnos  lotcrrogsfit  :  ci  ilti 
f isianem  qoam  fiUerant,  narraverant  oi.  At  itla 
diiii  ad  eos  :  Movem  soles  qoos  f idislis,  omnes  ru- 
luras  generationes  praesi;;nant*  Quod  foro  dis- 
similes  ooa  fldiitis,  dissimilis  erii  fitt  lo  Aliis 
bominnm»  Primos  autcm  soi,  prima  generailo 
.esi :  erool  bomines  simplices  et  clari ,  aman- 
tti  libertttem,  foracos,  mansncil,  benlgiiissimi, 
aroanies  coosolatiooes  pauperum,  ei  aatis  saptonies. 
Secundus  sutom  sol,  secon.la  geueratio  est :  erunt 
bomines  iplendHie  fifcntts,  crcsccntes  multuro, 
Deom  eolentti,  iioe  asalitia  confersaoies  hi  icrr.i. 

Q  Tcrtios  f  ero  aot,  ttriia  gcoeraiio  esl :  eisorgcl  geos 
contra  geotem,  ei  orunl  pugnas  multo  iu  Boms. 
Quartta  ouiem  aol,  qnarta  geiieratio  esl :  eronl  bo- 
mioes  qood  fcrum  cal  abnqiaoles ;  ot  iu  diebus  iliia 
ossorgot  molhir  de  stlrpe  HebrsMirum  nomlne  Maria, 
babeos  spooaum  nomine  Joseph,  ei  procreabooi  ei 
ea  sloe  coouniiiione  vlri,  de  Spirilo  sanctt,  nomino 
Jesoi  :  elipM  erit  firgo  anie  panom,  ei  firgo  posi 
ponom  :  qoi  er^o  ei  ea  naacctur  erii  f  erus  bomo, 
sieui  omncs  propbeta  praedicaferool  :  adimplebiU|oe 
lcgem  Uebrasorom,  et  adiuoiei  aua  propria  msimul, 
et  peroiaoebii  rcgnom  ejos  m  ixcula  aaicuttrom  : ' 
nascentt  aotem  ei  on,  eierdtts  angelorom  a  deiiris 
eta  shiistris  eruni,  dicentes,  Gl§m  hi  escekii  IHsa, 
cl  iii  fsrro  pes  kowiiMikiu  bofue  volnuiaiii.  Venlet 
naroqoe  f  oi  ahpor  eom  dieeos,  Hic  ssi  fiiim  omns 
di^fos,  ijMom  ondiie.  firaul  ibi  oi  iaeerdotibos  Ue- 
brmorom.qui  sodieates  bse  fcrba,  huligoail  diioroot 
od  oam :  latt  forba  lerribilia  soot ;  siieal  bme  re- 
gina.  Respondcns  SibylU  diiit  eis  :  0  Jodci,  ne- 

|.  cesse  est  istt  Aeri,  sed  f oa  noo  crodotii  in  oom^ 

^  Diserunuioe :  Mos  ooo  eredemos,  qoui  f  erbom  et 
lcittmeouim  dedit  Deos  patrlboa  bostria,  ot  uon 
ao/erel  maoom  soa^  a  nobis.  Respottdiloii  ittrom  : 
Deos  cmli  sibi  generauiroa  eat  Fiiium,  nl  acripttm 
osl:  qoi  simiUi  eril  Patri  suo,  et  postea  ul  inTaui 
per  «tttti  crcicel,  ei  losorgonl  regci  hi  cum  et  priu- 
cipci  ttrrm*  lu  dhsbos  illis  erti  Cvsari  Aogusio  ce- 
|t;brooomen,ei  reguabititt  Roma,  el  subjielel  om- 
nem  larram  sibi.  Ckm  multi,  f cl  non  paoci ;  no^i 
trea,  neqtm  doo  sunl  dii,  sed  nnos  Deos,  sotus  ci 
imssensos,  qui  fecit  coslum,  s  U  -n,  sioilas  et  iuuam, 
rrugllefomqoe  terram  otmare.  Qui  aottm  illom  bo- 
noraoi,  isiernam  fimm  lubredittbont,  perpetuum 
cujns  ipsi  bmredittbunt  paradisum.  Uorttorum 
fcro  siflsoi  rcsurrectio  erit,  ot  cttodormii  cursos  ve- 


IIK 


DEDi£  TENSRABILIS  OPP.  PARS   1.  SECT.  II.  ^  DDBIA  ET  SPURIA. 


rtM< 


locisRlmiit  erit;  nordl  aiH}ieni«  ei  csil  videlMint ;  non 
lAaQeiiteSy  loquenlur;  ex  qninque  panibus  quinque 
millin  bomiuiini  faiumbii,  et  colligeniur  rel«quiae 
fragminum  diiodecim  copbini,  eiinde  replebunl  In 
specie  populoruro.  Veutot  A»ni|)eBcen8  veibo,  mare 
eateaiis,  ainbulans  auper  uudas ,  iufinulutes  oinui* 
bua  8ol?ei ;  surgere  faclel  mottuos,  repellens  multos 
dotores :  et  de  paiie  uno  saiuralio  erti  TWorutn. 
Sed  eum  omnia  fueriitt  pcrrecia  qu»  dixi,  iu  ipsonm 
nisresolvclur  lex,  et  impiis  nianus  infidelium  |i08t;?a 
iDveHlet.  Pusi  h»c  convenient  sacerdotes  llebrco* 
runi conira  Jesuin»  qiia  molia  signa  faciet, C(»mpre- 
hendenlque  euro,  dabuni  Deo  alapas  manibus  ince* 
stis,  el  iu  vultu  sacro  expueut  venenala  spula.  Dabir 
vero  ad  verbera  unciuro  dor»um  simpliciter,  et  co- 
lapboe  accipiet ;  lacebit,  ne  quis  agnoscat  uude  ver* 
bum  veult :  coroua  spiuea  coronabiiur  :  ad  cibum 
autem  fel,  et  ad  sitlm  acelum  dabuui  et  suspendent 
eum  in  ligno,  et  oc^ident.  Tentpli  vero  vetum  scin- 
deiur  Id  mediam,  ei  dies  erlt  lenebrosus  per  boras 
8ex,ets«»rtero  mortis  finiei  tribus  ditibus  somno  sus- 
repio,  et  lune  ab  inferis  regressus  ad  lucem  veniel. 
El  Dibil  valebit  ein»  quia  dle  terlia  resurget,  el  osteo- 
det  se  diselpulis  sois»  el  Ipsis  vldeotibus  In  coelum 
ascendet,  et  rcgni  ejus  nrn  erit  fiuis.  Dicnnt  roe  Ja« 
dftl  insanam  et  mendacem  Slbyllam ;  cum  auiem 
facta  fuerint  omnla,  lune  demnm  reminiscentur  mei, 
et  nullus  piMiea  roe  dicet  insanam,  sed  Del  magnain 
Sibytlam.  Dixiiqueprini  iplbus  Romanorom :  Quinius 
auicm  sol  quinia  ffeneratio  est :  eliget  sibi  Jesus 
diios  piscalores  de  G  «lilaea,  ei  leges  suas  docebit  eos« 
dicens  :  I  e,  et  docirlDani  quam  accepisllsa  me,  do- 
cete  omnes  geules,  et  per  septuagiuta  et  duas  llnguas 
subjtcientur  omnes  nalione.«.  Sexlus  aaiem  sol  Sexta 
geiieraiio  eai,  ei  expngudbuct  isiam  civiiaiem  annos 
tres  et  roeoses  sex.  Sepiimus  vero  sol,  sepiima  geiie- 
raiio  est;  et  ex8urgeni  duo  reges,  et  malias  facieni 
persecuiiones  in  lerra  llebneorum»  propier  Donii- 
noni.  Ociavus  autem  sol  ocuva  erit  generaiio,  ei 
in  deseriailone  erit  Roma,  et  praBpugnaiites  u*u- 
labnut  iu  Iriholatiouibus  ei  doloribus  dicenles : 
Putat^ne  periemos  ?  Nonus  aolera  sol ,  iiona  geue- 
ralio  Obi :  et  exsargent  principes  Rorosni  iu  per« 
ditiono  mullonim.  Tuiic  exsnrgout  duo  reges  de 
Syria,  el  e\erciius  eorum  innumcrabilis  sicui  areiia 
uiariSf  ei  obiiuebanl  civitaies  ei  regiones  Romano- 
ram  us()oe  ad  Cbatcedoniam.  £l  lune  roulla  erit 
sangiiims  effusio*  Omnia  qu»  curo  reminiscuniur« 
civitiis  el  gens  conlremiscanl  in  eis,  ei  disperdeui 
Urientcs.  Et  potl  bttc  sorgent  doo  reges  de  ifigy- 
plo,  et  expugnabonl  qoataor  reges,  etoccident  eos, 
et  omnem  exerciium  eorum,  el  rcgnabuni  annoo 
ires  et  menses  sex.  Ei  post  eos  alius  rex  per  C  iit- 
teram  iiomiue»  ,poiens  in  prslio,  qol  re|nabil  annis 
iriginu,  ei  asdiflcabit  templum  Deo»  ei  linplebit  le- 
gem,  et  fuciet  judiclum  propur  Deom  interea.  Et 
poai  eom  surget  alius  rex,  qul  regnabit  paacis  lero- 
poribiis,  et  expugnabuni  et  occidenl  eutn.  Posl  basc 
vero  erit  rex  per  II  nomlne,  et  de  B  prascedet  rex 
Audou,  el  de  Audon  egredietar  A»  el  de  A  praraedel 
A,  et  de  li^  geiierabitur  A  ;  ei  ipse  seeundas  A 
eril  bellicosus  nlmis  el  prsliator.  Ei  de  ipso  A  n^ 
scetiir  rex  per  K  nomiue,  et  de  R,  nascetor  L,  et 
poiesutem  babebit  super  decem  et  noveni  reges.  El 
poil  bcc  sur|el  rex  Saticus  de  Francia,  per  IL  no- 
mine :  Ipse  ent  magnus  et  piisisimus,  poieus  et  mh 
sericors»  ei  fac.eiis  justiliam  pauperibus.  TanU 
enim  erll  in  eo  virtails  graiia,  ul  per  viam  gradien- 
lemy  arborum  contra  eum  inclinentnr  cacumina. 
Aqua  euim  occurreUs,  ffiinlmo  corsum  ejus  Urdabil. 
Similis  aoiem  inipei^  Romanorom  rex  anie  nod 
foit,  nee  post  ^um  futorus  est.  fil  venitfl  rex  post 
eum  per  L  nomine«  ei  post  hoc  regnabll  L,  et  posi 
L  irigioUy.el  de  L  ei^redieiur  A,  et  ipse  A  erit  Diiuis 
bellicosas  el  lortis  in  pr«lio,  et  inulias  erit  per  ter- 
ram  sive  per  aquas,  et  non  dibiiur  iii  luanibus  ini- 
micorum,  el  morietur  eisul  extra  rcguuuif  ci  in 


A  raanu  Dei  anima  ejus  crli.  Tunc  exsofget  ret  per  V 
ttomiiie,  et  ex  una  parte  Salicus  et  alia  Longob^r- 
dus,  ei  ipse  hal*ebit  in  lerra  poiestsiem  coiiira  pu- 
giiaules,  ei  ciutra  oinnes  iuiinicos.  Ei  in  dielios  ilila 
iKTocedei  rex  per  0  n*  mine,  el  erii  poientissimos  el 
fortis  ei  bouus,  cl  faciet  juiiiitiam  pauptribas,  ei 
recie  judicablt,  el  de  ipso  proccdei  atiiis  0  potetilis* 
sbiius,  et  erunt  sub  eo  pugos!  inler  pagauus  ei  Cliri* 
siianos,  el  saiiguis  Graecorom  eoruni  effaiidelor,  el 

K  cor  ejus  iu  m«nu  Det,  el  rpgnabil  annls  sepiom,  el 
de  ipsa  luulicio  uascctur  rex  per  O  nomine :  bie 
erit  sanguinarius  ei  facinorosos,  etsiiie  fide  et  veri- 
uie,  et  per  ipsuui  multa  erll  maliiia  in  terra,  ol 
mulia  sanguiuls  elTusif»,  et  destructai  erum  Ecclesim 
iu  ip^ius  po  esiatt*.  lu  atiis  namque  regioaibus  iri- 
bulaiioues  eruni  malt«  ct  prxlta.  Tunc  surget  gens 
coD.ra  gentcin  iii  Cappadociaui,  el  Pampbylum  ca- 
ptivabuni  lu  iliu  leiupore,  e^  quod  nou  iniravit  per 
osiium  io  ovite  :  hic  lumqne  rex  regnabit  per  aanoi- 

g  qiiaiiior.  Ei  posi  eum  surget  rex  per  II  uomioey  ei 
10  diebiis  (Juii  pitguj!  muliae  erunt,  Syriam  expugna- 
buut,  et  Peuia|M»liiii  caplivabanL  Ipse  cuim  res  tril 
ex  genere  Lougobardorom.  Tuiic  exsorgei  afios  r«x 
Salicus  pcr  C  nomioe,  el  expognabit  L*ongobardos, 
et  eruiit  prastia  et  {iOo^na!.  Ipse  auiem  S;iiicas  eril 
fonls  et  poleiis,  ei  paucis  teuiporibos  erii  regoam 
eju4.  Tune  exsiirgeiit  Ag^iieni,  et  lyrauui,  el  capti- 
vabant  Tareuiuin  ei  Barro,  et  moliae  dviiales  do« 
prsedabuttiur.  £t  eiiam  volentes  vcDlre  Romam»  ei 
000  esi  qui  rcslsUi  eis,  nisi  Deos  deororo,  ei  Doini* 
uus  domiuorum.  Toiic  venientes  Arnieni  Persldem 
disperdeiity  iu  ut  uon  recuperentor  civiuies,  qaas 
depraedabuDt,  et  accurreiitrs  ipsi  poneol  lossas  joxu 
OrienUm,  et  expognabunt  Roflsanos»  ei  obiinebnnl 
p:iceui  aliquanlisper.  Et  inirabit  rex  Gratcorum,  vir 
belligeraior  iii  iiilpoliin,  destruet  leuipta  idolonim  ; 
et  veniet  locusia  ei  bnichus,  ei  eoosodeoi  omnes  fru* 
cios  CappadocisB  et  Cil  ciie,  ao  £sme  crociabaular» 

p  ct  postea  non  erit  aniplius.  Ei  conaorget  rex  SaUcoi 

^  atios,  scilicet  II,  vir  fonis  et  beliigeratort  ei  Indigaa- 
btinior  eoutra  euiu  malii  vicinl  ei  parcniei.  In  die- 
bus  lllis  iradel  Iraier  frairem,  ot  cum  sorore  eooi- 
miscebilur,  ei  inulia  nefauda  hominum  erout  io  ler- 
ra.  Seues  cuin  v  rgiiiibus  cubabunl,  ei  sacerdoies 
uiali  curo  decepiis  pueliis.  Episeopi  malefaciorum 
sectaiores  eruut^  ei  fiet  effusb»  sanguiois  in  lerra.  el 
lempla  sanctorom  pollueni.  Et  erani  in  poputo  for* 
utcaiioues,  Immunaiii»,  et  sodomitlcam  acolus,  iia 
ul  visio  ipsorom  io  coolomelia  ejtis  appareau  £l 
erunt  boiuines  rapiores,  contiiiiielioM,  odienies  jostl- 
liam  et  aiuauics  talsiutem,  el  jndieos  Roma  iauBo* 
Ubuiitur*  Si  bodus  ad  jodicandum  admiitanior,  ilio 
die  mutabuniur,  propter  pec oniam  aceipieodam,  et 
Don  judlcabant  rectuui,  sed  faisom.  Et  erant  in  illis 
diebos  boiuines  rapaces»  cupidi  ei  poriari,  ei  aosan- 
tes  fstsiutem,  ei  de.slriieittr  lex  et  ventas,  ei  llel 
terrs  rooius  per  loca  diversa  el  iDsularos  civiutes,  oi 
regiones  dimorgenior.  fii  erunt  per  loea  pesUieniiiB 

D  bomlnuni,  et  lem  ab  iuiinicis  desolabiiur,  ei  dob 
prxvalebit  consoiari  eos  vauiias  deorum.  Postoa  es- 
surget  rex  per  L  noiuiue.  Ei  erunt  sub  illo  bella  ei 
xu  aunis  regnabit.  Et  posi  bunc  surget  res  per  P 
uominef  el  veuieus  obiinebil,  el  rognabil  aiiqttaoto 
temporo,  ei  veuiel  Romam,  ol  captivabil  eam,  ei 
non  morlificabiiur  anima  ejiis  in  manu  Inimicoram 
ttiris  diebus  viko  suc.  Sed  eril  bouus  et  aMgaus,  oi 
faciei  jusiitlam  pauperibas,  et  ipse  vivot  multo  teo»- 
pore.  Post  bafc  vero  sorget  alius  rex  per  II,  iiomi- 
ne;  ct  de  ipso  U  pnecedeot  doodoeim  U  et  eril  do 
genoro  Longobaroorom  et  TeatoniconuD,  et  regua- 
iMmt  per  aonos  ceniunu  Tunc  post  eom  oxsurget  rex 
H  nomine»  Salicus  de  Fraucla.  Tanc  iuitiom  dolo- 
nim  erit,  qoalis  non  fuit  ab  iuilio  sttco|i.  Rl  ensut 
in  diebus  ipsin^  (uttltas  puguao  et  tribuialiottes  mal- 
tomm  et  saiiguinls  effusio,  ei  lerrae  moios  per  civi- 
lates  et  regiones,  ct  lerRe  niuliae  captivabuiitur,  et 
uon  erit  qui  |iiimicis  rc&isiit»  quia  Domiuus  iiatui 


11« 


niSPERICA  FAIIINA. 


1186 


Hii  in  lem*  Roma  lo  perfecQtioaa  H  gtadio  eipu- 
tffiabltur,  01  orit  deproheiua  in  niona  ipsius  regis. 
Kt  enmt  bomlnos  raptcos,  cupidi,  lyranoi,  odienios 

Eoperes,  opprlmentea  insonies,  et  sal? antes  noiios. 
untqoo  injosfi  et  neqiilssimi,  ei  dominalores  ex- 
lermlnil  captiTabontur;  et  non  est  in  lerra  qui  pro 
els  resistat  ot  emat  eos»  proptor  maliti.is  eorum  et 
eupldiiates.  Et  tunc  exsurgei  roi  nomino  H  anlmo 
constans,  H  llle  Idero  constans  erlt  rox  Roro«  ot 
Grscornm ;  bic  statura  grandis,  aspoeiu  decorus, 
Toltu  splendldus,  alquo  per  singula  membrorum 
Itneamonia  dcconier  composiius,  et  Ipslus  regnnro 
csiii  annis  tenuinabitur*  Iu  illis  orgo  dlebus  orunt 
dlTilia  magnac,  ot  tcrra  abundatiter  dablt  frucinm 
sttum,  lia  ut  tritid  modium  denario  uuo  Tcnundo- 
tur*  modium  Tlnl  denari«)  uno,  mo<lium  oloi  denarlo 
mio.  Et  Ipse  rex  Scripauram  babebit  anto  oculos. 
dicentem :  Rex  Rom.  orone  stbi  Tindlcat  rofnom 
Cbrbilanorum.  Omnes  ergo  Insulas  ei  ciTitatos  pa- 
ganorum  dcTastablt,  ei  uniTorsa  Idolorum  templa 
deatroet,  et  oronos  pafanos  ad  bapiiitinuro  cooToca- 
bit,  et  per  omnla  templa  cmi  Cbrlsii  Josu  erlgeiur. 
Tunc namque praeTcniol iEgTptu^ iCthopiam  muniis 
daro  Deo.  Qfd  Tcro  crucem  Josu  Cbrisil  non  adora* 
Tcrini,  gladio  punientor,  Et  euro  complotl  f«ioro;«t 
ciiii  auni,  Jud»i  convertentiir  ad  Dominum,  et  erii 
nh  omitibos  sepukrom  ejus  gloriosuro*  In  dielius  IUis 
■alf abitur  Israei,  et  babitab.t  conOdeuier.  In  illo  tem- 
poro  surget  princopi  iniquliatis  de  iribn  Dan,  qui  vo- 
eabitur  Antlcbristus.  liic  erit  niiui  perdiiionis,  caput 
aoperbiae,  magister  erroris,  plenttudo  maliiise,  i|ul 
anbTertet  orbem,  el  faciet  prodigia  et  signa  magua 
|ier  falsas  slronlationes ;  deiodet  autem  per  ariem 
niagleam  multw,  lu  nt  ignls  do  ccelo  descendere  tI- 
deaior.  £t  mlnneniar  annl  skut  menses,  et  menses 
slcot  septimanti,  et  sepiimana  slcutdies.et  dies  sieut 
bora.  £t  exsurgent  ab  Aquilone  spurcissim:o  gen* 
tes,  quaa  Aloiander  rex  inclusil,  Gog,  Tldelicet,  el 
Magog.  Hxe  duodecim  rq^na,  quorum  numerus  esi . 
aicut  arena  maris.  Com  aoiem  audieturrex  Roman.,  ^ 
conToeato  exerciiUy  debellabitur  eos,  atque  proster- 
iiel  usoue  ad  inieniecionem.  Et  postea  rei  Teniet 
Jefttsalem,  et  Ibi  deposilo  capitis  diademaie,  et 
omul  bablio  regali,  regmun  CbrisUanorum  Deo  Pa- 
II  i  relinqiiet,  et  Filio  ejus  Jesu  Cbristo.  Et  cum  ces- 
saTorit  iinperioro  Romanum,  tunc  reTelabitur  maui* 
fcsie  Antlcbrlstus,  et  sedtbit  In  doiuo  Domlul  io  Je- 


B 


A  msalem.  Regnanto  auiom  "00,  egrodleiitor  duo  olo* 
rissimi  Tlri«  Ellas  ot  ileooch,  ad  antinutiandum 
adveoturo  Domlni ;  et  Anticbristus  occidet  eos,  et 
post  dies  tres  a  DomlnM^esusciubuutur*  Tiinc  erU 
perseeutio  Msgna,  qualis  non  fuit  aniea,  nec  posiea 
snbsoqootor.  AtibreTiabil  autero  Dominus  dies  illos, 
propter  electfis,  et  occidetur  Tirtuie  Doinlni  Anii- 
chrisluaa  Michaole  archangelo  In  mnnte  Olivcii. 
Cumque  base  SibTlla  ot  aiia  molia  Romanis  praedi- 
eeret  futura,  quibua  oiian  slgnls  ad  judlcandum 
Dominos  Tenlurua  esi,  Taticlnando  Torsos  iutouuit, 
dlcens  : 

Venut  ilhffUmi  de  ChriitQ. 
Judlcli  slgnum :  Ullus  sudore  madescet, 
R  coslo  rox  adTcniel  por  secla  futnru^, 
Scilicei  in  eame  prxsons,  nt  judicct  orbem  : 
Vnile  Denm  cernenl  incredulus  aique  lidelis, 
Celsum  eum  sanctls  jaro  lemiinus  exsut  In  ipso, 
Sic  anlrooe  cnro  carne  adorunt,  quas  Judical  ips^» 
Cum  jacel  incultus  densi<i  in  Tepribus  orbiii, 
Rejicicnt  slmulacm  Tirl  cuncum  qtiO(|ue  gazamt 
Eiuret  lerras  igiils  poniuroque  polumque : 
lnt|ulrens  telri*porUs  elfringct  ATcrni, 
Sancioruin  sed  eniro  cuncis  lui  llbera  carni, 
Tradentur  f«rotes,  viemaquo  (larom^  cremabit. 
Occtiltos  aeiu^  manifesuns  i|ul3f|oe  loquetur, 
Secreu  aique  Deus  resembit  pecton  lucis  ; 
Tunc  erlt  et  lucius,  stridebiini  dentibu^  orones« 
Kripliur  snlis  jubar,  et  cborus  Inierit  a^trla, 
VolTdiur  cosluni,  lunaris  si»lendor  obibit, 
Dejiclet  colles,  Talles  eitollet  ab  lino  : 
Non  erit  In  rebui  bomlnum  subliroe  vol  aliutn» 
Jam  cquanlur  campis  niontes  et  exrula  poaii, 
Omnia  cessabunt,  tellus  confracta  peribit; 
Sie  pariter  fimles  torrontur  fluminaque  i;;ni* 
Sed  tuba  per  sonitum  iristem  dlmiiiet  ab  alio, 
Orbo  genus  facinus  roisemro  Tarlosque  I  iboras» 
Tariareuroque  chaos  monstrabii  terra  dehlACona. 
Ei  coram  hoc  Domloo  reges  aistentur  ad  unuro, 
Recldet  e  ccslls  Ignisque  et  sulphurls  amnis. 

Tunc  jiidicabii  Doroinus  secundiim  uniusciijusquo 
opus,  et  ibunt  impii  io  gehoiinam  iguis  a):eriii ;  jusii 
Tcro  TiUB  seteruae  prasininin  rocipieoi;  ct  coB^um 
noTum,  ct  terraro  noTam;  ei  mare  j:iin  nuii  eriu 
Et  regnaliii  Domious  cum  saoctis  iii  sae>  uta  swculo* 
ruui*  Ainen. 


AD  VEliERABILIS  BEDJE  SPURIA. 


HISPERIGA  FAMINA, 

SITB 

LATINITATIS  INUSITAT^  VEL  ARCANJB  OPtlSCULUM, 

AOGTORB  INCERTO. 

AD  AHaBLO  MAIO ,  JUXTA  ANTIQUUU  CODICF.II  VATICANUM ,  EDtTUM. 

(CbKiooruin  auctorum  lon.  V.) 


MAII  MONITUM, 


I.  Iloe  inamritiR  Laiiniiatis  oposculnm  {smiliu 
mihi  obiiervatum  fuerat  in  regins  Snec»  Coilice  Va- 
tkana  accnJi  i»  fd  sit  qui  fttU  oliw  stnaioris  Galii 


PeiaYii  :  eipectaliam  aulein  id<ine»m  occasiottem 
etlcniii  ejus,  quam  nuiic  granimaticns  Virgilius  ul>t«i* 
lii,  ad  <|ttem  singularis  llatiuitatiji  pt  flece|»turem  uou 


Il«7 


AD  VENERABIUS  BCDiE  SPORIA  AFPBflDIX. 


4188 


IncoRgniiift  fomeft  lik  arccdit  liUllus;  CMias  aueto-  A 
rc9i  fCfilc  Scotiim  fiiisfte  dttbitare  vfi  licd,  anift 
ScoctigeaA  vocsbulum  bb  \4  iiidicftt,  f».  488,  489« 
Seotum  ftotcm  cum  dlclmuf,  Hiberuom  atque  iniel- 
Jl|ere  possumtts,  nftm  Scoti»  •ppellftUonem  tam 
Hibeniias  qtmm  ei  f\ust  proprie  nune  didlur  Scettft 
communem  olim  fuisse  esplorftium  est.  Vommtaroefi 
dicet  fttiquis  :  Cur  homo  Scotus  poema  suum  If tf|ir- 
rica  fewfiie  appeilat,  coni  llcsperi»  vocabulo  vel 
Ilallft  sifnifiecter  ftb  aiitMuis»  vel  Bispania?  Equidcm 
banc  dulillationcm  batid  satis  possum  dlssolvere; 
aeteroqoin  auctor  non  ad  gustuin  Ausonicum,  sed 
llispcrico  sono  lequi  se  ait,  |  i  :  c  Hispcricum  ar- 
rlpere  tonui  seeptnim ,  ob  boc  rodem  steroico  lo- 
fvm.  Quod  si  Auaooica  me  allifiaset  catena»  sono- 
rcos  famittlft  per  guuure  popuiftret  bftostus.  i  El 
itemm  |  II  :  c  Kon  aosoaica  me  subligat  caiena; 
ob  boe  Seottifennm  band  eripiiuado  eologlum.  t 
Bxclusa  igiturlulia,  toperest  ot  de  Hispania  eogi- 
tcmos ;  veromlamen,  conllderato  lotius  scripti  te*  m 
aore,  Hibertticus  potius  vcl  Scotus  aucior  rursoft 
apparct,  arifcorbetoras  laudans,  mariuie  cnrsibiis, 
veoationibus  t  armcntomm  pa8tlonibus«  convlviii 
earttets  salsamcntisque  dediius,  qu»  Scottigeno  olto 
illiudicit,  ot  roibi  illud  Hleronyiiii  In  mentem  ve- 
niat  Jovinianum  dicentis  Scotonitn  pnltibuft  prm-  . 
grftvatom  (Hteren.,  pfolog .  Commeiif.  tn  Jtrem.).  Vr I 
ilaqne  vox  Uhpmca  valet  W^tmeA^  vel  rce  Hiber- 
niea  idcireo  Uisperica  dciiur,  quia  Hiberaia  Oncl- 
dcnulis  orbi  fioropceo  est;  quaroobrem  Itsliam  He- 
sperise  nomine  appellarant  Grcci,  vicissiiiique  luli 
Hispanbm  Hesperise  vecabu  o  denoUnint.  8cd  eru- 
ditoram  bac  soper  re  cxspecto  judlcia* 

a.  Duodecim  Latiniutis  geoera  Ipse  memorat  i^o* 
cior,  p.  48S,  iuler  qua  duo  vltiosbsima  videlurdl- 


eere«  barbaricttm,  scilieet,  qooiiomine  ioielligo 
Celttca,  Fraocica,  el  Boreatia  qusvia  vocabub;  al- 
leram  llhpericnmt  quo  ipse  tttilnr,  Idqqe  fCDaft 
clarlfcro  ortnro  solo  dlcil ;  qua  landaiiva  appellatioae 
qiiam  regionem  desigoeC  utrum  aempe  Nispantftm 
an  potius  Scotiam,  rarstts  dobito.  Stylos  aoiem  ope« 
ris  tttmidos,  abnormis,  exorbitans,  obscQras  ac  aaepe 
ioeitrieabllia.  Quare  rarstta  recordor  Uierooymi  qui 
de  elocutiooe  Jovittiattl,  cojoa  8tiam  Pelagium  Seo- 
agenam  Orosios  dieit  {Oe  IM.  ArUi.  Bd.  iMgi. 
£of.  p.  8lS),  eui  alil  aliur  boe  dicinm  Hiterpfe- 
Uotor,  ait  :  c  seripteram  laiita  barbories  est,  oi 
Uniift  vitiis  spttreissimae  sermo  confusas,  at  qaid 
loqualttr  aoa  potuerim  Intelligere ;  totas  eolm  !•- 
mei,  toius  Jacot  (iffsren.,  eifv.  iosla.  L  i,  M.).  > 
Bi  infre :  <  (}tt«  sttot  bmc  porteau  verboram  ?  qood 
descriptionis  dedecns?  •  Sed  qoanqnam  Hispeneo- 
nim  laminnm  lingua  molA'  ilU  Joviniani  deterior 
esi,  ad  dilaUndam  Umctt  UtiniUlis  bbtortam« 
ejusque  faU  enarrftodft,  hmge  tttllior  cooiiamdiorqiM 
erit. 

5.  Ilateria  vera  oposettli  ulis  eai.  f  osl  tumtdom 
exordium,  In  qoo  de  soft  eloquentii  soo  modo  die* 
serlt  aoctor,  et  de  gentis  proprim,  oi  videtor,  stu- 
diis,  ei  de  varlo  dliilectoram  genero,  poema  quod- 
dam  prosaicum  scriblt,  cujos  primo  la  capiu  ordi- 
ncm  diei  prolixe  pandil,  io  est,  bomioum  opera  a 
sttmmo  maoe  osqtte  ad  vespenim  seram.  In  seqoea- 
libos  bistoriam  velotl  aainralem  tradlt  cesli,  moHs, 

S'  nls,  vcntoram;  lum  dleit  de  vestibos,  areola.M- 
llaribvs,  sacni  atdiettlft,  preefltione  ed  Doom.  Co- 
ronldem  IropoAlt  operi  deseriptio  venatlonis  alquo 
coovivil,  nee  aoa  corumlola  adversos  bosios  la« 
iraQCuloft. 


HISPERICA  FAMINA. 


I.  Ampbi  peetoralem  soscitat  veraia  cavernam, 
mcstum  cxtrieo  pulmone  tonslmm,  sed  gandiOnsm 
pcctoreis  arto  procellam  ariheriis ;  enm  insiffnce 
sopbim  speculator  arcalorcs.  qui  egrrgiam  urbanl 
Unoris  propinant  fattclbos  lyiipliaro,  vipereosque 
lllteraturas  plasmant  syHoglsmos ;  cui  ninndano  trl- 
qiiadrs  tcllarls  snicvrhetorum  florigera  flectit  babe- 
nes  ciiUrva»  et  qui  remou  vasti  fondaniinis  dese- 
ruere  compeia,  uirum  fabulosaa  per  ora  depromunl 
gsxast  Mum  tmfida  alurcsminum  iater  solioles  pu- 
besetint  litigia?  An  placorea  abucaiit  prolessceptro? 
Utrain  sievus  ^  srmatorum  coetus  toxica  corrail 
certaiidi  in  acie,  yt  furls  osircl  oruoris  rivis  candida 
.ollvarentmadiada?Settspumailcum  bombosi  titbis 
flutfiram  ineries  oppretsli  naofiragio  rcmlges?  An 
horridum  conimuni  strael  rapult  e  acculas  lelum  ? 
(}uos  cdocetis  fastos?  Cuique  adbsrctls  rhetorl? 
Iloic  lcciorun)  sollencm  inviio  obelbi  certatorem, 
qni  sophicam  plasmsverit  avlde  palmsiram.  Ei  iriiioe 
antea  dimicavi  atblcus.  inenes  mactavi  ducltes,  ac 
rubust  s  multavi  coasvos,  fortiereeque  proeiravi  iu 
atie  eyelopee.  Iliiic  nullum  subierfuitio  «quevum. 
Duni  iraciilenta  ine  vellicaui  oplculai  proiinus  vcr* 
saiilem  evagino  snalliam  qua  alinas  tracidat  suitus. 
Arborenm  capto  •  idiima  peltam  qum  carneas  cIhIi 
lulaniiiio  pcrna».  F«rra'em  vibro  pttgtonem,  eujoa 

•  De  hoc  arcante  scu  mysticae  vel  Inosltai»  Lati* 
mutisgeacre  non  ^cmel  biquiuir  Virgilius  gramma- 
licus;  eju  que  brevia  exempla  ex  variis  auctoribua 
profereii.  «>pisulis  aique  in  epilomis.  Mihi  vcro  Vir- 
gilii  doctrinam  boc  ampio  ^Ubmodi  Lstinitails  i^pe- 
oimine  cuniulare  placet;  quod  conferre  predftrit  cum 
Ationis  Vercellensis  Folyptico  paris  ferme  gencris  a 
n»e  in  sesio  volumine  Vatican»  Scnpioram  veterom 
cvllectionis  ediio.  Porra  Latinm  clegaBtlja  amatoreg 


C  pilbeom  assiles  maeorai  nMiram.eldoads,  ob 
ctoft  bfttra  ia  ftgonem  cocvos, 

%  Bm  eompu  dictaminom  folgel  ftporsio»  oi 
nulio  vidoso  ftggera  glomerat  logoe,  ac  sospilem  le- 
do  llbramlne  anai  vigorem^  et  mqoall  pUttmamino 
mellinoam  popolas,  Aosoolea  Ibminis  per  golivra 
spergiiie  :  velul  innumera  aplum  concavls  discttmioi 
eiamina  apiafelrie,  oieiebillentaqne  sorbiliottt  flooBla 
alveariis,  ae  aolltoft  atemicaal  roslris  favoo.  Hie 
oompttta  arcatoram  esomicat  ccBtus,  cui  dodoa  per 
lapsft  temporum  sudia  pjrem  non  crevlmtts  pbalfta» 
gem,  nec  futuni  temporftlis  globi  per  pogiilft  «0111« 
peraum  fulgidi  nimoris  specttlabimur  catervam.  Sed 
prssto  borrondoft  ftdstfti  ehelydras,  qol  Ulem  vipe- 
reo  letu  sftuciabii  lorbam,  aisi  vasti  exlgerlat  recto- 
rem  |>o|i«  qul  florigerum  agmen  re|tiloso  solvcrii 
discrimine.  Novello  temporei  globamiois  eydo  Hi- 
spericom  arripere  tonui  aeeptoiim  :  ob  boc  rodem 
siemico  logum,  ae  exigaua  aerpil  per  ora  riroa.  Qood 
H  si  amplo  umporalis  sevl  sudio  Ausoniea  me  ftlligaa- 
^  sei  catena,  sonoreus  faminis  per  yuuara  popoUrei 
baustus,  ae  iiimensus  arbani  uuoris  manaasei  lauci^ 
btts  lolltts.  Quod  propriferttro  plasmaa  orgium?  ulrum 
alnia  scindis  sccurilHis  rabora,  otico  quadrigona  dea- 
•ift  siemicftres  oratorift  Ubolfttis?  Aa  fliflunigera 
coctu   obrixttm   cllbaoo  aorlferftft  aoUdia  cradcra 

boc  sane  scriplom  diria  suo  jnre  omnibos  devove- 
buni :  qui  lamea  Latlam  liocuie  hlstoriam  craditiue 
aeniuntnr,  odHeri  mibt  graUam  babebuni.  Georfio 
cene  Vifalcbio  Letlaiutis  bisioriogropho  diipoUodl 
aova  oeooalo  binc  oru  fuisset,  si  rem  novisoei. 

^  Cod.,  emeieraau 

•  Id  esl,  aceeks. 

«Gtoftsa^Mesf,! 


fia9 


nSPERICA  PAMtNA. 


1190 


iiiimU!!  martb^llis?  Scui  liiiobm  tei>tli  sutcius  odam  A 
choHb?  Ferio  concam  tonoreb  pruOu  6emM 
harrofiniis? 

l.  Soil  nm  intelligibitl  mtntii  tciimine  prstin- 
lor«  qaod  laBtgerottt  odoroM  obserttt  per  ptKoa 
bldeotium  lurmttt  eui  obeist  treatorum  tttiduo 
irtmlto  teettrb  eoDellit,  te  clcDltre  lemellls  btiUt 
etnrtntm  tetpolit  raieitntem  tlboreit  tntt  ctla- 
mide  mtditditt  peitmouo  ftmeit  toliliat  tmpleele- 
rit  etaiUnam.  Noe  topbict  ingenioto  acomiue  tbtenl- 
Itt  mjrtterit,  aod  doelorett  eteio  eooamino  coml- 
itrfe  bisiomm  tnnum.  Hiiic  miriftcnm  libl  intenloao 
librtmioo  ptlo  cootoltomt  proprigenom  Otttlit  rondi 
imiero  tolom,  ot  tfHct  fobotlo  getm  platmtverit 
ortit«  ot  •  |«tuiit  rtptit  ttttnl  topit  tbermOpyli«. 
Pdietceatet  peeoret  depttennl  tei^et  tgmint,  ve» 
lemat  mssta  genelrls  bierimotit  Iprigai  genat  guuit, 
ei  iortnlilit  mormurtl  Infagiliit»  ac  florigert  retonai 


dangore  per  anra,  Eiteraam  proprirera  editrii  aba< __ 

eat  marem,  placofeasque  blandit  eoncelebrti  nn-  ]|  ;,riit  aerant  pnadU  eonciriit,  intermi  gtoacit  mIoI 


rmciMT  uuL  tici. 

6«  Tiitnm  Olympium  infltmmal  trorot  Itbalt- 
tum«  tbtUssicum  Itlustrat  Tapore  flutlium,  flamml- 
Tomo  teeiai  polum  corusco  tapernum,  t)mi  !e»ndiC 
camartm  ttrmtmenli.  Alboreom  Fbcebeat  tufl<ictl 
i  Meuo  proritttt,  dbonet  Plitdum  non  exomicant  raU 
gora,  merioum  aoliflaat  eroit  Merum  trtcuit,  deo« 
tot  Pbetoiioum  eitrietl  tudot  incendium»  rotdda 
arei  nibigine  ttillieiditv  oee  ollTatttt  froodtt  oliTtl 
nlmbttt  robort»  r«notts  dtfidatl  Imber  0Tts«  rni* 
cns  arieomat  tprictl  Itcaott  rogat,  maodanttmqHe 
torret  Jtbar  gyrom.  Allgera  pltcoreom  rob*itt  curit 
conceatam,  unalu  ptiolU  marmnrtnt  barmonltt 
rosirU,  eonctTOt  tarlom  ferocoltnl  mulcedine  cli* 
Tot,  rroodieotMt  tviiiet  orbot  lalebrtt  laraM*  eom- 
Moeat  ncaletni  glem»  formU  torbelltol  picU 
uraslrt,  oledt  paogunl  ttercollnit»  ftnMU  etdlerU 
replent  f ctiealtt  tacis.  Poeoreas  ftsla  lattrat  cmias 
ptscott  ctUtlreat  metnt  ctldbat  pettts,  ctmptnea 


pilu  tbtltmU.  Baec  ptntit  ntulem  lesilgtnt  orgit 
tdiro  limiiem. 

4.  Ceu  moniotat  teropiu  irtnat  loUas,  per  ast* 
ddes  llmndeot  flacllvogt  ortiileai  boroot  dcf  ortiio : 
inormU  efolfit  .marmare  crrpitt,  limoum  flomioio 
moctti  crepidinem  tifeo«  concretu  efdlil  fortieo 

«Itriu;  ptii  taaoaicom  eiubero  palalamine  flof  itim. 
doti  roau  «sllf i  larU  TCiemu  eremat  pyrtm  ra« 
liigiAO  tmtrctt,  te  tmct  lifdlotU  minottl  mbom 
lumolU,  clboneoa  iorrldum  tpirtt  dibtnat  mctttm, 
fltngous  flceiit  per  UqnetrU  flammu;cqatli  do« 
doreu  lorreo  mrfora  ctierfU.  Geii.tracalootut  pe* 
eoru  U^roi  bofcncat  trmeiiU  uglnttam  ttricui 
mtctet  Jufeoeom,  ligilorU  borrlbilem  Titeerla  coin* 
plot  iuglUTiom  tTTlno ,  uogaiueam  tniddn  hUla 
torbditt  fluentam ;  ptri  «mmootos  perturbo  ptToro 
bittoram  logu.  (hitiioot  Titream  tetigerU  ptiult 
poli  stmnin  cuUt*  gemdU  prsdpui  tlborU  tsun 


rtni  eitt  terpdlU,  boierou  i 

ntnl  ptbnU»  Insootet  dlTldatnl  oTilU  Idu»  trboreot 

Cmtu  pedostri  unmilo  trtoont,  ftmnotu  Unicerm 
trtot  tgnos  ctteme,  berbotu  etrpanl  donubat 
OTU.  Ilirsui»  ijBam  deterall  gorgiut  evlot.  tor- 
rutru  tufl^Hlittal  rottrU  atblonu,  tttbilu  filicam 
torbeut  mdicu,  holerotamqao  guttnl  sacam.  To« 
bolost  fltgrtotos  esoam  ^  orbtnl  tonipedu  sloboU, 
turitu  rrtngotU  motibas  munl  trrigUt  ferreotqao 
tolTunt  ttitoru  cmribat  tigillu,  cooutu  uunotit 
motfhat  ropUni  thortcet.  Amens  ferbim  pmliteo- 
bort  tlmu  ulcai  eplmnot,  tsperrimam  inTolvani 
grusibttt  rntcttm»  gibfotu  pouileo  protpocttnt  Tor- 
ntealos  tcropio.  luormu  tpaauiicum  ferruol  dd- 
pbinu  poouim,  uUtt  tperlU  aorboUaot  patUt  goi- 
lurum  cUttslris,  sqaamoosQae  Tomnl  gurgutot. 

7.  i  Psntu  ulitam  eltborsot  tgrettu  orgium 
esieri  (elUtu  turiciis  pltsmtnt  rotut  uiillU,  tpino* 


lepiemplicis  Olrmpl  iustrtTorant  Borutu  limltet,  G  dt  dcnunt  septa  prunis,  UpidUs  uua  mole  glo» 


ubuloualiuirci  ulciiUTorU  mlcu  planeil»  litbicom 
tidUto  ^  Tiserit  somintrium  bi  lermino,  mundtni- 
i|ae  Tifidam  unsaeriot  coUmi  ponU  spirtcolom, 
btttd  llUperieam  pmpintbU  tTido  gnuure  Idlum. 
lo  ^uantum  Eout  tb  ocddoo  limite  dlsui,  trUeut 
Uoeu  sldmU  tmpUori  mtilo  prxcellii  arotutte  «» 


ireasque  cermntium  rrtgor  miliium  mellisooo 
tniecedit  tpium  tircpilu.  te  ruribundu  toiiomm  to- 
pertt  Ursttt  bidentem;  in  Unium  nottri  loqudod 
lenorU  segregtntar  tnriasecus  nomint. 

5.  Bis  senu  eiplom  ^  Tocbru,  qal  Aasooictm 
Ucemut  iNdaibam.  Ci  bis  gemdla  asUni  luinora, 
qaas  #erbaUm  uudant  Tipereo  Ucia  siraem.  Alte- 
min  barbarico  aoctu  loqudarem  ioflcit  immiieoi,  ae 
gemdlo  subiiiut  modello,  quaurnaque  noclit  sped- 
mSna;  indytu  littemutrm  addit  auidua  apicu; 
statuum  toiico  mpit  scfiptum  dampno;  IHleralu 
orbtnm  oNiTel  •  cbarKtoru  Ucundic;  subilero  pi- 


memnt  macerut :  alieri  roaltigenu  pecomm  agi- 
Unt  in  pascua  turmas^unorusque  l.rebunt^  uebu» 
Iraculenu  atriea mugiiu  penarbant  mdodios.  In- 
namera  rrondicomam  crebm  tramllo  tdeuni  ulUmi 
larm«9  tlmaqoe  eadanr  rramU  mbora,  eratu  tttn- 
ribu  UMrquent  taidtu,  odicusqae  atrictU  sdndati 
homu  trietum  nucblnU*  referuqoo  rabaslU  tn- 
tporunl  pUastra  JugU,  Hie  uoomus  uporeU  nos 
eidui  lamttiiu  eiporgesd  tbalamis,  TUtiUs  cor- 
porcU  edligere  trrau  medUdis.  Hine  moiliferasu 
trute  ulibu  Urtbitt»  tlboroit  rodi  bjsto  pdlicoU 
tiiptte  ctmi>ts  bdtbds,  trgenlu  rdTU  fidto  lann> 
Its  sulis,  bltnda  tTolTlio  moUUirU,  moUetqao  U- 
nlgem  tmpleia  tpute  itpeiet. 

fl.  Sopliicam  stemictu  cdoiiiim,  te  littemlu 
tpecuUmioi  tpicu.  NoonaJli  eerimonictt  truiorl 
tropliu,  si  ulubrem  pedoreo  urperit  soporem 
cUuiro»  ni  ratiltnu  Pboebei  Orionus  trdoro  um- 


eurm  TOuenou  obico  transmuut  Unoram.  Ailu n oiuum  oTdlerit  ptpebris  obloeumeotum»  ir.Um- 
eUriiem  oruit  otl  Tubms  ulo,  quo  llUpericam  re-  ^  que  tpUferit  lurolib  tirtgultm « ledoralem  codere 


gttloM  Utu  Tiolatar  ealogiiimt  unsibiiu  ptrUmiunm 
eorrodit  domuus.  Cetera  ooUutttr  pitcuit,  qum 
lUllcom  lodi  ramioU  taudtnt  obritom,  quod  ei  bis 
proprifcmm  Uqudui  louoris  in  bte  tssertione  tm* 
gU  hcinus. 


*.  A  Graco  Kxim,  ot  iuTra  eognosdtur. 

^  Cod.,  tijcert'. 

*  T$  encliiiemn,  ceu  Grxcum  n,  ul  tit  Virgtlius 
grammtticus,  in  epistolt  de  conjunciioiie,  p.  85«  qoi 
uunen  scHbii  c<. 

'  En  duodedin  genera  LtlinitnUM,  de  qutliut  io- 
quilur  Virgiliut  grammalicns  in  Eplmme  t.  Gs  bis 
duodechn  generibos,  duo  deierrim'a  e<se  tU,  ^um 
turam  Ausonid  teu  t«atiiii  sermonU  pracipoo  intt« 
eiant,  btrbaricum,  Tiddicctt  genus  scrmonis,  et  lli- 


iodttsUUaa.  Ut  quid  nutouitnioto  urmonam  obraU 
eUngora»  el  InUrau  toqadou  Uiasora  pertartias 
tttriom  eaTernu?  Toum  namqoo  nocturai  ligonU 
Uctriedt  couuimu  sladium  eicublU;  tu  soporu 
obleciuiis  peruas  ube :  ob  boc  ouoc  umnoienuii 
non  stigal  lactu.  Quidam  de  boc  doctoreo  congeU- 
miue  spomanUm  adut  niaudpaior  iatlcem,  ut  Ti- 

tporlcom,  quod  putremum  bniu  opusculi  auterit 
ui. 

•  Glossa,  re/  earetta* 

'  Licgem  diei  iuioiliglt  auclor  rationem  eiifend» 
diei. 

f  GUtu,  feam. 

^  Cod.»  m$  iuum» 

^  Gnaettm,  «iiync. 

I  Superscritiitur  ro  pm  rc. 

k  Ockg,  jucunikai,  apud  AUooem»  l*olypt.  pi  U 


iifti 


AD  V6NERABILIS  m^M  SPORlA  APPENDIX 


an 


troum  f filorelt  r<^pin.ivcrii  Oiii^ntniii  iilnmit  no-  A  ftug^na  spiiniaveriot  trices  paiih.  Statatnrn  adesmtit 


ctiirn;!  rotifiina  lorger^;  taetii  itnta.  Storn»s  foncavis 
solvite  facios  arcliifnis,  ac  snphicani  anscuUnte  in- 
du^triain  ;  iiitirmurens  suscitetar  in  rtbra  phnsiis, 
vcriiatisqiie  mlca!  clangor,  si  iiniui  cutichis  bteleril 
in  aiila  coctiis.  iMi  lioc  talem  segregaie  cotiortem. 
Iline  caeteri  aprit  as  adcant  casas  :  alieri  rrondosa 
liistrent  sub  neinora,  alii  in  lioc  amplo  stabi  Itent 
lugurio. 

9.  Plioelieos  sitpernum  secat  arotiis  poli  rentnini» 
mediumqiie  diei  api  ropinquat  spaiium.  Iliuc  fame 
flagraiiti  sestuat  peclus.  Ob  lioc  continua  visit  niiis 
icrritorla,  iit  nietiituin  cerimonie:iverinl  fligrantl- 
bus  pabuluui.  Quis  gncns  decoreain  ducet  per  tri- 
viAcaicrvam!  Has  claddesiitias  rrequeni4*r  lusiravi 
1  bermopylaSy  ae  remota  hiijus  artici  petietravi  prae- 
dia  :  venustosque  cxploro  acculaSf  qui  vagos  arca* 
loruro  pascunt  clioros.  Strcto  densate  traniitem  col- 
ligio,  aigeas  astrifero  statuiie  infolas  sulco,  Ncpiilieis 


oppidom.  ubi  de'isttm  coudientibiis  Atimos  pbci- 
tum.  Qu.e  dulciora  sorboistls  aolamina  :  farrioeat 
sennosis  motibus  corrosirons  «rosiellas,  quibns  lilo 
Scottigeiii  pulidavit  conditura  olei,  farniferas  pressia 
denlibus  runiintvimus  pemas,  lacteos  popolavit 
baiisius»  quamvis  gaudifloam  biboto  ore  gostavimos 
casiam. 

fi.  Titanens  oreidoom  rntiltt  arotos  pontom, 
rosccs  imam  corvai  radios  sub  speram  :  lonatienm 
vasto  exliomicat  sidus  polo  :  fulgoria  Pliadom  va* 
rtunt  s;}CCHla  '  liorannm.  Noeiunius  gravat  serpella 
iiimbus :  nrboreas  ulivat  *  vaporribas,  teiraqooman- 
danum  obumbrai  ineru  gyroin.  Incalcolata  pi^n« 
d*tin  turmae  calasireas  meant  ageas.  sepuque  ir* 
ruont  bovella  :  qiadrigonas  idioro  concilia  scandonl 
aolas  :  atirius  birtl  lostranl  suisiaa  porci  :  lerreoa 
sonipedum  rulcris  neciunl  aurigs  sigilloa  :  innu- 
mene  aarestiuni  turmae  solitum  laborandi  eruonl 


troces  maceraveriht  roediada  spiculis  crodeles  :  noo  d  de  corribus  oeiuni,  ac  aoliiis  aprici  tegmlnis  quie- 


Ulia  viperei  obvalt;int  trivia  latrnnrnli :  muliigenas 
degestis  spolianl  vialorum  turinas  inspillis,  colle* 
ctasque  rapiiint  prxdas,  armigera  irneidant  enil. 
bui  agmlna.  Ob  lioc  stricto  discntniiiosas  irruamus 
coneo  per  pesns,  aspera  calcanius  gressibus  prae- 
dia,  que  saseas  totrida  inole  i;li'nieraot  statiiaa, 
splnosasqiie  parturiuut  rumices  11.1*0  florigena  cxo- 
micant  arva,  qux  porporeaii  glomerant  •  scalins.  Nee 
lapidea  ariant  crepita,  sed  glauciconias  berbaruio 
copulaiil  uvaa. 

10«  Caninus  urbana  murmorat  sonitus  inter  ne- 
mora  :  forte  exlernus  adli«ret  mocnibus  latrunco- 
liif,  aiit  lusirantis  conciplunt  auribus  stre|titum  .igmi- 
oii.  Sonoreum  gcnieilx  su&citant  barritum  alapae, 
ttt  ovatis  vasaiacm  flcciit  man^orius  deveri^orio 
cobortrro.  Aduuca  strictim  tmbite  ctavi  sigullum; 
llyec  concava  seopatum  umpleciilur  aula  toluni, 
quoil  bctuteis  tergiiur  assidue  rasiicutis,  nec  olla 
glomerat  ciscitia.  lioc  coeuosum  a*ilir.i:  asiat  tolnm,  ^ 

3uod  concretas  sordiuiu  arict  it  micas,  nec  rroiideje  ^ 
egestom  climnni  scop»  vcstibuum.  Aquoso  st;«bi« 
lam  implete  bydore  lutercmt  squatoroasque  flucti« 
vo^is  tavaU  bases  flueniis,  ac  iimosas  vUreo  licn- 
mfoe  teigite  planus.  Arboreas  figiie  in  parieto  fur- 
vanns,  iiniaremque  coiuptis  staluite  irnmilem  arcbi- 
nis,  ot  amplum  censuerint  agrebtibiis  spcctacntum. 
Peiliceis  cluiie  sessa  nrati^,  roseum  laricoinl  lorrl* 
miiiis  alite  in  aiemolo  clibanom,  miuuias  apricl 
grandtiU  glomeraioa&ietlas,  ut  flaminivomufn  eru» 
clavit  inceiidium,  caloreum  Itbraveiit  titctuiii,  algi- 
diini  eriicril  rocuui.  Ouia  lales  poscct  possures,  ut 
melcbiHeiiluiu  concesscrint  opiinintum  ? 

II.  Non  Ausooica  me  subligal  ^  cateiia  :  ob  boe 
Scoiiigeuttin  baod  cripi  undo  eulogiuro ;  sed  ruri* 
bondos  perculam  amiu  amlclios.  Vcnuiiti  excusanl 
accula*.  |»aicas  auiplecii  sub  ni*mine  alimoiiia<.  Haec 
9>ncessa  acutis  niidite  cdulia  li  aniis,  ac  arboreas 
escircro  onerate  uiensas  acervo.  D<»ctoreutii  qua* 


scunt  in  aulis.  Ob  boe  alnia  civilis  giobi  adeantos 
mosnia,  apU  benignis  poscere  Aloxinio  colonis :  so- 
ooreo  instigate  adiium  barrito,  ot  buoe  doctoreoa 
collegejit  diver^orio  coBtom.  SuioU  pelllceis  su*' 
loiie  sedilia  pratis  :  torridnro  alite  grimiU  camtnomt 
ruiilantemqtie  accendite  foco  lampadem  :  orboroo 
vurenm  proplnaie  oiipo  fructum,  squaloreaqoo  la* 
vate  fulcimina  :  nsensium  solito  dividite  maodpaium 
collegio.  Cai^teri  arborebm  concito  flexu  irruani  eol* 
lem,  siricti)»qoe  '  debs-lant  grimina  loris.  AlteH 
aqiiosnm  adeant  olvmpum,  rcreriamqne  devebaoC 
scapulis  bydriain.  Adi  caneaa  coeant  rnopemas,  ao 
r>rreo5as  plasment  rous«  St-tiotas  elbamioam  ilodiio 
rramis  strues,  ligneas  escirera  oneraio  tabolaa  eo- 
pia,  iiielcbilieniaque  pexis  glomerate  fragmioa  R- 
Kiltis, 

15.  Iiiterimis  concavl  pcctorla  opto  latebris,  oil 
iionorineam  protclaverint  accul.-e  mansiam,  qui 
nielohilienta  l:irgi  i  sunt  opiiniiia ,  qui  dutciferos 
cibaminuui  concessere  accrvos.  Tiiicus  eooditora 
accendite  clilNiiio  iredas,  ac  loctoralem  serulaminl 
lasiis  itiduslrtani.  Snpiferam  arunt  patpebrae  gravi- 
dincm.  Ub  lioc  btanda  pecoreis  velate  cubilia  pratls« 
rodesqtie  scrite  inotatoris  up«'ies,  moliiferos  asslli- 
biis  plicate  puivetlos  gigris.  Carboneas  clnereo  tegito 
sirutnas  tuiotito,  ne  atttgna  snccenderint  cibcklia, 
aniploquc  arserint  pyrici  fornacis  inceudio.  StricU 
<{uadr4tum  eiudite  r^^ia  ostium,  ne  atri^ces  erupe- 
rint  prsdoaes,  clandistinas  rapere  rurtim  gasas» 
Cmieri  lecioraiem  mentisacuu.ineaseultent  sopiiiam. 
Altcri  somniosoiu  abucent  pernis  rotom.  Alii  noctor* 
nas  librent  «xcubias,  quaiinus  roseua  Pbmbel  orieo* 
tis  rutliaverit  proritus. 

OB    COiLO. 

f  I.  De  boc  amplo  Otympi  Ormamenlo  biqoclcu 
sas  depromam  lento  monnure  stroes.  Ilaec  po.lca 
assili  situ  piasmaia  esi  spera«  quat  ttmbrifieroo^O|<i 


Urnis  sfgri  gate  ciiorttto   ritbmin.  Aquaiico  lavate  D  tegmine  sti|Uit  stidoSy  ij^iiicoiuaqiie  vasU  mnle 

idunias  niito,  ut  lutae  iniiotcscant  cobse.   Ageum 

esciteras  roboate  *  coiiceutuiu  iii  c«>|)ii!i,  nt  salo* 

brrro  |>ropinaveril  in  i»r;i'cordiis  suxtuii.   Arunca 

Qauimigenis  crlnibus  cal  lirate  idulia,  ut  dutciorcm 

rigaveriiit  fiuclbus  sabortin*  Slicas  rraginentorura 

ctocavis  rccoiidite  canisiri*.  Aliuum  beruin  poscite 

poli,  nu  ciboueum  Cocyti  irruerinl  acculas  rolluni, 

seil  stipernum  septeniplicis  poll  adieriut  sauiuui.  Qui 

duiciferoi  cibatmnuni  conceHsere  acervos,  quiKliael 

louipt^m  exacior  poscet  eJitricem,  nt  ialsjs  lix^ 

Vipudiaveriiii  |;er  auereiu  lnb  as,  ut  crlspautes  »a.* 

•Ca//A4isf 

^  Dicit,  ut  poto,  aucior  se  Latina  severiute  non 
cobiberi.  Jam  quod  addit  Scctligenum  euUgium. 
seu  eloqHiwtu  id  baud  scio  nn  auctoris  patriatn  de- 
monstrtt.  Et  quidero  vocabulu:n  ScoUiyenum  infra 
recurrit. 


plectitur  ostra.  Geinel.los  lorhdi  alborii  poilriral 
arotoi  :  Titaneus  diornas  roiibt  Orioo  motai^  pal* 
lida  merseun  illustrat  gauiia  f  ponierioro.  Qutnoi 
vitreus  ariai  ba  tbeos  i*  boranus.  Cttlorse  caloremii 
aruiii  looae  foium,  mundanaque  cocuot  iob'fino 
climau.  Alter»  algidutn  spirant  roctttm,  nlvlamquo 
evolvunl  ^pargineui,  gelidas  borreodo  lliivoro  sper* 

Suot  brumaiy  pr(H:oIloiom  proflant  turbioe  moluiii, 
Ittliirormls  sidifluii  pr^ienoi  nobtum  vaporo  sloiiii- 
eatur  arcus  radii»  :  %olubilea  polieui  io  iDrqot-i  ia 
vertigiuem  gyros :  iiabi  em  diacurroot  cardloci  erga 

<  Gid.,  ronlcnUMi. 

'  OeteileLM  gr.imiiia? 
s  Cod.»  promifr/ttfN. 
^  Glosiay  cetluoL 


%m 


HBPfiRIGA  VkmHK. 


tm 


axeni.  AngeVicu  (Nympius  suffoloit  camM  tbcoaos,  A  ptge  aMQttvgiiriii.  Ardua  eampaneut  colloeattepu 

Ofimia  gUiicC  atttat  oamaram  mvo.  Seplomplicom      ^** ' ' — " —  • — ' "  "*" 

borani  aasenml  eyclum  phyftici.  Iniiumer^  eoeli  ca- 
euminis  aatant  aiemata,  qum  temporeo  propHamlno 
explicare  boii  bunulor. 


aa  MAai. 

15.  De  boe  amplo  Amphiiriict  lucumine  lo^ue« 

loaum  cudere  nilor  tomnro.  Hoc  tpumant  mun- 

danat  obvallatPelagttt  oras,  terrestret  annlosis  flu- 

ctibot  codlt  niarginet»  tareas  oiidotis  molibus  irruit 

avionias,  inffffitt  bomboso  tortice  miscet  glariat« 

attrifero  spargit  spumat  tulco,  tonoreit  rreauenler 

ouatltur  flabris,  ac  garrula  fatigat  Noihus  lottra, 

titbica  «iberinm  irrigst  ttiHicidia  gyrum,  cataatrea 

glaucicomnt  verlierat  competa  ponttta,  periclitantet 

maeiai  naorragio  pvppes.  Aliat  tereno  compaginal 

titbit  tltttm,  nee  borrida  tempetfivi  murmttrlt  pro- 

flat  tvtperla,  aed  gsrmte  tranqoello  tabetennl  uad« 

fbmeolo.Gemellam  Nept«nittteolloeal  riinm  floeiut; 

protiotta  tfttmaiieam  pollei  io  littora  adtisam,  ra- 

Buamf  uo  pritco  plicai  reeettam  ttieroii  gtmioom 

aoliia  fieclil  in  orglum  diacurrimina,  afroniota  1o* 

lottm  velHcai  mallina  termiottm,  nmrglnosat  tranai 

polttiamino  oMlatv  vasiaqoo  tomeote  dodrante  iiuin* 

dat  (ireta,  arboreot  tellata  flectil  bocttot  in  arva» 

aasiduu  Utlorettm  glooMrat  algas  in  tinum»  patttlat 

eroit  a  caulibut  marmas*   illitaa  punico  eTeliit  eoo- 

ebas,  bflbidoas  atttltilbrmi   genlmine  barenoaum 

evolvit  efflgies  ad  portum,  fluctivagaque  aeropbeat 

vadllant  aequora  in  Tbermopylat,  ae  tpoinaticom 

fremel  tumore  bromum.  Inierdttm  lumentem  pattrl* 

cat  lenertnt  lidonem,  nee  solita  mannnosl  traomt 

Bmina  fundi,  rotlratat  torvis  flueiibttt  ruleil  earinat, 

roboreat  unditono  iMelai  rstet  fluattro,  inmensaaquo 

marmoreo  gurgite  |estat  scapbas,  ae  incentea  tba« 

lasticttm  naviganlLabttm»  gremittm.  Minum  glau- 

ela  tttb  flttctlbtts  lodicat  temloarittmy  ioormia  vaatom 

'ttlifaolemtia  per  ilnom,  serumnotot  rantittout  •  gor- 

futtot,  vitrettmqtto  tttglllattl  faoeibttt  aalttm«  ae  lor- 

aoa   gttttoricsnt  pitcellot,  Nspittnla  tpttmeit  ver- 

rttot  caerttb  gigrit,  talsttgenum  gustaniibus  infes- 

lai  Polagi  onda  taporem.  Si  ^  pamet  mundani  or- 

bia  •   aceulc  internum   sqooria  tpeetarent  uto- 

r«m,  reofntioa  moriifenim  irruerent  voragine  elao- 

timm. 

M  KRB. 

16.  Hie  roaotta  larieoml  torriminit  crepltai  rottta, 
q«i  torridttm  nroflat  ardore  fbrkm»  flamateat  pRcai 
robiglno  apatbas,  flexoaoa  iamttiett  torret  ramoa 
ittcondio,  ataida  ittvadil  fomlio  aarmettia,  fdmaoiem 
rapida  evomU  faporem  pyra,  ciiieream  tpargil 
leaiibttt  favillam.  ioBttnmra  dbooeot  platmai  tervitia 
«aloa.  Protifloa  urriotatcarboneo  foai  assal  eroslel- 
lat,  cruda  eottcaviaeoetat  treroentia  lebetit,  araeo* 
leoa  moitiflcat  lorttace  metslloa,  aurivque  rubreo 
liqoetcttnt  mass»  in  camino.  Pantis  virtcomit  eali 


titttt :  maturat  fmgifero  tegmine  parturit  tegetet, 
odorotaglofflerai  vineta,  ouse  rapidM  micris  neetonl 
acinot  ramit.  Spinosis  d^estun  verrooi  astitis 
prcdiom  :  aquosi  luteas  irrigant  fluvii  venas :  eroro- 
pantes  fontano»  tomores  erucut  tellua  lailces,  faeno* 
saqoe  •  scaltis  pollent  pnsdia  roseis,  ac  delicatas 
eopobnt  bomestas :  csruleasque  gitnii  serpelUs, 
quae  peeoreas  salursnt  lurmas.  SublTmes  degeslum 
ambiunt '  cellea  drimnm,  saliosaque  extremis  cas- 
tat  robora  In  t  orit.  Incalcolata  coogellat  /rondinm 
genimina,  qttstditparet  patnlit  stipant  frages  ramit, 
holerota  profttttdm  tepaimnt  rura  fove»,  que  ber- 
botas  glattclt  arietant  nvat  antit;  innamerat  peca- 
dom  tellaltts  paadt  ealervaa  terminus ;  inmensaque 
lerrenttm  gestal  aaxa  fttndamentttm  :  pluriBca  cam- 
miftetts  neetit  tlemieamlna  fundut  :  qoa  loquelari 
tramliebaod  eaplieare  aitor,  ae  doctoreat  rbetorom 
gravavero  venaa. 

B  a«  VBHTO. 

17.  Hie  tttnomttt  alma  ataeiae  sepbyrtta  robora, 
aaloaaa  terrealribttt  plieai  illeet  tolclt,  turrita  robu- 
atlt  tpoliat  Ittgttria  flabrit,  tttpema  cacuminnm  fri- 
ciat  laquearia»  titbiea  fledit  telturi  cmrala,  ae  ma- 
rinaa  exalui  in  attra  apumat.  Glaodcomaotem  ia- 
tigal  Aostor  Tlthonem.  Bit  teaoa  pbysid  el  ferunt 
Zopbyros»  oi  qoaleraos  ibi  explorant  £uros  :  quis 
alleral  Inbsrottl  cmpittt  Ifoilt  ei  vdot  sobjectas 
opacaol  alu  :  mondanom  vasto  sfttbere  proflant  In 
folittm  :  tritta  monnttreus  pastrical  tropbxa  Notus, 
qood  spomatleom  raDoit  tolo  dilttvlum,  pollentem- 
que  toottit  rapem  dodrantem.  ae  eorporoas  percolil 
uettt  elBgios.  Nee  sibilans  inltterl  qttoat  procdla, 
aliusque  poll  reetor  murmorantibtts  aegeati  de  pen- 
nis  ottri  gibrorum  reaniam  eensebit  logum. 

ttcninittn. 

18.  H«e  egregla  florelt  fulget  eaterva  pompls , 
n  qus  fulvss  eongdat  extrinsecut  ttragulas,  ac  vesti- 

les  multipttoo  liaooe  noctunt  slraes.  Cttteri  porpu- 
reas  acricunl  blemmoa :  alii  cidniaa  casUni  me- 
diadis  stdas  :  alteri  hvadntbinas  eorpords  tiipant 
Irabias  peraia  :  pluriflei  storaos  earnall  compife 
globant  amiclttt :  ottroM  pattrlcanl  srmdlosas,  gil- 
vu  vertieibttS  atant  mltraa«  crtspoaoaqtto  teiunt 
dndnnot,  ae  ttbotaa  eopolant  tricariat  :  niianles 
cervidbut  gesUni  ettrvanat.  Ittttttmeri  qoadrieonaa 
eaptani  aetttllibttt  pdtaat  tbrrialet  vibrant  idum  t 
pvgioiiea,  ae  aliera  gioroeratti  platttmmina»  qu» 
lemporali  proprlamiae  non  exprimo. 
M  TananA. 

19.  H«e  alborett  exomieat  Uberaa,  ^om  tpltsaa 
brevittteulo  tegmine  artai  aelat.  Qttadrigooo  dege- 
ttom  tuinm  eti  flgmeolo  areblmlom :  ttolum  sm- 
peraa  amoleetitur  januaro  ora,  qu«  stricto  assilibus 
■  polygonis  roiis  clttdiiur  operculo,  ac  bia  senis  al- 
ligatttr  adeo  restibos,  flexaque  arcaloraro  cervicibus 


flrat  licttmina  fomemis,  naulemqtte  Bammivomi  D  vebitojr  tardiu.  »"«  j;;|^.»*»y  ^^tepromam  cur  vansft 
larit  deproroll  lento  murmura  rigorem.Dttro  jam      '  "        "'  ^ 

attit  tilieit  in  tttero,  ferriale  sollerli  nisu  torsii 
ismi^ator  fodle,  aprica  tdnUllotut  exartit  in 
apongla  taetos,  collecumque  flexit  incentor  tluppam, 
ac  '  mierum  mutuo  Tertigiiie  eradavit  scintilla  fu- 
OMMit  veternas  in  faoem  glomeravit  asUllu,  inroen* 
saqne  tttrgidia  eravil  pyra  flammis.  Umbrifera  late- 
brosls  extricat  velamina  tegulis,  infBtUque  flaromi- 
tooit  depelUt  frigora  dibaottt,  ae  lorrida  Involvlt 
ineendia.  Saltim  pantet  tranearent  aeettla;  tiipiiem, 
«ricomo  concreroaret  foetts  racttt.  Hic  Boretts  amplo 
niUra  exomleai  drimtta,  ttrbana  Inmeoti  amplectl- 
liir  flMtola  globi,  in  qoibot  torriu  molliforini  com- 


•  dtttu,  piires. 
^  tirmrttm,  icfiyTir. 

<  Gr«eum,  (Mtn^^. 
Patrql*  XG. 


ducium.  Saginaiu  pecndit  dudum  legebal  perau» 
hiruimque  acuco  fraroine  decoriavii  caraitex  coriuro, 
densaqoe  tentom  est  parieti  inter  viroina,  ac  igneo 
arait  fumo,  obanaque  edictum  Uceravit  opifex  ar- 
chimium  :  utridis  eorislem  pastricavil  curregiis 
tegulam,  bis  binos  plasmavii  angulos,  lectoque  pd- 
lidom  gesumine  perfeeil  armariom.  Gstera  non 
explico  famine  sumsu,  ne  doelords  ausdtavero 
faaiidittm  eastris. 

DB  TAtttU. 

SO.  Hce  Kborea  ledia  plaamau  est  Ubttla  fomen- 
tis,  qme  ex  aliera  clifluie  eeraam  copdal  litoram. 

•  Catthitf 

tCoUuT 

s  lia  Cod.,  i  ouino.  A(  I,  mit 

^  Cod.,jNifltjfOins. 


1198 


ORDORBRUM 


HM 


iwndat  ugnifero  intercestu  nectit  eolomeUts ,  in 
qois  cotiipu  lusit  caelatiira*  Atiad  jam  latos  arbo» 
reom  roajusciito  ductn  stipatsitu»*  varia  stemlcatus 
pietora,  ac  comptas  oraa  artau  Hsc  olim  frondea 
ifaucicomi  crcfit  inter  robora  fuodl,  rerrialique  cre- 
scentem  ampotaTit  opifes  securi  stipitem,  quadri« 
fonum  lifffieo  dalavit  ioerementum  nerro,  roicram 
emlt  ascta  margeriam,  ornabmqoe  perfecit  tabu- 
lam»  qmc  desterali  bistorom  gestatur  Iduma,  ae  so- 
phlca  cereift  gloroerat  mysteria  planetis.  Nunc  lo« 
queiarem  celerl  flexo  retraho  tramilem,  ne  iogenlo- 
sas  rheiorum  gravafero  domescas. 

DE  ORATOmO. 

21,  Hoc  arboreom  candelatb  piasmatum  est  ora^ 
torium  ubulis :  gemellis  conseru  b^ugis  artat  latera 
ouadrigona,  edicti  fttabilitont  rundameott  templi. 
Wii  msnsum  globoso  munimine  crerit  tabulatum! 
Supernam  compaginat  camaram*  quadrigooa  comptis 
plexu*a  sunt  sita.tectis.  Ageam  copulat  ia  |remio 
aram,  coi  cotleetam  cerimonicant  •  Tatos  missam. 
Unitum  ab  occidoo  limite  amplectitor  ostluro,  quod 
arborea  strieHs  fotis  eluditor  regia.  Estenaum  tabu- 
losa  stipat  porticum  eollectura»  Quaiemas  •umma 
noctit  pinnas.  Inoumera  concellat  plasmaminay  quc 
000  loqueloso  explicare  famuior  tumo. 

DB  OaATIORB» 

22.  Snpernum  Tssti  posco  berom  poli,  qui  mon» 
dauam  almo  numine  condtdit  molem»  tithieo  lerro- 
airem  obvallat  limbo  crepidtnom,  humanoa  loeto 
resiaui-at  Tcrnacutos  incremento,  gtaucacomaa  foliela 
strue  tegit  amarcas«  floriceros  ai.t  do  telluro  culmos, 
atmi  giFrarom  turmis  coliocat  premla  tbrooi;  mihi 
^  aBsiiTum  naviganti  fretum  robusiam  coocede  pup- 
pbu«  ttt  furibunda  CTadam  discrimiua. 

Di  ocsTA  aa. 

23»  Lapsis  olim  aunos»  Toraginia  atadiis  rutihuite 

•'Vates  inrelHguntur  episeopf  io  inscripiiOQ 
ChHatianii  a  nie  editis.  Hic  ioteillco  $aeeraolt$» 
^  ^9hioium  ? 


A  Phcebei  oriintls  aurora,  quidam  Ibribmidss  armalo- 
rom  latrunculus  eitomas  InimicosaB  teilufis  adiit 
OKtas.  Tum  glaucicomantea  •  ceilium  eoociio  trar 
mito  lostrames  iuter  jubas  aeiigeruro  pordms  iodo- 
lis  notat  Inter  nemora  coeium.  Hinc  qmdam  rdbustus 
fmii  dolone  ijrannos  biru  crassl  terebraTit  latera 
apri.  Jamqoe  roscidum  porpureo  eruoro  eadaTer  lato 
aollertl  tractu  lor^it  eerTici,  Tastamquo  aiaacipalo* 
res  tnicidant  spalbis  amarcam,  ae  ferroo  cudmK  ai* 
liecm  meullo,  aprlcisque  stemicant  rogum  aaffmea» 
tis,  flammifomusque  tarts  frondeam  fumigat  dte* 
nus  silTam.  Hinc  qoadrigona  inserta  Toribua  aiatuitar 
craticuta,  setosasque  roseis  torrent  tolos  flamuMis« 
ac  arboreis  crudas  insuunt  sudibos  pemas  :  oatroa 
sanguinei  iicumlnls  deddunt  inter  laces  stillicidte. 
assataque  carnei  pooderis  gustant  armatoros  fruata, 
soillem  sorbent  faucibus  pastum*  Bioc  proceni  iatiua 
tefturis/  accut«  extremaa  uatalis  aoh  obTallabaot 
assidoe  oras,  ne  inimicaie  paleroia  polleret  diacri- 

H  meo  solcis.  Jamqoe  solitis  fioalis  globi  iostraatos 
anfractibus,  edicium  sllTcstrea  prospectaat  lalrooeu- 
iom  inter  robora.  Tnm  frondeoa  irrueolo  ealorra 
fhnaoricat  sattus»  ac  proterTus  damat  Uleo  coQia» 
quod  ex  cradeli  surago  noo  OTadereat  do  acmino  an« 
perstites,  nusquam  atroces  alitum  Tebecentin  iMbera 
ungues.  Hinc  strictam  Airibundi  deusant  adem  tj- 
ranni »  ac  armirera  femnt  locktooca  rostra.  Aibo- 
reum  aereo  spargltar  chlmentom  solco  :  truces  re* 
dproco  ilbramlue  penetrani  dolooeat  degeataqua 
earneis  terebrant  splcula  toies  ,  ac  caroifera  porpo- 
rpi  aerpont  per  iatora  riri.  loermea  ruuot  bi  obollo 
gifantes,  ae  asslles  solTunt  eosibus  gtaru*  dom  toxi* 
ous  irruentem  cerundi  robore  fraogit  iatruocains 
pbalanaem,  moriifera  spoliant  Toatlum  stroe  cada* 
Tera,  borreodoque  JobAaot  erodeii  tumultu.  Hioc 
redud  tramito  patemum  remeamos  io  aolom,tabo- 
loMm  exprimuut  accolai '  soriam. 


•  Colihtm? 

^  Glossa,  congifim. 


ORDO  RERUM 

QU^  IN  HOC  TOMO  CONTINENTUB, 


BBDA  rENMBABlLtS. 

Bad»  Xhgbim  hktorieum,  auetoro  Mtblilooio.  9 

Vila  Bcdv,  aoeuire  Gutbbeito.  S5 

Alia  Vim,  MLon  mmymo  perTOtasio.  41 

Alia  Fila,  aucUre  item  anoojfoo.  8S 

Ccmmentarlui  pretoiue  de  f  eueratiill  Beda,  sl?  e,  de  cjut 

«tate»  Vita  aTnrgoto  cdleoU»  cuHu  sacro,  aQlhpMMlun 

Ipsl  attesUntium  scoteniic.  /Nd. 

VHa  a  Torgoto  coUeaa.        _  tt9 

BixqMlio  Ue  Ten.  Bedc  et  Flori  diaeooi  Logdoaeasis 

Goauaeatarllt  in  Paulom.  6fl 

1Hi9triu^  de  aeriptis  Veo.  Bed»,  aactore  Casim.  Ou- 

dbui.  n 

i^olflia  Fabricii  in  Yen.  Bodaou  101 

Tettmmia  VeUrom  de  Teo.  Beda.  liS 

OPBBA  DIDASCALICA  GBMUiMA. 

DeOnbograpbialibor.  MS 

De  Arte  oietrlca  Uber,  ad  Wlgbertmo  leriiam.  140 

De  Scbematis  et  tropii  sacr»  Saiptons.  198 

DR  NATUBA  BmtlL  19T 

Caput  rftmou.  —  De  ouadriterlo  Dei  Opore.  2M. 


_  j  ouadrm 

Car.  !L  — i)e  nmodi%rmati( 

Cat.  III.—  Quid  tit  mondos. 

Or.  IV.  —  De  elismenUs. 

Gir.  V.  —  De  tirmanento. 

C4r.  Yl.  —  Do  Tsria  alUuidine  c«di. 

Ctf.  VIL  — De  coelo  luporiore. 


lao 

lOt 
190 
197 
190 
900 


Ca».  Via.  —  De  aquis  codesUbus. 

Ca».  IX*  *-*  De  qolaqne  dreolis  BBoadi. 

Ca».  X.  —  Do  plagis  OModi* 

a».XL-Desietlb. 

Ca».  XIL  —  De  corstt  plaaeiarum. 

Cap.  XHL  —  De  ordino  eorun. 

Cir.  XIV.—  DeapsiditHis  eorom. 

Caf.  XV. — Qoare  miftent  eolores. 

Caf.  XVI.  —  De  todiacoeirculo. 

Ga#.  XVII.  ^  De  duodceim  slgnls. 

Gap.  XVllL  —  De  laetoo  drcul». 

Cap.  HX.  —  De  eami  et  magaitudina  soHa. 

Cap.  XX.  —  De  natura  et  situ  luase. 

Cap.  XXI.  —  ArgumeBtom  de  cursu  ImNS  per 

Cat.  XXIL  —  De  ccQpsi  solis  et  lua». 

Cap.  XXnt  —  (Jbi  n<Mi  sii  et  quare. 

Caf.  XXIV. «-  De  eometis. 

Cap.  X.TV.— Deaere. 

Cap.XXVL  — DeTeaUi. 

Cap.  XXVII.  -Ordo  ventorouL 

Cap.  XXVIll.^De  tooitrao. 

Cap.  XXtX.  —  De  ruTniioiinis. 

Cap«  XXX.  —  Ubi  non  siot,  et  qoare* 

Gap.  XXXL  —  De  arcti  ccrti. 

Cap.  XXXII.  —  De  nubibus. 

Cap.  XXXIfl.  —  He  imbrilHis. 

Cap.  XXXIV.  --De  grandine. 

CAP.XXXV.-Dooiro. 


991 
999 
9H 
906 

908 
911 

915 

9S1 

IMd. 


9U 


910 
9lt 
M 

m 

M 
917 
949 
9» 


IMi. 


uw 


QVM  TS  HOC  TOMO  CONTfflENTUR. 


IIM 


Ca»-  XXVri  —  Stoii  tWMttfat—  tel  serewUUi.   S85 

Ca».  XXXVn,  -  D^pesUieaiit.  m 

Ca».  XIXVIII.  —  De  iittura  iqttinnn  dupliei.  187 

Caf.  XXXIX.  *  De  «t«  OceaDl.  «M 

Cap.  XL.  —  Cur  mare  ooq  aesctU  t60 

Ca».  XU.  —  Cur  lit  imaniiD.  fhid. 

Cak  XLII.  —  De  in:iri  Roliro.  261 

C4».XLI1I. -DeNilo.  /M. 

Ci».  XLIV.  —  Aquii  terram  oeeti.  M 

Ca».  XLV.  —  Terrm  posltlo.  ftS 

Cir.  XLVL  —  Tf rr«m  nrtobo  similem  164 

Co.XLVIL  — DeeircuUttcrr^.  M 

a».  XLVUL  —  Gnomooiea  de  tttdem.  175 

Cap.  XLiX.  —  De  terr»  moto.  IM. 

Cap.  L.  —  Inceodinm  iCto^e.  176 

Cap.  LL — Divisio  ten».  IbU. 

DB  TEMPORJBUS  LIBEK.  177 

CAfOT  ptiMni.  —  Temporis  difislo.  IM. 

Or.  II.  —  De  die.  179 

CAt.IIL-Denoeto.                                    ,  »0 

Cap.  IV.  —  De  bebtfomtdt.  181 

Cap.  V.  — >  De  meose.  IM. 

Cap.  VI.  —  De  mensibot  Bomtnorum.  l81 

Cap.  Vlf .  -~  De  toistitio  el  «quiooetio  183 

Cap.  vni.  —  De  teinporibut.  IHd, 

Caf.  IX.  —  De  tooit.  184 

Cap.  X.  —  De  bitsexto.  Ihtd. 

Cap.  XI.  —  Do  circuto  deceonoveoali.  188 

C4P.  XII.  —  De  salto  lun*.  iHd. 

Cap  XIIL  —  De  eodein  eireulo.  188 

Cap.  XIV.  —  ▲cgumeoti  Ululorom  pttcbtliwn.  Ibid. 

Caf.  XV.  —  De  atcrtmeoio  temporit  ptschalis.  287 

Caf.  XVL- De  mundi  «taUbot.  188 

Cap.  XVII.  —  Coraus  el  ordo  lemporom.  IM. 

Cap.  XVUL  -*  Do  secoudt  ttUte.  Md. 

Cat,  XIX.  —  Do  terUt  «Ute.  189 

Cap.  XX.— Dequtrta»(tto.  Ibld. 

Cap.  XXL  —  De  qoiott  «teto.  190 

Cap.  XXII.  —  Do  soxto  0Ule.  Ibid. 

D£  TKMPORUll  RATlOllE.  19S 

Ff^tflo.  IMrf. 
Capvt  ptiiimi.  ^  Bo  etmputo  fd  loqQelt  digitorom. 

»5 

.2L*-Detrlroodttempommrttioao.  198 

_^.  IIL  —  De  minuUtslmls  temporam  tpttiis.  801 

Ca».  1 V.  —  De  rtUono  oocitrom  S07 

Ca».  V Dodie.  508 

Cap.  VI.  —  Ubi  primot  dies  tacoil  tH  817 

Cap.  VIL  —  De  nocie.  312 

Cap .  VIIL  — De  bebdomtda.  516 

Cap.  IX.  —  De  hebdomadit  LXX  prophetieit.  555 

Cap.  X.  —  Do  bebdoraaiia  eutum  sccali.  SS3 

Cap.  XL  —  De  monsibut.  541 

Cap.  XII.  —  Do  mentibos  Romanomm.  547 

Cap.  XIII.  —  De  Oiteodis,  Nooit  et  Idlbos.  551 

Cap.  XIV.  -*  De  montibos  Grmcorum.  354 

Cap.  XV.  —  De  meatibttt  Anglorum.  556 

Cap.  XVI.  —  De  signit  duodedm  meoslum.  588 

Cap.  XVII.  ~  De  luoc  cursu  por  signt.  581 
Cap.  XVIU.-^Dolonadlscoraii»  sl  qoissigBa  Igooral. 

S88 
Cap.  XX  •—  Do  eodem»  ti  qol  eompottro  ooo  didice- 

ruDl.  591 

Cap.  XX.  —  QooU  sit  lont  in  Ctlendat  qutiqoe.  594 

Cap.  XXI.  —  Qo»  tit  feria  in  Ctleodts.  596 
£j9.  XXIL  —  ArgutDeotum  de  qutidiet  luna  vel  Itrit. 

Uid. 
Cap.  XXIU.  —  De  »Uto  hm»»  tl  qoit  eompottro  aoo 

Cap.  XXIT.  —  Qoot  horit  hm  loeetL  896 

Cap.  XXV.  —  Qutodo  Td  qotre  laaa  vel  pioot»  rel  su* 

pint.  f  e1  vidottor  erectt.  405 

Cap.  XXVL  —  Qaa  ratlooe  iont ,  eom  sK  siui  iorerior. 

wperior  soio  aliqoQUet  fidettor.  409 

Cap.  XXVII.  — De  mtgnitodioe  vel  defecU  soUs  et  loom. 

411 
Cap.  XXVni. — Do  effecUvt  lons  polenlit.  410 

Cap.  XXIX.  •-  De  eoocordta  maris  et  loo«.  411 

Cap.  XXX.  —  De  «qoiooetiis  et  sotsOtiis.  416 

Cap.  XXXI.  —  Do  dbpari  kwgitudioe  dierum,  et  vtrio 

tltU  ombrarom.  431 

Cap.  XXXn.  -*  aott  fai»qotUtaU8  dlerom  457 

Cap.  XXXIIL  —  Qoibot  bi  locit  paret  shit  umbrm  vol 

diet.  448 

Cap.  XXXIV.  —  De  quioqoo  drcullt  moodi  et  tobterra- 

oeo  tiderum  meato.  459 

Cap.  XXXV.  —  De  quatotr  temporibos,  elomeoUt  bo- 

moribtts.  457 


Cap. 


Cap.  XXXVI.  —  De  aooit  naUirtlibot.  461 

Cap.  XXXVU.  —  De  Disparibot  antiquorQm  toais.    464 
Cap.  XXXVni.  —  De  railono  bHseiU.  466 

Cap.  XXXIX.  ^  Do  monsort  cremeoU  et  bissexUlit. 

469 
Cap.  XL.  —  Qotre  texu  aieodtt  MtrUtt  ioteretlelur. 

470 

Cap.  XLL  —  Oood  et  loot  qotdrtalem  btbotl.        471 

Cap.  XLU.  —  Do  salUi  loo*.  471 

Cap.  XLUL  —  Qoare  luot  tliqooUes  lotior  qutm  com- 

putttut  apptroat.  478 

Cap.  XLIV. — De  drculo  deeeoooveotll.  485 

Cap.  XLV.  —  De  embolisrals  et  oommuoibot  tnois.  485 

Cap.  XLVI —De  ogdotde  et  hendeetde.  488 

Cap.  XLVU.— Do  tnnit  dominica  iactmtliooit.       491 

Gap.  XLVIIL— De  iodicUonibim.  196 

Cap.  XLIX.  —  Argumeotum  inveniendi  qooU  sU  hi* 

dicUo.  ^  md. 

Cap.  L.~Do  eptolis  lansribot.  497 

Cap.  LL— Qoomodo  errent  quidtm  io  prlmi  meosis  loi- 

llo.  499 

Cap.  Ln.— Argomeoturo  qoot  siot  epact»  lonares.    801 

Cap.  LIII.^De  eptctis  solis.  tbid. 

Cap.  LI V.— Argumeolum  qnot  sint  epaetc  solis  et  quan- 

do  bissexU  annus.  803 

Cap.  LV.— De  rediio  ot  coospecui  trticultrf  otrtrom- 

qoe  epacUrom.  804 

Cap.  LV  l.-De  <;yeIo  lonari.  506 

Cap.  LVII.  — Qudu  sit  iunt  in  ctlendis  ianotciis.     508 

Cap.  LVIII.— QQotot  lil  tooot  crdi  luotris  vei  deoen* 

' Ihid. 

Ibid. 
510 
811 
5£3 
814 
816 
519 

510 

571 


nav^nilit» 
Cap  [  II*— De  quarta  dedrtia  luna  P»i-ih«. 
C^F,  LX.— 'Argiuutsiilnm  ioveiiiendt  ^toi. 
Cm»,  LXK^De  dj^  domiairo  PaiMfha. 
Cjlp.  LXIL— De  ttrta  ip^tui  dkL 
Cxr.  LXML— Oi>id  mti^r  Pssdu  pI  *rjm%  distoL 
CiT*  LXIY^^ — Tjpica  Piicbs!  iiitcrpi-ftuHo, 
Cap.XXV, — Dt^  cir*!UJo  oiafftio  Pa*ch«. 
Cap,  LWL-^Chroaieofl,  slte,  4e  mt  liu|ut  i 

libus. 
C4P.  LXVIL— Ruljqui.*  tont-stj  «rtatk. 
Cip.  tX\'liL— De  inut  opmiaue  Odcltum»  quaodore- 

DJ4t  Domimis.  875 

C^r  L  K I X  ^De  lemiwJUui  AoticMU.  Ibid. 

Cak  liXX.— Do  die  jiwlici  j.  675 
(af.  LJLn.— De  aejitiaia  A  ocuvi  cUto  tBColl  fo- 

lori.  978 

DB  RATIONE  COIIPim.  579 

Caivt  ptmvM.— De  tempore.  Ibid. 

CAP.II.-Debort.  tbid. 

(Up.  UL— Dedie.  580 

Cap.  IV.— De  nocte.  S8S 

Cap.  V.~De  bebdooadt  el  teolem  pltoetlt.  Ibid. 

Cap.  VI  —De  meosibos.  884 

Cap.  VII.— De  mtoiiMit  Rooitoonini.  5KS 

Cap.  VUL  587 

Cap.  IX.— De  qottnor  temporibot  aanl.  588 

Cap.  X.— Ho  equloocUo  reriio.  IMtf. 

Cap.  XI  — Do  toolt.  889 
Cak  IIL — Do  tigniCero  circolo  ct  solis  lonaeqoo  eurso. 

Cap.  XIIL— De  bltseito.  Ibid. 

Cap.  XI  V.— De  mootuni  creoieoii.  SM 

Cap.  XV.  Ibid. 

Cap.  X VI.— Do  ^Io  deceoooveotli.  tbid. 

Cap.  XVII  — ^  cootinentit  decennof eotlit.  80S 

Cap.  XVIIl.— De  dreulo  mtgoo  tiderom.  988 

De  Celebrttione  Ptscbae  liber.  899 

Frtcmeotom.  808 

De  Ordinationo  rerlarom  iiosebtliom.  607 

DeTooitroislibellus.  009 

DIDISCAUCA  SPUBIA  KT  DVBIA. 

Cootbubi  grtoimaiicat  trtis  DootU  t  Beda  reatllutt.  815 

Do  OolD  iMrUbot  ortUooit  llbelbit.  6S1 

De  Iritbmoticis  nomerit.  641 

Do  Compttto  ditlogos.  64T 

De  Diriaionibut  temporum  libor.  688 

De  Arithmeticit  propositionlbus.  665 

De  Rttioue  ctlcuii  libeliot.  fifH 

De  Dirisiooe  numerorom  libellus.  681 

De  Loqoeb  per  geslum  ditliorum  libeUus.  688 

Dt  Bttfcino  unciarum  iibelTos.  699 

De  Argomeotls  lonm  libelliit.  701 

Gompotus  rolgarif,  qui  didtor  Epbtmerlt.  7f7 

llsnirodi  Embolismorum  rsilo.  8tl 

DeceoooveotlesCirculi  886 


1190  OKDO  lilRUll  QVM  IN  HOC  TOMO  CONTINENTUIL 

De  auhdi  cttlettit  Urr«slriique  Oonttitutioiie 


IMI 


Knie&tkeorlca. 
Mutfiea  practk». 
IW  Circiilifi  tplMMV  et  polo. 
Oe  TUuMBlanaBi  et  sicQorum  reltone. 
Ondo  wMclaruai  ioite  natunm  et  Dumeriiiii 
VMUB  ilebnMc* 
BeSigoUcQBli. 
Proooetict  teoiporoa. 
Llbolluf  de  Mewttra  boralogii. 
Jh  NaUfftMo  iid^utlaai  libellas. 


Ilber.  J>c  Phlebolomift.  iM, 

m  De  septem  mumli  Hiraculis.  Jg 

909  De  Di  inatione  mortia  ei  vit».  M5 

919  Ax  omau  pbilosopbica  ex  Ariatatele  et  afiic  colledm* 

937  965 

941  Liber  Prof  rbiornro.  iU89 

se-  De  subsUntifo  liber.  ius 

94S  De  Elementit  pbilowpbla  librl  qMiMr  im 

945  De  Linguia  geotium.  1179 

051  Sibyllioorumferboruminterpretallo.  1161 

95S  imwittfur.—  Hiiperloi  fiMOina,  tive»  OpuMHim  louil- 

959  tata  vei  arcaiiae  iaiialtatlt,  aoetore  iocerto.  1195 


RMIS  TOHI  NONACESIIIL 


jbB!:)    UI7 


T^ritiie.  -  £s  Typk  J.  ?.  MIONC. 


3  2044  054  758  933 


THIS  VOLUME 
DOES  NOT  CJRCUUTE 
OUTSIDE  m  UBRARY 


3  2044  054  758  933 


THIS  VOLUME 
DOES  NOT  CIRCUUTE 
OUTStDE  THE  LIBRARY 


(^- 


3  2044  054  758  933 


THIS  VOLUME 
DOES  NOT  CtRCULATE 
OUTSIOE  THE  LIBRARY 


3  2044  054  758  933 


THIS  VOLUME 
DOES  NOT  CISCUUTE 

ouTsioe  m  imm